De verdediging in het MH17-proces wil weten of het Openbaar Ministerie belangrijke wrakstukken van het neergeschoten vliegtuig achterhoudt. Dat bleek vandaag 01.02.2021 tijdens een tussentijdse zitting in de zaak, in de extra beveiligde rechtbank bij Schiphol.
De advocaten van verdachte Oleg Poelatov mogen de wrakstukken met een eigen deskundige bekijken. Zij willen onderzoeken of vlucht MH17 door een Oekraïens gevechtsvliegtuig kan zijn neergeschoten, in plaats van door een Russische Buk-raket.
Telegraaf 02.02.2021
Alle relevante wrakstukken zijn gebruikt voor de reconstructie en liggen op vliegbasis Gilze-Rijen, zegt het OM. De verdediging toonde zich vandaag verrast dat er nog 18 containers met wrakstukken staan in Soesterberg. Op foto’s is te zien dat daar mogelijk ook onderdelen bij zitten met inslagschade.
“Wij hebben belang bij het zien en onderzoeken van alle beschikbare wrakstukken die iets zouden kunnen zeggen over de oorzaak van het neerstorten”, zei advocaat Sabine ten Doesschate. Ze riep daarom op om alle vliegtuigonderdelen “met relevante schade” te tonen, niet alleen voor de verdediging maar ook als de rechtbank zelf nog in Gilze-Rijen wil gaan kijken. “Anders is het mogelijk een vertekend beeld, namelijk alleen het beeld dat past in het scenario van het OM.”
Raketdelen
Het Openbaar Ministerie vindt het niet nodig om extra stukken van het MH17-toestel beschikbaar te stellen voor onderzoek. De complete voorkant van het vliegtuig, met daarin honderden kleine en grote gaten, is gereconstrueerd.
“De wrakdelen die het meeste informatie geven, zijn gebruikt”, zei officier van justitie Ward Ferdinandusse. “Ook als het een ander wapen zou zijn geweest dan een Buk-raket, zou dat blijken uit de reconstructie. Andere wrakdelen kunnen niets relevants meer aan de bevindingen toevoegen of er aan afdoen.”
Het OM benadrukte dat de advocaten ook de raketdelen kunnen bekijken die in het vliegtuig zijn gevonden. Ook die resten passen volgens het OM bij een Buk-raket. Of de rechtbank zelf ook gaat kijken bij de wrakstukken, staat nog niet vast.
De rechtbank beslist volgende week maandag 08.02.2021 of de verzoeken van de verdediging worden toegekend.
Juni
In het MH17-proces staan drie Russen en een Oekraïner terecht voor het neerhalen van het passagierstoestel in 2014. Daarbij kwamen 298 mensen om het leven. De meeste slachtoffers waren Nederlanders.
Van de vier verdachten laat alleen Poelatov zich vertegenwoordigen door advocaten. Hij ontkent dat hij te maken heeft met het neerhalen van het vliegtuig en zegt dat hij ook niet betrokken was bij het transport van de Buk-raket waarmee het toestel zou zijn neergeschoten.
Poelatov was destijds plaatsvervangend commandant van een verkennings- en spionage-eenheid van de Oost-Oekraïense rebellen. Zij streden in het gebied waar vlucht MH17 neerstortte voor onafhankelijkheid. Ook de andere verdachten hadden militaire functies.
De rechtbank verwacht de zaak vanaf juni inhoudelijk te kunnen behandelen, ook als de verdachten er zelf niet bij zijn. Tot die tijd wordt nog een aantal getuigen gehoord en loopt er aanvullend onderzoek naar beeldmateriaal.
Onderzoek: Oekraïne onbewust van bedreiging luchtvaart rond MH17-ramp
Oekraïne was zich er niet van bewust dat de burgerluchtvaart in gevaar was toen vlucht MH17 in juli 2014 boven het oosten van dat land werd neergeschoten, zo blijkt vrijdag uit onafhankelijk onderzoek. Er is dan ook onvoldoende bewijs om Oekraïne juridisch aansprakelijk te stellen voor het niet volledig sluiten van het luchtruim, aldus minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken).
De Tweede Kamer had aangedrongen op het onderzoek, omdat ze meer duidelijkheid wilde over de rol die Oekraïne heeft gespeeld in de ramp. De Kamer wilde onder meer weten waarom het luchtruim boven het conflictgebied niet volledig was gesloten.
Uit het rapport van de Flight Safety Foundation komt naar voren dat er “onvoldoende feiten zijn vastgesteld die erop duiden dat de Oekraïense autoriteiten die destijds verantwoordelijk waren voor de veiligheid van de burgerluchtvaart boven het oosten van Oekraïne zich bewust waren van een bedreiging voor de burgerluchtvaart boven dat deel van het luchtruim dat al was gesloten of zich daar bewust van hadden kunnen zijn”, schrijft Blok aan de Kamer.
MH17-proces gaat 15 april 2021 verder, dan besluit over schouw
Het monsterproces rond het neerhalen van vlucht MH17 gaat op 15 april verder. Dan zal de rechtbank bekijken of het nodig is om de reconstructie van het vliegtuig in een hangar op de vliegbasis in Gilze-Rijen te bekijken. Als dat het geval is, gebeurt dat eind mei.
Rechtbank bereidt schouw MH17-wrakstukken voor
De rechtbank laat voorbereidingen treffen voor een schouw van de MH17-wrakstukken. Een deel van het vliegtuig is inmiddels gereconstrueerd op vliegbasis Gilze-Rijen.
Als de rechters daar zelf gaan kijken, willen ze ook een aantal specifieke wrakdelen zien die geen deel uitmaken van de reconstructie. “Maar ze lijken wel onderdeel van de discussie over het afvuurgebied”, zei de rechtbank vandaag.
De verdediging in het MH17-proces vroeg zich een week geleden af of het Openbaar Ministerie wel alle relevante wrakdelen heeft opgesteld. Het OM zegt van wel en meent dat alle schade wijst op de inslag van een Russische Buk-raket. Die zou zijn afgeschoten vanaf een akker in Oost-Oekraïne. De advocaten trekken dat in twijfel.
Of de rechtbank de geborgen wrakdelen van vlucht MH17 daadwerkelijk gaat bekijken wordt pas later beslist, maar voor de zekerheid wil de rechtbank wel alvast een datum prikken in mei.
Foto’s
Ook moet de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) kijken of er nog extra foto’s zijn van wrakstukken, die ter beschikking kunnen worden gesteld aan de verdediging. De raad deed uitgebreid onderzoek naar het neerstorten van het passagierstoestel en heeft ook foto’s van delen die niet naar Nederland gehaald konden worden. Overigens kwam ook de OVV al tot de conclusie dat het vliegtuig is neergeschoten met een Buk-raket.
Welke zaken lopen er nu rond het neerhalen van vlucht MH17?
RTL 11.02.2021 Minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid moet beter uitleggen waarom een paar passages uit documenten over de vliegramp met vlucht MH17 niet openbaar gemaakt kunnen worden. Dat heeft de rechtbank in Utrecht bepaald.
Onleesbaar gemaakt
RTL Nieuws deed een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob) om documenten openbaar te maken, maar dat verzoek werd deels afgewezen of documenten zijn onleesbaar gemaakt.
Het gaat om documenten uit het zogenoemde Archief MH17 waarin correspondentie zit van onder meer de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD).
De rechtbank heeft de stukken wel ingezien om te kunnen bepalen of het ministerie terecht delen zwart heeft gemaakt of documenten terecht achterhield. De rechtbank ‘is van oordeel dat de minister voor een aantal documenten meer uitleg moet geven waarom bepaalde passages niet openbaar zijn gemaakt’. Het betreft een document van de NCTV aan de AIVD, MIVD en de politie, een intern verslag en een dreigingsanalyse voor luchthavens.
Binnen zes weken moet de minister toelichten waarom hij deze passages weigert met RTL Nieuws te delen. De rechtbank zal dan de argumenten opnieuw beoordelen.
RTL Nieuws betwijfelt ook of de minister wel goed genoeg heeft gezocht naar relevante stukken. Daar gaat de bestuursrechter niet in mee: “Er bestaat geen aanleiding om te twijfelen aan de zoekslag in het Archief MH17.”
MSN 08.02.2021 Het monsterproces rond het neerhalen van vlucht MH17 gaat op 15 april verder. Dan zal de rechtbank bekijken of het nodig is om de reconstructie van het vliegtuig in een hangar op de vliegbasis in Gilze-Rijen te bekijken. Als dat het geval is, gebeurt dat eind mei.
Omdat een schouw de nodige voorbereiding vergt, heeft de rechtbank maandag het Openbaar Ministerie gevraagd nu alvast met die voorbereidingen te beginnen – vooruitlopend op de uiteindelijke beslissing. De voorzitter van de rechtbank liet tijdens de zitting vorige week al weten dat – mocht er een schouw komen – daaraan slechts een beperkt aantal mensen kan deelnemen. “Belangstellenden kunnen er niet bij zijn in verband met de coronamaatregelen.” Er wordt wel een livestream geregeld, net zoals bij iedere zittingsdag van het proces.
Het OM verdenkt vier mannen, drie Russen en een Oekraïner, van betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17. Alleen Oleg Poelatov laat zich verdedigen door advocaten. De andere drie verdachten – Igor Girkin, Sergej Doebinski en Leonid Chartsjenko – hebben de rechtbank niets laten weten.
Meer beeldmateriaal
De advocaten van Poelatov vroegen de rechtbank vorige week om niet alleen de reconstructie te bekijken, maar ook andere wrakstukken van het toestel, opgeslagen in achttien containers in Soesterberg. De rechtbank ziet de noodzaak daar niet toe, maar laat het OM wel uitzoeken of er nog meer beeldmateriaal voorhanden is.
Op 7 juni begint naar verwachting de inhoudelijke behandeling van de zeer omvangrijke strafzaak over de ramp met vlucht MH17 op 17 juli 2014. Bij de ramp kwamen alle inzittenden, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders, om het leven.
Het toestel van Malaysia Airlines vertrok van Schiphol met bestemming Kuala Lumpur. Volgens het OM is het toestel boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten met een Buk-raket die afkomstig was uit Rusland. In Oost-Oekraïne was een conflict gaande tussen pro-Russische separatisten en Oekraïense regeringstroepen.
NOS 08.02.2021 De rechtbank laat voorbereidingen treffen voor een schouw van de MH17-wrakstukken. Een deel van het vliegtuig is gereconstrueerd op vliegbasis Gilze-Rijen.
Als de rechters daar zelf gaan kijken, willen ze ook een aantal specifieke wrakdelen zien die geen deel uitmaken van de reconstructie. “Maar ze lijken wel onderdeel van de discussie over het afvuurgebied”, zei de rechtbank vandaag.
De verdediging in het MH17-proces vroeg zich een week geleden af of het Openbaar Ministerie wel alle relevante wrakdelen heeft opgesteld. Het OM zegt van wel en meent dat alle schade wijst op de inslag van een Russische Buk-raket. Die zou zijn afgeschoten vanaf een akker in Oost-Oekraïne. De advocaten trekken dat in twijfel.
Of de rechtbank de geborgen wrakdelen van vlucht MH17 daadwerkelijk gaat bekijken wordt pas later beslist, maar voor de zekerheid wil de rechtbank wel alvast een datum prikken in mei.
Foto’s
Ook moet de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) kijken of er nog extra foto’s zijn van wrakstukken, die ter beschikking kunnen worden gesteld aan de verdediging. De raad deed uitgebreid onderzoek naar het neerstorten van het passagierstoestel en heeft ook foto’s van delen die niet naar Nederland gehaald konden worden. Overigens kwam ook de OVV al tot de conclusie dat het vliegtuig is neergeschoten met een Buk-raket.
Het toestel van Malaysia Airlines was onderweg van Amsterdam naar Kuala Lumpur en stortte in 2014 neer boven het oosten van Oekraïne. Daar werd toen gevochten tussen het Oekraïense leger en pro-Russische separatisten. Bij de ramp kwamen 298 mensen om het leven, de meesten Nederlanders. Momenteel staan vier mannen terecht die een rol zouden hebben gehad bij het neerschieten van MH17.
NU 05.02.2021 Oekraïne was zich er niet van bewust dat de burgerluchtvaart in gevaar was toen vlucht MH17 in juli 2014 boven het oosten van dat land werd neergeschoten, zo blijkt vrijdag uit onafhankelijk onderzoek. Er is dan ook onvoldoende bewijs om Oekraïne juridisch aansprakelijk te stellen voor het niet volledig sluiten van het luchtruim, aldus minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken).
De Tweede Kamer had aangedrongen op het onderzoek, omdat ze meer duidelijkheid wilde over de rol die Oekraïne heeft gespeeld in de ramp. De Kamer wilde onder meer weten waarom het luchtruim boven het conflictgebied niet volledig was gesloten.
Uit het rapport van de Flight Safety Foundation komt naar voren dat er “onvoldoende feiten zijn vastgesteld die erop duiden dat de Oekraïense autoriteiten die destijds verantwoordelijk waren voor de veiligheid van de burgerluchtvaart boven het oosten van Oekraïne zich bewust waren van een bedreiging voor de burgerluchtvaart boven dat deel van het luchtruim dat al was gesloten of zich daar bewust van hadden kunnen zijn”, schrijft Blok aan de Kamer.
Verder blijkt dat de Russische burgerluchtvaartautoriteiten, die verantwoordelijk waren voor het al gesloten luchtruim grenzend aan het oorlogsgebied in Oost-Oekraïne, ook geen bedreiging zagen voor de burgerluchtvaart.
Kamer vroeg in 2019 om onderzoek
De Kamer vroeg in oktober 2019 om het onderzoek. Nederland heeft Rusland en Oekraïne daarna gevraagd mee te werken. “De totstandkoming van deze medewerking bleek in de praktijk langer te duren dan voorzien”, aldus Blok.
MH17 werd door een buk-raket neergeschoten. Die was afkomstig van een Russische legerbasis. Nederland heeft daarom Rusland aansprakelijk gesteld voor het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines. Daar verandert het onderzoek niets aan, aldus de minister. Bij de ramp kwamen alle 298 inzittenden om het leven.
Momenteel loopt er ook een proces tegen drie Russen en een Oekraïner, die worden verdacht van betrokkenheid bij onder meer het vervoeren van de buk-raket.
Deze vier mannen worden verdacht van het neerhalen van vlucht MH17
MSN 05.02.2021 Oekraïne was zich er niet van bewust dat de burgerluchtvaart in gevaar was toen vlucht MH17 in juli 2014 boven het oosten van dat land werd neergeschoten, zo blijkt vrijdag uit onafhankelijk onderzoek. Er is dan ook onvoldoende bewijs om Oekraïne juridisch aansprakelijk te stellen voor het niet volledig sluiten van het luchtruim, aldus minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken).
De Tweede Kamer had aangedrongen op het onderzoek, omdat ze meer duidelijkheid wilde over de rol die Oekraïne heeft gespeeld in de ramp. De Kamer wilde onder meer weten waarom het luchtruim boven het conflictgebied niet volledig was gesloten.
Uit het rapport van de Flight Safety Foundation komt naar voren dat er “onvoldoende feiten zijn vastgesteld die erop duiden dat de Oekraïense autoriteiten die destijds verantwoordelijk waren voor de veiligheid van de burgerluchtvaart boven het oosten van Oekraïne zich bewust waren van een bedreiging voor de burgerluchtvaart boven dat deel van het luchtruim dat al was gesloten of zich daar bewust van hadden kunnen zijn”, schrijft Blok aan de Kamer.
Verder blijkt dat de Russische burgerluchtvaartautoriteiten, die verantwoordelijk waren voor het al gesloten luchtruim grenzend aan het oorlogsgebied in Oost-Oekraïne, ook geen bedreiging zagen voor de burgerluchtvaart.
Kamer vroeg in 2019 om onderzoek
De Kamer vroeg in oktober 2019 om het onderzoek. Nederland heeft Rusland en Oekraïne daarna gevraagd mee te werken. “De totstandkoming van deze medewerking bleek in de praktijk langer te duren dan voorzien”, aldus Blok.
MH17 werd door een buk-raket neergeschoten. Die was afkomstig van een Russische legerbasis. Nederland heeft daarom Rusland aansprakelijk gesteld voor het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines. Daar verandert het onderzoek niets aan, aldus de minister. Bij de ramp kwamen alle 298 inzittenden om het leven.
Momenteel loopt er ook een proces tegen drie Russen en een Oekraïner, die worden verdacht van betrokkenheid bij onder meer het vervoeren van de buk-raket.
NU 01.02.2021 De advocaten van MH17-verdachte Oleg Pulatov willen niet alleen de reconstructie van het vliegtuig in een hangar op de vliegbasis in Gilze-Rijen bekijken, maar ook de mogelijkheid hebben om andere wrakstukken te bekijken. Die zijn opgeslagen in containers in Soesterberg.
“Van de wrakstukken van het vliegtuig is kennelijk slechts zo’n 20 tot 30 procent beschikbaar geworden voor het onderzoek. Daarvan is een zeer beperkt deel gebruikt voor de reconstructie van slechts het voorste gedeelte van het vliegtuig”, zei advocaat Sabine ten Doesschate maandag bij de hervatting van de omvangrijke strafzaak rond het neerhalen van het vliegtuig.
“Het beeld dat op basis van de reconstructie kan worden verkregen, is daarom mogelijk een vertekend beeld. Het is uitsluitend een beeld van het Openbaar Ministerie (OM). Niet een mogelijk tegenstrijdig beeld of het beeld dat mogelijk nadere of andere vragen oproept.”
De officier van justitie zegt geen reden te zien voor een uitbreiding van een eventuele schouw. “De reconstructie bestaat uit het voorste deel van het vliegtuig. Hier is de hoogste concentratie van inslagschade. Die wrakdelen geven dus de meeste informatie over het wapen.”
Onbekend of schouw gaat plaatsvinden
Overigens is nog niet duidelijk of er een schouw gaat komen. De rechtbank beslist op 15 april of en zo ja wanneer dat gebeurt. Het monsterproces gaat volgende week maandag verder.
Dan beslist de rechtbank over de andere verzoeken die zijn gedaan, zoals het aanvullend horen van getuigen in deze zaak. Het volgende blok van zittingsdagen is vanaf begin maart gepland.
Op 7 juni begint naar verwachting de inhoudelijke behandeling van de zeer omvangrijke strafzaak over de ramp met vlucht MH17 op 17 juli 2014. Het OM verdenkt drie Russen en een Oekraïner van betrokkenheid bij de ramp.
Alleen de Russische verdachte Oleg Pulatov laat zich vertegenwoordigen door advocaten. De andere drie verdachten – Igor Girkin, Sergey Dubinsky en Leonid Kharchenko – hebben de rechtbank niets laten weten.
OM gaat uit van scenario met buk-raket
Bij de ramp kwamen alle inzittenden, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders, om het leven. Het toestel van Malaysia Airlines vertrok van Schiphol naar Kuala Lumpur.
Volgens het OM is het toestel boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten met een buk-raket die afkomstig was uit Rusland. In Oost-Oekraïne was een conflict gaande tussen pro-Russische separatisten en Oekraïense regeringstroepen.
NOS 01.02.2021 De verdediging in het MH17-proces wil weten of het Openbaar Ministerie belangrijke wrakstukken van het neergeschoten vliegtuig achterhoudt. Dat bleek vandaag tijdens een tussentijdse zitting in de zaak, in de extra beveiligde rechtbank bij Schiphol.
De advocaten van verdachte Oleg Poelatov mogen de wrakstukken met een eigen deskundige bekijken. Zij willen onderzoeken of vlucht MH17 door een Oekraïens gevechtsvliegtuig kan zijn neergeschoten, in plaats van door een Russische Buk-raket.
Alle relevante wrakstukken zijn gebruikt voor de reconstructie en liggen op vliegbasis Gilze-Rijen, zegt het OM. De verdediging toonde zich vandaag verrast dat er nog 18 containers met wrakstukken staan in Soesterberg. Op foto’s is te zien dat daar mogelijk ook onderdelen bij zitten met inslagschade.
“Wij hebben belang bij het zien en onderzoeken van alle beschikbare wrakstukken die iets zouden kunnen zeggen over de oorzaak van het neerstorten”, zei advocaat Sabine ten Doesschate. Ze riep daarom op om alle vliegtuigonderdelen “met relevante schade” te tonen, niet alleen voor de verdediging maar ook als de rechtbank zelf nog in Gilze-Rijen wil gaan kijken. “Anders is het mogelijk een vertekend beeld, namelijk alleen het beeld dat past in het scenario van het OM.”
Raketdelen
Het Openbaar Ministerie vindt het niet nodig om extra stukken van het MH17-toestel beschikbaar te stellen voor onderzoek. De complete voorkant van het vliegtuig, met daarin honderden kleine en grote gaten, is gereconstrueerd.
“De wrakdelen die het meeste informatie geven, zijn gebruikt”, zei officier van justitie Ward Ferdinandusse. “Ook als het een ander wapen zou zijn geweest dan een Buk-raket, zou dat blijken uit de reconstructie. Andere wrakdelen kunnen niets relevants meer aan de bevindingen toevoegen of er aan afdoen.”
Het OM benadrukte dat de advocaten ook de raketdelen kunnen bekijken die in het vliegtuig zijn gevonden. Ook die resten passen volgens het OM bij een Buk-raket. Of de rechtbank zelf ook gaat kijken bij de wrakstukken, staat nog niet vast.
Juni
In het MH17-proces staan drie Russen en een Oekraïner terecht voor het neerhalen van het passagierstoestel in 2014. Daarbij kwamen 298 mensen om het leven. De meeste slachtoffers waren Nederlanders.
Van de vier verdachten laat alleen Poelatov zich vertegenwoordigen door advocaten. Hij ontkent dat hij te maken heeft met het neerhalen van het vliegtuig en zegt dat hij ook niet betrokken was bij het transport van de Buk-raket waarmee het toestel zou zijn neergeschoten.
Poelatov was destijds plaatsvervangend commandant van een verkennings- en spionage-eenheid van de Oost-Oekraïense rebellen. Zij streden in het gebied waar vlucht MH17 neerstortte voor onafhankelijkheid. Ook de andere verdachten hadden militaire functies.
De rechtbank verwacht de zaak vanaf juni inhoudelijk te kunnen behandelen, ook als de verdachten er zelf niet bij zijn. Tot die tijd wordt nog een aantal getuigen gehoord en loopt er aanvullend onderzoek naar beeldmateriaal.
MSN 01.02.2021 De advocaten van MH17-verdachte Oleg Pulatov willen niet alleen de reconstructie van het vliegtuig in een hangar op de vliegbasis in Gilze-Rijen bekijken, maar ook de mogelijkheid hebben om andere wrakstukken te bekijken. Die zijn opgeslagen in containers in Soesterberg.
“Van de wrakstukken van het vliegtuig is kennelijk slechts zo’n 20 tot 30 procent beschikbaar geworden voor het onderzoek. Daarvan is een zeer beperkt deel gebruikt voor de reconstructie van slechts het voorste gedeelte van het vliegtuig”, zei advocaat Sabine ten Doesschate maandag bij de hervatting van de omvangrijke strafzaak rond het neerhalen van het vliegtuig.
“Het beeld dat op basis van de reconstructie kan worden verkregen, is daarom mogelijk een vertekend beeld. Het is uitsluitend een beeld van het Openbaar Ministerie (OM). Niet een mogelijk tegenstrijdig beeld of het beeld dat mogelijk nadere of andere vragen oproept.”
De officier van justitie zegt geen reden te zien voor een uitbreiding van een eventuele schouw. “De reconstructie bestaat uit het voorste deel van het vliegtuig. Hier is de hoogste concentratie van inslagschade. Die wrakdelen geven dus de meeste informatie over het wapen.”
Onbekend of schouw gaat plaatsvinden
Overigens is nog niet duidelijk of er een schouw gaat komen. De rechtbank beslist op 15 april of en zo ja wanneer dat gebeurt. Het monsterproces gaat volgende week maandag verder.
Dan beslist de rechtbank over de andere verzoeken die zijn gedaan, zoals het aanvullend horen van getuigen in deze zaak. Het volgende blok van zittingsdagen is vanaf begin maart gepland.
Op 7 juni begint naar verwachting de inhoudelijke behandeling van de zeer omvangrijke strafzaak over de ramp met vlucht MH17 op 17 juli 2014. Het OM verdenkt drie Russen en een Oekraïner van betrokkenheid bij de ramp.
Alleen de Russische verdachte Oleg Pulatov laat zich vertegenwoordigen door advocaten. De andere drie verdachten – Igor Girkin, Sergey Dubinsky en Leonid Kharchenko – hebben de rechtbank niets laten weten.
OM gaat uit van scenario met buk-raket
Bij de ramp kwamen alle inzittenden, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders, om het leven. Het toestel van Malaysia Airlines vertrok van Schiphol naar Kuala Lumpur.
Volgens het OM is het toestel boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten met een buk-raket die afkomstig was uit Rusland. In Oost-Oekraïne was een conflict gaande tussen pro-Russische separatisten en Oekraïense regeringstroepen.
AD 01.02.2021 De advocaten van een verdachte in het MH17-proces willen veel meer wrakstukken van het toestel kunnen bekijken om te zien of er geen relevante informatie wordt achtergehouden. ,,De delen die nu zijn gebruikt voor de reconstructie van de cockpit laten alleen de schade zien die past bij het scenario dat het Openbaar Ministerie van de crash schetst.” De verdediging stelt al maandenlang er niet van overtuigd te zijn dat het toestel door een BUK-raket is neergehaald.
Dat bleek vanochtend tijdens een tussentijdse zitting in het MH17-proces. In dat proces staan vier mannen (drie Russen en een Oekraïner) terecht die ervan verdacht worden betrokken te zijn geweest bij het neerschieten van het passagiersvliegtuig in juli 2014. Vlucht MH17 werd neergehaald boven Oost-Oekraïne, waar gevochten wordt tussen het Oekraïense leger en pro-Russische separatisten.
In een hangar op vliegbasis Gilze-Rijen is een deel van het vliegtuig, vooral de cockpit, gereconstrueerd. De rechtbank wil er mogelijk later tijdens het proces gaan kijken. De advocaten van verdachte Poelatov willen er óók gaan kijken, samen met een door hen zelf voorgestelde expert. Ze willen echter ook kunnen kijken naar de wrakstukken die niet zijn gebruikt voor de reconstructie, die zijn opgeslagen in achttien containers op een andere vliegbasis.
,,Maar 20 tot 30 procent van de wrakstukken is beschikbaar voor onderzoek en een deel daarvan is weer geschikt gemaakt voor reconstructie. Het zijn delen die bijdragen aan het scenario dat het Openbaar Ministerie schetst. Niet aan eventuele andere scenario’s”, zei advocate Sabine ten Doesschate vanochtend.
Getuige M58
Ook zeggen de advocaten te twijfelen aan de betrouwbaarheid van een belangrijke getuige. Het gaat om een vrijwilliger die meestreed aan de kant van de Russische separatisten in het gebied. Hij zou in de buurt van de afvuurlocatie zijn geweest en hebben verklaard over de BUK-raket die MH17 zou hebben neergehaald. Uit veiligheidsoverwegingen is zijn naam niet bekend gemaakt, in het proces wordt hij ‘getuige M58′ genoemd.
,,M58 is recentelijk door de verdediging ondervraagd. Wij vinden zijn verklaring onbetrouwbaar. Hij verwijst naar ‘een stevige dorpsjongen’. Maar wij zijn ervan overtuigd dat hij niet heeft gezien wat hij zegt en dat die jongen niet bestaat.Hij verwijst ook naar ene Leon. En nog een commandant die gezegd zouden hebben dat er Russische militairen in de BUK-zaten. Hij geeft geen antwoord als wordt doorgevraagd naar de identiteit van anderen”, stelde Ten Doesschate.
De rechtbank stelde in een eerdere fase in het proces al dat ze meer waarde hecht aan de verklaringen van experts dan aan die van getuigen ter plekke omdat die vertekend kunnen zijn door de omstandigheden.
Het Openbaar Ministerie stelde ’s middags in een reactie dat ze het zoeken naar die twee extra getuigen niet zinvol vindt. ,,Er zit in het dossier al veel informatie van getuige M58. Die is ook te controleren met andere informatie uit het dossier.” Het zoeken van de bedoelde nieuwe getuigen zou ook veel tijd kosten.
Ook het extra bekijken van de brokstukken die niet in de reconstructie zijn opgenomen, is volgens het OM niet relevant. ,,De wrakstukken met de meeste inslagen zijn gebruikt in de reconstructie. Alle andere stukken zijn door het NFI onderzocht en beschreven. Wij zien niet in wat een visuele inspectie door de heer Biedermann daar nog aan kan toevoegen”, aldus officier van justitie Ward Ferdinandusse.
De rechtbank beslist volgende week maandag of de verzoeken van de verdediging worden toegekend.
Bij de crash kwamen alle 298 inzittenden om het leven. Volgens het Nederlandse Openbaar Ministerie is het toestel neergeschoten door een BUK-raket van het Russische leger. De lanceerinstallatie zou op dat moment in het gebied van de pro-Russische rebellen zijn geweest. De vier verdachten zijn zelf niet bij het proces, zij verblijven in Rusland of in Oost-Oekraïne. Rusland levert geen onderdanen uit. De verdachten zelf stellen niet betrokken te zijn geweest bij het neerschieten van MH17 of het vervoer van de lanceerinstallatie.
Slechts een van de vier verdachten, Oleg Poelatov, wordt door advocaten vertegenwoordigd. Poelatov (53) is een voormalige luitenant-kolonel in het Russische leger. Hij werkte in het rebellengebied voor de inlichtingendienst en speelde volgens het Openbaar Ministerie een rol bij het vervoeren en beveiligen van de raket.
Tweede vliegtuig
De verdediging stelde de afgelopen maanden dat er meer onderzoek moet worden gedaan naar alternatieve scenario’s rond het neerhalen van het vliegtuig. Zo zou er volgens de verdediging mogelijk sprake zijn geweest van een tweede toestel in de lucht: een Oekraïens gevechtsvliegtuig. De advocaten wilden onderzocht hebben of dat toestel er inderdaad was en welke rol het dan speelde.
Het Openbaar Ministerie heeft dat scenario al jaren geleden verworpen. De rechtbank ging niet mee in de wensen van de verdediging. ,,De verdediging hoeft niet aan te tonen op welke wijze MH17 is neergehaald. Dat is de taak van het Openbaar Ministerie. Als dat het niet voldoende kan aantonen, dan spreekt de rechtbank de verdachte vrij. Onderzoek naar een alternatief scenario is geen verdedigingsbelang”, oordeelde de rechtbank eind november.
De advocaten deden vanochtend dus een verzoek om meer wrakstukken te kunnen bekijken. Dat willen ze samen doen met de Duitser Bernd Biedermann, die door hen als een expert wordt gezien en kan beoordelen welk projectiel de schade aan het vliegtuig heeft aangericht. Biedermann is een ex-officier van de voormalige Oost-Duitse luchtmacht. Hij schreef een boek waarin hij stelde dat MH17 niet door een BUK is neergehaald.
Gescheiden wc’s
De organisatie van de rechtbank bracht recent overigens een kleine wijziging aan in de organisatie van het complex. Nadat er in november een incidentje was op het damestoilet tussen advocate Sabine ten Doesschate en nabestaande Silene Fredriksz, zijn er nu gescheiden wc’s voor procespartijen (advocaten, Openbaar Ministerie) en andere aanwezigen (nabestaanden, pers).
MSN 01.02.2021 De advocaten van MH17-verdachte Oleg Poelatov willen niet alleen de reconstructie van het vliegtuig in een hangar op de vliegbasis in Gilze-Rijen bekijken, maar ook de mogelijkheid hebben om ook andere wrakstukken te bekijken. Deze zijn opgeslagen in achttien containers in Soesterberg.
“Van de wrakstukken van het vliegtuig is kennelijk slechts zo’n 20 tot 30 procent beschikbaar geworden voor het onderzoek, en daarvan is een zeer beperkt deel gebruikt voor de reconstructie van slechts het voorste gedeelte van het vliegtuig”, zei advocaat Sabine ten Doesschate maandag bij de hervatting van de omvangrijke strafzaak rond het neerhalen van het vliegtuig. “Het beeld dat op basis van de reconstructie kan worden verkregen, is daarom mogelijk een vertekend beeld. Het is uitsluitend een beeld van het OM. Niet een mogelijk tegenstrijdig beeld, of het beeld dat mogelijk nadere of andere vragen oproept.”
De officier van justitie zegt geen reden te zien voor een uitbreiding van een eventuele schouw. “De reconstructie bestaat uit het voorste deel van het vliegtuig, hier is de hoogste concentratie van inslagschade. Die wrakdelen geven dus de meeste informatie over het wapen.”
Andere verzoeken
Overigens is nog niet duidelijk of er een schouw gaat komen, de rechtbank beslist op 15 april of en zo ja wanneer. Het monsterproces gaat volgende week maandag verder. Dan beslist de rechtbank over de andere verzoeken die zijn gedaan, zoals het aanvullend horen van getuigen in deze zaak. Het volgende blok van zittingsdagen is vanaf begin maart gepland.
Op 7 juni begint naar verwachting de inhoudelijke behandeling van de zeer omvangrijke strafzaak over de ramp met vlucht MH17 op 17 juli 2014. Het Openbaar Ministerie verdenkt drie Russen en een Oekraïner van betrokkenheid bij de ramp. Alleen de Russische verdachte Oleg Poelatov laat zich vertegenwoordigen door advocaten. De andere drie verdachten – Igor Girkin, Sergej Doebinski en Leonid Chartsjenko – hebben de rechtbank niets laten weten.
Bij de ramp kwamen alle inzittenden, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders, om het leven. Het toestel van Malaysia Airlines vertrok van Schiphol met bestemming Kuala Lumpur. Volgens het OM is het toestel boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten met een Buk-raket die afkomstig was uit Rusland. In Oost-Oekraïne was een conflict gaande tussen pro-Russische separatisten en Oekraïense regeringstroepen.
Telegraaf 01.02.2021 Het MH17-proces wordt maandag om 10.00 uur hervat. De stand van zaken zal besproken worden en er zal onder meer gekeken worden naar hoe het gaat met de nadere onderzoeken en het indienen van vorderingen tot schadevergoeding door de nabestaanden.
Ook zal het rechtsbijstandsteam van de nabestaanden het woord komen en mag de verdediging reageren.
MSN 01.02.2021 Het MH17-proces wordt maandag om 10.00 uur hervat. De stand van zaken zal besproken worden en er zal onder meer gekeken worden naar hoe het gaat met de nadere onderzoeken en het indienen van vorderingen tot schadevergoeding door de nabestaanden.
Onze verslaggever Saskia Belleman is bij de zaak aanwezig en twittert vanaf 10.00 uur live mee. Haar tweets vindt u onderaan dit bericht.
Ook zal het rechtsbijstandsteam van de nabestaanden het woord komen en mag de verdediging reageren.
Hierop kan het Openbaar Ministerie reageren. Mogelijk komt het OM pas aan bod op de extra zittingsdag op maandag 8 februari.
Het MH17-proces ging weer verder op dinsdag4 november 2020. Door vertraging staat de verdere Inhoudelijke behandeling van de zaak pas gepland voor volgend jaar. Eind vorige maand sprak de rechtbank nog de hoop uit om op 1 februari 2021 te kunnen beginnen, maar dat wordt niet gehaald.
In een persbericht staat nu geschreven dat die datum is vastgesteld op 7 juni 2021. De rechtbank is geïnformeerd over het onderzoek van de rechter-commissaris en “op basis van deze informatie” is een voorlopige planning gemaakt.
Telegraaf 19.12.2020
Op maandag 1 februari 2021 is de eerst volgende zittingsdag. Deze zal benut worden om te bespreken wat op dat moment de stand van zaken is in de uitvoering van dit nadere onderzoek, de stand van zaken met betrekking tot de indiening van vorderingen tot schadevergoeding door de nabestaanden en met betrekking tot de vordering van het Openbaar Ministerie tot een schouw van de reconstructie van de MH17.
Op de zitting van 15 april 2021 neemt de rechtbank een beslissing of, en zo ja, wanneer een schouw zal plaatsvinden. Mocht de rechtbank beslissen tot een schouw, dan zal deze naar verwachting in mei 2021 plaatsvinden.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne neergehaald door een uit Rusland afkomstige Buk-raket. In Oost-Oekraïne woedde destijds een hevige oorlog tussen Russisch-gezinde separatisten en regeringstroepen van Oekraïne.
De MH17 was op weg van Amsterdam naar Kuala Lumpur en had 298 mensen aan boord. Onder hen waren 196 Nederlanders. Alle inzittenden kwamen om.
Het OM wil graag dat de rechtbank de gereconstrueerde brokstukken van het toestel in vliegbasis Gilze-Rijen met eigen ogen aanschouwt. In april wordt hier een definitief besluit over genomen, waarna de rechters in mei dan eventueel de brokstukken zullen bekijken.
Nabestaanden van de slachtoffers kunnen waarschijnlijk na de zomer hun spreekrecht uitoefenen. Hoelang het hele proces gaat duren is nog onduidelijk, laat staan wanneer een vonnis wordt geveld. Het strafproces begon afgelopen maart met meerdere voorbereidende zittingen.
280 onderzoekswensen
Het Openbaar Ministerie verdenkt drie Russen en een Oekraïner van betrokkenheid bij de ramp. Alleen de Russische verdachte Oleg Poelatov laat zich vertegenwoordigen door advocaten. Zij hebben in de nu afgesloten regiefase van het proces circa 280 onderzoekswensen geformuleerd. Die gingen over de vragen of vlucht MH17 wel door een Buk-raket is neergehaald, of de raket is afgevuurd vanaf een landbouwveldje in separatistengebied en of Poelatov betrokken was bij het neerhalen van de MH17.
De andere drie verdachten – Igor Girkin,Sergej Doebinski en Leonid Chartsjenko – hebben niets laten weten aan de rechtbank.
Welke zaken lopen er nu rond het neerhalen van vlucht MH17?
NU 01.02.2021 De advocaten van MH17-verdachte Oleg Pulatov willen niet alleen de reconstructie van het vliegtuig in een hangar op de vliegbasis in Gilze-Rijen bekijken, maar ook de mogelijkheid hebben om andere wrakstukken te bekijken. Die zijn opgeslagen in containers in Soesterberg.
“Van de wrakstukken van het vliegtuig is kennelijk slechts zo’n 20 tot 30 procent beschikbaar geworden voor het onderzoek. Daarvan is een zeer beperkt deel gebruikt voor de reconstructie van slechts het voorste gedeelte van het vliegtuig”, zei advocaat Sabine ten Doesschate maandag bij de hervatting van de omvangrijke strafzaak rond het neerhalen van het vliegtuig.
“Het beeld dat op basis van de reconstructie kan worden verkregen, is daarom mogelijk een vertekend beeld. Het is uitsluitend een beeld van het Openbaar Ministerie (OM). Niet een mogelijk tegenstrijdig beeld of het beeld dat mogelijk nadere of andere vragen oproept.”
De officier van justitie zegt geen reden te zien voor een uitbreiding van een eventuele schouw. “De reconstructie bestaat uit het voorste deel van het vliegtuig. Hier is de hoogste concentratie van inslagschade. Die wrakdelen geven dus de meeste informatie over het wapen.”
Onbekend of schouw gaat plaatsvinden
Overigens is nog niet duidelijk of er een schouw gaat komen. De rechtbank beslist op 15 april of en zo ja wanneer dat gebeurt. Het monsterproces gaat volgende week maandag verder.
Dan beslist de rechtbank over de andere verzoeken die zijn gedaan, zoals het aanvullend horen van getuigen in deze zaak. Het volgende blok van zittingsdagen is vanaf begin maart gepland.
Op 7 juni begint naar verwachting de inhoudelijke behandeling van de zeer omvangrijke strafzaak over de ramp met vlucht MH17 op 17 juli 2014. Het OM verdenkt drie Russen en een Oekraïner van betrokkenheid bij de ramp.
Alleen de Russische verdachte Oleg Pulatov laat zich vertegenwoordigen door advocaten. De andere drie verdachten – Igor Girkin, Sergey Dubinsky en Leonid Kharchenko – hebben de rechtbank niets laten weten.
OM gaat uit van scenario met buk-raket
Bij de ramp kwamen alle inzittenden, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders, om het leven. Het toestel van Malaysia Airlines vertrok van Schiphol naar Kuala Lumpur.
Volgens het OM is het toestel boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten met een buk-raket die afkomstig was uit Rusland. In Oost-Oekraïne was een conflict gaande tussen pro-Russische separatisten en Oekraïense regeringstroepen.
NOS 01.02.2021 De verdediging in het MH17-proces wil weten of het Openbaar Ministerie belangrijke wrakstukken van het neergeschoten vliegtuig achterhoudt. Dat bleek vandaag tijdens een tussentijdse zitting in de zaak, in de extra beveiligde rechtbank bij Schiphol.
De advocaten van verdachte Oleg Poelatov mogen de wrakstukken met een eigen deskundige bekijken. Zij willen onderzoeken of vlucht MH17 door een Oekraïens gevechtsvliegtuig kan zijn neergeschoten, in plaats van door een Russische Buk-raket.
Alle relevante wrakstukken zijn gebruikt voor de reconstructie en liggen op vliegbasis Gilze-Rijen, zegt het OM. De verdediging toonde zich vandaag verrast dat er nog 18 containers met wrakstukken staan in Soesterberg. Op foto’s is te zien dat daar mogelijk ook onderdelen bij zitten met inslagschade.
“Wij hebben belang bij het zien en onderzoeken van alle beschikbare wrakstukken die iets zouden kunnen zeggen over de oorzaak van het neerstorten”, zei advocaat Sabine ten Doesschate. Ze riep daarom op om alle vliegtuigonderdelen “met relevante schade” te tonen, niet alleen voor de verdediging maar ook als de rechtbank zelf nog in Gilze-Rijen wil gaan kijken. “Anders is het mogelijk een vertekend beeld, namelijk alleen het beeld dat past in het scenario van het OM.”
Raketdelen
Het Openbaar Ministerie vindt het niet nodig om extra stukken van het MH17-toestel beschikbaar te stellen voor onderzoek. De complete voorkant van het vliegtuig, met daarin honderden kleine en grote gaten, is gereconstrueerd.
“De wrakdelen die het meeste informatie geven, zijn gebruikt”, zei officier van justitie Ward Ferdinandusse. “Ook als het een ander wapen zou zijn geweest dan een Buk-raket, zou dat blijken uit de reconstructie. Andere wrakdelen kunnen niets relevants meer aan de bevindingen toevoegen of er aan afdoen.”
Het OM benadrukte dat de advocaten ook de raketdelen kunnen bekijken die in het vliegtuig zijn gevonden. Ook die resten passen volgens het OM bij een Buk-raket. Of de rechtbank zelf ook gaat kijken bij de wrakstukken, staat nog niet vast.
Juni
In het MH17-proces staan drie Russen en een Oekraïner terecht voor het neerhalen van het passagierstoestel in 2014. Daarbij kwamen 298 mensen om het leven. De meeste slachtoffers waren Nederlanders.
Van de vier verdachten laat alleen Poelatov zich vertegenwoordigen door advocaten. Hij ontkent dat hij te maken heeft met het neerhalen van het vliegtuig en zegt dat hij ook niet betrokken was bij het transport van de Buk-raket waarmee het toestel zou zijn neergeschoten.
Poelatov was destijds plaatsvervangend commandant van een verkennings- en spionage-eenheid van de Oost-Oekraïense rebellen. Zij streden in het gebied waar vlucht MH17 neerstortte voor onafhankelijkheid. Ook de andere verdachten hadden militaire functies.
De rechtbank verwacht de zaak vanaf juni inhoudelijk te kunnen behandelen, ook als de verdachten er zelf niet bij zijn. Tot die tijd wordt nog een aantal getuigen gehoord en loopt er aanvullend onderzoek naar beeldmateriaal.
MSN 01.02.2021 De advocaten van MH17-verdachte Oleg Pulatov willen niet alleen de reconstructie van het vliegtuig in een hangar op de vliegbasis in Gilze-Rijen bekijken, maar ook de mogelijkheid hebben om andere wrakstukken te bekijken. Die zijn opgeslagen in containers in Soesterberg.
“Van de wrakstukken van het vliegtuig is kennelijk slechts zo’n 20 tot 30 procent beschikbaar geworden voor het onderzoek. Daarvan is een zeer beperkt deel gebruikt voor de reconstructie van slechts het voorste gedeelte van het vliegtuig”, zei advocaat Sabine ten Doesschate maandag bij de hervatting van de omvangrijke strafzaak rond het neerhalen van het vliegtuig.
“Het beeld dat op basis van de reconstructie kan worden verkregen, is daarom mogelijk een vertekend beeld. Het is uitsluitend een beeld van het Openbaar Ministerie (OM). Niet een mogelijk tegenstrijdig beeld of het beeld dat mogelijk nadere of andere vragen oproept.”
De officier van justitie zegt geen reden te zien voor een uitbreiding van een eventuele schouw. “De reconstructie bestaat uit het voorste deel van het vliegtuig. Hier is de hoogste concentratie van inslagschade. Die wrakdelen geven dus de meeste informatie over het wapen.”
Onbekend of schouw gaat plaatsvinden
Overigens is nog niet duidelijk of er een schouw gaat komen. De rechtbank beslist op 15 april of en zo ja wanneer dat gebeurt. Het monsterproces gaat volgende week maandag verder.
Dan beslist de rechtbank over de andere verzoeken die zijn gedaan, zoals het aanvullend horen van getuigen in deze zaak. Het volgende blok van zittingsdagen is vanaf begin maart gepland.
Op 7 juni begint naar verwachting de inhoudelijke behandeling van de zeer omvangrijke strafzaak over de ramp met vlucht MH17 op 17 juli 2014. Het OM verdenkt drie Russen en een Oekraïner van betrokkenheid bij de ramp.
Alleen de Russische verdachte Oleg Pulatov laat zich vertegenwoordigen door advocaten. De andere drie verdachten – Igor Girkin, Sergey Dubinsky en Leonid Kharchenko – hebben de rechtbank niets laten weten.
OM gaat uit van scenario met buk-raket
Bij de ramp kwamen alle inzittenden, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders, om het leven. Het toestel van Malaysia Airlines vertrok van Schiphol naar Kuala Lumpur.
Volgens het OM is het toestel boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten met een buk-raket die afkomstig was uit Rusland. In Oost-Oekraïne was een conflict gaande tussen pro-Russische separatisten en Oekraïense regeringstroepen.
AD 01.02.2021 De advocaten van een verdachte in het MH17-proces willen veel meer wrakstukken van het toestel kunnen bekijken om te zien of er geen relevante informatie wordt achtergehouden. ,,De delen die nu zijn gebruikt voor de reconstructie van de cockpit laten alleen de schade zien die past bij het scenario dat het Openbaar Ministerie van de crash schetst.” De verdediging stelt al maandenlang er niet van overtuigd te zijn dat het toestel door een BUK-raket is neergehaald.
Dat bleek vanochtend tijdens een tussentijdse zitting in het MH17-proces. In dat proces staan vier mannen (drie Russen en een Oekraïner) terecht die ervan verdacht worden betrokken te zijn geweest bij het neerschieten van het passagiersvliegtuig in juli 2014. Vlucht MH17 werd neergehaald boven Oost-Oekraïne, waar gevochten wordt tussen het Oekraïense leger en pro-Russische separatisten.
In een hangar op vliegbasis Gilze-Rijen is een deel van het vliegtuig, vooral de cockpit, gereconstrueerd. De rechtbank wil er mogelijk later tijdens het proces gaan kijken. De advocaten van verdachte Poelatov willen er óók gaan kijken, samen met een door hen zelf voorgestelde expert. Ze willen echter ook kunnen kijken naar de wrakstukken die niet zijn gebruikt voor de reconstructie, die zijn opgeslagen in achttien containers op een andere vliegbasis.
,,Maar 20 tot 30 procent van de wrakstukken is beschikbaar voor onderzoek en een deel daarvan is weer geschikt gemaakt voor reconstructie. Het zijn delen die bijdragen aan het scenario dat het Openbaar Ministerie schetst. Niet aan eventuele andere scenario’s”, zei advocate Sabine ten Doesschate vanochtend.
Getuige M58
Ook zeggen de advocaten te twijfelen aan de betrouwbaarheid van een belangrijke getuige. Het gaat om een vrijwilliger die meestreed aan de kant van de Russische separatisten in het gebied. Hij zou in de buurt van de afvuurlocatie zijn geweest en hebben verklaard over de BUK-raket die MH17 zou hebben neergehaald. Uit veiligheidsoverwegingen is zijn naam niet bekend gemaakt, in het proces wordt hij ‘getuige M58′ genoemd.
,,M58 is recentelijk door de verdediging ondervraagd. Wij vinden zijn verklaring onbetrouwbaar. Hij verwijst naar ‘een stevige dorpsjongen’. Maar wij zijn ervan overtuigd dat hij niet heeft gezien wat hij zegt en dat die jongen niet bestaat.Hij verwijst ook naar ene Leon. En nog een commandant die gezegd zouden hebben dat er Russische militairen in de BUK-zaten. Hij geeft geen antwoord als wordt doorgevraagd naar de identiteit van anderen”, stelde Ten Doesschate.
De rechtbank stelde in een eerdere fase in het proces al dat ze meer waarde hecht aan de verklaringen van experts dan aan die van getuigen ter plekke omdat die vertekend kunnen zijn door de omstandigheden.
Het Openbaar Ministerie stelde ’s middags in een reactie dat ze het zoeken naar die twee extra getuigen niet zinvol vindt. ,,Er zit in het dossier al veel informatie van getuige M58. Die is ook te controleren met andere informatie uit het dossier.” Het zoeken van de bedoelde nieuwe getuigen zou ook veel tijd kosten.
Ook het extra bekijken van de brokstukken die niet in de reconstructie zijn opgenomen, is volgens het OM niet relevant. ,,De wrakstukken met de meeste inslagen zijn gebruikt in de reconstructie. Alle andere stukken zijn door het NFI onderzocht en beschreven. Wij zien niet in wat een visuele inspectie door de heer Biedermann daar nog aan kan toevoegen”, aldus officier van justitie Ward Ferdinandusse.
De rechtbank beslist volgende week maandag of de verzoeken van de verdediging worden toegekend.
Bij de crash kwamen alle 298 inzittenden om het leven. Volgens het Nederlandse Openbaar Ministerie is het toestel neergeschoten door een BUK-raket van het Russische leger. De lanceerinstallatie zou op dat moment in het gebied van de pro-Russische rebellen zijn geweest. De vier verdachten zijn zelf niet bij het proces, zij verblijven in Rusland of in Oost-Oekraïne. Rusland levert geen onderdanen uit. De verdachten zelf stellen niet betrokken te zijn geweest bij het neerschieten van MH17 of het vervoer van de lanceerinstallatie.
Slechts een van de vier verdachten, Oleg Poelatov, wordt door advocaten vertegenwoordigd. Poelatov (53) is een voormalige luitenant-kolonel in het Russische leger. Hij werkte in het rebellengebied voor de inlichtingendienst en speelde volgens het Openbaar Ministerie een rol bij het vervoeren en beveiligen van de raket.
Tweede vliegtuig
De verdediging stelde de afgelopen maanden dat er meer onderzoek moet worden gedaan naar alternatieve scenario’s rond het neerhalen van het vliegtuig. Zo zou er volgens de verdediging mogelijk sprake zijn geweest van een tweede toestel in de lucht: een Oekraïens gevechtsvliegtuig. De advocaten wilden onderzocht hebben of dat toestel er inderdaad was en welke rol het dan speelde.
Het Openbaar Ministerie heeft dat scenario al jaren geleden verworpen. De rechtbank ging niet mee in de wensen van de verdediging. ,,De verdediging hoeft niet aan te tonen op welke wijze MH17 is neergehaald. Dat is de taak van het Openbaar Ministerie. Als dat het niet voldoende kan aantonen, dan spreekt de rechtbank de verdachte vrij. Onderzoek naar een alternatief scenario is geen verdedigingsbelang”, oordeelde de rechtbank eind november.
De advocaten deden vanochtend dus een verzoek om meer wrakstukken te kunnen bekijken. Dat willen ze samen doen met de Duitser Bernd Biedermann, die door hen als een expert wordt gezien en kan beoordelen welk projectiel de schade aan het vliegtuig heeft aangericht. Biedermann is een ex-officier van de voormalige Oost-Duitse luchtmacht. Hij schreef een boek waarin hij stelde dat MH17 niet door een BUK is neergehaald.
Gescheiden wc’s
De organisatie van de rechtbank bracht recent overigens een kleine wijziging aan in de organisatie van het complex. Nadat er in november een incidentje was op het damestoilet tussen advocate Sabine ten Doesschate en nabestaande Silene Fredriksz, zijn er nu gescheiden wc’s voor procespartijen (advocaten, Openbaar Ministerie) en andere aanwezigen (nabestaanden, pers).
MSN 01.02.2021 De advocaten van MH17-verdachte Oleg Poelatov willen niet alleen de reconstructie van het vliegtuig in een hangar op de vliegbasis in Gilze-Rijen bekijken, maar ook de mogelijkheid hebben om ook andere wrakstukken te bekijken. Deze zijn opgeslagen in achttien containers in Soesterberg.
“Van de wrakstukken van het vliegtuig is kennelijk slechts zo’n 20 tot 30 procent beschikbaar geworden voor het onderzoek, en daarvan is een zeer beperkt deel gebruikt voor de reconstructie van slechts het voorste gedeelte van het vliegtuig”, zei advocaat Sabine ten Doesschate maandag bij de hervatting van de omvangrijke strafzaak rond het neerhalen van het vliegtuig. “Het beeld dat op basis van de reconstructie kan worden verkregen, is daarom mogelijk een vertekend beeld. Het is uitsluitend een beeld van het OM. Niet een mogelijk tegenstrijdig beeld, of het beeld dat mogelijk nadere of andere vragen oproept.”
De officier van justitie zegt geen reden te zien voor een uitbreiding van een eventuele schouw. “De reconstructie bestaat uit het voorste deel van het vliegtuig, hier is de hoogste concentratie van inslagschade. Die wrakdelen geven dus de meeste informatie over het wapen.”
Andere verzoeken
Overigens is nog niet duidelijk of er een schouw gaat komen, de rechtbank beslist op 15 april of en zo ja wanneer. Het monsterproces gaat volgende week maandag verder. Dan beslist de rechtbank over de andere verzoeken die zijn gedaan, zoals het aanvullend horen van getuigen in deze zaak. Het volgende blok van zittingsdagen is vanaf begin maart gepland.
Op 7 juni begint naar verwachting de inhoudelijke behandeling van de zeer omvangrijke strafzaak over de ramp met vlucht MH17 op 17 juli 2014. Het Openbaar Ministerie verdenkt drie Russen en een Oekraïner van betrokkenheid bij de ramp. Alleen de Russische verdachte Oleg Poelatov laat zich vertegenwoordigen door advocaten. De andere drie verdachten – Igor Girkin, Sergej Doebinski en Leonid Chartsjenko – hebben de rechtbank niets laten weten.
Bij de ramp kwamen alle inzittenden, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders, om het leven. Het toestel van Malaysia Airlines vertrok van Schiphol met bestemming Kuala Lumpur. Volgens het OM is het toestel boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten met een Buk-raket die afkomstig was uit Rusland. In Oost-Oekraïne was een conflict gaande tussen pro-Russische separatisten en Oekraïense regeringstroepen.
Telegraaf 01.02.2021 Het MH17-proces wordt maandag om 10.00 uur hervat. De stand van zaken zal besproken worden en er zal onder meer gekeken worden naar hoe het gaat met de nadere onderzoeken en het indienen van vorderingen tot schadevergoeding door de nabestaanden.
Ook zal het rechtsbijstandsteam van de nabestaanden het woord komen en mag de verdediging reageren.
MSN 01.02.2021 Het MH17-proces wordt maandag om 10.00 uur hervat. De stand van zaken zal besproken worden en er zal onder meer gekeken worden naar hoe het gaat met de nadere onderzoeken en het indienen van vorderingen tot schadevergoeding door de nabestaanden.
Onze verslaggever Saskia Belleman is bij de zaak aanwezig en twittert vanaf 10.00 uur live mee. Haar tweets vindt u onderaan dit bericht.
Ook zal het rechtsbijstandsteam van de nabestaanden het woord komen en mag de verdediging reageren.
Hierop kan het Openbaar Ministerie reageren. Mogelijk komt het OM pas aan bod op de extra zittingsdag op maandag 8 februari.
MSN 29.12.2020 De livestream van de strafzaak over het neerhalen van vlucht MH17 is dit jaar iedere zittingsdag enkele duizenden tot 30.000 keer geopend, vanuit de hele wereld. Het aantal bezoekers aan de rechtbank – onder meer nabestaanden van de vliegramp, pers en betrokkenen – was 9 maart, de allereerste zittingsdag, bijna vierhonderd.
Daarna bleef dat elk zittingsblok rond enkele tientallen schommelen als gevolg van de coronamaatregelen. Op 25 november, de laatste zittingsdag van dit jaar, waren er in totaal 23 nabestaanden en journalisten in de rechtbank. Dat heeft de rechtbank Den Haag voor het ANP becijferd.
De Haagse rechtbank behandelt de zaak maar de zittingen vinden plaats in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol. Daar is speciaal voor dit proces een groot perscentrum gebouwd maar door alle maatregelen rondom het coronavirus is er nauwelijks (internationale) pers aanwezig geweest.
Op sommige dagen was het centrum zelfs gesloten. Op 23 maart na, helemaal aan het begin van de coronacrisis, kon iedere zittingsdag een groepje nabestaanden de besprekingen in de rechtbank volgen. Die dag was behalve de procespartijen zoals de rechters, niemand toegelaten in de rechtbank.
Voor alle belangstellenden is de rechtszaak via een livestream te volgen. De eerste dag werd deze 30.000 keer aangeklikt, de maanden daarna werden de zittingen enkele duizenden keren geopend. “De trend is dat op de eerste zittingsdag van een nieuw zittingsblok de openingscijfers een piek vertonen om vervolgens af te nemen”, aldus de rechtbank.
Op 8 juni was de stream ongeveer 20.000 keer geopend. Tijdens dat zittingsblok gaf het Openbaar Ministerie een toelichting op het omvangrijke opsporingsonderzoek. Hoeveel mensen er precies kijken is niet duidelijk, iemand kan de link meerdere keren per dag openen.
Zestig verschillende landen
De meeste kijkers komen uit Nederland, Rusland en Oekraïne. Ook loggen veel kijkers in vanuit het Verenigd Koninkrijk, Australië en de Verenigde Staten. “Op piekdagen waren er kijkers uit ongeveer zestig verschillende landen”, aldus de rechtbank.
De strafzaak tegen vier mannen – drie Russen en een Oekraïner – gaat februari 2021 verder en wordt vanaf 7 juni inhoudelijk behandeld. Het Openbaar Ministerie verdenkt de vier mannen van betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17.
Alleen de Russische verdachte Oleg Poelatov laat zich vertegenwoordigen door advocaten. De andere drie verdachten – Igor Girkin, Sergej Doebinski en Leonid Chartsjenko – hebben niets aan de rechtbank laten horen.
Bij de ramp met vlucht MH17 op 17 juli 2014 kwamen alle inzittenden, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders, om het leven. Het toestel van Malaysia Airlines vertrok van Schiphol met bestemming Kuala Lumpur. Volgens het OM is het toestel boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten met een Buk-raket die afkomstig was uit Rusland. In Oost-Oekraïne was een conflict gaande tussen pro-Russische separatisten en Oekraïense regeringstroepen.
NOS 18.12.2020 De rechtbank in Den Haag verwacht begin juni 2021 te starten met de inhoudelijke behandeling van het MH17-proces. Eind vorige maand sprak de rechtbank nog de hoop uit om op 1 februari te kunnen beginnen, maar dat wordt niet gehaald.
In een persbericht staat nu geschreven dat die datum is vastgesteld op 7 juni. De rechtbank is geïnformeerd over het onderzoek van de rechter-commissaris en “op basis van deze informatie” is een voorlopige planning gemaakt.
De eerstvolgende zittingsdag in het proces staat nog wel op 1 februari. Dan wordt onder meer de stand van zaken in het onderzoek besproken en zal het ook gaan over het verzoek van het OM tot een schouw.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne neergehaald door een uit Rusland afkomstige Buk-raket. In Oost-Oekraïne woedde destijds een hevige oorlog tussen Russisch-gezinde separatisten en regeringstroepen van Oekraïne.
De MH17 was op weg van Amsterdam naar Kuala Lumpur en had 298 mensen aan boord. Onder hen waren 196 Nederlanders. Alle inzittenden kwamen om.
Het OM wil graag dat de rechtbank de gereconstrueerde brokstukken van het toestel in vliegbasis Gilze-Rijen met eigen ogen aanschouwt. In april wordt hier een definitief besluit over genomen, waarna de rechters in mei dan eventueel de brokstukken zullen bekijken.
Nabestaanden van de slachtoffers kunnen waarschijnlijk na de zomer hun spreekrecht uitoefenen. Hoelang het hele proces gaat duren is nog onduidelijk, laat staan wanneer een vonnis wordt geveld. Het strafproces begon afgelopen maart met meerdere voorbereidende zittingen.
280 onderzoekswensen
Het Openbaar Ministerie verdenkt drie Russen en een Oekraïner van betrokkenheid bij de ramp. Alleen de Russische verdachte Oleg Poelatov laat zich vertegenwoordigen door advocaten. Zij hebben in de nu afgesloten regiefase van het proces circa 280 onderzoekswensen geformuleerd. Die gingen over de vragen of vlucht MH17 wel door een Buk-raket is neergehaald, of de raket is afgevuurd vanaf een landbouwveldje in separatistengebied en of Poelatov betrokken was bij het neerhalen van de MH17.
De andere drie verdachten – Igor Girkin, Sergej Doebinski en Leonid Chartsjenko – hebben niets laten weten aan de rechtbank.
Telegraaf 18.12.2020 De rechtbank begint op 7 juni met de inhoudelijke behandeling van het monsterproces rond het neerhalen van vlucht MH17. Dat heeft de rechtbank Den Haag, voor dit proces zitting houdend op het Justitieel Complex op Schiphol, vrijdag laten weten.
In aanloop naar de inhoudelijke behandeling zijn nog meerdere inleidende zittingen gepland, de eerstvolgende op 1 februari. Dan wordt onder meer de stand van zaken van het onderzoek besproken. Ook zal dan een eventuele schouw van de reconstructie van de MH17 aan bod komen. Deze staat in Gilze-Rijen. Op de zitting van 15 april neemt de rechtbank een beslissing of, en zo ja, wanneer een schouw zal plaatsvinden. Mocht de rechtbank beslissen tot een schouw, dan zal deze naar verwachting in een maand later plaatsvinden.
„Als het onderzoek door de rechter-commissaris naar verwachting vordert zal de rechtbank op maandag 7 juni 2021 starten met de inhoudelijke behandeling van het strafproces MH17”, is de huidige planning van de rechtbank.
De nabestaanden van de slachtoffers kunnen waarschijnlijk na de zomer hun spreekrecht uitoefenen. Hoe lang het hele proces gaat duren en wanneer er een uitspraak verwacht wordt, is nog onduidelijk. Het strafproces begon afgelopen maart met meerdere voorbereidende zittingen.
Het Openbaar Ministerie verdenkt drie Russen en een Oekraïner van betrokkenheid bij de ramp. Alleen de Russische verdachte Oleg Poelatov laat zich vertegenwoordigen door advocaten. De andere drie verdachten – Igor Girkin, Sergej Doebinski en Leonid Chartsjenko – hebben niets aan de rechtbank laten horen.
Bij de ramp met vlucht MH17 op 17 juli 2014 kwamen alle inzittenden, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders, om het leven. Het toestel van Malaysia Airlines vertrok van Schiphol met bestemming Kuala Lumpur. Volgens het OM is het toestel boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten met een Buk-raket die afkomstig was uit Rusland. In Oost-Oekraïne was een conflict gaande tussen pro-Russische separatisten en Oekraïense regeringstroepen.
AD 18.12.2020 De rechtbank begint op 7 juni met de inhoudelijke behandeling van het monsterproces rond het neerhalen van vlucht MH17. Dat heeft de rechtbank Den Haag, voor dit proces zitting houdend op het Justitieel Complex op Schiphol, vrijdag 18.12.2020 laten weten. In aanloop naar de inhoudelijke behandeling zijn nog meerdere inleidende zittingen gepland, de eerstvolgende op 1 februari.
Het Openbaar Ministerie verdenkt drie Russen en een Oekraïner van betrokkenheid bij de ramp. Alleen de Russische verdachte Oleg Poelatov laat zich vertegenwoordigen door advocaten. De andere drie verdachten – Igor Girkin, Sergej Doebinski en Leonid Chartsjenko – hebben niets aan de rechtbank laten horen.
Bij de ramp met vlucht MH17 op 17 juli 2014 kwamen alle inzittenden, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders, om het leven. Het toestel van Malaysia Airlines vertrok van Schiphol met bestemming Kuala Lumpur.
Volgens het OM is het toestel boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten met een Buk-raket die afkomstig was uit Rusland. In Oost-Oekraïne was een conflict gaande tussen pro-Russische separatisten en Oekraïense regeringstroepen.
MSN 18.12.2020 De rechtbank begint op 7 juni met de inhoudelijke behandeling van het monsterproces rond het neerhalen van vlucht MH17. Dat heeft de rechtbank Den Haag, voor dit proces zitting houdend op het Justitieel Complex op Schiphol, vrijdag laten weten.
In aanloop naar de inhoudelijke behandeling zijn nog meerdere inleidende zittingen gepland, de eerstvolgende op 1 februari. Dan wordt onder meer de stand van zaken van het onderzoek besproken. Ook zal dan een eventuele schouw van de reconstructie van de MH17 aan bod komen. Deze staat in Gilze-Rijen. Op de zitting van 15 april neemt de rechtbank een beslissing of, en zo ja, wanneer een schouw zal plaatsvinden. Mocht de rechtbank beslissen tot een schouw, dan zal deze naar verwachting in een maand later plaatsvinden.
„Als het onderzoek door de rechter-commissaris naar verwachting vordert zal de rechtbank op maandag 7 juni 2021 starten met de inhoudelijke behandeling van het strafproces MH17”, is de huidige planning van de rechtbank.
De nabestaanden van de slachtoffers kunnen waarschijnlijk na de zomer hun spreekrecht uitoefenen. Hoe lang het hele proces gaat duren en wanneer er een uitspraak verwacht wordt, is nog onduidelijk. Het strafproces begon afgelopen maart met meerdere voorbereidende zittingen.
Het Openbaar Ministerie verdenkt drie Russen en een Oekraïner van betrokkenheid bij de ramp. Alleen de Russische verdachte Oleg Poelatov laat zich vertegenwoordigen door advocaten. De andere drie verdachten – Igor Girkin, Sergej Doebinski en Leonid Chartsjenko – hebben niets aan de rechtbank laten horen.
Bij de ramp met vlucht MH17 op 17 juli 2014 kwamen alle inzittenden, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders, om het leven. Het toestel van Malaysia Airlines vertrok van Schiphol met bestemming Kuala Lumpur. Volgens het OM is het toestel boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten met een Buk-raket die afkomstig was uit Rusland. In Oost-Oekraïne was een conflict gaande tussen pro-Russische separatisten en Oekraïense regeringstroepen.
Igor Girkin acht zichzelf ‘indirect verantwoordelijk’ voor het neerschieten van het vliegtuig op 17 juli 2014.
Hoofdverdachte in de zaak MH17 Igor Girkin acht zichzelf ‘indirect verantwoordelijk’ voor het neerschieten van het vliegtuig op 17 juli 2014. Ook kan hij zich voorstellen dat hij zich voor de rechter in Nederland zal moeten verantwoorden.
Telegraaf 20.05.2020
Girkin zegt dat tijdens een ruim 3,5 uur durend interview met de Oekraïense journalist Dmytro Gordon, dat integraal op YouTube is te zien. Het is voor het eerst dat Girkin, destijds minister van defensie van de pro-Russische, zelfverklaarde ‘Volksrepubliek’ Donetsk (DNR), toegeeft wel degelijk betrokken te zijn geweest bij de tragedie. Daarbij kwamen alle 298 inzittenden – onder wie 196 Nederlanders – om het leven.
Leonid Chartsjenko ‘preventief’ gevangen
MH17-verdachte Chartsjenko, een van de vier MH17-verdachten, zit al twee maanden in de cel. Dat meldt BBC Russian. De rebellen in Oost-Oekraïne zouden hem ‘preventief’ hebben opgepakt.
Volgens bronnen van de Russische afdeling van de BBC is Chartsjenko al op 11 maart 2020 – twee dagen na het officiële begin van het proces in Nederland – opgepakt. Dat zou zijn gebeurd wegens betrokkenheid bij een illegale huiszoeking in 2014 in Donetsk en verboden wapenbezit.
Chartsjenko (48) was in het conflict in Oost-Oekraïne commandant van een afdeling die werd geleid door Oleg Poelatov, een van de andere drie verdachten die nog worden gezocht. Chartsjenko’s bijnaam was ‘de mol’.
Leonid Chartsjenko (bijnaam: ‘de Mol’) woonde volgens de BBC rustig in zijn huis in Donetsk. Dat ligt in het Oost-Oekraïense rebellengebied waar in 2014 vlucht MH17 werd neergehaald. Chartsjenko wordt door justitie verdacht van betrokkenheid bij het neerschieten van MH17.
Geruchten over zijn dood
De Oekraïner is, net als drie Russen, aangeklaagd voor moord. Chartsjenko kent het gebied goed. Hij zou de Buk-raket, het MH17-moordwapen, naar de lanceerlocatie hebben geleid.
Tot dusver leek Chartsjenko de dans te ontspringen. Het was onduidelijk waar hij zich bevond en er gingen zelfs geruchten dat hij dood zou zijn.
Het drietal woont in Rusland en loopt daar vrij rond. Geen van allen is tot dusverre aanwezig geweest bij het proces op Schiphol. Alleen Poelatov laat zich juridisch bijstaan. De Nederlandse advocaten Sabine ten Doesschate en Boudewijn van Eijck hebben zijn verdediging ter hand genomen.
Sleutelfiguur Andrei Ivanovitsj Burlaka
Onderzoekscollectief Bellingcat heeft een Russische generaal van veiligheidsdienst FSB geïdentificeerd als een mogelijke leidinggevende sleutelfiguur bij het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014. Het gaat om Andrei Ivanovitsj Burlaka, die volgens Bellingcat een cruciale rol speelde bij de verplaatsing van wapens van Rusland naar Oekraïne en daarom ook het licht op groen moet hebben gezet voor het overbrengen van de Buk-raketinstallatie waarmee het vliegtuig van Malaysia Airlines uit de lucht is geschoten.
Kolonel-generaal Burlaka bekleedde een toppositie binnen de Russische veiligheidsdienst FSB. In telefoongesprekken uit de periode vóór het neerschieten van MH17 wordt naar hem verwezen als Vladimir Ivanovitsj. Zijn ware identiteit is Andrei Ivanovitsj Burlaka, stelt het onderzoeksteam van Bellingcat. Volgens de onderzoekers is Burlaka de hoogstgeplaatste Rus die in het strafrechtelijk onderzoek naar het neerhalen van het vliegtuig een rol zou kunnen gaan spelen.
Het onderzoek van Bellingcat volgde op de publicatie van een reeks opnames van de telefoongesprekken door het door Nederland geleide, internationale onderzoeksteam, het Joint Investigation Team (JIT). Het gaat om opnames waarop te horen zou zijn hoe pro-Russische opstandelingen in Oost-Oekraïne telefonisch overleggen met Russische functionarissen.
Onderzoek van het JIT heeft inmiddels geleid tot een strafzaak tegen drie lager geplaatste Russen en een Oekraïner, die bij het neerhalen van vlucht MH17 betrokken zouden zijn geweest. In november deed het JIT een oproep aan getuigen informatie te leveren over “de opdrachtgevers in de bestuurlijke en militaire hiërarchie”.
Het Openbaar Ministerie zegt dat het de bevindingen van Bellingcat grondig zal bestuderen, maar onthoudt zich verder van commentaar op de conclusies omdat het om lopend onderzoek gaat. Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie bijna 200 Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
Lees meer:
‘Het OM vervolgt vier verdachten van het neerhalen van MH17 voor moord’
Het Joint Investigation Team (JIT) heeft vier verdachten met naam en toenaam genoemd in het onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17. Zij worden vervolgd wegens moord op 298 mensen.
‘Een ongekende stap: Nederland stelt Rusland als land aansprakelijk voor MH17-ramp’
Nederland stelt Rusland aansprakelijk voor het neerhalen van vlucht MH17, en zal Rusland mogelijk voor het Internationaal Gerechtshof dagen. Samen met Australië wil Nederland Rusland als land verantwoordelijk houden voor de gebeurtenissen die ertoe leidden dat 298 passagiers van de fatale vlucht de dood vonden.
AD 19.05.2020 Hoofdverdachte in de zaak MH17 Igor Girkin acht zichzelf ‘indirect verantwoordelijk’ voor het neerschieten van het vliegtuig op 17 juli 2014. Ook kan hij zich voorstellen dat hij zich voor de rechter in Nederland zal moeten verantwoorden.
Girkin zegt dat tijdens een ruim 3,5 uur durend interview met de Oekraïense journalist Dmytro Gordon, dat integraal op YouTube is te zien. Het is voor het eerst dat Girkin, destijds minister van defensie van de pro-Russische, zelfverklaarde ‘Volksrepubliek’ Donetsk (DNR), toegeeft wel degelijk betrokken te zijn geweest bij de tragedie. Daarbij kwamen alle 298 inzittenden – onder wie 196 Nederlanders – om het leven.
Niettemin blijft Girkin tijdens het interview zijn mantra herhalen: ,,De opstandelingen hebben het vliegtuig niet neergeschoten.’’ De voormalige commandant suggereert daarmee eens temeer, dat militairen van het Russische leger de BUK-raket Oekraïne hebben binnen gebracht, maar de installatie niet hebben overhandigd aan de separatisten van de DNR.
Het is een aanname die ook het Britse journalistencollectief Bellingcat voorzichtig huldigt op basis van Girkins voortdurende herhaling over de onschuld van de rebellen.
In het interview vertelt Girkin dat hij medelijden heeft met de slachtoffers, maar dat hij geen twijfel erover heeft dat de Oekraïense kant ook heeft ‘deelgenomen’ aan het neerstorten van MH17.
Verdachte in megazaak
Girkin, die destijds de nom de guerre ‘Strelkov’ (‘schutter’, vrij vertaald) droeg, is samen met drie anderen aangeklaagd in de zaak-MH17. Die ging op 9 maart van start, maar geen van de vier verdachten was aanwezig. Eén van hen laat zich door Nederlandse advocaten bijstaan.
Soms begroeven we iemand, niet eens wetende wie het was, aldus Igor Girkin.
In het vraaggesprek met Gordon geeft Girkin ook toe dat in de zomer van 2014, toen de oorlog tussen de door Rusland militair gesteunde rebellen in de DNR en het Oekraïense leger in volle omvang losbarstte, hij bevel heeft gegeven tot executie van zeker vier Oekraïners.
Marteling
Ook heeft Girkin DNR-inwoners laten doodschieten voor plundering en marteling, vertelt hij. Een van hen heeft hij eigenhandig om het leven gebracht, erkent hij. ,,Soms begroeven we iemand, niet eens wetende wie het was’’, geeft de MH17-verdachte een inkijkje in de situatie in Oost-Oekraïne op dat moment.
NOS 14.05.2020 Een van de vier verdachten in de rechtszaak over het neerhalen van de MH17, Leonid Chartsjenko, is gearresteerd in zijn woonplaats Donetsk. De stad staat onder controle van de pro-Russische separatisten in het oosten van Oekraïne. Dat meldt de Russische afdeling van de BBC. Hij zou al op 11 maart zijn opgepakt.
Waarom Chartsjenko is gearresteerd, is onduidelijk. De BBC voert bekenden van hem op, van wie er een zegt dat het om verboden wapenbezit gaat; een oude zaak uit 2014. Een ander beweert dat de leiding van de separatisten wil voorkomen dat de Oekraïense regering hem ontvoert. Dat gebeurde eerder met Vladimir Tsemach, die ook in verband wordt gebracht met het neerhalen van de MH17.
Volgens het Nederlandse Openbaar Ministerie was Chartsjenko betrokken bij het transport van de Buk-installatie waarmee de MH17 is neergeschoten. De Buk kwam volgens het Joint Investigation Team, dat het strafrechtelijk onderzoek doet, uit Rusland.
Het Joint Investigation Team laat weten dat het kennisgenomen heeft van het bericht over de arrestatie. Maar omdat het gebied niet toegankelijk is voor het JIT en de regering in Kiev, kan niet worden nagegaan of het klopt, zegt een woordvoerder.
Chartsjenko (48) was in het conflict in Oost-Oekraïne commandant van een afdeling die werd geleid door Oleg Poelatov, een van de andere drie verdachten die nog worden gezocht. Chartsjenko’s bijnaam was ‘de mol’.
De andere twee zijn Igor Girkin, die minister van Defensie was in het door separatisten bezette gebied, en Sergej Doebinski, die leiding gaf aan een verkennings- en spionage-eenheid.
Deze vier mannen worden niet verantwoordelijk gehouden voor het afschieten van de Buk-raket of voor het opdracht geven tot de aanval.
Meer aanhoudingen
Chartsjenko is niet de enige die is aangehouden. Al op 11 april verscheen er op de Russische Facebook-pagina van de separatisten een bericht over een groot aantal aanhoudingen. Onder de arrestanten zijn officieren van de veiligheidsdienst van de rebellen. Daarbij is ook Chartsjenko, ‘de mol’.
Ook Poelatov is een keer aangehouden, in de Oost-Oekraïense stad Loegansk. Hij is weer vrijgelaten en verblijft nu in Rusland.
MSN 14.05.2020 Leonid Chartsjenko, een van de vier MH17-verdachten, zit twee maanden in de cel. Dat meldt BBC Russian. De rebellen in Oost-Oekraïne zouden hem ‘preventief’ hebben opgepakt.
Leonid Chartsjenko (bijnaam: ‘de Mol’) woonde volgens de BBC rustig in zijn huis in Donetsk. Dat ligt in het Oost-Oekraïense rebellengebied waar in 2014 vlucht MH17 werd neergehaald. Chartsjenko wordt door justitie verdacht van betrokkenheid bij het neerschieten van MH17.
Geruchten over zijn dood
De Oekraïner is, net als drie Russen, aangeklaagd voor moord. Chartsjenko kent het gebied goed. Hij zou de Buk-raket, het MH17-moordwapen, naar de lanceerlocatie hebben geleid.
Tot dusver leek Chartsjenko de dans te ontspringen. Het was onduidelijk waar hij zich bevond en er gingen zelfs geruchten dat hij dood zou zijn.
Nu meldt de doorgaans betrouwbare BBC Russian dat Chartsjenko op 11 maart van dit jaar bij zijn huis is opgepakt. Dat werd gedaan door de rebellen die het gebied met steun van Rusland in handen hebben. ‘De Mol’ zit volgens de bronnen van de BBC nog altijd in voorarrest, dat op 8 mei voor twee maanden zou zijn verlengd.
Reden van aanhouding
Officieel is Chartsjenko opgepakt voor een illegale huiszoeking in 2014 en verboden wapenbezit. Allemaal onzin, zeggen bronnen tegen de BBC. De mensen waarbij de huiszoeking plaatsvond, zouden geen klachten over hem hebben. En het wapen zou hij zelf in 2019 van de rebellen hebben gekregen om zich te verweren als iemand hem zou proberen te ontvoeren in verband met MH17.
Die angst voor ontvoering zou niet helemaal onterecht zijn: in 2019 werd een Vladimir Tsemach ontvoerd door de Oekraïense geheime dienst. Justitie ziet deze rebellencommandant als verdachte in de MH17-zaak, maar hij is nog niet aangeklaagd. Tsemachs ontvoering was een opvallende operatie, want hij woonde in het rebellengebied, achter vijandige linies. Later leverde Oekraïne hem uit aan Rusland, onder zware politieke druk van Moskou.
De rebellen hebben nog geen commentaar gegeven over Chartsjenko’s arrestatie.
AD 14.05.2020 De autoriteiten van de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk (DNR) in Oost-Oekraïne hebben in maart Leonid Chartsjenko gearresteerd. Hij is een van de vier door het Nederlandse Openbaar Ministerie aangeklaagde verdachten in de zaak rond MH17.
Volgens bronnen van de Russische afdeling van de BBC is Chartsjenko al op 11 maart – twee dagen na het officiële begin van het proces in Nederland – opgepakt. Dat zou zijn gebeurd wegens betrokkenheid bij een illegale huiszoeking in 2014 in Donetsk en verboden wapenbezit.
Maar volgens een anonieme oud-collega van Chartsjenko (de enige Oekraïner onder de vier verdachten, met als bijnaam ‘de mol’) is dat een merkwaardig verhaal: tegen de huiszoeking is geen klacht ingediend. En het ministerie van staatsveiligheid van de DNR heeft Chartsjenko zelf vorig jaar een pistool gegeven, juist vanwege zijn verdenking in de zaak MH17.
De DNR-autoriteiten zouden volgens de oud-collega met de arrestatie hebben willen voorkomen dat Oekraïense commando’s Chartsjenko, die als enige verdachte nog in de DNR woont, ontvoerden. Door hem nu gevangen te zetten, isoleren ze hem, aldus de bron van de BBC. Een soortgelijk scenario ontrolde zich afgelopen zomer, toen het Oekraïense leger diep in de DNR getuige (inmiddels officieel verdachte) Vladimir Tsemach ontvoerde en overbracht naar Kiev.
Tsemach werd in september 2019 betrokken in een gevangenenruil tussen Oekraïne en Rusland en naar Moskou gestuurd. Dat was opvallend, omdat hij officieel de Oekraïense nationaliteit heeft. De enige reden die Moskou kon hebben hem bij de gevangenenruil te betrekken, was dat hij op die manier niet kon getuigen in het MH17-proces.
Nadat de Nederlandse en Australische politie Tsemach aan de vooravond van de gevangenenruil in Kiev in allerijl hadden ondervraagd, vloog hij naar Moskou, waar vandaan hij direct terugkeerde naar de DNR.
,,Chartsjenko heeft tot het laatst rustig in Donetsk gewoond en nooit vermoed dat er zoiets met hem zou kunnen gebeuren’’, zegt de oud-collega tegen de BBC. ,,Misschien willen ze hem op deze harde manier beschermen, maar het is wel een heel vreemde methode om dat zo te doen.’’
BUK-raket
Chartsjenko was in 2014 commandant van een van de onderdelen van de Russische militaire inlichtingendienst GROe in de DNR. Hij zou mogelijk aanwezig zijn geweest bij de lancering van de BUK-raket die MH17 op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne neerschoot. Daarbij kwamen alle 298 inzittenden om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
De Oekraïense autoriteiten vaardigden al in juli 2015 een opsporingsbevel uit tegen Chartsjenko. Hij werd door Kiev verdacht van oprichting van een terroristische groep. Sinds de zomer van 2014 vechten pro-Russische opstandelingen in de Oost-Oekraïense regio’s Donetsk en Loehansk voor onafhankelijkheid van Oekraïne, nadat in februari van dat jaar een volksopstand de pro-Russische president Viktor Janoekovitsj had verdreven.
In 2019 stelde het Nederlandse Openbaar Ministerie Chartsjenko officieel in staat van beschuldiging van betrokkenheid bij het neerschieten van MH17. Naast hem werden ook de Russen Igor (‘Strelkov’) Girkin, Sergej Doebinski en Oleg Poelatov aangeklaagd.
Het drietal woont in Rusland en loopt daar vrij rond. Geen van allen is tot dusverre aanwezig geweest bij het proces op Schiphol. Alleen Poelatov laat zich juridisch bijstaan. De Nederlandse advocaten Sabine ten Doesschate en Boudewijn van Eijck hebben zijn verdediging ter hand genomen.
Het MH17-strafproces werd maandagochtend 23.03.2020, vanwege de coronacrisis, voorgezet zonder publiek en pers. Nabestaanden moesten de zitting thuis via een livestream volgen.
Telegraaf 24.03.2020
Stipt om 10.00 uur neemt rechtbankvoorzitter Hendrik Steenhuis – via de livestream – thuis bij Rob en Silene Fredriksz het woord. Hij begint met de constatering dat wederom geen van de vier verdachten – drie Russen en een Oekraïener – die worden vervolgd voor het neerhalen van vlucht MH17 zijn verschenen.
In de woonkamer van het Rotterdamse echtpaar zitten bijna evenveel mensen als in de nagenoeg lege rechtszaal op het televisiescherm. In het Justitieel Complex Schiphol zitten slechts drie rechters, één griffier, één officier van justitie en één advocaat.
Normaal zouden Rob en Silene de rechtszaak in het congrescentrum in Nieuwegein volgen, samen met andere nabestaanden. Dat deden ze ook op de eerste twee procesdagen (9 maart en 10 maart2020). Vanwege het coronavirus is dat afgeblazen en wordt de derde zitting in het proces zonder publiek en persafgewerkt.
Hoewel alle rechtszaken tot zeker 6 april 2020 zijn stilgelegd, is het MH17-proces dusdanig urgent dat opschorten geen optie is. Dan maar in een lege zaal, waar ook de rechters en de griffier keurig gescheiden door een lege stoel op afstand van elkaar blijven. En dan maar thuis via de livestream kijken.
Begrijpelijk
,,Gezien de situatie is het begrijpelijk’’, zegt Silene. ,,We zijn allang blij dat deze zitting doorgaat. Natuurlijk is het prettiger om met met nabestaanden samen te zijn en dingen met elkaar te bespreken. In Nieuwegein is iemand van het OM aanwezig om uitleg te geven en vragen te beantwoorden.’’
Ook al duurt de zitting kort en is de inhoud niet verrassend, de spanning is fysiek en mentaal voor aanvang van de zitting groot. Rob en Silene volgen het betoog van Steenhuis stil en geconcentreerd. De juridische taal is soms moeilijk te volgen, maar vriendin en advocaat Shiri Scheimann, die met hen meekijkt, geeft af en toe tekst en uitleg.
Naast het televisiescherm hangen zwart-wit foto’s van zoon Bryce Fredriksz en schoondochter Daisy Oehlers, twee van de 298 slachtoffers van vlucht MH17. Het is alsof ze meeluisteren naar de monoloog van Steenhuis.
Die legt uit dat de rechtbank de Nederlandse en Russische advocaten van verdachte Igor Poelatov meer tijd geeft om zich te verdiepen in het 36.000 pagina’s tellende strafdossier. Op 8 juni 2020, als het proces wordt hervat, krijgen ze de gelegenheid om te reageren op de verzoeken van het Openbaar Ministerie.
Tot die tijd neemt de rechtbank geen besluit over de onderzoekswensen van het OM, zoals het horen van meer getuigen en deskundigen over tapgesprekken en beeldmateriaal. Justitie wil daarnaast dat de rechters zelf in een hangar op vliegbasis Gilze-Rijen het gereconstrueerde vliegtuigwrak gaan bekijken. De rechtbank wil eerst weten wat dat toevoegt.
Natuurlijk wil je alles lezen, maar als het OM dat niet wil in het belang van de rechtszaak, vinden wij dat prima, aldus Silene Fredriksz .
Ook moet volgens de rechtbank meer duidelijkheid komen over Amerikaanse satellietbeelden waarop het afschieten van de Buk-raket te zien zou zijn, en gegevens over pinbetalingen van verdachten in de periode rond de ramp.
Wel geeft de rechtbank gehoor aan het verzoek van het advocatenteam van nabestaanden om inzage in het strafdossier. Het OM verzet zich daartegen, uit angst dat stukken uitlekken. De advocaten krijgen nu van een deel van de stukken een kopie. Die mogen ze alleen met hun cliënten bespreken maar niet aan hen verstrekken.
Silene: ,,Natuurlijk wil je het liefst alles lezen en weten,maar als het OM dat niet wil in het belang van de rechtszaak, vinden wij dat ook prima. We willen niet dat de media elk detail in het dossier gaan uitdiepen.’’
Bijna vijftig nabestaanden hebben aangegeven gebruik te willen maken van het spreekrecht van slachtoffers. Ook Rob en Silene. ,,Omdat ik alles wat ik mag en kan, ook wil doen’’, zegt Silene. ,,Ik doe het voor de kinderen, zodat ik namens hun kan spreken.’’
Ze zijn tevreden over hoe het proces tot nu toe verloopt. Huilend hoorden ze op de eerste zittingsdag de officier van justitie twintig minuten lang alle namen van de slachtoffers opnoemen. ,,Je denkt dat je niet meer kunt huilen, maar op zo’n moment vloeien de tranen weer’’, zegt Silene.
Advocaat van de duivel
Voor mij zijn zij de advocaat van de duivel
,,Ik probeerde neutraal naar de advocaten van de verdachte te luisteren, maar dat lukte niet. Ik voelde boosheid. Ik wil ze niet horen zeggen dat ze ook meeleven met de nabestaanden. Voor mij zijn zij de advocaat van de duivel.’’
De harde taal van het OM richting Rusland, dat de nabestaanden verantwoordelijk houden voor de ramp, stemt Rob tevreden: ,,Ik heb niet zozeer het gevoel dat hier vier verdachten terechtstaan, maar dat Rusland terechtstaat. Dat voelt goed.’’
De rechtbank ging zich beraden over de wensen van de verdediging, het Openbaar Ministerie en de advocaten van de nabestaanden. Op maandag 23 maart 2020 zou de zaak weer verder gaan en zou de rechtbank zich uit laten over de verzoeken.
Telegraaf 18.03.2020
Corona-virus
Wel was het nog onduidelijk of de komende zittingen in het proces over het neerhalen van vlucht MH17 doorgaan. Dit in verband met het coronavirus, meldde de rechtbank Den Haag. Uiterlijk woensdag 18 maart 2020 zou de rechtbank besluiten of het proces zoals gepland op 23 maart 2020 verder zou gaan.
Het MH17-proces over het neerhalen van vlucht MH17 ging maandag23.03.2020 uiteindelijk door. Nabestaanden, pers en belangstellenden zijn echter niet welkom bij deze zitting, dit in verband met het coronavirus.
Van de drie officieren van justitie zal er maar één in de zittingszaal zijn, ook worden minder advocaten verwacht. Dat heeft de rechtbank Den Haag laten weten.
AD 18.03.2020
De rechtbank liet maandag 23 maart 2020 uiteindelijk weten wat de beslissingen zijn op de onderzoekswensen die door het Openbaar Ministerie en de advocaten zijn gedaan.
De eerst volgende zitting na 23 maart 2020 staat pas voor 8 juni 2020 op de agenda. Vermoedelijk duurt het proces tot in 2021.
Telegraaf 15.05.2020
OM: strafdossier (nog) niet naar nabestaanden
De advocaten van de nabestaanden hadden verzocht om het strafdossier. Volgens de raadslieden is dat nodig om het spreekrecht goed te kunnen uitoefenen en voor het effectief indienen van schadeclaims.
Het Openbaar Ministerie wil de feiten eerst op zitting bespreken, voordat dossierstukken aan de nabestaanden worden verstrekt. “Dit zorgt ervoor dat stukken niet eerder op straat kunnen komen te liggen. Anderzijds stelt het nabestaanden wat ons betreft beter in staat om te beslissen over welke stukken zij willen beschikken voor het uitoefenen van hun spreekrecht.”
Reactie Rusland
Vijf dagen na de ramp begon vliegtuigexpert Vadim Loekasjevitsj al openlijk kritiek te uiten op zijn eigen, Russische regering. Vadim was te gast bij een tv-zender om een Russische persconferentie over MH17 te becommentariëren. Het kostte de Rus uiteindelijk zijn baan. ‘De Russische leugens houden maar niet op’.
Nepnieuws
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft vrijdag 20.03.2020 een artikel van de Volkskrant als nepnieuws bestempeld. In het artikel wordt ingegaan op de veronderstelde Russische rol in het dwarsbomen van het onderzoek naar de ramp met vlucht MH17 op 17 juli 2014.
In een persbericht laat het Russische ministerie weten dat het artikel dat op 5 maart 2020 verscheen gezien moet worden “als wederom een poging om de aandacht af te leiden van serieuze discrepanties in het blijkbaar alleen plausibele verhaal dat Rusland betrokken is bij de ramp”.
In de reconstructie van de Volkskrant wordt onder andere ingegaan op de rol van de GRU, de Russische militaire inlichtingendienst, en hun pogingen om het onderzoek te ondermijnen. Zo zouden twee Russische luchtvaartdeskundigen die meewerkten aan het onderzoek door de Onderzoeksraad (OVV) banden hebben met de GRU.
Het ministerie zegt dat het artikel in de Volkskrant, “waarvan bekend is dat het sterke banden heeft met de politie elite”, onderdeel is van een desinformatiecampagne tegen Rusland.
Ook OM haalde hard uit naar Rusland
De krant staat echter niet alleen in zijn beweringen. Ook het Openbaar Ministerie (OM) haalde tijdens de eerste dagen van het MH17-proces hard uit naar Rusland, wiens houding een schaduw over het proces zou werpen.
Het OM zegt dat Rusland het strafrechtelijk onderzoek actief heeft tegengewerkt en dat de “Russische Federatie er alles aan doet om dit proces te dwarsbomen”.
Daarnaast schreef ook NU.nl over de discutabele rol van Rusland in het onderzoek naar de ramp met de MH17.
Het MH17-proces startte onder grote internationale belangstelling, maar hield na twee dagen abrupt weer op. Wat hebben we van de eerste twee procesdagen geleerd?
Vijf vragen en antwoorden.
De eerste dagen van het MH17-proces hadden een ‘inventariserend karakter’ waarin de inhoud van het strafdossier niet op tafel kwam. Toch liet het Openbaar Ministerie zien waarom het zelfverzekerd is over het bewijsmateriaal. Het beschikt niet alleen over satelliet- en radarbeelden van de ramp, beeldbewijs van het vervoer van de Bukraket en afgeluisterde telefoongesprekken van pro-Russische separatisten, maar ook over verklaringen van tientallen getuigen.
Een belangrijke ooggetuige is ‘M58’, die anoniem blijft omdat hij represailles uit Rusland vreest. Hij stond vlakbij de lanceerlocatie van de Bukraket en claimt dat daar Russische militairen en agenten van de Russische geheime dienst FSB aanwezig waren. Vanwege zijn belastende verklaringen valt M58 in de zwaarste beschermingscategorie. Behalve M58 zijn er tientallen andere anonieme getuigen die vrezen voor hun leven.
Van de verdachten (de Russen Igor Girkin, Sergej Doebinski, Oleg Poelatov en de Oekraïner Leonid Chartsjenko) verscheen er niet één op de zitting. Een opsteker voor het Openbaar Ministerie was dat de rechtbank vond dat het OM genoeg pogingen had gedaan de vier te bereiken. Zij mogen bij verstek worden veroordeeld, waardoor het proces verder kan.
Het OM haalde fel uit tegen de ‘cynische desinformatiecampagne’ die Rusland voert en legde in weinig diplomatieke termen uit waarom Rusland zelf niet te vertrouwen is. ,,Wij hebben ons afgevraagd (…) hoe serieus wij de Russische beschuldigingen nog kunnen nemen na alle aantoonbare onwaarheden die de Russische autoriteiten hebben verkondigd.” Bellingcatonderzoeker Christo Grozev zei over die uitspraak: ,,Alleen Nederlanders kunnen het zo lomp zeggen.”
Hoe reageren nabestaanden?
Opgelucht. Met de start van het proces nam de spanning toe. Nabestaande Silene Fredriksz was blij ‘dat de kop eraf is’. Vooral het oplezen van de 298 namen van slachtoffers maakte veel emoties los. Zowel in de rechtszaal als in een congrescentrum in Nieuwegein, waar nabestaanden samenkwamen om het proces te volgen, vielen tranen.
Opluchting was er ook omdat het Openbaar Ministerie stelling durft te nemen tegen Rusland. Sommige nabestaanden twijfelden of het OM vanwege geopolitieke belangen wel durfde door te pakken. Dat vertrouwen is nu gegroeid. ,,Opzienbarend”, zei Piet Ploeg, die door de MH17-ramp drie familieleden verloor. ,,Ik heb grote bewondering dat het OM zo’n duidelijk standpunt inneemt ten opzichte van de Russische staat.”
Hoe kijkt het buitenland naar het proces?
Afgezien van Rusland, waar journaals het proces politiek en vooringenomen noemen, benadrukken buitenlandse media vooral de genoemde Russische desinformatiecampagne. ABC News citeert hoofdinspecteur David Nelson uit Australië, die vindt dat de Russische propaganda vooral de nabestaanden schoffeert. ,,Dat helpt de nabestaanden niet. Ik denk niet dat dit ze helpt bij hun rouwverwerking en kennis van de feiten.”
Hoe zit dat met de verdediging van de verdachte?
Verdachte Oleg Poelatov, dus niet aanwezig op het proces, is de enige die zich laat bijstaan door advocaten. Het gaat om Boudewijn van Eijck en Sabine Doesschate van het Haagse advocatenkantoor Sjöcrona. Zij werken samen met de Russische advocate Elena Koetina, die niet als zodanig het woord mag voeren in een Nederlandse rechtbank. De drie hebben het strafdossier kortgeleden in handen gekregen en vragen extra tijd om de 36.000 pagina’s door te nemen. Poelatovs verdediging wordt gefinancierd door een stichting in Moskou. Wie die stichting financiert, zegt Van Eijck nog niet te weten.
Telegraaf 29.04.2020
Hoe gaat het proces verder?
Maandag 23 maart reageert de rechtbank op verschillende verzoeken van het Openbaar Ministerie, de verdediging van Poelatov en de nabestaanden. Het Openbaar Ministerie heeft onder meer gevraagd om een schouw van het gereconstrueerde MH17-wrak in Gilze-Rijen en het opnieuw horen van meerdere getuigen. De nabestaanden willen het strafdossier tot hun beschikking krijgen, zodat ze zich kunnen voorbereiden op de inhoudelijke behandeling. Met alle verzoeken die nog kunnen worden ingediend, wordt die niet voor de zomer verwacht.
Terugblik
Plan veiligstellen rampgebied MH17 Oekraïne
Defensie had een plan voorbereid om de Luchtmobiele Brigade met ondersteunend personeel naar het crashgebied van vlucht MH17 in Oekraïne te sturen, bevestigt de Landmacht aan NU.nl na berichtgeving van De Telegraaf. De militairen hadden het crashgebied, dat werd beheerst door rebellen, veilig moeten stellen.
Enkele dagen nadat vlucht MH17 uit de lucht was geschoten en terecht was gekomen in rebellengebied in Oost-Oekraïne kreeg de landmacht de opdracht een operatie te plannen. ,,De vraag was: we hebben een crashsite waar we niet bij komen, hoe zou je die kunnen beveiligen zodat repatriëring van de stoffelijke overschotten mogelijk wordt? Je werkt verschillende soorten operaties uit. Van voorzichtig tot heel zwaar”, legt Wijnen uit in het dagblad.
Nabestaanden van slachtoffers van de crash met vlucht MH17 houden een stil protest voor de ambassade van Rusland. De groep zet 298 lege stoelen neer voor de ambassade. Foto ANP
NRC 28.04.2020 Een belangrijk figuur bij het neerhalen van de MH17 is door Bellingcat en de BBC geïdentificeerd als generaal Andrej Boerlaka.
Een belangrijke figurant in het onderzoek naar het neerschieten van vlucht MH17 blijkt een hoge generaal te zijn van de Russische geheime dienst FSB, zo melden zowel het onderzoekscollectief Bellingcat als de BBC. Het gaat om generaal Andrej Boerlaka, het plaatsvervangend hoofd van de operationale dienst van de FSB-grenstroepen.
Eliot Higgins van opensource onderzoeksorganisatie Bellingcat tijdens een eerdere persconferentie over bevindingen in het onderzoek naar MH17.Beeld ANP
Trouw 28.04.2020 Onderzoekscollectief Bellingcat heeft een Russische generaal van veiligheidsdienst FSB geïdentificeerd als een mogelijke leidinggevende sleutelfiguur bij het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014. Het gaat om Andrei Ivanovitsj Burlaka, die volgens Bellingcat een cruciale rol speelde bij de verplaatsing van wapens van Rusland naar Oekraïne en daarom ook het licht op groen moet hebben gezet voor het overbrengen van de Buk-raketinstallatie waarmee het vliegtuig van Malaysia Airlines uit de lucht is geschoten.
Kolonel-generaal Burlaka bekleedde een toppositie binnen de Russische veiligheidsdienst FSB. In telefoongesprekken uit de periode vóór het neerschieten van MH17 wordt naar hem verwezen als Vladimir Ivanovitsj. Zijn ware identiteit is Andrei Ivanovitsj Burlaka, stelt het onderzoeksteam van Bellingcat. Volgens de onderzoekers is Burlaka de hoogstgeplaatste Rus die in het strafrechtelijk onderzoek naar het neerhalen van het vliegtuig een rol zou kunnen gaan spelen.
Het onderzoek van Bellingcat volgde op de publicatie van een reeks opnames van de telefoongesprekken door het door Nederland geleide, internationale onderzoeksteam, het Joint Investigation Team (JIT). Het gaat om opnames waarop te horen zou zijn hoe pro-Russische opstandelingen in Oost-Oekraïne telefonisch overleggen met Russische functionarissen.
Onderzoek van het JIT heeft inmiddels geleid tot een strafzaak tegen drie lager geplaatste Russen en een Oekraïner, die bij het neerhalen van vlucht MH17 betrokken zouden zijn geweest. In november deed het JIT een oproep aan getuigen informatie te leveren over “de opdrachtgevers in de bestuurlijke en militaire hiërarchie”.
Het Openbaar Ministerie zegt dat het de bevindingen van Bellingcat grondig zal bestuderen, maar onthoudt zich verder van commentaar op de conclusies omdat het om lopend onderzoek gaat. Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie bijna 200 Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
Lees meer:
‘Het OM vervolgt vier verdachten van het neerhalen van MH17 voor moord’
Het Joint Investigation Team (JIT) heeft vier verdachten met naam en toenaam genoemd in het onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17. Zij worden vervolgd wegens moord op 298 mensen.
‘Een ongekende stap: Nederland stelt Rusland als land aansprakelijk voor MH17-ramp’
Nederland stelt Rusland aansprakelijk voor het neerhalen van vlucht MH17, en zal Rusland mogelijk voor het Internationaal Gerechtshof dagen. Samen met Australië wil Nederland Rusland als land verantwoordelijk houden voor de gebeurtenissen die ertoe leidden dat 298 passagiers van de fatale vlucht de dood vonden.
NOS 28.04.2020 Het internationale onderzoekscollectief Bellingcat zegt dat het een hoge Russische militair van de veiligheidsdienst heeft geïdentificeerd die een belangrijke rol zou hebben gespeeld bij de plaatsing van een lanceerinstallatie voorafgaand aan het neerhalen van vlucht MH17 in Oekraïne in 2014. Het gaat om generaal Andrej Ivanovitsj Boerlaka, die een prominente functie binnen de geheime dienst FSB bekleedt.
Het Joint Investigation Team, het internationale team dat de toedracht van de ramp onderzoekt, was op zoek naar de identiteit van de generaal en vroeg daarbij al eerder hulp van het publiek. Desgevraagd geeft het JIT geen reactie op de bevindingen van Bellingcat.
Boerlaka hield volgens Bellingcat toezicht op het transport van Russische wapens vanuit Rusland naar het strijdgebied van de pro-Russische separatisten in het oosten van Oekraïne. In die hoedanigheid zou hij ook de supervisie hebben gehad over de verplaatsing van de installatie die is gebruikt voor de lancering van de Bukraket die het passagiersvliegtuig naar de grond haalde. Daarbij kwamen 298 mensen om, onder wie 196 Nederlanders.
Wie is Andrej Ivanovitsj Boerlaka?
Andrej Boerlaka werd geboren in 1965 in het havenstadje Sovjetskaja Gavan, in het uiterste oosten van Rusland. In 1986 studeerde hij af aan de Grensschool van de FSB in Moskou en werd vervolgens uitgezonden om als grensofficier te dienen. Daarna maakte hij snel carrière binnen de geheime dienst FSB en werd in 2007 door Vladimir Poetin aangesteld als hoofd van de FSB-kustgrensdienst in Sachalin, een eiland boven Japan. Daarna werd hij overgeplaatst naar Moskou, waar hij opklom tot een van de hoogste bestuurders bij de grensdienst van de FSB.
Hoewel er geen openbare informatie is over zijn betrokkenheid bij de oorlog in Oost-Oekraïne, blijkt uit reisgegevens die Bellingcat in handen kreeg dat hij regelmatig naar dat gebied reisde en daar ook was op 17 juli 2014, de dag dat vlucht MH17 uit de lucht werd geschoten. Volgens Bellingcat zou Boerlaka in zijn functie van kolonel-generaal toestemming hebben moeten geven voor de verplaatsing van de Russische Buk-raketwerper die het Maleisische lijnvliegtuig uit de lucht schoot.
Andrej Boerlaka was als kolonel-generaal van de FSB een van de hoogste officieren van de FSB en slechts twee posities verwijderd van de directeur van de FSB, die onder direct bevel van president Poetin staat.
Bellingcat
Het JIT publiceerde eerder 23 telefoongesprekken die dateren uit de dagen voor het neerhalen van vlucht MH17. Die gesprekken wezen sterk in de richting van Russische betrokkenheid bij de strijd in Oost-Oekraïne en leveranties van Russische wapens aan de rebellen. In die gesprekken werd vaak verwezen naar iemand die werd aangeduid als Vladimir Ivanovitsj. Volgens Bellingcat heeft onderzoek uitgewezen dat het gaat om generaal Boerlaka.
In maart is in Nederland een rechtszaak begonnen over het neerhalen van vlucht MH17. Daar staan vier verdachten terecht: drie Russen en een Oekraïner. Zij waren volgens het Openbaar Ministerie hoofdrolspelers bij het plaatsen en weghalen van de raketinstallatie waarmee het vliegtuig werd neergeschoten.
Telegraaf 28.04.2020 Opnieuw beweert het onderzoekscollectief Bellingcat een grote vis in het MH17-drama te hebben geïdentificeerd. Onafhankelijk daarvan heeft BBC Rusland dezelfde naam achterhaald.
Het gaat om de mysterieuze Russische topmilitair met codenaam ‘Vladimir Ivanovich’, die veel in afgeluisterde gesprekken terugkwam voor 17 juli 2014, toen de Maleisische vlucht MH17 van Amsterdam op weg naar Kuala Lumpur boven het oorlogsgebied van Oost-Oekraïne uit de lucht werd geschoten door een Russische Buk-raket. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven. Het proces tegen vier verdachten van deze moordaanslag is begin maart begonnen in de rechtbank Schiphol en wordt in juni voortgezet.
Ook het Nederlandse Openbaar Ministerie en het internationale opsporingsteam JIT vroegen volgens een woordvoerster vorig jaar al om getuigen die Vladimir Ivanovich kennen om ‘de commandostructuur naar boven’ te kunnen achterhalen.
Geheime dienst
Het blijkt volgens de gezaghebbende Bellingcat en BBC om de 55-jarige generaal Andrey Burlaka van geheime dienst FSB te gaan, die nauwe banden had met het Kremlin en destijds volgens deze bronnen de hoogste in rang zijnde Rus was die de ‘Volksrepubliek Donetsk’ militair aanstuurde en ook bevel zou hebben gegeven voor wapenleveranties aan de separatisten, waaronder de Buk-installatie.
,,Dat moet natuurlijk nog wel bewezen worden, maar dat is iets waar OM en JIT zich over moeten buigen. Als de aannames kloppen, wordt de betrokkenheid van de Russische staat steeds duidelijker”, zeggen Piet Ploeg en Anton Kotte van de Stichting Vliegramp MH17 in een reactie. Ze hebben vertrouwen in de bevindingen van Bellingcat. ,,Tot nu toe hebben ze het meestal bij het rechte eind. Hopelijk komt de ware toedracht hiermee weer een stap dichterbij.”
Ook het OM juicht de inspanningen van Bellingcat en andere serieuze onderzoekers toe. ,,We kijken met belangstelling naar hun resultaten en conclusies, maar we kunnen in dit stadium geen namen bevestigen. We moeten juridisch onze eigen koers varen en bouwen het dossier op”, aldus de zegsvrouw.
Burlaka zou volgens het Bellingcat-rapport in 2014 op drie posities van de Russische president Poetin hebben gestaan en onder meer belast zijn met grensveiligheid. ,,Het was toen een belangrijke man in het gewapende conflict in Oost-Oekraïne.”
’Grote baas uit Moskou’
Het JIT wil niet alleen de verantwoordelijken in de top boven water krijgen, maar ook de bemanning van de Buk-installatie die de raket afvuurde welke MH17 vernietigde. De vier verdachten, drie Russen en een Oekraïener, die nu zijn gedagvaard, behoorden tot het ‘middenkader’ die de aanvoer begeleidden en belangrijke posities innamen in Donetsk.
Volgens de BBC was Burlaka ten tijde van het neerhalen van MH17 in het Russische Rostov in het grensgebied met Oekraïne. ,,Hij werd gezien als de grote baas uit Moskou, die overal toestemming voor moest geven. Op 18 juli vloog hij weer terug. Zijn stem is herkend.”
AD 28.04.2020 Onderzoekscollectief Bellingcat heeft een Russische kolonel-generaal van veiligheidsdienst FSB geïdentificeerd als een mogelijke sleutelfiguur bij het neerhalen van vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne in juli 2014.
Het gaat om Andrej Ivanovitsj Boerlaka, die volgens Bellingcat een cruciale rol speelde bij de verplaatsing van wapens van Rusland naar Oekraïne. Volgens het onderzoekscollectief is het aannemelijk dat Boerlaka groen licht heeft gegeven voor het overbrengen van de Buk-raketinstallatie waarmee het vliegtuig van Malaysia Airlines uit de lucht is geschoten.
Het onderzoek van Bellingcat volgde op de publicatie van 23 opgenomen telefoongesprekken door het Joint Investigation Team (JIT), het internationale onderzoeksteam dat door Nederland geleid wordt. Op de opnames van de gesprekken, die in de dagen voor de ramp plaatsvonden, zou te horen zijn hoe pro-Russische opstandelingen in Oost-Oekraïne telefonisch overleggen met Russische functionarissen. Russische betrokkenheid bij de strijd in Oost-Oekraïne en het leveren van Russische wapens aan rebellen lijken daarmee waarschijnlijk.
De naam Vladimir Ivanovitsj kwam in de telefoongesprekken vaak naar voren. Volgens Bellingcat is dit een valse identiteit en zou het eigenlijk gaan om kolonel-generaal Boerlaka, die een toppositie bekleedde binnen de Russische veiligheidsdienst FSB. De kolonel-generaal zou zich bezig hebben gehouden met het transport van Russische wapens vanuit Rusland voor de pro-Russische separatisten naar het strijdgebied in Oekraïne. Hij zou daarnaast groen licht hebben gegeven voor het overbrengen van de raket die MH17 uit de lucht schoot, stelt het onderzoekscollectief.
Het onderzoek van het JIT heeft inmiddels geleid tot een strafzaak tegen drie lagergeplaatste Russen en een Oekraïner, die bij het neerhalen van vlucht MH17 betrokken zouden zijn geweest. In november deed het JIT een oproep aan getuigen om informatie te leveren over ‘de opdrachtgevers in de bestuurlijke en militaire hiërarchie’. Het Openbaar Ministerie zegt dat het de bevindingen van Bellingcat grondig zal bestuderen, maar onthoudt zich verder van commentaar op de conclusies omdat het om lopend onderzoek gaat.
Proces
Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie bijna 200 Nederlanders, kwamen daarbij om het leven. In maart vonden al drie procesdagen plaats voor de zaak tegen de drie Russen en de Oekraïner die worden verdacht van medeplichtigheid. Die zaak is nu tot juni uitgesteld. Volgens de rechtbank moest de verdediging de tijd krijgen om zich te verdiepen in het 36.000 pagina’s tellende dossier, daarom wordt het proces op 8 juni hervat.
MSN 28.04.2020 Onderzoekscollectief Bellingcat heeft een generaal van de Russische veiligheidsdienst FSB geïdentificeerd als een mogelijke leidinggevende sleutelfiguur bij het neerhalen van vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne in juli 2014.
Het gaat om Andrei Ivanovitsj Boerlaka, die volgens Bellingcat een cruciale rol speelde bij de verplaatsing van wapens van Rusland naar Oekraïne. Hij zou het licht op groen moeten hebben gezet voor het overbrengen van de raketinstallatie waarmee het vliegtuig van Malaysia Airlines uit de lucht is geschoten.
Ware identiteit
Kolonel-generaal Boerlaka bekleedde een toppositie binnen de Russische veiligheidsdienst FSB. In telefoongesprekken uit de periode vóór het neerschieten van MH17 wordt naar hem verwezen als Vladimir Ivanovitsj.
Zijn ware identiteit is dus Andrei Ivanovitsj Boerlaka, stelt het onderzoeksteam van Bellingcat. Volgens de onderzoekers is hij de hoogstgeplaatste Rus die in het strafrechtelijk onderzoek naar het neerhalen van het vliegtuig een rol zou kunnen gaan spelen.
De onderzoekers van Bellingcat achterhaalden eerst het telefoonnummer van de generaal door op de naam te zoeken in een gelekte database met telefoonnummers. Daarop stuitten ze ook op de naam ‘Boerlak’. Die naam kwam overeen met een hooggeplaatste FSB-generaal. Een stemanalyse moest vaststellen of het daadwerkelijk om Andrei Boerlaka ging. De doorbraak kwam nadat de onderzoekers een interview met de man waren tegengekomen op een lokaal tv-station. De stemmen bleken overeen te komen.
Afgetapte telefoontjes
Het onderzoek van Bellingcat volgde op de publicatie van een reeks opnames van de telefoongesprekken door het door Nederland geleide, internationale onderzoeksteam, het Joint Investigation Team (JIT). Het gaat om opnames waarop te horen zou zijn hoe pro-Russische opstandelingen in Oost-Oekraïne telefonisch overleggen met Russische functionarissen.
Onderzoek van het JIT heeft inmiddels geleid tot een strafzaak tegen drie lagergeplaatste Russen en een Oekraïner, die bij het neerhalen van vlucht MH17 betrokken zouden zijn geweest. In november deed het JIT een oproep aan getuigen informatie te leveren over ‘de opdrachtgevers in de bestuurlijke en militaire hiërarchie’.
Het Openbaar Ministerie zegt dat het de bevindingen van Bellingcat grondig zal bestuderen, maar onthoudt zich verder van commentaar op de conclusies omdat het om lopend onderzoek gaat.
Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie bijna 200 Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
NU 08.04.2020 Stichting Vliegramp MH17 heeft besloten voortaan iedere vijf jaar een grote herdenking te houden. In de tussenliggende jaren zullen de herdenkingen kleiner en bescheidener van aard zijn, zegt voorzitter Piet Ploeg woensdag tegen NU.nl na berichtgeving van RTL Nieuws.
Volgens Ploeg is de behoefte onder de nabestaanden om jaarlijks een grote herdenking te houden afgenomen. De stichting heeft ook een enquête onder de nabestaanden gehouden, waaruit blijkt dat ongeveer twee derde er zo over denkt.
De eerstvolgende grote herdenking zal op 17 juli 2024 bij het Nationaal Monument MH17 in Vijfhuizen zijn. Daar zullen net als in voorgaande jaren diverse regeringsleiders en ambassadeurs bij aanwezig zijn.
In de tussenliggende jaren gaat het herdenken gewoon door, benadrukt Ploeg. “Met het voorlezen van alle namen en een minuut stilte, alleen zonder toespraken.” Ook zullen dit voortaan open en geen besloten bijeenkomsten zijn.
‘Aantal nabestaanden bij herdenking nam langzaam af’
Bij de laatste herdenking, vorig jaar zomer, was het vijf jaar geleden dat vlucht MH17 neerstortte. Daarna is volgens Ploeg het moment gekomen om de vraag te stellen: “Hoe gaan we nu verder? Kunnen we dit elk jaar volhouden? Zo’n grote herdenking vraagt heel veel van vrijwilligers en kost veel tijd. Ook moet je denken aan beveiligings- en veiligheidseisen en dat soort zaken.”
“Bovendien zagen we dat het aantal nabestaanden dat elk jaar kwam langzaam begon af te nemen. Dat is op zich een goede zaak, want dat betekent dat ze ook met andere dingen bezig zijn dan alleen de ramp. Of ze kiezen ervoor om op een eigen moment of plaats te herdenken.”
Overigens is het doorgaan van de komende herdenking nog onzeker vanwege het coronavirus.
NOS 01.04.2020 Op initiatief van de nabestaanden van de slachtoffers van vlucht MH17 is Fred Westerbeke benoemd tot Commandeur in de Orde van Oranje-Nassau. De hoge onderscheiding kreeg hij in het bijzonder voor zijn werk in de zaak over het neerhalen van MH17 en zijn werk als hoofdofficier van justitie bij het Landelijk Parket van het Openbaar Ministerie.
“Je hebt voor de nabestaanden gedaan wat je kon, dat hebben ze herkend en daar willen ze je voor eren”, zei minister Grapperhaus bij het toekennen van de onderscheiding. “Een hogere eer lijkt mij nauwelijks denkbaar. In je zoektocht naar de waarheid over de ramp met vlucht MH17 heb je je door niets of niemand laten intimideren of tegenhouden.”
“ Hij was gedreven en begaan, dat voelde je”, aldus Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17.
“Hier hadden honderden mensen moeten en kunnen zitten”, vertelde Grapperhaus. “We hadden ze graag uitgenodigd en ze waren zeker gekomen. Maar de huidige coronacrisis staat het niet toe. Als het niet kan zoals het moet, dan moet het zoals het kan.”
Volgens Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17 is de onderscheiding dubbel en dwars verdiend. “Fred was er voor de nabestaanden als zij hem nodig hadden. Niet alleen in Nederland, maar internationaal. Hij stelde zich kwetsbaar op, maar vertelde de boodschap. Hij was gedreven en begaan, dat voelde je.”
Afscheid als hoofdofficier
Westerbeke was sinds 2014 hoofdofficier van justitie van het Landelijk Parket en in die rol onder meer verantwoordelijk voor het strafrechtelijk onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17.
Gisteren had Westerbeke zijn afscheid als hoofdofficier en kreeg hij de onderscheiding van Grapperhaus. Vandaag start hij als de nieuwe politiechef van de eenheid Rotterdam.
NU 23.03.2020 De rechtbank Den Haag heeft maandag in het MH17-proces laten weten dat de verdediging de tijd moet krijgen om zich het dossier eigen te maken voor een eerlijke procesvoering. Er werden daarom nog geen beslissingen genomen over onderzoekswensen van het Openbaar Ministerie (OM).
Het onderzoeksdossier over het neerhalen van MH17 op 17 juli 2014 beslaat ruim 36.000 pagina’s en vele multimediabestanden. De rechtbank besloot daarom de verdediging meer tijd te gunnen zodat er sprake is van een eerlijk proces. “Vooropstaat een eerlijke en onpartijdige behandeling van de zaak en hiervoor heeft de verdediging tijd en ruimte nodig”, aldus de rechtbank.
Het OM had op de tweede zittingsdag in het MH17-proces op 10 maart 2020 onder meer gevraagd om het nader horen van deskundigen over geluid en beeldmateriaal in het dossier. Ook deed het OM een verzoek aan de rechtbank een schouw te houden.
De advocaten van Oleg Pulatov, de enige van de vier verdachten die wordt vertegenwoordigd door advocaten, lieten weten geen reactie te kunnen geven op de onderzoekswensen omdat ze het dossier pas net in handen hadden.
De verdediging krijgt tot aan de volgende reeks van zittingen die op 8 juni 2020 begint de tijd om het dossier te bestuderen.
Over het houden van een schouw wil de rechtbank nadere motivering van het OM “op welke vragen dit antwoord zou kunnen bieden”, aldus de rechter. Een schouw is normaal een bezichtiging van de plaats delict, maar in dit geval zou het gaan om het bekijken van de restanten van het toestel van Malaysia Airlines.
Advocaten nabestaanden krijgen deels inzicht in dossier
De advocaten van de nabestaanden hadden om inzage van het hele strafdossier gevraagd, maar dit werd geweigerd door het OM om uitlekken te voorkomen.
De rechtbank heeft besloten dat de processen verbaal, gemaakt aan de hand van het dossier en dienend als een soort samenvatting, moeten worden verstrekt aan de advocaten van de nabestaanden. Die mogen de advocaten echter niet delen met hun cliënten.
NOS 23.03.2020 Het MH17-proces wordt uitgesteld tot juni. De verdediging moet eerst de tijd krijgen om het dossier te lezen, vindt de rechtbank.
“De enorme voorsprong in dossierkennis die het Openbaar Ministerie na jaren onderzoek heeft, noopt tot het creëren van tijd en ruimte om de verdediging voor te bereiden”, zei de rechtbank vandaag tijdens een korte zitting in de extra beveiligde rechtbank bij Schiphol.
Het proces ging twee weken geleden van start. Het OM vroeg de rechtbank toen om alvast na te denken over het horen van bepaalde getuigen. Ook wilde het OM dat de advocaten in de zaak zouden aangeven of hun cliënt verhoord kan worden en of hij op bepaalde tapgesprekken te horen was.
Maar de rechtbank vindt dat de advocaten zich eerst moeten kunnen verdiepen in het 36.000 pagina’s tellende dossier. Ze hoeven daarom pas in juni op de verzoeken te reageren.
Het Openbaar Ministerie had de rechtbank ook gevraagd om zelf te gaan kijken bij de wrakstukken van MH17. Die liggen op de luchtmachtbasis in Gilze-Rijen. Ook over zo’n schouw wilde de rechtbank nog niet beslissen. Het OM moet eerst uitleggen waarom een schouw noodzakelijk is.
Dossier
De rechtbank bepaalde verder dat de advocaten van nabestaanden een deel van het strafdossier krijgen, om zich voor te bereiden op het spreekrecht. Ze mogen de inhoud met nabestaanden bespreken, maar de stukken niet laten lezen of meegeven. Dat moet het risico op uitlekken voorkomen, zei de rechtbank.
Als stukken nog tijdens het onderzoek in de openbaarheid komen, zou dat getuigen kunnen beïnvloeden en daarmee de bewijswaarde van hun verklaringen. “Dat is in het belang van geen enkele procespartij”, aldus de rechtbank.
Corona
In verband met het coronavirus mocht bij de zitting vandaag geen pers en geen publiek aanwezig zijn. In de zaal zat naast een deel van de rechtbank alleen een officier van justitie, een advocaat namens de nabestaanden en een persrechter. De rechtbank zendt het proces integraal uit via internet.
De rechtszaak over het neerhalen van vlucht MH17 in 2014 begon twee weken geleden onder grote internationale belangstelling. Er staan vier verdachten terecht: drie Russen en een Oekraïner. Zij waren volgens het Openbaar Ministerie hoofdrolspelers bij het neerzetten en weghalen van de raketinstallatie waarmee het vliegtuig werd neergeschoten. Bij de ramp kwamen 298 mensen om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
Nabestaanden Bryan en Lisa Clancy uit Australie arriveren bij de rechtszaal in het zwaarbeveiligde Justitieel Complex Schiphol, waar het internationale MH17-proces zal plaatsvinden. Ⓒ ANP
Telegraaf 23.03.2020 De rechtbank beslist in het proces over het neerhalen van vlucht MH17 pas over een paar maanden over veel van de verzoeken die door het Openbaar Ministerie zijn gedaan. De advocaten van verdachte Oleg Poelatov moeten eerst de kans krijgen om het omvangrijke dossier – van ten minste 36.000 pagina’s – te kunnen bestuderen. De raadslieden beschikken pas sinds kort over het dossier en moeten hun achterstand op het OM, dat al jaren onderzoek doet, zo goed mogelijk kunnen inlopen, vindt de rechtbank.
Dat liet de rechter maandag weten. Zijn uitspraak was via livestream te volgen. In verband met het coronavirus was pers en publiek niet welkom in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol. Alleen drie rechters, één griffier, de officier van justitie en een advocaat waren in de zaal. De rechters zaten op de voorgeschreven afstand van elkaar, de twee reserverechters bleven weg.
Monsterproces in juni voortgezet
Het monsterproces gaat vanaf 8 juni 2020 verder. Vanaf dan krijgt de verdediging van Poelatov kans om te reageren op de verzoeken van het OM. Justitie had onder meer gevraagd om het horen van getuigen en deskundigen om meer te kunnen vertellen over tapgesprekken en beeldmateriaal.
Het OM heeft de rechtbank gevraagd de wrakstukken van het neergehaalde toestel van vlucht MH17 te gaan bekijken, tijdens een zogeheten schouw. Het vliegtuig is voor zover mogelijk gereconstrueerd in een hangar van de luchtmachtbasis Gilze-Rijen. De rechtbank wil eerst weten wat zo’n schouw toevoegt en hoe deze vorm moet krijgen.
Het advocatenteam van de nabestaanden heeft verzocht om een kopie van het strafdossier. Het OM heeft zich daar tot dusver tegen verzet, omdat het bang is dat het uitlekken van stukken het onderzoek kan doorkruisen. De rechtbank heeft bepaald dat de advocaten een beperkt aantal stukken moeten krijgen, die zij strikt binnen de muren van hun eigen kantoor moeten houden.
Vanaf juni bekijkt de rechtbank ook hoe het proces verdergaat. Voor de rechtszaak zijn diverse blokken van data gereserveerd, tot en met maart volgend jaar. De verwachting is dat de zaak langer dan dat zal duren.
Het proces is op 9 maart begonnen in het Justitieel Complex Schiphol. Van de vier verdachten – drie Russen en een Oekraïner – laat alleen Poelatov zich door advocaten vertegenwoordigen. De andere drie lieten niets horen.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 met een Buk-raket uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie veel Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
AD 23.03.2020 Het MH17 strafproces werd vanochtend 23.03.2020, vanwege de coronacrisis, voorgezet zonder publiek en pers. Nabestaanden moesten de zitting thuis via een livestream volgen.
Stipt om 10.00 uur neemt rechtbankvoorzitter Hendrik Steenhuis – via de livestream – thuis bij Rob en Silene Fredriksz het woord. Hij begint met de constatering dat wederom geen van de vier verdachten – drie Russen en een Oekraïener – die worden vervolgd voor het neerhalen van vlucht MH17 zijn verschenen.
In de woonkamer van het Rotterdamse echtpaar zitten bijna evenveel mensen als in de nagenoeg lege rechtszaal op het televisiescherm. In het Justitieel Complex Schiphol zitten slechts drie rechters, één griffier, één officier van justitie en één advocaat.
Normaal zouden Rob en Silene de rechtszaak in het congrescentrum in Nieuwegein volgen, samen met andere nabestaanden. Dat deden ze ook op de eerste twee procesdagen (9 en 10 maart). Vanwege het coronavirus is dat afgeblazen en wordt de derde zitting in het proces zonder publiek en pers afgewerkt.
Hoewel alle rechtszaken tot zeker 6 april zijn stilgelegd, is het MH17-proces dusdanig urgent dat opschorten geen optie is. Dan maar in een lege zaal, waar ook de rechters en de griffier keurig gescheiden door een lege stoel op afstand van elkaar blijven. En dan maar thuis via de livestream kijken.
Begrijpelijk
,,Gezien de situatie is het begrijpelijk’’, zegt Silene. ,,We zijn allang blij dat deze zitting doorgaat. Natuurlijk is het prettiger om met met nabestaanden samen te zijn en dingen met elkaar te bespreken. In Nieuwegein is iemand van het OM aanwezig om uitleg te geven en vragen te beantwoorden.’’
Ook al duurt de zitting kort en is de inhoud niet verrassend, de spanning is fysiek en mentaal voor aanvang van de zitting groot. Rob en Silene volgen het betoog van Steenhuis stil en geconcentreerd. De juridische taal is soms moeilijk te volgen, maar vriendin en advocaat Shiri Scheimann, die met hen meekijkt, geeft af en toe tekst en uitleg.
Naast het televisiescherm hangen zwart-wit foto’s van zoon Bryce Fredriksz en schoondochter Daisy Oehlers, twee van de 298 slachtoffers van vlucht MH17. Het is alsof ze meeluisteren naar de monoloog van Steenhuis.
Die legt uit dat de rechtbank de Nederlandse en Russische advocaten van verdachte Igor Poelatov meer tijd geeft om zich te verdiepen in het 36.000 pagina’s tellende strafdossier. Op 8 juni, als het proces wordt hervat, krijgen ze de gelegenheid om te reageren op de verzoeken van het Openbaar Ministerie.
Tot die tijd neemt de rechtbank geen besluit over de onderzoekswensen van het OM, zoals het horen van meer getuigen en deskundigen over tapgesprekken en beeldmateriaal. Justitie wil daarnaast dat de rechters zelf in een hangar op vliegbasis Gilze-Rijen het gereconstrueerde vliegtuigwrak gaan bekijken. De rechtbank wil eerst weten wat dat toevoegt.
Natuurlijk wil je alles lezen, maar als het OM dat niet wil in het belang van de rechtszaak, vinden wij dat prima, aldus Silene Fredriksz .
Ook moet volgens de rechtbank meer duidelijkheid komen over Amerikaanse satellietbeelden waarop het afschieten van de Buk-raket te zien zou zijn, en gegevens over pinbetalingen van verdachten in de periode rond de ramp.
Wel geeft de rechtbank gehoor aan het verzoek van het advocatenteam van nabestaanden om inzage in het strafdossier. Het OM verzet zich daartegen, uit angst dat stukken uitlekken. De advocaten krijgen nu van een deel van de stukken een kopie. Die mogen ze alleen met hun cliënten bespreken maar niet aan hen verstrekken.
Silene: ,,Natuurlijk wil je het liefst alles lezen en weten,maar als het OM dat niet wil in het belang van de rechtszaak, vinden wij dat ook prima. We willen niet dat de media elk detail in het dossier gaan uitdiepen.’’
Bijna vijftig nabestaanden hebben aangegeven gebruik te willen maken van het spreekrecht van slachtoffers. Ook Rob en Silene. ,,Omdat ik alles wat ik mag en kan, ook wil doen’’, zegt Silene. ,,Ik doe het voor de kinderen, zodat ik namens hun kan spreken.’’
Ze zijn tevreden over hoe het proces tot nu toe verloopt. Huilend hoorden ze op de eerste zittingsdag de officier van justitie twintig minuten lang alle namen van de slachtoffers opnoemen. ,,Je denkt dat je niet meer kunt huilen, maar op zo’n moment vloeien de tranen weer’’, zegt Silene.
Advocaat van de duivel
Voor mij zijn zij de advocaat van de duivel
,,Ik probeerde neutraal naar de advocaten van de verdachte te luisteren, maar dat lukte niet. Ik voelde boosheid. Ik wil ze niet horen zeggen dat ze ook meeleven met de nabestaanden. Voor mij zijn zij de advocaat van de duivel.’’
De harde taal van het OM richting Rusland, dat de nabestaanden verantwoordelijk houden voor de ramp, stemt Rob tevreden: ,,Ik heb niet zozeer het gevoel dat hier vier verdachten terechtstaan, maar dat Rusland terechtstaat. Dat voelt goed.’’
Het Joint Investigation Team (JIT), het internationale onderzoeksteam dat het neerhalen van vlucht MH17 onderzoekt, geeft woensdag 19.06.2019 een persconferentie, zo meldde het Nederlandse Openbaar ministerie eerder vandaag. De aanleiding zijn ontwikkelingen in het strafrechtelijk onderzoek. Meer wil het Openbaar Ministerie er nog niet over kwijt.
AD 17.08.2019
AD 13.07.2019
AD 08.07.2019
Telegraaf 06.07.2019
Telegraaf 20.06.2019
AD 19.06.2019
AD 19.06.2019
Namen
Naar verwachting maakt het JIT bekend wie verantwoordelijk worden gehouden voor het neerhalen van het toestel. Eerder achterhaalde het internationale onderzoekscollectief Bellingcat namen van verschillende Russische militairen die betrokken zouden zijn geweest bij het afvuren van de Buk-raket.
Telegraaf 15.06.2019
Vervolging
Ploeg hoopt dat het JIT woensdag 19.06.2019 aankondigt dat er verdachten vervolgd gaan worden. “Dat is de opmaat naar een rechtszaak. Maar ik ga nu uit van een tussenrapportage, in de aanloop naar een beslissing over vervolging.”
De onderzoekers van Bellingcat komen woensdag ook met nieuwe informatie over MH17. De groep heeft een rapport van honderd pagina’s opgesteld en stelt vrijwel alle namen van direct betrokkenen te hebben achterhaald. Deze informatie is ook gedeeld met het JIT, zegt de oprichter van Bellingcat.
Telegraaf 15.06.2019
Russische brigade
Het JIT is een internationaal justitieel onderzoeksteam van Nederland, Australië, België, Maleisië en Oekraïne. Het werd in 2014 opgericht, ruim een maand nadat het toestel van Malaysia Airlines boven Oekraïne met een Buk-raket was neergehaald. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven.
Zij werken nauw samen en hebben als doel om te achterhalen hoe de ramp kon gebeuren. Ook willen ze de verdachten voor de rechter brengen.
Het JIT concludeerde eerder dat de Buk-raket waarmee het toestel werd neergehaald afkomstig was van een installatie van een brigade van het Russische leger. Nederland stelde Rusland daarom in mei vorig jaar aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van het toestel.
De Russische onderzoeksjournalist Pavel Kanygin volgt al vijf jaar lang gedreven het proces rond de aanslag op vlucht MH17. Vorige week publiceerde hij in zijn krant Novaja Gazeta nieuwe documenten over Russische betrokkenheid bij de ramp.
Zo zou zich volgens ‘Novaja’ twee dagen voor het neerschieten van de Boeing boven Oost-Oekraïne op 17 juli 2014 een eenheid van 170 militairen van de Russische luchtafweer hebben gemeld aan de grens met Oekraïne.
Telegraaf 17.07.2019
AD 17.07.2019
Telegraaf 16.07.2019
AD 16.07.2019
AD 13.07.2019
Ook tonen de documenten aan dat de militaire verkeerspolitie opdracht had het konvooi van 69ste logistieke brigade te begeleiden. Die vervoerde luchtafweermaterieel van de 53-ste brigade, die de BUK leverde. Ze geven tevens vrachtwagens, nummerborden en de naam van een chauffeur weer die ook in het JIT-rapport staan vermeld en er duiken in de documenten namen op van officieren die leiding gaven aan het konvooi.
Ook opmerkelijk: de 170 militairen krijgen voor vijf dagen gevechtsrantsoenen mee. Die gebruiken ze normaal gesproken in oorlogszones. Het duidt erop dat de Russische troepen (met BUK) paraat stonden de Oekraïense Donbass binnen te trekken.
AD 16.08.2019 Igor Girkin sluit niet uit dat hij ooit voor de rechter in Nederland zal verschijnen. De hoofdverdachte van het neerschieten van vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne in 2014 zegt dat tegenover een Russische krant.
Girkin wilde tot nu toe nauwelijks ingaan op vragen over MH17, ook niet toen deze krant hem onlangs opspoorde in Moskou. Maar tegenover een Russische verslaggever van de krant Moskovski Komsomolets zegt hij nu dat het mogelijk is dat hij zich in de toekomst voor de rechter zal moeten verantwoorden. ,,Die dreiging is er.’’
De verdachte acht het ‘onwaarschijnlijk’ dat hij zal verschijnen in de rechtszaak die komend voorjaar in Nederland begint. ,,Ten eerste, omdat ik niet van plan ben mezelf aan te geven. In geen geval. Ten tweede, omdat ik veronderstel dat het niet in het belang is van de Russische autoriteiten.’’
Maar als er een ander bewind in Rusland aan de macht komt, zegt Girkin daarna, zal de situatie voor hem zelf ook veranderen. Mocht hij dan toch voor de rechter belanden, dan zegt Girkin daar ‘redelijk gerust’ over te zijn.
,,Ik heb een compleet schoon geweten’’, verklaart hij. ,,Daarnaast: ik heb de dood vaak in de ogen gekeken, niet figuurlijk, maar letterlijk (Girkin vocht eerder in Tsjetsjenië en Bosnië, red.). Wat stelt zo’n Haagse rechter dan nog voor, dat is zo klein! Ik heb voor mezelf besloten, dat als het zover komt, ik categorisch weiger mee te werken. Ik zal de legitimiteit van de rechter niet erkennen.’’
Zwijg
De hoofdverdachte in de MH17-zaak veronderstelt dat hij mogelijk gevaar loopt in Rusland. ,,Velen zouden willen dat ik voor altijd zwijg in plaats van in een of ander verhoor te belanden. Maar ik sluit een variant zoals u die geeft (in Nederland voor de rechter verschijnen, red.) zeker niet uit.’’
Moskovski Komsomolets vraagt Girkin of hij weet wie MH17 heeft neergeschoten. Hij herhaalt zijn mantra dat de pro-Russische opstandelingen het niet hebben gedaan. ,,Verder geen commentaar’’, voegt hij er als altijd aan toe. Als de verslaggever aandringt en Girkin voorlegt dat hij nooit Oekraïne beschuldigt, zegt hij: ,,We gaan naar de volgende vraag.’’
De officiële beschuldiging heeft Girkins leven niet veranderd: ,,Op geen enkele manier. Mijn veiligheid kan ik op geen enkele manier verhogen. Ik ben ook niet van plan me te verbergen. Totaal niet.’’
Dat hij Rusland niet langer kan verlaten, vindt Girkin niet erg. ,,Dat was ik al niet van plan. Ik val immers sinds april 2014 reeds onder de sancties. En ik reisde sowieso al niet. In het ‘verre buitenland’ ben ik maar twee keer geweest. In Bosnië, toen ik daar als vrijwilliger vocht (aan de kant van de Serviërs, red.) en in Roemenie, op dienstreis in 1999, tijdens de Kovoso-oorlog.’’
In juni van dit jaar werd op een persconferentie bekendgemaakt dat er een internationaal aanhoudingsbevel werd uitgevaardigd tegen vier verdachten, waaronder Girkin.
AD 26.07.2019 In maart begint het proces tegen de vier verdachten die een centrale rol zouden hebben gespeeld bij het neerhalen van vlucht MH17. Journalist Koen Voskuil van ADR Nieuwsmedia volgt de zaak vanuit Nederland. En reisde naar Rusland om hoofdverdachte Igor Girkin op te sporen. We interviewen Koen over zijn werk en aanpak in dossier MH17.
Normaliter volg je als onderzoeks- en misdaadjournalist ondermeer de Italiaanse maffia. Hoe is het MH17-dossier op je bureau terecht gekomen?
,,In de eerste dagen na de ramp heeft het AD een grote productie gemaakt met daarin portretten van alle 298 slachtoffers. Deze zomer was het vijf jaar na dato en ging een deel van de publicaties logischerwijs weer over die emotionele kant van de tragedie.
Tegelijkertijd zijn er met het proces, dat in maart 2020 begint, allerlei juridische vragen bijgekomen. Gaat het lukken om de daders te veroordelen? Is moord wel de juiste aanklacht? Werken Rusland en Oekraïne mee aan uitlevering? In mei ben ik gevraagd om vooral die kant van het dossier op me te nemen
En dan met name rond één sleutelfiguur:Igor ‘Strelkov’ Girkin.
,,Ja, hij leidde de troepen van de Russische separatisten die MH17 met een Buk-raket zouden hebben neergehaald. Zijn naam werd na de ramp al direct genoemd, ondermeer omdat hij het nogal triomfantelijk had gehad over een vogeltje dat uit de lucht was geschoten.
Maar toen het Joint Investigation Team, dat onderzoek doet naar de ramp, hem in juni daadwerkelijk bestempelde als hoofdverdachte, was het spel pas echt op de wagen. Ik ben me als een dolle gaan inlezen en heb met spoed een journalistiek visum aangevraagd om naar Rusland te vliegen.”
Ik had nooit durven dromen dat we hem ook maar zouden zien, laat staan spreken, aldus Koen Voskuil , misdaadjournalist .
Wat gebeurde er met de MH17?
Op 17 juli 2014 stortte een Boein 777-200ER van Malaysia Airlines met vluchtnummer MH17 neer bij het Oost-Oekraiense dorp Hrabove. Het toestel was geraakt door een luchtdoelraket. Rondom Donetsk was op dat moment een pro-Russische opstand aan de gang. Aan boord waren 298 mensen; 283 passagiers en 15 bemanningsleden. Hiervan hadden 193 inzittenden de Nederlandse nationaliteit. Er waren geen overlevenden.
Het onderzoek van de crashsite en het bergen van lichamen en persoonlijke bezittingen verliep moeizaam. De brokstukken lagen verspreid over een grote oppervlakte, in een conflictgebied waar pro-Russische separatisten en het Oekraïense leger gewapende strijd leverden.
De oorzaak van de crash is onderzocht door de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), die concludeerde dat het vliegtuig op 10 kilometer hoogte neergehaald is door een BUK-raket. De VN-Veiligheidsraad was unaniem in het oordeel dat het vliegtuig was neergehaald (zonder een oorzaak of schuldige partij aan te wijzen), en veroordeelde deze actie.
Het is de bedoeling dat er binnen vijf jaar een rechtszaak over de vliegramp komt, die de rechtbank van Den Haag zal houden op de locatie Schiphol. Rusland heeft tot nu altijd alle betrokkenheid bij de vliegramp ontkend.
Je had toch niet de illusie dat je Girkin een bekentenis zou uitlokken?
,,Natuurlijk niet. Sterker nog: ik had nooit durven dromen dat we hem ook maar zouden zien, laat staan spreken. Andere journalisten hadden dat al geprobeerd en waren met lege handen teruggekomen. Maar het was het journalistieke doel van onze reis ook helemaal niet. We wilden vooral zijn persoon verder proberen uit te diepen. Wat is dat voor figuur die destijds de rebellen heeft aangevoerd?”
Toch zou je hem te spreken krijgen.
,,Vlak voordat ik in het vliegtuig naar Moskou stapte, belde onze Ruslandcorrespondent Joost Bosman – met wie ik ter plaatse onderzoek zou doen – dat Girkin iets op zijn sociale media had geschreven over een of andere demonstratie tegen lokale vuilstortplaatsen, diezelfde avond. Wie weet treffen we hem wel, dachten we.
Maar toen ik eenmaal door de vreselijke bureaucratie van de Russische douane heen was, liet Joost al weten dat Girkin nergens te bekennen was. Pas toen de demonstratie op zijn eind liep, merkte hij hem ineens alsnog op in het publiek. Waardoor ik – amper uit de taxi gestapt – al binnen enkele minuten na aankomst de hand schudde van de hoofdverdachte van MH17. Het was bijna surrealistisch. Puur geluk.”
Wat voor beeld kreeg je van hem?
,,Dat beeld werd niet zozeer bepaald door het korte contact wat we bij die demonstratie hadden, maar meer door de gesprekken die we daarna voerden met mensen in zijn omgeving. We hebben bijvoorbeeld de flat opgezocht waar hij opgroeide en op latere leeftijd nog met zijn vrouw heeft gewoond.
Het was een onvoorstelbaar troosteloze bedoening: een wijk vol betonnen sovjetkolossen en scharrelende dronkaards. Doordat Joost gewoon bij verschillende deuren ging aanbellen, hebben we onder andere uitgebreid gesproken met een voormalige buurvrouw. Zij kon heel goed schetsen hoe Girkin als kind al een ontzettende betweter was geweest die geen enkel gezag accepteerde. Dat soort karaktertrekken zaten kennelijk diep geworteld.”
Een psychopaat?
,,Dat is hoe verschillende mensen hem letterlijk omschreven. Zijn psychische problemen zouden ook de reden zijn geweest dat hij uit de Russische geheime dienst is gezet. Waarna Rusland hem doodleuk begon in te zetten als een soort huurling; overal waar enige mot was begon Girkin een potje mee te vechten. Maar de aanname dat de Russische machthebbers op de hoogte waren van zijn instabiele karakter, maakt hun rol in het conflict nog roekelozer dan we al dachten.”
Joost is als correspondent eerder op de Russische tv verbaal onder vuur genomen. Werden jullie nu nog gevolgd of tegengewerkt?
,,Niet voor zover we door hebben gehad. Girkin is ook nog eens een Poetin-afvallige, dus ik verwachtte inderdaad wel dat het de interesse zou wekken van de Russische geheime dienst als een Nederlandse journalist die kant op vliegt om onderzoek naar hem te doen. Toen we afspraken met Pavel Kanygin, een Russische journalist, zat hij ook voortdurend ongerust het café te scannen. Niet zonder reden. Sinds 2001 zijn al zes collega’s van zijn krant vermoord.”
Op 9 maart 2020 begint het strafproces tegen de vier verdachten. Hoe bereid jij je voor op zo’n monsterzaak?
,,Er wacht sowieso een enorme berg leeswerk en de nodige gesprekken met deskundigen. Om strafrechtelijk te kunnen bewijzen dat MH17 daadwerkelijk is neergeschoten door een Buk-raket van de 53ste brigade uit Koersk moet het OM namelijk een enorm technisch verhaal houden. Ik moet niet alleen op de hoogte zijn van de allerkleinste details, maar ook uitermate kritisch zijn op de betrouwbaarheid van de bronnen. Bij een tap van de Oekraïense inlichtingendienst mag je bijvoorbeeld best ook je twijfels zetten.”
Voel je als journalist een groter plichtsbesef bij het verslaan van een zaak waarin 298 onschuldige burgers de dood hebben gevonden?
,,Veel van de nabestaanden zijn heel erg benaderbaar. Ze geven al vijf jaar commentaar over de impact van de ramp, ook aan mij persoonlijk. Dat soort gesprekken – waarbij een vader me bijvoorbeeld vertelde hoe hij levenslang heeft omdat hij nog elke dag aan zijn zoon denkt – draag ik wel voortdurend met me mee.”
Wat verwacht je van het proces?
,,Rusland levert geen staatsburgers uit, dus ik denk niet dat die verdachten snel in Nederland berecht zullen worden. Dat gegeven is niet ideaal; een rechtszaak heeft nu eenmaal meer waarde wanneer er goede tegenspraak is geweest. Maar nutteloos is het proces zeker niet. Ik denk dat het voor nabestaanden enorm belangrijk is dat een onafhankelijke rechter zich eindelijk over de zaak buigt en eventueel een straf oplegt aan de daders.
Al moet ik nog zien dat moord met voorbedachten rade bewezen kan worden. De betrokkenheid van deze verdachten lijkt me evident. Maar ik denk niet dat de mensen die destijds op de knop drukten doorhadden dat ze een passagiersvliegtuig uit de lucht schoten. In hoeverre kun je dat moord noemen? Het ligt ontzettend gecompliceerd.”
Wel interessante materie voor een journalist.
,,Het wordt inderdaad om vele redenen een fascinerend proces. Op de achtergrond van die enorme tragedie en juridische nuances heb je tegelijkertijd te maken met enorme internationale aandacht, een stroom aan desinformatie die Rusland de wereld in slingert en allerlei geopolitieke belangen en spanningen. Op die schaal heb ik ook nog nooit journalistiek bedreven. Ik sluit dan ook niet uit dat we nog eens naar Rusland zullen gaan.”
MSN 17.07.2019 Het Openbaar Ministerie wil niets zeggen over de Oekraïense claim dat het een rebel in handen heeft, die de trailer heeft geregeld waarmee de raket die de MH17 neerhaalde is vervoerd.
“Geen commentaar, helemaal niet”, aldus een woordvoerster van het Landelijk Parket. De Oekraïense geheime dienst SBU zei woensdag dat het twee jaar geleden deze man heeft gearresteerd.
Het Landelijk Parket heeft drie Russen en een Oekraïner aangeklaagd voor het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines. Alle 298 mensen aan boord, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders, kwamen om het leven. Het proces moet volgend jaar beginnen.
RTL 17.07.2019 Oekraïne heeft naar eigen zeggen een getuige in hechtenis die betrokken zou zijn geweest bij het transport van de raketlanceerinstallatie die werd gebruikt bij de ramp met vlucht MH17. Het internationale onderzoeksteam (JIT) wil er desgevraagd niets over zeggen. “Geen commentaar, helemaal niet”, zegt een woordvoerster.
Het nieuws werd vanmiddag bekendgemaakt door een lid van de Oekraïense geheime dienst SBU, tijdens een persconferentie over de stand van zaken in het onderzoek naar de MH17-ramp. “We hebben een persoon geïdentificeerd die met een groep rebellen de trailer ophaalde bij een autobedrijf in Donetsk”, zei de SBU-man, verwijzend naar het voertuig waarmee de Buk-raket vlak voor de MH17-ramp in het pro-Russische rebellengebied werd gesignaleerd. “Drie jaar later [in 2017, red] is het ons gelukt om deze persoon, die niet wist wat wij over hem wisten, te arresteren toen hij de Russisch-Oekraïense grens overstak.”
Veroordeeld voor terrorisme
Volgens de SBU is de getuige inmiddels veroordeeld voor ‘terrorisme’: meedoen aan de door Rusland gesteunde strijd op Oekraïens grondgebied. Over zijn identiteit zijn geen mededelingen gedaan.
“De Oekraïense geheime dienst is niet direct het toppunt van betrouwbaarheid”, zegt Rusland-correspondent Martijn Smiers. “Er zijn weleens dingen verspreid die later niet waar bleken. Zo meldde de geheime dienst eens een aanslag op toenmalig minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) op het spoor te zijn gekomen. Daar bleek later geen aanwijzing voor te zijn.”
“Aan de andere kant zijn er ook telefoontaps verzameld door de Oekraïense geheime dienst die voldoende betrouwbaar werden geacht door het JIT voor het onderzoek naar MH17”, zegt Smiers over de geloofwaardigheid van de SBU. “We kunnen nu dus moeilijk zeggen hoe betrouwbaar de onthulling van vandaag is.”
Timing opmerkelijk
Smiers vindt in ieder geval de timing van de bekendmaking opmerkelijk: precies vijf jaar na de ramp. “De aanhouding van de getuige werd na twintig minuten bijna terloops genoemd in de persconferentie. Oekraïne meldt het op eigen houtje, terwijl je zou verwachten dat alleen het JIT uitspraken doet over belangrijke MH17-getuigen.”
Vlucht MH17 was van Amsterdam op weg naar Kuala Lumpur en werd vandaag precies vijf jaar geleden boven Oost-Oekraïne met een raket neergehaald. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
Special
Acht nabestaanden van MH17-slachtoffers lieten een tatoeage zetten, als eerbetoon aan hun overleden geliefden. RTL Nieuws bracht hen bij elkaar. Hun tatoeages zijn in een fotostudio door Humberto Tan gefotografeerd. Een eeuwig eerbetoon onder de opperhuid.
NOS 17.07.2019 Oekraïne heeft in 2017 een man gearresteerd en veroordeeld die betrokken is geweest bij het transport van de BUK-installatie, waarmee vijf jaar geleden vlucht MH17 werd neergehaald. Dat zei de onderdirecteur van de onderzoeksafdeling van de Oekraïense inlichtingendienst SBOe, Vitali Majakov, vandaag tijdens een briefing in Kiev.
Volgens Majakov had de man een vrachtwagen met oplegger opgepikt bij een transportbedrijf. Daarmee werd de BUK-installatie later door separatistengebied naar zijn uiteindelijke bestemming gebracht. De betrokkene heeft dat laatste niet zelf gedaan, aldus de SBOe.
Onduidelijk
De man is gearresteerd aan de hand van videobeelden van het transport. Aan de hand daarvan kon worden nagegaan waar de vrachtwagencombinatie vandaan kwam. De Oekraïense politie arresteerde hem toen hij vanuit door Oekraïne gecontroleerd gebied de grens met Rusland over probeerde te steken.
Waarom er zo lang is gewacht om arrestatie en veroordeling naar buiten te brengen, is niet duidelijk. Het internationale onderzoeksteam JIT wil geen commentaar geven op de Oekraïense mededeling.
Het JIT deed eerder onderzoek naar de BUK-raket, waarmee vlucht MH17 werd neergehaald:
Telegraaf 17.07.2019Een lid van de Oekraïense geheime dienst SBU heeft gezegd dat Oekraïne al lang een rebel in handen heeft, die de trailer heeft geregeld waarmee de raket die de MH17 neerhaalde, is vervoerd. SBU-officier Vitali Majakov zei dit woensdag op de vijfde verjaardag van het drama waardoor 298 mensen het leven verloren, onder wie 196 Nederlanders.
Vlucht MH17 was van Amsterdam op weg naar Kuala Lumpur en werd in juli 2014 boven Oost-Oekraïne met een raket neergehaald. De man die de vrachtauto heeft geregeld, waarmee de raket naar Oekraïne zou zijn gereden, zit al twee jaar in Oekraïne achter de tralies, aldus Majakov. Hij zit een celstraf uit, aldus de SBU-officier. Over zijn identiteit zijn geen mededelingen gedaan, maar Majakov zei dat hij als organisator van de trailer voor het transport van de raket was geïdentificeerd en dat hij een paar jaar terug is gearresteerd in Oekraïne.
„We zijn erachter gekomen van wie de truck was en we hebben achterhaald welke rebel die heeft opgepikt bij het vrachtwagenbedrijf in Donetsk”, zei Majakov. Volgens hem heeft de SBU meer dan 150 mensen in beeld die betrokken zijn geweest bij het transport van de raketlanceerinstallatie naar Oekraïne en weer uit Oekraïne.
Majakov zei niets over de vraag waarom deze informatie niet eerder naar buiten is gekomen. De SBU geldt voor de onderzoekers van de ramp met de MH17 als een belangrijke bron van informatie onder meer door verklaringen van personen die volgens de SBU in telefoongesprekken zijn gedaan en zouden zijn afgeluisterd.
Het internationale onderzoek dat onder leiding van Nederland het MH17-drama nagaat, wijst mede daarom op een raket die uit Rusland naar Oekraïne zou zijn gebracht en dat die vervolgens is afgevuurd op het Maleisische verkeersvliegtuig. Rusland bestrijdt deze lezing fel. Moskou stelt dat het onderzoek partijdig is, onder meer door de invloed van Oekraïne op de bewijsvoering en dat het erop uit is het aanzien van Rusland te beschadigen.
MSN 17.07.2019 Een lid van de Oekraïense geheime dienst SBU heeft geopenbaard dat Oekraïne al lang een chauffeur in handen heeft, die de trailer met de raket die de MH17 neerhaalde, bestuurde. SBU-officier Vitali Majakov zei dit woensdag op de vijfde verjaardag van het drama waardoor 298 mensen het leven verloren, onder wie 196 Nederlanders.
Vlucht MH17 was van Amsterdam op weg naar Kuala Lumpur en werd in juli 2014 boven Oost-Oekraïne met een raket neergehaald. De chauffeur van de vrachtauto die de raket naar Oekraïne zou hebben gereden, zit al twee jaar in Oekraïne achter de tralies, aldus Majakov. Hij zit een celstraf uit, aldus de SBU-officier. Over zijn identiteit zijn geen mededelingen gedaan.
Hij zei niets over de vraag waarom deze informatie niet eerder naar buiten is gekomen. De SBU-geldt voor de onderzoekers van de ramp met de MH17 als een belangrijke bron van informatie. De internationale onderzoekers die onder leiding van Nederland het MH17-drama nagaan, gaan er mede daarom van uit dat een raket uit Rusland naar Oekraïne is gebracht en dat die vervolgens is afgevuurd op het Maleisische verkeersvliegtuig. Rusland bestrijdt deze lezing fel.
Het Openbaar Ministerie wil niets zeggen over de Oekraïense claim. “Geen commentaar, helemaal niet”, aldus een woordvoerster van het Landelijk Parket. De Oekraïense geheime dienst SBU zei woensdag dat het twee jaar geleden de man heeft gearresteerd die de vrachtauto met Buk-raketten naar het oosten van Oekraïne zou hebben gereden.
Het Landelijk Parket heeft drie Russen en een Oekraïner aangeklaagd voor het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines. Alle 298 mensen aan boord, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders, kwamen om het leven. Het proces moet volgend jaar beginnen.
Fred Westerbeke bij de presentatie van de vier verdachten, vorige maand AFP
NOS 16.07.2019 Onderzoeksleider Fred Westerbeke van het Joint Investigation Team (JIT) heeft zich “ongelofelijk boos” gemaakt over de uitspraken van de premier van Maleisië over het MH17-onderzoek. Premier Mahathir Mohammed zei vorige maand dat de bevindingen van het onderzoeksteam JIT over de vier verdachten van het neerhalen van het toestel “niets anders dan van horen zeggen” zijn.
“Dit raakt aan je eigen eergevoel, want het team doet onafhankelijk onderzoek”, zei de Nederlander Westerbeke. Hij prees verder de samenwerking met de Maleisiërs in het internationale onderzoeksteam.
Westerbeke deed zijn uitspraken op een symposium over de ramp, waar ruim honderd nabestaanden bij waren. Vorige week beklaagden nabestaanden van Maleisische slachtoffers zich al over de uitspraken van hun premier.
Meer getuigen
Het JIT maakte vorige maand bekend dat het OM vier mensen vervolgt voor het neerhalen van vlucht MH17. De verdachten zijn drie Russen en een Oekraïner. Ze worden verdacht van moord. Het proces tegen de mannen, die op internationale opsporingslijsten zijn gezet, moet op 9 maart volgend jaar beginnen.
Volgens Wilbert Paulissen, die het opsporingsteam MH17 leidt, zijn er sinds de presentatie van de verdachten meer getuigen bij gekomen. Hij lichtte niet toe hoeveel dat er waren, maar zei wel dat het onderzoek er “veelbelovend” uitziet.
EU betuigt medeleven
Ondertussen heeft de Europese Unie Rusland opnieuw opgeroepen om verantwoordelijkheid te erkennen en volledig mee te werken met het onderzoek. EU-buitenlandchef Mogherini betuigde verder haar medeleven aan de nabestaanden aan de ramp. “De EU spreekt haar volste vertrouwen uit in de onafhankelijkheid en de professionele aanpak van de aanstaande juridische procedures”, zei ze.
Morgen is de ramp met de MH17 precies vijf jaar geleden. Bij het Nationaal Monument MH17 in Vijfhuizen wordt een officiële herdenking gehouden.
Telegraaf 16.07.2019 De hoofdofficier van het landelijk parket Fred Westerbeke heeft zich „ongelooflijk boos” gemaakt over de uitspraken van de premier van Maleisië. Premier Mahathir Mohamad zei vorige maand dat de bevindingen van het onderzoeksteam JIT over de vier verdachten rond het neerhalen van vlucht MH17 „niets anders dan van horen zeggen” zijn.
„Dit raakt aan je eigen eergevoel want het team doet onafhankelijk onderzoek.” Westerbeke, tevens voorzitter van het Joint Investigation Team (JIT), sprak dinsdag op een symposium in Nieuwegein over de vliegramp met vlucht MH17. Daar waren zo’n tweehonderd nabestaanden aanwezig in een met zonnebloemen gedecoreerde zaal. Woensdag is de vliegramp exact vijf jaar geleden, dan wordt er een officiële herdenking gehouden bij het Nationaal Monument MH17 in Vijfhuizen.
Grote afwezigen bij het symposium zijn de ambassadeur van Maleisië en een vertegenwoordiger van Malaysia Airlines, de maatschappij van het neergeschoten vliegtuig. Beiden hadden kort voor het symposium afgezegd, liet Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17 weten. Volgens Westerbeke scharen alle Maleisische teamleden van het JIT – waarin Nederland, Australië, België, Maleisië en Oekraïne samenwerken – zich nog altijd achter de onderzoeksresultaten.
Het JIT maakte vorige maand bekend dat het Openbaar Ministerie vier mensen gaat vervolgen voor het neerhalen van vlucht MH17. Ze worden verdacht van moord. Het proces moet op 9 maart volgend jaar beginnen. De verdachten zijn drie Russen en een Oekraïner.
Het onderzoek is nog altijd in volle gang. Wilbert Paulissen, leider van het opsporingsteam MH17, liet dinsdag weten dat er sinds de presentatie vorige maand meer getuigen bij zijn gekomen. Hoeveel kan hij niet zeggen. Wel wil hij vertellen dat het onderzoek er ’veelbelovend’ uit ziet.
Vlucht MH17, onderweg van Schiphol naar Kuala Lumpur, werd op 17 juli 2014 uit de lucht geschoten. Dat gebeurde boven het oosten van Oekraïne, waar pro-Russische separatisten vochten tegen het Oekraïense regeringsleger. De Boeing 777 werd geraakt door een Buk-raket van het Russische leger. Alle 298 mensen aan boord kwamen om het leven, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders
MSN 16.07.2019 De hoofdofficier van het landelijk parket Fred Westerbeke heeft zich “ongelooflijk boos” gemaakt over de uitspraken van de premier van Maleisië. Premier Mahathir Mohamad zei vorige maand dat de bevindingen van het onderzoeksteam JIT over de vier verdachten rond het neerhalen van vlucht MH17 “niets anders dan van horen zeggen” zijn.
“Dit raakt aan je eigen eergevoel want het team doet onafhankelijk onderzoek.” Westerbeke, tevens voorzitter van het Joint Investigation Team (JIT), sprak dinsdag tijdens een symposium over de vliegramp met vlucht MH17. Daar waren ruim honderd nabestaanden aanwezig. Woensdag is de vliegramp exact vijf jaar geleden.
Grote afwezigen bij het symposium zijn de ambassadeur van Maleisië en een vertegenwoordiger van Malaysia Airlines, de maatschappij van het neergeschoten vliegtuig. Volgens Westerbeke scharen alle Maleisische teamleden van het JIT – waarin Nederland, Australië, België, Maleisië en Oekraïne samenwerken – zich nog altijd achter de onderzoeksresultaten.
Het JIT maakte vorige maand bekend dat het Openbaar Ministerie vier mensen gaat vervolgen voor het neerhalen van vlucht MH17. Ze worden verdacht van moord. Het proces moet op 9 maart volgend jaar beginnen. De verdachten zijn drie Russen en een Oekraïner.
Het onderzoek is nog altijd in volle gang. Wilbert Paulissen, leider van het opsporingsteam MH17, liet dinsdag weten dat er sinds de presentatie vorige maand meer getuigen bij zijn gekomen. Hoeveel kan hij niet zeggen. Wel wil hij vertellen dat het onderzoek er “veelbelovend” uit ziet.
AD 16.07.2019 Uit de ramp met vlucht MH17 is een warme vriendschap tussen Asmaa Aljuned (33) en Wilfred Kreuger (45) ontstaan. Zij verloor haar man, die copiloot was, hij was degene die kort voor vertrek nog afscheid van hem nam in de cockpit.
Wilfred Kreuger (45) ziet haar nog voor zich zitten op de balie bij de gate. Een jong meisje met mooie blonde krullen en heldere blauwe ogen. Haar ouders hebben tickets voor vlucht MH17 van Amsterdam naar Kuala Lumpur. Maar er zijn meer boekingen in de computer dan stoelen aan boord.
AD 16.07.2019 Aleksandr Borodaj was als Russisch gezinde leider van Volksrepubliek Donetsk politiek verantwoordelijk voor het neerhalen van MH17. Nu leidt hij een rustig leven in Moskou op kosten van de staat. Hij blikt terug.
Hoe herinnert u zich 17 juli 2014?
,,Als een standaard oorlogsdag. Ik werd op meerdere van mijn telefoons gebeld: er was een passagiersvliegtuig neergestort. Ik geloofde het eerst niet, want ik kon me niet voorstellen dat civiele vluchten nog over het gebied mochten vliegen. Ik wilde het checken en ben naar het rampgebied gereden. Toen we aankwamen, was het meteen duidelijk. Een vreselijke aanblik. Pas toen geloofde ik het.”
NU 16.07.2019 Nabestaanden van MH17-slachtoffers die zich actief bezighouden met de juridische en politieke nasleep van de ramp, hebben meer moeite met het rouwproces dan anderen die daar minder mee bezig zijn. Dat zegt klinisch psycholoog Jos de Keijser in een interview met de Volkskrant.
De Keijser onderzocht met universiteiten en Fonds Slachtofferhulp het rouwproces van 173 mensen die in 2014 een geliefde verloren bij de vliegramp.
De conclusies van het onderzoek worden dinsdag gepresenteerd tijdens een bijeenkomst voor nabestaanden in Nieuwegein. Het onderzoek moet mensen in de toekomst helpen het verlies van een familielid of vriend te verwerken.
Van de 173 MH17-nabestaanden rouwt 20 procent zonder bijkomende complicaties, maar liefst 80 procent ervoer bijna een jaar na de ramp nog complexe rouw en heeft moeite het verlies een plek te geven. Bij 15 procent van hen ging of gaat dat gepaard met een posttraumatische stressstoornis of depressie (27 procent).
De Keijser benadrukt dat iedereen op een andere manier rouwt. “Dat is ook een kwestie van aanleg en karakter.”
‘Rouw stapelt zich niet op’
Wat opvalt is dat mensen die bij de MH17-ramp vier of vijf naasten hebben verloren, het rouwproces makkelijker verwerken dan iemand die één geliefde kwijt is geraakt.
Volgens De Keijser komt dat doordat rouw “zich niet opstapelt”. Hij zegt in de Volkskrant dat mensen dan overladen worden met verdriet en er vervolgens niets meer bij kunnen hebben. Daarnaast heeft ook de aard van de ramp invloed op het rouwproces van iemand.
De Keijser ziet dat mensen na een traumatisch verlies niet vaak voor psychologische hulp kiezen, ondanks dat het aangetoond effect heeft. Nabestaanden bedenken vaak dat een behandeling hun geliefde toch niet terugbrengt, maar de klinisch psycholoog raadt hulp zeker aan. “Een psycholoog kan je niet van de pijn af helpen, maar wel van de belemmerende omstandigheden eromheen.”
NOS 16.07.2019 Veel nabestaanden van de MH17-ramp kampten de afgelopen jaren met psychische klachten. Die liepen uiteen van slapeloosheid, concentratieproblemen en depressies tot PTSS (post traumatische stress stoornis) en voortdurende ernstige rouwstoornissen.
Hoewel het verdriet niet verdwijnt, trad bij veel mensen na een jaar verbetering op; de meesten functioneren na vijf jaar zelfs weer zoals voor de ramp.
Een minderheid van de nabestaanden hield chronisch klachten, maar zij konden in de meeste gevallen met gerichte psychotherapie succesvol worden behandeld.
Dat komt naar voren uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken die afgelopen jaren zijn gedaan onder MH17-nabestaanden.
Professor Jos de Keijser van de Rijksuniversiteit Groningen volgde 167 mensen. Een jaar na de ramp kampte 59 procent van hen met ernstige psychische klachten. Tweeënhalf jaar na de ramp was dat gedaald tot 36 procent. Gerichte behandeling bracht dat terug tot 12 procent van de deelnemers. Het bewijst volgens De Keijser dat effectieve behandeling van traumatische rouw mogelijk is. Hij noemt het tamelijk uniek dat een groep nabestaanden van eenzelfde gebeurtenis zo lang gevolgd kon worden.
Gita Wiegel herdacht haar moeder bij een toespraak tijdens de nationale herdenking in 2014. Vijf jaar later is het gemis er nog altijd, maar weet Gita ook dat haar moeder trots zou zijn geweest dat ze haar diploma heeft gehaald. “Ik doe het eigenlijk allemaal voor haar.”
Mensen met de ernstigste klachten lijden aan PCRS, persisterende complexe rouwstoornis. Bij hen domineert de rouw hun hele leven en is loslaten onmogelijk. Bij een ramp of aanslag gebeurt dit twee keer zoveel, als wanneer iemand overlijdt door ziekte of een ongeluk. Ze voelen zich meer slachtoffer, hebben moeite het leven weer op te pakken en hebben gevoelens van ongeloof en onwerkelijkheid. Therapie helpt hen weer op gang.
“Verdriet kun je niet wegnemen, maar mensen hoeven niet met psychische problemen te leven. Klachten als slapeloosheid, concentratieproblemen en depressie zijn te verhelpen”, staat in het vandaag verschenen boekje In mijn leven is iets kapot, uitgegeven uit het Fonds Slachtofferhulp. Daarin vertellen De Keijser en zijn collega-hoogleraar Peter van der Velden (Tilburg) over hun ervaringen met de MH17-nabestaanden.
Werkgevers en bedrijfsartsen
“Dé nabestaande bestaat niet”, zegt Van der Velden. “Wat bij de één speelt, hoeft niet bij een ander te spelen. En dat het op één vlak prima gaat, wil niet zeggen dat er op een ander vlak geen stress is”. Meerdere nabestaanden kregen stress van de manier waarop hun werkgever, bedrijfsarts of het UWV was omgegaan met hun terugkeer op de werkvloer. De onderzoekers vinden dat juist van deze instanties meer medeleven verwacht mag worden. Daar staat tegenover dat de snel afgegeven overlijdensaktes en de verschillende herdenkingsbijeenkomsten sterk hebben bijgedragen aan goede rouwverwerking.
Buren en collega’s
Een onderschatte groep achterblijvers wordt gevormd door buren en collega’s. Het zijn weliswaar geen nabestaanden, maar ze kunnen wel degelijk zeer geraakt zijn en last hebben van het verlies, blijkt uit het onderzoek. Tussen de buren en de overledenen kunnen hechte relaties bestaan. Sommigen voelden dat hun verdriet niet voldoende werd erkend, ook niet door de overheid, die hen niet informeerde.
Van der Velden vindt het niet gek dat buren en collega’s ontdaan waren en om compassie vroegen: “Rouw en verdriet zijn niet voorbehouden aan nabestaanden”. Werkgevers doen er goed aan ruimte te geven voor herdenkingen, kaarsen en bloemen, maar een bedrijf moet ook op zoek naar een ‘natuurlijk eindpunt’ van de rouw.
Media
De onderzoekers merkten dat veel betrokkenen klaagden over de media. Nabestaanden begrijpen best dat er vlak na een ramp veel aandacht is voor de gebeurtenissen, maar verschillende nabestaanden hadden last van opdringerige journalisten, vonden het nieuws sensatiebelust of vonden dat de feiten vaak niet juist werden weergegeven.
Twee derde heeft overwegend negatieve ervaringen. Minder dan tien procent vond de media-aandacht prettig en bevredigend. Ook het steeds weer uitzenden van beelden van de rampplek vonden mensen moeilijk.
Van der Velden en De Keijser opperen de invoering van een mediacode, een leidraad over hoe te berichten over rampen en nabestaanden, zoals die er ook is voor nieuws over zelfdoding.
Morgen is het vijf jaar geleden dat vlucht MH17 van Malaysia Airlines boven Oost-Oekraïne door een Russische Buk-raket uit de lucht werd geschoten. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven, onder wie 196 Nederlanders. De herdenking vindt plaats in het herdenkingsbos bij Vijfhuizen, vlakbij Schiphol. Zoals elk jaar worden ook nu de namen van alle passagiers en bemanningsleden voorgelezen.
Gita Wiegel verloor haar moeder bij de vliegramp met MH17NOS
NOS 16.07.2019 Met een zakdoek veegt koningin Máxima een traan weg. En ook koning Willem-Alexander is zichtbaar geroerd. Het is een moment dat velen nog zal bijstaan: de toespraak van de toen 13-jarige Gita Wiegel over haar moeder tijdens de nationale herdenking van de MH17-ramp. “Ik vond het heel mooi om te doen,” vertelt Gita er nu over. “Het heeft geholpen bij de verwerking.”
Morgen is het 5 jaar geleden dat vlucht MH17 in Oost-Oekraïne uit de lucht werd geschoten. Van de 298 mensen in het vliegtuig, onder wie 196 Nederlanders, overleefde niemand de vlucht. In aanloop naar 17 juli vertelt elke dag een nabestaande of direct betrokkene zijn of haar verhaal.
In de toesprak omschreef Gita haar moeder als een prachtpersoon, als haar vriendin, haar maatje, en een voorbeeld. Vijf jaar later is het gemis er nog altijd, maar weet Gita ook dat haar moeder trots zou zijn geweest dat ze haar diploma heeft gehaald. “Ik doe het eigenlijk allemaal voor haar.”
MSN 16.07.2019 Nabestaanden van MH17-slachtoffers die zich actief bezighouden met de juridische en politieke nasleep van de ramp, hebben meer moeite met het rouwproces dan anderen die daar minder mee bezig zijn. Dat zegt klinisch psycholoog Jos de Keijser in een interview met de Volkskrant. Hij onderzocht met universiteiten en Fonds Slachtofferhulp het rouwproces van 173 mensen die een geliefde verloren bij de vliegramp in 2014.
De conclusies van het onderzoek worden dinsdag in Nieuwegein gepresenteerd tijdens een bijeenkomst voor nabestaanden. Het onderzoek moet mensen in de toekomst helpen het verlies van een familielid of vriend te verwerken. Van de 173 MH17-nabestaanden rouwt 20 procent zonder bijkomende complicaties. Maar liefst 80 procent ervoer bijna een jaar na de ramp nog complexe rouw en heeft moeite het een plek te geven. Bij 15 procent daarvan ging of gaat dat gepaard met posttraumatische stressstoornis of een depressie (27 procent).
De Keijser benadrukt dat iedereen op een andere manier rouwt. “Dat is ook een kwestie van aanleg en karakter.”
Traumatisch verlies
Wat opvalt is dat mensen die bij de MH17-ramp vier of vijf naasten hebben verloren, het rouwproces makkelijker verwerken dan iemand die één geliefde kwijt is geraakt. Volgens De Keijser komt dat omdat rouw “zich niet opstapelt”. Hij zegt in de Volkskrant dat mensen dan overladen worden met verdriet, en er vervolgens niets meer bij kunnen hebben. Daarnaast heeft ook de aard van de ramp invloed op het rouwproces van iemand.
De Keijser ziet dat mensen na een traumatisch verlies niet vaak kiezen voor psychologische hulp, ondanks dat het aangetoond effect heeft. Nabestaanden bedenken vaak dat een behandeling hun geliefde toch niet terugbrengt, maar de klinisch psycholoog raadt hulp zeker aan. “Een psycholoog kan je niet van de pijn af helpen, maar wel van de belemmerende omstandigheden eromheen.”
Pastoor Jules Dresmé is voor altijd verbonden met MH17. In zijn kerk was 5 jaar geleden de eerste herdenking. Ⓒ Aldo Allessie
Telegraaf 15.07.2019 Met vijftien slachtoffers is Hilversum diep geraakt bij de ramp met vlucht MH17. De eerste grote herdenking vond vijf jaar gelden plaats in de Sint Vituskerk van pastoor Jules Dresmé. Zijn leven is sindsdien onlosmakelijk verbonden met de tragedie. „Ik dacht wel: we gaan hier niet staan bidden. Kom op zeg. Daar zit niemand op te wachten.”
De pastoor woont naast zijn kerk. Voor de oude pastorie werden gisteren traditiegetrouw vijftien zonnebloemen geplant. Voor elk slachtoffer een. De oorspronkelijke zaadjes komen uit het veld waar het vliegtuig neerstortte. Door een journalist meegebracht in een potje. Door een Hilversumse teler opgekweekt. „Dat was nog spannend”, memoreert de pastoor. „Die zaadjes waren in slechte conditie. De mensen van het tuincentrum hadden er stress van of die bloemen het wel zouden redden.”
Het is een detail in een stortvloed aan herinneringen van vijf jaar leven met MH17. Een leven dat door de ramp voorgoed veranderde. „Maar het gáát niet om mij”, roept de pastoor bijna uit. „Het gaat om hen die iets gruwelijks hebben meegemaakt. Zoiets waanzinnigs als het uit de lucht schieten van een vliegtuig.”
Stille tocht
Een maand na de ramp vindt in Hilversum de eerste landelijke herdenking plaats. Een stille tocht waarin duizenden mensen in het wit meelopen. Eindbestemming is zijn kerk waar televisiecamera’s een intens verdrietige herdenking registreren. Dresmé mag niet meelopen van burgemeester Pieter Broertjes. Hij moet nabestaanden in het zaaltje achter de kerk opvangen.
Dresmé noemt die dag ’een klein trauma’ en schiet vol als hij er aan terugdenkt: „Ik heb nog nooit zoveel verdriet gezien als toen.” Stilte. Daarna een hele diepe zucht. De pastoor herpakt zich. „Zeker tweehonderd nabestaanden kwamen hier binnen”, gebaart hij. „Ondertussen stroomde de kerk vol. Achttienhonderd mensen namen plaats op de banken. En toen moest het nog beginnen.”
“Het zijn onderbroken levens waar dierbaren nog altijd mee geconfronteerd worden”
En nu is het ’ineens’ vijf jaar later. Dresmé: „Zou Carlijn geslaagd zijn voor haar examen? En wat voor studie zou Zeger zijn gaan volgen? Het zijn onderbroken levens waar dierbaren nog altijd mee geconfronteerd worden.”
Condoleanceregister
Hij herinnert zich nog elke dag van die eerste maand. Hoe het nieuws hem bereikte. Hoe hij de deuren van de Vitus opende voor alle Hilversummers. Volwassen mannen en vrouwen die huilend in zijn kerk stonden. Vaders met een kind aan hun zijde als versteend op een stoel voor het condoleanceregister. Weer schiet Dresmé vol. „Dat gebeurde me toen niet hoor”, lacht hij door zijn tranen heen. „Toen was ik er voor hen, toen had ik werk te doen. Kennelijk is dit achterstallig huilwerk.”
Kort na de ramp zoekt hij contact met de nabestaanden. Vertelt hen over de herdenkingsdienst en wat de bedoeling is. „Ik heb ook aangegeven wat er níet zou komen. Dat we niet zouden gaan bidden. Dat vond ik echt ongepast. Waarom? Omdat heel veel mensen daar niks mee hebben.”
Herdenkingsmonument
Nog altijd heeft de pastoor goed contact met de nabestaanden van de Hilversumse slachtoffers. Woensdag ziet hij hen bij het herdenkingsmonument in de mediastad. En ook daarna bij de landelijke herdenking in Vijfhuizen. „En ’s avonds komen ze bij mij thuis. Dan blazen we hier uit, praten we wat na.”
Nu, na vijf jaar, staat in de kerk voor het eerst weer de tafel met een condoleanceregister. Nog steeds laten mensen een boodschap achter: „Lieverds, we zullen jullie nooit vergeten” en „Rest in Peace”, staan er op een opengeslagen bladzijde.
“Lieverds, we zullen jullie nooit vergeten”
Afgelopen zondag noemde Dresmé tijdens de dienst de namen van de slachtoffers. „Ik vind het ontzettend belangrijk om hun namen te noemen. Als je naam niet meer wordt genoemd, dan ben je pas echt overleden. Als niemand meer aan je denkt, ben je weg.”
Telegraaf 15.07.2019 De auto van een vrouw die vijf jaar geleden omkwam door het neerschieten van vlucht MH17, is teruggevonden en aan haar ouders gegeven. Het voertuig, een BMW-cabriolet, is een tijdje geleden overgebracht van Nederland naar Australië.
De 25-jarige Fatima Dyczynski uit Duitsland studeerde lucht- en ruimtevaarttechniek in Delft. Ze was op 17 juli 2014 met vlucht MH17 op weg naar Kuala Lumpur. Daar zou ze overstappen naar Perth, waar haar ouders wonen. In de Australische stad zou ze stage gaan lopen bij IT-bedrijf IBM.
Haar vader en moeder zeggen maandag in Australische media dat de auto in april vorig jaar was teruggevonden. Hij bleek nog altijd in Amsterdam geparkeerd te staan. Het was moeilijk om de auto in Australië geregistreerd te krijgen, maar het lukte dankzij hulp van politici, ambtenaren en IBM, zeggen ze.
De Nederlandse tak van IBM bevestigt dat een auto op verzoek van de nabestaanden naar Australië is verscheept, maar doet er verder geen mededelingen over.
NOS 15.07.2019 “In het gereconstrueerde wrakstuk van de MH17 zit de emotie van 298 mensen.” Daarom is Ron Smits, technisch adviseur van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, altijd een minuut stil als hij in de hangar komt waar de reconstructie van het vliegtuig staat.
Woensdag is het vijf jaar geleden dat vlucht MH17 in Oost-Oekraïne uit de lucht werd geschoten. Van de 298 mensen in het vliegtuig, onder wie 196 Nederlanders, overleefde niemand de ramp. In aanloop naar 17 juli vertelt elke dag een nabestaande of direct betrokkene zijn of haar verhaal.
In deze video Ron Smits van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Hij ging naar Oost-Oekraïne om de wrakstukken te verzamelen, maar mocht pas maanden na de ramp aan de slag op de rampplek. “Dan kom je in een omgeving die een enorme puinhoop is, waar slachtoffers gevallen zijn. Je begint met een moment van bezinning. En dan toch zet je de knop om: ga je kijken, je werk uitvoeren.”
NOS 14.07.2019 Ze begon vaak om 8.00 uur ’s ochtends en hield er pas om 21.00 uur mee op. Patholoog Bela Kubat maakte in de zomer van 2014 lange dagen tijdens het onderzoek naar de stoffelijke resten van MH17-slachtoffers. Een emotioneel zware tijd, vertelt de arts van het Nederlands Forensisch Instituut: “Aan de ene kant is er bedroefdheid, want het waren heel veel slachtoffers en dat blijft je altijd bij. Aan de andere kant voel ik ook een beetje trots dat ik mee heb kunnen helpen.”
Woensdag is het vijf jaar geleden dat vlucht MH17 in Oost-Oekraïne uit de lucht werd geschoten. Van de 298 mensen in het vliegtuig, onder wie 196 Nederlanders, overleefde niemand de ramp. In aanloop naar 17 juli vertelt elke dag een nabestaande of direct betrokkene zijn of haar verhaal.
Vandaag patholoog Bela Kubat over het onderzoek waar ze aan meewerkte, en de impact ervan op haar:
NOS 13.07.2019 Het is vrijwel stil. Alleen het huilen van nabestaanden en het tikken van touwen tegen de vlaggenmasten is te horen. Patrick Kivits was erbij toen de eerste lichamen van rampvlucht MH17 in Nederland aankwamen. Als chauffeur van een rouwauto reed hij vervolgens vooraan in de stoet van vliegbasis Eindhoven naar de Korporaal Van Oudheusdenkazerne in Hilversum. “Ik ben er wel trots op, maar het waren wel ritten die niet gereden hadden mogen worden.”
Woensdag is het vijf jaar geleden dat vlucht MH17 in Oost-Oekraïne uit de lucht werd geschoten. Van de 298 mensen in het vliegtuig, onder wie 196 Nederlanders, overleefde niemand de ramp. In aanloop naar 17 juli vertelt elke dag een nabestaande of direct betrokkene zijn of haar verhaal.
In deze video chauffeur Patrick Kivits. Hij reed vijf keer mee in de rouwstoet en herinnert zich de stilte nog zo goed.
AD 13.07.2019 In Moskou loopt hij gewoon over straat en wordt hij aangeklampt door vrouwen die hem aanbidden. Tegelijkertijd geldt hij als de belangrijkste verdachte in het MH17-proces: voormalig rebellenleider Igor ‘Strelkov’ Girkin (48). Deze krant zocht naar de excentrieke oorlogsfanaat en vond hem in Moskou.
Het Soevorovskajaplein in Moskou stroomt op woensdagavond 3 juli vol met links-nationalisten, monarchisten, Russisch-orthodoxen en nationaal-bolsjewisten. De merkwaardige groep demonstreert tegen plannen voor een grote vuilnisbelt buiten de stad.
AD 13.07.2019 Een grote meerderheid van de MH17-nabestaanden heeft er vertrouwen in dat de verantwoordelijken voor de crash door de rechtbank zullen worden veroordeeld. Ze zijn er ook van overtuigd dat de schuld van de ramp bij de pro-Russische rebellen of het Russische leger ligt.
Dat blijkt uit een enquête onder de nabestaanden die tv-programma EenVandaag heeft gehouden en vandaag publiceert. Aanstaande woensdag, 17 juli, is het vijf jaar geleden dat het vliegtuig boven Oekraïne uit de lucht werd geschoten. Vorige maand kondigde het Joint Investigation Team (JIT) aan dat het vier verdachten op het oog heeft: drie Russen en een Oekraïner. Het proces start volgend jaar maart.
Uit de enquête onder 135 nabestaanden van de omgekomen passagiers blijkt dat 75 procent van hen er vertrouwen in heeft dat de verantwoordelijken daadwerkelijk door de rechtbank veroordeeld zullen worden. 87 procent vindt het zinvol dat het proces sowieso doorgaat, of de verdachten er nu wel of niet bij zijn.
Die percentages zijn een stuk hoger dan onder Nederlanders die geen familie bij de ramp hebben verloren. Daarvan heeft 63 procent er geen vertrouwen in dat de daders veroordeeld zullen worden en vindt maar 55 procent een proces zonder aanwezige verdachten zinvol, blijkt uit een tweede publieksenquête onder de 21.000 leden van het EenVandaag Opiniepanel.
,,Al vijf jaar zeggen buitenstaanders tegen me dat die mensen toch nooit gaan verschijnen op een proces, dat Rusland toch nooit gaat meewerken. Maar kom op, het alternatief kan toch niet zijn dat we zeggen: vervelend dat het gebeurd is, maar laat verder maar zitten? Natuurlijk niet”, antwoordt een van de nabestaanden in de vragenlijst.
De kans op een proces bij verstek is groot, Rusland levert geen onderdanen uit. De verdachte die in 2014 minister van Defensie was bij de pro-Russische rebellen, Igor Girkin, verschijnt nog geregeld in het openbaar in Moskou. Hij zegt vandaag in deze krant dat de pro-Russische rebellen niet verantwoordelijk zijn voor het neerhalen van het toestel.
Uit de enquête blijkt ook dat bijna negentig procent van de ondervraagde nabestaanden ervan uitgaat dat de schuld ligt bij die separatisten (43 procent) of bij het Russische leger (44 procent). Geen enkele nabestaande denkt dat het Oekraïense leger schuldig is aan het afvuren van de BUK, wel zegt tien procent dat er ‘nog onvoldoende duidelijkheid’ is om de schuldvraag te beantwoorden.
In eenzelfde enquête, ingevuld door het Opiniepanel van EenVandaag waarin geen nabestaanden van de ramp zitten, vindt 23 procent dat er nog onvoldoende duidelijkheid is, 4 procent van die ondervraagden legt de schuld bij het Oekraïnse leger. Onlangs plaatsten zowel de Maleisische premier Mahathir als Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet vraagtekens bij het onderzoek van het JIT. Zij wijzen (indirect) ook naar Oekraïne als mogelijke schuldige.
Het tikken van een vlaggenmast, net als bij de terugkeer van de lichamen, dat geluid triggert me nog steeds, aldus Nabestaande MH17 .
Wat gebeurde er met de MH17?
Op 17 juli 2014 stortte een Boein 777-200ER van Malaysia Airlines met vluchtnummer MH17 neer bij het Oost-Oekraiense dorp Hrabove. Het toestel was geraakt door een luchtdoelraket. Rondom Donetsk was op dat moment een pro-Russische opstand aan de gang. Aan boord waren 298 mensen; 283 passagiers en 15 bemanningsleden. Hiervan hadden 193 inzittenden de Nederlandse nationaliteit. Er waren geen overlevenden.
Het onderzoek van de crashsite en het bergen van lichamen en persoonlijke bezittingen verliep moeizaam. De brokstukken lagen verspreid over een grote oppervlakte, in een conflictgebied waar pro-Russische separatisten en het Oekraïense leger gewapende strijd leverden.
De oorzaak van de crash is onderzocht door de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), die concludeerde dat het vliegtuig op 10 kilometer hoogte neergehaald is door een BUK-raket. De VN-Veiligheidsraad was unaniem in het oordeel dat het vliegtuig was neergehaald (zonder een oorzaak of schuldige partij aan te wijzen), en veroordeelde deze actie.
Het is de bedoeling dat er binnen vijf jaar een rechtszaak over de vliegramp komt, die de rechtbank van Den Haag zal houden op de locatie Schiphol. Rusland heeft tot nu altijd alle betrokkenheid bij de vliegramp ontkend.
Uit de enquête blijkt ook dat voor de nabestaanden de pijn nog elke dag ligt verscholen in alledaagse dingen. Want het mag dan vijf jaar geleden zijn dat hun geliefden om zijn gekomen; als het grote verdriet überhaupt al aan het slijten is, kan het elk moment weer bezit van ze nemen. Plots opgewekt door een geluid of een beeld.
,,Het tikken van een vlaggenmast, dat triggert nog steeds”, zo schrijft een nabestaande in de enquête. Het geluid is voor hem onlosmakelijk verbonden met de dag dat de lichamen van de slachtoffers terugkwamen naar Nederland en in een lange, lange rouwstoet van vliegveld Eindhoven naar de kazerne in Hilversum werden gereden.
,,Het horen van het deuntje van de NOS is nog steeds moeilijk voor me”, schrijft een ander. Het is de tune die voorafging aan al die journaals waarin het nieuws over de 298 slachtoffers werd gemeld. ,,Dan denk ik nog steeds aan MH17.” Weer een ander kon lang niet naar lucht kijken. ,,Dan was ik bang dat ik vliegtuigen zag, want dan kwamen er beelden naar boven dat ik mensen en bagage zag vallen.”
Uit de vragenlijst blijkt ook dat de nabestaanden grote waardering hebben voor het onderzoek naar de toedracht van de crash door het JIT, waarin het Nederlandse Openbaar Ministerie een leidende rol speelt. 95 procent vindt dat het JIT het de afgelopen vijf jaar goed tot zeer goed heeft gedaan, ze geven het team een 8,5.
Het Nederlandse kabinet krijgt een 7,9 voor zijn opstelling in de afgelopen vijf jaar. Van de ondervraagden vindt ook 70 procent dat premier Rutte vooralsnog voldoende heeft gedaan om, zoals hij beloofde direct na de crash, ‘de onderste steen boven te halen’.
De JIT-onderzoekers hebben de nabestaanden de afgelopen jaren meerdere keren bijgepraat over de stand van het onderzoek: dat gebeurde toen het voor de onderzoekers duidelijk was dat het een BUK van het Russische leger was geweest die MH17 trof.
Vorige maand was er nog contact toen het JIT de namen van vier verdachten bekendmaakte. Iedere keer als er zo’n belangrijk moment was, werden de familieleden ’s ochtends op een besloten bijeenkomst ingelicht, pas daarna volgde er een persconferentie.
Het is een betere beoordeling dan het JIT krijgt van de minder betrokken Nederlander. EenVandaag legde dezelfde vragen ook voor aan het eigen Opiniepanel. Daarvan vindt 58 procent dat het JIT het goed tot zeer goed heeft gedaan.
In Moskou loopt hij gewoon over straat en wordt hij aangeklampt door vrouwen die hem aanbidden. Tegelijkertijd is hij de hoofdverdachte in het MH17-proces. Lees later ook onze reportage over Igor Girkin.
NOS 12.07.2019 Nabestaanden van Maleisische slachtoffers van de ramp met de MH17 beklagen zich over uitlatingen van hun premier en ministers over het onderzoek naar de ramp. Ze doen dit in een verklaring die ze vandaag openbaar hebben gemaakt.
Premier Mahathir Mohamad trok bij herhaling de conclusie van het door Nederland geleide internationale onderzoeksteam (JIT) in twijfel dat Rusland verantwoordelijk was voor het neerhalen van het toestel, aanstaande woensdag precies vijf jaar geleden. Zeker twee Maleisische ministers hebben zich in soortgelijke bewoordingen uitgelaten.
Deze opmerkingen hebben ontsteltenis en verdriet veroorzaakt, schrijven de nabestaanden. De premier en ministers worden niet bij naam genoemd. “Dat is te gevoelig”, zei correspondent Annemarie Kas op NPO Radio 1.
Achter het JIT
De nabestaanden staan vierkant achter de bevindingen van het JIT, waar ook een vertegenwoordiger van Maleisië in zit. Ze schrijven dat het de enige instelling is die zich vijf jaar lang hard heeft gemaakt om de waarheid over de MH17-ramp te achterhalen en de verantwoordelijken aan te wijzen. Ze zijn het JIT daar dankbaar voor.
Kas sprak een van de nabestaanden. Die zijn zich ervan bewust dat de verklaring in voorzichtige bewoordingen is opgesteld. Dat is gedaan omdat er ook nabestaanden zijn die bij de overheid werken en bang zijn om hun baan te verliezen. “Dat ze dit signaal hebben gegeven, is een heel duidelijk teken dat ze echt niet blij zijn met de opstelling van de regering”, aldus Kas.
De groep vertegenwoordigt nabestaanden van 31 van de 43 Maleisische MH17-slachtoffers. Ook Nederlandse nabestaanden beklaagden zich vorige maand over de opmerkingen van de Maleisische premier. Ze noemden de opmerkingen “meer dan bizar en verontrustend” en “contraproductief bij de zoektocht naar de waarheid over de moord op 298 weerloze mensen”.
In een reactie noemt premier Rutte de uitspraken van de Maleisische premier zorgelijk. Hij wijst erop dat die uitspraken ook in strijd in zijn met uitspraken van andere leden van de Maleisische regering. Maar Rutte benadrukt ook dat Maleisië volledig meedoet aan het JIT en dat het “in de praktijk alle dingen doet die nodig zijn”.
NOS 12.07.2019 Het was vlak na het avondgebed toen Mohammad Fuad Sharuji een telefoontje kreeg met de mededeling dat er na vlucht MH370 opnieuw een vliegtuig van Malaysia Airlines was verloren. “Ik was diepbedroefd, voelde me verdoofd, maar wist ook dat ik aan het werk moest. Ik activeerde onmiddellijk code rood.”
Woensdag is het 5 jaar geleden dat vlucht MH17 in Oost-Oekraïne uit de lucht werd geschoten. Van de 298 mensen in het vliegtuig, onder wie 196 Nederlanders en 43 Maleisiërs, overleefde niemand de vlucht. In aanloop naar 17 juli vertelt elke dag een nabestaande of direct betrokkene zijn of haar verhaal.
Voor de crisisdirecteur van Malaysia Airlines was 2014 een erg zwaar jaar. Op 8 maart dat jaar verdween Malaysia Airlines-vlucht 370, een paar maanden later gebeurde de ramp met MH17. In deze video vertelt hij over de crash van MH17, de lastig bereikbare rampplek en de impact van de ramp op zijn leven:
17 juli 2014: met trillende handen pakt Cécile Brouwer haar telefoon. Ze vindt de foto met vluchtgegevens en leest het vluchtnummer: MH17.
Die dag verloor ze haar zus, zwager, neefje en nichtje. “Je denkt: waar ben ik in godsnaam in beland?”
NOS 11.07.2019 Woensdag is het vijf jaar geleden dat vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne uit de lucht werd geschoten. Van de 298 mensen in het vliegtuig, onder wie 196 Nederlanders, overleefde niemand de ramp. In aanloop naar 17 juli vertelt elke dag een nabestaande of direct betrokkene zijn of haar verhaal.
In deze video nabestaande Cécile Brouwer. Ze vertelt over de eerste dagen na de ramp:
NU 09.07.2019 Oekraïne en Canada hebben zich aangesloten bij de rechtszaak die nabestaanden van vliegramp MH17 hebben aangespannen tegen Rusland bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Sander de Lang, een van de advocaten die de nabestaanden bijstaat, bevestigt dinsdag berichtgeving hierover door het AD.
Nabestaanden dienden de klacht tegen Rusland in in 2016. Zij stellen het land in de procedure aansprakelijk voor de raketaanval.
Op 4 april liet het Europees Hof voor de Rechten van de Mens weten de klacht in behandeling te nemen. Deze week schaarden Oekraïne en Canada zich achter de klacht. België doet niet mee. Van Engeland en Duitsland is dat nog onzeker.
In mei liet het Nederlandse kabinet weten zich aan te sluiten bij de zaak bij het EHRM, die tot een schadevergoeding zou kunnen leiden. Van de 298 inzittenden die bij de ramp om het leven kwamen, kwamen er 196 uit Nederland.
De zaak staat los van de strafrechtelijke procedure tegen vier mannen die worden verdacht van betrokkenheid bij de ramp, die het Joint Investigation Team is gestart bij de rechtbank in Den Haag.
AD 09.07.2019 Oekraïne en Canada hebben zich aangesloten in een MH17-rechtszaak bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Dat meldt advocaat Sander de Lang namens de nabestaanden. In de procedure stellen zij Rusland aansprakelijk voor de raketaanval.
Nabestaanden hebben de klacht tegen Rusland in 2016 ingediend. Op 4 april van dit jaar liet het Europees Hof weten de klacht in behandeling te nemen. Deze week hebben Oekraïne en Canada zich achter de klacht geschaard. Van andere landen is dat nog onzeker. België heeft laten weten niet deel te nemen.
De procedure bij het Europees Hof staat los van de strafrechtelijke procedure die het Joint Investigation Team is gestart bij de rechtbank Den Haag. Een uitspraak zou kunnen leiden tot een schadevergoeding, al is het de vraag of Rusland die zou betalen. Het land is aangesloten bij het Europees Hof, maar er staat in de Russische wet dat het een vonnis van dat tribunaal naast zich neer mag leggen.
Rusland heeft tot 3 september 2019 om inhoudelijk te reageren op de klacht van de nabestaanden.
De premier van Maleisië gaf vorige maand scherpe kritiek op de laatste bevindingen van het Joint Investigation Team. Hij concludeert dat die bevindingen ‘niets anders dan van horen zeggen’ zijn.
NU 05.07.2019 Leden van een Oekraïense speciale eenheid hebben eind vorige maand een voormalige commandant van de pro-Russische separatisten die mogelijk kennis heeft van het neerschieten van vlucht MH17 opgepakt. De man werd overmeesterd in rebellengebied en naar buiten gesmokkeld.
De aanhouding en ontvoering zouden hebben plaatsgevonden op 27 juni, meldt de Volkskrant op basis van de Russischtalige dienst van de BBC. Het nieuws over de arrestatie van de man is bevestigd door zijn dochter, die bericht uit Kiev kreeg dat haar vader voor de rechter moest verschijnen.
De arrestant is de 58-jarige Vladimir Tsemach, die ten tijde van het neerschieten van MH17 op 17 juli 2014 militair commandant van de luchtverdediging zou zijn geweest in de stad Snizjne, dicht bij de plek waar de buk-raket die MH17 trof werd afgeschoten.
Als dat klopt, ligt het voor de hand dat Tsemach weet wie het commando voerde over de buk-installatie; informatie die waardevol kan zijn voor het JIT, het internationale team dat onderzoek doet naar de MH17-ramp.
Tsemach wordt in Oekraïne vervolgd voor het “vormen van een terroristische organisatie”. Hij kan daarvoor een celstraf van acht tot vijftien jaar krijgen.
Het Nederlandse Openbaar Ministerie maakte recent bekend dat vier mannen worden aangeklaagd wegens betrokkenheid bij het neerschieten van vlucht MH17, waarbij alle 298 inzittenden – onder wie 193 Nederlanders – omkwamen.
MSN 19.06.2019 Premier Rutte heeft met de Russische president Poetin gesproken over MH17. Rutte sprak Poetin gisteren bij de G20-top in Osaka, Japan. Wat er precies is besproken wil de premier niet zeggen.
“Ik heb met president Poetin gesproken over MH17. Het is voor Nederland nog altijd, maar ook voor zoveel landen in de wereld, een open wond. Dus als ik de kans heb dat te bespreken met de Russische president, dan doe ik dat. We hebben daarover gesproken en dat zal ik ook blijven doen bij deze gelegenheden”, zegt Rutte in een toelichting.
Rutte wil geen nadere toelichting geven wat hij met Poetin heeft besproken. “Daar kan ik niets over zeggen. De gesprekken moeten vertrouwelijk zijn, ook vanwege de buitengewoon grote gevoeligheid van het onderwerp. Het is van groot belang dat ik iedere gelegenheid aangrijp om met het Russische leiderschap te spreken over MH17.”
Reactie Poetin onbekend
De premier wil ook niet zeggen wat de reactie van Poetin was bij het gesprek bij de G20. “Ik kan alleen zeggen wat ik doe in dit soort gesprekken. Ik kan nooit zeggen wat dan de reactie is van mijn gesprekspartner, vanwege de vertrouwelijkheid en ook omdat het niet correct zou zijn als ik dan het woord voer namens mijn gesprekspartner.”
Het JIT publiceerde ook een duidelijke link tussen de vier verdachten en Moskou. Drie van de vier verdachten hebben een verleden bij het Russische leger of de Russische inlichtingendiensten. Ook werd een afgetapt telefoongesprek onthuld tussen de leider van de separatisten en een hoge adviseur van het Kremlin over de komst van zwaar luchtafweergeschut.
Daarnaast heeft het JIT al eerder bekend gemaakt dat BUK-raket en de lanceerinstallatie afkomstig is van de 53ste luchtafweerbrigade van het Russische leger. Vanuit de Russische stad Koersk is het wapen vervoerd naar Oost-Oekraïne. Het wapen werd afgevuurd vanuit een gebied dat in handen was van pro-Russische separatisten.
Aansprakelijkheid
Volgens het JIT werkt Rusland niet mee met het onderzoek naar de ramp. Ook reageert Rusland niet op rechtshulpverzoeken. Rutte zei vorige week dat hij vindt dat ‘Rusland moet doen wat het OM vraagt en medewerking moet verlenen’. Nederland zou de druk opvoeren en heeft Rusland aangesproken op het niet meewerken aan de rechtshulpverzoeken.
Naast het strafrechtelijk onderzoek voert Nederland ook gesprekken met Rusland over staatsaansprakelijkheid. Nederland en Australië hebben Rusland aansprakelijk gesteld voor betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17.
Malaysia Airlines kreeg na het neerhalen van het toestel kritiek omdat het over een conflictgebied vloog. Ⓒ REUTERS
Telegraaf 26.06.2019 Luchtvaartmaatschappij Malaysia Airlines heeft een vertrouwelijke schikking getroffen met Australische nabestaanden van inzittenden van vlucht MH17. De rechter heeft die overeenkomst goedgekeurd, berichten Australische media.
Het is onduidelijk wat voor schadevergoeding de nabestaanden precies krijgen. Hun advocaat spreekt volgens omroep ABC over „redelijke” compensatie. Die komt ten goede aan vijf gezinnen die samen zeven verwanten verloren toen het vliegtuig van Malaysia Airlines in 2014 werd neergehaald boven Oost-Oekraïne. Toen kwamen 298 mensen om het leven, onder wie tientallen Australiërs.
Malaysia Airlines kreeg na het neerhalen van het toestel kritiek omdat het over een conflictgebied vloog. Het bedrijf zegt tevreden te zijn dat het gelukt is de zaak te schikken en mee te leven met de nabestaanden. De raadsman van de gezinnen stelde dat zijn cliënten opgelucht zijn dat ze nu niet naar hoorzittingen hoeven. Ze wilden hun verdriet niet herleven in de rechtbank.
De nabestaanden van bijna alle Nederlandse slachtoffers hebben in 2016 al een akkoord gesloten met Malaysia Airlines over een schadevergoeding. Ook nabestaanden van omgekomen passagiers uit Maleisië en Australië hadden destijds een akkoord bereikt. Over inhoud is afgesproken niets bekend te maken. De Australiërs die nu een schikking hebben getroffen, zijn volgens voorzitter Piet Ploeg van Stichting Vliegramp MH17 waarschijnlijk nabestaanden die een andere weg hebben bewandeld.
AD 26.06.2019 De rechters die, naast rechtbankvoorzitter Hendrik Steenhuis, het proces over het neerstorten van vlucht MH17 voor hun rekening zullen nemen, zijn bekend. Het gaat om Dagmar Koster en Heleen Kerstens-Fockens. Daan Glass is aangewezen als reserverechter.
Over het aanstellen van een tweede reserverechter wordt nog nagedacht, meldt de Rechtspraak donderdag. In grote, langdurige zaken wordt vaker gewerkt met reserverechters. Hij of zij kan een behandelend rechter vervangen, bijvoorbeeld in geval van ziekte, zodat de zaak gewoon door kan gaan..
Koster werkte eerder bij de rechtbanken in Alkmaar en Utrecht en is sinds 2016 strafrechter in Den Haag. Kerstens-Fockens kwam na een periode in Amsterdam in 2009 naar Den Haag. Glass is sinds 2005 rechter in Den Haag.
Het Openbaar Ministerie (OM) liet eerder al weten dat ook de officieren van justitie voor de MH17-zaak zijn aangewezen. Hun namen zijn nog niet bekend.
De rechtszaak over vlucht MH17 begint op 9 maart volgend jaar in het Justitieel Complex Schiphol. Het OM heeft vier mannen aangeklaagd.
De afgeluisterde telefoongesprekken die door het MH17-onderzoeksteam naar buiten zijn gebracht, lijken op directe betrokkenheid van het Kremlin te duiden bij wapenleveranties aan de pro-Russische rebellen in Oekraïne. In een van de gesprekken die het Joint Investigation Team (JIT) vanmiddag afspeelde, is Vladislav Soerkov te horen: hij was twee jaar vice-premier van Rusland en is nog steeds een adviseur van president Poetin.
Piet Ploeg, voorzitter van Stichting Vliegramp MH17. Ⓒ ANP
Telegraaf 23.06.2019 Rusland moet niet zomaar kunnen terugkeren in de Raad van Europa. Dat schrijft Stichting Vliegramp MH17 in een brandbrief aan de Europese organisatie die voor mensenrechten vecht. In de Tweede Kamer ondersteunt regeringspartij CDA die oproep.
Rusland werd eerder het stemrecht in de Raad van Europa ontnomen toen Rusland de Krim annexeerde. Recent maakte het land bekend te willen terugkeren. Iets wat Stichting Vliegramp MH17 tegen de haren instrijkt.
De stichting wil dat de Raad van Europa op zijn minst voorwaarden verbindt aan de terugkeer, zoals medewerking aan het onderzoek naar de aanslag door de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) en het internationale Joint Investigation Team (JIT) naar de aanslag.
Het stoort de stichting dat de Russische Federatie ’niet of onvoldoende meegewerkt’ heeft aan de onderzoeken en ze ’bij voortduring in twijfel heeft getrokken’. De Russen hebben ook ’te weinig verantwoordelijkheid’ getoond en ’desinformatie verspreid’.
’Oproep om voorlopig uit te stellen’
„Wij roepen u als de Nederlandse delegatie in de Parlementaire Assemblee, maar ook de gehele Assemblee van de Raad van Europa op, om het herstellen van het stemrecht van de Russische Federatie en de Assemblee hetzij voorlopig uit te stellen, hetzij te verbinden aan harde en expliciete garanties met betrekking tot de onvoorwaardelijke medewerking van de Russische Federatie aan de opsporing, vervolging en berechting van degenen die verdacht worden van het neerhalen van vlucht MH17”, schrijft Piet Ploeg, voorzitter van de stichting.
’Terecht appèl’
Het CDA vindt dat de stichting een punt heeft. De partij gaat zich ervoor inzetten, laat die De Telegraaf weten. We zouden volgens de christendemocraten een diplomatieke kans laten liggen als we nu niet Rusland aanspreken op dit internationale podium. „Volstrekt logisch en terecht appèl van Stichting Vliegramp MH17”, zegt Kamerlid Chris van Dam.
Volgens hem kan de terugkeer van Rusland in de raad ’niet zo maar plaatsvinden’. Hij roept de Nederlandse delegatie in de Raad van Europa op om ’herstel stemrecht op te schorten of te verbinden aan strikte voorwaarden’ en wil ook in Nederland een debat erover.
In die Nederlandse delegatie zit onder meer SP’er Tiny Kox. Die zegt echter tegen RTL dat hij het ’niet dienstbaar’ vindt om de MH17-kwestie nu op te spelen. Als Rusland eenmaal weer in de raad zit, zouden we het land juist makkelijker op dergelijke zaken kunnen aanspreken, betoogt hij.
Oekraïne en enkele andere landen zouden sowieso tegen de terugkeer zijn van Rusland in de raad.
Vorige week vaardigde het JIT vier aanhoudingsbevelen uit voor vier personen die verdacht worden van het neerhalen van MH17 en de moord op de 298 inzittenden. Het viertal is op internationale opsporingslijsten geplaatst en wordt vervolgd.
NOS 23.06.2019 Rusland mag niet zomaar zijn stemrecht terugkrijgen in de Raad van Europa. Dat kan alleen als er harde garanties tegenover staan dat Rusland meewerkt aan het onderzoek naar het neerhalen van de MH17. Dat stelt de Stichting Vliegramp MH17. In een brief aan de Raad van Europa roept de stichting op tot een debat over de volwaardige terugkeer van Rusland. Dat land raakte zijn stemrecht kwijt na de annexatie van de Krim in 2014.
De Raad van Europa is de grootste Europese organisatie voor mensenrechten en democratie. Het lijkt erop dat ministers van Buitenlandse Zaken een akkoord hebben bereikt dat ertoe leidt dat Rusland weer kan deelnemen aan stemmingen.
Geen medewerking onderzoek
De Stichting Vliegramp MH17 wil voorkomen dat Rusland weer volwaardig lid wordt, omdat de Russen de afgelopen vijf jaar veel te weinig hebben meegewerkt aan het onderzoek naar de vliegramp. Ook leggen ze een resolutie van de VN-Veiligheidsraad naast zich neer waarin volledige medewerking en openheid wordt geëist. Daarnaast heeft het land desinformatie verspreid en weinig verantwoordelijkheid en empathie getoond, staat in de brief.
De stichting wijst op de bewijzen van de Russische betrokkenheid van de Onderzoekraad voor Veiligheid en het Joint Investigation Team, dat afgelopen week nog bekendmaakte dat besloten is vier verdachten te vervolgen voor hun rol in de ramp. Drie van hen hebben de Russische nationaliteit.
Garanties
In de brief vraagt de stichting om het herstel van het stemrecht van de Russen uit te stellen, of alleen te laten doorgaan als er “harde en expliciete garanties met betrekking tot de onvoorwaardelijke medewerking van de Russische Federatie aan de opsporing, vervolging en berechting van degenen die verdacht worden van het neerhalen van vlucht MH17” aan worden verbonden.
De Russen hebben bijvoorbeeld nog steeds de radarbeelden van de ramp niet vrijgegeven.
Ook Oekraïne en enkele andere landen zijn tegen de volwaardige terugkeer van de Russen in de raad. Ze wijzen erop dat het uitgangspunt van de Raad van Europa in gevaar wordt gebracht.
“Dit zou een eenzijdige overgave zijn van de Raad van Europa aan de Russische eisen”, zegt de Oekraïense ambassadeur bij de raad Dmytro Kuleba. Hij vreest dat de 47 vertegenwoordigers van de lidstaten het Russische stemrecht morgen in hun vergadering afdoen als een hamerstuk.
NOS 20.06.2019 De rechtszaak tegen de MH17-verdachten lijkt nu al het grootste en meest beladen Nederlandse strafproces ooit. Daar zijn deskundigen het over eens. Maar is het een geloofwaardig proces zonder verdachten of zelfs advocaten? Daar wordt verschillend over gedacht.
Nooit eerder is een rechtszaak met zo’n internationale uitstraling in een Nederlandse rechtbank gevoerd. Zelfs de wet moest worden aangepast voor het MH17-proces. Het is mogelijk gemaakt om delen van de strafzaak in het Engels te behandelen. En bij hoge uitzondering mogen verdachten de zaak ‘bijwonen’ via een videoverbinding met het buitenland.
De rechtbank verwacht een enorme toeloop van nabestaanden, binnen- en buitenlandse media en andere belangstellenden en gaat daarom het proces live uitzenden. Ook wordt er speciaal voor de rechtszaak een perscentrum gebouwd.
Politieke geladenheid
“In Nederland is dit een unieke zaak. Wij hebben nooit zoiets meegemaakt”, zegt advocaat Karlijn van der Voort. Ze heeft veel ervaring met internationale rechtszaken en stond verdachten bij voor het Joegoslavië- en Rwandatribunaal.
Volgens Van der Voort maakt vooral de politieke geladenheid het proces uitzonderlijk. Het internationale onderzoeksteam JIT denkt dat het Russische leger en zelfs een hoge functionaris in het Kremlin betrokken waren bij het leveren van de Buk-raket waarmee MH17 is neergehaald.
Maar vandaag ontkende de Russische president Poetin opnieuw dat zijn land betrokken was. Daarnaast uitte de premier van Maleisië kritiek op het onderzoek.
Gisteren kondigde het Joint Investigation Team (JIT) aan dat vier verdachten voor de rechter worden gebracht. Het gaat om drie Russen en een Oekraïner. Het internationale onderzoeksteam verdenkt hen van betrokkenheid bij het neerhalen van de Boeing 777 en daarmee moord op de 298 inzittenden. Onder hen waren bijna tweehonderd Nederlanders.
De politieke gevoeligheid maakt het extra belangrijk dat er ruimte is voor de verdediging van de Russen, stelt Van der Voort. Ze verwacht niet dat de verdachten zelf komen opdagen of een advocaat zullen sturen. “Als ze dat wel doen, erkennen ze de legitimiteit van de rechtbank.” Twee van de vier verdachten hebben al laten weten niet van plan te zijn naar de rechtszaak te komen.
Toch kan internationaal strafrechtdeskundige Marieke de Hoon van de Vrije Universiteit zich voorstellen dat ze juist wél advocaten zullen sturen. “Dan kun je er echt een showproces van maken. De rechtbank wraken, steeds weer vertragen en steeds opnieuw ten overstaan van de hele wereld vertellen hoe oneerlijk je wordt behandeld.”
Een leeg proces
Maar wat gebeurt er als zich geen advocaten melden namens de verdachten? Valt er een eerlijk proces te voeren, als de rechtbank maar één kant van het verhaal te horen krijgt, namelijk die van het JIT? Ja, zegt De Hoon. “Volgens het Europees Hof voor de Rechten van de Mens hoeft een verdachte er niet per se bij te zijn.”
Een rechtszaak zonder verdachten en zonder verdediging komt vaker voor, vertelt rechter Marije Knijff namens de rechtbank in Den Haag. “Dan gaan de rechters na of de verdachte wist of had kunnen weten van zijn proces. Als dat zo is, kan het doorgaan zonder inbreng van de verdachte en zonder advocaat.” De zaak wordt dan bij verstek behandeld.
“Bovendien moeten in Nederland zowel het Openbaar Ministerie als de rechter het verdedigingsbelang meewegen en ook alternatieve scenario’s onderzoeken”, zegt De Hoon. Het JIT en de rechter zullen dus ook kijken naar ontlastend bewijs, zegt ze, ook als er geen verdachte of advocaat in de zaal zit.
“Een proces van deze omvang, met dit soort ernstige beschuldigingen, zou je eigenlijk niet bij verstek mogen voeren”, zei advocaat en hoogleraar Geert-Jan Knoops gisteren. Daarvoor zijn de belangen en gevolgen voor verdachten en nabestaanden te groot, vond hij.
Advocaat Van der Voort is het daarmee eens. “Zonder verdediging ben je zo klaar en wordt het een leeg proces. Ik kan me niet voorstellen dat het Openbaar Ministerie dat graag wil.”
‘Vriend van de rechtbank’
Bij internationale rechtbanken worden soms advocaten toegewezen aan verdachten. Dat gebeurde bijvoorbeeld in de zaak tegen de voormalige Joegoslavische president Milosevic bij het Joegoslaviëtribunaal. Zelf wilde hij geen verdediging, maar de rechters benoemden drie ervaren advocaten tot amicus curiae, ‘vriend van de rechtbank’.
“Dat is iemand die een opinie kan geven vanuit het standpunt van een verdachte”, zegt rechter Knijff. “We kennen zoiets alleen van tribunalen, maar niet in het strafrecht.” Toch laat ze de optie open. “Of zoiets in het MH17-proces aan de orde kan zijn, is aan de rechters in deze zaak.”
Namens de Haagse rechtbank zegt Knijff af te wachten wie er verschijnt op 9 maart 2020 in het zwaarbeveiligde Justitieel Complex Schiphol, waar de zaak dan van start gaat. “Dan zal waarschijnlijk worden gekeken hoe het ervoor staat, wie er zijn verschenen en wat er verder nog moet gebeuren.”
Telegraaf 20.06.2019 De regeringsleiders van alle EU-landen staan achter het besluit om vier verdachten te vervolgen in de zaak van de neergehaalde vlucht MH17. In de conclusies van hun top in Brussel verwelkomen zij het besluit van het internationale Joint Investigation Team (JIT) dat hierover volgend jaar een rechtszaak over begint.
Alle inspanningen om waarheid, recht en rekenschap te bewerkstelligen voor de slachtoffers, hun vrienden en familie krijgen de volle steun, aldus de Europese Raad. Opnieuw roepen de leiders Rusland op volledig mee te werken met het onderzoek. Zij hebben er het volste vertrouwen in dat de rechtsgang onafhankelijk en professioneel zal zijn.
Mede omdat het op 17 juli vijf jaar geleden is dat het vliegtuig werd neergehaald boven Oekraïne had Nederland verzocht de kwestie op de agenda te zetten. De regeringsleiders toonden zich in het verleden altijd solidair met Nederland en de andere landen in het JIT. Ook het Nederlandse besluit om Rusland aansprakelijk te stellen kreeg eerder de volle steun.
NOS 20.06.2019 De Europese Unie heeft de ‘Krim’-sancties tegen Rusland met een jaar verlengd. Het schiereiland, onderdeel van Oekraïne, werd in het voorjaar van 2014 door Rusland ingelijfd.
De EU noemde de inlijving destijds meteen in strijd met de wet en besloot tot strafmaatregelen die geleidelijk van kracht werden, “in reactie op de opzettelijke destabilisatie van Oekraïne”.
Snel een brug gebouwd
Maar de sancties hebben er niet toe geleid dat Rusland de bezetting van de Krim ongedaan heeft gemaakt. President Poetin liet in een paar jaar tijd een brug van 19 kilometer bouwen over de Straat van Kertsj om de Krim met het Russische vasteland te verbinden.
De EU-sancties zijn onder meer gericht op de invoer van goederen uit de Krim. Verder zijn banktegoeden bevroren en zijn tegen 170 mensen beperkende maatregelen van kracht.
De EU “blijft, vijf jaar na de illegale inlijving van de Krim, resoluut vasthouden aan de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne”, zo staat in een verklaring.
NOS 20.06.2019 De vijf landen die samenwerken in het onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17 benadrukken in een gezamenlijke brief aan de VN-Veiligheidsraad hun vertrouwen in het onderzoek van het Joint Investigation Team (JIT) en de onafhankelijkheid ervan. Ook Maleisië heeft de brief ondertekend.
In het JIT doen Nederland, Australië, België, Maleisië en Oekraïne samen het strafrechtelijk onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17 van Malaysia Arlines met een Buk-raket. Dat gebeurde op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne. Gisteren werd bekend dat drie Russen en een Oekraïner zullen worden aangeklaagd voor moord.
De ondertekening door Maleisië is opmerkelijk, want premier Mahathir zei vandaag dat er geen harde bewijzen zijn dat Rusland verantwoordelijk is voor het neerhalen van vlucht MH17. Volgens hem is het strafrechtelijk onderzoek er van meet af aan op gericht om Rusland aan te wijzen als enige schuldige.
Politieke kwestie
Ook betoogde de Maleisische premier dat van de ramp meteen een politieke kwestie is gemaakt, met als doel Rusland zwart te maken. Het is niet duidelijk of hij van mening is veranderd. Het Maleisische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft zich wel meteen achter de conclusies van het JIT geschaard.
Een paar weken geleden zette Mahathir ook vraagtekens bij het onderzoek. Hij erkende dat vlucht MH17 was neergehaald met een Russisch type raket, maar hij sloot niet uit dat die was gefabriceerd in Oekraïne.
Overleg met Maleisië
Nederland heeft vandaag intensief overleg gehad met Maleisië. Minister Blok van Buitenlandse Zaken heeft een gesprek gehad met zijn Maleisische collega over de inhoud van de brief aan de Veiligheidsraad. De Maleisische minister heeft, volgens een woordvoerder, de inhoud van de brief bevestigd. Ook is er op hoog ambtelijk niveau gesproken met de ambassadeur van Maleisië.
Premier Rutte heeft nog geen contact gehad met premier Mahathir. Hij begrijpt dat de reactie uit Maleisië kan leiden tot teleurstelling en verwarring bij de betrokkenen. De contacten gaan “stap voor stap”, maar zo nodig gaat hij in gesprek met zijn ambtgenoot, zei Rutte.
Russische hulp ‘ontoereikend’
Het onderzoek naar de schuldigen wordt ondersteund door resolutie 2166, die in augustus 2014 is aangenomen in de VN-Veiligheidsraad. In die resolutie worden alle landen opgeroepen volledig mee te werken aan het onderzoek.
In de brief beklagen de vijf landen die deel uitmaken van het JIT zich over de Russische Federatie. De ondertekenaars schrijven dat de informatie en de reacties op verzoeken om juridische bijstand vanuit Rusland “ontoereikend” en “onvoldoende” zijn gebleken.
AD 20.06.2019 Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok heeft vandaag met zijn Maleisische ambtgenoot gesproken over de ramp met MH17. Minister Saifuddin heeft daarbij gezegd dat Maleisië achter het Joint Investigation Team (JIT) staat, dat onderzoek doet naar de ramp.
Over de Maleisische opstelling ontstond donderdag opnieuw verwarring. Premier Mahatmir Mohamad zette de laatste bevindingen van het JIT weg als een campagne tegen Rusland. Er worden geen bewijzen geleverd, maar enkel zaken ‘’van horen zeggen’’ opgevoerd, zei de premier. Enkele weken geleden trok Mohamad de Russische betrokkenheid bij de ramp ook al in twijfel
Volgens Buitenlandse Zaken heeft Saifuddin in het gesprek met Blok de brief herbevestigd die het JIT donderdag naar de VN stuurde. Daarin werd onder meer de aanklacht tegen vier verdachten van het neerhalen van MH17 beschreven.
De Maleisische ambassadeur is vandaag ook op gesprek geweest op het ministerie van Buitenlandse Zaken.
MSN 20.06.2019 President Vladimir Poetin houdt vol dat er „geen enkel bewijs” bestaat dat Rusland medeverantwoordelijk is voor de MH17-vliegtuigramp. Dat zei het Russische staatshoofd donderdag tegen verslaggevers . Het is de eerste reactie van Poetin sinds het internationaal samengestelde onderzoeksteam bekend heeft gemaakt dat drie Russen en een Oekraïner vervolgd zullen worden voor hun betrokkenheid bij het neerhalen van MH17.
„Wat gepresenteerd is als bewijs van Russische schuld is onacceptabel”, stelt Poetin. Hij ging daarbij niet concreet in op de conclusies van JIT. „Wij hebben onze eigen theorie maar helaas wil niemand naar ons luisteren. Als er geen dialoog is, zullen we niet de juiste antwoorden vinden op onbeantwoorde vragen die nog bestaan over deze vliegtuigtragedie.”
Poetin deed de uitspraken na een jaarlijks televisie-optreden waarbij burgers hem telefonisch vragen kunnen stellen. Daarin liet de president zich wel uit over het lopende conflict in Oost-Oekraïne en recent opgelopen spanningen tussen Iran en de VS, maar sprak Poetin verder niet over het JIT-onderzoek.
Geluidsopnames
De vier mannen die het JIT vervolgt, zouden onder meer de Russische Boek-raket getransporteerd hebben die in 2014 MH17 uit de lucht schoot. Het gaat onder andere om een voormalig kolonel binnen Russische inlichtingendiensten. De verdachten waren allemaal betrokken bij het gewapende conflict tussen Oekraïne en door Rusland gesteunde separatisten in Oost-Oekraïne. Het JIT baseert zich onder meer op foto’s, chatgesprekken en geluidsopnames.
Rusland heeft altijd enige betrokkenheid afgewezen. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken deed de conclusies van het JIT woensdag al af als ongegrond.
De Europese Unie besloot donderdag sancties tegen Rusland voor zijn inmenging in het Oekraïense conflict met nog zeker een jaar te verlengen. Die werden ingesteld nadat Moskou besloot in de nasleep van de Maidan-revolutie in 2014 de Krim te annexeren. De sancties hebben onder meer gevolgen voor de invoer van goederen die komen uit het schiereiland.
AD 20.06.2019 De Russische president Vladimir Poetin heeft gisteren kort gereageerd op het nieuwe – door het Joint Investigation Team (JIT) gepresenteerde – bewijs dat wijst op Russische betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17. ,,Het is niet waar. We zijn het er niet mee eens.’’
Gisteren maakte het JIT bekend dat het drie Russen en een Oekraïner vervolgt voor betrokkenheid bij het neerhalen van MH17 in 2014. Die aanklachten zijn onder meer gebaseerd op afgeluisterde telefoongesprekken. Het JIT gaf gisteren slechts een klein deel van het bewijs vrij, de rest ‘wordt bewaard voor in de rechtszaal’
Poetin veegde vandaag alle bewijs in één keer van tafel. ,,Er is geen bewijs van Russische betrokkenheid.’’
De Rus deed de uitspraken vlak na zijn jaarlijkse – urenlange en strak geregisseerde – optreden op televisie waarbij tientallen inwoners van het land contact kunnen opnemen om een vraag te stellen aan hun president. Dit jaar betrof het vooral de economische stand van het land. Veel Russen zijn boos over de in hun ogen verslechterde levensomstandigheden waarmee ze te maken hebben.
In het geval van MH17 deed Poetin wat hij steeds doet in dit dossier: ontkennen.
Toch werden gisteren door het JIT afgeluisterde telefoongesprekken naar buiten gebracht die op directe betrokkenheid van het Kremlin lijken te duiden bij wapenleveranties aan de pro-Russische rebellen in Oekraïne. In een van de gesprekken die werden afgespeeld is Vladislav Soerkov te horen: hij was twee jaar vice-premier van Rusland en is nog steeds een adviseur van president Poetin.
Soerkov is in gesprek met voormalig separatistenleider Aleksandr Borodaj. Het gesprek is volgens het JIT opgenomen op de vrijdag voordat vlucht MH17 op 17 juli 2014 uit de lucht werd geschoten. Het zag er in die periode beroerd uit voor de separatisten, die in Oost-Oekraïne de Volksrepubliek Donetsk hadden uitgeroepen. Ze waren omsingeld door Oekraïense troepen, die het gebied wilden heroveren. Borodaj en zijn legerstaf belden verschillende keren met Rusland om met spoed militaire steun te krijgen.
Eerder vandaag noemde Borodaj het opgenomen telefoongesprek nep. ,,Er kan hier geen enkele sprake zijn van authenticiteit, de opname is niet echt. Zoiets heeft nooit plaatsgevonden, het is nep”, zei hij tegenover het Russische persbureau Interfax.
Scherpe kritiek
Waar die reactie uit Russische hoek enigszins te verwachten was, uitte de premier van Maleisië – het land dat ook zitting heeft in het JIT en bij de ramp met MH17 meerdere inwoners verloor – ook scherpe kritiek op de laatste bevindingen van het internationale onderzoeksteam. Mahathir Mohamad concludeerde dat de nieuwe bevindingen ‘niets anders dan van horen zeggen’ zijn. Premier Rutte noemt de kritiek van zijn Maleisische collega ‘teleurstellend’.
Grapperhaus vreest voor ‘desinformatie’ MH17
Minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) acht de kans groot dat met ‘desinformatie’ geprobeerd zal worden het MH17-proces ‘te ontwrichten’. ,,Laat u niks wijsmaken, kijk naar de feiten”, waarschuwde hij vandaag in de Tweede Kamer. Grapperhaus werd niet concreet over welke desinformatie hij vreest en van wie die afkomstig zou kunnen zijn.
Grapperhaus is bang dat de komende tijd getracht zal worden de democratische rechtstaat en de onafhankelijke rechtspraak te ondermijnen.
NOS 20.06.2019 Hij wordt gezien als een grondlegger van de moderne Kremlin-ideologie. Vladislav Soerkov is vaak omschreven als de machtigste onbekende van Rusland. Maar nu staat Poetins topadviseur in de schijnwerper. Het JIT linkt hem aan het neerhalen van vlucht MH17, zo bleek gisteren.
De 55-jarige Rus hielp bij het leveren van de buk-raket, stelt het internationale onderzoeksteam. Hij zou rechtstreeks contact hebben gehad met de pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne. Het Kremlin spreekt van ongegronde beschuldigingen.
Nepnieuws, alternatieve feiten: Soerkov is een van de adviseurs die de politieke strategie van een eigen waarheid creëren groot zou hebben gemaakt. Ook de term ‘geleide democratie’ komt uit zijn koker. Het politieke systeem waarmee Poetin al negentien jaar aan de macht is.
“Er wordt breed van uitgegaan dat hij al heel lang een belangrijke stem heeft in het Kremlin”, zegt correspondent David Jan Godfroid. “Hij is nog steeds persoonlijk adviseur van Poetin. Al is het onduidelijk wat er precies in zijn portefeuille zit.”
Tupac en Poetin
Als Soerkovs cv openbaar was, dan zag de lezer een politieke én artistieke duizendpoot. Want hij heeft waarschijnlijk onder een pseudoniem ook de postmoderne roman About Zero geschreven. De Rus spreekt vloeiend Engels en schrijft ook muziek en songteksten.
Naar verluidt is hij ook groot fan van poëzie. Op zijn bureau hing volgens verschillende media een poster van de overleden Amerikaanse rapper Tupac, naast die van Poetin.
Volgens de BBC begon Soerkov als de bodyguard van oligarch Michail Chodorkovski. Die voelde aan dat Soerkov meer talent had voor de pr-afdeling. Daar werkte hij zich op tot een hoge positie. Uiteindelijk belandde Chodorkovski in de cel en ging Soerkov aan de slag voor de overheid.
Vicepremier en Oekraïne-adviseur
Ook in het Kremlin klom hij snel op. In 2004 werd hij officieel vertrouweling van Poetin. Later werd hij zelfs vicepremier. De jeugdbeweging Nashi (de onzen) werd opgericht onder zijn toezicht. Deze groep staat bekend om het aanvallen en lastigvallen van oppositiepartijen, schrijft The Moscow Times.
‘De grijze kardinaal’, een invloedrijk speler achter de schermen, zo kwam Soerkov bekend te staan. “Bij de annexatie van de Krim en het conflict in Oekraïne heeft Soerkov een grote rol gespeeld”, zegt Godfroid. “Hij was de Russische adviseur voor Oekraïne.”
Volgens het JIT had Soerkov vlak voor de MH17-ramp dit gesprek met de leider van de pro-Russische seperatisten:
Seperatistenleider Borodai zegt dat het gesprek nep is. Soerkov heeft niet openlijk gereageerd op de beschuldigingen. De kans lijkt nihil dat Poetins topadviseur ooit voor de rechter zal verschijnen.
Soerkov is officieel nog steeds persoonlijk adviseur voor Poetin. Toch is hun relatie volgens Russische media de laatste jaren ietwat bekoeld.
“Het beeld van een machtige, schimmige figuur op de achtergrond staat nog overeind”, zegt de NOS-correspondent. “Maar de vraag blijft hoe diep zijn vinger in de pap zit.”
NU 20.06.2019 De kritiek van de Maleisische premier Mahathir Mohamad op de laatste bevindingen van het Joint Investigation Team (JIT) is “bizar en te zot voor woorden”. Dat zegt Piet Ploeg, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17.
Woensdag onthulde het JIT dat het Openbaar Ministerie (OM) vier mannen, onder wie drie Russen en een Oekraïner, gaat vervolgen voor de moord op alle inzittenden van de MH17. Rusland zou volgens het JIT niet voldoende meewerken aan het MH17-onderzoek.
Mohamad vindt dat de laatste bevindingen van het JIT “niets anders dan van horen zeggen” zijn. “We zijn erg ongelukkig want vanaf het begin is het een politieke zaak geworden hoe Rusland te beschuldigen van wangedrag”, aldus de 93-jarige Maleisische premier. Hij zei verder dat hij bewijs wil zien.
“Het is een ongelooflijke klap in het gezicht van de nabestaanden in Maleisië”, reageert Ploeg. “Ook voor de nabestaanden in Nederland, maar vooral voor hen. Het is ronduit verbazingwekkend dat de Maleisische premier zijn eigen justitiële apparaat zo in twijfel trekt”, aldus Ploeg.
“Hij schuift zonder enige kennis van zaken de bevindingen van het JIT aan de kant. Zijn eigen justitiële mensen staan vierkant achter die bevindingen. Die komen erop neer dat er onweerlegbaar bewijs is dat stand zal houden voor een rechter. Het is een raar politiek spel. Wij hebben er eigenlijk geen woorden voor.”
Onderzoeksteam toont gezichten van vier verdachten MH17-ramp
Maleisië blijft toegewijd aan JIT
In een andere verklaring zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken van het Zuidoost-Aziatische land dat het de “Maleisische benadering is dat conclusies altijd gebaseerd moeten zijn op bewijs en niet politiek gemotiveerd moeten zijn”. In die verklaring zegt Maleisië echter ook dat het toegewijd blijft aan het JIT.
De Nederlandse regering vroeg Maleisië eerder om opheldering over uitspraken van de premier van dat land. Die trok toen in twijfel of Rusland verantwoordelijk was voor de MH17-ramp.
Vlucht MH17 van Amsterdam naar Kuala Lumpur werd op 17 juli 2014 boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten waardoor 298 mensen omkwamen, onder wie 193 Nederlanders en 43 Maleisiërs . Het staat volgens het JIT vast dat het vliegtuig is neergehaald met een buk-raket die afkomstig was van de 53e luchtafweerraketbrigade uit Koersk, een onderdeel van het Russische leger.
MSN 20.06.2019 De uitspraken van de Maleisische premier over de bevindingen van het onderzoeksteam naar de daders van MH17 zijn volgens premier Rutte ‘teleurstellend’ en ‘verwarrend’. “Ik kan me voorstellen dat de nabestaanden daar natuurlijk zeer teleurgesteld over zijn en dat het ook verwarring oproept”, zei Rutte in Brussel.
De Maleisische premier Mahathir Mohamad noemde de conclusies van het JIT, dat er een duidelijke link is met Rusland, ‘van horen zeggen‘. “We zijn erg ongelukkig, want vanaf het begin is het een politieke zaak geworden hoe Rusland te beschuldigen van wangedrag”, zei hij.
Eerdere vragen om opheldering
Ook het Maleisische ministerie van Buitenlandse Zaken reageerde kritisch op de bevindingen van het JIT: “De Maleisische benadering is dat conclusies altijd gebaseerd moeten zijn op bewijs en niet politiek gemotiveerd moeten zijn.” Maar in die verklaring zei Maleisië ook dat het achter het JIT blijft staan. Bij de ramp kwamen 43 Maleisiërs om het leven.
De Nederlandse regering vroeg Maleisië eerder ook al om opheldering over uitspraken van de premier van dat land. Die trok toen in twijfel of Rusland verantwoordelijk was voor de MH17-ramp.
Omstreden
De Maleisische premier Mahathir is omstreden. Volgens hem greep het westen de aanvallen op de WTC-torens in New York van 11 september 2001 aan om moslimlanden aan te vallen en te plunderen. Ook viel hij in een toespraak in 2003 joden aan, die volgens hem de wereld beheersen.
Wantrouwen
Tussen Maleisië en de andere landen die betrokken zijn in bij het onderzoek naar de vliegramp, bestaat wantrouwen. Het Aziatische land, dat 43 slachtoffers te betreuren heeft bij de ramp met MH17 en de thuisbasis is van Malaysia Airlines,wordt met argwaan bekeken in Den Haag.
De machthebbers in Kuala Lumpur onderhouden nauwe banden met de Russen. Qua geheimhouding hebben niet alle MH17-landen een goede reputatie, zei een direct betrokkene – doelend op de relatie tussen Maleisië en Rusland – al eerder.
Spionage?
Zeer opmerkelijk waren de gebeurtenissen rond een eerdere presentatie van het JIT in 2016, als de onderzoekers bekendmaken dat de Russische raket werd afgeschoten in gebied van pro-Russische rebellen. Enkele dagen voor de persconferentie komen de Russen zélf met een mediashow, waar de nog te presenteren JIT-conclusies worden tegengesproken.
Of de Maleisiërs de Russen hebben getipt, wilden bronnen niet zeggen. Het kan ook zijn dat Maleisië succesvol doelwit is van Russische spionage. Maar er werd geen enkel risico genomen toen Nederland en Australië in mei vorig jaar Rusland aansprakelijk stelden voor het neerhalen van MH17.
Aanklagen vier verdachten voor MH17
Het Openbaar Ministerie maakte gisteren bekend dat ze vier verdachten gaan aanklagen die betrokken zijn geweest bij de ramp met MH17. Zij worden vanaf 9 maart 2020 vervolgd voor moord. In het onderzoek naar de ramp is een duidelijke link met Rusland aangetoond.
Het gaat om de verdachten Igor Girkin, Sergei Doebinski en Oleg Poelatov uit Rusland en Leonid Ghartsjenko uit Oekraïne. Zij worden gezamenlijk verdacht van het vervoeren van de Buk-lanceerinstallatie naar het oorlogsgebied in Oost-Oekraïne, waaruit vlucht MH17 werd neergeschoten. Het viertal wordt op nationale en internationale opsporingslijsten geplaatst.
MH17 vijf jaar geleden
Vlucht MH17 van Amsterdam naar Kuala Lumpur werd op 17 juli 2014 boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten waardoor 298 mensen omkwamen, onder wie 193 Nederlanders en 43 Maleisiërs.
Het staat volgens het JIT vast dat het vliegtuig is neergehaald met een Buk-raket die afkomstig was van de 53ste luchtafweerraketbrigade uit Koersk, een onderdeel van het Russische leger.
Het Openbaar Ministerie gaat vier verdachten aanklagen die betrokken zijn geweest bij de ramp met MH17. Zij worden vanaf 9 maart 2020 vervolgd voor moord. In het onderzoek naar de ramp is een duidelijke link met Rusland aangetoond.
AD 20.06.2019 Voormalig separatistenleider Aleksandr Borodaj noemt een opgenomen telefoongesprek met de hoge Russische Kremlin-adviseur Vladislav Soerkov nep. Het MH17-onderzoeksteam JIT maakte het gesprek, waarin Borodaj om militaire steun uit Rusland vraagt, gisteren openbaar.
,,Er kan hier geen enkele sprake zijn van authenticiteit, de opname is niet echt. Zoiets heeft nooit plaatsgevonden, het is nep”, verklaart Borodaj vandaag tegenover het Russische persbureau Interfax.
Het gesprek is volgens het JIT opgenomen op de vrijdag voordat vlucht MH17 op 17 juli 2014 uit de lucht werd geschoten. Het zag er in die periode beroerd uit voor de separatisten, die in Oost Oekraïne de Volksrepubliek Donetsk hadden uitgeroepen. Ze waren omsingeld door Oekraïense troepen, die het gebied wilden heroveren. Borodaj en zijn legerstaf belden verschillende keren met Rusland om met spoed militaire steun te krijgen, zo maakte het JIT woensdag bekend.
Tij keren
In dit gesprek zegt oud-vicepresident van Rusland Soerkov dat hij gesproken heeft met ‘de mensen die gaan over dit militaire verhaal’. Ze zouden gezegd hebben haast te maken, om het tij te keren. Borodaj antwoordt dat hij al een week stand houdt, en dat nog wel een week kan volhouden. ,,Sasja, dat is wat je moet proberen”, besluit Soerkov.
Als het gesprek authentiek is, waar het JIT van uitgaat, betekent het dat er een directe link bestaat tussen de militaire steun uit Rusland – in casu de Buk-raket – en het Kremlin.
Telegraaf 20.06.2019 Een voormalige leider van pro-Russische Oost-Oekraïense separatisten, Aleksandr Borodaj, stelt tegenover persbureau Interfax dat de afgeluisterde opnames van het internationale onderzoeksteam JIT, niet echt zouden zijn. De premier van Maleisië spreekt van een hetze tegen de Russen, tot onvrede van premier Mark Rutte.
In een telefoongesprek zou Borodaj als regeringsleider van de opstandige regio Donetsk een medewerker van de Russische president, Vladislav Soerkov, op 11 juli 2014 om militaire hulp hebben gevraagd. Hij leek daarop te kunnen rekenen op basis van Soerkovs reactie.
Zes dagen later werd boven de streek een Maleisisch vliegtuig neergehaald waardoor 298 mensen, onder wie 196 Nederlanders, de dood vonden. Het door Nederland geleide JIT onderzoekt de ramp en houdt al geruime tijd Rusland verantwoordelijk. Het telefoongesprek dat volgens Borodaj „volslagen niet-authentiek” is, toont in de ogen van het JIT aan dat er een directe link was tussen de opstandelingen en het Kremlin.
Het Kremlin plaatst naar eigen zeggen „nog steeds geëigende vragen bij de vooringenomenheid en eenzijdigheid” van het onderzoek maar wil wel dat de echte daders worden gepakt. De zaak draait om de Buk-raket waarmee het toestel is neergeschoten.
Die was afkomstig van een eenheid van de Russische luchtafweer en was naar rebellengebied in Oost-Oekraïne vervoerd. Rusland zegt dat de raket in 2014 niet meer in gebruik was bij de strijdkrachten. Het projectiel zou voor het laatst op een basis in Oekraïne zijn gesignaleerd.
Ook Maleisië uit kritiek op de laatste bevindingen van het Joint Investigation Team. Premier Mahathir Mohamad doet de aanklacht tegen vier verdachten voor het neerhalen van het vliegtuig af als een campagne tegen Rusland. Er worden geen bewijzen geleverd, maar enkel zaken „van horen zeggen” opgevoerd, zei de premier.
Teleurstellend en verwarrend, vindt premier Mark Rutte de reactie van zijn Aziatische collega. „Ik kan me voorstellen dat de nabestaanden zeer teleurgesteld zijn en de kritiek heel veel verwarring oproept”, zei Rutte voor aanvang van een EU-top in Bussel. „Dat voel ik ook zo.”
Rutte zal zijn collega’s in de avond vragen hem te steunen door opnieuw een eensgezinde oproep aan Moskou te doen om mee te werken aan volledige waarheidsvinding.
Minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) acht de kans groot dat met „desinformatie” geprobeerd zal worden het MH17-proces „te ontwrichten.” „Laat u niks wijsmaken, kijk naar de feiten”, waarschuwde hij donderdag in de Tweede Kamer.
Telegraaf 20.06.2019De premier van Maleisië geeft in een reactie scherpe kritiek op de laatste bevindingen van het Joint Investigation Team (JIT) dat de ramp met vlucht MH17 onderzoekt. Mahathir Mohamad concludeert dat die bevindingen „niets anders dan van horen zeggen” zijn.
„We zijn erg ongelukkig want vanaf het begin is het een politieke zaak geworden hoe Rusland te beschuldigen van wangedrag”, aldus de 93-jarige Maleisische premier. Hij zei verder dat hij bewijs wil zien.
Ⓒ ANP
In een andere verklaring zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken van het Zuidoost-Aziatische land dat het de „Maleisische benadering is dat conclusies altijd gebaseerd moeten zijn op bewijs en niet politiek gemotiveerd moeten zijn.” In die verklaring zegt Maleisië echter ook dat het toegewijd blijft aan het JIT.
De Nederlandse regering vroeg Maleisië eerder om opheldering over uitspraken van de premier van dat land. Die trok toen in twijfel of Rusland verantwoordelijk was voor de MH17-ramp. Woensdag na de persconferentie van het JIT verzekerde premier Rutte de pers er nog van dat Maleisië ’volledig’ achter het onderzoeksteam staat. „Nederland heeft ook contact opgenomen met de Maleisische regering en heeft zeer geruststellende antwoorden gekregen.”
Vlucht MH17 van Amsterdam naar Kuala Lumpur werd op 17 juli 2014 boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten waardoor 298 mensen omkwamen, onder wie 193 Nederlanders en 43 Maleisiërs . Het staat volgens het JIT vast dat het vliegtuig is neergehaald met een Buk-raket die afkomstig was van de 53e luchtafweerraketbrigade uit Koersk, een onderdeel van het Russische leger.
Kritiek op JIT is ’bizar’
De kritiek van de Maleisische premier Mahathir Mohamad op de laatste bevindingen van het Joint Investigation Team is „bizar en te zot voor woorden.” Dat zegt Piet Ploeg, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17. „Het is een ongelooflijke klap in het gezicht van de nabestaanden in Maleisië. Ook voor de nabestaanden in Nederland, maar vooral voor hen.”
„Het is ronduit verbazingwekkend dat de Maleisische premier zijn eigen justitiële apparaat zo in twijfel trekt”, aldus Ploeg. „Hij schuift zonder enige kennis van zaken de bevindingen van het JIT aan de kant. Zijn eigen justitiële mensen staan vierkant achter die bevindingen. Die komen erop neer dat er onweerlegbaar bewijs is dat stand zal houden voor een rechter. Het is een raar politiek spel. Wij hebben er eigenlijk geen woorden voor.”
AD 20.06.2019 De premier van Maleisië geeft in een reactie scherpe kritiek op de laatste bevindingen van het Joint Investigation Team (JIT) dat de ramp met vlucht MH17 onderzoekt. Mahathir Mohamad concludeert dat die bevindingen ‘niets anders dan van horen zeggen’ zijn. Premier Rutte noemt de kritiek van zijn Maleisische collega ,,teleurstellend’’.
Wij staan aan de kant van de wet, aldus Maleisische onderzoeker Bin Zakaria.
De premier twijfelt of de schuld bij Rusland ligt, zei hij vandaag tegen verslaggevers. ,,Ik denk niet dat een politicus zo stom is om zoiets te doen. Ik denk niet dat het waar is. We zijn er erg ongelukkig mee dat het vanaf het begin al een politiek onderwerp is geworden hoe Rusland de schuld moet krijgen.”
In een andere verklaring zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken van het Zuidoost-Aziatische land dat het de ‘Maleisische benadering is dat conclusies altijd gebaseerd moeten zijn op bewijs en niet politiek gemotiveerd moeten zijn’. In die verklaring zegt Maleisië echter ook dat het toegewijd blijft aan het JIT.
De kritiek van de Maleisische premier is ‘bizar en te zot voor woorden’, zegt Piet Ploeg, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17. ,,Het is een ongelooflijke klap in het gezicht van de nabestaanden in Maleisië. Ook voor de nabestaanden in Nederland, maar vooral voor hen.’’
,,Het is ronduit verbazingwekkend dat de Maleisische premier zijn eigen justitiële apparaat zo in twijfel trekt”, aldus Ploeg. ,,Hij schuift zonder enige kennis van zaken de bevindingen van het JIT aan de kant. Zijn eigen justitiële mensen staan vierkant achter die bevindingen. Die komen erop neer dat er onweerlegbaar bewijs is dat stand zal houden voor een rechter. Het is een raar politiek spel. Wij hebben er eigenlijk geen woorden voor.”
Afgeluisterde telefoongesprekken
Gisteren maakte het JIT, waar Maleisië onderdeel van uitmaakt, bekend dat het drie Russen en een Oekraïner vervolgt voor betrokkenheid bij het neerhalen van MH17 in 2014. Die aanklachten zijn onder meer gebaseerd op afgeluisterde telefoongesprekken. Het JIT gaf gisteren slecht een klein deel van het bewijs vrij, de rest ‘wordt bewaard voor in de rechtszaal’.
Bij de persconferentie in Nieuwegein was ook het Maleisische lid van het onderzoeksteam aanwezig. Aanwezige journalisten vroegen hem hoe hij tegenover de conclusies van het JIT staat. ,,Wij staan aan de kant van de wet en staan achter een deel van de conclusies. Onze positie daarin is niet veranderd”, was het antwoord van Mohamad Hanafiah bin Zakaria.
De Nederlandse regering vroeg Maleisië al eens eerder om opheldering over uitspraken van de premier van dat land. Die trok toen in twijfel of Rusland verantwoordelijk was voor de MH17-ramp.
Vlucht MH17 van Amsterdam naar Kuala Lumpur werd op 17 juli 2014 boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten, waardoor 298 mensen omkwamen, onder wie 196 Nederlanders. Het staat volgens het JIT vast dat het vliegtuig is neergehaald met een Buk-raket die afkomstig was van de 53e luchtafweerraketbrigade uit Koersk, een onderdeel van het Russische leger.
Rutte: kritiek Maleisië teleurstellend
De kritiek van Maleisië op de laatste bevindingen van het JIT is teleurstellend en verwarrend, zegt premier Mark Rutte. ,,Ik kan me voorstellen dat de nabestaanden zeer teleurgesteld zijn en de kritiek heel veel verwarring oproept”, aldus Rutte voor aanvang de EU-top in Bussel. ,,Dat voel ik ook zo.”
Het ministerie van Buitenlandse Zaken staat in contact met Maleisië en dat wil Rutte eerst afwachten. Zo nodig neemt hij daarna zelf contact op met de Maleisische premier. Hij verwacht overigens niet dat diens uitspraken consequenties hebben voor het strafrechtelijk onderzoek.
Rutte zal zijn collega’s in de avond vragen hem te steunen door opnieuw een eensgezinde oproep aan Moskou te doen om mee te werken aan volledige waarheidsvinding.
NOS 20.06.2019 De Maleisische premier Mahathir zegt dat er geen harde bewijzen zijn dat Rusland verantwoordelijk is voor het neerhalen van vlucht MH17. Volgens hem was het strafrechtelijk onderzoek er van meet af aan op gericht om Rusland aan te wijzen als enige schuldige. President Poetin heeft opnieuw gezegd dat Rusland niets met de ramp te maken heeft.
Mahathir reageert daarmee op de aanklachten die het Joint Investigation Team (JIT) gisteren bekendmaakte. Drie Russen en een Oekraïner worden aangeklaagd voor moord. Tegen hen is een internationaal aanhoudingsbevel uitgestuurd. Ook zijn ze op de nationale en internationale opsporingslijsten geplaatst.
Het toestel van Malaysia Airlines werd in juli 2014 met een Buk-raket neergehaald boven het oosten van Oekraïne. Het had 298 mensen aan boord, onder wie 196 Nederlanders. 44 slachtoffers, onder wie de bemanning van het vliegtuig, kwamen uit Maleisië.
Politieke kwestie
Op een persconferentie zei de Maleisische premier dat van de ramp meteen een politieke kwestie is gemaakt, met als doel Rusland zwart te maken, nog voor het onderzoek was begonnen. “Nu zeggen ze dat ze bewijzen hebben. Het is heel moeilijk voor ons om dat te accepteren.”
Een paar weken geleden zette Mahathir ook vraagtekens bij het proces. Hij erkende dat vlucht MH17 was neergehaald met een Russisch type raket, maar hij sloot niet uit dat die was gefabriceerd in Oekraïne. Verder zei hij niet te weten wie de raket had afgevuurd. “Misschien waren het de rebellen in het gebied, misschien de regering van Oekraïne, die hebben net zo’n raket.” Nabestaanden reageerden woedend en minister Blok vroeg om opheldering.
Rutte en Poetin
Vanmiddag zei premier Rutte dat hij zich goed kan voorstellen dat de nabestaanden “zeer teleurgesteld zijn” over de opmerkingen van de Maleisische premier en “dat het ook verwarring oproept”.
President Poetin herhaalde vandaag dat Rusland de conclusies van het JIT bestrijdt. Tegen journalisten zei hij dat het internationale onderzoek geen enkel bewijs heeft opgeleverd dat Rusland voor de ramp verantwoordelijk is.
Het onderzoek van het JIT heeft uitgewezen dat vlucht MH17 is neergehaald met een Buk-raket die door een Russisch eenheid was geleverd aan rebellen in Oost-Oekraïne. In het JIT werken de opsporingsautoriteiten van Nederland, Australië, België, Maleisië en Oekraïne met elkaar samen.
‘Al jaren goede samenwerking’
Het besluit om vervolging in te stellen was unaniem, zei een Maleisische onderzoeker van het JIT gisteren tegen journalisten. “Wij staan aan de kant van de wet en staan voor onze conclusies.”
Een woordvoerder van het JIT zei vanochtend “dat wij al jaren goed samenwerken met de justitiële autoriteiten die namens Maleisië in het JIT zijn vertegenwoordigd. En het Maleisische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft deze steun vanochtend bevestigd in een persverklaring.”
Correspondent Annemarie Kas zegt dat Maleisië “een grillige buitenlandse politiek volgt om alle grootmachten enigszins te vriend te houden”. Dat kan verklaren waarom premier Mahathir het op zijn persconferentie opnieuw opnam voor Rusland en weer vroeg om “harde bewijzen”, zonder zich van het strafrechtelijke onderzoek te distantiëren.
Het proces tegen de vier verdachten wordt in Nederland gehouden en begint volgend voorjaar in 2020.
MSN 20.09.2019 De premier van Maleisië geeft in een reactie scherpe kritiek op de laatste bevindingen van het Joint Investigation Team (JIT) dat de ramp met vlucht MH17 onderzoekt. Mahathir Mohamad concludeert dat die bevindingen ,,niets anders dan van horen zeggen” zijn.
,,We zijn erg ongelukkig want vanaf het begin is het een politieke zaak geworden hoe Rusland te beschuldigen van wangedrag”, aldus de 93-jarige Maleisische premier. Hij zei verder dat hij bewijs wil zien.
In een andere verklaring zegt het ministerie van Buitenlandse Zaken van het Zuidoost-Aziatische land dat het de ”Maleisische benadering is dat conclusies altijd gebaseerd moeten zijn op bewijs en niet politiek gemotiveerd moeten zijn”. In die verklaring zegt Maleisië echter ook dat het toegewijd blijft aan het JIT.
Opheldering
De Nederlandse regering vroeg Maleisië eerder om opheldering over uitspraken van de premier van dat land. Die trok toen in twijfel of Rusland verantwoordelijk was voor de MH17-ramp.
Vlucht MH17 van Amsterdam naar Kuala Lumpur werd op 17 juli 2014 boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten waardoor 298 mensen omkwamen, onder wie 193 Nederlanders en 43 Maleisiërs . Het staat volgens het JIT vast dat het vliegtuig is neergehaald met een Buk-raket die afkomstig was van de 53e luchtafweerraketbrigade uit Koersk, een onderdeel van het Russische leger.
NOS 19.06.2019 Nieuwe namen en een datum voor een rechtszaak: het was weer een belangrijke dag voor het onderzoek naar de ramp met vlucht MH17. In dit artikel vertellen we je wat we vandaag wijzer zijn geworden over de stand van het onderzoek en hoe het nu verder gaat.
De hoofdpunten:
Het internationale onderzoeksteam heeft vier verdachten aangewezen: drie Russen en een Oekraïner
Zij worden door het Openbaar Ministerie aangeklaagd voor moord op de 298 inzittenden
Het viertal is op opsporingslijsten geplaatst en er zijn arrestatiebevelen uitgevaardigd
Op 9 maart begint de rechtszaak in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol
Hoofdofficier van justitie Fred Westerbeke noemt de kans dat de mannen die door het JIT als verdachten zijn aangemerkt daadwerkelijk voor de rechter verschijnen “niet groot” – en dat lijkt nog een understatement.
Twee verdachten, de Russen Igor Girkin (ook bekend als Igor Strelkov) en Sergei Doebinski, hebben al gezegd niet naar Nederland te komen en ook niet te getuigen. Niemand houdt er rekening mee dat de andere twee zich wel melden.
Nabestaanden hebben ook weinig hoop, maar zijn toch positief over het besluit om vervolging in te stellen:
Voorzitter Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17 noemt vervolging eveneens “een hele goede zaak”. Dat er waarschijnlijk niemand fysiek in het beklaagdenbankje zit, had hij al geaccepteerd. “Maar het is belangrijk dat een onafhankelijke Nederlandse rechtbank een uitspraak doet over de schuld.”
Dit zijn de verdachten
Terug naar de mannen die het JIT als verdachten ziet. De Oekraïner Leonid Chartsjenko zou bij het vervoer van de Buk-installatie waarmee MH17 werd neergehaald, essentieel zijn geweest. Het JIT concludeerde eerder dat die installatie afkomstig was van een legereenheid uit Koersk, in Rusland. Volgens Westerbeke is over de levering van de Buk-installatie gesproken tussen een separatistenleider en een topadviseur van de Russische president Poetin, waarmee de contacten erover tot in het Kremlin lijken te reiken.
De drie andere verdachten hadden functies in het bestuur van de Volksrepubliek Donetsk, het gebied in Oost-Oekraïne dat sinds het voorjaar van 2014 onder controle staat van pro-Russische separatisten.
Dit is wat het JIT over het viertal naar buiten heeft gebracht:
NOS
De verdachten worden aangeklaagd voor moord op alle inzittenden van de MH17. Het JIT heeft niets gezegd over welke rol ze concreet hebben gespeeld bij de ramp; dat komt volgens hoofdofficier Westerbeke pas aan bod in de rechtszaal.
Bellingcat
Waar het JIT de kaarten dus nog tegen de borst houdt, wil onderzoekscollectief Bellingcat wel meer kwijt over de rol van het viertal. Bellingcat kwam vanochtend met eigen onderzoeksresultaten, mede gebaseerd op telefoongesprekken die rond het neerhalen van de MH17 zijn onderschept.
“Het is niet zo dat ze alle vier betrokken waren bij de besluitvorming om het vliegtuig uit de lucht te schieten”, zegt Bellingcat-onderzoeker Pieter van Huis over de verdachten. “Maar ze waren wel betrokken bij het beschermen van het wapensysteem waarmee dat is gebeurd.”
Geen bevoegdheid
Een van de vier, de Oekraïner Chartsjenko, is volgens Van Huis wel direct betrokken geweest. “Hij is degene die als eerste heeft bericht dat een gevechtsvliegtuig uit de lucht is geschoten, wat later de MH17 bleek te zijn.”
Zijn precieze rol is onduidelijk: hij had officieel geen bevoegdheid om te schieten (“want de bemanning bestond uit leden van het Russische leger, en daar hoorde hij niet bij”), maar Van Huis wijst erop dat onduidelijk is wat de onderlinge afspraken waren tussen Russische militairen en pro-Russische-separatisten.
De Oekraïense verdachte Leonid Chartsjenko Nationale Politie
Bellingcat heeft de afgelopen jaren zijn bevindingen steeds gedeeld met het JIT, dat in het strafrechtelijk onderzoek herhaaldelijk tot dezelfde conclusies kwam. Het onderzoekscollectief kwam vandaag met nog een andere naam: Valeri Stelmach. Hij zou degene zijn die zijn commandant vlak voor de fatale aanval met een Buk-raket telefonisch meldde dat er een vliegtuig aankwam. Wie de opdracht gaf om het vliegtuig neer te schieten of wie op de lanceerknop van de Buk-raket heeft gedrukt, is nog altijd onduidelijk.
Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 neergehaald in het oosten van Oekraïne. De Boeing 777 van Malaysia Airlines was met 298 inzittenden op weg van Amsterdam naar Kuala Lumpur. Aan boord waren 196 Nederlanders. In het gebied rond de rampplek woedt sinds 2014 een gewapend conflict tussen pro-Russische separatisten en het Oekraïense leger.
De kans dat de vier genoemde mannen achter de tralies belanden, is piepklein. Rusland en Oekraïne leveren nooit onderdanen uit. En het Oekraïense Openbaar Ministerie wil de Oekraïense verdachte Chartsjenko wel oppakken en via een video-verbinding laten getuigen, maar de autoriteiten hebben geen enkele controle over het separatistengebied in het oosten. Het JIT vermoedt dat Chartsjenko daar zit.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken sprak vandaag opnieuw van “ongegronde beschuldigingen” en zegt dat de Russische inbreng voor het JIT-onderzoek niet serieus wordt genomen. Volgens Rusland komt de Buk-raket waarmee de MH17 is neergehaald uit Oekraïne.
Hoe dan ook begint op 9 maart om 10.00 uur het MH17-proces. Behalve door nabestaanden wordt ook door politiek Den Haag gehamerd op het belang van de rechtszaak. “Stap voor stap komen we dichter bij de volledige waarheid over het neerhalen van vlucht MH17”, zegt minister Blok van Buitenlandse Zaken. Veel Kamerleden spreken in reacties eveneens van een nieuwe stap naar gerechtigheid.
NOS 19.06.2019 Het Nederlandse Openbaar Ministerie heeft een strategische fout gemaakt bij de juridische behandeling van de MH17-zaak. Dat zegt advocaat en expert internationaal strafrecht Geert-Jan Knoops in tv-programma EenVandaag.
Volgens Knoops zijn de Russen in een vroegtijdig stadium buitenspel gezet. “In mijn visie heeft het OM een verkeerde keuze gemaakt door eerst een berechtingsmodel op te zetten met het JIT-team, met Nederland en de rechtbank Den Haag als plaats van berechting, vervolgens het rapport te presenteren met de verdachten en dan te verwachten dat Rusland meewerkt.”
Volgens Knoops had het OM het beter kunnen omdraaien. “Je presenteert eerst je bewijsmateriaal, dan ga je onderhandelen over een berechtingsmodel en dan houd je de deur open.” Hij denkt dat Rusland zich misschien coöperatiever had opgesteld als er sprake was geweest van berechting in een neutraal land, “een niet-JIT-land”.
Knoops verwijst naar het Lockerbieproces, waarin Nederland als neutrale partij werd aangewezen als het land waar de rechtszaak werd behandeld. “Nu is Nederland slachtofferland en heeft het belang bij veroordeling. Nederland procedeert op twee fronten tegen Rusland, op het gebied van staatsaansprakelijkheid en bij het Europese Hof van Justitie.” Dat Nederland nu ook het land is waar de rechtszaak zal plaatsvinden, is voor Rusland onacceptabel, denkt de advocaat.
Lege rechtszaal
De MH17-rechtszaak begint op 9 maart volgend jaar. Knoops verwacht dat daar geen verdachten bij aanwezig zullen zijn. “Twee van de vier hebben al aangegeven niet naar Nederland te zullen komen. Een proces van deze omvang, met dit soort ernstige beschuldigingen, zou je eigenlijk niet bij verstek mogen voeren.” Volgens Knoops zijn de belangen en effecten voor de verdachten en nabestaanden te groot.
“Justitie zal zeggen: het is de keuze van de verdachte om niet te verschijnen. Maar de vraag is: was er geen andere weg mogelijk geweest voor berechting in samenspraak?”
Elsevier 19.06.2019 Het Openbaar Ministerie (OM) vervolgt vier mensen voor de ramp met de MH17 in juli 2014. De rechtszaak moet beginnen op 9 maart 2020 in de extra beveiligde rechtbank van Schiphol.
Het gaat om Igor Girkin, de Russische rebellencommandant in het oosten van Oekraïne, de voormalige Russische inlichtingenofficier Sergej Doebinski, devoormalig Russisch officier Oleg Poelatov, en de Oekraïense Leonid Kharchenko, de baas van een inlichtingenbataljon in Oost-Oekraïne. ‘Wij houden hen verantwoordelijk voor het neerhalen van MH17,’ zei hoofdofficier van justitie Fred Westerbeke woensdag bij de presentatie van de bevindingen van het JIT (Joint Investigation Team).
Het OM gaat niet vragen om de uitlevering van de vier mannen. De drie Russische verdachten zitten vermoedelijk in Rusland, de aangeklaagde Oekraïner bevindt zich waarschijnlijk in Oekraïne. Beide landen leveren geen eigen onderdanen uit, hun grondwetten verbieden dat. Daardoor is de kans dat de verdachten ooit daadwerkelijk voor de rechter verschijnen klein.
Nederland gaat Rusland en Oekraïne wel vragen om de dagvaardingen te overhandigen aan de vier verdachten en om ze te verhoren. Girkin en Doebinski hebben al tegen het Russische persbureau Interfax gezegd dat zij niet zullen getuigen in de strafzaak.
Naar aanleiding van het onderzoek van het JIT heeft Nederland ‘diplomatieke stappen’ genomen tegen Rusland, heeft minister Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus (CDA) aan de Tweede Kamer laten weten. Wat de stappen inhouden staat niet in de brief. De minister schrijft dat de stappen zijn genomen omdat volgens het OM door de Russische autoriteiten ‘onvoldoende, onjuist of niet is gereageerd op rechtshulpverzoeken’.
Rusland: onderzoek eenzijdig
Rusland heeft het onderzoek als eenzijdig bekritiseerd. ‘Rusland had geen kans om deel te nemen aan het onderzoek naar deze vreselijke ramp, hoewel we dat vanaf het begin hadden aangeboden,’ zei een woordvoerder van het Kremlin.
De door Rusland gesteunde separatisten hebben in een reactie Russische betrokkenheid bij de lancering van de raket opnieuw ontkend. ‘Het was technisch niet eens mogelijk om het Buk-systeem van Rusland naar de Donbass te vervoeren,’ zegt Andrej Poergin, plaatsvervangend regeringsleider in de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk.
Het Buk-systeem dat voor de lancering werd gebruikt, kwam volgens de rebellen van de Oekraïense strijdkrachten. ‘Er was niemand in Donetsk die het had kunnen bedienen. De beschuldigingen waren daarom absurd. In plaats daarvan had Oekraïne het personeel om het systeem te bedienen. In Rusland is de apparatuur praktisch niet meer in gebruik,’ zei Poergin.
Rutte bereid Poetin te bellen
Volgens premier Mark Rutte (VVD) wordt met het besluit om vier verdachten aan te klagen voor deze gebeurtenis de druk verder opgevoerd. Rutte zei de Russische president Vladimir Poetin te willen bellen ‘als het dienstig is aan het onderzoek’. ‘Stap voor stap gaan we de waarheid boven krijgen’. Hij zei pas tevreden te zijn als de daders voor de rechtbank staan en zijn veroordeeld.
MH17 blijft de ‘hoogste prioriteit’ voor het kabinet, zei minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok in reactie op de aanklacht tegen de vier verdachten.
Kamerleden reageerden opgetogen over de bevindingen van het JIT. Sjoerd Sjoerdsma noemde het een ‘belangrijke dag voor gerechtigheid’.
Sjoerd Wiemer Sjoerdsma
✔@swsjoerdsma
Belangrijke dag voor gerechtigheid, bijna vijf jaar na de verschrikkelijke aanslag op MH17. Vooral van nabestaanden is veel geduld gevraagd.
Dankzij het goede werk van het JIT sluit het net zich nu rondom Rusland. 74
Bram Van Ojink (GroenLinks) spreekt van ‘uitstekend werk van het JIT’. ‘Overtuigend,’ vindt ook Chris van Dam (CDA).
JIT doet weer getuigenoproep https://nos.nl/liveblog/2289672 … 7
Jeroen van Wijngaarden (VVD) is in gedachten bij de nabestaanden van de slachtoffers.
Jeroen van Wijngaarden
✔@vanwijngaarden
Nederland staat pal achter de slachtoffers en nabestaanden van MH17, zij verdienen gerechtigheid. Mijn gedachten zijn vandaag bij hen. Het JIT heeft een grote stap gezet om de waarheid boven tafel te krijgen. Gerechtigheid komt hoe langer hoe dichterbij. https://twitter.com/BBCBreaking/status/1141304321314873345 …
BBC Breaking News
✔@BBCBreaking
Four men charged with murder after MH17 airliner shot down over Ukraine in 2014 https://bbc.in/2XYJT8K30
Volgens PVV’er Raymond de Roon verdienen de slachtoffers gerechtigheid en is het voor de nabestaanden goed dat een eerste stap richting proces is gezet. ‘Voor de volledige waarheidsvinding is niet alleen de medewerking van Rusland maar ook die van de Oekraïne onmisbaar,’ voegde hij eraan toe.
Eerder op de dag noemde onderzoekscollectief Bellingcat naast Girkin al elf namen van Russen en Oekraïense opstandelingen die direct of indirect betrokken zijn bij het neerhalen van vlucht MH17. Bij de ramp met het toestel van Malaysia Airlines op 17 juli 2014 kwamen alle 298 inzittenden om het leven, onder wie 196 Nederlanders. Centraal in het Bellingcat-rapport staan de 150.000 telefoongesprekken die de Oekraïense veiligheidsdienst rond de MH17-ramp opving.
Wie de knop indrukte, is niet bekend
Wie opdracht heeft gegeven om de Buk-raket af te vuren en wie vervolgens de raket afvuurde, dat is nog altijd niet met zekerheid vast te stellen. Er zijn aanwijzingen dat officier Sergej Doebinski, hoofd van de militaire inlichtingendienst van volksrepubliek Donetsk, het bevel tot schieten gaf, maar dat is nog niet hard te maken.
Raket kwam van Russisch leger
In 2018 maakte het internationale onderzoeksteam bekend dat het vliegtuig is neergehaald met een Buk-raket afkomstig van de 53ste Luchtafweer-brigade, die onderdeel is van het Russische leger. Een deel van de brigade was vanuit het basiskamp in Koersk naar Oost-Oekraïne gereisd om de pro-Russische separatisten te helpen.
Een andere naam is Valeri Stelmakh. Hij zou zijn commandant vlak voor de fatale aanval met de Buk-raket telefonisch hebben gemeld dat er een vliegtuig aankwam.
Oleg Poelatov, de tweede man bij de militaire inlichtingendienst van de Oost-Oekraïense opstandelingen, zou samen met Doebinski een belangrijke rol hebben gespeeld bij het vervoer van de Buk-installatie van Rusland naar Oost-Oekraïne en weer terug. Ook Leonid Karchenko zou bij dat vervoer zijn betrokken.
Volgens Bellingcat was rebellenleider Igor Bezler degene die vlucht MH17 aanzag voor een vijandelijk toestel, waarna zijn meerderen toestemming gaven een Buk-raket af te vuren.
Bellingcat bracht eerder al twee namen van verdachten naar buiten: de Russische kolonel Oleg Ivannikov van de militaire inlichtingendienst GRu en kolonel-generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjov.
Ivannikov zou ten tijde van het neerhalen van MH17 de baas zijn geweest in de rebellen-regio Loehansk. In die hoedanigheid moet hij geweten hebben van de aanwezigheid van de Buk-raket in het gebied. Wat de rol van Tkatsjov is, is niet precies duidelijk.
Igor Girkin
Igor Girkin (48), alias Igor Strelkov, is bekend als de rebellencommandant in Oost-Oekraïne die een triomfantelijk bericht de wereld in stuurde na het neerstorten van het vliegtuig van Malaysia Airlines, vlucht MH17. Bij vrijwel elk conflict van Rusland, waar ook ter wereld, duikt hij op. Volgens Bellingcat was Girkin volledig op de hoogte van de invoer van de Russische Buk-raket waarmee het vliegtuig uit de lucht werd geschoten.
Girkin, geboren in Moskou in 1970, werkt in de schaduwwereld van de Russische autoriteiten. Het staat vast dat hij bij de Russische veiligheidsdienst FSB heeft gewerkt, de opvolger van de beruchte KGB. De Europese Unie ziet Girkin als agent van de Russische militaire inlichtingendienst GROe. Hij was actief in Bosnië, Transnistrië en Tsjetsjenië. Daarna dook hij op bij de Krim, dat uiteindelijk door de Russen werd geannexeerd.
Later verscheen Girkin in Oost-Oekraïne. Hij riep zichzelf uit tot bevelhebber van de rebellen en vroeg Rusland om militaire steun. Hij werd minister van Defensie in de zelfuitgeroepen Volksrepubliek Donetsk. Zijn premier was een andere Russische ultranationalist, Aleksandr Borodaj, en ook die was eerder te zien op de Krim.
Human Rights Watch-onderzoeker Rachel Denber beschreef ‘Strelkov’ of ‘Strelok’ (schutter) als een Russische ultranationalist die graag historische veldslagen naspeelt en hoopt dat Rusland weer een wereldmacht wordt. In Donetsk heeft Girkin een ‘barbaars militair regime’ ingesteld, zegt Denber, die hem verantwoordelijk houdt voor executies en ontvoeringen.
Denber zegt dat hij ook betrokken was bij gewelddadige pogingen om Oekraïense verkiezingen te dwarsbomen. Volgens Denber staat niet vast dat Girkin wordt aangestuurd door Moskou, ‘maar dat Moskou invloed heeft, is wel zeker’.
Sergej Doebinski
Mopperkont, Chmoerji; dat is de strijdnaam van Sergej Doebinski (56). Doebinski heeft mogelijk het bevel gegeven om de Buk-raket af te vuren. Ten tijde van de ramp was hij hoofd inlichtingen van de Volksrepubliek Donetsk. Zijn directe baas was minister van Defensie Igor Girkin.
Doebinski is in augustus 1962 geboren in de buurt van Donetsk. Hij heeft de Russische nationaliteit en woont vermoedelijk in Rostov aan de Don, een stad niet ver van de grens met Oekraïne. In de jaren tachtig vocht Doebinski mogelijk voor de Sovjet-Unie in Afghanistan.
De stem van Doebinski is vermoedelijk te horen in onderschepte telefoongesprekken uit de dagen rond de ramp met MH17. Hij zou degene zijn geweest die Rusland had gevraagd om een Buk-raket naar het front te sturen. Doebinski zou het transport van de Buk naar het front hebben geregeld, en na de ramp zou hij ervoor hebben gezorgd dat de Buk-installatie terug naar Rusland werd gebracht.
Volgens Oekraïne werkte Doebinski ook voor de GROe, een van de geheime diensten van Rusland. In Oekraïne gebruikte hij ook de schuilnamen Dvorkovski, Sergej Petrovski, Zoebr (wisent), Bizon en Karakhan.
Oleg Poelatov
Poelatov (53) is een voormalige luitenant-kolonel in het Russische leger. Hij was de assistent van Doebinski in Oost-Oekraïne en speelde een rol bij het vervoeren en beveiligen van de Buk in het dorp Shizhne, vanaf waar de raket werd gelanceerd.
In het gebied gebruikte hij de aliassen Khalif en Gyurza. Onder de laatste naam is hij te horen op telefoongesprekken die zijn onderschept door de Oekraïense geheime dienst. Datzelfde Oekraïne heeft al een aanklacht tegen hem lopen: vanwege ‘terroristische activiteiten’. Hij zou een veteraan zijn van de Tsjetsjeense-oorlogen.
Leonid Kharchenko
Kharchenko (47), bijgenaamd Krot. Volgens Bellingcat de baas van een Inlichtingenbataljon in Oost-Oekraïne. Kharchenko rapporteerde aan Poelatov. Hij is de enige Oekraïner van die vier verdachten. Kharchenko was net zoals Poelatov betrokken bij het vervoeren van en beveiligen van de Buk-installatie in Shizhne. Hij zou ook betrokken zijn bij het terugvervoeren van de Buk naar Rusland.
NOS 19.06.2019 Het onderzoek van het JIT, het internationale team dat het neerschieten van vlucht MH17 onderzoekt, reikt tot in het hart van het Kremlin, is vandaag duidelijk geworden. Een topadviseur van de Russische president Poetin hielp bij de levering van de gebruikte raket, stelt het Joint Investigation Team.
Het gaat om Vladislav Soerkov, door het JIT omschreven als “een hoge functionaris van de Russische overheid die werkt vanuit Moskou”. Hij had volgens het JIT in 2014 direct contact met separatisten in Oost-Oekraïne.
“Wij gaan ervan uit dat hij betrokkenheid heeft gehad bij het beschikbaar stellen van de Buk en mogelijk ook ander materieel dat op dat moment nodig was in het oosten van Oekraïne”, zei Fred Westerbeke, hoofd van het JIT, na de presentatie van vanmiddag tegen de NOS.
Tijdens de presentatie bracht het JIT een afgetapt telefoongesprek naar buiten tussen Soerkov en Mikhail Borodaj, leider van de separatisten in de Oekraïense regio Donetsk. Het gesprek dateert van 11 juli 2014, een kleine week voor MH17 uit de lucht werd geschoten.
In het gesprek zegt Soerkov dat er haast wordt gemaakt, maar dat hij geen harde toezeggingen kan doen. Hij zegt dat Borodaj misschien nog even geduld moet hebben.
Hieronder de audio van het telefoongesprek (bron: JIT):
Telefoongesprek Borodaj met topadviseur Poetin enkele dagen voor MH17-ramp
Volgens het JIT gaat dit gesprek over versterking voor de rebellen in Oost-Oekraïne. “Ze waren daar op dat moment in een gevecht verwikkeld en hadden behoefte aan meer materieel”, zegt Westerbeke. “Daarover is Soerkov benaderd.”
Borodaj had daarvoor al aan een Russische bevelhebber om luchtafweergeschut met getraind personeel gevraagd. De bevelhebber belde een kwartier later terug dat er aan versterking werd gewerkt. Ook dit gesprek maakte het JIT openbaar.
Vice-premier
Soerkov wordt beschouwd als een van de belangrijkste adviseurs van Vladimir Poetin. Hij werkt al zo’n twintig jaar in het Kremlin en is een aantal jaren vice-premier geweest, vertelt NOS-correspondent Geert Groot Koerkamp.
“Wat belangrijk is in deze situatie is dat hij sinds 2013 was belast met Oekraïne. Hij heeft toen ook heel veel gedaan om Oekraïne steeds meer los te weken van de Europese Unie. En toen de oorlog daar eenmaal was begonnen, verzorgde Soerkov de coördinatie van de contacten tussen het Kremlin en de leiders van die rebellenrepubliek.”
Rusland ontkent nog altijd iedere betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17. Onderzoeksleider Westerbeke: “Of je met meneer Soerkov heel dicht in het Kremlin zit? Die conclusie spreek ik niet tegen.”
OmroepWest 19.06.2019 Het Openbaar Ministerie gaat vier mensen vervolgen voor het neerhalen van vlucht MH17. De rechtszaak begint op 9 maart 2020. Voor nabestaande Hans de Borst uit Monster is het bericht een historisch moment. ‘Het is een enorme opluchting dat ze de daders hebben kunnen vinden. Ik ben blij dat er gerechtigheid komt.’
Het Joint Investigation Team (JIT), dat de ramp met de MH17 onderzoekt, maakte bekend dat het tegen drie Russen en een Oekraïener voldoende bewijs heeft om hen te vervolgen. Het OM zal hier in maart volgend jaar mee beginnen. Volgens het JIT hebben geen van de vier mannen de knop ingedrukt, maar zijn ze wel medeverantwoordelijk voor het neerhalen van het vliegtuig.
Voordat het JIT het nieuws van de vervolging wereldkundig maakte, werden de nabestaanden van de vliegramp al ingelicht. Hans de Borst verloor zijn 17-jarige dochter Elsemiek bij de vliegtuigcrash en was bij de bijeenkomst aanwezig. ‘We kregen op zich dezelfde informatie als de rest van Nederland te horen’, vertelt de inwoner van Monster. ‘Maar ook werden we gelijk voorbereid over de rest van de procedure en werd verteld dat we in de loop van het jaar meer te horen krijgen over de rechtszaak zelf.’
Schuldig
Het was daarom een bijzondere dag voor De Borst, een nieuwe stap richting gerechtigheid. ‘De Russen leveren hun onderdanen niet uit en ik weet ook wel dat de kans klein is dat de verdachten bij het proces aanwezig zullen zijn. Toch voelt het voor mij wel als gerechtigheid als ze worden berecht. Want ik ga er vanuit dat het JIT deze stap alleen zet als ze dubbel en dwars zeker weten dat deze mannen schuldig zijn.’
De ramp met de MH17 gebeurde alweer vijf jaar geleden. En nog steeds heeft het JIT niet alle verdachten in beeld. De Borst houdt echter vertrouwen dat ook zij opgespoord en vervolgd kunnen worden. ‘Vanaf het begin heb ik mij er op ingesteld dat het een ellenlang proces zou gaan worden. Er komt zoveel kijken bij zo’n onderzoek, en helemaal in dit geval. Je bent toch afhankelijk van wat die schoften beschikbaar stellen.’
Opluchting
Het JIT kon nog niets zeggen over het motief of het bewijs. Dat zal pas tijdens de rechtszaak worden gepresenteerd. ‘Ik ben erg benieuwd welke informatie ze hebben’, besluit De Borst. ‘Of ze echt kunnen bewijzen wat er is gebeurd. En waarom. Maar voor nu is dit een goede dag. Alleen al de aankondiging dat ze mensen kunnen vervolgen is al een opluchting.’
Nabestaanden komen aan voor een toelichting van het Joint Investigation Team (JIT) op de nieuwste bevindingen in het strafrechtelijk onderzoek rond het neerhalen van vlucht MH17. Ⓒ ANP
Telegraaf 19.06.2019 Rond 12.00 uur melden de nabestaanden van de slachtoffers van MH17 dat het Openbaar Ministerie vier mensen zal vervolgen, zo werd duidelijk tijdens de bijeenkomst in Nieuwegein. De personen worden verdacht van moord. Het proces MH17 moet op 9 maart volgend jaar in Nederland beginnen. Onder de verdachten is Igor Girkin, de rebellencommandant in het oosten van Oekraïne.
Deze ochtend werden nabestaanden bijgepraat over de nieuwste bevindingen in het strafrechtelijk onderzoek. Vanmiddag vanaf 13.00 begint de persconferentie van het JIT. Volg hier alle laatste ontwikkelingen:
’Gelukkig komt er actie’
Nabestaanden Silene en Rob Fredriksz uit Rotterdam zijn blij dat het proces tegen de verdachten van de massamoord op MH17 in maart 2020 eindelijk gaat beginnen. Er zijn nu vier namen genoemd van vermoedelijke daders, meer zullen volgens het OM volgen, zodra het internationale opsporingsteam JIT zeker is van zijn zaak.
Het gaat om drie Russen en Oekraïense opstandeling. Gelukkig komt er nu actie, wij willen de waarheid en gerechtigheid.” Het belangrijkste voor de nabestaanden is dat er nu een datum bekend is wanneer de rechtszaak start. Ze zijn nog steeds erg boos dat Rusland niet meewerkt aan het onderzoek en „alleen maar desinformatie de wereld instuurt.”
De verdachten zijn drie Russische militairen en één Oekraïnse rebel. Zij zaten op het moment van de aanslag niet zelf bij de buk, maar zouden hogerop in de organisatie de boel aansturen.
Namen Bellingcat
Onderzoekscollectief Bellingcat bracht ook in kaart wie er medeverantwoordelijk zou zijn voor het neerhalen van vlucht MH17. Hun rapport verscheen kort voor de persconferentie van het internationale Joint Investegation Team (JIT). Volgens het onderzoek dat Bellingcat deed, zouden er aanwijzingen zijn dat officier Sergej Doebinski, hoofd van de militaire inlichtingendienst van volksrepubliek Donetsk, het bevel tot schieten gaf. Dit is echter nog niet hard te maken.
Tevens blijkt uit het onderzoek dat de Buk is aangevraagd door Doebinski. Hij – of iemand dicht bij hem – heeft waarschijnlijk ook toestemming gegeven om de Buk af te vuren. Igor Girkin, alias Igor Strelkov, is bekend als de rebellencommandant in Oost-Oekraïne die een triomfantelijk bericht de wereld in stuurde na het neerstorten van het vliegtuig van Malaysia Airlines, vlucht MH17.
Bij vrijwel elk conflict van Rusland, waar ook ter wereld, duikt hij op. Volgens Bellingcat was Girkin volledig op de hoogte van de invoer van de Russische Buk-raket waarmee het vliegtuig uit de lucht werd geschoten.
Igor Bezler, een van de kopstukken van de pro-Russische separatisten in het oosten van Oekraïne, zag vlucht MH17 waarschijnlijk aan voor een vijandelijk toestel.
Bellingcat is een netwerk van journalisten, activisten en burgers dat werd opgericht door de Brit Eliot Higgins. Het zoekt in openbare digitale bronnen en naar officiële stukken die per ongeluk online komen naar informatie over internationale conflicten.
Het is nog niet bekend wat het JIT tijdens de persconferentie bekend gaat maken, mogelijk wordt er meer duidelijk over de rechtszaak tegen verdachten.
NOS 19.06.2019 Rusland heeft verbolgen gereageerd op uitspraken van het Joint Investigation Team (JIT), dat vandaag in een persconferentie zei dat Rusland onvoldoende meewerkt in het onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken spreekt in een persverklaring van “ongegronde beschuldigingen” die bedoeld zijn om Rusland in diskrediet te brengen voor het oog van de internationale gemeenschap.
JIT-coördinator Fred Westerbeke, die vandaag namens het internationale onderzoeksteam aankondigde dat drie Russen en een Oekraïner worden vervolgd, zei dat Rusland weigert antwoord te geven op vragen en dat dat “een klap in het gezicht is van de nabestaanden”.
‘Geen bewijs geleverd’
Rusland zegt juist wél volledig te willen meewerken met het onderzoek en verwerpt de beschuldigingen dat er geen hulp wordt geboden “ten stelligste”. Volgens Rusland negeren de JIT-onderzoekers structureel het materiaal dat Rusland heeft aangeleverd, zoals radarbeelden die zouden bewijzen dat de Buk-raket van Oekraïne was.
Daarnaast heeft het JIT volgens de Russen “wederom geen concreet bewijs” geleverd voor betrokkenheid van Russische militairen bij het afschieten van de Buk-raket op de MH17. Het land noemt de onderzoekers vooringenomen.
De grote Russische kranten, tv- en radiostations reageren vooralsnog nauwelijks op de persconferentie van vandaag. Alleen bij de staatszender Russia Today wordt er uitgebreid bij stilgestaan en is er ruimte voor het Russische weerwoord.
Telegraaf 19.06.2019 Het JIT heeft vandaag nieuwe bevindingen gepresenteerd uit het onderzoek naar vlucht MH17. Daar lieten ze ook fragmenten horen uit onderschepte telefoon- en chatgesprekken.
AD 19.06.2019 De afgeluisterde telefoongesprekken die vanmiddag door het MH17-onderzoeksteam naar buiten zijn gebracht, lijken op directe betrokkenheid van het Kremlin te duiden bij wapenleveranties aan de pro-Russische rebellen in Oekraïne. In een van de gesprekken die het Joint Investigation Team (JIT) vanmiddag afspeelde, is Vladislav Soerkov te horen: hij was twee jaar vice-premier van Rusland en is nog steeds een adviseur van president Poetin.
Op 11 juli 2014, een week voor het neerhalen van MH17, belt Soerkov met Mikhail Borodaj. Die laatste is op dat moment de leider van de separatisten in de regio Donetsk in Oost-Oekraïne. Het lijkt een vervolggesprek op een eerdere conversatie over het leveren van militair materieel aan de pro-Russische rebellen.
Soerkov meldt in het gesprek dat daar aan gewerkt wordt. Borodaj stelt dat het hard nodig is, willen de rebellen stand kunnen houden tegen de Oekraïners. In een eerder gesprek met een ander contact in Rusland vroeg Borodaj concreet om luchtafweergeschut.
Het JIT meldde vorig jaar al dat voor de onderzoekers vaststaat dat vlucht MH17 neergehaald is met een BUK-raket die afkomstig was de van de 53e Luchtafweerbrigade van het Russische leger. De BUK-installatie zou vanuit Rusland naar Oost-Oekraïne zijn gebracht.
Hoofdofficier Fred Westerbeke, een van de leiders van het onderzoek, zie vanmiddag tegen de NOS dat het JIT ervan uitgaat dat ‘Soerkov betrokkenheid heeft gehad bij het beschikbaar stellen van de BUK en mogelijk ook ander materieel dat op dat moment nodig was in het oosten van Oekraïne’.
Soerkov is een bekende persoon in Europese regeringskringen. In maart 2014 werd hij, als naaste adviseur van president Poetin, op de sanctielijst van de EU gezet. Dat was naar aanleiding van de Russische annexatie van De Krim. Soerkov was van december 2011 tot mei 2013 eerste vice-premier van de Russische regering.
AD 19.06.2019 Nederland heeft diplomatieke stappen genomen tegen Rusland omdat het land niet meewerkt met het onderzoek naar het neerschieten van vlucht MH17. Dat is gebeurd op verzoek van het Openbaar Ministerie (OM), heeft minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) aan de Tweede Kamer laten weten.
De minister schrijft dat ,,diplomatieke stappen zijn genomen richting de Russische Federatie omdat volgens het OM door de Russische autoriteiten onvoldoende, onjuist of niet is gereageerd op rechtshulpverzoeken”.
Wat de stappen inhouden staat niet in de brief. Een woordvoerster van Grapperhaus wil dit ook niet verder toelichten. Het gaat er volgens haar om dat Rusland op 7 juni ‘via diplomatieke kanalen’ is aangesproken om alsnog mee te worden met het onderzoek van het OM. Dat heeft nog een groot aantal vragen uitstaan over waar militairen zich bevonden en wie namens Rusland actief was in het gebied.
Het internationale onderzoeksteam naar het neerhalen van MH17 heeft vandaag drie Russen en een Oekraïner aangeklaagd wegens betrokkenheid bij het neerhalen van het vliegtuig in juli 2014. Volgens Grapperhaus komen ,,we in een nieuwe fase” met deze beslissing tot vervolging.
,,Het kabinet ziet de vervolgingsbeslissing van het OM als een belangrijke stap in de waarheidsvinding en het vinden van gerechtigheid voor slachtoffers en hun nabestaanden”, aldus de bewindsman. ,,Stap voor stap worden vorderingen gemaakt. Het kabinet heeft grote waardering voor het werk dat reeds is verzet.”
Telegraaf 19.06.2019 „Rusland moet doen wat het Openbaar Ministerie nu vraagt: volledig medewerking verlenen aan het strafrechtelijk onderzoek naar de aanslag op MH17.” Die oproep deed premier Rutte in een reactie op de aankondiging van de rechtszaak tegen vier vermeende hoofdrolspelers bij de aanslag op vlucht MH17.
Ondanks de oproep en de ’diplomatieke stappen’ richting Moskou – waarvan ook de premier niet wilde zeggen wat die precies behelzen – bestreed Rutte fel dat de naderende rechtszaak politiek beladen is. „Dit is geen politiek proces en hij is ook niet politiek beladen.”
Hij onderstreepte juist de tamelijk afzijdige houding van het kabinet, dat volgens hem alleen in actie komt als het Openbaar Ministerie daarom vraagt. „Anders zouden politieke motieven een rol kunnen spelen in het acteren van de Nederlandse regering.” Of hij president Poetin al had gebeld? „Als dat dienstig is, zal ik hem hierover spreken, zoals ik dat ook in 2014, 2015 en 2017 vele malen heb gedaan.”
Rutte zegt niet te vrezen voor een desinformatiecampagne van Rusland om de status te bezoedelen van de Haagse rechtbank die het MH17-proces onder z’n hoede heeft. Dat de persconferentie van het JIT (Joint Investigation Team) over z’n ’indrukwekkende’ onderzoek wereldwijd is uitgezonden, is een goede garantie dat weinig mensen daar in zullen trappen, zei Rutte, die zich over de steun van andere landen bij het strafproces geen zorgen maakt. „Die steun is er. De afschuw is afgelopen vijf jaar onveranderd.”
Steun van de EU
Op de Europese top van donderdag zullen de regeringsleiders van de 28 EU-landen waarschijnlijk opnieuw hun steun uitspreken voor de aanpak van het JIT. De Europese Raad riep Moskou meermaals op volledig mee te werken aan de berechting van de daders.
Op verzoek van Nederland wordt in de conclusies van de top aandacht besteed aan de fatale vlucht, ook omdat het op 17 juli vijf jaar geleden is dat het vliegtuig werd neergehaald boven Oost-Oekraïne. Mogelijk wordt in de tekst nog apart verwezen naar het besluit van woensdag om vier verdachten te vervolgen.
’Maleisië achter onderzoek’
Rutte zei verder ’enorm respect’ te hebben voor het onderzoek van het JIT, waarin de OM’s van Nederland, Australië, België, Maleisië en Oekraïne samenwerken. Ook Maleisië, waarvan de premier onlangs de verantwoordelijkheid van Rusland in twijfel trok, staat volledig achter het JIT, zei Rutte.
Ook minister Blok (Buitenlandse Zaken) sprak vanuit China zijn waardering uit voor de ’volharding van het JIT om de volledige waarheid rond MH17 boven tafel te krijgen en de daders te vervolgen’. „De dood van 298 onschuldige slachtoffers mag niet zonder consequenties blijven. Wij blijven hieraan werken, samen met de andere JIT-landen en met brede steun van de internationale gemeenschap.”
Kamer content
In de Tweede Kamer is steun uitgesproken voor het aangekondigde strafproces. „Het moment van gerechtigheid komt steeds dichterbij”, reageerde VVD-Kamerlid Van Wijngaarden. Het beslui om vier verdachten te gaan vervolgen is een ’nieuwe stap op weg naar gerechtigheid’, vindt CDA-Kamerlid Van Dam. „Vlak voor de herdenking wordt hiermee duidelijkheid gegeven naar de nabestaanden. De beslissing is gebaseerd op overtuigend onderzoek, genomen in onafhankelijkheid door het Nederlandse OM.”
De PVV steunt de beslissing van het JIT om drie Russen en een Oekraïner te vervolgen voor de aanslag. „De slachtoffers verdienen gerechtigheid en voor de nabestaanden is het goed dat de eerste belangrijke stap in het strafproces nu is gezet”, zegt Kamerlid De Roon. „Voor de volledige waarheidsvinding is niet alleen de medewerking van Rusland maar ook die van de Oekraïne onmisbaar”.
Kamerlid Sjoerdsma van D66 wijst op het getapte gesprek tussen de zelfverklaarde president van de Oost-Oekraïense ’volksrepubliek Donetsk’ Borodaj en een topadviseur van Poetin. Daaruit blijkt volgens hem de betrokkenheid van het Kremlin. „Dankzij het JIT sluit het net zich nu rondom Rusland.”
Volgens Baudet van Forum voor Democratie is het niet aan parlementariërs om vooruit te lopen op uitspraken van de rechter. „Het ziet er grondig uit”, zegt hij over de bevindingen van het JIT. Toch blijft hij het problematisch vinden dat Oekraïne is vertegenwoordig in het opsporingsteam. „Daarmee neem je al een voorschot op de mogelijke dader.”
NU 19.06.2019 Premier Mark Rutte ziet het woensdag door het Joint Investigation Team (JIT) gepresenteerde onderzoek naar de verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 als een indrukwekkende en belangrijke stap, maar is naar eigen zeggen pas tevreden als de daders van de aanslag daadwerkelijk berecht en veroordeeld zijn.
“Er zal nog veel werk verricht moeten worden”, zei de minister-president woensdagmiddag na de presentatie van de bevindingen van het JIT.
Belangrijk is daarbij dat Rusland gaat meewerken met het strafrechtelijk onderzoek. Het Openbaar Ministerie (OM) stuit op dit moment op een onwelwillend Moskou, dat rechtshulpverzoeken negeert.
Zo ging Rusland bijvoorbeeld niet in op vragen over de huidige locatie van de buk-raketinstallatie die volgens het JIT is gebruikt bij het neerhalen van MH17.
Daarom kondigde het kabinet, op verzoek van het OM, diplomatieke stappen tegen Rusland aan. Wat de stappen precies zijn, wil Rutte niet zeggen. “Dat is allemaal vertrouwelijk”, aldus de premier.
Navraag leert dat vooral gedacht moet worden aan het op diplomatiek niveau aankaarten van de verzoeken van het OM aan Moskou om mee te werken met het onderzoek.
Het kabinet is voorzichtig met diplomatieke stappen en benadrukt de politieke kanalen alleen in te zetten als het OM daarom vraagt. “Anders zouden politieke motieven een rol kunnen spelen in het acteren van de Nederlandse regering”, aldus Rutte. “Dit is geen politiek proces.”
Vier verdachten in beeld
Het OM maakte eerder op de dag bekend drie Russen en een Oekraïner te vervolgen voor het neerschieten van vlucht MH17. De vier worden verdacht van moord. Het gaat om Igor Girkin, Sergey Dubinsky, Oleg Pulatov en Leonid Kharchenko.
De rechtszaak gaat naar verwachting op 9 maart 2020 in de beveiligde rechtbank op Schiphol van start. Het OM heeft Rusland en Oekraïne gevraagd de dagvaarding aan de verdachten te overhandigen.
Of de vier mannen daadwerkelijk de rechtszaak zullen bijwonen, valt ernstig te betwijfelen. Het OM liet eerder op de dag weten Moskou en Kiev niet om uitlevering te vragen, omdat de grondwet van de beide landen het verbiedt om onderdanen uit te leveren.
Mochten de verdachten de zaak niet bijwonen, dan zal de zitting alsnog doorgaan. Als de rechter de mannen schuldig acht, dan kunnen Girkin, Dubinsky, Pulatov en Kharchenko in dat geval bij verstek worden veroordeeld.
Telegraaf 19.06.2019 Premier Rutte reageert op de nieuwe bevindingen die vandaag zijn gepresenteerd rond het onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17.
RO 19.06.2019 Vandaag zijn de nabestaanden van slachtoffers van vlucht MH17 geïnformeerd dat het Openbaar Ministerie (OM) over gaat tot vervolging van 4 verdachten van het neerhalen van vlucht MH17. Deze beslissing is unaniem gesteund door de opsporingsautoriteiten van de andere landen waarmee wordt samengewerkt in het Joint Investigation Team (JIT): Australië, België, Maleisië en Oekraïne. Het strafrechtelijk onderzoek naar de betrokkenheid van andere personen gaat nog steeds door.
Daarnaast heeft het JIT een getuigenoproep gedaan. Het JIT heeft aangegeven dat de eerdere getuigenoproepen veel bruikbare tips hebben opgeleverd en dat er daarom voor is gekozen ook nu weer een getuigenoproep te doen.
Het kabinet ziet de vervolgingsbeslissing van het OM als een belangrijke stap in de waarheidsvinding en het vinden van gerechtigheid voor slachtoffers en hun nabestaanden. Op 17 juli 2014 is boven het oosten van Oekraïne vlucht MH17 neergehaald, waarbij alle 298 inzittenden om het leven kwamen, onder wie 196 Nederlanders. Het strafrechtelijk onderzoek is direct na de crash door het OM in JIT-verband gestart. Stap voor stap worden vorderingen gemaakt. Het kabinet heeft grote waardering voor het werk dat reeds is verzet.
De JIT-landen hebben twee jaar geleden gezamenlijk besloten dat de vervolging en berechting van verdachten in Nederland zal plaatsvinden, ingebed in internationale samenwerking en steun. Er is besloten dat de rechtbank Den Haag de zaak in behandeling zal nemen en zitting zal houden op het Justitieel Complex Schiphol (JCS).
Binnen het Nederlandse rechtssysteem met alle noodzakelijke waarborgen voor verdachten en een goede rechtspositie voor nabestaanden zal het OM de onderzoeksresultaten presenteren ten overstaan van een onafhankelijke rechter in een openbare zitting. Alle praktische voorbereidingen voor de start van een MH17-strafproces zijn gereed. De eerste zitting zal 9 maart 2020 plaatsvinden.
NOS 19.06.2019 Nederland heeft via diplomatieke kanalen Rusland nog eens aangespoord mee te werken aan het onderzoek naar de ramp met MH17. De Nederlandse ambassade in Moskou heeft die boodschap overgebracht aan de Russen. Het kabinet spreekt van diplomatieke stappen, die op verzoek van het Openbaar Ministerie zijn gezet. Volgens het OM is tot nu toe “door de Russische autoriteiten onvoldoende, onjuist of niet gereageerd op rechtshulpverzoeken”.
Premier Rutte benadrukte dat het kabinet dit soort stappen alleen zet op verzoek van het OM, om te voorkomen dat politieke motieven een rol kunnen spelen: “Het is geen politiek proces.”
President Poetin
Rutte wilde verder niet veel kwijt over de stappen. Op de vraag of hij ook met president Poetin over de kwestie praat, antwoordde Rutte dat hij dat al vaak heeft gedaan. “Als dat in dit proces dienstig is, doe ik dat weer, maar of en wanneer die stap zich aandient, daar zeg ik niks over.”
Vandaag werd bekend dat het Joint Investigation Team (JIT) vier mensen vervolgt vanwege hun betrokkenheid bij het neerhalen van MH17. Het kabinet ziet die beslissing als een belangrijke stap. Rutte sprak zijn respect uit voor het werk van het onderzoeksteam om de waarheid boven tafel te krijgen en berechting mogelijk te maken.
Het kabinet benadrukte dat met het vervolgingsbesluit een nieuwe fase begint en dat het Nederlandse rechtssysteem “alle noodzakelijke waarborgen voor verdachten en een goede rechtspositie voor nabestaanden” heeft. Op de vraag of hij er rekening mee houdt dat de verdachten nooit voor de rechter komen, antwoordde de premier dat de druk vandaag weer verder is opgevoerd en dat alles stap voor stap gebeurt. Volgens hem is er in de wereld, ook vijf jaar na de ramp, nog steeds veel steun voor het onderzoek.
Ook de Tweede Kamer reageert positief op de vervolging. In veel reacties wordt gesproken van een nieuwe stap naar gerechtigheid.
Rusland: geen rol in MH17-ramp
Rusland heeft altijd gezegd niet betrokken te zijn bij de MH17-zaak. Bovendien benadrukt het Kremlin dat het in de afgelopen jaren allerlei gegevens en beeldmateriaal aan het JIT heeft verstrekt.
MSN 19.06.2019 Nederland heeft “diplomatieke stappen” genomen tegen Rusland omdat het land niet meewerkt met het onderzoek naar het neerschieten van vlucht MH17. Dat is gebeurd op verzoek van het Openbaar Ministerie (OM), heeft minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) aan de Tweede Kamer laten weten.
De minister schrijft dat “diplomatieke stappen zijn genomen richting de Russische Federatie omdat volgens het OM door de Russische autoriteiten onvoldoende, onjuist of niet is gereageerd op rechtshulpverzoeken”. Wat de stappen inhouden staat niet in de brief.
Het internationale onderzoeksteam naar het neerhalen van MH17 heeft woensdag drie Russen en een Oekraïner aangeklaagd wegens betrokkenheid bij het neerhalen van het vliegtuig in juli 2014. Volgens Grapperhaus komen “we in een nieuwe fase” met deze beslissing tot vervolging.
“Het kabinet ziet de vervolgingsbeslissing van het OM als een belangrijke stap in de waarheidsvinding en het vinden van gerechtigheid voor slachtoffers en hun nabestaanden”, aldus de bewindsman. “Stap voor stap worden vorderingen gemaakt. Het kabinet heeft grote waardering voor het werk dat reeds is verzet.”
Telegraaf 19.06.2019 Nederland heeft diplomatieke stappen tegen Rusland genomen, omdat het land niet goed meewerkt met een onderzoek naar het neerschieten van vlucht MH17, waarbij bijna driehonderd mensen om het leven kwamen.
Dat schrijft minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) aan de Tweede Kamer. Op 7 juni heeft het ministerie ’via diplomatieke kanalen de Russische autoriteiten aangespoord om volledig mee te werken’, laat de bewindsman weten. Die diplomatieke stappen ’richting de Russische Federatie’ worden genomen op verzoek van het Openbaar Ministerie (OM). „Omdat volgens het OM door de Russische autoriteiten onvoldoende, onjuist of niet is gereageerd op rechtshulpverzoeken”, meldt de minister.
Op verdere stappen – als aansporen geen zin blijkt te hebben – wil Grapperhaus niet vooruitlopen. Het internationale onderzoeksteam naar het neerhalen van MH17 heeft woensdag drie Russen en een Oekraïner aangeklaagd wegens betrokkenheid bij het neerhalen van het vliegtuig in juli 2014.
NOS 19.06.2019 Het Joint Investigation Team (JIT) heeft aanhoudingsbevelen uitgevaardigd voor vier personen die worden verdacht van het neerhalen van vlucht MH17 en moord op de 298 inzittenden. Het viertal wordt vervolgd en is om die reden op internationale opsporingslijsten geplaatst.
Dat maakte het JIT vandaag bekend op een persconferentie in Nieuwegein. Omdat de vier gezocht worden, maakte het onderzoeksteam ook de namen van de verdachten bekend: Leonid Chartsjenko uit Oekraïne en Oleg Poelatov, Igor Girkin en Sergej Doebinski uit Rusland.
Chartsjenko zou bij het vervoer van de Buk-installatie waarmee MH17 werd neergehaald essentieel zijn geweest. Doebinski was het hoofd van de inlichtingendienst van de pro-Russische rebellen, Poelatov was zijn adjunct. Girkin, die zichzelf ook Igor Strelkov noemt, was de ‘minister van Defensie’ van de separatisten.
JIT MH17
@JITMH17
The JIT that investigates the downing of flight MH17, today announced that the Dutch Prosecution Service has named four suspects. The investigation will continue. The first court date will be in March 2020. https://t.co/o4TdRS5ZmC
“We houden deze vier verantwoordelijk voor het binnenbrengen van het wapen”, zei Fred Westerbeke, coördinator van het JIT, dat bestaat uit 50 rechercheurs en 25 medewerkers van het OM. Het JIT benadrukt dat het bewijs tegen de verdachten pas in de rechtszaal zal worden getoond, en dat het vertrouwen heeft in de degelijkheid en onderbouwing ervan.
Doebinski en Girkin hebben aan het Russische persbureau Interfax meteen al laten weten dat ze niet vrijwillig zullen verschijnen in de rechtszaal, omdat ze naar eigen zeggen niks te maken hebben met de MH17-ramp.
Het JIT zal in ieder geval op korte termijn Oekraïne en Rusland vragen dagvaardingen te overhandigen aan de verdachten. Er wordt niet om uitlevering gevraagd, “omdat de grondwet van beide landen het verbiedt om eigen onderdanen uit te leveren”.
Zaak dient op Schiphol
De verdachten zullen worden aangeklaagd voor moord en de rechtszaak begint in maart 2020 in Nederland, in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol, die als dependance dient van de rechtbank Den Haag.
Advocaat Veeru Mewa, die nabestaanden van 102 passagiers bijstaat, laat weten dat het voor zijn cliënten een “enorme opluchting” is dat de zaak gaat beginnen. “Ze hielden er rekening mee dat het JIT niet genoeg zou vinden om te kunnen vervolgen”, zegt hij.
Het JIT heeft nog geen hoofdverdachte kunnen aanwijzen, maar sluit niet uit dat later wel te kunnen doen. “Want we starten vandaag weliswaar met de vervolging, maar het onderzoek gaat gewoon door.”
Dit zijn de vier verdachten die worden vervolgd voor het neerhalen van vlucht MH17 en de moord op alle inzittenden van het vliegtuig. De informatie in deze afbeeldingen komt van het JIT. :
NOS
Het JIT werd in 2014 opgericht, ruim een maand nadat het toestel van Malaysia Airlines boven Oekraïne met een Buk-raket was neergehaald. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven.
De onderzoekers concludeerden eerder dat de Buk-raket waarmee het toestel werd neergehaald afkomstig was van een installatie van een brigade van het Russische leger. Nederland stelde Rusland daarom in mei vorig jaar aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van het toestel.
Beperkte openheid van zaken Rusland is klap in het gezicht van alle nabestaanden, aldus JIT-coördinator Fred Westerbeke.
Eerder achterhaalde het internationale onderzoekscollectief Bellingcat namen van verschillende Russische militairen die betrokken zouden zijn geweest bij het afvuren van de Buk-raket. Vandaag publiceerde Bellingcat nog eens acht nieuwe namen van Russen en Oekraïense opstandelingen die direct of indirect betrokken waren bij het neerhalen van vlucht MH17.
Nieuwe getuigenoproep
Het JIT moet als onafhankelijk, internationaal onderzoeksorgaan voorzichtiger opereren als het gaat om het publiceren van namen. Eerst moet er voldoende bewijs zijn verzameld. Wel had de organisatie in 2016 nog een groep met honderd mogelijke verdachten op het oog. Van een groot deel is inmiddels gebleken dat die niet strafrechtelijk verantwoordelijk zijn voor het neerhalen van MH17.
Toch eindigde de persconferentie van het JIT vandaag met een getuigenoproep, omdat de onderzoekers meer te weten willen komen over de bemanning van de bewuste Buk en “de schakels” in de Russische besluitvorming, twee zaken waar Rusland volgens politiechef Wilbert Paulissen geen antwoord op geeft.
Het JIT denkt onder meer dat de bemanning van de Buk-installatie waarschijnlijk uit Rusland afkomstig was. Daarnaast blijkt uit afgetapte telefoongesprekken dat, kort nadat de MH17 uit de lucht was geschoten, een bemanningslid van de Buk waarschijnlijk zoek was. Met hem willen de onderzoekers graag in contact komen.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken liet in een reactie op de JIT-stappen weten dat er “opnieuw ongegronde beschuldigingen worden geuit” tegen Rusland, bedoeld om het land “in diskrediet” te brengen.
MSN 19.06.2019 Het Openbaar Ministerie gaat vier verdachten aanklagen die betrokken zijn geweest bij de ramp met MH17. Zij worden vanaf 9 maart 2020 vervolgd voor moord, melden bronnen aan RTL Nieuws. In het onderzoek naar de ramp is een duidelijke link met Rusland aangetoond.
Onder de verdachten is Igor Girkin, de rebellencommandant in het oosten van Oekraïne. Ook Sergei Doebinski en Oleg Poelatov uit Rusland en Leonid Ghartsjenko uit Oekraïne worden aangeklaagd. Zij worden gezamenlijk verdacht van het vervoeren van de Buk-lanceerinstallatie naar het oorlogsgebied in Oost-Oekraïne, waaruit vlucht MH17 werd neergeschoten.
“Hun plan, hun samenwerking en hun handelen hebben geleid tot het neerschieten van vlucht MH17”, aldus hoofdofficier van justitie Fred Westerbeke. “Ze worden verdacht van het verongelukken van vlucht MH17 met de dood van alle inzittenden tot gevolg. En de moord op de 298 inzittenden van vlucht MH17.”
Link met Rusland
De vier verdachten stonden in nauw contact met Moskou, meldt het internationale onderzoeksteam naar de ramp (JIT). “Dit toont aan dat er een duidelijke link is met Rusland”, zegt politiek verslaggever Fons Lambie, die het onderzoek nauw volgt.
Het OM gaat ervan uit dat de drie Russische verdachten zich in Moskou bevinden. De enige Oekraïense verdachte zou nog in het oorlogsgebied in Oost-Oekraïne verblijven. Het OM zal beide landen rechtshulpverzoeken sturen, maar niet om uitlevering van de verdachten. Rusland en Oekraïne leveren geen onderdanen uit.
Eerder vandaag presenteerde onderzoekscollectief Bellingcat zijn nieuwste onderzoeksresultaten. Bellingcat heeft twaalf verdachten in beeld die betrokken zouden zijn geweest bij het neerhalen van MH17. Zij worden verantwoordelijk gehouden voor het transport van de lanceerinstallatie, het wegvoeren ervan, of de lancering van de Buk-raket.
Geheime dienst
Onder de twaalf verdachten is geheim agent Sergei Doebinski, wiens naam al in 2017 werd genoemd in het onderzoek naar de aanslag. De meeste aandacht in het Bellingcat-onderzoek gaat uit naar hem. Doebinski wordt door Bellingcat aangewezen als leider van de geheime dienst van de zelfuitgeroepen Volksrepubliek Donetsk.
Bij de ramp met MH17 kwamen alle 298 inzittenden om het leven. Volgende maand is het vijf jaar geleden dat de vlucht van Schiphol naar Kuala Lumpur boven het oosten van Oekraïne werd neergeschoten. Het vliegtuig is neergehaald met een Buk-raket, afkomstig van de 53ste luchtafweerraketbrigade uit Koersk, een onderdeel van het Russische leger.
Telegraaf 19.06.2019 Igor Strelkov alias Igor Girkin, de rebellencommandant die wordt verdacht van betrokkenheid bij het neerhalen van MH17, heeft tegenover Russische media ontkend dat de rebellen in Oekraïne verantwoordelijk zijn voor het neerhalen van het passagiersvliegtuig in 2014.
De vier verdachten bevinden zich volgens het Kremlin in Moskou. Daar wachten ze de officiële aankondiging van de onderzoekscommissie in Nederland af.
Rusland heeft het onderzoek naar het neerschieten van het passagiersvliegtuig MH17 in het Oekraïense luchtruim als eenzijdig bekritiseerd. „Rusland had geen kans om deel te nemen aan het onderzoek naar deze vreselijke ramp, hoewel we dat vanaf het begin hadden aangeboden”, zei een woordvoerder van het Kremlin.
De door Rusland gesteunde separatisten hebben ook woensdag weer Russische betrokkenheid met de lancering van de raket ontkend. „Het was technisch niet eens mogelijk om het Buk-systeem van Rusland naar de Donbass te vervoeren”, zegt Andrej Poergin, plaatsvervangend regeringsleider in de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk.
Het Buk-systeem dat voor de lancering werd gebruikt, kwam volgens de rebellen van de Oekraïense strijdkrachten. „Er was niemand in Donetsk die het had kunnen bedienen. De beschuldigingen waren daarom absurd. In plaats daarvan had Oekraïne het personeel om het systeem te bedienen. In Rusland is de apparatuur praktisch niet meer in gebruik”, zei Poergin.
Vier mannen
Het Openbaar Ministerie in Nederland gaat in maart 2020 vier mensen vervolgen voor het neerhalen van vlucht MH17. Ze worden verdacht van moord. Naast Igor Strelkov (38, ook bekend als Igor Girkin) zijn dat zijn rechterhand Sergej Doebinski (56), diens assistent Oleg Poelatov (52) en garnizoenscommandant Leonid Chartsjenko (47).
NOS 19.06.2019 Het internationale onderzoekscollectief Bellingcat heeft acht nieuwe namen gepubliceerd van Russen en Oekraïense opstandelingen die direct of indirect betrokken waren bij het neerhalen van vlucht MH17.
Een van de nieuwe namen is die van Valeri Stelmach. Hij zou degene zijn die zijn commandant vlak voor de fatale aanval met een Buk-raket telefonisch meldde dat er een vliegtuig aankwam.
Een ander is Oleg Poelatov, de tweede man achter generaal-majoor Sergej Doebinski bij de militaire inlichtingendienst van de Oost-Oekraïense opstandelingen. De Russen Doebinksi en Poelatov speelden in juli 2014 een belangrijke rol bij het vervoer van de Buk-installatie van Rusland naar Oost-Oekraïne en weer terug. Ook een zekere Leonid Chartsjenko zou bij dat vervoer essentieel zijn geweest.
Bellingcat maakt niet duidelijk wie exact het bevel gaf voor het afvuren van de Buk of wie op de knop van de lanceerinstallatie drukte.
Persconferentie
Bellingcats rapport komt enkele uren voor een persconferentie in Nieuwegein van het internationale onderzoeksteam JIT, dat daar nieuwe ontwikkelingen in het strafrechtelijke onderzoek presenteert. Op dit moment informeert dit Joint Investigation Team nabestaanden achter gesloten deuren. Volgens de Oekraïense onderminister van Buitenlandse Zaken zal het JIT vier namen bekendmaken van verdachten die mogelijk worden vervolgd.
De NOS zendt de persconferentie van het JIT vanaf 13.00 uur live uit, op NPO 1, NPO Radio 1, op NOS.nl en op onze Facebook- en YouTube-pagina’s.
Bellingcat heeft de afgelopen jaren zijn bevindingen steeds gedeeld met het JIT, dat na uitgebreid strafrechtelijk onderzoek later herhaaldelijk tot dezelfde conclusies kwam.
Oleg Poelatov Bellingcat
Centraal in het nieuwe Bellingcat-rapport staan de 150.000 telefoongesprekken die de Oekraïense veiligheidsdienst rond de MH17-ramp opving. De tekst van de waarschuwing voor een naderend toestel aan rebellenleider Igor Bezler was al eerder boven water gekomen: “Er komt een vogeltje uw kant opgevlogen.” Bezler geeft zijn ondergeschikte die dit meldt vervolgens het bevel om dit ook “hogerop” door te geven. Een paar minuten later werd vlucht MH17 neergehaald.
Bellingcat identificeert deze eerste beller nu dus als Valeri Stelmach, een leider van een Oost-Oekraïense militie. Het onderzoekscollectief noemt zijn rol in het neerhalen van MH17 “heel belangrijk”, omdat hij de eerste officier is die vlak voor de aanval de Boeing meldt als een mogelijk doelwit, zonder dat hij erbij opmerkt dat het ook om een passagierstoestel zou kunnen gaan.
Niet duidelijk wordt uit het Bellingcat-materiaal wie de persoon “hogerop” is die hij na Bezler heeft gebeld, ervan uitgaande dat hij diens bevel heeft gevolgd. En dus ook niet of deze persoon degene is die het bevel tot het afvuren van de Buk heeft gegeven.
Eerder concludeerde het JIT dat het ervan uitgaat dat de Buk-raket waarmee het toestel werd neergehaald afkomstig was van een installatie van een brigade van het Russische leger. Nederland stelde Rusland daarom in mei vorig jaar aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van het toestel.
MSN 19.06.2019 Onderzoekscollectief Bellingcat heeft de identiteit van nog eens tien soldaten onthuld die betrokken zouden zijn geweest bij het neerhalen van vlucht MH17. Ze worden verantwoordelijk gehouden voor het transport van de lanceerinstallatie, het wegvoeren ervan, of de lancering van de Buk-raket.
Bellingcat heeft nu twaalf verdachten in beeld, van wie er twee al bekend waren bij het onderzoekscollectief. Ze behoren tot de pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne. Zes betrokkenen hebben de Russische nationaliteit, vier mannen hebben de Oekraïense nationaliteit. Van twee mannen wordt door Bellingcat geen nationaliteit vermeld.
Geheim agent
De twaalf worden door Bellingcat onderverdeeld in drie groepen. De geheime dienst van de zelfuitgeroepen Volksrepubliek Donetsk zorgde voor het transport van de Russische Buk-lanceerinstallatie naar Oekraïne en weer terug. Het Oostelijk Bataljon – de tweede groep – faciliteerde het transport. En de Bezler-groep spotte vlucht MH17, vlak voordat die werd neergeschoten.
De twaalf die door Bellingcat verantwoordelijk worden gehouden voor het neerhalen van MH17
Onder de twaalf verdachten is geheim agent Sergei Doebinski, wiens naam al in 2017 werd genoemd in het onderzoek naar de aanslag. De meeste aandacht in het Bellingcat-onderzoek gaat uit naar hem. Doebinski wordt door Bellingcat aangewezen als leider van de separatistische geheime dienst. Daarvoor was hij een hooggeplaatste militair binnen het Russische leger.
Correspondent Jeroen Akkermans doet al jaren onderzoek naar de ramp met MH17. Hij ziet de door Rusland opgeworpen muur tussen het Russische leger en separatisten in het Oekraïense oorlogsgebied verder afbrokkelen. “Dat die twee gescheiden hebben geopereerd is niet vol te houden”, zegt hij. “Probleem voor Rusland is dat het nog altijd ten stelligste betrokkenheid bij de oorlog in Oost-Oekraïne ontkent.
Bellingcat en het internationale onderzoeksteam naar de ramp (JIT) tonen aan dat het Russische leger wel degelijk betrokken was bij het neerhalen van MH17. Daarmee komt ook de betrokkenheid bij de oorlog in Oost-Oekraïne aan het licht.”
Het JIT presenteert vandaag zijn nieuwe bevindingen in het strafrechtelijk onderzoek in Nieuwegein. “Het is de hoop dat het JIT de bevindingen van Bellingcat verder uitdiept met ondersteunend bewijs”, zegt Akkermans.
‘Namen hoofdverdachten bekend bij JIT’
Volgende maand is het vijf jaar geleden dat de vlucht van Schiphol naar Kuala Lumpur boven het oosten van Oekraïne werd neergeschoten. Het staat volgens het JIT vast dat het vliegtuig is neergehaald met een Buk-raket, afkomstig van de 53ste luchtafweerraketbrigade uit Koersk, een onderdeel van het Russische leger. De brigade zou de raketinstallatie hebben overgebracht naar het oorlogsgebied in Oost-Oekraïne, waarvandaan MH17 werd neergeschoten. Destijds stond de Volksrepubliek Donetsk onder leiding van premier Aleksandr Borodaj.
Borodaj, tegenwoordig werkzaam in Moskou, zegt zich ‘absoluut geen zorgen’ te maken over een mogelijke rechtszaak. Tegen RTL Nieuws-correspondent Martijn Smiers in Rusland zegt hij dat het bewijs vermoedelijk is gemanipuleerd. “Oekraïne heeft al veel foto’s en telefoontaps gepresenteerd die nep waren. Het is technisch perfect mogelijk om met photoshop een hele goede vervalsing te maken die net echt lijkt.”
Borodaj voelt zich niet verantwoordelijk voor de ramp. “Verantwoordelijkheid? Nee, dat voel ik niet. Absoluut niet. Als ik me wel verantwoordelijk of schuldig zou voelen, dan zou de strafzaak me nog interesseren.”
Telegraaf 19.09.2019 Het JIT maakte tijdens een persconferentie in Nieuwegein vier namen van verdachten bekend die betrokken zijn bij de aanslag op de MH17.
Rob en Silene Fredriksz in de slaapkamer van hun omgekomen zoon Bryce Fredriksz. Ⓒ ROEL DIJKSTRA
Telegraaf 19.06.2019 MH17-nabestaanden hopen vandaag van het Openbaar Ministerie en het internationale opsporingsteam JIT te horen welke verdachten van de massamoord vervolgd gaan worden. Om 11.00 uur worden ze in Nieuwegein bijgepraat over de nieuwste bevindingen in het strafrechtelijk onderzoek.
„Daar kijken we naar uit”, zegt Silene Fredriksz uit Rotterdam. Zij en haar man Rob verloren hun 23-jarige zoon Bryce en diens vriendin Daisy (20) bij de aanslag. „We willen maar een ding: de hele waarheid en gerechtigheid. Maar het straffen van de directe schuldigen uit met name Rusland is niet ons enige doel. We willen dat alle nalatigen rekenschap afleggen. Waarom heeft Oekraïne toen het gevaarlijke luchtruim boven oorlogsgebied opengehouden? Waarom vlogen Malaysia Airlines en KLM en andere maatschappijen daar eigenlijk?”
Alle MH17-nabestaanden snakken naar waarheid en gerechtigheid. Waarom moesten hun dierbaren op 17 juli 2014 op een doodgewone (toeristen)vlucht van Schiphol naar Kuala Lumpur sterven door een aanslag met een Russische Buk-raket met 298 doden?
„We willen vijf jaar naar dato eindelijk antwoorden en vervolging van de daders. Daar wachten we al zolang op. We willen alles weten, hoe, waarom, door wie? Onze kinderen zijn op vakantie gegaan en in feite opgelost. We hebben niet eens hun lichamen teruggekregen”, zegt Fredriksz.
Vanochtend lichten het internationale opsporingsteam JIT en het Nederlandse OM nabestaanden in over de actuele stand van zaken in het strafrechtelijk onderzoek. Vanmiddag volgen internationale media. De rechtbank op Schiphol is klaar voor het proces. Naar verwachting zijn er belangrijke ontwikkelingen, waarbij verdachten bekend worden gemaakt.
Moord
„Het mag niet stoppen met een rechtszaak tegen de schuldigen en hun veroordeling. Al was het een verkeerd doelwit, het blijft moord. Maar dit gaat verder. Zowel de autoriteiten in Oekraïne, die het gevaarlijke luchtruim open lieten, als Malaysia Airlines en KLM en tal van andere vliegmaatschappijen die willens en wetens over oorlogsgebied vlogen, mogen de dans niet ontspringen. Ook de Nederlandse regering wist van de risico’s en deed niks”, aldus Fredriksz.
De dood van haar dierbaren is nooit te bevatten, vertelt ze tegenover De Telegraaf. „We blijven vastzitten in een nachtmerrie. Waar je in feite niet meer uitkomt. Maar de volle waarheid zou wel enige verlichting kunnen brengen. Het is vreselijk dat sommige naties nog altijd niet willen meewerken en alleen maar rookgordijnen en nepnieuws verspreiden.”
Afgezien van de fatale ’druk op de Buk-knop’ is Fredriksz ervan overtuigd dat haar kinderen nog in leven zouden zijn als het luchtruim boven Oost-Oekraïne tijdig gesloten zou zijn. „Dagen, weken ervoor waren er zoveel signalen dat het daar gruwelijk mis zou kunnen gaan. Hoe is het mogelijk dat er dan nog tientallen passagiersvliegtuigen mochten overvliegen?”
Veel cruciale vragen dus, ook bij andere nabestaanden. „Het is heel zwaar dat Bryce en Daisy en alle slachtoffers niet meer terugkomen. Toen we het onheilsbericht hoorden bijna vijf jaar geleden, konden we het niet geloven. En nu nog niet.”
AD 19.06.2019 Komt er ooit gerechtigheid voor de passagiers van vlucht MH17? Zullen de mensen die het toestel van Malaysia Airlines uit de lucht schoten boven Oost-Oekraïne ooit voor de rechter komen? Vandaag komt het Joint Investigation Team (JIT) op een persconferentie met nieuwe ontwikkelingen in het strafrechtelijk onderzoek.
Het JIT, waarin Nederland, Australië, België, Maleisië en Oekraïne samenwerken, informeert ’s ochtends om 10.30 uur de nabestaanden van de MH17-slachtoffers over de stand van zaken in het onderzoek naar de ramp. Om 13.00 uur volgt dan een internationale persconferentie vanuit een zalencomplex in Nieuwegein.
Ook vandaag komt het onderzoekscollectief Bellingcat met een lijvig rapport. Die burgeronderzoekers hebben zich vastgebeten in de zaak en kwamen de afgelopen jaren met meerdere onthullingen. ,,We komen met een rapport van honderd pagina’s waarin we heel gedetailleerd ingaan op de afgeluisterde telefoongesprekken van die periode.
We denken dat we nu iedereen in die gesprekken wel geïdentificeerd hebben en zullen daar namen van noemen”, zei Bellingcat-oprichter Eliot Higgins eerder in gesprek met deze krant. De telefoontaps zijn afkomstig van de Oekraïense inlichtingendienst die ze na de ramp openbaar maakte.
Wat weten we al?
We weten dat vlucht MH17 onderweg van Amsterdam naar Kuala Lumpur op 17 juli 2014, bijna vijf jaar geleden dus, uit de lucht is geschoten bij het Oost-Oekraïense dorp Hrabove. Bij de crash kwamen 298 mensen om: 283 passagiers en 15 bemanningsleden. 196 inzittenden hadden de Nederlandse nationaliteit.
Het JIT heeft vastgesteld dat MH17 uit de lucht is geschoten door een BUK-raket, die afkomstig was van een installatie van de 53ste Luchtafweerbrigade van het Russische leger. De raket is volgens het JIT afgeschoten vanuit een veld ten zuiden van de plaats Snizjne. Dat gebied was op dat moment in handen van pro-Russische separatisten. Rusland ontkent betrokkenheid, in september vorig jaar meldde het Russische ministerie van Defensie dat de BUK-raket afgevuurd was door Oekraïne.
Het Nederlandse Openbaar Ministerie, dat een leidende rol heeft in het team, wil er nog niets over zeggen. Maar de Oekraïense vice-minister van Buitenlandse Zaken Olena Zerkal zei gisteren dat er zeker vier namen genoemd gaan worden van verdachten, die vier zullen ook worden aangeklaagd en vervolgd.
Ze reageerde bevestigend op de vraag of het hogere officieren van het Russische leger betreft. ,,Maar het aantal mensen dat hierbij is betrokken, zal veel groter zijn dan de vier die worden genoemd”, stelde Zerkal. Het afvuren van de BUK-raket is volgens haar ‘onmogelijk zonder toestemming van de top’. Ook zei Zerkal dat ‘er al informatie is hoe de BUK daar is gekomen, maar nog niet over wie geschoten heeft’.
Er zijn de afgelopen jaren al diverse namen van betrokkenen genoemd: niet de man die de knop indrukte, wel van hoge Russische officieren in de regio. TV-programma Nieuwsuur probeerde een paar weken geleden in de Russische plaats Koersk commentaar te vragen aan de commandant van de 53e Luchtafweerbrigade, Sergej Moetskajev.
Hij liep weg van de camera. Andere namen van betrokkenen die de afgelopen jaren zijn genoemd: Oleg Ivannikov (codenaam Oreon, kolonel bij de Russische inlichtingendienst GRu en in 2014 aanwezig in de regio Luhansk), Igor Girkin (ook wel Strelkov genoemd, leider van de pro-Russische rebellen in Donetsk) en generaal-majoor Sergej Doebinski (alias Khmury, stond in 2014 aan het hoofd van de inlichtingendienst van de pro-Russische rebellen in Donetsk).
Wat moeten we verwachten van een eventueel proces?
Als het uiteindelijk tot een proces komt, zal dat worden gehouden in de rechtbank bij Schiphol. De verdachten zullen worden berecht volgens het Nederlandse recht, zo is afgesproken tussen de betrokken landen. Tijdens een proces zullen ook de nabestaanden spreekrecht krijgen. Maar of er ook verdachten aanwezig zullen zijn, is zeer de vraag.
Rusland levert in principe geen onderdanen uit. Het proces zal dan uitdraaien op een zogeheten verstekprocedure, waarbij de verdachten niet aanwezig zijn. Göran Sluiter, advocaat en hoogleraar Internationaal Strafrecht: ,,Een verstekprocedure is een onding. Een vonnis in zo’n zaak is een soort tussenstand, geen eindstand. Maar het alternatief is dat je wacht tot de verdachten verschijnen. Dan laat je je eigenlijk gijzelen door de Russen.”
Evert van Zijtveld verloor zijn zoon en dochter en zijn schoonouders bij de MH17-ramp. Voor hem is vervolging belangrijker dan namen van daders.
Brokstukken op de crashplek van de Boeing 777 van Malaysia Airlines. Vlucht MH17 was op weg van Amsterdam naar Kuala Lumpur. Alle 283 passagiers en 15 bemanningsleden zijn omgekomen.Beeld AFP
VK 19.06.2019 Het internationale Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar vlucht MH17, maakt woensdag de namen bekend van enkele verdachten die mogelijk zullen worden vervolgd voor hun aandeel in de ramp.
Volgens de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Olena Zerkal gaat het voorlopig om vier verdachten. Ongetwijfeld heeft het JIT nog een reeks andere verdachten in het vizier.
Het wordt voor het eerst dat het JIT namen van verdachten noemt. Eerder stelde het JIT al vast dat het Maleisische toestel met een Buk-raket van Russische makelij was neergeschoten vanuit rebellengebied. Daarbij kwamen alle 298 inzittenden van het vliegtuig om. Volgens het JIT is het zeker dat de Buk-installatie waarmee de raket afgevuurd afkomstig was van de 53ste luchtverdedigingsbrigade uit het Russische Koersk.
Op grond van foto’s en video’s op sociale media kon het JIT de route reconstrueren die de Buk-installatie heeft gevolgd vanuit Koersk naar de plaats van de lancering, een landbouwveld bij Pervomajske even ten zuiden van de stad Snizjne. Dat gebied was op 17 juli 2014 in handen van de separatisten.
Volgens het JIT lijdt het geen twijfel dat het steeds om dezelfde Buk-installatie gaat. Dat viel af te leiden uit een zevental specifieke kernmerken van het gevaarte, zoals beschadigingen op de zijkant en het nummer waarvan één cijfer onleesbaar was: 3×2.
Het JIT maakte vorig jaar al bekend dat het enkele tientallen figuren in het vizier had. Het ligt voor de hand dat één van hen Sergej Moetsjkajev is, de commandant van de 53ste luchtverdedigingsbrigade. Als commandant van de brigade moet hij van het transport op de hoogte zijn geweest.
Op deze anonieme foto, genomen op 17 juli 2014 in de Oekraïense plaats Makijivka en vrijgegeven door het OM en het JIT, staat het Buk-lanceersysteem dat waarschijnlijk verantwoordelijk is voor het neerhalen van vlucht MH17. Beeld AP
Eerder stelde de Onderzoeksraad voor Veiligheid al vast dat het transport van de Buk geregeld werd door Sergej Petrovski, een voormalig officier van de Russische militaire inlichtingendienst GROe die zich bij de separatisten in het oosten van Oekraïne had aangesloten.
Bellingcat
Het onderzoekscollectief Bellingcat concludeerde op grond van telefoongesprekken dat Petrovski in werkelijkheid Sergej Doebinski heet. Hij maakte deel uit van een commando-eenheid die onder de GROe viel en vocht eerder in Tsjetsjenië, zoals veel andere Russen die zich bij de separatisten aansloten.
Bellingcat achterhaalde ook de identiteit van een aantal andere sleutelfiguren uit de operatie om de rebellen te voorzien van een luchtdoelraket, waarmee zij zich tegen de aanvallen van Oekraïense gevechtsvliegtuigen hoopten te verdedigen.
Daarbij gaat het onder meer om Oleg Ivannikov, die tot voor kort voor de Russische militaire inlichtingendienst werkte. Ivannikov had in de zomer van 2014 in het rebellenbolwerk Loehansk feitelijk het commando over de troepen van de pro-Russische separatisten en de Russen die aan hun kant meevochten.
Verder identificeerde Bellingcat een Russische generaal die bij de levering van de Buk betrokken was en schuilging achter de codenaam ‘Delfin’ (Dolfijn): Nikolaj Tkatsjov. Hij was twee jaar geleden nog in dienst bij de Russische strijdkrachten als hoofdinspecteur van het Centrale Militaire District van de Russische Federatie.
Ook gaf het onderzoekscollectief een reeks namen vrij van militairen van het 2de bataljon van de 53ste luchtbrigade, die de Buk-installatie begeleidden op weg naar de separatisten in Oekraïne, al publiceerde Bellingcat van hun achternamen alleen de initialen, om het onderzoek van het JIT niet in de weg te lopen.
De MH17 Recovery Mission aan het werk in het rampgebied. De cockpit is geborgen. Beeld Pierre Crom / ANP
Sleutelfiguur in dit rijtje was (naast Moetsjkajev) een zekere Dmitri T., de commandant van het 2de bataljon. Hij is vermoedelijk bij de lancering geweest of moet in ieder geval weten wie er op dat moment deel uitmaakte van de bemanning. Volgens Bellingcat is het zeer onwaarschijnlijk dat de Russen de Buk hebben overgedragen aan de separatisten, omdat voor de bediening van een dergelijk wapen een gedegen opleiding nodig is.
Bellingcat heeft ook aan de hand van berichten op de sociale media, waaronder Vkontakte (het Russische Facebook) en andere sites, tal van details kunnen achterhalen van pro-Russische separatisten die bij de operatie betrokken waren. Het onderzoekscollectief publiceert woensdag een nieuw rapport met een reeks namen van sleutelfiguren en bewijzen voor hun rol bij het neerhalen van MH17.
Ook het JIT beschikt over die informatie, maar voor het internationale onderzoeksteam ligt de lat aanzienlijk hoger als het om het bewijsmateriaal gaat. Dat moet in een rechtszaak overeind blijven. Of de verdachten ooit voor de rechter zullen komen, is de vraag. Rusland weigert zijn eigen burgers uit te leveren, zodat de verdachten hooguit bij verstek kunnen worden veroordeeld.
LEES TERUG WAT WIJ EERDER SCHREVEN OVER DE ACTIES VAN JIT EN BELLINGCAT OMTRENT DE RAMP VAN MH17
Woensdag maakt het internationale onderzoeksteam JIT namen bekend van personen die betrokken waren bij het neerhalen van vlucht MH17. Tegelijk publiceert onderzoekscollectief Bellingcat een rapport met namen van mogelijke daders. Is het toeval dat beide op dezelfde dag publiceren, of werken ze samen?
AD 19.06.2019 Onderzoekscollectief Bellingcat heeft in kaart gebracht wie er medeverantwoordelijk zijn voor het neerhalen van vlucht MH17. Zij hebben aanwijzingen dat het team van de Russische inlichtingenofficier Sergej Doebinski het neerhalen ingang heeft gezet. Echter, wie exact opdracht heeft gegeven om de Buk-raket af te vuren en wie vervolgens de raket afvuurde, is nog altijd niet met zekerheid vast te stellen, zeggen de burgeronderzoekers.
Er zijn aanwijzingen dat officier Sergej Doebinski, hoofd van de militaire inlichtingendienst van de pro-Russische rebellen in de Oekraïense regio Donetsk, het bevel tot schieten gaf, maar dat is nog niet hard te maken. Bij de ramp met het toestel van Malaysia Airlines kwamen alle 298 inzittenden om het leven.
Door middel van onder meer analyse van onderschepte telefoongesprekken, zegt Bellingcat onder andere zeker te weten welke officieren op de hoogte waren van het transport van de Buk-raket waarmee het vliegtuig werd neergeschoten, en door wie deze raket was besteld.
Het bijna honderd pagina’s tellend rapport verscheen kort voor de persconferentie van het internationale Joint Investigation Team (JIT) met de nieuwste bevindingen in het strafrechtelijk onderzoek naar het neerhalen van MH17. Het is nog niet bekend wat het JIT bekend gaat maken, mogelijk wordt er meer duidelijk over de rechtszaak tegen verdachten.
Onduidelijk blijft, ook na dit rapport, welke soldaten of rebellen precies de bemanning van de BUK-installatie vormden. Het hanteren van de installatie en lanceren van een raket vergt training. Mogelijk reisden Russische soldaten mee met de BUK-installatie, maar daar is nog geen duidelijkheid over.
Wie deed wat?
Bellingcat is dieper gedoken in door de Oekraïense veiligheidsdiensten (SBU) getapte telefoongesprekken van de mannen die mogelijk betrokken waren bij het bestellen, transporteren en afvuren van de Buk.
Het rapport meldt dat de Buk is aangevraagd door Doebinski. Hij – of iemand dicht bij hem – heeft waarschijnlijk ook toestemming gegeven om de Buk af te vuren. Volgens het onderzoekscollectief wijst alle informatie erop dat onder anderen de voormalige Russische inlichtingenofficier Igor Girkin volledig op de hoogte was van de import van de Buk-raket. Girkin kwam eerder al als verdachte in beeld, omdat een internetpagina met banden met zijn rebellengroep kort na het neerhalen van het toestel de verantwoordelijkheid voor de daad claimde.
Igor Bezler, een van de kopstukken van de pro-Russische seperatisten in het oosten van Oekräine, zag vlucht MH17 waarschijnlijk aan voor een vijandelijk toestel. Hij zei in een getapt gesprek met een ondergeschikte deze infomatie “hogerop” te melden. Mogelijk is op basis van deze informatie het bevel vuren gegeven.
Vostok Bataljon
De onderzoekers hebben ook opgeschreven hoe de verschillende verdachten zich tot elkaar verhouden en hoe ze samenwerkten. Het was de inlichtingentak van de pro-Russische rebellen in Donetsk (onder leiding van de eerder genoemde Doebinski) die de BUK-installatie regelden. Het Vostok Bataljon, een aparte gevechtsgroep, van diezelfde rebellen vervoerde de BUK vanaf de Russische grens naar de plek vanaf waar werd geschoten. De Bezler-groep (van Igor Bezler) spotte MH17 en gaf de locatie van het toestel door.
NOS 19.06.2019 Het is een belangrijke dag voor nabestaanden van de 298 omgekomen passagiers en bemanningsleden van vlucht MH17. Zij hopen vandaag, bijna vijf jaar na het neerhalen van het vliegtuig, te horen dat Nederland verdachten voor de rechter gaat brengen.
Het Joint Investigation Team (JIT) maakt straks meer bekend over het onderzoek naar de ramp met de MH17. De Boeing 777 van Malaysia Airlines werd in 2014 boven Oekraïne neergeschoten met een Buk-raket. Het internationale onderzoeksteam stelde vorig jaar vast dat het ging om een raket van het Russische leger.
De NOS zendt de persconferentie van het JIT vanaf 13.00 uur live uit, op NPO 1, NPO Radio 1, op NOS.nl en op onze Facebook- en YouTube-pagina’s.
Volgens Oekraïne maakt het JIT vandaag de namen van de eerste vier verdachten bekend die zullen worden vervolgd. Het JIT zelf wil dat niet bevestigen. Oekraïne maakt wel deel uit van het internationale onderzoeksteam.
Of de verdachten Russische militairen zijn, is onduidelijk. Eerder is wel vastgesteld dat de Buk-raket vanuit Rusland naar Oost-Oekraïne is gebracht, waar op dat moment zwaar werd gevochten tussen het Oekraïense leger en pro-Russische rebellen. De dag na het neerhalen van MH17 werd de raketinstallatie weer teruggebracht naar Rusland.
Het Joint Investigation Team dat de ramp onderzoekt, kwam vorig jaar mei met een rapport over de herkomst van de Buk-raket. Deze animatie vat de conclusies samen:
Animatie (kort): onderzoek naar Buk-raket die MH17 neerhaalde
Het JIT gaat ervan uit dat het neerhalen van MH17 een vergissing was. Mogelijk is het toestel aangezien voor een vijandelijk vliegtuig.
Hoewel al veel namen van betrokken militairen boven water zijn gehaald, is tot nu toe altijd onduidelijk gebleven wie de opdracht gaf om te schieten en wie de raket daadwerkelijk afvuurde. Volgens Oekraïne kan het JIT daarover ook nu nog geen duidelijkheid scheppen.
De MH17 bij de start op Schiphol, op 17 juli 2014. De foto is gemaakt door een amateurfotograafANP
Vandaag komt ook het internationale onderzoekscollectief Bellingcat met de resultaten van verder onderzoek naar MH17. De groep presenteert nieuwe namen van mensen die direct of indirect betrokken zijn bij de beschieting van MH17.
Bellingcat baseert zich onder meer op een groot aantal tapgesprekken van de Oekraïense geheime dienst die openbaar zijn gemaakt. De onderzoekers delen hun bevindingen steevast met het JIT. Dat trok de afgelopen jaren al meerdere keren dezelfde conclusies als Bellingcat.
Het rapport verschijnt vanochtend, kort voor de persconferentie in Nieuwegein van het JIT. Voor de persconferentie worden nabestaanden geïnformeerd over de nieuwe ontwikkelingen in het strafrechtelijk onderzoek.
NU 19.06.2019 Het Joint Investigation Team (JIT) doet woensdagmiddag voor het eerst in ruim een jaar nieuwe mededelingen over de voortgang van het onderzoek naar de MH17-ramp. Naar verwachting noemt het team namen van verdachten die betrokken waren bij het neerhalen van het toestel in juli 2014.
De nabestaanden zullen woensdagochtend eerst worden bijgepraat, daarna zal een persconferentie worden gehouden.
Het JIT, een samenwerkingsverband tussen Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne, doet juridisch onderzoek naar het neerhalen van de Boeing van Malaysia Airlines op 17 juli 2014. Hierbij kwamen alle 298 inzittenden om, onder wie 196 Nederlanders.
Eerder bleek uit onderzoek van het JIT al dat het toestel is neergehaald met een buk-raket van Russische makelij. De lanceerinstallatie was afkomstig van een Russische basis bij Koersk.
Onderzoekscollectief Bellingcat publiceerde op woensdagochtend al een lijst met namen van mensen die mogelijk betrokken zijn bij het neerhalen van het vliegtuig.
Nederland overlegt al een jaar met Rusland over aansprakelijkheid
Het team heeft op basis van foto’s en video’s op sociale media gereconstrueerd welke route de installatie vanuit Koersk heeft afgelegd. Het gebied waar de raket op 17 juli 2014 werd afgeschoten, was op dat moment in handen van Russische separatisten.
Nederland en Australië stelden Rusland in mei 2018 aansprakelijk voor een aandeel in het neerhalen van vlucht MH17. Het land ontkent betrokkenheid. Maar sindsdien worden achter de schermen wel diplomatieke gesprekken gevoerd.
‘Ook bij verstek is veroordeling van groot belang’
Strafrechtdeskundige Marieke de Hoon van de Vrije Universiteit denkt niet dat het JIT met harde beschuldigingen komt als het team geen hard bewijs voor betrokkenheid van bepaalde personen heeft gevonden.
“Ook als Rusland verdachten niet uitlevert, is het van grote betekenis als in Nederland een onafhankelijke rechter oordeelt dat het bewijs standhoudt”, legt ze uit in de NU.nl-podcast Dit wordt het nieuws. “Dat is niet alleen belangrijk voor de nabestaanden, maar ook voor de staatsaansprakelijkheid van Rusland waar nu over wordt gepraat.”
Belangrijke vraag is de intentie van de verdachten
In een mogelijke rechtszaak is de vraag ook wat de intentie van mogelijke verdachten is geweest, legt De Hoon uit. “Het lijkt een fout te zijn geweest; mogelijk dacht het peloton dat het een Oekraïens vliegtuig was. Maar een militair heeft wel de verplichting om – voordat hij een raket afvuurt – een doelwit goed te identificeren. Als je een buk-raket de lucht inschiet zonder over de juiste gegevens over de identiteit van een toestel te beschikken, dan neem je bewust het risico een burgertoestel neer te halen.”
Rusland is volgens internationale regels verplicht mee te werken aan het internationale onderzoek. Maar tegelijkertijd staat in de Russische grondwet dat het land zijn onderdanen niet voor strafonderzoeken mag uitleveren aan andere landen. In dat geval zou een Russische verdachte in Nederland bij verstek door een rechtbank kunnen worden veroordeeld.
“Die persoon is dan wel veroordeeld”, schetst De Hoon. “Dit betekent dat de bewegingsvrijheid van zo iemand enorm wordt beperkt. Zodra hij naar het buitenland gaat, kan Nederland het land waar hij heengaat vragen om uitlevering. Zo’n persoon wordt heel erg afhankelijk van de gunst van het Russische regime en dat kan in de loop van de jaren nog weleens veranderen.”
Eliot Higgins (m) van open source onderzoeksorganisatie Bellingcat tijdens een persconferentie over bevindingen in het onderzoek naar de ramp met vlucht MH17.Beeld ANP
VK 18.06.2019 Woensdag maakt het internationale onderzoeksteam JIT namen bekend van personen die betrokken waren bij het neerhalen van vlucht MH17. Tegelijk publiceerde onderzoekscollectief Bellingcat een rapport met namen van mogelijke daders. Is het toeval dat beide op dezelfde dag publiceren, of werken ze samen?
September 2014, amper twee maanden na de ramp met MH17. Het internationale onderzoeksteam JIT tempert alvast de verwachtingen: het onderzoek naar MH17 zal een kwestie van de ‘lange adem’ worden. Tien officieren van justitie en honderd rechercheurs beginnen aan een monsterklus.
Er zijn honderden filmpjes en 20 duizend foto’s naar het JIT verzonden en de rechercheurs gaan alles op bruikbaarheid toetsen. Het OM destijds: ‘Het is veel werk om steeds opnieuw te bepalen wat de waarde is van wat op internet wordt gepubliceerd en of het als bewijs kan dienen.’
Bellingcat is dan al een stuk verder. Een paar dagen daarvoor publiceert het onderzoekscollectief een eerste verhaal over MH17: de BUK-raket waarmee het toestel is neergeschoten, is afkomstig uit Rusland. Fragmenten uit camerabeelden van passerende automobilisten hebben de route van het BUK-transport vanuit Rusland naar Oekraïne vastgelegd. Bellingcat heeft die beelden geanalyseerd en getoetst.
In deze beide aankondigingen schuilt het verschil tussen het onderzoeksteam en de vrije burgerjournalisten van Bellingcat: de één werkt formeel, minutieus en gericht op het onderbouwen van bewijs. De ander heeft alleen de beschikking over openbare bronnen en werkt doelmatiger en sneller.
Dat is in het begin even schrikken voor het onderzoeksteam. ‘Oei, wat gebeurt hier. We zijn gewend dat wij meer weten dan de buitenwereld en dat we in relatieve rust ons onderzoek kunnen doen’, zegt Wilbert Paulissen, hoofd Nationale Recherche, over de ervaring met Bellingcat in de documentaire Bellingcat – Truth in a Post-Truth World. ‘Nu waren er onderzoekers die al vrij snel met een mogelijk scenario kwamen.’
Scenario’s uitsluiten
Dat blijft jarenlang de verhouding: Bellingcat is sneller en vluchtiger. Het JIT presenteert bevindingen als die ondubbelzinnig geverifieerd zijn en als alternatieve scenario’s uitgesloten kunnen worden. Een half jaar na het eerste rapport komt Bellingcat met meer achtergronden over de BUK en de betrokkenheid van de 53ste brigade van het Russische leger bij het transport ervan.
Een conclusie die pas drie jaar later door het JIT wordt bevestigd. Bellingcatonderzoeker Daniel Romein: ‘Zij moeten op een formelere wijze te werk gaan en kunnen niet zomaar in het wilde weg naar sociale mediaprofielen gaan zoeken. Dat verklaart waarom wij soms tot bepaalde zoekresultaten komen, waar zij door privacywetgeving lastiger bij kunnen.’
De methode-Bellingcat inspireert de onderzoekers ook. Paulissen in de documentaire: ‘We moeten zelf ook dat internet op en wat zij brengen daar moeten we serieus naar kijken.’ Het onderzoeksteam slaat in de eerste weken 350 miljoen webpagina’s op vol foto’s en video’s uit Oost-Oekraïne. Het gaat blogs, tweets en fora doorzoeken.
Precies datgene waar Bellingcat zo sterk in is. En in zekere zin vullen ze elkaar ook aan. Als het JIT in 2016 geluidsopnamen publiceert van twee Russische betrokkenen, weet Bellingcat met andere media een van hen te identificeren als een hooggeplaatste medewerker van de Russische militaire inlichtingendienst.
Hierin zit ook het verschil in werkwijze. Bellingcat werkt gericht, op zoek naar bevestiging. Het JIT werkt ongerichter: het verzamelt zo veel mogelijk bewijs en gaat daarin zoeken naar patronen en bruikbare aanwijzingen. Bovendien moeten de bevindingen van het JIT standhouden in een rechtszaal, dus voorzien zijn van steekhoudend ondersteunend bewijs. Een foto van het BUK-transport die door een automobilist gemaakt is, kan gemanipuleerd zijn.
Het JIT moet de originele beelden opvragen, eventueel voorzien van een getuigenverklaring. Romein: ‘Het JIT zal zeker beschikken over veel meer bewijsstukken, zoals getuigenverklaringen en foto’s en video’s, die nooit online zijn verschenen. Wellicht juist door de grote hoeveelheid aan materiaal die zij hebben, kost het ook veel meer tijd om daarin te zoeken.’
Opvallend is dat ze weleens gelijktijdig publiceren. Dat betekent niet dat ze het werk op elkaar afstemmen, zeggen beide resoluut. Een woordvoerder van het OM: ‘We stemmen niets af met Bellingcat. Zij leveren ons soms informatie maar ze beslissen zelf wanneer ze hun eigen rapporten publiceren.’ Romein: ‘Er is echt geen sprake van samenwerking.’
De verhouding is eerder ongelijk: Bellingcat geeft, het JIT neemt. Romein: ‘We hebben zo nu en dan contact, zeker als we nieuwe zoekresultaten hebben. Het blijft echter altijd vrij formeel: zij stellen veel vragen aan ons, maar wij hebben geleerd zelf geen vragen te stellen. Ze hebben duidelijk gemaakt daar geen antwoord op te geven in het kader van het strafrechtelijk onderzoek.’
Dat beide woensdag publiceren heeft te maken met de nabestaanden. Het onderzoek van Bellingcat was al eerder klaar, maar toen de organisatie begreep dat het JIT met namen en aanklachten zou komen, besloot het te wachten totdat ook de nabestaanden geïnformeerd zouden zijn.
Aanklachten
Het Joint Investigation Team (JIT) maakt woensdag vier namen bekend van verdachten die mogelijk worden vervolgd. Dat heeft de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Olena Zerkal tegen lokale media gezegd. ’De namen zullen worden bekendgemaakt. Er komen aanklachten,’ aldus Zerkal tegen Interfax-Ukraine. Het JIT houdt woensdag om 13.00 uur een persconferentie. Voorafgaand worden nabestaanden ingelicht.
LEES MEER;
De Nederlander die vanuit huis het MH17-gebied uitkamde
Een Nederlander stond aan de basis van het nieuwe rapport over de MH17-ramp van het onderzoeksteam Bellingcat. Hij vertelt over zijn speurtocht op internet. ‘Ik wilde weten wie het had gedaan.’
Daders neerhalen MH17 komen langzaam maar zeker in het vizier
Uiterst voorzichtig, en daardoor met een slakkengangetje, tracht het internationale onderzoeksteam JIT de zaak rond te krijgen tegen de daders van het neerhalen van vlucht MH17. Maar voortgang is er zeker. ‘Het net begint zich te sluiten.’
Nederland stelt Rusland aansprakelijk voor neerhalen MH17: ‘We zullen niet rusten tot de daders zijn gepakt’
Nederland en Australië eisen dat Rusland verantwoordelijkheid neemt voor de ramp met vlucht MH17. Voor de twee landen staat nu ‘onomstotelijk vast’ dat er een directe link is tussen het Russische leger en de BUK-raket waarmee het passagiersvliegtuig bijna vier jaar geleden werd neergeschoten.
NOS 18.06.2019 Er zullen morgen op de persconferentie van het Joint Investigation Team (JIT) vier namen bekendgemaakt worden van personen die verantwoordelijk zouden zijn voor het neerhalen van vlucht MH17. Dat heeft de Oekraïense onderminister van Buitenlandse Zaken, Olena Zerkal, gezegd tegen persbureau Interfax.
“De namen zullen worden bekendgemaakt. Er komen aanklachten”, aldus Zerkal over de persconferentie in Nieuwegein van het internationale onderzoeksteam dat het neerhalen van vlucht MH17 onderzoekt. Eerst gaat justitie bekijken of er een zaak tegen de vier komt. Als die er komt, zal die vervolgens dienen bij de rechtbank op Schiphol.
Volgens Zerkal zijn de vier verdachten nog maar het begin. “Het aantal mensen dat hierbij betrokken is, is veel groter”. Tegenover RTL Nieuws zegt Aleksandr Borodaj, die ten tijde van de MH17-ramp leider was van de pro-Russische rebellen in Oost-Oekraïne, zich “absoluut geen zorgen” te maken over een mogelijke rechtszaak. “Ik voel me niet verantwoordelijk”, zegt hij.
Het JIT laat weten niet op de uitspraken van de Oekraïense onderminister te willen reageren. Vrijdag kondigde het onderzoeksteam de persconferentie aan vanwege “ontwikkelingen in het strafrechtelijk onderzoek”. Kort voor de persconferentie worden nabestaanden ingelicht.
Buk-raket
Het JIT werd in 2014 opgericht, ruim een maand nadat het toestel van Malaysia Airlines boven Oekraïne met een Buk-raket was neergehaald. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven.
De onderzoekers concludeerden eerder dat de Buk-raket waarmee het toestel werd neergehaald afkomstig was van een installatie van een brigade van het Russische leger. Nederland stelde Rusland daarom in mei vorig jaar aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van het toestel.
Eerder achterhaalde het internationale onderzoekscollectief Bellingcat namen van verschillende Russische militairen die betrokken zouden zijn geweest bij het afvuren van de Buk-raket. Verder komt Bellingcat zelf morgen nog met nieuwe bevindingen uit het eigen MH17-onderzoek.
Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten waardoor 298 mensen omkwamen, onder wie 193 Nederlanders.Ⓒ REUTERS
Telegraaf 18.06.2019Het Joint Investigation Team (JIT) dat het neerhalen van vlucht MH17 onderzoekt, maakt woensdag vier namen bekend van verdachten die mogelijk worden vervolgd. Dat heeft de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Olena Zerkal gezegd tegen lokale media.
„De namen zullen worden bekendgemaakt. Er komen aanklachten”, zei ze tegen Interfax-Ukraine. Justitie gaat vervolgens bekijken of er een zaak tegen de vier komt die dan zal dienen bij de rechtbank op Schiphol. Volgens Zerkal gaat het om een topje van de ijsberg. „Het aantal mensen dat hier bij betrokken is zal veel groter zijn dan de vier die worden genoemd.”
Het JIT kondigde eerder een persconferentie voor woensdag aan. Voorafgaand worden nabestaanden ingelicht.
Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten waardoor 298 mensen omkwamen, onder wie 193 Nederlanders. Het staat volgens het JIT vast dat het vliegtuig is neergehaald met een Buk-raket die afkomstig was van de 53e luchtafweerraketbrigade uit Koersk, een onderdeel van het Russische leger.
AD 18.06.2019 Het Joint Investigation Team (JIT) dat het neerhalen van vlucht MH17 onderzoekt, maakt morgen vier namen bekend van verdachten die mogelijk worden vervolgd. Dat heeft de Oekraïense vice-minister van Buitenlandse Zaken Olena Zerkal gezegd tegen persbureau Interfax.
,,De namen zullen worden bekendgemaakt. Er komen aanklachten’’, zei ze tegen Interfax-Ukraine. Justitie gaat vervolgens bekijken of er een zaak tegen de vier komt. Deze zal dienen bij de rechtbank op Schiphol.
Volgens Zerkal gaat het om een topje van de ijsberg. ,,Het aantal mensen dat hier bij betrokken is zal veel groter zijn dan de vier die worden genoemd.” Zerkal reageerde bevestigend op de vraag of het hogere officieren van het Russische leger betreft. Ze legde uit dat het afvuren van de luchtafweerraketsysteem ‘onmogelijk is zonder toestemming van de top’. Ook zei Zerkal dat ‘er al informatie is hoe de BUK daar is gekomen, maar nog niet over wie geschoten heeft’.
Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten waardoor 298 mensen omkwamen, onder wie 193 Nederlanders. Het staat volgens het JIT vast dat het vliegtuig is neergehaald met een Buk-raket die afkomstig was van de 53e luchtafweerraketbrigade uit Koersk, een onderdeel van het Russische leger. Die BUK-installatie zou in Oost-Oekraïne zijn geweest om de pro-Russische rebellen daar te helpen.
Wie zijn de verdachten?
Het JIT kondigde eerder een persconferentie voor morgen aan. Voorafgaand worden nabestaanden ingelicht. Het Nederlandse Openbaar Ministerie, dat een leidende rol in het JIT heeft, wil voorafgaand aan de persconferentie nog niet zeggen of het inderdaad namen van verdachten gaat noemen. Ook Oekraïne maakt onderdeel uit van het JIT en heeft dus kennis van de inhoud van de persconferentie van morgen.
De onderzoekers melden eerder al dat ze zo’n honderd mensen in beeld hadden die mogelijk betrokken waren bij de aanslag. Het onderzoekscolleftief Bellingcat noemde eerder twee specifieke namen: de Russische kolonel Oleg Ivannikov van de militaire inlichtingendienst GRu en kolonel-generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjov.
Ivannikov, codenaam Oreon, zou ten tijde van het neerhalen van MH17 de baas zijn geweest in de rebellen-regio Luhansk en daardoor geweten hebben van de aanwezigheid van de BUK-raket in het gebied. Op een door de Oekraïnse veiligheidsdienst afgeluisterd telefoongesprek zegt hij een paar dagen voor de ramp : ,We hebben een BUK, we schieten ze naar de hel.” Daarmee doelde hij toen waarschijnlijk op de bedoeling een Oekraïens militair toestel neer te halen. Tkastjov , codenaam Delfin, is ook te horen in afgeluisterde gesprekken. Zijn rol is nog niet duidelijk.
53e Luchtafweerbrigade
Het JIT stelde eerder al vast dat de BUK-raket toebehoorde aan de 53e Luchtafweerbrigade. Een deel van die brigade zou vanuit hun basiskamp Koersk naar Oekraïne zijn gereisd om de pro-Russische rebellen te helpen. Nieuwsuur probeerde de commandant van de 53e brigade, Sergej Moetskajev, enkele weken geleden vragen te stellen over MH17. De commandant liep daarop weg. Mogelijk houdt het JIT ook hem verantwoordelijk: als commandant van de brigade zou hij op de hoogte moeten zijn van waar de BUK-installatie was.
Een Oekraïnse legerofficier, die overliep naar de pro-Russische rebellen maar nu terecht staat in Kiev, noemt tegen Nieuwsuur nog twee andere namen: generaal-majoor Sergej Doebinski en diens adjunct Oleg Poelatov. Zij zouden leiding hebben gegeven aan een speciale veiligheidsdienst in het gebied die in 2014 is opgericht.
MSN 18.06.2019 Het Joint Investigation Team (JIT) dat het neerhalen van vlucht MH17 onderzoekt, maakt woensdag vier namen bekend van verdachten die mogelijk worden vervolgd. Dat heeft de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Olena Zerkal gezegd tegen lokale media.
„De namen zullen worden bekendgemaakt. Er komen aanklachten”, zei ze tegen Interfax-Ukraine. Justitie gaat vervolgens bekijken of er een zaak tegen de vier komt die dan zal dienen bij de rechtbank op Schiphol. Volgens Zerkal gaat het om een topje van de ijsberg. „Het aantal mensen dat hier bij betrokken is zal veel groter zijn dan de vier die worden genoemd.”
Het JIT kondigde eerder een persconferentie voor woensdag aan. Voorafgaand worden nabestaanden ingelicht.
Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten waardoor 298 mensen omkwamen, onder wie 193 Nederlanders. Het staat volgens het JIT vast dat het vliegtuig is neergehaald met een Buk-raket die afkomstig was van de 53e luchtafweerraketbrigade uit Koersk, een onderdeel van het Russische leger.
Telegraaf 14.06.2019 Als het internationale onderzoeksteam JIT woensdag inderdaad verdachten aanwijst van het neerhalen van vlucht MH17, dan is dat „heel belangrijk.” Dat je mensen bestraft voor misdaden „hoort bij een goed werkende samenleving”, zegt minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid.
Het zogeheten Joint Investigation Team presenteert volgende week de nieuwste bevindingen in het strafrechtelijk onderzoek naar het drama, dat 298 mensen het leven kostte. Mogelijk maakt het onderzoeksteam dan namen bekend van mensen die het voor de ramp verantwoordelijk houdt, maar Grapperhaus wil dat niet bevestigen. Eerder concludeerde het JIT al dat het passagiersvliegtuig is neergehaald met een Buk-raket van het Russische leger.
Het Nationaal Monument MH17 in Vijfhuizen ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de vliegramp. Ⓒ Hollandse Hoogte / HH poolfoto
Onacceptabel
De maatschappij „moet laten zien: dit pikken we niet”, stelt een aangedane Grapperhaus. „Zeker als het gebeurt op zo’n verschrikkelijke manier.”
Het JIT liet eerder weten dat berechting van de daders waarschijnlijk binnen vijf jaar na de ramp zou kunnen beginnen. Het is 17 juli vijf jaar geleden dat de MH17 in Oost-Oekraïne neerstortte.
Ook onderzoekscollectief Bellingcat kondigt aan volgende week nieuwe namen te noemen van betrokkenen bij de ramp, schrijft het AD. Het zou gaan om mensen van wie telefoongesprekken zijn afgeluisterd ten tijde van de raketaanslag.
„We komen met een rapport van honderd pagina’s waarin we heel gedetailleerd ingaan op de afgeluisterde telefoongesprekken van die periode. We denken dat we nu iedereen in die gesprekken wel geïdentificeerd hebben en zullen daar namen van noemen”, aldus Bellingcat-oprichter Eliot Higgins.
Telegraaf 14.06.2019 Aanstaande woensdag komt het internationale onderzoeksteam naar de MH17 met nieuws naar buiten. Volgens verslaggever Paul Eldering is rechtvaardigheid voor de nabestaanden een stap dichterbij.
AD 14.06.2019 Nabestaanden van de MH17-ramp zijn voorzichtig positief over een mogelijke doorbraak in het strafrechtelijk onderzoek. Ze hebben grote hoop dat het Joint Investigation Team (JIT) woensdag aankondigt dat de daders bekend zijn en de weg vrij is voor vervolging.
De nabestaanden worden volgende week op een besloten bijeenkomst in Nieuwegein door het internationale onderzoeksteam geïnformeerd over ‘ontwikkelingen in het strafrechtelijk onderzoek’. Volgens RTL Nieuws zal het JIT dan bekend maken dat justitie enkele verdachten gaat vervolgen.
De stichting Vliegramp MH17 wacht de bijeenkomst woensdag af en gaat niet mee in speculaties. ,,Maar het zou een logische stap kúnnen zijn’’, zegt voorzitter Piet Ploeg. ,,Onder nabestaanden is de behoefte aan de volgende stap in het proces heel groot. Het is vooral belangrijk dat het JIT met duidelijkheid komt, gezien alle desinformatie.’’
We wachten er al vijf jaar op. Het idee dat er íets gaat gebeuren, zou al geruststellend zijn. Liever vandaag nog dan morgen, Silène Frederiksz, nabestaande MH17-ramp.
Nabestaanden worden overspoeld met speculaties. Onlangs trok de premier van Maleisië de betrokkenheid van Rusland in twijfel. Ook Rusland weigert medewerking aan het strafrechtelijk onderzoek. Ploeg: ,,De voortdurende ontkenning door Rusland doet nog het meeste pijn.
Dan is het goed als een rechtbank daarover een oordeel kan vellen. Als er een vervolgingsbesluit is genomen, dan zal het nog wel lang duren voor een proces daadwerkelijk van start gaat. Ik bewonder het engelengeduld van nabestaanden.’’
Silène Frederiksz is alle speculaties inmiddels wel gewend. ,,Je moet je hoofd koel houden’’, zegt de Rotterdamse. ,,Ik vertrouw volledig op het JIT. Ik hoop en verwacht ook wel dat ze namen bekend gaan maken en dat ze een begin kunnen maken met de rechtszaak. We wachten er al vijf jaar op. Dat is lang. Het idee dat er íets gaat gebeuren, zou al geruststellend zijn. Liever vandaag nog dan morgen.’’
Die hoop heeft ook Evert van Zijtveld, die zijn twee kinderen verloor bij de ramp. ,,Ik ga ervan uit dat ze allang weten wie bij deze moordpartij betrokken is. Ik verwacht dat ze nu gaan zeggen dat ze de volgende fase ingaan en voldoende bewijzen hebben voor de start van een strafrechtelijk proces. Als ze nu niet met zoiets tastbaars komen, wordt het vertrouwen van nabestaanden verder ondermijnd.’’
OmroepWest 14.06.2019 Er zijn nieuwe ontwikkelingen in het strafrechtelijk onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17. Het internationale onderzoeksteam JIT presenteert woensdag nieuwe bevindingen in Nieuwegein. Dat is vrijdag aan de nabestaanden gemeld. ‘Hopelijk wordt ons wachten beloond’, zegt nabestaande Hans de Borst uit Monster.
De Borst verloor zijn 17-jarige dochter Elsemiek bij de vliegtuigcrash in 2014. Ook Hans ontving vandaag het bericht per mail. ‘Daarin stond dat ik was uitgenodigd voor een besloten bijeenkomst in Nieuwegein, waar die nieuwe ontwikkelingen worden gepresenteerd.’
Naar wat de nieuwe ontwikkelingen zijn, kan hij alleen nog maar gissen. ‘Misschien is het wel de aankondiging dat er een rechtszaak gestart wordt? Of dat ze concrete daders op het oog hebben? Ik heb wel het idee dat het groot nieuws wordt. Anders zouden ze dit op deze manier niet aankondigen.’
Dagelijks bezig met het verlies
Hans vindt het niet lastig om die mail te ontvangen. ‘Ik ben toch dagelijks bezig met het verlies van Elsemiek. Afgelopen woensdag legden we nog stoelen neer bij de Russische ambassade in Den Haag.’ Met die actie protesteerden de nabestaanden tegen de opstelling van Rusland, dat volgens hen geen openheid van zaken wil geven over de betrokkenheid van het land.
Hans: ‘Nu is het wachten op de bevindingen. We wachten al zo lang. Hopelijk wordt ons wachten beloond. Maar anders wacht ik nog wel tien jaar. Als de waarheid maar boven tafel komt.’
Rusland officieel aansprakelijk gesteld
JIT is een samenwerkingsverband tussen Nederland, Australië, België, Maleisië en Oekraïne. Het team doet juridisch onderzoek naar het neerhalen van de Boeing van Malaysia Airlines op 17 juli 2014. Eerder bleek al dat de lanceerinstallatie afkomstig was van een Russische basis bij Koersk.
Nederland stelt Rusland sinds vorig jaar officieel aansprakelijk voor het uit de lucht schieten van het vliegtuig boven Oekraïne. Bij die ramp kwamen 298 mensen om het leven, onder wie 196 Nederlanders. Het toestel was onderweg van Schiphol naar Kuala Lumpur. Rusland ontkent alle betrokkenheid.
NOS 14.06.2019 Het Joint Investigation Team (JIT), het internationale onderzoeksteam dat het neerhalen van vlucht MH17 onderzoekt, geeft woensdag een persconferentie. De aanleiding zijn ontwikkelingen in het strafrechtelijk onderzoek. Meer wil het Openbaar Ministerie er nog niet over kwijt.
Naar verwachting maakt het JIT bekend wie verantwoordelijk worden gehouden voor het neerhalen van het toestel. Eerder achterhaalde het internationale onderzoekscollectief Bellingcat namen van verschillende Russische militairen die betrokken zouden zijn geweest bij het afvuren van de Buk-raket.
Voorafgaand aan de persconferentie worden nabestaanden ingelicht. Die bijeenkomst is besloten. “Ik ga ervan uit dat er belangrijke nieuwe bevindingen zijn”, zegt Piet Ploeg, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17. “Er zit kennelijk voortgang in het onderzoek.”
Vervolging
Ploeg hoopt dat het JIT woensdag aankondigt dat er verdachten vervolgd gaan worden. “Dat is de opmaat naar een rechtszaak. Maar ik ga nu uit van een tussenrapportage, in de aanloop naar een beslissing over vervolging.”
De onderzoekers van Bellingcat komen woensdag ook met nieuwe informatie over MH17. De groep heeft een rapport van honderd pagina’s opgesteld en stelt vrijwel alle namen van direct betrokkenen te hebben achterhaald. Deze informatie is ook gedeeld met het JIT, zegt de oprichter van Bellingcat tegen het AD.
Russische brigade
Het JIT is een internationaal justitieel onderzoeksteam van Nederland, Australië, België, Maleisië en Oekraïne. Het werd in 2014 opgericht, ruim een maand nadat het toestel van Malaysia Airlines boven Oekraïne met een Buk-raket was neergehaald. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven.
Het JIT concludeerde eerder dat de Buk-raket waarmee het toestel werd neergehaald afkomstig was van een installatie van een brigade van het Russische leger. Nederland stelde Rusland daarom in mei vorig jaar aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van het toestel.
AD 14.06.2019 Er lijkt een doorbraak te komen in de MH17-zaak. Onderzoekscollectief Bellingcat zegt volgende week nieuwe namen van betrokkenen bij de aanslag te onthullen. Het Openbaar Ministerie maakt bekend verdachten te gaan vervolgen, meldt RTL Nieuws.
Onderzoekscollectief Bellingcat kondigt aan volgende week nieuwe namen te noemen van betrokkenen bij het neerhalen van vlucht MH17. Het gaat om mensen van wie telefoongesprekken zijn afgeluisterd ten tijde van de raketaanslag. Dat bevestigt Bellingcat-oprichter Eliot Higgins..
We denken dat we nu iedereen in die gesprekken wel geïdentificeerd hebben, aldus Eliot Higgins, Bellingcat .
,,We komen met een rapport van honderd pagina’s waarin we heel gedetailleerd ingaan op de afgeluisterde telefoongesprekken van die periode. We denken dat we nu iedereen in die gesprekken wel geïdentificeerd hebben en zullen daar namen van noemen”, zegt Higgins in gesprek met deze site.
Bellingcat heeft de gegevens ‘al een tijd geleden’ gedeeld met het JIT, het Joint Investigation Team dat de vervolging van MH17 voorbereidt. ,,We willen hun onderzoek natuurlijk niet voor de voeten lopen en zouden niet willen dat er na de publicatie van ons onderzoek informatie offline wordt gehaald voordat het JIT dat heeft gezien.” Het JIT bevestigt informatie van Bellingcat te hebben ontvangen.
Ook persconferentie van JIT
Het wordt sowieso een week van de waarheid voor MH17, want ook het JIT komt aanstaande woensdag met een persconferentie, zo meldde het Nederlandse Openbaar ministerie eerder vandaag. Daar zal het JIT aankondigen enkele verdachten te zullen vervolgen, meldt RTL Nieuws op basis van anonieme bronnen. De verwachting is ook dat namen van verdachten zullen worden genoemd.
53e Russische brigade
Het ministerie van Buitenlandse Zaken zou zich volgens bronnen voorbereiden op de nieuwe onthullingen. Elke stap in het MH17-proces heeft diplomatieke consequenties voor de relatie met Rusland, dat betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17 nog steeds met klem weerspreekt. Eerder maakte het JIT al bekend dat de gebruikte BUK-lanceerinstallatie afkomstig was van de 53ste Brigade van het Russische leger uit Koersk.
Bellingcat deed al veel onderzoek naar de aanslag op het vliegtuig. In mei vorig jaar noemden de burgeronderzoekers al twee namen van direct betrokkenen. Onder meer die van de Russische kolonel Oleg Ivannikov van de militaire inlichtingendienst GRu, hij was toen de hoogste militair in de regio. Ook toen kwam het JIT pal voor die onthulling met een persconferentie.
Telegraaf 14.06.2019 Nabestaanden van de vliegramp met vlucht MH17 hebben te horen gekregen dat er ’nieuwe ontwikkelingen’ in het strafrechtelijk onderzoek zijn. Dat staat in een brief ondertekend door hoofdofficier van justitie Fred Westerbeke.
Woensdag worden de bevindingen gepresenteerd. ,,Graag hadden wij deze uitnodiging eerder verstuurd om u de tijd te geven om voorbereidingen te treffen’’, staat volgens het AD in de brief. Westerbeke, coördinator van het Joint Investigation Team (JIT), wijst op het belang van geheimhouding.
’s Ochtends zullen de nabestaanden worden geïnformeerd over de nieuwe ontwikkelingen in Nieuwegein. Later die dag zullen de media worden ingelicht.
AD 14.06.2019 Er zijn nieuwe ontwikkelingen in het strafrechtelijk onderzoek naar de ramp met vlucht MH17. Het internationale onderzoeksteam zal die woensdag presenteren. Dat schrijft hoofdofficier van justitie Fred Westerbeke vanochtend in een brief aan de nabestaanden.
,,Graag hadden wij deze uitnodiging eerder verstuurd om u de tijd te geven om voorbereidingen te treffen’’, schrijft Fred Westerbeke, coördinator van het Joint Investigation Team (JIT). ,,Vanwege de fase waarin het strafrechtelijk onderzoek zich thans bevindt en het belang van geheimhouding hebben we besloten dit pas nu te doen.’’.
In de brief staat niet welke nieuwe ontwikkelingen er zijn. De nabestaanden worden woensdagochtend tijdens een besloten bijeenkomst in Nieuwegein geïnformeerd. In de middag krijgt de (internationale) pers een presentatie.
In het Joint Investigation Team werken Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne nauw samen. Ze hebben als doel om te achterhalen hoe de ramp kon gebeuren. Ook willen ze de verdachten voor de rechter brengen.
Documenten
De Russische onderzoeksjournalist Pavel Kanygin volgt al vijf jaar lang zeer gedreven het proces rond de aanslag op vlucht MH17. Vorige week publiceerde hij in zijn krant Novaja Gazetanieuwe documenten over Russische betrokkenheid bij de ramp.
De rampvlucht van Malaysia Airlines is dit jaar vijf jaar geleden. Er kwamen 298 inzittenden om het leven, onder wie 196 Nederlanders. Niemand overleefde de ramp.
Het vliegtuig werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, een wapen van Russische makelij. Sinds de ramp wordt er volop onderzoek gedaan naar de daders. Eerder maakte het JIT al kenbaar dat de Buk-raket inderdaad van Russische komaf was en dat hij afkomstig was van een legerbasis bij het Russische Koersk. Dat wordt door de Russen ontkend.
Is over de MH17-ramp alles gezegd en geschreven? BNNVARA maakte vijf portretten van jongeren die ‘het leven vierden’ maar voortijdig hun dood vonden in Oekraïne.
MSN 14.06.2019 Het Joint Investigation Team (JIT) dat onderzoek doet naar het neerhalen van vlucht MH17 maakt bekend dat er ‘nieuwe ontwikkelingen’ zijn in het strafrechtelijk onderzoek. Dat blijkt uit een mail die naar de nabestaanden is verstuurd.
Het JIT maakt aanstaande woensdag bekend om welke nieuwe ontwikkelingen het gaat. Eerst worden nabestaanden ingelicht. Om 13.00 uur wordt de internationale pers op de hoogte gebracht.
In het Joint Investigation Team werken Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne nauw samen. Het doel van het onderzoeksteam is te achterhalen hoe de ramp kon gebeuren en de verdachten voor de rechter te brengen.
196 Nederlanders kwamen om
Een vliegtuig van Malaysia Airlines, vlucht MH17, werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, een wapen van Russische makelij. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
Bij de vorige presentatie door het JIT werd bekendgemaakt dat de Buk-raket die vlucht MH17 neerhaalde afkomstig was van een legerbasis bij het Russische Koersk. Moskou blijft ontkennen en stelt dat er nooit een Russische raketinstallatie de grens met Oekraïne is overgegaan.
Het ministerie van Veiligheid en Justitie mag de verslagen van de vergaderingen die ministers hielden rond de ramp met vlucht MH17 geheimhouden. De Raad van State heeft dat bepaald in een zaak die was aangespannen door de NOS, RTL en de Volkskrant.
Vertrouwelijk
De Raad van State vindt dat geheimhouding door het kabinet, eenheid van regeringsbeleid en de gevoelige aard van de onderwerpen zwaarder wegen dan het belang van openbaarmaking. Daarmee is een eerdere uitspraak van een lagere rechtbank vernietigd.
AD 27.12.2017
Wob-verzoek
De betrokken media hadden de minister van Veiligheid en Justitie inzage gevraagd in alle verslagen van de zogenoemde Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb) en enkele passages van verslagen van de ambtelijke Interdepartementale Commissie Crisisbeheersing (ICCb).
NOS, RTL en de Volkskrant dienden in het najaar van 2014 los van elkaar verzoeken in op basis van de Wet openbaarheid van bestuur. Er werd gevraagd om openbaarmaking van de verslagen van de ministeriële en ambtelijke commissies die zich bezighielden met MH17. De redacties wilden hiermee het kabinetsbeleid na de ramp kunnen reconstrueren. Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 neergeschoten boven Oost-Oekraïne. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven.
In februari bepaalde de rechtbank Midden-Nederland dat deze verslagen openbaar moeten worden gemaakt. Het ministerie ging in beroep, omdat het openbaren van het vertrouwelijk overleg schadelijk kan zijn voor de relatie met andere landen.
In de loop van 2015 werd duidelijk dat het ministerie van Veiligheid en Justitieweigerde veel documenten openbaar te maken. Van documenten die wel werden vrijgegeven, waren hele stukken onleesbaar gemaakt.
AD 09.12.2017
Rechtszaak
Daarop stapten de redacties naar de rechter. De rechtszaak leidde er toe dat wel de ambtelijke stukken grotendeels werden vrijgegeven, maar niet de notulen van de ministers. De Raad van State – het hoogste rechtsorgaan in dit soort zaken – kiest nu de kant van het kabinet.
“De Staat heeft er groot belang bij dat ministers en de overige aanwezigen bij vergaderingen van de commissie, evenzeer als deelnemers aan de ministerraad, onbelemmerd met elkaar kunnen spreken”, aldus de Afdeling bestuursrechtspraak.
AD 14.11.2017
Blunder van Pieter Omtzigt, CDA-woordvoerder MH17
CDA-Tweede Kamerlid Chris van Dam neemt het dossier MH17 over van fractiegenoot Pieter Omtzigt. Dit is het resultaat van een CDA-fractievergadering vanochtend naar aanleiding van de ontstane controverse rond Kamerlid Omtzigt.
NRC Handelsblad onthulde afgelopen weekeinde dat Omtzigt in mei van dit jaar een valse getuige uit Oekraïne had geïnstrueerd wat hij moest zeggen tijdens een bijeenkomst voor nabestaanden van de ramp. Het Kamerlid sprak vooraf aan de bijeenkomst met deze Alexandr, een man die hoopte asiel te krijgen in Nederland, en gaf kort voor het begin van het evenement per sms instructies aan de man over wat hij moest zeggen.
AD 16.12.2017
De Oekraïense man verklaarde tijdens de bijeenkomst dat hij het vliegtuig had zien neerstorten en dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien. Volgens NRC Handelsblad wist Omtzigt dat dit niet de werkelijkheid was, dat niet de Oekraïense man, maar zijn vrouw getuige was geweest van het neerstortende vliegtuig. Omtzigt verwees de man vervolgens door naar het Joint Investigation Team, terwijl het Kamerlid al wist dat de Oekraïener reeds een verklaring bij het JIT had afgelegd.
AD 14.11.2017
Maandagmiddag schreef Omtzigt zijn verklaring op Facebook. Met de sms had hij geprobeerd de man aan te sporen om het kort te houden. ‘De man wilde graag een half uur spreken, maar de maximum spreektijd zou een minuut zijn. Hij vroeg zich daarom af wat hij dan uit zijn lange verhaal zou vertellen. Ik heb toen een SMS gestuurd met wat de hoofdpunten volgens mij waren van zijn eerdere betoog richting mij.’ Dat was een fout, geeft het Kamerlid toe. ‘Dat had ik niet moeten doen, en het spijt me dat ik er actief aan meegewerkt heb deze man op de bijeenkomst een podium te bieden.’
Kunstenaar Toon Heijmans en Ronald Rutten bij nieuw monument voor MH17.foto Koen Verheijden
Aldus maakte CDA-leider Buma bekend dat Omtzigt tijdelijk niet meer het woord voert over de MH17-ramp. Tevens vergaderde de CDA-fractie over het lot van Omtzigt. Het resultaat: de fractie accepteert zijn uitleg en houdt vertrouwen in Omtzigt. Kamerlid Chris van Dam, die na de verkiezingen van maart zijn debuut maakte op het Binnenhof, neemt de MH17-portefeuille voorlopig over. Omtzigt zei achteraf: ‘Ik heb iets onverstandigs gedaan en heb dat ook uitgelegd.’ Zijn partijleider nam het voor hem op. ‘De fractie heeft groot respect voor de manier waarop Pieter sinds zaterdag met deze zaak is omgegaan’, zei Buma.
HoofddocentErik Denters versus Kamerlid Pieter Omtzigt CDA
VU-hoofddocent Universitair hoofddocent Erik Denters van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) springt in de bres voor CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt, naar aanleiding van de kwestie rondom een dubieuze getuige in de zaak MH17. Denters stuurde een ingezonden brief aan NRC Handelsblad waarin hij ferme kritiek uit op een artikel in NRC waarin Omtzigt ervan wordt beschuldigd de getuige bewust naar voren te hebben geschoven tijdens een bijeenkomst met nabestaanden.
De krant weigerde om Denters’ ontlastende brief te publiceren. De docent was zelf aanwezig bij de bijeenkomst vorig jaar op de bijeenkomst op de VU.
Omtzigt en nabestaanden niet onder de indruk van getuige
In de brief schrijft Denters onder meer dat de bewering van NRC dat Omtzigt tijdens een bijeenkomst twijfel zaaide over de betrouwbaarheid van de uitkomsten van het officiële onderzoek naar de toedracht van de ramp met de MH17, niet klopt. Hij spreekt van een ‘infame aanval op een vasthoudend Kamerlid’. Ook schrijft Denters dat de aanwezige nabestaanden en Omtzigt zelf niet onder de indruk leken van het verhaal van Alexandr – de ‘nepgetuige’, waarover NRC vorig weekend berichtte.
NRC verspreidt nepnieuws over Pieter Omzigt. Mijn brief (14/11) over journalistieke integriteit wordt genegeerd. 3:52 PM – Nov 17, 2017
NRC
Het artikel van NRC suggereert dat Omtzigt deze getuige opvoerde om twijfel te zaaien en pro-Russische lezingen te bevestigen. Omtzigt zelf erkende dat hij slordig is geweest door de getuige per sms te instrueren hoe hij zijn lange verhaal moest inkorten tot enkele kernpunten. Hij maakte hiervoor op Twitter zijn excuses, maar benadrukte dat er geen sprake was van opzet.
‘Bij dit soort publieke bijeenkomsten staat er altijd wel een mafkees op die zegt iets gezien te hebben of meent een complot te kunnen onthullen,’ aldus Denters in de brief. Overigens was NRC zelf niet bij de bijeenkomst aanwezig.
NRC publiceert brief niet
Denters stuurde zijn brief dinsdag in bij NRC, maar heeft tot op heden geen inhoudelijke reactie gekregen. ‘Ik kreeg een ontvangstbevestiging, een standaardmail, waarin stond dat als ik binnen twee dagen geen reactie had ontvangen, dat betekende dat mijn brief niet zou worden geplaatst,’ zegt Denters in een reactie tegenover Elsevier Weekblad. ‘Ik heb keurig gewacht tot donderdag, maar zag mijn bijdrage er niet tussen staan. De ingezonden brieven waren allen van een veel minder kritische aard dan die van mij.’
Vrijdag om 18.36 – nadat zijn brief op Twitter veel reactie had gegenereerd- ontving Denters naar eigen zeggen alsnog een reactie van NRC. De krant informeerde hem dat andere ingezonden stukken helaas prioriteit hebben gekregen boven zijn brief.
Andere aanwezigen – journalist (en op de bewuste avond debatleider) Hella Hueck en mede-organisator Marieke de Hoon – uitten eerder al hun bedenkingen over de insteek van het artikel.
Ik heb het overigens niet zo ervaren dat @PieterOmtzigtspreektijd ‘regelde’ voor De Oekraïner – het was een openbare bijeenkomst. 11:42 AM – Nov 11, 2017
Omtzigt kondigde maandag aan zijn Kamer-woordvoerderschap voor MH17 neer te leggen. Hierna dook er online een drie minuten durende tape op van het voorgesprek tussen Omtzigt en de getuige Alexandr. NRC weigert de volledige opname van 20 minuten vrij te geven en voert bronbescherming op als reden. Ook een geanonimiseerd transcript van het gesprek heeft de krant tot op de dag van vandaag niet geopenbaard.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
De Haagse Burgemeester Paulien Krikke reageert positief op de mogelijke komst van het MH17-proces naar onze stad. Zij noemt het MH17-tribunaal “zeer op zijn plek” in Den Haag.
Volgens Krikke is zo’n langdurig proces bij uitstek op zijn plaats in Den Haag als internationale stad van vrede en recht.
“Den Haag heeft veel ervaring met internationalerechtbanken,
Een Kamermeerderheid schaarde zich reeds achter het reeds eerder genomen regeringsbesluit om het MH17-proces in Nederland te voeren.
Ministers Stef Blok (Veiligheid en Justitie, VVD) en Bert Koenders (Buitenlandse Zaken, PvdA) bereikten hier op 5 juli al overeenstemming over met de vijf landen die onderzoek doen naar de ramp.
Maar de Tweede Kamer moest het besluit formeel nog wel goedkeuren. Dat is nu gebeurd. De locatie Den Haag lag al voor de hand en is nu ook vastgesteld, aldus minister Blok.
OmroepWest 23.05.2018 Nabestaanden van MH17-slachtoffers, onder wie Hans de Borst uit Monster, worstelen met het aanstaande WK voetbal in Rusland. ‘We zijn ons op pijnlijke wijze bewust van de duistere ironie dat de Russische leiders die zich zullen opstellen alsof ze de wereld met open armen ontvangen, degenen zijn die het meest schuldig zijn aan het verwoesten van onze wereld’, schrijft een tiental nabestaanden in een ingezonden brief die de Russische krant Novaya Gazeta heeft gepubliceerd.
Volgens de opstellers van de in het Engels geschreven brief is de Russische regering ‘er consequent op uit geweest de waarheid te verhullen en hun verantwoordelijkheid te ontduiken sinds die vreselijke dag in juli 2014’. Russische media werken daar volgens de groep nabestaanden volop aan mee door tegenstrijdige verhalen te publiceren over de crash en zo verwarring te stichten.
De briefschrijvers roepen Rusland op mee te werken aan het onderzoek naar het neerhalen van het vliegtuig, fouten te erkennen en verantwoordelijkheid te nemen. Tegelijkertijd wensen ze het Russische volk een goed WK toe. Het toernooi in Rusland begint op 14 juni. ‘We nemen de Russische bevolking niet kwalijk wat er is gebeurd. Wij zijn niet tegen jullie’, aldus de tien. ‘We houden de Russische staat en zijn leiders eindverantwoordelijk voor de dood van onze familieleden.’
Emotie
Haat is een verleidelijke emotie, schrijven de opstellers van het stuk. Maar daaraan toegeven ‘zou ons verteren en uiteindelijk het menselijk leven op deze planeet vernietigen’.
De nabestaanden spreken verder hun vertrouwen uit in het internationale team dat onder leiding van het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) strafrechtelijk onderzoek doet naar het neerhalen van MH17. Dat team brengt donderdagochtend overigens tussentijdse resultaten naar buiten. De persconferentie is live te zien bij de NOS.
Slachtoffers
Bij de vliegramp met het MH17-toestel van Malaysia Airlines kwamen 298 mensen om het leven, onder wie 193 Nederlanders. Eén van de 24 slachtoffers uit onze regio was Elsemiek de Borst (17). Haar vader Hansis één van de nabestaanden die een ingezonden brief hebben geschreven.
Telegraaf 23.05.2018 Nabestaanden van MH17-slachtoffers worstelen met het aanstaande WK voetbal in Rusland. „We zijn ons op pijnlijke wijze bewust van de duistere ironie dat de Russische leiders die zich zullen opstellen alsof ze de wereld met open armen ontvangen, degenen zijn die het meest schuldig zijn aan het verwoesten van onze wereld”, schrijven tien nabestaanden in een ingezonden brief die de Russische krant Novaya Gazeta heeft gepubliceerd.
Volgens de opstellers van de brief is de Russische regering „er consequent op uit geweest de waarheid te verhullen en hun verantwoordelijkheid te ontduiken sinds die vreselijke dag in juli 2014”. Russische media werken daar volgens de groep nabestaanden volop aan mee door tegenstrijdige verhalen te publiceren over de crash en zo verwarring te stichten.
’We zijn niet tegen jullie’
De briefschrijvers roepen Rusland op mee te werken aan het onderzoek naar het neerhalen van het vliegtuig, fouten te erkennen en verantwoordelijkheid te nemen. Tegelijkertijd wensen ze het Russische volk een goed WK toe. Het toernooi in Rusland begint op 14 juni. „We nemen de Russische bevolking niet kwalijk wat er is gebeurd. Wij zijn niet tegen jullie”, aldus de tien. „We houden de Russische staat en zijn leiders eindverantwoordelijk voor de dood van onze familieleden.”
Haat is een verleidelijke emotie, schrijven de opstellers van het stuk. Maar daaraan toegeven „zou ons verteren en uiteindelijk het menselijk leven op deze planeet vernietigen”.
’Vertrouwen in internationale team’
De nabestaanden spreken verder hun vertrouwen uit in het internationale team dat onder leiding van het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) strafrechtelijk onderzoek doet naar het neerhalen van MH17. Dat team brengt donderdagochtend overigens tussentijdse resultaten naar buiten.
NOS 23.05.2018 Nabestaanden van MH17-slachtoffers halen in een open brief hard uit naar de Russische autoriteiten en staatsmedia. Die hebben er volgens hen alles aan gedaan om twijfel te zaaien en de waarheid over de vliegramp te verdoezelen. Willen de Russen leven in een land waar de waarheid niet meer bestaat, vragen zij zich af.
De brief staat op de website van de onafhankelijke krant Novaya Gazeta. Hij is ondertekend door een tiental nabestaanden uit Australië, het Verenigd Koninkrijk en Nederland.
Zij schrijven dat zij na bijna vier jaar nog steeds worstelen met het plotselinge en brute verlies van hun geliefden en de vragen die nog niet zijn beantwoord.
Russische volk niet schuldig
“Wij geven het Russische volk niet de schuld van wat er is gebeurd”, zeggen de briefschrijvers. “Wij zijn niet tegen jullie. Wij houden de Russische staat en zijn leiders verantwoordelijk voor de dood van onze familieleden.”
In de brief wordt verwezen naar de theorieën die in Russische staatsmedia de ronde deden. De MH17 zou door een Oekraïens vliegtuig zijn neergehaald; het vliegtuig van de Russische president zou het eigenlijke doelwit zijn; de Boeing zou vol met lijken hebben gelegen en opzettelijk zijn neergestort.
Vervolgens vragen de nabestaanden zich af of de Russen in een land willen wonen waar de waarheid niet meer bestaat.
Morgen meer duidelijkheid
Op 17 juli is het vier jaar geleden dat vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne werd neergeschoten met een luchtdoelraket. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
Morgen komt het Joint Investigation Team (JIT) dat de crash onderzoekt met een tussenrapportage. Het JIT zoekt naar bewijs om een strafzaak te openen.
De NOS zendt de persconferentie rechtstreeks uit om 10.55 uur op NPO 1.
De schrijvers doen een oproep aan de Russische autoriteiten om mee te werken aan het internationale onderzoek naar de vliegramp, zodat de mensen die verantwoordelijk zijn kunnen worden berecht.
Ook verwijzen de nabestaanden naar het WK voetbal in Rusland, dat op 14 juni van start gaat. Dat zou iedereen met trots moeten vervullen, schrijven zij. Tegelijk noemen ze het duister en ironisch dat de Russische leiders die de wereld met open armen ontvangen dezelfde mensen zijn die hun uiterste best doen om de waarheid te verdoezelen.
AD 23.05.2018 Nabestaanden van MH17-slachtoffers worstelen met het aanstaande WK voetbal in Rusland. Tien nabestaanden schrijven dat in een ingezonden brief die de Russische krant Novaya Gazeta heeft gepubliceerd.
Volgens de opstellers van de brief is de Russische regering ,,er consequent op uit geweest de waarheid te verhullen en hun verantwoordelijkheid te ontduiken sinds die vreselijke dag in juli 2014”.
,,We zijn ons op pijnlijke wijze bewust van de duistere ironie dat de Russische leiders die zich zullen opstellen alsof ze de wereld met open armen ontvangen, degenen zijn die het meest schuldig zijn aan het verwoesten van onze wereld.”
Fouten erkennen
De nabestaanden roepen Rusland op mee te werken aan het onderzoek naar het neerhalen van het vliegtuig, fouten te erkennen en verantwoordelijkheid te nemen. Tegelijkertijd wensen ze het Russische volk een goed WK toe.
,,Ẁe nemen de Russische bevolking niet kwalijk wat er is gebeurd. Wij zijn niet tegen jullie”, schrijven ze. ,,We houden de Russische staat en zijn leiders eindverantwoordelijk voor de dood van onze familieleden.”
Verleidelijke emotie
Haat is een verleidelijke emotie, schrijven de opstellers van het stuk. Maar daaraan toegeven ,,zou ons verteren en uiteindelijk het menselijk leven op deze planeet vernietigen”.
De nabestaanden spreken verder hun vertrouwen uit in het internationale team dat onder leiding van het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) strafrechtelijk onderzoek doet naar het neerhalen van MH17.
Dat team brengt morgenochtend tussentijdse resultaten naar buiten. De persconferentie is live te zien bij de NOS.
Het MH17-monument dat in maart op Vliegbasis Eindhoven werd onthuld ANP
NOS 18.05.2018 Het Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar de crash van vlucht MH17, komt donderdag met een tussenrapportage. Ook wordt de hulp van het publiek ingeroepen bij de speurtocht naar de daders van de vliegramp.
Er worden geen mededelingen gedaan over mogelijke verdachten. Ook wordt geen informatie gegeven over de resultaten van de eerdere getuigenoproepen, meldt het JIT.
In oktober vorig jaar zei onderzoeksleider Fred Westerbeke dat zijn team steeds dichter bij de identiteit van de verdachten kwam. Hij kon toen niet zeggen wanneer het onderzoek klaar zou zijn om het aan de rechter voor te leggen. “We hebben misschien een paar maanden nodig, of een jaar”, zei hij.
Samenwerking
In het team werken Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne samen. Het doel van het onderzoeksteam is te achterhalen hoe de ramp kon gebeuren en de verdachten voor de rechter te brengen.
Het vliegtuig van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, een wapen van Russische makelij.
Telegraaf 18.05.2018 Het Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar de crash van vlucht MH17, presenteert donderdag tussentijdse onderzoeksresultaten. Ook wordt de hulp van het publiek ingeroepen bij de speurtocht naar de daders van de vliegramp.
Er worden geen mededelingen gedaan over mogelijke verdachten, noch wordt informatie gegeven over de resultaten van de eerdere getuigenoproepen, meldt het JIT.
Onderzoeksteam
In het team werken Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne nauw samen. Het doel van het onderzoeksteam is te achterhalen hoe de ramp kon gebeuren en de verdachten voor de rechter te brengen.
Het vliegtuig van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, een wapen van Russische makelij. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
NU 12.04.2018 Rusland moet zijn medewerking aan de vervolging van de daders van het neerschieten van vlucht MH17 opnieuw bevestigen. Dat is naar eigen zeggen het doel van minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) van zijn bezoek aan Moskou vrijdag.
”De vervolging van de daders van MH17 staat bovenaan de agenda van het kabinet”, zei de bewindsman een dag voor het bezoek. Hij hoopt een ”open gesprek” met zijn Russische ambtgenoot Sergej Lavrov over de kwestie te kunnen hebben.
Het Kremlin heeft steeds scherpe kritiek gehad op het onderzoek naar de ramp met MH17, waarbij 196 Nederlanders omkwamen. Moskou trekt de onafhankelijkheid van het internationale onderzoek in twijfel.
De raket waarmee het toestel werd neergeschoten kwam uit Rusland en de lanceerinstallatie keerde daar later naar terug.
Zijlstra
Bloks voorganger Halbe Zijlstra zou eigenlijk in februari al naar Lavrov gaan. Hij trad af omdat hij had gelogen over een bijeenkomst met de Russische president Vladimir Poetin. ”We moeten afwachten hoeveel ze willen terugblikken. Mijn inzet is om vooruit te blikken”, zegt Blok daarover.
Op de agenda staat ook de oorlog in Syrië. Blok wil dat de Russen meewerken om tot een staakt-het-vuren daar te komen en te zorgen dat humanitaire hulpverleners toegang krijgen tot de burgerbevolking. De situatie in Syrië noemt hij ”dramatisch”.
De betrekkingen tussen Nederland en Rusland zijn de afgelopen jaren hard achteruitgegaan. Vorige maand zette het kabinet nog twee Russische diplomaten uit als vergelding voor de aanslag op de voormalige dubbelspion Sergej Skripal in Groot-Brittannië. De Russen zetten daarop twee Nederlandse diplomaten uit.
NU 03.04.2018 Radardeskundigen hebben opnieuw geconcludeerd dat in het oosten van Oekraïne een BUK-raket, een raket van Russische makelij, kan zijn afgeschoten zónder dat dit te zien is op radarbeelden van een civiel radarstation.
Het internationale Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar het neerschieten van vlucht MH-17, had dat eerder ook al vastgesteld. Rusland ontkende dat en beweerde dat een raket wél op radarbeelden te zien had moeten zijn. Moskou leverde daarop zelf radarbeelden aan waarop geen raket te zien was.
Het JIT heeft daarop twee deskundigen laten aanstellen door de rechter-commissaris, die deze radarbeelden onderzochten. Dat een BUK-raket niet zichtbaar hoeft te zijn op radarbeelden, is volgens de deskundigen om meerdere redenen verklaarbaar.
Het heeft onder meer te maken met de vluchteigenschappen van zo’n type raket. Een civiel radarstation is namelijk zodanig ingesteld dat snelle objecten zoals deze raket niet op de radarbeelden te zien zijn. Dat moet ‘ruis’ op de radarbeelden tegengaan, aldus de deskundigen.
Ook bevestigen de deskundigen dat er geen andere vliegtuigen in de nabijheid van het toestel zijn te zien, toen het werd neergeschoten in juli 2014.
Onomstotelijk bewijs
Het JIT heeft eerder bekendgemaakt dat er “onomstotelijk” bewijs is dat vlucht MH17 is neergeschoten door een BUK-raket die werd afgevuurd vanuit een landbouwveld in Oost-Oekraïne. Volgens het JIT hadden de separatisten die door de Russen werden gesteund het gebied onder controle.
In het JIT zitten naast Nederland ook Australië, Maleisië, België en Oekraïne. Bij de crash kwamen 298 mensen om, van wie 193 uit Nederland.
Telegraaf 03.04.2018 Radardeskundigen hebben opnieuw geconcludeerd dat in het oosten van Oekraïne een BUK-raket kan zijn afgeschoten zónder dat dit te zien is op radarbeelden van een civiel radarstation. Het internationale Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar het neerschieten van vlucht MH-17, had dat eerder ook al vastgesteld.
Maar Rusland ontkende dat en beweerde dat een raket wél op radarbeelden te zien had moeten zijn. Moskou leverde daarop zelf radarbeelden aan waarop geen raket te zien was.
Het JIT heeft daarop twee onafhankelijke deskundigen laten aanstellen door de rechter-commissaris, meldde het Openbaar Ministerie (OM). Dat een BUK-raket niet zichtbaar hoeft te zijn op radarbeelden, is volgens de deskundigen om meerdere redenen verklaarbaar. Het heeft onder meer te maken met de vluchteigenschappen van zo’n type raket. Een civiel radarstation is namelijk zodanig ingesteld dat snelle objecten zoals deze raket niet op de radarbeelden te zien zijn. Dat moet ’ruis’ op de radarbeelden tegengaan, aldus de deskundigen. Ook bevestigen zij dat er op de verstrekte beelden geen andere vliegtuigen in de nabijheid van het toestel zijn te zien, toen het werd neergeschoten in juli 2014.
’Onomstotelijk’ ’bewijs
Het JIT heeft eerder bekendgemaakt dat er „onomstotelijk” bewijs is dat vlucht MH17 is neergeschoten door een BUK-raket die werd afgevuurd vanuit een landbouwveld in Oost-Oekraïne. Volgens het JIT hadden de separatisten die door de Russen werden gesteund het gebied onder controle.
In het JIT zitten naast Nederland ook Australië, Maleisië, België en Oekraïne. Bij de crash kwamen 298 mensen om, van wie 193 uit Nederland.
Trouw 03.04.2018 De Buk-raket die vlucht MH17 boven het oosten van Oekraïne neerhaalde kan zijn afgeschoten zónder dat dit te zien is op radarbeelden van een civiel radarstation. Tot die conclusie komen twee onafhankelijke radardeskundigen die door Rusland aangeleverde radarbeelden hebben bestudeerd. Moskou beweerde eerder het tegendeel.
De twee experts waren door de rechter-commissaris aangesteld op verzoek van het internationale Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar het neerschieten van vlucht MH-17 op 17 juli 2014, zo meldde het Openbaar Ministerie (OM) vandaag. Het JIT had eerder zelf al vastgesteld dat het feit dat een Buk-raket niet te zien is op radarbeelden, niet betekent dat er geen Buk-raket in het luchtruim heeft gevlogen
Die conclusie werd door Rusland bestreden. Moskou beweerde dat een raket wél op radarbeelden te zien had moeten zijn. Rusland leverde daarop zelf radarbeelden aan waarop geen raket te zien was, wat volgens de autoriteiten van de Russische Federatie betekende dat de raket niet gelanceerd kan zijn vanuit een veld bij Pervomaiskyi in Oost-Oekraïne.
De twee ingeschakelde radardeskundigen spreken die Russische lezing nu tegen. Volgens hen is het om meerdere redenen verklaarbaar dat een Buk-raket niet te zien kan zijn op radarbeelden. Het heeft onder meer te maken met de vluchteigenschappen van zo’n type raket. Een civiel radarstation is zodanig ingesteld dat snelle objecten zoals deze raket niet op de radarbeelden te zien zijn. Dat moet ‘ruis’ op het radarbeeld tegengaan, aldus de experts.
De deskundigen bevestigen ook dat er op de verstrekte beelden geen andere vliegtuigen in de nabijheid van het toestel zijn te zien, toen het werd neergeschoten boven het oorlogsgebied in 2014.
Het JIT maakte in september 2016 bekend dat er “onomstotelijk” bewijs is dat vlucht MH17 van Malaysian Airlines is neergeschoten door een Buk-raket die werd afgevuurd vanuit een landbouwveld bij Pervomaiskyi. Volgens het JIT hadden de Oekraïense separatisten die door de Russen werden gesteund dat gebied destijds onder controle. Bij de crash kwamen 298 mensen om, van wie 193 uit Nederland.
In het JIT-onderzoeksteam zitten naast Nederland ook Australië, Maleisië, België en Oekraïne.
NOS 03.04.2018 De Buk-raket die vlucht MH17 neerhaalde, kan zijn afgeschoten zonder dat dat te zien is op radarbeelden. Dat zeggen twee onafhankelijke radardeskundigen, die door Rusland verstrekte radarbeelden hebben bestudeerd in opdracht van het Joint Investigation Team (JIT).
De experts bevestigen daarmee eerdere bevindingen van het JIT, het internationale onderzoeksteam dat onderzoek doet naar het neerhalen van vlucht MH17. Dat de Buk-raket niet op de beelden te zien was, betekende volgens Rusland dat de raket vanaf een andere plek is afgeschoten dan is vastgesteld door het JIT of op een andere manier. Dat is nu door onafhankelijke deskundigen weerlegd.
Scenario
“Het is een bevestiging van wat we al wisten”, zegt Jirko Patist van het Openbaar Ministerie. “De deskundigen hebben met name onderzoek gedaan naar het alternatieve scenario van de Russen. Met alle bewijsmiddelen die we hebben blijft onze eerdere conclusie in stand.”
Volgens die conclusie is de raket afgevuurd vanaf een landbouwveld bij Pervomaiskyi in Oost-Oekraïne. Op of rond dat tijdstip zijn door de radardeskundigen geen andere vliegtuigen in de buurt van de MH17 gezien. Dat spreekt een eerder scenario van de Russen tegen dat het toestel zou zijn neergehaald door een ander vliegtuig.
Snelheid
Dat een Buk-raket niet zichtbaar is op de radar, is volgens Patist goed te verklaren.”Een Buk-raket vliegt drie keer zo snel als een verkeersvliegtuig. Op dat soort radar zitten filters die objecten die heel snel gaan uitfilteren. En als je dan kijkt naar alle bewijsmiddelen blijft in stand dat de Buk-raket is afgeschoten van de door ons in september 2016 al vastgestelde plek.”
Wat het OM betreft, is het onderzoek naar de radarbeelden hiermee afgerond. “Er is geen reden voor verder onderzoek hiernaar. Wel gaan we verder met het onderzoek naar bijvoorbeeld big data, communicatie en het horen van getuigen.”
AD 03.03.2018 Volgens twee onafhankelijke radardeskundigen kan de Buk-raket die vlucht MH17 uit de lucht schoot, heel goed onzichtbaar zijn geweest voor de Russische radar. De deskundigen bevestigen verder dat op radarbeelden geen andere vliegtuigen in de nabijheid van MH17 te zien zijn. Dat meldt het Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar het neerschieten van vlucht MH-17.
Al in september 2016 maakte het JIT bekend dat vlucht MH17 op 17 juli 2014 is neergeschoten door een Buk-raket. Deze raket werd afgevuurd vanaf een landbouwveld bij Pervomaiskyi in Oost-Oekraïne. Op door de Russische Federatie verstrekte radarbeelden van het civiele radarstation ‘Ust-Donetsk’ is echter geen Buk-raket te zien. Volgens de autoriteiten van de Russische Federatie betekent dit dat de raket daarom niet gelanceerd kan zijn vanuit Pervomaiskyi.
De aangeleverde radarbeelden zijn nu onderzocht door twee door de rechter-commissaris benoemde radardeskundigen. Volgens deze deskundigen is de afwezigheid van de raket op de radarbeelden om meerdere redenen verklaarbaar. Zo vliegt en accelereert een Buk-raket veel sneller dan civiele luchtvaartuigen. Een civiel radarstation is niet ingesteld op die enorme snelheid en zal er dus voor zorgen dat dergelijk snelle objecten ‘in het algemeen niet op de radarbeelden te zien zijn’.
De deskundigen houden verder ook nog de optie open dat gegevens over de raket achteraf handmatig van de radarbeelden zijn verwijderd.
In het JIT zitten naast Nederland ook Australië, Maleisië, België en Oekraïne. Bij de crash kwamen 298 mensen om, van wie 193 uit Nederland.
Telegraaf 26.03.2018 Nabestaanden van de slachtoffers van vlucht MH17 zijn verbolgen dat Nederland nu wel diplomaten heeft uitgezet, terwijl zo’n actie na de ramp met de MH17 uitbleef. Dat blijkt uit een tweet van de Stichting Vliegramp MH17.
„Kan iemand ons uitleggen waarom massaal diplomaten worden uitgezet na een aanslag door RF op 2 russen en niet één uitzetting na aanslag op 298 burgers, waarbij RF betrokken lijkt?”, zo luidt de tekst op Twitter. RF staat voor Russische Federatie.
Kan iemand ons uitleggen waarom massaal diplomaten worden uitgezet na een aanslag door RF op 2 russen en niet één uitzetting na aanslag op 298 burgers, waarbij RF betrokken lijkt?
Nederland liet maandag weten twee Russische diplomaten het land uit te zetten naar aanleiding van de vergiftiging van de voormalige dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia. Dat gebeurde eerder deze maand in Groot-Brittannië. Ook in veel andere Europese landen en in de Verenigde Staten werden diplomaten uitgezet.
De Britten hebben volgens minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) aangegeven dat het „plausibel” is dat Rusland bij de vergiftiging betrokken is, al ontbreekt daarvoor nog hard bewijs.
AD 26.03.2018 Nabestaanden van de slachtoffers van vlucht MH17 zijn verbolgen dat Nederland nu wel diplomaten heeft uitgezet, terwijl zo’n actie na de ramp met de MH17 uitbleef. Dat blijkt uit een tweet van de Stichting Vliegramp MH17.
,,Kan iemand ons uitleggen waarom massaal diplomaten worden uitgezet na een aanslag door RF op 2 russen en niet één uitzetting na aanslag op 298 burgers, waarbij RF betrokken lijkt?”, zo luidt de tekst op Twitter. RF staat voor Russische Federatie.
Premier Mark Rutte vindt dat de vergelijking niet opgaat. Nederland moet zich in de MH17-kwestie neutraal opstellen, omdat anders het onderzoek naar de vliegramp in diskrediet wordt gebracht, houdt hij vol. ,,Als wij zouden vingerwijzen naar één land, dan neemt de kans af dat we de daders ooit voor het gerecht krijgen”, stelt Rutte. ,,Als het Openbaar Ministerie zou zeggen: doe A of doe B, dan doen we dat. Maar we gaan niet zelf dat doen, want dan schaden we het onderzoek.”
Nederland liet vandaag weten twee Russische diplomaten het land uit te zetten naar aanleiding van de vergiftiging van de voormalige dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia. Ze krijgen twee weken om Nederland te verlaten, schreef het kabinet aan de Tweede Kamer. Plausibel
Vorige week al zette de Britse regering 23 Russische diplomaten de grens over uit woede over de aanslag. De Britse premier Theresa May vroeg Europese leiders om ook Russische diplomaten uit te zetten ‘om zo het netwerk van het Kremlin in Europa te ontmantelen’.
De Britten hebben volgens Blok aangegeven dat het ,,plausibel” is dat Rusland betrokken is, al ontbreekt daarvoor nog hard bewijs. ,,We voeren nu gezamenlijk de politieke druk op om daarmee te bereiken dat Rusland meewerkt aan het onderzoek en uiteindelijk de waarheid boven tafel komt”, stelt Blok. ,,Wij willen helderheid over de daders van deze verschrikkelijke aanslag.”
De twee medewerkers van de Russische ambassade in Den Haag die binnenkort het land worden uitgezet, verrichten volgens Blok ook inlichtingenwerk. ,,Daarom is het ook logisch dat we voor deze mensen hebben gekozen ‘, vindt de minister.
Blok laat verder weten eventuele tegenmaatregelen af te wachten. ,,Rusland en Nederland hebben natuurlijk op heel veel gebieden relaties, soms ongemakkelijk, soms ook gewoon handelsrelaties. De inzet is om met elkaar in gesprek te blijven, maar ook te benoemen wat fout is.”
Oppositiepartijen in de Tweede Kamer zijn er nog niet van overtuigd dat Rusland de strafmaatregelen heeft verdiend die Nederland en andere Europese landen hebben getroffen. Regeringspartijen reageren wel instemmend.
Ontmantelen
Uit solidariteit volgen behalve Nederland ook andere bondgenoten. De Verenigde Staten heeft al aangekondigd zestig Russische diplomaten uit te zetten en sluit het Russische consulaat in Seattle. Duitsland wijst vier Russen het land uit. De EU-leiders hadden vorige week op een top in Brussel afgesproken maatregelen te coördineren.
Volgens de Britse minister Boris Johnson (Buitenlandse Zaken) is het besluit van westerse landen om Russische diplomaten uit te wijzen is de ,,grootste collectieve uitwijzing van Russische inlichtingenofficieren ooit”. Hij spreekt over een uitzonderlijke internationale reactie. ,,Rusland kan niet straffeloos internationale wetgeving breken”, twitterde Johnson. Hij stelde dat de westerse reactie ,,een bijdrage zal leveren aan onze gezamenlijke bescherming”.
Symmetrisch
Rusland heeft teleurgesteld gereageerd. De betreffende landen zetten daarmee een nieuwe stap richting escalatie, stelde het ministerie van Buitenlandse Zaken in een verklaring.
Het departement ziet de aangekondigde uitwijzing als een ,,onvriendelijke daad”, die niet onopgemerkt zal blijven. ,,We zullen erop reageren”, aldus het ministerie. Dat verweet de Britse bondgenoten ,,door de knieën te zijn gegaan voor de Britse autoriteiten in de zogenoemde Skripal-affaire”, zonder zich te verdiepen in de achtergronden.
De betrokken landen kregen ook het verwijt ,,blindelings de principes van Euro-Atlantische eenheid te volgen”. Dat ging volgens Moskou ten koste van ,,het gezonde verstand, de normen van een beschaafde internationale dialoog en de principes van internationale wetgeving”.
Rusland heeft nog geen tegenmaatregelen aangekondigd. De woordvoerder van het Kremlin zei dat president Vladimir Poetin daar het laatste woord over heeft.
VK 25.03.2018 Het tweede monument in Nederland dat de vliegramp MH17 moet gedenken, staat vlak voor de ingang van Vliegbasis Eindhoven en bestaat uit een wereldbol die rust op een sokkel van 298 stenen – één steen voor ieder slachtoffer dat op 17 juli 2014 omkwam toen een vlucht van Malaysia Airways boven Oekraïense grondgebied uit de lucht werd geschoten door een Russische Buk-raket. Onder de slachtoffers waren 196 Nederlanders, die destijds op imposante wijze werden gerepatrieerd op Vliegbasis Eindhoven.
‘Ik had eerst een Buk-raket in gedachten, het wapen waarmee die onschuldige mensen zijn geëxecuteerd door Poetin’ zegt kunstenaar Toon Heijmans (92), die het ontwerp voor het monument maakte. ‘Maar een klankbordgroep wees het idee af. Het moest minder politiek worden.’
In juli vorig jaar werd in Vijfhuizen al eerder het Nationaal Monument MH17 onthuld, een ‘herdenkingsbos’ dat 298 bomen telt. Volgens Ronald Rutten, manager in de uitvaartzorg en initiatiefnemer van het tweede MH17 monument, was er ook behoefte aan een tweede monument dat specifiek gewijd is aan de repatriëring van de slachtoffers op Vliegbasis Eindhoven en aan de emotionele band tussen nabestaanden en hulpverleners.’
Wat er toen tussen nabestaanden en vrijwilligers groeide is iets dat we nooit zullen vergeten’, zegt Rutten, die destijds als vrijwilliger meehielp bij de aankomstceremonie voor de MH17-slachtoffers. ‘Het monument heet daarom ook De Verbinding, om de verbinding te gedenken die toen ontstond tussen al die verschillende groepen mensen. We zullen de slachtoffers nooit vergeten, maar ook elkaar niet – nabestaanden en hulpverleners.’
Unieke plek
Het monument werd afgelopen zaterdagmiddag onthuld in het bijzijn van nabestaanden, hulpverleners, bestuurders en ambassadeurs van Indonesië, Australië, België en Maleisië – de andere landen die inwoners verloren bij de MH17-ramp. In een naastgelegen tent sprak de Eindhovense burgemeester John Jorritsma over de aangrijpende aankomstceremonies bij de landing van de militaire transportvliegtuigen die de stoffelijke resten van de Nederlandse MH17-slachtoffers vervoerden.
‘Vliegbasis Eindhoven is een unieke plek. Hier kwamen slachtoffers thuis en werden de nabestaanden verenigd om hun verdriet en ongeloof te delen.’
Nabestaande Anton Kotte, die bij de vliegtuigramp een zoon, schoondochter en kleinzoon verloor, wijdde in een toespraak nog enkele woorden aan het ‘nepnieuws’ over de MH17-ramp. ‘Dat zijn hinderlijke randverschijnselen . Het moet gaan om de slachtoffers.’
NOS 24.03.2018 Na het Nationaal Monument MH17, het herdenkingsbos met 298 bomen, is vanmiddag een nieuw monument voor de vliegramp onthuld. Het gedenkteken op Vliegbasis Eindhoven is gewijd aan de repatriëring van de slachtoffers van de crash boven Oekraïne, die op 17 juli 2014 aan 298 mensen het leven kostte. Het grootste deel van hen was Nederlander.
“We hebben al het herdenkingsbos waar nabestaanden kunnen stilstaan bij hun dierbare. Voor ieder slachtoffer is daar een boom geplant. Het gedenkteken op vliegbasis Eindhoven is er voor iedereen; voor nabestaanden, maar ook voor de hulpverleners”, zegt Ronald Rutten van stichting Walk-for-298, die het initiatief nam van het nieuwe monument.
De Verbinding
Het nieuwe gedenkteken is een bronzen aardbol, die staat op een sokkel van 298 stenen. Het monument heet De Verbinding. “Op het moment dat de eerste kist uit het vliegtuig kwam op Vliegbasis Eindhoven, was er een enorme verbinding voelbaar”, zegt Rutten, die destijds als hulpverlener de aankomstceremonie ondersteunde. “Nabestaanden, hulpverleners, militairen en hoogwaardigheidsbekleders; alles kwam samen op deze plek. Het was heel intiem.”
Ik zie het als wederzijds respect tussen nabestaanden en hulpverleners, aldus Gerard van de Wetering, militair.
Bij de ceremonie waren zo’n 750 mensen uit de hele wereld, onder wie veel hulpverleners. Militair Gerard van de Wetering is blij met het gedenkteken. “Ik zie het als wederzijds respect tussen nabestaanden en hulpverleners. Het geeft een warm gevoel als blijkt dat je iets waardevols hebt gedaan.”
Respect terug
Van de Wetering was bij alle aankomsten van de kisten op Vliegbasis Eindhoven aanwezig. “Nabestaanden zeiden na de terugkeer van de eerste kisten dat ze eindelijk het respect weer terugzagen. Tot dan toe zagen ze vooral die tv-beelden uit Oekraïne, waar mensen met stoffelijke resten en spullen van overledenen aan het slepen waren.”
Het gedenkteken is onthuld door de Brabantse commissaris van de koning in Noord-Brabant Wim van de Donk en burgemeester John Jorritsma van Eindhoven.
AD 24.03.2018 Bij de ingang van vliegbasis Eindhoven is vanmiddag de officiële onthulling van een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de MH17-vliegramp. Het beeld is ontworpen door een 92-jarige kunstenaar, Toon Heijmans uit Nijmegen, die er eerst heel andere plannen mee had.
Kunstenaar Toon Heijmans en Ronald Rutten bij nieuw monument voor MH17.foto Koen Verheijden
‘Ik zal je nooit vergeten’. Die tekst staat nu centraal in het bolvormige gedenkteken dat de Nijmeegse kunstenaar op leeftijd heeft ontworpen voor het MH17-monument. Het komt bij de vliegbasis Eindhoven, waar in de zomer van 2014 tien vluchten aankwamen met de stoffelijke resten van de 298 slachtoffers. Vanmiddag wordt het officieel onthuld.
Het monument bestaat uit cirkels met verschillende teksten die samen een wereldbol vormen. De leegte in de bol symboliseert de leegte die achterbleef bij de nabestaanden.
De ramp met het vliegtuig van Malaysia Airlines kostte op 17 juli 2014 het leven van 298 mensen, onder wie 196 Nederlanders. Het toestel is boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, van Russische makelij.
Het drie meter hoge beeld staat op een sokkel die symbolisch is gemaakt van 298 stenen. De wereldbol rust op drie pilaren die verwijzen naar de slachtoffers, de nabestaanden en de hulpverleners. Het eerste idee dat in de kunstenaar opkwam, zag er echter totaal anders uit.
In mijn eerste ontwerp voor het monument was ik nog heel boos, aldus Kunstenaar Toon Heijmans
,,In mijn eerste ontwerp voor het monument was ik nog heel boos’’, bekende Heijmans. ,,Mijn gevoel was: hier zijn driehonderd mensen in een minuut geëxecuteerd. Ik wilde meteen de schuldige aanwijzen en tekende een Buk-raket met het logo van de vliegmaatschappij. Maar een klankbordgroep met nabestaanden wees het ontwerp af.’’
De kunstenaar ging daarna juist op zoek naar een beeld met een andere uitstraling, die verbinding benadrukt en troost uitstraalt. ,,Je kunt door het beeld heen kijken, het is transparant. Dat herinnert aan de leegte die de slachtoffers hebben achtergelaten. De titel is ‘De verbinding’ geworden.’’
Het initiatief voor dit monument is genomen door Ronald Rutten uit het Gelderse Beuningen, die voor uitvaartverzorger Monuta de ceremonies coördineerde en de aanwezige nabestaanden begeleidde. ,,Er ontstond in die dagen een speciale band tussen de nabestaanden en hulpverleners’’, blikte Rutten terug op die tijd. ,,Sommige familieleden waren bij alle twaalf ceremonies aanwezig. In het begin was de sfeer heel gespannen, later kwam er ruimte voor verdriet en dankbaarheid.”
Prinsen carnaval
Initiafnemer Rutten en kunstenaar Heijmans waren beiden prins carnaval in Nijmegen. Rutten in 2012, Heijmans in 1968. Het prinsengenootschap is een vriendenclub. Rutten: ,,Ik zei tegen hem: ik heb je keihard nodig. Doe je mee?’’
Het gedenkteken is tot stand gekomen met bijdragen van de provincie Noord-Brabant en de gemeente Eindhoven en een crowdfundingsactie. Commissaris van de Koning in Noord-Brabant Wim van der Donk en burgemeester John Jorritsma van Eindhoven verrichten vanmiddag de officiële handeling.
Nederland,Druten,23-02-2018 Kunstenaar Toon Heijmans en Ronald Rutten bij het nieuwe gedenkteken voor de MH17. Foto: Koen Verheijden
NU 24.03.2018 Commissaris van de Koning in Noord-Brabant Wim van de Donk en burgemeester John Jorritsma van Eindhoven hebben zaterdag bij vliegbasis Eindhoven een gedenkteken onthuld voor de slachtoffers van de MH17-vliegramp.
Het beeld De Verbinding staat bij de ingang van de vliegbasis, een plek die bij de nabestaanden emoties oproept omdat alle slachtoffers in 2014 via Eindhoven uit Oekraïne zijn teruggekomen.
Tijdens diverse ceremonies werden kisten met menselijke resten op de basis in rouwauto’s gezet en in colonne naar Hilversum gebracht. De ingang van de vliegbasis veranderde destijds in een bloemenzee.
De onthulling zaterdag werd bijgewoond door honderden nabestaanden, hulpverleners en prominenten zoals burgemeesters, ambassadeurs en toenmalig minister Buitenlandse Zaken en huidig vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans.
“MH17 raken we nooit meer kwijt en ongewild werd de vliegbasis een unieke plek”, zei de Eindhovense burgemeester Jorritsma in zijn toespraak voorafgaand aan de onthulling. “Op deze plek kwamen de slachtoffers thuis en werden de nabestaanden verenigd om gevoelens van verdriet, woede en ongeloof te kunnen delen.”
“Geschokt waren we en dat zijn we nog steeds. De indrukwekkende ceremonies zijn in de ogen en harten van iedereen gebrand en vormden het moment dat de waardigheid en respect voor de slachtoffers terugkeerde. Dit zal een plek voor de eeuwigheid zijn”, voegde Van de Donk toe.
Vijfhuizen
Het monument is een initiatief van de stichting Walk-for-298, opgericht door een van de hulpverleners tijdens de aankomstceremonies. Het initiatief in Eindhoven staat los van het nationale monument in Vijfhuizen (bij Schiphol) dat vorig jaar officieel werd geopend.
Het vliegtuig van vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, een wapen van Russische makelij. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
Telegraaf 24.03.2018 Commissaris van de Koning in Noord-Brabant Wim van de Donk en burgemeester John Jorritsma van Eindhoven hebben zaterdag bij vliegbasis Eindhoven een gedenkteken onthuld voor de slachtoffers van de MH17-vliegramp. Het beeld De Verbinding staat voor de ingang van de vliegbasis, een plek die bij de nabestaanden emoties oproept omdat alle slachtoffers in 2014 via Eindhoven uit Oekraïne zijn teruggekomen.
Tijdens diverse ceremonies werden kisten met menselijke resten op de basis in rouwauto’s gezet en in colonne naar Hilversum gebracht. De ingang van de vliegbasis veranderde destijds in een bloemenzee.
De onthulling van het monument zaterdag werd bijgewoond door honderden nabestaanden, hulpverleners en prominenten zoals burgemeesters, ambassadeurs en toenmalig minister Buitenlandse Zaken en huidig vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans.
„MH17 raken we nooit meer kwijt en ongewild werd de vliegbasis een unieke plek”, zei de Eindhovense burgemeester Jorritsma in zijn toespraak voorafgaand aan de onthulling. „Op deze plek kwamen de slachtoffers thuis en werden de nabestaanden verenigd om gevoelens van verdriet, woede en ongeloof te kunnen delen.”
„Geschokt waren we en dat zijn we nog steeds. De indrukwekkende ceremonies zijn in de ogen en harten van iedereen gebrand en vormden het moment dat de waardigheid en respect voor de slachtoffers terugkeerde. Dit zal een plek voor de eeuwigheid zijn”, voegde Van de Donk toe.
Het monument is een initiatief van de stichting Walk-for-298, opgericht door een van de hulpverleners tijdens de aankomstceremonies. Het initiatief in Eindhoven staat los van het nationale monument in Vijfhuizen (bij Schiphol) dat vorig jaar officieel werd geopend.
Na de onthulling werd een minuut stilte gehouden.
Het vliegtuig van vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, een wapen van Russische makelij. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
NOS 22.03.2018 De Onderzoeksraad voor Veiligheid gaat onderzoeken hoe het ervoor staat met vliegen boven conflictgebieden.
In het onderzoek naar de vliegramp met de MH17 in Oekraïne in 2014 deed de raad aanbevelingen voor het vliegen boven gebieden waar conflicten woeden.
Die waren gericht aan staten, luchtvaartmaatschappijen, de luchtvaartorganisatie IATA en de Internationale Burgerluchtvaartorganisatie ICAO en zijn lidstaten.
Dreigingsinformatie
De raad wil weten welke maatregelen de partijen hebben getroffen op het gebied van luchtruimbeheer en het delen van dreigingsinformatie.
Zo wilde de OVV dat staten luchtvaartmaatschappijen verplichten om risicoanalyses te maken van het vliegen boven conflictgebieden.
Ook beval de raad alle luchtvaartmaatschappijen aan om minimaal jaarlijks openbaar verantwoording af te leggen over gekozen vliegroutes.
AD 21.03.2018 Een proces tegen de verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 zal definitief voor de rechtbank van Den Haag plaatsvinden. Er wordt nog wel gezocht naar een geschikte locatie, hebben minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) en Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) de Tweede Kamer laten weten. Het vorige kabinet noemde Den Haag al de ,,logische” keuze voor zo’n proces.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd in juli 2014 boven het oosten van Oekraïne neergeschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, kwamen om. Dat gebeurde met een Buk-Raket die uit Rusland kwam. Daar is de raketinstallatie ook naar teruggekeerd, bleek uit onderzoek.
Er zijn nog geen verdachten in de zaak aangewezen. Het onderzoek hiernaar is een zaak van de lange adem, aldus de bewindslieden.
OmroepWest 21.03.2018 Een proces tegen de verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 zal definitief voor de rechtbank van Den Haag plaatsvinden. Er wordt nog wel gezocht naar een geschikte locatie, hebben minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) en Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) de Tweede Kamer laten weten. Het vorige kabinet noemde Den Haag al de ‘logische’ keuze voor zo’n proces.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd in juli 2014 boven het oosten van Oekraïne neergeschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, kwamen om. Dat gebeurde met een Buk-Raket die uit Rusland kwam. Daar is de raketinstallatie ook naar teruggekeerd, bleek uit onderzoek.
Er zijn nog geen verdachten in de zaak aangewezen. Het onderzoek hiernaar is een zaak van de lange adem, aldus de bewindslieden.
Den HaagFM 21.03.2017 Een proces tegen de verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 zal definitief voor de rechtbank van Den Haag plaatsvinden. Dat hebben minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken en Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid de Tweede Kamer laten weten.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd in juli 2014 boven het oosten van Oekraïne neergeschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, kwamen om. Dat gebeurde met een Buk-Raket die uit Rusland kwam. Daar is de raketinstallatie ook naar teruggekeerd, bleek uit onderzoek.
Er zijn nog geen verdachten in de zaak aangewezen. Het onderzoek hiernaar is een zaak van de lange adem, aldus de bewindslieden.
Locatie
Het kan zijn dat de rechtbank op een plek buiten Den Haag gaat werken. De locatie staat daarom nog niet vast.
RO 21.03.2018 Een eventueel MH17-proces zal plaatsvinden voor de rechtbank Den Haag en zal alle slachtoffers van neerhalen van vlucht MH17 omvatten, ongeacht hun nationaliteit. Dat blijkt uit twee wetsvoorstellen van minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid en minister Blok van Buitenlandse Zaken die vandaag bij de Tweede Kamer zijn ingediend. De wetsvoorstellen dienen ter uitvoering van het besluit om de vervolging en berechting van het neerhalen van vlucht MH17 te laten plaatsvinden in Nederland.
Tevens wordt uitvoering gegeven aan het bilaterale verdrag dat met Oekraïne is gesloten over internationale juridische samenwerking met betrekking tot MH17. Hiermee wordt buiten twijfel gesteld dat de vervolging van mogelijke verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 ten behoeve van alle 298 slachtoffers kan plaatsvinden. Daarmee krijgen alle nabestaanden dezelfde rechten in een Nederlands proces.
In juli 2017 hebben de landen wiens opsporingsautoriteiten samenwerken in het Joint Investigation Team (JIT) – Australië, België, Maleisië, Oekraïne en Nederland – gezamenlijk gekozen voor nationale vervolging en berechting van MH17-verdachten in Nederland. Het strafrechtelijk onderzoek dat het JIT uitvoert, is nog in volle gang. Het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) zal op het daartoe geschikte moment passende beslissingen over strafvervolging nemen. Het is van belang om alvast de uitvoering van een mogelijk proces wettelijk geregeld te hebben, zodat dit gereed is als een vervolgingsbesluit wordt genomen.
Het onderzoek naar de verantwoordelijken voor het neerhalen van vlucht MH17 is een zaak van lange adem en er wordt stap voor stap voortgang gemaakt. Er wordt uitgebreid onderzoek gedaan naar personen die verantwoordelijk kunnen worden gehouden. Het is van essentieel belang dat het JIT ook de volgende stappen in het onderzoek in alle onafhankelijkheid kan doen om de kans op berechting te maximaliseren.
De nationale vervolging en berechting in Nederland brengt met zich mee dat sprake is van Nederlandse aanklagers, advocaten, en rechters en een proces dat volgens de regels van het Nederlandse straf(proces)recht zal worden gevoerd. Tegelijkertijd is het van belang om binnen deze juridische kaders zo veel mogelijk rekening te houden met de internationale aspecten van een strafproces over het neerhalen van vlucht MH17.
De goede samenwerking tussen de JIT-landen zal in de fase van vervolging en berechting blijven bestaan. Ook zullen de andere JIT-landen aan de vervolging en berechting in Nederland politieke en financiële steun (blijven) verlenen. Met Oekraïne heeft Nederland nog afzonderlijke afspraken gemaakt ten behoeve van de vervolging en berechting in de vorm van het nu aan de Tweede Kamer ter goedkeuring voorgelegd verdrag.
In de wetsvoorstellen wordt onder meer geregeld dat de rechtbank Den Haag zich over de zaak kan gaan buigen. Op dit moment wordt nog naar een geschikte locatie gezocht.
Verder wordt de mogelijkheid gecreëerd om tijdens het proces de Engels taal te gebruiken en om verdachten die niet (kunnen) worden uitgeleverd per videoconferentie te berechten. Ook is een regeling getroffen voor de overname van strafvervolging met betrekking tot vreemdelingen die hun woon- en verblijfplaats buiten Nederland hebben. Dat is van belang, omdat de Oekraïense grondwet een verbod op uitlevering van eigen onderdanen heeft.
Telegraaf 19.03.2018 De piloot die door Rusland werd beschuldigd van het neerschieten van MH17 is dood gevonden in zijn huis. Volgens Oekraïense media heeft hij zelfmoord gepleegd. Zijn vrouw hoorde het schot. Familieleden vertellen dat hij al langer suïcidale neigingen had.
Vladislav Voloshin(29) was piloot van een Soe-25 vliegtuig bij de Oekraïense luchtmacht toen de MH17 werd neergeschoten. Een collega van hem, Evgeni Agapov, verklaarde aanvankelijk anoniem aan Rusland dat Voloshin het vliegtuig per ongeluk zou hebben neergeschoten vanuit de lucht, omdat het toestel verward zou zijn met een ander vliegtuig.
Later maakte Rusland de identiteit van Agapov bekend. Voloshin stelde in een BBC-documentaire dat de beschuldigingen ongegrond zijn. Hij zegt slachtoffer te zijn geworden van een grote Russische smeercampagne. „Ik heb de MH17 niet neergeschoten. Een voormalige militaire kameraad van me, een werktuigbouwkundig ingenieur, heeft valse verklaringen afgegeven. We vlogen niet eens die dag. Hij vertelt dat we drie vluchten uitvoerden, maar dat was zes dagen later.”
De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft geconcludeerd dat het MH17-toestel met een Russische BUK-raket is neergehaald die vlak daarvoor vanuit Rusland naar Oekraïne was gereden. Justitie gaat daar ook vanuit.
Zelfmoord
Voloshin, nu directeur van het Mykolayiv International Airport, werd gevonden in zijn huis in Mykolaiv, vlakbij de Zwarte Zee. Familieleden zouden thuis zijn geweest toen Voloshin zichzelf van het leven beroofde. Zijn vrouw hoorde het schot vanuit de slaapkamer, zo citeren Oekraïense lokale media de politie.
Daarna werd een ambulance gebeld en kwamen agenten ter plaatse. Voloshin werd zwaargewond naar het ziekenhuis vervoerd en overleed later aan zijn verwondingen.
Zijn vrouw en collega’s stellen in een reactie tegenover Oekraïense media dat Voloshin zich de laatste tijd depressief voelde. Hij zou eerder suïcidale neigingen hebben gehad. De autoriteiten hebben een onderzoek ingesteld waarbij ook het scenario van moord wordt onderzocht.
NOS 19.03.2018 De Oekraïense oud-militair Vladislav Volosjin heeft zelfmoord gepleegd. De 29-jarige piloot was volgens Rusland verantwoordelijk voor het neerschieten van vlucht MH17, waarbij 298 doden vielen.
Volosjin wordt in Oekraïne als oorlogsheld gezien. Hij voerde met laagvliegende Su-25-aanvalsvliegtuigen 33 luchtaanvallen uit op doelen van pro-Russische separatisten in het oosten van Oekraïne. Hij kreeg daarvoor een militaire onderscheiding. Na zijn vertrek bij de luchtmacht, had hij de leiding over het vliegveld van de stad Mykolajiv.
Leugen
Volgens een Russische theorie schoot Volosjin op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne vlucht MH17 neer. Een overgelopen Oekraïense militair zou hem als dader hebben aangewezen. Volosjin heeft de beschuldiging altijd een leugen genoemd. Er is overigens ook een Russische theorie die zegt dat vlucht MH17 werd getroffen door een Oekraïense Buk-raket.
Volgens internationale onderzoekers werd het toestel van Malaysia Airlines neergehaald door een Russische Buk-raket, die zou zijn afgeschoten door pro-Russische separatisten of Russische militairen.
Depressief
Volosjin zou zichzelf zondag met een militair dienstpistool hebben doodgeschoten in zijn huis in Mykolajiv, bij de Zwarte Zee. Familieleden zeggen volgens Oekraïense media dat hij depressief was.
AD 19.03.2018 Een Oekraïense militaire piloot die volgens Rusland de Maleisische vlucht MH17 zou hebben neergehaald, heeft met een pistoolschot zelfmoord gepleegd, meldt de BBC op basis van Oekraïense media.
Kapitein Vladyslav Volosjin had de Russische claim veroordeeld als een leugen. Nederlandse onderzoekers concludeerden dat een Russische Buk-raket de Boeing 777 had vernietigd en 298 mensen gedood.
Volgens de politie schoot Volosjin zichzelf neer in Mykolaiv, vlakbij de Zwarte Zee. Oekraïne omschreef hem als een oorlogsheld. Hij had 33 gevechtsmissies gevlogen in een laagvliegende Su-25-jet tegen door Rusland gesteunde separatistische rebellen in Oost-Oekraïne.
De afgelopen tijd had de 29-jarige Volosjin de leiding over de luchthaven van Mykolaiv, nabij de zuidelijke stad Odessa. Volgens zijn familie, die bij hem in de woning verbleef, was Volosjin depressief.
Telegraaf 07.03.2018 Zembla (NPO2, 21.15) sprak voormalige topmensen van de Oekraïense geheime dienst over MH17. Op hun daderlijstje staan zeven namen.
AD 07.03.2018 Het onderzoeksteam van de ramp met vlucht MH17 heeft de namen van zeven mogelijke daders. Het gaat onder anderen om drie Russische officieren, die al eerder genoemd werden als verdachten. Dat zeggen topmensen van de Oekraïense geheime dienst vanavond in het tv-programma Zembla.
Het Joint Investigation Team (JIT) doet onder leiding van het Openbaar Ministerie in Nederland strafrechtelijk onderzoek naar degenen die verantwoordelijk zijn naar het neerschieten van het vliegtuig, waarbij 298 inzittenden omkwamen.
De Oekraïense geheime dienst SBU leverde het JIT onder meer 150.000 telefoontaps. In hun onderzoek kwamen zeven verdachten in beeld. Twee chefs van de SBU hebben in juni 2015 op de Nederlandse ambassade in Kiev het JIT gevraagd de zeven personen te vervolgen.
Het gaat niet om de bemanning van de BUK-installatie die uiteindelijk de raket heeft afgevuurd, maar om commandanten van de pro-Russische rebellen in Oost-Oekraïne en degenen die de BUK-raket vanuit Rusland hebben binnengehaald.
Onder de verdachten zijn rebellenleider Igor Girkin, luitenant-generaal Nikolai Tkachev en Sergey Dubinsky, die het transport van de BUK-installatie regelde. ,,We hebben de daders geïdentificeerd”, zegt Valentyn Nalyvaichenko, SBU-chef ten tijde van de ramp. ,,We weten wie het zijn en ook het JIT kent alle namen.”
Vasyl Vovk, hoofd onderzoek van de SBU: ,,Naar onze mening was er genoeg bewijs om deze mensen als verdachten aan te wijzen.”
Het JIT wil niet reageren op de verklaringen van de Oekraïense geheime dienst. Het onderzoek is nog in volle gang en het onderzoeksteam wil nog getuigen vinden en horen. ,,Over personen die van belang zijn voor het onderzoek kan het OM geen uitspraken doen.”
De drie Russische officieren zijn geen onbekenden in het dossier. Zij worden al langer genoemd als het kwade genius achter de aanslag op MH17. Onlangs hebben nabestaanden, onder wie enkele Nederlanders, een rechtszaak tegen Girkin in de Verenigde Staten gewonnen. Ze hebben recht op honderden miljoenen euro’s schadevergoeding.
Eind vorig jaar gaf een rechtbank in Oekraïne de opdracht om Dubinsky te arresteren voor zijn betrokkenheid bij de MH17-ramp.
Telegraaf 03.03.2018 De bekende documentaire-reeks Air Crash Investigation besteedt aandacht aan MH17, de vliegramp waarbij 298 mensen om het leven kwamen, onder wie 196 Nederlanders. De makers hebben exclusief gesproken met medewerkers van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. De hele documentaire is te zien op zondag 4 maart, om 21.30u bij National Geographic.
NOS 03.03.2018 Deze week was PVV-leider Geert Wilders in Moskou. Hij sprak met collega-parlementsleden, ambassadeurs, studenten en twee onderministers van de Russische regering.
Ook wij hadden hem graag willen spreken, hem willen vragen waarom hij, ondanks sancties en een uiterst kille relatie tussen Rusland en Nederland, toch naar Moskou is gegaan. Maar Wilders was daar niet toe bereid.
Hij sprak wel met Russia Today, een door de Russische regering gefinancierd multimediabedrijf dat als doelstelling heeft ‘het Russische geluid’ te laten horen in de wereld.
Maandag sprak Wilders met een paar leden van de commissie Internationale Zaken van de Doema, de Russische Tweede Kamer. “Het waren er niet zoveel hoor”, zegt Anatoli Karpov, oud-wereldkampioen schaken en tegenwoordig Doema-lid voor de partij Verenigd Rusland, de partij die president Poetin door dik en dun steunt.
Karpov kreeg op het laatste moment het verzoek van commissievoorzitter Leonid Sloetski, die de Nederlandse parlementariër had uitgenodigd, om bij het gesprek met Wilders aan te schuiven.
Wederzijds respect
Karpovs kantoor in de Doema staat vol met herinneringen aan zijn schaakcarrière. Talloze schaakborden, schaakstukken en foto’s vullen planken en muren. Een portret van Vladimir Poetin hangt prominent achter zijn bureau.
Waar hebben ze het over gehad? “We hebben over deze onderwerpen gepraat: over hoe de samenwerking te ontwikkelen en voor ons het belangrijkste: vrede in stand houden en spanningen verminderen”, zegt Karpov. “Daarvoor moet je elkaar op verschillende niveaus ontmoeten, ook leden van parlementen.”
De sfeer was goed, vertelt Karpov. “Ik heb de indruk dat hij veel respect heeft voor Russische politici en voor Rusland. Daar waren we blij mee. En ik denk dat hij ons respect heeft gevoeld. Hij is toch een van de leiders van het Nederlands parlement.”
Rusland valt sinds augustus al vier jaar onder sancties van de Europese Unie, ingevoerd als reactie op de Russische annexatie van de Krim. Ook dat onderwerp kwam tijdens de bespreking tussen Wilders en de Doema-commissie ter sprake. “We hebben begrepen dat meneer Wilders de sancties niet ondersteunt. Ze schaden zowel de economie van de Europese landen, als die van Rusland.”
Nee, we hebben het probleem niet bediscussieerd, maar de tragedie heeft plaatsgevonden. Het was een enorme ramp, aldus Doema-lid Anatoli Karpov over MH17
En dan is er natuurlijk hét struikelblok tussen Nederland en Rusland: het neerhalen van de MH17 boven Oost-Oekraïne. Volgens het internationale onderzoeksteam JIT is dat gebeurd met een Russische Buk-installatie, die van Russisch grondgebied kwam en na het afvuren van de raket ook weer naar Rusland is teruggegaan.
Wilders heeft laten weten dat hij in alle gesprekken zou aanvoeren dat Rusland volledig moet meewerken met dat onderzoek. Rusland houdt vol dat dat gebeurt. Rusland houdt ook vol dat het geen enkel vertrouwen heeft in het JIT-onderzoek. Het onderwerp is besproken, herinnert Karpov zich, maar volgens hem in tamelijk algemene termen.
“Hij heeft het daar inderdaad over gehad. Hij zei dat er gebeurtenissen zijn die Nederland en Rusland verbinden en gebeurtenissen die ons verdelen.” Enige vooruitgang is er niet geboekt; het bleef bij een opsomming van bekende standpunten. “Nee, we hebben het probleem niet bediscussieerd, maar de tragedie heeft plaatsgevonden. Het was een enorme ramp.”
Agressieve islam
En tot slot bespraken Wilders en zijn Russische collega’s een van Wilders’ strijdpunten: de islam. In Rusland is dat de tweede godsdienst, er wonen zeker 10 miljoen moslims. “Ik kan niet zeggen dat we nooit problemen hebben gehad. Wat zal ik zeggen? De agressieve islam, het wahabisme, heeft een serieuze invloed gehad op de Kaukasus. We hebben ernstige problemen gehad in Tsjetsjenië en aangrenzende republieken, maar dat hebben we opgelost. Gelukkig hebben we nooit grote problemen gehad met de moslims die buiten de Kaukasus wonen.”
Overigens was de ‘oplossing’ van dat probleem bloederig. Er vielen meer dan 20.000 doden. Maar dat de islam per definitie niet deugt, is onzin, aldus Karpov. “De islam is een nieuwe bladzijde voor Nederland. Het is duidelijk dat daar een zekere spanning uit voortkomt. Je moet op de een of andere manier een relatie opbouwen. Die mensen wonen in Nederland, ze hebben een Nederlands paspoort. Je moet een vreedzame coëxistentie creëren.”
Telegraaf 28.02.2018 PVV-leider Geert Wilders weigert vooralsnog excuses te maken naar de nabestaanden van de MH17-ramp.
Zij vroegen daar om nadat de politicus tijdens zijn bezoek aan Moskou een Nederlands-Russisch vriendschapsspeldje droeg. Dat is volgens Stichting Vliegramp MH17 ongepast omdat Rusland betrokken is bij het neerschieten van het toestel MH17.
Als Wilders door De Telegraaf expliciet gevraagd wordt of hij van plan is om excuses te maken, gaat hij daar niet op in. Wel verdedigt hij nogmaals zijn opstelling richting Moskou.
„Betere relaties met Rusland in plaats van vijandschap is zeer noodzakelijk en gewenst”, laat hij via zijn woordvoerder weten. „Dat is in het Nederlands belang, daarom ben ik hier in Rusland. Bij ieder gesprek stel ik ook aan de orde dat Rusland moet meewerken met betrekking tot MH17”, beweert de PVV’er. „Dat kan beter in goed overleg dan in vijandschap.”
De Onderzoeksraad voor Veiligheid concludeerde eerder dat het MH17-toestel met een Russische BUK-raket is neergehaald die vlak daarvoor vanuit Rusland naar Oekraïne was gereden. Justitie gaat daar ook vanuit. Rusland frustreert tot nu toe telkens onderzoeken hiernaar.
Omdat Rusland op zijn minst betrokken is bij „de moord op 298 burgers” wil de Stichting Vliegramp MH17 excuses van Wilders. „Het benadrukken van vriendschap met Rusland door een Kamerlid is ongepast. Excuses aan nabestaanden is op zijn plaats”, aldus de organisatie.
AD 28.02.2018 Nabestaanden van de slachtoffers van de vliegramp met de MH17 eisen excuses van Geert Wilders vanwege een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld. De PVV-leider draagt het speldje tijdens een bezoek aan Rusland. ,,De Stichting Vliegramp MH17 keurt de actie van de heer Wilders met kracht af.”
De voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17 laat weten ,,Op zich is het al bijzonder dat een individueel Kamerlid het nodig vindt Rusland te zoeken. Dat terwijl de betrokkenheid van Rusland [bij MH17, red.] evident is.” Volgens hem is de actie van Wilders ‘ongepast’ en zo niet een ,,Verraad aan de nabestaanden, dat hij het nodig vindt ‘trots’ te zijn op de vriendschap.”
Men wijst er verder op dat het onderzoek van het Joint Investigation Team nog in volle gang is, en de stichting is van mening dat Wilders met ‘een solo-actie door de het onderzoek heen dendert’ en -erger- op die manier de ‘nabestaanden schoffeert’.
‘Excuses op zijn plaats’
De Stichting Vliegramp MH17 twittert afkeurend over het speldje van Wilders. ,,,De Stichting Vliegramp MH17 keurt de actie van de heer Wilders met kracht af. RF (de Russische Federatie, red.) is betrokken bij de moord op 298 burgers.” Volgens hen is het ‘benadrukken van vriendschap met Rusland’ door een Kamerlid ‘ongepast’. ,,Laat het JIT (Joint Investigation Team, het gezamenlijke onderzoeksteam van het Nederlandse Openbaar Ministerie en de andere betrokken landen, red.) zonder deze interventies zijn werk doen. Excuses aan nabestaanden op zijn plaats.”
Andere nabestaanden roeren zich ook online. Thomas Schansman schrijft: ,,Wat een walgelijke uiting! Een Nederlandse volksvertegenwoordiger onwaardig!”. Hij ziet Rusland als schuldige aan de dood van zijn zoon. ,,17 juli 2014 werd #MH17 uit de lucht geschoten en mijn zoon vermoord door de Russen.”
Hans de Borst, die zijn dochter verloor, laat ook zijn ongenoegen blijken. ,,Deze volksvertegenwoordiger zit er niet mee over de ruggen van Nederlandse slachtoffers MH17 te scoren in Rusland, het land waar de BUK vandaan kwam”.
Wilders twitterde gistermiddag over zijn bezoek aan Rusland, en stelde ‘met trots’ een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld te dragen.
,,Denkt u bij uw trots ook een moment aan alle nabestaanden MH17 waaronder honderden Nederlanders die nog dagelijks pijn voelen waaronder ikzelf ?”, vraagt De Borst op Twitter aan Wilders.
Ergernis en woede
Nabestaande Ria van der Steen schreef Geert Wilders onderstaande email. ,,Kennelijk zijn politieke spelletjes van grotere importantie dan voor u blijkbaar prozaïsche feiten en gebeurtenissen”, zo schrijft ze aan Wilders.
Mijnheer Wilders,
Met ergernis overgaande in woede, heb ik kennisgenomen van uw eenzijdige en uitermate ongenuanceerde uitlatingen in de media over Rusland, naar aanleiding van uw recente bezoek aan dat land. Van een volksvertegenwoordiger mag op z’n minst een ietwat bredere visie op heersende geopolitieke verhoudingen worden verwacht, met name in geval van gevoelige onderwerpen.
Het is u wellicht even ontschoten, maar de betrokkenheid van Rusland bij verschillende brandhaarden en diverse oorlogsgebieden in de wereld is ronduit discutabel en onbevooroordeelde waarheidsvinding is (al heel lang) géén begrip dat in de Russische vocabulaire voorkomt. Verwrongen waarheden en ordinaire fictie lopen in deze staat, die feitelijk veel meer weg heeft van een ‘schurkenstaat’, stelselmatig door elkaar.
Daarnaast zou het u toch bekend moeten zijn (over ‘Realpolitiek’ gesproken), dat de (rechtstreekse) betrokkenheid van Rusland bij de dood van 298 onschuldige MH17 vliegtuigpassagiers al geruime tijd wordt onderzocht en dat de “medewerking” van Rusland aan dat onderzoek bepaald niet onomstreden is. Kennelijk zijn politieke spelletjes, voor eigen gewin, van grotere importantie dan dergelijke voor u blijkbaar prozaïsche feiten en gebeurtenissen.
Dat laatste is blijkbaar tekenend voor uw huidige gemoedstoestand. Hoe dan ook, Rusland is momenteel natuurlijk beslist géén bondgenoot van Nederland en zo’n Russische “vriendschapsspeld” is thans dan ook van nul en generlei waarde. Zoals in destijds J. Welch aan senator McCarthy vroeg: “Mijnheer Wilders, u hebt genoeg aangericht. Hebt u eigenlijk nog enig gevoel voor fatsoen?”
In een reactie gaat Wilders niet in op de roep om excuses of op het dragen van het vriendschapsspeldje, maar benadrukt hij dat goede banden met Rusland ‘noodzakelijk en gewenst’ zijn. ,,Bij ieder gesprek stel ik ook aan de orde dat Rusland moet meewerken met betrekking tot MH17. Dat kan beter in goed overleg dan in vijandschap.”
Wilders is deze week op bezoek in Rusland en bezoekt onder meer de Doema, het Russische parlement. Vrijdag wordt hij ontvangen door de plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken. De PVV-leider kondigde zijn bezoek eerder deze maand aan. ,,Het is tijd voor Realpolitiek ipv Russofobie!”
Schansman noemt het dragen van het speldje in een verklaring die in handen is van de NOS ,,Een meer dan afschuwelijke vertoning van voor een Nederlandse volksvertegenwoordiger. Stuitend. Een zware belediging aan het adres van vele, vele nabestaanden. In Nederland en in de rest van de wereld.”
Telegraaf 28.02.2018 Geert Wilders heeft nabestaanden van de aanslag op MH17 geschoffeerd door ‘met trots’ een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld te dragen. ,,Dit is opnieuw een klap in ons gezicht”, zegt Silene Fredriksz, die haar zoon en zijn vriendin verloor.
Ook de Stichting Vliegramp MH17 keurt de openlijke steunbetuiging van Wilders aan Rusland scherp af. ,,Dat land is op zijn minst betrokken bij de moord op 298 onschuldige burgers.”
In een reactie gaat Wilders niet in op de roep om excuses of op het dragen van het vriendschapsspeldje, maar benadrukt hij dat goede banden met Rusland ,,noodzakelijk en gewenst” zijn. ,,Bij ieder gesprek stel ik ook aan de orde dat Rusland moet meewerken met betrekking tot MH17. Dat kan beter in goed overleg dan in vijandschap.”
Wilders is deze week op bezoek in Rusland en bezoekt onder meer de Doema, het Russische parlement. Vrijdag wordt hij ontvangen door de plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken. De PVV-leider kondigde zijn bezoek eerder deze maand aan. ,,Het is tijd voor Realpolitiek ipv Russofobie!”, twitterde hij.
’Onomstotelijk bewijs’
De onafhankelijke Onderzoeksraad voor Veiligheid concludeerde met ‘onomstotelijk bewijs’ dat de Maleisische Boeing 777, vertrokken van Schiphol, in juli 2014 boven Oost-Oekraïne vanuit rebellengebied is neergehaald met een Russische Buk-raket, afkomstig uit Rusland. Het Nederlandse OM en het internationale JIT-team gaan daar ook vanuit.
Thomas Schansman, die zijn zoon kwijtraakte, spreekt woedend van een hele foute insteek van Wilders. Hij eist excuses. ,,Niemand heeft verantwoordelijkheid genomen voor deze gruweldaad. Het is een stuitende en meer dan afschuwelijke vertoning van een Nederlandse volksvertegenwoordiger. Een zware belediging voor alle nabestaanden”, schrijft hij.
’Koos ervoor te zwijgen’
Fredriskz vindt het des te erger, omdat Wilders zich volgens haar nooit duidelijk heeft uitgesproken over MH17. ,,Hij koos ervoor te zwijgen. Dan gaat deze uitspraak nu wel heel ver”, vindt ze.
Volgens Schansman is het Openbaar Ministerie al drie jaar bezig met strafrechtelijk onderzoek naar de daders van de aanslag en de opdrachtgevers. ,,Wij willen maar één ding en dat is dat de schuldigen worden opgepakt, vervolgd en veroordeeld. Iedereen weet waar het moordwapen vandaan kwam. In plaats van trots past dan terughoudendheid van een politicus.”
St. Vliegramp #MH17 keurt de actie van dhr #Wilders met kracht af. RF is betrokken bij de moord op 298 burgers. Het benadrukken van vriendschap met Rusland door een kamerlid is ongepast. Laat het JIT zonder deze interventies zijn werk doen. Excuses aan nabestaanden op zijn plaats 10:02 AM – Feb 28, 2018
Bij de ramp met Malaysia Airlines Vlucht MH17 kwamen 298 mensen om het leven toen het toestel boven Oekraïne met een waarschijnlijk Russische raket werd neergehaald.
NU 28.02.2018 De nabestaanden van de slachtoffers van de vliegramp met de MH17 willen dat Geert Wilders zijn excuses maakt voor het dragen van een vriendschapsspeldje tijdens het lopende bezoek van de PVV-leider aan Rusland.
De Stichting Vliegramp MH17 keurt de actie van Wilders ”met kracht af”, zo meldt de organisatie op Twitter.
Volgens de stichting is Rusland betrokken bij ”de moord op 298 burgers”. ”Het benadrukken van vriendschap met Rusland door een Kamerlid is ongepast. Excuses aan nabestaanden is op zijn plaats”, aldus de organisatie.
St. Vliegramp #MH17 keurt de actie van dhr #Wilders met kracht af. RF is betrokken bij de moord op 298 burgers. Het benadrukken van vriendschap met Rusland door een kamerlid is ongepast. Laat het JIT zonder deze interventies zijn werk doen. Excuses aan nabestaanden op zijn plaats
09:02 – 28 februari 2018 – Geert Wilders plaatste in de nacht van dinsdag op woensdag een foto van een speldje op zijn revers met een Nederlandse en Russische vlag met de tekst: ”Ik draag het hier met trots. Een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld.”
Ik draag het hier met trots. Een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld.
Ik draag het hier met trots.
Een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld. 16:30 – 27 feb. 2018
Wilders bracht gisteren een bezoek aan het Russische parlement. Hij sprak met een viceminister van Buitenlandse Zaken en met leden van commissies in het parlement. Wilders zegt dat hij “uiteraard volledige medewerking verwacht van de Russen bij de nasleep van de MH17-ramp”.
Bestuurslid Piet Ploeg van de stichting MH17 vindt het hele bezoek van Wilders aan de Doema ongepast. Ploeg zegt dat Wilders voorbijgaat aan het feit dat bij het neerhalen van de MH17 298 mensen zijn omgekomen en dat Rusland daarbij aantoonbaar betrokken was.
Wilders moet zich volgens Ploeg niet bemoeien met het diplomatieke verkeer in deze kwestie, “waarbij men over eieren moet lopen”. Een solo-actie zoals die van Wilders is ongepast, zegt Ploeg.
“Ingehouden woede”
Thomas Schansman, wiens zoon omkwam in de MH17 op 17 juli 2014, schrijft dat hij met ingehouden woede Wilders’ tweet over de met trots gedragen vriendschapsspeld heeft gelezen.
Heer Wilders,
Met ingehouden woede las ik uw twitterbericht “Ik draag het hier met trots. een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld.”
Mijn zoon zat in het vliegtuig, de MH 17, dat op 17 juli 2014 is neergehaald door een Russische BUK-raket. mijn zoon is met 297 andere onschuldige passagiers vermoord. En niemand heeft de verantwoordelijkheid voor deze gruwelijke daad geaccepteerd.
Het Openbaar Ministerie is al meer dan drie jaar bezig met het onderzoek om de schuldigen voor het gerecht te krijgen. het is ons allen bekend waar het moordwapen vandaan is gekomen; het land waar u met zoveel trots/plezier de vlag van heeft opgespeld. Een meer dan afschuwelijke vertoning van voor een Nederlandse volksvertegenwoordiger. Stuitend. Een zware belediging aan het adres van vele, vele nabestaanden. In Nederland en in de rest van de wereld. Ik keur uw actie af en verwacht dat u excuses aanbiedt aan alle nabestaanden. Op Twitter. In het openbaar.
Thomas J. Schansman
Nabestaanden boos om ‘Rusland-speld’ Wilders Elsevier 28.02.2018 Nabestaanden van de Nederlandse slachtoffers die vielen bij de vliegramp met vlucht MH17 eisen excuses van PVV-leider Geert Wilders. Ze vinden het ‘ongepast’ dat hij bij zijn bezoek aan Moskou een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld droeg.
‘We eisen excuses van Wilders, dit kan echt niet,’ zegt woordvoerder Piet Ploeg namens de Stichting Vliegramp MH17 tegen RTL Nieuws. ‘Dat hij Rusland de liefde verklaart terwijl Rusland betrokken is bij de ramp. Daarbij past een heel andere houding.’ Hij reageert op een bezoek van Wilders aan Rusland, die sinds afgelopen weekend in het Russische parlement (Doema) in de hoofdstad Moskou is. Gisteren twitterde de PVV-leider twee keer een foto van een Russisch-Nederlands vriendschapsspeldje op zijn jasje. ‘Rusland is een bondgenoot, geen vijand,’ schreef hij in het Russisch bij een van de tweets.
Ik draag het hier met trots.
Een Russisch-Nederlandse vriendschapsspeld. 16:30 – 27 feb. 2018
De Stichting Vliegramp MH17 zegt dat de Russische Federatie is ‘betrokken’ bij de moord op 298 burgers: ‘Het benadrukken van vriendschap met Rusland door een Kamerlid is ongepast.’ De stichting voor de nabestaanden van de 196 Nederlandse slachtoffers vindt dat Wilders het Joint Investigation Team (JIT) – het onderzoeksteam met Nederlandse, Belgische, Australische, Maleisische en Oekraïense juridische autoriteiten – ‘zonder deze interventies’ zijn onderzoek naar de toedracht van de vliegramp moet doen.
Wilders: Rusland moet meewerken met MH17-onderzoek
In een reactie maakt Wilders geen excuses voor het dragen van het vriendschapsspeldje, maar benadrukt hij dat goede banden met Rusland ‘noodzakelijk en gewenst’ zijn. ‘Bij ieder gesprek stel ik ook aan de orde dat Rusland moet meewerken met betrekking tot MH17. Dat kan beter in goed overleg dan in vijandschap.’
Op Twitter schrijft Wilders dat hij dinsdag een gesprek heeft gehad met de Russische viceminister van Buitenlandse Zaken. Naast het bespreken van ‘gemeenschappelijke uitdagingen’ als ‘handel, Oekraïne, EU/NAVO, sancties en islamisering EU’, heeft de PVV-leider naar eigen zeggen ook benadrukt dat hij van Rusland ‘volledige medewerking’ in het MH17-onderzoek verwacht.
In Moskou had Wilders ook ontmoetingen met onder anderen Doema-lid en schaaklegende Anatoly Karpov, voorzitter van de commissie van Buitenlandse Zaken Leonid Slutsky en Renée Jones-Bos, de Nederlandse ambassadeur in Rusland. De PVV-leider noemt laatstgenoemde een ‘professional’ en spreekt zijn respect voor haar uit.
Daders neerhalen MH17 nog altijd niet bekend
Nog altijd is niet duidelijk wie verantwoordelijk is voor het neerhalen van het vliegtuig op 17 juli 2014, nabij het oost-Oekraïense dorp Hrabove, waarbij alle 298 passagiers en de voltallige bemanning om het leven kwamen. Bij het forensisch onderzoek naar de vliegramp zijn onderdelen van een BUK-raket gevonden: het gaat om een raket uit de 9M38-serie. Die werd volgens informatie van het Openbaar Ministerie afgevuurd uit een gebied dat gecontroleerd werd door pro-Russische rebellen. Op dit moment van het onderzoek naar de daders, zijn er wel verdachten in beeld, maar is nog niemand in staat van beschuldiging gesteld.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Telegraaf 21.02.2018 Televisiezender National Geographic zendt binnenkort een documentaire uit over de ramp met vlucht MH17. Het is de eerste aflevering van een nieuw seizoen van het programma Air Crash Investigation.
De makers konden onder meer exclusief spreken met medewerkers van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. De aflevering over de MH17 is zondag 4 maart om 21.30 uur te zien.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines was op 17 juli 2014 opgestegen vanuit Schiphol voor een vlucht naar de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur. Het vliegtuig werd uit de lucht geschoten boven het oosten van Oekraïne, waar pro-Russische rebellen tegen het regeringsleger vochten. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders.
Door de gevechten in Oost-Oekraïne duurde het maanden voordat de OVV wrakstukken kon bergen. De reconstructie brengt deze en andere uitdagingen waarmee de onderzoekers te maken kregen in beeld. Op de schuldvraag gaat het programma niet in.
Nabestaanden
De Stichting Vliegramp MH17, waarin alle nabestaanden zijn verenigd, mocht een tijdje geleden al naar de documentaire kijken. De stichting zag een paar zaken „die we niet chic of niet juist vonden”, zegt voorzitter Piet Ploeg. „Aan het begin van de uitzending werd bijvoorbeeld een studentenkaart van een echt slachtoffer getoond. Dat vonden wij niet acceptabel, we hebben de toezegging gekregen dat het beeld onherkenbaar zou worden gemaakt.”
De stichting had ook bezwaar tegen een nagespeelde scène, waarin te zien was dat de piloten schrokken van de raket. Ploeg: „Ze kunnen het niet hebben gezien, ze hebben het nooit gemerkt. Dat zou hun weduwen raken.” Met het verhaal zelf had de stichting geen moeite. De nabestaanden zijn vooral blij dat de laatste seconden van hun geliefden niet zijn nagespeeld. De fatale explosie van het vliegtuig is van afstand te zien.
Eerste keer
Het is de eerste keer dat de onderzoekers van de ramp zijn geïnterviewd voor een televisie-uitzending. „Air Crash Investigation maakt al achttien jaar zulke programma’s. Wij hebben gezegd, als zij ooit een uitzending maken over MH17, gaan wij met ze in zee”, aldus een woordvoerder van de Onderzoeksraad.
Van Air Crash Investigation zijn meer dan 150 afleveringen gemaakt die wereldwijd worden uitgezonden. Het programma besteedde eerder aandacht aan de Bijlmerramp in 1992, de crash van Turkish Airlines op Schiphol in 2009 en aan een dodelijke botsing van een KLM-vliegtuig op Tenerife in 1977.
NOS 21.02.2018 Televisiezender National Geographic zendt binnenkort een documentaire uit over de ramp met de MH17. Voor het programma Air Crash Investigationspraken de makers met nabestaanden en medewerkers van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), die onderzoek deed naar de ramp.
In de aflevering zit een reconstructie van de vlucht en ook wordt het onderzoek naar de ramp in beeld gebracht. De vraag wie er verantwoordelijk is voor de crash komt in het programma niet aan bod.
De MH17 werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne neergeschoten met aan boord 298 mensen. Alle inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, kwamen om het leven. Volgens de onderzoekers van het Joint Investigation Team (JIT) werd het toestel neergehaald door een Russische Buk-raket.
Nabestaanden
De Stichting Vliegramp MH17, die de nabestaanden vertegenwoordigt, mocht de uitzending al enige tijd geleden bekijken. Bij de voorvertoning waren ook vertegenwoordigers van de OVV en het OM aanwezig. “We wisten dat de aflevering gemaakt werd en we hebben de producent toen gevraagd om een voorvertoning”, zegt Piet Ploeg van de stichting. “We wilden weten of alles wat in het programma zat klopte en hoe groot de impact zou zijn voor de nabestaanden.”
Enkele scènes zijn op advies van de nabestaanden gewijzigd. Zo werd een shot met daarin de ov-chipkaart van een echt slachtoffer verwijderd. De foto en de naam van het slachtoffer waren duidelijk zichtbaar en dat vindt de stichting niet gepast.
De stichting organiseert voor zondag 4 maart, wanneer het programma wordt uitgezonden, geen gezamenlijke kijkavond voor de nabestaanden. “Er komt in de uitzending op zich niets nieuws naar voren, dus we verwachten niet dat de impact heel groot zal zijn. Anders hadden we dat wellicht wel gedaan”, zegt Ploeg.
Sinds 2003 werden al meer dan 150 afleveringen gemaakt van Air Crash Investigation. Ook de Bijlmerramp (1992) en het ongeluk met Turkish Airlines (2009) kwamen aan bod in het programma.
AD 21.02.2018 Televisiezender National Geographic zendt binnenkort een documentaire uit over de ramp met vlucht MH17. Het is de eerste aflevering van een nieuw seizoen van het programma Air Crash Investigation. De makers konden onder meer exclusief spreken met medewerkers van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. De aflevering over de MH17 is zondag 4 maart om 21.30 uur te zien.
Ze kunnen het niet hebben gezien, ze hebben het nooit gemerkt, aldus Piet Ploeg, voorzitter Stichting Vliegramp MH17.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines was op 17 juli 2014 opgestegen vanuit Schiphol voor een vlucht naar de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur. Het vliegtuig werd uit de lucht geschoten boven het oosten van Oekraïne, waar pro-Russische rebellen tegen het regeringsleger vochten. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven, onder wie bijna tweehonderd Nederlanders.
Door de gevechten in Oost-Oekraïne duurde het maanden voordat de OVV wrakstukken kon bergen. De reconstructie brengt deze en andere uitdagingen waarmee de onderzoekers te maken kregen in beeld. Op de schuldvraag gaat het programma niet in.
Nabestaanden
De Stichting Vliegramp MH17, waarin alle nabestaanden zijn verenigd, mocht een tijdje geleden al naar de documentaire kijken. De stichting zag een paar zaken ,,die we niet chic of niet juist vonden”, zegt voorzitter Piet Ploeg. ,,Aan het begin van de uitzending werd bijvoorbeeld een studentenkaart van een echt slachtoffer getoond. Dat vonden wij niet acceptabel, we hebben de toezegging gekregen dat het beeld onherkenbaar zou worden gemaakt.”
De stichting had ook bezwaar tegen een nagespeelde scène, waarin te zien was dat de piloten schrokken van de raket. Ploeg: ,,Ze kunnen het niet hebben gezien, ze hebben het nooit gemerkt. Dat zou hun weduwen raken.” Met het verhaal zelf had de stichting geen moeite. De nabestaanden zijn vooral blij dat de laatste seconden van hun geliefden niet zijn nagespeeld. De fatale explosie van het vliegtuig is van afstand te zien.
Air Crash Investigation
Het is de eerste keer dat de onderzoekers van de ramp zijn geïnterviewd voor een televisie-uitzending. ,,Air Crash Investigation maakt al achttien jaar zulke programma’s. Wij hebben gezegd, als zij ooit een uitzending maken over MH17, gaan wij met ze in zee”, aldus een woordvoerder van de Onderzoeksraad.
Van Air Crash Investigation zijn meer dan 150 afleveringen gemaakt die wereldwijd worden uitgezonden. Het programma besteedde eerder aandacht aan de Bijlmerramp in 1992, de crash van Turkish Airlines op Schiphol in 2009 en aan een dodelijke botsing van een KLM-vliegtuig op Tenerife in 1977.
Telegraaf 21.02.1028 De eerste aflevering van een nieuwe reeks Air Crash Investigation op zender National Geographic staat volledig in het teken van MH17. Aan de hand van exclusieve interviews met de medewerkers van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) is een gedetailleerde reconstructie gemaakt van de ramp, maakte de zender woensdag bekend.
In het programma Air Crash Investigation wordt iedere week een ongeluk of ramp uit de luchtvaart doorgelicht. De eerste aflevering van het nieuwe seizoen vertelt aan de hand van interviews met Nederlandse OVV-onderzoekers hoe de oorzaak van de MH17-ramp is vastgesteld. De 298 passagiers van de Boeing 777 van Malaysia Airlines kwamen op 17 juli 2014 allen om het leven bij de ramp.
Toegang tot het rampgebied werd bemoeilijkt door de oorlog in Oost-Oekraïne en het duurde maanden voor de OVV wrakstukken kon bergen. De reconstructie brengt deze en andere uitdagingen waar de onderzoekers mee te maken kregen in beeld.
Van Air Crash Investigation zijn meer dan 150 afleveringen gemaakt, die wereldwijd worden uitgezonden. In eerdere seizoenen zijn uitzendingen gewijd aan de Bijlmerramp en de crash van Turkish Airlines op Schiphol. De aflevering over de MH17 is zondag 4 maart om 21.30 uur te zien bij National Geographic.
VK 30.01.2018 Een groep nabestaanden van de neergehaalde vlucht MH17 heeft een Amerikaanse rechtszaak gewonnen, waardoor zij recht hebben op honderden miljoenen schadevergoeding. Het gaat om familieleden van 25 slachtoffers, onder wie tien Nederlanders.
De vonnissen zijn op 21 december gewezen door een Amerikaanse rechter, die per slachtoffer 20 miljoen dollar aan schadevergoeding toekende. De zaak werd aangespannen tegen de leider van de separatisten in Oekraïne Igor Girkin. Deze Russische officier leidde de opstand en wordt nu door de Amerikaanse rechter verantwoordelijk gehouden voor het neerhalen van MH17 met een BUK-raket op 17 juli 2014.
De kans dat Girkin de in totaal 400 miljoen dollar ooit zal betalen is alleen vrijwel nihil. De man, ook bekend onder de naam Igor ‘Strelkov’ (Russisch voor schutter), heeft zich niet verdedigd tijdens de rechtszaak en op zijn officiële woonadres in Moskou was hij voor de advocaten niet te vinden.
Focus op de daders
Floyd Wisner, de Amerikaanse advocaat van de nabestaanden, zei tegen Zembla van plan te zijn beslag te leggen op Girkins bezittingen, maar vreest dat dit bij lange na niet voldoende is om de miljoenen schade te voldoen. De Nederlandse familieleden van de slachtoffers, die de zaak begonnen, denken wel dat dit civiele vonnis in Amerika kan helpen om de rechter in Nederland ervan te overtuigen tot een veroordeling te komen.
Gert-Jan Knoops, advocaat en hoogleraar internationaal strafrecht, reageert terughoudend op het bericht over de Amerikaanse rechter. ‘Deze civiele uitspraak zegt nog niets over de eventuele strafrechtelijke aansprakelijkheid voor een bepaalde gebeurtenis. De bewijslast in een civiele zaak ligt lager dan in strafzaken, ook in de VS.’
Evert van Zijtveld, voorzitter van Stichting Vliegramp MH17, vindt het in elk geval goed dat er door deze rechtszaak weer aandacht is voor de zaak: ‘Het is belangrijk dat de wereld niet vergeet wat er is gebeurd. Voor mij gaat de zaak niet om geld, maar om gerechtigheid voor de families. En de focus blijft op de daders, niet op het geld.’
Scheuren in het kernteam
Toen we vervolgstappen wilden nemen, kwamen er scheuren in het kernteam (van advocaten, red.)
Veeru Mewa van Beer Advocaten
De uitspraak van de Amerikaanse rechter is de eerste ‘overwinning’ van nabestaanden van slachtoffers van MH17, maar er zijn nog meer procedures gaande. Onoverzichtelijk is het wel. Tot twee jaar geleden werden de nabestaanden bijgestaan door een kernteam van zes letselschadeadvocaten. Zij stonden samen de nabestaanden van 118 Nederlandse slachtoffers bij en onderzochten alle juridische mogelijkheden.
‘We regelden een voorschot van 5.000 dollar bij Malaysia Airlines,’ zegt Veeru Mewa van Beer Advocaten, die onderdeel uitmaakte van dit kernteam. ‘En ook dat de nabestaanden daarna nog eens aanspraak konden maken op een aanvullend voorschot van 50 duizend dollar. Maar toen we vervolgstappen wilden nemen, kwamen er scheuren in het kernteam.’
Zo wilden sommige advocaten al direct een procedure beginnen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). ‘Om Oekraïne aan te klagen voor doodslag door nalatigheid. Oekraïne was er namelijk niet in geslaagd de veiligheid van zijn luchtruim te garanderen.’
Andere advocaten van het kernteam adviseerden nabestaanden ook een klacht tegen Rusland in te dienen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, omdat de BUK-raket daarvandaan kwam en Rusland stelselmatig alle onderzoeken frustreerde. Zij vonden dat het juist beter was om geen klacht tegen Oekraïne in te dienen.
Mewa: ‘En bij Beer Advocaten wilden we daar in het geheel mee wachten. Een klacht bij het EHRM kan namelijk pas als alle rechtsmogelijkheden in de aangeklaagde landen zijn benut.’
Los hiervan lopen er ook procedures, aangespannen door Nederlandse advocaten in samenwerking met Amerikaanse, die de grootste Russische staatsbank aansprakelijk stellen voor de ramp met vlucht MH17. De vermoedelijke daders werden gefinancierd via rekeningen van de Sberbank. Daarmee houden ze de bank medeverantwoordelijk voor de terreurdaad.
Maar volgens Mewa zit ook deze weg vol met hobbels. ‘Omdat bepaalde rechtsregels hier alleen voor Amerikaanse ingezetenen gelden. Het is dus afwachten of nabestaanden van Nederlandse slachtoffers hier iets aan hebben.’
Vijf Nederlandse publicaties blijken in de afgelopen twee jaar te zijn bestempeld als ‘desinformatie’ door EU vs Disinfo, een EU-organisatie die tegenwicht moet bieden aan Russische propaganda. Vier publicaties blijken feitelijk gewoon te kloppen. ‘De EU gaat propaganda te lijf op dezelfde manier als de Russen, ironisch genoeg‘.
Telegraaf 30.01.2018 Een groep nabestaanden van de neergehaalde vlucht MH17 heeft een Amerikaanse rechtszaak gewonnen, waardoor zij recht hebben op honderden miljoenen schadevergoeding. Dat blijkt uit rechtbankstukken die in bezit zijn van het tv-programma Zembla.
Het gaat om een groep familieleden van 25 slachtoffers, onder wie tien Nederlanders. De zaak werd aangespannen tegen de leider van de separatisten in Oekraïne Igor Girkin. Deze Russische officier leidde de opstand en wordt nu door de Amerikaanse rechter verantwoordelijk gehouden voor het neerhalen van MH17 met een BUK-raket op 17 juli 2014.
De kans dat familieleden van slachtoffers deze bedragen daadwerkelijk kunnen incasseren, is overigens vrijwel nihil. Igor Girkin heeft zich niet verdedigd tijdens de rechtszaak en op zijn officiële woonadres in Moskou was hij voor de advocaten niet te vinden.
NOS 18.01.2018 Vanaf vandaag kunnen nabestaanden van de ramp met vlucht MH17 de camerabeelden bekijken die op 17 juli 2014 zijn gemaakt op Schiphol. Het gaat om beeld van circa veertig camera s die hangen bij de incheckbalies in de vertrekhal en in de taxfree-zone. Daarop zijn de laatste opnamen te zien van de passagiers van vlucht MH17, het toestel van Malaysia Airlines dat enkele uren na vertrek uit Amsterdam boven Oost-Oekraïne werd neergeschoten. Alle 298 inzittenden kwamen daarbij om het leven.
De nabestaanden hebben tot 17 februari de gelegenheid om in groepjes van drie op zoek te gaan naar hun geliefden in de tientallen uren beeldmateriaal. Bij een bedrijf in Zoetermeer zijn setjes ingericht waar nabestaanden zelf door de beelden kunnen scrollen.
Hoeveel mensen zich hebben ingeschreven voor een sessie van drie uur wil het ministerie van Justitie niet zeggen. Het ministerie doet ook verder geen mededelingen over de procedure, omdat sommige nabestaanden dat niet op prijs stellen.
Fijn, maar heftig
Piet Ploeg, bestuurslid van de Stichting Vliegramp MH17, kent geen aantallen maar spreekt van “behoorlijk veel belangstelling”.
Ploeg heeft eind vorig jaar al meegedaan aan een proefsessie. Hij heeft inderdaad zijn broer, schoonzus en neef gezien. “Heel duidelijk. Dat gaf een dubbel gevoel. Het was leuk en fijn om ze levend te zien, maar ook heel heftig. Je kijkt naar mensen die zich er niet van bewust zijn dat ze een aantal uren later dood zijn. Dat is erg confronterend”.
Piet Ploeg kan zich dan ook goed voorstellen dat anderen die confrontatie uit de weg gaan.
Privacy
De Stichting Vliegramp MH17 heeft lang gestreden voor het vrijgeven van de beelden. Dat is jaren tegengehouden, omdat het ten koste van de privacy van andere reizigers op Schiphol zou gaan. Uiteindelijk is toch toestemming gegeven.
Nabestaanden die hun geliefden hebben gevonden, kunnen de opnamen later op een usb-stick krijgen. Maar dat gebeurt pas als de andere mensen die op de beelden staan, onherkenbaar zijn gemaakt. De Stichting heeft nabestaanden opgeroepen de beelden niet via sociale media te verspreiden, uit respect voor mensen die de beelden juist willen vermijden.
Telegraaf 16.01.2018 Nabestaanden van de MH17-ramp walgen van de leugenaars die zich voordoen als familie van de slachtoffers, vertelt verslaggever Paul Eldering.
Telegraaf 15.01.2018 „Natuurlijk lieg ik over MH17 en verspreid ik misinformatie. Ik schaam me daar niet voor. We leven in een vrij land.” Dat zegt een ’nep-nabestaande’ van de neergehaalde vlucht MH17, als hij met zijn uitlating wordt geconfronteerd door Nieuwsuur.
De 27-jarige man uit Nieuwegein is als ’Nellie’ actief op Twitter, waar hij discussies aanwakkert en ontregelt. Hij haalt meerdere keren de media met controversiële tweets over zijn zogenaamd omgekomen broer. Nieuwsuur spoorde ’Nellie’ op. Zijn broer is niet omgekomen bij de ramp met MH17, maar springlevend.
Volgens het NOS-programma erkent hij dat hij nepnabestaande is. Hij noemt zijn verzinsels op Twitter een tegenreactie op – volgens hem onjuiste – berichtgeving van de media. „Het is vuur met vuur bestrijden.” Twitter blokkeerde een aantal keer zijn account, maar telkens kwam hij weer terug onder een andere naam.
NOS 15.01.2018 “Natuurlijk lieg ik over MH17 en verspreid ik misinformatie. Ik schaam me daar niet voor. We leven in een vrij land.” Dat zegt een ‘nep-nabestaande’ van de neergehaalde vlucht MH17, als hij met zijn uitlating wordt geconfronteerd door Nieuwsuur.
Afgelopen zomer ontdekten we al dat hij geen MH-17-nabestaande is, maar toen ontkende hij nog zelf achter het account te zitten. Nu hebben we hem nogmaals opgezocht met bewijs dat hij het wel degelijk is.
Het gaat om Gordon Nelson uit Nieuwegein. Hij is als ‘Nellie’ actief op Twitter, waar hij discussies aanwakkert en ontregelt. Hij haalt meerdere keren de media met controversiële tweets.
Zo reageert hij begin 2016 op een krantenartikel over het associatieverdrag met Oekraïne:
De originele tweet van Nelson over het associatieverdrag @GNELLIENL / TWITTER
Zijn tweet wordt gepubliceerd door weblog GeenStijl. Ook krijgt nabestaande Nellie steunbetuigingen van twitteraars en van BurgercomiteEU, dat op dat moment campagne voert tegen het verdrag.
@GNellieNL verspreidt ook antisemitische plaatjes, die hij zelf ‘memes’ noemt. Hij wordt begin vorig jaar geschorst door Twitter en maakt daarop een nieuw account aan met de nagenoeg dezelfde naam: @GNellieNLD. Daarmee reageert hij afgelopen zomer op de discussie die ontstaat na een column over MH17-slachtoffers in het Algemeen Dagblad.
De originele reactie van ‘Nellie’ op de tweet van het AD@GNELLIENLD / TWITTER
Met een anonieme trolaccount tweet Nellie daarna over zichzelf: “Hij heeft weer toegeslagen. Vanavond wordt hij getoont (sic) bij RTL Late Night. Hij lacht zich rot.” Ook staat de tweet van Nellie in dagblad Metro en wordt hij wederom opgevoerd door GeenStijl. Nellie tweet daarop: “#FakeNews Ik hou jullie scherp lui, hahahaha.”
Broer van ‘Nellie’ blijkt springlevend
Nieuwsuur spoort ‘Nellie’ vervolgens op. Het blijkt de 27-jarige Gordon Nelson te zijn. Zijn broer is niet omgekomen bij de ramp met MH17, maar springlevend.
Nelson ontkent op dat moment achter het Twitteraccount te zitten en beweert dat hij slachtoffer is van identiteitsfraude. Maar zijn verhaal rammelt: zo doet hij geen aangifte bij de politie en onderneemt hij geen actie tegen Twitter.
“Laat de nabestaandenvereniging van MH17 me eerst maar bellen”, zegt hij. Nieuwsuur waarschuwt de woordvoerder van de vereniging echter meteen al dat Nelson mogelijk liegt.
‘I’m back bitches’
Nellie wordt afgelopen september opnieuw geschorst door Twitter. En weer maakt hij – met een ander e-mailadres – een nieuw account aan: @GNellieNLD. “I’m back bitches”, laat hij in een tweet door ‘Pepe the Frog’ zeggen. Dit stripfiguur raakte de afgelopen jaren geassocieerd met extreemrechts.
Twitter haalt vervolgens het nieuwe account van Nellie offline. Hij keert vervolgens terug als @FreeMindNellie.
Zijn verzinsels maken hem niet tot een persona non grata op het sociale media platform. Een tweet waarin hij zichzelf presenteert als ‘fiere neger’ scoort enkele duizenden retweets en likes van onder anderen Thierry Baudet, een politicus die Nelson in zijn tweets steunt.
Het blauwe vinkje
Het Centraal Planbureau vindt dat sociale mediaplatforms in Nederland vergunningsplichtig zouden moeten worden. Alle gebruikers zouden volgens het CPB desgewenst geverifieerd moeten kunnen worden om zo een blauw vinkje achter hun naam te kunnen krijgen. Zo’n vinkje garandeert de identiteit van de gebruiker.
Alhoewel het niet mogelijk is om vast te stellen wie een Twitteraccount aanmaakt, heeft Nieuwsuur de afgelopen maanden voldoende bewijs verzameld om vast te stellen dat Nelson wel degelijk zelf achter het Twitteraccount zit (zie kader onderaan het artikel).
Als we hem hiermee confronteren, erkent Nelson dat ook: hij is nepnabestaande Nellie. Hij noemt zijn verzinsels op Twitter een tegenreactie op – volgens hem onjuiste – berichtgeving van de media. “Het is vuur met vuur bestrijden.”
Op de vraag of het voor die tegenreactie nodig is je voor te doen als MH17-nabestaande, antwoordt hij volmondig ‘ja’. Nelson beschouwt zichzelf niet als trol omdat hij niet anoniem tweet. We noemen daarom in dit artikel ook zijn naam.
Hij runt echter ook anonieme trolaccounts waarmee hij onder meer obscene, gefotoshopte plaatjes naar critici stuurt, zoals een penis bij de profielfoto van een vrouwelijke twitteraar. “Dat is satire, dan moet je maar niet op Twitter zitten”, aldus Nelson.
Volgens hem is er op internet een oorlog gaande over wat je wel en niet mag zeggen. “Daar gebruik ik alles voor, ook leugens. Ik vind dat dat mag.”
Nabestaande Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17, die op Twitter de dialoog zocht met Nelson, noemt zijn gedrag kwetsend en respectloos.
Hoe Nieuwsuur Gordon Nelson op het spoor kwam
Het is nagenoeg onmogelijk om te controleren wie er achter een niet-geverifieerd Twitteraccount zit. Alleen Twitter ziet de volledige e-mailadressen en telefoonnummers van de gebruikers, en ook die zijn vaak niet te herleiden tot een persoon. Toch verzamelden we afgelopen maanden genoeg bewijs om te kunnen vaststellen dat Nelson zelf het Nellie-account beheert.
Zo blijken met het mobiele telefoonnummer van Nelson verschillende Twitteraccounts te zijn aangemaakt. Dit ondersteunt het vermoeden dat hij tevens achter diverse anonieme trolaccounts zit. Daarnaast konden we twee cijfers van het telefoonnummer zichtbaar maken waarmee Nelson het account @GNellieNL heeft aangemaakt. De cijfers komen overeen met het telefoonnummer van Gordon Nelson.
Ook komt het aantal karakters en enkele zichtbaar te maken letters van het gebruikte e-mailadres overeen met het e-mailadres waarmee zijn Facebook-account is aangemaakt. Verder vermeldt een oud Twitteraccount -waarin Gordon ook zijn achternaam Nelson gebruikt – de coördinaten van zijn woonplaats Nieuwegein. Op Instagram verklapt hij recent zelfs de buurt waar hij woont.
Nieuwsuur analyseerde verder zijn gedrag en interesses op zo’n dozijn sociale media-accounts, niet alleen op Twitter maar ook op Facebook, Instagram, Periscope en YouTube. Op verschillende accounts etaleert hij dezelfde rechts-conservatieve interessegebieden als op zijn Twitteraccount.
Ook liket hij op zowel Twitter als Facebook dezelfde bronnen, zoals complotsite Infowars, GeenStijl, Breitbart en Forum voor Democratie.
Op een gamingplatform worden verschillende van zijn reacties verwijderd om disciplinaire redenen. Nelson vermeldt zijn telefoonnummer op een forum van discussieplatform café Weltschmertz. Op een van zijn anonieme Twitteraccounts is hij zelfs in beeld te zien als hij – half vermomd – mijmert over de Amerikaanse verkiezingen.
Reactie van media die Nelsons tweets overnamen:
Metro stelt in een reactie dat bij ongeverifieerde social accounts in deze tijden van nepnieuws een kritische houding past. Omdat in dit geval de tweet ter illustratie was, is in dit geval niet getracht de plaatser te screenen. Bij nader inzien was dat wel beter geweest, erkent de hoofdredactie. Ook RTL Late Night screende niet en betreurt de plaatsing. GeenStijl reageert niet op vragen van Nieuwsuur.
NU 15.01.2018 Nabestaanden van de ramp met vlucht MH17 mogen vanaf deze week de laatste camerabeelden bekijken die op Schiphol zijn gemaakt van de slachtoffers.
De nabestaanden moeten een geheimhoudingsverklaring ondertekenen en mogen daarna zelf in de beveiligingsbeelden zoeken naar hun familieleden. Als ze hen vinden, kunnen ze de beelden – waarop omstanders onherkenbaar worden gemaakt – later ook mee naar huis nemen.
Het is niet duidelijk hoeveel mensen gebruik maken van deze mogelijkheid de komende weken. ”Niet iedereen wil of durft”, zegt Evert van Zijtveld, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17. ”De confrontatie blijft heftig.” Hij gaat zelf wel in de beelden zoeken, vertelt hij.
Van Zijtveld verloor zijn kinderen en schoonouders bij de vliegramp in 2014 waarbij Boeing 777 van Malaysia Airlines boven oorlogsgebied in het oosten van Oekraïne werd neergeschoten. Alle inzittenden kwamen om het leven.
Het zien van de laatste beelden, van kort voor vertrek van het toestel, was al langer een wens van verschillende nabestaanden.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid liet vorig jaar weten dat de nabestaanden de beveiligingsbeelden mogen bekijken. Aanvankelijk was dat niet de bedoeling. Volgens het Openbaar Ministerie in 2015 was het ”onbegonnen werk om de opnamen van 34 camera’s, elk met een duur van verschillende uren, te bekijken en van elke vastgelegde reiziger na te gaan of dit een slachtoffer is van de crash van vlucht MH17″.
Telegraaf 15.01.2018 Nabestaanden van de ramp met vlucht MH17 mogen vanaf deze week de laatste camerabeelden bekijken die op Schiphol zijn gemaakt van hun geliefden. De nabestaanden moeten een geheimhoudingsverklaring ondertekenen en mogen daarna zelf in de beveiligingsbeelden zoeken naar hun familieleden. Als ze hun geliefden vinden, kunnen ze de beelden – waarop omstanders onherkenbaar worden gemaakt – later ook mee naar huis nemen.
Het is niet duidelijk hoeveel mensen gebruikmaken van deze mogelijkheid de komende weken. Volgens het ministerie van Justitie en Veiligheid is er „zeker” belangstelling voor, maar meer informatie kan een woordvoerder niet geven. Ook kan ze niet aangeven hoe het bezichtigen in zijn werk gaat.
’Niet iedereen durft’
„Niet iedereen wil of durft”, zegt Evert van Zijtveld, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17. „De confrontatie blijft heftig.” Hij gaat zelf wel in de beelden zoeken, vertelt hij. Van Zijtveld verloor zijn kinderen en schoonouders bij de vliegramp in 2014 waarbij Boeing 777 van Malaysia Airlines boven oorlogsgebied in het oosten van Oekraïne werd neergeschoten. Alle inzittenden kwamen om het leven.
Het zien van de laatste beelden, van kort voor vertrek van het toestel, was al langer een wens van verscheidene nabestaanden.
Aanvankelijk niet de bedoeling
Het ministerie van Justitie en Veiligheid liet vorig jaar weten dat de nabestaanden de beveiligingsbeelden mogen bekijken. Aanvankelijk was dat niet de bedoeling, voornamelijk uit privacy-oogpunt. Volgens het Openbaar Ministerie in 2015 was het „onbegonnen werk om de opnamen van 34 camera’s, elk met een duur van verschillende uren, te bekijken en van elke vastgelegde reiziger na te gaan of dit een slachtoffer is van de crash van vlucht MH17.”
NOS 23.12.2017 Familieleden van slachtoffers van de ramp met vlucht MH17 kunnen vanaf begin volgend jaar de laatste beelden terugkijken die op Schiphol zijn gemaakt van hun dierbaren. Piet Ploeg, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17, zegt dat nabestaanden vanaf medio januari in speciale sessies het beeldmateriaal mogen doorspitten.
Het gaat om beelden die op 17 juli 2014, kort voor het vertrek van vlucht MH17, zijn gemaakt op Schiphol. Na een hoop gesteggel werd afgelopen zomer bekendgemaakt dat de nabestaanden die beelden toch mogen zien. Het Openbaar Ministerie weigerde het materiaal drie jaar lang vrij te geven vanwege de privacywetgeving.
Na overleg is nu ook duidelijk wanneer de nabestaanden de beelden van de 34 camera’s in de lounge en vertrekhal op Schiphol te zien krijgen. Begin volgend jaar kunnen zij het materiaal bekijken in een speciale ruimte in Zoetermeer. Ze krijgen daarvoor in eerste instantie drie uur de tijd.
‘Lastig zoeken naar dierbaren’
Er zijn speciale systemen ontwikkeld om het bekijken van de beelden te vereenvoudigen. “Als je niet precies weet wanneer jouw dierbaren bij de gate of balie waren, is het best lastig zoeken”, zegt Ploeg. “Maar met een beetje goede wil kun je in drie uur tijd een heel eind komen.” Nabestaanden die langer de tijd nodig hebben, kunnen later terugkomen.
Ploeg zegt dat het voor familieleden bijzonder is om de allerlaatste beelden van hun dierbaren te kunnen bekijken. Dat het OM het materiaal toch vrijgeeft, is volgens hem onder meer te danken aan inspanningen van de toenmalige minister van Justitie en Veiligheid, Job Blok. Nabestaanden kunnen de beelden mee naar huis krijgen. In verband met de privacyregels worden andere mensen die op de beelden staan dan onherkenbaar gemaakt.
Telegraaf 23.12.2017 Nabestaanden van slachtoffers van de ramp met vlucht MH17 hekelen de publiciteit die telkens wordt gezocht door vinders van menselijke resten in het crashgebied in Oost-Oekraïne. Stichting Vliegramp MH17 stelt in een verklaring dat de berichten van „bepaalde journalisten de indruk wekken dat publicitaire en politieke belangen de overhand hebben en er daardoor gesold wordt met stoffelijke resten.”
Directe aanleiding is een video die vorige week op YouTube werd gezet en waarin mogelijk menselijke resten worden getoond. De video is gemaakt door Patrick Lancaster die vanaf de zijde van de pro-Russische rebellen verslag doet over het Oekraïne-conflict. Hij zegt dat een nieuwe zoektocht naar resten nodig is.
Nabestaanden hebben bedenkingen bij de vondst en de motieven om de publiciteit te zoeken. „De laatste ’vondst’ is nu de derde keer op een rij, dat onder bedenkelijke omstandigheden door bepaalde journalisten stoffelijke resten worden aangetroffen. In het laatste geval zijn veel botresten aangetroffen onder een steen op een plek, die eerder door het JIT is afgegraven en waar de grond is gezeefd. En telkens weer wordt om welke reden dan ook actief de publiciteit gezocht”, aldus de verklaring van het bestuur van Stichting Vliegramp MH17.
De stichting laat weten dat dit soort publiciteit als „onnodig grievend en respectloos gedrag” wordt ervaren en niet in het belang is van de nabestaanden. „De Stichting Vliegramp MH17 verwerpt met kracht elke vorm van respectloze en gevoelloze manipulatie met stoffelijke resten.”
In de verklaring staat dat iedere vondst en identificatie van stoffelijke resten voor nabestaanden een zware confrontatie is met de dood van geliefden. Zij roepen daarom op om mogelijke nieuwe stoffelijke resten „op uiterst respectvolle wijze” in te leveren bij de lokale autoriteiten en geen publiciteit of „politieke voordelen” te zoeken.
NU 23.12.2017 Nabestaanden van slachtoffers van de ramp met vlucht MH17 hekelen de publiciteit die telkens wordt gezocht door vinders van menselijke resten in het crashgebied in Oost-Oekraïne.
Stichting Vliegramp MH17 stelt in een verklaring dat de berichten van “bepaalde journalisten de indruk wekken dat publicitaire en politieke belangen de overhand hebben en er daardoor gesold wordt met stoffelijke resten.”
Directe aanleiding is een video die vorige week op YouTube werd gezet en waarin mogelijk menselijke resten worden getoond. De video is gemaakt door Patrick Lancaster die vanaf de zijde van de pro-Russische rebellen verslag doet over het Oekraïne-conflict. Hij zegt dat een nieuwe zoektocht naar resten nodig is.
Nabestaanden hebben bedenkingen bij de vondst en de motieven om de publiciteit te zoeken. “De laatste ‘vondst’ is nu de derde keer op een rij, dat onder bedenkelijke omstandigheden door bepaalde journalisten stoffelijke resten worden aangetroffen. In het laatste geval zijn veel botresten aangetroffen onder een steen op een plek, die eerder door het Joint Investigation Team (JIT) is afgegraven en waar de grond is gezeefd. En telkens weer wordt om welke reden dan ook actief de publiciteit gezocht”, aldus de verklaring van het bestuur van Stichting Vliegramp MH17.
‘Respectloos’
De stichting laat weten dat dit soort publiciteit als “onnodig grievend en respectloos gedrag” wordt ervaren en niet in het belang is van de nabestaanden. “De Stichting Vliegramp MH17 verwerpt met kracht elke vorm van respectloze en gevoelloze manipulatie met stoffelijke resten.”
In de verklaring staat dat iedere vondst en identificatie van stoffelijke resten voor nabestaanden een zware confrontatie is met de dood van geliefden. Zij roepen daarom op om mogelijke nieuwe stoffelijke resten “op uiterst respectvolle wijze” in te leveren bij de lokale autoriteiten en geen publiciteit of “politieke voordelen” te zoeken.
NOS 23.12.2017 De Stichting Vliegramp MH17 doet een oproep aan mensen die stoffelijke resten van de vliegramp vinden of hebben gevonden, die op respectvolle wijze in te leveren bij de plaatselijke autoriteiten. In een verklaring vraagt het bestuur van de stichting die vinders ook in het belang van de nabestaanden “zich te onthouden van het zoeken naar publiciteit, persoonlijke roem en/of politieke voordelen”.
Aanleiding voor de verklaring is volgens de stichting een video die op 11 december op YouTube verscheen van de omstreden videojournalist Patrick Lancaster. Hij toonde op de video de vondst van 52 botresten, die afkomstig zouden zijn van de plaats in Oekraïne waar de Boeing werd neergehaald. Later leverde hij die resten in bij de lokale autoriteiten en deed hij daar ook verslag van op YouTube.
Nijdig
Voorzitter van de stichting en zelf ook nabestaande Piet Ploeg gelooft het verhaal van de journalist niet. “Ik was eerlijk gezegd ontzettend nijdig. Het kan haast geen toeval zijn dat je ergens op de crashsite loopt, toevallig een steen opraapt en een kuiltje aantreft met een aantal botresten, terwijl die plek helemaal door de onderzoekers is afgegraven en gezeefd”, vertelt hij in het NOS Radio 1 Journaal.
De stichting schrijft dat een aantal van die botresten inmiddels is onderzocht en geïdentificeerd, waarna de betrokken nabestaanden zijn geïnformeerd. Het stoort Ploeg dat journalisten nu al voor de derde keer “onder bedenkelijke omstandigheden” botresten vinden en daarmee de publiciteit zoeken.
Sollen
Ploeg vindt het wel goed dat stoffelijke resten van slachtoffers niet in Oekraïne achterblijven. “Ga respectvol om met stoffelijke resten. Zorg ervoor dat ze op een nette, keurige, respectvolle manier bij autoriteiten worden ingeleverd en ga hier geen persoonlijk voordeel uit halen of scoops proberen te halen.”
Het stoort de stichting hoe er wordt “gesold” met menselijke resten. Het is voor de nabestaanden iedere keer een zware confrontatie met de gewelddadige dood van hun geliefden, zegt Ploeg. “Ze moeten dan ook de beslissing nemen of ze ze gaan bijzetten in het graf, of bijvoorbeeld laten cremeren. En voor sommige mensen is dat al de vierde, vijfde of zesde keer.”
VK 23.12.2017 Tweede Kamerleden zijn vrijdagavond gewaarschuwd voor een hackaanval uit het buitenland. Via nepmailtjes over het MH17-onderzoek zou een ‘statelijke actor’ proberen om toegang te krijgen tot de computer van de parlementariërs. Vooral Kamerleden die zich bezig houden met het MH17-onderzoek zouden doelwit van de hackers zijn.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid bevestigt dat hierover gisteravond een ‘waarschuwingsbericht’ is gestuurd naar Kamerleden, maar wil verder geen mededelingen doen.
Drie Kamerleden die intensief bezig zijn met de afwikkeling van de ramp met vlucht MH17 – Han ten Broeke (VVD), Sjoerd Sjoerdsma (D66) en Joel Voordewind (ChristenUnie) – melden dat zij gisteren inderdaad via de beveiliging van de Tweede Kamer zijn geïnformeerd over het hackrisico.
In februari dit jaar uitte AIVD-baas Rob Bertholee openlijk zijn zorgen over ‘honderden’ digitale aanvallen vanuit Rusland, China en Iran. Met name de Russen zouden proberen om gevoelige Nederlandse regeringsdocumenten buit te maken. Bertholee: ‘Dan praat je over verslagen uit de boezem van de regering, beraadslagingen in een overheidsinstelling. Ik vind dat een gevaar voor onze democratie.’
Sybrand Buma heeft alvast aangegeven dat hij een eventueel ‘nee’ bij het referendum zal negeren
Nieuwe inlichtingenwet
Het kabinet is vastbesloten om de inlichtingendiensten AIVD en MIVD binnenkort meer bevoegdheden te geven waardoor zij Nederland beter kunnen beschermen tegen buitenlandse hackers en andere criminelen. Komend voorjaar wordt een referendum gehouden over een nieuwe inlichtingenwet die voorziet in deze bevoegdheden. CDA-leider Sybrand Buma heeft alvast aangegeven dat hij een eventueel ‘nee’ bij het referendum zal negeren, omdat hij wil dat de nieuwe inlichtingenwet er sowieso komt.
In het publieke en politieke debat over deze inlichtingenwet gaat het vaak over de extra bevoegdheden die de diensten ook krijgen om het internetverkeer van onschuldige burgers in te zien. Hun gegevens worden als het ware meegesleept als de diensten op zoek zijn naar data van criminelen. Tegenstanders van de nieuwe inlichtingenwet spreken daarom over de ‘sleepwet’.
AD 23.12.2017 Kamerleden zijn gewaarschuwd voor hackpogingen. Een ,,statelijke actor zou zich met name richten tegen het MH17-onderzoek”, is de waarschuwing van het Nationaal Cyber Security Centrum die gisteravond is verzonden naar Kamerleden. De hackers zouden het volgens De Telegraaf hebben gemunt op Kamerleden die het woord voeren in het MH17-dossier.
Wie achter de aanval zit is niet duidelijk. Politici wordt geadviseerd om verdachte e-mails over het MH17-onderzoek niet te openen. Daarnaast moeten ze hun mailaccounts en sociale media extra goed beveiligen en alert zijn op valse inlogpogingen.
Eerder kwam de cybersecurity op het Binnenhof ook in het nieuws. Afgelopen oktober bleek er een lek te zijn in het e-mailverkeer. Toen bleek dat de mailservers niet genoeg waren beveiligd tegen het versturen van e-mails uit naam van iemand anders.
Telegraaf 23.12.2017 Een hacker heeft het gemunt op Kamerleden die het woord voeren in het MH17-dossier. De politici zijn gewaarschuwd voor de hackpogingen. Het Nationaal Cyber Security Centrum heeft groot alarm geslagen.
„Een ’statelijke actor’ zou zich met name richten tegen het MH17-onderzoek”, zo valt te lezen in een waarschuwing die donderdagavond naar Kamerleden is verzonden.
’Mails niet openen’
Wie achter de aanval zit, is onduidelijk. Politici wordt geadviseerd om verdachte e-mails over het MH17-onderzoek niet te openen. Ook moeten ze hun mailaccounts en sociale media extra goed beveiligen en alert zijn op valse inlogpogingen.
In oktober hield de beveiliging van het e-mailverkeer op het Binnenhof de gemoederen ook bezig. Destijds bleek er een lek te zijn. Website Follow the Money (FTM) toonde op basis van eigen onderzoek aan dat de Tweede Kamer mailservers niet afdoende had beschermd tegen spoofing, zoals het sturen van e-mails uit naam van iemand anders heet.
Telegraaf 15.12.2017 Premier Mark Rutte heeft in Brussel fel gereageerd op nieuwe Russische kritiek op het onderzoek naar het neerhalen van de MH17. ,,Ik laat me niet vertellen dat de mensen van het Joint Investigation Team (JIT) hun werk niet goed doen. Ik sta pal voor hun onafhankelijkheid en die van het Openbaar Ministerie.”
De Russische ambassadeur in Den Haag, Alexander Sjoelgin, zei vrijdag tegen de NOS dat het onderzoek naar de ramp in Oekraïne op 17 juli 2014 partijdig is. Hij zei dat de onderzoekers van het JIT door Rusland aangeleverde informatie minder serieus nemen dan die van amateurspeurders. De ministers Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) en Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) spraken de aantijgingen in Den Haag direct tegen.
Ook Ollongrens collega Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid spreekt de aantijgingen tegen. Ⓒ ANP
,,De Nederlandse regering wil zich politiek niet bemoeien met het onderzoek. Maar als mensen de kwaliteit en onafhankelijkheid ervan in twijfel trekken, dan heb ik de verantwoordelijkheid die verwijten te verwerpen”, aldus Rutte na afloop van een tweedaagse top.
Sjoelgin werd in september nog op het matje geroepen door Buitenlandse Zaken vanwege ,,ongefundeerde kritiek” op het onderzoek.
NOS 15.12.2017 Premier Rutte staat pal achter de onafhankelijkheid van het MH17-onderzoek van het JIT, het Joint Investigation Team. “Ik laat mij dit niet zeggen, ik werp dit verre van mij”, zegt Rutte in Brussel. Hij reageert hiermee op de uitspraken van de Russische ambassadeur Sjoelgin.
Die vindt dat de door Rusland aangeleverde informatie minder serieus wordt genomen dan die van “amateurspeurders” zoals Bellingcat, zo zei hij in een gesprek met de NOS.
Ook minister Grapperhaus zegt dat dat niet klopt. Nederland streeft in het belang van het proces juist naar een heel zorgvuldige aanpak, zegt hij. Hij wil dat dat duidelijk is voor de Russen, Oekraïners en de andere betrokken landen.
Iets heel bijzonders
Grapperhaus reageert ook op de bezwaren van Rusland tegen internationale strafhoven. “Er is hier iets heel bijzonders aan de hand. De landen waar de slachtoffers vandaan komen hebben Nederland aangewezen als land waar de strafzaak gaat plaatsvinden en ons dat vertrouwen gegeven.”
Net als de Russische ambassadeur zegt hij dat de Russische grondwet inderdaad uitlevering van Russische veroordeelden onmogelijk maakt, maar dat er wel rechtshulpverdragen zijn. “Daar staat in dat iemand die in land 1 is veroordeeld, in land 2 zijn straf uit moet zitten.” Maar dat vraagstuk volgt pas na een veroordeling.
Ook het JIT zelf heeft op de verwijten gereageerd:
Reactie JIT op Russische twijfels over onderzoek
“Het strafrechtelijk onderzoek door het JIT kent een zeer grote mate van transparantie. Voor zover het belang van het onderzoek het toelaat wordt informatie gedeeld met nabestaanden, media en publiek. Het belangrijkste voorbeeld daarvan is de internationale bijeenkomst van het JIT in september 2016.
De deelname van vijf landen in JIT-verband is ook een verzekering dat het onderzoek onafhankelijk en onbevooroordeeld plaatsvindt. Strafrechtelijke onderzoeken worden volledig transparant wanneer zij op de openbare terechtzitting van de rechtbank worden behandeld.
Informatie die door de Russische Federatie beschikbaar is gesteld aan het JIT wordt diepgaand onderzocht. Dat is eerder vanuit het JIT ook bekendgemaakt, nadat informatie is overgedragen.”
In het JIT werken het Nederlands Openbaar Ministerie en de Nederlandse politie samen met de politie en justitiële autoriteiten van Australië, België, Maleisië en Oekraïne.
NOS 15.12.2017 De onderzoekers van het het Joint Investigation Team (JIT), die onderzoek doen naar het neergeschoten passagiersvliegtuig MH17, nemen door Rusland aangeleverde informatie minder serieus dan die van amateurspeurders. Dat zegt ambassadeur Sjoelgin van Rusland in een gesprek met de NOS.
Sjoelgin noemt als voorbeeld de conclusie van onderzoekscollectief Bellingcat dat mogelijk de Russische generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjov betrokken is.
“Zodra Bellingcat dit rapport vrijgaf zei het JIT meteen dat ze het zorgvuldig zouden behandelen”, zegt Sjoelgin. “Maar waarom wordt de door Rusland geleverde informatie niet hetzelfde behandeld? We wachten al een jaar op een reactie.”
Volgens de ambassadeur heeft Rusland nog geen enkele reactie ontvangen op de geleverde radardata en andere informatie. De transparantie van het onderzoek laat te wensen over, vindt hij.
“Al die jaren hebben we geprobeerd behulpzaam te zijn door de Nederlandse onderzoekers allerlei noodzakelijke elementen aan te leveren, zoals het experiment ‘op ware grootte’ uitgevoerd door de fabrikant van de buk-raketten.”
Russische MH17-verdachte zal niet worden uitgeleverd, zegt ambassadeur Sjoelgin
Sjoelgin zegt dat het voor zich spreekt dat ook Rusland wil dat de schuldigen verantwoordelijk gesteld worden. Als dat mensen met de Russische nationaliteit zijn, kunnen zij volgens de Russische grondwet niet worden uitgeleverd.
Rusland is ook niet gebonden aan besluiten van buitenlandse rechtbanken. Volgens Sjoelgin zijn er wel wat juridische mogelijkheden, maar het eindoordeel van Rusland zal gebaseerd zijn op Russisch strafrecht.
Laten we niet op de zaken vooruitlopen, aldus Ambassadeur Sjoelgin.
Of Rusland een Russische veroordeelde in de gevangenis zal zetten, wil Sjoelgin niet zeggen. “Dit is nogal een hypothetische vraag”, zegt hij. “Uw vraag gaat uit van een Russische schuldige, maar er zijn nog geen beschuldigingen of aanklachten geweest richting een Russische verdachte. Zelfs de Nederlandse openbare aanklagers hebben hier niets over gezegd. Dus laten we niet op de zaken vooruitlopen.”
Rusland blijft tegenstander van een speciaal internationaal tribunaal voor de MH17-zaak, mede omdat het over burgerluchtvaart gaat. Sjoelgin noemt als voorbeelden het Joegoslaviëtribunaal en het Rwandatribunaal. “Wij zijn sceptisch over internationale tribunalen. Ze zijn duur, weinig effectief en gepolitiseerd.”
Politiek verslaggever Albert Bos interviewde ambassadeur Alexander Vasilevitsj Sjoelgin op de Russische ambassade in Den Haag over nepnieuws, politieke inmenging en het neerhalen van de MH17. Dit is deel 2. Vanmorgen publiceerden wij deel 1 over Russische inmenging.
NU 09.12.2017 De Russische generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjev noemt de berichten dat hij betrokken zou zijn bij het neerhalen van de MH17 absurd. Onderzoekscollectief Bellingcat meldde vrijdag dat Tkatsjev één van de twee mannen is die wordt gezocht.
Bellingcat kwam tot die conclusie na het beluisteren van opgenomen gesprekken en analyse van zijn stem. ”Dit is overduidelijk onzin”, zegt de generaal in de Russische krant Pravda.
”Ik woon al vele jaren in Jekaterinenburg, ik werk op het gebied van militaire patriottische opvoeding van kinderen. Ik ben voortdurend in contact met publieke organisaties, ik neem deel aan verschillende openbare evenementen en blijf altijd in het zicht van massamedia. Ik heb hier niets meer aan toe te voegen.”
Bellingcat is een journalistiek netwerk van burgers dat werd opgericht door de Brit Eliot Higgins. Op de website van Bellingcat staan video’s en geluidsfragmenten die het verhaal over Tkatsjevs betrokkenheid zouden ondersteunen.
MH17
Door het neerhalen van het toestel met vluchtnummer MH17 van Malaysia Airlines boven Oekraïne kwamen in juli 2014 alle 298 inzittenden om het leven. Het Joint Investigation Team (JIT) zoekt al lange tijd naar twee mannen die verdacht worden van betrokkenheid bij de aanslag.
Een van de twee, met codenaam ‘Delfin’, is volgens het collectief dus generaal Tkatsjev. In juli 2014 was hij in Oost-Oekraïne om de rebellen beter te laten samenwerken.
Telegraaf 09.12.2017 De Russische generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjev noemt de berichten dat hij betrokken zou zijn bij het neerhalen van de MH17 absurd. Onderzoekscollectief Bellingcat meldde vrijdag dat Tkatsjev één van de twee mannen is die wordt gezocht. Bellingcat kwam tot die conclusie na het beluisteren van opgenomen gesprekken en analyse van zijn stem.
,,Dit is overduidelijk onzin”, zegt de generaal in de Russische krant Pravda. ,,Ik woon al vele jaren in Jekaterinenburg, ik werk op het gebied van militaire patriottische opvoeding van kinderen. Ik ben voortdurend in contact met publieke organisaties, ik neem deel aan verschillende openbare evenementen en blijf altijd in het zicht van massamedia. Ik heb hier niets meer aan toe te voegen. ”
Door het neerhalen van het toestel met vluchtnummer MH17 van Malaysia Airlines boven Oekraïne kwamen in juli 2014 alle 298 inzittenden om het leven. Het Joint Investigation Team (JIT) zoekt al lange tijd naar twee mannen die verdacht worden van betrokkenheid bij de aanslag. Een van de twee, met codenaam ‘Delfin’, is volgens het collectief dus generaal Tkatsjev. In juli 2014 was hij in Oost-Oekraïne om de rebellen beter te laten samenwerken.
NOS 09.12.2017 De Russische generaal Tkatsjov ontkent elke betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17. In de Russische krant Pravda noemt hij de beschuldiging van de onderzoeksgroep Bellingcat onzin en een stupiditeit. Hij gaat er verder niet op in.
Tegen Novaja Gazeta zei hij dat hij overweegt Bellingcat voor de rechter te brengen wegens smaad.
Correspondent David-Jan Godfroid vindt de reactie opvallend. Normaal gesproken wordt in Rusland het onderzoek van Bellingcat als niet ter zake doend afgedaan. “Kennelijk vinden ze het nu wel belangrijk”, zegt hij.
Delfin
Bellingcat meldde vrijdag dat Tkatsjov de persoon is die schuilging achter de codenaam Delfin. Delfin voerde voor het neerhalen van het toestel van Malaysia Airlines een geheimzinnig gesprek met ene ‘Orion’. Dat lijkt te gaan over de oplegger met de buk-raket die bij het neerhalen van het vliegtuig zou zijn gebruikt.
Stemanalisten zeggen dat de stem van Delfin zeer waarschijnlijk die van Tkatsjov is. Tkatsjov heeft nog altijd een adviesfunctie bij de Russische defensie.
Door het neerhalen van het toestel met vluchtnummer MH17 van Malaysia Airlines, in 2014 boven Oekraïne, kwamen 298 inzittenden om het leven. Het Joint Investigation Team (JIT) zoekt al lange tijd naar de verantwoordelijken voor de aanslag.
VK 08.12.2017 Het onderzoekscollectief Bellingcat zegt een Russische generaal te hebben geïdentificeerd die betrokken was bij de levering van de BUK-raket waarmee in 2014 vlucht MH17 werd neergeschoten. Hij zou de figuur met de schuilnaam ‘Delfin’ (‘Dolfijn’) zijn, wiens gesprekken door de Oekraïense geheime dienst SBOe zijn onderschept.
In het kader van het onderzoek naar de ramp deed het JIT, het internationale team dat belast is met het strafrechtelijke onderzoek, eerder al een oproep aan mensen die zijn stem herkenden zich te melden. Het is niet bekend of die oproep iets heeft opgeleverd.
Bellingcat zegt nu op basis van een stemanalyse en andere aanwijzingen dat achter ‘Delfin’ generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjov schuilgaat, een officier die momenteel dienst doet als hoofdinspecteur van het Centrale Militaire District van de Russische Federatie.
Het onderzoeksteam heeft het resultaat van zijn onderzoek doorgegeven aan het JIT. Eerder wist Bellingcat aan de hand van foto’s en berichten op sociale media al de route te reconstrueren die de oplegger met de BUK-installatie had gevolgd op 17 juli 2014, de dag dat het Maleisische toestel werd neergehaald boven rebellengebied.
Volgens Bellingcat voldoet generaal Tkatsjov aan het profiel dat opdoemt uit interviews met de voormalige commandant van de pro-Russische rebellen Igor Girkin en publicaties van een pro-Russische blogger Boris Rozjin, die onder de naam ‘Colonel Cassad’ blogt. Volgens hen was Delfin een Russische generaal die als ‘vrijwilliger’ in de zomer van 2014 vanuit de grensplaats Krasnodon orde probeerde te scheppen in de legertjes die aan de kant van de rebellen in Loehansk vochten.
Op grond van zijn voornaam en vadersnaam kwam Bellingcat bij generaal Tkatsjov terecht, die vroeger in de Tsjetsjeense oorlogen vocht en recentelijk nog in Syrië diende. Dankzij een telefonisch vraaggesprek dat de Russische website The Insider met Tkatsjov had, kon Bellingcat diens stem vergelijken met de stem van Delfin in de angeluisterde telefoontjes.
Een stemanalyse door experts van de Universiteit van Colorado in Denver wees volgens Bellingcat uit dat Delfin met vrij grote waarschijnlijkheid dezelfde persoon is als generaal Tkatsjov. Een onderzoek van het Centrum voor Forensische Wetenschappen van Litouwen leverde een soortgelijke conclusie op.
Bij twee van de vijf geluidsfragmenten die experts van het centrum onderzochten, kwamen ze tot de conclusie dat het ‘waarschijnlijk’ om Tkatsjov gaat. Bij de andere drie luidde het oordeel: ‘zeer waarschijnlijk’. Maar anders dan bij voorgaande onderzoeken ontbreekt het Bellingcat ditmaal aan berichten of foto’s op de sociale media die aantonen dat Tkatsjov ook daadwerkelijk in rebellengebied was.
Lees verder over rampvlucht MH17 en Bellingcat;
De plicht om te blijven graven – speurwerk vanachter de laptop
Met onthullingen over Syrië en MH17 werd Eliot Higgins, van Bellingcat, een autoriteit. Welke invloed heeft dat op zijn werk? Lees het interview hier. (+)
De Nederlander die vanuit huis het MH17-gebied uitkamde
Een Nederlander stond aan de basis van het nieuwe rapport over de MH17-ramp van het onderzoeksteam Bellingcat. Hij vertelt over zijn speurtocht op internet. (+)
Bert Wagendorp: Bellingcat toont ons de toekomst van de journalistiek In het Russische leger zal het nu wel verboden zijn foto’s op Instagram te plaatsen, maar dat zal niet helpen. Het fenomeen dat ieder individu voortdurend als zender en ontvanger van informatie fungeert, gaat niet meer weg. Het zal alleen maar aan kracht winnen. Mark Zuckerberg zal niet rusten voor iedere wereldburger op Facebook zit. De achteloze gedachte (‘Hé, een vrachtwagen met een raketlanceerinstallatie erop’) zal verdwijnen en worden vervangen door onmiddellijke actie: mobiel pakken, foto maken, twitteren. (+)
NU 08.12.2017 Een van de militairen die wordt gezocht in het onderzoek naar de ramp met de MH17 is waarschijnlijk de Russische generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjov.
Tot die conclusie komt onderzoekscollectief Bellingcat na het beluisteren van opgenomen gesprekken en een analyse van zijn stem.
Het Joint Investigation Team (JIT) zoekt al lange tijd naar twee mannen die verdacht worden van betrokkenheid bij de ramp. Een van de twee, met codenaam ‘Delfin’, is volgens het collectief dus generaal Tkatsjev. In juli 2014 was hij in Oost-Oekraïne om de rebellen beter te laten samenwerken.
In 2016 gaf het JIT enkele afgetapte telefoongesprekken vrij. Daarop was onder anderen ‘Delfin’ te horen. Er wordt onder meer gezegd dat “een ding geladen, gecamoufleerd en weggereden” is. De rol van ‘Delfin’ is niet bekend.
Het JIT zegt vrijdag dat de conclusie van Bellingcat serieus wordt bekeken en wordt betrokken in het eigen onderzoek.
Bellingcat is een journalistiek netwerk van burgers dat werd opgericht door de Brit Eliot Higgins. Op de website van Bellingcat staan video’s en geluidsfragmenten die het verhaal ondersteunen.
Door het neerhalen van het toestel met vluchtnummer MH17 van Malaysia Airlines boven Oekraïne kwamen alle 298 inzittenden om het leven.
Telegraaf 08.12.2017 De Russische generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjev blijkt een van de hoge militairen naar wie het team dat onderzoek doet naar de ramp met de MH17 op zoek is. Tot die conclusie komt onderzoekscollectief Bellingcat na het beluisteren van opgenomen gesprekken en een analyse van zijn stem.
Bellingcat is een journalistiek netwerk van burgers dat werd opgericht door de Brit Eliot Higgins. Op de website van Bellingcat staan video’s en geluidsfragmenten die het verhaal ondersteunen.
Door het neerhalen van het toestel met vluchtnummer MH17 van Malaysia Airlines boven Oekraïne kwamen in juli 2014 alle 298 inzittenden om het leven. Het Joint Investigation Team (JIT) zoekt al lange tijd naar twee mannen die verdacht worden van betrokkenheid bij de aanslag. Een van de twee, met codenaam ‘Delfin’, is volgens het collectief dus generaal Tkatsjev. In juli 2014 was hij in Oost-Oekraïne om de rebellen beter te laten samenwerken.
In een reactie zegt het JIT ,,met veel belangstelling kennis te hebben genomen van de informatie die Bellingcat vrijdag heeft gepubliceerd”. Het team deed vorig jaar september een openbare oproep om meer informatie te verkrijgen over twee personen die bekendstaan onder de codenamen ‘Delfin’ en ‘Orion’. ,,In het belang van het onderzoek en restricties vanwege privacy kunnen we niet nader ingaan op informatie over individuele personen.”
Kolonel-generaal Tkatsjov (links) wacht op een handdruk van president Putin in 2007 BELLINGCAT
NOS 08.12.2017 Een van de militairen die worden gezocht door het MH17-onderzoeksteam is geïdentificeerd als een hoge Russische generaal. Onderzoekscollectief Bellingcat meent dat de gezochte ‘Delfin’ niemand anders kan zijn dan kolonel-generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjov. Bellingcat komt tot die conclusie op basis van digitale bronnen en stemanalyses van gespreksopnamen van Delfin.
Het Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar de ramp met de MH17, zoekt al tijden naar meer informatie over twee personen: de ene wordt Orion genoemd, de andere Delfin.
In september 2016 publiceerde het JIT een oproep om informatie te geven over de twee. Daarbij werden enkele getapte telefoongesprekken vrijgegeven, waarin onder meer gesproken wordt over een konvooi dat naar het plaatsje Snizjne gaat. Bij dat dorp is op de dag van de ramp een Buk-lanceerinstallatie gezien.
Ook vertellen mannen in de taps dat “een ding geladen, gecamoufleerd en weggereden” is. Het object wordt niet concreet benoemd. Het JIT heeft niet bekendgemaakt wat de betrokkenheid van de twee is, maar wil wel graag meer over hen weten.
Belangstelling
Volgens het Openbaar Ministerie heeft het JIT “met veel belangstelling kennisgenomen van de informatie die Bellingcat heeft gepubliceerd”. De informatie van het onderzoekscollectief wordt serieus bekeken en betrokken bij het onderzoek, meldt het OM.
Delfin wordt in de telefoongesprekken aangeduid als Nikolaj Fjodorovitsj, de voornamen en de naam van de vader van Tkatsjov. Bovendien wordt hij met respect bejegend, wat erop kan wijzen dat hij een hoge commandant is.
Andere bronnen bevestigen dat Delfin een hooggeplaatste Russische commandant is die in de zomer van 2014 een aantal maanden in Oost-Oekraïne was gestationeerd om van de losse groepen separatisten in de regio Loegansk een eenheid te smeden. Op grond van openbare digitale bronnen concludeert Bellingcat dat het hier gaat om kolonel-generaal Tkatsjov.
Kolonel-generaal Tkatsjov in het Russische Jekaterinenburg zomer 2017 BELLINGCAT
In samenwerking met het Russische onderzoeksplatsform The Insider deed Bellingcat ook onderzoek naar de stem van Delfin. Een journalist van The Insider belde onder valse voorwendselen een paar keer met Tkatsjov, zodat het mogelijk werd zijn telefoonstem te vergelijken met de door het MH17-onderzoeksteam vrijgegeven gesprekken.
Stemdeskundigen van forensische instituten in Denver (VS) en Litouwen bevestigen dat Tkatsjov en Delfin waarschijnlijk dezelfde persoon zijn.
Onderzoeksteam MH17
Het strafrechtelijk onderzoek naar het neerschieten van vlucht MH17 wordt uitgevoerd door het Joint Investigation Team (JIT). Hierin werken Nederland, België, Australië, Oekraïne en Maleisië samen. De Nederlandse hoofdofficier van justitie Fred Westerbeke geeft leiding aan het JIT.
Het National Center for Media Forensics in Denver komt tot een waarschijnlijkheidsfactor van 428. Dit betekent een ‘matig sterke ondersteuning’ van de hypothese dat Delfin en Tkatsjov dezelfde zijn.
Anders gezegd, zo stelt Bellingcat, betekent dit dat het 428 keer waarschijnlijker is dat de stem van Delfin overeenkomt met Tkatsjov, dan dat die overeenkomt met een willekeurige andere persoon.
Het Forensic Science Centre van Litouwen vergeleek zes geluidsfragmenten: bij vier fragmenten is de kans dat de stem van Delfin en Tkatsjov dezelfde zijn ‘waarschijnlijk’, bij een fragment is de score ‘zeer waarschijnlijk’, terwijl bij een ander fragment de overlap ‘niet waarschijnlijk’ is.
Tkatsjov is een zeer ervaren militair. Volgens zijn online biografie is hij geboren in 1949 en is hij sinds 1970 in dienst van de Russische krijgsmacht. Hij diende in de jaren 90 in de oorlogen in Tsjetsjenië.
Na 2000 was hij commandant van legertroepen in verschillende Russische regio’s. Ten minste eenmaal heeft Tkatsjov een ontmoeting gehad met president Poetin: er is een foto uit 2007 waarop te zien is hoe de generaal wacht op een handdruk van de president.
Kolonel-generaal Tkatsjov in JekaterinenburgBELLINGCAT
Officieel verliet Tkatsjov de krijgsmacht in 2010, maar echt met pensioen ging hij niet. Zo was hij in 2011 en 2012 Ruslands belangrijkste militaire adviseur in Syrië. Tijdens de zomer van 2014 werkte hij dus volgens Bellingcat in Oost-Oekraïne.
Eind augustus keerde Tkatsjov terug naar Rusland. Tkatsjov is nu hoofdinspecteur van het Centrale Militaire District, een defensie-orgaan dat alle defensie-activiteiten in het midden van Rusland overziet.
AD 08.12.2017 De Russische generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjov blijkt een van de militairen naar wie het team dat onderzoek doet naar de ramp met de MH17 op zoek is. Tot die conclusie komt onderzoekscollectief Bellingcat. En de onderzoekers zijn hard op weg ook een tweede verdachte te ontmaskeren.
Het journalistieke burgernetwerk Bellingcat nam geluidsopnamen die zijn verstrekt door onderzoekers van de MH17 ramp onder de loep. Er ontstond een vermoeden dat de stem van generaal Tkatsjov te horen zou zijn. Daarom haalde de Russische website The Insider de generaal over een interview te geven, zodat zijn stem kon worden vergeleken met de geluidsopname van het Joint Investigation Team (JIT).
Er bleek een match en dat is een overwinning, zegt één van de burgeronderzoekers van Bellingcat. ,,Het is de eerste keer dat we een verdachte hebben kunnen identificeren die nog zo actief is in het Russische leger. Dat is een belangrijke ontdekking.”
Het JIT reageert verheugd op de bevindingen van Bellingcat. ,,We hebben er met veel belangstelling kennis van genomen”, meldt het Openbaar Ministerie namens de onderzoekers. Het JIT deed een oproep om mensen mee te laten luisteren naar de geluidsopnames, om de mensen die erop te horen zijn te kunnen identificeren. De Russische generaal staat bekend onder de codenaam ‘Delfin’, op dit moment zoekt Bellingcat nog naar een tweede verdachte met de codenaam ‘Orion’. ,,Ik kan niet te veel details geven over dat onderzoek. Maar we hebben een aanknopingspunt, ook al is het een ingewikkelde zoektocht.”
De geluidsopnames die Bellingcat gebruikte, zijn op hun website te vinden. De onderzoekers die erbij zijn betrokken beten zich vast in de MH17 ramp, om daders te kunnen identificeren. Door het neerhalen van het toestel met vluchtnummer MH17 van Malaysia Airlines boven Oekraïne kwamen alle 298 inzittenden om het leven. Sindsdien is er een zoektocht om verdachten aan te kunnen merken.
Buk-raket
Het internationale onderzoeksteam maakte deze zomer al bekend ‘zonder enige twijfel’ te weten dat vlucht MH17 is neergehaald door een Buk-raket, afgevuurd vanuit rebellengebied in Oost-Oekraïne. De raket was een dag eerder aangeleverd vanuit Rusland.
Deze conclusie trok het Joint Investigation Team (JIT) op basis van een half miljoen video’s en foto’s, duizenden afgeluisterde telefoongesprekken, 1.448 waardevolle brokstukken van het toestel, resten van de Buk-raket, grondmonsters, satellietbeelden en gesprekken met zo’n 200 getuigen. Zo hebben diverse getuigen de lancering van de raket gezien en gehoord. Dat gebeurde vanuit een landbouwveld ten zuiden van het dorp Snizhne.
Vinger
Het gebruikte wapen is een Buk-raket van het type 9M38 en blijkt afkomstig uit Rusland. De lanceerinstallatie is een dag voor de ramp vanuit Rusland naar Oost-Oekraïne gebracht. Vermoedelijk wilden rebellen de raket inzetten tegen Oekraïense gevechtsvliegtuigen.
Het team wilde in september echter nog niet de vinger naar Rusland wijzen. Daarvoor moest er eerst meer zicht zijn op de daadwerkelijke daders. Rusland houdt vol dat er nog nooit Russische luchtafweersystemen de grens met Oekraïne zijn gepasseerd. Het onderzoek is volgens Rusland niet objectief.
NOS 24.11.2017 In groepjes van twee steken vrijwilligers schepjes in de kleigrond. Een beetje wrikken zodat er een gat ontstaat en dan drie, vier bloembolletjes erin. Sneeuwroem, bloemen die in het voorjaar een blauw-paarse deken over het monument moeten leggen.
Nationaal Monument MH17 in Vijfhuizen moet elk seizoen mooi zijn, bepaalde de architect. Daarom bloeien er in de zomer duizenden zonnebloemen; hangen de bomen in de herfst vol sierappeltjes en komend voorjaar moet het er volstaan met bloemen. De meeste van de bollen worden machinaal geplant. Maar tussen de bomen kan de trekker niet komen, en daarom springen vrijwilligers bij.
“Als ik nou steek, gooi jij dan die bolletjes erin?” Vrijwilliger Dick wijst een collega hoe hij het wil hebben. “Zo ja, inderdaad. Zo moet het goed komen.”
170.714 bloembollen
Dick woont in Vijfhuizen. Hij coördineert het onderhoud van het monument. Hij komt er zeker twee keer per week. “Er is nu niet zoveel te doen, maar in de andere jaargetijden ben ik hier dagelijks. Onkruid weghalen, de paden schoonhouden.” En vandaag planten hij en zijn collega-vrijwilligers dus de bloembollen bij elk van de bijna 300 bomen van het monument.
En dat is een flinke klus, want er moeten er 170.714 de grond in. Dat aantal verwijst naar de datum van de ramp: 17 juli 2014, toen vlucht MH17 boven Oekraïne uit de lucht werd geschoten door een Russische Buk-raket. Daarbij kwamen alle 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, om het leven.
Vrijwilligers helpen bij het planten van de bollenANP
Nederlandse Handelsbedrijven doneerden de 170.714 bloembollen. Anne Verdoes: “Het monument ligt in de bollenstreek en dus is het eigenlijk heel logisch dat er ook bloembollen komen. Stichting Nationaal Monument MH17 vroeg of wij de bollen konden doneren en dat wilden we natuurlijk graag doen voor de nabestaanden.”
Verdoes denkt dat het prachtig wordt: “In het voorjaar brengen de bollen de eerste kleur. Sneeuwroem komt al vroeg op. Het wordt een prachtige blauw-paarse deken.”
AD 24.11.2017 Bij het Nationaal Monument MH17 zijn vandaag 170.714 sneeuwbloembollen geplant. Dit aantal staat voor de datum waarop de MH17-ramp plaatsvond, 17 juli 2014.
Het Nationaal Monument MH17 is een verhoogd stuk grond in de vorm van een herdenkingslint waarop 298 bomen zijn geplant. De bomen staan symbool voor het leven dat zich blijft vernieuwen en zijn ter nagedachtenis aan de 298 slachtoffers. In het gras onder de bomen worden de bloembollen, die in het voorjaar paarsblauw bloeien, geplant. Dit wordt met machines en door vrijwilligers met de hand gedaan.
Het monument ligt in park Vijfhuizen in de Haarlemmermeer, bij luchthaven Schiphol. De bloembollen zijn een donatie van Nederlandse bloembolhandelaren.
Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 neergeschoten. De Boeing 777 met 298 mensen aan boord – vooral Nederlanders – vloog toen boven oorlogsgebied in Oost-Oekraïne. Volgens het Joint Investigation Team (JIT) is het toestel neergehaald met een Buk-raket die uit Rusland afkomstig was.
AD 20.11.2017 Advocaten willen de grootste Russische staatsbank aansprakelijk stellen voor de ramp met vlucht MH17. De vermoedelijke daders werden gefinancierd via rekeningen van de Sberbank. Daarmee houden ze de bank medeverantwoordelijk voor de terreurdaad, die aan 298 mensen het leven kostte.
Dat staat in een advies van het kernteam van letselschadeadvocaten die samen de nabestaanden van 118 Nederlandse slachtoffers bijstaan. Ze onderzochten juridische mogelijkheden voor schadeclaims, waaronder het aansprakelijk stellen van bedrijven en personen, die de pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne hebben gefinancierd.
Het Amerikaanse advocatenkantoor Motley Rice onderzoekt de geldstromen van de separatisten die waarschijnlijk de MH17 hebben neergeschoten met een Buk-raket. Een van de instellingen is de Sberbank. In advertenties op hun Facebookpagina’s vragen de rebellen om financiële steun met vermelding van rekeningnummers van deze bank.
,,Op basis van ons onderzoek hebben we reden om te geloven dat sommige separatisten die verantwoordelijk zijn voor de aanslag, hebben gevraagd te doneren aan een Sberbank-rekening om hun zaak te steunen’’, zegt advocaat Mike Elsner van Motley Rice.
De Sberbank is de belangrijkste financiële instelling van Rusland. Een kwart van de Russen heeft daar een rekening. Vanwege de sancties tegen Rusland staat de bank op de zwarte lijst van zowel de Europese Unie als de Verenigde Staten.
Nederlandse advocaten adviseren de nabestaanden zich aan te sluiten bij de procedure in de VS. Dat kan op basis van de Alien Tort Statute, een Amerikaanse wet uit 1789. ,,Die maakt het voor buitenlanders mogelijk via een Amerikaanse rechtbank mensenrechtenschendingen aan de kaak te stellen’’, zegt Peter Langstraat namens het kernteam van Nederlandse advocaten.
,,De Sberbank doet zaken met partijen waar ze geen zaken mee mag doen. Dat is onvoldoende gecontroleerd. Daarmee is ze medeplichtig aan oorlogsmisdaden. De bank is een directe schakel in de keten.’’
Procedures
Motley Rice heeft vaker namens slachtoffers van terreuraanslagen geprocedeerd tegen financiële instellingen. Zo zijn namens slachtoffers rechtszaken aangespannen tegen de financierders van al-Qaeda en de Tamil Tijgers.
Advocaat Elsner trof ook een schikking met de Arab Bank, die bankrekeningen verstrekte aan Hamas, namens twee joodse slachtoffers van een aanslag. Elsner: ,,In elk van deze gevallen hebben we uitgebreide onderzoeken uitgevoerd om te bepalen hoe deze terroristische groeperingen werden gefinancierd. Een vergelijkbaar financieel onderzoek met betrekking tot MH17 zit in een vergevorderd stadium.’’
Het kernteam adviseert nabestaanden ook een klacht tegen Rusland in te dienen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM), omdat de Buk-raket daarvandaan kwam en Rusland stelselmatig alle onderzoeken frustreert. Het team adviseert voorlopig geen klacht tegen Oekraïne in te dienen.
Een klacht bij het EHRM kan pas als alle rechtsmogelijkheden in de aangeklaagde landen zijn benut. ,,Wij hebben in Nederland vergaande mogelijkheden om oorlogsmisdaden en mensenrechtenschendingen te bestrijden, maar in die landen is geen onafhankelijke rechtspraak’’, zegt Langstraat. ,,Als je procedeert in Rusland maak je geen schijn van kans, en ben je je leven niet zeker.’’
,,Als je procedeert in Rusland maak je geen schijn van kans, en ben je je leven niet zeker’’, aldus Peter Langstraat.
Bovendien ondertekende Vladimir Poetin in 2015 een wet die het mogelijk maakt alle uitspraken van het EHRM naast zich neer te leggen.
Vooralsnog wordt afgezien van een klacht tegen Oekraïne, omdat dit land deel uitmaakt van het onderzoeksteam (JIT) dat zich inzet voor de opsporing en vervolging van de daders. ,,We zijn ook afhankelijk van informatie van Oekraïne.’’
Nabestaanden van MH17 kunnen ook via een toekomstige strafzaak in Nederland tegen de vermeende daders een schadevergoeding eisen. Los daarvan heeft een Amerikaanse advocaat rebellenleider Igor Girkin al aangeklaagd. Langstraat: ,,Voor de verwerking is het belangrijk om te weten wie het gedaan heeft. Maar de meeste nabestaanden achten het onwaarschijnlijk dat de daders ooit gestraft zullen worden.”
Beer Advocaten, dat nabestaanden van 98 grotendeels Nederlandse slachtoffers bijstaat, vindt het advies voorbarig. Het kantoor stapte dit jaar uit het kernteam. ,,We betreuren het dat de verschillen in inzicht met de andere advocaten onoverbrugbaar zijn gebleken’’, zegt Veeru Mewa.
Op basis van advies van een hoogleraar acht Beer Advocaten een klacht bij het EHRM voorbarig. Dat kan pas als alle nationale rechtsmiddelen uitgeput zijn. Om die stap over te slaan, vindt Mewa ondoordacht. ,,Dat is een cruciale vereiste. De kans dat een klacht zonder aan die eis te voldoen ontvankelijk wordt verklaard, is zeer klein.’’
NU 14.11.2017 De gevonden botresten in het oosten van Oekraïne zijn van slachtoffers van de vliegramp met vlucht MH17. Het zou gaan om resten van zeven passagiers. De fragmenten werden in juli aangetroffen.
Dat meldt BNR dinsdagmiddag op basis van informatie van een van nabestaande Piet Ploeg, tevens bestuurslid van Stichting Vliegramp MH17. De nabestaanden zijn maandag op de hoogte gebracht.
In totaal zijn 23 botfragmenten aangetroffen. Tot dusver is het gelukt om van acht resten een DNA-profiel op te stellen. Uit onderzoek is gebleken dat zeven fragmenten overeenkomen met het DNA van al geïdentificeerde slachtoffers. Het gaat om zeker vier Nederlandse slachtoffers.
Het Nederlands Forensisch Instituut onderzoekt of de overige botresten ook nog aan DNA-profielen zijn te linken. De resten zijn niet van de twee slachtoffers waarvan nog geen lichamelijke resten zijn teruggevonden.
Journalist
De resten zijn maanden geleden gevonden door een Amerikaanse journalist. Na bemiddeling van het OVSE kwamen de fragmenten via het lokale openbaar ministerie in de handen van de Nederlandse autoriteiten.
Begin dit jaar vond de Nederlandse journalist Michel Spekkers ook al botresten, die bleken inderdaad van een MH17-slachtoffer. Nabestaanden lieten toen al weten dat het onverdraaglijk is dat er mogelijk nog steeds menselijke resten in Oekraïne liggen.
Spullen
Het rampgebied in Oost-Oekraïne was zo’n vijftig vierkante kilometer groot. Met de lokale bevolking zijn afspraken gemaakt om achtergebleven resten of spullen afkomstig van de slachtoffers in te leveren bij een aantal contactpersonen.
Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 neergeschoten. De Boeing 777 met 298 mensen aan boord – vooral Nederlanders – vloog toen boven oorlogsgebied in Oost-Oekraïne. Volgens het Joint Investigation Team (JIT) is het toestel neergehaald met een Buk-raket die uit Rusland afkomstig was.
NOS 14.11.2017 Nederlandse forensische experts hebben menselijk dna gevonden in botresten die eerder dit jaar zijn gevonden op de plek in Oekraïne waar vlucht MH17 drie jaar geleden neerstortte.
Begin oktober kreeg Nederland 23 botfragmenten in handen die in Oost-Oekraïne waren aangeboden aan het plaatselijke Openbaar Ministerie. De freelance-journalist Patrick Lancaster, die veel bericht over het gebied dat in handen is van de Oekraïense separatisten, had de resten bij de Oekraïense justitie afgegeven.
Menselijk materiaal
Via bemiddeling door de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) zijn de resten naar Nederland overgebracht. Het NFI (Nederlands Forensisch Instituut) heeft nu vastgesteld dat vijftien fragmenten menselijk materiaal bevatten.
Inmiddels is van acht fragmenten een dna-profiel gemaakt, afkomstig van zeven slachtoffers: vier Nederlanders en drie buitenlanders. Hun identiteit was al bij eerder onderzoek vastgesteld. Nabestaanden die daar prijs op stellen, zijn over de nieuwe bevindingen ingelicht door de politie.
Er zit geen dna-materiaal bij van de twee inzittenden van vlucht MH17 van wie tot dusver niets is teruggevonden. Het NFI werkt nog aan de identificatie van de zeven overige menselijke botresten.
AD 14.11.2017 Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) heeft de menselijke resten van passagiers van MH17 die in juli zijn aangetroffen in Oekraïne geïdentificeerd. In totaal gaat het om overblijfselen van zeven passagiers, onder wie vier Nederlanders. Dat meldt Piet Ploeg, een van de nabestaanden en voorzitter van Stichting Vliegramp MH17.
De resten zijn verzameld door een freelance journalist, de Amerikaan Patrick Lancaster. Hij trof de resten van de passagiers onder meer aan in het open veld op de rampplek en in een loods waar lokale bewoners zelf MH17-resten verzamelen.
Hij heeft de vondsten overgedragen aan de plaatselijke burgemeester, met het verzoek ze naar Nederland te transporteren. Het transport werd vervolgens gedwarsboomd door inmenging van de separatisten in het gebied. Uiteindelijk zijn de resten pas begin oktober vervoerd, na bemiddeling door de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE).
,,Het is zeer jammer dat het zo lang heeft moeten duren voordat het vervoer naar Nederland op gang kwam”, vindt Ploeg. ,,Maar ik ben blij dat ze in Nederland zijn. De resten horen hier, en niet in Oekraïne.”
Bij aankomst in Nederland zijn de in totaal 23 botresten overgebracht naar het NFI, waar ze zijn onderzocht. Uiteindelijk bleken 15 van de 23 resten menselijk materiaal te bevatten. Daarvan behoren 8 resten toe aan 7 slachtoffers. Naar de overige resten wordt door het NFI nog onderzoek gedaan.
Ongeïdentificeerde slachtoffers
Gisteravond zijn de nabestaanden door het Openbaar Ministerie gebeld met het nieuws over de identificatie, meldt Ploeg. ,,Ik zelf ben gisteravond om 23.00 uur gebeld. Helaas was er geen DNA-match met mijn broer Alex. Maar ik moet zeggen dat ik daar ook geen rekening meer mee houd.” Zijn broer Alex Ploeg (58) is één van de twee passagiers van vlucht MH17 van wie nooit DNA op de rampplek is teruggevonden. Het andere slachtoffer is de 16-jarige Gary Slok.
Het nieuws over de nieuwe identificaties blijft volgens Ploeg een grote impact hebben op de nabestaanden. ,,Je wordt er weer mee geconfronteerd. Dat is altijd heftig. De nabestaanden moeten beslissen wat ze met de resten van hun dierbaren willen doen. Worden ze bijgezet in het graf, of blijven ze bij het NFI? Dat soort beslissingen gaan je niet in de koude kleren zitten.”
NOS 14.11.2017 De kwestie rond CDA-Kamerlid Omtzigt, die betrokken was bij een verklaring van een Oekraïner over de MH17-ramp, kan schadelijk zijn voor het verdere MH17-onderzoek en het verloop van het strafproces. Dat zegt Tjibbe Joustra, voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV). “Het geeft ruimte voor andere theorieën over de toedracht van de ramp.”
Uit onderzoek van de OVV blijkt dat vlucht MH17 met een Buk-raket uit de lucht is geschoten. Dat staat onomstotelijk vast, zegt Joustra. Van begin af aan heeft Rusland gesuggereerd dat het toestel door een ander vliegtuig is neergehaald.
Desinformatie
Dat was in mei ook het verhaal van de Oekraïner, die na bemiddeling van Omtzigt sprak op een bijeenkomst met nabestaanden. Daar zei hij dat hij en dorpsgenoten andere vliegtuigen in de lucht hadden gezien ten tijde van het neerstorten van het vliegtuig.
Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken, die vandaag waarschuwde voor het gevaar van desinformatie, vooral verspreid door Rusland, gaat ervan uit dat Omtzigt uitzoekt wat er precies is gebeurd.
“Maar ik zie het wel als een illustratie van het feit hoe gemakkelijk onwaarheden onderdeel kunnen worden van de discussie”, zegt Ollongren. “Mensen met kwade bedoelingen kunnen zich in groepen mengen die met heel andere dingen bezig zijn, en hen dus eigenlijk misbruiken voor de desinformatie die zij willen verspreiden.”
AIVD
Of de AIVD de kwestie-Omtzigt onderzoekt wil de veiligheidsdienst niet zeggen, omdat de dienst nooit uitspraken doet over individuele zaken. Maar politieke beïnvloeding behoort tot het taakgebied van de AIVD, laat een woordvoerder weten.
“De brief van de minister vanmorgen onderstreept ook de urgentie van dat probleem”, licht de woordvoerder toe. “Het gaat daarbij niet alleen om het beïnvloeden van de publieke opinie door de verspreiding van nepnieuws, maar ook om directe beïnvloeding van de democratische rechtsorde, waarbinnen de politieke ambtsdragers opereren.”
Gebruikt
Op een vraag aan Omtzigt of hij vindt dat hij door Rusland is gebruikt zegt hij: “De Russen zullen alles aangrijpen om desinformatie te verspreiden, daar hoeft u mij niet geheel verantwoordelijk voor te maken.”
Omtzigt zegt dat er in het Russische nieuws elke dag wel een nieuwe theorie voorbij komt. Hij onderschrijft de eindconclusie van de OVV dat vlucht MH17 met een Buk-raketsysteem is neergehaald en heeft dat op de bijeenkomst ook gezegd.
VK 14.11.2017 Pieter Omtzigt, CDA-woordvoerder MH17, zal de komende tijd even geen woordvoerder meer zijn. Lezers vinden dat niet ver genoeg gaan. Omtzigt heeft zijn geloofwaardigheid verloren. En als hij ‘even geen woordvoerder’ meer is, hoe lang is even?
Geloofwaardigheid
Omtzigt wist van een nepgetuige in een uiterst precaire kwestie, MH17. Hij souffleerde de man zelfs. Dat lijkt mij een absolute doodzonde voor een Kamerlid: fake nieuws creëren. Ik begrijp dan ook niet hoe alleen het neerleggen van het woordvoerderschap als chique kan worden gekarakteriseerd. Met alle respect voor zijn kennelijk noeste arbeid in allerhande dossiers: zijn geloofwaardigheid is nu toch weg? Trees Roose, Haren
Het bedrog van Omtzigt
‘Discussie over Omtzigts zetel had van Buma de man kunnen maken die een kritisch Kamerlid de mond snoert’, aldus de Volkskrant. Hoezo ‘kritisch Kamerlid’? Het betreft hier toch gewoon een leugenaar, een bedrieger, een man die alle geloofwaardigheid verloren heeft? Hoe kan je als burger weer enig vertrouwen krijgen in de politiek als Buma dergelijke louche figuren de hand boven het hoofd blijft houden? J. van Opstal, Bergen op Zoom
Naïef
Pieter Omtzigt wil voor alles dat de daders van het neerhalen van de MH17 bestraft worden. Maar kennelijk alleen als het maar geen Russische militairen zijn geweest. Hoe dat ook zij, naïever kan het niet. Want het is ondenkbaar dat Poetin deze uiterst bedreigende getuigen niet al lang uit de weg heeft geruimd. Om te voorkomen dat deze ooit nog kunnen bevestigen dat ze in opdracht van hun staat een vliegtuig boven Oekraïne hebben neergehaald. Een verkeersongeluk, een fatale ziekte, een niet op te helderen verdwijning? Kinderspel voor de KGB en zijn soortgenoten. Gerrit van der Meij, Den Haag
Barbertje
Pieter Omtzigt is nu het Barbertje, maar waarom weten nu na al die jaren nog altijd niet wat er gebeurd is met de MH17? Gregor Niessen, Amsterdam
List en bedrog?
Natuurlijk is ons parlement een afspiegeling van de samenleving. List en bedrog komen hier ook voor. De populaire Pieter Omtzigt is een bedrieger en een prominent CDA-Kamerlid. Hij komt daar tot nu toe mee weg. Rutte gedraagt zich als een Robin Hood nieuwe stijl: stelen van de armen en uitdelen aan de rijken. Boven- en onderwereld komen elkaar gezellig tegen in het parlement. Dit normaal gaan vinden, dat is pas erg. J.P. Visser,Beetsterzwaag
Waarom?
De column van Bert Wagendorp over het handelen van Pieter Omtzigt geeft goed weer wat er recent is gebeurd in de MH17 kwestie. In Bert’s column had een extra ‘waarommetje’, als laatste woord niet misstaan. Jan Tijssens, Alkmaar
Veelbelovend
Even door deze Christelijk Democratische zure Appel heen bijten, Pieter. ’n Slag verloren, maar niet de oorlog. In Amerika – de leugen regeert er – loopt ’n man rond die het elke dag vele malen bonter maakt dan jij. Hij heeft het tot president geschopt. Wanhoop dan ook niet; je politieke toekomst ziet er nog steeds veelbelovend uit. René Smit, Den Helder
Zeg nooit nooit
‘In de politiek weet je nooit hoe lang zoiets duurt’ is de reactie van Omtzigt op de vraag wat ‘voorlopig’ is, als het gaat om zijn bemoeienis met de ramp van de MH17. Het lijkt een variant op: zeg nooit nooit in de politiek waarbij de politicus zíjn eigen belang lijkt te prevaleren. Jack Wetting, Leeuwarden
Politieke spelletjes
Omtzigt is geen man van politieke spelletjes of ideologische vergezichten, lees ik. Iedereen met een beter geheugen kan weten dat althans het eerste (geen man van politieke spelletjes) niet klopt.
In 2013 speelde de affaire met staatssecretaris Weekers en het misbruik van Nederlandse sociale regelingen door Bulgaren. In het Kamerdebat dat naar aanleiding hiervan werd gevoerd, was de heer Omtzigt één van de voornaamste nagels aan Weekers’ doodkist.
Dat die regeling van meet af aan een aantal zwaktes kende, was al duidelijk toen hij door de Tweede Kamer werd aangenomen. Onder anderen Weekers, toen nog gewoon Kamerlid, was tegen. De regeling was een bedenksel van de toenmalige staatssecretaris Wijn van het CDA. Het kamerlid Omtzigt was degene die het wetsvoorstel te vuur en te zwaard verdedigde. Het moest en zou er komen.
Nu is het misschien een geaccepteerd gegeven dat in de politiek een dubbele moraal heel normaal is, maar kom mij dan niet aan boord met het verhaal dat Omtzigt geen man van politieke spelletjes is. Hans Valk, Dordrecht
VK 14.11.2017 CDA-Tweede Kamerlid Chris van Dam neemt het dossier MH17 over van fractiegenoot Pieter Omtzigt. Dit is het resultaat van een CDA-fractievergadering vanochtend naar aanleiding van de ontstane controverse rond Kamerlid Omtzigt.
NRC Handelsblad onthulde afgelopen weekeinde dat Omtzigt in mei van dit jaar een valse getuige uit Oekraïne had geïnstrueerd wat hij moest zeggen tijdens een bijeenkomst voor nabestaanden van de ramp. Het Kamerlid sprak vooraf aan de bijeenkomst met deze Alexandr, een man die hoopte asiel te krijgen in Nederland, en gaf kort voor het begin van het evenement per sms instructies aan de man over wat hij moest zeggen.
De Oekraïense man verklaarde tijdens de bijeenkomst dat hij het vliegtuig had zien neerstorten en dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien. Volgens NRC Handelsblad wist Omtzigt dat dit niet de werkelijkheid was, dat niet de Oekraïense man, maar zijn vrouw getuige was geweest van het neerstortende vliegtuig. Omtzigt verwees de man vervolgens door naar het Joint Investigation Team, terwijl het Kamerlid al wist dat de Oekraïener reeds een verklaring bij het JIT had afgelegd.
Maandagmiddag schreef Omtzigt zijn verklaring op Facebook. Met de sms had hij geprobeerd de man aan te sporen om het kort te houden. ‘De man wilde graag een half uur spreken, maar de maximum spreektijd zou een minuut zijn. Hij vroeg zich daarom af wat hij dan uit zijn lange verhaal zou vertellen. Ik heb toen een SMS gestuurd met wat de hoofdpunten volgens mij waren van zijn eerdere betoog richting mij.’ Dat was een fout, geeft het Kamerlid toe. ‘Dat had ik niet moeten doen, en het spijt me dat ik er actief aan meegewerkt heb deze man op de bijeenkomst een podium te bieden.’
Gisteren maakte CDA-leider Buma al bekend dat Omtzigt tijdelijk niet meer het woord voert over de MH17-ramp. Vanochtend vergaderde de CDA-fractie over het lot van Omtzigt. Het resultaat: de fractie accepteert zijn uitleg en houdt vertrouwen in Omtzigt. Kamerlid Chris van Dam, die na de verkiezingen van maart zijn debuut maakte op het Binnenhof, neemt de MH17-portefeuille voorlopig over. Omtzigt zei achteraf: ‘Ik heb iets onverstandigs gedaan en heb dat ook uitgelegd.’ Zijn partijleider nam het voor hem op. ‘De fractie heeft groot respect voor de manier waarop Pieter sinds zaterdag met deze zaak is omgegaan’, zei Buma.
NU 14.11.2017 CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt hoeft de CDA-fractie niet te verlaten. Dat hij een nepgetuige van de MH17-ramp twijfel heeft laten zaaien op een bijeenkomst – met onder meer nabestaanden – wordt hem door CDA-leider Sybrand Buma en de Kamerfractie vergeven.
“De fractie heeft hem op het hart gedrukt door te blijven gaan”, zei Buma dinsdag na de fractievergadering.
Maandag maakte Omtzigt bekend het woordvoerderschap met betrekking tot de MH17 tijdelijk neer te leggen. Kamerlid Chris van Dam neemt de portefeuille over.
Nepgetuige
Omtzigt raakte dit weekend in opspraak na een publicatie van NRC. De krant beschikt over sms-verkeer en geluidsopnames waaruit zou blijken dat de CDA’er een Oekraïense asielzoeker zou hebben opgevoerd en geïnstrueerd onjuiste informatie over de toedracht van de ramp te vertellen op een MH17-bijeenkomst op de Vrije Universiteit in Amsterdam.
Zo zei de man getuige te zijn geweest van de ramp, maar dat bleek niet zo te zijn. Volgens NRC was Omtzigt hier ook van op de hoogte.
Het CDA-Kamerlid zou ook per sms hebben doorgegeven wát de man moest zeggen. Zo zou Omtzigt in de “briefing” hebben aangegeven dat de man moest doen alsof hij het neerstorten zelf had gezien en dat hij andere vliegtuigen zou hebben gezien.
Dat laatste sluit aan op een theorie die de Russen graag gebruiken om te suggereren dat vlucht-MH17 door Oekraïense straaljagers uit de lucht is geschoten.
Omtzigt betuigde maandag spijt voor zijn handelen. “Na deze gebeurtenissen heb ik besloten de komende tijd niet het woord te voeren over MH17 in de Kamer”, schreef hij in een verklaring. “De zoektocht naar de waarheid en de daders is moeilijk en belangrijk en dient in de Kamer niet belast te worden met een debat over mijn handelen.”
Op de andere dossiers die hij onder zijn hoede blijft houden wil hij door gaan met het controleren van de regering, zei hij dinsdag.
De onthulling van NRC komt voor velen als een verrassing. Omtzigt heeft de laatste jaren succesvol geopereerd als een onafhankelijk en vooral controlerend Kamerlid. Het waren de vragen van deze CDA’er die leidden tot de val van staatssecretaris Frans Weekers (Belastingdienst) en hij was een van de enige Kamerleden die opkwam voor de ontslagen MH17-anatoom en fysisch antropoloog George Maat.
Onderste steen
Juist op het dossier-MH17 ontwikkelde Omtzigt tot een ware ‘luis in de pels’ van het kabinet. De belofte van premier Mark Rutte dat “de onderste steen” in de zaak-MH17 boven moet komen, liet Omtzigt niet los. Of het nou ging om de Kiev-memo of de traagheid van het instellen van een tribunaal, Omtzigt herinnerde het kabinet ieder debat aan de belofte van Rutte.
Dit soms tot ergernis van Rutte, die Omtzigt in een debat in mei van dit jaar ervan beschuldigde “een politiek nummertje” te maken van de MH17.
Straf Pieter Omtzigt blijft beperkt tot een enorme deuk in zijn reputatie
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt behoudt zijn zetel omdat aanwijzingen voor kwade opzet ontbreken.
VK 14.11.2017 Voor een oordeel over het pijnlijke incident rond Pieter Omtzigt is het goed om te kijken naar de context waarin zich dat afspeelde. Spande het CDA-Kamerlid een nepgetuige voor zijn karretje om twijfel te zaaien over de oorzaak van de crash van vlucht MH17? Raadde hij de man daarom aan om voor een zaal vol nabestaanden nog eens te suggereren dat het toestel ook kan zijn neergehaald door een Oekraïens gevechtsvliegtuig?
Wie de Kamerdebatten over MH17 volgde, moet concluderen dat zoiets niet past in Omtzigts opstelling. Weliswaar bestookt hij premier Rutte met vragen over de aanpak van het onderzoek, maar in hoofdlijnen steunt hij de strategie van het kabinet. ‘Iemand schoot met een Buk-raket op het vliegtuig’, zo onderschrijft Omtzigt al heel lang de lijn van het internationale opsporingsteam JIT.
‘Dat is de toedracht van de ramp.’ Omtzigt was in 2014 een van de eerste Kamerleden die aandrongen op sancties tegen Rusland. Een rechter die zich zou moeten buigen over Omtzigts bemoeienis met de valse getuige zou waarschijnlijk dan ook als eerste vragen: waar is het motief?
Alleen daarom valt te verklaren dat Omtzigt nu met de schrik vrijkomt. Zelf houdt hij het op een groot misverstand: hij werd voorafgaand aan een publiekscollege opeens geconfronteerd met iemand met een lang en warrig verhaal over Oekraïense straaljagers in de lucht, wilde er vanaf zijn en gaf hem toen per sms maar even wat advies over zijn spreektekst, ook al wist hij dat daar gaten in zaten. Was het misschien gewoon aandachttrekkerij van een ijdel Kamerlid?
‘Ik had het niet moeten doen’, weet Omtzigt nu hij tegen de lamp is gelopen. En het spijt hem. Daarmee zou hij niet zijn weggekomen als er serieuze signalen waren dat hij uit was op het manipuleren van het nieuws. Nu die ontbreken, kan ook zijn partij weinig anders dan aannemen dat het slechts een enorme stupiditeit was.
Omtzigts straf blijft beperkt tot een fikse deuk in zijn reputatie. Hij en zijn 149 collega-Kamerleden zijn gewaarschuwd: in deze tijden van nepnieuws en manipulatie van de publieke opinie moeten niet alleen media maar ook politici meer dan ooit op hun tellen passen.
Pieter Omtzigt, een getuige en een bijeenkomst met nabestaanden van de ramp met MH17;
Buma zal opgelucht ademhalen nu populaire Omtzigt zelf angel uit pijnlijke kwestie haalt
Voor partijleider Buma lijkt met de excuses van Omtzigt de angel uit een pijnlijke kwestie te worden gehaald. Dat is voor het CDA maar beter ook. Want als de affaire de afgelopen dagen iets aan het licht bracht, dan is het dat de uitstraling van Omtzigt de grenzen van de partij verre te buiten gaat.
Bert Wagendorp had graag willen weten of Buma het ook alleen maar ‘onzorgvuldig’ vond. Of dat hij wellicht van mening was dat Omtzigt zich schuldig had gemaakt aan nog iets anders, namelijk aan een poging tot desinformatie, tot verspreiding van fake-news, tot verwarring zaaien. En waaróm dan; dit hele verhaal wemelt van de waaroms.
NOS 14.11.2017 Pieter Omtzigt mag Kamerlid blijven voor het CDA. De fractie accepteert zijn uitleg over de misstap die hij maakte rond de MH17-ramp. Dat heeft partijleider Buma gezegd na afloop van de vergadering.
Omtzigt kwam in opspraak omdat hij een nepgetuige van de ramp hielp om zijn verhaal te doen tijdens een bijeenkomst met nabestaanden. Hij heeft toegegeven dat hij daarmee een fout heeft gemaakt en besloot gisteren om voorlopig niet meer het woord te voeren over de MH17.
Volgens Buma was de hele fractie het eens met dat besluit. Omtzigt wordt als woordvoerder opgevolgd door Chris van Dam, die namens het CDA nu al de portefeuille Justitie heeft.
Groot respect
In de CDA-fractie is volgens Buma groot respect voor de manier waarop Omtzigt zich heeft opgesteld, nadat NRC Handelsblad zaterdag met het verhaal kwam. “Hij kan met volle inzet verdergaan met zijn andere taken, de fractie heeft hem op het hart gedrukt om dat vooral te blijven doen.”
Omtzigt zei zelf dat hij doorgaat met het “keihard controleren van de regering”. Gisteren zette hij een verklaring op Facebook waarin hij uitlegde wat er volgens hem bij de bewuste bijeenkomst is gebeurd. Hij heeft die verklaring ook aan de nabestaanden van de slachtoffers gestuurd, met de toevoeging dat hij op korte termijn een gesprek heeft met het bestuur van de stichting Nabestaanden MH17.
AD 14.11.2017 De CDA-fractie accepteert de uitleg van fractiegenoot Pieter Omtzigt over diens misser rond de MH17-ramp. Desalniettemin zal hij voorlopig niet meer optreden als woordvoerder van het MH17-dossier. Chris van Dam volgt hem op, maakte CDA-fractieleider Sybrand Buma bekend.
Groot respect voor de manier waarop Pieter met deze zaak is omgegaan, aldus CDA-leider Sybrand Buma.
Buma benadrukte vanochtend na het fractie-overleg, waar tekst en uitleg is gegeven door Omtzigt, dat hij nog altijd het volste vertrouwen heeft in zijn partijgenoot. ,,We hebben er begrip voor dat Pieter het woordvoerderschap op dit terrein nu niet wil doen. Chris van Dam zal het dossier voorlopig waarnemen. Pieter moet nu vooral verdergaan met de dossiers waarop hij zo goed bezig is (onder meer Financiën, red.). Hij kan wat ons betreft weer helemaal aan het werk zoals het zou moeten gaan.”
Omtzigt, de MH17-specialist van de partij, raakte dit weekend in opspraak omdat hij een vermeende getuige woorden in de mond legde tijdens een bijeenkomst over MH17. De CDA’er heeft tijdens de bijeenkomst op de Vrije Universiteit in mei dit jaar een Oekraïense man laten zeggen dat hij andere toestellen in de lucht had gezien op het moment dat vlucht MH17 werd neergehaald. Omtzigt zou de tekst zelf aan de man hebben gegeven. Achteraf bleek dat de man helemaal niet in het gebied was op de dag van de ramp.
Omtzigt legde daarop gisteravond zelf het woordvoerderschap neer. Hij zei dat de discussie rond hem niet in de weg mag gaan staan van de zoektocht naar de waarheid en de daders van ramp MH17. ,,Het is niet mijn bedoeling geweest om de nabestaanden en de mensen die bij het onderzoek betrokken zijn op deze manier met de gevolgen van mijn handelen te confronteren.”
Na het fractieoverleg zei Omtzigt veel steun te hebben ervaren uit het land en in de fractie. ,,Ik heb iets onverstandigs gedaan en heb dat ook uitgelegd.” Hij zegt nu ‘keihard verder’ te gaan met zijn andere werk.
AD 14.11.2017 De affaire rond CDA’er Pieter Omtzigt lijkt bezworen. Maar de kwestie heeft wel aangetoond hoe broos de coalitie nog is, met de krapst denkbare meerderheid in de Tweede Kamer.
Drie dagen lang klonk slechts een oorverdovende stilte in de affaire rond Pieter Omtzigt, de zo vaak bejubelde pitbull van de CDA-fractie in de Tweede Kamer.
Waar Kamerleden doorgaans pijlsnel zijn met hun mening, bleef het sinds de onthulling van NRC Handelsblad op zaterdag stil. Hooguit roerde een VVD-woordvoerder zich op Twitter over de kwestie. Verder moest er vooral op hoog niveau overlegd worden, tot aan de kring rond premier Rutte.
Probleem
Het is niet mijn bedoeling om de nabestaanden met de gevolgen van mijn handelen te confronteren, aldus CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt.
Het probleem van Omtzigt was immers een probleem van het CDA en daarmee één van de hele coalitie. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie leunen met 76 zetels op de krapst mogelijke meerderheid, dus als één Kamerlid in gevaar is, loopt de slagkracht van het kabinet risico.
Zeker als Omtzigt op oorlogspad was geraakt met zijn eigen CDA, had dat de meerderheid onder het kabinet weg kunnen slaan. Gisteravond kon iedereen alsnog opgelucht ademhalen. Een eerste stresstest voor de coalitie is doorstaan.
De bezweringsformule is dat Omtzigt ‘de komende tijd’ niet meer het woord voert over de MH17 in de Tweede Kamer. Volgens een verklaring die hij gistermiddag gaf, zou het onderzoek naar die ramp ‘niet belast’ mogen worden ‘met een debat over mijn handelen’. Aangevuld met excuses aan de nabestaanden: ,,Het is niet mijn bedoeling om de nabestaanden met de gevolgen van mijn handelen te confronteren.”
Het neerleggen van die portefeuille is zonder meer een aderlating voor hem. Juist Omtzigt manifesteert zich sinds de aanslag op de MH17 als een waakhond bij het verkrijgen van opheldering over wat er exact is gebeurd. Op bijna autistische wijze bestookte hij ministers met vragen over het dossier: tot dusver al ruim 420 (!).
In enkele gevallen leverde die vasthoudendheid ook echt nieuwe informatie op. Bijvoorbeeld hoe luchtvaartmaatschappijen tot de aanslag achteloos over conflictgebieden vlogen. Het maakte Omtzigt tot speurneus voor de nabestaanden, maar juist daar zit nu de pijn: voor hen is de CDA’er van zijn voetstuk afgekukeld.
Kwetsbaar
Geen dossier is immers zo kwetsbaar als de MH17, nepnieuws hierover door een Kamerlid kan iedereen missen als kiespijn. De nabestaanden waren dit weekeinde daarom verbolgen, liet Evert van Zijtveld van Stichting Vliegramp MH17 weten. Zij willen in gesprek met Omtzigt om verdere opheldering te krijgen.
De CDA’er zal het gedwee doen. En met zijn knieval neemt hij ook de onrust in eigen gelederen weg. Omtzigt is namelijk wel de laatste van alle 76 Kamerleden binnen de coalitie die je tegen je wilt hebben.
Hij heeft ronduit een status aparte binnen zijn eigen partij. Enerzijds vanwege zijn rechtlijnigheid in het controleren van de macht: Omtzigt schroomde niet om ook eigen CDA-ministers te bestoken met lastige vragen.
Toenmalig CDA-minister van Financiën Jan Kees de Jager vroeg de fractie destijds bijvoorbeeld ‘Omtzigt van zijn rug te halen’. En anderzijds omdat Omtzigt zijn Kamerzetel helemaal zelf wist te bemachtigen.
In 2012 zette de partij hem op een onverkiesbare plek. Men vond hem maar een lastige zeur, had het wel een beetje gehad met hem. Maar Omtzigt vocht terug, met een campagne in zijn Overijsselse woongebied en wist ruim 36.750 voorkeursstemmen binnen te slepen. Dit jaar haalde hij er zelfs 92.000, ongewoon hoge aantallen voor een Kamerlid.
Omdat een partij een volksvertegenwoordiger z’n zetel niet kan afnemen voelt Omtzigt zich eigenlijk altijd gestut met zo’n grote privé-achterban. De partij weet bovendien: als Omtzigt zijn kont tegen de krib gooit, hebben we een probleem. ,,Pieter is net slagroom. Hoe harder je hem klopt, hoe stijver hij wordt”, zei oud-fractievoorzitter Pieter van Geel eens.
Tot dusver had het CDA daar ook vooral baat bij. Zo hing Omtzigt in de broekspijp van staatssecretaris Wiebes over de chaos bij de Belastingdienst, zoals hij ook bijdroeg aan het aftreden van staatssecretaris Frans Weekers in 2014. En met het MH17-dossier ging het eigenlijk niet anders.
Bloed
Sterker, premier Rutte kon zijn bloed soms wel drinken. De premier kreeg van Omtzigt meer dan eens het verwijt dat hij informatie heeft achtergehouden, bijvoorbeeld om de relatie met Rusland niet te verstoren.
Toen Omtzigt dat de premier in een debat voor de voeten gooide was Rutte het zat: ,,Dit zijn ongelofelijke beneden-de-gordel-insinuaties van de heer Omtzigt.”
Op dat dossier zal Omtzigt zich waarschijnlijk nooit meer zo hard roeren. Hij loopt voorlopig in de pas, gestript van zijn strepen, waar het MH17 betreft. En wat zijn mede-coalitiegenoten nog het meest deugd zal doen: de orde in eigen gelederen lijkt hersteld.
We beschreven de methode-Omtzigt eind 2014 in dit profiel:
Omtzigt was het afgelopen jaar alom aanwezig. Het is alsof de belangrijke dossiers als vanzelf op hem afkwamen
De parlementaire pers koos donderdag oud-minister Frans Timmermans tot politicus van het jaar, voor premier Rutte en staatssecretaris Van Rijn. Tussen die bewindslieden sprong er ook één volksvertegenwoordiger tussenuit: van alle Kamerleden kreeg Pieter Omtzigt (CDA), de onvermoeibare luis in de pels van het kabinet, veruit de meeste stemmen. Wat is Omtzigts recept en wat kunnen andere Kamerleden van hem leren?
Maandag Straatsburg, dinsdag overvolle Kamerdag, woensdag Parijs, donderdag amper ruimte… Terwijl zijn secretaresse in de agenda een vrij moment zoekt, komt een man met rolkoffertje binnen om de mensenrechten in Azerbeidzjan te bespreken.
Tukkers, pomphouders, ambassadeurs, actuarissen, een schoolklas, iemand uit Papoea-Nieuw-Guinea, een christen uit Irak, een Kamerlid van ChristenUnie of GroenLinks – een bonte stoet legt aan bij zijn kamer in het CDA-gebouw. Wie er wel eens binnenloopt, weet het: Omtzigt, een blonde man van veertig met helblauwe ogen, heb je nooit voor jezelf; hij verdeelt zijn aandacht tussen mails, medewerkers, laptop, smartphone en aanloop allerlei.
Omdat er nooit twee tegelijk zijn gesignaleerd en hij niet zo gemakkelijk te klonen lijkt, is maar één conclusie mogelijk: van Pieter Omtzigt is er maar één. Die ene Omtzigt was het afgelopen jaar alom aanwezig. MH17, IS, accijnzen, pensioenen, christenvervolgingen, Ottomaanse demonstratie in Almelo – alsof de belangrijke dossiers als vanzelf op hem afkomen.
Voorkeurstemmen
Kamerlid is hij al sinds 2003. Maar pas de laatste twee jaar is er die alomtegenwoordigheid. De verkiezingsstrijd van 2012 was daarbij cruciaal. Het CDA had hem steeds laag op de kieslijsten gezet: 51 in 2003, 37 in 2006, 29 in 2010. In 2012 verdween hij van de lijst, officieel omdat er al te veel kandidaten uit Overijssel waren.
Na protest van binnenuit kreeg hij alsnog plek 39. Omtzigt liet het er niet bij zitten. Hij formuleerde prioriteiten: godsdienstvrijheid; pensioenen; alles buiten de Randstad, om te beginnen in Twente. Daarmee ging hij campagne voeren. Die bracht hem 36.750 stemmen, het meeste van alle niet-lijsttrekkers en ruim genoeg voor een voorkeurszetel.
Sindsdien is Omtzigt los. De voorkeurstemmen werkten bevrijdend. ‘Dat geeft je een onafhankelijke rol. Men weet dan dat je veel contact hebt met mensen. Bewindspersonen snappen dat het reële problemen zijn die je aan de orde stelt.’
Overlappende expertiseterreinen
Zijn kennis van Oekraïne, opgedaan als rapporteur van de Raad van Europa, bleek van grote waarde
Het toeval hielp een handje. Zowat alle onderwerpen waarmee hij zich bemoeit kwamen dit jaar langs. Op het gebied van pensioenen had hij zijn sporen al verdiend. Nu terreurorganisatie IS opspeelt komt het van pas dat Omtzigt, getrouwd met een Turkse die tot een christelijke minderheid behoort, een boek schreef over godsdienstvrijheid in Turkije.
Zijn kennis van Oekraïne, opgedaan als rapporteur van de Raad van Europa (mensenrechtenwaakhond voor 47 landen), bleek van grote waarde. Voor dezelfde Raad interviewde hij uitgebreid klokkenluider Snowden, handig als privacy en de rol van inlichtingendiensten op de Kameragenda staan. ‘Politiek bestaat voor de helft uit events’, zegt hij bescheiden.
Heftig kan het worden als zijn expertiseterreinen overlappen. Zoals bij de kwestie van de pomphouders in de grensstreek, die klanten verliezen door verhoogde accijnzen. Tel de regio Twente, een scholing als econometrist, zijn kennis van belastingen en wat licht populistische neigingen bij elkaar op en er ontstaat een cocktail waar ook de doorgaans stoïcijnse staatssecretaris Wiebes nerveus van kan worden.
De methode Omtzigt
Ik heb een archief van 300.000 mails, per dag komen er honderden binnen
Procedures
‘Je overtuigt niemand met procedures. Maar als je ze goed kent, laat je minder lopen. Het Reglement van Orde is een van de belangrijkste teksten. Mensen denken dat de Kamer een debattheater is, maar het is een beslismachine. Als er ergens in die beslismachine formele besluiten aankomen, moet je je denkwerk op orde hebben. Zoals deze week, over pensioenregelgeving die naar Europa verdwijnt. Daar vroeg ik een vao (kort plenair debat, red.) aan, daarna werd er hoofdelijk gestemd. Zo werd voor iedereen zichtbaar waar wij staan en dat de regeringspartijen, die voor de verkiezingen nog een gele kaart tegen Europa trokken, nu instemmen.’
Informatievoorsprong
‘Het begint ermee te weten waar je heen wilt: een vlaktaks; religieuze minderheden beschermen. Omdat ik al lang dezelfde portefeuilles doe, heb ik een groot netwerk. Dat zijn bijvoorbeeld mensen uit de loonadministratie die waarschuwen: het gaat mis met de loonstrookjes. Vaak zijn dat professionals uit het midden van een organisatie, met kennis van zowel beleid als uitvoering. Ik heb een archief van 300 duizend mails.’
Als de regering met een brief komt en jij moet dan nog bedenken waar het voorstel over ging, sta je achter
Intuïtie
‘Als de regering een toezegging niet nakomt en je appelleert twee keer zonder succes, dan weet je dat er meer aan de hand is. Stuurt een bewindspersoon een brief op vrijdagavond elf uur naar de Kamer, dan weet je dat je die goed moet lezen, waarschijnlijk deugt er iets niet. De kranten zijn dan dicht, het journaal is geweest.’
Multitasking
‘Vooral overdag komen er te veel prikkels binnen. In het CDA-gebouw zijn alle kamers zeker 25 vierkante meter. Dus heb ik vier mensen op mijn kamer. Ik zou graag een eigen hok willen, twee bij twee is genoeg. Op de drie midweekse avonden in Den Haag kan ik, als iedereen weg is, wel vijf uur lang onafgebroken werken: stukken schrijven, mail wegwerken, nadenken over wat ik met een debat wil. Heerlijk. Verder reis ik veel per trein. Die tijd gebruik ik om dossiers te vreten. Als de regering met een brief komt en jij moet dan nog bedenken waar het voorstel over ging, sta je achter.’
‘Soms gaat door één tweet de boel rollen. Zo ging dat met de belastingnaheffing van Wiebes. Ik zat in het vliegtuig in Engeland, klaar voor vertrek, zag die brief binnenkomen en dacht: dit gaat vijf miljoen mensen aan, ik slinger er een tweet uit. Een uur later mocht de telefoon weer aan, ik wist niet wat ik zag. Om de gedachten te ordenen, schrijf ik ook gastcolumns, zoals bij ThePostOnline of Jalta.’
Lange adem
‘Laat je je afpoeieren, dan word je niet meer serieus genomen. Je moet alles op alles zetten om van de bewindspersoon een ja of een nee te krijgen. Zo ging dat met die demonstratie van de Turkse Diyanet in Almelo, die de Armeense genocide ontkende en leuzen riep als ‘Karabach wordt het graf van de Armeniërs’. Na de eerste set Kamervragen werd ik met een kluitje in het riet gestuurd, voor de beantwoording van de tweede set werd de volle zes weken gebruikt.”
Nooit meer slapen
‘Te weinig rust, dat is waar. Het ritmeverschil tussen Den Haag en thuis is groot. Vanmorgen in Enschede was ik om kwart voor zes wakker, mijn op een na jongste dochter (Omtzigt heeft er vier, red.) dacht: eens kijken of papa wakker is. Thuis moet ik me dwingen om kwart over elf te gaan slapen. Volgende week doe ik alle nachtdebatten. Lig je om half twee in bed en wil de radio je graag om half zeven spreken.’
Timmermans de beste
Oud-minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken (PvdA) is donderdag door de parlementaire pers verkozen tot politicus van het jaar. Tweede werd premier Mark Rutte (VVD), gevolgd door staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid.
Timmermans, sinds kort Europees Commissaris, krijgt van de leden van de parlementaire pers waardering voor zijn ‘onvermoeibare diplomatie en zijn emotionele rede bij de Verenigde Naties’. Een van de stemmers: ‘Binnen een week kreeg hij het bij twintig wereldleiders voor elkaar om het onderzoek naar de MH17-ramp te mogen leiden. En de lichamen kwamen naar huis.’
Rutte scoort punten met het overeind houden van zijn kabinet ondanks de minderheidspositie in de senaat. ‘Heeft bijna het hele regeerakkoord door de Eerste Kamer gekregen’, aldus een stemmer. Martin van Rijn viel op als rustige bestuurder. ‘Voert met geduld, gevoel en verstand van zaken de moeilijkste taak van het kabinet uit: de decentralisatie van de zorg.’
In de topdrie van Kamerleden staan, na Omtzigt, D66-leider Alexander Pechtold en CDA-leider Buma.
Buma zal opgelucht ademhalen nu populaire Omtzigt zelf angel uit pijnlijke kwestie haalt
VK 13.11.2017 Pieter Omtzigt zal ‘de komende tijd’ niet het woord voeren over MH17 in de Kamer. Dit om ‘de zoektocht naar de waarheid (…) niet te belasten met een debat over mijn handelen’. Het CDA-Kamerlid zei maandagavond na twee dagen bedenktijd dat hij spijt heeft van zijn handelswijze: ‘Dat had ik niet moeten doen.’
Voor partijleider Buma lijkt daarmee de angel uit een pijnlijke kwestie te worden gehaald. Dat is voor het CDA maar beter ook. Want als de affaire de afgelopen dagen iets aan het licht bracht, dan is het dat de uitstraling van Omtzigt de grenzen van de partij verre te buiten gaat. Politici die in opspraak raken, vinden doorgaans in de publieke opinie geen genade, maar in het geval van Omtzigt vormde zich juist een beschermende ring van fans om hem heen.
Op sociale media wemelde het van de mensen die juist de boodschappers van NRC Handelsblad op de korrel namen, en de aantijging aan het adres van Omtzigt zagen als een georkestreerde aanval op de luis in de pels van de politieke elite.
18 plus 1
Zijn waardering dankt hij aan zijn ijver, zijn feitenkennis, zijn dwarsigheid en zijn vasthoudendheid
Dat is opmerkelijk, want Omtzigt is geen heel aaibare politicus, geen pleaser die voortdurend de camera opzoekt met oneliners. Wie hem wel eens ontmoette, zal dat niet licht vergeten. De ogen zoeken al weer een volgend onderwerp, de vingers roffelen er al pratend een sms-je uit, een voet trappelt ongedurig. Omtzigt heeft veel aan zijn hoofd, altijd.
Niet-CDA’ers zien de 19 leden tellende CDA-Kamerfractie doorgaans als 18 plus 1. Die ene, dat is Omtzigt. De waardering die hem ter rechterzijde ten deel valt, geldt niet zozeer de CDA’er Omtzigt, als wel het Kamerlid. Dat dankt hij aan zijn ijver, zijn feitenkennis, zijn dwarsigheid en zijn vasthoudendheid. Zeker de laatste twee eigenschappen spreken in de Kamer niet vanzelf.
Omtzigt is geen man van politieke spelletjes of ideologische vergezichten. Hij is een dossiervreter. Zo iemand die zich helemaal ingraaft in pensioenen, accijnzen voor grenspompstations, een vergeten Nederlandse gevangene in een Spaanse cel, christenvervolging in het Midden-Oosten, de Armeense genocide.
En dus in de afwikkeling van het neerstorten van vlucht MH17, de meest precaire kwestie van deze tijd: al sinds de crash van juli 2014 wordt het door Nederland geleide onderzoek door velen met argusogen gevolgd. Op het Binnenhof mag dan wel min of meer consensus zijn ontstaan over de toedracht, daarbuiten is een uiterst kritische gemeenschap die meent dat de onderzoekers aan tunnelvisie leiden en veel te snel naar Rusland hebben gewezen. Waar zijn de primaire radarbeelden Oekraïne gebleven, waarom duurt het onderzoek zo lang, had het kabinet niet moeten voorkomen dat het toestel überhaupt boven het oorlogsgebied vloog op die 17de juli van 2014?
Omtzigt is een van de Kamerleden die een deel van die kritiek verwoordt in de Tweede Kamer. Nieuwkomer Thierry Baudet, die meent dat het hele MH17-onderzoek moet worden overgedaan, versterkt hem sinds kort. Het is geen toeval dat Baudet in Omtzigt de gedroomde premier ziet van een zakenkabinet.
Ook media aan de verre rechterkant van het spectrum, zoals GeenStijl, The Post Online en De Dagelijkse Standaard schoten Omtzigt de afgelopen dagen te hulp: ‘Walgelijk NRC’ (Dagelijkse Standaard), ‘Kwaadaardigheid NRC (GeenStijl), ‘Artikel NRC Handelsblad klopt niet’ (The Post Online).
Mij moet iets van’t hart. Optreden Omtzigt bij VU was fout, excuses terecht. Maar ik ken Omtzigt ook als betrokken Kamerlid die achter schermen bergen werk verzet ter ondersteuning van onderdrukten in Arabische landen.
Omtzigt wist de afgelopen twee verkiezingen op eigen kracht – met voorkeurstemmen – in de Kamer te komen. ‘Dat geeft je een onafhankelijke rol’, zei hij daarover. ‘Men weet dan dat je veel contact hebt met mensen.’ Het maakt ook dat hij zich meer kan permitteren dan het doorsnee-Kamerlid. In zijn eigen fractie wordt hij nog weleens als lastig getypeerd, al is hij op beslissende momenten steeds uiterst loyaal geweest aan zijn partij.
Zoals ook nu. Met het neerleggen van het woordvoerderschap over MH17 verlost hij Buma van een pijnlijke kwestie. Een conflict had kunnen leiden tot discussie over Omtzigts Kamerzetel. En dat had van Buma opeens de man kunnen maken die een kritisch Kamerlid de mond snoert.
Nog voordat Omtzigt maandag zijn besluit nam, liet Buma merken niet ongevoelig te zijn voor dat sentiment: ‘Ik praat over de waarheid die boven tafel moet. Dat is ook altijd het doel van Pieter Omtzigt: erachter komen wat er gebeurd is.’
Wat was de aanleiding van de kwestie rond Omtzigt? 00Pieter Omtzigt gaf het CDA in de oppositie weer kleur, als luis in de pels van Mark Rutte. Nu lijkt hij in zee te zijn gegaan met een nepgetuige van de MH17-ramp. Wordt hij ontmaskerd als een poseur die voor zich laat liegen?
0000De vraag is: wat bezielde Pieter Omtzigt? NRC Handelsblad beschikt over sms-verkeer en geluidsopnamen waaruit blijkt dat hij in mei van dit jaar een nepgetuige in een zaal vol nabestaanden twijfel liet zaaien over de toedracht van het neerhalen van vlucht MH17.
AD 13.11.2017 Pieter Omtzigt is niet langer CDA-woordvoerder over MH17, omdat hij de zoektocht naar de waarheid niet wil belasten met een discussie over zijn handelen. Hij stopt voorlopig met het dossier na zijn misser rond een ‘nepgetuige’ in het MH17-onderzoek. ‘De daders moeten worden berecht, daar gaat het om.’
Toen NRC Handelsblad zaterdagmorgen bij Pieter Omtzigt op de deurmat viel, werd hij ‘volkomen overvallen’ door het nieuws dat hij een nepgetuige heeft geïnstrueerd hoe hij kort zijn verhaal zou kunnen over de crash van de MH17. ,,Ik kende wel flarden, maar het hele verhaal dat de krant zou brengen werd me toen pas duidelijk.”
Het CDA-Kamerlid was toen, zaterdagmorgen, emotioneel te zeer aangedaan om zijn verhaal te doen. Hij volstond met een kort verklaring op Twitter, waarin hij meldde zijn eigen onzorgvuldige handelen te betreuren. Maandagavond rond 18.00 uur kwam Omtzigt dan eindelijk toch met een uitgebreidere verklaring: de (nep)getuige, een Oekraïense asielzoeker die claimde de crash op 17 juli 2014 met eigen ogen te hebben gezien, wilde in mei een half uur spreektijd tijdens een bijeenkomst met nabestaanden van de ramp.
Omtzigt, als MH17-volger ook spreker op die bewuste bijeenkomst, wist dat in overleg met de organisatie te beperken tot een minuut. Hij stelde een sms op met ‘kernpunten’ die de man naar voren zou kunnen brengen. De man bleek echter helemaal geen ooggetuige te zijn geweest.
U heeft de nabestaanden een langdurig exposé van deze Ooekraïner willen besparen?
,,Daar komt het wel op neer. Ik heb de afgelopen jaren tientallen mails gekregen van mensen die met allerlei wilde theorieën en verhalen komen over de MH17-ramp. Er zitten zelfs lieden bij die zeggen nabestaande te zijn, wat dan helemaal niet klopt. Maar er zijn niet veel mensen bij die beweren ooggetuige te zijn. Dat was bijzonder aan deze man. Hij wilde spreken, maar dat leek me niet gepast. Het liefst had ik gezien dat de man zich op een ander moment bij me had gemeld, in alle rust en zonder nabestaanden. Maar dat was dus niet zo. In overleg met de organisatie hebben we zijn bijdrage op een minuut kunnen houden. Ik heb die sms opgesteld, maar dat had ik niet moeten doen. Daar zit mijn onzorgvuldigheid in.”
Uw verklaring is in lijn met wat journaliste en moderator Hella Hueck zaterdag, na publicatie in NRC Handelsblad, heeft gemeld. Waarom heeft u zaterdag niet meteen openheid van zaken gegeven?
,,Ik heb het hele verhaal eerst voor mezelf moeten evalueren. Wat is er toen exact gebeurd? Daar heb ik echt even voor in mijn geheugen moeten graven. Nogmaals, ik krijg onnoemelijk veel mail en reacties op MH17. Ik heb eerst de nabestaanden per brief willen benaderen over mijn handelen en daarna de CDA-fractie. Dat is de volgorde der dingen. Daarna komen de media.”
De nabestaanden waren boos, wisten media te melden. Hoe reageerden ze op uw brief?
,,Wisselend. Er zijn er die het jammer vinden dat ik stop als woordvoerder MH17. Maar dat zou je de nabestaanden eigenlijk zelf moeten vragen.”
In het verhaal van afgelopen zaterdag is te lezen dat u al in 2016 via Jeroen van Rijsbergen, een 34-jarige Amsterdammer die de MH17-ramp als hobby onderzoekt, hoorde van de Oekraïense getuige. U zou hem per mail toen hebben doorverwezen naar het Joint Investigation Team dat de crash onderzoekt. Afgelopen mei dook de man weer op. Ging er toen geen lampje bij u branden?
,,Ik wist dat de man zich eerder bij mij had gemeld. Destijds, in 2016, kende ik de ins en outs niet. In mei was hij er weer. Ik heb zijn inbreng dus tot een minuut weten te beperken.”
Maar had u zich niet moeten vergewissen van het feit dat hij geen ooggetuige is geweest?
,,Ik ben volksvertegenwoordiger, het is mijn taak om de regering te controleren. Niet om aan waarheidsvinding te doen. Dat is aan onderzoekers, van het JIT en de Onderzoeksraad voor Veiligheid.”
U stopt als woordvoerder op dit dossier. Is er binnen het CDA of vanuit het kabinet druk op u uitgeoefend?
,,Nee, het is mijn eigen beslissing. Het gaat er om dat de waarheid rond de ramp boven water komt en dat de daders worden berecht. Dat doel wil ik niet in de weg zitten met een discussie over mijn handelen.”
Elsevier 13.11.2017 De Stichting MH17 vindt het spijtig dat CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt stopt met de woordvoering over het MH17-dossier. ‘Het is jammer en spijtig dat dit incident daartoe aanleiding geeft. Hij had wat dingen beter kunnen doen, maar hij dééd het wel,’ aldus nabestaande Piet Ploeg, bestuurslid van de stichting.
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt maakte maandagmiddag bekend per direct te stoppen met de woordvoering over dossier MH17. Omtzigt kwam in opspraak nadat NRC Handelsblad schreef dat hij een ‘nepgetuige’ instructies had gegeven. Die getuige – Alexandr, een Oekraïense asielzoeker – legde een valse verklaring af over de vliegramp met toestel MH17.
Op zijn Facebookpagina maakte Omtzigt bekend dat hij voorlopig niet langer het woord voert over MH17. ‘Het spijt me dat ik er actief aan meegewerkt heb deze man op de bijeenkomst een podium te bieden,’ schrijft Omtzigt.
Omtzigt stuurde brief met excuses
Nabestaande Ploeg snapt de stap van Omtzigt: ‘Hij wil niet dat het debat over deze zaak omsluierd wordt door dit.’ Het verhaal van de nepgetuige was een ‘verstoring voor de avond,’ zegt Ploeg. ‘Maar de nabestaanden waren er verder niet van in verwarring.’ Volgens Ploeg heeft Omtzigt een brief gestuurd om zijn excuses te maken: ‘Dat siert hem.’
Omtzigt was vanuit de Tweede Kamer de grootste bijter in de zaak rondom MH17. Hij uitte regelmatig felle kritiek op de geheimzinnigheid van de regering met betrekking tot het dossier. De timing van zijn beslissing is opmerkelijk: eerder op maandag gaf CDA-leider Sybrand Buma te kennen dat Omtzigt ruimte krijgt om opheldering te verschaffen over zijn misstap. ‘Die zorgvuldigheid vergt een paar dagen,’ aldus Buma tegen de NOS.
Aangaande de ‘nepgetuige’was het volgens Omtzigt niet duidelijk of de man zelf of zijn vrouw op de rampplek was geweest. Het CDA-Kamerlid ging ervan uit dat de getuige er zelf was geweest. ‘Ik heb geen enkele intentie om bij te dragen aan welke desinformatie dan ook,’ aldus Omtzigt.
Als #Omtzigt met de beste intenties heeft gehandeld, waarom dan toch van dossier #MH17 af? “Als ik hier komende weken het woord over voer, dan gaat debat in de kamer over mijn handelen. Dat wil ik voorkomen.” 17:06 – 13 nov. 2017
Alleen vrouw was getuige van MH17-ramp
De Oekraïense asielzoeker Alexandr werd vorig jaar tijdens een bijeenkomst op de Vrije Universiteit Amsterdam, waar ook nabestaanden aanwezig waren, aan het woord gelaten. Hij sprak daar een tekst uit die door Omtzigt zelf zou zijn opgesteld. De Oekraïner verbleef zelf tijdens de ramp met MH17 op een andere plek. Zijn vrouw zou getuige zijn geweest van de crash, maar weigerde zelf te spreken.
Volgens het team dat strafrechtelijk onderzoek doet naar de ramp met MH17 is het toestel neergehaald door een Russische BUK-raket, maar Alexandr verklaarde dat hij andere toestellen in de lucht had gezien op het moment dat het toestel van Malaysia Airlines werd neergehaald.
Omtzigt suggereerde bovendien dat de Oekraïner door het Joint Investigation Team (JIT) gehoord zou moeten worden, terwijl hij ‘uit het voorgesprek had kunnen weten dat de man al met het JIT heeft gesproken,’ aldus NRC.
Het artikel van NRC insinueert dat Omtzigt deze getuige met opzet opvoerde om twijfel te zaaien en pro-Russische lezingen te bevestigen. De CDA’er zegt zelf niet met opzet te hebben gehandeld. Omtzigt erkende zijn slordigheid vrijwel direct op Twitter en bood zijn excuses aan.
NOS 13.11.2017 CDA-Kamerlid Omtzigt zal “de komende tijd” niet meer het woord voeren over de ramp met vlucht MH17. Hij heeft dat besloten nadat hij afgelopen weekend in opspraak was gekomen door een bericht in NRC Handelsblad. Hij wil wel Kamerlid voor het CDA blijven.
De NRC schreef dat Omtzigt tijdens een bijeenkomst met nabestaanden van de slachtoffers een Oekraïense nepgetuige opvoerde. Omtzigt erkende zaterdag dat hij onzorgvuldig had gehandeld en dat hij dat betreurde.
Hij stuurde voorafgaand aan de bijeenkomt een sms’je aan de Oekraïner met kernpunten die hij naar voren moest brengen. Omtzigt zei eerder dat hij niet begrepen had dat de man helemaal niet in de buurt was toen het vliegtuig neerstortte, maar volgens de NRC had hij dat in een gesprek met het Kamerlid wel gezegd.
Er is veel discussie over wat ik heb gedaan en over de fouten die ik heb gemaakt. Het moet gaan over het vinden van de waarheid en over het bestraffen van de dader. Daarom voer ik voorlopig niet meer het woord over MH17, aldus Pieter Omtzigt tergenover de NOS.
Omtzigt herhaalt vandaag dat hij fouten heeft gemaakt. Omdat hij vindt dat de discussie niet over hem moet gaan, maar over het vinden van de waarheid en over het bestraffen van de dader, legt hij voorlopig het woordvoerderschap neer. Volgens Omtzigt is dat een besluit van hemzelf en is hij niet onder druk gezet door de partijtop.
Het spijt hem dat hij er actief aan heeft meegewerkt om de nepgetuige een podium te bieden, al deed hij het naar eigen zeggen met de beste intenties.
Gesprek lastig te volgen
Omtzigt blijft er vandaag bij dat hij de indruk had dat zowel de man als zijn vrouw op de rampplek was toen de MH17 neerstortte. Hij heeft, voordat de man zijn verklaring op de bijeenkomst zou afleggen, een gesprek met hem gehad.
Volgens Omtzigt was dat gesprek “wat lastig te volgen”, doordat er een tolk bij was en doordat er steeds mensen langsliepen, die ook iets tegen het Kamerlid wilden zeggen.
SMS had niet moeten worden verstuurd
Omtzigt zegt verder dat de man graag een half uur wilde spreken, maar dat de maximale spreektijd een minuut was. Het Kamerlid heeft de gebrekkig Nederlands sprekende man toen willen helpen binnen een minuut te blijven door hem per sms de hoofdpunten van zijn tekst door te geven. “Ik had die sms niet moeten sturen”, erkent Omtzigt.
Omtzigt benadrukt dat hij geen twijfel wil zaaien over de kwaliteit van het onderzoek naar de toedracht van de ramp.
CDA-leider Buma zei vanochtend dat Omtzigt fouten heeft gemaakt in een gevoelige kwestie. De zaak wordt morgen besproken in de fractie.
Lang gewacht met reactie
Voorzitter Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17 vindt het jammer dat Omtzigt ermee ophoudt, maar begrijpt wel waarom hij dat doet. Omtzigt heeft hem vanmiddag telefonisch bijgepraat over zijn besluit en gevraagd een brief met tekst en uitleg door te sturen aan de nabestaanden.
Omtzigt is volgens Ploeg altijd intensief bezig geweest met dit dossier en beet zich erin vast. Niet iedereen was het altijd eens met de manier waarop hij het deed, maar hij hield het wel op de politieke agenda, zegt Ploeg.
Wel vindt Ploeg het jammer dat Omtzigt zo lang heeft gewacht met een reactie. “Als hij hier eerder mee was gekomen, was de kou misschien wel uit de lucht geweest.”
NU 13.11.2017 CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt legt het woordvoerderschap met betrekking tot de ramp met MH17 tijdelijk neer na onthullingen dat hij een nepgetuige twijfel zou hebben laten zaaien over de toedracht van de ramp met de MH17. Dat maakt Omtzigt maandag via Facebook bekend.
“Na deze gebeurtenissen heb ik besloten de komende tijd niet het woord te voeren over MH17 in de Kamer”, schrijft hij in een verklaring. “De zoektocht naar de waarheid en de daders is moeilijk en belangrijk en dient in de Kamer niet belast te worden met een debat over mijn handelen.”
Het Kamerlid raakte dit weekend in opspraak nadat NRC Handelsblad meldde dat Omtzigt bewust een nepgetuige zou hebben opgevoerd en geïnstrueerd op een bijeenkomst met nabestaanden van de MH17-ramp.
Volgens NRC zorgde Omtzigt er in mei van dit jaar voor dat een afgewezen Oekraïense asielzoeker op de Vrije Universiteit in Amsterdam op een bijeenkomst – onder andere met nabestaanden – over de MH17-ramp kon spreken.
Getuige
De krant beschikt over sms-verkeer en geluidsopnames waaruit blijkt dat niet de man, maar zijn vrouw getuige is geweest van de ramp en dat Omtzigt hiervan op de hoogte was. Desalniettemin zorgde de CDA’er ervoor dat de man mocht spreken.
Maar daar bleef het niet bij, het CDA-Kamerlid gaf per sms ook door wát de man moest zeggen. Zo zou Omtzigt in de ‘briefing’ hebben aangegeven dat de man moest doen alsof hij het neerstorten zelf had gezien en dat hij andere vliegtuigen zou hebben gezien. Dat laatste sluit aan op een theorie die de Russen graag gebruiken om te suggereren dat vlucht-MH17 door Oekraïense straaljagers uit de lucht is geschoten.
Spijt
Omtzigt schrijft maandag in zijn verklaring dat hij de Oekraïense man niet had moeten assisteren. “Het spijt me dat ik er actief aan meegewerkt heb deze man op de bijeenkomst een podium te bieden.” Het gesprek dat hij voorafgaand aan de bijeenkomst met de man en de tolk had, was volgens het Kamerlid ‘onduidelijk’.
Tegenover Eenvandaag zegt Omtzigt maandag dat hij onder de indruk was dat zowel de Oekraïense man en zijn vrouw het vliegtuig hebben zien neerstorten.
De sms-instructies waren bedoeld om te voorkomen dat de Oekraïner een te lang betoog zou afsteken. Omtzigt is het gesprek aangegaan met de man, omdat hij dat beschouwt als zijn taak als Kamerlid, schrijft hij. “Veel mensen hebben zich in de afgelopen jaren bij mij als Kamerlid gemeld rondom MH17. Niet iedereen bleek te zijn wie hij was. Maar alleen door het gesprek aan te gaan, weet ik als Kamerlid wat er speelt.”
Zorgvuldigheid
CDA-leider Sybrand Buma zei eerder op de dag de komende dagen te bekijken of Omtzigt nog kan aanblijven als Kamerlid. Hij wil hem de mogelijkheid bieden uitleg te geven en “die zorgvuldigheid vergt een paar dagen”.
Dinsdag tijdens de fractievergadering zal het Kamerlid tekst en uitleg moeten bieden. Het woordvoerderschap legt hij nu dus tijdelijk neer. Het CDA zal op de achtergrond rekening moeten houden met het imago van de regeringscoalitie, mocht Omtzigt aanblijven.
Een vertrek waar Omtzigt zijn Kamerzetel meeneemt, zou het einde betekenen van de drie weken oude coalitie die met 76 zetels een minimale meerderheid in de Tweede Kamer heeft.
‘Luis in de pels’
De onthulling van NRC komt voor velen als een verrassing. Omtzigt heeft de laatste jaren succesvol geopereerd als een onafhankelijk en vooral controlerend Kamerlid. Het waren de vragen van deze CDA’er die leidden tot de val van staatssecretaris Frans Weekers (Belastingdienst) en hij was een van de enige Kamerleden die opkwam voor de ontslagen MH17-patholoog-anatoom George Maat.
Juist op het dossier-MH17 ontwikkelde Omtzigt tot een ware ‘luis in de pels’ van het kabinet. De belofte van premier Mark Rutte dat “de onderste steen” in de zaak-MH17 boven moet komen, liet Omtzigt niet los. Of het nou ging om de Kiev-memo of de traagheid van het instellen van een tribunaal, Omtzigt herinnerde het kabinet ieder debat aan de belofte van Rutte.
Dit soms tot ergernis van Rutte, die Omtzigt in een debat in mei van dit jaar ervan beschuldigde “een politiek nummertje” te maken van de MH17.
AD 13.11.2017 Pieter Omtzigt (CDA) stopt voorlopig met het MH17-dossier na zijn misser rond het MH17-onderzoek. Hij wil wel Kamerlid blijven. Dat heeft de politicus vanmiddag laten weten. Nabestaande Piet Ploeg, bestuurslid van de Stichting Vliegramp MH17, noemt het spijtig dat Omtzigt tijdelijk stopt met de woordvoering over het drama.
Omtzigt benadrukt in een bericht op Facebook dat de discussie rond hem niet in de weg mag gaan staan van de zoektocht naar de waarheid en de daders van ramp MH17. ,,Het is niet mijn bedoeling geweest om de nabestaanden en de mensen die bij het onderzoek betrokken zijn op deze manier met de gevolgen van mijn handelen te confronteren.”
Problemen
Omtzigt kwam zaterdag in de problemen toen NRC Handelsblad schreef dat hij een Oekraïense ‘nepgetuige’ twijfel heeft laten zaaien over de vliegramp met vlucht MH17 in een zaal vol nabestaanden. De krant had geluidsopnamen en sms-verkeer onder ogen gehad waaruit dat bleek.
De CDA’er heeft tijdens de bijeenkomst op de Vrije Universiteit in mei dit jaar een Oekraïense man laten zeggen dat hij andere toestellen in de lucht had gezien op het moment dat vlucht MH17 werd neergehaald. Omtzigt zou de tekst zelf aan de man hebben gegeven.
Het spijt me dat ik er actief aan meegewerkt heb deze man op de bijeenkomst een podium te bieden, aldus Pieter Omtzigt.
Het onderzoeksteam stelt dat het vliegtuig is neergehaald door een Russische Buk-raket. De man was op de dag van de ramp bovendien helemaal niet in het gebied.
In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik. 11:12 AM – Nov 11, 2017 · Enschede, Nederland
Omtzigt wist naar eigen zeggen niet dat de man geen ooggetuige was, maar gaf dit weekend wel toe onzorgvuldig te hebben gehandeld. Hij zegt dat te betreuren. ,,In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik”, tweette het Kamerlid zaterdag al.
Volgens de CDA’er wilde de man graag een uur spreken, maar kreeg hij slechts een minuut. ,,Hij vroeg zich daarom af wat hij dan uit zijn lange verhaal zou vertellen. Ik heb toen een SMS gestuurd met wat de hoofdpunten volgens mij waren van zijn eerdere betoog richting mij”, legt Omtzigt uit.
,,Dat had ik niet moeten doen, en het spijt me dat ik er actief aan meegewerkt heb deze man op de bijeenkomst een podium te bieden”, legt Omtzigt uit. ,,Ik heb dit gedaan met de beste intenties, maar ben me bewust van het feit dat mijn handelingen in dit geval alleen maar vervelende gevolgen hebben gehad.”
‘Jammer en spijtig’
,,Het is jammer en spijtig dat dit incident daartoe de aanleiding geeft. Hij had wat dingen beter kunnen doen, maar hij dééd het wel”, zegt nabestaande Piet Ploeg, bestuurslid van de Stichting Vliegramp MH17, in een reactie.
Ploeg begrijpt dat Omtzigt nu deze stapt neemt. ,,Hij wil niet dat het debat over deze zaak omsluierd wordt door dit.” Het verhaal van deze persoon was een verstoring van de avond, aldus Ploeg. ,,Maar nabestaanden waren er verder niet van in verwarring.”
Omtzigt heeft de nabestaanden een brief gestuurd met uitleg, aldus Ploeg. ,,Daarin biedt hij nadrukkelijk zijn excuses aan, en dat siert hem.”
‘Serieuze fout’
CDA-leider Sybrand Buma liet eerder vandaag weten na te gaan denken over hoe het verder moet met Omtzigt. Volgens Buma heeft het Tweede Kamerlid ‘een fout gemaakt in een zaak die heel serieus is’. ,,Ik wil precies weten wat er gebeurd is.” Hij benadrukt dat het een zaak van het CDA is, niet van de coalitie.
Afgelopen weekend zei Buma nog dat de vraag of Omtzigt een andere portefeuille zou moeten krijgen ‘niet aan de orde’ was.
Afgelopen zaterdag berichtte NRC Handelsblad over de rol die ik gespeeld heb bij het openbare publiekscollege over de juridische aspecten van de MH17 dat in mei aan de VU plaatsvond. Na de berichtgeving heb ik zaterdag aangegeven dat ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig heb gehandeld, en dat ik dat betreur. In dit bericht wil ik toelichten wat er gebeurd is.
Een begeleider van een asielzoeker uit Oekraïne heeft mij verzocht om voorafgaand aan de bewuste bijeenkomst met hem te …Meer weergeven
NOS 13.11.2017 CDA-leider Buma heeft enkele dagen nodig om te bekijken of Pieter Omtzigt verder kan als Kamerlid en woordvoerder op het gebied van de ramp met de MH17. De kwestie wordt morgen besproken in de fractievergadering van het CDA en met Omtzigt zelf, zei Buma vandaag.
Omtzigt kwam in opspraak na een artikel afgelopen zaterdag in NRC Handelsblad. Volgens die krant heeft het Kamerlid een Oekraïense nepgetuige twijfel laten zaaien over de toedracht van de ramp. Omtzigt zelf heeft gezegd dat hij het betreurt dat hij onzorgvuldig heeft gehandeld.
Volgens Buma zijn er duidelijk dingen niet goed gegaan, maar heeft Omtzigt het recht om zijn kant van het verhaal te vertellen. “Ik ben ervan overtuigd dat Omtzigt maar één doel heeft: de waarheid boven tafel halen over de toedracht van de ramp. Het is goed dat hij meteen zijn onzorgvuldigheid heeft toegegeven.”
De zaak is vanmorgen ook aan de orde geweest op het wekelijkse overleg tussen de coalitiepartijen. De positie van Omtzigt is cruciaal, omdat het nieuwe kabinet een meerderheid van maar één zetel in de Tweede Kamer heeft.
Sms
De nepgetuige, die helemaal niet in de buurt was toen het vliegtuig neerstortte, deed zijn verhaal op een bijeenkomst met veel nabestaanden van de slachtoffers. Volgens NRC stuurde Omtzigt de man van tevoren een sms’je met kernpunten die hij naar voren zou moeten brengen.
Het verhaal van de man kwam erop neer dat de MH17 niet door een Russische Buk-raket, maar door Oekraïense gevechtsvliegtuigen zou zijn neergehaald. De man zou Omtzigt voorafgaand aan de bijeenkomst hebben gezegd dat niet hij, maar zijn vrouw getuige was van het neerstorten. De CDA’er zei in de NRC dat dat hem niet duidelijk was.
NU 13.11.2017 CDA-leider Sybrand Buma gaat de komende dagen kijken of de positie van Kamerlid Pieter Omtzigtnog houdbaar is naar aanleiding van onthullingen dat hij een nepgetuige twijfel zou hebben laten zaaien over de toedracht van de ramp met de MH17.
Buma zal het in opspraak geraakte Kamerlid de mogelijkheid willen bieden uitleg te geven over de publicatie van NRC Handelsblad waarin beschreven staat dat Omtzigt bewust een nepgetuige zou hebben opgevoerd en geïnstrueerd in een bijeenkomst met nabestaanden van de MH17-ramp.
“Die zorgvuldigheid vergt een paar dagen”, zei Buma maandag tegenover de NOS. De CDA-leider vindt dat Omtzigt “een fout” heeft gemaakt.
Omtzigt zal dinsdag in de fractievergadering tekst en uitleg moeten geven. Zaterdag liet hij al via Twitter weten de gebeurtenis te “betreuren” en zei hij “in mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld.”
Nepgetuige
Volgens NRC zorgde Omtzigt er in mei van dit jaar voor dat een afgewezen Oekraïense asielzoeker op de Vrije Universiteit in Amsterdam op een bijeenkomst – onder andere met nabestaanden – over de MH17-ramp kon spreken.
De krant beschikt over sms-verkeer en geluidsopnames waaruit blijkt dat de man helemaal geen getuige van de ramp is geweest en dat Omtzigt hiervan op de hoogte was. Desalniettemin zorgde Omtzigt ervoor dat de man mocht spreken.
Maar daar bleef het niet bij, het CDA-Kamerlid gaf per sms ook door wát de man moest zeggen. Zo zou Omtzigt in de ‘briefing’ hebben aangegeven dat de man moest doen alsof hij het neerstorten zelf had gezien en dat hij andere vliegtuigen zou hebben gezien. Dat laatste sluit aan op een theorie die de Russen graag gebruiken om te suggereren dat vlucht-MH17 door Oekraïense straaljagers uit de lucht is geschoten.
Buma zei maandag dat hij ervan overtuigd is dat Omtzigt “maar één doel heeft: de waarheid boven tafel halen over de toedracht van de ramp”. Tegelijkertijd wil hij weten hoe Omtzigt tot deze actie is overgegaan.
De vraag is of enkel excuses voldoende zullen zijn om zijn geloofwaardigheid op dit dossier te herstellen. Dat stelt Buma voor drie keuzes: een reprimande, Omtzigt het MH17-woordvoerderschap ontnemen of hem vragen op te stappen als Kamerlid.
De onthulling van NRC komt voor velen als een verrassing. Omtzigt heeft de laatste jaren succesvol geopereerd als een onafhankelijk en vooral controlerend Kamerlid. Het waren de vragen van deze CDA’er die leidden tot de valvan staatssecretaris Frans Weekers (Belastingdienst) en hij was een van de enige Kamerleden die opkwam voor de ontslagen MH17-patholoog-anatoom George Maat.
Juist op het dossier-MH17 ontwikkelde Omtzigt tot een ware ‘luis in de pels’ van het kabinet. De belofte van premier Mark Rutte dat “de onderste steen” boven moet komen, liet Omtzigt niet los. Of het nou ging om de Kiev-memo of de traagheid van het instellen van een tribunaal, Omtzigt herinnerde het kabinet ieder debat aan de belofte van Rutte.
Dit soms tot ergernis van Rutte, die Omtzigt in een debat in mei van dit jaar ervan beschuldigde “een politiek nummertje” te maken van de MH17.
Elsevier 12.11.2017De kwestie rond CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt en de MH17 bevat ook een partijpolitieke component. VVD’ers mengen zich met opvallend enthousiasme in het debat.
De actieve twitteraar Frans Weisglas (VVD), oud-voorzitter van de Tweede Kamer, vindt zelfs dat Omtzigt na het NRC-verhaal moet aftreden.
Opvallender is de reactie van de voorlichting van de VVD-fractie. Die wordt in de persoon van hoofd voorlichting Kees Berghuis opeens heel actief. Op Twitter retweet hij niet alleen de berichtgeving van NRC, maar ook de artikelen die de Volkskrant en De Telegraaf over het NRC-bericht maakten.
Kritische houding van Omtzigt bevalt Rutte niet
De VVD heeft duidelijk nog een appeltje met Omtzigt te schillen. Dat hij blijkbaar een misstap heeft begaan, komt als geroepen. Omtzigt behoort tot de terriërs die zich hebben vastgebeten in het MH17-dossier. Net zo vastgebeten als de premier Mark Rutte (VVD) die op de dag van de crash op 17 juli 2014 zei dat de ‘onderste steen’ over de oorzaak boven moest komen.
Maar de kritische houding van Omtzigt bevalt Rutte niet. Afgelopen mei verweet hij Omtzigt nog een ‘politiek nummertje’ te maken over MH17. Rutte verborg zijn irritatie niet.
De MH17-kwestie is omgeven door complottheorieën. De waarheid is maar moeilijk traceerbaar. Zo ook de rol van Omtzigt in het optreden van de nep-getuige. Moderator Hella Hueck van de nabestaandenbijeenkomst waarop de nep-getuige zijn woord deed, had dat optreden anders ervaren dan NRC reconstrueerde.
Niet alleen maar fans
Omtzigt gaf in een tweet toe dat hij onzorgvuldig had gehandeld. Hoe dan ook is de kwestie koren op de molen van Rutte en zijn VVD-machine. Een Omtzigt die zich eindelijk koest houdt of nog liever aftreedt als Kamerlid, zou de grootste regeringspartij goed uitkomen.
In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik.
En dus is het hoofd communicatie van de VVD-fractie niet te beroerd om de berichten over Omtzigts uitglijder te retweeten. En dat allemaal omdat een zelfbewust CDA-Kamerlid de VVD-premier niet op diens blauwe ogen gelooft en maar blijft doorvragen om die beroemde onderste steen boven te krijgen.
Zelfs onder CDA’ers heeft de overactieve Omtzigt met zijn 92.000 voorkeurstemmen niet alleen fans. Sommigen vinden hem een bemoeial, een solist. Dat is niet verboden in de politiek. Sterker: het is een aanbeveling.
Carla Joosten (1960) werkt sinds 2000 voor redactie Nederland bij Elsevier Weekblad. Ze is politiek redacteur in Den Haag en covert het koningshuis. Voor de Leven & Dood-pagina’s van Elsevier Weekblad verzorgt zij de nieuwtjes over mensen.
VK 12.11.2017 Pieter Omtzigt gaf het CDA in de oppositie weer kleur, als luis in de pels van Mark Rutte. Nu lijkt hij in zee te zijn gegaan met een nepgetuige van de MH17-ramp. Wordt hij ontmaskerd als een poseur die voor zich laat liegen?
Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt, boegbeeld van het CDA, is in verlegenheid gebracht door de onthulling in NRC zaterdag dat hij een nepgetuige twijfel liet zaaien over het neerhalen van vlucht MH17. Hoe hij verder wil, was zondagavond onduidelijk. Het Kamerlid hield zich in het weekend stil en beperkte zich tot een korte spijtbetuiging op Twitter. Zijn partij reageerde niet.
De vragen omtrent zijn integriteit die Omzigt (43) plots omgeven hadden niet rond een politiek gevoeliger thema kunnen opkomen. In de oppositie ontwikkelde hij zich de afgelopen jaren tot de belangrijkste criticus van premier Rutte in het onderzoek naar de tragedie. Dat leidde vaak tot grote ergernis in de kringen rond de minister-president, waar MH17 geldt als veel meer dan een doorsnee politiek dossier.
Rutte beschouwt de ramp als de ingrijpendste gebeurtenis uit zijn premierschap en voelt de druk van zijn belofte dat hij niet zal rusten ‘voordat de onderste steen boven is’. Omtzigt achtervolgt hem juist met die belofte dag in dag uit waarom duurt het onderzoek zolang, staat justitie wel open voor alle mogelijke scenario’s, waarom werden niet alle radarbeelden vrijgegeven, had het kabinet niet moeten voorkomen dat het toestel überhaupt boven het oorlogsgebied vloog op die 17de juli van 2014?
De ergernis onder de liberalen bleef lang beperkt tot klachten achter de schermen, maar begin vorig jaar haalde Rutte met een voor hem ongebruikelijke geraaktheid uit in een Kamerdebat, toen Omtzigt en anderen opnieuw suggereerden dat het kabinet te weinig deed om de echte daders te vinden.
Partijwoordvoerder
‘Onze oppositiehengst’, werd Omtzigt in de CDA-wandelgangen liefkozend genoemd
‘Dit zijn ongelooflijke beneden-de-gordel-insinuaties’, aldus de premier. ‘Deze ramp heeft mij enorm geraakt en daarom raken die wilde complotten mij ook. Hou toch op!’ En: ‘Ik lees nu al maanden die commentaren. We zouden Rusland niet voldoende aanpakken vanwege onze handelsrelatie met dat land, of de Oekraïne vanwege de gezellige band met hen. Totale nonsens. Onzin!’
Omtzigt reageerde stoïcijns en onverminderd kritisch. Hij bleef zich vol overtuiging vastbijten. Dat doet hij al jaren op veel andere dossiers. Hij is daarbij alomtegenwoordig in de Kamer en in de media. Als financieel woordvoerder stond hij aan de basis van de val van VVD-staatssecretaris Weekers, die hij bleef achtervolgen met een stroom vragen over de malaise bij de Belastingdienst.
In het MH17-dossier plaatste hij als eerste Kamerlid vraagtekens bij het ontslag van patholoog-anatoom George Maat, die volgens het kabinet te loslippig was geweest over het onderzoek naar de MH17-slachtoffers, maar die later werd gerehabiliteerd.
Zo ontwikkelde Omtzigt zich tot een van de belangrijkste spelers voor het CDA, dat door onvoorwaardelijke oppositie weer wat kleur op de wangen wist te krijgen na twee desastreuze verkiezingsnederlagen. ‘Onze oppositiehengst’, werd de tukker in de CDA-wandelgangen liefkozend genoemd. Zoals oud-fractievoorzitter Van Geel ooit zei: ‘Pieter is net slagroom.
Hoe harder je hem klopt, hoe stijver hij wordt.’ Het leverde hem een snel groeiende schare fans op. De man die in 2012 nog door zijn partij van de kandidatenlijst werd gehaald, vocht zich terug en werd dit jaar beloond met het indrukwekkende aantal van 92 duizend voorkeurstemmen.
Het ergste wat het CDA en het kabinet kan overkomen is dat hier de kiem wordt gelegd voor een afscheiding
Nu ligt hij, uitgerekend op het gevoeligste dossier van deze jaren, zelf onder vuur wegens zijn omgang met de waarheid. Wordt Ruttes voornaamste luis in de pels ontmaskerd als een poseur die voor zijn eigen show desnoods iemand laat liegen? En kan hij met die last op zijn schouders nog onbelemmerd functioneren in debatten over MH17?
Omtzigt beperkte zich dit weekend tot een summiere reactie. Net als zijn partij, die amper reageert op vragen maar evenmin wil bevestigen dat Omtzigt door kan als MH17-specialist. De positie van het jonge kabinet weegt zeker mee: er zal deze week sowieso een oplossing moeten komen zonder conflict. Want het ergste wat het CDA en het kabinet kan overkomen is dat hier de kiem wordt gelegd voor een afscheiding. Dat kan een coalitie met slechts één zetel meerderheid zich niet permitteren.
Twijfel zaaien via een nepgetuige van de ramp – waarom?
De vraag is: wat bezielde Pieter Omtzigt? NRC Handelsblad beschikt over sms-verkeer en geluidsopnamen waaruit blijkt dat hij in mei van dit jaar een nepgetuige in een zaal vol nabestaanden twijfel liet zaaien over de toedracht van het neerhalen van vlucht MH17.
De getuige trad op tijdens een bijeenkomst op de Vrije Universiteit in Amsterdam over strafvervolging van de daders. Omtzigt regelde bij de organisatie spreektijd voor een afgewezen Oekraïense asielzoeker die verklaarde dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien toen MH17 neerstortte. Deze theorie wordt al langere tijd verspreid vanuit Rusland, waar na de ramp werd gesuggereerd dat het vliegtuig is neergeschoten door een Oekraïense straaljager.
Voorafgaand aan de bijeenkomst sprak Omtzigt uitgebreid met de Oekraïner. Uit een geluidsopname, in handen van NRC, blijkt dat de man toen vertelde dat niet hij maar zijn vrouw getuige was, en niet van het neerschieten maar van het neerstorten.
Hoewel het Kamerlid wist dat de ‘getuige’ zelf niet eens in de buurt van het rampgebied was, gaf hij later per sms door wat de man diende te zeggen op de bijeenkomst: ‘Ik zag het vliegtuig neerstorten. De cockpit kwam 100meter van mijn huis terecht. Ik zag de slachtoffers, maar ook Oekraïense militaire vliegtuigen die op 17 juli vlogen boven mijn huis. Toch word ik niet als getuige erkend. Bij wie moet ik me melden?’
Publiekelijk reageerde Omtzigt met een oproep aan de man om een getuigenis af te leggen bij het JIT-onderzoeksteam. In het voorbereidingsgesprek had de tolk van de man Omtzigt verteld dat hij al door het JIT was gehoord en dat de onderzoekers beschikten over een uitgebreid rapport met zijn getuigenis over de ramp. Die had hij eerder afgelegd toen hij in Duitsland asiel aanvroeg.
Spijt
Omtzigt zegt niet te hebben begrepen dat de man zelf geen ooggetuige was
Waarom spoorde Omtzigt de man aan om mist te verspreiden? Het Kamerlid behoort niet tot de school die in het openbaar twijfelt aan de Nederlandse onderzoeksconclusie dat MH17 werd neergehaald door een uit Rusland afkomstige Buk-raket. In de Kamer roept het CDA het kabinet naar aanleiding van die conclusie al geruime tijd op tot opsporing en vervolging van de daders.
Intussen flirtte Omtzigt buiten de Kamer wel met andere theorieën. Zo nam hij met SP-Kamerlid Van Bommel het eerste exemplaar in ontvangst van het boek De Doofpotdeal, waarin publicist Joost Niemöller betoogt dat het Nederlandse onderzoek wordt beïnvloed door de internationale politieke verhoudingen en dus onbetrouwbaar is.
In zijn eerste reactie liet Omtzigt zaterdag weten dat er sprake was van een misverstand. Hij had niet begrepen dat de man met wie hij zaken deed zelf geen ooggetuige was en ontkent dat hij hem actief wilde beïnvloeden om twijfel te zaaien over de toedracht. ‘Deze man voelde zich niet gehoord. Ik wil alleen dat alles rond MH17 goed wordt uitgezocht.’
Via Twitter voegde hij daar zaterdag aan toe dat hij spijt heeft van zijn handelen. ‘In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik.’
AD 12.11.2017 Nabestaanden van de ramp met de MH17 vinden dat CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt uitleg verschuldigd is over de nepgetuige die hij twijfel liet zaaien over de toedracht van de ramp. ,,Hij zal zich moeten verantwoorden”, aldus voorzitter Evert van Zijtveld van Stichting Vliegramp MH17.
NRC Handelsblad meldde gisteren dat de CDA’er op een bijeenkomst in mei van dit jaar een Oekraïense man liet zeggen dat hij andere toestellen in de lucht had gezien op het moment dat de MH17 werd neergeschoten. Omtzigt zou de tekst die man uitsprak zelf hebben aangereikt. Volgens het team dat strafrechtelijk onderzoek doet naar de MH17-ramp staat echter vast dat het toestel is neergehaald door een Russische Buk-raket. De man verbleef op de dag van de ramp bovendien elders.
Omtzigt toonde op Twitter berouw over zijn actie. ,,In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik.”
De nabestaanden menen dat het CDA-Kamerlid het daar niet bij kan laten. ,,Als dit klopt, dan is dat heel kwalijk”, stelt Van Zijtveld.
Desinformatie
Omtzigt bouwde de afgelopen jaren krediet op door zijn volhardende opstelling in het MH17-dossier. Daarom verdient hij de kans zich te verdedigen, meent Van Zijtveld. ,,Hij is zeer betrokken. Daarom verbaast deze actie ook zo. Wij willen alleen maar feiten weten en hebben niets aan desinformatie. Daarvan zwerft al genoeg rond op internet.”
Voor CDA-fractieleider Sybrand Buma is het voorval geen reden Omtzigt het woordvoerderschap over MH17 te ontnemen. Die vraag is volgens zijn woordvoerder ‘niet aan de orde’. Omtzigt zelf was dit weekend niet bereikbaar voor nader commentaar.
In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik. 11:12 AM – Nov 11, 2017 · Enschede, Nederland
VK 11.11.2017 De onthulling over zijn bemoeienis met de waarheidsvinding rond de aanslag op vlucht MH17 brengt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt in een uiterst lastig parket. Omtzigt ontwikkelde zich in de afgelopen jaren tot de belangrijkste criticaster van het kabinet waar het ging om het onderzoek naar de tragedie. Dat leidde vaak tot grote ergernis in de VVD van premier Rutte. Ook daarom zal coalitiepartner CDA nu niet kunnen doen alsof er niets is gebeurd.
De ergernis onder de liberalen bleef lang beperkt tot klachten achter de schermen, maar begin vorig jaar haalde Rutte zelf ongebruikelijk fel uit in een Kamerdebat, toen Omtzigt en het toenmalige VNL-Kamerlid Bontes suggereerden dat het kabinet te weinig deed om de werkelijke daders te vinden.
‘Dit zijn ongelooflijke beneden-de-gordel-insinuaties’, aldus de premier. ‘Deze ramp heeft mij enorm geraakt en daarom raken die wilde complotten mij ook. Hou toch op!’ En: ‘Ik lees nu al maanden die commentaren. We zouden Rusland niet voldoende aanpakken vanwege onze handelsrelatie met dat land, of de Oekraïne vanwege de gezellige band met hen. Totale nonsens. Onzin.’
Oppositiehengst
Omzigt bleef zich onverminderd kritisch opstellen
Omtzigt liet zich daardoor niet van de wijs brengen. Zoals op veel andere dossiers bleef hij zich onverminderd kritisch opstellen, alomtegenwoordig in de Kamer en in de media. Zo ontwikkelde hij zich in de afgelopen vijf jaren tot een van de belangrijkste spelers van het CDA, dat door onvoorwaardelijke oppositie weer wat kleur op de wangen wist te krijgen na de desastreuze verkiezingsnederlagen van 2010 en 2012. ‘Onze oppositiehengst’, werd hij liefkozend genoemd in de CDA-wandelgangen. Zijn beloning was de vierde plek op de kandidatenlijst bij de laatste verkiezingen.
Nepgetuige
Maar uitgerekend op het gevoeligste politieke dossier van deze politieke jaren ligt Omtzigt nu zelf onder vuur wegens zijn omgang met de waarheid. NRC Handelsblad heeft voor Omtzigt belastende documenten in handen. Uit sms-verkeer en geluidsopnames blijkt dat hij in mei van dit jaar een nepgetuige in een zaal vol nabestaanden twijfel liet zaaien over de toedracht van de ramp.
De getuige, een Oekraïense asielzoeker, trad op in een bijeenkomst op de Vrije Universiteit in Amsterdam over strafvervolging van de daders. Omtzigt regelde bij de organisatie spreektijd voor de man die verklaarde dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien toen de MH17 neerstortte. Deze theorie wordt al langere tijd verspreid vanuit Rusland, waar na de ramp werd gesuggereerd dat het vliegtuig is neergeschoten door een Oekraïense straaljager.
Hij gaf per sms door wat de getuige diende te zeggen op de bijeenkomst
Voorafgaand aan de bijeenkomst sprak Omtzigt uitgebreid met de Oekraïner. Uit een geluidsopname, in handen van NRC, blijkt dat de man toen vertelde dat niet hij maar zijn vrouw getuige was, en niet van het neerschieten maar van het neerstorten. Hoewel het Kamerlid wist dat de ‘getuige’ zelf op de bewuste dag niet eens in de buurt van het rampgebied was, gaf hij later per sms door wat de man diende te zeggen op de bijeenkomst: ‘Ik zag het vliegtuig neerstorten. De cockpit kwam 100 meter van mijn huis terecht. Ik zag de slachtoffers, maar ook […] Oekraïense militaire vliegtuigen die op 17 juli vlogen boven mijn huis. Toch word ik niet als getuige erkend. Bij wie moet ik me melden?’
Getuigenis bij JIT
Tijdens de openbare bijeenkomst op de VU reageerde Omtzigt vervolgens met een oproep aan de man om een getuigenis af te leggen bij het JIT-onderzoeksteam.
In het voorbereidingsgesprek had de tolk van de man in het voorbereidingsgesprek echter al aan Omtzigt verteld dat hij al door het JIT was gehoord en dat de onderzoekers beschikten over een uitgebreid rapport met zijn getuigenis over de ramp. Die had hij eerder afgelegd toen hij in Duitsland asiel aanvroeg.
In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik. 11:12 AM – Nov 11, 2017 · Enschede, Nederland
In zijn eerste reactie op de beschuldiging zegt Omtzigt dat er sprake was van een misverstand. Hij had niet begrepen dat de man zelf geen ooggetuige was en ontkent dat hij hem actief wilde beïnvloeden om twijfel te zaaien over de toedracht. ‘Deze man voelde zich niet gehoord. Ik wil alleen dat alles rond MH17 goed wordt uitgezocht.’
Via Twitter voegde hij daar zaterdagochtend aan toe dat hij spijt heeft van zijn handelen. ‘In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik.’
CDA-leider Buma heeft zaterdag nog niet gereageerd.
NOS 11.11.2017 CDA-Kamerlid Omtzigt geeft toe dat hij fouten heeft gemaakt door een Oekraïense ‘nepgetuige’ op te voeren voor een zaal vol nabestaanden van slachtoffers van de MH17-ramp.
“In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen, heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik”, schrijft hij op Twitter.
De NRC meldt vandaag dat Omtzigt op een bijeenkomst op de Vrije Universiteit Amsterdam over MH17 een man naar voren schoof die van tevoren door hem was geïnstrueerd.
Het was een Oekraïner die verklaarde dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien toen de MH17 neerstortte. Dat is een Russische theorie over de vliegramp, die ervan uitgaat dat het vliegtuig door een Oekraïense straaljager is neergehaald.
De bijeenkomst waarop de ‘getuige’ vertelde over de ramp met de MH17
Het Kamerlid zou op deze manier twijfel hebben gezaaid onder de nabestaanden, die uitgaan van het oordeel van het Joint Investigation Team dat de vlucht door een Russische Buk-raket is getroffen.
Het is nog onduidelijk welke consequenties het handelen van Omtzigt heeft. De CDA-fractie wil tot nu toe niet reageren. De regeringscoalitie waar het CDA deel van uitmaakt, heeft een krappe meerderheid van één zetel in de Tweede Kamer.
In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik. 11:12 – 11 nov. 2017 · Enschede, Nederland
AD 11.11.2017 Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) heeft een Oekraïense ‘nepgetuige’ twijfel laten zaaien over de vliegramp met vlucht MH17 in een zaal vol nabestaanden. NRC Handelsblad schrijft dat op basis van geluidsopnamen en sms-verkeer waarover de krant beschikt.
De man sprak tijdens een bijeenkomst op de Vrije Universiteit in Amsterdam in mei van dit jaar een tekst uit die door Omtzigt zou zijn opgesteld. Zelf verbleef de Oekraïener tijdens de ramp elders.
Volgens het team dat strafrechtelijk onderzoek doet naar de MH17-ramp is het toestel neergehaald door een Russische Buk-raket. Maar de getuige verklaarde dat hij andere toestellen in de lucht had gezien op het moment dat de MH17 werd neergeschoten. Vanuit Rusland is gesuggereerd dat het toestel is neergehaald door een Oekraïense straaljager.
Excuus
Tegen NRC Handelsblad zegt Omtzigt dat hij niet wist dat de Oekraïner geen ooggetuige was van de ramp. Ook liet hij op Twitter van zich horen: ,,In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik.”
Het CDA wil vooralsnog niet reageren op de kwestie.
Elsevier 11.11.2017 CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt zit in een lastig parket. NRC Handelsblad schrijft zaterdag dat Omtzigt een ‘nepgetuige’ zou hebben ingezet om de twijfel en misleiding te zaaien over de ramp met vlucht MH17. De krant schrijft dat op basis van geluidsopnamen en sms-verkeer die zij in handen heeft.
Alleen vrouw was getuige van MH17-ramp
De Oekraïense asielzoeker Alexandr werd vorig jaar tijdens een bijeenkomst op de Vrije Universiteit Amsterdam, waar ook nabestaanden aanwezig waren, aan het woord gelaten. Hij sprak daar een tekst uit die door Omtzigt zelf zou zijn opgesteld. De Oekraïner verbleef zelf tijdens de ramp met MH17 op een andere plek. Zijn vrouw zou getuige zijn geweest van de crash, maar weigerde zelf te spreken.
Volgens het team dat strafrechtelijk onderzoek doet naar de ramp met MH17 is het toestel neergehaald door een Russische BUK-raket, maar Alexandr verklaarde dat hij andere toestellen in de lucht had gezien op het moment dat het toestel van Malaysia Airlines werd neergehaald.
Omtzigt suggereerde bovendien dat de Oekraïner door het Joint Investigation Team (JIT) gehoord zou moeten worden, terwijl hij ‘uit het voorgesprek had kunnen weten dat de man al met het JIT heeft gesproken,’ aldus NRC.
Insinuerend artikel
Het artikel van NRC insinueert dat Omtzigt deze getuige met opzet opvoerde om twijfel te zaaien en pro-Russische lezingen te bevestigen. Omtzigt zelf erkent zijn slordigheid en maakt op Twitter zijn excuses.
In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik. 11:12 AM – Nov 11, 2017 · Enschede, Nederland
Maar van opzet was geen sprake, verklaart hij tegenover NRC. Ook verklaarde hij dat het hem niet duidelijk was of de man al wel of niet met het JIT had gesproken.
Hoe dan ook, het verhaal kan negatieve consequenties hebben voor Omtzigt, die zich al jarenlang (en inmiddels vrijwel als enige Kamerlid) bezighoudt met het dossier over de ramp met MH17. Premier Mark Rutte verweet Omtzigt vorig jaar ‘politieke spelletjes’ te spelen ten koste van de nabestaanden van de MH17-ramp, maar de nabestaanden op de bijeenkomst bij de VU reageerden nonchalant op de verklaring van Alexandr.
Het CDA wil niet reageren op de kwestie. Een woordvoerder van de fractie zegt alleen dat de vraag of Omtzigt zijn MH17-woordvoerderschap mag behouden niet aan de orde is, want ‘de reactie van Omtzigt is de reactie’. Het CDA laat weten dat Omtzigt gewoon aan mag blijven als MH17-woordvoerder van de partij.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
NOS 11.11.2017 Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) heeft een Oekraïense ‘nepgetuige’ van vliegramp MH17 in een zaal vol nabestaanden twijfel laten zaaien over de toedracht van de ramp. Dat schrijft NRC Handelsblad. Het verhaal van de man was opgesteld door het Kamerlid, blijkt uit geluidsopnames en sms-verkeer die de krant heeft.
De getuige sprak op een bijeenkomst op de Vrije Universiteit Amsterdam in mei dit jaar over strafvervolging van de daders. Omtzigt regelde spreektijd voor de Oekraïner die verklaarde dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien toen de MH17 neerstortte. Deze theorie komt uit Rusland, waar werd gesuggereerddat het vliegtuig is neergeschoten door een Oekraïense straaljager.
Van de bijeenkomst staan beelden op YouTube:
De bijeenkomst waarop de ‘getuige’ vertelde over de ramp met de MH17
Het Joint Investigation Team dat strafrechtelijk onderzoek doet naar het neerschieten van vlucht MH17 concludeerde in september vorig jaar dat het toestel is neergehaald door een Russische Buk-raket.
Oekraïner niet zelf getuige
Omtzigt sprak voorafgaand aan de bijeenkomst uitgebreid met de Oekraïner, schrijft de NRC. Op basis daarvan zou hij een sms met ‘kernpunten’ hebben geschreven die de tolk namens de Oekraïner bij de lezing moest uitspreken. De Oekraïner zou Omtzigt hebben verteld dat hij al was gehoord door het Nederlandse onderzoeksteam. Op de bijeenkomst op de VU zou het Kamerlid de indruk hebben gewekt dat de Oekraïner nog niet gehoord was.
Bovendien zou alleen de vrouw van de Oekraïner de andere vliegtuigen hebben gezien, zelf was de man op de dag van de ramp elders in het land, schrijft de NRC. Omtzigt zou in de tekst die de man moest uitspreken hebben geschreven dat die zelf het vliegtuig zag neerstorten.
Omtzigt noch de woordvoerders van de CDA-fractie waren vrijdagavond bereikbaar. In de NRC reageert het Kamerlid dat hem niet duidelijk was of de man al was gehoord in Nederland en hij zegt tijdens het voorgesprek niet te hebben begrepen dat de man zelf geen ooggetuige was.
Het OM laat aan de NOS weten geen uitspraken te doen over getuigen die worden gehoord.
Nabestaanden van de slachtoffers van MH17 zijn verbaasd. “We hebben als nabestaanden al vaak genoeg te maken met desinformatie”, zegt voorzitter Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17. “Als een Kamerlid daaraan meedoet, is dat wel jammer. ” Ploeg zou van Omtzigt graag horen wat hij over de kwestie te zeggen heeft.
NU 11.11.2017 CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt heeft in mei van dit jaar op een bijeenkomst over de MH17-ramp met nabestaanden een nepgetuige laten spreken. De tekst die de man sprak zou door Omtzigt zijn geschreven.
Dat meldt NRC zaterdag. De krant beschikt over sms-verkeer en geluidsopnames waaruit blijkt dat het om een nepgetuige gaat, en dat Omtzigt hem twijfel liet zaaien over de toedracht van de ramp.
Zelf reageert Omtzigt op Twitter en zegt de gebeurtenis te “betreuren”. “In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld.”
Omtzigt zorgde er in mei voor dat een afgewezen Oekraïense asielzoeker mocht spreken op een bijeenkomst op de Vrije Universiteit in Amsterdam. De man verklaarde dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien toen de MH17 neerstortte. Die theorie komt uit Rusland, dat na de ramp suggereerde dat het vliegtuig was neergehaald door een Oekraïense straaljager.
Uit een rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) en het Openbaar Mnisterie bleek later dat het vliegtuig is neergehaald door een Buk-raket van Russische makelij. Dat gebeurde vanuit een gebied in Oost-Oekraïne dat door pro-Russische rebellen wordt gecontroleerd.
Uit het sms-verkeer waarover NRC beschikt blijkt dat Omtzigt voor de lezing uitgebreid met de Oekraïner sprak, en dat hij ‘kernpunten’ zou hebben gegeven die de tolk bij zijn verhaal moest uitspreken. Zo zou Omtzigt in de ‘briefing’ hebben aangegeven dat de man moest doen alsof hij het neerstorten zelf had gezien.
Want dat was niet het geval. De ‘getuige’ verbleef op de dag van de vliegramp in werkelijkheid in een andere regio in Oekraïne. Alleen zijn vrouw zou het vliegtuig hebben zien neerstorten. Ook zou het CDA-kamerlid geweten hebben dat de man al was gehoord door het Nederlandse onderzoeksteam, maar liet hij dit op de bijeenkomst niet blijken.
Seems the Pieter Omtzigt story is a good example of what happens when you treat conspiracy theorists as just having… https://t.co/BPwnKnZ2DIEliotHiggins
De toespraak leidde in mei tot verontwaardigde reacties op internet, waarbij mensen hun verbazing uitten over het feit dat een belangrijke getuige niet was verhoord.
Omtzigt heeft NRC laten weten dat hij niet wist of de man al was gehoord in Nederland, en dat hij uit het voorgesprek niet kon opmaken dat de Oekraïner zelf geen ooggetuige was.
VK 11.11.2017 Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) heeft een getuigenis over de aanslag op vlucht MH17 actief beïnvloed. NRC Handelsblad beschikt over sms-verkeer en geluidsopnames waaruit blijkt dat hij een nepgetuige in een zaal vol nabestaanden twijfel liet zaaien over de toedracht van de ramp.
De getuige trad op in een bijeenkomst in mei dit jaar op de Vrije Universiteit in Amsterdam over strafvervolging van de daders. Omtzigt regelde bij de organisatie spreektijd voor een afgewezen Oekraïense asielzoeker die verklaarde dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien toen vlucht MH17 neerstortte. Deze theorie wordt al langere tijd verspreid vanuit Rusland, waar na de ramp werd gesuggereerd dat het vliegtuig is neergeschoten door een Oekraïense straaljager.
In zijn eerste reactie op de beschuldiging zegt Omtzigt dat er sprake was van een misverstand
Voor de bijeenkomst sprak Omtzigt uitgebreid met de Oekraïner. Uit een geluidsopname blijkt dat de man toen via een tolk vertelde dat niet hij maar zijn vrouw getuige was, niet van het neerschieten maar van het neerstorten. Hoewel het Kamerlid wist dat de ‘getuige’ zelf niet eens in de buurt van het rampgebied was, gaf hij later per sms door wat de man diende te zeggen: ‘Ik zag het vliegtuig neerstorten. De cockpit kwam 100 meter van mijn huis terecht. Ik zag de slachtoffers, maar ook […] Oekraïense militaire vliegtuigen die op 17 juli vlogen boven mijn huis. Toch word ik niet als getuige erkend. Bij wie moet ik me melden?’
In zijn eerste reactie op de beschuldiging zegt Omtzigt dat er sprake was van een misverstand. Hij had niet begrepen dat de man zelf geen ooggetuige was en ontkent dat hij hem actief wilde beïnvloeden om twijfel te zaaien over de toedracht. ‘Deze man voelde zich niet gehoord. Ik wil alleen dat alles rond MH17 goed wordt uitgezocht.’
In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik. 11:12 AM – Nov 11, 2017 · Enschede, Nederland
Zaterdag laat Omtzigt via Twitter weten het te betreuren dat hij onzorgvuldig heeft gehandeld door een nepgetuige aan het woord te laten over de MH17-ramp. Dat zegt hij op Twitter. ‘In mijn gedrevenheid op dit dossier om vragen beantwoord te krijgen heb ik op deze bijeenkomst onzorgvuldig gehandeld. Dat betreur ik.’
NOS 10.11.2017 Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA) heeft een Oekraïense ‘nepgetuige’ van vliegramp MH17 in een zaal vol nabestaanden twijfel laten zaaien over de toedracht van de ramp. Dat schrijft NRC Handelsblad. Het verhaal van de man was opgesteld door het Kamerlid, blijkt uit geluidsopnames en sms-verkeer die de krant heeft.
De getuige sprak op een bijeenkomst op de Vrije Universiteit Amsterdam in mei dit jaar over strafvervolging van de daders. Omtzigt regelde bij de organisatie spreektijd voor de Oekraïner die verklaarde dat hij andere vliegtuigen in de lucht had gezien toen de MH17 neerstortte. Deze theorie komt uit Rusland, waar werd gesuggereerd dat het vliegtuig is neergeschoten door een Oekraïense straaljager.
Het team dat strafrechtelijk onderzoek doet naar het neerschieten van vlucht MH17 concludeerde in september vorig jaar dat het toestel niet door een ander vliegtuig is neergeschoten en dat hij is neergehaald door een Russische Buk-raket.
Oekraïner niet zelf getuige
Omtzigt sprak voor de bijeenkomst uitgebreid met de Oekraïner, schrijft de NRC. Hij zou een sms met ‘kernpunten’ hebben geschreven die zijn tolk bij de lezing moest uitspreken. De Oekraïner zou Omtzigt hebben verteld dat hij al was gehoord door het Nederlandse onderzoeksteam. Op de bijeenkomst op de VU zou het Kamerlid de indruk hebben gewekt dat de Oekraïner nog niet gehoord was.
Bovendien zou alleen de vrouw van de Oekraïner de andere vliegtuigen hebben gezien, zelf was hij op de dag van de ramp elders in het land. Omtzigt zou in de tekst die de man moest uitspreken hebben geschreven dat die zelf het vliegtuig zag neerstorten.
Omtzigt noch de woordvoerders van de CDA-fractie waren vanavond bereikbaar. In NRC reageert het Kamerlid dat hem niet duidelijk was of de man al was gehoord in Nederland en hij zegt tijdens het voorgesprek niet te hebben begrepen dat de man zelf geen ooggetuige was.
Telegraaf 30.10.2017 Bij de ingang van vliegbasis Eindhoven komt een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de ramp met de MH17. De stichting die het initiatief heeft genomen voor het beeld heeft daar van de gemeente vergunning voor gekregen.
De plek in Eindhoven is uitgekozen omdat alle 298 slachtoffers van de vliegramp via de vliegbasis in Nederland zijn gearriveerd. Tijdens diverse ceremonies werden kisten met menselijke resten op de basis in rouwauto’s gezet en in colonne naar Hilversum gebracht. Voor veel nabestaanden is de vliegbasis daarom een memorabele plek waar sommigen regelmatig bij elkaar zijn gekomen.
Vliegbasis Eindhoven was ook even in beeld als de locatie voor het Nationaal Monument maar dat is eerder dit jaar officieel geopend in Vijfhuizen (bij Schiphol). Het initiatief in Eindhoven staat los van het nationale monument. Streefdatum voor de officiële onthulling van het MH17-beeld in Eindhoven is 24 maart, kondigde initiatiefnemer Ronald Rutten maandag aan.
VK 25.10.2017 De verslagen van de crisisbijeenkomsten die ministers na de ramp met vlucht MH17 hielden, hoeven niet openbaar te worden gemaakt. Dat heeft de Raad van State woensdag bepaald.
Volgens de hoogste bestuursrechter mag de minister van Veiligheid en Justitie de notulen van vergaderingen van de zogenoemde Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb) geheimhouden. De staat heeft er ‘groot belang bij’ dat de deelnemers van de vergaderingen ‘onbelemmerd met elkaar kunnen spreken’. ‘Daarvoor is noodzakelijk dat hetgeen in vergaderingen is besproken vertrouwelijk blijft.’
De rechter had nog bevolen dat alle documenten openbaar moesten worden gemaakt
In het najaar van 2014 deden nieuwsorganisaties NOS, RTL en de Volkskrant onafhankelijk van elkaar een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Ze wilden het kabinetsbeleid reconstrueren in de nasleep van de ramp met vlucht MH17.
Hierbij kwamen op 17juli 2014 alle 298 inzittenden om het leven. In het voorjaar van 2015 gaf het ministerie van Veiligheid en Justitie een deel van de verslagen van ministeriële en ambtelijke commissies vrij. Van de teksten die verstrekt werden, bleek een groot deel onleesbaar gemaakt.
Vanwege het ‘principiële karakter’ van de zaak vochten de drie nieuwsorganisaties het Wob-besluit gezamenlijk aan bij de bestuursrechter. De overheid weigert te vaak documenten te verstrekken en lakt te makkelijk delen van teksten zwart, stelden de media. In februari 2017 oordeelde de bestuursrechter dat het ministerie zowel de verslagen van de ambtelijke bijeenkomsten als die van het ministeriële crisisberaad grotendeels openbaar moest maken.
Daarop verstrekte het ministerie de ambtelijke verslagen. De notulen van de bijeenkomsten met de bewindspersonen wilde de minister van Veiligheid en Justitie echter niet openbaren. Hij vocht de uitspraak aan bij de Raad van State. De hoogste bestuursrechter stelde de minister woensdag in het gelijk. Het belang van geheimhouding gaat in dit geval boven dat van transparantie, onder meer vanwege de gevoelige aard van het onderwerp.
Teleurstellende uitspraak
Een teleurstellende uitspraak, zegt Philippe Remarque, hoofdredacteur van de Volkskrant. ‘We hadden verwacht dat op zijn minst delen van de verslagen van de ministeriële commissie openbaar hadden moeten worden gemaakt.’
Maar Jan van der Grinten, de advocaat die de drie media vertegenwoordigt, noemt de uitspraak ‘baanbrekend’. De Raad van State heeft – in navolging van het Europees Hof – erkend dat staten niet zomaar meer met een beroep op bijvoorbeeld de staatsveiligheid documenten aan journalisten kunnen weigeren.
Voorheen konden overheden in sommige gevallen zonder enige uitleg weigeren om informatie vrij te geven. Als ze documenten niet willen openbaren, moeten ze dat voortaan goed beargumenteren. ‘Het biedt een opening om de weigeringsgronden van de Wob te doorbreken’, aldus Van der Grinten.
Hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans ziet het ook zo, maar vindt dat er niet wordt doorgepakt. ‘De Raad van State erkent dat de overheid niet met een louter beroep op een grond uit de wet kan weigeren om informatie openbaar te maken, maar argumenten moet geven.
Maar vervolgens stelt de rechter dat de verzoeker moet aantonen dat er bijzondere omstandigheden zijn om de documenten te krijgen. Dat is vragen om een godsbewijs. Hoe kun je als verzoeker weten of de geweigerde documenten bijzondere informatie bevatten als je nog niet weet wat erin staat.’ De nieuwsorganisaties overwegen het besluit voor te leggen aan het Europees Hof voor de Rechten
NOS 25.10.2017 Het ministerie van Veiligheid en Justitie mag de verslagen van de vergaderingen die ministers hielden rond de ramp met vlucht MH17 geheimhouden. De Raad van State heeft dat bepaald in een zaak die was aangespannen door de NOS, RTL en de Volkskrant.
De Raad van State vindt dat geheimhouding door het kabinet, eenheid van regeringsbeleid en de gevoelige aard van de onderwerpen zwaarder wegen dan het belang van openbaarmaking. Daarmee is een eerdere uitspraak van een lagere rechtbank vernietigd.
Wob-verzoek
NOS, RTL en de Volkskrant dienden in het najaar van 2014 los van elkaar verzoeken in op basis van de Wet openbaarheid van bestuur. Er werd gevraagd om openbaarmaking van de verslagen van de ministeriële en ambtelijke commissies die zich bezighielden met MH17. De redacties wilden hiermee het kabinetsbeleid na de ramp kunnen reconstrueren. Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 neergeschoten boven Oost-Oekraïne. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven.
In de loop van 2015 werd duidelijk dat het ministerie van Veiligheid en Justitie weigerde veel documenten openbaar te maken. Van documenten die wel werden vrijgegeven, waren hele stukken onleesbaar gemaakt.
Rechtszaak
Daarop stapten de redacties naar de rechter. De rechtszaak leidde er toe dat wel de ambtelijke stukken grotendeels werden vrijgegeven, maar niet de notulen van de ministers. De Raad van State – het hoogste rechtsorgaan in dit soort zaken – kiest nu de kant van het kabinet. Dat bepleitte met succes dat ministers vrijelijk met elkaar moeten kunnen overleggen, zonder bang te hoeven zijn dat hun uitspraken openbaar worden.
Baanbrekend
De uitspraak is een tegenvaller voor de betrokken media. NOS-hoofdredacteur Marcel Gelauff: “We hadden erop gerekend dat het ministerie de stukken onderdeel voor onderdeel had moeten beoordelen, maar zelfs dat hoeft niet. Dat is een teleurstelling”.
Toch spreekt advocaat Jan van der Grinten van een baanbrekende uitspraak. “De drie media krijgen op een belangrijk principieel punt gelijk. De Raad van State erkent voor het eerst dat journalisten in bijzondere gevallen met een beroep op het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (artikel 10, het recht om inlichtingen te ontvangen) de Wob opzij kunnen zetten”.
NOS, RTL en de Volkskrant bekijken komende weken of het zinvol is om de zaak aan het Europese Hof voor te leggen.
NU 25.10.2017 Het ministerie van Veiligheid en Justitie hoeft informatie over de afwikkeling van de vliegramp met vlucht MH17 niet openbaar te maken. Dat heeft de Raad van State woensdag bepaald.
Het gaat om verslagen van vergaderingen die verschillende ministers hadden over de afhandeling van de vliegramp. In de weken na de ramp, kwamen de betrokken ministers geregeld samen in een crisisteam om de nasleep te bespreken.
In februari bepaalde de rechtbank Midden-Nederland dat deze verslagen openbaar moeten worden gemaakt. Het ministerie ging in beroep, omdat het openbaren van het vertrouwelijk overleg schadelijk kan zijn voor de relatie met andere landen.
“De Staat heeft er groot belang bij dat ministers en de overige aanwezigen bij vergaderingen van de commissie, evenzeer als deelnemers aan de ministerraad, onbelemmerd met elkaar kunnen spreken”, aldus de Afdeling bestuursrechtspraak.
Vertrouwelijk
Volgens de Raad van State is het noodzakelijk dat de informatie vertrouwelijk blijft, omdat het aannemelijk is dat openbaarmaking het goed functioneren van de commissie in gevaar brengt. Dat wordt belangrijker geacht dan het belang dat is gemoeid met openbaarmaking.
“Het belang bij openbaarheid weegt niet op tegen de belangen die met de weigering zijn beschermd, zoals de betrekkingen van Nederland met andere staten en internationale organisaties, de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van betrokkenen en het beschermen van persoonlijke beleidsopvattingen”, luidt het oordeel.
Onleesbaar
De NOS,de Volkskrant, RTL Nieuwsprobeerden via de Wet openbaarheid van bestuur meer informatie boven tafel te krijgen over de nasleep van de ramp met de MH17. De redacties willen het beleid van de regering na de ramp kunnen reconstrueren.
Het gaat in totaal om 255 documenten. Het ministerie van Veiligheid en Justitie maakte een deel daarvan eerder wel openbaar, maar daarin waren veel stukken onleesbaar gemaakt. De drie redacties sloegen daarop de handen ineen en stapten gezamenlijk naar de rechter.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 neergehaald boven Oekraïne. Daarbij kwamen de 298 inzittenden om het leven, onder wie 193 Nederlanders.
AD 25.10.2017 De minister van Veiligheid en Justitie hoeft de verslagen van de vergaderingen van ministers over de ramp met vlucht MH17 niet openbaar te maken. Dat heeft de Raad van State vanmorgen bepaald.
Het is aannemelijk dat openbaarmaking van de verslagen ertoe leidt dat het goed functioneren van de MCCb in het gedrag komt, aldus Raad van State.
NOS, Volkskrant en RTL probeerden de verslagen via een zogeheten wob-verzoek (Wet Openbaarheid Bestuur) openbaar te krijgen. Het ging onder meer over agenda’s, vergaderstukken en verslagen van de vergaderingen van de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb) en de ambtelijke Interdepartementale Commissie Crisisbeheersing (ICCb).
Volgens de Raad van State geldt voor de ministeriële commissie hetzelfde geheimhoudingsregime als voor de ministerraad. Zij besluit over de aanpak van crises waarbij de nationale veiligheid in het geding is. De Staat heeft ‘er groot belang bij dat ministers en de overige aanwezigen bij vergaderingen van de MCCb, evenzeer als deelnemers aan de ministerraad, onbelemmerd met elkaar kunnen spreken’.
Het is ‘aannemelijk dat openbaarmaking van de verslagen ertoe leidt dat het goed functioneren van de MCCb in het gedrang komt’, vindt de Raad van State.
Belangen
Volgens het rechtscollege weegt het belang van openbaarheid niet op tegen andere belangen, zoals de betrekkingen van Nederland met andere staten en internationale organisaties, maar ook de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en beleidsopvattingen van betrokkenen.
De ministeriële commissie, belast met de coördinatie van crisisbeheersing, kwam meteen bijeen nadat vlucht MH17 van Malaysia Airlines in juli 2014 boven het oosten van Oekraïne was neergestort.
Eerder werd al een deel van de gevraagde documenten openbaar gemaakt.
Op donderdag 17 juli 2017 is het drie jaar geleden dat een Boeing 777 van de Malaysia Airlines-vlucht MH17 werd neergeschoten boven oorlogsgebied in Oost-Oekraïne. Alle 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, kwamen om.
De vijf landen die het meest betrokken waren bij de ramp met vlucht MH17 in Oekraïne hebben dinsdag besloten dat het strafproces tegen de verdachten van de aanval voor een Nederlandse rechtbank zal worden gevoerd. Dat schrijft het kabinet in een Kamerbrief.
Blok en Koenders bevestigingen in de brief dat de vervolging van de MH17-daders in Nederland kan plaatsvinden en spreken van een belangrijke stap in de berechting van de daders. ‘Alle JIT-landen hebben aangegeven volledig vertrouwen te hebben in het Nederlandse rechtssysteem. (…) Het Nederlandse rechtssysteem heeft internationaal een uitstekende reputatie. Berechting kan hier plaatsvinden binnen bestaande en beproefde kaders. Bovendien is de positie van nabestaanden in Nederland goed geregeld binnen het proces’, schrijven de bewindslieden.
Nationale vervolging in een van de JIT-landen was een van de twee overgebleven opties die nog mogelijk waren nadat Rusland een veto had uitgesproken over de oprichting van een VN-tribunaal.
Den Haag
De daders komen mogelijk voor de rechtbank in Den Haag te staan, en niet voor het internationaal strafhof. De rechtbank in Den Haag is bevoegd om te oordelen in internationale zaken. Volgens De Volkskrant is het voordeel van deze keuze dat het proces snel kan beginnen nadat het strafrechtelijk onderzoek is afgerond.
De kans dat er op korte termijn verdachten voor de rechter komen blijft echter klein. Hoewel er een groep betrokkenen in beeld is, zijn er nog geen mensen in staat van beschuldiging gesteld. Daar komt nog bij dat het de verwachting is dat Rusland – maar ook Oekraïne – verdachten niet zullen uitleveren.
De JIT-landen presenteerden vorig jaar de eerste resultaten van het onderzoek. Hieruit bleek dat de Buk-raket waarmee de Boeing 777 van Malaysia Airlines boven Oost-Oekraïne werd neergehaald uit Rusland kwam. De raket werd afgevuurd in gebied dat in handen was van pro-Russische rebellen. De lanceerinstallatie is daarna weer teruggebracht naar Rusland.
Met de keuze voor een Nederlandse rechtbank komt een eind aan een lang diplomatiek steekspel over de wijze van berechting van de MH17-schuldigen. Eerder vroegen Nederlandse diplomaten vergeefs bij de Verenigde Naties om een speciaal VN-tribunaal om daders te berechten. Rusland blokkeerde dat voorstel in juli 2015.
De tweede serieuze optie om MH17-daders te berechten – via een tribunaal opgericht door de vijf onderzoekslanden samen – is de afgelopen maanden intensief onderzocht, maar eveneens gesneuveld. Bronnen rondom het kabinet meldden vorig jaar zomer al dat dit proces lastig verliep. Maleisië kent de doodstraf en Nederland niet. Ook de Oekraïense en Nederlandse rechtssystemen verschillen sterk van elkaar. Voor welke wet zou een rechter dan moeten kiezen bij het bepalen van een straf?
AD 25.08.2017
Vier vragen over MH17 beantwoord
Het rapport van de onderzoeksraad gaf op veel vragen reeds uitgebreid antwoord. Zo werd onder meer het ‘BUK-scenario’ steeds weer bevestigd. Leeshier het artikel.
Telegraaf 06.09.2017 Een brief gericht aan Donald Trump waarin vorig jaar de onderzoeken van de OVV en het OM naar de ramp met vlucht MH17 werden weggezet als niet-onafhankelijk, was volgens minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) ,,stuitend” en een vorm van desinformatie. De brief was medeondertekend door het huidige Tweede Kamerlid Thierry Baudet van Forum voor Democratie.
Koenders sprak voorafgaand aan het debat in de Tweede Kamer over de manier waarop MH17-verdachten berecht zullen worden. Volgens hem was de brief een aanval op de onafhankelijkheid van de Onderzoeksraad voor Veiligheid en het Openbaar Ministerie.
The open letter, signed by 25 journalists, former civil aviation pilots and researchers from Germany, the Netherlands and Australia, was posted on the website of Joost Niemoller – a Dutch journalist who publicly challenged the current investigation into the ill-fated Flight MH17, which was downed over Ukraine in July 2014.
In September last year, the Dutch investigators said the aircraft was shot down with a missile from a Buk launch system that “was brought from the territory of the Russian Federation and after launch subsequently returned to the Russian Federation territory.” The investigation stopped short of accusing Russia directly, saying that “we have determined that the weapons came from the Russian Federation.”
Volgens Koenders raakte de brief ,,zonder enige redengeving het hart van onze instituties, de OVV en het OM”. Het gaat om ,,hetzelfde type desinformatie” als uit Rusland is gehoord over de ramp met vlucht MH17, aldus de minister.
Fellow-travellen
,,Het is een beetje fellow-travellen”, meent Koenders. De benaming fellow-travellers staat voor mensen die in de Sovjet-tijd geen lid waren van de communistische partij maar het communisme wel steunden.
In de brief drong een groep ondertekenaars, onder wie Baudet, die toen nog geen Kamerlid was, aan op nieuw onderzoek bij de toen net gekozen Amerikaans president Trump. Het Nederlandse onderzoek zou niet onafhankelijk en ook niet overtuigend zijn.
Ondersteuning
Overigens heeft Koenders Trump niet meer gehoord over de brief. ,,Integendeel, de Verenigde Staten ondersteunen juist heel erg wat we doen”.
Baudet zelf is woensdag niet bij het debat aanwezig.
AD 06.09.2017 Een brief gericht aan Donald Trump waarin begin dit jaar de onderzoeken van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) en het Openbaar Ministerie (OM) naar de ramp met vlucht MH17 werden weggezet als niet-onafhankelijk, was volgens minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken ‘stuitend’ en een vorm van desinformatie. De brief was mede ondertekend door de leider van Forum voor Democratie, Thierry Baudet.
Koenders verwijt Baudet Russische trucjes. Baudet ondertekende brief aan Trump waarin OVV en OM niet-onafhankelijk zijn genoemd. #MH172:11 PM – Sep 6, 2017
Koenders sprak voorafgaand aan het debat in de Tweede Kamer over de manier waarop MH17-verdachten vervolgd zullen worden. Volgens hem was de brief een aanval op de onafhankelijkheid van de OVV en het OM.
Volgens Koenders raakte de brief ‘zonder enige redengeving het hart van onze instituties, de OVV en het OM’. Het gaat om ‘hetzelfde type desinformatie’ als uit Rusland is gehoord over de ramp met vlucht MH17, aldus de minister. ,,Het is een beetje fellow-travellen”, meent hij. Dat staat voor mensen die in de Sovjet-tijd geen lid waren van de communistische partij maar het communisme wel steunden.
Onderzoek
In de brief drong de ondertekenaars, waaronder Baudet, aan op nieuw onderzoek bij de toen net gekozen Amerikaans president Trump. Het Nederlandse onderzoek zou niet onafhankelijk en ook niet overtuigend zijn. Baudet was toen nog geen Kamerlid.
Overigens heeft Koenders Trump niet meer gehoord over de brief. ,,Integendeel, de Verenigde Staten ondersteunen juist heel erg wat we doen”.
Baudet zelf is vandaag niet bij het debat aanwezig.
AD 04.09.2017 De afspraken die de Nederlandse overheid een jaar vóór het neerhalen van MH17 met luchtvaartmaatschappijen heeft gemaakt over luchtvaartveiligheid blijven geheim. Het kabinet schrijft vandaag aan de Tweede Kamer dat Kamerleden de afspraken alleen op voorwaarde van vertrouwelijkheid mogen inzien.
De in 2013 gemaakte afspraken hadden geen relatie met de veiligheid van het luchtruim in Oost-Oekraïne
In antwoorden op Kamervragen van CDA-Kamerleden Pieter Omtzigt en Martijn van Helvert schrijven de verantwoordelijke bewindspersonen dat de afspraken ‘algemeen van aard zijn’. ,,De in 2013 gemaakte afspraken hadden geen relatie met de veiligheid van het luchtruim in Oost-Oekraïne”, schrijven zij.
CDA-Kamerlid Omtzigt is teleurgesteld in het antwoord. ,,Ik had het goed gevonden als zoveel mogelijk documenten openbaar zouden zijn gemaakt.”
Hij en Van Helvert wilden begin van de zomer weten welke afspraken er in 2013 zijn gemaakt om te zien of de afspraken ook zijn nagekomen. Toen vlucht MH17 op 17 juli 2014 werd neergehaald boven het oosten van Oekraïne, waarbij alle 298 inzittenden omkwamen, waren er al signalen dat het luchtruim boven het land onveilig was. De Kamerleden willen weten hoe het kan dat ook de KLM daar nog vloog.
Lessen
Pas begin 2016 hoorde de Tweede Kamer dat die afspraken destijds zijn gemaakt en dat die na de MH17-ramp zijn geactualiseerd. ,,Alleen als wij de oude én nieuwe afspraken kennen, kunnen we beoordelen of er lessen getrokken zijn uit de MH17”, stelt CDA-Kamerlid Omtzigt. Hij vindt het vreemd dat in het uitgebreide MH17-rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV) niets te vinden is over de afspraken tussen overheidsdiensten en vliegmaatschappijen.
Omzigt toonde zich vorige maand nog verbolgen dat de antwoorden van het kabinet zo lang op zich lieten wachten. Eerdere vragen van het Kamerlid over hetzelfde onderwerp bleven onbeantwoord omdat het kabinet verwees naar vragen die Omtzigt later stelde. In de beantwoording van vandaag zegt het kabinet de vragen ‘zo snel mogelijk’ te hebben beantwoord en dat het al in 2016 een volledig beeld heeft gegeven van de uitwisseling van informatie tussen overheid en luchtvaartmaatschappijen. CDA’er Pieter Omtzigt wil antwoord op Kamervragen over MH17
AD 26.08.2017 CDA’er Pieter Omtzigt is verbolgen dat een aantal van zijn Kamervragen over de MH17 nog niet zijn beantwoord. Het kritische Kamerlid wil meer weten over de afspraken die in het verleden zijn gemaakt over vliegen over oorlogsgebieden, maar krijgt tot nu toe nul op het rekest.
Staatssecretaris Sharon Dijksma meldde in januari 2016 dat er al een jaar vóór het neerhalen van de MH17 in 2014 afspraken zijn gemaakt met luchtvaartmaatschappijen over het delen van informatie over onveilig luchtruim. Omtzigt heeft deze zomer gevraagd of hij die afspraken mag inzien.
In plaats van antwoord te geven laat het kabinet weten dat het zal reageren in een andere beantwoording van Kamervragen, vragen die Omtzigt samen met fractiegenoot Martijn van Helvert pas later heeft gesteld. ,,Dit heb ik nog nooit meegemaakt’’, aldus Omtzigt. De tweede brief met antwoorden had inmiddels al binnen moeten zijn, maar laat op zich wachten.
Afspraken inzien
Alleen als wij de oude én nieuwe afspraken kennen, kunnen we beoordelen of er lessen getrokken zijn uit de MH17, aldus Pieter Omtzicht.
Omtzigt wil de afspraken graag inzien om te zien of die ook gevolgd zijn. De Nederlandse regering kreeg via de NAVO, via de organisatie voor veiligheid en samenwerking in Europa (OVSE) en via de diplomatieke dienst signalen dat het luchtruim boven Oekraïne zeer onveilig was. Toch vloog ook de KLM daar zelf nog op 17 juli 2017.
Eerder stuurde het kabinet een verslag over een diplomatieke bijeenkomst in de Oekraïnse hoofdstad Kiev, waar de vliegveiligheid werd besproken, niet direct naar de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV). Dat gebeurde pas nadat de OVV er vijf maanden later expliciet om vroeg, nadat onderzoeksprogramma Argos het bestaan van de memo onthulde. Volgens Omtzigt bleek deze memo later cruciaal voor de harde conclusie van het OVV rapport dat Oekraine haar luchtruim had moeten sluiten.
Ook over deze afspraken tussen luchtvaartmaatschappijen en de overheid staat niets in het OVV rapport. Omtzigt vraagt zich daarom af of de OVV deze afspraken wel ontvangen heeft.
Lessen getrokken
,,Het gebeurt vaker dat antwoorden over de MH17 niet uitblinken in helderheid’’, zegt Omtzigt. ,,Als het onderdeel is van het strafrechtelijk onderzoek snap ik dat, maar hiervoor geldt dat ze de afspraken rustig openbaar kunnen maken. Sterker nog: alleen als wij de oude én nieuwe afspraken kennen, kunnen we beoordelen of er lessen getrokken zijn uit de MH17.”
Het ministerie van Infrastructuur en Milieu, dat over luchtvaart gaat, kan niet direct zeggen waarom Omzigt zo lang moet wachten. ,,Dat moet echt even uitgezocht worden”, stelt een woordvoerder. Volgens het ministerie van Veiligheid en Justitie, die de vragenstroom uit de Tweede Kamer coördineert, worden de antwoorden op de vragen die Omtzigt later stelde volgende week naar de Kamer gestuurd.
Volgens een woordvoerder werd er verwezen naar later ingediende Kamervragen omdat die vragen over hetzelfde terrein gaan. ,,Zodoende kan de beantwoording ook meer in samenhang geschieden.”
NU 24.08.2017 Rusland heeft meer radargegevens en handleidingen ter beschikking gesteld aan het Joint Investigation Team (JIT).
Dit internationale team onderzoekt het neerhalen van vlucht MH17 boven Oekraïne. Dat gebeurde eerder deze week, zo laat het landelijk parket van het Openbaar Ministerie (OM) weten.
De aanvullende informatie volgt na een aanvullend rechtshulpverzoek van Nederland. Eerder ontving het JIT al radargegevens van Moskou, maar die waren niet aangeleverd in het goede type bestand. Daardoor waren de radarbeelden onvoldoende te lezen. Het gaat om beelden van het Oekraïense luchtruim toen het toestel werd neergeschoten.
De nieuwe informatie zou nu wel in het juiste format zijn, aldus het OM. De gegevens worden vertaald en diepgaand onderzocht.
Telegraaf 24.08.2017 Rusland heeft meer radargegevens en handleidingen ter beschikking gesteld aan het Joint Investigation Team (JIT). Dit internationale team onderzoekt het neerhalen van vlucht MH17 boven Oekraïne.
De overhandiging was eerder deze week, laat het landelijk parket van het Openbaar Ministerie (OM) weten.
De aanvullende informatie volgt na een aanvullend rechtshulpverzoek van Nederland. Eerder ontving het JIT al radargegevens van Moskou, maar die waren niet aangeleverd in het goede type bestand. Daardoor waren de radarbeelden onvoldoende te lezen. Het gaat om beelden van het Oekraïense luchtruim toen het toestel werd neergeschoten.
De gevraagde informatie zou nu wel in het juiste format zijn, aldus het OM. De gegevens worden vertaald en diepgaand onderzocht.
Het vliegtuig van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 neergeschoten boven Oost-Oekraïne, een strijdgebied tussen pro-Russische separatisten en het Oekraïense leger. Alle bijna driehonderd inzittenden, onder wie veel Nederlanders, kwamen om het leven.
Vastgesteld is dat het toestel werd neergehaald met een Russische Buk-raket vanaf Oekraïens grondgebied. De rol van Rusland hierin wordt ook onderzocht.
AD 24.08.2017 Rusland heeft meer radargegevens en handleidingen ter beschikking gesteld aan het Joint Investigation Team (JIT). Dit internationale team onderzoekt het neerhalen van vlucht MH17 boven Oekraïne. Dat gebeurde eerder deze week, zo laat het landelijk parket van het Openbaar Ministerie (OM) weten.
De aanvullende informatie volgt na een aanvullend rechtshulpverzoek van Nederland. Eerder ontving het JIT al radargegevens van Moskou, maar die waren niet aangeleverd in het goede type bestand. Daardoor waren de radarbeelden onvoldoende te lezen. Het gaat om beelden van het Oekraïense luchtruim toen het toestel werd neergeschoten.
Rusland bood begin dit jaar al hulp aan om de gegevens te helpen ontcijferen. De Nederlandse commissie deed er naar verluidt drie maanden over om te ontdekken dat ze het aangeleverde materiaal niet kan ontcijferen. De nieuwe informatie zou nu wel in het juiste format zijn, aldus het OM. De gegevens worden vertaald en diepgaand onderzocht.
De Boeing 777 werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne met een BUK-luchtdoelraket neergehaald. Alle 298 inzittenden, onder wie 193 Nederlanders, kwamen om het leven.
NU 21.07.2017 Op de rampplek in de Oekraïne waar de MH17 ruim drie jaar geleden neerstortte, zijn mogelijk menselijke resten gevonden. Net als een half jaar geleden is het een journalist die zegt menselijke resten in het omvangrijke gebied te hebben gevonden.
Het Joint Investigation Team (JIT) dat de MH17-ramp onderzoekt, bevestigt een bericht van het NRC dat er een melding is binnengekomen.
Onderzoeksleider Gerrit Thiry van het JIT heeft inmiddels contact gehad met deze Amerikaanse journalist Patrick Lancaster. “We hebben hem gevraagd de resten af te geven bij een burgemeester in Oekraïne.”
Als het inderdaad om menselijke resten blijkt te gaan, zal het JIT deze naar Nederland halen. Volgens Thiry heeft Lancaster aangeven de botresten in te willen leveren.
Michel Spekkers
Begin dit jaar vond de Nederlandse journalist Michel Spekkers ook al botresten, die bleken inderdaad van een MH17-slachtoffer. Minister Blok (Veiligheid en Justitie) liet toen weten dat er geen aanwijzingen waren dat er meer stoffelijke resten kunnen worden gevonden.
Nabestaanden lieten toen al weten dat het onverdraaglijk is dat er mogelijk nog steeds menselijke resten in Oekraïne liggen. Voorzitter Evert van Zijtveld van Stichting Vliegramp MH17 zei dat een nieuwe bergingsmissie niet moet worden uitgesloten.
Het rampgebied in Oost-Oekraïne was zo’n vijftig vierkante kilometer groot. Met de lokale bevolking zijn afspraken gemaakt om achtergebleven resten of spullen afkomstig van de slachtoffers in te leveren bij een aantal contactpersonen.
AD 21.07.2017 Het Joint Investigation Team (JIT) dat de MH17-ramp onderzoekt, neemt binnenkort waarschijnlijk opnieuw botresten in ontvangst die op de rampplek in Oost-Oekraïne zijn gevonden. Dit bevestigt onderzoeksleider Gerrit Thiry aan NRC Handelsblad.
De botresten zijn gevonden door de Amerikaanse freelance journalist Patrick Lancaster in het open veld op de rampplek en in een loods waar lokale bewoners MH17-resten verzamelen. Het JIT heeft hem gevraagd de vondst over te dragen aan de burgemeester van de Oekraïense plaats Grabovo. Lancaster heeft gezegd dat hij dit zal doen, aldus de krant. ,,Als blijkt dat het om menselijke resten gaat, dan zullen wij ons uiterste best doen om ze hierheen te halen”, zegt Thiry.
Lancaster plaatste eerder deze week een video op YouTube waarin hij zijn vondst uit de doeken deed. Hij vroeg zichzelf daarin hardop af waarom de Nederlandse overheid na drie jaar nog steeds niet alle menselijke resten had getraceerd en verzameld. Volgens Lancaster is dat een teken dat het onderzoek naar de ramp niet goed is verlopen. ,,Gaat dat ooit nog gebeuren? We moeten niet vergeten wat hier is gebeurd”, aldus de journalist.
Nog altijd zijn twee slachtoffers niet geïdentificeerd. Ook om die reden wil het JIT resterende menselijke resten graag onderzoeken.
Telegraaf 21.07.2017 Het Joint Investigation Team (JIT) dat de MH17-ramp onderzoekt, neemt binnenkort waarschijnlijk opnieuw botresten in ontvangst die op de rampplek in Oost-Oekraïne zijn gevonden. Het Openbaar Ministerie bevestigt dit tegenover De Telegraaf.
Net als een half jaar geleden is het een journalist die zegt menselijke resten in het omvangrijke gebied te hebben gevonden. Onderzoeksleider Gerrit Thiry van het JIT heeft inmiddels contact gehad met deze Amerikaanse journalist Patrick Lancaster. „We hebben hem gevraagd de resten af te geven bij een burgemeester in Oekraïne.”
Als het inderdaad resten van een mens zijn, zal het JIT deze naar Nederland halen. Volgens Thiry heeft Lancaster aangeven de botresten in te willen leveren.
Onverdraaglijk
Begin dit jaar vond de Nederlandse journalist Michel Spekkers ook al botresten, die bleken inderdaad van een MH17-slachtoffer. Toen liet minister Blok weten dat er geen aanwijzingen waren dat er meer stoffelijke resten kunnen worden gevonden.
Nabestaanden lieten toen al weten dat het onverdraaglijk is dat er mogelijk nog steeds menselijke resten in Oekraïne liggen. Voorzitter Evert van Zijtveld van Stichting Vliegramp MH17 zei dat een nieuwe bergingsmissie niet moet worden uitgesloten.
Het rampgebied in Oost-Oekraïne was zo’n 50 vierkante kilometer groot. Met de lokale bevolking zijn afspraken gemaakt om achtergebleven resten of spullen afkomstig van de slachtoffers in te leveren bij een aantal contactpersonen.
NU 17.07.2017De Europese Unie en de 28 lidstaten steunen het besluit om de verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 door een Nederlandse rechtbank en onder Nederlands recht te berechten.
Wij verwachten steun van alle staten die kunnen helpen bij vervolging van de verantwoordelijken, stelt EU-buitenlandchef Federica Mogherini maandag in een verklaring.
Het is vandaag drie jaar geleden dat het toestel van Malaysian Airlines door een Russische BUK-raket werd neergehaald boven Oekraïne. Bij de ramp vielen 298 slachtoffers, onder wie 196 Nederlanders. De EU en de lidstaten betuigen opnieuw “hun diepe medeleven en respect aan allen die hun dierbaren verloren”.
Onafhankelijk onderzoek
Volgens Mogherini is het nu van cruciaal belang dat de onderzoekers hun taak op een onafhankelijke en grondige manier kunnen voltooien. Ze verwijst in haar verklaring niet expliciet naar Rusland.
Maleisië, Oekraïne, Australië en België werken samen met Nederland in het onderzoek naar de ramp.
Telegraaf 17.07.2017 De Europese Unie en de 28 lidstaten steunen het besluit om de verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 door een Nederlandse rechtbank en onder Nederlands recht te berechten. Wij verwachten steun van alle staten die kunnen helpen bij vervolging van de verantwoordelijken, stelt EU-buitenlandchef Federica Mogherini maandag in een verklaring, precies drie jaar nadat het toestel van Malaysian Airlines door een Russische BUK-raket werd neergehaald boven Oekraïne.
Er vielen 298 slachtoffers, onder wie 196 Nederlanders. De EU en de lidstaten betuigen opnieuw ,,hun diepe medeleven en respect aan allen die hun dierbaren verloren’’. ,,Het is nu van cruciaal belang dat de onderzoekers hun taak op een onafhankelijke en grondige manier kunnen voltooien’’, schrijft Mogherini, zonder expliciet naar Rusland te verwijzen.
Maleisië, Oekraïne, Australië en België werken samen met Nederland in het onderzoek naar de ramp.
AD 17.07.2017 Exact drie jaar geleden werd vlucht MH17 door een raket uit de lucht geschoten. Hoe staat het er voor met de nabestaanden, de juridische procedures en de klopjacht op de daders? Vijf vragen en antwoorden.
1 Hoe wordt dit jaar de MH17-ramp herdacht?
Het Nationaal Monument MH17 wordt vandaag onthuld. Het is een groen lint van bomen nabij Vijfhuizen in de Haarlemmermeer, niet ver van de plek waar de slachtoffers voor het laatst Nederlandse grond onder hun voeten voelden. Alle 298 bomen dragen een naamplaatje van één van de slachtoffers. Willem Alexander en Máxima wonen de herdenking bij.
2 Wat gebeurt er momenteel op juridisch gebied?
Hoewel vrijwel alle Nederlandse nabestaanden een overeenkomst met Malaysian Airlines hebben gesloten over schadevergoeding, loopt er nog een aantal procedures. Een team van advocaten onderzoekt welke andere partijen verantwoordelijk zijn voor de tragedie. ,,Als de Oekraïense geheime dienst wist dat er een BUK-raket aanwezig was, had de overheid dan het luchtruim niet moeten sluiten?”, zegt letselschadeadvocaat Sander de Lang.
Het belangrijkste is het strafrechtelijk onderzoek. Vijf landen vormen onder leiding van Nederland het Joint Investigative Team (JIT), dat bewijs verzamelt. De daders zullen worden vervolgd in Nederland.
3 Wat weten we over de daders?
Het JIT zei vorig jaar een groep van ongeveer 100 personen ‘in het vizier’ te hebben. Dit aantal is nog steeds actueel, aldus het Openbaar Ministerie. Wie deze personen zijn, wil het JIT niet zeggen. Er is nog geen enkele officiële verdachte. Via spitwerk van onderzoeksgroepen als Bellingcat en Correctiv kwam wel de mogelijke afzender van de raket in beeld: de 53ste luchtafweerbrigade van het Russische leger uit Koersk. Speciale aandacht gaat uit naar de Russische kolonel Sergej Doebinsky. In tapgesprekken zou hij hebben losgelaten dat MH17 is neergehaald door ‘die beesten uit Moskou’.
4 Hoe groot is de kans op een proces?
Niemand weet hoe lang het gaat duren, maar dat er een proces komt, is nog steeds waarschijnlijk. Onderzoeksleider Fred Westerbeke zei vorig jaar: ,,Het gaat ons lukken.” Of verdachten zich in Nederland laten vervolgen, is een tweede. De kans is klein dat Rusland onderdanen uitlevert. Dat het proces in Nederland wordt gehouden, helpt niet mee. Rusland kan zeggen dat Nederland, als land met de meeste slachtoffers, bevooroordeeld is.
5 Hoe kijken nabestaanden tegen de zaak aan?
Sommigen willen de zaak laten rusten. Anderen lezen nog elk krantenbericht. Silene Fredriksz, die haar zoon Bryce verloor, behoort tot die laatste categorie. ,,Ik heb vertrouwen in het werk van het OM, maar het is frustrerend zo lang te moeten wachten. Vooral de rol van Rusland stoort me. Ze doen alles om het proces te frustreren.”
Het is frustrerend zo lang te moeten wachten, aldus Silene Fredriksz.
‘Oekraïens gevechtstoestel schoot Boeing uit de lucht’
VK 17.07.2017 Drie jaar na de ramp met MH17, waarbij 298 mensen omkwamen, zijn Russische media nog steeds bezig twijfelachtige theorieën te verspreiden die moeten bewijzen dat Oekraïne het toestel heeft neergeschoten.
In de aanloop naar de herdenking van de ramp vandaag publiceerde het Russische blad Soversjenno Sekretno (Topgeheim) een serie artikelen waaruit zou blijken dat het Maleisische vliegtuig door een Oekraïens gevechtstoestel uit de lucht is geschoten.
Het blad baseert zich op ‘geheime documenten’ van de Oekraïense inlichtingendienst SBOe, die het van een anonieme bron zou hebben gekregen. Soversjenno Sekretno erkent dat het de echtheid van de documenten niet kan controleren, maar toch werden de ‘onthullingen’ van het blad gretig overgenomen door tal van pro-Russische nieuwssites.
Ook de Russische staatszender Sputnik nam de berichten van Soversjenno Sekretno over onder de suggestieve kop: ‘Zou Oekraïne het bewijs voor zijn schuld voor de ramp met MH17 kunnen hebben vernietigd?’ Sputnik haalde er een deskundige bij die eveneens erkende dat hij de echtheid van de documenten niet kon staven. Maar volgens hem heeft de Oekraïense geheime dienst wel ‘verdachte’ dingen gedaan na de ramp. De deskundige, Vladimir Kornilov – een Rus uit Oekraïne die in Nederland woont – staat erom bekend dat hij al jaren campagne voert tegen Oekraïne.
De serie artikelen werd overgenomen door andere pro-Russische sites, zoals het Amerikaanse VeteransToday. Tweede Kamerlid Thierry Baudet, die tijdens de campagne tegen het associatieverdrag met Oekraïne met Kornilov samenwerkte, retweette het bericht. ‘Echt of fake?’, voegde hij er voorzichtigheidshalve aan toe.
Stil protest
Vijftien nabestaanden van slachtoffers van vlucht MH17 hebben zondagochtend bij de Russische ambassade in Den Haag in stilte gedemonstreerd. Ze protesteerden tegen ‘de tegenwerking van Rusland bij het onderzoek’. De demonstranten lieten een boodschap bij de ambassade achter. Daarin roepen ze Rusland op de internationale afspraken na te komen en volledig mee te werken aan het onderzoek. In het plantsoen bij de ambassade plaatsten de demonstranten een bankje met het opschrift: ‘Wachtend op verantwoordelijkheid en volledige duidelijkheid.
Ter herinnering aan de slachtoffers van Malaysia Airlines vlucht MH17.’ Een deel van de tekst is in het Russisch. Vandaag om 14 uur wordt in aanwezigheid van koning Willem-Alexander, koningin Máxima en minister-president Mark Rutte het MH17-monument – een ‘herinneringsbos’ met 298 bomen – geopend in Vijfhuizen bij Schiphol.
De artikelen in Soversjenno Sekretno, een blad dat berucht is om zijn sensatieverhalen, komen erop neer dat de Boeing-777 in opdracht van Kiev is neergeschoten door een Oekraïens gevechtstoestel. Dat staat haaks op de bevindingen van de Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) en het internationale onderzoeksteam JIT, die beide tot de conclusie kwamen dat het toestel is neergehaald met een BUK-raket die vanuit Rusland werd geleverd.
Het Russische bedrijf Almaz-Antej, de fabrikant van de BUK-raketten, bevestigt dat het toestel niet door een gevechtstoestel is neergehaald, maar met een BUK-raket, al zou dat zijn gebeurd vanuit gebied dat in handen was van de Oekraïners. Toch blijft Soversjenno Sekretno vasthouden aan de theorie dat een gevechtsvliegtuig de Boeing heeft neergeschoten.
Het Russische ministerie van Defensie beweerde aanvankelijk aan de hand van radarbeelden dat MH17 door een Oekraïens gevechtsvliegtuig was neergehaald, maar slikte die beschuldiging later in nadat Almaz-Antej voor de ‘Oekraïense BUK’-variant had gekozen. De Russische staatstelevisie liet zelfs een satellietfoto zien van het moment waarop het Oekraïense gevechtsvliegtuig de Boeing onder vuur nam, maar dat bleek een nepfoto: als de verhoudingen klopten, zou het Maleisische vliegtuig ruim een kilometer lang moeten zijn geweest.
De artikelen van Soversjenno Sekretno bevatten allerlei tegenstrijdigheden. Zo schrijft het blad dat de Boeing niet door een SU-25 gevechtsvliegtuig is neergeschoten, zoals de Russen aanvankelijk beweerden, maar door een Mig-29 die veel hoger kan vliegen. Maar tegelijkertijd haalt het blad een Oekraiense militair aan die stellig beweert dat een SU-25 de Maleisische Boeing neerhaalde.
Sinds de ramp hebben de Russische autoriteiten en Russische media al een hele reeks versies gelanceerd die met elkaar in tegenspraak zijn. Het doel lijkt vooral verwarring te zaaien bij het westerse publiek en het vertrouwen in het internationale onderzoek te ondergraven. Soversjenno Sekretno vroeg zich af waarom de ‘geheime documenten’ van de Oekraïense geheime dienst niet door het internationale onderzoeksteam zijn bekeken – een opmerking die meteen door allerlei pro-Russische sites werd herhaald.
Meer lezen?
Verdrag tussen Nederland en Oekraïne: MH17-proces gaat door, ook als verdachten niet komen
Om nationale vervolging onder Nederlands recht van MH17-verdachten mogelijk te maken, draagt Oekraïne zijn rechtsmacht over aan Nederland. Vrijdag tekenen de twee landen hiertoe een onderling verdrag. Ook eventuele verdachten met de Oekraïense nationaliteit kunnen door Nederland op afstand worden vervolgd. Lees hier het hele artikel. (+)
Waarom duurt het zo lang? Vier vragen over de stand van zaken rond het onderzoek naar de in 2014 neergeschoten Boeing 777 van Malaysian Airlines, met 298 passagiers aan boord – onder wie 196 Nederlanders.
OmroepWest 16.07.2017 Een kleine groep nabestaanden van slachtoffers van de MH17-ramp heeft zondag in stilte gedemonstreerd tegenover de Russische ambassade in Den Haag. Ze vinden dat de Russische overheid ‘in gebreke blijft als het gaat om waarheidsvinding’.
Ongeveer vijftien nabestaanden plaatsten een herdenkingsbankje waarop staat: ‘Wachtend op verantwoordelijkheid en volledige duidelijkheid. Ter herinnering aan de slachtoffers van Malaysian Airlines vlucht MH17’.
De actie gebeurde in stilte. ‘Soms betekent stilte meer dan woorden. Vandaag zullen we stil zijn. Wij zitten hier in de VN stad van Vrede en Recht, en zwijgen. Wachten. (…) We zullen wachten totdat degenen die weten wat er op 17 juli 2014 gebeurde naar voren treden en zich man tonen, geen lafaards’, schrijft de groep nabestaanden in een brief aan de ambassade.
De demonstrerende groep vindt het ‘onaanvaardbaar’ dat nog steeds niet bekend is wat er is gebeurd op deze dag. ‘Tot op zekere hoogte weten we wat er is gebeurd. (…) De volledige waarheid echter vereist eerlijkheid.’
De nabestaanden roepen Rusland op: ‘Stop met spelletjes.’
Den HaagFM 16.07.2017 Een kleine groep nabestaanden van de slachtoffers van de MH17-ramp demonstreert zondag in stilte tegenover de Russische ambassade in Den Haag. Ze vinden dat de Russische ambassade “in gebreke blijft als het gaat om waarheidsvinding”.
De nabestaanden plaatsen een herdenkingsbankje waarop staat “menselijkheid gaat boven politiek”. De actie gebeurt in stilte. “Soms betekent stilte meer dan woorden. Vandaag zullen we stil zijn. Wij zitten hier in de VN stad van Vrede en Recht, en zwijgen. Wachten. (…) We zullen wachten totdat degenen die weten wat er op 17 juli 2014 gebeurde naar voren treden en zich man tonen, geen lafaards”, schrijft de groep nabestaanden in een brief aan de ambassade.
Maandag is het precies drie jaar geleden dat vlucht MH17 werd neergehaald boven Oekraïne. Aan boord zaten bijna driehonderd passagiers en bemanningsleden, een deel van hen kwam uit Zuid-Holland.
“Stop met spelletjes”
De demonstrerende groep vindt het “onaanvaardbaar” dat nog steeds niet bekend is wat er is gebeurd op deze dag. “Tot op zekere hoogte weten we wat er is gebeurd. (…) De volledige waarheid echter vereist eerlijkheid.”
De nabestaanden roepen de Russische ambassade op: “Stop met spelletjes.” …lees meer
NU 16.07.2017 Enkele tientallen nabestaanden van slachtoffers van de ramp met de MH17 hebben zondagochtend gedemonstreerd bij de Russische ambassade in Den Haag. Zij namen in stilte plaats op een bankje met een oproep om rechtvaardigheid.
De demonstranten, die beklemtonen niet namens alle nabestaanden te spreken, roepen Rusland op te helpen met de waarheidsvinding. Het initiatief ging niet uit van de Stichting Vliegramp MH17, waar het grootste deel van de nabestaanden zich in hebben verenigd.
Rusland heeft de afgelopen drie jaar op veel fronten geprobeerd het onderzoek naar de daders te frusteren, stellen zij. Zo trok het land een aantal keer openlijk de resultaten van het JIT-team, dat namens alle betrokken landen onderzoek doet, in twijfel. Ook blokkeerde Rusland in de Veiligheidsraad het instellen van een internationaal tribunaal om de daders te berechten.
Op het herdenkingsbankje dat de nabestaanden zondag plaatste staat de tekst “menselijkheid gaat boven politiek”.
Lafaards
De nabestaanden verspreiden rond de ambassade een brief. Hierin staat te lezen dat “stilte soms meer betekent dan woorden. Wij zitten hier te wachten totdat degenen die weten wat er op 17 juli 2014 gebeurde naar voren treden en zich man tonen, geen lafaards”.
Zij roepen Rusland op mee te werken aan het onderzoek en de waarheidsvinding niet meer te blokkeren en frustreren. “Stop met spelletjes. Wees een natie zo trots en waardig als uw volk.”
De rechtszaak over vlucht MH17 wordt mogelijk gehouden zonder de verdachten van het neerhalen van de Boeing van Malaysian Airlines. Dat heeft Julie Bishop, de Australische minister van Buitenlandse Zaken, zondag gezegd.
Nederland liet recent weten dat na overleg met alle betrokken landen de verdachten in Nederland berecht zullen gaan worden. In het strafrechtelijk onderzoek naar de ramp werkt Nederland samen met Maleisië, Oekraïne, Australië en België.
Bij het neerstorten van het vliegtuig in 2014 kwamen naast 198 Nederlanders ook 38 Australiërs om het leven. In totaal vielen er 298 slachtoffers, afkomstig uit achttien landen.
Maandag is het exact drie jaar geleden dat de Boeing 777 van Malaysian Airlines, die op weg was van Amsterdam naar Kuala Lumpur, boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten door een Russische BUK-raket.
Telegraaf 16.07.2017 Ongeveer vijftien nabestaanden van slachtoffers van vlucht MH17 hebben zondagochtend bij de Russische ambassade in Den Haag in stilte gedemonstreerd. Ze protesteerden tegen „de tegenwerking van Rusland bij het onderzoek naar de verantwoordelijken van het neerhalen van het vliegtuig.”
De demonstranten lieten een geschreven boodschap bij de ambassade achter. Daarin roepen ze Rusland op de internationale afspraken na te komen en volledig mee te werken aan het onderzoek opdat de schuldigen bestraft kunnen worden.
In het plantsoen bij de ambassade plaatsten de demonstranten een bankje met daarop een kleine plaquette. Daarop is te lezen: „Wachtend op verantwoordelijkheid en volledige duidelijkheid. Ter herinnering aan de slachtoffers van Malaysian Airlines vlucht MH17.” Een deel van de tekst is in het Russisch geschreven.
Bij het neerstorten van het vliegtuig op 17 juli 2014 kwamen 298 mensen uit achttien landen om het leven, onder wie 198 Nederlanders. Maandag is het precies drie jaar geleden dat de Boeing 777, die op weg was van Amsterdam naar Kuala Lumpur, boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten door een Russische BUK-raket.
AD 16.07.2017 Ongeveer vijftien nabestaanden van slachtoffers van vlucht MH17 hebben vanochtend bij de Russische ambassade in Den Haag in stilte gedemonstreerd. Ze protesteerden tegen ,,de tegenwerking van Rusland bij het onderzoek naar de verantwoordelijken van het neerhalen van het vliegtuig”.
De demonstranten hebben een geschreven boodschap bij de ambassade afgeleverd. Hierin roepen ze Rusland op de internationale afspraken na te komen en volledig mee te werken aan het onderzoek opdat de schuldigen bestraft kunnen worden.
In het plantsoen bij de ambassade plaatsten de demonstranten een bankje met daarop een kleine plaquette. Daarop is te lezen: ,,Wachtend op verantwoordelijkheid en volledige duidelijkheid. Ter herinnering aan de slachtoffers van Malaysian Airlines vlucht MH17.” Een deel van de tekst is in het Russisch geschreven.
Morgen is het exact drie jaar geleden dat de Boeing 777 van Malaysian Airlines, die op weg was van Amsterdam naar Kuala Lumpur, boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten door een Russische BUK-raket. Bij het neerstorten van het vliegtuig in 2014 kwamen naast 198 Nederlanders ook 38 Australiërs om het leven. In totaal vielen er 298 slachtoffers, afkomstig uit achttien landen. In Nederland wordt morgen het Nationaal Monument MH17 onthuld. Het is een groen lint van bomen vlak naast de Polderbaan bij Schiphol, niet ver van de plek waar de slachtoffers voor het laatst Nederlandse grond onder hun voeten voelden.
Ook in de andere betrokken landen (Maleisië, Oekraïne, Australië en België) wordt dezer dagen teruggekeken op het drama en worden ministers gevraagd naar de laatste ontwikkelingen inzake het strafrechtelijk onderzoek naar de daders.
Australië
In antwoord op een vraag zei de Australische minister Julie Bishop van Buitenlandse Zaken eerder vandaag dat de rechtszaak over vlucht MH17 mogelijk wordt gehouden zonder de verdachten van het neerhalen van de Boeing van Malaysian Airlines.
Bishop zei tegen ABC dat ‘elke juridische weg’ wordt bewandeld om Rusland te laten meedoen met het strafrechtelijk onderzoek naar de daders. Zij verwees daarbij naar VN-resolutie 2166. Daarin staat dat alle staten moeten helpen om te verzekeren dat de daders worden voorgeleid. ,,Maar het zou kunnen zijn dat er een rechtszaak zal plaatsvinden zonder dat de daders daarbij aanwezig zijn.”
Eerder deze maand werd bekend dat de verdachten door een rechtbank in Nederland en onder de Nederlandse wet zullen worden berecht. In het strafrechtelijk onderzoek naar de ramp werkt Nederland samen met Maleisië, Oekraïne, Australië en België. Zij vormen het zogeheten Joint Investigative Team (JIT).
Maleisië
De uitspraken van de Australische minister volgen drie dagen nadat de Maleisische transportminister Liow Tiong Lai aangaf te verwachten dat de identiteit van de verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 ‘eind van het jaar’ bekendgemaakt worden. ,,Ons is verteld dat het een kwestie van tijd is voordat ze worden berecht.”
Die uitspraken van de Maleisische minister waren opmerkelijk. Het Nederlandse Openbaar Ministerie, dat de leiding heeft over het onderzoek, laat zich namelijk niet vastpinnen op een concrete planning. ,,Het onderzoek is nog in volle gang”, liet OM-woordvoerster Elsbeth Kleibeuker toen weten. ,,We gaan door tot de onderste steen boven is. Daar hebben we geen termijn aan verbonden.”
Onderzoek
Onderzoek heeft uitgewezen dat het vliegtuig werd geraakt door een BUK-raket. Tot nu toe heeft het JIT zich nog niet uitgesproken wie er mogelijk achter de lancering zit. Onlangs deden nabestaanden van slachtoffers een emotionele getuigenoproep, in de hoop dat tipgevers uit Oekraïne zich melden.
Uit het spitwerk van onderzoeksgroepen als Bellingcat en Correctiv – die via talloze (internet-)bronnen de route van de BUK-raket van Rusland naar Oekraïne hebben gereconstrueerd – kwam de mogelijke afzender van de raket in beeld: de 53ste luchtafweerbrigade van het Russische leger uit Koersk.
Nederlandse rechtbank
Een week geleden maakte Nederland bekend dat een eventueel proces plaatsvindt in een Nederlandse rechtbank. Maar of de verdachten zich in Nederland laten vervolgen, is de vraag. De kans is klein dat Rusland onderdanen uitlevert. Dat het proces in Nederland wordt gehouden, helpt in dit geval niet mee.
Vervolging voor een VN-tribunaal had de voorkeur, maar Rusland heeft daar een veto tegen uitgesproken. Rusland kan nu zeggen dat Nederland, als land met de meeste slachtoffers, bevooroordeeld is.
Elsevier 16.07.2017 Het is goed mogelijk dat de rechtszaak over rampvlucht MH17 zonder de verdachten wordt gehouden. Zij kunnen dan bij verstek worden berecht. Dat zegt de Australische minister van Buitenlandse Zaken Julie Bishop, zondag.
Precies drie jaar geleden
Bij het neerstorten van het vliegtuig van Malaysia Airlines op 17 juli 2014 – maandag precies drie jaar geleden – kwamen naast 198 Nederlanders ook 38 Australiërs om het leven. In totaal vielen er 298 slachtoffers, afkomstig uit achttien landen. Uit onderzoek is gebleken dat het vliegtuig werd geraakt door een Russische BUK-raket, die werd afgeschoten vanuit het gebied dat in handen was van de pr0-Russische separatisten.
Bekijk deze video: komt de onderste steen over MH17 ooit boven?
Eerder deze maand werd bekend dat de verdachten door een rechtbank in Nederland en onder de Nederlandse wet zullen worden berecht. In het strafrechtelijk onderzoek naar de ramp werkt Nederland samen met Maleisië, Oekraïne, Australië en België.
Nabestaanden houden stil protest
Vanochtend was er een stil protest bij de Russische ambassade in Den Haag. Ongeveer vijftien nabestaanden van slachtoffers van MH17 demonstreerden tegen ‘de tegenwerking van Rusland bij het onderzoek naar de verantwoordelijken van het neerhalen van het vliegtuig’. De nabestaanden leverden een geschreven boodschap af bij de ambassade.
Hierin roepen ze Rusland op de internationale afspraken na te komen en volledig mee te werken aan het onderzoek zodat de schuldigen kunnen worden bestraft. De waarheid moet boven tafel: ‘Stop met spelletjes. Wees een natie zo trots en waardig als uw volk,’ is de boodschap aan het Kremlin. Rusland ontkent elke betrokkenheid bij de ramp boven Oost-Oekraïne. Eerder blokkeerden de Russen al de oprichting van een internationaal MH17-tribunaal.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
Telegraaf 16.07.2017 De rechtszaak over vlucht MH17 wordt mogelijk gehouden zonder de verdachten van het neerhalen van de Boeing van Malaysian Airlines. Dat heeft Julie Bishop, de Australische minister van Buitenlandse Zaken, zondag gezegd.
Eerder deze maand werd bekend dat de verdachten door een rechtbank in Nederland en onder de Nederlandse wet zullen worden berecht. In het strafrechtelijk onderzoek naar de ramp werkt Nederland samen met Maleisië, Oekraïne, Australië en België.
Bij het neerstorten van het vliegtuig in 2014 kwamen naast 198 Nederlanders ook 38 Australiërs om het leven. In totaal vielen er 298 slachtoffers, afkomstig uit achttien landen.
Maandag is het exact drie jaar geleden dat de Boeing 777 van Malaysian Airlines, die op weg was van Amsterdam naar Kuala Lumpur, boven het oosten van Oekraïne uit de lucht geschoten door een Russische BUK-raket.
AD 16.07.2017 Gary Slok (16) is drie jaar na de ramp met de MH17 nog steeds niet geïdentificeerd. Vader Jan en zijn vrouw Louise leven in een spagaat, tussen stilstaan en weer doorgaan. Maandag zijn ze bij de herdenking in Vijfhuizen waar de 298 slachtoffers voortleven in een herinneringsbos.
Feyenoord was zijn cluppie. Het is zo jammer dat hij het kampioenschap niet heeft meegemaakt, aldus Jan Slok, vader van Gary.
Gary Slok (16) had niet zoveel met bomen. En al helemaal niet met insecten. ,,Op de laatste avond dat we samen waren, hebben we hem nog gepest, omdat hij bang was voor insecten”, zeggen Jan Slok (58) en zijn vrouw Louise Huizer (58) grijnzend. ,,Wat zou hij die drie weken op Borneo wel niet voor beesten tegenkomen?”
Nu heeft Gary een eigen boom in het herinneringsbos bij Vijfhuizen, waar 298 bomen zijn geplant – één voor elke slachtoffer van MH17 – in de vorm van een rouwlint rond een monument. De Malus Evereste (sierappel) voor Gary staat op de eerste rij. Jan en Louise vinden het een mooi initiatief. ,,Het is prettig dat er een boom voor hem is, omdat we geen stoffelijke resten hebben teruggekregen. We willen dat Gary niet vergeten wordt. Dat niemand van de 298 slachtoffers vergeten wordt.”
Jan en Louise wonen tegenover De Kuip. Als Feyenoord speelt, horen ze op het balkon het gejuich uit duizend kelen. Vanuit de woonkamer zien ze aan de overkant van de Maas de lichtmasten van Excelsior – daar waar het in mei misging met Feyenoord – en aan de achterkant De Kuip – daar waar het uiteindelijk weer goed kwam. ,,Feyenoord was zijn cluppie”, zegt Jan. ,,Het is zo jammer dat hij het kampioenschap niet heeft meegemaakt. Hij zou met een big smile hebben rondgelopen, naar de Coolsingel zijn gegaan en een nat pak in de Hofpleinfontein hebben gehaald.”
Na de scheiding van zijn ouders woonde Gary in Maassluis bij zijn moeder Petra van Langeveld, met wie zijn laatste reis door een Buk-raket abrupt eindigde boven Oost-Oekraïne. Maar hij was wekelijks bij zijn vader in Rotterdam. ,, Gary was een makkelijke gozer. Sociaal en geliefd. Gewoon een knul die iedereen aardig vond”.
De een-na-laatste avond voor vertrek sliep Gary in Rotterdam. Ze gingen uit eten bij Ketelbinkie. Op de ochtend van vertrek appten ze nog. Gary klaagde over zijn plek in het vliegtuig: voor een blinde wand zonder televisiescherm. Tijdens het taxiën stuurde hij de wereldberoemde laatste selfie samen met zijn moeder. Iets na 12.00 uur volgde zijn laatste bericht. ‘Daar ga ik…’
,,De week ervoor had ik toevallig een app gedownload waarmee je vliegtuigen kunt volgen”, zegt Jan. ,,Ik zag opeens zijn vlucht niet meer op het scherm. Toen ik onderweg naar huis was, kwam het nieuws.” De wekelijkse routine is weg. De zaterdagse ritjes naar het voetbal. De dinsdag dat Gary meestal naar Rotterdam kwam. Samen naar Feyenoord kijken. Het oeverloze gelul over voetbal.
Gemoedsrust
Iedereen gaat door en dat wordt van ons ook verwacht. De impact is moeilijk te begrijpen
Louise
Elf keer stonden ze op vliegbasis Eindhoven toen kisten met stoffelijke resten terugkwamen. En elke keer dachten ze: hier zit Gary bij. Tot op de dag van vandaag is het verlossende telefoontje uitgebleven. Tekens weer kregen ze van familierechercheurs te horen dat van Gary niets gevonden was. ,,Op een gegeven moment zei ik: ‘Kun je niet gewoon tegen me liegen en zeggen dat hij geïdentificeerd is? Voor mijn eigen gemoedsrust’.”
Ze kregen wel een paar spullen van Gary terug. Zijn rugzak en instapkaart en de brief waarmee Jan toestemming gaf dat Gary met zijn ex naar het buitenland mocht reizen. Op het kerkhof ligt symbolisch een kist voor Gary begraven naast zijn moeder. Door familie en vrienden gevuld met dierbare herinneringen en spullen. Jan en Louise hebben zijn rugzak in de kist gedaan, met een brief waarin ze uiting geven aan hun verdriet, mooie herinneringen en onvoorwaardelijke liefde.
Jan voelt nog veel boosheid en machteloosheid. Zeker vorig jaar had hij er last van. Hij was gesloten, had fysieke problemen. Wat is er met Gary gebeurd? Waarom is zijn moeder wel geïdentificeerd? Heeft hij geleden? ,,Er kwamen allerlei vragen in me op. Vragen waar ik geen antwoord op krijg. Misschien leeft hij nog? Dat soort idiote gedachten spoken door je hoofd. Daar werd ik gek van. Het is zo ongrijpbaar.”
Spagaat
,,We leven voortdurend in een spagaat. Je mag niet meer lachen, omdat je kind dood is. Je wil dingen doen, maar dat kan nog niet. Bij alles wat je doet, is de glans eraf. We worden gedwongen om het te accepteren.”
In de woonkamer staat slechts één foto van Gary. Geen kaarsjes, geen altaartje. ,,We hebben nog drie kinderen en twee kleinkinderen. Voor hen moet het ook leuk blijven om hier te komen, anders zitten we straks nog alleen met z’n tweetjes op de bank. Het is vreselijk wat er is gebeurd, maar we moeten ook door. Dat gevoel leeft sterk.”
De laatste tijd komt de energie weer langzaam terug. Het balkon wordt eindelijk opgeknapt. Ze zijn met het hele gezin op vakantie naar Curaçao geweest, ter herinnering aan Gary. ,,De tijd heeft stilgestaan, maar nu komt de spontaniteit die we voor de ramp hadden, terug. Samen uit eten, leuke dingen doen. We horen de vogeltjes weer fluiten.”
G
Jan laat zijn linkerarm zien. Daarop prijkt een tatoeage die iedereen in het gezin heeft laten zetten. In één simpel symbool zijn vijf elementen verenigd: De ‘g’ van Gary, de ‘s’ van Slok, zijn geboortejaar ’98’, een hart en het infinity-teken (oneindigheid). Jan: ,,Gary is er altijd Ik zie hem nog steeds hier in huis.
Op het bed waar hij sliep, de bank waar hij altijd lag. Het is fantastisch dat er een bos is. Ik weet alleen niet of ik ernaartoe zou gaan. Ik ga ook nooit naar de begraafplaats. Ik heb niet zoveel met een boom of een gedenksteen. Ik hou het liever klein, bij mezelf. Gary zit in mijn hart.”
Er is nog één ding dat Jan wél zou willen. Naar de rampplek in Oekraïne gaan. ,,Dat voelt voor mij als de plek waar Gary is.”
OmroepWest 14.07.2017 Het is maandag precies drie jaar geleden dat vlucht MH17 boven het oosten van Oekraïne uit de lucht werd geschoten. Voor veel nabestaanden voelt het alsof het gisteren gebeurde. Zo ook voor Hans de Borst uit Monster. Hij verloor zijn 17-jarige dochter Elsemiek. ‘Mijn leven is totaal anders sinds de ramp. Ik denk nog elke seconde van de dag aan haar.’
Hans de Borst ziet erg op tegen de herdenking aankomende maandag, maar tegelijkertijd kijkt hij er ook naar uit. ‘Ik zit in de organisatie van de herdenking. Daar heb ik heel veel werk aan en dat is een uitlaatklep. Het helpt bij de rouwverwerking en het voelt goed om voor Elsemiek te doen.’
‘Je blijft elke dag met de ramp bezig, zo lopen er nog onderzoeken en weet ik dat het heel lastig zal worden om een berechting voor elkaar te krijgen. De gedachten aan haar hoef ik niet levendig te houden, want ik denk altijd aan mijn dochter. Daar heb ik geen herdenking of foto’s bij nodig, maar het is ook heel fijn om samen te kunnen zijn en een mooie herdenking te houden’, aldus Hans.
Nabestaanden uit Australië
Hans organiseert het voorlezen van de namen tijdens de herdenking. ‘Het wordt een hele mooie bijeenkomst met het voorlezen van alle namen, met wat sprekers, muziek van de luchtmachtkapel en er komen ook 40 nabestaanden uit Australië over.’
Bij de ramp met de MH17 op 17 juli 2014 kwamen in 298 mensen om het leven. Daarvan hadden 193 mensen de Nederlandse nationaliteit.
Telegraaf 11.07.2017 De Raad van State bespreekt dinsdag of minister Stef Blok (Veiligheid en Justitie) alsnog documenten openbaar moet maken die betrekking hebben op de afwikkeling van de vliegramp met vlucht MH17.
De hoogste bestuursrechter belegt een zitting om te beoordelen of NOS, RTL en de Volkskrant inzage krijgen in stukken van de crisiscomités van ministers en van ambtenaren.
De media verzochten eerder met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) om openbaarmaking van onder meer verslagen van de ministerraad van juli en augustus 2014 over de ramp in Oekraïne. Die inzage is terecht geweigerd, oordeelde de rechtbank Midden-Nederland in 2016. Die geven te veel inzicht in wat is besproken over de afhandeling van de MH17-ramp.
Beroep
Een deel van de opgevraagde 255 documenten zijn wel geheel of gedeeltelijk vrijgegeven op last van de rechtbank, een ander deel niet. Volgens de minister staan privacy-argumenten of het belang van Nederlandse betrekkingen met andere landen of internationale organisaties openbaarmaking in de weg.
Begin dit jaar oordeelde de rechter echter dat de minister per onderdeel van elk document had moeten motiveren of die al dan niet openbaar had mogen worden. De rechtbank droeg de minister op om de verslagen van Ministeriële Commissie Crisisbeheersing alsnog openbaar te maken. De bewindsman was het daar niet mee eens en ging in beroep bij de Raad van State.
Ook de betrokken media gingen in beroep. Zij willen weten of het wel nodig is om in deze gevallen steeds op Wob-procedures terug te vallen omdat het mogelijk op gespannen voet staat met het recht op overheidsinformatie in een democratische samenleving. Dat recht is vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Moet minister Blok MH17-documenten alsnog openbaar maken?
AD 11.07.2017 De Raad van State buigt zich vandaag over de vraag of demissionair minister Stef Blok van Veiligheid en Justitie alsnog documenten openbaar moet maken die betrekking hebben op de afwikkeling van de vliegramp met vlucht MH17.
De rechter beoordeelt of NOS, RTL en de Volkskrant inzage krijgen in stukken van de crisiscomités van ministers en van ambtenaren, waaronder verslagen van de ministerraad van juli en augustus 2014. De mediabedrijven willen met die informatie het kabinetsbeleid na de ramp reconstrueren.
Met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) probeerden de redacties de stukken openbaar te krijgen, maar dat werd geweigerd. Terecht, oordeelde de rechter Midden-Nederland eerder, omdat de stukken teveel inzicht geven in wat er precies is besproken rond de afhandeling van de vliegramp, waarbij alle 298 inzittenden om het leven kwamen. Onder hen waren 196 Nederlanders.
De minister heeft een deel van de 255 opgevraagde documenten verstrekt, maar ook een deel geweigerd. Volgens Blok staan privacy-argumenten of het belang van Nederlandse betrekkingen met andere landen of internationale organisaties openbaarmaking in de weg.
Hoger beroep
De rechter besloot begin dit jaar dat Blok per onderdeel van elk document had moeten motiveren of die al dan niet openbaar had mogen worden gemaakt. De minister werd verplicht de verslagen van de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing alsnog openbaar te maken, waartegen Blok in beroep ging bij de Raad van State.
Ook de betrokken media gingen in beroep. Zij willen weten of het wel nodig is om in deze gevallen steeds op Wob-procedures terug te vallen omdat het mogelijk op gespannen voet staat met het recht op overheidsinformatie in een democratische samenleving. Dat recht is vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
NU 08.07.2017 Nederland gaat Rusland bijpraten over de stand van zaken rond MH17. Dat heeft premier Mark Rutte vrijdagavond afgesproken met de Russische president Vladimir Poetin, zo maakte hij zaterdag na de G20-top in Hamburg bekend.
”Onze ambassadeur in Moskou zal Poetins adviseurs bijpraten”, zei Rutte, die geen geplande ontmoeting met de Russische leider had.
”Hij zat achter mij bij het concert dat we allemaal bijwoonden in de Elbphilharmonie. Na afloop heb ik gevraagd of we even konden praten.” De premier wilde verder niets zeggen over het gesprek of Poetins reactie.
Bij de ramp met vlucht MH17 in juli 2014 boven Oost-Oekraïne kwamen 298 mensen om het leven. De Onderzoeksraad voor Veiligheid concludeerde dat het vliegtuig op tien kilometer hoogte werd neergehaald door een raket van het type Buk. Op dat moment was in de regio een pro-Russische opstand gaande.
Vrijdag ondertekenden Nederland en Oekraïne in Den Haag het verdrag waardoor het proces over het neerhalen van vlucht MH17 in Nederland kan plaatsvinden. De mensen aan boord kwamen uit zeventien landen.
Telegraaf 08.07.2017 Nederland gaat Rusland bijpraten over de stand van zaken rond MH17. Dat heeft premier Mark Rutte vrijdagavond afgesproken met de Russische president Vladimir Poetin, zo maakte hij zaterdag na de G20-top in Hamburg bekend.
„Onze ambassadeur in Moskou zal Poetins adviseurs bijpraten”, zei Rutte, die geen geplande ontmoeting met de Russische leider had. „Hij zat achter mij bij het concert dat we allemaal bijwoonden in de Elbphilharmonie. Na afloop heb ik gevraagd of we even konden praten.” De premier wilde verder niets zeggen over het gesprek of Poetins reactie.
Bij de ramp met vlucht MH17 in juli 2014 boven Oost-Oekraïne kwamen 298 mensen om het leven. De Onderzoeksraad voor Veiligheid concludeerde dat het vliegtuig op 10 kilometer hoogte werd neergehaald door een raket van het type Boek. Op dat moment was in de regio een pro-Russische opstand gaande.
Vrijdag ondertekenden Nederland en Oekraïne in Den Haag het verdrag waardoor het proces over het neerhalen van vlucht MH17 in Nederland kan plaatsvinden. De mensen aan boord kwamen uit zeventien landen.
AD 08.07.2017 Nederland gaat Rusland bijpraten over de stand van zaken rond MH17. Dat heeft premier Mark Rutte afgesproken met de Russische president Vladimir Poetin, zo maakte hij vandaag na de G20-top in Hamburg bekend.
,,Onze ambassadeur in Moskou zal Poetins adviseurs bijpraten”, zei Rutte, die geen geplande ontmoeting met de Russische leider had. ,,Hij zat achter mij bij het concert dat we allemaal bijwoonden in de Elbphilharmonie. Na afloop heb ik gevraagd of we even konden praten.” De premier wilde verder niets zeggen over het gesprek of Poetins reactie.
Raket
Bij de ramp met vlucht MH17 in juli 2014 boven Oost-Oekraïne kwamen 298 mensen om het leven. De Onderzoeksraad voor Veiligheid concludeerde dat het vliegtuig op 10 kilometer hoogte werd neergehaald door een raket van het type Boek. Op dat moment was in de regio een pro-Russische opstand gaande.
Vrijdag ondertekenden Nederland en Oekraïne in Den Haag het verdrag waardoor het proces over het neerhalen van vlucht MH17 in Nederland kan plaatsvinden. De mensen aan boord kwamen uit zeventien landen.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel heeft na afloop van de G20-top laten weten dat de landen verder gaan met de uitvoering van het klimaatakkoord van Parijs, ondanks dat de Verenigde Staten zich terugtrekken. Ze vindt het jammer dat het niet lukte om de Amerikanen over te halen. Frankrijk zal 12 december gastheer zijn voor een topconferentie over de voortgang van het klimaatverdrag, zo maakte de Franse president Emmanuel Macron nog bekend.
De G20-top ging gepaard met veel ongeregeldheden. Relschoppers richtten in de nacht van gisteren op vandaag een slagveld aan in Hamburg. Winkels werden geplunderd en volledig overhoop gehaald en barricades in brand gestoken. Merkel beloofde de slachtoffers van de rellen een schadevergoeding.
Telegraaf 07.07.2017 Nederland en Oekraïne hebben vrijdag het verdrag ondertekend waardoor het proces over het neerhalen van vlucht MH17 in Nederland kan plaatsvinden. Omdat Oekraïne geen eigen onderdanen uitlevert, wordt in het verdrag ook geregeld dat eventuele Oekraïense daders dan in eigen land hun straf zullen uitzitten.
Minister Stef Blok (Veiligheid en Justitie) tekende het verdrag samen met zijn Oekraïense ambtgenoot Pavlo Petrenko. Het zal echter nog wel een tijd duren voordat er verdachten voor de rechtbank staan.
Bij de ramp met vlucht MH17 in juli 2014 kwamen 298 mensen om het leven. De mensen aan boord kwamen uit zeventien landen.
Telegraaf 07.07.2017 De Amerikaanse regering heeft vrijdag laten weten blij te zijn dat verdachten van het neerschieten van vlucht MH17 in Nederland worden berecht. De VS hebben er alle vertrouwen in dat de Nederlandse justitie tot een rechtvaardig en onpartijdig oordeel kan komen.
Washington blijft volgens de verklaring van het ministerie van Buitenlandse Zaken meewerken aan het internationale onderzoek naar naar het neerhalen van het toestel, het Joint Investigation Team.
Een Maleisische Boeing 777 werd 17 juli 2014 boven het oosten van Oekraïne neergehaald. Het toestel was met 298 mensen aan boord opgestegen in Amsterdam. Allen kwamen om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
AD 06.07.2017 De Zwolse kunstenaar Ronald Westerhuis is de ontwerper van het meest beladen kunstwerk dat sinds lange tijd in Nederland is gemaakt: het Nationaal Monument voor de ramp met de MH17. Hij zal er, zegt hij, met dubbele gevoelens staan.
,,Normaal gesproken kijk je uit naar de onthulling van een beeld, nu hoop ik vooral dat het snel voorbij zal zijn. Minister Koenders vroeg me een tijd geleden of ik wel vaker dit soort beelden maak. ‘Nee’, heb ik hem gezegd, ‘laten we hopen van niet’.”
Moeilijkste opdracht
Het ontwerpen van een monument is met niets te vergelijken, aldus Ronald Westerhuis, kunstenaar.
17 juli: het is een datum die al heel lang met grote letters in zijn overvolle agenda staat. Ronald Westerhuis, twintig jaar geleden nog volledig onbekend in de Nederlandse kunstwereld, is er dan samen met een groot aantal nabestaanden getuige van hoe koning Willem Alexander de opening verricht van het door hem ontworpen Nationaal Monument voor de slachtoffers van de vliegramp met de MH17.
,,Het klinkt misschien als een cliché, maar het is de moeilijkste opdracht die ik ooit heb gedaan. Het ontwerpen van een monument is met niets te vergelijken. Doorgaans heb ik één opdrachtgever, hier honderden, misschien wel duizenden. Eigenlijk iedereen die met deze verschrikkelijke ramp te maken heeft gehad, kijkt over je schouder mee.”
Roest
De sleutel vond hij door voor het eerst in zijn nu zeventien jaar omspannende loopbaan af te wijken van het altijd glanzende roestvrij staal. ,,Ik zat volledig vast en wilde er eigenlijk mee kappen. Totdat ik op het terrein bij mijn atelier een roestige oude plaat zag liggen. Staal dat verweert, is een prachtige metafoor voor vergankelijkheid, en verdriet.”
Westerhuis ontwierp een 25 meter brede wand van cortenstaal met daarvóór een groot oog van roestvrij staal. Drie grote monumenten vormden zijn inspiratiebron. ,,Het ceremoniële van het monument op de Dam in Amsterdam, de abstractie van het Holocaust Memorial in Berlijn en de herkenning in het Viëtnam-monument in Washington: dat waren voor mijzelf de voorwaarden, waaraan dit beeld moest voldoen.”
Zijn ontwerp overleefde alle selecties. Het werd gekozen uit 50 inzendingen en kreeg tijdens een presentatie voor de nabestaanden met afstand de meeste stemmen. ,,Een van de afvallers was nota bene iemand die zelf vier familieleden verloren had. Uitgerekend hij werd namens de nabestaanden de begeleider van het project tijdens het maakproces. ‘Ik had het beste ontwerp’, zei hij bij de eerste ontmoeting, ‘maar nu omarm ik dat van jou’. Het is het mooiste compliment dat ik heb gekregen.”
Amper twee weken is het beeld weg uit zijn atelier. Waar de grote wand werd gemaakt bij een bedrijf in Maasbracht, werkte hijzelf met de acht medewerkers in zijn atelier aan het andere deel: het oog. De namen van alle 298 slachtoffers staan erin gegraveerd. ,,Een megaklus, terwijl we toch gewend zijn om grote objecten te maken.”
Straks, na de onthulling, ziet het er vanuit de lucht uit als een oog dat naar de hemel staart. ,,Of je nu gelooft in een hiernamaals of niet: connectie tussen levenden en doden blijft altijd de basis van de herinnering.”
VK 05.07.2017 Om nationale vervolging onder Nederlands recht van MH17-verdachten mogelijk te maken, draagt Oekraïne zijn rechtsmacht over aan Nederland. Vrijdag tekenen de twee landen hiertoe een onderling verdrag. Ook eventuele verdachten met de Oekraïense nationaliteit kunnen door Nederland op afstand worden vervolgd.
Afspraken tussen de twee landen zijn noodzakelijk omdat de uit de lucht geschoten vlucht van Malaysia Airlines op het grondgebied van Oekraïne neerkwam. De Tweede Kamer reageert in meerderheid positief op deze oplossing. Daarmee reikt de toekomstige rechtszaak in Nederland niet alleen over de 196 Nederlandse doden, maar over alle 298 slachtoffers. Dit was vooral belangrijk voor Maleisië en Australië, met respectievelijk 43 en 27 overledenen. In totaal zaten 17 nationaliteiten in het vliegtuig.
Het internationale opsporingsteam (JIT) bestaat sinds de ramp op 17 juli 2014 uit de vijf meest betrokken landen: Nederland, Oekraïne, Maleisië, Australië en België. Dat team blijft in stand zolang de rechtszaak loopt. De vier andere landen leveren bovendien financiële bijdragen en juridische expertise voor de aanklagers. Deze toezeggingen worden vastgelegd in Memoranda of Understanding, waardoor het proces internationaal is ingebed.
Volgens de ministers Stef Blok (Veiligheid en Justitie, VVD) en Bert Koenders (Buitenlandse Zaken, PvdA) is de variant van een rechtszaak in Nederland de best overgebleven optie om momentum te houden in het MH17-dossier. In juli 2015 viel de mogelijkheid van een speciaal VN-tribunaal af, door een veto van Rusland in de Veiligheidsraad. Nu is na rijp beraad ook de mogelijkheid van een speciaal op te richten internationaal tribunaal doorgestreept.
Blok: ‘We hebben alle argumenten geïnventariseerd en de nadelen van een speciaal tribunaal wogen zwaarder dan de voordelen. Voor een MH17-tribunaal zou een hele procedure moeten worden doorlopen, onder meer met het schrijven van speciale rechtsregels en het optuigen van een rechtbank. Dit terwijl Nederland een robuust rechtssysteem heeft. We hebben alles onderzocht en overlegd met de andere JIT-landen. Deze beslissing is unaniem genomen.’
Eerder lieten rechtsgeleerden zich sceptisch uit over de mogelijkheid van een Nederlandse vervolging en berechting. De Nederlandse neutraliteit kan door verdachten ter discussie worden gesteld, omdat het ‘slachtofferland’ is, zoals hoogleraar Geert-Jan Knoops dat woensdag in de Volkskrant verwoordde. Volgens Koenders is dat bezwaar ondervangen door de gegarandeerde internationale context waarin het proces plaatsvindt.
Een proces is het sluitstuk van de drie beloften die minister-president Mark Rutte in de dagen na de ramp deed: het repatriëren van de slachtoffers, een onderzoek naar de toedracht, en vervolging en berechting van de daders. Rutte zei woensdag op Facebook dat genoegdoening voor de nabestaanden de allerhoogste prioriteit voor de Nederlandse regering is en blijft.
Of de rechtszaak daadwerkelijk zal leiden tot daders achter de tralies, blijft voorlopig onduidelijk. Zeker voor Russische verdachten geldt dat zij waarschijnlijk alleen bij verstek, dus in hun afwezigheid, kunnen worden veroordeeld. De Russische grondwet staat niet toe dat onderdanen worden uitgeleverd – tenzij ze niet op Russisch grondgebied verblijven.
Oekraïne heeft eenzelfde bepaling in de grondwet, maar het bilaterale verdrag met Nederland biedt wel een tussenoplossing. Verdachten met een Oekraïens paspoort kunnen via een videoverbinding met een rechtbank in Oekraïne worden gehoord. Mochten zij worden veroordeeld, dan belooft Oekraïne de door de Nederlandse rechter opgelegde gevangenisstraf in eigen land ten uitvoer te brengen.
Vorig jaar september nog zei hoofdofficier Fred Westerbeke, verantwoordelijk voor het strafrechtelijk onderzoek, een besluit over de wijze van vervolging ‘in deze fase onverstandig’ te vinden. Maar volgens de beide bewindslieden heeft het JIT ‘de regering onlangs laten weten’ inmiddels wel behoefte te hebben aan duidelijkheid over de wijze van vervolging en berechting. ‘Er zijn vorderingen gemaakt’, zei Blok.
Of dat betekent dat dagvaardingen aanstaande zijn, kon of wilde Blok niet zeggen. ‘Het JIT kan niet voorspellen wanneer het bewijs rond is.’ Algemeen wordt aangenomen dat het proces sowieso een kwestie van jaren is.
Telegraaf 05.07.2017 De meeste nabestaanden van MH17 zijn blij met het besluit van het internationale opsporingsteam JIT om de daders in Nederland te berechten.
„Wij willen alleen maar dat de schuldigen van de massamoord worden geïdentificeerd, berecht en gestraft. Als dat niet mogelijk is in een tribunaal, is het onafhankelijke Nederlandse rechtsysteem de beste oplossing”, zegt voorzitter Evert van
AD 05.07.2017 Het kabinet tekent vrijdag een verdrag met Oekraïne om de strafvervolging van de verdachten van de MH17-ramp in Nederland te regelen. Met de regeling kan vervolging namens alle 298 inzittenden van het vliegtuig plaatsvinden, en niet alleen namens de 196 Nederlandse slachtoffers. Premier Rutte en de nabestaanden reageren verheugd.
MH17 heeft laten zien hoe een gedeeld noodlot kan leiden tot hechte internationale samenwerking en vastberadenheid om recht te doen, aldus Bert Koenders.
Dat schrijven minister Blok van Veiligheid en Justitie en minister Koenders van Buitenlandse zaken vandaag aan de Tweede Kamer. In het verdrag is ook de mogelijkheid om verdachten te horen via een videoverbinding geregeld en de overdracht van het uitvoeren van mogelijke gevangenisstraffen. Het verdrag zal na ondertekening direct aan de Kamer worden voorgelegd voor behandeling.
Daarnaast tekenen alle landen die samenwerken in het Joint Investigation Team (JIT) – Australië, België, Maleisië, Oekraïne en Nederland – waarschijnlijk dit jaar nog een zogeheten Memoranda of Understanding, waarin zij zich zowel politiek als financieel verbinding aan de vervolging van de daders.
Op 17 juli aanstaande is het drie jaar geleden dat het vliegtuig van Malaysia Airlines werd neergehaald boven Oost-Oekraïne. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven. Onder hen 196 Nederlanders.
Blok en Koenders bevestigingen in de brief dat de vervolging van de MH17-daders in Nederland kan plaatsvinden en spreken van een belangrijke stap in de berechting van de daders. ‘Alle JIT-landen hebben aangegeven volledig vertrouwen te hebben in het Nederlandse rechtssysteem. (…) Het Nederlandse rechtssysteem heeft internationaal een uitstekende reputatie. Berechting kan hier plaatsvinden binnen bestaande en beproefde kaders. Bovendien is de positie van nabestaanden in Nederland goed geregeld binnen het proces’, schrijven de bewindslieden.
Nationale vervolging in een van de JIT-landen was een van de twee overgebleven opties die nog mogelijk waren nadat Rusland een veto had uitgesproken over de oprichting van een VN-tribunaal.
Den Haag
De daders komen mogelijk voor de rechtbank in Den Haag te staan, en niet voor het internationaal strafhof. De rechtbank in Den Haag is bevoegd om te oordelen in internationale zaken. Volgens De Volkskrant is het voordeel van deze keuze dat het proces snel kan beginnen nadat het strafrechtelijk onderzoek is afgerond.
De kans dat er op korte termijn verdachten voor de rechter komen blijft echter klein. Hoewel er een groep betrokkenen in beeld is, zijn er nog geen mensen in staat van beschuldiging gesteld. Daar komt nog bij dat het de verwachting is dat Rusland – maar ook Oekraïne – verdachten niet zullen uitleveren.
De JIT-landen presenteerden vorig jaar de eerste resultaten van het onderzoek. Hieruit bleek dat de Buk-raket waarmee de Boeing 777 van Malaysia Airlines boven Oost-Oekraïne werd neergehaald uit Rusland kwam. De raket werd afgevuurd in gebied dat in handen was van pro-Russische rebellen. De lanceerinstallatie is daarna weer teruggebracht naar Rusland.
Rutte is blij dat de vijf JIT-landen het eens konden worden over de MH17-berechting. “Dit is na het VN-tribunaal de beste optie.” 12:59 PM – 5 Jul 2017
Demissionair premier Rutte noemt het besluit een ‘volgende stap op weg naar het achterhalen van de waarheid, de berechting van verdachten en genoegdoening voor de nabestaanden’. ,,Dit blijft voor de Nederlandse regering de allerhoogste prioriteit houden”, laat hij via Facebook weten.
Volgens Rutte is het MH17-onderzoek een zaak van lange adem. ,,Maar stap voor stap worden vorderingen gemaakt en komen we in een fase dat helderheid nodig is over het juridisch kader waarbinnen vervolging kan plaatsvinden. Het is daarom goed dat de landen die betrokken zijn bij het internationaal strafrechtelijk onderzoek nu gezamenlijk hebben besloten dat vervolging en berechting van verdachten in Nederland zal gebeuren, ingebed in internationale samenwerking en steun.”
De nabestaanden zijn tevreden. ,,Het geeft een goed gevoel dat er iets gebeurt, dat de zaak niet op slot zit”, zegt Evert van Zijtveld, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17, die verder benadrukt dat er geen tijd verloren mag gaan. ,,De personen die vlucht MH17 hebben neergehaald moeten voor de rechter komen en worden berecht. Daar gaat het om. De uitkomst is voor ons het belangrijkste.”
Telegraaf 05.07.2017 ,Een volgende stap op weg naar het achterhalen van de waarheid, de berechting van verdachten en genoegdoening voor de nabestaanden. Dit blijft voor de Nederlandse regering de allerhoogste prioriteit houden.” Zo reageert premier Mark Rutte op Facebook op het besluit om de verdachten van het neerschieten van vlucht MH17 in Nederland te berechten.
Volgens Rutte is het strafrechtelijk onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17 een zaak van lange adem. ,,Maar stap voor stap worden vorderingen gemaakt en komen we in een fase dat helderheid nodig is over het juridisch kader waarbinnen vervolging kan plaatsvinden. Het is daarom goed dat de landen die betrokken zijn bij het internationaal strafrechtelijk onderzoek (Nederland, Oekraïne, Maleisië, Australië en België) nu gezamenlijk hebben besloten dat vervolging en berechting van verdachten in Nederland zal gebeuren, ingebed in internationale samenwerking en steun.”
Minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) wijst erop dat de samenwerking tussen de betrokken landen van groot belang is geweest in deze complexe zaak. ,,MH17 heeft laten zien hoe een gedeeld noodlot kan leiden tot hechte internationale samenwerking en vastberadenheid om recht te doen”.
De verdachten van het neerschieten van vlucht MH17 zullen door een rechtbank in Nederland en onder de Nederlandse wet worden berecht, liet het kabinet woensdag weten. ,,De Nederlandse rechters behoren tot de onafhankelijkste van de wereld en hebben veel ervaring met juridisch ingewikkelde internationale zaken”, aldus Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak.
Telegraaf 05.07.2017 De verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 komen in Nederland voor de rechter. Maar wie, wanneer en voor welke rechtbank, dat is nog onduidelijk.
Het kabinet maakte woensdag bekend dat de verdachten van het neerschieten van het vliegtuig van Malaysia Airlines boven Oost-Oekraïne, door een rechtbank in Nederland en onder de Nederlandse wet worden berecht. Hierbij kwamen 298 mensen om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
Het is nog niet duidelijk wanneer de rechtszaak gaat beginnen. Dat komt omdat het strafrechtelijk onderzoek van het Openbaar Ministerie (OM) nog niet is afgerond. Als dat klaar is, stelt het OM een dagvaarding op. Daarin staat wie er van welke strafbare feiten wordt verdacht. Met die dagvaarding begint de rechter-commissaris een vooronderzoek en krijgen de advocaten van de verdachten de mogelijkheid hun onderzoekswensen bekend te maken. Als dit onderzoek klaar is, kan de rechtszaak beginnen.
De behandeling van de rechtszaak kan overigens ook een zaak van lange adem zijn. Het aantal verdachten dat gehoord moet worden, de aard van de verdenking en de wensen van de verdediging zijn allemaal zaken die veel tijd in beslag kunnen nemen.
Buk-raket
Vorig jaar werd bekend dat de Buk-raket waarmee de Boeing 777 in juli 2014 werd neergehaald, uit Rusland kwam. De raket werd afgevuurd in gebied dat in handen was van pro-Russische rebellen. Omdat zowel Rusland als Oekraïne geen verdachten aan andere landen uitleveren, kan het zijn dat het verdachtenbankje leeg blijft. Maar dat wil niet zeggen dat er geen veroordeling komt. Als een verdachte niet verschijnt en zich niet laat vertegenwoordigen door een advocaat, kan de rechter toch de zaak behandelen en iemand bij verstek veroordelen. De straf moet dan ook in principe in een Nederlandse gevangenis worden uitgezeten.
Nabestaanden hebben volgens de Nederlandse wet spreekrecht tijdens de strafzaak. Zij mogen vertellen over de gevolgen en wat het voor hen betekende. De Stichting Vliegramp MH17, die nabestaanden van de rampvlucht vertegenwoordigt, is mede daarom verheugd dat de strafzaak onder de Nederlandse wet behandeld wordt. „En het is fijn dat het in een Nederlandse rechtbank wordt gehouden en niet bijvoorbeeld in Maleisië”, aldus voorzitter Evert van Zijtveld.
De nabestaanden hopen dat er vaart wordt gezet achter de rechtszaak, maar zowel de regering als het Openbaar Ministerie en de Raad voor de rechtspraak benadrukken dat er nog helemaal niets te zeggen valt over het tijdspad.
RO 05.07.2017 De vervolging van verdachten voor het neerhalen van vlucht MH17 kan in Nederland plaatsvinden. Dat hebben de landen wiens opsporingsautoriteiten samenwerken in het Joint Investigation Team (JIT) – Australië, België, Maleisië, Oekraïne en Nederland – gezamenlijk besloten. Het strafrechtelijk onderzoek dat het JIT uitvoert, is nog in volle gang.
Het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) zal op het daartoe geschikte moment passende beslissingen over strafvervolging nemen. De nationale vervolging in Nederland wordt ingebed in hechte en blijvende internationale samenwerking en steun. De keuze voor het Nederlandse rechtssysteem is een belangrijke stap richting de berechting van verdachten van het neerhalen van vlucht MH17.
Dat schrijven minister Blok van Veiligheid en Justitie en minister Koenders van Buitenlandse Zaken vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. Na het veto van de Russische Federatie in de VN-Veiligheidsraad tegen een VN-tribunaal op 29 juli 2015 hebben de JIT-landen gekeken naar andere mogelijkheden voor vervolging en berechting. Vervolgens zijn twee opties nader juridisch uitgewerkt: een nieuw op te richten internationaal tribunaal of nationale vervolging in en door een van de JIT-landen.
Verdere stappen
Het OM heeft de regering onlangs laten weten dat vanuit het strafrechtelijk onderzoek van het JIT behoefte bestaat aan een besluit over de wijze van vervolging en berechting. Om verdere stappen te kunnen zetten in het strafrechtelijk onderzoek is helderheid nodig over het juridische kader waarin de vervolging zal plaatsvinden.
Het onderzoek naar de verantwoordelijken voor het neerhalen van vlucht MH17 is een zaak van lange adem en er wordt stap voor stap voortgang gemaakt. Er wordt uitgebreid onderzoek gedaan naar personen die verantwoordelijk kunnen worden gehouden. Het is van essentieel belang dat het JIT ook de volgende stappen in het onderzoek in alle onafhankelijkheid en zonder politieke bemoeienis kan doen om de kans op berechting te maximaliseren.
Alle JIT-landen hebben aangegeven volledig vertrouwen te hebben in het Nederlandse rechtssysteem. Het OM heeft een advies gegeven over de twee uitgewerkte vervolgingsopties. Op basis van dit totaalbeeld heeft het Nederlandse kabinet ook een voorkeur voor nationale vervolging in Nederland uitgesproken. Het Nederlandse rechtssysteem heeft internationaal een uitstekende reputatie. Berechting kan hier plaatsvinden binnen bestaande en beproefde kaders. Bovendien is de positie van nabestaanden in Nederland goed geregeld binnen het proces.
Internationale samenwerking
Nationale vervolging in Nederland vergt nog wel de nodige uitwerking. Zo is een verdrag met Oekraïne noodzakelijk om de overdracht van strafvervolging te regelen. Hierdoor kan vervolging van de daders ten behoeve van alle slachtoffers plaatsvinden en niet alleen de Nederlandse slachtoffers.
Dit verdrag wordt 7 juli ondertekend en zal zo spoedig mogelijk met de uitvoeringswetgeving ter behandeling aan de Tweede Kamer worden aangeboden. Verder wordt de nauwe samenwerking van de JIT-partners naar verwachting dit jaar bekrachtigd door de ondertekening van Memoranda of Understanding (MOU’s) met alle betrokken landen, waarin zij zich zowel politiek als financieel duurzaam verbinden aan de vervolging.
Elsevier 05.07.2017 De verdachten die vervolgd worden voor het neerhalen van het toestel MH17 boven oost-Oekraïne, zullen in Nederland worden berecht. Dat werd vandaag bekend gemaakt.
Het Joint Investigation Team (JIT), waarin Nederland, België, Australië, Maleisië en Oekraïne samenwerken om een strafrechtelijk onderzoek uit te voeren, hebben besloten dat de verdachten die de ramp op hun geweten hebben in Nederland berecht moeten worden. Dit zal moeten gebeuren onder Nederlands recht.
Veto Rusland
Eerder liet het kabinet al weten er rekening mee te houden dat de juridische gevolgen van de ramp in Nederland moeten worden afgewikkeld. Eerder werd de mogelijkheid voorgesteld om een VN-tribunaal in te stellen voor de vliegramp, maar die mogelijkheid werd door Rusland geveto0d.
Het passagierstoestel werd, op 17 juli 2014 uit de lucht geschoten met een BUK-raket. Daarbij kwamen alle 298 passagiers en bemanning om het leven. Op dit moment van het onderzoek naar de daders, zijn er wel verdachten in beeld, maar is nog niemand in staat van beschuldiging gesteld. Ook is de vraag of Rusland zal meewerken aan het strafrechtelijk onderzoek naar de verdachten.
BUK-raket
Bij het forensisch onderzoek zijn onderdelen van de BUK-raket gevonden: het gaat om een raket uit de 9M38-serie. De raket werd volgens de informatie van het Openbaar Ministerie afgevuurd uit een gebied dat gecontroleerd werd door pro-Russische rebellen.
Daarna is het raketsysteem weer teruggegaan naar Russisch grondgebied. Uit getuigenverklaringen en satellietgegevens blijkt dat de trailer vanuit Rusland in een konvooi naar de afvuurlocatie werd vervoerd.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
De aankomst van slachtoffers van de crash op vliegveld Eindhoven.Foto Marcel van Hoorn
NRC 05.07.2017 Een VN-tribunaal komt er door een Russisch veto niet. Een rechtszaak over MH17 vindt plaats in Nederland, aldus vijf getroffen landen.
Wanneer de strafzaak begint, is onbekend. Er zijn nog geen dagvaardingen. Het strafrechtelijk onderzoek naar de daders van het neerhalen van vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne, binnenkort bijna drie jaar geleden, is een „zaak van lange adem” en „in volle gang”, laat justitie weten. Maar als het zo ver komt, als op enig moment verdachten zijn geïdentificeerd en voor de rechter kunnen worden gebracht, dan zal dat in Nederland gebeuren.
Donderdag 17 juli 2014 crashte een Boeing 777 van Malaysia Airlines boven het oosten van Oekraïne. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder de passagiers waren 196 Nederlanders.
Het toestel werd geraakt door een Boek-raket die was afgevuurd vanaf gebied dat toen in handen was van pro-Russische separatisten. Daarvoor is „onomstotelijk bewijs”, stelde in 2016 het Joint Investigation Team (JIT) van getroffen landen: Australië, België, Maleisië, Oekraïne en, als voorzitter, Nederland. Het strafrechtelijk onderzoek loopt nog.
Woensdag maakte het kabinet bekend dat de vijf landen die samenwerken in het Joint Investigation Team (JIT) unaniem hebben besloten dat vervolging en berechting in Nederland plaatsvindt, „ingebed in een hechte en blijvende internationale samenwerking en steun”, schrijven de ministers Blok (Veiligheid en Justitie, VVD) en Koenders (Buitenlandse Zaken, PvdA) in een brief aan de Tweede Kamer. Een eerste optie, berechting door een tribunaal van de Verenigde Naties, werd onmogelijk door een veto van Rusland, twee jaar geleden, in de VN-Veiligheidsraad. Een andere optie, internationale berechting door een tribunaal, is nu ook van tafel.
De ‘Nederlandse’ variant heeft niet alleen de voorkeur van alle vijf JIT-landen, maar ook die van het Openbaar Ministerie. De vijf landen blijven intensief samenwerken – volgens het principe ‘één voor allen, allen voor één’ – bijvoorbeeld als vanuit andere landen „druk” wordt uitgeoefend tijdens vervolging en berechting. Er komt waarschijnlijk een internationale „klankbordgroep” die het Nederlandse Openbaar Ministerie bijstaat. Ook zullen buitenlandse nabestaanden het proces kunnen volgen, en krijgen ze spreekrecht zoals in Nederland gebruikelijk is.
Foto AFP/Dominique Faget
Het nieuws komt een dag nadat Australië, als laatste van de vijf JIT-landen, zijn voorkeur voor berechting in Nederland heeft kenbaar gemaakt. Ook wordt deze week een verdrag ondertekend met Oekraïne, waarin dat land het recht op vervolging en berechting van de daders op zijn grondgebied overdraagt aan Nederland. Daarbij is zeker dat vervolging en berechting in Nederland alle slachtoffers uit zeventien landen kan omvatten, ongeacht hun nationaliteit. In het verdrag wordt ook geregeld dat verdachten via een videoverbinding kunnen worden gehoord en dat, als het tot berechting en een uitspraak door Nederlandse rechters komt, een straf ook in Oekraïne kan worden uitgezeten.
Welke straf dat kan zijn, is onbekend. „Dat hangt natuurlijk helemaal af van de dagvaarding”, laat de Raad voor de rechtspraak weten. Eerder heeft onderzoeksleider Fred Westerbeke van het OM verklaard dat het om moord draait. „Maar hoe het neerhalen van MH17 zich vertaalt in een tenlastelegging, is nu nog niet te zeggen”, aldus een woordvoerder. De doodstraf kan het in elk geval niet worden, want alles verloopt volgens Nederland recht.
Over de uitlevering van verdachten is nog onduidelijkheid. „Of dat zal lukken, moet uiteraard worden afgewacht”, schrijft het kabinet. Oekraïne en Rusland leveren geen eigen ingezetenen uit. Een verdachte met de Russische nationaliteit die zich in Oekraïne bevindt, zou weer wél kunnen worden uitgeleverd. Dit alles is van belang, omdat de verdenking vooral uitgaat naar pro-Russische separatisten. Zij zouden op 17 juli 2014 de Boekraket hebben afgevuurd.
Welke rechtbank het proces behandelt, is nog niet bekend. De rechtszaak kan beginnen wanneer de verdachten zijn gedagvaard. Vervolgens begint de rechter-commissaris een vooronderzoek. Volgens de Raad voor de Rechtspraak staan Nederlandse rechters internationaal hoog aangeschreven en behoren ze „tot de onafhankelijkste ter wereld”. Ook hebben ze „veel ervaring met ingewikkelde rechtszaken” met internationale aspecten, zoals die over Srebrenica en de genocide in Rwanda, en zijn in Nederland internationale tribunalen gevestigd.
Minister Koenders laat weten dat de ramp met MH17 heeft laten zien „hoe een gedeeld noodlot kan leiden tot hechte internationale samenwerking en vastberadenheid om recht te doen”. Er was „sprake van veel desinformatie en pogingen om het onderzoek in diskrediet te brengen”, aldus Koenders, maar toch zijn „belangrijke resultaten geboekt” en kan het strafrechtelijk onderzoek „rekenen op vrijwel unanieme steun van de internationale gemeenschap”.
Rusland heeft officieel nog niet gereageerd op het besluit.
Hoogleraar Knoops: kabinet neemt risico
Geert-Jan Knoops.Foto Robin van Lonkhuijsen/ANP
Het kabinet neemt een „risico” met het besluit om in Nederland verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 te vervolgen en te berechten. „Hiermee doe je de deur voor Rusland dicht.” Dat zegt advocaat en hoogleraar Geert-Jan Knoops in reactie op het besluit dat de vijf samenwerkende landen hebben genomen.
Knoops wijst erop dat Rusland heeft laten weten wellicht niet uit te sluiten mee te werken aan eventuele berechting en vervolging, indien er een compleet strafrechtelijk dossier met sterke bewijzen ligt. „Dat dossier is er nu nog niet”, zegt Knoops. „Ik heb al eerder geadviseerd om pas een keuze voor berechting te maken als duidelijk is welk bewijs er ligt en welke verdachten in beeld zijn.
Er is nu gekozen voor een andere volgorde. Er is een rechtspolitieke keuze gemaakt, mede ingegeven door de wens dat nabestaanden in Nederland spreekrecht hebben. Mijn advies zou ook nu nog zijn: wacht.”
Door niet te wachten, lopen Nederland en de andere landen met slachtoffers de kans dat er straks recht wordt gesproken zonder dat er iemand in de beklaagdenbankjes staat. „Dan worden verdachten bij verstek veroordeeld. Maar er zullen wellicht andere landen die zeggen dat de rechtsgang van Nederland niet deugt.”
Knoops wil wel geloven dat het efficiënt is om gebruik te maken van bestaande Nederlandse rechtbanken. „Maar deze zaak is zó groot en zó belangrijk dat er toch meer tijd had moeten worden genomen. Het is van belang een zo groot mogelijke legitimiteit te bereiken.”
Nabestaanden MH17 blij met besluit
Nabestaanden van de Nederlandse slachtoffers van de vliegramp met MH17, bijna drie jaar geleden, zijn tevreden over het besluit om de vervolging en berechting van de daders in Nederland te laten plaatsvinden. „Het geeft een goed gevoel dat er een stap is gezet, en dat het niet nog jaren duurt en wij er niet meer zijn om een proces mee te maken”, zegt Evert van Zijtveld, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17.
„Wij wachten al zo lang. Wij vragen ons steeds weer af: hoe is het mogelijk dat het allemaal zo lang duurt? Het is goed dat er nu iets gebeurt. Er wordt weleens gesproken over geopolitiek en over relaties met andere landen. Welnu, dat mag in dit geval eigenlijk geen rol spelen, het recht moet zegevieren. Dat heeft niet te maken met genoegdoening. Mensen die in een oorlog mensen in koelen bloede vermoorden, die mogen daar niet mee wegkomen. Of opzet daarbij kan worden bewezen, is een tweede.”
Nabestaanden hebben de indruk dat een tribunaal onder de vlag van de Verenigde Naties de beste optie zou zijn geweest, bijvoorbeeld doordat verdachten wellicht dan gemakkelijker zouden kunnen worden uitgeleverd. Maar een berechting in Nederland heeft toch ook veel voordelen. Zo kunnen zij zich voegen in het strafproces. „We kunnen vermoedelijk een zekere vorm van genoegdoening eisen”, zegt nabestaande Piet Ploeg.
Er is sprake van een „ervaren rechtssysteem”. Bovendien zullen de nabestaanden, van wie veruit de meesten in Nederland wonen, het proces goed kunnen volgen. Ook van het spreekrecht zal zeker gebruik worden gemaakt. Evert van Zijtveld: „Het moet vreselijk zijn om in een rechtszaal de daders in de ogen te moeten kijken. Dat kan niet iedereen. Niet alle nabestaanden kunnen het opbrengen om alles weer op te rakelen. Maar andere nabestaanden willen dat wel.”
Wat de nabestaanden verder verheugt, is dat het besluit bewijst dat het kennelijk nut heeft om een proces te beginnen. „Wij zijn positief verrast over dit besluit”, zegt nabestaande Thomas Schansman, die spreekt namens een groep nabestaanden die een ‘werkgroep waarheidsvinding’ vormen. „Dit is een hoopgevend besluit, want kennelijk heeft justitie belangrijke vorderingen gemaakt in het onderzoek.” Ook hij is „blij” dat nabestaanden straks spreekrecht krijgen.
Een goede dag dus voor de nabestaanden? Piet Ploeg: „Het had al met al veel slechter gekund.”
Trouw 05.07.2017 Een toekomstig MH17-proces vindt in Nederland plaats. De landen die samenwerken bij het strafrechtelijk onderzoek – Australië, België, Maleisië, Oekraïne en Nederland – hebben dat besloten.
Volgens een brief van het kabinet is het Openbaar Ministerie als onderzoeksleider inmiddels zo ver gevorderd dat het moet weten waar en volgens welke regels berechting plaatsvindt.
Op een gegeven moment moeten er bijvoorbeeld dagvaardingen de deur uit. Uit eerdere getuigenoproepen valt op te maken dat het OM al ideeën heeft over wie er bijvoorbeeld achter het transport van de raket zat die vlucht MH17 neerhaalde.
Volgens het kabinet heeft een bestaande Nederlandse rechtbank de voorkeur boven een internationaal tribunaal dat de vervolgende landen samen zouden kunnen oprichten. Zo’n tribunaal heeft nog geen rechters, aanklagers of huisvesting. Bovendien zijn er dan onduidelijkheden over de regels van bewijsvoering of rechtshulp van andere landen. In het Nederlandse strafrecht is daar juist veel ervaring mee.
Veto
Een internationaal tribunaal met mandaat van de Verenigde Naties was al geen optie omdat Rusland daar in 2015 in de Veiligheidsraad zijn veto tegen uitsprak. Zo’n tribunaal met VN-mandaat had als voordeel dat landen verplicht zijn mee te werken en verdachten uit te leveren.
Bij een Nederlands strafproces kan het nog lastig worden verdachten daadwerkelijk voor de rechter te krijgen. Het kabinet schrijft dat zowel de Russische als de Oekraïense grondwet de uitlevering van eigen onderdanen verbiedt.
Oekraïne is wel bereid met Nederland een verdrag te sluiten om dat verbod enigszins te omzeilen. Eventuele Oekraïense verdachten kunnen via een videoverbinding verhoord worden, en zullen na een Nederlandse veroordeling hun straf in een Oekraïense gevangenis uitzitten.
Met Rusland staan zulke afspraken niet op de agenda. Rusland heeft eerder ook de conclusies van de Onderzoeksraad voor Veiligheid naar de toedracht van de vliegramp verworpen. Volgens de OVV is MH17 neergeschoten met een luchtafweerraket vanuit gebied in het oosten van Oekraïne dat destijds onder controle stond van aan Rusland verbonden strijdgroepen.
Nabestaanden van vlucht MH17 reageerden woensdag met tevredenheid. “Het geeft een goed gevoel dat er iets gebeurt, dat de zaak niet op slot zit”, zei Evert van Zijtveld, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17. Van Zijtveld hoopt ook dat er vaart gemaakt wordt. “Een decennialang proces zullen wij nooit accepteren.”
Bij de Libische aanslag op een vliegtuig boven het Schotse Lockerbie duurde het ruim twaalf jaar voordat de verdachten werden veroordeeld. Pas toen dictator Muammar Gaddafi toenadering tot het Westen zocht, wilde hij hen uitleveren.
Telegraaf 05.07.2017 De verdachten van het neerschieten van vlucht MH17 zullen door een rechtbank in Nederland en onder de Nederlandse wet worden berecht. De landen die samenwerken in het strafrechtelijk onderzoek naar de ramp hebben dat besloten. Dat heeft het kabinet woensdag bekendgemaakt.
In het strafrechtelijk onderzoek naar de ramp werkt Nederland in het Joint Investigation Team (JIT) samen met Maleisië, Oekraïne, Australië en België. Al deze landen hebben volgens de ministers Stef Blok (Veiligheid en Justitie) en Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) aangegeven ,,het volledige vertrouwen te hebben in het Nederlandse rechtssysteem”.
Er lagen nadat Rusland een veto had uitgesproken over een VN-tribunaal nog twee mogelijkheden op tafel: een nog op te richten internationaal tribunaal of nationale vervolging in een van die landen die samenwerken in het onderzoek.
Met Oekraïne zijn afspraken gemaakt om het proces in Nederland plaats te laten vinden. Een verdrag hierover wordt waarschijnlijk nog deze maand ondertekend. Nederland en Oekraïne regelen hierin onder meer de overdracht van de strafvervolging aan ons land, de mogelijkheid om verdachten te horen via een videoverbinding en de overdracht van het uitvoeren van mogelijke gevangenisstraffen.
Het Nederlandse Openbaar Ministerie had zijn voorkeur uitgesproken voor berechting in Nederland. Het strafrechtelijk onderzoek is inmiddels in een fase dat het voor het OM belangrijk was om duidelijkheid te krijgen over de berechting.
Nu de beslissing is genomen, betekent dit niet dat er op korte termijn verdachten voor de rechter zullen staan. Het strafrechtelijk onderzoek is nog in volle gang. Hoewel er een groep betrokkenen in beeld is, zijn er nog geen mensen in staat van beschuldiging gesteld. Daar komt nog bij dat het de verwachting is dat Rusland en Oekraïne verdachten niet zullen uitleveren, omdat hun grondwet dat verbiedt.
Het JIT presenteerde vorig jaar de eerste resultaten van het onderzoek. Hieruit bleek dat de Buk-raket waarmee de Boeing 777 van Malaysia Airlines boven Oost-Oekraïne werd neergehaald uit Rusland kwam. De raket werd afgevuurd in gebied dat in handen was van pro-Russische rebellen. De lanceerinstallatie is daarna weer teruggebracht naar Rusland.
VK 05.07.2017 De vijf meest betrokken landen hebben besloten de ramp met vlucht MH17 in Oekraïne strafrechtelijk onder te brengen bij de Nederlandse rechter. Het wordt een lang proces.
Verdachten van de MH17-ramp zullen voor een rechtbank in Nederland worden vervolgd. De rechters zullen bij het bepalen van de straf uitgaan van de Nederlandse wet.
Dit hebben de vijf landen die onderzoek doen naar de ramp samen besloten. Nederland voert het strafrechtelijk onderzoek naar het neerhalen van MH17 uit met Australië, België, Maleisië en Oekraïne in het zogenoemde Joint Investigation Team (JIT). Het besluit tot vervolging in Nederland is dinsdag rondgekomen.
Op 17 juli 2017 is het drie jaar geleden dat Malaysia Airlines-vlucht MH17 werd neergeschoten boven oorlogsgebied in Oost-Oekraïne. Alle 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, kwamen om.
Met de keuze voor een Nederlandse rechtbank komt een eind aan een lang diplomatiek steekspel over de wijze van berechting van de MH17-schuldigen. Eerder vroegen Nederlandse diplomaten vergeefs bij de Verenigde Naties om een speciaal VN-tribunaal om daders te berechten. Rusland blokkeerde dat voorstel in juli 2015.
De tweede serieuze optie om MH17-daders te berechten – via een tribunaal opgericht door de vijf onderzoekslanden samen – is de afgelopen maanden intensief onderzocht, maar eveneens gesneuveld. Bronnen rondom het kabinet meldden vorig jaar zomer al dat dit proces lastig verliep. Maleisië kent de doodstraf en Nederland niet. Ook de Oekraïense en Nederlandse rechtssystemen verschillen sterk van elkaar. Voor welke wet zou een rechter dan moeten kiezen bij het bepalen van een straf?
Het kabinet zei vanwege dit complexe juridische dilemma eind vorig jaar al dat het er nadrukkelijk rekening mee hield dat een Nederlandse rechter de verdachten zou gaan berechten. Dat besluit is nu ook genomen, samen met de andere JIT-landen.
Een mogelijke locatie is de rechtbank in Den Haag (niet te verwarren met het Internationaal Strafhof). Deze rechtbank is bevoegd om zich te buigen over internationale zaken. Het voordeel daarvan is dat het proces snel kan beginnen nadat het strafrechtelijk onderzoek is afgerond.
Maar het grote nadeel van een Nederlandse rechtbank met Nederlandse rechters is dat deze al gauw als partijdig zal worden bestempeld door Rusland en sommige andere landen, omdat Nederland bijna tweehonderd landgenoten verloor bij de vliegramp. Dat bemoeilijkt de kans op het uitleveren van eventuele verdachten.
‘Nederland kan door de buitenwereld toch als slachtofferland worden gezien. Om die reden is het de vraag of berechting in Nederland een goed idee is’, zegt advocaat Geert-Jan Knoops, hoogleraar politiek van het internationaal recht aan de Universiteit van Amsterdam.
Knoops heeft al in januari 2016 op verzoek van de Tweede Kamer geadviseerd om de keuze voor het type rechtbank pas te maken als het strafrechtelijk onderzoek is afgerond. ‘De kans op medewerking van Rusland is bijvoorbeeld minimaal als nu al gekozen wordt voor een Nederlandse rechter. Dat kan een probleem zijn als blijkt dat verdachten die nationaliteit hebben.’
Tjibbe Joustra, die als voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid onderzoek deed naar de oorzaak van de ramp: ‘Ik zie mensen niet gauw de gevangenis ingaan. Maar de waarheid komt denk ik wel boven tafel.’ Joustra, die jurist is, schat de kans op werkelijke uitvoering van straffen laag in, ongeacht de keuze voor een Nederlandse of internationale rechtbank. Waarschijnlijker is het dat de daders ‘bij verstek’ worden veroordeeld. Een leeg beklaagdenbankje dus, aldus Joustra.
Rusland heeft het tot nu toe uitgevoerde onderzoek naar de MH17-ramp in diskrediet willen brengen, omdat het vreest dat de westerse wereld erop uit is om de beschuldigende vinger richting Moskou te wijzen. Rusland bestrijdt ten stelligste dat vlucht MH17 is neergehaald door een Buk-raket vanuit een Oekraïens landbouwveld dat destijds in handen was van pro-Russische separatisten. Zowel de onafhankelijke Onderzoeksraad – in het Eindrapport van oktober 2015 – als het JIT – in een tussenrapportage vorig jaar september – heeft dat overtuigend vastgesteld.
De onpartijdigheid van Nederlandse rechters in het MH17-dossier kan problematisch zijn, omdat vlak na de ramp bleek dat vrijwel iedere Nederlander wel iemand zijdelings kende die aan boord was: een buurman, een collega of een vriend van een vriend. Het is niet gebruikelijk dat een rechter oordeelt in een zaak waarin hij een slachtoffer kent. De selectie van rechters van het MH17-proces dient dus uiterst zorgvuldig te gebeuren.
Volgens het JIT is de Nederlandse rechtbank nu de enige nog overgebleven serieuze mogelijkheid. Dit betekent niet dat de werkelijke berechting snel zal beginnen. Het strafrechtelijk onderzoek is nog in volle gang. Het JIT deed vorige week nog een oproep aan nieuwe getuigen om zich te melden.
Het team biedt ook de mogelijkheid van getuigenbescherming. Joustra: ‘Je moet bij dit proces eerder denken in termen van jaren, dan maanden.’ Premier Mark Rutte zei daags na de ramp op 17 juli 2014 al: ‘Dit zal een zaak worden van de lange adem.’
Waarom duurt het zo lang?
Hoewel er sinds vorig jaar zomer een groep van honderd betrokkenen in beeld is, is er nog niemand in staat van beschuldiging gesteld. Het JIT wil in één keer naar buiten komen met verdachten. Het strafrecht kent geen collectieve schuld, dus vaststellen welke militaire eenheid de raketinstallatie heeft bediend, is niet voldoende. De causaliteit van onderzoekscollectief Bellingcat, dat een reeks van twintig namen en rangen heeft genoemd, is voor een rechter onvoldoende. Ieders individuele verantwoordelijkheid moet worden vastgesteld.
‘De Onderzoeksraad ging niet op de schuldvraag in’, zegt voorzitter Tjibbe Joustra. ‘Dat doet het JIT wel, om zijn bevindingen vervolgens voor te leggen aan de rechter. Het gaat dus om een veel ingewikkelder detailniveau en daarom duurt het lang.’ Joustra heeft soms contact met hoofdofficier Fred Westerbeke van het Landelijk Parket, maar is niet bij het strafrechtelijk onderzoek betrokken.
Hij houdt wel in de gaten wat er met zijn eigen aanbevelingen gebeurt. De suggesties voor betere vluchtinformatie zijn inmiddels overgenomen.
Bekijk hier een tijdlijn van het onderzoek naar de MH17-ramp.
NU 05.07.2017 De vijf landen die het meest betrokken waren bij de ramp met vlucht MH17 in Oekraïne hebben dinsdag besloten dat het strafproces tegen de verdachten van de aanval voor een Nederlandse rechtbank zal worden gevoerd. Dat schrijft het kabinet in een Kamerbrief.
Wanneer het proces kan beginnen is nog niet bekend. Het strafrechtelijk onderzoek van het Joint Investigation Team (JIT), waarin Nederland, Australië, België, Maleisië en Oekraïne zijn verenigd, is nog in volle gang. Deskundigen merken ook op dat de rechtszaak jaren kan gaan duren.
Minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken stelt in een verklaring dat het onderzoek nog steeds in diskrediet wordt gebracht door “desinformatie”.
Internationale samenwerking
“Toch zijn er al belangrijke resultaten geboekt en kan het strafrechtelijk onderzoek rekenen op vrijwel unanieme steun van de internationale gemeenschap”, licht Koenders toe.
“We hebben het volledige vertrouwen dat we daarop kunnen blijven rekenen”, aldus de minister die spreekt namens het JIT. “Door het besluit om de vervolging van de daders in Nederland te laten plaatsvinden wordt de internationale samenwerking bij het JIT ook voortgezet.”
De nabestaanden van de rampvlucht MH17 zijn tevreden over het besluit. “Het geeft een goed gevoel dat er iets gebeurt, dat de zaak niet op slot zit”, zegt Evert van Zijtveld, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17.
“Maar het is nu wel belangrijk dat er geen tijd verloren gaat. Een decennialang proces, zullen wij nooit accepteren”, aldus Van Zijtveld namens de nabestaanden en slachtoffers.
Premier Mark Rutte waarschuwt echter wel dat het een zaak van de lange adem wordt. Rutte meldt op Facebook dat de Nederlandse regering het strafproces als hoogste prioriteit ziet. “Een volgende stap op weg naar het achterhalen van de waarheid, de berechting van verdachten en genoegdoening voor de nabestaanden. Dit blijft voor de Nederlandse regering de allerhoogste prioriteit houden.”
Van Zijtveld hoopt dat er schot komt in het onderzoek. “Wij willen het proces meemaken”, zegt de stichtingsvoorzitter. “De personen die vlucht MH17 hebben neergehaald moeten voor de rechter komen en worden berecht. Daar gaat het om. De uitkomst is voor ons het belangrijkste.”
Luchtdoelraket
Op 17 juli 2014 werd Malaysia Airlines-vlucht 17 boven Oost-Oekraïne neergeschoten met een luchtdoelraket. Alle 298 inzittenden van het toestel, onder wie 196 Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.
Uit onderzoeken van het JIT en de onafhankelijke Onderzoeksraad voor Veiligheid is overtuigend gebleken dat het projectiel een Russische Buk-raket was, die werd afgeschoten door pro-Russische separatisten.
Nederland verzocht de Verenigde Naties in 2015 een speciaal tribunaal in te stellen om de daders te berechten. Dat voorstel werd geblokkeerd door Rusland. Een tweede voorstel, een tribunaal van de JIT-leden, liep stuk op de verschillen tussen de betrokken landen. Maleisië voert bijvoorbeeld nog steeds de doodstraf uit en ook de Oekraïense en Nederlandse rechtssystemen kennen grote onderlinge verschillen.
Een mogelijke locatie voor de strafzaak is de rechtbank in Den Haag. Die is bevoegd zich te buigen over internationale kwesties, wat de start van het proces kan bespoedigen. Het bepalen van de strafmaat zal ook gebeuren volgens de Nederlandse wet.
Overzicht: Vliegramp MH17
Partijdigheid
Een mogelijk nadeel van een Nederlands proces is dat Rusland de onpartijdigheid van Nederlandse rechters in twijfel kan trekken, gezien het grote aantal Nederlandse slachtoffers. Het land heeft tot nu toe ontkend dat pro-Russische separatisten achter de aanval zaten en wijst met een beschuldigende vinger naar het Oekraïense leger. Dat kan de uitlevering van verdachten moeilijk maken, zeker als zij de Russische nationaliteit hebben.
Onderzoekers van het JIT gaan er vanuit dat hun onderzoek uiteindelijk leidt tot de berechting van de daders achter de vliegramp, maar is nog niet ver genoeg om concrete personen aan te wijzen. Daarvoor wordt de komende jaren nog meer bewijsmateriaal verzameld, aldus de onderzoekers. De verwachting is dat het rapport eind 2018 klaar zal zijn.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2b6b60cc-6468-11eb-b7eb-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5366ab3a-4137-11eb-80ac-02d2fb1aa1d7.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2020/04/web-2904binmh17.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c1d3da96-897e-11ea-8b02-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/02c5c5a2-6cf4-11ea-a51b-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/dd00972c-a8bb-11e9-8fa4-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0df5a68a-a7e3-11e9-81c2-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c08ff028-a73b-11e9-b5ae-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/aa964bdc-a71d-11e9-81c2-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/493767be-9830-11e9-b492-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/345fbaaa-95e0-11e9-bdd7-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d3f0daa8-9393-11e9-bdd7-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9ac8944e-9340-11e9-a222-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9c978352-9340-11e9-a222-02d1dbdc35d1.jpg)
Sergej Doebinski
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f9a06162-927e-11e9-a65a-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c45b2778-92a4-11e9-b461-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/99142322-92a3-11e9-98ed-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9ed39c14-92b4-11e9-a65a-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/42f2666e-9296-11e9-894e-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2eeae8ca-ba93-11e8-aa1f-adb37984b824.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6216a0a0-9296-11e9-982e-0255c322e81b.jpg)
JIT MH17
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d0476f04-928d-11e9-9975-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4652f512-928c-11e9-be56-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/dbc39b66-9263-11e9-a955-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7b38df1a-91c6-11e9-9c25-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/17591f10-8ecd-11e9-983a-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1822886e-8ecd-11e9-983a-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/10f597a2-8ed2-11e9-a042-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6a896294-8ed2-11e9-b6fa-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0605a874-5ead-11e8-8244-f798f07df4cb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ba52b79a-5a84-11e8-8ecc-e720cce0a344.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f734babe-3720-11e8-a93b-398c3afcd5d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3569219c-311f-11e8-b993-d92234a6d47a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/34263928-2f76-11e8-b9fc-379d8274af3a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b8742a6a-2b7e-11e8-a4dc-b5670ad5ec5b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b74cd16a-2222-11e8-b024-bd75565935e2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/41e420c8-1e48-11e8-9573-a357e7682cbd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d7793eb2-1c8f-11e8-9e35-ff74e6a397e0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e16b8bc0-1c7e-11e8-b024-bd75565935e2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d8d19644-1701-11e8-87c2-d18997cd4811.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9d3e13b2-16ea-11e8-ba2b-436f8f16a99c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f6e38050-0588-11e8-83f2-1f39c27e84db.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/741b54c2-f9f8-11e7-8935-156c04c3bfa4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/55d0dae4-fa18-11e7-8925-cb82fe2245c2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4ae1fafa-e76c-11e7-8e0e-99474e7a086a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5563a256-e7aa-11e7-96ae-03c1cf9d3128.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/641488e8-e1aa-11e7-a2be-bf83adf2cc13.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/64275bbc-e1aa-11e7-a2be-bf83adf2cc13.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f2f00028-dcc4-11e7-9188-eb92a10affcd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9f223edc-dbf4-11e7-bd1c-2d442a300f99.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4fd64f36-bd99-11e7-a2dc-27351365368e.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2017/07/web_0507binmh17.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2017/07/anp-48588279.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.