De aanpak van scheefwonen is al jaren een hoofdpijndossier. Mensen die te veel verdienen voor een sociale huurwoning kunnen niet uit hun huis worden gezet. Wel worden de laatste jaren steeds meer maatregelen genomen om scheefwoners strenger aan te pakken.
Zo gaf voormalig minister Stef Blok voor Wonen woningcorporaties in 2013 de ruimte om de huren voor hogere inkomens extra te verhogen. In 2018 mogen huurders die onder de inkomensgrens van 41.000 euro zitten niet meer dan 3,9 procent huurverhoging krijgen. Voor scheefwoners – boven de 41.000 euro – is dat 5,4 procent.
Vorig jaar bleek uit onderzoek in opdracht van ING dat deze huurverhoging geen of nauwelijks effect heeft bij het tegengaan van scheefwonen. Zelfs met de maximale huurverhoging is het voor veel huurders goedkoper om te blijven zitten dan door te stromen naar een duurdere huur- of koopwoning.
Huur nog verder omhoog
Het is de vier coalitiepartijen een doorn in het oog: mensen die in een sociale huurwoning blijven terwijl zij daar eigenlijk te veel voor verdienen. Vanmorgen kwamen ze met een plan om het scheefwonenmet een flinke huurverhoging aan te pakken.
Voor mensen die tot dan toe 500 euro per maand betalen zou dat dus een huurverhoging van ruim 200 euro per maand (ruim 40 procent) betekenen, meldde het AD vanmorgen.
Telegraaf 29.09.2018
Met die huurverhoging willen ze bereiken dat de scheefhuurders eerder naar de vrije sector of een koopwoning doorschuiven zodat de sociale huurwoningen vrij komen voor mensen voor wie ze bedoeld zijn.
De Woonbond kwam meteen met kritiek, en noemde het een slecht en ondoordacht plan dat huurders te hard treft. In een debat vanmiddag in de Kamer bleken ook oppositiepartijen kritisch, vooral omdat het volgens hen aan woonalternatieven ontbreekt.
Vrije sector
De coalitiepartijen hopen dat zogenoemde scheefwoners – huurders van een sociale huurwoning die meer dan 41.000 euro per jaar verdienen – door de maatregel eerder verkassen naar een huurwoning in de vrije sector of koopwoning. Landelijk wonen in 12 procent van de sociale huurwoningen scheefwoners.
Huur in één keer fiks omhoog
Kortom, in de praktijk betekent dat voor een stel dat nu 500 euro per maand betaalt, en gezamenlijk bijvoorbeeld 100.000 euro verdient, de huur in één jaar met ruim 40 procentomhoog zou kunnen naar 710 euro. ,,Nu wordt de huur met hele kleine stapjes verhoogd. Wij zeggen: die stap moet je in één keer maken”, zegt Ronnes.
Echter, het plan van de coalitiepartijen werkt dus ook de andere kant op: de huur moet versneld omláágkunnen als het gezinsinkomen daalt, bijvoorbeeld wanneer de kostwinner werkloos wordt. De coalitiepartijen vragen minister Ollongren van Binnenlandse Zaken om met de woningcorporaties en huurdersorganisaties afspraken te maken.
AD 28.09.2018
AD 28.09.2018
Oneerlijk
PvdA-Kamerlid Nijboer noemt het plan “een harde klap, midden in het gezicht van de middeninkomens”. Hij vindt het onbegrijpelijk en onfatsoenlijk om “niets te doen aan het woningtekort”, maar wel de huren in een aantal gevallen met 40 procent te verhogen.
Ook directeur Jansen van de Woonbond spreekt van een ondoordacht en slecht plan. Volgens hem is er sprake van de zoveelste greep in de achterzak van huurders in korte tijd.
Doorverhuur
De particuliere huursector is na een jarenlange krimp de afgelopen jaren sterk gegroeid. In toenemende mate worden woningen gekocht om ze vervolgens weer te gebruiken voor doorverhuur. Die praktijk, aangeduid met de Engelse term “buy-to-let“, is tussen 2006 en 2016 met 75 procent toegenomen.
Waarom blijven scheefwoners zitten in sociale huurwoning, ondanks huurverhogingen ????
Eén van de grote problemen op de Nederlandse woningmarkt is het gebrek aan betaalbare woningen op de vrije huurmarkt. Overheidsprikkels om ‘scheefwoners’ op de sociale huurmarkt richting de vrije markt te sturen, blijken niet te werken.
AD 06.12.2018
AD 06.12.2018
Telegraaf 06.12.2018
Dat concluderen economen van ING in een recent gepubliceerde analyse van de Nederlandse huurmarkt.
De Nederlandse overheid beïnvloedt de woningmarkt met twee grote subsidiestromen: huizenkopers profiteren van de hypotheekrenteaftrek; en mensen met lage inkomens profiteren van huursubsidie en de ruime beschikbaarheid van sociale huurwoningen, waar maximale huren begrensd zijn.
Gevolg van dit beleid is dat middeninkomens die geen overheidssteun krijgen, klem komen te zitten op de vrije huurmarkt. Daar is het aanbod beperkt en zijn huurprijzen relatief hoog.
Eén van de dingen die de overheid probeert, is doorstroming op de huurmarkt te stimuleren door scheefwoners – mensen met een sociale huurwoning die in de loop van de tijd meer zijn gaan verdienen – te belasten met inkomensafhankelijke huurverhogingen.
Hogere huren helpen niet tegen scheefwonen
ING heeft onderzoek gedaan naar het effect van die huurverhogingen, en het blijkt dat die nauwelijks invloed hebben op het verhuisgedrag van scheefwoners.
De economen van ING noemen vier redenen waarom scheefwoners zo weinig animo tonen om uit sociale huurwoningen te vertrekken, als ze meer gaan verdienen.
Verandering van inkomen heeft een veel kleinere invloed op verhuisgedrag dan zogenoemde ‘life events’, zoals het krijgen van kinderen of een baan in een andere stad.
Oudere scheefwoners verhuizen niet. In tegenstelling tot jonge scheefwoners die bijvoorbeeld door de komst van kinderen geprikkeld worden om een andere, grotere woning te zoeken, voelen scheefwonende 35-plussers veel minder prikkels om te verkassen.
Alternatieven zijn onaantrekkelijk: scheefwoners hebben in principe twee opties, een huis kopen of gaan huren op de vrije markt. Maar zeker in de Randstad waar de huizenmarkt erg krap is, zijn beide alternatieven problematisch. In het rapport concluderen de economen van ING over scheefwoners:“Ook de vrijehuursector is in deze gespannen markten vaak onbereikbaar. Huren beginnen daar meestal pas bij 1000 euro. Een corporatiehuurder die nu 700 euro aan huur betaalt, is pas na tien jaar (!) van maximale huurverhogingen (4% + inflatie) goedkoper uit wanneer hij verhuist naar zo’n woning”
“Voor een koopwoning komen zij vaak niet in aanmerking, omdat hun inkomen te laag is of omdat ze een flexibel arbeidscontract hebben”
Huurders sparen relatief weinig. Jonge huurders willen vaak graag een koopwoning hebben, maar deze groep heeft vaak weinig spaargeld. En dat is nodig om de aankoopkosten van een woningen mede te kunnen financieren.
Te weinig aanbod van huurwoningen op de vrije markt
Het lijkt er dus op of er aan andere knoppen gedraaid moet gaan worden, om echt verandering te brengen op de Nederlandse woningmarkt.
Eén van de belangrijkste opties daarbij is vergroting van het aanbod van woningen op de vrije huurmarkt. Want dat aandeel is relatief laag in Nederland, zo blijkt uit onderstaande grafiek.
AD 09.11.2018 Het kabinet gaat onderzoeken of mensen die te veel verdienen voor hun sociale huurhuis – met een inkomen vanaf twee keer modaal – een forse huurverhoging moeten krijgen. Daarmee wil de coalitie scheefwoners aanpakken.
Minister Kajsa Ollongren (D66, Binnenlandse Zaken) is ‘graag bereid’ een motie uit te voeren van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. In die motie vragen de partijen om te bezien of de huur van extreme scheefwoners snel omhoog kan, om hen zo te dwingen op zoek te gaan naar een koophuis of particulier huurhuis.
Nu is het nog zo dat scheefwoners – huurders die meer dan 41.000 euro per jaar verdienen – jaarlijks niet meer dan 5,4 procent huurverhoging mogen krijgen. Als het aan de regeringspartijen ligt, gaat de huur van mensen die 75.000 euro bruto per jaar of meer verdienen in één klap omhoog naar de maximale maandhuur die bij de woning past, oplopend tot de huurliberalisatiegrens van 710 euro per maand.
‘Goedkope huurwoning bezet’
,,Het kan niet zo zijn dat woningzoekenden die lang op de wachtlijst staan en recht hebben op een sociale huurwoning, worden opgehouden door mensen die met een te hoog inkomen een goedkope huurwoning bezet houden’’, zei CDA-Kamerlid Erik Ronnes eind september bij de introductie van het plan.
,,Woningcorporaties moeten zich kunnen beperken tot hun kerntaak: het huisvesten van mensen met een kleine portemonnee’’, vindt VVD’er Daniël Koerhuis. ,,Als een bewoner van zo’n woning ineens meer gaat verdienen is dat prachtig. Daar moet alleen wel tegenover staan dat je dan op zoek gaat naar een meer passende woning in het middensegment.’’
Minister Ollongren zegt toe om met de corporatiesector en de huurdersorganisaties om tafel te gaan om het voorstel verder uit te werken. De introductie van het plan leidde eind september tot ophef. Volgens de Woonbond hebben veel scheefwoners nu geen mogelijkheid om door te stromen naar een koophuis of particuliere huurwoning.
Den HaagFM 30.09.2018 De PvdA in de gemeenteraad wil actie tegen “een groeiend probleem in Den Haag”; woningen die niet worden gekocht om in te wonen, maar om direct verder te verhuren. “Soms voor familie of kinderen, vaker om er geld aan te verdienen. Veel geld aan te verdienen.”
Deze constructie, genaamd ‘buy-to-let’, zorgt er volgens fractievoorzitter Martijn Balster voor dat huurprijzen de pan uit rijzen, waardoor beleggers profiteren van de krapte op de woningmarkt ten koste van alle woningzoekenden die het nakijken hebben. “De enorm hoge huurprijzen zijn ons een doorn in het oog, maar het zorgt ook nog eens voor verloedering van de wijk, illegale situaties als overbewoning waar we geen zicht op hebben en verslechtering van de sociale cohesie.”
Balster zegt veel meldingen te hebben ontvangen van bewoners en betrokken organisaties uit de stad over koopwoningen die door beleggers worden opgekocht. “Deze huisjesmelkers profiteren ten koste van woningzoekenden in de stad. Deze woningzoekenden zijn machteloos doordat de beleggers hun gang kunnen gaan. Dit moet stoppen.”
AD 27.09.2018 Gemeenteraadsleden van Den Haag praten vanavond in het stadhuis over het fenomeen ‘buy to let’. Die trend loopt volgens de PvdA, initiator van de avond, de spuigaten uit in de stad.
Vastgoedeigenaren kopen steeds meer panden op om de woningen vervolgens voor torenhoge prijzen in de verhuur te doen.,,Deze constructie zorgt ervoor dat huurprijzen de pand uit rijzen. Beleggers profiteren van de krapte op de woningmarkt ten koste van alle woningzoekenden die het nakijken hebben’’, aldus Martijn Balster, fractievoorzitter van de PvdA.
,,De hoge huurprijzen zijn ons een doorn in het oog en het zorgt ook nog eens voor verloedering van de wijk, illegale situaties als overbewoning waar we geen zicht op hebben en verslechtering van de sociale cohesie.’’
Hoofdprijs
De partij zegt dat het veel meldingen kreeg van bewoners en betrokken organisaties uit de stad over koopwoningen die door beleggers worden opgekocht met als enige doel om van de woningen appartementen te maken en deze voor de hoofdprijs te verhuren.
Volgens de PvdA kopen niet alleen vastgoedbedrijven, maar ook steeds meer particulieren een tweede of derde woning als beleggingsobject.
Huizen als beleggingsobject
Voor de zomer werd bekend dat 20 procent van de verkochte woningen in de stad naar beleggers gaan. Te veel en heel verontrustend. Gisteren liet de raad zich op mijn initiatief bijpraten over het fenomeen ‘buy to let’: kopen om te verhuren. De problemen lijken nog groter dan gedacht, en dit is slecht voor de prijsontwikkeling en voor de leefbaarheid van wijken en buurten. Het stadsbestuur moet dus aan de slag, want er zijn duidelijk maatregelen te verzinnen, zeker tegen malafide huiseigenaren. Wil je meer weten? Kijk hier de werkbespreking terug.
Vanavond zijn er sprekers van onder andere het Meldpunt Ongewenst Verhuurgedrag en Vastgoedbelang.
AD 26.09.2018 Het plan om scheefhuurders, mensen die volgens hun inkomen niet thuishoren in een sociale huurwoning, harder aan te pakken, stuit op felle weerstand.
Vandaag had een feestdag moeten zijn voor Bea en Hans de Bruin uit Breukelen. Hans is 66 geworden en dus officieel met AOW. ,,De tranen biggelen nog net niet over mijn wangen, en nee dat is niet van blijdschap”, zegt de 63-jarige Bea.
Het feestje in huize De Bruin wordt overschaduwd door de aankondiging dat scheefwoners straks een fikse huurverhoging kunnen verwachten. ,,Dit nieuws komt echt hard binnen”, aldus Bea, een van die vele honderdduizenden scheefhuurders in ons land.
Zij en haar man wonen al veertien jaar in een sociale huurwoning. Haar partner is de laatste jaren beter gaan verdienen als beveiliger bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Daarmee zijn ze (met een inkomen van ruim boven de 41.000 euro) te rijk voor een sociale huurwoning. Om die reden is de huur de afgelopen jaren al aardig opgetrokken: naar 750 euro per maand.
0Wat ik zo erg vind, is dat wij worden neergezet als een stel misdadigers. Van die schofterige mensen die huurwoningen voor andere mensen bezet houden omdat wij zo nodig goedkoop willen wonen. Maar we zijn gewoon keurige burgers. We betalen alle rekeningen op tijd en gedragen ons fatsoenlijk”, reageert ze geëmotioneerd.
Slaatje slaan
Het verhaal van veel scheefwoners ligt een stuk genuanceerder dan de ‘rijke huurder die bewust een slaatje slaat uit sociale huurwoningen’, wil ze maar zeggen. Bea en haar man bijvoorbeeld hebben vaak een poging gedaan om een ander huur- dan wel koophuis te vinden: ,,Er is geen onwil. Wij willen juist graag weg uit dit huis, weg uit deze buurt. En wij zijn echt niet de enige hier in de wijk. Het probleem is: we kunnen geen kant op.”
,,Kijk maar om je heen, er zijn nauwelijks beschikbare en betaalbare woningen. Mijn man zei vanochtend ‘nou, dan moeten we misschien maar naar Almelo verhuizen’. Naar Almelo?! Daar heb je nog betaalbare huizen. Maar ja, ons hele leven ligt hier. Onze kinderen en vrienden wonen in de omgeving. Wat als we straks iets gaan mankeren, dan zijn onze kinderen ook niet meteen in Almelo.”
Waarom ze in die afgelopen jaren nooit iets hebben gekocht? Ook dat bleek nog niet eenvoudig, hebben ze ervaren. ,,Ik heb darmkanker gehad en door allerlei gezondheidsklachten werd een levensverzekering bijna onbetaalbaar. Bovendien hadden we vier studerende kinderen en mijn man werkte als enige. Dan maak je bepaalde financiële afwegingen.”
Die voorzichtigheid keert zich nu tegen hen, vindt Bea. ,,Hadden we dan drie jaar geleden moeten gaan huren boven de 900 euro, wetende dat mijn man binnenkort met pensioen zou gaan en ons inkomen zou teruglopen? Moet je je eens voorstellen hoe ons financieel plaatje er dan uit zou zien? 750 euro is nu al een heel fors bedrag voor ons.”
Bea de Bruin is niet de enige die zich door de politiek aangevallen voelt. Angele Bakkers (58 jaar) uit Hilversum maakt hetzelfde punt: ,,We worden als scheefhuurders bijna gecriminaliseerd terwijl wij gewoon hardwerkende mensen zijn met een gewoon inkomen.”
Haar man is 63 en werkt in een tapijtfabriek, zij in de ggz. Tezamen verdienen ze zo’n 48.000 euro bruto. ,,Als we straks allebei zijn uitgewerkt, hebben we een heel ander financieel plaatje. Moeten we dan de laatste jaren opeens gaan verhuizen. En: vertel ons dan eens waarheen? Er is hier in de buurt geen betaalbare huurwoning te vinden. En een koopwoning? Denk je dat we op onze leeftijd nog een hypotheek krijgen?!”
Karikatuur
De Woonbond is al even onthutst over de plannen van de coalitie om de scheefhuurders harder aan te pakken. ,,Er wordt een karikatuur gemaakt van mensen in de sociale huursector. Alsof in al die huizen mensen zitten die 90.000 euro verdienen. We weten al jaren dat er een grote groep huishoudens vastzit in zijn sociale huurwoning. Kopen is te duur voor ze, huren in de vrije sector ook. Door alle huurverhogingen van de afgelopen jaren zijn ze nu al vaak een fors bedrag van hun inkomen kwijt aan huur”, luidt de reactie van de vereniging van huurders.
Aedes, belangenbehartiger van de woningcorporaties, is vooral kritisch op het voorstel om ‘in één klap de huur voor scheefhuurders op te trekken naar 710 euro’. ,,De vraag is hoe verantwoord zo’n maatregel is?” reageert een zegsman. Daarnaast zet de vereniging vraagtekens of dit plan de doorstroming daadwerkelijk op de woningmarkt op gang helpt. ,,Mensen willen wel naar het middensegment, maar het aanbod is gering en hypotheek voor een koopwoning kunnen ze niet betalen.”
Voor de familie De Bruin wordt deze dag er niet beter op: met het bereiken van de AOW-leeftijd van Hans daalt straks het inkomen, maar de hoogte van de huur gaat zeker niet omlaag. Bea: ,,We zouden bij wijze van spreken moeten verhuizen naar een ander huis om een huur te krijgen die dan passend is bij ons inkomen. Dit maakt je toch verdrietig: zoveel onkunde en onwetendheid in Den Haag.”
NOS 26.09.2018 Het is de vier coalitiepartijen een doorn in het oog: mensen die in een sociale huurwoning blijven terwijl zij daar eigenlijk te veel voor verdienen. Vanmorgen kwamen ze met een plan om het scheefwonen met een flinke huurverhoging aan te pakken.
Met die huurverhoging willen ze bereiken dat de scheefhuurders eerder naar de vrije sector of een koopwoning doorschuiven zodat de sociale huurwoningen vrij komen voor mensen voor wie ze bedoeld zijn.
De Woonbond kwam meteen met kritiek, en noemde het een slecht en ondoordacht plan dat huurders te hard treft. In een debat vanmiddag in de Kamer bleken ook oppositiepartijen kritisch, vooral omdat het volgens hen aan woonalternatieven ontbreekt.
“Onvoorstelbaar dat u dit wilt doen” zei PvdA-Kamerlid Nijboer. Volgens Nijboer gaat het uiteindelijk maar om een kleine groep veelverdieners. De rest van de mensen die te veel verdienen voor een huurwoning hebben volgens Nijboer meer een “middeninkomen”. Zij zitten door woningtekorten en doorstroomproblemen “vast” en kunnen “geen kant op”, aldus het Kamerlid. Er zijn volgens hem veel te weinig woningen voor deze groep, en daarom zijn de plannen wat hem betreft “asociaal”.
Vaagheid
Op vragen aan de coalitie over de details van het plan, is kwamen weinig concrete antwoorden. Wanneer is iemand een veelverdiener? Hoeveel meer huur moet hij of zij dan gaan betalen? Coalitiepartijen legden het verschillend uit of hadden geen antwoord.
Volgens CDA-Kamerlid Ronnes gaat het om “extreme gevallen van inkomens boven een ton”. D66-Kamerlid Van Eijs sprak van een stapsgewijze verhoging voor mensen van “flink boven de 41.000”. De Christen Unie wilde geen cijfers noemen, de VVD weer wel: Kamerlid Koerhuis vindt dat het voor iedereen vanaf 41.000 moet gelden.
PVV-Kamerlid Kops sprak van een plan dat van “vaagheid aan elkaar” hangt. Denk-Kamerlid Azarkan noemde het een “proefballonnetje”.
Voorzitter ik voel een beetje een Dijkhoffje aankomen. Er wordt groots en meeslepend in een krant een voorstel gedaan. Er komt kritiek op. Het blijkt dan misschien alleen te gaan om mensen die veel meer dan een ton verdienen. Ja als dat voorpaginanieuws is. Zo lust ik er nog wel een paar, aldus Henk Nijboer (PvdA) .
De PvdA verweet de coalitie de plannen te hebben opgeklopt door het ’s ochtends groots aan te kondigen terwijl er in het debat weinig van overbleef, weinig duidelijk werd en het uiteindelijk waarschijnlijk maar om een kleine groep gaat.
Toen de oppositie vroeg het plan te mogen zien bleek er niets op papier te staan. Daarop vroeg VVD-Kamerlid Koerhuis een schorsing aan., waarna de coalitie met lege handen bleek te staan.
41.000 euro of 100.000 euro. Daar zit nogal wat tussen, aldus Farid Azarkan, Denk.
Wel is er dus overeenstemming binnen de coalitie dat er echt iets aan het scheefhuren moet gebeuren. Minister Ollongren beloofde- nu er nog geen akkoord is tussen corporaties en woonbond over sociale huur- met de partijen in gesprek te gaan. Ze zal de geluiden uit de Kamer in die gesprekken meenemen.
Het plan van de vier coalitiepartijen om scheefwonen fors aan te pakken kan op veel kritiek van oppositiepartijen rekenen, het plan blijkt ook nog weinig concreet.
NOS 26.09.2018 Mensen die in een sociale huurwoning blijven terwijl zij daar eigenlijk te veel voor verdienen, moeten een flinke huurverhoging krijgen, vinden de vier coalitiepartijen in de Tweede Kamer.
De huur voor een sociale huurwoning mag nu met maximaal 5,4 procent per jaar stijgen. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie willen dat dit sneller kan.
In “extreme gevallen”, waarin mensen in een sociale huurwoning een inkomen van 80.000 tot 100.000 euro hebben, moet het zelfs mogelijk worden om de huur in één keer op te schroeven naar de maximale huurprijs van 710 euro per maand.
Voor mensen die tot dan toe 500 euro per maand betalen zou dat dus een huurverhoging van ruim 200 euro per maand (ruim 40 procent) betekenen, meldde het AD vanmorgen.
Vrije sector
De coalitiepartijen hopen dat zogenoemde scheefwoners – huurders van een sociale huurwoning die meer dan 41.000 euro per jaar verdienen – door de maatregel eerder verkassen naar een huurwoning in de vrije sector of koopwoning. Landelijk wonen in 12 procent van de sociale huurwoningen scheefwoners.
PvdA-Kamerlid Nijboer noemt het plan “een harde klap, midden in het gezicht van de middeninkomens”. Hij vindt het onbegrijpelijk en onfatsoenlijk om “niets te doen aan het woningtekort”, maar wel de huren in een aantal gevallen met 40 procent te verhogen.
Ook voorzitter Jansen van de Woonbond spreekt van een ondoordacht en slecht plan. Volgens hem is er sprake van de zoveelste greep in de achterzak van huurders in korte tijd.
Aedes, de koepel van woningcorporaties, zegt dat het voor scheefhuurders vaak moeilijk is om door te stromen. “Het aanbod in de vrije sector is beperkt. Woningen met een huur onder de 1000 euro zijn moeilijk te vinden”, zegt een woordvoerder. “Geschikte koopwoningen zijn vaak niet betaalbaar en het is moeilijk voor deze mensen om een hypotheek te krijgen.”
De Tweede Kamer spreekt vanmiddag over huuraangelegenheden.
AD 26.09.2018 Mensen die te veel verdienen voor hun sociale huurhuis moeten fors meer huur gaan betalen. De huurstijging kan oplopen tot enkele honderden euro’s per maand. Op die manier willen de regeringspartijen hen dwingen te verhuizen.
Nederland telt honderdduizenden scheefwoners: mensen die eigenlijk te veel verdienen voor het sociale huurhuis waar ze in wonen. Regeringspartijen CDA, VVD, D66 en ChristenUnie stellen vandaag voor om die huurders een fikse huurverhoging te geven, waardoor ze sneller op zoek gaan naar een koophuis of een particulier huurhuis.
,,Het kan niet zo zijn dat woningzoekenden die lang op de wachtlijst staan en recht hebben op een sociale huurwoning, worden opgehouden door mensen die met een te hoog inkomen een goedkope huurwoning bezet houden”, zegt CDA-Kamerlid Erik Ronnes. ,,Dat frustreert de doorstroming en zorgt ervoor dat de woningmarkt niet goed functioneert.”
Nu is het nog zo dat scheefwoners – die meer dan 41.000 euro per jaar verdienen – jaarlijks niet meer dan 5,4 procent huurverhoging mogen krijgen. De coalitiepartijen willen de huurprijs voor scheefwoners in één klap verhogen naar de maximale maandhuur die bij de woning past, oplopend tot de huurliberalisatiegrens van 710 euro per maand.
Huur in één keer fiks omhoog
In de praktijk betekent dat voor een stel dat nu 500 euro per maand betaalt, en gezamenlijk bijvoorbeeld 100.000 euro verdient, de huur in één jaar met ruim 40 procent omhoog zou kunnen naar 710 euro. ,,Nu wordt de huur met hele kleine stapjes verhoogd. Wij zeggen: die stap moet je in één keer maken”, zegt Ronnes.
Het plan van de coalitiepartijen werkt ook de andere kant op: de huur moet versneld omláág kunnen als het gezinsinkomen daalt, bijvoorbeeld wanneer de kostwinner werkloos wordt. De coalitiepartijen vragen minister Ollongren van Binnenlandse Zaken om met de woningcorporaties en huurdersorganisaties afspraken te maken.
,,Woningcorporaties moeten zich kunnen beperken tot hun kerntaak: het huisvesten van mensen met een kleine portemonnee”, zegt VVD’er Daniël Koerhuis. ,,Als een bewoner van zo’n woning ineens meer gaat verdienen is dat prachtig. Daar moet alleen wel tegenover staan dat je dan op zoek gaat naar een meer passende woning in het middensegment.”
,,Als de buurvrouw opeens een ton per jaar verdient, dan mag zij ook meer huur betalen voor de sociale huurwoning”, vindt D66-Kamerlid Jessica van Eijs. ,,Daarmee kunnen andere huren laag blijven.”
Hoofdpijndossier
De aanpak van scheefwonen is al jaren een hoofdpijndossier. Mensen die te veel verdienen voor een sociale huurwoning kunnen niet uit hun huis worden gezet. Wel worden de laatste jaren steeds meer maatregelen genomen om scheefwoners strenger aan te pakken.
Zo gaf voormalig minister Stef Blok voor Wonen woningcorporaties in 2013 de ruimte om de huren voor hogere inkomens extra te verhogen. In 2018 mogen huurders die onder de inkomensgrens van 41.000 euro zitten niet meer dan 3,9 procent huurverhoging krijgen. Voor scheefwoners – boven de 41.000 euro – is dat 5,4 procent.
Vorig jaar bleek uit onderzoek in opdracht van ING dat deze huurverhoging geen of nauwelijks effect heeft bij het tegengaan van scheefwonen. Zelfs met de maximale huurverhoging is het voor veel huurders goedkoper om te blijven zitten dan door te stromen naar een duurdere huur- of koopwoning.
Vrije sector onbereikbaar
In de grote steden is een schreeuwend te kort aan huurwoningen in de vrije sector. Daardoor ligt de huur al gauw hoger dan 1000 euro per maand. Dat is fors meer dan de maximale huurprijs van 710 euro per maand in de sociale huursector. Scheefwoners komen bovendien lang niet altijd in aanmerking voor een koophuis, bijvoorbeeld omdat ze zzp’er zijn of omdat ze te weinig verdienen om een hypotheek te kunnen krijgen.
Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken moet van de coalitiepartijen in gesprek met corporatiekoepel Aedes en huurdersorganisatie Woonbond om afspraken te maken over de strengere aanpak van scheefwonen. Onderhandelingen over een nieuw sociaal huurakkoord tussen Aedes en de Woonbond zijn vorige week geklapt. ,,Bij definitief uitblijven van een akkoord verandert de situatie pas als de wetten en regels worden gewijzigd”, schrijft Ollongren aan de Tweede Kamer.
Volgens de regeringspartijen blijft ‘lokaal maatwerk’ bij de aanpak van scheefwonen belangrijk. ,,De situatie in Amsterdam is wezenlijk anders dan in een krimpregio”, zegt CDA’er Ronnes.
NU 26.09.2018 Mensen die in een sociale huurwoning blijven wonen terwijl zij daar eigenlijk te veel voor verdienen, krijgen mogelijk een flinke huurverhoging voor de kiezen. Dat staat in een voorstel van de vier coalitiepartijen in de Tweede Kamer, zo bevestigt D66 na een bericht in het AD.
De huur voor een sociale huurwoning, bedoeld voor mensen die tot 41.000 euro per jaar verdienen, mag nu nog met maximaal 5,4 procent per jaar stijgen. Het kan daardoor jaren duren voordat een scheefhuurder de maximale huur betaalt die bij zijn woning past.
De regeringspartijen willen dat dit sneller gaat. Het moet in extreme gevallen, bijvoorbeeld als iemand 100.000 euro of meer per jaar verdient, zelfs mogelijk worden de huur in één keer op te schroeven naar dat maximum. De huurverhoging kan dan oplopen tot enkele honderden euro’s per maand.
Het idee valt niet goed bij de directeur van de Woonbond. Volgens hem kunnen veel middeninkomens geen huur boven de sociale huurgrens betalen. “Het is absurd deze mensen hun betaalbare huurwoning uit te jagen”, stelt Paulus Jansen.
“Vanuit politiek Den Haag is er van alles gedaan om de sociale huursector te verkleinen. Het slaat nergens op om dan huurders met een bescheiden middeninkomen de schuld te geven van lange wachtlijsten. Den Haag zou zich moeten buigen over de dure scheefheid, het aantal huurders dat in een te dure sociale huurwoning woont.”
Nederland telt enkele honderdduizenden scheefwoners
Er zijn enkele honderdduizenden scheefwoners in Nederland. Doordat zij een gesubsidieerde huurwoning bezet houden waar zij eigenlijk geen recht op hebben, zijn er te weinig huizen voor mensen die wel van de sociale huur afhankelijk zijn. Woningcorporaties kunnen ze echter niet uit huis zetten.
Een flink hogere huur moet voor die groep een aansporing zijn om te verkassen naar een huurhuis in de vrije sector of om een eigen woning te kopen. De huur kan met deze maatregel meteen verhoogd worden naar 710 euro per maand, de maximale huurprijs.
Als het inkomen boven de 41.000 euro is gestegen, dan mag de huur wel boven de huurgrens stijgen. De maximale huur wordt dan bepaald via het zogeheten ‘puntensysteem’, een systeem waarmee de kwaliteit van een huurwoning, kamer of woonwagen wordt uitgedrukt in een puntenaantal. Aan de hoeveelheid punten van een woning is een maximale toegestane huurprijs gekoppeld.
Senator Anne-Wil Duthler stemde voor een wet waaraan haar eigen bedrijf had meegewerkt. Waar ligt de grens aan nevenfunctiesvoor Eerste Kamerleden?
In juli 2014 stemde de politicus in met een wetsvoorstel waarin adviezen van haar eigen bedrijf waren opgenomen. De wet was de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning), die zorgtaken van het Rijk naar gemeenten overhevelt. Het advies leverde Duthlers bedrijf 76.960 euro op (exclusief btw), meldde onderzoekssite Follow the Money maandag.
Hoogleraar staatsrecht Wim Voermans van de Universiteit Leiden vindt dat er in dit geval ‘op zijn minst’ sprake is van de schijn van belangenverstrengeling. Volgens minister voor Medische Zorg Bruno Bruins (VVD) is het aan de Eerste Kamer om ‘een goed gesprek’ te voeren met Duthler.
Duthler stelt in haar verweer dat de adviezen uitsluitend door collega’s van haar zijn opgesteld. Ze wijst er ook op dat de opdracht niet leidde tot vervolgopdrachten. Ze ontkent dat ze haar lidmaatschap van de Eerste Kamer heeft ingezet voor ‘zakelijke belangen van het kantoor’.
Het komt vaker voor dat Eerste Kamerleden advies uitbrengen aan ministeries. Follow The Money bracht in kaart dat de 75 Eerste Kamerleden samen 439 nevenfuncties hebben. Velen van hen werken als adviseur of lobbyist.
Het is een vraag die geregeld terugkeert: waar ligt de ethische grens bij de nevenfuncties van senatoren? Eerste Kamerleden zijn geen fulltime politici, de Eerste Kamer vergadert eens per week.
Telegraaf 25.09.2018
Belangenverstrengeling
Anne-Wil Duthler spreekt de beschuldigingen van Follow The Money in een verklaring tegen.
Volgens deskundigen heeft Anne-Wil Duthler een ethische grens overschreden. De kwestie is ontdekt door onderzoeksplatform Follow the Money.
Anne-Wil Duthler vindt dat ze haar rol als senator niet heeft ingezet voor zakelijke belangen, zo laat het Eerste Kamerlid weten in een maandag verschenen verklaring.
Ze reageert daarmee op een artikel van Follow The Money(FTM). Het onderzoeksplatform meldde maandagochtend dat de VVD’er in juli 2014 stemde over een wetsvoorstel waarin adviezen van haar eigen bedrijf waren opgenomen. Dat ging over de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning).
Hier ga ik eens flink over nadenken heren !!
De VVD-politica stelt in de verklaring dat zij niet de zogenoemde woordvoerder (specialist) op het dossier was. “De VVD-fractie volgt doorgaans het advies van de woordvoerder. Dat gold ook voor de Wmo. Alle leden van de VVD-fractie hebben destijds unaniem voor het wetsvoorstel gestemd. Ook ik heb de fractielijn gevolgd.”
Volgens Duthler heeft haar bedrijf Duthler Associates geen teksten geschreven voor de wet. Ook zou ze geen persoonlijke, inhoudelijke bemoeienis met de opdracht hebben gehad.
AD 24.09.2018
Het bureau heeft niet meegeschreven aan de teksten voor de wet, zegt zij. Wel is het advies samen met de uiteindelijke wettekst naar de Eerste Kamer gestuurd. Dit is openbare informatie. De naam van het bedrijf van Duthler staat bovenaan de stukken. Duthler heeft de VVD-fractie destijds apart op de hoogte gesteld. Geen van de andere Eerste Kamerleden heeft haar destijds vragen gesteld over het advies.
In 2014 heeft haar bureau een zelfde soort toets uitgevoerd voor het persoonsgebonden budget. Voor beide opdrachten heeft het bedrijf in totaal ongeveer 150.000 euro in rekening gebracht. Duthler zegt dat zij zich met beide opdrachten niet persoonlijk heeft beziggehouden.
Tijdgebrek
Volgens een VVD-woordvoerder heeft het ministerie de adviesklus in 2013 onderhands gegund ‘wegens tijdgebrek’. De regeringscoalitie bestond toen uit VVD en PvdA. De minister van Volksgezondheid was VVD’er Edith Schippers. Later dat jaar kreeg Duthler Associates een tweede opdracht van hetzelfde ministerie. Of die wel werd aanbesteed, wil Duthler niet zeggen. De klus leverde haar bedrijf 74.185 euro op.
Het past mij niet om hier een oordeel of opvatting over te hebben, aldus Minister Ollongren.
De voorzitter van de Eerste Kamer, Ankie Broekers-Knol, wil tekst en uitleg over de kwestie. Ze gaat daarbij mogelijk in gesprek met Duthler of VVD-fractieleider Annemarie Jorritsma, laat een woordvoerder van de Eerste Kamer weten.
Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) benadrukt dat de Eerste Kamer zelf verantwoordelijk is voor de manier van werken. ,,Het lijkt me slim als het parlement zelf kijkt wat er aan de hand is en hoe dat spoort met hun eigen regels. Het past mij niet om hier een oordeel of opvatting over te hebben.”
‘Slager keurt eigen vlees’
Deskundigen zijn verbaasd, aangezien het de taak is van Eerste Kamerleden om de regering te controleren. “Dit is de slager die zijn eigen vlees keurt”, zegt hoogleraar bedrijfsethiek Muel Kapteintegen FTM Follow the Money. Duthlers handelwijze gaat volgens Kaptein “volstrekt” tegen het idee van de scheiding der machten in.
Belangenverstrengeling
Hoogleraar staatsrecht Wim Voermans, verbonden aan de Universiteit Leiden, stelt bij FTM dat er ‘op zijn minst’ sprake is van de schijn van belangenverstrengeling. Dat verwijt klonk al eerder. In 2004 werd een opdracht van het ministerie van Financiën voor 8,9 miljoen euro aan Duthler Associates gegund. Duthler werd in 2007 pas senator, maar de opdracht liep toen nog twee jaar door.
AD 26.09.2018 De Eerste Kamer gaat haar eigen integriteitsregels tegen het licht houden, nadat eerder deze week ophef ontstond over mogelijke belangenverstrengeling van VVD-senator Anne-Wil Duthler. Die stemde in juli 2014 over een wetsvoorstel waarin adviezen van haar eigen bedrijf zijn opgenomen.
Alle fracties nemen de eigen integriteitsregels nog eens onder de loep, bevestigt een woordvoerder van de senaat na berichtgeving in Dagblad Trouw. Ook wordt er een inventarisatie gemaakt van de huidige Kamerregels op dat terrein. De senatoren bespreken de situatie op een speciale bijeenkomst, die in oktober of november wordt gehouden.
Onderzoeksplatform Follow the Money onthulde maandag dat Duthler heeft meegestemd bij een wetsvoorstel waarvoor haar eigen adviesbureau werk had verricht. De stem van haar fractie was doorslaggevend voor de omstreden Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De adviesopdracht leverde haar bedrijf 76.960 euro op.
Onder meer GroenLinks en SP hebben dinsdag aangedrongen op het bekijken van de eigen regels. Een kwestie als zoals met Duthler beschadigt volgens hen het imago van de Eerste Kamer. Ze kregen steun van alle partijen.
Fractielijn
Duthler ontkent haar rol als senator te hebben ingezet voor zakelijke belangen. ,,Ik was geen woordvoerder Volksgezondheid of Sociale Zaken en Werkgelegenheid waar dit voorstel onder viel. De VVD-fractie volgt doorgaans het advies van de woordvoerder. Dat gold ook voor de Wmo”, liet ze weten in een verklaring. Duthler benadrukt dat alle leden van de VVD-fractie destijds voor het wetsvoorstel hebben gestemd. ,,Ook ik heb de fractielijn gevolgd.”
Volgens een VVD-woordvoerder heeft het ministerie de adviesklus in 2013 onderhands gegund ‘wegens tijdgebrek’. De regeringscoalitie bestond toen uit VVD en PvdA. De minister van Volksgezondheid was VVD’er Edith Schippers. Later dat jaar kreeg Duthler Associates een tweede opdracht van hetzelfde ministerie. Of die wel werd aanbesteed, wil Duthler niet zeggen.
Reglement
In het reglement van orde staat dat senatoren hun nevenfuncties, reizen buiten officiële delegaties en geschenken boven de 50 euro moeten melden. Bekeken wordt of ze moeten worden aangepast, aldus de woordvoerder.
NU 26.09.2018 De Eerste Kamer gaat naar aanleiding van de zaak rond de onlangs in opspraak geraakte VVD-senator Anne-Wil Duthler onderzoek doen naar “de eigen gedragsregels voor nevenfuncties en dreigende belangenverstrengeling”.
Dit najaar volgt er een bijeenkomst waarop gekeken zal worden of de gedragsregels nog wel bij de tijd zijn.
De fractievoorzitters hebben aan de griffier van de Eerste Kamer gevraagd welke regels er voor “het omgaan met nevenfuncties en dreigende belangenverstrengeling” zijn.
“De publiciteit over deze zaak leidt bij voorbaat tot vragen in het land”, zegt Tineke Strik, fractievoorzitter van GroenLinks in Trouw. “Dat raakt niet alleen de VVD-fractie, dat raakt meteen het hele instituut van de senaat. We moeten kunnen uitleggen wat onze regels zijn.”
VVD-senator Duthler raakte deze week in opspraak omdat zij in 2014 stemde over een wetsvoorstel waarin ook adviezen van haar eigen bedrijf waren opgenomen. In een verklaring aan de Eerste Kamer ontkent ze dat er sprake is geweest van belangenverstrengeling.
Duthler zegt dat ze haar rol als Eerste Kamerlid niet heeft gebruikt voor de belangen van haar bedrijf en ze benadrukte dat ze ook niet het woord heeft gevoerd over de wet. Volgens de VVD-fractie heeft Duthler correct gehandeld.
Eerste Kamervoorzitter Broekers-Knol wijst erop dat het lidmaatschap van de Eerste Kamer een parttime functie is en dat de meeste senatoren dus ook een andere baan hebben. Volgens Broekers is het juist de meerwaarde van de Eerste Kamer dat de politici daar ervaring en kennis meebrengen uit de maatschappij en dat ze daardoor de draagwijdte van wetten kunnen beoordelen.
Vinger aan de pols
De voorzitter vindt het belangrijk dat Kamerleden op dit punt transparant zijn. Het dagelijks bestuur van de senaat heeft afgesproken nog eens naar de eigen integriteitsregels te kijken. En later dit jaar is er een speciale bijeenkomst over. “Dit is een onderwerp waar we permanent de vinger aan de pols moeten houden”, vindt Broekers-Knol.
De voorzitter zegt dat een paar keer Kamerleden bij haar zijn gekomen om een integriteitskwestie aan haar voor te leggen. Ze wilden dan van Broekers weten of ze op een bepaald verzoek of aanbod konden ingaan. “Op het moment dat ze bij mij met die vraag kwamen, was bijna iedere keer het antwoord: ‘Nee dat gaat niet.’ En dan deden ze het ook niet.”
NU 24.09.2018 Anne-Wil Duthler vindt dat ze haar rol als senator niet heeft ingezet voor zakelijke belangen, zo laat het Eerste Kamerlid weten in een maandag verschenen verklaring.
Ze reageert daarmee op een artikel van Follow The Money (FTM). Het onderzoeksplatform meldde maandagochtend dat de VVD’er in juli 2014 stemde over een wetsvoorstel waarin adviezen van haar eigen bedrijf waren opgenomen. Dat ging over de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning).
De VVD-politica stelt in de verklaring dat zij niet de zogenoemde woordvoerder (specialist) op het dossier was. “De VVD-fractie volgt doorgaans het advies van de woordvoerder. Dat gold ook voor de Wmo. Alle leden van de VVD-fractie hebben destijds unaniem voor het wetsvoorstel gestemd. Ook ik heb de fractielijn gevolgd.”
Volgens Duthler heeft haar bedrijf Duthler Associates geen teksten geschreven voor de wet. Ook zou ze geen persoonlijke, inhoudelijke bemoeienis met de opdracht hebben gehad.
Stem Duthler zorgde voor minimale meerderheid
De stem van Duthler zorgde er mede voor dat de omstreden Wmo, die zorgtaken overhevelde naar gemeenten, uiteindelijk met een minimale meerderheid is aangenomen.
Een VVD-voorlichter zegt dat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) deze klus in 2013 wegens tijdgebrek onderhands heeft gegund, aldus FTM.
Opdracht leverde bedrijf 76.960 euro op
In augustus 2013 kwam het bedrijf van de senator met een definitief rapport. Daaruit heeft het ministerie geput voor het wetsvoorstel dat in januari 2014 naar de Tweede Kamer werd gestuurd. Drie maanden later werd het voorstel aangenomen. In juli 2014 stemde de Eerste Kamer ook in.
Wim Voermans, hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit Leiden, zegt in een reactie tegen FTM dat hier “op zijn minst” sprake is van belangenverstrengeling.
Voermans vindt de verklaring van de senator “wat te makkelijk van Duthler”. Het vormt geen excuus, twittert hij. “Ze moet er zelf voor waken dat dit soort (schijn van) belangenverstrengeling wordt vermeden. Dat staat duidelijk in artikel 156a van het Reglement van Orde van de Eerste Kamer.”
De adviesopdracht leverde Duthler Associates 76.960 euro op (exclusief btw). Een tweede opdracht voor VWS in 2013 leverde 74.185 euro exclusief btw op. Of deze klus wel of niet is aanbesteed, wil Duthler niet zeggen.
NOS 24.09.2018 VVD-senator Duthler zegt dat zij haar rol als Eerste Kamerlid niet heeft gebruikt voor de belangen van haar eigen bedrijf. Zij spreekt de beschuldigingen van Follow The Money van vandaag in een verklaring tegen.
“Deze opdracht en mijn rol als Kamerlid hebben mij ook geen geldelijk gewin opgeleverd zoals wordt gesuggereerd”, zegt Duthler tegen de NOS. “En elk ander bureau was tot dezelfde conclusie gekomen.” Haar bureau adviseerde het ministerie van Volksgezondheid in de zomer van 2013 over de gevolgen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) voor de privacy van mensen.
Openbare informatie
Het bureau heeft niet meegeschreven aan de teksten voor de wet, zegt zij. Wel is het advies samen met de uiteindelijke wettekst naar de Eerste Kamer gestuurd. Dit is openbare informatie. De naam van het bedrijf van Duthler staat bovenaan de stukken. Duthler heeft de VVD-fractie destijds apart op de hoogte gesteld. Geen van de andere Eerste Kamerleden heeft haar destijds vragen gesteld over het advies.
In 2014 heeft haar bureau een zelfde soort toets uitgevoerd voor het persoonsgebonden budget. Voor beide opdrachten heeft het bedrijf in totaal ongeveer 150.000 euro in rekening gebracht. Duthler zegt dat zij zich met beide opdrachten niet persoonlijk heeft beziggehouden.
Belangenverstrengeling
Volgens Follow The Money is er desondanks sprake van belangenverstrengeling. De aanbevelingen van het bureau van Duthler zouden zijn overgenomen in de uiteindelijke wettekst van de WMO. Duthler heeft vervolgens namens haar fractie voor die WMO gestemd.
Wim Voermans, hoogleraar Staatsrecht aan de Universiteit Leiden en Muel Kaptein, hoogleraar Integriteit aan de Erasmus Universiteit vinden dat een Eerste Kamerlid de regering niet kan controleren als dat Kamerlid zelf voor die regering werkt.
Wim Voermans
@wimjmvoermans
Dit is wat te makkelijk van Duthler en vormt geen excuus https://t.co/YEOm5bnQX2 Ze moet er zelf voor waken dat dit soort (schijn van) belangenverstrengeling wordt vermeden. Dat staat duidelijk in artikel 156a van het Reglement van Orde van de Eerste Kamer.
Partijstandpunt
Alle leden van de VVD-Eerste Kamerfractie stemden voor de WMO, omdat dat het partijstandpunt was. Bij de VVD en in de Eerste Kamer wordt nu uitgezocht hoe de zaken precies zijn gelopen en of hier regels zijn overtreden.
Het ministerie van Volksgezondheid onderzoekt of de aanbesteding aan Duthlers bureau voor deze onderzoeksopdracht juist is verlopen.
AD 24.09.2018 Senator Anne-Wil Duthler (VVD), die in opspraak is gekomen vanwege mogelijke belangenverstrengeling, ontkent in alle toonaarden dat ze iets verkeerds heeft gedaan. Duthler stemde in juli 2014 over een wetsvoorstel waarin adviezen van haar eigen bedrijf zijn opgenomen.
FTM suggereert dat ik mijn rol als senator heb ingezet voor zakelijke belangen. Hiervan is geen sprake, aldus Anne-Wil Duthler .
De stem van Duthler was uiteindelijk doorslaggevend voor de omstreden Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), onthulde onderzoeksplatform Follow the Money (FTM) vandaag. De adviesopdracht leverde het bedrijf van het Eerste Kamerlid, Duthler Associates, 76.960 euro op (exclusief btw).
,,FTM suggereert dat ik mijn rol als senator heb ingezet voor zakelijke belangen. Hiervan is geen sprake”, aldus Duthler in een verklaring. ,,Ik was geen woordvoerder Volksgezondheid of Sociale Zaken en Werkgelegenheid waar dit voorstel onder viel. De VVD-fractie volgt doorgaans het advies van de woordvoerder. Dat gold ook voor de Wmo.” Duthlier benadrukt dat alle leden van de VVD-fractie destijds voor het wetsvoorstel hebben gestemd. ,,Ook ik heb de fractielijn gevolgd.”
Volgens een VVD-woordvoerder heeft het ministerie de adviesklus in 2013 onderhands gegund ‘wegens tijdgebrek’. De regeringscoalitie bestond toen uit VVD en PvdA. De minister van Volksgezondheid was VVD’er Edith Schippers. Later dat jaar kreeg Duthler Associates een tweede opdracht van hetzelfde ministerie. Of die wel werd aanbesteed, wil Duthler niet zeggen. De klus leverde haar bedrijf 74.185 euro op.
Het past mij niet om hier een oordeel of opvatting over te hebben, aldus Minister Ollongren.
De voorzitter van de Eerste Kamer, Ankie Broekers-Knol, wil tekst en uitleg over de kwestie. Ze gaat daarbij mogelijk in gesprek met Duthler of VVD-fractieleider Annemarie Jorritsma, laat een woordvoerder van de Eerste Kamer weten.
Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) benadrukt dat de Eerste Kamer zelf verantwoordelijk is voor de manier van werken. ,,Het lijkt me slim als het parlement zelf kijkt wat er aan de hand is en hoe dat spoort met hun eigen regels. Het past mij niet om hier een oordeel of opvatting over te hebben.”
Belangenverstrengeling
Hoogleraar staatsrecht Wim Voermans, verbonden aan de Universiteit Leiden, stelt bij FTM dat er ‘op zijn minst’ sprake is van de schijn van belangenverstrengeling. Dat verwijt klonk al eerder. In 2004 werd een opdracht van het ministerie van Financiën voor 8,9 miljoen euro aan Duthler Associates gegund. Duthler werd in 2007 pas senator, maar de opdracht liep toen nog twee jaar door.
Lid zijn van de Eerste Kamer is een parttimefunctie. Senatoren vergaderen iedere dinsdag. Vrijwel alle Eerste Kamerleden hebben daarnaast een baan, veel van hen zijn ondernemer.
Dat levert wel vaker ongemakkelijke situaties op. Zo stapte PvdA-senator André Postema deze zomer op als fractievoorzitter. Hij was in opspraak geraakt vanwege zijn baan als onderwijsbestuurder in Maastricht.
AD 24.09.2018 Senator Anne-Wil Duthler (VVD) stemde in juli 2014 over een wetsvoorstel waarin adviezen van haar eigen bedrijf zijn opgenomen. Dat schrijft onderzoeksplatform Follow the Money (FTM). De stem van Duthler was doorslaggevend voor de omstreden Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
De adviesopdracht leverde het bedrijf van het Eerste Kamerlid, Duthler Associates, 76.960 euro op (exclusief btw). Een VVD-voorlichter zegt dat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) deze klus in 2013 wegens tijdgebrek onderhands heeft gegund, aldus FTM verder.
Een tweede opdracht voor VWS in 2013 leverde 74.185 euro ex btw op. Of deze klus wel of niet is aanbesteed, wil Duthler niet zeggen. De senator werd eerder al verweten een dubbele pet op te hebben. Volgens hoogleraar staatsrecht Wim Voermans (Universiteit Leiden) is hier ‘op zijn minst sprake van de schijn van belangenverstrengeling’.
Advocaat
Duthler werkt sinds 2014 als advocaat bij First Lawyers, een advocatenkantoor gespecialiseerd in ICT en recht. Sinds 2007 zit ze namens de VVD in de Eerste Kamer. Verder is ze ook woordvoerder Veiligheid en Justitie en voorzitter van de vaste Commissie voor Veiligheid en Justitie.
NOS 24.09.2018 VVD-Eerste Kamerlid Anne-Wil Duthler heeft gestemd over een wetsvoorstel waarin adviezen van haar eigen bedrijf waren opgenomen. Onderzoeksplatform Follow the Money is daarachter gekomen. Volgens deskundigen heeft Duthler een ethische grens overschreden.
In 2013 kreeg Duthlers adviesbureau van het ministerie van VWS de opdracht om te adviseren over de tekst van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO), die zorgtaken zou gaan overhevelen naar gemeenten. Volgens Follow the Money werd een aantal aanbevelingen van het bedrijf overgenomen in het uiteindelijke wetsvoorstel. Het werd aangenomen door de Tweede Kamer.
In juli 2014 stemde de Eerste Kamer vervolgens over de WMO. Mede dankzij Duthlers stem haalde de wet het nipt, met 37 tegen 36 stemmen.
‘Slager keurt eigen vlees’
Deskundigen zijn verbaasd, aangezien het de taak is van Eerste Kamerleden om de regering te controleren. “Dit is de slager die zijn eigen vlees keurt”, zegt hoogleraar bedrijfsethiek Muel Kaptein tegen Follow the Money.Duthlers handelwijze gaat volgens Kaptein “volstrekt” tegen het idee van de scheiding der machten in. Hoogleraar staatsrecht Wim Voermans zegt dat “op zijn minst sprake is van de schijn van belangenverstrengeling”.
Tijdgebrek
Een woordvoerder van de VVD-senator zegt in een reactie tegen het onderzoeksplatform dat Duthler niet betrokken is geweest bij het advies van haar bedrijf over de wet. Dat het ministerie de adviesopdracht niet openbaar aanbesteedde maar aan Duthlers bedrijf gaf, lag volgens de VVD-woordvoerder aan “tijdgebrek” op het departement.
Het bedrijf deed in 2013 nóg een klus voor VWS. Duthler wil niet zeggen of die opdracht wel het gevolg was van een aanbesteding.
Minister De Jonge zei na afloop van de ministerraad dat hij gaat uitzoeken wat ervan klopt en hoe de aanbesteding is gegaan.
Minister Ollongren benadrukte dat zij zich er niet over uit kan spreken, omdat het nu aan de Eerste Kamer zelf is om te kijken of alles volgens de regels is gegaan.
NU 24.09.2018 VVD-senator Anne-Wil Duthler stemde in juli 2014 over een wetsvoorstel waarin adviezen van haar eigen bedrijf zijn opgenomen. Dit meldt onderzoeksplatform Follow the Money (FTM) maandag.
De stem van Duthler zorgde er mede voor dat deze omstreden Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), die zorgtaken overhevelde naar gemeenten, uiteindelijk is aangenomen. Deskundigen vertellen aan FTM dat er een ethische grens is overschreden.
Volgens Wim Voermans, hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit Leiden, is hier “op zijn minst” sprake van belangenverstrengeling. De adviesopdracht leverde het bedrijf van het Eerste Kamerlid, Duthler Associates, 76.960 euro op (exclusief btw).
Een VVD-voorlichter zegt dat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) deze klus in 2013 wegens tijdgebrek onderhands heeft gegund, aldus FTM.
In augustus 2013 kwam Duthler Associates met een definitief rapport, waaruit het ministerie heeft geput voor het wetsvoorstel dat in januari 2014 naar de Tweede Kamer werd gestuurd. Drie maanden later werd het voorstel aangenomen. In juli 2014 stemde de Eerste Kamer ook in, met een minimale meerderheid.
Een tweede opdracht voor VWS in 2013 leverde 74.185 euro exclusief btw op. Of deze klus wel of niet is aanbesteed, wil Duthler niet zeggen.
OmroepWest 24.09.2018 VVD-Eerste Kamerlid Anne-Wil Duthler heeft gestemd over een wetsvoorstel waarin adviezen van haar eigen bedrijf waren opgenomen. Dit meldt onderzoeksplatform Follow the Money. Duthler is oprichtster van Duthler Associates, een advieskantoor op het gebied van bestuur, recht en ICT in Den Haag.
In 2013 kreeg het adviesbureau van Duthler de opdracht van het ministerie van VWS om te adviseren over de tekst van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO). De WMO hevelt de zorgtaken over naar gemeenten. Volgens Follow the Money werd een aantal aanbevelingen van het bedrijf overgenomen in het uiteindelijke wetsvoorstel dat werd aangenomen door de Tweede Kamer.
Daarna in juli 2014 stemde de Eerste Kamer vervolgens over de WMO. Mede dankzij Duthlers stem kwam de wet er doorheen, met 37 tegen 36 stemmen.
‘Schijn van belangenverstrengeling’
Deskundigen reageren verbaasd, omdat het de taak is van Eerste Kamerleden om de regering te controleren. ‘Dit is de slager die zijn eigen vlees keurt’, zegt hoogleraar bedrijfsethiek Muel Kaptein tegen Follow the Money.
De handelwijze van Duthler gaat volgens Kaptein ‘volstrekt’ tegen het idee van de scheiding der machten in. Hoogleraar staatsrecht Wim Voermans van de Universiteit Leiden constateert dat er ‘op zijn minst sprake is van de schijn van belangenverstrengeling’, zo is te lezen in het artikel van Follow the Money.
Tijdgebrek
Een woordvoerder van de VVD-senator zegt in een reactie tegen Follow the Money dat Duthler niet betrokken is geweest bij de advisering van haar bedrijf over de wet. Dat het ministerie de adviesopdracht niet openbaar aanbesteedde maar aan Duthlers bedrijf gaf, lag volgens de VVD-woordvoerder aan ‘tijdgebrek’ op het departement.
Het bedrijf deed in 2013 nóg een klus voor VWS. Duthler wil niet zeggen of die opdracht wel het gevolg was van een aanbesteding.
Religie lijkt definitief haar greep op de Nederlandse samenleving te verliezen. Voor de eerste keer ooit zijn er meer ’ongelovige’ dan religieuze Nederlanders, meldt het CBS.
Telegraaf 23.10.2018
De Rooms-Katholieke Kerk is de grootste daler. „Mensen willen niet horen bij een club die wordt geassocieerd met misstanden zoals kindermisbruik.”
De kerk loopt leeg, de moskee (nog) niet
Voor het eerst noemt de helft van de Nederlanders zich ongelovig. Alleen het aantal moslims neemt nog toe. ,,Maar ook onder hen zie je een tweedeling.”
AD 24.11.2018
Het was het moment waarvan je wist dat het zou komen gaan: de ontkerkelijkingvan Nederland heeft het punt bereikt dat een meerderheid van de Nederlanders (51 procent) zichzelf ongelovig noemt.
AD 17.11.2018
Dat blijkt uit een rapport van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek). Maar er is één godsdienst waarop die afkalving, op het eerste oog, geen vat heeft: de islam. Het aantal Nederlanders dat zich moslim noemt, is de afgelopen jaren juist gestegen. Een trend die politiek beladen is, de PVV spreekt al jaren over de ‘islamisering van Nederland’.
Behandel schandaalkerken als criminele organisaties
Justitie moet veel harder optreden tegen seksueel misbruik in de kerk. Want religieuze tolerantie is mooi, maar gerechtigheid en compassie voor slachtoffers zijn veel belangrijker.
Telegraaf 16.11.2018
De Rooms-Katholieke Kerk als ‘criminele organisatie’ laten vervolgen.
Advocaat Jan Boone gaat een nieuwe poging doen om de Rooms-Katholieke Kerk als ‘criminele organisatie’ te laten vervolgen. Hij wil zelfs een poging doen om de Paus voor het hekje te krijgen.
AD 20.11.2018
Wat hebben religies toch met seks?
Met de regelmaat van de klok lezen we berichten over kindermisbruik in de katholieke kerk, boeddhistische lama’s die hun handen niet kunnen thuishouden, seksuele wantoestanden in islamitische gemeenschappen, pervers gedoe in spirituele groepen in de categorie new age en ook in protestantse kringen worden af en toe de grenzen van het betamelijke ver overschreden.
Duizenden slachtoffers van religieus seksueel geweld staan in de kou; een grootschalige aanpak blijft uit. Het wordt tijd dat we de ‘schandaalkerken’ gaan behandelen als criminele organisaties.
AD 26.09.2018
Religieuze obsessie met seksualiteit is voedingsbodem voor misbruik
Natuurlijk kun je zeggen dat seksueel misbruik in de hele samenleving voorkomt, maar dat is wel erg gemakzuchtig. De aantallen en de omvang van de schandalen liegen er niet om. Steeds gaat het om machtsrelaties, van geestelijken met volgelingen of zelfs kinderen. En niet alleen de aard, maar ook de wortels van het misbruik liggen in die religies zelf.
Het kerkbezoek in Nederland daalt.
De invloed van het Christelijke geloof in Nederland neemt in haar totaliteit af in de maatschappij. Met name katholieken gaan minder naar de kerk. Dat blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) publiceerde. Afname van regelmatige kerk- en moskeegangers tussen 2010 en 2013, per gemeente.
Van de totale bevolking is 5 procent islamiet. Dat komt neer op 825 duizend mensen. Zo’n 95 procent van hen is van niet-westerse afkomst. De Marokkanen vormen met 296 duizend islamieten de grootste groep, op de voet gevolgd door de Turken met 285 duizend islamieten.
Van de Marokkaanse moslims bidt volgens het onderzoek 78 procent vijf maal per dag, bij de Turkse moslims is dit 33 procent. Bij de Turkse moslims is het moskeebezoek toegenomen. Ongeveer 40 procent van beide groepen bezoekt tenminste wekelijks een moskee.
Van de Marokkaanse moslims bidt volgens het onderzoek 78 procent vijf maal per dag, bij de Turkse moslims is dit 33 procent. Bij de Turkse moslims is het moskeebezoek toegenomen. Ongeveer 40 procent van beide groepen bezoekt tenminste wekelijks een moskee.
Marokkaanse moslima’s dragen steeds vaker een hoofddoek. Zo zegt 78 procent er een te dragen, tegen 64 procent tien jaar geleden. Ook bij jongeren en de tweede generatie is een toename te zien. Bij Turkse moslima’s is deze toename er niet.
Zeven van de acht Marokkaanse moslims vasten alle dagen tijdens de ramadan. Bij Turkse moslims geldt dat voor iets meer dan de helft. Een zeer groot deel van de moslims eet vrijwel altijd halal.
Weinig seculiere moslims
Onder Turkse Nederlanders is in de periode 2006-2015 een lichte toename in het deel dat niet-gelovig is, onder Marokkaanse Nederlanders niet. Het aandeel moslims is bij Turkse Nederlanders afgenomen (van 93 naar 86 procent), maar niet bij Marokkaanse Nederlanders. Van hen beschouwen 94 van de 100 zich moslim. Vooral hoger opgeleide en tweede generatie Turkse Nederlanders noemen zich relatief vaak niet-moslim.
Op basis van hun religieus gedrag, opvattingen en identificatie zijn volgens het rapport vijf groepen moslims te onderscheiden:
Voor seculiere moslims heeft het geloof weinig betekenis en wordt het geloof nauwelijks gepraktiseerd.
Voor culturele moslims is het geloof wel belangrijk, maar uit zich dit niet in het praktiseren van de rituele gedragingen zoals bidden of moskeebezoek.
Selectieve moslims nemen regelmatig deel aan de sociale en rituele praktijken, maar niet zeer frequent.
Het geloof neemt voor de vrome, private moslims een zeer belangrijke plaats in en zij bidden bijvoorbeeld veel en de voedselvoorschriften worden nauw gevolgd. Hun religiositeit wordt wel hoofdzakelijk in de privé-situatie beleden, een moskee wordt amper bezocht.
Strikt praktiserende moslims zijn zeer actief in de rituele (bidden, moskeebezoek) en culturele (halal eten, ramadan) praktijk. Ook zijn zij het sterkste van mening dat moslims moeten leven volgens de regels van de islam.
De twee meest gelovige groepen, de vrome en strikt praktiserende moslims, vormen samen 84 procent van de Marokkaanse moslims. Bij de Turkse moslims is dit minder dan de helft (45 procent). Er zijn weinig seculiere moslims (7 procent bij de Turken en 2 procent bij de Marokkanen).
Voor een artikel in de Telegraaf zoekt de redactie mensen die in het afgelopen jaar afscheid hebben genomen van de kerk. Wilt u toelichten waarom u zich heeft uitgeschreven?
Telegraaf 20.10.2018
En heeft u tijd om op de foto te gaan? Neem dan contact op met verslaggever Eva Gabeler via e.gabeler@telegraaf.nl.
Laat in de e-mail uw telefoonnummer achter en een korte omschrijving van de reden(en) waarom u de kerk heeft verlaten.
Pas de nummer 3 van de lijst heeft wel een religieuze functie. !!
NOS 07.01.2019 De Dominicanenkerk in Maastricht was vorig jaar de meest bezochte kerk in Nederland. 750.000 mensen namen er een kijkje, meldt Hart voor Monumenten van het Restauratiefonds. Het gotische gebouw heeft echter al decennialang geen religieuze functie meer; sinds ruim 10 jaar zit er een boekhandel in.
Ook nummer 2 op de lijst – de Broerenkerk in Zwolle – is geen officiële kerk meer. Het pand werd in 1982 door de gemeente overgenomen en sinds 2005 worden ook hier boeken verkocht. Vorig jaar waren er ruim 600.000 bezoekers.
Pas de derde plek op de lijst van meest bezochte kerken heeft wél een religieuze functie: de Domkerk in Utrecht. In deze kerk, die vroeger vastzat aan de Domtoren, worden nog altijd kerkdiensten gehouden. 400.000 mensen bezochten de Domkerk vorig jaar.
Bookshop made in heaven
De in 1294 gewijde Maastrichtse Dominicanenkerk heeft in de loop der jaren vele functies gehad. Van een kerk op het terrein van een klooster, tot postkantoor, feestlocatie en zelfs fietsenstalling. Na een renovatie in 2005 en 2006 trok een boekenwinkel in het pand. Het resultaat werd door de Britse krant The Guardian omschreven als “a bookshop made in heaven”. CNN noemde het pand “een van de coolste boekwinkels ter wereld”.
Door de ontkerkelijking in Nederland – gemiddeld haken 267 mensen per dag af – staan steeds meer kerkgebouwen leeg. De verwachting is dat tot 2030 ongeveer duizend kerkgebouwen leeg komen te staan.
NU 19.12.2018 Nederland ontkerkelijkt in een hoog tempo en de teruggang van het christelijk geloof blijft doorzetten, maar jongeren binnen de protestantse kerken blijken juist gemotiveerder in het zoeken naar houvast in het geloof.
Dat stelt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) vast in het woensdag verschenen rapport Christenen in Nederland: diversiteit en verandering.
“Over de hele linie boeten de kerken in aan gezag, bindingskracht en populariteit”, zo staat in het rapport. Vooral katholieke kerken hebben te maken met een tanende populariteit.
In het rapport wordt verder opgemerkt dat de circa miljoen christenmigranten een steeds belangrijkere geloofsgroep vormen.
Kerken spelen grote rol bij integratie migranten
Hun migrantenkerken spelen een belangrijke rol bij de integratie, zoals bij taallessen en ondersteuning bij sollicitaties. De migrantenkerken zijn een diverse verzameling van gelovigen uit onder meer de Noorse, Zweedse en Molukse kerk, expats, arbeidsmigranten uit Oost-Europa en vluchtelingen uit Azië en Afrika.
De aanwas bij de kerken die nog wel groeien schiet volgens het SCP “ten enenmale tekort om de leegloop bij de grote en vrijzinnige kerken te compenseren”.
Nog maar één op drie Nederlanders is gelovig
Hoewel de Nederlandse bevolking tussen 1970 en 2010 met 28 procent groeide, nam het aantal Nederlanders dat stond ingeschreven bij een kerkgenootschap met een derde af.
In 2002 beschouwde 43 procent zich als lid van een religieuze gemeenschap, in 2016 was dit nog maar 31 procent.
De afstand tussen de christelijke kerken en een groot deel van de bevolking wordt ook groter; drie kwart van de Nederlanders geeft aan dat de kerken weinig of niet aansluiten bij de eigen visie op de zin van het leven.
Veel Nederlanders hebben geen vertrouwen in kerken
Twee derde zegt weinig of geen vertrouwen te hebben in de kerken of religieuze organisaties. In vergelijking met andere Europese landen zijn Nederlanders vaker voorstander van een strikte scheiding tussen kerk en staat.
Jonge kerkleden tussen de zeventien en dertig jaar oud zijn echter steeds vaker betrokken bij kerk en geloof. Dat geldt vooral voor de protestantse kerkjeugd. Zij omschrijven zichzelf vaker als uitgesproken gelovig en geloven zonder enige restrictie in God, de Bijbel en een leven na de dood.
Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat het vertrouwen in kerken afneemt.
NOS 19.12.2018 De ontkerkelijking in Nederland zet door. Een nog altijd groeiend aantal mensen beschouwt zich niet als lid van een christelijke gemeenschap. Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), dat vandaag is gepubliceerd.
Driekwart van de Nederlanders zegt dat kerken weinig of niet aansluiten bij hun visie op de zin van het leven, blijkt uit het onderzoek. Twee van de drie mensen hebben weinig tot geen vertrouwen in kerken of religieuze organisaties.
De daling doet zich voor in de meeste kerken, met uitzondering van een aantal orthodox-protestantse kerken. De grootste daling is te zien in de rooms-katholieke kerk, die de laatste jaren ook geteisterd wordt door schandalen. De afgelopen 35 jaar is het aantal Nederlanders dat zich tot die kerk rekent, gekelderd van 28 naar 9 procent. Het aantal protestanten halveerde ruimschoots, van 18 naar 6 procent.
Migrantenkerken
Tegenover die daling staat dat jonge kerkleden juist gemotiveerder zijn. Volgens het SCP typeren ze zichzelf vaker als uitgesproken gelovig. Ze geloven zonder enig voorbehoud in God, de Bijbel en een leven na de dood.
Een voorbeeld van een snelgroeiende kerk is de Mozaiëk0318 in Veenendaal. Muziek speelt daar een grote rol en dat is te zien in deze reportage van Nieuwsuur van vorige week:
Ook wonen er in Nederland ongeveer 1 miljoen christenmigranten, die zo een belangrijke christelijke geloofsgemeenschap vormen. Migrantenkerken helpen bij de integratie van deze groep, bijvoorbeeld met taallessen en hulp bij sollicitaties.
267 mensen per dag
Mensen die zich betrokken voelen bij een vorm van christendom zijn inmiddels een kleine minderheid onder de Nederlandse bevolking aan het worden, zegt SCP-onderzoeker Joep de Hart. “Gemiddeld zo’n 267 mensen haken per dag af, dat zijn er jaarlijks zo’n 100.000. Dat is een stad met de omvang van bijvoorbeeld Delft. In dit tempo hou je dat niet lang meer vol.”
De vraag is of mensen die de kerk achter zich laten, zich nog wel christen voelen. “Er wordt nog wel eens optimistisch gedaan over de mogelijkheid dat het christelijk geloof gewoon verder doorgaat, maar dan buiten een kerkelijke context” zegt De Hart. “Tot op zekere hoogte is dat ook wel zo. Maar uit onderzoek blijkt dat het op den duur moeilijk is het geloof als christelijk geloof overeind te houden als je nooit meer in een kerk komt.”
Kraters in de samenleving
Volgens De Hart is de ontkerkelijking merkbaar in de samenleving. “Daar moeten we niet te luchtig over doen. Het blijkt uit tal van onderzoeken dat kerkse mensen veel actiever zijn op het gebied van vrijwilligerswerk, mantelzorg en donaties aan goede doelen. Dat zijn allemaal plaatsen waar kraters in de samenleving worden geslagen als de kerken zouden verdwijnen. Zover is het nog niet, maar het is wel een proces waarnaar wij op weg naartoe zijn. We zullen ons er op moeten gaan bezinnen wie dat op termijn gaat overnemen.”
Ontkerkelijking doet zich ook voor in andere delen van noordwest Europa, zoals Duitsland, Engeland en Frankrijk. “Heel lang is gedacht dat Europa hierin een soort voorhoede zou zijn en dat de rest van de wereld dan zou volgen”, zegt De Hart. “Maar het tegendeel is waar. Wij zijn juist de grote uitzondering. In Afrika, het Verre Oosten is religie echt booming.”
Kerken maken zich volgens De Hart dan ook zorgen. “De een heeft meer hoop dan de ander, dat is een goede christelijke eigenschap. Daarnaast worden allerlei initiatieven ontplooid om het tij te keren. Maar ontkerkelijking is een gegeven waarmee kerkleiders al decennia lang vertrouwd zijn. Kerken worden leger en grijzer. En niemand heeft eigenlijk een oplossing bij de hand.”
Moslims
Het onderzoek naar Christenen in Nederland is een tweede studie van het SCP naar religie en spiritualiteit. In mei verscheen een onderzoek naar de religieuze beleving van moslims in Nederland.
Het derde deel gaat over niet kerkelijk gebonden vormen van spiritualiteit en moet nog verschijnen.
Den HaagFM 22.10.2018 Nederland is sinds 2017 voor eerst overwegend niet religieus meer. Dat blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau van Statistiek (CBS) maandag publiceerde. “Dat is verdrietig nieuws, maar gelukkig nemen de aantallen bij onze kerk alleen maar toe”, vertelt woordvoerder Hannah Sas van City Life Churchop Den Haag FM.
De Haagse kerk noemt zichzelf “modern christelijk, wat nog het dichts bij evangelisch ligt.” De daling in religieuze mensen is een trend die al jaren bestaat. “We zagen het al aankomen, maar we zijn blij dat dit niet het geval is bij onze kerk.” Volgens Sas zijn er verschillende redenen waarom de City Life Church (CLC) blijft groeien. “Ik denk dat we als kerk op een praktische manier omgaan met het geloof dagelijks leven, en niet alleen op zondag.” Ook al staat geloof op nummer één binnen de kerk, is het daarnaast belangrijk om een gemeenschap te zijn. “Hier ontstaan vriendschappen die heel belangrijk zijn om samen de reis mee te maken over wat jouw geloof inhoudt. Een kerk is een gebouw, de mensen maken het geloof.”
De bijeenkomsten van de CLC zijn laagdrempelig volgens Sas. “Je hoeft helemaal geen ervaring te hebben met geloof. Proef gewoon de sfeer en misschien krijg je wel een nieuw beeld van de kerk.” Kijk voor meer informatie over de Haagse geloofgemeenschap op de website clcdenhaag.nl.
NU 22.10.2018 Meer dan de helft van alle Nederlanders is niet bij een religieuze groep aangesloten. Dat is voor het eerst, blijkt maandag uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
In 2016 noemde de helft van de Nederlanders zich religieus. Vier jaar daarvoor rekende 54 procent zich tot een religieuze groepering en een minderheid dus niet.
Volgens het CBS is bijna een kwart van de Nederlanders rooms-katholiek. Een op de zeven is protestant en een op de twintig is moslim. De resterende 6 procent rekent zichzelf tot de andere geloven, zoals het jodendom, boeddhisme en hindoeïsme.
Meer dan drie kwart van alle Nederlanders gaat zelden of helemaal nooit naar een kerk, moskee, synagoge of tempel. Vooral katholieken keren de mis de rug toe. Gereformeerden gaan het vaakst naar een gebedshuis. Onder protestanten en moslims is het bezoek aan gebedshuizen stabiel.
Uit het onderzoek blijkt verder dat ouderen geloviger zijn dan jongeren en daarnaast dat vrouwen meer bezig zijn met religie dan mannen.
AD 22.10.2018 Voor het eerst is meer dan de helft van de Nederlanders niet gelovig. Vooral onder katholieken en hervormden gaat de uitstroom razendsnel.
In 2012 was nog iets meer dan de helft (54 procent) van de Nederlanders religieus. Nu is dat nog maar 49 procent, blijkt uit onderzoek van het CBS dat vandaag verschijnt. Alleen al in 2017 daalde het aantal katholieken en het aantal hervormden met twee procent.
Het aantal moslims steeg licht, met bijna een half procent. Katholieken waren in 2017 nog altijd de grootste groep gelovigen met 24 procent, gevolgd door protestanten met 15 procent. Zes procent is hervormd en vijf procent moslim.
Het aantal gelovigen dat daadwerkelijk een kerkdienst of gebed bezoekt loopt ook terug. Slechts 16 procent van de bevolking gaat nog minstens één keer per maand naar de kerk. Een zeer kleine minderheid (3 procent) gaat elke week.
Opvallend is het grote verschil in kerkelijke beleving tussen de verschillende godsdiensten. De grootste groep gelovigen, de katholieken, gaat het minst vaak naar de kerk. Slechts veertien procent van de katholieken komt weleens in de kerk. Bij hervormden is dat ruim twee keer zoveel. Van de moslims in ons land gaat bijna de helft naar de moskee.
De daling van het aantal gelovigen zal zich nog wel even voortzetten, voorspelt socioloog Tanja Traag van het CBS. Vooral onder ouderen is het geloof nog sterk: de helft van de ouderen boven de 75 jaar gaat nog geregeld naar de kerk. Traag: ,,Die grote groep ouderen zal de komende decennia komen te overlijden. Maar dan zou de ondergrens in zicht kunnen komen. In bijna alle andere leeftijdsgroepen zien we dat zeker 40 procent van de Nederlanders nog steeds gelooft. Alleen bij jongeren tussen 18 en 25 jaar is dat lager.
NOS 22.10.2018 Voor het eerst rekent een meerderheid van de Nederlandse bevolking zich niet tot een religieuze groepering, staat in een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Volgens de jongste cijfers, uit 2017, zegt 49,3 procent tot een religieuze groepering te horen, in 2012 was het 54 procent.
De rooms-katholieken vormen met 24 procent vorig jaar nog steeds de grootste groepering, 6 procent van de Nederlanders noemt zich hervormd, 6 procent rekent zich tot de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) en 3 procent is gereformeerd. Opvallend is dat hervormden en gereformeerden zijn samengegaan in de PKN, maar dat veel leden daarvan zich nog steeds hervormd noemen.
5 procent van de Nederlanders beschouwt zichzelf als moslim en 6 procent geeft aan tot een andere religieuze groep te behoren, zoals het jodendom of het boeddhisme.
Kerkbezoek
Het kerkbezoek daalt nog steeds, maar die daling gaat minder hard dan sinds de jaren zeventig gebruikelijk was. Ruim driekwart van de bevolking gaat zelden of nooit naar een religieuze dienst. 10 procent gaat wekelijks.
Alleen bij de katholieken daalt het kerkbezoek nog. Van hen ging vorig jaar nog maar 17 procent regelmatig naar de kerk. Bij protestanten en moslims is het bezoek aan kerk en moskee sinds 2012 niet afgenomen.
Gereformeerden vaakst naar de kerk
Van de PKN’ers gaat 60 procent geregeld naar de kerk. De gereformeerden zijn de trouwste kerkbezoekers, van hen gaat 70 procent regelmatig. Van de moslims brengt 42 procent minstens een keer per maand een bezoek aan een moskee.
Godsdienst blijkt vooral een zaak van lager opgeleiden en ouderen. Van de 75-plussers is 71 procent godsdienstig en bezoekt 34 procent geregeld een dienst. Het minst religieus is de groep van 18 tot 25 jaar. Daarvan acht 32,8 procent zich aan een religie verbonden, terwijl 12,6 procent regelmatig een religieuze dienst bezoekt.
Van de academici is 37 procent religieus en gaat 12 procent regelmatig naar een religieuze dienst. Bij mensen met alleen basisonderwijs zijn die percentages 64 en 20.
Den HaagFM 01.10.2018 Het verbouwde wijkgebouw ‘Amadeus’ naast de Bethelkerk is maandag geopend voor de buurtbewoners. “Iedereen is welkom om een kijkje te nemen en een kopje koffie te komen drinken in ons vernieuwde wijkgebouw”, vertelt voorzitter Irene Sjerp van het comité Bethel Blijft op Den Haag FM.
De Bethelkerk in de Componistenbuurt dreigde gesloopt te worden. Het comité wist dat te voorkomen door een financieel haalbaar plan te maken waarmee het gebouw kan blijven staan. “We zijn daarom ook zo trots om vandaag al mensen te mogen verwelkomen in het nieuwe wijkcentrum.”
Tachtig vrijwilligers en een aannemer hebben de afgelopen maanden hard gewerkt aan de verbouwing van de kerk en de buurtcentrum ernaast. “Het is prachtig geworden, alles glimt en blinkt je tegemoet wanneer je binnenkomt.” Vanaf 1 oktober beginnen in wijkgebouw Amadeus al activiteiten die de buurt dichter bij elkaar kunnen brengen. “Van een praatje maken tot een computercursus.”
De officiële opening zal op zaterdag 13 oktober vanaf 15.00 uur plaats vinden waarbij wethouder Rachid Gueraoui aanwezig zal zijn. “De wethouder hijst dan de vlag met daarop ons Amadeus-logo. Ook willen we het oude geluid van de we klokken weer laten horen op dat moment.”
AD 01.10.2018 Wie koopt de kerk? In steeds meer plaatsen rijst die vraag. In Waalwijk wacht de Sint Clemenskerk op een nieuwe eigenaar.
Diaken Anton van Diessen heeft er zojuist nog een uitvaartdienst verzorgd. ,,Het weer liet het nog net toe.” Straks, als het kouder wordt, is de Sint Clemenskerk niet te gebruiken. De verwarming is kapot. Nu nog geld in een reparatie steken, zou zonde zijn
De Clemenskerk in Baardwijk staat immers te koop. Tot verdriet van Van Diessen en al die parochianen die er gedoopt zijn, trouwden, of hun geliefde moesten begraven. Maar tegen de macht van het getal maken gevoelens van nostalgie nu eenmaal geen schijn van kans.
De Clemenskerk kan niet openblijven voor 40 parochianen die de wekelijkse zondagsdienst willen bijwonen. Zij werden al eerder naar één van de andere twee Waalwijkse kerken van dezelfde parochie verwezen. ,,Ik had liever een kerk willen bouwen dan een kerk sluiten”, zegt Van Diessen. ,,Maar mensen geloven niet meer zo hard in God.” Om financieel gezond te blijven, heeft de parochie geen keuze.
De prijs van een rijtjeshuis
Prachtig is hij ontegenzeglijk, de neogotische Clemenskerk, gebouwd in 1896. En dat voor de prijs van een rijtjeshuis: 250.000 euro – al is dat een flauwe vergelijking als je alleen al aan onderhoudskosten denkt. Overigens zijn ook de pastorie en het wijkgebouw te koop. Het volledige ensemble inclusief kerk en tuin heeft een vraagprijs van 750.000 euro, aldus de brochure van Reliplan, een makelaar die gespecialiseerd is in kerken en maatschappelijk vastgoed.
Reliplan-eigenaar Maarten van der Meijde ziet veel belangstelling voor kerken, bij instellingen maar óók bij commerciële partijen. ,,Kerkgebouwen zijn uniek, daar zijn er geen dertien van in een dozijn. Sommige bedrijven willen zich daarmee associëren. Verder ligt religieus vastgoed vaak centraal in een dorp of stad, dat is voor commerciële partijen interessant.” Ook ligt er vaak veel grond rond de kerk, ideaal voor parkeergelegenheid.
Omgedoopte kerken
Diaken van Diessen hoeft in Waalwijk niet ver te kijken om te zien hoe andere kerken al werden herbestemd. De Waalwijkse Mariakerk werd in 2012 omgetoverd in appartementen. In de Bossche Heilige Hartenkerk komen stadsvilla’s. De Pauluskerk in Oss werd het domein van creatievelingen en ondernemers. In Esbeek wordt de Adrianuskerk verbouwd tot basisschool, peuterspeelzaal en kinderopvang. De Heilig Hartkerk in Boxtel wordt een lunchroom met woningen.
In Den Haag werd een protestantse kerk zelfs een moskee, maar het bisdom Den Bosch ziet dat met zijn kerken niet zo snel gebeuren. Het kan leven met ingebruikname door andere christenen, maar ombouwen tot moskee is een brug te ver. Ook mag een herbestemming niet in strijd zijn met de goede zeden, zoals bijvoorbeeld een casino.
Verder;
Orthodox protestantse kerk
Nashville verklaring
Enkele honderden orthodox-protestantse predikanten en prominenten hebben hun handtekening gezet onder de Nashville-verklaring, een Amerikaans document dat zich stevig uitspreekt tegen homoseksualiteit en betoogt dat ‘God het huwelijk heeft bedoeld als een levenslange verbondsrelatie tussen één man en één vrouw’.
AD 08.01.2019
Bijbelgetrouwe christenen ervaren dat zij leven in een historische overgangssituatie. Terwijl de westerse cultuurin toenemende mate postchristelijk is geworden, is zij bezig om op ingrijpende wijze een nieuwe invulling te geven aan wat het betekent mens te zijn. Over het geheel genomen ziet de geest van onze eeuw niet langer de schoonheid van Gods bedoeling met het mensenleven en verblijdt zij zich daar ook niet meer in.
Menigeen ontkent dat God mensen heeft geschapen tot Zijn eer en dat Zijn goede doeleinden voor ons ook betrekking hebben op ons persoonlijke en lichamelijke ontwerp als mannelijk en vrouwelijk. Het is inmiddels gemeengoed ervan uit te gaan dat het menselijke zelfverstaan als mannelijk en vrouwelijk geen deel vormt van Gods mooie plan, maar dat deze veeleer een uiting is van iemands eigen autonome voorkeur.
AD 08.01.2019
Op deze wijze wordt de weg tot volle en blijvende vreugde middels Gods goede ontwerp voor Zijn schepselen vervangen door het pad van kortzichtige alternatieven die vroeg of laat het menselijk leven ruïneren en God onteren.
Deze seculiere geest van onze eeuw brengt een grote uitdaging mee voor de christelijke kerk. Zal de kerk van de Heere Jezus Christus haar Bijbelse overtuiging, duidelijkheid en moed verliezen en opgaan in de tijdgeest?
AD 08.01.2019
Of zal zij vasthouden aan het Woord van het leven, moed putten bij Jezus vandaan en zonder schaamte Zijn weg verkondigen als de weg des levens?
Zal ze, dwars tegen de cultuur in, haar heldere getuigenis bewaren en dit getuigenis doen horen aan een wereld die langs een hellend vlak op weg lijkt naar de ondergang?
Schriftgedeelten
De volgende Schriftgedeelten in de Bijbel kunt u erop na lezen:
Deze Schriftgedeelten maken geen deel uit van het originele document, maar zijn later als referentie toegevoegd.
Naschrift
Met de Nederlandse versie van de Nashvilleverklaring willen wij onverkort belijden wat Gods Woord ons verklaart en onverkort ontkennen wat tegen Gods Woord in gaat. Tegelijk voelen wij ons gedrongen de verklaring van een naschrift te voorzien, gericht op de pastorale praktijk.
Juist in het licht van deze principiële stellingname past ons belijdenis van schuld. Als christenen in Nederland hebben wij in dezen niet altijd duidelijk en publiek, en zeker niet met één mond gesproken, en zijn daarom mede-oorzaak van de verwarring in de samenleving. Ook hebben wij onze principes niet altijd met het voorbeeld van ons leven versierd.
Christelijke huwelijken toonden vaak niet het beeld van de manier waarop Christus omgaat met Zijn bruid. Kerkelijk leidinggevenden zijn soms helaas mede-verantwoordelijk geweest voor de praktijk of het toedekken van (seksueel) misbruik. Principiële stellingnames hebben niet zelden geresulteerd in machtsmisbruik jegens hen die een homoseksuele gerichtheid kennen. De pastorale zorg naar deze gemeenteleden in nood is te vaak onder de maat geweest.
Dit geeft ons een des te grotere verantwoordelijkheid voor pastorale nabijheid en zorg. Wij hebben de mond van een profeet nodig, maar ook het hart van een herder. Zij die bij zichzelf een homoseksuele gerichtheid herkennen of worstelen met hun geslachtelijkheid, mogen weten in de christelijke gemeente een volwaardige plaats te hebben.
Niemand kan zich immers laten voorstaan op iets goeds van zichzelf, maar allen moeten leven van genade. Ieders hart kent van nature een zondige gerichtheid en ieder mens kent zondige verlangens, die zich ook op seksueel gebied uiten. Strijden tegen de zonde betekent daarom altijd zelfverloochening. Dat is een gave van Gods genade. Ten diepste is ze slechts mogelijk vanuit Christus en door de Heilige Geest. Jezus Christus is gekomen niet om rechtvaardigen maar om zondaren te roepen tot bekering en hen zalig te maken.
Dat bepaalt het christenleven. Hierin wordt beleefd, dat onze identiteit niet ligt in onze seksualiteit, maar in onze verhouding tot Christus. Dit in de wetenschap dat hier op aarde het leven naar Gods Woord en in gemeenschap met Hem de grootste vreugde geeft, maar ook dat dit altijd ten dele zal zijn. De volle overwinning over onze zondige oude natuur is weggelegd voor straks, als alle ware gelovigen eeuwig met Christus zullen zijn. Dan zijn zij met lichaam en ziel geheel aan Hem gewijd en zal Hij zijn alles en in allen.
AD 07.01.2018 Gert-Jan Segers, partijleider van de ChristenUnie, kan zich niet vinden in een antihomopamflet dat is ondertekend door zo‘n 250 predikers en andere orthodoxe christenen.
Ik zie ook niet hoe homo’s – binnen en buiten de kerk – met deze verklaring geholpen worden, aldus Gert-Jan Segers.
Segers schrijft in een verklaring op Facebook: ,,Ik heb de Nashville-verklaring niet ondertekend omdat ik bang ben dat het gesprek over geloof en homoseksualiteit niet is gediend met deze Verklaring. Ik zie ook niet hoe homo’s – binnen en buiten de kerk – met deze verklaring geholpen worden.’’
De leider van de ChristenUnie vindt het gesprek over geloof en homoseksualiteit ‘belangrijk’. ,,Het raakt mensen en moet daarom – wat je opvatting ook is – respectvol en open gevoerd worden.’’
Het manifest is een Nederlandse vertaling van het Amerikaanse Nashville Statement. Die verklaring gaat over Bijbelse Mannelijkheid en Vrouwelijkheid. In de verklaring staat onder meer dat goede christenen homoseksualiteit altijd dienen af te wijzen. Het zou in strijd zijn met ‘Gods heilige bedoelingen wanneer mensen zichzelf bewust zien en positioneren als personen met een homoseksuele of transgenderidentiteit.’
Segers stelt dat Jezus’ eerste boodschap voor deze wereld is dat iedereen welkom is bij Hem. ,,Wie je ook bent. Ik hoop dat wij als christenen in onze samenleving niet allereerst een opgeheven vinger laten zien, maar vooral een luisterend oor en een helpende hand.’’
Overigens neemt Segers desgevraagd niet expliciet afstand van Orlando Bottenbley, voormalig lijstduwer voor de ChristenUnie. Bottenbley tekende de verklaring wél en heeft die handtekening volgens de initiatiefnemers vooralsnog onder het stuk laten staan. Segers daarover: ,,Het staat iedereen vrij zijn eigen opvattingen te ventileren.’’
Woede
De SGP heeft er nooit een geheim van gemaakt te staan voor de Bijbelse noties over huwelijk, gezin en seksualiteit, aldus Kees van der Staaij, SGP.
In politiek Den Haag, maar ook op sociale media, is met verbazing en afkeuring gereageerd op de verklaring tegen homoseksualiteit die inmiddels door honderden protestantse predikanten en voorgangers is ondertekend. Ook minister van Engelshoven (Emancipatie) sprak haar ongenoegen uit en noemt het op Twitter ‘stappen terug in de tijd’. ‘We hebben nog een lange weg te gaan. Emancipatie is nog lang niet af.’
Een van de ondertekenaars is SGP-voorman Kees van der Staaij. Hij laat in reactie op alle ophef weten nog altijd achter het manifest te staan. ,,De SGP heeft er nooit een geheim van gemaakt te staan voor de Bijbelse noties over huwelijk, gezin en seksualiteit. In lijn daarmee heb ik aangegeven dat ik me kan vinden in de strekking van de Nashville-verklaring.’’
Aangifte
De ambassadeur van de Gay Pride, Francis van Broekhuizen, heeft aangifte gedaan tegen Van der Staaij. ,,Dat hele pamflet is een oproep van toch weer discrimineren van lhbti’ers’’, aldus operazangeres Van Broekhuizen tegen NPO Radio 4. ,,Ik voelde mij echt gekwetst en heel verdrietig. Je gaat terug in de tijd. Als ambassadeur van de pride heb ik hiermee een signaal willen afgeven.’’
Ook kinderboeken- en scenarioschrijfster Lizzy Koppe-van Pelt uit Woudrichem heeft aangifte gedaan bij het College van de Mensenrechten om de verklaring. ,,Ik begrijp niet hoe het kan dat een Nederlandse politiek leider artikel 1 van onze Grondwet (Gelijke behandeling en discriminatieverbod, red.) overtreedt. Ik heb bij het College van de Mensenrechten aangifte gedaan van discriminatie’’, aldus Koppe-van Pelt, die ‘boos, bang en verdrietig’ is.
Spijt
Dominee Wilco Veltkamp, een van de ondertekenaars van de verklaring, heeft spijt en heeft zijn naam inmiddels teruggetrokken, meldt het Noordhollands Dagblad. ,,Ik heb de ondertekening teruggenomen en heb er spijt van dat de dingen zo gelopen zijn’’, zegt hij.
Een van de Nederlandse initiatiefnemers, dominee Van Reenen, laat aan deze krant weten dat er inmiddels ‘een handvol’ handtekeningen onder het pamflet is weggehaald, vanwege ‘de gevoeligheid die het oproept’. Daar staat volgens hem tegenover dat er ook weer nieuwe handtekeningen bij zijn gekomen.
AD 07.01.2019 SGP-leider Kees van der Staaij blijft, ondanks felle kritiek, achter een antihomopamflet staan. Dat schrijft hij vanmorgen op de website van de christelijke politieke partij.
De SGP heeft er nooit een geheim van gemaakt te staan voor de Bijbelse noties over huwelijk, gezin en seksualiteit, aldus Kees van der Staaij.
Van der Staaij: ,,De SGP heeft er nooit een geheim van gemaakt te staan voor de Bijbelse noties over huwelijk, gezin en seksualiteit. In lijn daarmee heb ik aangegeven dat ik me kan vinden in de strekking van de Nashville-verklaring.”
Volgens de SGP-leider geeft het pamflet ‘de klassiek-christelijke noties weer over relaties en seksualiteit’. ,,Deze noties worden over grenzen van kerken en landen gedeeld.”
De NL versie van #NashvilleVerklaring maakt helaas één ding heel duidelijk. Dit zijn stappen terug in de tijd. We hebben nog een lange weg te gaan. Emancipatie is nog lang niet af. 1,1529:54 PM – Jan 6, 2019
In politiek Den Haag, maar ook op sociale media, is met verbazing en afkeuring gereageerd op de verklaring tegen homoseksualiteit die door honderden protestantse predikanten en voorgangers is ondertekend.
Naast Kees van der Staaij tekende SGP-senator Diederik van Dijk. Minister Ingrid van Engelshoven (Emancipatie) sprak op Twitter van ‘stappen terug in de tijd’ en ‘nog een lange weg te gaan’.
In de zogenoemde Nashville-verklaring – met als ondertitel ‘Een gezamenlijke verklaring over Bijbelse seksualiteit’ – staat onder meer dat goede christenen homoseksualiteit altijd dienen af te wijzen. Het zou in strijd zijn met ‘Gods heilige bedoelingen wanneer mensen zichzelf bewust zien en positioneren als personen met een homoseksuele of transgenderidentiteit.’
Ook stelt de verklaring dat ‘God het huwelijk heeft bedoeld als een levenslange verbondsrelatie tussen één man en één vrouw’; geen homohuwelijk dus. Verder zou genezing van homoseksualiteit mogelijk zijn: ,,De genade Gods stelt een volgeling van Jezus in staat om zondige verlangens te doden en te leven op een wijze die de Heere waardig is.”
Van der Staaij voegt nog wel toe dat in de Nederlandse versie terecht de grote verantwoordelijkheid wordt benadrukt voor ‘een zorgvuldige omgang met mensen die indringende vragen hebben bij hun seksuele gerichtheid en geslacht’. Dat noemt hij een ‘essentiële’ toevoeging.
De kritiek is desondanks niet mals. ,,Ik ken u als een kundige collega’’, richt D66-Kamerlid Rutger Schonis zich op Twitter rechtstreeks tot de SGP’er. ,,Daarom valt uw steun voor de Nashville-verklaring mij zo vies van u tegen. U ontkent hiermee het bestaan van een fundamenteel grondrecht voor vele duizenden Nederlanders.’’
Walgelijk
CDA-partijvoorzitter en voormalig predikant Ruth Peetoom twittert: ,,Waar liefde is en zorg voor elkaar, daar is God.” Fractievoorzitter Henk Krol (50PLUS): ,,Als God bestaat, hoop ik maar dat hij niet gelukkig is met volgelingen van dat soort”. Kamerlid Femke Merel van Kooten van de Partij voor de Dieren is verbijsterd: ,,Hoe walgelijk en intens verdrietig. Om je kapot te schamen.”
Dilan Yeşilgöz van de VVD richt haar pijlen op de Vrije Universiteit, waarvan meerdere docenten de verklaring, die vier pagina’s telt, hebben ondertekend. ,,Ik zou graag trots zijn op mijn universiteit. Maar met docenten die deze belachelijke verklaring ondertekenen, wordt dat bijzonder lastig.’’
Astrid Oosenbrug van belangenorganisatie COC spreekt van een ,,schadelijk document voor orthodox-protestante LHBT’ers en een onbarmhartige en ongevoelige actie van de ondertekenaars”. Op sociale media verwijzen mensen naar artikel 1 van de Nederlandse Grondwet, waarin discriminatie ,,op welke grond dan ook niet is toegestaan”.
Aangifte
Kinderboeken- en scenarioschrijfster Lizzy Koppe-van Pelt uit Woudrichem heeft aangifte gedaan bij het College van de Mensenrechten om de verklaring. ,,Ik begrijp niet hoe het kan dat een Nederlandse politiek leider artikel 1 van onze Grondwet (Gelijke behandeling en discriminatieverbod, red.) overtreedt. Ik heb bij het College van de Mensenrechten aangifte gedaan van discriminatie’’, aldus Koppe-van Pelt, die ‘boos, bang en verdrietig’ is.
De ambassadeur van de Gay Pride, Francis van Broekhuizen, heeft aangifte gedaan tegen Van der Staaij. ,,Dat hele pamflet is een oproep van toch weer discrimineren van lhbti’ers’’, aldus operazangeres Van Broekhuizen tegen NPO Radio 4. ,,Ik voelde mij echt gekwetst en heel verdrietig. Je gaat terug in de tijd. Als ambassadeur van de pride heb ik hiermee een signaal willen afgeven.’’
Strafbaar?
In deze zaak draait het om de vraag of de teksten vallen onder het strafbare groepsbeledigring of (aanzetten tot) discriminatie. In beide gevallen moet een rechter toetsen aan drie criteria:
– Zijn de woorden beledigend/discriminerend?
– Neemt de context het beledigende/discriminerende karakter weg?
– Is de uitlating onnodig grievend?
De context speelt hier een grote rol. Vrijheid van meningsuiting is niet onbeperkt, maar kent een grote vrijheid toe aan teksten die vallen onder het maatschappelijk debat of iemands geloofsovertuiging. Rechters staan uitlatingen gedaan vanuit een bepaalde geloofsovertuiging dan ook toe, ook wanneer die uitlatingen andere groepen binnen de samenleving mogelijk kunnen kwetsen, choqueren of verontrusten. Het gegeven dat de opstellers van het pamflet dicht bij de Bijbel blijven, doet sterk vermoeden dat er een succesvol beroep kan worden gedaan op de vrijheid van meningsuiting.
RTL 07.01.2019 Kees van der Staaij, SGP-leider in de Tweede Kamer, lijkt verbaasd over de ophef die is ontstaan over zijn naam onder de omstreden Nashvilleverklaring. “De SGP heeft er nooit een geheim van gemaakt te staan voor de bijbelse noties over huwelijk, gezin en seksualiteit.”
In de zogenoemde Nashvilleverklaring – met als ondertitel ‘een gezamenlijke verklaring over bijbelse seksualiteit’ – staat onder meer dat goede christenen homoseksualiteit altijd dienen af te wijzen. Ook wordt gesuggereerd dat daar genezing voor mogelijk is.
Op sociale media wordt boos gereageerd op het manifest. Omdat de gelovigen in het manifest homoseksuele relaties afwijzen, noemen critici het een ‘homohaatmanifest’.
Klassiek-christelijke noties
Van der Staaij is van mening dat de Nashvilleverklaring de ‘klassiek-christelijke noties’ weergeeft over relaties en seksualiteit. Hij zegt zich te kunnen vinden in de strekking van het manifest. “Deze noties worden over grenzen van kerken en landen gedeeld”, aldus Van der Staaij in een verklaring op de site van de SGP.
Van der Staaij noemt het nawoord in de Nederlandse versie (pdf) ‘bijzonder waardevol’. Dat gaat onder meer in op het toedekken van seksueel misbruik door de kerk en mensen met een ‘afwijkende’ seksualiteit. “Zij mogen weten in de christelijke gemeente een volwaardige plaats te hebben.”
De Nashvilleverklaring is een Nederlandse vertaling van het Amerikaanse Nashville Statement. In de verklaring staat hoe christenen moeten omgaan met het geloof, maar ook met zaken als het huwelijk en seks.
Trouw 06.01.2019 Het debat over homo’s en religie lijkt te verharden door ruime steun aan een erg behoudende mening.
Homoseksualiteit was, zacht gezegd, altijd al een zwaar beladen onderwerp in de orthodoxe hoek van het protestantisme, maar daar is dit weekeinde nog eens een flinke schep bovenop gedaan. Alles wijst erop dat het debat over homoseksualiteit in protestants Nederland verder verhardt en polariseert.
Enkele honderden orthodox-protestantse predikanten en prominenten hebben hun handtekening gezet onder de Nashville-verklaring, een Amerikaans document dat zich stevig uitspreekt tegen homoseksualiteit en betoogt dat ‘God het huwelijk heeft bedoeld als een levenslange verbondsrelatie tussen één man en één vrouw’.
Nu is het geen verrassing dat er door velen in het orthodoxe protestantisme zo wordt gedacht. Maar terwijl er in grote delen van protestants-christelijk Nederland sprake is van een soms langzame maar wel zekere emancipatie van homoseksuelen, bevat de Nashville-verklaring teksten die het tegenovergestelde lijken te beogen.
Terug de kast in
In de verklaring staat onder meer: ‘Wij bevestigen dat ons zelfverstaan als mannelijk of vrouwelijk bepaald moet worden door Gods heilige bedoelingen in schepping en verlossing, zoals Hij die openbaart in de Bijbel. Wij ontkennen dat het in overeenstemming met deze heilige bedoelingen is wanneer mensen zichzelf bewust willen zien en positioneren als personen met een homoseksuele of transgenderidentiteit.’
Waar in het orthodox-protestantisme over homoseksualiteit vaak werd gezegd ‘Je mag het wel zijn, maar je mag het niet in de praktijk brengen’, wijst die laatste zin in een heel andere richting: terug de kast in. Elders in de tekst wordt impliciet gesuggereerd dat homo’s en transgenders kunnen genezen van hun geaardheid.
Het zou zomaar kunnen dat de lijst met ondertekenaars nog langer wordt: de tekst is dit weekend toegestuurd aan nog eens honderden predikanten
Op sociale media reageerden veel predikanten en theologen dit weekeinde uitgesproken negatief op de verklaring. Ook Theoloog des Vaderlands Stefan Paas weigert te ondertekenen: “Publieke stoerdoenerij ten koste van kwetsbare mensen”, stelde hij op Twitter. En predikant en EO-voorzitter Willem Smouter: “Ik wil zo duidelijk mogelijk zeggen: geloof dit niet! Wat je identiteit ook is, man of vrouw, jood of heiden, homo of hetero, je bent welkom in Gods huis.”
‘Belachelijke verklaring’
Ook in politiek Den Haag is met afkeuring gereageerd. Dat heeft alles te maken met twee van de ondertekenaars: SGP-leider Kees van der Staaij en SGP-senator Diederik van Dijk. “U ontkent hiermee het bestaan van een fundamenteel grondrecht voor vele duizenden Nederlanders”, richtte D66-Kamerlid Rutger Schonis zich op Twitter tot Van der Staaij.
Ook CDA-partijvoorzitter en predikant Ruth Peetom reageerde kritisch: “Waar liefde is en zorg voor elkaar, daar is God. Zo geloven en kerk zijn is voor mij helder belijden. De Nashville-verklaring staat daar haaks op. Voor mij en vele anderen.” VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz richt zich op de Vrije Universiteit. Meerdere VU-docenten hebben de verklaring ondertekend. Yesilgöz: “Ik zou graag trots zijn op mijn universiteit. Maar met docenten die deze belachelijke verklaring ondertekenen, wordt dat bijzonder lastig.”
De vraag is welke predikanten uit de behoudende vleugel van de PKN hun handtekening zullen zetten.
Tot nu toe is de in het Nederlands vertaalde verklaring zo’n 250 keer ondertekend. De ondertekenaars, allemaal mannen, komen onder andere uit kerkgenootschappen als de Hersteld Hervormde Kerk, de Gereformeerde Gemeenten en de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).
Het zou zomaar kunnen dat de lijst met ondertekenaars nog langer wordt: de tekst is toegestuurd aan honderden predikanten. Daarmee maken de initiatiefnemers het onderwerp nog meer tot sjibbolet: de verklaring niet ondertekenen kan immers ook als een statement worden beschouwd.
PKN betreurt verklaring
Een paar maanden geleden is in de PKN uitgebreid over homoseksualiteit gediscussieerd. Het PKN-bestuur boog zich over de vraag of het onderscheid dat in die kerk wordt gemaakt tussen homo- en heterohuwelijk moest worden opgeheven. Dat gebeurde uiteindelijk niet. Tot onvrede van de progressievere vleugel van de brede PKN. ‘Wij staan voor een open kerk waarin geen onderscheid wordt gemaakt tussen verschillende relatievormen’, schreven honderden predikanten uit die hoek van de kerk in een open brief.
Onder de ondertekenaars van de Nashville-verklaring zijn zo’n dertig PKN’ers. Hun handtekening is opvallend omdat de verklaring stelt dat maar op één manier over homoseksualiteit kan worden gedacht. Een van de kenmerken van de PKN is juist dat over allerlei zaken verschillend wordt gedacht, zeker over homoseksualiteit. PKN-voorman René de Reuver betreurt het dat de Nashville-verklaring naar Nederland is overgewaaid, liet hij gisteravond weten. Hij noemt de tekst ‘theologisch eenzijdig en pastoraal onverantwoord’. De tekst helpt volgens hem het gesprek in kerkelijke gemeenten over gender, seksualiteit en het al dan niet kerkelijk zegenen van homoseksuele relaties niet verder.
Geen waardeoordeel
“Dit gesprek is sowieso niet gediend met verklaringen en statements over en weer, maar komt alleen verder als het op een veilige manier wordt gevoerd op de plek waar het thuishoort, namelijk in de gemeente. Het kan alleen in een open houding waarin ruimte is voor ieder om zich uit te spreken en te worden gehoord.”
De Reuver wijst op de synodevergadering van november: toen heeft de synode ‘uitgesproken dat in de kerk van Jezus Christus ieder mens als beelddrager van de Schepper, aangeraakt door de liefde van Christus, van harte welkom is en zich thuis mag voelen’. De PKN-voorman stelt dat de synode toen, ‘in tegenstelling tot de verklaring van Nashville’, heeft uitgesproken dat de kerk ‘een waardeoordeel uitspreekt over de seksuele geaardheid van haar leden noch over het huwelijk of andere levensverbintenissen’. Die terughoudendheid is volgens hem ‘noodzakelijk voor een veilig en open gesprek over seksualiteit en gender in de gemeenten’.
Nashville Statement
Het Nashville Statement werd in de zomer van 2017 opgesteld door zo’n 150 Amerikaanse conservatieve evangelische voormannen en werd sindsdien door zo’n 22.000 anderen ondertekend. De verklaring komt voort uit The Council on Biblical Manhood and Womanhood, een organisatie die zich inzet voor ‘de verspreiding van wat de Bijbel leert over de verschillen tussen man en vrouw’. De verspreiding van dat denken is volgens de CBMW ‘essentieel voor het gehoorzamen van de Schrift en voor de gezondheid van gezin en kerk’. Onder de 150 opstellers van het Nashville Statement zijn prominente theologen als John Piper en James Packer.
De initiatiefnemers voor de Nederlandse vertaling van het Nashville Statement zijn Arjan Baan en Piet de Vries. Baan is evangelist en directeur van de stichting Heart Cry. Die stichting, aldus haar website, wil ‘dat de naam van Jezus in Nederland in al zijn rijkdom verheerlijkt wordt’. En: ‘We verlangen naar voortdurende persoonlijke en nationale herleving van gelovigen en onderscheidingsvermogen om niet meegevoerd te worden door de geest van de tijd’. De Vries is docent aan de predikantenopleiding van de Hersteld Hervormde Kerk.
Lees ook:
PKN stelt het homohuwelijk niet gelijk uit angst voor scheuring door nieuwe debatten
Homohuwelijken houden een status aparte binnen de PKN. Op papier dan; lokale kerken zijn vrij om te doen wat ze willen.
‘Als de PKN homo’s veroordeelt, wat zegt dat dan over ons?’
Het domineespaar Theo Pieter de Jong en Maarten Diepenbroek is in de kerk getrouwd. Het wikt en weegt de voorstellen voor het homohuwelijk waarover het bestuur van de Protestantse Kerk in Nederland heeft beslist.
AD 06.01.2018 Al ruim 200 predikanten, voorgangers en prominenten van de orthodox-protestantse kerk in Nederland hebben een manifest ondertekend tegen homoseksualiteit. Onder hen SGP-boegbeeld Kees van der Staaij en partijgenoot en senator Diederik van Dijk. De ondertekenaars en hun Nashvilleverklaring krijgen felle kritiek.
Het manifest is een Nederlandse vertaling van het Amerikaanse Nashville Statement. Die verklaring gaat over Bijbelse Mannelijkheid en Vrouwelijkheid. Ze werd in augustus 2017 in Nashville (Tennessee) gelanceerd door de gelijknamige Raad. Ruim 20.000 evangelische leiders, theologen en activisten in de Verenigde Staten ondertekenden de verklaring.
Protest
De Nashvilleverklaring bevestigt de traditionele christelijke leer over seksuele ethiek en gender, spreekt zich uit tegen homoseksualiteit en betoogt dat ‘God het huwelijk heeft bedoeld als een levenslange verbondsrelatie tussen één man en één vrouw’.
Ook de Nederlandse vertaling is letterlijk en figuurlijk een statement tegen de huidige samenleving. ‘De geest van onze eeuw ziet niet langer de schoonheid van Gods bedoeling met het mensenleven. Bijbelgetrouwe christenen ervaren dat zij leven in een historische overgangssituatie. Terwijl de westerse cultuur in toenemende mate postchristelijk is geworden, zijn zij bezig om op ingrijpende wijze een nieuwe invulling te geven aan wat het betekent mens te zijn.’
Met de Nederlandse versie van de Nashvilleverklaring willen de ondertekenaar ‘onverkort belijden wat Gods Woord ons verklaart en onverkort ontkennen wat tegen Gods Woord in gaat.’
Ondertekenaars
Wie de vertaling al ondertekenden, maakt de Nederlandse werkgroep van de Nashvilleverklaring pas bekend als de termijn voor ondertekening is afgelopen. Daarna zullen de namen van de eerste ondertekenaars gepubliceerd worden op de website, belooft ze.
Volgens dagblad Trouw werd de Nederlandse versie al zo’n 250 keer ondertekend. In tegenstelling tot in Amerika – waar ook vrouwen ondertekenden – zijn het in Nederland louter mannen. Ze komen volgens de krant uit onder andere de Hersteld Hervormde Kerk, de Gereformeerde Gemeenten, de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).
Naast SGP-leider en Kamerlid Kees van der Staaij en partijgenoot Diederik van Dijk (Eerste Kamer) zette ook voormalig lijstduwer van de ChristenUnie en prominent baptisten-predikant Orlando Bottenbley zijn handtekening onder de verklaring. Het manifest krijgt ook de steun van landelijk voorzitter Willem Pos van de SGP-Jongeren.
Die #NashvilleVerklaring verdient onze volle steun. Een heldere onderbouwing van een standpunt dat weliswaar weerstand oproept, maar ook vraagt om een helder belijden. Daarom: goed dat deze verklaring er is.
De Nashvilleverklaring en haar ondertekenaars krijgen felle kritiek op sociale media. ‘De NL versie van #NashvilleVerklaring maakt helaas één ding heel duidelijk. Dit zijn stappen terug in de tijd. We hebben nog een lange weg te gaan. Emancipatie is nog lang niet af’, schrijft minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) op Twitter.
‘Waar liefde is en zorg voor elkaar, daar is God. Zo geloven en kerk zijn is voor mij #helderbelijden. De #NashvilleVerklaring staat daar haaks op. Voor mij en vele anderen’, reageert CDA-partijvoorzitter Ruth Peetoom.
‘Wat een ongelofelijk lange lijst Achterlijke predikanten heb je in Nederland. #NashvilleVerklaring’, tweet Barbara Barend.
Voormalig D66-Kamerlid Boris van der Ham, nu voorzitter van het Humanistisch verbond, schrijft: ‘Wat een naargeestige visie op de mens en de liefde in die #nashvilleverklaring. Als voorzittter van het @humanverbond trek ik graag op met iedereen die ook zich verzet tegen dit soort kortzichtigheid.’
Van der Staaij
Ook de ondertekenaars krijgen er flink van langs. SGP-voorman Kees van der Staaij is een favoriet mikpunt. ‘Veel mensen vragen of het niet weer eens tijd wordt voor een kopje koffie met @keesvdstaaij vanwege de #NashvilleVerklaring. Nou nee. Ik kan deze onzin zó niet serieus nemen, evenmin als islam-gedreven of andere homohaat. Jullie betekenen niks. Liefde is alles. #lovewins’, schrijft Claudia de Breij.
,,Ik ken u als een kundige collega’’, richt D66-Kamerlid Rutger Schonis zich op Twitter rechtstreeks tot de SGP’er. ,,Daarom valt uw steun voor de Nashville-verklaring mij zo vies van u tegen. U ontkent hiermee het bestaan van een fundamenteel grondrecht voor vele duizenden Nederlanders.’’
Kamerlid Femke Merel van Kooten van de Partij voor de Dieren is verbijsterd. ,,Hoe kun je geloven dat God mensen buitensluit vanwege hun liefde (liefde!) voor een ander’’, twittert zij. ,,Hoe walgelijk en intens verdrietig. Om je kapot te schamen.’’
Dilan Yeşilgöz van de VVD richt haar pijlen op de Vrije Universiteit, waarvan meerdere docenten de verklaring hebben ondertekend. ,,Ik zou graag trots zijn op mijn universiteit. Maar met docenten die deze belachelijke verklaring ondertekenen, wordt dat bijzonder lastig.’’
Astrid Oosenbrug, voorzitter van belangenorganisatie COC, noemt de ‘Nashville-verklaring’ een ,,schadelijk document voor orthodox-protestante LHBT’ers en een onbarmhartige en ongevoelige actie van de ondertekenaars”. Met deze verklaring worden mensen die lesbisch, homoseksueel, biseksueel of transgender zijn, terug de kast in gestuurd, vindt zij.
Rutte
Sommige Twitteraars richten zich tot of verwijzen naar premier Rutte. ‘Tsja, ik geloof niet dat Rutte III straks na de #PS2019 steun voor coalitie in Eerste Kamer gaat vragen aan #SGP Positie #Groenlinks sterker’, reageert politiek verslaggever Jan Hoedeman van het AD.
‘@MinPres Wij leven in NL, waar plaats is voor mooie en minder mooie gebruiken, verschillende opvattingen, afkomst en seksuele voorkeur dat is ons recht! U zei dat recht te zullen beschermen. Nou Mark begin er dan NU mee.Sta op en neem stelling! #NashvilleVerklaring’
‘In Nederland is geen plaats voor mensen die onze fundamentele waarden en (homo)rechten niet erkennen.’ Aldus Mark Rutte in zijn open brief aan alle Nederlanders. Nou, ondertekenaars van de #NashvilleVerklaring … Toedeloe, he!’
Veertien artikelen
De Nashvilleverklaring bestaat uit veertien artikelen over het huwelijk en over seksualiteit. Seks buiten het huwelijk, seks tussen mensen van hetzelfde geslacht en ook transmensen wordt gezien als in strijd met de wil van hun god. Homoseksualiteit is volgens de verklaring zelfs te genezen.
‘WIJ BEVESTIGEN dat het zondig is om homoseksuele onreinheid of transgenderisme goed te keuren. Wie deze wel goedkeurt wijkt fundamenteel af van de standvastigheid die van christenen verwacht mag worden en van het getuigenis waartoe zij geroepen zijn’
‘WIJ ONTKENNEN dat de goedkeuring van homoseksuele onreinheid of transgenderisme een moreel neutrale zaak is, waarover getrouwe christenen onderling van mening mogen verschillen.’
‘WIJ ONTKENNEN dat het in overeenstemming met deze heilige bedoelingen is wanneer mensen zichzelf bewust willen zien en positioneren als personen met een homoseksuele of transgenderidentiteit.’
‘WIJ BEVESTIGEN dat de genade van God in Christus zowel vergeving als levensveranderende kracht geeft, en dat deze vergeving en kracht een volgeling van Jezus in staat stellen om zondige verlangens te doden en te leven op een wijze die de Heere waardig is.
De NL versie van #NashvilleVerklaring maakt helaas één ding heel duidelijk. Dit zijn stappen terug in de tijd. We hebben nog een lange weg te gaan. Emancipatie is nog lang niet af. 2419:54 PM – Jan 6, 2019
Veel mensen vragen of het niet weer eens tijd wordt voor een kopje koffie met @keesvdstaaij vanwege de #NashvilleVerklaring. Nou nee. Ik kan deze onzin zó niet serieus nemen, evenmin als islam-gedreven of andere homohaat. Jullie betekenen niks. Liefde is alles. #lovewins1,973 8:08 PM – Jan 6, 2019
Zeer geschokt van wat er in #NashvilleVerklaring staat. In artikel 12 staat zelfs inmpliciet dat homo’s en transgenders kunnen genezen van hun geaardheid. Deze verkaring druist in tegen fundamentele rechten van de mens, tegen NLse Grondwet, tegen onze rechtsstaat. #MENSENRECHTEN41
RTL 06.01.2019 Op sociale media wordt boos gereageerd op een manifest van een groep Nederlandse christenen. Predikanten en prominenten van de orthodox-protestantse kerk beschrijven in het manifest dat het huwelijk bedoeld is als een ‘levenslange verbondsrelatie tussen één man en één vrouw’.
Het manifest is een Nederlandse vertaling van het Amerikaanse Nashville Statement. In deze verklaring staat hoe christenen moeten omgaan met zaken als het geloof, maar ook het huwelijk en seks.
Homohaatmanifest
De gelovigen wijzen in het manifest homoseksuele relaties en ‘transgenderisme’ af. Critici noemen het daarom een ‘homohaatmanifest’.
“Wat een naargeestige visie op de mens en de liefde”, twittert oud-D66-Kamerlid Boris van der Ham. “Ik weet niet wat ik lees”, schrijft een ander.
14artikelen
Het manifest bestaat uit 14 artikelen. Veel mensen vallen over het eerste artikel in de verklaring:
WIJ BEVESTIGEN dat God het huwelijk heeft bedoeld als een levenslange verbondsrelatie tussen één man en één vrouw, waarbinnen seksualiteit een plaats heeft en waaruit kinderen kunnen voortkomen. Het doel van het huwelijk is de verbondsliefde tussen Christus en Zijn bruid, de Kerk, zichtbaar te maken. WIJ ONTKENNEN dat God het huwelijk heeft bedoeld als een homoseksuele, polygame of polyamoreuze relatie. Wij ontkennen ook dat het huwelijk een louter menselijk contract is in plaats van een verbond gesloten voor God.
Over ‘transgenderisme’ meldt het manifest het volgende:
WIJ BEVESTIGEN dat het zondig is om homoseksuele onreinheid of transgenderisme goed te keuren. Wie deze wel goedkeurt wijkt fundamenteel af van de standvastigheid die van christenen verwacht mag worden en van het getuigenis waartoe zij geroepen zijn. WIJ ONTKENNEN dat de goedkeuring van homoseksuele onreinheid of transgenderisme een moreel neutrale zaak is, waarover getrouwe christenen onderling van mening mogen verschillen.
Kees van der Staaij
Onder de ondertekenaars ook Tweede Kamerlid Kees van der Staaij. Veel mensen reageren met afschuw op de SGP-voorman. “Een Tweede Kamerlid dat een verklaring tekent die indruist tegen de grondwet en tegen de universele verklaring voor de rechten van de mens, hoort niet thuis in ons parlement”, klinkt het.
Cabaretière Claudia de Breij twittert: “Veel mensen vragen of het niet weer eens tijd wordt voor een kopje koffie met Kees van der Staaij vanwege de NashvilleVerklaring. Nou nee. Ik kan deze onzin zó niet serieus nemen, evenmin als islam-gedreven of andere homohaat. Jullie betekenen niks. Liefde is alles.”
Kees van der Staaij is de meest bekende ondertekenaar van het manifest.
Telegraaf 06.01.2019 Een pamflet dat duidelijk maakt dat het huwelijk tussen een man en vrouw hoort te zijn en het goedkeuren van homoseksualiteit zondig is, is ondertekend door honderden orthodox-protestantse predikanten, voorgangers en politici, onder wie SGP-voorman Kees van der Staaij.
Het document is een Nederlandse versie van de Nashville-verklaring, die werd gelanceerd in de Verenigde Staten. Het geldt volgens de ondertekenaars als gids over de omgang met homoseksualiteit in de huidige tijd.
De opstellers spreken van een ’historische’ overgangssituatie. „Terwijl de westerse cultuur in toenemende mate postchristelijk is geworden, is zij bezig om op ingrijpende wijze een nieuwe invulling te geven aan wat het betekent mens te zijn.”
’Dit polariseert debat’
Vooral artikel 10 is stellig en pikant. Terwijl er de laatste tijd meer tolerantie voor homoseksualiteit komt binnen de kerk, wordt in dit document stellig beschreven dat het ’zondig is om homoseksuele onreinheid of transgenderisme goed te keuren’.
Dagblad Trouw, van christelijke signatuur, stelt dat het document ’het debat over homoseksualiteit in protestants Nederland verder verhardt en polariseert’.
Verschil homo en homoseksualiteit
De verklaring maakt overigens onderscheid tussen homo’s en homoseksualiteit. Dat laatste is slecht, de mensen zelf hebben wel een plaats in de kerk, aldus de predikanten. „Zij die bij zichzelf een homoseksuele gerichtheid herkennen of worstelen met hun geslachtelijkheid, mogen weten in de christelijke gemeente een volwaardige plaats te hebben.”
Minister Ingrid van Engelshoven heeft in een tweet gereageerd op de Nashville-verklaring. „Emancipatie is nog lang niet af”, stelt ze. „Dit zijn stappen terug in de tijd. We hebben nog een lange weg te gaan.”
Kees van der Staaij is een van de eerste ondertekenaars van de verklaringANP
Ook SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij zette zijn handtekening onder de zogenoemde Nashville-verklaring.
NOS 06.01.2019 Honderden orthodox-protestantse predikanten, voorgangers en politici hebben hun handtekening gezet onder een tekst die zich stevig uitspreekt tegen homoseksualiteit en transgenders. In het pamflet wordt beschreven dat “God het huwelijk heeft bedoeld als een levenslange verbondsrelatie tussen één man en één vrouw.”
Naast voornamelijk voorgangers is de verklaring ook ondertekend door SGP-fractievoorzitter Kees van der Staaij. Vanwege de zondagsrust was hij niet bereikbaar voor commentaar. SGP-senator Diederik van Dijk en voormalig lijstduwer van de ChristenUnie Orlando Bottenbley tekenden ook.
Volgens Trouw komen de 250 mannelijke ondertekenaars uit onder andere de Hersteld Hervormde Kerk, de Gereformeerde Gemeenten en de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).
Het gaat om de Nederlandse vertaling van de Nashville-verklaring, een document dat in 2017 werd opgesteld in de Verenigde Staten. Daarin staat beschreven hoe christenen moeten omgaan met het geloof, het huwelijk en seksualiteit.
De toon in de Nederlandse versie, met de titel Een gezamenlijke verklaring over Bijbelse seksualiteit, is sterk anti-lhbti. In artikel 10 van het document staat bijvoorbeeld: “Wij bevestigen dat het zondig is om homoseksuele onreinheid of transgenderisme goed te keuren.”
De volledige Nashville-verklaring kun je hier lezen.
Dominee Rinie van Reenen uit Oldebroek, van de hersteld-hervormde stroming binnen de protestantse kerk, is een van de predikanten die de verklaring ondertekenden. Hij zegt tegen het Nederlands Dagblad dat het pamflet veel steun krijgt. “Het is niet maar een enkeling die dit vindt. Het is een interkerkelijk en wereldwijd statement.”
De verklaring komt op een moment dat er juist sprake was van enige emancipatie van homoseksuelen binnen de protestantse kerk. Eind november vorig jaar schreven honderden predikanten en kerkelijk werkers een open brief waarin ze stelden dat het homohuwelijk in hun kerk geen enkel probleem was. Dagblad Trouw schrijft dat door de Nederlandse Nashville-verklaring “het debat over homoseksualiteit in protestants Nederland verder verhardt en polariseert”.
De discussie over homo’s doet helemaal niet ter zake, vinden de schrijvers van die verklaring. Zij stellen dat homoseksualiteit niet iets is waarover christenen onderling van mening mogen verschillen. Ook staat erin dat homoseksuelen en transgenders van hun geaardheid kunnen genezen.
Op sociale media krijgt het pamflet bijval, maar vooral heel veel kritiek. Verschillende predikanten en andere prominente protestanten zeggen het nooit te zullen ondertekenen. Bij de tegenstanders zitten ook mensen uit de kerkgemeenschappen die deels voor de verklaring zijn.
Een van de tegenstanders van het pamflet is Willem Smouter, predikant in Apeldoorn en voorzitter bij de EO. Hij schrijft op Twitter: “Ik wil zo duidelijk mogelijk zeggen: geloof dit niet! Wat je identiteit ook is, man of vrouw, Jood of heiden, homo of hetero, je bent welkom in Gods huis.”
Vele anderen laten op Twitter weten dat ze boos zijn, onder wie een raadslid van GroenLinks in Alkmaar:
De Nederlandse vertaling van de Nashville-verklaring is gemaakt door evangelist Arjan Baan en Piet de Vries van de Hersteld Hervormde Kerk. De verklaring is gisteren verder verspreid onder protestantse predikanten en voorgangers.
NU 06.01.2019 Honderden protestantse predikanten en voorgangers hebben zich met het ondertekenen van de zogeheten Nashville-verklaring uitgesproken tegen lhbt’ers. Ze betogen dat het huwelijk alleen bedoeld is als verbond tussen één man en één vrouw.
De Nashville-verklaring is in 2017 in Amerika opgesteld, het pamflet waar nu de handtekeningen onder zijn gezet is een vertaling hiervan.
In de Nashville-verklaring staat onder meer te lezen dat goede christenen homoseksualiteit altijd dienen af te wijzen. Ook wordt gesuggereerd dat daar genezing voor mogelijk is.
“Wij ontkennen dat de goedkeuring van homoseksuele onreinheid of transgenderisme een moreel neutrale zaak is, waarover getrouwe christenen onderling van mening mogen verschillen”, zo is te lezen.
Overigens is de verklaring alleen ondertekend door mannen.
SGP-leider Van der Staaij heeft ondertekend
Een van de ondertekenaars is SGP-leider in de Tweede Kamer Kees van der Staaij, net als senator Diederik van Dijk van diezelfde partij. Dit zorgt voor veel kritiek in Den Haag.
“Ik ken u als een kundige collega”, richt D66-Kamerlid Rutger Schonis zich op Twitter rechtstreeks tot SGP’er Van der Staaij. “Daarom valt uw steun voor de Nashville-verklaring mij zo vies van u tegen. U ontkent hiermee het bestaan van een fundamenteel grondrecht voor vele duizenden Nederlanders.”
Ook CDA-partijvoorzitter en voormalig predikant Ruth Peetoom is erg kritisch. “Waar liefde is en zorg voor elkaar, daar is God”, twittert zij. “Zo geloven en kerk zijn is voor mij helder belijden. De Nashville-verklaring staat daar haaks op. Voor mij en vele anderen.”
Minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs) stelt dat de Nashville-verklaring een stap terug in de tijd is.
De NL versie van #NashvilleVerklaring maakt helaas één ding heel duidelijk. Dit zijn stappen terug in de tijd. We hebben nog een lange weg te gaan. Emancipatie is nog lang niet af.
Astrid Oosenbrug, voorzitter van belangenorganisatie COC, noemt de ‘Nashville-verklaring’ een “schadelijk document voor orthodox-protestante LHBT’ers en een onbarmhartige en ongevoelige actie van de ondertekenaars”.
Met deze verklaring worden mensen die lesbisch, homoseksueel, biseksueel of transgender zijn, terug de kast in gestuurd, vindt zij.
Eastern Lightning (东方闪电 Dōngfāng Shǎndiàn), in het Nederlandstalig gebied bekend onder Kerk van de Almachtige God of Kerk Almachtige God, is een Chinese religieuze organisatie welke in 1991 is ontstaan. Aanhangers noemen zichzelf eerder lid van “de kerk van de almachtige” (Chinees 全能神教会 Quánnéng Shén Jiàohuì).
Ontstaan
In 1989 en daarna was er een opleving binnen de christenen van de onafhankelijke Huiskerk in China, waarbij een jonge vrouw, Yang Xiangbin (geboren 1973), regelmatig de diensten bezocht en de incarnatie van Jezus zou zijn (M. Introvigne, “Sinicization” of Religion and Xie Jiao in China: The Case of the Church of Almighty God, p. 9). Onder degenen die haar accepteerden was de voorganger Zhao Weishan waarvan algemeen wordt aangenomen dat hij in 1991 de sekte oprichtte. De benaming Eastern Lightning is afkomstig van Mattheüs 24:27 “Want gelijk de bliksem uitgaat van het oosten, en schijnt tot het westen, alzo zal ook de toekomst van den Zoon des mensen wezen” en wordt als onderbouwing gebruikt dat Jezus in China terugkomt en deze vrouw is.
Binnen China behoren religieuze groeperingen te worden erkend door de regering. De Kerk van de Almachtige God is niet erkend en wordt als xie jiao (= criminele religieuze sekte) bezien en wordt om die reden vervolgd (PierLuigi Zoccatelli, “Anti-Cult Campaigns in China and the Case of The Church of Almighty God: An Introduction” in The Journal of CESNUR, Volume 2, Issue 1, January—February 2018, p. 6).
Hun religie kunnen we opvatten als een vorm van syncretisme tussen het christendom en een aversie tegen het atheïsme welke door de communistische Chinese regering wordt voorgestaan. Dit kenmerkt zich dat ze het christendom en de Bijbel niet afwijzen, maar daarop voortborduren.
Jezus Christus
Zij leren dat Christus gereïncarneerd is in een 30-jarige Chinese vrouw die Yang Xiangbin heet (Ryan Turner, What is Eastern Lightning?; CNN, 3 feb. 2015; Trouw, 3 feb. 2015). Hoewel ze hierover in hun geschriften zelden schrijven, benadrukken zij wel dat “De Kerk van Almachtige God is tot stand gekomen vanwege de verschijning en het werk van de vleesgeworden Almachtige God van de laatste dagen.” (KingdomSalvation.org, Hoe is De Kerk van Almachtige God tot stand gekomen?). Zij stellen dat God in een nieuwe vorm is teruggekeerd en dat net als “Tweeduizend jaar geleden, toen Jezus vlees werd, werd Hij vervolgd en gearresteerd door de Romeinse overheid en het Joodse geloof. Tenslotte werd Hij gekruisigd.
Sinds God in de laatste dagen in China terugkeerde in het vlees om het werk van het oordeel te verrichten, is Hij wreed vervolgd en opgejaagd door de CCP. [=Chinese regering]” (KingdomSalvation.org, De oorsprong en ontwikkeling van De Kerk van Almachtige God). Verder wordt gesteld dat, in tegenstelling tot wat in Handelingen 1:11 staat, Jezus “is niet afgedaald onder degenen die zozeer naar zijn terugkeer hebben verlangd en Hij is niet rijdend op een witte wolk aan alle mensen verschenen. Hij is al aangekomen, maar de mens kent Hem niet en weet niet van Zijn komst.
De mens kijkt slechts tevergeefs naar Hem uit, niet vermoedend dat Hij al op een witte wolk is afgedaald (de witte wolk die Zijn Geest, Zijn woorden en Zijn gezindheid in al haar aspecten en alles wat Hij is) en Hij is nu onder een groep mensen die Hij in de laatste dagen tot overwinnaars zal maken.” (KingdomSalvation.org, De Redder is al teruggekeerd op een ‘witte wolk’).
Ook is het vreemd dat deze Yang Xiangbin, met als bijnaam Deng van Zhengzhou, pas vanaf 2012 door deze aanhangers wordt ontkend (E. Dunn, Lightning from the East…, p. 71-72) en de naam van hun websites werd verwijderd, hoewel ze niet ontkennen dat Jezus een vrouw is die nu is teruggekomen.
Ook stellen zij dat het verlossingswerk van Jezus alleen voor een vorig tijdperk voldoende was, maar dat we nu in een nieuw tijdperk leven: “De Kerk van Almachtige God houdt vast aan de nieuwe naam van God in het Tijdperk van het Koninkrijk en aanvaardt het nieuwe werk dat wordt uitgevoerd door God in de laatste dagen, terwijl het Christendom vasthoudt aan de naam van God in het Tijdperk van Genade en het oude werk dat God in de vorige tijdperken heeft verricht, aanneemt.” (KingdomSalvation.org, Wat is het verschil tussen Christendom en De Kerk van Almachtige God?).
Bijbel
Zij geloven dat de hele Bijbel door God is geïnspireerd, maar geschreven door mensen. Met de komst van een nieuw tijdperk is daar nu ook het boek “Het Woord verschijnt in het vlees” bijgekomen, waarin een aantal vragen over de heilige geschiedenis, theologie, ethiek en spiritualiteit worden behandeld en welke als normatief door de beweging wordt beschouwd. Of zoals zij het stellen zijn hun heilige geschriften “het Oude Testament, het Nieuwe Testament en de Bijbel van het Tijdperk van het Koninkrijk” (KingdomSalvation.org, De leerstellingen van De Kerk van Almachtige God; H. Folk, Protestant Continuities in The Church of Almighty God” in The Journal of CESNUR, p. 62).
De Grote Rode Draak
De grote rode draak uit Openbaring 12 wordt door hen gezien als een slechte demoon die tegenover God staat en God vervolgt. Volgens hen is de Chinese regering de personificatie van deze draak (H. Folk, Protestant Continuities in The Church of Almighty God” in The Journal of CESNUR, p. 67).
Dwaallering
Dat deze groepering een dwaallering is blijkt uit een aantal zaken. Als eerste hebben ze om hun ideologie te onderbouwen een nieuw boek toegevoegd aan de Bijbel. Hierin betogen ze dat niet iedereen Jezus heeft zien terugkomen, terwijl we in Mattheus 16:27 en 24:30 lezen dat het voor iedereen duidelijk zal zijn.
Als we hun bewijstekst in Mattheüs 24:27 “Want gelijk de bliksem uitgaat van het oosten, en schijnt tot het westen, alzo zal ook de toekomst van den Zoon des mensen wezen” in context lezen dan zien we dat het juist een waarschuwing is tegen valse profeten, in vers 23 lezen we namelijk “Alsdan, zo iemand tot ulieden zal zeggen: Ziet, hier is de Christus, of daar, gelooft het niet.” wat in vers 26 nog eens wordt herhaald.
Op 24 augustus 2013 werd het jongetje Guo Xiaobin ontvoerd en zijn ogen uitgestoken. De Chinese regering meende eerst dat het om orgaanhandelaren ging en daarna dat er een connectie was met de Kerk van de Almachtige God. Later bleek dat deze beschuldigingen foutief waren en dat het de tante van het jongetje was geweest (Holly Folk, ““Cult Crimes” and Fake News: Eye-Gouging in Shanxi” in The Journal of CESNUR, Vol. 1, Iss. 2, November–December 2017, p. 96–109).
In augustus 2014 werden vijf leden van de Kerk van de Almachtige God in Yantai, Shandong, berecht voor de moord op een 37-jarige vrouw in een restaurant – de vrouw werd doodgeslagen omdat ze weigerde lid te worden van hun groep. Deze moord kwam bekend te staan als de ‘Zhaoyuan McDonald’s cult murder‘ (CNN, 3 feb. 2015); M. Introvigne, ““Cruel Killing, Brutal Killing, Kill the Beast”: Investigating the 2014 McDonald’s “Cult Murder” in Zhaoyuan” in The Journal of CESNUR, vol. 1, n. 1, September-October 2017, p. 61-73). Hoewel diverse onderzoekers denken dat deze moord door voormalige aanhangers van deze sekte, of zelfs door helemaal geen aanhangers van deze sekte is gepleegd (M. Introvigne, ibid., p. 63; Tribunale Ordinario di Perugia, N. 5417/2017R.G.).
Volgens officiële Chinese cijfers hebben ze 4 miljoen aanhangers in China, hoewel andere bronnen hier vraagtekens bij zetten. Sinds de Zhaoyuan McDonald’s moord in 2014 is de vervolging op hen door de Chinese overheid geïntensiveerd en zijn velen gevlucht naar Zuid-Korea, Verenigde Staten, Europa en andere landen (CenSAMM, Church of Almighty God), vanwaaruit ze hun zendingsmissie voortzetten. Hoewel hun zendingsmethodieken zeer agressief zijn (zie hieronder), zijn er tot nu toe geen harde bewijzen gevonden dat de sekte mensen ontvoert of vermoord.
Dat is een fatale fout. Deze groep vertrouwt zijn meest capabele en goed opgeleide medewerkers toe aan de missie van Duitsland en heel Europa. De christenen die deze zendelingen in hun vriendenlijst en / of groep houden, ondersteunen hun werk.”; Der Bibelleser, Kirche des Allmächtigen Gottes). Diverse moderators van deze fora proberen om die reden zoveel mogelijk deze aanhangers tegen te houden (blokkeren) om zo de andere leden te beschermen tegen deze ongewenste en agressieve propaganda.
Sinds halverwege 2018 is geconstateerd dat veel aanhangers van hen als “slapers” zich bevinden op de diverse fora. Deze reageren weinig, maar kijken wel wat er gebeurd op reacties van aanhangers van deze sekte, met als gevolg dat moderators geblokt worden (ie. dat deze niet meer hen kunnen zien).
Ook worden Facebook-pagina’s die voor hun sekte waarschuwen veelvuldig gerapporteerd bij Facebook in de hoop dat op die manier zo’n pagina wordt opgeheven door Facebook. Ook op onze eigen Facebook-pagina wordt sinds oktober 2018 het geplaatste artikel veelvuldig gerapporteerd door deze sekte. De sekte komt in de belangstelling nadat enkele media als een dominee (Facebook, Sebastiaan Van Wessem) en Groot Nieuws Radio (GNR, 27 september 2018) er aandacht aan besteden.
Kerkleider Orlando B. is op Curaçao in hoger beroep veroordeeld tot veertien jaar cel voor het seksueel misbruiken van drie tienermeisjes en vier jonge vrouwen. Ook mag de 54-jarige B. negentien jaar de functie van kerkleider niet uitoefenen.
De voormalig leider van de Rains of Blessingskerkwerd vorig jaar juli veroordeeld tot negen jaar cel en een functieverbod van veertien jaar. Tegen de uitspraak ging B. in beroep. Het OM vond de opgelegde celstraf te laag, en ging ook in hoger beroep.
NU 18.10.2018 De Curaçaose kerkleider Orlando B. is donderdag in hoger beroep veroordeeld tot veertien jaar gevangenisstraf. Volgens de rechter is bewezen dat de 54-jarige B. meerdere vrouwen en ook minderjarigen gedurende een lange periode seksueel heeft misbruikt.
Ook mag B. van de rechter negentien jaar lang de functie van kerkleider niet uitoefenen. In eerste aanleg was de zelfverklaarde apostel nog veroordeeld tot negen jaar cel en een functieverbod van veertien jaar.
De aanklager had twaalf jaar tegen hem geëist. Maar volgens het hof is een hogere straf hier op zijn plaats, gezien de aard van de feiten. Verschillende slachtoffers werden door B. gedrogeerd alvorens hij hen misbruikte. Ook gebruikte hij regelmatig veel geweld.
B. noemt zichzelf een slachtoffer van een complot. Andere kerken zouden mensen hebben aangezet valse verklaringen te doen, aldus de kerkleider.
Naar aanleiding van een geluidsopname van een slachtoffer, die tijdens de rechtszitting werd gebruikt, zei B. dat hij in dat specifieke geval “een religieuze fout” had gemaakt.
B. was oprichter en leider van de Rains of Blessingskerk, een kerkgenootschap dat zowel op Curaçao als in Nederland actief is.
Hij zou ook in Nederland slachtoffers hebben gemaakt. Uit onder meer Amsterdam, Den Haag en Tilburg zijn meerdere meldingen over misbruik binnengekomen. Dat B. een minderjarig meisje in een Rotterdams hotel heeft misbruikt, is bewezen.
NOS 18.10.2018 Kerkleider Orlando B. is op Curaçao in hoger beroep veroordeeld tot veertien jaar cel voor het seksueel misbruiken van drie tienermeisjes en vier jonge vrouwen. Ook mag de 54-jarige B. negentien jaar de functie van kerkleider niet uitoefenen.
Het OM had in hoger beroep twaalf jaar tegen hem geëist. Het hof heeft “gezien de aard van de feiten” besloten de zelfverklaarde apostel een hogere straf te geven.
De voormalig leider van de Rains of Blessingskerkwerd vorig jaar juli veroordeeld tot negen jaar cel en een functieverbod van veertien jaar. Tegen de uitspraak ging B. in beroep. Het OM vond de opgelegde celstraf te laag, en ging ook in hoger beroep.
Volgens correspondent Dick Drayer zegt B. dat sprake is van een complot tegen hem. “B. ziet zichzelf als een slachtoffer van een complot door ex-kerkleden. Zo hebben andere kerken volgens hem mensen aangezet om valse verklaringen te doen. Ook legt hij de schuld van het misbruik bij de slachtoffers”, vertelt Drayer. “Dat rekent het hof de pastor zwaar aan.”
Duiveluitdrijving
B. drogeerde zijn slachtoffers en verkrachtte hen onder de noemer van duiveluitdrijving. Hij vertelde hun dat ze bezeten waren door demonen en dat hij die wakker zou maken als ze over het misbruik zouden vertellen. Een van de slachtoffers raakte vijf keer zwanger, waarna B. de abortussen betaalde. Het misbruik duurde jaren. Zijn jongste slachtoffer was 11 jaar oud.
NOS 17.10.2018 Bij een hindoetempel in het zuiden van India weerhouden honderden demonstranten vrouwen ervan het heiligdom binnen te gaan. Voor het eerst in eeuwen mogen vrouwen van alle leeftijden de tempel in, maar orthodoxe hindoes verzetten zich fel hiertegen.
Eeuwenlang was de Sabarimala-tempel in de zuidelijke deelstaat Kerala verboden voor vrouwen tussen de 10 en 50 jaar. Vorige maand besliste het Indiase Hooggerechtshof dat alle vrouwen voortaan de tempel binnen mogen. Sindsdien protesteren duizenden conservatieve hindoes, mannen én vrouwen, tegen dit besluit.
Gedwongen terugkeer
Vandaag opende het hindoeïstische heiligdom voor het eerst sinds het besluit van het Hooggerechtshof zijn deuren. Hordes actievoerders blokkeerdende weg naar de tempel, om zo de vrouwen toegang te weigeren. Auto’s en bussen werden gecontroleerd op vrouwelijke passagiers, die vervolgens gedwongen werden rechtsomkeert te maken. Honderden agenten zijn ingezet om de vrouwelijke gelovigen te beschermen tegen de actievoerders.
Onrein
De Indiase wet ziet goden als rechtspersonen. Ayyappa, de godheid waar de tempel aan gewijd is, is volgens de traditie strikt celibatair. Volgens de orthodoxe hindoes worden de rechten van Ayyappa geschonden nu vruchtbare en menstruerende vrouwen de tempel mogen betreden. Sommige hindoes zien menstruerende vrouwen als onrein.
De Sabarimala-tempel is een van de belangrijkste pelgrimsoorden voor hindoes en trekt jaarlijks miljoenen gelovigen.
Misbruik sekte Spatz
We moesten Spatz aanbidden, werden uitgehongerd en ondergingen fysiek geweld. Meisjes getuigden over seksueel misbruik door Spatz.”
AD 19.09.2018 Er lagen 170 aanklachten, variërend van valsheid in geschrifte tot seksueel misbruik, marteling en opsluiting van kinderen. En toch sprak het hof van beroep van de rechtbank in Brussel de voormalig Belgisch sekteleider Robert Spatz(73) dinsdag vrij, na liefst twintig jaar onderzoek.
De reden: vormfouten. Zo werden niet alle verdachten verhoord in het bijzijn van een advocaat, werd er informatie uit het dossier gelekt, bleek een expert bevooroordeeld en mochten twintig getuigen hun verhaal doen zonder dat de verdediging vragen kon stellen, somt Quentin Wouters, de advocaat van Spatz op in de Belgische krant De Standaard.
Spatz was tv-reparateur, tot hij na een reis door India in 1972 besloot om een Belgische tak van de boeddhistische gemeenschap OKC op te richten. Zijn volgelingen moesten hem Lama Kunzang noemen. Naast de sekte had Spatz ook onder meer een yogacentrum en winkels en restaurants in biologisch voedsel, waarmee hij een fortuin vergaarde.
Met die inkomsten financierde de sekteleider de aankoop van plezierjachten, auto’s en villa’s in Spanje, Portugal, Tahiti en aan de Côte d’Azur. In Zuid-Frankrijk had hij een kasteel op een heuvel, waar hij woonde met zestig kinderen, die veelal door hun ouders moesten worden afgestaan.
Fysiek geweld
,,Het domein lijkt idyllisch, maar is het allerminst’” zegt Ricardo Mendes, een van de slachtoffers in De Standaard. ,,We moesten Spatz aanbidden, werden uitgehongerd en ondergingen fysiek geweld. Meisjes getuigden over seksueel misbruik door Spatz.”
België heeft een naam als het gaat over de trage afhandeling van rechtszaken, maar het proces tegen Spatz springt er toch wel uit. Al in 1996, in de tijd dat in België nog met de frank werd betaald, werd het onderzoek opgestart. Eerst ging het vooral nog om fraude. Maar eenmaal volwassen voegden ook 21 kinderen zich bij het proces.
De slachtoffers zijn teleurgesteld in het feit dat Spatz de dans nu ontspringt. Maar Mendes begrijpt het wel. ,,Belangrijke mensen – de financieel expert, maar ook de vorige aanklager – raakten te betrokken. Ze hoorden onze verhalen en beeldden zich al die kinderen in. Ze werden bijna activistisch.’’
Spatz woont sinds 2005 in Spanje. Volgens zijn advocaat heeft hij inmiddels afstand genomen van OKC, dat nog altijd bestaat.
NU 21.10.2018 Bij rellen tussen moslims en christenen in de Nigeriaanse stad Kasuwan Magani zijn zaterdag 55 mensen om het leven gekomen. De politie in de Midden-Nigeriaanse staat Kaduna laat aan de BBC weten dat 22 mensen zijn aangehouden na de rellen.
Groepen christelijke en islamitische jongeren raakten slaags na een ruzie tussen kruiwagendragers op de markt van Kasuwan Magani. Er is nu een avondklok ingesteld, om nieuwe rellen te voorkomen.
In Nigeria komt religieus geweld vaker voor. De woordvoerder van president Muhammadu Buhari liet weten dat Buhari bedroefd is door het geweld. “Geen enkel geloof rechtvaardigt het recht om het leven van iemand anders te ontnemen.”
According to the President, “No culture and religion support the disregard for the sanctity of life,” adding that “peaceful coexistence is necessary for the progress of any society and its wellbeing.”
NOS 21.10.2018 Bij rellen tussen moslims en christenen in de Nigeriaanse deelstaat Kaduna zijn zeker 55 mensen omgekomen. Zeker 22 mensen zijn gearresteerd, meldt politie volgens de BBC.
De rellen tussen christen- en moslimjongeren braken uit op een markt in de plaats Kasuwa Magina, waar een meningsverschil was ontstaan tussen marktkooplieden.
De politie heeft een avondklok ingesteld naar aanleiding van het geweld. In Nigeria zijn geregeld uitbraken van sektarisch geweld.
President Buhari liet via een woordvoerder weten zich zorgen te maken over het geweld. “Geen enkele cultuur of religie rechtvaardigt het veronachtzamen van het respect voor het leven.” De president heeft de leiders van de gemeenschappen opgeroepen tot tolerantie.
Zeker 22 mensen zijn gearresteerd. Het geweld brak uit na een meningsverschil tussen marktkooplieden.
AD 21.10.2018 Bij rellen tussen moslims en christenen in de Nigeriaanse stad Kasuwan Magani zijn 55 mensen om het leven gekomen. De politie heeft 22 mensen aangehouden, zo meldt de BBC.
De Nigeriaanse president Muhammadu Buhari heeft het geweld veroordeeld. ,,Het frequente bloedvergieten dat het gevolg is van misverstanden die vreedzaam opgelost zouden kunnen kunnen worden, is onrustwekkend”, klinkt het in een persbericht van de president. ,,Geen enkele cultuur of religie kan de minachting voor het heilige karakter van een mensenleven rechtvaardigen.”
Donderdag brak er geweld uit tussen Hausa en Adara, respectievelijk moslims en christenen, als gevolg van een ruzie op de markt van Kasuwan Magani, in de staat Kaduna, in het noorden van Nigeria. In eerste instantie was er sprake van twee doden. De politie zou de situatie snel onder controle gekregen hebben.
Wraakacties
Maar volgens lokale bronnen voerden Adara-jongeren vervolgens wraakacties uit tegen de moslimgemeenschap. Ze staken hun huizen in brand. ,,De meeste doden vielen bij die tweede aanval, die de Hausa-gemeenschap heeft verrast”, zei Muhammadu Bala, een inwoner van een van de in brand gestoken huizen.
De gouverneur van Kaduna heeft tot nader order een avondklok ingesteld in de stad, om nieuwe rellen te voorkomen.
Slachtoffers van seksueel misbruik binnen de gesloten geloofsgemeenschap treden de laatste tijd naar buiten. De Jehova’s Getuigen weigeren in gesprek te gaan met de stichting waarin slachtoffers zich hebben verenigd. Daar hebben al zeker 276 mensen melding gemaakt van misbruik.
Slachtoffers van seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen houden vaak een trauma over aan de heimelijke afhandeling van hun zaak. Het kerkgenootschap heeft zijn ‘eigen rechtssysteem’. Jehova’s willen de zaken niet voor een gewone rechtbank brengen.
Dat maakt het genootschap een ‘paradijs voor pedofielen’, meldt dagblad Trouwvandaag op basis van eigen onderzoek. Het interne rechtssysteem wordt als superieur gezien, dat staat boven de ‘wereldse autoriteiten’, net zoals de sharia bij sommige moslims. Jehova’s handelen de zaken binnenskamers af.
Intern behandeld
Leden en ex-leden die in de jaren tachtig en negentig te maken hadden met misbruik vertellen aan Trouw hoe ‘daders de hand boven het hoofd wordt gehouden’. Bij misbruikzaken treedt een mannelijke ouderling op als rechter. Intern komt het bijna nooit tot een veroordeling, en in veel gevallen heeft het misbruik nauwelijks gevolgen voor de dader.
Volgens de Jehova’s Getuigen zijn er twee getuigen nodig om een zaak hard te maken. De omstreden Twee Getuigen-regel en andere ‘wetten’ komen rechtstreeks uit Amerika, waar het hoofdkwartier zit van het internationale kerkgenootschap.
Geen straf, maar restricties
‘Misbruik wordt opgelost door de eerste beste boer die ouderling is, die er nul verstand van heeft,’ zegt een slachtoffer. Als een zaak toch tot een veroordeling leidt, is de straf mild.
Daders mogen bijvoorbeeld niet meer hardop voorgaan in gebed of ouderling worden. Als de dader spijt betuigt, gaat hij meestal vrijuit, en geniet hij de bescherming van het genootschap.
Twee jaar geleden deed Australië op grote schaal onderzoek naar seksueel misbruik door Jehova’s Getuigen. De Australische tak zou zeker duizend gevallen van seksueel misbruik in de doofpot hebben gestopt.
Bij een onlangs ingesteld meldpunt voor slachtoffers van seksueel misbruik binnen de gemeenschap van de Jehovah’s Getuigen, zijn inmiddels al tachtig meldingen binnen gekomen.
Een van de oprichters van het meldpunt, Frank Huiting, bevestigt donderdag berichtgeving hierover in Trouw.
De Stichting Reclaimed Voices, zoals de organisatie heet, bestaat nu ruim een maand. In die periode kwamen vijftig verhalen binnen van mensen die misbruikt zijn binnen de geloofsgemeenschap. Nog eens dertig meldingen kwamen binnen via Trouw, dat de afgelopen maanden berichtte over de kwestie.
Trouw 14.01.2019 Minister voor rechtsbescherming Sander Dekker geeft het WODC, kenniscentrum van het ministerie van justitie, opdracht om te onderzoeken hoe Jehovah’s Getuigen omgaan met seksueel misbruik. Het is voor het eerst dat de overheid onderzoek laat doen naar misbruik bij een religieuze groepering.
NU 14.01.2019 De Universiteit Utrecht gaat onafhankelijk onderzoek doen naar seksueel misbruik binnen het kerkgenootschap Jehovah’s Getuigen. Het onderzoek richt zich op hoe er binnen de kerk wordt omgegaan met misbruik.
Ook wordt onderzocht in hoeverre die houding invloed heeft op de bereidheid van slachtoffers om aangifte te doen. De onderzoekers willen met betrokkenen praten, onder wie leden van het bestuur van Jehovah’s Getuigen, schrijft Dekker maandag aan de Tweede Kamer.
Het kerkgenootschap laat in een reactie aan NU.nl weten mee te willen werken aan het onderzoek. “Hoewel wij nog onbekend zijn met de details van het onderzoek, zijn we graag bereid om ons standpunt ten aanzien van onze religieuze overtuiging toe te lichten”, zegt een woordvoerder van Jehovah’s Getuigen.
“Ook willen we onze inspanningen met betrekking tot de bescherming van kinderen aan de commissie uitleggen.”
In de zomer al aangedrongen op onderzoek
De Tweede Kamer had voor de zomer aangedrongen op een onafhankelijk onderzoek, naar aanleiding van onthullingen over seksueel misbruik door dagblad Trouw.
Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) vroeg het kerkgenootschap in eerste instantie zelf een onafhankelijk onderzoek in te stellen, maar daar voelde de gemeenschap niets voor.
De universiteit hoopt het onderzoek in het najaar 2019 af te hebben.
Het Openbaar Ministerie (OM) besloot in augustus 2018 een strafrechtelijk onderzoek in te stellen naar het misbruik binnen de organisatie. Vorig jaar zijn meerdere meldingen over misbruik door leden van de kerk binnengekomen.
Eind december deed de politie een inval bij het kerkgenootschap om bewijsmateriaal te verzamelen.
Al langer bezorgdheid over afhandeling misstanden
Kamerleden uitten vorig jaar ook zorgen over de interne rechtspraak van gesloten geloofsgemeenschappen. Attje Kuiken (PvdA) en Michiel van Nispen (SP) wilden weten of er aanwijzingen zijn dat bepaalde groepen ernstige misdrijven niet melden bij de politie, maar enkel de interne procedures volgen.
Dekker deed navraag bij Slachtofferhulp Nederland en de organisatie Sektesignaal. Slachtofferhulp zei dat de meeste slachtoffers met wie zij spreekt niet met ontmoediging te maken hebben gehad.
Sektesignaal kan “niet zeggen of enkel het bestaan van interne rechtscolleges negatief werkt op de aangiftebereidheid van slachtoffers”, aldus Dekker.
Mede daarom wordt momenteel ook gekeken of een meldplicht voor seksueel misbruik haalbaar en wenselijk is. “Een aangifteplicht in geval van seksueel misbruik zou een middel kunnen zijn om de geslotenheid te doorbreken”, schrijft de minister.
Dit staat verder los van het onderzoek van de Universiteit Utrecht.
NOS 14.01.2019 De Universiteit Utrecht gaat onafhankelijk onderzoek doen naar seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen. Dat schrijft minister Dekker in een brief aan de Tweede Kamer. Het doel van het onderzoek is om duidelijk te krijgen hoe binnen de geloofsgemeenschap om wordt gegaan met seksueel misbruik en de aangiftebereidheid van slachtoffers.
De Tweede Kamer heeft vorige zomer aangedrongen op een onafhankelijk onderzoek. Dagblad Trouw deed in de zomer van 2017 onthullingen over het seksueel misbruik binnen de geloofsgemeenschap. Minister Dekker heeft de Jehova’s eerst gevraagd om zelf onderzoek te doen, maar dat wilde de gemeenschap niet.
De onderzoekers gaan praten met Jehova’s Getuigen en ex-Jehova’s Getuigen om ervaringen te verzamelen. Daarnaast gaan ze praten met het bestuur en de stichting Reclaimed Voices. Deze stichting steunt misbruikslachtoffers van de Jehova’s Getuigen.
De Universiteit Utrecht verwacht dat het onderzoek in het najaar 2019 af is.
Dagblad Trouw deed in 2017 onderzoek naar het seksueel misbruik binnen de Jehova’s Getuigen. De krant voerde gesprekken met Jehova’s Getuigen, ex-leden en misbruikslachtoffers. Uit het onderzoek blijkt dat de afhandeling van seksueel misbruik veelal binnenkamers gebeurt en slachtoffers geen hulp krijgen. Na de onthullingen stroomden er meer meldingen binnen.
Vorige zomer werd bekend dat het Openbaar Ministerie negen aangiftes onderzoekt en afgelopen maand deed het OM meerdere invallen bij Jehova’s Getuigen. Het onderzoek van het OM staat los van het onderzoek van de Universiteit van Utrecht.
Meldplicht
Kamerleden maken zich ook zorgen over de interne rechtspraak van de gesloten gemeenschap. De vraag is of het doen van aangifte ontmoedigd wordt. Slachtofferhulp Nederland en de organisatie Sektesignaal zeggen hier geen aanwijzingen van te hebben. Daarom is minister Dekker aan het kijken of een meldplicht voor seksueel misbruik wenselijk en haalbaar is.
Telegraaf 14.01.2019 De Universiteit Utrecht gaat onafhankelijk onderzoek doen naar seksueel misbruik bij de Jehova’s getuigen. Doel van het onderzoek is om helder te krijgen hoe de geloofsgemeenschap omgaat met misbruik in eigen kring, en wat voor invloed dat heeft op de bereidheid van slachtoffers om aangifte te doen.
De Tweede Kamer had voor de zomer aangedrongen op een onafhankelijk onderzoek. Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) vroeg de Jehova’s in eerste instantie zelf een onafhankelijk onderzoek in te stellen, maar daar voelde de gemeenschap niets voor.
De onderzoekers willen met betrokkenen praten, waaronder het bestuur van de Jehova’s getuigen, schrijft Dekker maandag aan de Tweede Kamer. De universiteit hoopt het onderzoek in het najaar af te hebben.
Hadassah Wiersma werd als 7-jarig meisje betast door haar oom en moest naakt bij hem in bed kruipen. Ⓒ SERGE LIGTENBERG
Eind vorig jaar schreef De Telegraaf al over, volgens slachtoffers, grootschalig misbruik in de gemeenschap. Hadassah Wiersma vertelde dat ze het jammer vond dat de gemeenschap als geheel buiten schot bleef, terwijl het OM wel individuele gevallen onderzocht.
Kamerleden uitten vorig jaar ook zorgen over de interne rechtspraak van gesloten geloofsgemeenschappen. Attje Kuiken (PvdA) en Michiel van Nispen (SP) wilden weten of er aanwijzingen zijn dat bepaalde groepen ernstige misdrijven niet melden bij de politie, maar enkel de interne procedures volgen.
Dekker deed navraag bij Slachtofferhulp Nederland en de organisatie Sektesignaal. Slachtofferhulp zei dat de meeste slachtoffers met wie zij spreekt niet met ontmoediging te maken hebben gehad. Sektesignaal kan „niet zeggen of enkel het bestaan van interne rechtscolleges negatief werkt op de aangiftebereidheid van slachtoffers”, aldus Dekker.
Meldplicht
Mede daarom wordt momenteel ook gekeken of een meldplicht voor seksueel misbruik haalbaar en wenselijk is. „Een aangifteplicht in geval van seksueel misbruik zou een middel kunnen zijn om de geslotenheid te doorbreken”, schrijft de minister. Dit staat verder los van het onderzoek van de Universiteit Utrecht.
AD 14.01.2019 De Universiteit Utrecht gaat onafhankelijk onderzoek doen naar seksueel misbruik bij de Jehovah’s Getuigen. Doel van het onderzoek is om helder te krijgen hoe de geloofsgemeenschap omgaat met misbruik in eigen kring, en wat voor invloed dat heeft op de bereidheid van slachtoffers om aangifte te doen.
Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) riep slachtoffers van misbruik vorig jaar op aangifte te doen, zodat het Openbaar Ministerie (OM) een onderzoek zou kunnen instellen. Diverse slachtoffers gaven gehoor aan de oproep en traden naar voren. Een aantal van hen beticht de organisatie ervan het misbruik te hebben toegedekt.
Momenteel lopen er negen zaken tegen oud-leden van de Getuigen. Vijf aangiften kwamen binnen via Stichting Reclaimed Voices, welke opkomt voor seksueel misbruikten binnen geloofsgemeenschappen zoals de Jehovah’s Getuigen. De andere zaken kwamen bij het OM binnen als losse aangiftes. De zaken worden afzonderlijk door justitie behandeld.
Invallen
In december deed de politie een inval in het hoofdkwartier van de Nederlandse Jehovah’s Getuigen in Emmen. Ook werden twee zogenaamde Koninkrijkszalen en vier woningen doorzocht. Een woordvoerder van het OM benadrukte destijds dat er geen strafrechtelijk onderzoek loopt naar de geloofsgemeenschap zelf.
De Tweede Kamer had voor de zomer aangedrongen op een onafhankelijk onderzoek, naar aanleiding van onthullingen over seksueel misbruik door dagblad Trouw. Dekker vroeg de Jehovah’s Getuigen in eerste instantie zelf een onafhankelijk onderzoek in te stellen, maar daar voelde de gemeenschap tot teleurstelling van de minister niets voor.
Kamerleden uitten vorig jaar ook zorgen over de interne rechtspraak van gesloten geloofsgemeenschappen. De onderzoekers willen nu met betrokkenen praten, waaronder het bestuur van de Jehovah’s Getuigen, schrijft Dekker vandaag aan de Tweede Kamer. De universiteit hoopt het onderzoek in het najaar af te hebben.
NU 06.12.2018 De politie heeft vorige maand invallen gedaan in drie gebouwen van Jehova’s Getuigen vanwege een onderzoek naar seksueel misbruik binnen de geloofsgemeenschap.
Volgens RTL Nieuws gaat het om invallen in het hoofdkantoor in Emmen en twee kerkgebouwen. Daarnaast zijn er vier woningen doorzocht. Het doel van de invallen op 19 november was het vinden van documenten over interne rechtszaken.
Het Openbaar Ministerie (OM) behandelt negen aangiftes van mensen die stellen misbruikt te zijn door leden of oud-leden van het kerkgenootschap.
De Jehova’s Getuigen berechten misbruikers intern. Van die processen worden verslagen gemaakt. Na het bericht van RTL Nieuws laat het OM weten dat de doorzoeking was bedoeld om stukken over die “interne rechtsgang” in beslag te nemen. Of er daadwerkelijk stukken in beslag zijn genomen, kan het OM vanwege het onderzoek niet zeggen.
Bestuur wilde geen onafhankelijk onderzoek instellen
In augustus liet minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker weten dat justitie een strafrechtelijk onderzoek was begonnen naar seksueel misbruik binnen de geloofsgemeenschap. Vijf mensen zouden aangifte hebben gedaan van seksueel misbruik.
Het bestuur van de Jehova’s Getuigen liet eerder dit jaar aan de minister weten geen onafhankelijk onderzoek in te stellen, ondanks verzoeken van het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Aangiften kwamen binnen via stichting
Via de Stichting Reclaimed Voices waren vijf aangiften binnengekomen. Daarnaast kwamen er nog vier losse klachten binnen. De zaken worden individueel beoordeeld door verschillende parketten, liet Dekker destijds weten.
Eerder dit jaar werd duidelijk dat het bestuur van Jehova’s Getuigen niet wilde meewerken aan een strafrechtelijk onderzoek naar een incident binnen de eigen gemeenschap.
Het bestuur weigerde een document vrij te geven waarin een man het seksueel misbruik van zijn nichtje zou bekennen. Doordat er genoeg bewijs was, werd de man alsnog veroordeeld.
NOS 06.12.2018 De politie heeft vorige maand bij zeven panden invallen gedaan in het kader van het onderzoek naar seksueel misbruik binnen Jehovah’s Getuigen. Dat bevestigt het OM na berichtgeving van RTL Nieuws.
De invallen vonden onder meer plaats in Emmen, in het hoofdkantoor van Jehovah’s Getuigen. Daarnaast werden twee gemeenschapsgebouwen – oftewel zogenoemde koninkrijkszalen – en vier woningen van de geloofsgemeenschap doorzocht.
Agenten waren op zoek naar documenten van interne ‘rechtszaken’.
Interne rechtszaken
Jehovah’s Getuigen heeft een intern systeem om zaken als misbruik te behandelen. Een klacht komt bij een speciale commissie terecht, waarna een procedure wordt gestart die niet openbaar is.
Eventuele daders worden door het genootschap berecht en niet aangegeven bij de politie. Verslagen van zaken worden niet met justitie gedeeld.
Begin augustus weigerde Jehovah’s Getuigen nog een document af te staan aan het OM waarin de bekentenis van een dader zou staan in een kindermisbruikzaak.
‘Juridisch bijzonder’
Met name de twee invallen in de koninkrijkszalen, waar leden van Jehovah’s Getuigen samenkomen voor bijeenkomsten, zijn “juridisch bijzonder”, zegt hoogleraar sanctierecht Henny Sackers, verbonden aan de Radboud Universiteit.
“Justitie is van oudsher namelijk terughoudend om kerken binnen te stormen en wettelijk is bepaald dat de politie bijvoorbeeld ook niet zomaar een kerk in mag als er een samenkomst is.”
Justitie is van oudsher terughoudend om kerken binnen te stormen, aldus Henny Sackers, hoogleraar sanctierecht.
Dat zijn volgens Sackers alleen wel bepalingen die stammen uit een tijd toen de Tweede Kamer nog grotendeels confessioneel was samengesteld en er minder organisaties waren die zich religieus noemden.
“Nu is er een grote diversiteit aan organisaties die om religieuze redenen menen boven de wet te staan”, zegt Sackers.
Hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest (Universiteit van Tilburg) vindt de invallen om die reden daarom minder bijzonder. “We hebben een volledige scheiding van kerk en staat. Dus de staat bekijkt elke kerk als een genootschap en als daar iets niet in de haak is, wordt dat aangepakt.”
‘Noodzakelijk voor onderzoek’
Het OM doet op dit moment onderzoek naar negen aangiftes die het kreeg van seksueel misbruik binnen de geloofsgemeenschap.
“In een aantal zaken bestond het vermoeden dat er informatie over de interne rechtsgang in deze zaken aanwezig is in dossiers die zich bevonden in deze panden”, aldus het OM over de invallen van vorige maand. Die informatie is volgens het OM “noodzakelijk” in het strafrechtelijk onderzoek.
Het is onduidelijk of de gezochte documenten bij de invallen ook zijn aangetroffen. Het OM doet verder geen mededelingen over de zaak.
Telegraaf 06.12.2018 Het Openbaar Ministerie heeft een paar weken geleden een inval gedaan bij het hoofdkantoor van de Jehovah’s Getuigen in Emmen en bij twee kerkgebouwen van de gemeenschap. Ook vier woningen zijn doorzocht.
Waar de doorzochte kerkgebouwen en woningen zijn gevestigd, wil het OM niet zeggen.
Justitie doet onderzoek naar seksueel misbruik binnen de Jehovah-gemeenschap. Het kerkgenootschap zou dat misbruik intern hebben afgehandeld en er vervolgens over hebben gezwegen.
Na een bericht van RTL Nieuws laat het Openbaar Ministerie weten dat de doorzoeking was bedoeld om stukken over die „interne rechtsgang” in beslag te nemen. Of er daadwerkelijk stukken in beslag zijn genomen, kan het OM echter niet zeggen.
Volgens het OM lopen er op dit moment negen misbruikzaken rond de geloofsgemeenschap. Over de inhoud wil justitie niets zeggen. Er loopt geen onderzoek naar de gehele Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen, zoals het kerkgenootschap voluit heet.
AD 06.12.2018 De politie heeft een inval gedaan in het hoofdkantoor van de Jehova’s getuigen in Emmen. Ook doorzochten agenten twee kerken en vier woningen. Dit naar aanleiding van het onderzoek wat loopt naar seksueel misbruik binnen de geloofsgemeenschap.
De invallen vonden plaats op 19 november. De politie zocht naar dossiers die van belang zijn in het onderzoek naar diverse zaken van seksueel misbruik door (oud)leden van de geloofsgemeenschap. Naast een doorzoeking in het hoofdkantoor is er ook in vier woningen en in twee kerken van de geloofsgemeenschap gezocht. Dat laat het Openbaar Ministerie (OM) weten.
Op dit moment lopen er negen zaken waarbij (oud-)leden van de geloofsgemeenschap als verdachte betrokken zijn. Vijf zaken kwamen binnen via Stichting Reclaimed Voices. Die stichting komt op voor kinderen die seksueel misbruikt worden of daar het risico op lopen binnen gesloten geloofsgemeenschappen zoals de Jehova’s getuigen. De andere vier zaken kwamen binnen bij het OM als losse aangiftes.
De laatste tijd maanden zijn er meerdere slachtoffers van seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen naar buiten getreden. Sommigen betichtten de geloofsgemeenschap ervan het misbruik te hebben toegedekt.
NU 16.08.2018 Het Openbaar Ministerie (OM) is een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar seksueel misbruik bij de geloofsgemeenschap Jehovah’s Getuigen. Dat schrijft minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) in een brief aan de Tweede Kamer. Hij laat weten dat vijf mensen aangifte van seksueel misbruik hebben gedaan. Die aangiften komen uit verschillende regio’s in het land.
“Bij het OM zijn de aangiften zorgvuldig in behandeling genomen door gespecialiseerde zedenofficieren in de regio’s”, schrijft de minister. Eerder riep hij slachtoffers op aangifte te doen, zodat het OM een onderzoek zou kunnen instellen.
De Jehova’s getuigen stellen zelf geen onafhankelijk onderzoek naar het misbruik in, hoewel het ministerie van Justitie en Veiligheid daar meerdere keren op had aangedrongen. Het bestuur liet in mei weten geen grond voor het instellen van een onderzoek te zien.
Geen onderzoek naar gemeenschap zelf
Een woordvoerder van het OM benadrukt dat er geen strafrechtelijk onderzoek loopt naar de geloofsgemeenschap zelf.
“Er zijn in het voorjaar vijf aangiften binnenkomen via Stichting Reclaimed Voices van misbruik binnen de jehova’s-gemeenschap. Daarnaast zijn er nog vier losse aangiften binnengekomen. Al deze zaken worden individueel beoordeeld door verschillende parketten.”
Omdat de onderzoeken nog niet zijn afgerond, kan het OM niet nader op de aangiften ingaan, aldus de woordvoerder.
Laatste tijd meerdere slachtoffers naar buiten getreden
De laatste tijd zijn meerdere slachtoffers van seksueel misbruik bij Jehovah’s Getuigen naar buiten getreden. Sommigen betichtten de geloofsgemeenschap ervan het misbruik toegedekt te hebben.
Begin augustus werd bekend dat het kerkgenootschap niet mee wilde werken aan een strafrechtelijk onderzoek naar een incident binnen de eigen gemeenschap. Een lid weigerde een document vrij te geven waarin een man het seksueel misbruik van zijn nichtje zou bekennen. Doordat er genoeg bewijs was, werd de man alsnog veroordeeld.
NOS 16.08.2018 Het Openbaar Ministerie doet onderzoek naar negen gevallen van seksueel geweld binnen het kerkgenootschap Jehovah’s Getuigen, meldt minister Dekker van Rechtsbescherming in een brief aan de Tweede Kamer.
Het onderzoek richt zich op de specifieke aangiften die gedaan zijn en dus niet op de hele geloofsgemeenschap van Jehovah’s Getuigen, zegt een woordvoerder van het Openbaar Ministerie.
Het gaat om vijf aangiften die binnengekomen zijn via Reclaimed Voices, een stichting die opkomt voor belangen van slachtoffers. Daarnaast zijn er vier aangiften buiten de stichting om gedaan. Ook daar wordt onderzoek naar gedaan. Het OM kan verder niet inhoudelijk op de aangiften ingaan.
Zorgvuldig
Volgens Dekker zijn de aangiften “zorgvuldig in behandeling genomen door gespecialiseerde zedenofficieren” in verschillende regio’s.
Enkele slachtoffers van het misbruik binnen de kerk zijn inmiddels met hun verhaal naar buiten gekomen. Bovendien riep minister Dekker slachtoffers van misbruik eerder op om aangifte te doen.
Onderzoek geweigerd
Vorige maand riepen alle partijen in de Tweede Kamer op tot een onderzoek naar het seksueel misbruik binnen het kerkgenootschap. De Kamer wilde dat omdat het bestuur van de Jehovah’s Getuigen weigerde het seksueel misbruik binnen de kerk te onderzoeken.
Volgens de leiding heeft Jehovah’s Getuigen de laatste jaren zelf al maatregelen genomen om kinderen te beschermen en er zou een gering aantal slachtoffers zich hebben gemeld.
Dat laatste argument wringt met cijfers van Reclaimed Voices, Daar kwamen 276 meldingen binnen van misbruik. Ook bij Trouw, dat regelmatig heeft geschreven over het misbruik, kwamen meldingen binnen.
Toedekken
“Er zijn in onze optiek aanleidingen om ervan uit te gaan dat er zaken binnen de hele gemeenschap niet goed zijn, waardoor slachtoffers benadeeld worden. Denk aan het toedekken van misbruik”, vertelt Raymond Hintjes van Reclaimed Voices op NPO Radio 1. “Of dat ouderlingen er wel van weten, maar het niet melden. We weten niet wat de uitkomsten van het onderzoek zijn. Slachtoffers gaan wat dat betreft dus een onzekere tijd tegemoet.”
Volgens Hintjes is het logisch dat er zoveel meldingen zijn binnengekomen, maar zo weinig aangiftes. “Jehovah’s die het melden zijn bang om hun familierelaties op het spel te zetten. Een grote groep weigert nog altijd te spreken.”
In Nederland zijn zo’n 30.000 mensen lid van de Jehovah’s Getuigen. De gemeenschap is erg gesloten. NOS op 3 maakte eerder deze korte documentaire over Rick, die de gemeenschap verliet en daardoor het contact verloor met zijn familie:
AD 16.08.2018 Het Openbaar Ministerie is een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar seksueel misbruik bij de geloofsgemeenschap van Jehova’s Getuigen. Dat schrijft minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) in een brief aan de Tweede Kamer.
Dekker laat weten dat vijf mensen aangifte hebben gedaan van seksueel misbruik. Die aangiften komen uit verschillende regio’s in het land. ,,Bij het het OM zijn de aangiften zorgvuldig in behandeling genomen door gespecialiseerde zedenofficieren in de regio’s”, schrijft de minister.
Eerder riep hij slachtoffers op aangifte te doen, zodat het OM een onderzoek zou kunnen instellen.
De laatste tijd zijn meerdere slachtoffers van seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen naar buiten getreden. Sommigen betichtten de geloofsgemeenschap ervan het misbruik te hebben toegedekt.
Een woordvoerder van het OM benadrukt dat er geen strafrechtelijk onderzoek loopt naar de geloofsgemeenschap zelf. ,,Er zijn in het voorjaar vijf aangiften binnenkomen via Stichting Reclaimed Voices van misbruik binnen de jehova’s-gemeenschap. Daarnaast zijn er nog vier losse aangiften binnengekomen. Al deze zaken worden individueel beoordeeld door verschillende parketten.”
Omdat de onderzoeken nog niet zijn afgerond, kan het OM niet nader op de aangiften ingaan, aldus de woordvoerder.
Hadassah Wiersma werd jarenlang misbruikt door haar oom en tante NOS
NOS 16.08.2018 Dertig jaar geleden deed Hadassah Wiersma voor het eerst aangifte tegen familieleden vanwege seksueel misbruik. Haar oom en tante, die lid zijn van het kerkgenootschap Jehovah’s Getuigen, werden nooit vervolgd omdat er te weinig bewijs was. Een paar jaar later probeerde ze het opnieuw, maar weer zonder succes.
Nu is Wiersma hoopvoller, want het Openbaar Ministerie gaat negen gevallen van seksueel geweld binnen het kerkgenootschap onderzoeken. Wiersma is één van die negen. “Eerder stond ik er alleen voor. We hebben nu een grotere groep om ons heen. Als groep hopen we hetzelfde doel te bereiken dat ik dertig jaar geleden als individuutje wilde bereiken”, zegt Wiersma.
Bekijk in de video hieronder het verhaal van Hadassah:
Slachtoffer Hadassah: daders krijgen vrij spel om door te gaan.
Toen Wiersma 8 jaar oud was, moest ze regelmatig bij haar oom en tante in één bed slapen. “Zonder kleren aan. Bijna tien jaar lang heb ik incest meegemaakt.”
Maar dat was niet het enige. Wiersma’s oom wilde graag foto’s van haar maken. “Op dat moment was ik 13, dus ik dacht: ‘leuk, ik ga op de foto als fotomodel’. En het begon ook leuk, ik heb drie foto’s van mijn oom gekregen, maar op die foto’s is de nette aangeklede versie te zien.”
Want de fotoshoot was op een warme zomerdag. Wiersma moest van haar oom haar kleding uitdoen. “Hij zei: ‘het is wel warm hè? Ook met al die lampen.’ Dus zo begonnen de leuke foto’s te veranderen in naaktfoto’s.”
Dit zijn de drie foto’s die Hadassah Wiersma kreeg van haar oomNOS
Zelf heeft Wiersma de naaktfoto’s nooit gezien. “Hij vond me te jong. Als ik oud genoeg was, zou hij me ze laten zien. De ouderlingen van het geloof en een ex-jeugdvriendje hebben de foto’s wel gezien.” Later besefte Wiersma pas dat het om pornografische foto’s ging. “Ik ben toen jarenlang bang geweest dat de foto’s ergens zouden opduiken. Ik keek in kiosken of ik mijn foto’s tegenkwam in boekjes of tijdschriften.”
Onderzoek naar geloofsgemeenschap
Hoewel Wiersma blij is dat het OM nu de negen aangiften gaat onderzoeken, blijft ze ook gematigd positief. “Het onderzoek richt zich op de individuele aangiften. Die worden dus onderzocht en niet de geloofsgemeenschap Jehova’s Getuigen als organisatie.” Wiersma had dat graag anders gezien. “Nadat ons individuele onderzoek is afgerond, komt mogelijk pas een onderzoek naar de geloofsgemeenschap. Daar gaat dus nog een hele tijd overheen.”
Bij de eerdere twee aangiften van Wiersma heeft ze de ouderlingen die haar naaktfoto’s hebben gezien gevraagd om te getuigen. Beide keren zijn ze niet komen opdagen. “Dat is de manier waarop de Jehova’s hiermee omgaan: het onder het tapijt schuiven, het niet serieus nemen. Ze behandelen ons, de slachtoffers, meer als daders. Ik ben zelfs uit de geloofsorganisatie gezet, zodat ze hun vingers er niet meer aan hoeven te branden. Daardoor krijgen de daders vrij spel om door te gaan.”
Mijn daders lopen nog altijd rond en andere kinderen mogen daar geen slachtoffer van worden, aldus Hadassah Wiersma.
De angst van Wiersma is dat haar naaktfoto’s nog altijd ergens rondzwerven. “Mijn oom en tante zijn nog altijd lid van de geloofsgemeenschap. Ik wil dan ook dat er een grondig onderzoek komt naar waar die foto’s nu zijn gebleven en dat ze vernietigd worden. Alleen daarom al kunnen ze aangeklaagd worden. Het is gewoon kinderpornografie wat daar heeft plaatsgevonden.”
Verder hoopt Wiersma vooral dat meer slachtoffers zich gaan melden. “We hebben op dit moment zo’n 300 meldingen binnen, maar ik weet zeker dat het er veel meer zijn. Ik hoop dat ze de kracht krijgen om naar buiten te komen met hun verhaal. Mijn daders lopen nog altijd rond en andere kinderen mogen daar geen slachtoffer van worden.”
NU 03.07.2018 De Tweede Kamer wil een onderzoek naar seksueel misbruik onder Jehova’s getuigen. Alle fracties schaarden zich dinsdag achter een voorstel van Michiel van Nispen (SP). Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) zei eerder al “niet onwelwillend” tegenover zo’n onderzoek te staan.
Dekker hoopte aanvankelijk dat de Jehova’s getuigen zelf de bezem door hun eigen organisatie zouden halen. Maar zij stelden een onderzoek naar misbruik van voornamelijk kinderen niet nodig te vinden, omdat zich maar een paar slachtoffers hebben gemeld.
Reclaimed Voices, het meldpunt voor slachtoffers van misbruik onder Jehova’s getuigen, stelde in mei echter een kleine driehonderd meldingen te hebben ontvangen.
Van Nispen roept de regering op onderzoek te doen naar ervaringen van mensen die deel hebben uitgemaakt van de geloofsgemeenschap. Ook wil hij dat er wordt gekeken naar buitenlandse onderzoeken naar seksueel misbruik onder Jehova’s getuigen.
NOS 03.07.2018 Alle politieke partijen in de Tweede Kamer willen dat de overheid onderzoek doet naar seksueel misbruik in de gemeenschap van Jehovah’s Getuigen. Dit omdat het bestuur van de religieuze groep weigert mee te werken.
De Kamer vermoedt dat door de gesloten cultuur van de Jehovah’s Getuigen veel binnenskamers blijft en slachtoffers geen aangifte durven te doen. En daardoor lopen nog steeds kinderen gevaar, zegt de Kamer.
De Kamer wil dat er via de verklaringen van slachtoffers en andere betrokkenen onderzoek wordt gedaan naar “het mogelijk onderliggende patroon, de gebruikte (kerk)regels, gebruiken en structuren binnen de gemeenschap en de invloed die dit heeft op de aangiftebereidheid van deze personen”.
Niet dwingen
Ook wil de Kamer een analyse van de onderzoeken naar seksueel misbruik in gemeenschappen van Jehovah’s getuigen in andere landen. Meer is er juridisch niet mogelijk omdat de overheid het bestuur niet kan dwingen om mee te werken, heeft minister Dekker voor Rechtsbescherming al eerder uitgezocht.
Dekker was in gesprek gegaan met het bestuur nadat bij het nieuwe meldpunt voor seksueel misbruik ReclaimedVoices tientallen meldingen waren binnengekomen. Inmiddels zijn dat er bijna 300. Maar het bestuur houdt vol dat het maar om weinig mensen gaat en dat de organisatie zelf voldoende maatregelen heeft genomen.
AD 03.07.2018 De Tweede Kamer wil een onderzoek naar seksueel misbruik bij de Jehova’s getuigen. Alle fracties schaarden zich dinsdag achter een voorstel van Michiel van Nispen van de SP. Minister Sander Dekker van Rechtsbescherming gaf eerder al aan ,,niet onwelwillend” te staan tegenover zo’n onderzoek.
Dekker hoopte aanvankelijk dat de Jehova’s zelf de bezem door hun eigen organisatie zouden halen. De Jehova’s gaven aan een onderzoek naar misbruik van voornamelijk kinderen niet nodig te vinden, omdat zich maar een paar slachtoffers zouden hebben gemeld. Reclaimed Voices, het meldpunt voor slachtoffers van misbruik bij de Jehova’s, gaf in mei echter aan een kleine driehonderd meldingen te hebben ontvangen.
Van Dijk roept de regering op onderzoek te doen naar ervaringen van mensen die deel hebben uitgemaakt van de geloofsgemeenschap. Ook wil hij dat wordt gekeken naar onderzoeken die in het buitenland zijn gedaan naar seksueel misbruik bij de Jehova’s getuigen.
Telegraaf 02.06.2018 Bijna 280 klachten van seksueel misbruik binnen de gesloten gemeenschap van de Jehova’s getuigen zijn er binnengekomen bij de speciaal daartoe opgerichte stichting van slachtoffers, Reclaimed Voices. De stichting gaat al deze meldingen, verjaard en recent, nu voorleggen aan het Openbaar Ministerie. „Bovendien heeft een aantal slachtoffers nu alsnog aangifte gedaan bij de politie”, zegt Frank Huiting namens de stichting. Een van die slachtoffers is Marianne, nu 54. „Het misbruik begon net voordat ik 13 werd. Ouderling Drikus dwong me de bobbel in zijn broek te strelen.”
NOS 30.05.2018 Een basisschooldirecteur uit Hengelo heeft besloten dat er geen homorollen in de eindmusical van groep 8 mogen komen. De directeur van de Anninksschool vertelde aan de krant Tubantia dat hij bang was dat een leerling die Jehovah’s getuige is anders niet mee zou doen.
Volgens het oorspronkelijke script moesten een meisje en jongen een stel spelen. Maar de leerlingen van de montessorischool bedachten tijdens een repetitie dat een homostel leuker zou zijn. Zonder problemen werden twee jongens gevonden die de rollen wilden spelen. Toen directeur Ben de Vlugt daarover hoorde, dacht hij dat het plan problemen zou opleveren voor de Jehovah’s getuige.
“Ik weet hoe mensen van dit geloof hierover denken”, zei De Vlugt tegen Tubantia. “Je mag wel homo zijn, maar je mag het niet praktiseren. Ik achtte dus de kans zeer groot dat het bewuste meisje niet meer mee zou mogen doen met de musical, als we dit er in zouden laten.”
Alle kinderen aanwezig
De Vlugt vindt dat alle kinderen aanwezig moeten zijn bij de eindmusical, waarbij leerlingen uit groep 8 afscheid nemen van hun tijd op de basisschool. “Ik wil niemand uitsluiten van dit eindfeest en dat gebeurt wel als we die rollen zo op het toneel brengen.”
De directeur heeft de beslissing niet overlegd met de ouders van de gelovige leerling. Volgens hem zou dat niet geholpen hebben. Wel sprak hij met de musical-cast. Hij zei ontzettend trots te zijn dat de leerlingen de homorollen op eigen initiatief in de musical brachten. “Maar ik heb ook uitgelegd dat er in Nederland mensen zijn die daar anders over denken en dat ik ook die mening wil respecteren.”
NU 30.05.2018 De Anninkschool in Hengelo heeft besloten om geen homorollen toe te laten in de eindmusical. De directeur van de basisschool was bang dat een leerling die Jehovah’s getuige is anders niet mee zou doen. Dit vertelt directeur Ben de Vlugt tegen Tubantia.
In het oorspronkelijke script van de musical zou er een stel zijn, gespeeld door een jongen en een meisje. Tijdens de repetitie bedachten leerlingen van de basisschool dat het misschien leuker zou zijn als het om een homostel zou gaan. Voor het homostel werden moeiteloos twee jongens gevonden.
De directeur van de montessorischool besloot na het horen hiervan er meteen een stokje door te steken. “Ik weet hoe mensen van dit geloof hierover denken”, zegt De Vlugt, “Je mag wel homo zijn, maar je mag het niet praktiseren.”
Uit angst dat een leerling uit de Jehova gemeenschap niet mee zou willen doen, werd er toch gekozen voor de eerste versie van het script.
Door het oorspronkelijke script te gebruiken, hoopte de directeur de musical toegankelijk te houden voor alle leerlingen van groep 8. “Ik wil niemand uitsluiten van dit eindfeest”, vervolgt De Vlugt, “Dat gebeurt wel als we die rollen zo op het toneel brengen.”
Samenspraak
De Vlugt heeft dit in samenspraak gedaan met de musical-cast, maar niet met de ouders. Enkele ouders uitten hun onvrede over het besluit via Twitter, deze ouders zijn gebeld.
“Ik het verhaal uitgelegd. Ook zij begrepen het, al waren ook zij het er niet mee eens. Als er nog meer ouders zijn die hier problemen mee hebben dan ga ik graag met ze in gesprek”, sluit De Vlugt af.
Telegraaf 23.05.2018 Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) is bereid te onderzoeken of de belastingvoordelen die de Jehova’s Getuigen genieten kunnen worden ingetrokken, als reactie op de berichten van seksueel misbruik. Tegelijkertijd twijfelt de bewindspersoon of het intrekken van de zogenoemde ANBI-status standhoudt bij de rechter.
Deze week werd bekend dat de Jehova’s Getuigen niet bereid zijn een onafhankelijk onderzoek in te stellen naar kindermisbruik binnen hun eigen gelederen. Ze vinden dat niet nodig omdat zich maar een paar slachtoffers hebben gemeld, liet Dekker dinsdag weten. Ook zouden ze zelf al maatregelen hebben genomen.
De uitzonderingspositie bij de Belastingdienst is bedoeld voor Algemeen nut beogende instellingen (ANBI), maar Kamerlid Madeleine van Toorenburg (CDA) vraagt zich af of de Jehova’s Getuigen nog wel binnen deze categorie vallen. ,,Als je een instelling van algemeen nut bent, maar niet bereid bent te kijken hoe je kinderen kan beschermen, welk nut heb je dan?”
Begrip
Dekker toonde begrip voor de breed gedeelde ergernis in de Kamer over de opstelling van de Jehova’s. ,,Ik begrijp dat punt, ik wil ernaar kijken.” Tegelijkertijd benadrukte hij dat de ,,Jehova’s zullen zeggen dat er geen veroordeling is geweest. En het laatste dat ik ze gun is een zaak die wij vervolgens verliezen. Je moet van tevoren goed weten of je in je recht staat.”
Van Toorenburg begreep de kanttekeningen die Dekker plaatste, maar ,,wil de minister toch aanmoedigen die strijd aan te gaan”.
AD 23.05.2018 Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) gaat onderzoeken of de belastingvoordelen die de Jehova’s Getuigen genieten kunnen worden ingetrokken. Het gaat om een mogelijke reactie op de berichten van seksueel misbruik binnen de gesloten gemeenschap.
De Jehova’s zullen zeggen dat er geen veroordeling is geweest. En het laatste dat ik ze gun is een zaak die wij vervolgens verliezen
Minister Dekker
De Jehova’s Getuigen maken gebruik van een uitzonderingspositie bij de Belastingdienst voor Algemeen nut beogende instellingen (ANBI). CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg vroeg zich vandaag openlijk af of die belastingvoordelen nog wel gerechtvaardigd zijn, nu de geloofsgemeenschap weigert onafhankelijk onderzoek te laten doen naar misbruik van met name kinderen binnen de eigen gelederen. ,,Als je een instelling van algemeen nut bent, maar niet bereid bent te kijken hoe je kinderen kan beschermen, welk nut heb je dan?”, aldus Van Toorenburg. Haar ergernis blijkt breed gedeeld in de Kamer.
Dekker toont begrip voor de oproep, maar tempert wel de verwachtingen. ,,De Jehova’s zullen zeggen dat er geen veroordeling is geweest. En het laatste dat ik ze gun is een zaak die wij vervolgens verliezen. Je moet van tevoren goed weten of je in je recht staat.”
Van Toorenburg begrijpt de kanttekeningen van Dekker, maar wil hem desondanks ‘toch aanmoedigen die strijd aan te gaan’.
Geen onderzoek
Dekker liet gisteren weten dat de Jehova’s Getuigen ondanks verwoede pogingen van zijn kant niet bereid zijn een onafhankelijk onderzoek in te stellen naar kindermisbruik. Ze vinden dat niet nodig omdat zich maar een paar slachtoffers hebben gemeld. Bovendien zouden ze zelf al maatregelen hebben genomen. De ‘teleurgestelde’ minister zegt de gemeenschap niet te kunnen dwingen.
De bewindsman gaat ook onderzoeken of hij kerken en andere organisaties kan verplichten voortaan aangifte te doen als ze weten van kindermisbruik in hun kring. Hij wil voorkomen dat ze misbruikzaken binnenskamers afhandelen.
Slachtoffers van seksueel misbruik binnen de gesloten geloofsgemeenschap treden de laatste tijd naar buiten. De Jehova’s Getuigen weigeren in gesprek te gaan met de stichting waarin slachtoffers zich hebben verenigd. Daar hebben al zeker 276 mensen melding gemaakt van misbruik.
Telegraaf 22.05.2018 De Jehova’s Getuigen stellen geen onafhankelijk onderzoek in naar seksueel misbruik van vooral kinderen binnen hun geloofsgemeenschap. Ze vinden dat niet nodig omdat zich maar een paar slachtoffers hebben gemeld, laat een teleurgestelde minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) weten. Ook zouden ze al maatregelen hebben genomen om kinderen beter te beschermen.
Slachtoffers van seksueel misbruik binnen de gesloten geloofsgemeenschap treden de laatste tijd naar buiten. Sommigen betichten de Jehova’s Getuigen ervan het misbruik te hebben toegedekt.
Dekker heeft de kerk ,,meermaals” erop gewezen dat onafhankelijk onderzoek geboden is, zoals eerder ook onder andere de rooms-katholieke kerk inzag. Zo’n onderzoek zou slachtoffers over de drempel kunnen helpen om naar de politie of naar hulpverleners te stappen. Bovendien voelen zij zich dan gehoord en erkend. Maar Dekker kan de gemeenschap niet verplichten zich aan een onafhankelijk onderzoek te onderwerpen, schrijft hij aan de Tweede Kamer.
De minister riep slachtoffers eerder al op aangifte te doen bij de politie, zodat het Openbaar Ministerie een onderzoek kan instellen. Hij is blij dat zich inmiddels minstens een handvol van hen hebben gemeld. Daardoor hoeft het OM zich ook niet langer het hoofd te breken of het uit eigen beweging onderzoek moet doen.
Dekker gaat onderzoeken of hij kerken en andere organisaties kan en wil verplichten voortaan aangifte te doen als ze weten van kindermisbruik in hun kring. Hij wil voorkomen dat ze misbruikzaken binnenskamers afhandelen.
De minister vindt het verder ,,teleurstellend” dat de Jehova’s Getuigen niet in gesprek willen met de stichting waarin slachtoffers zich hebben verenigd. Bij die stichting hebben honderden mensen melding gemaakt van misbruik.
NOS 22.05.2018 Minister Dekker voor Rechtsbescherming is teleurgesteld dat het bestuur van de Jehovah’s Getuigen weigert onafhankelijk onderzoek te laten doen na beschuldigingen van kindermisbruik.
In een brief aan de Kamer schrijft de minister dat het bestuur hem heeft laten weten daarvoor geen reden te zien. De leiding van de Jehovah’s Getuigen zegt dat een gering aantal mensen zich heeft gemeld met beschuldigingen en dat organisatie zelf de afgelopen jaren al maatregelen getroffen om kinderen te beschermen.
De minister laat weten dat hij geen mogelijkheden heeft om de Jehovah’s Getuigen te verplichten mee te werken aan een onderzoek naar de aard en omvang van seksueel misbruik binnen die gemeenschap.
Aangifte
Minister Dekker laat wel nagaan of het mogelijk en wenselijk is om de aangifteplicht te verruimen bij gevallen van seksueel misbruik bij kinderen. Hij vindt dat in zijn algemeenheid moet worden voorkomen dat zedendelicten alleen intern worden opgelost door organisaties. De verruiming van de aangifteplicht zou kunnen betekenen dat organisaties verplicht zijn kindermisbruik te melden bij de politie.
Eind vorig jaar kwamen binnen korte tijd na de oprichting van een meldpuntvoor seksueel misbruik binnen de Jehovah’s Getuigen tientallen meldingen binnen. Ook bij dagblad Trouw, dat geregeld heeft geschreven over misbruik binnen die kring, kwamen meldingen binnen.
AD 22.05.2018 De Jehova’s Getuigen stellen geen onafhankelijk onderzoek in naar seksueel misbruik van vooral kinderen binnen hun gemeenschap. Ze vinden dat niet nodig omdat zich maar een paar slachtoffers hebben gemeld, laat een teleurgestelde minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) weten. Ook zouden ze al maatregelen hebben genomen om kinderen beter te beschermen.
Slachtoffers van seksueel misbruik binnen de gesloten geloofsgemeenschap treden de laatste tijd naar buiten. Sommigen betichten de Jehova’s Getuigen ervan het misbruik te hebben toegedekt.
Dekker heeft de kerk er ‘meermaals’ op gewezen dat onafhankelijk onderzoek geboden is, zoals eerder ook onder andere de rooms-katholieke kerk inzag. Zo’n onderzoek zou slachtoffers over de drempel kunnen helpen om naar de politie of naar hulpverleners te stappen. Bovendien voelen zij zich dan gehoord en erkend. Maar Dekker kan de gemeenschap niet verplichten zich aan een onafhankelijk onderzoek te onderwerpen, schrijft hij aan de Tweede Kamer.
De minister riep slachtoffers eerder al op aangifte te doen bij de politie, zodat het Openbaar Ministerie een onderzoek kan instellen. Hij is blij dat zich inmiddels minstens een handvol van hen hebben gemeld. Daardoor hoeft het OM zich ook niet langer het hoofd te breken of het uit eigen beweging onderzoek moet doen.
Onderzoek
Dekker gaat onderzoeken of hij kerken en andere organisaties kan verplichten voortaan aangifte te doen als ze weten van kindermisbruik in hun kring. Hij wil voorkomen dat ze misbruikzaken binnenskamers afhandelen.
De minister vindt het verder ‘teleurstellend’ dat de Jehova’s Getuigen niet in gesprek willen met de stichting waarin slachtoffers zich hebben verenigd. Bij die stichting hebben honderden mensen melding gemaakt van misbruik.
NU 22.05.2018 Het bestuur van de gemeenschap van Jehova’s Getuigen gaat geen onafhankelijk onderzoek doen naar seksueel misbruik binnen hun gemeenschap. Het ministerie van Justitie en Veiligheid had daar meerdere keren op aangedrongen.
Minister van Rechtsbescherming Sander Dekker schrijft dinsdag aan de Tweede Kamer dat het bestuur van de Jehova’s Getuigen op 9 mei per brief heeft laten weten geen grond te zien voor het instellen van onafhankelijk onderzoek naar de aard en de omvang van seksueel misbruik.
Volgens Dekker is het bestuur van mening dat er de afgelopen jaren al maatregelen zijn getroffen die de bescherming van kinderen moeten bevorderen. Het bestuur heeft ook laten weten door een gering aantal mensen te zijn benaderd met beschuldigingen van kindermisbruik.
Eerder deze maand werd bekend dat het aantal meldingen van misbruik bij de Jehova’s Getuigen is gestegen tot 267. Dat meldde stichting Reclaimed Voices, dat vorig jaar is opgericht na publicaties in Trouw over seksueel misbruik binnen de gemeenschap.
Erkenning
De minister noemt de reactie van het bestuur teleurstellend. “Juist een onafhankelijk onderzoek kan vaststellen of het beleid van de Jehova’s Getuigen er in de praktijk toe leidt dat slachtoffers zich ondersteund voelen en naar politie of hulpverlening stappen”, aldus Dekker. “Door het afwijzen van een onafhankelijk onderzoek gaat het bestuur van de Jehova’s Getuigen ook voorbij aan het belang van erkenning voor slachtoffers.”
Dekker schrijft dat hij geen mogelijkheid heeft om de Jehova’s Getuigen te verplichten mee te werken aan een dergelijk onderzoek. Het Openbaar Ministerie heeft wel de mogelijkheid om een strafrechtelijk onderzoek te beginnen. De VVD’er wijst slachtoffers op de mogelijkheid de strafrechtelijke route te volgen.
Dekker vindt het ook “teleurstellend” dat de Jehova’s Getuigen niet in gesprek willen met de stichting waarin slachtoffers zich hebben verenigd.
VK 03.05.2018 Een nieuw opgerichte stichting voor misbruik binnen de gemeenschap van Nederlandse Jehova’s Getuigen kreeg binnen een half jaar bijna driehonderd meldingen binnen. Het bestuur van de Jehova’s weigert vooralsnog met de stichting in gesprek te gaan en handelt zaken liever af via een intern rechtssysteem.
‘Wij vragen ons ernstig af of u het probleem rond seksueel misbruik binnen uw gemeenschap wel serieus neemt (…) Er ontstaat bij ons de indruk dat u contact met ons uit de weg gaat’, schrijft Reclaimed Voices in een open brief aan het bestuur van Jehova’s Getuigen. De stichting is vorig jaar opgericht na berichtgeving van Trouw over seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen. Sindsdien kwamen er volgens de stichting 276 meldingen binnen. Een aantal dat de Jehova’s getuigen zelf overigens tegenspreekt.
‘De slachtoffers zijn boos en gefrustreerd dat het zo lang duurt voordat er een reactie komt’, zegt voorzitter Raymond Hintjes van Reclaimed Voices. ‘In gesprekken met het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft minister Sander Dekker bij het bestuur op aangedrongen het gesprek aan te gaan, maar daaraan wordt geen gehoor gegeven.’
‘Persoonlijke aandacht’
‘Als de dader ontkent wordt er geen actie ondernomen, tenzij er een tweede melding is van misbruik’, aldus Raymond Hintjes, Reclaimed Voices.
De meeste meldingen zijn afkomstig van mensen die niet langer Jehova’s Getuige zijn. ‘Voor mensen binnen de gemeenschap is de drempel om contact met ons op te nemen hoog. Er rust een taboe op. De organisatie ontraadt contact met ex-leden. Het is een gesloten gemeenschap waar je de vuile was niet buiten hangt.’
‘Er mag geen misverstand over bestaan dat wij graag bereid zijn om met individuele slachtoffers te spreken en hen de persoonlijke aandacht te geven die zij nodig hebben’, laat een woordvoerder van de Jehova’s getuigen in een schriftelijke reactie weten. ‘Dat is vele malen productiever dan communicatie middels open brieven in de media, zoals de stichting kennelijk voorstaat. Rechtstreekse communicatie heeft onze absolute voorkeur.’
De organisatie herkent zich niet in het aantal van 276 meldingen, ‘gelet op het aantal meldingen van seksueel kindermisbruik dat wij in de loop van de afgelopen tientallen jaren hebben ontvangen’. Dit ‘relatief geringe aantal’ meldingen is mede te danken aan artikelen op de website van Jehova’s getuigen, stelt de woordvoerder. Daarin wordt ‘gewaarschuwd voor de gevaren waaraan kinderen blootgesteld kunnen worden’.
De Jehova’s Getuigen lieten eind november aan RTV Noord weten ‘onder voorwaarden’ in gesprek te willen met de stichting. Een woordvoerder stelde destijds dat ‘dit soort uitwassen zich helaas voordoet in onze maatschappij, en dit verhaal laat zien dat kindermisbruik helaas ook bij ons voorkomt’. Reclaimed Voices schreef toen een open brief om opheldering te vragen over deze voorwaarden. Als reactie kregen ze alleen een ontvangstbevestiging.
Eigen rechtssysteem
Jehova’s getuigen maakt gebruik van een intern rechtssysteem. Ouderlingen onderzoeken meldingen van misbruik in de gemeenschap. Er vindt vervolgens een gesprek plaats met de vermeende dader. Hintjes: ‘Als de dader bekent, is er een interne zaak waarbij wordt vastgesteld of hij lid mag blijven of niet. Als hij ontkent wordt er geen actie ondernomen, tenzij er een tweede melding is van misbruik.’ Hintjes stelt dat de autoriteiten niet worden geïnformeerd door de organisatie. ‘Slachtoffers hebben wel het recht om naar de politie te gaan, maar de drempel is hoog vanwege de gesloten gemeenschap.’
De woordvoerder van Jehova’s getuigen benadrukt dat de organisatie niet schuwt om middelen als excommunicatie en levenslange ontheffing in te zetten tegen daders. Hij verwijst ook naar een document met het ‘Bijbels standpunt’ van de Jehova’s getuigen over kindermisbruik. Daarin staat onder meer dat de autoriteiten verantwoordelijk zijn voor het aanpakken van zulke misdrijven. ‘De ouderlingen nemen kindermisbruikers nooit tegen de bevoegde autoriteiten in bescherming.’
Vanwege het interne rechtssysteem houdt Jehova’s getuigen dossiers bij over de aard van het misbruik, wie erbij betrokken is en of de persoon in kwestie heeft bekend of niet. Dertien personen hebben deze dossiers zonder succes opgevraagd, vier mensen hebben aangifte gedaan tegen de organisatie. Dat lijkt weinig. Hintjes: ‘Maar toen het misbruik in de katholieke kerk naar buiten kwam, zijn er ook veel klachten en maar enkele aangiften binnengekomen.’
Vorm van erkenning
‘Het gaat om een maatschappelijk probleem. Slachtoffers zouden graag zien dat er een vorm van erkenning komt’, aldus Raymond Hintjes.
Hintjes wijst er ook op dat het misbruik relatief lang geleden heeft plaatsgevonden. ‘De meeste slachtoffers zijn de 40 al gepasseerd. De dader kan al overleden zijn of het slachtoffer wil de situatie niet weer oprakelen en heeft het wellicht al achter zich gelaten. Ook denken ze dat de zaak al is verjaard.’
De woordvoerder van Jehova’s getuigen zei destijds dat de organisatie geen statistieken bijhoudt van het aantal meldingen van misbruik. ‘Maar het komt slechts incidenteel voor.’ Hintjes denkt echter niet dat het om incidenten gaat. ‘Er spelen soortgelijke situaties bij de Jehova’s getuigen in andere delen van de wereld, zoals Australië.
Het gaat om een maatschappelijk probleem, dat de organisatie grotendeels intern probeert op te lossen. Slachtoffers zouden graag zien dat er een vorm van erkenning komt. Dat wordt toegegeven dat er een probleem is en dat deze organisatie daar excuses voor maakt. En daarnaast laat zien bereid te zijn de situatie zodanig te veranderen dat er een veilig klimaat voor kinderen ontstaat.’
Reclaimed Voices gaat vrijdag bij het ministerie van Justitie en Veiligheid pleiten voor een onafhankelijk onderzoek. ‘En idealiter hopen we dat we alsnog in gesprek kunnen raken met het bestuur van de Jehova’s getuigen’.
VK 02.05.2018 Jehova’s getuigen wil niet in gesprek met de stichting die het misbruik onderzocht. Het kerkgenootschap handelt zaken liever af met een intern rechtssysteem.
Een nieuw opgerichte stichting voor misbruik binnen de gemeenschap van Nederlandse Jehova’s getuigen kreeg binnen een half jaar bijna driehonderd meldingen binnen. Het bestuur van de Jehova’s weigert vooralsnog met de slachtoffers in gesprek te gaan.
‘Wij vragen ons ernstig af of u het probleem rond seksueel misbruik binnen uw gemeenschap wel serieus neemt […] Er ontstaat bij ons de indruk dat u contact met ons uit de weg gaat’, schrijft Reclaimed Voices in een open brief aan het bestuur van Jehova’s getuigen. De stichting is vorig jaar opgericht na berichtgeving van Trouw over seksueel misbruik bij de Jehova’s getuigen. Sindsdien kwamen er volgens de stichting 276 meldingen binnen. Een aantal dat de Jehova’s getuigen zelf overigens tegenspreken.
‘De slachtoffers zijn boos en gefrustreerd dat het zo lang duurt voordat er een reactie komt’, zegt voorzitter Raymond Hintjes van Reclaimed Voices. ‘In gesprekken met het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft minister Sander Dekker er bij het bestuur op aangedrongen het gesprek aan te gaan, maar daar wordt geen gehoor aan gegeven.’
De meeste meldingen zijn afkomstig van mensen die niet langer Jehova’s getuige zijn. ‘Voor mensen binnen de gemeenschap is de drempel om contact met ons op te nemen hoog. Er rust een taboe op. De organisatie ontraadt contact met ex-leden. Het is een gesloten gemeenschap waar je de vuile was niet buiten hangt.’
‘Er mag geen misverstand over bestaan dat wij graag bereid zijn om met individuele slachtoffers te spreken en hen de persoonlijke aandacht te geven die zij nodig hebben’, laat een woordvoerder van de Jehova’s getuigen in een schriftelijke reactie weten. ‘Dat is vele malen productiever dan communicatie middels open brieven in de media, zoals de stichting kennelijk voorstaat. Rechtstreekse communicatie heeft onze absolute voorkeur.’
De organisatie herkent zich niet in het aantal van 276 meldingen, ‘gelet op het aantal meldingen van seksueel kindermisbruik dat wij in de loop van de afgelopen tientallen jaren hebben ontvangen’. Dit ‘relatief geringe aantal’ meldingen is mede te danken aan artikelen op de website van Jehova’s getuigen, stelt de woordvoerder. Daarin wordt ‘gewaarschuwd voor de gevaren waaraan kinderen blootgesteld kunnen worden’.
De Jehova’s getuigen lieten eind november aan RTV Noord weten ‘onder voorwaarden’ in gesprek te willen met de stichting. Een woordvoerder stelde destijds dat ‘dit soort uitwassen zich helaas voordoet in onze maatschappij, en dit verhaal laat zien dat kindermisbruik helaas ook bij ons voorkomt’. Reclaimed Voices schreef toen een open brief om opheldering te vragen over deze voorwaarden. Als reactie kregen ze alleen een ontvangstbevestiging.
Eigen rechtssysteem
Jehova’s getuigen maakt gebruik van een intern rechtssysteem. Ouderlingen onderzoeken meldingen van misbruik in de gemeenschap. Er vindt vervolgens een gesprek plaats met de vermeende dader. Hintjes: ‘Als de dader bekent, is er een interne zaak waarbij wordt vastgesteld of hij lid mag blijven of niet. Als hij ontkent wordt er geen actie ondernomen, tenzij er een tweede melding is van misbruik.’ Hintjes stelt dat de autoriteiten niet worden geïnformeerd door de organisatie. ‘Slachtoffers hebben wel het recht om naar de politie te gaan, maar de drempel is hoog vanwege de gesloten gemeenschap.’
De woordvoerder van Jehova’s getuigen benadrukt dat de organisatie niet schuwt om middelen als excommunicatie en levenslange ontheffing in te zetten tegen daders. Hij verwijst ook naar een document met het ‘Bijbels standpunt’ van de Jehova’s getuigen over kindermisbruik. Daarin staat onder meer dat de autoriteiten verantwoordelijk zijn voor het aanpakken van zulke misdrijven. ‘De ouderlingen nemen kindermisbruikers nooit tegen de bevoegde autoriteiten in bescherming.’
Vanwege het interne rechtssysteem houdt Jehova’s getuigen dossiers bij over de aard van het misbruik, wie erbij betrokken is en of de persoon in kwestie heeft bekend of niet. Dertien personen hebben deze dossiers zonder succes opgevraagd, vier mensen hebben aangifte gedaan tegen de organisatie. Dat lijkt weinig. Hintjes: ‘Maar toen het misbruik in de katholieke kerk naar buiten kwam, zijn er ook veel klachten en maar enkele aangiften binnengekomen.’
Foto Tijmen Snelderwaard
Hintjes wijst er ook op dat het misbruik relatief lang geleden heeft plaatsgevonden. ‘De meeste slachtoffers zijn de 40 al gepasseerd. De dader kan al overleden zijn of het slachtoffer wil de situatie niet weer oprakelen en heeft het wellicht al achter zich gelaten. Ook denken ze dat de zaak al is verjaard.’
De woordvoerder van Jehova’s getuigen zei destijds dat de organisatie geen statistieken bijhoudt van het aantal meldingen van misbruik. ‘Maar het komt slechts incidenteel voor.’ Hintjes denkt echter niet dat het om incidenten gaat. ‘Er spelen soortgelijke situaties bij de Jehova’s getuigen in andere delen van de wereld, zoals Australië.
Het gaat om een maatschappelijk probleem, dat de organisatie grotendeels intern probeert op te lossen. Slachtoffers zouden graag zien dat er een vorm van erkenning komt. Dat wordt toegegeven dat er een probleem is en dat deze organisatie daar excuses voor maakt. En daarnaast laat zien bereid te zijn de situatie zodanig te veranderen dat er een veilig klimaat voor kinderen ontstaat.’
Reclaimed Voices gaat vrijdag bij het ministerie van Justitie en Veiligheid pleiten voor een onafhankelijk onderzoek. ‘En idealiter hopen we dat we alsnog in gesprek kunnen raken met het bestuur van de Jehova’s getuigen’.
NU 02.05.2018 De Jehova’s Getuigen weigeren woensdag te reageren op verzoeken om verheldering over vermeend kindermisbruik binnen de kerk. Het kerkgenootschap zegt zich niet te herkennen in het aantal misbruikgevallen dat door een stichting van oud-leden is gemeld, maar laat in het midden om hoeveel gevallen het dan wel gaat.
Op de vraag van NU.nl of de Jehova’s Getuigen bereid zijn in gesprek te gaan met de stichting, Reclaimed Voices, volgde woensdagmiddag een verzoek van een woordvoerder van het kerkgenootschap om die vraag “anders te formuleren”. Gevraagd hoe deze kon worden gesteld op een manier die tot beantwoording zou leiden, moest de woordvoerder het antwoord schuldig blijven.
De Jehova’s Getuigen weigeren ook toe te lichten hoeveel misbruikgevallen er binnen de kerk bekend zijn. Ook over het aantal leden dat is geëxcommuniceerd of uit het kerkgenootschap is gezet wegens kindermisbruik worden geen uitspraken gedaan.
Eerder maakte het bestuur van de Jehova’s Getuigen al bekend graag met individuele slachtoffers te willen spreken. De kerk keurt de manier van communciatie van Reclaimed Voices – via een open brief in de media – af.
Minister voor rechtsbescherming Sander Dekker heeft het bestuur van de Jehova’s Getuigen opgedragen in gesprek te gaan met de slachtoffers die zich bij de stichting hebben gemeld.
Stichting Reclaimed Voices liet woensdag aan dagblad Trouw weten dat het aantal meldingen van misbruik is gestegen tot 276. De stichting werd vorig jaar opgericht na publicaties in die krant over seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen. In de eerste maand na de oprichting kwamen er vijftig meldingen binnen bij Reclaimed Voices en dertig bij Trouw.
Betreurenswaardig
Voorzitter Raymond Hintjes van de stichting Reclaimed Voices laat in een reactie aan NU.nl weten dat er in eerste instantie niet is gekozen om de brief openbaar te maken. “We hebben deze eerst rechtstreeks per aangetekende post verstuurd naar Jehova’s Getuigen.”
“We hebben uiteindelijk gekozen voor openheid en transparantie en dit was ook de enige manier om een reactie los te krijgen van Jehova’s Getuigen. Al is die reactie eigenlijk nog steeds niet inhoudelijk”, stelt Hintjes vast.
Derde partij
Reclaimed Voices vindt het een betreurenswaardige gang van zaken. Beide partijen hebben met het Openbaar Ministerie gesprekken gevoerd over een onafhankelijk onderzoek naar de kwestie. “Maar dan reageert Jehova’s Getuigen louter via onze advocaat en wordt er geklaagd dat er een derde partij in het spel is”, zegt Hintjes. “Maar er is helemaal geen derde partij.”
“Wij zijn de enige partij met wie ze te maken hebben en wij hebben het verzoek gekregen van de slachtoffers om namens hen op te treden.”
Het valt Hintjes vooral op dat Jehova’s Getuigen niet wil erkennen dat er sprake is van een probleem. “Ze zijn vooral bezig met het in twijfel trekken van de geloofwaardigheid van de meldingen over misbruik. Maar als ze zich niet herkennen in het aantal meldingen is dat des te meer reden om een onderzoek in te stellen naar óf er een probleem is en zo ja, wat de omvang dan is.”
In de steek
De slachtoffers die zich in de stichting hebben verenigd voelen zich in de steek gelaten door het bestuur van het kerkgenootschap. In een open brief schrijven zij dat ze nog steeds niet zijn uitgenodigd voor een gesprek, ondanks het verzoek dat zij daar een half jaar geleden toe indienden en de toenmalige toezegging van het bestuur dat het daartoe bereid was.
Uit onderzoek dat Trouw vorig jaar deed naar het interne rechtssysteem van het kerkgenootschap bleek dat slachtoffers die melding van misbruik maken het risico lopen uit de Jehova’s Getuigen te worden gezet wegens het verspreiden van ‘laster of smaad’ over andere leden.
Voor een veroordeling voor kindermisbruik binnen de kerk zijn altijd twee getuigen nodig. Bovendien worden ‘berouwvolle kindermisbruikers’ niet uit de kerk gezet, hoewel hun wel restricties wordt opgelegd, zo blijkt uit een intern document van de kerk.
Telegraaf 02.05.2018 Het aantal meldingen van seksueel misbruik bij de Jehovah’s Getuigen is gestegen tot 276. Maar de religieuze organisatie gaat nog steeds niet in gesprek met slachtoffers. Frank Huiting van het vorig jaar opgerichte meldpunt voor slachtoffers bevestigt berichtgeving hierover in dagblad Trouw.
De meldingen bij de Stichting Reclaimed Voices komen vooral van mensen die nu volwassen zijn, maar vertellen over hun ervaringen uit hun jeugd. Vaak hebben zij afscheid genomen van de geloofsgemeenschap. ,,Voor hen is de drempel lager om melding te doen van hetgeen ze is overkomen”, aldus Huiting, die in zijn jeugd zelf slachtoffer was van misbruik bij de Jehovah’s Getuigen.
Inmiddels zijn ook vier aangiftes van misbruik gedaan bij het Openbaar Ministerie, zegt Huiting. ,,Die zijn tweeledig, zowel gericht tegen de plegers, maar ook tegen de organisatie.” Huiting verwacht dat meer aangiftes zullen volgen.
Het hoofdbestuur van de Jehovah’s Getuigen gaat niet goed om met meldingen van misstanden, vindt hij. ,,Zaken worden intern opgelost. Veel blijft verzwegen. Eventuele sancties leggen ze zelf op, maar openbaar maken ze zaken nooit.” Huiting roept daarom op tot een onafhankelijk onderzoek naar de misstanden bij de gemeenschap.
Inmiddels bemoeit minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming zich ook met de zaak. Die riep de Jehovah’s Getuigen op een intern onderzoek te doen naar seksueel misbruik, net zoals de katholieke kerk dat eerder heeft gedaan. Huiting heeft de indruk dat het ministerie de zaak serieus oppakt.
NOS 02.05.2018 Slachtoffers van misbruik binnen de Jehovah’s Getuigen vinden dat het bestuur van het kerkgenootschap hen niet serieus neemt. In een open brief schrijven ze dat ze nog steeds niet zijn uitgenodigd, terwijl het bestuur in november al had beloofd met hen in gesprek te gaan.
Inmiddels is het aantal misbruikmeldingen bij de stichting Reclaimed Voices opgelopen tot 276. Het meldpunt werd vorig jaar opgericht door slachtoffers die zich niet serieus genomen voelden.
Uit de weg
“We krijgen de indruk dat u contact met ons uit de weg gaat”, schrijven de slachtoffers. “Dit heeft een groot effect op de slachtoffers die eindelijk naar buiten durfden te treden met hun verhaal”, zegt Frank Huiting van de stichting. Hij is zelf in zijn jeugd door een lid van de Jehovah’s Getuigen misbruikt. Vorig jaar zomer deed hij zijn verhaal, eerst anoniem in Trouw, later vertelde hij erover zonder zijn naam achterwege te laten.
Jehovah’s Getuigen hebben een eigen rechtssysteem dat zaken als seksueel misbruik behandelt. Volgens de slachtoffers wordt daardoor de drempel om misbruik te melden hoger, omdat die procedures niet openbaar zijn en dus niet te controleren valt of daders mogelijk de hand boven het hoofd wordt gehouden.
Binnen twee weken reactie
De stichting wil dat het bestuur binnen twee weken reageert op de oproep.
Minister Dekker voor Rechtsbescherming heeft slachtoffers binnen de Jehovah’s Getuigen opgeroepen naar de politie te stappen. Hij heeft ook het bestuur opgedragen om in gesprek te gaan met de slachtoffers die zich bij het meldpunt hebben gemeld.
AD 02.05.2018 Slachtoffers van seksueel misbruik bij de Jehovah’s Getuigen zijn boos op het bestuur van de religieuze organisatie. Dat wil, ondanks een belofte daartoe, niet met hen in gesprek over het misbruik. Inmiddels zijn er 276 meldingen, zo meldt Trouw.
In een open brief aan het bestuur verwijten de slachtoffers het hoofdkantoor in Emmen dat zij nog steeds niet zijn uitgenodigd, hoewel zij een half jaar lang verzoeken hebben ingediend om hun verhaal te mogen doen.
Volgens Frank Huiting, zelf als misbruikslachtoffer actief voor de stichting Reclaimed Voices heeft de weigering ‘groot effect op de slachtoffers die eindelijk naar buiten durfden te treden met hun verhaal.’ Hij wil dat de slachtoffers zo snel mogelijk worden gehoord.
Ook minister voor rechtsbescherming Sander Dekker heeft het bestuur van de Jehovah’s Getuigen opgedragen in gesprek te gaan met de slachtoffers die zich via Reclaimed Voices blijven melden.
Intern rechtssysteem
De slachtoffers maken zich volgens Trouw ook zorgen over documentatie van misbruikzaken waarover de religieuze organisatie beschikt. Omdat misbruik via een intern rechtssysteem wordt afhandelen, bewaart de organisatie informatie over slachtoffers en daders. Een aantal slachtoffers heeft die documenten opgevraagd, maar tot op heden niet gekregen. Contact over deze documenten moet via een advocaat.
‘Er ontstaat bij ons de indruk dat u contact met ons uit de weg gaat’, schrijven slachtoffers in de open brief. ‘Wij maken ons hierover ernstig zorgen. Is deze handelwijze een indicatie voor hoe u misbruikslachtoffers die niet langer bij uw geloofsgemeenschap horen zult behandelen?’
NU 02.05.2018 Het aantal meldingen van misbruik bij de Jehova’s Getuigen is gestegen tot 267, zo laat de stichting Reclaimed Voices woensdag weten aan dagblad Trouw.
De stichting Reclaimed Voices is vorig jaar opgericht na publicaties in Trouwover seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen. De eerste maand na de oprichting kwamen er vijftig meldingen binnen bij de stichting en nog eens dertig via Trouw.
Trouw schrijft woensdag verder dat de slachtoffers van seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen zich bedonderd voelen door het bestuur van de organisatie.
In een open brief aan het bestuur schrijven de slachtoffers dat ze nog steeds niet zijn uitgenodigd voor een gesprek, ondanks dat zij een halfjaar geleden een verzoek daarvoor hebben ingediend. Het bestuur had toegezegd het gesprek aan te willen gaan.
Teleurstelling
Frank Huiting van Reclaimed Voices zegt tegen Trouw dat dit een groot effect heeft op de slachtoffers die met hun verhaal naar buiten zijn getreden. “Zij zijn boos, weten al tijden niet waar ze aan toe zijn en voelen teleurstelling over het hele proces. Het komt erop neer dat we nog steeds niet gehoord worden”, aldus Huiting tegen de krant.
Ook minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming heeft het bestuur van de Jehova’s Getuigen opgedragen om het gesprek aan te gaan met de slachtoffers.
De Jehova’s Getuigen zijn door NU.nl benaderd voor een reactie, maar een woordvoerder weigerde antwoord te geven op de vraag of het kerkgenootschap bereid is in gesprek te gaan met Reclaimed Voices. De kerk zegt zich niet te herkennen in het aantal gevallen van kindermisbruik dat door die stichting is geteld, maar doet ook geen uitspraken over wat dan het correcte aantal zou zijn of over het aantal mensen dat is geëxcomuniceerd of uit de Jehova’s Getuigen is gezet wegens kindermisbruik.
Telegraaf 09.02.2018 Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) roept slachtoffers van seksueel misbruik binnen de Jehovah-gemeenschap op naar de politie te stappen. „De beste start van een onderzoek is een aangifte bij de politie”, stelt Dekker.
De Jehovah’s Getuigen zijn in opspraak omdat de kerkelijke gemeenschap volgens RTL Nieuws seksueel misbruik en de interne afhandeling daarvan binnenskamers hield. Slachtoffers zijn bang dat bewijsmateriaal verloren gaat en willen dat het Openbaar Ministerie (OM) dat opvraagt. Maar justitie komt vooralsnog niet zelf in actie. Het OM roept slachtoffers op zich te melden, zodat het vervolgens een onderzoek kan instellen.
Dekker wil over de houding van het OM geen oordeel vellen, omdat dat „aan het OM zelf is” en „de politiek het OM niet aanstuurt.” Hij verzekert dat justitie en politie alles doen om slachtoffers over de drempel te helpen om aangifte te doen.
Geen aangifte ontvangen
Het uitgangspunt van de politie en Openbaar Ministerie (OM) in zedenzaken is dat slachtoffers zélf bepalen of ze al dan niet aangifte doen van misbruik, stelt het OM. „Het OM wil een slachtoffer niet tegen zijn zin betrekken in een strafrechtelijke procedure, omdat dat opnieuw beschadigend kan zijn.”
De politie en het OM hebben in de kwestie waar RTL Nieuws over bericht geen aangifte ontvangen. Het kan voorkomen dat een slachtoffer van seksueel misbruik geen aangifte wil doen, maar dat er wel concrete aanwijzingen zijn dat er sprake is van een strafbaar feit. In zo’n geval overlegt de politie met het OM over de vraag of ambtshalve onderzoek kan en moet worden gedaan.
VK 09.02.2018 Jehovah’s Getuigen Nederland houdt verslagen van interne rechtszaken over kindermisbruik onder de pet. Dit stelt RTL Nieuws. Slachtoffers vrezen dat de organisatie de documenten zal vernietigen.
Slachtoffermeldpunt Reclaimed Voiceswil dat Jehovah’s Getuigen Nederland de documenten overdraagt aan het Openbaar Ministerie (OM). De organisatie weigert dat en stelt dat slachtoffers vrij zijn om aangifte te doen bij de politie.
Jehova’s handelen beschuldigingen van seksueel misbruik van minderjarigen zelf af, via een eigen rechtbank. Die oordeelt over het algemeen mild: de zwaarste straf is uitsluiting uit de kerk. Kwesties worden zelden gemeld bij de politie.
Volgens RTL Nieuws bewaart de organisatie de verslagen van ‘tientallen en mogelijk honderden’ interne rechtszaken over seksueel misbruik in de archieven. De dossiers zouden ook bekentenissen van daders bevatten.
Vooralsnog ziet het OM geen reden om de documenten op te eisen, omdat er ‘geen concrete aanwijzingen voor strafbare feiten’ zijn, aldus landelijk officier Eva Kwakman tegen RTL Nieuws, ‘en dat betekent dat wij geen wettelijke basis hebben om opsporingshandelingen te verrichten.’ Inmiddels hebben 180 mensen bij Reclaimed Voices een melding gedaan dat ze als kind seksueel misbruikt zijn binnen Jehovah’s Getuigen.
NOS 09.02.2018 De Jehova’s Getuigen zijn niet van plan om vrijwillig de verslagen over mogelijk misbruik binnen de geloofsgemeenschap over te dragen aan justitie. Volgens een woordvoerder is het aan het slachtoffer om aangifte te doen en heeft de organisatie daar geen leidende rol in. “Wij roepen leden niet op om geen aangifte te doen.”
Gisteren werden de Jehova’s ervan beschuldigd dat ze jarenlang verslagen van beschuldigingen van seksueel kindermisbruik hebben achtergehouden. Slachtoffers zijn nu bang dat verslagen in de archieven van de Jehova’s Getuigen worden vernietigd en er dus bewijsmateriaal verloren gaat.
Sinds een paar maanden is er een meldpunt waar slachtoffers zich kunnen melden en daar zijn al meer dan tweehonderd gevallen gemeld. Raymond Hintjes is van de stichting die opkomt voor de belangen van slachtoffers. Hij zei gisteren dat er aangiftes gaan volgen. Hij wil dan ook dat het OM de verslagen opeist, voor het te laat is.
Intern systeem
De Jehova’s Getuigen hebben een intern systeem om zaken als misbruik te behandelen. Een klacht komt bij een speciale commissie terecht. Een woordvoerder zou deze commissies niet willen kwalificeren als rechtbanken. “De verslagen zijn voor de interne organisatie en we gebruiken die om een veilige organisatie te zijn voor onze jonge leden.”
En verder: “wij dragen de verslagen niet over aan politie of justitie omdat we vinden dat het slachtoffer leidend is. Wettelijk zijn we daartoe ook niet verplicht en iedere jurist zal ons daarin gelijk geven.”
NOS 08.02.2018 De organisatie Jehovah’s Getuigen in Nederland heeft jarenlang verslagen van beschuldigingen van seksueel kindermisbruik achtergehouden. Dat meldt RTL Nieuws. Slachtoffers vrezen dat de verslagen worden vernietigd en dat daarmee bewijsmateriaal verloren gaat.
De Jehovah’s Getuigen hebben een eigen soort rechtbanken, commissies met ‘ouderlingen’ binnen het genootschap. Zij vellen een oordeel over misstappen die leden van de beweging plegen. Het zijn geen zware straffen: de maximale straf is verbanning.
Volgens RTL liggen er tientallen of mogelijk honderden verslagen van interne rechtszaken in de archieven van Jehova’s Getuigen. Die bestaan uit zaken van Jehova’s Getuigen die beschuldigd worden van seksueel misbruik, met details of zelfs bekentenissen. Maar de documenten worden niet gedeeld met de politie. Dat is niet het beleid van de gemeenschap.
Geen aangifte
Het Openbaar Ministerie heeft nog geen onderzoek lopen naar het misbruik, omdat er geen aangiftes zijn gedaan. In een verklaring zegt het Openbaar Ministerie dat slachtoffers van misbruik zelf bepalen of ze aangifte doen. “Mochten die aangiftes op een later moment volgen, dan zullen politie en OM die in behandeling nemen.” Volgens de Jehovah’s Getuigen zijn slachtoffers van misbruik “vrij” om aangifte te doen.
Raymond Hintjes van de stichting Reclaimed Voices, die opkomt voor de belangen van slachtoffers, zegt dat inmiddels zo’n 220 meldingen van misbruik zijn binnengekomen. “We hebben vorige week met het OM gesproken en aangekondigd dat er aangiftes volgen, binnen nu en een week of twee”, zegt hij. Volgens Hintjes gaat het om zeker vijf aangiftes. “We hopen dat het OM door dit verhaal alsnog in beweging komt.”
Hintjes zegt dat het voor veel slachtoffers lastig is om aangifte te doen. “De vraag is of zij een heel proces willen ingaan, terwijl zij het voor zichzelf hebben afgesloten.” De vrees dat verslagen worden vernietigd is gebaseerd op ervaringen bij andere Jehova’s-afdelingen in de wereld, stelt Hintjes. “Dat is op verschillende plekken gebeurd, bijvoorbeeld in Australië, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten.”
‘Extra probleem’
De advocaat van de slachtoffers, Nico Meijering, roept via RTL Nieuws de Jehova’s op om de documenten alsnog te overhandigen aan het OM. “Laat het niet zo ver komen dat ze ook nog eens zo dom zijn om bewijsmateriaal te gaan vernietigen. Dan hebben ze een extra probleem aan de broek.”
Telegraaf 08.02.2018 Jehovah’s Getuigen Nederland heeft jarenlang verslagen van beschuldigingen van seksueel kindermisbruik achtergehouden. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Slachtoffers hebben nu grote angst dat de documenten vernietigd worden en mogelijk bewijsmateriaal verloren gaat.
Ze roepen de Jehovah’s Getuigen op om de verslagen per direct te overhandigen aan het Openbaar Ministerie. Justitie weigert de papieren op te eisen, meldt RTL.
Verslagen van tientallen en mogelijk honderden interne rechtszaken tegen Jehovah’s die beschuldigd zijn van seksueel kindermisbruik zijn achtergehouden. Met details van de zaak en soms zelfs bekentenissen van daders.
OM
Twee weken geleden meldde de zender dat Jehovah’s zaken rond kindermisbruik binnen de kerk zelf afhandelen. Ze hebben namelijk hun eigen ’rechtbanken’: commissies die bestaan uit zogenoemde ouderlingen, leidinggevenden binnen de kerk.
De politie en het OM hebben in deze kwestie geen aangifte(n) ontvangen, meldt het OM. Niet van individuele slachtoffers of van de stichting Reclaimed Voices. Mochten die aangiftes op een later moment volgen, dan zullen politie en OM die in behandeling nemen.
AD 08.02.2018 Jehovah’s Getuigen Nederland heeft jarenlang verslagen van beschuldigingen van seksueel kindermisbruik achtergehouden. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Slachtoffers hebben nu grote angst dat de documenten vernietigd worden en mogelijk bewijsmateriaal verloren gaat.
De slachtoffers roepen de Jehovah’s Getuigen op om de verslagen per direct te overhandigen aan het Openbaar Ministerie. Justitie zou tot dusver weigeren de papieren op te eisen. Het OM verklaart dat zij nog ‘geen wettelijke basis hebben om opsporingshandelingen te verrichten’.
Verslagen van tientallen en mogelijk honderden interne rechtszaken tegen Jehovah’s die beschuldigd zijn van seksueel kindermisbruik zijn al die tijd achtergehouden. Daarin staan details van de zaak en soms zelfs bekentenissen van daders.
Hoogleraar strafrecht Henny Sackers laakt de houding van het OM. “Dat het Openbaar Ministerie kennelijk tot op dit moment in een passieve rol blijft, is moeilijk te begrijpen”.
Elsevier 21.07.2017 Slachtoffers van seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen houden vaak een trauma over aan de heimelijke afhandeling van hun zaak. Het kerkgenootschap heeft zijn ‘eigen rechtssysteem’. Jehova’s willen de zaken niet voor een gewone rechtbank brengen.
Dat maakt het genootschap een ‘paradijs voor pedofielen’, meldt dagblad Trouw vandaag op basis van eigen onderzoek. Het interne rechtssysteem wordt als superieur gezien, dat staat boven de ‘wereldse autoriteiten’, net zoals de sharia bij sommige moslims. Jehova’s handelen de zaken binnenskamers af.
Leden en ex-leden die in de jaren tachtig en negentig te maken hadden met misbruik vertellen aan Trouw hoe ‘daders de hand boven het hoofd wordt gehouden’. Bij misbruikzaken treedt een mannelijke ouderling op als rechter. Intern komt het bijna nooit tot een veroordeling, en in veel gevallen heeft het misbruik nauwelijks gevolgen voor de dader.
Volgens de Jehova’s Getuigen zijn er twee getuigen nodig om een zaak hard te maken. De omstreden Twee Getuigen-regel en andere ‘wetten’ komen rechtstreeks uit Amerika, waar het hoofdkwartier zit van het internationale kerkgenootschap.
Geen straf, maar restricties
‘Misbruik wordt opgelost door de eerste beste boer die ouderling is, die er nul verstand van heeft,’ zegt een slachtoffer. Als een zaak toch tot een veroordeling leidt, is de straf mild.
Daders mogen bijvoorbeeld niet meer hardop voorgaan in gebed of ouderling worden. Als de dader spijt betuigt, gaat hij meestal vrijuit, en geniet hij de bescherming van het genootschap.
Twee jaar geleden deed Australië op grote schaal onderzoek naar seksueel misbruik door Jehova’s Getuigen. De Australische tak zou zeker duizend gevallen van seksueel misbruik in de doofpot hebben gestopt.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
Iedere plek waar boeddhistische studie en beoefening wordt aangeboden, moet een veilige plek zijn, aldus Michael Ritman, Boeddhistische Unie Nederland- voorzitter.
Namkha Rinpoche (‘rinpoche’ is een Tibetaanse religieuze eretitel en betekent ‘de kostbare’), die getrouwd is en kinderen heeft, kwam begin deze eeuw vanuit Nepal naar Zwitserland. Zijn organisatie Rigdzin heeft afdelingen in een zestal landen. In Nederland beoefenen enkele tientallen mensen het Tibetaans boeddhisme bij Rigdzin. Een voormalig bestuurslid van Rigdzin Nederland bevestigt tegenover de Volkskrant dat ‘vrouwen onder druk werden gezet seks te hebben met Namkha Rinpoche’. Hij verliet de organisatie in 2015 vanwege Namkha’s gedrag en een teveel aan ritualistische praktijken. Hem zijn vier gevallen bekend van vrouwen die om seks werden verzocht, twee vrouwen zouden hebben geweigerd.
Het huidige bestuur van Rigdzin Nederland reageerde niet op verzoeken om een reactie. De Boeddhistische Unie Nederland (BUN), waarbij ruim veertig boeddhistische verenigingen zijn aangesloten – waaronder Rigdzin – meldt in een reactie ‘in contact te zijn getreden met het bestuur van Rigdzin om te praten over de situatie in Nederland en te onderzoeken of er maatregelen nodig zijn’. BUN-voorzitter Michael Ritman: ‘Iedere plek waar boeddhistische studie en beoefening wordt aangeboden, moet een veilige plek zijn.’
Misbruik sinds de jaren 70
AD 14.09.2018
Uit verklaringen van Amerikaanse, Australische en Europese slachtoffers viel een omvangrijk seksueel misbruik te reconstrueren dat zich al vanaf de jaren zeventig had afgespeeld
Verhalen over seksueel misbruik door Namkha Rinpoche circuleren al sinds 2004. In dat jaar schreef Benti Banach, kenner van het Himalaya-gebied en journalist bij De Limburger, een bezorgde brief aan de staf van de dalai lama. Reeds in Nepal waren Banach van diverse vrouwen verhalen ter ore gekomen over seksuele diensten die Namkha van hen had geëist, plus grote geldsommen.
De aantijgingen tegen Namkha komen nadat vorig jaar de beroemde Tibetaanse geestelijke Sogyal Rinpoche (70) – bekend van het miljoenen malen verkochte boek Het Tibetaanse boek van leven en sterven – in opspraak raakte. Uit verklaringen van Amerikaanse, Australische en Europese slachtoffers viel een omvangrijk seksueel misbruik te reconstrueren dat zich al vanaf de jaren zeventig had afgespeeld. Sogyal leidde tot zijn aftreden in augustus jongstleden het Tibetaans-boeddhistische centrum Rigpa, dat in Nederland vele honderden leden heeft. Een maand voor hij terugtrad, had de dalai lama verklaard dat Sogyal Rinpoche zich ‘te schande’ heeft gemaakt.
Onafhankelijk onderzoek nodig
Vaak gaat het om vrouwen die door leed dat ze hebben meegemaakt extra kwetsbaar zijn, aldus Rob Hogendoorn, jurist en journalist van het online platform Open Boeddhisme.
‘Dit soort leraren zijn als handelsreizigers’, zegt Rob Hogendoorn, jurist en journalist van het online platform Open Boeddhisme. ‘Overal waar ze komen, gebeuren dezelfde dingen. Ook tussen hun slachtoffers zie je overeenkomsten. Vaak gaat het om vrouwen die door leed dat ze hebben meegemaakt extra kwetsbaar zijn.’ Het is de combinatie van die kwetsbaarheid en het psychologische overwicht van de leraren die vaak jarenlang misbruik in de hand werkt, zegt Hogendoorn. Vaak hebben slachtoffers een geïdealiseerd beeld van boeddhistische meesters, die immers doceren dat lijden voortvloeit uit verlangen. Op lustgedreven gedrag van zulke leraren anticiperen ze geenszins.
Rob Hogendoorn pleit voor onafhankelijk onderzoek naar misbruik binnen boeddhistische organisaties. ‘Het Centraal Bureau voor Statistiek maakt melding van ruim 50 duizend praktiserende boeddhisten in Nederland. En daar komen nog honderdduizenden sympathisanten bij.’
Geweld en seksueel misbruik: boeddhisten zijn niet zo zen als we denken in het Westen
Nee, boeddhisten zijn geen nobele wijzen
De Rohingya worden verjaagd uit Myanmar, een populaire geestelijke blijkt een seksueel roofdier: zo zen als westerlingen denken zijn boeddhisten niet. En mediteren doen ze ook al nauwelijks. (+)
NOS 15.09.2018 De dalai lama zegt dat hij allang op de hoogte was van verhalen over seksueel misbruik door boeddhistische leraren. “Ik wist deze dingen al. Niks nieuws”, antwoordde hij op de vraag van de NOS wat hij heeft geleerd van zijn gesprek met vier slachtoffers van gisteren. Vervolgvragen en andere vragen over het onderwerp mochten op een korte persbijeenkomst in de Nieuwe Kerk in Amsterdam niet worden gesteld.
Kijk hier voor de vraag over het misbruik op de persbijeenkomst:
‘Deze mensen geven niet om de boeddhistische leer’
De boeddhistische leider zegt dat hij beschuldigingen besprak op een bijeenkomst met westerse boeddhisten in 1993. “Ik denk dat dat hoogstwaarschijnlijk over Sogyal Rinpoche ging.” Dat is een van de bekendste en meest omstreden boeddhistische leraren. Volgens de vier slachtoffers had de dalai lama overigens gisteren gezegd dat hij door hun gesprek nu een aanleiding heeft om er iets mee te doen.
Tientallen slachtoffers
Verder herhaalde de geestelijk leider dat zelfdiscipline belangrijk is voor leraren en dat slachtoffers hun verhalen publiek moeten maken. “Dan zouden leraren bezorgd worden over het feit dat ze te schande worden gemaakt.” Tientallen slachtoffers zijn de afgelopen jaren naar buiten getreden met klachten over leraren.
Het kantoor van de dalai lama krijgt al sinds in ieder geval 1992 brieven van misbruikslachtoffers. De geestelijk leider heeft in de waarschuwingen over Sogyal in elk geval geen aanleiding gezien om afstand tot hem te bewaren.
Teleurstelling
Oane Bijlsma, ex-volgeling van Sogyal Rinpoche en initiatiefnemer van het gesprek met de de dalai lama, is teleurgesteld. “We zijn er al mee naar buiten getreden, hoe moeilijk dat ook is vanwege onder meer de schaamte.”
Bijlsma vindt het tijd dat “de belangen van slachtoffers voor politieke belangen en relaties tussen de dalai lama en leraren” gaan. “De dalai lama heeft Sogyal weliswaar publiekelijk laten vallen, maar het is afwachten of er nu ook werkelijk iets verandert.”
Ook is zij verbaasd over het antwoord dat de geestelijke het allemaal al wist. “Hij wist gisteren bijvoorbeeld duidelijk niets over OKC.” Dat is een Belgische boeddhistische sekte waarbinnen een van de vier slachtoffers, Ricardo Mendes, is geboren. Mendes zegt dat hij gisteren meerdere keren aan de geestelijk leider vertelde dat OKC foto’s van de dalai lama als legitimering gebruikt.
De dalai lama bevestigde dat hij het probleem in november zal bespreken op een bijeenkomst met boeddhistische leraren in zijn Indiase woonplaats Dharamsala.
Heeft u informatie over misbruik in boeddhistische kring? Stuur een e-mail naar anna.mees@nos.nl en/of bas.de.vries@nos.nl. Als wij publiceren, doen we dat alleen met uw expliciete toestemming.
NOS 14.09.2018 Slachtoffers van seksueel misbruik hebben in Rotterdam zo’n half uur met de dalai lama gesproken. Voor zover bekend is het voor het eerst dat hij slachtoffers van misbruik door boeddhistische geestelijken ontmoet.
De dalai lama heeft toegezegd dat hij het wijdverbreide misbruikprobleem gaat bespreken op een grote bijeenkomst met boeddhistische leraren in zijn Indiase woonplaats Dharamsala. Dat zegt de initiatiefnemer van de bijeenkomst, Oane Bijlsma.
Zij is verheugd met die toezegging en noemt de bijeenkomst “best moeizaam, maar zeker de moeite waard”. Het kantoor van de dalai lama heeft nog niet gereageerd op de bijeenkomst of zich uitgelaten over de toezegging.
Zelfdiscipline
“Hij begon met dingen die hij altijd zegt, zoals dat het beoefenen van zelfdiscipline belangrijk is voor boeddhisten. En dat de leraren over wie we het hadden, die zelfdiscipline niet hebben maar erop moeten trainen.”
In het begin wilde de dalai lama vooral zelf praten en het kostte moeite daardoorheen te breken, zegt Bijlsma. “Later zei hij dat we een zaadje geplant hadden en dat hij nu materiaal heeft om iets mee te doen.”
Slachtoffer na gesprek met dalai lama: ‘Ik denk dat het te schokkend voor hem was’
“Ik vind het jammer dat ik niet heb gehoord dat de dalai lama het erg vindt wat ons is overkomen”, zegt Chris, een andere Nederlandse vrouw. “Terwijl boeddhisten het juist altijd over compassie hebben.”
Niet bij machte
Lotgenoot Cecile zegt: “Ik kon wel aan hem zien dat hij het erg vond.” Ze heeft de naam van haar ex-leraar, bij wie ze twee jaar geleden wegging, een paar keer genoemd. “Zodat ik zeker wist dat hij het hoorde. Dat vind ik belangrijk, omdat de leraar nog actief is.” Als reactie kreeg de vrouw te horen dat leraren eerlijk moeten zijn. “En hij zei dat hij niet bij machte is om het probleem aan te pakken, maar dat hij graag wil dat wij daaraan bijdragen, bijvoorbeeld door onze verhalen online te zetten.”
De dalai lama in gesprek met de slachtoffersMARLIES BOSCH | STICHTING BEZOEK ZIJNE HEILIGHEID DALAI LAMA
In 2015 kwamen veel beschuldigingen aan het adres van boeddhistische monniken en leraren in Nederland. Ze zouden zich de afgelopen decennia schuldig hebben gemaakt aan seksueel misbruik van leerlingen, zowel mannen als vrouwen. Volgens Bijlsma noemde de dalai lama een speciale bijeenkomst met wetenschappers over dit onderwerp vandaag in Rotterdam een “zeer interessant idee”.
De slachtoffers willen graag dat de dalai lama zijn positie gebruikt om te benadrukken dat leraren die misbruik plegen niet boven de wet staan. “Hij zei daarop dat hij al eerder heeft gezegd dat ‘slechte lama’s’ publiekelijk moeten worden bekritiseerd.”
Sekte
Ricardo Mendes is geboren in de Belgische boeddhistische sekte Ogyen Kunzang Chöling (OKC) en heeft daar het grootste deel van zijn leven doorgebracht. “Dat is weer heel anders dan dat als je als volwassene bewust voor een bepaalde gemeenschap kiest. Ik heb aangetoond dat onze zaak anders is, omdat die over kinderen gaat.” Een Belgische rechter komt binnenkort met een beslissing over deze zaak.
Ricardo en Oane met het boekje dat ze overhandigd hebben ANNA MEES / NOS
De vier hebben de dalai lama allerlei papieren overhandigd. Het belangrijkste: een boekje met uitgeschreven getuigenissen van hen en acht anderen, uit allerlei landen en ex-volgelingen van allerlei leraren. “For the Dalai Lama’s eyes only” staat erop. Ook gaven ze prints van een groot deel van de ruim 1300 handtekeningen van hun petitie. En recente rapporten over misbruik binnen twee van de grootste boeddhistische organisaties, die ook actief zijn in Nederland, Rigpa en Shambhala.
Heeft u informatie over misbruik in boeddhistische kring? Stuur een e-mail naar anna.mees@nos.nlen/of bas.de.vries@nos.nl. Als wij publiceren, doen we dat alleen met uw expliciete toestemming.
NOS 14.09.2018 Slachtoffers van seksueel misbruik hebben zojuist kort met de dalai lama gesproken. Voor zover bekend is het voor het eerst dat de boeddhistisch leider slachtoffers over misbruikt spreekt.
Het ging “best moeizaam,” zegt initiatiefnemer Oane Bijlsma, “maar het was zeker de moeite waard.”
De dalai lama heeft toegezegd dat hij aandacht aan het wijdverspreide probleem gaat besteden in zijn Indiase woonplaats Dharmsala. Een speciale bijeenkomst met wetenschappers over dit onderwerp lijkt hem een “zeer interessant idee”, zegt Bijlsma.
De slachtoffers willen graag dat hij zijn positie gebruikt om te benadrukken dat leraren die misbruik plegen niet boven de wet staan. “Hij zei daarop dat hij al eerder heeft gezegd dat ‘slechte lama’s’ publiekelijk moeten worden bekritiseerd.”
NOS 13.09.2018 Slachtoffers van seksueel misbruik door boeddhistische leraren ontmoetenmorgen de dalai lama en geven hem een boekje met hun getuigenissen. Daarin staan meerdere verhalen van ex-volgelingen van de Tibetaanse boeddhist Sogyal Lakar, met de koosnaam Sogyal Rinpoche (“de kostbare”). Hij wordt sinds 1992 beschuldigd van allerlei vormen van misbruik van zijn leerlingen.
De Franse justitie onderzoekt de zaak en heeft een rechtshulpverzoek aan Nederland gedaan om hier slachtoffers te horen. Na zes jaar onderzoek door de Franse gendarmerie ligt het dossier sinds begin dit jaar op het bureau van de officier van justitie van Montpellier. Volgens Franse media doet de aanklager een justitieel vooronderzoek. Aan de NOS heeft hij laten weten dat hij “momenteel niet over deze zaak communiceert”.
Los van het Franse onderzoek heeft Sogyals internationale organisatie Rigpa een Brits advocatenkantoor ingehuurd om beschuldigingen te onderzoeken. Dit gebeurde nadat acht (ex-)volgelingen vorig jaar in een brief hadden geschreven dat ze schoon genoeg hadden van Sogyals misdragingen. De lama heeft sommige van zijn leerlingen “ernstig fysiek, seksueel en emotioneel” misbruikt, constateerde de ingehuurde firma Lewis Silkin vorige week.
In een verklaring schrijven verschillende internationale Rigpa-besturen dat ze “diepe spijt hebben en hun excuses aanbieden voor de ervaren pijn door vroegere en huidige leden”.
Sogyal heeft de bestseller Het Tibetaanse boek van leven en sterven op zijn naam staan en is na de dalai lama de bekendste boeddhist ter wereld. Zijn hoofdkwartier Lérab Ling in Zuid-Frankrijk werd in 2008 door de dalai lama geopend. Rigpa heeft zo’n 130 centra in 40 landen. Vanaf begin jaren 80 tot vorig jaar reisde Sogyal met zijn gevolg de wereld over om retraites te geven. In Nederland heeft de organisatie 350 leden en centra in Groningen en Amsterdam. Sogyal gaf hier voor het laatst een retraite in 2017.
Sogyal is zeker niet de enige beschuldigde leraar. Volgens onderzoeker Rob Hogendoorn zijn 20 van de 45 aangesloten organisaties van de Boeddhistische Unie Nederland (BUN) in opspraak geraakt wegens beschuldigingen van seksueel misbruik door de geestelijk leider(s).
Oane Bijlsma, initiatiefnemer van het verzoek de dalai lama te ontmoeten, is in opdracht van de Franse autoriteiten door de Amsterdamse zedenpolitie gehoord. “Ze wilden van alles weten. Het verhoor heeft 5,5 uur geduurd”, zegt ze. Vanaf halverwege 2011 was Bijlsma een klein jaar vrijwilliger bij Rigpa. Ze zegt dat Sogyal allerlei seksuele toespelingen maakte. Zo kwam hij op een avond naar haar toe met in zijn hand een afbeelding van een godheid met een enorme erectie.
“Hij pakte mijn achterhoofd vast, drukte de afbeelding in mijn gezicht en zei: kijk, kijk! Daarna begon hij smakelijk te lachen.” Vanwege onder meer deze ervaring vertrok Bijlsma bij Rigpa. Anderen kwamen er veel slechter vanaf, vertellen ex-leerlingen.
Sogyal en een paar van de vrouwen uit zijn ‘inner circle’ zo’n 10 jaar geleden EIGEN FOTO
Overtuigend bewijs dat hij meerdere volgelingen gebruikte als stootzak om zijn eigen frustraties en woede te ventileren, aldus Onderzoeker Karen Baxter.
Uit het rapport van het Britse advocatenkantoor blijkt dat meerdere mensen uit de groep die het dichtst bij Sogyal stonden – zijn ‘inner circle’ – dagelijks werden geslagen, sommigen tot bloedens toe. “Ik heb overtuigend bewijs gehoord dat hij meerdere volgelingen gebruikte als stootzak om zijn eigen frustraties en woede te ventileren”, schrijft onderzoeker Karen Baxter. Daarnaast vond ze bewijs dat Sogyal iemand bewusteloos heeft geslagen en iemand een hersenschudding opliep.
Sogyal gebruikte zijn positie om jonge vrouwen te “dwingen, intimideren en manipuleren om hem seksuele gunsten te verlenen”. Ook werden ze aan andere lama’s die langskwamen, aangeboden voor seksuele diensten, constateert Baxter.
Dit waren allemaal lessen op hun pad naar verlichting, hield hun goeroe hun voor. Verlichting is het ultieme doel van boeddhisten. Volledig toegewijde leerlingen zouden verlichting zelfs binnen één mensenleven kunnen bereiken. Het ruilmiddel was volledige gehoorzaamheid. Toonden leerlingen die niet, dan werd gedreigd dat de leraar-leerlingband (“samaya”) zou worden verbroken en bijvoorbeeld hun familie allerlei slechts zou overkomen.
Depressie en hallucinaties
Getuigen vertellen in het Britse rapport dat Sogyals gedragingen bij hen leidden tot posttraumatische stress, angst, depressie, chronische slapeloosheid, hallucinaties en suïcidale gedachten. Baxter concludeert dat Sogyal zijn studenten zo ver liet gaan, dat ze “aan de rand van een emotionele inzinking” zaten.
Leerlingen die intern misstanden meldden, kregen ‘Rigpa Therapy’, genoemd naar zijn organisatie. Volgens getuigen vertelde een ‘behandelaar’ze dat de oorzaak van hun problemen familierelaties waren, en niet datgene wat Sogyal deed. Op Rigpa kwamen veel kwetsbare vrouwen af, soms getraumatiseerd vanwege eerder seksueel geweld.
Hooggeplaatsten binnen Rigpa zijn er niet in geslaagd de kwesties aan te kaarten, waardoor ze anderen risico lieten lopen, aldus Onderzoeker Karen Baxter.
Niet alleen Sogyal zelf valt iets te verwijten, schrijft advocaat Baxter. Andere hooggeplaatsten binnen de organisatie wisten van in ieder geval een paar van deze zaken af. “Ze zijn er niet in geslaagd die aan te kaarten, waardoor ze anderen risico lieten lopen.”
Drie van de internationale bestuurders, die al tientallen jaren tot Sogyals trouwste volgelingen behoren, stappen naar aanleiding van het rapport op. In Nederland wordt sinds vorig jaar “toegewerkt naar een nieuw bestuur”, laat voorzitter Wim Marseille weten. De secretaris, de Groningse advocaat Daan Meerburg, treedt na 23 jaar “binnen afzienbare tijd” terug. De organisatie is vorig jaar begonnen een “transformatieproces op gang te brengen dat herhaling helpt voorkomen”. Zo trok Sogyal zich terug als “spiritueel directeur”. Hij is op retraite in Azië en in behandeling voor darmkanker, schrijft Marseille.
Aan autoriteiten melden
In hun verklaring schrijven de Rigpa-besturen dat ze “volledige verantwoordelijkheid nemen om te garanderen dat Rigpa een veilige omgeving voor iedereen biedt”. De besturen zeggen niet of ze concreet iets met de aanbevelingen in het rapport gaan doen. Op vragen van de NOS hierover kwam geen antwoord.
Twee van die aanbevelingen aan Rigpa zijn om “stappen te nemen zich zo volledig van Sogyal te distantiëren” en hem geen contact meer te laten hebben met leerlingen. Ook moeten de bestuurders van Rigpa in verschillende landen overwegen in hoeverre ze verplicht zijn “alle in het rapport genoemde zaken te melden aan rechtshandhavingsinstanties of relevante regelgevers”. Over dit laatste wordt in de verklaring van Rigpa met geen woord gerept.
Heeft u informatie over misbruik (in boeddhistische kring)? Stuur een e-mail naar anna.mees@nos.nlen/of bas.de.vries@nos.nl. Wij gaan uiterst vertrouwelijk met uw bericht om.
AD 13.09.2018 De Dalai Lama ontmoet vrijdag in Nederland slachtoffers van seksueel misbruik door boeddhistische leraren. Dat meldt de stichting die het bezoek van de Dalai Lama organiseert.
Twaalf misbruikslachtoffers, onder wie drie uit Nederland, deden eerder een dringend beroep op de Dalai Lama om met ze in gesprek te gaan. Hij heeft hier nu gehoor aan gegeven. Voor zover bekend heeft de geestelijk leider van het Tibetaanse volk nooit eerder om de tafel gezeten met slachtoffers.
,,Zijne Heiligheid de Dalai Lama was bedroefd om te horen over het seksuele misbruik dat leerlingen hebben geleden door boeddhistische leraren”, schrijft zijn secretaris, in een mail aan Nederlandse slachtoffers die de NOS in handen heeft. De secretaris schrijft ook dat de Dalai Lama ‘constant zulk onverantwoordelijk en onethisch gedrag heeft afgekeurd’.
Petitie
Volgens een woordvoerder is niet bekend hoeveel slachtoffers hij zal ontmoeten. Ze krijgen ook kort de tijd om hun uitgeschreven getuigenissen en een petitie aan te bieden. De Dalai Lama verblijft van 14 tot en met 17 september in Nederland en zal onder meer een lezing geven in Rotterdam.
NU 13.09.2018 De Dalai Lama ontmoet vrijdag in Nederland slachtoffers van seksueel misbruik door boeddhistische leraren. De stichting die het bezoek organiseert, heeft dit bevestigd naar aanleiding van een bericht van de NOS.
Twaalf misbruikslachtoffers, van wie drie uit Nederland, deden eerder een dringend beroep op de Dalai Lama om met ze om de tafel te gaan. Hij heeft hier nu gehoor aan gegeven.
Voor zover bekend heeft de geestelijk leider van het Tibetaanse volk nooit eerder om de tafel gezeten met slachtoffers.
Volgens een woordvoerder is niet bekend hoeveel slachtoffers hij zal ontmoeten. Ze krijgen ook kort de tijd om hun uitgeschreven getuigenissen en een petitie aan te bieden.
De Dalai Lama verblijft van 14 tot en met 17 september in Nederland en zal onder meer een lezing geven in Rotterdam.
Telegraaf 13.09.2018 De Dalai Lama ontmoet vrijdag in Nederland slachtoffers van seksueel misbruik door boeddhistische leraren. De stichting die het bezoek van de Dalai Lamai organiseert heeft dit bevestigd naar aanleiding van een bericht van de NOS.
Twaalf misbruikslachtoffers, waarvan drie uit Nederland, deden eerder een dringend beroep op hem om met ze om tafel te gaan. Hij heeft hier nu gehoor aan gegeven. Voor zover bekend heeft de geestelijk leider van het Tibetaanse volk nooit eerder om de tafel gezeten met slachtoffers.
Volgens een woordvoerder is niet bekend hoeveel slachtoffers hij zal ontmoeten. Ze krijgen ook korte de tijd om hun uitgeschreven getuigenissen en een petitie aan te bieden.
De Dalai Lama verblijft van 14 tot en met 17 september in Nederland en zal onder meer een lezing geven in Rotterdam.
NOS 13.09.2018 De dalai lama heeft morgen in Nederland een ontmoeting met slachtoffers van seksueel misbruik door boeddhistische leraren. Daarmee geeft hij gehoor aan het dringende beroep dat twaalf slachtoffers op hem deden. Voor zover bekend is het de eerste keer dat de dalai lama met misbruikslachtoffers om de tafel gaat.
“Zijne Heiligheid de dalai lama was bedroefd om te horen over het seksuele misbruik dat leerlingen hebben geleden door boeddhistische leraren”, schrijft zijn secretaris Tseten Samdup Chhoekyapa in een mail aan Nederlandse slachtoffers.
De secretaris schrijft ook dat de dalai lama “constant zulk onverantwoordelijk en onethisch gedrag heeft afgekeurd”. Ook heeft hij leerlingen eerder aangeraden om leraren te waarschuwen dat “zulk wangedrag intolerabel was en moest stoppen”. Werkten die waarschuwingen niet, dan zouden studenten het gedrag publiek moeten maken en de “dader met naam en toenaam bekritiseren”.
De slachtoffers krijgen morgenmiddag kort de tijd om hun uitgeschreven getuigenissen en een petitie aan te bieden. Drie van hen komen uit Nederland. De leraren over wie hun getuigenissen gaan, waren of zijn in meerdere landen actief. De petitie is sinds maandag zo’n 850 keer ondertekend.
Wetenschappers
De initiatiefnemers zijn blij dat ze morgen worden ontvangen door de dalai lama. “Ik vind het geweldig en ben erg blij dat de dalai lama dit toezegt”, zegt Oane Bijlsma. “Uit zijn mail sprak ook echt zijn zorg. Over het misbruik door boeddhistische leraren zijn al lang vrij serieuze dingen bekend. We zijn benieuwd of en hoe de dalai lama ervoor kan zorgen dat hij die leraren niet steunt.”
“Ik hoop dat we in grote lijnen kunnen bespreken wat er aan de hand was”, zegt slachtoffer Cecile, die niet met haar achternaam in de media wil komen. “Ik had het al wel gemeld bij het bureau van de dalai lama, maar ik weet niet of dat ooit is aangekomen.” Cecile zegt dat haar leraar haar tot drie keer toe seksueel heeft misbruikt.
‘Zachtjes wegbewegen’
Bij eerdere beschuldigingen was het advies van een medewerker van de dalai lama om in dit soort kwesties niet te veel lawaai te maken. “Als we ons ongemakkelijk voelen bij een leraar, is het het beste om enige afstand te nemen. En het is ook goed om niet te scherp of verdelend met andere leerlingen te praten, maar zachtjes weg te bewegen.”
De dalai lama begint zijn bezoek aan Nederland zaterdagochtend met een ‘dialoog’ in de Nieuwe Kerk in Amsterdam over ‘compassie en technologie’. Ook opent hij daar de tentoonstelling ‘Het leven van Boeddha’.
Zondagochtend houdt hij een lezing in Rotterdam Ahoy. Daar sluit de dalai lama maandagochtend af met een boeddhistische les.
NOS 10.09.2018 Slachtoffers van seksueel misbruik door boeddhistische leraren en monniken doen een dringend beroep op de dalai lama. Zij vragen om een ontmoeting tijdens zijn bezoek aan Nederland van komend weekeinde. De vrouwen willen hem uitgeschreven getuigenissen aanbieden van twaalf slachtoffers uit tien landen. Drie van hen komen uit Nederland. Ook willen ze hem een petitie overhandigen.
Voor zover bekend heeft de geestelijk leider van het Tibetaanse volk nooit eerder om de tafel gezeten met slachtoffers. Zijn kantoor in India heeft nog niet gereageerd op het verzoek, dat vrijdag naar hem is gestuurd.
Voorzitter Paula de Wijs van de stichting die het Nederlandse bezoek organiseert, zegt dat alleen dat kantoor kan beslissen over het programma van de 83-jarige dalai lama. “Maar als ons om advies wordt gevraagd, zal ik zeggen dat het mij goed lijkt om deze ontmoeting mogelijk te maken. Het is natuurlijk vreselijk wat slachtoffers van seksueel misbruik hebben meegemaakt. Als een ontmoeting met de dalai lama hen helpt, dan kan ik daar uiteraard nooit tegen zijn.”
Carla Bruni
De afgelopen jaren kwam een reeks prominente boeddhisten in opspraak na beschuldigingen van seksueel wangedrag. De bekendste van hen was de Tibetaan Sogyal Rinpoche. Hij is de co-auteur van het ‘Het Tibetaanse boek van leven en sterven’, waarvan wereldwijd miljoenen exemplaren zijn verkocht. Ruim een jaar geleden trad Sogyal terug nadat acht volgelingen hem in een open brief hadden beschuldigd van fysiek, emotioneel en seksueel misbruik van leerlingen. Een onafhankelijke onderzoeker bevestigde de aantijgingen vorige week.
De dalai lama weigerde tot voor kort afstand te nemen van Sogyal Rinpoche, hoewel hij al sinds de vroege jaren 90 weet dat die herhaaldelijk is beschuldigd van ernstig seksueel misbruik en mishandelingen.
Tien jaar geleden was de dalai lama eregast bij de plechtige opening van een tempel van Sogyal in Zuid-Frankrijk, samen met de toenmalige Franse presidentsvrouw Carla Bruni. Pas na de aanklacht van de groep leerlingen vorig jaar veranderde hij van koers door te zeggen dat Sogyal “zich te schande heeft gemaakt”.
Imago
De twaalf getuigenissen die voor de dalai lama zijn opgesteld, gaan over vijf boeddhistische leraren. Volgens de Nederlandse Cecile (achternaam bij de redactie bekend), een van de slachtoffers die het gesprek heeft aangevraagd, beseft de dalai lama onvoldoende hoe boeddhistische leraren hem gebruiken om een imago van betrouwbaarheid op te bouwen.
“Als hij iemand vereert met een bezoek en behandelt als een vriend, dan denken velen dat die leraar dan waarschijnlijk ook door en door deugt. Dat blijkt geregeld niet te kloppen. Niet alleen bij Sogyal, maar ook bij mijn leraar. Het wordt echt tijd dat de dalai lama zich er bewust van wordt hoe hij mensen naar deze verkeerde leiders trekt. En dat hij zijn invloed vanaf nu juist ten goede gaat aanwenden.”
De dalai lama met de omstreden Sogyal Rinpoche (uiterst links) in 2008 YOUTUBE
De dalai lama begint zijn bezoek aan Nederland zaterdagochtend met een ‘dialoog’ in de Nieuwe Kerk in Amsterdam over ‘compassie en technologie’. Zondagochtend houdt hij een lezing in Rotterdam Ahoy, die wordt ingeleid met een gesprek met Richard Gere. Die acteur is voorzitter van mensenrechtenorganisatie ‘International Campaign for Tibet’. De dalai lama sluit af met een boeddhistische les op maandagochtend, ook in Ahoy.
De meeste boeddhistische groeperingen in Nederland zijn aangesloten bij de Boeddhistische Unie Nederland (BUN). Volgens Rob Hogendoorn, die misbruik in boeddhistische kring onderzoekt, zijn 20 van de 45 leden in opspraak geraakt wegens beschuldigingen van seksueel misbruik door de geestelijk leider(s). Een paar voorbeelden:
Rigpa
Oprichter Sogyal Lakar, met de koosnaam Sogyal Rinpoche, is sinds de jaren 90 door tientallen leerlingen beschuldigd van allerlei vormen van misbruik. Een door Rigpa ingehuurd Brits advocatenkantoor bevestigde afgelopen week dat meerdere studenten door hem “ernstig fysiek, emotioneel en seksueel” zijn misbruikt.
Shambhala
De beschuldigingen tegen leraren gaan terug tot 1983, blijkt uit een recent rapport. Shambhala-hoofd Ösel Rangdröl Mukpo, die Sakyong Mipham wordt genoemd, zou onder meer vrijwilligers hebben gebruikt “voor zijn eigen seksuele bevrediging”. Mipham trad in juli af, nadat negen Shambhala-managers al waren opgestapt.
Rigdzin
Een Zwitserse vrouw heeft een strafklacht tegen oprichter Namkha Rinpoche ingediend wegens “omvangrijk seksueel misbruik”, schreef de Volkskrant begin dit jaar. Een voormalig bestuurslid van de Nederlandse tak bevestigde tegenover de krant dat “vrouwen onder druk werden gezet seks te hebben met Namkha Rinpoche”.
AD 02.09.2018 De Indiase politie heeft een boeddhistische monnik gearresteerd in de UNESCO-werelderfgoedplaats Bodh Gaya. De 55-jarige man zou ontucht hebben gepleegd met 15 minderjarige jongens in een meditatiecentrum waar hij de scepter zwaaide.
Bhante Shanghpriya Sujoy zit momenteel vast. Jongens die in het meditatiecentrum woonden hadden geklaagd dat ze werden geslagen, misbruikt en werden gedwongen om naakt te dansen. Dat meldt de politie. De jongens, die tussen de zes en twaalf jaar oud zijn, werden door Bhante Shanghpriya Sujoy weggehaald bij hun arme families in het noordoosten van het land. Als ze weigerden te dansen of zich verzetten tegen het misbruik, werden ze zonder voedsel of water opgesloten.
VK 20.02.2018 Een Zwitserse vrouw heeft een strafaanklacht ingediend tegen de Tibetaans-boeddhistische leraar Namkha Rinpoche (51) wegens omvangrijk seksueel misbruik. Dat bevestigt de vrouw tegenover de Volkskrant. Ook in andere Europese landen is de lama in opspraak geraakt.
Op de Facebookpagina Open Buddhism traden de afgelopen weken een Franse en twee Spaanse vrouwen met verhalen over misbruik naar buiten. Een Nederlandse vrouw vertelde op 9 februari aan Het Boeddhistisch Dagblad over seksuele intimidatie door deze leraar.
Veilige plek
Iedere plek waar boeddhistische studie en beoefening wordt aangeboden, moet een veilige plek zijn, aldus Michael Ritman, Boeddhistische Unie Nederland- voorzitter.
Namkha Rinpoche (‘rinpoche’ is een Tibetaanse religieuze eretitel en betekent ‘de kostbare’), die getrouwd is en kinderen heeft, kwam begin deze eeuw vanuit Nepal naar Zwitserland. Zijn organisatie Rigdzin heeft afdelingen in een zestal landen. In Nederland beoefenen enkele tientallen mensen het Tibetaans boeddhisme bij Rigdzin. Een voormalig bestuurslid van Rigdzin Nederland bevestigt tegenover de Volkskrant dat ‘vrouwen onder druk werden gezet seks te hebben met Namkha Rinpoche’. Hij verliet de organisatie in 2015 vanwege Namkha’s gedrag en een teveel aan ritualistische praktijken. Hem zijn vier gevallen bekend van vrouwen die om seks werden verzocht, twee vrouwen zouden hebben geweigerd.
Het huidige bestuur van Rigdzin Nederland reageerde niet op verzoeken om een reactie. De Boeddhistische Unie Nederland (BUN), waarbij ruim veertig boeddhistische verenigingen zijn aangesloten – waaronder Rigdzin – meldt in een reactie ‘in contact te zijn getreden met het bestuur van Rigdzin om te praten over de situatie in Nederland en te onderzoeken of er maatregelen nodig zijn’. BUN-voorzitter Michael Ritman: ‘Iedere plek waar boeddhistische studie en beoefening wordt aangeboden, moet een veilige plek zijn.’
Misbruik sinds de jaren 70
Uit verklaringen van Amerikaanse, Australische en Europese slachtoffers viel een omvangrijk seksueel misbruik te reconstrueren dat zich al vanaf de jaren zeventig had afgespeeld
Verhalen over seksueel misbruik door Namkha Rinpoche circuleren al sinds 2004. In dat jaar schreef Benti Banach, kenner van het Himalaya-gebied en journalist bij De Limburger, een bezorgde brief aan de staf van de dalai lama. Reeds in Nepal waren Banach van diverse vrouwen verhalen ter ore gekomen over seksuele diensten die Namkha van hen had geëist, plus grote geldsommen.
De aantijgingen tegen Namkha komen nadat vorig jaar de beroemde Tibetaanse geestelijke Sogyal Rinpoche (70) – bekend van het miljoenen malen verkochte boek Het Tibetaanse boek van leven en sterven – in opspraak raakte. Uit verklaringen van Amerikaanse, Australische en Europese slachtoffers viel een omvangrijk seksueel misbruik te reconstrueren dat zich al vanaf de jaren zeventig had afgespeeld. Sogyal leidde tot zijn aftreden in augustus jongstleden het Tibetaans-boeddhistische centrum Rigpa, dat in Nederland vele honderden leden heeft. Een maand voor hij terugtrad, had de dalai lama verklaard dat Sogyal Rinpoche zich ‘te schande’ heeft gemaakt.
Vaak gaat het om vrouwen die door leed dat ze hebben meegemaakt extra kwetsbaar zijn, aldus Rob Hogendoorn, jurist en journalist van het online platform Open Boeddhisme.
‘Dit soort leraren zijn als handelsreizigers’, zegt Rob Hogendoorn, jurist en journalist van het online platform Open Boeddhisme. ‘Overal waar ze komen, gebeuren dezelfde dingen. Ook tussen hun slachtoffers zie je overeenkomsten. Vaak gaat het om vrouwen die door leed dat ze hebben meegemaakt extra kwetsbaar zijn.’ Het is de combinatie van die kwetsbaarheid en het psychologische overwicht van de leraren die vaak jarenlang misbruik in de hand werkt, zegt Hogendoorn. Vaak hebben slachtoffers een geïdealiseerd beeld van boeddhistische meesters, die immers doceren dat lijden voortvloeit uit verlangen. Op lustgedreven gedrag van zulke leraren anticiperen ze geenszins.
Rob Hogendoorn pleit voor onafhankelijk onderzoek naar misbruik binnen boeddhistische organisaties. ‘Het Centraal Bureau voor Statistiek maakt melding van ruim 50 duizend praktiserende boeddhisten in Nederland. En daar komen nog honderdduizenden sympathisanten bij.’
Geweld en seksueel misbruik: boeddhisten zijn niet zo zen als we denken in het Westen
Nee, boeddhisten zijn geen nobele wijzen
De Rohingya worden verjaagd uit Myanmar, een populaire geestelijke blijkt een seksueel roofdier: zo zen als westerlingen denken zijn boeddhisten niet. En mediteren doen ze ook al nauwelijks. (+)
VK 08.01.2018 De Rohingya worden verjaagd uit Myanmar, een populaire geestelijke blijkt een seksueel roofdier: zo zen als westerlingen denken zijn boeddhisten niet. En mediteren doen ze ook al nauwelijks.
Stel dat het in Myanmar andersom was geweest: dat boeddhisten slachtoffer waren geworden van moslims. Dan was menig boeddhabeeld in een vinexwijk recentelijk niet stilletjes naar een minder prominent plekje verhuisd. Bezitters van boeddhabeelden hadden komende vrijdag zonder knagend gevoel dat ‘er iets niet klopt’ aan de Maand van de Spiritualiteit kunnen beginnen. Geert Wilders had de zoveelste schanddaad van de islamitische ideologie veroordeeld.
Helaas: in Myanmar zien we geweld van de in het Westen meest geïdealiseerde religie – beoefenaars spreken vaak liever van ‘levenshouding’ of ‘geesteswetenschap’ – tégen de meest gedemoniseerde. Meer dan zeshonderdduizend leden van een islamitische minderheidsbevolking werden tot nog toe door leden van een boeddhistische meerderheidsbevolking verdreven. Het dodental is de tienduizend ruim gepasseerd. Honderden dorpen zijn in brand gestoken.
Noem dat een bron van fors ongemak in westerse landen. Daar heb je volop mensen die de laatste kwart eeuw ‘iets’ of ‘veel’ met het boeddhisme kregen. In Nederland noemen tienduizenden mensen zich tegenwoordig boeddhist, bij honderdduizenden anderen is er sprake van affiniteit. In bijna elke Nederlandse straat zie je boeddhabeelden. De Boeddha siert ook maandelijks de covers van Happinez en andersoortige ‘mindstyle’-glossies.
Boeddhistisch geweld wordt niet slechter gedocumenteerd dan ander geweld. Het boeddhistische koninkrijkje Bhutan schopte het met zijn term Bruto Nationaal Geluk tot internationaal ‘knuffelland’ – tegelijk verdreef het Nepalese hindoes, op nagenoeg dezelfde schaal als Myanmar nu Bengalese moslims verdrijft. Het hoofdstuk over geweld in het boeddhisme is een der langste uit De oude Boeddha in een nieuwe wereld van Paul van der Velde, hoogleraar Aziatische religies. Toch kon je tot het begin van de Rohingyacrisis veelvuldig horen dat boeddhisme geweld net zo uitdooft als water vuur – een these die is gepopulariseerd door de veelbewonderde Franse boeddhistische monnik Matthieu Ricard.
Kerken waren ooit onaantastbaar; nu zijn mensen in het Westen nogal eens geneigd boeddhistische meesters onaantastbaar te vinden, aldus Rob Hogendoorn, jurist en journalist, runt de website Open Boeddhisme.
Kritiek op moslimsorganisaties
Moslimorganisaties krijgen vaak het verwijt dat ze moslimgeweld onvoldoende veroordelen – boeddhistische organisaties, en dat zijn er in Europa en de VS heel wat, kregen dat verwijt in de Rohingyacrisis niet. Het aantal reacties hield niet over. Cognitieve dissonantie speelde mensen parten, mag je aannemen: boeddhisme maakt mensen geweldloos, maar in Myanmar zien we geweldloze mensen geweld plegen.
’s Werelds bekendste boeddhistische leider, de veertiende dalai lama, riep collega-Nobelprijswinnaar Aung San Suu Kyi in september op het geweld te stoppen. Kort daarvoor had de dalai lama zich al moeten uitspreken over een andersoortige ongemakkelijke waarheid. Al jaren circuleerden berichten over seksueel misbruik van boeddhistische leraren in westerse landen. In het jaar van #MeToo barstte de bom.
De Maand van de Spiritualiteit 2018 wordt de eerste waarin géén duizenden exemplaren zullen worden verkocht van Het Tibetaanse boek van leven en sterven. Dit werk maakte van de Tibetaanse geestelijke Sogyal Rinpoche (Sogyal ‘de Kostbare’) wereldwijd een superster. De omvang van het tot nog toe bekende seksueel misbruik waaraan hij zich schuldig maakte, doet nauwelijks onder voor dat van Harvey Weinstein – en Weinstein onderwees niet dat lust illusoir is. ‘Sogyal Rinpoche, mijn goede vriend, heeft zichzelf te schande gemaakt’, verklaarde de dalai lama in juli.
Dit geval staat geenszins op zichzelf. ‘Wat we tot nog toe weten, is het topje van de ijsberg’, zegt jurist en journalist Rob Hogendoorn. Hij opereert in Maasland vanuit een kamer met boeken tot aan het plafond en twee kleine boeddhabeeldjes. Maar liefst 21 misbruikzaken worden door zijn website Open Boeddhisme onderzocht. Hogendoorn noemt zich ‘boeddhist tegen wil en dank’ – ‘de essentie van boeddhisme is illusies doorprikken’ – maar wordt door sommigen in het Nederlandse boeddhistische wereldje vanwege zijn kritische benadering veeleer gezien als ‘anti-boeddhist’. Regelmatig krijgt hij van boze mensen het predicaat ‘Mara’, de duivelse godheid die trachtte te verhinderen dat Gautama Boeddha verlicht raakte.
Boosheid van mensen die getraind zijn in het laten verdampen van boosheid heeft iets paradoxaals. ‘Mensen worden ontzettend kwaad als je ze hun illusies afneemt’, zegt Hogendoorn. Hun boosheid is vaak extra groot omdat hij, nu ja, meestal een kennisvoorsprong heeft. Als jurist bestudeerde hij in de vroege jaren negentig in het noorden van India het Tibetaanse recht. ‘Ik leerde de Tibetaanse boeddhistische gemeenschap in ballingschap kennen zoals die echt is, ontmoette de dalai lama en andere geestelijken. Ik kwam terug in het Westen en zag hoe mensen de meest vergaande idealen op die Tibetanen projecteerden.’
Bij optredens van lama’s zag je mensen massaal in katzwijm vallen. Sogyal Rinpoche verkocht miljoenen boeken. De ene na de andere Hollywoodfilm schetste een beeld van Tibet als een verloren paradijs. Jean-Jacques Rousseau kwam in de 18de eeuw ‘nobele wilden’ op het spoor, Hogendoorn zag hoe horden westerlingen in Tibetanen ‘nobele wijzen’ herkenden. ‘Maar als je niet weet wie je voor je hebt, zit je eigenlijk gewoon tegen jezelf te kletsen. Mensen kunnen jaren langs elkaar heen praten zonder elkaar door te hebben.’
Nobele wijzen zijn ook maar mensen, weet de boeddhist-tegen-wil-en-dank. ‘Ze laten zich leiden door dezelfde drijfveren en belangen als niet-boeddhisten.’ Jazeker: ‘Oók door aanzien, macht, geld en seks’. Helaas: als mensen alom bewonderd worden duurt het lang voor bewonderaars misstanden naar buiten durven brengen. In zaken van seksueel misbruik zag Hogendoorn vaak cognitieve dissonantie bij slachtoffers en omstanders: ik wil niet dat het zo is en dus is het niet zo. Ooit waren kerken onaantastbaar, in de 21ste eeuw hebben westerse mensen nogal eens de neiging boeddhistische meesters onaantastbaar te vinden.
5 procent
5 procent hooguit, waarschijnlijk niet meer dan 1 à 2 procent: een kleine minderheid van de boeddhistische monniken mediteert, zegt de Amerikaanse meditatieleraar Alan Wallace. Wat ze doen als ze niet mediteren? Het huishouden, werken op het land – er is altijd genoeg te doen.
Hoe meer je weet over de reëel bestaande boeddhistische wereld in Oost-Azië, hoe minder verbaasd je bent over minder fraais dat boeddhisten kunnen doen – dat is een wet die zich bijna kan meten met die van de zwaartekracht. Op de gang van de zeventiende verdieping van het Erasmusgebouw van de Nijmeegse universiteit kondigen forse boeddhabeelden uit diverse Aziatische landen van meters afstand de kamer aan van Paul van der Velde, hoogleraar hindoeïsme en boeddhisme. Zo groot is Van der Veldes beeldenverzameling dat die al lang niet meer in een, twee of drie kamers past.
Met die beelden beginnen vaak de disputen die Nederlands grootste kenner van het boeddhisme heeft met Nederlandse ‘belevers’ van het boeddhisme. Westerse mensen op het pad van de Boeddha zien die beeldencultus als een verwording van waar het in het boeddhisme ‘werkelijk om gaat’. In de biotoop van Boeddha’s leer is het geen verwording, maar de kern. Weinigen die dáár mediteren; het draait om riten en beeldenverering. Ook heel belangrijk: relieken. Van der Velde herinnert zich het ongemak van Nederlandse boeddhisten toen die oog in oog stonden met de devotie van Tibetanen bij een overgekomen reliek. Relieken associëren westerse mensen met het katholicisme, niet met een wetenschap van de geest.
Komeetachtige opkomst van het boeddhisme
Extra ongemakkelijke kennis die Van der Velde verspreidt: om relieken van de Boeddha zijn door de eeuwen heen flink wat oorlogen gevoerd – de zoektocht naar relieken was vaak de legitimatie voor strijd. ‘De leringen van de Boeddha waren historisch gezien nooit aanleiding om géén geweld te gebruiken. Zodra mensen volledig voor één waarheid kiezen, gaat de tolerantie eruit en sluipt geweld erin, dat is overal hetzelfde.’
Van der Velde traceert de oorsprong van het geïdealiseerde beeld van het boeddhisme in de 19de-eeuwse westerse theosofie. Theosofen zagen Tibetanen altijd glimlachen en hun ogen glanzen van wijsheid. Deze onthechte oosterse mens contrasteerde aangenaam met de gejaagde westerse mens. We vinden er sporen van terug in het werk van Couperus, Van Eeden en Henriëtte Roland Holst. Een kleine halve eeuw geleden was dezelfde theosofische romantiek in trek bij toen jonge babyboomers, op zoek naar alternatieven voor hun gejaagde, bekrompen en materialistische samenleving.
De leringen van de Boeddha waren historisch gezien nooit aanleiding om géén geweld te gebruiken, aldus Paul van der Velde, hoogleraar Aziatische religies.
Van een specifieke belangstelling voor het boeddhisme was destijds evenwel geen sprake, dat is iets veel recenters. Tot een jaar of 25 geleden werd er vooral een beroep op hem gedaan vanwege zijn expertise inzake hindoeïsme, vertelt Paul van der Velde. Vanaf het midden van de jaren negentig ‘nam het boeddhisme alles over’. Tegenwoordig wordt deze hoogleraar bedolven onder uitnodigingen van clubs en genootschappen die er zomaar van uitgaan dat hij zélf boeddhist is en vaak teleurgesteld zijn als ze horen dat hij er ‘alleen maar veel van afweet’. Noem dat iets typisch dat Nederlandse islamologen nooit overkomt.
Je kunt de komeetachtige opkomst van het boeddhisme in de westerse wereld verbinden met de stijging van de ster van de dalai lama na diens bekroning met de Nobelprijs, met Seven Years in Tibet en andere Hollywoodkrakers, met de golf aan beroemdheden die ‘iets’ met het boeddhisme kregen, van Brad Pitt tot Tiger Woods, van Richard Gere tot Tina Turner. Maar we doen het fenomeen tekort door het als romantisch of oriëntalistisch af te doen, of als Hollywoodspiritualiteit.
Dat toepassingen van het boeddhisme heilzaam kunnen zijn bij diverse vormen van psychisch lijden, is inmiddels veelvuldig aangetoond. Moleculair bioloog Jon Kabat-Zinn, grondlegger van de mindfulness, was een van de pioniers op het vlak van de stressreductie en baseerde zich grotendeels op het werk van de Vietnamese zenmonnik Thich Nhat Hanh. In Nederland verrichtte Ria Kloppenborg, tot haar overlijden in 2003 hoogleraar Aziatische religies in Utrecht, intensief onderzoek naar boeddhisme en psychotherapie, en zag dat veel psychologische inzichten uit het boeddhisme direct bruikbaar zijn.
Het knappe van boeddhistische leraren en monniken die naar het Westen kwamen, zegt Paul van der Velde, was dat ze zagen waar behoefte aan was. Ze legden de vinger op de goede plek: waar lijdt zo’n moderne westerse samenleving aan? ‘Die monniken kúnnen iets, dat is duidelijk.’ Van der Velde verbindt het onder meer met de Tibetaanse handelsgeest. ‘Handelaars stellen zich de vraag: waar is een markt voor? In het verlengde daarvan ligt de vraag: wat hebben wij die westerse mensen te bieden?’ Waar grote behoefte aan bleek: aan meditatie- en contemplatietechnieken, aan hulp bij omgang met stress en overprikkeling die uit het moderne leven voortvloeien.
Noem het een heuglijk feit dat een toenemend aantal westerse mensen bij toepassingen van het boeddhisme baat heeft. Het is evenzeer een feit dat de contemplatieve traditie waaruit die toepassingen voortkomen binnen het boeddhisme even marginaal was als de contemplatieve traditie binnen het christendom. Zo is het grote misverstand ontstaan dat er in boeddhistische landen wordt gemediteerd – door onthechte mensen die nooit oorlogen voeren.
In werkelijkheid is ‘meditatieboeddhisme’ bij uitstek westers. Paul van der Velde herinnert zich een typisch voorval toen hij Nederlanders rondleidde in Bhutan. Een psycholoog uit die groep wilde van deze Nederlandse hoogleraar niet aannemen dat de monniken niet mediteren. Op een gegeven moment vertelde de lokale gids: ‘We hebben projecten voor verslaafde jongeren. We behandelen die met meditatie. Daarvoor laten we speciaal meditatieleraren uit Europa overkomen.’
Rob Hogendoorn van Open Boeddhisme bestudeert al jaren het grensgebied tussen boeddhisme en wetenschap. In Nederland interviewde hij de bekende Amerikaanse meditatieleraar Alan Wallace, die langdurig in Tibetaanse kloosters verbleef, voor een publiek dat goeddeels bestond uit ‘boeddhafielen’. Die begonnen te steigeren toen Hogendoorn stelde dat maar een kleine minderheid van de boeddhistische monniken mediteert. Maar Wallace bevestigde het: ‘Niet meer dan 5 procent, maar waarschijnlijk niet meer dan 1 à 2 procent.’ Vanuit de zaal kwam de vraag: ‘Wat doen ze dan als ze niet mediteren?’ Nou ja, het huishouden, werken op het land, er is altijd genoeg te doen.
Misverstanden zijn één ding – problematischer wordt het als mensen idealen op boeddhisten gaan projecteren of zich overgeven aan adoratie. Paul van der Velde mag het fenomeen regelmatig aan den lijve ondervinden. Voordat hij boeddhafiele mensen vertelt dat hij zelf geen boeddhist is, behandelen ze hem vaak als een halve heilige. Een teleurgestelde vrouw riep een keer: ‘Wat jammer dat u het boeddhisme niet zo kunt uitdragen als Matthieu Ricard!’
Romantiseren
Matthieu Ricard: Frans boeddhistisch monnik, bestsellerauteur, door Amerikaanse neurowetenschappers die uitzonderlijk veel gammagolven in zijn brein waarnamen uitgeroepen tot ‘gelukkigste man ter wereld’. Ricard werd al veel bewonderd voor hij dat predicaat kreeg, maar heeft sindsdien weinig minder dan een godenstatus. In Franse talkshows wordt hem geen kritische vraag meer gesteld. Over de vergaande adoratie die Ricard ten deel valt in zijn klooster in Nepal schreef de Nederlandse kunsthistorica Mariëlle Hageman het ontnuchterende boek Overal boeddha’s en hoe ik geen verlichting bereikte.
Matthieu Ricard is een Europeaan. Rob Hogendoorn weet dat adoratie nog verder kan gaan ‘als de nobele wijze uit Azië zelf komt’. ‘Omgekeerd racisme’, noemt hij dat. Zulke verering viel bijvoorbeeld de in opspraak geraakte Sogyal Rinpoche ten deel. Die gold als onaantastbaar. Op plekken waar hij wordt verafgood, wordt ook weggekeken. Hogendoorn vermoedt dat het seksueel misbruik van Sogyal jaren eerder naar buiten was gekomen als hij geen iconische status als Tibetaan had genoten.
Ooit had je fellow travellers die naar Cuba reisden, zich in een socialistisch paradijs waanden en geen kwaad woord wilden horen over Fidel Castro. Er zijn overeenkomsten met contemporaine westerse reizigers die in boeddhistische landen spirituele paradijzen ontwaren. Wie het Tijgersnest-klooster in Bhutan bezoekt, ziet dezelfde extase bij toeristen als in Santa Clara op Cuba bij het mausoleum van Che Guevara.
Nog verder dan het idealiseren van bijvoorbeeld Bhutan gaat die van ‘het verloren paradijs’ Tibet. Paul van der Velde weet dat er geen enkele geschiedenis zo wordt geromantiseerd als de Tibetaanse, die van de Cubaanse revolutie wellicht uitgezonderd. Op een beeldscherm toont hij foto’s uit het Tibet van de vroege 20ste eeuw – er was horigheid, er was repressie, er werden oorlogen gevoerd. Het was een ander Tibet dan dat van Hollywood, dat van Seven Years in Tibet, Cry of the Snow Lion of Little Buddha. In die laatste film, van Bernardo Bertolucci, trad Sogyal Rinpoche op als acteur. Zijn carrière eindigde in 2017 op dezelfde wijze als die van Kevin Spacey.
Boeddhist-tegen-wil-dank Rob Hogendoorn zegt het zo: ‘Boeddhisten hebben net zoveel baat bij openheid en transparantie als niet-boeddhisten.’
De Rohingya-kwestie in woord en beeld;
Paus loopt op eieren in islamitisch Bangladesh
Paus Franciscus is na het boeddhistische Myanmar nu in het islamitische Bangladesh. Hij zal in dit land met een kleine katholieke minderheid uiterst behoedzaam moeten opereren. En de Rohingya-kwestie is slechts bijzaak. (+)
Deze radicale monnik legt uit waarom de paus het woord ‘Rohingya’ maar beter niet in de mond kan nemen
Het geweld tegen moslims in Myanmar? Allemaal de schuld van de Rohingya zelf, zegt Ashin Ottama Thiri. Hij is prominent lid van de groep boeddhistische monniken die álle islamieten het land uit wil hebben, wat de bezoekende paus er ook van vindt. (+)
In Bangladesh blijven Rohingya-vluchtelingen komen
Maanden na het begin van de exodus uit Myanmar komen er nog elke dag Rohingya-vluchtelingen Bangladesh binnen. Het zijn er nu bij elkaar 640.000, in overvolle opvangkampen. ‘Ik ben mijn hele leven al op de vlucht.’ Lees hier het verslag van journalist Ben van Raaij. (+)
Verdreven Rohingya over hun erbarmelijke vlucht: ‘Zwakke mensen moesten we achterlaten’
Bangladesh vangt meer dan 400 duizend verdreven Rohingya uit Myanmar op. Die zijn wanhopig. ‘Ik denk niet dat we ooit nog kunnen terugkeren.’
Trouw 05.12.2016 Anderhalf jaar geleden kwamen de eerste verhalen over seksueel misbruik onder Nederlandse boeddhisten naar buiten. Sindsdien zijn er tientallen verhalen bijgekomen. Wat is er aan de hand?
Hij zou hen hebben behandeld als bedienden, en daar hoorden ook seksuele diensten bij
Op 16 november stond een groep vrouwen te protesteren tegen de komst naar Nederland van Sogyal Rinpoche, schrijver van de bestseller ‘Tibetaans boek voor leven en sterven’. De boeddhist wordt beschuldigd van misbruik. In Frankrijk loopt strafrechtelijk onderzoek tegen hem, op YouTube vertellen verschillende vrouwen door hem misbruikt te zijn. Hij zou hen hebben behandeld als bedienden, en daar hoorden ook seksuele diensten bij.
Met een Amerikaans slachtoffer is een schikking getroffen, waarmee een proces is afgewend. Enkele vrouwen hebben de dalai lama gevraagd Sogyal Rinpoche tot de orde te roepen, maar die blijft hem openlijk steunen. Ook Sogyals Nederlandse Rigpa-organisatie laat hem niet vallen.
Het geval staat niet op zich, zo bleek ruim een jaar geleden, op 23 juni 2015, toen Hans Voerknecht op Radio 5 vertelde welke vrijheden de Thaise monnik Mettavihari zich in Nederland permitteerde. Tijdens groepsmeditaties vergreep die zich openlijk aan jongemannen: “Er was een ligmeditatie in een ruimte met een man of twintig. Op een gegeven moment knoopte hij mijn broek open en trok me af. Waar anderen bij waren.”
Sinds vorig jaar zijn er tientallen verhalen van slachtoffers bijgekomen. Onderzoeksjournalist Rob Hogendoorn, gespecialiseerd in Nederlands boeddhisme, is al een tijdlang bezig het misbruik zoveel mogelijk te documenteren met getuigenverklaringen. Inmiddels heeft hij informatie van vijftig (al dan niet vermeende) misbruikslachtoffers verzameld. Er zou sprake zijn van zestien plegers, allemaal geestelijk leiders van boeddhistische gemeenschappen, van wie er ten minste vijf jarenlang hun gang konden gaan.
Tot nu toe zijn er bij waarnemers zoals Hogendoorn 25 slachtoffers van deze monnik bekend. De jongste was twaalf jaar – een jongetje die hij van de straat de tempel binnen had gelokt
Zoals gewoonlijk bij seksueel misbruikzaken is de aangiftebereidheid laag; justitie heeft nog niet tot vervolging kunnen overgaan. Toch blijft het lastig te begrijpen dat juist deze slachtoffers, vaak hoogopgeleide babyboomers, zo laat en aarzelend reageerden.
Dat deze praktijken in alle openheid konden plaatsvinden zonder dat de daders iets hoefden te vrezen, toont in elk geval dat het misbruik verweven is met de boeddhistische gemeenschap, denkt Hogendoorn. Mettavihari heeft een belangrijk deel van de tegenwoordige meditatieleraren in de vipassana-richting uitgekozen en opgeleid. De meesten moeten volgens Hogendoorn van het misbruik geweten hebben. Dankzij hun zwijgzaamheid zou Mettavihari decennialang zijn gang hebben kunnen gaan.
Het misbruik van de in 2007 overleden Mettavihari kwam pas vorig jaar naar buiten. Tot nu toe zijn er bij waarnemers zoals Hogendoorn 25 slachtoffers van deze monnik bekend. De jongste was twaalf jaar – een jongetje die hij van de straat de tempel binnen had gelokt – aldus het inmiddels volwassen slachtoffer dat zich vorig jaar bij de NOS meldde. Er is in Waalwijk rond 1980 voor zover bekend slechts eenmaal een melding bij de politie gedaan, maar dat leidde tot niets. Nu Mettavihari overleden is, is juridische vereffening uitgesloten.
Rest de vraag hoe volgelingen jarenlang loyaal konden blijven aan hun misbruik plegende leraar. Eén van hen, meditatieleraar Frits Koster schrijft daarover op zijn website: “We keken enorm op tegen deze bijzonder charismatische leraar. Dat hij blijk gaf van telepathische vermogens riep nog meer ontzag, vertrouwen en bewondering op. Door dit alles was het moeilijk ‘nee’ zeggen als hij seksuele toenadering zocht. Daarnaast kon hij op subtiele manieren kritische leerlingen belachelijk maken.” Koster is zelf ook slachtoffer geweest.
We zijn gaan geloven dat leraren hele diepe en wijze boodschappen hebben. Zij lijken alles overstegen te zijn en kunnen zich lam drinken, rare financiële capriolen uithalen, aldus Frits Koster, meditatieleraar.
Zelf beweerde Mettavihari soms dat seks met leerlingen onderdeel uitmaakte van zogenaamde tantrische rituelen, vertelt Koster. “Dit alles om leerlingen tot inzicht te brengen en hen te confronteren met de beperkt oordelende geest. Een leerling laat pas diepgang zien als hij dergelijk gedrag normaal is gaan vinden en vertederd over de vrijheid van zijn leraar kan praten.”
Mettavihari werd vereerd, en die verering maakte dat volgelingen ook aanwijzingen voor banden van de meester met criminelen negeerden. Onderzoek van voorzitter Toine van Beek van de tempel in Waalwijk laat zien dat Mettavihari omging met Marokkaanse criminelen. Hij zou hebben gegokt met het geld van de gemeenschap, en volgens het kadaster was hij in Amsterdam-Noord eigenaar van een ‘massagesalon’, een bordeel.
Koster: “We zijn gaan geloven dat leraren hele diepe en wijze boodschappen hebben. Zij lijken alles overstegen te zijn en kunnen zich lam drinken, rare financiële capriolen uithalen, dure auto’s kopen.” Koster is een van de veertien leraren die door Mettavihari zijn gewijd. In een door de monnik verzonnen ritueel verbond hij de veertien getrouwen met zijn persoon, en daarmee met de Boeddha.
En met het misbruik, vermoedt Hogendoorn. “Mettavihari heeft hen op een voetstuk gezet, en zij Mettavihari.” De groep is inmiddels vanwege controversen over de aanpak van de misbruikkwestie verdeeld geraakt. Ank Schravendeel, meditatietrainer, dacht een half jaar na over de vraag wat de gevolgen voor haarzelf moeten zijn. Ze legde uiteindelijk aan haar gemeenschap verantwoording af. Een opname daarvan is online terug te vinden: “Het feit dat wij ooit door Mettavihari zijn aangewezen heeft geen grond meer, daar kunnen we niets meer aan ontlenen, we zijn onze licentie kwijt.” Haar leraarstoel gaf zij niet op.
Zijn opvolger Ösel Tendzin wist dat hij hiv-besmet was, maar had toch seks met mannelijke volgelingen, zonder hen dat te vertellen.
In een communiqué van de door Mettavihari benoemde leraren staat dat ‘Mettavihari briljant kon lesgeven en begeleiden’. De groep distantieert zich van Mettavihari’s opvatting dat wie op hoog niveau mediteert zich niet meer gebonden hoeft te weten aan ‘lekenregels’. Sommige leraren, zoals Jotika Hermsen van meditatiegroep Sangha Metta, blijven Mettavihari ‘Eerwaarde’ noemen. Tijdens meditaties buigen ze voor zijn foto.
Leerling Els Ott, die Sangha Metta vroeg een foto van Mettavihari bij retraites weg te halen, kreeg als antwoord dat besloten was dit niet te doen. “Mettavihari had volgens hen ook veel goeds gedaan, dus wilden ze hem ‘niet uit de geschiedenis wegschrijven’.”
Het misbruik is niet alleen verweven met de vipassana-richting in Nederland. Ook aan andere boeddhistische richtingen, zoals het (westers-)Tibetaans boeddhisme, kleven misbruikaffaires, aldus Hogendoorn. Zo hebben de Shambhala-centra een verleden van seksschandalen. Over oprichter Chögyam Trungpa gaan verhalen van alcoholisme en seksuele uitspattingen. Zijn opvolger Ösel Tendzin wist dat hij hiv-besmet was, maar had toch seks met mannelijke volgelingen, zonder hen dat te vertellen. Dat erkent de organisatie op haar website. Tendzin stierf in 1990 aan aids.
Uit de geschiedenis van de Shambhala-centra lijkt Chögyam Tendzin inmiddels weggeschreven, maar naast het altaar van de vestiging in Leiden hangt nog wel zijn portret.
Terwijl zenboeddhisten in Japan bijna niet doen aan wat wij meditatie noemen, doen we in Nederland alsof zen gelijk staat aan mediteren, aldus Henk Blezer, boeddholoog aan de Vrije Universiteit.
Volgens Henk Blezer, boeddholoog aan de Vrije Universiteit, bestaat er ‘een patroon van blinde vlekken’ in boeddhistisch Nederland, al denkt Blezer niet dat misbruik in het boeddhisme meer voorkomt dan elders in de samenleving. Maar hij ziet in het Nederlands boeddhisme wel factoren die seksueel misbruik en ander bandeloos gedrag in de hand werken.
Dat het misbruik zo lang kon duren terwijl iedereen zijn mond hield, komt volgens Blezer mede doordat de leraren ‘collectief geprojecteerde maskers’ dragen. “De smetteloze, schaduwloze meester is een ideaaltype dat velen dierbaar is. Ze zijn van zo’n groot belang dat mensen decennialang kunnen leven met de tegenstrijdige praktijk voordat ze uiteindelijk de bom laten barsten.”
Blezer denkt ook dat mediteren misbruik in de hand kan werken. “Meditatie is in traditioneel boeddhisme iets wat maar weinigen doen, ook omdat het de geestelijke gezondheid zou kunnen schaden. Op onze moderne manier gezegd: omdat het mensen labiel en depressief zou kunnen maken. Het traditioneel boeddhistische principe dat je het zelf moet zien los te laten, kan in sommige gevallen zelfs leiden tot zelfdoding. Maar terwijl zenboeddhisten in Japan bijna niet doen aan wat wij meditatie noemen, doen we in Nederland alsof zen gelijk staat aan mediteren.”
Meditatie maakt naar zichzelf zoekende leerlingen kwetsbaar, terwijl leraren in hun streven naar bevrijding grenzen uit het oog dreigen te verliezen, aldus Henk Blezer, boeddholoog aan de Vrije Universiteit.
“Door meditatie uit het lood geslagen kunnen zowel leerling als leraar een risicofactor worden. Het maakt naar zichzelf zoekende leerlingen kwetsbaar, terwijl leraren in hun streven naar bevrijding grenzen uit het oog dreigen te verliezen. Ze gaan zichzelf zien als de maat der dingen en nodigen hun leerlingen uit tot persoonsverheerlijking.”
In Azië was meditatie dan ook hoogstens onderdeel van een breed pakket aan rituelen en studie, legt Blezer uit. “En als het gedrag van een hooggeplaatste als misbruik werd gezien, was er een systeem van strakke sociale controle en sancties. In het geïndividualiseerde Westen gaat iedereen zijn gang, dus ook de meditatieleraar.”
Tussen het oosterse ideaal van zelfloosheid en het westerse van zelfverwerkelijking zit volgens Blezer een spanning die nog niet goed doordacht is. Oosterse traditionele boeddhisten zoeken idealiter ontsnapping aan het leven door de bevrijding van alle banden met het wereldse bestaan, door ‘de illusie van een zelf’ op te geven. Terwijl het in het westerse boeddhisme juist draait om het omarmen van het leven door zelfverwerkelijking. Dat kan de docenten een verkeerd idee geven van vrijheid.
Het zou zomaar kunnen dat bij ons het boeddhisme vorm gaat krijgen vanuit onverwachte plekken zoals tuincentra, aldus Henk Blezer,boeddholoog aan de Vrije Universiteit.
Dat Nederlandse boeddhisten nog niet goed hebben uitgedacht hoe ze met zulke spanningen omgaan, verbaast Blezer overigens niet: “In China duurde het ook eeuwen voordat het boeddhisme geworteld was. En dat was niet zozeer dankzij de elite van hoogopgeleide boeddhisten met hun theoretische discussies, maar vooral dankzij de populaire cultuur die het boeddhisme op haar eigen manier uitvond. Het zou zomaar kunnen dat bij ons het boeddhisme vorm gaat krijgen vanuit onverwachte plekken zoals tuincentra, en niet vanuit boeddhistische meditatiecentra.”
Veel Nederlandse boeddhistische organisaties hebben inmiddels ethische codes op hun websites gezet. Het Meldpunt Kinderporno heeft zelfs een onafhankelijk meldpunt boeddhisme ingesteld en de Boeddhistische Unie Nederland, de Bun, heeft daar duizend euro aan bijgedragen. Bun-voorzitter en Rigpa-lid Michael Ritman denkt dat de gedane inspanningen genoeg zijn. Hij spreekt van incidenten. “Er spelen nu geen zaken meer.” De demonstratie tegen de komst van Sogyal Rinpoche laat in elk geval zien dat de slachtoffers van misbruik hun stem durven laten horen.
Trouw 02.11.2015 Slachtoffers van seksueel misbruik in de boeddhistische gemeenschap kunnen vanaf maandag terecht bij een speciaal meldpunt. De directeur van de stichting die het meldpunt beheert, Arda Gerkens, vertelde er maandag over bij de NOS-radio.
Het meldpunt is opgericht na onder meer vermeend misbruik door een Thaise monnik van de boeddhistische tempel Buddharama in Waalwijk. De in 2007 overleden monnik Mettavihari zou mensen hebben misbruikt.
De NOS meldde in mei dit jaar dat boeddhistische monniken en leraren de afgelopen decennia in Nederland leerlingen misbruikten. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
Het is niet duidelijk hoeveel Nederlandse boeddhisten er zijn. Het gaat om een relatief kleine gemeenschap. Volgens de NOS zijn er in ons land ongeveer 50.000 tot 65.000.
Er zijn in Nederland al een aantal andere meldpunten met betrekking tot misbruik. ‘Wat wij zien is dat mensen die iets te melden hebben over misbruik, dat willen doen vanuit hun boeddhistische achtergrond. En onze mensen zijn inmiddels bekend met de boeddhistische wereld”, stelt Gerkens.
NU 02.11.2015 Slachtoffers van seksueel misbruik in de boeddhistische gemeenschap kunnen zich vanaf maandag melden bij een onafhankelijk meldpunt op internet. Dat meldt de NOS.
Het meldpunt is opgericht na onder meer vermeend misbruik door een Thaise monnik van de boeddhistische tempel Buddharama in Waalwijk. De in 2007 overleden monnik Mettavihari zou mensen hebben misbruikt.
Het meldpunt is opgezet zodat slachtoffers een plek hebben ”om hun verhaal te doen”, aldus directeur Ada Gerkens van de stichting tegen NOS. ”Aan de hand van de meldingen die binnenkomen, zullen wij de aard en de omvang van het probleem in kaart brengen.”
Het meldpunt is opgezet door dezelfde stichting die ook het Meldpunt Kinderporno op Internet beheert.
Telegraaf 02.11.2015 Slachtoffers van seksueel misbruik in de boeddhistische gemeenschap kunnen vanaf maandag terecht bij een speciaal meldpunt. De directeur van de stichting die het meldpunt beheert, Arda Gerkens, vertelde er maandag over bij de NOS-radio.
Het meldpunt is opgericht na onder meer vermeend misbruik door een Thaise monnik van de boeddhistische tempel Buddharama in Waalwijk. De in 2007 overleden monnik Mettavihari zou mensen hebben misbruikt.
De NOS meldde in mei dit jaar dat boeddhistische monniken en leraren de afgelopen decennia in Nederland leerlingen misbruikten. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
Het is niet duidelijk hoeveel Nederlandse boeddhisten er zijn. Het gaat om een relatief kleine gemeenschap. Volgens de NOS zijn er in ons land ongeveer 50.000 tot 65.000.
Er zijn in Nederland al een aantal andere meldpunten met betrekking tot misbruik. “Wat wij zien is dat mensen die iets te melden hebben over misbruik, dat willen doen vanuit hun boeddhistische achtergrond. En onze mensen zijn inmiddels bekend met de boeddhistische wereld”, stelt Gerkens.
AD 02.11.2015 Er is sinds maandag op internet een onafhankelijk meldpunt voor slachtoffers van seksueel misbruik binnen de boeddhistische gemeenschap. Dat meldt de NOS.
Het digitale meldpunt is opgericht door de stichting die ook het Meldpunt Kinderporno op Internet beheert.
Het meldpunt is opgericht na onder meer vermeend misbruik door een Thaise monnik van de boeddhistische tempel Buddharama in Waalwijk. De in 2007 overleden monnik Mettavihari zou mensen hebben misbruikt.
Het is bedoeld om slachtoffers een plek te bieden ,,om hun verhaal te doen”, zegt directeur Ada Gerkens van de stichting. ,,Aan de hand van de meldingen die binnenkomen, zullen wij de aard en de omvang van het probleem in kaart brengen.”
NU 02.06.2015 Boeddhistische tempel Buddharama in Waalwijk heeft de slachtoffers van seksueel misbruik dinsdag excuses aangeboden.
In een open brief betuigt huidig voorzitter Toine van Beek namens de tempel spijt ”voor de misdragingen van Mettavihari”, de monnik die vanaf de jaren zeventig volgelingen misbruikte in Waalwijk en elders in Nederland.
Nadat het misbruik onlangs via de NOS naar buiten kwam, meldden zich in totaal 21 slachtoffers.
Meldpunt
Inmiddels heeft Buddharama een online meldpunt geopend. Slachtoffers kunnen via de site van de tempel in contact komen met een onafhankelijke vertrouwenspersoon.
Telegraaf 02.06.2015 Boeddhistische tempel Buddharama in Waalwijk heeft de slachtoffers van seksueel misbruik dinsdag excuses aangeboden. In een open brief betuigt huidig voorzitter Toine van Beek namens de tempel spijt „voor de misdragingen van Mettavihari”, de monnik die vanaf de jaren zeventig volgelingen misbruikte in Waalwijk en elders in Nederland.
Nadat het misbruik onlangs via de NOS naar buiten kwam, meldden zich in totaal 21 slachtoffers. Mettavihari werd begin jaren tachtig weggestuurd uit Waalwijk, nadat een minderjarige jongen uit de buurt van de tempel bij de politie had gemeld dat hij was misbruikt. Van een zaak tegen de monnik kwam het echter niet. In 2007 is hij overleden.
NU 29.05.2015 De boeddhistische tempel in Waalwijk wil mensen die seksueel zijn misbruikt door een Thaise monnik graag bijstaan. Hoe dat precies vorm moet krijgen, hangt af van de wensen van de slachtoffers.
Dat vertelde voorzitter van tempel Buddharama Toine van Beek vrijdagavond. De tempel heeft een vertrouwenspersoon van buitenaf aangesteld bij wie slachtoffers terechtkunnen.
”Ik heb zelf ook met slachtoffers gesproken. Er zijn er die bijvoorbeeld graag een groepsgesprek willen”, aldus Van Beek. Sinds het misbruik zondag bekend werd gemaakt door de NOS, hebben zich 21 mensen gemeld die zeggen dat ze door de in 2007 overleden monnik Mettavihari zijn misbruikt.
Telegraaf 29.05.2015 De boeddhistische tempel in Waalwijk wil mensen die seksueel zijn misbruikt door een Thaise monnik graag bijstaan. Hoe dat precies vorm moet krijgen, hangt af van de wensen van de slachtoffers, vertelde voorzitter van tempel Buddharama Toine van Beek vrijdagavond. De tempel heeft een vertrouwenspersoon van buitenaf aangesteld bij wie slachtoffers terechtkunnen.
„Ik heb zelf ook met slachtoffers gesproken. Er zijn er die bijvoorbeeld graag een groepsgesprek willen”, aldus Van Beek. Sinds het misbruik zondag bekend werd gemaakt door de NOS, hebben zich 21 mensen gemeld die zeggen dat ze door de in 2007 overleden monnik Mettavihari zijn misbruikt.
VK 28.05.2015 De affaire rond het seksueel misbruik door de boeddhistische monnik Mettavihari breidt zich uit. De volgelingen van de in 2007 overleden Thaise monnik spreken van zeker 21 misbruikgevallen, meldt de NOS. De omroep bracht de zaak afgelopen week aan het licht na interviews met meerdere slachtoffers. Eén van hen, een man die graag anoniem wilde blijven, vertelde dat het tempelbestuur berustend reageerde, toen hij hen inlichtte over een nare ervaring die hij had gehad met Mettavihari. ‘Ik durf te zeggen dat hij dit met tientallen Nederlanders heeft gedaan’, aldus de man.
Bijeenkomsten
Voorzitter Toine van Beek van de huidige tempel in Waalwijk heeft geschrokken gereageerd op de beschuldigingen. De tempel organiseert op verzoek van twee slachtoffers tenminste een of twee bijeenkomsten, zodat zij ervaringen uit kunnen wisselen met lotgenoten.
Een belangrijke boeddhistische lerarengroep in de Vipassanatraditie, die ook door Mettavihari bedreven werd, is naar aanleiding van de beschuldigingen uit elkaar gevallen. Dat schrijft het Boeddhistisch Dagblad. De leraren konden het niet eens worden over het noemen van de naam van Mettavihari in verband met seksueel misbruik.
Telegraaf 28.05.2015 De affaire rond het seksueel misbruik door de boeddhistische monnik Mettavihari breidt zich uit. De volgelingen van de in 2007 overleden Thaise monnik spreken van zeker 21 misbruikgevallen.
Dat meldt de NOS donderdag. Niet alleen in Waalwijk maakte Mettavihari slachtoffers, maar ook in tal van andere plaatsen in Nederland, aldus de omroep. Het ging in bijna alle gevallen om volwassen vrouwen. Voorzitter Toine van Beek van de huidige tempel in Waalwijk reageert geschrokken.
AD 28.05.2015 De affaire rond het seksueel misbruik door de boeddhistische monnik Mettavihari breidt zich uit. De volgelingen van de in 2007 overleden Thaise monnik spreken van zeker 21 misbruikgevallen. Dat meldt de NOS vandaag.
Niet alleen in Waalwijk maakte Mettavihari slachtoffers, maar ook in tal van andere plaatsen in Nederland, aldus de omroep. Het ging in bijna alle gevallen om volwassen vrouwen. Voorzitter Toine van Beek van de huidige tempel in Waalwijk reageert geschrokken.
AD 24.05.2015 Boeddhistische monniken en leraren misbruikten de afgelopen decennia in Nederland leerlingen. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. Dat meldt de NOS vandaag. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
Je moet het vroeg stoppen, anders gebeuren er steeds gekkere dingen, aldus Slachtoffer Patrick Franssen
De afgelopen maanden sprak de NOS, in samenwerking met boeddhisme-kenner Rob Hogendoorn, onder meer met drie slachtoffers van een Thaise monnik die na zijn komst naar Nederland in de jaren zeventig zeker twintig jaar lang jonge mannen misbruikte of pogingen daartoe deed.
VK 24.05.2015 Boeddhistische monniken en leraren misbruikten de afgelopen decennia in Nederland leerlingen. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. Dat meldt de NOS vandaag. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
De afgelopen maanden sprak de NOS, in samenwerking met boeddhisme-kenner Rob Hogendoorn, onder meer met drie slachtoffers van een Thaise monnik die na zijn komst naar Nederland in de jaren zeventig zeker twintig jaar lang jonge mannen misbruikte of pogingen daartoe deed. Deze Mettavihari moest volgens betrokkenen begin jaren tachtig uit zijn tempel in Waalwijk vertrekken. Aanleiding zou een melding bij de politie zijn geweest over het lastigvallen van een minderjarige.
Trouw 24.05.2015 Boeddhistische monniken en leraren misbruikten de afgelopen decennia in Nederland leerlingen. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. Dat meldt de NOS. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
De afgelopen maanden sprak de NOS, in samenwerking met boeddhisme-kenner Rob Hogendoorn, onder meer met drie slachtoffers van een Thaise monnik die na zijn komst naar Nederland in de jaren zeventig zeker twintig jaar lang jonge mannen misbruikte of pogingen daartoe deed.
Deze Mettavihari moest volgens betrokkenen begin jaren tachtig uit zijn tempel in Waalwijk vertrekken. Aanleiding zou een melding bij de politie zijn geweest over het lastigvallen van een minderjarige.
NU 24.05.2015 Boeddhistische monniken en leraren misbruikten de afgelopen decennia in Nederland leerlingen. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. Dat meldt de NOS zondag. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
De afgelopen maanden sprak de NOS, in samenwerking met boeddhisme-kenner Rob Hogendoorn, onder meer met drie slachtoffers van een Thaise monnik die na zijn komst naar Nederland in de jaren zeventig zeker twintig jaar lang jonge mannen misbruikte of pogingen daartoe deed.
Deze Mettavihari moest volgens betrokkenen begin jaren tachtig uit zijn tempel in Waalwijk vertrekken. Aanleiding zou een melding bij de politie zijn geweest over het lastigvallen van een minderjarige.
Eerder in mei besloot een aantal van Mettavihari’s volgelingen zijn”herhaald grensoverschrijdend gedrag” na tientallen jaren zwijgen naar buiten te brengen.
NRC 24.05.2015 Boeddhistische monniken en leraren misbruikten de afgelopen decennia in Nederland leerlingen. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. Dat meldt de NOS vandaag. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
De afgelopen maanden sprak de NOS, in samenwerking met boeddhisme-kenner Rob Hogendoorn, onder meer met drie slachtoffers van een Thaise monnik die na zijn komst naar Nederland in de jaren zeventig zeker twintig jaar lang jonge mannen misbruikte of pogingen daartoe deed. Hij moest volgens betrokkenen begin jaren tachtig uit zijn tempel in Waalwijk vertrekken. Aanleiding zou een melding bij de politie zijn geweest over het lastigvallen van een minderjarige.
Telegraaf 24.05.2015 Boeddhistische monniken en leraren misbruikten de afgelopen decennia in Nederland leerlingen. In enkele gevallen waren de slachtoffers minderjarig. Dat meldt de NOS zondag. De omroep sprak met meerdere slachtoffers.
De afgelopen maanden sprak de NOS, in samenwerking met boeddhisme-kenner Rob Hogendoorn, onder meer met drie slachtoffers van een Thaise monnik die na zijn komst naar Nederland in de jaren zeventig zeker twintig jaar lang jonge mannen misbruikte of pogingen daartoe deed. Deze Mettavihari moest volgens betrokkenen begin jaren tachtig uit zijn tempel in Waalwijk vertrekken. Aanleiding zou een melding bij de politie zijn geweest over het lastigvallen van een minderjarige.
Misbruik kwam volgens het onderzoek van de NOS ook voor in onder meer Middelburg en Makkinga.
Misbruik Rooms-Katholieke Kerk
Seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk kreeg sinds eind twintigste eeuw veel aandacht in de media.
Het misbruik speelde zich vooral af in de jaren vijftig tot en met de jaren tachtig van de twintigste eeuw, maar kwam pas decennia later in volle omvang naar buiten. Sommige van de seksuele misbruiken kwamen voor het gerecht, andere werden door de kerkelijke overheid intern geregeld, soms toegedekt of door betrokkenen afgekocht.
AD 15.09.2018
Het probleem waren niet alleen de gevallen van seksueel misbruik zelf, maar ook de gebrekkige wijze waarop de autoriteiten binnen de Rooms-Katholieke Kerk met het seksueel misbruik omgingen.
Commissie Deetman
Alle gerelateerde stukken, documenten en correspondentie rondom het eerste onderzoek van de voormalige Onderzoekscommissie.
De Onderzoekscommissie deed van medio 2010 tot december 2011 onafhankelijk onderzoek in Nederland naar seksueel misbruik van minderjarigen in de Rooms-Katholieke Kerk van 1945 tot 2010.
Samenstelling
De Onderzoekscommissie bestond uit Wim Deetman (voorzitter), Pieter Kalbfleisch, Marit Monteiro, Gerard de Vries, Harald Merckelbach en Nel Draijer.
Klankbordgroep
De Onderzoekscommissie is ondersteund door een klankbordgroep, van vertegenwoordigers van verschillende disciplines. Deze klankbordgroep fungeerde als deskundige leescommissie en zag toe op de onafhankelijkheid en de kwaliteit van het onderzoek. De klankbordgroep bestond uit James Kennedy, Ybo Buruma, Marc Groenhuijsen, Jaap Smit, Nelleke Nicolai en Kees Schuyt.
Op deze pagina vindt u alle gerelateerde stukken, documenten en correspondentie rondom het tweede onderzoek van de voormalige Onderzoekscommissie.
Het onafhankelijk onderzoek naar seksueel misbruik van en fysiek en psychisch geweld jegens minderjarige vrouwen in de Rooms-Katholieke Kerk van 1945 tot heden is uitgevoerd onder leiding van drs. W.J. Deetman. Op 31 augustus 2012 presenteerde drs. W.J. Deetman het Voorstel voor onderzoek naar seksueel misbruik en fysiek en psychisch geweld jegens van minderjarige vrouwen in de Rooms-Katholieke Kerk van 1945 tot heden. Het voorstel sluit aan op het onderzoek Seksueel misbruik van minderjarigen in de Rooms-Katholieke Kerk, waarvan de voormalige commissie Deetman eerder haar eindrapport presenteerde.
Onderzoeksorganisatie
Het onderzoek naar seksueel misbruik en geweld jegens minderjarige vrouwen binnen de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland bouwt deels voort op het eindrapport van de voormalige Onderzoekscommissie en kent op hoofdlijnen eenzelfde aanpak. Hierom is gekozen voor een efficiënte samenstelling van de onderzoeksorganisatie die bestaat uit een klein kernteam van onderzoekers betrokken bij het eerste onderzoek, onder leiding van drs. W.J. Deetman. Oud- commissieleden van de voormalige Onderzoekscommissie treden op als referent.
De onderzoeksorganisatie wordt ondersteund door een klankbordgroep van vertegenwoordigers van verschillende disciplines. Deze klankbordgroep fungeert als deskundige leescommissie en ziet toe op de onafhankelijkheid en de kwaliteit van het onderzoek. Deze klankbordgroep bestond uit Stefan Bogaerts, Willy van Berlo en Renee Kool.
Persberichten
Persberichten over het tweede onderzoek zijn te vinden via deze link.
Eindrapport
Het eindrapport ‘Seksueel misbruik van en geweld tegen meisjes in de Rooms-Katholieke Kerk’ van de Onderzoekscommissie is uitgebracht in een handelseditie (ISBN 978 946 003 5944) en is via onderstaande link te downloaden.
Op het terrein van een voormalig opvanghuis voor ongehuwde moeders werden vermoedelijk 796 baby’s en jonge kinderen illegaal begraven.
NOS 29.12.2018 De Ierse regering heeft besloten om honderden babylijkjes op te laten graven op het terrein van een voormalig opvanghuis voor ongehuwde moeders bij het plaatsje Tuam, in het westen van Ierland.
Onderzoek moet meer duidelijkheid geven over misstanden in de katholieke instelling. Ook moeten de kinderen alsnog een waardige begrafenis krijgen.
Het massagraf werd in maart 2017 ontdekt. Er zijn al wat lijkjes opgegraven, maar voor het grote graafwerk is een wetswijziging nodig. De Ierse regering hoopt dat het parlement daar snel mee instemt, zodat het graafwerk in de tweede helft van volgend jaar kan beginnen.
Op het terrein van het katholieke opvanghuis werden vermoedelijk 796 kinderen begraven. Er is wel vastgelegd dat ze overleden zijn, maar niet waar de lichamen zijn gebleven. Waarschijnlijk zijn de kinderen daar illegaal begraven, mogelijk zonder dat de rest van de familie werd geïnformeerd.
Uit eerste onderzoek is gebleken dat het vooral gaat om kinderen tot twee of drie jaar oud, onder wie ook te vroeg geboren baby’s. Deskundigen vermoeden dat veel lijkjes dateren uit de jaren 50.
Fatsoenlijke begrafenis
“We weten niet precies wat ons allemaal te wachten staat, maar we zijn ervan overtuigd dat we dit moeten doen”, zegt de Ierse premier Varadkar. “We graven de resten op en geven de kinderen de fatsoenlijke begrafenis die ze eerder niet gekregen hebben.”
Het opvanghuis bij Tuam werd van 1925 tot 1961 gerund door de katholieke kerk. Het had een opmerkelijk hoog sterftecijfer, maar er is nooit opgehelderd waardoor dat kwam. Vermoedelijk speelde ondervoeding een rol.
Er waren in de vorige eeuw tien van zulke huizen in Ierland, waar in totaal zo’n 35.000 vrouwen zijn opgevangen. Niet alleen bij Tuam liggen kinderen begraven, ook drie andere opvanghuizen zouden een kindermassagraf hebben.
Telegraaf 29.12.2018 Honderden babylijkjes bij een voormalig opvanghuis voor ongehuwde moeders in Ierland worden opgegraven. Dat heeft de Ierse regering besloten, zo meldt Sky News. De opgraving moet helderheid verschaffen of er sprake was van grootschalig misbruik in dit katholieke opvanghuis en maakt deel uit van het onderzoek naar seksueel misbruik in de katholieke kerk.
In de graven liggen 796 stoffelijke overschotten. Het zijn baby’s, al dan niet te vroeg geboren, kinderen tot 2 à 3 jaar, maar ook volwassen vrouwen. De lijkjes zijn gevonden in ondergrondse kamers en opslagruimtes die zijn onderzocht bij het complex in Tuam. Dit ’Mother and Baby Home’ in county Galway werd in de periode 1925-1961 gerund door ’Bon Secours’-zusters.
Een beperkt aantal lijkjes is al opgegraven, maar om alle stoffelijk overschotten op te graven is een wetswijziging nodig. Die verwacht de regering in de eerste helft van 2019 door te voeren.
De onderzoekers gaan zich onder meer richten op de hoge sterftecijfers, medische proeven die op de kinderen zouden zijn uitgevoerd en de adoptie- en begrafenispraktijken in de tehuizen. Volgens schattingen verbleven in totaal circa 35.000 vrouwen in de tien tehuizen die door religieuze ordes in Ierland werden beheerd.
AD 29.12.2018 Honderden babylijkjes bij een voormalig opvanghuis voor ongehuwde moeders in Ierland worden opgegraven. Dat heeft de Ierse regering besloten, meldt Sky News. De opgraving moet helderheid verschaffen of er sprake was van grootschalig misbruik in dit katholieke opvanghuis en maakt deel uit van het onderzoek naar seksueel misbruik in de katholieke kerk.
In de graven liggen 796 stoffelijke overschotten. Het zijn baby’s, al dan niet te vroeg geboren, kinderen tot 2 à 3 jaar, maar ook volwassen vrouwen. De lijken zijn gevonden in ondergrondse kamers en opslagruimtes die zijn onderzocht bij het complex in Tuam. Dit ‘Mother and Baby Home’ in county Galway werd in de periode 1925-1961 gerund door ‘Bon Secours’-zusters.
Wetswijziging
Een beperkt aantal lijkjes is al opgegraven, maar om alle stoffelijk overschotten op te graven is een wetswijziging nodig. Die verwacht de regering in de eerste helft van 2019 door te voeren.
De onderzoekers gaan zich onder meer richten op de hoge sterftecijfers, medische proeven die op de kinderen zouden zijn uitgevoerd en de adoptie- en begrafenispraktijken in de tehuizen. Volgens schattingen verbleven in totaal circa 35.000 vrouwen in de tien tehuizen die door religieuze ordes in Ierland werden beheerd.
Vorige week al lieten de bisdommen weten dat sinds het onderzoek van de commissie-Deetman één voorgenomen benoeming is geblokkeerd om dezelfde reden.
NOS 21.12.2018 De Rooms-Katholieke Kerk heeft onlangs een priester op non-actief gezet vanwege een melding van grensoverschrijdend gedrag ten opzichte van een meerderjarige.
De ontslagen priester “wordt begeleid”, zegt een woordvoerder van de kerk. Of die begeleider een psycholoog is of iemand anders en hoe ernstig de overschrijding van de grens was, wil de woordvoerder niet zeggen. Wel is duidelijk dat de kwestie is gemeld aan het Vaticaan.
Het Vaticaan moet nu beoordelen wat er verder moet gebeuren. Meer informatie wil de kerk niet geven omdat anders te “herleidbaar” zou zijn om welke persoon het gaat.
Beweging
De NOS onderzocht vorige week de maatregelen die de Rooms-Katholieke Kerk ‘sinds Deetman’ nam om herhaling van de schandalen rond seksueel misbruik van vooral minderjarigen te voorkomen. Daaruit bleek onder meer dat er bij het ‘Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag RKK’ sinds de oprichting 3,5 jaar geleden 46 meldingen zijn binnengekomen. Acht daarvan hadden betrekking op seksueel grensoverschrijdend gedrag in de afgelopen zeven jaar. Ook daar ging het in alle gevallen om meerderjarigen.
Twee kwesties hadden betrekking op één en dezelfde religieuze beweging die niet rechtstreeks onder het kerkelijk gezag in Nederland valt. Ook daar wil de kerk niet meer over vertellen.
Eerder deze week ontving de paus Deetman om te praten over seksueel misbruik. Aanleiding voor de audiëntie was een grote bijeenkomst eind februari in Rome, waar alle voorzitters van de bisschoppenconferenties ter wereld naartoe komen.
NU 20.12.2018 De katholieke kerk in de Amerikaanse staat Illinois heeft de namen van zeker vijfhonderd priesters die van seksueel misbruik beschuldigd zijn achtergehouden.
Ook zijn veel meldingen van misbruik niet behoorlijk onderzocht door de kerk. Dat concludeert de hoofdaanklager van de staat, Lisa Medigan, die sinds augustus onderzoek heeft gedaan naar misbruik binnen de kerk.
De kerk, die zegt alle informatie over misbruik met de autoriteiten te delen, had zelf de namen van 185 priesters bekendgemaakt. Deze zijn niet meegeteld door Madigan.
“Door ervoor te kiezen om aantijgingen niet zorgvuldig te onderzoeken, heeft de katholieke kerk gefaald in haar morele verplichting om voor overlevenden, parochieleden en het publiek volledige rekenschap af te leggen over alle seksueel onacceptabele gedragingen waarbij priesters zijn betrokken in Illinois”, aldus de aanklager.
Madigan begon haar onderzoek, nadat een soortgelijk onderzoek in de staat Pennsylvania had uitgewezen dat de kerk daar duizenden gevallen van seksueel misbruik onder het tapijt had geveegd.
NOS 20.12.2018 De Rooms-Katholieke Kerk in Illinois heeft zo’n 500 beschuldigingen van misbruik niet openbaar gemaakt. Veel van die zaken zijn daardoor niet goed onderzocht, meent de openbaar aanklager van de Amerikaanse staat.
De aanklager begon in augustus een onderzoek naar de werkwijze binnen de kerk naar aanleiding van berichten over een grote doofpot in de staat . Dat bleek ook in Illinois te zijn gebeurd: slechts 185 zaken werden gemeld bij de autoriteiten.
“Doordat zaken niet werden onderzocht kon de katholieke kerk ook niet weten of het gedrag van beschuldigde priesters werd genegeerd of zelfs verdoezeld door leidinggevenden”, meent aanklager Lisa Madigan. “De kerk had de morele verplichting slachtoffers, gelovigen en het publiek een volledig overzicht te geven, maar faalde daarin.”
Spijt
De aartsbisschop van Chicago zegt in een reactie dat de kerk sinds 2002 alle beschuldigingen van kindermisbruik deelt met de autoriteiten. Eerder gebeurde dat niet met zaken waarbij de beschuldigde was overleden of ontslag had genomen, of als er niet genoeg bewijs was gevonden voor de aantijgingen.
“Ik wil opnieuw onze diepe spijt betuigen dat we niet hebben opgetreden tegen seksueel misbruik door priesters”, zei de hoogste katholieke vertegenwoordiger in de staat. Hij noemde het een zwarte bladzijde in de geschiedenis van de kerk.
Meer toezicht
Na de onthullingen in Pennsylvania hebben 36 van de 197 bisdommen in de VS overzichten gepubliceerd van beschuldigingen. Volgens Madigan bewijst de situatie in Illinois dat daarbij bemoeienis van buitenaf nodig is.
“De katholieke kerk kan niet zelf het toezicht uitoefenen”, waarschuwt ze. “Beschuldigingen van kindermisbruik, zelfs al zijn ze jaren oud, kunnen niet worden afgedaan als een interne privézaak.”
Doordat zaken niet werden onderzocht kon het gedrag van beschuldigde priesters genegeerd of zelfs verdoezeld worden, zegt de openbaar aanklager.
Telegraaf 20.12.2018 De katholieke kerk in de Amerikaanse staat Illinois heeft de namen achtergehouden van zeker vijfhonderd priesters die beschuldigd zijn van seksueel misbruik. Ook zijn veel meldingen van misbruik niet behoorlijk onderzocht door de kerk. Dit concludeert de hoofdaanklager van de staat, Lisa Medigan, die sinds augustus onderzoek heeft gedaan naar misbruik in de kerk.
De kerk, die zegt alle informatie over misbruik met de autoriteiten te delen, had zelf de namen van 185 priesters bekendgemaakt. Deze zijn niet meegeteld door Madigan. „Door ervoor te kiezen om aantijgingen niet zorgvuldig te onderzoeken, heeft de katholieke kerk gefaald in haar morele verplichting om voor overlevenden, parochieleden en het publiek volledige rekenschap af te leggen over alle seksueel onacceptabele gedragingen waarbij priesters zijn betrokken in Illinois”, aldus de aanklager.
Madigan begon haar onderzoek, nadat een soortgelijk onderzoek in de staat Pennsylvania had uitgewezen dat de kerk daar duizenden gevallen van seksueel misbruik onder het tapijt had geveegd.
NOS 19.12.2018 Paus Franciscus heeft in het Vaticaan Wim Deetman ontvangen, voorzitter van de commissie die de misbruikschandalen met minderjarigen in de Nederlandse Rooms-Katholieke Kerk onderzocht. Aanleiding voor de audiëntie is een grote bijeenkomst eind februari in Rome, waar alle voorzitters van de bisschoppenconferenties ter wereld naartoe komen. Ook meerdere experts en slachtoffers van misbruik komen aan het woord.
Namens de Nederlandse kerk zal bisschop Van den Hende van Rotterdam op die top aanwezig zijn. Van den Hende was vanmorgen ook aanwezig bij het gesprek van drie kwartier tussen Deetman en paus Franciscus.
Deetman liet na afloop weten dat het gesprek vooral ging over “opzet, aanpak en uitkomst” van zijn onderzoek, dat zeven jaar geleden werd gepresenteerd. Andrea Vreede, Vaticaancorrespondent van de NOS, zegt dat de uitnodiging voor de audiëntie onder meer bedoeld was als blijk van erkentelijkheid voor het uitvoerige onderzoek dat de protestant Deetman op verzoek van de Nederlandse kerk heeft gedaan.
Hooggespannen verwachtingen
“Maar de timing van de ontmoeting is natuurlijk vooral interessant met het oog op de top over misbruik, die onder enorme druk staat”, zegt Vreede. “In veel westerse landen, zoals de Verenigde Staten, Duitsland en Ierland, maar bijvoorbeeld ook in Chili zijn de verwachtingen hoog gespannen. Commentatoren in Duitsland en de VS noemen dit de ultieme lakmoesproef voor het pausschap van Franciscus.”
“Zij spreken van een crisis in de westerse Rooms-Katholieke Kerk die, en dat is niet eens zo vergezocht, vergelijkbaar is met de impact destijds van de Reformatie. Het einde van de christelijke kerk in West-Europa. Ik had graag meegeluisterd tijdens die drie kwartier met Deetman.”
Een van de heikele punten, zegt Andrea Vreede, is hoe de kerk moet omgaan met misbruikzaken uit het verre verleden. Het onderzoek van Deetman bestreek de complete periode sinds de Tweede Wereldoorlog.
“Het misbruik van nu lijkt in landen als Nederland, Duitsland en Ierland voortvarend te worden aangepakt, maar hoe ver terug moet de kerk rekenschap afleggen? Franciscus lijkt echt wakker geschud door de schandalen in Chili. Maar hoe ver gaat hij daar in? In de Italiaanse kerk bijvoorbeeld is de beerput nog altijd stijf gesloten.”
Bij het grootseminarie Rolduc zijn ze strenger geworden na misbruikschandalen in de kerk. Zo moeten priesters-in-wording bijvoorbeeld een VOG overleggen.
NOS 15.12.2018 “Een pijnlijke wond” en “absoluut niet mijn favoriete onderwerp”. Zo noemt Lambert Hendriks de misbruikschandalen in de Rooms-Katholieke Kerk. Hij is rector van het grootseminarie Rolduc in Zuid-Limburg, een van de katholieke instellingen die aan de slag zijn gegaan met aanbevelingen van de commissie-Deetman om herhaling van seksueel misbruik en ongewenst gedrag te voorkomen. Priesters in wording praten op Rolduc tegenwoordig over seksueel overschrijdend gedrag en voor iedereen is er ‘navorming’.
De NOS deed onderzoek naar de de concrete uitkomsten van het preventiebeleid dat de Nederlandse bisdommen, ordes en congregaties na ‘Deetman’ hebben ontwikkeld. Daaruit bleek onder meer dat de benoeming van een rooms-katholieke priester recentelijk niet is doorgegaan vanwege het risico van seksueel misbruik.
Hendriks (40) is te jong om de kerk te kennen van de tijd dat er nog katholieke internaten waren, waar het leeuwendeel van het misbruik plaatsvond. “Ik vind het nog steeds onvoorstelbaar dat dit heeft kunnen plaatsvinden.” Aandacht voor de risico’s van seksueel overschrijdend gedrag is er wel altijd al geweest in de priesteropleidingen in Nederland. Bijvoorbeeld in die van Hendriks zelf, bij het grootseminarie Rolduc. Hij werd daar in 2001 gewijd tot diaken – nu is hij er dus rector.
Beeld van de ‘jonge weduwe’
“In de jaren 90 kregen wij als studenten altijd het beeld voorgeschoteld van de ‘jonge weduwe’ als risicofactor”, vertelt Hendriks. “Maar dat was toen nog nadrukkelijk een beeld, een abstractie. Iets wat heel ver van de kerk en van jouw dagelijkse praktijk leek te staan.”
Voor de huidige generatie studenten ligt dat uiteraard heel anders, aldus Hendriks. Sinds alle schandalen in de Rooms-Katholieke Kerk naar buiten kwamen, is het voor iedereen juist uiterst concreet wat er allemaal fout kan gaan als je niet zorgvuldig omgaat met het thema.
Hendriks: “We besteden meer en intensiever aandacht aan de risico’s van seksueel overschrijdend gedrag. Niet alleen tijdens de opleiding. Na de wijding is er nog enkele jaren ‘navorming’. Dat betekent intervisie, begeleiding. Inclusief gesprekken met een psycholoog. En de studenten hebben al op Rolduc een spirituaal, een geestelijk leidsman.”
Ook is er altijd een verklaring omtrent het gedrag (VOG) nodig, zegt de rector:
‘Er is nu altijd een verklaring omtrent het gedrag nodig’
De werkkamer annex woonappartement van Hendriks is gevestigd in het 900 jaar oude complex van Rolduc, aan de rand van Kerkrade. Wie hier door de poort loopt, begrijpt meteen waarom Rolduc op de Unesco-lijst staat van honderd belangrijkste monumenten in Nederland. Het is qua oppervlakte zelfs het grootste van al die nationale monumenten. Alles in dit abdijcomplex ademt een rijk rooms verleden.
Om dat complex betaalbaar te houden, is er tegenwoordig een hotel met 160 kamers in gevestigd. Het grootseminarie bevindt zich in een vleugel. De hotelkeuken verzorgt de maaltijden. “Niet à la carte uiteraard, maar bijvoorbeeld boerenkool met worst”, lacht Hendriks. Even wennen voor de priesterstudenten, want op twee na komen die uit landen als India, Sri Lanka, Italië, Spanje en Polen. Het is de realiteit van de kerk anno 2018, waarin niet veel jonge mannen meer kiezen voor het priesterschap.
Hendriks begrijpt hoe belangrijk het is om open te zijn over wat er onder zijn verantwoordelijkheid gebeurt, om herhaling van het genoemde leed te voorkomen. “En daarbij ligt de lat hoog”, zo bezweert hij. “Zoals in de hele opleiding. Wij leveren geen priesters af die onvoldoende fouten hebben gemaakt om afgewezen te worden. Het is het andersom, het moet een positieve afweging zijn: iemand heeft in zijn zes jaar laten zien dat hij uitermate geschikt is om het ambt te gaan beoefenen.”
Slechts kwart priesterstudenten komt uit Nederland
92 priesterstudenten tellen de Nederlandse priesteropleidingen op dit moment. Van hen komt slechts ruim een kwart uit Nederland: 26. In het bisdom Roermond is inmiddels een tiental buitenlandse priesters aan de slag. De ervaringen zijn positief, volgens het bisdom zelf. Voordat zij hun opleiding op Rolduc beginnen, krijgen zij eerst een intensieve training van een jaar waarin zij de taal en de Nederlandse gewoonten leren.
“Die eis stellen niet alleen wij, maar ook de andere opleidingen. Twee keer per jaar komen wij als rectoren bij elkaar. Iedereen is en blijft verantwoordelijk voor de inhoud van zijn eigen studieprogramma, maar in die bijeenkomsten is heel veel gesproken over ‘Deetman’ en wat dat onderzoek praktisch voor ons betekent. Het is niet zo dat wij de criteria hebben aangepast omdat minder mensen voor het ambt kiezen.”
Voor de duidelijkheid: seksualiteit blijft in de kerk een “sacraal onderwerp”, benadrukt de rector. Het is dus niet zo dat er bij de koffieautomaat in Rolduc over wordt gesproken. Of dat er tijdens de lessen van studenten wordt verlangd dat zij iets over hun eigen seksualiteit delen met de groep.
Celibaat
Maar de docenten stellen het eens zo beladen onderwerp in de kerk volgens hem dus wel degelijk veelvuldig aan de orde. Om enkele voorbeelden te noemen: de vijftig studenten in Rolduc krijgen tijdens hun opleiding een studieweek over het celibaat. Zij krijgen onderwijs over de praktische betekenis van de gedragscode die de kerk ‘na Deetman’ heeft ontwikkeld. Over de risico’s in een pastorale relatie en de duidelijke grenzen die moeten worden aangehouden in het contact met parochianen.
Hendriks: “We vertellen ze dat een gelijkwaardige relatie in het pastoraat niet bestaat. Jij als priester moet altijd de grenzen bewaken. Zoiets als ‘wederzijdse toestemming’ bestaat per definitie niet.”
Uit de studiegids van de bisdommen Utrecht, Breda en Rotterdam:
“Als pastor maken mensen je deelgenoot van hun persoonlijke ervaringen, van wat hen ten diepste beweegt of verlamt. Dit kan tot bijzondere momenten van intimiteit leiden, die de pareltjes in je werk zijn. Intimiteit in een pastorale relatie kan echter ook leiden tot een te grote nabijheid in de vorm van lichamelijk en seksueel contact. Hierin spelen eigen verlangens van de pastor al dan niet bewust een grote rol. Ontsporingen op dit gebied kunnen ernstige gevolgen hebben.”
Een fase eerder, in de toelating van studenten, zijn de eisen ook al streng. Kandidaten moeten een VOG overleggen of een variant daarop, als zij niet uit Nederland komen. Ook krijgen zij een assessment, een beoordeling. Bij de Nederlandse studenten geeft Hendriks zelf die opdracht.
“Bij bijvoorbeeld Indiërs is dat moeilijker, maar besef dat wij hier een vrij gesloten leefgemeenschap vormen. Na zes jaar weet ik echt wel wat voor vlees ik in de kuip heb. Als studenten twijfelachtige opvattingen hebben, dan komt dat naar boven. Gelukkig heb ik dat tot op heden niet aan de hand gehad.”
Zeven jaar na het onderzoek van de commissie-Deetman over de misbruikschandalen probeert de Rooms-Katholieke Kerk herhaling te voorkomen.
NOS 15.12.2018 De benoeming van een rooms-katholieke priester is recentelijk niet doorgegaan vanwege het risico van seksueel misbruik. Uit antecedentenonderzoek bleek dat er enkele decennia geleden tegen de priester een melding van seksueel overschrijdend gedrag was gedaan. Daarom zag de betrokken bisschop – de kerk wil niet zeggen om wie het ging – van de benoeming op een andere plek af.
Het is één van de concrete uitkomsten van het preventiebeleid dat de Nederlandse bisdommen, ordes en congregaties na de verschijning van het rapport van de commissie-Deetman hebben ontwikkeld.
Doel is herhaling van de misbruikschandalen uit het verleden te voorkomen. De NOS deed onderzoek naar de resultaten van dit beleid. Morgen is het exact zeven jaar geleden dat Deetman zijn bevindingen presenteerde.
Vergeten
Sinds 2014 wordt er bij benoemingen binnen de Rooms-Katholieke Kerk van kandidaten onder meer verlangd dat zij een Verklaring omtrent gedrag (VOG) overleggen. Een VOG krijg je alleen als je de laatste vier jaar geen strafbare feiten hebt gepleegd; voor zedendelicten geldt een onbeperkte termijn.
Al langer gold de verplichting van een antecedentenonderzoek. De bisschop of hogere overste die verantwoordelijk is voor de benoeming moet controleren of er zich in het verleden geen zaken hebben afgespeeld die benoeming in de weg staan. Daarbij gaat het met name om seksueel misbruik.
Ordes
Sinds verschijning van het rapport van de commissie-Deetman zijn in de zeven Nederlandse bisdommen 103 van die onderzoeken gedaan. In één geval ging er volgens informatie van de bisdommen zelf dus een streep door een benoeming, in een ander geval werd de aanstelling uitgesteld omdat bleek dat de verplichting van dat het onderzoek over het hoofd was gezien. Dat laatste antecedentenonderzoek wordt nu alsnog gedaan en is nog niet afgerond.
Voor benoemingen bij de ordes, congregaties en abdijen in Nederland zijn geen cijfers bekend. 189 van hen zijn weliswaar aangesloten bij de Konferentie Nederlandse Religieuzen. Maar deze KNR opereert als koepelorganisatie, niet als centraal gezag dat zaken kan afdwingen.
Willen de religieuze instituten aangesloten blijven bij de KNR, dan zijn ze wel verplicht het preventiebeleid en de geldende gedragscode van de Nederlandse kerkprovincie te onderschrijven. De naleving daarvan wordt dus niet centraal gecontroleerd.
Meerderjarigen
Naast dit alles startte de kerk 3,5 jaar geleden een ‘Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag RKK’. Daar zijn sindsdien 46 meldingen binnengekomen. Acht daarvan hadden betrekking op seksueel grensoverschrijdend gedrag dat heeft plaatsgevonden na verschijning van het rapport van de commissie-Deetman.
Het meldpunt benadrukt dat het in al die acht gevallen ging om meldingen van misbruik van meerderjarigen, niet van kinderen. Niet altijd leidden de meldingen tot formele klachten. In drie gevallen lopen de zaken nog.
Twee kwesties die zijn aangekaart bij het meldpunt hadden betrekking op één en dezelfde religieuze beweging die niet is aangesloten bij de KNR en ook niet valt onder het gezag van een bisdom. Een hulpbisschop heeft vorig jaar wel actie ondernomen tegen deze beweging: hij heeft de kwestie gemeld bij het Vaticaan.
Daarnaast nam hij contact op met de Nederlandse politie. De naam van deze beweging willen meldpunt noch de bisdommen prijsgeven. “De bisschop van het bisdom waar deze beweging is gevestigd is op de hoogte en volgt de beweging”, stelt een KNR-woordvoerder.
‘Bemoedigend’
Hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest van de Universiteit Tilburg vindt het over het algemeen positief hoe de kerk in deze kwesties heeft geopereerd. “Zowel bij de geschrapte benoeming als bij de meldingen over de religieuze beweging is het volgens mij precies gegaan zoals het de commissie-Deetman voor ogen stond.
In dat laatste geval is niet alleen geprobeerd de zaak intern op te lossen, maar zijn ook de wereldlijke autoriteiten op de hoogte gebracht. Als hoogleraar kerkgeschiedenis, de geschiedenis van de kerk kennende, zeg ik: dat is bemoedigend. De Nederlandse bisschoppen hebben onder kardinaal Eijk hun bestuurlijke verantwoordelijkheid genomen. Dat is een uitstekende zaak.”
Steeds minder priesters en kerkgangers
Volgens de jongste cijfers van het onderzoekscentrum Kaski van de Radboud Universiteit in Nijmegen is het aantal beroepskrachten in de bisdommen de laatste vijf jaar met 16 procent gedaald. Van 1398 in 2013 ging het naar naar 1178 vorig jaar. Ruim 650 van hen zijn priester.
Die gestage daling past bij de (nog sterkere) terugloop van het aantal mensen dat daadwerkelijk een kerkdienst bezoekt. Eind 2017 waren er in de Rooms-Katholieke Kerk 158.000 kerkgangers. In 2013 bezochten nog 214.000 mensen diensten. Veel meer mensen in Nederland noemen zich katholiek: 3,8 miljoen. Hun aantal daalt met 55.000 per jaar.
De bisdommen wijzen erop dat de opleidingen eveneens zijn aangescherpt sinds ‘Deetman’. Zo wordt er een assessment gedaan bij de toelating van nieuwe priesterstudenten. Bij de meeste studenten is dat wel lastig, omdat tegenwoordig meer dan driekwart afkomstig is uit het buitenland: van India en Sri Lanka tot Zuid-Europa en Latijns-Amerika.
Varianten op de VOG’s zijn er echter wel in de meeste landen, zegt rector Lambert Hendriks van grootseminarie Rolduc, met vijftig studenten de grootste priesteropleiding van het land. “En de opleiding hier is betrekkelijk intensief en lang: zes jaar.
Na die tijd in deze betrekkelijk kleine leefgemeenschap weet ik echt wel wat voor vlees ik in de kuip heb. In de lessen op Rolduc wordt veel aandacht besteed aan zaken als het celibaat en de praktische betekenis van de gedragscode. Maar ook in de jaren na de priesterwijding is er aandacht voor intervisie, inclusief gesprekken met een psycholoog.”
NOS 13.12.2018 Kardinaal Pell, de derde man van het Vaticaan, is in Australië vermoedelijk schuldig bevonden voor misbruik van twee misdienaren. Of dat echt zo is weten we niet, want Australische media worden rond de rechtszaak gecensureerd.
“Alles aan dit proces, dus ook de aanklachten, worden geheimgehouden”, zegt correspondent Robert Portier in het NOS Radio 1 Journaal. “Dat komt door een publicatieverbod dat de rechter aan Australische media opgelegd heeft.”
“Er lopen namelijk twee zaken tegen Pell. Beide hebben ze te maken met het misbruik van kinderen, en de rechter wil niet dat de twee verschillende jury’s door publiciteit van de andere zaak beïnvloed worden”, zegt Portier. Deze zaak zou gaan om misbruik van twee misdienaren. Die zou hij achter in een kathedraal gedwongen hebben tot orale seks.
‘Grootste verhaal’
“Je kunt je voorstellen dat Australische media bepaald niet gelukkig zijn met het publicatieverbod. ‘Dit is het grootste verhaal van het land’, schreeuwde een gefrustreerde Daily Telegraph daarom op de voorpagina”, zegt Portier. Ook de Herald Sun kwam in opstand en maakte driekwart van de voorpagina zwart met daarboven groot het woord: ‘gecensureerd’.
Veel Australiërs zijn door het verbod op publicatie daarom aangewezen op sociale media. “Het is natuurlijk een beetje een rare discussie, omdat je in 2018 via alle mogelijke kanalen achter dat nieuws kan komen.” Nieuwsmedia buiten Australië vallen niet onder het verbod en publiceren wel mondjesmaat over de zaak. “In Australië was de kardinaal bovendien trending op alle sociale media. Daarom weten Australiërs er wel degelijk iets van”, zegt Portier.
De zaak wordt op de voet gevolgd doordat Pell zo’n hoge positie in de katholieke kerk heeft. “Hij is aartsbisschop in Melbourne geweest en is kardinaal. Hoger kan het niet en hij hoorde eigenlijk bij de top drie binnen de katholieke kerk”, zegt hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest. “Hij was een soort van minister van Economische Zaken bij de hervormingen in Vaticaanstad en liep daardoor ontzettend in het oog.”
Pell wordt volgens de hoogleraar al sinds de jaren 90 beticht van seksueel misbruik, nog voor hij bisschop was. “En toen het misbruik binnen de katholieke kerk begon op te spelen is zijn naam steeds genoemd. Toch werd hij daarbij ontzien, omdat hij zo hoog in de katholieke kerk zat.”
De kardinaal heeft de beschuldigingen altijd met kracht ontkend. Op 19 januari 2019hoort hij wat zijn straf is.
AD 13.12.2018 Kardinaal George Pell, een zeer invloedrijke man in het Vaticaan, is in Australië vermoedelijk schuldig bevonden voor misbruik van twee misdienaren. Helemaal zeker is dat niet: de Australische media mogen er niet over publiceren.
De voorpagina van de Herald Sun, een krant uit Melbourne in de staat Victoria, is zwart vandaag, met in grote letters CENSORED – gecensureerd. ,,De wereld leest een zeer belangrijk verhaal dat relevant is voor Victorianen”, staat erbij. ,,Maar de Herald Sun is het verboden om details over deze zaak naar buiten te brengen. Maar geloof ons: het is een verhaal dat u zou moeten lezen.”.
Het is dan ook een zaak met nogal wat impact. Kardinaal George Pell, tot gisteren de derde man in het Vaticaan, is volgens de Amerikaanse site The Daily Beast dinsdag veroordeeld voor het seksueel misbruiken van twee koorknapen in Australië eind jaren negentig, toen hij aartsbisschop van Sydney en Melbourne was. Er loopt nog een andere zaak tegen hem: Pell zou eerder misbruik in de doofpot hebben gestopt.
De veroordeling in de misdienaarzaak vond plaats achter gesloten deuren, zoals er al bijna anderhalf jaar een oorverdovende stilte is rond Pell. In juni 2017 werd hij aangeklaagd voor seksueel misbruik en de gevallen kardinaal vloog direct vanuit Rome naar zijn thuisland ‘om zijn naam te zuiveren’. In de rechtszaken die volgden, oordeelde de rechter dat de Australische media niet over de zaak mogen berichten, om beïnvloeding van de jury te voorkomen.
Publicatieverbod
Dit soort publicatieverboden komen vaker voor in Australië, maar in het digitale tijdperk blijkt het moeilijk vol te houden. Zo is de kardinaal trending op alle sociale media in Australië. The Daily Telegraph in Sydney vecht dan ook het verbod aan, en schrijft dat het een nogal archaïsche kijk op persvrijheid is in een wereld die digitaal met elkaar verbonden is.
Een topman van het Vaticaan die is veroordeeld voor een verschrikkelijke daad. Dat is groot, groot nieuws, aldus Noah Shachtman .
Buitenlandse media storten zich ook op de zaak, maar letten wel op. Zo is The Daily Beast zich ervan bewust dat ze vanwege hun bericht wel eens vervolgd kunnen worden. ,,Maar toch, er is een topman van het Vaticaan die is veroordeeld voor een verschrikkelijke daad. Dat is groot, groot nieuws”, zegt hoofdredacteur Noah Shachtman tegen The Washington Post. Om de Australische rechters tegemoet te komen, zorgt hij wel dat het artikel een ‘geoblock’ heeft, zodat het vanuit Down Under moeilijker te lezen is.
Paus Franciscus zei eerder dit jaar dat hij pas uitspraken doet over Pell nadat de rechtszaak is afgerond. Omdat de kardinaal hoogstwaarschijnlijk in beroep gaat, blijft de paus nog zwijgen. Gisteren heeft hij wel Pell en nog een ander lid van de Raad van Kardinalen geschorst vanwege de beschuldigingen.
De kardinaal heeft de beschuldigingen altijd met kracht ontkend. Op 19 januari hoort hij zijn straf.
Telegraaf 12.12.2018 Paus Franciscus heeft twee leden van de Raad van Kardinalen de wacht aangezegd omdat ze van seksueel misbruik worden beschuldigd. Het gaat om de Australiër George Pell en de Chileen Javier Errázuriz Ossa.
In de raad, de C9, zitten de naaste adviseurs van de kerkvorst. De twee weggestuurde kardinalen ontkennen de beschuldigingen.
Het Vaticaan liet woensdag na afloop van het beraad van de C9 weten dat ook de Congolees Laurent Monsengwo Pasinya de raad verlaat. Hij had eerder zijn ontslag ingediend.
AD 12.12.2018 Paus Franciscus heeft vandaag twee leden van de Raad van Kardinalen geschorst omdat ze van seksueel misbruik worden beschuldigd.
In de raad, de C9, zitten de naaste adviseurs van de kerkvorst. Ze hebben veel te zeggen. Het gaat om de Australiër George Pell en de Chileen Javier Errázuriz. Ze staan op non-actief tot hun proces. De twee weggestuurde kardinalen ontkennen de beschuldigingen.
Het Vaticaan liet na afloop van het beraad van de C9 weten dat ook de Congolees Laurent Monsengwo Pasinya de raad verlaat. Hij had eerder zijn ontslag ingediend.
De adviesraad gaat voorlopig verder met zes kardinalen.
NU 06.12.2018 De voormalige aartsbisschop Philip Wilson uit Australië is donderdag in hoger beroep vrijgesproken. Hij werd eerder dit jaar veroordeeld tot een jaar celstraf voor het verzwijgen van kindermisbruik.
Het hof in Sydney oordeelt dat er niet genoeg bewijs is in de zaak. De 78-jarige Wilson heeft altijd ontkend dat hij van het misbruik af wist.
De oud-aartsbisschop van Adelaide was volgens de aanklagers op de hoogte van het misbruik door priester James Fletcher, die negen jongens seksueel misbruikt had en hiervoor in 2004 veroordeeld werd tot 7,5 jaar cel. Hij overleed twee jaar later in de gevangenis.
Twee slachtoffers zouden Wilson, die op dat moment assistent-priester was, in 1976 over het misbruik verteld hebben. De lagere rechtbank oordeelde in mei dat hij de priester heeft geholpen om de gebeurtenissen stil te houden. De voormalige kerkelijke leider mocht de celstraf vanwege gezondheidsproblemen bij zijn zus uitzitten.
Wilson legde zijn functie als aartsbisschop onder druk neer. Hij was de hoogste katholieke geestelijke ter wereld die veroordeeld werd rond het misbruikschandaal binnen de katholieke kerk.
NOS 06.12.2018 De Australische oud-aartsbisschop Philip Wilson is in hoger beroep vrijgesproken. Afgelopen juli werd hij veroordeeld tot een gevangenisstraf omdat hij seksueel misbruik van kinderen had verzwegen. Wilson moest een jaar de cel in, maar mocht zijn straf thuis uitzitten vanwege zijn slechte gezondheid.
De zaak draait om twee jonge misdienaars die in de jaren 70 werden misbruikt door priester James Fletcher. De jongens meldden dat naar eigen zeggen aan Wilson, maar die stapte niet naar de politie.
Philip Wilson, die volgens de verdediging aan een vorm van alzheimer lijdt, zegt dat hij zich het gesprek niet kan herinneren. Fletcher werd in 2004 schuldig bevonden aan negen gevallen van seksueel misbruik en moest acht jaar de gevangenis in.
Doofpot
Afgelopen juli oordeelde de rechter nog dat de slachtoffers “geen belang of motief hadden om het gesprek te verzinnen of mensen te misleiden”. Omdat Wilson de zaak in de doofpot had gestopt, kreeg hij celstraf opgelegd. Daarmee was hij de hoogste katholieke in de recente geschiedenis die voor zo’n vergrijp is gestraft.
Maar in het hoger beroep oordeelt het hof nu dat de aanklager niet voldoende kan bewijzen dat Wilson er vanaf wist. Ook is er geen bewijsmateriaal. Volgens het hof maakte de bisschop een uitstekende indruk in de rechtszaal. “De rechter vond dat hij eerlijk en consistent was, terwijl de getuige tegen hem juist veel minder duidelijk was”, zegt correspondent Robert Portier.
Bullshit
De uitspraak werd bijgewoond door misbruikslachtoffers, die verbijsterd en in tranen waren na de vrijspraak. Een van de misbruikte misdienaars, Peter Creigh, zat ook in de zaal. “Hij kon zijn emoties niet in bedwang houden toen de bisschop werd vrijgesproken. ‘Wat een bullshit!’, riep hij vanaf de publieke tribune”, zegt Portier.
De aanklager gaat in hoger beroep tegen de vrijspraak. De kerk zegt kennis te hebben genomen van het vonnis en beraadt zich op de gevolgen.
Demonstranten buiten de rechtbank, juli 2018 epa
De Rooms-Katholieke Kerk ligt zwaar onder vuur in Australië, nadat een onderzoekscommissie onthulde dat tussen 1950 en 2010 zo’n 2400 Australische priesters zich aan schuldig maakten aan seksueel misbruik. Dat is 7 procent van het totale aantal katholieke priesters.
Wilson legde afgelopen mei zijn functie als aartsbisschop van Adelaide neer onder druk van toenmalig premier Turnbull, maar bleef wel bisschop van de Rooms-Katholieke Kerk. Ook loopt er in Australië een proces tegen kardinaal George Pell, de derde man van het Vaticaan. Deze hooggeplaatste geestelijke zou zich decennia lang aan kinderen hebben vergrepen.
Het misbruikschandaal leidde tot een nationaal excuses aan slachtoffers, door de Australische premier Scott. Hij sprak 800 misbruikslachtoffers toe in het parlement en beloofde dat de overheid instanties strenger zou gaan controleren.
Telegraaf 06.12.2018 Een Australische rechter heeft de veroordeling van de voormalige aartsbisschop van Adelaide in hoger beroep teruggedraaid. Philip Wilson kreeg in mei een jaar huisarrest omdat hij in de jaren zeventig het seksueel misbruik van twee jonge misdienaren door een priester onder de pet had gehouden. Daarop staat maximaal twee jaar gevangenisstraf.
Wilson, die inmiddels vier maanden met huisarrest in de woning van een zus verbleef, heeft altijd volgehouden dat hij onschuldig is. Hij weigerde af te treden, maar zwichtte in juli nadat de Australische premier Malcolm Turnbull het Vaticaan had gevraagd actie te ondernemen. In hoger beroep werd de 68-jarige rooms-katholieke geestelijke in het gelijk gesteld. Rechter Roy Ellis wees tevens het bezwaar af dat de openbaar aanklager had gemaakt tegen de mildheid van de straf.
Wilson mocht de uitspraak donderdag op afstand aanhoren via een videoverbinding om de media, die massaal was uitgerukt, te ontlopen. Het diocees Adelaide was ingenomen met de vrijspraak, maar benadrukte dat het proces lang en pijnlijk is geweest voor alle betrokkenen.
AD 20.11.2018 Kerken moeten bij vermoedens van seksueel misbruik voortaan verplicht in actie komen. Doen ze dat niet, dan zijn ze medeplichtig, vindt de PvdA.
De partij hoopt met een meldplicht bij het vermoeden van misbruik de ‘zwijg- en wegkijkcultuur’ in religieuze instellingen te doorbreken.
Ook moet iedereen die in de kerk met kinderen werkt over een verklaring omtrent gedrag beschikken, vindt Kamerlid Attje Kuiken, iets wat bij sportclubs en kinderdagverblijven al het geval is. Kuiken pleit vandaag tijdens de behandeling van de Justitiebegroting in de Tweede Kamer daarnaast voor een beroepsverbod voor kerkelijke functionarissen die veroordeeld worden voor misbruik.
,,Religie mag nooit een dekmantel zijn voor dit soort verschrikkelijke praktijken”, verwijst Kuiken naar misbruikschandalen die de laatste jaren in de katholieke kerk, de boeddhistische kerk en de Jehovah’s Getuigen aan het licht kwamen. Het Kamerlid sprak de laatste weken met slachtoffers en ‘werd misselijk van de verhalen’.
Biechtgeheim
Ze vindt dat interne regels van de kerk het aan het licht komen van misbruikzaken niet in de weg mogen staan. Zo kan in de katholieke kerk het biechtgeheim geen argument zijn, stelt Kuiken. Het twee-getuigen-principe bij de Jehovah’s – volgens die kerk bedoeld om onterechte aanklachten van seksueel misbruik uit te sluiten – noemt ze ‘je reinste waanzin’. ,,Juist door de cultuur van toedekken zijn slachtoffers vogelvrij en kunnen daders zo grof de fout in gaan.’’
Minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming laat al een onderzoek uitvoeren naar het verruimen van de aangifteplicht, waarbij derden binnen religieuze instellingen verplicht zijn om aangifte te doen als ze weet hebben van misbruik. Dat onderzoek is na de zomer klaar.
Het voorstel van de PvdA, dat met negen zetels in de oppositie zit, gaat nog een flinke stap verder. Hoewel de christelijke partijen er weinig voor zullen voelen, lijkt er toch een meerderheid voor te vinden in de Kamer. Coalitiepartij VVD bijvoorbeeld staat er niet negatief tegenover. ,,Mits het onderzoek naar de aangifteplicht hierdoor geen vertraging oploopt”, waarschuwt VVD’er Foort van Oosten.Katholieke kerk Spanje geeft jarenlang misbruik toe
NU 19.11.2018 De katholieke kerk in Spanje heeft publiekelijk toegegeven dat priesters en andere geestelijken minderjarigen seksueel misbruikten.
“De kerk erkent openlijk misstanden van verschillende aard en is vastbesloten deze uit te roeien”, aldus Ricardo Blázquez, voorzitter van de Spaanse bisschoppenconferentie, bij de opening van de 112e plenaire vergadering van bisschoppen in Madrid.
In oktober onthulde de krant El País dat misbruik door kerkmedewerkers in Spanje stelselmatig werd verdoezeld. In de afgelopen dertig jaar zijn er slechts 33 priesters veroordeeld wegens seksueel misbruik van tachtig minderjarigen. Spanje telt achttienduizend priesters.
Paus Franciscus heeft alle voorzitters van bisschoppenconferenties op de wereld naar Rome geroepen voor overleg over de bestrijding van seksueel misbruik van minderjarigen door geestelijken. Dit treffen staat gepland in februari 2019.
NOS 19.11.2018 Voor het eerst heeft de katholieke kerk in Spanje publiekelijk toegegeven dat priesters en andere geestelijken minderjarigen seksueel hebben misbruikt. De voorzitter van de Spaanse bisschoppenconferentie Ricardo Blázquez zei in Madrid dat de kerk de misstanden openlijk erkent en vastbesloten is deze uit te roeien. Dat deed hij bij de opening van de 112e plenaire vergadering van de bisschoppen in Madrid.
In Spanje is er kritiek op de manier waarop de katholieke kerk omging met de misbruikschandalen. Vorige maand onthulde de krant El País dat het misbruik in de Spaanse kerk stelselmatig werd verdoezeld. In de afgelopen 30 jaar zijn 33 priesters in Spanje veroordeeld vanwege misbruik van 80 minderjarigen.
Paus Franciscus heeft de 113 voorzitters van alle bisschoppenconferenties ter wereld naar Rome geroepen om te praten over de bescherming van kinderen. Ze komen eind februari bijeen voor overleg over de bestrijding van het seksuele misbruik binnen de katholieke kerk.
Telegraaf 19.11.2018 De katholieke kerk in Spanje heeft publiekelijk toegegeven dat priesters en andere geestelijken minderjarigen seksueel misbruikten. „De kerk erkent openlijk misstanden van verschillende aard en is vastbesloten deze uit te roeien”, aldus Ricardo Blázquez, voorzitter van de Spaanse bisschoppenconferentie, bij de opening van de 112e plenaire vergadering van bisschoppen in Madrid.
In oktober onthulde de krant El País dat misbruik door kerkmedewerkers in Spanje stelselmatig werd verdoezeld. In de afgelopen 30 jaar zijn er slechts 33 priesters veroordeeld wegens seksueel misbruik van tachtig minderjarigen. Spanje telt 18.000 priesters.
Paus Franciscus heeft alle voorzitters van bisschoppenconferenties op de wereld naar Rome geroepen voor overleg over de bestrijding van seksueel misbruik van minderjarigen door geestelijken. Dit treffen staat gepland in februari 2019.
Telegraaf 16.11.2018 Advocaat Jan Boone gaat een nieuwe poging doen om de Rooms-Katholieke Kerk als ‘criminele organisatie’ te laten vervolgen. Hij wil zelfs een poging doen om de Paus voor het hekje te krijgen.
De bekende strafpleiter deed al eerder een poging om de Rooms-Katholieke Kerk te bestempelen als criminele organisatie. In 2012 kreeg hij echter te horen dat hij niet ontvankelijk was, omdat hij zelf nooit was misbruikt en als niet-slachtoffer ook geen rol had in een eventuele zaak. ,,Ik ben toen gaan zoeken”, vertelt de Utrechtse advocaat aan De Telegraaf. ,,Naar een slachtoffer namens wie ik de zaak mag doen.”
Die heeft hij nu gevonden: een slachtoffer van misbruik binnen de Katholieke kerk meldde zich bij Boone, en binnen twee weken gaat er een brief naar het Openbaar Ministerie waarin het slachtoffer en de advocaat gaan vragen om een onderzoek – en uiteindelijk vervolging. ,,Ik zie de kerk als een crimineel netwerk waarin bewezen misstanden, kindermisbruik, worden verzwegen.
De paus is de baas van het netwerk en de bisschoppen zijn de leden. Het is strafbaar om een misdrijf dat je had kunnen voorkomen of kon helpen oplossen te verzwijgen. De paus heeft toegegeven dat hij wist van het grootschalige misbruik. Daarmee is hij strafbaar”, vindt de advocaat.
Paus
Boone wil, als het OM nu wel een onderzoek begint, uiteindelijk zelfs de Paus naar Nederland laten komen om te laten vervolgen. Daar gaat hij nog een flinke dobber aan krijgen omdat de Paus, als staatshoofd van Vaticaanstad, onschendbaar is. ,,Dat zullen we dan wel weer horen”, slaat Boone die tegenwerping in de wind. ,,Wie heeft bepaald dat zo’n man onschendbaar is?”, vraagt hij zich af. ,,Een leider van een pedo-netwerk in Nederland kan jaren de cel in.
Waarom hij niet?” Hij maakt de boude vergelijking tussen terreurorganisatie Islamitische Staat en de Katholieke Kerk. ,,Als IS strafbare feiten pleegt in Nederland, worden ze ook vervolgd. Waarom dan de kerk niet?”
Dat er weerstand tegen zijn plan is, kan Boone begrijpen. ,,Hoe het zit met die onschendbaarheid, moeten we tegen die tijd maar zien. Als de rechter uiteindelijk zegt ‘die Boone is niet goed bij zijn hoofd om hierom te vragen, maar hij heeft wél gelijk’ hebben we al een wereld gewonnen.” Over twee weken, zegt Boone toe, kan het Openbaar Ministerie zijn brief verwachten.
VK 22.10.2018 De Australische premier Scott Morrison heeft publiekelijk excuses aangeboden voor het grootschalige misbruik van kinderen in zijn land. Bij zijn toespraak waren zo’n 800 slachtoffers en familieleden aanwezig.
Uit een vijf jaar durend onderzoek naar het misbruik blijkt dat zeker 8.000 kinderen het slachtoffer zijn geweest van seksueel misbruik. De handelingen hadden veelal plaats bij religieuze en door de staat gerunde instellingen, die juist de veiligheid van de kinderen hadden moeten waarborgen.
Morrison betuigde geëmotioneerd spijt over het falen van de regering. ‘Vandaag staan we als land stil bij het feit dat we niet hebben geluisterd en de slachtoffers niet hebben geloofd. Sorry’, zei hij in de Australische hoofdstad Canberra. Hij bedankte de overlevers, die met bewijzen kwamen over het misbruik. ‘Het is dankzij jullie kracht en moed dat we hier vandaag bijeen zijn.’
Compensatie slachtoffers
Als vorm van compensatie komt er een Nationaal Museum die mensen meer bewust moeten maken van de impact van kindermisbruik. Ook kunnen de slachtoffers aanspraak maken op een financiële schadevergoeding.
‘Het was heel intens om hierbij aanwezig te zijn’, zei Graeme, een van de slachtoffers, tegen de Australische nationale omroep. ‘Ik keek om me heen en zag alleen maar sterke mensen zitten. Ik ben trots op alle slachtoffers.’
Sommige slachtoffers vinden echter dat de overheid nog lang niet voldoende heeft gedaan. ‘Alleen met sorry zeggen zijn we er nog niet’, zei Tony Wardley, die in de jaren tachtig slachtoffer werd van misbruik. ‘Er moet nog zoveel gebeuren.’
Een speciale onderzoekscommissie, die de afgelopen vijf jaar seksueel misbruik binnen zo’n vierduizend kerken, scholen en sportclubs heeft onderzocht, deed eind vorig jaar zo’n vierhonderd aanbevelingen om verdere misbruikschandalen te voorkomen. Zo vond de commissie dat de katholieke kerk onder andere het verplichte celibaat voor priesters moest afschaffen. Ook de biecht moet worden aangepakt om misbruik sneller op te sporen en aan te pakken.
Behalve afschaffing van het celibaat, moest er volgens de onderzoekers een wet komen die religieuze leiders dwingt misbruik direct te melden. Zelfs als priesters dit te weten zijn gekomen tijdens de biecht, aldus het rapport, moeten zij dit doorgeven aan de politie. Aartsbisschop Denis Hart van Melbourne, een van de belangrijkste leiders van de katholieke kerk in Australië, keerde zich echter direct tegen deze aanbeveling. Hij waarschuwde dat elke priester die de biecht niet respecteert, uit de kerk zal worden gezet.
NOS 22.10.2018 De Australische regering heeft excuses aangeboden voor het seksueel misbruik van kinderen dat op grote schaal in het land heeft plaatsgevonden. Een onderzoekscommissie trok in december een beerput erover open: tienduizenden kinderen, veelal in de omgeving van de kerk, werden decennialang misbruikt.
Premier Morrison gaf geëmotioneerd toe dat de staat er niet in geslaagd is om de kinderen te beschermen tegen de “kwaadaardige en duistere” misdrijven.
Honderden slachtoffers en familieleden waren naar het parlement in Canberra gekomen om excuses van de regering te horen. “Australië heeft lang niet geluisterd, niet geloofd en geen gerechtigheid geboden. Sorry”, zei Morrison. “Ik zeg nu simpelweg: ik geloof jullie, wij geloven jullie, jullie land gelooft jullie.”
“Voor veel slachtoffers is het een bevrijding dat de regering eindelijk het leed erkent dan hen is aangedaan”, zegt correspondent Robert Portier. “Toch gaan de excuses voor anderen niet ver genoeg. Ze willen ook een compensatieregeling, die ze waarschijnlijk ook krijgen. Bovendien willen ze dat de aanbevelingen van de onderzoekscommissie worden opgevolgd.”
Fel verzet
Het merendeel van de ruim 400 aanbevelingen worden volgens Portier uitgevoerd. Zo wil de commissie het voortaan strafbaar maken als instanties als scholen, sportclubs of kerken er niet in slagen om kinderen beter te beschermen. Niet alle aanbevelingen worden even positief ontvangen, vooral de aanbevelingen die te maken hebben met het katholicisme kennen weerstand.
“De Rooms-Katholieke Kerk verzet zich fel tegen het advies om het biechtgeheim en het celibaat af te schaffen”, zegt Portier. “Zij zeggen dat beide horen bij het priesterschap, en dat dat niet veranderd kan worden.”
De onderzoekscommissie deed vijf jaar lang onderzoek naar het misbruik. Zestig procent van het misbruik vond plaats bij de Rooms-Katholieke Kerk.
Honderden slachtoffers kijken naar de toespraak van Morrison EPA
AD 22.10.2018 De Australische premier Scott Morrison heeft publiekelijk excuses aangeboden voor het grootschalige misbruik van kinderen in zijn land. Bij zijn toespraak waren zo’n 800 slachtoffers en familieleden aanwezig.
Uit een vijf jaar durend onderzoek naar het misbruik blijkt dat zeker 8.000 kinderen het slachtoffer zijn geweest van seksueel misbruik. De handelingen hadden veelal plaats bij religieuze en door de staat gerunde instellingen, die juist de veiligheid van de kinderen hadden moeten waarborgen.
Morrison betuigde geëmotioneerd spijt over het falen van de regering. ,,Vandaag staan we als land stil bij het feit dat we niet hebben geluisterd en de slachtoffers niet hebben geloofd. Sorry”, zei hij in de Australische hoofdstad Canberra.” Hij bedankte de overlevers, die met bewijzen kwamen over het misbruik. ,,Het is dankzij jullie kracht en moed dat we hier vandaag bijeen zijn.”
Compensatie slachtoffers
Als vorm van compensatie komt er een Nationaal Museum die mensen meer bewust moeten maken van de impact van kindermisbruik. Ook kunnen de slachtoffers aanspraak maken op een financiële schadevergoeding.
,,Het was heel intens om hierbij aanwezig te zijn’’, zei Graeme, een van de slachtoffers, tegen de Australische nationale omroep. ,,Ik keek om me heen en zag alleen maar sterke mensen zitten. Ik ben trots op alle slachtoffers.”
Sommige slachtoffers vinden echter dat de overheid nog lang niet voldoende heeft gedaan. ,,Alleen met sorry zeggen zijn we er nog niet’’, zei Tony Wardley, die in de jaren tachtig slachtoffer werd van misbruik. ,,Er moet nog zoveel gebeuren.”
NU 19.10.2018 De Amerikaanse autoriteiten doen onderzoek naar kindermisbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk in Pennsylvania. Zeven van de acht bisdommen in de staat zeggen gesommeerd te zijn documenten over te dragen, berichten Amerikaanse media.
Eerder dit jaar verscheen een vernietigend rapport over grootschalig misbruik binnen de kerk in Pennsylvania. Zeker duizend mensen, voornamelijk kinderen, zijn volgens het rapport in de loop van decennia slachtoffer geworden van het wangedrag van zo’n driehonderd priesters en andere geestelijken. Veel van die feiten zijn al verjaard.
Het lijkt volgens belangbehartigers van slachtoffers het eerste grote federale onderzoek te zijn naar het misbruik binnen de kerk.
Het schandaal heeft ook geleid tot het vertrek van de aartsbisschop van Washington D.C. Donald Wuerl stapte op vanwege seksueel misbruik door katholieke geestelijken in zijn vroegere bisdom in Pennsylvania.
Zeker duizend mensen, voornamelijk kinderen, zijn volgens het rapport de afgelopen decennia slachtoffer geworden van het wangedrag van zo’n driehonderd priesters en andere geestelijken. Wuerl was er bisschop van 1988 tot 2006.
Wuerl is er ook van beschuldigd dat hij zou hebben geweten van seksueel misbruik door zijn voorganger, ex-kardinaal Theodore McCarrick. Wuerl ontkent dat.
Eerder bleek al dat 300 priesters mogelijk meer dan duizend kinderen hebben misbruikt.
NOS 19.10.2018 De Amerikaanse justitie is een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar seksueel misbruik binnen in ieder geval zes bisdommen in Pennsylvania. Uit een eerder rapport bleek al dat 300 priesters mogelijk meer dan duizend kinderen hebben misbruikt.
Justitie heeft dagvaardingen gestuurd naar de bisdommen van Allentown, Erie, Harrisburg, Philadelphia, Pittsburgh en Scranton. Alle zes hebben gezegd mee te werken. Het is voor het eerst dat Amerikaanse justitie op deze schaal een strafrechtelijk onderzoek doet naar seksueel misbruik binnen de katholieke kerk, zeggen belangenbehartigers van de slachtoffers.
Beerput
De laatste jaren is wereldwijd een beerput opengegaan van misbruik binnen de katholieke kerk. In onder meer Nederland, de rest van Europa, de Verenigde Staten, Chili en Australië is gebleken dat geestelijken jarenlang jonge kinderen hebben aangerand en verkracht en dat de katholieke kerk dat structureel heeft toegedekt.
Ook in Pennsylvania probeerde de kerkleiding het misbruik onder het tapijt te vegen, zei aanklager en onderzoeksleider Josh Shapiro eerder. Verder gebruikten geestelijken verhullende termen voor het misbruik, dat varieerde van betasten tot orale, anale en vaginale verkrachting.
“Kerkbeambten beschreven het misbruik routinematig en doelbewust als spelletjes, worstelen en ongepast gedrag. Het was niets van dat alles: het was seksueel misbruik en verkrachting van kinderen.”
NU 13.10.2018 Paus Franciscus heeft twee Chileense bisschoppen uit het ambt gezet. De mannen zijn betrokken bij een omvangrijke schandaal rond seksueel misbruik van jongens in hun thuisland.
Het besluit van de leider van de Rooms-Katholieke Kerk is zaterdag bekendgemaakt door het Vaticaan. Bezwaar maken is niet mogelijk, staat in een schriftelijke verklaring.
De kwestie draait om Francisco José Cox Huneeus (84) en Marco Antonio Órdenes Fernández (53), die al enige tijd niet meer het hoofd waren van de bisdommen in La Serena en Iquique.
Het tweetal behoort niet tot de 34 Chileense bisschoppen die afgelopen mei hun ontslag indienden vanwege het kindermisbruiksschandaal in hun land. Van zeven van hen is het ontslag inmiddels geaccepteerd.
Paus had overleg met president Chili
De verklaring van het Vaticaan werd zaterdag bekendgemaakt na een afspraak van de paus met de Chileense president Sebastian Pinera. Zij bespraken onder meer het misbruikschandaal, dat groter blijkt dat aanvankelijk gedacht.
Het openbaar ministerie in Chili onderzoekt 119 gevallen van seksueel misbruik, zo werd in augustus bekend. Het aantal zaken verdriedubbelde ten opzichte van een maand eerder.
Vorige maand zette de paus de Chileense priester Fernando Karadima Fariña uit het ambt. Hij wordt gezien als de spil in het schandaal. De 88-jarige Karadima werd in 2011 schuldig bevonden aan het misbruik van jongens.
NOS 13.10.2018 Twee Chileense bisschoppen die ervan worden beschuldigd dat ze kinderen hebben misbruikt, zijn door paus Franciscus uit hun geestelijk ambt gezet. Dat heeft het Vaticaan bekendgemaakt. De bisschoppen kunnen geen beroep aantekenen tegen de straf, die slechts zeer zelden wordt opgelegd en wordt gezien als de zwaarste sanctie die de kerk een geestelijke kan opleggen.
Vandaag sprak de paus in het Apostolisch Paleis in het Vaticaan met de Chileense president Piñera, onder meer over “de pijnlijke plaag van kindermisbruik”. Daarbij hebben ze afgesproken er alles aan te doen om misbruik en het in de doofpot stoppen daarvan te voorkomen.
In Chili worden meer dan 100 katholieke geestelijken onderzocht na beschuldigingen van seksueel misbruik of het verbergen daarvan. De twee bisschoppen die nu uit het ambt zijn gezet zijn Francisco José Cox Huneeus, emeritus-aartsbisschop van de stad La Serena, en Marco Antonio Órdenes Fernández, emeritus-bisschop van Iquique.
Karadima
Vorige maand zette de paus al een 88-jarige Chileense priester, Fernando Karadima, uit het ambt. Hij werd in 2010 beschuldigd van kindermisbruik en ging in 2011 met gedwongen pensioen.
Door de jaren heen is de zaak-Karadima in Chili uitgegroeid tot het symbool van het zwakke optreden van de kerk tegen seksueel misbruik, ook omdat de paus een vertrouweling van Karadima tot bisschop wijdde. De frustratie over het schandaal kwam dit jaar tot uitdrukking, toen paus Franciscus Chili bezocht en daar op tal van grote demonstraties stuitte.
Alle 34 bisschoppen van Chili hebben eerder dit jaar hun ontslag aangeboden vanwege het misbruikschandaal. Paus Franciscus heeft tot dusver zeven van hen daadwerkelijk weggestuurd. De twee bisschoppen die vandaag uit hun ambt zijn gezet, hebben hun ontslag toen niet aangeboden omdat ze niet langer actief zijn.
Wereldwijd schandaal
Wereldwijd ligt de Rooms-Katholieke Kerk zwaar onder vuur vanwege talloze misbruikzaken die in veel gevallen jaren onder de pet zijn gehouden. In september werd bekend dat in de VS meer dan duizend kinderen zijn misbruikt door 300 Amerikaanse priesters. In Duitsland bleek onlangs dat er de afgelopen decennia duizenden gevallen van misbruik zijn gedocumenteerd binnen de Kerk.
NRC meldde vorige maand dat ook in Nederland een groot deel van de bisschoppen en kardinalen wist van misbruik binnen de kerk. Volgens de krant werden pedofiele priesters overgeplaatst naar andere parochies, waar ze dan vaak opnieuw in de fout gingen.
NU 12.10.2018 De aartsbisschop van de Amerikaanse hoofdstad Washington, Donald Wuerl, heeft zijn ontslag ingediend vanwege seksueel misbruik door katholieke geestelijken in zijn vroegere bisdom Pittsburgh.
Paus Franciscus heeft zijn ontslag goedgekeurd, maar benadrukte dat het Wuerls eigen wens is. Hij heeft de Amerikaanse aartsbisschop, die tevens kardinaal is en blijft, gevraagd aan te blijven totdat een opvolger is gevonden.
Wuerl (77) is een van de hoogste katholieke geestelijken tot nu toe die vanwege seksueel misbruik zijn functie neerlegt. Hij kwam onder vuur te liggen toen afgelopen zomer een rapport verscheen met bewijzen voor grootschalig misbruik binnen de kerk in Pennsylvania, de staat waar ook Pittsburgh in ligt.
Zeker duizend mensen, voornamelijk kinderen, zijn volgens het rapport de afgelopen decennia slachtoffer geworden van het wangedrag door zo’n driehonderd priesters en andere geestelijken. Wuerl was er bisschop van 1988 tot 2006.
De vertrekkende aartsbisschop is er ook van beschuldigd dat hij zou hebben geweten van seksueel misbruik door zijn voorganger, ex-kardinaal Theodore McCarrick. Wuerl ontkent dat.
NOS 12.10.2018 Paus Franciscus heeft het ontslag geaccepteerd van kardinaal Donald Wuerl, de aartsbisschop van Washington. Wuerl was betrokken bij twee misbruikschandalen, waarbij hem verweten werd dat hij priesters die zich aan misbruik schuldig hebben gemaakt de hand boven het hoofd hield. Wuerl zelf is nooit beschuldigd van misbruik.
Vorige maand had Wuerl zijn ontslag aangeboden. In de verklaring waarin de paus het ontslag aanvaardt, staan lovende woorden voor de kardinaal. De paus schrijft dat Wuerl ten onrechte tot zondebok is gemaakt: dat die weliswaar fouten heeft gemaakt in de behandeling van de seksschandalen maar die schandalen nooit in de doofpot heeft gestopt.
De paus heeft de 77-jarige Wuerl gevraagd aan te blijven tot een opvolger is benoemd.
Pennsylvania
De naam van Wuerl wordt genoemd in het geruchtmakende rapport over misbruik door rooms-katholieke geestelijken in zes bisdommen in Pennsylvania. De onderzoekers verwijten hem dat hij als bisschop van Pittsburgh tussen 1988 en 2006 priesters heeft beschermd die over de schreef zijn gegaan. Ook zou hij ervoor gezorgd hebben dat verdachte priesters elders werden benoemd.
Wuerl wordt er ook van beschuldigd dat hij wist van het seksuele wangedrag van zijn voorganger in Washington, kardinaal Theodore McGarrick. Wuerl houdt vol dat hem daarover nooit iets ter ore is gekomen.
NU 09.10.2018 De Oud-Katholieke Kerk moet vertrouwenspersonen aanstellen om te voorkomen dat toekomstige gevallen van seksueel misbruik in de doofpot belanden, adviseert de Onderzoekscommissie Seksueel Misbruik in de Oud-Katholieke Kerk Nederland (OKKN) dinsdag.
Zowel gelovigen als geestelijken zouden op deze manier seksueel grensoverschrijdend gedrag binnen de kerk kunnen melden. Het is een van de zeven aanbevelingen in een dinsdag verschenen rapport van OKKN.
De onderzoekscommissie stond onder leiding van oud-rechter Wiel Stevens, die eerder misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk onderzocht.
De kerk stelde in mei vorig jaar een onderzoek in naar misbruik binnen de kerk, nadat bekend werd dat zeven geestelijken zich hadden vergrepen aan kinderen. De misdragingen, zo concluderen de onderzoekers nu, varieerden van het maken van seksueel getinte opmerkingen, tot aanranding en ernstig seksueel misbruik.
Vijf van de zeven geestelijken zijn inmiddels overleden. Eén van hen was een oud-katholieke luchthavenpastor van Schiphol, die in Cambodja werd opgepakt. Hij had daar veel naaktfoto’s van jongens gemaakt. De kerk wist van zijn seksuele voorkeur, maar deed daar niets aan.
Het bestuur van de kerk zegt dinsdag “geschokt” te zijn door het rapport en betuigt “diepe spijt”. Ook sluit het bestuur terugtreden niet uit. De Oud-Katholieke Kerk is een liberale kerkstroming met zo’n vijfduizend leden.
‘Tegengaan van een doofpotcultuur’
De commissie denkt dat het aanstellen van vertrouwenspersonen het ontstaan van een doofpot- of schandpaalcultuur kan tegengaan. Het idee van de commissie is dat signalen van seksueel grensoverschrijdend gedrag bijeenkomen bij één “instantie” binnen de OKKN, “zonder dat meteen een geruchtencircuit ontstaat”.
De commissie heeft een voorziening op het oog voor zowel gelovigen als pastoors, die weet krijgen van een geval van seksueel grensoverschrijdend gedrag en hierover kunnen praten met iemand die daarvoor aangesteld en geschoold is.
Een bijkomend voordeel van vertrouwenspersonen is volgens de onderzoekers dat een pastoor of bisschop niet in een vroeg stadium op de hoogte wordt gesteld van vermeend seksueel misbruik en daarmee risico loopt partij te worden in de kwestie en daardoor onderdeel van het probleem.
Slachtoffers voelden zich in de steek gelaten
In het rapport zoomen de onderzoekers ook in op elk van de zeven daders en waarvan ze worden beticht. Hieruit wordt duidelijk dat in het geval van een melding van misbruik de kerkleiding destijds vaak niet de juiste maatregelen nam, waardoor slachtoffers zich in de steek gelaten voelden.
Vijf van de slachtoffers lieten weten nog steeds kwaad en verdrietig te zijn, terwijl vijf anderen zeiden dat de zaak wat hen betreft was afgesloten. Het melden was voor enkelen van hen wel belangrijk, omdat ze hopen dat de kerk ervan kan leren voor de toekomst. Sommigen van hen hebben schikkingen geaccepteerd.
De commissie is kritisch over hoe de leiding van de kerk is omgegaan met de situatie. “Hoewel de geruchten volop de ronde deden en er zelfs meldingen bij leidinggevenden binnenkwamen, is er niet opgetreden of ingegrepen. Slachtoffers die de moed hadden zich te melden, bleven in de kou staan.”
Ook is er vrees dat het huidige bestuur slagvaardigheid mist als die nodig is.
Het onderzoeksrapport kunt u hier downloaden. De volledige tekst van de persverklaring vindt u hier.
Telegraaf 09.10.2018 De Oud-Katholieke Kerk heeft zeven schikkingen getroffen met slachtoffers van seksueel misbruik. Dat maakt het bestuur dinsdagmiddag bekend.
Welke bedragen er zijn getroffen met de slachtoffers is niet bekendgemaakt. Ook is de identiteit van de getroffenen niet prijsgegeven. Er is de voorbije periode, zo melden de verantwoordelijken, uitgebreid onderzoek gedaan naar zaken waarbij geestelijken over de schreef gingen.
Het zogeheten Collegiaal Bestuur besloot een onderzoek te starten nadat bekend werd dat priester Nico S. – die niet met naam wordt genoemd – zich in Cambodja meerdere malen schuldig had gemaakt aan misbruik van kinderen.
Schorsing
De 52-jarige Nederlander werkte sinds 2013 als pastoor op Schiphol, en was verbonden aan het kerkgenootschap van de Oud-Katholieke Kerk Nederland, dat hem meteen schorste. Hij zit nog altijd vast in het Aziatische land, in afwachting van zijn berechting.
De voorbije decennia bleken er meer gevallen te zijn geweest van onaanvaardbaar seksueel gedrag van geestelijken, waarbij meer dan zeven personen slachtoffer waren. Vijf daders waren al overleden ten tijde van het onderzoek.
Recht voor slachtoffers
Doel van het onderzoek was recht doen aan de slachtoffers, en voorstellen te doen om te voorkomen dat seksueel misbruik binnen de Oud-Katholieke Kerk – dat zo’n 8000 volgelingen heeft – blijft bestaan.
Het Collegiaal Bestuur, dat om 13.00 uur een toelichting geeft op zijn bevindingen, legt onder andere de nadruk op het aanstellen van een vertrouwenspersoon, aandacht in opleiding en pastorale praktijk aan seksueel grensoverschrijdend gedrag, en een meldpunt.
NOS 09.10.2018 De leiding van de Oud-Katholieke Kerk heeft van de jaren 70 tot nu onvoldoende ingegrepen bij meldingen van seksueel misbruik. Mededogen met de dader en angst voor reputatieschade voor de kerk hadden meer prioriteit dan optreden. Daardoor bleven slachtoffers steeds weer “in de kou staan”.
Dat concludeert een commissie onder voorzitterschap van oud-president Wiel Stevens van het gerechtshof in Den Bosch, die de afgelopen anderhalf jaar onderzoek heeft gedaan naar het misbruik binnen de kleine, als verlicht bekendstaande geloofsgemeenschap (zo’n 4500 leden). Stevens en zijn collega’s hebben allen veel ervaring met het onderwerp als lid van de klachtencommissie seksueel misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk.
Naar aanleiding van de bevindingen van de commissie heeft de leiding van de Oud-Katholieke Kerk met twee slachtoffers een ‘bemiddelingsbijeenkomst’ belegd. Een vertegenwoordiger van de kerk heeft hun naast excuses ook een schadevergoeding aangeboden, die de slachtoffers hebben geaccepteerd.
Diepe excuses
De leiding biedt slachtoffers “diepe excuses” aan en zegt te beseffen dat hun leed door de handelwijze van de Oud-Katholieke Kerk is vergroot. Alle aanbevelingen van de commissie worden overgenomen. Zo moeten alle priesters voortaan een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) overleggen.
Aanleiding voor het onderzoek vormde de arrestatie begin vorig jaar van een Oud-Katholieke priester in Cambodja die seksueel expliciete foto’s had gemaakt van jonge kinderen. Over deze priester bleek in 2001 tijdens zijn opleiding al een melding te zijn gedaan door de ouders van een slachtoffer, vanwege eerder seksueel misbruik.
Desondanks gingen er intern nooit alarmbellen rinkelen. Tamelijk recent ging de priester nog geregeld mee als begeleider op weekenden voor kinderen van 11 en 12 jaar, valt te lezen in het onderzoeksrapport.
Nieuwe gevallen
Naar aanleiding van de publiciteit over deze zaak kwamen er vorig jaar nog zes misbruikgevallen aan het licht, waarvan er vijf ook nieuw waren voor de kerkleiding.
In de reeds bekende kwestie ging het om een man die in de jaren 70 jongeren ‘in de kost had’ in zijn pastorie. Hij is inmiddels overleden, net als de andere beschuldigden. Een van zijn slachtoffers had in 2015 al een klacht tegen hem ingediend, die door de klachtencommissie van de kerk gegrond werd verklaard.
De commissie heeft met dit slachtoffer en met een ander slachtoffer gesproken, die “overtuigend en in detail hebben verklaard over de wijze waarop ze seksueel zijn misbruikt”. Ook hier was de kerkleiding op de hoogte – zeker van de geruchten over de man – maar deed niets. Deze twee slachtoffers hebben inmiddels een schadevergoeding gekregen.
Katholieke Kerk zonder paus
De Oud-Katholieke Kerk splitste zich in 1723 af van de moederkerk, uit verzet tegen het centralistisch gezag vanuit Rome. Bisschoppen worden bij de Oud-Katholieken niet door de paus benoemd, maar gekozen. De kerk staat bekend als progressief: vrouwen kunnen sinds 1998 voorganger worden, priesters mogen trouwen en homoseksuele stellen kunnen een zegen krijgen. Dat seksueel misbruik ook in deze gemeenschap voorkomt, laat volgens Stevens zien dat het celibaat geen doorslaggevende factor is. “Waar het eerder om gaat bij misbruik, is een bestaande machtsrelatie.”
In totaal heeft de commissie met meer dan veertig mensen gesproken, onder wie tien slachtoffers van het misbruik binnen de Oud-Katholieke Kerk. Daarbij zijn geen nieuwe namen van daders naar voren gekomen en zijn geen formele klachten ingediend. Soms vond een slachtoffer het niet nodig dat er nadere actie werd ondernomen, soms gold dat voor andere gelovigen die dingen wisten. Ook speelde mee dat zij nog steeds waardering hadden voor de dader, dat ze de kerk en diens familie niet wilden schaden of dat ze waren bang voor afkeuring binnen de gemeenschap.
De commissie spreekt van een “geloofsgemeenschap met een familiair karakter”, waarin “een cultuur van elkaar aanspreken op gedrag weinig ontwikkeld was”.
Geschorst
Bij vijf van de zeven meldingen over daders heeft de commissie concreet kunnen vaststellen dat er inderdaad sprake is geweest van seksueel misbruik. Bij twee niet, maar in deze gevallen is het volgens Stevens “zeker niet uit te sluiten”. Alleen de priester in Cambodja is nog in leven. Hij zit nog altijd in de cel en is formeel geschorst door de kerk.
NOS 06.10.2018 Paus Franciscus heeft een “grondig” onderzoek gelast naar documenten in het Vaticaan over het misbruikschandaal rond de voormalige Amerikaanse kardinaal McCarrick. McCarrick kon carrière maken binnen de Rooms-Katholieke Kerk, ondanks beschuldigingen dat hij priesters in opleiding had misbruikt.
Het Vaticaan gaat ervan uit dat door het onderzoek besluiten aan het licht komen die nu niet meer zouden worden genomen. “Misbruik en het in de doofpot stoppen daarvan worden niet langer getolereerd”, staat in de verklaring van het Vaticaan en ook dat Franciscus “het pad van de waarheid wil volgen, waarheen dat ook leidt”.
Vaticaan-correspondent Andrea Vreede zegt dat het Vaticaan in actie moest komen door de enorme opschudding die de zaak in de Amerikaanse publieke opinie heeft gewekt en na fel aandringen van de top van de Amerikaanse kerk.
32 hoge functionarissen
Die druk vanuit de VS op het Vaticaan volgde op beschuldigingen van aartsbisschop Viganò, een voormalige ambassadeur van het Vaticaan in de VS, over het toedekken van de zaak-McCarrick.
Deze ex-diplomaat verklaarde in augustus dat in de loop der jaren 32 hoge functionarissen binnen het Vaticaan van het misbruik door McCarrick op de hoogte waren geweest. Ook schreef Viganò dat hij Franciscus in 2013 – kort nadat deze tot paus was verkozen – had verteld dat er een “dik dossier” over McCarrick lag. Viganò riep Franciscus op om af te treden, omdat hij deze informatie naast zich neer zou hebben gelegd.
Ontslag
McCarrick werd afgelopen juli tot ontslag gedwongen, onder meer voor misbruik van een 16-jarige jongen in de jaren 70. Maar hij zou ook jongere jongens en mannen hebben misbruikt. Slachtoffers deden in de jaren 90 hun beklag bij de kerk en ook een leraar aan een seminarie in New Jersey waarschuwde het Vaticaan. Toch werd McCarrick in 2000 aartsbisschop van Washington D.C. en in 2006 kardinaal.
Volgens Vreede wil paus Franciscus met dit onderzoek opening van zaken geven en tegelijkertijd het verleden proberen af te sluiten. Zerotolerance op het gebied van misbruik en toedekken is nu de nieuwe norm. De paus wil de oude cultuur van wat hij “klerikalisme” noemt uitbannen en organiseert daarom een grote bijeenkomst van bisschoppen uit alle landen in februari 2019.
NU 28.09.2018 Paus Franciscus heeft de Chileense priester Fernando Karadima Fariña officieel uit het ambt ontzet. Dat heeft het Vaticaan vrijdag bekendgemaakt.
Karadima wordt gezien als de spil in het omvangrijke schandaal rond seksueel misbruik van jongens in het overwegend rooms-katholieke Zuid-Amerikaanse land.
Franciscus nam volgens de verklaring het besluit naar eer en geweten en in het belang van de kerk. De nu 88-jarige Karadima werd in 2011 schuldig bevonden wegens zijn jarenlange wangedrag.
Onder anderen bisschop Juan Barros raakte door het schandaal in opspraak, omdat hij van de praktijken zou hebben geweten en die in de doofpot stopte. De paus verdedigde hem nog tijdens zijn bezoek aan Chili maar nam zijn woorden later terug.
OmroepWest 27.09.2018 Oud-politicus, oud-minister en oud-burgemeester van Den Haag Wim Deetman is er duidelijk over: de cultuur van zwijgen en toedekken over seksueel misbruik in de katholieke kerk moet worden doorbroken. ‘In het kerkelijk bestuur heerste een attitude van toedekken, je hangt je vuile was niet buiten’. ‘Mensen moeten niet langer zwijgen’. ‘Als alles open ligt kun je de ander in de ogen kijken.’ Hij zegt dat in het oktobernummer van het maandblad Kerk in Den Haag.
Deetman, nog steeds actief in de Kloosterkerk in Den Haag, deed in 2010 en 2011 onderzoek naar seksueel misbruik van minderjarigen in de Rooms-Katholieke kerk in Nederland. Eén van de kritiekpunten van zijn commissie was dat de kerk wist van het misbruik en veel te weinig deed voor slachtoffers. Deetman vindt dat de katholieke kerk wereldwijd het Nederlandse voorbeeld zou moeten volgen om nog iets van de eigen boodschap overeind te houden.
‘De paus roept op aangifte te doen van misbruik en tegelijkertijd wordt in Australië gesteld dat het biechtgeheim gehandhaafd wordt voor dienaren van de kerk. Dat is dus een vrijbrief. Ze zijn daar de weg kwijt!’
‘U kunt me wat!’
Deetman geeft geen interviews meer over misbruik in de Nederlandse kerkprovincie, ‘Alles is wel zo’n beetje gezegd.’ Maar voor het Haagse kerkelijk maandblad maakt hij toch een uitzondering. Vanwege Den Haag waar hij burgemeester is geweest en waar hij nog steeds kerkelijk betrokken is. En ook vanwege de actualiteit. De blijvende stroom slecht nieuws uit bijvoorbeeld de VS, Australië en Duitsland.
Veel slachtoffers hebben onherstelbare schade opgelopen. ‘Er zijn er van wie het leven verwoest is, dat moeten we goed beseffen’. ‘Dan ben je er niet met excuses, vergeving en gebed’. Als dat het enige antwoord is, vergroot je als kerk niet je geloofwaardigheid. De slachtoffers zeggen dan: U kunt me wat!’
AD 26.09.2018 Kardinaal Reinhard Marx is diep door het stof gegaan voor het seksueel misbruik in de Duitse rooms-katholieke kerk. ,,Veel te lang is binnen de kerk weggekeken. Voor al het falen en alle pijn bied ik excuses aan”, aldus de kerkvorst.
Volgens de rapporteurs van het onderzoek naar seksueel misbruik in de Duitse rooms-katholieke kerk hebben ten minste 1670 geestelijken zich tussen 1946 en 2014 vergrepen aan 3677 minderjarigen. De meeste slachtoffers, vooral jongens, waren niet ouder dan 13 jaar. De meesten zijn langdurig misbruikt.
,,Ik schaam me voor al het vertrouwen dat teloor is gegaan, voor de misdaden die door vertegenwoordigers van de kerk zijn aangericht. Ik schaam me ervoor dat zovelen hebben weggekeken en zich niet om de slachtoffers hebben bekommerd”, sprak Marx.’
Boetekleed
De kardinaal trok ook zelf het boetekleed aan. ,,We hebben niet naar de slachtoffers willen luisteren. Dat mag niet zonder gevolgen blijven. Veel mensen geloven ons niet meer. Ik heb daar begrip voor.”
De leider van het onderzoek, Harald Dressing, kan het resultaat ervan zelf ook maar moeilijk bevatten. ,,Het precieze aantal gevallen is niet meer te achterhalen”, aldus Dressing bij een toelichting. ,,Maar het gaat hier om het topje van een ijsberg waarvan we de echte grootte niet kennen.” Dressing erkent dat er lacunes zitten in zijn onderzoek. Zijn team had geen toegang tot officiële documenten en stuitte soms op aanwijzingen dat er was geknoeid met wel beschikbare informatie.
Diep geraakt
Al voor zijn openbare boetedoening had Reinhard Marx alle geestelijken van zijn kerk opgeroepen hun leven te beteren. ,,We zijn diep geraakt door het feit dat priesters dit onder het volk van God hebben kunnen aanrichten”, zei de kardinaal. ,,De slachtoffers hebben recht op gerechtigheid. We moeten hier consequenties aan verbinden.”
,,Het onderzoek is veel te oppervlakkig”, meent zegsman Matthias Katsch van ‘Eckiger Tisch’, een organisatie waarin sommige slachtoffers zich hebben verenigd ,,Het aantal slachtoffers is veel groter en ook de verantwoordelijke bisschoppen worden niet genoemd.” Katsch eist daarom een nieuw en geheel onafhankelijk onderzoek.
Paus Franciscus erkende gisteren dat de aanhoudende schandalen over seksueel misbruik de gelovigen de rooms-katholieke kerk uitjagen. ,,We moeten zelf worden bekeerd.”
NU 25.09.2018 Het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk in Duitsland, kardinaal Marx, heeft excuses aangeboden voor alle vormen van seksueel misbruik binnen de kerk de afgelopen tientallen jaren.
Marx bood zijn excuses aan tijdens de presentatie van een omvangrijke studie naar misbruik van kinderen en jongeren, waaruit bleek dat tussen 1946 en 2014 3.677 minderjarigen werden misbruikt door 1.670 kerkelijke functionarissen.
“Veel te lang is binnen de kerk gelogen over misbruik, is er weggekeken en in de doofpot gestopt. Voor al het falen en alle pijn, bied ik excuses aan”, aldus de lokale kerkvorst. “Ik schaam me voor het vertrouwen dat werd vernietigd, voor de misdaden die mensen door kerkelijke functionarissen zijn aangedaan.”
Net als in andere landen als Nederland, worstelt de Rooms-Katholieke Kerk in Duitsland met de gevolgen van seksueel misbruik in het verleden. De zaak is met de studie volgens Marx allerminst afgehandeld, “maar begint nu pas”.
Deze week houden de Duitse bisschoppen hun herfstoverleg en daar zal over veranderingen binnen de kerk worden gesproken, kondigde de kardinaal aan.
Als de kerk toekomstige generaties wil behouden, zei de paus, zal het moeten veranderen.
NOS 25.09.2018 De misbruikschandalen in de katholieke kerk schokken de gelovigen en jagen ze de kerk uit. Dat zei de paus vandaag op de laatste dag van zijn bezoek aan de Baltische staten. De kerk moet veranderen als ze toekomstige generaties wil behouden, zei hij.
De uitspraken van de paus vallen samen met een nieuw rapport over tientallen jaren van seksueel misbruik en het verhullen daarvan in Duitsland.
Tegen een grote groep jongeren in Estland zei de paus dat hij weet dat veel jonge mensen vinden dat de kerk hun niets te bieden heeft en hun problemen niet begrijpt. “Ze zijn woedend over de seksuele en economische schandalen zonder duidelijke veroordeling. En over het feit dat we niet bereid zijn om de levens en gevoeligheden van jongeren echt te begrijpen.”
“We moeten zelf worden bekeerd”, zei de paus. “Om naast jullie te kunnen staan, moeten we ons realiseren dat we veel moeten veranderen.”
Rapport
Met de uitspraken erkent de paus voor het eerst publiekelijk het falen van de aanpak van seksueel misbruik.
Vandaag werd op de Duitse bisschoppenconferentie een rapport gepubliceerd dat aantoont dan bijna 3700 mensen in Duitsland door geestelijken zijn misbruikt tussen 1946 en 2014. Meer dan de helft was toen 13 jaar of jonger en bijna een derde van hen was misdienaar.
Veel te lang is binnen de kerk gelogen over misbruik, is er weggekeken en in de doofpot gestopt, aldus De Duitse kardinaal Marx.
Volgens het rapport is bewijs in deze zaken vernietigd of gemanipuleerd. Veel zaken zijn nooit voor het gerecht gebracht en misbruikers werden overgeplaatst, zonder dat hun verleden bekend werd gemaakt.
Kardinaal Marx zei als het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk in Duitsland bij de presentatie van het rapport dat de zaken nu niet zijn afgehandeld, maar juist beginnen.
“Veel te lang is binnen de kerk gelogen over misbruik, is er weggekeken en in de doofpot gestopt. Voor al het falen en alle pijn, bied ik excuses aan”, zei Marx. “Ik schaam me voor het vernietigen van vertrouwen en voor de misdaden die mensen door kerkelijke functionarissen zijn aangedaan.”
MSN 19.09.2018 Vier mannen die stellen als kind seksueel misbruikt te zijn door een kerkleraar hebben een schikking getroffen met het bisdom van Brooklyn. Het gaat om een een compensatie van 27,5 miljoen dollar (ongeveer 23,6 miljoen euro) in totaal. Dat bericht The New York Times dinsdag.
Per persoon komt het neer op één van de hoogste bedragen die de Katholieke Kerk ooit heeft toegezegd in de Verenigde Staten vanwege een misbruikzaak. Ieder slachtoffer krijgt 6,8 miljoen dollar (5,8 miljoen euro). Als jongetje zouden ze tussen 2003 en 2009 ze herhaaldelijk zijn misbruikt. In een verklaring bij de schikking stelt het bisdom dat de dader een vrijwilliger was bij de kerk, geen geestelijke.
Sinds juni 2017 hebben zich 414 mensen gemeld voor een schadevergoeding bij het Onafhankelijke Verzoenings- en Compensatieprogramma in Brooklyn. Over het hele land zijn dergelijke programma’s opgezet.
Lees ook: Welke kardinalen en bisschoppen komen voor in de misbruikdossiers van de Rooms-Katholieke Kerk?
Grootste crisis sinds de Reformatie
De nieuwe misbruikzaken blijven zich nog steeds aandienen. De New Yorkse openbaar aanklager heeft een aantal weken geleden alle acht rooms-katholieke bisdommen in de staat gedagvaard voor hoe zij omgaan met meldingen van misbruik. Daarnaast heeft een groot onderzoek afgelopen zomer blootgelegd dat meer dan duizend kinderen zijn misbruikt door meer dan driehonderd priesters in de staat Pennsylvania.
Er zijn Vaticanisten die spreken van de grootste crisis in de Rooms-Katholieke Kerk sinds de Reformatie, in de zestiende eeuw.
Telegraaf 14.09.2018 De Chileense politie heeft invallen gedaan bij vier bisdommen vanwege een grote misbruikzaak in het land. Uit informatie die de politie in het onderzoek heeft verzameld bleek dat in Concepcion, Chillan, Valparaiso en Osorno meer documenten te vinden waren die van waarde kunnen zijn in het onderzoek.
Ook zijn meerdere medewerkers ondervraagd door de politie. De bisdommen hebben laten weten volledig mee te willen werken aan het onderzoek van de politie.
De informatie in de bisdommen heeft te maken met één van de grootste zaken van seksueel misbruik in het land, die van een assistent van de aartsbisschop van Chili, Oscar Munoz. Hij wordt beschuldigd van het misbruiken van zeker vijf minderjarigen.
De Chileense politie onderzoekt honderden gevallen van seksueel misbruik van minderjarigen binnen de Rooms-Katholieke Kerk.
Telegraaf 12.09.2018 De Duitse Rooms-Katholieke Kerk heeft het misbruik onder geestelijken zelf in kaart laten brengen. Uit het vertrouwelijke onderzoek kwamen duizenden vermeende misbruikzaken naar voren, bericht nieuwsblad Der Spiegel.
De Duitse bisschoppenconferentie liet tienduizenden interne dossiers onder de loep nemen. Onderzoekers concludeerden dat tussen 1946 en 2014 bijna 3680 gevallen van seksueel wangedrag zijn genoteerd. Zo’n 1670 geestelijken zouden daarvoor verantwoordelijk zijn. De meeste slachtoffers waren jongens.
De onderzoekers benadrukken dat sprake is van een voorzichtige schatting. Personeelsdossiers van geestelijken die zijn beschuldigd van misbruik, bleken in veel gevallen te zijn gemanipuleerd of vernietigd.
NU 12.09.2018 Volgens een vertrouwelijk onderzoek van de Duitse Rooms-Katholieke Kerk hebben er duizenden vermeende misbruikzaken in het land plaatsgevonden, zo meldt Der Spiegel woensdag. Het Duitse nieuwsblad zegt het onderzoek in handen te hebben.
De Duitse bisschoppenconferentie liet tienduizenden interne dossiers onder de loep nemen. Onderzoekers concludeerden dat tussen 1946 en 2014 bijna 3.680 gevallen van seksueel wangedrag genoteerd zijn.
Zo’n 1.670 geestelijken zouden daarvoor verantwoordelijk zijn. De meeste slachtoffers waren jongens. Volgens de onderzoekers was meer dan de helft van de slachtoffers dertien jaar of jonger.
De onderzoekers benadrukken dat er sprake is van een voorzichtige schatting en dat het exacte aantal misbruikzaken niet bekend is. Personeelsdossiers van geestelijken die van misbruik beschuldigd zijn bleken in veel gevallen gemanipuleerd of vernietigd te zijn.
Paus geconfronteerd met misbruikschandalen
Paus Franciscus is de afgelopen periode geconfronteerd met meerdere misbruikschandalen in de katholieke kerk. Zo zijn er bevindingen die geestelijken zich in de Amerikaanse staat Pennsylvania jarenlang aan kinderen hebben vergrepen.
De paus heeft alle voorzitters van bisschoppenconferenties van de wereld naar Rome geroepen voor overleg over de bestrijding van seksueel misbruik van minderjarigen door geestelijken. Dit heeft het Vaticaan woensdag laten weten.
Volgens de paus zijn veel gevallen jarenlang in de doofpot gestopt of genegeerd. Vergelijkbare gevallen werden onlangs aan de kaak gesteld in onder meer Chili en Australië.
Aartsbisschop wil dat Franciscus opstapt
De paus heeft zelf ook geen onbesmet verleden als het aankomt op het beschermen van misbruikverdachten. Zo verdedigde hij de Chileense verdachten in eerste instantie, totdat grote ophef daarover hem dwong zijn standpunt bij te stellen.
Eind augustus beschuldigde een aartsbisschop Franciscus zelf ervan het misbruik door de Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick jarenlang in de doofpot te hebben gestopt. De aartsbisschop wil dat de paus opstapt vanwege deze zaak.
Volgens Vaticaankenners wordt de aanval op de paus vooral gemotiveerd door een strijd tussen de conservatieve en progressieve facties in de kerktop.
Toen de beschuldiging naar buiten kwam, was de paus op de terugweg vanuit Ierland. Daar bood hij zijn excuses aan voor het misbruik dat daar heeft plaatsgevonden.
NOS 12.09.2018 Na de Verenigde Staten, Chili en Australië is ook de katholieke kerk in Duitsland het onderwerp van een groot misbruikschandaal. Seksueel misbruik is er al decennialang wijdverbreid, blijkt uit een rapport dat in handen is van Der Spiegel.
Het gaat om 3677 gedocumenteerde gevallen van seksueel misbruik vanaf de Tweede Wereldoorlog tot 2014. In een op de zes zaken kwam verkrachting voor en zeker 1670 geestelijken waren bij het misbruik betrokken. Meer dan de helft van de slachtoffers was 13 jaar of jonger. In de meeste gevallen ging het om jongens.
De aantallen zijn vermoedelijk een conservatieve weergave van de werkelijkheid, doordat veel gevallen vermoedelijk niet geregistreerd zijn.
Meer dan 38.000 documenten van 27 Duitse bisdommen zijn onderzocht. Het onderzoek is uitgevoerd door drie universiteiten in opdracht van de Duitse bisschoppenconferentie. Die heeft nog niet gereageerd op het nieuws.
Misbruikschandalen
De katholieke kerk worstelt wereldwijd met misbruikschandalen. Vorige maand werd bekend dat in de Amerikaanse staat Pennsylvania 300 priesters ruim duizend kinderen hebben misbruikt. Ook in onder meer Chili en Australiëkwamen grote misbruikzaken aan het licht.
De paus heeft de hoofden van alle bisschoppenconferenties ter wereld opgeroepen om in februari naar Rome te komen voor een top over het voorkomen van seksueel misbruik door katholieke geestelijken.
Telegraaf 12.09.2018 Paus Franciscus heeft alle voorzitters van bisschoppenconferenties van de wereld naar Rome geroepen voor overleg over de bestrijding van seksueel misbruik van minderjarigen door geestelijken. Dit heeft het Vaticaan woensdag laten weten.
De kerk wordt al geruime tijd geplaagd door een reeks schandalen rond misbruik gepleegd door geestelijken of beschuldigingen daarover.
Alle bisschoppen in de Nederlandse Kerkprovincie vormen samen de Nederlandse Bisschoppenconferentie. Dit is een permanent overlegorgaan, waarin de bisschoppen op uiteenlopende terreinen gezamenlijk beleid maken en uitvoeren.
NU 12.09.2018 Paus Franciscus heeft alle voorzitters van bisschoppenconferenties van de wereld naar Rome geroepen voor overleg over de bestrijding van seksueel misbruik van minderjarigen door geestelijken, zo heeft het Vaticaan woensdag laten weten.
Al jaren komen steeds meer beschuldigingen over misbruik binnen de kerk naar buiten. Daardoor hebben veel mensen hun lidmaatschap voor de Rooms-Katholieke Kerk opgezegd.
Woensdag bleek uit eigen onderzoek van de Duitse katholieke kerk dat ook in dat land veel kinderen misbruikt zijn.
Eind augustus beschuldigde een aartsbisschop paus Franciscus ervan dat hij het misbruik door de Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick in de doofpot heeft gestopt. De aartsbisschop wil dat de paus opstapt vanwege deze zaak.
Toen die beschuldiging naar buiten kwam, was de paus op de terugweg vanuit Ierland. Daar bood hij zijn excuses aan voor het misbruik dat daar heeft plaatsgevonden.
Alle bisschoppen in de Nederlandse kerkprovincie vormen samen de Nederlandse Bisschoppenconferentie. Dat is een permanent overlegorgaan waarin de bisschoppen op uiteenlopende terreinen gezamenlijk beleid maken en uitvoeren.
Telegraaf 06.09.2018 Bisschop Gerard de Korte van Den Bosch roept gelovigen in zijn bisdom op om de kerk trouw te blijven ondanks een nieuwe stroom berichten over seksueel misbruik van minderjarigen en doofpotbeschuldigingen. De bisschop heeft daarom een brief gestuurd aan alle parochies in het bisdom. De brief zal komend weekeinde worden voorgelezen tijdens vieringen.
„In deze dagen van crisis wordt onze verbondenheid met de kerk op de proef gesteld. Mag ik u vragen om juist nu het lastig is, trouw te blijven?”, schrijft De Korte.
De bisschop schrijft verder dat hij door meerdere slachtoffers van seksueel misbruik is benaderd die last ervaren omdat hun verleden wordt opgerakeld door het nieuws uit het buitenland.
Nieuwe onthullingen
Amerikaanse opsporingsautoriteiten onthulden vorige maand dat in Pennsylvania duizenden misbruikslachtoffers zijn gemaakt door meer dan driehonderd priesters. Paus Fransiscus staat zelf onder druk omdat hij volgens aartsbisschop Carlo Maria Vigano al jarenlang op de hoogte was van misbruik door de Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick.
AD 03.09.2018 Een katholieke broeder (80) die als dertiger kinderen misbruikte, moet in Australië alsnog de cel in. Een rechtbank veroordeelde Gerard McNamara tot een gevangenisstraf van negen maanden, bericht omroep ABC.
McNamara heeft toegeven dat hij zich als schoolhoofd in de stad Traralgon schuldig maakte aan ontucht. De man misbruikte jongens tussen de twaalf en vijftien jaar oud terwijl hij ze ‘sportmassages’ gaf in een schuurtje.
,,Elk kind wist wat er te gebeuren stond als je naar die kamer moest”, vertelde een slachtoffer buiten de rechtbank. McNamara heeft schuld bekend aan zeven gevallen.
Dertig keer misbruikt
Het toenmalige schoolhoofd van St Paul’s Secondary School zou een van zijn slachtoffers dertig keer hebben misbruikt. De man werd al twee keer eerder veroordeeld voor ontucht, steeds voorwaardelijke straffen. Hij verdwijnt nu wel achter de tralies.
Meerdere slachtoffers vertelden de rechtbank dat ze nog steeds gebukt gaan onder de gevolgen van het misbruik. Zij kampen onder meer met depressies en posttraumatische stressklachten.
Weerzinwekkend en walgelijk
De rechter concludeerde dat McNamara zich schuldig maakte aan ‘weerzinwekkend en walgelijk’ gedrag. ,,Je daden veroorzaakten een voortdurend trauma bij je slachtoffers”, aldus rechter Duncan Allen.
,,Je was een zeer gerespecteerd lid van een religieuze orde, je was een autoriteit en je genoot het vertrouwen van zowel de ouders van de kinderen alsook de gemeenschap.”
‘Nu zit hij bij de ratten’
Een belangenorganisatie voor slachtoffers noemt de uiteindelijke celstraf voor het misbruik ‘belachelijk mild’. Een van de slachtoffers van McNamara zegt: ,,Hij stond bekend als de rat, omdat hij zich gedroeg als een rat. Nu zit hij bij de ratten in de gevangenis.”
Tijdens de hoorzitting in juli verontschuldigde McNamara zich bij zijn slachtoffers en zei zich bewust te zijn van de impact en de ernst van zijn gedrag. ,,Ik heb erg veel spijt van de pijn die ik jullie allemaal heb aangedaan en de schade die ik heb berokkend”, sprak de bejaarde.
NU 01.09.2018 Het aantal zaken van seksueel misbruik binnen de katholieke kerk in Chili is veel groter dan gedacht. Het Openbaar Ministerie (OM) maakt vrijdag bekend 119 gevallen te onderzoeken, drie keer zoveel als een maand geleden.
Onder de 167 personen tegen wie verdenkingen zijn gerezen, zijn 7 bisschoppen en 96 priesters. Zij zouden zich hebben vergrepen aan 178 slachtoffers, onder wie 79 minderjarigen.
Justitie gaf geen verdere details. Sinds paus Franciscus het Zuid-Amerikaanse land in januari 2018 heeft bezocht, zijn er meer gevallen van seksueel misbruik aan het licht gekomen.
In mei dienden 34 Chileense bisschoppen hun ontslag in bij de paus. Van vijf van hen is het ontslag inmiddels geaccepteerd. In juli was nog sprake van 36 lopende onderzoeken en werd het aantal betrokken kerkelijk leiders niet genoemd.
NOS 01.09.2018 Het aantal gevallen van misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk in Chili is veel omvangrijker dan gedacht. Het Openbaar Ministerie maakte bekend dat er inmiddels 119 onderzoeken lopen. Een paar weken geleden ging het nog om 38 zaken.
Volgens de openbaar aanklager zijn er verdenkingen tegen 167 mensen, onder wie zeven bisschoppen, 96 priesters en vier diakens. Zij zouden zich hebben vergrepen aan 178 mensen of zaken in de doofpot hebben willen stoppen.
Het OM verwacht dat de eerste rechtszaken over zes tot acht maanden beginnen en het moeilijk wordt de beschuldigingen te bewijzen.
Geen rechtbank
Vorig jaar kwamen de beschuldigingen van seksueel misbruik in Chili naar boven, nadat paus Franciscus het land had bezocht.
Hoewel het aantal misbruikzaken in meerdere landen blijft toenemen, is het Vaticaan nog niet met een concreet plan van aanpak gekomen. Zo is er nog geen rechtbank opgezet waar bisschoppen die het misbruik toedekken worden vervolgd, iets wat paus Franciscus eerder wel heeft beloofd.
De katholieke kerk in Australië is niet van plan zich te houden aan nieuwe wetten, die voorschrijven dat priesters het biechtgeheim moeten doorbreken als ze tijdens de biecht horen van misbruik van kinderen.
Daarmee stevenen de Australische bisschoppen af op een stevig conflict met in elk geval twee van de acht Australische staten, waar de nieuwe wetgeving al is ingevoerd. Ook andere staten overwegen ditzelfde wettelijke antwoord op het misbruikschandaal in de katholieke kerk, dat ook in Australië omvangrijk is.
Het hoofd van de Australische bisschoppenconferentie, Mark Coleridge, noemde de nieuwe wet vrijdag tegen persbureau Reuters ondoordacht en onuitvoerbaar. Slachtoffers zijn blij met de nieuwe regels, maar volgens Coleridge wordt het voor hen niet veiliger als priesters verhalen over misbruik, gedaan tijdens de biecht, moeten doorgeven aan de politie. “En de nieuwe wet ondermijnt de religieuze vrijheid. De biecht is een deel van onze godsdienst waarover niet te onderhandelen valt. Het belichaamt de verhouding tussen de gelovige en God.”
Dit is geen strikt Australische uitleg van de biecht; in de katholieke kerk geldt de biecht wereldwijd als onschendbaar. Nergens, dus ook in Nederland niet, verplicht de kerk de geestelijken misdrijven aan te geven bij de politie. Het rooms-katholieke Wetboek van Canoniek Recht zegt dat zo: ‘Het biechtgeheim is onschendbaar; daarom is het de biechtvader ten strengste verboden met woorden of op welke andere wijze en om welke reden ook over de boeteling ook maar iets bekend te maken.’
Priesters kunnen er bij de biechtelingen wel op aandringen naar de politie te gaan. “Als je een misdaad hebt gepleegd, word je toch echt eerst naar de politie verwezen en bepaalt de rechter de straf”, zei bisschop Gerard de Korte van Den Bosch daarover deze week in het Theologisch Elftal in Trouw.
Onderzoekscommissie
Een onderzoekscommissie in Australië onthulde eind december dat tienduizenden kinderen slachtoffer zijn geweest van misbruik. Bij 60 procent daarvan was de katholieke kerk betrokken. De commissie adviseerde de regering het biechtgeheim op te heffen in geval van misbruik. Die aanbeveling werd meteen bekritiseerd door de bisschoppen.
Maar ook zij kwamen onder vuur te liggen. De aartsbisschop van Adelaide, Philip Wilson, nam in juli ontslag. Hij was veroordeeld tot een gevangenisstraf, omdat hij wist van misbruik door priesters, maar dat had verzwegen.
Lees ook:
De kerk te mild voor daders? ‘Ik zie eerder het tegendeel’
Het lijkt er soms op dat de kerk meer bezig is met de vergeving van daders dan met de opvang van slachtoffers van seksueel misbruik. Enkele leden van het Theologisch Elftal bogen zich over deze kwestie.
NU 31.08.2018 De Rooms-Katholieke kerk in Australië verzet zich tegen een plan van de regering om het verplicht te maken kindermisbruik te melden als dat wordt bekend in de biechtstoel.
De Australische organisatie voor bisschoppen weigert het voorstel dat voortkomt uit een onderzoek naar misbruik binnen de kerk. Priesters zouden het verplicht moeten melden als iemand anoniem in de biechtstoel kindermisbruik toegeeft.
De organisatie zegt het kindermisbruik aan te willen pakken, maar vindt de geheimhoudingsplicht van de biecht belangrijker dan de Australische wet.
Twee van de acht Australische staten hebben al een wet aangenomen die priesters verplicht het bij de politie te melden als er iets over kindermisbruik wordt gezegd in de biechtstoel. De andere zes staten denken na over het invoeren van de wet.
Het vijfjarige onderzoek naar misbruik binnen de kerk is vorig jaar afgerond. Daaruit bleek dat 7 procent van de priesters die werkzaam waren tussen 1950 en 2010 wordt beschuldigd van misbruik.
De Australische aartsbisschop Philip Wilson heeft eerder dit jaar nog een celstraf gekregen, omdat hij misbruik van een priester in de jaren zestig stil zou hebben gehouden. Hij is de hoogste geestelijke die is veroordeeld voor betrokkenheid bij kindermisbruik.
NOS 31.08.2018 De Rooms-Katholieke Kerk in Australië is tegen het plan van enkele staten om het melden van misbruik voor geestelijken verplicht te stellen. De bisschoppenconferentie ACBC is het niet eens met de aanbeveling van een onderzoekscommissie, die priesters wettelijk moet verplichten hun biechtgeheim te schenden als ze van het misbruik horen.
“Het wetsvoorstel is ondoordacht, onpraktisch, het zal het er voor kinderen niet veiliger op maken, en zal waarschijnlijk de religieuze vrijheid ondermijnen”, reageerde ACBC-voorzitter Mark Coleridge. “Het biechtgeheim is een niet-onderhandelbaar element in ons religieuze leven en belichaamt een verstandhouding tussen de gelovige en God.”
Vijf jaar onderzoek
De onderzoekscommissie nam vijf jaar lang het seksueel misbruik binnen Australische kerken en andere instituties onder de loep. Uit het onderzoek bleek dat tienduizenden kinderen in Australië de afgelopen decennia zijn misbruikt en dat de instanties ernstig hebben gefaald in het voorkomen van het misbruik.
Het onderzoek werd vorig jaar afgerond. De commissie deed een reeks aanbevelingen, een daarvan was het verplicht melden van misbruik. Sindsdien hebben twee van de acht Australische staten en territoria wetten ingevoerd die het verzwijgen van informatie door priesters strafbaar stelt. Aartsbisschop Philip Wilson werd vorige maand veroordeeld voor het verzwijgen van misbruik in de jaren 70.
Trouw 29.08.2018 Dat een zo hoge functionaris als aartsbisschop Carlo Maria Viganò paus Fransiscus ervan beschuldigt weg te kijken in een Amerikaanse ontuchtzaak, is ongekend binnen de katholieke kerk. Tegenstanders van paus Franciscus beschouwen Viganò als een held, maar voor andere katholieken is hij niets anders dan een couppleger. Hij wekt al heel lang wrevel binnen het Vaticaan.
Afgelopen week publiceerde aartsbisschop Carlo Maria Viganò een document waarin hij topfunctionarissen binnen de kerk ervan beschuldigde de Amerikaanse misbruikpleger en aartsbisschop, Theodore McCarrick, de hand boven het hoofd te hebben gehouden. Ook paus Franciscus zelf hoort daar volgens de aartsbisschop bij.
Helemaal onomstreden is de kritische aartsbisschop niet. Ooit bezig met een droomcarrière in de kerk, zag hij zijn hoge ambities niet vervuld. Daarna leken wrok en frustraties vat op hem te krijgen, met die elf pagina’s tellende oorlogsverklaring als voorlopig hoogtepunt.
Viganò werd in 1941 geboren in een rijke familie uit Noord-Italië en in 1968 tot priester gewijd. Vijf jaar later ging hij werken in de Vaticaanse diplomatie. Hij was onder meer pauselijk vertegenwoordiger in Nigeria. Ook werkt hij een tijdje in de Romeinse curie. Daar leidde hij tien jaar lang een onopvallend bestaan, tot paus Benedictus hem in 2009 benoemde tot secretaris-generaal van Vaticaanstad. Die moet ervoor zorgen dat alles logistiek reilt en zeilt in het ministaatje. Een prestigieuze functie waarin Viganò zich een kundig financieel hervormer toonde en intern corruptie aan de kaak stelde.
Weggepromoveerd
Niet iedereen in het Vaticaan kon zijn manier van werken waarderen. In 2011 werd hij plotseling overgeplaatst naar Washington waar hij nuntius werd, zo ongeveer de hoofdprijs in Vaticaanse diplomatie. Weggepromoveerd, zeiden zijn medestanders in koor. Zelf wilde hij ook liever in Rome blijven, waar hij nog hogerop zou kunnen klimmen en het misschien tot kardinaal zou schoppen.
In de Verenigde Staten zorgde Viganò – die tot dan toe bekend stond als gematigd – voor de benoeming van een aantal behoudende bisschoppen. Conservatieve Amerikaanse katholieken noemden hem al snel ‘de beste nuntius die we ooit gehad hebben’. Toen de huidige paus in 2015 Amerika bezocht, regelde Viganò, zonder dat de paus het wist, een ontmoeting met Kim Davis, een overheidsambtenaar uit de staat Kentucky die weigerde mee te werken aan homohuwelijken. Franciscus was ‘not amused’ en Viganò werd op het matje geroepen. Het jaar daarop werd hij door de paus met pensioen gestuurd. Maar echt stil werd het daarna niet rond de aartsbisschop.
Hij ging zich roeren in het anti-Franciscuskamp, een groep traditionele katholieken onder wie ook een aantal kardinalen, die vanaf het begin niets van de Argentijnse paus moet hebben. Franciscus schept in hun ogen verwarring onder de gelovigen met uitspraken over homo’s en gescheiden mensen. De leer is bij hem gewoon niet veilig, vinden ze. Al een tijdje probeert deze groep Franciscus te linken aan het toedekken van seksueel misbruik en voor die ‘smoking gun’ heeft Viganò nu gezorgd. Volgens de aartsbisschop zou Franciscus persoonlijk de sancties tegen de ontuchtige McCarrick die door zijn voorganger Benedictus XVI werden ingesteld, hebben teruggedraaid. Franciscus als doofpotbisschop die volgens Viganò maar één optie heeft: aftreden.
Supporters van Franciscus twijfelen aan de motieven van Viganò en zeggen dat zijn verhaal op een aantal punten rammelt. Toch kan alleen paus Franciscus verhinderen dat de aartsbisschop niet de geschiedenis ingaat als de klokkenluider van het Vaticaan, door onduidelijkheden rond het McCarrick-dossier voor eens en altijd op te helderen. Hij lijkt dat nog niet van plan.
Waarom Stijn Fens in zijn column lezers oproept om toch katholiek te worden.
De achilleshiel van de katholieke kerk. Met het vertrek van de Amerikaanse aartsbisschop Theodore McCarrick, eind juli, bereikten de slepende schandalen in de rooms-katholieke kerk een voorlopig dieptepunt. Waarom grijpt ook de huidige paus Franciscus niet harder in?
NOS 28.08.2018 Paus Franciscus heeft te maken met een kerkopstand van binnenuit, aangejaagd door aartsbisschop Carlo Maria Viganò. De paus doet hier nog geen uitspraken over, maar het grootste Nederlandse bisdom doet dat wel. Bisschop Gerard de Korte van Den Bosch zegt achter de paus te staan. Wel mag hij actiever zijn in het nemen van maatregelen.
De Korte veroordeelt de beschuldiging van Viganò en vindt het “heel bijzonder” dat de hooggeplaatste aartsbisschop de paus aanvalt. “Het lijkt alsof Viganò opkomt voor de zorg voor kinderen. Maar hij speelt eigenlijk kerkpolitiek en wil via die kinderen paus Franciscus beschadigen.”
Nadat het bezoek van de paus aan Ierland vorige week was overschaduwd door de misbruikschandalen die recent naar boven zijn gekomen, eiste aartsbisschop Viganò zijn aftreden. De paus zou al jarenlang hebben geweten van het misbruik van kardinaal Theodore McCarrick. De Amerikaanse kardinaal wordt onder meer beschuldigd van seksueel misbruik van een jongen van 16 jaar in de jaren 70.
Ook fouten
De Korte: “De discussie gaat volgens mij over hoe je om moet gaan met bisschoppen die willens en wetens zaken verborgen houden en zelf misbruik hebben gepleegd. Bisschoppen kunnen dat zelf natuurlijk niet doen. Iemand daarboven, in dit geval de paus, moet die maatregelen nemen.”
Het zou wel goed zijn als de paus meer daadkracht laat zien, vindt de Nederlandse bisschop. “Dat heeft hij in een aantal gevallen al wel gedaan. Maar daar zou waarschijnlijk wel een tandje bij kunnen. En ik denk ook dat heel veel katholieken hopen dat hij dat in de nabije toekomst zal doen.”
De Korte hoopt dat de paus niet hoeft af treden. “Ik ben heel gelukkig met paus Franciscus en ik denk dat hij voor de kerk heilzaam is”, aldus De Korte. Dit geldt volgens hem ook voor de andere Nederlandse bisschoppen. “Ik heb geen reden om aan te nemen dat dat niet het geval is.”
NOS 28.08.2018 Het zijn pittige tijden voor paus Franciscus. Nadat zijn bezoek aan Ierland vorige week werd overschaduwd door de misbruikschandalen die recent naar boven zijn gekomen, eiste dit weekend een aartsbisschop zijn aftreden. Omdat de paus al jarenlang zou hebben geweten dat kardinaal Theodore McCarrick gelovigen misbruikte.
Aartsbisschop Carlo Maria Viganò, die jarenlang Vaticaan-diplomaat was in de VS, kwam zondag met een uitgebreide verklaring waarin hij stelde dat hij in 2013 zelf aan de paus had gemeld dat er een dik dossier was over McCarrick. Hij vindt dat de paus “zijn fouten moet toegeven” en moet opstappen.
Volgens Vaticaankenner Stijn Fens zijn er wel wat kanttekeningen te plaatsen bij de brief van Viganò. “Hij is een uitgesproken tegenstander van de paus. Hij zit in een bepaalde hoek in het Vaticaan die eigenlijk al heel lang vindt dat deze paus weg moet.” Deze conservatieve hoek heeft grote moeite met hoe de paus met de katholieke leer omgaat.
Een oorlogsverklaring, zo kan de verklaring van Viganò volgens Fens ook wel worden gezien. “De conservatieven binnen het Vaticaan hebben lange tijd gezocht naar een ‘smoking gun’, om van deze paus een doofpot-bisschop te maken. En ze denken die nu te hebben gevonden.”
Dit schandaal dreigt afbreuk te doen aan alles wat hij sinds de afgelopen jaren heeft geprobeerd te bereiken, aldus Vaticaankenner Stijn Fens.
De Amerikaanse kardinaal McCarrick wordt onder meer beschuldigd van seksueel misbruik van een jongen van 16 jaar in de jaren 70. Fens: “Viganò zegt dat de paus McCarrick de hand boven het hoofd heeft gehouden, als een soort cadeautje terug voor zijn steun bij zijn paus-kandidaatschap.”
De paus weigert zelf op de aantijgingen in te gaan. Dat maakte hij duidelijk toen hij na zijn bezoek aan Ierland in zijn vliegtuig journalisten te woord stond. Volgens de paus spreekt het dossier van Viganò voor zich en mogen de journalisten er zelf een oordeel over vellen.
Volgens Fens maakt de paus zich er op die manier te makkelijk vanaf. “Je kan als paus niet tegen journalisten zeggen: zoek het maar uit. Want op die manier verdwijnt zo’n verhaal natuurlijk niet. Het is wel kenmerkend: want alles wat naar boven is gekomen over de kerk, is het werk van buitenstaanders geweest.”
Heeft de paus nog genoeg tijd?
Volgens Fens staat paus Franciscus voor de grootste crisis in zijn pontificaat. “Dit schandaal dreigt afbreuk te doen aan alles wat hij sinds zijn aantreden in 2013 heeft geprobeerd te bereiken. Zij nalatenschap staat op het spel en het is de vraag of hij zich daar eigenlijk wel bewust van is.”
Deze knuffelpaus, zoals Fens hem noemt, heeft altijd voorgestaan op een meer open en transparantere kerk. “De mentaliteit van alles toedekken bestaat nog steeds binnen het Vaticaan en de paus wil die mentaliteit doorbreken. Hij vindt dat alle bisdommen, van Italië tot aan Nederland, daar zelf stappen in moeten zetten.”
Maar de weerstand tegen echte actie is groot, zegt Fens. “Het hiërarchische systeem binnen het Vaticaan houdt dat tegen. Een paus heeft zo’n tien jaar nodig om iets te kunnen bewerkstelligen, maar die tijd heeft deze paus eigenlijk niet. Hij zit er nu vijf jaar, maar hij is al 81. Dus hij moet wel opschieten.”
Elsevier 27.08.2018 Paus Franciscus wist in 2013 al van misbruikschandalen binnen de katholieke kerk en stopte die willens en wetens in de doofpot. Dat is de schokkende verklaring van aartsbisschop Carlo Maria Viganò in een elf pagina’s tellend document.
Viganò was van 2011 tot 2016 nuntius (ambassadeur) in de Verenigde Staten. In het document beschuldigt hij een lange lijst van huidige en voormalige hoogwaardigheidsbekleders binnen het Vaticaan van het verhullen van de daden van kardinaal Theodore Edgar McCarrick (88). Die trad vorige maand oneervol af, omdat hij jarenlang gelovigen seksueel misbruikte.
Viganò schrijft dat hij kort nadat Franciscus tot paus was gekozen, hem in juni 2013 al met een dik dossier op de hoogte stelde van het misbruik van McCarrick. Zeven jaar eerder, in 2006, stelde Viganò naar eigen zeggen ook al de hoge functionarissen op de hoogte van de misstanden. Die zouden eveneens niets met de informatie hebben gedaan.
Viganò beschrijft het wegstoppen als ‘een samenzwering van stilte die niet veel verschilt van dat wat er bij de maffia gebeurt’. In zijn verklaring roept hij op om aftreding van de paus.
‘In dit extreem dramatische moment voor de kerk wereldwijd, zíjn extreem dramatische moment voor de kerk wereldwijd, moet hij zijn fouten toegeven en, in lijn met het zero-tolerancebeleid, de eerste zijn om het goede voorbeeld te geven aan de kardinalen en bisschoppen die McCarricks misbruik verhulden en samen met hen aftreden,’ staat in het document.
Benedictus ook op de hoogte
De voorganger van Franciscus, paus Benedictus, was volgens Viganò ook op de hoogte en liet hij McCarrick sancties opleggen. Zo mocht hij geen kerkelijke vieringen bijwonen in het openbaar, mocht hij niet deelnemen aan openbare bijeenkomsten, lezingen geven of reizen. In plaats daarvan moest hij zich toeleggen op een leven van gebed en boetedoening. McCarrick bleef wel aan als kardinaal.
Viganò wijst ook beschuldigend naar de opvolger van McCarrick als aartsbisschop van de staat Washington, Donald Wuerl. Wuerl volgde McCarrick in 2006 op toen deze met emeritaat ging. Wuerl zou volgens Viganò hebben geweten van het misbruik van zijn voorganger, maar niets hebben gedaan, waardoor McCarrick pas vorige week aftrad als kardinaal.
Meer over misbruik, welke hulporganisaties gingen in de fout met seksueel wangedrag? Lees het in dit overzicht
In een reactie laat het aartsbisdom van de staat Washington weten dat Wuerl van niets wist. ‘In tegenstelling tot wat de memo’s van aartsbisschop Viganò aangeven, ontving kardinaal Wuerl nooit enige documentatie of informatie over acties (een onderzoek of strafmaatregelen red.) tegen aartsbisschop McCarrick tijdens zijn tijd in Washington,’ staat in een verklaring.
Paus wil niet reageren op beschuldigingen
Paus Franciscus wil zelf vooralsnog niet reageren op de beschuldigingen. Tijdens zijn terugreis vanuit Ierland – waar hij misbruikslachtoffers ontmoette en in een toespraak om vergiffenis vroeg voor de ‘weerzinwekkende daden’ – naar Rome zei hij in het vliegtuig dat de aantijgingen ‘voor zichzelf spreken’ en dat hij er verder niets over wil zeggen.
De beschuldigingen van Viganò komen bijna twee weken na een rapport over grootschalig kindermisbruik door zeker driehonderd katholieke priesters in de staat Pennsylvania. Volgens opsporingsautoriteiten gaat het om meer dan duizend slachtoffers, van wie velen zich waarschijnlijk nog niet hebben gemeld. Kerkleiders en het Vaticaan waren op de hoogte van het seksueel misbruik, maar hielden het tientallen jaren stil.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
NOS 27.08.2018 Paus Franciscus heeft gisteravond op de terugvlucht van Ierland naar het Vaticaan geweigerd in te gaan op zware aantijgingen van aartsbisschop Carlo Maria Viganò. Die stelt in een document van elf pagina’s dat hij Franciscus op 23 juni 2013 heeft ingelicht over het seksueel misbruik waaraan kardinaal Theodore McCarrick, de aartsbisschop van Washington, zich schuldig maakte. Franciscus, die toen drie maanden paus was, legde de beschuldiging naast zich neer en rehabiliteerde McCarrick in feite, stelt Viganò.
De beschuldiging aan het adres van de paus is zo ernstig, dat er voor Franciscus niets anders op zit dan af te treden, vindt Viganò.
Franciscus zei tegen journalisten over de uitgebreide tekst van Viganò dat ze zelf een oordeel moeten vellen:
‘Lees zijn verklaring aandachtig en vel zelf jullie oordeel’
Rechtervleugel
Viganò was van 2011 tot en met 2016 de ambassadeur van het Vaticaan in de Verenigde Staten. Hij zegt dat zijn twee voorgangers de Heilige Stoel geïnformeerd hebben over de praktijken van McCarrick, en dat twee memo’s over de zaak van zijn hand waren.
In juli jongstleden accepteerde de paus het ontslag van McCarrick, nadat in een Amerikaans onderzoek was vastgesteld dat de kardinaal een minderjarige had misbruikt. Daarvoor gingen al jarenlang verhalen rond over het misbruik door ‘oom Teddy’ van jonge mannen. De paus nam McCarrick ook zijn kardinaalstitel af.
Carlo Maria Vigano (midden) AFP
De nu 77-jarige Viganò is een exponent van de rechtervleugel in de Rooms-Katholieke Kerk, die grote moeite heeft met de manier waarop de paus met de katholieke leer omgaat. In zijn document gaat de aartsbisschop fel tekeer tegen hoge functionarissen in het Vaticaan en houdt hij een lange tirade over homoseksuelen en linkse elementen binnen de Kerk.
Het laat zich lezen als een ideologisch manifest tegen de paus, waarbij alle mensen met naam en toenaam genoemd worden die volgens Viganò McCarrick de hand boven het hoofd hielden.
Benedictus
NOS-correspondent voor het Vaticaan Andrea Vreede en Vaticaan-kenner Stijn Fens zeggen beiden dat het document neerkomt op een nieuwe keiharde aanval op de paus.
Fens zei gisteren in Met het Oog op Morgen dat Viganò met dit document munitie biedt aan een soort burgeroorlog die in de kerk woedt, waarbij zijn partij ten strijde trekt tegen een paus die te soepel in de leer zou zijn. Fens zegt “dat die beweging nu zijn kans schoon ziet door de paus te linken aan het misbruikschandaal”.
Benedictus XVI, de voorganger van Franciscus, komt als enige vrijwel ongeschonden tevoorschijn uit het document. Viganò schrijft dat hij McCarrick opdracht gaf zich terug te trekken in een leven van boetedoening en gebed, maar die opdracht is om onduidelijke redenen nooit door de kardinaal uitgevoerd.
Paus Franciscus schakelde McCarrick in om voor de kerk naar China te reizen. Ook werd hij ingezet als kerkelijk bemiddelaar bij de besprekingen tussen de VS en Cuba in 2014.
NU 27.08.2018 Paus Franciscus weigerde zondag in te gaan op een beschuldiging dat hij misbruik door een kardinaal zou hebben stilgehouden. Aartsbisschop Carlos Maria Vigano beschuldigt de paus en zegt dat hij moet opstappen.
Tijdens een vlucht van Dublin naar Rome ging de paus kort in op een vraag van een journalist naar de beschuldiging van elf pagina’s van Vigano. “Lees het document zelf en vel dan een oordeel. Het spreekt voor zich”, verklaarde de paus. “Jullie kunnen zelf wel een oordeel vellen.”
Franciscus zou in 2013 al van het misbruik hebben geweten, stelt Vigano. Hij vergelijkt de situatie binnen de kerk met de maffia. “Net als bij de maffia moet iedereen stil blijven over wat er gebeurt.”
Naast de paus beschuldigt Vigano, de voormalige gezant van het Vaticaan in de Verenigde Staten, meerdere hooggeplaatste katholieken. De aartsbisschop vindt dat de paus moet opstappen.
Het gaat om misbruik van de voormalige Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick. De 88-jarige oud-kardinaal heeft een minderjarige jongen en meerdere volwassen mannen misbruikt. Hij is vorige maand opgestapt naar aanleiding van het schandaal.
De beschuldiging werd gepubliceerd toen de paus voor een bezoek in Ierland was. Daar heeft de paus excuses aangeboden voor alle misbruikschandalen rond de kerk in het land.
NOS 26.08.2018 De paus weigert in te gaan op de aantijging dat hij op de hoogte was van misbruik van gelovigen door de Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick.
Gisteravond stelde aartsbisschop Carlo Maria Vigano, die ook jarenlang topdiplomaat was voor het Vaticaan, dat de paus van het misbruik afwist en eiste dat de paus hierom zou aftreden. Vigano kwam met een uitgebreide verklaring waarin hij stelde dat hij in juni 2013 zelf aan de paus had gemeld dat er een dik dossier was over McCarrick.
Vanuit zijn vliegtuig wilde de paus de claims niet bevestigen of ontkennen. Volgens de paus spreekt het dossier van de aartsbisschop voor zich en wil hij er niet op ingaan. Hij zei dat journalisten die de documenten hebben gezien, zelf mogen oordelen.
Oud-aartsbisschop van Washington Theodore McCarrick wordt onder meer beschuldigd van seksueel misbruik van een jongen van 16 jaar in de jaren 70 en het misbruik van een jongen van 11 jaar. Eind vorige maand accepteerde de paus zijn ontslag. Vigano noemt het bedekken “een samenzwering van stilte” die niet veel verschilt van wat er bij de maffia gebeurt.
Ook bij de Ierse katholieken die de paus wilden bezoeken maakten de nieuwe beschuldigingen veel los:
AD 26.08.2018 Zo’n half miljoen Ieren volgden vanmiddag paus Franciscus bij een misviering in Dublin. Alle verontschuldigingen van de paus verhinderden niet dat er heftige discussies woedden en er ook verschillende protesten waren tegen het seksueel misbruik binnen de katholieke kerk. Slachtoffers daarvan eisen vooral concrete maatregelen die kinderen moeten beschermen tegen misbruik door priesters en bisschoppen.
Tijdens een bezoek aan het Maria-bedevaartsoord Knock had de paus nogmaals namens de kerk om vergiffenis gevraagd. Ook zaterdag bood hij verontschuldigingen aan voor de “vreselijke geschiedenis van kindermisbruik binnen de kerk”.
De Ierse premier Leo Varadkar had de kerkvorst opgeroepen een “nultolerantie” af te kondigen voor pedofiele priesters. Varadkar vond dat er genoeg woorden hadden geklonken en er nu daden moeten volgen. ,,Het is tijd dat we een nieuwe, meer volwassen relatie opbouwen tussen de kerk en de staat”, aldus de Ierse premier die liet weten dat zijn voorgangers altijd intensief overleg voerden met de bisschoppen. De paus had zaterdag een ontmoeting met acht slachtoffers van misbruik. Tijdens die gesprekken zou de Argentijnse paus de corruptie en toedekking van het schandaal door de kerk “kaka” (poep) hebben genoemd. De officiële vertaler maakte daarvan “vuil dat je in het toilet vindt”.
Zeer beladen
Nieuwe getuigenissen van misbruik in Ierland en schokkende onthullingen uit de Verenigde Staten maakten het bezoek zeer beladen. Een brief van de paus vorige maandag, waarin hij toegaf dat de kerk niet genoeg had gedaan tegen het misbruik, oogstte hoon bij menig Iers slachtoffer.
Meer dan tienduizend mensen steunden op Facebook de groep “Say Nope to the Pope” die opriep de viering in Dublin te boycotten. Evenveel mensen steunden de actie “Stand for Truth” van de misbruikte Colm O’Gorman. Een keur aan Ierse artiesten, onder wie Hozier, Villagers, Mary Coughlan, en Mary Black traden spontaan voor de demonstranten op. Terwijl de paus sprak was er ook een stille tocht in de stad Tuam. Hier werden vorig jaar 800 kinderlijkjes ontdekt bij voormalig katholiek opvanghuis voor ongehuwde moeders en hun baby’s.
Compenseren
Ook elders vroegen demonstranten de paus om op te komen voor de overlevenden en hen ook te compenseren. Ondertussen heeft een voormalige aartsbisschop uit het Vaticaan gezegd dat de paus moet aftreden omdat hij al jaren op de hoogte zou zijn geweest van bijvoorbeeld de misdragingen van de Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick. Hij zou seminaristen en priesters hebben misbruikt. Volgens Vaticaan-watchers is de 11-pagina’s lange aanklacht van aartsbisschop Carlo Maria Vigano mogelijk ook ingegeven door de traditionele vleugel binnen de kerk die afwil van deze door sommigen als te liberaal ervaren paus uit Argentinië.
AD 27.08.2018 Paus Franciscus weigert in te gaan op beschuldigingen dat hij misbruikschandalen binnen de Rooms-Katholieke Kerk in de doofpot heeft gestopt. De beschuldigingen zijn afkomstig van aartsbisschop Carlo Maria Vigano. Hij was een aantal jaar nuntius (ambassadeur) in de Verenigde Staten.
Tijdens zijn terugreis naar Rome zei de geestelijke leider in het vliegtuig dat het document met de aantijgingen ‘voor zichzelf spreekt’ en dat hij er niet over wil uitweiden.
In het elf pagina’s tellende document wordt het aftreden van Franciscus geëist omdat hij jarenlang zou hebben geweten van het misbruik door de Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick.
Diepe wond
Vigano kwam met zijn verklaring naar buiten op het moment dat de paus een bezoek bracht aan Ierland, waar misbruik binnen de kerk een diepe wond heeft achtergelaten. Franciscus zei tegen journalisten dat ze zelf genoeg vaardigheden hebben om conclusies uit het document te kunnen trekken.
De 88-jarige McCarrick heeft in juli zijn ontslag ingediend, nadat meerdere mannen de voormalige aartsbisschop van Washington hebben beschuldigd van seksueel misbruik.
Babyschoenen hangen op Sean McDermott Street in Tuam aan de railing ter nagedachtenis van de kinderen die omkwamen in de katholiek opvanghuizen. Foto Brian Lawless/AP
NRC 26.08.2018 In de Ierse stad Tuam is een massagraf met honderden baby’s. Actiegroepen willen meer aandacht voor de inktzwarte bladzijdes uit het verleden van de Ierse kerk en zijn teleurgesteld over de eerste dag van het pausbezoek.
„Kom je voor de dode baby’s?” Nieuwsgierig komt Alisha – negen jaar, roze trainingsjack en lange blonde vlecht – aangestept over de speelplaats. „Dan moet je daar zijn, in die hoek.”
Ze wijst naar een stukje gras tussen een rij nieuwbouwhuizen, langs een muur in wat vroeger een stukje tuin van een katholiek opvanghuis voor zwangere vrouwen was. The Home heette het, tussen 1926 en 1961 gerund door de Zusters van Bon Secours (Frans voor: goede hulp). Ongetrouwd zwangere vrouwen werden hiernaartoe gestuurd om te bevallen en moesten daarna hun kinderen afstaan.
Hier, aan de rand van het stadje Tuam in Midden-Ierland, liggen waarschijnlijk honderden baby’s en jonge kinderen in een massagraf, in een ruimte die als beerput was gebouwd. In 1975 ontdekten spelende kinderen een aantal skeletten in een ruimte onder een blok beton, maar die ruimte werd snel weer gedicht. Een vasthoudende lokale historica concludeerde in 2012 na jaren van naspeuringen dat er honderden lijkjes moeten liggen. Dat leidde tot meer onderzoek en de bevestiging dat er willekeurig door elkaar heen schedels en botten van jonge kinderen liggen. Nog steeds is er geen besluit genomen wat er met het stuk grond moet gebeuren, een ander teken van de Ierse worsteling met het verleden. Alles opgraven en dna-onderzoek doen? Een monument van maken? Maar één ding is duidelijk geworden, ook uit andere rapporten: de nonnen zorgden in de regel bijzonder slecht voor de kinderen van ongehuwde moeders.
‘Deze kinderen hadden geen kans’
Alisha wijst steppend over de stenige speelplaats de weg. Op grote lakens die over het hek zijn gespannen dat het grasveld afschermt, zijn de namen geschreven van kinderen die in The Home zijn overleden, maar van wie geen graf is gevonden. Mary King, 5 maanden. Eileen Conry, één jaar. Mary Keane, drie weken. John Neary, zeven maanden. En zo gaat het lange rijen door, laken na laken.
‘Tuam’ is een van de inktzwarte bladzijdes in de geschiedenis van de Ierse katholieke kerk. „Deze kinderen hadden geen kans”, zegt een Ierse vrouw die met Amerikaanse vrienden naar deze schandplek komt kijken. „Hun moeders dachten dat er goed voor hen werd gezorgd.” De vrouwen moesten na de bevalling hun kind afstaan – sommigen van die baby’s zijn geadopteerd, al dan niet illegaal. De vrouwen moesten als schadevergoeding nog een jaar voor de nonnen werken.
Er waren meer van dergelijke huizen, beheerd door zes religieuze ordes. Een actiegroep van mensen die in zo’n moeder-en-kindhuis hebben gezeten, schat dat 100.000 alleenstaande moeders werden gescheiden van hun baby’s en dat 6.000 baby’s zijn gestorven in huizen als The Home.
In het centrum van het stadje explodeert Seanie Reilly bijna als hem naar het pausbezoek en naar de Ierse kerk wordt gevraagd. „Ik kom uit een oer-katholiek gezin, maar ik wil niets meer met de kerk te maken hebben. Ze zijn hypocriet en corrupt. Die nonnen hebben schuld aan wat bijna een genocide op jonge kinderen was.”
Zijn moeder probeert hem af te remmen, maar hij spuit nog snel zijn gal over het feit dat in het stadje allerlei onroerend goed van kerkelijke organisaties leeg staat, maar dat ze weigeren dat te huur aan te bieden. „Terwijl de woningnood zo groot is.” Dan neemt zijn moeder Maureen het over. „lk ben niet zo extreem. Ik ga nog wel naar de kerk, maar ik heb in mijn contact met God geen priester als bemiddelaar meer nodig.”
Caca
En de paus? Die heeft op de eerste dag van zijn bezoek aan Ierland gezegd dat er „weerzinwekkende misdaden” zijn begaan, dat hij „de pijn en schaamte’’ hierover deelt, dat kerkbestuurders decennia lang de andere kant op hebben gekeken, dat hij de katholieke kerk van „deze plaag” hoopt te bevrijden. Over de ‘gevallen’ vrouwen die onder vaak erbarmelijke omstandigheden hebben geleefd in opvanghuizen en wasserijen zei Franciscus zaterdag alleen, eufemistisch, dat die „bijzonder moeilijke situaties” hebben moeten doorstaan.
„Hoe vaak hebben we zoiets al gehoord?”, zegt Maureen. „Ze luisteren niet. Vrouwen zijn de ruggengraat van de Ierse kerk. Maar ze zijn altijd als tweederangs behandeld. En dat is nog steeds zo. En die baby’s, wat vindt de paus daar eigenlijk van?”
Premier Varadkar had zaterdagmiddag in een korte toespraak gezegd te hopen dat „uit woorden daden voortvloeien”. Organisaties van slachtoffers zeiden aan het einde van de dag dat ze teleurgesteld waren over de in hun ogen aarzelende opstelling van Franciscus. Ze willen meer openheid, meer erkenning voor wat hun is aangedaan.
In de avond sprak de paus volgens de woordvoerder van het Vaticaan nog anderhalf uur met acht misbruikslachtoffers. Onder hen twee mensen die in zo’n opvanghuis zijn geboren. Een van hen, Paul Redmond, heeft volgens Ierse media de paus gevraagd om ervoor te zorgen dat nonnenordes erkennen wat er is gebeurd. Redmond zei dat de Argentijnse paus de pogingen om de misbruikschandalen geheim te houden omschreven had als ‘caca’ – Spaans voor ‘stront’.
‘De paus zit vast’
Op een korte rijtoer door Dublin met de pausmobiel stonden mensen vier rijen dik te zwaaien naar de paus, maar in Tuam was zaterdag van belangstelling voor het bezoek weinig te merken. „Het is onwerkelijk hoe veel misbruik er is geweest”, zegt Jo Penter, een tai-chi-docent die na de schandalen „geen greintje” belangstelling heeft voor wat paus Franciscus zegt of niet zegt. „Hij heeft toen hij werd gekozen gezegd, dat hij de kerk wil veranderen, maar hij zit vast in een instituut waarin de meeste mensen die verandering niet willen.”
Brian O’Donovan, een gids in Tuam, vertelt dat hij in 1979 als 18-jarige nog enthousiast naar paus Johannes Paulus II ging luisteren toen die in het naburige Galway was. „Godsdienst werd toen in ons geslagen. Nu heb ik afstand genomen. Ik doe nog aan liefdadigheid, ik ken priesters voor wie ik respect heb. Maar met de kerk als instituut wil ik niets meer te maken hebben. En het interesseert me niet meer of er een hemel of hel is. Er is nog nooit iemand teruggekomen om het mij te vertellen.”
NU 26.08.2018 Paus Franciscus heeft zich tijdens de tweede dag van zijn bezoek aan Ierland opnieuw uitgesproken over de misbruikschandalen binnen de Rooms-Katholieke Kerk.
Hij zei God om vergiffenis te vragen voor “deze zonden” en het “verraad” dat velen hebben ervaren. Hij deed dit tijdens een toespraak voor duizenden mensen in de plaats Knock.
Franciscus zei dat het misbruik een “open wond” heeft achtergelaten.
De kerkvader stelde dat het onmogelijk is om niet te worden geraakt door de verhalen van misbruikte jongeren die “zijn beroofd van hun onschuld”. Vanuit het publiek klonk applaus toen de paus zich uitsprak over het seksueel misbruik, dat ook de geloofwaardigheid van de kerk in Ierland heeft aangetast.
Fotoserie: Paus Franciscus bezoekt Ierland
Kerkvorst praat met slachtoffers
De paus sprak zaterdag al met acht slachtoffers. Iemand die het gesprek had bijgewoond zei na afloop dat het een “zeer krachtige” ontmoeting was. “Hij luisterde met oprechte interesse”, aldus de aanwezige.
Niet alle Ieren zaten te wachten op het bezoek van Franciscus. Een activist wees erop dat sommige slachtoffers door het misbruik te beschadigd zijn om nog te functioneren. “Hij had niet moeten komen”, zei ze.
NOS 26.08.2018 Door de misbruikschandalen en de conservatieve houding van het Vaticaan nemen steeds meer Ieren afstand van hun geloof. De kerken lopen leeg. Paus Fransiscus treft vandaag tijdens zijn bezoek aan Ierland dan ook een heel ander land aan dan zijn voorganger Johannes Paulus II in 1979.
“Ik weet het nog zo goed. Het was alsof de grootste rockster ter wereld op bezoek kwam. Zo voelde het voor ons allemaal”, vertelt Helen Murray. Zij bezocht bijna veertig jaar geleden de mis van de toen nog jonge paus in Limerick. “Iedereen was goedgezind, er was een hoop vreugde en blijheid.”
Miljoenen Ieren probeerden bij het bezoek in 1979 een glimp van Johannes Paulus II op te vangen. Bij een mis in een park in Dublin waren meer dan een miljoen mensen. Helen en haar man John stonden tussen 400.000 anderen in Limerick. “Ouderen en jongeren hadden de hele nacht hadden gereisd om deze grootse man te zien, om dit evenement bij te wonen en samen te beleven. Geweldig. Zoiets had ik nog nooit gezien, en is daarna ook nooit meer gebeurd.”
Massale belangstelling van de Ieren voor Johannes Paulus II in 1979 GETTY IMAGES
Het bezoek maakte zo veel indruk, dat Ieren hun zoons massaal naar de paus vernoemden. John Paul werd begin jaren 80 de populairste jongensnaam.
Ook de Murrays gaven hun zoon in 1981 dezelfde naam als de paus. “Ik ben vrij strikt religieus opgevoed”, zegt John Paul aan zijn keukentafel in het Zuid-Ierse Wexford. “Elke zondag naar de kerk, ik was misdienaar en wilde misschien zelfs priester worden. Maar in de periode dat ik opgroeide, gebeurde er veel in de kerk. Negatieve verhalen, over kindermisbruik. Maar ook de starre veroordelende houding over anticonceptie en echtscheiding snapte ik echt niet. Laat staan dat een groep mannen wil bepalen dat abortus verboden moet blijven.”
Suse van Kleef ging langs bij de Murrays en sprak ook met de jongste priester van Ierland:
De kerk kreeg een nare bijsmaak, vertelt John Paul. “In zo’n mate, dat de meeste van mijn generatiegenoten niet meer naar de kerk gaan. Als je wel gaat ben je eigenlijk een uitzondering.”
Het is bekend dat jongere Ieren massaal afscheid nemen van de kerk. Maar ook oudere katholieken raken gedesillusioneerd, vertelt moeder Helen. “Ik vind het heel jammer, maar mijn geweten vertelt me dat ik hier niet meer bij betrokken wil zijn. De kerk speelt nog maar een hele kleine rol in mijn leven. Ik ga alleen nog maar als iemand trouwt, of naar een begrafenis.” Uit zichzelf gaat ze eigenlijk niet meer, lacht ze. “Alleen als ik word uitgenodigd.”
Niet meer denken dat je het enige morele kompas bent ter wereld. Dat zijn we gewoon niet.
David Vard, jongste priester van Ierland
De 26-jarige David Vard heeft wel lang uitgekeken naar het pauselijk bezoek. De jongste priester van Ierland begrijpt waarom de misbruikzaken reden zijn om afscheid te nemen van de kerk. “Zulke dingen moeten pijnlijke consequenties hebben. En terecht. Wat er is gebeurd, is afgrijselijk.”
Het gaat er nu om hoe de kerk daarmee omgaat, vindt hij. “We moeten de dialoog aangaan, met iedereen. Ook over moeilijke onderwerpen. Meer openstaan voor anderen, niet meer denken dat je het enige morele kompas bent ter wereld. Dat zijn we gewoon niet. We moeten ons meer naar buiten richten.”
David Vard is de jongste priester van Ierland SUSE VAN KLEEF | NOS
Zo pleit Vard voor een actiever socialemediabeleid. “We moeten niet blijven wachten tot jongeren vanzelf naar de kerk toekomen. Dat gaat echt niet meer gebeuren. De wereld verandert, de maatschappij verandert. Niet alleen in Ierland. De kerk is misschien wel langzaam in het accepteren daarvan. We hebben een hoop in te halen.”
Suse van Kleef sprak uitgebreid met Vard over de Ierse kerk
Ondanks alle problemen en schandalen denkt de jonge priester wel dat er altijd een plek zal zijn voor de kerk in de Ierse maatschappij. “De kerk is 2000 jaar oud. We hebben meer moeilijke tijden gekend. Toch zijn we er nog steeds.”
Maar bij de eens zo katholieke familie Murray in Wexford, hebben ze er minder vertrouwen in. “Het is zo’n gedateerd instituut”, verzucht Helen. “Ze sluiten mensen buiten. Niet iedereen is er welkom, ze respecteren niet iedereen. Alles moet anders daar.”
Zoon John Paul is milder: “Ik hoop dat de kerk erin slaagt om weer opnieuw verbinding te krijgen met ons. Ik zou de kerk graag een rol in mijn leven willen geven. Maar ik wil eerst zien hoe ze al deze problemen oplossen. Want tot nu toe ben ik niet onder de indruk.”
NOS 26.08.2018 Paus Franciscus wist al jarenlang dat kardinaal Theodore McCarrick gelovigen misbruikte. Dat zegt een aartsbisschop die jarenlang Vaticaan-diplomaat was in de VS. Carlo Maria Vigano vindt dat de paus hierom moet aftreden.
Vigano schrijft in een verklaring van 11 pagina’s dat hij in juni 2013, kort nadat Franciscus tot paus was gekozen, aan hem heeft verteld over het bestaan van “zo’n dik dossier” over McCarrick. Ook zegt Vigano dat hij al in 2006 aan hoge functionarissen binnen het Vaticaan heeft gemeld dat McCarrick werd verdacht van het misbruiken van volwassen kerkgangers.
Maffia
In de verklaring die op katholieke nieuwssites is gepubliceerd, staat een lijst met huidige en voormalige verantwoordelijken van het Vaticaan en de kerk in Amerika die van het misbruik door McCarrick afwisten.
Vigano schrijft dat het bedekken “een samenzwering van stilte is die niet veel verschilt van dat wat er bij de maffia gebeurt”.
Hij vindt dat de paus zijn “fouten moet toegeven” en een goed voorbeeld moet geven aan kardinalen en bisschoppen die het misbruik door McCarrick hebben bedekt “en met hen allemaal moet aftreden”.
Carlo Maria Vigano (m.)AFP
Het Vaticaan heeft niet direct gereageerd. Op een bijeenkomst in Ierland zei de paus gisteren dat het misbruik een “bron van pijn en schaamte” voor de katholieke gemeenschap blijft, en dat hij die gevoelens deelt.
Ook noemde hij het terecht dat Ieren boos zijn over het falen van de kerkelijke leiders om op de juiste manier te reageren op deze “weerzinwekkende misdaden”.
Oud-aartsbisschop van Washington Theodore McCarrick wordt onder meer beschuldigd van seksueel misbruik van een 16-jarige misdienaar in de jaren 70. Tijdens de voorbereidingen op de kerst-mis zou hij zijn hand in de broek van de jongen hebben gestoken.
McCarrick heeft gezegd dat hij zich daar niets van kan herinneren, maar de Amerikaanse tak van de kerk concludeerde na onderzoek dat de beschuldiging geloofwaardig is. Deze zaak heeft hem uiteindelijk de kop gekost.
De oud-aartsbisschop wordt ook beschuldigd van het misbruik van een 11-jarige jongen en enkele volwassen mannen. Eind vorige maand accepteerde de paus zijn ontslag.
NU 25.08.2018 Paus Franciscus heeft tijdens zijn bezoek aan Ierland kritiek geuit op de wijze waarop binnen zijn Rooms-Katholieke Kerk is omgegaan met slachtoffers van seksueel misbruik.
De kerkvorst noemde het terecht dat grote verontwaardiging is ontstaan over het feit dat ”geestelijke autoriteiten hebben nagelaten op toereikende wijze te reageren op deze walgelijke misdrijven”.
Franciscus zei niet te kunnen voorbijgaan aan het misbruik van jongeren door ”leden van de kerk die verantwoordelijk waren voor hun onderwijs en bescherming”. Hij sprak over een ”bron van pijn en schaamte voor de katholieke gemeenschap”.
De paus bracht zaterdag na zijn aankomst in het land een bezoek aan president Michael D. Higgins. Die kaartte de onrust rond het misbruik aan bij zijn gast. ”President Higgins heeft Zijne Heiligheid aangesproken op het ongekende leed dat is veroorzaakt door het seksueel misbruik van kinderen door sommigen binnen de katholieke kerk”, meldt het kantoor van Higgins.
Eerste bezoek aan Ierland in 39 jaar
Het eerste pauselijke bezoek aan het land in 39 jaar staat in het teken van de Wereldgezinsdagen, waar duizenden katholieken aan deelnemen. Zij reflecteren volgens de organisatie ”op het belang van het huwelijk en het gezin als hoeksteen van onze levens, de samenleving en de kerk”. Recente onthullingen over misbruik binnen de kerk werpen echter een schaduw over het bezoek.
De vorige paus die het overwegend rooms-katholieke Ierland bezocht was Johannes Paulus II. Tijdens zijn bezoek waren onder meer echtscheidingen en anticonceptie nog illegaal. Inmiddels hebben Ierse kiezers zich via referenda uitgesproken voor het legaliseren van abortus en het homohuwelijk.
Premier Leo Varadkar zei deze week tegen de BBC dat de Rooms-Katholieke Kerk vroeger een ”te dominante plaats had in onze samenleving”. Hij stelde dat zijn voorgangers met bisschoppen overlegden over beleidsvraagstukken, maar dat soort gebruiken zijn volgens Varadkar niet meer van deze tijd.
NOS 25.08.2018 Paus Franciscus heeft zich op bezoek in Ierland nog eens krachtig uitgesproken over het misbruik van kinderen door priesters en andere functionarissen in de katholieke kerk. Op een bijeenkomst waarbij ook enkele misbruikslachtoffers aanwezig waren, noemde hij het terecht dat de Ieren boos zijn over het falen van de kerkelijke leiders om op de juiste manier te reageren op deze “weerzinwekkende misdaden”.
Premier Varadkar van Ierland had Franciscus eerder opgeroepen om zijn positie en invloed te gebruiken om ervoor te zorgen dat de slachtoffers gerechtigheid en genezing vinden, in Ierland maar ook in de rest van de wereld. “We moeten ervoor zorgen dat uit woorden acties voortkomen.”
Bolwerk
Het is voor het eerst sinds 1979 dat er weer een paus op bezoek is in Ierland. Destijds, in 1979, was Ierland een van de katholieke bolwerken in de wereld, waar abortus en anticonceptie verboden waren. In totaal 2,7 miljoen Ieren kwamen toen op het bezoek van Johannes Paulus II af.
Die tijden zijn veranderd. De verwachting is dat nog geen kwart van dat aantal dit keer de moeite neemt om paus Franciscus te gaan zien. Voor de afsluitende mis morgen zijn weliswaar alle 500.000 kaarten verkocht, maar een onbekend aantal van die toegangsbiljetten is gekocht door de actiegroep Say Nope To The Pope (zeg nee tegen de paus), die heeft opgeroepen om kaartjes te kopen en vervolgens de mis te boycotten.
Paus Franciscus reed vanaf de luchthaven van Dublin naar de hoofdstad, waar hij werd ontvangen door president Michael Higgins. Hij had daar ook een ontmoeting met Syrische asielzoekers.
Higgins liet na afloop weten dat hij het “immense lijden”, veroorzaakt door het kindermisbruik bij de paus had aangekaart, net als de woede over, zoals het hem verteld was, de straffeloosheid voor de daders.
AD 25.08.2018 Paus Franciscus heeft tijdens zijn bezoek aan Ierland forse kritiek geuit op de wijze waarop binnen zijn Rooms-Katholieke kerk is omgegaan met slachtoffers van seksueel misbruik. De kerkvorst noemde het terecht dat grote verontwaardiging is ontstaan over het feit dat er ‘niet toereikend is gereageerd op deze walgelijke misdrijven’.
Franciscus zei niet te kunnen voorbijgaan aan het misbruik van jongeren door ‘leden van de kerk die verantwoordelijk waren voor hun onderwijs en bescherming’. Op de bijeenkomst, waarbij ook enkele misbruikslachtoffers aanwezig waren, sprak hij over een ‘bron van pijn en schaamte voor de katholieke gemeenschap’.
De paus bracht zaterdag na zijn aankomst in het land een bezoek aan president Michael D. Higgins, die de onrust rond het misbruik daarbij aankaartte. ,,President Higgins heeft Zijne Heiligheid aangesproken op het ongekende leed dat is veroorzaakt door het seksueel misbruik van kinderen door sommigen binnen de katholieke kerk”, aldus een verklaring.
Schaduw over bezoek
Het eerste pauselijke bezoek aan het land in 39 jaar staat in het teken van de Wereldgezinsdagen, waar duizenden katholieken aan deelnemen. Zij reflecteren volgens de organisatie ‘op het belang van het huwelijk en het gezin als hoeksteen van onze levens, de samenleving en de kerk’. Recente onthullingen over misbruik binnen de kerk werpen echter een schaduw over het bezoek.
De vorige paus die het overwegend rooms-katholieke Ierland in 1979 bezocht was Johannes Paulus II. Hij werd destijds als een soort rockster binnengehaald. Tijdens zijn bezoek waren onder meer echtscheidingen en anticonceptie nog illegaal. Inmiddels hebben Ierse kiezers zich via referenda uitgesproken voor het legaliseren van abortus en het homohuwelijk en stond er nagenoeg niemand de paus op te wachten op het vliegveld.
Premier Leo Varadkar zei deze week tegen de BBC dat de Rooms-Katholieke kerk vroeger een ‘te dominante plaats had in onze samenleving’. Hij stelde dat zijn voorgangers met bisschoppen overlegden over beleidsvraagstukken, maar dat soort gebruiken zijn volgens Varadkar niet meer van deze tijd.
Hij riep Franciscus eerder al op om ervoor te zorgen dat er gerechtigheid komt voor de slachtoffers. ,,We moeten ervoor zorgen dat uit woorden acties voortkomen.” De paus kwam tijdens het bezoek aan Ierland overigens nog niet met details over concrete maatregelen die kinderen tegen bisschoppen zouden moeten beschermen. Een van de slachtoffers van het misbruik, Marie Collins, noemde dat ‘zeer teleurstellend’.
Trouw 22.08.2018 Je zult maar een gewone, volhardende rooms-katholieke gelovige zijn – week in week uit naar de mis, tegen de stroom in, onderdeel van een in Nederland vergrijzende en krimpende groep medegelovigen – en dan de jongste brief van paus Franciscus onder ogen krijgen.
Die brief verscheen maandag en was gericht aan rooms-katholieken wereldwijd. Onderwerp: het seksueel misbruik in de kerk. Het is een brief om diep verdrietig van te worden. En dat na een week waarin zeer schokkende verhalen naar buiten kwamen over minstens driehonderd Amerikaanse priesters die minstens duizend kinderen misbruikten.
Natuurlijk, de paus veroordeelt in zijn schrijven het misbruik door rooms-katholieke geestelijken in keiharde bewoordingen. Het zou – na zoveel jaren van verhalen over seksueel misbruik en de schandelijke wijze waarop dat misbruik werd toegedekt – een affront zijn als de paus een andere toon zou hebben aangeslagen. Natuurlijk, al die verhalen van de talloze duizenden slachtoffers die jarenlang niet werden gehoord vervullen de paus met schaamte en schuld. ‘We toonden geen zorg voor de kleinen en zwakken maar lieten hen in de steek.’ En natuurlijk, er moet wat gebeuren: de ‘cultuur des doods’ die het misbruik en het toedekken ervan heeft mogelijk gemaakt moet worden uitgeroeid, schrijft Franciscus.
Maffiose trekken
Maar hoe? De paus zegt er in zijn brief zo goed als niets over. Nu ja, hij roept alle rooms-katholieke gelovigen op om te bidden en te vasten. Maar wat moet je als gewone gelovige in vredesnaam met zo’n oproep? Decennialang seksueel misbruik, een klerikaal systeem met maffiose trekken waarin de ene hoge geestelijke de ander de hand boven het hoofd houdt, het jarenlang toedekken van al dat (machts)misbruik, een grote schare aan slachtoffers die naar erkenning snakt – en dan vasten en bidden?
Geen misverstand: met vasten en bidden is niets mis, maar het eerste dat de rooms-katholieke kerk nu nodig heeft is hard en fundamenteel ingrijpen.
Zet priesters die zich schuldig hebben gemaakt aan misbruik aan de kant, zorg dat ze strafrechtelijk worden vervolgd (als hun misdaden nog niet verjaard zijn), doe hetzelfde met wegkijkende bisschoppen, maak eindelijk werk van dat kerkelijke tribunaal dat die doofpotbisschoppen moet aanpakken, doorbreek de klerikale structuren en maak daarin ruimte voor leken die buiten de gesloten orde van geestelijken staan.
Als de paus de vele slachtoffers van seksueel misbruik door rooms-katholieke geestelijken echt serieus wil nemen – en in zijn brief geeft hij er blijk van dat hij dat wil – dan moet Franciscus niet de kerk, maar de slachtoffers op de eerste plaats zetten. Woorden zijn er inmiddels meer dan genoeg. Nu de daden nog.
De mening van de krant, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren. Lees hier meer Trouw-commentaren.
Lees ook:
Paus spreekt zich keihard uit over seksueel misbruik door geestelijken
In een unieke brief aan alle rooms-katholieke gelovigen wereldwijd heeft paus Franciscus zich keihard uitgesproken over het seksueel misbruik door rooms-katholieke geestelijken.
Weer een misbruikschandaal in de katholieke kerk. Wilt u dit nog wel lezen?
Ik vraagt het maar, schrijft Stijn Fens. Weer een column over de misbruikschandalen in de katholieke kerk. Dat eeuwige liedje.
NOS 22.08.2018 In Ierland is het World Meeting of Families Festival begonnen, een katholieke conferentie over het belang van familie voor de samenleving en het geloof. Als absoluut hoogtepunt staat een bezoek van paus Fransiscus gepland.
En dat is interessant, want de paus en het Vaticaan zijn niet langer onomstreden in het van oudsher zwaar katholieke Ierland. De serie misbruikschandalen waarin de katholieke kerk is verwikkeld, maakt het pauselijk bezoek uiteraard alleen maar nog meer beladen.
Er wordt dus met gemengde gevoelens uitgekeken naar het pauselijke bezoek aan Ierland. Onder een deel van de katholieke bevolking, vooral ouderen en mensen op het platteland, is de paus nog erg populair. De 500.000 kaartjes voor de mis op zondag onder leiding van Franciscus waren dan ook razendsnel uitverkocht. Ook vliegt de merchandise de schappen uit: lolly’s, t-shirts en pennen met het gezicht van de paus zijn populair.
De fanartikelen zijn niet aan te slepen HOLLANDSE HOOGTE | NIALL CARSON
Maar een ander belangrijk deel van de bevolking heeft niet zoveel meer met het katholicisme, of vindt het bezoek aan het festival zelfs geen goed idee. De organisatie van het familiefestival, dat wordt gefinancierd door het Vaticaan, staat bekend om haar conservatieve standpunten: ze zijn tegen abortus, voorbehoedsmiddelen en het homohuwelijk. Dat valt niet goed bij het progressievere deel van de Ierse bevolking, dat steeds meer afstand van de kerk neemt.
Het Vaticaan loopt hopeloos achter, vinden veel Ieren. Vooral op het gebied van vrouwen- en homorechten is in Ierland de laatste jaren een hoop veranderd. In 2015 stemde de bevolking met een grote meerderheid voor het homohuwelijk, en onlangs stemde twee derde van de Ieren voor het recht op abortus. De bevolking negeerde daarmee de wens van de katholieke kerk, die beide keren een tegenovergesteld stemadvies gaf.
‘Vrouwonvriendelijk bastion’
Oud-president Mary McAleese is een van de bekendste Ierse criticasters van de paus en het Vaticaan. McAleese, zelf overtuigd katholiek, vindt de kerk een vrouwonvriendelijk bastion en noemt de manier waarop er in de kerk over homoseksualiteit wordt gesproken kwaadaardig.
McAleese is dan ook niet enthousiast over het festival dit weekend. “Het is in essentie een rechtse bijeenkomst die bedoeld is om mensen te motiveren om tegen het homohuwelijk, homorechten, abortusrechten en anticonceptie te vechten”, zei ze eerder op de Ierse radio.
Voor het homohuwelijk-referendum in 2015 was McAleese een van de belangrijkste mensen die campagne voerde voor het JA-kamp. McAleese ontwikkelde zich de laatste jaren tot iemand die oproept tot modernisering van de kerk. Het is ook geen toeval dat er vanavond, twee dagen voor het pauselijk bezoek, een documentaire van haar wordt uitgezonden door de Ierse publieke omroep RTÉ .
Zelf is ze overtuigd katholiek, en haar zoon is homoseksueel. Dat hoeft elkaar niet te bijten, vindt ze.
McAleese poseert met een gezin van drie mannen: twee vaders en hun pleegzoon SUSE VAN KLEEF | NOS
In de documentaire gaat McAleese op zoek naar andere Ierse gezinnen die geen traditionele samenstelling hebben. Ze praat onder meer met een samengesteld gezin, een jongen en zijn homoseksuele pleegouders en een tienermoeder, die ongehuwd zwanger raakte. McAleese onderzoekt wat er nog over is van de katholieke waarden in Ierland. En ze laat zien hoe gezinnen steeds diverser worden. Net als de Ierse samenleving.
De huidige regering van Ierland heeft zich ook uitgesproken over het bezoek van paus Fransiscus. De minister van Jeugdzaken gaf aan dat de paus geen verdeeldheid moet komen zaaien. Ze wil geen intolerante geluiden over homoseksuelen of transgenders en geen discriminerende uitlatingen over homostellen horen tijdens de conferentie in Dublin.
De huidige premier van Ierland, Leo Varadkar, is zelf openlijk homoseksueel en gebruikt zijn functie regelmatig om homorechten internationaal op de kaart te zetten. Over zijn ontmoeting met de paus heeft hij al gezegd dat hij – als er genoeg tijd is – een stevig gesprek wil voeren over homoseksualiteit en het homohuwelijk.
Premier Varadkar van Ierland: hij wil een stevig gesprek met de paus EPA
Ook wil Varadkar onderwerpen als seksueel misbruik binnen de kerk niet onbesproken laten. Verschillende actiegroepen hebben ook al aangegeven zich niet onbetuigd te laten de komende dagen: er staat onder andere een protest van misbruikslachtoffers gepland.
Toch is het onmiskenbaar dat nog steeds heel veel Ieren vierkant achter de kerk en het Vaticaan staan. Hoewel het kerkbezoek snel terugloopt, identificeert het overgrote deel van de bevolking zich nog steeds als katholiek.
Volgens Mary McAleese is er dan ook geen sprake van een geseculariseerd land. In haar documentaire concludeert ze dat een bescheidener, meer inclusieve kerk nog steeds een belangrijke rol in de samenleving kan spelen. Maar, waarschuwt ze: de kerk zou eerst lessen moeten trekken uit hoe de meer en meer uiteenlopende en diverse Ierse families omgaan met thema’s als steun, solidariteit en naastenliefde.
NU 20.08.2018 Paus Franciscus, die zich geconfronteerd zag met talloze gevallen van seksueel misbruik van minderjarigen door priesters in verscheidene landen, heeft een brief geschreven over deze schandalen.
De paus riep alle rooms-katholieken ter wereld op te helpen bij het ”uitroeien van deze cultuur des doods”.
De kerkelijk leider richtte zijn stellige woorden tot ”het volk Gods” en beloofde geen enkele maatregel te schuwen om dit misbruik en het verdoezelen ervan voortaan te voorkomen.
”We zijn ervan doordrongen dat de wonden nooit meer verdwijnen. Ze dwingen ons tot een krachtige veroordeling van deze gruweldaden”, aldus Franciscus, die wil dat de 1,2 miljard katholieken hun krachten bundelen om voor eens en voor altijd een einde te maken aan deze kwalijke praktijken.
De pauselijke brief verwees onder meer naar de bevindingen van een ‘grand jury’ in de Amerikaanse staat Pennsylvania, waar geestelijk leiders zich jarenlang vergrepen aan minderjarigen. ”De meeste gevallen in het rapport dateren van lang geleden. Dat maakt duidelijk dat misbruik al die tijd werd genegeerd, verzwegen of in de doofpot gestopt.”
Vergelijkbare gevallen werden onlangs aan de kaak gesteld in onder meer Chili en Australië.
De paus staat niet bekend als een fervent strijder tegen kindermisbruikers. Franciscus trok de betrouwbaarheid van de Chileense slachtoffers aanvankelijk in twijfel en schaarde zich aan de zijde van bisschop Juan Barros, die ervan wordt beschuldigd kindermisbruik door een priester te hebben bijgewoond en onder het tapijt te hebben geschoven. De paus bood medio april zijn verontschuldigingen aan voor die “ernstige fouten”.
Paus beweert al jaren zerotolerancebeleid te voeren
Franciscus heeft in het verleden meerdere keren gezegd dat hij een zerotolerancebeleid voert ten aanzien van pedofiele priesters. Er zijn echter veel gevallen bekend waarin de paus de verantwoordelijke geestelijken niet ontsloeg, maar het voldoende vond dat zij zich terugtrokken voor een “leven van gebed en boetedoening”.
In januari 2014 maakte aartsbisschop Silvano Tomasi, afgezant van het Vaticaan bij de Verenigde Naties, bekend dat er tussen 2004 en 2014 meer dan 3.420 geloofwaardige aantijgingen van kindermisbruik werden ontvangen door de kerkafdeling die verantwoordelijk is voor de afhandeling van dergelijke beschuldigingen. Dat resulteerde in het ontslag van 848 priesters. 2.572 priesters kwamen ervanaf met lichtere strafmaatregelen.
“Dat is geen zerotolerance, maar 75-procenttolerance”, aldus advocaat Keiran Tapsell, die betrokken was bij de parlementaire commissie die kerkelijk misbruik onderzocht in Australië
NOS 20.08.2018 Paus Franciscus heeft in een brief alle katholieken gevraagd het misbruik binnen de katholieke kerk te erkennen. Hij hekelt het seksueel misbruik door geestelijken en het systematisch toedekken van “wreedheden”.
De brief van de paus komt op een moment dat de kerk wereldwijd is verwikkeld in meerdere misbruikschandalen. Zo is vorige week een rapport gepresenteerd waarin staat dat de afgelopen tientallen jaren in de Amerikaanse staat Pennsylvania ruim duizend kinderen zijn misbruikt door ongeveer driehonderd priesters.
Het Vaticaan wilde eerst geen commentaar geven op het rapport, maar reageerde later met “schaamte en verdriet” op de zaak. In de brief gaat Franciscus nogmaals in op het schandaal. “We hebben ons gerealiseerd dat deze wonden nooit verdwijnen en dat ze ons verplichten deze wreedheden krachtig te veroordelen.”
Reputatie boven kinderen
In de brief vraagt Franciscus vergeving voor het leed dat slachtoffers is aangedaan. “Volledig bewust van de omvang en de ernst van de schade die aan zoveel levens is aangedaan, erkennen we met schaamte en berouw dat we als kerkelijke gemeenschap niet waren waar we hadden moeten zijn, dat we niet op tijd hebben gehandeld. We hebben geen zorg gedragen voor de kleintjes, we hebben ze in de steek gelaten.”
Het erkennen van de waarheid is volgens Franciscus niet genoeg. Hij roept op tot boetedoening en vraagt gelovigen te vasten en te bidden. Ook schrijft hij dat gerechtelijke maatregelen die mogelijk nodig zijn, moeten worden gesteund.
“Terugkijkend, zal geen enkele poging om om vergiffenis te vragen en de schade te herstellen voldoende zijn. Kijkend naar het heden en de toekomst, moet alles worden gedaan om een cultuur te creëren waarin dergelijke situaties worden vermeden, maar ook om de mogelijkheid van verdoezeling en bestendiging tegen te gaan.”
AD 20.08.2018 Paus Franciscus, die zich geconfronteerd ziet met talloze gevallen van seksueel misbruik van minderjarigen door priesters in verschillende landen, heeft een brief op ongekend hoge poten geschreven over deze schandalen. Hij riep alle rooms-katholieken ter wereld op te helpen bij het ‘uitroeien van deze cultuur des doods’.
De kerkelijk leider richt zijn stellige woorden tot ‘het volk Gods’ en belooft geen enkele maatregel te schuwen om dit misbruik en het verdoezelen ervan voortaan te voorkomen. ,,We hebben geen aandacht besteed aan de kinderen, we hebben hen in de steek gelaten”, schrijft de paus in de vandaag vrijgegeven brief. ,,Ik erken nogmaals het lijden van veel minderjarigen door seksueel misbruik en machtsmisbruik door een groot aantal geestelijken en gewijde personen.”
,,We zijn ervan doordrongen dat de wonden nooit meer verdwijnen. Ze dwingen ons tot een krachtige veroordeling van deze gruweldaden”, aldus Franciscus, die wil dat de 1,2 miljard katholieken hun krachten bundelen om voor eens en voor altijd een einde te maken aan deze kwalijke praktijken.
Doofpot
De pauselijke brief verwees onder meer naar de bevindingen van een ‘grand jury’ in de Amerikaanse staat Pennsylvania, waar geestelijk leiders zich jarenlang vergrepen aan minderjarigen. ,,De meeste gevallen in het rapport dateren van lang geleden. Dat maakt duidelijk dat misbruik al die tijd werd genegeerd, verzwegen of in de doofpot gestopt.”
Vergelijkbare gevallen werden onlangs aan de kaak gesteld in onder meer Chili en Australië.
Elsevier 20.08.2018 Naar aanleiding van het misbruikschandaal in de Amerikaanse staat Pennsylvania, laat paus Franciscus zich hard uit. De paus roept het ‘volk van God’ op om deze ‘cultuur des doods’ wereldwijd uit te roeien.
Paus Franciscus belooft in zijn brief elke vorm van verdoezeling en doofpotcultuur te elimineren. ‘We realiseren ons dat de wonden nooit meer zullen helen. Ze dwingen ons tot een krachtige veroordeling van deze gruweldaden,’ aldus Franciscus, die zijn oproep richt aan de 1,2 miljard katholieken in de hele wereld. Het is volgens het Vaticaan de eerste keer dat een paus zich richt tot alle katholieken ter wereld over het onderwerp seksueel misbruik, meldt persbureau Reuters.
Paus spreekt van doofpot
Franciscus verwijst onder meer naar de bevindingen van de grand jury in Pennsylvania, waar katholieke priesters zich jarenlang vergrepen aan minderjarigen. ‘De meeste gevallen in het rapport dateren van lang geleden. Dat maakt duidelijk dat het misbruik al die tijd werd genegeerd, verzwegen of in de doofpot gestopt.’ Vergelijkbare gevallen van wijdverspreid misbruik werden onlangs onthuld in onder meer Amerika, Chili en Australië.
Het rapport over Pennsylvania was het meest omvangrijke in de geschiedenis van misbruik binnen de Amerikaanse kerk. Volgens het rapport hebben in totaal 301 priesters in de staat zich in de laatste zeventig jaar vergrepen aan minderjarigen.
In een rapport van ruim 900 pagina’s, op basis van een half miljoen documenten die de katholieke kerk jarenlang verborgen hield, concludeert procureur-generaal Josh Shapiro dat ruim driehonderd priesters uit zes van de acht bisdommen in Pennsylvania meer dan duizend kinderen hebben misbruikt. Het misbruik varieerde van betasten en gedwongen masturbatie tot diverse vormen van anale, orale en vaginale verkrachting.
Gruwelijke details in rapport
Het document openbaart gruwelijke details, en staat vol passages over priesters die kinderen seksueel misbruikten en vervolgens werden beschermd door bisschoppen. De introductie vermeldt dat een priester in een niet bij naam genoemd bisdom een meisje verkrachtte. Ze werd zwanger, waarna hij een abortus voor haar regelde. Een bisschop stuurde vervolgens een brief met de tekst: ‘Dit is een moeilijke tijd in je leven, en ik realiseer me hoe overstuur je bent. Ik deel je rouw.’ De brief was niet gericht aan het verkrachte meisje, maar aan de priester.
Een andere schokkende passage betreft een priester uit Pittsburgh, die kettingen met een gouden kruis uitdeelde aan zijn ‘favoriete jongens’. Volgens de grand jury dienden de kettingen nog een ander doel dan het vleien van de slachtoffers: ‘Ze vormden een signaal voor andere roofdieren dat die kinderen ongevoelig waren geworden voor seksueel misbruik, en dus ideale doelwitten waren voor verder misbruik.’
Opvallend is ook dat de meeste misbruikte kinderen jongens waren. ‘Sommigen waren tieners, velen hadden de puberteit nog niet bereikt,’ aldus het rapport. De meeste misbruikgevallen speelden zich af in de jaren tachtig, sommige al eerder. ‘Als gevolg van de doofpot is bijna elk geval van misbruik te oud om nog te worden vervolgd,’ aldus de onderzoekers, die niet uitsluiten dat er in de staat meer ‘roofdieren’ zijn. De onderzoekers schrijven niet tevreden te zijn met het kleine aantal aanklachten dat ze wel kunnen indienen. ‘We zijn ziek van alle misdaden die onbestraft en zonder compensatie zullen blijven.’ Ook de paus erkent dinsdag dat er te lang geen sprake is geweest van een zerotolerancebeleid ten aanzien van seksueel misbruik.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 webredacteur bij Elsevier Weekblad.
NOS 18.08.2018 Gruwelijke details en een doofpot van formaat. Het rapport over seksueel misbruik door priesters in Pennsylvania stelt het Vaticaan voor een prangende vraag: wanneer wordt er echt schoon schip gemaakt? In enkele landen wachten de autoriteiten het niet af. Ze gaan zelf over tot onderzoek en soms ook strafvervolging.
“Schaamte en verdriet.” Met deze twee woorden begon het Vaticaan de eerste officiële reactie uit Rome op het juryrapport in Pennsylvania. De kerk moet lering trekken uit het verleden, misbruikers ter verantwoording roepen en zich houden aan de wereldlijke wet, voegde het Vaticaan toe.
Dat zijn geen nieuwe geluiden. De vorige paus, Benedictus XVI, heeft in 2010 al zijn bisschoppen opgedragen om misbruik door priesters aan te geven bij de politie overal in de wereld waar een wettelijke meldplicht bestaat. Paus Franciscus volgde de afgelopen vijf jaar dezelfde lijn.
Tik op de vingers
Terwijl de stroom nieuwe onthullingen aanhoudt – uit landen als de Verenigde Staten, Australië en Chili – blijft een nieuwe aanpak uit. Het Vaticaan heeft nog geen rechtbank opgezet voor de vervolging van bisschoppen die misbruik toedekken. Dat ondanks een belofte uit 2015 door paus Franciscus, waar misbruikslachtoffers en de invloedrijke kardinaal O’Malley hem aan blijven herinneren. Maar het probleem is volgens sommigen nog breder.
De Rooms-Katholieke Kerk heeft weliswaar een eigen rechtssysteem, maar dat is “ongeschikt om verdachten van seksueel geweld te vervolgen”, vindt Peter Saunders. Hij was een van de twee misbruikslachtoffers die zitting nam in de Pauselijke Commissie ter Bescherming van Minderjarigen, die door paus Franciscus is opgezet.
Vorig jaar stapte hij en het andere slachtoffer op, deels omdat ze tegenwerking kregen vanuit het Vaticaan. “Kerkelijke rechtbanken houden geen rekening met de slachtoffers. Áls het tot een veroordeling komt, leggen ze veel te lichte straffen op. Een voorbeeld kan zijn: een leven van berouw leiden”, zegt Saunders. Gevangenisstraf is geen optie.
Het geduld van sommige openbare aanklagers en politici raakt op. Dat bleek in Pennsylvania, waar de hoogste openbare aanklager een grand jury opdracht gaf om onderzoek te doen. De jury heeft meer dan een half miljoen pagina’s uit bisschoppelijke archieven geraadpleegd en getuigen onder ede gehoord. Tenslotte is het rapport geopenbaard. De inzet van dat soort zwaar juridisch geschut is de Rooms-Katholieke Kerk niet gewend.
Ter vergelijking: de commissie-Deetman, die in 2011 een rapport uitbracht over misbruik in de Nederlandse kerkprovincie, werd niet door de staat maar door de kerk geïnstalleerd en gefinancierd. Die had geen strafrechtelijke bevoegdheden en was dus afhankelijk van de medewerking van de kerk.
In Pennsylvania is buiten de kerk om, voor het eerst in de geschiedenis, de ernst en omvang van kerkelijk misbruik vastgesteld in een Amerikaanse staat. Het is maar één van de vijftig staten, maar het is een begin.
Dit is wat justitie in Pennsylvania dinsdag naar buiten bracht:
‘Priesters verkrachtten jongens en meisjes en andere geestelijken deden niets’
De voortvarende aanpak van de staat Pennsylvania zagen we ook in Australië. Daar bracht de overheid in 2017 een eindrapport uit na vijf jaar grootschalig onderzoek. Na gesprekken met 8000 slachtoffers concludeerde de krooncommissie dat 7 procent van Australische priesters kinderen had misbruikt. Nog een parallel: ook in Australië hadden de onderzoekers verstrekkende juridische bevoegdheden. Ze konden getuigen onder ede verhoren, archiefmateriaal dagvaarden en zelfs strafrechtelijke vervolging in gang zetten.
De Australische aanpak heeft ook geleid tot strafvervolging van prominente kerkleiders. Kardinaal Philip Wilson is daar vorige maand door een rechtbank veroordeeld voor het toedekken van misbruik. Onder druk van de Australische premier is hij gedwongen om zijn ambt neer te leggen. Binnenkort moet ook de machtige kardinaal George Pell in Melbourne terechtstaan. Kort geleden was de Australiër nog de nummer drie in het Vaticaan, en leek hij onaantastbaar.
Politie-invallen
Zelfs in het diepgelovige Chili pakken de autoriteiten de kerk ferm aan. Daar hebben politie en openbare aanklagers de afgelopen weken nog invallen gedaan in de hoofdkantoren van verschillende bisdommen. Ze hebben documenten in beslag genomen die als bewijsstukken kunnen dienen tijdens strafprocessen. En er is alle reden om processen te verwachten.
Veel Chileense geestelijken worden beschuldigd van misbruik en het toedekken daarvan. Kort geleden accepteerde paus Franciscus het ontslag van vijf Chileense bisschoppen wegens een misbruikschandaal. Maar een van de hoofdrolspelers in de doofpot, kardinaal Ezzati, zit nog steeds op zijn post als aartsbisschop van Santiago. Binnenkort moet hij getuigen voor de rechter over het jarenlang verzwijgen van misbruik. Het parlement overweegt het intrekken van zijn Chileens staatsburgerschap, dat de geboren Italiaan in 2006 kreeg wegens zijn “goede werken voor het land”.
‘Triomfalisme’
Kerkhistoricus Peter Nissen vindt dat in de reactie uit Rome op het rapport uit Pennsylvania te weinig oog is voor de structurele oorzaken van het misbruik. “De kerk benadert misbruik nog steeds als een individueel probleem, maar kijkt niet serieus naar de gevolgen van het celibaat en hun eigen geheimhoudingscultuur.”
Nissen proeft in de reactie van het Vaticaan ook “een zekere triomfalisme, omdat uit het rapport uit Pennsylvania blijkt dat er weinig nieuwe misbruikgevallen voorkomen na 2002. Maar dat is misleidend, want we weten dat slachtoffers vaak decennialang stil blijven voordat ze erover durven te praten.”
Slachtoffers van het seksueel misbruik en hun familieleden reageren in Harrisburg, Pennsylvania, als aanklager Shapiro zijn verhaal doet. Foto AP
VK 16.08.2018 Het bleef aanvankelijk stil in het Vaticaan toen dinsdag in de VS grootschalig seksueel misbruik in de katholieke kerk werd onthuld. Donderdag zei paus Franciscus dan toch te begrijpen dat ‘deze misdaden het geloof en de geest van gelovigen kunnen schokken’.
Een bijna negenhonderd pagina’s tellend rapport van openbaar aanklager Josh Shapiro in de staat Pennsylvania liegt er niet om: driehonderd priesters –roofdieren worden ze door hem genoemd – hebben zich schuldig gemaakt aan seksueel misbruik van ten minste duizend minderjarigen. Zeker zo erg: de kerkleiding heeft het zeventig jaar lang met de mantel der liefde bedekt. ‘Priesters verkrachtten jonge jongens en meisjes, en de mannen van God die verantwoordelijk waren deden niets. Sterker nog, ze verborgen het’, aldus Shapiro.
Het zijn aangrijpende verhalen die Shapiro en zijn onderzoeksteam noteerden uit de mond van slachtoffers. Een priester verkrachtte een 6-jarig meisje in het ziekenhuis, waar haar amandelen waren verwijderd. Een 9-jarige jongen moest een priester oraal bevredigen, waarna hij zijn mond diende te spoelen met ‘heilig water’. Slachtoffers werden bedreigd met hel en verdoemenis als ze tegenover iemand hun beklag zouden doen. Een jongen die toch zijn verhaal deed over een groepsverkrachting toen hij 7 jaar was, kreeg van een priester te horen dat hij dankzij zijn seksuele dienstverlening in de hemel zou komen.
Boetedoening
Een ruiterlijke boetedoening door de Amerikaanse kerk bleef uit. Tijdens een mis op woensdag riep kardinaal Donald Wuerl in Washington gelovigen slechts op hun vertrouwen in de kerk niet te verliezen te midden van de ‘vreselijke plaag’ van het misbruik. Saillant is dat Wuerl zelf niet zonder zonden is; hij wordt er in het rapport van beschuldigd dat hij als bisschop van Pittsburgh priesters beschermde die zich bezondigden aan seksueel misbruik. Hen hangt, in de meeste gevallen, geen strafvervolging boven het hoofd. Wetgeving in Pennsylvania bepaalt dat slachtoffers tot aan hun 30ste aangifte kunnen doen. Velen durfden pas op hogere leeftijd hun verhaal te doen.
Pijnlijker nog dan de terughoudende reactie van de Amerikaanse kerk was volgens veel gelovigen het zwijgen van de paus. Donderdagavond kwam het Vaticaan toch met een reactie. In een verklaring staat dat de paus met ‘schaamte en leed’ kennis heeft genomen van het rapport.
Hoogleraar theologie Massimo Faggioili, verbonden aan een universiteit in Pennsylvania, .zei eerder te denken ‘dat ze in Rome niet beseffen dat dit niet zomaar een vervolg is op de crisis rondom seksueel misbruik, maar een heel nieuw hoofdstuk.’ Het is zelfs ‘een van de grootste problemen’ voor de paus, aldus de theoloog.
‘Zonde waar vergiffenis voor bestaat’
Het eerste schandaal in de VS werd al in 2002 onthuld door Michael Rezendes, journalist van The Boston Globe. ‘Heeft het Vaticaan wel de wil om tot actie over te gaan?’, verzuchtte hij deze week in een gesprek met CNN. Volgens hem wordt seksueel misbruik door ‘veel functionarissen in de kerk’ niet gezien als een misdaad, ‘maar als een zonde waarvoor vergiffenis bestaat’.
Een jaar na de onthullingen van Rezendes werd door verontruste gelovigen de website BishopAccountability.org gecreëerd ‘om de misbruikcrisis in de Rooms Katholieke Kerk te documenteren’. Slachtoffers werden opgeroepen zich te melden. De site staat inmiddels bol van de onderzoeksrapporten die in de loop der jaren werden gepubliceerd. Ook worden tal van bisschoppen genoemd die ontslag namen of aan de kant werden gezet.
Paus
De huidige paus accepteerde in 2015 het ontslag van drie Amerikaanse bisschoppen, zonder de reden te noemen. Het Vaticaan beperkte zich tot een summiere standaardreactie: ‘Een bisschop die minder geschikt wordt voor zijn functie door slechte gezondheid of om een andere ernstige reden wordt serieus verzocht zijn taak neer te leggen’.
Deze maand boden 31 Chileense bisschoppen collectief ontslag aan wegens betrokkenheid bij (het toedekken) van seksueel misbruik. In een reactie prees de paus hun ‘reflectie, onderscheidingsvermogen en beslissing’. Die woorden vielen verkeerd bij slachtoffers en lagere geestelijken in Chili. Een van hen, Juan Carlos Claret, sprak er schande van dat de paus ‘de misdaden van de bisschoppen’ niet veroordeelde. Eerder dit jaar had de paus wel in algemene termen misprijzend uitgesproken over ‘de cultuur van misbruik en het verhullen ervan’.
Een lagere geestelijke in New York, Greg Kandra, vertelde CNN hoe hij woensdag wakker werd met het nieuws uit Pennsylvania. Sociale media explodeerden. Het bestaan van die platforms is volgens hem een van de grote verschillen met 2002, toen het eerste schandaal aan het licht kwam. ‘Wat we nu zien is dat mensen in alle vrijheid hun verontwaardiging uiten via Facebook en Twitter. De woede is hoorbaar’. Kandra ziet nog een verschil: het begon met verhalen over misbruik door priesters, nu reikt het schandaal tot in de hoogste kerkelijke regionen. Inclusief de paus.
NU 16.08.2018 Het Vaticaan heeft met ontsteltenis gereageerd op de berichten over langdurig en grootschalig kindermisbruik door katholieke geestelijken in de Verenigde Staten.
Deze week onthulden opsporingsautoriteiten in Pennsylvania dat meer dan driehonderd priesters zich de afgelopen zeventig jaar aan duizenden minderjarigen vergrepen hebben. Daarop zijn volgens het Vaticaan slechts twee woorden van toepassing: “Schaamte en spijt”.
Woordvoerder Greg Burke noemde het Amerikaanse schandaal donderdagavond “crimineel en moreel verwerpelijk” en zegt dat de slachtoffers van hun trots en geloof beroofd zijn. Volgens Burke moet de kerk “harde lessen” uit haar verleden trekken en moeten de daders en degenen die het misbruik mogelijk gemaakt hebben ter verantwoording geroepen worden.
Volgens Burke staat de paus aan de kant van de vele slachtoffers. Zij hebben bij hem de “hoogste prioriteit”. De kerk zal naar hen luisteren “om deze tragische verschrikkingen, die het leven van onschuldigen hebben geruïneerd, uit te roeien”.
Volgens procureur-generaal Josh Shapiro, die dinsdag de resultaten van het onderzoek presenteerde, heeft het Vaticaan bijgedragen aan het tientallen jaren stilhouden van het misbruik. Op die beschuldiging is de kerkelijke staat nog niet ingegaan.
Alleen al dit jaar zijn verschillende ontuchtschandalen binnen de katholieke kerk naar buiten gekomen. Maar eigenlijk komen soortgelijke onthullingen al jarenlang aan het licht. Hoe komt het dat juist binnen de kerk zo vaak misbruik plaatsvindt?
Het misbruik wordt veelal gepleegd met minderjarigen. Ton Leerschool was 13 jaar oud toen een pater hem vroeg op schoot te komen zitten. “Je voelt dat er iets niet klopt”, zegt Leerschool. Vlak daarna werd hij misbruikt.
Dan doe je alles wat hij van je vraagt, aldus Ton Leerschool.
Leerschool helpt nu zelf mensen met misbruikervaringen als traumatherapeut en doet al vijftien jaar vrijwillig onderzoek naar het onderwerp. “Het is echt een machtssituatie. Als jij in een jeugdhuis zit, een internaat, een zorginstelling of zelfs een jeugdorganisatie, dan ben je afhankelijk van de geestelijke”, legt Leerschool uit. “Daarbij maakt de indoctrinatie van het geloof dat je denkt dat de geestelijke boven alles verheven is. Dan doe je alles wat hij van je vraagt.”
Seks is binnen de kerk een moeilijk onderwerp, zegt Leerschool. “Geestelijken mogen geen seks hebben en homoseksualiteit mag absoluut niet. Toch zijn sommige geestelijken homoseksueel en zijn er gevallen bekend van kindermisbruik. Op die manier bestaat er een dubbele moraal binnen de kerk en de buitenwereld.”
“Deze dubbele moraal bestaat ook bij die kinderen. Volgens kinderen is bijvoorbeeld een priester echt een heilige man, waardoor ze zich er niet tegen verzetten. Ook al voelen ze dat het niet goed is wat er met ze gebeurt”, zegt Leerschool. “Ook ik dacht dat de pater die mij misbruikt heeft een man was die boven alles verheven was.”
Daarnaast denkt Leerschool dat veel van de daders zelf ooit slachtoffer zijn geweest. “Door andere kinderen te misbruiken, gaan ze terug naar het moment dat het bij hen misging, om het zo weer recht te zetten.”
De naam van de kerk komt boven het welzijn van de mens, aldus Ton Leerschool.
Binnen de katholieke kerk zijn er voorschriften, de zogenoemde ‘crimen sollicitationis‘, die zeggen dat een geestelijke een collega niet mag aangeven bij de politie als die zich schuldig maakt aan seksueel misbruik. Als de geestelijke dat wel doet, wordt hij uit de kerk gezet.
“Als je weet dat je collega’s je toch niet aangeven, kun je makkelijk je gang gaan. In sommige gevallen wordt het intern wel aangegeven, maar de straffen die daar binnen de kerk op staan, staan nooit in verhouding tot wat een kind is aangedaan”, vertelt Leerschool. “De naam van de kerk komt boven het welzijn van de mens.”
Ook wordt het binnen families verzwegen, volgens Leerschool. Als families weten van het schandaal, durven ze niets te zeggen. “Op het moment dat ze dit wel doen, keert het dorp zich namelijk tegen de familie, en niet tegen de geestelijke.”
Ook hier maakt de geestelijke weer misbruik van zijn macht, zegt Leerschool. “Ik ken gevallen waar het meisje boven misbruikt wordt door de priester terwijl de moeder beneden wacht met een kopje koffie.”
‘Geen pedofilie’
Leerschool denkt niet dat het misbruik van kinderen door geestelijken een vorm van pedofilie is, maar altijd een kwestie van machtsmisbruik. Volgens Leerschool gaat het bij geestelijken niet om liefde voor kinderen, maar om het uitleven van de eigen seksuele frustratie. “Ze hebben de mogelijkheid en die kans willen ze pakken.”
Die kans hebben ze bij volwassenen veel minder. “Het kind denkt echt dat de man een heilige is. Dat kind kun je dan veel makkelijker overrompelen dan een ouder die zich meer bewust is”, zegt Leerschool.
Dat er niet zo veel internaten meer zijn in Nederland, betekent niet dat er geen kinderen meer misbruikt worden, aldus Ton Leerschool.
Er zijn meer gevallen bekend waarbij misbruik is gepleegd op jongens dan op meisjes. Dit komt doordat geestelijken vaker in de omgeving van jongens werken, zoals op jongensinternaten.
In Nederland loopt de interesse voor het katholicisme terug. Er zijn bijna geen katholieke instellingen meer zoals internaten. In landen als België, Italië en Frankrijk bestaan die nog wel, maar over de hele linie is de macht en invloed van de katholieke kerk in Europa tanende.
Leerschool: “Doordat de macht verminderd is, is het aanzien dat de priesters hebben ook verminderd. Hierdoor wordt het moeilijker om kinderen te misbruiken. In landen in Zuidoost-Azië, Afrika en Zuid-Amerika heeft de Rooms-Katholieke Kerk nog steeds de absolute macht. Daar kunnen geestelijken doen wat ze willen.”
“Dat er niet zo veel internaten meer zijn in Nederland, betekent niet dat er geen kinderen meer misbruikt worden. Nog steeds geloven bepaalde geestelijken dat ze een soort supermens zijn. Alle misbruiken moeten aan het licht komen. In Amerika is nu een tweede grote golf met misbruikgevallen onthuld nadat er al een golf misbruikgevallen begin jaren negentig naar buiten was gekomen. Dus we zijn op de goede weg.”
NOS 16.08.2018 Amerikaanse bisschoppen willen dat het Vaticaan samen met experts en leken onderzoek gaat doen naar beschuldigingen van seksueel misbruik door oud-kardinaal Theodore McCarrick. De 88-jarige voormalige aartsbisschop van Washington wordt onder meer beschuldigd van seksueel misbruik van een 16-jarige jongen.
De Conferentie van Katholieke Bisschoppen in de VS (USCCB) roept hiertoe op. Ook wil de conferentie dat er procedures komen om klachten over bisschoppen vertrouwelijk te melden en dat klachten in de toekomst effectiever worden behandeld.
Het hoofddoel is een “sterkere bescherming tegen roofdieren in de kerk en iedereen die ze de hand boven het hoofd wil houden”, schrijft kardinaal Daniel DiNardo, voorzitter van de bisschoppenvergadering.
Zondes en fouten
“We zijn geconfronteerd met een spirituele crisis die niet alleen een spirituele oplossing vereist, maar praktische veranderingen om de zondes en fouten uit het verleden te voorkomen.”
DiNardio verwijst niet alleen naar McCarrick, maar ook naar het grootste onderzoek ooit naar seksueel misbruik in de Amerikaanse katholieke kerk. Daaruit kwam dinsdag naar buiten dat driehonderd priesters in de staat Pennsylvania de afgelopen 70 jaar ruim duizend minderjarigen hebben misbruikt.
De voorzitter biedt zijn verontschuldigingen aan en vraagt om vergiffenis “voor wat mijn broeder-bisschoppen en ik hebben gedaan of hebben verzaakt te doen”.
Theodore McCarrick werd eind juni op non-actief gesteld in verband met de beschuldigingen.Een maand daarna bood hij zijn ontslag aan, dat de paus accepteerde.
NOS 15.08.2018 Een Amerikaanse ex-priester die werd verdacht van seksueel misbruik, heeft op voorspraak van de katholieke kerk een baan in Disney World gekregen. Het geval staat beschreven in het rapport van de Grand Jury over het misbruikschandaal in Pennsylvania.
De man, Edward Ganster, verliet de kerk in 1990, trouwde en verhuisde naar Orlando waar hij bij Disney aan de slag ging. Hij werkte daar 15 jaar, als bestuurder van een trein.
In 1971 werd Ganster tot priester gewijd. Aan het eind van de jaren 70 diende een vrouw een klacht tegen hem in bij de kerk over seksueel misbruik van haar 13-jarige zoon. Ganster kreeg begeleiding en kon zijn werk als priester voortzetten.
Toen Ganster al lang was uitgetreden als priester werden nog twee beschuldigingen tegen hem ingebracht. Een man zei dat hij als 14-jarige door Ganster mishandeld was en een moeder deed haar verhaal over misbruik van haar 12-jarige zoon.
NOS 15.08.2018 Gisteren werd bekend dat in de Amerikaanse staat Pennsylvania zeker duizend kinderen zijn misbruikt door honderden priesters. Dit gebeurde decennialang, doordat de kerk gebruikmaakte van een geraffineerde doofpot. Vanuit de bovenste laag in de katholieke kerk werden priesters beschermd.
Dat blijkt uit onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag in de staat Pennsylvania. In het rapport van de onderzoekscommissie staan verschrikkelijke voorbeelden van structureel misbruik. “Priesters verkrachtten kleine jongens en meisjes. De mannen van God, die verantwoordelijk waren, deden niets: ze verstopten het allemaal. Decennialang”, is te lezen.
Slachtoffers werden vaak onder druk gezet om niet naar de autoriteiten te stappen. Zo stelden de bisschoppen het belang van de kerk boven het belang van de kinderen.
Als een priester op één locatie te veel in opspraak kwam, werd hij herplaatst naar een nieuwe regio. Bij de oude parochie werd de waarheid van zijn vertrek niet gemeld. “Zeg tegen parochianen dat hij op ‘ziekteverlof’ is, of last heeft van ‘vermoeidheidsklachten’. Of zeg helemaal niets”, overleggen bisschoppen onderling in briefwisselingen. Bij een nieuwe parochie werd de reden van een overplaatsing ook niet gegeven, waardoor de priester verder zijn gang kon gaan.
Naakt poseren als Christus
Het 1400 pagina’s tellende onderzoek beschrijft enkele voorvallen tot in detail. Een 7-jarig jongetje werd misbruikt door een priester die vervolgens tegen hem zei dat hij bij hem zijn zonden moest opbiechten.
Een andere priester misbruikte vijf zussen van één familie. Weer een ander gaf toe dat hij in ieder geval aan twaalf jongetjes had gezeten. Toch werd hij later door de bisschop, zijn leidinggevende, bedankt voor alles dat hij ‘voor Gods mensen’ gedaan had.
Op een andere plek werd een jong jongetje gedwongen naakt te poseren als Christus aan het kruis, terwijl priesters hem fotografeerden met een polaroidcamera. Priesters gaven de jongen en anderen gouden kettingen met een kruis. Door dat kenmerk wisten andere priesters ook dat het kind misbruikt kon worden.
Voor het rapport werden een half miljoen pagina’s aan interne documenten en het geheime archief van de kerk onderzocht. Het strekte zich uit tot zes bisdommen, waar ongeveer de helft van de ruim 3 miljoen katholieken in Pennsylvania onder vallen.
Volgens het onderzoeksrapport zijn er veel meer slachtoffers dan de duizend die nu bekend zijn geworden. Maar die durfden waarschijnlijk niet naar de commissie te stappen, of zijn inmiddels al overleden.
“Er zijn ontelbare voorbeelden van priesters die dit doen en vervolgens van parochie naar parochie verhuizen”, zegt correspondent Arjen van der Horst in het NOS Radio 1 Journaal. “Sommigen kregen zelfs promotie. Nooit ging de kerkleiding met dit soort voorbeelden naar justitie.”
Uit de correspondentie tussen bisschoppen, die nu met het onderzoek vrijkomt, blijkt dat de kerk wat er gebeurde bagatelliseerde. Verkrachting werd bijvoorbeeld geen verkrachting genoemd, maar ‘ongepast contact’ of ‘stoeien’. “Zo konden de priesters ongestoord hun gang gaan. Zeventig jaar lang werd alles onder het tapijt geveegd”, zegt Van der Horst.
Bijna elke zaak verjaard
Uit het rapport blijkt dat de openbaring van het nieuws niet tot veel vervolgingen zal leiden. “Als gevolg van het stilhouden is bijna elke misbruikzaak die we hebben gevonden verjaard”, is te lezen. Er wordt opgeroepen om de huidige ‘zwakke wetten’ aan te passen, zodat dit in de toekomst niet meer gebeurt.
Het Vaticaan heeft op dit nieuws nog niet gereageerd. “Maar de paus komt nu onder grote druk te staan”, zegt Van der Horst. “Hij kwam na zijn aanstelling met de belofte om grote veranderingen door te voeren, maar dat is nog nauwelijks gebeurd.”
NU 15.08.2018 Opsporingsautoriteiten in de Amerikaanse staat Pennsylvania hebben schokkende details aan het licht gebracht over seksueel misbruik door priesters en het zwijgen daarover door de katholieke kerk in de Verenigde Staten.
De autoriteiten beschuldigen meer dan driehonderd priesters van seksueel misbruik van kinderen. Het misbruik speelde zich af over de afgelopen zeventig jaar en is gepleegd in zes van de acht bisdommen in Pennsylvania.
Procureur-generaal Josh Shapiro, die dinsdag de resultaten van het onderzoek presenteerde, gaat uit van meer dan duizend slachtoffers. Hij denkt dat veel slachtoffers zich nog niet gemeld hebben.
Shapiro zei dat hooggeplaatste kerkleiders in Pennsylvania en het Vaticaan het misbruik tientallen jaren hebben stilgehouden.
Elsevier 15.08.2018 Amerika is geschokt door een rapport over grootschalig kindermisbruik door katholieke priesters in de staat Pennsylvania. Volgens opsporingsautoriteiten gaat het om meer dan duizend slachtoffers, van wie velen zich waarschijnlijk nog niet hebben gemeld. Kerkleiders en het Vaticaan waren op de hoogte van het seksueel misbruik, maar hebben het tientallen jaren stilgehouden.
‘Priesters verkrachtten kleine jongens en meisjes, en de mannen van God die verantwoordelijk voor deze priesters waren, deden niet alleen niets, ze probeerden alles te verstoppen. Decennia lang. Bisschoppen, kardinalen en anderen werden beschermd,’ schrijft procureur-generaal Josh Shapiro van de staat Pennsylvania. Zijn grand jury deed twee jaar onderzoek in zes bisdommen, over een periode van 70 jaar.
In een rapport van ruim 900 pagina’s, op basis van een half miljoen documenten die de katholieke kerk jarenlang verborgen hield, concludeert Shapiro dat ruim 300 priesters uit zes van de acht bisdommen in de staat in totaal meer dan duizend kinderen hebben misbruikt. Het misbruik varieerde van betasten, gedwongen masturbatie tot verschillende vormen van anale, orale en vaginale verkrachting.
Schokkende details over misbruik priesters en doofpotten
Het document staat vol met anekdotes over priesters die kinderen seksueel misbruikten en vervolgens werden beschermd door bisschoppen. De introductie vermeldt dat een priester in een niet genoemd bisdom een meisje verkrachtte. Ze werd zwanger, waarna hij een abortus voor haar regelde. Een bisschop stuurde vervolgens een brief met de tekst: ‘Dit is een moeilijke tijd in je leven, en ik realiseer me hoe overstuur je bent. Ik deel je rouw.’ De brief was echter niet bedoeld voor het verkrachte meisje, maar voor de priester.
Een andere schokkende passage betreft een priester uit Pittsburgh, die kettingen met een gouden kruis uitdeelde aan zijn ‘favoriete jongens’. Volgens de Grand Jurydienden de kettingen behalve het vleien van de slachtoffers nog een ander doel: ‘Ze vormden een signaal aan andere roofdieren dat die kinderen ongevoelig waren geworden voor seksueel misbruik, en dus ideale doelwitten waren voor verder misbruik.’
Onderzoekers: Vooral jongens misbruikt, meeste zaken verjaard
Meer over kindermisbruik
Welke hulporganisaties gingen in de fout met seksueel wangedrag? Lees dit overzicht
Opvallend is ook dat de meeste misbruikte kinderen jongens waren. ‘Sommigen waren tieners, velen hadden de puberteit nog niet bereikt,’ aldus het rapport. De meeste misbruikgevallen hadden in plaats in de jaren tachtig, sommige waren ouder. ‘Als gevolg van de doofpot is bijna elk geval van misbruik te oud om te worden vervolgd,’ aldus de onderzoekers, die niet uitsluiten dat er in de staat meer ‘roofdieren’ zijn. De onderzoekers schrijven niet tevreden te zijn met de weinige aanklachten die ze wel kunnen indienen: ‘We zijn ziek van alle misdaden die onbestraft en zonder compensatie zullen blijven.’
The President of the U.S. Conference of Catholic Bishops and its Chairman for the Committee for the Protection of Children and Young People have issued the following statement in response to findings outlined in today’s Pennsylvania grand jury report: http://www.usccb.org/news/2018/18-138.cfm …
De vereniging US Catholic Bishops plaatste dinsdagavond een verklaring op Twitter: ‘Als een verbond van bisschoppen, spijten en beschamen ons de zonden en overtredingen door katholieke priesters en katholieke bisschoppen,’ aldus kardinaal Daniel DiNardo en bisschop Timothy Doherty. Activistengroep Survivors Network of those Abused by Priests (Netwerk van overlevers van Misbruik door Priesters) verwelkomde het rapport. ‘Maar kennis van misdaden uit het verleden is alleen iets waard als ze omgezet wordt naar actie die seksueel misbruik en doofpotten in de toekomst kan vermijden.’
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
NU 14.08.2018 Opsporingsautoriteiten in de Amerikaanse staat Pennsylvania hebben schokkende details aan het licht gebracht over seksueel misbruik door priesters en het zwijgen daarover door de katholieke kerk in de VS.
De autoriteiten beschuldigen meer dan driehonderd priesters van seksueel misbruik van kinderen. Het misbruik speelde zich af over de afgelopen zeventig jaar en is gepleegd in zes van de acht bisdommen in de Amerikaanse staat Pennsylvania.
Procureur-generaal Josh Shapiro, die dinsdag de resultaten van het onderzoek presenteerde, gaat uit van meer dan duizend slachtoffers. Hij denkt dat veel slachtoffers zich nog niet hebben gemeld.
Shapiro zei dat hooggeplaatste kerkleiders in Pennsylvania en het Vaticaan het misbruik tientallen jaren hebben stilgehouden.
NOS 14.08.2018 Meer dan duizend kinderen zijn misbruikt door 300 Amerikaanse priesters in zes bisdommen. Dat blijkt uit een onderzoek dat is vrijgeven door de autoriteiten in Pennsylvania. Het gaat om slachtoffers van wie is vastgesteld dat ze zijn misbruikt door geestelijken. Waarschijnlijk gaat het nog om veel meer gevallen.
Het rapport toont ook aan dat kerkleiders bezig zijn geweest om de misstanden toe te dekken. “De doofpot was geraffineerd. En, schokkend genoeg, documenteerden de leiders van de kerk het misbruik en de doofpot al die tijd”, zegt Josh Shapiro, die als hoogste aanklager in Pennsylvania het onderzoek leidde.
De meeste slachtoffers waren jongens, maar ook meisjes werden volgens het rapport misbruikt. Het misbruik varieerde van betasten tot anale, orale en vaginale verkrachting.
“Kerkbeambten beschreven het misbruik routinematig en doelbewust als spelletjes, worstelen en ongepast gedrag. Het was niets van dat alles: het was seksueel misbruik en verkrachting van kinderen”, zegt Shapiro.
‘Grote overeenkomsten met eerdere gevallen’
Het rapport wordt gezien als een van de grondigste onderzoeken naar grensoverschrijdend gedrag van geestelijken tot nu toe. Het strekte zich uit tot zes bisdommen, waar ongeveer de helft van de ruim 3 miljoen katholieken in Pennsylvania onder vallen.
Het rapport in Pennsylvania bevestigt eerdere bevindingen van onderzoeken in de Verenigde Staten naar seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk. Het zou grote overeenkomsten vertonen in de beschrijving van hoe priesters te werk gingen en het verdoezelen daarvan door kerkautoriteiten.
We zijn ziek van alle misdaden die ongestraft blijven, aldus De grand jury
Het onderzoek werd gelast door een zogenoemde grand jury. In de VS bestaat die doorgaans uit een 16 tot 23 burgers die opdracht kunnen geven om onderzoek te laten doen naar een mogelijk strafbaar feit dat kan leiden tot gerechtelijke stappen. De juryleden kunnen mensen onder ede laten ondervragen. “We zijn ziek van alle misdaden die ongestraft blijven”, meldde de grand jury.
Het rapport komt zo’n twee weken na de roemloze aftocht van de Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick. De 88-jarige voormalige aartsbisschop van Washington wordt onder meer beschuldigd van seksueel misbruik van een 16-jarige jongen in de jaren 70. Sinds 1927 was er geen kardinaal meer opgestapt.
AD 14.08.2018 Tenminste duizend kinderen blijken de afgelopen decennia seksueel te zijn misbruikt door katholieke priesters in de Amerikaanse staat Pennsylvania.
Het grootschalige misbruik was intern bekend maar werd door hooggeplaatste kerkfiguren systematisch onder de mat geveegd, zo concludeert een schokkend, 900 pagina’s tellend, onderzoeksrapport dat vandaag is vrijgegeven.
‘Priesters verkrachtten kleine jongens en meisjes, en de mannen van God die verantwoordelijk voor deze priesters waren, deden niet alleen niets, ze probeerden alles te verstoppen. Decennia lang. Bisschoppen, kardinalen en anderen werden beschermd en een aantal in dit rapport kreeg zelfs promotie’, aldus het onderzoek.
Justitie vreest dat in werkelijkheid niet duizend maar waarschijnlijker ‘duizenden kinderen’ het slachtoffer zijn geweest van pedofiele priesters. In de staat Pennsylvania wonen ruim 3 miljoen katholieken. Ongeveer de helft van hen bidt in de nu in opspraak geraakte bisdommen Allentown, Erie, Greensburg, Harrisburg, Pittsburgh en Scranton.
Talloze slachtoffers daar zouden geen aangifte hebben durven doen. Van degenen die dat wel deden, blijken dossiers al dan niet opzettelijk te zijn kwijtgeraakt. Het onderzoeksrapport identificeerde meer dan 300 priesters die zich gedurende decennia aan de kinderen zouden hebben vergrepen. Vaak werd de kinderen vooraf alcohol toegediend.
Twee jaar is onderzoek gedaan in de zaak. Volgens openbare aanklager Josh Shapiro hebben katholieke bestuurders in zowel de Verenigde Staten als in Het Vaticaan systematisch aanklachten in de doofpot gestopt. ‘Er bestond een patroon: misbruik, ontkenning en doofpot’, aldus Shapiro die sprak van ‘systematisch wegpoetsen door de kerk’ en ‘falende justitie’. Alles werd wel bewaard in zogeheten ‘geheime archieven’. Die werden door de onderzoekers ontdekt en vormden de basis van verschillende aanklachten en het onderzoeksrapport, aldus Shapiro vandaag op een persconferentie in Harrisburg.
Een bijzonder kwalijke rol zou zijn gespeeld door kardinaal Donald Wuerl, die lange tijd bisschop van Pittsburg was. Hij zou bewust veel leed verborgen hebben gehouden. Daarop aangesproken verdedigde Wuerl zich met het argument dat door hem altijd was gehandeld uit ‘medeleven en genegenheid met de slachtoffers’. Wuerl wilde vooral herhaling van de misdrijven voorkomen, zei hij.
Het onderzoek, waaraan werd meegewerkt door de FBI, laat daar geen spaan van heel en concludeert dat de bisschop en anderen vooral bezig waren negatieve berichten te verhinderen. Ook ging het erom te voorkomen dat de katholieke kerk aansprakelijk kon worden gesteld voor het wegpoetsen van de misdaden. Er werd nimmer aangifte gedaan bij de politie en slachtoffers werd vooral afgeraden juridische stappen te ondernemen. Een aantal van de beschuldigde priesters is onlangs zelf naar de rechter gestapt om te voorkomen dat hun namen worden geopenbaard. Ze claimen dat dat hun reputatie kan aantasten terwijl de rechtszaak nog moet worden gevoerd. De identiteit van de meeste betrokken blijft daarom vooralsnog geheim.
In het rapport staan afgrijselijke zaken. Een priester bekend tenminste 15 jongetjes te hebben verkracht, de jongste was zeven. Een andere priester maakte een minderjarig meisje zwanger en dwong haar tot abortus. Een ander bewaarde het menstruatiebloed van meisjes die hij thuis misbruikte. Of de slachtoffers ooit genoegdoening zullen krijgen is zeer de vraag. Verreweg de meeste daders zijn overleden of ongrijpbaar omdat hun misdaden inmiddels zijn verjaard. Kinderen die zijn misbruikt kunnen in Pennsylvania tot hun dertigste een aanklacht indienen, daarna niet meer. De oudste gevallen dateren van 1947. Tegen twee verdachten lopen wel aanklachten wegens recente misdrijven. Een heeft zijn spijt betuigd. Het is het zoveelste schandaal in de katholieke kerk in de Verenigde Staten. Nog steeds verkeert het bisdom Washington in shock over alle onthullingen rond bisschop McCarrick (88) – die in 2006 werd vervangen door uitgerekend bisschop Wuerl – over aanranding van jongens en seksueel wangedrag tegenover seminaristen.
Voor het onderzoek in Pennsylvania zijn tientallen getuigen gehoord. Het volledige dossier beslaat een half miljoen pagina’s. 54 parochies werden doorgelicht. “Er zijn eerder rapporten verschenen over seksueel misbruik in de katholieke kerk, maar nooit op deze schaal. Voor velen van ons gebeurde alle eerdere verhalen altijd ergens anders, ergens ver weg. Nu weten we de waarheid: het gebeurde overal’, aldus het rapport.
NU 14.08.2018 De Australische aartsbisschop Philip Wilson mag zijn gevangenisstraf van één jaar thuis uitzitten vanwege zijn slechte gezondheid.
De 67-jarige Wilson zou in de jaren 1970 als assistent-priester misbruik van priester Jim Fletcher hebben stilgehouden. Fletcher heeft in de jaren zeventig kinderen misbruikt in de provincie waar Wilson aartsbisschop was.
Wilson is de hoogstgeplaatste katholieke geestelijke ter wereld die veroordeeld is rond het misbruikschandaal binnen de katholieke kerk. Hij beweert dat hij niets van het misbruik af wist.
Hij is vorige maand veroordeeld en legde onder druk van de Australische premier Turnbull zijn functie neer. Bij Wilson is een vroeg stadium van Alzheimer vastgesteld. Ook kampt hij met hartklachten.
NOS 14.08.2018 De Australische aartsbisschop Philip Wilson mag zijn gevangenisstraf van 1 jaar thuis uitzitten. Van de rechter hoeft hij vanwege zijn slechte gezondheid niet de cel in.
De 67-jarige Wilson is de hoogste geestelijke binnen de Katholieke Kerk die schuldig is bevonden aan het achterhouden van misbruik. Vorige maand werd hij veroordeeld. Hij lijdt aan alzheimer en daarom krijgt hij huisarrest in plaats van een gevangenisstraf.
De aartsbisschop wist volgens de rechter al in 1976 van misbruik door priester James Fletcher. Twee slachtoffers zouden zich in die tijd bij hem hebben gemeld. In 2004 werd Fletcher veroordeeld voor kindermisbruik.
Wilson, die aartsbisschop van Adelaide was, zegt van niets te hebben geweten. Onder druk van premier Turnbull legde hij eind vorige maand zijn functie neer.
NOS 28.07.2018 Oom Teddy, zo noemen James en zijn zes broers en zussen hun priester. De 39-jarige man, een rijzende ster binnen de katholieke kerk, is een huisvriend van de familie.
Als James 11 is, komt de priester zijn kamer binnen, terwijl de jongen zich staat om te kleden. “Hij zei: draai je om”, vertelt James, nu 60, in een interview met The New York Times. “Ik wil het echt niet, want ik wil niks laten zien.” Maar hij doet uiteindelijk toch wat oom Teddy vraagt.
En oom Teddy laat zijn broek ook zakken. “Kijk, we zijn hetzelfde”, zegt hij. Het is het begin van een misbruikrelatie die volgens James twintig jaar duurt. De oom Teddy in dit verhaal is de nu 88-jarige Amerikaanse kardinaal Theodore McCarrick, van wie paus Franciscus vandaag het ontslag heeft geaccepteerd.
Het verhaal van James, die niet wil dat zijn achternaam bekend wordt, is niet het enige misbruikverhaal met McCarrick in de hoofdrol. Hij wordt daarnaast beschuldigd van het misbruik van een 16-jarige misdienaar en enkele volwassenen.
Tweepersoonsbed
Een van die slachtoffers, Robert Ciolek, deed eerder ook zijn verhaal tegen de Amerikaanse krant. In de jaren 80 studeert Ciolek, dan begin 20, in New Jersey aan het seminarie.
De bisschop, McCarrick, vertelt hem dat hij veel in zijn mars heeft. Misschien kan hij wel in Rome gaan studeren en carrière maken binnen de katholieke kerk. Ciolek: “Ik vertrouwde hem en ik bewonderde hem.”
McCarrick nodigt hem en andere jonge studenten regelmatig uit, onder meer in een strandhuis van het bisdom. Ze verblijven er dan het hele weekend. Aan het eind van de avond vraagt de bisschop altijd een van de studenten mee naar zijn kamer, waar een tweepersoonsbed staat. Daar volgen ongewenste aanrakingen.
“Mijn observatie is dat mensen ervan walgden. Sommigen vonden de aandacht wel leuk, hoewel het natuurlijk verknipte aandacht was”, vertelt Ciolek. “Maar ik herinner mij niemand die het echt prettig vond en hoopte dat hij zou worden aangeraakt.”
Misbruik in de VS
Recente cijfers over misbruik in de VS zijn er niet, maar volgens een rapport uit 2004 gaat het om 11.000 beschuldigingen tegen ruim 4000 priesters in de periode 1950-2002. Die 4000 priesters zijn ongeveer 4 procent van het totaal aantal priesters dat in die tijd in de VS werkte.
Jaren later doet Ciolek zijn verhaal tegen het bisdom. Hij treft in 2005 een schikking van 80.000 dollar. Twee jaar later schikt het bisdom met een andere seminariestudent die ook zegt misbruikt te zijn door McCarrick.
In het dossier van de man, die anoniem wil blijven, staat een gebeurtenis beschreven uit 1987. McCarrick, inmiddels aartsbisschop van Newark, neemt de student mee uit eten in New York en vraagt hem daarna mee naar zijn appartement. Daar moet hij zich omkleden: McCarrick heeft een matrozen-T-shirt en een korte broek klaarliggen.
De twee gaan in bed liggen. “Hij sloeg zijn armen om mij heen en wrong zijn benen tussen de mijne.” Brieven aan de student, die in het dossier zitten, ondertekent McCarrick met ‘oom Ted’ of ‘oom T.’.
In 2001 wordt McCarrick kardinaal EPA
Deze man en Robert Ciolek maken hun verhaal, apart van elkaar, in jaren 90 aanhangig bij de katholieke kerk. Het maakt geen indruk, want in 2000 wordt McCarrick aartsbisschop van Washington D.C., een van de meest prestigieuze banen van de Amerikaanse kerk. Een jaar later benoemt paus Johannes Paulus II hem tot kardinaal.
In de jaren die volgen, komen er meer verhalen naar boven over McCarrick, die in 2006 met emeritaat gaat. Verschillende functionarissen binnen de kerk trekken aan de bel over misbruik. De zaak die hem uiteindelijk de kop kost, draait om een 16-jarige misdienaar.
Kerst-mis
In de jaren 70, aan het begin van zijn carrière, is McCarrick priester in New York. Tijdens de voorbereidingen op de kerst-mis zou hij zijn hand in de broek van de misdienaar hebben gestoken.
De Amerikaanse katholiek kerk achtte dit verhaal zo geloofwaardig dat ze McCarrick vorige maand hebben geschorst. De kardinaal zei toen in een verklaring dat hij zich van dat misbruik niets kan herinneren. Over de andere beschuldigingen heeft hij zich niet uitgesproken.
Afgelopen vrijdag stuurde hij de paus een brief waarin hij zijn ontslag als kardinaal aanbiedt. Paus Franciscus heeft McCarrick opgedragen om zich tot de rechtszaak terug te trekken in een huis van de kerk en boete te doen door middel van gebeden.
James reageert tegen persbureau AP verheugd op het ontslag van McCarrick. “De waarheid overwint alles. Gelukkig heeft iedereen tegenwoordig meer begrip voor de schade die priesters hebben aangericht. Nu kunnen we beginnen te helen.”
AD 28.07.2018 Paus Franciscus heeft het ontslag geaccepteerd van de in opspraak geraakte kardinaal Theodore McCarrick. Meerdere mannen hebben de voormalige aartsbisschop van Washington beschuldigd van seksueel misbruik.
De advocaat van een van de vermeende slachtoffers had tegenover The New York Times een boekje open gedaan over het misbruik. De geestelijke zou de destijds zestienjarige man in 1971 hebben aangerand en dat een jaar later weer hebben geprobeerd.
De inmiddels 88-jarige McCarrick zei later in een verklaring zich niets van dat misbruik te kunnen herinneren. De Amerikaanse tak van de kerk concludeerde echter dat de beschuldiging wel degelijk geloofwaardig is. De prominente geestelijke heeft niet publiekelijk gereageerd op andere beschuldigingen van wangedrag.
Een ander vermeend slachtoffer zei dat hij vanaf zijn elfde is misbruikt door ,,oom Ted”, destijds een vriend van de familie. Dat misbruik zou bijna twintig jaar hebben geduurd. Uit onderzoek van de krant bleek bovendien dat binnen de kerk al tientallen jaren bekend was dat McCarrick zich schuldig zou maken aan seksueel wangedrag.
NU 28.07.2018 Paus Franciscus heeft het ontslag geaccepteerd van de in opspraak geraakte kardinaal Theodore McCarrick. Meerdere mannen hebben de voormalig aartsbisschop van Washington beschuldigd van seksueel misbruik.
De advocaat van een van de vermeende slachtoffers had tegenover The New York Times een boekje open gedaan over het misbruik. De geestelijke zou de destijds zestienjarige man in 1971 hebben aangerand en dat een jaar later weer hebben geprobeerd.
De inmiddels 88-jarige McCarrick zei later in een verklaring zich niets van dat misbruik te kunnen herinneren. De Amerikaanse tak van de kerk concludeerde echter dat de beschuldiging wel degelijk geloofwaardig is. De prominente geestelijke heeft niet publiekelijk gereageerd op andere beschuldigingen van wangedrag.
Een ander vermeend slachtoffer zei dat hij vanaf zijn elfde is misbruikt door “oom Ted”, destijds een vriend van de familie. Dat misbruik zou bijna twintig jaar hebben geduurd. Uit onderzoek van de krant bleek bovendien dat binnen de kerk al tientallen jaren bekend was dat McCarrick zich schuldig zou maken aan seksueel wangedrag.
NU 19.07.2018 De Australische premier Malcolm Turnbull heeft aangedrongen op het ontslag van aartsbisschop Philip Wilson. De 67-jarige geestelijke is schuldig bevonden aan het verzwijgen van kindermisbruik door een andere priester.
Een rechtbank veroordeelde Wilson eerder deze maand tot een jaar gevangenisstraf. De geestelijke nam geen ontslag, omdat hij eerst de uitkomst van zijn hoger beroep wil afwachten.
Premier Turnbull maakte duidelijk het daar niet mee eens te zijn. “Hij had ontslag moeten nemen”, concludeerde de premier. Hij wil dat de paus ingrijpt en de geestelijke ontslaat.
Wilson zegt niets te hebben geweten van het kindermisbruik door priester James Fletcher, die in 2006 in de gevangenis was overleden. Twee slachtoffers verklaarden echter dat ze in 1976 wel degelijk bij Wilson aan de bel hebben getrokken.
Een rechtbank moet nog besluiten of de geestelijke daadwerkelijk de cel in moet of huisarrest krijgt. Wilson is dementerend.
NOS 19.07.2018 De Australische premier Turnbull heeft er bij paus Franciscus op aangedrongen om de Australische aartsbisschop Wilson te ontslaan. Wilson is veroordeeld tot een gevangenisstraf van een jaar, omdat hij seksueel misbruik binnen de katholieke kerk heeft verzwegen.
De 67-jarige aartsbisschop van Adelaide is de hoogste geestelijke die vanwege een misbruikschandaal in Australië is veroordeeld.
Wilson verzweeg in de jaren zeventig het misbruik van vier jongens door priester Fletcher. Die werd in 2004 schuldig bevonden aan negen gevallen van seksueel misbruik en veroordeeld tot acht jaar cel. In 2006 overleed Fletcher in de gevangenis.
Ontkennen
Volgens aartsbisschop Wilson wist hij niets van het misbruik, maar slachtoffers ontkennen dat. Zij zeggen dat Wilson in de bewuste jaren in hetzelfde appartement als Fletcher woonde en ervan moet hebben geweten.
“Er zijn veel leiders die hebben opgeroepen tot zijn ontslag. Het is duidelijk dat hij moet opstappen. De tijd is nu gekomen dat de hoogste autoriteit in de kerk actie moet ondernemen en hem moet ontslaan”, zegt premier Turnbull.
Wilson heeft zelf gezegd dat hij op zich wel wil nadenken over opstappen, maar hij wil eerst zijn hoger beroep afwachten.
Binnenkort wordt beslist of de aartsbisschop thuis zijn straf mag uitzitten. Hij heeft alzheimer.
Trouw 14.07.2018 De Chileense politie heeft in kantoren van twee aartsbisschoppen een inval gedaan in het onderzoek naar seksueel misbruik door katholieke geestelijken in het land. De invallen werden gedaan in de steden Temuco en Villarrica, ten zuiden van hoofdstad Santiago, in de regio Araucania.
Vijf priesters uit de regio zijn verdachte in het onderzoek naar seksueel misbruik. Agenten hadden het bevel om alle documenten die te maken zouden kunnen hebben met het misbruik in beslag te nemen. Sinds paus Franciscus Chili in januari bezocht, zijn steeds meer beschuldigingen van seksueel misbruik naar buiten gekomen in het land.
Het misbruikschandaal in het land is enorm: in mei dienden alle 34 Chileense bisschoppen hun ontslag in bij de paus. Van vijf bisschoppen is het ontslag geaccepteerd. Onderzoek door het Vaticaan toonde aan dat geestelijken in Chili systematisch misbruikzaken in de doofpot trachtten te stoppen. Ook werd bewijs van misbruik vernietigd. Mensen die alarm sloegen werden onder druk gezet.
Excuses
In mei bood de paus nog zijn verontschuldigingen aan. ‘Ik erken dat ik grove fouten heb gemaakt in mijn beoordeling van de situatie, vooral veroorzaakt door een gebrek aan informatie’, schreef Franciscus in een brief aan de Chileense bisschoppen. ‘Ik vraag vergeving aan een ieder die ik hiermee heb gekwetst.’ De paus nodigde daartoe Chileense misbruikslachtoffers uit om naar het Vaticaan te komen om hem daar te ontmoeten.
In een ontmoeting met de Chileense misbruikslachtoffers in het Vaticaan zei de paus dat ‘hij zelf deel van het probleem’ was. Niet alleen de geloofwaardigheid van de Chileense bisschoppen staat in Rome op het spel, maar ook die van Franciscus als het gaat om een doortastende aanpak van misbruik door geestelijken. Nog altijd een hoofdpijndossier voor de rooms-katholieke kerk. Ook onder deze paus.
De 34 Chileense bisschoppen gingen in gesprek met paus Franciscus over met afstand het grootste schandaal in de geschiedenis van de Chileense kerk: het grootschalige misbruik van minderjarigen door geestelijken en het toedekken daarvan door de kerkleiding. Zelf zeiden de bisschoppen dat ze met ‘pijn’ en ‘schaamte’ naar Rome waren gekomen. Ze zeiden zich ‘nederig’ te voelen en benadrukten dat ze goed naar de paus wilden luisteren.
Lees ook:
Paus roept Chileense bisschoppen op het matje: gaan er koppen rollen?
Drie dagen lang moeten alle 34 Chileense bisschoppen in het Vaticaan met de paus in gesprek. Onderwerp: de zeer gebrekkige Chileense aanpak van seksueel misbruik door rooms-katholieke geestelijken. De vraag is of er koppen gaan rollen.
Misbruikzaak kost drie Chileense bisschoppen hun positie
Grote kans dat er nog meer geestelijken het veld moeten ruimen, maar het grote misbruikschandaal in de rooms-katholieke kerk van Chili heeft nu de eerste drie geestelijken hun bisschopszetel gekost.
NOS 14.07.2018 In het zuiden van Chili zijn er gelijktijdig invallen geweest in de burelen van twee aartsbisschoppen in het onderzoek naar seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk in het land. In de steden Temuco en Villarrica, op een kleine 700 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Santiago, ondervroegen rechercheurs medewerkers van de aartsbisschoppen en namen ze documenten in beslag.
In de regio worden vijf priesters verdacht van seksueel misbruik. Het onderzoek gaat terug tot 2000. De autoriteiten in Chili zijn bezig met een omvangrijk onderzoek naar misbruik door katholieke geestelijken. Belangengroepen van slachtoffers zeggen dat dat wijd verbreid was en dat de in Chili invloedrijke kerk veel te weinig heeft gedaan om zelf de daders aan te pakken.
Ernstige nalatigheid
Juist vandaag, op de dag van de invallen, werd de hoogste katholieke functionaris in Chili voorgeleid voor de rechtbank. Het gaat om de voormalige kanselier van de aartsbisschop van Santiago, die gisteren werd opgepakt. Hij wordt beschuldigd van het misbruiken van ten minste vijf kinderen, tot vorig jaar aan toe. Als hij schuldig wordt bevonden kan hij tussen de twee en vijftien jaar cel krijgen.
De beschuldigingen van seksueel misbruik in Chili begonnen nadat paus Franciscus het land in januari had bezocht. Geestelijken uit het Vaticaan concludeerden na een onderzoek dat de Chileense bisschoppen ernstige nalatigheid valt te verwijten bij hun aanpak van het misbruikschandaal.
In mei gebood paus Franciscus alle ruim dertig Chileense bisschoppen om naar Rome te komen, waar ze collectief hun ontslag aanboden. De paus heeft dat van vijf van hen geaccepteerd.
NU 04.07.2018 Een Australische aartsbisschop die dinsdag werd veroordeeld voor het verzwijgen van seksueel misbruik gaat tegen de uitspraak in beroep. Ook weigert Philip Wilson af te treden, zoals de kerk van hem verlangt.
Dat liet de 67-jarige kerkelijke leider woensdag weten in Sydney. Wilson is de hoogste katholieke geestelijke ter wereld die veroordeeld is rond het misbruikschandaal binnen de katholieke kerk.
De aartsbisschop werd dinsdag tot een jaar celstraf veroordeeld. Wilson krijgt in verband met zijn beginnende dementie waarschijnlijk huisarrest opgelegd.
Wilson zou geweten hebben dat priester James Fletcher in de jaren zeventig negen jongens seksueel misbruikt heeft en zou volgens de rechters ook geholpen hebben dat stil te houden. Fletcher is in 2004 veroordeeld voor dat vergrijp, maar is inmiddels overleden.
Wilson heeft altijd ontkend dat hij van het misbruik af wist.
NU 03.07.2018 Een Australische aartsbisschop is dinsdag veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf voor het verzwijgen van seksueel misbruik van kinderen door een priester.
De 67-jarige Philip Wilson is daarmee de hoogste katholieke geestelijke ter wereld die veroordeeld is in het misbruikschandaal binnen de katholieke kerk. De aartsbisschop krijgt in verband met zijn beginnende dementie waarschijnlijk huisarrest opgelegd.
Wilson zou geweten hebben dat priester James Fletcher in de jaren zeventig negen jongens seksueel misbruikt heeft en zou volgens de rechters ook geholpen hebben dat stil te houden. Fletcher is in 2004 veroordeeld voor dat vergrijp, maar is inmiddels overleden.
“Wilson heeft nooit spijt getoond”, aldus de rechter. “Hij was een van de hoogste figuren binnen de kerk. Door het misbruik te verzwijgen heeft hij gelovigen verraden.”
Wilson heeft altijd ontkend dat hij van het misbruik af wist.
NOS 03.07.2018 De Australische aartsbisschop Philip Wilson is veroordeeld tot een gevangenisstraf van 1 jaar. Hij heeft misbruik in de katholieke kerk in jaren 70 verzwegen.
Wilson (67), nu aartsbisschop van Adelaide, is de hoogstgeplaatste geestelijke binnen de katholieke kerk die schuldig is bevonden aan het achterhouden van misbruik. In mei werd hij hiervoor al schuldig bevonden, nu is de strafmaat bepaald.
De rechter bepaalde dat Wilson op zijn vroegst na 6 maanden in aanmerking komt voor strafvermindering. Hij hoeft niet meteen de cel in, omdat volgende maand wordt bepaald of hij zijn straf thuis kan uitzitten. Wilson heeft alzheimer.
Misbruik door priester
De geestelijke verzweeg in de jaren 70 het misbruik van vier jongens door de priester James Fletcher. Die werd in 2004 schuldig bevonden aan negen gevallen van seksueel misbruik en veroordeeld tot acht jaar cel.
Wilson zegt dat hij niets heeft geweten van de misdaden.
AD 03.07.2018 Een Australische aartsbisschop is veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf voor het verzwijgen van seksueel misbruik van kinderen door een priester in de zeventiger jaren.
Philip Wilson (67) is daarmee de hoogste geestelijke ter wereld die is veroordeeld in het misbruikschandaal binnen de katholieke kerk. De aartsbisschop van Adelaide krijgt in verband met zijn beginnende dementie waarschijnlijk huisarrest opgelegd.
Wilson zou geweten hebben dat priester James Fletcher in de jaren zeventig negen jongens seksueel heeft misbruikt. Een destijds 15-jarige jongen vertelde Wilson al in 1976 dat hij door de bewuste priester was misbruikt, maar de bisschop hield de geestelijke de hand boven het hoofd.
De aan Alzheimer lijdende Wilson heeft altijd ontkend dat hij van het misbruik afwist. Hij werd in mei door de rechter schuldig bevonden aan het in de doofpot stoppen van het misbruik. Fletcher werd in 2004 veroordeeld voor negen gevallen van kindermisbruik, hij overleed in 2006 in de gevangenis.
In Australië loopt ook nog het proces tegen de Australische kardinaal George Pell (76). Pell zou zich als jonge priester en later als aartsbisschop eveneens aan jongens hebben vergrepen. De 76-jarige kardinaal is penningmeester van het Vaticaan en een van de belangrijkste raadgevers van paus Franciscus.
In april hoorde de rechtbank van Melbourne vier weken lang de getuigenissen van vermeende slachtoffers van Pell aan. Niet alle zaken vallen te bewijzen, maar de rechter zag voldoende aanleiding voor een rechtszaak. Wat de kardinaal exact wordt aangewreven, evenals het aantal aanklachten, is niet bekend.
NU 11.06.2018 Paus Franciscus heeft het ontslag van drie Chileense bisschoppen geaccepteerd. De bisschoppen waren betrokken bij een groot kindermissbruikschandaal in het Zuid-Amerikaanse land.
Het ontslag is maandag bekendgemaakt in een personeelsupdate op de website van het Vaticaan.
Juan Barros is een van de bisschoppen die is ontslagen. Hij zou seksueel misbruik door een priester hebben verhuld.
Franciscus heeft zijn excuses moeten aanbieden, omdat hij Barros in eerste instantie heeft verdedigd. Dit heeft geleid tot grote kritiek op de paus en protesten in Chili. Later bleek dat de paus door de Chileense bisschoppen is misleid.
Het Vaticaan heeft een onderzoek ingesteld naar het misbruik binnen de katholieke kerk in Chili. De 34 Chileense bisschoppen moesten zich in mei bij de paus verantwoorden. Daarop hebben zij hun ontslag aangeboden.
De paus heeft tot nu toe drie aanvragen geaccepteerd. Het is nog onduidelijk wat de paus met de aanvragen van de overige 31 bisschoppen gaat doen.
Een van de slachtoffers van misbruik zegt op Twitter dat het een emotionele, maar mooie dag is. “Vandaag begint er een nieuwe dag voor de katholieke kerk in Chili. We hopen dat dit het begin is van het einde van deze cultuur van misbruik en het verhullen daarvan binnen de kerk.”
Today begins a new day for the Catholic Church in Chile and hopefully the world. @Pontifex has started the firing of bishops who are abusers or have covered up. We hope this is the beginning of the end of this culture of abuse and cover up in the Church. Emotional but great day!
NOS 11.06.2018 Paus Franciscus heeft het ontslag aanvaard van drie Chileense bisschoppen die een centrale rol spelen bij een kindermisbruikschandaal. Het Vaticaan bracht de mededeling middels een personeelsupdate op de website.
Begin dit jaar verdedigde Franciscus een van de bisschoppen, Juan Barros, nog fel. Barros zou seksueel misbruik door een pedoseksuele priester hebben verhuld. Volgens Franciscus maakte iedereen die Barros daarvan beschuldigde zich schuldig aan laster.
De paus kwam door die opmerking onder vuur te liggen. Vooral in Chili, waar mensen protesterend de staat op gingen. Een paar dagen later bood de paus zijn excuses aan voor zijn steunbetuiging aan Barros. Hij bleek te zijn misleid door de Chileense bisschoppen.
‘Emotionele dag’
Eind januari stuurde Franciscus een misbruikonderzoeker naar Chili. Begin mei nodigde hij de 34 Chileense bisschoppen uit in Rome. Een week later boden die allemaal hun ontslag aan.
Daarvan heeft de paus er nu dus drie heeft geaccepteerd. Het is onduidelijk of hij dat ook met de overige 31 ontslagen gaat doen.
Vaticaankenner Andrea Vreede verwachtte vorige maand al dat de paus niet alle ontslagverzoeken zou inwilligen: “Dan heeft de Chileense kerk geen bisschop meer over. Maar het is duidelijk dat dit een heel belangrijk moment kan worden, waar Fransiscus daadwerkelijk ingrijpt in zaken over seksueel misbruik en bisschoppen.”
Een van de slachtoffers van het seksuele misbruik door de priester, Juan Carlos Cruz, twitterde verheugd over het besluit van de paus: “Een emotionele, maar geweldige dag. Vandaag begint een nieuw tijdperk voor de katholieke kerk en hopelijk voor de wereld.”
NOS 23.05.2018 In ruim een eeuw tijd – tussen 1860 en 1973 – hebben zeker 15.000 vrouwen dwangarbeid gedaan in katholieke instellingen. Ze kregen niet betaald voor hun werk in bijvoorbeeld wasserijen en naaiateliers. De NRC deed onderzoek naar de wantoestanden en becijferde om hoeveel meisjes en vrouwen het ging.
Annemie Knibbe van het platform Vrouwenplatform Kerkelijk Kindermisbruik noemde vier jaar geleden in Trouw al de kindertehuizen van de Zusters van de Goede Herder, waar duizenden vrouwen leden onder machtsmisbruik. Slechts vijf vrouwen deden er melding van.
Excuus
Vijf andere vrouwen eisen nu excuses en uitbetaling van niet-ontvangen loon. Ze worden daarin gesteund door het Vrouwenplatform. Dat wil dat de overheid onafhankelijk onderzoek laat doen naar de uitbuiting, waarbij bekeken moet worden wat de rol van de overheid daarin was.
Op NPO Radio 1 zei Annemie Knibbe dat Deetman in zijn onderzoek over seksueel misbruik de dwangarbeid die vrouwen in internaten moesten doen niet wilde meenemen. Ze zei dat de vrouwen naar erkenning snakken en aandringen op uitbetaling van het gederfde loon.
Volgens Knibbe zijn de vrouwen aan hun lot overgelaten. Schaamte weerhield volgens haar velen van hen ervan een klacht in te dienen.
Ierland
In Ierland hebben zich ook dergelijke wantoestanden voorgedaan. Dezelfde congregatie, de Zusters van de Goede Herder, was daar bij betrokken. Begin deze eeuw bood de Ierse regering excuses aan en keerde een schadevergoeding uit.
De congregatie heeft aan de NRC laten weten dat aan de slachtoffers excuses is aangeboden. De zusters weigeren echter schadevergoeding te betalen omdat de zaak verjaard is.
Gevallen vrouwen
In de naaiateliers en wasserijen werkten zogenoemde gevallen vrouwen. Onder hen waren prostituees, veroordeelden, ongehuwd zwangere meisjes en vrouwen, maar ook wezen. Tot het begin van de jaren 70 werden zij tegen hun wil door de overheid, voogdijverenigingen, de Kinderbescherming en ouders in de gestichten geplaatst.
Het werk daar werd voorgesteld als boetedoening. De opdrachten kwamen van fabrieken, confectiebedrijven, hotels en ziekenhuizen, maar ook van particulieren, In 1933 kwam er een order binnen voor 40.000 legerhemden.
De instellingen van de Zusters van de Goede Herder stonden in Tilburg, Zoeterwoude, Almelo en Velp.
In de internaten kwam ook seksueel misbruik voor. Een klacht daarover van een vrouw werd twee jaar geleden gegrond verklaard door de commissie die het kindermisbruik in de kerk naging.
NU 23.05.2018 De Australische aartsbisschop Philip Wilson heeft een stap terug gedaan nadat hij dinsdag schuldig is bevonden aan het verbergen van kindermisbruik. Dat heeft Wilson woensdag zelf bekendgemaakt.
Wilson liet in een mail aan Australische media weten dat hij nog na moet denken over de uitspraak van de rechter. “Tot die tijd is het gepast dat ik een stap terug doe.”
De aartsbisschop zou in de jaren 1970 als assistent-priester misbruik van priester Jim Fletcher hebben stilgehouden. Fletcher heeft in de jaren zeventig kinderen misbruikt in de provincie New South Wales, waar Wilson tot woensdag aartsbisschop was.
Afschrikwekkend
Wilson hoort op 19 juni welke straf hij krijgt. De openbare aanklager heeft een celstraf geëist. Dat zou afschrikwekkend moeten werken, waardoor de cultuur van het stilzwijgen kan worden doorbroken. De hoogste straf die Wilson kan krijgen is twee jaar cel.
De advocaten van de aartsbisschop wilden dat de zaak werd gestopt, omdat Wilson alzheimer heeft.
Wilson heeft de hoogste positie binnen de Australische Rooms-Katholieke kerk, die is aangeklaagd in het kindermisbruikschandaal.
NOS 23.05.2018 De Australische aartsbisschop Philip Wilson legt eind deze week zijn functie neer. Dinsdag werd hij schuldig bevonden aan het verhullen van seksueel misbruik door een priester. Wilson kan een gevangenisstraf van twee jaar krijgen.
Wilson, aartsbisschop van Adelaide, werd verdacht van het verzwijgen van het misbruik van vier jongens door de priester James Fletcher in de jaren 70. De priester kreeg in 2004 acht jaar cel. Hij overleed in 2006 aan een beroerte.
Wilson (67) zei eerder dat hij onschuldig is en niets heeft geweten van de misdaden. Hij zegt nu dat hij nog nadenkt over de overwegingen van de rechtbank, en dat hij permanent zijn taken zal neerleggen als dat “nodig of passend” is.
In juni bepaalt een lokale rechtbank welke straf Wilson krijgt. Hij is wereldwijd de hoogstgeplaatste geestelijke binnen de katholieke kerk die schuldig is bevonden aan het achterhouden van misbruik.
NU 22.05.2018 De rooms-katholieke aartsbisschop van de Australische regio Adelaide, Philip Wilson, is schuldig bevonden aan het verbergen van kindermisbruik door priester Jim Fletcher.
Fletcher heeft in de jaren zeventig kinderen misbruikt in de provincie New South Wales. Wilson heeft toen geholpen om dat stil te houden.
Wilson werd schuldig bevonden op basis van de verklaring van een slachtoffer. Peter Creigh getuigde dat hij tegen Wilson, toen assistent-priester van Fletcher, heeft gezegd dat Fletcher hem had misbruikt.
De advocaten van de aartsbisschop houden vol dat hij van niets wist en dus niets stil heeft gehouden.
Afschrikwekkend
Wilson hoort op 19 juni welke straf hij krijgt. De openbare aanklager heeft een celstraf geëist. Dat zou afschrikwekkend moeten werken, waardoor de cultuur van het stilzwijgen kan worden doorbroken. De hoogste straf die Wilson kan krijgen is twee jaar cel.
De advocaten van de aartsbisschop wilden dat de zaak werd gestopt, omdat Wilson alzheimer heeft.
Wilson heeft de hoogste positie binnen de Australische Rooms-Katholieke kerk, die is aangeklaagd in het kindermisbruikschandaal.
Telegraaf 22.05.2018 Een rechtbank in Australië heeft aartsbisschop Philip Wilson van Adelaide schuldig bevonden aan het in de doofpot stoppen van kindermisbruik door een priester. Volgens Australische media is hij daarmee de hoogste katholieke geestelijke ooit die voor een dergelijk vergrijp is veroordeeld.
Wilson was aangeklaagd omdat hij jarenlang een priester de hand boven het hoofd had gehouden, hoewel al in 1976 een toen vijftienjarige jongen hem had verteld door de man te zijn misbruikt. De bewuste priester werd in 2004 veroordeeld voor negen gevallen van kindermisbruik en overleed in 2006 in de gevangenis.
De rechtbank maakt naar verwachting in juni de strafmaat bekend. Wilson kan maximaal twee jaar gevangenisstraf krijgen. In een verklaring schreef de aartsbisschop dat hij „overduidelijk teleurgesteld” is.
NOS 22.05.2018 Een Australische aartsbisschop is schuldig bevonden aan het verzwijgen van misbruik in de katholieke kerk in de jaren 70. Philip Wilson kan een gevangenisstraf krijgen van twee jaar. Hij is wereldwijd de hoogstgeplaatste geestelijke binnen de katholieke kerk die schuldig is bevonden aan het achterhouden van misbruik.
Wilson (67), aartsbisschop van Adelaide, werd verdacht van het verzwijgen van het misbruik van vier jongens door de priester James Fletcher in de jaren 70. Fletcher werd in 2004 schuldig bevonden aan negen gevallen van seksueel misbruik en veroordeeld tot acht jaar cel.
Samenwonen
Wilson zelf zegt dat hij onschuldig is en niets heeft geweten van de misdaden. “Hij deelde ooit het huis met de priester in de jaren 90”, vertelt correspondent Robert Portier. “Een van de slachtoffers was een jongen van 15 jaar die gedurende meerdere jaren door de priester in dat huis werd aangerand. Die jongen sprak Wilson er later op aan dat hij geweten moet hebben wat er gebeurde, maar dat hij niets deed met die kennis.”
Toen Fletcher eenmaal was veroordeeld, stapte hij naar de rechter om de rol van Wilson aan te kaarten. Die ontkende vorige maand onder ede dat hij in 1976 van twee misdienaars vernam dat zij seksueel waren misbruikt.
Op dat moment was Wilson, bij wie alzheimer is vastgesteld, priester-assistent. “Ik denk niet dat ik dat zou vergeten”, sprak Wilson in de rechtszaal. Een van de slachtoffers verklaarde dat Wilson hem zei dat hij leugens vertelde, omdat Fletcher “een goede vent” was.
Fletcher stierf in 2006 in de gevangenis aan een beroerte.
AD 22.05.2018 Een rechtbank in Australië heeft aartsbisschop Philip Wilson van Adelaide schuldig bevonden aan het in de doofpot stoppen van kindermisbruik door een priester. Volgens Australische media is hij daarmee de hoogste katholieke geestelijke ooit die voor een dergelijk vergrijp is veroordeeld.
Wilson was aangeklaagd omdat hij jarenlang een priester de hand boven het hoofd had gehouden, hoewel hem al in 1976 door een toen 15-jarige jongen was verteld dat hij door de man zou zijn misbruikt. De bewuste priester Jim Fletcher werd in 2004 veroordeeld voor negen gevallen van kindermisbruik en overleed in 2006 in de gevangenis.
Wilson, bij wie Alzheimer in een vroege fase is vastgesteld, hield dinsdag vol niets van het misbruik te hebben geweten. Hij zei zich ook niets meer te kunnen herinneren van het gesprek dat hij in 1976 zou hebben gevoerd met Peter Creigh, een van de slachtoffers van Fletcher.
Geen bewijs
De verdediging van Wilson had al vier keer geprobeerd om de zaak geseponeerd te krijgen. Volgens zijn advocaten is er geen enkel bewijs dat Wilson op de hoogte was van het misbruik van Fletcher. Rechter Robert Stone ging echter niet mee in het verhaal van de aartsbisschop en zei dat Creigh ‘geen motief of belang heeft om te misleiden of het gesprek te verzinnen’.
De rechtbank maakt naar verwachting in juni de strafmaat bekend. Wilson kan maximaal twee jaar gevangenisstraf krijgen. In een verklaring schreef de aartsbisschop dat hij ‘overduidelijk teleurgesteld’ is.
Wilson is nu de hoogte katholieke functionaris die is veroordeeld in verband met seksueel misbruik. In Australië loopt ook nog het proces tegen de Australische kardinaal George Pell (76), die zich als jonge priester en later ook als aartsbisschop aan jongens zou hebben vergrepen.
AD 21.05.2018 In Chili heeft de bisschop van Rancagua, Alejandro Goic, twaalf priesters geschorst. De priesters werden in een reportage van tv-zender T13 ervan beschuldigd seksuele berichten te hebben gestuurd naar minderjarigen. Goic zegt dat hij al eerder informatie over het wangedrag had gekregen en verontschuldigde zich dat hij niet sneller heeft gehandeld.
Goic heeft de twaalf priesters van het bisdom van Rancagua, op 85 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Santiago, aangegeven bij de politie. Daarnaast zal hij alle informatie over de mannen overdragen aan het Vaticaan.
In de reportage erkent de Chileense priester Luis Rubio dat hij naaktfoto’s heeft gestuurd naar een profiel op Facebook. Dat bleek om een nepaccount te gaan, met de bedoeling om hem op heterdaad te betrappen. Jeugdwerker Elisa Fernandez vertelde in dezelfde reportage dat ze bisschop Goic meermaals op de hoogte heeft gebracht van de wantoestanden, maar dat die altijd om hard bewijs vroeg.
Het nieuws komt enkele dagen nadat de 34 bisschoppen van Chili collectief hun ontslag hadden aangeboden bij paus Franciscus. Dat deden ze naar aanleiding van een misbruikschandaal in de Chileense kerk. Een van de bisschoppen, Juan Barros, wordt ervan beschuldigd dat hij het kindermisbruik door een pedofiele priester in de doofpot heeft gestopt.
Trouw 18.05.2018 Alle 34 Chileense bisschoppen hebben collectief hun ontslag ingediend bij het Vaticaan als gevolg van een misbruikschandaal. Ze vragen om vergiffenis. Met die ongehoorde actie reageren ze op een uitgelekte brief van paus Franciscus.
Daarin staat dat het ontslaan van aan misbruik gelieerde bisschoppen niet genoeg is om de cultuur van machtsmisbruik in de Chileense kerk een halt toe te roepen.
Het heeft even geduurd voordat het misbruik in de Chileense kerk aandacht kreeg van Franciscus. Dat priester Fernando Kardima jarenlang jongens had misbruikt, werd door het Vaticaan wel erkend. Maar het gerucht dat bisschop Juan Barros van Osorno daarvan wist – en het stil hield – betitelde Franciscus in januari nog als laster. Onder druk van Chileense katholieken, stuurde hij toch een onderzoeksdelegatie naar Chili.
Toen die terugkwam met vernietigend rapport van 2300 pagina’s, zag Franciscus in dat hij een ernstige inschattingsfout had gemaakt en riep hij alle 34 actieve Chileense bisschoppen naar het Vaticaan. Die conferentie vond afgelopen week plaats. Misbruikslachtoffers, van wie er drie ook waren uitgenodigd, verwachtten er niet veel van. Maar nadat de conclusies van Franciscus naar de Chileense televisie zijn gelekt, waarschijnlijk door één van de 34 bisschoppen, staan de zaken er anders voor.
Bewijsmateriaal vernietigd
Confronterend aan Franciscus’ brief is vooral zijn conclusie dat bisschoppen bewust bewijsmateriaal hebben vernietigd. Advocaten werd gevraagd de beschuldigingen te minimaliseren, verdachte priesters werden overgeplaatst, zodat ze elders hun misbruik konden voortzetten. Deze nalatigheid in het beschermen van slachtoffers duidt volgens Franciscus op een structureel probleem van machtsmisbruik. “De concrete gevallen moeten aangepakt worden en dat moet leiden tot het ontslaan van mensen, maar – en daar wil ik helder over zijn – het is niet genoeg, we moeten meer doen.”
Op dat ‘meer doen’ hebben de bisschoppen nu een voorschot genomen. In hun eigen brief van vrijdag gaan ze diep door het stof. Ze vragen niet alleen vergiffenis aan de slachtoffers voor hun ernstige vergissingen en nalatigheid, maar ook aan de paus, de gelovigen en aan hun land, Chili. Ook prijzen ze de moed en het doorzettingsvermogen van de slachtoffers.
Overigens moet de paus het ontslag van de bisschoppen nog wel goedkeuren. In de komende weken moet hij daarover een beslissing nemen.
Lees ook: Paus roept Chileense bisschoppen op het matje: gaan er koppen rollen?
Niet alleen de geloofwaardigheid van de Chileense bisschoppen staat in Rome op het spel, maar ook die van Franciscus als het gaat om een doortastende aanpak van misbruik door geestelijken.
AD 18.05.2018 In de nasleep van een misbruikschandaal binnen de katholieke kerk hebben alle 34 Chileense bisschoppen hun ontslag ingediend. ,,We hebben onze positie in de handen van de Heilige Vader gelegd en laten het aan hem over om over ieder van ons een beslissing te nemen”, schrijven ze.
De bisschoppen hebben hun excuses aangeboden, zowel aan de slachtoffers als aan hun land en paus Franciscus. Het is nog niet bekend of de kerkleider daadwerkelijk bisschoppen zal ontslaan.
Vorige week voerden de bisschoppen crisisoverleg met de paus over de affaire. Een van de bisschoppen wordt ervan beschuldigd dat hij kindermisbruik door een pedofiele priester in de doofpot heeft gestopt.
Franciscus had het eerder voor deze bisschop Juan Barros opgenomen en de beschuldigingen afgedaan als ‘laster’. Daar kwam hij na een storm van kritiek op terug. Hij besloot een onderzoek in te stellen.
Eind vorige maand sprak de kerkvorst in het Vaticaan met drie Chileense slachtoffers van seksueel misbruik. James Hamilton, Jose Andres Murillo en Juan Carlos Cruz gingen bij Fransiscus op bezoek en spraken tweeënhalf uur met de paus.
,,Hij luisterde met veel respect, affectie en intimiteit, zoals een vader. We spraken over veel onderwerpen. Vandaag heb ik meer hoop in de toekomst van onze kerk”, twitterde Juan Carlos Cruz na afloop. De paus wilde de slachtoffers ‘om vergiffenis vragen en hun leed en schaamte delen’, liet het Vaticaan weten.
De Chileense bisschop Juan Barros (midden) wordt ervan beschuldigd kindermisbruik in de doofpot te hebben gestopt EPA
NOS 18.05.2018 Alle 34 Chileense bisschoppen hebben hun ontslag ingediend bij paus Franciscus. Ze stappen op vanwege het misbruikschandaal binnen de katholieke kerk in Chili. Franciscus moet het ontslag van de bisschoppen nog wel accepteren.
Een van de bisschoppen wordt ervan beschuldigd dat hij kindermisbruik door een pedoseksuele priester in de doofpot heeft gestopt. Franciscus deed die beschuldigingen af als laster, maar na een storm van kritiek kwam hij daarvan terug en ging in gesprek met slachtoffers van seksueel misbruik. De paus bleek te zijn voorgelogen door de bisschoppen.
De afgelopen dagen hebben de Chileense bisschoppen in het Vaticaan gesproken over het misbruikschandaal. De paus schreef hun daarna een brief waarin hij hun vraagt om een constructieve oplossing.
Volgens Vaticaankenner Andrea Vreede was het een krachtige brief. “De paus heeft de afgelopen dagen gezegd dat ze dit misbruik echt moeten aanpakken. Hij zei: het is systematisch wat jullie gedaan hebben. Dat betekent niet dat er alleen maar wat koppen moeten rollen, maar er moet veel meer gebeuren.”
Accepteren
De 34 bisschoppen schrijven in een brief dat ze hun positie in de handen van de Heilige Vader hebben gelegd. “We laten het aan hem over om over ieder van ons een beslissing te nemen.”
Vreede verwacht niet dat de paus de ontslagen van alle bisschoppen zal accepteren. “Dan heeft de Chileense kerk geen bisschop meer over. Maar het is duidelijk dat dit een heel belangrijk moment kan worden, waar Fransiscus daadwerkelijk ingrijpt in zaken over seksueel misbruik en bisschoppen.”
NU 18.05.2018 34 Chileense bisschoppen hebben vrijdag bekendgemaakt hun titel te willen neerleggen na een groot misbruikschandaal door rooms-katholieke geestelijken in het land. De bisschoppen moesten zich de afgelopen dagen verantwoorden tegen paus Franciscus.
Het is nog niet bekend of de paus de bisschoppen afstand zal laten nemen van de titels.
“We hebben onze positie in de handen van de Heilige Vader neergelegd en laten het aan hem over om over ons te beslissen”, zeiden de bisschoppen in een verklaring.
De bisschoppen hebben crisisoverleg gevoerd met de paus over de affaire. Een van de bisschoppen wordt ervan beschuldigd dat hij kindermisbruik door een pedofiele priester in de doofpot heeft gestopt.
Franciscus had het eerder voor deze bisschop Juan Barros opgenomen en de beschuldigingen afgedaan als ”laster”. Daar kwam hij na een storm van kritiek op terug. Hij besloot een onderzoek in te stellen en sprak eind vorige maand in het Vaticaan met drie Chileense slachtoffers van seksueel misbruik.
NU 01.05.2018 De Australische kardinaal George Pell, de voormalige penningmeester van het Vaticaan, moet terechtstaan wegens kindermisbruik. Dat heeft de rechtbank in Melbourne dinsdag bepaald.
De 76-jarige Pell was tot vorig jaar een van de belangrijkste adviseurs van paus Franciscus en gold als de derde man binnen de katholieke kerk. Pell wordt beschuldigd van verschillende misbruikzaken uit de jaren zeventig en negentig. Zelf ontkent de kardinaal.
De afgelopen vier weken heeft de rechtbank getuigenissen aangehoord van vermeende slachtoffers. De rechter zag voldoende aanwijzingen om de zaak door een hogere rechtbank te laten onderzoeken.
Woensdag moet Pell opnieuw voor de rechter verschijnen, dan hoort hij hoe en wanneer de zaak inhoudelijk wordt behandeld.
De paus heeft eerder laten weten niet op de zaak te willen reageren, totdat er een definitieve uitspraak is gedaan.
Telegraaf 01.05.2018 De Australische kardinaal George Pell, de voormalige penningmeester van het Vaticaan, moet terechtstaan wegens kindermisbruik. Dat heeft de rechtbank in Melbourne dinsdag bepaald.
De 76-jarige Pell was tot vorig jaar een van de belangrijkste adviseurs van paus Franciscus en gold als de derde man binnen de katholieke kerk. Pell wordt beschuldigd van verschillende misbruikzaken uit de jaren zeventig en negentig. Zelf ontkent de kardinaal.
De afgelopen vier weken heeft de rechtbank getuigenissen aangehoord van vermeende slachtoffers. De rechter zag voldoende aanwijzingen om de zaak door een hogere rechtbank te laten onderzoeken.
NOS 01.05.2018 De Australische kardinaal George Pell moet terechtstaan voor seksueel misbruik. Dat heeft de rechtbank in Melbourne besloten na getuigenverhoren.
De 76-jarige George Pell is tot nog toe de hoogste katholieke geestelijke die moet terechtstaan voor misbruik. Hij was tot voor kort de derde in rang in het Vaticaan en ging over de financiën van de katholieke kerk.
Zwemmen
De aanklachten tegen de kardinaal worden niet bekendgemaakt. Op deze manier moet worden voorkomen dat toekomstige juryleden te veel over de zaak weten en bevooroordeeld zijn.
In een boek dat afgelopen jaar is verschenen staat dat Pell onder meer jongens heeft betast toen ze met hem aan het zwemmen waren. Ook zou hij zich oraal hebben laten bevredigen door minderjarige jongens. Pell spreekt de beschuldigingen tegen.
Geen verrassing
Dat de kardinaal terecht moet staan is geen verrassing, zegt correspondent Robert Portier. “Beide partijen hebben hier belang bij. De slachtoffers willen natuurlijk graag dat de rechter zich buigt over de beschuldigingen, maar Pell zelf ook. Hij heeft de beschuldigingen altijd ontkend en wil zijn naam graag gezuiverd zien worden.”
Het is niet bekendgemaakt wanneer de inhoudelijke behandeling van de rechtszaak begint. “Morgen is er een regiezitting, dan wordt er gesproken over een begindatum. Het zal nog heel lastig worden om een jury te vinden voor deze zaak.
De zaak heeft zo veel aandacht gekregen dat het amper mogelijk is om mensen te vinden die er niet van op de hoogte zijn.” Het is volgens Portier dan ook de vraag hoelang het duurt voordat beide partijen het eens zijn over een jury die onbevooroordeeld genoeg is om zijn werk te kunnen doen.
AD 01.05.2018 De Australische kardinaal George Pell, de derde man binnen de katholieke kerk, moet terechtstaan wegens kindermisbruik. Dat heeft de rechtbank in Melbourne dinsdag bepaald.
De 76-jarige kardinaal, penningsmeester van het Vaticaan en een van de belangrijkste raadgevers van paus Franciscus, wordt beschuldigd van verschillende feiten van seksueel misbruik vele jaren geleden. De kardinaal ontkent de beschuldigingen.
De rechtbank van Melbourne heeft de afgelopen vier weken getuigenissen van vermeende slachtoffers aangehoord, die onderworpen werden aan een spervuur van vragen van de verdediging. Robert Richter, de advocaat van de kardinaal, betoogde dat de vermeende slachtoffers niet geloofwaardig zijn. Maar rechter Belinda Wallington ging daar dinsdag niet in mee. Zij ziet voldoende aanleiding voor een rechtszaak.
Niet alle aanklachten tegen Pell werden overigens behouden, enkele werden er geschrapt. Wat de kardinaal precies ten laste wordt gelegd en het exacte aantal aanklachten is niet bekendgemaakt.
Pell en zijn advocaat wilden niet reageren op de uitspraak. Zij verwezen voor commentaar naar het aartsbisdom Sydney, de laatste werkgever van Pell in Australië, maar ook die hulde zich in stilzwijgen.
Een datum voor de rechtszaak is nog niet bekendgemaakt.
AD 30.04.2018 Paus Franciscus heeft dit weekeinde drie slachtoffers van een pedofiele priester uit Chili te woord gestaan. Na zijn bezoek aan het land begin dit jaar was de nodige ophef ontstaan, omdat de paus de lokale bisschop Juan Barros – die de uitspattingen van de betrokken priester zou hebben toegedekt – had verdedigd.
Begin april kwam de paus daar op terug en gaf hij toe dat hij fouten had gemaakt. Van vrijdag tot zondag hield hij in het Vaticaan individuele ontmoetingen met de drie slachtoffers, James Hamilton, Jose Andres Murillo en Juan Carlos Cruz.
,,Ik heb meer dan twee en een half uur alleen met Paus Franciscus gesproken”, meldde die laatste zondag op Twitter. ,,Hij luisterde met veel respect, affectie en intimiteit, zoals een vader. We spraken over veel onderwerpen. Vandaag heb ik meer hoop in de toekomst van onze kerk.”
Volgens het Vaticaan wilde de paus tijdens de ontmoetingen met de drie slachtoffers ‘vergiffenis vragen en hun leed en schaamte delen’.
Telegraaf 28.04.2018 Paus Franciscus heeft in het Vaticaan drie slachtoffers ontvangen van misbruik binnen de kerk in Chili. Het ging om drie mannen die met anderen zijn misbruikt door de Chileense dominee en leraar van priesters Fernando Karadima.
Het Vaticaan deed geen mededelingen over de inhoud van de gesprekken van de kerkvorst met de slachtoffers. Franciscus wil dit weekeinde „zo veel tijd als nodig” uittrekken om te horen wat de drie is overkomen.
Tijdens zijn reis in januari naar Chili had de paus scherpe kritiek geoogst van slachtoffers van misbruik. Franciscus verdedigde toen de Chileens bisschop Juan Barros die de in 2011 voor seksueel misbruik veroordeelde Karadima gesteund zou hebben. Hij maakte later zijn excuses voor zijn woordkeuze.
NU 18.04.2018 De klachtencommissie die het seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk onderzocht, is in de zaak rond Jo Gijsen onzorgvuldig te werk gegaan. Er zijn enkele fundamentele rechtsbeginselen geschonden van degenen die werden beschuldigd van het misbruik.
Dat concludeert de rechtbank in Arnhem woensdag in een rechtszaak die was aangespannen door stichting Sint Jan, die opkomt voor een aantal aangeklaagden.
Het voorbeeld van Gijsen werd aangehaald door de stichting, maar de zaak ging niet alleen om hem. De rechtbank concludeert dat er enkele fundamentele rechtsbeginselen zijn geschonden van degene die werd aangeklaagd.
Volgens de persrechter is niet uit te sluiten dat dit bij meerdere kwesties het geval is geweest, maar het is hiermee ook niet aangetoond.
Stichting Sint Jan vond dat de procedure van de commissie onzorgvuldig was en in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Zo zou er sprake zijn geweest van gebrekkig feitenonderzoek, vooringenomenheid ten gunste van het slachtoffer, gebrekkige hoor en wederhoor en onzorgvuldige publicaties.
De rechtbank stelde dat de procedure van de klachtencommissie op zich wel klopt, maar dat het soms schort aan de uitvoering. Zo was de bewijsvoering te karig, omdat een verklaring van één klager niet voldoende is. De rechtbank vindt het niet genoeg dat de commissie stelt een klacht “aannemelijk” te vinden.
De klachtencommissie heeft meer dan tweeduizend klachten tegen medewerkers van de kerk behandeld en verklaarde er bijna duizend gegrond. Het werk werd onlangs afgerond.
Telegraaf 18.04.2018 De klachtencommissie die het seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk onderzocht, is soms onzorgvuldig te werk gegaan. Het ging om de zaak tegen bisschop Jo Gijsen die in 2013 overleed en werd beticht van seksueel misbruik van twee jongens. Dat valt op te maken uit een vonnis van de rechtbank in Arnhem woensdag in een rechtszaak die was aangespannen door de stichting Sint Jan.
De rechtszaak draaide niet specifiek om Gijsen maar de stichting, die opkomt voor een groep aangeklaagden, had het voorbeeld van Gijsen ingebracht. De rechtbank concludeert dat er enkele fundamentele rechtsbeginselen zijn geschonden van de degene die werd aangeklaagd. Volgens de persrechter is niet uit te sluiten dat dit bij meerdere kwesties het geval is geweest, maar het is hiermee ook niet aangetoond.
De stichting Sint Jan vond dat de procedure van de commissie onzorgvuldig was en in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Zo zou er sprake zijn geweest van gebrekkig feitenonderzoek, vooringenomenheid ten gunste van het slachtoffer, gebrekkige hoor en wederhoor en onzorgvuldige publicaties.
De rechtbank stelde dat de procedure van de klachtencommissie op zich wel klopt, maar dat het soms schort aan de uitvoering. Zo was de bewijsvoering te karig, omdat een verklaring van één klager niet voldoende is. De rechtbank vindt het niet genoeg dat de commissie stelt een klacht „aannemelijk” te vinden.
De klachtencommissie heeft meer dan tweeduizend klachten tegen medewerkers van de kerk behandeld en verklaarde er bijna duizend gegrond. Het werk werd onlangs afgerond.
Telegraaf 16.03.2018 Het Vaticaan heeft de aartsbisschop van Agana op het eiland Guam de laan uitgestuurd. Hij is vrijdag door een rechtbank van het Vaticaan schuldig bevonden aan misbruik van minderjarigen.
Wat Anthony Apuron precies op zijn kerfstok heeft is niet bekendgemaakt. De weggestuurde geestelijke ontkent alle beschuldigingen en heeft zestig dagen de tijd om in beroep te gaan.
De vijf rechters van de Congregatie voor de leer van het geloof bevonden Apuron „schuldig aan bepaalde beschuldigingen” zonder in details te treden. Hij moet zijn residentie nu verlaten.
AD 16.03.2018 Het Vaticaan heeft de aartsbisschop van Agana op het eiland Guam ontslagen. Hij is vandaag door een rechtbank van het Vaticaan schuldig bevonden aan misbruik van minderjarigen in de jaren 70 van de vorige eeuw.
De vijf rechters van de congregatie voor de leer van het geloof bevonden de man ‘schuldig’, zonder in details te treden. Hij moet zijn residentie nu verlaten. De weggestuurde geestelijke ontkent alle beschuldigingen en heeft zestig dagen de tijd om in beroep te gaan. Als hij hiertoe besluit, wordt zijn straf tot de definitieve uitspraak uitgesteld.
In het laatste decennium zijn duizenden zaken van seksueel misbruik door geestelijken aan het licht gekomen. Door de toegenomen aandacht voor deze zaken hebben veel slachtoffers die lange tijd zwegen zich uitgesproken over het misbruik.
Het Vaticaan ontving eerder veel kritiek op de wijze waarop werd omgegaan met vermeend misbruik. Volgens actiegroepen namen zij de meldingen niet serieus.
‘Besef groeit bij priesters dat zij hier niet langer om heen kunnen’
VK 02.03.2018 Nonnen worden uitgebuit en door mannelijke geestelijken niet serieus genomen. Dat is de strekking van een opmerkelijk artikel in een bijlage van L’Osservatore Romano, de krant van het Vaticaan.
Zuster Paula (een schuilnaam) zegt in het stuk dat nonnen gratis of tegen een schamele vergoeding allerlei huishoudelijke diensten verrichten voor kardinalen, bisschoppen en priesters. Volgens zuster Cecilia (ook een pseudoniem) worden nonnen beschouwd als ‘vrijwilligers’ die op afroep beschikbaar zijn.
Sommige nonnen hebben theologie gestudeerd, maar moeten zich tevreden stellen met eenvoudig werk
Het gaat hun niet zozeer om geld als wel om respect in de door mannen gedomineerde rooms-katholieke kerk, blijkt uit het stuk in de maarteditie van het maandelijkse magazine ‘Vrouwen, Kerk, Wereld’. Nonnen vinden het schrijnend dat ze wel de tafel mogen dekken voor de heren, maar nooit aan de dis worden gevraagd. Zuster Paula: ‘Achter dit alles gaat het idee schuil dat vrouwen minder waard zijn dan mannen, en bovenal dat een priester ‘alles’ is en een non ‘niets’ in de kerk.’
Het magazine bevat een manifest waarin de kerkleiding wordt opgeroepen eindelijk respect te tonen voor de kwaliteiten van vrouwen. Sommigen hebben theologie gestudeerd, maar moeten zich tevreden stellen met eenvoudig werk. Volgens een van de opstellers van het pamflet is het hoog tijd dat ook vrouwen de mis mogen opdragen. ‘Priesters beginnen te beseffen dat ze niet langer om dit onderwerp heen kunnen.’
Op 8 maart, Internationale Vrouwendag, organiseert het Vaticaan een congres over vrouwelijk leiderschap in de katholieke kerk.
Telegraaf 18.02.2018 In het misbruikschandaal rond de Chileense bisschop Juan Barros heeft Charles Scicluna, de gezant van het Vaticaan, de eerste getuigenis van een misbruikslachtoffer gehoord.
De bisschop van Osorno wordt ervan beschuldigd een pedofiele priester die zich heeft vergrepen aan minderjarigen te hebben beschermd.
„Ik heb voor het eerst het gevoel dat er naar ons geluisterd wordt”, vertelde slachtoffer Juan Carlos Cruz na zijn gesprek met Scicluna in New York.
De gezant reist door naar Chili waar hij de komende week nog meer slachtoffers gaat horen.
Verontschuldigingen
Paus Franciscus hield Barros eerder deze maand de hand boven het hoofd omdat bewijzen voor diens betrokkenheid ontbraken. Hij verontschuldigde zich tijdens de terugvlucht naar Rome wel voor zijn woordkeus.
De Chileense slachtoffers beweren dat Barros van de misstanden wist en dat hij zelfs aanwezig is geweest toen ze in 2011 werden misbruikt door de priester. De dader is door de rechtbank van het Vaticaan schuldig bevonden voor het misbruik.
AD 14.02.2018 Hagenaar Richard B. moet vier jaar, waarvan één jaar voorwaardelijk, de cel in voor het ernstig seksueel mishandelen van jonge vrouwen en het verduisteren van kerkgeld. Ook moet de 46-jarige, om de kans op herhaling te beperken, zich verplicht laten behandelen voor de bij hem vastgestelde stoornissen en moet hij zijn slachtoffers schadevergoeding betalen.
De Hagenaar heeft jarenlang jonge vrouwen op extreem gewelddadige manier seksueel misbruikt. Hij voerde zijn seksuele fantasieën op hen uit en werd daarbij zeer gewelddadig, volgens vier slachtoffers. Hij betaalde voor de seks met twee meisjes, waarvan hij wist dat ze minderjarig waren, met geld (zeker 435.000 euro) dat hij als penningmeester van de Christelijk Gereformeerde Kerk ruim negen jaar lang achteroverdrukte.
De slachtoffers waren kwetsbare vrouwen, die geestelijk niet goed ontwikkeld waren. En die moesten het flink ontgelden. Volgens de psycholoog heeft B. een ‘seksuele sadismestoornis’. Hierdoor wil hij anderen leed aanbrengen, kwam vandaag naar voren. In zijn geval ging dat erg ver. De meisjes werden gewaterboard, geslagen met een zweep, kregen naalden en een haak op tere plekken en werden geslagen met alles wat maar voorhanden was.
Tijdens de rechtszaak gaf de verdachte toe dat hij seks had met de vrouwen, maar dat hij hen daartoe niet dwong. De aanklager kon daar echter niet inkomen en vond dat alle beschuldigingen bewezen waren. Daarom eiste die vijf jaar onvoorwaardelijk. Het OM beschuldigde de man van mishandeling en misbruik van vier vrouwen, maar dat is in één geval niet bewezen. De rechtbank komt daarom tot een lagere celstraf dan het OM had geëist. De officier van justitie eiste twee weken geleden ook voorwaardelijke tbs, maar dat vindt de rechtbank te ver gaan. Wel moet de Hagenaar zich verplicht laten behandelen.
Den HaagFM 14.02.2018 Richard B. (45), de voormalige penningmeester van de Christelijke Gereformeerde Kerk in Den Haag, is veroordeeld tot een celstraf van vier jaar, waarvan een jaar voorwaardelijk. De rechtbank vindt dat de Hagenaar zich schuldig heeft gemaakt aan misbruik en mishandeling van jonge vrouwen tijdens SM-spelletjes. Om de vrouwen te betalen, verduisterde hij geld van de kerk.
“De verdachte is veel te ver gegaan”, zei de rechter woensdag tijdens de uitspraak over de SM-ontmoetingen die de man had met drie jonge vrouwen. Volgens de verdachte gebeurde de seks op basis van vrijwilligheid, maar de rechtbank oordeelt nu dat de man grenzen heeft overschreden. Een van de slachtoffers vertelde bij de politie dat ze met een zweep bont en blauw werd geslagen. De man zou naalden door haar borsten en tepels gestoken hebben en haar hoofd in een wc-pot geduwd hebben. Van de drie slachtoffers waren er twee ook nog minderjarig. Ze waren nog maar zeventien ten tijde van het misbruik.
De rechtbank komt tot een lagere celstraf dan de vijf jaar die het OM had geëist. De officier van justitie eiste twee weken geleden ook voorwaardelijke TBS, maar dat vindt de rechtbank te ver gaan. De rechtbank verplicht de Hagenaar wel zich te laten behandelen aan zijn sadisme-stoornis. Volgens een deskundige lijdt hij daaraan.
Verduistering
Richard B. is ook veroordeeld voor verduistering van geld uit de kas van de Christelijk Gereformeerde Kerk uit Den Haag. Hij drukte ruim vier ton achterover, waarmee hij onder meer de jonge vrouwen betaalde. Het geld zal hij moeten terugbetalen aan de kerk. …lees meer
Telegraaf 14.02.2018 Sinds 2010 heeft de Rooms Katholieke Kerk in Nederland twaalf priesters geschorst en twee priesters ontheven uit hun ambt na meldingen van seksueel misbruik van minderjarigen. Dat zegt een woordvoerster van de RKK naar aanleiding van een onderzoek van Zembla en dat woensdag wordt uitgezonden. Het is voor het eerst dat er cijfers naar buiten komen over maatregelen tegen priesters.
In 2010 werd de commissie-Deetman ingesteld die onderzoek deed naar seksueel misbruik door geestelijken. Sindsdien is ook een preventiebeleid ontwikkeld en zijn aanbevelingen voor genoegdoening aan de slachtoffers.
Als er een vermoeden is van strafbare feiten doet de RKK aangifte bij het Openbaar Ministerie, aldus de woordvoerster. Dit is in enkele gevallen ook gedaan, maar zij kon geen exacte cijfers geven.
Om te voorkomen dat een priester die zich aan seksueel misbruik schuldig heeft gemaakt, elders wordt benoemd, moet hij een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) overleggen en een antecedentenverklaring laten zien, waarin zijn bisschop of hogere overste verklaart hij zich niet schuldig heeft gemaakt aan seksueel misbruik.
65 slachtoffers
In 2010 is het Meldpunt Seksueel Misbruik RKK opgericht, dat eind vorig jaar is opgeheven. Uit het eindverslag van afgelopen december blijkt volgens Zembla dat er ruim 28 miljoen euro is uitgekeerd aan schadevergoedingen aan 941 slachtoffers van geestelijken in internaten en bisdommen. Vijfenzestig slachtoffers kregen de maximale schadevergoeding toegekend van honderdduizend euro.
Tussen 2000 en 2010 zijn ook nog eens twee priesters geschorst en een uit zijn ambt ontheven na meldingen van seksueel misbruik. Het totaal aantal priesters tegen wie maatregel genomen sinds 2000, meldt de RKK.
AD 14.02.2018 Sinds 2010 heeft de Rooms Katholieke Kerk in Nederland twaalf priesters geschorst en twee priesters ontheven uit hun ambt na meldingen van seksueel misbruik van minderjarigen.
Dat zegt een woordvoerster van de RKK naar aanleiding van een onderzoek van nieuwsprogramma Zembla. Het is voor het eerst dat er cijfers naar buiten komen over maatregelen tegen priesters.
In 2010 werd de commissie-Deetman ingesteld die onderzoek deed naar seksueel misbruik door geestelijken. Sindsdien is ook een preventiebeleid ontwikkeld en zijn aanbevelingen voor genoegdoening aan de slachtoffers. Als er een vermoeden is van strafbare feiten doet de RKK aangifte bij het Openbaar Ministerie, aldus de woordvoerster. Dit is in enkele gevallen ook gedaan, maar zij kon geen exacte cijfers geven.
Verklaring
Om te voorkomen dat een priester die zich aan seksueel misbruik schuldig heeft gemaakt, elders wordt benoemd, moet hij een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) overleggen en een antecedentenverklaring laten zien, waarin zijn bisschop of hogere overste verklaart hij zich niet schuldig heeft gemaakt aan seksueel misbruik.
In 2010 is het Meldpunt Seksueel Misbruik RKK opgericht, dat eind vorig jaar is opgeheven. Uit het eindverslag van afgelopen december blijkt volgens Zembla dat er ruim 28 miljoen euro is uitgekeerd aan schadevergoedingen aan 941 slachtoffers van geestelijken in internaten en bisdommen. Vijfenzestig slachtoffers kregen de maximale schadevergoeding toegekend van honderdduizend euro. Tussen 2000 en 2010 zijn ook nog eens twee priesters geschorst en een uit zijn ambt ontheven na meldingen van seksueel misbruik.
Telegraaf 30.01.2018 Paus Franciscus stuurt een vertrouweling naar Chili om opheldering te krijgen over de handelswijze van Juan Barros, de bisschop van Osorno. Deze wordt ervan beschuldigd een pedofiele priester die zich heeft vergrepen aan minderjarigen te hebben beschermd. De paus kreeg onlangs tijdens zijn bezoek aan het Zuid-Amerikaanse land flinke kritiek wegens zijn omgang met dat geval van seksueel misbruik.
Het Vaticaan deelde dinsdag mee dat Charles Scicluna, de aartsbisschop van Malta, naar Santiago gaat om van slachtoffers te horen wat hen is overkomen. Scicluna behoort tot de hoogste geestelijken die seksueel misbruik in de katholieke kerk moeten bestraffen en uitbannen.
Franciscus hield eerder deze maand de bisschop van Osorno de hand boven het hoofd omdat bewijzen voor diens betrokkenheid ontbraken. Hij verontschuldigde zich tijdens de terugvlucht naar Rome wel voor zijn woordkeus. De Chileense slachtoffers beweren dat Barros van de misstanden wist en dat hij zelfs aanwezig is geweest toen ze werden misbruikt door de priester. Deze is schuldig is bevonden.
NOS 30.01.2018 Paus Franciscus stuurt de Maltese bisschop Charles Scicluna naar Chili in het kader van het misbruikschandaal in de Rooms-Katholieke Kerk. Scicluna moet onderzoek doen naar een bisschop die ervan wordt beschuldigd dat hij het seksueel misbruik door een pedoseksuele priester verhulde.
De ervaren misbruikonderzoeker gaat in Santiago luisteren naar mensen die informatie willen leveren over bisschop Juan Barros. Volgens slachtoffers van de Chileense priester Fernando Karadima wist zijn vertrouweling Barros van het misbruik, maar zweeg hij daarover. In een verklaring die op de Vaticaan-website verscheen, staat dat er “recent ontvangen informatie” is in de zaak-Barros.
Een woordvoerder van het Vaticaan zei dat bisschop Scicluna zo snel mogelijk naar Santiago zal reizen, maar dat de zaak enige “voorbereiding en grondigheid” nodig heeft.
Oversten die oogje dichtknijpen
Scicluna speelde een belangrijke rol in het vervolgen van de Mexicaanse priester Marcial Maciel. Die moest vanwege seksueel misbruik in 2006 zijn zelf opgerichte kerkgenootschap verlaten.
Voor zover bekend is het de eerste keer dat het Vaticaan een diepgaand onderzoek instelt naar het verhullen van seksueel misbruik. Volgens persbureau AP kan de stap een precedent zijn. Het Vaticaan zou vaker gevraagd kunnen worden om actief onderzoek te doen naar oversten die een “oogje dichtknijpen voor priesters die kinderen verkrachten en mishandelen”.
Tijdens zijn bezoek aan Chili deze maand beschuldigde de paus de slachtoffers van priester Karadima van laster, omdat ze zeiden dat bisschop Barros het misbruik verhulde. Vorige week bood de kerkvorst zijn excuses aan voor die opmerking.
NOS 19.01.2018 Paus Franciscus heeft het opgenomen voor een bisschop die ervan wordt beschuldigd misbruik door een priester te hebben verhuld. Volgens slachtoffers van de Chileense priester Fernando Karadima wist zijn vertrouweling Juan Barros van het misbruik, maar zweeg hij daarover.
De paus vindt dat slachtoffers die Barros beschuldigen van medeplichtigheid, zich schuldig maken aan laster. Dat zei hij donderdag, op de laatste dag van zijn bezoek aan Chili. “De dag waarop ze me bewijs tegen bisschop Barros brengen, zal ik spreken”, zei hij als antwoord op een vraag van een journalist.
Karadima is door het Vaticaan schuldig bevonden aan jarenlang misbruik van tienerjongens, waarna hij met pensioen is gestuurd. Barros werd in 2015 benoemd als bisschop in de regio Osorno, tot onvrede van veel Chileense katholieken.
Zo zei Juan Carlos Cruz volgens Voice of America dat Barros een “leugenaar is, een delinquent met geheugenverlies. Hij heeft misbruiken verhuld en zou in de gevangenis moeten zitten of ten minste moeten worden weggestuurd.”
AD 19.01.2018 Paus Franciscus heeft voor veel ophef gezorgd in Chili door het aan het einde van zijn staatsbezoek op te nemen voor een omstreden bisschop.
Zolang er geen bewijs is dat de Chileense bisschop Juan Barros medeplichtig is aan het verhullen van de pedofiele wandaden van de Chileense priester Fernando Karadima, maken mensen die claimen slachtoffer te zijn zich schuldig aan ‘laster’, aldus de paus.
De kerkvorst haalde uit na een vraag over de kwestie van een Chileense journalist: ,,De dag dat ze me bewijs leveren tegen bisschop Barros zal ik praten. Er is geen spatje bewijs tegen hem. Het is allemaal laster. Is dat duidelijk?”
De uitspraak leidde tot veel ophef aan het einde van een toch al moeilijk staatsbezoek, ook al bezoekt de Argentijnse paus het continent van zijn afkomst. De katholieke kerk heeft het moeilijk in landen als Chili en Peru, waar Franciscus tot maandag op bezoek is. Dat heeft te maken met het weglopen van veel gelovigen, mede als gevolg van wantoestanden in de kerk.
Vooral de lang verhulde praktijken van priester Karadima die zich jarenlang vergreep aan minderjarige jongens zette veel kwaad bloed. In 2011 werd Karadima door het Vaticaan veroordeeld tot een leven van ‘penitentie en gebed’. Afgelopen week getuigde Franciscus nog van zijn ,,pijn en schaamte over de onherstelbare schade die sommige vertegenwoordigers van de kerk kinderen hebben toegebracht.”
Punt is dat een van zijn beschermelingen, bisschop Barros van het zuidelijke bisdom Osorno weet zou hebben van Karadima’s praktijken. Barros was destijds beschermeling van Karadima. Maar volgens de paus bestaat daarvoor geen enkel bewijs en zou de bisschop mikpunt zijn van een campagne van linkse tegenstanders.
Juan Carlos Cruz, een van degenen die Barros van medeplichtigheid beschuldigt, tweette vanmorgen verbijsterd. ,,Alsof ik een selfie had kunnen maken terwijl Karadima mij en anderen misbruikte en Juan Barros erbij stond te kijken.” De harde toon van de paus in zijn verdediging bewees volgens Cruz ,,dat er niets is veranderd en dat zijn verzoek om vergiffenis leeg is.”
Commentatoren in Chili noemen de uithaal van de paus een ‘enorme fout’. Volgens politicoloog German Silva zal die nadreunen in Chili en de rest van Zuid-Amerika.
VK 18.12.2017 De Fraters van Tilburg hebben de meeste schadevergoeding betaald aan slachtoffers van seksueel misbruik in de rooms-katholieke kerk, gevolgd door het aartsbisdom Utrecht en het bisdom Roermond. Deze drie kerkelijke organisaties gaven elk meer dan 2 miljoen euro uit aan compensatiebetalingen.
Dit blijkt uit het eindverslag dat het Meldpunt Seksueel Misbruik RKK maandag heeft gepresenteerd. De kerk keerde via de klachten- en compensatieregeling van het meldpunt ruim 28 miljoen euro uit aan 860 slachtoffers. Daarnaast werden er ook nog zaken geschikt, waardoor het totale compensatiebedrag volgens kardinaal Wim Eijk uitkomt op meer dan 30 miljoen euro.
Tijdens een persconferentie bevestigde Eijk ook dat de misbruikaffaire sinds 2010 de r.k. kerk al zo’n 60 miljoen euro heeft gekost. Daaronder vallen onder meer ook de kosten van het meldpunt zelf (met een klachten- en compensatiecommissie plus een platform hulpverlening) en de commissie-Deetman die onderzoek deed naar seksueel misbruik. ‘De kerk bevindt zich niet in een florissante toestand, maar we hebben het kunnen dragen’, verklaarde hij.
Uit het eindverslag blijkt dat bijna 400 slachtoffers in de zwaarste categorie 5 vielen: uitzonderlijk seksueel misbruik ofwel verkrachting over een langere periode. Daarvoor geldt een maximumbedrag van 100 duizend euro. Uiteindelijk kregen 65 aanvragers ook daadwerkelijk een ton uitgekeerd.
Advies RKK aan sportwereld: stel centraal meldpunt open
Kardinaal Wim Eijk wil zijn ervaringen over de aanpak van seksueel misbruik in de kerk best delen met andere organisaties die momenteel worstelen met hetzelfde probleem, zoals de sportkoepel NOCNSF of de kunst- en cultuursector. ‘Nu men ook in onder meer de wereld van de sport en die van de televisie, film en politiek met een maatschappelijke discussie over seksueel misbruik wordt geconfronteerd − zie ook de #MeToo-discussie − zijn de Bisschoppenconferentie en KNR van harte bereid met anderen te spreken over de ervaringen die zij hebben opgedaan in de genoemde aanpak’, zei hij tijdens de persconferentie.
‘Wij kunnen niet zeggen: je moet het op deze of die manier aanpakken. Iedere sector heeft zijn verantwoordelijkheid voor de bestrijding van seksueel misbruik in eigen kring. Maar we kunnen wel zeggen: dit zijn onze regelingen geweest en ze hebben vruchten afgeworpen.’
Bestuursvoorzitter Rob van de Beeten van het Meldpunt Misbruik RKK zei niet verbaasd te zijn dat er bij de commissie-De Vries, die seksueel misbruik in de sportwereld onderzocht, slechts honderd meldingen zijn binnengekomen. ‘Mensen doen er heel lang over om naar buiten te treden met wat hun is overkomen’, aldus de jurist. Dat kan jaren duren, zo heeft ook de katholieke kerk geleerd. ‘Het zou goed zijn dat er ook in de sportwereld een voorziening komt waar mensen zich kunnen melden voor erkenning, hulp en genoegdoening’, aldus Van de Beeten. ‘Daarbij hoort een meldpunt.’
Sportkoepel NOCNSF heeft wel een Vertrouwenspunt Sport, maar daarop is scherpe kritiek. Daar kunnen slachtoffers vertrouwelijk hun verhaal kwijt, maar krijgen ze ook advies over wat ze kunnen doen om misbruik aanhangig te maken. Die combinatie leidt ook volgens de commissie-De Vries tot verwarring. Bij het meldpunt van de katholieke kerk konden slachtoffers zich niet alleen melden en hulp krijgen, maar werd hun klacht ook (semi-)juridisch getoetst door een klachtencommissie en adviseerde een compensatiecommissie over een schadevergoeding.
Het meldpunt werd opgezet op advies van de commissie-Deetman. Vanaf het voorjaar 2010 tot begin december hebben zich ruim 3.700 slachtoffers gemeld. Van hen hebben 1.650 het om allerlei redenen slechts bij een melding gelaten. Uiteindelijk zijn ruim 2.050 officiële klachten ingediend bij het meldpunt. Daarvan zijn er ruim duizend gegrond verklaard in ruim 320 zaken was de uitspraak ‘niet gegrond’, ruim 330 andere klachten zijn geschikt en 250 ingetrokken.
‘De kerk heeft de zwartste bladzijde uit haar geschiedenis onder ogen willen zien’, zei kardinaal Eijk. ‘Seksueel misbruik mag nooit voorkomen en zeker niet in de kerk, die immers de opdracht heeft het evangelie van Jezus Christus te verkondigen.’
Het meldpunt sluit per 1 januari definitief. De kerk had het meldpunt eigenlijk al eerder willen sluiten. Aanvankelijk konden slachtoffers tot juni 2014 een klacht indienen. Maar het Vrouwenplatform Kerkelijk Kindermisbruik (VPKK) stapte daarop met succes naar de rechter. Het wist voor elkaar te krijgen dat het meldpunt nog tien maanden langer openbleef voor klachten. Daardoor konden nog 300 klachten in behandeling worden genomen.
Volgens Eijk wil de sluiting van het meldpunt niet zeggen dat nieuwe misbruikslachtoffers zich niet meer kunnen melden bij de kerk. Zij kunnen sinds 1 mei 2015 terecht bij het Meldpunt grensoverschrijdend gedrag. Dat meldpunt is echter minder zwaar opgetuigd en geformaliseerd. ‘Wij continueren de zorg voor misbruikslachtoffers’, aldus Eijk. ‘Mensen kunnen in gesprek gaan met een onafhankelijk team van deskundigen, hulp is mogelijk evenals een bescheiden financiële genoegdoening.’
AD 19.12.2017
Ontmoediging
Het VPKK vindt dat de kerk slachtoffers die zich na de sluiting van het klachtenloket hebben gemeld ‘in de kou laat staan’. In het eindverslag van het meldpunt wordt gesproken van 72 nieuwe melders. Zij kunnen zich volgens het VPKK slechts ‘in schrijnende gevallen’ melden bij de verantwoordelijke overste (van de congregatie) of bisschop. De slachtofferorganisatie vreest dat mensen zich door deze boodschap laten ontmoedigen.
Kritiek was er ook van de koepel van slachtoffergroepen Klokk, bijvoorbeeld omdat slechts tweederde van de klachten over misbruik gegrond is verklaard. Voor veel slachtoffers was de juridische klachtenprocedure al slopend genoeg, aldus Klokk-voorzitter Guide Klabbers. ‘Niet-ontvankelijk en ongegrond zijn termen die vermeden hadden moeten worden.’
‘Mijn ouders zeiden: dat doen nonnen niet’ Seksueel misbruik in de katholieke kerk wordt vaak met jongens geassocieerd. Anneke getuigde over haar ervaringen in het levensverhalenproject, dat vrouwelijke slachtoffers een stem moet geven.
‘Opeens pakte hij mijn hand en ging daarmee onder zijn pij’ Broeder Delphinus nam de 12-jarige Piet mee uit fietsen langs de boeren. Een eer, tot de priester hem ging betasten. Omdat hij de enige klager is, kreeg hij geen erkenning.
NU 18.12.2017 De afgelopen jaren hebben zich 3.712 vermeende slachtoffers van seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk gemeld bij het speciale meldpunt dat daarvoor werd opgericht in 2010.
Dit Meldpunt Misbruik RKK heft zich per 1 januari op. Uiteindelijk dienden van alle melders 2.062 mensen een officiële klacht in. 1.002 misbruikzaken werden gegrond verklaard.
In honderden niet-gegrond verklaarde gevallen was er bijvoorbeeld te weinig ondersteunend bewijs. In 941 gevallen is financiële compensatie toegekend. De kerk heeft hun ruim 28,5 miljoen euro aan smartengeld uitgekeerd. 65 slachtoffers die zeer ernstig zijn misbruikt, ontvingen het maximale bedrag van 100.000 euro.
Dat blijkt uit het eindverslag van het meldpunt dat maandag in Utrecht is aangeboden aan de Bisschoppenconferentie en de Konferentie Nederlandse Religieuzen. Ook de slachtoffergroepen KLOKK (Koepel Landelijk Overleg Kerkelijk Kindermisbruik), MCU (Mea Culpa Unlimited) en VPKK (Vrouwen Platform Kerkelijk Kindermisbruik) waren hierbij aanwezig.
Psychische hulp
De meeste slachtoffers die zich de afgelopen jaren hebben gemeld, wilden geen psychische hulp. ”Veel mensen hebben geen vertrouwen meer in hulpverleners.” Bovendien hebben zij jarenlang gezwegen over wat hun is overkomen. Schaamte, ontkenning en angst kunnen hiervoor de basis zijn. ”Voor verder herstel is erkenning van groot belang”, aldus een woordvoerder van het meldpunt.
Psychologen noemen de slachtoffers een bijzondere groep. ”Het misbruik vond regelmatig plaats, over een langere periode en in het grootste geheim. De slachtoffers werden vaak niet geloofd door hun ouders. De macht van de dader plaatste hem boven elke verdenking. Zelfs in die gevallen waarin de ouders hun kind geloofden, bleven mensen vaak zwijgen uit angst of achting voor de kerk. Families hadden vaak nauwe banden met de pleger.”
De einddatum van het meldpunt is meermalen verschoven, maar telkens kwamen er toch nog enkele nieuwe meldingen binnen. Nu sluit het meldpunt echt.
Zwarte bladzijde
De katholieke kerk heeft met het meldpunt over seksueel misbruik “de zwartste bladzijde uit de geschiedenis onder ogen willen zien”, aldus kardinaal Wim Eijk. De kerk heeft volgens hem niet steeds direct adequate antwoorden weten te geven op het probleem van seksueel misbruik. “We hebben hierin een leerproces doorgemaakt.”
“Als mens en gelovige heeft het seksueel misbruik van minderjarigen ons diep geraakt. Seksueel misbruik mag nergens en nooit voorkomen, en zeker niet in de kerk die immers de opdracht heeft het evangelie van Jezus Christus te verkondigen”, zei Eijk.
NU 01.07.2017 Dominee Gerrit Bredeweg van de Gereformeerde Gemeente in Kruiningen heeft maandag afluister- of volgapparatuur onder zijn auto gevonden. Dat meldt het PZC.
Een politiewoordvoerder bevestigt aan NU.nl dat zij met de dominee hebben gesproken nadat hij een melding heeft gemaakt van de vondst van de apparatuur. Momenteel heeft de politie een voorwerp onder de auto in beslag genomen, meer kunnen ze niet zeggen over de vondst.
De advocaat van de dominee zegt tegen de regionale krant dat zijn cliënt een idee heeft van wie de apparatuur geplaatst kan hebben, maar wil hier verder niets over melden.
AD 02.08.2017
Conflict
In de Gereformeerde Gemeente in Kruiningen speelt er al enige tijd een conflict tussen de dominee en zijn oud-diaken Henk Jansen, wat erin resulteerde dat laatstgenoemde zijn functie als diaken neerlegde en na 24 jaar uit de kerkenraad stapte.
Kort daarop beschuldigde Bredeweg de oud-diaken van overspel met zijn eigen nichtje. Dat wordt door zowel Jansen als zijn nichtje ontkent. Desondanks werd de oud-diaken onder censuur geplaatst, wat inhield dat hij niet meer mocht deelnemen aan het avondmaal.
Jansen stapte naar de rechter om dat besluit aan te vechten, van wie hij gelijk kreeg. De kerkenraad had volgens de rechtbank niet zulke zware maatregelen mogen treffen.
Surveillance
Door de hoog oplopende ruzie in de kerkelijke gemeenschap, heeft de politie ook enige tijd gesurveilleerd bij de kerk. Dat bevestigt een politiewoordvoerder aan NU.nl. “Wij hebben enige tijd extra toezicht gehouden bij de kerk, omdat het onrustig was binnen de gemeenschap.”
Zo dreigden kerkleden met elkaar op de vuist te gaan tijdens een kerkdienst en is een dag daarvoor ook daadwerkelijk een klap uitgedeeld. De politie is op dit moment gestopt met de surveillances.
Burgemeester
De gemeente Reimerswaal wil vooral neutraal blijven in het conflict, meldt waarnemend burgemeester Piet Zoon aan De Bode. “Wij zijn geen partij in deze zaak. De openbare orde wordt niet verstoord. Er is een geschil tussen twee groeperingen binnen de kerkelijke gemeente en er is een bemiddelingscommissie vanuit de kerk ingesteld om dit geschil op te lossen.”
“Dat overleg moeten we respecteren en afwachten”, vervolgt de burgemeester. “Het zou dubbelop en niet verstandig zijn om dan als gemeente ook te gaan bemiddelen. Ik kan alleen de partijen oproepen om zich te bezinnen.”
OmroepWest 31.07.2017 Het parochiebestuur van de Rooms-Katholieke kerk in Poeldijk biedt ‘oprechte excuses’ aan voor het misbruik van zeker vijf misdienaars in de jaren ’60. Vier van de jongens pleegden later zelfmoord. De misdienaars werden misbruikt door de rector van het Jozefhuis, het toenmalige bejaardentehuis naast de kerk.
Vice-voorzitter Koos Verbeek van het parochiebestuur las na de kerkdiensten afgelopen zaterdag en zondag een verklaring voor. ‘Wij erkennen dat dit nooit had mogen gebeuren en dat dit diepe wonden bij de betrokken kinderen, hun ouders, familie en omgeving heeft veroorzaakt. Dat de toenmalige verantwoordelijken dit in de doofpot hebben gestopt en hun verantwoordelijkheid niet op een andere manier hebben ingevuld is zeer verwerpelijk.’
In Poeldijk was het misbruik op een gegeven moment wel bekend, nadat een moeder van één van de slachtoffers het in de openbaarheid bracht, maar er werd nauwelijks over gepraat. Wel zijn twee feiten in 2010 door de parochie aangemeld bij de commissie-Deetman die het misbruik in de RK-kerk landelijk onderzocht. ‘Omdat zowel slachtoffers als dader al waren overleden is er door het toenmalige bestuur voor gekozen er verder geen ruchtbaarheid meer aan gegeven,’ aldus Verbeek.
Gebaar
Het feit dat er nooit echt over gesproken is, en dat de kerk nooit excuses heeft gemaakt, zat Jos de Brabander uit Poeldijk nog steeds dwars, zo vertelde hij vorige week. De Brabander was misdienaar in de tijd dat het misbruik plaatsvond, maar ontsnapte er aan omdat de betreffende pater hem ‘te brutaal’ vond. Hij hoopte na al die tijd op ‘een gebaar’ van de kerk naar de nabestaanden van de slachtoffers.
Dat het kerkbestuur zo snel bereid is verantwoordelijkheid te nemen noemt hij ‘mooi en moedig’. ‘Ze erkennen niet alleen dat het is gebeurd, maar bieden ook excuus aan. Dat is meer dan ik had durven hopen.’
Nabestaanden
Bij de kerk is in elk geval één reactie binnengekomen van een familielid van één van de misdienaars. Dit familielid is blij met de open houding van de kerk, aldus Koos Verbeek van het parochiebestuur.
Verbeek hoopt op meer contact met familieleden van de slachtoffers. ‘Wij zijn bereid het gesprek aan, als er mensen zijn die dit hoofdstuk nog niet kunnen afsluiten dan zijn ze altijd welkom.’
OmroepWest 27.07.2017 Een voormalige misdienaar uit Poeldijk hoopt dat de rooms-katholieke kerk wil erkennen dat er in de jaren ’60 andere jonge misdienaars zijn misbruikt door een priester. Jos de Brabander ontsnapte aan de ontucht, maar zeker vijf andere misdienaren niet. Vier van hen pleegden later zelfmoord. De Brabander vindt dat de kerk het aan de nabestaanden verplicht is om een gebaar te maken.
Het misbruik vond plaats in het Jozefhuis, een bejaardentehuis naast de katholieke kerk in Poeldijk. Het tehuis is al lang vervangen door nieuwbouw, maar indertijd – toen er nog een kapel aan vast zat – werden er kerkdiensten voor de bewoners gehouden, waar dan natuurlijk misdienaars bij waren.
‘De andere jongens mochten thee drinken in de kamer van de rector. Daar was ik best jaloers op,’ vertelt De Brabander. ‘Ik heb ook wel eens gevraagd of ik niet ook thee mocht drinken, maar dat wilde hij niet. Hij vond me te brutaal.’ Achteraf is de oud-misdienaar maar wat blij dat hij op die manier de dans is ontsprongen.
Vier zelfmoorden
Vier misdienaren uit zijn tijd pleegden zelfmoord, allemaal toen ze begin twintig waren, zo’n vijftien jaar nadat het misbruik had plaatsgevonden. ‘De moeder van één van de jongens kwam bij mij in de slagerij en vertelde het hele verhaal. Toen viel pas het muntje.’
In het katholieke Poeldijk van de jaren ’60 werd er liever niet over gepraat. ‘De kerk had toen zo’n invloed op de samenleving. Het werd onder het kleed geveegd.’ Omdat er niet over gepraat werd, heeft de kerk ook nooit excuses gemaakt.
Excuses
Zover hoeft het voor De Brabander ook niet te komen. ‘Maar ik wil dat het niet ontkend wordt, en niet gebagatelliseerd. Het is gebeurd, er zijn slachtoffers gevallen. Het zou netjes zijn naar de nabestaanden van de vier jongens, als de kerk in elk geval zegt “het had niet mogen gebeuren en we zijn daar toen niet goed mee omgegaan”.’
De Brabander is wel nog steeds katholiek, hoewel hij niet meer elke week in de kerk komt. ‘Maar je mag een instituut niet afschrijven vanwege de daden van één zo’n lampenkap.’
Reactie Bisdom
Het bisdom Rotterdam, waar Poeldijk onder valt, geeft in een schriftelijke reactie aan dat het om een ernstige en complexe gebeurtenis gaat. ‘Niet alleen de aangeklaagde is overleden, maar ook de klagers. Er zijn twee meldingen gedaan bij het Meldpunt Seksueel Misbruik RKK. Niet door de slachtoffers zelf, maar door mensen uit hun directe omgeving.
Uit informatie die het bisdom ontving van het Meldpunt blijkt overigens dat geen andere meldingen zijn gedaan ten aanzien van de betreffende pater. Informatie over de pater ontbreekt in het archief van het bisdom. Hij was werkzaam met de instemming vanuit zijn orde op een specifieke plek, maar zonder benoeming van de toenmalige bisschop’, laat het bisdom weten.
‘Gezien het sfeerbeeld in het rapport Deetman heeft het bisdom geen reden te twijfelen aan de meldingen ook al is er in het archief geen evidentie.’
NU 26.07.2017 De Australische kardinaal George Pell heeft bij zijn eerste verschijning voor de rechter alle beschuldigingen van kindermisbruik tegengesproken.
De vertrouweling van paus Franciscus liet woensdag voor de rechtbank in Melbourne een verklaring voorlezen waarin hij zijn onschuld verklaart. Hoewel de 76-jarige in de rechtszaal aanwezig was, zei hij zelf niets.
Pell is tot nu de hoogste katholieke geestelijke die zich wegens beschuldigingen van misbruik in de rechtbank moet verantwoorden. Als de belangrijkste financieel-economisch raadgever van de paus was hij de derde machtigste man in het Vaticaan.
Als gevolg van beschuldigingen dat hij zich als jonge priester en later als aartsbisschop in zijn land aan jongens had vergrepen, was hij sinds juni niet meer op zijn post. Eerder zei Pell het slachtoffer te zijn van “onophoudelijke karaktermoord” en noemde hij “het hele idee van seksueel misbruik afschuwwekkend”.
De eerste zitting in de rechtbank van Melbourne was na vijf minuten al voorbij. Het proces zal in oktober worden voortgezet.
Telegraaf 26.07.2017 Bij zijn eerste verschijning voor de rechter heeft de Australische kardinaal George Pell alle beschuldigingen van kindermisbruik tegengesproken. De vertrouweling van paus Franciscus liet woensdag voor de rechtbank in Melbourne een verklaring voorlezen waarin hij zijn onschuld verklaart. Hoewel de 76-jarige in de rechtszaal aanwezig was, zei hij zelf niets.
De eerste zitting was na vijf minuten al voorbij. Het proces zal in oktober worden voortgezet. Als financiële topman van het Vaticaan was de Australiër officieus de nummer drie van belangrijkste functionarissen in de pauselijke staat. Als gevolg van beschuldigingen dat hij zich als jonge priester en later als aartsbisschop in zijn land aan jongens had vergrepen, was hij sinds juni niet meer op zijn post.
Pell is tot nu de hoogste katholieke geestelijke die zich wegens beschuldigingen van misbruik voor de rechter moet verantwoorden.
AD 26.07.2017 De Australische kardinaal George Pell is voor het eerst voor de rechter verschenen. De derde man binnen de katholieke kerk is aangeklaagd wegens kindermisbruik, maar de beschuldigingen werden woensdag in de rechtbank in Melbourne tegengesproken.
De Australische kardinaal liet woensdag voor de rechtbank een verklaring voorlezen waarin hij zijn onschuld verklaart. De 76-jarige Pell was in de rechtszaal aanwezig, maar sprak zelf geen woord. Hoewel zijn eerste bezoek kort en zakelijk was – na vijf minuten was de zitting voorbij – kreeg de rechtszaak veel belangstelling.
Kardinaal Pell is de financiële topman van het Vaticaan en daarmee de nummer drie van belangrijkste functionarissen in de pauselijke staat. De kardinaal zou zich als jonge priester en later als aartsbisschop in Australië aan jongens hebben vergrepen. Door de aanklacht zit hij sinds juni niet meer op zijn post in het Vaticaan.
Pell is de tot nu toe de hoogste katholieke geestelijke die zich voor de rechter moet verantwoorden wegens beschuldigingen van misbruik. Na het korte bezoek aan de rechtbank werd hij onder begeleiding van politie naar buiten geleid. Door voor- en tegenstanders werd hij toegeschreeuwd. ‘We houden van je’, riep een vrouw. Terwijl een ander schreeuwde: ‘Je had de kinderen juist moeten beschermen!’
Pell hield tijdens de rechtszitting zijn mond, maar advocaat Robert Richter maakte tegenover de rechter duidelijk dat de kardinaal ongeacht de aanklacht zal zeggen onschuldig te zijn. ‘Om elke onduidelijkheid hierover te voorkomen en gezien de overweldigende belangstelling, wil ik alvast zeggen dat kardinaal Pell zijn onschuld zal bepleiten op alle aanklachten’, zei advocaat Richter tegen de rechtbank. In oktober zal het proces worden voortgezet.
Paus Franciscus doet vooralsnog geen uitspraken over de zaak. Toen de paus vorig jaar werd gevraagd naar het discutabele verleden van Pell zei hij: ‘Het klopt dat er twijfels bestaan, maar we zullen moeten wachten tot het recht zegeviert, in plaats van nu al een mediagenieke veroordeling te geven op basis van roddels. Dat helpt niet. Zodra het recht heeft gesproken, zal ik ook spreken.’
Eind juni werd paus Franciscus ook al geconfronteerd met kindermisbruik binnen zijn kerk. Toen laïciseerde hij de 67-jarige Italiaanse priester Mauro Inzoli nadat deze schuldig werd bevonden aan pedofilie. Hij werd door een rechtbank in Cremona schuldig bevonden aan acht gevallen van seksueel misbruik met kinderen tussen de 12 en 16 jaar oud. Dat gebeurde tussen 2004 en 2008 en meestal tijdens de biecht. Eenmaal misbruikte hij een kind in het ziekenhuis.
Ook hier wachtte Franciscus jarenlang het definitieve oordeel van de rechter af. Hoewel er al sinds 2012 grote twijfels bestonden over Inzoli, besloot Franciscus hem weer in genade aan te nemen.
VK 26.07.2017 De Australische kardinaal George Pell is voor het eerst voor de rechter verschenen. De derde man binnen de katholieke kerk is aangeklaagd wegens kindermisbruik, maar de beschuldigingen werden woensdag in de rechtbank in Melbourne tegengesproken.
De Australische kardinaal liet woensdag voor de rechtbank een verklaring voorlezen waarin hij zijn onschuld verklaart. De 76-jarige Pell was in de rechtszaal aanwezig, maar sprak zelf geen woord. Hoewel zijn eerste bezoek kort en zakelijk was – na vijf minuten was de zitting voorbij – kreeg de rechtszaak veel belangstelling.
Kardinaal Pell is de financiële topman van het Vaticaan en daarmee de nummer drie van belangrijkste functionarissen in de pauselijke staat. De kardinaal zou zich als jonge priester en later als aartsbisschop in Australië aan jongens hebben vergrepen. Door de aanklacht zit hij sinds juni niet meer op zijn post in het Vaticaan.
Pell is tot nu toe de hoogste katholieke geestelijke die zich voor de rechter moet verantwoorden wegens beschuldigingen van misbruik. Na het korte bezoek aan de rechtbank werd hij onder begeleiding van politie naar buiten geleid. Door voor- en tegenstanders werd hij toegeschreeuwd. ‘We houden van je’, riep een vrouw. Terwijl een ander schreeuwde: ‘Je had de kinderen juist moeten beschermen!’
Pell hield tijdens de rechtszitting zijn mond, maar advocaat Robert Richter maakte tegenover de rechter duidelijk dat de kardinaal ongeacht de aanklacht zal zeggen onschuldig te zijn. ‘Om elke onduidelijkheid hierover te voorkomen en gezien de overweldigende belangstelling, wil ik alvast zeggen dat kardinaal Pell zijn onschuld zal bepleiten ten opzichte van alle aanklachten’, zei advocaat Richter tegen de rechtbank. In oktober zal het proces worden voortgezet.
Paus Franciscus wil vooralsnog geen uitspraken doen over de zaak. Toen de paus vorig jaar werd gevraagd naar het discutabele verleden van Pell zei hij: ‘Het klopt dat er twijfels bestaan, maar we zullen moeten wachten tot het recht zegeviert, in plaats van nu al een mediagenieke veroordeling te geven op basis van roddels. Dat helpt niet. Zodra het recht heeft gesproken, zal ik ook spreken.’
Eind juni werd paus Franciscus ook al geconfronteerd met kindermisbruik binnen zijn kerk. Toen laïciseerde hij de 67-jarige Italiaanse priester Mauro Inzoli nadat deze schuldig werd bevonden aan pedofilie. Hij werd door een rechtbank in Cremona schuldig bevonden aan acht gevallen van seksueel misbruik met kinderen tussen de 12 en 16 jaar oud. Dat gebeurde tussen 2004 en 2008 en meestal tijdens de biecht. Eenmaal misbruikte hij een kind in het ziekenhuis.
Ook hier wachtte Franciscus jarenlang het definitieve oordeel van de rechter af. Hoewel er al sinds 2012 grote twijfels bestonden over Inzoli, besloot Franciscus hem weer in genade aan te nemen.
Lees verder
Een ‘gevaarlijk individu’, ‘hardvochtig’, ‘koudbloedig’ en ‘bijna een sociopaat’. Zo werd de Australische kardinaal George Pell in 2015 omschreven door Peter Saunders, een Brits misbruikslachtoffe. Wie is de van misbruik verdachte derde man in het Vaticaan?
AD 26.07.2017 In Poeldijk zwijgen sommige inwoners liever nog steeds over de grote ontuchtzaak die het Westlandse dorp teisterde in de jaren ’60. Dat misdienaars seksueel werden misbruikt was een publiek geheim. Maar na de publicatie in deze krant trok alsnog een schokgolf door het dorp.
Natuurlijk wist niet iedereen ervan, er werd tenslotte niet openlijk over gesproken. Dat de pater in een katholiek bejaardentehuis vijf jongens uit de buurt seksueel misbruikte, werd doodgezwegen. Maar de zelfmoorden van vier van de slachtoffers gingen destijds uiteraard niet onopgemerkt voorbij.
AD 26.07.2017
Ontsteld
Op straat reageren sommige Poeldijkers ontsteld op het nieuws dat ook hun dorp niet gevrijwaard is gebleven van ontuchtplegende priesters. ,,Ik schrik er wel van dat het in dit kleine dorp is voorgekomen”, zegt een van hen. ,,Ik denk dat de kerk het wel langer wist, maar dat het gewoon onderin een laatje is gestopt. Het is zeer zeker goed dat het nu naar buiten komt.”
Zwijgcultuur
Maar de zwijgcultuur is daarmee niet doorbroken. Anderen zijn juist boos dat de kwestie niet binnenskamers is gehouden. Een vrouw die langs de Bartholomeuskerk loopt steekt haar mening dan ook niet onder stoelen of banken. ,,Ik vind het heel erg dat dit nu in de krant staat”, roept een vrouw terwijl ze voorbij loopt. ,,Waarom moet dat allemaal nu opgerakeld worden? Dat is toch niet nodig; die ouwe koeien hoef je niet meer uit de sloot te halen.” Na haar zegje gedaan te hebben, loopt ze zonder op of om te kijken weer stug door.
Dan komt Jan Duivesteijn aanrijden in de schaduw van de ‘kathedraal van het Westland’. De van oorsprong Loosduiner woont sinds enkele jaren op een steenworp afstand van de kerk. ,,Daar zit ik tussen de Poeldijkers, nou dan weet je het wel. Die vinden het maar stom en achterlijk dat het nu allemaal opgerakeld wordt. Wat ik daarvan vind? Ik maak me er niet druk om.”
Het is tekenend voor de horen-zien-zwijgencultuur in het dorp. Een man die net bij de slager vandaan komt haast zich te zeggen dat hij niets van de kwestie afweet en dat hij er ook niet over wil spreken. Op zijn fiets gaat hij ervandoor. Ondernemer Coos Bos slaat het tafereel met een lach gade vanuit zijn café in het hart van dorp. ,,Iedere Poeldijker weet wel iets van de zaak af. Dat het zo lang stil is gebleven, ligt aan de dorpscultuur. Er gebeuren wel meer dingen in Poeldijk, die onder de Poeldijkers blijven. Hetzelfde zal voor de andere dorpen gelden, daar gebeuren ongetwijfeld dingen die wij weer niet horen.”
AD 26.07.2017
De bal kwam aan het rollen toen Poeldijker Wim van Zijl de zaak aankaartte in zijn boek Het Rijke Poeldijkse Roomse Leven. Dat de kwestie inmiddels zoveel stof doet opwaaien, moet hij even laten bezinken. Aanvragen van andere media houdt hij even af. ,,Ik loop elke dag even een rondje door het dorp. Nu kreeg ik al veel reacties op het artikel. De meeste positief hoor, eigenlijk was er maar één negatief.”
Toch is er in het dorp ook gelatenheid. ,,Het verbaast me niet meer”, zegt een passant. ,,Nu is er toch die kwestie rond een kardinaal in Australië? Het is overal zo.”
OmroepWest 26.07.2017 Vijf jonge misdienaars werden in de jaren ’60 misbruikt door een pater in een katholiek bejaardenhuis in Poeldijk. Dit zegt Wim van Zijl tegen het AD. Het misbruik zou hebben plaatsgevonden in de kamer van de – inmiddels overleden – priester, in de biechtstoel en de sacristie.
Een van de slachtoffers werkte bij Van Zijl in zijn tuindersbedrijf. Volgens hem ‘brulde die jongen dat hij niet naar huis wilde omdat zijn ouders zijn verhaal niet geloofden’. Een half jaar later dreef de jongen dood in de zee.
Volgens Van Zijl – die dit aan de orde brengt in zijn boek Het Rijke Poeldijkse Roomse Leven – raakten ook drie andere slachtoffers zo getraumatiseerd dat ze in hun tienertijd voor zelfdoding kozen. Het vijfde slachtoffer ging op straat zwerven in Amsterdam. Hij schuwde volgens Van Zijl levenslang zijn ouders en Poeldijk uit angst dat hij voor viezerik werd aangezien. Hij is inmiddels overleden.
Publiek geheim
Volgens het AD, dat Van Zijl woensdag aan het woord laat, was het misbruik decennialang een publiek geheim in Poeldijk, maar wil Van Zijl hier niet langer mee leven.
Volgens Van Zijl verbood de pater de slachtoffers over het misbruik te praten. De plaatselijke parochiepastoor zou de misstanden hebben weggewuifd en de ouders van de kinderen zwijgplicht hebben opgelegd.
Klacht indienen niet mogelijk
Volgens het Meldpunt Seksueel Misbruik RKK is in 2010 twee keer melding gemaakt van de misstanden in Poeldijk. Liesbeth Sanders van het meldpunt laat in de krant weten dat er geen nader onderzoek naar deze meldingen is gedaan omdat het onder de klachtenprocedure van het meldpunt niet mogelijk was voor nabestaanden om een klacht in te dienen.
Volgens het bisdom Rotterdam zijn geen andere meldingen over deze verdachte binnengekomen. Bisschop Hans van den Hende spreekt in het AD van een ‘ernstige gebeurtenis’.
AD 26.07.2017 Vijf jonge misdienaars werden in de jaren 60 misbruikt door een pater in een katholiek bejaardenhuis in Poeldijk. Vier slachtoffers pleegden zelfmoord. Hun families moesten hun mond houden, meldingen van het misbruik zijn nooit onderzocht. ,,Het is een combinatie geweest van macht en doofpot.”
Een half jaar later dreef hij dood in de zee. De dader liep in een witte pij en op sandalen door het dorp, aldus Wim van Zijl.
Het gebeurde in zijn kamer. Maar ook in de biechtstoel en de sacristie. Voor vijf jonge misdienaars was de kapel van het Sint Jozefhuis in Poeldijk in het Westland een regelrechte hel. In de jaren 60 vielen ze in het katholieke bejaardenhuis ten prooi aan de lusten van een – inmiddels overleden – pedoseksuele priester.
Een van de slachtoffers werkte in die jaren in het tuindersbedrijf van Wim van Zijl. ,,Ik moest een keer ’s avonds om half negen de luchtramen laten zakken en die jongen was nog aan het werk’’, vertelt de nu 84-jarige Van Zijl. ,,Hij brulde dat hij niet naar huis wilde, omdat zijn ouders zijn verhaal niet geloofden. Een half jaar later dreef hij dood in de zee. De dader liep in een witte pij en op sandalen door het dorp.’’
Publiek geheim
Het misbruik is decennialang een publiek geheim in Poeldijk. Van Zijl wil er niet langer mee leven. Hij beschrijft het schandaal in een kort hoofdstuk in zijn boek Het Rijke Poeldijkse Roomse leven. ,,De misdienaartjes leefden in een hel. Ze raakten zo getraumatiseerd dat vier jongens in hun tienertijd voor zelfdoding kozen. Het vijfde slachtoffertje werd straatzwerver in Amsterdam en schuwde levenslang zijn ouders en Poeldijk uit angst dat hij voor viezerik werd aangezien.’’ Hij is inmiddels overleden.
Het misbruik begint als de vermeende dader, lid van de orde van kruisheren (ook wel orde van het Heilig Kruis genoemd), eind jaren 50 neerstrijkt in Poeldijk. Hij is in 1933 tot priester gewijd, vertrekt een jaar later als missionaris naar Nederlands-Indië waar hij in Bandung (Java) een radiozender opzet. Daar overleeft hij het Jappenkamp. Na de Tweede Wereldoorlog keert hij terug naar Nederland.
In 1958 wordt de pater rector van het Sint Jozefhuis, een katholiek bejaardenhuis in Poeldijk. Het kerkdorp in het Westland, met de H. Bartholomeuskerk als blikvanger, is een kleine, gesloten gemeenschap. Seksualiteit is taboe, laat staan homoseksualiteit. Voorlichting is vooral een taak van de kerk. De priester breekt zijn celibataire gelofte en vergrijpt zich aan de misdienaars van het Jozefhuis.
Het is allemaal de schuld van Rome en het celibaat. Zij hebben de priesters als beesten het bos in gestuurd, aldus een broer van een slachtoffer.
De pater verbiedt de slachtoffers over het misbruik te praten. De plaatselijke parochiepastoor wuift de misstanden weg en legt de ouders een zwijgplicht op. ,,Veertig jaar later sprak ik een getraumatiseerde vader van een slachtoffertje, zo boos als een belaagde kettinghond, die mij vertelde nooit meer in de Poeldijkse kerk te zijn geweest en er ook niet begraven wilde worden.’’
De pater verhuist in 1967 naar de kruisherengemeenschap in Voorschoten. Hij overlijdt begin 1978 in Nijmegen. De ouders van de misbruikte misdienaars van het Jozefhuis zijn inmiddels ook overleden. Maar broers en zussen leven nog steeds met de last van wat tientallen jaren geleden is gebeurd. ,,Het is heel zwaar voor mij geweest’’, zegt een hoogbejaarde broer. ,,Het is allemaal de schuld van Rome en het celibaat. Zij hebben de priesters als beesten het bos in gestuurd. Mijn ouders hebben er veel verdriet om gehad.’’
Een andere nabestaande wil liever geen ruchtbaarheid aan de zaak geven. ,,Ik kan er niets over zeggen omdat er nog veel pijn en verdriet zit. De nabestaanden gaan er allemaal anders mee om. Vergelijk het met overlevenden van een concentratiekamp. De een sluit zich aan bij een slachtoffergroep en de ander neemt het mee in zijn graf. Wij moeten ermee leren leven.’’
Tot op de dag van vandaag zwijgen Poeldijkers erover. Sommigen zeggen van niets te weten, anderen zeggen vooral ‘voorzichtig’ te zijn met het publiceren van dit soort verhalen. De zwijgcultuur wordt door de omgeving van de slachtoffers overgenomen. In het rapport van de commissie-Deetman, die misbruik in de katholieke kerk onderzocht, wordt dat ook als een van de problemen gezien.
Pastoor Jaap Steenvoorden van de parochiefederatie in het Westland weigert ieder commentaar en gooit de hoorn op de haak. Koos Verbeek, vicevoorzitter van het parochiebestuur in Poeldijk, noemt het een ‘dieptrieste zaak’ die zich buiten het zicht van de kerk afspeelde. ,,Het gebeurde in het Jozefhuis, het aanliggende bejaardenhuis. De parochie had er niets mee te maken en wist er ook niet van.’’
Wel zegt Verbeek dat het misbruik en de zelfmoorden al langer bekend waren in de Poeldijkse gemeenschap. ,,Ik ken de families wel en in de volksmond werd erover gesproken. Maar de ouders liepen er niet mee te koop. Ze wilden er niet over praten. Ik kan me niet voorstellen dat de parochie hen een zwijgplicht heeft opgelegd.’’
Schrijver Van Zijl doet in juni 2010 melding bij de parochie. Daar is een korte notitie van gemaakt, die deze krant heeft ingezien. Daarin staan de namen van de slachtoffers en de vermeende dader. De rapportage is doorgegeven aan het Bisdom Rotterdam. Het bisdom heeft vervolgens contact opgenomen met de Orde van het Heilig Kruis, waarvan de pater lid was.
Eigen onderzoek heeft ‘geen aanwijzingen voor misbruik’ opgeleverd, laat de orde weten. Ook de toenmalige secretaris kan zich daar niets van herinneren. ,,Persoonsgebonden kwesties werden door de provinciaal steeds met de betreffende confraters achter gesloten deuren besproken. Daar was de secretaris nooit bij aanwezig’’, stelt overste Peter Snijkers.
Klachtencommissie
Het is desastreus voor jonge mensen. Het misbruik is een combinatie geweest van macht en doofpot, aldus Bisschop Hans van den Hende.
Het meldpunt seksueel misbruik in de katholieke kerk bevestigt dat in 2010 twee meldingen zijn gedaan over Poeldijk. ,,Omdat het onder de klachtenprocedure van het meldpunt niet mogelijk was voor nabestaanden om een klacht in te dienen, is door de klachtencommissie geen nader onderzoek naar deze meldingen verricht’’, laat Liesbeth Sanders, hoofd van het meldpunt, weten.
Het parochiebestuur in Poeldijk heeft zelf geen contact gehad met de nabestaanden. Dat is overgelaten aan de diaken die de notitie maakte. ,,Maar als ze behoefte hebben aan een gesprek staan we daarvoor open’’, zegt Verbeek.
Volgens het Bisdom Rotterdam zijn er geen andere meldingen over de vermeende dader binnengekomen. ,,In verschillende klachten zijn wij na een gesprek met de slachtoffers tot een afronding gekomen’’, zegt bisschop Hans van den Hende in meer algemene zin. ,,Deze zaak kwam minder naar voren omdat niemand meer in leven was. De aanwezigheid van de pater komt ook niet in ons archief voor. Er is geen officiële benoeming door het bisdom.’’
Van den Hende heeft geen reden te twijfelen aan de meldingen, ook al is er in het archief geen bewijs voor. ,,Het blijft een ernstige gebeurtenis. Een man van de kerk die zulke dingen heeft gedaan, heeft tegengesteld aan het evangelie gehandeld. Het is desastreus voor jonge mensen. Het misbruik is een combinatie geweest van macht en doofpot.’’
NU 19.07.2017 Het Openbaar Ministerie op Curaçao gaat in hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank in de zaak tegen de Curaçaose pastor Orlando B.
Hij werd twee weken geleden veroordeeld tot negen jaar gevangenisstraf wegens seksueel misbruik. Ook mag hij veertien jaar de functie van pastor niet uitoefenen.
Het OM meldde dinsdag dat het niet duidelijk is wanneer het hoger beroep wordt behandeld. Tegen de geestelijke was achttien jaar cel geëist.
Orlando B. was pastor van de Rains of Blessings-kerk, die ook in Nederland bestaat. De rechter stelde vast dat de 53-jarige pastor zich schuldig heeft gemaakt aan seksueel misbruik van drie tienermeisjes en vier jongvolwassen vrouwen, die allemaal lid waren van de geloofsgemeenschap.
Volgens de rechter heeft hij “het overwicht dat hij op de slachtoffers had door zijn leeftijd en zijn bijzondere positie binnen de geloofsgemeenschap, op een volstrekt verkeerde manier ingezet”.
Telegraaf 19.07.2017 Het Openbaar Ministerie op Curaçao gaat in hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank in de zaak tegen de Curaçaose pastor Orlando B. Hij werd twee weken geleden veroordeeld tot negen jaar gevangenisstraf wegens seksueel misbruik. Ook mag hij veertien jaar de functie van pastor niet uitoefenen.
Het OM meldde dinsdag dat het niet duidelijk is wanneer het hoger beroep wordt behandeld. Tegen de geestelijke was achttien jaar cel geëist.
B. was pastor van de Rains of Blessings-kerk, die ook in Nederland bestaat. De rechter stelde vast dat de 53-jarige pastor zich schuldig heeft gemaakt aan seksueel misbruik van drie tienermeisjes en vier jongvolwassen vrouwen, die allemaal lid waren van de geloofsgemeenschap.
Volgens de rechter heeft hij ,,het overwicht dat hij op de slachtoffers had door zijn leeftijd en zijn bijzondere positie binnen de geloofsgemeenschap, op een volstrekt verkeerde manier ingezet”.
VK 18.07.2017 De omvang van het misbruikschandaal bij het kathedraalkoor van Regensburg is veel groter dan tot nu toe gedacht. Ruim vijfhonderd jongens zijn misbruikt en mishandeld door priesters en leraren, zo blijkt uit het dinsdag gepresenteerde onderzoeksrapport.
Advocaat Ulrich Weber spreekt daarin van een regime van ‘geweld, angst en hulpeloosheid’, weerspiegeld in 547 gevallen van mishandeling en 67 gevallen van seksueel misbruik en 49 geïdentificeerde daders. Medeplichtig aan deze misstanden is Georg Ratzinger (94), de oudere broer van de voormalige Paus Benedictus.
Ratzinger stond tussen 1964 en 1994 aan de leiding van het koor en het bijbehorende internaat, in de tijd waarin volgens Weber de mishandelingen op hun hoogtepunt waren, in de jaren zestig en zeventig. Weber concludeert dat Ratzinger van de misdaden geweten moet hebben. ‘Hij heeft weggekeken.’
Als mannen van middelbare leeftijd, vergelijken ze hun tijd op het internaat met ‘de hel’
De ‘Domspatzen’ (mussen van de Dom) traden in die tijd op van de VS tot Korea, Hongarije en Polen. De gepolijste jongensgezichtjes in hun roodwitte gewaden sierden tientallen platenhoezen. Als mannen van middelbare leeftijd, vergelijken ze hun tijd op het internaat met ‘de hel’ en ‘een concentratiekamp’. Weber spreekt van ‘gebroken mensen.’
‘Lieve lieve ouders, ik hou zo, zo veel van jullie, alstublieft ik wil zo, zo, zo graag naar huis.’ Zo begint een handgeschreven briefje van een jongen die eind jaren zestig de vooropleiding van het internaat bezoekt. Hij smeekt om opgehaald te worden: ‘Meld me af bij meneer de directeur. Ik moet altijd, altijd huilen.’
Doofpot
Wie heimwee had, werd geslagen of opgesloten, zo staat in getuigenverklaringen. Ook is er sprake van ‘hygiënecontroles’ waarbij de jongens zich in het openbaar moesten uitkleden. Een getuige schrijft dat hij als straf zijn eigen overgeefsel moest opeten. Zong je vals, sloeg de leraar soms zo hard dat wel vier rijen jongens omvielen, ‘als dominostenen.’
Onderzoeker Weber constateert dat het bisdom al decennialang vreesde dat het misbruikschandaal zou worden ontdekt en actief heeft geprobeerd de omvang ervan onder de pet te houden.
Ratzinger gaf later toe zelf ook weleens ‘een tik’ te hebben uitgedeeld
Pas in 2010, in de tijd dat overal in Europa katholieke misbruikzaken aan het licht kwamen, klapte de eerste oud-leerling uit de school in de talkshow van Sandra Maischberger op de ARD.
De misdaden zijn bijna allemaal verjaard. Het bisdom van Regensburg heeft de slachtoffers schadevergoedingen beloofd van 5 duizend tot 20 duizend euro per persoon.
Ratzinger, die in 2010 ontkende iets van het misbruik te weten, gaf twee jaar later toe zelf ook weleens ‘een tik’ te hebben uitgedeeld, omdat dat in die tijd zo normaal was.
NU 18.07.2017 Meer dan vijfhonderd koorknapen van het beroemde kathedraalkoor in de Duitse stad Regensburg zijn de afgelopen decennia mishandeld en misbruikt door priesters en leraren.
Dat concludeert de advocaat die in opdracht van het bisdom onderzoek deed naar de zaak, die daarmee nog veel groter is dan gedacht.
Volgens advocaat Ulrich Weber waren vijfhonderd kinderen slachtoffer van lichamelijk geweld en 67 (daarbij ook) van seksueel misbruik. Hij zegt dat in zijn eindrapport, meldt Der Spiegel. Eerder was nog sprake van 231 slachtoffers.
Weber begon zijn onderzoek nadat zeven jaar geleden de eerste gevallen van misbruik aan het licht kwamen. Daarna kwamen er honderden meldingen van voormalige koorleden. Het gaat om vergrijpen tussen 1945 en de begin jaren negentig.
Bisschop Rudolf Voderholzer van Regenburg heeft vorig jaar excuses aangeboden. Slachtoffers krijgen een schadevergoeding.
Weber identificeerde 49 priesters en leraren die schuldig waren aan mishandeling en misbruik. In het rapport krijgen de huidige kardinaal en voormalig bisschop van Regensburg Gerhard Ludwig Müller en de voormalig koorleider Georg Ratzinger (broer van emeritus paus Benedictus) felle kritiek.
Laatstgenoemde is zijn ”wegkijken en gebrek aan ingrijpen ondanks dat hij er van wist te verwijten”, aldus het rapport.
Telegraaf 18.07.2017 REGENSBURG – Meer dan vijfhonderd koorknapen van het beroemde kathedraalkoor in de Duitse stad Regensburg zijn de afgelopen decennia mishandeld en misbruikt door priesters en leraren. Dat concludeert de advocaat die in opdracht van het bisdom onderzoek deed naar de zaak, die daarmee nog veel groter is dan gedacht.
Volgens advocaat Ulrich Weber waren vijfhonderd kinderen slachtoffer van lichamelijk geweld en 67 (daarbij ook) van seksueel misbruik. Hij zegt dat in zijn eindrapport, meldde Der Spiegel dinsdag. Eerder was nog sprake van 231 slachtoffers.
Weber begon zijn onderzoek nadat zeven jaar geleden de eerste gevallen van misbruik aan het licht kwamen. Daarna kwamen er honderden meldingen van voormalige koorleden. Het gaat om vergrijpen tussen 1945 en de begin jaren negentig.
Excuses
Bisschop Rudolf Voderholzer van Regenburg heeft vorig jaar excuses aangeboden. Slachtoffers krijgen een schadevergoeding.
Weber identificeerde 49 priesters en leraren die schuldig waren aan mishandeling en misbruik. In het rapport krijgen de huidige kardinaal en voormalig bisschop van Regensburg Gerhard Ludwig Müller en de voormalig koorleider Georg Ratzinger (broer van emeritus paus Benedictus) felle kritiek. Laatstgenoemde is zijn „wegkijken en gebrek aan ingrijpen ondanks dat hij er van wist te verwijten”, aldus het rapport.
Telegraaf 05.07.2017 De politie van Vaticaanstad is afgelopen maand binnengevallen in het huis van de secretaris van een van de belangrijkste adviseurs van paus Franciscus terwijl er een homoseksuele orgie aan de gang was. Dat meldt de Italiaanse krant Il Fatto Quotidiano. Er zouden ook drugs zijn genuttigd op het intieme huisfeestje.
Omdat buren hadden geklaagd over lawaai, besloot de politie in te grijpen. Ter plekke bleken diverse mannen seks met elkaar te hebben.
’Afkicken in kliniek’
De priester werd opgepakt en is ondervraagd. Het appartement behoorde tot de secretaris van kardinaal Francesco Coccopalmerio. Zijn departement is mede verantwoordelijk voor onderzoek naar seksueel misbruik door klerken.
De monseigneur (een secretaris van een kardinaal die een belangrijke positie in de Romeinse Curie heeft) gebruikte voor het drugsvervoer expres een luxeauto met een kenteken van het Vaticaan, omdat die niet wordt gecontroleerd. De monseigneur moest afkicken in een kliniek en mag nu zijn zonden overdenken tijdens een opgelegde retraite in een klooster.
’Paus woedend’
Volgens Il Fatto Quotidiano zou de paus woedend zijn geweest toen hij het nieuws vernam. De krant suggereert dat hij wellicht Coccopalmerio gaat verzoeken met pensioen te gaan.
Trouw 02.07.2017 Ik heb kardinaal George Pell ooit één keer ontmoet. Het was in Sydney, toen hij daar nog aartsbisschop was. Honderdduizenden jongeren waren in het kader van de Wereldjongerendagen uit de hele wereld naar de stad gekomen om met elkaar en de paus hun geloof te vieren.
Paus Benedictus XVI was al in het land, maar rustte nog uit van de lange reis. Ik wilde Pell interviewen. En dus was ik naar een evenement gegaan waar hij aanwezig zou zijn. “Hij zit daar ergens”, zei een woordvoerder terwijl hij naar een tribune wees. Na even zoeken vond ik hem, in een donkere hoek, zittend op een evenementenstoel.
Ik gaf hem een hand en vroeg of hij tijd had voor een interview. De kardinaal keek me aan en zei: “Nee, het spijt me. Nu niet, misschien later.” Hij stond op en liep weg. Pas toen zag ik hoe lang en imposant hij was. Niet een man waar je als kleine jongen in een zwembad snel op afstapt.
Deze week werd bekend dat kardinaal George Pell wordt vervolgd voor meerdere gevallen van kindermisbruik. Die zouden hebben plaatsgevonden in de jaren zeventig in Australië, toen hij nog geen bisschop was. In één geval zou sprake zijn verkrachting. In twee andere gevallen zou het gaan om betasting, in een zwembad dat ‘Eureka’ heette.
Ontkenning
Pell, die de beschuldigingen altijd ontkend heeft, is de belangrijkste financiële adviseur van de paus. De vooruitgeschoven pion van Franciscus in zijn strijd om de financiën van het Vaticaan op orde te krijgen. Het feit dat Pell vervolgd wordt voor misbruik is een enorme klap zijn voor de Argentijnse paus en zijn hervormingsbeleid.
Op 18 juli moet Pell in Melbourne voorkomen. Het Vaticaan benadrukte in een verklaring zijn verdiensten voor de kerk. De paus heeft waardering voor ‘de eerlijkheid van kardinaal Pell gedurende zijn werk van de afgelopen drie jaar in de Romeinse curie.’ Dat zijn mooie woorden die op geen enkele afscheidsreceptie zouden misstaan.
Pell zelf las afgelopen donderdag in de Vaticaanse perszaal een verklaring voor, waarin hij nog eens benadrukte onschuldig te zijn. Hij zag er redelijk relaxed uit. Die dag vierde de kerk het hoogfeest van de apostelen Petrus en Paulus. De een werd ondersteboven gekruisigd, de ander onthoofd. In het licht daarvan, viel het met Pell dus nog wel mee. Hoewel, hij zei wel slachtoffer te zijn van een ‘meedogenloze karaktermoord’. Verder zei Pell uit te zien naar ‘ zijn dag in de rechtbank’. Daar zou alles duidelijk worden.
Onlangs zag ik op Netflix de zevendelige documentaireserie ‘The Keepers’ over de nooit opgeloste moord op Cathy Cesnik, een non die eind jaren zestig les gaf op een katholieke meisjesschool in de Amerikaanse stad Baltimore. Die moord wordt in de serie in verband gebracht met grootschalig seksueel misbruik door katholieke priesters op diezelfde school. Wist de zuster te veel?
Wat me door ‘The Keepers’ weer eens duidelijk werd, is dat het misbruik binnen de katholieke kerk kon plaatsvinden door het wegkijken, het incestueuze niets doen en het de hand- boven-goedgeknipte-hoofden-houden van de hiërarchie. Kardinalen, bisschoppen, priesters, noem maar op. Zij maakten deel uit van ‘het systeem’.
Vergeving
Eerder dit jaar vroeg Franciscus in het voorwoord van een boek dat misbruikslachtoffer Daniel Pittet schreef, “deemoedig om vergeving”. De kerk moet volgens de paus extreem streng zijn tegenover priesters die hun missie verraden en tegenover oversten, bisschoppen of kardinalen, die hun eventueel de hand boven het hoofd houden.
Hij prees het boek van Pittet. “Getuigenverklaringen als de jouwe slopen de muur van het zwijgen die schandalen en leed onderdrukken, en brengen licht in een verschrikkelijke schaduwzone in het leven van de kerk.” Volgens Franciscus kan zo het pad naar een rechtvaardig herstel en de “genade van de verzoening” zichtbaar worden.
Maar inmiddels ligt de paus zelf onder vuur. Tegenstanders van Franciscus verwijten hem dat hij de benoeming van Pell op een hoge post doorzette, ook al waren er toen al beschuldigingen dat deze als aartsbisschop van Melbourne pedofiele slachtoffers de hand boven het hoofd zou hebben gehouden. Hoezo strengheid?
Verzoening blijft een illusie als slachtoffers het idee hebben dat ‘het systeem’ nog altijd functioneert.
Daar kan vrijspraak of veroordeling van deze lange, imposante kardinaal door de burgerlijke rechter niet veel aan veranderen, vrees ik.
Trouw 01.07.2017 In het tijdbestek van een paar dagen moeten twee hoge geestelijken in het Vaticaan het veld ruimen. Nadat eerder deze week kardinaal George Pell van zijn taken werd vrijgesteld om zich te kunnen verweren tegen beschuldigingen van seksueel misbruik, werd vandaag bekend dat paus Franciscus de voorman van de machtige Congregatie voor de Geloofsleer de wacht heeft aangezegd.
Met het vertrek van deze kardinaal Müller krijgt de traditionalistische vleugel van de rooms-katholieke kerk – die toch al bepaald niet dolenthousiast is over deze paus – opnieuw een tik te verwerken.
De Congregatie voor de Geloofsleer is een buitengewoon machtig instituut binnen de rooms-katholieke kerk. De Congregatie waakt over de zuiverheid van de rooms-katholieke leer en behandelt daarnaast alle misbruikzaken die wereldwijd in de rooms-katholieke kerk aan het licht gekomen zijn. Kardinaal Gerhard Müller leidde de Congregatie voor de Geloofsleer in de afgelopen vijf jaar, nadat de vorige paus, Benedictus XVI, hem had benoemd.
Zijn termijn eindigt morgen, en wordt niet verlengd, meldt het Vaticaan. Waarom dat gebeurt, zegt het Vatciaan er niet bij. Onduidelijk is bovendien welke nieuwe functie Müller zal worden toebedeeld. Mogelijk krijgt hij de nogal ceremoniële rol van Grootmeester van de Orde van het Heilig Graf.
Dat Müller en paus Franciscus niet de allerbeste vrienden zijn, is geen geheim. Dat was onder de vorige paus wel anders: Müller en paus Benedictus zijn landgenoten, en voor zijn aantreden als prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer was hij tien jaar lang bisschop in het Duitse Regensburg, waar Benedictus (toen nog Joseph Ratzinger geheten) jarenlang aan de universiteit actief was.
De twee kunnen prima met elkaar opschieten. Overigens is ook Ratzinger prefect van de Congregatie geweest. Hij hield dat beduidend langer vol dan Müller: Ratzinger gaf van 1981 tot 2005, toen hij paus werd, leiding aan de Congregatie.
Afstand van de paus
De 69-jarige Duitse kardinaal hoort tot het conservatieve kamp in de rooms-katholieke kerk. In interviews heeft hij meermalen afstand genomen van de paus. De welwillende houding van Franciscus in het debat over de vraag of hertrouwd gescheidenen deel mogen nemen aan de communie, bijvoorbeeld, staat Müller bepaald niet aan en hij heeft niet nagelaten daar blijk van te geven.
Evenmin is hij enthousiast over de door Franciscus ingestelde commissie die onderzoekt of vrouwen in de toekomst diaken zouden kunnen worden. En ook over de wijze waarop met slachtoffers van seksueel misbruik door geestelijken moet worden omgegaan, verschillen Franciscus en Müller van mening.
De manier waarop Müller nu aan de kant is gezet, past in de methode-Franciscus: de paus heeft Müller zijn termijn uit laten zitten, heeft in de tussentijd maar weinig gebruik van hem gemaakt, en verlengt vervolgens die termijn niet.
Dat is een aanpak, zeggen Vaticaan-kenners, die medestanders prima vinden. Maar het zorgt er ook voor dat het conservatieve kamp verder van de paus vervreemdt. Zo ga je niet met mensen om, is daar een veelgehoord geluid.
Het gezag van de paus wordt er intussen ieder geval niet groter op. Terwijl Franciscus in de breed gedragen wens om de Romeinse curie te hervormen juist gezag nodig heeft. Het vertrek van Müller en het zijspoor waar kardinaal Pell op is beland, hebben het er wat dat betreft voor de paus niet beter op gemaakt.
Müller wordt opgevolgd door de tweede man van de Congregatie, aartsbisschop Luis Ladaria. De 73-jarige Ladaria is een Spaanse jezuïet die veel meer verwantschap met Franciscus vertoont dan Müller. Hij is bijvoorbeeld de voorman van de commissie die onderzoek doet naar de vraag of vrouwen diaken mogen worden.
NU 01.07.2017 Paus Franciscus heeft het hoofd van de congregatie voor de Geloofsleer de wacht aangezegd. De ambtstermijn van de Duitse kardinaal Gerhard Müller wordt na vijf jaar niet verlengd, meldden Italiaanse en Duitse media zaterdag.
De congregatie voor de Geloofsleer is onder meer verantwoordelijk voor het ophelderen van gevallen van seksueel misbruik.
Er is door het Vaticaan geen reden gegeven voor het vertrek van Müller. Bekend was wel dat Franciscus en Müller het niet zo best met elkaar konden vinden.
Het bericht over het vertrek van Müller komt kort nadat een andere hoge leider in het Vaticaan, de Australische kardinaal George Pell, op eigen verzoek met verlof werd gestuurd door Franciscus. Pell wordt in Australië vervolgd na beschuldigingen van seksueel misbruik.
Trouw 29.06.2017 Dat kardinaal George Pell, de financiële rechterhand van de paus, wordt vervolgd voor seksueel misbruik is een dreun voor de Heilige Stoel. De kardinaal zelf zegt het slachtoffer te zijn van een ‘meedogenloze karaktermoord.’
De invloedrijke kardinaal Pell, de derde man van het Vaticaan, werd eigenlijk al enige tijd achtervolgd door beschuldigingen van seksueel misbruik. Zo vertelden twee mannen in zijn vaderland Australië vorig jaar dat Pell in de jaren zeventig, toen hij nog een gewone priester was, hun geslachtsdelen betastte tijdens het spelen in het zwembad. En in de decennia daarna zou hij zich schuldig hebben gemaakt aan soortgelijke vergrijpen. Dat varieerde van naakt verschijnen in de kleedkamer van een plaatselijke reddingsbrigade tot ongewenst seksueel gedrag tegen koorknapen van een beroemde kathedraal.
Maar dat de 76-jarige Pell gisteren door de Australische politie officieel werd aangeklaagd voor meerdere gevallen van seksueel misbruik is toch een flinke klap voor het Vaticaan. Want Pell is de financiële rechterhand van paus Franciscus. Nog nooit werd zo’n hoge gezagsdrager in de katholieke kerk vervolgd voor misbruik.
Behoudende ideeën
George Pell werd op 8 juni 1941 geboren in de provinciestad Ballarat in het zuiden van Australië. Hij was behoorlijk goed in Australisch voetbal, dat een beetje op rugby lijkt, en kreeg zelfs een contract aangeboden bij een club. Maar tijdens zijn studie economie besloot hij priester te worden. In de decennia daarna schopte hij het tot aartsbisschop van Sydney, de hoogste positie in de kerk in Australië.
Pell houdt er enigszins behoudende ideeën op na. Zo is hij tegen het homohuwelijk, tegen anticonceptie en voor het celibaat.
In 2014 benoemde paus Franciscus hem tot hoofd van het nieuw ingestelde Secretariaat voor Economie. Hij moest orde op zaken gaan stellen na een reeks financiële schandalen rond onder meer de bank van het Vaticaan. Dit bracht de Australiër meermaals in aanvaring met leden van de Curie, het bestuursapparaat van de Heilige Stoel, waar veel Italianen werken.
Dreun voor Franciscus
Dat Pell nu in eigen land wordt vervolgd voor seksueel misbruik, bemoeilijkt de pogingen van de paus om de financiën van het Vaticaan op te schonen. En het is een nog grotere dreun voor het streven van Franciscus om eindelijk eens een streep te zetten onder de misbruikschandalen die de kerk al jaren teisteren.
In een reactie liet kardinaal Pell gisteren weten dat de paus hem op eigen verzoek verlof heeft verleend, zodat hij naar Australië kan afreizen om zich te verweren. Hij moet daar op 18 juli voor de rechtbank verschijnen in Melbourne.
Volgens Australische media wordt hij door justitie beschuldigd van drie verschillende gevallen van misbruik, waaronder een verkrachting. Maar Pell zelf stelt het slachtoffer te zijn van een ‘meedogenloze karaktermoord’. De prelaat zegt uit te kijken naar zijn kans om zichzelf te verdedigen voor de rechtbank. “Dan kan ik mijn naam zuiveren en weer terugkeren naar mijn werk in Rome.”
Rechterhand paus en ‘nummer drie Katholieke Kerk’ staat in Australië terecht wegens kindermisbruik
Maanden verlof voor George Pell om zich te verdedigen
VK 29.06.2017 De Australische kardinaal George Pell (76), de op twee na belangrijkste man binnen de Rooms-Katholieke Kerk, wordt in zijn thuisland officieel verdacht van kindermisbruik. Afgelopen nacht liet hij vanuit Vaticaanstad in een verklaring weten ‘onschuldig’ te zijn en zei hij ‘zo snel mogelijk naar Australië terug te zullen keren om mijn naam te zuiveren.’
‘Hoewel het nog heel vroeg is in Rome, is kardinaal George Pell geïnformeerd over de beslissing en de actie van de politie in Victoria. Hij ontkent alle beschuldigingen ten stelligste’, aldus de verklaring. Pell krijgt de komende maanden verlof om zich te verdedigen.
Paus Franciscus houdt hem vooralsnog de hand boven het hoofd. Toen de paus vorig jaar werd gevraagd naar het discutabele verleden van Pell zei hij: ‘Het klopt dat er twijfels bestaan, maar we zullen moeten wachten tot het recht zegeviert, in plaats van nu al een mediagenieke veroordeling te geven op basis van roddels. Dat helpt niet. Zodra het recht heeft gesproken, zal ik ook spreken.’
Hoewel er al sinds 2012 grote twijfels bestonden over Inzoli, besloot Franciscus hem weer in genade aan te nemen
Eerder deze week werd paus Franciscus ook al geconfronteerd met kindermisbruik binnen zijn kerk. Op woensdag laïciseerde hij de Italiaanse priester Mauro Inzoli (67) nadat deze schuldig werd bevonden aan pedofilie. Ook hier wachtte Franciscus jarenlang het definitieve oordeel van de rechter af.
Hoewel er al sinds 2012 grote twijfels bestonden over Inzoli, en de vorige paus Benedictus XVI hem uit de priesterstand had gezet, besloot Franciscus hem weer in genade aan te nemen. Hij zei dat Inzoli zich voortaan uit de buurt van kinderen moest houden.
Inzoli beloofde voortaan ‘een leven van gebed en nederige discretie’ te leiden. Het leverde Franciscus, die bij zijn aantreden in 2013 nog verklaarde een zerotolerancebeleid te voeren tegen seksueel misbruik, enorm veel kritiek op. Die kritiek verdubbelde toen het Vaticaan in 2015 weigerde een intern onderzoek naar de priester te delen met justitie.
Inzoli, ook wel ‘Don Mercedes’ genoemd vanwege zijn hang naar luxe auto’s en sigaren, werd onlangs door een rechtbank in Cremona schuldig bevonden aan acht gevallen van seksueel misbruik met kinderen tussen de 12 en 16 jaar oud. Dat gebeurde tussen 2004 en 2008 en meestal tijdens de biecht. Eenmaal misbruikte hij een kind in het ziekenhuis. Hij zou tegen de kinderen hebben gezegd dat hij hun testikels moest dopen.
Meerdere aanklachten
Australië is een van de vele landen waar kritiek op de Katholieke Kerk hoogtij viert vanwege de vele misbruikschandalen
George Pell moet 18 juli 2017 voor een rechter in Melbourne verschijnen. Nooit werd er zo’n hooggeplaatste geestelijke aangeklaagd wegens seksueel misbruik.
‘Er zijn verschillende aanklachten tegen kardinaal Pell, ingediend door meerdere slachtoffers’, aldus de Australische politie op donderdag. Pell zou als jonge priester in de jaren zeventig en tachtig meerdere jongens seksueel hebben misbruikt. Later werd hij aartsbisschop in Melbourne en Sydney en sinds 2014 woont hij in Vaticaanstad. Daar is hij de eerste prefect van het secretariaat voor de Economie, wat hem de belangrijkste financiële man van de paus maakt en officieus de derde man binnen de katholieke Kerk wereldwijd.
Australië is een van de vele landen waar kritiek op de Rooms-Katholieke Kerk hoogtij viert vanwege de vele misbruikschandalen. Duizenden slachtoffers kregen tientallen miljoenen euro’s aan smartengeld. Sinds 2013 onderzoekt een speciaal daarvoor aangestelde commissie of er mogelijk nog meer misbruik plaatsvond bij onder meer scholen, sportclubs en de kerk. Pell werd al meermaals door die commissie ondervraagd op basis van getuigenverklaringen.
Lees verder
‘7 procent Australische priesters heeft kinderen seksueel misbruikt’ Het misbruik in de katholieke kerk werd in Australië, waar George Pell vandaan komt, jarenlang verdoezeld. ‘Kinderen werden genegeerd of erger nog, gestraft.’
AD 29.06.2017 In Australië wordt kardinaal George Pell officieel vervolgd voor kindermisbruik. Er lopen meerdere aanklachten tegen hem. Dat bevestigt de politie van de Australische deelstaat Victoria. Pell is een van de belangrijkste financiële adviseurs van paus Franciscus. Hij geldt officieus als de nummer drie binnen de katholieke Kerk.
De 76-jarige Pell is in rang de hoogste katholieke geestelijke die ooit voor seksueel misbruik is vervolgd. De geestelijke was vroeger aartsbisschop in Melbourne en in Sydney. Volgens politie-commissaris Shane Patton zou hij als jonge priester in de jaren 1970 en 1980 meerdere jongens seksueel hebben misbruikt. Er hebben verschillende mensen een aanklacht met betrekking tot seksueel misbruik tegen hem hebben ingediend.
Pell liet in Rome weten dat hij onschuldig is. Hij zei dat paus Franciscus hem op eigen verzoek verlof heeft verleend, zodat hij naar Australië kan reizen om de aantijgingen te weerleggen. Pell moet op 18 juli voor de rechter verschijnen in Melbourne.
Onderzoek
In oktober vorig jaar onthulde ABC dat agenten de inmiddels 76-jarige Pell, met diens instemming, hadden opgezocht en verhoord in verband met aantijgingen van seksueel misbruik die de ronde deden. Dat gebeurde in Rome, waar de voormalig aartsbisschop van Melbourne sinds 2014 woont. Pell wees toen ook alle beschuldigingen van de hand.
Vorig jaar juli vertelden twee mannen dat ze als jonge jongens al in de jaren ’70 onzedelijk waren benaderd en betast door Pell tijdens het spelen in een zwembad. Hun verhaal staat niet op zich. Ook in de decennia daarna zou Pell zich schuldig hebben gemaakt aan vergelijkbare vergrijpen. Die varieerden van naakt verschijnen in de kleedkamer van de ‘Torquay Life Saving Club’ tot seksueel ongewenst gedrag tegen koorknapen van de St Patrick-kathedraal.
4.444 kinderen misbruikt
Eerder dit jaar maakte een commissie, die sinds 2013 onderzoek doet naar seksueel misbruik in de Australische kerk, bekend dat maar liefst 7 procent van de katholieke priesters in Australië zich tussen 1950 en 2010 schuldig heeft gemaakt aan seksueel misbruik van in totaal 4.444 kinderen.
Pell gaf toen toe dat de kerk een grote fout had gemaakt om het misbruik te verdoezelen. Maar nu moet hij dus ook zelf voor de rechter verschijnen. Commissaris Patton droeg de Australische pers op hem niet bij voorbaat te veroordelen. ‘Hij verdient een eerlijk proces, net als ieder ander’, aldus Patton.
Gevraagd naar een reactie op de aanhoudende geruchten rond het misbruik van Pell zei de paus vorig jaar dat hij niet wilde oordelen voor justitie zich over de zaak had gebogen. ‘Er is twijfel, dat is waar’, zei hij destijds. ‘Maar we moeten het onderzoek afwachten. Pas als justitie heeft geoordeeld, wil ik er iets over zeggen.’
Telegraaf 29.06.2017 De Australische kardinaal George Pell wordt officieel verdacht van seksueel misbruik. De politie in Australië maakte donderdag bekend dat hij wordt vervolgd en dat meerdere aanklachten tegen hem lopen.
De politie meldt dat verschillende mensen een aanklacht met betrekking tot seksueel misbruik tegen hem hebben ingediend. Pell moet op 18 juli voor de rechter verschijnen in Melbourne.
Pell liet vrijdag in Rome weten dat hij onschuldig is. Hij zei dat paus Franciscus hem op eigen verzoek verlof heeft verleend, zodat hij naar Australië kan reizen om de aantijgingen te weerleggen.
De in rang hoogste rooms-katholieke geestelijke van Australië is in het Vaticaan de belangrijkste financieel-economisch raadgever van de paus.
In oktober vorig jaar onthulde ABC dat agenten de inmiddels 76-jarige Pell, met diens instemming, hadden opgezocht en verhoord in verband met aantijgingen van seksueel misbruik die de ronde deden. Dat gebeurde in Rome, waar de voormalig aartsbisschop van Melbourne sinds 2014 woont. Pell wees toen alle beschuldigingen van de hand.
Vorig jaar juli vertelden twee mannen dat ze als jonge jongens al in de jaren ’70 onzedelijk waren benaderd en betast door Pell tijdens het spelen in een zwembad. Hun verhaal staat niet op zich. Ook in de decennia daarna zou Pell zich schuldig hebben gemaakt aan vergelijkbare vergrijpen. Die varieerden van naakt verschijnen in de kleedkamer van de ’Torquay Life Saving Club’ tot seksueel ongewenst gedrag tegen koorknapen van de St Patrick-kathedraal.
NU 29.06.2017 De Australische kardinaal en financieel raadgever in het Vaticaan George Pell wordt officieel verdacht van seksueel misbruik. De politie in Australië maakt donderdag bekend dat er meerdere aanklachten tegen hem lopen.
Pell is in rang de hoogste katholieke geestelijke van Australië. Sinds 2014 is hij bovendien de belangrijkste financieel-economisch raadgever van de paus en daarmee de derde machtigste man in het Vaticaan.
De precieze inhoud van de beschuldigingen aan het adres van Pell is niet bekend. Wel is duidelijk dat de kardinaal verdacht wordt van seksueel misbruik in het verleden.
Pell ontkent in alle toonaarden en kondigde donderdag aan met verlof te zullen gaan om zijn naam te zuiveren. Volgens de kardinaal is hij het slachtoffer van “onophoudelijke karaktermoord” en vindt hij “het hele idee van seksueel misbruik afschuwwekkend”.
De zaken kwamen naar boven bij een speciaal onderzoek naar seksueel misbruik binnen Australische instituties. Een commissie kijkt sinds 2013 naar mogelijk misbruik bij onder meer scholen, sportclubs en de kerk.
Paul is meermaals geïnterviewd door rechercheurs van de politie naar aanleiding van getuigenissen van twee mannen. Zij zeggen als jonge jongens in de zeventiger jaren onzedelijk te zijn benaderd en betast door Pell tijdens het spelen in een zwembad.
Ook in de decennia daarna zou Pell zich schuldig hebben gemaakt aan vergelijkbare vergrijpen. Die varieerden van naakt verschijnen in de kleedkamer van de ‘Torquay Life Saving Club’ tot seksueel ongewenst gedrag tegen koorknapen van de Saint Patrick-kathedraal.
Pell heeft alle aantijgingen ontkend. Een maand geleden sprak de kardinaal uitgebreid met verslaggevers in Rome, meldt The Guardian. Hij zei toen onschuldig te zijn en te blijven meewerken aan het onderzoek van de politie.
Vaticaan
In februari van dit jaar werd Pell uit het Vaticaan teruggeroepen door Australië om medewerking te verlenen aan het onderzoek van de politie. De Australische politie benadrukt in een persconferentie dat Pell’s zaak “behandeld wordt als iedere andere beschuldiging van seksueel misbruik.”
De speciale commissie die in Australië onderzoek doet naar seksueel misbruik, komt in december met haar conclusies. In de tussentijd worden nieuwe zaken die bij dat onderzoek aan het licht komen, overgedragen aan de politie.
Pell moet op 18 juli 2017 voor de rechter verschijnen in Melbourne.
VK 06.05.2017 Bij de Oud-Katholieke Kerk zijn meer misbruikgevallen aan het licht gekomen. Er zijn inmiddels zeven geestelijken bekend die zich hebben vergrepen aan kinderen. Eerder was nog sprake van twee daders.
‘De kerk heeft de volgelingen en de buitenwereld vrijdag in een ‘herderlijke boodschap’ op de hoogte gebracht. Vijf van de zeven geestelijken zijn overleden, twee leven nog.
‘Ook al zouden sommige van deze zaken van lang geleden dateren en reeds lang zijn verjaard, de kerk wil niet doen alsof ze daarmee ook niet zouden zijn gebeurd’, aldus de Oud-Katholieke Kerk.
De kerk laat onderzoek doen naar het misbruik, de aanpak en de communicatie. Dat moet voor het einde van het jaar klaar zijn. Namen van daders en slachtoffers worden niet gepubliceerd.
Een oud-katholieke luchthavenpastor van Schiphol werd vorige maand opgepakt in Cambodja, omdat hij daar veel naaktfoto’s van jongetjes had gemaakt. De kerk wist dat hij een seksuele voorkeur had voor jongetjes, maar deed daar niets aan.
NU 06.05.2017 Bij de Oud-Katholieke Kerk zijn meer misbruikgevallen aan het licht gekomen. Er zijn inmiddels zeven geestelijken bekend die zich hebben vergrepen aan kinderen. Eerder was sprake van twee daders.
De kerk heeft de volgelingen en de buitenwereld vrijdag in een ‘herderlijke boodschap’ op de hoogte gebracht. Vijf van de zeven geestelijken zijn overleden, twee leven nog. ”Ook al zouden sommige van deze zaken van lang geleden dateren en reeds lang zijn verjaard, de kerk wil niet doen alsof ze daarmee ook niet zouden zijn gebeurd”, melden de oud-katholieken.
De kerk laat onderzoek doen naar het misbruik, de aanpak en de communicatie. Dat moet voor het einde van het jaar klaar zijn. Namen van daders en slachtoffers worden niet gepubliceerd.
Een oud-katholieke luchthavenpastor van Schiphol is vorige maand opgepakt in Cambodja, omdat hij daar veel naaktfoto’s van jongetjes had gemaakt. De kerk wist dat hij een seksuele voorkeur had voor jongetjes, maar deed daar niets aan.
Telegraaf 06.05.2017 Opnieuw zijn er binnen de Oud-Katholieke Kerk gevallen van kindermisbruik aan het licht gekomen. Het gaat om vijf priesters die inmiddels zijn overleden.
Vorige maand werd een priester van de kerk in Cambodja opgepakt voor het maken van foto’s van naakte jongens en werd een ander geschorst vanwege kindermisbruik in het verleden.
Onderzoek door de kerk naar aanleiding van die gevallen bracht de nieuwe zaken aan het licht. Volgens de kerk was er sprake van „een onaanvaardbare seksuele houding in pastorale situaties”, zo schrijft de kerk op zijn website.
De Oud-Katholieke Kerk schrijft opnieuw geschokt te zijn en kondigt aan dat er een onafhankelijk onderzoek komt. Dat zou voor het einde van het jaar afgerond moeten zijn.
Trouw 10.04.2017 De ultrakatholieke Priesterbroederschap Sint-Pius X wordt ervan beschuldigd seksueel misbruik van enkele geestelijken te hebben toegedekt. Dat beweert het tv-programma Uppdrag Granskning van de Zweedse publieke omroep SVT.
Drie priesters en een vrijwilliger zouden zich in verschillende landen in totaal aan twaalf kinderen hebben vergrepen. Aanwijzingen voor het misbruik zouden niet aan de burgerlijke autoriteiten zijn doorgegeven. De vrijwilliger, werkzaam bij de broederschap in de Amerikaanse staat Idaho, is inmiddels tot levenslang veroordeeld voor het misbruik van zeven jonge kinderen.
Een Vaticaanse commissie en de broederschap voeren op dit moment onderhandelingen om de traditionalisten weer een reguliere status binnen de rooms-katholiek kerk te geven. Vorige week maakte de paus het mogelijk dat traditionalistische gelovigen die met de broederschap zijn verbonden voortaan een geldig kerkelijk huwelijk kunnen sluiten.
Hervormingen
De Priesterbroederschap Sint-Pius X (FSSPX) werd opgericht door de Franse aartsbisschop Marcel Lefebvre. Hij had grote moeite met de hervormingen van het Tweede Vaticaans Concilie, dat tussen 1962 en 1965 in Rome gehouden werd. Zo moest Lefebvre niets hebben van de toenadering van het concilie tot protestanten, joden en moslims en het vieren van de mis in de volkstaal. Hij hield met zijn beweging strikt vast aan de tradities van voor het concilie. Rome heeft lang geprobeerd Lefebvre en zijn volgelingen in het gareel te krijgen, maar toen de aartsbisschop in 1988 vier van zijn priesters zonder toestemming van de paus tot bisschop wijdde, leidde dat tot een breuk met Rome. Lefebvre overleed in 1991.
Wat de onthullingen over het misbruik betekenen voor de verzoeningsgesprekken is nog onduidelijk. Het Vaticaan en de FSSPX hebben nog niet officieel gereageerd. De doorgaans goed ingevoerde National Catholic Register citeert bronnen binnen de broederschap die ontkennen dat er misbruikzaken in de doofpot zijn gestopt. Alles zou ‘zorgvuldig en prudent’ zijn afgehandeld.
Trouw 27.03.2017 Zal het Rome ooit lukken om hard op te treden tegen seksueel misbruik? De pauselijke adviescommissie die maatregelen tegen misbruik moet formuleren is er niet meer zo zeker van. Adviseurs mopperen dat het Vaticaan haar adviezen in de wind slaat.
De toekomst van de waakhond is ongewis, sinds begin deze maand Marie Collins opstapte, het enige lid dat zelf als kind door een priester was misbruikt. Collins raakte gefrustreerd doordat ze vanuit de Vaticaanse bureaucratie een ‘onacceptabele’ weerstand ervoer, zo schreef ze in een openbare verklaring.
Twee belangrijke aanbevelingen die de commissie had gedaan en die de paus had overgenomen zijn – in ieder geval voorlopig – in een lade beland. De in 2013 opgerichte commissie pleitte onder meer voor een tribunaal voor bisschoppen die niet adequaat hadden gereageerd op misbruikkwesties. De andere aanbeveling: het Vaticaan moet gaan reageren op alle brieven die misbruikslachtoffers naar Rome sturen.
De Congregatie voor de Geloofsleer, een soort Vaticaans ministerie, had daar volgens Collins al lang mee aan de slag moeten gaan. Maar dat is dus niet gebeurd.
De anderen zijn ook gefrustreerd
Toch gaan we door, zeggen de overgebleven commissieleden nu een verklaring. Ze willen op zoek naar ‘nieuwe manieren’ om slachtoffers in de procedures te betrekken. Hoe ze dat precies gaan doen, laten ze nog in het midden.
Tussen de regels door valt te lezen dat ook zij gefrustreerd zijn over de laksheid vanuit het Vaticaan. En in interviews drukken commissieleden zich ook beleefd doch kritisch uit. “Wat Marie heeft gezegd is de waarheid”, zegt kinderpsychiater en expert kindermisbruik Catherine Bonnet tegen persbureau AP. “Het is meer dan de stem van een overlever. Ze heeft een goede kijk op wat er nodig is.” De kerk denkt vooral in termen van kerkrecht, vindt psychiater Sheila Hollins. Ze lijkt nog niet helemaal te beseffen dat bij gerechtigheid en genoegdoening meer komt kijken. “Sommige kerkelijke leiders snappen het”, zegt ze. “Andere niet.”
Collins is kritisch en fel
Dat ze het uitgerekend zonder Collins moeten stellen is pijnlijk. Collins stond al voordat ze in 2014 tot de commissie toetrad bekend als een fel criticus van de manier waarop de kerk met misbruik omging. Als iemand verandering kon brengen, was zij het wel, zo dachten veel slachtoffers. Daar komt bij dat de commissie vanaf deze maand alleen nog óver misbruikslachtoffers kan spreken, en niet námens hen.
Ook pijnlijk: Collins is niet de eerste die vertrekt. Vorig jaar werd het andere commissielid dat zelf misbruikt was, Peter Saunders, op non-actief gesteld. Saunders vond ook dat het Vaticaan veel te laks reageerde op misbruik en op suggesties om de misbruikprocedures te verbeteren. Zijn verkapte ontslag had waarschijnlijk te maken met een verschil van inzicht: Saunders wilde dat de commissie niet alleen adviseerde over beleid, maar zich ook mengde in specifieke casussen. Nu zou de commissie vooral dienen ‘als PR-vehikel’.
In Nederland hebben rooms-katholieke geestelijken van 1955 tot 1983 zeker tussen de tienduizend en twintigduizend misbruikslachtoffers gemaakt. Ordes en bisdommen waren daar jarenlang van op de hoogte, zo constateerde de commissie-Deetman vijf jaar geleden. De manier waarop de kerk met die gevallen omging, kende volgens Deetman ‘ernstige tekortkomingen’.
Deetman was wel te spreken over de manier waarop de bisdommen en ordes omgingen met zijn onderzoek. “De medewerking is royaal geweest”, zei hij tijdens de presentatie van zijn rapport. “Ook van de kerk. Ze deed wat gevraagd werd, zonder vragen te stellen over het waarom.”
AD 20.03.2017 Binnen de Anglicaanse kerk van Australië zijn 1.100 klachten binnengekomen over seksueel misbruik van kinderen. Dat meldt BBC op basis van een recent gepubliceerd rapport van de Australische Commissie voor onderzoek naar Kindermisbruik. Het gaat om meldingen die zijn gedaan tussen 1980 en 2015.
In 569 van de gevallen is de verdachte een vrijwilliger, geestelijke of docent binnen de kerk. De misbruikte kinderen waren gemiddeld 11 jaar oud. Volgens de commissie heeft de Anglicaanse kerk al 31 miljoen Australische dollar betaald aan 459 slachtoffers.
Intens verdrietig
De Anglicaanse bisschop van Melbourne liet in een verklaring weten geschokt te zijn door het grote aantal klachten. ,,Wij vinden het intens verdrietig dat we seksueel misbruik niet hebben kunnen voorkomen’’, liet de geestelijke verder weten. Tegenover Australische pers zei de commissie dat slachtoffers op vele manieren zijn teleurgesteld door de handelswijze van de kerk.
Ook misbruik katholieken
Een paar weken geleden bleek uit een ander onderzoek dat er ook binnen de rooms-katholieke kerk op grote schaal misbruik heeft plaatsgevonden. Maar liefst 7 procent van de priesters zou zich tussen 1950 en 2010 hebben vergrepen aan jonge kinderen. De onderzoekscommissie telde 4500 slachtoffers binnen de katholieke kerk.
Trouw 17.03.2017 In Australië kwam seksueel misbruik de afgelopen decennia niet alleen regelmatig voor in de rooms-katholieke kerk, maar ook in de Anglicaanse. Die laatste kreeg tussen 1980 en 2015 zo’n 1082 klachten binnen.
Dat blijkt uit een vrijdag gepubliceerd onderzoek van een koninklijke commissie. In 569 van de gevallen is de verdachte een geestelijke, docent of vrijwilliger. De kinderen aan wie zij zich vergrepen, waren gemiddeld 11 jaar oud. Sinds 1980 heeft de kerk 195 miljoen euro compensatie uitgekeerd.
De hoogste geestelijke van de kerk, aartsbisschop Philip Freier van Melbourne, spreekt in een verklaring van ‘een persoonlijk gevoel van schaamte en verdriet’. “We zijn werkelijk geschokt en ontzet door ons onvermogen om seksueel kindermisbruik binnen de kerk tegen te gaan.”
Een woordvoerder stelt tegenover persbureau Reuters dat het instituut ‘slachtoffers op vele manieren hebben teleurgesteld, zowel in de manier waarop we gehandeld hebben als in ons onvermogen om te handelen’. De kerkelijke mechanismen die misbruik moesten voorkomen, hebben volgens haar duidelijk gefaald.
Ook veel misbruik bij katholieken
Vorige maand bleek uit een ander onderzoek dat binnen de Australische rooms-katholieke kerk op grote schaal misbruik heeft plaatsgevonden. Tussen 1950 en 2010 maakte naar schatting maar liefst 7 procent van de priesters zich daaraan schuldig. In sommige bisdommen vergreep zelfs 15 procent van de priesters zich aan minderjarigen. Vanaf 1980 telde de onderzoekcommissie 4500 slachtoffers.
Het oordeel van die commissie was hard: niet alleen had de kerk weinig gedaan om misbruik te voorkomen, ze werkte ook nauwelijks mee aan het onderzoek. Zo reageerde het Vaticaan op een verzoek om documenten te overleggen over beschuldigde priesters door te zeggen dat dat ‘mogelijk noch gepast’ was.
We zijn werkelijk geschokt en ontzet door ons onvermogen om seksueel kindermisbruik binnen de kerk tegen te gaan, aldus Aartsbisschop Philip Freier van Melbourne.
De Anglicaanse kerk is in Australië met 3,7 miljoen leden de op één na grootste. Alleen de katholieke kerk is groter. Ze is ontstaan uit de Kerk van Engeland, het Britse antwoord op de Reformatie, en doet qua theologie en liturgie denken aan traditionele protestantse en katholieke kerken. Belangrijke verschillen zijn er ook. Zo kennen anglicanen geen celibaat.
Telegraaf 01.03.2017 De Ierse Marie Collins, zelf slachtoffer van seksueel misbruik door een priester, is uit de internationale commissie gestapt die paus Franciscus in 2014 oprichtte in de strijd tegen kindermisbruik. Collins stapt op „uit frustratie” omdat diverse leden van de Romeinse Curie, het bestuursorgaan rond de paus, weigeren mee te werken aan het voorkomen van kindermisbruik. In een verklaring noemt de Ierse het gebrek aan medewerking „schandalig.”
De paus heeft het ontslag van de vrouw aanvaard.
Vorige maand stapte ook een ander lid van de pauselijke commissie op, de Brit Peter Saunders. Ook hij werd als kind misbruikt door een priester en ook hij beschuldigde de Curie ervan niet mee te werken aan het onderzoek.
De commissie wordt geleid door de kardinaal van Boston, Sean O’Malley.
Trouw 21.02.2017 Het seksueel misbruik in een gereformeerd-vrijgemaakte kerk in Amersfoort dat dit najaar aan het licht kwam, is mogelijk minder omvangrijk dan werd gedacht. Van de zestien mogelijke slachtoffers zijn er drie naar voren gekomen, meldt een kerkelijke onderzoekscommissie. Er zou geen sprake zijn van een doofpot.
Van de andere dertien personen heeft de commissie naar eigen zeggen ‘geen slachtofferschap kunnen vaststellen’. De drie mannen bevestigen wat de kerk in oktober bekendmaakte: een gemeentelid zou in de jaren ’80, toen ze nog minderjarig waren, ‘ontuchtige handelingen’ bij hen hebben gepleegd. De bal kwam opnieuw aan het rollen toen tijdens de zondagsdienst gebeden werd voor dat gemeentelid. Hij was 71 jaar en ernstig ziek. Een kerkgenoot stapte naar de kerkenraad: wist die wel dat de man zich aan jongens had vergrepen?
De huidige kerkenraad wist dat niet, maar, zo bleek, de toenmalige dominee Berend Kamphuis was wel op de hoogte gebracht. Het gemeentelid had hem destijds zelf opgebiecht dat hij zich aan jongens had vergrepen. Kamphuis wist van twee van die slachtoffers, maar deed geen aangifte, vertelde hij in Trouw. Hij vond dat niet de taak van de predikant. “De tijd was ook anders. Er zijn nu meldpunten en protocollen, dat was indertijd niet zo.”
‘Kerk heeft zich om slachtoffers bekommerd’
De commissie, bestaande uit onder meer juristen, psychologen en een emeritus predikant uit een andere kerk, rekenen dat Kamphuis niet zwaar aan. Ze wijst erop dat de gemeente die twee slachtoffers en hun familie pastorale zorg heeft verleend en dat ze zich ‘om hen bekommerd heeft’. “Alhoewel de verleende begeleiding van destijds bezien vanuit het perspectief van heden beter had gekund, had deze destijds niet per se beter gemoeten”, schrijft ze. “Zij is zorgvuldig, oprecht, binnen de toenmalige kerkordelijke kaders en met goede intenties uitgevoerd.”
De commissie zegt geen aanwijzingen te hebben dat de man na zijn biecht in 1986 opnieuw in de fout ging. Strafrechtelijke vervolging is geen optie meer, want het gemeentelid is inmiddels overleden.
NU 16.02.2017 De Katholieke Kerk in Australië betaalde omgerekend zo’n 200 miljoen euro als compensatie voor de duizenden slachtoffers van seksueel misbruik sinds de jaren tachtig. Meer dan 4.400 personen hebben gemeld dat zij slachtoffer zijn geweest van misbruik.
Volgens een rapport over het misbruik hebben in totaal 3.066 slachtoffers een vorm van compensatie gekregen. Gemiddeld zat er zo’n 33 jaar tussen het moment van misbruik en het moment dat er aangifte werd gedaan. Verwacht wordt dat een grote groep mensen geen aangifte heeft gedaan.
Honderden zaken zijn nog altijd in behandeling. De officiële commissie die het misbruik in kaart moet brengen, schat dat er gemiddeld zo’n 66.000 euro per persoon is uitbetaald.
De organisatie Christian Brothers heeft in totaal het meeste betaald: bijna 33 miljoen euro. Dat bedrag wordt verdeeld over 763 personen. De Jezuïeten betaalden het meeste per persoon, zo’n 185.000 euro. Ook zijn sommige slachtoffers op een niet-financiële manier gecompenseerd.
7 procent van de rooms-katholieke priesters in Australië is in de afgelopen zes decennia, sinds 1950, beschuldigd van kindermisbruik. De gemiddelde leeftijd van de slachtoffers lag rond de 10 jaar bij meisjes en rond de 11 jaar bij jongens.
De commissie werd in 2013 ingesteld. Zij onderzoekt ook misbruikzaken buiten de Katholieke Kerk.
Telegraaf 16.02.2017 De katholieke kerk in Australië heeft in de afgelopen decennia omgerekend 200 miljoen euro schadevergoeding betaald aan duizenden mensen die als kind in scholen en instellingen seksueel werden misbruikt door geestelijken.
Gemiddeld ontving elk slachtoffer 91.000 Australische dollar (66.000 euro). Dat zegt een officiële commissie die het misbruik in kaart moet brengen.
Sinds 1980 keerde de kerk in totaal 276 miljoen Australische dollar uit. Meer dan 4400 mannen en vrouwen hebben tot dusver gemeld dat zij als kind door katholieke geestelijken zijn misbruikt. Het werkelijke aantal ligt vermoedelijk hoger. Tot dusver werd aan ruim 3000 mensen schadevergoeding betaald. Honderden zaken zijn nog in behandeling.
De commissie werd in 2013 ingesteld. Zij onderzoekt ook misbruikzaken buiten de katholieke kerk.
VK 06.02.2017 7 procent van de katholieke priesters in Australië heeft zich tussen 1950 en 2010 schuldig gemaakt aan seksueel misbruik van in totaal 4.444 kinderen. De meisjes zijn gemiddeld 10,5 jaar oud, de jongens 11,5 jaar. Dit blijkt uit de eerste resultaten van een koninklijke commissie die sinds 2013 onderzoek doet naar seksueel misbruik binnen religieuze instituten in Australië.
Jarenlang werd het misbruik verdoezeld. ‘Kinderen werden genegeerd of erger nog, gestraft’, zegt Gail Furness, de belangrijkste advocaat die de commissie bijstaat. ‘Beschuldigingen werden niet onderzocht. Priesters en religieuze broeders werden verplaatst. De parochies of gemeenschappen waarin zij werden verplaatst, wisten niets van het verleden. Documenten werden vernietigd of niet bewaard.’
De Heilige Stoel, het centrale bestuursorgaan van de katholieke kerk dat vanuit het Vaticaan opereert, weigert documenten van misbruik door Australische priesters over te dragen aan de onderzoekscommissie. ‘Het is niet mogelijk of gepast de gevraagde informatie te verstrekken’, aldus het orgaan in juli 2014.
De cijfers zijn het resultaat van getuigenisverklaringen van slachtoffers en katholieke gezaghebbers. Onder meer de Australische kardinaal George Pell, tegenwoordig een van de belangrijkste financiële adviseurs van paus Franciscus, heeft in verschillende hoorzittingen verslag gedaan hoe autoriteiten reageerden op kindermisbruik tijdens zijn tijd in Australië. Het onderzoek bevindt zich in een afrondende fase. De komende drie weken zullen de laatste hoorzittingen plaatsvinden. Het officiële rapport wordt tegen het einde van dit jaar verwacht.
Het misbruik vond plaats in meer dan duizend katholieke instellingen. In vier instituten vergreep meer dan 20 procent van de priesters zich aan kinderen. Bij de Brothers of St John maakte zelfs 40,4 procent zich hieraan schuldig. Dit katholieke instituut bestaat sinds 1947 en heeft verschillende scholen voor jongens opgezet. In 2002 erkende het instituut dat medewerkers 24 jongens en mannen met een handicap hadden misbruikt in drie huizen in Victoria. Er werd een bedrag van 3,6 miljoen dollar (3,3 miljoen euro) ter compensatie betaald aan de slachtoffers.
De katholieke kerk heeft geschokt gereageerd op de bevindingen van de onderzoekscommissie. ‘De cijfers zijn een aanklacht tegen priesters en religieuzen die deze kinderen hebben misbruikt’, aldus Francis Sullivan, de voorzitter van een raad die speciaal is opgezet om een antwoord te formuleren op het onderzoek. ‘Het is ook een reflectie op kerkleiders die hebben gefaald stappen te ondernemen tegen de misbruikers, hebben gefaald hen tot de orde te roepen en hebben gefaald met hen te handelen in overeenstemming met de wet.’ Volgens Sullivan ‘laten katholieken hun hoofden hangen van schaamte’.
Sullivan onderstreept dat de katholieke kerk stappen heeft genomen om misbruik in de toekomst te voorkomen. Zo is er een speciaal orgaan opgezet dat erop toeziet dat bisschoppen en kerkleiders zich houden aan de regels die gelden voor de bescherming van kinderen.
De katholieke kerk kampt sinds het einde van de 20ste eeuw met onthullingen van seksueel misbruik. Dit speelde zich voornamelijk af tussen de jaren vijftig en tachtig van de vorige eeuw, maar kwam pas decennia later aan het licht.
In Nederland presenteerde de commissie-Deetman in december 2011 een eindrapport naar seksueel misbruik tussen 1945 en 1985. Er waren 1.795 meldingen binnengekomen van misbruik binnen deze periode. Daarbij waren ongeveer 800 daders betrokken. Ook in Duitsland, Oostenrijk, Ierland, Zwitserland en België laaide een discussie op naar aanleiding van meldingen van seksueel misbruik binnen de katholieke kerk.
In de Verenigde Staten verscheen in 2004 een rapport waarin elfduizend gevallen van misbruik werden vastgesteld. Later werd dit aantal bijgesteld naar vijftienduizend. Er waren zo’n vijfduizend geestelijken bij betrokken.
Telegraaf 06.02.2017 Van de rooms-katholieke priesters in Australië zou 7 procent zich tussen 1950 en 2010 schuldig hebben gemaakt aan misbruik van kinderen. In een bepaalde orde wordt zelfs meer dan 40 procent van de medewerkers daarvan beschuldigd.
Bij een Australische commissie die onderzoek doet naar seksueel misbruik en mishandeling van kinderen zijn bijna 4500 meldingen binnengekomen van mensen die beweren in die periode slachtoffer te zijn geworden binnen de rooms-katholieke kerk.
De commissie heeft maandag haar bevindingen bekendgemaakt, meldt de BBC. De verhalen van de slachtoffers waren ,,deprimerend vergelijkbaar”, zei een woordvoerder van de commissie.
Het misbruik vond plaats in meer dan duizend katholieke instellingen. De gemiddelde leeftijd van de slachtoffers was 10,5 jaar voor meisjes en 11,5 voor jongens.
De rooms-katholieke kerk in Australië zegt in een reactie geschokt te zijn door de uitkomst. ,,Als katholieken moeten we ons schamen.”
Trouw 06.02.2017 “Als katholieken buigen wij vol schaamte ons hoofd”, zei de woordvoerder van de rooms-katholieke kerk in Australië, kort nadat vandaag de resultaten van onderzoek naar seksueel misbruik in Australië bekend waren gemaakt.
Die resultaten zijn ronduit schokkend. Van de rooms-katholieke priesters in Australië heeft 7 procent zich tussen 1950 en 2010 schuldig gemaakt aan misbruik van kinderen. In sommige bisdommen vergreep zelfs 15 procent van de priesters zich aan minderjarigen.
Nog erger zijn de cijfers uit een aantal Australische katholieke kloosterordes. Bij de orde van Saint John of God Brothers zou 40 procent van de broeders kinderen hebben misbruikt.
De onderzoekscommissie vertelde dat tussen 1980 en 2010 bijna 4500 kinderen slachtoffer werden van seksueel misbruik in katholieke instellingen. Het misbruik vond plaats in meer dan duizend van deze instellingen. De gemiddelde leeftijd van de slachtoffers was ruim 10 jaar voor meisjes en ruim 11 jaar voor jongens. Tussen het moment van het misbruik en het moment waarop de slachtoffers ermee naar buiten durfden te komen, zat gemiddeld 33 jaar.
Een hoorzitting van de Australische koninklijke onderzoekscommissie naar kindermisbruik in instellingen.
Na jaren van debat werd de onderzoekscommissie vier jaar geleden ingesteld. Die deed onderzoek naar misbruik van minderjarigen in instellingen in Australië. Van alle gevallen van misbruik waar de commissie op stuitte, vond bijna 40 procent plaats in rooms-katholieke instellingen.
De commissie hekelde de wijze waarop de rooms-katholieke kerk zich tijdens het onderzoek opstelde. Op de vraag aan het Vaticaan om documenten te overleggen die informatie bevatten over Australische priesters die van misbruik waren beschuldigd, kreeg de commissie het antwoord dat dat ‘mogelijk noch gepast’ was. Ook de Australische bisdommen werkten niet goed mee, meldde de commissie.
De Australische rooms-katholieke kerk stelde wel een commissie voor waarheid, gerechtigheid en herstel in. De voorman van die commissie, Francis Sullivan, reageerde vandaag zeer geschokt op de cijfers. “Maar dit gaat niet om statistieken, dit gaat om kinderen. Deze uitkomsten staan haaks op het evangelie dat wij als kerk zouden moeten volgen.”
Hypocrisie
Zolang de top van de kerk niet begrijpt dat de kerk en haar cultuur het echte probleem is, kan het niet worden opgelost, aldus Francis Sullivan.
Sullivan haalde hard uit naar de top van de rooms-katholiek kerk. “De hypocrisie ontneemt je de adem”, zei hij. In plaats van kinderen te beschermen, waren kerkleiders druk doende om hun eigen belang en het imago van de kerk te bewaken. “Zolang de top van de kerk niet begrijpt dat de kerk en haar cultuur het echte probleem is, kan het niet worden opgelost.”
Volgens Sullivan moeten priesters en broeders veel beter worden voorbereid op en begeleid in een celibatair leven. “Wij moeten door de knieën gaan en wij moeten ons door de slachtoffers de weg laten wijzen. Niet andersom. Laten we een nederige positie aannemen.”
NU 06.02.2107 7 procent van de rooms-katholieke priesters in Australië is in de afgelopen zes decennia, sinds 1950, beschuldigd van kindermisbruik. Dat blijkt uit gegevens die werden verzameld door een Australische onderzoekscommissie.
De statistieken werden maandag gepresenteerd tijdens een hoorzitting van de Royal Commission into Institutional Responses to Child Sexual Abuse, meldt AP.
De koninklijke commissie, de belangrijkste vorm waarin in Australië nationaal onderzocht wordt verricht, onderzoekt sinds 2013 hoe de Rooms-Katholieke Kerk en andere instellingen reageerden op kindermisbruik.
Leden van de commissie ontdekten in de archieven van de Kerk dat tussen 1980 en 2014 4.444 mensen meldden te zijn misbruikt in meer dan duizend katholieke instellingen in heel Australië.
De gemiddelde leeftijd van de slachtoffers lag rond de 10 jaar bij meisjes en rond de 11 jaar bij jongens.
Doofpotten
Volgens Furness werkten zowel het Vaticaan als lokale katholieke bischopdommen vaak niet mee aan het onderzoek. Het Vaticaan weigerde documenten over beschuldigde priesters te overhandigen.
“Kinderen werden genegeerd of erger, gestraft. Aantijgingen werden niet onderzocht. Priesters en monniken werden verplaatst. De parochies of gemeenschappen waar ze naartoe werden verplaatst wisten niets over hun verleden”, zei ze. “Documenten werden niet bewaard of ze werden vernietigd. Geheimhouding en doofpotten vierden hoogtij”, aldus de commissie.
Kloosterorden
Veruit het meest wijdverbreide misbruik vond plaats bij kloosterorden, schrijft The Guardian. Zo werd bij de Hospitaalbroeders van Sint Jan de Deo 40 procent van de broeders beschuldigd van misbruik. Bij de Christelijke Broeders en de Broeders Maristen was dat respectievelijk 22 en 20 procent. Beide orden hebben scholen.
Schaamte
Volgens Francis Sullivan, het hoofd van de Waarheids-, Gerechtigheids- en Genezingsraad die door de Rooms-Katholieke Kerk werd opgericht naar aanleiding van het werk van de onderzoekscommissie, blijkt uit de data “een enorm falen” van de kerk om kinderen te beschermen.
“Deze aantallen zijn schokkend, ze zijn tragisch en ze zijn onverdedigbaar”, zei een zichtbaar geëmotioneerde Sullivan tegen de commissie. “Als katholieken moeten we onze hoofden in schaamte buigen.”
De kerk heeft tegenwoordig stappen gezet om misbruik te voorkomen, zei Sullivan. Zo zijn er nieuwe regels voor het onderzoeken van beschuldigingen en zien kerkfunctionarissen toe op de naleving daarvan. Ook worden beschuldigingen uit het verleden onderzocht en wil de kerk slachtoffers schadevergoedingen gaan betalen.
Trouw 03.01.2017 Paus Franciscus heeft alle bisschoppen van de katholieke kerk in een brief meegedeeld dat zij een beleid van ‘zero tolerance’ moeten hanteren voor geestelijken die zich schuldig maken aan seksueel misbruik bij kinderen.
‘Ik zou graag willen dat we onze volledige inzet vernieuwen om te verzekeren dat deze gruweldaden niet langer plaats zullen vinden in ons midden’, schreef de paus op 28 december in een brief die maandag naar buiten werd gebracht door het Vaticaan. De paus smeekte in de brief om vergiffenis voor ‘een zonde die ons beschaamt’.
‘De kerk erkent de zonden van enkele van haar leden: het lijden, de ervaringen en de pijn van minderjarigen die seksueel zijn misbruikt door priesters’, aldus de paus. ‘Het is een zonde waarvoor we ons diep schamen. Laat ons de moed vinden om alle noodzakelijke maatregelen te treffen en om de levens van onze kinderen op elke manier te beschermen, zodat dergelijke misdaden nooit meer zullen worden herhaald.’
Sinds Franciscus’ aantreden in 2013 heeft de kerkleider verschillende stappen ondernomen om seksueel misbruik in de katholieke kerk met wortel en tak uit te roeien.
Franciscus ontmoette al meerdere slachtoffers van seksueel misbruik en ontnam in 2015 een Poolse aartsbisschop het ambt. Deze geestelijke werd ervan beschuldigd te hebben betaald voor seks met minderjarigen in de Dominicaanse Republiek.
‘Vaticaantribunaal’
In 2014 richtte Franciscus binnen het Vaticaan een commissie op die kerken adviseert over misbruikpreventie. In die commissie hebben ook slachtoffers zitting. Een andere, door de paus goedgekeurde maatregel is een ‘Vaticaantribunaal’ dat bisschoppen beoordeelt die worden beschuldigd van het verbergen van misbruik of van falen in de preventie daarvan. Maar tot de daadwerkelijke oprichting van dat tribunaal is het nog niet gekomen.
Ondanks de maatregelen vinden verschillende belangenorganisaties van misbruikslachtoffers dat de paus te weinig doet. Zo zijn bisschoppen die misbruik hebben getolereerd of hebben verdoezeld vaak niet ter verantwoording geroepen, zeggen zij.
“Deze paus blijft zero tolerance verkondigen, maar bekrachtigt dat niet”, reageerde Anne Barrett-Doyle, oprichtster van de Amerikaanse onderzoeksgroep Bishopaccountability.org, tegenover The Guardian naar aanleiding van de brief van Franciscus. “Hij weet net zo goed als wij dat kerkwetten geen dekking geven aan zero tolerance. Het is dus louter retoriek. Het trieste feit is dat de kerk nog steeds zijn systeem niet heeft aangepast om het tot een verplichte realiteit te maken.”
Misbruik wereldwijd
Misbruik van kinderen in de katholieke kerk kwam voor het eerst groot aan het licht in 2002, toen ontdekt werd dat Amerikaanse bisschoppen misbruikende geestelijken het hand boven het hoofd hielden door ze van parochie naar parochie te verplaatsen.
Soortgelijke schandalen werden later wereldwijd ontdekt, waaronder in Nederland. Hier kwam in 2010 voor het eerst aan het licht dat mensen in hun jeugd waren misbruikt door priesters, geestelijken en andere medewerkers van de katholieke kerk. Een commissie onder leiding van Wim Deetman concludeerde na ruim een jaar onderzoek dat enkele duizenden kinderen tussen 1945 en 1985 ernstig seksueel zijn misbruikt.
Telegraaf 19.12.2016 Het Vaticaan heeft drie priesters uit El Salvador schuldig bevonden aan seksueel misbruik met minderjarigen. Dat heeft de katholieke kerk van San Salvador zondag bekendgemaakt. Het seksueel misbruik zou gepleegd zijn tussen 1980 en 2000.
De drie priesters zijn na het strafproces uit de katholieke kerk gezet. Paus Franciscus heeft al vaker gezegd dat seksueel geweld tegen kinderen niet getolereerd wordt en heeft gezworen dat het seksueel misbruik binnen de katholieke kerk gestopt zal worden.
De regering van El Salvador heeft (nog) geen strafrechtelijke vervolging ingesteld.
VK 25.10.2016 De Rooms-Katholieke Kerk in Nederland heeft in de afgelopen jaren ruim 29 miljoen euro aan smartengeld uitgekeerd aan slachtoffers van seksueel misbruik. Dinsdag zijn de laatste gesprekken geweest met slachtoffers die zich hadden gemeld. Het Meldpunt Seksueel Misbruik RKK heft zichzelf naar verwachting in april 2017 op.
‘Opeens pakte hij mijn hand en ging daarmee onder zijn pij’
Het bestuur kondigde dinsdag aan dat het in het voorjaar met een uitgebreid eindverslag komt over de hele onderzochte periode. Het verwacht dat het bedrag na afhandeling van alle zaken zal zijn opgelopen tot zo’n 30 miljoen euro.
De klachtencommissie heeft uiteindelijk ruim 1400 zaken afgerond, na zittingen waarbij het slachtoffer in de meeste gevallen aanwezig was. Bijna duizend klachten zijn geheel of gedeeltelijk gegrond verklaard. In veel van de andere gevallen was er onvoldoende bewijs. De R.K.-Kerk wil ook deze groep alsnog genoegdoening en compensatie bieden.
100.000 euro
‘Mijn ouders zeiden: dat doen nonnen niet’
Seksueel misbruik in de katholieke kerk wordt vaak met jongens geassocieerd. Anneke getuigde over haar ervaringen in het levensverhalenproject, dat vrouwelijke slachtoffers een stem moet geven.
Als hun klacht gegrond wordt verklaard, kunnen slachtoffers om financiële compensatie vragen. Afhankelijk van de ernst van het seksueel misbruik kan dat bedrag oplopen tot 100.000 euro. In deze categorie van het zwaarste misbruik vallen 318 slachtoffers.
Vanaf het moment dat de stroom meldingen op gang kwam, in voorjaar 2010, hebben zich 3678 mensen gemeld. Het Platform Hulpverlening benadert na afloop van de procedures alle slachtoffers opnieuw om te kijken of aan de hulpvraag is voldaan. Dat neemt nog zeker enkele maanden in beslag.
NU 25.10.2016 De Nederlandse Rooms-Katholieke Kerk (RKK) heeft in de afgelopen jaren ruim 29 miljoen euro aan smartengeld uitgekeerd aan slachtoffers van seksueel misbruik, dinsdag zijn de laatste gesprekken geweest met slachtoffers die zich hadden gemeld.
Het Meldpunt Seksueel Misbruik RKK heft zich naar verwachting in april 2017 op.
Het bestuur kondigde dinsdag aan dat het in het voorjaar met een uitgebreid eindverslag komt over de hele onderzochte periode. Het verwacht dat het bedrag na afhandeling van alle zaken zal zijn opgelopen tot zo’n 30 miljoen euro.
De klachtencommissie heeft uiteindelijk ruim 1.400 zaken afgerond, na zittingen waarbij het slachtoffer in de meeste gevallen aanwezig was. Bijna duizend klachten zijn geheel of gedeeltelijk gegrond verklaard. In veel van de andere gevallen was er onvoldoende bewijs. De RKK wil ook deze groep alsnog genoegdoening en compensatie bieden.
Compensatie
Als hun klacht gegrond wordt verklaard, kunnen slachtoffers om financiële compensatie vragen. Afhankelijk van de ernst van het seksueel misbruik kan dat bedrag oplopen tot 100.000 euro. In deze categorie van het zwaarste misbruik vallen 318 slachtoffers.
Vanaf het moment dat de stroom meldingen op gang kwam, in voorjaar 2010, hebben zich 3.678 mensen gemeld. Het Platform Hulpverlening benadert na afloop van de procedures alle slachtoffers opnieuw om te kijken of aan de hulpvraag is voldaan. Dat neemt nog zeker enkele maanden in beslag.
Telegraaf 25.10.2016 De Rooms-Katholieke Kerk in Nederland heeft in de afgelopen jaren ruim 29 miljoen euro aan smartengeld uitgekeerd aan slachtoffers van seksueel misbruik. Dinsdag zijn de laatste gesprekken geweest met slachtoffers die zich hadden gemeld.
Het Meldpunt Seksueel Misbruik RKK heft zichzelf naar verwachting in april 2017 op. Het bestuur kondigde dinsdag aan dat het in het voorjaar met een uitgebreid eindverslag komt over de hele onderzochte periode. Het verwacht dat het bedrag na afhandeling van alle zaken zal zijn opgelopen tot zo’n 30 miljoen euro.
Ruim 1400 zaken
De klachtencommissie heeft uiteindelijk ruim 1400 zaken afgerond, na zittingen waarbij het slachtoffer in de meeste gevallen aanwezig was. Bijna duizend klachten zijn geheel of gedeeltelijk gegrond verklaard. In veel van de andere gevallen was er onvoldoende bewijs. De R.K.-Kerk wil ook deze groep alsnog genoegdoening en compensatie bieden.
Als hun klacht gegrond wordt verklaard, kunnen slachtoffers om financiële compensatie vragen. Afhankelijk van de ernst van het seksueel misbruik kan dat bedrag oplopen tot 100.000 euro. In deze categorie van het zwaarste misbruik vallen 318 slachtoffers.
Bijna 3700 meldingen
Vanaf het moment dat de stroom meldingen op gang kwam, in voorjaar 2010, hebben zich 3678 mensen gemeld. Het Platform Hulpverlening benadert na afloop van de procedures alle slachtoffers opnieuw om te kijken of aan de hulpvraag is voldaan. Dat neemt nog zeker enkele maanden in beslag.
AD 25.10.2016 De Rooms-Katholieke Kerk in Nederland heeft in de afgelopen jaren ruim 29 miljoen euro aan smartengeld uitgekeerd aan slachtoffers van seksueel misbruik. Dinsdag zijn de laatste gesprekken geweest met slachtoffers die zich hadden gemeld.
Het Meldpunt Seksueel Misbruik RKK heft zichzelf naar verwachting in april 2017 op. Het bestuur kondigde dinsdag aan dat het in het voorjaar met een uitgebreid eindverslag komt over de hele onderzochte periode. Het verwacht dat het bedrag na afhandeling van alle zaken zal zijn opgelopen tot zo’n 30 miljoen euro.
De klachtencommissie heeft uiteindelijk ruim 1400 zaken afgerond, na zittingen waarbij het slachtoffer in de meeste gevallen aanwezig was. Bijna duizend klachten zijn geheel of gedeeltelijk gegrond verklaard. In veel van de andere gevallen was er onvoldoende bewijs. De R.K.-Kerk wil ook deze groep alsnog genoegdoening en compensatie bieden.
Compensatie Als hun klacht gegrond wordt verklaard, kunnen slachtoffers om financiële compensatie vragen. Afhankelijk van de ernst van het seksueel misbruik kan dat bedrag oplopen tot 100.000 euro. In deze categorie van het zwaarste misbruik vallen 318 slachtoffers.
Vanaf het moment dat de stroom meldingen op gang kwam, in voorjaar 2010, hebben zich 3678 mensen gemeld. Het Platform Hulpverlening benadert na afloop van de procedures alle slachtoffers opnieuw om te kijken of aan de hulpvraag is voldaan. Dat neemt nog zeker enkele maanden in beslag.
AD 08.10.2016 Het Meldpunt Seksueel Misbruik in Kerkelijke Relaties heeft het nog nooit zo druk gehad sinds vorige week de oude misbruikzaak in de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt (GKV) Amersfoort-Oost naar buiten werd gebracht. Dat zegt woordvoerder van het meldpunt, Ineke van Dongen, tegen het Nederlands Dagblad.
Er zijn ouderen die bellen en voor het eerst spreken over het seksueel misbruik in hun kindertijd.
Het Meldpunt Seksueel Misbruik
Het Meldpunt spreekt van een ‘onwaarschijnlijke drukte’. Het nieuws dat de nu terminaal zieke 71-jarige Piet Hein W. uit Hoevelaken in 1986 twaalf minderjarige jongens heeft misbruikt als lid van de kerkgemeente GKV Amersfoort-Oost heeft volgens Van Dongen een hoop los gemaakt.
,,Er zijn ouderen die het meldpunt bellen die voor het eerst spreken over het seksueel misbruik in hun kindertijd. Er reageren mensen uit de omgeving van slachtoffers die zich afvragen of zij in het verleden wel goed hebben gehandeld. Kerken melden zich met adviesvragen, vertrouwenspersonen vragen begeleiding bij verhalen die bij hen gemeld worden,” aldus Van Dongen. Ook bellen er slachtoffers die zich niet gehoord voelen. Het Meldpunt heeft extra mensen ingeschakeld om de drukte van telefoontjes en hulpvragen aan te kunnen.
Onderzoeksteam GKV Amersfoort-Oost liet gisteren weten een onafhankelijk team samengesteld te hebben om onderzoek te doen naar het seksueel misbruik. Het onderzoeksteam bestaat uit een theoloog, jurist en een gedragwetenschapper annex psycholoog. Twee van hen zijn niet afkomstig uit de GKV. Het drietal wil boven water krijgen waarom dit misbruik niet naar buiten is gebracht, doet onderzoek naar de feiten en omstandigheden en gaat op zoek naar slachtoffers.
Het doet dit met een regie van vijf leden van GKV Amersfoort-Oost. Zo wil de kerk ‘een zo groot mogelijk objectiviteit bereiken’. Eerder zijn diaken Henk te Roller liet eerder weten dat de kerkgemeenschap ‘boos, verdrietig en verontwaardigd’ is dat de zaak in de doofpot werd gestopt.
Geen aangifte Het seksueel misbruik was destijds in beperkte kring binnen de kerk bekend. Zowel door slachtoffers als door de kerk werd in 1986 geen aangifte gedaan. Het seksueel misbruik kwam twee weken geleden aan het lichtnadat tijdens een dienst werd gebeden voor de terminaal zieke Piet Hein W. De kerkenraad ontving toen een mail met de vraag ‘of de kerk wel wist voor wie ze bidden?’
De kerkenraad onderzocht de aantijging, die algauw juist bleek te zijn. In 1986 zou W. zijn daden tegen de toenmalige predikant hebben opgebiecht. Die zegt te hebben gesproken met de slachtoffers en hun ouders en maatregelen te hebben getroffen.
VK 04.06.2016 Bisschoppen die ‘nalatig’ zijn wanneer priesters worden beschuldigd van misbruik van minderjarigen, kunnen uit hun ambt worden gezet. Dat blijkt uit een zaterdag uitgevaardigd pauselijk decreet.
Interview
De kerk moet zich niet bemoeien met wat zich in de slaapkamer afspeelt. Dat stelt Gerard de Korte, bisschop van Den Bosch, die wordt gezien als de officieuze plaatsvervanger van paus Franciscus in Nederland. Lees hier het interview met De Korte. (+)
Paus Franciscus richtte in 2014 een Vaticaanse commissie op die moest vaststellen hoe misbruikzaken in de parochies het beste kunnen worden tegengegaan.
De katholieke kerk kende de afgelopen vijftien jaar veel schandalen rond priesters die kinderen misbruikten, maar daar niet voor werden gestraft. In plaats daarvan werden ze van parochie naar parochie gestuurd, zonder dat de autoriteiten iets over de zaken hoorden.
Het feit dat niet ingrijpen bij misbruik nog steeds niet tot ontslag op staande voet gaat leiden stemt David Clohessy, zelf slachtoffer en tegenwoordig hoofd van belangenvereniging SNAP, weinig hoopvol.
‘In plaats van slechte bisschoppen gewoon te ontslaan, of informatie over misbruik te overhandigen aan de politie, komt het Vaticaan voor de zoveelste keer met een intern proces voor bisschoppen die kindermisbruik negeren of verhullen’, zei Clohessy in een verklaring. ‘Een proces is alleen nuttig als het zo vaak wordt gebruikt dat er een afschrikkende werking vanuit gaat. Wij betwijfelen dat dat hierbij het geval zal zijn.‘
Gelekt document
In februari van dit jaar lekte een document uit waaruit bleek dat de katholieke kerk nieuwe bisschoppen informeerde dat het niet per se hun taak is beschuldigingen van kindermisbruik te melden. Alleen de slachtoffers en hun familie zouden het besluit moeten nemen aangifte bij de politie te doen, meldt het document dat in handen is van de Britse krant The Guardian.
Het document zou sinds afgelopen september aan nieuwe bisschoppen worden verstrekt. De speciale commissie die in opdracht van paus Franciscus opkomt voor de bescherming van minderjarigen heeft waarschijnlijk geen rol gespeeld bij het opstellen van de richtlijnen en de training van bisschoppen. Die commissie liet eerder weten dat het melden van kindermisbruik juist een morele verplichting voor geestelijken is.
Het Vatiaan wilde niet reageren op het uitgelekte document.
Trouw 04.06.2016 Bisschoppen die ‘nalatig’ zijn wanneer priesters worden beschuldigd van misbruik van minderjarigen, kunnen uit hun ambt worden gezet. Dat blijkt uit een zaterdag uitgevaardigd pauselijk decreet.
Paus Franciscus richtte in 2014 een Vaticaanse commissie op die moest vaststellen hoe misbruikzaken in de parochies het beste kunnen worden tegengegaan.
De Rooms-Katholieke Kerk kende de afgelopen vijftien jaar veel schandalen rond priesters die kinderen misbruikten, maar daar niet voor werden gestraft. In plaats daarvan werden ze van parochie naar parochie gestuurd, zonder dat de autoriteiten iets over de zaken hoorden.
Het feit dat niet ingrijpen bij misbruik nog steeds niet tot ontslag op staande voet gaat leiden stemt David Clohessy, zelf slachtoffer en tegenwoordig hoofd van belangenvereniging SNAP, weinig hoopvol.
“In plaats van slechte bisschoppen gewoon te ontslaan, of informatie over misbruik te overhandigen aan de politie, komt het Vaticaan voor de zoveelste keer met een intern proces voor bisschoppen die kindermisbruik negeren of verhullen”, zei Clohessy in een verklaring.
“Een proces is alleen nuttig als het zo vaak wordt gebruikt dat er een afschrikkende werking vanuit gaat. Wij betwijfelen dat dat hierbij het geval zal zijn.”
NU 04.06.2016 Bisschoppen die ‘nalatig’ zijn wanneer priesters worden beschuldigd van misbruik van minderjarigen, kunnen uit hun ambt worden gezet. Dat blijkt uit een zaterdag uitgevaardigd pauselijk decreet.
Paus Franciscus richtte in 2014 een Vaticaanse commissie op die moest vaststellen hoe misbruikzaken in de parochies het beste kunnen worden tegengegaan.
De Rooms-Katholieke Kerk kende de afgelopen vijftien jaar veel schandalen rond priesters die kinderen misbruikten, maar daar niet voor werden gestraft.
In plaats daarvan werden ze van parochie naar parochie gestuurd, zonder dat de autoriteiten iets over de zaken hoorden.
Ontslag
Het feit dat niet ingrijpen bij misbruik nog steeds niet tot ontslag op staande voet gaat leiden stemt David Clohessy, zelf slachtoffer en tegenwoordig hoofd van belangenvereniging SNAP, weinig hoopvol.
“In plaats van slechte bisschoppen gewoon te ontslaan, of informatie over misbruik te overhandigen aan de politie, komt het Vaticaan voor de zoveelste keer met een intern proces voor bisschoppen die kindermisbruik negeren of verhullen”, zei Clohessy in een verklaring.
“Een proces is alleen nuttig als het zo vaak wordt gebruikt dat er een afschrikkende werking vanuit gaat. Wij betwijfelen dat dat hierbij het geval zal zijn.”
Telegraaf 04.06.2016 Bisschoppen die ‘nalatig’ zijn wanneer priesters worden beschuldigd van misbruik van minderjarigen, kunnen uit hun ambt worden gezet. Dat blijkt uit een zaterdag uitgevaardigd pauselijk decreet.
Paus Franciscus richtte in 2014 een Vaticaanse commissie op die moest vaststellen hoe misbruikzaken in de parochies het beste kunnen worden tegengegaan.
De Rooms-Katholieke Kerk kende de afgelopen vijftien jaar veel schandalen rond priesters die kinderen misbruikten, maar daar niet voor werden gestraft. In plaats daarvan werden ze van parochie naar parochie gestuurd, zonder dat de autoriteiten iets over de zaken hoorden.
Het feit dat niet ingrijpen bij misbruik nog steeds niet tot ontslag op staande voet gaat leiden stemt David Clohessy, zelf slachtoffer en tegenwoordig hoofd van belangenvereniging SNAP, weinig hoopvol.
,,In plaats van slechte bisschoppen gewoon te ontslaan, of informatie over misbruik te overhandigen aan de politie, komt het Vaticaan voor de zoveelste keer met een intern proces voor bisschoppen die kindermisbruik negeren of verhullen”, zei Clohessy in een verklaring. ,,Een proces is alleen nuttig als het zo vaak wordt gebruikt dat er een afschrikkende werking vanuit gaat. Wij betwijfelen dat dat hierbij het geval zal zijn.”
AD 04.06.2016 Bisschoppen die ‘nalatig’ zijn wanneer priesters worden beschuldigd van misbruik van minderjarigen, kunnen uit hun ambt worden gezet. Dat blijkt uit een zaterdag uitgevaardigd pauselijk decreet.
Paus Franciscus richtte in 2014 een Vaticaanse commissie op die moest vaststellen hoe misbruikzaken in de parochies het beste kunnen worden tegengegaan.
De Rooms-Katholieke Kerk kende de afgelopen vijftien jaar veel schandalen rond priesters die kinderen misbruikten, maar daar niet voor werden gestraft. In plaats daarvan werden ze van parochie naar parochie gestuurd, zonder dat de autoriteiten iets over de zaken hoorden.
Telegraaf 04.06.2016 Bisschoppen die ‘nalatig’ zijn wanneer priesters worden beschuldigd van misbruik van minderjarigen, kunnen uit hun ambt worden gezet. Dat blijkt uit een zaterdag uitgevaardigd pauselijk decreet.
Paus Franciscus richtte in 2014 een Vaticaanse commissie op die moest vaststellen hoe misbruikzaken in de parochies het beste kunnen worden tegengegaan.
De Rooms-Katholieke Kerk kende de afgelopen vijftien jaar veel schandalen rond priesters die kinderen misbruikten, maar daar niet voor werden gestraft. In plaats daarvan werden ze van parochie naar parochie gestuurd, zonder dat de autoriteiten iets over de zaken hoorden.
VK 10.05.2016 Oud-bisschop van Brugge Roger Vangheluwe (79) riskeert vervolging, nu er op zijn computer een grote hoeveelheid porno is aangetroffen. Mogelijk gaat het om kinderporno. Indien het bezit van kinderporno bewezen wordt, zullen zijn misbruikzaken normaliter niet langer als verjaard worden……
Den HaagFM 01.05.2016 Oud-burgemeester Wim Deetman zou bestuursleden van een organisatie die opkomt voor slachtoffers van seksueel misbruik in…lees meer
RTVWEST 30.04.2016 Oud-burgemeester Wim Deetman van Den Haag zou bestuursleden van een organisatie die opkomt voor slachtoffers van seksueel misbruik in de katholieke kerk hebben geïntimideerd. Volgens onderzoeksprogramma Argos van NPO Radio 1 deed hij dat om een parlementaire enquête te voorkomen.
Deetman was voorzitter van de commissie die onderzoek deed naar misbruik in de kerk. Tussen 1945 en 1981 werden op katholieke seminaries en internaten tienduizenden kinderen misbruikt. Dat bleek uit het eindrapport van de commissie-Deetman in december 2011.
Enkele maanden later ging Deetman in gesprek met vier bestuursleden van de Koepel Landelijk Overleg Kerkelijk Kindermisbruik (KLOKK). Daarin vroeg de commissievoorzitter ‘op dwingende wijze’ om niet om een parlementaire enquête te vragen. Dat was aanvankelijk een dwingende eis van de slachtoffers. Kort daarvoor vond KLOKK nog dat er ‘alle reden’ was om aan te dringen op een parlementair onderzoek.
‘Geen parlementaire enquête’
De bestuursleden gaven gehoor aan Deetmans verzoek. ‘Deetman wilde ons eigenlijk dwingen om geen parlementaire enquête te doen’, zegt KLOKK-bestuurslid Annemie Knibbe. Argos meldt dat ook uit e-mails blijkt dat Deetman al langer druk uitoefende op de slachtofferorganisatie om niet meer om een enquête te vragen.
Deetman ontkent dat hij de bestuursleden onder druk heeft gezet. ‘De heer Deetman antwoordt telkens dat hij daar niet over gaat’, laat zijn woordvoerder weten aan Argos.
In de Haagse regio is Deetman niet alleen bekend als oud-burgemeester (1996-2008), maar ook werd hij deze maand benoemd als commissaris bij ADO Den Haag. Ook werd hij in september vorig jaar gevraagd als voorzitter van de adviesgroep die de gemeente Delft moet helpen uit de financiële problemen te komen.
Trouw 19.03.2016 Een op de drie misbruikzaken in de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland is in het geheim afgehandeld met een geldbedrag. Dat meldt NRC Handelsblad zaterdag. Dat is niet verboden, maar gaat in tegen het advies van de commissie-Deetman, die juist transparantie adviseerde. In 342 van de 1045 zaken is nu niet duidelijk wat er is gebeurd en hoeveel geld de Kerk heeft betaald.
Tot 1 januari dit jaar zijn 342 misbruikzaken in beslotenheid afgehandeld: 210 keer via mediation en 132 keer via een schikking, zonder mediator. Op basis van interne documenten schrijft de krant dat in deze gevallen 10,2 miljoen euro is betaald als compensatie. In ruil daarvoor moeten slachtoffers van seksueel misbruik hun mond houden over wat er zich heeft afgespeeld en mogen ze zich niet meer negatief uitlaten over de daders.
Een groot deel van de compensatieregelingen is wel openbaar te vinden, bij de Stichting Beheer & Toezicht. Tot 1 januari is via deze procedure de compensatie voor 703 slachtoffers afgehandeld. Zij kregen 21,3 miljoen euro.
In NRC zegt een woordvoerder van de Nederlandse Kerkprovincie dat slachtoffers konden kiezen voor geheimhouding. “Elk slachtoffer heeft daarin gekozen. De mate van geheimhouding is gebonden aan de route die is gevolgd.”
AD 06.03.2016 Een van Frankrijks bekendste kardinalen staat in het beklaagdenbankje omdat hij een pedofiele priester de hand boven het hoofd heeft gehouden. Justitie wil in verband met een misbruikzaak uit 1991 rekenschap van kardinaal Philippe Barbarin omdat hij verzuimd heeft aangifte te doen. Deel van de aanklacht is het in gevaar brengen van derden.
Barbarin, aartsbisschop van Lyon en nummer twee van de katholieke kerk in Frankrijk, houdt vol dat hij er na een ontmoeting met de priester van overtuigd was dat die tot inkeer was gekomen. Daarom mocht de priester aanblijven. Vorig jaar, op aandringen van inmiddels volwassen slachtoffers die de openbaarheid zochten, werd hij alsnog uit zijn ambt gezet.
Volgens Barbarin heeft hij pedofiele daden van priesters nooit ‘verdoezeld’. Hij verleent zijn ‘volledige medewerking’ aan justitie, zo laat de Franse Bisschoppenconferentie zaterdag weten. In een verklaring zeggen de bisschoppen dat ze een ‘politiek van kordaatheid’ toepassen als het gaat om seksueel misbruik. De geestelijken zeggen de aangeklaagde kardinaal te voorzien van ‘steun en gebeden’.
Aanrandingen De priester zelf is pas sinds kort officieel verdacht van aanrandingen van kinderen, ruim 25 jaar geleden. De slachtoffers verwijten verscheidene verantwoordelijken van het diocees van Lyon, onder wie kardinaal Barbarin, dat ze deze priester niet bij het gerecht aangaven nadat ze op de hoogte waren gebracht van bepaalde aanrandingen, en dat ze hem op post lieten onder het voorwendsel dat hij spijt had betuigd.
VK 25.02.2016 In een hoger beroepzaak heeft het Hof van Beroep in Gent de slachtoffers van seksueel misbruik donderdagmorgen in het ongelijk gesteld. De 39 klagers hadden alle geledingen van de katholieke kerk, tot aan het Vaticaan toe, aansprakelijk gesteld voor wat zij ‘doofpotschade’ noemen. De kerk wordt nalatigheid verweten, omdat de daders (in de jaren vijftig tot en met tachtig) telkens werden overgeplaatst, zodat het misbruik elders kon doorgaan.
Volgens het Hof is de rechter niet bij machte om de dagvaarding van de Heilige Stoel te beoordelen, omdat Vaticaanstad als staat immuniteit geniet. Ook de vordering van slachtoffer Roel Verschueren die zich als enige van de 39 met naam bekend gemaakt had, werd afgewezen. Hij zou de feiten te weinig concreet hebben gemaakt. De vordering van de overige 38 wordt pas in behandeling genomen als ze zichzelf bekendmaken, aldus het Hof.
‘Er kan begrip worden opgebracht voor de bijzondere omstandigheden eigen aan het misbruik,’ citeerde De Standaard Kamervoorzitter Dirk Floren bij het voorlezen van het arrest, ‘maar die bijzondere omstandigheden laten niet toe om de rechtsregels verkeerd te interpreteren en terzijde te schuiven. Niets belet de appellanten (de slachtoffers, red.) om een dagvaarding in te dienen die wel aan alle voorwaarden voldoet.’
Het seksueel misbruik in de kerk staat in België op de agenda sinds het geruchtmakende ontslag van bisschop Vangheluwe in 2010. Hij bleek zijn minderjarige neefje te hebben misbruikt. Maar een grootschalig onderzoek, inclusief toegang tot de archieven, zoals dat van Wim Deetman in Nederland, is er daarna nooit gekomen. Wel is de verwachting dat een justitieel onderzoek, beter bekend als ‘Operatie Kelk’, over enkele maanden klaar is.
Verjaard
Iemand kan in een leven wel vijftig slachtoffers maken, aldus Rik Devillé van slachtofferkoepel Mensenrechten in de Kerk
Maar slachtoffervertegenwoordigers betwijfelen of alle slachtoffers zich wel hebben gemeld. Meld je bij kerk én politie, was hun oproep in De Standaard deze week, ook al lijken de feiten in kwestie verjaard (de verjaringstermijn in België is 15 jaar). ‘De rechter moet vaststellen of de feiten verjaard zijn’, zegt Rik Devillé van slachtofferkoepel Mensenrechten in de Kerk. ‘Misschien heeft de dader veel meer op zijn kerfstok. Iemand kan in een leven wel vijftig slachtoffers maken.’
Zeker 460 slachtoffers, bijna de helft van het bestand van de koepelorganisatie, zouden nog geen klacht hebben ingediend. Uit schaamte, denkt Devillé. ‘Hun ouders of echtgenoot weten het vaak niet.’
NU 25.02.2016 Belgische bisschoppen en andere kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders kunnen niet hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld voor de schade van slachtoffers van seksueel misbruik.
Een veertigtal slachtoffers was naar de rechter gestapt om gezamenlijk schade te verhalen bij kerkelijke bestuurders wegens nalatigheid.
Het hof van beroep in Gent verklaarde de dagvaarding donderdag in navolging van het vonnis van de rechtbank in 2013 nietig. ”Nergens wordt vermeld wie, waar of wanneer misbruikt werd”, aldus het hof. De beschuldiging is niet concreet en specifiek genoeg en de geestelijken weten dan niet waartegen ze zich moeten verweren, aldus het hof.
Ook het Vaticaan was aangeklaagd, maar het hof oordeelde dat de Heilige Stoel immuun is voor vervolging en voegde daaraan toe dat de eis van de slachtoffers op ”geen enkel concreet feit’’ is gebaseerd.
VK 25.02.2016 Slachtoffers in België hebben een nieuw offensief geopend in hun strijd voor openheid over het misbruik in de katholieke kerk. Wie nog niet met het misbruik naar buiten is getreden, wordt opgeroepen zich alsnog bij de politie te melden. Bovendien besluit het Hof van Beroep in Gent donderdag of Belgische oversten en bisschoppen nalatig zijn gebleven bij het grootschalige misbruik in de jaren vijftig tot en met tachtig.
Beide initiatieven, zowel de oproep als het hoger beroep, komen voort uit frustratie onder slachtoffers over de afhandeling door het katholieke establishment….
Het seksueel misbruik in de kerk staat in België op de agenda sinds het geruchtmakende ontslag van bisschop Vangheluwe in 2010. Hij bleek zijn minderjarige neefje te hebben misbruikt. Maar een grootschalig onderzoek, inclusief toegang tot de archieven, zoals dat van Wim Deetman in Nederland, is er daarna nooit gekomen. Wel is de verwachting dat een justitieel onderzoek, beter bekend als ‘Operatie Kelk’, over enkele maanden klaar is.
Nooit eerder
Het arrest van het Hof in Gent kan donderdag een unicum worden. De 39 klagers hebben in een civiele zaak namelijk alle geledingen van de kerk gedaagd: van de Belgische oversten tot en met de Heilige Stoel in Vaticaanstad. Advocate van de klagers Christine Mussche: ‘Bij mijn weten is dat nooit eerder gebeurd.’
Mussche vat het verwijt aan de kerk samen als ‘schade door wanbeleid’. Vanuit het Vaticaan kwam de instructie te zwijgen over het misbruik, zegt Mussche en (Belgische) daders werden consequent overgeplaatst naar andere parochies. De slachtoffers zeggen naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens te stappen wanneer zij in het ongelijk worden gesteld.
De zaak lijkt op die in de recentelijk uitgekomen film Spotlight, zegt Roel Verschueren, een van de 39 klagers. Daarin is te zien hoe handtastelijke priesters in Boston tijdig overgeplaatst werden, zodat zij in een andere parochie met het misbruik konden doorgaan. ‘Ik weet zeker dat de rechters die film ook hebben gezien.’
Meldingen
Misschien heeft de dader veel meer op zijn kerfstok. Iemand kan in een leven wel vijftig slachtoffers maken, aldus Rik Devillé van slachtofferkoepel Mensenrechten in de Kerk.
De Interdiocesane Commissie voor de Bescherming van Kinderen en Jongeren, opgericht met steun van zowel de kerk als het Belgisch parlement, maakte deze week bekend dat er de afgelopen vier jaar 1.046 meldingen van seksueel misbruik zijn binnengekomen. De kerk keerde een kleine 4 miljoen euro uit aan compensatie. Ter vergelijking: bij de Nederlandse kerk hebben zich meer dan 3.600 slachtoffers gemeld en is zo’n 20 miljoen euro uitgekeerd.
De vraag is of alle Belgische slachtoffers zich wel hebben gemeld. In een open brief in De Standaard betwijfelden 58 slachtoffers dat. Meld je bij kerk én politie, is hun oproep, ook al lijken de feiten in kwestie verjaard (de verjaringstermijn in België is 15 jaar). ‘De rechter moet vaststellen of de feiten verjaard zijn’, zegt Rik Devillé van slachtofferkoepel Mensenrechten in de Kerk. ‘Misschien heeft de dader veel meer op zijn kerfstok. Iemand kan in een leven wel vijftig slachtoffers maken.’
Zeker 460 slachtoffers, bijna de helft van het bestand van de koepelorganisatie, zouden nog geen klacht hebben ingediend. Uit schaamte, denkt Devillé. ‘Hun ouders of echtgenoot weten het vaak niet.’
Het misbruik als een ‘lijdensweg’
Er werd psychologische druk uitgeoefend, of men zei: die dader is bij ons niet bekend, aldus Rik Devillé van slachtofferkoepel Mensenrechten in de Kerk.
In de open brief bestempelen de slachtoffers de kerkelijke afwikkeling van het misbruik als een ‘lijdensweg’. De arbitragecommissie, waar slachtoffers tot eind 2012 met hun klacht terecht konden en die voor de helft door de bisschoppen was aangesteld, zou het slachtoffers extra moeilijk hebben gemaakt. ‘Mensen werden ontmoedigd hun verhaal te doen’, aldus Devillé. ‘Er werd psychologische druk uitgeoefend, of men zei: die dader is bij ons niet bekend.’
In ruil voor erkenning en compensatie hebben slachtoffers bij de arbitragecommissie geheimhouding moeten beloven over de dader. Extra kwalijk, meent Devillé, die zelf gepensioneerd priester is. ‘Slachtoffers leiden daaruit af: we mogen er niet meer over praten. Terwijl ze daar gewoon recht op hebben. Het is niet zo dat je meteen na je melding hiep-hiep-hoera genezen bent.’ De arbitragecommissie is inmiddels gesloten, maar slachtoffers kunnen nog wel terecht bij de bisschoppelijke opvangpunten – in ieder bisdom één.
Een ander verwijt aan het adres van de bisschoppen is dat ze het ene zeggen, maar het andere doen. De kerk zou zich publiekelijk empathisch opstellen, maar onverminderd hard zijn in de rechtszaal. Eind januari was Devillé bij de hoorzitting in Gent, waar de zes bisschoppelijke advocaten betoogden dat de kerk niet schuldig kán zijn aan verzuim, aangezien ze geen rechtspersoon is. ‘Dé kerk bestaat niet, was het verweer. Bisschoppen hebben geen zeggenschap over het handelen van individuele priesters.’
Trouw 22.02.2016 In België zijn de afgelopen vier jaar ruim duizend meldingen van seksueel misbruik in de rooms-katholieke kerk binnengekomen bij speciaal daarvoor opgerichte meldpunten. Het gaat vaak om feiten die al verjaard zijn. De kerk heeft ruim 3,9 miljoen euro aan schadevergoeding betaald, melden Belgische media vandaag.
De cijfers komen uit het rapport van Manu Keirse, emeritus hoogleraar aan de KU in Leuven. Hij beschrijft de initiatieven die Belgische bisschoppen tussen 2012 en 2015 namen om slachtoffers van seksueel misbruik binnen de kerk op te vangen.
Vaak gaan de verhalen over feiten die inmiddels verjaard zijn. Toch werden ook mensen die niet meer bij een rechtbank terecht konden werden opgeroepen bij verschillende meldpunten hun verhaal te doen. “De juridische verjaring betekent immers niet dat het leed voor de slachtoffers verleden tijd is”, aldus Keirse.
Binnen de kerk werden elf opvangpunten gecreëerd, waar zich uiteindelijk 418 mensen meldden. Bij een speciaal opgericht Centrum voor Arbitrage, waar mensen heen konden die geen vertrouwen hadden meer in de ‘structuren van de kerk’, kwamen 628 mensen vertellen wat ze hadden meegemaakt.
Honderden slachtoffers kregen na hun verhaal alsnog een schadevergoeding toegewezen. Via de opvangpunten in de kerken zelf werd 1,2 miljoen euro betaald, via het Centrum voor Arbitrage 2,7 miljoen euro.
In de Belgische krant De Standaard worden vandaag vijftig slachtoffers van seksueel misbruik met naam genoemd. Op deze manier willen ze andere slachtoffers overtuigen alsnog hun verhaal te doen. “Onderschat niet hoe groot de schaamte bij veel slachtoffers nog altijd is”, zegt priester Rik Devillé in de krant. “Op de laatste dag dat slachtoffers bij het Centrum voor Arbitrage een dossier konden indienen, hebben tientallen dat nog gedaan. Het was voor hen zo moeilijk om die stap te zetten dat ze tot het laatste moment hebben getwijfeld.”
NOS 22.02.2016 Vijftig slachtoffers van misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk in België zijn vandaag met naam en toenaam naar buiten getreden in de Belgische krant De Standaard. “Dat is opmerkelijk, want de schaamte is nogal groot”, zegt correspondent Joris van Poppel.
De slachtoffers roepen andere slachtoffers op zich ook te melden en alsnog een klacht in te dienen. Volgens Van Poppel zijn nog lang niet alle zaken bekend. “De werkgroep Mensenrechten in de Kerk zegt dat iedere keer als er iets over misbruik in de media verschijnt, er weer nieuwe meldingen komen.”
Ook zijn er volgens diezelfde werkgroep veel mensen die zich wel melden, maar geen klacht durven of willen indienen.
Duizend meldingen
De voorzitter van de Interdiocesane Commissie voor de Bescherming van Kinderen en Jongeren Manu Keirse deed onderzoek naar het misbruik in de kerk in België. Uit het rapport dat later vandaag verschijnt, blijkt dat er ongeveer duizend meldingen zijn gedaan.
De Belgische bisschoppen hebben de afgelopen vier jaar 3,9 miljoen euro aan schadevergoedingen uitgekeerd aan slachtoffers van seksueel misbruik. In Nederland is tot nu toe ruim 20 miljoen euro aan schadevergoedingen uitgekeerd.
VK 22.02.2016 In de afgelopen vier jaar zijn 1064 meldingen gedaan van seksueel misbruik binnen de rooms-katholieke kerk in België. Aan slachtoffers is door de kerk in die periode 3,9 miljoen euro aan schadevergoedingen uitgekeerd. Dat blijkt uit het rapport ‘Van taboe naar open beleid’ dat maandagmiddag in Brussel wordt gepresenteerd.
Van alle klachten kwamen er 418 binnen bij de meldpunten van de kerk zelf. De andere meldingen werden gedaan bij het Centrum voor Arbitrage, in het leven geroepen door een Belgische parlementaire commissie.
‘Opeens pakte hij mijn hand en ging daarmee onder zijn pij’
Broeder Delphinus nam de jongen mee uit fietsen langs de boeren. Een eer, tot de priester hem ging betasten. Ook in Nederland kwam misbruik van de katholieke kerk aan het licht. Lees hier een verhaal uit het Limburgse Helden.
Ook slachtoffers van misbruikzaken die juridisch gezien verjaard zijn, werden aangemoedigd zich te melden. ‘De juridische verjaring betekent immers niet dat het leed voor de slachtoffers verleden tijd is’, aldus professor Manu Keirse, emeritus-hoogleraar aan de universiteit van Leuven en opsteller van het rapport.
NU 22.02.2016 In de afgelopen vier jaar zijn 1.064 meldingen gedaan van seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk in België. Aan slachtoffers is door de kerk in die periode 3,9 miljoen euro aan schadevergoedingen uitgekeerd.
Van alle klachten kwamen er 418 binnen bij de meldpunten van de kerk zelf. De andere meldingen werden gedaan bij het Centrum voor Arbitrage, in het leven geroepen door een Belgische parlementaire commissie, zo blijkt uit het rapport ‘Van taboe naar open beleid’ dat maandagmiddag in Brussel wordt gepresenteerd.
Ook slachtoffers van misbruikzaken die juridisch gezien verjaard zijn, werden aangemoedigd zich te melden. “De juridische verjaring betekent immers niet dat het leed voor de slachtoffers verleden tijd is”, aldus professor Manu Keirse, emeritus-hoogleraar aan de universiteit van Leuven en opsteller van het rapport.
AD 22.02.2016 In de afgelopen vier jaar zijn precies 1064 meldingen gedaan van seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk in België. Aan slachtoffers is door de kerk in die periode 3,9 miljoen euro aan schadevergoedingen uitgekeerd. Dat blijkt uit het rapport ‘Van taboe naar open beleid’ dat maandagmiddag in Brussel wordt gepresenteerd.
Van alle klachten kwamen er 418 binnen bij de meldpunten van de kerk zelf. De andere meldingen werden gedaan bij het Centrum voor Arbitrage, in het leven geroepen door een Belgische parlementaire commissie.
Ook slachtoffers van misbruikzaken die juridisch gezien verjaard zijn, werden aangemoedigd zich te melden. ,,De juridische verjaring betekent immers niet dat het leed voor de slachtoffers verleden tijd is”, aldus professor Manu Keirse, emeritus-hoogleraar aan de universiteit van Leuven en opsteller van het rapport.
Trouw 10.02.2016 Volgens de katholieke kerk is het niet aan de kerk om beschuldigingen van kindermisbruik te melden bij de autoriteiten. Alleen de slachtoffers en hun familie zouden het besluit moeten nemen aangifte bij de politie te doen. Volgens de Britse krant The Guardian meldt de kerk dat aan nieuwe bisschoppen.
De Britse krant zou in het bezit zijn van een document dat recentelijk door het Vaticaan werd uitgegeven aan kerkleiders. Het bevat richtlijnen hoe geestelijken moeten omgaan met beschuldigingen van misbruik. Volgens het document moeten bisschoppen zich bewust zijn van de lokale wetten, maar zijn ze slechts verplicht om gevallen van misbruik intern te verwerken. Het is niet nodig naar de lokale autoriteiten, de politie of het Openbaar Ministerie te gaan, zo luidt de boodschap aan de bisschoppen.
Controversiele adviseur De richtlijnen zijn geschreven door de controversiële Franse geestelijke en psychotherapeut Tony Antrella, die dienst doet als adviseur voor de Pauselijke Raad. De richtlijnen zijn onderdeel van een breder trainingsprogramma voor nieuwe bisschoppen en werden eerder deze maand door het Vaticaan gepresenteert bij een persconferentie.
Een speciale commissie die in opdracht van paus Franciscus opkomt voor de bescherming van minderjarigen, heeft waarschijnlijk geen rol gespeeld bij het opstellen van de richtlijnen en de training van bisschoppen. Die commissie liet eerder weten dat het melden van kindermisbruik juist een morele verplichting voor geestelijken is. Het Vaticaan weigerde woensdag elk commentaar.
VK 10.02.2016 De katholieke kerk zegt tegen nieuwe bisschoppen dat het niet per se hun taak is beschuldigingen van kindermisbruik te melden. Alleen de slachtoffers en hun familie zouden het besluit moeten nemen aangifte bij de politie te doen. Dat zou in een document staan dat de Britse krant The Guardian in het bezit zegt te hebben.
Dat document zou onlangs door het Vaticaan aan de kerkleiders zijn uitgegeven. Het is niet nodig naar de lokale autoriteiten, de politie of het Openbaar Ministerie te gaan, zo luidt de boodschap aan de bisschoppen. Hun enige opdracht is beschuldigingen intern te verwerken. Het document zou sinds afgelopen september aan nieuwe bisschoppen worden verstrekt.
De speciale commissie die in opdracht van paus Franciscus opkomt voor de bescherming van minderjarigen heeft waarschijnlijk geen rol gespeeld bij het opstellen van de richtlijnen en de training van bisschoppen. Die commissie liet eerder weten dat het melden van kindermisbruik juist een morele verplichting voor geestelijken is.
Volgens SNAP, een Amerikaanse actiegroep die opkomt voor de rechten van misbruikslachtoffers, blijkt hieruit dat de katholieke kerk niet wezenlijk is veranderd. ‘Het is razendmakend en gevaarlijk dat zo veel mensen blijven geloven dat bisschoppen hun omgang met misbruik hebben veranderd, en er zo weinig aandacht aan bewijs van het tegendeel wordt besteed’, aldus de groep in een verklaring. Het Vaticaan weigerde woensdag commentaar te geven.
NU 10.02.2016 De katholieke kerk zegt tegen nieuwe bisschoppen dat het niet per se hun taak is beschuldigingen van kindermisbruik te melden. Alleen de slachtoffers en hun familie zouden het besluit moeten nemen aangifte bij de politie te doen.
De Britse krant The Guardian meldt woensdag dat het een document van deze strekking bezit. Dat document zou onlangs door het Vaticaan aan de kerkleiders zijn uitgegeven.
Het is niet nodig naar de lokale autoriteiten, de politie of het Openbaar Ministerie te gaan, zo luidt de boodschap aan de bisschoppen. Hun enige opdracht is beschuldigingen intern te verwerken.
Een speciale commissie die in opdracht van paus Franciscus opkomt voor de bescherming van minderjarigen, heeft waarschijnlijk geen rol gespeeld bij het opstellen van de richtlijnen en de training van bisschoppen. Die commissie liet eerder weten dat het melden van kindermisbruik juist een morele verplichting voor geestelijken is. Het Vaticaan weigerde woensdag elk commentaar.
Telegraaf 10.02.2016 De katholieke kerk zegt tegen nieuwe bisschoppen dat het niet per se hun taak is beschuldigingen van kindermisbruik te melden. Alleen de slachtoffers en hun familie zouden het besluit moeten nemen aangifte bij de politie te doen.
De Britse krant The Guardian meldt woensdag dat hij een document van deze strekking bezit. Dat document zou onlangs door het Vaticaan aan de kerkleiders zijn uitgegeven. Het is niet nodig naar de lokale autoriteiten, de politie of het Openbaar Ministerie te gaan, zo luidt de boodschap aan de bisschoppen. Hun enige opdracht is beschuldigingen intern te verwerken.
Een speciale commissie die in opdracht van paus Franciscus opkomt voor de bescherming van minderjarigen, heeft waarschijnlijk geen rol gespeeld bij het opstellen van de richtlijnen en de training van bisschoppen. Die commissie liet eerder weten dat het melden van kindermisbruik juist een morele verplichting voor geestelijken is. Het Vaticaan weigerde woensdag elk commentaar.
AD 10.02.2016 De katholieke kerk zegt tegen nieuwe bisschoppen dat het niet per se hun taak is beschuldigingen van kindermisbruik te melden. Alleen de slachtoffers en hun familie zouden het besluit moeten nemen aangifte bij de politie te doen.
De Britse krant The Guardian meldt woensdag dat hij een document van deze strekking bezit. Dat document zou onlangs door het Vaticaan aan de kerkleiders zijn uitgegeven. Het is niet nodig naar de lokale autoriteiten, de politie of het Openbaar Ministerie te gaan, zo luidt de boodschap aan de bisschoppen. Hun enige opdracht is beschuldigingen intern te verwerken.
Een speciale commissie die in opdracht van paus Franciscus opkomt voor de bescherming van minderjarigen, heeft waarschijnlijk geen rol gespeeld bij het opstellen van de richtlijnen en de training van bisschoppen. Die commissie liet eerder weten dat het melden van kindermisbruik juist een morele verplichting voor geestelijken is.Het Vaticaan weigerde woensdag elk commentaar.
Telegraaf 10.02.2016 De Amerikaanse politie heeft een 83-jarige voormalige priester gearresteerd voor een moord in 1960. De man, John Feit, werd in Scottsdale in de staat Arizona gearresteerd, nadat een jury in Texas hem had aangeklaagd voor moord op een 25-jarige vrouw in die staat, aldus Amerikaanse media woensdag.
Irene Garza, een onderwijzeres en voormalig miss Texas, verdween destijds nadat ze bij de priester te biecht was gegaan. Ze werd als laatste gezien bij de kerk waar dat gebeurde, in McAllen. Haar lichaam werd vijf dagen later levenloos aangetroffen in een rivier in Hildago County. Ze was verkracht en gewurgd.
Feit was lange tijd in beeld als verdachte maar werd nooit vervolgd. Het is niet duidelijke welke nieuwe aanwijzingen er zijn waardoor hij nu wel is aangeklaagd.
VK 08.02.2016 Er komt geen strafrechtelijk onderzoek naar de Eritrees-orthodoxe kerk in Rotterdam. De kerk zou mogelijk betrokken zijn bij misbruikzaken in de gemeenschap. Een woordvoerster van het Openbaar Ministerie (OM) in Rotterdam zegt dat de signalen over misbruik geen aanwijzingen hebben opgeleverd die een strafrechtelijk onderzoek rechtvaardigen.
Eritrees stilzwijgen
Het COA heeft aanwijzingen voor seksueel misbruik van Eritrese vluchtelingen in kringen rondom de Eritrese kerk in Rotterdam. Er zijn geen aangiften. Lees in dit artikel waarom Eritrese vluchtelingen zich hullen in stilzwijgen? (+)
Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) maakte begin januari duidelijk dat alleenstaande minderjarige asielzoekers niet meer naar kerkdiensten van de Eritrees-orthodoxe kerk in Rotterdam moesten gaan.
Een woordvoerder van het COA wilde niet zeggen wat de aanleiding was, alleen dat er ‘ernstige signalen’ waren binnengekomen.
Die signalen zouden te maken hebben met mogelijk misbruik in de gemeenschap rond deze kerk. Er zou sprake zijn van een groot aantal zwangerschappen van jonge Eritrese vrouwen. Het COA heeft melding gedaan van de signalen bij de politie en het meldpunt mensenhandel.
Het OM onderzocht de zaak samen met de politie. Probleem was dat er geen aangiften waren gedaan van misbruik. Dat bemoeilijkte ook het onderzoek. De Eritrese gemeenschap zwijgt over de zaak, mogelijk door intimidatie. De kerk zou het regime in Eritrea steunen.
Intimidatie
Intimidatie Eritrea
De intimidatiepraktijken van aanhangers van het dictatoriale regime in Eritrea in Nederland breiden zich uit tot mensen buiten de Eritrese gemeenschap. Wetenschappers en een VN-rapporteur zeggen te worden achtervolgd en geïntimideerd.
Aanhangers van het Eritrese dictatoriale regime intimideren niet alleen leden van de Eritrese gemeenschap, zo meldde de Volkskrant vorige maand. Ook wetenschappers en een VN-rapporteur zeggen achtervolgd en geïntimideerd te worden.
Zo ontvangt hoogleraar Mirjam van Reisen geregeld dreigende tweets en is ze wel eens achtervolgd in de auto. Ook journaliste Sanne Terlingen zegt dat ze intimiderende tweets aan zich gericht krijgt en dat de Eritrese mannen achter die tweets ook geregeld opduiken bij debatten waar ze aanwezig is.
VN-rapporteur Sheila Keetharuth werd in september tijdens een bezoek aan Nederland ook achtervolgd tot in haar hotel.
Trouw 08.02.2016 Er komt geen strafrechtelijk onderzoek naar de Eritrees-orthodoxe kerk in Rotterdam. De kerk zou mogelijk betrokken zijn bij misbruikzaken in de gemeenschap. Een woordvoerster van het Openbaar Ministerie (OM) in Rotterdam zegt dat de signalen over misbruik geen aanwijzingen hebben opgeleverd die een strafrechtelijk onderzoek rechtvaardigen.
Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) maakte begin januari duidelijk dat alleenstaande minderjarige asielzoekers niet meer naar kerkdiensten van de Eritrees-orthodoxe kerk in Rotterdam moesten gaan. Een woordvoerder van het COA wilde niet zeggen wat de aanleiding was, alleen dat er ‘ernstige signalen” waren binnengekomen.
Die signalen zouden te maken hebben met mogelijk misbruik in de gemeenschap rond deze kerk. Er zou sprake zijn van een groot aantal zwangerschappen van jonge Eritrese vrouwen. Het COA heeft melding gedaan van de signalen bij de politie en het meldpunt mensenhandel. Het OM onderzocht de zaak samen met de politie. Probleem was dat er geen aangiften waren gedaan van misbruik. Dat bemoeilijkte ook het onderzoek.
NU 08.02.2016 Er komt geen strafrechtelijk onderzoek naar de Eritrees-orthodoxe kerk in Rotterdam. De kerk zou mogelijk betrokken zijn bij misbruikzaken in de gemeenschap.
Een woordvoerster van het Openbaar Ministerie (OM) in Rotterdam zegt dat de signalen over misbruik geen aanwijzingen hebben opgeleverd die een strafrechtelijk onderzoek rechtvaardigen.
Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) maakte begin januari duidelijk dat alleenstaande minderjarige asielzoekers niet meer naar kerkdiensten van de Eritrees-orthodoxe kerk in Rotterdam moesten gaan. Een woordvoerder van het COA wilde niet zeggen wat de aanleiding was, alleen dat er “ernstige signalen” waren binnengekomen.
Die signalen zouden te maken hebben met mogelijk misbruik in de gemeenschap rond deze kerk. Er zou sprake zijn van een groot aantal zwangerschappen van jonge Eritrese vrouwen. Het COA heeft melding gedaan van de signalen bij de politie en het meldpunt mensenhandel. Het OM onderzocht de zaak samen met de politie. Probleem was dat er geen aangiften waren gedaan van misbruik. Dat bemoeilijkte ook het onderzoek.
Telegraaf 08.02.2016 Er komt geen strafrechtelijk onderzoek naar de Eritrees-orthodoxe kerk in Rotterdam. De kerk zou mogelijk betrokken zijn bij misbruikzaken in de gemeenschap. Een woordvoerster van het Openbaar Ministerie (OM) in Rotterdam zegt dat de signalen over misbruik geen aanwijzingen hebben opgeleverd die een strafrechtelijk onderzoek rechtvaardigen.
Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) maakte begin januari duidelijk dat alleenstaande minderjarige asielzoekers niet meer naar kerkdiensten van de Eritrees-orthodoxe kerk in Rotterdam moesten gaan. Een woordvoerder van het COA wilde niet zeggen wat de aanleiding was, alleen dat er ,,ernstige signalen’’ waren binnengekomen.
Die signalen zouden te maken hebben met mogelijk misbruik in de gemeenschap rond deze kerk. Er zou sprake zijn van een groot aantal zwangerschappen van jonge Eritrese vrouwen. Het COA heeft melding gedaan van de signalen bij de politie en het meldpunt mensenhandel. Het OM onderzocht de zaak samen met de politie. Probleem was dat er geen aangiften waren gedaan van misbruik. Dat bemoeilijkte ook het onderzoek.
AD 08.02.2016 Er komt geen strafrechtelijk onderzoek naar de Eritrees-orthodoxe kerk in Rotterdam. Dat meldt het Openbaar Ministerie (OM) maandag. Volgens het OM zijn er geen aanwijzingen voor misbruik die een strafrechtelijk onderzoek rechtvaardigen.
Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) maakte begin januari duidelijk dat alleenstaande minderjarige asielzoekers niet meer naar kerkdiensten van de Eritrees-orthodoxe kerk in Rotterdam moesten gaan. Een woordvoerder van het COA wilde niet zeggen wat de aanleiding was, alleen dat er ,,ernstige signalen” waren binnengekomen. Er zou sprake zijn van ,,een groot aantal zwangerschappen van Eritrese jonge vrouwen (van 17-22).
Voorzitter Teklit Girmazion van het bestuur van de Rotterdamse kerk zei, in een reactie aan het Reformatorisch Dagblad, geschrokken te zijn van de signalen over mogelijke misstanden. Hij zou geen contact hebben gehad met het COA, maar wel openstaan voor een gesprek. Girmazion herkent het beeld van een groot aantal zwangere jonge vrouwen niet.
Misbruik kan volgens de woordvoerder niet hebben plaatsgevonden in de kerk. Het kerkbestuur zou eerder, na klachten over overlast, hebben besloten dat er ’s nachts geen bezoekers meer in de pastorie en kerk mogen verblijven. Er zouden wel soms jongeren bij gemeenteleden thuis overnachten.
Elsevier 02.02.2016 De Eritrees-orthodoxe kerk Tewahdo in Rotterdam is door het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) uitgeroepen tot verboden gebied voor minderjarige asielzoekers. Er zouden signalen zijn dat jonge vrouwelijke asielzoekers er op grote schaal werden misbruikt.
Hulporganisatie VluchtelingenWerk en voogdijinstelling Nidos klopten onafhankelijk bij het COA aan, meldde hetReformatorisch Dagblad maandag. Beiden spraken over een opvallend groot aantal ongewilde zwangerschappen bij jonge, gevluchte Eritrese vrouwen die de kerk in Rotterdam hadden bezocht.
Verboden terrein
Het COA verspreidde daarna een notitie aan het personeel van asiellocaties waar alleenstaande minderjarige vreemdelingen worden opgevangen. Daarin staat dat ‘een groot aantal zwangerschappen’ is voorgekomen bij Eritrese vrouwen tussen de 17 en 22 jaar oud. ‘Er zijn vragen te stellen of de vrouwen uit vrije wil ingestemd hebben met het seksuele contact.’
De politie en het Expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel werden ingelicht; zij doen nu onderzoek. Bovendien mogen alleenstaande minderjarige asielzoekers voorlopig geen diensten van de kerk meer bezoeken.
Nachtelijke bezoeken
De Tewahdo kerk heeft in Nederland zo’n 800 leden en zit in Rotterdam en Amsterdam. De kerk vormt een sociaal vangnet voor veel onlangs aangekomen Eritreeërs. Vieringen duren soms de hele nacht, en kerkgangers bleven meer dan eens in het gebouw slapen.
Drie maanden geleden besloot het kerkbestuur na klachten van omwonenden over overlast dat er ’s nachts geen bezoekers meer mochten komen. Omwonenden zeggen dat er nog altijd nachtelijke kerkdiensten worden gehouden.
Teklit Girmazion, bestuurslid van de kerk, zegt tegen De Volkskrant niets te hebben vernomen van ongewenste zwangerschappen. ‘Als er iets is gebeurd, denk ik eerder dat de meisjes hebben gezegd dat ze naar de kerk gingen, terwijl ze ergens anders heen gingen.’
Wereldnieuws
Ondertussen zijn de vermeende misstanden internationaal nieuws geworden. In Spaanse media wordt gerept over 22 ongewilde zwangerschappen in korte tijd, maar het COA wil niet bevestigen om hoeveel zwangere vrouwen het exact gaat.
Onder de asielzoekers die het afgelopen jaar naar Nederlandkwamen zitten veel Eritreeërs; ze vormen na Syriërs de tweede groep. Relatief veel Eritreeërs zijn minderjarig. Volgens het COA worden momenteel meer dan 1.000 jonge Eritreeërs opgevangen, een derde van alle minderjarige vreemdelingen.
AD 20.01.2016 Het Amersfoortse jongensinternaat Saint Louis was in de jaren ’50 en ’60 jarenlang decor van seksueel misbruik van tientallen jongens. Een van die misbruikte jongens van toen, Pieter C. (60) uit Antwerpen, is onlangs ontmaskerd als een van de kopstukken van een internationaal kinderpornonetwerk.
Hij zei: Denk maar aan Jezus aan het kruis, die had het veel zwaarder dan jij, die is voor jou gestorven, aldus het Slachtoffer.
Ook zou Pieter C. uit een weeshuis in Cambodja kinderen hebben geadopteerd die hij later misbruikte. Hij staat hiervoor donderdag terecht. Er hangt hem een straf boven het hoofd van 16 jaar. De man heeft verklaard dat zijn ‘seksuele afwijking’ komt doordat hij op 12-jarige leeftijd door een broeder seksueel werd misbruikt.
In het jongenspensionaat, gerund door de Broeders van Maastricht F.I.C., was het goed mis. Over veertien broeders zijn meldingen gedaan van seksueel misbruik. Het meldpunt Seksueel Misbruik RKK, dat zijn zaak onderzocht en bevestigde, verklaart dat er dertien meldingen en 22 klachten van seksueel misbruik in het internaat zijn binnengekomen. De 22 bewezen slachtoffers kregen samen 707.000 euro compensatiebetaling van de Broeders van Maastricht.
Op internet delen slachtoffers van de Amersfoortse broeders verhalen met elkaar. ,,Ik heb hier nog nooit over gesproken. Ik ben in 1965 twee jaar lang door broeder Felicius misbruikt. Hij was de zaalbroeder. Ik dacht dat ik een vies jongetje was en dat ik straf had verdiend. Ook was ik bang dat ik niet in de hemel kwam en dat gaf mij nog meer angst.”
Extra aandacht In een van de vele verslagen van de compensatiecommissie wordt anoniem gesproken over een broeder van Saint Louis en een 13-jarig slachtoffer. ,,Na het eerste jaar in de instelling overleed de vader van de jongen. Hij kreeg bij terugkomst in de slaapzaal een chambrette (een met gordijnen afgeschermde slaapplek) naast de broeder toegewezen. Vanwege het overlijden van zijn vader kreeg hij extra aandacht van de broeder. Hij werd uiteindelijk 2 jaar lang circa drie keer per week seksueel misbruikt.”
Broeder Simplicius zou jongens in de jaren ’60 behandelen vanwege schraalheid en eczeem en hen tijdens die behandelingen aanranden. Broeder Gratianus, ook bekend als broeder ‘portier’, vergreep zich 2 jaar lang aan dezelfde jongen. Een andere broeder zou de jongens strelen als ze in bed lagen. Hij liet de honderden jongens op de slaapzaal in het pensionaat ook zonder pyjama en onderbroek slapen, vanwege ‘de hygiëne’.
Naakt De broeder die verpleger in het internaat was, Arvatius, beval de jongens, ook bij keelklachten, altijd naakt voor hem te gaan staan. Als de jongens hun geslachtsdelen wilden verbergen, moesten ze voor straf een hele tijd met gespreide armen naakt in zijn kamer staan. ,,Denk maar aan Jezus aan het kruis, die had het veel zwaarder dan jij, die is voor jou gestorven,” zou de broeder hebben gezegd. Het ene heftige verhaal na het andere wordt na jaren stilzwijgen door de slachtoffers verteld. ,,Ik kan me zelfs nog herinneren dat twee broeders een jongetje hadden gedrogeerd en misbruikt,” schrijft een van de slachtoffers.
De Amersfoortse letselschade advocaat Martin de Witte van SAP Advocaten heeft meerdere slachtoffers van seksueel misbruik door een geestelijke bijgestaan tijdens hun zaak tegen de kerk. ,,Het moeilijke aan deze zaken is dat ze verjaard zijn en het moeilijk is bewijs te verzamelen. Degenen die geen bewijs hebben, krijgen slechts een klein vergoedinkje. Maar als er wel bewijs is, een verklaring van een getuige of documenten, dan kan de vergoeding oplopen tot een ton. Maar de weestand van de kerk om de daden van hun broeders te erkennen, is nog steeds groot.”
38 broeders Het pensionaat Saint Louis sloot in 1975. De school telde in 1952 376 leerlingen en 38 broeders. In het rapport van de commissie-Deetman is een compleet hoofdstuk gewijd aan de daden van de Broeders van Maastricht, ook in het Amersfoortse kinderhuis.
Daarin wordt specifiek geschreven over broeder Simplicius, die meerdere keren betrapt zou zijn op het betasten van een jongen. In het rapport is de reactie van de overste van het instituut geplaatst: ,,Spoedig ingrijpen gewenst. De betrokken jongen komt uit een keurig gezin en zwijgt hierover zeker niet bij zijn ouders. Ik zou het heel erg vinden als pensionaat Saint Louis weer eens in opspraak kwam. De zwakheid van deze broeder is a priori te vergeven, maar in deze positie is hij te labiel. Het feit was bij zeven jongens bekend. Bij alle zeven heeft hij meerdere malen per nacht hetzelfde gedaan. Goddank hebben ze niets doorverteld.”
De congregatie van de Broeders van Maastricht was niet beschikbaar voor commentaar.
NU 20.01.2016 De katholieke kerk in Duitsland heeft de afgelopen vijf jaar in totaal 6,4 miljoen euro uitgekeerd aan slachtoffers van seksueel misbruik. Meer dan duizend mensen ontvingen financiële genoegdoening.
Dat blijkt uit een onderzoek dat de krant Neue Osnabrücker Zeitung onder alle 27 bisdommen in Duitsland heeft gehouden.
De kerk droeg bovendien bij aan de kosten die sommige slachtoffers voor psychologische hulp hebben gemaakt. De katholieke kerk maakte in 2011 mogelijk dat de slachtoffers een aanvraag voor financiële compensatie konden indienen. De meeste aanvragen kwamen uit het bisdom Münster, waar 122 van de 129 aanvragen werden gehonoreerd.
Het seksueel misbruik bleek in de meeste gevallen strafrechtelijk verjaard. Meer dan 860 geestelijken en leken die voor de kerk werkten, zijn van misbruik beschuldigd.
Trouw 20.01.2016 De katholieke kerk in Duitsland heeft de afgelopen vijf jaar in totaal 6,4 miljoen euro uitgekeerd aan slachtoffers van seksueel misbruik. Meer dan duizend mensen ontvingen financiële genoegdoening. Dat blijkt uit een onderzoek dat de krant Neue Osnabrücker Zeitung onder alle 27 bisdommen in Duitsland heeft gehouden.
De kerk droeg bovendien bij aan de kosten die sommige slachtoffers voor psychologische hulp hebben gemaakt. De katholieke kerk maakte in 2011 mogelijk dat de slachtoffers een aanvraag voor financiële compensatie konden indienen. De meeste aanvragen kwamen uit het bisdom Münster, waar 122 van de 129 aanvragen werden gehonoreerd.
Het seksueel misbruik bleek in de meeste gevallen strafrechtelijk verjaard. Meer dan 860 geestelijken en leken die voor de kerk werkten, zijn van misbruik beschuldigd.
Telegraaf 20.01.2016 De katholieke kerk in Duitsland heeft de afgelopen vijf jaar in totaal 6,4 miljoen euro uitgekeerd aan slachtoffers van seksueel misbruik. Meer dan duizend mensen ontvingen financiële genoegdoening. Dat blijkt uit een onderzoek dat de krant Neue Osnabrücker Zeitung onder alle 27 bisdommen in Duitsland heeft gehouden.
De kerk droeg bovendien bij aan de kosten die sommige slachtoffers voor psychologische hulp hebben gemaakt. De katholieke kerk maakte in 2011 mogelijk dat de slachtoffers een aanvraag voor financiële compensatie konden indienen. De meeste aanvragen kwamen uit het bisdom Münster, waar 122 van de 129 aanvragen werden gehonoreerd.
Het seksueel misbruik bleek in de meeste gevallen strafrechtelijk verjaard. Meer dan 860 geestelijken en leken die voor de kerk werkten, zijn van misbruik beschuldigd.
AD 13.01.2016 Er is een gevangenisstraf van 36 maanden geëist, waarvan 6 voorwaardelijk, tegen dominee Peter K. Hij zou destijds een 15-jarig meisje hebben opgevangen nadat zij seksueel werd misbruikt door haar stiefopa. In plaats van het slachtoffer te helpen, vergreep de ‘foute dominee’ zich vervolgens ook aan het 15-jarige meisje.
In het weekend stond hij te preken en door de week zat hij aan me, aldus Slachtoffer.
Peter K. leek als vader van vijf kinderen de ideale man om het minderjarige meisje op te vangen. De gerespecteerde predikant van de Hersteld Hervormde Gemeente in Oud-Beijerland zou het meisje echter destijds onder meer hebben verkracht. Daarnaast zou hij haar kinderpornografische foto’s hebben laten maken die ze naar zijn mobiele telefoon moest sturen.
Vaderfiguur Het slachtoffer heeft tijdens de rechtszaak een verklaring voorgelezen. Daarin zei ze de dominee als vaderfiguur te hebben beschouwd. Ze kwam bij hem en zijn vrouw thuis om af en toe op te passen op de 18-jarige gehandicapte zoon van het stel.
Vaak kwam ze ook om met de dominee over haar problemen te praten. Ze was door haar stiefopa seksueel misbruikt, durfde er niet met haar ouders over te spreken en stapte daarom naar dominee omdat hij beroepsgeheim had. Het begon met een arm om haar schouder en daarna ging hij steeds verder, volgens het slachtoffer. ,,In het weekend stond hij te preken en door de week zat hij aan me.”
Crisis De advocaat van de dominee voert aan hij in een crisis verkeerde. Zijn vader was ernstig ziek, de geboorte van zijn jongste dochter verliep met grote problemen en de verdachte heeft een zwaar verstandelijk gehandicapte zoon die alle zorg nodig had. ,,Eigenlijk was mijn client niet in staat te preken in die tijd,” aldus advocaat Frank van Ardenne.
Hij vindt dat aan de verklaringen van het slachtoffer geen gewicht mag worden gehangen en bepleit vrijspraak. Een zus van het slachtoffer, meldt Van Ardenne, heeft bij de politie verklaard dat het meisje vroeger al vaak dingen verzon.
Peter K. en zijn advocaat betwisten een groot deel van de aangifte die door het destijds minderjarige meisje is gedaan. ,,De verklaringen,” zegt zijn advocaat, ,,wijken op essentiële punten af. Toch zag de dominee af om het meisje als getuige te ondervragen. Hij wilde haar niet belasten.
De advocaat beweert dat dit een ander beeld geeft van de dominee dat de reclassering doet overkomen. Daar zou volgens Van Ardenne de teneur leven dat zijn cliënt het eigenlijk niet zo erg vindt wat er is gebeurd.
Trouw 11.01.2016 Inderdaad, hij zat dicht bij het vuur. Toch ging het volledig langs hem heen. Georg Ratzinger, de oudere broer van emeritus paus Benedictus XVI, heeft naar eigen zeggen helemaal niets gemerkt van het grootschalige misbruik in zijn kerkkoor.
Ratzinger dirigeerde het koor in Regensburg dertig jaar lang, van 1964 tot 1994. Een advocaat die namens het koor onderzoek deed naar misbruik van koorknapen, publiceerde vrijdag een deprimerende conclusie: tussen 1953 en 1992 werden vermoedelijk zeker 231 van de jongens misbruikt. In ruim 50 gevallen is het ‘aannemelijk’ dat het om seksueel misbruik gaat.
“Ik heb niets gehoord over seksueel misbruik”, zegt de 91-jarige Ratzinger in de krant. Ja, hij deelde wel eens een draai om de oren uit. Maar dat waren hoogstens corrigerende tikken. “Ik had er geen andere bedoelingen mee.” Bovendien: dat zulke reprimandes waren in het grootste deel van de vorige eeuw vrij gebruikelijk. “Het gebeurde ook in alle sectoren van het onderwijs, en in gezinnen.”
Ging het echt langs Benedictus heen? Het misbruikrapport roept opnieuw de vraag of Georgs broer Joseph, die later paus werd, er iets van heeft meegekregen. In 2010, toen het misbruik voor het eerst aan het licht kwam, ontkende Benedictus dat nog stellig. Ook Benedictus zat dicht op het vuur. Hij doceerde van 1969 tot 1976 theologie in Regensburg.
De onderzoeker, Ulrich Weber, is er niet van overtuigd dat de emeritus paus er destijds niets van heeft gemerkt. Het misbruik was zo ernstig en omvangrijk, meent hij, daar moét Joseph Ratzinger iets van hebben meegekregen.
Op de school waar het koor aan was verbonden, was ongeveer één op de drie kinderen wel eens misbruikt. Volgens Weber waren de gebeurtenissen ‘intern bekend en werden ze ook bekritiseerd’. Maar conclusies, die werden er vrijwel nooit aan verbonden.
‘Benedictus houdt zich op de vlakte’ Tijdens zijn pausschap werd Benedictus gedwongen om zich over misbruik uit te laten. In het ene na het andere land kwam toen misbruik uit het verleden aan het licht. Benedictus noemde seksueel misbruik door priesters een ‘zonde binnen de kerk’ en ontmoette enkele slachtoffergroepen.
Critici verwijten hem dat hij nooit duidelijk heeft gemaakt of hij eerder in zijn carrière al met misbruikkwesties te maken kreeg. Zij menen dat hij er als prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer (een soort ministerie binnen het Vaticaan) en als aartsbisschop van München in de jaren tachtig toch mee in aanraking gekomen moet zijn.
NU 08.01.2016 Priesters en leraren van het beroemde kathedraalkoor in de Duitse stad Regensburg hebben de afgelopen decennia minstens 231 koorknapen misbruikt, mishandeld of gemarteld.
Advocaat Ulrich Weber, die afgelopen jaar in opdracht van het bisdom sprak met talloze betrokkenen en geheime archieven raadpleegde, vreest dat het daadwerkelijke aantal slachtoffers nog hoger ligt. Hij schat dat ongeveer een derde van de 2.100 leerlingen die tussen 1953 en 1992 naar Regensburg kwamen met lichamelijk geweld te maken heeft gehad.
In vijftig van de 231 gevallen was sprake van seksueel geweld. Daarbij varieerde de handelingen van strelen tot verkrachting. Andere jongens zeiden dat ze tot bloedens toe zijn geslagen met een stok, sleutelhanger of zegelring. Kinderen die in bed hadden geplast mochten niets meer drinken.
De meeste misdrijven zijn inmiddels verjaard. Intern was volgens Weber al langer bekend wat er gebeurde, maar uit vrees voor persoonlijke gevolgen en die voor het koor werd daar niets mee gedaan. Het aantal slachtoffers ligt daarmee een stuk hoger dan de 72 gevallen die eerder bekend waren. Het bisdom heeft slachtoffers 2500 euro in het vooruitzicht gesteld.
NU 04.01.2016 Een Britse priester is maandag veroordeeld tot vijftien jaar cel, omdat hij tussen 1970 en 1991 ongeveer tien jongetjes heeft misbruikt.
De man, nu 69, werkte op een internaat voor kinderen met gedragsproblemen. Een 75-jarige oud-leraar op de instelling kreeg negen jaar cel. Beide verdachten waren al eerder veroordeeld voor misbruik.
Volgens het Britse Openbaar Ministerie waren de slachtoffers ongeveer twaalf jaar oud. Het ging om kinderen die uit huis waren gehaald en op het internaat waren geplaatst.
Het internaat Saint William’s Boy’s Home in Market Weighton, ten zuidoosten van de stad York, sloot zijn deuren in 1992. Het viel rechtstreeks onder het bisdom. Meer dan 170 mensen hadden de afgelopen jaren geklaagd over seksueel misbruik op het internaat.
VK 01.11.2015 Broederschap van het Christelijk Leven (Sodalitium Christianae Vitae), een Rooms-katholieke organisatie met afdelingen in Zuid-Amerika, Italië en de Verenigde Staten, heeft onder druk bevestigd dat het Vaticaan beschuldigingen van seksueel misbruik aan het adres van de oprichter onderzoekt. Deze zou jonge leden misbruikt hebben.
De secretaris van de Broederschap maakte het onderzoek van het Vaticaan bekend nadat twee Peruaanse journalisten een boek publiceerden, waarin de beschuldigingen tegen leider Luis Fernando Figari (68) uit de doeken worden gedaan. Pedro Salinas, een Peruaan die vroeger deel uitmaakte van de Broederschap, werkte mee aan het boek. Hij beschuldigt Figari al vijf jaar van fysiek, mentaal en seksueel misbruik. Volgens het boek zouden in 2011 drie mannen voor een Peruaans kerktribunaal hebben getuigd dat Figari hen had misbruikt toen ze minderjarig waren. Er is geen indicatie dat het tribunaal iets met de klachten heeft gedaan. Wanneer het Vaticaan precies op de hoogte is gebracht van het mogelijke misbruik, is niet bekend. Aanklagers wijzen er echter op dat de feiten hoogstwaarschijnlijk verjaard zijn, omdat ze plaatsvonden in de jaren ’80 en ’90.
Trouw 01.11.2015 Broederschap van het Christelijk Leven (Sodalitium Christianae Vitae), een Rooms-katholieke organisatie met afdelingen in Zuid-Amerika, Italië en de Verenigde Staten, heeft onder druk bevestigd dat het Vaticaan beschuldigingen van seksueel misbruik aan het adres van de oprichter onderzoekt. Deze zou jonge leden misbruikt hebben.
De secretaris van de Broederschap maakte het onderzoek van het Vaticaan bekend nadat twee Peruaanse journalisten een boek publiceerden, waarin de beschuldigingen tegen leider Luis Fernando Figari (68) uit de doeken worden gedaan.
Pedro Salinas, een Peruaan die vroeger deel uitmaakte van de Broederschap, werkte mee aan het boek. Hij beschuldigt Figari al vijf jaar van fysiek, mentaal en seksueel misbruik. Volgens het boek zouden in 2011 drie mannen voor een Peruaans kerktribunaal hebben getuigd dat Figari hen had misbruikt toen ze minderjarig waren. Er is geen indicatie dat het tribunaal iets met de klachten heeft gedaan. Wanneer het Vaticaan precies op de hoogte is gebracht van het mogelijke misbruik, is niet bekend.
Aanklagers wijzen er echter op dat de feiten hoogstwaarschijnlijk verjaard zijn, omdat ze plaatsvonden in de jaren ’80 en ’90.
AD 01.11.2015 Broederschap van het Christelijk Leven (Sodalitium Christianae Vitae), een Rooms-katholieke organisatie met afdelingen in Zuid-Amerika, Italië en de Verenigde Staten, heeft onder druk bevestigd dat het Vaticaan beschuldigingen van seksueel misbruik aan het adres van de oprichter onderzoekt. Deze zou jonge leden misbruikt hebben.
De secretaris van de Broederschap maakte het onderzoek van het Vaticaan bekend nadat twee Peruaanse journalisten een boek publiceerden, waarin de beschuldigingen tegen leider Luis Fernando Figari (68) uit de doeken worden gedaan. Pedro Salinas, een Peruaan die vroeger deel uitmaakte van de Broederschap, werkte mee aan het boek. Hij beschuldigt Figari al vijf jaar van fysiek, mentaal en seksueel misbruik. Volgens het boek zouden in 2011 drie mannen voor een Peruaans kerktribunaal hebben getuigd dat Figari hen had misbruikt toen ze minderjarig waren. Er is geen indicatie dat het tribunaal iets met de klachten heeft gedaan. Wanneer het Vaticaan precies op de hoogte is gebracht van het mogelijke misbruik, is niet bekend. Aanklagers wijzen er echter op dat de feiten hoogstwaarschijnlijk verjaard zijn, omdat ze plaatsvonden in de jaren ’80 en ’90.
NU 28.10.2015 Een katholieke priester is in Peru veroordeeld tot 35 jaar gevangenisstraf en het betalen van een schadevergoeding voor het seksueel misbruik van een kind. Dat vond plaats op een privéschool waar de man werkte als kapelaan.
De geestelijke heeft opgebiecht dat hij het slachtoffer tussen 2010 en 2012 meerdere keren heeft verkracht. De jongen was tien toen de priester zich voor het eerst aan hem vergreep. Het slachtoffer vertelde dat de man hem na het misbruik een keer geld toestopte om een MP3-speler te kopen.
De laatste jaren komen steeds meer misbruikzaken rond de kerk aan het licht in Zuid-Amerika. Geestelijken zijn daar relatief vaak actief op scholen.
Telegraaf 27.10.2015 Een katholieke priester is in Peru veroordeeld tot 35 jaar gevangenisstraf en het betalen van een schadevergoeding voor het seksueel misbruik van een kind. Dat vond plaats op een privéschool waar de man werkte als kapelaan.
De geestelijke heeft opgebiecht dat hij het slachtoffer tussen 2010 en 2012 meerdere keren heeft verkracht. De jongen was tien toen de priester zich voor het eerst aan hem vergreep. Het slachtoffer vertelde dat de man hem na het misbruik een keer geld toestopte om een MP3-speler te kopen.
De laatste jaren komen steeds meer misbruikzaken rond de kerk aan het licht in Zuid-Amerika. Geestelijken zijn daar relatief vaak actief op scholen.
NU 13.10.2015 Zo’n 250 slachtoffers van misbruik binnen de rooms-katholieke kerk krijgen in tegenstelling tot eerdere uitspraken toch een schadevergoeding. Ook wordt het misbruik door de kerk erkend. Dat meldt de rooms-katholieke kerk op haar website.
Het besluit volgt op advies van de commissie Deetman die onderzoek deed naar misbruik in de kerk. Eerder nog had een speciale commissie de klachten van de slachtoffers van het misbruik ongegrond verklaard.
De 250 personen die erkenning en een schadevergoeding krijgen, konden zich volgens de kerk alleen beroepen op hun eigen verklaringen. Ze beschikten niet over andere bewijzen waarmee ze hun verhaal konden ondersteunen. Om die reden heeft de kerk besloten om tot de erkenning over te gaan.
In het verleden erkende de kerk ook al schuld in honderden gevallen. Ook keerde de kerk al voor miljoenen aan schadevergoedingen uit in het kader van misbruik.
Telegraaf 12.10.2015 Ongeveer 250 mensen krijgen toch erkenning en een vergoeding omdat ze seksueel misbruikt zijn door medewerkers van de Rooms-Katholieke Kerk. Het gaat om mensen van wie de klacht eerst niet gegrond werd verklaard, omdat ze geen ander bewijs hadden dan hun eigen verklaring.
Dat de Rooms-Katholieke Kerk het leed van deze mensen nu toch erkent, is op voorstel van Wim Deetman, voorzitter van de commissie die het misbruik in kaart bracht.
Deze slachtoffers krijgen een vergoeding die tussen de 1000 en de 17.500 euro ligt. Voor deze groep gaat het in totaal om ongeveer een miljoen euro. Dat hebben maandagavond woordvoerders van de RKK en de commissie Deetman laten weten.
Het seksueelmisbruikschandaal heeft de RKK tot nu toe meer dan 16 miljoen euro gekost. Voor de klagers over seksueel misbruik en over geweld hebben de kerkelijke instanties tot nu toe 20 miljoen euro beschikbaar gesteld. Bij de onafhankelijke klachtencommissie zijn nog 393 klachten over seksueel misbruik in behandeling.
De kerk zegt dat de betrokken slachtoffers een brief krijgen met de vraag of zij in aanmerking willen komen voor erkenning, genoegdoening en/of hulpverlening. “Deze persoonlijke benadering past bij de gevoelde morele verantwoordelijkheid”, schrijft de kerk op de website.
Telegraaf 07.10.2015 Een 83-jarige vroegere bisschop van de Engelse anglicaanse kerk is veroordeeld voor jarenlang misbruik van jongens en jonge mannen. Peter Ball kreeg 47 maanden gevangenisstraf opgelegd voor het misbruik, dat tussen de jaren zeventig en negentig plaatsvond.
Als bisschop van Lewes en Gloucester nam hij jonge priesters mee naar zijn huis in het graafschap Sussex waar hij hen seksueel misbruikte. De kerk verklaarde later dat er “geen excuses zijn” voor het systematische misbruik van vertrouwen.
AD 01.10.2015 Eric Dejaeger, een voormalige katholieke priester van Belgische afkomst, heeft woensdag voor de rechtbank in de Canadese stad Iqaluit schuld bekend voor vier aanklachten van seksueel misbruik. Dat meldt de Canadese zender CBC.
De feiten zouden tussen 1975 en 1978 hebben plaatsgevonden in het Newman Theological College in Edmonton, waar hij toen studeerde. Volgens CBC bekende Dejaeger twee aanklachten wegens grove obsceniteiten. Ook gaf hij toe een jongen en een meisje te hebben aangerand. Een gerechtelijke uitspraak wordt op 22 oktober verwacht.
De voormalig pater-Oblaat in Iqaluit werd in januari al veroordeeld tot 19 jaar cel voor 32 seksuele misdrijven, uiteenlopend van verkrachting tot blootstelling aan bestialiteiten, op Inuït-kinderen in Igloolik tussen 1978 en 1982.
VK 27.09.2015 Paus Franciscus heeft zondag slachtoffers ontmoet die als kind zijn misbruikt door rooms-katholieke geestelijken. ‘God huilt’, zei hij later op de dag in een tot bisschoppen in een seminarium in Philadelphia.
Volgens zijn woordvoerder heeft de paus een half uur doorgebracht met vijf slachtoffers – waarvan sommigen door geestelijken zijn misbruikt, en anderen door familie of docenten. ‘Hij heeft naar hun verhalen geluisterd en met hen gebeden’, aldus Lombardi. De paus heeft ook zijn ‘pijn en schaamte’ laten blijken tegenover degenen die door mensen van de kerk zijn misbruikt.
Telegraaf 27.09.2015 Paus Franciscus heeft zondag in Philadelphia slachtoffers van seksueel kindermisbruik ontmoet, onder wie slachtoffers van misbruik gepleegd door rooms-katholieke geestelijken. De paus zei dat hij zich blijft inzetten voor de bestraffing van de daders.
In een toespraak tot bisschoppen die zich in een seminarium in Philadelphia hadden verzameld, zei de paus dat het blijft storen dat mensen “die de verantwoordelijkheid hadden om voor kinderen te zorgen, het vertrouwen van die kinderen schonden en veel leed hebben aangericht”.
Sinds 2002 zijn er talrijke schandalen in de kerk geweest rond kindermisbruik gepleegd door priesters en beschuldigingen van kindermisbruik in rooms-katholieke instellingen.
De paus gaat zondag op de laatste dag van zijn bezoek aan Amerika ook naar een gevangenis en draagt elders in de open lucht een mis op waar anderhalf miljoen mensen worden verwacht.
Trouw 24.09.2015 Over seksueel misbruik door geestelijken is veel geschreven. Over misbruik in pastorale relaties veel minder. Christiane van den Berg-Seiffert sprak zeventien misbruikte vrouwen.
Je vergeet haast dat er wél veel goede wil is in geloofsgemeenschappen.
De dominee, dat is zo’n warme, hartelijke man. Hij luistert ook zo goed. Bij het weggaan volgt een omhelzing. Maar dan gaat het mis. De omhelzing wordt een zoen. Het eindigt in de slaapkamer.
Regelmatig komt het in het nieuws: een predikant die niet van een kerklid kan afblijven. Een schandaal is al snel geboren: hoe kan een iemand die zo’n hoge moraal propageert, zo de mist in gaan? Er is nog maar weinig bekend over hoe slachtoffers zelf seksueel grensoverschrijdend gedrag ondergaan, zo ontdekte Christiane van den Berg-Seiffert. Ze sprak zeventien vrouwen over hun ervaringen met misbruik in een pastorale relatie. In het bijzonder keek ze naar de de dynamiek in de kerkelijke gemeente die slachtoffers van misbruik ervaren. Vandaag promoveert ze op dit onderzoek aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) in Groningen.
Justitie vermoedt misbruik van patiënten door Aaldert van E.
AD 05.08.2015 De gelovige zorginstelling Jedidja leek zo vredig, daar in dat lieflijke boerderijtje aan de rand van het Zuid-Hollandse dorpje Meerkerk. Maar nu de 74-jarige oprichter Aaldert van E. is opgepakt voor seksueel misbruik van patiënten, is de beerput open.
De advertentie van zorginstelling Hoeve Jedidja klinkt nog wel zo charmant. Voor iedereen die het leven even niet meer ziet zitten, is er ‘dagelijks hulp’ in een ‘landelijke omgeving’, zodat je er ‘rust ervaart’ en privacy krijgt ‘geschonken’. Kamers hebben tv en internet, er zijn dokters en psychiaters. Als klap op de vuurpijl krijg je ook nog hulp bij al dat ‘pgb-gedoe’. En: ,,Als je geen vervoer hebt, kunnen we je ook wel komen halen.”
Handtastelijk Met de arrestatie van de man is er ook hernieuwde aandacht voor zijn verleden. Het maakt de zorgen in Meerkerk alleen maar talrijker.
Van E. stond begin jaren ’90 te boek als een ‘groot evangelisch leider’ die door het Hogere was geroepen om ‘gedemoniseerde’ cliënten te genezen. Van E. is dan nog razend populair: zijn gemeenschap Nehemia trekt soms wel 800 volgelingen naar de kerk.
Maar al snel gaat het bergafwaarts. Van E. vertrekt er na beschuldigingen van handtastelijkheden. Ze blijven onbestraft, maar verbolgen kerkgangers klagen van ‘sektarisch gedrag’, waarin ze tegen hun zin in ‘intiem’ moesten zijn. Van E. vertrekt naar Ridderkerk om daar een nieuw centrum te starten voor begeleiding van geloven en ‘behoeftigen’.
In 2008 komen er opnieuw beschuldigingen. Ditmaal stappen zes vrouwen naar justitie. Ze doen een boekje open over aanrandingen, betastingen en zelfs gedwongen orale seks. Een van de vrouwen vertelt ook hoe Van E. aan duiveluitdrijving deed.
Trouw 28.07.2015 Australische Jehova’s Getuigen hebben sinds de jaren vijftig intern 1006 meldingen van kindermisbruik gekregen. In geen enkel geval zijn die meldingen doorgezet naar justitie. Dit concludeerde de in 2013 ingestelde staatscommissie die naar aanleiding van de misbruikverhalen uit de katholieke kerk onderzoek doet naar kindermisbruik maandag tijdens de eerste openbare hoorzitting in Sydney.
In plaats van aangifte te doen, handelden de Jehova’s Getuigen de zaken binnenskamers af. Max Horley, die als ouderling te maken kreeg met de interne meldingen, verklaarde dat hij de politie niet op de hoogte stelde omdat hij zich er niet van bewust was dat het misbruik strafbaar was.
Ook vertelde hij dat hij de aantekeningen van gesprekken tussen de kerkleiding en de verdachten vernietigd had om ervoor te zorgen dat ze niet ‘in verkeerde handen zouden vallen’. Zo vonden de ouderlingen het niet nodig dat hun vrouwen of gemeenteleden wisten wat er op dat gebied speelde binnen de gemeente.
‘Zo gaan wij te werk’ “Zou u hetzelfde doen vandaag als iemand bij u kwam en melding maakte van seksuele misdrijven? Zou u de aantekeningen vernietigen?” vroeg de rechter aan Horley. “Ja, zo gaan wij te werk”, antwoordde die. Horley gaf aan dat bij twijfel niet de politie maar ‘de Kring’, een verzameling van gemeenten, werd geraadpleegd. In dit soort gevallen gaven de leiders van de Kring zowel juridisch als schriftelijk advies.
Het nu 47-jarige slachtoffer geïdentificeerd als BCB, vertelde hoe zij als vijftienjarige werd misbruikt door de ouderling Bill Neil. Hij gaf haar tongzoenen, keek toe als ze douchte en dwong haar tot orale seks. Zij meldde haar misbruik en moest dit vervolgens uit de doeken doen voor een zaal vol mannen, inclusief Neil, die haar misbruikt had. Die ervaring noemt ze ‘zeer pijnlijk’.
Haar werd opgedragen niet over haar misbruik te praten uit respect voor Neil en zijn familie. “Nu ik terugkijk, zie ik dat er van mij gevraagd werd dat ik de man die mij dat aan had gedaan respecteerde, maar niemand bood míj enige vorm van respect of ondersteuning”, zei ze tijdens de zitting. Dat ze destijds geen aangifte heeft gedaan is volgens haar omdat ze gehersenspoeld werd. “Ik dacht dat ik door hier met mensen buiten de kerk over te spreken, Jehova’s naam te schande zou maken.”
Twee getuigen Binnen de gemeenschap van Jehova’s Getuigen is het gebruikelijk dat disciplinaire zaken voor een rechterlijk comité worden gebracht. Dit comité bestaat uit een aantal ouderlingen, maar kan pas worden gevormd wanneer er minimaal twee getuigen zijn van de overtreding.
In het geval van seksueel misbruik is dit doorgaans niet het geval, waardoor in zeker 125 zaken het misbruik voor veel daders geen gevolgen had. Vanaf 1950 is in 401 gevallen de zwaarste sanctie, uitsluiting uit de gemeenschap, opgelegd, maar in de loop der jaren mochten 230 leden weer terugkeren.
Tranen in een kruik Zo ook de vader van het tweede slachtoffer dat getuigde in de hoorzitting, BCG. De nu 43-jarige vrouw en haar drie zussen werden seksueel misbruikt en geslagen door haar vader. Ze bracht naar eigen zeggen haar jeugd door in angst. Angst voor haar vader en voor uitsluiting, dat zou immers haar lot zijn als ze ongehoorzaam was.
“Ik bad tot Jehova of hij engelen om mijn bed wilde opstellen zodat mijn vader niet meer bij me zou komen, maar Jehova hielp me niet en mijn vader stopte niet”, zei ze.
Haar vader werd geëxcommuniceerd, maar mocht een paar jaar later weer toetreden omdat hij volgens een ouderling ‘weer het goede deed’. De enige ondersteuning die de vrouw vanuit de Jehova’s Getuigen kreeg was een regel uit Psalm 56: ze moest ‘haar tranen in een kruik bewaren’, dan zou God die later ‘afsluiten met zijn liefde’.
De Jehova’s Getuigen hebben in Australië 68.000 leden. Wereldwijd zijn er zo’n 8,2 miljoen Getuigen, waarvan ruim 30.000 in Nederland.
NU 27.07.2015 Jehova’s getuigen in Australië hebben sinds de jaren vijftig meer dan duizend keer gevallen van seksueel misbruik van kinderen stilgehouden. Dat is maandag naar voren gekomen tijdens een hoorzitting van een speciale commissie die het misbruik onderzoekt.
De zaken werden niet gemeld bij de politie en bewijs werd vernietigd. In plaats daarvan werd de voorkeur gegeven aan interne onderzoeken.
Jehova’s getuige Max Horley, betrokken bij de interne afhandeling van het misbruik, vertelde de commissie over de gang van zaken. Naar eigen zeggen had hij er niet bij stilgestaan dat het misbruik een misdrijf was.
Telegraaf 27.07.2015 Seksueel misbruik, vooral van minderjarigen, wordt standaard door de Jehova’s Getuigen in de doofpot gestopt, naar alle waarschijnlijkheid ook in Nederland. Men handelt het in eigen kring af en daders gaan meestal vrijuit. Aangifte wordt nooit gedaan.
Dit bleek maandag voor een Australische onderzoekscommissie naar seksueel misbruik van kinderen in kerkelijke kring. Namens de Jehova’s Getuigen gaf Max Horley toe dat er zeker duizend gevallen bekend waren bij de Australische Jehova’s Getuigen in de afgelopen zestig jaar. Al die zaken werden stilgehouden. Horley, verantwoordelijk voor het dossier, zei er niet bij te hebben stilgestaan dat misbruik een misdrijf is.
Naar de omvang van het kindermisbruik binnen de Jehova’s Getuigen is het gissen, maar er is wel een interne databank van alle misbruikzaken wereldwijd. Justitie wordt inzage geweigerd. Volgens de Amerikaanse slachtofferorganisatie Silent Lambs bevat de databank zo’n 24.000 namen van daders, voornamelijk voorgangers en ouderlingen. Gezien de omvang van de databank is het aannemelijk dat daar ook Nederlandse zaken bij zitten. Bevestiging is bij de kerk niet te krijgen. Aangiftes in Nederland zijn niet bekend.
NU 19.07.2015 Pastoor Dominique Donders, die eerst veroordeeld werd voor het bezit van kinderporno en daarna werd vrijgesproken, heeft een nieuwe baan.
Hij gaat aan de slag als kapelaan bij de parochie Maria Moeder van de Kerk in de Brabantse gemeente Sint Anthonis. Dat heeft de parochie op zijn website staan.
In het AD zeggen de pastoor en een bestuurslid van de kerk zaterdag dat de man een tweede kans verdient.
De pastoor kwam in 2013 voor de rechter omdat hij erotische foto’s van minderjarigen in bezit zou hebben. De rechtbank veroordeelde hem. Het gerechtshof in Den Bosch vond de beschuldigingen echter niet bewezen en sprak de man vrij.
Morele kanttekeningen
De parochie in Sint Anthonis heeft Donders op verzoek van het bisdom aangenomen. Bij het gedrag van Donders kunnen volgens de parochie “in moreel opzicht zeker kanttekeningen worden geplaatst”, maar is “zijn pastorale integriteit niet fundamenteel in het geding.”
Het is de bedoeling dat Dominique Donders op korte termijn al zal voorgaan in vieringen en bij uitvaarten. Een precieze benoemingsdatum is er nog niet.
Telegraaf 18.07.2015 Pastoor Dominique Donders, die eerst veroordeeld werd voor het bezit van kinderporno en daarna werd vrijgesproken, heeft een nieuwe baan. Hij gaat aan de slag als kapelaan bij de parochie Maria Moeder van de Kerk in de Brabantse gemeente Sint Anthonis. Dat heeft de parochie op zijn website staan.
In het AD zeggen de pastoor en een bestuurslid van de kerk zaterdag dat de man een tweede kans verdient.
De pastoor kwam in 2013 voor de rechter omdat hij erotische foto’s van minderjarigen in bezit zou hebben. De rechtbank veroordeelde hem. Het gerechtshof in Den Bosch vond de beschuldigingen echter niet bewezen en sprak de man vrij.
NRC 17.06.2015 Mensen die slachtoffer zijn geworden van seksueel misbruik door priesters, maar wier klacht ongegrond verklaard werd door de klachtencommissie van de katholieke kerk, krijgen toch erkenning en een schadevergoeding. De Volkskrant meldt vandaag dat de kerk werkt aan een nieuwe regeling.
Tot 1 mei dit jaar konden slachtoffers van misbruik zich melden bij het Meldpunt Seksueel Misbruik RKK. De afgelopen jaren zijn er volgens de laatst bekende cijfers ruim 3.500 meldingen binnengekomen. 1.900 zijn omgezet in een formele klacht, 1.100 zijn er inmiddels behandeld. Van die 1.100 zijn er zo’n 800 gegrond of deels gegrond verklaard. Aan bijna 600 slachtoffers is in totaal al zo’n 17,5 miljoen euro uitbetaald. 250 klachten zijn ongegrond verklaard, vaak wegens gebrek aan ‘steunbewijs’: er hadden zich geen andere slachtoffers van dezelfde priester gemeld.
NU 17.06.2015 De katholieke kerk werkt aan een regeling om misbruikslachtoffers die eerder niet zijn erkend, alsnog een schadevergoeding te bieden. Dat meldt de Volkskrant woensdag.
De klachtencommissie van het Meldpunt Seksueel Misbruik RKK heeft ruim 250 gevallen niet gegrond verklaard. Bij de meeste klachten ontbraken andere slachtoffers van de aangeklaagde priester. De commissie kan niemand op grond van een enkele verklaring veroordelen.
Aanleiding voor de nieuwe regeling is volgens de krant de hoorzitting van Wiel Stevens, de voorzitter van de klachtencommissie, in de Tweede Kamer twee jaar geleden. Hij zei niet te twijfelen dat het grootste deel van de afgewezen klagers wel is misbruikt. De regels zouden het niet toelaten om deze klachten gegrond te verklaren.
VK 15.06.2015 De voormalige aartsbisschop Jozef Wesolowski wordt formeel vervolgd voor seksueel misbruik, zo heeft de openbare aanklager van het Vaticaan maandag besloten. De oud-geestelijke riskeert een gevangenisstraf van maximaal twaalf jaar voor seks met kinderen en het bezit van een grote hoeveelheid kinderporno.
Het proces gaat op 11 juli van start. Het Vaticaan heeft Wesolowski vorig jaar al uit zijn functie ontheven en onder huisarrest geplaatst vanwege de verdenkingen. Onderzoekers van de pauselijke justitie troffen destijds op zijn pc meer dan 100 duizend films en foto’s aan van seksuele handelingen met kinderen. Hieronder bevonden zich volgens de Italiaanse krant Corriere della sera ook foto’s van Wesolowski’s eigen slachtoffers, die hij zou hebben misbruikt in zijn tijd als pauselijk gezant in de Dominicaanse Republiek.
De zaak werd aan het rollen gebracht door de politie van het Midden-Amerikaanse land, waar Wesolowski vijf jaar lang aartsbisschop was. Toen de beschuldigingen aan zijn adres openbaar werden riep het Vaticaan hem in 2013 terug, waarna de autoriteiten aldaar het onderzoek voortzetten.
Het aftreden van de twee geestelijken volgt slechts enkele dagen op de aankondiging dat het Vaticaan een apart ‘misbruiktribunaal’ opricht, dat beschuldigingen zal beoordelen tegen bisschoppen die seksueel misbruik van kinderen zouden hebben toegelaten of geprobeerd te verbergen. De Rooms-Katholieke Kerk wil hiermee tegemoet komen aan de wensen van slachtoffers.
Trouw 15.06.2015 Het Vaticaan gaat de pedofiele ex-aartsbisschop Jozef Wesolowski (66) vervolgen voor seksueel misbruik. De aanklager van de Rooms Katholieke Kerk heeft dat maandag bevolen. De inmiddels uit zijn ambt gezette geestelijke zou betaald hebben voor seks met kinderen toen hij nuntius in de Dominicaanse Republiek was. Ook moet hij terechtstaan voor het bezit van kinderporno.
Wesolowski was vorig jaar de eerste persoon die in het Vaticaan werd gearresteerd op beschuldiging van pedofilie. De eerste procesdag staat voor 11 juli op de agenda.
NU 15.06.2015 Het Vaticaan gaat de pedofiele ex-aartsbisschop Jozef Wesolowski vervolgen voor seksueel misbruik. De aanklager van de Rooms Katholieke Kerk heeft dat maandag bevolen.
De inmiddels uit zijn ambt gezette geestelijke zou betaald hebben voor seks met kinderen toen hij nuntius in de Dominicaanse Republiek was. Ook moet hij terechtstaan voor het bezit van kinderporno.
Wesolowski was vorig jaar de eerste persoon die in het Vaticaan werd gearresteerd op beschuldiging van pedofilie. De eerste procesdag staat voor 11 juli op de agenda.
Verenigde Staten
Maandag werd ook bekend dat de aartsbisschop van het Amerikaanse St. Paul en Minneapolis en een hulpbisschop zijn afgetreden in verband met kindermisbruik.
De twee zijn teruggetreden na beschuldigingen dat het bisdom te weinig deed om kinderen te beschermen tegen een pedofiele priester.
Telegraaf 15.06.2015 Het Vaticaan gaat de pedofiele ex-aartsbisschop Jozef Wesolowski (66) vervolgen voor seksueel misbruik. De aanklager van de Rooms Katholieke Kerk heeft dat maandag bevolen. De inmiddels uit zijn ambt gezette geestelijke zou betaald hebben voor seks met kinderen toen hij nuntius in de Dominicaanse Republiek was. Ook moet hij terechtstaan voor het bezit van kinderporno.
Wesolowski was vorig jaar de eerste persoon die in het Vaticaan werd gearresteerd op beschuldiging van pedofilie. De eerste procesdag staat voor 11 juli op de agenda.
De misbruikzaak tegen hem is gestoeld op onderzoek van de politie van de Dominicaanse Republiek. De kinderporno werd op zijn computer gevonden toen hij al terug was in het Vaticaan. Hij werd in 2013 teruggeroepen en zit sinds zijn arrestatie in september afgelopen jaar vast onder huisarrest. Indien schuldig bevonden hangt hem een maximale gevangenisstraf van twaalf jaar boven het hoofd.
NRC 15.06.2015 Het Vaticaan gaat de voormalige Poolse aartsbisschop Jozef Wesolowski vervolgen voor kindermisbruik. Wesolowski was nuntius, een diplomatieke vertegenwoordiger van de paus, in de Dominicaanse Republiek toen hij in 2013 uit zijn ambt werd gezet nadat bekend was geworden dat hij zich aan kinderen had vergrepen.
Naast zijn vergrijpen – hij zou jongetjes hebben betaald om in zijn bijzijn te masturberen – werd er ook kinderporno aangetroffen op de computer van Wesolowski. Hij werd in augustus 2013 uit zijn ambt gezet en onder huisarrest geplaatst in afwachting van de beslissing van het Vaticaan om hem te vervolgen. Het is voor het eerst dat de kerk zo’n hooggeplaatste functionaris vervolgt. Naast nuntius was Wesolowski aartsbisschop van Sléibhte. Het proces begint over een maand.
OOK BISSCHOPPEN AANGEPAKT
Het lijkt erop alsof de Rooms-Katholieke kerk steeds concreter wil gaan optreden tegen het eigen misbruikverleden. Vorige week stemde paus Franciscus in met de oprichting van een tribunaal dat zich moet gaan bezighouden met het verhoren en bestraffen van bisschoppen die er van worden beschuldigd niet op te treden tegen kindermisbruik door geestelijken binnen hun bisdom.
AMERIKAANSE AARTSBISSCHOP STAPT OP
Vandaag dienden de Amerikaanse aartsbisschop John Niensteds uit St. Paul/Minneapolis en zijn rechterhand bisschop Lee Anthony Piche hun ontslag in bij de paus. Het Amerikaanse bisdom onder hun leiding wordt vervolgd door Amerikaanse justitie voor het oogluikend toestaan van het misbruik van twee jongetjes door een priester.
De Rooms-Katholieke Kerk is in de afgelopen jaren stevigbekritiseerd over haar houding ten aanzien van het seksueel misbruik. Volgens velen schoot de kerk tekort in het straffen van de daders. Paus Franciscus heeft zich negatief uitgelaten over het misbruikverleden van de kerk. Vorig jaar vroeg hij vergiffenis voor de fouten van zijn geestelijken. Toch werd er tot nu toe weinig gedaan. LEES VERDER
Trouw 10.06.2015 Slachtoffers van misbruik vroegen de paus er al jaren om: doe nou eens wat tegen bisschoppen die de andere kant uitkeken toen een van hun priesters de fout inging. Binnenkort moeten die bisschoppen verschijnen voor een nieuw tribunaal in het Vaticaan dat Paus Franciscus vandaag in het leven heeft geroepen.
Het is de grootste stap die het Vaticaan tot dusver heeft genomen om bisschoppen die op de hoogte waren van misbruik verantwoordelijk te houden. Tot dusver is geen enkele bisschop ontslagen omdat hij misbruik had genegeerd of in de doofpot had gestopt. Wel accepteerde de paus in april van dit jaar het ontslag van de Amerikaanse aartsbisschop Robert Finn, die een pedoseksuele priester had beschermd, maar tegelijkertijd benoemde hij in het zuiden van Chili een bisschop, die van hetzelfde beschuldigd werd. Dit tot grote woede van de gelovigen daar die zelfs zover gingen dat ze de plaatselijke kathedraal binnendrongen in een poging zijn wijding te verhinderen.
Telegraaf 10.06.2015 Het Vaticaan krijgt een apart bureau voor de beoordeling van beschuldigingen tegen bisschoppen die seksueel misbruik van kinderen hebben geprobeerd te verbergen of hebben toegelaten. Dat heeft de kerk woensdag bekendgemaakt. De Rooms-Katholieke Kerk komt daarmee tegemoet aan de wens van slachtoffers.
Die willen al jaren dat de kerk in actie komt om bisschoppen verantwoording te laten afleggen voor misbruik, ook al zijn ze daar persoonlijke niet verantwoordelijk voor. De afdeling komt onder auspiciën van de Congregatie voor de Geloofsleer.
Het misbruiktribunaal gaat zaken over de hele wereld behandelen. Het idee voor een dergelijke bureau was een van een reeks voorstellen van de speciale commissie voor Kinderbescherming en kreeg het fiat van paus Franciscus.
Volgens het internationaal netwerk van slachtoffers van misbruik door pedofiele priesters (SNAP) gaat het voorstel niet ver genoeg. Volgens de organisatie verandert er weinig zolang de kerk om blijft gaan met geestelijken die misbruik plegen of dat verdoezelen.
Franciscus is sinds zijn aantreden bezig met de aanpak van misbruik binnen de kerk en de instelling van een apart bureau wordt gezien als een belangrijke stap.
NRC 10.06.2015 Paus Fransiscus heeft toestemming verleend aan de oprichting van een kerkelijk tribunaal dat zich moet gaan bezighouden met het verhoren en bestraffen van bisschoppen die er van worden beschuldigd niet op te treden tegen kindermisbruik door geestelijken binnen hun bisdom. Dat heeft het Vaticaan laten weten.
De paus stemt daarmee in met een aantal aanbevelingen die waren gedaan door zijn adviesorgaan op het gebied van seksueel misbruik. De oprichting van het tribunaal wordt als een grote en vrij onverwachte stap gezien, aldus NRC-redacteur Marc Leijendekker:“Het is afwachten hoe het tribunaal wordt ingevuld, maar het is een onmiskenbare stap van het Vaticaan om schoon schip te maken. Dat komt toch wel als een verrassing, want tot nu toe heeft de Paus zijn kaarten voor zich gehouden en alleen een onderzoek ingesteld naar het misbruik binnen de kerk.”
STERK BEKRITISEERD
De Rooms-Katholieke Kerk is in de afgelopen jaren stevig bekritiseerd over haar houding ten aanzien van het seksueel misbruik. Volgens velen schoot de kerk tekort in het straffen van de daders.
Paus Fransiscus heeft zich negatief uitgelaten over het misbruikverleden van de kerk. Vorig jaar vroeg hij vergiffenis voor de fouten van zijn geestelijken. Toch werd er tot nu toe weinig gedaan. De paus liet wel in augustus 2013 de Poolse nuntius Jozef Wesolowski, een diplomatieke vertegenwoordiger van het Vaticaan, uit zijn functie in de Dominicaanse Republiek ontzetten nadat aan het licht was gekomen dat hij zich in Santo Domingo aan verschillende jongetjes had vergrepen. LEES VERDER
VK 10.06.2015 Het Vaticaan krijgt een apart tribunaal voor de beoordeling van beschuldigingen tegen bisschoppen die seksueel misbruik van kinderen hebben toegelaten of geprobeerd te verbergen. Dit heeft de Rooms-Katholieke Kerk bekendgemaakt, die daarmee tegemoet komt aan de wens van slachtoffers.
Slachtoffers willen al jaren dat de kerk in actie komt om bisschoppen verantwoording te laten afleggen voor misbruik, ook al zijn ze daar persoonlijk niet verantwoordelijk voor. De wetten van de Kerk kenden al straffen voor bisschoppen die hun taken niet vervullen, maar voor zover bekend heeft het Vaticaan nog nooit een bisschop bestraft die een kindermisbruiker de hand boven het hoofd hield.
Waarschuwing Eerder dit jaar publiceerde paus Franciscus een brief waarin hij geestelijken waarschuwde dat ‘in de kerk absoluut geen plaats is voor diegenen die minderjarigen misbruiken’. Ook herinnerde hij bisschoppen en leiders van religieuze ordes en congregaties aan de ontmoeting die hij in de zomer van 2014 met slachtoffers van misbruik door priesters had gehad.
De paus zei diep getroffen te zijn geweest door ‘de diepte van hun lijden en de kracht van hun geloof’. Het sterkte Franciscus naar eigen zeggen in zijn overtuiging dat al het mogelijke zou moeten worden worden gedaan om de kerk te bevrijden van de ‘plaag van het seksueel misbruik’.
Al jaren strijdt het Survivors Network of those Abused by Priests (SNAP) voor gerechtigheid van slachtoffers. ’s Werelds oudste en grootste belangenvereniging voor misbruikslachtoffers telt meer dan 15.000 leden.
Trouw 01.06.2015 Één van de machtigste mannen in het Vaticaan, George Pell, zou als bisschop expres de hand boven het hoofd van misbruik plegende priesters hebben gehouden. De commissie die misbruik in de katholieke kerk in Australië onderzoekt, noemt zijn positie na nieuw onderzoek ‘onhoudbaar’.
Peter Saunders, lid van de misbruikcommissie, noemde Pell dit weekend op de Australische televisie een ‘hardvochtig’, ‘gevaarlijk’ en ‘koudbloedig’ individu, ‘bijna een sociopaat’. Hij zei dat Pell moet opstappen als hoofd Financiën van het Vaticaan.
“Pell begon te praten over mijn groeiende familie en mijn taak om hen goed te onderhouden. Hij zei dat ik op deze manier snel een auto of een huis voor mijn familie kon kopen,” zei Ridsdale. Hij lepelde vrijwel letterlijk op hoe het telefoongesprek verder ging:
Ridsdale: ‘Sorry hoor George, maar waar the fuck praat je over?’ Pell: ‘Ik wil weten wat het kost om jou stil te houden.’ Ridsdale: ‘Fuck you George, en alles waarvoor je staat.’
Pell reageerde op deze en andere beschuldiging in een statement. Hij ontkent dat hij Risdale zwijggeld heeft aangeboden en schrijft juist ‘extreem sympatiek’ tegen het slachtoffer te zijn geweest. Hij beteurt dat ze elkaar ‘verkeerd hebben begrepen’. “Tijdens onze discussie was de politie zelfs al bezig met de zaak”, schrijft hij.
Telegraaf 28.05.2015 De methodistenkerk in Groot-Brittannië heeft donderdag excuses aangeboden voor het seksueel misbruik en de mishandeling van volwassenen en minderjarigen door predikanten en andere leden van de kerk. Dat gebeurde na de publicatie van een rapport waaruit blijkt dat sinds de jaren vijftig bijna 1900 gevallen zijn gemeld.
Na de publicatie van het rapport publiceerde secretaris-generaal Martyn Atkins van de Britse methodisten een verklaring waarin hij namens de kerk er zonder reserves verontschuldigingen voor aanbood dat de kerk kinderen, jongeren en volwassenen niet tegen het misbruik en de mishandeling heeft beschermd. „Dat is en blijft een diepe bron van verdriet en schaamte voor de kerk”, schrijft Atkins volgens de krant The Guardian.
AD 28.05.2015 De methodistenkerk in Groot-Brittannië heeft vandaag excuses aangeboden voor het seksueel misbruik en de mishandeling van volwassenen en minderjarigen door predikanten en andere leden van de kerk. Dat gebeurde na de publicatie van een rapport waaruit blijkt dat sinds de jaren vijftig bijna 1900 gevallen zijn gemeld.
Dat is en blijft een diepe bron van verdriet en schaamte voor de kerk, aldus Martyn Atkins.
Na de publicatie van het rapport publiceerde secretaris-generaal Martyn Atkins van de Britse methodisten een verklaring waarin hij namens de kerk er zonder reserves verontschuldigingen voor aanbood dat de kerk kinderen, jongeren en volwassenen niet tegen het misbruik en de mishandeling heeft beschermd. ,,Dat is en blijft een diepe bron van verdriet en schaamte voor de kerk”, schrijft Atkins volgens de krant The Guardian.
NU 19.05.2015 Een priester die werkte op een school in Australië heeft daar iedere jongen tussen de tien en zestien jaar misbruikt.
Dat bleek dinsdag tijdens een zitting van de speciale commissie die onderzoek doet naar de manier waarop de autoriteiten in het verleden zijn omgegaan met signalen over kindermisbruik.
De priester werkte in het begin van de jaren tachtig op een school in Ballarat, waar hij volgens een raadsvrouw berucht was onder de jongens.
Hij is al vier keer veroordeeld voor misbruik en zit daarvoor nog steeds vast. In totaal gaat het om minstens 130 gevallen.
Telegraaf 19.05.2015 Een priester die werkte op een school in Australië heeft daar iedere jongen tussen de tien en zestien jaar misbruikt. Dat bleek dinsdag tijdens een zitting van de speciale commissie die onderzoek doet naar de manier waarop de autoriteiten in het verleden zijn omgegaan met signalen over kindermisbruik.
De priester werkte in het begin van de jaren tachtig op een school in Ballarat, waar hij volgens een raadsvrouw berucht was onder de jongens. Hij is al vier keer veroordeeld voor misbruik en zit daarvoor nog steeds vast. In totaal gaat het om minstens 130 gevallen.
NU 04.05.2015 De Belgisch aartsbisschop André-Joseph Léonard zal woensdag zijn ontslag aanbieden aan de paus. Dat is conform de regels van de rooms-katholieke kerk omdat Léonard woensdag 75 jaar wordt. Bij het bereiken van die leeftijd dient het ontslag aangeboden te worden.
Paus Franciscus heeft drie opties: het ontslag accepteren, de benoeming tot aartsbisschop voor een bepaalde tijd verlengen of Léonard vragen aan te blijven totdat er een nieuwe aartsbisschop is. Het besluit kan weken duren.
Léonard is sinds 18 januari 2010 aartsbisschop van Mechelen-Brussel en ook het hoofd van de Belgische bisschoppenconferentie. Daarvoor was hij onder meer bisschop in Namen. Léonard was in tegenstelling tot zijn voorgangers nooit kardinaal.
Seksueel misbruik
Eind april werd Léonard veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding van 10.000 euro aan een slachtoffer van seksueel misbruik, omdat hij te laks had gereageerd op een klacht tegen een priester die onder Léonard viel toen hij bisschop was. Volgens de rechters had Léonard de ernst van het misbruik ook onderschat.
Opvolging
De ambassadeur van het Vaticaan in België (de zogeheten apostolische nuntius) stuurt na beraad met de andere Belgische bisschoppen een lijst met drie kandidaten voor de opvolging van Léonard naar Rome. De paus is niet verplicht het advies te volgen
Telegraaf 04.05.2015 De Belgisch aartsbisschop André-Jozef Léonard zal woensdag zijn ontslag aanbieden aan de paus. Dat is conform de regels van de rooms-katholieke kerk omdat Léonard woensdag 75 jaar wordt. Bij het bereiken van die leeftijd dient het ontslag aangeboden te worden.
Paus Franciscus heeft drie opties: het ontslag te accepteren, de benoeming tot aartsbisschop voor een bepaalde tijd te verlengen of Léonard te vragen aan te blijven totdat er een nieuwe aartsbisschop is. Het besluit kan weken duren.
Trouw 30.04.2015 Het Meldpunt Seksueel Misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk is vanaf morgen gesloten. Slachtoffers die nog willen klagen over misbruik in de kerk moeten zich vanaf morgen bij hun eigen parochie of bij slachtoffergroepen als KLOKK melden. Klagen over overleden religieuzen of over zaken die ondertussen zijn verjaard, is formeel niet meer mogelijk.
Het meldpunt werd in 2011 in het leven geroepen, toen er steeds meer naar buiten kwam over seksuele wantoestanden op (kost-)scholen, in kerken en bij katholieke verenigingen. Sinds 2011 zijn ruim 3500 zaken behandeld, laat het meldpunt weten. Er is meer dan 18 miljoen euro aan schadevergoedingen uitgekeerd.
NU 30.04.2015 Het Meldpunt Seksueel Misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk is vanaf vrijdag gesloten. Slachtoffers die nog willen klagen over misbruik in de kerk moeten zich vanaf vrijdag bij hun eigen parochie of bij slachtoffergroepen als KLOKK melden.
Klagen over overleden religieuzen of over zaken die ondertussen zijn verjaard, is formeel niet meer mogelijk.
Het meldpunt werd in 2011 in het leven geroepen, toen er steeds meer naar buiten kwam over seksuele wantoestanden op (kost-)scholen, in kerken en bij katholieke verenigingen.
Sinds 2011 zijn ruim 3500 zaken behandeld, laat het meldpunt weten. Er is meer dan 18 miljoen euro aan schadevergoedingen uitgekeerd.
Telegraaf 30.04.2015 Het Meldpunt Seksueel Misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk is vanaf vrijdag gesloten. Slachtoffers die nog willen klagen over misbruik in de kerk moeten zich vanaf vrijdag bij hun eigen parochie of bij slachtoffergroepen als KLOKK melden. Klagen over overleden religieuzen of over zaken die ondertussen zijn verjaard, is formeel niet meer mogelijk.
Het meldpunt werd in 2011 in het leven geroepen, toen er steeds meer naar buiten kwam over seksuele wantoestanden op (kost-)scholen, in kerken en bij katholieke verenigingen. Sinds 2011 zijn ruim 3500 zaken behandeld, laat het meldpunt weten. Er is meer dan 18 miljoen euro aan schadevergoedingen uitgekeerd.
Telegraaf 23.04.2015 Aartsbisschop André Léonard van Mechelen-Brussel moet een slachtoffer van seksueel misbruik een schadevergoeding van 10.000 euro betalen. Dat heeft het hof van beroep in Luik donderdag bepaald. De man, Joël Devillet, had de 74-jarige aartsbisschop aangeklaagd, omdat die naar zijn oordeel het misbruik had toegedekt.
Devilet werd in de periode 1987-1991 herhaaldelijk verkracht door een priester in Aubange in de Belgische provincie Luxemburg. Léonard was van 1991 tot zijn benoeming in het aartsbisdom bisschop van Namen, waaronder de kerk in die provincie valt. Een lagere rechtbank had Devillet in november 2013 in het ongelijk gesteld. Het hof van beroep oordeelde dat de aartsbisschop laks heeft gereageerd nadat die een klacht tegen de priester had ingediend. Ook heeft de aartsbisschop de ernst van het misbruik onderschat, aldus het hof.
Léonard wordt volgende maand 75 en moet dan overeenkomstig het kerkelijk wetboek zijn ontslag bij de paus indienen.
Telegraaf 21.04.2015 De veroordeelde bisschop Robert Finn van het Amerikaanse bisdom Kansas City-St. Joseph heeft zijn functie neergelegd. Paus Franciscus heeft het ontslag aanvaard, liet het Vaticaan dinsdag weten. Finn (62) werd in september 2012 tot een gevangenisstraf van twee jaar voorwaardelijk veroordeeld, omdat hij een priester die van het maken van kinderporno werd beschuldigd, de hand boven het hoofd had gehouden. De bisschop is niet zelf van kindermisbruik beschuldigd.
Finn was toen de hoogste kerkelijke gezagsdrager die voor een misdrijf dat met kindermisbruik te maken had, werd veroordeeld. Hij was vorige week op bezoek in het Vaticaan en had de paus gevraagd hem te ontslaan op grond van een artikel in het kerkelijk wetboek dat bisschoppen toestaat hun ontslag in te dienen om gezondheidsredenen of om een andere ernstige reden. De betrokken priester zit een gevangenisstraf van vijftig jaar uit en is door de kerk uit het priesterambt gezet
PvdA door Marith Rebel-Volp op 15 april 2015 – De Rooms Katholieke Kerk heeft weinig geleerd van het verleden. Vandaag kwam opnieuw naar buiten dat van misbruik verdachte priesters ook in de afgelopen jaren nog uitgezonden werden vanuit Europa naar de derde wereld om met arme kinderen te werken. Zo ook de Belgische pater Jan, lid van de Nederlands-Vlaamse provincie van de congregatie Priesters van Het Heilig Hart van Jezus. Onacceptabel. De doofpot mag niet weer dichtgaan. Daarom vindt de PvdA dat het meldpunt Seksueel Misbruik RKK open moeten blijven. Kinderen waar ook ter wereld moeten binnen de kerkmuren beschermd worden tegen deze zogenaamde geestelijken. lees verder »
PVV’erEmil Smeding stapt op als raadslid van de gemeente Delfzijl. Aanleiding is een omstreden reactie op Facebook over een brand in het azc in Ter Apel. Hij schreef: ‘Blussen met benzine!’
‘Gelet op alle commotie, die is ontstaan vanwege mijn reacties op Facebook, heb ik besloten om mij terug te trekken uit de gemeenteraad van Delfzijl en mijn taken over te dragen aan de heer Schanssema’, schrijft Smeding in een verklaring.
Op het matje
Burgemeester Gerard Beukema liet donderdagavond weten erg geschrokken te zijn van de reactie. Smeding zou op korte termijn op het matje moeten komen bij hem. Raadspartijen lieten weten de reactie ‘schandalig’ en ‘buiten proporties’ te vinden.
Eigen beslissing
Smeding heeft nog niet met de burgemeester gesproken. ‘Het was mijn eigen beslissing om op te stappen’, zegt hij. Verder wil Smeding geen reactie meer geven. ‘Alles wat ik wilde zeggen, is al gezegd.’
Smeding was lijsttrekker voor de PVV bij de gemeenteraadsverkiezingen afgelopen jaar in Delfzijl en behaalde één zetel. Hij wordt opgevolgd door de nummer 2 op de lijst Johan Schanssema.
5 voor 12
Het is niet de eerste keer dat er problemen zijn bij de lokale PVV-afdeling in Delfzijl. Al voor de gemeenteraadsverkiezingen stapten enkele kandidaten uit onvrede uit de partij. Ze gingen verder onder de naam 5 voor 12, maar die partij haalde geen raadszetel.
NU 21.09.2018 Het enige gemeenteraadslid van de PVV in Delfzijl, Emil Smeding, stapt op. Dit maakte Smeding vrijdag bekend, nadat hij onder vuur kwam te liggen vanwege een opmerking op Facebook.
Smeding had gereageerd op een Facebook-bericht over een brand in het asielzoekerscentrum in Ter Apel van de regionale zender RTV Noord. “Blussen met benzine!”, schreef het raadslid in een reactie.
Smeding bevestigt zijn vertrek na een bericht van RTV Noord. Over zijn eerdere opmerking wil hij niets zeggen. “Ik ga er niet meer op in, er is genoeg over gezegd. Het is goed zo”, is het enige dat hij kwijt wil.
Het is niet de eerste keer dat er problemen zijn binnen de afdeling van de PVV in Delfzijl. Nog voor de gemeenteraadsverkiezingen hadden enkele kandidaten zich al afgesplitst.
Zij waren teleurgesteld in de partij en begonnen een nieuwe fractie. Die haalde echter geen raadszetel.
RTL Noord 21.09.2018 PVV’er Emil Smeding stapt op als raadslid van de gemeente Delfzijl. Aanleiding is een omstreden reactie op Facebook over een brand in het azc in Ter Apel. Hij schreef: ‘Blussen met benzine!’
‘Gelet op alle commotie, die is ontstaan vanwege mijn reacties op Facebook, heb ik besloten om mij terug te trekken uit de gemeenteraad van Delfzijl en mijn taken over te dragen aan de heer Schanssema’, schrijft Smeding in een verklaring.
Op het matje
Burgemeester Gerard Beukema liet donderdagavond weten erg geschrokken te zijn van de reactie. Smeding zou op korte termijn op het matje moeten komen bij hem. Raadspartijen lieten weten de reactie ‘schandalig’ en ‘buiten proporties’ te vinden.
Eigen beslissing
Smeding heeft nog niet met de burgemeester gesproken. ‘Het was mijn eigen beslissing om op te stappen’, zegt hij. Verder wil Smeding geen reactie meer geven. ‘Alles wat ik wilde zeggen, is al gezegd.’
Smeding was lijsttrekker voor de PVV bij de gemeenteraadsverkiezingen afgelopen jaar in Delfzijl en behaalde één zetel. Hij wordt opgevolgd door de nummer 2 op de lijst Johan Schanssema.
5 voor 12
Het is niet de eerste keer dat er problemen zijn bij de lokale PVV-afdeling in Delfzijl. Al voor de gemeenteraadsverkiezingen stapten enkele kandidaten uit onvrede uit de partij. Ze gingen verder onder de naam 5 voor 12, maar die partij haalde geen raadszetel.
AD 21.09.2018 Het enige gemeenteraadslid van de PVV in Delfzijl stapt op. Emil Smeding lag onder vuur vanwege een opmerking op Facebook.
Onder een Facebookbericht van de regionale zender RTV Noord over een brand in het asielzoekerscentrum in Ter Apel had hij geschreven: ‘Blussen met benzine!’ Smeding bevestigt zijn vertrek na een bericht van RTV Noord. Over zijn opmerking wil hij niets zeggen. ,,Ik ga er niet meer op in, er is genoeg over gezegd. Het is goed zo”, is het enige dat hij kwijt wil.
Het is niet de eerste keer dat er problemen zijn binnen de Delfzijlster PVV. Nog voor de gemeenteraadsverkiezingen hadden enkele kandidaten zich al afgesplitst. Zij waren teleurgesteld in de partij en begonnen een nieuwe fractie. Die haalde echter geen raadszetel.
Donderdag lekte de koopkrachtcijfers al uit. Daaruit bleek dat Nederlanders er volgend jaar naar verwachting gemiddeld 1,5 procent op vooruit gaan. Eerder werd de groei van de koopkracht nog geschat op 1,3 procent. Dat komt met name door een aanpassing van het belastingstelsel. Door een verlaging van de belastingschijven betalen de meeste Nederlanders straks minder inkomstenbelasting.
AD 02.10.2018
Het optimisme is opvallend, omdat minister Wopke Hoekstra van Financiën in het voorwoord van de Miljoenennota ook waarschuwt dat de economie weleens een klap kan krijgen door de aanstaande Brexit en dreigende handelsoorlogen.
Telegraaf 19.09.2018
“De rijksbegroting is van ons allemaal, en is voor ons allemaal. Dat moet ook gelden voor de economische groei”. Minister Hoekstra van Financiën schrijft dat in het voorwoord van de Miljoenennota, de samenvatting van de kabinetsplannen voor Prinsjesdag die in het bezit is van RTL Nieuws.
Telegraaf 15.09.2018
“De fundamenten onder onze welvaart zijn sterk, maar ze zijn geen garantie voor toekomstige voorspoed. In de mondiale economie, waarvan Nederland zo afhankelijk is, bedreigen de Brexit en de kans op handelsconflicten de economische groei”, schrijft Hoekstra.
De bewindsman vervolgt dat het kabinet Nederland voorbereidt om eventuele financiële schokken op te vangen door de overheidsfinanciën verder op orde te brengen.
Telegraaf 19.09.2018
Het economische plaatje voor volgend jaar ziet er rooskleurig uit, meldde het Centraal Planbureau (CPB) al in augustus. Die cijfers zijn nu geactualiseerd waardoor die er iets anders uitzien.
De economie groeit volgend jaar met 2,6 procent, is de verwachting. Hoekstra schrijft dat het kabinet wil dat mensen kunnen voelen dat het beter gaat. “Daarom gaat meer dan 95 procent van de Nederlandse huishoudens er volgend jaar op vooruit.”
Telegraaf 19.09.2018
De brexit en de kans op handelsconflicten bedreigen de op zich sterke welvaart, meldt Hoekstra. “Het kabinet bereidt Nederland voor op zulke economische tegenwind door de overheidsfinanciën in 2019 verder op orde te brengen. Maar we zijn er nog niet.” Hoekstra waarschuwt ook voor een hoge overheidsschuld, waar nog wel wat aan moet gebeuren.
AD 15.09.2018
Koopkracht
Uit een ander uitgelekt Prinsjesdagstuk, de Macro-Economische Verkenningen, bleek gisteren via de NOS dat de koopkracht volgens de berekeningen volgend jaar gemiddeld met 1,5 procent stijgt.
Het AD kon daar later aan toevoegen dat huishoudens met middeninkomens en alleenverdieners er volgend jaar het meest op vooruit gaan, en mensen met lagere inkomens het minst.
AD 20.12.2018
Ophef
De Tweede Kamerleden kregen vanavond rond 18.00 uur een stick met de Prinsjesdagstukken uitgereikt. Dat was een paar uur later dan gepland, omdat het ministerie van Financiën er in eerste instantie de verkeerde versie op had gezet. De Kamerleden moeten de stukken tot de officiële presentatie op Prinsjesdag geheimhouden en daar ook voor tekenen.
Gisteren ontstond er ophef onder Kamerleden omdat journalisten eerder over belangrijke cijfers beschikten dan zij. De oppositie wilde onmiddellijke openbaarmaking, maar daar gingen de coalitiepartijen en het kabinet niet mee akkoord.
Een overzicht van wat we tot nu toe zeker weten.
Koopkracht
Dat de koopkrachtplaatjes er voor volgend jaar zonnig uitzien, wisten we al toen het Centraal Planbureau (CPB) in augustus de eerste berekeningen publiceerde. Vervolgens ging het kabinet aan de slag om die cijfers nog een beetje bij te stellen.
Blijven de uitkeringsgerechtigden er in koopkracht niet teveel achter vergeleken met de werkenden? Hoe zit het met de ouderen die al jaren last hebben van gelijkblijvende of zelfs dalende pensioenen?
Met die vragen gingen het kabinet aan de slag en had gehoopt het eindresultaat volgende week dinsdag te presenteren. Totdat de cijfers donderdagavond uitlekten via het AD.
Een overzicht:
Per inkomensgroep
Tot 23.690 1,1 procent (was 0,7)
23.690 tot 37.904 1,7 procent (was 1,4)
37.904 tot 55.208 1,6 procent (was 1,4)
55.208 tot 80.340 1,7 procent (was 1,5)
Vanaf 80.340 1,6 procent (was 1,5)
Met kinderen 1,6 procent (was 1,4)
Zonder kinderen 1,6 procent (was 1,3)
Kanttekening
Bij deze cijfers past een kanttekening, want het klopt alleen als er volgend jaar verder niets veranderd en dat gebeurt vrijwel nooit. Politici en economen waarschuwen hier dan ook voor.
“Zelfs in deze tijden met een goed lopende arbeidsmarkt, zijn er mensen die hun baan verliezen”, zei minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken vrijdag over de koopkrachtontwikkeling in het algemeen.
Daarmee bedoelt hij dat bijvoorbeeld ontslag een gigantisch negatieve impact op je koopkracht heeft, ook al zien die cijfers er verder mooi uit. Het tegenovergestelde, een promotie of hoge bonus, geldt natuurlijk ook.
Deze plaatjes zeggen dan ook meer iets over hoe de politiek denkt. Krijgen uitkeringsgerechtigden er bijvoorbeeld minder bij dan werkenden, zoals nu het geval, dan hoopt dit kabinet dat het daarmee werken stimuleert.
Zorgpremie
Het kabinet maakt ieder jaar een inschatting van wat de zorgverzekering per jaar gaat kosten. Voor 2019 komt die berekening uit op 1.432 euro per jaar, dat is 124 euro meer dan wat Nederlanders dit jaar kwijt zijn.
Die stijging van ruim een tientje per maand is het gevolg van hogere lonen voor zorgpersoneel, stijgende medicijnprijzen en het besluit om het eigen risico deze kabinetsperiode te bevriezen.
Zorgverzekeraars kunnen hier overigens van afwijken. Zij maken de premies voor 2019 later dit jaar bekend.
Telegraaf 19.09.2018
Dividendbelasting
Een maatregel die geen effect op je inkomen heeft, is de veelbesproken afschaffing van de dividendbelasting per 2020. De gederfde inkomsten werden aanvankelijk op 1,4 miljard euro per jaar geraamd, maar die komt zoals we nu weten dankzij een groeiende economie uit op 1,9 miljard euro. Met dat bedrag wordt dan ook gerekend voor de begroting voor 2019.
AD 11.10.2018
Hoe dat gat van een half miljard euro wordt gedicht, is min of meer ook al bekend. De voorgenomen verlaging van de winstbelasting voor bedrijven wordt iets soberder. In het regeerakkoord staat dat de belasting op winsten van 200.000 euro en hoger stapsgewijs wordt verlaagd van 25 naar 21 procent. Dat lage percentage komt nu iets hoger te liggen.
AD 17.10.2018
Telegraaf 16.10.2018
De voorgenomen belastingverlaging voor bedrijven met winsten tot 200.000 van 20 naar 16 procent blijft onaangetast. Daarmee blijft het midden- en kleinbedrijf zoals gewenst buiten schot. Het zijn immers de multinationals die het meest zouden profiteren van het schrappen van de dividendtaks.
De groeiprognoses voor de Nederlandse economie voor 2019 zijn nog altijd heel redelijk. En als je kijkt naar zaken die je portemonnee raken, is de start van 2019 helemaal niet zo slecht.
Business Insider houdt, in samenwerking met nieuwsapp Upday, elke maand zeven prijzen bij die van belang zijn voor de waarde van je bezittingen en die je maandelijkse uitgaven beïnvloeden.
De huizenprijs: €2.319 per maand erbij in een jaar tijd
Ook in het slotkwartaal van 2018 ging de gemiddelde huizenprijs razend hard omhoog: een plus van 10,3 procent vergeleken met het laatste kwartaal van 2017, zo bleek deze maand uit cijfers van makelaarsclub NVM.
Hypotheekrentes staan voorlopig nog op extreem lage niveaus.
Sparen: gat met inflatie wordt nog groter door hogere btw
Terwijl de inflatie al maanden rond de 2 procent schommelt, zien spaarders rentes niet meebewegen. Variabele spaarrentes dalen gestaag en ook in januari kreeg je maximaal 0,35 procent rente op een vrij opneembare spaarrekening, volgens gegevens van de site Spaarinformatie.nl.
De economische nieuwsberichten van 2019 benadrukken vooral de gevaren voor beleggers: de ontwrichtende gevolgen van een eventuele no deal-Brexit en de groeivertraging in China.
Voor olie geldt iets vergelijkbaars als voor aandelen. Menig analist wijst op risico’s van groeivertraging in China en het gevaar van een groeidip in West-Europa, met als gevolg een lager energieverbruik, minder vraag naar olie en dus mogelijk prijsdalingen.
Tegelijk laat de start van 2019 een lichte stijging van de olieprijs zien tot een niveau van 60 dollar voor een vat Noordzee-olie.
“Het variabele tarief voor stroom is 17 procent gestegen sinds vorige maand en maar liefst 36 procent sinds januari 2018”, aldus online consumentenadviseur Pricewise.nl.
Een compleet overzicht van alles wat we weten over de Prinsjesdagstukken vind je hier.
NOS 19.12.2018 Op het loonstrookje dat werknemers in januari krijgen, staat 1 tot 2,5 procent meer netto loon dan op het loonstrookje van december. De loonstijging is lager dan verwacht werd op Prinsjesdag, maar volgens minister Koolmees gaan veruit de meeste Nederlanders er toch op vooruit.
Werkenden gaan minder inkomstenbelasting betalen, terwijl de algemene heffingskorting en de arbeidskorting omhoog gaan. Vooral mensen met een middeninkomen (tussen de 35.000 en 70.000 euro per jaar) profiteren daarvan.
Volgens Koolmees gaan ook gepensioneerden en mensen met een bijstandsuitkering erop vooruit.
Effecten loonstrookje (bron: Ministerie SZW)
Inkomen
2019
Werkenden:
Minimumloon (20.600)
+1,2%
Modaal (35.000)
+2,5%
2 x modaal (70.000)
+1,7%
3 x modaal (105.000)
+0,7%
Uitkeringen:
Bijstand
+2,9%
Bijstand alleenstaande ouder
+2,9%
Uitkering bruto 30.000 euro
+3,1%
Maximale sociale uitkering (41.000)
+3,7%
Gepensioneerden:
AOW
+2,9%
Aanvullend pensioen (10.000)
-0,2%
Aanvullend pensioen (30.000)
+1,1%
In 2019 gaan veel prijzen stijgen, vooral door de verhoging van het lage BTW-tarief en de energiebelasting. Koolmees stelt dat de meeste huishoudens door het hogere netto loon gecompenseerd worden voor die prijsstijgingen. “Naar schatting gaat 96 procent van de huishoudens erop vooruit.”
De koopkrachtstijging is in doorsnee 1,6 procent ten opzichte van 2018, blijkt uit de berekeningen van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Koolmees houdt wel een slag om de arm: “Niemand kan natuurlijk precies voorspellen wat een nieuw jaar brengt. Niet alleen kabinetsbeleid, maar ook de ontwikkeling van de economie heeft impact op deze koopkrachtberekeningen.”
AD 19.12.2018 De meeste Nederlanders zullen op hun eerste loonstrookje in januari 1 tot 2,5 procent meer netto overhouden, ook als zij van hun baas geen salarisverhoging hebben gekregen.
Wie rond 40.000 euro bruto verdient, profiteert relatief het meest van tariefswijzigingen in de inkomstenbelasting en verhoging van de algemene heffings- en arbeidskorting.
Ook bijstandsgerechtigden en AOW’ers krijgen 3 procent meer op hun rekening gestort, doordat hun uitkering meestijgt met de prijzen (inflatie), blijkt uit de jaarlijkse brief over loonstrookjes van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Negatieve uitschieters zijn ouderen met een klein aanvullend pensioen (tot circa 10.000 euro bovenop de AOW). Zij krijgen van hun pensioenfonds 0,2 procent minder overgemaakt dan in december, wat neerkomt op 1 tot 3 euro per maand.
Toch gaan zij er niet op achteruit, omdat hun AOW met 30 euro per maand stijgt. Ook profiteren zij van een hogere ouderenkorting van circa maximaal 178 euro op jaarbasis, die bij de jaarlijkse aangifte wordt uitgekeerd.
Dat mensen meer op hun rekening gestort krijgen, betekent niet per se dat zij netto meer te besteden krijgen. Zo stijgt komend jaar het lage btw-tarief van 6 naar 9 procent, wat leidt tot hogere uitgaven. Ook stijgt de zorgpremie en de energiebelasting. Toch is dat voor 96 procent van de Nederlanders het geval, aldus Sociale Zaken.
Een doorsnee huishouden gaat er in 2019 1,6 procent op vooruit, dat is iets meer dan de toename van 1,5 procent die nog op Prinsjesdag werd verwacht. Dit komt vooral doordat de zorgpremies minder hard stijgen dan verwacht, zo blijkt uit bijgestelde cijfers van het Centraal Planbureau.
Concreet krijgt een gezin waarvan de ene partner 35.000 euro en de andere partner 17.500 euro verdient in januari 65 euro netto meer gestort op de bankrekening. Door hogere BTW, energiebelasting en zorgpremie blijft daar 15 euro van over. Wie kinderen heeft, ziet dat bedrag nog stijgen doordat kinderbijslag en kinderopvangtoeslag komend jaar toenemen.
De grootste koopkrachtstijging is komend jaar weggelegd voor ouderen met een flink aanvullend pensioen van circa 30.000 euro bovenop hun AOW. Zij mogen zich verheugen op een koopkrachtplus van 2,9 procent. Zij profiteren van de verlaging van het hoogste tarief in de inkomstenbelasting plus verhoging van de ouderenkorting.
Kinderbijslag
Alleenstaande ouders met een minimumloon komen er als groep juist bekaaid af. Zij krijgen 0,3 procent meer te besteden. Dit komt vooral doordat zij niet profiteren van tariefsverlaging in de inkomstenbelasting omdat zijn niet of nauwelijks belasting betalen. Dat ze er toch iets op vooruitgaan komt vooral door de hogere kinderbijslag.
Het ministerie van Sociale Zaken wijst erop dat de berekeningen die het heeft gemaakt niet voor iedereen herkenbaar zullen zijn. Wie gaat samenwonen, zijn baan verliest of juist een promotie maakt, ziet veel grotere koopkrachtverschillen terug dan mensen voor wie de persoonlijke situatie niet of nauwelijks verandert.
AD 19.12.2018 De economische groei in alle provincies zakt terug. Alleen in de Randstad is sprake van bovengemiddelde groei, zo melden economen van ING.
Nadat het Centraal Planbureau (CPB) vanochtend naar buitenkwam met ramingen voor de Nederlandse economie, heeft ING wat preciezer uitgezocht hoe het zit met de groeiverwachtingen op regionaal niveau. Een van de uitkomsten: de regio’s Flevoland, Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht hebben misschien wel het minst te klagen.
De ING-economen schatten dat de groei daar volgend jaar uitkomt op zo’n 2,5 procent. Dat is lager dan voorgaande jaren, maar nog altijd hoger dan de groei in heel Nederland, die uitkomt op 2,2 procent.
Vooral Zuid-Holland heeft een paar snelgroeiende lokale regio’s in huis. Deze steden profiteren meer dan gemiddeld van de groei van bedrijvigheid, vooral in de zakelijke dienstverlening.
Een andere factor waarom juist die regio’s het bovengemiddeld goed doen: de bevolking groeit er sneller. Die bevolkingstoename – onder andere in Den Haag, Delft en Alphen aan den Rijn/Gouda – is goed nieuws voor lokale ondernemers, vooral in de detailhandel en de horeca.
,,De Randstad is goed voor ruim de helft van de Nederlandse economie en groeit per saldo harder dan de andere regio’s”, aldus Thijs Geijer, ING regio-econoom.
De econoom maakt wel een kanttekening: ,,Ondanks dat het groeitempo in 2019 iets afneemt, blijven de spanningen op de arbeidsmarkt en de druk op de woningmarkt en infrastructuur er groot.” Het gevolg is kortom dat het bedrijfsleven over de gehele linie volgend jaar een stap terugdoet.
In de regio’s Drenthe en Groningen zal die stap vermoedelijk het grootst zijn. Groningen is de enige provincie die de economie de afgelopen tijd sowieso al zag krimpen.
De beperkingen aan de gaswinning zet een flinke rem op de groei en dat zal volgend jaar niet anders zijn. Exclusief de gaswinning groeit de Groningse economie volgens schatting van de ING-economen met 1,5 procent.
Waar alle provincies last van hebben: de krapte op de arbeidsmarkt. Zo merkt Geijer op: ,,In sommige regio’s is de arbeidsmarkt zo krap dat werkgevers een dringend beroep doen op iedereen die kan en wil werken.”
Naar verwachting kent Groningen volgend jaar nog het hoogste werkloosheidscijfer. In de meeste regio’s komt het werkloosheidspercentage uit rond het lage niveau van voor de crisis. Zeeland is de enige provincie met een werkloosheid onder de 3 procent. Landelijk is de werkloosheid naar verwachting 3,6 procent.
,,In sommige regio’s liggen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt verder uit elkaar. Die onbalans uit zich in het tragere herstel van de arbeidsdeelname onder lager en middelbaar opgeleiden. Het legt daarmee een zwakte van de arbeidsmarkt bloot”, besluit Geijer.
Telegraaf 19.12.2018 De economie zal iets minder hard groeien dan verwacht. Het Centraal Planbureau (CPB) voorspelt voor dit jaar een groei van 2,6 procent en voor volgend jaar 2,2 procent.
Dat is minder dan eerder werd voorspeld. Met Prinsjesdag verwachtte het CPB nog een groei van 2,6 procent in 2019 en 2,8 procent voor het huidige jaar. De economie draait goed, maar het hoogtepunt is voorbij, concludeert het CPB.
Met de koopkracht gaat het volgend jaar iets beter dan verwacht. De voorspelling is dat die volgend jaar met 1,6 procent groeit, terwijl eerder nog aan 1,5 werd gedacht. Dit jaar zal dat cijfer naar verwachting echter ’slechts’ met 0,3 procent stijgen, terwijl 0,4 eerder werd voorspeld.
De koopkracht is volgens het CPB volgend jaar iets groter dan verwacht omdat de prijzen minder hard stijgen dan verwacht. Zo wordt de zorgpremie 61 euro lager dan eerder gedacht. Tegelijkertijd wordt de stijging van de koopkracht gedempt omdat de lonen minder hard omhoog gaan dan aanvankelijk voorspeld.
Het CPB vindt de groei van de economie met 2,2 nog stevig, al vlakt die dus wel iets af. Nederland doet het wederom beter dan het Europees gemiddelde, is de voorspelling.
Volgend jaar zullen de Europese economieën met zo’n 1,7 procent groeien, denkt het CPB. Het planbureau is met deze voorspellingen overigens wel iets optimistischer dan bijvoorbeeld De Nederlandsche Bank.
Brexit
Maar het CPB maakt daar ook een kanttekening bij: „De onzekerheden die de economie negatief kunnen beïnvloeden, blijven groot.
In het buitenland gaat het om de ontwikkelingen rondom het handelsconflict tussen de Verenigde Staten en China, de Brexit, de Italiaanse begroting en de demonstraties in Frankrijk. In Nederland kan de groei lager uitvallen als geplande overheidsuitgaven niet doorgaan.”
Dit jaar houdt het kabinet bijvoorbeeld 3,7 miljard euro over, mede omdat de overheid niet zo veel geld uitgaf als het kabinet eerder zei te gaan doen.
Laura van Geest, de directeur van het CPB, zegt: „De cijfers zijn nog steeds mooi. De arbeidsdeelname en de werkloosheid zijn weer terug naar de niveaus van voor de grote recessie. Maar de vooruitzichten worden wel minder rooskleurig.”
AD 19.12.2018 De economie groeit nog steeds, maar minder hard dan de afgelopen jaren. Dat blijkt uit nieuwe ramingen van het Centraal Planbureau (CPB). Wel doet de Nederlandse economie het beter dan gemiddeld in de eurozone.
De onzekerheden die de economie kunnen beïnvloeden zoals de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China en de brexit zijn onveranderd groot. Ook de protesten van de ‘gele hesjes’ in Frankrijk en de Italiaanse begroting noemt het CPB als risico’s.
Het CPB verwacht dat de economische groei dit jaar uitkomt op 2,6 procent van bruto binnenlands product (bbp). Voor komend jaar wordt gerekend op een groei van 2,2 procent.
Daarmee is het CPB iets positiever dan De Nederlandsche Bank (DNB), die recent groeipercentages van 2,5 procent dit jaar en 1,7 procent voor de jaren 2019 en 2020 voorspelde. Het Internationaal Monetair Fonds voorziet voor komend jaar een groei van 2,25 procent.
Werkloosheid
Het CPB voorziet verder dat de werkloosheid volgend jaar daalt naar 3,6 procent, van 3,9 procent dit jaar. De groei van de werkgelegenheid is daarmee flink lager dan die van dit jaar. De inflatie wordt wel flink hoger met 2,4 procent volgend jaar tegen 1,6 procent dit jaar. Dat komt onder meer door de stijging van het lage btw-tarief van 6 procent naar 9 procent.
De lonen gaan echter ook omhoog en de koopkracht verbetert volgend jaar met 1,6 procent.
De overheidsfinanciën zien er ook goed uit. De overheidsschuld daalt volgend jaar naar 48,9 procent van het bbp. Verder heeft de overheid voor het derde rij op jaar een begrotingsoverschot van minimaal 1 procent.
Volgens minister Hoekstra van Financiën ziet het ernaar uit dat de cijfers van Prinsjesdag naar beneden moeten worden bijgesteld.
Minister Hoekstra voor aanvang van de ministerraad ANP
NOS 14.12.2018 Minister Hoekstra erkent dat de economische groei volgend jaar waarschijnlijk lager uitpakt dan het kabinet op Prinsjesdag voorspelde. “We gingen uit van een groei van 2,6 procent, maar de cijfers van onder meer de Rabobank laten een wat lager percentage zien.”
Economen van de Rabobank voorspellen dat de groei in 2019 en 2020 terugzakt naar respectievelijk 1,9 en 1,7 procent. Ook het Centraal Bureau voor de Statistiek meldde onlangs dat de economische groei terugloopt.
Krimp in Duitsland
De tegenvallende cijfers hebben volgens Hoekstra te maken met de krapte op de arbeidsmarkt. Er is bijvoorbeeld te weinig mankracht in de bouw en de techniek. Maar het gaat ook slechter met de economie in andere Europese landen. In Duitsland was het afgelopen kwartaal zelfs een krimp van 0,2 procent te zien.
“Als het slechter gaat met de economie in Europa en de rest van de wereld, betekent dat automatisch dat het ook slechter gaat met de economische groei in Nederland”, zegt Hoekstra. Hij wacht nog even op de economische prognose van het Centraal Planbureau, die woensdag verschijnt, voor hij het groeicijfer van september definitief bijstelt.
De minister vindt dat er nog altijd sprake is van “een significante en stevige groei, maar wel iets lager dan verwacht in de Miljoenennota”. Het goede nieuws is volgens hem dat “het een hele tijd geleden is dat er zoveel mensen aan het werk waren. En je ziet ook dat de lonen stap voor stap aan het stijgen zijn.”
Telegraaf 29.11.2018 Het kabinet laat nog meer geld op de plank liggen dan gedacht. Dit jaar blijft er 3,7 miljard euro over. Dat staat in de Najaarsnota die minister Hoekstra (Financiën) donderdagavond naar de Kamer heeft gestuurd. Daarmee wordt de rekening van het huidige jaar opgemaakt.
Het geld dat overblijft wordt voor het grootste gedeelte (2,2 miljard) ’meegenomen’ naar volgende jaren. Het kan dan bijvoorbeeld uitgegeven worden aan Defensie en Infrastructuur.
Uitstoot gassen
De rest van het geld wordt gestoken in het aflossen van de staatsschuld. Ook wordt er een half miljard gereserveerd voor eventuele extra maatregelen tegen de uitstoot van broeikasgassen, zoals deze krant eerder onthulde.
Er blijft onder meer zo veel geld over omdat er een gigantische schikking werd getroffen met ING dat meewerkte aan witwasfraude. Departementen als Infrastructuur hielden geld over omdat zij grote investeringen moeilijk zouden kunnen verspreiden over meerdere jaren. Daarnaast blijkt de zorg honderden miljoenen minder te kosten dan eerder werd voorspeld en brengt de dividendbelasting 350 miljoen meer op dan met Prinsjesdag werd gedacht.
In de Najaarsnota worden financiële mee- en tegenvallers uiteengezet. Zo staat er in dat bij de post ’kleine afpakopbrengsten’, waarmee het geld dat van criminelen wordt afgepakt wordt bedoeld, een tegenvaller is van circa 50 miljoen. Rijke criminelen hadden dus minder van de overheid te vrezen dan gedacht.
Aan de EU is het kabinet iets minder (41 miljoen) kwijt dan gedacht en de bedrijven waar de staat een aandeel in heeft, brachten meer op: ongeveer 40 miljoen extra.
Het begrotingsoverschot komt uit op 0.9 procent van de totale binnenlandse productie. De staatsschuld daalt naar 52,7 procent van wat we als land in een jaar verdienen.
In vergelijking met wat de ambtenaren op Prinsjesdag dachten, komt er dit jaar 0,4 miljard meer binnen aan belastingen en premies. Maar de problemen bij de Belastingdienst zorgen ook voor lagere opbrengsten op sommige posten. De ontvangsten bij de erf- en schenkbelasting zijn 237 miljoen minder dan geraamd.
NU 29.11.2018 Het overschot op de begroting is iets groter dan minister Wopke Hoekstra van Financiën in de Miljoenennota voorspelde, staat in de Najaarsnota die donderdag naar de Tweede Kamer is gestuurd.
In de Najaarsnota geeft het kabinet de laatste stand van zaken over de inkomsten en de uitgaven.
Het begrotingsoverschot is 0,1 procentpunt groter dan op Prinsjesdag werd gemeld en komt uit op 0,9 procent. De overheidsschuld is aan het eind van het jaar gedaald naar 52,7 procent van het bruto binnenlands product (bbp).
Dit jaar is er verder 3,7 miljard euro minder uitgegeven dan verwacht. Dat komt vooral doordat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het ministerie van Defensie 2,2 miljard euro niet hebben uitgegeven. Deze ministeries mogen dat geld overhevelen naar hun begroting van volgend jaar.
De rest van het overschot wordt gebruikt om de staatsschuld verder af te lossen.
Een dag eerder kwam al naar buiten dat het kabinet 0,5 miljard euro apart zet voor het terugdringen van de CO2-uitstoot op de korte termijn.
AD 14.11.2018 De economische groei in Nederland is in het derde kwartaal uitgekomen op het laagste niveau in ruim twee jaar. Het bruto binnenlands product (bbp) dikte met 0,2 procent aan ten opzichte van een kwartaal eerder, zo meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van een eerste berekening.
Dat er nog wel sprake was van groei was onder meer te danken aan een toename van de bestedingen door consumenten. Die gaven 2 procent meer uit dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Vooral aan auto’s en elektrische apparaten werd meer geld besteed. Ook de buitenlandse handel droeg bij aan de groei.
Dat de groei is afgezwakt, komt volgens hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het CBS vooral omdat de investeringen minder hard toenamen dan voorheen. Daarbij wijst hij op ontwikkelingen in de bouw. Waar de bouw na de crisis in rap tempo groeide, schakelt de sector nu een tandje terug.
Op jaarbasis groeide de Nederlandse economie met 2,4 procent. Naast de gestegen consumptie kwam dat onder meer door hogere investeringen in vaste activa zoals machines en bedrijfsgebouwen en door de export, al was dat wel minder het geval dan in voorgaande kwartalen.
In Europese context stond Nederland het afgelopen kwartaal in de middenmoot, waar ons land eerder een van de grootste groeiers was. Duitsland, de belangrijkste handelspartner voor Nederland, kende evenwel een kwartaal van krimp. Volgens Van Mulligen leidt die ontwikkeling bij de oosterburen nog niet tot al te grote zorgen. ,,Dat is moeilijk te zeggen op basis van één kwartaal’’. Mocht de Duitse economie ook in het volgende kwartaal krimpen, dan kan dat volgens hem wel reden tot zorg zijn.
NU 06.11.2018 De uitgaven in de publieke sector zijn sinds 1998 met jaarlijks 3 procent toegenomen. Onder deze sector vallen alle overheids- en semioverheidsorganisaties. De groei is vooral veroorzaakt door toegenomen dienstverlening in bijvoorbeeld het onderwijs en de zorg.
De uitgaven in de markt- of commerciële sector zijn met 1,3 procent op jaarbasis minder snel toegenomen, terwijl de dienstverlening evenveel groeide.
Dat meldt het Sociaal en Cultureel Planbureau in het rapport Publiek voorzien, waarin een overzicht staat van de ontwikkelingen in de uitgaven van 27 publieke voorzieningen tussen 1998 en 2015.
In 1998 bedroegen de overheidsuitgaven aan publieke voorzieningen 74 miljard euro. In 2015 was dat bedrag toegenomen tot 123 miljard. Het SCP benadrukt dat het hier niet gaat om uitgekeerde bedragen in bijvoorbeeld de sociale zekerheid.
Uitgaven curatieve en langdurige zorg stegen het meest
De verschillen tussen onderdelen van de publieke sector zijn groot. Bij de zogeheten curatieve zorg (gericht op genezing en behandeling) namen de uitgaven met 32 procent toe, bij de langdurige zorg was de groei 27 procent. Dat heeft met onder meer de vergrijzing te maken. Veiligheid en justitie (9 procent), sociale zekerheid (2 procent) en de overige sectoren (7 procent) nemen een veel kleiner deel van de uitgaven voor hun rekening.
In 2015 werd 60 procent van de totale uitgaven aan publieke voorzieningen door de overheid gefinancierd. Burgers leverden 7 procent aan eigen betalingen en de resterende 33 procent viel grotendeels onder collectieve regelingen als de Zorgverzekeringswet.
Volgens het SCP zijn stijgende personeelskosten een belangrijke oorzaak van de groei van de uitgaven bij de publieke voorzieningen. Ze nemen ongeveer twee derde van de totale uitgaven in beslag.
NOS 17.10.2018 De koopkrachtcijfers die het kabinet op Prinsjesdag presenteerde voor ‘voorbeeldgezinnen’ in 2018 kloppen niet. Dat heeft minister Koolmees van Sociale Zaken bekendgemaakt.
Alleenverdieners met kinderen blijken er dit jaar op achteruit te gaan. De meeste andere werkenden, met of zonder kinderen, gaan er minder op vooruit dan was voorgespiegeld.
Ouderen met alleen AOW of AOW met een klein pensioen gaan er dit jaar juist op vooruit, in plaats van achteruit. Dat geldt ook voor sociale minima.
Koolmees zegt dat er iets is misgegaan bij het verrekenen van het eigen risico voor de zorg. GroenLinks spreekt van een “pijnlijke rekenfout”. SP-Kamerlid Leijten spreekt van een “foute polonaisepolitiek” omdat koopkrachtcijfers achteraf al vaak niet uitkomen, “zeker als er ook nog eens verkeerde cijfers gepresenteerd worden. De PVV heeft er ook geen goed woord voor over:
Léon de Jong
@leondejong
Koopkrachtcijfers voor hardwerkende Nederlanders waren al een ongekende schoffering maar het is nog erger dan gedacht. Werkenden moeten het doen met nog minder koopkracht en alleenverdiener met kinderen komt zelfs in de min! Opvallend dat @wkoolmees dit nu pas naar buiten brengt https://t.co/WV0p6q07HL
“Net als vorig jaar werd de eenverdiener een plusje beloofd, maar krijgt hij een min. Onverteerbaar”, zegt SGP-Kamerlid Stoffer.
Gisteren merkte partijleider Van der Staaij al op dat hij de belastingplannen van het kabinet voor bedrijven een stap op de goede weg vindt, maar dat de eenverdienersgezinnen nog te veel belasting betalen. Voor de SGP is dit een belangrijk onderwerp als in de Eerste Kamer het Belastingplan moet worden goedgekeurd.
Maar volgens partijleider Segers van regeringspartij ChristenUnie komt het volgend jaar goed met de gezinnen die leven van één inkomen
Gert-Jan Segers
@gertjansegers
@mennodebruyne Dat is niet fair. Koopkracht van dit jaar is het uitvloeisel van de door Rutte-2 voorbereide begroting. De voor een eenverdieners gunstige maatregelen van Rutte-3 zijn pas komend jaar merkbaar.
De minister benadrukt dat de rekenfout maar één keer is gemaakt. “Het betreft dus een eenmalige omissie die geen invloed heeft op het koopkrachtbeeld 2019”, schrijft hij aan de Tweede Kamer. Volgens de minister is met de nieuwe cijfers – een selectie staat in de tabel hieronder – de fout volledig hersteld.
Koopkrachtcijfers 2018, bron ministerie van SZW
Voorbeeldgezinnen
Fout %
Juist %
Alleenverdiener met kinderen, modaal (37.000 euro)
NOS 16.10.2018 Premier Rutte vindt dat hij geschonden uit de strijd over de afschaffing van de dividendbelasting is gekomen. Dat zei hij tijdens een laatste debat daarover met de Tweede Kamer.
“Is dat een kras? Dat is een kras. Ik heb ook gezegd: dat is mijn baan. Als mijn baan zou zijn het voorkomen van krassen, doe ik mijn werk niet. Mijn baan is zoveel mogelijk krassen verzamelen en hopelijk gaan er af en toe ook wat dingen goed.”
Gisteren maakte hij bekend dat het kabinet afziet van de maatregel om de dividendbelasting voor bedrijven af te schaffen.
Biezen pakken
Voor de oppositie in de Tweede Kamer was er niet veel meer te halen in het debat. PvdA-leider Asscher zei dat hij niet tevreden is over de antwoorden van Rutte en eiste excuses van hem. Hij vindt het onaanvaardbaar dat de premier de maatregel verdedigde door te zeggen dat Nederland een onverantwoord risico zou nemen als de afschaffing niet door zou gaan.
Rutte verontschuldigde zich niet. “Ik denk dat er ook vaak wat dingen goed gaan, maar er gaan ook dingen fout. Dat hoort bij besturen, verantwoordelijkheid nemen.”
PVV-leider Wilders diende een motie van wantrouwen in. “Hij zou het landsbelang pas dienen als hij zijn biezen zou pakken”, beet Wilders Rutte toe.
De motie werd gesteund door PvdA, FvD, SP en DENK, en haalde het niet.
NOS 16.10.2018 De regeringspartijen bestrijden de kritiek van de oppositiepartijen op nieuwe belastingverlagingen voor het bedrijfsleven. Die komen in plaats van de afschaffing van de dividendbelasting, zo werd gisteren bekend. In het Kamerdebat hierover staan de twee kampen nog steeds tegenover elkaar.
“Driekwart van de Nederlanders verdient zijn boterham in het bedrijfsleven”, zegt CDA-leider Buma. “Er zijn zesduizend mkb-bedrijven die direct of indirect afhankelijk zijn van deze grote bedrijven. Zijn die ziek, dan wordt het mkb ook ziek.”
Buma vindt dat deze belangen onderbelicht zijn gebleven in de discussie over de dividendbelasting. Maar vanwege deze belangen hebben de regeringspartijen hun besluit genomen. Hij verwijt de oppositie dat die bedrijven wil wegjagen uit Nederland, met als gevolg dat mensen hun baan verliezen.
Wij vinden het terecht dat in plaats van die lelijke meloen een frisse fruitmand voorligt, aldus SGP-leider Van der Staaij.
De SGP spreekt als enige oppositiepartij waardering uit voor het belastingpakket van het kabinet. SGP-leider Van der Staaij noemt het een stap in de goede richting. “Wij vinden het terecht dat in plaats van die lelijke meloen een frisse fruitmand voorligt”, zei hij. “Dit is niet alleen goed voor de grote, maar ook voor de kleinere bedrijven.”
De andere oppositiepartijen vinden het alternatieve plan net zo slecht als het afschaffen van de dividendbelasting. Zijn vinden dat premier Rutte in een jaar van discussie over de dividendbelasting zijn geloofwaardigheid is verloren. “Hij is zijn politieke kompas allang kwijt”, zegt PVV-leider Wilders. “Deze premier moet weg.”
Het Torentje is een pinautomaat voor de grote bedrijven geworden, aldus PvdA-leider Asscher.
SP-leider Marijnissen en PvdA-leider Asscher zijn wantrouwend over de contacten van Rutte met de top van het Nederlandse bedrijfsleven. “Wat heeft hij precies besproken met die hoge heren?” zei Marijnissen. “Het is tijd om ons niet langer te laten dicteren door multinationals.” Asscher: “Het Torentje is een pinautomaat voor de grote bedrijven geworden.”
Wat GroenLinks-leider Klaver betreft “gaat de strijd door”. Hij wil proberen de belastingplannen door te schuiven naar 2020. Dan zijn er nieuwe verkiezingen geweest voor de Eerste Kamer en hebben de regeringspartijen daar misschien geen meerderheid meer. Maar daar voelen de regeringspartijen niets voor.
NU 15.10.2018 De 1,9 miljard euro die vrijkomt nu het kabinet de dividendbelasting toch niet afschaft, gaat onder meer naar de verlaging van de winstbelasting.
Voor alle bedrijven, van klein tot groot, gaat de vennootschapsbelasting de komende jaren verder omlaag dan het kabinet eerder al had aangekondigd, schrijft staatssecretaris Menno Snel (Financiën) in een Kamerbrief.
De brief ging maandagavond naar de Kamer, nadat premier Mark Rutte eerder op de dag bekendmaakte dat het kabinet de afschaffing van de dividendbelasting definitief van tafel heeft geveegd.
Snel sprak de verwachting uit dat het vervangend pakket met maatregelen op meer draagvlak kan rekenen. Zo heeft de verlaging van de vennootschapsbelasting volgens hem een aantoonbaar positief effect op de economische groei. Bij de afschaffing van de dividendbelasting ontbrak die wetenschappelijke onderbouwing.
Winstbelasting verder omlaag
Het kabinet was al van plan de vennootschapsbelasting voor grote ondernemingen stapsgewijs te verlagen van 25 naar 22,25 procent. Het tarief voor het midden- en kleinbedrijf zou van 20 naar 16 procent verlaagd worden. In de nieuwe plannen die Snel heeft ontvouwd, komen de tarieven in 2021 uit op respectievelijk 20,5 en 15 procent.
Grote bedrijven moeten wel wat langer wachten op verlaging van de winstbelasting. De eerste stap die voor volgend jaar gepland stond, gaat niet door. In de twee jaar daarna daalt de belasting op bedrijfswinsten boven de 200.000 euro echter wel een stuk sneller dan voorzien.
Ook werkgeverslasten verder omlaag
De inperking van een gunstige belastingregeling voor buitenlandse werknemers gaat wel door, maar er komt een overgangsregeling voor expats die daar al in 2019 of 2020 door zouden worden getroffen. Om het ondernemersklimaat verder te verbeteren, wordt vanaf 2021 structureel 200 miljoen euro uitgetrokken om de werkgeverslasten op arbeid te verlagen.
Het kabinet verzacht daarnaast de pijn voor directeuren-grootaandeelhouders, die voortaan belasting moeten gaan betalen op hoge leningen die zij afsluiten bij hun eigen onderneming. Ook wordt het innovatieve bedrijven met een extra belastingkorting makkelijker gemaakt om te investeren in onderzoek en ontwikkeling.
Alle maatregelen bij elkaar zijn goed voor een bedrag van circa 1,9 miljard euro structureel vanaf 2020. Dat is ook het bedrag dat gemoeid was met de afschaffing van de dividendbelasting.
Snel wil niet zeggen of hij de nieuwe voorstellen beter te verdedigen vindt. “Dit is een ander pakket, met een andere weging.” Naar verwachting debatteert het kabinet dinsdag met de Tweede Kamer over de nieuwe voorstellen. De oppositie vindt dat het kabinet het vrijgekomen geld moet besteden aan verdere lastenverlichting voor burgers en investeringen in de publieke sector.
‘Vrijkomen geld is niet meer dan terecht’
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zijn blij dat het geld dat vrijkomt ten goede komt aan het bedrijfsleven. ”Dat is niet meer dan terecht, omdat per saldo de lasten voor ondernemers nog steeds stijgen. Terwijl zij juist ruimte nodig hebben om te investeren”, zegt voorzitter Jacco Vonhof van MKB-Nederland.
Volgens VNO-NCW is de verlaging van het hoge tarief van de winstbelasting hard nodig ”gezien de internationale concurrentieslag om bedrijven en in het licht van de brexit”. De organisatie houdt echter zorgen over het vestigingsklimaat in Nederland. ”Hoofdkantoren zijn van essentieel belang voor de totale Nederlandse economie. Nederland zal hard moeten blijven knokken om deze bedrijven aan te trekken en te behouden.”
NOS 15.10.2018 Het kabinet wil de lasten voor het bedrijfsleven verder verlagen. De plannen komen in de plaats van de omstreden afschaffing van de dividendbelasting. Die maatregel is definitief van tafel, liet premier Rutte vandaag weten.
In een brief aan de Tweede Kamer schrijft staatssecretaris Snel van Financiën dat de vennootschapsbelasting die grote bedrijven betalen over hun winst extra wordt verlaagd. Die zou al naar 22,25 procent gaan, maar dat wordt nu 20,5 procent in 2021. Voor het midden- en kleinbedrijf gaat het tarief ook verder omlaag, van 16 naar 15 procent in 2021.
Expatregeling
Het kabinet zet in op lagere personeelslasten voor werkgevers. Daarvoor wordt vanaf 2021 een bedrag van 200 miljoen euro gereserveerd. Ook de zogeheten expatregeling blijft langer in zijn huidige vorm bestaan. Bedrijven kunnen daarmee buitenlandse werknemers tot 30 procent van hun salaris belastingvrij uitkeren.
Aanvankelijk zou de duur van die gunstige regeling volgend jaar worden teruggebracht van acht jaar naar vijf jaar. Die versobering wordt nu twee jaar uitgesteld.
“Het kabinet wil dat Nederland voor ondernemers een aantrekkelijk vestigingsland is”, schrijft Snel in zijn brief. “Dat is voor Nederland van groot belang, omdat bedrijven – klein en groot – zorgen voor werkgelegenheid en welvaart.”
Daarnaast worden bedrijven gestimuleerd om meer aan innovatie te doen, met een hogere korting op de loonbelasting. In totaal behelst het alternatieve pakket een lastenverlichting van 1,9 miljard euro. Dat was ook het bedrag dat gemoeid was met de afschaffing van de dividendbelasting.
NOS 15.10.2018 Premier Rutte stelde dat zijn positie niet is aangetast nu het kabinet de afschaffing van de dividendbelasting heeft afgeblazen, maar volgens politiek redacteur Xander van der Wulp is het wel “zijn pijnlijkste politieke nederlaag tot nu toe”.
“Maar Rutte is flexibel, hij verdedigt al weer even vrolijk het alternatieve pakket met lastenverlichting dat er nu ligt”, zegt Van der Wulp. En dat terwijl hij de afgelopen maanden, ondanks groeiende kritiek, de afschaffing door dik en dun bleef verdedigen.
Vandaag nam de coalitie de bocht. In het wekelijkse overleg tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie werd overeenstemming bereikt: de dividendbelasting blijft, maar het geld dat nu vrijkomt gaat wel in zijn geheel naar het bedrijfsleven.
Die oppositie legt zich daar niet bij neer. De afgelopen maanden was de dividendmaatregel het favoriete wapen van de oppositie om het kabinet te raken en dat geven de partijen niet zomaar op. Ze willen dat het geld, 1,9 miljard euro, ten goede komt aan de hele samenleving, en niet alleen aan het bedrijfsleven.
Maar volgens Van der Wulp gaat dat niet gebeuren. “In het regeerakkoord is na lang onderhandelen afgesproken dat dit geld naar de bedrijven zou gaan. Als je dat gaat veranderen dreigt het hele kaartenhuis in elkaar te storten en dat wil geen enkele regeringspartij.”
Stabiliteit
Alle partijen in Rutte III kunnen leven met de nu gekozen oplossing. De afschaffing van de dividendbelasting was vooral een wens van Ruttes VVD. Met het alternatieve pakket krijgen de liberalen nu toch iets wat ze willen: lastenverlichting voor het bedrijfsleven.
De coalitiepartners zouden de 1,9 miljard euro misschien best aan andere dingen willen besteden, maar volgens Van der Wulp begrijpen ze dat ze daarmee de stabiliteit van het kabinet in gevaar zouden brengen.
AD 15.10.2018 De afschaffing van de dividendbelasting is definitief van de baan. Regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie bereikten vanmiddag een akkoord over hoe de 1,9 miljard die daardoor overblijft dan kan worden besteed.
Mijn baan is een verzameling van krassen, aldus Premier Rutte .
Het kabinet heeft de afgelopen anderhalve week nagedacht over een nieuw belastingpakket waarin de dividendtaks toch gehandhaafd blijft. Dat pakket is gericht op het groot- en kleinbedrijf en ondersteunt zowel het investerings- als het vestigingsklimaat, lichtte premier Rutte vanmiddag toe.
Het bedrag van de dividendbelasting gaat dus volledig naar het bedrijfsleven en niet naar de publieke sector. Rutte wil nog niet ingaan op de inhoud van het pakket, omdat eerst de Kamer moet worden ingelicht.
Anderhalve week geleden besloot het kabinet de omstreden dividendmaatregel te ‘heroverwegen‘. Aanleiding was het besluit van Unilever om het hoofdkantoor vanuit Londen toch niet naar Rotterdam te verhuizen. Premier Mark Rutte kondigde toen aan dat het regeerakkoord zou worden opengebroken om te kijken of er andere maatregelen te vinden waren om Nederland aantrekkelijker te maken voor bedrijven. Het besluit van Unilever was een aanleiding dat de dure afschaffing van de dividendbelasting blijkbaar niet goed genoeg werkte.
Rutte herhaalde vanmiddag dat hij de keuze van Unilever ‘teleurstellend’ vindt. ,,Ik vind en vond de maatregel verdedigbaar, maar maatschappelijk draagvlak is niet gekomen. Dat moet ik gewoon toegeven.” Rutte erkent dat de eerste testcase (Unilever) is mislukt, waardoor er een ander besluit genomen moest worden. Op de vraag of het zijn positie heeft beschadigd, reageert hij laconiek: ,,Een kras? Mijn baan is een verzameling van krassen.”
Vorige week kwamen de vier coalitiepartijen voor het eerst bij elkaar. Direct was duidelijk dat geen van de vier partijen het geld voor iets anders wilde besteden. De oppositiepartijen vonden dat de 1,9 miljard euro moest gaan naar bijvoorbeeld onderwijs en de zorg. De regeringspartijen houden zich echter aan de afspraak uit de formatie dat er met het geld iets moet worden gedaan om het vestigingsklimaat in Nederland te verbeteren. Dat is volgens hen nodig om te voorkomen dat bijvoorbeeld door de brexit bedrijven ervoor kiezen naar het Verenigd Koninkrijk te verhuizen, dat multinationals probeert te lokken met lage belastingtarieven.
,,De afschaffing van de dividendbelasting is onderdeel van een breder belastingplan. Dat heeft als doel om banen te behouden en aan te trekken. Het is belangrijk voor zowel grote als kleine bedrijven”, aldus Rutte toen. Hij voegde daar ietwat cryptisch aan toe dat de maatregel niet alleen voor Unilever was, maar dat de keuze van het bedrijf wel relevant is voor de heroverweging.
Overwinning en kritiek
GroenLinks-leider Jesse Klaver spreekt van een ‘grote overwinning’ dat de maatregel van tafel is. ,,Een jaar lang strijden en oppositie voeren werkt.” Ook Lilian Marijnissen (SP) toont zich tevreden. ,,Door sommigen werd gezegd dat het niet zou lukken, maar als je samen opstaat is alles mogelijk.”
De dividendbelasting blijkt een VVD-cadeaubon: het bedrijfsleven mag zelf uitkiezen waar ze het aan uitgeeft. Dit is precies waarom Nederland snakt naar verandering, aldus Jesse Klaver, GroenLinks .
Toch klinkt er ook veel kritiek van zowel de linkse als rechtse oppositie. De partijen zijn er niet over te spreken dat de 1,9 miljard alsnog naar het bedrijfsleven gaat. ,,De dividendbelasting blijkt een VVD-cadeaubon: het bedrijfsleven mag zelf uitkiezen waar ze het aan uitgeeft. Dit is precies waarom Nederland snakt naar verandering”, zegt Klaver. ,,Dit geld moet naar de samenleving en niet in een ander cadeaupapier alsnóg naar grote bedrijven”, meent Marijnissen.
Volgens Lodewijk Asscher (PvdA) blijft het kabinet-Rutte III een ‘pinautomaat’ voor het bedrijfsleven. ,,Dit geld moet naar de Nederlanders: politie, militairen, zorg en onderwijs!” PVV-leider Geert Wilders vindt het ‘ongelooflijk’ dat het geld alsnog naar het bedrijfsleven gaat. ,,Rutte moet opstappen. Wegwezen!”
Ook Forum voor Democratie heeft flinke kritiek. ,,We hebben als tweede Kamer maandenlang druk uitgeoefend op de premier en hij wilde niet luisteren. Nu Unilever even met de vingers knipt, is de premier door de bocht. Wie is eigenlijk de baas in dit land?”, vraagt voorman Thierry Baudet zich af. Hij vindt dat het geld niet aan buitenlandse internationals, maar aan de Nederlandse belastingbetaler moet worden gegeven.
NU 15.10.2018 De afschaffing van de dividendbelasting gaat definitief niet door, maakte premier Mark Rutte maandag bekend na het coalitieoverleg. Het kabinet en de coalitiepartijen hebben de maatregel heroverwogen en besloten de meest omstreden afspraak uit het regeerakkoord nu definitief terug te draaien.
“Feit is dat het draagvlak voor deze maatregel beperkt was”, aldus Rutte.
De premier zei dat de door dit besluit vrijgekomen 2 miljard euro zal worden geïnvesteerd in het bedrijfsleven en het verbeteren van het vestigingsklimaat. Zowel de hoge als de lage vennootschapsbelasting gaat verder omlaag dan eerder is aangekondigd in het regeerakkoord. Ook de werkgeverslasten op arbeid gaan verder omlaag. Daar trekt het kabinet jaarlijks 200 miljoen euro voor uit, staat in de Kamerbrief die het kabinet maandagavond verstuurde.
De afschaffing stond sinds begin deze maand op de tocht, toen Unilever bekendmaakte de voorgenomen verhuizing van het hoofdkantoor van Londen naar Rotterdam toch niet door te zetten. Het besluit van Unilever was volgens premier Rutte “relevant” voor het opnieuw wegen van de omstreden maatregel.
De premier heeft de omstreden maatregel altijd ferm verdedigd met het argument dat het goed zou zijn voor het vestigingsklimaat en voor werkgelegenheid zou zorgen.
Juist een bedrijf als Unilever zou volgens Rutte daarom kiezen voor Nederland als thuisbasis. Nu opereert het bedrijf ook nog vanuit het Verenigd Koninkrijk. De maatregel zou ook andere bedrijven hiernaartoe moeten trekken. Door de dividendbelasting niet af te schaffen, neem je “een onaanvaardbaar risico”, zei Rutte.
De afschaffing – die de staatskas jaarlijks 2 miljard euro zou kosten – stond in geen enkel verkiezingsprogramma, maar belandde op voorspraak van de VVD toch in het regeerakkoord. Alleen het CDA steunde de premier openlijk. D66 en CU benadrukten geen voorstander te zijn van het plan, maar zeiden zich wel aan het regeerakkoord te willen houden. De gehele oppositie was fel tegen het plan.
Argumenten om de dividendbelasting af te schaffen, misten wetenschappelijke onderbouwing, erkenden ook kabinets- en coalitieleden. VVD-leider Klaas Dijkhoff had het over “een gok”. Staatssecretaris Menno Snel van Financiën zei dat er academisch gezien geen overtuigend argument bestaat. “Dat is er gewoon niet”, aldus Snel. De oppositie verweet de premier “cadeautjes voor multinationals” uit te delen.
Desalniettemin gooide Rutte de afgelopen maanden al zijn politiek kapitaal in de strijd om ervoor te zorgen dat de afschaffing toch doorging. Dat de aandeelhouders van Unilever er toch niet voor hebben gekozen om het hoofdkantoor te verhuizen, kwam bij de minister-president dan ook hard aan.
Rutte maakte zich niet druk om de vraag of hij nu een kras op zijn reputatie heeft. “Mijn baan is het verzamelen van krassen, maar ook om de noodzakelijke dingen te doen voor Nederland”, aldus Rutte.
Oppositiepartijen in de Tweede Kamer reageerden positief op het besluit, maar zijn nog niet tevreden. Hoewel GroenLinks-leider Jesse Klaver spreekt van “een overwinning”, laat hij het er niet bij zitten. “Dit geld gaat niet naar het klimaat. Niet naar de publieke sector. Maar naar het grote bedrijfsleven”, twittert hij.
Ook de PVV, SP en PvdA vinden dat het geld “naar de burger” moet door bijvoorbeeld de verhoging van het lage btw-tarief van 6 naar 9 procent terug te draaien.
Het kabinet lijkt geen gehoor te geven aan de wensen van de oppositie. Rutte benadrukte maandag dat het kabinet al 6 miljard euro extra in de publieke sector investeert. Daarnaast voert het kabinet een lastenverlichting voor burgers door. Ook is er recent een cao afgesloten voor personeel in het primair onderwijs en ligt er een onderhandelaarsakkoord voor de politie.
NOS 15.10.2018 Het kabinet ziet definitief af van het afschaffen van de dividendbelasting. Dat heeft premier Rutte gezegd na coalitieoverleg. Het geld dat daardoor vrijkomt, zo’n 1,9 miljard euro, gaat wel in zijn geheel naar het bedrijfsleven.
Het kabinet besloot vorige week tot een heroverweging van de zeer omstreden maatregel, nadat Unilever had besloten zijn hoofdkantoor niet naar Rotterdam te halen. Die heroverweging heeft opgeleverd dat het hele plan niet doorgaat.
Rutte zei dat hij de afschaffing nog steeds goed verdedigbaar vindt, maar dat het draagvlak wel erg klein was. “De maatregel heeft de eerste testcase niet overleefd”, zei hij, duidend op het besluit van Unilever. “Het geld gaan we nu toch uitgeven aan het vestigingsklimaat.”
Niet naar zorg of onderwijs
Volgens de premier is het niet mogelijk om de 1,9 miljard te besteden aan andere zaken, zoals de zorg, de veiligheid of het onderwijs. Dat wil de oppositie graag, maar Rutte wijst erop dat de begrotingsregels dat in de weg staan. Het geld was bedoeld voor het bedrijfsleven, en kan niet overgeheveld worden naar andere posten.
Een kras? Mijn baan is een verzameling van krassen, aldus Premier Rutte.
Hoe het geld precies verdeeld wordt over het bedrijfsleven, wordt later vandaag duidelijk als staatssecretaris Snel van Financiën een brief naar de Tweede Kamer stuurt. Rutte zei al wel dat alle bedrijven ervan gaan profiteren, niet alleen de grote multinationals.
Het niet doorgaan van de maatregel is een nederlaag voor de premier, die de afschaffing van de belasting voor buitenlandse investeerders te vuur en te zwaard verdedigde. Toch vindt Rutte niet dat zijn positie is beschadigd. “Een kras? Mijn baan is een verzameling van krassen.”
De oppositie in de Tweede Kamer is blij met het niet doorgaan van de maatregel, maar blijft vinden dat het vrijgekomen geld ook andere groepen in de samenleving ten goede moet komen.
GroenLinks-leider Klaver zegt dat hij ervoor zal blijven strijden dat het geld ook naar het klimaat en de publieke sector gaat.
Jesse Klaver
@jesseklaver
Dit geld gaat niet naar het klimaat. Niet naar de publieke sector. Maar naar het grote bedrijfsleven. Dividendbelasting blijkt een VVD-cadeaubon: het bedrijfsleven mag zelf uitkiezen waar ze het aan uitgeeft Dit is precies waarom Nederland snakt naar verandering.
“Rutte III blijft de pinautomaat voor het bedrijfsleven”, zegt PvdA-leider Asscher. PVV-voorman Wilders noemt het ongelooflijk dat de 1,9 miljard naar het bedrijfsleven gaat en niet naar de burger.
NOS 12.10.2018 De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben nog geen besluit genomen over nieuwe plannen om het vestigingsklimaat in Nederland te verbeteren. De partijen kwamen vanavond op het ministerie van Financiën bij elkaar om te praten over de alternatieven voor de afschaffing van de dividendbelasting.
De verwachting is dat de partijen volgende week een definitief akkoord bereiken. Maandag praten ze verder. “Ik denk niet dat het nog lang zal duren”, zei CDA-leider Buma na afloop. “We hebben goede voortgang gemaakt en mooie stappen gezet”, zei de nieuwe D66-fractievoorzitter Jetten, die voor het eerst bij een coalitieoverleg zat. “Het was een constructief gesprek.”
Premier Rutte kondigde dit vorige week vrijdag aan naar aanleiding van de bekendmaking van Unilever om de verhuizing van het hoofdkantoor van Londen naar Rotterdam te blazen.
Andere maatregelen
Het kabinet wilde met de afschaffing van de dividendbelasting zorgen dat internationale bedrijven zich in Nederland zouden gaan vestigen. De maatregel kost ruim 1,9 miljard euro. Nu het kabinet wil afzien van het omstreden plan is er geld over om andere maatregelen te nemen.
De coalitie heeft nog geen concrete voorstellen klaar, maar zeker is wel dat er geld gaat naar het bedrijfsleven en het stimuleren van het vestigingsklimaat. Het gaat niet alleen naar grote bedrijven, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. Er is ook de sterke wens om een deel ten goede te laten komen aan de positie van het midden en kleinbedrijf.”
NU 11.10.2018 De regeringspartijen hebben vooruitgang geboekt bij het zoeken naar alternatieven voor de afschaffing van dividendbelasting. De vraag is hoe de coalitie op een andere manier de lasten van bedrijven wil verlichten.
“We hebben goede voortgang geboekt, we hebben mooie stappen gezet en we gaan maandag weer verder”, zei de kersverse D66-fractieleider Rob Jetten na overleg donderdagavond.
Coalitiepartners beaamden dat. “We hebben nog even nodig om het af te ronden”, aldus CDA-voorman Sybrand Buma. Eind volgende week zou een en ander bezegeld moeten worden.
Minister Wopke Hoekstra (Financiën) vindt dat er “goed en constructief” is gesproken. “We gaan als Financiën nog wat huiswerk doen. We praten maandag verder en ik heb vertrouwen in een goede uitkomst.”
Er liggen meerdere opties op tafel voor het geval de dividenbelasting blijft bestaan. Sinds vrijdag zijn coalitie en kabinet de afschaffing van de dividendtaks aan het “heroverwegen“. Met die heroverweging is het plan van tafel, zeggen bronnen.
De belasting voor aandeelhouders zou aanvankelijk per 2020 worden geschrapt, dat kost de schatkist ieder jaar ongeveer 2 miljard euro. Vanwege de hoge kosten en het gebrek aan bewezen effect, is de maatregel zeer omstreden.
Discussie over waar geld naartoe moet
Er woedt momenteel een discussie over waar de 2 miljard ook besteed kan worden. Bronnen bevestigen dat het voor de hand ligt dat er geld naar bedrijven gaat in de vorm van lagere belastingen.
Op Prinsjesdag werd nog gezegd dat bedrijfswinsten van boven de 200.000 euro niet verlaagd zouden worden van 25 naar 21 procent, maar blijft steken op 22,25 procent.
Dat was nodig omdat de afschaffing van de dividendbelasting duurder was dan eerder werd ingeschat. Dat wordt nu dus waarschijnlijk weer rechtgezet.
Ook liggen er opties op tafel om de belasting voor kleine bedrijven, met een winst tot 200.000, juist verder te verlagen dan de 16 procent in 2021 die in het regeerakkoord is afgesproken.
Ook kan de versobering van de belastingkorting voor buitenlandse werknemers in Nederland, de expats, deels of helemaal worden teruggedraaid.
Oppositie wil meer geld voor leraren
Het heroverwegen is begonnen nadat Unilever bekendmaakte de voorgenomen verhuizing van het hoofdkantoor van Londen naar Rotterdam te staken. De maatregel diende volgens het kabinet juist om dit soort multinationals naar Nederland te halen of hier te houden.
Het ligt voor de hand dat VVD, CDA, D66 en ChristenUnie kijken naar maatregelen die het vestigingsklimaat ten goede komen.
Oppositiepartijen zien liever dat er meer geld naar de publieke sector gaat, zodat onder anderen leraren, agenten en zorgmedewerkers hogere lonen en een lagere werkdruk kunnen krijgen. De voorgenomen verhoging van het lage BTW-tarief, waar de meeste boodschappen onder vallen, wordt als het aan de oppositie ligt ook teruggedraaid.
Coalitie wijst op begrotingsregels
Maar de coalitie wijst achter de schermen op de begrotingsregels met een strikte scheiding tussen inkomsten en uitgaven. Als er ergens geld vrijkomt, kun je dat niet lukraak elders uitgeven.
Ook moeten de partijen zich volgens de regels houden aan het eerder opgestelde lastenkader. Dit kabinet heeft voor burgers en bedrijven 6,5 miljard aan lastenverlichting ingeboekt ten opzichte van de vorige regering. Dat bedrag mag je niet zomaar aanpassen, omdat anders de stabiliteit in het geding komt.
Maandagochtend staat het wekelijkse coalitieoverleg gepland. Het is goed mogelijk dat de partijen dan bekendmaken wat er met de dividendbelasting gaat gebeuren.
AD 04.10.2018 Minister van Financiën Wopke Hoekstra wil de komende jaren de staatsschuld veel verder omlaag brengen dan het niveau van 49,1 procent in 2019. Hij kijkt met jaloerse blikken naar Scandinavische en Baltische lidstaten waarvan een aantal net boven de 30 tot slechts 4 procent schuld heeft. ,,Er is dus nog een heleboel te winnen”, zei Hoekstra tijdens de tweede dag van de Financiële Beschouwingen.
Volgens Hoekstra moet Nederland doorgaan met het aanleggen van buffers om eventuele economische tegenwind op te kunnen vangen. Met een begrotingsoverschot van 1 procent, goed voor 8 miljard euro, is het kabinet daarmee volgens hem op de juiste weg.
Koekoeksjong
Toch staan niet alle seinen op groen. Het zogeheten structurele saldo, dat geschoond is van de stand van de economie, vertoont een tekort. Mocht dat verder oplopen, dan moet het kabinet ‘herkalibreren’, ofwel de begroting tegen het licht houden, stelt de CDA-minister. ,,Maar volgens mij zijn we daar nog niet”, zei hij erbij.
Hoekstra deelt de zorg van de Tweede Kamer over de doorgaande groei van de zorguitgaven, ondanks maatregelen die zijn genomen om die groei te beperken. ,,We zien dat de zorg in sommige opzichten binnen het nest van de rijksoverheid een koekoeksjong is, dat het vermogen heeft om de anderen eruit te duwen”, zei hij.
Beter en goedkoper
Daarnaast leggen de uitgaven aan de AOW een steeds groter beslag op de sociale zekerheid, die komend jaar met 81,8 miljard euro de grootste post is op de begroting. ,,Het kabinet kan niet alleen maar wachten maar zal ook moeten handelen”, zei Hoekstra, die het woord bezuinigingen zorgvuldig meed. Wel moet er worden nagedacht hoe het ‘beter en goedkoper’ kan, stelde hij.
Hoekstra verdedigde het besluit om 2,9 miljard euro aan niet gedane uitgaven in de staatsschuld te stoppen. ,,Het is niet zo dat ik dat geld niet wil uitgeven, maar het moet wel doelmatig. Het is niet zo dat het geld op moet”, aldus de minister.
AD 03.10.2018 Regeringspartijen in de Tweede Kamer maken de geesten rijp voor bezuinigingen op zorg en sociale zekerheid. De kosten daarvan lopen zo hard op dat andere overheidsuitgaven onbetaalbaar dreigen te worden.
De financieel woordvoerders van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie spraken tijdens de eerste dag van de Financiële Beschouwingen één voor één hun bezorgdheid uit. ,,Als we ook in de toekomst willen investeren in veiligheid, defensie, infrastructuur en onderwijs, kunnen de uitgaven aan zorg en sociale zekerheid niet onbeperkt groeien”, waarschuwde VVD-Kamerlid Aukje de Vries.
De cijfers spreken boekdelen. De uitgaven aan de zorg groeien alleen tijdens deze kabinetsperiode met 16 miljard euro, ondanks besparingen. De uitgaven aan de sociale zekerheid overstijgen komend jaar de grens van 80 miljard euro. ,,Met zo’n laag werkloosheidscijfer is dat opmerkelijk”, stelt CDA’er Evert-Jan Slootweg.
Volgens D66-Kamerlid Joost Sneller draait de ‘herverdelingsmotor’ in Nederland overuren. Dat is volgens hem op zichzelf een goede zaak, maar de rek raakt er zo langzamerhand uit. ,,Daar moeten we nu over nadenken en niet als het water ons straks aan de lippen staat”, meent hij. De economie zit momenteel in de lift en het begrotingssaldo kent een overschot doordat de belastingen binnenstromen.
Maar op langere termijn loopt de houdbaarheid van de overheidsfinanciën gevaar, waarschuwden de Raad van State en het Centraal Planbureau al op Prinsjesdag.
Wat eigenlijk niemand wil is, zodra de economie begint te haperen en het overschot verdwijnt, de botte bijl te hanteren. Zelfs de oppositie is daarom kritisch op het feit dat minister van Financiën Wopke Hoekstra de uitgaven flink laat oplopen, zonder alvast na te denken over mindere tijden.
,,Als de minister streng wil zijn, moet hij vooral kijken naar de houdbaarheid van de overheidsfinanciën”, aldus Groenlinkser Bart Snels. Van Hoekstra’s gehamer op het overschot en de dalende schuld is hij ‘minder onder de indruk’.
Donderdag dient de CDA-minister de Tweede Kamer van repliek.
AD 03.10.2018 Het kabinet laat dit jaar 2,9 miljard euro aan geplande uitgaven op de plank liggen. Ministeries slagen er niet in om dit geld dat onder meer bedoeld was voor defensie en zorg uit te geven. Minister van Financiën Hoekstra gebruikt de miljarden daarom maar om de staatsschuld extra mee af te lossen.
Dat blijkt uit antwoorden op Kamervragen die Hoekstra onlangs naar de Kamer heeft gestuurd. PvdA-Kamerlid Henk Nijboer is verbolgen over het gemak waarmee bepaalde investeringen geen doorgang vinden, terwijl de nood in de publieke sector juist zo hoog is. ,,Terwijl we militairen zonder jas naar Noorwegen sturen blijven er miljarden liggen”, stelt hij.
Nijboer vindt het besluit het begrotingsoverschot dit jaar nog verder te laten oplopen onbegrijpelijk en vraagt Hoekstra woensdag om opheldering tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen, die woensdag en donderdag plaatsvinden.
De PvdA’er verwijst naar de manifestatie dinsdagavond in Den Haag waarbij duizenden ambtenaren, onderwijzers, agenten en andere werknemers in dienst van de publieke zaak vragen om meer waardering, ook in financiële zin. ,,Er worden door dit kabinet grote beloftes gedaan die niet worden waargemaakt. Terwijl er voor de leraren niks extra’s af kan. Ik vind dat onbegrijpelijk.”
Den HaagFM 02.10.2018 Op het Lange Voorhout is dinsdagavond een grote protestactie van medewerkers uit de publieke sector. Onder anderen leraren, zorgmedewerkers, agenten, brandweerlieden en defensiepersoneel protesteren tegen de afschaffing van de dividendbelasting. Volgens scheelt die belastingmaatregel de staat twee miljard euro terwijl er op de publieke sector flink bezuinigd wordt.
“Het wordt een sober protest gevolgd door een stille tocht langs de vier verantwoordelijke ministeries”, zegt John van Mullem, campagneleider van organisator FNV. “We verwachten tussen de duizend en 2.500 deelnemers.” FNV organiseert het festival samen met actiegroep ‘Publieke Sector in Actie’. Naast de protestactie is FNV ook een petitie gestart tegen de afschaffing van de dividendbelasting.
De protestactie wordt om een ironische reden op het Lange Voorhout gehouden in plaats van, zoals gebruikelijk, op het Malieveld. “Het Malieveld wordt bezet door Shell, die houden daar binnenkort een duurzaamheidsfestival.” De protestactie van FNV en Publieke Sector in Actie begint dinsdagavond om 18.00 uur op het Lange Voorhout. Na een kort podiumprogramma begint de stille tocht langs de verantwoordelijke ministeries. De actie duurt ongeveer tot 20.30 uur. Kijk hier voor meer informatie.
AD 02.10.2018 Leraren, zorgmedewerkers, defensiepersoneel en agenten zijn boos. Vanavond demonstreerden ze in Den Haag tegen de afschaffing van de dividendbelasting. Die twee miljard euro moet gebruikt worden voor verlaging van de werkdruk, het tegengaan van het personeelstekorten en betere salarissen.
Vanaf het Lange Voorhout in Den Haag liepen meer dan drieduizend zorgmedewerkers, defensiepersoneel en agenten in een stoet langs de vier betrokken ministeries om hun onvrede te uiten. Jos Felen uit Friesland: ,,,Ik moet straks een jaar langer doorwerken terwijl multinationals dat geld krijgen.” Juffen Karin en Jessica: ,,We zijn met zoveel. We moeten ons laten horen, anders gebeurt er niets.” Rond half acht was de demonstratie voorbij.
De sectoren bundelden de krachten, omdat ze met soortgelijke problemen kampen. Na jarenlange bezuinigingen gaat het personeel gebukt onder een groeiende werkdruk. Steeds meer mensen zeggen hun baan op, omdat ze in de private sector meer kunnen verdienen voor soortgelijk werk. Daardoor neemt de werkdruk voor de achterblijvers toe.
Met de protestmars hopen de leraren, zorgmedewerkers, defensiepersoneel en agenten de regering wakker te schudden en een streep te krijgen door de afschaffing van de dividendbelasting (goed voor twee miljard euro). Ook online is de onvrede zichtbaar: op sociale media veranderen medewerkers hun profielfoto.
AD 02.10.2018 Lagere inkomens worden extra getroffen door de verhoging van de energiebelasting. De koopkrachtontwikkeling die het kabinet op Prinsjesdag presenteerde geeft een vertekend beeld. Dat blijkt uit een toelichting van het Centraal Planbureau (CPB).
De laagste inkomens waren in de koopkrachtsommen met een stijging van 1,0 procent toch al het slechtst af ten opzichte van hogere inkomensgroepen, die er volgens het CPB volgend jaar 1,6 procent in doorsnee op vooruit gaan. De praktijk blijkt echter nog weerbarstiger.
Oorzaak is de verhoging van de energiebelasting, die er bij lagere inkomens verhoudingsgewijs zwaarder inhakt. Dat komt doordat zij een groter deel van hun inkomen kwijt zijn aan energie, ook al verbruiken zij gemiddeld minder gas en elektriciteit dan beter gefortuneerden.
De koopkrachtwinst voor de laagste inkomens komt hierdoor niet op 1,0 maar op 0,8 procent uit, bevestigt het CPB. Andersom geldt dat de hoogste inkomens er in doorsnee juist méér (1,8 procent) op vooruit gaan.
Dat dit verschil niet in de koopkrachttabellen op Prinsjesdag terugkwam, heeft te maken met de wijze van berekening. Het CPB telt de stijgende energiebelasting mee als onderdeel van de algemene prijsstijging (inflatie), waarbij wordt aangenomen dat iedere Nederlander daar in gelijke mate last van heeft. Maar in de praktijk is dat dus niet het geval.
Energiebelasting
Het kabinet verhoogt komend jaar het belastingtarief op aardgas met 3 cent per kubieke meter, terwijl de heffing op elektriciteit met 0,72 cent per kilowattuur omlaag gaat. Tegelijkertijd gaat de energiebelasting voor iedereen omhoog met een vast bedrag van 51 euro.
GroenLinks probeerde tijdens de Algemene Beschouwingen deze verhoging van tafel te krijgen omdat die de lage inkomens ‘onevenredig’ zou raken, maar minister-president Mark Rutte bestreed dat en sprak van een ‘keurig beeld’. De meerderheid van de Tweede Kamer stemde vervolgens tegen de motie van Klaver.
Het CPB becijferde eerder dit jaar al dat klimaatbeleid via lastenverzwaringen ervoor zorgt dat de inkomensverschillen tussen lagere en hogere inkomens toenemen. Als de al geplande verhoging van de energiebelasting de komende jaren doorzet, kost dat de 20 procent minst verdienenden 1,2 tot 2,0 procent inkomen, terwijl de rijkste twintig procent 0,4 tot 0,5 procent inlevert.
Als het huidige kabinet erin slaagt hier bovenop een klimaatakkoord te sluiten, dreigen de verschillen – mocht compensatie uitblijven – nog groter te worden.
AD 02.10.2018 De vaste lasten voor Nederlanders gaan volgend jaar flink omhoog. Huishoudens met drie personen zijn per jaar gemiddeld bijna 700 euro meer kwijt aan zaken als gas en licht, huur en verzekeringen, berekende vergelijkingssite Pricewise. Alleenstaanden moeten rekening houden met een stijging van 450 euro.
De prijsvergelijker baseert zich onder meer op aangekondigde veranderingen in de Miljoenennota rond zorgpremies en de belasting op energie. Daarnaast werd gekeken naar trends rond schadeverzekeringen en kosten voor tv en internet, waarvoor verhogingen worden verwacht.
De verwachte kostenstijging van dik tien procent komt onder meer door de hogere zorgpremies die op Prinsjesdag werden aangekondigd. Daarnaast wil het kabinet de belasting op energieverbruik door huishoudens verhogen. In combinatie met hogere tarieven voor gas en elektra kan de maandelijkse energierekening 30 euro hoger uitvallen, zo voorspelt Pricewise.
Verder zullen volgens de vergelijker ook de tarieven voor auto- en woonverzekeringen het komend jaar fors stijgen.
Gedempt
Hans de Kok, directeur van Pricewise, zegt bezorgd te zijn over de totale stijging van de vaste lasten. ,,Het gaat om substantiële bedragen van honderden euro’s per jaar. Het kabinet zegt rekening te hebben gehouden met alle prijsstijgingen in de verlaging van de inkomstenbelastingen én de koopkrachtstijging. Wij vragen ons af of deze enorme stijging van de vaste lasten wel is meegenomen en gedempt kan worden, naast de andere lastenstijging.”
Volgens het kabinet gaan bijna alle Nederlanders er door veranderingen in belastingen op vooruit. De gemiddelde stijging van de koopkracht komt uit op 1,5 procent. Ondanks de stijging van de zorgpremie, de btw-verhoging en de algemene prijsstijgingen hebben de meeste huishoudens volgend jaar gemiddeld 35 euro meer per maand te besteden, becijferde bugetvoorlichter Nibud onlangs.
Een Nibud-woordvoerster benadrukt dat in de berekeningen van Pricewise geen rekening is gehouden met bijvoorbeeld de algemene heffingskorting, arbeidskorting, verhoging van de kinderbijslag en bijstand. ,,We hebben gekeken naar meer dan alleen de uitgaven.”
RTL 02.10.2018 Je vaste lasten gaan volgend jaar flink omhoog. Gemiddeld zijn gezinnen en alleenstaanden enkele honderden euro’s meer kwijt aan verzekeringen, energie en internet en bellen. Aan de andere kant daalt de inkomstenbelasting voor de meeste mensen met een baan.
Vergelijkingssite Pricewise publiceert vandaag een doorrekening van de vaste lasten. De site verwacht dat, naast de zorgpremie en energiebelasting, ook de tarieven voor auto- en woonverzekeringen flink stijgen.
Voor de auto- en woonverzekering zijn nog geen concrete cijfers bekendgemaakt, maar directeur Hans de Kok van Pricewise verwacht dat de premies omhoog zullen gaan.
Meer schade door extreem weer
Dat komt omdat het aantal schadeclaims stijgt, auto-onderdelen duurder worden en de kosten bij letselschade de laatste jaren omhoog gaan, analyseert De Kok.
Ook hebben we de laatste jaren vaker te maken met extreem weer, met schade aan woonhuizen tot gevolg. Dat zorgt ervoor dat de premies voor inboedel-, opstal- en aansprakelijkheidsverzekeringen toenemen, verwacht Pricewise.
Volgens de site is een gezin met een kind gemiddeld bijna 700 euro duurder uit dan vorig jaar. Een alleenstaande iets meer dan 450 euro.
Volgens budgetvoorlichter Nibud gaan de meeste mensen er volgend jaar op vooruit. Gemiddeld stijgt de koopkracht met zo’n 1,5 procent. Dat komt onder meer door veranderingen in de inkomstenbelasting, waardoor de meeste werkenden een kleiner deel van hun salaris afdragen aan de fiscus.
Doorrekening Nibud
Een alleenstaande met een modaal (35.000 euro per jaar) salaris heeft volgend jaar 504 euro meer te besteden. Een werkend echtpaar (+/- 2 x modaal, huishoudinkomen 75.000 euro) met een kind 900 euro.
In de doorrekening van het Nibud zijn de veranderingen in de zorgpremie meegenomen en alle andere kosten die aan inflatie onderhevig zijn, legt een woordvoerder uit.
Pricewise is toch verbaasd over de stijging van de vaste lasten. “Dit is veel meer dan ik verwacht had. Ik dacht aan een stijging van 100 à 200 euro”, aldus De Kok.
NU 26.09.2018 De bestemming van de extra miljarden die dit kabinet uittrekt, is volgens de Algemene Rekenkamer in sommige gevallen onvoldoende onderbouwd. Daardoor is het voor de Tweede Kamer niet te controleren waar dat geld naartoe gaat en of het op de juiste wijze wordt besteed.
Dit kabinet heeft in het regeerakkoord uit 2017 afgesproken om voor komend jaar in totaal 8,8 miljard euro meer uit te geven.
Daarvan heeft inmiddels 4,1 miljard euro een bestemming gekregen in de plannen voor volgend jaar. Zo’n 3,3 miljard is al wel toegekend, maar het is nog niet duidelijk waar het bedrag precies naartoe gaat.
Dit betekent dat er een bedrag van 1,4 miljard euro overblijft dat wel in de kabinetsplannen voor 2019 is vermeld, maar nog niet is toegekend.
Dat is op te maken uit een door de Algemene Rekenkamer gepubliceerd overzicht van negentien maatregelen, goed voor ongeveer de helft van extra beschikbare geld. Dat woensdag verschenen overzicht moet het voor Kamerleden eenvoudiger maken om de extra uitgaven te volgen en te beoordelen.
“Van het toegekende geld is soms onduidelijk wat de plannen met dit extra geld zijn en hoe achteraf kan worden vastgesteld of de beoogde resultaten hiermee zijn bereikt”, concludeert de Algemene Rekenkamer. “Deze informatie ontbreekt in een aantal gevallen niet alleen in de begrotingsstukken, maar staat evenmin in brieven of beleidsnota’s aan de Kamer.”
Ministers moeten met concrete plannen komen
Binnen het kabinet is afgesproken dat een minister eerst met concrete, uitgewerkte plannen moet komen, voordat er geld naartoe gaat. Zo kan beleid vooraf beter worden onderbouwd en de effectiviteit achteraf nauwkeuriger worden beoordeeld.
Met die aanpak is duidelijk hoeveel extra geld een minister wanneer kan uitgeven. Maar de bedragen zijn lastig te traceren in de uitgewerkte begrotingsstukken, schrijft de Algemene Rekenkamer. Het parlement kan juist met het goedkeuren, aanpassen of afkeuren van de begroting invloed uitoefenen op het kabinetsbeleid.
De begroting voor komend jaar die vorige week op Prinsjesdag werd gepubliceerd, wordt de komende maanden per ministerie in de Tweede en Eerste Kamer behandeld.
RO 18.09.2018 De Nederlandse economie groeit in 2019 met 2,6% en het begrotingsoverschot loopt op naar 1% van het bruto binnenlands product (bbp). De overheidsschuld daalt volgend jaar met € 6 miljard en komt uit op 49,6% van het bbp. De werkloosheid daalt tot 3,5% in 2019 en komt daarmee op het laagste niveau sinds 2001. Dit staat in de Miljoenennota 2019, die minister Hoekstra vandaag aan de Tweede Kamer heeft aangeboden.
Nederlanders moeten het meer in hun portemonnee gaan merken dat het goed gaat met Nederland. Daarom neemt het kabinet maatregelen om de koopkracht te versterken, met name voor lage- en middeninkomens. De koopkracht groeit in 2019 zowel dankzij de aantrekkende lonen als door de lagere lasten op arbeid. Ondanks de hogere inflatie stijgt de koopkracht volgend jaar naar verwachting met 1,5%, waarbij vrijwel alle groepen erop vooruit gaan.
Gaswinning Groningen
Het kabinet investeert in een veiliger Groningen. Zo wil het kabinet minimaal € 1 miljard investeren in het toekomstfonds Groningen. De kosten voor het terugschroeven van de gaswinningen zijn € 300 miljoen in 2019 en lopen op tot 1,5 miljard structureel in 2023.
Voor de kosten van schade en versterking is er eind 2017 minimaal € 1,4 miljard gereserveerd door de NAM en Energie Beheer Nederland (EBN), een zelfstandige onderneming met de Nederlandse Staat als enige aandeelhouder. De kosten voor schade en versterking leiden tot lagere gasinkomsten voor het Rijk.
Brexit
Om Nederland zo goed mogelijk voor te bereiden op de Brexit wordt ruim € 90 miljoen uitgetrokken voor onder meer extra capaciteit bij de Douane en de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA). De heroprichting van het nieuwe ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en EZK vergt voor 2019 eenmalig ruim € 60 miljoen voor extra personeel, ICT en materiële kosten. De structurele kosten zijn geraamd op 37 miljoen. Dit is eerder bij de voorjaarsnota vastgelegd.
Meevallers in onder andere de zorg, de sociale zekerheid en de lagere rente-uitgaven zorgen voor de dekking van deze extra uitgaven.
Inkomsten
Uit de nieuwste raming van de belastingmaatregelen blijkt dat er een sterkere lastenverlichting aan bedrijven zou worden gegeven dan in het regeerakkoord was beoogd, onder andere doordat het afschaffen van de dividendbelasting duurder uitvalt dan eerder gedacht. Om de lastenverlichting weer in lijn te brengen met de afspraken in het regeerakkoord, heeft het kabinet daarom aanvullende maatregelen genomen.
Het hoge vennootschapsbelasting (vpb) tarief wordt de komende jaren iets minder verlaagd dan in het regeerakkoord is afgesproken: van 25% naar 22,25%, in plaats van 21%. Het MKB wordt daarbij ontzien, doordat het lage vpb-tarief zal dalen zoals in het regeerakkoord is afgesproken. Daarnaast verlicht het kabinet de lasten op arbeid bij het MKB met structureel 100 miljoen. Het box 2-tarief wordt verlaagd ten opzichte van wat is afgesproken in het regeerakkoord. En het kabinet verlaagt de verhuurderheffing voor woningcorporaties met structureel 100 miljoen.
Ontwikkelingen lange termijn
Het kabinet ziet ook risico’s voor de economische groei. Onder meer de Brexit, een dreigend handelsconflict en (geo)politieke spanningen in andere werelddelen kunnen de economische groei plotseling laten omslaan, en ook de overheidsfinanciën verslechteren. Het is daarom noodzakelijk om in goede tijden reserves op te bouwen voor slechtere tijden.
De beheersing van de zorguitgaven blijft ook voor de toekomst een uitdaging. Het kabinet heeft daarom diverse maatregelen getroffen, zoals bijvoorbeeld de hoofdlijnakkoorden die het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft afgesloten met de zorgsector. De zorgkosten stijgen met ongeveer € 2 miljard minder hard. Dit neemt niet weg dat de zorg ook in 2019 de grootste en snelst groeiende uitgavenpost van het Rijk blijft.
RO 18.09.2018 Het belastingstelsel verandert. We vergroenen, de belasting op consumptie gaat omhoog en belangrijk: het kabinet maakt werk lonender. De belastingtarieven gaan omlaag en de heffingskortingen (de belastingkortingen) omhoog. Door de maatregelen die het kabinet neemt gaat 96% van de mensen er volgend jaar in koopkracht op vooruit.
Het kabinet neemt daarnaast maatregelen om belastingontwijking en -ontduiking tegen te gaan en die goed zijn voor het Nederlandse vestigingsklimaat. Per saldo gaan vrijwel alle ondernemers en bedrijven erop vooruit tijdens deze kabinetsperiode.
Dit staat in het pakket Belastingplan 2019, dat staatssecretaris Snel van Financiën vandaag aan de Tweede Kamer heeft aangeboden. Gemiddeld hebben huishoudens € 500 meer te besteden, waarbij werkenden het meest van de kabinetsmaatregelen profiteren. Via Prinsjesdagtool.nl kan iedereen omstreeks 16.00 uur een inschatting maken hoe de belangrijkste plannen voor hem of haar uitpakken.
Een overzicht van de belangrijkste veranderingen:
Invoering tweeschijvenstelsel
Door de geleidelijke invoering van een tweeschijvenstelsel met een basistarief en een toptarief nemen de besteedbare inkomens toe van alle personen met een inkomen vanaf € 20.000 per jaar. Ook wordt het hierdoor minder van belang of een inkomen in een huishouden met 1 of 2 personen wordt verdiend. Het basistarief wordt in 2021 37,05% en het toptarief 49,50%. In 2019 wordt het tarief van de huidige eerste schijf 36,65% en de tweede en derde schijf 38,10%.
Verhoging arbeidskorting
Door een verhoging van de arbeidskorting gaat werken meer lonen voor mensen met een inkomen tussen de € 20.000 en € 60.000 per jaar.
Verhoging algemene heffingskorting
Door een verhoging van de algemene heffingskorting neemt het besteedbaar inkomen toe van mensen met een inkomen tot € 50.000 per jaar. In de aanloop naar Prinsjesdag heeft het kabinet de heffingskorting in 2019 met € 44 extra verhoogd om de koopkracht te verbeteren voor met name lage inkomens en uitkeringsgerechtigden. Dit komt bovenop de verhoging van € 140 uit het regeerakkoord.
Boodschappen
Het kabinet betaalt de verlaging van de lasten op arbeid gedeeltelijk door economisch minder verstorende belastingen te verhogen. Zo worden boodschappen iets duurder door een verhoging van het lage btw-tarief van 6% naar 9%. Dit betekent in de praktijk dat boodschappen van € 100 in 2019 € 2,83 duurder worden. Maar ook met de duurdere boodschappen gaan de meeste mensen erop vooruit in 2019.
Daarnaast verlaagt het kabinet voor de hogere inkomens het tarief van een aantal aftrekposten. Dit geldt bijvoorbeeld voor de hypotheekrenteaftrek en de ondernemersaftrek.
Voor wie met de (elektrische) fiets naar het werk wil, wordt het een stuk aantrekkelijker gemaakt een fiets van de zaak te gebruiken door een versimpeling van de fiscale fietsregeling. Bij een inkomen van € 35.000 en een elektrische fiets van € 2000 kost dit een werknemer vanaf 2020 minder dan € 5 per maand.
Bedrijfsleven
Nederland wil aantrekkelijk zijn als vestigingsplaats voor bedrijven die een echte bijdrage leveren aan de economie. Het kabinet presenteert daarom een ambitieus pakket aan maatregelen voor het bedrijfsleven.
Het pakket bevat naast de verlaging van de vennootschapsbelasting en de afschaffing van de dividendbelasting ook de invoering van een bronbelasting op dividenden naar laagbelastende jurisdicties en in misbruiksituaties. Zo wordt voorkomen dat Nederland wordt gebruikt voor doorstroomactiviteiten naar belastingparadijzen. Voor het MKB wordt bovendien per 2020 structureel € 100 miljoen beschikbaar gesteld.
Daarnaast verlaagt het kabinet de verhuurderheffing met structureel € 100 miljoen.
Het tarief in de vennootschapsbelasting wordt voor winsten tot € 200.000 in stappen verlaagd van 20% naar 16% in 2021. Ook voor winsten boven € 200.000 wordt het tarief verlaagd, maar wel minder groot dan in het Regeerakkoord beoogd: het tarief wordt in 2021 22,25% in plaats van 21%. Ook het tarief in box 2 wordt verhoogd, maar 1,6% minder dan voorgesteld in het regeerakkoord: namelijk naar 26,25% in 2020 en 26,9% in 2021.
NU 14.09.2018 Met Prinsjesdag in aantocht liggen zoals gebruikelijk enkele kabinetsplannen voor volgend jaar al op straat. Niet alles is bekend, maar er is een beeld van het koopkrachtplaatje voor 2019. Een overzicht van wat we tot nu toe zeker weten.
Koopkracht
Dat de koopkrachtplaatjes er voor volgend jaar zonnig uitzien, wisten we al toen het Centraal Planbureau (CPB) in augustus de eerste berekeningen publiceerde. Vervolgens ging het kabinet aan de slag om die cijfers nog een beetje bij te stellen.
Blijven de uitkeringsgerechtigden er in koopkracht niet teveel achter vergeleken met de werkenden? Hoe zit het met de ouderen die al jaren last hebben van gelijkblijvende of zelfs dalende pensioenen?
Met die vragen gingen het kabinet aan de slag en had gehoopt het eindresultaat volgende week dinsdag te presenteren. Totdat de cijfers donderdagavond uitlekten via het AD.
Een overzicht:
Per inkomensgroep
Tot 23.690 1,1 procent (was 0,7)
23.690 tot 37.904 1,7 procent (was 1,4)
37.904 tot 55.208 1,6 procent (was 1,4)
55.208 tot 80.340 1,7 procent (was 1,5)
Vanaf 80.340 1,6 procent (was 1,5)
Met kinderen 1,6 procent (was 1,4)
Zonder kinderen 1,6 procent (was 1,3)
Kanttekening
Bij deze cijfers past een kanttekening, want het klopt alleen als er volgend jaar verder niets veranderd en dat gebeurt vrijwel nooit. Politici en economen waarschuwen hier dan ook voor.
“Zelfs in deze tijden met een goed lopende arbeidsmarkt, zijn er mensen die hun baan verliezen”, zei minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken vrijdag over de koopkrachtontwikkeling in het algemeen.
Daarmee bedoelt hij dat bijvoorbeeld ontslag een gigantisch negatieve impact op je koopkracht heeft, ook al zien die cijfers er verder mooi uit. Het tegenovergestelde, een promotie of hoge bonus, geldt natuurlijk ook.
Deze plaatjes zeggen dan ook meer iets over hoe de politiek denkt. Krijgen uitkeringsgerechtigden er bijvoorbeeld minder bij dan werkenden, zoals nu het geval, dan hoopt dit kabinet dat het daarmee werken stimuleert.
Zorgpremie
Het kabinet maakt ieder jaar een inschatting van wat de zorgverzekering per jaar gaat kosten. Voor 2019 komt die berekening uit op 1.432 euro per jaar, dat is 124 euro meer dan wat Nederlanders dit jaar kwijt zijn.
Die stijging van ruim een tientje per maand is het gevolg van hogere lonen voor zorgpersoneel, stijgende medicijnprijzen en het besluit om het eigen risico deze kabinetsperiode te bevriezen.
Zorgverzekeraars kunnen hier overigens van afwijken. Zij maken de premies voor 2019 later dit jaar bekend.
Dividendbelasting
Een maatregel die geen effect op je inkomen heeft, is de veelbesproken afschaffing van de dividendbelasting per 2020. De gederfde inkomsten werden aanvankelijk op 1,4 miljard euro per jaar geraamd, maar die komt zoals we nu weten dankzij een groeiende economie uit op 1,9 miljard euro. Met dat bedrag wordt dan ook gerekend voor de begroting voor 2019.
Hoe dat gat van een half miljard euro wordt gedicht, is min of meer ook al bekend. De voorgenomen verlaging van de winstbelasting voor bedrijven wordt iets soberder. In het regeerakkoord staat dat de belasting op winsten van 200.000 euro en hoger stapsgewijs wordt verlaagd van 25 naar 21 procent. Dat lage percentage komt nu iets hoger te liggen.
De voorgenomen belastingverlaging voor bedrijven met winsten tot 200.000 van 20 naar 16 procent blijft onaangetast. Daarmee blijft het midden- en kleinbedrijf zoals gewenst buiten schot. Het zijn immers de multinationals die het meest zouden profiteren van het schrappen van de dividendtaks.
NOS 14.09.2018 “De rijksbegroting is van ons allemaal, en is voor ons allemaal. Dat moet ook gelden voor de economische groei”. Minister Hoekstra van Financiën schrijft dat in het voorwoord van de Miljoenennota, de samenvatting van de kabinetsplannen voor Prinsjesdag die in het bezit is van RTL Nieuws.
De economie groeit volgend jaar met 2,6 procent, is de verwachting. Hoekstra schrijft dat het kabinet wil dat mensen kunnen voelen dat het beter gaat. “Daarom gaat meer dan 95 procent van de Nederlandse huishoudens er volgend jaar op vooruit.”
De brexit en de kans op handelsconflicten bedreigen de op zich sterke welvaart, meldt Hoekstra. “Het kabinet bereidt Nederland voor op zulke economische tegenwind door de overheidsfinanciën in 2019 verder op orde te brengen. Maar we zijn er nog niet.” Hoekstra waarschuwt ook voor een hoge overheidsschuld, waar nog wel wat aan moet gebeuren.
Koopkracht
Uit een ander uitgelekt Prinsjesdagstuk, de Macro-Economische Verkenningen, bleek gisteren via de NOS dat de koopkracht volgens de berekeningen volgend jaar gemiddeld met 1,5 procent stijgt.
Het AD kon daar later aan toevoegen dat huishoudens met middeninkomens en alleenverdieners er volgend jaar het meest op vooruit gaan, en mensen met lagere inkomens het minst.
Ophef
De Tweede Kamerleden kregen vanavond rond 18.00 uur een stick met de Prinsjesdagstukken uitgereikt. Dat was een paar uur later dan gepland, omdat het ministerie van Financiën er in eerste instantie de verkeerde versie op had gezet. De Kamerleden moeten de stukken tot de officiële presentatie op Prinsjesdag geheimhouden en daar ook voor tekenen.
Gisteren ontstond er ophef onder Kamerleden omdat journalisten eerder over belangrijke cijfers beschikten dan zij. De oppositie wilde onmiddellijke openbaarmaking, maar daar gingen de coalitiepartijen en het kabinet niet mee akkoord.
NU 14.09.2018 Het kabinet waarschuwt dat we te maken kunnen krijgen met tijden waarin het economisch minder goed gaat. Brexit en de kans op handelsconflicten kunnen de economische groei remmen.
Dat staat in het voorwoord van de Miljoenennota van minister Wopke Hoekstra van Financiën, bevestigen bronnen in Den Haag na berichtgeving van verschillende media vrijdag.
“De fundamenten onder onze welvaart zijn sterk, maar ze zijn geen garantie voor toekomstige voorspoed. In de mondiale economie, waarvan Nederland zo afhankelijk is, bedreigen de Brexit en de kans op handelsconflicten de economische groei”, schrijft Hoekstra.
De bewindsman vervolgt dat het kabinet Nederland voorbereidt om eventuele financiële schokken op te vangen door de overheidsfinanciën verder op orde te brengen.
Het economische plaatje voor volgend jaar ziet er rooskleurig uit, meldde het Centraal Planbureau (CPB) al in augustus. Die cijfers zijn nu geactualiseerd waardoor die er iets anders uitzien.
Zo blijkt nu uit de gelekte cijfers dat de economie in 2019 met 2,6 procent groeit, de staatsschuld voor het eerst in jaren tot onder de 50 procent van het bbp zakt en er een overschot van 1 procent van het bbp wordt verwacht. Hoekstra: “Het kabinet bereidt Nederland voor op zulke economische tegenwind door de overheidsfinanciën in 2019 verder op orde te brengen. Maar we zijn er nog niet.”
Kabinet kreeg eerder waarschuwing voor uitgavebeleid
Dat schrijft Hoekstra niet voor niets. De bewindsman brengt in herinnering dat de overheidsschuld nog aanzienlijk hoger is dan voor de crisis. Daarbij blijft het zogenoemde houdbaarheidstekort “een aandachtspunt”.
Het houdbaarheidstekort zegt iets over de houdbaarheid van de begroting op de lange termijn. Er wordt dan gekeken naar bijvoorbeeld de kosten voor de AOW en de zorg.
Vorig jaar waarschuwde de Raad van State (RvS) na de publicatie van het regeerakkoord al dat dit kabinet wel voldoet aan de Europese regels, maar eigenlijk teveel geld uitgeeft.
De RvS vroeg zich in een advies af of het kabinet wel voldoende rekening hield om mogelijke economische tegenwind op te vangen.
Dat er door de overheid meer wordt uitgegeven klopt ook. Zo trekt het kabinet de portemonnee na jaren van bezuinigen voor onder andere onderwijs, infrastructuur en defensie. De Raad van State toetst ieder jaar of de rijksbegroting aan alle regels voldoet.
‘De rijksbegroting is van ons allemaal’
Donderdag lekte de koopkrachtcijfers al uit. Daaruit bleek dat Nederlanders er volgend jaar naar verwachting gemiddeld 1,5 procent op vooruit gaan. Eerder werd de groei van de koopkracht nog geschat op 1,3 procent.
Eerder die dag maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) overigens bekend dat bijna de helft van alle Nederlanders vorig jaar hun besteedbaar inkomen zag dalen. Dat had vooral te maken met de magere loonontwikkeling, de groei kwam nauwelijks uit boven de stijging van de consumentenprijzen (inflatie).
Minister Hoekstra hoopt dat het volgend jaar een beter plaatje kan laten zien: “De rijksbegroting is van ons allemaal, en is voor ons allemaal. Dat moet ook gelden voor de economische groei. Het kabinet wil dat alle groepen volgend jaar in hun portemonnee merken dat het goed gaat met de economie.”
Telegraaf 14.09.2018 De btw-inning levert volgend jaar maar liefst 59,6 miljard op. Dat is fors meer dan de 52,8 miljard van dit jaar. Er wordt meer gekocht en het btw-tarief wordt door dit kabinet verhoogd en dat levert de schatkist dus flink wat op. Dat blijkt uit de Miljoenennota die in handen is van De Telegraaf.
Tegelijkertijd worden de inkomsten vanuit de inkomstenbelasting drastisch verlaagd. Dat komt voor uit een aanpassing van de belastingschijven.
Volgend jaar zijn er 320.000 werklozen in ons land. Dat betekent dat 3,5 procent van de beroepsbevolking zonder baan zit en dat is lager dan in jaren.
De economie groeit volgend jaar naar verwachting met 2,6 procent en meer dan 95 procent van de Nederlanders gaat er volgens de berekeningen op vooruit. Het kabinet geeft minder uit dan er binnenkomt, er is een begrotingsoverschot van 1 procent.
Aan zorg wordt 79,7 miljard uitgegeven volgend jaar en aan de sociale zekerheid 81,8 miljard. Dat is opmerkelijk want zorg was de grootste kostenpost en leek dat voorlopig ook te blijven. Nu krimpen juist de uitgaven voor de zorg.
Alle huishoudens gaan er in doorsnee 1,5 procent op vooruit. Werkenden relatief meer met 1,6 procent en uitkeringsgerechtigden (0,8) en gepensioneerden (1,4) blijven daar onder.
Gaskraan dicht kost 300 miljoen
Voor het dichtdraaien van de gaskraan wordt 300 miljoen euro uitgetrokken en voor het ondersteunen van Groningen 100 miljoen.
Minister Hoekstra (Financiën) schrijft in de nota:„De fundamenten onder onze welvaart zijn sterk, maar ze zijn geen garantie voor toekomstige voorspoed. Door zorgvuldig om te gaan met belastinggeld, gericht te investeren en de staatsschuld af te lossen verstevigt het kabinet de basis onder onze welvaart voor nu, en voor in de toekomst.”
Bij de oppositie is veel argwaan over de zonnige vooruitzichten, nu gisteren ook bleek dat de positieve voorspellingen over vorig jaar in werkelijkheid lang niet werden waargemaakt.
De stukken moeten geheim blijven tot Prinsjesdag, maar lekken altijd eerder uit.
In het regeerakkoord spraken VVD, CDA, D66 en CU vorig jaar al af dat er in 2019 veel extra geld wordt uitgegeven.
Zo zijn er honderden miljoenen extra gereserveerd voor onderwijs, dat onder meer wordt gestoken in voor- en vroegschoolse educatie en in het aanpakken van de werkdruk op basisscholen.
Ook worden er honderden miljoenen extra geïnvesteerd in bereikbaarheid, milieubeleid, defensie en het openbaar bestuur.
De grootste klapper wordt komend jaar gemaakt in de inkomstenbelasting. Door een aanpassing van de belastingschijven krijgen de meeste Nederlanders te maken met een belastingverlaging. De gelijktijdige verhoging van het laagste btw-tarief pakt volgens het Centraal Planbureau netto voordelig uit voor de koopkracht.
NU 14.09.2018 De koopkracht zal volgend jaar voor gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden door aangepast kabinetsbeleid meer stijgen dan bleek uit de laatste prognose van het Centraal Planbureau (CPB).
De gemiddelde koopkrachtstijging bedraagt 1,5 procent in plaats van de eerder geraamde 1,3 procent, bevestigen ingewijden aan NU.nl na berichtgeving van het AD.
In de Macro Economische Verkenningen (MEV), die op Prinsjesdag door het CPB wordt gepubliceerd maar donderdag al door de krant is ingezien, staat dat de koopkrachtstijging voor gepensioneerden met 1,5 procent aansluit bij het gemiddelde. Eerder kwam de koopkrachtontwikkeling voor die groep nog uit op 1,1 procent.
Voor uitkeringsgerechtigden blijft de stijging onder het landelijk gemiddelde, maar is die met 0,9 procent wel hoger dan de eerder geraamde 0,5 procent. 7 procent van deze groep levert zelfs geld in, al was dat in de eerste berekeningen nog 14 procent.
Kritiek op koopkrachtplaatje voor uitkeringsgerechtigden
Dat ruim een op de tien mensen met een uitkering in de oude situatie volgend jaar minder geld overhouden, kwam het kabinet op kritiek te staan. In eerste instantie bagatelliseerde premier Mark Rutte die kritiek. “Om nou de nadruk te leggen op die een van de tien, ik zou de nadruk leggen op die negen op de tien”, zei Rutte drie weken geleden. Nu blijkt dat hij alsnog iets aan die situatie wil veranderen.
Dit kabinet plust er ook iets bij voor gezinnen met kinderen. Aanvankelijk kon deze groep een koopkrachtstijging van 1,4 procent tegemoetzien, dat wordt nu 1,6 procent. In totaal gaat nu naar verwachting 93 procent er volgend jaar op vooruit.
In doorsnee ziet 96 procent zijn inkomen in 2019 stijgen.
Koopkracht voor helft van mensen vorig jaar gedaald
In 2017 steeg de koopkracht slechts gemiddeld met een half procent, bleek eerder op de dag uit berekeningen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Een jaar daarvoor steeg die nog met 3 procent. In de tussentijd bleef de economie groeien.
Onderling waren er grote verschillen. Zo kregen werkenden er geld bij, maar leverden gepensioneerden juist in. Dat kwam voornamelijk omdat de pensioenen niet meestegen met de economie (dat wordt indexeren genoemd), schrijft het statistiekbureau.
Opmerkelijk genoeg zag bijna de helft van alle mensen vorig jaar hun besteedbaar inkomen dalen. Dat had vooral te maken met de magere loonontwikkeling, de groei kwam nauwelijks uit boven de stijging van de consumentenprijzen (inflatie).
Telegraaf 14.09.2018 Het gaat goed met de Nederlandse economie: die groeit volgend jaar met 2,6 procent. Maar er zijn ook risico’s zoals de Brexit en de tariefmaatregelen van Trump. Opmerkelijk genoeg krimpen de zorgkosten in Nederland. Dat staat in de Miljoenennota die in handen is van De Telegraaf.
Volgend jaar zijn er 320.000 werklozen in ons land. Dat betekent dat 3,5 procent van de beroepsbevolking zonder baan zit en dat is lager dan in jaren.
De btw-inning levert volgend jaar maar liefst 59,6 miljard op. Dat is fors meer dan de 52,8 miljard van dit jaar. Er wordt meer gekocht en het btw-tarief wordt door dit kabinet verhoogd en dat levert de schatkist dus flink wat op. Tegelijkertijd worden de inkomstenbelasting wel drastisch verlaagd door een aanpassing in de belastingschijven.
Meer dan 95 procent van de Nederlanders gaat er volgens de berekeningen op vooruit. Het kabinet geeft minder uit dan er binnenkomt, er is een begrotingsoverschot van 1 procent.
Aan zorg wordt 79,7 miljard uitgegeven volgend jaar en aan de sociale zekerheid 81,8 miljard. Dat is opmerkelijk want zorg is nu nog de grootste kostenpost en leek dat voorlopig ook te blijven. Maar volgend jaar krimpen juist de uitgaven voor de zorg.
Alle huishoudens gaan er in doorsnee 1,5 procent op vooruit, blijkt uit de doorrekening van het CPB. Werkenden relatief meer met 1,6 procent en uitkeringsgerechtigden (0,8) en gepensioneerden (1,4) blijven daar onder.
Voor het dichtdraaien van de gaskraan wordt 300 miljoen euro uitgetrokken en voor het ondersteunen van Groningen 100 miljoen.
Minister Hoekstra (Financiën) schrijft in de nota:„De fundamenten onder onze welvaart zijn sterk, maar ze zijn geen garantie voor toekomstige voorspoed. Door zorgvuldig om te gaan met belastinggeld, gericht te investeren en de staatsschuld af te lossen verstevigt het kabinet de basis onder onze welvaart voor nu, en voor in de toekomst.”
Hij wijst er op dat het goed gaat met de economie maar dat er ook risico’s zijn. Zo maakt het Centraal Planbureau (CPB) zich zorgen over de Brexit, de tariefmaatregelen van de VS en de onzekerheid over het beleid van de Italiaanse regering.
Bij de oppositie is veel argwaan over de zonnige vooruitzichten, nu gisteren ook bleek dat de positieve voorspellingen over vorig jaar in werkelijkheid lang niet werden waargemaakt.
De stukken moeten geheim blijven tot Prinsjesdag, maar lekken altijd eerder uit.
In het regeerakkoord spraken VVD, CDA, D66 en CU vorig jaar al af dat er in 2019 veel extra geld wordt uitgegeven.
Zo zijn er honderden miljoenen extra gereserveerd voor onderwijs, dat onder meer wordt gestoken in voor- en vroegschoolse educatie en in het aanpakken van de werkdruk op basisscholen.
Ook worden er honderden miljoenen extra geïnvesteerd in bereikbaarheid, milieubeleid, defensie en het openbaar bestuur.
De grootste klapper wordt komend jaar gemaakt in de inkomstenbelasting. Door een aanpassing van de belastingschijven krijgen de meeste Nederlanders te maken met een belastingverlaging. De gelijktijdige verhoging van het laagste btw-tarief pakt volgens het Centraal Planbureau netto voordelig uit voor de koopkracht.
AD 14.09.2018 Het kabinet rekent op een forse economische groei volgend jaar: 2,6 procent. Dat staat in de Miljoenennota die dinsdag wordt gepresenteerd tijdens Prinsjesdag, bevestigen bronnen rond het kabinet. Dat is meer groei dan waar afgelopen zomer nog rekening mee werd gehouden.
De fundamenten onder onze welvaart zijn sterk, maar ze zijn geen garantie voor toekomstige voorspoed, aldus Minister Hoekstra.
Het optimisme is opvallend, omdat minister Wopke Hoekstra van Financiën in het voorwoord van de Miljoenennota ook waarschuwt dat de economie weleens een klap kan krijgen door de aanstaande Brexit en dreigende handelsoorlogen.
Het kabinet houdt in de plannen voor 2019 meer geld over: het begrotingsoverschot komt uit op 1,0 procent. Met dat geld wordt onder meer de staatschuld afgelost. Die daalt in percentage tot net onder de 50 procent ten opzichte van wat we met zijn allen verdienen. Dat betekent dat we ruim voldoen aan de Europese begrotingsregels. Ook is de rijksoverheid volgend jaar minder geld kwijt aan rentelasten: dat scheelt zo’n half miljard euro met dit jaar. Premier Mark Rutte vertelde vanmiddag dat het nodig is om een buffer op te bouwen nu het economisch goed gaat. ,,We moeten het dak repareren als de zon schijnt.”
De werkloosheid daalt volgend jaar verder naar 320 duizend personen.
De afgelopen dagen lekte er al het nodige uit van de Prinsjesdagstukken. De koopkrachtstijging wordt 1,5 procent. Dat komt met name door een aanpassing van het belastingstelsel. Door een verlaging van de belastingschijven betalen de meeste Nederlanders straks minder inkomstenbelasting.
Daar staat tegenover dat het lage btw-tarief stijgt van 6 naar 9 procent waardoor de boodschappen duurder worden. Ook stijgt ieders energierekening en gaat de premie voor de zorgverzekering omhoog. Desondanks houdt 96 procent van de mensen volgend jaar meer geld over dan dit jaar, belooft het kabinet.
Uitgaven
Hoewel de economie fors groeit, stijgen de uitgaven van het kabinet ook flink. Er gaat fors meer geld naar onderwijs, defensie, veiligheid en infrastructuur. In het voorwoord van de Miljoenennota waarschuwt Hoekstra dan ook dat het kabinet ‘er nog niet is’. ,,De overheidsschuld is nog aanzienlijk hoger dan voor de crisis. Ook het houdbaarheidstekort blijft een aandachtspunt voor het kabinet.’’
Voor Groningen trekt het kabinet volgend jaar 100 miljoen euro extra uit. De inkomsten van het gas lopen uiteraard terug door het dichtdraaien van de kraan. Volgend jaar gaat dat al om 100 miljoen euro, dat loopt in 2023 op tot 1,5 miljard euro.
Een compleet overzicht van alles wat we weten over de Prinsjesdagstukken vind je hier.
AD 14.09.2018 Zeven politieke jongerenorganisaties keren zich tegen de afschaffing van de dividendbelasting. Ook de jongerentakken van regeringspartijen D66 en ChristenUnie doen mee met de oproep. Ze hopen de druk op het kabinet verder op te drijven om de omstreden maatregel niet door te voeren.
Het is veel beter om Europees afspraken te maken om te voorkomen dat je Nederlands belastinggeld wordt weggegooid, aldus Dennis van Driel, Jonge Democraten (D66).
De jongerenorganisaties uiten vooral kritiek op het feit dat de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting in geen enkel verkiezingsprogramma stond en dat de kosten, die kunnen oplopen tot 1,9 miljard, beter kunnen worden besteed.
,,De regering beargumenteert dat deze maatregel het vestigingsklimaat aanzienlijk verbetert. Hiervoor kan echter geen enkele vorm van bewijs worden geleverd, en veel economen vinden deze argumentatie zwak”, schrijven de politieke jongerenorganisaties vandaag in een statement. ,,Ook binnen de gelederen van de coalitiepartijen heerst er kritiek op de maatregel. Voor ons als politieke jongerenorganisaties is het dus onbegrijpelijk dat de dividendbelasting wordt afgeschaft.”
Geld weggooien
Volgens voorzitter Dennis van Driel van de Jonge Democraten (D66) noemt afschaffing van de dividendbelasting ‘absurd’. ,,Het is veel beter om hier in Europees verband afspraken over te maken. Zo voorkom je dat Nederlands belastinggeld wordt weggegooid.”
Het statement is ondertekend door de Jonge Democraten (D66), DWARS (GroenLinks), ROOD (SP), Jonge Socialisten (PvdA), PerspectieF (ChristenUnie), Pink! (PvdD) en Oppositie (Denk). De jongerenclubs van de VVD, de JOVD, en het CDA, het CDJA, hebben niet meegetekend.
Ook de SGP-jongeren tekenen niet mee. De SGP steunt doorgaans het kabinetsbeleid. ,,Wij vonden het statement wel erg drammerig opgesteld”, stelt voorzitter Willem Pos. ,,We moeten straks het hele Belastingplan-pakket als geheel beoordelen.”
Telegraaf 14.09.2018 Premier Mark Rutte merkt dat hij went aan het haast traditionele uitlekken van de Prinsjesdagstukken. „Dat is niet goed” en daarom maakt hij zich er „iedere keer toch weer heel boos over.” De minister-president is geneigd de dader niet onder ambtenaren, maar onder politici te zoeken.
Het uitlekken van de begrotingscijfers, die vrijdag naar de Kamerleden gaan en pas Prinsjesdag openbaar worden, wekte de woede van de oppositie in de Tweede Kamer. SP’er Ronald van Raak wees naar het ambtenarenkorps en stelde dat de daders achter de tralies horen.
Rutte nam het op voor de ambtenaren en „vond dat Van Raak gisteren een beetje uit de bocht vloog. Als er gelekt wordt, zijn dat doorgaans politici.” Rutte „heeft geen aanwijzingen waar het lek zit”, maar „het schip van staat lekt meestal van de bovenkant.”
AD 14.09.2018 Minister Wopke Hoekstra (Financiën) heeft op het laatste moment het uitdelen van de miljoenennota aan de Tweede Kamer uitgesteld. Op de usb-sticks die zouden worden uitgedeeld om 15.00 uur, bleek de verkeerde versie te staan.
Hoekstra stelde de Kamer daarover vanmiddag op de hoogte via een brief. Hij biedt daarin zijn ‘welgemeende’ excuses aan. ,,Wij stellen alles in het werk om de levering vandaag aan het begin van de avond te laten plaatsvinden. Mijn welgemeende excuses.”
Iedere partij in de Kamer krijgt op de vrijdag voor Prinsjesdag een aantal usb-sticks met daarop de stukken. Het is voor het eerst dat er een fout mee wordt gemaakt.
De bewindsman probeert aan het begin van de avond alle Kamerleden alsnog te voorzien van de stukken.
De voorbereidingen voor Prinsjesdag zijn in volle gang. Ook de paarden worden klaargestoomd:
NU 14.09.2018 Het ministerie van Financiën is de mist in gegaan met het versturen van de vertrouwelijke stukken van Prinsjesdag. Op de USB-sticks die naar de fracties moesten gaan stond niet de juiste versie, liet minister Wopke Hoekstra (Financiën) vrijdag weten aan de Tweede Kamer. Inmiddels is de juiste versie overhandigd aan de Kamerleden.
Afgesproken was om de stukken om 15.00 uur bij de Kamer te hebben, maar dat was niet gelukt.
“Op de gereedgemaakte USB-sticks blijkt niet de juiste versie van de Miljoenennota te staan”, schreef Hoekstra in een brief aan de Kamer. “Wij stellen alles in het werk om de levering vandaag aan het begin van de avond te laten plaatsvinden. Mijn welgemeende excuses.”
Kamerleden krijgen de Miljoenennota van tevoren opgestuurd, maar mogen er nog niet over praten. De plannen worden pas op Prinsjesdag bekendgemaakt. Op die manier kunnen de Kamerfracties zich wel alvast voorbereiden. Kort na overhandiging aan de Kamerleden liggen de plannen ook dit jaar weer op straat.
NRC Handelsbladmeldde donderdag nog dat het kabinet een standje heeft gekregen van de Raad van State. Het kabinet legde de begrotingsstukken, waaronder ook het nieuwe belastingplan, pas laat voor aan de Raad.
De raad vreesde dat er te weinig tijd overbleef om de plannen goed door te lichten, waarna staatssecretaris Menno Snel op het matje werd geroepen. Hij moest het adviesorgaan opheldering bieden over zijn plannen met de belastingen voor volgend jaar.
Na de toelichting van de staatssecretaris heeft de Raad van State alsnog een advies kunnen uitbrengen.
Het belastingplan, met onder meer de omstreden afschaffing van de dividendbelasting, is een heet hangijzer in de regeringscoalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.
SP furieus over lekken
Hoe het belastingplan en de plannen er precies uit komen te zien wordt volgende week dinsdag officieel bekend. Donderdag lekte al wel uit dat de verwachting is dat de koopkracht iets beter zal uitvallen dan is voorspeld. Eerder op de dag werd juist bekend dat de koopkracht van de helft van de Nederlanders was afgenomen.
SP-Kamerlid Ronald van Raak was donderdag woest over het zoveelste lek. Hij verdenkt het kabinet, voorlichters en ambtenaren op ministeries ervan “doelbewust” te lekken.
Hij stoort zich al langer aan lekpraktijken. Kamerleden kunnen namelijk niet reageren, omdat zij niet de beschikking hebben over de stukken. Wanneer zij de stukken krijgen, mogen zij pas op Prinsjesdag officieel reageren.
Rutte is gewend geraakt aan lekken
Premier Mark Rutte zei vrijdag na afloop van de ministerraad dat hij inmiddels gewend is geraakt aan het lekken van de Prinsjesdagstukken, maar keurt het wel af.
De lekker moet volgens de premier niet onder ambtenaren gezocht worden, maar onder politici. Rutte “heeft geen aanwijzingen waar het lek zit”, maar “het schip van staat lekt meestal van de bovenkant”.
Telegraaf 14.09.2018 Het ministerie van Financiën heeft een blunder begaan bij het vertrouwelijk verspreiden van Miljoenennota. Er is per ongeluk een verkeerde versie op usb-sticks gezet.
Kamerleden zouden vanmiddag eigenlijk een usb-stick krijgen met daarop alvast de Miljoenennota 2019. Die wordt eigenlijk pas op Prinsjesdag gepresenteerd maar Kamerleden mogen de stukken altijd vooraf onder embargo lezen zodat ze zich goed kunnen voorbereiden.
Die voorbereidingstijd is flink ingekort. Op de usb-sticks die om 15:00 uur geleverd zouden worden aan de parlementariërs staat ’niet de juiste versie’, meldt minister Hoekstra (Financiën) met spijt aan de Kamer. Dus de juiste gegevens komen nu later. „Wij stellen alles in het werk om de levering vandaag aan het begin van de avond te laten plaatsvinden. Mijn welgemeende excuses.”
AD 14.09.2018 De eerste maatregelen die bekend moeten worden op Prinsjesdag zijn de afgelopen dagen al uitgelekt. Dit weten we al:
Groei
Het kabinet verwacht dat de Nederlandse economie volgend jaar groeit met 2,6 procent.
Werkloosheid
De werkloosheid daalt volgend jaar verder naar 320 duizend personen.
Schuld
De schuld van de overheid komt voor het eerst in jaren onder de 50 procent uit.
Knip
Het kabinet trekt de knip voor onderwijs, defensie, veiligheid en infrastructuur. In die sectoren wordt flink geïnvesteerd.
Rechtspraak
Het kabinet steekt 40 miljoen in de rechtspraak. Daar was een gat ontstaan van 40 miljoen. Het kabinet hintte er eerst op dat hier extra bezuinigd moest worden, maar nu komt er alsnog geld beschikbaar.
Groningen
Voor Groningen trekt het kabinet volgend jaar 100 miljoen euro extra uit. De inkomsten van het gas lopen uiteraard terug door het dichtdraaien van de kraan. Volgend jaar gaat dat al om 100 miljoen euro, dat loopt in 2023 op tot 1,5 miljard euro.
Brexit
Om voorbereidingen te treffen voor de Brexit, trekt het kabinet 92 miljoen euro uit. Het extra geld gaat naar de douane en de Nederlandse Voedsel – en Warenautoriteit. Hiermee moet worden gezorgd dat de toekomstige grenscontroles en voedselinspecties zo min mogelijk tijd kosten en daarmee de handel niet schaden.
Koopkracht
Het kabinet maakt op Prinsjesdag bekend dat de gemiddelde koopkrachtstijging 1,5 procent wordt. Bijna alle huishoudens (96 procent) gaan er op vooruit. Dat zijn meer Nederlanders dan de 93 procent waar het Centraal Planbureau eerder op rekende. Het kabinet heeft door wat te sleutelen aan de begroting de groep vergroot.
Middeninkomens
Uit de gedetailleerde koopkrachtcijfers blijkt dat lagere inkomens er komend jaar het minst op vooruit gaan. Middeninkomens en alleenverdieners houden het meeste over in hun portemonnee.
Werkenden Werkenden gaan er in de plannen 1,6 procent op vooruit. Uitkeringsgerechtigden komen er in de berekeningen het bekaaidst af. Zij moeten het doen met een doorsnee koopkrachtwinst van 0,9 procent. Dat is wel hoger dan de 0,5 procent waarop ze in augustus nog op leken uit te komen. Overigens krijgen niet alle uitkeringsgerechtigden er iets bij; 7 procent levert zelfs in. Ter vergelijking: van de gepensioneerden gaat 97 procent er komend jaar op vooruit, het grootste aandeel van alle groepen.
Begrotingsoverschot
De begroting vertoont komend jaar een overschot. Door de schikking van 775 miljoen euro door ING komt dat zelfs nog iets hoger uit dan het eerder geraamde overschot van 0,9 procent.
Structureel tekort
De gunstige cijfers betekenen overigens niet dat de begroting op langere termijn een even zonnige aanblik vertoont: als er nu geen periode van hoogconjunctuur zou zijn, waardoor de belastinginkomsten momenteel bovengemiddeld hoog zijn, zou de overheid volgend jaar voor het eerst in jaren zelfs geld tekort komen. Dit zogeheten structurele begrotingstekort neemt volgens het CPB komend jaar toe tot 0,4 procent, dat is vlakbij het Europese maximum van -0,5 procent.
Dividendbelasting
Het kabinet rekent er nu op dat de afschaffing van de dividendbelasting grofweg een half miljard meer gaat kosten dan de 1,4 miljard waar eerder op werd gerekend. Het kabinet dicht dat gat door de winstbelasting minder te verlagen dan aanvankelijk de bedoeling was: het tarief daalt van 25 naar 22,25 procent in plaats van naar 21 procent. Het verlaagde tarief voor winsten tot 200.000 euro gaat wel ‘gewoon’ naar beneden van 20 naar 16 procent. Het midden- en kleinbedrijf wordt op die manier ontzien.
Cybercrime
Het kabinet trekt extra geld uit voor de politie en het bestrijden van cybercrime. Volgend jaar komt er eenmalig 30 miljoen euro beschikbaar voor het aanpakken van digitale dreigingen.
Politie
De politie kan rekenen op nog eens 58 miljoen euro. Dat geld komt bovenop de ongeveer 260 miljoen die al wordt geïnvesteerd in de politie, melden Haagse bronnen.
Publieke omroep
Het staat niet in de Prinsjesdag-stukken, maar het is wel iets waar het kabinet rekening mee houdt: de publieke omroep wordt te hulp geschoten, nu het bestel kampt met tegenvallende reclame-inkomsten. Eenmalig komt er 40 miljoen euro beschikbaar. Met het geld moet de NPO zich beter kunnen voorbereiden op de toekomst.
Fietsenplan
Een fiets van de zaak moet fiscaal net zo interessant worden als een leaseauto. Het kabinet wil daarom de regels versimpelen. Een werknemer kan dan op een e-bike van 2.000 euro rijden voor een paar tientjes per jaar.
Zorgpremie
De zorgpremie gaat in 2019 omhoog met gemiddeld ruim een tientje per maand, verwacht het kabinet. Het kabinet gaat voor 2019 uit van een jaarlijkse basispremie van 1432 euro, zeggen ingewijden. Dat is 124 euro meer in vergelijking met dit jaar. Op maandbasis gaat het om 10,33 euro extra. Dit is een richtlijn voor de zorgverzekeraars, die in het najaar hun tarieven bepalen.
Telegraaf 14.09.2018 Eerst zien, dan geloven. Dat is het gevoel bij de oppositiepartijen nu er weer zonnige verwachtingen zijn uitgelekt over de koopkracht.
Volgend jaar gaat 96 procent van de Nederlanders erop vooruit. Een doorsnee Nederlander wint 1,5 procent aan koopkracht. „De liegende Hollander Rutte heeft wel meer beloofd”, reageert PVV-voorman Wilders. „Als een dief die je portemonnee met 1000 euro erin heeft gestolen en nu een tientje komt terugbrengen.”
Ook PvdA-leider Asscher is niet onder de indruk. „Het kabinet probeert snel een vlag te planten, maar het is en blijft een modderschuit. Schraalhans is keukenmeester voor onze politiemensen, leraren en mensen in de zorg.”
De koopkrachtcijfers moesten tot Prinsjesdag geheim blijven, maar zagen ineens het licht na het nieuws dat een voorspelde koopkrachtplus voor 2017 voor de helft verdampte. Half Nederland ging er toen zelfs op achteruit, meldde het CBS. In de coalitie gelooft men echter dat de lonen nu écht omhoog gaan.
BB 14.09.2018 Sinds juli zit de Nederlandse inflatie weer aardig in de lift, met een gemiddelde prijsstijging van 2,1 procent: de grootste sprong in vijf jaar. Na jaren van lage inflatie keert het tij. Maar hoe zit dat op de langere termijn?
Business Insider bekeek de gegevens van de Nederlandse consumentenprijsindex, die wordt bijgehouden door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Wat blijkt? Sinds het jaar 2000 stegen prijzen in totaal met zo’n 35 procent. Per jaar komt dat neer op een gemiddelde prijsstijging van circa 1,8 procent.
Maar waar zit hem dat in? Maak je een uitsplitsing van grote stijgers en dalers, dan ziet het beeld er als volgt uit.
Bij de top 10 van grootste stijgers staat het huisdier bovenaan: dat blijkt een steeds duurdere hobby, vooral vanwege de kosten van de bijbehorende dienstverlening van de dierenarts, trainers en pensions.
Bij de producten is vooral aardgas flink duurder geworden: een verdubbeling van de prijs in zeventien jaar tijd. Vliegtickets en kaartjes voor musea en bioscopen behoren ook tot de grote klimmers.
Veel product- en dienstencategorieën zijn een stuk duurder geworden, maar er zijn uitzonderingen. Goedkoper sinds 2000 zijn vrijwel alle producten met flink wat elektronica.
Met stip de grootste dalers zijn de prijzen van pc’s, laptops en dergelijke. Ook kleding is voordeliger geworden, net als wasmachines en koelkasten.
Zo duur is Nederland vergeleken met andere Europese landen
Bij de berekening van de indexcijfers gaan onderzoeksbureaus uit van de kosten van levensonderhoud van ‘gemiddelde gezinnen’. De definities van wat er wel en niet in de berekening meegaat, hebben uiteraard invloed op de gemeten prijsontwikkeling.
Wat hoort er wel en wat niet in ‘het winkelwagentje’ en in welke verhouding, daar kun je hele discussies over voeren. Zo hanteert het Europese statistiekbureau Eurostat een geharmoniseerde prijsindex, die enigszins afwijkt van de consumentenprijsindex van het CBS.
Dat is goed om in het achterhoofd te houden, als je kijkt naar onderstaande grafiek, samengesteld door databureau Statista. Hierin is het prijsniveau in verschillende Europese landen vergeleken.
Foto: Analyse levensonderhoudskosten in Europa. Bron: Statista en Business Insider
In deze grafiek gaat het om het verschil van het prijsniveau in individuele landen ten opzichte van het Europese gemiddelde. Daarbij is gekeken hoe dat in het jaar 2000 en in het jaar 2017 zat.
Nederland bevond zich zeventien jaar geleden net iets onder het gemiddelde Europese prijsniveau. Maar anno 2017 is Nederland is ongeveer 15 procent duurder dan een land met het gemiddelde Europese prijsniveau. Wij staan op nummer tien in de top 10 van duurste Europese landen.
Bulgarije is verreweg het goedkoopste land. Het leven kost er nog niet de helft van het gemiddelde prijsniveau in Europa. Ook andere Oost-Europese landen zoals Hongarije, Polen en Roemenië zijn relatief goedkoop.
Het leven in IJsland en Zwitserland is het duurst. Consumenten betalen daar ongeveer 70 procent meer voor hun boodschappen, uitgaan en dergelijke vergeleken met het Europese gemiddelde. Ook Denemarken en Noorwegen zijn relatief duur. Hoe kouder het klimaat, hoe duurder het leven.
Het Verenigd Koninkrijk is het enige land dat fors voordeliger werd ten opzichte van andere landen in de periode tussen 2000 en 2017. Het VK is net iets duurder dan Nederland, maar het scheelt niet veel meer.
RO 18.09.2018 De Nederlandse economie groeit in 2019 met 2,6% en het begrotingsoverschot loopt op naar 1% van het bruto binnenlands product (bbp). De overheidsschuld daalt volgend jaar met € 6 miljard en komt uit op 49,6% van het bbp. De werkloosheid daalt tot 3,5% in 2019 en komt daarmee op het laagste niveau sinds 2001. Dit staat in de Miljoenennota 2019, die minister Hoekstra vandaag aan de Tweede Kamer heeft aangeboden.
Nederlanders moeten het meer in hun portemonnee gaan merken dat het goed gaat met Nederland. Daarom neemt het kabinet maatregelen om de koopkracht te versterken, met name voor lage- en middeninkomens. De koopkracht groeit in 2019 zowel dankzij de aantrekkende lonen als door de lagere lasten op arbeid. Ondanks de hogere inflatie stijgt de koopkracht volgend jaar naar verwachting met 1,5%, waarbij vrijwel alle groepen erop vooruit gaan.
Gaswinning Groningen
Het kabinet investeert in een veiliger Groningen. Zo wil het kabinet minimaal € 1 miljard investeren in het toekomstfonds Groningen. De kosten voor het terugschroeven van de gaswinningen zijn € 300 miljoen in 2019 en lopen op tot 1,5 miljard structureel in 2023.
Voor de kosten van schade en versterking is er eind 2017 minimaal € 1,4 miljard gereserveerd door de NAM en Energie Beheer Nederland (EBN), een zelfstandige onderneming met de Nederlandse Staat als enige aandeelhouder. De kosten voor schade en versterking leiden tot lagere gasinkomsten voor het Rijk.
Brexit
Om Nederland zo goed mogelijk voor te bereiden op de Brexit wordt ruim € 90 miljoen uitgetrokken voor onder meer extra capaciteit bij de Douane en de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA). De heroprichting van het nieuwe ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en EZK vergt voor 2019 eenmalig ruim € 60 miljoen voor extra personeel, ICT en materiële kosten. De structurele kosten zijn geraamd op 37 miljoen. Dit is eerder bij de voorjaarsnota vastgelegd.
Meevallers in onder andere de zorg, de sociale zekerheid en de lagere rente-uitgaven zorgen voor de dekking van deze extra uitgaven.
Inkomsten
Uit de nieuwste raming van de belastingmaatregelen blijkt dat er een sterkere lastenverlichting aan bedrijven zou worden gegeven dan in het regeerakkoord was beoogd, onder andere doordat het afschaffen van de dividendbelasting duurder uitvalt dan eerder gedacht. Om de lastenverlichting weer in lijn te brengen met de afspraken in het regeerakkoord, heeft het kabinet daarom aanvullende maatregelen genomen.
Het hoge vennootschapsbelasting (vpb) tarief wordt de komende jaren iets minder verlaagd dan in het regeerakkoord is afgesproken: van 25% naar 22,25%, in plaats van 21%. Het MKB wordt daarbij ontzien, doordat het lage vpb-tarief zal dalen zoals in het regeerakkoord is afgesproken. Daarnaast verlicht het kabinet de lasten op arbeid bij het MKB met structureel 100 miljoen. Het box 2-tarief wordt verlaagd ten opzichte van wat is afgesproken in het regeerakkoord. En het kabinet verlaagt de verhuurderheffing voor woningcorporaties met structureel 100 miljoen.
Ontwikkelingen lange termijn
Het kabinet ziet ook risico’s voor de economische groei. Onder meer de Brexit, een dreigend handelsconflict en (geo)politieke spanningen in andere werelddelen kunnen de economische groei plotseling laten omslaan, en ook de overheidsfinanciën verslechteren. Het is daarom noodzakelijk om in goede tijden reserves op te bouwen voor slechtere tijden.
De beheersing van de zorguitgaven blijft ook voor de toekomst een uitdaging. Het kabinet heeft daarom diverse maatregelen getroffen, zoals bijvoorbeeld de hoofdlijnakkoorden die het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft afgesloten met de zorgsector. De zorgkosten stijgen met ongeveer € 2 miljard minder hard. Dit neemt niet weg dat de zorg ook in 2019 de grootste en snelst groeiende uitgavenpost van het Rijk blijft.
RO 18.09.2018 Het belastingstelsel verandert. We vergroenen, de belasting op consumptie gaat omhoog en belangrijk: het kabinet maakt werk lonender. De belastingtarieven gaan omlaag en de heffingskortingen (de belastingkortingen) omhoog. Door de maatregelen die het kabinet neemt gaat 96% van de mensen er volgend jaar in koopkracht op vooruit.
Het kabinet neemt daarnaast maatregelen om belastingontwijking en -ontduiking tegen te gaan en die goed zijn voor het Nederlandse vestigingsklimaat. Per saldo gaan vrijwel alle ondernemers en bedrijven erop vooruit tijdens deze kabinetsperiode.
Dit staat in het pakket Belastingplan 2019, dat staatssecretaris Snel van Financiën vandaag aan de Tweede Kamer heeft aangeboden. Gemiddeld hebben huishoudens € 500 meer te besteden, waarbij werkenden het meest van de kabinetsmaatregelen profiteren. Via Prinsjesdagtool.nl kan iedereen omstreeks 16.00 uur een inschatting maken hoe de belangrijkste plannen voor hem of haar uitpakken.
Een overzicht van de belangrijkste veranderingen:
Invoering tweeschijvenstelsel
Door de geleidelijke invoering van een tweeschijvenstelsel met een basistarief en een toptarief nemen de besteedbare inkomens toe van alle personen met een inkomen vanaf € 20.000 per jaar. Ook wordt het hierdoor minder van belang of een inkomen in een huishouden met 1 of 2 personen wordt verdiend. Het basistarief wordt in 2021 37,05% en het toptarief 49,50%. In 2019 wordt het tarief van de huidige eerste schijf 36,65% en de tweede en derde schijf 38,10%.
Verhoging arbeidskorting
Door een verhoging van de arbeidskorting gaat werken meer lonen voor mensen met een inkomen tussen de € 20.000 en € 60.000 per jaar.
Verhoging algemene heffingskorting
Door een verhoging van de algemene heffingskorting neemt het besteedbaar inkomen toe van mensen met een inkomen tot € 50.000 per jaar. In de aanloop naar Prinsjesdag heeft het kabinet de heffingskorting in 2019 met € 44 extra verhoogd om de koopkracht te verbeteren voor met name lage inkomens en uitkeringsgerechtigden. Dit komt bovenop de verhoging van € 140 uit het regeerakkoord.
Boodschappen
Het kabinet betaalt de verlaging van de lasten op arbeid gedeeltelijk door economisch minder verstorende belastingen te verhogen. Zo worden boodschappen iets duurder door een verhoging van het lage btw-tarief van 6% naar 9%. Dit betekent in de praktijk dat boodschappen van € 100 in 2019 € 2,83 duurder worden. Maar ook met de duurdere boodschappen gaan de meeste mensen erop vooruit in 2019.
Daarnaast verlaagt het kabinet voor de hogere inkomens het tarief van een aantal aftrekposten. Dit geldt bijvoorbeeld voor de hypotheekrenteaftrek en de ondernemersaftrek.
Voor wie met de (elektrische) fiets naar het werk wil, wordt het een stuk aantrekkelijker gemaakt een fiets van de zaak te gebruiken door een versimpeling van de fiscale fietsregeling. Bij een inkomen van € 35.000 en een elektrische fiets van € 2000 kost dit een werknemer vanaf 2020 minder dan € 5 per maand.
Bedrijfsleven
Nederland wil aantrekkelijk zijn als vestigingsplaats voor bedrijven die een echte bijdrage leveren aan de economie. Het kabinet presenteert daarom een ambitieus pakket aan maatregelen voor het bedrijfsleven.
Het pakket bevat naast de verlaging van de vennootschapsbelasting en de afschaffing van de dividendbelasting ook de invoering van een bronbelasting op dividenden naar laagbelastende jurisdicties en in misbruiksituaties. Zo wordt voorkomen dat Nederland wordt gebruikt voor doorstroomactiviteiten naar belastingparadijzen. Voor het MKB wordt bovendien per 2020 structureel € 100 miljoen beschikbaar gesteld.
Daarnaast verlaagt het kabinet de verhuurderheffing met structureel € 100 miljoen.
Het tarief in de vennootschapsbelasting wordt voor winsten tot € 200.000 in stappen verlaagd van 20% naar 16% in 2021. Ook voor winsten boven € 200.000 wordt het tarief verlaagd, maar wel minder groot dan in het Regeerakkoord beoogd: het tarief wordt in 2021 22,25% in plaats van 21%. Ook het tarief in box 2 wordt verhoogd, maar 1,6% minder dan voorgesteld in het regeerakkoord: namelijk naar 26,25% in 2020 en 26,9% in 2021.
Het dreigingsniveau blijft op 4 (op een schaal van 5)
De jihadistische dreiging is de afgelopen periode veranderd, maar de kans op aanslagen in Nederland blijft substantieel. En dus blijft het Dreigingsniveau op 4 van de 5 staan. Dat blijkt uit het 48ste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) van de NCTV. De steekpartij op Amsterdam Centraal Station illustreert de dreiging in Nederland.
De in het vorige DTN geconstateerde verandering van de dreiging heeft zich doorgezet. Het aantal aanslagen in Europa is sinds oktober vorig jaar sterk verminderd. Ook is het vermogen van ISIS tot plannen en uitvoeren van aanslagen in Europa aangetast.
AD 01.10.2018
Dat het dreigingsniveau toch niet wijzigt heeft twee belangrijke redenen. Ten eerste opereren er ook in Nederland internationale jihadistische netwerken, al dan niet aan ISIS of Al Qa’ida verbonden. Deze netwerken hebben de intentie hebben om aanslagen in Europa te plannen. De tweede reden is de geweldsdreiging die blijft uitgaan van de Nederlandse jihadistische beweging. Er zijn aanhangers van deze beweging die zich bezighouden met het plannen van aanslagen, maar dit heeft tot op heden niet tot concrete dreiging geleid.
Telegraaf 11.09.2018
Telegraaf 11.09.2018
Jihadistisch beweging in Nederland
Ondanks een stagnerende groei, geeft de omvang van de Nederlandse jihadistische beweging reden tot zorg. Deze groep, die in de jaren 2013-2016 flink is gegroeid, is mogelijk bevattelijke voor een ‘wraaknarratief’ waarbij de schuld van de val van het ‘kalifaat’ gelegd wordt bij het Westen. Dit kan als rechtvaardiging worden gebruikt voor aanslagen.
De beweging bevindt zich in de fase van heroriëntatie na de ineenstorting van het kalifaat. Het gebrek aan uitreismogelijkheden, door de ineenstorting van het kalifaat, leidt tot meer nadruk op da’wa, het verspreiden van de jihadistische boodschap. Dit kan leiden tot een verdere groei van het aantal jihadisten in Nederland. Naast aanhangers van het jihadisme zijn er in Nederland nog enkele duizenden sympathisanten van het jihadisme, vooral van ISIS.
Telegraaf 06.11.2018
Internationaal
Ondanks de zware verliezen bestaat ISIS nog steeds. De afgelopen maanden is zichtbaar geworden dat ISIS in zowel Irak als Syrië de jihadstrijd voortzet, maar dan in de vorm van een insurgency: guerrilla tactieken, zoals korte hit-and-run aanvallen en ontvoeringen. De factoren die hebben geleid tot de opkomst van ISIS zijn geenszins weggenomen. Hierdoor blijft er een voedingsbodem voor onvrede bestaan, die door een organisatie als ISIS gekanaliseerd en uitgebuit kan worden.
Voor de dreiging in en tegen het Westen is het van belang dat in een aantal buurlanden tientallen jihadisten, die zijn veroordeeld voor een terroristisch misdrijf, binnenkort vrijkomen. Ook in Nederland zullen enkele veroordeelde jihadisten vrij komen.
Salafisme
De invloed van het salafisme in Nederland groeit al een aantal jaar. Een deel van de salafistische beweging propageert en legitimeert actieve onverdraagzaamheid en anti-democratische activiteiten. Hiermee vormt dit gedeelte van de salafistische beweging op termijn mogelijk een dreiging tegen de nationale veiligheid. Binnen het salafisme bevinden zich ook personen die terroristisch geweld legitimeren. Dat doen zij doorgaans verhuld in religieuze termen.
Er is sprake van groeiend zelfvertrouwen bij rechtsextremisten. De focus blijft gericht op acties tegen de vermeende islamisering van Nederland, de komst van asielzoekers en het vermeende verlies van de Nederlandse identiteit. Geweld door eenlingen of kleine groepen is denkbaar. In de afgelopen maanden hebben linkse actiegroepen nauwelijks extremistische acties uitgevoerd.
Deze moskee in Enschede werd al eens bekogeld met een molotovcocktailⒸ GinoPress
NCTV
Er is een toename van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. Ook in Nederland is er een stijging. Dat stelt het Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) in een rapport dat maandag verscheen.
In Nederland zullen extreem-rechtse stromingen niet snel overgaan op grootschalig terroristisch geweld dat tot veel slachtoffers zal leiden. Maar gewelddadige incidenten kunnen wel leiden tot angst in de samenleving. Dat kan de democratie ondermijnen, concludeert de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het rapport De golfbewegingen van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. Vier vragen en antwoorden over het onderzoek van de NCTV.
Wat zijn de belangrijkste conclusies van de NCTV?
Volgens de NCTV neemt het rechts-extremistische en rechts-terroristische geweld in West-Europa de laatste vijf jaar weliswaar toe, maar heeft dit geweld niet de omvang van het geweld in begin jaren negentig. ‘Grootschalige rechts-terroristische organisaties zoals in de jaren zestig tot tachtig bestaan in West-Europa niet meer. Hoewel het leeuwendeel van geweld lag en ligt (en vermoedelijk zal blijven liggen) bij slecht georganiseerde groepen en individuen die extremistisch (niet op mensenlevens gericht) geweld toepassen, zijn er de laatste jaren diverse voorbeelden van rechts-terroristisch geweld van voornamelijk lone actors en kleine eenheden geweest die wel degelijk professioneel opereerden.’
De NCTV noemt als voorbeeld de aanslag die de Noor Anders Breivik pleegde in 2011 waarbij 77 mensen om het leven kwamen. Breivik liet een bom afgaan in de regeringswijk van de hoofdstad Oslo en schoot om zich heen op een zomerkamp van de jeugdafdeling van de sociaal-democratische Noorse Arbeiderspartij op het eiland Utøya.
Volgens de NCTV leiden de vluchtelingencrisis (2015) in combinatie met weerzin tegen islam en jihadisme tot meer rechts-extremistisch geweld. ‘Hoewel het aantal vluchtelingen naar West-Europa anno 2018 is teruggelopen, is het de vraag of daarmee ook de rechts-extremistische geweldsgolf structureel zal afvlakken. Vooralsnog lijkt het erop dat de vluchtelingencrisis eerder een startsein was voor verdere rechts-extremistische groepsvormingen en gewelddadige activiteiten, dan een incidentele opleving.’
Historisch beschouwd heeft er in Nederland minder rechts-extremistisch geweld plaats dan in landen om ons heen. De NCTV constateert dat in Nederland extreem-rechts tegenwoordig veel gebruikmaakt van sociale media. ‘Rechts-extremistisch geweld komt in Nederland vooral uit ongeorganiseerde hoek, van kleine groepjes of personen die niet noodzakelijkerwijs behoren tot een gekende rechtsextremistische organisatie.’
Hoe gevaarlijk zijn rechts-extremisten?
Rechts-extremistische en rechts-terroristische dreiging kan leiden tot sociale en politieke instabiliteit, concludeert de NCTV. Ook kan het de fysieke veiligheid van Nederlanders in gevaar brengen, al schat de NCTV de kans daarop laag in: ‘Er zijn geen concrete aanwijzingen voor groepen of individuen die de intentie of de potentie hebben om grootschalig terroristisch geweld toe te passen.’
Bron: NCTV-rapport Toename van rechts-extremistisch geweld in West-Europa.
Hoewel er in Nederland geen extreem-rechtse of rechts-extremistische groepen zijn die oproepen tot geweld, zijn er wel leden van de Nederlandse Volksunie (NVU) en Identitair Verzet die daarvoor zijn veroordeeld. Laatstgenoemde groep is volgens de NCTV een van de groepen die ‘ambigu’ staan tegenover geweld. Daarbij haalt de antiterrorismecoördinator vernielingen en blokkades bij islamitische gebouwen aan. Vorig jaar klommen leden van Identitair Verzet twee keer in korte tijd het dak op; bij een islamitische school in Amsterdam-West hingen gemaskerde mannen het spandoek ‘Wie islam zaait, zal sharia oogsten’ op, bij een nieuwe moskee op een bouwplaats in Venlo ontrolden zij teksten als ‘geen moskee in onze wijk’ en ‘Nederland is van ons’.
Naar schatting tellen de extreem-rechtse en rechts-extremistische groeperingen in Nederland zo’n 250 leden. Zij lieten zich onder meer gelden op inspraakavonden bij asielzoekerscentra, en sommigen bundelden zich in zogenoemde ‘extreem-rechtse patrouillegroepen‘ als Soldiers of Odin. Die patrouilles ‘bleken in de praktijk nauwelijks actief’. De meest serieuze rechts-extremistische geweldpleging had plaats in Enschede, waar vijf mannen molotovcocktails gooiden naar een volle moskee. Hoewel niemand in gevaar kwam, beschouwde de rechter het als een terroristische daad, en legde die de mannen vier jaar cel op (waarvan één voorwaardelijk).
Hoewel er betrekkelijk weinig serieuze geweldsdreiging uitgaat van rechts-extremisten, kunnen hun acties volgens de NCTV wel leiden tot angst, waardoor de Nederlandse samenleving onder druk kan staan. Daarom meent de NCTV dat het van belang blijft om deze groepen scherp in de gaten te houden.
Wat zijn de ideologische drijfveren van rechts-extremisten?
Er is sprake van een grote diversiteit binnen rechts-extremistische groepen, aldus de NCTV. Wel is een terugkerend element een ‘wij versus zij’-houding. Vreemdelingenhaat, haat jegens vreemde (culturele) elementen en ‘ultranationalisme’ zijn hierbij gemeengoed, schrijft de NCTV. Antisemitisme speelde een tijdlang een minder grote rol, maar lijkt bezig aan een opmars. Opmerkelijk is daarbij dat Israël een twistpunt vormt aan de uiterste rechterkant van het politieke spectrum: de Joodse staat ‘wordt door velen beschouwd als een bastion in de strijd tegen de islam’, wat in schril contrast staat met de ‘klassieke neonazistische beweging‘, die juist sterk antisemitisch is.
Het biologische racisme van de nazi’s dat extreem-rechts in West-Europa lange tijd kenmerkte, heeft volgens de NCTV aan invloed ingeboet: ‘Het ideologische vertoog van het rechts-extremisme verschoof in belangrijke mate van het concept “ras” naar “cultuur”.’ Als voorbeelden worden kritiek op de multiculturele samenleving en islamisering genoemd, terwijl de ‘clash of civilizations‘ (botsing der beschavingen), samenzweringstheorieën en ‘cultuurmarxisme‘ een prominentere plaats hebben gekregen in extreem-rechts gedachtegoed.
Ook de Alt-Right-beweging is met dank aan de komst van Steve Bannon – die een korte periode adviseur was van de Amerikaanse president Donald Trump – niet langer een ‘marginaal verschijnsel’, aldus de NCTV. De invloed van Alt Right is vooral zichtbaar in antisemitische, homofobe, antisemitische en racistische memes op internet, al wordt in het rapport ook de geëscaleerde extreem-rechtse demonstratie in Charlottesville (1 dode) genoemd.
Leeshet prijswinnende artikel van Nikki Sterkenburg over alt-right in Nederland Dromend van een etnostaat
Extreem-rechts propageert in tegenstelling tot bijvoorbeeld jihadistische groeperingen zelden expliciet geweld als onderdeel van de ideologie, concludeert de NCTV. ‘Een mogelijke verklaring hiervoor kan zijn dat sommige rechts-extremisten zich naar buiten toe willen presenteren als voorstanders van law and order. Meer voor de hand liggend is echter dat het strategisch zeer onverstandig wordt geacht om het toepassen van geweld openlijk uit te dragen. Opsporing en vervolging liggen dan immers op de loer.’
Toch kunnen uit extreem-rechtse ideeën, die vaak niet direct aanzetten tot geweld, wel degelijk gewelddadige acties volgen, schrijft de antiterrorismecoördinator. ‘Gelet op het feit dat haat en walging, in de zin van ontmenselijking van de tegenstander, de essentie is van de rechts-extremistische ideologie, en de drempelverlagende werking die haat kan hebben op het toepassen van geweld’.
Wat zegt eerder recent onderzoek?
Het is niet het eerste rapport dit jaar waarin de uiterste flanken van het politieke spectrum onder de loep worden genomen. In maart verscheen een rapport van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), waarvan een van de conclusies luidde dat extreem-links vaker gewelddadig is dan extreem-rechts. Vooral demonstraties van (extreem-)rechts tegen immigratie kunnen vaak op fel (extreem-)links verzet rekenen. Volgens de AIVD is een ‘beperkte groep in de rechts-extremistische scene weliswaar bereid geweld te gebruiken, maar dit komt niet of nauwelijks tot uiting’.
Vorige maand kwam de AIVD bovendien met een nieuw rapport over extreem-rechts: Rechts-extremisme in Nederland, een fenomeen in beweging, waarin vooral de grimmige sfeer op internet opviel. Vooral op sociale media tiert agressief en opruiend taalgebruik welig. Dat versterkt de politieke polarisatie, en zou bovendien de democratische rechtsorde in gevaar kunnen brengen.
Agenten houden Jawed S. onder schot op Amsterdam Centraal
Dreiging per 01.09.2018
Sinds vorig jaar oktober is het aantal aanslagen in Europa sterk verminderd. Toch blijft de kans op een aanslag in Nederland reëel. De aanval van Jawed S. met een mes van een 19-jarige Afghaan op twee willekeurige reizigers op het Amsterdam CS illustreert de dreiging in ons land.
Daarom blijft het dreigingsniveau op 4 (op een schaal van 5) staan, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid in het nieuwste Dreigingsbeeld Terrorisme.
De NCTV ziet twee redenen om de dreiging op ‘substantieel’ te houden. Ook in Nederland opereren jihadistische netwerken die aanslagen kunnen plegen. In juni werden twee terrorismeverdachten aangehouden in Rotterdam die plannen hadden om in Frankrijk en Nederland aanslagen te plegen. Andere arrestaties in de afgelopen maanden onderstrepen dat er in Nederland mensen zijn die mogelijk terroristische aanslagen voorbereiden.
Daarnaast ziet de NCTV geweldsdreiging uitgaan van de jihadistische beweging in Nederland. De beweging is “vele malen groter dan in de periode van vóór de strijd in Syrië”, is onderling goed verbonden en heeft contacten met jihadisten in andere landen.
Uitreizigers, de cijfers per 1-9-2018
– 140 Nederlanders met jihadistische intenties in het strijdgebied.
– 175 minderjarigen in Syrië en Irak, de meerderheid is vier jaar oud of jonger.
– 35 uitreizigers verblijven buiten het strijdgebied, vooral in detentie- of vluchtelingenkampen.
– 80 jihadisten zijn overleden
– 55 jihadisten zijn teruggekeerd naar Nederland.
Een nieuwe vorm van dreiging gaat uit van de veroordeelde jihadisten die hun straf hebben uitgezeten. De komende jaren komen in Nederland en de landen om ons heen vele tientallen personen op vrije voeten. In Frankrijk gaat het tot en met 2020 om 115 mensen, in het Verenigd Koninkrijk om 80 personen.
AD 06.11.2018
De NCTV acht het waarschijnlijk dat een aantal van hen nog steeds jihadistische overtuigingen heeft en tijdens hun gevangenschap contact heeft gekregen met nieuwe jihadistische of criminele netwerken.
Problemen voor de Nederlandse Staat
Strafrechtdeskundige Geert-Jan Knoops verwacht problemen voor de Staat bij het vervolgen van Syriëgangers. Hij reageerde in de studio van Nieuwsuur op het nieuws van dat programma en Trouw over Nederlandse steun aan een gewapende groep in Syrië, die door het Openbaar Ministerie als terroristisch wordt bestempeld.
Veel veroordeelde jihadisten die in Europa zijn vastgezet wegens terroristische activiteiten lopen naar verwachting over vijf jaar weer vrij rond en kunnen opnieuw een gevaar vormen. Dat constateert de Europese denktank Globsec, dat onderzoek deed naar 197 veroordeelde jihadisten in elf Europese landen. Waaronder Nederland.
Veroordeelde jihadisten kregen gemiddeld een celstraf van acht jaar en zeven maanden opgelegd, meldt de Volkskrant. In ons land werden in 2015 vijftien jihadisten bestraft wegens het voorbereiden of uitvoeren van terroristische misdaden en ook daarna werden een aantal Nederlandse aanhangers van Islamitische Staat gearresteerd.
Knoops vraagt zich af of Nederlandse burgers nog wel vervolgd kunnen worden als de Nederlandse Staat zich schuldig heeft gemaakt aan datgene waar de burger voor vervolgd wordt. “Een rechtbank zou kunnen zeggen: we kunnen een burger niet berechten voor iets dat door de Staat zelf is gefaciliteerd”, zegt Knoops.
Rechtszaak
Over drie weken begint een rechtszaak tegen een Nederlandse Syriëganger die een bijdrage heeft geleverd aan de strijd van Jabhat al-Shamiya. Het Openbaar Ministerie noemt die organisatie salafistisch en jihadistisch. Dezelfde groepering kreeg van de Nederlandse regering ‘niet dodelijke goederen’ geleverd, waaronder tenten, voedselpakketten en pick-uptrucks.
Syrië-deskundige Thomas van Lingen bestrijdt dat Jabhat al-Shamiya een jihadistische organisatie is, zoals IS of al-Qaida. Wat deze rebellen wel willen is moeilijk te zeggen. In verklaringen die ze hebben ondertekend, staat dat ze van Syrië een pluralistische samenleving willen maken, waarin ruimte is voor Koerden, christenen en Arabieren.
Schengen
Afshin Ellian verbaast zich over de laksheid waarmee Europese landen, en vooral Duitsland, omgaan met jihadisten waardoor ze de kans krijgen om aanslagen te plegen.
Helaas is een jihadistische aanslag Nederland niet bespaard gebleven. De aanslag in Amsterdam op het Centraal Station is zonder meer een jihadistische aanslag, erkent ook verdachte Jawed S. Een eerdere aanslag in Den Haag, op Koningsdag, is volgens het Openbaar Ministerie ook een terroristische aanslag.
Jawed kwam naar alle waarschijnlijkheid met de migratiestroom in 2015 aan in Duitsland. Omdat hij minderjarig was, werd hij in een jeugdinrichting voor minderjarige asielzoekers geplaatst. Vanuit zijn school in Duitsland kon hij naar de prachtige wijngaarden staren. Jawed werd overstelpt met de Duitse aardigheid van ‘Wir schaffen das‘.
Duitse aardigheid beantwoord met haat, net als Mohammed Atta deed
Die Duitse aardigheid beantwoordde hij met haat. Ook Mohammed Atta, de leider van de terreurgroep die in 2001 de 9/11-aanslagen in Amerika organiseerde en pleegde, werd destijds met respect en liefde behandeld door Duitsers. Zijn Duitse hospita kon niet geloven dat hij drieduizend mensen om het leven had gebracht.
Jawed radicaliseerde eveneens in Duitsland. Hij werd niet volwassen in de wijngaarden, maar in de koranverzen. Dat geldt ook voor alle andere salafisten. Ondanks het feit dat hij thuis een testament heeft achtergelaten, wil geen enkele jihadistische organisatie de aanslag opeisen. Jawed wordt niet opgeëist. Uit Duitse berichtgeving blijkt dat hij voornamelijk sympathiseerde met de Taliban.
Eigenlijk kan Jawed door alle jihadistische organisaties worden opgeëist. Hij heeft immers aan de Nederlandse autoriteiten verklaard dat voor hem vier dingen belangrijk zijn: ‘Allah, de islam, de Koran en de profeet Mohammed.’ Hij leeft voor deze vier dingen.
Kamerdebat
Hoe houden we polderjihadisten onschadelijk als ze vrijkomen uit de gevangenis?
Die vraag is inzet van een Kamerdebat over vrijlating polderjihadi’s in de Tweede Kamer dat donderdag is aangevraagd door het CDA. Het verzoek kreeg brede steun in de Kamer.
Aanleiding is een publicatie in De Telegraaf over de aanstaande vrijlating van veroordeelde jihadisten uit de gevangenis. Volgens deskundigen zijn ze mogelijk in de gevangenis verder geradicaliseerd. „Ze hebben in de gevangenis nieuwe netwerken opgebouwd”, zegt voormalig terrorist jason walters, destijds lid van de beruchte Hofstadgroep. Ook de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding laat die waarschuwing klinken.
„De vraag is of ze vrij moeten komen”, zegt CDA-Kamerlid Van Toorenburg. Er zijn genoeg manieren om vrijkomende jihadisten in de smiezen of opgesloten te houden als ze een gevaar vormen voor de samenleving. Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en staatssecretaris Dekker (Rechtsbescherming) moeten voorafgaand aan het debat aangeven hoe ze denken om te gaan met de vrijkomende polderjihadi’s.
Terroristengang
Van Toorenburg wil ook dat er scherper wordt gekeken naar de verspreiding van veroordeelde jihadi’s over gevangenissen. „Het is terecht dat we een speciale terroristengang hebben”, zegt de voormalige gevangenisdirecteur. „Je moet ze niet verspreiden. Maar soms is het goed om een meeloper op een zware afdeling te plaatsen, tussen zeer weerbare gewone gevangenen, die tegen zo iemand kunnen zeggen: doe normaal.”
AD 06.11.2018
Rechtsextremisme en windmolenverzet
De NCTV stelt vast dat extreemrechtse groeperingen zich vooral bezig houden met intimiderende en radicale acties, maar heeft geen aanwijzingen dat zij gewelddadig willen worden. Voorbeelden zijn de barbecue-acties van Pegida in de buurt van moskeeën tijdens de ramadan en het ophangen van een onthoofde pop bij een moskee in Amsterdam door Rechts in Verzet (RiV), een afsplitsing van Pegida.
Ook het buitenwettelijke verzet tegen windmolens wordt door de NCTV een vorm van extremisme genoemd. Tegenstanders ageren met democratische middelen tegen de komst van windmolens, maar soms worden pro-windmolen bestuurders, boeren en bedrijven die verantwoordelijk zijn voor de installatie van de windmolens bedreigd of worden er spullen vernield. Dat zou vooral in Drenthe en Groningen gebeuren.
Bron:Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 48
Extra geld vanwege dreiging
De 1,5 miljard euro die het kabinet de komende vier jaar structureel in de krijgsmacht investeert, zal de inzetbaarheid van het Nederlandse leger niet vergroten.
De slagkracht blijft beperkt tot twee middelgrote stabilisatie- of trainingsmissies in het buitenland (zoals nu in Mali en Irak) en de inzet van maximaal vier jachtvliegtuigen (zoals nu in Irak en de Baltische Staten). De marine komt nog niet verder dan het langdurig inzetten van twee oppervlakteschepen.
Dit blijkt uit de conceptversie van de Defensienota. Vandaag presenteert het kabinet het definitieve vierjarenplan van minister Ank Bijleveld (CDA) en staatssecretaris Barbara Visser (VVD). Het plan is vrijdag goedgekeurd in de ministerraad.
AD 26.03.2018
Dreiging
Militairen mogen weer in uniform de straat op. Op verzoek van de krijgsmacht trekt minister Ank Bijleveld trekt verbod weer in dat sinds 2014 geldt. ‘Het leger heeft de taak om ons koninkrijk en zijn bondgenoten te beschermen’, zegt de minister in het Algemeen Dagblad. ‘Dan is het ook belangrijk dat je herkenbaar en aanspreekbaar bent.’
Migratie, terrorisme, cyberaanvallen en desinformatie zijn een paar van de dreigingen die het kabinet steeds meer ziet toenemen. ‘De kwetsbaarheid van de Nederlandse samenleving voor maatschappelijke ontwrichting neemt toe’, schrijven Bijleveld en Visser. Ook Rusland vormt een gevaar: de annexatie van de Krim en de inmenging in westerse verkiezingen zijn daar ‘illustraties’ van, concludeert het kabinet.
Maar zelfs na een injectie van 1,5 miljard euro bezit de krijgsmacht niet de extra de slagkracht die nodig is om weerstand te bieden aan deze dreigingen, blijkt uit de nota. Het overgrote deel van het extra budget, ruim 1,2 miljard, blijkt nodig voor achterstallig onderhoud: het oplappen van verouderd materieel, het aanvullen van het (lage) salaris van militairen en het aantrekken van ondersteunende eenheden, zoals onderhoudspersoneel.
2 procent
Een extra buitenlandse missie zit er niet in, terwijl dat wel nodig is, denkt het kabinet. ‘Met het oog op de dreiging langs de oostflank en noordflank moet defensie er rekening mee houden dat de Navo-aanwezigheid in Noord- en Oost-Europa verder moet worden uitgebreid’, schrijven Bijleveld en Visser. ‘Ook de situatie aan de zuidflank vergt aanvullende Navo-inspanningen.’
In 2014 beloofden alle Navo-lidstaten om binnen tien jaar minimaal 2 procent van hun bruto binnenlands product aan Defensie te besteden. Met name de VS eisen dat Europa gaat meebetalen aan de eigen veiligheid.
Veiligheidsbeleving volgens S.C.P.
Kijkend naar zichzelf zijn Nederlanders behoorlijk tevreden over hun leven, blijkt uit de dinsdag verschenen studie ‘De sociale staat van Nederland’ van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). Het onderzoek wordt elke twee jaar gedaan en de 7,8 die Nederlanders zichzelf toekennen, is gelijk gebleven aan het voorgaande cijfer.
Nederlanders zijn over het algemeen tevreden over hun levens. Ze voelen zich steeds veiliger en zijn steeds minder vaak slachtoffer van criminaliteit, meldt het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) dinsdag.
In 2012 zei 37 procent van de Nederlanders zich weleens onveilig te voelen. Vorig jaar was dat nog 32 procent.
Het aantal slachtoffers van criminaliteit als vermogenscriminaliteit, vandalisme en geweld daalt ook. Jongeren zeggen zich minder veilig te voelen dan ouderen. Vorig jaar werden jongeren tussen de 15 en 24 jaar vijf keer zo vaak het slachtoffer van geweldsincidenten als ouderen.
Daarnaast werden jongeren drie keer zo vaak als 65-plussers slachtoffer van cybercriminaliteit en twee keer vaker dan vermogensdelicten.
Hogeropgeleiden zijn vaker slachtoffer van criminaliteit dan lageropgeleiden. Ze voelen zich ook vaker onveilig dan mensen met een lagere opleiding. Dat gevoel van onveiligheid hebben ze niet in hun eigen woonomgeving.
Telegraaf 14.11.2018 Twee op de drie Nederlanders (67 procent) zeggen zich van alle mogelijke rampen het meest zorgen te maken om terrorisme. Dat gaven ze aan in een onderzoek in opdracht van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). De enquête waarvan de resultaten woensdag werden bekendgemaakt werd begin oktober gehouden, kort na de aanhouding van zeven terrorismeverdachten.
De angst voor een aanslag was dit voorjaar wat gezakt: toen maakte 55 procent zich hier druk om. Spanningen tussen bevolkingsgroepen en extremisme blijven ook een grote bron van ongerustheid, veel meer dan bijvoorbeeld extreem weer, waar slechts 9 procent zich veel zorgen over zegt te maken.
Van de 809 mensen die door onderzoeksbureau Motivaction werden ondervraagd, acht een ruime meerderheid (63 procent) het waarschijnlijk dat Nederland door terrorisme zal worden getroffen. Het risico om te worden getroffen door extreem weer of bijvoorbeeld natuurbranden wordt lager ingeschat.
De NCTV laat de zogeheten Risico- en Crisisbarometer ieder halfjaar opstellen. Over de aanhouding van de mannen die volgens het Openbaar Ministerie een terroristisch netwerk vormden, is op het laatst nog een vraag toegevoegd.
Van de ondervraagden zei 31 procent zich door de arrestaties veiliger te voelen, 11 procent voelt zich hierdoor juist onveiliger, de overige 58 procent vindt het niet van invloed op hun veiligheidsgevoel.
Ongeveer een op de tien respondenten zegt daadwerkelijk minder vaak op plekken te komen waar ze zich niet helemaal veilig voelen. Ze mijden bijvoorbeeld evenementen, treinstations en vliegvelden.
AD 14.11.2018 De angst voor een terroristische aanslag in ons land neemt toe. 67 procent van de Nederlanders is hier bang voor, tegen 55 procent tijdens een vorige meting. Ook zijn steeds meer mensen ongerust over hun veiligheid en die van hun gezin.
Tijdens de laatste meting van het NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid) maakte nog drie op de tien Nederlanders zich zorgen over hun eigen veiligheid. Nu zijn dat er vier op de tien. De onrust over extremisme is gelijk gebleven.
De aanhouding van de zeven mannen die ervan worden verdacht dat zij vergevorderd waren in het voorbereiden van een grote terroristische aanslag in Nederland, op 27 september, heeft voor zes op de tien Nederlanders geen gevolgen gehad voor hun gevoel van veiligheid. Drie op de tien Nederlanders voelen zich veiliger door de aanhouding. Een op de tien Nederlanders voelt zich daardoor onveiliger.
Cybercriminaliteit
Nederlanders zitten minder in hun maag met de huidige cyberdreiging. Deze cijfers zijn gedaald van 31 naar 25 procent. Mensen schatten de kans op criminaliteit vanuit die hoek wel groter in dan de kans op een terroristische aanslag.
De veiligheid van mensen baart ze vooral zorgen als ze bij openbare evenementen zijn, op vliegvelden of op treinstations. Volgens het NCTV is het niet zo dat steeds meer mensen deze locaties vermijden. Eén op de tien Nederlanders is minder aanwezig bij openbare evenementen vanwege een gevoel van onveiligheid.
In vergelijking met een halfjaar geleden vinden meer Nederlanders dat de overheid genoeg doet om een terroristische aanslag te voorkomen. In het voorjaar vond 29 procent dat de overheid niet of nauwelijks genoeg doet om terrorisme te voorkomen, nu is dat gedaald naar 24 procent.
De minister van Justitie en Veiligheid vreest dat rechts-extremistische denkbeelden brandstof voor gewelddadigheden kunnen zijn.
NOS 08.11.2018 Het ministerie van Justitie en Veiligheid houdt het groeiende rechts-extremisme in Nederland naar eigen zeggen goed in de gaten. “We hebben daar echt aandacht voor”, zei minister Grapperhaus in de Tweede Kamer. Er zijn op dit moment geen aanwijzingen dat rechts-extremistische bewegingen terroristische aanslagen zullen plegen, maar de minister vreest dat rechts-extremistische denkbeelden wel “brandstof voor gewelddadigheden” kunnen zijn.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid meldde deze week dat rechts-extremisme de Nederlandse maatschappij onder druk zet. De minister van Justitie en Veiligheid onderschrijft die conclusie: “De strategie van een groep als het Nederlandse alt-rechtse Erkenbrand is het normaliseren van racisme door het in een intellectueel format te gieten, om zo het maatschappelijke debat te beïnvloeden. Daar moeten we zeer waakzaam voor zijn.”
GroenLinks-Kamerlid Buitenweg voegde daaraan toe dat rechts-extremistische groepen zich vaak ook schuldig maken aan genderdiscriminatie. Grapperhaus vindt dat ook. Hij noemde het de taak van zijn ministerie om “hard in te zetten” op het soms “uiterst vrouwvijandige beeld” bij extreemrechtse groeperingen. “Dat is tot nu toe in de rapportages onderbelicht gebleven. We komen daar zeker op terug.”
Elsevier 06.11.2018 Extreem-rechtse stromingen zullen in Nederland niet snel overgaan op grootschalig terroristisch geweld dat tot veel slachtoffers zal leiden. Maar gewelddadige incidenten kunnen wel leiden tot angst in de samenleving. Dat kan de democratie ondermijnen, concludeert de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het rapport De golfbewegingen van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. Vier vragen en antwoorden over het onderzoek van de NCTV.
Wat zijn de belangrijkste conclusies van de NCTV?
Volgens de NCTV neemt het rechts-extremistische en rechts-terroristische geweld in West-Europa de laatste vijf jaar weliswaar toe, maar heeft dit geweld niet de omvang van het geweld in begin jaren negentig. ‘Grootschalige rechts-terroristische organisaties zoals in de jaren zestig tot tachtig bestaan in West-Europa niet meer. Hoewel het leeuwendeel van geweld lag en ligt (en vermoedelijk zal blijven liggen) bij slecht georganiseerde groepen en individuen die extremistisch (niet op mensenlevens gericht) geweld toepassen, zijn er de laatste jaren diverse voorbeelden van rechts-terroristisch geweld van voornamelijk lone actors en kleine eenheden geweest die wel degelijk professioneel opereerden.’
De NCTV noemt als voorbeeld de aanslag die de Noor Anders Breivik pleegde in 2011 waarbij 77 mensen om het leven kwamen. Breivik liet een bom afgaan in de regeringswijk van de hoofdstad Oslo en schoot om zich heen op een zomerkamp van de jeugdafdeling van de sociaal-democratische Noorse Arbeiderspartij op het eiland Utøya.
Volgens de NCTV leiden de vluchtelingencrisis (2015) in combinatie met weerzin tegen islam en jihadisme tot meer rechts-extremistisch geweld. ‘Hoewel het aantal vluchtelingen naar West-Europa anno 2018 is teruggelopen, is het de vraag of daarmee ook de rechts-extremistische geweldsgolf structureel zal afvlakken. Vooralsnog lijkt het erop dat de vluchtelingencrisis eerder een startsein was voor verdere rechts-extremistische groepsvormingen en gewelddadige activiteiten, dan een incidentele opleving.’
Historisch beschouwd heeft er in Nederland minder rechts-extremistisch geweld plaats dan in landen om ons heen. De NCTV constateert dat in Nederland extreem-rechts tegenwoordig veel gebruikmaakt van sociale media. ‘Rechts-extremistisch geweld komt in Nederland vooral uit ongeorganiseerde hoek, van kleine groepjes of personen die niet noodzakelijkerwijs behoren tot een gekende rechtsextremistische organisatie.’
Hoe gevaarlijk zijn rechts-extremisten?
Rechts-extremistische en rechts-terroristische dreiging kan leiden tot sociale en politieke instabiliteit, concludeert de NCTV. Ook kan het de fysieke veiligheid van Nederlanders in gevaar brengen, al schat de NCTV de kans daarop laag in: ‘Er zijn geen concrete aanwijzingen voor groepen of individuen die de intentie of de potentie hebben om grootschalig terroristisch geweld toe te passen.’
Bron: NCTV-rapport Toename van rechts-extremistisch geweld in West-Europa.
Hoewel er in Nederland geen extreem-rechtse of rechts-extremistische groepen zijn die oproepen tot geweld, zijn er wel leden van de Nederlandse Volksunie (NVU) en Identitair Verzet die daarvoor zijn veroordeeld. Laatstgenoemde groep is volgens de NCTV een van de groepen die ‘ambigu’ staan tegenover geweld. Daarbij haalt de antiterrorismecoördinator vernielingen en blokkades bij islamitische gebouwen aan. Vorig jaar klommen leden van Identitair Verzet twee keer in korte tijd het dak op; bij een islamitische school in Amsterdam-West hingen gemaskerde mannen het spandoek ‘Wie islam zaait, zal sharia oogsten’ op, bij een nieuwe moskee op een bouwplaats in Venlo ontrolden zij teksten als ‘geen moskee in onze wijk’ en ‘Nederland is van ons’.
Naar schatting tellen de extreem-rechtse en rechts-extremistische groeperingen in Nederland zo’n 250 leden. Zij lieten zich onder meer gelden op inspraakavonden bij asielzoekerscentra, en sommigen bundelden zich in zogenoemde ‘extreem-rechtse patrouillegroepen‘ als Soldiers of Odin. Die patrouilles ‘bleken in de praktijk nauwelijks actief’. De meest serieuze rechts-extremistische geweldpleging had plaats in Enschede, waar vijf mannen molotovcocktails gooiden naar een volle moskee. Hoewel niemand in gevaar kwam, beschouwde de rechter het als een terroristische daad, en legde die de mannen vier jaar cel op (waarvan één voorwaardelijk).
Hoewel er betrekkelijk weinig serieuze geweldsdreiging uitgaat van rechts-extremisten, kunnen hun acties volgens de NCTV wel leiden tot angst, waardoor de Nederlandse samenleving onder druk kan staan. Daarom meent de NCTV dat het van belang blijft om deze groepen scherp in de gaten te houden.
Wat zijn de ideologische drijfveren van rechts-extremisten?
Er is sprake van een grote diversiteit binnen rechts-extremistische groepen, aldus de NCTV. Wel is een terugkerend element een ‘wij versus zij’-houding. Vreemdelingenhaat, haat jegens vreemde (culturele) elementen en ‘ultranationalisme’ zijn hierbij gemeengoed, schrijft de NCTV. Antisemitisme speelde een tijdlang een minder grote rol, maar lijkt bezig aan een opmars. Opmerkelijk is daarbij dat Israël een twistpunt vormt aan de uiterste rechterkant van het politieke spectrum: de Joodse staat ‘wordt door velen beschouwd als een bastion in de strijd tegen de islam’, wat in schril contrast staat met de ‘klassieke neonazistische beweging‘, die juist sterk antisemitisch is.
Het biologische racisme van de nazi’s dat extreem-rechts in West-Europa lange tijd kenmerkte, heeft volgens de NCTV aan invloed ingeboet: ‘Het ideologische vertoog van het rechts-extremisme verschoof in belangrijke mate van het concept “ras” naar “cultuur”.’ Als voorbeelden worden kritiek op de multiculturele samenleving en islamisering genoemd, terwijl de ‘clash of civilizations‘ (botsing der beschavingen), samenzweringstheorieën en ‘cultuurmarxisme‘ een prominentere plaats hebben gekregen in extreem-rechts gedachtegoed.
Ook de Alt-Right-beweging is met dank aan de komst van Steve Bannon – die een korte periode adviseur was van de Amerikaanse president Donald Trump – niet langer een ‘marginaal verschijnsel’, aldus de NCTV. De invloed van Alt Right is vooral zichtbaar in antisemitische, homofobe, antisemitische en racistische memes op internet, al wordt in het rapport ook de geëscaleerde extreem-rechtse demonstratie in Charlottesville (1 dode) genoemd.
Leeshet prijswinnende artikel van Nikki Sterkenburg over alt-right in Nederland Dromend van een etnostaat
Extreem-rechts propageert in tegenstelling tot bijvoorbeeld jihadistische groeperingen zelden expliciet geweld als onderdeel van de ideologie, concludeert de NCTV. ‘Een mogelijke verklaring hiervoor kan zijn dat sommige rechts-extremisten zich naar buiten toe willen presenteren als voorstanders van law and order. Meer voor de hand liggend is echter dat het strategisch zeer onverstandig wordt geacht om het toepassen van geweld openlijk uit te dragen. Opsporing en vervolging liggen dan immers op de loer.’
Toch kunnen uit extreem-rechtse ideeën, die vaak niet direct aanzetten tot geweld, wel degelijk gewelddadige acties volgen, schrijft de antiterrorismecoördinator. ‘Gelet op het feit dat haat en walging, in de zin van ontmenselijking van de tegenstander, de essentie is van de rechts-extremistische ideologie, en de drempelverlagende werking die haat kan hebben op het toepassen van geweld’.
Wat zegt eerder recent onderzoek?
Het is niet het eerste rapport dit jaar waarin de uiterste flanken van het politieke spectrum onder de loep worden genomen. In maart verscheen een rapport van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), waarvan een van de conclusies luidde dat extreem-links vaker gewelddadig is dan extreem-rechts. Vooral demonstraties van (extreem-)rechts tegen immigratie kunnen vaak op fel (extreem-)links verzet rekenen. Volgens de AIVD is een ‘beperkte groep in de rechts-extremistische scene weliswaar bereid geweld te gebruiken, maar dit komt niet of nauwelijks tot uiting’.
Vorige maand kwam de AIVD bovendien met een nieuw rapport over extreem-rechts: Rechts-extremisme in Nederland, een fenomeen in beweging, waarin vooral de grimmige sfeer op internet opviel. Vooral op sociale media tiert agressief en opruiend taalgebruik welig. Dat versterkt de politieke polarisatie, en zou bovendien de democratische rechtsorde in gevaar kunnen brengen.
De Webredactie De webredactie bestaat uit Fleur Verbeek, Matthijs van Schie en Vincent Andriessen.
OmroepWest 06.11.2018 Mensen die zijn veroordeeld voor terroristische activiteiten gaan, zolang zij onder toezicht van de reclassering staan, niet snel weer in de fout. Onderzoekers van de Universiteit van Leiden onderzochten 159 zaken die de reclassering in de periode 2012-2017 onder toezicht had. Slechts 4,4 procent van het totaal aantal veroordeelden in die zaken raakte weer van het rechte pad af.
Vier veroordeelde jihadisten reisden alsnog uit naar het strijdgebied in Syrië, drie vervielen in crimineel gedrag, constateren de onderzoekers. Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV) en Reclassering Nederland.
De reclassering beschikt over een gespecialiseerd team voor het werken met verdachten en veroordeelden van terrorisme. Dit zogeheten TER-team(Terrorisme, Extremisme en Radicalisering) adviseert de rechter over bijzondere voorwaarden, houdt toezicht en werkt aan resocialisatie.
Telegraaf 06.11.2018 Er is een toename van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. Ook in Nederland is er een stijging. Dat stelt het Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) in een rapport dat maandag verscheen.
Ideologische vernieuwing en gebruik van internet geven de rechts-extremistische scene in West-Europa, inclusief Nederland, een nieuwe impuls en vergroten de polarisatie tussen rechts-extremisten en hun links- en islamitisch-extremistische tegenstanders.
Het rechts-extremisme past zich aan aan de moderne tijd. Door internet worden internationale thema’s snel door rechts-extremisten overgenomen. Zo lijkt de vluchtelingencrisis vanaf 2015, in combinatie met de al langer levende grieven over de islam en jihadisme, in West-Europa een katalysator van rechts-extremistisch geweld te zijn geweest.
In Nederland komt rechts-extremistisch geweld vooral uit ongeorganiseerde hoek, van kleine groepjes of personen die niet noodzakelijkerwijs behoren tot een organisatie die als radicaal bekendstaat. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de NCTV waarschuwen voor de niet-gewelddadige dreiging die uitgaat van rechts-extremistische handelingen zoals het demoniseren van ideologische tegenstanders.
Volgens de NCTV zijn acties zoals de de mislukte aanslag in 2016 op een moskee in Enschede in het huidige klimaat van maatschappelijk en politieke polarisatie nog steeds voorstelbaar.
AD 06.11.2018 Er is een toename van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. Ook in Nederland is er een stijging. Dat stelt het Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) in een rapport dat maandag verscheen.
Het gebruik van internet en ideologische vernieuwing hebben het rechts-extremisme in West-Europa, inclusief Nederland, een nieuwe impuls gegeven. De polarisatie tussen rechts-extremisten en hun links- en islamitisch-extremistische tegenstanders is vergroot.
Het rechts-extremisme is veranderd door de moderne tijd. Door internet worden internationale thema’s snel door rechts-extremisten overgenomen. Zo lijkt de vluchtelingencrisis vanaf 2015, in combinatie met de al langer levende onvrede over de islam en het jihadisme, een katalysator van rechts-extremistisch geweld te zijn geweest.
Ongeorganiseerd
In Nederland komt rechts-extremistisch geweld vooral uit ongeorganiseerde hoek, van kleine groepjes of personen die niet noodzakelijkerwijs tot een organisatie behoren die als radicaal bekendstaat. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de NCTV waarschuwen voor de niet-gewelddadige dreiging die uitgaat van rechts-extremistische handelingen zoals het demoniseren van ideologische tegenstanders.
Volgens de NCTV zijn acties zoals de de mislukte aanslag in 2016 op een moskee in Enschede in het huidige klimaat van maatschappelijk en politieke polarisatie nog steeds voorstelbaar.
NU 05.11.2018 De Nederlandse maatschappij is in de afgelopen jaren onder druk komen te staan door een opleving van rechts-extremisme, concludeert de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in een maandag verschenen rapport.
Voor het rapportDe golfbewegingen van rechts-extremistisch geweld in West-Europa deed de coördinator terrorismebestrijding onderzoek naar de historische en internationale context van rechts-extremistische dreiging in Nederland.
De dienst signaleert in West-Europa een toename van rechts-extremistisch gemotiveerd geweld sinds de vluchtelingencrisis in 2015. Ook verschillende jihadistische aanslagen leidden tot gewelddadige reacties van rechts-extremisten.
Volgens de NCTV is ook in Nederland sprake van een toename, maar haalt het rechts-extremistische geweldsniveau het niet bij dat van begin jaren negentig, toen onder meer etnische minderheden, joden en homoseksuelen doelwit van geweld op straat werden.
Extreemrechts heeft zichzelf vernieuwd
Wel is duidelijk zichtbaar dat extreemrechts zichzelf heeft vernieuwd, aldus de NCTV. De beweging ‘alt-right’ heeft het klassieke beeld van de kale neonazi naar de achtergrond verdrongen en maakt veel gebruik van internet en sociale media.
Rechts-extremistisch geweld in ons land is vooralsnog voornamelijk ongeorganiseerd, gepleegd door individuen of kleine groepjes zonder aansluiting bij grotere en bekendere bewegingen. De NCTV waarschuwt wel dat de toegenomen ruimte voor bijvoorbeeld xenofobische uitlatingen online bijdraagt aan een klimaat waarin die personen of groepen snel kunnen radicaliseren en kunnen worden aangezet tot gewelddadige handelingen.
De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) kwam in oktober ook met een rapport waarin wordt gewaarschuwd voor een toegenomen geweldsdreiging uit extreemrechtse hoek.
RO 05.11.2018 Vandaag is het NCTV-rapport ‘De golfbewegingen van rechts-extremistisch geweld in West-Europa – Aard, ernst en omvang van de rechts-extremistische dreiging in West-Europa, inclusief Nederland’ verschenen. Het onderzoek schetst de historische en internationale context van de rechts-extremistische dreiging in Nederland.
Uit het onderzoek van de NCTV blijkt dat er sprake is van een toename van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. In Nederland zien we ook een toename , maar niet van dezelfde omvang als begin jaren ’90. Toen vonden op straat in toenemende mate gewelddadigheden plaats tegen onder andere etnische minderheden, joodse doelwitten, homoseksuelen en extreemlinkse actievoerders.
Ideologische vernieuwing en gebruik van internet geven de rechts-extremistische scene in West-Europa inclusief Nederland een nieuwe impuls en vergroten de polarisatie tussen rechts-extremisten en hun links- en islamitisch-extremistische tegenstanders.
Dat het rechts-extremisme zich aanpast aan de moderne tijd is geen verrassing. Nieuw is dat internationale ontwikkelingen en thema’s vanwege het internet en sociale media snel door rechts-extremisten worden overgenomen. Daarnaast heeft de opkomst van de alt-right beweging en haar denkbeelden in rechts-extremistische online kringen in de laatste jaren laten zien dat via het internet en de sociale media een ideologische wending binnen het rechts-extremisme snel kan plaatsvinden.
Katalysator
De vluchtelingencrisis vanaf 2015, in combinatie met de al langer levende grieven over de islam en jihadisme, lijken in West-Europa een katalysator van rechts-extremistisch geweld te zijn geweest. In veel West-Europese landen volgde een gewelddadige reactie vanuit rechts-extremistische hoek na een reeks van jihadistische aanslagen.
Opvallend punt is dat dit geweld niet uit rechts-extremistische groeperingen hoeft voort te komen, maar dat ook burgers buiten de georganiseerde rechts-extremistische kaders dergelijk geweld met extreemrechtse motieven kunnen toepassen.
In Nederland komt rechts-extremistisch geweld vooral uit ongeorganiseerde hoek, van kleine groepjes of personen die niet noodzakelijkerwijs behoren tot een gekende rechts-extremistische organisatie: een beeld dat overeenkomt met het dreigingsbeeld van het rechts-extremisme in de meeste Europese landen.
Hoewel er op rechts-populistische webpagina’s nauwelijks openlijke sympathie voor rechts-extremisten is waar te nemen en er niet wordt opgeroepen tot fysiek geweld, hebben xenofobe uitingen en het klimaat dat wordt geschapen op deze fora in sommige gevallen vreemdelingenhaat aangejaagd en zichtbaar gemaakt.
De verharding van het rechtse internetdiscours kan een activerende rol hebben op kleine groepen of eenlingen. De recente ontwikkelingen in de VS hebben laten zien waartoe een gepolariseerd debat kan leiden.
In Nederland is het nog niet zo ver, maar de AIVD en de NCTV waarschuwen voor de niet-gewelddadige dreiging die uitgaat van rechts-extremistische handelingen zoals het demoniseren van ideologische tegenstanders. Een giftig (online) debat kan leiden tot extremistisch geweld.
De (mislukte) rechts-terroristische aanslag in 2016 op een moskee in Enschede paste zowel qua doelwit als daderprofiel (een kleine, snel geradicaliseerde groep) in het Europese sjabloon. Dergelijke aanslagen zijn in de huidige politieke en maatschappelijke gepolariseerde context van Nederland nog steeds voorstelbaar.
AD 05.11.2018 Terreurorganisatie IS gebruikt Turkije om ‘te herstellen, te reorganiseren en nieuwe plannen te smeden’. ,,Het is problematisch dat bij terrorismebestrijding de Turkse belangen niet altijd overeenkomen met de Europese prioriteiten.”
Jihadistische terreurdreiging is het nieuwe normaal, aldus AIVD
Dat stelt de Nederlandse inlichtingendienst AIVD in een opmerkelijk constatering over NAVO-partner Turkije in de vanmiddag verschenen publicatie ‘De erfenis van Syrië’. ,,De Turkse autoriteiten treden weliswaar op tegen zowel IS als Al Qaeda, maar geven prioriteit aan het bestrijden van bijvoorbeeld de PKK.
IS kan de relatieve rust in Turkije gebruiken om plannen te smeden om zijn nog altijd aanwezige internationale ambities opnieuw vorm te geven.” De PKK is een Koerdische organisatie die geregeld aanslagen pleegt op Turks grondgebied.
De grens tussen Turkije en Syrië werd de afgelopen jaren door jihadisten juist vooral gebruikt om náár Syrië te komen. Nu het kalifaat verloren is, komen sommigen weer terug. Enkele van hen worden opgepakt en vastgezet, waaronder zeker vier Nederlanders. Anderen verblijven er in de luwte of komen terug naar Europa.
De ‘ademruimte en bewegingsvrijheid’ die IS krijgt in Turkije is een van de redenen dat Nederland en Europa nog jaren zullen moeten leven met de dreiging van een terroristische aanslag door jihadisten. ,,Die dreiging lijkt een structureel onderdeel van de Europese samenleving te zijn geworden, het is het nieuwe normaal.”
Want dat het kalifaat van IS in Syrië in elkaar is geklapt, heeft er niet voor gezorgd dat de terreurorganisatie geen bedreiging meer vormt voor het Westen. ,,IS weet zich aan te passen aan de nieuwe, maar voor de organisatie zeer vertrouwde werkelijkheid: die van een ondergrondse opstand.”
‘Do it yourself-jihad’
De inlichtingendienst concludeert dat er sinds oktober 2017 wel minder aanslagen door IS zijn gepleegd in het Westen, maar dat de dreiging blijft. Sinds maart van dit jaar claimde de terreurgroep zeker vier aanslagen in België en Frankrijk. Steeds belangrijker wordt daarbij de ‘do it yourself-jihad’, stelt de dienst: aanslagen waarbij de terrorist niet door IS is aangestuurd, maar wel door haar gedachtegoed is gemobiliseerd.
Daar komt nog de dreiging bij die uitgaat van terugkerende Europese ‘jihadveteranen’ of gefrustreerde jihadisten die wel naar Syrië wilden, maar onderweg werden tegengehouden. Dat laatste geldt bijvoorbeeld voor drie van de zeven Nederlanders die enkele weken geleden werden aangehouden op verdenking van het voorbereiden van een aanslag op een groot, Nederlandse evenement.
Terreurgolven duren zeker 40 jaar
Historici en terrorisme-deskundigen hebben beschreven dat een ‘terreurgolf’ gemiddeld 40 tot 45 jaar duurt. Dat gold voor de golf van anarchistische terreur eind 19e eeuw, voor de anti-koloniale terreur (1920-1960) en voor de ‘Rode’ terreur (zoals die van de Duitse RAF) eind vorige eeuw. De religieuze terreurgolf, zoals onderzoekers hem noemen, ging van start in 1979.
Terreuronderzoekers gingen er bij het vaststellen van die golven vanuit dat ‘dat wat een vader inspireert niet per se ook zijn zoon drijft’. Maar in het geval van Al Qaeda lijkt dat niet op te gaan. Die organisatie schoof onlangs Hamza bin Laden als boegbeeld naar voren, hij is een van de zonen van de 2011 geliquideerde Osama bin Laden, het brein achter de aanslagen in Amerika op 9/11.
Al Qaeda, dat door IS van de troon is gestoten als meest prominente jihadistische terreurgroep, probeert die positie nu weer terug te veroveren. De groep wil profiteren van de nederlagen die IS de afgelopen jaren heeft geleden en is nog steeds nadrukkelijk aanwezig in Noordwest-Syrië.
310 Nederlandse jihadisten
Sinds het uitbreken van het conflict in Syrië en Irak zijn zo’n 310 Nederlandse jihadisten die kant op gegaan, stelt de AIVD. Van hen zijn er 85 om het leven gekomen, zijn er 55 weer terug en verblijven er 35 niet meer in het strijdgebied, maar nog wel ergens in de regio: in een vluchtelingenkamp of in gevangenschap.
135 Nederlanders bevinden zich dus nog wel in het strijdgebied. Driekwart van hen heeft zich aangesloten bij IS, de rest bij groepen die op een of andere manier aan Al Qaeda zijn verbonden.
Telegraaf 05.11.2018 Terrorisme is voorlopig nog niet weg uit Nederland en Europa. Daarvoor waarschuwt de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst vandaag. De dienst wijst op de herrijzenis van Al-Qaeda en het opstaan van een nieuwe generatie jonge jihadisten.
NOS 05.11.2018 De jihadistisch-terroristische dreiging tegen het Westen en dus ook Nederland blijft de komende jaren onverminderd aanwezig. Zowel IS als al-Qaida heeft nog altijd de intentie om aanslagen in het Westen te plegen. Inlichtingendienst AIVD waarschuwt in een nieuwe publicatie, De erfenis van Syrië, dat beide organisaties gedreven blijven om sympathisanten te mobiliseren en aan te zetten tot het plegen van aanslagen.
IS is in Syrië en Irak weliswaar militair verslagen – het kalifaat bestaat niet meer – maar IS is niet verdwenen. De organisatie heeft zich omgevormd tot een ondergrondse beweging die zich voorbereidt op een wederopstanding. IS lijkt op dit moment niet meer in staat om in het Westen gecoördineerde aanslagen zoals in Parijs en Brussel uit te voeren. De organisatie is nu afhankelijk van individuen die, geïnspireerd door IS, kleinschalige aanslagen plegen op publieke en moeilijk te beveiligen plaatsen zoals een kerstmarkt (Berlijn 2016), een winkelgebied (Barcelona 2017) of een brug (Londen 2017).
Al-Qaida
De AIVD waarschuwt ook nadrukkelijk tegen al-Qaida, dat zou azen op een hernieuwde vooraanstaande rol. Al-Qaida stond jarenlang in de schaduw van IS, maar heeft inmiddels in tal van landen afdelingen opgericht en zodoende een groot internationaal netwerk opgebouwd.
Al-Qaida-leider Al-Zawahiriheeft Hamza bin Laden, zoon van Osama bin Laden, naar voren geschoven als boegbeeld van de organisatie om nieuwe mensen aan te spreken. “De jonge Bin Laden kan mogelijk fungeren als bruggenbouwer en gedesillusioneerde IS-leden en -strijders bewegen zich (opnieuw) bij al-Qaida aan te sluiten”, schrijft de AIVD.
Nederland
In Nederland bestaat de jihadistische beweging uit ruim vijfhonderd aanhangers en enkele duizenden sympathisanten. “Een potentiële dreiging”, stelt de AIVD. De aanhouding eind september in Arnhem en Weert van zeven mannen die een aanslag wilden plegen in Nederland, is daarvan een illustratie.
De cijfers;
310 personen zijn in de loop der jaren vanuit Nederland uitgereisd naar het strijdgebied.
85 personen zijn om het leven gekomen.
55 personen zijn teruggekeerd.
Circa 35 personen zitten niet meer in het strijdgebied maar nog wel in de regio, bijvoorbeeld in vluchtelingenkampen of gevangenissen.
135 personen zijn nog actief als strijder in het gebied; driekwart bij IS, de rest bij aan al-Qaida-gelieerde netwerken.
NU 05.11.2018 Nederland telt ongeveer vijfhonderd jihadisten en enkele duizenden sympathisanten van jihadistisch gedachtegoed, staat in een maandag gepubliceerd rapport van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
“Zij vormen een potentiële dreiging. De drempel om hier een aanslag te plegen uit naam van Islamitische Staat (IS) of Al Qaeda lijkt lager geworden”, aldus de AIVD in het rapport.
Het gaat om een stijging, laat een AIVD-woordvoerder aan NU.nl weten, maar ze kan niet zeggen hoe groot die stijging is. “In 2017 spraken we van ‘enkele honderden’ jihadisten, maar dat getal hebben we destijds niet gespecificieerd.”
Illustratief voor die dreiging, noemt de AIVD de zeven mannen die afgelopen september zijn aangehouden. Zij hadden plannen om een aanslag te plegen op een evenement. Om welk evenement het ging, is niet bekendgemaakt.
De mannen waren al langere tijd bij de AIVD in beeld. Ze worden verdacht van het voorbereiden van een terroristische aanslag in Nederland en deelname aan een terreurorganisatie. Ze zitten nog vast.
“De aantrekkingskracht van het jihadistisch gedachtegoed blijft bestaan en is daarmee een dreiging voor de langere termijn”, aldus de AIVD. De dreiging tegen het Westen en dus ook Nederland lijkt volgens de AIVD een structureel onderdeel van de Europese samenleving te zijn geworden.
‘Kalifaat nu ondergrondse beweging’
De dreiging van aanslagen is nog altijd onverminderd aanwezig, ondanks het verloren kalifaat. “De organisatie heeft zich omgevormd tot een ondergrondse beweging die zich voorbereidt op een wederopstanding om de droom van het kalifaat opnieuw te verwezenlijken.”
In totaal zijn zo’n 310 mensen vanuit Nederland naar het strijdgebied in Syrië en Irak gereisd. Ongeveer 135 personen zijn daar nog altijd. 85 personen zijn de afgelopen jaren overleden en ongeveer 55 zijn teruggekeerd. Zo’n 35 zijn nog altijd in de regio, bijvoorbeeld in een vluchtelingenkamp of als gevangene.
Enkele tientallen Nederlandse jihadisten hebben wel geprobeerd het strijdgebied te bereiken, maar kwamen daar niet aan. “Een deel van hen heeft het gedachtegoed sindsdien niet losgelaten en is nog steeds onderdeel van de jihadistische beweging in Nederland.”
Het kalifaat van IS werd medio 2014 uitgeroepen door IS-leider Abu Bakr Al Baghdadi.
AD 01.10.2018 In Arnhem wordt een groep van ongeveer 25 geradicaliseerde moslims al een tijdlang intensief in de gaten gehouden. De zeven mannen die afgelopen week zijn gearresteerd voor het beramen van een grote aanslag, behoren tot die groep.
De Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch roemt het programma waarin gemeente, politie, jongerenwerkers en andere instanties sinds 2012 samen geradicaliseerde jongeren volgen.
Zo werd begin dit jaar duidelijk dat de zeven mannen die vorige week werden opgepakt zich aan het isoleren waren en steeds radicaler werden. Ze keerden zich af van de twee Marokkaanse moskeeën in Arnhem. Als voorbeeld noemt Marcouch een gebeurtenis bij een babyshower van Morad M, een kickbokser die van Arnhem naar Vlaardingen verhuisde. ,,Als je naar binnen wilde, moest je eerst zweren dat je niets meer met de moskee in Arnhem-Zuid te maken wilde hebben. Zo creëerden ze een soort broederschap.”
In april werden de inlichtingendiensten ingeschakeld omdat de zorgen ‘groter en ernstiger’ werden. Marcouch: ,,Het is een opluchting dat een aanslag is voorkomen. Ik zie dat als een succesverhaal. Mensen denken dat de vermeende leider Hardi N. bij ons uit beeld was, was maar dat is niet zo. We volgden hem continu en we zagen dat hij radicaliseerde. Hij was in de dertig, had een kind van zes en een zwangere echtgenote. Je zou denken: een basis voor een stabieler leven. En toch was het hoogste ideaal om martelaar te worden.”
Syrië
Marcouch zegt dat de groep van 25 grotendeels bestaat uit mannen die al geruime tijd in beeld zijn. ,,Een van deze mannen wilde op zijn vijftiende al naar Syrië uitreizen en is daarbij tegengehouden.”
De Arnhemse burgemeester zegt niet te geloven in deradicaliseringsprogramma’s. ,,Het is niet zo dat je die jongens door een wasstraat kunt sturen en dat ze dan weer schoon zijn. Ik geloof in onze brede manier van werken: het verbinden van een lokale aanpak met landelijke veiligheidsdiensten.”
NOS 28.09.2018 De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) zegt dat de concrete dreiging van het gisteren gearresteerde terroristische netwerk is weggenomen. Het onderzoek naar de groep is in volle gang, zegt Patricia Zorko, plaatsvervangend hoofd van de NCTV. Inhoudelijk wil ze er verder niets over zeggen.
Patricia Zorko (NCTV): concrete dreiging van dit netwerk is weggenomen
Vanmorgen zijn voor het begin van de ministerraad de premier en de betrokken ministers bijgepraat door de Nationale Politie en de AIVD, de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Minister Grapperhaus benadrukt dat de politie en de andere betrokken organisaties volledig zicht hadden op wat de terroristische cel aan het plannen was. “Hier is heel weloverwogen gehandeld”, aldus de minister van Justitie en Veiligheid. In het belang van het onderzoek wil ook hij weinig details kwijt over de zaak.
De korpschef van de Nationale Politie Akerboom benadrukte ook dat de veiligheidsorganisaties, de politie en het Openbaar Ministerie “erbovenop” hebben gezeten. Het hoofd van de AIVD Bertholee wilde niet meer zeggen dan dat de diensten nauw samenwerken en bezig zijn met de veiligheid van Nederland.
Alert
0De verijdelde aanslag is geen reden om het dreigingsniveau te verhogen; de kans op een aanslag is nog steeds reëel. In Nederland en Europa zijn jihadisten bezig met het beramen van aanslagen, zegt Zorko van de NCTV. De activiteiten van de gisteren opgepakte groep passen in dit beeld. “De kans op aanslagen is reëel, dus we zijn alert.”
RO 25.09.2018 Het wetsvoorstel van minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) dat de mogelijkheden verruimt om terrorisme te bestrijden, is vandaag door de Eerste Kamer aangenomen. De maatregelen zijn nodig om effectief te kunnen blijven optreden tegen terrorisme.
Zo kunnen personen die worden verdacht van een ernstig terroristisch misdrijf op basis van alleen een verdenking langer in voorlopige hechtenis worden gehouden. Dit om méér tijd te hebben om bewijs te verzamelen. Bijvoorbeeld voor zaken waarin ingewikkeld (forensisch) onderzoek nodig is. Het Openbaar Ministerie moet in zo’n geval een terrorismeverdachte nog maximaal dertig dagen langer kunnen vasthouden.
Daarnaast wordt het makkelijker bij verdachten van terroristische misdrijven celmateriaal af te nemen, met het oog op DNA-onderzoek. Nu moet nog sprake zijn van ernstige bezwaren tegen de verdachte. Dit kan een belemmering zijn voor adequaat onderzoek naar terroristische misdrijven.
Bijvoorbeeld als meerdere verdachten in beeld zijn en hun onderlinge relatie en werkverdeling in kaart moet worden gebracht, terwijl de verdenking nog niet tegen elke verdachte afzonderlijk sterk genoeg is om celmateriaal te kunnen afnemen. Op zo’n moment is dan juist behoefte aan nader onderzoek.
Verder wordt de aangifteplicht uitgebreid tot alle terroristische misdrijven, inclusief de voorbereiding van die misdrijven. Informatie over een mogelijke aanslag of over deelneming aan een terroristische organisatie is cruciaal voor de bestrijding van terrorisme. Zo bieden alertheid en actie van de omgeving kansen om de voorbereiding van een aanslag door een (solistische) aanslagpleger tijdig te ontdekken.
Tot slot krijgt rechter de mogelijkheid om iemand die is veroordeeld voor een terroristisch misdrijf uit het kiesrecht te ontzetten. Dat kan nu nog maar in een beperkt aantal gevallen. De maatregel is alleen aan de orde als de verdachte is veroordeeld tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van ten minste 1 jaar voor het plegen van een terroristisch misdrijf.
Telegraaf 13.09.2018 Hoe houden we polderjihadisten onschadelijk als ze vrijkomen uit de gevangenis? Die vraag is inzet van een debat in de Tweede Kamer dat donderdag is aangevraagd door het CDA. Het verzoek kreeg brede steun in de Kamer.
Aanleiding is een publicatie in De Telegraaf over de aanstaande vrijlating van veroordeelde jihadisten uit de gevangenis. Volgens deskundigen zijn ze mogelijk in de gevangenis verder geradicaliseerd. „Ze hebben in de gevangenis nieuwe netwerken opgebouwd”, zegt voormalig terrorist jason walters, destijds lid van de beruchte Hofstadgroep. Ook de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding laat die waarschuwing klinken.
„De vraag is of ze vrij moeten komen”, zegt CDA-Kamerlid Van Toorenburg. Er zijn genoeg manieren om vrijkomende jihadisten in de smiezen of opgesloten te houden als ze een gevaar vormen voor de samenleving. Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en staatssecretaris Dekker (Rechtsbescherming) moeten voorafgaand aan het debat aangeven hoe ze denken om te gaan met de vrijkomende polderjihadi’s.
Terroristengang
Van Toorenburg wil ook dat er scherper wordt gekeken naar de verspreiding van veroordeelde jihadi’s over gevangenissen. „Het is terecht dat we een speciale terroristengang hebben”, zegt de voormalige gevangenisdirecteur. „Je moet ze niet verspreiden. Maar soms is het goed om een meeloper op een zware afdeling te plaatsen, tussen zeer weerbare gewone gevangenen, die tegen zo iemand kunnen zeggen: doe normaal.”
Telegraaf 12.09.2018 De Europese Commissie komt met nieuwe wetten die Google, Facebook, Twitter en anderen internetbedrijven verplichten om extremistische inhoud binnen een uur te verwijderen. Anders kunnen de bedrijven een boete tegemoet zien.
De commissie had de bedrijven in maart laten weten dat ze drie maanden hadden om te laten zien dat ze extremistische berichten sneller konden verwijderen. Anders kwam er nieuwe wetgeving.
In het wetsvoorstel dat nog gesteund moet worden door de EU-landen en door het Europese Parlement worden internetplatforms verplicht pro-actief maatregelen te treffen, zoals het ontwikkelen van zoekmachines om misbruik vroeg te signaleren. Ook moeten providers jaarlijks openheid geven over hun inspanningen hoe ze misbruik hebben bestreden.
NOS 12.09.2018 Als het aan de Europese Commissie ligt, kunnen techplatforms straks een boete opgelegd krijgen als ze consequent te langzaam actie ondernemen tegen terroristische content. Dat heeft commissievoorzitter Juncker bekendgemaakt tijdens zijn laatste ‘State of the Union’.
Van de bedrijven wordt verwacht dat ze, zodra er een melding binnenkomt, binnen een uur de content offline halen. Gebeurt dat “structureel” niet, dan kunnen de lidstaten een boete opleggen. Die zijn maximaal vier procent van de wereldwijde omzet van het jaar ervoor.
Wat is terroristische content?
Volgens de commissie valt daar het volgende onder:
– het aanmoedigen of verdedigen van terroristische daden;
– het promoten van terreurgroepen;
– het delen van instructies voor het plegen van aanslagen.
Het voorstel kan flinke gevolgen hebben voor techbedrijven. In Duitsland is er sinds begin dit jaar een nieuwe wet van kracht, die voorschrijft dat content die de wet overtreedt binnen 24 uur moet worden verwijderd. Anders kan er een milljoenenboete volgen. Het leidde daar tot veel kritiek en angst voor wat men ‘meningenpolitie’ noemt.
Meer druk op techplatforms
Als zo’n soort wet Europabreed wordt ingezet zal de druk op techbedrijven om sneller actie te ondernemen alleen maar toenemen. Als techbedrijven in de ogen van lidstaten structureel fouten maken, kan dat ze een miljoenen- of zelfs miljardenboete opleveren.
Nu moet worden gezegd dat terroristische content zich waarschijnlijk duidelijker laat herkennen dan bijvoorbeeld haatzaaien, maar het is wel de vraag hoe de bedrijven hiermee zullen omgaan. Platforms als Facebook, YouTube en Twitter worstelen daarnaast al jaren met het maken van de juiste verwijderkeuzes. Ook chat-app Telegram, waar bijvoorbeeld terroristen van IS veel gebruik van maken, zal de druk voelen toenemen.
In reactie op het voorstel van commissievoorzitter van Juncker laten zowel Facebook als Google weten dat ze het met de commissie eens zijn dat dit soort content zo snel mogelijk moet worden verwijderd. Daarbij benadrukken de bedrijven ook dat ze al allerlei maatregelen hebben genomen, zoals het gebruiken van computersystemen die content vinden voordat die door een gebruiker of de politie wordt gemeld.
Dat neemt niet weg dat de techbedrijven wel tegen deze maatregelen lobbyen in Brussel. Zij willen dat dit liever gebeurt op basis van vrijwilligheid.
“De plannen zijn een eerste aanzet”, zegt Europa-correspondent Thomas Spekschoor. “Juncker houdt ze expres vaag. In feite zegt de commissie: we willen hier meer op focussen, laten we erover praten. Vervolgens zal er met de lidstaten en het Europees Parlement hier verder over moeten worden onderhandeld.” Het kan dus zijn dat de uiteindelijke plannen er anders uitzien.
Dataschandaal Cambridge Analytica
Daarnaast heeft Juncker ook voorstellen gedaan om de verkiezingen beter te beschermen. Zo wil hij sancties kunnen opleggen bij het illegale gebruik van persoonlijke data van mensen. De vrees hierbij is dat dergelijke data kan worden gebruikt om hun stemgedrag te manipuleren en daarmee de uitslag te beïnvloeden.
In maart van dit jaar kwam naar buiten dat Cambridge Analytica van miljoenen Facebookgebruikers persoonlijke data had verzameld, zonder hiervoor toestemming te vragen. Volgens onderzoek van The London Observer en The New York Times werden deze data vervolgens gebruikt bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016, in een poging het stemgedrag van kiezers te sturen. Het bedrijf heeft dat altijd ontkend.
AD 11.09.2018 Veel jihadisten die in Europa zijn vastgezet wegens terroristische activiteiten lopen naar verwachting over vijf jaar weer vrij rond en kunnen opnieuw een gevaar vormen. Dat constateert de Europese denktank Globsec, dat onderzoek deed naar 197 veroordeelde jihadisten in elf Europese landen. Waaronder Nederland.
Veroordeelde jihadisten kregen gemiddeld een celstraf van acht jaar en zeven maanden opgelegd, meldt de Volkskrant. In ons land werden in 2015 vijftien jihadisten bestraft wegens het voorbereiden of uitvoeren van terroristische misdaden en ook daarna werden een aantal Nederlandse aanhangers van Islamitische Staat gearresteerd.
De straffen voor hen die naar Syrië en Irak vertrokken om zich aan te sluiten bij IS en terugkeerden, vielen relatief licht uit. Dit kwam doordat in de meeste gevallen niet te achterhalen was wat ze daar exact uitvoerden. Van de ruim 300 IS-gangers kwamen zo’n 55 mensen terug. Hun veroordelingen varieerden van zes tot zeven jaar.
Geradicaliseerd
Na hun vrijlating is waakzaamheid geboden. ,,De jihad in Europa gedijt goed in gevangenissen’’, zegt Stanislav Matějka, terrorismeonderzoeker bij Globsec. Hij stelt dat veel veroordeelde terroristen juist in de gevangenis zijn geradicaliseerd. Hernieuwde opsluiting zou hen de gelegenheid geven andere gevangenen te radicaliseren. Of hen helpen banden met jihadisten te versterken. ,,Dat maakt ze bij vrijlating tot een verhoogd risico.’’
Wat Globsec ook zorgen baart, is de groeiende overlap tussen het jihadisme en zware, veelal gewelddadige, criminaliteit. 56 van de 197 veroordeelde jihadisten in Europa maakten zich voor hun radicalisering schuldig aan misdaden als roofovervallen en moord. Vuurwapens werden daarbij niet geschuwd. IS ziet in hen rekruten die de hand niet omdraaien voor een aanslag.
Het dreigingsbeeld dat Globsec schetst, houdt ook verband met de huidige toestand van Islamitische Staat. Ondanks het feit dat IS dit jaar terrein verloor en minder aanslagen in Europa opeiste, is de terreurorganisatie allesbehalve afgeschreven. Volgens een VN-rapport is de beweging zich ondergronds aan het hergroeperen. De stuwende krachten achter het terrorisme zijn er nog altijd, denken Europese veiligheidsdiensten. En de dreiging is wellicht acuter dan ooit.
NOS 10.09.2018 Strafrechtdeskundige Geert-Jan Knoops verwacht problemen voor de Nederlandse Staat bij het vervolgen van Syriëgangers. Hij reageerde in de studio van Nieuwsuur op het nieuws van dat programma en Trouw over Nederlandse steun aan een gewapende groep in Syrië, die door het Openbaar Ministerie als terroristisch wordt bestempeld.
Knoops vraagt zich af of Nederlandse burgers nog wel vervolgd kunnen worden als de Nederlandse Staat zich schuldig heeft gemaakt aan datgene waar de burger voor vervolgd wordt. “Een rechtbank zou kunnen zeggen: we kunnen een burger niet berechten voor iets dat door de Staat zelf is gefaciliteerd”, zegt Knoops.
Rechtszaak
Over drie weken begint een rechtszaak tegen een Nederlandse Syriëganger die een bijdrage heeft geleverd aan de strijd van Jabhat al-Shamiya. Het Openbaar Ministerie noemt die organisatie salafistisch en jihadistisch. Dezelfde groepering kreeg van de Nederlandse regering ‘niet dodelijke goederen’ geleverd, waaronder tenten, voedselpakketten en pick-uptrucks.
Syrië-deskundige Thomas van Lingen bestrijdt dat Jabhat al-Shamiya een jihadistische organisatie is, zoals IS of al-Qaida. Wat deze rebellen wel willen is moeilijk te zeggen. In verklaringen die ze hebben ondertekend, staat dat ze van Syrië een pluralistische samenleving willen maken, waarin ruimte is voor Koerden, christenen en Arabieren.
“Maar hun echte belang is eerder de oorlog door te laten gaan, zodat hun zakken kunnen vullen met wapensmokkel, afpersing en andere praktijken waarmee ze in rebellengebied hun geld verdienen”, zei Van Lingen in het NOS Radio 1 Journaal.
Op losse schroeven
Michiel Pestman is de advocaat van de Syriëganger die over drie weken terechtstaat. Hij noemt het schokkend dat de Nederlandse overheid de organisatie waar zijn cliënt bij zat, militaire steun heeft gegeven. “De beschuldiging dat mijn cliënt deel heeft genomen aan een terroristische organisatie is hiermee op losse schroeven komen te staan”, zegt hij.
Nederland stuurde het logistiek materieel aan Jabhat al-Shamiya in het kader van het staatsgeheime ‘NLA’-programma, dat staat voor ‘non lethal assistance’.
Via dit programma leverde Nederland van 2015 tot begin dit jaar ‘niet-dodelijke goederen’ aan 22 strijdgroepen in Syrië.
AD 11.09.2018 Veel jihadisten die in Europa zijn vastgezet wegens terroristische activiteiten lopen naar verwachting over vijf jaar weer vrij rond en kunnen opnieuw een gevaar vormen. Dat constateert de Europese denktank Globsec, dat onderzoek deed naar 197 veroordeelde jihadisten in elf Europese landen. Waaronder Nederland.
Veroordeelde jihadisten kregen gemiddeld een celstraf van acht jaar en zeven maanden opgelegd, meldt de Volkskrant. In ons land werden in 2015 vijftien jihadisten bestraft wegens het voorbereiden of uitvoeren van terroristische misdaden en ook daarna werden een aantal Nederlandse aanhangers van Islamitische Staat gearresteerd.
De straffen voor hen die naar Syrië en Irak vertrokken om zich aan te sluiten bij IS en terugkeerden, vielen relatief licht uit. Dit kwam doordat in de meeste gevallen niet te achterhalen was wat ze daar exact uitvoerden. Van de ruim 300 IS-gangers kwamen zo’n 55 mensen terug. Hun veroordelingen varieerden van zes tot zeven jaar.
Geradicaliseerd
Na hun vrijlating is waakzaamheid geboden. ,,De jihad in Europa gedijt goed in gevangenissen’’, zegt Stanislav Matějka, terrorismeonderzoeker bij Globsec. Hij stelt dat veel veroordeelde terroristen juist in de gevangenis zijn geradicaliseerd. Hernieuwde opsluiting zou hen de gelegenheid geven andere gevangenen te radicaliseren. Of hen helpen banden met jihadisten te versterken. ,,Dat maakt ze bij vrijlating tot een verhoogd risico.’’
Wat Globsec ook zorgen baart, is de groeiende overlap tussen het jihadisme en zware, veelal gewelddadige, criminaliteit. 56 van de 197 veroordeelde jihadisten in Europa maakten zich voor hun radicalisering schuldig aan misdaden als roofovervallen en moord. Vuurwapens werden daarbij niet geschuwd. IS ziet in hen rekruten die de hand niet omdraaien voor een aanslag.
Het dreigingsbeeld dat Globsec schetst, houdt ook verband met de huidige toestand van Islamitische Staat. Ondanks het feit dat IS dit jaar terrein verloor en minder aanslagen in Europa opeiste, is de terreurorganisatie allesbehalve afgeschreven. Volgens een VN-rapport is de beweging zich ondergronds aan het hergroeperen. De stuwende krachten achter het terrorisme zijn er nog altijd, denken Europese veiligheidsdiensten. En de dreiging is wellicht acuter dan ooit.
NU 11.09.2018 Nederlanders zijn over het algemeen tevreden over hun levens. Ze voelen zich steeds veiliger en zijn steeds minder vaak slachtoffer van criminaliteit, meldt het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) dinsdag.
In 2012 zei 37 procent van de Nederlanders zich weleens onveilig te voelen. Vorig jaar was dat nog 32 procent.
Het aantal slachtoffers van criminaliteit als vermogenscriminaliteit, vandalisme en geweld daalt ook. Jongeren zeggen zich minder veilig te voelen dan ouderen. Vorig jaar werden jongeren tussen de 15 en 24 jaar vijf keer zo vaak het slachtoffer van geweldsincidenten als ouderen.
Daarnaast werden jongeren drie keer zo vaak als 65-plussers slachtoffer van cybercriminaliteit en twee keer vaker dan vermogensdelicten.
Hogeropgeleiden zijn vaker slachtoffer van criminaliteit dan lageropgeleiden. Ze voelen zich ook vaker onveilig dan mensen met een lagere opleiding. Dat gevoel van onveiligheid hebben ze niet in hun eigen woonomgeving.
Nederlanders zijn tevreden over hun huis
De meeste Nederlanders zijn zeer tevreden over hun woning. Dat geldt voor negen van de tien mensen. Mensen met een hoger inkomen en ouderen zijn gemiddeld tevredener over hun huis dan jongeren en mensen met een lager inkomen.
Niet-westerse immigranten zijn minder tevreden over hun woning dan westerse immigranten, maar “in een langere reeks van jaren” verbeterde de tevredenheid van niet-westerse immigranten wel relatief sterk.
In stedelijke gebieden zijn mensen over het algemeen minder tevreden over hun woning dan buiten de stad, maar dat verschil is voorzichtig aan het afnemen.
80 procent van Nederlanders voelt zicht gezond
Niet-westerse migranten (9 procent) zijn vaker werkloos dan gemiddeld (4,4 procent). Ook lageropgeleiden en jongeren (allebei 8 procent) zijn vaker werkloos dan gemiddeld. Dit zorgt voor een verschil in koopkracht tussen verschillende bevolkingsgroepen.
80 procent van de Nederlanders voelt zich gezond en sport minstens één keer in de week. Net als de afgelopen tien jaar geven Nederlanders hun levens gemiddeld het cijfer 7,8. Dat cijfer is hoger voor mensen die meer regie over hun levens ervaren dan mensen die dat minder ervaren.
RO 10.09.2018 De jihadistische dreiging is de afgelopen periode veranderd, maar de dreiging tegen Nederland blijft substantieel. En dus blijft het Dreigingsniveau op 4 van de 5 staan. Dat blijkt uit het 48ste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) van de NCTV. De steekpartij op Amsterdam Centraal Station illustreert de dreiging in Nederland.
De in het vorige DTN geconstateerde verandering van de dreiging heeft zich doorgezet. Het aantal aanslagen in Europa is sinds oktober vorig jaar sterk verminderd. Ook is het vermogen van ISIS tot plannen en uitvoeren van aanslagen in Europa aangetast.
Dat het dreigingsniveau toch niet wijzigt heeft twee belangrijke redenen. Ten eerste opereren er ook in Nederland internationale jihadistische netwerken, al dan niet aan ISIS of Al Qa’ida verbonden. Deze netwerken hebben de intentie hebben om aanslagen in Europa te plannen. De tweede reden is de geweldsdreiging die blijft uitgaan van de Nederlandse jihadistische beweging. Er zijn aanhangers van deze beweging die zich bezighouden met het plannen van aanslagen, maar dit heeft tot op heden niet tot concrete dreiging geleid.
Jihadistisch beweging in Nederland
Ondanks een stagnerende groei, geeft de omvang van de Nederlandse jihadistische beweging reden tot zorg. Deze groep, die in de jaren 2013-2016 flink is gegroeid, is mogelijk bevattelijke voor een ‘wraaknarratief’ waarbij de schuld van de val van het ‘kalifaat’ gelegd wordt bij het Westen. Dit kan als rechtvaardiging worden gebruikt voor aanslagen.
De beweging bevindt zich in de fase van heroriëntatie na de ineenstorting van het kalifaat. Het gebrek aan uitreismogelijkheden, door de ineenstorting van het kalifaat, leidt tot meer nadruk op da’wa, het verspreiden van de jihadistische boodschap. Dit kan leiden tot een verdere groei van het aantal jihadisten in Nederland. Naast aanhangers van het jihadisme zijn er in Nederland nog enkele duizenden sympathisanten van het jihadisme, vooral van ISIS.
Internationaal
Ondanks de zware verliezen bestaat ISIS nog steeds. De afgelopen maanden is zichtbaar geworden dat ISIS in zowel Irak als Syrië de jihadstrijd voortzet, maar dan in de vorm van een insurgency: guerrilla tactieken, zoals korte hit-and-run aanvallen en ontvoeringen. De factoren die hebben geleid tot de opkomst van ISIS zijn geenszins weggenomen. Hierdoor blijft er een voedingsbodem voor onvrede bestaan, die door een organisatie als ISIS gekanaliseerd en uitgebuit kan worden.
Voor de dreiging in en tegen het Westen is het van belang dat in een aantal buurlanden tientallen jihadisten, die zijn veroordeeld voor een terroristisch misdrijf, binnenkort vrijkomen. Ook in Nederland zullen enkele veroordeelde jihadisten vrij komen.
Salafisme
De invloed van het salafisme in Nederland groeit al een aantal jaar. Een deel van de salafistische beweging propageert en legitimeert actieve onverdraagzaamheid en anti-democratische activiteiten. Hiermee vormt dit gedeelte van de salafistische beweging op termijn mogelijk een dreiging tegen de nationale veiligheid. Binnen het salafisme bevinden zich ook personen die terroristisch geweld legitimeren. Dat doen zij doorgaans verhuld in religieuze termen.
Links- rechtsextremisme
Er is sprake van groeiend zelfvertrouwen bij rechtsextremisten. De focus blijft gericht op acties tegen de vermeende islamisering van Nederland, de komst van asielzoekers en het vermeende verlies van de Nederlandse identiteit. Geweld door eenlingen of kleine groepen is denkbaar. In de afgelopen maanden hebben linkse actiegroepen nauwelijks extremistische acties uitgevoerd.
NU 10.09.2018 Hoewel de jihadistische dreiging de afgelopen tijd veranderd is, blijft de dreiging tegen Nederland substantieel, meldt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) maandag.
Hoewel het aantal aanslagen in Europa het afgelopen jaar sterk is afgenomen, illustreert de recente aanslag op Amsterdam Centraal Station nog altijd de dreiging.
Het dreigingsniveau blijft daarom staan op 4, op een schaal van 5. Dat wil zeggen dat de kans op een aanslag in Nederland reëel is, maar dat er geen concrete aanwijzingen zijn voor een aanslag.
Eind augustus stak de negentienjarige Afghaan Jawed S. twee Amerikaanse mannen neer op het station. Hij handelde met een terroristisch motief, bleek uit zijn verklaringen.
Het aantal aanslagen in Europa is sinds vorig jaar oktober sterk verminderd, bleek ook al uit het vorige Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) van de NCTV. Dat het dreigingsniveau toch niet lager wordt, komt volgens de NCTV omdat er ook in Nederland internationale jihadistische netwerken opereren met de intentie om aanslagen te plannen.
Invloed van salafisme blijft groeiend probleem
Ook blijft er dreiging uitgaan van de Nederlandse jihadistische beweging. Deze groep, die in de jaren tussen 2013 en 2016 flink is gegroeid, is mogelijk bevattelijk voor ‘wraak’. De groep kan volgens de NCTV de schuld van de val van het kalifaat bij het Westen leggen en als rechtvaardiging gebruiken voor aanslagen.
Een ander groeiend probleem is volgens de NCTV de invloed van het salafisme in Nederland. Deze invloed groeit al jaren en zorgt voor onverdraagzaamheid en antidemocratische activiteiten. Onder de salafisten bevinden zich ook personen die terroristisch geweld goedpraten, meestal verhuld in religieuze termen.
NOS 10.09.2018 Sinds vorig jaar oktober is het aantal aanslagen in Europa sterk verminderd. Toch blijft de kans op een aanslag in Nederland reëel. De aanval van Jawed S. met een mes van een 19-jarige Afghaan op twee willekeurige reizigers op het Amsterdam CS illustreert de dreiging in ons land.
Daarom blijft het dreigingsniveau op 4 (op een schaal van 5) staan, schrijft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid in het nieuwste Dreigingsbeeld Terrorisme.
De NCTV ziet twee redenen om de dreiging op ‘substantieel’ te houden. Ook in Nederland opereren jihadistische netwerken die aanslagen kunnen plegen. In juni werden twee terrorismeverdachten aangehouden in Rotterdam die plannen hadden om in Frankrijk en Nederland aanslagen te plegen. Andere arrestaties in de afgelopen maanden onderstrepen dat er in Nederland mensen zijn die mogelijk terroristische aanslagen voorbereiden.
Daarnaast ziet de NCTV geweldsdreiging uitgaan van de jihadistische beweging in Nederland. De beweging is “vele malen groter dan in de periode van vóór de strijd in Syrië”, is onderling goed verbonden en heeft contacten met jihadisten in andere landen.
Uitreizigers, de cijfers per 1-9-2018
– 140 Nederlanders met jihadistische intenties in het strijdgebied.
– 175 minderjarigen in Syrië en Irak, de meerderheid is vier jaar oud of jonger.
– 35 uitreizigers verblijven buiten het strijdgebied, vooral in detentie- of vluchtelingenkampen.
– 80 jihadisten zijn overleden
– 55 jihadisten zijn teruggekeerd naar Nederland.
Bron:Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 48
Een nieuwe vorm van dreiging gaat uit van de veroordeelde jihadisten die hun straf hebben uitgezeten. De komende jaren komen in Nederland en de landen om ons heen vele tientallen personen op vrije voeten. In Frankrijk gaat het tot en met 2020 om 115 mensen, in het Verenigd Koninkrijk om 80 personen.
De NCTV acht het waarschijnlijk dat een aantal van hen nog steeds jihadistische overtuigingen heeft en tijdens hun gevangenschap contact heeft gekregen met nieuwe jihadistische of criminele netwerken.
Rechtsextremisme en windmolenverzet
De NCTV stelt vast dat extreemrechtse groeperingen zich vooral bezig houden met intimiderende en radicale acties, maar heeft geen aanwijzingen dat zij gewelddadig willen worden. Voorbeelden zijn de barbecue-acties van Pegida in de buurt van moskeeën tijdens de ramadan en het ophangen van een onthoofde pop bij een moskee in Amsterdam door Rechts in Verzet (RiV), een afsplitsing van Pegida.
Ook het buitenwettelijke verzet tegen windmolens wordt door de NCTV een vorm van extremisme genoemd. Tegenstanders ageren met democratische middelen tegen de komst van windmolens, maar soms worden pro-windmolen bestuurders, boeren en bedrijven die verantwoordelijk zijn voor de installatie van de windmolens bedreigd of worden er spullen vernield. Dat zou vooral in Drenthe en Groningen gebeuren.
Ik ben wie ik ben.Als mensen het nodig vinden om mijn 9000 tweets door te spitten, moeten ze dat vooral doen.
De `Eikel´ valt niet ver van de boom
“Officieel zeggen ze er niets over maar achter de schermen balen ze enorm bij de VVD”, zegt politiek verslaggever Wilco Boom. “Het is de zoveelste keer in korte tijd dat de VVD negatief in het nieuws komt, na het dubbele aftreden van Halbe Zijlstra 1 en Halbe Zijlstra 2, de kritiek op Stef Bloken het vertrek Han ten Broeke.”
Dan is het nu de beurt aan Thierry Aartsen (28), van de VVD-fractie in de gemeente Breda. Hij ligt notabene vlak voor zijn beëdiging als Tweede Kamerlidal onder vuur. Op Twitter doken enkele oude tweets van hem op. Die blijken dusdanig kwetsend dat VVD-wethouder Rob Berkhout (gemeente Wormerland) de VVD-top opriep om de installatie te blokkeren.
De wethouder richt zijn tweets aan landelijk VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff en landelijk partijvoorzitter Christianne van der Wal. “Ik wil graag als langdurig lid van de VVD jullie oproepen tot een blokkade op de installatie van Thierry Aartsen in de Tweede Kamer.
Wij zijn 2 vrienden !!
“Ik kan mij niet voorstellen dat wij gezamenlijk zo’n eikel erbij willen hebben”, laat hij via Twitter weten. Berkhout is al 16 jaar actief bij de VVD in de gemeente in Noord-Holland.
Aartsen, nu fractievoorzitter in Breda, veroorzaakte de afgelopen dagen opschudding met oude berichten op zijn Twitter-account. In 2009 schreef hij: “GVD! Weer iemand voor de trein, kom dus niet verder dan Eindhoven! Zelfmoordenaars, word eens creatief.”
Dijkhoff laat weten dat de ‘domme tweets’ geen belemmering vormen voor de beëdiging van Aartsen. ,,Hij is van harte welkom.”
Zwarte Piet
Over een voetbalwedstrijd maakte Aartsen in 2016 het volgende bericht: “Een heerlijk Avondje NAC: zwarte piet in NAC-shirts op het veld en OW Sylvana van Rob van Daal door de speakers.”
Het carnavalslied van Van Daal met teksten als “Sylvana, wat ben je toch een zielenpiet’ en ‘Kun je niet emigreren” kreeg destijds veel kritiek. Politica en presentatrice Sylvana Simons zet zich in tegen racisme en is tegen Zwarte Piet.
Aartsen, die de vrijgekomen zetel van Jeanine Hennis-Plasschaert inneemt, zegt zelf geen spijt te hebben van zijn tweets. Hij is niet van plan ze te verwijderen, zo zegt hij een gesprek met BN De Stem. “Misschien moet ik iets behoedzamer worden. Maar nogmaals: ik ben wie ik ben.”
Onfatsoenlijk
Aan Omroep Brabant geeft hij een toelichting. “Ik ben al zestien jaar lid van de VVD en vind het een fantastische partij. Maar de VVD is niet altijd even positief in het nieuws. De tweets van Aartsen schoten me in het verkeerde keelgat. Iedereen kan fouten maken en de tweets zijn jaren oud. Het kan jeugdige onbezonnenheid zijn. Als hij er excuses voor aan zou bieden, is het prima. Maar nu zegt hij ‘ik haal ze niet weg, dit is wie ik ben’. Dat is geen partijgenoot die ik binnen de partij wil hebben, we moeten fatsoen uitstralen.”
Partijvoorzitter Van der Wal heeft Berkhout inmiddels uitgenodigd voor een kop koffie. Ze wil het niet via social media bespreken. “Die afspraak gaat er komen, ik hoop Thierry dan ook te ontmoeten. Dan kunnen we er verder over praten.”
Van Aartsen verstuurde tussen 2009 en 2016 verschillende tweets op zijn Twitter-account met een scherp accent. “Gvd! Weer iemand voor de trein, kom dus niet verder dan Eindhoven! Zelfmoordenaars, word eens creatief!”, twitterde Aartsen in 2009 toen hij vertraging had. “Die tweet vind ik zeer ernstig”, stelt Berkhout.
Een heerlijk Avondje NAC: zwarte pieten in NAC-shirts op het veld en “Ow Sylvana” van Rob van Daal door de speakers. #humor21:53 – 18 nov. 2016
Aartsen stelde eerder al geen spijt te hebben dat hij zijn oude tweets niet heeft verwijderd. “Ik ben wie ik ben. Als mensen het nodig vinden om mijn 9000 tweets door te spitten, moeten ze dat vooral doen, zei hij eerder tegen het AD.
Hij is niet van plan ze te verwijderen, zo zegt hij een gesprek met BN De Stem. “Misschien moet ik iets behoedzamer worden. Maar nogmaals: ik ben wie ik ben.”
Aartsen volgt Jeanine Hennis-Plasschaert op, die voor de Verenigde Naties (VN) in Irak gaat werken.
AD 11.09.2018
AD 11.09.2018
Reactie VVD
De VVD-fractie laat weten dat de installatie gewoon doorgaat. Bij het partijbureau wordt de oproep van de wethouder bekeken.
“Officieel zeggen ze er niets over maar achter de schermen balen ze enorm bij de VVD”, zegt politiek verslaggever Wilco Boom. “Het is de zoveelste keer in korte tijd dat de VVD negatief in het nieuws komt, na het aftreden van Zijlstra, de kritiek op Blok en het vertrek van Ten Broeke.”
De landelijke VVD kon maandagochtend nog geen reactie geven op de oproep van de VVD-wethouder. De kans dat Dijkhoff zijn partijgenoot meteen laat vallen is klein. Beiden komen uit Breda en kennen elkaar goed. Dijkhoff was bij de lokale verkiezingen ook lijstduwer en gaf eerder aan op Aartsen gestemd te hebben.
Telegraaf 13.09.2018 VVD’er Thierry Aartsen is donderdag geïnstalleerd als lid van de Tweede Kamer. Hij volgt Jeanine Hennis op, die woensdag afscheid nam. Aartsen (28) kwam begin deze week nog in opspraak door tweets die hij jaren geleden had verstuurd.
„Ik hoop dat mensen mij gaan beoordelen op mijn Kamerdaden”, zei hij kort voor zijn beëdiging. Door de ophef, ook binnen de partij, betuigde Aartsen spijt over een van de tweets, die hij bijna tien jaar geleden schreef vanuit de trein. „Gvd! Weer iemand voor de trein, kom dus niet verder dan Eindhoven! Zelfmoordenaars, word eens creatief!”, twitterde hij toen.
Andere tweets, onder meer over een „heerlijk avondje” in het NAC-stadion waar een omstreden liedje over politica Sylvana Simons van de tribunes schalde, nam de Bredanaar niet terug. Wel verzekerde hij dat herhaling er niet in zit. „Er zijn andere carnavalskrakers dit seizoen.” Bovendien is hij naar eigen zeggen van Twitter overgestapt op Facebook en Instagram. „Dat was iets gezelliger.”
’Geen obstakel’
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff vindt de tweets geen obstakel voor Aartsen om zijn plekje in de Tweede Kamer in te nemen. Hij kent Aartsen nog uit de Bredase gemeentepolitiek. „Laten we ook accepteren dat mensen dingen doen die niet slim zijn.” De commotie noemde Dijkhoff „hysterisch.”
Aartsen neemt in de Kamer de plek in die is vrijgekomen door het vertrek van Jeanine Hennis. De oud-minister van Defensie krijgt een hoge VN-post in Irak. De VVD-fractie nam onlangs ook al afscheid van Han ten Broeke. Die ruimde het veld nadat bekend was geworden dat hij enkele jaren later een volgens hem „ongelijkwaardige” relatie heeft gehad met een jonge fractiemedewerkster. Ten Broeke werd opgevolgd door Tobias van Gent.
AD 13.09.2018 VVD’er Thierry Aartsen, die in opspraak kwam vanwege oude tweets, heeft geen spijt van het bericht over Sylvana Simons. Dat benadrukte hij vanmiddag na afloop van zijn beëdiging als lid van de Tweede Kamer.
Ik heb excuses aangeboden voor die tweet vanuit de trein, maar ik heb geen spijt van die anderen
Aartsen betuigde deze week in een video spijt over een tweet die hij bijna tien jaar geleden schreef vanuit de trein. ,,Gvd! Weer iemand voor de trein, kom dus niet verder dan Eindhoven! Zelfmoordenaars, word eens creatief!” twitterde hij toen. Daarmee heeft hij ‘onnodig mensen gekwetst‘, zei hij in een video. ,,Dat spijt mij, en dat heb ik die mensen persoonlijk ook laten weten.’’
Maar op andere tweets – die net zo omstreden zijn – komt hij niet terug. ,,Ik heb excuses aangeboden voor die tweet vanuit de trein, maar ik heb geen spijt van die andere”, aldus Aartsen na zijn installatie in de Kamer.
Zo twitterde hij bij een bezoek aan een thuiswedstrijd van NAC: ‘Een heerlijk avondje NAC: zwarte pieten in NAC-shirts op het veld en ‘ow Sylvana’ van Rob van Daal door de speakers. #humor.’ In dat nummer wordt Sylvana Simons belachelijk gemaakt vanwege haar kritiek op Zwarte Piet. Op het nummer kwam veel kritiek, omdat Simons ook doodsbedreigingen kreeg vanwege de Pietendiscussie.
Gevraagd of hij volgend jaar opnieuw dit lied zou zingen tijdens carnaval, zei hij: ,,Er komen vast weer nieuwe carnavalsnummers aan.”
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff noemde de tweets eerder geen obstakel voor Aartsen om zijn plekje in de Tweede Kamer in te nemen. Hij kent Aartsen nog uit de Bredase gemeentepolitiek. ,,Laten we ook accepteren dat mensen dingen doen die niet slim zijn.” De commotie noemde Dijkhoff ‘hysterisch’.
Aartsen volgt Jeanine Hennis op, die gisteren officieel afscheid nam. ,,Ik heb nu vooral zin in mijn beëdiging en ik hoop dat mensen mij beoordelen op mijn daden in de Kamer”, zei hij kort voor zijn beëdiging.
Bekijk hieronder hoe Aartsen eerder zijn excuses aanbood voor een tweet die hij tien jaar geleden vanuit de trein verstuurde:
NOS 13.09.2018 VVD’er Thierry Aartsen is geïnstalleerd als lid van de Tweede Kamer. Hij volgt oud-minister Jeanine Hennis op, die gisteren afscheid nam. Aartsen kwam deze week in opspraak vanwege tweets die hij jaren geleden verstuurde. Hij wil nu beoordeeld worden op wat hij gaat doen in zijn nieuwe functie.
Hij herhaalde vandaag nogmaals dat hij excuses heeft aangeboden voor een tweet die hij in een vertraagde trein schreef: “Gvd! Weer iemand voor de trein, kom dus niet verder dan Eindhoven! Zelfmoordenaars, word eens creatief!”
“Die heeft emotie bij mensen opgewekt en dat hebben ze laten weten. Ik heb die mensen ook een mailtje teruggestuurd, dat ik dat heel vervelend vond en dat het heel pijnlijk was. Dat was een stukje fatsoen en dat meen ik oprecht.”
Sylvana Simons
Van een berichtje over een omstreden carnavalslied over Sylvana Simons heeft hij geen spijt. “Een heerlijk Avondje NAC: zwarte piet in NAC-shirts op het veld en OW Sylvana van Rob van Daal door de speakers. #humor”, twitterde hij in 2016.
“Ik ga hier niet al die tweets aflopen, ik ben net beëdigd en daar ga ik even van genieten.” Hij zegt dat hij sowieso niet meer zo veel twittert. ‘Ik was al een beetje overgestapt op Facebook en Instagram. Dat is iets gezelliger en daar zal ik gewoon mee door blijven gaan”
VVD-fractieleider Dijkhoff zei maandag meteen dat Aartsen welkom was als Kamerlid, ook al had die een paar “domme tweets” verstuurd.
AD 10.09.2018 Thierry Aartsen, het VVD-lid dat komende donderdag wordt beëdigd in de Tweede Kamer, heeft zijn excuses aangeboden voor een oude tweet waarin hij zich keihard uitlaat over mensen die suïcide plegen door voor de trein te springen. Over de andere omstreden tweets zegt hij niets.
Ik ben wie ik ben, ik ben een mens, geen robot en al zeker geen heilige, aldus Thierry Aartsen.
,,Mijn tweet vanuit de trein, tien jaar geleden, heeft mensen onnodig gekwetst. Dat spijt mij’’, laat hij weten in een video op Twitter. ,,En dat heb ik die mensen persoonlijk ook laten weten.’’
De excuses zijn voor een bericht dat Aartsen in 2009 op 19-jarige leeftijd verstuurde. ,,Gvd! Weer iemand voor de trein, kom dus niet verder dan Eindhoven! Zelfmoordenaars, word eens creatief!’’, schreef hij toen.
Aartsen baalt naar eigen zeggen enorm van dat hij ‘wordt afgerekend’ op de tweets. ,,Ik ben wie ik ben, ik ben een mens, geen robot en al zeker geen heilige. En ik hoop vooral dat mensen mij gaan afrekenen op mijn daden in de Kamer en niet op een aantal slechte grappen die ik ook een aantal jaar terug heb gemaakt.’’
Een heerlijk Avondje NAC: zwarte pieten in NAC-shirts op het veld en “Ow Sylvana” van Rob van Daal door de speakers. #humor9:53 PM – Nov 18, 2016
Opmerkelijk is dat Aartsen alleen excuses maakt voor de ‘treintweet’, terwijl hij ook andere omstreden berichten plaatste. Zo twitterde hij bij een bezoek aan een thuiswedstrijd van NAC: ‘Een heerlijk avondje NAC: zwarte pieten in NAC-shirts op het veld en ‘ow Sylvana’ van Rob van Daal door de speakers. #humor.’ Met het bericht verwees hij naar de doodsbedreigingen die Sylvana Simons ontving na haar kritiek op Zwarte Piet.
In een andere tweet reageerde hij op iemand anders met de tekst: ‘Als je die bril op een lekker wijf zou zetten, zou ik m’n hond erop gooien.’
Blokkeren
Ik kan mij niet voorstellen dat wij gezamenlijk zo’n eikel erbij willen hebben, aldus Rob Berkhout, wethouder en locoburgemeester Wormerland.
Over de beëdiging ontstond de afgelopen dagen behoorlijk ophef, ook binnen de VVD-gelederen. Zo riep VVD-wethouder en locoburgemeester van de gemeente Wormerland Rob Berkhout om de installatie te blokkeren. ,,Ik kan mij niet voorstellen dat wij gezamenlijk zo’n eikel erbij willen hebben’’, schreef Berkhout.
Ook Bert Homan, VVD-raadlid in Assen, trainer-coach van VVD-politici, vindt dat Aartsen zich terug moet trekken als kandidaat-Kamerlid. ,,Kerel het lijkt stoer, maar is een politicus en kandidaat-Kamerlid onwaardig. Trek je terug, dit kan echt niet’’, twittert hij.
In een toelichting zegt Homan, die in strijd was met Henry Keizer om het partijvoorzitterschap: ,,Die tweets kunnen echt niet. Maar hij staat op de lijst. Hadden we bij de selectie wellicht scherper moeten zijn. Ik vind dat het Kamerlidmaatschap een eer moet zijn en niet een stap in je loopbaan. Mensen wegzetten is nooit goed.’’
Geen probleem
Fractievoorzitter Klaas Dijkhoff laat weten dat de ‘domme tweets’ geen belemmering vormen voor de beëdiging van Aartsen. ,,Hij is van harte welkom.’’
,,Laten we ook accepteren dat mensen dingen doen die niet slim zijn’’, zegt Dijkhoff, die vindt dat er hysterisch op gereageerd wordt. ,,Wat je nu ziet is dat mensen meteen oordelen, uitschelden, bedreigen en familie lastigvallen. Ik vind dat echt hysterie waar dit land niet beter van wordt.’’
Een partijwoordvoerder laat weten geen andere andere oproepen te hebben ontvangen die aandringen op het wegblijven van Aartsen.
NOS 10.09.2018 Thierry Aartsen, beoogd Kamerlid voor de VVD, heeft spijt van een tweet die hij tien jaar geleden stuurde en waar de afgelopen dagen rumoer over ontstond. In een filmpje dat hij nu op Twitter heeft gezet erkent hij dat de tweet mensen pijn heeft gedaan.
Aartsen, destijds 19, twitterde zijn boosheid over iemand die voor de trein was gesprongen, waardoor de trein stilstond. “Dat heeft mensen gekwetst, dat heeft mensen pijn gedaan. Daar heb ik spijt van en dat heb ik die mensen ook persoonlijk laten weten.”
Ook in andere tweets uit zijn verleden komt de Bredanaar naar voren als weinig subtiel en zachtzinnig, maar alleen van de tweet uit de trein heeft hij spijt.
Geen heilige
Verschillende VVD’ers in het land drongen er vandaag op aan dat Aartsen zijn zetel niet zou innemen. Fractievoorzitter Dijkhoff noemde het domme tweets, maar Aartsen is wat hem betreft gewoon welkom.
“Ik baal er enorm van dat ik nu word afgerekend op een aantal tweets uit het verleden”, zegt Aartsen in het filmpje. “Ik ben wie ik ben, ik ben geen robot en zeker geen heilige. Ik hoop dat mensen mij gaan afrekenen op mijn daden in de Tweede Kamer en niet op een aantal slechte grappen die ik ooit op Twitter heb gemaakt.”
NU 10.09.2018 VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff heeft geen problemen met de omstreden tweets van Thierry Aartsen, die donderdag Jeanine Hennis-Plasschaert vervangt in de Tweede Kamer. Wat Dijkhoff betreft is Aartsen “van harte welkom” in de VVD-fractie.
Dijkhoff en Aartsen zijn geen onbekenden van elkaar. De fractievoorzitter heeft er geen geheim van gemaakt dat zijn stem tijdens de Tweede Kamerverkiezingen naar het aspirant-Kamerlid is gegaan.
VVD-wethouder Rob Berkhout riep de VVD en Dijkhoff eerder op de dag op om de installatie van Aartsen te blokkeren. “Ik kan mij niet voorstellen dat wij gezamenlijk zo’n eikel erbij willen hebben”, schreef de wethouder van de gemeente Wormerland op Twitter.
Bert Homan, VVD-raadslid in Assen, heeft Aarts opgeroepen zich terug te trekken. “In het belang van de VVD en de politiek in het algemeen; trek je terug. Dit kan echt niet”, schreef hij op Twitter.
Opvolger van Hennis in opspraak om tweets
Aartsen, momenteel fractievoorzitter namens de VVD in Breda, is de laatste dagen in opspraak gekomen vanwege berichten die hij in het verleden op Twitter heeft geplaatst.
Zo toonde hij in 2009 weinig sympathie voor een persoon die zelfmoord had gepleegd. “GVD! Weer iemand voor de trein, kom dus niet verder dan Eindhoven! Zelfmoordenaars, word eens creatief.”
In 2016 twitterde hij: “Een heerlijk avondje NAC: zwarte pieten in NAC-shirts op het veld en Ow Sylvana van Rob van Daal door de speakers. #humor.”
Het lied verwijst naar Sylvana Simons, die voor onder meer een andere invulling van Zwarte Piet tijdens het sinterklaasfeest pleit. Simons kreeg na haar stellingname doodsbedreigingen en moest beveiligd worden.
In 2010 twitterde hij naar een andere gebruiker van het medium: “Als je die bril op een lekker wijf zou zetten, zou ik m’n hond erop gooien!”
VVD-fractievoorzitter Dijkhoff noemt de tweets “dom”, maar vindt het geen reden om zijn stadsgenoot te laten vallen. “Laten we ook accepteren dat mensen dingen doen die niet slim zijn”, aldus Dijkhoff.
Aartsen, de beoogde opvolger van Hennis-Plasschaert die de Kamer voor een functie bij de VN verlaat, reageerde zaterdag tegenover BN DeStem op de verontwaardiging. Hij zei geen spijt te hebben van zijn tweets. “Ik ben wie ik ben”, aldus Aartsen.
“Als mensen het nu nodig vinden om mijn negenduizend tweets van de afgelopen jaren te gaan doorspitten omdat ik nu Tweede Kamerlid word, dan moeten ze dat vooral doen.”
Maandag veranderde hij van mening en liet hij weten bij nader inzien toch wel spijt te hebben van de tweet over mensen die zelfmoord plegen.
VVD al zesmaal partij met meeste integriteitsschandalen
Omdat Aartsen op de VVD-kieslijst staat, kan de partij hem het Kamerlidmaatschap niet ontzeggen. De partij kan hoogstens druk uitoefenen om af te zien van een zetel.
Partijvoorzitter Christianne van der Wal laat in een reactie weten dat de kwestie een zaak van de fractie is. Ze schreef eerder in een mail aan de leden te balen wanneer VVD’ers in opspraak raken.
De partij van premier Mark Rutte heeft al langer een probleem met partijgenoten die in opspraak raken. De partij werd dit jaar voor de zesde keerop rij de partij met de meeste integriteitsschandalen.
Onlangs vertrok Kamerlid Han ten Broeke vanwege een “ongelijkwaardige relatie” met een medewerker. Dijkhoff noemde de affaire “fnuikend voor het beeld”.
NOS 10.09.2018 Het bekritiseerde aankomende VVD-Kamerlid Thierry Aartsen is ‘van harte welkom’ in de fractie. VVD-fractievoorzitter Dijkhoff ziet geen enkele reden zijn komst te blokkeren. Hij erkent dat de 28-jarige VVD-fractievoorzitter uit Breda enkele “domme tweets” heeft verstuurd, “maar dan hoef je hem niet meteen af te fakkelen, te bedreigen of zijn familie lastig te vallen”, aldus Dijkhoff.
Locoburgemeester en VVD-wethouder Berkhout van de gemeente Wormerland heeft de VVD-top opgeroepen tot een blokkade van zijn partijgenoot Aartsen. Berkhout, die al 16 jaar in de politiek zit, noemt zijn partijgenoot een eikel.
Hij is boos dat Aartsen zelf geen excuus aanbiedt voor zijn tweets, waarin irritatie klinkt over mensen die voor de trein springen (“Zelfmoordenaars, word eens creatief!”) en over het zingen van het fel bekritiseerde lied Ow Sylvanatijdens een voetbalwedstrijd.
Fractievoorzitter Dijkhoff vindt dat er niet te hard geoordeeld moet worden over een beperkt aantal tweets van enkele jaren geleden. “Laten we menselijk zijn.” Aartsen heeft de afgelopen jaren zo’n 9000 tweets verstuurd, die over de zelfmoordenaars is van negen jaar geleden. “We moeten elkaar gunnen dat we domme dingen doen. Hij was toen 19 jaar.” Dijkhoff zegt niet welke tweets hij dom vindt.
De VVD-top ziet geen enkele reden om Aartsen te vragen van zijn toekomstig Kamerlidmaatschap af te zien. Donderdag wordt hij geïnstalleerd. Hij neemt de plaats in van oud-minister Hennis, die een topfunctie krijgt bij de Verenigde Naties in Irak.
AD 10.09.2018 De aanstaande installatie van VVD-lid Thierry Aartsen (28) in de Tweede Kamer roept ook binnen de partijgelederen weerstand op. VVD-wethouder en locoburgemeester van de gemeente Wormerland Rob Berkhout roept op de toetreding van partijgenoot Thierry Aartsen tot de Tweede Kamer te blokkeren. Fractievoorzitter Klaas Dijkhoff noemt de tweets ‘dom’, maar geen belemmering.
‘Ik kan mij niet voorstellen dat wij gezamenlijk zo’n eikel erbij willen hebben’, schrijft Berkhout. Diverse mensen vielen over tweets die het Bredase gemeenteraadslid in het verleden heeft verstuurd. Berkhout roept VVD-partijvoorzitter Christianne van der Wal en fractievoorzitter Klaas Dijkhoff op af te zien van de toetreding van Aartsen tot de Haagse fractie.
Aartsen is nu nog fractievoorzitter in de gemeenteraad van Breda. Afgelopen vrijdag maakte hij bekend die rol in te wisselen voor het Haagse pluche. Daar zal hij de plek innemen van Jeanine Hennis.
Beste @ThierryAartsen , net als @rob_in_wormer heb ik je Tweets gezien.
Kerel Het lijkt stoer, maar is een politicus en kandidaat Kamerlid onwaardig.
In het belang van de @vvd en de politiek in het algemeen; “trek je terug”. Dit kan echt niet. Ik reken op je. 1:45 PM – Sep 10, 2018
Ook Bert Homan, VVD-raadlid in Assen, trainer-coach van VVD-politici, vindt dat Aartsen zich terug moet trekken als kandidaat-Kamerlid. ‘Kerel het lijkt stoer, maar is een politicus en kandidaat-Kamerlid onwaardig. Trek je terug, dit kan echt niet’, twittert hij.
In een toelichting zegt Homan, die in strijd was met Henry Keizer om het partijvoorzitterschap: ,,Die tweets kunnen echt niet. Maar hij staat op de lijst. Hadden we bij de selectie wellicht scherper moeten zijn. Ik vind dat het Kamerlidmaatschap een eer moet zijn en niet een stap in je loopbaan. Mensen wegzetten is nooit goed.’’
Een heerlijk Avondje NAC: zwarte pieten in NAC-shirts op het veld en “Ow Sylvana” van Rob van Daal door de speakers. #humor9:53 PM – Nov 18, 2016
Criticasters haalden afgelopen weekend tweets aan die Aartsen verstuurde bij een bezoek aan een thuiswedstrijd van NAC. ‘Een heerlijk avondje NAC: zwarte pieten in NAC-shirts op het veld en ‘ow Sylvana’ van Rob van Daal door de speakers. #humor’, twitterde hij toen, verwijzend naar Sylvana Simons die na haar kritiek op Zwarte Piet doodsbedreigingen aan haar adres kreeg.
In een andere tweet reageert hij op een medetwitteraar door te zeggen: ‘Als je die bril op een lekker wijf zou zetten, zou ik m’n hond erop gooien.’
Dijkhoff en Aartsen kennen elkaar al langere tijd. Dijkhoff maakte vorig jaar zelfs bekend op zijn partij- en stadsgenoot te hebben gestemd toen hij in het kader van de gemeenteraadsverkiezingen naar het stemhokje toog.
Geen probleem
Dijkhoff laat weten dat de ‘domme tweets’ geen belemmering vormen voor de beëdiging van Aartsen. ,,Hij is van harte welkom.”
,,Laten we ook accepteren dat mensen dingen doen die niet slim zijn”, zegt Dijkhoff, die vindt dat er hysterisch op gereageerd wordt. ,,Wat je nu ziet is dat mensen meteen oordelen, uitschelden, bedreigen en familie lastigvallen. Ik vind dat echt hysterie waar dit land niet beter van wordt.”
Een partijwoordvoerder laat weten geen andere andere oproepen te hebben ontvangen die aandringen op het wegblijven van Aartsen.
Aartsen zegt geen spijt te hebben van de tweets en is ook niet van plan ze te verwijderen. ,,Ik ben wie ik ben. Als mensen het nu nodig vinden om mijn 9.000 tweets van de afgelopen jaren te gaan doorspitten omdat ik nu Tweede Kamerlid word, dan moeten ze dat vooral doen.’’
Maar misschien als kersvers kamerlid voortaan toch wat vaker tot tien tellen voordat hij iets de wereld in stuurt? ,,Misschien moet ik iets behoedzamer worden. Maar nogmaals: ik ben wie ik ben.’’
NOS 10.09.2018 VVD-wethouder en locoburgemeester Berkhout van de gemeente Wormerland roept de VVD-top op tot een blokkade van de installatie van partijgenoot Thierry Aartsen in de Tweede Kamer. In een tweet vraagt hij fractievoorzitter Dijkhoff en partijvoorzitter Van der Wal om af te zien van de benoeming.
“Ik kan mij niet voorstellen dat wij gezamenlijk zo’n eikel erbij willen hebben”, laat hij via Twitter weten. Berkhout is al 16 jaar actief bij de VVD in de gemeente in Noord-Holland.
Aartsen, nu fractievoorzitter in Breda, veroorzaakte de afgelopen dagen opschudding met oude berichten op zijn Twitter-account. In 2009 schreef hij: “GVD! Weer iemand voor de trein, kom dus niet verder dan Eindhoven! Zelfmoordenaars, word eens creatief.”
Zwarte Piet
Over een voetbalwedstrijd maakte Aartsen in 2016 het volgende bericht: “Een heerlijk Avondje NAC: zwarte piet in NAC-shirts op het veld en OW Sylvana van Rob van Daal door de speakers.”
Het carnavalslied van Van Daal met teksten als “Sylvana, wat ben je toch een zielenpiet’ en ‘Kun je niet emigreren” kreeg destijds veel kritiek. Politica en presentatrice Sylvana Simons zet zich in tegen racisme en is tegen Zwarte Piet.
Aartsen, die de vrijgekomen zetel van Jeanine Hennis-Plasschaert inneemt, zegt zelf geen spijt te hebben van zijn tweets. Hij is niet van plan ze te verwijderen, zo zegt hij een gesprek met BN De Stem. “Misschien moet ik iets behoedzamer worden. Maar nogmaals: ik ben wie ik ben.”
Optelsom
Wethouder Berkhout laat vanuit het Spaanse Valencia aan de NOS weten dat Aartsens houding ‘zo ben ik nu eenmaal’ hem vreselijk heeft geïrriteerd. “Dat verstevigt het idee dat de VVD zo is. Ik hou van nuance en niet dat mensen worden weggezet”, aldus de VVD-politicus, die zegt geen spijt te hebben van zijn tweet. “Normaal doe ik zulke dingen nooit, maar het is de optelsom. Er zijn bij de VVD allerlei incidenten en dat vind ik jammer.”
Berkhout snapt niet dat Aartsen zijn uitspraken niet wil toeschrijven aan zijn jeugdige onbezonnenheid. “Iedereen doet als hij jong is wel iets raars. Maar dan kan hij er toch afstand van nemen?” Hij is blij dat de VVD-voorzitter Van der Wal in de ochtend belde en hem vroeg koffie te komen drinken.
De VVD-fractie laat weten dat de installatie gewoon doorgaat. Bij het partijbureau wordt de oproep van de wethouder bekeken.
“Officieel zeggen ze er niets over maar achter de schermen balen ze enorm bij de VVD”, zegt politiek verslaggever Wilco Boom. “Het is de zoveelste keer in korte tijd dat de VVD negatief in het nieuws komt, na het aftreden van Zijlstra, de kritiek op Blok en het vertrek van Ten Broeke.”
AD 07.09.2018 Thierry Aartsen, nu nog voorzitter van de VVD-fractie de gemeenteraad van Breda, wordt lid van de Tweede Kamer. Hij volgt Jeanine Hennis op, die voor de VN in Irak gaat werken. Aartsen is 28 jaar oud en wordt volgende week donderdag geïnstalleerd.
,,Het is toch een jongensdroom die waarheid wordt’’, zegt de Bredanaar. ,,Ik had wel gehoopt dat het ooit zou gebeuren, maar zo snel? Dat is toch wel een verrassing’’, aldus de liberaal.
Ik laat geen baard staan, maar misschien kunnen we carpoolen, aldus Thierry Aartsen.
Eigenlijk was Aartsen nog niet aan de beurt om Hennis op te volgen, maar twee kandidaten voor hem zagen om diverse redenen af van hun Kamerzetel. En zo kwam de Bredanaar dus in beeld.
Hij is de tweede Bredase VVD-politicus die op betrekkelijk jonge leeftijd naar Den Haag vertrekt. Klaas Dijkhoff ging hem zes jaar geleden al voor. ,,Ik laat geen baard staan, maar misschien kunnen we carpoolen’’, zegt Aartsen, over zijn stadsgenoot, die in de Bredase raad ook al een keer zijn fractievoorzitter is geweest. Dijkhoff vertrok op 29-jarige leeftijd maar het parlement.
Aartsen kwam acht jaar geleden in de Bredase raad terecht. Als fractievoorzitter heeft hij daar een ‘mooie prestatie geleverd’, zegt hij, daarbij wijzend op de grote winst die de VVD bij de laatste raadsverkiezingen heeft behaald.
Het kersverse raadslid wil in de Tweede Kamer ‘een echte volksvertegenwoordiger’ zijn: ,,Benaderbaar, beschikbaar… Eigenlijk net zoals nu. En ik blijf in Breda wonen.’’
In de raad wordt Aartsen opgevolgd door Arnoud van Vliet, die al was aangetreden van de vanwege zwangerschap tijdelijk afwezige Carla Kranenborg.
Effe normaal doen kereltjes ! Ik ben ook maar een mens !!!
De kwestie Alexander Pechtold versus Anne Lok
Een geheime relatie en een gedwongen abortus, het imago van Alexander Pechtold heeft woensdag flinke klappen moeten incasseren. En dit schandaal kan hem duur te komen te staan.
Wat is me nou weer overkomen ???
Dat Anne Lok kort ‘duo-raadslid’ was in Meppel, weet inmiddels half Nederland. Minder bekend is dat de ex-vriendin van D66-leider Alexander Pechtold daarvoor drie jaar volwaardig D66-raadslid was in Steenwijkerland. Ze kwam er als ‘fris en fruitig jong ding’ met voorkeursstemmen in, maar het oordeel sloeg snel om.
AD 22.11.2018
‘Als Alexanders relationele beoordelingsvermogen symbolisch is voor zijn politieke inzicht, dan mag Den Haag zich best zorgen maken.’ Was getekend: Hans Bogers, korpschef in ruste, nu politiek columnist van RTV SLOS, de lokale omroep van de Overijsselse gemeente Steenwijkerland.
Bogers publiceerde 13 januari 2018 een achteraf gezien profetische column. Onder de kop Een voormalig raadslidhaalde Bogers flink uit naar het politieke (dis)functioneren van Anne Lok, de nu zo veelbesproken ex-vriendin van D66-leider Alexander Pechtold. Aanleiding voor de column waren de eerste publicaties, half december 2017, over beider relatie in ‘de bladen’.
D66-voorman Alexander Pechtold lag andermaal hevig onder vuur om zijn cadeau gekregen Scheveningse appartement. Pechtolds ‘penthouse’ was onder meer de geheime locatie waar zijn privéleven tijdens een huwelijkscrisis met echtgenote Froukje weer dynamiek kreeg door zijn jonge minnares Anne. De flat werd het decor van vlammende verliefdheid, intens verdriet en gevoelens van verraad.
Ontslag
Nu maakt zijn minnares Anne Lok (36) bekend dat ze opstapt uit de de gemeenteraad van Meppel én ze heeft haar lidmaatschap van D66 opgezegd. Fractievoorzitter Jeannet Bos bevestigt dit nieuws. Werd het haar allemaal teveel? Story wist al eerder te melden dat het alle waarschijnlijkheid heeft dat dat Pechtold haar een abortus liet plegen.
In haar brief aan de burgemeester van Meppel schrijft ze dat ze bang is voor karaktermoord en dat er een mogelijkheid is dat haar ex haar zal wegzetten als ‘labiel en gestoord’. ‘Er valt derhalve te voorzien dat ik binnenkort zozeer besmeurd zal zijn dat ik niet meer met geloofwaardigheid kan functioneren als raadslid, en om die reden dien ik dan ook hierbij met onmiddellijke ingang mijn ontslag in.’ Ze vervolgt: ‘Ik wil voor zijn dat ik terug moet treden, en wens met opgeheven hoofd uit uw raad te vertrekken.’
AD 08.09.2018
Moet ook Alexander Pechtold vertrekken ?
De affaire tussen D66-leider Alexander Pechtold en het voormalige raadslid Anne Lok uit Meppel lijkt een groter probleem te zijn dan de partijvoorzitter inschat. Partijleden zijn bang dat de kwestie, die op een nare manier eindigde, D66 bij de komende verkiezingen schade gaat berokkenen.
Dat blijkt uit een rondgang van NRC langs meer dan twintig lokale actieve D66’ers. Meerdere betrokkenen vermoeden dat de zaak “Pechtolds vertrek uit Den Haag bespoedigt”.
De privélevens van Alexander Pechtold (links) en Han ten Broeke, hier op een foto uit 2009, raakten recentelijk in opspraak.
Politiek en Hormonen
Hormonen beïnvloeden dezer dagen het politieke nieuws. Eerst was er het vertrek van VVD-Kamerlid Han ten Broeke als gevolg van een ‘ongelijkwaardige relatie’ en nu laait ook een slepende affaire rond D66-leider Alexander Pechtold weer op.
Beide politici zijn macho’s met flair en lef, wier hormonen blijkbaar zo opspeelden dat ze zich in affaires stortten waar ze achteraf behoorlijk last van kregen.
Beide kwesties kennen nogal wat parallellen. Ze slepen al enige tijd om plotseling groot nieuws te worden. Ook is er in beide gevallen grote onenigheid tussen de politicus en de vrouw in kwestie.
Telegraaf 07.09.2018
Moraliteit in de politiek
Een andere parallel is de naïviteit waarmee de politici en hun communicatieadviseurs de affaires behandelden. Zo doet D66 – net als eerder de kwestie rond het ‘penthouse’ – de affaire consequent af als ‘privé’. Alsof openheid niet vereist is in het moderne journalistiek-politieke complex en alsof moraliteit in de politiek geen rol speelt.
Van Han ten Broeke werd jarenlang gefluisterd dat hij een scheve schaats had gereden die een ministerschap in de weg stond, maar het echte verhaal kwam nooit uit. De VVD-buitenlandwoordvoerder werd tot twee maal toe gepasseerd door partijgenoten van wie niemand ooit had gedacht dat ze nog eens ooit minister van Buitenlandse Zaken zouden worden: Halbe Zijlstra en Stef Blok.
Vijf jaar lang lag Ten Broekes geheim in de kluis in de vorm van een juridische overeenkomst waarin de vrouw en hij afspraken er nooit meer op terug te komen. Vijf jaar lang functioneren op het Binnenhof waar het geroddel nooit ophield: het moet een lijdensweg zijn geweest. Uiteindelijk bereikte het geheim het grote publiek en moest Ten Broeke opstappen. De VVD vond de kwestie blijkbaar pas erg toen die uitlekte. De hypocrisie ten top.
AD 07.09.2018
Normale mensenzaken
D66-leider Pechtold haalde de afgelopen tijd zelfs ‘de bladen’ met zijn privéleven. Een aflopend huwelijk, een nieuwe relatie, normale mensenzaken, maar pikant genoeg voor bladen als – eerder dit jaar – Story en – deze week – Privé.
Het Binnenhof maalde er niet om. Het zijn daar immers net mensen die er net als gewone stervelingen in hun leven soms een potje van maken.
Liefdesaffaires horen erbij, ook in het leven van een politicus. Wijlen premier Ruud Lubbers (CDA) zou ook zo z’n affaires hebben gehad. Het waren de jaren van vrijheid, blijheid. Zelfs rijden met drank op was toentertijd geen doodzonde.
Dat is veranderd en dat geldt ook voor seksuele escapades. Dat komt niet alleen door wat #MeToo heeft los gemaakt, maar ook met de gaandeweg belangrijker geworden vraag waar de politicus zelf voor staat.
AD 07.09.2018
Of Pechtolds ex-vriendin er nu wel of niet door de bladen is ingeluisd, feit is dat de relationele perikelen op straat liggen. Zijn ex beschuldigt Pechtold er volgens de bladen van haar tot twee maal toe abortus te hebben aangezet. In de openbare brief waarin zij haar afscheid als D66-duoraadslid aankondigt, schrijft ze dat de relatie ‘op een voor mij persoonlijk zeer pijnlijke wijze’ is beëindigd. Ze beschuldigt de D66-leider van ‘wangedrag’ en poging tot ‘karaktermoord’. Pechtold zelf beperkt zijn commentaar tot de mededeling dat hij zich ‘absoluut niet herkent in het geschetste beeld’.
Appartement
Pechtold stelt zich op zoals hij ook deed rond het appartement dat hij kreeg van een oude vriend: dit is privé. Maar wat is privé? Diezelfde Pechtold publiceerde in 2016 nog een boek waarin hij zijn achtergrond, jeugd en opvoeding schetste. Waarom deed hij dat? Om te illustreren waar zijn idealen vandaan komen. En de verkiezingen van 2017 waren in aantocht.
De mens achter de politicus – zoals dat is gaan heten – kan zich als het minder goed uit komt niet achter het privé-argument verschuilen. Moraliteit speelt een hoofdrol in de politiek. Voortdurend staan politici te oreren over goed en fout, nemen ze anderen de maat en doen ze hun best te demonstreren dat ze weten wat goed voor ons is.
Terwijl Anne Lok haar ontslagbrief als duo-raadslid indiende bij de burgemeester van Meppel, nam de Tweede Kamer Stef Blok de maat over zijn prikkelend bedoelde, maar verkeerd gekozen woorden over de multiculturele samenleving. Maar dat Anne Lok Pechtold verweet ‘karaktermoord’ op haar te plegen en haar als ‘labiel en gestoord’ weg te zetten, hakte er buiten het Binnenhof meer in dan de verstoordheid in het buitenland over Blok, waarmee de parlementariërs een middag lang schermden.
In de brief stelt Lok dat Pechtold karaktermoord op haar wil plegen. De D66-leider zou haar als ‘labiel en gestoord’ willen wegzetten.
In hoeverre de hormonen van Pechtold met hem op de loop zijn gegaan, is niet te zeggen. Al was het maar omdat we weinig weten van de werking van hormonen. Het doet er ook niet zo toe. Maar voor de beoordeling van een politicus doet diens morele houding in het leven er wel toe.
D66 is de partij met vergaande ideeën over (medisch) ethische zaken. Als het klopt dat de leider van die partij in zijn persoonlijke leven abortus bij een ex wil afdwingen, maakt dat het persoonlijke politiek. De daden van Pechtold zeggen iets over de politicus Pechtold.
Telegraaf 31.10.2018 Drentse ANNE LOK, die deze zomer zelf in PRIVÉ haar onthutsende verhaal deed over haar relatie met inmiddels verdwenen D66-leider ALEXANDER PECHTOLD, blijkt nog steeds zwanger van hem te zijn.
In haar veelbesproken relaas over de manier waarop een einde kwam aan haar vierjarig samenzijn met de politicus, stelde zij op Pechtolds even dwingende als dringende verzoek in april abortus te hebben gepleegd. Zij bracht daarvoor enkele pillen in, die de vrucht zouden hebben moeten afdrijven. Pas zeer onlangs ontdekte zij dat dit kennelijk niet is gelukt en dat zij nog steeds in verwachting is. Aan Story bevestigt zij dat de baby in januari wordt verwacht.
Voor Alexander Pechtold komt dit nieuws buitengewoon ongelegen. Hij heeft nooit op zijn affaire met Lok, de manier waarop hij daar een einde aan maakte of alle abortusverhalen willen reageren.
Na zijn afscheid uit Den Haag zocht hij de luwte op en dacht in alle rust uit te kunnen kijken naar een nieuwe functie, genoemd wordt die van Commissaris van de Koning in Gelderland.
Anne Lok was vandaag nog niet bereikbaar voor commentaar. UPDATE: Annes ex-man Fred Neve, die thuis voor Annes drie kinderen zorgt, geeft een bijzondere wending aan het verhaal. Hij laat Privé zojuist weten: „Ik weet nergens van!”
NU 07.09.2018 De affaire tussen D66-leider Alexander Pechtold en het voormalige raadslid Anne Lok uit Meppel lijkt een groter probleem te zijn dan de partijvoorzitter inschat. Partijleden zijn bang dat de affaire, die op een nare manier eindigde, D66 bij de komende verkiezingen schade gaat berokkenen.
Dat blijkt uit een rondgang van NRC langs meer dan twintig lokale actieve D66’ers. Meerdere betrokkenen vermoeden dat de zaak “Pechtolds vertrek uit Den Haag bespoedigt”.
Lok, met wie Pechtold een affaire had, stapte deze week uit de gemeenteraad. “Hij dreigt karaktermoord op mij te plegen, mij als labiel en gestoord weg te zetten”, motiveerde ze haar vertrek in een brief aan de burgemeester.
Dat had er volgens haar toe kunnen leiden dat ze gedwongen werd af te treden. Het duoraadslid Lok besloot liever “met opgeheven hoofd” zelf uit de Meppelse raad te stappen.
In de brief schrijft ze verder dat de relatie, waar eind 2017 voor het eerst over geschreven werd in Story, op een “zeer pijnlijke manier” verbroken is.
Een woordvoerder van Pechtold bevestigde in juni 2018 dat de relatie reeds voorbij was. In gesprek met Hart van Nederland zegt de D66-leider het besluit van Lok om te vertrekken te betreuren, maar zich niet in haar woorden te herkennen.
De affaire van Lok is overigens niet het enige onderwerp waardoor de positie van Pechtold binnen D66 onder vuur ligt. Veel leden zijn het niet eens met de keuzes die de partij heeft gemaakt bij de kabinetsformatie, zoals het afschaffen van het referendum, het omstreden afschaffen van de dividendbelasting.
Deze zaken zijn aan de achterban niet uit te leggen, bemerkten lokale D66’ers eerder dit jaar bij de gemeenteraadsverkiezingen.
‘Aftreden op partijcongres in oktober logische stap’
Binnen de partij wordt voorspeld dat Pechtold op het partijcongres op 6 oktober zijn vertrek aankondigt. Dat zou ook een logisch moment zijn, gezien de verkiezingen voor de Provinciale Staten en het Europees Parlement in de lente van 2019.
De partijleden beklemtonen overigens wel dat zij Pechtold een “eervolle aftocht gunnen”. De voormalige burgemeester van Wageningen trok de partij uit het slop toen D66 nog maar een handvol zetels in de Tweede Kamer had.
AD 07.09.2018 Fractievoorzitter Jeannet Bos van de Meppelse afdeling van D66 wil dat haar partij duidelijk maakt of Alexander Pechtold kan aanblijven als partijleider. Pechtold werd deze week beschuldigd van machtsmisbruik door zijn ex-vriendin die ook raadslid namens de partij was.
Jeannet Bos zegt dat ze hierop veel wordt aangesproken. Ze wil daarom dat partijleden zich uitspreken over de steun aan Pechtold. ,,Ik wil gewoon weten: staan we als partij achter hem of vinden we dat het nu klaar is, en dat hij weg moet? Want zo gaat het niet langer, de mensen kijken onze hele partij hier op aan.”
Deze week werd bekend dat de ex-vriendin van Pechtold opstapte als duo-raadslid in Meppel ‘vanwege een pijnlijk einde aan haar affectieve relatie met de partijleider’.
Partijvoorzitter Letty Demmers heeft juist gisteren gezegd dat het gaat om een ‘privékwestie die geen invloed heeft op D66.
Bos zegt echter dat ze veel op de affaire wordt aangesproken. Ze vindt de uitspraken van Demmers ook ‘te mager’. ,,Je kunt niet alleen maar zeggen: dit is privé. Feit is nu: het ligt op straat. Ik vind er zelf helemaal niets van. Maar nu het een feit is, kijken mensen D66’ers er op aan. Zo was ik gisteren in Meppel voor iets anders. Toen mensen hoorden dat ik van D66 was, kwam Pechtold meteen ter sprake. Daar heb ik geen zin in, om het daar de hele tijd over te hebben.”
Bos zegt zelf overigens niet dat Pechtolds positie nu al onhoudbaar is. ,,Nee. Het kan ook zo zijn dat als er een duidelijk statement van de partijtop komt, dat de kous gewoon af is. Maar nu hangt het boven de markt. Deze discussie moet gewoon stoppen en dat is nu nog niet het geval.”
Dit weekeinde zijn raadsleden en wethouders van D66 bijeen voor een partijdag. Het gaat echter niet om een congres.
Bij ‘M’ ging het afgelopen week over de affaire van Pechtold:
Telegraaf 07.09.2018 Twee privézaken die kort achter elkaar politiek zijn geworden, zorgen voor ongemak in de Tweede Kamer. Is morele reinheid de nieuwe standaard?, zo vragen Kamerleden zich af. En: ben ik straks de volgende?
Telegraaf 07.09.2018 Kajsa Ollongren, minister van binnenlandse Zaken, heeft contact gehad met Alexander Pechtold over zijn geruchtmakende affaire met Anne Lok. Deze relatie liep op een heftige manier stuk, zo onthult weekblad Privé.
Elsevier 06.09.2018 Hormonen beïnvloeden dezer dagen het politieke nieuws. Eerst was er het vertrek van VVD-Kamerlid Han ten Broeke als gevolg van een ‘ongelijkwaardige relatie’ en nu laait ook een slepende affaire rond D66-leider Alexander Pechtold weer op.
Beide politici zijn macho’s met flair en lef, wier hormonen blijkbaar zo opspeelden dat ze zich in affaires stortten waar ze achteraf behoorlijk last van kregen.
Beide kwesties kennen nogal wat parallellen. Ze slepen al enige tijd om plotseling groot nieuws te worden. Ook is er in beide gevallen grote onenigheid tussen de politicus en de vrouw in kwestie.
Moraliteit in de politiek
Een andere parallel is de naïviteit waarmee de politici en hun communicatieadviseurs de affaires behandelden. Zo doet D66 – net als eerder de kwestie rond het ‘penthouse’ – de affaire consequent af als ‘privé’. Alsof openheid niet vereist is in het moderne journalistiek-politieke complex en alsof moraliteit in de politiek geen rol speelt.
Van Han ten Broeke werd jarenlang gefluisterd dat hij een scheve schaats had gereden die een ministerschap in de weg stond, maar het echte verhaal kwam nooit uit. De VVD-buitenlandwoordvoerder werd tot twee maal toe gepasseerd door partijgenoten van wie niemand ooit had gedacht dat ze nog eens ooit minister van Buitenlandse Zaken zouden worden: Halbe Zijlstra en Stef Blok.
Vijf jaar lang lag Ten Broekes geheim in de kluis in de vorm van een juridische overeenkomst waarin de vrouw en hij afspraken er nooit meer op terug te komen. Vijf jaar lang functioneren op het Binnenhof waar het geroddel nooit ophield: het moet een lijdensweg zijn geweest. Uiteindelijk bereikte het geheim het grote publiek en moest Ten Broeke opstappen. De VVD vond de kwestie blijkbaar pas erg toen die uitlekte. De hypocrisie ten top.
Normale mensenzaken
D66-leider Pechtold haalde de afgelopen tijd zelfs ‘de bladen’ met zijn privéleven. Een aflopend huwelijk, een nieuwe relatie, normale mensenzaken, maar pikant genoeg voor bladen als – eerder dit jaar – Story en – deze week – Privé.
Het Binnenhof maalde er niet om. Het zijn daar immers net mensen die er net als gewone stervelingen in hun leven soms een potje van maken.
Liefdesaffaires horen erbij, ook in het leven van een politicus. Wijlen premier Ruud Lubbers (CDA) zou ook zo z’n affaires hebben gehad. Het waren de jaren van vrijheid, blijheid. Zelfs rijden met drank op was toentertijd geen doodzonde.
Dat is veranderd en dat geldt ook voor seksuele escapades. Dat komt niet alleen door wat #MeToo heeft los gemaakt, maar ook met de gaandeweg belangrijker geworden vraag waar de politicus zelf voor staat.
Of Pechtolds ex-vriendin er nu wel of niet door de bladen is ingeluisd, feit is dat de relationele perikelen op straat liggen. Zijn ex beschuldigt Pechtold er volgens de bladen van haar tot twee maal toe abortus te hebben aangezet. In de openbare brief waarin zij haar afscheid als D66-duoraadslid aankondigt, schrijft ze dat de relatie ‘op een voor mij persoonlijk zeer pijnlijke wijze’ is beëindigd. Ze beschuldigt de D66-leider van ‘wangedrag’ en poging tot ‘karaktermoord’. Pechtold zelf beperkt zijn commentaar tot de mededeling dat hij zich ‘absoluut niet herkent in het geschetste beeld’.
Appartement
Pechtold stelt zich op zoals hij ook deed rond het appartement dat hij kreeg van een oude vriend: dit is privé. Maar wat is privé? Diezelfde Pechtold publiceerde in 2016 nog een boek waarin hij zijn achtergrond, jeugd en opvoeding schetste. Waarom deed hij dat? Om te illustreren waar zijn idealen vandaan komen. En de verkiezingen van 2017 waren in aantocht.
De mens achter de politicus – zoals dat is gaan heten – kan zich als het minder goed uit komt niet achter het privé-argument verschuilen. Moraliteit speelt een hoofdrol in de politiek. Voortdurend staan politici te oreren over goed en fout, nemen ze anderen de maat en doen ze hun best te demonstreren dat ze weten wat goed voor ons is.
Terwijl Anne Lok haar ontslag als duo-raadslid indiende bij de burgemeester van Meppel, nam de Tweede Kamer Stef Blok de maat over zijn prikkelend bedoelde, maar verkeerd gekozen woorden over de multiculturele samenleving. Maar dat Anne Lok Pechtold verweet ‘karaktermoord’ op haar te plegen en haar als ‘labiel en gestoord’ weg te zetten, hakte er buiten het Binnenhof meer in dan de verstoordheid in het buitenland over Blok, waarmee de parlementariërs een middag lang schermden.
In hoeverre de hormonen van Pechtold met hem op de loop zijn gegaan, is niet te zeggen. Al was het maar omdat we weinig weten van de werking van hormonen. Het doet er ook niet zo toe. Maar voor de beoordeling van een politicus doet diens morele houding in het leven er wel toe.
D66 is de partij met vergaande ideeën over (medisch) ethische zaken. Als het klopt dat de leider van die partij in zijn persoonlijke leven abortus bij een ex wil afdwingen, maakt dat het persoonlijke politiek. De daden van Pechtold zeggen iets over de politicus Pechtold.
Carla Joosten (1960) werkt sinds 2000 voor redactie Nederland bij Elsevier Weekblad. Ze is politiek redacteur in Den Haag en covert het koningshuis. Voor de Leven & Dood-pagina’s van Elsevier Weekblad verzorgt zij de nieuwtjes over mensen.
Telegraaf 06.09.2018 Ex-D66’er Anne Lok ontkende bij RTL late night dat ze een interview heeft gegeven over haar stukgelopen relatie met Alexander Pechtold. Dit tot verbijstering van hoofdredacteur Evert Santegoeds van Privé.
„Op woensdag heeft mijn verslaggever haar gebeld, en op donderdag hebben ze in Meppel afgesproken”, vertelt Santegoeds. „Omdat het een lange reis is, vroeg ze nog waar hij bleef. Daarna hebben ze twee uur lang met elkaar gesproken. Lok heeft sms’jes en mails laten zien, en verteld wat ze daarmee wil gaan doen.”
Ook met fotograaf Ferry de Kok kon ze goed overweg. De Kok heeft de volledige fotoshoot op zijn website staan. Meerdere foto’s met haar kinderen zijn duidelijk geposeerd.
Kiekjes
Santegoeds: „Op haar verzoek sturen we nog een paar kiekjes op voor het plakboek. Dat doen we wel vaker. Nu beweert ze dat ze absoluut geen toestemming heeft gegeven voor foto’s van de kinderen. Dat vond ik bijzonder. We hebben weleens onenigheid over een verhaal of over de foto’s. Maar over allebei, dat had ik nog nooit meegemaakt.”
„Na het interview heeft ze nog eindeloos met de verslaggever gebeld over haar brief aan de Meppelse burgemeester”, vervolgt Santegoeds. „Die wilde ze eigenlijk afgelopen zondag al publiceren, maar daar heeft ze op ons verzoek mee gewacht tot dinsdag. Dat sloot beter aan bij onze publicatie.”
“Echt, Anne Lok wist van onze publicatie”
Bij RTL late night beweerde Lok dat ze woensdagochtend overvallen werd door de Privé-publicatie. Dat is opvallend, omdat ze in haar brief van de dag ervoor al naar het verhaal verwijst.
Santegoeds: „Daarnaast hebben we ook met haar gesproken over de brief die Pechtolds advocaat aan mij heeft gericht. Ook de inhoud van het artikel is uitgebreid doorgesproken. Echt, Anne Lok wist van onze publicatie.”
Naar de reden voor haar plotselinge bakzeil kan Santegoeds enkel gissen. „Ik denk dat het voor de kijker wel duidelijk was dat ze veel schade heeft geleden door die relatie met Pechtold. Eigenlijk had ze er niet moeten gaan zitten. Ze wilde toch op een heleboel zaken niet antwoorden.”
Verzonnen
Hoewel veel kijkers zijn gaan twijfelen aan het verhaal van Lok, laat Santegoeds haar niet vallen. „Om te onderzoeken of ze details verzon, hebben we haar verschillende delen van het verhaal wel drie keer laten vertellen. Die test heeft ze glansrijk doorstaan. Ik heb er geen twijfel over dat ze de waarheid spreekt over Pechtold.”
Telegraaf 06.09.2018 Evert Santegoeds, hoofdredacteur van weekblad Privé, reageert op de uitlatingen van Anne Lok, die bij RTL beweerde dat ze nooit een interview heeft gegeven over haar relatie met Alexander Pechtold. Deze affaire liep op een heftige manier stuk.
NU 06.09.2018 De verhalen die de ronde doen over het privéleven van Alexander Pechtold zijn niet van invloed op zijn positie binnen zijn partij, D66. Dat heeft partijvoorzitter Letty Demmers donderdag benadrukt.
Anne Lok, een D66-raadslid uit Meppel met wie Pechtold een affaire had, stapte deze week uit de gemeenteraad. ”Hij dreigt karaktermoord op mij te plegen, mij als labiel en gestoord weg te zetten’’, zo motiveerde ze haar vertrek in een brief aan de burgemeester.
De partijen uit de coalitie komen wekelijks onderling op donderdag bij elkaar, om de gang van zaken in en rond het kabinet te bespreken. Demmers was daar voor D66 ook bij, maar de beschuldigingen van Lok zijn wat haar betreft niet van invloed op de partij.
Demmers kent Pechtold al jaren, en als vrienden kan het onderwerp ter sprake komen, zegt ze. Maar een zaak van de partij is het niet. ”Wij gaan niet over het privéleven van Alexander.”
Anne Lok, een D66-raadslid uit Meppel met wie Pechtold een affaire had, stapte deze week uit de gemeenteraad. Ze deelde die functie met de fractievoorzitter van de partij. D66 heeft in Meppel één zetel. Lok stond als vijfde op de lijst.
D66-leider zou met ‘karaktermoord’ op ex hebben gedreigd
”Hij dreigt karaktermoord op mij te plegen, mij als labiel en gestoord weg te zetten”, motiveerde ze haar vertrek in een brief aan de burgemeester. Dat had er volgens haar toe kunnen leiden dat ze gedwongen werd af te treden. Lok besloot liever “met opgeheven hoofd” zelf uit de raad te stappen.
In de brief schrijft ze verder dat de relatie, waar eind 2017 voor het eerst over geschreven werd in Story, op een “zeer pijnlijke manier” verbroken is.
De Volkskrant schreef eerder op donderdag dat Demmers niet aan de integriteit van Pechtold twijfelt, maar wel opheldering van hem wil over de beschuldigingen van machtsmisbruik die het afgetreden Meppelse raadslid aan zijn adres heeft geuit.
Een woordvoerder van Pechtold bevestigde in juni 2018 dat de relatie reeds voorbij was. In gesprek met Hart van Nederland zegt de D66-leider het besluit van Lok om te vertrekken te betreuren, maar zich niet in haar woorden te herkennen.
“Ik voel geen behoefte om me te verantwoorden voor dat beeld, waar ik me totaal niet in herken. Ik vind het een vervelende kwestie en vind het verdrietig dat ze dit besluit heeft genomen”, aldus de fractieleider van de regeringspartij.
Telegraaf 06.09.2018 De verhalen die de ronde doen over het privéleven van Alexander Pechtold zijn niet van invloed op zijn positie binnen de partij. Dat heeft partijvoorzitter Letty Demmers donderdag benadrukt.
Anne Lok, een D66-raadslid uit Meppel met wie Pechtold een affaire had, stapte deze week uit de gemeenteraad. „Hij dreigt karaktermoord op mij te plegen, mij als labiel en gestoord weg te zetten”, zo motiveerde ze haar vertrek in een brief aan de burgemeester.
De partijen uit de coalitie komen wekelijks onderling op donderdag bij elkaar, om de gang van zaken in en rond het kabinet te bespreken. Demmers is daar voor D66 ook bij, maar de beschuldigingen van Lok zijn wat haar betreft niet van invloed op de partij. Demmers kent Pechtold al jaren, en als vrienden kan het onderwerp ter sprake komen, zegt ze. Maar een zaak van de partij is het niet.
Ook CDA-leider Sybrand Buma vindt het onwenselijk als het privéleven van politici onderwerp wordt van publiek debat. „We gaan een grens over van publiek naar privé. Handen af van het privéleven van politici’’, zei Buma in het radioprogramma 1 op 1. „De politiek is een glazen huis en het is zwaar werk, maar een publiek debat over ons privéleven moeten we onszelf niet aandoen”, vindt de fractievoorzitter van het CDA.
NOS 06.09.2018 De verhalen die rondgaan over het privéleven van partijleider Alexander Pechtold hebben geen invloed op zijn positie binnen D66. Dat heeft partijvoorzitter Demmers laten weten.
Gisteren werd bekend dat een D66-duoraadslid uit Meppel haar functie heeft neergelegd, nadat haar relatie met Pechtold op “zeer pijnlijke wijze” was beëindigd. Ze heeft ook haar lidmaatschap van de partij opgezegd. Ze schreef in een brief aan de burgemeester van Meppel te vrezen dat de partijleider karaktermoord op haar zou plegen.
Demmers zei vanmorgen dat de kwestie geen zaak van de partij is. “Wij gaan niet over het privéleven van Alexander.”
Zij zegt dat zij geen officieel gesprek met Pechtold wil om opheldering te vragen. Ze wil het er alleen “als vrienden” met hem over hebben, als het onderwerp ter sprake komt.
D66-vicepremier Ollongren wil niks over de zaak zeggen. “Ik vind dat iedereen recht heeft op een privéleven. En dit is typisch iets dat daarin speelt. Daar heb ik geen opvatting over. Daar wil ik ook helemaal geen opvatting over hebben.”
Elsevier 06.09.2018 Anne Lok nam dinsdag afscheid als duo-raadslid voor D66 in Meppel. Lok is de ex-vriendin van D66-leider Alexander Pechtold. Ze schreef een afscheidsbrief aan burgemeester en gemeenteraad van Meppel die in handen is van Elsevier Weekblad.
In de brief stelt Lok dat Pechtold karaktermoord op haar wil plegen. De D66-leider zou haar als ‘labiel en gestoord’ willen wegzetten.
AD 05.09.2018 Anne Lok, voormalig fractievertegenwoordiger van D66 in Meppel is totaal niet blij met de publiciteit rond haar verbroken relatie met D66-leider Alexander Pechtold. ,,Maar ik moet mij wel verweren”, zegt zij in een interview met Dagblad van het Noorden.
In een recente ontslagbrief als raadslid van D66 in Meppel verwees Lok (36) nadrukkelijk naar de relatiebreuk met Pechtold. Ze beschuldigt hem daar van machtsmisbruik en wangedrag. Pechtold zegt zich niet te herkennen in de geschetste beelden die Lok opwerpt. Verder betreurt hij dat zij heeft besloten om op te stappen.
Was het niet voldoende geweest om te zeggen dat je om persoonlijke redenen stopt?
,,Ik schrijf in mijn ontslagbrief aan de burgemeester dat ik stop omdat ik vanwege de perikelen rond de relatiebreuk met de leider van D66 mijn raadswerk niet meer kan doen. Dat schrijf ik, omdat dat de reden is.”
De relatie is al maanden geleden verbroken. Waarom heb je nu ontslag genomen als raadslid en je lidmaatschap van D66 opgezegd?
,,Ik moest het nu doen voor mijn kinderen en mijn ouders, omdat ik wist dat er een groot verhaal aan zat te komen. Een verhaal in de Telegraaf en de Privé, waar ik overigens niet aan meegewerkt heb. Die indruk wordt wel gewekt, maar dat is beslist niet zo. Ik vind het ook heel erg dat er foto’s van mijn kinderen bij staan. Het verhaal klopt overigens wel. Er staat alleen niets nieuws in. In de Story stond in juni een soortgelijk stuk.”
Mijn beste vriendin werd door hem benaderd en bij voorbaat beschuldigd van laster als zij gebeurtenissen zou bevestigen, aldus Anne Lok.
Door er zelf ook mee naar buiten te treden beschadig je Pechtold. Ben je niet bang dat je ook jezelf beschadigt?
,,Ik ben er van overtuigd dat ik geen andere keus heb dan te reageren zoals ik nu doe. Ik heb nooit de intentie gehad om zelf de publiciteit te zoeken. Dan had ik het maanden geleden al gedaan. Maar ik moet mij wel kunnen verweren.”
De opvallende ontslagbrief leidt tot nog meer publiciteit. Was die brief echt nodig?
,,Naar mijn mening wel. Ik kreeg berichten van journalisten dat Pechtold mij wegzet als labiel en gestoord. Mijn beste vriendin werd door hem benaderd en bij voorbaat beschuldigd van laster als zij gebeurtenissen zou bevestigen. De situatie leek en is onhoudbaar. Om mijn familie te beschermen ben ik genoodzaakt te stoppen als raadslid. Door alles wat er is gebeurd, kan ik niet meer met een opgeheven hoofd rondlopen als raadslid van D66.”
Je beschuldigt Alexander Pechtold van misbruik en wangedrag. Een zware beschuldiging. Wat bedoel je daarmee?
,,Wat ik daarover wil zeggen, staat in de brief. Over de inhoud doe ik verder geen uitspraken.”
NOS 05.09.2018 Anne Lok, de ex-vriendin van D66-leider Alexander Pechtold, is opgestapt als duoraadslid namens D66 in de gemeenteraad van Meppel. Ze schrijft in haar ontslagbrief aan de burgemeester van Meppel, die in handen is van De Stentor, dat ze binnenkort “zo besmeurd zal zijn” door Pechtold dat ze niet meer kan functioneren in de raad.
Lok heeft ook haar lidmaatschap van D66 opgezegd, bevestigt de partij. Pechtold laat via zijn woordvoerder weten zich “absoluut niet te herkennen” in het beeld dat Lok in de brief schetst.
Labiel en gestoord
Lok was als duoraadslid niet gekozen in de Meppelse gemeenteraad, maar hielp de fractie met bijvoorbeeld commissiewerk of ze vertegenwoordigde D66 tijdens commissievergaderingen.
De 36-jarige vrouw schrijft in haar brief dat ze een relatie had met Pechtold “die op een voor mij zeer pijnlijke wijze is beëindigd”. Ze kreeg naar eigen zeggen onlangs het gevoel dat Pechtold haar daarna als “labiel en gestoord” poogde weg te zetten.
Anne Lok D66 MEPPEL
“Er hangt mij ook boven het hoofd dat hij mij, als ik mij tegen deze publiciteit wil verweren door zijn misbruik, wangedrag en opportunisme aan te tonen, zal vervolgen voor het schenden van het briefgeheim of iets dergelijks.”
Om “karaktermoord” voor te zijn, diende Lok haar ontslagbrief in. “Ik wil voor zijn dat ik terug moet treden en wens met opgeheven hoofd uit uw raad te vertrekken”, schrijft ze.
AD 05.09.2018 Anne Lok (36) heeft haar lidmaatschap van D66 opgezegd en stapt per direct uit de gemeenteraad van Meppel. Dat bevestigt fractievoorzitter Jeannet Bos, die ‘alle begrip’ voor haar keuze heeft.
Eind vorig jaar werd duidelijk dat Anne Lok een relatie had met D66-leider Alexander Pechtold. Volgens de Telegraaf schreef ze in haar afscheidsbrief dat het stranden van deze relatie de reden dat Lok zich terugtrekt als gemeenteraadslid. Lok zou deze week nog haar ontslag indienen, met als reden de gestrande relatie tussen haar en Pechtold.
Lok kwam in 2014 met voorkeursstemmen in de gemeenteraad. Daarnaast werkt ze als afdelingsleider antheneum/gymnasium op het Bornego College in Heerenveen.
Pechtold zegt zich niet te herkennen in de geschetste beelden die ex-raadslid Anne Lok opwerpt in weekblad Privé over hun relatie en het beëindigen ervan. Verder ‘betreurt’ hij dat zij heeft besloten om op te stappen als raadslid.
Telegraaf 05.09.2018 Het Meppelse gemeenteraadslid Anne Lok (36) heeft haar lidmaatschap van D66 opgezegd en stapt per direct uit de gemeenteraad van de Drentse plaats met 33.500 inwoners. Dat bevestigt fractievoorzitter Jeannet Bos.
Anne Lok werd vorig jaar herkend als de vriendin van de net van zijn vrouw Froukje gescheiden partijleider Alexander Pechtold (52). Aan de liefdesrelatie met Pechtold kwam inmiddels weinig zachtzinnig een einde en Loks vertrek uit de partij en de gemeenteraad heeft volgens Anne Lok alleen maar daarmee te maken.
Woensdag doet zij in Weekblad PRIVÉ uitgebreid haar verhaal over haar relatie met de D66-voorman.
Dit blad kreeg ook inzage in haar ontslagbrief aan de burgemeester van Meppel: „Zoals u ongetwijfeld weet heb ik een affectieve relatie met de leider van mijn partij, Alexander Pechtold, gehad. Eveneens zult u er kennis van hebben gekregen dat die relatie op een voor mij zeer pijnlijke wijze is geëindigd. (…) Het is te voorzien dat ik binnenkort niet meer met geloofwaardigheid kan functioneren als raadslid en om die reden dien ik dan ook hierbij met onmiddellijke ingang mijn ontslag in.”
Alexander Pechtold heeft te kennen gegeven niet op persoonlijke kwesties te willen reageren.
Lees ook de column van Evert Santegoeds over Pechtold:
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) staat een zware dag te wachten: hij moet de Tweede Kamer ervan overtuigen dat hij nog goed kan functioneren na zijn omstreden uitspraken over de multiculturele samenleving en Suriname van afgelopen zomer.
Na acht wekenzomerreces begon de Tweede Kamer deze week aan het nieuwe politieke seizoen. De kwestie met minister Stef Blok VVD is 1 van de belangrijkstedossiers voor Rutte III.
De uitspraken van minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken), geeft opnieuw gedoe bij VVD. Het reces is dit jaar niet onopgemerkt voorbij gegaan.
Kortom, na een reces van twee maanden begint dinsdag het nieuwe politieke jaar. Wat zijn de thema’s die dit jaar het Binnenhof zullen domineren? NU.nl zet op een rij wat u in het reces heeft gemist en waar u de komende tijd op moet letten.
Blijft Blok minister van Buitenlandse Zaken?
Blok heeft het reces gebruikt om op verschillende manieren excuses aan te bieden voor de ophef die is ontstaan na zijn uitspraken. Voor de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en CU was dat voldoende; de Kamer hoefde niet terug te komen van reces.
De VVD’er die de VVD niet kan wegsturen
Blok is niet de enige VVD’er die dit reces in opspraak is gekomen. Kamerlid Wybren van Haga en zijn bedrijf Sjopperdepop haalden opnieuw het nieuws.
Van Haga kwam in opspraak toen bekend werd dat hij verhuurregels in Amsterdam had overtreden. De VVD-integriteitscommissie concludeerde dat Van Haga niet tegelijkertijd ondernemer en Kamerlid kon zijn, waarna de vastgoedbaas zijn werkzaamheden op afstand zette.
In het reces bleek echter dat Van Haga zijn bedrijf toch niet op afstand heeft gezet. VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff wilde niet ingaan op de betrokkenheid van het Kamerlid bij de vastgoedonderneming.
Het is alweer de zoveelste integriteitskwestie binnen de VVD, maar de partij kan Van Haga niet dwingen op te stappen. De coalitie leunt op 76 zetels en met een afsplitsing van Van Haga verliezen VVD, CDA, D66 en CU hun meerderheid.
VVD’ers Ten Broeke, Hennis-Plasschaert en Azmani vertrekken
Terwijl Van Haga bleef zitten, vertrok deze zomer de ervaren VVD-buitenlandwoordvoerder Han ten Broeke. Twee weken geleden kwam hij in opspraak vanwege verzwegen pr-activiteiten die in de registers van de Tweede Kamer gemeld hadden moeten worden.
Na excuses kon Ten Broeke aanblijven. Toen vorige week bekend werd dat hij vijf jaar geleden een “ongelijkwaardige relatie” had met een fractiemedewerker, stapte hij op. Volgens de medewerkster zou er sprake zijn van grensoverschrijdend seksueel gedrag. De twee spraken in een juridisch document af dat zij het niet met elkaar eens zijn over wat er precies is voorgevallen, maar de zaak wel te laten rusten.
Toen het bestaan van de juridische overeenkomst bekend werd, besloot het VVD-Kamerlid op te stappen.
Met het vertrek verliest de VVD-fractie opnieuw een bak aan ervaring. Met bijna 4300 dagen in de Kamer behoort Ten Broeke tot een van de meest ervaren Kamerleden.
Maar daar blijft het niet bij. Ook oud-defensieminister Jeanine Hennis-Plasschaert verlaat de VVD-fractie. Zij wordt hoofd van de VN-missie in Irak. Daarmee neemt opnieuw een gekozen volksvertegenwoordig voortijdig afscheid. Ook het ervaren VVD-Kamerlid Malik Azmani kondigde zijn vertrekaan. Hij wil de komende Europese Parlementsverkiezingen in mei volgend jaar de lijsttrekker voor de VVD worden.
Hij versprak zich
Op een besloten bijeenkomst zei Blok onder meer dat hij geen land kent waar verschillende culturen vreedzaam samenleven. Blok heeft zijn woorden teruggenomen en heeft erkend dat hij die “ongelukkig en onzorgvuldig”heeft gekozen.
Premier Mark Rutte zei eerder al dat de minister wat hem betreft gewoon kan aanblijven. De oppositie wil wel meer uitleg. “Hij moet toch uitleggen wat hij vindt. Dat is tot nu toe niet gebeurd”, aldus Lodewijk Asscher (PvdA).
AD 05.09.2018
De onhandige uitspraken van Stef Blok
‘Noem mij een voorbeeld, van een multi-etnische of multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog woont. (…) En waar een vreedzaam samenlevingsverband is. Ik ken hem niet,’ zei minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) op een besloten bijeenkomst in juli. Beelden daarvan lekten daarna uit naar tv-programma Zembla. ‘Suriname is eenfailed state,’ ging de minister verder. ‘En dat heeft ernstig te maken met de etnische opdeling.’
AD 06.09.2018
AD 06.09.2018
De uitspraken kwamen Blok op een storm van kritiek te staan. Hij maakte daarvoor meerdere malen excuses, maar de oppositie ruikt bloed: woensdag 5 september volgt een moeilijk Kamerdebat over zijn positie waar oppositiepartijen PvdA, SP en DENK in juli al om vroegen. Zelfs als hij dat debat overleeft, blijft de vraag wat dat betekent voor zijn positie voor de rest van de kabinetsperiode.
Niet alleen Stef Blok wacht een moeizaam debat naar aanleiding van zijn uitlatingen over de Multiculturele samenleving. Kritiek op het multiculturalisme is bij meer partijen een beproefd recept. Kunnen ze nu Blok de les lezen?
‘Noem mij een multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog loopt en waar een vreedzaam samenlevingsverband is? Ik ken hem niet.’
De woorden van Stef Blok zijn ook na twee maanden nog niet verstomd. Kamerleden zullen zich dinsdag om de interruptiemicrofoon verdringen om een debat aan te vragen met de minister van Buitenlandse Zaken. De VVD’er zal zich waarschijnlijk uiterlijk woensdag moeten verantwoorden voor zijn optreden tijdens een informele bijeenkomst met Nederlanders die werken bij internationale organisaties.
Prijsuitreiking
In de week dat zijn politieke einde dreigt, reikt minister Stef Blok de mensenrechtenprijs uit, een Mensenrechtentulp in de vorm van een bronzen beeld. Dat gaat goed. Nederland is van oudsher bedreven in het wijzen van anderen op het belang van de mensenrechten, en Stef Blok doet wat hij moet doen: rechtop in de wind die prijs uitreiken, als totempaal van onze hoogstaande Nederlandse cultuur.
En notabene de CDA, D66 en ChristenUnie willen dat de vertrokken Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties, Zeid Ra’ad Al-Hussein, zijn excuses aanbiedt voor zijn behandeling van klokkenluiders. Dat zou moeten gebeuren vóór hij maandag de Mensenrechtentulp in ontvangst neemt.
Iedereen weet inmiddels dat de minister zijn gedachten heeft over de manier waarop mensen in de wereld samenleven. Dat doen ze het beste binnen de eigen kring. Hem is geen vreedzaam multicultureel land bekend, vertelde hij tijdens een inmiddels beroemde bijeenkomst met ambtenaren die overal ter wereld werken, vaak ook aan de mensenrechten. Dat je op zondag brood kunt kopen bij een Turkse bakker in Den Haag is ‘hartstikke leuk’ maar verder ‘heb je er enorm last van’.
Van de Turken. Van die ‘ons onbekende mensen’.
Toch reikt Stef Blok de prijs uit, hij is minister van mensenrechten. Een verre nazaat van Max van der Stoel, als die naam iemand nog iets zegt.
Telegraaf 04.09.2018
D66 wil het ongelijk van Stef Blok bewijzen
Ondertusen is D66 aan de wandel geweest om het ongelijk van Stef Blok te bewijzen. Hoewel minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) al diverse keren excuses heeft gemaakt voor zijn uitlatingen over immigratie en de multiculturele samenleving, is dat voor D66 nog niet genoeg. De partij wil met een wandeling door Den Haag laten zien dat de minister ongelijk had. Het is het zoveelste D66-initiatief om affiniteit met diversiteit te tonen.
Leden van de D66-afdeling Diversiteit liepen zondag vanaf het Vredespaleis aan het Carnegieplein naar het Suriname Festival in het Transvaalkwartier. Dat festival is uitgekozen omdat Blok tijdens een toespraak zei dat Suriname een ‘failed state‘ is vanwege ‘de etnische opdeling’. Toen die uitspraken half juli uitlekten, eiste een grote groep D66’ers in een open brief dat de minister zijn excuses aanbood of zou aftreden. In de weken daarna excuseerde Blok zich diverse keren, ook aan de regering van Suriname.
De oproep tot de ‘diversiteitswandeling’ is woensdag verspreid door diezelfde groep D66-leden, onder wie verscheidene van Surinaamse afkomst. Trots melden ze dat Sophie in ’t Veld, fractievoorzitter van D66 in het Europees Parlement, het voortouw neemt: ‘Het wordt tijd dat wij de verdeeldheid stoppen en opstaan voor verbinding,’ aldus In ’t Veld. De diversiteitsgroep schrijft ‘de uitdagingen in de maatschappij niet te willen miskennen’, maar ervan overtuigd te zijn dat ‘deze gezamenlijk aangepakt kunnen worden’.
D66 hield afgelopen maanden diverse pleidooien voor diversiteit
De afgelopen maanden hield D66 diverse pleidooien voor diversiteit. Twee weken geleden kwamen Kamerleden met het actieplan ‘De rechter voor iedereen’, om de rechtspraak een ‘betere afspiegeling van de Nederlandse maatschappij’ te maken. Daarvoor zijn volgens de partij meer rechters nodig met een migratieachtergrond, onder meer via ‘een vernieuwde sollicitatieprocedure en meer aandacht voor sociale uitsluiting’. Ook wil D66 meer ‘begrijpelijk taalgebruik’, zodat zo veel mogelijk inwoners van Nederland de uitspraken van rechters begrijpen.
Voorzitter Kevin Brongers van D66-jongerenafdeling Jonge Democraten sneed het thema deze week in een interview met HP/De Tijd ook al aan, toen hij pleitte voor meer diversiteit in de Tweede Kamer. Behalve op etniciteit doelde hij ook op bijvoorbeeld opleidingsniveau. Wel voegde hij hieraan toe dat niet elke groep in de maatschappij wat hem betreft evenredig hoeft te worden vertegenwoordigd. ‘Je kunt natuurlijk geen dwarsdoorsnede van de samenleving maken, want dan hebben we straks zes alcoholverslaafden en twaalf mensen met een IQ lager dan 80 in de Kamer. Dat willen we ook niet.’
Voor de D66-fractie in het Europees Parlement staat het onderwerp diversiteit eveneens hoog op de agenda. Vorige week donderdag was er in Den Haag al een bijeenkomst genaamd ‘een inclusief Europa‘. De sprekers waren de drie lijsttrekkerskandidaten – Sophie in ’t Veld, Marietje Schaake en Felix Klos – voor de Europese verkiezingen van mei 2019. Alle drie pleitten ze voor een zo divers mogelijke D66-kieslijst, onder meer omdat de politiek ‘te wit, te oud en te mannelijk’ zou zijn.
Rotterdamse fractie: minder straten vernoemen naar ‘witte mannen’
In februari baarde D66 in Rotterdam ook al opzien met een pleidooi om minder straten te vernoemen naar ‘witte mannen‘. Raadslid Nadia Arsieni zei in de gemeenteraad dat ’92 procent van de vernoemde straatnamen naar witte mannen verwijst’, meldde dagblad AD. ‘Mannen en vrouwen uit allerlei culturen maken een belangrijk verschil voor onze wereldstad. Dat moeten we terugzien op straat.’
Suriname
‘Kom en proef Suriname’, was de leus waarmee het Suriname Festival probeerde mensen te lokken naar het Wijkpark Transvaal in Den Haag. En dat deden er duizenden. Veel muziek, zo nu en dan een komiek en natuurlijk heel veel lekkers uit de Surinaamse keuken.
Naar eigen zeggen zijn het allemaal voorbeelden van de geslaagde samenleving van vele culturen. ‘Suriname, een land met een smeltkroes van culturen, etnische groepen en religies’, zegt de organisatie op de website, ‘staat bekend in de wereld als een voorbeeld van hoe een multiculturele samenleving behoort te functioneren.’
Het was de uitgelezen kans voor ministerStef Blok van Buitenlandse Zakenom daar kennis van te nemen. Deze zomer moest hij nog excuses maken voor zijn uitspraken dat Suriname een ‘failed state’ is, een mislukte staat die etnisch is opgedeeld. Een groep D66’ers kondigde deze week nadrukkelijk aan naar het Festival te gaan om Bloks ongelijk te laten zien. Het is niet bekend of Blok zelf op het Festival zijn gezicht heeft laten zien.
Debat 05.09.2018
De Tweede Kamer heeft zojuist gestemd over de door Denk ingediende Motie van wantrouwen tegen minister Blok. De motie kreeg steun van GroenLinks, de SP, de PvdA en de Partij voor de Dieren, een totaal van 45 zetels. 50Plus stemde uiteindelijk niet voor de motie.
Woordvoerder Martin van Rooijen zei dat zijn partij deze minister “zeer kritisch blijft volgen”, maar vindt het “nu te vroeg om deze begrijpelijke motie te steunen”. Met de stemming is een lang en pittig debat voor Stef Blok VVD voorbij.
Telegraaf 05.09.2018
Hij kan door, maar komt niet onbeschadigd uit het debat. Hetgeen ook bleek uit de reacties van de internationale media, zoals Al Jazeera, The Washington Post en Financial Times, die schreven over de kritiek die de minister over zich heen kreeg.
NOS 13.09.2018 Suriname heeft de excuses van minister Blok van Buitenlandse Zaken aanvaard. Dat blijkt uit een persbericht dat vanavond door het Surinaamse ministerie van Buitenlandse Zaken is verstuurd.
De Surinaamse regering beschouwt de zaak nu als afgehandeld, staat in het persbericht. Begin juli noemde Blok Suriname tijdens een besloten bijeenkomsteen “failed state” en zei hij dat hij geen enkel multicultureel land kende waar een “vreedzaam samenlevingsverband” is. In binnen- en buitenland ontstond ophef over de uitspraken.
Excuusbrief
Kort na de uitspraken in juli stuurde Blok een excuusbrief naar zijn Surinaamse collega Yldis Pollack-Beighle. Daarin schreef hij het te betreuren dat zijn uitspraken aanstoot hebben gegeven in Suriname en daarbuiten. “Hiervoor bied ik mijn oprechte excuses aan de regering van de Republiek Suriname aan”, aldus Blok.
Maar dat was voor Suriname niet voldoende. De excuses werden afgewezen als “pover”, omdat Blok “de onjuistheden die hij heeft geuit op een besloten bijeenkomst, niet terugneemt.”
Tijdens het debat in de Tweede Kamer over de uitspraken, begin september, ging de minister diep door het stof. En deze week bracht een Speciale Gezant van Blok een bezoek aan Suriname. De gezant meldde dat de uitspraken van Blok zijn ingetrokken. Dat is voor de Surinaamse regering voldoende om de uitspraken van Blok nu achter zich te laten.
Telegraaf 13.09.2018 De Surinaamse regering doet de omstreden uitspraken van minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken over het land af als een ‘afgehandelde zaak en gaat over tot de orde van de dag’. Dat heeft het Surinaamse minister van Buitenlandse Zaken donderdag in een verklaring laten weten.
Die kwam nadat een vertegenwoordiger van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken afgelopen week naar Suriname was afgereisd om de excuses van Blok opnieuw aan te bieden, aldus de verklaring uit Paramaribo. Tijdens een besloten bijeenkomst in juli noemde Blok Suriname een ‘failed state’. Ook zei hij dat er nergens op de wereld succesvolle multiculturele samenlevingen zijn. Tijdens het Tweede Kamerdebat hierover vorige week, zei Blok dat Suriname zijn excuses tot op dat moment niet had aanvaard.
Dat Suriname de excuses in eerste instantie niet aanvaardde was omdat Blok zijn woorden niet terugnam. Ook deden de uitspraken Suriname extra pijn omdat de multi-etnische samenstelling van de bevolking juist als een fundament van het land wordt gezien.
Suriname benadrukt in de verklaring dat in eventuele komende besprekingen met Nederland het vrijgeven van de 19 miljoen euro die het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) heeft onderschept, hoog op de agenda moet staan. Dit bedrag was in mei door de Centrale Bank van Suriname naar Nederland gestuurd. Het OM onderzoekt of het om een witwasoperatie gaat. Volgens Suriname gaat het om geld van Surinaamse banken dat gebruikt wordt voor het nakomen van internationale verplichtingen.
Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft nog geen reactie op de verklaring uit Suriname.
NU 13.09.2018 De Surinaamse regering doet de omstreden uitspraken van minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken over het land af als een “afgehandelde zaak en gaat over tot de orde van de dag”.
Dat heeft het Surinaamse ministerie van Buitenlandse Zaken donderdag in een verklaring laten weten. Die kwam nadat een vertegenwoordiger van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken naar Paramaribo was afgereisd om de excuses van Blok opnieuw aan te bieden.
Tijdens een besloten bijeenkomst in juli noemde Blok Suriname een ‘failed state’. Ook zei hij dat er nergens op de wereld succesvolle multiculturele samenlevingen zijn.
Tijdens het Tweede Kamerdebat hierover vorige week zei Blok dat Suriname zijn excuses tot op dat moment niet had aanvaard.
Dat Suriname de excuses in eerste instantie niet aanvaardde was omdat Blok zijn woorden niet terugnam. Ook deden de uitspraken Suriname extra pijn omdat de multi-etnische samenstelling van de bevolking juist als een fundament van het land wordt gezien.
Suriname wil vrijgave onderschepte miljoenen
Suriname benadrukt in de verklaring dat in eventuele komende besprekingen met Nederland het vrijgeven van de 19 miljoen euro die het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) heeft onderschept, hoog op de agenda moet staan. Dit bedrag was in mei door de Centrale Bank van Suriname naar Nederland gestuurd. Het OM onderzoekt of het om een witwasoperatie gaat.
Volgens Suriname gaat het om geld van Surinaamse banken dat gebruikt wordt voor het nakomen van internationale verplichtingen.
Telegraaf 06.09.2018 Paul Jansen, hoofdredacteur van De Telegraaf, over minister Stef Blok. Hij kreeg veel kritiek na zijn uitspraken over de multiculturele samenleving en Suriname.
Telegraaf 05.09.2018 VVD’er Stef Blok mag aanblijven als minister van Buitenlandse Zaken. Hij trok tijdens een urenlang Kamerdebat het boetekleed aan. Daarmee verwierf hij steun van een ruime politieke meerderheid. Naast alle coalitiepartijen hielden PVV, 50Plus, SGP en FvD hem overeind.
Blok kreeg wel een motie van wantrouwen aan zijn broek. DENK diende deze motie in en kreeg er steun voor van GL, SP, PvdA en PvdD. De VVD-bewindsman belandde in het beklaagdenbankje na uitspraken over de multiculturele samenleving en Suriname.
Vooraf bezien had Blok geen gemakkelijke wedstrijd. Hij zat in de mangel tussen partijen op de linkerflank die zijn tijdens een besloten bijeenkomst gedane uitspraken hekelden en partijen zoals PVV en Forum voor Democratie die juist wilden horen dat hij er geen woord van terug zou nemen.
Door het stof
Blok wist uiteindelijk een ruime politieke meerderheid achter zich te scharen door door het stof te gaan. Vooral voor zijn uitlating dat etnische spanningen een genetische oorzaak hebben, had hij ’niet zo moeten doen’, zei hij. „Het debat over genen laat ik aan wetenschappers.” Blok schaarde zich ook achter Nederland als multiculturele samenleving. „We kunnen trots zijn op dit land zoals het nu is.”
Voor CDA-leider Buma was het helder dat Blok inmiddels ook wel ‘inziet dat hij fout zat’. Ook van Wilders (PVV) mag hij aanblijven. Wel betreurt hij Bloks terugtrekkende beweging. „Blok sprak ware woorden over het failliet van de multiculturele samenleving en toch gaat hij door het stof. Onvoorstelbaar. Hij mag nu blijven zitten op het pluche, maar in vak-K zit nu een schim. Een schim van wie meneer Blok ooit was. Hij is beschadigd, want hij staat hier niet met een rechte rug. En dat is te betreuren”.
’Excuses niet ruiterlijk’
Reden voor GL-leider Klaver om zich achter de motie van wantrouwen te scharen was dat hij de excuses van de VVD-bewindsman ‘niet ruiterlijk’ vond. Ook bij SP-leider Marijnissen bleef twijfel overheersen. ”Blok komt met excuses, maar het blijft in de lucht hangen: wat vindt hij nu werkelijk?”
Aanleiding voor het debat vormde de uitspraken die Blok afgelopen zomer deed tijdens een besloten bijeenkomst. Hij zei daar onder meer dat hij geen land kent waar verschillende etnische groepen vreedzaam samenleven. „Waarschijnlijk zit ergens diep in onze genen dat we een overzichtelijke groep willen hebben om mee te jagen of om een dorpje te onderhouden. En dat we niet goed in staat zijn om een binding aan te gaan met ons onbekende mensen.”
Om die reden kan de EU nooit afspraken maken met Oost-Europese landen over herverdeling van vluchtelingen, zei Blok. ’Gekleurde mensen’ worden in Polen en Tsjechië op straat in elkaar geslagen, zei hij. Ook hier kwam de VVD-minister op terug. „De inzet van het kabinet blijft om Oost-Europese landen te laten meewerken.”
’Ongelukkig en onzorgvuldig’
Blok nam na alle commotie in binnen- en buitenland zijn woorden al terug. Hij erkende dat hij die ’ongelukkig en onzorgvuldig’ had gekozen en dat ze ’deels’ bedoeld waren ’om te prikkelen’.
Telegraaf 05.09.2018 Suriname vindt nog steeds dat minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken zijn omstreden uitspraken over Suriname en de multiculturele samenleving moet terugnemen. „Hij heeft nog steeds niet aangegeven dat zijn opmerkingen niet juist zijn.” Dat zei waarnemend zaakgelastigde van Suriname Ebu Jones in Nederland voor NPO Radio 1. Hij reageerde na het Kamerdebat waar Blok een motie van wantrouwen overleefde.
Pas als de Nederlandse minister aangeeft dat zijn opmerkingen onjuist waren, kan Suriname verder met Blok, voegde hij eraan toe.
Blok noemde Suriname begin juli tijdens een besloten bijeenkomst met medewerkers van internationale organisaties een mislukte staat. „Minister Blok kent de Surinaamse realiteit kennelijk niet. Anders had hij deze uitspraak niet gedaan”, meent Jones. „We wonen in Suriname als multiculturele samenleving vreedzaam met en naast elkaar. De overheidsorganisaties werken naar behoren. De minister heeft eigenlijk geen idee hoe het er daar aan toe gaat.”
Op zijn opmerkingen over de multiculturele samenleving is Blok inmiddels teruggekomen. Over Suriname nuanceerde hij zijn uitspraken. „Maar afstand nemen is nog niet hetzelfde als zeggen dat het niet waar is”, aldus diplomaat Jones.
NOS 05.09.2018 Minister Blok van Buitenlandse Zaken zal de vragen vanuit de Tweede Kamer beantwoorden. Een meerderheid van de Tweede Kamer houdt vertrouwen in VVD-minister Blok van Buitenlandse Zaken. Maar een deel van de oppositie vindt dat hij moet opstappen. Blok moest zich vandaag verantwoorden voor zijn uitspraken over de multiculturele samenleving. Blok herhaalde in het debat dat zijn uitlatingen onzorgvuldig en ongelukkig waren en dat hij er zijn excuses voor aanbiedt. Naar eigen zeggen kan hij doorgaan als minister.
De regeringspartijen, die ook kritisch waren, nemen genoegen met zijn excuses. 50Plus en SGP doen dat ook. PVV en FvD waren het juist eens met de uitspraken van de minister en vinden het onbegrijpelijk dat hij excuses heeft gemaakt.
NOS 05.09.2018 Ondanks de grote woorden die werden gebezigd over de uitspraken van minister Blok van Buitenlandse Zaken mag hij aanblijven. “Een minister onwaardig”, zei D66-leider Pechtold in het Kamerdebat over de kwestie. “Pijnlijk”, zei Segers van de ChristenUnie. En ook regeringspartij CDA wilde nog een keer van Blok horen hoe hij zijn uitspraken nu precies had bedoeld.
De eigen partij van Blok, de VVD, “zat er wat relaxter in”, zoals fractievoorzitter Dijkhoff het verwoordde. Maar ook hij vond dat de minister de volgende keer zijn woorden wat zorgvuldiger moet kiezen. Toch was er geen moment dat Blok het gevaar liep de politieke steun van de coalitie te verliezen.
Pechtolds grote broek
Stond de uitkomst van het debat daarmee niet eigenlijk al vast? Politiek redacteur Ron Fresen: “Nee, niet voor 100 procent. Maar het was natuurlijk wel zo dat niemand van de regeringspartijen uit was op zijn vertrek. Ondanks de harde woorden, zeker van Pechtold, die wel een erg grote broek aantrok.”
Blok moest het dus nog wel goed doen in zijn verweer. Maar dankzij de gesprekken binnen de coalitie voorafgaand aan het debat, wist hij precies waar de gevoeligheden zaten, legt Fresen uit.
Steun kreeg Blok uit onverwachte hoek. De PVV dient regelmatig moties van wantrouwen in tegen ministers, maar dit keer niet. “Toen ik de uitspraken hoorde dacht ik: geweldig, wat een kanjer!” zei PVV-leider Wilders. Later noemde hij Blok “politiek gecastreerd” omdat hij werd gedwongen zijn uitspraken terug te nemen.
SGP-leider Van der Staaij acht de kans dat Blok opnieuw zo in de fout gaat vrijwel nihil. Hij had er dan ook weinig behoefte aan om de minister voor elke losse uitspraak om uitleg te vragen. Hij noemde de hele kwestie spottend de zomerrecesrel van 2018 en wil zo snel mogelijk “over tot de orde van de dag”.
Motie van wantrouwen
Uiteindelijk steunden alleen SP, GroenLinks, PvdA en de Partij voor de Dieren de motie van wantrouwen van Denk-leider Kuzu. 50Plus aarzelde, maar gaf Blok uiteindelijk het voordeel van de twijfel.
Heeft Blok hierdoor schade opgelopen? Fresen: “Blok is niet langer de wat saaie, onberispelijke man. Hij kan zich geen fouten meer veroorloven, zeker niet op dit onderwerp.”
Schade voor Nederland en voor zijn reputatie in het buitenland is er niet, heeft Blok gehoord van de verschillende ambassades. “In politiek Den Haag en in eigen land is hij er nog niet zomaar vanaf, maar in het buitenland heeft hij er niet of nauwelijks last van. Behalve dan misschien in Suriname, waar ze zijn excuses niet accepteren.”
NU 05.09.2018 Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) is het vertrouwen van een groot deel van de oppositie kwijt. GroenLinks, SP, PvdA en PvdD steunden woensdag een motie van wantrouwen van DENK in een Kamerdebat over de omstreden uitspraken van de VVD-bewindsman.
In het kort:
Minister Blok krijgt motie van wantrouwen van GroenLinks, SP, PvdA, PvdD en Denk.
Coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en CU steunen de minister. Ook 50PLUS en SGP houden vertrouwen.
Blok zei in debat niet meer achter eigen woorden te staan: “Ik meende niet wat ik zei.”
AD 05.09.2018 Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) moest vandaag in de Tweede Kamer opnieuw diep door het stof over zijn uitspraken over Suriname – hij noemde het land een failed state – en de multiculturele samenleving. ,,Mijn uitspraken spijten me. De woorden die ik heb teruggenomen, die meende ik niet”, aldus de bewindsman, die uiteindelijk een motie van wantrouwen overleefde.
,,Het zal niemand verrassen dat ik deze zomer veel bezig ben geweest met deze kwestie. De woorden die ik heb gebruikt, waren om te prikkelen. Maar ik heb daarbij ongelukkige en onzorgvuldige woorden gebruikt”, zei Blok. ,,Dat spijt mij, Ik heb die woorden ook teruggenomen.”
Alleen excuses bleek niet genoeg voor de Kamer. Veel partijen wilden weten of Blok daadwerkelijk gelooft in zijn uitspraken en wat dat voor zijn geloofwaardigheid als minister van Buitenlandse Zaken betekent.
Niets, vindt Blok. Hij benadrukte dat de contacten met de buitenlandse collega’s – op Suriname na – zijn hersteld en dat er geen afspraken uit zijn ‘bomvolle’ agenda voor volgende week zijn geschrapt. Alleen Suriname had negatief gereageerd op zijn excuses, maar hij beloofde daar hard aan te werken. De relatie was voor zijn uitspraken ook al niet goed, voegde hij eraan toe. ,,Hij heeft nog steeds niet aangegeven dat zijn opmerkingen niet juist zijn,” zei waarnemend zaakgelastigde van Suriname Ebu Jones in Nederland vanavond nog op NPO Radio 1.
Het zal niemand verrassen dat ik deze zomer veel bezig ben geweest met deze kwestie, aldus Stef Blok.
Op een besloten bijeenkomst zei Blok deze zomer onder meer dat hij geen land kent waar verschillende culturen vreedzaam samenleven. ,,Ik kan geen voorbeeld noemen.” Toen een van de tachtig toehoorders Suriname oppert, haalde Blok hard uit naar de republiek. ,,Dus de partijen in Suriname zijn niet langs etnische lijnen opgedeeld? Een functionerende rechtstaat en democratie? (…) Suriname is een failed state. En dat heeft ernstig te maken met de etnische opdeling.”
Terugnemen
Toen ik de uitspraken van Blok hoorde, dacht ik: wat een kanjer. Waarom zit die man niet bij de PVV?, aldus PVV-leider Geert Wilders.
Het bleek vandaag geen gemakkelijk debat voor Blok. Vooral coalitiegenoten D66 eiste een uitgebreide verklaring van de VVD-minister. D66 wilde dat Blok zijn woorden terug zou nemen, er excuses voor zou aanbieden en zou zeggen dat dat hij geen van de uitspraken meende. Ook moest hij beloven te geloven in de kracht van de multiculturele samenleving. Partijleider Alexander Pechtold sprak van een pijnlijke start en noemde de uitspraken ‘een bewindspersoon onwaardig’.
Aan de andere kant van het spectrum stonden PVV en FvD, die Blok juist aanvielen op het terugnemen van zijn woorden. ,,Een waarheid als een koe”, aldus Geert Wilders over de uitlatingen van Blok. De PVV-leider vindt dat de VVD juist achter zijn minister moet gaan staan. ,,Toen ik de uitspraken van Blok hoorde, dacht ik: wat een kanjer. Waarom zit die man niet bij de PVV?” Hij noemde de – ‘door Pechtold afgedwongen’ – mea culpa ‘politieke castratie’.
De Kamer viel over het verband dat Blok legde tussen genetica en vreedzaam samenleven. CDA-leider Sybrand Buma kon die opmerking niet rijmen met het kabinetsbeleid. ,,Als je aan de ene kant zegt dat je wil werken aan een multiculturele samenleving, en aan de andere kant zegt dat dat niet kan omdat dat genetisch onmogelijk is, dan weet ik niet wat daar nou gebeurd is.”
,,Dat moet ik overlaten aan wetenschappers”, erkende Blok. Dat leverde cynisch gelach op uit de Kamer. Na lang aandringen gaf hij aan dat mensen ondanks alle verschillen kunnen samenleven.
Motie van wantrouwen
Denk zegde uiteindelijk het vertrouwen in Blok op. De motie van wantrouwen werd gesteund door PvdA, GroenLinks, SP en de Partij voor de Dieren. Deze minister kan de geloofwaardigheid niet herstellen, zei Jesse Klaver (GroenLinks). Blok heeft de twijfel niet kunnen wegnemen, zeggen SP en PvdA. De coalitie – die een meerderheid in de Kamer heeft – bleef echt achter Blok staan.
NU 05.09.2018 Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok debatteert met de Tweede Kamer over zijn uitspraken over de relatie tussen etniciteit en een vreedzame samenleving en zijn opmerking dat Suriname een “failed state” is. Volg hier de ontwikkelingen.
– Vreedzame multiculturele samenleving bestaat niet
– Suriname is een “failed state”
– Onmogelijk afspraken maken over immigratie met Oost-Europa
– Omgang met mensen is genetisch bepaald
De motie van wantrouwen wordt gesteund door Denk, Partij voor de Dieren, PvdA, SP en GroenLinks (in totaal 45 zetels) en is daarmee officieel verworpen.
Daarmee is het debat echt ten einde en sluiten we dit liveblog.
NOS 05.09.2018 Een meerderheid van de Tweede Kamer houdt vertrouwen in VVD-minister Blok van Buitenlandse Zaken. Maar een deel van de oppositie vindt dat hij moet opstappen. Blok moest zich vandaag verantwoorden voor zijn uitspraken over de multiculturele samenleving. Blok herhaalde in het debat dat zijn uitlatingen onzorgvuldig en ongelukkig waren en dat hij er zijn excuses voor aanbiedt. Naar eigen zeggen kan hij doorgaan als minister.
De regeringspartijen, die ook kritisch waren, nemen genoegen met zijn excuses. 50Plus en SGP doen dat ook. PVV en FvD waren het juist eens met de uitspraken van de minister en vinden het onbegrijpelijk dat hij excuses heeft gemaakt.
NOS 05.09.2018 Een meerderheid van de Tweede Kamer houdt vertrouwen in VVD-minister Blok van Buitenlandse Zaken. Maar een deel van de oppositie vindt dat hij moet opstappen. Blok moest zich vandaag verantwoorden voor zijn uitspraken over de multiculturele samenleving.
Blok herhaalde in het debat dat zijn uitlatingen onzorgvuldig en ongelukkig waren en dat hij er zijn excuses voor aanbiedt. Naar eigen zeggen kan hij doorgaan als minister. De regeringspartijen, die ook kritisch waren, nemen genoegen met zijn excuses. 50Plus en SGP doen dat ook.
Berouw
Partijleider Pechtold van regeringspartij D66 zei dat Blok met zijn uitspraken een groot deel van de Nederlandse bevolking heeft gekwetst. “Maar hij heeft berouw getoond en hij heeft zijn woorden ruiterlijk en herhaaldelijk teruggenomen.” Volgens Pechtold moet de VVD-minister zijn “valse start” achter zich laten. VVD-fractievoorzitter Dijkhoff benadrukte dat Blok zijn fout heeft erkend. Hij denkt dat de minister geloofwaardig zijn werk kan blijven doen.
CDA-voorman Buma onderstreepte dat de minister zelf inziet dat hij te ver is gegaan. ChristenUnie-leider Segers zei dat Blok heldere antwoorden heeft gegeven.
Motie van wantrouwen
Een deel van de oppositie denkt daar heel anders over. Denk-leider Kuzu diende een motie van wantrouwen in. Volgens Denk heeft Blok niet genoeg afstand genomen van zijn uitspraken. Kuzu denkt dat hij zijn uitspraken echt meent.
De motie werd gesteund door GroenLinks, PvdA, SP en Partij voor de Dieren. GroenLinks-voorman Klaver vindt de excuses van de minister niet ruiterlijk genoeg en volgens Klaver is hij vleugellam. “Hij wist wat hij moest zeggen en hij deed het.”
PvdA-voorman Asscher zei dat onvoldoende is gebleken dat de minister het vertrouwen houdt om alle Nederlanders te vertegenwoordigen. SP-leider Marijnissen vindt dat Blok de twijfel niet heeft kunnen wegnemen en volgens Partij voor de Dieren-leider Thieme stond de uitkomst van dit debat bij voorbaat vast.
PVV en Forum voor Democratie hebben er juist kritiek op dat Blok zijn uitspraken heeft teruggenomen. Maar ze stemden niet voor de motie van wantrouwen.
NOS 05.09.2018 Minister Blok vindt dat hij nog geloofwaardig kan functioneren als bewindsman van Buitenlandse Zaken. In het Kamerdebat over zijn omstreden uitspraken over de multiculturele samenleving zei hij dat hij inmiddels met een groot aantal collega’s in het buitenland heeft gepraat.
Volgens Blok was de houding van veel van hen: “Als je een fout maakt, geef je die toe, bied je je verontschuldigingen aan en waar schade is, herstel je die.” De minister voegde eraan toe: “De agenda is bomvol, er zijn geen afspraken afgezegd. Mijn eigen inschatting is dat op deze manier de weg vooruit helder is.”
Blok herhaalde in het debat dat zijn uitspraken onzorgvuldig en ongelukkig waren. Hij bood nog eens zijn excuses aan en hij benadrukte dat hij de onzorgvuldige woorden heeft teruggenomen.
Prikkelen
Blok zei twee maanden geleden op een besloten bijeenkomst voor Nederlandse medewerkers van internationale organisaties onder meer dat hij geen voorbeeld kent van een multiculturele samenleving waar de oorspronkelijke bevolking nog woont en waar een vreedzaam samenlevingsverband bestaat. Dat leverde hem veel kritiek op en een Kamermeerderheid wil weten wat hij nu precies wilde zeggen.
De minister benadrukte nog eens dat zijn uitspraken voor een deel bedoeld waren om te prikkelen, en dat hij de scherpte van de discussie heeft opgezocht. maar dat hij ongelukkige en onzorgvuldige illustraties en woorden heeft gebruikt en dat hem dat spijt.
Randen opgezocht
Blok zei dat zijn speech erover ging dat de internationale samenwerking onder druk staat. “Ik zie het als mijn taak die bedreiging te benoemen en aan te pakken met mensen die daar dagelijks mee werken, en te analyseren.”
Bij de beantwoording van vragen op de bijeenkomst daarover heeft hij naar eigen zeggen de randen opgezocht en is hij daar soms ook overheen gegaan, “met het doel om niet te blijven hangen in formele beantwoordingen, maar elkaar echt de nieren te proeven”.
De minister zei in de Kamer verder dat hij de uitspraak dat “het diep in onze genen zit dat we een overzichtelijke groep willen hebben en dat we niet goed in staat zijn om een binding aan te gaan met onbekende mensen” niet had moeten doen. Het debat daarover had hij aan wetenschappers en aan biologen moeten overlaten, vindt hij nu.
NU 05.09.2018 De omstreden uitspraken van minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) zijn volgens Alexander Pechtold “pijnlijk”, “bizar”, en “schadelijk”, maar de D66-leider geeft de VVD-bewindsman wel de kans om aan te blijven als minister.
In het kort:
Minister Blok verdedigt zich in Kamerdebat na omstreden uitspraken
Regeringspartij D66 wil dat Blok de uitspraken terugneemt, zijn excuses aanbiedt en duidelijk maakt dat hij zijn uitspraken niet meent.
Ook moet Blok een boodschap uitdragen waarin de kracht van de multiculturele samenleving wordt verwoord. “Als hij daar niet in gelooft, dan past hij niet in dit kabinet”, zei Pechtold woensdag in het Kamerderbat.
Volgens PVV-leider Geert Wilders vraagt Pechtold daarmee het onmogelijke van Blok. Wilders stelt dat de eisen van Pechtold neerkomen op “politieke castratie”.
Toch is het mogelijk dat D66 Blok blijft steunen. Volgens Pechtold deed Blok zijn uitspraken over onder andere de multiculturele samenleving, Suriname en een genetische afkeer van bevolkingsgroepen om bindingen met elkaar aan te gaan om “te prikkelen”. Pechtold stelt dat prikkelen soms verder gaat dan wat je echt vindt en meent.
Geen vreedzame multiculturele samenlevingen
Blok zei op een bijeenkomst onder meer dat hij geen vreedzame multiculturele samenlevingen kent en gelooft dat het genetisch bepaald is dat groepen mensen met verschillende achtergronden niet met elkaar kunnen samenleven.
Ook noemde hij Suriname een failed state en zei hij dat Oost-Europese EU-lidstaten zich niet aan een eerlijke herverdeling van vluchtelingen zullen houden.
Linkse oppositiepartijen SP, GroenLinks PvdA en DENK willen weten hoe Blok na de controverse nog geloofwaardig minister kan blijven. Zij roepen in herinnering dat zijn voorganger Halbe Zijlstra, die moest opstappen na zijn leugen over zijn aanwezigheid bij een bijeenkomst met de Russische president Vladimir Poetin, bij zijn afscheid stelde dat de minister van Buitenlandse Zaken boven elke twijfel verheven moet zijn.
Voor D66 hoeft dat geen probleem te zijn. Volgens Pechtold zou het een “pijnlijke start van het ministerschap” zijn. De VVD herhaalt dat de woorden van Blok “lomp” zijn geweest, maar verwacht geen excuses van de partijgenoot. Ook het CDA vindt dat de minister in het vervolg zorgvuldiger moet zijn.
Waarom zit deze man niet bij de PVV?
Alleen de PVV en FvD zijn tevreden met de uitspraken van Blok. “Waarom zit deze man niet bij de PVV?” aldus Wilders. Hij vindt het teleurstellend dat de VVD’er eerder al zijn excuses heeft aangeboden. “Hij heeft geen ruggengraat, maar wel goede ideeën.” FvD heeft Blok een lidmaatschap van de partij aangeboden.
Minister Blok moet nog reageren op de vragen van de Kamer.
NU 05.09.2018 Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok debatteert met de Tweede Kamer over zijn uitspraken over de relatie tussen etniciteit en een vreedzame samenleving en zijn opmerking dat Suriname een “failed state” is. Volg hier de ontwikkelingen.
– Vreedzame multiculturele samenleving bestaat niet
– Suriname is een “failed state”
– Onmogelijk afspraken maken over immigratie met Oost-Europa
– Omgang met mensen is genetisch bepaald
De motie van wantrouwen wordt gesteund door Denk, Partij voor de Dieren, PvdA, SP en GroenLinks (in totaal 45 zetels) en is daarmee officieel verworpen.
NU 05.09.2018 Blok onder vuur: ‘Aanzien minister en kabinet is hoe dan ook beschadigd’ De Kamer gaat woensdag in debat over de omstreden uitspraken van Stef Blok over onder meer Suriname. NU.nl blikt vooruit op het debat en bespreekt de positie van de minister van Buitenlandse Zaken.
Een nerveus ogende Blok nam deze ochtend plaats in het beklaagdenbankje in de Tweede Kamer. Elsevier Weekblad maakt een overzicht van de belangrijkste momenten tot nu toe.
DENK-leider Tunahan Kuzu trapte het debat af met een citaat van de minister uit 2004 toen hij nog Kamerlid was. Blok was toen uitgesproken positief over de multiculturele samenleving en schreef daar een rapport over. ‘Hoe kan een man zo radicaliseren?,’ vroeg Kuzu zich af. De DENK-leider gaf zelf het antwoord: ‘De VVD maakt meer kapot dan je lief is.’
De voorman van de PvdA, Lodewijk Asscher maakt zich zorgen over de reputatieschade voor Nederland. ‘Nederland is veelzijdig en kleurig. Kun je dat land vertegenwoordigen als je het niet kent?’ Asscher heeft niet veel op met het excuus van Blok. ‘Dit is minister onwaardig, dit is Nederland onwaardig,’ aldus de PvdA’er.
‘Lijstje falende VVD’ers wordt langer en langer’
In haar spreektijd haalde Lilian Marijnissen van de SP de afscheidswoorden aan van Blok’s voorganger Halbe Zijlstra. ‘In de volle overtuiging dat Nederland een minister van Buitenlandse Zaken verdient die boven elke twijfel verheven is. Het lijstje falende VVD’ers wordt langer en langer, en het wordt nu wel een beschamende vertoning.’
PVV-leider Geert Wilders is het daarentegen eens met de strekking van het verhaal van Blok. Hij noemde de uitspraken een ‘waarheid als een koe’, dat komt volgens hem door de islamisering. ‘Geweldig wat een kanjer, er is toch iemand bij het kabinet die het snapt. Waarom zit hij niet bij de PVV? Hij heeft helaas geen ruggengraat, maar wel goede ideeën.’ Wilders liet weten dat zijn partij geen motie van wantrouwen tegen Blok indient.
Alexander Pechtold (D66) noemde de uitspraken van de minister ‘pijnlijk’. ‘Juist in een tijd van Poetin, Trump en Le Pen, moet intolerantie en strijd ons sterker maken. Dit is bewindspersoon onwaardig. De minister is er niet om ruzies te schoppen, maar verbinding aan te gaan. Als hij dat niet kan of wil geloven [in de multiculturele samenleving red.] past hij niet in het kabinet.’ Pechtold wil weten of Blok zijn uitspraken terugneemt.
Wilders wilde daarna van Pechtold weten hoe hij kan eisen dat Blok zijn uitspraken terugneemt. ‘Dat is toch een totale vernedering? Hoe kan je dat nou vragen?,’ vroeg de PVV-leider zich af.
Jesse Klaver (GL) vindt de minister na Pechtolds uitspraken ‘vleugellam’. Dat een coalitiepartner Blok als ‘minister-onwaardig’ bestempelt, is volgens hem niet niks. Hardop vroeg hij zich af hoe effectief hij nog is in het uitvoeren van zijn functie.
Contact met Suriname na Bloks excuses aan het land
Gert-Jan Segers van de ChristenUnie vroeg zich af hoe geloofwaardig de minister nog kan pleiten voor een eerlijke verdeling van vluchtelingen op internationaal niveau. De uitspraken hebben hem geraakt, stelde Segers. Hij wil weten of Blok zijn eigen uitspraken echt gelooft. ‘Want dan is al onze inzet om van de multiculturele samenleving een succes te maken hopeloos.’
‘De kerk waar ik lid van ben is multicultureel,’ ging Seegers verder. ‘Ik maak deel uit van een multicultureel land. Sommige nieuwkomers zijn onze beste burgers, juist omdat zij uit landen komen waar geen vrijheid is.’
Martin van Rooijen nam namens 5oPLUS het woord. Hij wil weten hoe contacten van Blok met Suriname zijn verlopen na zijn excuses aan het land. ‘Kan hij na excuses zijn werk als minister van Buitenlandse Zaken nog blijven doen? Is hij nog geloofwaardig in het buitenland en kan hij als zodanig opereren?’, vroeg van Rooijen zich af.
Blok in een onmogelijke positie
Deze zomer heeft Blok zich in een onmogelijke positie gewerkt, meent Jesse Klaver. ‘Wat zeg je tegen de mensen, de diplomaten in de diverse wijken die iets van de multiculturele samenleving willen maken? Diplomatie is gebouwd op het idee dat naties en culturen vreedzaam kunnen samenleven. Hoe kun je leiding geven aan diplomatieke dienst?’ Klaver wil weten hoe er in Parijs, Londen en Berlijn is gereageerd op de uitspraken van Blok. ‘Hoe wordt er in de wereld op dit moment over Nederland gedacht?’
Kees van der Staaij (SGP) noemde de kwestie over Blok de ‘zomereces-rel van 2018’. ‘Maar de minister heeft royaal het boetekleed aan gedaan,’ vindt van der Staaij. Hij hoopt niet dat ministers ‘kopschuw’ worden om op dit soort interne bijeenkomsten te spreken. ‘Ik heb er alle vertrouwen in dat minister zijn lesje heeft geleerd.’
Marianne Thieme van de PvdD haalde aan dat de opvolger van Zijlstra voor degelijkheid en stabiliteit moest zorgen. ‘Niet dus.’ Ze noemt de uitspraken ‘onacceptabel, minister-onwaardig en kwetsbaar voor grote groepen burgers’. ‘Wat de minister met zijn uitspraken illustreerde is misplaatst superioriteitsgevoel. Zijn spijt lijkt vooral uitlekken te betreffen.’ Ze wil weten of hij er nog steeds zo over denkt. ‘In plaats van samenwerking te zoeken met andere landen zet hij mensen tegen elkaar op.’
Klaas Dijkhoff (VVD) erkent dat de uitspraken ondiplomatiek en lomp waren. ‘Het is mijn overtuiging dat hij niet deze woorden had gekozen als hij wist dat hij op camera was.’ Maar het risico en de gevolgen zijn voor de minister, vindt Dijkhoff.
Volgens Sybrand van Haersma Buma van het CDA doen de bewoordingen van Blok de wenkbrauwen fronsen. ‘Dit was dom. Hij begon weloverwogen, maar het lijkt of op een gegeven moment alle remmen losgaan. Een minister die dit zegt heeft wel een heel somber mens- en maatschappijbeeld,’ concludeert de CDA-voorman. ‘Hoe kan hij het mensbeeld rijmen met het beleid dat hij iedere dag uitvoert?’
Buma vindt dat het debat over de onderwerpen die Blok aansneed wel gevoerd moet worden. ‘Want al is het [Suriname red.] geen failed state, het zucht wel onder wanbestuur. En ook de multiculturele samenleving is geen rozengeur en maneschijn.’ Maar Buma vindt dat Blok zijn woorden in het vervolg zorgvuldiger moet kiezen.
Theo Hiddema van Forum voor Democratie (FvD) vroeg zich af waar ‘deze heisa’ over gaat en vindt dat er niets mis is met de uitspraken van Blok. ‘Dit is gehengel naar problemen.’ Hiddema noemde het geloof in de multiculturele samenleving naïef. Aan het eind van zijn betoog nodigde hij Blok met een ledenpasje uit voor lidmaatschap van FvD. ‘Dan kan minister weer zijn rug rechten.’
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
NOS 05.09.2018 D66-leider Pechtold vindt de uitspraken van minister Blok over de multiculturele samenleving een bewindspersoon onwaardig. “Zeker voor een lid van dit kabinet, dat heeft vastgelegd er te willen zijn voor alle Nederlanders”, zei Pechtold in het Kamerdebat over de uitlatingen van Blok deze zomer.
Blok zei op een besloten bijeenkomst onder meer dat hij geen voorbeeld kent van een multiculturele samenleving waar de oorspronkelijke bevolking nog woont en waar een vreedzaam samenlevingsverband bestaat.
De uitspraken, die naar buiten werden gebracht door tv-programma Zembla, leidden tot veel beroering. Blok erkende zelf dat zijn uitlatingen ongelukkig en onzorgvuldig waren. Hij heeft inmiddels met diverse collega’s in het buitenland gepraat.
Pechtold noemde de uitspraken bizar, onthutsend en schadelijk. De voorman van de coalitiepartij zei dat de minister van Buitenlandse Zaken er is om het ideaal van multi-etnische samenlevingen wereldwijd te bevorderen. “Als hij dat niet kan, als hij dat niet wil of hij daar niet in gelooft, past hij niet in het kabinet”, zei Pechtold.
Partijleider Segers van coalitiepartij ChristenUnie vindt de uitlatingen van Blok pijnlijk. “Ze suggereren dat het niks is met de multiculturele samenleving en dat het ook nooit wat kan worden en daar heb ik een fundamenteel probleem mee.” Als het nooit wat gaat worden, wordt het werken aan het regeerakkoord volgens Segers een ‘mission impossible’. “Want dat wil kloven overbruggen en tegenstellingen tegengaan.”
Pechtold: uitspraken Blok zijn een minister onwaardig
Curieus
Volgens VVD-fractievoorzitter Dijkhoff, partijgenoot van Blok, zijn de uitspraken van de minister onhandig, lomp en ondiplomatiek. Maar hij vindt wel dat politici de ruimte moeten krijgen om discussies aan te gaan. Volgens Dijkhoff is het curieus dat iemand een filmpje heeft gemaakt en dat heeft gelekt in plaats van tijdens de bijeenkomst vragen te stellen.
Dijkhoff noemde de multiculturele samenleving “in al zijn feitelijkheid als een land waarin meerdere culturen vreedzaam en gelukkig samenleven” prima. Maar hij zei dat de term multiculturele samenleving voor veel mensen staat voor een beleid van “laat maar waaien”. Volgens Dijkhoff heeft dat beleid gefaald en moeten we duidelijker zeggen dat vrijheid en gelijkheid ononderhandelbaar zijn.
CDA-leider Buma zei dat een minister die een zomer lang zijn excuses moet aanbieden aan andere landen en aan mensen en groepen in Nederland iets fout heeft gedaan. Hij vindt de uitlatingen van de minister dom.
“Zeggen dat een multi-etnische samenleving eigenlijk niet kan functioneren en dat ophangen aan genetisch bepaalde kwesties maakt in wezen het werken aan een functionerende moderne samenleving totaal zinloos.”
Met deze uitspraken helpt hij helemaal niemand, aldus Lilian Marijnissen, leider SP.
Ook oppositiepartijen hebben harde kritiek op Blok. GroenLinks-leider Klaver zei dat Blok zich met zijn uitlatingen in een onmogelijke positie heeft gewerkt. Hij zette vraagtekens bij de manier waarop de minister spijt heeft betuigd. “Zou de minister mij kunnen uitleggen hoe hij het verhaal dat hij vertelde zorgvuldig had moeten vertellen?”
Ook PvdA-leider Asscher vindt de uitlatingen een minister onwaardig. Volgens Asscher hebben ze veel mensen verdrietig gemaakt en heeft hij pijn veroorzaakt in Nederland.
SP-leider Marijnissen herhaalde de woorden van Bloks voorganger Zijlstra, die eerder dit jaar aftrad. Zijlstra zei toen dat de geloofwaardigheid van een minister van Buitenlandse Zaken boven elke twijfel verheven moet zijn. Marijnissen zette vraagtekens bij de geloofwaardigheid van Blok. “Met deze uitspraken helpt hij helemaal niemand.”
Borrelpraat
Fractieleider Thieme van de Partij voor de Dieren zei dat de spijtbetuigingen van Blok vooral op het uitlekken van zijn uitspraken lijken te slaan. Maar ze wil weten wat hij nu precies wel en niet meent van zijn “schofferende borrelpraat”.
Denk vindt dat een “polariserende minister niet helpt”. Partijleider Kuzu wees erop dat Blok in 2004 als voorzitter van een Kamercommissie zich juist positief uitliet over de multiculturele samenleving.
Kamerlid Van Rooijen van 50Plus noemde het de hamvraag of Blok na zijn excuses zijn werk als minister van Buitenlandse Zaken geloofwaardig kan blijven doen.
SGP-leider Van der Staaij zei er vertrouwen in te hebben dat de minister zijn les heeft geleerd en dat hij niet opnieuw al te scherpe uitlatingen zal doen.
PVV-leider Wilders zei dat de uitspraken van Blok juist een waarheid als een koe zijn. Volgens Wilders is het voor het eerst dat een VVD-bewindsman in de problemen komt, niet omdat hij loog, maar omdat hij eerlijk zei wat hij vond. “Waarom heeft hij zijn woorden weer ingeslikt?”
Wilders denkt dat Blok meende wat hij zei, maar volgens de PVV-voorman heeft Blok geen ruggengraat.
Ook Kamerlid Hiddema van Forum voor Democratie heeft helemaal geen moeite met de uitlatingen van de bewindsman. Hij noemde hem een man van statuur, eer en deugd, die veel beter tot zijn recht zou komen bij Forum voor Democratie.
AD 05.09.2018 Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) moest vandaag in de Tweede Kamer opnieuw diep door het stof over zijn uitspraken over Suriname – hij noemde het land een failed state – en de multiculturele samenleving. ,,Mijn uitspraken spijten me. De woorden die ik heb teruggenomen, die meende ik niet”, aldus de bewindsman, die uiteindelijk een motie van wantrouwen overleefde.
,,Het zal niemand verrassen dat ik deze zomer veel bezig ben geweest met deze kwestie. De woorden die ik heb gebruikt, waren om te prikkelen. Maar ik heb daarbij ongelukkige en onzorgvuldige woorden gebruikt”, zei Blok. ,,Dat spijt mij, Ik heb die woorden ook teruggenomen.”
Alleen excuses bleek niet genoeg voor de Kamer. Veel partijen wilden weten of Blok daadwerkelijk gelooft in zijn uitspraken en wat dat voor zijn geloofwaardigheid als minister van Buitenlandse Zaken betekent.
Niets, vindt Blok. Hij benadrukte dat de contacten met de buitenlandse collega’s – op Suriname na – zijn hersteld en dat er geen afspraken uit zijn ‘bomvolle’ agenda voor volgende week zijn geschrapt. Alleen Suriname had negatief gereageerd op zijn excuses, maar hij beloofde daar hard aan te werken. De relatie was voor zijn uitspraken ook al niet goed, voegde hij eraan toe. ,,Hij heeft nog steeds niet aangegeven dat zijn opmerkingen niet juist zijn,” zei waarnemend zaakgelastigde van Suriname Ebu Jones in Nederland vanavond nog op NPO Radio 1.
Het zal niemand verrassen dat ik deze zomer veel bezig ben geweest met deze kwestie, aldus Stef Blok
Op een besloten bijeenkomst zei Blok deze zomer onder meer dat hij geen land kent waar verschillende culturen vreedzaam samenleven. ,,Ik kan geen voorbeeld noemen.” Toen een van de tachtig toehoorders Suriname oppert, haalde Blok hard uit naar de republiek. ,,Dus de partijen in Suriname zijn niet langs etnische lijnen opgedeeld? Een functionerende rechtstaat en democratie? (…) Suriname is een failed state. En dat heeft ernstig te maken met de etnische opdeling.”
Terugnemen
Toen ik de uitspraken van Blok hoorde, dacht ik: wat een kanjer. Waarom zit die man niet bij de PVV?, aldus PVV-leider Geert Wilders.
Het bleek vandaag geen gemakkelijk debat voor Blok. Vooral coalitiegenoten D66 eiste een uitgebreide verklaring van de VVD-minister. D66 wilde dat Blok zijn woorden terug zou nemen, er excuses voor zou aanbieden en zou zeggen dat dat hij geen van de uitspraken meende. Ook moest hij beloven te geloven in de kracht van de multiculturele samenleving. Partijleider Alexander Pechtold sprak van een pijnlijke start en noemde de uitspraken ‘een bewindspersoon onwaardig’.
Aan de andere kant van het spectrum stonden PVV en FvD, die Blok juist aanvielen op het terugnemen van zijn woorden. ,,Een waarheid als een koe”, aldus Geert Wilders over de uitlatingen van Blok. De PVV-leider vindt dat de VVD juist achter zijn minister moet gaan staan. ,,Toen ik de uitspraken van Blok hoorde, dacht ik: wat een kanjer. Waarom zit die man niet bij de PVV?” Hij noemde de – ‘door Pechtold afgedwongen’ – mea culpa ‘politieke castratie’.
De Kamer viel over het verband dat Blok legde tussen genetica en vreedzaam samenleven. CDA-leider Sybrand Buma kon die opmerking niet rijmen met het kabinetsbeleid. ,,Als je aan de ene kant zegt dat je wil werken aan een multiculturele samenleving, en aan de andere kant zegt dat dat niet kan omdat dat genetisch onmogelijk is, dan weet ik niet wat daar nou gebeurd is.”
,,Dat moet ik overlaten aan wetenschappers”, erkende Blok. Dat leverde cynisch gelach op uit de Kamer. Na lang aandringen gaf hij aan dat mensen ondanks alle verschillen kunnen samenleven.
Motie van wantrouwen
Denk zegde uiteindelijk het vertrouwen in Blok op. De motie van wantrouwen werd gesteund door PvdA, GroenLinks, SP en de Partij voor de Dieren. Deze minister kan de geloofwaardigheid niet herstellen, zei Jesse Klaver (GroenLinks). Blok heeft de twijfel niet kunnen wegnemen, zeggen SP en PvdA. De coalitie – die een meerderheid in de Kamer heeft – bleef echt achter Blok staan.
AD 05.09.2018 Na een zomer vol ophef moet minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken zich vandaag vanaf 10 uur in de Tweede Kamer verantwoorden voor zijn ‘uitgelekte’ uitspraken over Suriname en de multiculturele samenleving. Steun van alle regeringspartijen is allerminst een garantie.
Wij taxeren de schade die Blok heeft aangericht als best wel groot. We gaan hier niet lichtvaardig mee om, aldus D66.
Wil Stef Blok steun houden van D66, dan moet hij door vier hoepels springen. Hij moet alle gewraakte uitspraken terugnemen. Hij moet er excuus voor aanbieden. Hij moet zeggen dat hij geen van de uitspraken meende. En hij moet beloven te geloven in de kracht van de multiculturele samenleving. Doet hij dat niet, dan ‘past hij niet in dit kabinet’, stellen bronnen bij D66.
Om ‘een krachtig signaal’ af te geven dat het voor Blok erop of eronder wordt, voert fractieleider Alexander Pechtold voor de regeringspartij het woord. Ook bij andere partijen wordt overleg gevoerd over of het Blok-debat chefsache moet worden.
,,Wij taxeren de schade die Blok heeft aangericht als best wel groot. We gaan hier niet lichtvaardig mee om”, klinkt het bij D66. ,,Daarom doet Alexander het debat.” De VVD-minister moet ‘diep door het stof’, omdat hij ‘heel veel mensen heeft gekwetst’.
Dat deed hij op 10 juli tijdens een spreekbeurt voor Nederlanders die bij internationale organisaties werken. Een krappe week later lekten daar fragmenten van uit via de site van tv-programma Zembla. Blok zei daarin onder andere dat Suriname een failed state is, daarnaast uitte hij fikse kritiek op de multiculturele samenleving en stelde hij dat mensen van verschillende bevolkingsgroepen nooit vreedzaam samen kunnen leven binnen de grenzen van één het hetzelfde land.
Ook de oppositie – vooral ter linkerzijde, bij de PVV overheerst blijdschap dat de minister hun standpunt plots lijkt te delen – tilt zwaar aan de verbale uitglijder van Blok. Want stonden zijn uitspraken niet haaks op het regeerakkoord? En kan hij nog wel geloofwaardig functioneren als minister van Buitenlandse Zaken nu hij zoveel landen heeft beledigd? Een verzoek van de PvdA om Blok nog tijdens het zomerreces naar de Kamer te roepen om verantwoording af te leggen, kreeg geen meerderheid. Nu heeft de oppositie een zomer lang de tijd gehad de messen te slijpen.
Diezelfde zomer gebruikte Blok om te bellen met de landen die hij met zijn woorden had beledigd: hij belde met Suriname, met Tsjechië en met Polen. Of de landen zijn mea culpa hebben geaccepteerd, moet in het debat duidelijk worden.
Spijt niet genoeg
De Kamerbrief waarin Blok zei spijt te hebben van zijn ‘onzorgvuldige en ongelukkige’ uitspraken en enkel te hebben willen ‘prikkelen’, is voor de partijen niet genoeg. ,,De kunst van diplomatie is juist níet te prikkelen”, vindt Partij voor de Dieren-Kamerlid Lammert van Raan.
Daarbij is de oppositie ervan overtuigd dat Blok op het evenement in Den Haag zei wat hij dacht. ,,En dat kan hij niet terugnemen”, stelt SP-Kamerlid Sadet Karabulut. ,,En als hij het niet meende, waarom zei hij het dan?”, wil PvdA’er Lilianne Ploumen weten. ,,Wie is nu de echte Stef Blok?”
Blok maakte tot nu toe telkens een nerveuze indruk als hem naar zijn uitspraken werd gevraagd. De VVD’er staat juist als solide en betrouwbaar te boek. Het was de reden dan uitgerekend hij werd aangezocht als opvolger van brekebeen Halbe Zijlstra. Blok zat nooit eerder in de politieke problemen. Dit is voor hem een unicum. Als hij ook in het debat zenuwachtig blijft, is er een risico dat Blok zijn eigen ondergang inluidt door opnieuw een ‘onzorgvuldige en ongelukkige’ uitspraak.
In dat geval kan voor de VVD een rampscenario waarheid worden. Premier en partijleider Mark Rutte zag zijn grote vertrouwelingen Halbe Zijlstra en Jeanine Hennis (ze gaat voor de VN naar Irak) al vertrekken, en ook ervaren Kamerlid Han ten Broeke stapte vorige week op. Als Blok in het debat zou struikelen, is hij de laatste VVD’er kwijt die jarenlang aan zijn zijde stond.
Het debat begint om 10.15 uur en is via een liveblog op deze site te volgen.
NOS 05.09.2018 VVD-minister Blok van Buitenlandse Zaken moet vandaag de Tweede Kamer ervan zien te overtuigen dat hij echt spijt heeft van zijn uitspraken over migratie, vluchtelingen en de multiculturele samenleving op een besloten bijeenkomst in juli.
“Deze zomer is er een uitgebreide discussie geweest, dat realiseer ik me heel goed”, zegt Blok vooraf. “Het is een belangrijk debat, dus daar bereid ik mij heel goed op voor.”
Politiek verslaggever Xander van der Wulp zegt dat dat ook wel nodig is. “Eenvoudig gaan de partijen het hem niet maken. Na zo’n uitglijder hoort het erbij dat een minister op de pijnbank wordt gelegd. Ook al heeft Blok nog nooit zo’n politieke fout gemaakt.”
‘Het is een belangrijk debat, dus ik bereid me heel goed voor’
Blok zal met geduld alle lastige vragen moeten beantwoorden en overtuigend moeten zeggen dat hij het zo niet meende, zegt Van der Wulp. “Maar als hij dat goed doet, staan de vier regeringspartijen gewoon achter hem.”
Verontwaardigd
Op de bijeenkomst met ongeveer zeventig Nederlanders die werken bij internationale organisaties noemde Blok Suriname een “failed state” en zei hij geen enkel multicultureel land te kennen waar een “vreedzaam samenlevingsverband” is. Zijn uitspraken werden opgenomen en door een bezoeker gedeeld met het tv-programma Zembla, dat de teksten openbaar maakte.
Direct reageerde een aantal landen verontwaardigd op de uitspraken van Blok. Vooral de Antilliaanse eilanden en Suriname waren boos, maar ook Australië vond het storend dat de minister zei dat de oorspronkelijke bevolking van Australië is uitgestorven. Blok sprak over de zaak met collega’s uit Suriname, Australië, Polen, Turkije en Singapore.
De Tweede Kamer reageerde in juli kritisch. Ook de VVD, Bloks eigen partij, deed dat. Maar de partij is tevreden met de excuses die Blok daarna heeft gemaakt. “Als je het aan mij vraagt kan hij door”, zegt fractievoorzitter Dijkhoff. Dat de andere partijen nog een debat met de minister willen snapt hij wel. “Ik begrijp dat ze dit met hem nog even in een debat willen bespreken, dat ze het herbevestigd willen hebben.”
Andere partijen vinden dat een minister van Buitenlandse Zaken zich niet zo grof kan uitlaten over andere landen en de multiculturele samenleving, ook al was het slechts zijn bedoeling “de discussie te prikkelen”. D66-leider Pechtold: “Hij heeft nog wel een diplomatieke leercurve te gaan.” CDA-leider Buma vindt het belangrijk dat Blok meteen na het voorval “zo snel en zo breed” zijn excuses heeft aangeboden.
GroenLinks-leider Klaver is strenger. “Hij moet twee dingen volstrekt helder maken. Eén: dat hij Nederland nog steeds goed kan vertegenwoordigen in het buitenland, en twee: dat Nederland een multiculturele en multi-etnische samenleving is en dat hij daarin gelooft.”
Door de pomp
Wat de PVV en FvD betreft moet Blok dat juist niet doen. Deze partijen zijn het eens met de uitspraken en denken dat dat voor veel Nederlanders geldt. “Eindelijk een minister die de waarheid spreekt”, zegt FvD-leider Baudet. PVV-leider Wilders gaat Blok complimenteren met zijn uitspraken. “Ik ben ervan overtuigd dat hij meent wat hij heeft gezegd. Maar om zijn baantje te redden zal hij toch door de pomp gaan.”
Politiek verslaggever Xander van der Wulp: “Dat maakt het wel lastig voor Blok. Sommige oppositiepartijen willen dat hij de multiculturele samenleving omarmt. Maar hij en de VVD willen ook dat het rechtse geluid te horen blijft om deze politieke concurrenten niet in de kaart te spelen.” Het wordt dus balanceren met woorden voor de minister.
Het debat wordt live uitgezonden op NPO Politiek vanaf 10.15 uur en is te volgen via een liveblog op nos.nl
Telegraaf 05.09.2018 Parlementair verslaggever Niels Rigter over het pittige debat dat Stef Blok vandaag te wachten staat. De minister zal zich in de Tweede Kamer moeten verantwoorden naar aanleiding van zijn omstreden uitspraken over de multiculturele samenleving en Suriname.
Telegraaf 05.09.2018 Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) wacht woensdag een zwaar debat. Hij zal de Tweede Kamer moeten overtuigen dat hij nog effectief kan functioneren na zijn omstreden uitlatingen over de multiculturele samenleving en Suriname van afgelopen zomer.
Op een besloten bijeenkomst zei Blok onder meer dat hij geen land kent waar verschillende culturen vreedzaam samenleven. Bovendien haalde de VVD’er zich de woede van Suriname op de hals door dat land een „failed state” (mislukte staat) te noemen.
Blok heeft zijn woorden teruggenomen en erkend dat hij die „ongelukkig en onzorgvuldig” heeft gekozen. Premier Mark Rutte zei eerder al dat de minister wat hem betreft gewoon kan aanblijven. Ook de coalitiepartijen steunen hem.
In ieder geval de oppositie in Tweede Kamer wil evenwel meer uitleg. „Hij moet toch uitleggen wat hij vindt. Dat is tot nu toe niet gebeurd”, aldus Lodewijk Asscher (PvdA). Volgens Jesse Klaver (GroenLinks) moet Blok daarnaast duidelijk maken „of hij nog serieus wordt genomen in het buitenland.”
Telegraaf 04.09.2018 De Tweede Kamer komt dinsdag na acht weken reces voor het eerst weer bijeen. Zoals gebruikelijk is het wachten vooral op de begroting voor 2019, die over twee weken wordt gepresenteerd. Het is de eerste Miljoenennota van dit kabinet. Maar ook voor de vergaderdagen tot Prinsjesdag ontbreekt het de parlementariërs niet aan gespreksstof.
Zo zal minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken zich nog in de Kamer moeten verantwoorden over omstreden uitlatingen die hij afgelopen zomer deed op een besloten bijeenkomst. Hij zei onder meer dat hij geen land kent waar verschillende culturen vreedzaam samenleven. Bovendien haalde de VVD’er zich de woede van Suriname op de hals door dat land een „failed state” (mislukte staat) te noemen.
Niet alleen de oppositie viel over Bloks uitlatingen, ook vanuit de coalitie klonk scherpe kritiek, al vonden de regeringspartijen zijn misstap niet zwaar genoeg om de Kamer terug te roepen van reces. Minister-president Mark Rutte noemde de woordkeuze van zijn partijgenoot „ongelukkig en onzorgvuldig.” Maar Blok kan wat hem betreft wel door als minister, ook omdat hij zijn woorden heeft teruggenomen.
Verder zal de dividendbelasting vast weer ter sprake komen. Het kabinet bevestigde vorige week dat het een streep zet door die heffing op de winstuitkering van bedrijven aan hun aandeelhouders, zoals in het regeerakkoord is afgesproken. De maatregel, een vurige wens van de VVD die bij geen enkele andere partij op applaus kan rekenen, pakt wel een stuk duurder uit dan destijds was becijferd.
De publieke tribune van de Tweede Kamer zal bij de eerste debatten na de vakantie leeg zijn. Kamervoorzitter Arib heeft besloten dat bezoekers niet welkom zijn vanwege de aangekondigde staking van politieagenten.
NOS 04.09.2018 Na acht weken zomerstop, of reces zoals het in politiek Den Haag heet, komt de Tweede Kamer vandaag voor het eerst weer bij elkaar. De komende tijd staat vooral in het teken van Prinsjesdag.
De derde dinsdag in september valt dit jaar vroeg, al op de 18de. Dat betekent dat de Kamer twee weken kan praten over lopende zaken, voordat de jaarlijkse cyclus van begrotingsbehandelingen begint.
Debat Blok nog deze week
De belangrijkste nog lopende zaak is de uitglijder van minister Blok van Buitenlandse Zaken. Vrijwel zeker deze week nog zal de Kamer hem aan de tand voelen over zijn uitspraken over de multiculturele samenleving en Suriname.
Blok bood tijdens het reces al verschillende malen excuses aan voor die uitspraken, en er gingen zelfs brieven met verontschuldigingen naar het buitenland. Toch wil de oppositie dat hij nogmaals uitleg komt geven.
Als Blok daar niet opnieuw een uitglijder maakt, is de verwachting dat hij dat debat zonder extra schade zal overleven. Hij zal vooral het vertrouwen bij diplomaten, in binnen- en buitenland, moeten herstellen.
Mensenrechtentulp
Gisteren kreeg Blok daar nog een probleem bij. De coalitiepartijen CDA, D66 en ChristenUnie zijn boos dat de minister de Mensenrechtentulp uitreikte aan Zeid Ra’ad Al Hussein, de scheidend Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN.
Blok ging daarbij volgens de coalitiepartners voorbij aan de omstreden rol van Zeid bij de zaak van seksueel misbruik door VN-personeel in de Centraal-Afrikaanse Republiek. Hij zou klokkenluiders niet serieus hebben genomen en de zaak in de doofpot hebben willen stoppen.
VVD onder vuur
Bloks partij, de VVD, heeft sowieso geen geweldig reces achter de rug. Kamerlid Han ten Broeke schrijft dezer dagen zijn afscheidsbrief aan Kamervoorzitter Arib. Hij besloot vorige week op te stappen nadat bekend was geworden dat hij in 2013 door een medewerkster van de fractie is beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Ook een ander prominent fractielid van de liberalen, oud-minister Jeanine Hennis-Plasschaert, heeft haar vertrek aangekondigd. Ze wordt VN-gezant in Irak. Daarmee blijven er maar weinig ervaren VVD’ers over in het parlement.
De VVD ligt verder onder vuur omdat die partij de vurigste pleitbezorger is van de omstreden afschaffing van de dividendbelasting. Binnen de coalitie zijn afspraken gemaakt om ervoor te zorgen dat het voorstel de eindstreep haalt, maar van harte ging het niet. De oppositie is fel tegen.
Minder goed nieuws in het koffertje
Als minister Hoekstra van Financiën op Prinsjesdag naar de Kamer komt, zit er in zijn koffertje minder goed nieuws dan het kabinet had gehoopt. Vooral de kosten van het dichtdraaien van de Groningse gaskraan beperken de financiële ruimte.
Waarschijnlijk vertoont de Miljoenennota veel overeenkomsten met het regeerakkoord van vorig jaar. De afspraken die toen gemaakt werden tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie worden nu omgezet in beleid.
Veel mensen zullen er iets op vooruitgaan, maar het kabinet had in zijn eerste eigen begroting graag meer willen uitdelen. Zeker nu het met de economie zo goed gaat.
NOS 04.09.2018 Minister Stef Blok wilde graag “vrijuit spreken” op de netwerkbijeenkomst met Nederlanders die bij internationale organisaties werken, op 10 juli in Den Haag. Dat heeft een medewerker van Blok vooraf aan de organisator van de bijeenkomst laten weten. Toch is nooit bedongen dat Bloks woorden vertrouwelijk waren en binnenskamers moesten blijven. Een en ander blijkt uit documenten die de NOS heeft verkregen met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob).
Op de bijeenkomst met ongeveer zeventig landgenoten noemde Blok Suriname een “failed state” en zei hij geen enkel multicultureel land te kennen waar een “vreedzaam samenlevingsverband” is. Nadat opnames van de vragensessie via televisieprogramma Zembla naar buiten kwamen, ontstond in binnen- en buitenland ophef over de uitspraken.
Vrijuit spreken
Er lijkt geen vuiltje aan de lucht als er begin juni afspraken worden gemaakt over de toespraak die Blok zal houden tijdens de netwerkbijeenkomst. Blok vindt het prima om na zijn toespraak een vragensessie met de deelnemers te hebben, schrijft een van zijn ambtenaren. Wel schrijft dezelfde ambtenaar op 1 juni: “Liever geen speech in tuin met mooi weer, met het oog op wens dat M (minister. red.) vrijuit kan spreken”.
Op vrijdag 6 juli krijgt Blok alle nodige informatie over de bijeenkomst “in de tas” mee naar huis. Daarbij zit de speech die hij zal uitspreken en een notitie over de aard van het evenement en de globale herkomst van de deelnemers. De minister leest dat er opnamen worden gemaakt: ‘De toespraak zal worden gefilmd tbv beeldschermen in twee aangrenzende ruimtes in het Johan de Witthuis zodat alle deelnemers uw speech goed kunnen volgen’. Hoewel Blok dus graag vrijuit wil spreken, staat nergens in de notitie dat de bijeenkomst expliciet vertrouwelijk of strikt besloten is.
De deelnemers zijn eind mei al uitgenodigd voor ‘het netwerk- en kennisevenement voor Nederlanders werkzaam bij internationale organisaties wereldwijd’. Op 13 juni en 4 juli krijgen de deelnemers nog eens mails met uitleg, maar nergens staat dat het om een besloten bijeenkomst gaat of dat het besprokene vertrouwelijk moet worden behandeld.
Groot succes
Op de bijeenkomst van 10 juli houdt minister Blok zijn toespraak en in een vraag-antwoordsessie gaat hij in op vragen uit de zaal. Na afloop zijn er mensen die bij de organisatie en onder elkaar hun verbazing uitspreken over het optreden van Blok, bevestigt een van de aanwezige ambtenaren in een mail aan zijn collega’s, maar de eerste dagen blijft het rustig. Op maandag 16 juli stuurt de organisator nog een bedankje aan alle deelnemers. Hij noemt Touch Dutch Base 2018 “een groot succes”.
De volgende avond neemt de redactie van het onderzoeksprogramma Zembla contact op met het ministerie. Om 20.19 uur krijgt het departement een mail met de boodschap dat Zembla “een publicatie in voorbereiding heeft voor morgen 12.00 uur over uitspraken die M heeft gedaan op de NCIF bijeenkomst op 10 juli”. Zembla citeert in een bijgesloten mail een aantal uitspraken, stelt daar vragen over en wil woensdagochtend om 9.00 uur antwoord hebben. De ambtenaren vragen zich meteen af hoe Zembla aan video-opnamen is gekomen: “Mogelijk iemand van de deelnemers bij wie het verhaal en de antwoorden van M idd slecht vielen”.
Not amused
Meteen na de publicatie reageert een aantal landen verontwaardigd op de uitspraken van Blok. Uit de opgevraagde documenten blijkt hoe Blok en zijn ambtenaren alles doen om de plooien weer glad te strijken. Vooral de Antilliaanse eilanden en Suriname zijn boos, maar ook Australië is ‘not amused’ dat de minister heeft gezegd dat de oorspronkelijke bevolking van Australië is uitgestorven. Blok sms’t in het weekend zijn Australische ambtgenoot om de kou uit de lucht te halen.
Bij andere landen volstaat een sms’je niet. Blok spreekt met zijn Surinaamse collega af op Schiphol, waar zij toevallig op doorreis is. Een hoge ambtenaar die een afspraak had met de Poolse ambassadeur over een heel ander onderwerp, moet tekst een uitleg geven over de opmerking van Blok dat in Polen en Tsjechië mensen met een donkere huidskleur niet welkom zijn. Uiteindelijk belt Blok zelf met de Poolse minister om het uit te leggen. Ook met Turkije en Singapore is er contact in de week na de publicatie door Zembla.
De Tweede Kamer debatteert waarschijnlijk morgen met minister Blok over zijn uitspraken.
NU 03.09.2018 Na een reces van twee maanden begint dinsdag het nieuwe politieke jaar. Wat zijn de thema’s die dit jaar het Binnenhof zullen domineren? NU.nl zet op een rij wat u in het reces heeft gemist en waar u de komende tijd op moet letten.
De uitspraken van minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken), de dividendbelasting en opnieuw gedoe bij VVD. Het reces is dit jaar niet onopgemerkt voorbij gegaan.
Blijft Blok minister van Buitenlandse Zaken?
De VVD-minister van Buitenlandse Zaken deed in juli de nodige stof opwaaien met zijn omstreden uitspraken over de multiculturele samenleving, Suriname en oost-Europa. Hij zei geen “vreedzame multiculturele samenlevingen” te kennen, noemde Suriname een failed state en zei er niet in te geloven dat oost-Europese landen zich aan de vluchtelingenafspraken zullen houden.
Blok heeft het reces gebruikt om op verschillende manieren excuses aan te bieden voor de ophef die is ontstaan na zijn uitspraken. Voor de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en CU was dat voldoende; de Kamer hoefde niet terug te komen van reces.
De verwachting is dat de Kamer aanstaande woensdag of donderdag met Blok in debat zal gaan. Voor een deel van de oppositie is immers nog steeds niet duidelijk hoe Blok echt denkt over de uitspraken die hij heeft gedaan.
Wat premier Rutte betreft kan zijn partijgenoot gewoon aanblijven. Na het vertrek van Zijlstra, die had verzonnen dat hij bij een gesprek met Poetin aanwezig was, lijkt de VVD niet opnieuw een minister te willen verliezen. Ook CDA-vicepremier Hugo de Jonge vindt dat Blok op zijn post kan blijven.
Of Blok blijft zitten of niet, de schade na zijn uitspraken is hoe dan fors.
Blok is niet de enige VVD’er die dit reces in opspraak is gekomen. Kamerlid Wybren van Haga en zijn bedrijf Sjopperdepop haalden opnieuw het nieuws.
Van Haga kwam in opspraak toen bekend werd dat hij verhuurregels in Amsterdam had overtreden. De VVD-integriteitscommissie concludeerde dat Van Haga niet tegelijkertijd ondernemer en Kamerlid kon zijn, waarna de vastgoedbaas zijn werkzaamheden op afstand zette.
In het reces bleek echter dat Van Haga zijn bedrijf toch niet op afstand heeft gezet. VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff wilde niet ingaan op de betrokkenheid van het Kamerlid bij de vastgoedonderneming.
Het is alweer de zoveelste integriteitskwestie binnen de VVD, maar de partij kan Van Haga niet dwingen op te stappen. De coalitie leunt op 76 zetels en met een afsplitsing van Van Haga verliezen VVD, CDA, D66 en CU hun meerderheid.
VVD’ers Ten Broeke, Hennis-Plasschaert en Azmani vertrekken
Terwijl Van Haga bleef zitten, vertrok deze zomer de ervaren VVD-buitenlandwoordvoerder Han ten Broeke. Twee weken geleden kwam hij in opspraak vanwege verzwegen pr-activiteiten die in de registers van de Tweede Kamer gemeld hadden moeten worden.
Na excuses kon Ten Broeke aanblijven. Toen vorige week bekend werd dat hij vijf jaar geleden een “ongelijkwaardige relatie” had met een fractiemedewerker, stapte hij op. Volgens de medewerkster zou er sprake zijn van grensoverschrijdend seksueel gedrag. De twee spraken in een juridisch document af dat zij het niet met elkaar eens zijn over wat er precies is voorgevallen, maar de zaak wel te laten rusten.
Toen het bestaan van de juridische overeenkomst bekend werd, besloot het VVD-Kamerlid op te stappen.
Met het vertrek verliest de VVD-fractie opnieuw een bak aan ervaring. Met bijna 4300 dagen in de Kamer behoort Ten Broeke tot een van de meest ervaren Kamerleden.
Maar daar blijft het niet bij. Ook oud-defensieminister Jeanine Hennis-Plasschaert verlaat de VVD-fractie. Zij wordt hoofd van de VN-missie in Irak. Daarmee neemt opnieuw een gekozen volksvertegenwoordig voortijdig afscheid. Ook het ervaren VVD-Kamerlid Malik Azmani kondigde zijn vertrekaan. Hij wil de komende Europese Parlementsverkiezingen in mei volgend jaar de lijsttrekker voor de VVD worden.
Ondanks kritiek bijt coalitie zich vast in afschaffing dividendbelasting
Een kwestie die tijdens het reces maar niet wilde verdwijnen en de komende periode ook niet zal verdwijnen is de afschaffing van de dividendbelasting.
Vorige week werd bekend dat buitenlandse bedrijven en beleggers amper voordelen zien in de afschaffing van de belasting die de staatskas elk jaar 2 miljard euro oplevert. Alleen Shell, AkzoNobel, Unilever, het kabinet en de coalitie lijken nog achter de maatregel te staan, nu ook de SGP de steun intrekt.
Ondanks de aanhoudende kritiek blijft de VVD vasthouden aan de maatregel die door premier Rutte inmiddels zelf als “bizar” wordt omschreven. Ook het CDA heeft zich in de afschaffing vastgebeten en lijkt niet te willen loslaten. Van D66 en CU is bekend dat het besluit niet hun idee is geweest, maar zij zullen het plan niet torpederen. Als de afschaffing niet doorgaat, zal het kabinet vallen, vreest CU-leider Gert-Jan Segers.
Het is dan ook onwaarschijnlijk dat het besluit in de Tweede Kamer zal sneuvelen. Vorige week zijn de begrotingsafspraken voor 2019 gemaakt die op Prinsjesdag zullen worden gepresenteerd. De afschaffing van de dividendbelasting zal gewoon onderdeel uitmaken van de plannen.
Verliest de coalitie de meerderheid in de Eerste Kamer?
Maar ook al komt de afschaffing van de taks er, het geeft de oppositie een flinke stok om het kabinet en de coalitiepartijen mee te slaan. Het belastingvoordeel van 2 miljard euro voor buitenlandse beleggers is campagnemateriaal waar de oppositie gretig gebruik van zal maken. Campagnemateriaal dat verzameld wordt voor de komende Provinciale Statenverkiezingen in maart volgend jaar. Deze verkiezingen zijn bepalend voor de samenstelling van de Eerste Kamer.
De verkiezing zal een cruciaal tussenrapport voor het kabinet-Rutte III worden: verliest de coalitie daar de meerderheid, dan gaat doorregeren heel lastig worden. De vraag is wie er dan in aanmerking kan komen voor een gedoogconstructie in de Eerste Kamer: een linkse partij zal voor de VVD en CDA moeilijk te verkroppen zijn, terwijl steun van PVV uitgesloten lijkt.
Voor de coalitie is het dan ook zaak om de komende maanden een aantal belangrijke overwinningen binnen te halen, met als speerpunt de beloofde lastenverlichting. Vanaf volgend jaar treedt een aantal maatregelen in werking met als doel dat bijna iedereen meer geld overhoudt.
Tegelijkertijd werkt het kabinet ook aan een nieuw klimaatbeleid. In de Tweede Kamer is er brede steun voor de Klimaatwet. Naast bedenkers GroenLinks en PvdA zijn dat ook SP, ChristenUnie, D66, VVD en CDA. Waarschijnlijk wordt de wet nog voor de kerstvakantie in de Tweede Kamer behandeld.
Maar het nieuwe beleid gaat geld kosten en de grote vraag het komend jaar is bij wie de rekening zal komen te liggen. Dragen de meest vervuilende bedrijven genoeg bij? Betaalt de omslag zichzelf deels terug door middel van innovatie? Of gaan de belastingen voor burgers omhoog?
VK 04.09.2018 Niet alleen Stef Blok wacht een moeizaam debat naar aanleiding van zijn uitlatingen over de multiculturele samenleving. Kritiek op het multiculturalisme is bij meer partijen een beproefd recept. Kunnen ze nu Blok de les lezen?
‘Noem mij een multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog loopt en waar een vreedzaam samenlevingsverband is? Ik ken hem niet.’
De woorden van Stef Blok zijn ook na twee maanden nog niet verstomd. Kamerleden zullen zich dinsdag om de interruptiemicrofoon verdringen om een debat aan te vragen met de minister van Buitenlandse Zaken. De VVD’er zal zich waarschijnlijk uiterlijk woensdag moeten verantwoorden voor zijn optreden tijdens een informele bijeenkomst met Nederlanders die werken bij internationale organisaties.
Wat moet Blok doen om de Kamer tevreden te stellen? Voor sommige partijen is dat duidelijk. D66, GroenLinks en Denk omarmen diversiteit; zij zullen eisen dat de VVD’er zijn geloof in de multiculturele samenleving uitspreekt. PVV en FvD willen precies het omgekeerde: Blok moet achter zijn woorden staan, want een multiculturele samenleving is in hun ogen gedoemd te mislukken. Geert Wilders heeft Blok niet voor niets al het ‘ministerschap voor monocultuur’ aangeboden.
Complexer is de positie van de traditionele middenpartijen. Kritiek dat Blok als minister van Buitenlandse Zaken uit de bocht is gevlogen door landen als Suriname en Singapore te beledigen ligt voor de hand, maar hoe gaan ze om met zijn pessimisme over de multiculturele samenleving?
Blok in 2004: integratie is geslaagd
Blok zal van een deel van de Kamer het verwijt krijgen dat hij nogal een werdegang heeft doorgemaakt. In 2004 schreef hij als voorzitter van het parlementair onderzoek Integratiebeleid dat ‘de integratie van veel allochtonen geheel of gedeeltelijk geslaagd is’. ‘Een prestatie van formaat’, aldus Blok.
En dan nu, ruim 14 jaar later, heeft het defaitisme toegeslagen?
Zeker is dat Blok niet de enige is die zijn vocabulaire over de multiculturele samenleving heeft aangepast. In één van de eerste grote Kamerdebatten over het thema in 2000 was nagenoeg iedere partij op het Binnenhof nog hoopvol gestemd, ook al vormde het artikel van Paul Scheffer over ‘het multiculturele drama’ destijds de directe aanleiding voor het debat.
‘Het samenkomen van zeer uiteenlopende culturen is de jongste aflevering van de geschiedenis van de migrerende mens’, zei Ad Melkert als een soort pionier. ‘Het is geen drama vervuld van noodlot.’ Ook voor de VVD was het glas halfvol. ‘Dat positieve beeld wil ik genoemd hebben,’ zei partijleider Hans Dijkstal. ‘Dat stapelt zich boven op andere zaken zoals: de succesvolle voetballers, de succesvolle zangers, het lekkere eten, de mooie kleding en alle dingen die wij ook belangrijk vinden… De VVD-fractie is voor integratie, zijnde een tweezijdig proces.’
Dergelijke uitlatingen zijn in Den Haag al jaren verstomd. Ook binnen een partij als de PvdA heeft de discussie over de multiculturele samenleving in alle hevigheid plaatsgevonden. PvdA-partijleider Wouter Bos moedigde dat in 2006 ook luidkeels aan. ‘In het debat over integratie hoor ik voortdurend mensen roepen dat er minder gepolariseerd moet worden. Ongelooflijk. Ophouden met dat gezeur over de toon van het debat!’
Nu zegt Stef Blok dat hij alleen maar wilde ‘prikkelen’. Hoe streng kan de PvdA zijn?
Ook de positie van het CDA is niet eenvoudig. Partijleider Sybrand Buma distantieert zich van Bloks opmerking dat het ‘waarschijnlijk ergens diep in onze genen’ zit dat mensen geen binding kunnen aangaan met onbekenden, maar zelf was hij vorig jaar volgens critici juist fatalistisch over de islam in Nederland. Hij noemde het idee van een verlichte Europese islam tijdens een lezing ‘ijdele hoop’ en keerde zich tegen ‘verscheidenheid als doel op zich’. ‘Onze traditie, onze cultuur en onze waarden zijn zo mooi, die geven we niet op, die mogen we niet laten verwateren.’
Lomp
De VVD noemde Bloks uitlatingen ‘lomp’, maar daarmee hebben de liberalen nog geen inhoudelijke kritiek geleverd. De partij heeft de afgelopen jaren juist vaak het nieuws gehaald met stoere uitspraken over de multiculturele samenleving. Mark Rutte liet tijdens een uitzending van Zomergasten in 2016 zijn emoties de vrije loop. ‘De multiculturele samenleving is een woord wat ik haat. Echt haat. Een woord dat er vanuit gaat dat iedereen maar zijn gang moet gaan.’
Toen Rutte naar aanleiding van de kritiek op Blok opnieuw geconfronteerd werd met die uitlating, verklaarde de premier dat hij sprak over ‘de multiculturele samenleving van de jaren tachtig’. Inmiddels zou de multiculturele samenleving ‘iets heel anders’ zijn, omdat ‘enkele kernwaarden’ zijn geformuleerd waar niemand aan mag tornen. Toch wilde de premier niet zeggen dat hij nu wel gelooft in de multiculturele samenleving. ‘Het is geen kwestie van geloven.’
Blok zal zijn woorden over de multiculturele samenleving op een vergelijkbare manier moeten wegen deze week. Te negatief kan niet, te positief is ongeloofwaardig. Tot dusver heeft de VVD’er de veilige weg gekozen door vooral uit te leggen wat hij níet bedoelde. ‘Mijn woorden zijn op geen enkele manier bedoeld als vrijbrief voor racisme of uitsluiting van bepaalde bevolkingsgroepen’, aldus Blok. Daar zal niemand in de Kamer iets op tegen hebben.
Uitspraken:
Stef Blok in 2004: ‘Integratie van veel allochtonen is geheel of gedeeltelijk geslaagd en dat is een prestatie van formaat, zowel van de betreffende allochtone burgers als van de hen ontvangende samenleving.’
Geert Wilders in 2006: ‘De multiculturele samenleving is een ramp.’
CDA-vicepremier Maxime Verhagen noemt de multiculturele samenleving in 2011 ‘mislukt’. ‘Het einde van het multiculturalisme is terecht. Poets het idee van Leitkultur weer op.’
VVD-minister Edith Schippers in 2016: ‘Onze cultuur is een stuk beter dan alle andere die ik ken.’
Blok in 2018: ‘Waarschijnlijk zit ergens diep in onze genen dat we niet goed in staat zijn om een binding aan te gaan met ons onbekende mensen.’
VK 03.09.2018 In de week dat zijn politieke einde dreigt, reikt minister Stef Blok de ‘Mensenrechtentulp’ uit, een bronzen beeld. Dat gaat goed. Nederland is van oudsher bedreven in het wijzen van anderen op het belang van de mensenrechten, en Stef Blok doet wat hij moet doen: rechtop in de wind die prijs uitreiken, als totempaal van onze hoogstaande Nederlandse cultuur.
Iedereen weet inmiddels dat de minister zijn gedachten heeft over de manier waarop mensen in de wereld samenleven. Dat doen ze het beste binnen de eigen kring. Hem is geen vreedzaam multicultureel land bekend, vertelde hij tijdens een inmiddels beroemde bijeenkomst met ambtenaren die overal ter wereld werken, vaak ook aan de mensenrechten. Dat je op zondag brood kunt kopen bij een Turkse bakker in Den Haag is ‘hartstikke leuk’ maar verder ‘heb je er enorm last van’.
Van de Turken. Van die ‘ons onbekende mensen’.
Toch reikt Stef Blok de prijs uit, hij is minister van mensenrechten. Een verre nazaat van Max van der Stoel, als die naam iemand nog iets zegt.
Het gebeurt in de Ridderzaal, het statige ijkpunt van de Nederlandse democratie. Stef Blok heeft er een stevige speech over mensenrechten in de knel. ‘Freedom is fragile’, zegt hij, ‘universele rechten zijn geen luxe’. De woorden stijgen netjes op, en verdwijnen in de dakbalken.
Ze schrijven dat Stef Blok gaat struikelen. De meeste ministers struikelen over iets kleins, iets dat ze niet wisten, of over de politieke verhoudingen. Als Stef Blok struikelt, struikelt hij over zijn eigen eikenhouten mening.
Er zijn niet veel ministers meer die zeggen wat ze denken. Niemand weet bijvoorbeeld wat minister Kajsa Ollongren van het referendum vindt. Maar Stef Blok is een minister met een mening: hij gelooft werkelijk dat mensen uit verschillende culturen elkaar beter mijden. Dat is hem niet ingefluisterd door de politieke fluisteraars die graag de kiezers bedienen met xenofobe taal. Hij zei het niet voor de camera’s, maar in de schaduw van het informele.
Het zit zo diep dat Stef Blok zijn ambtenaren opdracht gaf uit te zoeken of er een land ter wereld is waar mensen vredig samenleven.
‘Ik heb de vraag uitgezet op mijn ministerie maar die doe ik hier ook: noem mij een voorbeeld van een multi-etnische of multiculturele samenleving (…) waar de oorspronkelijke bevolking nog loopt en waar een vreedzaam samenlevingsverband is. Ik ken hem niet.’
Geen vraag, geen antwoord
Wij van de krant vroegen het ministerie hoe Stef Blok die vraag heeft uitgezet, en wat het antwoord van zijn ambtenaren was. Gisteren kwam de reactie op dat WOB-verzoek. ‘De vraag waar u naar verwijst is niet formeel binnen het ministerie uitgezet’, hij is ‘een enkele keer in het kader van interne discussies opgeworpen. Dit heeft niet geresulteerd in een specifiek antwoord.’
Er zijn geen documenten van. ‘Bestaan de desbetreffende documenten niet, dan kunnen deze ook niet openbaar worden gemaakt.’
Was getekend: de minister van Buitenlandse Zaken, althans, ‘de directeur van de directie communicatie’.
De minister met een mening moet weer fluisteren. Terwijl ik zo graag weet wat hem bezielt.
Wat we nodig hebben, zegt Stef Blok in de Ridderzaal, is een ‘voice of reason’. De vraag is inderdaad waar die gebleven is, in dit almaar krimpende land.
In de toespraak tot zijn ambtenaren begon Blok ook over Amerika. Hij zei: ‘Wat er in Amerika gebeurt is niet heel anders dan wat er in Nederland gebeurt.’ Nu bracht ik de zomer deels door in Texas, waar het woord segregatie heet op straat ligt, met een president die ook een mening heeft over ‘andere mensen’.
Trap in je rug
Ik las er The underground railroad van Colson Whitehead, over slavernij, een beuk in je maag, en keek naar de documentaireserie Flint Town, over de politie in een gesegregeerde stad – een trap in je rug. Twee verhalen die met elastiek aan elkaar verbonden zijn, in een land waar mensen nog steeds proberen samen te leven. Ondanks alles.
Wie de gedachte opgeeft dat mensen samen kunnen leven, geeft alles op.
Na afloop van de ceremonie vraag ik Stef Blok hoe zijn strijdvaardige speech voor mensenrechten te rijmen is met zijn mening over andere culturen. En – denk ik achteraf – met de kalme vriendelijkheid die hem omgeeft.
Hij buigt zich naar me toe en zegt dat hij daarover helaas niets kan zeggen behalve dit: ‘Het is niet de eerste keer dat u mij in het openbaar over mensenrechten hoort’.
Stef Blok is een minister met een mening die verder niet wordt toegelicht. Wij stammen allebei duidelijk uit een andere cultuur.
Ik weet niet of ik met Stef Blok kan samenleven. Maar ik zou het wel proberen als het nodig was.
Ja hoor, daar ging Geert Wildersweer. Een zeker gevoel van déjà vu valt inmiddels niet meer te onderdrukken als het gaat om de provocaties van Geert Wilders aan het adres van de islam. Nu was er weer de cartoonwedstrijd, die hij inmiddels heeft afgeblazenvanwege bedreigingen. Zelfs onze troepen in Afganistan werden bedreigd met geweld.
Het lijkt sterk op de manier waarop, zeker in de jaren zestig en zeventig, satirici en andere kunstenaars christelijk Nederland op de hak namen. Lekker gelovigen treiteren – best vermoeiend. Het enige verschil is dat progressieve kringen dat vermoeiende getreiter destijds van harte toejuichten, maar nu Wilders er – vaak, niet altijd – om verketteren.
AD 03.09.2018
In het Haagse Spoorwijk is zijn 2e kamerzetel Inmiddels bij het grootvuil gezet !!
Terugblik
Pakistan verwijt Wilders de islam in een kwaad daglicht te willen stellen. De cartoonwedstrijd is volgens het Pakistaanse ministerie van Buitenlandse Zaken een ‘verschrikkelijk en schandelijk plan’. Het land roept de hulp in van andere islamitische landen, en wil de kwestie ook bij de Verenigde Naties (VN) onder de aandacht brengen.
Blok geeft dinsdag aan snel met een reactie te komen namens het kabinet, meldt de NOS.
Volgens Blok komen ‘druppelsgewijs reacties binnen’ van andere landen, maar hij noemt geen namen. Het ministerie zegt dat de Organisatie van Islamitische Samenwerking eind juli Nederland heeft aangeschreven. De organisatie is een samenwerkingsverband van 57 islamitische staten, waaronder Saudi-Arabië, Indonesië, Iran, Egypte, Turkije en Marokko. Ook Suriname is lid.
Belangen van Nederlanders in Pakistan moeten worden veiliggesteld
Wat de minister betreft moet worden benadrukt dat de vrijheid van meningsuiting een groot goed is in Nederland en alle ruimte moet krijgen. Ook zegt hij ervoor te willen zorgen dat de belangen van Nederlanders die ergens wonen of werken waar veel protest is tegen spotprenten over de islam, veiliggesteld worden.
Twee maanden geleden kondigde Wilders aan dat hij later dit jaar een cartoonwedstrijd wil houden over de islamitische profeet Mohammed. Wanneer het precies moet gebeuren, is nog niet bekend, maar hij zou inmiddels al zo’n tweehonderd inzendingen binnen hebben. De beste cartoons worden door Wilders en een nader te noemen jury geselecteerd. De overige cartoons wil Wilders bundelen in een ‘blad à la Charlie Hebdo‘, verklaarde hij in juli. Het satirische Franse tijdschrift publiceerde ook diverse keren Mohammed-cartoons, en moest dat in januari 2015 bekopen met een aanslag door islamitische terroristen op de redactie, waarbij in twaalf mensen werden doodgeschoten.
Na de aankondiging van de wedstrijd is in Pakistan een aantal keer hevig gedemonstreerd tegen Wilders en Nederland. Ook afgelopen vrijdag waren er in de Pakistaanse hoofdstad Islamabad weer duizenden mensen aan het protesteren. Tijdens eerdere demonstraties toonde Wilders zich weinig onder de indruk: in juli noemde hij demonstranten ‘idioten’.
Blok zegt dinsdag dat het ongenoegen over de cartoonwedstrijd groeit, ‘mogelijk ook in andere landen’. Hij bespreekt met het kabinet ‘welke stappen’ er kunnen worden genomen. Hij verwijst naar 2008, toen Wilders zijn omstreden anti-islamfilm Fitna uitbracht. Ook toen gingen er in Pakistan duizenden boze mensen de straat op. Het ministerie van Buitenlandse Zaken gaf diplomaten destijds de opdracht om te benadrukken dat de film niet het standpunt van de Nederlandse regering verkondigde.
Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof liet al in juni weten vanuit terreuroogpunt geen bezwaar te hebben tegen de wedstrijd, en ook Khadija Arib, voorzitter van de Tweede Kamer, zei dat Wilders voor een bijeenkomst in zijn eigen fractiekamers geen toestemming nodig heeft.
Mislukte aanslag op cartoonwedstrijd in Texas waar Wilders sprak
In mei 2015 sprak Wilders samen met onder meer de islamcriticus Pamela Geller bij een andere Mohammed-cartoonwedstrijd, in Garland in de Amerikaanse staat Texas. Twee jihadisten openden het vuur en verwondden een agent, maar doodden niemand. Beide schutters werden doodgeschoten. Een video van Wilders’ toespraak in Garland is verwijderd van YouTube in Pakistan, heeft de videosite per mail aan de PVV-leider laten weten.
DDS 01.01.2019 Als je het mij vraagt, is Nederland er aan toe dat de PVV er na bijna vijftien jaar de brui aan geeft. De partij is namelijk niet veel meer dan een wormvormig aanhangsel van een al bont en druk politiek bestel. Een overbodige partij? Die kunnen we inmiddels echt wel missen als kiespijn.
Wat zou het een zegen voor Nederland zijn als 2020 niet alleen begint met oliebollen, vuurwerk en drie kussen op de wang… maar ook met een schoonmaker die voor de laatste keer de lege vertrekken doorgaat van wat nu nog – getalsmatig – de grootste oppositiepartij in de Tweede Kamer is. Iedereen vertrokken naar huis, of zich aangesloten bij een andere fractie. Einde PVV. Nederland zou er van opknappen, en niet zo’n klein beetje ook.
Laat me dit uitleggen, want ik zie de gefronsde wenkbrauwen al. Nee, de PVV moet niet verboden worden of ambtshalve door het Presidium van de Tweede Kamer opgeheven. Nee, het zou goed zijn als de PVV voor één keer de realiteit onder ogen ziet, en merkt dat het land niet meer gebaat is bij deze volkomen in de modder vastgelopen politieke beweging.
Om te beginnen met de leiding: Geert Wilders. De grootste plucheklever van heel politiek Den Haag. Waar andere partijen groeien en dóórgaan, zit de PVV nog altijd met dezelfde leider als in 2006. Dat is niet gezond: gebrek aan vernieuwing leidt bij een partij tot verslappen, inkakken en een algemeen laag energieniveau.
Bij de PVV zie je dat ook: bij de verkiezingen van vorig jaar werd de partij uit het Europese Parlement weggevaagd en werden er zware klappen opgevangen in de Provinciale Staten en de Eerste Kamer. De partij geeft niet eens meer verkiezingsfeestjes voor de eigen achterban. Wilders zelf is nauwelijks in de media te vinden, maar vaker in de strafbankjes van het Gerechtshof. Dit vanwege het feit dat hij in 2014 in een val geklapt is die hij voor zichzelf heeft opgezet.
Maar het probleem is breder dan alleen Wilders: de PVV is geen gezonde partij. Of liever gezegd: het is na anderhalf decennium nog steeds geen echte partij te noemen. Geen leden, nauwelijks geld, interne opleidingen die weinig overhouden en geen toekomstplannen.
Wilders’ grillige wil is wet, en dat is wat binnen de PVV moet doorgaan voor ‘visie’. Mark Rutte – ook al geen begenadigd visionair – zou er terecht in een lachstuip van schieten.
Wat wil de PVV eigenlijk nog bereiken? Ja, iets met minder islam. Net als FVD en SGP, twee partijen die binnen het Nederlandse politieke landschap veel minder geïsoleerd zijn geraakt en zo nu en dan nog wel eens een rechtse coalitie bij elkaar weten te verzamelen. De PVV kan dat niet meer: door steeds extremer te worden, is de partij in een isolement geraakt.
Niemand in Den Haag wil nog iets met de PVV te maken hebben. En – erger nog – niemand vreest nog Geert Wilders en zijn zogenaamde horde kiezers die op raadselachtige wijze altijd thuisblijven bij verkiezingen. Ze lachen om hem. Zien hem als een circus. Als carnaval. Als grofgebekt entertainment – de politieke equivalent van Haagse Harry.
Misschien kon de PVV tusen 2010 en 2012 invloed uitoefenen als gedoogpartij, maar die tijden zijn voorbij. De partij is sindsdien niet veranderd, en helemaal niet bestand tegen de woelige wereld van de politiek.
Met schreeuwen tegen de islam en iedere twee weken een motie van wantrouwen indienen bereik je echt helemaal niets. Dan ben je niet meer de waakhond van het Binnenhof, die de erfenis van Pim Fortuyn probeert warm te houden, en soms andere partijen blaffend bij de les te houden, maar een clown.
Maar de politiek is uiteindelijk geen kermis, maar een serieuze aangelegenheid. Die serieuze dingen vraagt van serieuze mensen. Geen plat geouwehoer van een partij die steeds meer een karikatuur van zichzelf is. Dus in de beste Amerikaanse traditie zeggen we: PVV, delete your account.
Tijd om plaats te maken voor mensen die wél menen wat ze zeggen en wél serieus werk willen maken van de problemen van Nederland. Het speelkwartier heeft vijftien jaar in plaats van vijftien minuten geduurd, maar het is in 2020 toch eindelijk écht voorbij. De koek is op, dus: vaarwel!
En ja, ik weet dat dit stuk prikkelend geschreven is, en het menig hardcore PVV-fan een tintelende sensatie in de onderbuik zal bezorgen. Maar jongens, dat geeft helemaal niet. Soms moet je je even laten uitdagen. Laat mijn woorden maar even rustig op je inwerken.
En wellicht dat je dan tegen Driekoningen kan zeggen: ja, die Engelbart had nog gelijk ook! En zo niet, en je blijft boos op mij, dan moet ik je helaas teleurstellen. Want anders dan de Luxemburgse vlaggentheorietjes luiden, heb ik me niet tot de islam bekeerd. Als ik zulke benauwde religieuze clubs boeiend had gevonden, had ik me immers allang aangesloten bij de eredienst van de onfeilbare profeet Geert!
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4e7498e4-d5dc-11e8-a580-872c628ededa.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b239892c-d2b0-11e8-9eeb-b1121bbdb72a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7798d924-11fa-11e9-8abc-fdb9299804ae.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8bcd5014-17fe-11e9-9ed6-1b4c77960bd7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8c103eb0-17fe-11e9-9ed6-1b4c77960bd7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/85726244-f96e-11e8-bb57-a1e09b4d503f.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e77f74e8-65e1-11e8-b974-4586600bc64c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9c381fca-5e8f-11e8-9554-eb441402ec65.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/584fafc2-5dd0-11e8-a6eb-0583e430f27b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b780ae70-4df8-11e8-916a-d3b91e56f393.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c41d15b4-0d9e-11e8-955b-d582dd8a84a5.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f8c06daa-0d00-11e8-bbb7-1143d64c14c6.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f04b7d94-b73d-11e8-9a3d-7d3fad9b854b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/38c950fa-0b85-11e9-ae63-3b919fc037d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b54a6134-0435-11e9-9b34-5bd70e0d43d0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1d4fbb98-fe15-11e8-bdcd-9d09cef305d8.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/73de9584-f937-11e8-9284-a5944536a863.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5510ab30-ec0b-11e8-96e4-d7c3eece8e7c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bd5f7c16-e927-11e8-947e-71c8a033dcfe.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/08f40e48-cbb0-11e8-a37e-47e4d0081816.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/560b862c-b7e0-11e8-a56c-135cb96577bf.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/79b9b01a-b675-11e8-8764-a558f0fdae48.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/03dec8d4-b6a3-11e8-9e02-75634e031175.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e2ac635e-b1cc-11e8-a210-45d4cc66bfba.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2018/08/data35144407-4b620b.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data35112376-b58f03.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/41068598-5d7b-11e8-912b-b9e704a940fe.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/73aec3d2-4cfc-11e8-88de-15df5e23b39c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/572707be-4aff-11e8-8ab2-e71f9ed4bae6.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1d6fbedc-4319-11e8-933d-f5c9a97f264b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/02eb28a4-2928-11e8-89dc-d747d6ea9316.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/db6fcf36-147e-11e8-aff3-93de588e4bb2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9eeef7b8-11ad-11e8-ba2b-436f8f16a99c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f94e7082-05df-11e8-a7dd-23ab02c56445.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5603d2a0-0359-11e9-8907-ff472cc00a1f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4081b308-f40d-11e8-b1b7-ed31f7b2b667.jpg)
Léon de Jong 
Gert-Jan Segers 
Jesse Klaver 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5f03c7cc-b843-11e8-8081-5de8a6efa4cc.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/19ba526c-b848-11e8-a389-e389b8724192.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/aa8abf4c-b82b-11e8-9ea9-49e757c8cdc4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/af5bb8f0-b826-11e8-8c7e-3ddc4b1b4f7b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c1db7338-b7e2-11e8-a017-a948b42ee60f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ae7f38a8-e10c-11e8-9eb8-9fca7e2f56cb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/aac837de-e150-11e8-8907-ff472cc00a1f.jpg)
Wat zijn de belangrijkste conclusies van de NCTV?
Hoe gevaarlijk zijn rechts-extremisten?
Wat zijn de ideologische drijfveren van rechts-extremisten?
Wat zegt eerder recent onderzoek?
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cc6cf002-e801-11e8-87f9-99228db1899f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9ba5f584-e105-11e8-a710-c9781a85a5c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ae99b0c0-b74f-11e8-88a5-c9e3f3413482.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/db9a621a-b649-11e8-8bc3-47ec82d83b76.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8abd8c8c-b74d-11e8-bec5-9522d6f189bd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0edab0b8-b25c-11e8-87e1-353adeef5727.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5f047c8a-dd32-11e8-9eeb-b1121bbdb72a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0edab0b8-b25c-11e8-87e1-353adeef5727.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cd56919c-b2ca-11e8-a210-45d4cc66bfba.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d30de372-b1dc-11e8-ba68-b3dc3b7f363e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c4847670-b1e3-11e8-87e1-353adeef5727.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/dac64a1e-b1c3-11e8-8764-a558f0fdae48.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/dce412fe-b1dc-11e8-ba68-b3dc3b7f363e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5ce37960-b79e-11e8-b5b2-cbe6773e6fb8.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cdb47394-b1e3-11e8-88a5-c9e3f3413482.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/be15e6e6-b11d-11e8-ba68-b3dc3b7f363e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c699acb8-b135-11e8-bcb6-ddcbfa931e74.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c699acb8-b135-11e8-bcb6-ddcbfa931e74.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/be15e6e6-b11d-11e8-ba68-b3dc3b7f363e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f985b894-b0ca-11e8-8c85-f7e441f383b4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b5396e46-b00d-11e8-8ad6-07b1ba52ff2e.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.