Het is vandaag 15.03.2021 op de kop af tien jaar geleden dat de oorlog in Syrië begon. In een korte tijd is het conflict uitgegroeid tot een bloedige strijd die nog altijd voortduurt. In Syrië zelf, en ver daarbuiten.
Grote groepen Syriërs de straat op gingen om te protesteren tegen de regering van president Assad. De demonstraties werden een opstand, de opstand werd een gruwelijke burgeroorlog. Hoe nu verder, Syrië? ,,De sancties moeten worden opgeheven.”
Gifgasaanvallen en bombardementen met bomvaten door regeringstroepen. Onthoofdingen en aanslagen door IS. Jihadistische groepen die elkaar onderling afmaken. Russische huurlingen, twee Turkse invasies, duister geld vanuit de Emiraten, Israëlische raketaanvallen, Iraanse ‘adviseurs’, bombardementen door een Westerse coalitie en brandende olievelden. Er zijn weinig dingen die het Syrische volk de afgelopen tien jaar bespaard zijn gebleven.
Tien jaar na de start van de burgeroorlog is de revolutie in rook opgegaan. Honderdduizenden doden, miljoenen vluchtelingen en ontelbare gruwelijkheden verder zit president Assad nog steeds waar hij in 2011 zat: in de zetel van de macht. Alleen een bonte verzameling van (vooral) jihadistische groepen vecht nog door vanuit de regio Idlib.
Van de vluchtelingencrisis tot de aanslagen in Parijs en Brussel, van de gifgasaanvallen tot de strijd om Aleppo.
De start van de oorlog is allemaal terug te voeren op een demonstratie in een kleine Syrische stad, tien jaar geleden. De bron van al het geweld is nog altijd aan de macht. Vier vragen aan Midden-Oostencorrespondent Olaf Koens.
AD 15.03.2021
Olaf, tien jaar alweer. Hoe is de oorlog eigenlijk begonnen?
Als je het terugrekent, is het begonnen in het kleine stadje Daraa in het verre zuiden van Syrië, aan de grens met Jordanië. Geïnspireerd door het begin van de Arabische lente, de protesten in Tunesië en Egypte en Libië, spoten een paar tieners leuzen tegen het Assad-regime op muren in de stad.
De tieners werden opgepakt en gemarteld, daarop gingen mensen de straat op, al snel ook in Damascus en Aleppo. Eerst gingen de betogingen over vrijheid, over hervormingen, over de vrijlating van de tieners en de politiek gevangenen. Maar al snel zette het regime het leger in en werd er met scherp geschoten en liep het uit de hand.
Nog geen maand later was de burgeroorlog een feit, honderden mensen waren er al doodgeschoten, duizenden opgepakt en gemarteld. Het verzet tegen het regime van president Bashar al-Assad groeide, delen van zijn eigen politiemacht keerden zich tegen hem.
Wat gebeurde er daarna?
Het is bijna onmogelijk om in een paar zinnen samen te vatten wat er allemaal sindsdien gebeurd is. Maar in hoofdlijnen: de strijd verhardde, behalve verschillende radicale groepen gingen ook buitenlandse mogendheden zich met de oorlog in Syrië bemoeien. Jihadistische bewegingen voegen zich bij het verzet en de Koerden in het noorden van het land zagen de kans schoon de onafhankelijkheid uit te roepen.
Het werd een keiharde oorlog, zonder enige regels. Vrouwen, kinderen, scholen, ziekenhuizen, alles was een doelwit. Er werden steden en gebieden omsingeld en uitgehongerd. Er werd gifgas ingezet tegen de rebellen en de burgerbevolking. Uit andere landen kwamen strijders en een deel van de jihadisten hergroepeerde zich tot terreurbeweging Islamitische Staat, die een flink deel van Syrië en Irak onder controle kregen en een Kalifaat uitriepen.
Er vielen honderdduizenden slachtoffers, vooral door de meedogenloze aanvallen van het Assad-regime. Miljoenen mensen sloegen op de vlucht, richting Europa. Er volgden aanslagen in Europese hoofdsteden, een internationale operatie tegen IS. Toen de dagen van Assad geteld leken, mengde Rusland zich op het toneel. De Russische luchtmacht ging door waar het regime was opgehouden, het bombardeerde scholen en ziekenhuizen.
Terwijl IS terrein verloor, won Assad grondgebied op de rebellen, die verder radicaliseerden. Er werden allerlei internationale pogingen ondernomen tot een staakt-het-vuren of diplomatieke overeenkomst, maar zonder succes. Turkije viel het noorden van Syrië binnen om de Koerden weg te drijven. En uiteindelijk zitten we tien jaar later met een soort patstelling waarin de aanstichter van al het geweld, president Bashar al-Assad, nog altijd aan de macht is.
Want hoe gaat het nu in Syrië?
Wanneer we het nu over Syrië hebben, moeten we het gebied grofweg indelen in drie plekken. Het regime-gebied, waar het leger van president Assad aan de macht is, de provincie Idlib, waar de rebellen en vooral de jihadisten de boel bestieren, en de Koerdische gebieden die of onder Turkse, of onder Koerdische controle staan. Wat ze gemeen hebben is dat het nergens goed gaat.
In de provincie Idlib zijn grote tekorten, de bevolking is er afhankelijk van noodhulp. De meeste inwoners daar zijn gevlucht uit andere delen van het land, net als de rebellen en jihadisten die er de macht hebben. Het is, als je de Koerden niet meerekent, het laatste gebied van Syrië dat niet opnieuw onder controle staat van het Assad-regime.
Daar heeft het een hoge prijs voor moeten betalen. Hier heeft de strijd het langst geduurd. Nog altijd heeft het regime, met Rusland als bondgenoot, de pijlen gericht op Idlib. Maar de militaire opmars is gestaakt nadat Turkije een jaar geleden ingreep. Het gebied is afgesloten van de buitenwereld, de inwoners zitten als ratten in de val.
Kaart Syrië en provincie Idlib aan grens Turkije
In regime-gebied gaat het het afgelopen jaar steeds slechter. Door de strenge sancties zijn er tekorten ontstaan. De waarde van de Syrische munt is ingestort, benzine staat er op de bon. De onvrede over president Assad groeit. Zo erg dat er onlangs nog opnieuw demonstraties waren in Daraa, de stad waar het allemaal begon.
De Koerdische gebieden hebben de droom voor zelfstandigheid in rook op zien gaan. Na de Turkse opmars hebben de autoriteiten het op een akkoord gegooid met het regime van Assad. En dan is er ook nog een laatste stukje kalifaat, het Al-Holkamp. Daar zitten vele tienduizenden IS-aanhangers, meestal vrouwen en kinderen, opgesloten. Het zijn meestal buitenlanders, en niemand wil ze hebben.
Telegraaf 13.03.2021
Maar het klinkt alsof de oorlog voorbij is. Kunnen de Syriërs terug naar huis?
De oorlog is pas voorbij als de laatste soldaat begraven is. Het is in Syrië op dit moment natuurlijk niet zo heftig als tijdens de slag om Aleppo of de gifgasaanvallen in Oost-Ghouta, maar er wordt nog altijd gevochten. Ik denk dat we in het laatste stadium van de oorlog in Syrië zijn aanbeland, maar dat het nog lang niet voorbij is. De situatie in Idlib is onhoudbaar, de onvrede groeit in regime-gebied, het rommelt in de Koerdische gebieden.
Je kunt zeggen dat Assad de oorlog gewonnen heeft, en op de kaart lijkt dat misschien ook zo. Maar ook dat zet geen streep onder dit conflict, al was het maar omdat het betekent dat de miljoenen Syriërs die het land zijn ontvlucht niet meer terug kunnen keren. Misschien heb je wel eens verhalen gezien van Syriërs die toch teruggaan, maar dat is echt een hele kleine groep, en dan gaat het ook nog eens om mensen die altijd al een goede band hadden met het regime van president Assad.
Wie dat niet heeft is vogelvrij en loopt grote risico’s. De oorlog is zo goed als gewonnen door Assad. De vele miljoenen Syriërs die daar het slachtoffer van zijn kunnen niet terug zo lang hij aan de macht blijft.
AD 17.03.2021
Vrienden voor het leven na martelgang in Syrische gevangenis
Drie mannen leerden elkaar kennen in de beruchtste Syrische gevangenis in Syrië, Branch 215. Zij overleefden en zagen elkaar terug in Jordanië. Nu dromen ze van een ontmoeting in Syrië.
Zij begroeten elkaar op het computerscherm. De coronacrisis maakt fysiek contact nu onmogelijk. Maar Amthal Alnwawy, Abdulhakim Almassri en Mahmoud hebben er geen last van. Zij praten honderduit, over hun werk, hun kinderen en kennissen.
De drie mannen zagen elkaar voor het eerst in juli 2012 in Branch 215, de beruchte gevangenis van de Syrische Militaire Inlichtingendienst. Ze zaten er enkele weken tot maanden. Alnwawy en Almassri komen uit Deraa, waar het protest tegen het regime van president Basher al-Assad tien jaar geleden begon en uitdraaide op een afschuwelijke burgeroorlog.
Protest
Tijdens de eerste protesten woonde Almassri, hoogleraar economie, in Deraa. Alnwawy was al verhuisd naar Damascus waar hij werkte in een ziekenhuis. Mahmoud (hij wil anoniem blijven) werkte in de hoofdstad in het familiebedrijf. De eerste twee sloten zich snel aan bij het protest, Mahmoud volgde later toen hij vluchtelingen hielp die hun heil zochten in Damascus.
Mahmoud en Alnwawy zagen elkaar voor het eerst na hun arrestatie, in een ondergrondse cel van 4 bij 4 meter, volgepakt met zestig tot zeventig mannen. Zij zaten naast elkaar en kwamen in gesprek. ,,Ik wilde weten waar ik was, wat er met me zou gebeuren’’, zegt Alnwawy tijdens het computergesprek waarvan de nieuwszender Al Jazeera verslag doet. Kort daarna werd ook Almassri in de cel gepropt en zocht het trio steun bij elkaar. ,,Die steun geeft hoop, helpt je te overleven’’, zegt Ahmad Helmi, medeoprichter van Taafi, een stichting die gewezen gevangenen bijstaat. Helmi zat zelf ook vast en woont nu in Turkije.
De ergste plek was de zesde verdieping, waar gevangenen werden verhoord. Mensen schreeuwden het uit, aldus Almassri.
De omstandigheden in Branch 215 waren en zijn hels. Een vernietigend rapport van de VN heeft dat deze maand nog eens bevestigd. Ook andere organisaties brandmerken Branch 215 als plek voor martelingen en moord. ,,De ergste plek was de zesde verdieping, waar gevangenen werden verhoord. Mensen schreeuwden het uit’’, aldus Almassri. Ook hij moest eraan geloven. ,,Ze zetten me in de stoel die je ruggengraat breekt’’, aldus de ex-gevangene die daarmee verwijst naar de zogeheten Duitse stoel die de rug in een onnatuurlijke houding brengt en extreme pijn veroorzaakt. ,,Daarna pakten ze een zweep en begonnen ze me overal te slaan.’’
Mahmoud zegt dat hem bij zijn laatste verhoor een lijst met valse beschuldigingen werd overlegd. Hij wist dat als hij zou bekennen hij zijn doodvonnis zou tekenen. Hij weigerde toe te geven. ,,Ze dreigden me te vermoorden’’, aldus Mahmoud. Terug in zijn cel, waar anderen altijd plaatsmaakten voor afgebeulde gevangenen na hun verhoor, was hij constant bang dat ze hem zouden komen halen om ‘het karwei af te maken’.
Maar niet alleen geweld bracht gevaar. Ook verwaarlozing eiste haar tol. Mahmoud kreeg koorts, was dagenlang soms niet bij bewustzijn. Er werd niet naar hem omgekeken. Soms hapten celgenoten naar lucht als de ventilatie was uitgezet. Maar het was altijd de onderlinge steun die redding bracht. ,,De mooiste momenten waren onze gesprekken. We vertelden elkaar verhalen, we stelden elkaar gerust’’, zegt Mahmoud. Soms wenste hij dat de bewakers hen zo zouden zien zitten. ,,Dat ze zouden denken; wat moeten we nog meer doen om jullie van alle menselijkheid te beroven.’’
Stephanie Haddad, psycholoog bij het Libanese Centrum voor de Mensenrechten, helpt slachtoffers van marteling om het leven weer op te pakken. ,,Mensen die je martelen, behandelen je als een beest. Als je daarna weer met anderen een cel deelt, ben je weer mens’’, legt Haddad uit.
Toen Alnwawy werd vrijgelaten had hij zeventien of achttien telefoonnummers uit het hoofd geleerd. ,,Nadat ik mijn ouders, mijn vrouw en mijn kinderen weer had omarmd, greep ik meteen de telefoon. Ik was bang de nummers te vergeten’’, zegt Alnwawy. Hij belde aan een stuk om familieleden van andere gevangenen te vertellen hoe het hen verging, waar ze zaten opgesloten en om boodschapjes door te geven en hen gerust te stellen.
Alnwawy en Mahmoud zaten elk ongeveer twee maanden gevangen en na hun vrijlating vluchtten ze allebei het land uit, omdat ze vreesden voor hun leven. Almassri bleef vastzitten tot januari 2013. Toen kwam hij vrij bij een gevangenenruil: 2000 Syrische gevangenen werden geruild met 48 Iraniërs in handen van rebellen. Almassri ging naar Noord-Syrië waar hij minister van Economie werd in de door Turkije gesteunde oppositieregering.
Facebook
De drie mannen vonden elkaar na hun vrijlating terug op Facebook, om de vriendschap op te pakken. In 2015 ontmoetten ze elkaar voor het eerst weer in Jordanië. Alnwawy woonde daar en de twee anderen waren in het land om familieredenen of zaken. Mahmoud reed van Amman naar Jerash om Almassri op te pikken en samen klopten ze aan bij het huis van Alnwawy in Ramtha. Onder het genot van een lunch met kip, rijst, salade en yoghurt, sloten ze elkaar weer in de armen, haalden zij herinneringen op en spraken ze dank uit omdat ze de hel van Branch 215 hadden overleefd. ,,We zagen dat een van onze dromen waarover we het vaak hadden, werkelijkheid was geworden’’, zegt Alnwawy.
Sinds 2015 hebben ze een nieuwe droom: dat zij op een dag in vrijheid elkaar weer in Syrië kunnen ontmoeten en de maaltijd in Damascus of Deraa kunnen delen. ,,Deze droom zorgt ervoor dat we elkaar nooit uit het oog zullen verliezen. ,,Ik kijk enorm uit naar dat gelukzalige moment’’, aldus Mahmoud….!!!!
AD 15.03.2021 Vandaag is het 10 jaar geleden dat grote groepen Syriërs de straat op gingen om te protesteren tegen de regering van president Assad. De demonstraties werden een opstand, de opstand werd een gruwelijke burgeroorlog. Hoe nu verder, Syrië? ,,De sancties moeten worden opgeheven.”
Gifgasaanvallen en bombardementen met bomvaten door regeringstroepen. Onthoofdingen en aanslagen door IS. Jihadistische groepen die elkaar onderling afmaken. Russische huurlingen, twee Turkse invasies, duister geld vanuit de Emiraten, Israëlische raketaanvallen, Iraanse ‘adviseurs’, bombardementen door een Westerse coalitie en brandende olievelden. Er zijn weinig dingen die het Syrische volk de afgelopen tien jaar bespaard zijn gebleven.
Tien jaar na de start van de burgeroorlog is de revolutie in rook opgegaan. Honderdduizenden doden, miljoenen vluchtelingen en ontelbare gruwelijkheden verder zit president Assad nog steeds waar hij in 2011 zat: in de zetel van de macht. Alleen een bonte verzameling van (vooral) jihadistische groepen vecht nog door vanuit de regio Idlib.
We vroegen drie Nederlandse Syriërs (een aanhanger van de regering, een lid van de oppositie en een Koerd) naar hun perspectief op het Syrië van nu. Over één ding zijn ze het wel eens: het leven in Syrië is nu zwaar, heel zwaar.
,,Syrië”, zegt Saied Lahdo, ,,is de plek waar de beschaving is begonnen. Het is mijn land, mijn geschiedenis, mijn volk. En nu..” Het 65-jarige lid van de Syrische oppositie zucht diep. ,,Nu maakt de situatie me verdrietig. De revolutie is niet geslaagd. En ik zie geen licht meer aan het eind van de tunnel.”
Lahdo slaakt nog een zucht van berusting. De Syriër woont al jaren in Enschede en is van daaruit vertegenwoordiger van de Assyrische Democratische Organisatie. Die groep maakt deel van de verenigde oppositie in ballingschap. Maar daar is hij uitgestapt. De oppositie was altijd al verdeeld, maar nu was hij er klaar mee: ,,Iedere keer als ik naar Istanbul ging voor een vergadering werd het een gevecht. Ik wilde niet meer.”
Lahdo was politiek activist in Syrië, zat er in de gevangenis en vluchtte in 1998 naar Nederland. Vanuit Enschede zag hij de opstand tegen Bashar al-Assad en zijn regering ontstaan én weer ten ondergaan.
Waarom is de revolutie mislukt?
,,De eerste maanden van de opstand in 2011 verliepen vreedzaam. Maar het regime begon geweld te gebruiken. Daarna liet Assad islamitische extremisten vrij uit de gevangenissen, die ook geweld gingen gebruiken. Waarop Assad zelf nóg harder kon ingrijpen. Dat heeft alles erger gemaakt. Ook zijn allerlei andere landen zich ermee gaan bemoeien, iedereen wilde profiteren van de situatie. De internationale gemeenschap heeft de Syriërs verraden.”
De oppositie wil vanaf het begin dat Assad opstapt. Die kans lijkt inmiddels verkeken?
,,Dat is niet meer reëel. Hij heeft het gered door de steun van Rusland. Het is ten koste gegaan van het Syrische volk en hun bloed.”
Lahdo zucht nog een keer. ,,Ik ben van nature een optimistisch mens, maar ik weet het niet meer. Er zijn de afgelopen jaren zoveel vreselijke dingen gebeurd. En ook nu vecht iedereen nog tegen elkaar: de islamisten, de Turken, de Koerden, de Iraniërs. En het regime, de alawieten, zijn ook verdeeld. Eigenlijk is het alleen nog Amerika dat echt kan ingrijpen. Als de VS niet ingrijpt, zal het regime blijven en blijven de gewone mensen het slachtoffer.”
De regering
,,De Syrische regering”, zegt de Nederlands-Syrische vrouw, ,,heeft de oorlog gewonnen. Maar nu woedt er een economische oorlog.” De economie in het land is zo in elkaar gestort, zegt ze, ‘dat de gewone Syriër geen brood meer kan kopen’. ,,En dat komt door de internationale sancties. Ze zeggen dat hun hart bloedt voor Syrië, maar tegelijkertijd leggen ze sancties op waardoor mensen dood gaan. Schamen die landen zich niet?”
De vrouw, die al meer dan 20 jaar in Nederland woont, steunt de Syrische regering.,,Ik ben niet per-se pro-Assad, maar wel pro-Syrië. En ik denk dat Assad nu het beste is voor het land.” Dat standpunt is ook de reden dat ze anoniem wil blijven. Ze is bang voor de reacties. ,,In Nederland wordt al 10 jaar negatief bericht over Assad, dus geloven mensen dat ook.”
Hoe zou u de huidige situatie in Syrië omschrijven?
,,Een status quo. Al zal de regering nog de regio Idlib willen bedrijven. Zou Nederland accepteren dat ze heel Nederland terug heeft veroverd, maar dat Al Qaeda nog wel in Utrecht zit? Ik denk het niet.”
Hoe heeft het zo uit de hand kunnen lopen in Syrië?
,,Door rotte appels van binnen en inmenging van buiten. De oppositie is alles uit het buitenland gaan halen: jihadisten, wapens. Andere landen zijn zich ermee gaan bemoeien: Turkije bezet nog steeds een deel van Syrië. En wat doet de VS in het land? De regering heeft ze niet gevraagd om te komen en nu stelen ze onze olie. Ja, er zijn ook Russen en Iraniërs, maar die zijn wél door Assad uitgenodigd.”
U legt de schuld bij de oppositie. Maar president Assad is door de VN beschuldigd van oorlogsmisdaden, waaronder het gebruik van gifgas.
,,Ik ben in Douma geweest, na de vermeende gifgasaanval. Het verhaal klopt niet. En waarom zou Assad gifgas gebruiken? Hij had de strijd al bijna gewonnen. Assad is niet dom, he.”
Is er nog hoop voor Syrië?
,,Syriërs zijn misschien wel de sterkste mensen ter wereld. We kunnen het land herbouwen, maar dan moeten de sancties worden opgeheven. Nu word ik gedwongen binnenkort zelf naar Syrië te gaan om geld naar mijn familie te brengen.”
,,Syrië”, zegt Mazlum Django ,,is momenteel een chaos van grote machten. De westerse Coalitie wil dat Assad weg gaat. De Russen willen dat hij blijft. De Turken willen dat de Koerden weg gaan. Maar Amerika wil de Koerden juist aan de onderhandelingstafel. Ondertussen worden er ook nog steeds IS-cellen opgerold.”
Django (30 jaar) kwam in 1998 met zijn ouders vanuit Koerdisch gebied in Syrië naar Nederland. De Koerden hebben een zekere vorm van autonomie in Noord-Syrië. Django was de afgelopen jaren vertegenwoordiger van de Rojava (de lokale naam van Koerdisch Noord-Syrië) in de Benelux.
,,Ik houd me nu vooral bezig met humanitaire hulp aan Syrië.” Mazlum zamelt geld in voor weeskinderen en brengt dat om het jaar naar Koerdisch gebied. ,,Het leven is er zwaar. De Syrische pond is bijna niets meer waard. Wel heb ik de indruk dat het in Koerdisch gebied iets beter gaat dan in Assad-gebied. Er wordt veel herbouwd.”
Ondertussen zitten er in Koerdisch gebied nog duizenden Europese IS’ers in kampen en gevangenissen. Kan die situatie zo blijven?
,,Het zijn Europeanen, dus Europa moet iets doen. Of Europa betaalt mee aan een internationaal gerechtshof waardoor we die mensen lokaal kunnen berechten. Of elk Europees land komt hun eigen mensen ophalen en berecht ze thuis.”
Een deel van het Koerdische gebied in Syrië wordt bezet door Turkije, zij zien de Koerden als bedreiging voor hun veiligheid. Daar lijkt op korte termijn geen verandering in te komen?
,,Zolang Turkije zich ermee bemoeit zal het gebied nooit echt veilig zijn. Vanuit Europa hoor je weinig meer over die bezetting omdat Erdogan de vluchtelingenkaart kan spelen. Als Europa protesteert, dreigt hij Syrische vluchtelingen vanuit Turkije door te laten naar Europa.”
Wat moet er nu gebeuren?
,,Toen Amerika vertrok uit Syrië en daarmee Turkije ruimte gaf voor een inval, voelden we ons verraden. Maar de banden met de VS, onder president Biden, zijn weer beter. Ik denk dat Turkije, de Koerden en Assad om de tafel moeten. We willen een democratisch Syrië waarin iedereen gelijke rechten heeft.”
RTL 15.03.2021 Het is vandaag op de kop af tien jaar geleden dat de oorlog in Syrië begon. In een korte tijd is het conflict uitgegroeid tot een bloedige strijd die nog altijd voortduurt. In Syrië zelf, en ver daarbuiten.
Van de vluchtelingencrisis tot de aanslagen in Parijs en Brussel, van de gifgasaanvallen tot de strijd om Aleppo.
De start van de oorlog is allemaal terug te voeren op een demonstratie in een kleine Syrische stad, tien jaar geleden. De bron van al het geweld is nog altijd aan de macht. Vier vragen aan Midden-Oostencorrespondent Olaf Koens.
Olaf, tien jaar alweer. Hoe is de oorlog eigenlijk begonnen?
Als je het terugrekent, is het begonnen in het kleine stadje Daraa in het verre zuiden van Syrië, aan de grens met Jordanië. Geïnspireerd door het begin van de Arabische lente, de protesten in Tunesië en Egypte en Libië, spoten een paar tieners leuzen tegen het Assad-regime op muren in de stad.
De tieners werden opgepakt en gemarteld, daarop gingen mensen de straat op, al snel ook in Damascus en Aleppo. Eerst gingen de betogingen over vrijheid, over hervormingen, over de vrijlating van de tieners en de politiek gevangenen. Maar al snel zette het regime het leger in en werd er met scherp geschoten en liep het uit de hand.
Nog geen maand later was de burgeroorlog een feit, honderden mensen waren er al doodgeschoten, duizenden opgepakt en gemarteld. Het verzet tegen het regime van president Bashar al-Assad groeide, delen van zijn eigen politiemacht keerden zich tegen hem.
Wat gebeurde er daarna?
Het is bijna onmogelijk om in een paar zinnen samen te vatten wat er allemaal sindsdien gebeurd is. Maar in hoofdlijnen: de strijd verhardde, behalve verschillende radicale groepen gingen ook buitenlandse mogendheden zich met de oorlog in Syrië bemoeien. Jihadistische bewegingen voegen zich bij het verzet en de Koerden in het noorden van het land zagen de kans schoon de onafhankelijkheid uit te roepen.
Het werd een keiharde oorlog, zonder enige regels. Vrouwen, kinderen, scholen, ziekenhuizen, alles was een doelwit. Er werden steden en gebieden omsingeld en uitgehongerd. Er werd gifgas ingezet tegen de rebellen en de burgerbevolking. Uit andere landen kwamen strijders en een deel van de jihadisten hergroepeerde zich tot terreurbeweging Islamitische Staat, die een flink deel van Syrië en Irak onder controle kregen en een Kalifaat uitriepen.
Er vielen honderdduizenden slachtoffers, vooral door de meedogenloze aanvallen van het Assad-regime. Miljoenen mensen sloegen op de vlucht, richting Europa. Er volgden aanslagen in Europese hoofdsteden, een internationale operatie tegen IS. Toen de dagen van Assad geteld leken, mengde Rusland zich op het toneel. De Russische luchtmacht ging door waar het regime was opgehouden, het bombardeerde scholen en ziekenhuizen.
Terwijl IS terrein verloor, won Assad grondgebied op de rebellen, die verder radicaliseerden. Er werden allerlei internationale pogingen ondernomen tot een staakt-het-vuren of diplomatieke overeenkomst, maar zonder succes. Turkije viel het noorden van Syrië binnen om de Koerden weg te drijven. En uiteindelijk zitten we tien jaar later met een soort patstelling waarin de aanstichter van al het geweld, president Bashar al-Assad, nog altijd aan de macht is.
Want hoe gaat het nu in Syrië?
Wanneer we het nu over Syrië hebben, moeten we het gebied grofweg indelen in drie plekken. Het regime-gebied, waar het leger van president Assad aan de macht is, de provincie Idlib, waar de rebellen en vooral de jihadisten de boel bestieren, en de Koerdische gebieden die of onder Turkse, of onder Koerdische controle staan. Wat ze gemeen hebben is dat het nergens goed gaat.
In de provincie Idlib zijn grote tekorten, de bevolking is er afhankelijk van noodhulp. De meeste inwoners daar zijn gevlucht uit andere delen van het land, net als de rebellen en jihadisten die er de macht hebben. Het is, als je de Koerden niet meerekent, het laatste gebied van Syrië dat niet opnieuw onder controle staat van het Assad-regime.
Daar heeft het een hoge prijs voor moeten betalen. Hier heeft de strijd het langst geduurd. Nog altijd heeft het regime, met Rusland als bondgenoot, de pijlen gericht op Idlib. Maar de militaire opmars is gestaakt nadat Turkije een jaar geleden ingreep. Het gebied is afgesloten van de buitenwereld, de inwoners zitten als ratten in de val.
Kaart Syrië en provincie Idlib aan grens Turkije
In regime-gebied gaat het het afgelopen jaar steeds slechter. Door de strenge sancties zijn er tekorten ontstaan. De waarde van de Syrische munt is ingestort, benzine staat er op de bon. De onvrede over president Assad groeit. Zo erg dat er onlangs nog opnieuw demonstraties waren in Daraa, de stad waar het allemaal begon.
De Koerdische gebieden hebben de droom voor zelfstandigheid in rook op zien gaan. Na de Turkse opmars hebben de autoriteiten het op een akkoord gegooid met het regime van Assad. En dan is er ook nog een laatste stukje kalifaat, het Al-Holkamp. Daar zitten vele tienduizenden IS-aanhangers, meestal vrouwen en kinderen, opgesloten. Het zijn meestal buitenlanders, en niemand wil ze hebben.
Maar het klinkt alsof de oorlog voorbij is. Kunnen de Syriërs terug naar huis?
De oorlog is pas voorbij als de laatste soldaat begraven is. Het is in Syrië op dit moment natuurlijk niet zo heftig als tijdens de slag om Aleppo of de gifgasaanvallen in Oost-Ghouta, maar er wordt nog altijd gevochten. Ik denk dat we in het laatste stadium van de oorlog in Syrië zijn aanbeland, maar dat het nog lang niet voorbij is. De situatie in Idlib is onhoudbaar, de onvrede groeit in regime-gebied, het rommelt in de Koerdische gebieden.
Je kunt zeggen dat Assad de oorlog gewonnen heeft, en op de kaart lijkt dat misschien ook zo. Maar ook dat zet geen streep onder dit conflict, al was het maar omdat het betekent dat de miljoenen Syriërs die het land zijn ontvlucht niet meer terug kunnen keren. Misschien heb je wel eens verhalen gezien van Syriërs die toch teruggaan, maar dat is echt een hele kleine groep, en dan gaat het ook nog eens om mensen die altijd al een goede band hadden met het regime van president Assad.
Wie dat niet heeft is vogelvrij en loopt grote risico’s. De oorlog is zo goed als gewonnen door Assad. De vele miljoenen Syriërs die daar het slachtoffer van zijn kunnen niet terug zo lang hij aan de macht blijft.
MSN 15.03.2021 Het is vandaag op de kop af tien jaar geleden dat de oorlog in Syrië begon. In een korte tijd is het conflict uitgegroeid tot een bloedige strijd die nog altijd voortduurt. In Syrië zelf, en ver daarbuiten.
Van de vluchtelingencrisis tot de aanslagen in Parijs en Brussel, van de gifgasaanvallen tot de strijd om Aleppo.
De start van de oorlog is allemaal terug te voeren op een demonstratie in een kleine Syrische stad, tien jaar geleden. De bron van al het geweld is nog altijd aan de macht. Vier vragen aan Midden-Oostencorrespondent Olaf Koens.
Olaf, tien jaar alweer. Hoe is de oorlog eigenlijk begonnen?
Als je het terugrekent, is het begonnen in het kleine stadje Daraa in het verre zuiden van Syrië, aan de grens met Jordanië. Geïnspireerd door het begin van de Arabische lente, de protesten in Tunesië en Egypte en Libië, spoten een paar tieners leuzen tegen het Assad-regime op muren in de stad.
De tieners werden opgepakt en gemarteld, daarop gingen mensen de straat op, al snel ook in Damascus en Aleppo. Eerst gingen de betogingen over vrijheid, over hervormingen, over de vrijlating van de tieners en de politiek gevangenen. Maar al snel zette het regime het leger in en werd er met scherp geschoten en liep het uit de hand.
Nog geen maand later was de burgeroorlog een feit, honderden mensen waren er al doodgeschoten, duizenden opgepakt en gemarteld. Het verzet tegen het regime van president Bashar al-Assad groeide, delen van zijn eigen politiemacht keerden zich tegen hem.
Wat gebeurde er daarna?
Het is bijna onmogelijk om in een paar zinnen samen te vatten wat er allemaal sindsdien gebeurd is. Maar in hoofdlijnen: de strijd verhardde, behalve verschillende radicale groepen gingen ook buitenlandse mogendheden zich met de oorlog in Syrië bemoeien. Jihadistische bewegingen voegen zich bij het verzet en de Koerden in het noorden van het land zagen de kans schoon de onafhankelijkheid uit te roepen.
Het werd een keiharde oorlog, zonder enige regels. Vrouwen, kinderen, scholen, ziekenhuizen, alles was een doelwit. Er werden steden en gebieden omsingeld en uitgehongerd. Er werd gifgas ingezet tegen de rebellen en de burgerbevolking. Uit andere landen kwamen strijders en een deel van de jihadisten hergroepeerde zich tot terreurbeweging Islamitische Staat, die een flink deel van Syrië en Irak onder controle kregen en een Kalifaat uitriepen.
Er vielen honderdduizenden slachtoffers, vooral door de meedogenloze aanvallen van het Assad-regime. Miljoenen mensen sloegen op de vlucht, richting Europa. Er volgden aanslagen in Europese hoofdsteden, een internationale operatie tegen IS. Toen de dagen van Assad geteld leken, mengde Rusland zich op het toneel. De Russische luchtmacht ging door waar het regime was opgehouden, het bombardeerde scholen en ziekenhuizen.
Terwijl IS terrein verloor, won Assad grondgebied op de rebellen, die verder radicaliseerden. Er werden allerlei internationale pogingen ondernomen tot een staakt-het-vuren of diplomatieke overeenkomst, maar zonder succes. Turkije viel het noorden van Syrië binnen om de Koerden weg te drijven. En uiteindelijk zitten we tien jaar later met een soort patstelling waarin de aanstichter van al het geweld, president Bashar al-Assad, nog altijd aan de macht is.
Want hoe gaat het nu in Syrië?
Wanneer we het nu over Syrië hebben, moeten we het gebied grofweg indelen in drie plekken. Het regime-gebied, waar het leger van president Assad aan de macht is, de provincie Idlib, waar de rebellen en vooral de jihadisten de boel bestieren, en de Koerdische gebieden die of onder Turkse, of onder Koerdische controle staan. Wat ze gemeen hebben is dat het nergens goed gaat.
In de provincie Idlib zijn grote tekorten, de bevolking is er afhankelijk van noodhulp. De meeste inwoners daar zijn gevlucht uit andere delen van het land, net als de rebellen en jihadisten die er de macht hebben. Het is, als je de Koerden niet meerekent, het laatste gebied van Syrië dat niet opnieuw onder controle staat van het Assad-regime.
Daar heeft het een hoge prijs voor moeten betalen. Hier heeft de strijd het langst geduurd. Nog altijd heeft het regime, met Rusland als bondgenoot, de pijlen gericht op Idlib. Maar de militaire opmars is gestaakt nadat Turkije een jaar geleden ingreep. Het gebied is afgesloten van de buitenwereld, de inwoners zitten als ratten in de val.
In regime-gebied gaat het het afgelopen jaar steeds slechter. Door de strenge sancties zijn er tekorten ontstaan. De waarde van de Syrische munt is ingestort, benzine staat er op de bon. De onvrede over president Assad groeit. Zo erg dat er onlangs nog opnieuw demonstraties waren in Daraa, de stad waar het allemaal begon.
De Koerdische gebieden hebben de droom voor zelfstandigheid in rook op zien gaan. Na de Turkse opmars hebben de autoriteiten het op een akkoord gegooid met het regime van Assad. En dan is er ook nog een laatste stukje kalifaat, het Al-Holkamp. Daar zitten vele tienduizenden IS-aanhangers, meestal vrouwen en kinderen, opgesloten. Het zijn meestal buitenlanders, en niemand wil ze hebben.
Maar het klinkt alsof de oorlog voorbij is. Kunnen de Syriërs terug naar huis?
De oorlog is pas voorbij als de laatste soldaat begraven is. Het is in Syrië op dit moment natuurlijk niet zo heftig als tijdens de slag om Aleppo of de gifgasaanvallen in Oost-Ghouta, maar er wordt nog altijd gevochten. Ik denk dat we in het laatste stadium van de oorlog in Syrië zijn aanbeland, maar dat het nog lang niet voorbij is. De situatie in Idlib is onhoudbaar, de onvrede groeit in regime-gebied, het rommelt in de Koerdische gebieden.
Je kunt zeggen dat Assad de oorlog gewonnen heeft, en op de kaart lijkt dat misschien ook zo. Maar ook dat zet geen streep onder dit conflict, al was het maar omdat het betekent dat de miljoenen Syriërs die het land zijn ontvlucht niet meer terug kunnen keren. Misschien heb je wel eens verhalen gezien van Syriërs die toch teruggaan, maar dat is echt een hele kleine groep, en dan gaat het ook nog eens om mensen die altijd al een goede band hadden met het regime van president Assad.
Wie dat niet heeft is vogelvrij en loopt grote risico’s. De oorlog is zo goed als gewonnen door Assad. De vele miljoenen Syriërs die daar het slachtoffer van zijn kunnen niet terug zo lang hij aan de macht blijft.
De AIVD heeft een Russisch “spionage-netwerk” opgerold, laat het weten in een persbericht. Twee Russische diplomaten moeten het land uit, omdat ze volgens de AIVD inlichtingenofficieren zijn. Ze waren beiden werkzaam op de ambassade van het land in Den Haag.
Opnieuw is Nederland verwikkeld in een Spionageschandaal met de Russen. Gisteren maakte inlichtingendienst AIVD bekend twee Russische spionnen te hebben ontmaskerd.
Volgens de dienst waren ze onder meer geïnteresseerd in informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie. Experts zijn niet verbaasd over de Russische interesse: Nederland loopt voorop als het gaat om dit soort hoogwaardige technologie.
De AIVD zegt dat de twee Russische diplomaten die in Nederland jacht maakten op hightechkennis een groot netwerk van bronnen hadden opgebouwd. “We hebben in meer dan tien gevallen redelijk intensieve contacten kunnen vaststellen, waarvan we in een aantal gevallen ook echt hebben gezien en gehoord dat er sprake was van informatieoverdracht en betaling”, zei AIVD-chef Erik Akerboom in het radioprogramma Nieuws en Co.
Ook zegt AIVD-baas Erik Akerboom donderdag in NPO Radio 1-programma Nieuws en Co dat de Russen een groot netwerk van bronnen hadden opgebouwd. “We hebben in meer dan tien gevallen redelijk intensieve contacten kunnen vaststellen, waarvan we in een aantal gevallen ook echt hebben gezien en gehoord dat er sprake was van informatieoverdracht en betaling”, zegt hij.
Volgens Akerboom heeft de AIVD de spionnen en bronnen geruime tijd geobserveerd, voordat er werd ingegrepen. “U moet zich voorstellen dat we deze zaak heel lang stil hebben gehouden om ervoor te zorgen dat we goed doorkregen wat er eigenlijk gaande was. Pas gisteren en vandaag hebben we contact opgenomen met de bedrijven en deze bronnen.” De twee Russen zijn door het ministerie van Buitenlandse Zaken tot persona non grata verklaard en moeten het land verlaten.
“Vroeger werd dit achter de schermen afgehandeld.”, aldus Ben de Jong, onderzoeker Russische inlichtingendiensten.
Experts noemen het opvallend dat de Nederlandse autoriteiten de spionagezaak zo openlijk communiceren. Dat gebeurde bijvoorbeeld ook na de mislukte Russische hackaanval op het OPCW in Den Haag in 2018, maar het was daarvoor zeer ongebruikelijk, zegt Ben de Jong, kenner van de Russische inlichtingendiensten van de Universiteit Leiden.
“Vroeger werd dat achter de schermen afgehandeld en gaf Den Haag daar geen ruchtbaarheid aan. Ik denk dat het tekenend is voor de slechte betrekkingen tussen Rusland en Nederland, en het Westen in het algemeen.”
Vergelijkbaar met CIA
Volgens de AIVD zijn de twee spionnen lid van de Russische civiele inlichtingendienst SVR. Die is volgens De Jong vergelijkbaar met de Amerikaanse CIA. “Bij elke grote Russische ambassade hebben die een vestiging. Net zoals de CIA op vrijwel alle Amerikaanse ambassades.”
Telegraaf 11.12.2020
Minister Ollongren wil spionage strafbaar maken
Spionage moet strafbaar worden, vindt minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken). Nu is het al wel verboden om bijvoorbeeld een staatsgeheim of beroepsgeheim te schenden, maar samenwerking met buitenlandse contacten “waar mogelijk meer achter zit”, is dat nog niet. Het kabinet wil ernaar kijken ook dat laatste expliciet te verbieden, zei de minister vrijdag 11.12.2020.
AIVD Zoetermeer
Ook de Regeringspartijen in de Tweede Kamer willen dat spionage veel harder wordt aangepakt. Zo pleit de VVD voor ten minste 4 jaar celstraf en wil D66 een register van buitenlandse agenten. Het gaat dan om buitenlandse beïnvloeding en spionage, zoals het Russische spionnennetwerk dat de AIVD deze week onthulde.
“Het is heel belangrijk dat we Nederland veilig houden vrij van inmenging van buitenlandse mogendheden”, zegt D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma. “Nu zijn er Nederlanders in dienst of gefinancierd door een buitenlandse dienst die onze debatten of politieke besluiten proberen te beïnvloeden, zonder dat wij dat weten. Dat moet stoppen.”
MH17-blogger
Vorige maand meldde onderzoekscollectief Bellingcat dat een Nederlandse blogger nauwe banden heeft met de Russische militaire geheime dienst, de GROe. De blogger verspreidt voornamelijk berichten die Rusland vrijpleiten. Volgens Bellingcat kreeg de blogger via de Russen vertrouwelijke informatie uit het MH17-onderzoek en werden publicaties van de blogger vooraf met de Russische geheime dienst gedeeld.
Techsector: meer bewustwording over spionage nodig
Branchevereniging voor de tech-industrie FMEis zeer blij dat de inlichtingendienst AIVD een Russisch spionagenetwerk heeft opgerold. Bedrijven moeten zich volgens FME meer bewust worden van de gevaren van spionage.
De branchevereniging maakt zich al enige tijd zorgen over de gevaren van spionage, sabotage en andere vormen van cybercrime. FME roept dan ook op dat bedrijven, kennisinstellingen en overheden goed moeten worden voorgelicht over de gevaren van digitale spionage en criminaliteit en wat zij kunnen doen om zich daartegen te beschermen.
Geld betaald voor informatie
De Russische agenten van de inlichtingendienst SVR deden hun werk onder diplomatieke dekmantel en hadden intensief contact met zeker tien informanten uit de hightechsector en een hogere onderwijsinstelling. Ze hebben informatie gekregen waarvoor in sommige gevallen ook geld is betaald.
Chipbedrijven ASML en NXP
Ook Chipmachinefabrikant ASML juicht in een reactie de actie van de AIVD toe. “Wij verwelkomen het dat de inlichtingendiensten zich bekommeren om de economisch cruciale capaciteiten van het land”, aldus het chipmachinebedrijf. ASML heeft voorlopig geen signalen dat het zelf is getroffen door spionage. Het bedrijf maakt wereldwijd unieke technologie voor de productie van halfgeleiders.
Een ander Nederlands chipbedrijf, halfgeleiderfabrikant NXP, ging inhoudelijk niet in op de spionagekwestie. Volgens de zegsman zijn er bij NXP tot nu toe geen berichten bekend dat de spionage betrekking had op het Eindhovense bedrijf.
Afluisteren
De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) raadt bedrijven aan om gevoelige informatie voortaan niet meer te bespreken met een smartphone of tablet in de buurt. Het risico op spionage is volgens de MIVD te groot.
Dat zegt MIVD-directeur Jan Swillens in gesprek met De Telegraaf “Ik denk dat geen raad van bestuur van een grote organisatie meer moet vergaderen over bedrijfsgeheimen met de smartphone of iPad op tafel. Ze zijn superhandig, je hebt al je informatie ermee bij de hand. Maar het risico voor spionage is gewoon te groot”, aldus Swillens.
De directeur wijst op de dreiging van onder meer Chinese en Russische staathackers. “Kennis wordt gestolen, vitale systemen en infrastructuur worden aangevallen en er worden pogingen gedaan om onze samenleving via desinformatie te beïnvloeden”, zegt Swillens.
Hackers azen op gevoelige data
De MIVD-directeur doet de uitspraken wegens een aantal grote recente zaken van de inlichtingendienst. Daarbij zouden hackers gevoelige informatie hebben willen stelen, details laat Swillens daarbij achterwege. In 2018 stopte de MIVD een Russische hackoperatie tegen de chemische wapenwaakhond OPCW.
Het is niet duidelijk of er een specifieke reden is dat Swillens het gebruik van smartphones tijdens vergaderingen nu afraadt, zoals een bepaald lek.
Smartphones en tablets zijn steeds veiliger, maar zullen altijd kwetsbaarheden bevatten. Zowel hackers als bedrijven maken misbruik van die kwetsbaarheden, ook wordt er volop gehandeld in onbekende lekken.
Hackpoging bij OPCW
Het is niet de eerste keer dat Russen in Nederland betrapt worden op spionage. Twee jaar geleden werd een operatie verijdeld van de Russische militaire inlichtingendienst GRU tegen de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag.
De vier Russische officieren werden betrapt bij een poging om de computersystemen te hacken van de OPCW, de organisatie voor het verbod op chemische wapens in Den Haag. Rusland werd eerder betrapt op spionage in Nederland.
De vier Russische officieren probeerden in 2018 met hacks binnen te dringen bij de OPCW, de verdragsorganisatie voor chemische wapens in Den Haag, die onder meer onderzoek deed naar Russische luchtaanvallen in Syrië en de vergiftiging van de Russische oud-dubbelspion Sergei Skripal in het Verenigd Koninkrijk.
Telegraaf 21.12.2020
AD 21.12.2020
VS bevestigen cyberaanval, Rusland ontkent betrokkenheid en ook China
De Russische overheid heeft officieel ontkend betrokken te zijn bij de cyberaanvalop tal van Amerikaanse overheidsinstellingen. Ook China benadrukt niet verantwoordelijk te zijn voor de aanval en noemt de verwijten van de Amerikaanse president Trump “een farce”.
Ook de Amerikaanse overheid heeft bevestigd dat computernetwerken zijn getroffen door een cyberaanval. Landelijke overheidsdiensten moeten van cyberveiligheidsdienst CISA stoppen met het gebruik van bepaalde producten van softwarebedrijf SolarWinds.
Het is Russische hackers gelukt om binnen te komen bij het Amerikaanse ministerie van Financiën en andere overheidsinstellingen, zo schrijft The Washington Post en Reuters maandag 14.12.2020 op basis van anonieme overheidsbronnen. De Russische hackgroep Cozy Bear kon met zijn hacks e-mailconversaties platleggen.
De nieuwe richtlijn van de CISA volgt na berichten in Amerikaanse media dat Russische hackers producten van SolarWinds gebruikten om toegang te krijgen tot computersystemen van overheden.
Ingewijden hebben tegen The Washington Post gezegd dat Russische hackers toegang kregen tot de ministeries van Financiën en Handel. De daders behoren naar verluidt tot de hackersgroep die bekendstaat onder namen als APT29 en Cozy Bear. Er zou op grote schaal digitaal zijn gespioneerd. “Dit ziet er heel, heel slecht uit”, zei een bron tegen de krant. Producten van SolarWinds worden ook buiten de Verenigde Staten gebruikt.
“De regering van de Verenigde Staten is zich bewust van deze berichten en we nemen alle noodzakelijke stappen om alle mogelijke problemen met betrekking tot deze situatie te identificeren en te verhelpen”, zegt de woordvoerder van de Nationale Veiligheidsraad. Die kwam zaterdag bij elkaar in het Witte Huis vanwege de ernst van het incident. Amerikaanse veiligheidsdiensten vrezen dat de hackers met soortgelijke middelen hebben ingebroken bij andere overheidsagentschappen, aldus ingewijden tegen Reuters.
Zondag 13.12.2020 meldde FireEye op de eigen website dat de getroffen organisaties gebruik maakten van servers van een netwerkbeheersysteem van de firma SolarWinds. De Russen zouden toegang hebben verkregen tot de producten van Solar Winds. Die worden in 300.000 organisaties wereldwijd gebruikt, onder meer door het Amerikaanse leger, het Pentagon, de ministeries van Buitenlandse Zaken en Justitie en de NASA.
Gebeuren dit soort dingen vaker?
Beschuldigingen die de andere kant opgaan, waren er ook. Andersom claimde Rusland namelijk in augustus van dit jaar dat er volgapparatuur was gevonden in de auto van de Russische militair attaché in Nederland.
Internationaal worden diplomatieke medewerkers ook regelmatig beticht van praktijken die het daglicht niet kunnen verdragen. Zo sloot de Amerikaanse regering in juli van dit jaar het Chinese consulaat in de Texaanse stad Houston. Dat zou zich onder meer schuldig hebben gemaakt aan “industriële spionage” en diefstal van intellectueel eigendom.
Kortom, Rusland en Nederland hebben een moeizame relatie de laatste jaren. Dat heeft ook te maken met de nasleep van de ramp met vlucht MH17. Moskou weigert mee te werken aan het onderzoek naar en strafproces tegen de Russische verdachten.
Rusland zet twee Nederlandse diplomaten uit
Rusland zet twee diplomaten van de Nederlandse ambassade uit. De uitzetting is een reactie op de uitzetting uit Nederland van twee Russische diplomaten die als spionnen werden ontmaskerd door de AIVD.
De twee werden in december tot persona non grata verklaard en moesten het land verlaten. Ze werden verdacht van spionage in de Nederlandse hightechsector. De Russische ambassade zei toen dat Nederland geen bewijs kon leveren voor de beschuldigingen aan het adres van de Russen.
Moskou had al aangegeven met een ‘symmetrische’ reactie te komen. Bij uitwijzing van diplomaten is het gebruikelijk dat het getroffen land als tegenmaatregel een gelijk aantal het land uitzet. De Russische regering ziet de spionagebeschuldigingen als ongegrond.
Nasleep
Biden wil conflict met Rusland ‘de-escaleren’
De Amerikaanse president Joe Biden heeft donderdag na het afkondigen van sancties tegen Rusland gezegd dat voor beide landen het moment daar is om ,,te de-escaleren’’. Eerder op donderdag maakten de VS bekend tien medewerkers van de Russische ambassade in Washington uit te wijzen en tegen meer dan dertig Russen of Russische instellingen sancties af te kondigen. Die acties kwamen wegens Russische pogingen om met hackers de Amerikaanse verkiezingen van 2020 te beïnvloeden. Rusland heeft woedend gereageerd op de harde sancties en de Amerikaanse ambassadeur ontboden.
Biden noemde de maatregelen een ,,afgemeten en evenredige’’ reactie op de vijandige acties van Moskou tegen de VS. De president vertelde dat hij eerder deze week tijdens een telefoongesprek tegen de Russische president Vladimir Poetin heeft gezegd dat de VS strenger hadden kunnen optreden. Maar hij benadrukte dat Washington ,,niet van plan is een cyclus van escalatie en conflict met Rusland op gang te brengen’’.
MSN 20.04.2021 De Amerikaanse ambassadeur in Moskou, John Sullivan, gaat deze week naar Washington voor beraad, nadat het Kremlin hem had aangeraden dat te doen te midden van de diplomatieke crisis tussen de twee grootmachten. Sullivan heeft laten weten binnen een paar weken terug te keren naar zijn post in Rusland.
Dat zou betekenen dat de ambassadeur weer in Moskou is voordat mogelijk een topontmoeting wordt gehouden tussen president Joe Biden en zijn ambtgenoot Vladimir Poetin. Sullivan vindt het belangrijk direct met zijn collega’s in Washington te spreken over “de huidige staat van de bilaterale relaties tussen de Verenigde Staten en Rusland”. Hij zegt in een verklaring ook zijn familie na ruim een jaar weer te willen zien.
De VS besloten vorige week tien medewerkers van de Russische ambassade in Washington uit te wijzen en kondigden sancties af tegen meer dan dertig Russen of Russische instellingen. Die strafmaatregelen werden onder meer genomen wegens een grote Russische cyberaanval en pogingen de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2020 te beïnvloeden.
Sanctielijst
Moskou reageerde door tien Amerikaanse diplomaten uit te wijzen en acht Amerikanen onder wie (oud-)regeringsmedewerkers op een sanctielijst te zetten. Het Russische ministerie gaf toen aan dat ambassadeur Sullivan terug moet naar zijn thuisland voor overleg. Het stelde overigens geen verdere escalatie van de diplomatieke rel te wensen.
Ook Polen en Tsjechië hebben Russische diplomaten uitgezet, gevolgd door tegenmaatregelen van Moskou. Het Kremlin ontkende dinsdag schuld te hebben aan het oplaaien van de internationale spanningen. De regering roept landen op zich te onthouden van wat ze een “massale anti-Russische psychose” noemt. De aantijgingen van Tsjechië dat Russische spionnen betrokken waren bij de explosie in 2014 van een wapendepot zijn volgens een Kremlin-woordvoerder ongefundeerd en deel van een reeks pogingen Rusland tegen te werken.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou maakte iets later bekend twee Bulgaarse diplomaten tot ongewenst persoon te verklaren. Het reageert daarmee op de uitwijzing vorige maand door Bulgarije van twee Russische diplomaten op verdenking van spionage. De twee Bulgaren krijgen 72 uur om Rusland te verlaten.
MSN 18.02.2021 Negen federale overheidsinstanties van de Verenigde Staten zijn slachtoffer geworden van een omvangrijke aanval die via software van het bedrijf SolarWinds werd uitgevoerd. Dat zegt topadviseur Anne Neuberger van de nationale veiligheidsraad die het Witte Huis adviseert woensdag.
Neuberger laat hiermee concreet weten hoe groot de omvang van de aanval voor zover bekend is. De Amerikaanse inlichtingendiensten zeiden in januari dat “minder dan tien” overheidsinstellingen van de VS succesvol door de aanval zijn getroffen.
In december werd bekend dat de Amerikaanse overheid was gehackt. De aanvallers hebben een kwetsbaarheid in de software Orion van SolarWinds als springplank gebruikt om bij ministeries binnen te dringen.
Eerder werd duidelijk dat meerdere Amerikaanse ministeries door de aanval zijn getroffen, waaronder de ministeries van Defensie, Binnenlandse Veiligheid en Justitie.
Volgens de inlichtingendiensten wilde de dader met de aanval informatie verzamelen, een lezing die adviseur Neuberger woensdag ook als meest waarschijnlijke motief noemde.
De kwetsbare versie van de Orion-software was volgens SolarWinds door achttienduizend klanten geïnstalleerd.
Een klein aantal van hen zou daadwerkelijk slachtoffer zijn geworden. Neuberger sprak naast negen overheidsinstanties ook van honderd private bedrijven.
Eerder genoemde aantallen lopen uiteen: The New York Times sprak van totaal 250 netwerken van zowel overheden en bedrijven. De directeur van het prominente internetbeveiligingsbedrijf FireEye, dat zelf ook slachtoffer was, noemde het getal van vijftig slachtoffers.
Vingers wijzen naar Rusland, maar geen harde beschuldiging
De Amerikaanse inlichtingendiensten en politiedienst FBI zeiden eerder al dat Rusland “waarschijnlijk” achter de aanval zit. De ministers van Justitie en Buitenlandse Zaken van de regering-Trump wezen ook naar Rusland.
Witte Huis-adviseur Neuberger van de nationale veiligheidsraad zei woensdag dat een speler “waarschijnlijk van Russische komaf” achter de hacks zit. Harde beschuldigingen heeft de Amerikaanse overheid echter niet geuit.
Het onderzoek naar de SolarWinds-aanvalloopt nog. Volgens Neuberger gaat het nog maanden duren voor dat is afgerond.
Verbetering: In eerste instantie stond in dit artikel dat volgens Neuberger achtduizend organisaties de kwetsbare Orion-software hadden gedownload. Uit het inmiddels gepubliceerde transcript blijkt dat persbureau Reuters, waarop NU.nl dit baseerde, fout meldde. De tekst is daarom weggehaald.
NOS 18.01.2021 Rusland zet twee medewerkers van de Nederlandse ambassade uit. De uitzetting is een reactie op de uitzetting uit Nederland van twee Russische diplomaten die als spionnen werden ontmaskerd door de AIVD.
De twee werden in december tot persona non grata verklaard en moesten het land verlaten. Ze werden verdacht van spionage in de Nederlandse hightechsector. De Russische ambassade zei toen dat Nederland geen bewijs kon leveren voor de beschuldigingen aan het adres van de Russen.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken wil dat de Nederlanders binnen twee weken het land verlaten. Volgens correspondent David Jan Godfroid is er nog niet veel bekend over de uitzetting. “In een korte verklaring zeggen de autoriteiten dat de Nederlanders zich met activiteiten bezighielden die niet in lijn waren met de status van diplomaten”, zegt hij op NPO Radio 1.
Minister Blok van Buitenlandse Zaken zegt dat de twee “op een professionele en betrokken manier hun werk voor Nederland deden” en dat zij “nu geheel ten onrechte en buiten hun schuld door Rusland worden uitgewezen.”
De Nederlandse ambassadeur Joost Reintjes werd op het matje geroepen door het buitenlandse ministerie. “Daar kreeg hij te horen dat de uitzetting van de twee Russen in december onvriendelijk en provocatief was”, zegt Godfroid. Moskou sprak van “anti-Russische hysterie” die “het gebrek aan gezond verstand en begrip in Nederlandse machtskringen van de echte problemen in het kader van de Russisch-Nederlandse betrekkingen” zou aantonen.
De betrekkingen tussen Nederland en Rusland waren al erg slecht, zegt Godfroid. “Dat heeft alles te maken met de zaak-MH17.” Nederland wijst naar Rusland als hoofverantwoordelijke voor de ramp. Rusland heeft altijd stellig ontkend verantwoordelijk te zijn.
Telegraaf 18.01.2021 Rusland wijst twee Nederlandse diplomaten uit in reactie op de uitwijzing van twee Russische diplomaten door Nederland in december. Het duo werkt op de ambassade in Moskou. Ze moeten het land binnen twee weken verlaten. „Dat is een hard gelag”, aldus buitenlandminister Blok.
De twee worden volgens Blok „geheel ten onrechte en buiten hun schuld door Rusland uitgewezen.”
De Nederlandse tijdelijke zaakgelastigde in Moskou is maandag ontboden op het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken. Daar heeft hij te horen gekregen dat twee diplomaten worden uitgewezen. Volgens de Russen is dat een reactie op het Nederlandse besluit om twee Russische diplomaten uit te zetten die van spionage worden verdacht.
„De AIVD heeft vastgesteld dat deze twee Russen zich voordeden als diplomaat bij de Russische ambassade, maar in werkelijkheid waren zij als spion actief”, aldus Blok. De twee Nederlandse diplomaten die worden uitgewezen „deden op een professionele en betrokken manier hun werk.” De twee werden tot ongewenst persoon verklaard.
Moskou had al aangegeven met een „symmetrische” reactie te komen. Bij uitwijzing van diplomaten is het gebruikelijk dat het getroffen land als tegenmaatregel een gelijk aantal diplomaten het land uitzet. Ambassadeur Joost Reintjes werd maandag ontboden op het ministerie, waar hij te horen kreeg dat Rusland fel protesteert tegen de uitwijzing door Nederland.
De Russische regering ziet de spionagebeschuldigingen als ongegrond. „Opnieuw hebben de Nederlandse autoriteiten hun toevlucht genomen tot hun favoriete methode om ongegronde en lasterlijke beschuldigingen te uiten”, aldus het ministerie. „Deze onvriendelijke en provocerende stap, een nieuwe ronde van anti-Russische hysterie georganiseerd door Den Haag met hulp van regeringsgezinde media, toonden het gebrek aan gezond verstand en begrip in Nederlandse machtskringen van de echte problemen in het kader van de Russisch-Nederlandse betrekkingen.”
De twee diplomaten die Nederland moesten verlaten, werkten voor de buitenlandse inlichtingendienst SVR van Rusland en waren geaccrediteerd als diplomaat op de ambassade. De spionagezaak heeft volgens de AIVD „zeer waarschijnlijk schade toegebracht” aan de organisaties waar de Russische informanten actief zijn. De Russen hadden interesse in informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie.
Het Ministerie van Buitenlandse Zaken was maandagmiddag verder niet bereikbaar.
AD 18.01.2021 Rusland wijst twee Nederlandse diplomaten uit in reactie op de uitwijzing van twee Russische diplomaten door Nederland in december. Nederland zette de twee Russen eerder uit vanwege spionage-activiteiten.
Het Nederlandse duo werkt op de ambassade in Moskou en moet het land binnen twee weken verlaten. Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) noemt de Russische actie onterecht en buiten de schuld van de diplomaten.
De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) meldde 10 december dat twee diplomaten van de Russische ambassade in Den Haag het land moeten verlaten omdat ze zich bezighielden met spionage in de Nederlandse hightechsector.
Moskou had al aangegeven met een ‘symmetrische’ reactie te komen. Bij uitwijzing van diplomaten is het gebruikelijk dat het getroffen land als tegenmaatregel een gelijk aantal het land uitzet. De Russische regering ziet de spionagebeschuldigingen als ongegrond.
Ambassadeur Joost Reintjes werd vandaag ontboden op het ministerie in Moskou, waar hij te horen kreeg dat Rusland fel protesteert tegen de uitwijzing door Nederland. ,,Opnieuw hebben de Nederlandse autoriteiten hun toevlucht genomen tot hun favoriete methode om ongegronde en lasterlijke beschuldigingen te uiten”, aldus het ministerie.
,,Deze onvriendelijke en provocerende stap, een nieuwe ronde van anti-Russische hysterie georganiseerd door Den Haag met hulp van regeringsgezinde media, toonden het gebrek aan gezond verstand en begrip in Nederlandse machtskringen van de echte problemen in het kader van de Russisch-Nederlandse betrekkingen.”
Minister Blok spreekt van een ‘hard gelag’. ,,De AIVD heeft vastgesteld dat deze twee Russen zich voordeden als diplomaat bij de Russische ambassade, maar in werkelijkheid waren zij als spion actief”, aldus Blok. De twee Nederlandse diplomaten die worden uitgewezen ‘deden op een professionele en betrokken manier hun werk’.
Spionagezaak
De twee diplomaten die Nederland moesten verlaten, werkten voor de buitenlandse inlichtingendienst SVR van Rusland en waren geaccrediteerd als diplomaat op de ambassade. Ze werden tot persona non grata verklaard, vanwege spionageactiviteiten in de Nederlandse hightechsector.
De spionagezaak heeft volgens de AIVD ‘zeer waarschijnlijk schade toegebracht aan de organisaties waar de Russische informanten actief zijn. De Russen hadden interesse in informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie.
De bronnen van de Russen werkten, volgens de AIVD, bij zowel bedrijven als een hogere onderwijsinstelling. Over de identiteit van de Russische bronnen en getroffen organisaties werden geen mededelingen gedaan. Tegen één bron gaf de IND aan ‘vreemdelingrechtelijke maatregelen’ te treffen.
RTL 18.01.2021 Twee Nederlandse diplomaten zijn Rusland uitgezet, meldt het Russische persbureau Ria Novosti. Het land reageert daarmee op het Nederlandse besluit begin december om twee Russische diplomaten weg te sturen.
De twee Russische diplomaten, die dus eerder werden weggestuurd uit Nederland, werkten voor de buitenlandse inlichtingendienst SVR van Rusland en waren geaccrediteerd als diplomaat op de ambassade in Den Haag.
Spionagenetwerk
Op 10 december werd beken dat de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) een Russisch spionagenetwerk had opgerold. Twee Russische inlichtingenofficieren verzamelden hier informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie.
De twee spionnen waren gestationeerd op de Russische ambassade in Den Haag. Leonid Sloetski, de voorzitter van de buitenlandcommissie van de Doema, had toen al gezegd dat er maatregelen zouden volgen. Hij vindt het ‘uitzetten van Russische diplomaten uit Nederland het zoveelste provocerende gebaar’.
De AIVD zegt dat de spionagezaak zeer waarschijnlijk schade heeft toegebracht aan de Nederlandse economie en de nationale veiligheid. Maar Rusland spreekt dat tegen.
Een van de twee spionnen bouwde volgens de AIVD een netwerk op van bronnen, die werkzaam zijn of waren in de Nederlandse hightech-sector. Hij legde contact met personen met toegang tot gevoelige informatie. Sommige personen werden door de inlichtingenofficier betaald.
RTL 06.01.2021 Russische staatshackers hebben waarschijnlijk ook ingebroken in de e-mailsystemen van het Amerikaanse ministerie van Justitie. Daarnaast zijn ze mogelijk doorgedrongen in het computersysteem waarin juridische documenten worden verwerkt. Dat heeft het ministerie laten weten.
De hackers maakten gebruik van een gat in de beveiliging van beveiligingssoftware van het bedrijf SolarWinds. Ook bij andere Amerikaanse ministeries wisten hackers op die manier binnen te komen.
De hackers zijn bij ongeveer 3 procent van alle Microsoft Office 365-accounts van het ministerie van Justitie binnengedrongen. Er zouden geen systemen met geheime informatie zijn gekraakt.
Russische inlichtingendienst
De cyberaanval wordt toegeschreven aan de hackersgroep APT29, die ook wel Cozy Bear en The Dukes wordt genoemd. Die groep zou worden aangestuurd door de Russische inlichtingendienst SVR. De hackaanval werd ontdekt op 24 december.
RTL 06.01.2021 De grootschalige cyberaanval op de Amerikaanse overheid is waarschijnlijk van Russische makelij en gericht op het verzamelen van informatie.
De inlichtingenoperatie is nog steeds gaande, stelt een Amerikaanse taskforce (UCG) met leden van verschillende inlichtingendiensten, waaronder de NSA en de FBI.
De aanval waarvan al werd vermoed dat er Russische hackers achter zaten, trof onder meer de ministeries van Financiën, Handel, Energie en Buitenlandse Zaken en daarnaast de Nationale Gezondheidsinstituten.
De UCG stelt dat van de 18.000 klanten die gebruikmaken van de gehackte beveiligingssoftware van het bedrijf SolarWinds minder dan tien overheidsdiensten zijn gecompromitteerd. Bekeken wordt of ook niet-overheidsinstanties slachtoffer zijn geworden.
Er is nog veel en langdurig werk te verrichten om de schade ongedaan te maken, schrijft de taskforce in een verklaring. De federale politiedienst FBI neemt het voortouw in de reactie op de dreiging en analyseert wie verantwoordelijk kan worden gehouden voor de aanval.
De vorige maand ontdekte hack was waarschijnlijk al sinds het voorjaar gepleegd, mogelijk al eerder.
Rusland ontkent elke betrokkenheid. President Trump suggereerde eerder dat China er mogelijk achter zat, maar daar reppen de inlichtingendiensten niet over.
MSN 03.01.2021 Hackers hadden toegang tot 250 netwerken van overheidsinstanties en grote bedrijven door binnen te dringen in software van IT-bedrijf SolarWinds, zo vertellen experts zaterdag aan The New York Times.
De hack bij SolarWinds kwam eind vorig jaar aan het licht. De aanvallers slaagden erin om afluisterprogramma in door SolarWinds aangeboden software te verstoppen. Ieder bedrijf dat deze software installeerde, kon vervolgens worden afgeluisterd.
Het SolarWinds-programma werd door achttienduizend klanten van het bedrijf geïnstalleerd, maar experts dachten eerst dat slechts beperkt misbruik was gemaakt. Hackers zouden vooral hebben geprobeerd mee te kijken bij Amerikaanse overheidsinstanties.
Onderzoeksinstanties zeggen nu dat de schaal veel groter is, waardoor wordt gevreesd voor tot 250 aanvallen. Steeds meer bedrijven ontdekken dat er bij hen ook sprake was van spionage.
SolarWinds heeft ook Nederlandse klanten
Een lijst van de 250 getroffen partijen is niet gedeeld. Eerder bleken onder andere Amerikaanse overheidsorganisaties en Microsoft te zijn binnengedrongen door de software. SolarWinds heeft ook Nederlandse klanten, maar geen van hen heeft tot nu toe een hack gemeld.
Experts verdenken Rusland van de aanval, die uitgevoerd lijkt te zijn door staatshackers. Het land ontkent betrokken te zijn.
NU 03.01.2021 Hackers hadden toegang tot 250 netwerken van overheidsinstanties en grote bedrijven door binnen te dringen in software van IT-bedrijf SolarWinds, zo vertellen experts zaterdag aan The New York Times.
De hack bij SolarWinds kwam eind vorig jaar aan het licht. De aanvallers slaagden erin om afluisterprogramma in door SolarWinds aangeboden software te verstoppen. Ieder bedrijf dat deze software installeerde, kon vervolgens worden afgeluisterd.
Het SolarWinds-programma werd door achttienduizend klanten van het bedrijf geïnstalleerd, maar experts dachten eerst dat slechts beperkt misbruik was gemaakt. Hackers zouden vooral hebben geprobeerd mee te kijken bij Amerikaanse overheidsinstanties.
Onderzoeksinstanties zeggen nu dat de schaal veel groter is, waardoor wordt gevreesd voor tot 250 aanvallen. Steeds meer bedrijven ontdekken dat er bij hen ook sprake was van spionage.
SolarWinds heeft ook Nederlandse klanten
Een lijst van de 250 getroffen partijen is niet gedeeld. Eerder bleken onder andere Amerikaanse overheidsorganisaties en Microsoft te zijn binnengedrongen door de software. SolarWinds heeft ook Nederlandse klanten, maar geen van hen heeft tot nu toe een hack gemeld.
Experts verdenken Rusland van de aanval, die uitgevoerd lijkt te zijn door staatshackers. Het land ontkent betrokken te zijn.
MSN 01.01.2021 De vermoedelijk Russische hackers die eerder deze maand cyberaanvallen uitvoerden op tal van Amerikaanse overheidsinstellingen bleken ook toegang te hebben gehad tot interne broncodes van Microsoft.
Volgens Microsoft was er sprake van “ongewone activiteiten” met een klein aantal interne accounts. Bij nader inzien werd ontdekt dat een account was gebruikt om een aantal plekken waar broncodes opgeslagen stonden te bekijken, aldus Microsoft.
Het betreffende account had volgens Microsoft geen rechten om codes of systemen te wijzigen. Volgens Microsoft zijn geen wijzigingen aangebracht. Ook zouden geen klantgegevens of diensten zijn buitgemaakt.
Begin december maakte cyberbeveiligingsbedrijf FireEye bekend dat hackers hadden ingebroken in de servers en gevoelige informatie hadden gestolen over software waarmee veiligheidstests worden uitgevoerd. Via de software van provider SolarWinds wisten de hackers een langdurige en massale cyberaanval op Amerikaanse overheidsinstanties en bedrijven uit te voeren.
Microsoft zei eerder dat het ook een kwaadaardige software-update had ontvangen van SolarWinds. De details van de kraak zijn nog grotendeels onbekend. Daardoor is nog altijd niet bekend hoeveel organisaties er precies slachtoffer zijn geworden en wat er door de hackers is meegenomen. Onderzoekers stelden eerder vast dat ten minste 200 organisaties zijn aangevallen.
Microsoft zegt dat de hackers geen gebruik hebben gemaakt van de SolarWinds-update om het interne account te bereiken, maar weigerde uit te leggen hoe de aanvallers dan wel toegang hebben gekregen.
Telegraaf 22.12.2020 De hackers die een grootschalige cyberaanval hebben uitgevoerd op de overheid van de Verenigde Staten zijn bij hun inbraak in de systemen van het ministerie van Financiën tot in de kernsystemen doorgedrongen en hebben mogelijk essentiële encryptie-sleutels buitgemaakt, zegt senator Ron Wyden. Hij zit zowel in de Senaatscommissie voor inlichtingenzaken als de commissie financiën.
Wyden deed de uitspraak maandag na een briefing achter gesloten deuren. De cyberaanval op het ministerie van Financiën „lijkt aanzienlijk te zijn”, aldus Wyden. Tientallen e-mailaccounts zijn volgens hem gecompromitteerd. „Daarnaast braken de hackers in de systemen van de Departementale Bureaus van het ministerie, waar de hoogste functionarissen van Financiën werken”, aldus de senator. „Het ministerie weet nog steeds niet wat de hackers allemaal hebben gedaan of welke informatie precies is gestolen.”
Talloze ministeries
De Amerikaanse overheid gaf vorige week toe dat hackers hebben kunnen doordringen tot de computersystemen van meerdere ministeries. De hackers slaagden daarin door de beveiligingssoftware van het Amerikaanse softwarebedrijf SolarWinds te kapen. Tot dusver heeft de overheid toegegeven dat er is ingebroken bij de ministeries van Buitenlandse Zaken, Handel, Financiën, Binnenlandse Veiligheid en bij de Nationale Gezondheidsinstituten.
Parlementariërs die door de inlichtingendiensten op de hoogte zijn gesteld, minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo en minister van Justitie Bill Barr hebben allemaal gezegd dat Rusland achter de aanval zit. Sommige functionarissen vinden echter dat het nog te vroeg is om zeker te zijn wie de cyberaanval heeft uitgevoerd.
China en Rusland
Het Kremlin ontkent elke betrokkenheid. President Donald Trump, die tijdens zijn ambtstermijn Rusland geregeld verdedigde van beschuldigingen van hacken en ongeoorloofde inmenging, bagatelliseerde de cyberaanval en suggereerde dat China er mogelijk achter zit.
Minister Barr, die geldt als een Trump-getrouwe, was maandag door zich aan te sluiten bij zijn collega Pompeo de laatste die kant koos tegen de president als het om de cyberaanval gaat. Een week geleden werd bekend dat Barr woensdag vertrekt als minister.
MSN 22.12.2020De hackers die een grootschalige cyberaanval hebben uitgevoerd op de overheid van de Verenigde Staten zijn bij hun inbraak in de systemen van het ministerie van Financiën tot in de kernsystemen doorgedrongen en hebben mogelijk essentiële encryptie-sleutels buitgemaakt, zegt senator Ron Wyden. Hij zit zowel in de Senaatscommissie voor inlichtingenzaken als de commissie financiën.
Wyden deed de uitspraak maandag na een briefing achter gesloten deuren. De cyberaanval op het ministerie van Financiën „lijkt aanzienlijk te zijn”, aldus Wyden. Tientallen e-mailaccounts zijn volgens hem gecompromitteerd. „Daarnaast braken de hackers in de systemen van de Departementale Bureaus van het ministerie, waar de hoogste functionarissen van Financiën werken”, aldus de senator. „Het ministerie weet nog steeds niet wat de hackers allemaal hebben gedaan of welke informatie precies is gestolen.”
Talloze ministeries
De Amerikaanse overheid gaf vorige week toe dat hackers hebben kunnen doordringen tot de computersystemen van meerdere ministeries. De hackers slaagden daarin door de beveiligingssoftware van het Amerikaanse softwarebedrijf SolarWinds te kapen. Tot dusver heeft de overheid toegegeven dat er is ingebroken bij de ministeries van Buitenlandse Zaken, Handel, Financiën, Binnenlandse Veiligheid en bij de Nationale Gezondheidsinstituten.
Parlementariërs die door de inlichtingendiensten op de hoogte zijn gesteld, minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo en minister van Justitie Bill Barr hebben allemaal gezegd dat Rusland achter de aanval zit. Sommige functionarissen vinden echter dat het nog te vroeg is om zeker te zijn wie de cyberaanval heeft uitgevoerd.
China en Rusland
Het Kremlin ontkent elke betrokkenheid. President Donald Trump, die tijdens zijn ambtstermijn Rusland geregeld verdedigde van beschuldigingen van hacken en ongeoorloofde inmenging, bagatelliseerde de cyberaanval en suggereerde dat China er mogelijk achter zit.
Minister Barr, die geldt als een Trump-getrouwe, was maandag door zich aan te sluiten bij zijn collega Pompeo de laatste die kant koos tegen de president als het om de cyberaanval gaat. Een week geleden werd bekend dat Barr woensdag vertrekt als minister.
MSN 21.12.2020 De Russische overheid heeft officieel ontkend betrokken te zijn bij de cyberaanval op tal van Amerikaanse overheidsinstellingen. Ook China benadrukt niet verantwoordelijk te zijn voor de aanval en noemt de verwijten van de Amerikaanse president Trump “een farce”.
Een week geleden werd bekend dat buitenlandse hackers maandenlang toegang hadden tot de netwerken van meerdere Amerikaanse ministeries, overheidsagentschappen en bedrijven. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo zei vrijdag “dat we nu vrij duidelijk kunnen zeggen dat het de Russen waren die zich met deze activiteit bezighielden”. President Donald Trump stelde dat China “mogelijk” betrokken is.
“Rusland is niet betrokken bij dergelijke aanvallen, met name niet bij deze. We benadrukken dit officieel en stellig”, aldus een woordvoerder van het Kremlin. “Alle beschuldigingen over Russische betrokkenheid zijn absoluut ongegrond, deze zijn waarschijnlijk een voortzetting van blinde russofobie”, citeert het Russische persbureau TASS.
“De beschuldigingen van de VS tegen China zijn altijd een farce geweest, met politieke motieven”, zei een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken. “De VS hebben cyberveiligheidskwesties gepolitiseerd, voortdurend valse informatie verspreid zonder overtuigend bewijs in een poging het imago van China te schaden en de internationale gemeenschap te misleiden.”
NOS 19.12.2020 De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Pompeo is ervan overtuigd dat Rusland achter een grote hackaanval op de overheid zit die al maanden bezig is. In een radioprogramma zei hij bewijs te hebben, maar niet in te kunnen gaan op details.
“Dit was een enorme operatie en ik denk dat het vrij duidelijk is dat de Russen erachter zitten”, zei Pompeo. “Er zijn zoveel dingen die ik graag openbaar zou willen maken, maar om het Amerikaanse volk te beschermen, is het beter gewoon ons werk te doen en de vrijheid beschermen.”
Afgelopen week kwam naar buiten dat Amerikaanse overheidsinstanties en bedrijven massaal geïnfecteerd zijn met malware die computersystemen doorzoekt op veiligheidsfoutjes. Bron van de hack zou geïnfecteerde software zijn van het bedrijf SolarWinds, dat met veel overheidsdiensten samenwerkt.
Enorme schade
De hack zou al in maart zijn begonnen. Onder meer twee Amerikaanse ministeries, softwaregigant Microsoft en het beveiligingsbedrijf FireEye zijn getroffen. Doordat de daders maandenlang toegang hadden tot het systeem, kan de schade groot zijn. Experts verwachten dat het nog maanden kan duren voordat duidelijk is hoe groot die schade is en alle malware verwijderd is.
De opmerkingen van Pompeo zijn de eerste reactie van een hooggeplaatste Amerikaanse functionaris op de hack. President Trump heeft er tot nu toe over gezwegen. Aankomend president Biden benadrukte in een verklaring dat hij als president een cyberaanval nooit zou tolereren.
Rusland ontkent betrokken te zijn bij de hack. In een reactie zegt de Russische ambassade in Washington dat het land geen cyberaanvallen uitvoert.
MSN 19.12.2020 De hackers die achter de massale cyberaanval op tal van Amerikaanse overheidsinstellingen zaten, opereerden volgens de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo in Russische dienst. “Dit was een zeer aanzienlijke poging, en ik denk dat we nu vrij duidelijk kunnen zeggen dat het de Russen waren die zich met deze activiteit bezighielden”, zei Pompeo bij een radioprogramma.
Afgelopen week kwam naar buiten dat buitenlandse hackers maandenlang toegang hadden tot de netwerken van meerdere Amerikaanse ministeries, overheidsagentschappen en bedrijven. Aanleiding was een hack in het netwerk van leverancier SolarWinds, waarvan ook de Amerikaanse overheid afnemer is. De ministeries van Handel, Financiën, Binnenlandse Veiligheid, Buitenlandse Zaken en Defensie zijn getroffen.
Daarnaast zouden de hackers ook succesvol hebben ingebroken in het netwerk van de Nationale Gezondheidsinstituten (NIH) en meldde ook softwaregigant Microsoft slachtoffer te zijn geworden van buitenlandse, waarschijnlijk Russische aanvallers.
AD 18.12.2020 Hackers zijn erin geslaagd binnen te dringen in het netwerk van de Amerikaanse dienst die verantwoordelijk is voor de voorraad atoomwapens van het land. Volgens het magazine Politico is de National Nuclear Security Administration (NNSA) van het ministerie van Energie slachtoffer geworden van de hackers, die de afgelopen dagen ook bij zeker vijf andere Amerikaanse overheidsinstanties binnendrongen. Ook ict-reus Microsoft is getroffen.
Het ministerie van Energie zegt dat er geen nucleaire geheimen zijn buitgemaakt. De NNSA zegt wel dat er ‘op uitgebreide schaal verdachte activiteiten op de netwerken zijn gesignaleerd’.
De VS beschuldigen Rusland achter de aanvallen te zitten, maar Rusland spreekt de beschuldigingen tegen. De Russische ambassade in Washington zegt dat ‘Rusland geen offensieve operaties uitvoert in het cyberdomein’.
De afgelopen dagen zijn onder meer de ministeries van Handel, Financiën, Binnenlandse Veiligheid, Buitenlandse Zaken en Defensie getroffen. Daarnaast zouden de hackers ook succesvol hebben ingebroken in het netwerk van de Nationale Gezondheidsinstituten (NIH). Het ministerie van Buitenlandse Zaken van de VS weigerde eerder deze week commentaar. Ook de NIH gaf geen commentaar. Het Pentagon liet woensdag weten dat het ‘geen bewijs’ heeft dat de netwerken van het ministerie van Defensie zijn gecompromitteerd.
De FBI, het agentschap voor Cyberveiligheid en Infrastructuur en de directeur van de Nationale Inlichtingendienst gaven woensdag wel een gezamenlijke verklaring af waarin ze bevestigden dat het ze ‘in de afgelopen dagen’ duidelijk was geworden dat er een ‘ingrijpende en nog altijd voortdurende cybercampagne’ gaande is tegen Amerikaanse overheidsinstellingen. Daarbij zou vooral gebruik worden gemaakt van onvolkomenheden in de software van het Amerikaanse softwarebedrijf SolarWinds.
Lakse houding
Ondertussen neemt de kritiek vanuit de politiek op president Donald Trump toe. Vooral Democraten beschuldigen de regering van een lakse houding tegen de cyberaanvallen.
Toekomstig Amerikaans president Joe Biden heeft daarentegen harde straffen beloofd voor de mensen die achter de cyberaanvallen zitten. ,,De aanval baart me grote zorgen’’, zei Biden. Hij zei donderdag snelle actie te ondernemen vanaf de dag dat hij als president aan het werk gaat en dat zijn team de aanval tot een topprioriteit zal maken. Ook beloofde Biden dat de partijen die verantwoordelijk zijn voor dergelijke cyberaanvallen ‘zullen boeten’ voor hun daden. ,,Onze tegenstanders moeten weten dat ik als president niet werkeloos zal toekijken bij cyberaanvallen op onze natie’’, zei hij in een verklaring.
Ook Microsoft slachtoffer
Ook de Amerikaanse ict-reus Microsoft is het slachtoffer geworden van buitenlandse, waarschijnlijk Russische hackers. Het softwarebedrijf maakt ook gebruik van de kwetsbare netwerksoftware van het bedrijf SolarWinds.
Microsoft erkent dat er problemen zijn ontstaan door de aanwezigheid van kwaadaardige software die via SolarWinds op het netwerk is gekomen, maar dat de schade inmiddels is hersteld, de lekken zijn gedicht en het netwerk weer veilig is.
Het bedrijf zegt geen aanwijzingen te hebben dat vanaf hun netwerk andere netwerken zijn aangevallen. Het is niet bekend hoeveel Microsoft-gebruikers door de besmette producten zijn getroffen.
Elsevier 18.12.2020 Een enorme cyberaanval heeft meerdere Amerikaanse ministeries en organisaties getroffen. Deze week werd bekend dat in elk geval de ministeries van Defensie, Binnenlandse Veiligheid, Handel en Financiën zijn binnengedrongen, plus het agentschap dat nucleaire wapens onderhoudt. De aanval is volgens de Amerikanen het werk van het Kremlin.
Door de omvang van de hack is de precieze schade nog onbekend. Ten minste vijf ministeries zijn binnengedrongen bij de aanval, waaronder het ministerie van Energie. Een onderdeel van dat ministerie is verantwoordelijk voor onderhoud en controle van de Amerikaanse nucleaire wapens.
Onderzoekers weten dat de hackers daar zijn, maar niet wat zij exact hebben uitgespookt. Volgens het agentschap zijn de essentiële programma’s die worden gebruikt bij operaties in het belang van de nationale veiligheid niet in het geding.
Rusland ontkent betrokkenheid
Zowel president Donald Trump als zijn opvolger Joe Biden zijn geïnformeerd over de aanval. Biden zei dat de verantwoordelijken serieus moeten worden aangepakt. Het land moet volgens hem meer doen dan alleen zijn cyberverdediging aanscherpen: ‘Amerika moet zijn tegenstanders angst aanjagen zodat zij dit soort aanvallen sowieso niet uitvoeren. Ik houd mij niet koest bij een cyberaanval op ons land.’ President Trump moet zich nog publiekelijk uitspreken over de cyberaanval.
De Amerikaanse overheid heeft Rusland nog niet in het openbaar beschuldigd van de aanval. Meerdere Amerikaanse media melden dat Amerika weet dat de hack door Rusland is gepleegd. Rusland ontkent de aantijgingen.
Microsoft-computers via programma gehackt
De aanvallers konden binnendringen via een computerprogramma van het bedrijf SolarWinds. De managementprogramma’s van SolarWinds worden aan honderden klanten verkocht, binnen en buiten de Amerikaanse overheid.
Een programma van SolarWinds werd gebruikt om computers van Microsoft binnen te dringen. Via die ingang konden de aanvallers rondneuzen in computers die op de Amerikaanse ministeries worden gebruikt.
Onduidelijk is of alle gebruikers van SolarWinds slachtoffer zijn van de hack. Mogelijk gebruikten de infiltranten de ingang via het programma alleen op computers waarin zij interesse hadden. Dan zou er sprake zijn van een gerichte aanval, waarbij andere gebruikers waarschijnlijk niet direct zijn geraakt.
De FBI onderzoekt
Volgens Microsoft-president Brad Smith is de aanval ongekend: ‘De hack is een roekeloze actie die serieuze technologische kwetsbaarheden veroorzaakt in de Verenigde Staten en over de hele wereld.’ De aanval zou ook doelwitten hebben getroffen in Nederland, België, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Arabische Emiraten en Israël.
Microsoft sprak donderdag over ten minste veertig doelwitten van de hack, maar waarschuwde ook dat de aanval nog altijd gaande is en meer slachtoffers maakt, zowel bij overheidsinstanties als bedrijven. De FBI doet samen met andere Amerikaanse overheidsorganisaties onderzoek en zegt de verantwoordelijken te zullen vervolgen.
MSN 17.12.2020 FireEye, het Amerikaanse cyberbeveiligingsbedrijf dat na te zijn gehackt de massale cyberaanval op tal van Amerikaanse overheidsinstellingen en bedrijven ontdekte, stelde aanvankelijk onderzoek in na een verdachte inlogactie, meldt nieuwssite Politico. De hackers zouden toegang hebben gekregen tot het netwerk van FireEye door een werknemer te laten inloggen op een neppagina en zo diens inloggegevens buit te maken, zouden vertegenwoordigers van FireEye hebben toevertrouwd aan parlementariërs.
Buitenlandse hackers, naar verluidt gelieerd aan de Russische veiligheidsdiensten, hebben maandenlang toegang gehad tot de netwerken van meerdere Amerikaanse ministeries, overheidsagentschappen en bedrijven, kwam deze week naar buiten. FireEye tipte de overheid nadat het bij onderzoek naar een hack bij het eigen bedrijf een achterdeur had ontdekt in de software van leverancier SolarWinds, waarvan ook de Amerikaanse overheid een afnemer was.
Gevraagd naar het gênante relaas dat een medewerker door de hackers om de tuin zou zijn geleid, ontkende FireEye die lezing. Leidinggevenden zeiden dat FireEye de inbraak ontdekte toen de hackers een met een nieuw apparaat wilden inloggen op het bedrijfsnetwerk. De woordvoerder van het cyberbeveiligingsbedrijf herhaalt dat het achterdeurtje in de SolarWinds-software de directe oorzaak is geweest van de cyberaanval op FireEye.
De cyberaanval op de Amerikaanse overheidsnetwerken is “aanzienlijk en lopend”, lieten de federale politiedienst FBI, de cyberbeveiligingsdienst CISA en de nationale inlichtingenchef woensdag weten in een gezamenlijke verklaring. De FBI stelt druk bezig te zijn met onderzoek om de hackers te identificeren, op te sporen en om hun activiteiten te verstoren.
Amerikaanse media hebben de afgelopen dagen gemeld dat onder meer de ministeries van Handel, Financiën, Binnenlandse Veiligheid, Buitenlandse Zaken en Defensie zijn getroffen. Daarnaast zouden de hackers ook succesvol hebben ingebroken in het netwerk van de Nationale Gezondheidsinstituten (NIH). Het ministerie van Buitenlandse Zaken van de VS weigerde maandag commentaar te geven. Ook de NIH gaf geen commentaar. Het Pentagon liet woensdag weten dat het “geen bewijs” heeft dat de netwerken van het ministerie van Defensie zijn gecompromitteerd.
RTL 15.12.2020 De grote cyberaanval op de netwerken van de Amerikaanse overheid is ontdekt toen cyberveiligheidsbedrijf FireEye een hackaanval op het eigen netwerk ging onderzoeken. Daarbij vond FireEye een probleem met de software van SolarWinds, waarvan de Amerikaanse overheid ook een afnemer is.
Toen FireEye eerder deze maand was gehackt, gingen onderzoekers van het bedrijf direct op zoek naar de zwakke plekken in de beveiliging. “We hebben naar 50.000 regels broncode gekeken, en toen hebben we kunnen vaststellen dat er een achterdeur zat bij Solar Winds”, zegt Charles Carmakal, bestuurder bij FireEye’s incidentenbestrijdingstak. Daarop stelde FireEye de autoriteiten en SolarWinds op de hoogte, aldus Carmakal.
Hackers, die vermoedelijk deel uitmaken van een Russische elitegroep, maakten misbruik van de zwakke plek om malware te installeren, die vervolgens terechtkwam in de systemen van klanten van SolarWinds toen die hun software updateten.
Volgens ingewijden zijn meer dan 25 doelwitten getroffen door de aanval, maar SolarWinds stelt dat mogelijk 18.000 doelwitten de kwaadaardige software gedownload kunnen hebben. Volgens Carmakal wisten de hackers binnen te dringen bij “doelwitten van hoge waarde, zowel overheden als commerciële doelwitten”.
De hackers die inbraken bij FireEye stalen informatie over software die het bedrijf gebruikt om kwetsbaarheden op te sporen in de netwerken van klanten. Hoewel het cyberveiligheidsbedrijf in verlegenheid is gebracht door de aanval, stelt Carmakal dat die mogelijk een fatale vergissing zal blijken voor de hackers. Volgens hem had de grootschalige computerinbraak anders langer onopgemerkt kunnen blijven.
“Een geluk bij een ongeluk is dat we zoveel hebben geleerd over de manier waarop deze vijand werkt”, aldus Carmakal. Volgens hem is er geen bewijs dat de bij FireEye gestolen hacksoftware is gebruikt in de aanval op de Amerikaanse overheid.
“Er zullen helaas meer slachtoffers zijn die naar buiten moeten treden in de komende weken en maanden”, zei hij. Hoewel sommigen de aanval hebben toegeschreven aan een aan de Russische overheid gelieerd hackerscollectief genaamd APT 29 of Cozy Bear, heeft FireEye daar nog onvoldoende bewijs voor.
Het onderzoek door FireEye wees uit dat de aanval onderdeel was van een wereldwijde operatie. Hij was ook gericht op overheden en bedrijven in Europa, Azië en het Midden-Oosten, meldde het bedrijf.
Meerdere Amerikaanse ministeries en overheden zijn aangevallen door de Russische hackers. Rusland ontkent alle betrokkenheid.
AD 15.12.2020 Naast de Amerikaanse ministeries van Handel, Financiën en Binnenlandse Veiligheid, is ook het ministerie van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten getroffen door een cyberaanval waar vermoedelijk Russische hackers achter zitten, meldt The Washington Post op basis van experts. Rusland ontkent alle betrokkenheid bij de computerinbraken.
Volgens The New York Times hebben de hackers ook bij delen van het ministerie van Defensie ingebroken. Daarnaast zouden de Nationale Gezondheidsinstituten (NIH) zijn gehackt. Ingewijden gaan ervan uit dat de lijst van overheidsinstanties die slachtoffer van de computerinbraak nog verder zal uitdijen. Experts gaan ervan uit dat de schade van de maandenlange en uiterst geraffineerde cyberspionage-operatie omvangrijk zal zijn.
De Amerikaanse overheid bevestigde zondag en gisteren dat haar computernetwerken zijn getroffen door een cyberaanval. Landelijke overheidsdiensten moeten van cyberveiligheidsdienst CISA stoppen met het gebruik van bepaalde producten van het Amerikaanse softwarebedrijf SolarWinds. Die zouden voor een zwakke plek in de cyberbeveiliging van de Amerikaanse overheid hebben gezorgd.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken van de VS weigerde gisteren commentaar te geven. Ook de NIH gaf geen commentaar. De daders behoren naar verluidt tot de hackersgroep die bekendstaat onder namen als APT29 en Cozy Bear. Er zou op grote schaal digitaal zijn gespioneerd. ,,Dit ziet er heel, heel slecht uit”, zei een bron tegen The Washington Post. Rusland ontkent tot dusver elke betrokkenheid bij de grootschalige cyberaanval.
De cyberaanval op de computernetwerken van de Amerikaanse overheid werd ontdekt toen cyberveiligheidsbedrijf FireEye een hackaanval op het eigen netwerk ging onderzoeken. Daarbij vond FireEye een probleem met de software van leverancier SolarWinds. Toen FireEye eerder deze maand was gehackt, gingen onderzoekers van het bedrijf direct op zoek naar de zwakke plekken in de beveiliging
Via een achterdeur
We hebben naar 50.000 regels broncode gekeken en kunnen vaststellen dat er een achterdeur zat bij Solar Winds, aldus Charles Carmakal, Cyberveiligheidsbedrijf FireEye.
De hackers die inbraken bij FireEye stalen informatie over software die het bedrijf gebruikt om kwetsbaarheden op te sporen in de netwerken van klanten. ,,We hebben naar 50.000 regels broncode gekeken, en toen hebben we kunnen vaststellen dat er een achterdeur zat bij Solar Winds”, aldus Charles Carmakal, bestuurder bij FireEye’s incidentenbestrijdingstak. Daarop stelde FireEye de autoriteiten en SolarWinds op de hoogte, aldus Carmakal.
De hackers maakten misbruik van de zwakke plek om malware te installeren, die vervolgens terechtkwam in de systemen van klanten van SolarWinds toen die hun software updateten. Volgens ingewijden zijn meer dan 25 entiteiten getroffen door de aanval, maar SolarWinds stelt dat mogelijk 18.000 entiteiten de kwaadaardige software gedownload kunnen hebben.
Volgens Carmakal wisten de hackers binnen te dringen bij “doelwitten van hoge waarde, zowel overheden als commerciële entiteiten”. Hoewel het cyberveiligheidsbedrijf in verlegenheid is gebracht door de aanval, stelt Carmakal dat die mogelijk een fatale vergissing zal blijken voor de hackers. Volgens hem had de grootschalige computerinbraak anders langer onopgemerkt kunnen blijven.
RTL 15.12.2020 Naast de Amerikaanse ministeries van Handel, Financiën en Binnenlandse Veiligheid, is ook het ministerie van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten getroffen door een cyberaanval waar vermoedelijk Russische hackers achter zitten.
Ook zouden de hackers bij delen van het ministerie van Defensie hebben ingebroken en zouden de Nationale Gezondheidsinstituten (NIH) zijn gehackt. Dat meldden The Washington Post en The New York Times op basis van experts.
Ingewijden gaan ervan uit dat de lijst van overheidsinstanties die slachtoffer zijn van de cyberaanval nog langer zal worden.
Enorme cyberspionage-operatie
Experts verwachten dat de schade van de maandenlange en geraffineerde cyberspionage-operatie omvangrijk is.
De Amerikaanse overheid bevestigde zondag en maandag dat haar computernetwerken zijn getroffen door een cyberaanval.
Landelijke overheidsdiensten moeten van cyberveiligheidsdienst CISA stoppen met het gebruik van bepaalde producten van het Amerikaanse softwarebedrijf SolarWinds. Die zouden voor een zwakke plek in de cyberbeveiliging van de Amerikaanse overheid hebben gezorgd.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken van de VS weigerde commentaar te geven. Ook de NIH gaf geen commentaar.
De daders behoren naar verluidt tot de hackersgroep die bekendstaat onder namen als APT29 en Cozy Bear. Er zou op grote schaal digitaal zijn gespioneerd. “Dit ziet er heel, heel slecht uit”, zei een bron tegen The Washington Post.
Rusland ontkent elke betrokkenheid bij de cyberaanvallen.
MSN 14.12.2020 Groot alarm bij de digitale poortwachters van Washington. Gebruikers van software van SolarWinds binnen de Amerikaanse overheid moeten die software direct uitschakelen en hun netwerken onderzoeken op sporen van misbruik, waarschuwde het Agentschap voor Cyber- en Infrastructuurveiligheid (CISA) zondag.
Uit onderzoek van het gerenommeerde beveiligingsbedrijf FireEye – dat zelf ook slachtoffer werd van de hack – bleek maandag dat duizenden klanten van SolarWinds via onschuldige ogende software-updates ook kwaadaardige code binnenhaalden, waardoor onder meer gegevens en e-mails konden worden ingezien.
1 Wat weten we inmiddels over de gemelde hack?
SolarWinds, een IT-bedrijf uit Austin in Texas, erkende zondagavond slachtoffer geworden te zijn van een „zeer geavanceerde, handmatige aanval op de logistieke keten” van haar netwerkbeheer- en monitoringssoftware Orion. Zo konden onbekende hackers tussen maart en juni via software-updates ongemerkt hun eigen code verspreiden.
SolarWinds heeft naar eigen zeggen 300.000 klanten wereldwijd, waaronder grote telecombedrijven en het gros van de Fortune 500. Wat de hack saillant maakt, en pas de vijfde dergelijke waarschuwing van de CISA rechtvaardigde, is dat de software ook veel wordt gebruikt door de Amerikaanse overheid, bijvoorbeeld door álle onderdelen van het leger en het Pentagon. „De aanval op het netwerkmanagementproduct van SolarWinds is een onacceptabel risico voor de veiligheid van overheidsnetwerken”, zei waarnemend CISA-directeur Brandon Wales zondag.
Gewaarschuwde autoriteiten hadden tot maandagmiddag om de instructies op te volgen. Volgens The Washington Post werden onder andere de ministeries van Financiën en Economische Zaken doelwit. FireEye zag de hack ook buiten de VS terugkomen elders in Noord-Amerika, in Europa, Azië en het Midden-Oosten. Ook in Nederland wordt de software gebruikt.
2 Wat verspreidden de hackers via SolarWinds?
Via de legitiem ogende updates van Orion verspreidden de hackers een Trojaans paard, dat FireEye ‘Sunburst’ heeft genoemd. Doordat de updates van het vertrouwde bedrijf leken te komen viel het netwerkbeheerders niet op dat ook kwaadaardige code werd binnengesmokkeld.
Dat kwam deels doordat Sunburst zich eerst koest hield en daarna uiterst heimelijk te werk ging. Pas na twee weken opende het programma een achterdeurtje, dat de hackers vervolgens gebruikten als uitvalsbasis om de rest van de systemen aan te vallen. Zulk netwerkverkeer zou normaliter op moeten vallen, maar de hackers hebben veel moeite gedaan om de datastromen op bonafide verkeer van Orion te laten lijken en daarmee te vervlechten, schrijft FireEye.
Via Sunburst konden de hackers bestanden buitmaken, programma’s uitvoeren en het netwerk in kaart brengen. Het doel was toegang verkrijgen tot andere machines binnen het bedrijfsnetwerk of data stelen, schrijft FireEye. De aanvallers lieten daarbij volgens het beveiligingsbedrijf weinig sporen na. „Deze dader wil graag weinig malware achterlaten en heeft de voorkeur om met legitieme inlogcodes en externe toegangswegen meer ingangen tot het netwerk van zijn slachtoffers te krijgen.” Hackers hadden bijvoorbeeld bijzondere aandacht voor mails van belangrijk IT-personeel, stelden onderzoekers van Microsoft maandag.
Hoe de aanvallers hun eigen code aan de updates van SolarWinds konden toevoegen is nog niet bekend. Microsoft denkt dat interne distributiesystemen van het Amerikaanse bedrijf eerder al gekraakt werden.
3 Wie zit erachter?
Vanwege zijn finesse vermoedt SolarWinds dat de hack komt van „een buitenlandse mogendheid”. Volgens FireEye is de aanval het werk van „een zeer bekwame dader en was de operatie uitgevoerd met een hoge mate van operationele veiligheid”.
Hackers lieten weinig sporen na. De gehanteerde werkwijze – een doelwit indirect aanvallen via andere software – is het best vergelijkbaar met de Petya-gijzelsoftware die grote delen van de ict-infrastructuur van Oekraïne in 2017 platlegde. Toen werd de boekhoudsoftware M.E. Doc geïnfecteerd. De aanval is toegeschreven aan Rusland.
Ook nu wordt naar Rusland gewezen. The Washington Post noemt de hack „een grote spionagecampagne”. Ingewijden zeggen tegen de krant de de beruchte Russische hackgroep Cozy Bear verantwoordelijk te houden. Cozy Bear, ook wel APT29 (advanced persistent threat) genoemd, verwierf de afgelopen jaren internationale bekendheid met een keur aan opzienbarende hackpogingen in verschillende landen. De groep wordt in verband gebracht met de Russische buitenlandse inlichtingendienst SVR en eerder met veiligheidsdienst FSB.
Wie zijn de Russische cybersoldaten?
Cozy Bear zou onder meer achter de hack op de Amerikaanse Democratische partij in 2016 zitten, waarbij duizenden e-mails werden buitgemaakt en gepubliceerd via Wikileaks. In 2017 probeerde de groep Nederlandse ministeries te hacken.
4 Hoe reageert Rusland?
De Russische ambassade in Washington ontkende maandag elke betrokkenheid. In een verklaring schreef ze dat „Rusland geen offensieve operaties in het cyberdomein” uitvoert en dat „kwaadwillige activiteiten in de informatieruimte in strijd zijn met het Russische buitenlandse beleid”. Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov voegde hieraan toe dat Rusland niets te maken heeft met de hack en het „verkeerd is de Russen meteen de schuld te geven”.
RTL 14.12.2020 De Amerikaanse overheid heeft bevestigd dat computernetwerken zijn getroffen door een cyberaanval. Landelijke overheidsdiensten moeten van cyberveiligheidsdienst CISA stoppen met het gebruik van bepaalde producten van softwarebedrijf SolarWinds.
De nieuwe richtlijn van de CISA volgt na berichten in Amerikaanse media dat Russische hackers producten van SolarWinds gebruikten om toegang te krijgen tot computersystemen van overheden.
Ingewijden hebben tegen The Washington Post gezegd dat Russische hackers toegang kregen tot de ministeries van Financiën en Handel. De daders behoren naar verluidt tot de hackersgroep die bekendstaat onder namen als APT29 en Cozy Bear. Er zou op grote schaal digitaal zijn gespioneerd. “Dit ziet er heel, heel slecht uit”, zei een bron tegen de krant. Producten van SolarWinds worden ook buiten de Verenigde Staten gebruikt.
“De regering van de Verenigde Staten is zich bewust van deze berichten en we nemen alle noodzakelijke stappen om alle mogelijke problemen met betrekking tot deze situatie te identificeren en te verhelpen”, zegt de woordvoerder van de Nationale Veiligheidsraad. Die kwam zaterdag bij elkaar in het Witte Huis vanwege de ernst van het incident. Amerikaanse veiligheidsdiensten vrezen dat de hackers met soortgelijke middelen hebben ingebroken bij andere overheidsagentschappen, aldus ingewijden tegen Reuters.
Rusland
De Amerikaanse regering zegt niet in het openbaar welk land verdacht wordt van de hackaanval, maar drie bronnen die bekend zijn met het onderzoek zeggen tegen Reuters dat Rusland verantwoordelijk wordt geacht. De cyberaanvallen zouden onderdeel zijn van een grotere hackcampagne, net als de recente hack op FireEye, een groot Amerikaans cyberbeveiligingsbedrijf met overheidscontracten.
Rusland spreekt de beschuldigingen tegen. “We hebben hier niets mee te maken”, zei een woordvoerder van het Kremlin volgens persbureau TASS. De Russische ambassade in Washington zegt dat “Rusland geen offensieve operaties uitvoert in het cyberdomein”.
MSN 14.12.2020 De Amerikaanse overheid heeft bevestigd dat computernetwerken zijn getroffen door een cyberaanval. Landelijke overheidsdiensten moeten van cyberveiligheidsdienst CISA stoppen met het gebruik van bepaalde producten van softwarebedrijf SolarWinds, na berichten in Amerikaanse media dat Russische hackers die gebruikten om toegang te krijgen tot computersystemen. Rusland zegt daar niets mee te maken te hebben.
Ingewijden hebben tegen The Washington Post gezegd dat Russische hackers toegang kregen tot de ministeries van Financiën en Handel. De daders behoren naar verluidt tot de hackersgroep die bekendstaat onder namen als APT29 en Cozy Bear. Er zou op grote schaal digitaal zijn gespioneerd. “Dit ziet er heel, heel slecht uit”, zei een bron tegen de krant. Producten van SolarWinds worden ook buiten de Verenigde Staten gebruikt.
Rusland spreekt de beschuldigingen tegen. “We hebben hier niets mee te maken”, zei een woordvoerder van het Kremlin volgens persbureau TASS. De Russische ambassade in Washington zegt dat “Rusland geen offensieve operaties uitvoert in het cyberdomein”.
MSN 14.12.2020 De Amerikaanse overheid heeft bevestigd dat computernetwerken zijn getroffen door een cyberaanval. Landelijke overheidsdiensten moeten van cyberveiligheidsdienst CISA stoppen met het gebruik van bepaalde producten van softwarebedrijf SolarWinds.
De nieuwe richtlijn van de CISA volgt na berichten in Amerikaanse media dat Russische hackers producten van SolarWinds gebruikten om toegang te krijgen tot computersystemen van overheden.
Ingewijden hebben tegen The Washington Post gezegd dat Russische hackers toegang kregen tot de ministeries van Financiën en Handel. De daders behoren naar verluidt tot de hackersgroep die bekendstaat onder namen als APT29 en Cozy Bear. Er zou op grote schaal digitaal zijn gespioneerd. “Dit ziet er heel, heel slecht uit”, zei een bron tegen de krant. Producten van SolarWinds worden ook buiten de Verenigde Staten gebruikt.
“De regering van de Verenigde Staten is zich bewust van deze berichten en we nemen alle noodzakelijke stappen om alle mogelijke problemen met betrekking tot deze situatie te identificeren en te verhelpen”, zegt de woordvoerder van de Nationale Veiligheidsraad. Die kwam zaterdag bij elkaar in het Witte Huis vanwege de ernst van het incident. Amerikaanse veiligheidsdiensten vrezen dat de hackers met soortgelijke middelen hebben ingebroken bij andere overheidsagentschappen, aldus ingewijden tegen Reuters.
Rusland
De Amerikaanse regering zegt niet in het openbaar welk land verdacht wordt van de hackaanval, maar drie bronnen die bekend zijn met het onderzoek zeggen tegen Reuters dat Rusland verantwoordelijk wordt geacht. De cyberaanvallen zouden onderdeel zijn van een grotere hackcampagne, net als de recente hack op FireEye, een groot Amerikaans cyberbeveiligingsbedrijf met overheidscontracten.
Rusland spreekt de beschuldigingen tegen. “We hebben hier niets mee te maken”, zei een woordvoerder van het Kremlin volgens persbureau TASS. De Russische ambassade in Washington zegt dat “Rusland geen offensieve operaties uitvoert in het cyberdomein”.
MSN 14.12.2020 Het is Russische hackers gelukt om binnen te komen bij het Amerikaanse ministerie van Financiën en andere overheidsinstellingen, zo schrijft The Washington Post maandag op basis van anonieme overheidsbronnen. De Russische hackgroep Cozy Bear kon met zijn hacks e-mailconversaties platleggen.
Het is niet bekend of er schade is aangericht. Dezelfde groep hackte eerder het ministerie van Buitenlandse Zaken en de e-mailservers in het Witte Huis, toen Barack Obama nog president was. De hackers zijn gelieerd aan de Russische inlichtingendiensten.
Amerikaanse ambtenaren wijzen in de krant op een langdurige inbreuk op de systemen. De hacks zouden onderdeel uitmaken van een wereldwijde spionageoperatie. De FBI zou een onderzoek zijn gestart naar de operatie. Het cyberbedrijf FireEye, dat zelf ook werd gehackt, – volgens The Washington Post ook door het Russische Cozy Bear – meldt dat de hackers wereldwijd vele veiligheidssystemen hebben weten te kraken.
Het zou naast overheidsinstanties onder meer gaan over technologie-, telecom-, olie- en gasbedrijven in Noord-Amerika, Europa, Azië en het Midden-Oosten. Bij FireEye is onder meer software gestolen waarmee bedrijfsnetwerken gehackt kunnen worden.
Zondag meldde FireEye op de eigen website dat de getroffen organisaties gebruik maakten van servers van een netwerkbeheersysteem van de firma SolarWinds. De Russen zouden toegang hebben verkregen tot de producten van Solar Winds. Die worden in 300.000 organisaties wereldwijd gebruikt, onder meer door het Amerikaanse leger, het Pentagon, de ministeries van Buitenlandse Zaken en Justitie en de NASA.
MSN 14.12.2020 Een groep Russische hackers had toegang tot systemen van het Amerikaanse ministerie van Economische zaken en andere overheidsinstanties. Dat zeggen ingewijden tegen The Washington Posten Reuters.
De hackers konden volgens de bronnen intern mailverkeer van verschillende afdelingen van Economische Zaken volgen. Het ministerie bevestigt dat er een hack heeft plaatsgevonden, maar geeft verder geen details. De omvang en precieze schade is daarom niet bekend.
Ingewijden zeggen dat er zaterdag door de Nationale Veiligheidsraad een spoedoverleg is geweest in het Witte Huis om de aanpak van de hack te bespreken. De FBI is een onderzoek gestart.
Het zou gaan om een groep hackers die in dienst van de Russische overheid werkt. De groep, die bekend staat onder de namen APT29 en Cozy Bear, wordt ook verantwoordelijk gehouden voor een recente aanval op het Amerikaanse cyberbeveiligingsbedrijf FireEye.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft op Facebook laten weten dat aantijgingen door Amerikaanse media “ongegrond zijn”.
NOS 14.12.2020 Hackers hebben maandenlang toegang gehad tot de interne e-mail van ten minste twee Amerikaanse ministeries. De zaak lijkt in verband te staan met de hack bij het prestigieuze Amerikaans cyberbeveiligingsbedrijf FireEye, die het bedrijf zelf dinsdag naar buiten bracht. FireEye heeft onder zijn klanten tal van Amerikaanse overheidsinstanties.
De Nationale Veiligheidsraad kwam zaterdag op het Witte Huis bijeen om de zaak te bespreken en de FBI is een onderzoek begonnen. Welke schade is aangericht, is nog onduidelijk. Alle betrokkenen spreken van een zeer geavanceerde cyberinbraak, die eigenlijk alleen door een staat kan worden uitgevoerd. Volgens The Washington Post en goed ingevoerde anonieme bronnen gaat het om Rusland.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken noemt de aantijging op Facebook “een nieuwe ongegronde poging van Amerikaanse media om Rusland de schuld in de schoenen te schuiven voor cyberaanvallen op Amerikaanse instanties”.
Netwerken grondig inspecteren
Vaststaat dat de ministeries van Handel en Financiën getroffen zijn, maar er wordt rekening mee gehouden dat de hackers veel meer overheidsinstellingen zijn binnengedrongen. Alle instanties hebben de opdracht gekregen hun netwerken grondig te onderzoeken op onregelmatigheden.
De hackers hebben tussen maart en juni malware ingevoerd in een update van software van het IT-bedrijf SolarWinds, meldt het beveiligingsbedrijf FireEye. SolarWinds levert diensten aan onder andere Amerikaanse overheidsinstanties, de krijgsmacht en veiligheidsdiensten en zou hackers een breed inzicht verschaffen in de organisatie waarbij in ingebroken.
Russische hackers die bekend werden onder de naam Cozy Bear of APT29, waren in 2014 vrijwel zeker verantwoordelijk voor cyberinbraken het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en netwerken van het Witte Huis. Het ging om een operaties van de Russische veiligheidsdienst, zo werd destijds aangenomen. Volgens The Washington Post gaat het ook ditmaal om hackers van Cozy Bear.
NOS 11.12.2020 Opnieuw is Nederland verwikkeld in een spionageschandaal met de Russen. Gisteren maakte inlichtingendienst AIVD bekend twee Russische spionnen te hebben ontmaskerd.
Volgens de dienst waren ze onder meer geïnteresseerd in informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie. Experts zijn niet verbaasd over de Russische interesse: Nederland loopt voorop als het gaat om dit soort hoogwaardige technologie.
Olie van de toekomst
Volgens deskundigen is dergelijke kennis ‘de olie van de toekomst’. Er worden bijvoorbeeld chips mee gemaakt, die in veel producten nodig zijn. “Waar je ook staat in de wereld, je ziet overal chips. Denk aan je smartphone, ov-kaart of een zelfrijdende auto”, zegt Barry Peet, directeur van het CITC, een centrum dat onderzoek doet op het gebied van chiptechnologie.
Peet: “Vroeger was een land afhankelijk van olie. Die afhankelijkheid verschuift nu naar de halfgeleiderindustrie. Het is een sleuteltechnologie die de komende jaren alleen maar belangrijker wordt.”
En Nederland speelt een belangrijke rol in deze sectoren. In 2016 won de Nederlandse wetenschapper Ben Feringa de Nobelprijs voor de Scheikunde met zijn onderzoek naar moleculaire nanomachines. In de regio Eindhoven zijn wereldspelers gevestigd, zoals ASML en NXP, met daarnaast tal van toeleveranciers.
Medewerkers van chipmaker NXP en chipmachinefabrikant ASML aan het werk in een cleanroom:
Een medewerker van chipfabrikant NXP aan het werk in een cleanroom. ANP
Een medewerker van chipfabrikant NXP aan het werk in een cleanroom. ANP
Medewerkers van chipmachinefabrikant ASML aan het werk in een cleanroom. ANP
Medewerkers van chipmachinefabrikant ASML aan het werk in een cleanroom. ANP
Volgens Peet behoort Nederland tot de wereldtop. “Wij krijgen door samen te werken dingen voor elkaar die andere landen niet lukt”, legt hij uit. “In Nederland is de hele keten, van topbedrijven tot toeleveranciers, aanwezig. Dat geeft ons een unieke positie in de wereld.”
Ook staatssecretaris Mona Keijzer van Economische zaken onderschrijft het belang van deze technologieën voor Nederland. In een Kamerbrief zei ze onlangs dat de halfgeleiderindustrie samen met de voedingsindustrie en de petrochemische industrie tot de belangrijkste sectoren van de Nederlandse economie behoort.
Op het gebied van kunstmatige intelligentie zijn de ambities groot. Nederland wil bij de koplopers van Europa behoren. Peet: “De overheid is steeds meer doordrongen van het belang van deze industrieën. Je wilt niet afhankelijk zijn van de import van producten waarmee je niet zonder kan.”
Piepkleine afluisterapparaten
Maar wat zou Rusland met deze kennis willen? Volgens Pieter Cobelens, oud-directeur van de militaire inlichtingendienst MIVD, zijn deze technologieën niet alleen civiel, maar ook militair te gebruiken. “Met deze kennis kan je bijvoorbeeld piepkleine afluisterapparaten bouwen. Die zitten dan bijvoorbeeld in je haar zonder dat je het ziet.”
CITC-directeur Peet: “Wapensystemen, straaljagers, drones of satellieten. Ze functioneren niet zonder chips. Hoe meer je daarvan weet, hoe beter je ze kunt maken.”
Volgens Cobelens is er een digitale Koude Oorlog op het gebied van deze kennis gaande en is het belangrijk dat dit beter wordt beschermd. Dat gebeurt lang niet altijd bij bedrijven of instellingen. Cobelens: “Bij de inlichtingendiensten en Defensie wordt duidelijk aangegeven welke informatie geheim is en welke niet. Maar op het moment dat universiteiten of bedrijven iets nieuws bedenken, komt daar niet meteen de stempel geheim op te liggen. Dat is de eerste stap die je moet nemen.”
De industrie is zich volgens Peet bewust van de buitenlandse interesse, maar alles geheim verklaren is niet de oplossing, zegt hij. “Als je alles dichttimmert, kun je niet meer samenwerken. En dat is juist onze kracht. De beveiliging is goed geregeld, maar bij de manier waarop wij werken hoort ook een zekere mate van vertrouwen en het delen van kennis.”
De vereniging van universiteiten sluit zich hierbij aan. Ze vinden dat het beschermen van kennis haaks staat op de openheid die een kennisinstituut wil geven. Sinds de zomer zijn ze in gesprek met de overheid om tot een uniforme richtlijn op het gebied van kennisveiligheid te komen.
Extra maatregelen voor meer bescherming
Het ministerie van Onderwijs en Wetenschap ziet dat Nederlandse instellingen steeds vaker doelwit zijn van spionage door andere landen. Die landen zijn vooral uit op technologische kennis. Om die kennis te beschermen, kondigden ze twee weken geleden in een brief aan de Tweede Kamer extra maatregelen aan.
Het veiligheidsbeleid moet binnen de instellingen onder meer het bewustzijn bij betrokkenen vergroten, aldus het ministerie. Ook kan in uitzonderlijke gevallen het tijdelijk verboden worden om onderzoeksprojecten met andere landen op te zetten.
De maatregelen moeten Nederland minder kwetsbaar maken voor incidenten, zoals deze week met de Russische spionnen.
NU 11.12.2020 Twee diplomaten van de Russische ambassade in Den Haag werden vorige week tot persona non grata verklaard. Zij moeten ons land binnen twee weken verlaten. Wat is er precies aan de hand?
Waarvan worden de twee Russen beschuldigd?
De AIVD stelt dat zij zich bezighielden met spionage in de Nederlandse hightechsector. Ze waren geaccrediteerd als diplomaat, maar zouden in werkelijkheid werkzaam zijn voor de Russische buitenlandse inlichtingendienst SVR.
Een van de twee bouwde volgens de AIVD een “substantieel netwerk van bronnen” op, die allen werkzaam zijn of waren in de Nederlandse hightechsector. Deze bronnen hadden toegang tot gevoelige informatie. Sommigen ontvingen geld in ruil voor informatie. De AIVD heeft “in meer dan tien gevallen redelijk intensieve contacten kunnen vaststellen”, zei AIVD-baas Erik Akerboom tegen het NPO Radio 1-programma Nieuws en Co.
De tweede uitgewezen agent zou een “ondersteunende rol” hebben gespeeld.
De twee Russische agenten hebben “zeer waarschijnlijk schade toegebracht aan de organisaties waar de bronnen actief zijn en waren en daarmee mogelijk ook aan de Nederlandse economie en de nationale veiligheid”, aldus de Nederlandse inlichtingendienst.
Waar waren de Russen volgens de AIVD op uit?
Het tweetal zou interesse hebben gehad in “informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie”, meldde de AIVD. Hun bronnen werkten bij bedrijven en bij een hogere onderwijsinstelling.
Over de identiteit van de bronnen en de betreffende organisaties doet de AIVD geen mededelingen. De organisaties zijn gewaarschuwd. Daarnaast is de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) ingelicht over een van de Russische bronnen. Naar aanleiding daarvan worden “vreemdelingrechtelijke maatregelen” getroffen, liet de inlichtingendienst weten.
Diefstal van intellectueel eigendom is niet alleen vervelend voor bedrijven die veel hebben geïnvesteerd in het onderzoeken en ontwikkelen van de technologie in kwestie. De technologie kan zowel voor civiele als voor militaire doeleinden worden gebruikt.
Hoe heeft Rusland gereageerd op de uitzetting?
De Russische ambassade bevestigde eind vorige week door de Nederlandse regering ervan op de hoogte te zijn gebracht dat de twee diplomaten tot persona non grata zijn verklaard. “Er is echter geen bewijs geleverd van hun illegale activiteiten op het grondgebied van het koninkrijk. Tegenmaatregelen zullen volgen”, liet de ambassade vrijdag weten.
Leonid Slutsky, hoofd van de commissie Buitenlandse Zaken van het Russische parlement, had een dag eerder al een “adequate en tijdige” reactie beloofd. Hij noemde het Nederlandse besluit om de diplomaten uit te zetten een “provocatie” en zei dat de beschuldigingen van spionage “ongegrond” zijn.
Bij uitzetting van diplomaten is het gebruikelijk dat het getroffen land als tegenmaatregel een gelijk aantal diplomaten het land uitzet.
Gebeuren dit soort dingen vaker?
Rusland werd eerder betrapt op spionage in Nederland. Vier Russische officieren probeerden in 2018 met hacks binnen te dringen bij de OPCW, de verdragsorganisatie voor chemische wapens in Den Haag, die onder meer onderzoek deed naar Russische luchtaanvallen in Syrië en de vergiftiging van de Russische oud-dubbelspion Sergei Skripal in het Verenigd Koninkrijk.
Beschuldigingen die de andere kant opgaan, waren er ook. Rusland stelde in augustus dat er volgapparatuur was aangetroffen in de auto van de Russische militair attaché in Nederland.
Internationaal worden diplomatieke medewerkers ook regelmatig beticht van praktijken die het daglicht niet kunnen verdragen. Zo sloot de Amerikaanse regering in juli van dit jaar het Chinese consulaat in de Texaanse stad Houston. Dat zou zich onder meer schuldig hebben gemaakt aan “industriële spionage” en diefstal van intellectueel eigendom.
MSN 11.12.2020 Twee diplomaten van de Russische ambassade in Den Haag werden vorige week tot persona non grata verklaard. Zij moeten ons land binnen twee weken verlaten. Wat is er precies aan de hand?
Waarvan worden de twee Russen beschuldigd?
De AIVD stelt dat zij zich bezighielden met spionage in de Nederlandse hightechsector. Ze waren geaccrediteerd als diplomaat, maar zouden in werkelijkheid werkzaam zijn voor de Russische buitenlandse inlichtingendienst SVR.
Een van de twee bouwde volgens de AIVD een “substantieel netwerk van bronnen” op, die allen werkzaam zijn of waren in de Nederlandse hightechsector. Deze bronnen hadden toegang tot gevoelige informatie. Sommigen ontvingen geld in ruil voor informatie. De AIVD heeft “in meer dan tien gevallen redelijk intensieve contacten kunnen vaststellen”, zei AIVD-baas Erik Akerboom tegen het NPO Radio 1-programma Nieuws en Co.
De tweede uitgewezen agent zou een “ondersteunende rol” hebben gespeeld.
De twee Russische agenten hebben “zeer waarschijnlijk schade toegebracht aan de organisaties waar de bronnen actief zijn en waren en daarmee mogelijk ook aan de Nederlandse economie en de nationale veiligheid”, aldus de Nederlandse inlichtingendienst.
Waar waren de Russen volgens de AIVD op uit?
Het tweetal zou interesse hebben gehad in “informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie”, meldde de AIVD. Hun bronnen werkten bij bedrijven en bij een hogere onderwijsinstelling.
Over de identiteit van de bronnen en de betreffende organisaties doet de AIVD geen mededelingen. De organisaties zijn gewaarschuwd. Daarnaast is de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) ingelicht over een van de Russische bronnen. Naar aanleiding daarvan worden “vreemdelingrechtelijke maatregelen” getroffen, liet de inlichtingendienst weten.
Diefstal van intellectueel eigendom is niet alleen vervelend voor bedrijven die veel hebben geïnvesteerd in het onderzoeken en ontwikkelen van de technologie in kwestie. De technologie kan zowel voor civiele als voor militaire doeleinden worden gebruikt.
Hoe heeft Rusland gereageerd op de uitzetting?
De Russische ambassade bevestigde eind vorige week door de Nederlandse regering ervan op de hoogte te zijn gebracht dat de twee diplomaten tot persona non grata zijn verklaard. “Er is echter geen bewijs geleverd van hun illegale activiteiten op het grondgebied van het koninkrijk. Tegenmaatregelen zullen volgen”, liet de ambassade vrijdag weten.
Leonid Slutsky, hoofd van de commissie Buitenlandse Zaken van het Russische parlement, had een dag eerder al een “adequate en tijdige” reactie beloofd. Hij noemde het Nederlandse besluit om de diplomaten uit te zetten een “provocatie” en zei dat de beschuldigingen van spionage “ongegrond” zijn.
Bij uitzetting van diplomaten is het gebruikelijk dat het getroffen land als tegenmaatregel een gelijk aantal diplomaten het land uitzet.
Gebeuren dit soort dingen vaker?
Rusland werd eerder betrapt op spionage in Nederland. Vier Russische officieren probeerden in 2018 met hacks binnen te dringen bij de OPCW, de verdragsorganisatie voor chemische wapens in Den Haag, die onder meer onderzoek deed naar Russische luchtaanvallen in Syrië en de vergiftiging van de Russische oud-dubbelspion Sergei Skripal in het Verenigd Koninkrijk.
Beschuldigingen die de andere kant opgaan, waren er ook. Rusland stelde in augustus dat er volgapparatuur was aangetroffen in de auto van de Russische militair attaché in Nederland.
Internationaal worden diplomatieke medewerkers ook regelmatig beticht van praktijken die het daglicht niet kunnen verdragen. Zo sloot de Amerikaanse regering in juli van dit jaar het Chinese consulaat in de Texaanse stad Houston. Dat zou zich onder meer schuldig hebben gemaakt aan “industriële spionage” en diefstal van intellectueel eigendom.
MSN 11.12.2020 Volgens vicepremier Kajsa Ollongren is de opgerolde Russische spionageoperatie een “wake-upcall” voor de hightechsector om hun gegevens nog beter te beschermen. Twee Russische spionnen worden het land uitgezet omdat ze gevoelige informatie probeerden te bemachtigen bij hoogwaardige technologische bedrijven.
Omdat de spionagezaak zo omvangrijk is heeft het kabinet het in het openbaar gebracht, aldus de bewindsvrouw die ook verantwoordelijk is voor de inlichtingendienst AIVD. Die dienst rolde de Russische operatie op. “Het signaal dat daar vanuit gaat is ‘pas op’, want dit soort dingen gebeuren gewoon”, zei ze na de ministerraad
De Russische agenten van de inlichtingendienst SVR deden hun werk onder diplomatieke dekmantel en hadden intensief contact met zeker tien informanten uit de hightechsector en een hogere onderwijsinstelling. Ze hebben informatie gekregen waarvoor in sommige gevallen ook geld is betaald.
MSN 11.12.2020 Branchevereniging voor de tech-industrie FME is blij dat de inlichtingendienst AIVD een Russisch spionagenetwerk heeft opgerold. Bedrijven moeten zich volgens FME meer bewust worden van de gevaren van spionage.
De branchevereniging maakt zich al enige tijd zorgen over de gevaren van spionage, sabotage en andere vormen van cybercrime. FME roept dan ook op dat bedrijven, kennisinstellingen en overheden goed moeten worden voorgelicht over de gevaren van digitale spionage en criminaliteit en wat zij kunnen doen om zich daartegen te beschermen.
Ook moet de uitwisseling van informatie verbeterd worden en moeten alle techbedrijven ervan doordrongen raken dat ze potentiële doelwitten zijn voor “statelijke actoren en criminelen”. De Nederlandse economie en concurrentiekracht kunnen door spionage en cybercrime in gevaar komen, meent FME. Dat het kabinet spionage strafbaar wil stellen is volgens FME een grote stap.
Russische spionnen uitgezet
De AIVD maakte deze week bekend dat twee diplomaten van de Russische ambassade worden uitgezet omdat bleek dat ze zich bezighielden met spionage in de Nederlandse hightech-sector. Volgens de AIVD hadden de Russen onder andere interesse in informatie over chiptechnologie.
Volgens vicepremier Kajsa Ollongren, verantwoordelijk voor de AIVD, is de opgerolde Russische spionageoperatie een “wake-upcall” voor de hightechsector om hun gegevens nog beter te beschermen. “Het signaal dat hier vanuit gaat is ‘pas op’, want dit soort dingen gebeuren gewoon”, zei ze na de ministerraad.
Geld betaald voor informatie
De Russische agenten van de inlichtingendienst SVR deden hun werk onder diplomatieke dekmantel en hadden intensief contact met zeker tien informanten uit de hightechsector en een hogere onderwijsinstelling. Ze hebben informatie gekregen waarvoor in sommige gevallen ook geld is betaald.
Chipbedrijven ASML en NXP
Chipmachinefabrikant ASML juicht in een reactie de actie van de AIVD toe. “Wij verwelkomen het dat de inlichtingendiensten zich bekommeren om de economisch cruciale capaciteiten van het land”, aldus het chipmachinebedrijf. ASML heeft voorlopig geen signalen dat het zelf is getroffen door spionage. Het bedrijf maakt wereldwijd unieke technologie voor de productie van halfgeleiders.
Een ander Nederlands chipbedrijf, halfgeleiderfabrikant NXP, ging inhoudelijk niet in op de spionagekwestie. Volgens de zegsman zijn er bij NXP tot nu toe geen berichten bekend dat de spionage betrekking had op het Eindhovense bedrijf.
MSN 11.12.2020 Spionage moet strafbaar worden, vindt minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken). Nu is het al wel verboden om bijvoorbeeld een staatsgeheim of beroepsgeheim te schenden, maar samenwerking met buitenlandse contacten “waar mogelijk meer achter zit”, is dat nog niet. Het kabinet wil ernaar kijken ook dat laatste expliciet te verbieden, zegt de minister vrijdag.
Donderdag maakte de Algemene Inlichten- en Veiligheidsdienst (AIVD) bekend twee Russische spionnen te hebben ontmaskerd. De Russen deden zich voor als diplomaten en werkten vanuit de Russische ambassade. Ze hadden contact met mensen in de hightechsector die toegang hadden tot gevoelige informatie. Sommigen van hen kregen geld in ruil voor informatie.
De spionnen hadden interesse in “kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie”, liet de AIVD weten. Hun operatie heeft zeer waarschijnlijk schade toegebracht aan Nederland.
Het laat volgens Ollongren zien hoe kwetsbaar Nederland is als “open economie met hoogwaardige technologie”. Ze is er trots op de inlichtingendienst het Russische netwerk heeft opgerold.
MSN 11.12.2020 De twee Russische spionnen die door de AIVD zijn ontmaskerd, moeten Nederland binnen twee weken verlaten hebben, zegt minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken). Het is nog niet bekend of ze al vertrokken zijn, maar Blok heeft nog nooit meegemaakt dat men zich niet aan zo’n uitzettermijn houdt.
De AIVD maakte donderdag bekend twee Russische spionnen, die zich voordeden als diplomaten op de Russische ambassade, te hebben ontdekt. Zij hadden contact met bronnen uit de hightechsector die toegang hadden tot gevoelige informatie, bijvoorbeeld over kunstmatige intelligentie of nanotechnologie. Sommigen werden betaald om informatie te delen.
Het nieuws liet Blok niet koud, zegt hij. Het was volgens hem bekend dat Nederland doelwit was, maar het is volgens hem toch anders als dat abstracte idee dan werkelijkheid wordt.
Het kabinet werkt aan wetgeving om spionage strafbaar te maken. Nu kan men wel vervolgd worden voor het schenden van staats- of beroepsgeheimen, maar niet voor samenwerking met buitenlandse spionnen.
NOS 10.12.2020 De AIVD zegt dat de twee Russische diplomaten die in Nederland jacht maakten op hightechkennis een groot netwerk van bronnen hadden opgebouwd. “We hebben in meer dan tien gevallen redelijk intensieve contacten kunnen vaststellen, waarvan we in een aantal gevallen ook echt hebben gezien en gehoord dat er sprake was van informatieoverdracht en betaling”, zei AIVD-chef Erik Akerboom in het radioprogramma Nieuws en Co.
Volgens Akerboom heeft de AIVD de spionnen en bronnen geruime tijd geobserveerd, voordat er werd ingegrepen. “U moet zich voorstellen dat we deze zaak heel lang stil hebben gehouden om ervoor te zorgen dat we goed doorkregen wat er eigenlijk gaande was. Pas gisteren en vandaag hebben we contact opgenomen met de bedrijven en deze bronnen.” De twee Russen zijn door het ministerie van Buitenlandse Zaken tot persona non grata verklaard en moeten het land verlaten.
De Russische ambassade in Den Haag heeft persbureau Tass laten weten dat het Nederlandse ministerie “geen bewijs heeft geleverd voor illegale activiteiten door Russische diplomaten” en dat Rusland tegenmaatregelen zal nemen. Dat betekent waarschijnlijk twee Nederlandse diplomaten moeten vertrekken uit Rusland.
Niet strafbaar
Zeker een bron uit het netwerk wacht hetzelfde lot als zijn opdrachtgevers. Deze persoon heeft een buitenlandse nationaliteit en moet Nederland verlaten. Wat er met de anderen gebeurt, is nog onduidelijk. Het contact hebben met een buitenlandse inlichtingendienst is op zichzelf niet verboden, het schenden van staats-, ambts- en bedrijfsgeheimen wel.
Of de bronnen zich daaraan schuldig hebben gemaakt, weet de AIVD niet. De kans is groot, omdat ze bij hightechbedrijven en hogeronderwijsinstellingen werken die onderzoek doen naar kunstmatige intelligentie, quantumcomputers, halfgeleiders en nanotechnologie.
Schade
“We proberen vanaf nu vast stellen wat er precies weg is, om vast te stellen hoe groot de schade is”, zei Akerboom. “Maar als informatie wordt ontvreemd bij bedrijven die unieke kennis ontwikkelen, kan de schade heel groot zijn, voor dat bedrijf, maar ook voor onze economie en de nationale veiligheid. Want de zaken waarnaar ze op zoek waren, zijn toepasbaar in civiele technologie, maar ook in de militaire wereld.”
De betrokken bedrijven gaan nu zelf onderzoek doen naar welke informatie werd ontvreemd en wat de schade is. Als er staats-, ambts- of bedrijfsgeheimen zijn gestolen, kunnen ze aangifte doen bij het Openbaar Ministerie. Het kabinet wil spionage al langer strafbaar stellen. Het ministerie van Justitie en Veiligheid werkt aan een wet waarin dat geregeld wordt.
“Vroeger werd dit achter de schermen afgehandeld.”, aldus Ben de Jong, onderzoeker Russische inlichtingendiensten.
Experts noemen het opvallend dat de Nederlandse autoriteiten de spionagezaak zo openlijk communiceren. Dat gebeurde bijvoorbeeld ook na de mislukte Russische hackaanval op het OPCW in Den Haag in 2018, maar het was daarvoor zeer ongebruikelijk, zegt Ben de Jong, kenner van de Russische inlichtingendiensten van de Universiteit Leiden.
“Vroeger werd dat achter de schermen afgehandeld en gaf Den Haag daar geen ruchtbaarheid aan. Ik denk dat het tekenend is voor de slechte betrekkingen tussen Rusland en Nederland, en het Westen in het algemeen.”
Vergelijkbaar met CIA
Volgens de AIVD zijn de twee spionnen lid van de Russische civiele inlichtingendienst SVR. Die is volgens De Jong vergelijkbaar met de Amerikaanse CIA. “Bij elke grote Russische ambassade hebben die een vestiging. Net zoals de CIA op vrijwel alle Amerikaanse ambassades.”
Dat de veronderstelde spionnen het gemunt hadden op technologische bedrijven en instellingen vindt De Jong niet bijzonder. De Russen hebben al sinds de Koude Oorlog nieuwe technologieën als doelwit, stelt hij. “Het is een van de manieren om de chronisch technologische achterstand op het Westen te compenseren.”
RTL 10.12.2020 Rusland zal gepast reageren op het uitzetten van diplomaten uit Nederland. Dat zegt Leonid Sloetski, de voorzitter van de buitenlandcommissie van de Doema. Hij vindt het ‘uitzetten van Russische diplomaten uit Nederland het zoveelste provocerende gebaar’.
Sloetski reageert op het uitzetten van twee geaccrediteerde diplomaten, die als spionnen waren gestationeerd op de Russische ambassade in Den Haag. Ze verzamelden hier informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie, zegt de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
Volgens de dienst heeft de spionagezaak zeer waarschijnlijk schade toegebracht aan de Nederlandse economie en de nationale veiligheid.
‘Nergens op gebaseerd’
Niets van waar, zeggen de Russen. “Alle beschuldigingen van spionage zijn nergens op gebaseerd en geschreven alsof het uit een kopieermachine komt”, zei de commissievoorzitter.
De voorzitter van de buitenlandcommissie in de Senaat, Konstantin Kosatsjov zei tegen persbureau Interfax dat Rusland met gelijke munt zal terugbetalen. “Zoals bekend is de reactie in dit soort gevallen absoluut voorspelbaar”, volgens de senator.
Sommigen werden betaald
Een van de twee spionnen bouwde volgens de AIVD een netwerk op van bronnen, die werkzaam zijn of waren in de Nederlandse hightech-sector. Hij legde contact met personen met toegang tot gevoelige informatie. Sommige personen werden door de inlichtingenofficier betaald.
‘Nederland laat hiermee zien: we hebben spionnen in het oog’
“Dit is uniek, want het komt zelden voor dat de AIVD in het openbaar mededelingen doet over een verstoorde spionage-operatie”, zegt politiek verslaggever Fons Lambie.
“Al jarenlang worden landen als China en Rusland genoemd in jaarverslagen van de geheime diensten, maar de AIVD laat weinig merken van hun operaties.
We zagen dit eerder bij de Russische operatie bij de hackaanval op OPCW uit 2018. Die werd verstoord door de MIVD. Hiermee laat Nederland zien: we hebben je in het oog en we openbaren jullie spionagepraktijken.
Daarnaast helpt dit om bedrijven en onderwijsinstellingen wakker te schudden en alert te zijn op spionage.”
Beide inlichtingenofficieren zijn door het ministerie van Buitenlandse Zaken ‘persona non grata’ verklaard. Dit betekent dat zij ons land binnenkort moeten verlaten.
‘Echt het sluitstuk’
Volgens Danny Pronk, onderzoeker bij Instituut Clingendael komen dit soort acties niet vaak voor. Volgens hem zijn dit vaak langdurige operaties, waar veel tijd en middelen mee gemoeid zijn. “Dit zijn operaties van jaren. Dit is echt het sluitstuk. Het is gevoelig terrein, maar het is wel normaal dat er onderzoeken zijn naar diplomaten.”
De reactie van Rusland kan goed zijn dat er ook twee Nederlandse diplomaten Rusland uit worden gezet. “De Nederlandse ambassadeur in Moskou zal misschien op het matje worden geroepen. Het kan ook zijn dat er Nederlandse diplomaten worden uitgezet. Maar misschien neemt Moskou zijn verlies: de spionageactiviteiten zijn blootgelegd.”
AD 10.12.2020 Twee diplomaten die op de Russische ambassade in Den Haag werken, moeten het land binnenkort verlaten. Ze zijn tot persona non grata verklaard, omdat ze zich bezighielden met spionage in de Nederlandse hightech-sector. Dat meldt de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Rusland zal een ‘adequate en tijdige‘ reactie geven op de uitzetting, meldt Leonid Slutski, hoofd van de commissie buitenlandse zaken van het Russische parlement.
Het tweetal werkte voor de buitenlandse inlichtingendienst SVR van Rusland. Ze waren geaccrediteerd als diplomaat op de ambassade. De spionagezaak heeft volgens de AIVD ‘zeer waarschijnlijk schade toegebracht aan de organisaties waar de bronnen actief zijn of waren en daarmee mogelijk ook aan de Nederlandse economie en de nationale veiligheid’.
Een agent bouwde volgens de AIVD een ‘substantieel netwerk van bronnen op, die allen werkzaam zijn of waren in de Nederlandse hightech-sector’. De mensen die hij benaderde, hadden toegang tot gevoelige informatie. Sommige mensen kregen geld in ruil voor informatie. De tweede agent die uitgewezen wordt, had een ‘ondersteunende rol’.
Gewaarschuwd
De Russen hadden interesse in ‘informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie’. Volgens de AIVD werkten de bronnen van de Russen bij zowel bedrijven als een hogere onderwijsinstelling. Over de identiteit van de Russische bronnen en getroffen organisaties doet de AIVD geen mededelingen.
De AIVD heeft de betreffende bedrijven en onderwijsinstelling wel gewaarschuwd net als de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). ,,De IND treft op grond hiervan vreemdelingrechtelijke maatregelen tegen een bron”, meldt de AIVD.
Verijdeld
Twee jaar geleden werd een operatie van de Russische militaire inlichtingendienst GROe verijdeld tegen de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag.
MSN 10.12.2020 Rusland zal een “adequate en tijdige” reactie geven op de uitzetting van twee Russische diplomaten door Nederland. Leonid Slutski, hoofd van de commissie buitenlandse zaken van het Russische parlement heeft dat gezegd, meldt persbureau Interfax.
Bij uitzetting van diplomaten is het gebruikelijk dat het getroffen land als tegenmaatregel een gelijk aantal het land uitzet. “De Russische reactie zal symmetrisch zijn”, aldus Slutski. Hij noemt het Nederlandse besluit een “provocatie”. “Alle beschuldigingen van spionage zijn ongegrond”, voegde Slutski eraan toe.
De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) meldde eerder op de dag dat twee diplomaten van de Russische ambassade in Den Haag het land binnenkort moeten verlaten omdat ze zich bezighielden met spionage in de Nederlandse hightechsector. Het tweetal werkte voor de buitenlandse inlichtingendienst SVR van Rusland en waren geaccrediteerd als diplomaat op de ambassade.
De spionagezaak heeft volgens de AIVD “zeer waarschijnlijk schade” toegebracht aan de organisaties waar de Russische informanten actief zijn. De Russen hadden interesse in informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie.
NU 10.12.2020 De AIVD heeft een Russisch “spionagenetwerk” opgerold, laat het weten in een persbericht. Twee Russische diplomaten moeten het land uit, omdat ze volgens de AIVD inlichtingenofficieren zijn. Ze waren beiden werkzaam op de ambassade van het land in Den Haag.
Een van de spionnen hield zich bezig met spionage op het gebied van technologie en wetenschap. Hij bouwde een groot netwerk op van bronnen, die allemaal in de Nederlandse hightechsector werkzaam waren, schrijft de AIVD.
Een tweede spion, die ook als diplomaat werkzaam was op de Russische ambassade, vervulde een ondersteunende rol. De inlichtingenmedewerkers waren volgens de AIVD werkzaam voor de Russische inlichtingendienst SVR.
Beide diplomaten zijn “persona non grata verklaard”, schrijft de AIVD. Dat betekent dat ze het land binnenkort moeten verlaten en hier niet meer als diplomaat actief mogen zijn.
AIVD: ‘Waarschijnlijk schade toegebracht aan Nederlandse organisaties’
De spionagezaak heeft volgens de AIVD “zeer waarschijnlijk schade toegebracht aan de organisaties waar de bronnen actief zijn of waren en daarmee mogelijk ook aan de Nederlandse economie en de nationale veiligheid”.
De Russen hadden interesse in “informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie”. Volgens de AIVD werkten de bronnen van de Russen in zowel bedrijven als in een hogere onderwijsinstelling. Over de identiteit van de Russische bronnen en de namen van de getroffen bedrijven en onderwijsinstelling doet de AIVD geen mededelingen.
Wel zegt AIVD-baas Erik Akerboom donderdag in NPO Radio 1-programma Nieuws en Co dat de Russen een groot netwerk van bronnen hadden opgebouwd. “We hebben in meer dan tien gevallen redelijk intensieve contacten kunnen vaststellen, waarvan we in een aantal gevallen ook echt hebben gezien en gehoord dat er sprake was van informatieoverdracht en betaling”, zegt hij.
Organisaties zijn ingelicht
De AIVD heeft de getroffen organisaties en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) gewaarschuwd over de zaak. “De IND treft op grond hiervan vreemdelingrechtelijke maatregelen tegen een bron”, meldt de AIVD.
Volgens Akerboom heeft de AIVD de spionnen en bronnen geruime tijd geobserveerd, voordat er ingegrepen werd. “U moet zich voorstellen dat we deze zaak heel lang stil hebben gehouden om ervoor te zorgen dat we goed doorkregen wat er eigenlijk gaande was. Pas gisteren en vandaag hebben we contact opgenomen met de bedrijven en deze bronnen”, zegt hij in Nieuws en Co.
Twee jaar geleden werd een operatie verijdeld van de Russische militaire inlichtingendienst GRU tegen de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag.
Rusland komt met ‘adequate’ reactie
Rusland laat weten met een “adequate en tijdige” reactie te komen op de uitzetting van de Russische diplomaten. Leonid Slutski, hoofd van de commissie buitenlandse zaken van het Russische parlement heeft dat gezegd, meldt persbureau Interfax.
Hij noemt het Nederlandse besluit een “provocatie”. “Alle beschuldigingen van spionage zijn ongegrond”, voegde Slutski eraan toe.
Bij uitzetting van diplomaten is het gebruikelijk dat het getroffen land als tegenmaatregel een gelijk aantal het land uitzet.
Telegraaf 10.12.2020 Van onze verslaggevers Spionage moet snel strafbaar worden. Dat wil het kabinet, nu andermaal blijkt dat Nederland ten prooi valt aan Russische spionage-activiteiten.
Twee diplomaten van de Russische ambassade in Den Haag zijn tot persona non grata verklaard na spionage in de Nederlandse hightechsector, meldt de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
De Russische spionageactiviteiten hebben volgens de AIVD zeer waarschijnlijk schade toegebracht aan de organisaties waar de informanten actief waren ’en daarmee mogelijk ook aan de Nederlandse economie en de nationale veiligheid’.
Halfgeleiders
De Russen hadden vooral interesse in informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie. Volgens de inlichtingendienst infiltreerden ze in zowel bedrijven als een hogere onderwijsinstelling. Welke bedrijven of universiteiten doelwit waren is onbekend.
Rusland beraadt zich nog op een ’adequate en tijdige’ tegenreactie. De voorzitter van de buitenlandcommissie Leonid Sloetski spreekt via persbureau Interfax van ’de zoveelste provocatie’ en ’ongegronde beschuldigingen’.
Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat de ’toenemende kwetsbaarheid’ van Nederland de aanleiding is om vaart te maken met de strafbaarstelling van spionage.
Geen misdrijf
Spionage is op dit moment nog geen misdrijf. „Het strafrecht biedt reeds mogelijkheden om op te treden jegens misdrijven die verband houden met schending van staats-, ambts- en bedrijfsgeheimen”, schrijft Ollongren. Maar een verbod op heimelijke samenwerking met een buitenlandse inlichtingendienst staat nog niet in de wet.
De AIVD gaat bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen intensiever informeren over hoe ze spionage kunnen voorkomen. „Kennisinstellingen opereren nog vrij naïef door in ruil voor geld samen te werken met buitenlandse partijen bij onderzoeksprojecten”, zegt cyber- en inlichtingenexpert Ronald Prins, voormalig toezichthouder op de AIVD. „Die gebruiken ze om kennis binnen te halen en daarbij proberen ze dat onderzoek ook nog vaak te sturen in de richting die voor hen de interessantste informatie oplevert.” Prins oppert de mogelijkheid dat Rusland in ons land op zoek was naar informatie om door te verkopen of de eigen bedrijven van te laten profiteren.
Hightech-sector
Een van de Russische agenten bouwde volgens de AIVD een ’substantieel netwerk van bronnen op, die allen werkzaam zijn of waren in de Nederlandse hightechsector’. De mensen die hij benaderde, hadden toegang tot gevoelige informatie. Sommige mensen kregen geld in ruil voor informatie. Een van hen moet Nederland misschien ook verlaten.
„Wij beschermen de strategische belangen van Nederland door inlichtingen in te winnen die deze vorm van spionage blootlegt”, aldus AIVD-baas Erik Akerboom. „Hierdoor kunnen we de spionage verstoren, zoals we ook in dit geval hebben gedaan.”
MSN 10.12.2020 Twee diplomaten van de Russische ambassade in Den Haag moeten het land binnenkort verlaten. Ze zijn tot persona non grata verklaard, omdat ze zich bezighielden met spionage in de Nederlandse hightech-sector. Dat meldt de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Rusland zal een „adequate en tijdige” reactie geven op de uitzetting. Dat zei Leonid Slutski, hoofd van de commissie buitenlandse zaken van het Russische parlement donderdagmiddag, meldt persbureau Interfax.
Het tweetal werkte voor de buitenlandse inlichtingendienst SVR van Rusland. Ze waren geaccrediteerd als diplomaat op de ambassade. De spionagezaak heeft volgens de AIVD „zeer waarschijnlijk schade” toegebracht aan de organisaties waar de Russische informanten actief zijn of waren „en daarmee mogelijk ook aan de Nederlandse economie en de nationale veiligheid.”
Een agent bouwde volgens de AIVD een „substantieel netwerk van bronnen op, die allen werkzaam zijn of waren in de Nederlandse hightech-sector.” De mensen die hij benaderde, hadden toegang tot gevoelige informatie. Sommige mensen kregen geld in ruil voor informatie. De tweede agent die uitgewezen wordt, had een „ondersteunende rol.”
De Russen hadden interesse in „informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie.” Volgens de AIVD werkten de bronnen van de Russen in zowel bedrijven als een hogere onderwijsinstelling. Over de identiteit van de informanten en getroffen bedrijven en onderwijsinstelling doet de AIVD geen mededelingen.
De AIVD heeft de getroffen organisaties gewaarschuwd net als de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) over de zaak. „De IND treft op grond hiervan vreemdelingrechtelijke maatregelen tegen een bron”, meldt de AIVD.
Kwetsbaar doelwit
Nederland is in „toenemende mate een kwetsbaar doelwit van spionage”, aldus de inlichtingendienst. Dat komt omdat de economie, wetenschap en techniek tot de meest ontwikkelde van de wereld behoren.
„Als AIVD zetten wij ons in om schade aan de economie en de nationale veiligheid door spionage te beperken en waar mogelijk te voorkomen. Wij beschermen de strategische belangen van Nederland door inlichtingen in te winnen die deze vorm van spionage blootlegt. Hierdoor kunnen we de spionage verstoren, zoals we ook in dit geval hebben gedaan”, aldus AIVD-baas Erik Akerboom.
Strafbaar maken
Volgens het kabinet moet spionage een strafbaar feit worden. Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat de ’toenemende kwetsbaarheid’ van Nederland de aanleiding is. „Het kabinet heeft vastgesteld dat een aanvullende strafbaarstelling wenselijk is en zal onderzoeken op welke wijze daaraan vorm kan worden gegeven en vervolgens een wetstraject opstarten.”
„Het strafrecht biedt reeds mogelijkheden om op te treden jegens misdrijven die verband houden met schending van staats-, ambts- en bedrijfsgeheimen. Echter, spionage -als in de heimelijke samenwerking door personen met een buitenlandse inlichtingendienst- is op dit moment op zichzelf niet als zodanig strafbaar”, schrijft Ollongren.
Opmerkelijk genoeg is het nu dus nog niet strafbaar, terwijl de Russen eerder al werden gesnapt. Twee jaar geleden werd een operatie van de Russische militaire inlichtingendienst GROe verijdeld tegen de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag. De Russen werden toen op heterdaad betrapt door de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). Vier Russische officieren van de GROe werden daarna het land uitgezet.
Kennis beschermen
Het kabinet kondigde vorige maand al aan Nederlandse kennis beter te willen beschermen. Onderzoek moet beter worden beschermd. Universiteiten en onderzoeksinstituten dienen zich bewuster te worden van mogelijke risico’s op spionage. Er komt onder meer een checklist en expertise- en adviesloket kennisveiligheid.
NOS 10.12.2020 Inlichtingendienst AIVD heeft twee Russische diplomaten in Nederland ontmaskerd als spionnen. Ze waren uit op gevoelige informatie van Nederlandse hightech-bedrijven en instellingen, zegt de dienst. De twee zijn door het ministerie van Buitenlandse Zaken tot persona non grata verklaard en moeten het land verlaten.
De Russische ambassade in Den Haag heeft persbureau Tass laten weten dat het Nederlandse ministerie “geen bewijs heeft geleverd voor illegale activiteiten door Russische diplomaten” en dat er “tegenmaatregelen van onze kant komen”. Dat betekent waarschijnlijk dat Rusland twee Nederlandse diplomaten sommeert te vertrekken.
Civiele dienst SVR
Volgens de AIVD gaat het om inlichtingenofficieren van de Russische civiele inlichtingendienst SVR. Hun dekmantel was dat ze als geaccrediteerd diplomaat werkten op de Russische ambassade in Den Haag.
Een van hen bouwde een substantieel netwerk op van bronnen die allen werken of werkten in de hoogtechnologische sector. De ander vervulde daarbij een ondersteunende rol. De bronnen werden door de twee betaald voor hun informatie.
Militair te gebruiken technologie
Ze waren onder meer geïnteresseerd in informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie. Dat zijn technologieën die niet alleen civiel, maar ook militair gebruikt kunnen worden.
De AIVD zegt de operatie van de twee te hebben beëindigd door hun bronnen aan te spreken. Ook de werkgevers van de bronnen, bedrijven en een hogere onderwijsinstelling, zijn geïnformeerd. Welke dat zijn wil de dienst niet zeggen.
Het contact hebben met iemand van een buitenlandse dienst is op zich niet strafbaar, zegt de AIVD. De dienst heeft dan ook geen melding gedaan bij het Openbaar Ministerie. Het is aan de werkgevers van de bronnen om vast te stellen of ze geheime informatie met de spionnen hebben gedeeld en om daar eventueel aangifte van te doen, zegt een woordvoerder van de inlichtingendienst.
Zeker een van de bronnen van de spionnen is een buitenlander. De IND zal tegen die persoon “vreemdelingenrechtelijke maatregelen” nemen, zegt de AIVD. Oftewel: diegene wordt uitgezet.
Een woordvoerder zegt dat er geen aangifte is gedaan tegen andere bronnen van de spionnen, omdat niet bekend is welke informatie ze precies hebben overgedragen. Bovendien is het niet strafbaar om contact te hebben hebben met medewerker van een buitenlandse ambassade. Het kabinet wil dat graag veranderen. Het is nog wel mogelijk dat de werkgevers van de bronnen aangifte doen.
Aantrekkelijk doelwit
Volgens topman Erik Akerboom van de inlichtingendienst is Nederland een aantrekkelijk doelwit is voor spionage, omdat ons land bij de meest ontwikkelde landen hoort op het gebied van economie, wetenschap en techniek.
“Wij beschermen de strategische belangen van Nederland door inlichtingen in te winnen die deze vorm van spionage blootlegt. Hierdoor kunnen we de spionage verstoren, zoals we ook in dit geval hebben gedaan”, zegt Akerboom.
Hackpoging bij OPCW
Het is niet de eerste keer dat Russen in Nederland betrapt worden op spionage. In 2018 werden vier Russische officieren betrapt bij een poging om de computersystemen te hacken van de OPCW, de organisatie voor het verbod op chemische wapens in Den Haag.
Andersom claimde Rusland in augustus van dit jaar dat er volgapparatuur was gevonden in de auto van de Russische militair attaché in Nederland.
Beide landen hebben een moeizame relatie de laatste jaren. Dat heeft ook te maken met de nasleep van de ramp met vlucht MH17. Moskou weigert mee te werken aan het onderzoek naar en strafproces tegen de Russische verdachten.
RTL 10.12.2020 De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) heeft een Russisch spionagenetwerk opgerold in Nederland. “Dit is uniek”, zegt politiek verslaggever Fons Lambie. Volgens de AIVD heeft deze spionagezaak zeer waarschijnlijk schade toegebracht aan de Nederlandse economie en de nationale veiligheid.
Twee Russische inlichtingenofficieren verzamelden hier informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie.
Hightech-sector
De twee spionnen waren als geaccrediteerde diplomaten gestationeerd op de Russische ambassade in Den Haag, maar werkten voor de Russische buitenlandse inlichtingendienst SVR. Zij legden contact met personen met toegang tot deze gevoelige informatie en betaalden daar ook voor.
Een van de twee bouwde volgens de AIVD een netwerk op van bronnen, die werkzaam zijn of waren in de Nederlandse hightech-sector. Hij legde contact met personen met toegang tot gevoelige informatie. Sommige personen werden door de inlichtingenofficier betaald.
‘Nederland laat hiermee zien: we hebben spionnen in het oog’
“Dit is uniek, want het komt zelden voor dat de AIVD in het openbaar mededelingen doet over een verstoorde spionage-operatie”, zegt politiek verslaggever Fons Lambie. “Al jarenlang worden landen als China en Rusland genoemd in jaarverslagen van de geheime diensten, maar de AIVD laat weinig merken van hun operaties.
We zagen dit eerder bij de Russische operatie bij de hackaanval op OPCW uit 2018. Die werd verstoord door de MIVD. Hiermee laat Nederland zien: we hebben je in het oog en we openbaren jullie spionagepraktijken. Daarnaast helpt dit om bedrijven en onderwijsinstellingen wakker te schudden en alert te zijn op spionage.”
De andere Rus, die ook als diplomaat was geaccrediteerd bij de Russische ambassade in Den Haag, vervulde een ondersteunende rol. Veel van de technologie is zowel bruikbaar in civiele als militaire toepassingen. De getroffen organisaties zijn geïnformeerd door de AIVD en de bronnen zijn aangesproken en geconfronteerd. De dienst wil niet zeggen om welke bedrijven of onderwijsinstellingen het gaat.
Beide inlichtingenofficieren zijn door het ministerie van Buitenlandse Zaken ‘persona non grata’ verklaard. Dit betekent dat zij ons land binnenkort moeten verlaten.
Het kabinet heeft naar aanleiding van deze zaak vastgesteld dat een aanvullende strafbaarstelling wenselijk is en zal onderzoeken op welke wijze daaraan vorm kan worden gegeven en vervolgens een wetstraject opstarten.
Risico’s
Erik Akerboom, directeur-generaal van de AIVD, zegt dat zijn dienst, door inlichtingen in te winnen, de strategische belangen van Nederland heeft beschermd.
“Hierdoor kunnen we de spionage verstoren, zoals we ook in dit geval hebben gedaan. Ook maken we onze maatschappij bewust van de risico’s van spionage en leggen we aan bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen uit hoe ze dit kunnen voorkomen.”
Minister van Binnenlandse Zaken Ollongren benadrukt dat het ‘echt gebeurt op Nederlandse bodem’. “Ik ben blij dat deze operatie is verstoord. Via deze zaak zou ik echt de oproep willen doen aan bedrijven en onderwijsinstellingen: let echt heel goed op.”
MSN 10.12.2020 De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) heeft een Russisch spionagenetwerk opgerold in Nederland. “Dit is uniek”, zegt politiek verslaggever Fons Lambie. Volgens de AIVD heeft deze spionagezaak zeer waarschijnlijk schade toegebracht aan de Nederlandse economie en de nationale veiligheid.
Twee Russische inlichtingenofficieren verzamelden hier informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie.
Hightech-sector
De twee spionnen waren als geaccrediteerde diplomaten gestationeerd op de Russische ambassade in Den Haag, maar werkten voor de Russische buitenlandse inlichtingendienst SVR. Zij legden contact met personen met toegang tot deze gevoelige informatie en betaalden daar ook voor.
Een van de twee bouwde volgens de AIVD een netwerk op van bronnen, die werkzaam zijn of waren in de Nederlandse hightech-sector. Hij legde contact met personen met toegang tot gevoelige informatie. Sommige personen werden door de inlichtingenofficier betaald.
‘Nederland laat hiermee zien: we hebben spionnen in het oog’
“Dit is uniek, want het komt zelden voor dat de AIVD in het openbaar mededelingen doet over een verstoorde spionage-operatie”, zegt politiek verslaggever Fons Lambie. “Al jarenlang worden landen als China en Rusland genoemd in jaarverslagen van de geheime diensten, maar de AIVD laat weinig merken van hun operaties. We zagen dit eerder bij de Russische operatie bij de hackaanval op OPCW uit 2018. Die werd verstoord door de MIVD. Hiermee laat Nederland zien: we hebben je in het oog en we openbaren jullie spionagepraktijken. Daarnaast helpt dit om bedrijven en onderwijsinstellingen wakker te schudden en alert te zijn op spionage.”
Land uit gezet
De andere Rus, die ook als diplomaat was geaccrediteerd bij de Russische ambassade in Den Haag, vervulde een ondersteunende rol. Veel van de technologie is zowel bruikbaar in civiele als militaire toepassingen. De getroffen organisaties zijn geïnformeerd door de AIVD en de bronnen zijn aangesproken en geconfronteerd. De dienst wil niet zeggen om welke bedrijven of onderwijsinstellingen het gaat.
Beide inlichtingenofficieren zijn door het ministerie van Buitenlandse Zaken ‘persona non grata’ verklaard. Dit betekent dat zij ons land binnenkort moeten verlaten.
Het kabinet heeft naar aanleiding van deze zaak vastgesteld dat een aanvullende strafbaarstelling wenselijk is en zal onderzoeken op welke wijze daaraan vorm kan worden gegeven en vervolgens een wetstraject opstarten.
Risico’s
Erik Akerboom, directeur-generaal van de AIVD, zegt dat zijn dienst, door inlichtingen in te winnen, de strategische belangen van Nederland heeft beschermd.
“Hierdoor kunnen we de spionage verstoren, zoals we ook in dit geval hebben gedaan. Ook maken we onze maatschappij bewust van de risico’s van spionage en leggen we aan bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen uit hoe ze dit kunnen voorkomen.”
Minister van Binnenlandse Zaken Ollongren benadrukt dat het ‘echt gebeurt op Nederlandse bodem’. “Ik ben blij dat deze operatie is verstoord. Via deze zaak zou ik echt de oproep willen doen aan bedrijven en onderwijsinstellingen: let echt heel goed op.”
RO 10.12.2020 De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) beëindigde recentelijk operaties van een inlichtingenofficier van de Russische civiele inlichtingendienst SVR. De inlichtingenofficier – die als geaccrediteerd diplomaat op de Russische ambassade in Den Haag werkte – hield zich bezig met spionage op het gebied van technologie en wetenschap. Hij bouwde een substantieel netwerk van bronnen, die allen werkzaam zijn of waren in de Nederlandse hightech-sector.
De Russische inlichtingenofficier legde contact met personen met toegang tot gevoelige informatie binnen de hightech-sector.
Sommige personen werden door de inlichtingenofficier in ruil voor informatie betaald.
Een tweede Russische inlichtingenofficier van de SVR, die ook als diplomaat was geaccrediteerd bij de Russische ambassade in Den Haag, vervulde een ondersteunende rol. Beide inlichtingenofficieren zijn door het ministerie van Buitenlandse Zaken ‘persona non grata’ verklaard. Dit betekent dat zij niet meer als diplomaat in Nederland actief mogen zijn en ons land binnenkort moeten verlaten.
AIVD beschermt strategische belangen Nederland
Nederland hoort bij de meest ontwikkelde landen ter wereld op het gebied van economie, wetenschap en techniek. Onder invloed van globalisering maakt dit van Nederland een aantrekkelijk, maar ook in toenemende mate kwetsbaar doelwit van spionage.
Erik Akerboom, directeur-generaal van de AIVD: “Als AIVD zetten wij ons in om schade aan de economie en de nationale veiligheid door spionage te beperken en waar mogelijk te voorkomen. Wij beschermen de strategische belangen van Nederland door inlichtingen in te winnen die deze vorm van spionage blootlegt. Hierdoor kunnen we de spionage verstoren, zoals we ook in dit geval hebben gedaan. Ook maken we onze maatschappij bewust van de risico’s van spionage en leggen we aan bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen uit hoe ze dit kunnen voorkomen.”
Nederlandse economie en nationale veiligheid
De high tech-sector beschikt over hoogwaardige en unieke kennis. Deze spionagezaak heeft zeer waarschijnlijk schade toegebracht aan de organisaties waar de bronnen actief zijn of waren en daarmee mogelijk ook aan de Nederlandse economie en de nationale veiligheid.
De interesse van de Russische inlichtingenofficier ging onder meer uit naar informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie. Veel van deze technologie is zowel bruikbaar in civiele als militaire toepassingen.
Getroffen organisaties geïnformeerd; bronnen aangesproken en geconfronteerd
De bronnen van de Russische inlichtingenofficier zijn door de AIVD aangesproken om hun activiteiten te verstoren.
In een aantal gevallen heeft de AIVD een ambtsbericht aan betrokken bedrijven en een hogere onderwijsinstelling uitgebracht, zodat zij maatregelen kunnen treffen.
In één geval is aan de IND een ambtsbericht uitgebracht. De IND treft op grond hiervan vreemdelingrechtelijke maatregelen tegen een bron. De AIVD onderzoekt of er additionele ambtsberichten uitgebracht kunnen worden aan de IND.
Wij doen geen mededelingen over de identiteit van de bronnen en om welke bedrijven en hogere onderwijsinstelling het gaat.
Kabinet start wetstraject strafbaarstelling spionage op
Vanwege de toenemende kwetsbaarheid van Nederland voor spionage is door het kabinet de toegevoegde waarde van de strafbaarstelling van spionage op het bestaande instrumentarium onderzocht.
Het strafrecht biedt reeds mogelijkheden om op te treden tegen misdrijven die verband houden met schending van staats-, ambts- en bedrijfsgeheimen. Echter, spionage – als in de heimelijke samenwerking door personen met een buitenlandse inlichtingendienst – is op dit moment op zichzelf niet als zodanig strafbaar.
Het kabinet heeft vastgesteld dat een aanvullende strafbaarstelling wenselijk is en zal onderzoeken op welke wijze daaraan vorm kan worden gegeven en vervolgens een wetstraject opstarten.
De Europese leiders hebben zich eerder al scherp uitgesproken over de vergiftiging van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. Ze riepen Rusland op ‘volledig mee te werken’ met ‘onpartijdig internationaal onderzoek’ door de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). De daders mogen hun straf niet ontlopen, onderstreepten ze toen op de EU-top in Brussel.
Telegraaf 23.02.2021
EU komt met maatregelen tegen Russen die Navalni opsloten
De EU straftvier Russen die een aandeel hebben in de opsluiting van de Russische oppositieleider Aleksej Navalni in een strafkamp. In Brussel gaan de namen rond van de procureur-generaal, de baas van het zogeheten Onderzoekscomité dat direct onder de president ressorteert en grote strafzaken onderzoekt, het hoofd van het gevangeniswezen en dat van de nationale garde.
De gestraften mogen niet meer naar de EU reizen en kunnen niet meer bij geld dat in Europa uitstaat. Om te voorkomen dat ze dat gauw terugsluizen, blijven hun namen geheim tot de strafmaatregelen ingaan. Dat zou volgende week moeten lukken, hoopt EU-buitenlandchef Josep Borrell, die maandag opdracht kreeg van de EU-landen om de sancties voor te bereiden.
De schatrijke industriëlen rond president Vladimir Poetin, van wie Navalni zelf graag zou zien dat de EU hen op de korrel neemt, blijven buiten bereik. Toch is teleurstelling over het uitblijven van hardere sancties volgens buitenlandminister Stef Blok niet op zijn plaats. Ze zijn “meer dan alleen symbolisch”, meent hij.
Groot symbolisch effect
Zeker, Blok verwacht “groot symbolisch effect”. Omdat de EU-landen het relatief vlug onderling eens werden over de sancties, bijvoorbeeld. Het viel eerder vaak niet mee om één lijn te trekken tegen Moskou.
Bovendien gebruikt de EU voor het eerst nieuwe sanctieregels, waardoor zij mensenrechtenschenders waar ook ter wereld en in welke zaak dan ook kan straffen. Nederland maakte zich lang sterk voor die Europese ‘Magnitski’-regels, genoemd naar een klokkenluider die omkwam in een Russische cel.
Teleurgesteld
Maar de sancties “bijten ook wel degelijk”, houdt Blok vol. “Ik vind niet dat je die twee kanten los van elkaar kunt zien.” De Russische elite is graag in Europa en stalt er graag haar geld, memoreert hij.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken liet in een reactie weten “teleurgesteld” te zijn over de nieuwe sancties. De “eenzijdige” maatregen zijn volgens het departement onrechtmatig.
Oligarchen
Medestanders van Navalni pleiten voor het aanpakken van de zogeheten oligarchen rond Poetin, die volgens hen in Rusland de dienst uitmaken. Zulke sancties zouden het Kremlin pas werkelijk raken. Maar het is moeilijk hard te maken dat deze oligarchen rechtstreeks verantwoordelijk zijn voor bijvoorbeeld het opsluiten van Navalni, vrezen de buitenlandministers van de EU. De Europese rechter zou daardoor weleens een streep door zulke sancties kunnen zetten.
Frankrijk en Duitsland hebben uiteindelijk woensdagmiddag 07.10.2020 aangekondigd dat zij sancties voorstellen tegen betrokken Russische individuen, nu er geen duidelijke uitleg uit Moskou komt voor de vergiftiging van Navalny.
AD 15.12.2020
Telegraaf 08.10.2020
Ook Nederlandsteunt de nieuwe Europese sancties tegen Rusland vanwege de vergiftiging van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. “Het maakt niet uit wanneer of waar, het gebruik van chemische wapens is onacceptabel.”
“Wij delen de conclusie van Duitsland en Frankrijk dat er geen andere mogelijke uitleg is voor de vergiftiging van Navalny dan Russische betrokkenheid en verantwoordelijkheid”. Dat meldt minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken woensdag op Twitter.
Baudet gelooft niet dat Russische dienst Navalni vergiftigde
Forum voor Democratie-leiderThierry Baudet vindt het “een extreem onwaarschijnlijk verhaal” dat Russische geheime diensten de Russische oppositieleider en Kremlincriticus Alexei Navalni hebben vergiftigd. Dat zei hij in een gesprek met jongeren bij NOS op 3.
Duitse onderzoekers kwamen in september met “onomstotelijk bewijs” dat Navalni was vergiftigd met zenuwgif uit de novitsjok-groep. Eerder werden de Russische dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter ook daarmee vergiftigd.
Onderzoekscollectief Bellingcat bracht de Russische dienst FSB in verband met de vergiftiging van Navalni op basis van telefoon- en vluchtgegevens. De FSB zou de Russische politicus meer dan dertig keer hebben gevolgd sinds hij aankondigde president te willen worden. Navalni is zelf ook overtuigd dat president Poetin achter zijn vergiftiging zit.
Schimmenspel
Baudet zegt hetzelfde als de Russische president eerder: als de diensten Navalni dood hadden gewild, dan was het gelukt. De FvD-leider noemt het “een schimmenspel” dat binnen een “Russofoob narratief” past.
Andere media legden eerder een verband tussen Baudet en het Kremlin. Zo zou hij betaald zijn door aan het Kremlin-gelieerde Russen, onder meer om campagne tegen het Oekraïne-referendum te voeren. Baudet ontkende.
Ook wilde Baudet zich niet uitspreken tegen Rusland in het MH17-dossier. Hij trok de onafhankelijkheid van Nederlands onderzoek naar de vliegramp in twijfel en wilde niet erkennen dat Rusland verantwoordelijk was. Het internationale onderzoeksteam JIT concludeerde dat de vlucht MH17 werd neergehaald door een Russische Buk-raket, afkomstig van de Russische 53e Luchtafweerraketbrigade.
Telegraaf 10.02.2021
09.02.2021
Telegraaf 20.01.2021
Navalny deelt in video ’Poetins grootste geheim’
Alexej Navalny mag de komende maand dan in de Russische gevangenis zitten, dat wil niet zeggen dat hij en zijn aanhang zich stil zullen houden. Dinsdag 19.01.2021 publiceerde zijn aanhangers op Youtube een twee uur durende video met beelden van wat volgens hen het nieuwe paleis van Vladimir Poetin is.
De Russische oppositieleider Aleksej Navalny heeft middels een bijna twee uur durende video president Poetin beschuldigd van het verduisteren van geld. Daarmee zou een enorm landgoed zijn gebouwd.
Navalny ontlokt bekentenis aan geheim agent over vergiftiging, ‘zat in onderbroek’
De Russische oppositieleider Alexej Navalny heeft een agent van de Russische geheime dienst FSB zover gekregen dat hij een bekentenis aflegde over Navalny’s vergiftiging. De oppositiepoliticus deed zich in een telefoongesprek met de geheim agent voor als een prominente medewerker van de Russische Nationale Veiligheidsraad.
De FSB-agent werd vorige week geïdentificeerd door onderzoekers van journalistiek collectief Bellingcat. Het gaat om Konstantin Koedrjavtsev, lid van een team van gifexperts bij de FSB dat de oppositieleider al jarenlang volgt als hij op reis gaat. Ze volgden hem afgelopen augustus ook naar de Siberische stad Omsk, waar de vergiftiging plaatsvond. Koedrjavtsev was daar zelf niet bij, maar reisde achteraf naar Siberië om sporen te wissen.
Navalny belde een aantal FSB’ers op die bij zijn vergiftiging betrokken waren, maar zonder succes: bij het horen van zijn naam hingen ze op. Koedrjavtsev werd door Navalny gebeld onder een alias en met het (nagemaakte) telefoonnummer van de FSB. Dat werkte wél: als ‘medewerker van de Veiligheidsraad’ ondervroeg Navalny Koedrjavtsev bijna 50 minuten over de mislukte moordaanslag om te achterhalen waarom de agenten gefaald hadden. Journalisten van Bellingcat luisterden mee en maakten film- en geluidsopnames.
AD 13.02.2021
AD 12.02.2021
03.02.2021
Telegraaf 29.01.2021
AD 29.01.2021
AD 23.01.2021
AD 22.01.2021
AD/Telegraaf 18.01.2021
AD 16.01.2021
Telegraaf 13.01.2021
AD 30.12.2020
Navalny krijgt mogelijk celstraf bij terugkeer naar Rusland
Navalny, uitgesproken criticus van president Vladimir Poetin, reageerde zelf op Twitter op de volgens hem “hysterische actie” van de Russische president. Ook bondgenote Lyubov Sobol, die vorige week zelf nog werd opgepakt door de Russische politie, is kritisch op de zaak en noemt deze “onzin” en “een teken van paniek” van de autoriteiten.
Navalny kreeg in 2014 al een voorwaardelijke celstraf van 3,5 jaar voor verduistering van geld bij ondernemingen. Maandag liet de penitentiaire dienst FSIN nog weten dat deze voorwaardelijke gevangenisstraf mogelijk zou worden omgezet in een definitieve gevangenisstraf indien Navalny zich niet voor dinsdagochtend in Moskou zou melden.
Vorige week plaatste Navalny een video waarin hij uit de doeken deed hoe een oud FSB-lid toegaf de opdracht te hebben gekregen hem te vermoorden. Sobol ging naar aanleiding van de video bij het huis van de desbetreffende medewerker van de Russische veiligheidsdienst kijken, en werd daarom aangeklaagd voor huisvredebreuk.
Rusland heeft een strafzaak geopend tegen oppositieleider Alexei Navalny, maakt het onderzoekscomité van de overheid dinsdag bekend. De oppositieleider wordt samen met anderen beschuldigd van het verduisteren van miljoenen euro’s.
De Russische oppositieleider Aleksej Navalny riskeert een gevangenisstraf van 3,5 jaar cel als hij voet op Russische bodem zet.Dat heeft de Russische Federale Dienst voor het Gevangeniswezen (FSIN) gesteld nadat Navalny geen gehoor had gegeven aan het ultimatum om zich te melden.
Om 09.00 uur 30.12.2020 had Navalny zich bij de rechtbank in Moskou moeten melden. Deze meldplicht was onderdeel van de voorwaardelijke straf die hij kreeg opgelegd in de zogeheten Yves Rocher-zaak uit 2014. Samen met zijn broer werd Navalny in 2017 veroordeeld voor het verduisteren van ongeveer 500.000 dollar van twee Russische firma’s die samenwerkten met het Franse cosmeticabedrijf Yves Rocher.
De broers kregen een straf opgelegd van 3,5 jaar, die van Navalny werd opgeschort onder voorwaarde van een meldplicht. Zelf heeft Navalny altijd volgehouden dat hij onschuldig is.
Op de valreep toch gevangenisstraf
De oppositieleider hield zich tot voor kort aan de voorwaarden. Maar doordat hij in Berlijn was om te herstellen van de novitsjok-vergiftiging, was hij niet in staat zich op 12 oktober te melden.
Naar aanleiding van een artikel over het medische verloop van de vergiftiging dat in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet werd gepubliceerd, stelde de FSIN een ultimatum. Omdat Navalny daartoe fysiek toe in staat zou zijn, kreeg hij tot 29 december een laatste kans om zich in Moskou te melden, anders werd de voorwaardelijke straf omgezet in een daadwerkelijke gevangenisstraf.
Volgens de achterban van de oppositieleider is het geen toeval dat de gevangenisdienst Navalny juist nu sommeerde zich te melden. “De proeftijd van de voorlopige straf zou morgen aflopen en daarmee zou de voorwaardelijke straf niet meer kunnen worden omgezet in een gevangenisstraf”, verklaart Rusland-correspondent David Jan Godfroid.
Als hij nu in Rusland aankomt, wordt Navalny gearresteerd en loopt hij de kans om voor jaren van het politieke toneel te verdwijnen. Godfroid denkt daarom dat de kans dat Navalny terugkeert naar Rusland klein is. “Na zijn vergiftiging zei hij dat hij terug zou komen naar Rusland zodra hij hersteld was, maar dit wordt hem nu moeilijk gemaakt.” Navalny zou in principe naar Rusland kunnen afreizen maar daar aangekomen is de kans groot dat hij direct wordt opgesloten.
In het verleden werd Navalny al meerdere keren opgepakt. “Maar een langdurige onvoorwaardelijke gevangenisstraf kreeg hij nog niet eerder opgelegd. De vergiftiging was een heel directe manier om hem uit te schakelen en de Russische regering hoopt dat zijn achterban hem na een jarenlange gevangenisstraf of een jarenlang verblijf in het buitenland zal vergeten.”
Oppositie voeren vanuit het buitenland
“Waarschijnlijk zal Navalny politiek asiel aanvragen in Duitsland. En het is ook aannemelijk dat hij dit zal krijgen, omdat hij bij terugkeer naar Rusland zal worden vervolgd.” Veel van zijn oppositieprogramma doet Navalny al online. Hij maakt informatievideo’s over fraude en corruptie en ook roept hij online op om te demonstreren. “Maar de oppositie in Rusland is hiermee zo goed als onthoofd. Het is niet eenvoudig om iets voor elkaar te krijgen nu hij niet fysiek in Rusland kan zijn.
Navalny reageert op Twitter en Instagram woedend op het nieuws. “De FSIN verwijst naar een artikel van Lancet, en eist dat ik de gevangenis in ga. Maar excuse me, het artikel gaat over hoe ik ben vergiftigd met novitsjok. Dat zou betekenen dat de staat daarmee officieel mijn vergiftiging erkent. Waar blijft die strafrechtzaak?”
Navalny in gesprek met ‘ gifexpert bij de Russische geheime dienst’
Koedrjavtsev vertelt in het telefoongesprek onder meer dat het zenuwgif novitsjok aan de binnenkant van Navalny’s onderbroek zat. Door warmte en zweet in het kruis zou het gif snel worden opgenomen door het lichaam. Hoe het zenuwgif in de onderbroek was aangebracht, wordt uit het gesprek niet duidelijk. Eerder werd gedacht dat een kopje thee dat Navalny vlak voor zijn vlucht naar Moskou had gedronken, vergiftigd was. Later werden bij onderzoek gifresten op een waterflesje gevonden.
Noodlanding
De agenten waren zeer verrast over het mislukken van de vergiftiging, zegt Koedrjavtsev. “Ik weet zeker dat daarna alles is misgegaan.” De piloten van het vliegtuig waarin Navalny zat toen hij plotseling ernstig ziek werd speelden volgens hem een cruciale rol: zij besloten tot het maken van een noodlanding. “Als het vliegtuig niet aan de grond was gezet, was het effect anders geweest en het resultaat ook”, aldus Koedrjavtsev volgens een vertaling van het gesprek door CNN.
Ook de Siberische artsen die de oppositieleider meteen met een antigif behandelden, zouden zijn leven hebben gered. Navalny werd daarna overgebracht naar een ziekenhuis in Berlijn. Zijn kleding (met gifsporen) kwam niet in Duitsland terecht; Koedrjavtsev reisde met andere agenten naar Omsk om de kleren te onderscheppen en te reinigen.
Hoe betrouwbaar de bekentenis is, is moeilijk te zeggen, meent correspondent David Jan Godfroid. “Navalny en Bellingcat zeggen dat ze software gebruikt hebben om het eigen telefoonnummer te verbergen en dat van de FSB te tonen. Dat kan. Maar om dit soort zaken via een open lijn te bespreken is niet gebruikelijk bij inlichtingendiensten.”
Toch zou het Godfroid niet verbazen als de bekentenis echt is. “Er gebeuren wel vaker gekke dingen bij de FSB. Ze zijn soms onvoorzichtig en ze passen niet goed op informatie. Nu staan ze ontzettend te kijk.”
‘Niet belangrijk genoeg’
President Poetin ontkende vorige week dat Navalny door de FSB vergiftigd is. “Navalny is niet belangrijk genoeg om een doelwit te zijn”, aldus Poetin. “Maar als iemand hem wilde vergiftigen, dan hadden ze de klus ook afgemaakt.”
Telegraaf 23.10.2020
Poetin: Ik gaf toestemming voor behandeling Navalny in Berlijn
De Russische president Vladimir Poetin zegt dat hij persoonlijk toestemming heeft gegeven om oppositieleider Aleksej Navalny in Duitsland te laten behandelen. ,,Nadat de echtgenote van deze burger een beroep op me had gedaan, gaf ik aanklagers direct opdracht om te kijken of het mogelijk was om hem naar het buitenland te laten gaan”, aldus Poetin volgens Russische media.
AD 18.12.2020
Telegraaf 18,12,2020
Navalny, een van de meest uitgesproken critici van Poetin, werd eind augustus ernstig ziek aan boord van een Russische binnenlandse vlucht. Hij belandde aanvankelijk in een ziekenhuis in het Russische Omsk. De autoriteiten gaven na enkele dagen toestemming om de politicus naar Duitsland te laten vliegen. Internationale experts stelden later vast dat hij was vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif.
Poetin beredeneerde dat Navalny van hem nooit naar Duitsland had mogen gaan als zijn regering hem had laten vergiftigen. De oppositieleider, die de vergiftiging overleefde, houdt de autoriteiten in zijn thuisland wel verantwoordelijk voor wat hem is overkomen.
Opdrachtgever
Aleksej Navalny claimt dat de Russische president achter zijn vergiftiging zit. Dat verklaarde hij begin oktober in een interview in het Duitse blad Der Spiegel, zijn eerste vraaggesprek sinds zijn vergiftiging. Volgens hem zei Poetin tegen de Franse president Emmanuel Macron dat de Russische oppositieleider zichzelf had vergiftigd.
AD 29.12.2020
Door Russische politie opgepakte activiste weer vrijgelaten
Ljoebov Sobol, de vooraanstaande activiste die vrijdag door de Russische politie werd opgepakt, is weer weer vrijgelaten. De bondgenoot van de Russische oppositieleider Alexei Navalny maakt zondag op Facebook bekend na drie dagen verhoor op vrije voeten te zijn gesteld.
Bij de politieactie van afgelopen vrijdag werd het appartement van Sobol doorzocht. Volgens Navalny is hierbij apparatuur van Sobol in beslag genomen, maar hier maakt de activiste zelf geen melding van.
De 33-jarige Sobol is advocaat. Eerder liet ze weten dat ze wil meedoen aan de parlementsverkiezingen van volgend jaar.
Sobol werd opgepakt nadat ze eerder deze week ging kijken bij het appartement van een FSB-medewerker, die zei de opdracht te hebben gekregen om Navalny te vermoorden. Navalny zei maandag in een video hierover contact te hebben gehad met de medewerker.
OPCW
De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) bevestigt ook dat het zenuwgif Novitsjok is gebruikt bij de vergiftiging van Aleksej Navalny.
De Russische oppositieleider Aleksej Navalny had inderdaad zenuwgif in zijn bloed. Dat blijkt uit onderzoek van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag.
Oppositieleider Aleksej Navalny was niet erg populair in Rusland !!
Navalny werd in augustus 2020 ziek tijdens een vlucht in Rusland. Hij mocht naar Duitsland om daar behandeld te worden. Westerse onderzoekers hadden al vastgesteld dat hij is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif. Een team van de OPCW heeft ook monsters genomen bij de politicus voor eigen onderzoek.
Overigens is Navalny niet het eerste slachtoffer van vergiftiging met novitsjok. Ook de Russische spion Sergej Skripal en zijn dochter werden in 2018 in het Engelse Salisbury vergiftigd. Ze overleefden dat ternauwernood.
Ook in het nabijgelegen Amesbury raakte een stel vergiftigd door het spul. De vrouw overleefde het niet.
RTL 28.02.2021 Dagenlang tastten aanhangers en familieleden in het duister over de verblijfplaats van Aleksej Navalny, nadat hij vanuit een detentiecentrum was overgeplaatst naar een onbekende locatie. De Russische oppositieleider is inmiddels terecht: hij zit in een strafkolonie in de regio Vladimir.
Familie van Navalny kregen maar niet te horen waar hij naartoe was gebracht. De Russische gevangenisdienst had alleen bevestigd dat hij van een detentiecentrum in Moskou naar een strafkolonie is gestuurd, zonder verder in detail te treden.
Eerst in quarantaine
Een lid van de commissie die toeziet op de behandeling van gevangenen deelde vandaag aanvullende informatie. Hij zei tegen persbureau Interfax dat Navalny naar Vladimir is gestuurd, op zo’n 200 kilometer ten oosten van Moskou. “Hij moet eerst in quarantaine. Daarna gaat hij naar zijn kolonie”, aldus de functionaris.
De bekendste criticus van president Vladimir Poetin werd vorig jaar in zijn thuisland vergiftigd en naar Duitsland overgebracht voor een medische behandeling. De autoriteiten arresteerden hem toen hij terugkeerde naar Moskou. Hij zou zich niet hebben gehouden aan de voorwaarden voor een voorwaardelijke gevangenisstraf. Die moet hij daarom alsnog uitzitten.
De veroordeling van Navalny heeft geleid tot straatprotesten in Rusland en internationale kritiek.
‘Leven niet in gevaar’
Het hoofd van de gevangenisdienst benadrukte vorige week dat Navalny zijn straf onder ‘normale omstandigheden’ zal uitzitten. “Ik kan garanderen dat zijn leven en gezondheid niet in gevaar zijn”, zei Aleksandr Kalasjnikov.
Aleksej Navalny is in korte tijd uitgegroeid tot de bekendste criticus van de Russische president Poetin. In de video hieronder leggen we uit waarom Poetin bang voor hem is, waar Navalny’s zwakke plek zit en waarom hij zijn leven op het spel zet.
Hij wordt vervolgd en vergiftigd en krijgt tienduizenden mensen op de been: Aleksej Navalny. Wie is hij precies? Een portret van de oppositieleider van Rusland.
MSN 28.02.2021 Dagenlang tastten aanhangers en familieleden in het duister over de verblijfplaats van Aleksej Navalny, nadat hij vanuit een detentiecentrum was overgeplaatst naar een onbekende locatie. De Russische oppositieleider is inmiddels terecht: hij zit in een strafkolonie in de regio Vladimir.
Familie van Navalny kregen maar niet te horen waar hij naartoe was gebracht. De Russische gevangenisdienst had alleen bevestigd dat hij van een detentiecentrum in Moskou naar een strafkolonie is gestuurd, zonder verder in detail te treden.
Eerst in quarantaine
Een lid van de commissie die toeziet op de behandeling van gevangenen deelde vandaag aanvullende informatie. Hij zei tegen persbureau Interfax dat Navalny naar Vladimir is gestuurd, op zo’n 200 kilometer ten oosten van Moskou. “Hij moet eerst in quarantaine. Daarna gaat hij naar zijn kolonie”, aldus de functionaris.
De bekendste criticus van president Vladimir Poetin werd vorig jaar in zijn thuisland vergiftigd en naar Duitsland overgebracht voor een medische behandeling. De autoriteiten arresteerden hem toen hij terugkeerde naar Moskou. Hij zou zich niet hebben gehouden aan de voorwaarden voor een voorwaardelijke gevangenisstraf. Die moet hij daarom alsnog uitzitten.
De veroordeling van Navalny heeft geleid tot straatprotesten in Rusland en internationale kritiek.
‘Leven niet in gevaar’
Het hoofd van de gevangenisdienst benadrukte vorige week dat Navalny zijn straf onder ‘normale omstandigheden’ zal uitzitten. “Ik kan garanderen dat zijn leven en gezondheid niet in gevaar zijn”, zei Aleksandr Kalasjnikov.
Aleksej Navalny is in korte tijd uitgegroeid tot de bekendste criticus van de Russische president Poetin. In de video hieronder leggen we uit waarom Poetin bang voor hem is, waar Navalny’s zwakke plek zit en waarom hij zijn leven op het spel zet.
NOS 28.02.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny is overgebracht naar een strafkolonie in de regio Vladimir, zo’n 100 kilometer ten oosten van Moskou. Een vertegenwoordiger van een commissie die de rechten verdedigt van Russische gevangenen heeft dat gezegd tegen het Russische persbureau RIA.
De commissie heeft toegang tot de gevangenen en werkt samen met de Russische autoriteiten. Die hadden vrijdag al bevestigd dat Navalny zijn gevangenis in Moskou had verlaten en was gearriveerd in een strafkolonie, waar hij een straf van 2,5 jaar moet uitzitten. Tot vandaag was nog niet bekend in welke strafkolonie hij zit, ook niet bij zijn verwanten.
Navalny moet in de strafkolonie eerst twee weken in quarantaine, voor hij in contact zal worden gebracht met andere gevangenen.
Herdenking
Aanhangers van Navalny hebben hun protesten opgeschort tot de lente, nu ordetroepen bij massale protesten in het hele land naar verluidt 11.000 demonstranten hebben opgepakt.
Wel kwamen gisteren in Moskou duizenden mensen af op een herdenking van de moord op oppositieleider Boris Nemtsov, die precies zes jaar geleden in de buurt van het Kremlin werd doodgeschoten. Aanhangers legden bloemen op de brug waar Nemtsov werd vermoord. De politie was niet massaal aanwezig bij de herdenking en liet de aanwezigen ongemoeid.
NU 28.02.2021 De Russische oppositieleider Alexei Navalny is overgebracht naar de regio Vladimir, op zo’n 200 kilometer ten oosten van Moskou. Daar moet hij zijn straf van 2,5 jaar in een strafkolonie uitzitten, berichten Russische media.
Aanhangers en familieleden van Navalny zouden dagenlang in het duister hebben getast over zijn locatie. Ze kregen niet te horen waar hij naartoe was gebracht. De Russische gevangenisdienst had alleen bevestigd dat hij van een detentiecentrum in Moskou naar een strafkolonie is gestuurd, zonder in detail te treden.
Een lid van de commissie die toeziet op de behandeling van gevangenen deelde zondag aanvullende informatie. Hij zei tegen persbureau Interfax dat Navalny naar Vladimir is gestuurd. “Hij moet eerst in quarantaine. Daarna gaat hij naar zijn kolonie”, aldus de functionaris.
De veroordeling van Navalny heeft geleid tot straatprotesten in Rusland en internationale kritiek. De bekende criticus van president Vladimir Poetin was vorig jaar in zijn thuisland vergiftigd en naar Duitsland overgebracht voor een medische behandeling. De autoriteiten arresteerden hem toen hij terugkeerde naar Moskou. Hij zou zich niet hebben gehouden aan de voorwaarden voor een voorwaardelijke gevangenisstraf. Die moet hij daarom alsnog uitzitten.
‘Leven en gezondheid van Navalny komen niet in gevaar’
Het hoofd van de gevangenisdienst benadrukte vorige week dat Navalny zijn straf onder “normale omstandigheden” zal uitzitten. “Ik kan garanderen dat zijn leven en gezondheid niet in gevaar zijn”, zei Aleksandr Kalasjnikov.
In het kamp worden gevangenen ondergebracht in barakken. Een activist van de oppositie die er anderhalf jaar zat opgesloten, vertelde persbureau Bloomberg dat hij er te maken kreeg met constante intimidatie. Hij kreeg bijvoorbeeld straf als hij bewakers niet begroette en als hij handschoenen leende van iemand. Handschoenen die zijn eigen familie opstuurde, bereikten hem niet.
“Alexei gaat een heel zware tijd tegemoet”, voorspelde de activist, Konstantin Kotov. Hij zei al vanaf zijn eerste dag in het kamp met “enorme psychologische druk” te maken te hebben gehad. Zijn advocate beaamde dat. “Als ik de gevangenisdienst was en ik wilde het leven van Navalny zo zwaar mogelijk maken, zou dat precies het kamp zijn waar ik hem naartoe zou sturen.”
AD 28.02.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny is overgebracht naar de regio Vladimir, op zo’n 200 kilometer ten oosten van Moskou. Daar moet hij zijn straf van 2,5 jaar in een strafkolonie uitzitten, berichten Russische media.
Aanhangers en familieleden van Navalny zouden dagenlang in het duister hebben getast over zijn locatie. Ze kregen niet te horen waar hij naartoe was gebracht. De Russische gevangenisdienst had alleen bevestigd dat hij van een detentiecentrum in Moskou naar een strafkolonie is gestuurd, zonder in detail te treden.
Een lid van de commissie die toeziet op de behandeling van gevangenen deelde zondag aanvullende informatie. Hij zei tegen persbureau Interfax dat Navalny naar Vladimir is gestuurd. ,,Hij moet eerst in quarantaine. Daarna gaat hij naar zijn kolonie”, aldus de functionaris.
Vergiftigd
De veroordeling van Navalny heeft geleid tot straatprotesten in Rusland en internationale kritiek. De bekende criticus van president Vladimir Poetin was vorig jaar in zijn thuisland vergiftigd en naar Duitsland overgebracht voor een medische behandeling. De autoriteiten arresteerden hem toen hij terugkeerde naar Moskou. Hij zou zich niet hebben gehouden aan de voorwaarden voor een voorwaardelijke gevangenisstraf. Die moet hij daarom alsnog uitzitten.
Het hoofd van de gevangenisdienst benadrukte vorige week dat Navalny zijn straf onder ‘normale omstandigheden’ zal uitzitten. ,,Ik kan garanderen dat zijn leven en gezondheid niet in gevaar zijn”, zei Aleksandr Kalasjnikov.
MSN 28.02.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalni is overgebracht naar de regio Vladimir, op zo’n 200 kilometer ten oosten van Moskou. Daar moet hij zijn straf van 2,5 jaar in een strafkolonie uitzitten, berichten Russische media.
Aanhangers en familieleden van Navalni zouden dagenlang in het duister hebben getast over zijn locatie. Ze kregen niet te horen waar hij naartoe was gebracht. De Russische gevangenisdienst had alleen bevestigd dat hij van een detentiecentrum in Moskou naar een strafkolonie is gestuurd, zonder in detail te treden.
Een lid van de commissie die toeziet op de behandeling van gevangenen deelde zondag aanvullende informatie. Hij zei tegen persbureau Interfax dat Navalni naar Vladimir is gestuurd. “Hij moet eerst in quarantaine. Daarna gaat hij naar zijn kolonie”, aldus de functionaris.
Internationale kritiek
De veroordeling van Navalni heeft geleid tot straatprotesten in Rusland en internationale kritiek. De bekende criticus van president Vladimir Poetin was vorig jaar in zijn thuisland vergiftigd en naar Duitsland overgebracht voor een medische behandeling. De autoriteiten arresteerden hem toen hij terugkeerde naar Moskou. Hij zou zich niet hebben gehouden aan de voorwaarden voor een voorwaardelijke gevangenisstraf. Die moet hij daarom alsnog uitzitten.
Het hoofd van de gevangenisdienst benadrukte vorige week dat Navalni zijn straf onder “normale omstandigheden” zal uitzitten. “Ik kan garanderen dat zijn leven en gezondheid niet in gevaar zijn”, zei Aleksandr Kalasjnikov.
Barakken
In het kamp worden gevangenen ondergebracht in barakken. Een activist van de oppositie die er anderhalf jaar zat opgesloten, vertelde persbureau Bloomberg dat hij er te maken kreeg met constante intimidatie. Hij kreeg bijvoorbeeld straf als hij bewakers niet begroette en als hij handschoenen leende van iemand. Handschoenen die zijn eigen familie opstuurde, bereikten hem niet.
“Aleksej gaat een hele zware tijd tegemoet”, voorspelde de activist, Konstantin Kotov. Hij zei al vanaf zijn eerste dag in het kamp met “enorme psychologische druk” te maken te hebben gehad. Zijn advocate beaamde dat. “Als ik de gevangenisdienst was en ik wilde het leven van Navalni zo zwaar mogelijk maken, zou dat precies het kamp zijn waar ik hem naartoe zou sturen.”
NOS 29.02.2021 In Moskou hebben meer dan 9000 mensen de vermoorde oppositieleider Boris Nemtsov herdacht. Die werd zes jaar geleden vlak bij het Kremlin doodgeschoten. Op de brug waar dat gebeurde, zijn veel bloemen gelegd.
Er is elk jaar een herdenkingsmars door de straten van Moskou, maar die was nu door het stadsbestuur verboden vanwege de coronacrisis. Aanhangers van de oppositie kwamen daarom samen op de brug waar Nemtsov werd vermoord.
Bij de herdenking was ook Joelia Navalnaja aanwezig, de vrouw van oppositieleider Navalny. Aleksej Navalny werd onlangs veroordeeld tot het strafkamp, omdat hij volgens de rechter de voorwaarden van een eerder opgelegde voorwaardelijke celstraf niet heeft nageleefd.
Fel tegenstander van Poetin
Boris Nemtsov, die eind jaren negentig een jaar lang vice-premier was onder Boris Jeltsin, was een uitgesproken tegenstander van president Poetin. Hij werkte aan een rapport dat moest bewijzen dat Rusland direct betrokken was bij de opstand in Oekraïne.
Een paar uur voor zijn dood had Nemtsov in een radio-interview gezegd dat Poetin Rusland in een crisis heeft gestort door zijn “idiote, agressieve en dodelijke oorlogspolitiek tegen Oekraïne”.
MSN 27.02.2021 Honderden Russen en westerse diplomaten hebben in Moskou stilgestaan bij de moord op het prominente oppositielid Boris Nemtsov. De Amerikaanse ambassadeur John J. Sullivan legde bloemen bij de plek waar de politicus zes jaar geleden is doodgeschoten. De ambassade van de VS schreef op Twitter dat Nemtsov zich heeft ingezet voor “een betere toekomst voor zijn land en medeburgers”.
Nemtsov, een voormalige vicepremier, vond in 2015 de dood op een brug in de buurt van het Kremlin. Hij deed op dat moment onderzoek naar de Russische betrokkenheid bij het gewapende conflict in buurland Oekraïne. Activisten besloten na de moord om zelf een gedenkplaats in te richten op de brug. Die is de afgelopen jaren herhaaldelijk verwijderd door de autoriteiten.
Sympathisanten legden zaterdag om beurten bloemen op de brug. “We komen hier ieder jaar samen om de autoriteiten te laten zien dat we dit niet zijn vergeten en het ook niet zullen vergeten”, zei oud-premier Michail Kasjanov. Ook diplomaten uit het Verenigd Koninkrijk en de EU waren naar de gedenkplaats gekomen.
Hoop gevestigd op Navalni
De vermeende moordenaar van Nemtsov en vier handlangers kregen in 2017 gevangenisstraffen opgelegd. De hoofdverdachte was een voormalige veiligheidsagent uit Tsjetsjenië. Hij kreeg twintig jaar cel, maar volgens de nabestaanden van de politicus zijn degenen die opdracht hebben gegeven tot de moord buiten schot gebleven. Er is onder meer opgeroepen de rol van de Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov beter te onderzoeken.
Veel Russische oppositie-aanhangers hebben inmiddels hun hoop gevestigd op politicus Aleksej Navalni. Die kreeg zaterdag de Boris Nemtsov Prijs voor Moed toegekend. De naar Nemtsov vernoemde stichting in Duitsland noemde de oppositieleider iemand “die enorme persoonlijke moed heeft getoond” en een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de strijd tegen corruptie.
Strafkolonie
Navalni zit momenteel opgesloten in een strafkolonie. Hij was vorig jaar in zijn thuisland vergiftigd en naar Duitsland overgebracht voor een medische behandeling. De autoriteiten arresteerden hem toen hij dit jaar terugkeerde naar Moskou. Hij zou zich niet hebben gehouden aan de voorwaarden voor een voorwaardelijke gevangenisstraf. Die moet hij daarom alsnog uitzitten.
De Nemtsov Stichting voor Vrijheid, die is opgericht door een dochter van de doodgeschoten politicus, heeft opgeroepen tot de onmiddellijke vrijlating van Navalni.
MSN 26.02.2021 Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet vindt het “een extreem onwaarschijnlijk verhaal” dat Russische geheime diensten de Russische oppositieleider en Kremlincriticus Alexei Navalni hebben vergiftigd. Dat zei hij in een gesprek met jongeren bij NOS op 3.
Duitse onderzoekers kwamen in september met “onomstotelijk bewijs” dat Navalni was vergiftigd met zenuwgif uit de novitsjok-groep. Eerder werden de Russische dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter ook daarmee vergiftigd.
Onderzoekscollectief Bellingcat bracht de Russische dienst FSB in verband met de vergiftiging van Navalni op basis van telefoon- en vluchtgegevens. De FSB zou de Russische politicus meer dan dertig keer hebben gevolgd sinds hij aankondigde president te willen worden. Navalni is zelf ook overtuigd dat president Poetin achter zijn vergiftiging zit.
Schimmenspel
Baudet zegt hetzelfde als de Russische president eerder: als de diensten Navalni dood hadden gewild, dan was het gelukt. De FvD-leider noemt het “een schimmenspel” dat binnen een “Russofoob narratief” past.
Andere media legden eerder een verband tussen Baudet en het Kremlin. Zo zou hij betaald zijn door aan het Kremlin-gelieerde Russen, onder meer om campagne tegen het Oekraïne-referendum te voeren. Baudet ontkende.
Ook wilde Baudet zich niet uitspreken tegen Rusland in het MH17-dossier. Hij trok de onafhankelijkheid van Nederlands onderzoek naar de vliegramp in twijfel en wilde niet erkennen dat Rusland verantwoordelijk was. Het internationale onderzoeksteam JIT concludeerde dat de vlucht MH17 werd neergehaald door een Russische Buk-raket, afkomstig van de Russische 53e Luchtafweerraketbrigade.
Telegraaf 26.02.2021 De Russische oppositieleider Aleksei Navalny is aangekomen in een strafkolonie om zijn straf van 2,5 jaar uit te zitten. De autoriteiten hebben dit vrijdag bevestigd. Navalni was donderdag uit een gevangenis in Moskou vertrokken.
De Russische autoriteiten geven advocaten en familie geen informatie over waar de gevangene naartoe wordt gebracht tot die daar is aangekomen. Navalny’s advocaat had daar vrijdag echter nog steeds geen informatie over ontvangen.
’Normale omstandigheden’
Volgens de gevangenisautoriteiten is Navalny in een gemiddeld beveiligd complex, waar hij onder „volstrekt normale omstandigheden” wordt vastgehouden en desgewenst kan werken in een fabriek. Er is geen enkel gevaar voor zijn gezondheid, beklemtonen ze, maar hij moet wel de eerste twee weken afgezonderd blijven vanwege het coronavrius.
De 44-jarige Navalny is een belangrijke opponent en criticus van het Kremlin en de miljardairs rond het bestuurlijke apparaat. Hij voert via internet campagne tegen corruptie en machtsmisbruik. Hij aast ook op het presidentschap. Navalny kreeg in 2014 na een omstreden proces een celstraf opgelegd wegens fraude, maar die werd omgezet in een voorwaardelijke invrijheidstelling. Hij zou afgelopen jaar de voorwaarden echter hebben geschonden en werd in januari na terugkeer uit Duitsland opgepakt.
Rusland heeft in het verleden ver afgelegen gevangeniscomplexen gebouwd, die strafkolonies worden genoemd. Er zijn er meer dan zevenhonderd van.
MSN 26.02.2021 De Russische oppositieleider Aleksei Navalny is aangekomen in een strafkolonie om zijn straf van 2,5 jaar uit te zitten. De autoriteiten hebben dit vrijdag bevestigd. Navalni was donderdag uit een gevangenis in Moskou vertrokken.
De Russische autoriteiten geven advocaten en familie geen informatie over waar de gevangene naartoe wordt gebracht tot die daar is aangekomen. Navalny’s advocaat had daar vrijdag echter nog steeds geen informatie over ontvangen.
’Normale omstandigheden’
Volgens de gevangenisautoriteiten is Navalny in een gemiddeld beveiligd complex, waar hij onder „volstrekt normale omstandigheden” wordt vastgehouden en desgewenst kan werken in een fabriek. Er is geen enkel gevaar voor zijn gezondheid, beklemtonen ze, maar hij moet wel de eerste twee weken afgezonderd blijven vanwege het coronavrius.
De 44-jarige Navalny is een belangrijke opponent en criticus van het Kremlin en de miljardairs rond het bestuurlijke apparaat. Hij voert via internet campagne tegen corruptie en machtsmisbruik. Hij aast ook op het presidentschap. Navalny kreeg in 2014 na een omstreden proces een celstraf opgelegd wegens fraude, maar die werd omgezet in een voorwaardelijke invrijheidstelling. Hij zou afgelopen jaar de voorwaarden echter hebben geschonden en werd in januari na terugkeer uit Duitsland opgepakt.
Rusland heeft in het verleden ver afgelegen gevangeniscomplexen gebouwd, die strafkolonies worden genoemd. Er zijn er meer dan zevenhonderd van.
MSN 26.02.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalni is aangekomen in een strafkolonie om zijn straf van 2,5 jaar uit te zitten. De autoriteiten hebben dit vrijdag bevestigd. Navalni was donderdag uit een gevangenis in Moskou vertrokken.
De Russische autoriteiten geven advocaten en familie geen informatie over waar de gevangene naartoe wordt gebracht tot die daar is aangekomen. Navalni’s advocaat had daar vrijdag echter nog steeds geen informatie over ontvangen. Volgens de gevangenisautoriteiten is Navalni in een gemiddeld beveiligd complex, waar hij onder “volstrekt normale omstandigheden” wordt vastgehouden en desgewenst kan werken in een fabriek. Er is geen enkel gevaar voor zijn gezondheid, beklemtonen ze, maar hij moet wel de eerste twee weken afgezonderd blijven vanwege het coronavrius.
De 44-jarige Navalni is een belangrijke opponent en criticus van het Kremlin en de miljardairs rond het bestuurlijke apparaat. Hij voert via internet campagne tegen corruptie en machtsmisbruik. Hij aast ook op het presidentschap. Navalni kreeg in 2014 na een omstreden proces een celstraf opgelegd wegens fraude, maar die werd omgezet in een voorwaardelijke invrijheidstelling. Hij zou afgelopen jaar de voorwaarden echter hebben geschonden en werd in januari na terugkeer uit Duitsland opgepakt.
Rusland heeft in het verleden ver afgelegen gevangeniscomplexen gebouwd, die strafkolonies worden genoemd. Er zijn er meer dan zevenhonderd van.
MSN 25.02.2021 Bondgenoten van de gevangengenomen Russische Kremlin-criticus Navalni hebben zijn aanhangers opgeroepen de moord op oppositiepoliticus Boris Nemtsov op 27 februari te herdenken. Het is ook de bedoeling bloemen te leggen op de plaats waar hij zes jaar geleden is vermoord in het centrum van Moskou, nabij het Kremlin.
De bondgenoten van Navalni, van wie velen in het buitenland zijn of onder huisarrest staan, kondigden eerder aan tot de lente geen straatprotesten meer te houden.
Volgens advocaten van Navalni is de oppositievoerder overgeplaatst van een gevangenis in Moskou naar een onbekende plek. Zij houden er rekening mee dat hij is begonnen zijn straf uit te zitten. Navalni werd onlangs tot ruim twee jaar strafkamp veroordeeld. Hij was vorig jaar vergiftigd, mogelijk door de Russische geheime dienst. Moskou ontkent elke betrokkenheid.
NOS 24.02.2021 Een opmerkelijke stap van Amnesty International: de mensenrechtenorganisatie beschouwt de Russische oppositieleider Aleksej Navalny niet langer als ‘gewetensgevangene’. Volgens Amnesty verdient Navalny die benaming niet omdat is hij in het verleden haatzaaiende uitspraken heeft gedaan.
Amnesty benadrukt wel te blijven strijden voor de vrijlating van de oppositieleider, zei correspondent Iris de Graaf in het NOS Radio 1 Journaal. “Ze zien hem nog steeds als slachtoffer van politieke vervolging.”
Navalny kreeg de status ‘gewetensgevangene’ van Amnesty op 17 januari toen hij werd gearresteerd, direct nadat hij uit Duitsland was teruggekeerd waar hij was hersteld van een gifaanslag op zijn leven. Amnesty zag hem als gewetensgevangene omdat hij van zijn vrijheid was beroofd, vanwege zijn vreedzaam politiek activisme en omdat hij gebruikmaakte van zijn recht op vrije meningsuiting.
Jaren 70
Nu komt de mensenrechtenorganisatie daar dus van terug. “De benaming ‘gewetensgevangene’ dateert uit de jaren 70 en impliceert dat iemand geen geweld heeft gebruikt of gepropageerd en zich niet schuldig heeft gemaakt aan haatzaaien of discriminatie”, zegt Amnesty-woordvoerder Ruud Bosgraaf. “Daar is in het geval van Navalny wel iets op af te dingen.”
De oude video’s en posts op sociale media dateren van zo’n 15 jaar geleden. Amnesty noemt geen specifieke uitspraken, maar het zou gaan om discriminerende opmerkingen over mensen uit Centraal Azië. Ook zou Navalny in een nationalistische mars hebben meegelopen.
“Hij heeft die uitspraken later wel een beetje herroepen, maar ook weer niet helemaal”, zegt Bosgraaf. Hij erkent dat Amnesty eerder onderzoek had kunnen doen naar Navalny’s uitspraken in het verleden. “Daar hadden we sneller mee kunnen zijn.”
Bosgraaf vergelijkt de zaak met Nobelprijswinnaar Aung San Suu Kyi in Myanmar, die kritiek kreeg vanwege haar passieve houding als minister tijdens de vervolging van de Rohingya, en nu na een staatsgreep weer vastzit. “Ook voor haar vrijlating zetten we ons in, maar we bestempelen haar niet als gewetensgevangene.”
Doelbewuste campagne
Ook voor Navalny blijft Amnesty actievoeren, zegt de woordvoerder. “We hebben gisteren nog honderdduizenden handtekeningen overhandigd om de Russische autoriteiten op te roepen hem vrij te laten.”
De Russische autoriteiten hebben niet gereageerd op de beslissing van Amnesty International. Staatsgezinde media pakken er wel groot mee uit.
Critici van het Kremlin vermoeden dat er, voorafgaand aan de beslissing van Amnesty, krachten in het spel waren die Navalny in diskrediet willen brengen. “De afgelopen dagen zagen we hier op Twitter opeens foto’s en omstreden video’s van vroeger”, zegt De Graaf. “Echt alsof mensen opeens de archieven in waren gedoken. Volgens sommige analisten lijkt het een soort doelbewuste campagne tegen Navalny te zijn, om zoveel mogelijk belastende informatie over hem te verspreiden.”
Dat het nieuws de Russische autoriteiten niet slecht uitkomt, speelt voor Amnesty geen rol. “Dit past vast in het straatje van het Kremlin, maar dat is geen reden voor Amnesty om nu de status van gewetensgevangene voor Navalny in te trekken als wij vinden dat dit nodig is”, zegt Bosgraaf. “We zijn een politiek onafhankelijke en politiek neutrale organisatie.”
RTL 24.02.2021 Amnesty International heeft Aleksej Navalny diens status van ‘gewetensgevangene’ afgenomen. Reden daarvoor zijn rechts-nationalistische uitspraken die de Russische oppositieleider meer dan tien jaar geleden heeft gedaan. De Russische oppositie reageert verontwaardigd.
‘Gewetensgevangene’ is een term die door mensenrechtenorganisaties zoals Amnesty wordt gebruikt voor mensen die onterecht vastzitten voor vreedzame kritiek op de autoriteiten.
“Het is de hoogste status die je van Amnesty als gevangene kunt krijgen”, zegt Amnesty-woordvoerder Ruud Bosgraaf. “Je moet dan wel totaal onomstreden zijn.”
Navalny’s showproces
De Russische oppositieleider Aleksej Navalny zit nu in de cel wegens fraude, maar die zaak wordt internationaal gezien als een showproces. De Europese rechter oordeelde dat Navalny een ‘oneerlijk’ proces had gekregen.
De echte reden voor Navalny’s celstraf is hoogstwaarschijnlijk zijn oppositie tegen het regime van president Poetin. In 2020 overleefde Navalny een moordaanslag van de Russische geheime dienst met het zenuwgif novitsjok.
Navalny herstelde in Duitsland, keerde terug naar Rusland en werd na aankomst op 17 januari meteen gearresteerd, waarna hij van Amnesty de status als ‘gewetensgevangene’ kreeg.
‘Hate speech’
Maar die symbolische status trekt Amnesty nu dus weer in. Reden: ‘hate speech’. Navalny deed in het begin van zijn politieke carrière, meer dan tien jaar geleden, enkele uitspraken over moslimimmigranten. Zo vergeleek hij ze in een video met kakkerlakken.
Zijn nationalistische uitspraken blijven Navalny achtervolgen.
De uitspraken zijn al meer dan tien jaar oud. Navalny heeft zijn standpunten later wel enigszins genuanceerd en hij maakt al jaren geen nationalistische video’s meer, maar hij heeft ook nooit afstand genomen van de gewraakte uitspraken uit zijn beginjaren.
Brandschone reputatie vereist
Volgens Bosgraaf van Amnesty krijg je de status van ‘gewetensgevangene’ alleen als je reputatie brandschoon is. “In de praktijk hoeft dat overigens niet uit te maken. Soms wil je ook mensen vrij krijgen die niet helemaal van onbesproken blazoen zijn.”
Bosgraaf haalt het voorbeeld van Aung San Suu Kyi aan, de leider van Myanmar. “Zij was ooit een Amnesty-gewetensgevangene. Toen kwam ze vrij en zette ze zich onvoldoende in om de Rohingya-minderheid te beschermen toen die werden weggejaagd door het leger. Nu ze weer gevangenzit, vraagt Amnesty wel om haar vrijlating, maar we noemen haar geen ‘gewetensgevangene’ meer.”
Toch valt het besluit van Amnesty slecht bij de Russische oppositie. Ook daar zitten velen in hun maag met Navalny’s oude uitspraken, maar de timing van Amnesty’s besluit roept vragen op.
Enkele Amnesty-medewerkers vertellen tegen nieuwssite Mediazona dat Amnesty opnieuw naar Navalny’s status ging kijken toen er ineens klachten binnenkwamen. Bij die klachten werd steeds verwezen naar een specifiek reeks anti-Navalny-berichten op Twitter. Die waren geschreven door een journaliste die samenwerkt met RT, het vroegere Russia Today, spreekbuis van het Kremlin.
Bosgraaf acht het mogelijk dat Amnesty op basis van binnengekomen informatie de status van Navalny opnieuw heeft beoordeeld. “Wat we niet goed hebben gedaan, is dat we daar niet eerder achter zijn gekomen. Dan hadden we de status van ‘gewetensgevangene’ al eerder moeten intrekken. Daar hebben we een steekje laten vallen, denk ik.”
Wel benadrukt Bosgraaf dat Amnesty zelfstandig een beslissing heeft genomen. “Soms worden onze beslissingen politiek misbruikt, maar daar zwichten we niet voor. In dit geval komt het de Russische oppositiekringen slecht uit en is het Kremlin er blij mee. Het zij zo. Amnesty neemt wel vaker standpunten in die gewoon niet populair zijn.”
Amnesty verbaasd
Er is nog wel een ding dat Bosgraaf graag gezegd wil hebben. “Wij verbazen ons toch over de aandacht die hiervoor is. De kern is toch dat we ons blijven inzetten voor de vrijlating van Navalny. We hebben afgelopen week nog een paar honderd duizend handtekeningen overhandigd in Moskou.”
“Dat Navalny nu geen ‘gewetensgevangene’ meer is, is absoluut niet doorslaggevend. Kennelijk heeft het woord ‘gewetensgevangene’ een grote symboolwerking.”
NU 22.02.2021 De Europese Unie legt sancties op aan vier Russen die een aandeel hebben in de opsluiting van de Russische oppositieleider Alexei Navalny in een strafkamp. Dat is maandag bekend geworden.
In Brussel gaan de namen rond van de procureur-generaal, de baas van het zogeheten Onderzoekscomité dat direct onder de president ressorteert en grote strafzaken onderzoekt, het hoofd van het gevangeniswezen en dat van de nationale garde.
De gestraften mogen niet meer naar de EU reizen en kunnen niet meer bij geld dat in Europa uitstaat. Om te voorkomen dat ze dat gauw terugsluizen, blijven hun namen geheim tot de strafmaatregelen ingaan. Dat zou volgende week moeten lukken, hoopt EU-buitenlandchef Josep Borrell, die maandag opdracht kreeg van de EU-landen om de sancties voor te bereiden.
De schatrijke industriëlen rond president Vladimir Poetin, van wie Navalny zelf graag zou zien dat de EU hen op de korrel neemt, blijven buiten bereik. Toch is teleurstelling over het uitblijven van hardere sancties volgens minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok niet op zijn plaats. Ze zijn “meer dan alleen symbolisch”, meent hij.
Blok verwacht “groot symbolisch effect”, omdat de EU-landen het bijvoorbeeld onderling relatief vlug eens werden over de sancties. Eerder viel het vaak niet mee om één lijn te trekken tegen Moskou.
Bovendien gebruikt de EU voor het eerst nieuwe sanctieregels, waardoor zij mensenrechtenschenders waar ook ter wereld en in elke zaak kan straffen. Nederland maakte zich lang sterk voor die Europese ‘Magnitsky’-regels, vernoemd naar de in een Russische cel omgekomen klokkenluider Sergei Magnitsky.
De sancties “bijten ook wel degelijk”, houdt Blok vol. “Ik vind niet dat je die twee kanten los van elkaar kunt zien.” De Russische elite is graag in Europa en stalt er graag haar geld, memoreert hij.
Navalny verschijnt tweemaal voor de rechter in Moskou
Medestanders Navalny pleiten voor aanpakken oligarchen
Medestanders van Navalny pleiten voor het aanpakken van de zogeheten oligarchen rond Poetin, die volgens hen in Rusland de dienst uitmaken. Zulke sancties zouden het Kremlin pas werkelijk raken.
Het is echter moeilijk hard te maken dat deze oligarchen rechtstreeks verantwoordelijk zijn voor bijvoorbeeld het opsluiten van Navalny, vrezen de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU. De Europese rechter zou daardoor weleens een streep door zulke sancties kunnen zetten.
Navalny werd vorige maand opgepakt en verdween achter de tralies omdat hij zich eerder bij justitie had moeten melden. De belangrijkste rivaal van Poetin herstelde op dat moment in Duitsland van een gifmoordaanslag, waarin hij de hand van het Kremlin herkende. Na die maar net mislukte aanslag legde de EU vorig jaar al een aantal andere Russen sancties op.
MSN 22.02.2021 De EU straft vier Russen die een aandeel hebben in de opsluiting van de Russische oppositieleider Aleksej Navalni in een strafkamp. In Brussel gaan de namen rond van de procureur-generaal, de baas van het zogeheten Onderzoekscomité dat direct onder de president ressorteert en grote strafzaken onderzoekt, het hoofd van het gevangeniswezen en dat van de nationale garde.
De gestraften mogen niet meer naar de EU reizen en kunnen niet meer bij geld dat in Europa uitstaat. Om te voorkomen dat ze dat gauw terugsluizen, blijven hun namen geheim tot de strafmaatregelen ingaan. Dat zou volgende week moeten lukken, hoopt EU-buitenlandchef Josep Borrell, die maandag opdracht kreeg van de EU-landen om de sancties voor te bereiden.
De schatrijke industriëlen rond president Vladimir Poetin, van wie Navalni zelf graag zou zien dat de EU hen op de korrel neemt, blijven buiten bereik. Toch is teleurstelling over het uitblijven van hardere sancties volgens buitenlandminister Stef Blok niet op zijn plaats. Ze zijn “meer dan alleen symbolisch”, meent hij.
Groot symbolisch effect
Zeker, Blok verwacht “groot symbolisch effect”. Omdat de EU-landen het relatief vlug onderling eens werden over de sancties, bijvoorbeeld. Het viel eerder vaak niet mee om één lijn te trekken tegen Moskou.
Bovendien gebruikt de EU voor het eerst nieuwe sanctieregels, waardoor zij mensenrechtenschenders waar ook ter wereld en in welke zaak dan ook kan straffen. Nederland maakte zich lang sterk voor die Europese ‘Magnitski’-regels, genoemd naar een klokkenluider die omkwam in een Russische cel.
Teleurgesteld
Maar de sancties “bijten ook wel degelijk”, houdt Blok vol. “Ik vind niet dat je die twee kanten los van elkaar kunt zien.” De Russische elite is graag in Europa en stalt er graag haar geld, memoreert hij.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken liet in een reactie weten “teleurgesteld” te zijn over de nieuwe sancties. De “eenzijdige” maatregen zijn volgens het departement onrechtmatig.
Oligarchen
Medestanders van Navalni pleiten voor het aanpakken van de zogeheten oligarchen rond Poetin, die volgens hen in Rusland de dienst uitmaken. Zulke sancties zouden het Kremlin pas werkelijk raken. Maar het is moeilijk hard te maken dat deze oligarchen rechtstreeks verantwoordelijk zijn voor bijvoorbeeld het opsluiten van Navalni, vrezen de buitenlandministers van de EU. De Europese rechter zou daardoor weleens een streep door zulke sancties kunnen zetten.
Navalni werd vorige maand opgepakt en verdween achter de tralies omdat hij zich eerder bij justitie had moeten melden. De belangrijkste rivaal van Poetin herstelde op dat moment echter in Duitsland van een gifmoordaanslag, waarin hij de hand van het Kremlin herkende. Na die maar net mislukte aanslag legde de EU vorig jaar al een aantal andere Russen sancties op.
NOS 22.02.2021 Rusland is veel te ver gegaan door oppositieleider Navalny direct na zijn aankomst gevangen te nemen. Dat vinden verreweg de meeste landen van de Europese Unie. Vandaag komen de ministers van Buitenlandse Zaken bij elkaar in Brussel en ze zullen zeer waarschijnlijk nieuwe sancties afkondigen tegen Rusland.
De strafmaatregelen zullen gaan gelden tegen mensen die betrokken zijn geweest bij mensenrechtenschendingen in Rusland. Dat kunnen bijvoorbeeld politiemensen zijn die Navalny arresteerden, rechters die zijn straf uitspraken of mensen die de afgelopen tijd betrokken waren bij het neerslaan van protesten in Rusland. Van hen zullen de banktegoeden worden bevroren en ze zullen geen visa meer krijgen om naar de EU te reizen.
Dat klinkt misschien als een stevige aanpak, maar het is niet wat de inmiddels gevangen gezette Navalny zelf wil. Hij sprak eind november met Europarlementariërs en riep Brussel op om sancties af te kondigen tegen steenrijke Russische oligarchen. Als zij hun luxe jachten niet meer kunnen aanleggen in de havens van Monaco en Barcelona, zullen zij druk op Poetin uitoefenen om de koers te wijzigen, zo redeneert Navalny.
Grote blamage
Die koers lijkt misschien logisch, maar is volgens EU-diplomaten in de praktijk toch ingewikkeld door te voeren. Dankzij een Nederlands initiatief bestaat sinds kort de mogelijkheid om EU-sancties op te leggen op basis van mensenrechtenschendingen. Maar de mensen tegen wie die sancties zijn gericht, moeten wel rechtstreeks betrokken zijn geweest bij die schendingen. En dat geldt niet voor de oligarchen.
Als er Russen op de sanctielijst komen te staan die niets met de arrestatie van Navalny of het neerslaan van protesten te maken hadden, dan kunnen zij hun straf aanvechten bij het Europees Hof. Als zo’n zaak wordt verloren zou dat voor de EU een grote blamage zijn. En dus willen de EU-landen de lijst echt beperken tot mensen van wie kan worden bewezen dat ze de afgelopen tijd mensenrechten hebben geschonden.
Probleem is wel dat EU-sancties lokale rechters of politiemensen niet per se hard zullen treffen. Brusselse diplomaten zeggen dat door de dreiging van Europese sancties niet alle rechters nog willen deelnemen aan showprocessen.
Dat is winst voor de EU, maar tegelijk zullen dreigementen vanuit het Kremlin voor de meeste Russen een veel grotere impact hebben op hun leven dan dreigementen uit Brussel. Als de Russische politiemensen of rechters die op de sanctielijst komen te staan toch al niet naar de EU reizen, dan zal hen nooit een visum geweigerd worden. Het is ook de vraag of deze groepen Europese banktegoeden hebben.
De ministers moeten unaniem instemmen met de sancties. De EU-landen zitten wat betreft hun Ruslandbeleid lang niet altijd op één lijn. Hongarije bijvoorbeeld koopt coronavaccins bij de Russen, ook al krijgen ze daarop kritiek vanuit Brussel. Duitsland ziet dan weer niets in economische sancties die het project rond de Russisch-Duitse gasleiding Nordstream 2 kunnen schaden.
Toch lijken de EU-landen wat betreft de sancties naar aanleiding van het lot van Navalny meer op één lijn te zitten. In oktober stelden de EU-ministers ook al sancties in, nadat Navalny was vergiftigd. Als er al tegenstanders waren, dan verloren die de strijd. Ook de afgelopen dagen waren er in de voorbereidende vergaderingen geen landen die dreigden hun veto uit te spreken tegen nieuwe sancties.
Verkeerde signaal
Het bezoek van de Europese buitenlandcoördinator Borrell aan Moskou, begin deze maand, heeft daar wellicht ook mee te maken. Borrell maakte daar geen sterke indruk. Op een persconferentie zei de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov hem recht in zijn gezicht dat de EU geen betrouwbare partner is. Borrell liet het onweersproken. Dezelfde dag zette Lavrov ook nog eens drie Europese diplomaten uit.
Hoewel er in Brussel veel kritiek is te horen op het optreden van Borrell, lijken de rijen ook tegenover Rusland juist te worden gesloten. Borrell nu laten vallen zou het verkeerde signaal zijn aan het Kremlin. Als na zo’n moeilijk bezoek sancties uitblijven, zou dat het beeld bevestigen van een weifelend EU-buitenlandbeleid.
Het zal vandaag nog niet bekend worden wie er precies op de sanctielijst komen te staan. Daar zullen Brusselse ambtenaren zich de komende weken over buigen. Bij de EU-top volgende maand zullen de EU-leiders die namen dan definitief bevestigen.
AD 20.02.2021 Het hoger beroep dat de Russische oppositieleider Aleksej Navalny tegen zijn veroordeling aanspande, heeft daaraan weinig veranderd. De rechter in Moskou wees het beroep af. Wel wordt er anderhalve maand afgetrokken van de tijd die president Poetins tegenstander in de cel moet doorbrengen.
De 44-jarige Navalny werd eerder deze maand veroordeeld tot een gevangenisstraf van 3,5 jaar, waarvan hij nog zo’n twee jaar en acht maanden moet uitzitten. De rechter trekt daar nu nog een periode van zes weken van af die de Russische oppositieleider in 2015 doorbracht onder huisarrest.
Ons land is gebouwd op onrechtvaardigheid, aldus Aleksej Navalny.
De veroordeelde politicus reageerde sarcastisch op het vonnis. ,,Ze hebben de straf met anderhalve maand teruggebracht. Geweldig!”, sprak hij vanuit een glazen kooi in de rechtbank. Hij zei geen spijt te hebben van zijn terugkeer naar Rusland, dat hij vertrouwde op God en dat de ‘kracht verscholen ligt in de waarheid’.
Navalny werd veroordeeld omdat hij naliet zich te melden bij de Russische autoriteiten, terwijl hij voorwaardelijk vrij was. De politicus herstelde op dat moment in Duitsland nadat hij was vergiftigd met een zenuwgif. Zijn arrestatie bij terugkeer in Rusland heeft geleid tot grootschalige straatprotesten.
Europese Hof
Ook internationaal is er kritiek op de behandeling van Navalny. De uitspraak van de rechter gaat echter voorbij aan een bevel van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens, dat Rusland oproept om ’s lands prominentste vijand van het Kremlin onmiddellijk vrij te laten.
Navalny’s veroordeling draait om een verduisteringszaak uit 2014. De politicus, die zelf ten strijde trekt tegen de corruptie in zijn land en daarin Poetins grootste criticus is, doet die aanklacht af als ‘verzonnen’ Het Europese Hof veegde de veroordeling van tafel als ‘onwettig’.
Moskou noemt de Europese uitspraak in Navalny’s zaak een ‘ontoelaatbare inmenging in Russische zaken’. De oppositieleider wordt ook nog vervolgd in een andere zaak, die draait om het belasteren van onder anderen een 94-jarige oorlogsveteraan die zich in een videoboodschap uitsprak voor grondwetswijzigingen. In deze smaadzaak is Navalny zaterdag schuldig verklaard.
Navalny zou de man ‘gewetenloos’ en een ‘verrader’ hebben genoemd, maar ontkent dat. De rechtbank in Moskou heeft de strafmaat nog niet bekendgemaakt. De aanklagers hadden een boete van omgerekend 10.700 euro geëist. De politicus ziet in de aanklacht vooral een poging om hem in diskrediet te brengen. ,,Ons land is gebouwd op onrechtvaardigheid.’’
Navalny werd direct na zijn aankomst in Moskou aangehouden en voorgeleid
Telegraaf 20.02.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny is zaterdag schuldig verklaard aan smaad en moet een boete van omgerekend 9500 euro betalen. De politicus had via internet scherpe kritiek geuit op landgenoten die zich in een videoboodschap uitspraken voor grondwetswijzigingen die het Kremlin wilde doorvoeren. Hij noemde hen „verraders.”
De aanklagers hadden een boete van 950.000 roebel (10.700 euro) geëist omdat Navalny onder anderen een 95-jarige veteraan uit de Tweede Wereldoorlog zou hebben beledigd. De rechtbank haalde daar 100.000 roebel af.
De bekende criticus van president Vladimir Poetin kreeg onlangs ook al 3,5 jaar in een strafkolonie opgelegd in een afzonderlijke strafzaak. Die straf waarvan hij nog twee jaar en acht maanden moet uitzitten, werd eerder zaterdag bevestigd, al trok de rechter er zes weken vanaf die Navalny al doorbracht onder huisarrest.
Navalny had nagelaten zich te melden bij de Russische autoriteiten terwijl hij voorwaardelijk vrij was. Hij herstelde toen hij zich had moeten melden in Duitsland nadat hij was vergiftigd met een zenuwgif. Zijn arrestatie in Rusland op 17 januari heeft geleid tot grootschalige straatprotesten en internationale kritiek.
NU 20.02.2021 De Russische oppositieleider Alexei Navalny is zaterdag schuldig bevonden in een smaadzaak die tegen hem is aangespannen. Navalny heeft volgens de rechter een veteraan zwartgemaakt en moet een boete van omgerekend 9.500 euro betalen.
De veteraan in kwestie zei in een reclameboodschap dat hij voorstander van de grondwetswijziging is, waardoor president Vladimir Poetin tot 2036 aan de macht kan blijven.
Navalny plaatste de beelden op Twitter en noemde alle mensen in de video “een schande voor het land” en “verraders zonder geweten”. Volgens de rechter is hij hiermee schuldig aan smaad.
Aanklagers eisten eerder een boete van omgerekend ruim 10.000 euro.
De bekende criticus van president Vladimir Poetin kreeg onlangs ook al 3,5 jaar in een strafkolonie opgelegd in een afzonderlijke strafzaak. Die straf waarvan hij nog twee jaar en acht maanden moet uitzitten, werd eerder zaterdag bevestigd, al trok de rechter er zes weken vanaf die hij al doorbracht onder huisarrest.
Navalny verschijnt tweemaal voor de rechter in Moskou
RTL 20.02.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny is door een rechtbank in Moskou schuldig verklaard aan smaad. Hij moet een boete van omgerekend 9500 euro betalen.
De politicus had via internet scherpe kritiek geuit op landgenoten die zich in een videoboodschap uitspraken voor grondwetswijzigingen die het Kremlin wilde doorvoeren. Hij noemde hen ‘verraders’.
95-jarige oorlogsveteraan beledigd
De aanklagers hadden een boete van 950.000 roebel (10.700 euro) geëist omdat Navalny onder anderen een 95-jarige veteraan uit de Tweede Wereldoorlog zou hebben beledigd. De rechtbank haalde daar 100.000 roebel af.
In een andere strafzaak kreeg Navalny begin deze maand 3,5 jaar cel opgelegd. Correspondent Eva Hartog vertelde toen over de gespannen sfeer in de rechtbank.
Navalny veroordeeld: ‘Vermagerd, maar vol vechtlust’
Navalny moet twee jaar en acht maanden van die straf uitzitten. Zijn arrestatie leidde tot grootschalige straatprotesten en internationale kritiek. Navalny is een bekende criticus van president Vladimir Poetin.
NOS 20.02.2021 Een rechtbank in Moskou heeft het hoger beroep van oppositieleider Aleksej Navalny afgewezen. Hij was veroordeeld tot een verblijf van 3,5 jaar in een strafkamp.
Zijn voorarrest wordt daarvan afgetrokken en ook haalde de rechter er zes weken vanaf. Dat betekent dat Navalny ruim 2,5 jaar krijgt.
“Jullie halen er nog eens anderhalve maand af, fantastisch”, was de reactie van Navalny. Hij zei ook dat hij nog steeds gelooft dat Rusland op een dag een vrij land zal zijn.
Navalny wordt over een week naar een strafkolonie overgebracht, zegt correspondent Iris de Graaf. Daardoor kan hij niet in beroep gaan in een rechtszaak over belediging van een oorlogsveteraan, die later vandaag aan de orde kwam. In die zaak is hij ook veroordeeld, voor laster. Hij moet daarvoor een boete betalen van 850.000 roebel, omgerekend zo’n 9500 euro.
Vergiftiging
In de beroepszaak werd Navalny schuldig bevonden aan het niet naleven van de voorwaarden van de voorwaardelijke straf in 2014. De oppositieleider werd toen in de zogeheten Yves Rocher-zaak veroordeeld voor het verduisteren van een half miljoen dollar. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordeelde dat dat fraudeproces niet eerlijk is verlopen. Volgens Navalny was het een politiek proces.
De veroordeling in 2014 was voorwaardelijk. Een van de voorwaarden was dat hij zich geregeld bij de autoriteiten zou melden. Dat deed hij niet toen hij vorig jaar in Duitsland verbleef, om te herstellen van een poging tot vergiftiging, vrijwel zeker door een Russische geheime dienst. Na terugkeer uit Duitsland, in januari, werd hij gearresteerd.
Volgens de rechter was hij al ontslagen uit het ziekenhuis en had hij zich wel kunnen melden.
Demonstraties
Dat Navalny voor langere tijd achter de tralies verdwijnt, komt het Kremlin goed uit; de oppositie is voorlopig zijn leider kwijt. In de afgelopen weken bewees Navalny door het hele land tienduizenden mensen op straat te kunnen krijgen. De politie greep hard in, meer dan 10.000 mensen werden opgepakt. Navalny-getrouwen willen in de lente opnieuw de straat op gaan.
Het Kremlin weigerde jarenlang de naam Navalny uit te spreken. Inmiddels wordt hij in de Russische media neergezet als een “buitenlandse agent” die door het Westen wordt ingezet om chaos in Rusland te zaaien.
MSN 20.02.2021 Het hoger beroep van de Russische oppositieleider en prominente Kremlin-criticus Alexei Navalny is zaterdag door een rechtbank in de hoofdstad Moskou afgewezen. Navalny was veroordeeld tot een verblijf van 3,5 jaar in een strafkamp. Die straf wordt met anderhalve maand ingekort. Na aftrek van het voorarrest zit Navalny straks ruim 2,5 jaar vast.
“Jullie hebben de straf met anderhalve maand teruggebracht. Geweldig!”, reageerde Navalny gekscherend vanuit een glazen kooi in de rechtbank op het vonnis. “Ons land is gebouwd op onrechtvaardigheid. Maar tientallen miljoenen mensen willen de waarheid. Vroeg of laat zullen ze die krijgen”, voegde hij toe.
De zaak tegen Navalny draait om een schending van de meldingsplicht die hij opgelegd kreeg na een veroordeling in een omstreden fraudezaak. Volgens Rusland heeft Navalny de meldingsplicht geschonden toen hij in Duitsland herstelde van een vergiftiging. Volgens de oppositieleider en het onderzoeksplatform Bellingcat zit de Russische geheime dienst achter de aanslag op zijn leven.
“Ik wil niet hoog van de toren blazen, maar de hele wereld wist waar ik was”, zei Navalny tegen de rechter. “Toen ik hersteld was, heb ik een vliegticket gekocht en ben ik naar huis gegaan.” Volgens Navalny wordt het vonnis voltrokken om “miljoenen mensen” te intimideren.
De afgelopen weken demonstreerden talloze aanhangers van Navalny bij de rechtbank en in andere Russische steden. Duizenden mensen die vinden dat de oppositieleider moet worden vrijgelaten, zijn opgepakt.
NU 20.02.2021 Het hoger beroep van de Russische oppositieleider en prominente Kremlin-criticus Alexei Navalny is zaterdag door een rechtbank in de hoofdstad Moskou afgewezen. Navalny was veroordeeld tot een verblijf van 3,5 jaar in een strafkamp. Die straf wordt met anderhalve maand ingekort. Na aftrek van het voorarrest zit Navalny straks ruim 2,5 jaar vast.
“Jullie hebben de straf met anderhalve maand teruggebracht. Geweldig!”, reageerde Navalny gekscherend vanuit een glazen kooi in de rechtbank op het vonnis. “Ons land is gebouwd op onrechtvaardigheid. Maar tientallen miljoenen mensen willen de waarheid. Vroeg of laat zullen ze die krijgen”, voegde hij toe.
De zaak tegen Navalny draait om een schending van de meldingsplicht die hij opgelegd kreeg na een veroordeling in een omstreden fraudezaak. Volgens Rusland heeft Navalny de meldingsplicht geschonden toen hij in Duitsland herstelde van een vergiftiging. Volgens de oppositieleider en het onderzoeksplatform Bellingcat zit de Russische geheime dienst achter de aanslag op zijn leven.
“Ik wil niet hoog van de toren blazen, maar de hele wereld wist waar ik was”, zei Navalny tegen de rechter. “Toen ik hersteld was, heb ik een vliegticket gekocht en ben ik naar huis gegaan.” Volgens Navalny wordt het vonnis voltrokken om “miljoenen mensen” te intimideren.
De afgelopen weken demonstreerden talloze aanhangers van Navalny bij de rechtbank en in andere Russische steden. Duizenden mensen die vinden dat de oppositieleider moet worden vrijgelaten, zijn opgepakt.
Navalny verschijnt tweemaal voor de rechter in Moskou
Telegraaf 20.02.2021 De gevangenisstraf voor de Russische oppositieleider Aleksej Navalny is door een rechtbank in Moskou in hoger beroep met anderhalve maand bekort. De bekende tegenstander van president Vladimir Poetin werd eerder deze maand veroordeeld tot een gevangenisstraf van 3,5 jaar, waarvan hij nog zo’n twee jaar en acht maanden moest uitzitten. Rechter Dmitri Balasjov trok daar zaterdag nog een periode van zes weken vanaf die Navalny doorbracht onder huisarrest.
De oppositieleider reageerde sarcastisch op het vonnis. „Ze hebben de straf met anderhalve maand teruggebracht. Geweldig!”, sprak hij vanuit een glazen kooi in de rechtbank.
Navalny was veroordeeld omdat hij had nagelaten zich te melden bij de Russische autoriteiten terwijl hij voorwaardelijk vrij was. De politicus herstelde op dat moment in Duitsland nadat hij was vergiftigd met een zenuwgif. Zijn arrestatie in Rusland heeft geleid tot grootschalige straatprotesten en internationale kritiek.
De politicus had eerder aangevoerd dat hij onschuldig was aan overtreding van de voorwaarden voor voorwaardelijke invrijheidsstelling, omdat hij zich na een vergiftiging in Duitsland had laten behandelen.
„Ik wil niet hoog van de toren blazen, maar de hele wereld wist waar ik was”, zei hij tegen de rechter. „Toen ik hersteld was, heb ik een vliegticket gekocht en ben naar huis gegaan.”
Navalny zei geen spijt te hebben van zijn terugkeer naar Rusland, dat hij vertrouwde op God en dat de „kracht verscholen ligt in de waarheid.” „Ons land is gebouwd op onrechtvaardigheid. Maar tientallen miljoenen mensen willen de waarheid. Vroeger of later zullen ze die krijgen.”
De woordvoerder van president Poetin zei in een reactie op het vonnis dat de politieke toekomst van Navalny „niet onze zaak is.”
Navalny moet later op de zaterdag nogmaals in de rechtbank verschijnen in verband met een aanklacht wegens smaad. De politicus had via internet scherpe kritiek geuit op landgenoten die zich in een videoboodschap uitspraken voor grondwetswijzigingen die het Kremlin wilde doorvoeren. Hij noemde hen „verraders.”
MSN 20.02.2021 De gevangenisstraf voor de Russische oppositieleider Aleksej Navalni is door een rechtbank in Moskou in hoger beroep met anderhalve maand bekort. De bekende tegenstander van president Vladimir Poetin werd eerder deze maand veroordeeld tot een gevangenisstraf van 3,5 jaar, waarvan hij nog zo’n twee jaar en acht maanden moest uitzitten. Rechter Dmitri Balasjov trekt daar nu nog een periode van zes weken vanaf die Navalni doorbracht onder huisarrest.
De oppositieleider reageerde sarcastisch op het vonnis. “Ze hebben de straf met anderhalve maand teruggebracht. Geweldig!”, sprak hij vanuit een glazen kooi in de rechtbank.
Navalni was veroordeeld omdat hij had nagelaten zich te melden bij de Russische autoriteiten terwijl hij voorwaardelijk vrij was. De politicus herstelde op dat moment in Duitsland nadat hij was vergiftigd met een zenuwgif. Zijn arrestatie in Rusland heeft geleid tot grootschalige straatprotesten en internationale kritiek.
‘Wereld wist waar ik was’
De politicus had eerder aangevoerd dat hij onschuldig was aan overtreding van de voorwaarden voor voorwaardelijke invrijheidsstelling, omdat hij zich na een vergiftiging in Duitsland had laten behandelen.
“Ik wil niet hoog van de toren blazen, maar de hele wereld wist waar ik was”, zei hij tegen de rechter. “Toen ik hersteld was, heb ik een vliegticket gekocht en ben naar huis gegaan.”
Navalni zei geen spijt te hebben van zijn terugkeer naar Rusland, dat hij vertrouwde op God en dat de “kracht verscholen ligt in de waarheid”. “Ons land is gebouwd op onrechtvaardigheid. Maar tientallen miljoenen mensen willen de waarheid. Vroeger of later zullen ze die krijgen.”
Navalni moet later op de zaterdag nogmaals in de rechtbank verschijnen in verband met een aanklacht wegens smaad. De politicus had via internet scherpe kritiek geuit op landgenoten die zich in een videoboodschap uitspraken voor grondwetswijzigingen die het Kremlin wilde doorvoeren. Hij noemde hen “verraders”.
De aanklager wil dat Navalni daarvoor een boete wordt opgelegd van (omgerekend) 13.000 dollar.
MSN 17.02.2021 Rusland moet oppositieleider Aleksej Navalni onmiddellijk vrijlaten, eist het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Het hof in Straatsburg is een orgaan van de Raad van Europa waar Rusland lid van is. Moskou liet gelijk weten de eis niet in te willigen.
Een Russische rechtbank bepaalde twee weken geleden dat Navalni 2,5 jaar naar een strafkolonie moet omdat hij voorwaarden van een eerdere straf, wegens vermeende fraude, zou hebben geschonden.
Rusland weigert Navalni vrij te laten omdat dat in strijd zou zijn met de grondwet. Het parlement nam vorig jaar een wet aan die nationale wetgeving voorrang geeft boven internationale uitspraken als die in strijd zijn met de grondwet.
Vicevoorzitter Pjotr Tolstoj van het lagerhuis van het parlement bracht dat in herinnering en noemde de EHRM-uitspraak “gepolitiseerd”. Het Russische ministerie van Justitie noemde de uitspraak “een grove inmenging in het werk van het gerechtelijk apparaat van een soevereine staat”, aldus persbureau TASS.
Vergiftiging
De Kremlincriticus werd vorig jaar opeens erg ziek tijdens een Russische binnenlandse vlucht. Hij belandde eerst in een ziekenhuis in Siberië en werd later overgebracht naar Duitsland, waar werd vastgesteld dat hij was vergiftigd met novitsjok.
Onderzoekscollectief Bellingcat bracht later de Russische veiligheidsdienst FSB in verband met de moordpoging. Evengoed ging Navalni een maand geleden terug naar Rusland, waar hij meteen werd gearresteerd. Het hof kreeg de vraag voorgelegd of zijn leven wel zeker is in Rusland en vroeg Moskou om een reactie.
Het antwoord daarop stelde Navalni niet gerust. Het mensenrechtenhof heeft daarop in verband met de risico’s besloten om zijn vrijlating te eisen, mede gezien de “algehele omstandigheden van zijn huidige detentie”. Het EHRM bepaalde eerder dat het proces waarin die oorspronkelijke straf werd opgelegd “willekeurig en onredelijk” was.
Het hof droeg Moskou in november nog op Navalni 8500 euro te betalen als compensatie voor de onrechtmatige behandeling die hij kreeg bij zijn arrestatie tijdens een politiek protest in Moskou in 2012. Hij werd toen met “buitensporig geweld” opgepakt.
Telegraaf 16.02.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalni staat weer voor de rechter in een zaak die draait om beledigingen aan het adres van een oorlogsveteraan. Volgens de aanklagers moet hij een boete van omgerekend 10.700 euro krijgen.
Op Twitter heeft Navalni ooit uitgehaald naar een veteraan die in een propagandafilmpje voorkwam. Hij noemde de mensen in het filmpje verraders en corrupte kruipers voor het regime. Volgens de aanklagers is dat een ernstige vorm van smaad. De uitspraak in de zaak wordt 20 februari 2021 verwacht.
In Rusland staat de Tweede Wereldoorlog te boek als de Grote Vaderlandse Oorlog. Veteranen uit die oorlog hebben in de samenleving een bijna onaantastbare status. Kritiek op hen wordt als onacceptabel gezien.
Op deze vorm van smaad staan nu straffen van maximaal twee jaar cel, maar de feiten waar het om gaat speelden zich af voor de wetgever er een celstraf op stelde. De 44-jarige Navalni noemde de zaak tegen hem tijdens de rechtszitting „juridische onzin” en betitelde de bewijsstukken van aanklagers als vervalsingen.
Navalni zit al vast wegens een andere zaak. Hij werd 17 januari na terugkeer uit Duitsland opgepakt, omdat hij de voorwaarden voor zijn voorwaardelijke invrijheidstelling zou hebben geschonden. Sinds zijn aanhouding in januari zijn er in heel het land felle betogingen voor zijn vrijlating die worden neergeslagen. Volgens The Moscow Times verspreidt het protest zich over steeds meer plaatsen en groeit het als gevolg van de chronische economische problemen van veel Russen. Die grijpen de demonstraties van de Navalni-aanhang aan om ook hun grieven kenbaar te maken. In de afgelopen weken van protesten zijn meer dan 11.000 mensen aangehouden.
NOS 14.02.2021 Hoewel de eerstvolgende massale straatprotesten tegen de gevangenneming van Aleksej Navalny zijn uitgesteld tot de lente, stond Rusland vandaag toch in het teken van bijeenkomsten en acties. Onder de hashtag #LiefdesterkerdanAngst werd op alternatieve wijze steun betuigd aan de oppositieleider en andere politieke gevangenen.
Zo verschenen er vanavond online foto’s en filmpjes van het zogenaamde ‘lichtjesprotest’, een actie waarbij Russen overal in het land met de zaklamp van hun telefoon of met kaarsjes harten vormden. Dat deden ze op hun gemeenschappelijke binnenplaatsen, van achter hun ramen of voor hun huis op straat. Van Moskou tot in het verre oosten van Rusland.
Lichtjesprotest tegen harde aanpak oppositie
Voor een andersoortig protest verzamelden zich vanmiddag tientallen vrouwen in het centrum van Moskou. Ondanks de snijdende wind en een gevoelstemperatuur van -20 vormden ze een menselijke ketting door de historische Arbatstraat. Hiermee wilden ze Navalny’s vrouw Joelia en andere vrouwen die zich verzetten tegen president Poetin een hart onder de riem te steken.
De actie was geïnspireerd op de protesten van afgelopen zomer en najaar in het naburige Wit-Rusland. Daar vormden vrouwen op achtereenvolgende zondagen kilometerslange rijen nadat duizenden betogers tegen president Loekasjenko in elkaar waren geslagen en voor langere tijd achter de tralies belandden.
‘Stem laten horen’
Aleksandra (20) vindt dat iedereen hier vandaag zou moeten zijn. “Het is ons recht, als vrije burgers, om onze stem te laten horen. Tijdens de verkiezingen wordt onze stem niet gehoord. Maar ze kunnen ons niet verbieden de deur uit te gaan en ons hier uit te spreken. We willen laten zien dat de vrouwen die nu een strijd voeren tegen de autoriteiten, zoals Joelia Navalnaja, niet alleen zijn.”
Aleksandra NOS/IRIS DE GRAAF
Net als alle andere demonstranten draagt ze iets roods, in haar geval een rode muts. Anderen houden rode rozen vast, dragen een rode sjaal of hebben rode hartjes vastgepind op hun kleding. Het zijn subtiele verwijzingen naar de rode jurk die Joelia Navalnaja droeg toen haar man op 2 februari werd veroordeeld tot ruim 2,5 jaar gevangenisstraf.
Katja (22) is hier vandaag voor het eerst. Met muts, bontkraag en mondkapje is ze vrijwel onherkenbaar. Is ze bang om gearresteerd te worden? “Ja”, zegt ze. “Maar doordat dit een protest is met vrijwel alleen maar vrouwen voelt het veiliger. Wij zijn gewoon vreedzamer”.
“Het is toch ook niet normaal dat mensen worden gearresteerd voor het meedoen aan een vreedzame bijeenkomst”, verzucht Ksenia (27). Zij heeft vandaag hartjes-ballonnen meegebracht. “We zijn geen hooligans die molotovcocktails gooien op het Kremlin, maar liefhebbende mensen die maar één ding willen: dat onze regering ons niet langer onderdrukt”.
Ksenia NOS/IRIS DE GRAAF
De Valentijnsactie volgt op het hardhandige politieoptreden tegen Navalny-aanhangers van de afgelopen weken. De publieke steunmanifestaties begonnen na Navalny’s arrestatie en gevangenschap direct na zijn terugkeer uit Duitsland, waar hij herstelde van zijn vergiftiging met het zenuwgas Novitsjok. Meer dan 10.000 mensen werden opgepakt tijdens de protesten op 23 januari, 31 januari en 2 februari.
‘Klaar met bang zijn’
Ook Aleksandra werd op 2 februari gearresteerd, toen ze meedeed aan de protesten. “Ze stopten me in een arrestantenbusje en hielden me uren vast. Ik heb toen netjes uitgelegd wat ik kwam doen, namelijk vreedzaam demonstreren. Ik provoceerde niemand en heb geen enkele wet overtreden. Toen niet, en vandaag niet”.
Ze moet zich over twee dagen melden in de rechtbank, dan hoort ze welke straf ze krijgt. “Ik weet nog niet wat me te wachten staat. Maar ik ben klaar met bang zijn. Zodra we angst toelaten, heeft de regering gewonnen”.
En dat is de boodschap van alle mensen die zich vandaag op straat hebben gewaagd of hun lichtjes hebben aangestoken, ondanks alle waarschuwingen van de autoriteiten: “Liefde is sterker dan angst”.
RTL 14.02.2021 Julia Navalnaja was de afgelopen maanden vaak te zien naast haar man Aleksej Navalny, de Russische oppositieleider. Ze stond naast hem bij de protesten, was in het ziekenhuis na zijn vergiftiging en zat op de eerste rij toen hij werd veroordeeld. Nu Navalny vastzit, zou het kunnen dat ze op de voorgrond gaat treden.
Twee weken geleden kreeg oppositieleider Navalny in de rechtbank te horen dat hij werd veroordeeld tot 3,5 jaar cel. Toen hij zijn straf te horen kreeg, maakte hij met zijn handen het symbool van een hartje, naar zijn vrouw Julia die op de eerste rij zat.
Relatie als liefdessymbool
“Wees niet verdrietig, alles komt goed”, zei hij tegen haar voor hij terugkeerde naar de gevangenis. De hashtag met die woorden gaat nu ook rond onder aanhangers van Navalny.
“De foto waarbij Navalny een hartje maakt van zijn handen is wel een symbool geworden”, zegt correspondent Eva Hartog “Hun relatie wordt neergezet als liefdessymbool terwijl Poetin juist wordt neergezet als iemand die mensen oppakt. Het team van Navalny probeert een contrast neer te zetten.”
Dat de liefde tussen Navalny en Julia groot is, blijkt maar weer uit het bericht dat Navalny vandaag op Instagram plaatste: “Ik hou van jou. Alle grappen die ik in de rechtbank maak, maak ik om jou op de eerste rij aan het lachen te maken.”
Julia is 44 jaar, heeft economie gestudeerd en werkte vroeger bij een bank. De laatste jaren was ze vooral huisvrouw. Samen met Navalny heeft ze een gezin met twee kinderen: dochter Daria en zoon Zakhar.
Ze ontmoetten elkaar 23 jaar geleden op een strand in Turkije. Voor de vergiftiging van afgelopen zomer leefde het gezin in Moskou, maar toen was hun manier van leven al alles behalve gewoon. “Ons gezin leeft al jaren met huiszoekingen, arrestaties en bedreigingen”, schreef Julia eerder op haar Instagram.
‘Toegewijde vrouw’
Toen haar man werd vergiftigd in augustus trad ze naar de voorgrond. Ze schreef een brief aan Poetin waarin ze eiste dat haar zieke man voor behandeling naar Duitsland zou worden gebracht. Ook begon ze publieke druk uit te oefenen op de Russische regering. ‘Je hebt me gered Julia’, schreef Navalny nadat hij weer bij bewustzijn was gekomen.
Maar nu zit haar man vast, en zit ze zelf in Duitsland. “Het is lastig te zeggen of zij het nieuwe gezicht van de oppositie gaat worden”, zegt Hartog. “Daar lijkt het nu nog niet op. Tot zover heeft ze zich vooral uitgesproken als toegewijde vrouw van Navalny en minder als politicus.”
Vrouwen aan de macht
“Veel mensen verwachten wel dat zij die rol op zich zal gaan nemen. Afgelopen zomer hebben we dat ook gezien bij de vrouwen in Wit-Rusland. Ook staatsmedia gaan harder tegen haar in. Ze zien haar als potentiële bedreiging”, zegt Hartog.
In Rusland zijn niet veel politiek hoge functies voor vrouwen weggelegd. Ongeveer 16 procent van het lagerhuis is vrouw.
Eigenlijk zouden er voorlopig geen nieuwe protesten meer komen, maar het team van Navalny probeert toch de aandacht te trekken. Zo riepen ze vanavond op om naar buiten te gaan en met een zaklamp of kaars de lucht in te schijnen. Dit stille protest vond plaats op binnenplaatsen van woongebouwen.
Deze keer was het protest dus heel laagdrempelig, omdat Navalny’s bondgenoten even geen straatprotesten willen omdat duizenden betogers in de afgelopen weken werden opgepakt.
Valentijnsprotest
“Je hoeft niet je vrijheid te riskeren, het enige wat ze vragen is om voor de deur te staan. Zo willen ze het aantrekkelijk maken voor mensen. We gaan zien of dat ook werkt, want de angst zit hier best wel diep. Het idee achter dit protest is dat liefde groter is dan angst”, zegt Hartog.
Zo schreef een bondgenoot van Navalny op Twitter: “President Poetin is angst, Navalny is liefde. Daarom zullen wij winnen.”
MSN 14.02.2021 Julia Navalnaja was de afgelopen maanden vaak te zien naast haar man Aleksej Navalny, de Russische oppositieleider. Ze stond naast hem bij de protesten, was in het ziekenhuis na zijn vergiftiging en zat op de eerste rij toen hij werd veroordeeld. Nu Navalny vastzit, zou het kunnen dat ze op de voorgrond gaat treden.
Twee weken geleden kreeg oppositieleider Navalny in de rechtbank te horen dat hij werd veroordeeld tot 3,5 jaar cel. Toen hij zijn straf te horen kreeg, maakte hij met zijn handen het symbool van een hartje, naar zijn vrouw Julia die op de eerste rij zat.
Relatie als liefdessymbool
“Wees niet verdrietig, alles komt goed”, zei hij tegen haar voor hij terugkeerde naar de gevangenis. De hashtag met die woorden gaat nu ook rond onder aanhangers van Navalny.
“De foto waarbij Navalny een hartje maakt van zijn handen is wel een symbool geworden”, zegt correspondent Eva Hartog “Hun relatie wordt neergezet als liefdessymbool terwijl Poetin juist wordt neergezet als iemand die mensen oppakt. Het team van Navalny probeert een contrast neer te zetten.”
Dat de liefde tussen Navalny en Julia groot is, blijkt maar weer uit het bericht dat Navalny vandaag op Instagram plaatste: “Ik hou van jou. Alle grappen die ik in de rechtbank maak, maak ik om jou op de eerste rij aan het lachen te maken.”
Julia is 44 jaar, heeft economie gestudeerd en werkte vroeger bij een bank. De laatste jaren was ze vooral huisvrouw. Samen met Navalny heeft ze een gezin met twee kinderen: dochter Daria en zoon Zakhar.
Ze ontmoetten elkaar 23 jaar geleden op een strand in Turkije. Voor de vergiftiging van afgelopen zomer leefde het gezin in Moskou, maar toen was hun manier van leven al alles behalve gewoon. “Ons gezin leeft al jaren met huiszoekingen, arrestaties en bedreigingen”, schreef Julia eerder op haar Instagram.
‘Toegewijde vrouw’
Toen haar man werd vergiftigd in augustus trad ze naar de voorgrond. Ze schreef een brief aan Poetin waarin ze eiste dat haar zieke man voor behandeling naar Duitsland zou worden gebracht. Ook begon ze publieke druk uit te oefenen op de Russische regering. ‘Je hebt me gered Julia’, schreef Navalny nadat hij weer bij bewustzijn was gekomen.
Maar nu zit haar man vast, en zit ze zelf in Duitsland. “Het is lastig te zeggen of zij het nieuwe gezicht van de oppositie gaat worden”, zegt Hartog. “Daar lijkt het nu nog niet op. Tot zover heeft ze zich vooral uitgesproken als toegewijde vrouw van Navalny en minder als politicus.”
Vrouwen aan de macht
“Veel mensen verwachten wel dat zij die rol op zich zal gaan nemen. Afgelopen zomer hebben we dat ook gezien bij de vrouwen in Wit-Rusland. Ook staatsmedia gaan harder tegen haar in. Ze zien haar als potentiële bedreiging”, zegt Hartog.
In Rusland zijn niet veel politiek hoge functies voor vrouwen weggelegd. Ongeveer 16 procent van het lagerhuis is vrouw.
Eigenlijk zouden er voorlopig geen nieuwe protesten meer komen, maar het team van Navalny probeert toch de aandacht te trekken. Zo riepen ze vanavond op om naar buiten te gaan en met een zaklamp of kaars de lucht in te schijnen. Dit stille protest vond plaats op binnenplaatsen van woongebouwen.
Deze keer was het protest dus heel laagdrempelig, omdat Navalny’s bondgenoten even geen straatprotesten willen omdat duizenden betogers in de afgelopen weken werden opgepakt.
Valentijnsprotest
“Je hoeft niet je vrijheid te riskeren, het enige wat ze vragen is om voor de deur te staan. Zo willen ze het aantrekkelijk maken voor mensen. We gaan zien of dat ook werkt, want de angst zit hier best wel diep. Het idee achter dit protest is dat liefde groter is dan angst”, zegt Hartog.
Zo schreef een bondgenoot van Navalny op Twitter: “President Poetin is angst, Navalny is liefde. Daarom zullen wij winnen.”
AD 13.02.2021 Het team rondom Aleksej Navalny heeft zijn medestanders opgeroepen om morgenavond vreedzaam te protesteren met behulp van een mobieltje. De bedoeling is dat zoveel mogelijk Russen tegelijkertijd hun telefoonlampje inschakelen en omhoog schijnen.
Navalny’s team wil met de zogenoemde flashmob bereiken dat mensen in hun eigen buurt gelijkgestemden leren kennen – mensen die het ook hebben gehad met het bewind van president Vladimir Poetin. ,,Maar die niet zo snel naar een demonstratie zullen komen, omdat ze bang zijn voor hun veiligheid of om hun werk te verliezen’’, zegt Andrej Fatejev telefonisch vanuit Tomsk. Hij is een van de eerste Navalny-aanhangers die in september in de gemeenteraad van de Siberische steden Tomsk en Novosibrisk terechtkwam. ,,Met deze actie kunnen mensen toch voor hun mening uitkomen.’’
Partijvoorzitter Nikolaj Rybakov van de liberale oppositiepartij Jabloko heeft al laten weten dat hij het lichtprotest aan zich voorbij zal laten gaan. Hij ziet er het nut niet van in. ,,Natuurlijk heeft iedereen het recht met een zaklampje in de lucht te schijnen en te demonstreren zonder door de mobiele eenheid te worden opgepakt’’, zegt Rybakov. ,,Maar het is zinloos, als je er geen politiek vervolg aan geeft: je bij een partij aansluiten en deelnemen aan verkiezingen.’’
Navalny heeft in 2018 bij de presidentsverkiezingen (waarvan hij zelf was uitgesloten) opgeroepen tot een boycot van de stembusgang en Rybakov vindt dat principieel onjuist. ,,Als je niet meedoet, kun je ook niets veranderen. De aanhang van Navalny heeft twee eisen: Navalny vrij en Poetin weg. En wat hebben ze tot nu toe bereikt? Negentig jonge mensen voor de rechter, hun levens kapot.’’
Fatejev begrijpt niet veel van Jabloko’s opstelling. De man uit Tomsk wijst erop dat Navalny en zijn aanhang vorig jaar juist heel actief hebben deelgenomen aan het politieke proces. Via het concept van ‘slim stemmen’, waarbij burgers in het stemhokje op die kandidaat stemmen, die de meeste kans maakt tegen de vertegenwoordiger van Poetins regeringspartij Verenigd Rusland.
Navalny’s beweging wil de tactiek ook inzetten bij de parlementsverkiezingen van september. Rybakov blijft ‘slim stemmen’ als een heilloze weg beschouwen: ,,In het ergste geval krijg je nationalisten en zelfs ultranationalisten in de raden.’’
Nuttig of niet, de autoriteiten maken zich stiekem toch zenuwachtig over de mobiele lampjesactie van zondag. In eerste instantie zei Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov ‘geen kat-en-muis-spelletje te gaan spelen met de deelnemers’ zolang die zich maar aan de wet houden. Maar woordvoerster Maria Zacharova van het ministerie van Buitenlandse Zaken liet later zich op de staatstelevisie ongeruster uit.
Onrust
Ze sprak zelfs het vermoeden uit ‘dat de NAVO achter de actie van Navalny zit’. Op de liberale radiozender Echo van Moskou refereerde ze aan de omwentelingen in andere voormalige Sovjetrepublieken, waarin het Kremlin de hand van het Westen vermoedt. ,,Ben u vergeten hoe ze het Georgische parlement binnengingen met rozen in de handen? Je zou erom lach, als we niet wisten hoe alles zou aflopen ”, verwees Zacharova naar de ‘Rozenrevolutie’ die oppositieleider Michaïl Saakasjvili in Georgië – tot ergernis van Moskou – in 2003 aan de macht bracht.
De onrust bij de autoriteiten bleek ook uit een plotselinge waarschuwing van het openbaar ministerie, dat illegale acties ingrijpende gevolgen zouden hebben voor deelnemers. Ook viel de politie gisteren opnieuw binnen in het kantoor van de staf van Navalny in Moskou. Op verdenking van ‘het drukken van pornografie’.
AD 11.02.2021 De echtgenote van de Russische oppositieleider Aleksej Nalavalny (44) is weer in Duitsland. Ze vloog vanmiddag vanuit Moskou naar de luchthaven van Frankfurt, meldt Der Spiegel. Julia Navalny verbleef zo’n vijf maanden in de Bondsrepubliek met haar man, die er herstelde van zijn vergiftiging, maar vlogen iets meer dan drie weken geleden terug naar Moskou.
Russische media speculeren dat Julia Navalny is gevlucht uit angst voor de repressie van de autoriteiten tegen de oppositie maar volgens het Duitse nieuwsmagazine spreken regeringsbronnen in Berlijn over een privébezoek.
Navalny werd op 17 januari gearresteerd bij zijn terugkeer in Moskou. Hij verwachtte al te worden aangehouden. Volgens de Russische justitie had Navalny zich in september weer tweemaandelijks moeten melden, omdat hij was ontslagen uit het ziekenhuis in Berlijn. Een rechter zette hem voor 30 dagen vast. Een rechter in Moskou veroordeelde hem begin februari tot 3,5 jaar strafkolonie.
Enkele dagen later moest hij voor een vermeende smaadzaak voor de rechter verschijnen. Sindsdien zijn de protesten van zijn aanhangers toegenomen. Ze demonstreren in het hele land voor zijn vrijlating en tegen president Vladimir Poetin. De Russische politie reageert met massale arrestaties, waarbij alleen al in januari meer dan 11.000 mensen werden opgepakt onder wie Navalny’s echtgenote.
Berlijn
De Russische oppositieleider was vlak voor zijn arrestatie met zijn echtgenote teruggevlogen vanuit Berlijn, waar hij herstelde van zijn vergiftiging. De Kremlin-critucus werd op 20 augustus onwel tijdens een binnenlandse vlucht en belandde bewusteloos in een ziekenhuis in Siberië.
Artsen verklaarden dat er geen sporen van gif in zijn bloed waren aangetroffen. Navalny zou volgens hen een stofwisselingsziekte hebben, veroorzaakt door een lage bloedsuikerspiegel, maar aanhangers van de oppositieleider geloofden dat niet.
Navalny’s echtgenote smeekte de Russische president Poetin in een brief haar man te laten vertrekken naar Duitsland. Dit nadat De Duitse organisatie Cinema for Peace hulp had aangeboden en een privéjet met artsen naar Rusland wilde sturen. Artsen in Omsk verboden Navalny’s transport aanvankelijk, omdat zijn toestand nog niet stabiel genoeg zou zijn voor zo’n ambulancevlucht. Een dag later stemden ze alsnog in met het overvliegen van Navalny.
Naakt
Die werd voor vertrek volledig uitgekleed maar eist zijn kleding terug. ‘Gezien het feit dat er een industriële chemische stof op mijn lichaam is gevonden en die zeer waarschijnlijk via contact met mijn lijf is overgebracht, zijn mijn kleren een zeer belangrijk bewijsstuk’, schreef hij op sociale media.
Volgens Nalavny bekende een Russische agent de gifaanval tijdens een telefoongesprek waarin hij zich voordeed als assistent van het hoofd van de Russische veiligheidsdienst. Het gif zou aan de binnenkant van de onderbroek van de oppositieleider zijn gesmeerd.
Navalny ontwaakte begin september uit de kunstmatige coma waarin hij werd gehouden en reageerde op ‘verbale prikkels’, meldde het Charité-ziekenhuis in Berlijn. De Rus had aanvankelijk moeite met fysieke inspanning zoals traplopen omdat zijn benen trilden. ‘Ik kom er weer bovenop, maar de weg naar herstel zal lang zijn’, schreef Navalny (44). Hij zei ook dat hij zijn telefoon nog steeds niet kan gebruiken en moeite heeft om water in zijn glas te schenken.
Die Ehefrau des inhaftierten russischen Oppositionspolitikers Alexej #Nawalny ist nach Deutschland geflogen. Nach SPIEGEL-Informationen soll Julia Nawalnaja am Abend in Frankfurt am Main landen.
Voor Duitsland staat vast dat Navalny is vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. De Duitse regering verklaarde op basis van de eigen testresultaten ‘ondubbelzinnig bewijs’ te hebben voor de vergiftiging. Laboratoria in Zweden en Frankrijk stelden dat onafhankelijk van elkaar ook vast.
,,We herhalen de oproep aan Rusland om uitleg te geven over de gebeurtenissen. We staan in nauw contact met onze Europese bondgenoten over verdere stappen”, verklaarde de woordvoerder van bondskanselier Angela Merkel vorige week maandag.
Duitsland overhandigde zijn testresultaten aan de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). Die bevestigde de aanwezigheid van het zenuwgif in Navalny’s bloed.
Rusland ontkent iets met de vergiftiging te maken te hebben en zegt eerst bewijs te willen zien.
RTL 10.02.2021 In een poging de protesten in Rusland de kop in te drukken, heeft het Russische parlement de straffen voor demonstreren fors verhoogd. Wie zonder toestemming demonstreert, loopt het risico op een tien keer zo hoge boete of zelfs 40 tot 120 uur dwangarbeid.
De afgelopen weken werden in Rusland zo’n 11.000 mensen opgepakt die demonstreerden voor de vrijlating van oppositieleider Aleksej Navalny en tegen het regime van president Poetin. Demonstranten die voor de eerste keer worden opgepakt, konden tot nu toe een boete krijgen van maximaal 1000 roebel (11 euro) of een gevangenisstraf.
Vertienvoudigd
Maar dat schrikt volgens het regime te weinig mensen af. Daarom is besloten de boete te vertienvoudigen: wie in de toekomst voor de eerste keer wordt opgepakt, krijgt een boete van maximaal 10.000 roebel (110 euro), bij herhaling kan die oplopen tot 200.000 roebel (2200 euro). Ook kunnen mensen die zonder toestemming demonstreren 40 tot 120 uur dwangarbeid krijgen. Celstraffen blijven tot de mogelijkheden behoren.
Oppositieleider Aleksej Navalny werd vorige week veroordeeld tot 3,5 jaar cel, omdat hij zijn voorwaarden voor zijn voorwaardelijke vrijlating na een eerdere straf had geschonden: hij had zich niet gemeld bij de reclassering. Een belachelijk argument, zeiden Navalny’s advocaten in de rechtszaal: Navalny kon zich helemaal niet melden omdat hij in augustus 2020 in coma was afgevoerd naar Duitsland, nadat hij een moordpoging ternauwernood had overleefd.
Navalny riep de EU en de VS op nieuwe sancties tegen Moskou in te stellen. Het Russische parlement bespreekt nu een wet waarin dergelijke oproepen worden bestempeld als landverraad.
Hij wordt vervolgd en vergiftigd en krijgt tienduizenden mensen op de been: Aleksej Navalny, de oppositieleider van Rusland. Hier vertellen we waarom Poetin bang voor hem is, waar Navalny’s zwakke plek zit en waarom hij zijn leven op het spel zet.
NOS 10.02.2021 Joelia Navalny, de vrouw van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny, is vanuit Rusland naar Duitsland gevlogen. Der Spiegel meldt op basis van eigen bronnen dat ze vanavond in Frankfurt is gearriveerd.
Russische media meldden vandaag dat ze uit angst in Moskou een toestel naar Duitsland had genomen. Maar volgens informatie van Der Spiegel gaat het om een privébezoek.
“Ik kan me voorstellen dat de grond haar te heet onder de voeten is geworden, maar ze heeft zelf nog niets laten weten over haar daadwerkelijke beweegredenen”, zegt NOS-correspondent Iris de Graaf.
Illegale bijeenkomst
Begin deze maand werd aan Joelia Navalny door een Russische rechter een boete van omgerekend zo’n 220 euro opgelegd, omdat ze zou hebben deelgenomen aan een illegale bijeenkomst. Ze is al een paar keer eerder beboet en onder huisarrest geplaatst.
“Er is ook een strafzaak geopend tegen mensen rond Aleksej Navalny die hebben opgeroepen tot protest. Daar zou Joelia ook onder vallen”, zegt De Graaf.
Daar komt bij dat in Rusland een wet is aangenomen die het familieleden van ‘buitenlandse agenten’, zoals Navalny door de Russische staat wordt genoemd, verbiedt zich kandidaat stellen in de politiek. “Joelia wordt af en toe al genoemd als mogelijke plaatsvervanger van Aleksej als oppositieleider. Maar daar heeft ze zelf niks over gezegd.”
Ook heeft een rechtbank in Rusland vandaag ingestemd met een verzoek tot de arrestatie van Leonid Volkov. De chef-staf van Aleksej Navalny, die in Litouwen zit, zou zich schuldig hebben gemaakt aan het betrekken van minderjarigen bij protesten in Rusland.
Strafkolonie
Vorige week werd Aleksej Navalny door een Moskouse rechtbank veroordeeld tot ruim tweeëneenhalf jaar in een strafkolonie. Een voorwaardelijke gevangenisstraf werd toen omgezet in een onvoorwaardelijke, omdat hij zich niet had gemeld bij de reclassering toen hij in Duitsland aan het herstellen was.
Daar werd Navalny afgelopen zomer naartoe gevlogen nadat hij was vergiftigd met het zenuwgas novitsjok. Toen hij na zijn herstel terugvloog naar Rusland, werd Navalny direct ingerekend.
Honderdduizenden Russen zijn de afgelopen weken de straat opgegaan om tegen de gevangenschap van Navalny te demonstreren. Bij die protesten zijn meer dan 5000 aanhangers van de Poetin-criticus opgepakt, onder wie Joelia Navalny.
MSN 10.02.2021 Rusland heeft een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen een bekende medewerker van oppositieleider Aleksej Navalny. Het gaat om Leonid Volkov, die in Litouwen woont.
De Russische autoriteiten maakten eerder al bekend dat Volkov wordt vervolgd omdat hij jongeren via sociale media heeft opgeroepen deel te nemen aan illegale protesten. Dat kan worden bestraft met een gevangenisstraf van drie jaar. Een rechtbank in Moskou bevestigde dat het bekende oppositielid op een lijst met gezochte personen staat die wordt gebruikt in meerdere voormalige Sovjetstaten, maar niet in Litouwen.
Volkov heeft zijn landgenoten opgeroepen een lichtprotest te houden op Valentijnsdag tegen de straf van Navalny. Die werd eerder veroordeeld tot 3,5 jaar in een strafkolonie, waarvan hij twee jaar en acht maanden moet uitzitten. Volkov wil dat mensen zondag buiten hun woning met de zaklamp van hun mobiele telefoons schijnen. Ook opperde het oppositielid dat Russen kaarsen in de vorm van een hart kunnen neerzetten. Ze kunnen daar dan beelden van verspreiden via sociale media. De actie moet om 18.00 uur Nederlandse tijd beginnen en een kwartier duren.
De oppositie wil dat Navalny wordt vrijgelaten en probeert met dergelijke acties druk uit te oefenen op de autoriteiten. De oproerpolitie kan volgens Volkov weinig beginnen tegen zo’n kort protest bij woningen. „Misschien lijkt het alsof die 15 minuten niets zullen veranderen, maar ze zullen alles veranderen”, schreef hij via berichtendienst Telegram.
De autoriteiten zijn niet te spreken over de acties van de oppositie. Een woordvoerster van het ministerie van Buitenlandse Zaken zei volgens persbureau TASS dat leden van het team van Navalny instructies krijgen van NAVO-landen. Oppositieleden kregen ook het verwijt dat ze „verraders” zijn omdat ze hebben opgeroepen tot internationale sancties tegen topfiguren in hun thuisland.
Navalny kreeg de straf omdat hij zich niet zou hebben gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke gevangenisstraf die hem was opgelegd wegens verduistering. Hij had zich bij de Russische autoriteiten moeten melden in de periode waarin hij in Duitsland herstelde van een vergiftiging met een zenuwgif.
Telegraaf 10.02.2021 Rusland heeft een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen een bekende medewerker van oppositieleider Aleksej Navalny. Het gaat om Leonid Volkov, die in Litouwen woont.
De Russische autoriteiten maakten eerder al bekend dat Volkov wordt vervolgd omdat hij jongeren via sociale media heeft opgeroepen deel te nemen aan illegale protesten. Dat kan worden bestraft met een gevangenisstraf van drie jaar. Een rechtbank in Moskou bevestigde dat het bekende oppositielid op een lijst met gezochte personen staat die wordt gebruikt in meerdere voormalige Sovjetstaten, maar niet in Litouwen.
Volkov heeft zijn landgenoten opgeroepen een lichtprotest te houden op Valentijnsdag tegen de straf van Navalny. Die werd eerder veroordeeld tot 3,5 jaar in een strafkolonie, waarvan hij twee jaar en acht maanden moet uitzitten. Volkov wil dat mensen zondag buiten hun woning met de zaklamp van hun mobiele telefoons schijnen. Ook opperde het oppositielid dat Russen kaarsen in de vorm van een hart kunnen neerzetten. Ze kunnen daar dan beelden van verspreiden via sociale media. De actie moet om 18.00 uur Nederlandse tijd beginnen en een kwartier duren.
De oppositie wil dat Navalny wordt vrijgelaten en probeert met dergelijke acties druk uit te oefenen op de autoriteiten. De oproerpolitie kan volgens Volkov weinig beginnen tegen zo’n kort protest bij woningen. „Misschien lijkt het alsof die 15 minuten niets zullen veranderen, maar ze zullen alles veranderen”, schreef hij via berichtendienst Telegram.
De autoriteiten zijn niet te spreken over de acties van de oppositie. Een woordvoerster van het ministerie van Buitenlandse Zaken zei volgens persbureau TASS dat leden van het team van Navalny instructies krijgen van NAVO-landen. Oppositieleden kregen ook het verwijt dat ze „verraders” zijn omdat ze hebben opgeroepen tot internationale sancties tegen topfiguren in hun thuisland.
Navalny kreeg de straf omdat hij zich niet zou hebben gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke gevangenisstraf die hem was opgelegd wegens verduistering. Hij had zich bij de Russische autoriteiten moeten melden in de periode waarin hij in Duitsland herstelde van een vergiftiging met een zenuwgif.
NOS 09.02.2021 De top van de Europese Commissie ligt onder vuur. Er is in het Europees Parlement veel kritiek op het optreden van zowel Von der Leyen als Borrell. Von der Leyen krijgt commentaar vanwege haar stuntelige optreden tijdens de vaccinruzie met AstraZeneca, terwijl om het aftreden van Borrell wordt gevraagd omdat hij zich vorige week tijdens een bezoek aan Moskou heeft laten wegzetten en overtroeven door minister Lavrov.
Von der Leyen moet zich morgen in het Europees Parlement verantwoorden. Haar wordt vooral kwalijk genomen dat ze in een poging om grip te krijgen op de levering van coronavaccins grenscontroles instelde tussen Ierland en Noord-Ierland. Die kwamen er niet, want na enkele uren ontdekte ze dat die grenscontroles contraproductief werkten: ze waren in strijd met de brexit-afspraken, met de Goede Vrijdagvredesovereenkomst en de Britten stonden op hun achterste benen.
Wat deed Borrell in Moskou?
Borrell mag vandaag in het parlement uitleggen wat de bedoeling was van zijn reis naar Rusland. Hij wilde een nieuw hoofdstuk in de betrekkingen met de Russen openen, zei hij vooraf. De reis was al lang gepland en hij wilde de gelegenheid aangrijpen om oppositieleider Navalny te bezoeken. Maar de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov troefde hem af door te zeggen dat hij dan het beste een verzoek bij de rechtbank kon indienen.
Bovendien zei Borrell niets toen Lavrov de Europese Unie een onbetrouwbare partner noemde. Tot overmaat van ramp werden tijdens het bezoek van de buitenlandchef van de EU drie Europese diplomaten het land uitgezet.
In het Europees Parlement wordt door Nederlandse Europarlementariërs gesproken van een genante vertoning (Derk-Jan Eppink, JA21) en een vernedering (Kati Piri, PvdA). De leider van de christendemocraten Manfred Weber geeft de schuld aan de Russen en wil extra sancties.
De Letse Europarlementariër Riho Terras was zelfs zo boos dat hij een handtekeningenactie is begonnen om Borrell af te zetten. Hij heeft een brief op poten geschreven die intussen door meer dan tachtig politici is ondertekend.
Ook in eigen land is er kritiek op het optreden van de hooggeplaatste Spanjaard. “De mislukte reis van Borrell naar Moskou toont de zwakke punten van zijn beleid”, kopt vandaag El País in een paginagroot verhaal. Het artikel concludeert dat een jaar na zijn aanstelling het Borrell nergens lukt om allianties te smeden. “Borrell zwerft door een niemandsland terwijl hij opschept over zijn intellectuele bagage. Maar bij de dagelijkse beslommeringen van de Commissie staat hij aan de zijlijn”, concludeert de krant.
Het verhaal is opmerkelijk, vindt correspondent Rop Zoutberg. “El País is van dezelfde politieke kleur als Borrell. Het valt echt op dat ze hem zo openlijk bekritiseren. Maar de boodschap is duidelijk: Borrell rijdt alleen maar met groot licht. Hij ziet misschien wat er in de verte is, maar vergeet dat wat dichtbij is soms als eerste moet worden opgelost.”
De teleurstelling in Brussel is groot, omdat van de nieuwe Europese Commissie meer werd verwacht op buitenlands gebied. Voorzitter Von der Leyen zei niet alleen op economisch ge bied belangrijk te willen zijn, maar ook op politiek vlak meer in de melk te willen brokkelen. De ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie konden het onlangs niet eens worden over nieuwe sancties tegen Rusland en schoven de hete aardappel naar Borrell in de hoop dat de Russen zouden luisteren naar hem.
NOS 09.02.2021 EU-buitenlandchef Josep Borrell heeft zich in het Europees Parlement proberen te verdedigen tegen de kritiek op zijn Rusland-reis. Volgens Europarlementariërs liet de Spanjaard zich vorige week in Moskou aftroeven en vernederen. Een petitie voor zijn aftreden is getekend door tientallen leden.
Borrell zei dat hij op pad was gegaan om te kijken of de Russen nog tot inkeer te bewegen waren. Hij wilde onder meer aandringen op de vrijlating van oppositieleider Aleksej Navalny. Ook wilde Borrell hem een bezoek brengen, maar de Russische minister van Buitenlandse Zaken zei dat hij daarvoor maar een verzoek moet doen bij de rechtbank.
Borrell zei dat sancties tegen Rusland een volgende stap kunnen zijn omdat een gesprek kennelijk niet meer mogelijk is. Moskou heeft volgens hem geen enkele interesse om de betrekkingen met de Europese Unie te normaliseren.
Het land is een “zorgelijke, autoritaire weg ingeslagen” waar geen plek is voor democratie en de rechtstaat, concludeert Borrell. Hij waarschuwde verder dat de Russen eropuit zijn om Europa te verdelen.
Het is aan EU-landen om te bepalen of er daadwerkelijk nieuwe sancties komen, zei Borrell. De EU-ministers van Buitenlandse Zaken spreken er op 22 februari over, in maart volgen de staats- en regeringsleiders.
MSN 09.02.2021 Een bondgenoot van de onlangs veroordeelde Kremlincriticus Aleksej Navalni roept Russen op om zondagavond in de eigen tuinen te protesteren tegen de regering en de celstraf van Navalni. Leonid Volkov vraagt alle demonstranten om de zaklamp op de mobiele telefoon aan te zetten als ze protesteren.
De afgelopen weken zijn bij grootschalige demonstraties door heel Rusland duizenden mensen opgepakt. De nieuwe vorm van demonstreren is erop gericht om de politie niet dichterbij te laten komen zodat mensen niet worden opgepakt. Dit werd eerder gedaan in Wit-Rusland.
Het protest begint om 18.00 uur Nederlandse tijd (20.00 uur in Moskou) en moet een kwartier duren. Volkov wil zich met dit protest vooral richten op sociale media. Hij roept deelnemers aan de demonstratie op om foto’s te maken en die op sociale media te plaatsen. Hij hoopt dat mensen zo zien dat veel Russen verandering willen.
Navalni is een grote criticus van president Vladimir Poetin. Navalni zit nu vast vanwege het schenden van de voorwaarden van zijn voorwaardelijke vrijlating, maar volgens zijn aanhangers was het een politiek proces. Hij moet zeker twee jaar en acht maanden de cel in.
NU 09.02.2021 De Russische staatstelevisie heeft een opvallende video over Alexei Navalny gemaakt. De criticus van het Kremlin postte bijna drie weken geleden een filmpje waarin hij uithaalde naar president Vladimir Poetins vermeende corruptiepraktijken. Ruslandkenner Hubert Smeets legt uit wat Poetin met zijn antwoord wil bereiken.
NOS 09.02.2021 De Russische staatstelevisie stond gisteravond in het teken van Aleksej Navalny. Een van de meest bekeken nieuwsshows van het land, het twee uur durende Vesti Nedeli, wijdde de helft van de zendtijd aan de oppositieleider, de protesten en zijn gevangenisstraf.
De show eindigde met een opvallende reportage: een kijkje in de ‘Duitse villa van Navalny’. Een verslaggever liet zeven minuten lang zien in welke “luxe villa” Navalny vorig jaar verbleef, toen hij herstelde van zijn vergiftiging met het zenuwgas novitsjok.
In de video zien we waar Navalny volgens de journaliste twee maanden woonde. “Een ruim appartement, twee banken, een tv, vers fruit op tafel”, zo begint ze de rondleiding. Vervolgens zien we twee slaapkamers met terras, een keuken met een koffiezetapparaat en een selectie Nederlandse thee, een toilet, een bubbelbad en een zwembad.
De zeven minuten durende reportage is een verwijzing naar ‘het Paleis van Poetin’, een onderzoeksvideo die Navalny een dag na zijn arrestatie publiceerde over een villacomplex aan de Zwarte Zee. Volgens Navalny is dat paleis indirect eigendom van Poetin en heeft het een waarde van 1,3 miljard dollar. Poetin ontkent dat hij eigenaar is van het landgoed. Een vriend van de president, miljardair Arkady Rotenberg, heeft gezegd dat hij de bezitter van het paleis is.
In de reportage van Vesti Nedeli wordt Navalny ervan beschuldigd dat hij in Duitsland in luxe heeft geleefd. “Er is hier ook een toiletborstel”, zegt de verslaggever verwijzend naar Poetin’s toiletborstel van 700 dollar, dat een symbool werd bij de protesten afgelopen twee weekenden ter ondersteuning van Navalny. “Hij schittert alleen niet zo mooi”.
‘Een eigen toilet’
Volgens de Russische media heeft Navalny naar schatting 30.000 euro uitgegeven aan zijn verblijf van twee maanden in de villa in Freiburg. De vraag die centraal staat: “Hoe betaalt een werkloze blogger deze luxe villa?” De media beschuldigen Navalny ervan dat hij illegaal wordt gefinancierd door westerse inlichtingendiensten. Maar de oppositieleider en zijn teamleden zeggen dat alle donaties voor hun campagnes en corruptieonderzoek legaal zijn.
Het team zegt in reactie op de reportage dat er in werkelijkheid 15.000 euro voor zes weken huur is betaald. Die rekening zou betaald zijn door een goede vriend van Navalny, zakenman Jevgeni Tsjitsjvarkin.
Op social media wordt ‘Navalny’s Villa’ bespot. “Een heel standaard Duits appartement. Ik mis het hele punt?”, “Wow, de flat heeft zelfs een eigen toilet!” en “Een vreemde poging om Navalny aan te vallen met een inderdaad comfortabele, maar absoluut geen luxe flat”, zijn veelgelezen reacties.
Volgens een vandaag gepubliceerde peiling van het onafhankelijke onderzoeksbureau Levada heeft een op de vier Russen Navalny’s YouTube-onderzoek over het miljardenpaleis van Poetin bekeken. De teller staat inmiddels op 110 miljoen views.
17 procent van de respondenten zegt door de video minder positief tegenover Poetin te staan. Toch is bij meer dan driekwart van de ondervraagden de mening over Poetin niet veranderd – en een derde van de respondenten gelooft helemaal niets van Navalny’s onderzoek.
Strafkolonie
De video over Navalny’s villa komt een paar dagen nadat hij door een Moskouse rechtbank werd veroordeeld tot ruim tweeëneenhalf jaar in een strafkolonie. Een voorwaardelijke gevangenisstraf werd omgezet in een onvoorwaardelijke, omdat hij zich niet had gemeld bij de reclassering toen hij in Duitsland aan het herstellen was.
Komende vrijdag moet Navalny zich opnieuw in de rechtbank melden, vanwege belediging van een oorlogsveteraan. Die rechtszaak werd vorige week verdaagd.
AD 08.02.2021 Je kon erop wachten: de Russische staatstelevisie slaat terug richting Aleksej Navalny. Volgens het veel bekeken programma Nieuws van de week heeft Navalny tijdens zijn verblijf in Duitsland een luxe villa gehuurd. Totale kosten: ruim 30.000 euro.
Het item is overduidelijk gedraaid als wraakexercitie op Navalny’s film Een paleis voor Poetin, die hij drie weken geleden online zette. De documentaire toont een exorbitant buitenverblijf aan de Zwarte Zee, ter waarde van ruim een miljard euro. Het zou bestemd zijn voor de Russische president, die dat ontkent. Intussen is de video zo’n 110 miljoen keer bekeken.
De villa waar Navalny woonde, ligt volgens Nieuws van de week in de meest prestigieuze wijk van het pittoreske Freiburg. De architect leidt de Russische journaliste langs drie ruime woonkamers, vijf slaapkamers met terras, drie keukens, twee badkamers en een zwembad.
Volgens de staatstelevisie kostte de villa 530 euro per etmaal, exclusief borg. Navalny woonde hier bijna twee maanden terwijl hij herstelde van zijn vergiftiging in augustus vorig jaar. ,,Dat betekent dat hij meer dan 30.000 euro alleen aan huisvesting in Freiburg heeft uitgegeven”, zegt de verslaggeefster.
Volgens haar moeten daarbij nog de kosten voor Een paleis voor Poetin worden opgeteld, grofweg een miljoen euro. ,,Wiens geld heeft de officieel werkloze blogger gebruikt voor deze villa en om deze film te maken?” vraagt de journaliste smalend.
Populist
Presentator van het programma en directeur van de Russische staatsomroepen Dmitri Kiseljov geeft het antwoord: de film is gemaakt met behulp van de veiligheidsdiensten van Duitsland, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. Kiseljov levert daarvoor geen bewijs.
Hij haalt tijdens het zwartmaken van Navalny ook een andere felle anti-Kremlinpoliticus aan. Grigory Javlinski, al decennia lang de leider van de liberale partij Jabloko, haalde afgelopen weekeinde op zijn blog fel uit naar Navalny, die hij een ‘populist’ en een ‘nationalist’ noemt.
Navalny, als enige leider, is alleen op zichzelf gericht en vernietigt alle plannen voor een coalitie, aldus Grigory Javlinski.
In een lijvig artikel met de titel ‘Zonder Poetinisme en zonder populisme’ verwijt de voormalige Sovjet-vicepremier onder Michaïl Gorbatsjov Navalny dat hij mensen oproept de straat op te gaan, zonder zich te bekommeren om de arrestaties van de demonstranten.
Bij betogingen voor de vrijlating van Navalny, die half januari terugkeerde naar Rusland en vorige week tot effectief 2,8 jaar strafkamp werd veroordeeld, arresteerde de politie zo’n tienduizend burgers. Velen zitten nog vast en uit de politiebureaus kwamen vorige week berichten over mishandelingen.
‘Navalny, als enige leider, is alleen op zichzelf gericht en vernietigt alle plannen voor een coalitie’, schrijft Javlinski. ‘Een democratisch Rusland, respect voor mensen, vrijheid, leven zonder angst en zonder onderdrukking zijn onverenigbaar met Navalny.’
Nationalistisch
Javlinksi verbindt de oppositieleider zelfs met ‘fascisme’. Wel roept hij op tot een onderzoek naar de vergiftiging van Navalny. Pikant detail is dat Javlinski Navalny al in 2007 uit Jabloko zette, vanwege zijn nationalistische standpunten.
Medewerkers van Navalny regaeerden verbolgen op het stuk van Javlinski. Diens naar Litouwen uitgeweken stafchef Leonid Volkov verweet Javlinski dat zijn timing totaal verkeerd was. Zelfs binnen Jabloko – een partij die al sinds 2003 niet meer in het parlement is vertegenwoordigd, maar nog wel veel afdelingen heeft over heel Rusland – laait de kritiek op Javlinski op. Zo verklaarde voormalige burgemeester Jevgeni Rojzman van Jekaterinenburg dat de polemiek van Javlinski zijn deelname aan de verkiezingen voor de Doema (de Russische Tweede Kamer) in september namens Jabloko ‘onmogelijk’ maakt.
De film Een Paleis voor Poetin is inmiddels bekeken door ruim een kwart van de Russen, zo blijkt uit de onderzoeksgegevens van het onafhankelijke Levada Center. Ongeveer een vijfde van de ondervraagden is er zeker van dat alles wat erin wordt gezegd waar is. Een derde is er zeker van dat de film niet waar is.
NOS 08.02.2021 Als vergelding voor de uitwijzing van diplomaten door Rusland hebben drie lidstaten van de Europese Unie elk een Russische diplomaat tot ongewenst persoon verklaard.
Duitsland, Zweden en Polen verzoeken in een gecoördineerde actie elk een Russische diplomaat hun land te verlaten. Ze zijn verbolgen dat Rusland vrijdag een Duitse, Zweedse en Poolse diplomaat tot ongewenst persoon verklaarde en hun verzocht het land snel te verlaten.
Volgens Rusland deden de diplomaten mee aan een demonstratie tegen de arrestatie van oppositieleider Aleksej Navalny. Zweden en Duitsland zeiden dat de betrokken diplomaten de demonstratie hadden geobserveerd.
De Zweedse minister van Buitenlandse Zaken noemt de actie een duidelijk antwoord op de “onacceptabele beslissing” om een Zweedse diplomaat uit te zetten “die alleen maar zijn plichten vervulde”.
MSN 08.02.2021 EU-buitenlandchef Josep Borrell is zondag teruggekomen op zijn oproep van een dag eerder om de diplomatieke kanalen naar Moskou open te houden. Bij terugkeer in Brussel van zijn omstreden bezoek aan Moskou concludeert hij dat Rusland de constructieve dialoog met de Europese Unie afwijst.
Enkele uren na Borrells gesprek met zijn ambtsgenoot Sergej Lavrov over de onderlinge betrekkingen, zette Rusland drie diplomaten het land uit. De diplomaten uit Polen, Duitsland en Zweden zouden hebben meegedaan aan een manifestatie om oppositieleider en Kremlincriticus Alexei Navalny te steunen.
Dat maakte het bezoek aan Moskou “zeer gecompliceerd”, schrijft Borrell zondag in een blogbericht. Hij vloog dan ook “diep bezorgd” naar huis. “Het lijkt erop dat Rusland zich in toenemende mate verder losmaakt van Europa en democratische waarden als een reële bedreiging beschouwt.”
Volgens de Spaanse buitenlandchef van de EU moet Europa daaruit consequenties trekken, waaronder de mogelijkheid van nieuwe sancties. Borrell noemt de onaangenaam verrassende uitzetting van de drie Europese diplomaten een bewijs voor de Russische onwil tot overleg.
Borrell riep zaterdag nog op de diplomatieke kanalen naar Moskou open te houden, een wens van onder meer Duitsland en Frankrijk. Andere EU-leden zijn na de arrestatie en veroordeling van Navalny en het neerslaan van protestacties voor een hardere lijn. Die Europese verdeeldheid maakte het tweedaagse bezoek van Borrell omstreden.
Borrell verdedigde zijn bezoek niettemin met de opmerking dat van afstand kritiek leveren op Rusland de veiligheid van de EU niet dient. “We moeten uitdagingen aangaan, waaronder elkaar op eigen bodem ontmoeten, juist wanneer er negatieve dingen spelen.”
NU 08.02.2021 EU-buitenlandchef Josep Borrell is zondag teruggekomen op zijn oproep van een dag eerder om de diplomatieke kanalen naar Moskou open te houden. Bij terugkeer in Brussel van zijn omstreden bezoek aan Moskou concludeert hij dat Rusland de constructieve dialoog met de Europese Unie afwijst.
Enkele uren na Borrells gesprek met zijn ambtsgenoot Sergej Lavrov over de onderlinge betrekkingen, zette Rusland drie diplomaten het land uit. De diplomaten uit Polen, Duitsland en Zweden zouden hebben meegedaan aan een manifestatie om oppositieleider en Kremlincriticus Alexei Navalny te steunen.
Dat maakte het bezoek aan Moskou “zeer gecompliceerd”, schrijft Borrell zondag in een blogbericht. Hij vloog dan ook “diep bezorgd” naar huis. “Het lijkt erop dat Rusland zich in toenemende mate verder losmaakt van Europa en democratische waarden als een reële bedreiging beschouwt.”
Volgens de Spaanse buitenlandchef van de EU moet Europa daaruit consequenties trekken, waaronder de mogelijkheid van nieuwe sancties. Borrell noemt de onaangenaam verrassende uitzetting van de drie Europese diplomaten een bewijs voor de Russische onwil tot overleg.
Borrell riep zaterdag nog op de diplomatieke kanalen naar Moskou open te houden, een wens van onder meer Duitsland en Frankrijk. Andere EU-leden zijn na de arrestatie en veroordeling van Navalny en het neerslaan van protestacties voor een hardere lijn. Die Europese verdeeldheid maakte het tweedaagse bezoek van Borrell omstreden.
Borrell verdedigde zijn bezoek niettemin met de opmerking dat van afstand kritiek leveren op Rusland de veiligheid van de EU niet dient. “We moeten uitdagingen aangaan, waaronder elkaar op eigen bodem ontmoeten, juist wanneer er negatieve dingen spelen.”
MSN 07.02.2021 Josep Borrell heeft na zijn bezoek aan Moskou bij terugkeer in Brussel gezegd dat Rusland de constructieve dialoog met de EU afwijst. Europa moet daaruit consequenties trekken, waaronder de mogelijkheid van nieuwe sancties. In een blogbericht noemt de Spaanse buitenlandchef van de EU de onaangenaam verrassende uitzetting van drie Europese diplomaten een bewijs voor de Russische onwil tot overleg.
Borrell riep zaterdag nog op de diplomatieke kanalen naar Moskou open te houden, een wens van onder meer Duitsland en Frankrijk. Andere EU-leden zijn na de arrestatie en veroordeling van oppositieleider en Kremlin-criticus Alexej Navalni en het neersabelen van protestacties voor een hardere lijn. Die Europese verdeeldheid maakte het tweedaagse bezoek van Borrell omstreden.
Dat werd er niet beter op toen, enkele uren na zijn gesprek met ambtsgenoot Sergej Lavrov over de onderlinge betrekkingen, een Pool, een Duitser en een Zweed het land werden uitgezet omdat ze in januari zouden hebben meegedaan aan een manifestatie om Navalni te steunen.
Dat maakte de trip van Borrell “zeer gecompliceerd”, schreef hij zondag. Hij vloog dan ook “diep bezorgd” naar huis. “Het lijkt erop dat Rusland zich in toenemende mate verder losmaakt van Europa en democratische waarden als een reële bedreiging beschouwt”.
Borrell verdedigde zijn bezoek niettemin met de opmerking dat van afstand kritiek leveren op Rusland de veiligheid van de EU niet dient. “We moeten uitdagingen aangaan, waaronder elkaar op eigen bodem ontmoeten, juist wanneer er negatieve dingen spelen”.
MSN 05.02.2021 Rusland heeft vrijdag drie diplomaten uit de EU-landen Duitsland, Polen en Zweden uitgewezen omdat hen verweten wordt dat ze protesten voor de vrijlating van oppositieleider Alexei Navalny hebben bijgewoond. Het besluit valt tijdens het bezoek van de buitenlandchef van de Europese Unie aan Rusland.
Het bezoek van topdiplomaat Josep Borrell aan Moskou is bedoeld om de moeizame relatie tussen Moskou en Brussel niet helemaal af te breken. Waarnemers noemen de stap van het Russische regime een belediging voor de hoogste EU-diplomaat.
De aangekondigde uitwijzingen werden meteen krachtig veroordeeld door een woordvoerder van Borrell.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken vindt de acties van de diplomaten onacceptabel. Zweden weerlegde meteen de claim van Moskou dat de Zweedse diplomaat meedeed aan een betoging. Duitsland kondigde tegenmaatregelen aan.
Buitenlandchef Borrell drong in Moskou juist aan op de vrijlating van oppositieleider Navalny. Een rechtbank in Moskou veroordeelde hem deze week tot een gevangenisstraf van 3,5 jaar, waarvan hij nog zo’n twee jaar en acht maanden moet uitzitten. Hij bracht al eerder enige tijd in huisarrest door.
Aanhangers van de oppositie zijn herhaaldelijk de straat opgegaan om te protesteren tegen de gevangenschap van Navalny, een uitgesproken criticus van president Vladimir Poetin. De Russische autoriteiten arresteerden duizenden deelnemers.
NU 05.02.2021 Rusland heeft vrijdag drie diplomaten uit de EU-landen Duitsland, Polen en Zweden uitgewezen omdat hen verweten wordt dat ze protesten voor de vrijlating van oppositieleider Alexei Navalny hebben bijgewoond. Het besluit valt tijdens het bezoek van de buitenlandchef van de Europese Unie aan Rusland.
Het bezoek van topdiplomaat Josep Borrell aan Moskou is bedoeld om de moeizame relatie tussen Moskou en Brussel niet helemaal af te breken. Waarnemers noemen de stap van het Russische regime een belediging voor de hoogste EU-diplomaat.
De aangekondigde uitwijzingen werden meteen krachtig veroordeeld door een woordvoerder van Borrell.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken vindt de acties van de diplomaten onacceptabel. Zweden weerlegde meteen de claim van Moskou dat de Zweedse diplomaat meedeed aan een betoging. Duitsland kondigde tegenmaatregelen aan.
Buitenlandchef Borrell drong in Moskou juist aan op de vrijlating van oppositieleider Navalny. Een rechtbank in Moskou veroordeelde hem deze week tot een gevangenisstraf van 3,5 jaar, waarvan hij nog zo’n twee jaar en acht maanden moet uitzitten. Hij bracht al eerder enige tijd in huisarrest door.
Aanhangers van de oppositie zijn herhaaldelijk de straat opgegaan om te protesteren tegen de gevangenschap van Navalny, een uitgesproken criticus van president Vladimir Poetin. De Russische autoriteiten arresteerden duizenden deelnemers.
NOS 05.02.2021 Rusland heeft drie diplomaten uitgewezen die mee zouden hebben gelopen met demonstraties tegen de arrestatie van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. De drie zijn tot ongewenst persoon verklaard, wat betekent dat ze het land zo snel mogelijk moeten verlaten.
Het gaat volgens het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken om een Zweedse diplomaat van het consulaat in Sint-Petersburg, een Pool van het Poolse consulaat daar en een medewerker van de Duitse ambassade in Moskou. Duitsland, Zweden en Polen noemen de stap ongerechtvaardigd en bezinnen zich op tegenmaatregelen.
Volgens de Russen hebben de drie deelgenomen aan demonstraties op 23 januari, terwijl voor die betogingen geen toestemming was gegeven. Dergelijke acties zijn onverenigbaar met de diplomatieke status, vindt Moskou.
Rusland heeft de ambassadeurs van de drie EU-landen ter verantwoording geroepen. Moskou verweet de Europese Unie al eerder dat die zich met binnenlandse aangelegenheden bemoeide.
Tegenmaatregelen
Duitsland, Polen en Zweden hebben afwijzend gereageerd op het Russische besluit. Volgens bondskanselier Merkel is het weer een voorbeeld van de situatie in Rusland, die “tamelijk ver verwijderd is van rechtsstatelijkheid”. Haar minister van Buitenlandse Zaken Maas dreigde met tegenmaatregelen.
Zowel Zweden als Duitsland wijst erop dat de betrokken diplomaten de demonstratie hadden geobserveerd, omdat dat nu eenmaal bij hun werk als diplomaat hoort. De landen beroepen zich op het akkoord van Wenen uit 1964 dat daarin voorziet.
MSN 05.02.2021 Uitgerekend tijdens het bezoek van de buitenlandchef van de Europese Unie aan Rusland, hebben de Russen drie diplomaten uit de EU-landen Duitsland, Polen en Zweden uitgewezen. Het bezoek van topdiplomaat Borrell aan Moskou is bedoeld om de moeizame relatie tussen Moskou en Brussel niet helemaal af te breken. Waarnemers noemen de stap van het Russische regime een belediging voor de hoogste EU-diplomaat.
De aangekondigde uitwijzingen werden meteen krachtig veroordeeld door een woordvoerder van Borrell. Rusland verwijt de Europese diplomaten het bijwonen van illegale oppositieprotesten uit solidariteit met Kremlincriticus Navalni. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken vindt de acties van de diplomaten onacceptabel. Zweden weerlegde meteen de claim van Moskou dat de Zweedse diplomaat meedeed aan een betoging. Duitsland kondigde tegenmaatregelen aan.
Buitenlandchef Borrell drong in Moskou juist aan op de vrijlating van oppositieleider Navalni. Een rechtbank in Moskou veroordeelde hem deze week tot een gevangenisstraf van 3,5 jaar, waarvan hij nog zo’n twee jaar en acht maanden moet uitzitten.
Aanhangers van de oppositie zijn herhaaldelijk de straat opgegaan om te protesteren tegen de gevangenschap van Navalni, een uitgesproken criticus van president Vladimir Poetin. De Russische autoriteiten arresteerden duizenden deelnemers.
AD 05.02.2021 De arts die Kremlincriticus Aleksej Navalny behandelde in het ziekenhuis van Omsk nadat hij was vergiftigd, is op 55-jarige leeftijd overleden. De Amerikaanse televisiezender CNN meldt op basis van het ziekenhuis dat er geen details over de doodsoorzaak zijn vrijgegeven.
Sergej Maksimisjin behandelde Navalny toen de oppositieleider in augustus vorig jaar binnenkwam na te zijn vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. Maksimisjin was een van de belangrijkste artsen in het ziekenhuis in de Siberische stad.
Een naaste medewerker van Navalny, Leonid Volkov, sluit niet uit dat de arts moedwillig om het leven is gebracht. ,,Maar de Russische gezondheidszorg is erg slecht en het is niet ongewoon voor artsen van zijn leeftijd om plotseling te overlijden. Ik denk dan ook dat er geen onderzoek wordt ingesteld naar zijn dood.”
Navalny werd na de vergiftiging vanuit Omsk naar Berlijn gevlogen, waar hij verder werd behandeld. Dinsdag werd hij veroordeeld tot 3,5 jaar gevangenisstraf voor het schenden van afspraken over zijn voorwaardelijke vrijlating in de periode dat hij in Duitsland verbleef. Hij moet nog twee jaar en acht maanden van die straf uitzitten, omdat hij al tien maanden in voorarrest heeft gezeten.
Smaadzaak
Intussen is vandaag nóg een rechtszaak tegen de Russische Kremlincriticus van start gegaan. De 44-jarige oppositieleider is aanwezig in de rechtbank om zichzelf te verdedigen in een smaadzaak. Navalny wordt ervan beschuldigd een aantal Russen in een reclamevideo van de regering, onder wie een 95-jarige veteraan uit de Tweede Wereldoorlog, te hebben beledigd. De Russen spraken zich uit voor het wijzigen van de grondwet waardoor president Poetin langer aan de macht kan blijven. Navalny omschreef hen op sociale media als een ‘schande voor ons land’ en ‘verraders’.
De politicus hoeft volgens zijn advocaat niet te vrezen voor een nieuwe gevangenisstraf. Het vergrijp kan momenteel worden bestraft met twee jaar cel, maar dat zou nog niet zo zijn geweest toen Navalny het twitterbericht verstuurde waarin hij kritiek uitte op zijn landgenoten. De wet zou pas later zijn aangepast om het mogelijk te maken verdachten op te sluiten.
De rechtbank doet vrijdag waarschijnlijk nog geen uitspraak in de zaak.
Telegraaf 05.02.2021 Dokter Sergei Maksimishin, de arts die de Russische oppositieleider Alexej Navalny behandelde nadat hij werd vergiftigd, is plotseling overleden aan een hartaanval. De ic-arts is 55 jaar geworden. Volgens de Amerikaanse nieuwszender CNN heeft het ziekenhuis waar Maksimishin behandeld werd geen details over zijn doodsoorzaak vrijgegeven.
Maksimishin had de leiding over de intensive care van het ziekenhuis in de Siberische stad Omsk. Uit de eerste berichtgeving over de plotselinge dood van de arts blijkt dat zijn bloeddruk ineens omhoogschoot, waarna een hartaanval hem fataal werd. Voor collega Maria Morozova komt het overlijden van Maksimishin als donderslag bij heldere hemel. Zij had hem deze week nog in ogenschijnlijk goede gezondheid gesproken.
Sergei Maksimishin zou de behandeling van Navalny in goede banen hebben geleid. De oppositieleider beschuldigde president Vladimir Poetin er vervolgens van hem te hebben vergiftigd.
Galina Narazova, woordvoerster van het Omsk Ministerie van Gezondheid, stelt dat er verder – naast de al bekende informatie – geen bijzondere oorzaak bekend is voor de onverwachte dood van Maksimishin. ,,Toen hij hier aankwam was zijn bloeddruk boven de 250. Het is gelukt die naar beneden te krijgen, maar zijn hart kon het alsnog niet meer aan”, vertelt ze.
Moedwillig om het leven gebracht
Een naaste medewerker van Navalny, Leonid Volkov, sluit niet uit dat de arts moedwillig om het leven is gebracht. ,,Maar de Russische gezondheidszorg is erg slecht en het is niet ongewoon voor artsen van zijn leeftijd om plotseling te overlijden. Ik denk dan ook dat er geen onderzoek wordt ingesteld naar zijn dood.”
Navalny werd vanuit Omsk naar Berlijn gevlogen, waar hij verder werd behandeld. Dinsdag werd hij veroordeeld tot drieëneenhalf jaar gevangenisstraf voor het schenden van afspraken over zijn voorwaardelijke vrijlating in de periode dat hij in Duitsland verbleef.
In een nieuwe aflevering van de podcast ’Het land van Wierd Duk’ komen onder meer de misvattingen rondom de Russische oppositieleider Aleksej Navalny aan bod:
MSN 05.02.2021 Nadat de Russische oppositieleider Navalny de gevangenis in is gestuurd, verdwijnt nu ook zijn dokter uit beeld. De 55-jarige Sergei Maksimishin, die Navalny behandelde na zijn vergiftiging, is plotseling overleden aan een hartaanval.
De woordvoerster van het Omsk Ministerie van Gezondheid, Galina Narazova, maakte vandaag bekend dat de arts die Navalny behandelde voor zijn vergiftiging uit het niets een hartaanval heeft gekregen: “Toen hij hier aankwam was zijn bloeddruk boven de 250. Het is gelukt die naar beneden te krijgen, maar zijn hart kon het alsnog niet meer aan.”
Verdacht
De plotselinge dood van Maksimishin roept uiteraard vragen op. Niet alleen oppositieleider Navalny zelf raakte in de knel toen hij terugkeerde naar Rusland, maar ook zijn naasten kwamen in de problemen. Zo werd de advocaat van de Russische oppositieleider, Lyubov Sobol, gevangengenomen tijdens een interview.
Een ander vertrouwenspersoon van Navalny, Leonid Volkov, heeft weinig vertrouwen in een onderzoek naar het plotselinge overlijden van Maksimishin: “De Russische gezondheidszorg is erg slecht en het is niet ongewoon voor artsen van zijn leeftijd om plotseling te overlijden. Ik denk dan ook dat er geen onderzoek wordt ingesteld naar zijn dood.”
Navalny, die president Poetin eerder beschuldigde van vergiftiging, werd bij zijn behandeling door Maksimishin naar Berlijn gevlogen. Daarbij verbrak hij een afspraak over zijn voorwaardelijke vrijlating voor een fraudezaak. De oppositieleider kreeg daarvoor drieëneenhalf jaar gevangenisstraf.
MSN 05.02.2021 De arts die Kremlincriticus Aleksej Navalni behandelde in het ziekenhuis van Omsk nadat hij was vergiftigd is op 55-jarige leeftijd overleden. De Amerikaanse televisiezender CNN meldt op basis van het ziekenhuis dat er geen details over de doodsoorzaak zijn vrijgegeven.
Sergej Maksimisjin behandelde Navalni toen de oppositieleider in augustus vorig jaar binnenkwam na te zijn vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. Maksimisjin was een van de belangrijkste artsen in het ziekenhuis in de Siberische stad.
Een naaste medewerker van Navalni, Leonid Volkov, sluit niet uit dat de arts moedwillig om het leven is gebracht. “Maar de Russische gezondheidszorg is erg slecht en het is niet ongewoon voor artsen van zijn leeftijd om plotseling te overlijden. Ik denk dan ook dat er geen onderzoek wordt ingesteld naar zijn dood.”
Navalni werd vanuit Omsk naar Berlijn gevlogen, waar hij verder werd behandeld. Dinsdag werd hij veroordeeld tot 3,5 jaar gevangenisstraf voor het schenden van afspraken over zijn voorwaardelijke vrijlating in de periode dat hij in Duitsland verbleef.
MSN 05.02.2021 Het Kremlin noemt uitspraken van de Amerikaanse president Joe Biden over Rusland “agressieve, onconstructieve retoriek”. Rusland zegt dat het geen ultimatums van de Verenigde Staten accepteert.
Biden zei vrijdag dat de VS niet langer wegkijken van Ruslands “agressieve daden”. Ook riep hij Rusland op om oppositieleider Aleksej Navalni vrij te laten.
Een woordvoerder zegt dat het Kremlin baalt van de opmerkingen van Biden. “Wij hopen dat er nog steeds een goede dialoog mogelijk is over onderwerpen waar onze belangen overeenkomen.”
MSN 05.02.2021 De rechtszaak over het beledigen van een 95-jarige oorlogsveteraan door de Russische Kremlincriticus Aleksej Navalni is vrijdag begonnen. De 44-jarige oppositieleider is aanwezig in de rechtbank om zichzelf te verdedigen in de smaadzaak.
Navalni wordt ervan beschuldigd een aantal Russen in een reclamevideo van de regering, onder wie de veteraan uit de Tweede Wereldoorlog, te hebben beledigd. De Russen spraken zich uit voor het wijzigen van de grondwet waardoor president Poetin langer aan de macht kan blijven. Navalni omschreef hen op sociale media als een “schande voor ons land” en “verraders”.
De politicus hoeft volgens zijn advocaat niet te vrezen voor een nieuwe gevangenisstraf. Het vergrijp kan momenteel worden bestraft met twee jaar cel, maar dat zou nog niet zo zijn geweest toen Navalni het twitterbericht verstuurde waarin hij kritiek uitte op zijn landgenoten. De wet zou pas later zijn aangepast om het mogelijk te maken verdachten op te sluiten.
De rechtbank doet vrijdag waarschijnlijk nog geen uitspraak in de zaak. Navalni werd dinsdag nog veroordeeld tot 3,5 jaar celstraf vanwege het schenden van de voorwaarden van zijn voorwaardelijke vrijlating. Hij moet nog twee jaar en acht maanden van die straf uitzitten, omdat hij al tien maanden in voorarrest heeft gezeten.
NU 04.02.2021 De oppositie tegen het bewind van de Russische president Vladimir Poetin lijkt momenteel te zijn teruggebracht tot een strijd tussen twee mannen: Poetin en de politieke activist Alexei Navalny. In twee delen kijkt NU.nl met deskundigen naar de beweegredenen van hen beiden. Deel 2: “Poetin wil geen aangeschoten wild worden.”
De moordpoging op Navalny vorig jaar, toen hij werd vergiftigd met het militaire zenuwgif novichok, leidde tot enorme internationale opschudding. Dat gold ook voor zijn arrestatie, begin dit jaar, en zijn recente veroordeling tot 3,5 jaar strafkamp in een overduidelijk showproces.
Het huidige Kremlin-offensief tegen Navalny markeert een escalatie. In voorgaande jaren werd de activistische oppositieleider vaker veroordeeld, maar zat hij nooit lang vast. Hij werd eerder fysiek aangevallen, maar moordaanslagen – een reëel beroepsrisico voor Russische dissidenten – bleven uit. Staatsmedia haalden hem veelvuldig door het slijk, maar de regering zweeg hem verder het liefst dood.
Waarom besloten Poetin of de mensen om hem heen dat het tijd was om Navalny permanent uit de weg te ruimen? Had een kogel in een donkere steeg niet beter gewerkt dan gehannes met een onbetrouwbaar zenuwgif, of was het gebruik van het inmiddels wereldwijd beruchte novichok juist een doel op zich?
“Het lastige bij het Kremlin en de figuren eromheen is dat we er niet zoveel van weten. Het is een vrij gesloten systeem”, zegt Nicolaas Kraft van Ermel, Ruslandhistoricus aan de Rijksuniversiteit Groningen. Het land wordt bestuurd door een ondoorgrondelijke elite, die onderling vecht om rijkdom en macht, maar zich naar buiten toe als een blok opstelt. “Kremlin-watchen is een sport met weinig zekerheden.”
‘Er staat altijd wel weer een nieuwe oppositieleider op’
Dat de precieze beweegredenen van Poetin waarschijnlijk een raadsel blijven, maakt het lastig zijn bejegening van Navalny te duiden, zeggen deskundigen.
Tegelijkertijd is het de vraag in hoeverre dat uitmaakt voor het grotere plaatje. De invloed van de oppositieleider moet niet worden overschat, hoe verleidelijk het ook is om mee te gaan in het frame van een conflict tussen twee krachtige persoonlijkheden. Kraft van Ermel: “Als een oppositieleider verdwijnt, staat er eigenlijk altijd wel weer een nieuwe op.”
Interessanter is wat de steun voor Navalny en de reacties op zijn acties door het Kremlin onthullen over de staat waarin Poetins 21-jarige bewind verkeert.
“Navalny werd populair met terechte video’s over corruptie. Hij wordt te machtig en heeft te veel het tij mee”, zegt Helga Salemon, Ruslandkenner en auteur van het boek Russische ravage. “Poetin is panisch, omdat hij een controlfreak is en alles in handen wil houden. Want hoeveel invloed heeft Navalny nou in Rusland? Het Kremlin treedt nu hard tegen hem op, in de hoop dat de oppositiebeweging weer uitpietert.”
Hoe Poetin ‘machoman’ werd en al twintig jaar overleeft
Poetins macht is niet wat die geweest is
De Russische president heeft de hefbomen van de landelijke politiek nog stevig in handen. Dat neemt echter niet weg dat het einde van zijn huidige regeringstermijn, in 2024, een scharniermoment wordt, een test van zijn greep. Salemon: “Iedereen kijkt toch: wat gaat er gebeuren?”
Poetin profileert zichzelf als de man die een einde maakte aan de chaos die ontstond na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en stabiliteit bracht. Het was dan ook het belangrijkste verkooppunt in de eenzijdige stroom propaganda waarmee Russen werden overspoeld in de aanloop naar de grondwetswijziging van vorig jaar, die hem verschillende mogelijkheden gaf de macht te behouden na het aflopen van zijn huidige termijn in 2024.
Ondanks die politieke dekking in de grondwet, is de macht van Poetin niet meer zo vanzelfsprekend als voorheen. Rusland werd zwaar getroffen door de coronacrisis, mede door bestuurlijk geharrewar, en de Russische economie heeft het zwaar te verduren. Zijn populariteit, die in het afgelopen decennium flink werd opgekrikt door zijn agressieve buitenlandbeleid, is tanende.
In sommige Russische regio’s, zoals het Siberische Khabarovsk, vinden sinds vorig jaar massaprotesten plaats – tegen sociaal-economische ongelijkheid en voor democratisering. De oppositie, traditioneel verdeeld, heeft intussen een nieuwe strategie ontdekt: iedereen schaart zich achter één kandidaat, puur om ervoor te zorgen dat de keus van het Kremlin verliest.
Iedereen houdt Poetin nauwlettend in de gaten
Stabiliteit blijft het sleutelwoord, zegt Helga Salemon. “Naarmate 2024 dichterbij komt, wil Poetin dat het rustig wordt in het land. Hij weet wat er in Oekraïne is gebeurd en wil geen Euromaidan (de massaprotesten die in 2013 leidden tot de val van de pro-Russische president, red.).”
Niet alleen de oppositie houdt Poetin nauwlettend in de gaten voor tekenen van zwakte, maar ook de vertrouwelingen van de president. Hij kan op hen rekenen, zolang de status quo lucratief voor hen uitpakt. Komt dat in gevaar, dan wordt loyaliteit een vluchtig begrip.
“Mensen uit zijn kring kijken ook om zich heen”, zegt Salemon. “Het belangrijkste voor Poetin is dat hij geen aangeschoten wild wordt.”
En Navalny? Die speelt het hard tegen hard in zijn strijd met de president. Daarover lees je in het eerste deel van Navalny versus Poetin: Wordt hij de ‘martelaar’ die de ‘dief’ verslaat?
NU 03.02.2021 De oppositie tegen het bewind van de Russische president Vladimir Poetin lijkt momenteel te zijn teruggebracht tot een strijd tussen twee mannen: Poetin en de politiek activist Alexei Navalny. In twee delen kijkt NU.nl met deskundigen naar de beweegredenen van hen beiden. Deel 1: Wordt Navalny de ‘martelaar’ die de ‘dief’ Poetin verslaat?
“Navalny is al meer dan tien jaar bezig”, zegt Helga Salemon, Ruslandkenner en auteur van het boek Russische ravage over het leven van gewone mensen in Poetins Rusland.
Hij begon als zakenman en werd raadslid in Moskou, maar zijn loopbaan in de lokale politiek liep stuk op een rel rond een nationalistische mars. Daarna timmerde hij aan de weg als corruptiebestrijder. Salemon: “Hij kocht aandelen om inspraak bij bedrijven te krijgen en inzicht in hun financiën te vragen. Zo probeerde hij bedrijven transparanter te maken.”
Onder Poetin, die sinds eind 1999 in het zadel zit, kwamen grote Russische concerns, zoals oliebedrijven en aardgasreus Gazprom, weer onder staatscontrole. Andere werden eigendom van oligarchen uit de kring rond de president. Rusland werd een kleptocratie: een staat geregeerd door een corrupte, zichzelf verrijkende elite. Het anticorruptiewerk van Navalny kreeg dan ook snel een politieke lading.
Hij was niet de enige belangrijke figuur binnen de oppositie tegen het bewind van Poetin, maar is wel een van de laatste overblijvers. Sommigen, zoals oud-vicepremier Boris Nemtsov, werden vermoord. Anderen vluchtten naar het buitenland en zagen hun invloed geleidelijk verdampen.
“Navalny is een van de jongeren en hij is in de loop der jaren heel succesvol geworden. Hij heeft een bepaald charisma en is niet zomaar een ‘links’ iemand”, zegt Salemon. “Hij is een beetje populistisch en nationalistisch, maar heeft geen partij. Navalny noemt zichzelf een democraat, maar heeft geen democratische organisatie om zich heen. Hij is een eenling met een machtsstreven.”
Aanhangers Navalny gooien sneeuwballen naar politie tijdens protest in Moskou
Poetins plaaggeest
De zakenman-activist weet als geen ander met zijn vinger op de zere plek van het Kremlin te leggen, zegt Ruslandhistoricus Nicolaas Kraft van Ermel van de Rijksuniversiteit Groningen. Zo ook op een van de grootste zere plekken: de sociaal-economische onvrede. “Zijn type onthullingen over corruptie, dat is iets waar veel Russen in hun hoofd mee rondlopen, vooral hoogopgeleiden, mensen met connecties in het buitenland en jongeren.”
Zijn boodschap slaat dus aan bij een “heel beperkte laag in de vergrijzende Russische samenleving”, zegt Kraft van Ermel: “Als je naar de lange termijn kijkt, dan denken mensen: ja goh, een corrupte elite. Ben je opgegroeid in de Sovjettijd, dan ken je niet anders.” Poetin heeft een mate van stabiliteit gebracht, wat je verder ook van hem denkt. “Voor veel Russen is het leven nu nog altijd beter dan tijdens de jaren negentig.”
Stevige repressie vanuit het Kremlin drukt de slagkracht van de oppositie ook. Recent pakten de autoriteiten duizenden mensen op rond demonstraties voor de vrijlating van Navalny. Kraft van Ermel: “Veel mensen zeggen tegen mij: ‘Wat die Navalny doet is prima, maar als ik de straat opga, heb ik dan straks mijn baan nog?'”
Hoe dan ook, voor het Kremlin was Navalny lastig genoeg om een moordaanslag te rechtvaardigen. Hij werd in augustus vorig jaar vergiftigd met een militair zenuwgif, maar overleefde.
De operatie pakte averechts uit, zegt Salemon. “Iedereen zegt nu: ‘Daar zit Poetin achter.’ Het Kremlin denkt met Navalny af te rekenen, maar nu staat hij wereldwijd op de kaart. In de ogen van de buitenwereld is hij nu hét gezicht van de oppositie.”
Agenten houden op 2 februari een betoger aan tijdens een demonstratie tegen de celstraf van Alexei Navalny in Moskou. Foto: ANP
Navalny gaat krachtmeting met Poetin vol overtuiging aan
De oppositieleider speelt het zelf ook hard tegen hard. Navalny keerde na zijn herstel in Duitsland met veel bombarie terug naar Rusland, terwijl hij wist dat de cel hem daar wachtte. “Als ik mensen wil motiveren, kan ik dat niet vanuit Berlijn doen”, vat Salemon zijn bedoelingen bondig samen.
Twee dagen na zijn arrestatie, begin januari, publiceerden medewerkers van Navalny een video over een exorbitant duur privépaleis aan de kust van de Zwarte Zee, dat eigendom van Poetin zou zijn. Inmiddels zijn de beelden meer dan honderd miljoen keer gestreamd.
Salemon: “Navalny heeft de inzet verhoogd door terug te gaan en betaalt een heel hoge prijs. Met een grote knal, want hij valt Poetin keer op keer persoonlijk aan. ‘Die opa in z’n bunker doet dit, omdat ik niet ben doodgegaan’, zei hij deze week in de rechtszaal. De vraag is een beetje: wat beoogt hij ermee?”
Kraft van Ermel heeft daar een theorie over. “Navalny zegt dat Poetin en de zijnen dieven en criminelen zijn en ook dat hij de persoon is die Rusland van die corrupte bende zal afhelpen. Criminelen spelen vuil spel, dat weet iedereen. Hij kon dus twee dingen doen: naar het buitenland vluchten of zelf slachtoffer worden van dat corrupte systeem, zodat hij een symbool wordt voor zijn medestanders.”
En hoe zit het met Poetin? Die denkt vooral aan het einde van zijn regeringstermijn in 2024. Donderdag lees je daarover in het tweede en laatste deel van Vladimir en Alexei: ‘Poetin wil geen aangeschoten wild worden’.
NOS 03.02.2021 De veroordeling van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny van gisteravond leidt tot harde kritiek uit het buitenland. Meerdere regeringsleiders veroordelen de 3,5 jaar celstraf en roepen op tot onmiddellijke vrijlating van Navalny.
Minister Blok zegt dat hij zeer bezorgd is over de veroordeling van de oppositieleider. “Iedereen heeft het recht op vrije meningsuiting en een eerlijk proces”, schrijft hij op Twitter. “We roepen de Russische autoriteiten op om Navalny onmiddellijk vrij te laten, net als iedereen die de afgelopen weken bij de protesten zijn gearresteerd.”
Volgens de Duitse bondskanselier Merkel is de veroordeling in strijd met de rechtstaat en ze roept op om het geweld tegen vreedzame demonstranten te stoppen. Ook voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie en landen als de VS, Canada, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk veroordelen de straf.
De Britse premier Johnson noemt Navalny’s veroordeling op Twitter “pure lafheid”:
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken wuift de kritiek weg. “Bemoei je niet met binnenlandse aangelegenheden van een zelfstandig land. We raden iedereen aan om zich op hun eigen problemen te richten”, zei een woordvoerder.
Honderden arrestaties bij rechtbank
Navalny moet 3,5 jaar de cel in vanwege een voorwaardelijke celstraf uit 2014 wegens fraude. Een rechter in Moskou zette die straf gisteravond om in een onvoorwaardelijke straf, omdat hij zijn voorwaarden had geschonden door vorig jaar niet te verschijnen op een hoorzitting. Op dat moment herstelde hij in Duitsland van een aanslag met een zenuwgif.
Omdat het jaar huisarrest van de straf wordt afgetrokken moet de oppositieleider volgens zijn advocaat nog twee jaar en acht maanden uitzitten.
Aanhangers van Navalny demonstreerden gisteren bij de rechtbank. De politie arresteerde meer dan 900 mensen. Agenten probeerden het gebied rond de rechtbank hermetisch af te sluiten.
NU 02.02.2021 Oppositieleider en prominent Kremlin-criticus Alexei Navalny is dinsdag door een rechtbank in de Russische hoofdstad Moskou veroordeeld tot 3,5 jaar detentie. De zaak tegen hem draait om een schending van de meldingsplicht die hij opgelegd kreeg na een veroordeling in een fraudezaak.
Navalny werd zes jaar geleden veroordeeld in die omstreden fraudezaak en kreeg 3,5 jaar voorwaardelijke celstraf opgelegd.
De straf is volgens meerdere aanwezige media nu omgezet in een onvoorwaardelijke straf, wat betekent dat hij die alsnog moet uitzitten. Doordat hij al een jaar in huisarrest heeft gezeten, blijft er nog 2,5 jaar over.
Een meldingsplicht was onderdeel van de voorwaarden en volgens Rusland heeft Navalny die geschonden toen hij in Duitsland herstelde van zijn vergiftiging. De oppositieleider en het onderzoeksplatform Bellingcat meldden onlangs dat de Russische geheime dienst achter deze aanslag op zijn leven zit.
De verdediging eiste vrijlating van de oppositieleider. De aanklachten zijn volgens de advocaten en Navalny bedoeld om “miljoenen mensen in het land te intimideren”.
Talloze aanhangers opgepakt bij protesten
In de afgelopen weken is volop gedemonstreerd bij de rechtbank. Duizenden mensen die vinden dat de oppositieleider moet worden vrijgelaten, zijn opgepakt.
Rond het gerechtsgebouw zijn dinsdag 311 personen opgepakt. Veel mensen kwamen naar de rechtbank om te protesteren tegen de arrestatie van Navalny. Zij eisen dat hij wordt vrijgelaten.
Navalny wordt vaak omschreven als de enige politicus in Rusland die door zijn populariteit een gevaar vormt voor de eveneens populaire president Vladimir Poetin, die al meer dan twintig jaar aan de macht is in Rusland.
NOS 02.02.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny blijft ook de komende jaren vastzitten. De rechter in Moskou heeft de voorwaardelijke gevangenisstraf van 3,5 jaar die hij in 2014 kreeg opgelegd wegens fraude omgezet in een onvoorwaardelijke straf. Dat was ook de eis van het Openbaar Ministerie.
Wel wordt het jaar huisarrest dat hij als onderdeel van deze zaak heeft gehad, afgetrokken van zijn tijd in gevangenschap. Daarop had de aanklager in haar slotpleidooi aangedrongen. Zijn advocaat heeft laten weten dat Navalny nog twee jaar en acht maanden moet uitzitten.
Toen hij na de veroordeling de rechtszaal werd uitgeleid, zei hij tegen zijn vrouw Joelia: “Het komt goed”. Vlak daarvoor had hij een hartje voor haar getekend op het glas van de kooi waarin hij de hele dag had gezeten.
Navalny (44) werd op 17 januari bij terugkeer uit Duitsland aangehouden en zit sindsdien vast. De Russische gevangenisdienst wilde dat Navalny voor 3,5 jaar achter de tralies zou verdwijnen, omdat hij de voorwaarden van zijn straf uit 2014 had geschonden. Navalny was niet op een hoorzitting verschenen, omdat hij in Duitsland herstelde van een aanslag op zijn leven met een zenuwgif.
De oppositieleider werd in 2014 in de zogeheten Yves Rocher-zaak veroordeeld voor het verduisteren van een half miljoen dollar van twee Russische firma’s, die samenwerkten met het Franse cosmeticabedrijf. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordeelde dat dat fraudeproces niet eerlijk is verlopen.
‘Met Navalny in de gevangenis is de oppositie leider kwijt’
Dat haalde Navalny ook aan bij de rechter. “Dit gaat erover dat ik gevangen word gezet vanwege een proces dat onwettig is verklaard.” Navalny, die president Poetin verantwoordelijk houdt voor zijn vergiftiging, zei verder dat hij nu wordt vervolgd omdat hij degene achter de vergiftiging heeft beledigd door de aanslag te overleven. De aanklachten zijn volgens hem een “vergeefse poging om miljoenen mensen in het land te intimideren”. “Maar je kunt niet het hele land in de gevangenis zetten.”
Navalny’s pleidooi ging niet alleen over de aanklachten, maar het had ook een politieke strekking. Hij verloor zijn geduld toen de aanklager opnieuw vroeg waarom hij zich niet had gemeld voor de hoorzitting. “Wat begrijpt u niet wat ik tegen u zeg?”
De oppositieleider refereerde aan Poetin als “een kleine man die in een bunker woont”. Over Poetins geopolitieke ambities zei hij dat de president niet de geschiedenis zal ingaan als belangenbehartiger van het Russische buitenlandse beleid, maar als Vladimir de onderbroekvergiftiger, verwijzend naar de manier waarop hij werd vergiftigd.
De arrestatie van Navalny leidde de afgelopen twee weekends tot grote protesten in heel Rusland. Zondag gingen tienduizenden aanhangers de straat op om de vrijlating van de politicus te eisen. Ruim 5000 mensen werden gearresteerd.
Ook tijdens de zitting werd bij de rechtbank in Moskou gedemonstreerd. Er was veel oproerpolitie op de been. 311 betogers zijn aangehouden, meldt de politie. Voor de uitspraak werd de omgeving van de rechtbank hermetisch afgesloten.
Telegraaf 02.02.2021 Ondanks enorme diplomatieke druk is de Russische oppositieleider Alexei Navalny door een rechtbank veroordeeld tot 3,5 jaar cel.
Zeker in het westen wordt de zaak als een politiek proces gezien. Navalny kreeg als enige tienduizenden mensen op de been om te protesteren tegen het beleid van Vladimir Poetin. Hij beschuldigt de Russische president al jaren van corruptie en plaatste onlangs nog een filmpje op internet waaruit zou moeten blijken dat Poetin een gigantisch paleis had laten bouwen aan de zwarte Zee. „Eén persoon wordt opgesloten om miljoenen te intimideren.”
Buiten de rechtszaal werd woedend gereageerd op de gevangenisstraf en moest een enorme politiemacht de betogers in dwang houden. Er worden nieuwe demonstraties verwacht. Sinds de terugkeer van Navalny uit Berlijn zijn er zeker tienduizenden betogers opgepakt. Het is daarmee duidelijk dat Poetin hem als een grote bedreiging ziet.
Navalny, die in Berlijn opknapte van een vergiftigingspoging in Rusland door de geheime dienst, had harde woorden voor de president. „Poetins enige methode is het doden van mensen.” Daarvoor had hij vanachter het glas in de rechtszaal een hart op het glas getekend voor zijn vrouw die hij beloofde „dat alles goed zou komen.”
Politiek
De oppositieleider gebruikte zijn weerwoord voor een 16 minuten durende aanklacht tegen Poetin waarbij de rechter hem tevergeefs tot stoppen probeerde te dwingen. „Dit is geen politieke bijeenkomst!”
Maar alles wat Navalny al jaren doet is politiek. De regering probeerde hem tot zwijgen te brengen met huisarrest, het in de cel zetten van zijn medewerkers en zijn broer, maar zelfs de laatste vergiftigingspoging met novistjok waarna hij meer dood dan levend naar Berlijn werd vervoerd bracht de Rus niet tot zwijgen. Eenmaal hersteld in Berlijn wilde Navalny terug naar Rusland omdat dat volgens hem de enige manier is om oppositie te voeren.
Oppositie zal toenemen
Pikant detail: officieel wordt hij opgesloten voor het schenden van de meldingsplicht die hij kreeg opgelegd in 2014. Hij werd toen veroordeeld tot een voorwaardelijke straf van 3,5 jaar. Er hangt hem bovendien nog eens tien jaar strafkamp boven het hoofd in een andere rechtszaak. Cynisch merkte Navalny tijdens de rechtszaak op dat het de Russische politie kennelijk was ontgaan dat hij tussen augustus en januari in Duitsland herstelde van een vergiftiging en dus wat ’problemen had zich te melden.’
Dat hij nu zo lang de cel in moet is nieuw. Tot nu toe durfde men dat niet aan. Die beslissing heeft politieke consequenties. Binnenlands neemt de oppositie toe, zo nam een rechter ontslag en stapte een hoofdredacteur van een internetsite op omdat ze de Kremlin-lijn weigerden te volgen. In het buitenland hebben zowel de EU als de VS gezegd sancties tegen Rusland te overwegen als Navalny de cel in moet.
Reacties uit buitenland
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken toonde zich een verklaring diep bezorgd over het vonnis. Hij gaat met bondgenoten overleggen over hoe Rusland kan worden afgerekend op het „falen van het respecteren van de rechten van zijn burgers.”
„Onaanvaardbaar”, is het oordeel van de Franse president Macron. „Een politiek geschil is nooit een misdaad. We roepen op tot zijn onmiddellijke vrijlating”, twitterde hij. EU-president Charles Michel vindt het vonnis ook onaanvaardbaar. „Justitie mag niet worden gepolitiseerd”, zei hij op Twitter.
EU-buitenlandchef Josep Borrell merkt op Twitter op dat de straf indruist tegen het oordeel van het Europees hof voor de Rechten van de Mens, dat eerder heeft bepaald dat de zaak tegen Navalny „willekeurig en onredelijk” is. Borrell brengt later deze week een bezoek aan Moskou, dat al heeft laten weten zich niet de les te laten lezen.
De Duitse buitenlandminister Heiko Maas sprak op Twitter van een „bittere klap voor de fundamentele vrijheden en de rechtstaat in Rusland.” Zijn Britse collega Dominic Raab riep eveneens op tot directe en onvoorwaardelijke vrijlating van Navalny en de demonstranten en journalisten die de afgelopen twee weken zijn gearresteerd. Raab noemde de uitspraak „pervers”, omdat een slachtoffer van vergiftiging is veroordeeld, en niet de mensen achter de gifaanval. Minister Stef Blok herhaalde ook zijn oproep tot vrijlating.
Litouwen riep op tot extra EU-sancties. Het land overweegt eigen strafmaatregelen als de unie niet snel handelt, stelt buitenlandminister Linas Linkevičius. Net als de twee andere Baltische landen Estland en Letland pleitte Litouwen eerder al voor strafmaatregelen tegen Moskou. Polen en een aantal andere EU-landen zijn daar voorstander van.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken verwerpt de westerse oproepen, die zouden losstaan van de realiteit. „Bemoei je niet met de interne zaken van een soevereine staat”, bitste een ministeriewoordvoerder volgens Russische media. „Onze aanbeveling is dat iedereen zich met zijn eigen problemen bezighoudt.”
AD 02.02.2021 Het Kremlin heeft effectief afgerekend met Aleksej Navalny. De oppositieleider gaat voor 2,8 jaar achter de tralies: een strafkolonie met normaal regime. Toen de rechter dinsdagavond het oordeel voorlas, lachte Navalny naar zijn vrouw Joelia, maakte hartjes naar haar en lachte naar andere aanwezigen. Het oordeel hoorde hij onbewogen aan.
De rechter in Moskou gaf gehoor aan het verlangen van gevangenisdienst FSIN, die eind december had geëist dat een voorwaardelijke gevangenisstraf voor Navalny in een reële termijn zou worden omgezet. Navalny had zich eind december niet gemeld bij de FSIN in Moskou, omdat hij toen nog in Duitsland herstelde van de vergiftiging van augustus vorig jaar.
De voorwaardelijke straf was al eind 2014 opgelegd, wegens vermeende fraude door Navalny en zijn broer Oleg tegen de Russische tak van het Franse cosmeticabedrijf Yves Rocher. Maar de Kremlin-criticus herhaalde gisteren in een lang en emotioneel antwoord op de beschuldiging dat de zaak destijds volkomen was verzonnen.
Het Europese hof voor de rechten van de mens in Straatsburg, waarvan Moskou het gezag officieel erkent, heeft ook aangegeven dat Navalny’s rechten geschonden zijn tijdens het proces en dat Rusland hem zelfs een schadevergoeding van omgerekend 50.000 euro moest betalen. Opvallend was dat ook Yves Rocher (Frankrijk) gisteren met een verklaring kwam. Het bedrijf stelde zich niet in politiek te willen mengen, maar gaf aan dat de deal met de broers Navalny Yves Rocher nooit heeft geschaad.
Rond de rechtbank in het noordoosten van Moskou waren de straten hermetisch afgesloten en was er, evenals bij de demonstraties afgelopen week, een enorme troepenmacht aan oproerpolitie op de been. De autoriteiten wilden voorkomen dat aanhangers van Navalny bij het gebouw zouden betogen.
Buiten de veiligheidszone demonstreerden wel mensen in stilte, maar de politie arresteerde hen direct. Er zijn ruim 300 mensen aangehouden. Afgelopen zondag waren dat, tijdens een niet toegestane demonstratie, ruim 5000 arrestaties. Al voor de uitspraak hadden de autoriteiten in Moskou op verschillende locaties in het centrum wegen en metrostations afgesloten.
Ze proberen miljoenen bang te maken door één persoon te veroordelen, aldus Navalny in de rechtbank.
Navalny liet dinsdagochtend direct merken de rechtszaak niet serieus te nemen. Toen rechter Natalja Repnikova de officiële plichtplegingen verrichtte en Navalny vroeg zichzelf voor te stellen, antwoordde hij: ,,U bent vergeten zichzelf voor te stellen.’’ En op de vraag naar zijn adres: ,,Op dit moment gevangenis nummer 1.’’
Toen halverwege de middag de vertegenwoordiger van de FSIN klaar was met zijn verklaring, mocht Navalny nog een slotwoord spreken. Dat deed hij omstandig. Met zijn kenmerkende luide stem, welbespraakt en enigszins geëmotioneerd. ,,Ze proberen miljoenen bang te maken door één persoon te veroordelen’’, zei Navalny en riep de Russen op de angst voor de autoriteiten opzij te zetten. Het leverde hem een berisping op van de rechter.
Bange, stelende mannetje
Naar president Vladimir Poetin haalde hij ook hard uit. Hij beschuldigde hem opnieuw van de vergiftiging door de Russische geheime dienst FSB in augustus. ,,Velen weten dat en vele anderen zullen het weten. En dit maakt het bange, stelende mannetje in de bunker gek’’, foeterde Navalny, die de Russische president de laatste weken vaker zo noemt.
Westerse landen eisen onmiddellijke vrijlating Navalny
Rusland moet oppositieleider Aleksej Navalny onmiddellijk en zonder voorwaarden vrijlaten, eisen de Amerikaanse, Duitse en Britse regering. De Kremlincriticus werd dinsdagavobnd veroordeeld tot 3,5 jaar cel, waarvan hij 32 maanden in een strafkolonie moet uitzitten.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken toonde zich een verklaring diep bezorgd over het vonnis. Hij gaat met bondgenoten overleggen over hoe Rusland kan worden afgerekend op het ‘falen van het respecteren van de rechten van zijn burgers’.
De Duitse buitenlandminister Heiko Maas sprak op Twitter van een ‘bittere klap voor de fundamentele vrijheden en de rechtstaat in Rusland’. Zijn Britse collega Dominic Raab riep eveneens op tot directe en onvoorwaardelijke vrijlating van Navalny en de demonstranten en journalisten die de afgelopen twee weken zijn gearresteerd. Raab noemde de uitspraak ‘pervers’, omdat een slachtoffer van vergiftiging is veroordeeld, en niet de mensen achter de gifaanval.
Litouwen riep op tot extra EU-sancties. Het land overweegt eigen strafmaatregelen als de unie niet snel handelt, stelt buitenlandminister Linas Linkevičius.
RTL 02.02.2021 Aleksej Navalny is veroordeeld tot 3,5 jaar cel. Het is voor het eerst dat de Russische oppositieleider meerdere jaren wordt opgesloten. De strafzaak wordt internationaal gezien als een showproces.
Aleksej Navalny verscheen vanochtend voor de rechter in Moskou. Het ging om een oude fraudezaak uit 2014: Navalny zou drogisterijketen Yves Rocher hebben opgelicht. Destijds kreeg hij een voorwaardelijke straf. Vandaag besloot de rechter dat Navalny 2,5 jaar van de straf toch moet uitzitten omdat hij eerder in deze zaak al één jaar huisarrest heeft gehad.
“Dit wordt gedaan om grote groepen mensen te intimideren. Ze zetten één persoon in de cel om miljoenen anderen bang te maken”, zei Navalny tijdens de zitting. “Jullie kunnen niet een heel land in de cel gooien”.
‘Niet gemeld bij reclassering’
Volgens de rechter heeft Navalny de voorwaarden voor zijn voorwaardelijke vrijlating geschonden: hij had zich niet gemeld bij de reclassering.
Een belachelijk argument, zeiden Navalny’s advocaten in de rechtszaal. Navalny kon zich helemaal niet melden omdat hij in augustus 2020 in coma was afgevoerd naar Duitsland, nadat hij een moordpoging ternauwernood had overleefd.
Die moordpoging, bleek later uit onderzoek, werd gepleegd met het militaire zenuwgif novitsjok. Het was het werk van de Russische geheime dienst. Navalny noemde Poetin vandaag in de rechtbank ‘Vladimir de Vergiftiger’.
Showproces
Nu de moordpoging is mislukt, kiezen de autoriteiten ervoor Navalny voor lange tijd op te sluiten. Russische rechters doen vrijwel altijd wat de autoriteiten zeggen, volgens waarnemers is ook het vonnis van vandaag ingefluisterd door het Kremlin. Eerder werd de strafzaak van vandaag al door het Europees Hof van de Rechten van de Mens als ‘oneerlijk’ bestempeld.
Navalny werd eerder al regelmatig gevangen gezet, maar dat was steeds voor korte periodes: twee weken of een maand. Nu wordt hij voor het eerst langdurig opgesloten.
Waarom is Poetin bang voor Navalny?
Hij wordt vervolgd en vergiftigd en krijgt tienduizenden mensen op de been: Aleksej Navalny, de oppositieleider van Rusland. Hier vertellen we waarom Poetin bang voor hem is, waar Navalny’s zwakke plek zit en waarom hij zijn leven op het spel zet.
Afgelopen najaar steeg Navalny’s populariteit van 6 naar 20 procent. Begin dit jaar kwam Navalny terug naar Rusland en werd hij meteen in voorarrest geplaatst. Meteen daarna bracht hij een documentaire uit over een gigantisch paleis van president Poetin, gebouwd met corrupt geld.
Straatprotesten
Het leidde tot de grootste Russiche straatprotesten sinds jaren. De politie verrichtte een recordaantal arrestaties. Ook vandaag werden in Moskou nog een paar honderd mensen opgepakt.
De kans bestaat dat Navalny langer dan 3,5 jaar moet zitten. Hij heeft nog een voorwaardelijke celstraf uitstaan voor een andere, fel bekritiseerde fraudezaak.
NU 02.02.2021 De openbaar aanklager in Moskou heeft dinsdag 2,5 jaar detentie in een strafkamp geëist tegen oppositieleider en prominent Kremlin-criticus Alexei Navalny, zo melden Russische media. De rechter gaat in beraad tot 18.00 uur (Nederlandse tijd), waarna de uitspraak volgt.
De oppositieleider staat terecht wegens een omstreden fraudezaak van zes jaar geleden. Hij werd toen veroordeeld tot 3,5 jaar voorwaardelijke celstraf.
Navalny zou de meldingsplicht die bij die straf hoorde hebben geschonden toen hij in 2020 een aantal maanden in Duitsland verbleef voor zijn herstel, nadat hij was vergiftigd in Rusland.
Volgens de aanklager hoeft Navalny niet zijn volledige straf uit te zitten, omdat hij een deel van de 3,5 jaar al in huisarrest heeft doorgebracht. Daarom is de strafeis dat Navalny 2,5 jaar naar een strafkamp wordt gestuurd.
Navalny eiste tijdens het proces zijn vrijlating. Hij zei dat de aanklachten enkel manoeuvres zijn “om miljoenen in het land te intimideren”. De zaak tegen hem is nergens op gebaseerd en mist grondslag, stelt hij.
Demonstratiegolfvoor Navalny
Rond het gerechtsgebouw zijn dinsdag 311 mensen opgepakt. Veel mensen kwamen naar de rechtbank om te protesteren tegen de arrestatie van Navalny. Zij eisen dat hij wordt vrijgelaten.
De afgelopen weken werden al duizenden mensen opgepakt toen zij demonstraties voor Navalny’s vrijlating bijwoonden.
In het Westen wordt Navalny vaak omschreven als de enige politicus in Rusland die door zijn populariteit een gevaar vormt voor de ook nog steeds populaire president Vladimir Poetin, die al meer dan twintig jaar regeert.
Telegraaf 02.02.2021 De openbaar aanklager in Moskou heeft 2,5 jaar gevangenschap in een strafkamp geëist tegen Kremlincriticus Aleksej Navalny, melden Russische media. De rechter is in beraad tot 18.00 uur Nederlandse tijd, daarna volgt de uitspraak. De criticus van president Poetin eist vrijspraak. Zijn aanhangers roeren zich in Moskou. Honderden mensen zijn opgepakt.
De oppositieleider staat terecht vanwege een omstreden fraudezaak van zes jaar geleden. Hij werd toen veroordeeld voor 3,5 jaar celstraf, maar hoefde die onder voorwaarden niet uit te zitten. Navalny zou de voorwaarden hebben geschonden toen hij in 2020 een aantal maanden in Duitsland verbleef voor zijn herstel na te zijn vergiftigd in Rusland.
Volgens de aanklager hoeft Navalny niet zijn volledige straf uit te zitten, omdat hij een deel eerder al in huisarrest heeft doorgebracht. Daarom is de strafeis dat Navalny 2,5 jaar naar een strafkamp wordt gestuurd.
Navalny in de rechtszaal. Ⓒ ANP / HH
De rechtbank in Moskou wordt beveiligd door de nationale politie. Ⓒ ANP / HH
Rond het gerechtsgebouw in de Russische hoofdstad zijn dinsdag 311 mensen opgepakt. Veel mensen kwamen naar de rechtbank om te protesteren tegen de arrestatie van Navalni. Zij eisen dat hij wordt vrijgelaten. De afgelopen weken werden al duizenden mensen opgepakt die demonstraties voor Navalny’s vrijlating bijwoonden.
Navalny heeft tijdens zijn proces vrijlating geëist en gezegd dat de aanklachten enkel manoeuvres zijn „om miljoenen in het land te intimideren.” De zaak tegen hem is volgens hem verzonnen en mist grondslag.
De zaak stamt uit veroordelingen wegens fraude ruim zes jaar terug. Volgens Navalny en zijn aanhangers waren dat oneerlijke processen om hem politiek uit te schakelen. In het Westen wordt Navalny vaak omschreven als de enige politicus in Rusland die door zijn populariteit een gevaar vormt voor de ook nog steeds populaire president Poetin. Die regeert al meer dan twintig jaar.
MSN 02.02.2021 De openbaar aanklager in Moskou heeft 2,5 jaar gevangenschap in een strafkamp geëist tegen Kremlincriticus Aleksej Navalny, melden Russische media. De rechter is in beraad tot 18.00 uur Nederlandse tijd, daarna volgt de uitspraak. De criticus van president Poetin eist vrijspraak. Zijn aanhangers roeren zich in Moskou. Honderden mensen zijn opgepakt.
De oppositieleider staat terecht vanwege een omstreden fraudezaak van zes jaar geleden. Hij werd toen veroordeeld voor 3,5 jaar celstraf, maar hoefde die onder voorwaarden niet uit te zitten. Navalny zou de voorwaarden hebben geschonden toen hij in 2020 een aantal maanden in Duitsland verbleef voor zijn herstel na te zijn vergiftigd in Rusland.
Volgens de aanklager hoeft Navalny niet zijn volledige straf uit te zitten, omdat hij een deel eerder al in huisarrest heeft doorgebracht. Daarom is de strafeis dat Navalny 2,5 jaar naar een strafkamp wordt gestuurd.
Rond het gerechtsgebouw in de Russische hoofdstad zijn dinsdag 311 mensen opgepakt. Veel mensen kwamen naar de rechtbank om te protesteren tegen de arrestatie van Navalni. Zij eisen dat hij wordt vrijgelaten. De afgelopen weken werden al duizenden mensen opgepakt die demonstraties voor Navalny’s vrijlating bijwoonden.
Navalny heeft tijdens zijn proces vrijlating geëist en gezegd dat de aanklachten enkel manoeuvres zijn „om miljoenen in het land te intimideren.” De zaak tegen hem is volgens hem verzonnen en mist grondslag.
De zaak stamt uit veroordelingen wegens fraude ruim zes jaar terug. Volgens Navalny en zijn aanhangers waren dat oneerlijke processen om hem politiek uit te schakelen. In het Westen wordt Navalny vaak omschreven als de enige politicus in Rusland die door zijn populariteit een gevaar vormt voor de ook nog steeds populaire president Poetin. Die regeert al meer dan twintig jaar.
MSN 02.02.2021 De Russische regering is geïrriteerd over de belangstelling van diplomaten voor het proces tegen de oppositieleider Aleksej Navalni. Het is volgens een regeringswoordvoerder een inmenging in de binnenlandse gelegenheden van het land. In de ogen van het Kremlin is het een zaak van de rechterlijke macht en geen politieke kwestie.
President Poetin volgt de zaak ook niet op de voet, aldus een Kremlinwoordvoerder. Moskou hoopt dat “de Navalni-nonsens” de betrekkingen tussen Rusland en de EU niet verder verzuurt.
In het Westen wordt Navalni gezien als een kansrijke politieke rivaal van Poetin die wordt vervolgd omdat hij geliefd zou zijn. Dat zou een gevolg zijn van zijn jarenlange campagnes tegen machtsmisbruik en corruptie in kringen van miljardairs en bestuurders. Bijna acht jaar geleden kondigde hij aan dat hij president wilde worden. Hij werd niet lang daarna tot een voorwaardelijke celstraf van 3,5 jaar veroordeeld wegens fraude. De zaak die nu in de rechtszaal in Moskou speelt gaat over de vraag of de voorwaardelijke straf alsnog moet worden omgezet in een echte gevangenisstraf.
Navalni werd in augustus op verkiezingspad in Siberië met gif bestookt en vervolgens onder meer in Duitsland behandeld. Volgens de Russische regering is de Bondsrepubliek nooit met bewijzen bewijzen gekomen voor de stelling dat Navalni met een chemisch wapen uit het tijdperk van de Sovjet-Unie werd vergiftigd en is zijn behandeling daar nog steeds in nevelen gehuld. Navalni keerde 17 januari uit Duitsland terug naar Moskou en zit er sindsdien vast.
MSN 02.02.2021 De Russische oppositieleider Alexei Navalny staat maandag voor de rechter in een politiek gemotiveerd proces, terwijl tienduizenden demonstranten zijn vrijlating eisen. Wie is deze 44-jarige politicus eigenlijk en waar draait de zaak tegen hem om?
Navalny geldt als een van de belangrijkste tegenstanders van de Russische president Vladimir Poetin en zijn machtige vertrouwelingen. Met zijn anticorruptieorganisatie (FBK) uitte hij regelmatig kritiek op ze. Ook publiceerde hij jarenlang onderzoeken naar corruptie in de politiek.
In 2011 maakte Navalny internationaal naam met zijn prominente rol bij protesten tegen Poetin. Tienduizenden Russen gingen de straat op omdat Poetins partij gefraudeerd zou hebben bij de parlementsverkiezingen. Het waren de grootste protesten sinds de voormalige KGB-agent in 1999 aan de macht kwam – tot de huidige demonstratiegolf.
Hoewel Navalny vanwege de protesten in 2011 werd opgepakt en een celstraf van vijftien dagen kreeg, bleef hij weerstand bieden. Hij werd een jaar later verkozen tot leider van de oppositie. In de jaren daarop werd hij vaker gearresteerd en veroordeeld, onder meer wegens corruptie en het organiseren van illegale protesten.
Volgens de oppositieleider en internationale mensenrechtenorganisaties waren die veroordelingen politiek gemotiveerd. Hij zat nooit lang vast, maar vanwege zijn strafblad mocht hij niet meedoen aan de presidentsverkiezingen in 2018. Hij ging tevergeefs in beroep tegen het besluit en riep tegelijkertijd zijn volgers op de stembusgang te boycotten.
Vaardig met sociale media
Navalny, die zeer actief is op sociale media, in tegenstelling tot Poetin, heeft veel jonge aanhangers.
Een voorbeeld van zijn regeringskritische acties was een recente video over een vermeend privépaleis van Poetin aan de kust van de Zwarte Zee, die Navalny en zijn medewerkers op 19 januari publiceerden – twee dagen na zijn jongste arrestatie. De video werd honderden miljoenen keren bekeken en draagt bij aan de huidige protestgolf rond Navalny’s gevangenschap. Poetin ontkent dat het paleis van hem of zijn familie is.
Navalny geldt zelf als een nationalistische politicus, die in het verleden controversiële uitspraken deed over immigranten, moslims en etnische groepen binnen Rusland en banden onderhoudt met radicaal-rechtse organisaties. Veel liberale Russen zeggen hem desondanks te steunen, omdat zijn strijd voor democratisering de prioriteit heeft.
Navalny werd mogelijk meerdere keren vergiftigd
De oppositieleider is vaker bedreigd en aangevallen. Hij werd meerdere keren op straat aangevallen door aanhangers van de Russische regering en liep drie jaar geleden oogletsel op, toen een onbekende man ontsmettingsmiddel in zijn gezicht gooide.
Navalny werd op 20 augustus vorig jaar ernstig onwel tijdens een binnenlandse vlucht. Na veel getouwtrek met de autoriteiten werd hij naar Duitsland gebracht. Daar werd vastgesteld dat hij was vergiftigd met het Russische zenuwgif novichok, dat ook werd gebruikt bij de vergiftiging van oud-dubbelspion Sergei Skripal en diens dochter in het Britse Salisbury in 2018. Net als de Skripals, overleefde Navalny de aanslag.
Mogelijk was dat niet de enige poging hem te vergiftigen. Vorig jaar kreeg Navalny, terwijl hij in de gevangenis zat, ernstige zwellingen in zijn gezicht en rode huiduitslag. Het ziekenhuis zei dat dit door een allergische reactie kwam, maar zijn persoonlijke arts sprak van een mogelijke vergiftiging.
Politiek gemotiveerde processen
Na zijn terugkeer uit Duitsland, begin januari, werd Navalny meteen gearresteerd door de Russische politie. Er zijn meerdere (zeer dubieuze) aanklachten tegen hem. Deskundigen zeggen dat Navalny langzamerhand een echte bedreiging voor Poetin wordt. De grip van het Kremlin is verzwakt vanwege de coronacrisis en de slechte staat van de economie. Mogelijk zal worden geprobeerd de oppositieleider dit keer langer vast te zetten.
Met zijn verblijf in het buitenland zou hij de meldplicht verbonden aan een voorwaardelijke celstraf van 3,5 jaar hebben geschonden. Die kreeg hij in 2014 opgelegd, wegens oplichting van het Franse cosmeticabedrijf Yves Rocher. Volgens het Europees Hof voor de Rechten van de Mens was die veroordeling onterecht.
Daarnaast stellen de Russische aanklagers dat Navalny giften aan zijn anticorruptiefonds verduisterde. Ook lopen er twee smaadzaken tegen hem en hangt de oppositieleider een andere voorwaardelijke celstraf boven het hoofd, die hij in 2013 kreeg wegens fraude rond een staatsbosbedrijf. Dat vonnis berustte ook niet op bewijs, oordeelde het Europees Hof.
MSN 02.02.2021 De openbaar aanklager in Moskou heeft 2,5 jaar gevangenschap in een strafkamp geëist tegen Kremlincriticus Aleksej Navalny, melden Russische media. De rechter is in beraad tot 18.00 uur Nederlandse tijd, daarna volgt de uitspraak. De criticus van president Poetin eist vrijspraak. Zijn aanhangers roeren zich in Moskou. Honderden mensen zijn opgepakt.
De oppositieleider staat terecht vanwege een omstreden fraudezaak van zes jaar geleden. Hij werd toen veroordeeld voor 3,5 jaar celstraf, maar hoefde die onder voorwaarden niet uit te zitten. Navalny zou de voorwaarden hebben geschonden toen hij in 2020 een aantal maanden in Duitsland verbleef voor zijn herstel na te zijn vergiftigd in Rusland.
Volgens de aanklager hoeft Navalny niet zijn volledige straf uit te zitten, omdat hij een deel eerder al in huisarrest heeft doorgebracht. Daarom is de strafeis dat Navalny 2,5 jaar naar een strafkamp wordt gestuurd.
Rond het gerechtsgebouw in de Russische hoofdstad zijn dinsdag 311 mensen opgepakt. Veel mensen kwamen naar de rechtbank om te protesteren tegen de arrestatie van Navalni. Zij eisen dat hij wordt vrijgelaten. De afgelopen weken werden al duizenden mensen opgepakt die demonstraties voor Navalny’s vrijlating bijwoonden.
Navalny heeft tijdens zijn proces vrijlating geëist en gezegd dat de aanklachten enkel manoeuvres zijn „om miljoenen in het land te intimideren.” De zaak tegen hem is volgens hem verzonnen en mist grondslag.
De zaak stamt uit veroordelingen wegens fraude ruim zes jaar terug. Volgens Navalny en zijn aanhangers waren dat oneerlijke processen om hem politiek uit te schakelen. In het Westen wordt Navalny vaak omschreven als de enige politicus in Rusland die door zijn populariteit een gevaar vormt voor de ook nog steeds populaire president Poetin. Die regeert al meer dan twintig jaar.
MSN 02.02.2021 Rond het gerechtsgebouw in Moskou waar de zaak tegen oppositieleider Aleksej Navalni wordt behandeld, heeft de politie naar schatting 120 betogers aangehouden. Aanhangers van Navalni demonstreren er voor zijn vrijlating. De politie riep iedereen op weg te gaan. Navalni, die op 17 januari na een medische behandeling in Duitsland terugkeerde in Rusland, werd bij aankomst in Moskou gearresteerd wegens schending van voorwaarden waarmee hij op vrije voeten was. Hij was in Duitsland na een vergiftiging, die volgens Navalni was bevolen door het Kremlin.
Volgens plaatselijke media eisen de aanklagers nu dat Navalni’s voorwaardelijke celstraf van 3,5 jaar wordt omgezet in een echte celstraf en dat er een boete wordt opgelegd van omgerekend bijna 5500 euro.
Navalni is in omstreden processen ruim 6 jaar geleden wegens fraude tot de celstraf veroordeeld, maar hij hoefde die onder voorwaarden niet uit te zitten. In augustus werd hij op verkiezingspad in het verre oosten van Rusland met een gif bestookt. Hij overleefde onder meer door de behandeling in Duitsland. Daar werd hij in september uit het ziekenhuis ontslagen en hij keerde vorige maand terug naar Rusland.
MSN 02.02.2021 De Russische oppositieleider en vorig jaar vergiftigde Poetin-criticus Aleksej Navalny moet vandaag voor de rechter verschijnen. Er hangt hem jaren celstraf boven het hoofd in onder meer een stokoude corruptiezaak. “Navalny is nu echt een serieuze bedreiging voor Poetin”, zegt Rusland-deskundige Bob Deen.
Even snel, wie is Navalny ook alweer?
Navalny is al jaren de luis in de pels van het Kremlin. Hij vecht ruim tien jaar tegen corruptie in Rusland en schroomt niet om hooggeplaatste Russen, die veelal in luxe leven, persoonlijk aan te vallen. Zo zette hij in 2017 Dmitri Medvedev in zijn hemd met een kritische video waarin te zien was hoe de destijds premier een landgoed van 78 miljoen euro cadeau kreeg.
Later ging hij ook de politiek in en kwam zo verder in het vizier van president Vladimir Poetin. Sindsdien werd hij talloze keren opgepakt en kort vastgehouden. Maar Navalny werd pas echt wereldberoemd toen hij afgelopen zomer werd vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. Er zijn stevige aanwijzingen en zelfs een door Navalny uitgelokte bekentenis dat de Russische geheime dienst FSB achter deze aanslag zat.
Waarom staat hij vandaag voor de rechter?
Er loopt inmiddels een hele reeks aan aanklachten tegen Navalny. Voor vandaag staat eerst een zaak van zeven jaar geleden op de rol, toen Navalny en zijn broer door de Russische autoriteiten werden veroordeeld voor oplichting van het Franse cosmeticabedrijf Yves Rocher.
Die veroordeling was onterecht, oordeelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in 2017. De twee broers zijn volgens het Hof oneerlijk behandeld en moeten een schadevergoeding krijgen. Uiteindelijk kreeg Navalny in zijn thuisland toch 3,5 jaar voorwaardelijk celstraf, met meldplicht.
Nu dreigt die voorwaardelijk celstraf alsnog te worden omgezet in echte celstraf. Dit omdat Navalny zich niet tijdig meldde door zijn ‘verblijf in het buitenland’, terwijl hij in werkelijkheid voor zijn leven vocht in een Berlijns ziekenhuis na zijn vergiftiging. Deze maand keerde hij terug naar Rusland, waar hij direct werd opgepakt.
Is dat het enige wat hem ten laste wordt gelegd?
Nee, er is meer. Veel meer. Zo zou Navalny giften aan zijn anticorruptiefonds hebben verduisterd, waarvoor hij nog eens tien jaar cel kan krijgen. En dan zijn er ook nog twee smaadzaken tegen hem geopend: één door oligarch Jevgeni Prigozjin (beter bekend als de ‘kok van Poetin’) en één wegens het vermeende beledigen van een veteraan uit de Tweede Wereldoorlog, in een video waarin hij Poetins grondwetswijziging aanviel.
Daar blijft het mogelijk niet bij. Het regime heeft nog een oude zaak achter de hand. Dat is de zogeheten Kirovles-zaak, waarin Navalny werd beschuldigd van fraude via een staatsbosbedrijf. In die zaak kreeg hij in 2013 vijf jaar voorwaardelijke celstraf, een straf die ook al onderuit werd gehaald door het Europese Hof wegens een volledig gebrek aan bewijs. Ook deze straf kan in de toekomst wellicht nog worden omgezet in echte celstraf.
Dat komt omdat Navalny heeft aangetoond dat hij boze burgers op de been kan brengen, zegt Oost-Europa-onderzoeker Bob Deen van Instituut Clingendael. “De oudere zaken waren bedoeld om Navalny uit de politieke race te houden. Hij zat nooit lang in de cel. Maar nu wil het Kremlin hem toch langer opsluiten omdat een steeds grotere groep, overwegend jongere, Russen hem steunen. Maar een nog veel grotere groep steunt zijn strijd tegen corruptie.”
Dat laatste komt mede door een beruchte video over het luxueuze ‘Paleis van Poetin’ die Navalny online liet zetten na zijn arrestatie. Deze video, waarin Navalny oproept tot protest, is inmiddels ruim honderd miljoen keer bekeken op sociale media.
Deen: “Die video heeft op een veel grotere schaal dan de video over Medvedev iets losgemaakt in Rusland. Tel daar de slecht draaiende economie en de coronacrisis bij op. Navalny is nu echt een serieuze bedreiging voor Poetin, die zelfs publiekelijk moest ontkennen dat het paleis van hem was. Tot voor kort noemde hij Navalny niet eens bij naam.”
Hoe kijken andere landen naar dit proces?
Vooral Westerse leiders spreken zich hardop uit tegen de vergiftiging en arrestatie van Navalny. De Duitse bondskanselier Angela Merkel bezocht Navalny in het ziekenhuis in Berlijn, waar hij weken op de intensive care lag.
Wat volgde waren magere EU-sancties tegen zes Russische functionarissen en een onderzoeksinstituut. Maar echt in actie komen Merkel en co niet. Volgens critici is dat wegens economische belangen bij gaspijpleiding Nord Stream 2, die gas van Rusland naar Duitsland moet transporteren.
Premier Mark Rutte noemde de vergiftiging van Navalny begin september ‘volstrekt onacceptabel’ en omschreef hem eerder een ‘zeer moedig man’. Nederland zegt nieuwe sancties tegen Rusland te steunen wegens Navalny’s arrestatie, maar is daarvoor sterk afhankelijk van grotere landen.
De Duitse regering wil, net als de VS en Frankrijk, dat Navalny wordt vrijgelaten. Maar de EU-landen kunnen het onderling niet eens worden over nieuwe sancties. Daarbij ligt de bal bij Duitsland, zegt onderzoeker Deen. “De grote vraag is: wat gebeurt er met Nord Stream 2? De VS en Frankrijk zijn tegen, maar tot nu toe hebben de Duitsers zich verzet. Door alle straatprotesten, het politiegeweld en het proces tegen Navalny wordt dat steeds moeilijker.”
MSN 02.02.2021 De rechtszitting over de vraag of de Russische oppositieleider Aleksej Navalni de cel in moet wegens schending van de voorwaarden waarmee hij op vrije voeten was, is begonnen. Zijn vrouw Joelia en tal van diplomaten en journalisten zijn bij de aanwezigen. Maar alleen de persdienst van de gemeente Moskou mag er filmen, bepaalde een rechter volgens plaatselijke media.
Navalni werd in omstreden processen ruim zes jaar geleden wegens fraude tot 3,5 jaar cel veroordeeld, maar hoefde die onder voorwaarden niet uit te zitten. Hij werd aangehouden toen hij 17 januari uit Duitsland naar Rusland terugkeerde. Duizenden mensen hebben in heel Rusland voor zijn vrijlating betoogd, onder meer in het afgelopen weekend.
Westerse landen en de EU hebben ook aangedrongen op zijn vrijlating. Minstens vijftien diplomaten zijn naar de rechtszitting gegaan. De Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Ann Linde ontmoet dinsdag in Moskou haar Russische ambtgenoot Sergej Lavrov volgens plaatselijke media.
Vlakbij het gerechtsgebouw heeft zich een groepje Navalni-aanhangers verzameld. Volgens ooggetuigen zijn er enkelen gearresteerd door de politie. Die heeft de betogers ook gesommeerd weg te gaan.
MSN 02.02.2021 De Russische oppositieleider en corruptiebestrijder Aleksej Navalni verschijnt dinsdag voor de rechter over de vraag of zijn voorwaardelijke celstraf alsnog moet worden omgezet in een echte gevangenisstraf. Hij zou na zijn veroordeling wegens fraude zes jaar geleden de voorwaarden hebben geschonden waarmee hij op vrije voeten mocht blijven. Hij hoefde geen 3,5 jaar uit te zitten, maar mogelijk komen de rechters daar nu op terug.
Navalni werd in 2013 en 2014 van fraude beschuldigd, niet lang nadat hij zich als mogelijke presidentskandidaat had opgeworpen. Hij was toen al bekend door zijn campagnes op internet tegen machtsmisbruik en corruptie. Hij wordt gezien als een van de weinige politici die het eventueel op kan nemen tegen de al sinds 2000 regerende Vladimir Poetin.
Navalni heeft door zijn internetcampagnes veel vijanden gemaakt onder miljardairs en bestuurders in en rond het Kremlin. Hij werd destijds in omstreden processen wegens fraude veroordeeld. Zijn aanhang ziet in hem een slachtoffer van politieke vervolging en van moordaanslagen. In augustus werd hij vergiftigd en volgens zijn aanhang zat Poetin daar achter. Na behandeling in Duitsland keerde hij 17 januari terug naar Rusland en werd hij meteen opgepakt.
In heel Rusland is daar tegen geprotesteerd. De politie greep afgelopen weekend hard in en hield volgens aanhangers van Navalni meer dan 5000 demonstranten aan. Volgens de autoriteiten moest de politie hard optreden omdat er onder de betogers relschoppers waren.
NOS 01.02.2021 Een Russische rechter heeft een boete van omgerekend zo’n 220 euro opgelegd aan de vrouw van de opgepakte oppositieleider Aleksej Navalny.
Joelia Navalny werd gisteren opgepakt in Moskou. Ze kreeg de boete omdat ze volgens de rechter had deelgenomen aan een illegale bijeenkomst. Haar advocaat laat aan persbureau Interfax weten in beroep te gaan tegen de boete.
Russen in hele land de straat op
In het hele land gingen gisteren tienduizenden Navalny-aanhangers de straat op om de vrijlating van de politicus te eisen. Ruim 5000 mensen werden gearresteerd. Het was het tweede weekeinde op rij dat in steden in heel Rusland werd gedemonstreerd.
In Moskou en Sint-Petersburg meldden ooggetuigen dat de politie veel geweld gebruikte bij de aanhoudingen. Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov omschreef de betogers vandaag als hooligans en provocateurs. Daarmee kan volgens hem niet het gesprek worden aangegaan.
Opnieuw gaan de Russen de straat op voor Navalny: ‘De kou houdt ons niet tegen’
Navalny hangt een celstraf van 3,5 jaar boven het hoofd. Hij heeft zich volgens de Russische gevangenisdienst niet gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke celstraf, die hij in 2014 kreeg opgelegd. In januari werd de oppositieleider direct bij terugkeer in Rusland opgepakt op het vliegveld in Moskou, ruim vijf maanden na zijn vergiftiging die hij ternauwernood overleefde.
Telegraaf 01.02.2021 De echtgenote van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny, Joelia, heeft een boete van omgerekend 220 euro gekregen wegens deelname aan een verboden demonstratie. Joelia betoogde zondag voor de vrijlating van haar echtgenoot die werd aangehouden toen hij in januari uit Duitsland terugkeerde na een medische behandeling. Dinsdag begint in Moskou de zaak tegen Navalny over zijn voorwaardelijke invrijheidstelling. Aanklagers willen dat hij alsnog onvoorwaardelijk de cel ingaat omdat hij de gestelde voorwaarden geschonden zouden hebben.
Hij werd in 2013 en 2014 van fraude beschuldigd, niet lang nadat hij zich als mogelijke presidentskandidaat had opgeworpen. Hij was toen al bekend door zijn campagnes op internet tegen machtsmisbruik en corruptie. In omstreden processen wegens fraude kreeg Navalny destijds 3,5 jaar gevangenisstraf, maar die hoefde hij onder voorwaarden niet uit te zitten.
In heel Rusland is tegen de gevangenzetting geprotesteerd. De politie greep hard in en hield volgens aanhangers van Navalny meer dan vijfduizend demonstranten aan. Volgen de autoriteiten moest de politie hard optreden omdat er onder de betogers ook relschoppers waren die provoceerden.
MSN 01.02.2021 De echtgenote van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny, Joelia, heeft een boete van omgerekend 220 euro gekregen wegens deelname aan een verboden demonstratie. Joelia betoogde zondag voor de vrijlating van haar echtgenoot die werd aangehouden toen hij in januari uit Duitsland terugkeerde na een medische behandeling. Dinsdag begint in Moskou de zaak tegen Navalny over zijn voorwaardelijke invrijheidstelling. Aanklagers willen dat hij alsnog onvoorwaardelijk de cel ingaat omdat hij de gestelde voorwaarden geschonden zouden hebben.
Hij werd in 2013 en 2014 van fraude beschuldigd, niet lang nadat hij zich als mogelijke presidentskandidaat had opgeworpen. Hij was toen al bekend door zijn campagnes op internet tegen machtsmisbruik en corruptie. In omstreden processen wegens fraude kreeg Navalny destijds 3,5 jaar gevangenisstraf, maar die hoefde hij onder voorwaarden niet uit te zitten.
In heel Rusland is tegen de gevangenzetting geprotesteerd. De politie greep hard in en hield volgens aanhangers van Navalny meer dan vijfduizend demonstranten aan. Volgen de autoriteiten moest de politie hard optreden omdat er onder de betogers ook relschoppers waren die provoceerden.
RTL 01.02.2021 Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken dringt aan op onmiddellijke vrijlating van de mensen die zijn opgepakt bij demonstraties voor de Russische oppositieleider Aleksej Navalni. Gisteren was er massaal protest in verschillende Russische steden: duizenden mensen werden gearresteerd.
In een tweet stelt Blok dat hij de gebeurtenissen ‘met grote zorg volgt’. Hij wijst erop dat de Europese Unie afgelopen week ook heeft opgeroepen om Navalni en zijn medestanders die zijn vastgezet vrij te laten.
Blok gaat ervan uit dat EU-buitenlandchef Josep Borell deze boodschap helder zal maken tijdens zijn bezoek aan Moskou.
Navalni had zijn aanhangers opgeroepen de straat op te gaan uit protest tegen het bewind van president Vladimir Poetin.
In Rusland zijn tijdens demonstraties in verschillende plaatsen honderden mensen aangehouden.
Poetin probeert massaprotest neer te slaan
Beelden van gisteren: duizenden mensen werden opgepakt. En dat ging niet met zachte hand.
Navalny werd op een vliegveld in Moskou gearresteerd toen hij vorige maand terugkeerde uit Duitsland. Daar had hij een medische behandeling ondergaan nadat hij in zijn thuisland was vergiftigd met een zenuwgif.
De Russische autoriteiten verwijten de politicus dat hij zich in die periode niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke straf die hem was opgelegd.
MSN 01.02.2021 Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken dringt aan op onmiddellijke vrijlating van de mensen die zijn opgepakt bij demonstraties voor de Russische oppositieleider Aleksej Navalni. In een tweet stelt Blok dat hij de gebeurtenissen “met grote zorg volgt”. Hij wijst erop dat de Europese Unie afgelopen week ook heeft opgeroepen om Navalni en zijn medestanders die zijn vastgezet vrij te laten.
Blok gaat ervan uit dat EU-buitenlandchef Josep Borell deze boodschap helder zal maken tijdens zijn bezoek aan Moskou.
Navalni had zijn aanhangers opgeroepen de straat op te gaan uit protest tegen het bewind van president Vladimir Poetin. In Rusland zijn tijdens demonstraties in diverse plaatsen honderden mensen aangehouden.
MSN 01.02.2021 De Russische justitie steunt een verzoek om oppositieleider Aleksej Navalni een onvoorwaardelijke gevangenisstraf op te leggen. Als de rechter daarin meegaat, kan de bekende tegenstander van president Vladimir Poetin voor 3,5 jaar achter de tralies verdwijnen.
Navalni zit momenteel in voorarrest. De autoriteiten arresteerden hem op een vliegveld in Moskou toen hij vorige maand terugkeerde uit Duitsland. Daar had hij een medische behandeling ondergaan nadat hij in zijn thuisland was vergiftigd met een zenuwgif. De Russische autoriteiten verwijten de politicus dat hij zich in die periode niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke straf die hem was opgelegd.
Justitie wil dat Navalni zijn voorwaardelijke gevangenisstraf nu ook moet uitzitten. De rechter buigt zich daar verwachting komende dinsdag over. De arrestatie van Navalni zorgt ondertussen voor onrust in Rusland. Aanhangers van de oppositieleider gingen ook zondag weer de straat op om zijn vrijlating te eisen. De politie pakte volgens een protestmonitorgroep zeker 5000 mensen op.
NOS 31.01.2021 Het zijn de grootste protesten in Rusland sinds jaren. En niet alleen in Moskou of St. Petersburg, maar ook ver daarbuiten. Voor het tweede weekend op rij gingen vandaag tienduizenden mensen door het hele land de straat op. Ze eisten onder meer de vrijlating van oppositieleider Aleksej Navalny.
Ook in steden waar normaal gesproken vrijwel nooit gedemonstreerd wordt, zoals in Nizjni Novgorod. Een stad zo’n 450 kilometer ten oosten van Moskou. Hier zijn het niet alleen jongeren, maar ook oudere mensen die de straat opgaan ondanks het risico hun baan te verliezen, klappen te krijgen van de politie, of voor langere tijd in de gevangenis te belanden. En dat risico nemen ze niet alleen voor Navalny. De meeste mensen hebben andere zorgen.
NOS / IRIS DE GRAAF
“Ik krijg een pensioen van 11.000 roebel”, vertelt Sergej (65). Dat is omgerekend een bedrag van 150 euro per maand. “Precies genoeg om mijn 3 katten te eten te geven”, verzucht hij. Voor hem is dat de belangrijkste reden om vandaag naar de Bolsjaja Pokrovskajastraat te komen, één van de oudste en belangrijkste straten in het centrum van Nizjni Novgorod.
“Alexej Navalny interesseert ons niet”, stelt Sergej. “We zijn alleen geïnteresseerd in de vragen die Navalny stelt over corruptie. Laat de macht daarboven die vragen beantwoorden en er iets aan doen.”
De wijdverspreide onvrede over corruptie, de economische malaise en het onvermogen of de onwil van de autoriteiten om daar iets aan te veranderen wordt breder gedragen dan de steun voor Navalny. “Ik steun het protest, maar niet Navalny”, klonk het vandaag vaak.
NOS / IRIS DE GRAAF
Ook Oeljana (25) kwam naar de demonstratie, maar bekeek het geheel veilig vanuit een koffietentje. “Ik vind het best spannend, daarom blijf ik liever aan de zijlijn staan. Zelf is ze niet uitgesproken voor Navalny of tegen Poetin, maar vooral tegen onrecht, zegt ze. “Mijn hart gaat uit naar mijn land en naar de mensen die vechten voor een betere toekomst”. Oeljana denkt dat veel mensen hun leven niet willen riskeren voor echte verandering. Dat wil ze zelf ook niet. Maar ze hoopt wel dat er dingen gaan veranderen.
Enorme politiemacht
Net als in Moskou was ook in Niznji een enorme politiemacht op de been, waaronder de oproerpolitie. Hoewel er geen politieknuppels of traangas werd ingezet, zoals wel het geval was in Moskou en St. Petersburg, verdwenen er toch bijna 100 mensen in de arrestantenwagens. Volgens waarnemers van de Open-Democratie-groep, werden verspreid over heel Rusland bijna 5000 mensen gearresteerd. Dat zijn er meer dan vorig weekend.
20 strafzaken
Naar aanleiding van de protesten vorige week lanceerde de politie meer dan 20 strafzaken tegen personen die in nauw contact staan met Navalny. Ze worden ervan beschuldigd te hebben opgeroepen tot massale rellen, geweld tegen de politie, het blokkeren van wegen en het overtreden van de corona-gerelateerde regels. Ook hebben verschillende topmedewerkers van het Navalny-team huisarrest gekregen.
Ook de lokale leider van Navalnys team in Nizjni Novgorod, Roman Tregoebov werd afgelopen vrijdag opgepakt. Hij waarschuwde dit weekend via een videoboodschap dat mensen toch vooral niet de straat op moesten gaan. Volgens zijn advocaat, Aleksandr Karavajev, werd de video opgenomen nadat Tregoebov onder zware psychologische druk was gezet. “Een klassieke tactiek die hier altijd goed werkt.”
Toch leek het erop dat de meeste mensen in Nizjni Novgorod niet hebben geluisterd naar zijn waarschuwing. “Mensen hebben er genoeg van, ze eisen verandering”, aldus Oeljana. Maar of deze protesten ook echt iets gaan veranderen in Rusland is nog maar de vraag.
Simeon (l) en een vriend. NOS / IRIS DE GRAAF
Simeon (21) (links op de foto) ziet dat in elk geval somber in. “Het heeft allemaal geen zin, zolang niet de hele bevolking de straat op gaat.” Hij besloot samen met een vriend naar buiten te gaan toen de oproerpolitie demonstranten begon af te voeren.
Hij snapt wel waarom mensen Navalny steunen. “Als hij al zo makkelijk wordt gearresteerd, wat kan er dan met gewone mensen gebeuren?” Toch demonstreert hij zelf niet. “De meeste mensen zijn toch nog steeds bang. We hebben veel te verliezen.”
MSN 31.01.2021 Terwijl er vandaag in Rusland grootschalige protesten plaatsvonden om oppositieleider Aleksej Navalny vrij te krijgen, verzamelden zich in het Vondelpark in Amsterdam ook Russische demonstranten. Het was kleiner, vreedzamer, maar hun protestkreten kwamen overeen: ‘Poetin is een dief’.
“Ik droom bijna elke nacht dat ik weer terug ga naar Rusland”, zegt de 28-jarige Anna. “Maar zolang Poetin en zijn regime blijven, kan ik niet terug.”
Anna staat hier, net zoals zo’n tweehonderd andere mensen, om haar steun te betuigen aan Kremlincriticus Navalny. Hij is het gezicht van het protest in Rusland. Nadat hij in Berlijn was hersteld van zijn vergiftiging met het zenuwgas Novitsjok, keerde hij terug naar Rusland en werd hij direct opgepakt. Er hangt hem nu een jarenlange celstraf boven het hoofd.
Demonstreren tegen het regime noemt Anna ‘onderdeel van haar identiteit’. Ze woont pas één jaar in Nederland, maar spreekt de taal nu al verrassend goed. De activiste organiseerde zelf vaak protesten met het team van Navalny. Ook kwam ze op voor de rechten van lhbti’ers.
‘Soms voel ik mij een verrader’
Maar dat ging niet zonder slag of stoot. Ze werd bedreigd en vervolgd door de Russische autoriteiten. Protesteren tegen Poetin en zijn regime kan niet zo makkelijk in Rusland. “Ik ken zoveel mensen die in de gevangenis zitten. Dat wil ik niet. Daarom ben ik vorig jaar gevlucht naar Nederland.”
“Soms voel ik mij een verrader. Ik vond het zo belangrijk om activiste te zijn in Rusland. Het voelde alsof ik iets voor het land kon doen. Hier is het toch anders.”
In ‘haar land’, zoals ze dat steeds noemt, ging het er vandaag hard aan toe. Duizenden mensen zijn opgepakt en de politie pakte de betogers hardhandig aan. Het contrast met het Vondelpark kon bijna niet groter. Hier is de sfeer gemoedelijk en blijft iedereen keurig op z’n plek staan. ‘Saai’, noemt Anna het.
‘Vrijheid voor Navalny’ en ‘Poetin is een dief’, scanderen de betogers. “Hij is niet alleen een dief, maar ook een moordenaar”, reageert Francisca, die al meer dan twintig jaar hier woont. “Niet met zijn eigen handen, maar dat hoeft ook niet. Als iemand hem dwarszit, wordt hij uit de weg geruimd.”
Francisca noemt zichzelf niet per se voorstander van Navalny. “Ik ben hier omdat ik vind dat elk mens een rechtvaardige behandeling moet hebben. Ik ben meer tegen Poetin, dan dat ik voor Navalny ben. Een crimineel moet in de gevangenis zitten, niet aan het hoofd van de macht.”
‘Ik sta hier voor mijn eigen geweten’
Of ze denkt dat de protesten zullen helpen? “Dat denk ik niet”, zegt ze zeker van haar zaak. “Ik sta hier meer voor mijn eigen geweten. En om solidariteit te tonen met de demonstranten in Rusland.”
Ook Anton, die nu twee jaar in Nederland woont, is sceptisch: “Kijk naar Wit-Rusland, daar gaan ze ook al maanden de straat op. Daar is nog niks veranderd.” In zijn handen houdt hij een bord met de tekst: ‘Ik ben Aleksej Navalny’.
“Op een dag zal ik ook teruggaan naar mijn land, en dan wil ik niet worden vastgezet”, zegt Anton. “Ik ben totaal geen activist, maar ook niet-activisten worden opgepakt als ze ook maar in de buurt komen van een protest.”
In Rusland groeit de steun voor Navalny. Maar een overgrote meerderheid blijft nog steeds trouw aan Poetin. “Ik denk ook niet dat mijn moeder het leuk vindt dat ik hier voor Navalny demonstreer”, lacht Anton. “De oudere generatie steunt Poetin meer dan de jongere mensen. Met sommige vrienden discussieer ik niet over politiek.”
Sancties van de EU
De betogers is het Vondelpark zijn strijdbaar, maar weten ergens in hun achterhoofd ook dat de kans groot is dat Navalny voor lange tijd vast blijft. De EU dreigde al eerder met het opleggen van sancties. “Europa moet actief optreden tegen het regime”, zegt Anton. “Niet alleen laten weten dat ze het afkeuren.”
Al maken Anna en Francisca zich daar wel zorgen over. “Die sancties treffen vooral de armere bevolking”, zegt Francisca. “Tja, als ik een recept had met de oplossing had ik dat zo naar de EU gestuurd. Maar dat is er nu niet.”
Waar ze dan toch de hoop vandaan blijft halen? “Poetin is niet onsterfelijk. Vroeg of laat is ook hij weg, en dan zien we wel verder”, zegt Francisca.
AD 31.01.2021 De Russische politie heeft vandaag zo’n 4.400 betogers opgepakt die demonstreerden voor de vrijlating van oppositieleider Aleksej Navalny. Onder de arrestanten bevindt zich ook de vrouw van de oppositieleider, Yulia Navalnaya.
De bondgenoten van de gearresteerde politicus hadden opgeroepen tot demonstraties in 120 steden, verspreid over het hele land. Tienduizenden betogers trokken zondagmiddag de straat op om vrijlating van de Kremlincriticus te eisen. De autoriteiten noemen die protestacties illegaal. In meerdere steden werd er hard ingegrepen door de politie.
Waarnemers spreken over zo’n vierduizend arrestaties, waaronder 796 in Sint Petersburg en 1080 in Moskou. In de hoofdstad was de vrouw van de oppositieleider één van de arrestanten. ‘Yulia Navalnaya is gearresteerd tijdens een protest, vrijheid voor de Navalny’s!’ schrijft het team van de politicus op Twitter.
Betogers gingen rond het middaguur, lokale tijd, onder meer de straat op in het Russische verre oosten. Daar verzamelden zich demonstranten op een plein in de havenstad Vladivostok en op het ijs van de dichtgevroren Amoerbaai. ,,Het verlangen om in een vrij land te leven is groter dan de angst om aangehouden te worden”, zei een 25-jarige student.
Op videobeelden is te zien dat betogers elkaars handen vasthouden en ‘Poetin is een dief’ scanderen op de Amoerbaai, waar het 13 graden vroor. In de Siberische stad Tomsk verzamelden aanhangers van de oppositie zich bij een concerthal. Ze hadden Russische vlaggen meegenomen en riepen ‘laat hem gaan’.
42 graden onder nul
Ook in Jakoetsk trotseerden betogers ijzige temperaturen. Het was daar 42 graden onder nul toen er tientallen mensen bij elkaar kwamen. ,,Dit is de eerste keer dat ik naar een protest ben gekomen”, zei een demonstrant die zich Ivan noemde. ,,Ik heb gewoon genoeg van de totale wetteloosheid van de autoriteiten.”
De grootste demonstratie vond plaats in Moskou. Daar wil de oppositie onder meer protesteren bij het gebouw van veiligheidsdienst FSB. De politie heeft meerdere metrostations laten sluiten en begon al voorafgaande aan de demonstratie met het oppakken van actievoerders.
Afgelopen weekend deden tienduizenden Russen mee aan protesten voor de vrijlating van de bekende tegenstander van president Vladimir Poetin. Toen arresteerde de politie duizenden mensen. Inmiddels hebben belangrijke bondgenoten van de Kremlincriticus huisarrest opgelegd gekregen. Een Russische rechter oordeelde vorige week dat ook Navalny voorlopig blijft vastzitten.
VS
Anthony Blinken, de minister van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten, veroordeelt de ‘brute methodes’ die de Russische autoriteiten hanteren tegen de massale demonstraties voor de vrijlating van de Kremlincriticus. Blinken riep Rusland zondag via Twitter nogmaals op Navalny vrij te laten.
‘De Verenigde Staten veroordelen het aanhoudende gebruik van brute methodes door Rusland tegen vreedzame betogers en journalisten voor de tweede opeenvolgende week’, aldus Blinken. Hij roept de Russische autoriteiten op om naast Navalny ook de opgepakte demonstranten vrij te laten.
In hun eerste telefoongesprek dinsdag sprak de Amerikaanse president Joe Biden zijn Russische collega Vladimir Poetin aan op de vergiftiging van Navalny. Het Kremlin zei dat Poetin alle vragen van Biden beantwoordde. Rusland weigert vooralsnog gehoor te geven aan oproepen van westerse landen om Navalny vrij te laten.
De Russische politicoloog Valeri Solovej voorspelt een snelle aftocht van president Vladimir Poetin. Een door Navalny onthulde video van een exorbitant paleis aan de Zwarte Zee dat volgens hem van Poetin is, moet het bewijs leveren van diens enorme rijkdom en corruptie.
De autoriteiten arresteerden Navalny op 17 januari op een vliegveld in Moskou na zijn terugkeer uit Duitsland. Daar had hij een medische behandeling ondergaan nadat hij in zijn thuisland was vergiftigd met een zenuwgif. De Russische autoriteiten verwijten de politicus dat hij zich in die periode niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke straf die hem was opgelegd.
Telegraaf 31.01.2021 De Russische autoriteiten hebben duizenden aanhoudingen verricht tijdens protesten door aanhangers van oppositieleider Aleksej Navalny. Ook de echtgenote van de Kremlincriticus, Joelia, zou weer zijn aangehouden. Dat gebeurde ook tijdens de massale protesten van afgelopen weekend.
Protestmonitorgroep OVD-Info meldt dat 2291 mensen zijn opgepakt, onder wie 520 betogers in Moskou. Daar staat de oproerpolitie klaar om betogers de weg te versperren als ze naar het kantoor van veiligheidsdienst FSB willen trekken. De politie heeft in de hoofdstad ook meerdere metrostations laten afsluiten.
In het stadscentrum verzamelden zich honderden betogers. Zij scandeerden leuzen als „vrijheid” en „Poetin is een dief” terwijl ze richting de gevangenis trokken waar Navalny wordt vastgehouden. De politie gebruikte luidsprekers om mensen te waarschuwen dat ze deelnamen aan een protest dat was verboden vanwege de coronamaatregelen.
De autoriteiten hadden vergelijkbare voorzorgsmaatregelen genomen in de tweede stad van het land, Sint-Petersburg. Ook daar waren metrostations dicht en stonden overal politievoertuigen. „Het hele centrum is afgesloten”, concludeerde een vrouw die met haar dochter wilde demonstreren. „En tegen wie is dit allemaal gericht? Tegen hun eigen volk?”
De eerste confrontaties tussen politie en betogers waren gemeld in het Russische Verre Oosten. Daar verzamelden zich demonstranten op een plein in de havenstad Vladivostok en op het ijs van de dichtgevroren Amoerbaai. „Het verlangen om in een vrij land te leven is groter dan de angst om aangehouden te worden”, zei een 25-jarige student. Ook in steden als Novosibirsk, Tomsk en Jakoetsk waren protesten.
Afgelopen weekend deden tienduizenden Russen mee aan protesten voor de vrijlating van de bekende tegenstander van president Vladimir Poetin. Toen arresteerde de politie naar schatting zo’n 4000 mensen. Inmiddels hebben belangrijke bondgenoten van Navalny huisarrest opgelegd gekregen. Een Russische rechter besloot vorige week dat ook Navalny voorlopig blijft vastzitten.
De autoriteiten arresteerden Navalny op een vliegveld in Moskou toen hij deze maand terugkeerde uit Duitsland. Daar had hij een medische behandeling ondergaan nadat hij in zijn thuisland was vergiftigd met een zenuwgif. De Russische autoriteiten verwijten de politicus dat hij zich in die periode niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke straf die hem was opgelegd.
NOS 31.01.2021 Bij protesten in Rusland zijn meer dan 4500 aanhangers van Aleksej Navalny opgepakt toen ze de straat op gingen om te demonstreren voor zijn vrijlating. In Moskou werd ook Joelia Navalny gearresteerd, de vrouw van de gevangengenomen Russische oppositieleider. Dat melden medewerkers van Navalny.
Net als vorig weekend gingen tienduizenden mensen in heel Rusland de straat op om te betogen. Volgens de autoriteiten zijn die demonstraties illegaal.
Er werd onder meer gedemonstreerd in de havenstad Vladivostok en op het ijs van de dichtgevroren Amoerbaai. In Novosibirsk in Siberië marcheerden duizenden Navalny-aanhangers door de stad terwijl ze “Poetin, dief!” scandeerden.
Opnieuw gaan de Russen de straat op voor Navalny: ‘De kou houdt ons niet tegen’
Ook in Moskou stond een grote demonstratie gepland. Die zou plaatsvinden voor het gebouw van de veiligheidsdienst FSB, maar de oppositie moest die plannen tot twee keer toe omgooien nadat de verzamelplek van de betogers door de politie ontoegankelijk was gemaakt. De politie sloot daarbij verschillende voetgangersgebieden en metrostations in de stad af.
Honderden demonstranten marcheerden daarna door de stad terwijl ze “Poetin, treed af” scandeerden. Ze trokken onder meer naar de gevangenis waar Navalny opgesloten zit, maar stuitten daar op de oproerpolitie die hen wegjaagde en tientallen mensen arresteerde.
Ruim 1200 mensen die aan het protest wilden deelnemen werden in Moskou opgepakt. Onder hen was dus ook Navalny’s vrouw Joelia.
In Moskou en Sint-Petersburg melden ooggetuigen dat de politie veel geweld gebruikt bij de aanhoudingen, zoals te zien is in onderstaande tweet.
#Russia In St Petersburg, police are using tasers. This man was beaten and hit with a taser multiple times. He lost consciousness, but was brought to a paddy wagon. Police also threatened journalists with tasers to prevent them from reporting. pic.twitter.com/tmHJUJc7mL
Het is het tweede weekend op rij dat in steden in heel Rusland wordt gedemonstreerd. Bij protesten vorig weekend gingen in meer dan 120 Russische steden tienduizenden Russen de straat op. Er werden circa 4000 mensen opgepakt.
“Wat vooral bijzonder is, is dat de protesten nu niet alleen in Moskou en Sint-Petersburg worden gehouden, maar verspreid zijn door het hele land”, zegt correspondent Iris de Graaf.
De Graaf is in Nizjni Novgorod, een stad zo’n 450 kilometer ten oosten van Moskou, waar ze sprak met enkele demonstranten. “Zij zeiden dat ze niet alleen de straat op gaan uit steun voor Navalny, maar ook omdat ze klaar zijn met corruptie in hun land, de slechte economische situatie en het feit dat Poetin al zo lang aan de macht is.”
Navalny werd op 17 januari bij zijn terugkeer uit Duitsland opgepakt, omdat hij voorwaarden voor zijn in vrijheidsstelling voor een gevangenisstraf had geschonden. Een van die voorwaarden was dat hij zich geregeld bij de autoriteiten moest melden. Dat ging mis toen hij in Duitsland verbleef om te herstellen van een vergiftiging. Daar zat naar alle waarschijnlijkheid een Russische geheime dienst achter.
Waarom wordt Navalny door het Kremlin gezien als een dreiging?
NU 31.01.2021 De Russische politie heeft zondag in het hele land enkele duizenden demonstranten gearresteerd. Zij zijn voor de tweede week op rij de straat op gegaan om de vrijlating van oppositieleider Alexei Navalny te eisen. Volgens de Russische regering zijn de betogingen illegaal.
Een van de arrestanten is Navalny’s vrouw Yulia. Ze werd een week eerder ook al gearresteerd. Protestmonitorgroep OVD-Info meldt dat in totaal 4.027 mensen zijn opgepakt, onder wie 1.167 betogers in Moskou. Daar staat de oproerpolitie klaar om betogers de weg te versperren als ze naar het kantoor van veiligheidsdienst FSB willen trekken.
De politie heeft in de hoofdstad ook meerdere metrostations laten afsluiten. In de miljoenenstad Sint-Petersburg zou eveneens een groot deel van het centrum zijn afgesloten.
De eerste confrontaties tussen politie en betogers werden gemeld in het Russische Verre Oosten. Daar verzamelden zich demonstranten op een plein in de havenstad Vladivostok en op het ijs van de dichtgevroren Amoerbaai. “Het verlangen om in een vrij land te leven is groter dan de angst om aangehouden te worden”, zei een 25-jarige student.
Op videobeelden is te zien dat betogers elkaars handen vasthouden en “Poetin is een dief” scanderen op de Amoerbaai, waar het 13 graden vroor. In de Siberische stad Tomsk verzamelden aanhangers van de oppositie zich bij een concerthal. Ze hadden Russische vlaggen meegenomen en riepen “laat hem gaan”.
Ook in Jakoetsk trotseerden betogers ijzige temperaturen. Het was daar 42 graden onder nul toen zich daar tientallen mensen verzamelden. “Dit is de eerste keer dat ik naar een protest ben gekomen”, zei een demonstrant die zich Ivan noemde. “Ik heb gewoon genoeg van de totale wetteloosheid van de autoriteiten.”
Bondgenoot Navalny speelt piano tijdens politie-inval in woning
Navalny werd opgepakt na terugkeer in Rusland
Afgelopen weekend deden tienduizenden Russen al mee aan protesten voor de vrijlating van de bekende tegenstander van president Vladimir Poetin. Toen arresteerde de politie duizenden mensen.
Inmiddels hebben belangrijke bondgenoten van de Kremlin-criticus huisarrest opgelegd gekregen. Een Russische rechter oordeelde vorige week dat ook Navalny voorlopig blijft vastzitten.
De autoriteiten arresteerden Navalny op een vliegveld in Moskou toen hij deze maand terugkeerde uit Duitsland. Daar had hij een medische behandeling ondergaan nadat hij in zijn thuisland was vergiftigd met een zenuwgif.
De Russische autoriteiten verwijten de politicus dat hij zich in die periode niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke straf die hem was opgelegd.
MSN 31.01.2021 De Russische autoriteiten hebben duizenden aanhoudingen verricht tijdens protesten door aanhangers van oppositieleider Aleksej Navalny. Ook de echtgenote van de Kremlincriticus, Joelia, zou weer zijn aangehouden. Dat gebeurde ook tijdens de massale protesten van afgelopen weekend.
Protestmonitorgroep OVD-Info meldt dat 2291 mensen zijn opgepakt, onder wie 520 betogers in Moskou. Daar staat de oproerpolitie klaar om betogers de weg te versperren als ze naar het kantoor van veiligheidsdienst FSB willen trekken. De politie heeft in de hoofdstad ook meerdere metrostations laten afsluiten.
In het stadscentrum verzamelden zich honderden betogers. Zij scandeerden leuzen als „vrijheid” en „Poetin is een dief” terwijl ze richting de gevangenis trokken waar Navalny wordt vastgehouden. De politie gebruikte luidsprekers om mensen te waarschuwen dat ze deelnamen aan een protest dat was verboden vanwege de coronamaatregelen.
De autoriteiten hadden vergelijkbare voorzorgsmaatregelen genomen in de tweede stad van het land, Sint-Petersburg. Ook daar waren metrostations dicht en stonden overal politievoertuigen. „Het hele centrum is afgesloten”, concludeerde een vrouw die met haar dochter wilde demonstreren. „En tegen wie is dit allemaal gericht? Tegen hun eigen volk?”
De eerste confrontaties tussen politie en betogers waren gemeld in het Russische Verre Oosten. Daar verzamelden zich demonstranten op een plein in de havenstad Vladivostok en op het ijs van de dichtgevroren Amoerbaai. „Het verlangen om in een vrij land te leven is groter dan de angst om aangehouden te worden”, zei een 25-jarige student. Ook in steden als Novosibirsk, Tomsk en Jakoetsk waren protesten.
Afgelopen weekend deden tienduizenden Russen mee aan protesten voor de vrijlating van de bekende tegenstander van president Vladimir Poetin. Toen arresteerde de politie naar schatting zo’n 4000 mensen. Inmiddels hebben belangrijke bondgenoten van Navalny huisarrest opgelegd gekregen. Een Russische rechter besloot vorige week dat ook Navalny voorlopig blijft vastzitten.
De autoriteiten arresteerden Navalny op een vliegveld in Moskou toen hij deze maand terugkeerde uit Duitsland. Daar had hij een medische behandeling ondergaan nadat hij in zijn thuisland was vergiftigd met een zenuwgif. De Russische autoriteiten verwijten de politicus dat hij zich in die periode niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke straf die hem was opgelegd.
RTL 31.01.2021 De Russische politie heeft vandaag duizenden betogers opgepakt die demonstreerden voor de vrijlating van oppositieleider Aleksej Navalny. Hij werd onlangs gearresteerd en de bondgenoten van Navalny hebben opgeroepen tot demonstraties in het hele land. De autoriteiten noemen die protestacties illegaal.
De betogers gaan voor het tweede weekend op rij massaal de straat op om de vrijlating te eisen van de bekende tegenstander van president Vladimir Poetin. Ook de echtgenote van Navalny, Joelia, zou weer zijn aangehouden. Dat gebeurde ook tijdens de massale protesten van vorig weekend.
De actievoerders gaan onder meer de straat op in Vladivostok, in het uiterste oosten van Rusland. Daar verzamelden zich demonstranten op een plein en op het ijs van de dichtgevroren Amoerbaai. “Het verlangen om in een vrij land te leven is groter dan de angst om aangehouden te worden”, zei een 25-jarige student.
‘Brute methodes’
Anthony Blinken, de minister van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten, veroordeelt de ‘brute methodes’ die de Russische autoriteiten hanteren. Blinken riep Rusland zondag via Twitter nogmaals op om Navalny vrij te laten.
“De Verenigde Staten veroordelen het aanhoudende gebruik van brute methodes door Rusland tegen vreedzame betogers en journalisten voor de tweede opeenvolgende week”, zegt hij.
The U.S. condemns the persistent use of harsh tactics against peaceful protesters and journalists by Russian authorities for a second week straight. We renew our call for Russia to release those detained for exercising their human rights, including Aleksey Navalny.
In Moskou wil de oppositie onder meer demonstreren bij het gebouw van veiligheidsdienst FSB. De politie heeft in de hoofdstad meerdere metrostations laten afsluiten. In miljoenenstad Sint-Petersburg zou eveneens een groot deel van centrum zijn afgesloten.
Afgelopen weekend deden tienduizenden Russen mee aan protesten voor de vrijlating van Navalny. Toen arresteerde de politie ook duizenden mensen.
Op videobeelden is te zien dat betogers elkaars handen vasthouden en ‘Poetin is een dief’ scanderen op de Amoerbaai, waar het 13 graden vroor. In de Siberische stad Tomsk verzamelden aanhangers van de oppositie zich bij een concerthal. Ze hadden Russische vlaggen meegenomen en riepen “laat hem gaan”.
‘Genoeg van wetteloosheid’
Ook in Jakoetsk trotseerden betogers ijzige temperaturen. Het was 42 graden onder nul toen zich daar tientallen mensen verzamelden. “Dit is de eerste keer dat ik naar een protest ben gekomen”, zei een demonstrant. “Ik heb gewoon genoeg van de totale wetteloosheid van de autoriteiten.”
Navalny werd op een vliegveld in Moskou gearresteerd toen hij deze maand terugkeerde uit Duitsland. Daar had hij een medische behandeling ondergaan nadat hij in zijn thuisland was vergiftigd met een zenuwgif.
De Russische autoriteiten verwijten de politicus dat hij zich in die periode niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke straf die hem was opgelegd.
MSN 31.01.2021 De Russische politie heeft vandaag duizenden betogers opgepakt die demonstreerden voor de vrijlating van oppositieleider Aleksej Navalny. Hij werd onlangs gearresteerd en de bondgenoten van Navalny hebben opgeroepen tot demonstraties in het hele land. De autoriteiten noemen die protestacties illegaal.
De betogers gaan voor het tweede weekend op rij massaal de straat op om de vrijlating te eisen van de bekende tegenstander van president Vladimir Poetin. Ook de echtgenote van Navalny, Joelia, zou weer zijn aangehouden. Dat gebeurde ook tijdens de massale protesten van vorig weekend.
De actievoerders gaan onder meer de straat op in Vladivostok, in het uiterste oosten van Rusland. Daar verzamelden zich demonstranten op een plein en op het ijs van de dichtgevroren Amoerbaai. “Het verlangen om in een vrij land te leven is groter dan de angst om aangehouden te worden”, zei een 25-jarige student.
‘Brute methodes’
Anthony Blinken, de minister van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten, veroordeelt de ‘brute methodes’ die de Russische autoriteiten hanteren. Blinken riep Rusland zondag via Twitter nogmaals op om Navalny vrij te laten.
“De Verenigde Staten veroordelen het aanhoudende gebruik van brute methodes door Rusland tegen vreedzame betogers en journalisten voor de tweede opeenvolgende week”, zegt hij.
Demonstratie in Moskou
In Moskou wil de oppositie onder meer demonstreren bij het gebouw van veiligheidsdienst FSB. De politie heeft in de hoofdstad meerdere metrostations laten afsluiten. In miljoenenstad Sint-Petersburg zou eveneens een groot deel van centrum zijn afgesloten.
Afgelopen weekend deden tienduizenden Russen mee aan protesten voor de vrijlating van Navalny. Toen arresteerde de politie ook duizenden mensen.
Op videobeelden is te zien dat betogers elkaars handen vasthouden en ‘Poetin is een dief’ scanderen op de Amoerbaai, waar het 13 graden vroor. In de Siberische stad Tomsk verzamelden aanhangers van de oppositie zich bij een concerthal. Ze hadden Russische vlaggen meegenomen en riepen “laat hem gaan”.
‘Genoeg van wetteloosheid’
Ook in Jakoetsk trotseerden betogers ijzige temperaturen. Het was 42 graden onder nul toen zich daar tientallen mensen verzamelden. “Dit is de eerste keer dat ik naar een protest ben gekomen”, zei een demonstrant. “Ik heb gewoon genoeg van de totale wetteloosheid van de autoriteiten.”
Navalny werd op een vliegveld in Moskou gearresteerd toen hij deze maand terugkeerde uit Duitsland. Daar had hij een medische behandeling ondergaan nadat hij in zijn thuisland was vergiftigd met een zenuwgif.
De Russische autoriteiten verwijten de politicus dat hij zich in die periode niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke straf die hem was opgelegd.
RTL 31.01.2021 De Russische politie heeft vandaag duizenden betogers opgepakt die demonstreerden voor de vrijlating van oppositieleider Aleksej Navalny. Hij werd onlangs gearresteerd en de bondgenoten van Navalny hebben opgeroepen tot demonstraties in het hele land. De autoriteiten noemen die protestacties illegaal.
De betogers gaan voor het tweede weekend op rij massaal de straat op om de vrijlating te eisen van de bekende tegenstander van president Vladimir Poetin. Ook de echtgenote van Navalny, Joelia, zou weer zijn aangehouden. Dat gebeurde ook tijdens de massale protesten van vorig weekend.
De actievoerders gaan onder meer de straat op in Vladivostok, in het uiterste oosten van Rusland. Daar verzamelden zich demonstranten op een plein en op het ijs van de dichtgevroren Amoerbaai. “Het verlangen om in een vrij land te leven is groter dan de angst om aangehouden te worden”, zei een 25-jarige student.
‘Brute methodes’
Anthony Blinken, de minister van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten, veroordeelt de ‘brute methodes’ die de Russische autoriteiten hanteren. Blinken riep Rusland zondag via Twitter nogmaals op om Navalny vrij te laten.
“De Verenigde Staten veroordelen het aanhoudende gebruik van brute methodes door Rusland tegen vreedzame betogers en journalisten voor de tweede opeenvolgende week”, zegt hij.
Demonstratie in Moskou
In Moskou wil de oppositie onder meer demonstreren bij het gebouw van veiligheidsdienst FSB. De politie heeft in de hoofdstad meerdere metrostations laten afsluiten. In miljoenenstad Sint-Petersburg zou eveneens een groot deel van centrum zijn afgesloten.
Afgelopen weekend deden tienduizenden Russen mee aan protesten voor de vrijlating van Navalny. Toen arresteerde de politie ook duizenden mensen.
Op videobeelden is te zien dat betogers elkaars handen vasthouden en ‘Poetin is een dief’ scanderen op de Amoerbaai, waar het 13 graden vroor. In de Siberische stad Tomsk verzamelden aanhangers van de oppositie zich bij een concerthal. Ze hadden Russische vlaggen meegenomen en riepen “laat hem gaan”.
‘Genoeg van wetteloosheid’
Ook in Jakoetsk trotseerden betogers ijzige temperaturen. Het was 42 graden onder nul toen zich daar tientallen mensen verzamelden. “Dit is de eerste keer dat ik naar een protest ben gekomen”, zei een demonstrant. “Ik heb gewoon genoeg van de totale wetteloosheid van de autoriteiten.”
Navalny werd op een vliegveld in Moskou gearresteerd toen hij deze maand terugkeerde uit Duitsland. Daar had hij een medische behandeling ondergaan nadat hij in zijn thuisland was vergiftigd met een zenuwgif.
De Russische autoriteiten verwijten de politicus dat hij zich in die periode niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke straf die hem was opgelegd.
NU 31.01.2021 De Russische politie heeft zondag in het hele land enkele duizenden demonstranten gearresteerd. Zij zijn voor de tweede week op rij de straat op gegaan om de vrijlating van oppositieleider Alexei Navalny te eisen. Volgens de Russische regering zijn de betogingen illegaal.
Een van de arrestanten is Navalny’s vrouw Yulia. Ze werd een week eerder ook al gearresteerd. Protestmonitorgroep OVD-Info meldt dat in totaal 4.027 mensen zijn opgepakt, onder wie 1.167 betogers in Moskou. Daar staat de oproerpolitie klaar om betogers de weg te versperren als ze naar het kantoor van veiligheidsdienst FSB willen trekken.
De politie heeft in de hoofdstad ook meerdere metrostations laten afsluiten. In de miljoenenstad Sint-Petersburg zou eveneens een groot deel van het centrum zijn afgesloten.
De eerste confrontaties tussen politie en betogers werden gemeld in het Russische Verre Oosten. Daar verzamelden zich demonstranten op een plein in de havenstad Vladivostok en op het ijs van de dichtgevroren Amoerbaai. “Het verlangen om in een vrij land te leven is groter dan de angst om aangehouden te worden”, zei een 25-jarige student.
Op videobeelden is te zien dat betogers elkaars handen vasthouden en “Poetin is een dief” scanderen op de Amoerbaai, waar het 13 graden vroor. In de Siberische stad Tomsk verzamelden aanhangers van de oppositie zich bij een concerthal. Ze hadden Russische vlaggen meegenomen en riepen “laat hem gaan”.
Ook in Jakoetsk trotseerden betogers ijzige temperaturen. Het was daar 42 graden onder nul toen zich daar tientallen mensen verzamelden. “Dit is de eerste keer dat ik naar een protest ben gekomen”, zei een demonstrant die zich Ivan noemde. “Ik heb gewoon genoeg van de totale wetteloosheid van de autoriteiten.”
Bondgenoot Navalny speelt piano tijdens politie-inval in woning
Navalny werd opgepakt na terugkeer in Rusland
Afgelopen weekend deden tienduizenden Russen al mee aan protesten voor de vrijlating van de bekende tegenstander van president Vladimir Poetin. Toen arresteerde de politie duizenden mensen.
Inmiddels hebben belangrijke bondgenoten van de Kremlin-criticus huisarrest opgelegd gekregen. Een Russische rechter oordeelde vorige week dat ook Navalny voorlopig blijft vastzitten.
De autoriteiten arresteerden Navalny op een vliegveld in Moskou toen hij deze maand terugkeerde uit Duitsland. Daar had hij een medische behandeling ondergaan nadat hij in zijn thuisland was vergiftigd met een zenuwgif.
De Russische autoriteiten verwijten de politicus dat hij zich in die periode niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke straf die hem was opgelegd.
MSN 31.01.2021 De Russische autoriteiten hebben meer dan duizend aanhoudingen verricht tijdens protesten door aanhangers van oppositieleider Aleksej Navalni. Die gaan voor het tweede weekend op rij massaal de straat op om de vrijlating te eisen van de bekende tegenstander van president Vladimir Poetin
Protestmonitorgroep OVD-Info meldt dat 1009 mensen zijn opgepakt, onder wie 142 betogers in Moskou. Daar staat de oproerpolitie klaar om betogers de weg te versperren als ze naar het kantoor van veiligheidsdienst FSB willen trekken. De politie heeft in de hoofdstad ook meerdere metrostations laten afsluiten. In miljoenenstad Sint-Petersburg zou eveneens een groot deel van centrum zijn afgesloten.
De eerste confrontaties tussen politie en betogers waren gemeld in het Russische Verre Oosten. Daar verzamelden zich demonstranten op een plein in de havenstad Vladivostok en op het ijs van de dichtgevroren Amoerbaai. “Het verlangen om in een vrij land te leven is groter dan de angst om aangehouden te worden”, zei een 25-jarige student.
Dief
Op videobeelden is te zien dat betogers elkaars handen vasthouden en “Poetin is een dief” scanderen op de Amoerbaai, waar het 13 graden vroor. In de Siberische stad Tomsk verzamelden aanhangers van de oppositie zich bij een concerthal. Ze hadden Russische vlaggen meegenomen en riepen “laat hem gaan”.
Ook in Jakoetsk trotseerden betogers ijzige temperaturen. Het was 42 graden onder nul toen zich daar tientallen mensen verzamelden. “Dit is de eerste keer dat ik naar een protest ben gekomen”, zei een demonstrant die zich Ivan noemde. “Ik heb gewoon genoeg van de totale wetteloosheid van de autoriteiten.”
Huisarrest
Afgelopen weekend deden tienduizenden Russen mee aan protesten voor de vrijlating van de Kremlincriticus. Toen arresteerde de politie duizenden mensen. Inmiddels hebben belangrijke bondgenoten van de Kremlincriticus huisarrest opgelegd gekregen. Een Russische rechter besloot vorige week dat ook Navalni voorlopig blijft vastzitten.
De autoriteiten arresteerden Navalni op een vliegveld in Moskou toen hij deze maand terugkeerde uit Duitsland. Daar had hij een medische behandeling ondergaan nadat hij in zijn thuisland was vergiftigd met een zenuwgif. De Russische autoriteiten verwijten de politicus dat hij zich in die periode niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke straf die hem was opgelegd.
Telegraaf 31.01.2021 – De Amerikaanse president Joe Biden moet meer sancties aan de entourage van de Russische president Vladimir Poetin opleggen. Dat vindt Vladimir Asjoerkov, een bondgenoot van oppositieleider Aleksej Navalny. De Kremlincriticus zit gevangen sinds zijn terugkeer in Rusland. Hij werd direct gearresteerd na zijn herstel in Duitsland van een vergiftiging.
„De huidige sancties raken de juiste mensen niet genoeg”, schrijft Asjoerkov in een brief aan president Biden, die hij zaterdag op zijn Facebookpagina plaatste. Asjoerkov noemde daarbij de namen van 35 personen, onder wie oligarch Roman Abramovich, hoge regeringsfunctionarissen en topmannen van staatsbedrijven, tegen wie volgens Asjoerkov sancties moeten worden genomen.
„Minder zal er niet voor zorgen dat het regime zijn gedrag verandert”, aldus Asjoerkov. Volgens hem moet het westen de bewuste personen straffen omdat zij de leiding hebben over „het plegen van verkiezingsfraude, het stelen van overheidsgeld en het vergiftigen van mensen.” Ook willen Navalny en zijn bondgenoten dat personen en bedrijven die geld van Poetins entourage beheren, worden gestraft.
Navalny werd op 17 januari gearresteerd toen hij terugkeerde uit Duitsland, waar hij herstelde van een moordaanslag met zenuwgif in augustus. Volgens Navalny, westerse regeringen en burgerjournalistiek netwerk Bellingcat zitten Russische veiligheidsdiensten achter de aanslag.
Vast in cel
Een Russische rechtbank bepaalde eerder deze maand dat Navalny zeker een maand in voorarrest moet blijven. Hem hangt een celstraf van 3,5 jaar boven het hoofd wegens overtreding van de voorwaarden van zijn proeftijd bij een eerdere voorwaardelijke straf. Het beroep dat Navalny heeft aangetekend tegen zijn straf is tevergeefs gebleken.
Poetin, die ontkent iets met de moordaanslag op Navalny van doen te hebben, heeft zich meermaals beklaagd over de westerse sancties, die hij oneerlijk vindt. De Russische leider heeft gezworen dat hij zijn koers niet zal wijzigen onder de druk van buitenaf.
De oppositieleider klaagde tijdens de beroepszaak dat hij maar beperkt contact mocht hebben met zijn advocaat. Hij zou sinds zijn aanhouding niet de mogelijkheid hebben gekregen om onder vier ogen te spreken met de jurist. De rechter besloot daarop om het duo vijf minuten via een videoverbinding te laten praten.
De arrestatie van Navalny zorgt in Rusland voor onrust. Tienduizenden aanhangers gingen afgelopen weekend de straat op om de vrijlating van de prominente Kremlincriticus te eisen. De politie arresteerde toen naar schatting bijna 4000 mensen. Toch heeft de oppositie opgeroepen tot nieuwe protesten. Die moeten komende zondag worden gehouden, onder meer bij het hoofdkantoor van veiligheidsdienst FSB.
De politie deed woensdagavond invallen in huizen van aanhangers van Navalny. De autoriteiten zouden stellen dat coronaregels zijn overtreden tijdens de recente massaprotesten.
MSN 30.01.2021 De Amerikaanse president Joe Biden moet meer sancties aan de entourage van de Russische president Vladimir Poetin opleggen. Dat vindt Vladimir Asjoerkov, een bondgenoot van oppositieleider Aleksej Navalni. Kremlincriticus Navalni zit gevangen sinds zijn terugkeer in Rusland.
“De huidige sancties raken de juiste mensen niet genoeg”, schrijft Asjoerkov in een brief aan president Biden, die hij zaterdag op zijn Facebookpagina plaatste. Asjoerkov noemde daarbij de namen van 35 personen, onder wie oligarch Roman Abramovich, hoge regeringsfunctionarissen en topmannen van staatsbedrijven, tegen wie volgens Asjoerkov sancties moeten worden genomen.
“Minder zal er niet voor zorgen dat het regime zijn gedrag verandert”, aldus Asjoerkov. Volgens hem moet het westen de bewuste personen straffen omdat zij de leiding hebben over “het plegen van verkiezingsfraude, het stelen van overheidsgeld en het vergiftigen van mensen”. Ook willen Navalni en zijn bondgenoten dat personen en bedrijven die geld van Poetins entourage beheren, worden gestraft.
Moordaanslag
Navalni werd op 17 januari gearresteerd toen hij terugkeerde uit Duitsland, waar hij herstelde van een moordaanslag met zenuwgif in augustus. Volgens Navalni, westerse regeringen en burgerjournalistiek netwerk Bellingcat zitten Russische veiligheidsdiensten achter de aanslag.
Een Russische rechtbank bepaalde eerder deze maand dat Navalni zeker een maand in voorarrest moet blijven. Hem hangt een celstraf van 3,5 jaar boven het hoofd wegens overtreding van de voorwaarden van zijn proeftijd bij een eerdere voorwaardelijke straf.
Telefoongesprek
In hun eerste telefoongesprek dinsdag sprak president Biden zijn Russische collega Poetin aan op de vergiftiging van Navalni. Het Kremlin zei dat Poetin alle vragen van Biden beantwoordde. Rusland weigert vooralsnog gehoor te geven aan oproepen van westerse landen om Navalni vrij te laten.
Poetin, die ontkent iets met de moordaanslag op Navalni van doen te hebben, heeft zich meermaals beklaagd over de westerse sancties, die hij oneerlijk vindt. De Russische leider heeft gezworen dat hij zijn koers niet zal wijzigen onder de druk van buitenaf.
MSN 30.01.2021 De Russische autoriteiten zetten zich schrap voor nieuwe protesten door aanhangers van oppositieleider Aleksej Navalni. De politie heeft opdracht gegeven om zeven metrostations te laten sluiten in het centrum van Moskou. Ook worden wegen afgesloten in de buurt van het Kremlin.
De oppositie wil dit weekend weer gaan demonstreren in de hoofdstad en tientallen andere steden. Ze protesteren tegen het Kremlin en voor de vrijlating van Navalni. Op die protestacties kwamen vorig weekend tienduizenden mensen af. De autoriteiten noemen de demonstraties illegaal en gevaarlijk en arresteerden vorige week duizenden betogers.
Belangrijke bondgenoten van Navalni, onder wie zijn broer Oleg, kunnen niet meedoen aan de protesten. Zij kregen vrijdag door een rechter huisarrest opgelegd tot eind maart. Hen wordt verweten dat ze hebben opgeroepen tot protesten die tot gevolg kunnen hebben dat het coronavirus verder om zich heen kan grijpen.
Navalni zit zelf ook nog vast. De autoriteiten arresteerden hem op een vliegveld in Moskou toen hij deze maand terugkeerde uit Duitsland. Daar had hij een medische behandeling ondergaan nadat hij in zijn thuisland was vergiftigd met een zenuwgif. De Russische autoriteiten verwijten de politicus dat hij zich in die periode niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke straf die hem was opgelegd.
MSN 30.01.2021 Een vriend van de Russische president Vladimir Poetin zegt dat niet Poetin, maar hij de eigenaar is van een riant paleis waarover in Rusland ophef is ontstaan.
Kremlincriticus Aleksej Navalny had een video over het paleis online geplaatst. Die is inmiddels zeker 103 miljoen keer bekeken. Bekijk de beelden van het luxe onderkomen hier:
Poetin had al ontkend dat de villa van hem is. In een video die gepubliceerd is op berichtenplatform Telegram zegt zijn oude vriend en judopartner Arkadi Rotenberg dat hij het paleis twee jaar geleden heeft aangekocht.
Rotenberg is een van de Russische oligarchen die veel heeft geprofiteerd van zijn goede banden met het Poetin-regime. Hij verkocht in 2019 zijn aandelen in bouwbedrijf voor gaspijplijnen Stroygazmontasj, waarmee hij zo’n 75 miljard roebel (ongeveer 815 miljoen euro) zou hebben opgestreken.
Sinds zijn terugkeer uit Duitsland op 18 januari zit oppositieleider Navalny in de gevangenis, volgens de autoriteiten wegens breken van de voorwaarden voor zijn proeftijd. Navalny, die een jarenlange celstraf boven het hoofd hangt, stelt dat zijn arrestatie politiek gemotiveerd is.
Afgelopen zaterdag gingen duizenden Russen in het hele land de straat op om Navalny’s vrijlating te eisen. De aanhangers van de oppositieleider willen morgen opnieuw demonstreren. De autoriteiten hebben de aangekondigde betogingen onwettig verklaard en gezegd dat zij de demonstraties de kop in zullen drukken.
Bondgenoot Navalny vraagt om meer sancties
Een bondgenoot van Aleksej Navalny heeft de Amerikaanse president Joe Biden opgeroepen om meer sancties op te leggen aan de entourage van Poetin.
“De huidige sancties raken de juiste mensen niet genoeg”, schrijft Vladimir Asjoerkov in een brief aan president Biden. Asjoerkov noemt daarbij de namen van 35 personen, onder wie oligarch Roman Abramovich, hoge regeringsfunctionarissen en topmannen van staatsbedrijven, tegen wie volgens Asjoerkov sancties moeten worden genomen.
“Minder zal er niet voor zorgen dat het regime zijn gedrag verandert”, aldus Asjoerkov. Volgens hem moet het westen de bewuste personen straffen omdat zij de leiding hebben over ‘het plegen van verkiezingsfraude, het stelen van overheidsgeld en het vergiftigen van mensen’. Ook willen Navalny en zijn bondgenoten dat personen en bedrijven die geld van Poetins entourage beheren, worden gestraft.
RTL 30.01.2021 Een vriend van de Russische president Vladimir Poetin zegt dat niet Poetin, maar hij de eigenaar is van een riant paleis waarover in Rusland ophef is ontstaan.
Kremlincriticus Aleksej Navalny had een video over het paleis online geplaatst. Die is inmiddels zeker 103 miljoen keer bekeken.
Poetin had al ontkend dat de villa van hem is. In een video die gepubliceerd is op berichtenplatform Telegram zegt zijn oude vriend en judopartner Arkadi Rotenberg dat hij het paleis twee jaar geleden heeft aangekocht.
Rotenberg is een van de Russische oligarchen die veel heeft geprofiteerd van zijn goede banden met het Poetin-regime. Hij verkocht in 2019 zijn aandelen in bouwbedrijf voor gaspijplijnen Stroygazmontasj, waarmee hij zo’n 75 miljard roebel (ongeveer 815 miljoen euro) zou hebben opgestreken.
Poetin-vijand, corruptiebestrijder en nationalist: dit is de oppositieleider van Rusland.
Sinds zijn terugkeer uit Duitsland op 18 januari zit oppositieleider Navalny in de gevangenis, volgens de autoriteiten wegens breken van de voorwaarden voor zijn proeftijd. Navalny, die een jarenlange celstraf boven het hoofd hangt, stelt dat zijn arrestatie politiek gemotiveerd is.
Afgelopen zaterdag gingen duizenden Russen in het hele land de straat op om Navalny’s vrijlating te eisen. De aanhangers van de oppositieleider willen morgen opnieuw demonstreren. De autoriteiten hebben de aangekondigde betogingen onwettig verklaard en gezegd dat zij de demonstraties de kop in zullen drukken.
Bondgenoot Navalny vraagt om meer sancties
Een bondgenoot van Aleksej Navalny heeft de Amerikaanse president Joe Biden opgeroepen om meer sancties op te leggen aan de entourage van Poetin.
“De huidige sancties raken de juiste mensen niet genoeg”, schrijft Vladimir Asjoerkov in een brief aan president Biden. Asjoerkov noemt daarbij de namen van 35 personen, onder wie oligarch Roman Abramovich, hoge regeringsfunctionarissen en topmannen van staatsbedrijven, tegen wie volgens Asjoerkov sancties moeten worden genomen.
“Minder zal er niet voor zorgen dat het regime zijn gedrag verandert”, aldus Asjoerkov. Volgens hem moet het westen de bewuste personen straffen omdat zij de leiding hebben over ‘het plegen van verkiezingsfraude, het stelen van overheidsgeld en het vergiftigen van mensen’. Ook willen Navalny en zijn bondgenoten dat personen en bedrijven die geld van Poetins entourage beheren, worden gestraft.
NOS 30.01.2021 Ruim anderhalve week nadat de Russische Kremlincriticus Aleksej Navalny een miljardenpaleis onthulde dat van president Poetin zou zijn, heeft de ‘ware’ eigenaar van het complex zich gemeld. De miljardair Arkadi Rotenberg beweert dat hij de villa aan de Zwarte Zee een paar jaar geleden heeft verkregen en als hotel wil exploiteren.
Waarom Rotenberg, die nauwe banden met Poetin onderhoudt, nu pas naar buiten treedt als eigenaar van de villa, is niet duidelijk.
In een bijna twee uur durende video betoogde Navalny dat Poetin het landgoed, ter waarde van 1,3 miljard dollar, met verduisterd geld heeft laten bouwen. Poetin ontkent dat het paleis aan hem of zijn familie toebehoort. Ook zei hij tijdens een videoconferentie met studenten dat hij de beelden niet heeft gezien, maar desondanks de film “saai en hersenspoelend” vindt.
De vermogende Rotenberg, die volgens zakenblad Forbes goed is voor 2,2 miljard euro, heeft een lange geschiedenis met Poetin. De twee kennen elkaar al sinds hun twaalfde van de judoclub. Rotenberg stond lange tijd aan de leiding van het grootste alcoholproductiebedrijf van het land en hij leidde ook een groot bouwbedrijf, dat veel staatsopdrachten voor infrastructuur en gaspijplijnen uitvoert.
De oligarch richtte samen met zijn broer de SMP Bank op, die vanwege betrokkenheid bij de Russische annexatie van het Oekraïense schiereiland de Krim op een Amerikaanse sanctielijst is geplaatst. Amerikaanse diensten zien Rotenberg als onderdeel van Poetins inner circle.
De zakenman liet vandaag aan Telegramkanaal Mash weten dat hij de eigenaar van het complex is, waar volgens hem niets illegaals aan is. Hetzelfde nieuwskanaal bracht gisteren beelden van het landgoed naar buiten waarop te zien is dat het paleis nog in aanbouw is. Die opnamen zouden Navalny’s film moeten weerleggen.
Een medewerker van Navalny is niet overtuigd van de video. Volgens haar tonen de beelden herstelwerkzaamheden aan het paleis, die nodig waren vanwege slechte ventilatie. De onafhankelijke nieuwssiteThe Insidermeldt dat de hoofdredacteur van Mash directe banden heeft met de Russische regering.
Demonstranten gewaarschuwd, journalist opgepakt
Morgen staan nieuwe Navalny-demonstraties in tientallen steden gepland. De politicus verloor afgelopen week het hoger beroep tegen zijn voorlopige hechtenis, volgende week hoort Navalny of hij 3,5 jaar de cel in moet vanwege een eerder opgelegde voorwaardelijke straf.
Bij een eerder protest tegen Navalny’s arrestatie werden duizenden deelnemers opgepakt.
Navalny werd op 17 januari bij zijn terugkeer uit Duitsland opgepakt, omdat hij voorwaarden voor zijn invrijheidsstelling voor een gevangenisstraf had geschonden. Een van die voorwaarden was dat hij zich geregeld bij de autoriteiten moest melden. Dat ging mis toen hij in Duitsland verbleef om te herstellen van een vergiftiging. Daar zat naar alle waarschijnlijkheid een Russische geheime dienst achter.
De Russische politie heeft vanmiddag een waarschuwing uitgegeven niet deel te nemen aan het protest van morgen. Een woordvoerder van het Russische ministerie van Binnenlandse Zaken stelt dat deelnemers aan de verboden demonstratie zullen worden vervolgd.
Navalny’s broer en verschillende oppositiepolitici zijn onder huisarrest geplaatst. De hoofdredacteur van nieuwssite Mediazona is opgepakt vanwege zijn deelname aan een verboden demonstratie.
De journalist werd opgepakt tijdens een wandelingetje met zijn zoon:
Volgens de BBC zijn demonstranten die vorige week in Moskou werden gearresteerd naar detentiecentra in andere delen van het land overgeplaatst, omdat de gevangenissen in Moskou vol zitten.
Navalny heeft vanuit de gevangenis op Instagram zijn vier miljoen volgers opgeroepen de straat op te gaan. “Kom naar buiten, wees nergens bang voor. Wij zijn de meerderheid”, schrijft hij.
AD 29.01.2021 De Russische politicoloog Valeri Solovej voorspelt een snelle aftocht van president Vladimir Poetin. Krijgt hij gelijk nu het volk betoogt voor de vrijlating van oppositieleider Aleksej Navalny?
Het prestigieuze diplomateninstituut MGIMO in Moskou vroeg professor Valeri Solovej (59) in de zomer van 2019 zijn ontslag in te dienen. Niet vanwege zijn lessen, daarover waren zijn bazen dik tevreden, maar om de mening die de politicoloog op internet gaf: het Russisch bewind staat op instorten.
Waarop baseert u dat?
,,Kijk naar hoe dit jaar is begonnen. De terugkeer van Aleksej Navalny, zijn arrestatie, de massabetogingen die we afgelopen zaterdag zagen. Niet alleen in Moskou en Sint-Petersburg, mensen gingen ook massaal de straat op in de kleinere steden in de regio’s waar dat nooit eerder gebeurde.‘’
In 2011 waren er ook grote protesten vanwege frauduleuze parlementsverkiezingen. Waarom zou het regime nu wel instorten?
,,Ik verwacht een grootschalige crisis. Hoe die zal aflopen is afhankelijk van twee factoren. Ten eerste van de protesten zelf en de eisen. De vrijlating van Navalny is te weinig, Poetin moet weg. De tweede factor is de Russische elite. Als die druk voelt van onderuit de maatschappij, kan ze ook gaan denken: misschien is het wel beter zonder Poetin.”
Maar die elite heeft toch juist zijn positie aan hem te danken?
,,Dat is waar, maar Poetin heeft ernstige gezondheidsproblemen, en zijn omgeving weet dat. De inlichtingendiensten van de VS, Groot-Brittannië en Frankrijk weten het ook. Poetin lijdt aan een neuropsychologische aandoening en een ernstige vorm van kanker. De tijd is gekomen om beslissingen te nemen.’’
U kent mensen in het Kremlin. Wat zegt uw gevoel over wat er gaat gebeuren?
,,Poetin heeft nog niet besloten wie zijn opvolger wordt. Ik denk dat oud-premier en oud-president Dmitri Medvedev kans maakt. De opvolger moet voor honderd procent loyaal zijn. Maar de vraag is of de maatschappij het pikt, mensen zijn het hele systeem beu.”
Navalny beschuldigt Poetin ervan persoonlijk opdracht te hebben gegeven voor zijn vergiftiging. Heeft hij gelijk?
,,Ik twijfel er niet aan dat Poetin de beslissing heeft genomen. Een operatie waarbij de belangrijkste opposant van Rusland vermoord moet worden kan zich alleen voltrekken met totale instemming van de president.”
Is dit regime in staat tot hervormingen?
,,In mijn ogen niet. Het denkt in kortetermijnoplossingen, kijkt niet naar de toekomst. Het is een politiek van zelfmoord, het leidt tot een catastrofe.”
Op wat voor manier?
,,Er komt een confrontatie tussen het volk en de leiders. Die kan leiden tot bloedvergieten. Het zal niet zo relatief passief gaan als in Belarus. De situatie is onvoorspelbaar, omdat de dynamiek van de massa altijd onvoorspelbaar is.”
Kan er een opstand komen zoals in 2014 in Oekraïne?
,,Ongetwijfeld.”
Bestaat er echt zo’n brede haat tegen Poetin? In de peilingen is hij nog altijd populair bij zo’n 60 procent van het volk.
,,Mogelijk, maar er is een kunstmatige situatie gecreëerd, waarin zogenaamd geen alternatief is voor de president. Daarnaast zijn mensen bang om hun mening te geven. Maar zelfs al is Poetins populariteit nog relatief hoog, het is altijd een minderheid die een revolutie begint.”
Wat gaat er zondag gebeuren, als de Russen weer massaal gaan demonstreren?
,,Ik zou Poetin adviseren Navalny te laten gaan. Dan is de aanleiding voor het protest deels weggenomen. Mensen zijn woest, hun gedrag is totaal anders dan dat van de demonstranten van anderhalf jaar geleden (toen er wekelijks betogingen plaatsvonden tegen uitsluiting van kandidaten voor de gemeenteraadsverkiezingen, red). De haat is toegenomen. Dat geeft voor mij aan dat we richting een confrontatie gaan.”
NOS 28.01.2021 Een rechtbank in Moskou heeft het hoger beroep van oppositieleider Aleksej Navalny tegen zijn voorlopige hechtenis verworpen. Volgende week krijgt hij te horen of hij 3,5 jaar de cel in moet, omdat een voorwaardelijke straf die hij eerder kreeg opgelegd, mogeljk wordt omgezet in een onvoorwaardelijke.
Navalny woonde zijn hoger beroep bij via een videolink vanuit de gevangenis. Hij zei dat de vervolging tegen hem bedoeld is om te oppositie te intimideren. “Het zal jullie niet lukken om de tientallen miljoenen mensen die door de regering beroofd zijn, bang te maken”, zei hij. “Nu kunnen jullie me in de boeien slaan, maar dat blijft niet zo.”
Navalny werd op 17 januari bij zijn terugkeer uit Duitsland opgepakt, omdat hij voorwaarden voor zijn in vrijheidsstelling voor een gevangenisstraf had geschonden. Een van die voorwaarden was dat hij zich geregeld bij de autoriteiten moest melden. Dat ging mis toen hij in Duitsland verbleef om te herstellen van een vergiftiging. Daar zat naar alle waarschijnlijkheid een Russische geheime dienst achter.
Opnieuw demonstratie
Aanhangers van Navalny willen zondag opnieuw voor zijn vrijlating demonstreren. De politie in Moskou waarschuwt dat de deelnemers zullen worden opgepakt. Het Openbaar Ministerie eist van sociale media als Facebook en TikTok dat ze oproepen om naar de demonstratie te komen, blokkeren.
Afgelopen zaterdag demonstreerden tienduizenden Russen in heel Rusland voor vrijlating van de oppositieleider. De politie trad hard op. 3400 deelnemers werden gearresteerd.
Naaste medewerkers van Navalny zijn de afgelopen dagen 48 uur vastgezet, omdat ze zich bij de demonstratie van zaterdag niet aan coronamaatregelen zouden hebben gehouden. Ook werden woningen doorzocht. Een vriendin van Navalny speelde demonstratief piano, terwijl agenten haar huis binnenkwamen.
NU 28.02.2021 Een rechtbank in Rusland heeft het beroep van Alexei Navalny donderdag afgewezen. De Russische oppositieleider is eerder deze maand vastgezet en wilde er met de gang naar de rechter voor zorgen dat hij weer op vrije voeten zou komen.
De Russische autoriteiten verwijten Navalny dat hij zich niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke gevangenisstraf.
Navalny herstelde vorig jaar namelijk in Duitsland nadat hij vergiftigd was met novichok. Het Russische ministerie van Justitie stelt dat de Kremlin-criticus daarmee de aan een eerdere veroordeling verbonden meldingsplicht ontdook. Onderzoekers van Bellingcat brengen overigens de Russische geheime dienst FSB in verband met de vergiftiging.
De oppositieleider klaagde tijdens de beroepszaak dat hij maar beperkt contact mocht hebben met zijn advocaat. Hij zou sinds zijn aanhouding niet de mogelijkheid hebben gekregen om onder vier ogen te spreken met de jurist. Hierop stond de rechter toe dat de twee elkaar vijf minuten via een videoverbinding konden spreken.
De afgelopen dagen zijn talloze bondgenoten van Navalny opgepakt, onder wie de bekende activist Lyubov Sobol, de vaste dokter van Navalny en de broer van de politicus, Oleg. De autoriteiten zouden stellen dat coronaregels zijn overtreden tijdens de recente massaprotesten.
Daarnaast zou ook een onderzoek zijn ingesteld naar oppositielid Leonid Volkov, omdat hij minderjarigen zou hebben aangemoedigd tot deelname aan illegale straatprotesten.
Bondgenoot Navalny speelt piano tijdens politie-inval in woning
Telegraaf 28.01.2021 Het beroep dat de Russische oppositieleider Aleksej Navalny heeft aangetekend tegen zijn straf is tevergeefs gebleken. De rechter besloot donderdag dat de politicus voorlopig blijft vastzitten. Momenteel zit Navalny nog in voorarrest, maar er hangt hem een jarenlange gevangenisstraf boven het hoofd.
De autoriteiten hielden de oppositieleider deze maand aan op een vliegveld in Moskou. Hij had maanden doorgebracht in Duitsland nadat hij in zijn thuisland was vergiftigd. Daar verwijten de autoriteiten hem nu dat hij zich in die periode niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke gevangenisstraf.
De oppositieleider klaagde tijdens de beroepszaak dat hij maar beperkt contact mocht hebben met zijn advocaat. Hij zou sinds zijn aanhouding niet de mogelijkheid hebben gekregen om onder vier ogen te spreken met de jurist. De rechter besloot daarop om het duo vijf minuten via een videoverbinding te laten praten.
De arrestatie van Navalny zorgt in Rusland voor onrust. Tienduizenden aanhangers gingen afgelopen weekend de straat op om de vrijlating van de prominente Kremlincriticus te eisen. De politie arresteerde toen naar schatting bijna 4000 mensen. Toch heeft de oppositie opgeroepen tot nieuwe protesten. Die moeten komende zondag worden gehouden, onder meer bij het hoofdkantoor van veiligheidsdienst FSB.
De politie deed woensdagavond invallen in huizen van aanhangers van Navalny. De autoriteiten zouden stellen dat coronaregels zijn overtreden tijdens de recente massaprotesten.
MSN 28.01.2021 Een rechtbank in Rusland heeft het beroep van Alexei Navalny donderdag afgewezen. De Russische oppositieleider is eerder deze maand vastgezet en wilde er met de gang naar de rechter voor zorgen dat hij weer op vrije voeten zou komen.
De Russische autoriteiten verwijten Navalny dat hij zich niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke gevangenisstraf.
Navalny herstelde vorig jaar namelijk in Duitsland nadat hij vergiftigd was met novichok. Het Russische ministerie van Justitie stelt dat de Kremlin-criticus daarmee de aan een eerdere veroordeling verbonden meldingsplicht ontdook. Onderzoekers van Bellingcat brengen overigens de Russische geheime dienst FSB in verband met de vergiftiging.
De oppositieleider klaagde tijdens de beroepszaak dat hij maar beperkt contact mocht hebben met zijn advocaat. Hij zou sinds zijn aanhouding niet de mogelijkheid hebben gekregen om onder vier ogen te spreken met de jurist. Hierop stond de rechter toe dat de twee elkaar vijf minuten via een videoverbinding konden spreken.
De afgelopen dagen zijn talloze bondgenoten van Navalny opgepakt, onder wie de bekende activist Lyubov Sobol, de vaste dokter van Navalny en de broer van de politicus, Oleg. De autoriteiten zouden stellen dat coronaregels zijn overtreden tijdens de recente massaprotesten.
Daarnaast zou ook een onderzoek zijn ingesteld naar oppositielid Leonid Volkov, omdat hij minderjarigen zou hebben aangemoedigd tot deelname aan illegale straatprotesten.
MSN 28.01.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalni heeft tevergeefs beroep aangetekend tegen zijn detentie. De rechter besloot donderdag dat de politicus voorlopig blijft vastzitten.
Navalni zit nu nog in voorarrest, maar riskeert een jarenlange gevangenisstraf. De autoriteiten arresteerden hem deze maand op een vliegveld in Moskou. Hij had maanden doorgebracht in Duitsland nadat hij was vergiftigd in zijn thuisland. Daar verwijten de autoriteiten hem nu dat hij zich in die periode niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke gevangenisstraf.
De oppositieleider klaagde tijdens de beroepszaak dat hij maar beperkt contact mocht hebben met zijn advocaat. Hij zou sinds zijn aanhouding niet de mogelijkheid hebben gekregen om onder vier ogen te spreken met de jurist. De rechter besloot daarop om het duo vijf minuten via een videoverbinding te laten praten.
Onrust
De arrestatie van Navalni zorgt in Rusland voor onrust. Tienduizenden aanhangers gingen afgelopen weekend de straat op om de vrijlating van de prominente Kremlincriticus te eisen. De politie arresteerde toen naar schatting bijna 4000 mensen. Toch heeft de oppositie opgeroepen tot nieuwe protesten. Die moeten komende zondag worden gehouden, onder meer bij het hoofdkantoor van veiligheidsdienst FSB.
De demonstraties zijn de Russische autoriteiten een doorn in het oog. De politie heeft inmiddels meerdere bondgenoten opgepakt van Navalni. Het gaat onder anderen om de bekende activist Ljoebov Sobol, de vaste dokter van Navalni en de broer van de politicus, Oleg. Daarnaast zou ook een onderzoek zijn ingesteld naar oppositielid Leonid Volkov, omdat hij minderjarigen zou hebben aangemoedigd om mee te doen aan illegale straatprotesten.
Veiligheidstroepen vielen woensdag het appartement van Navalni in Moskou binnen. Ook doorzochten ze de woning waar de vrouw van de oppositieleider verbleef, melden zijn medewerkers. Die invallen houden naar verluidt verband met een onderzoek naar het overtreden van coronaregels tijdens de grote demonstraties.
Telegraaf 27.01.2021 De Russische politie heeft woensdag Oleg Navalny, broer van oppositieleider Alexej Navalny, aangehouden. Dat gebeurde nadat de politie een appartement van de familie Navalny had doorzocht, aldus medewerkers van Alexej Navalny. Het is niet bekend waarom Oleg Navalny is opgepakt.
Ook andere panden van de familie Navalny en van mensen die met de oppositieleider samenwerken zijn doorzocht. Een medewerker van Navalni zei dat de politie bij de doorzoeking een computer in beslag heeft genomen. Ook zou een deur van een van de panden zijn ingeslagen.
Alexej Navalny werd vorige week maandag veroordeeld tot dertig dagen gevangenisstraf omdat hij voorwaarden van een eerdere straf zou hebben geschonden. Hij was net teruggekeerd uit Duitsland, waar hij herstelde van een vergiftiging die hij in Rusland had opgelopen. Moskou wordt ervan beschuldigd achter de vergiftiging te zitten.
In meer dan honderd plaatsen gingen betogers zaterdag de straat op na de oproep van Navalni om te protesteren tegen het bewind van president Vladimir Poetin. Zeker 3000 mensen werden opgepakt. De oppositie tegen Poetin wil komend weekend opnieuw de straat op gaan.
AD 27.01.2021 De Russische politie heeft woensdag de broer van Aleksej Navalny aangehouden. Dat gebeurde nadat de politie een appartement van de familie Navalny had doorzocht, aldus medewerkers van Aleksej Navalny. Het is onbekend waarom broer Oleg is opgepakt.
Ook andere panden van de familie Navalny en van mensen die met de oppositieleider samenwerken zijn doorzocht. Een van Navalny’s medewerkers zei dat de politie bij de doorzoeking een computer in beslag heeft genomen. Ook zou een deur van een van de panden zijn ingeslagen.
Aleksej Navalny werd vorige week maandag veroordeeld tot 30 dagen gevangenisstraf omdat hij voorwaarden van een eerdere straf zou hebben geschonden. Hij was net teruggekeerd uit Duitsland, waar hij herstelde van een vergiftiging die hij in Rusland had opgelopen. Moskou wordt ervan beschuldigd achter de vergiftiging te zitten.
In meer dan honderd plaatsen gingen betogers zaterdag de straat op na een oproep van Navalny. Zij demonstreerden voor de gevangengenomen oppositieleider en tegen het bewind van president Poetin. De protesten gingen er fel aan toe. Russische politie en ME’ers hebben zeker 3000 mensen opgepakt. Ook de vrouw van Navalny, Julia, werd een tijd vastgehouden.
De oppositie tegen Poetin wil komend weekend opnieuw de straat op gaan.
Afgelopen weekend gingen door heel het land honderdduizenden mensen de straat op om voor de vrijlating van Navalny te demonstreren. Hoe bijzonder is dat in Rusland?
MSN 27.01.2021 De Russische politie heeft woensdag Oleg Navalny, broer van oppositieleider Alexej Navalny, aangehouden. Dat gebeurde nadat de politie een appartement van de familie Navalny had doorzocht, aldus medewerkers van Alexej Navalny. Het is niet bekend waarom Oleg Navalny is opgepakt.
Ook andere panden van de familie Navalny en van mensen die met de oppositieleider samenwerken zijn doorzocht. Een medewerker van Navalni zei dat de politie bij de doorzoeking een computer in beslag heeft genomen. Ook zou een deur van een van de panden zijn ingeslagen.
Alexej Navalny werd vorige week maandag veroordeeld tot dertig dagen gevangenisstraf omdat hij voorwaarden van een eerdere straf zou hebben geschonden. Hij was net teruggekeerd uit Duitsland, waar hij herstelde van een vergiftiging die hij in Rusland had opgelopen. Moskou wordt ervan beschuldigd achter de vergiftiging te zitten.
In meer dan honderd plaatsen gingen betogers zaterdag de straat op na de oproep van Navalni om te protesteren tegen het bewind van president Vladimir Poetin. Zeker 3000 mensen werden opgepakt. De oppositie tegen Poetin wil komend weekend opnieuw de straat op gaan.
MSN 27.01.2021 De Russische politie heeft woensdag Oleg Navalni, broer van oppositieleider Alexej Navalni, aangehouden. Dat gebeurde nadat de politie een appartement van de familie Navalni had doorzocht, aldus medewerkers van Alexej Navalni. Het is niet bekend waarom Oleg Navalni is opgepakt.
Ook andere panden van de familie Navalni en van mensen die met de oppositieleider samenwerken zijn doorzocht. Een medewerker van Navalni zei dat de politie bij de doorzoeking een computer in beslag heeft genomen. Ook zou een deur van een van de panden zijn ingeslagen.
Alexej Navalni werd vorige week maandag veroordeeld tot dertig dagen gevangenisstraf omdat hij voorwaarden van een eerdere straf zou hebben geschonden. Hij was net teruggekeerd uit Duitsland, waar hij herstelde van een vergiftiging die hij in Rusland had opgelopen. Moskou wordt ervan beschuldigd achter de vergiftiging te zitten.
In meer dan honderd plaatsen gingen betogers zaterdag de straat op na de oproep van Navalni om te protesteren tegen het bewind van president Vladimir Poetin. Zeker 3000 mensen werden opgepakt. De oppositie tegen Poetin wil komend weekend opnieuw de straat op gaan.
RTL 26.01.2021 Een eigen casino, ijsbaan en zelfs een paaldanskamer: vorige week onthulde Russische oppositieleider Aleksej Navalny beelden van een landhuis van president Vladimir Poetin. Dat is tenminste wat Navalny beweert. Maar vandaag kwam Poetin met een reactie: de villa ‘is niet van mij of mijn familie’. Correspondent Eva Hartog noemt de reactie veelzeggend.
Zaterdag werd er flink gevochten in Rusland. In meer dan 120 steden gingen mensen de straat op uit protest tegen de arrestatie van Navalny en het bewind van Poetin.
De man die opriep tot dit protest was Aleksej Navalny zelf, de oppositieleider die vorige week was teruggekeerd naar Rusland nadat hij in Berlijn was hersteld van zijn vergiftiging met het zenuwgas novitsjok. De Russische geheime dienst zou daarachter zitten.
Binnengluren bij Poetin
Nu zit Navalny vast. Er hangt hem een straf boven het hoofd van 3,5 jaar cel, maar in combinatie met een tweede rechtszaak zou dat nog weleens 10 jaar langer kunnen worden. Stilzitten doet hij niet: na zijn opsluiting werd de video gepubliceerd waarin Navalny beelden toont van de gigantische villa van Poetin, met een prijskaartje van zo’n 1 miljard euro:
De president heeft een casino en een paaldanskamer, zo blijkt. Het is allemaal onthuld door Navalny.
De video gaat rond in Rusland en is meer dan 86 miljoen keer bekeken. Het privéleven van Poetin was tot voor kort één groot raadsel.
‘Bevolking hersenspoelen’
Maar volgens Poetin is het allemaal een groot verzinsel. Vandaag noemde de president het filmpje ‘een saaie compilatie om de bevolking te hersenspoelen’. Ook zou hij de video zelf nog niet hebben bekeken ‘wegens tijdgebrek’.
Dát Poetin ontkent, is geen verrassing, zegt correspondent Hartog. “Zijn woordvoerder heeft de beschuldigingen al eerder ontkend. Maar dat hij het nu persoonlijk doet, is veelzeggend.”
“Het Kremlin voelt blijkbaar de noodzaak om zich te verdedigen. Poetin gooit zijn eigen gewicht erachter om het geloofwaardiger te maken.”
Navalny de onruststoker
Want het Kremlin moet toch iets: de steun voor Navalny groeit. “Er werd altijd gedaan alsof Navalny te klein was om aandacht aan te besteden”, zegt Hartog. “Poetin noemt hem nooit bij naam. Dat deed hij vandaag ook niet, want dat zou een erkenning zijn van zijn status.”
Maar het filmpje, gecombineerd met de protesten, zijn te groot om te negeren. Door journalisten bij staatsmedia en pro-Kremlinpolitici wordt Navalny neergezet als slechterik. “Navalny wordt geportretteerd als iemand die onrust probeert te stoken en gesteund wordt door het westen. Het gaat nu hard tegen hard.”
“Poetin is een dief”, scandeerden betogers bij demonstraties zaterdag in Rusland.
Zondag staat er een nieuwe demonstratie gepland. “Dan gaan we zien of deze beweging doorgaat. Protesteren in grote aantallen zal iets moeilijker worden, veel mensen op sleutelposities zijn gearresteerd”, vertelt Hartog.
Poetin noemde de protesten van afgelopen zaterdag ‘illegaal en gevaarlijk’. Volgens hem zou ‘niemand zo’n protest mogen organiseren om zijn eigen politieke belangen te behartigen’. Meer dan 3000 mensen zijn gearresteerd, van wie er vijftien nu een strafzaak aan hun broek hebben.
Effect niet onderschatten
De woorden en daden van Poetin moeten de protestgolf kalmeren. “Poetin heeft als staatshoofd nog steeds autoriteit. Hij wil de passieve Rus overtuigen om niet te demonsteren. Maar wat er nu in de lucht hangt, is niet zo makkelijk terug te draaien.”
Op 2 februari wordt mogelijk bekend of Navalny voor jaren achter de tralies verdwijnt. Hartog: “De eis is dat hij helemaal wordt vrijgelaten. De meeste demonstranten weten ergens wel dat de kans daarop heel klein is. Toegeven aan de druk van buitenaf zou voor het Kremlin een enorm teken van zwakte zijn. Bovendien zien ze Navalny nu als vijand nummer 1.”
Intussen houdt de Europese Unie sancties tegen Rusland op zak, blijkt uit een vergadering vanmorgen van de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU. Ze gunnen Rusland nog wat tijd om Navalny vrij te laten.
Telegraaf 25.01.2021 Bondgenoten van de opgesloten Russische oppositieleider Aleksej Navalny hebben via sociale media opgeroepen tot nieuwe protesten. Het prominente oppositielid Leonid Volkov vroeg zijn landgenoten op 31 januari de straat op te gaan „voor de vrijheid van Navalny, de vrijheid van iedereen en gerechtigheid.”
De oproep van Volkov volgt op de massale protesten van afgelopen weekend. Toen gingen tienduizenden Russen de straat op om te demonstreren tegen het Kremlin en voor de vrijlating van Navalny. Die herstelde maandenlang in Duitsland nadat hij in zijn thuisland was vergiftigd met een zenuwgif. Hij werd bij terugkeer opgepakt op een vliegveld van Moskou.
De massale protesten van oppositie-aanhangers zijn de autoriteiten een doorn in het oog. De politie greep hard in en arresteerde naar schatting zeker 3000 deelnemers. President Vladimir Poetin noemde de protestacties maandag illegaal en gevaarlijk.
De protesten zetten ook de relatie met de Verenigde Staten verder onder druk. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken verweet de Amerikaanse ambassade in Moskou dat het via sociale media steun uitspreekt voor „illegale protesten in sommige Russische steden.” Onderminister van Buitenlandse Zaken Sergej Rjabkov deed zijn beklag bij de Amerikaanse ambassadeur.
Rusland richt zijn pijlen ook op Amerikaanse techbedrijven. „We kijken serieus naar hoe Amerikaanse internetplatformen betrokken waren bij de inmenging in onze binnenlandse aangelegenheden door de Amerikaanse zijde”, waarschuwde een woordvoerster van het departement.
De oppositie gebruikt sociale media niet alleen om op te roepen tot protesten, maar ook om de machtshebbers op een andere manier onder druk te zetten. Zo plaatste het team van Navalny een video op YouTube met de naam ’een paleis voor Poetin’. De Russische leider zou de beschikking hebben over een weelderig paleis aan de Zwarte Zee. Dat filmpje is in enkele dagen tijd tientallen miljoenen keren bekeken.
Poetin zag zich maandag genoodzaakt daar zelf op te reageren. Hij sprak tijdens een videogesprek met jongeren met klem tegen dat hij de eigenaar was van het ’paleis’.
NU 23.01.2021 Tientallen demonstranten protesteren zaterdag voor de vrijlating van de Russische oppositieleider Alexei Navalny bij de Russische ambassade aan de Andries Bickerweg in Den Haag.
In Russische steden protesteren ook duizenden mensen voor vrijlating van Navalny. Op verschillende plaatsen in Rusland zijn meer dan 230 mensen bij de protesten aangehouden. In zeker 65 steden staan pro-Navalny-demonstraties gepland.
In Den Haag zijn er tientallen mensen op de been. Er liepen ook een aantal mensen die tegen Navalny zijn. Zij hadden borden bij zich met daarop: “Navalny is criminal”. Zij gingen al snel weer weg.
Een Russische rechtbank heeft maandag bepaald dat Navalny dertig dagen langer in voorlopige hechtenis moet blijven, omdat hij voorwaarden van een eerdere straf zou hebben geschonden. Hij was net teruggekeerd uit Duitsland, waar hij herstelde van een vergiftiging die hij in Rusland had opgelopen.
Demonstranten protesteren zaterdag bij de Russische ambassade in Den Haag voor vrijlating Russische oppositieleider Alexei Navalny.Foto: Regio15/Sebastiaan Barel
AD 23.01.2021 In Den Haag wordt vandaag geprotesteerd voor de vrijlating van oppositieleider Aleksej Navalny. Ze staan voor de Russische ambassade aan de Andries Bickerweg.
In Russische steden demonstreren vandaag duizenden mensen voor vrijlating van Navalny. Op verschillende plaatsen in Rusland zijn meer dan 230 mensen aangehouden bij de protesten. In zeker 65 steden staan pro-Navalnydemonstraties gepland. In Den Haag zijn er tientallen mensen op de been. Er liepen ook een aantal mensen die tegen Navalny zijn, zij hadden borden bij zich met daarop: ‘Navalny is criminal’. Zij gingen al snel weer weg.
Navalny werd maandag veroordeeld tot dertig dagen gevangenisstraf omdat hij voorwaarden van een eerdere straf zou hebben geschonden. Hij was net teruggekeerd uit Duitsland, waar hij herstelde van een vergiftiging die hij in Rusland had opgelopen.
NU 23.01.2021 Bij protestacties op verschillende locaties in Rusland van aanhangers van Alexei Navalny zijn zaterdag 2.501 personen aangehouden, schrijft persbureau Reuters op basis van monitorgroep OVD-Info. Yulia Navalnaya, de echtgenote van Navalny, zat ook vast maar is inmiddels weer vrijgelaten.
De aanhangers van de aangehouden Russische oppositieleider eisen zijn onmiddellijke vrijlating. Bondgenoot Leonid Volkov, die zaterdag eveneens werd gearresteerd, stelt dat volgend weekend opnieuw protestacties georganiseerd worden.
Diverse landen hebben de arrestaties van betogers veroordeeld. Het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken stelt in een verklaring “erg bezorgd” te zijn en roept op tot de vrijlating van arrestanten. De ministeries van Litouwen, Estland en Letland sloten zich bij die verklaring aan. Het drietal landen eist ook dat sancties worden opgelegd tegen Rusland.
De detentie van Navalny staat maandag op de agenda van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken, maar daar worden geen besluiten verwacht.
Aanhangers Navalny gooien sneeuwballen naar politie tijdens protest in Moskou
Correspondenten van Reuters meldden dat tienduizenden personen in Moskou demonstreerden tegen de gevangenneming van Navalny. Russische autoriteiten schatten dat het om vierduizend betogers ging. Er zouden veertig agenten lichtgewond zijn geraakt. Het is niet duidelijk hoeveel demonstranten gewond raakten.
In Nederland demonstreerden zo’n 150 personen bij de Russische ambassade in Den Haag. Ook op het Museumplein in Amsterdam verzamelden tientallen mensen zich met borden met de tekst ‘bevrijd Navalny’.
De Russische oppositieleider werd maandag veroordeeld tot dertig dagen gevangenisstraf omdat hij voorwaarden van een eerdere straf zou hebben geschonden. Hij was net teruggekeerd uit Duitsland, waar hij herstelde van een vergiftiging die hij in Rusland had opgelopen. De Russische geheime dienst FSB wordt ervan beschuldigd achter de vergiftiging te zitten.
De oppositieleider publiceerde eerder deze week een video met de titel Een paleis voor Poetin, waarin hij beweerde bewijs te hebben dat de president een enorm en met smeergeld gefinancierd landhuis voor zichzelf had laten bouwen aan de Zwarte Zee. De bijna twee uur durende film had na een paar dagen al meer dan 65 miljoen views op YouTube. Het Kremlin noemt de beschuldigingen “onzin” en “leugens”.
MSN 23.01.2021 Bij demonstraties in Moskou van aanhangers van oppositieleider Aleksej Navalny zijn meer dan 1900 mensen aangehouden. Onder hen was ook Yulia Navalny, de vrouw van de politicus. Zij is inmiddels weer vrijgelaten.
Volgens persbureau Reuters zijn in het centrum van Moskou minimaal 40.000 betogers aanwezig. De autoriteiten ontkennen dat, en zeggen dat er maar 4000 mensen zijn. Er wordt flink geknokt tussen demonstranten en veiligheidstroepen.
Naast Yulia Navalny werd ook de bekende activist Ljoebel Sobol aangehouden, net als zeker 1900 andere demonstranten. Dat ging vaak op hardhandige wijze, zoals te zien is in deze video:
Navalny riep deze week zijn aanhangers op om vandaag de straat op te gaan uit protest tegen het bewind van president Poetin. Navalny keerde eerder deze week terug naar Rusland en werd direct gevangengezet, omdat hij voorwaarden van een eerdere straf zou hebben geschonden.
Navalny was vijf maanden in Berlijn geweest, waar hij moest herstellen van een vergiftiging die hij in Rusland had opgelopen. De Russische geheime dienst FSB wordt ervan beschuldigd achter de vergiftiging te zitten.
RTL 23.01.2021 Bij demonstraties in Moskou van aanhangers van oppositieleider Aleksej Navalny zijn meer dan 1900 mensen aangehouden. Onder hen was ook Yulia Navalny, de vrouw van de politicus. Zij is inmiddels weer vrijgelaten.
Volgens persbureau Reuters zijn in het centrum van Moskou minimaal 40.000 betogers aanwezig. De autoriteiten ontkennen dat, en zeggen dat er maar 4000 mensen zijn. Er wordt flink geknokt tussen demonstranten en veiligheidstroepen.
Naast Yulia Navalny werd ook de bekende activist Ljoebel Sobol aangehouden, net als zeker 1900 andere demonstranten. Dat ging vaak op hardhandige wijze.
In verschillende Russische steden protesteren duizenden aanhangers van oppositieleider Navalny tegen president Poetin.
Navalny riep deze week zijn aanhangers op om vandaag de straat op te gaan uit protest tegen het bewind van president Poetin. Navalny keerde eerder deze week terug naar Rusland en werd direct gevangengezet, omdat hij voorwaarden van een eerdere straf zou hebben geschonden.
Navalny was vijf maanden in Berlijn geweest, waar hij moest herstellen van een vergiftiging die hij in Rusland had opgelopen. De Russische geheime dienst FSB wordt ervan beschuldigd achter de vergiftiging te zitten.
AD 23.01.2021 Op verschillende plaatsen in Rusland zijn meer dan 3400 mensen aangehouden bij protesten voor de vrijlating van de gevangengenomen oppositieleider Aleksej Navalny. Onder hen ook Julia Navalny, zijn echtgenote, die inmiddels weer is vrijgelaten. Navalny riep zijn aanhang eerder deze week op vandaag de straat op te gaan uit protest tegen het bewind van president Poetin. Op de demonstratie in Moskou zijn zo’n 40.000 mensen afgekomen.
In de stad Chabarovsk, die door het tijdsverschil zeven uur voor de hoofdstad Moskou ligt, publiceerden activisten vanmorgen video’s van de politie die demonstranten slaat en in gevangenisbusjes stopt. In totaal werd op zo’n zeventig plaatsen gedemonstreerd door de oppositie. Persbureau AP citeert een Russische groepering die het aantal politieke detenties telt, volgens die organisatie zijn in totaal 34000 mensen opgepakt.
In Moskou kwamen vanmiddag rond 12.00 uur (Nederlandse tijd) zo’n 40.000 demonstranten bij elkaar gekomen op en rond het Poesjkinplein, zo schat persbureau Reuters. ,,Er zijn hier al tientallen arrestaties geweest waarbij willekeurige demonstranten worden opgepakt”, meldde correspondent Joost Bosman, die ter plekke was. ,,Soms raakt de ME ingesloten en slaat dan om zich heen. De sfeer is grimmig.” De demonstranten dragen borden met zich mee waarop ‘Poetin is bang voor Navalny’ staat.
Ook Navalny’s vrouw Julia werd gearresteerd. Dat geldt ook voor de arts van de oppositiepoliticus, Anastasia Vasiljeva, en de bekende activist Ljoebov Sobol. ,,Rond 14.00 uur is de politie begonnen het plein schoon te vegen. Daarbij worden weer veel mensen opgepakt”, zag Bosman. Later op de dag is Julia Navalni vrijgelaten. Er zouden ruim 900 mensen zijn opgepakt in Moskou. ,,De situatie wordt erger en erger, er heerst volledige wetteloosheid”, zei demonstrant Andrei Gorkyov, tegen persbureau AP. ,,En als we stil blijven, dan zal die situatie voor altijd blijven durena protester in Moscow.”
Paleis voor Poetin
Oppositieleider Navalny publiceerde eerder deze week een video met de titel ‘Een paleis voor Poetin‘, waarin hij beweerde te bewijzen dat de president een enorm landhuis voor zichzelf had laten bouwen aan de Zwarte Zee dat gefinancierd zou zijn uit smeergeld. De bijna twee uur durende film had na een paar dagen al meer dan 65 miljoen views op YouTube. Het Kremlin noemt de beschuldigingen ‘onzin’ en ‘leugens’
Navalny werd maandag veroordeeld tot dertig dagen gevangenisstraf omdat hij voorwaarden van een eerdere straf zou hebben geschonden. Hij was net teruggekeerd uit Duitsland, waar hij herstelde van een vergiftiging die hij in Rusland had opgelopen. De Russische geheime dienst FSB wordt beschuldigd achter de vergiftiging te zitten.
Kira Jarmisj, de woordvoerster van Navalny, en enkele andere oppositieleden werden afgelopen ook week al aangehouden en zijn niet bij de protesten aanwezig. Russen die de waarschuwingen van de autoriteiten negeren en toch gaan demonstreren, kunnen ook worden aangepakt. De politie in Moskou zegt dat zal worden ingegrepen bij illegale protesten.
Ook in Den Haag en Amsterdam wordt vandaag gedemonstreerd door aanhangers van Navalny.
NU 23.01.2021 Op verschillende locaties in Rusland, van Sint-Petersburg tot Vladivostok, zijn aanhangers van Alexei Navalny zaterdag de straat opgegaan om te protesteren tegen de gevangenneming van de Russische oppositieleider. De veiligheidsdiensten in het land hebben inmiddels honderden demonstranten opgepakt, onder wie Yulia Navalnaya, de vrouw van Navalny.
Onder de arrestanten bevond zich ook Lyubov Sobol, een bekende activist en bondgenoot van Navalny. Volgens monitorgroep OVD-Info zijn in heel Rusland inmiddels ruim duizend mensen gearresteerd.
Zeker honderd mensen in Moskou werden al voordat de demonstratie om 12.00 uur (Nederlandse tijd) daadwerkelijk begon opgepakt. Rond 14.00 uur waren zeker 40.000 demonstranten op de been, schatten correspondenten van persbureau Reuters. Het Russische ministerie houdt het op zo’n vierduizend betogers.
Elders in het land werden al meer dan tweehonderd demonstranten opgepakt. In de stad Khabarovsk, waar het door het tijdsverschil zeven uur later is dan in hoofdstad Moskou, publiceerden activisten zaterdag video’s van de politie die demonstranten slaat en in gevangenisbusjes stopt.
Navalny’s echtgenote Navalnaya schrijft – naar eigen zeggen vanuit een politiebusje – in een bericht op haar Instagram-account dat ze is opgepakt bij het protest in Moskou.
Navalny riep aanhangers op tot protest
Navalny riep zijn aanhangers deze week op zaterdag de straat op te gaan uit protest tegen het bewind van president Vladimir Poetin. Naar verwachting wordt op in totaal zeventig plaatsen gedemonstreerd door de oppositie.
Ook in ons land zijn mensen de straat opgegaan om te demonstreren tegen de Russische overheid, Poetin en de gevangenneming van Navalny. Bij de Russische ambassade aan de Andries Bickerweg in Den Haag verzamelden zich zaterdagmiddag zo’n 150 betogers. Voor de deur van het Russisch Handelsbureau op het Museumplein in Amsterdam kwamen eveneens tientallen demonstranten bijeen. Beide protesten verlopen vreedzaam.
De oppositieleider publiceerde eerder deze week een video met de titel Een paleis voor Poetin, waarin hij beweerde bewijs te hebben dat de president een enorm en met smeergeld gefinancierd landhuis voor zichzelf had laten bouwen aan de Zwarte Zee. De bijna twee uur durende film had na een paar dagen al meer dan 65 miljoen views op YouTube. Het Kremlin noemt de beschuldigingen “onzin” en “leugens”.
Aanhangers Navalny gooien sneeuwballen naar politie tijdens protest in Moskou
Navalny kreeg dertig dagen gevangenisstraf opgelegd
Navalny werd maandag veroordeeld tot dertig dagen gevangenisstraf omdat hij voorwaarden van een eerdere straf zou hebben geschonden. Hij was net teruggekeerd uit Duitsland, waar hij herstelde van een vergiftiging die hij in Rusland had opgelopen. De Russische geheime dienst FSB wordt ervan beschuldigd achter de vergiftiging te zitten.
Kira Yarmish, de woordvoerder van Navalny, en enkele andere oppositieleden werden afgelopen week ook al aangehouden en zijn zaterdag niet bij de protesten aanwezig. Russen die de waarschuwingen van de autoriteiten zaterdag negeren en toch gaan demonstreren, kunnen ook worden aangepakt. De politie in Moskou zegt dat zal worden ingegrepen bij illegale protesten.
Demonstranten pleiten voor de vrijlating van Navalny bij een protest voor de Russische ambassade in Den Haag. Foto: Regio15
NOS 23.01.2021 In Rusland hebben verspreid over tientallen steden vele tienduizenden mensen gedemonstreerd voor de vrijlating van oppositieleider Aleksej Navalny. Het waren de grootste protesten in jaren. Ondanks het coronavirus kwamen onder meer in Moskou en Sint-Petersburg grote menigten samen.
De protesten waren verboden en de politie trad hard op. Ruim 3400 deelnemers werden volgens internationale persbureaus gearresteerd. Navalny’s vrouw, Joelia, was aanwezig bij de demonstratie in Moskou en werd daar opgepakt. Ze werd na enkele uren weer vrijgelaten. De demonstranten die vandaag werden opgepakt, hangt een celstraf van 15 dagen of een boete boeven het hoofd. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Russische autoriteiten opgeroepen de demonstranten vrij te laten.
Zo’n veertig agenten zijn volgens staatsmedia gewond geraakt bij confrontaties met demonstranten. Het is niet bekend hoeveel gewonden er zijn aan de kant van de actievoerders.
Op deze Twittervideo zou haar de arrestatie te zien zijn:
De demonstratie op het Poesjkinplein in Moskou was de grootste van alle betogingen. Naar schatting 40.000 actievoerders hadden zich op en rondom het plein verzameld, meldt persbureau Reuters. Het ministerie van Binnenlandse Zaken telde er niet meer dan 4000.
In de loop van de middag werden alle demonstranten verwijderd van het plein. De demonstranten verspreidden zich daarna door het centrum, dat grotendeels was afgezet vanwege de aangekondigde demonstratie.
Al voor de manifestatie officieel was begonnen, werden op het plein op grote schaal aanwezigen gearresteerd.
Volle arrestatiebusjes in Rusland: regime pikt protesten niet
“De een na de ander ging de arrestantenwagen in”, zegt NOS-correspondent David Jan Godfroid, die aanwezig was op het Poesjkinplein. “Mensen scandeerden: svobodo, svobodo, oftewel vrijheid, vrijheid. En voorbijrijdende auto’s toeterden ter ondersteuning.”
Vooraf waren pro-Navalnydemonstraties gepland in zeker 65 steden, waaronder grote steden als Sint-Petersburg, Jekaterinenburg en Novosibirsk. Volgens de onafhankelijke website The Moscow Times deden in elk van die steden minimaal duizend mensen mee en waren er in sommige steden meer dan tienduizend betogers.
“Ondanks alle waarschuwingen en politie-inzet waren kennelijk toch zo veel mensen bereid de straat op te gaan”, aldus David Jan Godfroid, Ruslandcorrespondent.
“Ik denk dat ze zich in het Kremlin achter de oren krabben”, zegt Godfroid. “Dat ondanks alle waarschuwingen, politie-inzet en arrestaties er kennelijk toch zo veel mensen bereid zijn om de straat op te gaan.” De protesten zijn volgens hem omvangrijker en meer verspreid over het land dan die in de zomer in 2019. Maar ze lijken minder groot dan de protestgolf van 2011 tot en met 2013.
Sneeuwballen gooien
In Jekaterinenburg demonstreerden naar schatting tussen de 5000 en 11.000 mensen. Volgens The Moscow Times raakten demonstranten daar slaags met de oproerpolitie. Naar verluidt gooiden mensen met sneeuwballen en rookgranaten naar agenten.
Op Twittervideo’s is te zien ook op andere plekken de politie met sneeuwballen werd bekogeld, zoals hier in Moskou:
Eerder op de dag waren de manifestaties in Oost-Rusland. Verspreid over Siberië en het verre oosten hebben naar schatting 15.000 mensen gedemonstreerd.
Er werd bijvoorbeeld gedemonstreerd in Vladivostok en Chabarovsk, aan de oostgrens met China. Op sociale media is te zien dat deelnemers leuzen als “bandieten” scandeerden.
Ook in Chabarovsk greep de politie in.
Sympathisanten Navalny de straat op in Rusland, autoriteiten grijpen in
Volgens Navalny’s team zijn al meerdere organisatoren opgepakt. Ook een vertrouweling van de oppositieleider, Ljoebov Sobol, is aangehouden volgens Reuters. Tijdens een interview met een tiental journalisten werd ze weggesleurd door agenten.
Volgens een radiostation zijn zeker vier journalisten gewond geraakt bij de onrust in Moskou. Er werden ook problemen met het mobiele internet gemeld. Dat is in het verleden vaker platgelegd tijdens demonstraties om de communicatie en het delen van beelden moeilijker te maken.
‘Breed ongenoegen’
De demonstraties richten zich volgens Godfroid niet alleen op de vrijlating van Navalny. “Je merkt dat er een breed soort ongenoegen heerst. De toenemende onvrijheid in Rusland speelt daarbij ook een rol.”
Overigens was er ook in Nederland een demonstratie om de Russische oppositieleiders een hart onder de riem te steken. Tientallen sympathisanten hadden zich verzameld op het Museumplein in Amsterdam:
De demonstranten droegen borden met de tekst ‘free Navalny’
Het Kremlin stelt dat de 44-jarige Navalny door westerse landen is gestuurd om tweedracht te zaaien. De oppositieleider werd een week geleden gearresteerd nadat hij was teruggekeerd naar Rusland. De rechter oordeelde dat hij minstens tot half februari vast blijft zitten.
Navalny hangt een celstraf van 3,5 jaar boven het hoofd wegens verduistering. Daar was hij in 2014 al voorwaardelijk voor veroordeeld. Volgens Navalny en internationale organisaties was dat een politiek showproces.
‘Miljardenpaleis van Poetin’
Afgelopen week publiceerde het team van Navalny een video waarin president Poetin wordt beschuldigd van grootschalige corruptie. Het Kremlin ontkent de beschuldiging dat Poetin ‘een miljardenpaleis’ heeft laten bouwen met verduisterd geld. De video is inmiddels 66 miljoen keer bekeken en dient waarschijnlijk als katalysator voor de protestgolf van vandaag.
NOS 23.01.2021 Er staat Rusland een onrustige dag te wachten. In tientallen plaatsen zijn demonstraties aangekondigd tegen de manier waarop de Russische autoriteiten omgaan met de meest invloedrijke criticus van het Kremlin, Aleksej Navalny. Die werd afgelopen zondag direct gearresteerd toen hij terugkeerde uit Duitsland, waar hij na een vergiftiging met novitsjok een medische behandeling had ondergaan.
Het is alweer even geleden dat de tegenstanders van president Poetin massaal de straat op zijn gegaan; sinds de zomer is dat niet meer gebeurd. Zelfs na de vergiftiging van Navalny in augustus bleef het relatief stil. De woede over die aanslag uitte zich vooral online en in een aantal ‘eenpersoonsprotesten’.
Maar nu ziet het er toch anders uit. Er staan in 65 plaatsen demonstraties op het programma. Die in Moskou en, in mindere mate in Ruslands tweede stad Sint-Petersburg, worden ongetwijfeld de grootste.
Autoriteiten willen grote opkomst voorkomen
De autoriteiten proberen een grote opkomst uit alle macht te voorkomen. Zoals gebruikelijk is er geen toestemming gegeven voor de demonstraties (in veel gevallen wordt er niet eens meer om gevraagd). Dat geeft de politie vandaag de vrije hand om in te grijpen en dat zal ook zeker gebeuren.
Maar dat is niet het enige. Een flink aantal Navalny-naasten is de afgelopen dagen gearresteerd omdat ze hebben opgeroepen tot “niet gesanctioneerde massabijeenkomsten”. Onder hen zijn topmedewerkers als Ljoebov Sobol en woordvoerster Kira Jarmysj. Ook in tal van plaatsen buiten Moskou zijn mensen opgepakt.
Navalny bij zijn arrestatie, afgelopen maandag REUTERS
De autoriteiten bezigden onverzoenlijke taal. Procureur-generaal Igor Krasnov eiste een verbod om online op te roepen om te gaan demonstreren. Volgens hem is Navalny geen slachtoffer (van vergiftiging), maar een misdadiger. Mensen die toch oproepen om de straat op te gaan zullen worden vervolgd, liet het ministerie van Binnenlandse Zaken weten.
De onderminister van dat ministerie, Aleksander Gorovoy, legde uit waarom de Russische autoriteiten zo fel van leer trekken. Volgens hem zijn Navalny en zijn aanhangers erop uit Rusland te destabiliseren “zoals in Wit-Rusland en Kirgizië”.
In Wit-Rusland demonstreren tegenstanders van president Loekasjenko al maanden tegen fraude bij de verkiezingen van augustus. In Kirgizië dwongen straatprotesten in oktober de zittende president Jeenbekov om af te treden. En als president Poetin ergens een afkeer van heeft, dan zijn het wel zulke “kleurenrevoluties”. Die worden volgens hem georganiseerd, gecoördineerd en betaald door het Westen.
Luister hier podcast De Dag, over de worsteling van het Kremlin met Navalny en zijn stunts om president Poetin in verlegenheid te brengen.
Het Kremlin heeft lang beweerd dat Navalny helemaal niets voorstelt en dat hij geen enkele steun heeft onder de bevolking. Dat kunnen ze niet langer volhouden. Weliswaar wijst ongeveer de helft van de Russen van 18 jaar en ouder zijn acties af, 20 procent is het wél eens met wat Navalny doet. En dat zijn toch ruim 20 miljoen mensen.
Een video van Navalny’s Anti-Corruptiefonds over een peperduur paleis dat Poetin zou bezitten, werd deze week in een paar dagen tientallen miljoenen keren bekeken.
Oppositieleider Navalny: ‘Zo ziet ‘miljardenpaleis’ van Poetin eruit’
En dus is Navalny geen ‘nobody’ meer, in plaats daarvan werkt hij volgens het Kremlin voor de CIA. Dat verklaart mede waarom hij is vergiftigd. Een ‘nobody’ kun je negeren, je kunt hem zo nu en dan voor kortere tijd opsluiten. Een verrader kun je vergiftigen en als dat mislukt, stop je hem jarenlang weg in een gevangenis of een strafkolonie.
En dat is precies wat Navalny boven het hoofd hangt. De kans is levensgroot dat een voorwaardelijke straf van 3,5 jaar die hem in 2014 is opgelegd begin volgende maand wordt omgezet in een onvoorwaardelijke. Daarnaast staan er nog andere rechtszaken tegen hem op stapel.
Echtgenote Joelia
Een langdurige gevangenisstraf is uitermate riskant voor de oppositie. Navalny is in de afgelopen jaren uitgegroeid tot de absolute leider, niet in de laatste plaats omdat hij zelf geen concurrentie duldt. In de huidige omstandigheden zijn de tegenstanders van Poetin tandeloos zonder zijn leiding.
De autoriteiten zullen er wel voor zorgen dat hij ergens ver weg en zonder communicatiemiddelen wordt opgeborgen. Tenzij de oppositie met een vervanger op de proppen komt (Navalny’s vrouw Joelia wordt wel geopperd), kunnen ze dan in het Kremlin weer wat opgeluchter ademhalen.
AD 22.01.2021 Lef kun je de zondag in Rusland gearresteerde Aleksej Navalny niet ontzeggen. Nog maar net terug in Rusland, gaat hij al achter de allerhoogste aan: Vladimir Poetin. In een nieuwe film toont hij de extravagante rijkdom van de Russische president. Wat drijft de dissident om er zo met gestrekt been in te gaan?
De nieuwe Amerikaanse minister Antony Blinken van Buitenlandse Zaken sloeg woensdag de spijker op de kop, toen hij de arrestatie van Navalny afgelopen zondag veroordeelde. ,,Het is verbazingwekkend hoe Vladimir Poetin bang lijkt te zijn voor één persoon. Ik denk dat dat veel zegt’’, aldus Blinken.
Volgens politicoloog Andrej Kolesnikov van het Carnegie-centrum in Moskou zijn de Russische autoriteiten niet alleen bang, maar willen ze inmiddels gewoonweg van Navalny af. ,,De spelletjes zijn voorbij, ze willen hem gewoon verpletteren. Vergeet niet, dat ze al hebben geprobeerd hem te vermoorden’’, zegt Kolesnikov.
Vergiftiging
Hij doelt op de vergiftiging die Navalny afgelopen augustus bijna het leven kostte. De politicus werd toen naar Berlijn overgevlogen en lag enkele weken in coma. Hij overleefde en keerde afgelopen zondag terug naar Moskou.
Het Kremlin ontkent al jaren in alle toonaarden dat de meest uitgesproken criticus van de huidige Russische machtshebbers een bedreiging vormt. Dus kleineren en vernederen de autoriteiten hem. Poetin weigert Navalny zelfs bij naam te noemen.
Als hij dan zo onbeduidend is voor de Russische leider en diens entourage, waarom wordt Navalny dan voortdurend lastiggevallen, gearresteerd, vastgezet en zelfs vergiftigd (al ontkent het Kremlin dat laatste)?
Het antwoord: omdat Navalny’s anticorruptiefonds FBK een niet aflatende stroom video’s online zet, die corruptie en machtsmisbruik blootleggen bij de heersende elite van Rusland. In 2017 lokte een film over de protserige weelde van toen zittend premier Dmitri Medvedev zelfs landelijke demonstraties uit, waarop alleen al in Moskou tienduizenden betogers afkwamen.
Navalny was nog niet terug uit Duitsland, of hij richtte in een gelikte film van bijna twee uur zijn pijlen al op Poetin zelf. Het is voor het eerst dat hij dat zo expliciet en uitgebreid doet. In Rusland geldt onder journalisten en corruptiebestrijders dat het levensgevaarlijk is achter de roebels van de hoogste leider aan te gaan.
De film ging dinsdag online en toont een megalomaan groot paleis aan de Zwarte Zee (‘een complete stad’, zegt Navalny in de film). Het terrein beslaat ruim 17.000 vierkante meter. De villa zelf kent enorme kamers, een zwembad, theater, bioscoop, een biljartzaal, casino en is voorzien van de duurst mogelijke Italiaanse meubels. Ook liggen er wijngaarden omheen. Kosten van al deze overvloedige weelde: ruim één miljard euro. Alleen een pleeborstel kost al 700 euro, laat de film zien.
De video geeft een onthutsend beeld van hoe Poetin en zijn vrienden elkaar voortdurend de bal toespelen. Mensen als Igor Setsjin (de baas van Ruslands grootste oliebedrijf Rosneft), Aleksej Miller (Gazprom) en Gennadi Timtsjenko (de grootste oliehandelaar van Rusland) die hij al decennia lang kent, hebben allemaal aan Poetin hun positie te danken.
Ze mogen zich uit hoofde van hun functies rijk graaien, maar moeten te allen tijde beseffen aan wie ze schatplichtig zijn, stelt Navalny. ,,En dus zijn ze bereid geld in te zamelen voor de bouw van dit paleis.’’ Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov noemde de film woensdag ‘onzin’ en ‘een compilatie’.
Navalny vertelt in de film ook de reden van zijn terugkeer naar Rusland: ,,Ik moet eerst naar huis, alvorens dit onderzoek te tonen. Want ik wil niet, dat de hoofdpersoon (Poetin, red.) zal denken, dat ik bang ben en daarom de film vanuit het buitenland lanceer.’’
De timing van de film is niet toevallig. Navalny heeft het momentum en wil de vaart erin houden. Vanuit de cel roept hij voor komende zaterdag op tot demonstraties in het hele land. Of daaraan massaal gehoor zal worden gegeven, is maar de vraag. Het is koud in Moskou en betogingen zijn verboden. Het zou dus knokken kunnen worden. En arrestaties op grote schaal.
Maar Kolesnikov gelooft dat het voor Navalny alles of niets is: ,,Door zijn vergiftiging was opsluiting niet meer het ergste. Navalny is in oorlog. Hij heeft niets te verliezen, liet bijna het leven. Dus is hij bereid te vechten.’’
Het Westen heeft Navalny inmiddels omarmd, maar in Rusland is hij (zeer) omstreden. In werkelijkheid zou de oppositieleider niet meer dan een paar procent van de stemmen krijgen, zou hij mogen deelnemen aan de verkiezingen. Zo’n 20 procent van de Russen staat achter hem, de helft moet niets van hem hebben.
Mogelijk is zijn positie wel versterkt na alles wat hij heeft overleefd, denkt Kolesnikov. ,,Niet zozeer politiek, als wel moreel. Enerzijds is hij aantrekkelijker geworden, maar tegelijkertijd voor tegenstanders nog onaanvaardbaarder.’’
Dat Navalny half februari voor enige jaren achter de tralies zal verdwijnen, lijdt geen twijfel. Maar volgens Kolesnikov betekent dat niet, dat hij is uitgeschakeld. ,,De autoriteiten zien in Navalny een korte termijn-probleem, zolang hij fysiek vrij is. Dat is een vergissing: hij kan zelf vanuit de gevangenis effectief zijn.’’
MSN 22.01.2021 De EU is eensgezind in haar veroordeling van de arrestatie van de Russische oppositieleider Aleksej Navalni en roept op tot zijn onmiddellijke vrijlating. De 27 EU-leiders zullen naar aanleiding van de kwestie in maart een “strategisch debat” houden over de betrekkingen tussen de EU en Rusland, heeft EU-voorzitter Charles Michel in een telefoongesprek met president Vladimir Poetin laten weten. De EU-ministers van Buitenlandse Zaken vergaderen maandag over eventuele uitbreiding van sancties tegen Rusland.
De Russische autoriteiten arresteerden de Kremlincriticus in Moskou afgelopen weekend. Hij keerde terug naar zijn thuisland nadat hij in Duitsland was hersteld van een vergiftiging, volgens Navalni in opdracht van Poetin. Hij werd volgens de Russische autoriteiten opgepakt omdat hij zich niet aan de voorwaarden van zijn voorwaardelijke celstraf had gehouden.
De zaak kwam donderdagavond aan de orde op een EU-top. De voorzitter van de Europese Raad bracht de oproep van de 27 aan Poetin over om “het onderzoek naar de poging tot moord op zijn persoon voort te zetten, in volledige transparantie en zonder verder uitstel”, en Navalni’s rechten te respecteren. Hij zit inmiddels in een beruchte gevangenis in Moskou.
Telegraaf 22.01.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny en zijn aanhangers hadden zijn arrestatie voorzien en een plan gemaakt. De oppositie wil het Kremlin onder druk zetten om Navalny vrij te laten door protesten te organiseren, zegt een belangrijke bondgenoot van de opgepakte politicus.
De bekende Kremlincriticus keerde onlangs vanuit Duitsland terug naar zijn thuisland. De autoriteiten arresteerden hem op een vliegveld in Moskou. Navalny heeft het om meerdere redenen aan de stok met de Russische justitie en zit inmiddels in een beruchte gevangenis in de hoofdstad.
Bondgenoten van Navalny, die vorig jaar werd vergiftigd en daarna in Duitsland herstelde, hopen dat Russen zaterdag massaal de straat opgaan om zijn vrijlating te eisen. Bondgenoot Leonid Volkov sprak de verwachting uit dat de autoriteiten door de knieën gaan als genoeg mensen meedoen aan demonstraties. „We weten dat het Kremlin massaprotesten vreest”, zei het oppositielid.
De oppositie wil ook druk uitoefenen op de machthebbers door video’s te publiceren die president Poetin en zijn bondgenoten in verlegenheid kunnen brengen. Er verscheen onlangs al een documentaire op YouTube over een ’paleis van Poetin’ aan de Zwarte Zee. Die video van de oppositie is zeker 53 miljoen keer bekeken. Het Kremlin spreekt tegen dat het weelderige gebouw van Poetin is.
Vast tot september’
Bronnen rond het Kremlin zeggen tegen persbureau Reuters dat Navalny waarschijnlijk blijft vastzitten tot na de parlementsverkiezingen in september. De oppositieleider zou als een bedreiging worden gezien. Een van de ingewijden sprak tegen dat de massaprotesten de autoriteiten op andere gedachten kunnen brengen.
MSN 22.01.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny en zijn aanhangers hadden zijn arrestatie voorzien en een plan gemaakt. De oppositie wil het Kremlin onder druk zetten om Navalny vrij te laten door protesten te organiseren, zegt een belangrijke bondgenoot van de opgepakte politicus.
De bekende Kremlincriticus keerde onlangs vanuit Duitsland terug naar zijn thuisland. De autoriteiten arresteerden hem op een vliegveld in Moskou. Navalny heeft het om meerdere redenen aan de stok met de Russische justitie en zit inmiddels in een beruchte gevangenis in de hoofdstad.
Bondgenoten van Navalny, die vorig jaar werd vergiftigd en daarna in Duitsland herstelde, hopen dat Russen zaterdag massaal de straat opgaan om zijn vrijlating te eisen. Bondgenoot Leonid Volkov sprak de verwachting uit dat de autoriteiten door de knieën gaan als genoeg mensen meedoen aan demonstraties. „We weten dat het Kremlin massaprotesten vreest”, zei het oppositielid.
De oppositie wil ook druk uitoefenen op de machthebbers door video’s te publiceren die president Poetin en zijn bondgenoten in verlegenheid kunnen brengen. Er verscheen onlangs al een documentaire op YouTube over een ’paleis van Poetin’ aan de Zwarte Zee. Die video van de oppositie is zeker 53 miljoen keer bekeken. Het Kremlin spreekt tegen dat het weelderige gebouw van Poetin is.
’Vast tot september’
Bronnen rond het Kremlin zeggen tegen persbureau Reuters dat Navalny waarschijnlijk blijft vastzitten tot na de parlementsverkiezingen in september. De oppositieleider zou als een bedreiging worden gezien. Een van de ingewijden sprak tegen dat de massaprotesten de autoriteiten op andere gedachten kunnen brengen.
MSN 22.01.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalvi en zijn aanhangers hadden zijn arrestatie voorzien en een plan gemaakt. De oppositie wil het Kremlin onder druk zetten om Navalni vrij te laten door protesten te organiseren, zegt een belangrijke bondgenoot van de opgepakte politicus.
De bekende Kremlincriticus keerde onlangs vanuit Duitsland terug naar zijn thuisland. De autoriteiten arresteerden hem op een vliegveld in Moskou. Navalvi heeft het om meerdere redenen aan de stok met de Russische justitie en zit inmiddels in een beruchte gevangenis in de hoofdstad.
Bondgenoten van Navalni, die vorig jaar werd vergiftigd en daarna in Duitsland herstelde, hopen dat Russen zaterdag massaal de straat opgaan om zijn vrijlating te eisen. Bondgenoot Leonid Volkov sprak de verwachting uit dat de autoriteiten door de knieën gaan als genoeg mensen meedoen aan demonstraties. “We weten dat het Kremlin massaprotesten vreest”, zei het oppositielid.
Video’s
De oppositie wil ook druk uitoefenen op de machthebbers door video’s te publiceren die president Poetin en zijn bondgenoten in verlegenheid kunnen brengen. Er verscheen onlangs al een documentaire op YouTube over een ‘paleis van Poetin’ aan de Zwarte Zee. Die video van de oppositie is zeker 53 miljoen keer bekeken. Het Kremlin spreekt tegen dat het weelderige gebouw van Poetin is.
Bronnen rond het Kremlin zeggen tegen persbureau Reuters dat Navalni waarschijnlijk blijft vastzitten tot na de parlementsverkiezingen in september. De oppositieleider zou als een bedreiging worden gezien. Een van de ingewijden sprak tegen dat de massaprotesten de autoriteiten op andere gedachten kunnen brengen.
MSN 21.01.2021 Russische tieners uploaden massaal videos op TikTok waarin ze hun steun betuigen voor oppositieleider Aleksej Navalny. Die werd afgelopen zondag opgepakt nadat hij maanden in Duitsland was. De Russische overheid wil nu dat TikTok de gebruikers censureert.
Sinds de arrestatie van Navalny stromen de video’s binnen. Ze roepen mensen op om komende zaterdag de straat op te gaan om te demonstreren tegen de Russische regering.
Navalny had vanuit de gevangenis opgeroepen voor een protest dit weekend, maar het was nog onduidelijk hoeveel Russen van plan waren hier gehoor aan te geven. Als de TikTok-video’s een indicatie zijn, lijkt het erop dat de boodschap in ieder geval bij de jongeren is aangekomen.
Opmerkelijke video’s
De video’s die zijn verschenen zijn verassend en creatief. Één van de meest gedeelde is een filmpje van een meisje dat een portret van president Poetin in haar schoolklas van de muur haalt. In een andere video verwijdert een scholier een plaatje van Poetin van het prikboord in haar school om het te vervangen met een foto van Navalny.
Ook zijn er video’s te vinden van Russiche agenten die hun steun betuigen voor Navalny. In één video is een agent te zien die zijn insignes weghaalt en oproept het protest te steunen. Een ander laat een agent zien die zijn uniform verruilt voor protestkleding.
De TikTokkers maken daarnaast video’s met tips voor als ze gaan demonstreren. Een Amerikaans meisje leert Russische TikTokkers handige zinnen in het Engels zoals ‘mijn paspoort ligt in het hotel’ en ‘ik ga mijn advocaat bellen’. Hiermee zouden de demonstranten zich kunnen voordoen als Amerikaanse toeristen, zodat de politie ze met rust laat.
Vergiftigd
Oppositieleider Navalny werd afgelopen zondag gearresteerd op het vliegveld van Moskou. Hij werd in augustus vergiftigd en naar Duitsland overgebracht voor medische behandeling. Daar verbleef Navalny vervolgens maandenlang omdat in Rusland er een arrestatie boven het hoofd hing. Afgelopen zondag ging de oppositieleider toch terug naar huis en werd hij na aankomst in Moskou vrij snel door de politie meegenomen.
Navalny heeft na zijn arrestatie wel flink van zich laten horen. Zijn anti-corruptiestichting kwam met een video naar buiten over een mega-villa van Poetin. In de video legt Navalny het interieur van de gehele villa op straat. Het landhuis heeft een spelruimte, casino en een kamer voor paaldansen.
“Het is geen buitenhuis of residentie, maar een heel koninkrijk”, verklaart Navalny. “En in dit koninkrijk is er één tsaar: Poetin.” De video werd in een paar dagen tijd miljoenen keren bekeken. De teller staat nu op 45 miljoen. Het Kremlin ontkent stevig dat het pand eigendom is van President Poetin.
De overheid voelt de druk
De Chinese social media app TikTok wordt steeds vaker gebruikt om tieners op te trommelen voor politieke doeleinden. Afgelopen zomer kochten TikTokkers massaal kaartjes voor de eerste verkiezingsbijeenkomst van Donald Trump. Het doel was te zorgen voor een lege zaal waarmee ze de bijeenkomst zouden saboteren. Na deze streek probeerde Trump de app te verbieden in de VS.
Het is voor het eerst dat TikTok ook op deze manier wordt ingezet door Russische gebruikers. De Russische overheid lijkt de druk te voelen en heeft TikTok opgedragen pro-Navalny video’s te verwijderen van hun platform. TikTok verwijderde in het verleden al vaker politieke video’s nadat een overheid hierom vroeg. De kans is er dat het dus weer gebeurt, maar de meeste video’s zijn al verder verspreid dan dat platform en te vinden op andere platforms zoals Twitter en Instagram.
Aanstaande zaterdag
Het protest staat gepland voor komende zaterdag, maar of er inderdaad vele demonstranten de straat op zullen gaan, valt nog te bezien. Navalny heeft in het verleden duizenden Russen de straat gemobiliseerd, maar kan nu vanuit de gevangenis lastig protesten leiden.
MSN 21.01.2021 De Russische autoriteiten hebben donderdag vijf medewerkers van Kremlin-criticus Aleksei Navalny opgepakt. De aanhangers zijn aangehouden kort nadat de regering waarschuwde om komend weekend niet te gaan demonstreren tegen de arrestatie van de oppositieleider.
De opgepakte medewerkers riepen op om, ondanks de waarschuwing, toch de straat op te gaan.
Op 23 januari worden in zeker 65 Russische steden protestacties verwacht. De regering wil dit voorkomen, naar eigen zeggen vanwege geldende coronamaatregelen.
De Russische openbaar aanklager noemt de demonstratie illegaal. Het kantoor roept op om de toegang te beperken van websites waar wordt opgeroepen tot deelname aan de acties.
Ook wordt ingegrepen als berichten die oproepen tot demonstraties niet door sociale media worden verwijderd. Bedrijven kunnen een boete van 4 miljoen roebel (ruim 44.000 euro) krijgen.
Navalny werd zaterdag opgepakt bij terugkomst in Rusland
Navalny zit nog tot zeker half februari in de gevangenis. Hij werd zaterdag opgepakt toen hij na maanden weer terugkeerde in Rusland.
De oppositieleider was in Duitsland nadat hij werd vergiftigd in augustus vorig jaar. Hij is opgepakt omdat hij volgens justitie niet aan de voorwaarden voor zijn voorwaardelijke vrijlating heeft voldaan door zich niet tweemaandelijks bij de gevangenis te melden.
NU 21.01.2021 De Russische autoriteiten hebben donderdag vijf medewerkers van Kremlin-criticus Aleksei Navalny opgepakt. De aanhangers zijn aangehouden kort nadat de regering waarschuwde om komend weekend niet te gaan demonstreren tegen de arrestatie van de oppositieleider.
De opgepakte medewerkers riepen op om, ondanks de waarschuwing, toch de straat op te gaan.
Op 23 januari 2021 worden in zeker 65 Russische steden protestacties verwacht. De regering wil dit voorkomen, naar eigen zeggen vanwege geldende coronamaatregelen.
De Russische openbaar aanklager noemt de demonstratie illegaal. Het kantoor roept op om de toegang te beperken van websites waar wordt opgeroepen tot deelname aan de acties.
Ook wordt ingegrepen als berichten die oproepen tot demonstraties niet door sociale media worden verwijderd. Bedrijven kunnen een boete van 4 miljoen roebel (ruim 44.000 euro) krijgen.
Navalny werd zaterdag opgepakt bij terugkomst in Rusland
Navalny zit nog tot zeker half februari in de gevangenis. Hij werd zaterdag opgepakt toen hij na maanden weer terugkeerde in Rusland.
De oppositieleider was in Duitsland nadat hij werd vergiftigd in augustus vorig jaar. Hij is opgepakt omdat hij volgens justitie niet aan de voorwaarden voor zijn voorwaardelijke vrijlating heeft voldaan door zich niet tweemaandelijks bij de gevangenis te melden.
Politie houdt oppositieleider Navalny aan bij terugkeer Rusland
AD 21.01.2021 Het Europees Parlement heeft de lidstaten donderdag gevraagd sancties op te leggen aan Russische functionarissen die betrokken waren bij de arrestatie van Kremlin-criticus Aleksej Navalny, zondag in Moskou. Ze eisen tevens maatregelen tegen rijke Russen uit de naaste omgeving van president Vladimir Poetin.
‘Deze Russische oligarchen die banden hebben met het regime en leden uit de kring van president Poetin hebben bezittingen in de Europese Unie en mogen momenteel vrij reizen’, luidt het in de resolutie van het Europees Parlement. Die werd aangenomen met 581 stemmen voor, 50 tegen en 44 onthoudingen. Het Parlement hoopt dat de Europese ministers van Buitenlandse Zaken de resolutie maandag bespreken tijdens hun videoconferentie. De Europese Unie en een reeks andere landen hebben de onmiddellijke vrijlating van Navalny geëist.
De Russische oppositieleider Navalny deed in november tijdens een videoconferentie met het Europees Parlement vanuit Duitsland, waar hij herstelde van zijn vergiftiging, de aanbeveling ‘de oligarchen dicht bij president Poetin in hun portemonnee te raken’ om geloofwaardig te zijn bij het nemen van sancties.
Ik kom er weer bovenop, maar de weg naar herstel zal lang zijn, aldus Navalny in een brief.
De resolutie roept ook op tot het aannemen van aanvullende beperkende maatregelen in het kader van de wereldwijde EU-sanctieregeling inzake mensenrechten. De Europarlementariërs roepen bovendien op tot stopzetting van de aanleg van de Nord Stream 2-gasleiding tussen Rusland en Duitsland. De pijpleiding, die bijna klaar is, werd eind vorig jaar hervat na een onderbreking van een jaar. De Verenigde Staten zijn tegen de pijpleiding, die van Rusland naar Duitsland loopt, omdat Moskou daarmee meer invloed in West-Europa zou krijgen.
Navalny werd zondag direct na terugkeer in Rusland, na vijf maanden in Duitsland, gearresteerd. Hij kan voor drie zaken voor de rechter worden gebracht. De Russische oppositieleider meldde zich eind december niet bij de Russische reclassering. Dat moest hij periodiek doen, vanwege een voorwaardelijke celstraf van 3,5 jaar die hij eind 2014 kreeg opgelegd. De straf wordt nu waarschijnlijk omgezet in een reële termijn.
Daarnaast loopt er tegen Navalny een smaadzaak voor het beledigen van een oorlogsveteraan. Eind december toverde het OM ineens een nieuwe beschuldiging tegen de politicus uit de hoge hoed: hij zou voor bijna 5 miljoen euro aan donaties voor zijn anticorruptiefonds in eigen zak hebben gestoken.
Stofwisselingsziekte
De Russische oppositieleider werd op 20 augustus onwel tijdens een binnenlandse vlucht en belandde bewusteloos in een ziekenhuis in Siberië. Aanhangers gingen ervan uit dat hij was vergiftigd, maar artsen verklaarden dat er geen sporen van gif in zijn bloed waren aangetroffen. Navalny zou volgens hen een stofwisselingsziekte hebben, veroorzaakt door een lage bloedsuikerspiegel.
De Duitse organisatie Cinema for Peace bood hulp en stuurde een privéjet met artsen naar Rusland om Navalny op te halen. Navalny’s echtgenote smeekte de Russische president Poetin in een brief haar man te laten vertrekken. De artsen in Omsk verboden Navalny’s transport aanvankelijk, omdat zijn toestand nog niet stabiel genoeg zou zijn voor zo’n ambulancevlucht. Een dag later stemden ze alsnog in met het overvliegen van Navalny.
Hij ontwaakte begin september uit de kunstmatige coma waarin hij werd gehouden en reageerde op ‘verbale prikkels’, meldde het Charité-ziekenhuis in Berlijn. De Rus had aanvankelijk moeite met fysieke inspanning zoals traplopen omdat zijn benen trilden. ‘Ik kom er weer bovenop, maar de weg naar herstel zal lang zijn’, schreef Navalny (44). Hij zei ook dat hij zijn telefoon nog steeds niet kan gebruiken en moeite heeft om water in zijn glas te schenken.
NU 21.01.2021 De Russische autoriteiten hebben donderdag vijf medewerkers van Kremlin-criticus Aleksej Navalny opgepakt. De aanhangers zijn aangehouden kort nadat de regering waarschuwde om komend weekend niet te gaan demonstreren tegen de arrestatie van de oppositieleider.
De opgepakte medewerkers riepen op om, ondanks de waarschuwing, toch de straat op te gaan.
Op 23 januari worden in zeker 65 Russische steden protestacties verwacht. De regering wil dit voorkomen, naar eigen zeggen vanwege geldende coronamaatregelen.
De Russische openbaar aanklager noemt de demonstratie illegaal. Het kantoor roept op om de toegang te beperken van websites waar wordt opgeroepen tot deelname aan de acties.
Ook wordt ingegrepen als berichten die oproepen tot demonstraties niet door sociale media worden verwijderd. Bedrijven kunnen een boete van 4 miljoen roebel (ruim 44.000 euro) krijgen.
Navalny werd zaterdag opgepakt bij terugkomst in Rusland
Navalny zit nog tot zeker half februari in de gevangenis. Hij werd zaterdag opgepakt toen hij na maanden weer terugkeerde in Rusland.
De oppositieleider was in Duitsland nadat hij werd vergiftigd in augustus vorig jaar. Hij is opgepakt omdat hij volgens justitie niet aan de voorwaarden voor zijn voorwaardelijke vrijlating heeft voldaan door zich niet tweemaandelijks bij de gevangenis te melden.
Politie houdt oppositieleider Navalny aan bij terugkeer Rusland
NOS 21.01.2021 De Russische politie heeft Ljoebov Sobol aangehouden, een bondgenoot van de gevangen genomen oppositieleider Aleksej Navalny.
Ze had mensen opgeroepen zaterdag de straat op te gaan om de vrijlating van Navalny te eisen. Volgens de Russische autoriteiten zijn die protesten illegaal.
Navalny werd zondag na zijn terugkeer naar Rusland direct gearresteerd en overgebracht naar een politiebureau in Rusland. Hij zit vast omdat hij zich niet aan de voorwaarden van een voorwaardelijke gevangenisstraf zou hebben gehouden. Hij had zich moeten melden, maar zat toen in Duitsland, waar hij herstelde van een aanslag op zijn leven met het zenuwgas novitsjok.
Ook een andere bondgenoot van Navalny zit vast. Pavel Zelenski werd zaterdag gearresteerd en wordt verdacht van het “aanzetten tot extremisme op internet”. Hij moet tot zeker eind februari in de cel blijven, blijkt uit de aanklacht tegen hem.
AD 21.01.2021 Lef kun je de zondag in Rusland gearresteerde Aleksej Navalny niet ontzeggen. Nog maar net terug in Rusland, gaat hij al achter de allerhoogste aan: Vladimir Poetin. In een nieuwe film toont hij de extravagante rijkdom van de Russische president. Wat drijft de dissident om er zo met gestrekt been in te gaan?
De nieuwe Amerikaanse minister Antony Blinken van Buitenlandse Zaken sloeg woensdag de spijker op de kop, toen hij de arrestatie van Navalny afgelopen zondag veroordeelde. ,,Het is verbazingwekkend hoe Vladimir Poetin bang lijkt te zijn voor één persoon. Ik denk dat dat veel zegt’’, aldus Blinken.
Volgens politicoloog Andrej Kolesnikov van het Carnegie-centrum in Moskou zijn de Russische autoriteiten niet alleen bang, maar willen ze inmiddels gewoonweg van Navalny af. ,,De spelletjes zijn voorbij, ze willen hem gewoon verpletteren. Vergeet niet, dat ze al hebben geprobeerd hem te vermoorden’’, zegt Kolesnikov.
Vergiftiging
Hij doelt op de vergiftiging die Navalny afgelopen augustus bijna het leven kostte. De politicus werd toen naar Berlijn overgevlogen en lag enkele weken in coma. Hij overleefde en keerde afgelopen zondag terug naar Moskou.
Het Kremlin ontkent al jaren in alle toonaarden dat de meest uitgesproken criticus van de huidige Russische machtshebbers een bedreiging vormt. Dus kleineren en vernederen de autoriteiten hem. Poetin weigert Navalny zelfs bij naam te noemen.
Als hij dan zo onbeduidend is voor de Russische leider en diens entourage, waarom wordt Navalny dan voortdurend lastiggevallen, gearresteerd, vastgezet en zelfs vergiftigd (al ontkent het Kremlin dat laatste)?
Het antwoord: omdat Navalny’s anticorruptiefonds FBK een niet aflatende stroom video’s online zet, die corruptie en machtsmisbruik blootleggen bij de heersende elite van Rusland. In 2017 lokte een film over de protserige weelde van toen zittend premier Dmitri Medvedev zelfs landelijke demonstraties uit, waarop alleen al in Moskou tienduizenden betogers afkwamen.
Navalny was nog niet terug uit Duitsland, of hij richtte in een gelikte film van bijna twee uur zijn pijlen al op Poetin zelf. Het is voor het eerst dat hij dat zo expliciet en uitgebreid doet. In Rusland geldt onder journalisten en corruptiebestrijders dat het levensgevaarlijk is achter de roebels van de hoogste leider aan te gaan.
De film ging dinsdag online en toont een megalomaan groot paleis aan de Zwarte Zee (‘een complete stad’, zegt Navalny in de film). Het terrein beslaat ruim 17.000 vierkante meter. De villa zelf kent enorme kamers, een zwembad, theater, bioscoop, een biljartzaal, casino en is voorzien van de duurst mogelijke Italiaanse meubels. Ook liggen er wijngaarden omheen. Kosten van al deze overvloedige weelde: ruim één miljard euro. Alleen een pleeborstel kost al 700 euro, laat de film zien.
De video geeft een onthutsend beeld van hoe Poetin en zijn vrienden elkaar voortdurend de bal toespelen. Mensen als Igor Setsjin (de baas van Ruslands grootste oliebedrijf Rosneft), Aleksej Miller (Gazprom) en Gennadi Timtsjenko (de grootste oliehandelaar van Rusland) die hij al decennia lang kent, hebben allemaal aan Poetin hun positie te danken.
Ze mogen zich uit hoofde van hun functies rijk graaien, maar moeten te allen tijde beseffen aan wie ze schatplichtig zijn, stelt Navalny. ,,En dus zijn ze bereid geld in te zamelen voor de bouw van dit paleis.’’ Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov noemde de film woensdag ‘onzin’ en ‘een compilatie’.
Navalny vertelt in de film ook de reden van zijn terugkeer naar Rusland: ,,Ik moet eerst naar huis, alvorens dit onderzoek te tonen. Want ik wil niet, dat de hoofdpersoon (Poetin, red.) zal denken, dat ik bang ben en daarom de film vanuit het buitenland lanceer.’’
De timing van de film is niet toevallig. Navalny heeft het momentum en wil de vaart erin houden. Vanuit de cel roept hij voor komende zaterdag op tot demonstraties in het hele land. Of daaraan massaal gehoor zal worden gegeven, is maar de vraag. Het is koud in Moskou en betogingen zijn verboden. Het zou dus knokken kunnen worden. En arrestaties op grote schaal.
Maar Kolesnikov gelooft dat het voor Navalny alles of niets is: ,,Door zijn vergiftiging was opsluiting niet meer het ergste. Navalny is in oorlog. Hij heeft niets te verliezen, liet bijna het leven. Dus is hij bereid te vechten.’’
Het Westen heeft Navalny inmiddels omarmd, maar in Rusland is hij (zeer) omstreden. In werkelijkheid zou de oppositieleider niet meer dan een paar procent van de stemmen krijgen, zou hij mogen deelnemen aan de verkiezingen. Zo’n 20 procent van de Russen staat achter hem, de helft moet niets van hem hebben.
Mogelijk is zijn positie wel versterkt na alles wat hij heeft overleefd, denkt Kolesnikov. ,,Niet zozeer politiek, als wel moreel. Enerzijds is hij aantrekkelijker geworden, maar tegelijkertijd voor tegenstanders nog onaanvaardbaarder.’’
Dat Navalny half februari voor enige jaren achter de tralies zal verdwijnen, lijdt geen twijfel. Maar volgens Kolesnikov betekent dat niet, dat hij is uitgeschakeld. ,,De autoriteiten zien in Navalny een korte termijn-probleem, zolang hij fysiek vrij is. Dat is een vergissing: hij kan zelf vanuit de gevangenis effectief zijn.’’
MSN 21.01.2021 Rusland heeft TikTok en het lokaal populaire VKontakte gevraagd om de verspreiding van berichten om zaterdag deel te nemen aan protesten als steun voor oppositieleider Alexei Navalny tegen te gaan.
Navalny keerde zondag terug in Rusland, waarna hij direct werd aangehouden. De meest prominente criticus van president Vladimir Poetin verbleef de afgelopen maanden in Duitsland om te herstellen van zijn vergiftiging met het zenuwgif novichok.
In december bracht onderzoekscollectief Bellingcat naar buiten dat de Russische geheime dienst FSB achter de aanval zat. De organisatie ondersteunde dat met bewijs van een FSB-medewerker die in een opgezet telefoongesprek zijn mond voorbij praatte.
Het Kremlin ontkent achter de aanval te zitten. Volgens Navalny heeft Poetin opdracht gegeven tot de moordpoging.
Aanhangers van Navalny hebben opgeroepen om op 23 januari de straat op te gaan om te protesteren tegen zijn arrestatie. Formeel zit de oppositieleider vast omdat hij zich niet aan voorwaarden van een voorlopige gevangenisstraf heeft gehouden.
Demonstratie is volgens openbaar aanklager illegaal
De Russische openbaar aanklager noemt de demonstratie illegaal. Het kantoor roept op om de toegang te beperken van websites waar wordt opgeroepen tot deelname.
Op donderdag werd Lyubov Sobol, een Russische activiste en aanhanger van Navalny, gearresteerd nadat ze mensen opriep zaterdag 23 januari de straat op te gaan.
Rusland kent sinds 2018 een wet waarmee er een gevangenisstraf staat op het oproepen van minderjarigen om deel te nemen aan straatprotesten. Navalny zei destijds dat de wet bedoeld was om hem te dwarsbomen.
NU 21.01.2021 Rusland heeft TikTok en het lokaal populaire VKontakte gevraagd om de verspreiding van berichten om zaterdag deel te nemen aan protesten als steun voor oppositieleider Alexei Navalny tegen te gaan.
Navalny keerde zondag terug in Rusland, waarna hij direct werd aangehouden. De meest prominente criticus van president Vladimir Poetin verbleef de afgelopen maanden in Duitsland om te herstellen van zijn vergiftiging met het zenuwgif novichok.
In december bracht onderzoekscollectief Bellingcat naar buiten dat de Russische geheime dienst FSB achter de aanval zat. De organisatie ondersteunde dat met bewijs van een FSB-medewerker die in een opgezet telefoongesprek zijn mond voorbij praatte.
Het Kremlin ontkent achter de aanval te zitten. Volgens Navalny heeft Poetin opdracht gegeven tot de moordpoging.
Aanhangers van Navalny hebben opgeroepen om op 23 januari de straat op te gaan om te protesteren tegen zijn arrestatie. Formeel zit de oppositieleider vast omdat hij zich niet aan voorwaarden van een voorlopige gevangenisstraf heeft gehouden.
Demonstratie is volgens openbaar aanklager illegaal
De Russische openbaar aanklager noemt de demonstratie illegaal. Het kantoor roept op om de toegang te beperken van websites waar wordt opgeroepen tot deelname.
Op donderdag werd Lyubov Sobol, een Russische activiste en aanhanger van Navalny, gearresteerd nadat ze mensen opriep zaterdag 23 januari de straat op te gaan.
Rusland kent sinds 2018 een wet waarmee er een gevangenisstraf staat op het oproepen van minderjarigen om deel te nemen aan straatprotesten. Navalny zei destijds dat de wet bedoeld was om hem te dwarsbomen.
Politie houdt oppositieleider Navalny aan bij terugkeer Rusland
MSN 21.01.2021 De Russische regering vraagt sociale media om te stoppen met het verspreiden van oproepen aan minderjarigen om tegen het Kremlin te demonstreren uit steun voor de opgepakte oppositieleider Aleksej Navalny.
De Russische regering doet die oproep onder meer aan TikTok, één van de populairste sociale media onder minderjarigen, meldt Reuters. Op de sociale media wordt opgeroepen om zaterdag zonder vergunning te demonstreren tegen het Kremlin. Navalny-aanhangers willen dat doen om de opgepakte oppositieleider en Poetin-criticus te steunen.
Navalny keerde afgelopen zondag terug naar Rusland, nadat hij maandenlang in Berlijn herstelde van een novitsjokvergiftiging. Aanhangers van Navalny verdenken Poetin van de vergiftiging. Bij terugkeer in Rusland werd Navalny direct gearresteerd, volgens de Russische autoriteiten omdat hij een voorwaardelijke celstraf heeft geschonden. Het Europese Hof van Justitie noemde het proces tegen Navalny eerder al oneerlijk.
Oproepen op sociale media
De Russische communicatiewaakhond Roskomnadzor heeft onder meer TikTok en het Russische sociale netwerk VKontakte gevraagd oproepen tot demonstraties tegen te houden. De waakhond vreest dat minderjarigen zullen meedoen, en daarmee hun veiligheid en gezondheid in gevaar zullen brengen.
Celstraffen
Sinds 2018 is het in Rusland op straffe van opsluiting verboden om minderjarigen op te roepen tot deelname aan een demonstratie zonder vergunning. Navalny zei destijds dat die wet is gemaakt om hem dwars te liggen.
“We vragen om onmiddellijk uitgebreide maatregelen te nemen om de verspreiding van dergelijke onrechtmatige informatie op het TikTok-platform te voorkomen”, vraagt de Russische waakhond aan TikTok. Het grote Russische sociale netwerk VKontakte zou eenzelfde oproep hebben gekregen.
NU 20.01.2021 Het proces tegen de Kremlin-criticus Alexei Navalny dat woensdag plaats zou vinden wordt uitgesteld tot 5 februari. Russische autoriteiten klagen hem aan voor het belasteren en beledigen van een oorlogsveteraan.
De Russische corruptiebestrijder en oppositiepoliticus Navalny zit tot die tijd vast omdat hij er door een onderzoekscommissie van wordt beschuldigd dat hij de “de eer en waardigheid van de veteraan in twijfel heeft getrokken”.
De veteraan in kwestie zei in een reclamevideo dat hij voor de grondwetswijziging is waardoor president Vladimir Poetin tot 2036 aan de macht kan blijven. Navalny plaatste die video op Twitter en noemde alle mensen in de video “een schande voor het land” en “verraders zonder geweten”.
Navalny werd zondagavond opgepakt toen hij terugkeerde naar Rusland, omdat hij zich volgens de autoriteiten niet aan de voorwaarden van zijn voorwaardelijke vrijlating had gehouden. Hij kreeg in omstreden processen jaren geleden celstraf wegens frauduleuze praktijken, maar hij hoefde onder voorwaarden niet 3,5 jaar de cel in. Deze specifieke zaak komt 2 februari voor de rechter.
Navalny werd vorig jaar vergiftigd
De Kremlin-criticus werd in augustus vorig jaar vergiftigd met het zenuwgas novichok. De vergiftiging was volgens Navalny en het journalistieke onderzoekscollectief Bellingcat het werk van de Russische geheime dienst (FSB).
De Russische regering zegt de oproepen van westerse leiders om Navalny vrij te laten niet in overweging te nemen. Het Kremlin vindt dit een binnenlandse aangelegenheid.
MSN 20.01.2021 Het proces tegen de Kremlin-criticus Alexei Navalny dat woensdag plaats zou vinden wordt uitgesteld tot 5 februari. Russische autoriteiten klagen hem aan voor het belasteren en beledigen van een oorlogsveteraan.
De Russische corruptiebestrijder en oppositiepoliticus Navalny zit tot die tijd vast omdat hij er door een onderzoekscommissie van wordt beschuldigd dat hij de “de eer en waardigheid van de veteraan in twijfel heeft getrokken”.
De veteraan in kwestie zei in een reclamevideo dat hij voor de grondwetswijziging is waardoor president Vladimir Poetin tot 2036 aan de macht kan blijven. Navalny plaatste die video op Twitter en noemde alle mensen in de video “een schande voor het land” en “verraders zonder geweten”.
Navalny werd zondagavond opgepakt toen hij terugkeerde naar Rusland, omdat hij zich volgens de autoriteiten niet aan de voorwaarden van zijn voorwaardelijke vrijlating had gehouden. Hij kreeg in omstreden processen jaren geleden celstraf wegens frauduleuze praktijken, maar hij hoefde onder voorwaarden niet 3,5 jaar de cel in. Deze specifieke zaak komt 2 februari voor de rechter.
Navalny werd vorig jaar vergiftigd
De Kremlin-criticus werd in augustus vorig jaar vergiftigd met het zenuwgas novichok. De vergiftiging was volgens Navalny en het journalistieke onderzoekscollectief Bellingcat het werk van de Russische geheime dienst (FSB).
De Russische regering zegt de oproepen van westerse leiders om Navalny vrij te laten niet in overweging te nemen. Het Kremlin vindt dit een binnenlandse aangelegenheid.
MSN 20.01.2021 Het proces tegen de Kremlincriticus Aleksej Navalvi over het volgens aanklagers belasteren en beledigen van een oorlogsveteraan is uitgesteld naar 5 februari. Het zou mogelijk woensdag van start zijn gegaan, maar de advocaat van Navalni heeft gezegd dat het verschoven is.
Corruptiebestrijder en politicus Navalni wordt er door een onderzoekscommissie van beschuldigd dat hij de “de eer en waardigheid van de veteraan in twijfel heeft getrokken”. De man zei in een reclamevideo dat hij voor de grondwetswijziging is waardoor president Vladimir Poetin tot 2036 aan de macht kan blijven. Navalni plaatste die video op Twitter en noemde alle mensen in de video “een schande voor ons land” en “verraders zonder geweten”.
Navalni werd afgelopen weekend opgepakt toen hij terugkeerde in Rusland. Hij had zich niet aan de voorwaarden van zijn voorwaardelijke celstraf gehouden volgens de autoriteiten. Navalni kreeg in omstreden processen jaren geleden celstraf wegens frauduleuze praktijken, maar hij hoefde onder voorwaarden niet 3,5 jaar de cel in. Deze zaak komt 2 februari 2021 voor de rechter.
Veel vijanden
Navalni was sinds augustus in Duitsland, nadat hij daar heen was gebracht om behandeld te worden na een levensbedreigende vergiftiging. Die was volgens Navalni het werk van de geheime dienst in opdracht van president Poetin. Navalni’s onderzoekers hebben dinsdag in sociale media een paleis van Poetin aan de Zwarte Zee weer voor het voetlicht gebracht. Het kost meer dan een miljard euro en zou zijn gefinancierd met steekpenningen uit de zakenkringen rond het Kremlin. Navalni heeft door zijn jarenlange acties tegen corruptie miljardairs en politici in en rond het Kremlin veel vijanden.
De Russische regering heeft beklemtoond de oproepen van westerse leiders om Navalni vrij te laten, niet in overweging te nemen. De juridische problemen van Navalni zijn een zaak van de Russische rechterlijke macht en een binnenlandse aangelegenheid van het land. Een woordvoerder van het Kremlin zei dat de regering wel bezorgd is over de oproep van Navalni om zaterdag “illegale demonstraties” te houden om te protesteren tegen de gevangenhouding.
NOS 19.01.2021 De Russische oppositieleider Navalny beschuldigt president Poetin ervan een miljardenpaleis te hebben laten bouwen met verduisterd geld. Hij doet dat in een bijna twee uur durende video op YouTube, die gemaakt is door zijn zogenoemde Anti-Corruptie Fonds (FBK) en gepubliceerd is nu hij vastzit. Het gaat over een enorm complex genaamd Praskoveevka aan de Zwarte Zee,
In een reactie op de publicatie ontkent het Kremlin de beschuldigingen tegen Poetin. “Jaren geleden hebben we al uitgelegd dat Poetin geen paleizen heeft”, zegt de woordvoerder van de president tegen nieuwssite ZNAK.
‘Een koninkrijk’
Er is in het verleden wel vaker in Russische media gepubliceerd over het bouwwerk aan de Zwarte Zee, bevestigt NOS-correspondent David Jan Godfroid. “De beelden ervan zijn wel nieuw, evenals de bewering van Navalny’s organisatie dat dit allemaal gefinancierd is door middel van corruptie, en effectief in het bezit is van Poetin.”
In de video en het bijbehorende artikel claimt FBK dat de bouw van het omstreden landgoed 100 miljard roebel (zo’n 1,12 miljard euro) heeft gekost. “Dit is geen villa of woning, maar een hele stad of zelfs een koninkrijk”, zegt de oppositieleider:
Navalny: ‘Zo ziet ‘miljardenpaleis’ van Poetin eruit’
Navalny’s FBK heeft in het verleden geregeld grootschalige onderzoeken naar corruptie gepubliceerd. De nieuwste video is in vijf uur tijd zo’n 2,5 miljoen keer bekeken.
De publicatie komt op een gevoelig moment, legt Godfroid uit. “Voor zaterdag staan op meerdere plekken in het land demonstraties gepland ter ondersteuning van Navalny. Dit zal daarbij ongetwijfeld een rol gaan spelen.”
Gearresteerd bij terugkomst
De 44-jarige criticus kwam zaterdag terug uit Duitsland en werd bij aankomst op het vliegveld in Moskou gearresteerd. Hij kreeg gisteren te horen dat hij zeker nog tot 15 februari vast blijft zitten. Volgens de aanklager heeft Navalny de voorwaarden van een voorwaardelijke gevangenisstraf overtreden en moet hij daarom 3,5 jaar de cel in.
De oppositieleider zegt dat het een schijnproces is. Hij werd in augustus vorig jaar vergiftigd met het zenuwgas novistjok, stelden Duitse artsen vast na zijn ziekenhuisopname in Berlijn. Volgens onderzoekscollectief Bellingcat zit de Russische geheime dienst FSB achter de aanslag. Het Kremlin ontkent dat stellig.
Telegraaf 19.01.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny roept zijn aanhangers op zaterdag de straat op te gaan uit protest tegen het bewind van president Poetin. „Onze toekomst ligt in onze handen. Wees niet stil”, zegt hij in een video van twee uur op YouTube die grotendeels gaat over een kostbaar „geheim” paleis van Poetin.
In de film beschuldigt Navalny Poetin ervan een „koninkrijk” voor zich te hebben laten bouwen voor 100 miljard roebel (1,1 miljard euro). Het zou 39 keer zo groot zijn als Monaco. De film trok in een halfuur al een half miljoen kijkers. Het Kremlin heeft nog niet gereageerd.
Navalny werd maandag veroordeeld tot dertig dagen gevangenisstraf omdat hij voorwaarden van een eerdere straf zou hebben geschonden. Hij was net teruggekeerd uit Duitsland, waar hij herstelde van een vergiftiging die hij in Rusland had opgelopen. Hij werd na zijn landing meteen van zijn vrouw gescheiden en meegenomen.
Demonstreren mag in Rusland alleen met toestemming en die wordt vanwege de coronapandemie al maanden niet meer gegeven. Een oproep tot demonstreren kan ook al tot een straf leiden.
Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken noemt de arrestatie van Navalny „zeer verontrustend.” Hij roept de Russische regering op hem onmiddellijk vrij te laten en achter degenen aan te gaan die hem vorig jaar probeerden te vermoorden.
Advocaten van Navalny zeiden dat ze geen toegang hebben gekregen tot hun cliënt. Die is volgens een bondgenoot overgebracht naar de stad Chimki, in de buurt van hoofdstad Moskou.
AD 19.01.2021 De Russische oppositieleider Alexei Navalny wordt volgens zijn advocaat morgen in de rechtbank verwacht vanwege een lopende zaak waarin de Kremlincriticus wordt beschuldigd van smaad. Hij zou een veteraan uit de Tweede Wereldoorlog in diskrediet hebben gebracht.
Een onderzoekscommissie die normaal gesproken oorlogsmisdaden onderzoekt, heeft zich gebogen over de zaak en zegt dat Navalny de ,,eer en waardigheid van de veteraan in twijfel heeft getrokken”. De man zei in een reclamevideo dat hij voor de grondwetswijziging is waardoor president Vladimir Poetin tot 2036 aan de macht kan blijven. Navalny plaatste die video op Twitter en noemde alle mensen in de video ‘een schande voor ons land’ en ‘verraders zonder geweten’.
De Kremlincriticus werd afgelopen weekend opgepakt toen hij terugkeerde in Rusland, omdat hij zich niet aan de voorwaarden van zijn voorwaardelijke celstraf had gehouden. Navalny was sinds augustus in Duitsland, nadat hij daar heen was gebracht om behandeld te worden na een vergiftiging. De vergiftiging was volgens Navalny het werk van de geheime dienst in opdracht van Poetin.
Quarantaine
Volgens de Russische justitie had Navalny zich in september weer tweemaandelijks moeten melden, omdat hij was ontslagen uit het ziekenhuis. Voor die zaak komt hij op 2 februari weer voor de rechter. Navalny blijft in ieder geval vastzitten tot 15 februari, waarvan de eerste veertien dagen in quarantaine, vanwege de coronamaatregelen. Hij kan woensdag dus niet naar de rechtbank en volgens zijn advocaat is het nog onzeker of hij er met een videoverbinding bij kan zijn.
Het Kremlin heeft maandag beklemtoond de talrijke oproepen van westerse leiders om Navalny vrij te laten, niet in overweging te nemen. De juridische problemen van Navalny zijn een zaak van de Russische rechterlijke macht en een binnenlandse aangelegenheid van het land. Een woordvoerder van het Kremlin zei dat de regering wel bezorgd is over de oproep van Navalny om ‘illegale demonstraties’ te houden om te protesteren tegen de gevangenhouding.
MSN 19.01.2021 De Russische oppositieleider Alexei Navalny wordt volgens zijn advocaat woensdag in de rechtbank verwacht vanwege een lopende zaak waarin de criticus van het Kremlin wordt beschuldigd van smaad. Navalny zou een veteraan uit de Tweede Wereldoorlog in diskrediet hebben gebracht.
Een onderzoekscommissie die normaal gesproken oorlogsmisdaden onderzoekt, zegt dat Navalny de “eer en waardigheid van de veteraan in twijfel heeft getrokken”.
De veteraan zei in een reclameboodschap dat hij voorstander van de grondwetswijziging is, waardoor president Vladimir Poetin tot 2036 aan de macht kan blijven.
Navalny plaatste de beelden op Twitter en noemde alle mensen in de video “een schande voor het land” en “verraders zonder geweten”.
Opgepakt na terugkeer in Rusland
De oppositieleider werd zondag opgepakt toen hij naar Rusland was teruggekeerd. Hij zou zich niet aan de voorwaarden van zijn voorwaardelijke celstraf hebben gehouden.
Navalny kwam vanuit Duitsland. Hij was daar in augustus naartoe gebracht om behandeld te worden vanwege een vergiftiging. De vergiftiging was volgens de oppositieleider het werk van de geheime dienst. Navalny denkt dat Poetin daar de opdracht voor heeft gegeven.
Navalny blijft in ieder geval vast tot 15 februari
Volgens de Russische justitie had Navalny zich in september weer tweemaandelijks moeten melden, omdat hij was ontslagen uit het ziekenhuis. Voor die zaak komt hij op 2 februari weer voor de rechter.
Navalny blijft in ieder geval vastzitten tot 15 februari. De eerste veertien dagen blijft hij vanwege de coronamaatregelen in quarantaine. De oppositieleider kan woensdag dus niet naar de rechtbank komen en volgens zijn advocaat is het nog onzeker of hij de zitting via een videoverbinding kan bijwonen.
NU 19.01.2021 De Russische oppositieleider Alexei Navalny wordt volgens zijn advocaat woensdag in de rechtbank verwacht vanwege een lopende zaak waarin de criticus van het Kremlin wordt beschuldigd van smaad. Navalny zou een veteraan uit de Tweede Wereldoorlog in diskrediet hebben gebracht.
Een onderzoekscommissie die normaal gesproken oorlogsmisdaden onderzoekt, zegt dat Navalny de “eer en waardigheid van de veteraan in twijfel heeft getrokken”.
De veteraan zei in een reclameboodschap dat hij voorstander van de grondwetswijziging is, waardoor president Vladimir Poetin tot 2036 aan de macht kan blijven.
Navalny plaatste de beelden op Twitter en noemde alle mensen in de video “een schande voor het land” en “verraders zonder geweten”.
Opgepakt na terugkeer in Rusland
De oppositieleider werd zondag opgepakt toen hij naar Rusland was teruggekeerd. Hij zou zich niet aan de voorwaarden van zijn voorwaardelijke celstraf hebben gehouden.
Navalny kwam vanuit Duitsland. Hij was daar in augustus naartoe gebracht om behandeld te worden vanwege een vergiftiging. De vergiftiging was volgens de oppositieleider het werk van de geheime dienst. Navalny denkt dat Poetin daar de opdracht voor heeft gegeven.
Politie houdt oppositieleider Navalny aan bij terugkeer Rusland
Navalny blijft in ieder geval vast tot 15 februari
Volgens de Russische justitie had Navalny zich in september weer tweemaandelijks moeten melden, omdat hij was ontslagen uit het ziekenhuis. Voor die zaak komt hij op 2 februari weer voor de rechter.
Navalny blijft in ieder geval vastzitten tot 15 februari. De eerste veertien dagen blijft hij vanwege de coronamaatregelen in quarantaine. De oppositieleider kan woensdag dus niet naar de rechtbank komen en volgens zijn advocaat is het nog onzeker of hij de zitting via een videoverbinding kan bijwonen.
MSN 19.01.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalni wordt volgens zijn advocaat woensdag in de rechtbank verwacht vanwege een lopende zaak waarin de Kremlincriticus wordt beschuldigd van smaad. Hij zou een veteraan uit de Tweede Wereldoorlog in diskrediet hebben gebracht.
Een onderzoekscommissie die normaal gesproken oorlogsmisdaden onderzoekt, heeft zich gebogen over de zaak en zegt dat Navalni de “eer en waardigheid van de veteraan in twijfel heeft getrokken”. De man zei in een reclamevideo dat hij voor de grondwetswijziging is waardoor president Vladimir Poetin tot 2036 aan de macht kan blijven. Navalni plaatste die video op Twitter en noemde alle mensen in de video “een schande voor ons land” en “verraders zonder geweten”.
De Kremlincriticus werd afgelopen weekend opgepakt toen hij terugkeerde in Rusland, omdat hij zich niet aan de voorwaarden van zijn voorwaardelijke celstraf had gehouden. Navalni was sinds augustus in Duitsland, nadat hij daar heen was gebracht om behandeld te worden na een vergiftiging. De vergiftiging was volgens Navalni het werk van de geheime dienst in opdracht van Poetin.
Volgens de Russische justitie had Navalni zich in september weer tweemaandelijks moeten melden, omdat hij was ontslagen uit het ziekenhuis. Voor die zaak, komt hij op 2 februari weer voor de rechter. Navalni blijft in ieder geval vastzitten tot 15 februari, waarvan de eerste veertien dagen in quarantaine, vanwege de coronamaatregelen. Hij kan woensdag dus niet naar de rechtbank en volgens zijn advocaat is het nog onzeker of hij er met een videoverbinding bij kan zijn.
NOS 18.01.2021 De Russische oppositieleider Navalny heeft het proces tegen hem “een nieuw niveau van wetteloosheid” genoemd. Verder wil hij dat journalisten aanwezig kunnen zijn bij de zittingen, is te zien in een video vanuit de rechtbank.
Navalny in rechtszaal: ‘Die opa in de bunker is zo bang’
“Ik heb vaak gezien hoe de rechtsstaat belachelijk wordt gemaakt, maar de opa in zijn bunker is nu zo bang (…) dat het Wetboek van Strafvordering gewoon wordt verscheurd en op de vuilnisbelt wordt gegooid”, zei Navalny, doelend op de Russische president Poetin.
De Russische gevangenisdienst wil dat Navalny voor 3,5 jaar achter de tralies verdwijnt, omdat hij de voorwaarden van een voorwaardelijke gevangenisstraf die hem in 2014 werd opgelegd zou hebben geschonden.
Gisteren werd hij bij terugkeer in Rusland, ruim vijf maanden na zijn vergiftiging die hij ternauwernood overleefde, meteen opgepakt op het vliegveld in Moskou. Vanuit het buitenland is forse kritiek geuit op Rusland vanwege de arrestatie.
Navalny werd na zijn aanhouding overgebracht naar een politiebureau in Moskou, zegt een bondgenoot van Navalny. Vandaag is meteen de zaak tegen hem begonnen. De rechter besloot dat Navalny zeker tot 15 februari vast blijft zitten.
Rusland noemt in een reactie de aandacht voor de zaak-Navalny vanuit het Westen “kunstmatig”. Volgens de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov gebruiken landen de zaak om burgers af te leiden van binnenlandse problemen.
‘Zeer serieuze kwestie’
Onder meer de Verenigde Staten, Italië en Duitsland hebben na Navalny’s aanhouding kritiek geuit op Rusland. “We constateren met grote bezorgdheid dat zijn detentie de laatste is in een reeks pogingen om Navalny en andere oppositieleden en onafhankelijke opiniemakers die kritiek hebben op de Russische autoriteiten het zwijgen op te leggen”, zei de Amerikaanse buitenlandminister Mike Pompeo.
Italië eist dat Navalny direct wordt vrijgelaten. “De arrestatie van Navalny bij zijn aankomst in Rusland is een zeer serieuze kwestie, die ons zorgen baart. We vragen om de onmiddellijke vrijlating. En we verwachten dat zijn rechten gerespecteerd worden”, twitterde minister Luigi Di Maio van Buitenlandse Zaken.
Ook de Duitse buitenlandminister Heiko Maas wil dat de oppositieleider meteen wordt vrijgelaten. In een verklaring zei Maas dat Rusland zich aan de eigen grondwet en internationale verplichtingen moet houden die de bescherming van mensenrechten garandeert. “Deze principes gelden uiteraard ook voor Navalny. Hij moet meteen worden vrijgelaten.”
Minister Blok van Buitenlandse Zaken laat zich in vergelijkbare bewoordingen uit. Hij voegt eraan toe dat de verantwoordelijken voor de vergiftiging van Navalny voor de rechter moeten komen.
De Britse vaccinatieminister Zahawi zegt te vrezen voor de gezondheid van Navalny. “Buitenlandse zaken gaat nog reageren op de arrestatie”, zei Zahawi tegen Sky News. “Maar we maken ons zorgen om zijn gezondheid en veiligheid. En we willen dat de Russische overheid uitlegt waarom vergif is gebruikt tegen Navalny.”
Zijn collega-buitenlandminister, Dominic Raab, eist ook Navalny’s vrijlating en zegt dat Rusland zich in plaats van Navalny te vervolgen zich beter druk kan maken om het feit dat er een chemische aanval heeft plaatsgevonden op zijn grondgebied.
De Europees president Charles Michel en buitenlandchef Josep Borrell hebben eveneens kritiek geuit op de aanhouding, net als de EU-lidstaten Litouwen, Letland en Estland. Die laatste drie willen dat Europa maatregelen neemt tegen Moskou.
De directeur van Amnesty International in Rusland Natalia Zviagina noemt de arrestatie “nog meer bewijs” dat Rusland hem het zwijgen probeert op te leggen. “Zijn detentie geeft enkel de noodzaak aan om zijn beweringen te onderzoeken dat hij werd vergiftigd door (Russische) agenten die handelden op bevel van de hoogste kringen.”
Navalny landt in Moskou en wordt direct gearresteerd
Navalny werd in augustus opgenomen in een ziekenhuis in Omsk, nadat hij onwel was geworden op een vlucht van het Siberische Tomsk naar Moskou.
Twee dagen later werd hij overgebracht naar een ziekenhuis in Berlijn, waar artsen vaststelden dat hij was vergiftigd met het zenuwgas novitsjok. Eind september werd hij ontslagen uit het ziekenhuis. Meerdere Europese leiders veroordeelden Rusland voor de vergiftiging. Rusland ontkent elke vorm van betrokkenheid.
NOS 18.01.2021 Alexej Navalny is talloze keren gearresteerd, werd vorig jaar vergiftigd en zit momenteel weer vast in Moskou. Sinds zijn terugkeer naar Rusland staat de oppositieleider in het Westen opnieuw volop in de schijnwerpers. Maar wie is hij en waarom is hij teruggekomen?
Het antwoord op de eerste vraag is afhankelijk van wie je in Rusland de vraag stelt. Het Kremlin zegt dat het een wegens verduistering veroordeelde charlatan is die tweedracht probeert te zaaien in Rusland. Maar zijn aanhangers zien in de 44-jarige activist juist een charismatisch politicus die een einde wil maken aan corruptie.
Wie is zijn achterban?
“De oudere Russen, die het nieuws vooral op tv volgen, zullen alleen slechte dingen over hem gehoord hebben, of zelfs helemaal niets.” Aan het woord is Ruslandexpert en politicoloog Mark Galeotti. Hij is onder andere verbonden aan de University College London en schrijft boeken en artikelen over het land.
“Vooral de hoger opgeleide, jonge Russen weten wie Navalny is, omdat ze zijn video’s op sociale media hebben gezien”, zegt Galeotti. De activist heeft miljoenen volgers op YouTube, Twitter en Instagram.
Navalny spreekt zijn achterban toe, Moskou 2018 AFP
Het internet is de enige manier voor Navalny om massaal zijn achterban te bereiken, want verreweg de meeste radio- en tv-kanalen dragen de boodschap van het Kremlin uit.
‘Zijn naam is taboe’
Galeotti: “Zijn naam uitspreken op tv is nagenoeg taboe. Ook president Poetin heeft nooit zijn naam in het openbaar gezegd. Dat is al lange tijd de strategie van het Kremlin, omdat ze hem te gevaarlijk vinden.” Maar waarom zou een 44-jarige advocaat een gevaar vormen voor Poetin, die al ruim twintig jaar onbetwist aan de macht is?
Dat ligt volgens de expert vooral aan de boodschap van Navalny. Via sociale media publiceerde de oppositieleider over een van de grootste problemen in Rusland: corruptie. Met zijn video’s zegt hij de luxe en zelfverrijking van oligarchen, criminelen en politieke leiders aan te tonen. Ook riep hij op tot demonstraties tegen de machthebbers.
‘Het is onmogelijk wat hier nu gebeurt’
“Navalny is welbespraakt en hij biedt wat veel Russen willen, de wijdverbreide corruptie keihard aanpakken. Corruptie is niet een probleem binnen het systeem, maar het systeem zelf”, zegt Galeotti. Op de Corruption Perceptions Index van 2019heeft Rusland dezelfde score als Uganda, de Dominicaanse Republiek en Libanon.
“Van buschauffeur tot professor: iedere Rus heeft ermee te maken. En dat maakt de boodschap zo krachtig.” Zeker nu de Russische economie er slecht voorstaat, het Kremlin heeft toegegeven dat er veel meer coronadoden zijn dan eerder gemeld en de populariteit van Poetin langzaam slinkt, somt Galeotti op.
Uitgesloten van deelname
Ironisch genoeg is de oppositieleider in 2014 zelf door de Russische autoriteiten veroordeeld wegens verduistering. Internationale organisaties doen het af als een politiek showproces, evenals Navalny zelf. Als gevolg van de veroordeling kon hij niet meedoen aan de presidentsverkiezingen in 2018.
Die zou hij volgens de opiniepeilingen destijds ook zeker niet hebben gewonnen. Volgens de redelijk onafhankelijke opiniepeiler Levada zou zo’n 4 procent op Navalny hebben gestemd. Bij een recente peiling onder 1600 Russen keurde een op de vijf zijn acties goed, terwijl ruim 51 procent ze afkeurde.
‘Slim stemmen’, of niet?
Komende herfst zijn er verkiezingen voor zetels in de Doema, het parlement. Hoewel hij onverkiesbaar is, kan Navalny Poetins partij Verenigd Rusland toch het leven zuur maken volgens Galeotti. “Hij heeft ‘slim stemmen‘ bedacht. Met dat systeem wordt berekend welke oppositiekandidaat de beste kans heeft om per zetel de kandidaat van Verenigd Rusland te verslaan.”
Navalny’s doel is de dominantie van de regerende partij te doorbreken door zoveel mogelijk zetels voor de oppositie te winnen. Door bijvoorbeeld allemaal op de kandidaat van de Communistische Partij te stemmen, of juist de Liberale kandidaat, is dat makkelijker dan door puur te stemmen naar politieke voorkeur.
“Het succes van ‘slim stemmen’ wordt door Navalny en zijn organisatie nogal overdreven”, aldus NOS-correspondent David Jan Godfroid.
“Het probleem met dat ‘slimme stemmen’ is dat er nauwelijks kandidaten van de liberale oppositie worden gekozen, waar Navalny toe behoort “, zegt correspondent David Jan Godfroid. “Maar bijvoorbeeld communisten of de partij van Zjirinovski, een notoire nationalist. Die kun je nauwelijks oppositie noemen, zeker niet op federaal niveau. Het succes ervan wordt door Navalny en zijn organisatie dus nogal overdreven.”
Terugkeer
De oppositieleider werd augustus vorig jaar opgenomen in een Berlijns ziekenhuis. Duitse artsen kwamen toen tot de conclusie dat hij was vergiftigd met zenuwgas novitsjok. Meerdere Europese leiders veroordeelden Rusland voor de vergiftiging. Het Kremlin ontkent elke vorm van betrokkenheid.
Dat Navalny weer terug is gekomen naar Rusland is volgens Galeotti “een moedig, maar ook ingecalculeerd besluit. Hij realiseert zich dat hij alleen een echte oppositieleider kan zijn als hij in Rusland is. En als er nu iets met hem gebeurt, zal dat leiden tot een felle tegenreactie van de internationale gemeenschap. En misschien ook in het binnenland.”
AD 18.01.2021 Een rechter in Chimki bij Moskou heeft vandaag bepaald dat Aleksej Navalny voorlopig 30 dagen blijft vastzitten. Later deze maand wordt een zitting gewijd aan de vraag of hij alsnog 3,5 jaar de gevangenis in moet. De Kremlincriticus riep zijn volgers daarna in een videoboodschap op de straten op te gaan en te protesteren.
,,Wees niet bang, bezet de straten. Demonstreer niet voor mij, doe het voor jezelf en je toekomst’’, liet de Rus van zich horen in een video, zo meldt persbureau Reuters.
De 44-jarige Navalny kwam gisteren vanuit Duitsland terug naar Rusland en werd meteen aangehouden. De aanklagers eisten dat hij gevangen blijft, omdat hij de voorwaarden van invrijheidstelling zou hebben geschonden. Navalny heeft eerder celstraffen gekregen in omstreden strafzaken over fraude maar hoefde onder voorwaarden niet de cel in.
Circa tweehonderd aanhangers verzamelden zich bij het politiebureau om hun steun aan Navalny te betuigen.
Navalny verbleef sinds augustus in Duitsland om te herstellen van een aanslag op zijn leven met een gif dat ooit in de Sovjet-Unie als chemisch wapen werd ontwikkeld. Hij verliet in september het ziekenhuis in Duitsland en had zich toen meteen moeten melden bij de Russische justitie, aldus de aanklagers. Dat deed hij gisteren.
Telegraaf 18.01.2021 Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken noemt de arrestatie van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny „zeer verontrustend.” Hij roept de Russische regering op hem onmiddellijk vrij te laten en achter degenen aan te gaan die hem vorig jaar probeerden te vermoorden. Navalny zou nog zeker dertig dagen vast worden gehouden.
Navalny werd in augustus ernstig ziek nadat hij vergiftigd was met het zenuwgif novitsjok. De afgelopen maanden verbleef hij in Duitsland. De uitgesproken tegenstander van president Vladimir Poetin keerde afgelopen weekeinde terug naar Rusland, waar hij direct werd opgepakt.
Advocaten van Navalny zeggen dat ze nog geen toegang hebben gekregen tot hun cliënt. Die is volgens een bondgenoot overgebracht naar de stad Chimki, in de buurt van hoofdstad Moskou. Navalny zou volgens oppositielid Leonid Volkov in de loop van de ochtend wel een lid van zijn juridische team mogen ontvangen.
Navalny is voorgeleid voor de rechter en de aanklagers eisen dat hij 30 dagen vast blijft zitten, meldden aanhangers van Navalny. Circa tweehonderd aanhangers hebben zich bij het politiebureau verzameld om hun steun aan hem te betuigen. Het is nog onduidelijk of de aanklagers doelen op een voorlopige hechtenis tot er een nieuwe proces kan komen of dat dit een strafeis is.
De Russische autoriteiten arresteerden de 44-jarige politicus zondag, toen hij na een maandenlang verblijf in Duitsland was aangekomen op een luchthaven in Moskou. Navalny wordt ervan verdacht dat hij de voorwaarden heeft overtreden van een voorwaardelijke gevangenisstraf die hem was opgelegd. Meerdere westerse landen hebben de vrijlating geëist van de prominente tegenstander van president Vladimir Poetin.
NU 18.01.2021 Een Russische rechtbank heeft maandag bepaald dat Kremlin-criticus Alexei Navalny de komende dertig dagen in voorlopige hechtenis blijft. Kira Yarmysh, de woordvoerder van Navalny, bevestigt het nieuws op Twitter.
De 44-jarige Navalny kwam zondag vanuit Duitsland terug naar Rusland en werd meteen aangehouden. De aanklagers eisten dat hij in hechtenis blijft, omdat hij de voorwaarden van invrijheidstelling zou hebben geschonden. De Russische oppositieleider heeft eerder celstraffen gekregen in omstreden strafzaken over fraude, maar hoefde onder voorwaarden niet de gevangenis in.
Navalny heeft zijn aanhangers via YouTube opgeroepen “niet bang te zijn” en de “straat op te gaan”. Bij de gevangenis van Khimki in de regio Moskou is extra politie op de been. Naar verluidt worden plannen gemaakt om op 23 januari te protesteren.
Nederland riep bij monde van minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) op tot de vrijlating van Navalny. Blok noemde diens aanhouding eerder “zeer verontrustend”. De internationale kritiek op de Russische autoriteiten zwelt ondertussen aan.
Politie houdt oppositieleider Navalny aan bij terugkeer Rusland
Meerdere landen uitten kritiek op arrestatie
Eerder op maandag spraken Heiko Maas, de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, en de Britse regering al hun zorgen uit over de arrestatie van Navalny. Onder meer de Verenigde Staten en meerdere EU-lidstaten, waaronder Estland, Letland, Litouwen, Frankrijk en Italië, hebben inmiddels kritiek geuit op de aanhouding.
De verontwaardiging van politici in de westerse wereld over de aanhouding van Nalvany is volgens Sergey Lavrov, de Russische minister van Buitenlandse Zaken, vooral bedoeld om de aandacht van echte problemen in de westerse wereld af te leiden. Lavrov zei dat tijdens zijn jaarlijkse persconferentie, waar hij de diplomatie van zijn land in het afgelopen jaar doorneemt.
Navalny werd in augustus ernstig ziek, nadat hij vergiftigd was met het zenuwgif Novichok. De afgelopen maanden verbleef hij in Duitsland. De uitgesproken tegenstander van de Russische president Vladimir Poetin keerde afgelopen weekeinde terug naar Rusland, waar hij direct werd opgepakt.
RTL 18.01.2021 Aleksej Navalny blijft minstens dertig dagen achter de tralies. De belangrijkste criticus van president Vladimir Poetin werd een dag na zijn terugkeer in Rusland voorgeleid aan een geïmproviseerde rechtbank in een politiebureau nabij de hoofdstad Moskou.
De 44-jarige Russische oppositieleider werd zondag bij zijn terugkeer op Russische bodem meteen gearresteerd. Zo’n tweehonderd aanhangers verzamelden zich dit weekend voor het streng bewaakte politiebureau.
Vrijwel direct na aankomst in Rusland werd hij opgepakt.
Moordpoging met zenuwgif
Navalny werd afgelopen zomer vergiftigd met het zenuwgif novitsjok, op de weg terug naar Moskou vanuit Siberië. Onderzoekers van Bellingcat toonden aan dat de moordpoging werd uitgevoerd door de Russische geheime dienst FSB.
Navalny ontsnapte aan de dood en moest een maand herstellen in een ziekenhuis in Berlijn, waar hij ruim drie weken op de intensive care lag.
De oppositieleider werd eerder door de Russische autoriteiten veroordeeld voor fraude. Dat proces is volgens het Europese Hof van Justitie oneerlijk verlopen.
De Russische autoriteiten zien Navalny als een lastpak, zegt correspondent Eva Hartog vanuit Rusland. “Volgens sommige commentatoren zelfs als een gevaar, en daarom doen ze hun best om van hem af te komen. Ze willen hem niet op vrije voet hebben en daarvoor wordt alles uit de kast getrokken.”
Het vliegtuig van Navalny werd gisteravond op het laatste moment omgeleid om hem weg te houden bij honderden van zijn aanhangers die hem een heldenonthaal wilden geven. In plaats daarvan volgde de geïmproviseerde zitting in het politiebureau. Hartog: “Niemand kan zich herinneren dat er ooit eerder zoiets heeft plaatsgevonden. Navalny noemde het zelf een ‘ongekend niveau van wetteloosheid’.”
Navalny blijft nu minstens dertig dagen vastzitten. Hij kreeg eerder een voorwaardelijke straf in 2014. “Nu zeggen de Russische autoriteiten dat hij de regels heeft geschonden van die straf door zijn verblijf in Duitsland. Ze willen dat de voorwaardelijke straf wordt omgezet in een echte gevangenisstraf”, zegt Hartog.
Hierover volgt later deze maand een zitting. Mocht de straf inderdaad worden omgezet, riskeert Navalny 3,5 jaar cel.
Vanuit verschillende landen is kritiek geuit op Navalny’s arrestatie. Onder meer Duitsland, de VS en de Baltische staten verwijten de Russische machthebbers dat zij critici monddood maken. De Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties roept op de onmiddellijke vrijlating van Navalny en een ‘grondig en onpartijdig onderzoek naar zijn vergiftiging’.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft laten weten dat niemand zich met het proces moet bemoeien. “Respecteer het internationaal recht, maak geen inbreuk op de nationale wetgeving van soevereine staten en pak de problemen in je eigen land aan”, schrijft een woordvoerder van het ministerie in een verklaring.
AD 18.01.2021 Wereldwijd is forse kritiek geuit op de arrestatie van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. Jake Sullivan, de Nationaal Veiligheidsadviseur van president-elect Joe Biden, zei zondag dat Navalny ‘onmiddellijk vrijgelaten’ moet worden. Ook andere landen roepen op tot zijn vrijlating.
Veel landen veroordeelden de arrestatie. ,,We constateren met grote bezorgdheid dat zijn detentie de laatste is in een reeks pogingen om Navalny en andere oppositieleden en onafhankelijke opiniemakers die kritiek hebben op de Russische autoriteiten het zwijgen op te leggen’’, zei de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo. ,,De daders van de schandalige aanval op zijn leven moeten ter verantwoording worden geroepen’’, vindt Jake Sullivan.
Ook Canada verzoekt om zijn vrijlating. ,,Het is onaanvaardbaar en we blijven uitleg eisen over zijn vergiftiging’’, aldus de Canadese minister van Buitenlandse Zaken Marc Garneau.
Geen toegang
Advocaten van Navalny zeggen dat ze nog geen toegang hebben gekregen tot hun cliënt. Die is volgens een bondgenoot overgebracht naar de stad Chimki, in de buurt van hoofdstad Moskou. Navalny zou volgens oppositielid Leonid Volkov in de loop van de ochtend wel een lid van zijn juridische team mogen ontvangen.
De Russische gevangenisdienst zegt dat Navalny in elk geval vast blijft zitten tot hij later deze maand voor de rechter moet verschijnen.
Grote bezorgdheid
Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken noemt de arrestatie van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny ,,zeer verontrustend”. Hij roept de Russische regering op hem onmiddellijk vrij te laten en achter degenen aan te gaan die hem vorig jaar probeerden te vermoorden.
Frankrijk zegt ‘met grote bezorgdheid kennis te hebben genomen van de arrestatie’, aldus het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken. ,,We volgen, samen met de Europese partners zijn situatie met de grootste waakzaamheid en roepen op tot zijn onmiddellijke vrijlating.’’
Italië sluit zich daarbij aan. ,,De arrestatie is een zeer serieuze kwestie, die ons zorgen baart. We vragen om de onmiddellijke vrijlating. En we verwachten dat zijn rechten gerespecteerd worden”, twitterde buitenlandminister Luigi Di Maio.
Ook de Europees president Charles Michel en buitenlandchef Josep Borrell uitten al kritiek op de aanhouding, evenals de EU-lidstaten Litouwen, Letland en Estland. Die laatste drie willen dat Europa maatregelen neemt tegen Moskou.
De directeur van Amnesty International in Rusland noemt de arrestatie ‘nog meer bewijs’ dat Rusland hem het zwijgen probeert op te leggen. ,,Zijn detentie geeft enkel de noodzaak aan om zijn beweringen te onderzoeken dat hij werd vergiftigd door (Russische) agenten die handelden op bevel van de hoogste kringen’’, aldus Natalia Zviagina.
AD 17.01.2021 Oppositieleider Aleksej Navalny is zondagavond bij terugkeer in Rusland direct door de politie gearresteerd. De Russische autoriteiten misleidden honderden aanhangers en journalisten van de oppositieleider, door het vliegtuig op het laatste moment naar een andere luchthaven om te leiden. In Europa klinkt de roep om actie tegen Moskou, ook uit Amerika klinkt felle kritiek.
Al bij de paspoortcontrole van luchthaven Sjeremetjevo stonden drie agenten Navalny op te wachten om hem aan te houden, zo was live te zien op het internetkanaal Dozjd. Een verslaggeefster daarvan was met Navalny meegevlogen vanuit Berlijn. Dozjd toonde dramatische beelden, waarop Navalny zijn echtgenote Joelia nog een laatste keer kust en dan met de agenten meeloopt.
Even ervoor kreeg Navalny nog de kans iets voor de camera’s te zeggen. Hij bood zijn excuses erover aan aan de andere passagiers, dat vanwege hem het vliegtuig van luchthaven Vnoekovo was omgeleid naar Sjeremetjevo.
En toen brak hij los: ,,Dit (de omleiding, red.) toont de onkunde van de Russische autoriteiten. Dit is een regime van dieven’’, zei Navalny. ,,Maar ik ben heel blij dat ik weer terug ben, het is beste dag van de afgelopen vijf maanden. Dit is mijn thuis. Ik ben niet bang. Ik roep u ook op niet bang te zijn.’’
Aanhangers
Intussen stond op Vnoekovo aan de zuidwestkant van de Russische hoofdstad een menigte van enkele honderden aanhangers en journalisten de komst van Navalny daar af te wachten. Maar de autoriteiten stonden dat nauwelijks toe. De sfeer werd grimmig toen geharnaste leden van de mobiele eenheid mensen de terminal uitdreven en ze bekneld kwamen te zitten.
,,Ik ben geen aanhanger van zijn beweging’’, zei Vitali Bovar (29), lid van de stadsraad van Sint-Peterburgs die zaterdagavond speciaal naar Moskou is gekomen. ,,Maar ik wil hem mijn aanwezigheid wel steun betuigen.’’
De enorme veiligheidsmaatregelen en beperkingen die de autoriteiten de aanhangers en de pers hebben opgelegd, duiden op nervositeit bij de macht rond over de teurgkeer van Navalny. ,,Ze liegen als ze zeggen dat hij niks voorstelt’’, aldus Bovar.
Hij is enorm moedig en heeft een grote toekomst, aldus Vitali Bovar, steunbetuiger.
De directe arrestatie verwachtte hij van tevoren al. Maar volgens Bovar heeft de hardnekkigste tegenstander van president Vladimir Poetin de wind in de zeilen gekregen, doordat hij een vergiftiging in augustus heeft overleefd en nu weer terugkomt naar Rusland. ,,Hij is enorm moedig en heeft een grote toekomst, want zijn positie is nu versterkt. In het buitenland, maar ook hier in Rusland kennen veel meer mensen hem nu.’’
Daarom voorziet Bovarj grote politieke veranderingen in de nabije toekomst. ,,Als er eerlijke verkiezingen komen, is Poetin binnen twee of drie jaar verdwenen’’, bluft de jonge politicus. Intussen volgt vertraging op vertraging en maakt het vliegtuig van Navalny vreemde manoeuvres. Het voedt de speculaties dat het toestel naar een andere luchthaven uitwijkt.
Dat gerucht wordt waarheid als 25 minuten nadat de vlucht van de Russische prijsvechter Pobeda (‘overwinning’) had moeten landen op de informatieborden ineens ‘landt op Sjeremetjevo’ verschijnt. Gelaten nemen de supporters van Navalny het tot zich. Ze hadden een soortgelijke truc van de autoriteiten al wel verwacht.
Rechter
Navalny kan voor drie zaken voor de rechter worden gebracht. Hij heeft eind december zich niet gemeld bij de Russische reclassering. Dat moest hij periodiek doen, vanwege een voorwaardelijke celstraf van 3,5 jaar, die hij eind 2014 kreeg opgelegd. De straf wordt nu waarschijnlijk omgezet in een reële termijn.
Daarnaast loopt er tegen Navalny een smaadzaak voor het beledigen van een oorlogsveteraan. Eind december toverde het OM ineens een nieuwe beschuldiging tegen de politicus uit de hoge hoed: hij zou voor bijna 5 miljoen euro aan donaties voor zijn anticorruptiefonds in eigen zak hebben gestoken.
Actie en kritiek
De EU-lidstaten Litouwen, Letland en Estland roepen op tot Europese maatregelen tegen Moskou na de arrestatie. De drie Baltische staten noemen de aanhouding volstrekt onacceptabel en eisen onmiddelijke vrijlating, twitterde de Litouwse minister van Buitenlandse Zaken Landsbergis. ,,De EU moet snel handelen en als hij niet wordt vrijgelaten, moeten we overwegen maatregelen op te leggen”, voegde hij eraan toe. Ook Europees president Charles Michel vindt de arrestatie onaanvaardbaar. In een tweet roept hij de Russische autoriteiten op Navalny meteen vrij te laten.
Ook uit Amerika komt kritiek. Een topadviseur van aankomend Amerikaans president Biden vindt de arrestatie van de Russische oppositieleider Navalni door de Russen een schending van de mensenrechten. Deze ‘aanvallen’ van de Russische machthebbers in het Kremlin zijn ook een belediging voor het Russische volk dat wil dat hun stem wordt gehoord, twittert de toekomstige Nationaal Veiligheidsadviseur Jake Sullivan.
De Rus werd meteen na zijn terugkeer in Rusland aangehouden, na een verblijf van vijf maanden in Duitsland na een vergiftiging vorig jaar. Volgens Sullivan moeten “de daders van de schandelijke aanval op zijn leven ter verantwoording worden geroepen”.
Navalny vloog vanuit Berlijn naar Moskou, nadat hij in augustus vergiftigd was op een binnenlandse Russische vlucht. Hij overleefde de aanslag en werd in comatueuze toestand naar Duitsland overgebracht, waar hij de afgelopen maanden herstelde.
NU 18.01.2021 De Russische oppositieleider en criticus van het Kremlin Alexei Navalny is na zijn aanhouding op het vliegveld in Moskou zondagavond overgebracht naar een nabijgelegen politiebureau. Dat meldt Ivan Zhdanov, een collega van Navalny, op Twitter. Het is niet bekend hoe het nu met Navalny gaat.
De Russische politie hield de 44-jarige activist zondag na zijn terugkeer in Rusland aan bij de paspoortcontrole. Dat gebeurde nadat hij vijf maanden in Duitsland was geweest na een vergiftiging met het zenuwgif novichock.
Vanuit het buitenland wordt forse kritiek op zijn arrestatie geuit. De Verenigde Staten hebben bij monde van buitenlandminister Mike Pompeo de actie veroordeeld. “We constateren met grote bezorgdheid dat zijn detentie een poging is om Navalny en andere oppositieleden en onafhankelijke opiniemakers met kritiek op de Russische autoriteiten het zwijgen op te leggen.”
Jake Sullivan, veiligheidsadviseur van aankomend president Joe Biden, heeft gezegd dat Rusland het oppositielid per direct moet vrijlaten.
Ook Italië eist de vrijlating van Navalny. “De arrestatie bij zijn aankomst in Rusland is een zeer serieuze kwestie, die ons zorgen baart”, twitterde de Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken Luigi Di Maio. “We verwachten dat zijn rechten gerespecteerd worden.”
Voorzitter van de Europese Raad Charles Michel en buitenlandchef Josep Borrell uitten eerder al kritiek op de aanhouding, evenals de EU-lidstaten Litouwen, Letland en Estland. Die laatste drie willen dat de EU maatregelen tegen Moskou neemt.
Politie houdt oppositieleider Navalny aan bij terugkeer Rusland
Navalny verwachtte de aanhouding
De autoriteiten stellen dat Navalny zich niet heeft gehouden aan een voorwaardelijke gevangenisstraf die was opgelegd vanwege verduistering. Hij dreigt nu alsnog voor jaren in de cel te verdwijnen, aldus zijn advocaat. In 2014 kreeg hij 3,5 jaar cel opgelegd voor de verduistering van geld bij ondernemingen.
Volgens Navalny hoopten de Russische autoriteiten hem met de gevangenisstraf ervan te weerhouden terug te keren. Hij is een doorn in het oog voor de Russische president Vladimir Poetin en andere hooggeplaatste Russen. Via zijn kanalen richt de oppositieleider zich vaak op invloedrijke personen in en rondom het Kremlin.
Tijdens een reis naar Siberië in augustus vorig jaar werd Navalny vergiftigd. Hij werd overgebracht naar een ziekenhuis in Duitsland om hiervan te herstellen. Navalny en zijn achterban houden Poetin verantwoordelijk voor deze aanslag op zijn leven.
Moskou heeft de beschuldiging altijd weersproken, ook na uitgebreid onderzoek van journalistencollectief Bellingcat en een video van Navalny waarin een voormalig lid van veiligheidsdienst FSB toegeeft opdracht te hebben gekregen om hem te vermoorden.
AD 17.01.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny (44) vliegt vanmiddag vanuit Duitsland terug naar Rusland. Zijn vlucht vertrekt volgens Duitse media om 14.45 uur vanaf de nieuwe luchthaven van Berlijn. Op Instagram bedankt de Rus alle Duitsers die hem de afgelopen vijf maanden hielpen na zijn vergiftiging in Siberië.
‘Dank Freunde’, schrijft Navalny aan het eind van zijn bericht. Het is volgens hem het enige Duitse woord dat hij zelf kan schrijven. De Rus was naar eigen zeggen zo onder de indruk van iedereen die hem hielp, dat hij na twee maanden in het ziekenhuis in Berlijn besloot Duits te leren. ‘Maar helaas, het is niet gelukt. De taal van filosofen en dichters is niks voor mij. Ik zal Google Translate gebruiken’, bekent hij.
De Russische oppositieleider zegt verbaasd te zijn hoezeer de Duitsers niet overeenkomen met het stereotiepe beeld dat hij van hen had. ‘Duitsers glimlachen nooit, willen geen vrienden zijn maar slechts oorlog voeren en bevelen geven en opvolgen’, dacht de Rus maar niets is minder waar volgens hem.
‘Het zijn echt aardige mensen met een groot gevoel voor humor, die altijd proberen te helpen. Twee stereotypen kloppen wel: ze komen nooit te laat (dat vond ik geweldig, want ik hou er ook niet van om te laat te zijn) en ze houden er echt van om voor alle gelegenheden regels te bedenken en die vervolgens op te volgen (eerst vervelend tot je beseft dat ze daarom zo goed leven)’, schrijft hij.
Twee stereotypen kloppen wel: ze komen nooit te laat (dat vond ik geweldig, want ik hou er ook niet van om te laat te zijn) en ze houden er van om voor alle gelegenheden regels te bedenken en die vervolgens op te volgen (eerst vervelend tot je beseft dat ze daarom zo goed leven)
Aleksej Navalny
Dan somt hij alle mensen op die hem en zijn gezin de voorbije vijf maanden hielpen. ‘De artsen, verpleegsters en fysiotherapeuten dankzij wie ik weer kan lopen en zelfs push-ups kan doen, de vele politieagenten, politici en advocaten maar ook degenen die woonruimte aan ons verhuurden en de buren die ons belden om een drankje te komen doen. Daarnaast ook verkopers in winkels, journalisten, leraren, aanklagers die mij hebben ondervraagd op verzoek van Rusland en de bondskanselier. Ik had hier een vrij brede sociale kring en ik kan iedereen alleen maar enorm bedanken.’
Budgetmaatschappij
Navalny kocht naar eigen zeggen tickets voor een vlucht met de (goedkope) Russische luchtvaartmaatschappij Pobeda, een dochter van Aeroflot, naar Moskou. Volgens de Berlijnse krant Der Tagesspiegel vertrekt het vliegtuig om 14.45 uur en landt het toestel om 17.20 uur op de internationale luchthaven Vnukovo waar het dan 19.20 uur is.
De Kremlin-criticus riep zijn aanhangers op hem te verwelkomen. Hij verwacht te worden aangehouden. Volgens een van zijn advocaten riskeert Navalny 3,5 jaar cel in Rusland. De autoriteiten zouden de politicus aanrekenen dat hij zich niet heeft gemeld nadat hem in een fraudezaak een voorwaardelijke gevangenisstraf was opgelegd vanwege verduistering.
Stofwisselingsziekte
De Russische oppositieleider werd op 20 augustus onwel tijdens een binnenlandse vlucht en belandde bewusteloos in een ziekenhuis in Siberië. Aanhangers gingen ervan uit dat hij was vergiftigd, maar artsen verklaarden dat er geen sporen van gif in zijn bloed waren aangetroffen. Navalny zou volgens hen een stofwisselingsziekte hebben, veroorzaakt door een lage bloedsuikerspiegel.
De Duitse organisatie Cinema for Peace bood hulp aan en stuurde een privéjet met artsen naar Rusland om Navalny op te halen. Navalny’s echtgenote smeekte de Russische president Poetin in een brief haar man te laten vertrekken. De artsen in Omsk verboden Navalny’s transport aanvankelijk, omdat zijn toestand nog niet stabiel genoeg zou zijn voor zo’n ambulancevlucht. Een dag later stemden ze alsnog in met het overvliegen van Navalny.
Naakt
Die werd voor vertrek volledig uitgekleed maar eist zijn kleding terug. ‘Gezien het feit dat er een industriële chemische stof op mijn lichaam is gevonden en die zeer waarschijnlijk via contact met mijn lijf is overgebracht, zijn mijn kleren een zeer belangrijk bewijsstuk’, schreef hij op sociale media. Volgens Nalavny bekende een Russische agent de gifaanval tijdens een telefoongesprek waarin hij zich voordeed als assistent van het hoofd van de Russische veiligheidsdienst. Het gif zou aan de binnenkant van de onderbroek van de oppositieleider zijn gesmeerd.
Navalny ontwaakte begin september uit de kunstmatige coma waarin hij werd gehouden en reageerde op ‘verbale prikkels’, meldde het Charité-ziekenhuis in Berlijn. De Rus had aanvankelijk moeite met fysieke inspanning zoals traplopen omdat zijn benen trilden. ‘Ik kom er weer bovenop, maar de weg naar herstel zal lang zijn’, schreef Navalny (44). Hij zei ook dat hij zijn telefoon nog steeds niet kan gebruiken en moeite heeft om water in zijn glas te schenken.
Novitsjok
Voor Duitsland staat vast dat Navalny is vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. De Duitse regering verklaarde op basis van de eigen testresultaten ‘ondubbelzinnig bewijs’ te hebben voor de vergiftiging. Laboratoria in Zweden en Frankrijk stelden dat onafhankelijk van elkaar ook vast. ,,We herhalen de oproep aan Rusland om uitleg te geven over de gebeurtenissen. We staan in nauw contact met onze Europese bondgenoten over verdere stappen”, verklaarde de woordvoerder van bondskanselier Angela Merkel vorige week maandag.
Duitsland overhandigde zijn testresultaten aan de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). Die bevestigde de aanwezigheid van het zenuwgif in Navalny’s bloed.
Rusland ontkent iets met de vergiftiging te maken te hebben en zegt eerst bewijs te willen zien.
NOS 17.01.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny is op de luchthaven Sjeremetjevo bij Moskou opgepakt. De Russische gevangenisdienst had al aangekondigd dat hij direct zou worden gearresteerd bij zijn aankomst op een andere luchthaven bij de hoofdstad, Vnoekovo, waar hij eerst zou aankomen.
Daar hadden zich in de aankomsthal veel aanhangers verzameld, maar in de loop van de middag heeft politie de hal ontruimd. Een aantal mensen is opgepakt, onder wie politica Ljoebov Sobol en de broer van Navalny.
De vlucht van Navalny werd omgeleid naar Sjeremetjevo, waar Navalny kort na aankomst een verklaring aflegde. “Ik ben blij terug te zijn”, zei hij. Het omleiden van zijn vlucht en de arrestatie van zijn medestanders laten wat hem betreft “weer eens zien wat er in Rusland gebeurt.” Vervolgens werd de oppositieleider meegenomen, naar verluidt zonder zijn advocaat.
Navalny landt in Moskou en wordt direct gearresteerd
Voor zijn vertrek deelde Navalny een tweet met een foto van president Poetin, voormalig premier Medvedev en de patriarch van de Russisch-orthodoxe Kerk, die schijnbaar naar een vliegtuig kijken,met daarbij de tekst: “Wanneer je met je vrienden wacht tot het vliegtuig geland is.”
Navalny werd in augustus vergiftigd met het zenuwgas novitsjok. Hij werd onwel tijdens een vlucht en na een noodstop opgenomen in een ziekenhuis in Omsk in Siberië. Daarna werd hij op verzoek van zijn familie naar Duitsland gebracht om daar te worden behandeld. Toch zei Navalny dat zijn vertrek uit Rusland slechts tijdelijk zou zijn. “Rusland is mijn land, Moskou is mijn stad, ik mis ze.”
Bekentenis
De verantwoordelijkheid van de vergiftiging is nooit opgeëist, maar Navalny zei in december dat hij een bekentenis had ontlokt aan een agent van de Russische geheime dienst door zich in een telefoongesprek voor te doen als diens meerdere.
De authenticiteit van die onbedoelde bekentenis is moeilijk vast te stellen, maar volgens correspondent David Jan Godfroid is het heel goed denkbaar. “Er gebeuren wel vaker gekke dingen bij de FSB. Ze zijn soms onvoorzichtig en ze passen niet goed op informatie. Nu staan ze ontzettend te kijk.”
NU 17.01.2021 De Russische oppositieleider Alexei Navalny is zondagmiddag geland en opgepakt in Moskou, schrijft persbureau Reuters op basis van zijn advocaat. Hij keerde terug naar zijn thuisland nadat hij de afgelopen maanden in Duitsland had hersteld van een vergiftiging met het zenuwgif novichok.
Het vliegtuig van de 44-jarige Kremlincriticus zette op het laatste moment een landing in naar een ander vliegveld. In plaats van het in Moskou gelegen Vnoekovo Airport, waar vele aanhangers Navalny aan het opwachten waren, kwam de oppositieleider aan op een ander vliegveld in de stad: Sheremetjevo Airport. Daar landde het vliegtuig rond 20.15 uur (18.15 uur Nederlandse tijd).
Russische autoriteiten hadden een grote politiemacht op de been gebracht op Vnoekovo Airport. Beelden op sociale media tonen hoe wegen van en naar het vliegveld werden gecontroleerd. Meerdere bondgenoten van Navalny zijn opgepakt, schrijft Reuters.
Navalny verwachtte al dat hij werd opgepakt. De autoriteiten stellen dat hij zich niet heeft gehouden aan een voorwaardelijk gevangenisstraf die was opgelegd vanwege verduistering. Hij dreigt nu alsnog voor jaren in de cel te verdwijnen, aldus zijn advocaat. In 2014 kreeg hij 3,5 jaar voor de verduistering van geld bij ondernemingen.
Er heerste een grimmige sfeer op de luchthaven van Moskou.Foto: ANP
Tijdens een reis naar Siberië in augustus vorig jaar werd Navalny vergiftigd. Hij werd overgebracht naar een ziekenhuis in Duitsland om hiervan te herstellen.
Navalny en zijn achterban houden de Russische president Vladimir Poetin verantwoordelijk voor de aanslag op zijn leven. Moskou heeft dit altijd ontkend, ook na uitgebreid onderzoek van journalistencollectief Bellingcat en een video van Navalny waarin een oud-lid van veiligheidsdienst FSB toegeeft opdracht te hebben gekregen om hem te vermoorden.
Politie houdt oppositieleider Navalny aan bij terugkeer in Rusland
Navalny verzuimde meldplicht door herstel in Duitsland
De Russische gevangenisdienst FSIN bevestigde vorige week dat Navalny op de opsporingslijst staat omdat hij zich niet regelmatig meldde bij de autoriteiten. Dit kon hij echter niet, omdat hij herstelde in Duitsland. Navalny houdt vol dat zijn veroordeling onterecht en politiek gemotiveerd is.
Eind vorig jaar kwam er een nieuwe strafzaak bij. Een onderzoekscomité van de overheid stelt dat hij miljoenen euro’s zou hebben verduisterd en het geld zou hebben gebruikt voor persoonlijke doeleinden zoals vakanties in het buitenland.
Volgens Navaly hoopten de Russische autoriteiten door het dreigen met gevangenisstraf hem ervan te weerhouden terug te keren. Hij is een doorn in het oog voor Poetin en andere hooggeplaatste Russen. Via zijn kanalen richt hij zich vaak op invloedrijke personen in en rondom het Kremlin.
Waarom komen verhalen over vergiftiging zo vaak uit Rusland?
Telegraaf 17.01.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny is zondag vrijwillig geland op Russische bodem en direct aangehouden. Het toestel waarmee hij uit Berlijn naar Moskou vloog moest op het laatste moment uitwijken naar een andere luchthaven. Het landde op Sjeremetjevo, de grootste luchthaven van Moskou en niet zoals gepland op Vnukovo waar een paar honderd aanhangers het oppositielid stonden op te wachten. „De EU moet snel handelen en als hij niet wordt vrijgelaten, moeten we overwegen maatregelen op te leggen”, reageert Litouwen.
Navalny werd bij de paspoortcontrole gearresteerd. Zijn advocaat mocht niet met hem mee.
De politie hield verscheidene mensen aan op Vnukovo en verwijderde een menigte uit de terminal. Supporters riepen leuzen als „Rusland zal vrij zijn” en „Navalny! Navalny!”
Navalny herstelde de afgelopen maanden in Duitsland nadat hij in eigen land hoogstwaarschijnlijk was vergiftigd met novitsjok, een zenuwgif dat ooit in de Sovjet-Unie werd ontwikkeld. De uitgesproken tegenstander van president Vladimir Poetin dreigde al bij terugkeer opgepakt te worden en riskeert volgens zijn advocaat een jarenlange gevangenisstraf. „Ik, gearresteerd? Ik ben een onschuldig persoon”, zei hij tegen verslaggevers toen hij aan boord van het vliegtuig ging.
„Dit is het beste moment van de afgelopen vijf maanden”, vertelde hij de vele journalisten die ook in het toestel zitten. „Ik voel me geweldig. Eindelijk keer ik terug naar mijn woonplaats.” De politicus wordt vergezeld door zijn vrouw en zijn woordvoerster.
De Russische autoriteiten hadden al duidelijk gemaakt dat ze hem willen aanhouden. De politicus wordt verweten dat hij zich niet heeft gehouden aan de voorwaarden van een voorwaardelijke gevangenisstraf die hem was opgelegd vanwege vermeende verduistering.
Ⓒ ANP/ HH
De Russische gevangenisdienst bevestigde afgelopen week dat Navalny op een opsporingslijst staat. Hij zou hebben nagelaten zich regelmatig bij de autoriteiten te melden. Navalny heeft tegengeworpen dat hij zich niet kon melden omdat hij in Duitsland werd behandeld. Ook heeft hij steeds volgehouden dat zijn veroordeling onterecht was.
De politicus staat bekend als luis in de pels van het Kremlin. Hij werd vorig jaar plots erg ziek aan boord van een Russische binnenlandse vlucht. Hij belandde eerst in een ziekenhuis in Siberië en is later overgebracht naar Duitsland. Daar stelden onderzoekers vast dat hij is vergiftigd met novitsjok. Onderzoekscollectief Bellingcat bracht later de Russische veiligheidsdienst FSB in verband met de vermeende moordpoging. Rusland schakelt politieke tegenstanders wel vaker op onorthodoxe wijze uit.
De Russische politie heeft zondag minstens vier bondgenoten van oppositieleider Aleksej Navalny opgepakt op luchthaven Vnukovo in Moskou. Ze waren daar aanwezig om Navalny te begroeten na zijn terugkeer uit Duitsland. De oproeppolitie heeft de plek waar ongeveer tweehonderd aanhangers hem opwachtten schoongeveegd.
Ivan Zhdanov, het hoofd van de anticorruptie stichting van Navalny, zei op Twitter dat belangrijke bondgenoot Ljoebov Sobol een van de arrestanten was. Op beelden van lokale journalisten was te zien dat de politie haar en de anderen afvoerden. Volgens Russische media zouden ongeveer tien mensen zijn gearresteerd.
EU-landen boos
De EU-lidstaten Litouwen, Letland en Estland riepen na de arrestatie direct op tot Europese maatregelen tegen Moskou. De drie Baltische staten noemen de aanhouding volstrekt onacceptabel.
De drie landen eisen de onmiddellijke vrijlating van Navalny, twitterde de Litouwse minister van Buitenlandse Zaken Landsbergis. „De EU moet snel handelen en als hij niet wordt vrijgelaten, moeten we overwegen maatregelen op te leggen”, voegde hij eraan toe.
AD 17.01.2021 Oppositieleider Aleksej Navalny is zondagavond bij terugkeer in Rusland direct door de politie gearresteerd. De Russische autoriteiten misleidden honderden aanhangers en journalisten van de oppositieleider, door het vliegtuig op het laatste moment naar een andere luchthaven om te leiden. In Europa klinkt de roep om actie tegen Moskou.
Al bij de paspoortcontrole van luchthaven Sjeremetjevo stonden drie agenten Navalny op te wachten om hem aan te houden, zo was live te zien op het internetkanaal Dozjd. Een verslaggeefster daarvan was met Navalny meegevlogen vanuit Berlijn. Dozjd toonde dramatische beelden, waarop Navalny zijn echtgenote Joelia nog een laatste keer kust en dan met de agenten meeloopt.
Even ervoor kreeg Navalny nog de kans iets voor de camera’s te zeggen. Hij bood zijn excuses erover aan aan de andere passagiers, dat vanwege hem het vliegtuig van luchthaven Vnoekovo was omgeleid naar Sjeremetjevo.
En toen brak hij los: ,,Dit (de omleiding, red.) toont de onkunde van de Russische autoriteiten. Dit is een regime van dieven’’, zei Navalny. ,,Maar ik ben heel blij dat ik weer terug ben, het is beste dag van de afgelopen vijf maanden. Dit is mijn thuis. Ik ben niet bang. Ik roep u ook op niet bang te zijn.’’
Aanhangers
Intussen stond op Vnoekovo aan de zuidwestkant van de Russische hoofdstad een menigte van enkele honderden aanhangers en journalisten de komst van Navalny daar af te wachten. Maar de autoriteiten stonden dat nauwelijks toe. De sfeer werd grimmig toen geharnaste leden van de mobiele eenheid mensen de terminal uitdreven en ze bekneld kwamen te zitten.
,,Ik ben geen aanhanger van zijn beweging’’, zei Vitali Bovar (29), lid van de stadsraad van Sint-Peterburgs die zaterdagavond speciaal naar Moskou is gekomen. ,,Maar ik wil hem mijn aanwezigheid wel steun betuigen.’’
De enorme veiligheidsmaatregelen en beperkingen die de autoriteiten de aanhangers en de pers hebben opgelegd, duiden op nervositeit bij de macht rond over de teurgkeer van Navalny. ,,Ze liegen als ze zeggen dat hij niks voorstelt’’, aldus Bovar.
Hij is enorm moedig en heeft een grote toekomst, aldus Vitali Bovar, steunbetuiger.
De directe arrestatie verwachtte hij van tevoren al. Maar volgens Bovar heeft de hardnekkigste tegenstander van president Vladimir Poetin de wind in de zeilen gekregen, doordat hij een vergiftiging in augustus heeft overleefd en nu weer terugkomt naar Rusland. ,,Hij is enorm moedig en heeft een grote toekomst, want zijn positie is nu versterkt. In het buitenland, maar ook hier in Rusland kennen veel meer mensen hem nu.’’
Daarom voorziet Bovarj grote politieke veranderingen in de nabije toekomst. ,,Als er eerlijke verkiezingen komen, is Poetin binnen twee of drie jaar verdwenen’’, bluft de jonge politicus. Intussen volgt vertraging op vertraging en maakt het vliegtuig van Navalny vreemde manoeuvres. Het voedt de speculaties dat het toestel naar een andere luchthaven uitwijkt.
Dat gerucht wordt waarheid als 25 minuten nadat de vlucht van de Russische prijsvechter Pobeda (‘overwinning’) had moeten landen op de informatieborden ineens ‘landt op Sjeremetjevo’ verschijnt. Gelaten nemen de supporters van Navalny het tot zich. Ze hadden een soortgelijke truc van de autoriteiten al wel verwacht.
Rechter
Navalny kan voor drie zaken voor de rechter worden gebracht. Hij heeft eind december zich niet gemeld bij de Russische reclassering. Dat moest hij periodiek doen, vanwege een voorwaardelijke celstraf van 3,5 jaar, die hij eind 2014 kreeg opgelegd. De straf wordt nu waarschijnlijk omgezet in een reële termijn.
Daarnaast loopt er tegen Navalny een smaadzaak voor het beledigen van een oorlogsveteraan. Eind december toverde het OM ineens een nieuwe beschuldiging tegen de politicus uit de hoge hoed: hij zou voor bijna 5 miljoen euro aan donaties voor zijn anticorruptiefonds in eigen zak hebben gestoken.
Actie
De EU-lidstaten Litouwen, Letland en Estland roepen op tot Europese maatregelen tegen Moskou na de arrestatie. De drie Baltische staten noemen de aanhouding volstrekt onacceptabel en eisen onmiddelijke vrijlating, twitterde de Litouwse minister van Buitenlandse Zaken Landsbergis.
,,De EU moet snel handelen en als hij niet wordt vrijgelaten, moeten we overwegen maatregelen op te leggen”, voegde hij eraan toe. Ook Europees president Charles Michel vindt de arrestatie onaanvaardbaar. In een tweet roept hij de Russische autoriteiten op Navalny meteen vrij te laten.
Navalny vloog vanuit Berlijn naar Moskou, nadat hij in augustus vergiftigd was op een binnenlandse Russische vlucht. Hij overleefde de aanslag en werd in comatueuze toestand naar Duitsland overgebracht, waar hij de afgelopen maanden herstelde.
NOS 16.01.2021 In Moskou is een bondgenoot van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny opgepakt. Pavel Zelenski wordt verdacht van het “aanzetten tot extremisme op internet” en moet tot zeker eind februari in de cel blijven, blijkt uit de aanklacht tegen hem.
Zelenski is cameraman bij Navalny’s Anti-Corruption Foundation, een platform dat onder meer via video’s corruptie in Rusland probeert bloot te leggen.
Navalny meldde gisteren via Twitter al de arrestatie van Zelenski. Volgens de oppositieleider werd zijn cameraman opgepakt vanwege een aantal tweets die hij begin oktober plaatste, nadat een onafhankelijke journaliste zichzelf uit wanhoop in brand had gestoken in de stad Nizjni Novgorod. Ze botste al jaren met de autoriteiten vanwege haar kritische berichtgeving.
“Met deze woorden vraag ik ons allemaal om op te staan”, twitterde Zelenski na de zelfmoord van de journaliste. “Ik haat je, Poetin”, schreef hij verder. “Jij zit hierachter.”
Navalny is ook een ferm criticus van president Poetin. Tegenover het Europees Parlement omschreef hij eind november de huidige Russische regering nog als “een bende criminelen” die tijdelijk de macht heeft gegrepen.
Ruim drie maanden eerder was Navalny aan de dood ontsnapt, toen hij werd vergiftigd. De politicus werd in augustus opgenomen in een ziekenhuis in Omsk, nadat hij onwel was geworden op een vlucht van het Siberische Tomsk naar Moskou.
Twee dagen later werd hij overgebracht naar een ziekenhuis in Berlijn, waar artsen vaststelden dat hij was vergiftigd met het zenuwgas novitsjok. Eind september werd hij ontslagen uit het ziekenhuis. Meerdere Europese leiders veroordeelden Rusland voor de vergiftiging. Rusland ontkent elke vorm van betrokkenheid.
Terugkeer Navalny
Navalny is van plan om morgen voor het eerst sinds zijn vergiftiging terug te keren naar Rusland. Hij landt waarschijnlijk op de Vnoekovo-luchthaven in Moskou. “Rusland is mijn land, Moskou is mijn stad, ik mis ze”, schreef hij deze week in het Instagrambericht waarin hij zijn terugkeer aankondigde.
De Moskouse gevangenisdienst heeft Navalny al gewaarschuwd dat hij meteen na aankomst zal worden opgepakt. Er zijn in zijn thuisland inmiddels allerlei zaken tegen hem opgestart.
De gevangenisautoriteit wil Navalny arresteren, omdat hij zich niet aan de afspraken in een voorwaardelijke straf uit 2014 had gehouden; Navalny zou zich vorig jaar niet vaak genoeg hebben gemeld bij de gevangenis. Hij moet daarom 3,5 jaar de cel in, vindt de autoriteit.
NOS 14.01.2021 De Russische federale gevangenisdienst zegt dat de vergiftigde Russische oppositieleider Aleksej Navalny direct zal worden gearresteerd als hij terugkeert naar Rusland.
Navalny kondigde gisteren aan dat hij zondag terug wil vliegen naar zijn vaderland. Hij is nu in Duitsland waar hij van zijn vergiftiging met het zenuwgas novitsjok herstelde. Navalny werd in augustus onwel in een vliegtuig en werd na een noodstop opgenomen in een ziekenhuis in Omsk in Siberië. Hij werd daarna op verzoek van zijn naasten naar Duitsland gebracht om daar in een ziekenhuis te worden behandeld.
Volgens Navalny heeft president Poetin opdracht gegeven tot de vergiftiging en worden door “zijn dienaren” allerlei strafzaken tegen hem verzonnen.
Vorige maand liet de gevangenisdienst al weten dat Navalny bij terugkeer een gevangenisstraf riskeert van 3,5 jaar. Hij zou zich niet hebben gehouden aan een meldplicht die hij opgelegd had gekregen na een veroordeling voor verduistering.
AD 14.01.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny riskeert een celstraf van 3,5 jaar als hij terugkeert naar Rusland. Dat zegt een van de advocaten van de bekende criticus van het Kremlin, die heeft aangekondigd komende zondag op het vliegtuig naar Moskou te zullen stappen. Navalny werd afgelopen jaar tijdens een reis naar Siberië vergiftigd en is daarvan in een Duits ziekenhuis hersteld.
De raadsman zei tegen persbureau Reuters dat Navalny op een Russische opsporingslijst staat. De autoriteiten zouden de politicus aanrekenen dat hij zich niet heeft gemeld nadat hem een voorwaardelijke gevangenisstraf was opgelegd vanwege verduistering.
,,Ze kunnen hem in theorie vastzetten zodra hij aankomt. Maar in eerste instantie alleen voor een periode van 48 uur”, aldus advocaat Vadim Kobzev. Een rechtbank zou later kunnen besluiten dat Navalny zijn straf alsnog moet uitzitten.
Beschuldigingen
Navalny, een van de meest uitgesproken critici van de Russische president Vladimir Poetin, heeft de beschuldigingen altijd tegengesproken. Hij zei ook dat hij zich niet kon melden bij de Russische autoriteiten omdat hij in Duitsland een behandeling onderging. Dat gebeurde nadat hij in eigen land was vergiftigd met novitsjok, een zenuwgif dat ooit in de Sovjet-Unie werd ontwikkeld.
Het prominente oppositielid Leonid Volkov heeft gezegd dat Navalny de bekendste politieke gevangene ter wereld zou kunnen worden. Hij vergeleek zijn bondgenoot met Nelson Mandela.
Gif
Navalny werd eind augustus vorig jaar ernstig ziek aan boord van een Russische binnenlandse vlucht en moest met spoed naar een ziekenhuis worden overgebracht in Omsk. Experts stelden later vast dat hij was vergiftigd met novitsjok. Hij overleefde die aanslag, werd overgebracht naar Duitsland en kon na ruim een maand het ziekenhuis in Berlijn verlaten.
Navalny bevindt zich nog steeds in Duitsland, maar is naar eigen zeggen bijna volledig hersteld. ,,Het verdere herstel kan ik thuis doormaken. Ik heb tijdens mijn oefeningen vandaag besloten terug te keren naar Rusland. Duitsland is een geweldig land, maar ik ben hier nooit uit eigen wil terechtgekomen’’, verklaart de politicus. ,,Daarom heb ik een ticket naar Moskou gekocht voor komende zondag. Kom me welkom heten!’’, sluit hij zijn video af.
Duitsland is boos op Moskou omdat de Russen niets hebben gedaan om de vergiftigingszaak op te helderen. Volgens het onderzoekscollectief Bellingcat zit de Russische inlichtingen- en veiligheidsdienst FSB achter de moordpoging, maar de Russische machthebbers ontkennen dat.
NU 13.01.2021 De Russische corruptiebestrijder en oppositieleider Alexei Navalny wil op zondag 17 januari terugkeren naar Rusland, laat hij woensdag weten nadat de Russische autoriteiten de rechtbank dinsdag verzochten opdracht te geven voor zijn arrestatie.
Tijdens een reis naar Siberië in augustus vorig jaar werd Navalny vergiftigd. Hij werd overgebracht naar een ziekenhuis in Duitsland, waar hij ook herstelt van de vergiftiging. De oppositieleider is een van de meest uitgesproken critici van de Russische president Vladimir Poetin.
Volgens Navalny’s aanhang is de president persoonlijk verantwoordelijk voor de vergiftiging en zou het Kremlin de oppositieleider bedreigen met gevangenzetting omdat het niet wil dat hij terugkeert. Navalny heeft in 2014 een voorwaardelijke celstraf wegens fraude gekregen. Volgens hem is die veroordeling politiek gemotiveerd.
Navalny ging niet in op het verzoek van de Russische autoriteiten om zich voor een – inmiddels verstreken – deadline in Moskou te melden. Daarop dreigde Rusland zijn voorwaardelijke straf om te zetten in 3,5 jaar celstraf.
Volgens het Europese Hof van Justitie was het proces tegen Navalny in 2014 niet eerlijk.
In het Westen wordt de stof waarmee Navalny werd vergiftigd betiteld als novichok, een chemisch wapen dat ooit in de Sovjet-Unie werd ontwikkeld.
Vergiftigde oppositieleider Navalny terug naar Rusland
NOS 13.01.2021 De vergiftigde Russische oppositieleider Aleksej Navalny wil zondag terugkeren naar Moskou. Hij heeft een vlucht met de Russische vliegmaatschappij Pobeda geboekt, laat hij via Instagram weten.
Navalny werd in augustus vergiftigd met het zenuwgas novitsjok. Hij werd onwel tijdens een vlucht en na een noodstop opgenomen in een ziekenhuis in Omsk in Siberië. Hij werd daarna op verzoek van zijn naasten naar Duitsland gebracht om daar in een ziekenhuis te worden behandeld.
Navalny zegt in een videoboodschap dat hij voldoende hersteld is om terug te keren. Zijn vertrek uit Rusland was altijd bedoeld als tijdelijk, benadrukt hij. “Rusland is mijn land, Moskou is mijn stad, ik mis ze.”
Volgens hem heeft president Poetin opdracht gegeven tot de aanslag op hem en worden door “zijn dienaren” allerlei strafzaken tegen hem verzonnen. Vorige maand liet de Russische Federale Dienst voor het Gevangeniswezen weten dat Navalny bij terugkeer een gevangenisstraf riskeert van 3,5 jaar. Hij had zich niet gehouden aan een meldplicht die hij opgelegd had gekregen na een omstreden veroordeling voor verduistering.
‘Niet geïnteresseerd in acties dienaren Poetin’
Correspondent David Jan Godfroid noemt zijn geplande terugkeer geen verrassing. “Hij heeft steeds gezegd dat hij zal terugkeren zodra hij voldoende is hersteld. De Federale Dienst voor het Gevangeniswezen heeft de rechtbank net gisteren formeel gevraagd om de voorwaardelijk opgelegde gevangenisstraf van 3,5 jaar om te zetten in een onvoorwaardelijke, maar dat kan hem niet veel schelen, schrijft hij op Twitter.”
“Ik ben niet geïnteresseerd in de acties van de dienaren van Poetin”, schrijft Navalny. Hij roept zijn aanhangers op om hem zondag te verwelkomen.
Het journalistieke onderzoekscollectief Bellingcat kwam vorige maand met bewijzen dat de Russische geheime dienst FSB achter de vergiftiging zit. Agenten zouden Navalny gevolgd zijn naar zijn hotelkamer en er zou “tot in de hoogste kringen van het Kremlin” een mandaat zijn afgegeven om hem te vergiftigen.
Telegraaf 13.01.2021 De Russische corruptiebestrijder en oppositieleider Aleksej Navalni heeft gezegd 17 januari terug te keren naar Rusland. Hij werd in augustus tijdens een reis naar Siberië vergiftigd en is in een Duits ziekenhuis hersteld.
Volgens zijn aanhangers wil het Kremlin niet dat Navalni terugkeert en zou hem daarom bedreigen met gevangenzetting. Navalni heeft bijvoorbeeld eerder een voorwaardelijke celstraf wegens fraude gekregen en die zou onvoorwaardelijk kunnen worden. Volgens het Europese hof van Justitie was het proces tegen Navalni in 2014 niet eerlijk.
Navalni is al lange tijd een van de bekendste critici van de miljardairs en hun ondernemingen die het land samen met het Kremlin domineren. Hij heeft daarom veel vijanden gemaakt. Zijn aanhang stelt dat president Poetin zelf achter de vergiftiging zit. In het Westen wordt de stof waarmee Navalni werd vergiftigd betitelt als novitsjok, een chemisch wapen dat ooit in de Sovjet-Unie werd ontwikkeld.
RTL 13.01.2021 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny is weer fit en pakt daarom zondag het vliegtuig naar Rusland. Hij werd in augustus tijdens een reis naar Siberië vergiftigd en is in een Duits ziekenhuis hersteld. Hij heeft zijn aanhangers opgeroepen om hem te verwelkomen op het vliegveld in Moskou.
In een videoboodschap op Instagram laat hij weten dat hij een zware revalidatie achter de rug heeft. “Toen ik voor het eerst uit het ziekenhuis kwam, deed ik deze oefening. Je moet gaan staan, dan op de grond gaan liggen en dan weer opstaan. Het was heel erg moeilijk. Mijn maximum was drie keer. Toen moest ik rusten.”
Inmiddels is zijn conditie sterk verbeterd, zo deed hij vanochtend push-ups en squats. “Toen besefte ik dat het moment waarop ik had gewacht, was aangebroken.”
Mogelijk direct gearresteerd
Zondag wil hij terugkeren. “Er lijkt die dag maar een vlucht vanuit Berlijn te zijn. De aankomst is rond 19.20 uur in Moskou,” vertelt Rusland-correspondent Eva Hartog. “Mogelijk dat hij gelijk wordt gearresteerd en afgevoerd. Maar misschien ook niet. Hoe dan ook: groot nieuws en het begin van het volgende hoofdstuk van de Poetin-Navalny-saga.”
Navalny is veroordeeld vanwege fraude. Hij kreeg een voorwaardelijke celstraf, maar de autoriteiten hebben gevraagd de straf om te zetten in een gevangenisstraf. Volgens Hartog daagt Navalny de machthebbers bewust uit. “Hij dwingt ze hun kaarten te laten zien.”
Volgens het Europese Hof van Justitie was het proces tegen Navalny niet eerlijk.
Novitsjok
Navalny is een van de bekendste critici van Poetin. Zijn aanhangers zijn overtuigd dat president Poetin zelf achter de vergiftiging zit. Dat gebeurde met het zenuwgas novitsjok, een chemisch wapen dat ooit in de Sovjet-Unie werd ontwikkeld.
Het zenuwgas zou in zijn onderbroek zijn aangebracht. Navalny werd ziek tijdens een vlucht. Dankzij een noodlanding kon hij geholpen worden in een ziekenhuis. Later is hij overgebracht naar Duitsland.
NU 12.01.2021 De Russische autoriteiten hebben de rechtbank gevraagd opdracht te geven voor de arrestatie van oppositieleider Alexei Navalny, een van de meest uitgesproken critici van de Russische president Vladimir Poetin.
Navalny ging niet in op het verzoek van de Russische autoriteiten om zich voor een – inmiddels verstreken – deadline in Moskou te melden. Navalny werd beschuldigd van het negeren van de voorwaarden van een voorwaardelijke straf die hem in 2014 werd opgelegd.
Ook zou hij het toezicht door de Russische autoriteiten ontwijken. Volgens Navalny is de oorspronkelijke veroordeling politiek gemotiveerd.
In de database van de rechtbank is dinsdag te lezen dat de Russische autoriteiten hadden verzocht om de voorwaardelijke straf te annuleren, waardoor een inbewaringstelling mogelijk wordt.
Navalny spreekt voor het eerst op beeld: ‘Vergiftiging voelde raar’
Oppositieleider werd vorig jaar vergiftigd
Navalny werd eind augustus 2020 ernstig ziek aan boord van een Russische binnenlandse vlucht. Later werd vastgesteld dat hij is vergiftigd met het zenuwgif novichok. De oppositieleider overleefde de aanslag en werd naar een ziekenhuis in Berlijn overgebracht om te herstellen. Voor zover bekend is hij nog in Duitsland om aan zijn herstel te werken.
Volgens het onderzoekscollectief Bellingcat zit de Russische inlichtingen- en veiligheidsdienst FSB achter de aanslag op het leven van Navalny. Moskou ontkent dat.
NU 29.12.2020 Rusland heeft een strafzaak geopend tegen oppositieleider Alexei Navalny, maakt het onderzoekscomité van de overheid dinsdag bekend. De oppositieleider wordt samen met anderen beschuldigd van het verduisteren van miljoenen euro’s.
De Russen beschuldigen Navalny ervan geld van aan hem verbonden non-profitorganisaties te hebben uitgegeven voor persoonlijke doeleinden zoals onder meer vakanties in het buitenland.
De organisaties zamelden meer dan 588 miljoen roebel (ongeveer 6,5 miljoen euro) in. Daarvan zouden Navalny en de andere verdachten zo’n 356 miljoen roebel (ongeveer 4 miljoen euro) hebben verduisterd, aldus de onderzoekers.
Navalny, uitgesproken criticus van president Vladimir Poetin, reageerde zelf op Twitter op de volgens hem “hysterische actie” van de Russische president. Ook bondgenote Lyubov Sobol, die vorige week zelf nog werd opgepakt door de Russische politie, is kritisch op de zaak en noemt deze “onzin” en “een teken van paniek” van de autoriteiten.
Navalny krijgt mogelijk celstraf bij terugkeer naar Rusland
Navalny kreeg in 2014 al een voorwaardelijke celstraf van 3,5 jaar voor verduistering van geld bij ondernemingen. Maandag liet de penitentiaire dienst FSIN nog weten dat deze voorwaardelijke gevangenisstraf mogelijk zou worden omgezet in een definitieve gevangenisstraf indien Navalny zich niet voor dinsdagochtend in Moskou zou melden.
Navalny verblijft sinds hij eind augustus werd vergiftigd met het zenuwgif novichok in Duitsland. Daar werkt hij volgens een woordvoerder nog altijd aan zijn herstel. Volgens de politicus en zijn achterban is Poetin verantwoordelijk voor de moordpoging. De Russische autoriteiten ontkennen echter iets met de vergiftiging te maken te hebben.
Vorige week plaatste Navalny een video waarin hij uit de doeken deed hoe een oud FSB-lid toegaf de opdracht te hebben gekregen hem te vermoorden. Sobol ging naar aanleiding van de video bij het huis van de desbetreffende medewerker van de Russische veiligheidsdienst kijken, en werd daarom aangeklaagd voor huisvredebreuk.
NOS 29.12.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny riskeert een gevangenisstraf van 3,5 jaar als hij voet op Russische bodem zet.Dat heeft de Russische Federale Dienst voor het Gevangeniswezen (FSIN) gesteld nadat Navalny geen gehoor had gegeven aan het ultimatum om zich te melden.
Om 09.00 uur had Navalny zich bij de rechtbank in Moskou moeten melden. Deze meldplicht was onderdeel van de voorwaardelijke straf die hij kreeg opgelegd in de zogeheten Yves Rocher-zaak uit 2014. Samen met zijn broer werd Navalny in 2017 veroordeeld voor het verduisteren van ongeveer 500.000 dollar van twee Russische firma’s die samenwerkten met het Franse cosmeticabedrijf Yves Rocher.
De broers kregen een straf opgelegd van 3,5 jaar, die van Navalny werd opgeschort onder voorwaarde van een meldplicht. Zelf heeft Navalny altijd volgehouden dat hij onschuldig is.
Op de valreep toch gevangenisstraf
De oppositieleider hield zich tot voor kort aan de voorwaarden. Maar doordat hij in Berlijn was om te herstellen van de novitsjok-vergiftiging, was hij niet in staat zich op 12 oktober te melden.
Naar aanleiding van een artikel over het medische verloop van de vergiftiging dat in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet werd gepubliceerd, stelde de FSIN een ultimatum. Omdat Navalny daartoe fysiek toe in staat zou zijn, kreeg hij tot 29 december een laatste kans om zich in Moskou te melden, anders werd de voorwaardelijke straf omgezet in een daadwerkelijke gevangenisstraf.
Volgens de achterban van de oppositieleider is het geen toeval dat de gevangenisdienst Navalny juist nu sommeerde zich te melden. “De proeftijd van de voorlopige straf zou morgen aflopen en daarmee zou de voorwaardelijke straf niet meer kunnen worden omgezet in een gevangenisstraf”, verklaart Rusland-correspondent David Jan Godfroid.
Als hij nu in Rusland aankomt, wordt Navalny gearresteerd en loopt hij de kans om voor jaren van het politieke toneel te verdwijnen. Godfroid denkt daarom dat de kans dat Navalny terugkeert naar Rusland klein is. “Na zijn vergiftiging zei hij dat hij terug zou komen naar Rusland zodra hij hersteld was, maar dit wordt hem nu moeilijk gemaakt.” Navalny zou in principe naar Rusland kunnen afreizen maar daar aangekomen is de kans groot dat hij direct wordt opgesloten.
In het verleden werd Navalny al meerdere keren opgepakt. “Maar een langdurige onvoorwaardelijke gevangenisstraf kreeg hij nog niet eerder opgelegd. De vergiftiging was een heel directe manier om hem uit te schakelen en de Russische regering hoopt dat zijn achterban hem na een jarenlange gevangenisstraf of een jarenlang verblijf in het buitenland zal vergeten.”
Oppositie voeren vanuit het buitenland
“Waarschijnlijk zal Navalny politiek asiel aanvragen in Duitsland. En het is ook aannemelijk dat hij dit zal krijgen, omdat hij bij terugkeer naar Rusland zal worden vervolgd.” Veel van zijn oppositieprogramma doet Navalny al online. Hij maakt informatievideo’s over fraude en corruptie en ook roept hij online op om te demonstreren. “Maar de oppositie in Rusland is hiermee zo goed als onthoofd. Het is niet eenvoudig om iets voor elkaar te krijgen nu hij niet fysiek in Rusland kan zijn.
Navalny reageert op Twitter en Instagram woedend op het nieuws. “De FSIN verwijst naar een artikel van Lancet, en eist dat ik de gevangenis in ga. Maar excuse me, het artikel gaat over hoe ik ben vergiftigd met novitsjok. Dat zou betekenen dat de staat daarmee officieel mijn vergiftiging erkent. Waar blijft die strafrechtzaak?”
MSN 28.12.2020 Ljoebov Sobol, de vooraanstaande activiste die vrijdag door de Russische politie werd opgepakt, is weer vrijgelaten. De bondgenoot van de Russische oppositieleider Alexei Navalny maakt zondag op Facebook bekend na drie dagen verhoor op vrije voeten te zijn gesteld.
Bij de politieactie van afgelopen vrijdag werd het appartement van Sobol doorzocht. Volgens Navalny is hierbij apparatuur van Sobol in beslag genomen, maar hier maakt de activiste zelf geen melding van.
De 33-jarige Sobol is advocaat. Eerder liet ze weten dat ze wil meedoen aan de parlementsverkiezingen van volgend jaar.
Sobol werd opgepakt nadat ze eerder deze week ging kijken bij het appartement van een FSB-medewerker, die zei de opdracht te hebben gekregen om Navalny te vermoorden. Navalny zei maandag in een video hierover contact te hebben gehad met de medewerker.
De politie heeft Sobol huisvredebreuk ten laste gelegd. Maar zowel Sobol als Navalny stelt dat de arrestatie van de activiste niet direct het gevolg was van het bezoek van Sobol, maar een reactie is op de door Navalny geplaatste video.
Navalny heeft een vergiftiging overleefd die volgens het onderzoekscollectief Bellingcat het werk van de Russische geheime dienst FSB was. De Russische president Vladimir Poetin weerlegde dat en zei dat Navalny te onbelangrijk was om te vergiftigen, en dat de vergiftiging wel was gelukt als de FSB erachter had gezeten.
AD 28.12.2020 De arrestatie van het Russische oppositiekopstuk Ljoebov Sobolj op eerste kerstdag is een slecht voorteken. De Russische autoriteiten lijken de jacht te hebben geopend op iedereen die dwarsligt. De juriste van Aleksej Navalny’s anti-corruptiefonds werd na twee etmalen verhoor zondagavond pas weer vrijgelaten.
Op 21 december 2020 bezocht Sobolj de flat waar Konstantin Koedrjavtsev, een van de vermeende betrokkenen bij de vergiftiging van Navalny, op dat moment verbleef. Koedrjavtsev is een medewerker van de Russische veiligheidsdienst FSB met wie Navalny vorige week onder valse naam belde. Tijdens het telefoongesprek gaf hij de vergiftiging toe. Volgens één versie zou Sobolj bij haar bezoek de hoofdbewoonster (mogelijk Koedrjatsevs schoonmoeder) aan de kant hebben geduwd en naar binnen zijn gegaan om Koedrjavtsev te confronteren met de feiten.
Sobolj filmt zelf hoe ze aanvankelijk buiten in een auto zit te wachten en door politie wordt meegenomen naar een arrestatiewagen en daarin wordt vastgehouden. Later zal ze worden vrijgelaten, maar op 25 december komt de politie haar andermaal halen. Ditmaal uit haar woning.
Het kerstweekend hebben zes medewerkers van het Openbaar Ministerie haar ondervraagd over de ‘huisvredebreuk’ die ze zou hebben gepleegd. Ze werd ook met de (mogelijke) schoonmoeder van Koedrjavtsev geconfontreerd , die naar verluidt aangifte tegen haar zou hebben gedaan. Ook zou ze zijn bedreigd met geweld.
Zondagavond zei advocaat Ilja Novikov tegenover het liberale TV Dozjd dat geen rechter zich met deze zaak zou bezighouden, als het niet om Sobolj zou gaan. ,,En op deze zaak wordt een compleet team van onderzoekers gezet’’, schamperde de raadsman.
Natuurlijk zijn de autoriteiten woedend door het mislukken van de vergiftiging van Navalny in augustus. Wat het erger maakt, is dat de hardnekkigste opposant van president Vladimir Poetin vanuit Duitsland de ene publicitaire bom na de andere laat ontploffen en daarmee de FSB compleet voor joker zet.
Het Kremlin heeft er geen ander antwoord op dan te stellen dat Navalny een ‘agent van Britse en Amerikaanse geheime diensten is’, die in de gaten moet worden gehouden. Dat Sobolj nu als favoriete boksbal is gekozen bij afwezigheid van Navalny, wekt geen verbazing. Ze zal ongetwijfeld een flinke douw krijgen.
Het afgelopen halfjaar is de druk op de Russische oppositie en de burgerlijke vrijheden (de afgelopen zes, zeven jaar hoe dan ook al toegenomen) versneld opgevoerd. Na het referendum over de grondwet op 1 juli van dit jaar, kan Poetin doorgaan tot 2036 en is het moment aangebroken voor het Kremlin te laten zien wie er de baas is en blíjft.
Zo arresteerde de FSB afgelopen zomer ex-journalist Ivan Safronov wegens landverraad, terwijl daarvoor nog steeds geen bewijs is geleverd. Mensenrechtenactivist Joeri Dmitriëv, die al een paar jaar in voorarrest zat wegens (eveneens onbewezen) bezit van kinderporno en in november zou vrijkomen, werd in hoger beroep veroordeeld tot dertien jaar strafkamp. En natuurlijk de vergiftiging van Navalny in augustus deed vermoeden dat de Russische autoriteiten zich inmiddels onschendbaar achten.
Niet alleen opposanten raken steeds meer bekneld, ook de gewone burger heeft na 1 juli een toenemend aantal beperkingen opgelegd gekregen. Zo hamerde de Doema, de Russische Tweede Kamer, vlak voor kerst er nog meer dan tien wetsvoorstellen door, die mensenrechtenorganisaties als zorgwekkend beschouwen.
Onder meer kunnen de Russische autoriteiten sociale media sneller blokkeren, is het recht op demonstreren opnieuw ingeperkt en komen er gevangenisstraffen te staan op het beledigen van ambtenaren en politici.
Volgens politicoloog Andrej Kolesnikov belooft het allemaal niet veel goeds voor 2021: ,,Poetin zal volgend jaar beginnen als een brute, onaangename autocraat, klaar om Rusland verder te isoleren’’, zei Kolesnikov zondag op TV Dozjd. ,,Hoe meer tests zijn regime doorstaat, hoe ‘soevereiner’ het wordt. Er is niet eens een spoor van symbolische liberalisering.’’
NOS 22.12.2020 Rusland heeft een inreisverbod ingesteld voor een onbekend aantal Europese diplomaten. Het is ook niet duidelijk aan wie de sancties zijn opgelegd. Eerder vandaag werden de ambassadeurs van Duitsland, Frankrijk en Zweden ontboden op het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou.
De maatregelen zijn een reactie op sancties die de EU heeft opgelegd aan zes Russen en een onderzoeksinstituut, die in verband worden gebracht met de vergiftiging van de Russische oppositiepoliticus Aleksej Navalny. Zij kregen reisverboden opgelegd. Ook worden hun Europese financiële tegoeden bevroren.
In een verklaring schrijft het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken dat Europese landen zich ten onrechte bemoeien met binnenlandse aangelegenheden. De sancties zijn gericht tegen personen die zich “schuldig hebben gemaakt aan de escalerende anti-Russische sancties”.
Volgens Duitse media is ook aan de ontboden ambassadeurs niet duidelijk gemaakt wie door de strafmaatregelen worden getroffen.
FSB-video
Kremlincriticus Navalny werd in augustus plotseling onwel tijdens een vlucht van de Siberische stad Tomsk naar Moskou. Volgens Siberische artsen was dat het gevolg van een lage bloedsuikerspiegel, maar zijn persoonlijke arts sprak al snel van vergifting.
Later werd hij overgeplaatst naar een Duits ziekenhuis, waar onderzoekers vaststelden dat Navalny is vergiftigd met het Russische zenuwgif novitsjok. Onderzoekscollectief Bellingcat claimt dat de Russische geheime dienst FSB achter de vergiftiging zit.
Gisteren publiceerde Navalny een video waarin hij een FSB-agent een bekentenis ontlokte. In een telefoongesprek deed hij zich via een nagemaakt FSB-telefoonnummer voor als een medewerker van de Russische Nationale Veiligheidsraad. De geheim agent verklaarde dat het gif in Navalny’s onderbroek was aangebracht en dat hij verrast was dat Navalny de aanslag heeft overleefd.
Psychische problemen
Het Kremlin en de FSB hebben de vergiftiging altijd ontkend. In zijn jaarlijkse persconferentie zei president Poetin vorige week dat Navalny “niet belangrijk genoeg is om een doelwit te zijn”. Ook zou de oppositiepoliticus niet meer hebben geleefd als iemand hem echt had willen vergiftigen, aldus Poetin.
Zijn woordvoerder Peskov zei vandaag dat Navalny psychische problemen heeft. “De patiënt lijdt aan vervolgingswaanzin en vertoont tekenen van megalomaan gedrag.” Navalny’s woordvoerder Kira Jarmisj noemt de verklaring van Peskov een verdoezeling van de waarheid.
MSN 22.12.2020 Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft ambassadeurs uit Duitsland, Zweden en Frankrijk dinsdag op het matje geroepen. Het Kremlin wilde de diplomaten spreken over de sancties die de Europese Unie in oktober oplegde aan Russische functionarissen, vanwege de vergiftiging van de Russische oppositiepoliticus Aleksej Navalny in augustus. Dat meldt het Russische staatspersbureau RIA.
Later op dinsdag liet het ministerie in een verklaring weten de lijst met diplomaten die niet meer welkom zijn in Rusland uit te breiden. Om wie het gaat is onduidelijk, maar het lijkt erop dat het om diplomaten uit Duitsland, Zweden en Frankrijk gaat. Volgens het Kremlin zijn zij verantwoordelijk voor het „promoten van de anti-Russische sancties”.
De Europese Unie legde in oktober sancties op aan de Russische functionarissen, die betrokken zouden zijn geweest bij de vergiftiging. Voor hen geldt een reisverbod naar de EU, ook zijn hun Europese financiële tegoeden bevroren. Het Kremlin noemde de sancties destijds al „onacceptabel” en ontkent alle betrokkenheid bij de vergiftiging. Navalny werd in augustus onwel tijdens een vlucht boven Siberië. Hij werd vervolgens in coma naar Berlijn gebracht voor behandeling, waar het zenuwgif novitsjok in zijn lichaam werd aangetroffen. De Kremlin-criticus is nog in Duitsland en herstelt goed.
Onthullingen Bellingcat
Onlangs kwamen nieuwe aanwijzingen aan het licht dat het Kremlin te maken heeft met het incident. Onderzoekscollectief Bellingcat onthulde vorige week dat de Russische inlichtingendienst FSB Navalny al drie jaar schaduwt en dat leden van een geheime medisch-chemische eenheid in zijn buurt waren in augustus, voordat hij werd vergiftigd. Maandag publiceerde Bellingcat een geluidsopname van een telefoongesprek waarin een FSB-agent allerlei details over de vergiftiging prijsgeeft. Aan de andere kant van de lijn zat Navalny, die zich voordeed als een hoge veiligheidsfunctionaris.
De woordvoerder van de Russische president Vladimir Poetin, Dmitri Peskov, stelde in een reactie op de onthullingen dat Navalny psychologische problemen heeft. „We kunnen wel zeggen dat hij een uitgesproken vervolgingswaanzin heeft,” zei Peskov volgens persbureau Reuters in een telefoongesprek met journalisten. „Ook kun je duidelijk signalen van grootheidswaanzin herkennen.”
Lees meer over de onthullingen van Bellingcat en het telefoontje met Navalny
We consider the adoptionof illegitimate restrictive measures by the #EU against some of our fellow citizens under the pretext of their alleged involvement in the incident with #Russian citizen Alexei Navalny to be absolutely unacceptable.
MSN 22.12.2020 Rusland neemt tegenmaatregelen voor de Europese sancties die werden opgelegd na de vergiftiging van de Russische oppositieleider Navalni. Moskou kondigde dinsdag een inreisverbod aan voor vertegenwoordigers van de Duitse regering. De Russische regering beschouwt Berlijn als de “locomotief” van de strafmaatregelen tegen Rusland.
Berlijn noemt de stap van Moskou ongerechtvaardigd. De Russische buitenlandminister Lavrov had de vergelding vorige maand aangekondigd. De Russen zeggen niets te maken te hebben met de vergiftiging van Navalni, die een uitgesproken criticus is van president Poetin. Volgens Rusland leverde geen enkel Europees land bewijs dat Navalni daadwerkelijk vergiftigd zou zijn door Rusland. Navalni zou ziek zijn en lijden aan “waanideeën over vervolging”.
De Europese Unie legde in oktober sancties op aan hooggeplaatste bondgenoten van president Poetin. Volgens de EU zit de Russische regering wel achter de vergiftiging van Navalni. Onderzoekscollectief Bellingcat zegt bewijs te hebben dat de moordpoging het werk was van de Russische geheime dienst FSB.
Vermoorden
Navalni overleefde de vergiftiging en herstelde in Duitsland. Begin deze week publiceerde hij een video op YouTube waarin hij zegt contact te hebben gehad met een FSB-lid dat de opdracht had om hem te vermoorden. Dat FSB-lid legde volgens Navalni rustig uit wat het plan was om hem te vergiftigen. Navalni deed zich voor als veiligheidsfunctionaris.
De eerste artsen die Navalni in Rusland behandelden zeiden ook dat er geen gif was gevonden. Poetin zei onlangs dat Navalni te onbelangrijk was om te vergiftigen en als de FSB erachter had gezeten, dat het dan wel was gelukt.
NU 21.12.2020 Een lid van de FSB heeft toegegeven dat de Russische geheime dienst achter de moordpoging op oppositieleider Alexei Navalny, zo schrijft onderzoekscollectief Bellingcat maandag. Opmerkelijk genoeg deed de man dit in een telefoongesprek met Navalny zelf, die zich voordeed als iemand anders.
Eerder bracht Bellingcat al naar buiten dat Navalny door de FSB is vergiftigd. Volgens het onderzoek in samenwerking met The Insider werd de oppositieleider al sinds 2017 achtervolgd en is hij mogelijk aan meerdere moordpogingen ontsnapt.
Het FSB-lid heeft bijna vijftig minuten met Navalny gebeld en had al die tijd niet door met wie hij sprak. Navalny gebruikte namelijk een applicatie waarmee hij het telefoonnummer dat werd weergegeven kon aanpassen. Hij koos een bekend vast nummer van de FSB.
Hoewel het FSB-lid Konstantin Kudryavtsev eerst wat terughoudend was, brandde hij later los over de vergiftiging. Zo laat hij los dat Navalny de moordpoging mogelijk niet overleefd zou hebben als het vliegtuig niet zo vroeg was geland en de ambulance niet zo snel aanwezig zou zijn geweest.
Bellingcat heeft het gesprek tussen Navalny en Kudryavtsev uitgewerkt en een video ervan gepubliceerd. Een fragment:
Fragment uit gesprek tussen Navalny en FSB;
Navalny: “Laten we het samenvatten. Hij heeft het overleefd, omdat zijn vliegtuig te vroeg is geland. Is dat de belangrijkste reden?”
Kudryavtsev: “Dat lijkt me wel. Als het iets langer had geduurd, zou het misschien anders zijn afgelopen. Toeval is echt de ergste factor die wij hebben in ons werk.”
Rusland ontkent betrokkenheid
De moordpoging vond in augustus plaats. Het zenuwgif novichok werd gebruikt. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergey Lavrov zei vorige week dat hij de beschuldiging vermakelijk vond.
Rusland ontkent beschuldigingen in veel gevallen, los van de kwaliteit van het geleverde bewijs.
NOS 21.12.2020 De Russische oppositieleider Alexej Navalny heeft een agent van de Russische geheime dienst FSB zover gekregen dat hij een bekentenis aflegde over Navalny’s vergiftiging. De oppositiepoliticus deed zich in een telefoongesprek met de geheim agent voor als een prominente medewerker van de Russische Nationale Veiligheidsraad.
De FSB-agent werd vorige week geïdentificeerd door onderzoekers van journalistiek collectief Bellingcat. Het gaat om Konstantin Koedrjavtsev, lid van een team van gifexperts bij de FSB dat de oppositieleider al jarenlang volgt als hij op reis gaat. Ze volgden hem afgelopen augustus ook naar de Siberische stad Omsk, waar de vergiftiging plaatsvond. Koedrjavtsev was daar zelf niet bij, maar reisde achteraf naar Siberië om sporen te wissen.
Navalny belde een aantal FSB’ers op die bij zijn vergiftiging betrokken waren, maar zonder succes: bij het horen van zijn naam hingen ze op. Koedrjavtsev werd door Navalny gebeld onder een alias en met het (nagemaakte) telefoonnummer van de FSB. Dat werkte wél: als ‘medewerker van de Veiligheidsraad’ ondervroeg Navalny Koedrjavtsev bijna 50 minuten over de mislukte moordaanslag om te achterhalen waarom de agenten gefaald hadden. Journalisten van Bellingcat luisterden mee en maakten film- en geluidsopnames.
Navalny in gesprek met ‘ gifexpert bij de Russische geheime dienst’
Koedrjavtsev vertelt in het telefoongesprek onder meer dat het zenuwgif novitsjok aan de binnenkant van Navalny’s onderbroek zat. Door warmte en zweet in het kruis zou het gif snel worden opgenomen door het lichaam. Hoe het zenuwgif in de onderbroek was aangebracht, wordt uit het gesprek niet duidelijk. Eerder werd gedacht dat een kopje thee dat Navalny vlak voor zijn vlucht naar Moskou had gedronken, vergiftigd was. Later werden bij onderzoek gifresten op een waterflesje gevonden.
Noodlanding
De agenten waren zeer verrast over het mislukken van de vergiftiging, zegt Koedrjavtsev. “Ik weet zeker dat daarna alles is misgegaan.” De piloten van het vliegtuig waarin Navalny zat toen hij plotseling ernstig ziek werd speelden volgens hem een cruciale rol: zij besloten tot het maken van een noodlanding. “Als het vliegtuig niet aan de grond was gezet, was het effect anders geweest en het resultaat ook”, aldus Koedrjavtsev volgens een vertaling van het gesprek door CNN.
Ook de Siberische artsen die de oppositieleider meteen met een antigif behandelden, zouden zijn leven hebben gered. Navalny werd daarna overgebracht naar een ziekenhuis in Berlijn. Zijn kleding (met gifsporen) kwam niet in Duitsland terecht; Koedrjavtsev reisde met andere agenten naar Omsk om de kleren te onderscheppen en te reinigen.
Hoe betrouwbaar de bekentenis is, is moeilijk te zeggen, meent correspondent David Jan Godfroid. “Navalny en Bellingcat zeggen dat ze software gebruikt hebben om het eigen telefoonnummer te verbergen en dat van de FSB te tonen. Dat kan. Maar om dit soort zaken via een open lijn te bespreken is niet gebruikelijk bij inlichtingendiensten.”
Toch zou het Godfroid niet verbazen als de bekentenis echt is. “Er gebeuren wel vaker gekke dingen bij de FSB. Ze zijn soms onvoorzichtig en ze passen niet goed op informatie. Nu staan ze ontzettend te kijk.”
‘Niet belangrijk genoeg’
President Poetin ontkende vorige week dat Navalny door de FSB vergiftigd is. “Navalny is niet belangrijk genoeg om een doelwit te zijn”, aldus Poetin. “Maar als iemand hem wilde vergiftigen, dan hadden ze de klus ook afgemaakt.”
MSN 21.12.2020 Een lid van de FSB heeft toegegeven dat de Russische geheime dienst achter de moordpoging op oppositieleider Alexei Navalny, zo schrijft onderzoekscollectief Bellingcat maandag. Opmerkelijk genoeg deed de man dit in een telefoongesprek met Navalny zelf, die zich voordeed als iemand anders.
Eerder bracht Bellingcat al naar buiten dat Navalny door de FSB is vergiftigd. Volgens het onderzoek in samenwerking met The Insider werd de oppositieleider al sinds 2017 achtervolgd en is hij mogelijk aan meerdere moordpogingen ontsnapt.
Het FSB-lid heeft bijna vijftig minuten met Navalny gebeld en had al die tijd niet door met wie hij sprak. Navalny gebruikte namelijk een applicatie waarmee hij het telefoonnummer dat werd weergegeven kon aanpassen. Hij koos een bekend vast nummer van de FSB.
Hoewel het FSB-lid Konstantin Kudryavtsev eerst wat terughoudend was, brandde hij later los over de vergiftiging. Zo laat hij los dat Navalny de moordpoging mogelijk niet overleefd zou hebben als het vliegtuig niet zo vroeg was geland en de ambulance niet zo snel aanwezig zou zijn geweest.
Bellingcat heeft het gesprek tussen Navalny en Kudryavtsev uitgewerkt en een video ervan gepubliceerd.
Rusland ontkent betrokkenheid
De moordpoging vond in augustus plaats. Het zenuwgif novichok werd gebruikt. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergey Lavrov zei vorige week dat hij de beschuldiging vermakelijk vond.
Rusland ontkent beschuldigingen in veel gevallen, los van de kwaliteit van het geleverde bewijs.
RTL 21.12.2020 Een ontboezeming van een Russische geheim agent maakt duidelijk hoe oppositieleider Aleksej Navalny deze zomer is vergiftigd. In een telefoongesprek vertelt de man dat het zenuwgif novitsjok in de onderbroek van Navalny zat. Wat de agent niet weet, is dat hij zijn bekentenis direct aan Navalny doet.
De bekentenis komt van Konstantin Koedrjavtsev, een agent van de Russische geheime dienst FSB. Koedrjavtsev en zijn team van gifexperts kwamen vorige week in beeld, nadat CNN en onderzoekscollectief Bellingcat hen na uitgebreid onderzoek identificeerden als verantwoordelijken voor de aanval.
Navalny, die geldt als de belangrijkste politieke tegenstander van president Poetin, belde ze een voor een op en vertelde dan wie hij was, waarna direct werd opgehangen. Voor het gesprek met Koedrjavtsev gooide zijn team het over een andere boeg. Navalny deed zich dit keer voor als medewerker van de Russische Nationale Veiligheidsraad, en hij regelde dat aan de andere kant van de lijn het telefoonnummer van de FSB te zien was.
In de val gelokt
De truc werkte, Koedrjavtsev hapte toe. En zo sprak Navalny liefst drie kwartier met de man die hem wilde vergiftigen. De agent werd onder druk gezet in de hoop dat hij details vrijgaf. “Waarom kon het zo misgaan?”, vroeg Navalny hem. Hij legde de agent voor dat de Veiligheidsraad direct opheldering eiste.
Konstantin Koedrjavtsev sprak 45 minuten met Navalny.
Het gesprek gaat over de manier waarop Navalny is vergiftigd. Het extreem giftige novitsjok zat volgens Koedrjavtsev in de ‘onderbroek’ van Navalny. “Het zat in de binnenkant, bij het kruis”, antwoordde de agent. Door zweet zou het middel snel in het lichaam worden opgenomen.
Navalny werd vervolgens ernstig ziek tijdens een vlucht vanuit het Siberische Tomsk naar Moskou. Het vliegtuig maakte kort daarna een noodlanding in Omsk en Navalny werd met spoed naar een lokaal ziekenhuis gebracht. Daarna kon hij terecht in een ziekenhuis in Berlijn, waar Duitse artsen vaststelden dat het inderdaad om een vergiftiging met novitsjok ging.
‘Navalny maakt clowns van deze agenten’
“Het schokt de Russen hoe de geheime dienst hier te werk is gegaan”, zegt Rusland-correspondent Eva Hartog. “Dat ze inderdaad betrokken blijken te zijn bij de vergiftiging, maar ook dat ze daarbij zulke fouten hebben begaan, waardoor Bellingcat hen op het spoor is gekomen. Dat zorgt voor een groot gevoel van schaamte. Navalny maakt een soort clowns van deze agenten. Dat past ook bij zijn tactiek, hij drijft de spot met president Poetin en zijn handlangers. De bedoeling is om ze te vernederen en ze van hun voetstuk af te trappen.”
Noodstop cruciaal
De noodstop redde Navalny zijn leven, gaf ook Koedrjavtsev toe. “We hadden dit niet verwacht. Ik weet zeker dat alles misging. Als het vliegtuig niet was geland dan was het resultaat anders geweest”, zei hij. Volgens de agent was zelfs een extra grote dosis gebruikt.
CNN-verslaggever Clarissa Ward bezocht in Rusland eerder het huis van een andere verdachte.
Na de aanval had Koedrjavtsev de taak om de sporen te wissen. Zo kregen de agenten de kleding van Navalny in handen. Er waren ‘geen verrassingen’ meer, antwoordde Koedrjavtsev. “Daarom zijn we er meerdere keren naar toe gegaan.”
De Russische oppositieleider vertelt over de vergiftiging met het zenuwgif novitsjok (‘doet absoluut geen pijn’), de dader (‘Poetin’) en hij maakt grapjes over zijn revalidatie.
MSN 21.12.2020 Een ontboezeming van een Russische geheim agent maakt duidelijk hoe oppositieleider Aleksej Navalny deze zomer is vergiftigd. In een telefoongesprek vertelt de man dat het zenuwgif novitsjok in de onderbroek van Navalny zat. Wat de agent niet weet, is dat hij zijn bekentenis direct aan Navalny doet.
De bekentenis komt van Konstantin Koedrjavtsev, een agent van de Russische geheime dienst FSB. Koedrjavtsev en zijn team van gifexperts kwamen vorige week in beeld, nadat CNN en onderzoekscollectief Bellingcat hen na uitgebreid onderzoek identificeerden als verantwoordelijken voor de aanval.
Navalny, die geldt als de belangrijkste politieke tegenstander van president Poetin, belde ze een voor een op en vertelde dan wie hij was, waarna direct werd opgehangen. Voor het gesprek met Koedrjavtsev gooide zijn team het over een andere boeg. Navalny deed zich dit keer voor als medewerker van de Russische Nationale Veiligheidsraad, en hij regelde dat aan de andere kant van de lijn het telefoonnummer van de FSB te zien was.
In de val gelokt
De truc werkte, Koedrjavtsev hapte toe. En zo sprak Navalny liefst drie kwartier met de man die hem wilde vergiftigen. De agent werd onder druk gezet in de hoop dat hij details vrijgaf. “Waarom kon het zo misgaan?”, vroeg Navalny hem. Hij legde de agent voor dat de Veiligheidsraad direct opheldering eiste.
Het gesprek gaat over de manier waarop Navalny is vergiftigd. Het extreem giftige novitsjok zat volgens Koedrjavtsev in de ‘onderbroek’ van Navalny. “Het zat in de binnenkant, bij het kruis”, antwoordde de agent. Door zweet zou het middel snel in het lichaam worden opgenomen.
Navalny werd vervolgens ernstig ziek tijdens een vlucht vanuit het Siberische Tomsk naar Moskou. Het vliegtuig maakte kort daarna een noodlanding in Omsk en Navalny werd met spoed naar een lokaal ziekenhuis gebracht. Daarna kon hij terecht in een ziekenhuis in Berlijn, waar Duitse artsen vaststelden dat het inderdaad om een vergiftiging met novitsjok ging.
‘Navalny maakt clowns van deze agenten’
“Het schokt de Russen hoe de geheime dienst hier te werk is gegaan”, zegt Rusland-correspondent Eva Hartog. “Dat ze inderdaad betrokken blijken te zijn bij de vergiftiging, maar ook dat ze daarbij zulke fouten hebben begaan, waardoor Bellingcat hen op het spoor is gekomen. Dat zorgt voor een groot gevoel van schaamte. Navalny maakt een soort clowns van deze agenten. Dat past ook bij zijn tactiek, hij drijft de spot met president Poetin en zijn handlangers. De bedoeling is om ze te vernederen en ze van hun voetstuk af te trappen.”
Noodstop cruciaal
De noodstop redde Navalny zijn leven, gaf ook Koedrjavtsev toe. “We hadden dit niet verwacht. Ik weet zeker dat alles misging. Als het vliegtuig niet was geland dan was het resultaat anders geweest”, zei hij. Volgens de agent was zelfs een extra grote dosis gebruikt.
CNN-verslaggever Clarissa Ward bezocht in Rusland eerder het huis van een andere verdachte.
Na de aanval had Koedrjavtsev de taak om de sporen te wissen. Zo kregen de agenten de kleding van Navalny in handen. Er waren ‘geen verrassingen’ meer, antwoordde Koedrjavtsev. “Daarom zijn we er meerdere keren naar toe gegaan.”
NOS 17.12.2020 De Russische president Poetin heeft voor het eerst gereageerd op de vergiftiging van oppositieleider Alexej Navalny in augustus. Dat deed hij tijdens zijn jaarlijkse persconferentie met journalisten.
Poetin noemt de berichten over de vergiftiging een aanval op Rusland. Ook zei hij onder meer dat Navalny niet echt is vergiftigd.
“Navalny is niet belangrijk genoeg om een doelwit te zijn”, zegt de Russische president. “Maar als iemand hem wilde vergiftigen, dan hadden ze de klus ook afgemaakt.”
Deze week kwam onderzoekscollectief Bellingcat met onderzoeksresultaten dat de Russische geheime dienst FSB achter de vergiftiging zit. Poetin ontkent dat. Ook suggereerde de president dat Navalny wordt gesteund door de Amerikaanse geheime diensten.
Stofwisselingsziekte
Volgens onderzoekers werd Navalny in augustus vergiftigd met het Russische zenuwgas novitsjok. Hij werd in eerste instantie opgenomen in een ziekenhuis in Omsk in Siberië, maar herstelde daarna in een Duits ziekenhuis.
In Siberië zeiden artsen dat hij leed aan een zeldzame stofwisselingsziekte die werd veroorzaakt door een lage bloedsuikerspiegel. Zijn persoonlijke arts sprak al snel van vergiftiging.
AD 17.12.2020 De Russische president Vladimir Poetin heeft eindelijk zelf gereageerd op de vergiftiging van Aleksej Navalny in augustus. Het zijn allemaal verzinsels van de Amerikaanse inlichtingendiensten, aldus Poetin. En Rusland doet niets verkeerd.
Poetin verklaarde dat gisteren tijdens zijn jaarlijkse persconferentie voor nationale en internationale journalisten. Hij ontkwam eigenlijk ook niet aan een reactie, vanwege de rapportage van de Amerikaanse televisiezender CNN en het Britse onderzoekscollectief Bellingcat, die deze week online verscheen.
Daaruit valt op te maken dat uiteindelijk de Russische veiligheidsdienst FSB de oppositiepoliticus Navalny afgelopen zomer in Tomsk heeft vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. Navalny lag weken in coma en bevindt zich nog steeds in Berlijn voor herstel.
Dus werd reikhalzend uitgekeken naar respons van Poetin. Maar wie hoopte dat hij inhoudelijk zou ingaan op de beschuldigingen van CNN en Bellingcat, kwam bedrogen uit. Poetin noemde het onderzoek ‘verzinsels van buitenlandse geheime diensten’ en ‘het witwassen van gegevens van de CIA’. Volgens Poetin geniet Navalny de steun van de Amerikaanse inlichtingendiensten, en was het niet nodig dat de Russische diensten hem zouden vermoorden. ,,Wie had dat nodig? Als ze wilden, zouden ze het karwei hebben afgemaakt’’, aldus Poetin.
Met name de laatste opmerking deed een van de auteurs van het rapport, Bellingcat-onderzoeker Christo Grozev, de wenkbrauwen fronsen. ,,Poetin lijkt te bevestigen dat de FSB-officieren die we identificeerden inderdáád bij Navalny in de buurt waren en dát het FSB-officieren waren, die niets te verbergen hadden’’, twitterde Grozev.
Later tijdens de marathonzitting kwam BBC-correspondent Steve Rosenberg nog een keer terug op het gebruik van novitsjok tegen Navalny en tegen vader en dochter Skripalj in Salisbury in 2018. Draagt Rusland hierdoor ook geen schuld aan de verslechterde relaties tussen Rusland en het Westen?, wilde hij weten.
‘Duitsland werkt niet mee’
Poetin antwoordde: ,,We zijn klaar om te onderzoeken. Maar er is niet eens een officiële melding over het gebruik van novitsjok. Waarom niet? Zeg het me, Steve’’, kaatste Poetin de bal terug naar de Britse journalist, suggererend dat Duitsland niet meewerkt aan een onderzoek.
En na een lange monoloog over de wettigheid van de annexatie van de Krim en het feit dat het Westen meer dan eens eenzijdig verdragen heeft opgezegd, eindigde Poetin: ,,Ja, wij zijn brandschoon en altijd bereid tot diplomatiek overleg om problemen op te lossen.’’
Volgens Navalny zelf, voldoet Duitsland wel degelijk aan juridische verzoeken van Moskou. Vanuit Duitsland schreef de hardnekkigste opponent van Poetin gisteren dat hij de persconferentie niet heeft kunnen volgen, omdat hij ‘op verzoek van Rusland de hele dag door het Duitse parket is gehoord’.
Over de coronapandemie zei het Russische staatshoofd tijdens de 4,5 uur durende uitzending dat Rusland het er beter afbrengt dan Europa en de Verenigde Staten.
Wat betreft de toekomstige samenwerking met de nieuwe Amerikaanse president Joe Biden en het ontwapeningsverdrag START III, toonde Poetin zich gelaten. ,,Gebeurt er niets, dan houdt deze overeenkomst in februari op te bestaan. Maar Biden heeft gezegd dat hij bereid is dit fundamentele verdrag te behouden.’’
MSN 17.12.2020 De Russische president Vladimir Poetin noemt de berichten over de vergiftiging van oppositieleider Aleksej Navalni een aanval op Rusland. Poetin zei tijdens zijn jaarlijkse persconferentie met buitenlandse journalisten dat Navalni niet echt vergiftigd is.
“Navalni is niet belangrijk genoeg om een doelwit te zijn”, aldus de Russische leider. “Maar als iemand hem wilde vergiftigen, dan hadden ze de klus ook afgemaakt.” Navalni overleefde eerder dit jaar een aanval met zenuwgif. Hij herstelde daarna in een Duits ziekenhuis.
Tijdens het gesprek met de pers zei Poetin ook dat hij nog niet is ingeënt tegen het coronavirus. “Het middel is veilig en effectief, maar ik wacht tot mijn leeftijdsgroep aan de beurt is.”
Biden
De Russische leider ging ook in op mogelijke Russische inmenging bij de Amerikaanse verkiezingen in 2016. “Russische hackers hebben zich niet met die verkiezingen bemoeid.” De Verenigde Staten hebben veel bewijs gevonden dat er wel buitenlandse inmenging is geweest, ook uit Rusland.
Over de verkiezingswinst van Joe Biden in de VS zei Poetin dat hij hoopt dat het de band tussen beide landen kan verbeteren.
Poetin werd ook gevraagd naar de situatie in Oost-Oekraïne, waar rebellen nog altijd vechten tegen de Oekraïense regering. “Wij gaan onze steun aan de regio de Donbass flink vergroten. We gaan helpen met het bouwen van fabrieken, de infrastructuur verbeteren en burgers helpen met sociale noodzakelijkheden.”
NU 16.12.2020 De Russische geheime dienst FSB heeft oppositieleider Alexei Navalny niet vergiftigd, zegt de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergey Lavrov woensdag. Hij doet het bewijs hiervoor dat onderzoeksjournalisten van Bellingcat hebben verzameld af als “vermakelijk”.
“We zijn er allemaal aan gewend dat de Verenigde Staten en andere westerse landen Rusland beschuldigen in de media. Of het nu om hackers gaat of onthullingen over de dubbele of zelfs driedubbele vergiftiging”, aldus Lavrov. “Het is vermakelijk om die nieuwsberichten te lezen”, voegt hij eraan toe.
Rusland ontkent beschuldigingen in veel gevallen, los van de kwaliteit van het geleverde bewijs.
Onderzoekscollectief Bellingcat onthulde maandag samen met The Insider, CNN en Der Spiegel dat Navalny waarschijnlijk is vergiftigd door een driekoppig FSB-team dat in giftige stoffen gespecialiseerd is. De journalisten maakten ook de identiteit van de drie bekend en leverden daarbij uitvoerig bewijs. Ze baseerden zich op onder meer vlucht- en telefoongegevens.
Medewerkers van de Duitse en Britse inlichtingendienst zeiden eerder tegen The Sunday Times dat de Russische geheime dienst hem in het ziekenhuis nogmaals probeerde te vergiftigen.
Navalny werd al sinds 2017 gevolgd
In augustus werd Navalny tijdens een vlucht van Siberië naar Moskou plotseling ziek. Hij werd naar een Duits ziekenhuis overgebracht, waar de politicus nog altijd aan het herstellen is.
Uit het onderzoek blijkt dat Navalny al sinds 2017 door het FSB-team achtervolgd wordt. In dat jaar maakte hij bekend de nieuwe Russische president te willen worden.
Team was ook in Omsk
De FSB-leden schaduwden Navalny tijdens zijn reizen door Rusland. Zo hielden ze hem tijdens meer dan dertig vluchten in de gaten. Mogelijk zijn eerder al pogingen gedaan om de vooraanstaande criticus van de Russische president Vladimir Poetin te vergiftigen, aldus het onderzoekscollectief.
Het drietal zou zijn ondersteund en begeleid door minstens vijf andere FSB-agenten, van wie sommigen ook naar Omsk reisden. Dat is de Siberische stad waar Navalny vanwege de vergiftiging een tussenlanding maakte en met spoed in het ziekenhuis werd opgenomen, voordat hij naar Duitsland werd gebracht.
Volgens Bellingcat communiceerden de FSB-agenten tijdens de reis met elkaar. Vlak voor de vergiftiging, op de momenten dat het slachtoffer zijn hotelkamer verliet en toen hij onderweg was naar het vliegveld, waren er volgens de onderzoeksjournalisten plotselinge pieken in de communicatie.
MSN 16.12.2020 De Russische geheime dienst FSB heeft oppositieleider Alexei Navalny niet vergiftigd, zegt de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergey Lavrov woensdag. Hij doet het bewijs hiervoor dat onderzoeksjournalisten van Bellingcat hebben verzameld af als “vermakelijk”.
“We zijn er allemaal aan gewend dat de Verenigde Staten en andere westerse landen Rusland beschuldigen in de media. Of het nu om hackers gaat of onthullingen over de dubbele of zelfs driedubbele vergiftiging”, aldus Lavrov. “Het is vermakelijk om die nieuwsberichten te lezen”, voegt hij eraan toe.
Rusland ontkent aantijgingen in veel gevallen, los van de kwaliteit van het geleverde bewijs.
Onderzoekscollectief Bellingcat onthulde maandag samen met The Insider, CNN en Der Spiegel dat Navalny waarschijnlijk is vergiftigd door een driekoppig FSB-team dat in giftige stoffen gespecialiseerd is. De journalisten maakten ook de identiteit van de drie bekend en leverden daarbij uitvoerig bewijs. Ze baseerden zich op onder meer vlucht- en telefoongegevens.
Medewerkers van de Duitse en Britse inlichtingendienst zeiden eerder tegen The Sunday Times dat de Russische geheime dienst hem in het ziekenhuis nogmaals probeerde te vergiftigen.
Navalny werd al sinds 2017 gevolgd
In augustus werd Navalny tijdens een vlucht van Siberië naar Moskou plotseling ziek. Hij werd naar een Duits ziekenhuis overgebracht, waar de politicus nog altijd aan het herstellen is.
Uit het onderzoek blijkt dat Navalny al sinds 2017 door het FSB-team achtervolgd wordt. In dat jaar maakte hij bekend de nieuwe Russische president te willen worden.
Team was ook in Omsk
De FSB-leden schaduwden Navalny tijdens zijn reizen door Rusland. Zo hielden ze hem tijdens meer dan dertig vluchten in de gaten. Mogelijk zijn eerder al pogingen gedaan om de vooraanstaande criticus van de Russische president Vladimir Poetin te vergiftigen, aldus het onderzoekscollectief.
Het drietal zou zijn ondersteund en begeleid door minstens vijf andere FSB-agenten, van wie sommigen ook naar Omsk reisden. Dat is de Siberische stad waar Navalny vanwege de vergiftiging een tussenlanding maakte en met spoed in het ziekenhuis werd opgenomen, voordat hij naar Duitsland werd gebracht.
Volgens Bellingcat communiceerden de FSB-agenten tijdens de reis met elkaar. Vlak voor de vergiftiging, op de momenten dat het slachtoffer zijn hotelkamer verliet en toen hij onderweg was naar het vliegveld, waren er volgens de onderzoeksjournalisten plotselinge pieken in de communicatie.
MSN 16.12.2020 Het recente Bellingcat-onderzoek dat de Russische inlichtingen- en veiligheidsdienst FSB in verband brengt met de vergiftiging van oppositieleider Aleksej Navalni is “grappig om te lezen”. Met die woorden reageert de Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergej Lavrov.
“Al dit nieuws is grappig om te lezen. Maar de manier waarop het nieuws wordt gepresenteerd zegt maar een ding: het ontbreekt onze Westerse partners aan ethische normen”, zei Lavrov woensdag tijdens een bezoek aan de Kroatische hoofdstad Zagreb. Volgens hem weigeren Westerse landen “te voldoen aan internationale wettelijke normen als het gaat om het vaststellen van feiten”.
Bellingcat kwam begin deze week met een nieuw onderzoek rond de vergiftiging van Navalni eerder dit jaar. Uit telefoon- en vluchtgegevens blijkt volgens het onderzoekscollectief dat een FSB-team van specialisten op het gebied van giftige stoffen de politicus achtervolgde. Namen en foto’s van de FSB-agenten zijn online gezet.
Vergiftiging
Navalni, een van de meest uitgesproken critici van president Vladimir Poetin, werd eind augustus ernstig ziek aan boord van een Russische binnenlandse vlucht. Hij belandde aanvankelijk in een ziekenhuis in het Russische Omsk. De Russische autoriteiten gaven na enkele dagen toestemming om de politicus naar Duitsland te laten vliegen.
Internationale experts stelden later vast dat Navalni is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif. Hij overleefde die aanslag en kon na 32 dagen worden ontslagen uit het Charité-ziekenhuis in de Duitse hoofdstad Berlijn.
De Europese Unie stelde eerder al sancties in tegen zes Russen die de EU verantwoordelijk houdt voor de vergiftiging, onder wie het hoofd van de FSB. Rusland heeft altijd ontkend dat het iets van doen heeft met de moordaanslag.
MSN 14.12.2020 Onderzoekscollectief Bellingcat heeft aanwijzingen dat een speciale afdeling van de Russische geheime dienst FSB betrokken was bij de vergiftiging van Aleksej Navalny. Een team van gespecialiseerde geheim agenten volgde de Russische oppositiepoliticus al jaren en was op het moment van de vergiftiging bij hem in de buurt.
De agenten zijn gespecialiseerd in geheime operaties, geneeskundige en chemische oorlogsvoering, concludeert het collectief in een maandag gepubliceerd onderzoek. Navalny overleefde de aanslag ternauwernood.
Navalny werd in augustus ernstig ziek doordat hij in contact was gekomen met een zenuwgif uit de Novitsjok-familie. Een vergelijkbaar gif was ook gebruikt voor de poging tot moord op Sergej Skripal en diens dochter Joelia in het Engelse Salisbury en voor de vergiftiging van de wapenhandelaar Emilian Gebrev, aldus Bellingcat. Beide aanvallen zijn in verband gebracht met de Russische inlichtingendiensten, respectievelijk de GROe en de FSB.
Formeel heeft de Russische regering sinds 2010 geen tak meer voor de ontwikkeling van chemische wapens, maar in de praktijk zijn die activiteiten volgens Bellingcat overgeheveld naar zogenaamd civiele onderzoeksinstituten. Bellingcat vond banden tussen geheim agenten en de twee instituten, GNII VM en SC Signal. De agenten werkten volgens de onderzoekers voor een gespecialiseerde eenheid van de FSB.
‘Vergiftigde’ oppositieleider Navalny heeft een lange lijst vijanden
37 vluchten
Het gespecialiseerde FSB-team bestond volgens Bellingcat uit zeker acht man. Ze volgden Navalny sinds 2017, toen hij aankondigde dat hij zich kandidaat wilde stellen voor het presidentschap van Rusland. Agenten volgden de oppositieleider op 37 vluchten. Drie van hen, Vladimir Panjajev en de artsen Aleksej Aleksandrov en Ivan Osipov, waren op het moment dat Navalny werd vergiftigd in dezelfde stad als hij: Tomsk.
Op een vlucht van Tomsk naar Moskou werd Navalny onwel. De piloot maakte een noodlanding in Omsk, waar de politicus medische hulp kreeg, hoewel het ziekenhuis ontkende dat sprake was van vergiftiging. Ook in die stad zouden leden van het FSB-team zijn opgedoken. Later werd Navalny overgebracht naar een ziekenhuis in Berlijn waar hij goeddeels van de vergiftiging is hersteld.
Verschillende landen, waaronder Nederland, houden Rusland verantwoordelijk, maar er is geen strafrechtelijk onderzoek geopend. Het Kremlin ontkent iedere betrokkenheid. Bellingcat, dat in dit onderzoek samenwerkte met CNN, Der Spiegel en The Insider gelooft die ontkenning niet.
Aan de hand van onder meer telefoondata en activiteiten op sociale netwerken hebben de onderzoekers een aantal figuren geïdentificeerd die in de loop van vier jaar rond Navalny cirkelden. Ze konden ook in verband worden gebracht met een speciale eenheid van de FSB die gespecialiseerd is in dit soort geavanceerde, geheime operaties.
RTL 14.12.2020 Oppositieleider Aleksej Navalny is vergiftigd door een team van de Russische inlichtingen- en veiligheidsdienst FSB. Dat zegt onderzoekscollectief Bellingcat.
Bellingcat-oprichter Eliot Higgins schrijft op Twitter dat onderzoekers zich baseren op telefoon- en vluchtgegevens. Daaruit zou blijken dat een FSB-team de politicus meer dan 30 keer volgde sinds hij aankondigde dat hij zich kandidaat zou stellen om president te worden.
Zenuwgif
Navalny, één van de meest uitgesproken critici van president Vladimir Poetin, werd eind augustus ernstig ziek aan boord van een Russische binnenlandse vlucht. Hij belandde aanvankelijk in een ziekenhuis in het Russische Omsk. De Russische autoriteiten gaven na enkele dagen toestemming om de politicus naar Duitsland te laten vliegen.
Internationale experts stelden later vast dat Navalny is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif. Hij overleefde die aanslag en kon na 32 dagen worden ontslagen uit het Charité-ziekenhuis in de Duitse hoofdstad Berlijn.
Er zouden nu drie FSB-agenten zijn geïdentificeerd die Navalny volgden naar Tomsk, waar hij zou zijn vergiftigd. Twee van die FSB’ers gebruikten een alias en hadden een medische achtergrond. Zeker vijf andere FSB-agenten zouden hen hebben ondersteund. De communicatie binnen de eenheid zou kort voor de vergiftiging flink zijn toegenomen.
Gespecialiseerd team
De FSB-agenten die Navalny vergiftigden, behoorden volgens Bellingcat tot een geheime eenheid die zich specialiseert in het omgaan met giftige stoffen. Het onderzoekscollectief, dat samenwerkt met diverse media, zegt dat niet kan worden uitgesloten dat al eerder is geprobeerd om Navalny te vergiftigen.
Bellingcat zegt ook dat de onderzoeksresultaten doen vermoeden dat de moordaanslag ‘in de hoogste echelons van het Kremlin is goedgekeurd’. De Russische regering heeft steeds tegengesproken dat het iets te maken heeft met de vergiftiging van Navalny.
De onderzoekers zeggen ook te zijn gestuit op informatie die wijst op het bestaan van een geheim ‘programma voor chemische wapens’. Dat zou worden gerund door medewerkers van de FSB die zich op papier bezighouden met forensisch onderzoek naar terreurdaden en het voorkomen van high-tech misdrijven.
NOS 14.12.2020 De Russische geheime dienst FSB zat achter de vergiftiging van oppositieleider Aleksei Navalny. Dat zegt onderzoekscollectief Bellingcat, dat bovendien claimt dat het de identiteit van de leden van het FSB-team heeft achterhaald. Navalny werd op 20 augustus vergiftigd met novitsjok tijdens een verblijf in Siberië.
Hij overleefde de aanslag op zijn leven en werd langdurig behandeld in een ziekenhuis in Berlijn. Navalny beweerde altijd al dat het Kremlin achter de vergiftiging zat, maar Rusland weerspreekt dat.
Bellingcat, dat met behulp van publieke bronnen onderzoek doet, werd in deze zaak bijgestaan door CNN, Der Spiegel en onderzoeksplatform The Insider Russia. Uit telecomdata en vluchtgegevens trekken de onderzoekers de conclusie dat vijf FSB-agenten Navalny al schaduwden sinds begin 2017, na zijn aankondiging dat hij wilde meedoen aan de presidentsverkiezingen.
Hoogste kringen van het Kremlin
Een aantal betrokken FSB-agenten zouden deskundig zijn op het gebied van giftige stoffen. Op meer dan dertig vluchten in drie jaar tijd werd Navalny zonder het te weten vergezeld door de veiligheidsdienst.
Volgens Bellingcat zijn drie agenten hem gevolgd naar de Siberische stad Omsk, waar de vergiftiging plaatsvond. Het waren twee artsen en een agent. Kort voor de vergiftiging, in Navalny’s hotelkamer in Omsk, en ook toen Navalny naar het vliegveld vertrok, was er volgens Bellingcat zeer intensief contact tussen Moskou en de FSB’ers in Omsk die zich nabij het hotel van Navalny bevonden. Later zijn sporen van het gif teruggevonden in een waterflesje op de hotelkamer van de oppositieleider.
Volgens de onderzoeksjournalisten opereert er binnen de geledingen van de FSB een team dat zich officieel met forensisch onderzoek bezighoudt, maar in werkelijkheid een laboratorium runt voor chemische wapens, waaronder novitsjok. Bellingcat heeft de veiligheidsdienst gevraagd om een reactie op de bevindingen van het onderzoek naar de aanslag op Navalny, maar de dienst doet er het zwijgen toe.
Uit verdere reis- en telecomgegevens leidt het collectief af dat “in de hoogste kringen van het Kremlin” een mandaat is afgegeven om de oppositieleider te vergiftigen.
Navalny zelf laat op sociale media weten dat de zaak hiermee rond is. “We kennen de namen, de functies en hebben de foto’s”, schrijft hij met een verwijzing naar een uitgebreid verslag:
Alexey Navalny @navalny
Case closed. I know who tried to kill me. The case concerning my murder attempt is solved. We know the names, we know the job ranks, and we have the photos. Watch the investigation with English subtitles. https://t.co/uCdicyh6uY
AD 14.12.2020 Het onderzoekscollectief Bellingcat zegt dat de Russische geheime dienst FSB achter de vergiftiging zit van Aleksej Navalny. Dit laat het journalistieke platform op Twitter weten.
Afgelopen zomer werd de Russische politicus Navalny onwel terwijl hij in het vliegtuig zat. De oppositieleider werd met ernstige vergiftigingsverschijnselen opgenomen op de intensive care in een ziekenhuis in Berlijn, waar hij negentien dagen aan de beademing heeft gelegen. Navalny overleefde de aanslag.
A joint investigation between Bellingcat and The Insider, in cooperation with Der Spiegel and CNN, has discovered voluminous telecom and travel data that implicates Russia’s Federal Security Service (FSB) in the poisoning of Alexey Navalny.
Navalny werd vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. Ditzelfde gif werd in 2018 gebruikt om de Russische dubbelspion Sergej Skripal in de Britse stad Salisbury om het leven te brengen.
Rusland heeft altijd ontkend iets te maken te hebben met de vergiftiging van Navalny.
NU 14.12.2020 De Russische geheime dienst FSB wordt door Bellingcatin verband gebracht met de vergiftiging van oppositieleider Alexei Navalny. Het onderzoekscollectief meldt maandag de identiteit van de personen die bij de moordpoging betrokken zouden zijn geweest.
Bellingcat meldt na onderzoek in samenwerking met The Insider, waar telefoon- en vluchtgegevens voor werden onderzocht, dat Navalny al sinds 2017 wordt achtervolgd door een FSB-team dat gespecialiseerd is in giftige middelen. In dat jaar maakte de politicus bekend de nieuwe president te willen worden.
De leden schaduwden Navalny vervolgens tijdens zijn reizen door Rusland en volgden hem op meer dan dertig vluchten. Mogelijk zijn eerder al pogingen gedaan om de vooraanstaande criticus van de Russische president Vladimir Poetin te vergiftigen, aldus het onderzoekscollectief.
Bellingcat deelt de identiteit van drie personen die betrokken zouden zijn geweest bij de moordpoging. Het gaat om Vladimir Panyaev (40) en de artsen Alexey Alexandrov (40) en Ivan Osipov (44). Het drietal zou zijn ondersteund en begeleid door minstens vijf andere FSB-agenten, van wie sommigen ook naar Omsk reisden. Dat is de stad waar Navalny vanwege de vergiftiging met spoed in het ziekenhuis werd opgenomen.
Volgens Bellingcat communiceerden de FSB-agenten tijdens de reis met elkaar, met plotselinge pieken in de communicatie vlak voor de vergiftiging en op de momenten dat het slachtoffer zijn hotelkamer verliet en onderweg was naar het vliegveld.
Case closed. I know who tried to kill me. The case concerning my murder attempt is solved. We know the names, we know the job ranks, and we have the photos. Watch the investigation with English subtitles. https://t.co/uCdicyh6uY
Navalny ernstig ziek door vergiftiging met novichok
Navalny werd in augustus vergiftigd met het zenuwgif novichok. Hij werd tijdens een binnenlandse vlucht ernstig ziek, waarna hij met spoed naar een ziekenhuis moest. Enkele dagen later werd hij overgebracht naar een ziekenhuis in Berlijn, waar uiteindelijk de vergiftiging werd vastgesteld.
De 44-jarige politicus en zijn achterban verklaarden al snel dat Poetin verantwoordelijk is voor de moordpoging. Maar die betrokkenheid wordt al sinds het begin ontkend door de Russische autoriteiten.
Navalny heeft het ziekenhuis verlaten, maar is nog herstellende van de vergiftiging. Hij verblijft nog altijd in Duitsland. Volgens Navalny is “de moordzaak nu opgelost”.
Navalny spreekt voor het eerst op beeld: ‘Vergiftiging voelde raar’
MSN 14.12.2020 De Russische geheime dienst FSB wordt door Bellingcatin verband gebracht met de vergiftiging van oppositieleider Alexei Navalny. Het onderzoekscollectief meldt maandag de identiteit van de personen die bij de moordpoging betrokken zouden zijn geweest.
Bellingcat meldt na onderzoek in samenwerking met The Insider, waar telefoon- en vluchtgegevens voor werden onderzocht, dat Navalny al sinds 2017 wordt achtervolgd door een FSB-team dat gespecialiseerd is in giftige middelen. In dat jaar maakte de politicus bekend de nieuwe president te willen worden.
De leden schaduwden Navalny vervolgens tijdens zijn reizen door Rusland en volgden hem op meer dan dertig vluchten. Mogelijk zijn eerder al pogingen gedaan om de vooraanstaande criticus van de Russische president Vladimir Poetin te vergiftigen, aldus het onderzoekscollectief.
Bellingcat deelt de identiteit van drie personen die betrokken zouden zijn geweest bij de moordpoging. Het gaat om Vladimir Panyaev (40) en de artsen Alexey Alexandrov (40) en Ivan Osipov (44). Het drietal zou zijn ondersteund en begeleid door minstens vijf andere FSB-agenten, van wie sommigen ook naar Omsk reisden. Dat is de stad waar Navalny vanwege de vergiftiging met spoed in het ziekenhuis werd opgenomen.
Volgens Bellingcat communiceerden de FSB-agenten tijdens de reis met elkaar, met plotselinge pieken in de communicatie vlak voor de vergiftiging en op de momenten dat het slachtoffer zijn hotelkamer verliet en onderweg was naar het vliegveld.
Navalny ernstig ziek door vergiftiging met novichok
Navalny werd in augustus vergiftigd met het zenuwgif novichok. Hij werd tijdens een binnenlandse vlucht ernstig ziek, waarna hij met spoed naar een ziekenhuis moest. Enkele dagen later werd hij overgebracht naar een ziekenhuis in Berlijn, waar uiteindelijk de vergiftiging werd vastgesteld.
De 44-jarige politicus en zijn achterban verklaarden al snel dat Poetin verantwoordelijk is voor de moordpoging. Maar die betrokkenheid wordt al sinds het begin ontkend door de Russische autoriteiten.
Navalny heeft het ziekenhuis verlaten, maar is nog herstellende van de vergiftiging. Hij verblijft nog altijd in Duitsland. Volgens Navalny is “de moordzaak nu opgelost”.
MSN 14.12.2020 Onderzoekscollectief Bellingcat heeft het team van de Russische inlichtingen en -veiligheidsdienst FSB geïdentificeerd dat heeft geprobeerd oppositieleider Aleksej Navalni te vermoorden. Dat zegt Bellingcat-oprichter Eliot Higgins op Twitter.
Higgins schrijft op de berichtensite dat onderzoekers zich baseren op telefoon- en vluchtgegevens. Daaruit zou blijken dat een FSB-team de politicus “meer dan 30 keer volgde sinds hij aankondigde dat hij zich kandidaat zou stellen om president te worden”.
Navalni, een van de meest uitgesproken critici van president Vladimir Poetin, werd eind augustus ernstig ziek aan boord van een Russische binnenlandse vlucht. Hij belandde aanvankelijk in een ziekenhuis in het Russische Omsk. De Russische autoriteiten gaven na enkele dagen toestemming om de politicus naar Duitsland te laten vliegen.
Zenuwgif
Internationale experts stelden later vast dat Navalni is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif. Hij overleefde die aanslag en kon na 32 dagen worden ontslagen uit het Charité-ziekenhuis in de Duitse hoofdstad Berlijn.
Er zouden nu drie FSB-agenten zijn geïdentificeerd die Navalni volgden naar Tomsk, waar hij zou zijn vergiftigd. Twee van die FSB’ers gebruikten een alias en hadden een medische achtergrond. Zeker vijf andere FSB-agenten zouden die groep hebben ondersteund. De communicatie binnen de eenheid zou kort voor de vergiftiging flink zijn toegenomen.
Kremlin
De FSB-agenten die de oppositieleider schaduwden, behoorden volgens Bellingcat tot een clandestiene eenheid die zich specialiseert in het omgaan met giftige stoffen. Het onderzoekscollectief, dat samenwerkt met diverse media, zegt dat niet kan worden uitgesloten dat al eerder is geprobeerd om Navalni te vergiftigen.
Bellingcat zegt dat de onderzoeksresultaten doen vermoeden dat de moordaanslag “in de hoogste echelons van het Kremlin is goedgekeurd”. De Russische regering heeft steeds tegengesproken dat het iets te maken heeft met de vergiftiging van Navalni.
De onderzoekers zeggen ook te zijn gestuit op informatie die wijst op het bestaan van een “clandestien programma voor chemische wapens”. Dat zou worden gerund door medewerkers van de FSB die zich op papier bezighouden met forensisch onderzoek naar terreurdaden en het voorkomen van high-tech misdrijven.
Telegraaf 14.12.2020 Onderzoekscollectief Bellingcat heeft het team van de Russische inlichtingen en -veiligheidsdienst FSB geïdentificeerd dat heeft geprobeerd oppositieleider Aleksej Navalny te vermoorden. Dat zegt Bellingcat-oprichter Eliot Higgins op Twitter.
Higgins schrijft op de berichtensite dat onderzoekers zich baseren op telefoon- en vluchtgegevens. Daaruit zou blijken dat een FSB-team de politicus „meer dan 30 keer volgde sinds hij aankondigde dat hij zich kandidaat zou stellen om president te worden.”
Navalny, een van de meest uitgesproken critici van president Vladimir Poetin, werd eind augustus ernstig ziek aan boord van een Russische binnenlandse vlucht. Hij belandde aanvankelijk in een ziekenhuis in het Russische Omsk. De Russische autoriteiten gaven na enkele dagen toestemming om de politicus naar Duitsland te laten vliegen.
Internationale experts stelden later vast dat Navalny is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif. Hij overleefde die aanslag en kon na 32 dagen worden ontslagen uit het Charité-ziekenhuis in de Duitse hoofdstad Berlijn.
Er zouden nu drie FSB-agenten zijn geïdentificeerd die Navalny volgden naar Tomsk, waar hij zou zijn vergiftigd. Twee van die FSB’ers gebruikten een alias en hadden een medische achtergrond. Zeker vijf andere FSB-agenten zouden die groep hebben ondersteund. De communicatie binnen de eenheid zou kort voor de vergiftiging flink zijn toegenomen.
De FSB-agenten die de oppositieleider schaduwden, behoorden volgens Bellingcat tot een clandestiene eenheid die zich specialiseert in het omgaan met giftige stoffen. Het onderzoekscollectief, dat samenwerkt met diverse media, zegt dat niet kan worden uitgesloten dat al eerder is geprobeerd om Navalny te vergiftigen.
Bellingcat zegt dat de onderzoeksresultaten doen vermoeden dat de moordaanslag „in de hoogste echelons van het Kremlin is goedgekeurd.” De Russische regering heeft steeds tegengesproken dat het iets te maken heeft met de vergiftiging van Navalny.
Bellingcat, working with @the_ins_ru has identified the FSB team behind the attempted assassination on @navalny, uncovering phone records and flight records showing the team followed him over 30 times since he announced he would run for president
De onderzoekers zeggen ook te zijn gestuit op informatie die wijst op het bestaan van een „clandestien programma voor chemische wapens.” Dat zou worden gerund door medewerkers van de FSB die zich op papier bezighouden met forensisch onderzoek naar terreurdaden en het voorkomen van high-tech misdrijven.
MSN 14.12.2020 Onderzoekscollectief Bellingcat heeft het team van de Russische inlichtingen en -veiligheidsdienst FSB geïdentificeerd dat heeft geprobeerd oppositieleider Aleksej Navalny te vermoorden. Dat zegt Bellingcat-oprichter Eliot Higgins op Twitter.
Higgins schrijft op de berichtensite dat onderzoekers zich baseren op telefoon- en vluchtgegevens. Daaruit zou blijken dat een FSB-team de politicus „meer dan 30 keer volgde sinds hij aankondigde dat hij zich kandidaat zou stellen om president te worden.”
Navalny, een van de meest uitgesproken critici van president Vladimir Poetin, werd eind augustus ernstig ziek aan boord van een Russische binnenlandse vlucht. Hij belandde aanvankelijk in een ziekenhuis in het Russische Omsk. De Russische autoriteiten gaven na enkele dagen toestemming om de politicus naar Duitsland te laten vliegen.
Internationale experts stelden later vast dat Navalny is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif. Hij overleefde die aanslag en kon na 32 dagen worden ontslagen uit het Charité-ziekenhuis in de Duitse hoofdstad Berlijn.
Er zouden nu drie FSB-agenten zijn geïdentificeerd die Navalny volgden naar Tomsk, waar hij zou zijn vergiftigd. Twee van die FSB’ers gebruikten een alias en hadden een medische achtergrond. Zeker vijf andere FSB-agenten zouden die groep hebben ondersteund. De communicatie binnen de eenheid zou kort voor de vergiftiging flink zijn toegenomen.
De FSB-agenten die de oppositieleider schaduwden, behoorden volgens Bellingcat tot een clandestiene eenheid die zich specialiseert in het omgaan met giftige stoffen. Het onderzoekscollectief, dat samenwerkt met diverse media, zegt dat niet kan worden uitgesloten dat al eerder is geprobeerd om Navalny te vergiftigen.
Bellingcat zegt dat de onderzoeksresultaten doen vermoeden dat de moordaanslag „in de hoogste echelons van het Kremlin is goedgekeurd.” De Russische regering heeft steeds tegengesproken dat het iets te maken heeft met de vergiftiging van Navalny.
De onderzoekers zeggen ook te zijn gestuit op informatie die wijst op het bestaan van een „clandestien programma voor chemische wapens.” Dat zou worden gerund door medewerkers van de FSB die zich op papier bezighouden met forensisch onderzoek naar terreurdaden en het voorkomen van high-tech misdrijven.
AD 13.12.2020 De Russische veiligheidsdiensten hebben Aleksej Navalny in het ziekenhuis in Omsk een tweede keer geprobeerd te vergiftigen. Het idee was, dat hij daardoor onderweg naar Berlijn zou komen te overlijden.
Dat schrijft de Britse krant The Sunday Times op basis van gesprekken met bronnen binnen Duitse en Britse inlichtingendiensten. Na een mislukte poging tot vergiftiging met novitsjok, probeerden veiligheidsagenten hem opnieuw het beruchte zenuwgif toe te dienen, toen hij al in coma lag en een Duits doktersteam hem zou overvliegen naar Berlijn.
,,De verwachting was, dat hij dood zou zijn tegen de tijd dat hij in Berlijn aankwam’’, vertelt een bron aan The Sunday Times. De publicatie beweert dat, net als bij de eerste moordpoging met gif, Navalny werd gered door een dosis atropine. Een EHBO-team diende hem dat in het vliegtuig al toe. Het redde hem waarschijnlijk het leven en het middel zou er mogelijk ook voor hebben gezorgd dat de tweede lading minder snel doordrong tot de organen van Navalny.
Moordaanslag
Volgens de Britse krant hadden inlichtingenofficieren in het ziekenhuis van Omsk hun basis ingericht in het kantoor van de hoofdarts. Van daaruit zouden ze de moordaanslag verder hebben georganiseerd.
Navalny werd op 20 augustus onwel op een vlucht van Tomsk naar Moskou en de piloot besloot tot een noodlanding in Omsk. De dagen erna circuleerden er al foto’s op sociale media waarop mannen in pak te zien waren in de spreekkamer van de hoofdarts, die daar zelf niet aanwezig is.
The Sunday Times meldt ook dat het gif op de kleren van de oppositiepoliticus zat, aangebracht door agenten van de Russische speciale diensten, die hadden ingebroken in zijn hotelkamer in Tomsk. Eerder bestond het vermoeden dat er novitsjok zat in de thee die Navalny dronk op de luchthaven van Tomsk.
De Russische president Vladimir Poetin zei vrijdag tegenover de Russische mensenrechtenraad dat de autoriteiten de zaak-Navalny volgen, maar dat ze geen strafzaak in Rusland kunnen openen, omdat er geen bewijsmateriaal is.
‘Een zekere politieke figuur’
Duitse experts concludeerden na onderzoek, dat Navalny daadwerkelijk was vergiftigd met (een nieuwe variant van) novitsjok. Later bevestigden een Zwitsers en Frans laboratorium die lezing. Maar Poetin merkte op dat het parket van Rusland nog steeds geen schriftelijke bewijzen heeft gezien en herhaaldelijk een beroep heeft gedaan op Duitsland om dat bewijs te sturen.
Ook herinnerde hij eraan dat Rusland specialisten heeft uitgenodigd. ,,Maar ze komen niet naar ons toe. Ze geven geen officieel materiaal. Ze geven geen biologisch materiaal. Wat moeten we doen?’’ zei de president, die hardnekkig weigert de naam van zijn opposant publiekelijk uit te spreken. Hij heeft het vaak over ‘een zekere politieke figuur’.
Navalny lag van 20 augustus tot 7 september in coma. Hij werd ziek in het vliegtuig tijdens de vlucht naar Moskou vanuit Tomsk. Na de tussenlanding in Omsk, bracht een ambulance hem naar het ziekenhuis. Later is hij naar een kliniek in Berlijn vervoerd. Artsen in Omsk stelden een stofwisselingsstoornis vast die een scherpe verandering in de bloedsuikerspiegel veroorzaakte. Ze zeiden geen gif in de analyses te hebben aangetroffen.
AD 23.10.2020 De Russische president Vladimir Poetin zegt dat hij persoonlijk toestemming heeft gegeven om oppositieleider Aleksej Navalny in Duitsland te laten behandelen. ,,Nadat de echtgenote van deze burger een beroep op me had gedaan, gaf ik aanklagers direct opdracht om te kijken of het mogelijk was om hem naar het buitenland te laten gaan”, aldus Poetin volgens Russische media.
Navalny, een van de meest uitgesproken critici van Poetin, werd eind augustus ernstig ziek aan boord van een Russische binnenlandse vlucht. Hij belandde aanvankelijk in een ziekenhuis in het Russische Omsk. De autoriteiten gaven na enkele dagen toestemming om de politicus naar Duitsland te laten vliegen. Internationale experts stelden later vast dat hij was vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif.
Poetin beredeneerde dat Navalny van hem nooit naar Duitsland had mogen gaan als zijn regering hem had laten vergiftigen. De oppositieleider, die de vergiftiging overleefde, houdt de autoriteiten in zijn thuisland wel verantwoordelijk voor wat hem is overkomen.
Opdrachtgever
Aleksej Navalny claimt dat de Russische president achter zijn vergiftiging zit. Dat verklaarde hij begin oktober in een interview in het Duitse blad Der Spiegel, zijn eerste vraaggesprek sinds zijn vergiftiging. Volgens hem zei Poetin tegen de Franse president Emmanuel Macron dat de Russische oppositieleider zichzelf had vergiftigd.
Navalny werd onwel tijdens een vlucht van Siberië naar Moskou. Hij werd bewusteloos naar een ziekenhuis in Siberië gebracht. Daar verklaarden artsen dat er geen sporen van gif in zijn bloed waren aangetroffen. Hij zou een stofwisselingsziekte hebben, veroorzaakt door een lage bloedsuikerspiegel, was de lezing.
De Duitse organisatie Cinema for Peace bood hulp aan en stuurde een privéjet met artsen naar Rusland om Navalny op te halen. Navalny’s echtgenote smeekte de Russische president Poetin in een brief haar man te laten vertrekken. De artsen in Omsk verboden Navalny’s transport aanvankelijk, omdat zijn toestand nog niet stabiel genoeg zou zijn voor zo’n ambulancevlucht. Een dag later stemden ze alsnog in met het overvliegen van Navalny.
Geheim adres
Hij werd opgenomen in het Berlijnse Charité Ziekenhuis. Daar ontwaakte de Rus begin september uit een kunstmatige coma. Op 23 september 2020 mocht hij de kliniek verlaten. Sindsdien verbleef hij op een geheim adres in Berlijn. Vorige week dook hij volgens Duitse media op in het Duitse Zwarte Woud. Hij verbleef er met zijn gezin in een dorp niet zo ver van de grens met Zwitserland en Frankrijk. Enkele dagen eerder liet Navalny zich fotograferen op een strand aan wat de Oostzeekust leek.
Voor Duitsland staat vast dat Navalny is vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. De Duitse regering verklaarde op basis van de eigen testresultaten ‘ondubbelzinnig bewijs’ te hebben voor de vergiftiging. Onafhankelijke labs kwamen tot dezelfde conclusie.
Navalny verklaarde dat hij voor vertrek naar Berlijn volledig werd uitgekleed. ‘Ze trokken al mijn kleren uit en stuurden me helemaal naakt naar Duitsland. Gezien het feit dat er een industriële chemische stof op mijn lichaam is gevonden en die zeer waarschijnlijk via contact met mijn lijf is overgebracht, zijn mijn kleren een zeer belangrijk bewijsstuk.’ Hij eist de kleding terug van Rusland.
Actievoerders bieden passanten een kopje ‘Novitisjok-thee’ aan voor de Russische ambassade in Berlijn.BeeldAFP
Trouw 16.10.2020 De 85-jarige Vil Mirzajanov had in de jaren zeventig en tachtig een spannende baan: hij werkte mee aan de ontwikkeling van het zenuwgas novitsjok. Moskou zit achter de vergiftiging van oppositieleider Navalny, dat weet hij zeker. ‘Alle alternatieve theorieën die het Kremlin de wereld in werkt, zijn pure onzin.’
Tot twee jaar geleden had vrijwel niemand van novitsjok gehoord. Slechts een handvol gespecialiseerde chemici en experts op het gebied van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten hadden de naam van het obscure, Russische zenuwgif wel eens voorbij zien komen. Dat veranderde op 4 maart 2018, toen novitsjok opeens zijn opwachting maakte in krantenkoppen wereldwijd.
Aanleiding was de vergiftiging van de Russische oud-dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia in het Britse Salisbury. Uit onderzoek bleek dat bij de aanval op de Skripals novitsjok op de deur van hun huis was aangebracht. De twee lagen weken in kritieke toestand in het ziekenhuis.
Ruim twee jaar later zingt novitsjok opnieuw rond. Dit keer omdat Duitsland, Frankrijk en Zweden onafhankelijk van elkaar aantoonden dat de Russische oppositieleider en anti-corruptieactivist Aleksej Navalny in augustus het slachtoffer werd van een novitsjokvergiftiging.
Begin deze maand volgde ook de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag – die in 2019 novitsjok toevoegde aan de lijst met verboden chemische wapens en waar ook Rusland bij is aangesloten – met diezelfde conclusie.
Navalny raakte afgelopen zomer tijdens een Russische binnenlandse vlucht onwel en werd na een noodlanding opgenomen in een Siberisch ziekenhuis. Hij lag daarna bijna drie weken in coma in een ziekenhuis in Berlijn en balanceerde op het randje van de dood.
Bondskanselier Angela Merkel sprak van een ‘moordaanslag’ en stelde dat de aanval serieuze vragen opriep die ‘alleen de Russische regering kan beantwoorden, en moet beantwoorden.’ Inmiddels staat de EU op het punt sancties in te stellen tegen personen in Rusland die volgens Brussel verantwoordelijk zijn voor de vergiftiging.
Maart 2018. In het Britse Salisbury voeren speciale troepen de bank af waarop Sergej Skripal en zijn dochter Julia zijn gevonden.Beeld EPA
‘Moskou heeft als enige de hele cyclus onder de knie’
Ook volgens Vil Mirzajanov is er geen twijfel over mogelijk dat de aanslag op Navalny uit de koker van het Kremlin komt. De 85-jarige chemisch analist werkte van 1965 tot 1992 bij het Staatsonderzoeksinstituut voor Organische Chemie en Technologie in Moskou en was in de jaren zeventig en tachtig nauw betrokken bij de ontwikkeling van novitsjok.
Toen hij begin jaren negentig het instituut verliet, was hij de eerste die de wereld attendeerde op het bestaan van het Russische zenuwgif. Later week hij uit naar de Verenigde Staten waar hij in 2008 een boek publiceerde waarin hij de chemische formules van de novitsjok-familie onthulde.
“Moskou zit er honderd procent achter”, vertelt Mirzajanov over de telefoon vanuit zijn woonplaats Princeton in de VS. “Alle alternatieve theorieën die het Kremlin de wereld in werkt, zijn pure onzin. Rusland is het land dat het uitvond en heeft als enige de benodigde ervaring om het te produceren en als wapen in te zetten. Moskou heeft kortom als enige de hele cyclus onder de knie.”
Mede daarom wijzen talloze westerse leiders nu, net als twee jaar geleden bij de aanslag op de Skripals, met de beschuldigende vinger naar het Rode Plein. Toch ontkent Moskou in alle toonaarden ook maar iets met de vergiftigingen van Navalny of Skripal te maken te hebben.
Twee jaar geleden verweet het Kremlin de Britten en andere westerse landen ervan de beschuldiging te gebruiken als onderdeel van een politieke, anti-Russische campagne.
En ook nu weer dient Moskou de tegenpartij van dezelfde repliek. Het Kremlin verwijt Berlijn dat het de onderzoeksresultaten over Navalny niet wil delen en, zo redeneert Moskou op zijn beurt, zonder hard bewijs kan iedereen achter de aanval zitten. Bijvoorbeeld de Duitsers zelf.
Geruchten over verspreiding van novitsjok op de zwarte markt
Je reinste onzin, meent Mirzajanov. De chemicus moet helemaal niets hebben van Russische theorieën die de schuld van Navalny’s vergiftiging in het buitenland leggen. Ook geruchten over de mogelijke verspreiding van novitsjok op de zwarte markt wijst hij van de hand. “Het duurt jaren om hiermee te experimenteren, het te testen en tot een wapen door te ontwikkelen.
“Sinds mijn boek in 2008 zijn de formules van de verschillende soorten novitsjok weliswaar openbaar, maar alleen zeer gespecialiseerde laboratoria met gespecialiseerd personeel kunnen het vervaardigen. Daarnaast kost de ontwikkeling extreem veel tijd en geld. Het is niet zo dat een doorsnee boef op de zwarte markt dit even snel in elkaar draait. Dat is schier onmogelijk.”
De Russische oppositieleider Alexei Navalny op een selfie in het ziekenhuis in Berlijn in september.Beeld AFP
Uit zijn tijd in de Sovjet-Unie herinnert Mirzajanov zich nog goed de geheimzinnigheid die er rondom het onderzoeksinstituut hing waar hij werkte. “Alles speelde zich in het diepste geheim af en het hele instituut stond onder de zwaarste controle van de KGB. Iedereen werd doorgelicht en niemand mocht buiten de muren van het instituut over de inhoud van zijn werk praten.
“Het was een hermetisch afgesloten fort vol staatsgeheimen en het stond onder permanente beveiliging van de veiligheidsdiensten. Dat maakt de kans nóg kleiner dat iemand anders zijn handen op de formules heeft kunnen leggen.”
Voortdurend op zoek naar nieuw wapentuig
Een korte duik in de geschiedenisboeken leert inderdaad dat novitsjok aan het begin van de jaren zeventig werd ontwikkeld. Te midden van de Koude Oorlog waren de Sovjets en de Amerikanen in hun voortdurende wapenwedloop constant op zoek naar nieuw wapentuig.
Naast de ontwikkeling van kernwapens legden beide machtsblokken zich ook toe op innovaties op het gebied van chemische en biologische wapens.
Zodoende startte de Sovjet-Unie in de jaren zeventig een programma onder de codenaam Folliant voor de ontwikkeling van een nieuwe generatie chemische wapens als reactie op de laatste Amerikaanse ‘binaire’ wapens, die uit losse, niet giftige bouwstenen bestaan, waardoor ze makkelijker te hanteren zijn.
Belangrijke voorwaarde van het te ontwikkelen chemische wapen was dat die niet herkend kon worden door het chemisch detectiepapier dat Navo-troepen destijds in hun standaarduitrusting bij zich droegen.
Mirzajanov: “Ons instituut werkte in opdracht van het leger en de KGB. Ik ging er altijd vanuit dat alles wat wij deden voor strikt militaire doeleinden was. Dat het in het belang van de staatsveiligheid was. In de loop der tijd ontwikkelden we verschillende soorten novitsjok. Ik ken zelf zes verschillende vormen, sommige vloeibaar andere in vaste vorm.
Die hebben we eindeloos getest op dieren. Muizen, konijnen, eenden, enzovoorts. Maar dat zijn nog geen personen. Het effect dat novitsjok op mensen heeft is daardoor nog relatief onbekend. Het lijkt er nu op dat ze in Rusland zijn begonnen met experimenten op mensen.”
Een paar milligram leidt al tot de dood
Juist doordat novitsjok nog zo onbekend is, zijn ook de gevolgen voor de gezondheid niet met zekerheid vast te stellen. Hoe dan ook is iedereen erover uit dat het extreem giftig is. Volgens wetenschappers is novitsjok, dat letterlijk ‘nieuwkomer’ betekent, zelfs tot wel tien keer dodelijker dan in het Westen bekendere zenuwgassen zoals Sarin en VX. “Afhankelijk van hoe je het binnenkrijgt, via de mond of huid, is een paar milligram al voldoende om iemand om te leggen”, vertelt Mirzajanov.
“Het is heel gemeen spul en het kan tot hevige gezondheidseffecten leiden. Daarom denk ik ook dat Navalny blijvende schade zal houden. Onder meer omdat ik uit de Sovjet-Unie weet dat iedereen die er per ongeluk mee in aanraking kwam, niet volledig herstelde.”
Mirzajanov doelt onder meer op de scheikundige en chemische wapenspecialist Andrej Zjeleznjakov. Voordat de Skripals in het nieuws kwamen vanwege hun vergiftiging met novitsjok, was deze jonge Sovjet-chemicus het bekendste slachtoffer van het gif dat hij mede zelf ontwikkelde. In 1987 kwam hij tijdens een ongeluk in een laboratorium in Rusland in aanraking met het spul. Later vertelde hij in een interview over het incident.
“Er kwamen cirkels voor mijn ogen: rode en oranje. Een piep in mijn oren en ik raakte buiten adem. Een gevoel van angst: alsof er iets naars stond te gebeuren. Ik ging op een stoel zitten en zei tegen de rest: ‘Het heeft me te pakken’.”
Vijf jaar later, in 1992, had novitsjok het centraal zenuwstelsel van Zjeleznjakov zodanig aangetast dat hij met allerhande aandoeningen kampten, waaronder cirrose, zenuwschade, epilepsie en toxische hepatitis. In 1993 overleed hij door een insult.
Salisbury, maart 2018. Onderzoekers op de plek waar Skripal en zijn dochter werden gevonden. Beeld AFP
De Skripals zouden in Nieuw-Zeeland wonen onder een andere naam
Over de situatie van de Skripals is twee jaar na de aanslag op hun leven nog altijd weinig duidelijkheid. Naar verluidt woonden vader en dochter na de aanval ruim een jaar op een onderduikadres van de Britse inlichtingendienst MI6.
In juni dit jaar meldden anonieme bronnen binnen de Britse regering aan The Sunday Times dat de Skripals naar Nieuw-Zeeland zouden zijn verhuisd waar ze met een nieuwe identiteit een nieuw leven zijn begonnen. Over hun gezondheidstoestand is echter niets bekend.
Mirzajanov verwacht niet dat de twee in optimale conditie verkeren. “Eigenlijk is er geen orgaan dat niet wordt aangetast door novitsjok. Het gif veroorzaakt spierspasmen waardoor het hart kan bezwijken.
Daarnaast kan vochtopbouw in de longen dodelijk zijn en brengt het schade toe aan andere organen en zenuwcellen. Wie niet oplet, kan het zomaar verwarren voor een andere aandoening, zoals een fatale hartaanval. Daarom weet ook niemand precies hoe vaak het is gebruikt.”
Hoe kan het dat Navalny en de Skripals nog in leven zijn? “Dat blijft gissen. Misschien was het tot twee keer toe een fout van de personen die de opdracht uitvoerden. Het is niet per se makkelijk om een chemisch wapen te hanteren. Het is niet een kwestie van de trekker overhalen.
Dit vergt bijzonder specialistische training en het is ook voor de dader zelf niet zonder risico. Je moet een tegengif bij je dragen, het is onvoorspelbaar en je moet op alles voorbereid zijn, omdat je anders jezelf vergiftigt.”
Terugkijkend op het verleden voelt Mirzajanov zich schuldig over het feit dat hij bijdroeg aan de ontwikkeling van een bijzonder toxisch en dodelijk zenuwgif dat inmiddels tegen ‘gewone burgers’ wordt gebruikt. “Ik heb me publiekelijk verontschuldigd aan de Skripals en aan Navalny. Ik was onderdeel van een criminele machine.
Destijds wist ik niet dat het voor terroristische doeleinden tegen burgers zou worden gebruikt, maar dat maakt het nog niet minder erg. Soldaten op het slagveld zijn over het algemeen nog wel beschermd tegen chemische wapens, onschuldige burgers niet. Die kunnen zich hier niet tegen wapenen. Dat is verschrikkelijk.”
Lees ook:
Hoe Navalny de nachtmerrie van het Kremlin werd
Navalny vocht voor zijn leven na een vergiftiging en werd overgebracht naar Duitsland voor verdere medische behandeling. Hoe kon het zover komen?
Europa legt Rusland sancties op voor vergiftiging Navalny
Telegraaf 15.10.2020 De sancties die de Europese Unie aan Rusland oplegt wegens de vergiftiging van oppositieleider Aleksej Navalni, treffen naaste medewerkers van president Vladimir Poetin. Onder de zes gestraften zijn de eerste adjunct-stafchef van Poetin, een inlichtingenchef en twee onderministers. Tegen een andere vertrouweling van de president, oligarch Jevgeni Prigozjin, treft de EU om een andere reden dezelfde strafmaatregelen.
Op de sanctielijst staan geen geheim agenten, zoals na de vergiftiging van de gewezen dubbelspion Sergej Skripal in Engeland. Ditmaal straft de EU het hoofd van de binnenlandse inlichtingendienst FSB, de rechterhand van Poetins stafchef, het hoofd binnenlandbeleid van het Kremlin, twee onderministers van Defensie en de vertegenwoordiger van Poetin in Siberië. De Europese tegoeden van het zestal worden bevroren en ze komen de EU niet meer in.
Rusland ontkent dat het iets van doen heeft met de moordaanslag op Navalni. Maar het gebruik van een zenuwgif waartoe alleen Russische veiligheidsdiensten toegang hebben, kan niet buiten Rusland om zijn gegaan, denkt de EU.
Navalni werd in augustus erg ziek tijdens een binnenlandse vlucht boven Siberië. Hij mocht uiteindelijk naar Duitsland om daar behandeld te worden. Daar stelden onder anderen experts van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) vast dat de politicus was vergiftigd met een verboden zenuwgif.
Prigozjin wordt de vergiftiging van Navalni niet aangerekend, maar hij wordt gestraft voor het schenden van het wapenembargo dat voor Libië geldt. De zakenman, die bekend werd als ’de kok van Poetin’, leidt onder meer een privéleger van ’beveiligers’. Ook hij krijgt een inreisverbod en zijn tegoeden worden bevroren.
NOS 15.10.2020 De EU heeft sancties opgelegd aan zes Russische functionarissen in verband met de vergiftiging van oppositieleider Alexej Navalny. Ook een Russisch onderzoeksinstituut staat op de sanctielijst.
De 27 lidstaten waren het eens over de beslissing. “De aangenomen beperkende maatregelen bestaan uit een reisverbod naar de EU en een bevriezing van tegoeden voor individuen, en een bevriezing van tegoeden voor de entiteit”, verklaart de EU.
Het gaat om onder anderen twee hoge functionarissen in het kantoor van president Poetin, een directeur van de federale veiligheidsdienst en twee plaatsvervangend ministers van Defensie. Het staatsinstituut voor wetenschappelijk onderzoek naar organische chemie en technologie wordt ook gesanctioneerd.
Duitsland
Navalny werd in augustus opgenomen in een ziekenhuis in Berlijn, nadat hij in Rusland ziek was geworden. Hij is aan het revalideren en wil teruggaan naar Rusland als hij zich beter voelt. De oppositieleider was vergiftigd met het zenuwgif novitsjok, bevestigde de OPCW vorige week.
Gisteren waarschuwde de Russische minister van Buitenlandse Zaken vergelijkbare maatregelen te zullen treffen. “De Duitsers zijn niet van plan enige feiten te verstrekken, ondanks alle internationale en wettelijke verplichtingen. We antwoorden op dezelfde manier. Dat is de diplomatieke praktijk.” Duitsland en Frankrijk hadden opgeroepen tot de sancties.
AD 15.10.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny is na zijn behandeling in een Berlijns ziekenhuis blijkbaar aan het herstellen in het Duitse Zwarte Woud. Hij verblijft met zijn gezin in een dorp niet zo ver van de grens met Zwitserland en Frankrijk, melden Duitse media.
Het gaat om Ibach in de deelstaat Baden-Württemberg. De burgemeester laat de ruim vierduizend inwoners in een bericht op de gemeentelijke website weten ‘dat sinds deze week een publiek en prominent figuur met zijn gezin in het dorp verblijft. Ze hebben een zeer hoog niveau van persoonsbescherming nodig. Dat verklaart de grote politieaanwezigheid in het dorp en de huisbezoeken door agenten’, aldus Helmut Kaiser.
De uitzonderlijke persoonsbescherming van de ‘gast’ en diens gezin vraagt volgens de burgervader de medewerking van de dorpelingen. ‘De inzet is in het algemeen belang. Het gaat over de gezondheid en het leven van de bewuste personen en ook van alle inwoners. De media melden dat het gaat om de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. De omvang van de benodigde en uit te voeren maatregelen wordt door de politie bepaald.’
Niet makkelijk
De burgemeester vraagt de inwoners om begrip voor het feit dat het dorpsleven van de ene op de andere dag is veranderd. Hij roept de dorpelingen ook op de politie te ondersteunen ‘bij dit niet altijd even gemakkelijke werk’. ,,Er komen meer politiecontroles dus draag alstublieft uw identiteitsdocumenten bij u zodat u zich kunt identificeren indien nodig.’’
Bezorgde burgers kunnen volgens Kaiser terecht bij de geüniformeerde politiemannen en -vrouwen ter plaatse. Het gemeentehuis, dat blijkbaar fungeert als ‘commandocentrum’, is slechts maandagmiddag en donderdagochtend open tijdens de normale kantooruren, aldus de burgemeester.
Poetin
Aleksej Navalny claimt dat de Russische president Vladimir Poetin achter zijn vergiftiging zit. Dat verklaarde hij begin oktober in een interview in het Duitse blad Der Spiegel, zijn eerste vraaggesprek sinds zijn vergiftiging. Volgens hem zei Poetin tegen de Franse president Emmanuel Macron dat de Russische oppositieleider zichzelf had vergiftigd.
Navalny werd op 20 augustus onwel tijdens een Russische binnenlandse vlucht van Siberië naar Moskou. Hij werd bewusteloos naar een ziekenhuis in Siberië gebracht. Daar verklaarden artsen dat er geen sporen van gif in zijn bloed waren aangetroffen. Hij zou een stofwisselingsziekte hebben, veroorzaakt door een lage bloedsuikerspiegel, was de lezing.
De Duitse organisatie Cinema for Peace bood hulp aan en stuurde een privéjet met artsen naar Rusland om Navalny op te halen. Navalny’s echtgenote smeekte de Russische president Poetin in een brief haar man te laten vertrekken. De artsen in Omsk verboden Navalny’s transport aanvankelijk, omdat zijn toestand nog niet stabiel genoeg zou zijn voor zo’n ambulancevlucht. Een dag later stemden ze alsnog in met het overvliegen van Navalny.
Hij werd opgenomen in het Berlijnse Charité Ziekenhuis. Daar ontwaakte de Rus begin september uit een kunstmatige coma. Op 23 september mocht hij de kliniek verlaten. Sindsdien verbleef hij op een geheim adres in Berlijn. Voor Duitsland staat vast dat Navalny is vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. De Duitse regering verklaarde op basis van de eigen testresultaten ‘ondubbelzinnig bewijs’ te hebben voor de vergiftiging. Onafhankelijk labs kwamen tot dezelfde conclusie.
Navalny verklaarde dat hij voor vertrek naar Berlijn volledig werd uitgekleed. ‘Ze trokken al mijn kleren uit en stuurden me helemaal naakt naar Duitsland. Gezien het feit dat er een industriële chemische stof op mijn lichaam is gevonden en die zeer waarschijnlijk via contact met mijn lijf is overgebracht, zijn mijn kleren een zeer belangrijk bewijsstuk.’ Hij eist de kleding dan ook terug van Rusland.
NU 14.10.2020 De Europese Unie straft zes Russen en een Russische organisatie voor hun aandeel in de vergiftiging van oppositieleider Alexei Navalny. Hun Europese financiële tegoeden worden bevroren en het zestal komt de EU niet meer in, zeggen ingewijden.
Rusland ontkent dat het iets van doen heeft met de moordaanslag op Navalny. Maar het gebruik van het zenuwgas novichok waartoe alleen Russische veiligheidsdiensten toegang hebben, kan niet buiten Rusland om zijn gegaan, meent de EU.
Navalny werd in augustus erg ziek tijdens een vlucht in Rusland. Hij mocht naar Duitsland worden overgebracht om daar behandeld te worden. Daar stelden onder anderen experts van de organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) vast dat de politicus was vergiftigd met een verboden zenuwgif.
Ingewijden spraken eerder de verwachting uit dat de maatregelen functionarissen van de Russische militaire inlichtingendienst GRU zullen treffen.
Het Kremlin noemt de stap van de EU “onacceptabel” en zegt er niet “klaar voor te zijn” om deze te accepteren.
Moskou stelt de dialoog met de EU ter discussie , zoals de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergey Lavrov eerder al deed. Rusland kan het overleg met de EU niet alleen aan de gang houden, aldus het Kremlin.
NOS 07.10.2020 De roep om sancties in te stellen tegen specifieke prominente Russen vanwege de vergiftiging van oppositieleider Navalny klinkt steeds luider. Na Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zegt ook minister Blok van Buitenlandse Zaken de oproep tot sancties te steunen.
Duitsland zei vandaag EU-brede steun te zoeken voor strafmaatregelen tegen personen die in verband kunnen worden gebracht met de aanslag op Navalny’s leven. Gisteren had de OPCW, de toonaangevende organisatie die zich inzet voor de afschaffing van chemische wapens, bevestigd dat Navalny in augustus inderdaad met een nieuwe variant van het zenuwgas novitsjok is vergiftigd.
We share the conclusion of 🇩🇪 & 🇫🇷 that there is no other plausible explanation for #Navalny’s poisoning than Russian involvement & responsibility. At the next EU-Council we will therefore support the call for sanctions. 2/2 @MinBijleveld
Minister Maas van Buitenlandse Zaken zei in de Bondsdag dat Rusland geen geloofwaardige antwoorden heeft gegeven op vragen over wat er met Navalny is gebeurd.
Samen met zijn Franse collega Le Drian verklaarde Maas later dat er geen andere verklaring is voor de vergiftiging dan dat Rusland erbij betrokken was en er verantwoordelijkheid voor draagt.
Aleksej Navalny, de meest uitgesproken criticus van president Poetin, werd in augustus opgenomen in een ziekenhuis in Berlijn, nadat hij in Rusland ziek was geworden. De verklaring van zijn woordvoerder dat hij was vergiftigd, werd later bevestigd door verschillende laboratoria in het Westen. Navalny revalideert inmiddels, en is van plan naar Rusland terug te keren als hij zich beter voelt.
Sancties tegen de geheime dienst
Volgens diplomaten gaan Frankrijk en Duitsland volgende week aan de andere EU-ministers van Buitenlandse Zaken voorstellen om strafmaatregelen te nemen tegen hooggeplaatste functionarissen van de militaire veiligheidsdienst GROe.
Navalny zelf zei in een vraaggesprek met de Duitse krant Bild dat sancties “tegen Rusland” geen effect hebben. “Het belangrijkste is om de profiteurs van het regime de toegang tot de EU te ontzeggen en hun tegoeden te bevriezen”, aldus de oppositieleider. Als voorbeeld noemde hij de wereldberoemde Russische dirigent Valeri Gergiev, die bekendstaat als een sympathisant van president Poetin.
AD 07.10.2020 Nederland wil dat er sancties komen tegen Rusland vanwege zijn betrokkenheid bij de vergiftiging van de Russische oppositiepoliticus Aleksej Navalny. Hij is vergiftigd met een chemisch wapen, heeft onderzoek van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag bevestigd.
Volgens minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) is er ,,geen andere verklaring mogelijk voor de vergiftiging van Navalny dan Russische betrokkenheid en verantwoordelijkheid”. Tijdens een volgende bijeenkomst van de EU zal hij de roep om sancties steunen, twitterde hij. Blok had al eerder aangegeven open te staan voor sancties als duidelijk zou worden wie achter de vergiftiging van Navalny zou zitten.
Navalny werd in augustus onwel in het vliegtuig toen hij onderweg was van Siberië naar de Russische hoofdstad Moskou. Hij is daarna overgebracht naar een ziekenhuis in Duitsland. Daar heeft onderzoek al eerder uitgewezen dat hij vergiftigd is met zenuwgas uit de novitsjok-groep.
Oct 7, 2020 OPCW also confirms Novichoks were used in attack on #Navalny. No matter when or where, the use of chemical weapons is unacceptable. 1/2 @MinBijleveld
We share the conclusion of & that there is no other plausible explanation for #Navalny’s poisoning than Russian involvement & responsibility. At the next EU-Council we will therefore support the call for sanctions. 2/2 @MinBijleveld
Ook Frankrijk en Duitsland hebben Rusland beschuldigd van betrokkenheid en verantwoordelijkheid bij de vergiftiging. De ministers van Buitenlandse Zaken van de twee landen zeggen dat Moskou niet met een ‘geloofwaardige verklaring’ is gekomen voor wat de bekende Kremlincriticus is overkomen. Ze zullen daarom in Europees verband aandringen op sancties.
Vorige week vroegen de twee landen al uitleg van Rusland over de vergiftiging van Navalny, samen met het Verenigd Koninkrijk, België en Estland. De vijf landen schreven een gezamenlijke brief. De zaak betekent volgens de vijf ‘een bedreiging voor de internationale veiligheid en vrede’.
De EU-leiders wijzen erop dat voor de moordaanslag novitsjok of een vergelijkbaar ‘militair zenuwgas’ is gebruikt, dat niet zomaar verkrijgbaar is. ,,Het gebruik van chemische wapens is een ernstige schending van het internationaal recht.’’ De daders mogen hun straf niet ontlopen, onderstreepten ze op de EU-top in Brussel.
Woest
Rusland reageerde woest op de aankondiging. Een woordvoerster van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken noemde hun verklaring ‘onacceptabel’.
Navalny heeft zelf aangedrongen op Europese sancties tegen machtige zakenlieden die nauwe banden hebben met het Kremlin. ,,Sancties tegen het hele land werken niet”, zei hij tegen de krant Bild.
,,Het is vooral belangrijk dat inreisverboden worden ingesteld tegen degenen die profiteren van het regime en dat hun tegoeden worden bevroren”, aldus de oppositieleider. ,,Ze verduisteren geld, stelen miljarden en vliegen in het weekend naar Berlijn of Londen, kopen dure appartementen en zitten in cafés.”
RTL 07.10.2020 Nederland steunt nieuwe Europese sancties tegen Rusland vanwege de vergiftiging van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. Dat zegt minister Stef Blok tegen RTL Nieuws.
Frankrijk en Duitsland hebben vanmiddag aangekondigd dat zij sancties voorstellen tegen betrokken Russische individuen, nu er geen duidelijke uitleg uit Moskou komt voor de vergiftiging van Navalny.
“Het gebruik van chemische wapens is altijd en overal onacceptabel”, aldus minister Blok. “Nu het aantoonbaar gebruikt is tegen Navalny, een moedige oppositieleider hebben we geen andere keuze dan dit te beantwoorden met sancties.”
Vergiftigd
Navalny werd in augustus erg ziek tijdens een vlucht in Rusland. Hij mocht naar Duitsland om daar behandeld te worden. Westerse onderzoekers hadden al vastgesteld dat hij is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif.
Ook de OPCW, de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens in Den Haag, heeft nu vastgesteld dat Navalny is vergiftigd met novitsjok. Een team van de OPCW had ook monsters genomen bij de politicus voor eigen onderzoek.
Rusland ontkent
Het Kremlin stelt dat er geen overtuigend bewijs is geleverd dat Navalny met het specifieke middel, novitsjok, is vergiftigd en weerspreekt elke betrokkenheid.
NU 07.10.2020 Nederland zal Europese sancties tegen Rusland steunen, meldt minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken woensdag op Twitter. Volgens de minister is Russische betrokkenheid de enige mogelijke verklaring voor de vergiftiging van de Russische oppositieleider Alexei Navalny.
“De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) bevestigt ook dat novichok is gebruikt bij de vergiftiging van Navalny. Het maakt niet uit wanneer of waar, het gebruik van chemische wapens is onacceptabel. Wij delen de conclusie van Duitsland en Frankrijk dat er geen andere mogelijke uitleg is voor de vergiftiging van Navalny dan Russische betrokkenheid en verantwoordelijkheid”, schrijft Blok op Twitter .
Duitsland en Frankrijk kondigden woensdagmiddag aan met sancties te komen tegen Russen die betrokken zouden zijn bij de vergiftiging. Hiertoe besloten de landen na het uitblijven van uitleg vanuit Moskou. Volgens Blok zal Nederland de oproep tot sancties bij de volgende bijeenkomst van de Europese Unie steunen.
Navalny werd in augustus onwel tijdens een binnenlandse vlucht in Rusland. Hij mocht naar Duitsland om daar behandeld te worden en verbleef weken in het Berlijnse Charité-ziekenhuis . Onderzoekers stelden vast dat hij is vergiftigd met novichok. Inmiddels is Navalny aan de beterende hand.
Westerse landen eisen opheldering van Moskou, maar het bewind van president Vladimir Poetin ontkent elke betrokkenheid. Blok zei al eerder voor sancties te zijn als duidelijk zou worden wie achter de vergiftiging zat.
Vergiftiging Aleksej Navalny met zenuwgif Novitsjok
De lidstaten van de NAVO vinden dat Rusland moet meewerken aan een onderzoek van de OPCW naar de vergiftiging van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny met het zenuwgif novitsjok.
Telegraaf 04.09.2020
Onderzoek OPCW
De Europese leiders hebben zich scherp uitgesproken over de vergiftiging van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. Ze roepen Rusland op ‘volledig mee te werken’ met een ‘internationaal onpartijdig onderzoek’ door de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). De daders mogen hun straf niet ontlopen, onderstreepten ze op de EU-top in Brussel.
“De NAVO-bondgenoten zijn het erover eens dat Rusland een aantal belangrijke vragen moet beantwoorden”, zei secretaris-generaal Stoltenberg na overleg met de NAVO-lidstaten. “De Russische regering moet volledig meewerken aan een onafhankelijk internationaal onderzoek van de OPCW.”
De OPCW is een organisatie van landen, gevestigd in Den Haag, die het gebruik van chemische wapens verbiedt. Ook Rusland is er lid van.
OPCW-topman Arias maakte gisteren bekend dat het vergiftigen van een individu met een zenuwgif ook als gebruik van een chemisch wapen wordt beschouwd. Hij zei ook de OPCW de ontwikkelingen in de zaak-Navalny op de voet volgt en in actie zal komen als een lidstaat daarom vraagt.
NRC 14.09.2020
OPCW
De vergiftiging van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny met het zenuwgif novitsjok is “zorgwekkend”. Dat stelt de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens, OPCW.
Het vergiftigen van een individu met een zenuwgif wordt door de OPCW beschouwd als het gebruik van chemische wapens. De organisatie blijft de situatie volgen, staat in een verklaring.
De staten die het Verdrag chemische wapens hebben getekend, beschouwen het gebruik van deze wapens onder alle omstandigheden als verwerpelijk en in strijd met het internationaal recht, aldus topman Fernando Arias.
‘Logica ontbreekt’
De Duitse regering zei eerder dat er ondubbelzinnig bewijs is dat Navalny is vergiftigd met novitsjok, het zenuwgif dat twee jaar geleden ook werd gebruikt regen de voormalige Russische dubbelspion Sergej Skripal, die samen met zijn dochter werd vergiftigd. Novitsjok staat sinds vorig jaar op de lijst met verboden gifstoffen van de OPCW.
Telegraaf 04.09.2020
De Russische regering ontkent iedere betrokkenheid bij de vergiftiging van Navalny. Volgens een woordvoerder ontbreekt elke logica waarom het Kremlin dat zou doen, “want het levert niemand wat op”.
Een topman van de Russische geheime dienst sloot niet uit dat de toestand van Navalny een gevolg is van “provocaties van speciale westerse diensten”.
Navalny werd recent nog naar een ziekenhuis in Duitsland overgebracht. De Duitse regering meldde over ‘ondubbelzinnig bewijs’ te beschikken dat Navalny is vergiftigd met een zenuwgas uit de novitsjok-groep.
Telegraaf 15.09.2020
AD 11.09.2020
Coma
De Russische oppositieleider Aleksei Navalny is uit coma en reageert op “verbale prikkels“, zegt het Duitse ziekenhuis waar hij wordt behandeld.
Ook wordt de beademing stapsgewijs afgebouwd. Het is nog te vroeg om te weten wat de langetermijneffecten van zijn vergiftiging zijn.
De toestand van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny is sinds zijn opname in Berlijn vooruitgegaan. Dat hebben zijn behandelend artsen van het Charitéziekenhuis maandag bekendgemaakt. Navalny is uit zijn kunstmatige coma gehaald en reageert op stemmen. De komende tijd wordt hij geleidelijk van de beademing gehaald. Het ziekenhuis staat in contact met zijn vrouw.
De Duitse regering meldde vorige week “ondubbelzinnig bewijs” te hebben dat Navalny is vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. Dit omdat in Navalny’s bloed een stof was aangetroffen uit de groep van cholinesteraseremmers, die voorkomen in gifsoorten zoals sarin, VX en novitsjok. Volgens zijn Duitse artsen is het niet uitgesloten dat hij daar blijvend last van zal blijven houden. Op welke manier, is niet bekendgemaakt.
Trouw 09.09.2020
Merkel eist uitleg
De Duitse bondskanselier Merkel zegt dat de Russische oppositieleider slachtoffer is geworden van een misdaad om hem het zwijgen op te leggen. Ze eist uitleg van Moskou. Het Duitse antwoord op de vergiftiging van Navalny hangt volgens haar af van de Russische respons.
De Duitse regering staat onder politieke druk om Sancties af te kondigen tegen Rusland, bijvoorbeeld door zich – zoals de Amerikaanse president Trump wil – terug te trekken uit het grote pijpleidingproject Nord Stream 2, dat wordt aangelegd om Russisch gas naar Europa te transporteren.
AD 08.09.2020
Meerdere slachtoffers
Overigens is Navalny niet het eerste slachtoffer van vergiftiging met novitsjok. Ook de Russische spion Sergej Skripal en zijn dochter werden in 2018 in het Engelse Salisbury vergiftigd. Ze overleefden dat ternauwernood. In het nabijgelegen Amesbury raakte ook een stel vergiftigd door het spul. De vrouw overleefde het niet.
RTL 06.10.2020 Aleksej Navalny heeft zijn eerste tv-interview gegeven. De Russische oppositieleider vertelt daarin over de vergiftiging met het zenuwgif novitsjok (‘doet absoluut geen pijn’), de dader (‘Poetin’) en hij maakt grapjes over zijn revalidatie.
Telegraaf 06.10.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny heeft gezegd dat hij vergiftigd is omdat hij een bedreiging vormende in de aanloop van de verkiezingen. Dinsdag publiceerde een Russische YouTuber een 2,5 uur durend interview met Navalny. Het is zijn eerste video-interview sinds hij werd ontslagen uit het ziekenhuis in Berlijn, waar herstelde van een vergiftiging met een novitsjok-zenuwgif.
De oppositieleider denkt dat de Russische geheime dienst hem heeft vergiftigd op bevel van president Vladimir Poetin. De autoriteiten zouden hem gezien hebben als een bedreiging in de aanloop naar de parlementsverkiezingen volgend jaar. „Ze hadden door dat er grote, grote problemen waren die een gevaar vormden voorafgaand aan de verkiezingen voor de Doema.”
In het interview, dat maandag al werd opgenomen, zegt Navalny dat het een stuk beter gaat met zijn gezondheid. Ook de doktoren zijn verrast over zijn snelle herstel, dat nog twee maanden kan duren. Hij weet niet hoe het zenuwgas in zijn lichaam is gekomen, maar het zou kunnen dat hij iets giftigs heeft aangeraakt.
De artsen in het Russische Omsk vertraagden volgens Navalny de evacuatie naar Duitsland in de hoop dat het zenuwgas uit zijn lichaam verdwenen zou zijn bij aankomst. „De doktoren hebben verkeerd ingeschat hoe lang dat zou duren.”
Navalny werd in augustus erg ziek tijdens een vlucht in Rusland. Hij mocht naar Duitsland om daar behandeld te worden. Onderzoekers stelden vast dat hij is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif. Westerse landen eisen opheldering van Moskou, maar het bewind van president Poetin ontkent elke betrokkenheid.
AD 06.10.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny had inderdaad zenuwgif in zijn bloed. Dat blijkt uit onderzoek van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag.
Navalny werd in augustus ziek tijdens een vlucht in Rusland. Hij mocht naar Duitsland om daar behandeld te worden. Westerse onderzoekers hadden al vastgesteld dat hij is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif. Een team van de OPCW heeft ook monsters genomen bij de politicus voor eigen onderzoek.
De bekende Kremlincriticus houdt de Russische autoriteiten verantwoordelijk voor zijn vergiftiging. Toch zegt hij uiteindelijk te willen terugkeren naar zijn thuisland. ,,Dat kan misschien nog wel drie weken of twee maanden duren. Maar zeker geen jaar”, zei hij in een interview met een bekende vlogger op YouTube.
AD 02.10.2020 De Europese leiders hebben zich scherp uitgesproken over de vergiftiging van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. Ze roepen Rusland op ‘volledig mee te werken’ met ‘onpartijdig internationaal onderzoek’ door de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). De daders mogen hun straf niet ontlopen, onderstreepten ze op de EU-top in Brussel.
De EU-leiders wijzen erop dat voor de moordaanslag novitsjok of een vergelijkbaar ‘militair zenuwgas’ is gebruikt, dat niet zomaar verkrijgbaar is. ,,Het gebruik van chemische wapens is een ernstige schending van het internationaal recht.’’
De regeringsleiders en staatshoofden van de EU-landen werden op de top bijgepraat door bondskanselier Angela Merkel van Duitsland, dat Navalny opnam en erbovenop hielp. Over twee weken komen de leiders weer bijeen en staat de zaak-Navalny opnieuw op de agenda.
VN-Veiligheidsraad
Vijf Europese leden van de VN-Veiligheidsraad – Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, België, Estland en Frankrijk – hebben in een brief uitleg gevraagd van Rusland over de vergiftiging van Navalny. De zaak betekent volgens de vijf ‘een bedreiging voor de internationale veiligheid en vrede’.
De vijf landen willen dat Rusland ‘dringend, volledig en transparant’ uitleg geeft over de omstandigheden van de vergiftiging. Ze wijzen erop dat de Veiligheidsraad op 22 november 2019 opnieuw heeft bevestigd dat elk gebruik van chemische wapens altijd onaanvaardbaar is.
De Russische ambassadeur bij de VN, Vassily Nebenzia, eiste op zijn beurt samenwerking van de Europeanen. ,,In plaats van brieven te schrijven, zouden sommigen onder hen beter samenwerken met de Russische autoriteiten’’, stelde hij. Rusland, dat elke betrokkenheid ontkent, wil dat Duitsland en Frankrijk bewijzen op tafel leggen.
Navalny werd op 20 augustus 2020 ernstig ziek tijdens een binnenlandse vlucht in Rusland. Later werd hij voor behandeling naar Duitsland gebracht. Daar lag hij wekenlang in een kunstmatige coma. Laboratoria in Duitsland, Frankrijk en Zweden kwamen tot de conclusie dat de oppositieleider is vergiftigd met het novitsjok-zenuwgif.
Eind september 2020 kon Navalny eindelijk worden ontslagen uit het Duitse ziekenhuis waar hij was opgenomen.
Telegraaf 01.10.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny denkt dat president Vladimir Poetin achter zijn recente vergiftiging zit, vertelt hij in een interview met het Duitse blad Der Spiegel. „Ik heb geen andere versie van wat er is gebeurd”, aldus de Kremlincriticus.
De oppositieleider werd in augustus erg ziek tijdens een binnenlandse vlucht in Rusland. Hij mocht naar Duitsland om daar behandeld te worden. Onderzoekers stelden vast dat hij is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif. Westerse landen eisen opheldering van Moskou, maar het bewind van president Poetin ontkent elke betrokkenheid.
„Mijn taak is om onbevreesd te blijven”, zegt Navalny tegen Der Spiegel. „En ik ben onbevreesd.” Na weken in het Berlijnse Charité-ziekenhuis is Navalny herstellende van de vergiftiging en verblijft hij nog altijd in Duitsland. Hij heeft eerder al aangegeven dat hij terug naar Rusland wil gaan.
Volgens Der Spiegel maakte Navalny tijdens het gesprek een opgeruimde indruk, lachte hij veel en maakte hij grappen. „Bij de eerste blik zie je niet dat deze man dagenlang in coma heeft gelegen en op het randje van de dood heeft gebalanceerd”, aldus het blad. Maar als Navalny dan een slok uit een flesje water wil nemen, gaat dat met moeite omdat zijn handen heftig trillen.
„Je voelt geen pijn, maar je weet dat je doodgaat”, omschrijft Navalny het moment dat het zenuwgif zijn werk begon te doen. Het gesprek van Navalny met Der Spiegel was woensdagochtend vroeg in Berlijn en duurde twee uur.
NU 01.10.2020 De Russische oppositieleider Alexei Navalny denkt dat president Vladimir Poetin achter zijn vergiftiging zit, zegt hij donderdag tegen het Duitse blad Der Spiegel.
“Ik claim dat Poetin achter de misdaad zit”, zegt Navalny tegen de krant. “Ik heb geen andere versie van wat er gebeurd kan zijn.”
De oppositieleider werd in augustus ziek tijdens een binnenlandse vlucht in Rusland. Hij mocht naar Duitsland om daar behandeld te worden. Onderzoekers stelden vast dat hij is vergiftigd met novichok. “Je voelt geen pijn, maar je weet dat je doodgaat”, aldus Navalny over het moment dat het zenuwgif zijn werk begon te doen.
Na weken in het Berlijnse Charité-ziekenhuis is Navalny herstellende van de vergiftiging en verblijft hij nog altijd in Duitsland. Hij heeft eerder al laten weten dat hij terug naar Rusland wil. “Mijn taak is om onbevreesd te blijven”, aldus de oppositieleider tegen Der Spiegel. “En ik ben onbevreesd.”
Westerse landen eisen opheldering van Moskou, maar het bewind van president Poetin ontkent elke betrokkenheid. Het interview met Navalny wordt donderdagmiddag in zijn geheel gepubliceerd.
Navalny’s team deelt beelden van mogelijk vergiftigde waterfles
NOS 01.10.2020 De Russische oppositieleider Alexej Navalny gaat ervan uit dat president Poetin achter zijn vergiftiging zit. Dat zegt hij in een interview met het Duitse blad Der Spiegel. Daarin spreekt Navalny (44) voor het eerst over de aanslag op zijn leven op 20 augustus. Toch is hij vast van plan terug te keren naar Rusland en zijn verkiezingscampagne te hervatten.
“Wat ik zeker weet, is dat ik al in het hotel in Tomsk ben vergiftigd. Het gaat om novitsjok, beter gezegd, een nieuwe versie ervan en slechts een zeer beperkt aantal personen heeft daar toegang toe.”
Navalny denkt ook dat het niet de bedoeling was dat hij het land zou verlaten. “Daarom werd gezegd dat ik niet vervoerd kon worden. Ze zaten te wachten tot ik dood zou gaan. Toch hebben ze nog 48 uur gewacht, wellicht in de hoop dat het gif dan niet meer te traceren zou zijn.”
‘Ik ga dood’
Hij herinnert zich dat het een mooie dag was. Hij zou naar huis gaan na een lange en succesvolle reis voor zijn werk. “Ik zit lekker in mijn stoel en dan… dat is moeilijk te beschrijven, het valt met niets te vergelijken. Het gif valt je zenuwstelsel aan zoals een DDoS-aanval je computer. Ik kon me niet meer concentreren, het koude zweet brak me uit.” Hij vroeg zijn woordvoerder Kira, die naast hem zat, om een zakdoek en om tegen hem te praten. “Ik moet een stem horen, er is iets vreemds met mij. Ze kijkt me bevreemd aan en begint te praten.”
Daarna ging hij naar het toilet en waste zijn gezicht twee keer met koud water. “Je voelt geen pijn, maar je weet dat je doodgaat. En wel meteen.” Hij liep naar een steward en zei tot zijn eigen verbazing: “Ik ben vergiftigd, ik ga dood”, en ging op de grond liggen om te sterven. Een vrouw riep: “Niet flauwvallen nu!”. Navalny: “Ik weet dat ik dood ben, maar later is gebleken dat ik me vergiste.”
Atoombom
De nacht ervoor had hij doorgebracht in een hotel in Tomsk. Sporen van het gif zijn gevonden op een waterflesje. “Ik heb blijkbaar een vervuild oppervlak aangeraakt, toen de waterfles gepakt, er iets uit gedronken en “de fles weer neergezet. Daarna heb ik de hotelkamer verlaten. Daarom ga ik ervan uit dat ik het gif via mijn huid heb opgenomen.”
Het plan was volgens Navalny duidelijk: hij zou overlijden tijdens de vlucht en in een mortuarium in Omsk of Moskou belanden. “Dan zou niemand het gif hebben gevonden. Dan was het gewoon een verdachte dood geweest.”
Medewerkers van Navalny die nog in het hotel waren, gingen naar zijn kamer en namen daar van alles mee, ook het waterflesje. Ze wilden laten vaststellen waarmee hij was vergiftigd.
Navalny wordt al jaren gevolgd. Hij had wel gerekend op een aanslag, zegt hij, maar niet met zenuwgif. “Dat is als een atoombom op iemand gooien. Er zijn een miljoen effectievere methoden.”
Duitsland erg dankbaar
Hij wil gezegd hebben hoe dankbaar hij Duitsland is dat het zich zijn lot heeft aangetrokken, terwijl hij er niemand kent en geen banden met het land had. “De artsen in het Charité-ziekenhuis hebben mijn leven gered en hebben mij, en dat is nog belangrijker, mijn persoonlijkheid teruggegeven.”
Vorige week woensdag werd Navalny ontslagen uit het ziekenhuis in Berlijn, waar hij lag sinds hij er op 22 augustus naartoe werd overgebracht vanuit Omsk in Siberië. Artsen stelden vast dat hij was vergiftigd met het zenuwgas novitsjok. De Duitse bondskanselier Merkel zette zich in voor zijn overplaatsing en bezocht hem in het ziekenhuis.
Oefeningen van een 90-jarige
Het gaat met de dag beter, zegt Navalny over zijn gezondheid. Eerst kon hij maar tien treden de trap op, nu is hij naar de vijfde verdieping gelopen. “Het belangrijkste voor mij is dat ik mijn mentale vaardigheden terug heb. Maar ach, misschien stellen we in de loop van het interview wel het tegendeel vast”, zegt hij lachend.
Navalny huurt momenteel met zijn vrouw en zoon een appartement in Berlijn. Hij doet iedere dag oefeningen. “Dat zijn eigenlijk oefeningen die 90-jarigen in het park doen.” Zijn arts zegt dat hij voor 90 procent kan genezen, en misschien wel voor 100 procent.
AD 01.10.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny claimt dat president Vladimir Poetin achter zijn vergiftiging zit. Dat zegt hij vandaag in een interview in het Duitse blad Der Spiegel. Het is de eerste keer sinds zijn vergiftiging dat Navalny een interview geeft.
,,Poetin zit achter deze aanval, ik heb geen andere verklaringen voor deze misdaad’’, aldus Navalny. De oppositieleider werd in augustus ernstig ziek tijdens een binnenlandse vlucht in Rusland. Toen hij naar Duitsland was overgebracht voor een behandeling, stelden onderzoekers daar vast dat hij is vergiftigd met het zenuwgas novitsjok. De oppositieleider lag 32 dagen in het ziekenhuis, waarvan 24 dagen op de intensive care.
Navalny is nog altijd in Duitsland. Tegenover Der Spiegel verklaart hij dat het zijn taak is om ‘onbevreesd‘ te blijven. De oppositieleider heeft altijd gezegd dat hij terug wil naar Rusland. Tijdens het interview maakte Navalny grapjes, maar zijn handen trilden zo hevig dat hij moeite had om uit een fles water te drinken. ,,Mijn taak is nu om de man te blijven die niet bang is. En ik ben niet bang.”
Herstel
Volgens Duitse artsen kan Navalny in theorie volledig herstellen, maar is het nu nog te vroeg om te zeggen of hij blijvend letsel zal overhouden aan de vergiftiging
Rusland ontkent achter de aanslag op het leven van Navalny te zitten, meerdere landen eisen echter opheldering van president Poetin. Het interview met Navalny in Der Spiegel wordt later vandaag in zijn geheel gepubliceerd.
Het zenuwgas novitsjok werd eerder gebruikt bij de aanval op de voormalige Russische spion Sergej Skripal en zijn dochter in Engeland.
Telegraaf 28.09.2020 De Duitse bondskanselier Angela Merkel heeft de Russische oppositiepoliticus Alexej Navalni bezocht toen hij in een Berlijns ziekenhuis werd behandeld voor een vergiftiging. Dat meldde het blad Der Spiegel maandag.
Zonder bronnen te noemen, zegt Der Spiegel dat Merkel Navalni bezocht in het Charité-ziekenhuis, waar hij gedurende 32 dagen werd behandeld. Vorige maand werd hij vanuit Rusland naar het Berlijnse ziekenhuis gebracht nadat hij ziek was geworden op een binnenlandse vlucht in Rusland.
Een woordvoerder van Merkel weigerde commentaar te geven op het bericht.
De Duitse regering zegt dat tests in Duitsland, Frankrijk en Zweden hebben uitgewezen dat hij was vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. Duitsland en andere westerse landen hebben Moskou om opheldering gevraagd over de vergiftiging.
Moskou heeft elke betrokkenheid bij het incident ontkend en zei nog geen bewijs van een misdrijf te hebben gezien.
NOS 28.09.2020 De Duitse bondskanselier Merkel heeft de Russische oppositieleider Navalny bezocht toen hij in het Berlijnse Charité-ziekenhuis lag, meldt het Duitse blad Der Spiegel. Navalny twittert dat het een privé-bezoek was en dat hij Merkel erg dankbaar is.
Navalny werd op 22 augustus opgenomen in het Charité-ziekenhuis in Berlijn, waar hij 32 dagen werd behandeld. Hij werd naar dat ziekenhuis gebracht nadat hij twee dagen eerder op een binnenlandse vlucht in Rusland ernstig ziek werd. Duitse, Franse en Zweedse onderzoekers concludeerden dat de 44-jarige oppositieleider is vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. Het Kremlin ontkent betrokkenheid bij de vergiftiging.
Een woordvoerder van de bondskanselier wil tegenover de pers niet ingaan op de aard en lengte van het bezoek.
Snel herstel
Navalny werd vorige week ontslagen uit het ziekenhuis. Het hoofd van zijn team zei gisteren tegen de Duitse zender RTL dat de oppositieleider sneller dan verwacht herstelt. “Het gaat veel beter met hem, bijna onverwacht beter”, zei hij. “Natuurlijk is dat goed nieuws waar we blij van worden.”
Volgens het teamhoofd wordt Navalny wel nog altijd behandeld en zwaar bewaakt. “Ik denk niet dat er in Berlijn een nieuwe aanval kan komen, maar de beveiligers hebben een andere mening. Hij wordt zwaar bewaakt.”
Het is de bedoeling dat Navalny, zodra hij helemaal hersteld is, terugkeert naar Rusland. “Hij begrijpt de risico’s heel goed”, zegt zijn medewerker. “Het zal niet eenvoudig zijn en veel dingen zullen veranderen, om de kans op een tweede aanval te verkleinen.”
AD 26.09.2020 Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken beschuldigt Duitsland ervan het onderzoek naar de vergiftiging van oppositieleider Aleksej Navalny te verhinderen. Volgens het ministerie schendt Duitsland het Europees Verdrag aangaande de wederzijdse rechtshulp in strafzaken, zo staat vrijdag in een verklaring.
Duitsland verhindert inspanningen om de waarheid te achterhalen over wat er met Navalny is gebeurd, aldus het ministerie. Het verwijst naar vragen van Rusland voor juridische bijstand die nooit zouden zijn beantwoord door Duitsland. Ook verwierpen Duitse artsen het voorstel van hun Russische collega’s om samen te werken in de zaak.
Het ministerie zette ook vraagtekens bij het optreden van het technisch secretariaat van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens. Volgens de Russen is die organisatie, die zetelt in Den Haag en samenwerkt met de Verenigde Naties, verwikkeld in ,,politieke intriges’’.
Volgens het Russische ministerie heerst in het Westen een ,,anti-Russische hysterie’’, die leidde tot de conclusie dat Navalny vergiftigd werd met een novitsjok-zenuwgif.
De verklaring van Rusland komt twee dagen nadat Navalny werd ontslagen uit het ziekenhuis in Berlijn, na een behandeling van 32 dagen voor een ernstige vergiftiging. Laboratoria in Duitsland, Frankrijk en Zweden concludeerden dat Navalny werd vergiftigd met een chemisch wapen uit de novitsjok-groep. Dat zenuwgif werd in het geheim ontwikkeld in de voormalige Sovjet-Unie.
De Europese Unie vermoedt vanwege de aard van de vergiftiging dat ze georganiseerd werd door de Russische autoriteiten. Het Kremlin heeft zijn betrokkenheid steeds ontkend.
De oppositieleider en Kremlincriticus was vorige maand erg ziek geworden aan boord van een Russische binnenlandse vlucht. Hij werd eerst overgebracht naar een ziekenhuis in Siberië en na een paar dagen vervoerd naar Duitsland.
Telegraaf 24.09.2020 De Russische autoriteiten hebben beslag gelegd op het appartement van de bekende oppositieleider Navalny, die in Duitsland herstelt van een vergiftiging. Ook bevroren zij de bankrekeningen van de belangrijke criticus van het regime in Moskou.
Het betekent onder meer dat Navalny zijn woning in de Russische hoofdstad niet kan verkopen of weggeven, aldus de woordvoerster van Navalny. De Russische politicus mocht eerder deze week het ziekenhuis in de Duitse hoofdstad Berlijn verlaten waar hij een maand geleden was opgenomen.
Navalny werd vorige maand erg ziek tijdens een binnenlandse vlucht in Rusland. Hij mocht naar Duitsland om daar behandeld te worden. Onderzoekers stelden vast dat hij is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif. Westerse landen eisen opheldering van Moskou, maar het bewind van president Poetin ontkent elke betrokkenheid.
Telegraaf 23.09.2020 De Russische president Vladimir Poetin zegt dat Kremlin-criticus Alexej Navalny mogelijk zichzelf heeft vergiftigd met novitsjok. Poetin vertelde dat naar verluidt tegen de Franse president Emmanuel Macron in een recent telefoontje.
Navalny (44), die twee weken geleden uit een coma kwam nadat hij tijdens een vlucht in Siberië ernstig ziek was geworden, bespotte Poetins gerapporteerde beweringen als onlogisch. De Russische oppositieleider is woensdag uit het ziekenhuis in Berlijn ontslagen. Daar was hij vorige maand vanuit Rusland naartoe gebracht.
Duitsland zegt dat het bewijs heeft dat de felle criticus van Poetin werd vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. Die bewering wordt ondersteund door Franse en Zweedse wetenschappers.
Het Franse dagblad Le Monde meldde, onder vermelding van niet nader genoemde bronnen, dat Poetin had gesuggereerd dat Navalny zichzelf om een niet nader omschreven reden met novitsjok had vergiftigd. In het telefoongesprek van de twee leiders op 14 september verwees Poetin volgens de krant naar zijn vijand als een „onruststoker op internet die ook in het verleden ziektes heeft gesimuleerd.”
Reactie Navalny
Navalny reageerde ironisch op het bericht in Le Monde. Hij schreef op Instagram dat het zijn „sluwe plan” was om „novitsjok in de keuken te koken, er rustig van te drinken in een vliegtuig, te sterven in een ziekenhuis in Omsk en in een mortuarium in Omsk terecht te komen, waar mijn doodsoorzaak zou worden omschreven als „hij heeft genoeg geleefd.”
„Maar Poetin heeft me overspeeld”, grapte Navalny. „Uiteindelijk heb ik achttien dagen in coma doorgebracht als een idioot en kreeg ik niet wat ik wilde.”
In een videotoespraak voor de Algemene Vergadering van de VN op dinsdag, eiste Macron een „snelle en foutloze” verklaring van Rusland met betrekking tot Navalny’s vergiftiging, waarbij hij het gebruik van chemische wapens een „rode lijn” noemde.
AD 23.09.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny (44), die onwel werd op een vlucht van Siberië naar Moskou, is ontslagen uit het ziekenhuis. Navalny werd daar in coma opgenomen en verpleegd. Duitsland is er zeker van dat Navalny vergiftigd werd. Rusland zegt niets met de zaak van doen te hebben en het onderzoek af te wachten. De politicus is welkom in zijn thuisland, aldus het Kremlin dat zegt blij te zijn dat het beter gaat met hem.
,,De conditie van de patiënt is dermate verbeterd dat hij ontslagen kan worden’’, verklaarde het ziekenhuis vandaag. ,,Op basis van zijn vooruitgang en huidige conditie geloven zijn behandelend artsen dat volledig herstel mogelijk is. Desondanks is het nog te vroeg om de langetermijneffecten van de ernstige vergiftiging te voorspellen.’’
Navalny werd op 20 augustus onwel tijdens een Russische binnenlandse vlucht van Siberië naar Moskou. Hij werd bewusteloos naar een ziekenhuis in Siberië gebracht. Daar verklaarden artsen dat er geen sporen van gif in Navalny’s bloed waren aangetroffen. Hij zou een stofwisselingsziekte hebben, veroorzaakt door een lage bloedsuikerspiegel, was de lezing.
De Duitse organisatie Cinema for Peace haalde Navalny op met een privéjet en bracht hem naar Duitsland. Daar bleef hij tot begin deze maand in coma. Voor Duitsland staat vast dat Navalny is vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. De Duitse regering verklaarde op basis van de eigen testresultaten ‘ondubbelzinnig bewijs’ te hebben voor de vergiftiging. Onafhankelijk labs kwamen tot dezelfde conclusie.
,,We herhalen de oproep aan Rusland om uitleg te geven over de gebeurtenissen. We staan in nauw contact met onze Europese bondgenoten over verdere stappen”, sprak bondskanselier Angela Merkel via een woordvoerder. Duitsland heeft de testresultaten van Navalny’s onderzoek overgedragen aan de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). Die maakt de resultaten binnenkort bekend. Rusland ontkent alles.
Merkel heeft de vergiftiging van Navalny een ‘moordpoging’ genoemd, bedoeld om president Poetins grootste politieke tegenstander het zwijgen op te leggen. Het Kremlin liet gisteren weten dat het voorlopige onderzoek in de zaak wordt bemoeilijkt, omdat bewijzen uit de hotelkamer waar hij verbleef door Navalny’s medewerkers zijn weggehaald en het land zijn uitgebracht.
Navalny op zijn beurt eist dat de kleding die hij bij vertrek droeg, en die voor zijn vertrek naar Duitsland in beslag werd genomen, aan hem wordt teruggegeven. ,,Ik eis dat mijn kleding zorgvuldig in een plastic zak wordt verpakt en naar mij wordt teruggestuurd’’, klonk het. De kleren zijn volgens hem ‘essentieel bewijs’. Er zouden mogelijk resten van novitsjok op te vinden zijn.
Zichzelf vergiftigd
Maandag liet Navalny via zijn blog weten dat het vergif ‘in en op’ zijn lichaam werd aangetroffen. Het feit dat Rusland alleen een voorlopig onderzoek naar zijn ziekenhuisopname wil doen, maakt de politicus furieus. ,,Het lijkt wel of ik niet in een coma ben geraakt, maar in een supermarkt ben gestruikeld en mijn been heb gebroken’’, schrijft hij. Vandaag meldt Navalny ook dat Poetin tegen de Franse president Macron zou hebben geopperd dat hij zichzelf heeft vergiftigd.
,,Vladimir Poetin heeft… gezegd: ‘Navalny heeft het vergif zelf ingenomen’. Mooi verhaal, dat de nodige studie verdient.’’ In de post trekt hij de voorstelling van zaken, waarbij hij in zijn keuken novitsjok zou hebben gekookt als onderdeel van een ‘sluw plan’ om Poetin zwart te maken, in het absurde. ,,Poetin versloeg me’’, vervolgt hij. ,,Hij laat zich niet voor de gek houden. Als een dwaas lag ik 18 dagen in coma, maar ik heb mijn doel niet bereikt. De provocatie is mislukt.’’
Het Franse dagblad Le Monde meldt, op basis van anonieme bronnen, dat Poetin in het telefoongesprek met Macron naar zijn vijand verwijst als een ‘onruststoker die ook in het verleden ziektes heeft gesimuleerd’. In een videotoespraak voor de Algemene Vergadering van de VN, waarbij hij het gebruik van chemische wapens een ‘rode lijn’ noemde, eiste Macron gisteren een ‘snelle en foutloze’ verklaring van Rusland met betrekking tot Navalny’s vergiftiging.
Telegraaf 23.09.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny is na 32 dagen ontslagen uit het Charité-ziekenhuis in de Duitse hoofdstad Berlijn. Zijn toestand zou voldoende zijn verbeterd om het ziekenhuis te verlaten. Artsen denken dat een volledig herstel mogelijk is, meldt het Charité in een verklaring.
Navalny was vorige maand erg ziek geworden aan boord van een Russische binnenlandse vlucht. Hij belandde eerst in een Russisch ziekenhuis en is later overgebracht naar Duitsland. Daar stelden onderzoekers vast dat hij is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif. Het ziekenhuis waarschuwt dat het nog te vroeg is om te zeggen wat de mogelijk langetermijngevolgen zijn van die vergiftiging.
De politicus is een bekende tegenstander van de Russische president Vladimir Poetin. Nadat Navalny onwel was geworden, gingen zijn medewerkers zelf op zoek naar bewijsmateriaal. Ze namen een lege waterfles uit zijn hotelkamer mee voor onderzoek in het buitenland. Op die fles zou novitsjok zijn aangetroffen.
Het staat Navalny vrij om terug te keren naar zijn thuisland. Dat meldde de Russische regering nadat de bekende Kremlincriticus in Duitsland was ontslagen uit het ziekenhuis.
Het Kremlin is volgens een woordvoerder blij dat het beter gaat met de politicus. Die deelde na zijn vertrek uit het ziekenhuis een foto van zichzelf op een bankje in een park.
NU 23.09.2020 De Russische oppositieleider Alexei Navalny is ontslagen uit het Duitse ziekenhuis waar hij werd behandeld vanwege een vergiftiging met het zenuwgif novichok. Dat meldt het Charité-ziekenhuis in Berlijn woensdag.
De 44-jarige Rus mocht het ziekenhuis dinsdag verlaten, staat in een verklaring van het ziekenhuis. Daarin wordt ook gemeld dat zijn artsen geloven dat volledig herstel mogelijk is, maar dat het te vroeg is om te zeggen wat de langetermijngevolgen zullen zijn.
Navalny werd in totaal 32 dagen behandeld in het Berlijnse ziekenhuis. 24 dagen bracht hij door op de intensive care. Daarvoor werd hij enkele dagen behandeld in Rusland. Hij werd vanwege zijn toestand lange tijd in kunstmatige coma gehouden.
De vooraanstaande criticus van president Vladimir Poetin liet precies een week geleden voor het eerst weer van zich horen. Hij plaatste een foto van zichzelf met zijn gezin op Instagram. Daarna volgden meer foto’s, waaronder eentje waarop hij aan het traplopen was.
De vergiftiging van Navalny met novichock, een dodelijk gas dat stamt uit het sovjettijdperk, is bevestigd door laboratoria in drie verschillende landen. Westerse regeringen eisen uitleg van Rusland, maar het Kremlin zegt dat daar niet genoeg bewijs voor is en ontkent betrokken te zijn geweest bij de vergiftiging.
Navalny werd op 20 augustus plotseling ernstig ziek tijdens een binnenlandse vlucht in Rusland. Hoewel toen nog niet duidelijk was wat hem mankeerde, sprak zijn achterban al snel van een vergiftiging. Hij werd op verzoek van zijn familie met een medisch vliegtoestel naar Berlijn gebracht.
NOS 23.09.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny is ontslagen uit het ziekenhuis in Berlijn, waar hij was opgenomen als gevolg van een vergiftiging.
Volgens de Duitse artsen is het goed mogelijk dat hij volledig zal herstellen, al moet nog blijken wat de gevolgen zijn voor de langere termijn.
Navalny werd op 22 augustus opgenomen in het Charité-ziekenhuis in Berlijn, waar hij 24 dagen op de intensive care lag. Hij werd daarnaartoe gebracht nadat hij twee dagen eerder op een binnenlandse vlucht in Rusland ernstig ziek was geworden. Hij lag een aantal weken in coma.
Strompelen in te grote broek
Op zijn Instagram-account postte Navalny vanochtend een foto van zichzelf op een bankje in Berlijn. “Hoera! Na 32 dagen in het ziekenhuis besloten de artsen dat voor mijn herstel een terugkeer naar het normale leven nodig is”, schrijft hij onder de foto.
“Ik moet weer gaan lopen, tijd met familie doorbrengen, mezelf in de routine van de dagelijkse bewegingen onderdompelen. En nu strompel ik in een broek, die drie maten te groot is, door een park. Dat was mijn eerste verzoek; breng me naar een plek met bomen.” Navalny bedankt zijn artsen en zegt dat hij aan fysiotherapie doet om de controle over zijn lichaam terug te krijgen.
Moordaanslag
Duitse, Franse en Zweedse onderzoekers concludeerden dat de 44-jarige oppositieleider is vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. Volgens Navalny’s team is dat gebeurd in een hotel in het Siberische Tomsk, door een flesje water. Bondskanselier Merkel sprak van een moordaanslag en eiste opheldering van het Kremlin. Dat ontkent elke betrokkenheid.
De Russische politicus werd in en buiten het ziekenhuis in Berlijn bewaakt, omdat werd gevreesd voor een nieuwe aanslag op zijn leven. Zijn woordvoerder liet eerder weten dat Navalny na zijn genezing naar Rusland wil terugkeren.
AD 21.09.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny (44) eist van Rusland de kleding terug die hij droeg op de dag van zijn vergiftiging. De kleren zijn volgens hem ‘essentieel bewijs’, maar werden voor zijn vertrek naar Duitsland in beslag genomen voor ‘pre-onderzoekscontrole’, meldt de in een Berlijns ziekenhuis herstellende Navalny op zijn blog.
De wettelijke termijn voor controles in het kader van een vooronderzoek bedraagt in Rusland volgens hem 30 dagen en die zijn verstreken. ‘Ik eis dat mijn kleding zorgvuldig in een plastic zak wordt verpakt en naar mij wordt teruggestuurd’, schrijft Navalny.
Hij werd op 20 augustus onwel tijdens een Russische binnenlandse vlucht en belandde bewusteloos in een ziekenhuis in Siberië. Aanhangers van Navalny gingen ervan uit dat hij was vergiftigd, maar artsen verklaarden dat er geen sporen van gif in zijn bloed waren aangetroffen. Navalny zou volgens hen een stofwisselingsziekte hebben, veroorzaakt door een lage bloedsuikerspiegel.
De Duitse organisatie Cinema for Peace bood hulp aan en stuurde een privéjet met artsen naar Rusland om Navalny op te halen. Navalny’s echtgenote smeekte de Russische president Poetin in een brief haar man te laten vertrekken. De artsen in Omsk verboden Navalny’s transport aanvankelijk, omdat zijn toestand nog niet stabiel genoeg zou zijn voor zo’n ambulancevlucht. Een dag later stemden ze alsnog in met het overvliegen van Navalny.
Die meldt nu dat hij voor vertrek volledig werd uitgekleed. ‘Ze trokken al mijn kleren uit en stuurden me helemaal naakt naar Duitsland. Gezien het feit dat er een industriële chemische stof op mijn lichaam is gevonden en die zeer waarschijnlijk via contact met mijn lijf is overgebracht, zijn mijn kleren een zeer belangrijk bewijsstuk.’
Coma
Navalny ontwaakte begin september uit de kunstmatige coma waarin hij werd gehouden en reageerde op ‘verbale prikkels’, meldde het Charité-ziekenhuis. Sinds vorige week ligt de veertiger niet meer aan de beademing, meldde hij via Instagram.
De Rus liet weten dat hij herstellende is van de gifaanval, maar dat hij moeite heeft met fysieke inspanning zoals traplopen omdat zijn benen trillen. ‘Ik kom er weer bovenop, maar de weg naar herstel zal lang zijn’, schreef Navalny (44). Hij zei ook dat hij zijn telefoon nog steeds niet kan gebruiken en moeite heeft om water in zijn glas te schenken.
Voor Duitsland staat vast dat Navalny is vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. De Duitse regering verklaarde op basis van de eigen testresultaten ‘ondubbelzinnig bewijs’ te hebben voor de vergiftiging. Laboratoria in Zweden en Frankrijk stelden dat onafhankelijk van elkaar ook vast. ,,We herhalen de oproep aan Rusland om uitleg te geven over de gebeurtenissen. We staan in nauw contact met onze Europese bondgenoten over verdere stappen”, verklaarde de woordvoerder van bondskanselier Angela Merkel vorige week maandag.
Trouw 20.09.2020 Een wetenschapper die betrokken zou zijn geweest bij de ontwikkeling van het zenuwgif novitsjok, heeft zijn excuses aangeboden aan de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. Die belandde ernstig ziek in een Duits ziekenhuis. Duitsland zegt dat hij is vergiftigd met het gevreesde middel, dat is ontwikkeld in de voormalige Sovjet-Unie.
“Ik bied Navalny mijn oprechte excuses aan omdat ik deelnam aan deze criminele onderneming, het ontwikkelen van het middel waarmee hij is vergiftigd”, zei Vil Mirzajanov op de Russische televisie. Mirzajanov deed in de jaren negentig een boekje open over de ontwikkeling van chemische wapens door zijn thuisland. Hij woont tegenwoordig in de Verenigde Staten.
De 44-jarige Navalny, een prominent criticus van de Russische president Vladimir Poetin, ligt in een Duits ziekenhuis nadat hij op 20 augustus onwel was geworden op een vlucht vanuit Siberië naar Moskou. Zijn medewerkers denken dat hij is vergiftigd via een waterfles in een hotelkamer. Mirzajanov voorspelde dat de bekende Kremlincriticus weer zal herstellen. Dat kan volgens hem wel “bijna een jaar” duren.
Een andere wetenschapper sloot zondag in Russische staatsmedia juist uit dat Navalny is blootgesteld aan novitsjok. “Als het novitsjok was geweest, had hij het niet overleefd”, zei Leonid Rink. Hij beweerde ook dat Mirzajanov niet rechtstreeks betrokken was bij de ontwikkeling van het zenuwgif en daarom de “biologische effecten” ook niet kan kennen.
Lees ook:
‘Zweedse en Franse laboratoria bevestigen vergiftiging Navalny’
Naast Duitsland hebben ook Frankrijk en Zweden vastgesteld dat de Russische oppositieleider Aleksej Navalny is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif.
Russen lopen niet warm voor ‘smerigste verkiezingen ooit’
Telegraaf 20.09.2020 Een wetenschapper die betrokken zou zijn geweest bij de ontwikkeling van het zenuwgif novitsjok, heeft zijn excuses aangeboden aan de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. Die belandde ernstig ziek in een Duits ziekenhuis. Duitsland zegt dat hij is vergiftigd met het gevreesde middel, dat is ontwikkeld in de voormalige Sovjet-Unie.
„Ik bied Navalny mijn oprechte excuses aan omdat ik deelnam aan deze criminele onderneming, het ontwikkelen van het middel waarmee hij is vergiftigd”, zei Vil Mirzajanov op de Russische televisie. Mirzajanov deed in de jaren negentig een boekje open over de ontwikkeling van chemische wapens door zijn thuisland. Hij woont tegenwoordig in de Verenigde Staten.
Binnenlandse vlucht
Navalny was vorige maand plots erg ziek geworden aan boord van een Russische binnenlandse vlucht. Zijn medewerkers denken dat hij is vergiftigd via een waterfles in een hotelkamer. Mirzajanov voorspelde dat de bekende Kremlincriticus weer zal herstellen. Dat kan volgens hem wel „bijna een jaar” duren.
Een andere wetenschapper sloot zondag in Russische staatsmedia juist uit dat Navalny is blootgesteld aan novitsjok. „Als het novitsjok was geweest, had hij het niet overleefd”, zei Leonid Rink. Hij beweerde ook dat Mirzajanov niet rechtstreeks betrokken was bij de ontwikkeling van het zenuwgif en daarom de „biologische effecten” ook niet kan kennen.
AD 20.09.2020 Een chemicus die zegt betrokken te zijn geweest bij de ontwikkeling van het zenuwgif novitsjok, heeft zijn excuses aangeboden aan de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. Die belandde ernstig ziek in een Duits ziekenhuis. Duitsland zegt dat hij is vergiftigd met het gevreesde middel, dat in het geheim is ontwikkeld in de voormalige Sovjet-Unie.
,,Ik bied Navalny mijn oprechte excuses aan, omdat ik deelnam aan deze criminele onderneming, het maken van het middel waarmee hij is vergiftigd”, zei Vil Mirzajanov tegen de Russische oppositietelevisiezender TV Rain. Mirzajanov deed in de jaren negentig een boekje open over de ontwikkeling van chemische wapens door zijn geboorteland. Hij woont tegenwoordig in de Verenigde Staten.
Navalny was vorige maand plots erg ziek geworden tijdens een binnenlandse vlucht in Rusland. Aanvankelijk bestond het vermoeden dat hij het gif kreeg toegediend op een Russisch vliegveld, maar zijn medewerkers denken nu dat hij is vergiftigd via een waterfles in een hotelkamer, voordat hij naar de luchthaven vertrok.
Die waterfles is door aanhangers van Navalny uit Rusland meegenomen voor onderzoek in het buitenland. Dit tot afkeuring van de autoriteiten in Moskou, die zeggen meer bewijs nodig te hebben om een onderzoek te starten. Duitsland en andere westerse landen hebben het Kremlin om opheldering gevraagd over de vergiftiging.
Herstellen
Mirzajanov voorspelde dat de bekende Poetin-criticus weer zal herstellen. Dat kan volgens hem wel ‘bijna een jaar’ duren. Ook Navalny zelf liet via Instagram weten dat hij herstellende is, maar dat hij moeite heeft met fysieke inspanning zoals traplopen, omdat zijn benen trillen. ,,Ik kom er weer bovenop, maar de weg naar herstel zal lang zijn”, schrijft Navalny (44).
Hij zei ook dat hij zijn telefoon nog steeds niet kan gebruiken en moeite heeft om water in zijn glas te schenken. De bekende tegenstander van de Russische president Vladimir Poetin ligt al geruime tijd in het ziekenhuis.
Een team van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) heeft biomedische monsters genomen van Navalny. De OPCW verklaart dat de resultaten binnenkort bekend worden. Op verzoek van de autoriteiten onderzoekt de OPCW, na Duitsland, Zweden en Frankrijk, ook wat voor vergif Navalny heeft binnengekregen.
Moskou ontkent dat Navalny met novitsjok is vergiftigd.
Telegraaf 19.09.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny heeft weer even van zich laten horen vanuit het ziekenhuis in Berlijn. Via Instagram liet hij weten dat hij herstellende is van de gifaanval in augustus, maar dat hij moeite heeft met fysieke inspanning zoals traplopen omdat zijn benen trillen.
„Ik kom er weer bovenop, maar de weg naar herstel zal lang zijn”, schrijft Navalny (44). Hij zei ook dat hij zijn telefoon nog steeds niet kan gebruiken en moeite heeft om water in zijn glas te schenken.
Navalny ligt al geruime tijd in het hospitaal. Hij werd vorige maand plots erg ziek aan boord van een Russische binnenlandse vlucht. Aanvankelijk bestond het vermoeden dat hij het gif kreeg toegediend op een Russisch vliegveld.
Zijn team denkt nu dat hij is vergiftigd voordat hij naar de luchthaven vertrok. Het team van Navalny zegt dat sporen van een zenuwgif zijn aangetroffen op een lege waterfles uit zijn hotelkamer.
Die waterfles is door aanhangers van Navalny uit Rusland meegenomen voor onderzoek in het buitenland. Dit tot afkeuring van de autoriteiten in Moskou, die zeggen meer bewijs nodig te hebben om een onderzoek te starten. Duitsland en andere westerse landen hebben Moskou om opheldering gevraagd over de vergiftiging.
Het team van Navalny meldde donderdag dat er sporen van een zenuwgif zijn aangetroffen op de waterfles. Het Kremlin zegt daar verder niet op te kunnen reageren omdat het die fles niet heeft.
NU 17.09.2020 Het Russische oppositielid Alexei Navalny was mogelijk al vergiftigd voordat hij in Rusland aan boord van een vliegtuig ging. Het team van Navalny meldt op zijn Instagram-pagina dat er sporen van gif zijn aangetroffen op een waterfles uit de hotelkamer waar Navalny voor zijn vlucht verbleef.
Kort nadat Navalny ziek was geworden, werd gedacht dat hij op het vliegveld of tijdens zijn vlucht bijvoorbeeld via een plastic bekertje gif had binnengekregen. Twee weken na de vergiftiging zou een Duits laboratorium het zenuwgif novichok echter hebben aangetroffen in een waterfles, die het team van Navalny uit zijn hotelkamer had gehaald.
Navalny’s team zegt op Instagram alles uit de hotelkamer te hebben gehaald wat mogelijk van belang voor het onderzoek is. Een deel van dit team was namelijk achtergebleven in Tomsk om een video voor Navalny af te ronden.
De spullen zijn overgedragen aan Duitsland. “Het was vrij duidelijk dat de zaak niet in Rusland onderzocht zou worden”, aldus het team. Rusland zegt meer medische gegevens van Navalny nodig te hebben om een onderzoek te kunnen instellen.
Duitse medici vonden sporen van het zenuwgif novichok in het lichaam van Navalny. Ditzelfde gif werd in 2018 gebruikt tegen de Russische dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter.
De organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) heeft monsters genomen voor eigen onderzoek. De organisatie zette novichok in januari 2019 op de lijst van verboden gifstoffen.
Navalny’s team deelt beelden van mogelijk vergiftigde waterfles
Navalny werd ziek tijdens vlucht naar Moskou
Navalny werd op 20 augustus ernstig ziek tijdens een vlucht van de Siberische stad Tomsk naar Moskou. Al snel werd over een mogelijke vergiftiging gesproken. De Russische artsen die hem behandelden, weerspraken die bewering.
Op verzoek van zijn familie werd Navalny overgeplaatst naar Duitsland, waar hij sindsdien wordt behandeld. Eerder deze week werd bekend dat hij weer kleine stukjes kan lopen en niet langer beademd hoeft te worden.
Waarom komen verhalen over vergiftiging zo vaak uit Rusland?
NOS 17.09.2020 Het team rond de Russische oppositieleider Aleksej Navalny zegt dat hij is vergiftigd in zijn hotel, door water uit een flesje. Het is niet gebeurd op het vliegveld, zoals eerder werd gedacht.
Op Instagram heeft het team beelden geplaatst van een flesje in een hotelkamer. Het zou gaan om een hotel in Tomsk waar Navalny en zijn filmploeg verbleven. Op die waterfles is in een Duits laboratorium novitsjok aangetroffen, staat in het bericht.
Navalny vergiftigd door waterflesje in hotel
Tot nu toe werd ervan uitgegaan dat hij het gif had binnengekregen door thee die hij had gedronken vlak voor een binnenlandse vlucht vanuit Tomsk op 20 augustus. Hij was op verkiezingscampagne geweest in het oosten van het land.
Terug naar de hotelkamer
Navalny werd ziek aan boord van het vliegtuig. “Hij verloor het bewustzijn en begon te stikken”, staat in het Instagram-bericht. Het vliegtuig werd aan de grond gezet en Navalny werd in Omsk naar een ziekenhuis gebracht.
Zijn medewerkers vertrouwden het meteen niet en enkele leden van zijn team die in het hotel in Tomsk waren achtergebleven, belden een advocaat en gingen terug naar de kamer waar Navalny net vertrokken was, beschrijven ze in het Instagram-bericht. “Ze begonnen alles wat ze daar aantroffen op te nemen, te beschrijven en in te pakken, inclusief de flessen water van het hotel.”
Al die spullen gingen voor onderzoek naar Duitsland. Na enige dagen van discussie tussen zijn team en Russische artsen over wat Navalny mankeerde, werd hij naar Berlijn overgevlogen, waar hij nu in het gerenommeerde Charité-ziekenhuis ligt.
Zelf adem halen
Hij werd er in een kunstmatig coma gehouden, maar inmiddels gaat het beter met hem. Dinsdag deelde hij een Instagram-bericht met de wereld waarin hij zei dat hij weer zelfstandig ademhaalde. Hij voegde een foto toe waarop zijn gezin met hem op zijn ziekenhuisbed te zien was. Hij zei toen niets over de oorzaak van zijn ziekenhuisopname.
Dinsdag bevestigden onderzoekers van Franse en Zweedse laboratoria wat al eerder door Duitsland werd vastgesteld: dat de oppositieleider werd vergiftigd met het zenuwgif novitsjok, volgens zijn medewerkers dus uit het waterflesje van het hotel.
Navalny wordt in en buiten het ziekenhuis in Berlijn bewaakt, omdat wordt gevreesd voor een nieuwe aanslag op zijn leven. Zijn woordvoerder schreef eerder op Twitter dat Navalny na zijn genezing wil terugkeren naar Rusland.
RTL 17.09.2020 Medewerkers van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny hebben de flesjes gefilmd waarop later het zenuwgif novitsjok werd gevonden. Dit gebeurde bij het veiligstellen van het bewijs in Navalny’s hotelkamer, vlak nadat bekend werd dat hij ineens doodziek was geworden.
De flesjes zijn te zien in een koortsachtig filmpje dat Aleksej Navalny op zijn Instagramaccount heeft gezet. Het zijn beelden uit zijn hotelkamer in de Siberische stad Tomsk. Daar was Navalny op 20 augustus 2020 net vertrokken naar Moskou, toen hij in het vliegtuig opeens het bewustzijn verloor en begon te stikken.
Hotelkamer leeghalen
Een aantal medewerkers van Navalny was nog in Tomsk toen dat nieuws naar buiten kwam. Samen met een advocaat gingen ze naar de hotelkamer waar Navalny had geslapen. Daar namen ze alles mee dat ook maar enig bewijs zou kunnen opleveren. Dat is het moment dat we zien op de nieuwe Instagramvideo.
Een van de dingen die in de video worden uitgelicht, zijn de plastic flesjes met water. Die komen van het hotel, aldus Navalny’s bijschrift bij de video. Navalny zegt dat zijn mensen niet veel hoop hadden dat de verzamelde spullen iets aan bewijs zouden opleveren. Toch werden de spullen maar overgedragen aan de doktoren in Duitsland, waar Navalny herstelt.
Russisch zenuwgif
Twee weken later werd juist op een flesje water uit het hotel in Tomsk sporen gevonden van novitsjok. Dat is een zenuwgif van Russische makelij. Deze bevinding doen niet alleen Duitse onderzoekers, ook laboratoria in Frankrijk en Zweden hebben inmiddels bevestigd dat het om novitsjok gaat.
Dankzij het filmpje weten we nu dat Navalny al in het hotel is vergiftigd en niet, zoals eerder werd gedacht, door een kopje thee op de luchthaven.
Dat de Russsiche oppositieleider juist met novitsjok is vergiftigd, betekent veel. Novitsjok is een zeer gevaarlijk zenuwgif dat voor zover bekend alleen in bezit is van de Russische autoriteiten. Novitsjok werd ook gebruikt bij de vergiftiging van de Russische ex-dubbelspion Skripal en zijn dochter in 2018 in Engeland. Beiden overleefden het maar net.
De vergiftiging is voor deze Navalny-tweeling juist
Correspondent Eva Hartog sprak met de Navalny-campagne in Novosibirsk.
Telegraaf 17.09.2020 Het team van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny zegt dat sporen van een zenuwgif zijn aangetroffen op een lege waterfles uit zijn hotelkamer. Daar verzamelden medewerkers van de politicus zelf bewijsmateriaal nadat hij onwel was geworden.
Het team deelde op Instagram videobeelden van de doorzoeking van de hotelkamer op 20 augustus. Medewerkers met beschermende handschoenen stoppen flessen mineraalwater en andere spullen in zakken. Op zo’n fles zou twee weken later het zenuwgif novitsjok zijn aangetroffen in een Duits laboratorium.
Navalny ligt al geruime tijd in een Duits ziekenhuis. Hij was vorige maand plots erg ziek geworden aan boord van een Russische binnenlandse vlucht. Aanvankelijk bestond het vermoeden dat hij het gif kreeg toegediend op een Russisch vliegveld. Zijn team denkt nu dat hij is vergiftigd voordat hij naar de luchthaven vertrok.
Een team van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) heeft biomedische monsters genomen van Navalny. De OPCW verklaart dat de resultaten binnenkort bekend worden. Op verzoek van de autoriteiten onderzoekt de OPCW, na Duitsland, Zweden en Frankrijk, ook wat voor vergif Navalny heeft binnengekregen.
AD 17.09.2020 Het team van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny zegt dat sporen van een zenuwgif zijn aangetroffen op een lege waterfles uit zijn hotelkamer. Daar verzamelden medewerkers van de politicus zelf bewijsmateriaal nadat hij onwel was geworden.
Het team deelde op Instagram videobeelden van de doorzoeking van de hotelkamer op 20 augustus. Medewerkers met beschermende handschoenen stoppen flessen mineraalwater en andere spullen in zakken. Op zo’n fles zou twee weken later het zenuwgif novitsjok zijn aangetroffen in een Duits laboratorium.
Navalny ligt al geruime tijd in een Duits ziekenhuis. Hij was vorige maand plots erg ziek geworden aan boord van een Russische binnenlandse vlucht. Aanvankelijk bestond het vermoeden dat hij het gif kreeg toegediend op een Russisch vliegveld. Zijn team denkt nu dat hij is vergiftigd voordat hij naar de luchthaven vertrok.
Een team van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) heeft biomedische monsters genomen van Navalny. De OPCW verklaart dat de resultaten binnenkort bekend worden. Op verzoek van de autoriteiten onderzoekt de OPCW, na Duitsland, Zweden en Frankrijk, ook wat voor vergif Navalny heeft binnengekregen.
Telegraaf 15.09.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny heeft een vrolijke foto gedeeld vanuit het ziekenhuis in Berlijn. Hij zit overeind in bed en wordt omringd door gezinsleden. Navalni schrijft dat hij weer zonder ondersteuning kan ademen.
„Hallo, Navalny hier, ik mis jullie allemaal”, schrijft de politicus op Instagram. „Ik kan nog maar weinig doen, maar gisteren kon ik wel de hele dag op eigen kracht ademen.” Het ziekenhuis had al laten weten dat het beter ging met de Kremlincriticus, die ook zijn bed alweer voor korte periodes zou kunnen verlaten.
De bekende tegenstander van de Russische president Vladimir Poetin belandde in augustus in een Russisch ziekenhuis. Hij was plotseling erg ziek geworden aan boord van een binnenlandse vlucht en werd uiteindelijk naar Duitsland overgebracht om verder behandeld te worden. Daar constateerden onderzoekers dat Navalny is vergiftigd met novistjok-zenuwgif.
NOS 15.09.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny heeft voor het eerst sinds hij werd vergiftigd van zich laten horen. Hij plaatste een foto op Instagram, waarop hij met zijn gezin te zien is.
Daaronder schreef hij: “Hallo, hier Navalny. Ik mis jullie. Ik kan nog steeds bijna niets, maar gisteren heb ik de hele dag zelfstandig geademd. Helemaal zelf. Zonder enige hulp van buiten. Zelfs niet de eenvoudigste klep in mijn keel. Daar was ik heel blij mee. Een verbazingwekkend, door velen onderschat proces. Ik kan het aanbevelen.”
Hij zei nog niets over de oorzaak van zijn ziekenhuisopname.
Eind vorige week werd duidelijk dat Navalny weer kon praten en dat zijn toestand aanzienlijk was verbeterd. Gisteren maakte het Charité-ziekenhuis in Berlijn bekend dat hij van de beademing af was en dat hij af en toe even uit bed is.
Zijn woordvoerder Kira Jarmysj schrijft op Twitter dat Navalny als hij genezen is, wil terugkeren naar Rusland.
Novitsjok
Gisteren bevestigden onderzoekers van Franse en Zweedse laboratoria wat al eerder door Duitsland werd vastgesteld: de oppositieleider werd vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. Ook de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag onderzoekt monsters.
Het gif zou in zijn thee zijn gedaan, vlak voor een binnenlandse vlucht in Rusland op 20 augustus. Hij was op verkiezingscampagne geweest in het oosten van het land.
Navalny wordt in en buiten het ziekenhuis in Berlijn bewaakt, omdat wordt gevreesd voor een nieuwe aanslag op zijn leven.
Onderzoek Rusland
Rusland heeft de beschuldiging dat Navalny is vergiftigd steeds verworpen. Het Kremlin herhaalde vandaag dat Moskou bereid is mee te werken aan de opheldering van de zaak, maar dat het daarvoor wel informatie nodig heeft van Duitsland. Kremlinwoordvoerder Peskov zei dat Moskou niet begrijpt dat Rusland geen monsters heeft gekregen om te testen in een laboratorium en Frankrijk en Zweden wel.
Navalny werd in eerste instantie opgenomen in een ziekenhuis in Omsk in Siberië. Daar zeiden artsen dat hij leed aan een zeldzame stofwisselingsziekte die werd veroorzaakt door een lage bloedsuikerspiegel. Zijn persoonlijke arts sprak al snel van vergiftiging.
Bondskanselier Merkel sprak eerder van een moordaanslag en eiste opheldering van de Russische autoriteiten. Ook klonk de roep om sancties tegen Rusland, maar daarvoor is het volgens de EU nog te vroeg.
De zaak zet de verhoudingen tussen Rusland en de Europese Unie verder op scherp.
AD 15.09.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny heeft een vrolijke foto gedeeld vanuit het ziekenhuis in Berlijn. Hij zit overeind in bed en wordt omringd door gezinsleden. Navalny schrijft dat hij weer zonder ondersteuning kan ademen.
‘Hallo, Navalny hier, ik mis jullie allemaal’, schrijft de politicus op Instagram. ‘Ik kan nog maar weinig doen, maar gisteren kon ik wel de hele dag op eigen kracht ademen.’ Het ziekenhuis had al laten weten dat het beter ging met de Kremlincriticus, die ook zijn bed alweer voor korte periodes zou kunnen verlaten.
Lees ook;
‘Opdracht vergiftiging van Navalny kwam uit Kremlin’
De bekende tegenstander van de Russische president Vladimir Poetin belandde in augustus in een Russisch ziekenhuis. Hij was plotseling erg ziek geworden aan boord van een binnenlandse vlucht en werd uiteindelijk naar Duitsland overgebracht om verder behandeld te worden. Daar constateerden onderzoekers dat Navalny is vergiftigd met novitsjok-zenuwgif.
Telegraaf 15.09.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny wil ondanks zijn recente vergiftiging terug naar Rusland om zijn politieke missie voort te zetten. De herstellende Kremlin-criticus heeft dinsdag gesproken met een Duitse openbaar aanklager, stelt een Duitse veiligheidsbron, aldus The New York Times (NYT).
De 44-jarige oppositieleider heeft met de officier van justitie gesproken over de aanslag en over zijn plannen voor de periode na zijn herstel. Navalny zou daarbij „mentaal scherp” zijn geweest, aldus de NYT. „Hij is niet van plan om in Duitsland in ballingschap te gaan”, aldus de Duitse veiligheidsbron die met de krant sprak. „Hij wil terug naar Rusland om zijn missie voort te zetten.”
Navalny wordt in het Berlijnse Charité-ziekenhuis behandeld voor de gevolgen van een vergiftiging met een novistjok-zenuwgif. Eerder constateerde een Duits laboratorium dat daar sprake van is. Dat werd maandag bevestigd door een Frans en een Zweeds laboratorium.
De vooraanstaande criticus van de Russische president Vladimir Poetin werd tot vorige week in een kunstmatige coma gehouden. Maandag werd bekend dat Navalny’s toestand dermate is verbeterd dat hij nu voor korte periodes uit zijn bed kan komen.
In augustus werd Aleksej Navalny in kritieke toestand opgenomen in het ziekenhuis van het Russische Omsk. Hij was plotseling erg ziek geworden aan boord van een binnenlandse vlucht. Mensen uit Navalny’s omgeving stelden toen al dat de oppositieleider was vergiftigd. Na aandringen van zijn familie, vrienden en westerse leiders werd Navalny met een ambulancevlucht voor behandeling overgebracht naar Duitsland.
AD 14.09.2020 Is Aleksej Navalny vergiftigd door zijn eigen medewerkster? De pro-Kremlin media in Rusland zijn ervan overtuigd.
Al een week hebben ze het over Maria Pevtsjich, die in dienst van Navalny’s anticorruptiefonds FBK de scenario’s schrijft voor de veelbekeken YouTube-video’s, waarin de oppositiepoliticus corruptie blootlegt bij Russische politici.
Pevtsjich heeft Navalny begeleid op zijn trip naar Siberië, waar hij een film maakte over corrupte stadsraadsleden van de regeringspartij Verenigd Rusland in Novosibirsk en Tomsk. Op de luchthaven van laatstgenoemde stad werd de Poetin-criticus op 20 augustus vergiftigd.
Nadat Navalny twee dagen was verpleegd in Omsk, is Pevtsjich meegevlogen met het vliegtuig waarin de ongelukkige politicus naar Berlijn is overgebracht. Daarna was ze onvindbaar, aldus de politie van Omsk. Russische media veronderstellen nu dat Pevtsjich waarschijnlijk Navalny – mogelijk in het vliegtuig naar Berlijn – het gif heeft toegediend.
Weigering
De Pravda verdenkt Pevtsjich, omdat ze vanuit Tomsk niet met Navalny mee terugvloog naar Moskou. Bovendien zou ze als enige van het zeshoofdige team van de oppositieleider hebben geweigerd met de politie te praten.
Maar tegen de onafhankelijke Russische nieuwssite Meduza.io zei Pevtsjich zelf als enige van de zes nooit te zijn benaderd door de politie. Na de vergiftiging stond haar Russische nummer nog twee weken lang ingeschakeld (ze woont in Londen). En dus hadden de autoriteiten haar ieder moment kunnen bellen, stelde Pevtsjich, eraan toevoegend dat ze nog steeds bereid is tot een verklaring.
Rusland
De verdenking ten aanzien van Rusland werd vandaag alleen maar erger. President Vladimir Poetin, die net zijn al evenzeer geplaagde Belarussische collega Aleksandr Loekasjenko op bezoek had, kreeg gisteren een pijnlijk telefoontje uit Parijs.
De Franse president Emmanuel Macron vertelde hem dat nu ook een Frans en Zweeds laboratorium onafhankelijk van elkaar hebben vastgesteld, dat Navalny is geveld door het zenuwgif novitsjok. Eerder had een laboratorium van het Duitse leger dat al gedaan.
Macron riep Rusland op tot een grondig onderzoek. Hij voegde eraan toe, dat Frankrijk met Duitsland zal meegaan als dat land sancties afkondigt tegen Rusland. Het Franse staatshoofd doelde daarmee vermoedelijk op het mogelijk definitief stilleggen van de aanleg van de pijplijn Nord Stream 2, die Russisch gas naar Duitsland brengt via de Oostzee.
‘Ongegrond’
Het Kremlin deed de beschuldigingen vandaag andermaal af als ‘ongegrond’ en ‘ongepast’. President Poetin wil dat de onderzoeksresultaten uit Berlijn naar Rusland worden gestuurd en dat ook Russische artsen deelnemen aan het onderzoek, liet hij via een woordvoerder weten.
Overigens heeft de vergiftiging van Navalny voor zijn anticorruptiefonds een positieve keerzijde. Tijdens lokale verkiezingen van afgelopen weekeinde veroverden FKB-kandidaten voor de stadsraad vijf zetels in Novosibirsk en twee in Tomsk. Het is voor het eerst dat Navalny’s beweging zetels in Russische bestuursorganen binnenhaalt.
Volgens Andrej Fatejev, die in Tomsk een zetel won, is het resultaat beter dan verwacht. ,,Hier kon je alleen maar van dromen’’, zegt hij over de telefoon vanuit Tomsk.
Navalny zelf maakt het steeds beter, aldus een verklaring van het Charité-ziekenhuis in Berlijn vandaag. Hij zou zelfs alweer uit bed kunnen opstaan.
NU 14.09.2020 De toestand van het vergiftigde Russische oppositielid Alexei Navalny is verder verbeterd. Navalny is volledig van de beademing gehaald en kan zelfs af en toe uit bed komen, meldt het Berlijnse ziekenhuis waar hij verblijft maandag.
Het ziekenhuis maakte vorige week bekend dat de 44-jarige oppositieleider is vergiftigd met novichok, een zenuwgif. Maandag bevestigden ook een Frans en een Zweeds onafhankelijk laboratorium de Duitse conclusie dat Navalny het zenuwgif heeft binnengekregen.
Met de bevestiging van de onafhankelijke laboratoria hoopt de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas dat de kritiek op Duitsland vanuit het Kremlin zal ophouden. “Wij zijn slechts de brenger van het slechte nieuws en verwachten geen kritiek meer”, aldus Maas.
Navalny werd op 20 augustus ernstig ziek tijdens een vlucht in Rusland, waarna zijn achterban direct alarm sloeg. Er werd al snel gesproken over een mogelijke vergiftiging, maar dit werd weersproken door de artsen die hem in Rusland behandelden.
De prominente tegenstander van de Russische president Vladimir Poetin werd op verzoek van zijn familie overgebracht naar Duitsland. Sinds 22 augustus wordt Navalny behandeld door het universitair medisch centrum in Berlijn, dat de updates over zijn gezondheid deelt in overleg met zijn familie.
Waarom komen verhalen over vergiftiging zo vaak uit Rusland?
Rusland ziet geen aanwijzingen voor een misdrijf
Rusland meldt dat op basis van onderzoeken in eigen land niet blijkt dat Navalny is vergiftigd. De Russische minister van Binnenlandse Zaken zei vorige week dat er geen aanwijzingen zijn voor een misdrijf tegen de oppositieleider en daardoor ook geen strafrechtelijk onderzoek gestart kan worden.
De NAVO-lidstaten willen dat Rusland meewerkt aan een onderzoek van de organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) naar de vergiftiging van Navalny. De OPCW zette novichok in januari 2019 op de lijst met verboden gifstoffen.
Telegraaf 14.09.2020 De toestand van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny is dermate verbeterd dat hij nu voor korte periodes uit zijn bed kan komen. Het Charité-ziekenhuis in Berlijn, waar de vergiftigde Kremlincriticus is opgenomen, heeft dat maandag naar buiten gebracht.
Vorige week meldde het ziekenhuis al dat Navalny uit zijn kunstmatige coma is gehaald. Toen werd nog wel gemeld dat „langdurige schade als gevolg van de ernstige vergiftiging” niet kon worden uitgesloten. Daar is nu niks over meegedeeld.
Navalny werd onwel tijdens een vlucht op 20 augustus vanuit Siberië naar Moskou. Zijn vliegtuig maakte daarop een noodlanding in Omsk, waar de oppositieleider werd opgenomen in een ziekenhuis. Na aandringen van zijn familie, vrienden en westerse leiders werd Navalny overgebracht naar Duitsland.
Voor Duitsland staat vast dat Navalny is vergiftigd met een zenuwgif. Ook laboratoria in Zweden en Frankrijk hebben dat inmiddels vastgesteld. Rusland ontkent iets met de vergiftiging te maken te hebben en zegt eerst bewijs te willen zien.
NOS 14.09.2020 De toestand van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny is verder verbeterd, meldt het Charité-ziekenhuis in Berlijn. Hij heeft geen hulp meer nodig van beademingsapparatuur en hij kan soms een tijdje zijn ziekenhuisbed verlaten.
Intussen hebben onderzoekers van Franse en Zweedse laboratoria bevestigd dat Navalny is vergiftigd met het zenuwgif novitsjok, zegt de Duitse regering.
Een militair laboratorium in Duitsland kwam begin deze maand tot dezelfde conclusie. Frankrijk en Zweden zijn daarna gevraagd om een onafhankelijk eigen onderzoek met nieuwe monsters. Er liggen ook monsters in Den Haag bij de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), die eigen tests gaat uitvoeren.
De Duitse regering eist nu opnieuw dat Rusland uitleg geeft over de zaak. “We staan in nauw contact met onze Europese partners over vervolgstappen”, staat in een verklaring. Ook de Franse president Macron wil opheldering van de Russen en heeft dat naar eigen zeggen in een telefoongesprek tegen president Poetin gezegd.
Rusland wil bewijzen zien
Moskou ontkent betrokkenheid bij de vergiftiging van Navalny en stelt dat het Westen de reputatie van Rusland probeert te beschadigen. De Russische autoriteiten hebben op hun beurt Berlijn gemaand om het bewijs uit de laboratoria vrij te geven.
Navalny lag zo’n twee weken in een kunstmatige coma. Een week geleden was zijn situatie dusdanig verbeterd dat artsen het aandurfden om hem uit coma te halen. Der Spiegel schreef donderdag dat er verdere vooruitgang was geboekt en dat Navalny inmiddels weer kan praten. Mogelijk kan hij nu nieuwe details geven over de omstandigheden waaronder hij vorige maand tijdens een vliegreis in Rusland ernstig ziek werd.
Algemeen wordt aangenomen dat Navalny voor of tijdens de vlucht van Tomsk naar Moskou is vergiftigd met novitsjok. Omdat het vliegtuig een tussenlanding in Omsk maakte, kon hij op tijd medische hulp krijgen, anders was hij mogelijk aan de gevolgen van de vergiftiging overleden.
Artsen zeggen dat hij nog lange tijd gezondheidsproblemen kan overhouden aan de vergiftiging.
AD 14.09.2020 De toestand van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny is dermate verbeterd dat hij nu voor korte periodes uit zijn bed kan komen. Het Charité-ziekenhuis in Berlijn, waar de vergiftigde Kremlincriticus is opgenomen, heeft dat vandaag naar buiten gebracht. Vandaag werd eveneens bekend dat ook laboratoria in Zweden en Frankrijk hebben vastgesteld dat Navalny is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif.
Navalny wordt volgens het universitaire ziekenhuis ‘gemobiliseerd’ en is ook ‘met succes losgekoppeld van de mechanische beademing’. Vorige week meldde de kliniek al dat Navalny uit zijn kunstmatige coma was gehaald. Toen werd nog wel gezegd dat ‘langdurige schade als gevolg van de ernstige vergiftiging’ niet kon worden uitgesloten. Daar is nu niks over meegedeeld. Wel meldde het ziekenhuis dat de Rus volledig van de beademingsapparatuur is gehaald.
Navalny werd onwel tijdens een vlucht op 20 augustus vanuit Siberië naar Moskou. Zijn vliegtuig maakte daarop een noodlanding in Omsk, waar de oppositieleider werd opgenomen in een ziekenhuis. Na aandringen van zijn familie, vrienden en westerse leiders werd Navalny overgebracht naar Duitsland.
Second opinion
Voor Duitsland staat vast dat Navalny is vergiftigd met een zenuwgif. Ook laboratoria in Zweden en Frankrijk hebben dat inmiddels vastgesteld, onafhankelijk van elkaar. ,,We herhalen de oproep aan Rusland om uitleg te geven over de gebeurtenissen. We staan in nauw contact met onze Europese bondgenoten over verdere stappen”, aldus de woordvoerder van bondskanselier Angela Merkel vandaag in een verklaring.
Duitsland heeft eerder ook zijn testresultaten overhandigd aan de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). Die heeft nog niet gereageerd. De Duitse regering zei eerder op basis van de eigen testresultaten ‘ondubbelzinnig bewijs’ te hebben dat Navalny is vergiftigd met novitsjok.
Rusland ontkent iets met de vergiftiging te maken te hebben en zegt eerst bewijs te willen zien.
Telegraaf 11.09.2020 De Russische politie wil oppositieleider Aleksej Navalny in Duitsland ondervragen. Het Russische ministerie van Binnenlandse Zaken heeft een verzoek aan de Duitse autoriteiten in voorbereiding. Het verzoek lijkt weinig kans te maken, omdat Duitsland juist uitleg van Moskou eist.
De 44-jarige Aleksej Navalny, een prominent criticus van de Russische president Vladimir Poetin, ligt in een Duits ziekenhuis nadat hij op 20 augustus onwel was geworden op een vlucht vanuit Siberië naar Moskou.
Het ministerie in Moskou liet vrijdag weten dat het de bewegingen van Navalny in kaart heeft gebracht en weet wat hij dronk, kort voordat hij onwel werd. De Russische onderzoekers zoeken een getuige die het land heeft verlaten. Moskou heeft geen strafrechtelijk onderzoek geopend in de zaak-Navalny. Het wil eerst keihard bewijs zien voor de vergiftiging met novitsjok.
Het Russische departement liet vrijdag weten dat het heeft verzocht Russische onderzoekers erbij te laten zijn als Duitse experts Navalny bezoeken en ondervragen.
Volgens de Duitse regering heeft laboratoriumonderzoek „ondubbelzinnig bewijs” geleverd dat hij is vergiftigd met een zenuwgas uit de novitsjok-groep.
AD 11.09.2020 De Russische politie wil oppositieleider Aleksej Navalni in Duitsland ondervragen. Het Russische ministerie van Binnenlandse Zaken heeft een verzoek aan de Duitse autoriteiten in voorbereiding. Het verzoek lijkt weinig kans te maken, omdat Duitsland juist uitleg van Moskou eist.
De 44-jarige Aleksej Navalny, een prominent criticus van de Russische president Vladimir Poetin, ligt in een Duits ziekenhuis nadat hij op 20 augustus onwel was geworden op een vlucht vanuit Siberië naar Moskou.
Het ministerie in Moskou zegt de reis van Navalny te hebben gereconstrueerd. Zo beweren ze te weten wat hij dronk, kort voordat hij onwel werd. Ook zoeken ze een getuige die het land zou hebben verlaten. Vooralsnog heeft Moskou geen strafrechtelijk onderzoek geopend. Daarvoor willen ze eerst keihard bewijs zien voor een vergiftiging met novitsjok.
Het Russische departement liet vandaag weten dat het heeft verzocht Russische onderzoekers erbij te laten zijn als Duitse experts Navalny bezoeken en ondervragen.
‘Opdracht van Kremlin’
Volgens de Duitse regering heeft laboratoriumonderzoek ‘ondubbelzinnig bewijs’ geleverd dat Navalny is vergiftigd met een zenuwgas uit de novitsjok-groep. Gisteren stelde de Duitse krant Die Zeit op basis van goed ingevoerde (anonieme) bronnen zelfsdat de oppositieleider is vergiftigd in opdracht van het Kremlin.
Ze vertelden aan het dagblad dat Navalny een nieuw type van het gif novitsjok toegediend heeft gekregen, dat nog gevaarlijker is dan de eerder bekende varianten.
De bedoeling was waarschijnlijk dat de Russische politicus in het vliegtuig zou omkomen. Maar door snel handelen van de piloot en artsen aan de grond kon Navalny op de intensive care in Omsk (Rusland) worden behandeld. Waarna hij in kunstmatige coma naar een kliniek in Berlijn werd vervoerd. Afgelopen maandag ontwaakte hij daaruit.
NU 10.09.2020 Het vergiftigde Russische oppositielid Alexei Navalny is weer in staat om te praten. Zijn toestand verbetert volgens zijn dokters langzaam, melden het Duitse Der Spiegel en het journalistieke platform Bellingcat donderdag. Maandag werd Navalny uit een kunstmatige coma gehaald.
Omdat zijn toestand aan het verbeteren is, wordt gevreesd dat meer mensen hem willen bezoeken. Daarom zouden de Duitse autoriteiten hebben besloten de politiebewaking van het 44-jarige oppositielid op te schroeven.
Volgens Der Spiegel kan Navalny zich bepaalde gebeurtenissen rondom zijn vergiftiging herinneren. “Zijn verklaringen kunnen mogelijk gevaarlijk zijn voor de personen die achter de aanval zitten”, aldus het magazine.
Het Berlijnse ziekenhuis wilde donderdag nog niet reageren op het nieuws van het magazine en Bellingcat. Navalny’s woordvoerder Kira Yarmysh schrijft op Twitter dat zijn toestand inderdaad verbetert, maar dat andere beweringen uit het artikel van Der Spiegel overdreven zijn. Het is onduidelijk waar ze op doelt.
Oppositielid werd plotseling ernstig ziek
Navalny werd op 20 augustus tijdens een binnenlandse vlucht in Rusland ernstig ziek. Vanwege een mogelijke vergiftiging drongen zijn medestanders erop aan dat het oppositielid elders behandeld moest worden. De Russische autoriteiten gaven vervolgens toestemming voor een behandeling in Duitsland.
Navalny is fel tegenstander van de Russische president Vladimir Poetin en de Russische elite. Hij publiceerde met zijn organisatie tientallen onderzoeken waarin hij hooggeplaatste Russen beschuldigt van corruptie.
Het oppositielid wordt momenteel behandeld in het Berlijnse ziekenhuis Charité. Dokters van dat ziekenhuis maakten vorige week bekend dat Navalny vergiftigd was met novitchok, een zenuwgif dat in 2018 ook werd gebruikt bij de vergiftiging van de Russische ex-dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter.
Spanningen tussen Rusland en het Westen opgelopen
De mogelijke vergiftiging van Navalny heeft de verhoudingen tussen Rusland en het Westen opnieuw op scherp gezet. Onder meer Duitsland beschuldigt Rusland ervan achter de aanval te zitten. Duitse oppositieleden hebben de Duitse regering opgeroepen de aanleg van de gaspijpleiding Nord Stream 2 stil te leggen, hoewel deze al voor ruim 95 procent af is. Een beeindiging van dat miljardenproject zou de Russische overheid flink raken.
De NAVO-lidstaten eisten vorige week dat Rusland meewerkt aan een onderzoek van de organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) naar de vergiftiging van Navalny.
De Italiaanse premier Giuseppe Conte liet donderdag aan de Italiaanse krant Il Foglio weten dat Poetin had beloofd alsnog met een onderzoek te komen. Dit werd echter later door het Kremlin ontkend. Rusland ontkende eerder ook dat er sprake was van een misdrijf tegen het oppositielid en zei dat daarom ook geen onderzoek kon worden gestart.
Waarom komen verhalen over vergiftiging zo vaak uit Rusland?
NOS 10.09.2020 Het Duitse blad Der Spiegel schrijft dat de toestand van Aleksej Navalny aanzienlijk is verbeterd en dat hij weer kan praten. Om veiligheidsredenen wordt hij nu ook in het ziekenhuis in Berlijn waar hij ligt, persoonlijk bewaakt. Buiten het ziekenhuis houden al langer politiemensen de wacht.
De Russische oppositieleider werd deze week uit zijn kunstmatige coma gehaald. Hij was toen weer aanspreekbaar. In de dagen daarna is er volgens het Duitse weekblad verdere vooruitgang geboekt.
Nu Navalny weer kan praten, zou hij details kunnen geven over de omstandigheden waaronder hij vorige maand tijdens een vliegreis in Rusland ernstig ziek werd. Volgens Der Spiegel en het onderzoekplatform Bellingcat houdt de politie daarom rekening met “nieuwe” pogingen om hem te vermoorden.
Politieagenten bij de ingang van het Charité-ziekenhuis EPA
Algemeen wordt aangenomen dat Navalny voor of tijdens de vlucht van Tomsk naar Moskou is vergiftigd met het Russische zenuwgif novitsjok, al dan niet in opdracht van het Kremlin of een Russische geheime dienst.
Omdat het vliegtuig een tussenlanding in Omsk maakte, kon hij op tijd medische hulp krijgen, anders was hij vermoedelijk aan de gevolgen van de vergiftiging overleden.
Volgens vrienden en familie was hij ook in Omsk niet veilig. Op 22 augustus werd hij daarom na bemiddeling door de Duitse regering naar Berlijn overgebracht. Onderzoek daar leverde volgens de Duitse regering “ondubbelzinnig bewijs” op dat Navalny op een of andere manier met novitsjok in aanraking is gekomen.
Poetin
Het Kremlin stelt zich tot dusver op het standpunt dat er geen strafrechtelijk onderzoek hoeft te komen, omdat nog niet vast zou staan dat Navalny is vergiftigd. Vanuit het buitenland is wel op zo’n onderzoek aangedrongen.
De Italiaanse premier Conte zei vanmorgen dat de Russische president Poetin tegen hem heeft gezegd dat hij een onderzoekscommissie instelt en dat Poetin bereid is om met de Duitse autoriteiten samen te werken.
Telegraaf 10.09.2020 De Duitse autoriteiten verscherpen de bewaking van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny nu zijn gezondheidstoestand verbetert. Duitse media meldden donderdag dat de bewaking wordt opgeschroefd onder andere omdat verwacht wordt dat hij meer bezoek gaat krijgen.
De 44-jarige Aleksej Navalny, een prominent criticus van de Russische president Vladimir Poetin, ligt in een Duits ziekenhuis nadat hij op 20 augustus onwel was geworden op een vlucht vanuit Siberië naar Moskou. Volgens de Duitse regering heeft laboratoriumonderzoek „ondubbelzinnig bewijs” geleverd dat hij is vergiftigd met een zenuwgas uit de novitsjok-groep.
Maandag werd al gemeld dat Navalny uit zijn kunstmatige coma was gewekt en aanspreekbaar was. Inmiddels is zijn toestand verder verbeterd en hij zou inmiddels weer kunnen spreken. Vermoedelijk kan hij zich ook details herinneren van het moment dat hij onwel werd in het vliegtuig. Daarmee wordt ook het risico op een nieuwe aanslag groter.
Bij de aanslag op Navalny is volgens de Duitse krant Der Spiegel een variant van het middel novitsjok gebruikt die giftiger is dan het spul dat werd gebruikt bij de aanslag op de Russische dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter in Engeland in 2018. De stof kan volgens deskundigen alleen in gespecialiseerde militaire laboratoria in Rusland zijn gemaakt.
AD 10.09.2020 De Russische politicus Aleksej Navalny is vergiftigd in opdracht van het Kremlin. Dat stelt de Duitse krant Die Zeit op basis van gesprekken met anonieme bronnen. Ook verscherpen de Duitse autoriteiten verscherpen de bewaking nu zijn gezondheidstoestand verbetert. Onder andere omdat verwacht wordt dat hij meer bezoek gaat krijgen.
Anonieme bronnen vertellen aan het dagblad dat Navalny een nieuw type van het gif novitsjok toegediend heeft gekregen, dat nog gevaarlijker is dan de eerder bekende varianten. Navalny moest volgens plan in het vliegtuig omkomen. Maar de politicus overleefde ‘dankzij een gelukkige samenloop van omstandigheden’, stellen de bronnen. Ze doelen daarmee op de actie van de piloot, die onmiddellijk besloot tot een tussenlanding in Omsk en de artsen die hem onmiddellijk met het tegengif atropine injecteerden.
Gewone criminelen hebben het ‘nieuwe’ novitsjok niet kunnen fabriceren. Ook is het ‘ondenkbaar’ dat buitenlandse geheime diensten Navalny op Russisch grondgebied hebben vergiftigd, omdat hij onder constant toezicht stond van de Russische geheime diensten, stellen diezelfde bronnen van Die Zeit. Moskou suggereert dat het Westen achter de aanslag zit, om Rusland in diskrediet te brengen. ,,Dit laat maar één aannemelijke conclusie over: het was het Kremlin dat het bevel gaf om de ongewenste politicus uit de weg te ruimen’’, schrijft Die Zeit.
Flesje water
De overblijfselen van de stof vonden Duitse artsen volgens de bronnen in de hals van een flesje water waaruit Navalny had gedronken. Ook zat het op zijn handen. Volgens Die Zeit vermoeden de Duitse autoriteiten dat een van de agenten die de Russische oppositieleider volgde, gif heeft kunnen toedienen aan de beker waaruit de politicus thee dronk of is het gif in de thee zelf gestrooid.
Het Duitse persbureau DPA meldde woensdagavond laat dat de resultaten van analyses van in Duitsland genomen monsters van Navalny zijn overgedragen aan de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). Een woordvoerster van de Duitse regering gaf al aan dat Berlijn geen reden ziet om de gegevens rechtstreeks aan Rusland door te geven en riep Moskou op informatie over het incident te verstrekken. Rusland is lid van de OPCW.
Navalny werd op 20 augustus ziek tijdens een vlucht van Tomsk naar Moskou. Het vliegtuig maakte een noodlanding op de luchthaven van Omsk. De oppositiepoliticus werd in coma opgenomen op de intensive care van een ziekenhuis in Omsk. Op 22 augustus werd hij naar Duitsland vervoerd voor behandeling in de Berlijnse kliniek Charité.
Vorige week maakten de Duitse autoriteiten, na onderzoek van een laboratorium van de Bundeswehr, bekend dat er sporen van gif van de novitsjok-groep waren gevonden in het lichaam van Navalny. Russische autoriteiten zeiden dat het voorbarig was om definitieve conclusies te trekken over de oorzaken van Navalny’s coma en eisten bewijs van Duitse zijde.
Nieuwssite The Insider en Der Spiegel meldden donderdag dat Navalny volledig is hersteld nadat hij maandag uit zijn kunstmatige coma werd gehaald. Volgens de media is zijn gezondheidstoestand ‘beter dan je zou verwachten in een dergelijke situatie’. Navalny wist zich zelfs de gebeurtenissen te herinneren die aan zijn vergiftiging voorafgingen, schrijft The Insider.
Het zenuwgas novitsjok werd voor het eerst bekend na de vergiftiging in Groot-Brittannië van een overgelopen Russische spion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia. Ze werden in maart 2018 bewusteloos gevonden in de stad Salisbury, raakten in coma, maar overleefden de aanslag.
MSN 08.09.2020 Rusland heeft de ambassadeur van Duitsland op het matje geroepen in verband met de zaak-Navalni. Aanleiding is dat de Duitse regering afgelopen week bekendmaakte dat er “ondubbelzinnig bewijs” is dat de Russische oppositieleider is vergiftigd met een zenuwgas uit de novitsjok-groep.
De woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken beschuldigde Duitsland van “bluf”. Eerder noemde Rusland de bewering van de Duitse regering al ongefundeerd.
De 44-jarige Aleksej Navalni, een prominent criticus van de Russische president Vladimir Poetin, ligt in een Duits ziekenhuis nadat hij op 20 augustus onwel was geworden op een vlucht vanuit Siberië naar Moskou.
NU 07.09.2020 De Russische oppositieleider Alexei Navalny is uit een kunstmatige coma gehaald, meldt het Charité-ziekenhuis in Berlijn maandag. Ook is bekendgemaakt dat de vergiftigde Rus geleidelijk van de beademing wordt gehaald.
De 44-jarige Navalny reageert op spraak, laat het ziekenhuis eveneens weten. Hoewel het steeds beter met hem gaat, wordt benadrukt dat de langetermijngevolgen van de vergiftiging nog niet duidelijk zijn.
Het ziekenhuis maakte vorige week bekend dat de oppositieleider is vergiftigd met novichok, een zenuwgif dat in 2018 ook werd gebruikt bij de Russische ex-dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter. Het levensgevaarlijke gif komt uit de tijd van de Sovjet-Unie.
Navalny werd op 20 augustus ernstig ziek tijdens een vlucht in Rusland, waarna zijn achterban direct alarm sloeg. Er werd al snel gesproken over een mogelijke vergiftiging, maar dit werd weersproken door de artsen die hem in Rusland behandelden.
De prominente tegenstander van de Russische president Vladimir Poetin werd op verzoek van zijn familie overgebracht naar Duitsland. Sinds 22 augustus wordt Navalny behandeld door het universitair medisch centrum in Berlijn, dat de updates over zijn gezondheid deelt in overleg met zijn familie.
Waarom komen verhalen over vergiftiging zo vaak uit Rusland?
‘Geen aanwijzingen voor misdrijf’
“De pogingen om Rusland of het Russische leiderschap op de een of andere manier te koppelen aan wat er met Alexei Navalny is gebeurd, zijn voor ons niet acceptabel en in wezen absurd”, zegt een woordvoerder van het Kremlin maandag.
Rusland meldt dat op basis van onderzoeken in eigen land niet blijkt dat Navalny is vergiftigd. De Russische minister van Binnenlandse Zaken zei vrijdag nog dat er geen aanwijzigingen zijn voor een misdrijf tegen de oppositieleider en daardoor ook geen strafrechtelijk onderzoek gestart kan worden.
De NAVO-lidstaten willen dat Rusland meewerkt aan een onderzoek van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) naar de vergiftiging van Navalny. De OPCW zette novichok in januari 2019 op de lijst met verboden gifstoffen.
NOS 07.09.2020 De Russische oppositieleider Aleksei Navalny is uit coma en reageert op “verbale prikkels”, zegt het Duitse ziekenhuis waar hij wordt behandeld.
Omdat zijn toestand verbeterde, kon hij uit zijn kunstmatige coma worden gehaald, zegt het Charité-ziekenhuis in Berlijn. Ook wordt de beademing stapsgewijs afgebouwd. Het is nog te vroeg om te weten wat de langetermijneffecten van zijn vergiftiging zijn.
De Duitse regering meldde vorige week “ondubbelzinnig bewijs” te hebben dat Navalny is vergiftigd met het zenuwgif novitsjok.
Opheldering
Bondskanselier Merkel sprak van een moordaanslag en eiste opheldering van de Russische autoriteiten. Dat land ontkent bij de vergiftiging betrokken te zijn.
Het ziekenhuis heeft nauw contact met Navalny’s vrouw. Die zou hebben gezegd dat Navalny zou willen dat de details over zijn toestand openbaar gemaakt worden.
Navalny was vorige maand ziek geworden op een vlucht in Rusland en werd eerst opgenomen in een Russisch ziekenhuis, voordat hij naar het Charité-ziekenhuis werd gebracht.
Telegraaf 07.09.2020 De toestand van de vergiftigde Kremlin-criticus Alexej Navalny is verbeterd. Hij is uit zijn kunstmatige coma en van de beademingsapparatuur af, meldde het Charité-ziekenhuis in Berlijn maandag in een verklaring.
De artsen besloten dat Navalny uit zijn kunstmatige coma kon worden gehaald en hij reageert op spraak, voegde het ziekenhuis eraan toe. „Langdurige schade als gevolg van de ernstige vergiftiging kan niet worden uitgesloten.”
Noodlanding
Navalny werd onwel tijdens een vlucht op 20 augustus vanuit Siberië naar Moskou. Zijn vliegtuig maakte daarop een noodlanding in Omsk, waar de Russische oppositieleider werd opgenomen in een ziekenhuis.
Mensen uit Navalny’s omgeving stellen dat hij voorafgaand aan de vlucht thee had gedronken die zou zijn vergiftigd. Na aandringen van zijn familie, vrienden en westerse leiders werd Navalny met een ambulancevlucht voor behandeling overgebracht naar Duitsland.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel heeft Rusland om opheldering gevraagd en sluit sancties niet uit. Moskou verweet Berlijn zondag te oordelen op basis van onvoldoende informatie.
RTL 07.09.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny is aan de beterende hand. Dat lieten zijn artsen vanmiddag weten. Navalny werd vorige maand vergiftigd met het zenuwgas novitsjok en was er lange tijd erg slecht aan toe.
Nu klinkt voor het eerst goed nieuws uit het Berlijnse Charité-ziekenhuis, waar Navalny verzorgd wordt. In een tweet laat het ziekenhuis weten dat hij niet langer in coma ligt en weer zelfstandig kan ademen.
#Navalny has improved. The patient has been removed from his medically induced coma and is being weaned off mechanical ventilation. He is responding to verbal stimuli.
Ook zou Navalny vanuit zijn ziekenhuisbed reageren op verbale prikkels. De medische details werden in samenspraak met zijn vrouw naar buiten gebracht. Volgens de artsen is het ondanks de verbeterde toestand nog te vroeg om de medische gevolgen voor de lange termijn te voorspellen.
Navalny raakte vorige maand op een vlucht richting Rusland onwel. Hij werd in een Russisch ziekenhuis behandeld. Nadat zijn familie daar dagenlang op had aangedrongen, mocht hij uiteindelijk overgeplaatst worden naar een Duits ziekenhuis.
Opgelopen spanningen
Het bericht over Navalny’s gezondheid komt nu de spanningen tussen de NAVO-bondgenoten en Rusland al dagenlang oplopen. Zo was Navalny volgens de Duitse bondskanselier het slachtoffer van een moordpoging en moet Rusland met uitleg komen.
De Russische overheid ontkent alle betrokkenheid. Maar volgens de mensen rond Navalny staat het vast dat Rusland achter de vergiftiging zit. De oppositieleider is al jaren een plaaggeest voor president Poetin. De aanval met zenuwgas was volgens hen een poging Navalny voorgoed het zwijgen op te leggen.
MSN 07.09.2020 De toestand van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny is sinds zijn opname in Berlijn vooruitgegaan. Dat hebben zijn behandelend artsen van het Charitéziekenhuis maandag bekendgemaakt. Navalny is uit zijn kunstmatige coma gehaald en reageert op stemmen. De komende tijd wordt hij geleidelijk van de beademing gehaald. Het ziekenhuis staat in contact met zijn vrouw.
De Duitse regering maakte vorige week bekend dat in Navalny’s bloed een stof was aangetroffen uit de groep van cholinesteraseremmers, die voorkomen in gifsoorten zoals sarin, VX en novitsjok. Volgens zijn Duitse artsen is het niet uitgesloten dat hij daar blijvend last van zal blijven houden. Op welke manier, is niet bekendgemaakt.
Navalny werd op 20 augustus aan boord van een vlucht van Tomsk naar Moskou onwel. Hij werd aanvankelijk opgenomen in een ziekenhuis in Omsk, in het westen van Siberië, maar wordt sinds 22 augustus behandeld in Berlijn. Daar is volgens bondskanselier Angela Merkel „ondubbelzinnig” vastgesteld dat de oppositieleider novitsjok toegediend heeft gekregen. Het middel is in het verleden vaker ingezet tegen politiek tegenstanders van het Kremlin.
AD 07.09.2020 De Russische oppositieleider Aleksej Navalny is ontwaakt uit de kunstmatige coma waarin hij tot nu toe werd gehouden in het Charité ziekenhuis in Berlijn. ,,Hij reageert op verbale prikkels”, luidt het in een verklaring van het universitaire ziekenhuis.
Dat meldt ook dat de beademing waaraan de 44-jarige Rus nu nog ligt, stapsgewijs zal worden afgebouwd. Het is volgens het ziekenhuis nog te vroeg om de mogelijke langetermijneffecten van zijn ‘ernstige vergiftiging’ in te schatten maar die zijn ‘niet uit te sluiten.’
De behandelende artsen blijven volgens de kliniek ‘in nauw contact‘ met Navalny’s echtgenote. ,,Zij verzekerde dat het openbaar maken van details over de toestand van haar man in overeenstemming zou zijn met zijn wensen.”
Volgens de Duitse regering is er ‘ondubbelzinnig bewijs’ dat de Russische oppositieleider Aleksej Navalny is vergiftigd met een zenuwgas uit de novitsjok-groep. De Rus is volgens de Duitse bondskanselier Angela Merkel het slachtoffer van een misdaad om hem het zwijgen op te leggen. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken noemt de aantijgingen ‘nergens op gebaseerd’ en spreekt van ‘onvoldoende bewijs’.
Uitleg
Duitsland en andere westerse landen wijzen Rusland met de vinger en dringen aan op uitleg. De impasse verhardde gisteren toen Duitsland Moskou een ultimatum van een paar dagen stelde om ,,te verduidelijken wat er is gebeurd”. Moskou verweet Berlijn zondag te oordelen op basis van onvoldoende informatie.
Londen roept de Russische ambassadeur in het Verenigd Koninkrijk op het matje vanwege de vergiftiging van de Russische oppositieleider. Dat meldde de Britse minister van Buitenlandse Zaken Dominic Raab vanmiddag op Twitter. “Het is totaal onacceptabel dat een verboden chemisch wapen is gebruikt en Rusland moet een volledig, transparant onderzoek instellen”, schrijft Raab, die eraan toevoegt blij te zijn dat het beter gaat met Navalny.
De Kremlin-criticus, bekend van zijn anticorruptieonderzoeken tegen de Russische politieke elite, werd op 20 augustus onwel tijdens een vlucht vanuit Siberië naar Moskou. Zijn vliegtuig maakte daarop een noodlanding in het Siberische Omsk, waar de Russische oppositieleider werd opgenomen in een ziekenhuis.
1/2 Today the UK summoned Russia’s Ambassador to the UK to register deep concern about the poisoning of Alexey @Navalny. It’s completely unacceptable that a banned chemical weapon has been used and Russia must hold a full, transparent investigation
1/2 Today the UK summoned Russia’s Ambassador to the UK to register deep concern about the poisoning of Alexey @Navalny. It’s completely unacceptable that a banned chemical weapon has been used and Russia must hold a full, transparent investigation
Mensen uit Navalny’s omgeving stellen dat hij voorafgaand aan de vlucht thee had gedronken die zou zijn vergiftigd. Na aandringen van zijn familie, vrienden en westerse leiders werd Navalny met een ambulancevlucht voor behandeling overgebracht naar Duitsland.
Duitse artsen zeggen dat Navalny (rechts) is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif. Ⓒ INSTAGRAM/DJPAVLIN
Telegraaf 06.09.2020 Rusland heeft Duitsland verweten niet over de brug te komen met informatie over de zaak van de prominente oppositiepoliticus Aleksej Navalny. Dat zou het Russische onderzoek naar de kwestie vertragen.
Kremlincriticus Navalny ligt momenteel in een Duits ziekenhuis, nadat hij onwel was geworden tijdens een vlucht in zijn thuisland. Duitse artsen zeggen dat hij is vergiftigd met een novitsjok-zenuwgif, dat is ontwikkeld in de voormalige Sovjet-Unie. De Duitse regering heeft Rusland om opheldering gevraagd en sluit sancties niet uit.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken haalde zondag uit naar Berlijn. Een woordvoerster zegt dat de Russische justitie op 27 augustus om informatie heeft gevraagd. Daar zou nog geen reactie op zijn gekomen. „Door niet te reageren, vertraagt Berlijn het onderzoeksproces waar het zelf om heeft gevraagd. Met opzet?”, aldus de zegsvrouw.
De Russische oppositieleider Aleksej Navalny (midden) tijdens een herdenkingsmars voor de vermoorde Kremlincriticus Boris Nemtsov in februari in Moskou.Beeld AFP
VK 06.09.2020 De Duitse minister Heiko Maas van Buitenlandse Zaken voert de druk op Rusland verder op om de vergiftiging van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny op te helderen. ‘Ik hoop niet dat de Russen ons dwingen ons standpunt over (het gaspijpleidingsproject, red.) Nord Stream 2 te veranderen’, aldus Maas in een interview in Bild am Sonntag.
Bondskanselier Angela Merkel zei eerder dat de zaak-Navalny niet moet worden gekoppeld aan het bijna afgeronde gaspijpleidingproject Nord Stream, dat het transport van Russisch gas naar Europa moet verdubbelen.
Maas benadrukte wel dat het stilleggen van de aanleg van de pijpleiding ook schade zou berokkenen aan Duitse en Europese bedrijven: ‘Wie dit eist, moet zich bewust zijn van de gevolgen. Meer dan honderd bedrijven uit twaalf Europese landen zijn bij Nord Stream 2 betrokken, waarvan ongeveer de helft uit Duitsland.’
Het debat beperken tot Nord Stream 2 alleen zou volgens de minister geen recht doen aan de zaak. Maas: ‘Als er de komende dagen geen bijdragen zijn aan Russische zijde ter opheldering, zullen we een antwoord moeten bespreken met onze partners’, maakte Maas duidelijk. ‘Als we nadenken over sancties, moeten die zo gericht mogelijk zijn.’
Rusland ontkent dat het betrokken is bij de vergiftiging van de 44-jarige oppositieleider. Maar volgens Maas zijn er ‘veel aanwijzingen’ van het tegendeel. Duitse artsten stelden In Berlijn vast dat Navalny is vergiftigd met een zenuwgas uit de novitsjok-groep. Dat bevond zich in het verleden in Russische handen en slechts een beperkte kring heeft er toegang toe. ‘En de overheid heeft het gif al eens gebruikt voor de aanslag op voormalig geheim agent Sergej Skripal. Als Rusland niet helpt om de misdaad tegen Navalny op te helderen, is dat nog een aanwijzing van betrokkenheid van de staat.’
Gerhard Schröder
Politici van de CDU en Die Grünen roepen voormalig bondskanselier Gerhard Schröder op om zijn post als bestuurder bij Nord Stream 2 op te geven. CDU-parlementslid Johann Wadephul zei zondag tegen het Berlijnse dagblad Tagesspiegel: Schröder moet ‘onmiddellijk zijn functies en posten in Rusland opgeven’.
De Russische regering is als enige verantwoordelijk voor de aanval op Navalny met zenuwgas, vindt Wadephul. Zelfs als Moskou zijn verantwoordelijkheid ontkent, zou een voormalige bondskanselier dit ‘noch politiek noch moreel’ moeten negeren, zei de CDU-politicus. ‘Als de heer Schröder nog steeds politiek fatsoen en normen en waarden heeft, dan mag hij niet werken voor bedrijven en instellingen die afhankelijk zijn van een dergelijke regering’, voegde Wadephul eraan toe.
Fractieleider Katrin Göring-Eckardt van Die Grünen riep Schröder ook op om zijn werk voor Gazprom op te geven. ‘Voormalig SPD-bondskanselier Schröder moet nu beslissen of hij aan de kant van democratie en mensenrechten staat’, aldus Göring-Eckardt in een aantal zondagskranten. Ze had al eerder opgeroepen de bouwwerkzaamheden aan het pijpleidingproject stop te zetten.
De Russische oppositieleider ligt in coma in het Berlijnse Charité-ziekenhuis nadat hij op 20 augustus onwel werd op een vlucht vanuit Siberië naar Moskou. Enige dagen daarna werd hij vanuit een ziekenhuis in Omsk naar de Duitse hoofdstad overgebracht.
De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas.Beeld Kay Nietfeld/DPA
MSN 06.09.2020 De Duitse minister Heiko Maas van Buitenlandse Zaken voert de druk op Rusland verder op om de vergiftiging van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny op te helderen. „Ik hoop niet dat de Russen ons dwingen ons standpunt over Nord Stream 2 te veranderen”, zei Maas in een interview in Bild am Sonntag.
Bondskanselier Angela Merkel zei eerder dat de zaak-Navalny niet moet worden gekoppeld aan het bijna afgeronde gaspijpleidingproject Nord Stream, dat het transport van Russisch gas naar Europa moet verdubbelen.
Maas benadrukte echter ook dat het stilleggen van de aanleg van de pijpleiding ook schade zou berokkenen aan Duitse en Europese bedrijven: „Wie dit eist, moet zich bewust zijn van de gevolgen. Meer dan honderd bedrijven uit twaalf Europese landen zijn bij Nord Stream 2 betrokken, waarvan ongeveer de helft uit Duitsland.” Het debat beperken tot Nord Stream 2 alleen zou volgens de minister geen recht doen aan de zaak.
Sancties
Maas: „Als er de komende dagen geen bijdragen zijn aan Russische zijde ter opheldering, zullen we een antwoord moeten bespreken met onze partners”, maakte Maas duidelijk. „Als we nadenken over sancties, moeten die zo gericht mogelijk zijn.”
Politici van de CDU en Die Grünen roepen voormalig bondskanselier Gerhard Schröder op om zijn post als bestuurder bij Nord Stream 2 op te geven. CDU-parlementslid Johann Wadephul zei zondag tegen het Berlijnse dagblad Tagesspiegel: Schröder moet „onmiddellijk zijn functies en posten in Rusland opgeven.”
De Russische regering is als enige verantwoordelijk voor de aanval op Navalny met zenuwgas. Zelfs als Moskou zijn verantwoordelijkheid ontkent, zou een voormalige bondskanselier dit „noch politiek noch moreel” moeten negeren, zei de CDU-politicus. Wadephul voegde eraan toe: „Als de heer Schröder nog steeds politiek fatsoen en normen en waarden heeft, dan mag hij niet werken voor bedrijven en instellingen die afhankelijk zijn van een dergelijke regering.”
Fractieleider Katrin Göring-Eckardt van Die Grünen riep Schröder ook op om zijn werk voor Gazprom op te geven. „Voormalig SPD-bondskanselier Schröder moet nu beslissen of hij aan de kant van democratie en mensenrechten staat”, aldus Göring-Eckardt in een aantal zondagskranten. Ze had al eerder opgeroepen de bouwwerkzaamheden aan het pijpleidingproject stop te zetten.
Navalny ligt in coma in een Duits ziekenhuis nadat hij op 20 augustus onwel was geworden op een vlucht vanuit Siberië naar Moskou. In de Duitse hoofdstad is vastgesteld dat Navalni is vergiftigd met een zenuwgas uit de novitsjok-groep, terwijl de Russen naar eigen zeggen geen gif bij hem hadden aangetroffen. Volgens Moskou is er geen misdaad gepleegd.
Telegraaf 06.09.2020 De Duitse minister Heiko Maas van Buitenlandse Zaken voert de druk op Rusland verder op om de vergiftiging van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny op te helderen. „Ik hoop niet dat de Russen ons dwingen ons standpunt over Nord Stream 2 te veranderen”, zei Maas in een interview in Bild am Sonntag.
Bondskanselier Angela Merkel zei eerder dat de zaak-Navalny niet moet worden gekoppeld aan het bijna afgeronde gaspijpleidingproject Nord Stream, dat het transport van Russisch gas naar Europa moet verdubbelen.
Maas benadrukte echter ook dat het stilleggen van de aanleg van de pijpleiding ook schade zou berokkenen aan Duitse en Europese bedrijven: „Wie dit eist, moet zich bewust zijn van de gevolgen. Meer dan honderd bedrijven uit twaalf Europese landen zijn bij Nord Stream 2 betrokken, waarvan ongeveer de helft uit Duitsland.” Het debat beperken tot Nord Stream 2 alleen zou volgens de minister geen recht doen aan de zaak.
Sancties
Maas: „Als er de komende dagen geen bijdragen zijn aan Russische zijde ter opheldering, zullen we een antwoord moeten bespreken met onze partners”, maakte Maas duidelijk. „Als we nadenken over sancties, moeten die zo gericht mogelijk zijn.”
Politici van de CDU en Die Grünen roepen voormalig bondskanselier Gerhard Schröder op om zijn post als bestuurder bij Nord Stream 2 op te geven. CDU-parlementslid Johann Wadephul zei zondag tegen het Berlijnse dagblad Tagesspiegel: Schröder moet „onmiddellijk zijn functies en posten in Rusland opgeven.”
De Russische regering is als enige verantwoordelijk voor de aanval op Navalny met zenuwgas. Zelfs als Moskou zijn verantwoordelijkheid ontkent, zou een voormalige bondskanselier dit „noch politiek noch moreel” moeten negeren, zei de CDU-politicus. Wadephul voegde eraan toe: „Als de heer Schröder nog steeds politiek fatsoen en normen en waarden heeft, dan mag hij niet werken voor bedrijven en instellingen die afhankelijk zijn van een dergelijke regering.”
Fractieleider Katrin Göring-Eckardt van Die Grünen riep Schröder ook op om zijn werk voor Gazprom op te geven. „Voormalig SPD-bondskanselier Schröder moet nu beslissen of hij aan de kant van democratie en mensenrechten staat”, aldus Göring-Eckardt in een aantal zondagskranten. Ze had al eerder opgeroepen de bouwwerkzaamheden aan het pijpleidingproject stop te zetten.
Navalny ligt in coma in een Duits ziekenhuis nadat hij op 20 augustus onwel was geworden op een vlucht vanuit Siberië naar Moskou. In de Duitse hoofdstad is vastgesteld dat Navalni is vergiftigd met een zenuwgas uit de novitsjok-groep, terwijl de Russen naar eigen zeggen geen gif bij hem hadden aangetroffen. Volgens Moskou is er geen misdaad gepleegd.
NOS 05.09.2020 De Amerikaanse president Donald Trump zegt dat hij nog geen bewijs heeft gezien dat de Russische oppositieleider Aleksej Navalny is vergiftigd. “Ik weet niet precies wat er is gebeurd. Ik vind het tragisch, het is vreselijk, het had niet mogen gebeuren”, zei Trump tijdens een persconferentie.
“We hebben nog geen bewijs gehad, maar ik zal ernaar kijken”, aldus de president. “Ik vind het wel interessant dat iedereen het steeds heeft over Rusland, terwijl juist een land als China veel meer aandacht verdient.”
Een verslaggever van persbureau Reuters vroeg Trump naar zijn mening over de zaak:
Trump: nog geen bewijs gezien, maar vergiftiging Navalny goed mogelijk
De Verenigde Staten hadden eerder hun “ernstige bezorgdheid” aan Rusland kenbaar gemaakt, nadat Duits laboratoriumonderzoek had uitgewezen dat Navalny was vergiftigd met het zenuwgif novitsjok. Tijdens de persconferentie zei Trump dat hij geen reden heeft om te twijfelen aan de Duitse conclusie.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel zei eerder deze week dat Navalny het slachtoffer was geworden van een aanslag, om hem het zwijgen op te leggen. Merkel eist uitleg van Moskou, maar Rusland ontkent elke betrokkenheid bij de vergiftiging. De Russische regering heeft zich wel bereid verklaard met de Duitse autoriteiten samen te werken in het onderzoek naar Navalny.
Navalny ligt in coma in een Duits ziekenhuis, nadat hij op 20 augustus onwel was geworden op een vlucht vanuit Siberië naar Moskou.
Telegraaf 05.09.2020 De Amerikaanse president Donald Trump zei vrijdag dat hij nog geen bewijs heeft gezien dat de Russische oppositieleider Aleksej Navalny is vergiftigd. „Ik weet niet precies wat er is gebeurd. Ik vind het tragisch, het is vreselijk, het had niet mogen gebeuren”, zei Trump.
„We hebben nog geen bewijs gehad, maar ik zal er naar kijken”, aldus de president tijdens een persconferentie. De Verenigde Staten hadden eerder hun „ernstige bezorgdheid” aan Rusland kenbaar gemaakt na aanleiding van Duitse constateringen dat Navalny was vergiftigd met een zenuwgas.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel zei twee dagen geleden dat Navalny het slachtoffer was geworden van een misdaad om hem het zwijgen op te leggen. Ze zei dat nadat Duits laboratoriumonderzoek het bewijs had geleverd dat Navalny vergiftigd is met een zenuwgas uit de novitsjok-groep.
Merkel eiste uitleg van Moskou, maar Rusland stelde dat de conclusies ongefundeerd zouden zijn. De Russische regering heeft zich wel herhaaldelijk bereid verklaard met de Duitse autoriteiten samen te werken in het onderzoek naar Navalny.
Navalny ligt in coma in een Duits ziekenhuis nadat hij op 20 augustus onwel was geworden op een vlucht vanuit Siberië naar Moskou.
AD 05.09.2020 De Amerikaanse president Donald Trump heeft vrijdag gezegd dat hij nog geen bewijs heeft gezien dat de Russische oppositieleider Aleksej Navalny is vergiftigd. ,,Ik weet niet precies wat er is gebeurd. Ik vind het tragisch, het is vreselijk, het had niet mogen gebeuren’’, zei Trump op een persconferentie in het Witte Huis.
,,We hebben nog geen bewijs gehad, maar ik zal er naar kijken’’, aldus de president. Trump zei ook dat hij geen reden heeft om te twijfelen aan de Duitse verklaringen over de mogelijke vergiftiging van Navalny.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel zei twee dagen geleden dat hij het slachtoffer is geworden van een misdaad om hem het zwijgen op te leggen. Ze zei dat nadat Duits laboratoriumonderzoek het bewijs had geleverd dat Navalny vergiftigd is met een zenuwgas uit de novitsjok-groep. ,,Op basis van wat Duitsland zegt, lijkt dat het geval’’, aldus Trump. ,,Ik zou zeer boos zijn als het zo is.’’
Merkel eiste uitleg van Moskou, maar Rusland stelde dat de conclusies ongefundeerd zijn. De Russische regering heeft zich wel herhaaldelijk bereid verklaard met de Duitse autoriteiten samen te werken in het onderzoek naar Navalny .
De Verenigde Staten hadden eerder hun ,,ernstige bezorgdheid’’ aan Rusland kenbaar gemaakt naar aanleiding van Duitse constateringen dat Navalny was vergiftigd met een zenuwgas.
De Russische oppositieleider ligt in coma in het Berlijnse Charité-ziekenhuis nadat hij op 20 augustus onwel werd op een vlucht vanuit Siberië naar Moskou. Enige dagen daarna werd hij vanuit een ziekenhuis in Omsk naar Berlijn overgebracht.
Artsen in de Duitse kliniek hebben verklaard dat de oppositieleider vergiftigd kan zijn met een stof uit de groep van cholinesteraseremmers. Die stof kan ook in zenuwgassen als sarin, VX en novitsjok zitten. Dat laatste middel is gebruikt bij de vergiftiging van de voormalige Russische spion Sergej Skripal en zijn dochter Julia in maart 2018 in Groot-Brittannië. Zij overleefden dat net.
RTL 05.09.2020 De Amerikaanse president Trump zegt dat er nog geen bewijs is geleverd dat de Russische oppositieleider Navalny is vergiftigd. Er moet volgens hem wel ‘heel serieus’ naar gekeken worden.
“Het is tragisch, het is verschrikkelijk en had nooit mogen gebeuren”, zei Trump op een persconferentie. “We hebben nog geen bewijs gezien, maar ik ga ernaar kijken.” Trump zei ook dat journalisten naar China moeten kijken en niet naar Rusland.
Deze week zei Duitsland dat het giftge novitsjok was gebruikt tegen Aleksej Navalny. De Russische oppositieleider ligt op dit moment in een Duits ziekenhuis. Op 20 augustus werd hij onwel op een vlucht vanuit Siberië naar Moskou.
Russische oppositieleider afgevoerd in ambulance
Trump stelt zich met zijn uitspraken veel minder hard op dan zijn eigen ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat zei gisteren dat gebruik van novitsjok een overtreding is van verdragen over het gebruik van chemische wapens. “We hebben Rusland opgeroepen om volledig mee te werken aan het internationale onderzoek naar de aanval op Navalny.”
Rusland: geen bewijs
Rusland heeft tot nog toe geen onderzoek geopend en heeft ook gezegd dat er geen bewijs voor vergiftiging is.
Novitsjok is hetzelfde zenuwgas waar begin 2018 een mislukte moordaanslag mee werd gepleegd op de Russische oud-spion Sergej Skripal en zijn dochter in Groot-Brittannië.
MSN 05.09.2020 De Amerikaanse president Trump zegt dat er nog geen bewijs is geleverd dat de Russische oppositieleider Navalny is vergiftigd. Er moet volgens hem wel ‘heel serieus’ naar gekeken worden.
“Het is tragisch, het is verschrikkelijk en had nooit mogen gebeuren”, zei Trump op een persconferentie. “We hebben nog geen bewijs gezien, maar ik ga ernaar kijken.” Trump zei ook dat journalisten naar China moeten kijken en niet naar Rusland.
Deze week zei Duitsland dat het giftge novitsjok was gebruikt tegen Aleksej Navalny. De Russische oppositieleider ligt op dit moment in een Duits ziekenhuis. Op 20 augustus werd hij onwel op een vlucht vanuit Siberië naar Moskou.
Trump stelt zich met zijn uitspraken veel minder hard op dan zijn eigen ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat zei gisteren dat gebruik van novitsjok een overtreding is van verdragen over het gebruik van chemische wapens. “We hebben Rusland opgeroepen om volledig mee te werken aan het internationale onderzoek naar de aanval op Navalny.”
Rusland: geen bewijs
Rusland heeft tot nog toe geen onderzoek geopend en heeft ook gezegd dat er geen bewijs voor vergiftiging is.
Novitsjok is hetzelfde zenuwgas waar begin 2018 een mislukte moordaanslag mee werd gepleegd op de Russische oud-spion Sergej Skripal en zijn dochter in Groot-Brittannië.
Telegraaf 04.09.2020 De vergiftiging van de Russische oppositieleider Alexej Navalny is „volstrekt onacceptabel”, verklaarde minister-president Mark Rutte vrijdag na de ministerraad. „Het minste wat de Russen nu kunnen doen is volledige openheid geven.”
Navalny werd vorige maand onwel in het vliegtuig toen hij onderweg was van Siberië naar Moskou. Hij is daarna overgebracht naar een ziekenhuis in Duitsland. Daar heeft onderzoek uitgewezen dat hij vergiftigd is met zenuwgas uit de novitsjok-groep.
De kwestie wordt internationaal hoog opgenomen. De vergiftiging „gaat alle perken te buiten”, zei Rutte. De zaak wordt besproken in de Europese Unie, de NAVO en de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). Welke vervolgstappen daaruit moeten volgen, wilde Rutte niet zeggen.
„Samen kijken we hoe we een zo groot mogelijke coalitie kunnen verzamelen voor een passend antwoord”, aldus minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken eerder op de dag.
Novitsjok is ontwikkeld in de vroegere Sovjet-Unie. In maart 2018 werd de in Groot-Brittannië woonachtige voormalige Russische spion Sergej Skripal en zijn dochter Julia met het zenuwgas vergiftigd. De verdachten van die aanslag zijn Russische geheim agenten.
NU 04.09.2020 De NAVO-lidstaten willen dat Rusland meewerkt aan een onderzoek van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) naar de vergiftiging van de Russische oppositieleider Alexei Navalny. Dat maakte Jens Stoltenberg, de secretaris-generaal van de NAVO, vrijdag bekend.
“De NAVO-lidstaten zijn het erover eens dat Rusland serieuze vragen te beantwoorden heeft. De Russische regering moet volledige medewerking verlenen aan een internationaal onderzoek door de OPCW”, aldus Stoltenberg na afloop van een vergadering van de lidstaten.
Deze week maakte Duitsland, waar Navalny momenteel in het ziekenhuis ligt, bekend dat de oppositieleider was vergiftigd met de gifsoort novichok. Die werd eerder ook gebruikt bij de vergiftiging van de Russische ex-dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter in 2018. Novichok is een zenuwgif uit de tijd van de Sovjet-Unie.
Volgens Stoltenberg is het gebruik van het chemische wapen “een onacceptabele overtreding van alle internationale normen en regels”. Hij voegde daaraan toe dat het niet voor het eerst is dat Russische critici zijn vergiftigd of vermoord. “Degenen die verantwoordelijk zijn voor Navalny’s aanval moeten worden berecht.”
Rutte: ‘Ronduit schokkend’
Ook Rutte stond vrijdag bij de wekelijkse persconferentie na de ministerraad stil bij de vergiftiging van Navalny en de uitspraken van Stoltenberg. De premier noemde de Duitse bevindingen schokkend en stelde dat de vergiftiging met het verboden novichok alle perken te buiten gaat.
“Het is belangrijk om de komende tijd in de EU en de NAVO, maar ook in het verband met de OPCW, gezamenlijke vervolgstappen te bespreken”, aldus Rutte.
Rusland weigert een onderzoek te openen naar Navalny’s vergiftiging, omdat het zegt dat er geen bewijs is van een strafbaar feit.
NOS 04.09.2020 De lidstaten van de NAVO vinden dat Rusland moet meewerken aan een onderzoek van de OPCW naar de vergiftiging van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny met het zenuwgif novitsjok.
“De NAVO-bondgenoten zijn het erover eens dat Rusland een aantal belangrijke vragen moet beantwoorden”, zei secretaris-generaal Stoltenberg na overleg met de NAVO-lidstaten. “De Russische regering moet volledig meewerken aan een onafhankelijk internationaal onderzoek van de OPCW.”
De OPCW is een organisatie van landen, gevestigd in Den Haag, die het gebruik van chemische wapens verbiedt. Ook Rusland is er lid van.
OPCW-topman Arias maakte gisteren bekend dat het vergiftigen van een individu met een zenuwgif ook als gebruik van een chemisch wapen wordt beschouwd. Hij zei ook de OPCW de ontwikkelingen in de zaak-Navalny op de voet volgt en in actie zal komen als een lidstaat daarom vraagt.
Voor de rechter
Stoltenberg sprak van een “zeer verontrustende moordaanslag” en zei dat de personen die ervoor verantwoordelijk zijn voor de rechter moeten worden gebracht. “We zien keer op keer dat oppositieleiders en critici van het Russische regime worden aangevallen en met de dood worden bedreigd. “Sommigen werden zelfs vermoord.”
Ook premier Rutte vindt dat Rusland opening van zaken moet geven over “de aanval” op Navalny. “Dit is een man met groot gezag in Rusland, die met groot persoonlijk gevaar al tien jaar oppositie voert”, zegt Rutte. “Het is een man die de democratie probeert te bevorderen in Rusland. Dat is geen eenvoudige opgave.”
Hij zei verder dat de vergiftiging en het gebruik van een verboden chemisch wapen “alle perken te buiten gaan”.
Minister Blok van Buitenlandse Zaken zegt dat er een zo groot mogelijke coalitie van landen wordt gevormd om het signaal te geven dat zij dit onacceptabel vinden. “Het Kremlin heeft wat uit te leggen.”
Het Charité-ziekenhuis in Berlijn waar Navalny ligt wordt streng bewaakt EPA
Navalny werd twee weken geleden met spoed opgenomen in een ziekenhuis in de Russische stad Omsk toen hij in een vliegtuig onwel werd. Zijn woordvoerder zei direct dat hij was vergiftigd door de Russische autoriteiten, hoewel die dat tegenspraken. Het ziekenhuis in Omsk stelde vervolgens dat van vergiftiging geen sprake was.
Na enkele dagen werd de 44-jarige Navalny op aandringen van zijn familie overgebracht naar een ziekenhuis in Berlijn. Daar zijn sporen van novitsjok in zijn lichaam gevonden: een zenuwgif dat in de jaren 70 en 80 in de toenmalige Sovjet-Unie als chemisch wapen werd ontwikkeld.
AD 04.09.2020 Russische onderzoekers gaan zich buigen over de vraag of iemand heeft geprobeerd oppositieleider Alexej Navalny te vermoorden. Het Russische onderzoekscomité heeft zijn afdeling in Siberië gevraagd om nader onderzoek, meldt het Russische persbureau RIA.
Kremlincriticus Navalny werd eind augustus erg ziek aan boord van een vlucht vanuit het Siberische Tomsk. Volgens mensen uit zijn omgeving had hij mogelijk vergiftigde thee gedronken. Volgens Russische medici is er geen gif aangetroffen in het bloed of de urine van Navalny, die zou lijden aan een zeldzame stofwisselingsaandoening.
Navalny werd later naar een ziekenhuis in Duitsland overgebracht. De Duitse regering meldde woensdag over ‘ondubbelzinnig bewijs’ te beschikken dat Navalny is vergiftigd met een zenuwgas uit de novitsjok-groep.
Ontkenning
De Russische regering ontkent elke betrokkenheid. De Duitse bondskanselier Merkel wil dat Moskou de zaak grondig onderzoekt. Ook de EU eist dat. De Russische regering zou dat op een transparante manier moeten doen en de schuldigen moeten straffen. De unie wil dat Moskou samenwerkt met de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), met het oog op een onpartijdig internationaal onderzoek.
Josep Borrel, de buitenlandchef van de Europese Unie, riep gisteravond op tot een ‘gezamenlijke internationale reactie’ op de moordpoging, en liet de optie van nieuwe sancties tegen Rusland open. ,,Straffeloosheid mag en zal niet worden getolereerd”, aldus Borrell. De NAVO-landen buigen zich vandaag over de kwestie.
Navalny kwam op zaterdag 22 augustus aan in Berlijn, waar hij sindsdien in coma in een ziekenhuis ligt AP
NOS 04.09.2020 De vertegenwoordigers van NAVO-landen gaan vandaag overleggen over de kwestie rond de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. De Duitse regering meldde woensdag “ondubbelzinnig bewijs” te hebben dat Navalny is vergiftigd met novitsjok.
Novitsjok, de verzamelnaam voor een groep zenuwgassen, werd in de jaren 70 en 80 in de Sovjet-Unie ontwikkeld als chemisch wapen. In 2018 werd de Russische oud-spion Sergej Skripal ermee vergiftigd in Engeland, samen met zijn dochter. Ze overleefden het ternauwernood. De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) zette novitsjok na de vergiftiging op een lijst van verboden stoffen, net als andere zenuwgassen.
Duitse functionarissen zullen de 29 bondgenoten vandaag informeren over het onderzoek. Navalny ligt in coma in een Duits ziekenhuis, nadat hij op 20 augustus onwel was geworden op een vlucht vanuit Siberië naar Moskou.
De Europese Unie roept Rusland op om samen te werken met de OPCW, zodat onpartijdig internationaal onderzoek gedaan kan worden naar de vergiftiging van Navalny. De Russische regering ontkent iedere betrokkenheid bij de vergiftiging van Navalny.
NOS 03.09.2020 Nu blijkt dat de Russische oppositieleider Navalny is vergiftigd met het zenuwgif novitsjok, klinkt de roep om sancties tegen Rusland steeds luider. Vooral in Duitsland. De Europese Unie reageert afhoudend.
“Bondskanselier Merkel en minister van Buitenlandse Zaken Maas hebben allebei hard uitgehaald naar Rusland. Dat was stevige taal die we lang niet hebben gezien op deze manier”, zegt Duitsland-correspondent Wouter Zwart. Duitsland heeft Navalny uit Rusland opgehaald en is daarom een belangrijke speler. Bovendien is het land nu voorzitter van de EU.
“In Duitsland is voortdurend een soort tweespalt na omstreden Russische acties”, vervolgt Zwart. Van de inname van de Krim en de oorlogsmisdaden in Syrië tot de hack-aanval op de Bondsdag en de moord op een Georgiër van Tsjetsjeense afkomst in Berlijn. “Daarop volgen steeds veroordelingen, maar wel met de handrem erop en vervolgens gaan de daden niet heel ver.”
Hard reageren
Nu klinkt in de Duitse politiek en media duidelijk de oproep om de vergiftiging van Navaly niet zomaar te laten passeren. CDU-kopstuk Norbert Röttgen eiste vanmorgen een duidelijk antwoord van de EU. “We moeten hard reageren, Poetin is alleen gevoelig voor de verkoop van aardgas.” Hij vindt dat de aanleg van de Russische gaspijplijn naar Duitsland, Nord Stream 2, moet worden gestopt.
Commentator Kai Küstner schrijft dat een nieuwe koers van de Duitse buitenlandpolitiek onvermijdelijk is. “Berlijn heeft nu zo hoog van de toren geblazen dat daden niet kunnen uitblijven. Het zal steeds moeilijker worden om Nord Stream 2 nog te verdedigen. Maar het is de vraag of de Europese partners daarin willen meegaan.”
Als het Nord Stream 2-project echt wordt stopgezet zou dat voor Rusland een behoorlijke klap zijn, zegt correspondent David Jan Godfroid. “Maar ze zullen er ook niet door failliet gaan. Het gas kan toch wel in Europa komen, maar dan via Oekraïne. Alleen wil Rusland graag van die route af.”
Godfroid is ervan overtuigd dat nieuwe sancties geen consequenties zullen hebben in Rusland. “De bestaande sancties zijn meestal tegen personen gericht. Hun tegoeden in het buitenland worden bevroren en ze krijgen geen visum. Heel lastig voor een aantal mensen, maar het verandert helemaal niets. Sancties zullen ook geen helderheid scheppen over wat er met Navalny is gebeurd.”
Is Nord Stream 2 nog te stoppen?
De gaspijplijn Nord Stream 2 gaat via zee van Rusland naar Duitsland en loopt niet door andere landen. Hij is al bijna klaar en nadert de Duitse kust, zegt Thijs van de Graaf, specialist internationale energiepolitiek van de Universiteit Gent. “Er is heel moeilijk achter te komen hoe ver ze precies zijn. Dat is strategische informatie die ze liever niet prijsgeven.”
Voor een aantal Europese bedrijven, waaronder Shell, zijn de belangen enorm. Zij hebben 4 miljard euro in de pijpleiding geïnvesteerd. Als Duitsland besluit om de aanleg toch tegen te houden dan zijn die bedrijven hun geld kwijt. “Het is onwaarschijnlijk dat de aanleg nog te stoppen is, maar niet onmogelijk”, zegt Van de Graaf.
De Duitse roep om actie wordt in Brussel niet onmiddellijk beantwoord. Er komen voorlopig nog geen sancties, klonk het vandaag in Brussel. “Want je kunt nu nog niet zeggen dat Rusland erachter zat”, verklaart EU-correspondent Bert van Slooten.
“Je kunt pas straffen als je weet wie het heeft gedaan”, vervolgt Van Slooten. “Het is in Rusland gebeurd en Navalny is een Russisch staatsburger. Dus vindt de EU het logisch dat Rusland zelf onderzoek doet. Dat moet dan wel open en zo transparant mogelijk gebeuren.”
‘Geen onafhankelijk onderzoek’
Maar dát gaat niet gebeuren, denkt Ruslandcorrespondent David Jan Godfroid. “Een onafhankelijk onderzoek komt er natuurlijk niet. Nu is de transportpolitie daarmee bezig, later misschien nog de nationale politie, maar daar komt niets uit. Let wel: Duitsland heeft het over novitsjok, maar we weten nog niet welke stof die onder die verzamelnaam valt het precies is geweest, waar het gif is toegediend en door wie.”
Noemt de EU wel een tijdslimiet voor wanneer het onderzoek klaar moet zijn? “Nee”, zegt Van Slooten, “maar op een gegeven moment moet de EU zijn knopen tellen. Het onderzoek moet zo snel mogelijk, maar ook zorgvuldig gebeuren. Ik vrees dat dit weleens een tijdje kan duren.”
Litouwen wil de vergiftiging van Navalny bespreken op de eerstvolgende EU-top. Die wordt gehouden op 24 september.
NOS 03.09.2020 De vergiftiging van de Russische oppositieleider Navalny met het zenuwgif novitsjok is “zorgwekkend”. Dat stelt de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens.
Het vergiftigen van een individu met een zenuwgif wordt door de OPCW beschouwd als het gebruik van chemische wapens. De organisatie blijft de situatie volgen, staat in een verklaring.
De staten die het Verdrag chemische wapens hebben getekend, beschouwen het gebruik van deze wapens onder alle omstandigheden als verwerpelijk en in strijd met het internationaal recht, aldus topman Fernando Arias.
‘Logica ontbreekt’
De Duitse regering zei eerder dat er ondubbelzinnig bewijs is dat Navalny is vergiftigd met novitsjok, het zenuwgif dat twee jaar geleden ook werd gebruikt regen de voormalige Russische dubbelspion Sergej Skripal, die samen met zijn dochter werd vergiftigd. Novitsjok staat sinds vorig jaar op de lijst met verboden gifstoffen van de OPCW.
De Russische regering ontkent iedere betrokkenheid bij de vergiftiging van Navalny. Volgens een woordvoerder ontbreekt elke logica waarom het Kremlin dat zou doen, “want het levert niemand wat op”.
Een topman van de Russische geheime dienst sloot niet uit dat de toestand van Navalny een gevolg is van “provocaties van speciale westerse diensten”.
Merkel eist uitleg
De Duitse bondskanselier Merkel zegt dat de Russische oppositieleider slachtoffer is geworden van een misdaad om hem het zwijgen op te leggen. Ze eist uitleg van Moskou. Het Duitse antwoord op de vergiftiging van Navalny hangt volgens haar af van de Russische respons.
De Duitse regering staat onder politieke druk om sancties af te kondigen tegen Rusland, bijvoorbeeld door zich – zoals de Amerikaanse president Trump wil – terug te trekken uit het grote pijpleidingproject Nord Stream 2, dat wordt aangelegd om Russisch gas naar Europa te transporteren.
Degenen die verantwoordelijk zijn voor de gifgasaanvallen in Syrië in 2017 moeten ter verantwoording worden geroepen. „Straffeloosheid voor deze vreselijke daden zal niet worden getolereerd”, stelt EU-buitenlandchef Josep Borrell namens de 27 lidstaten.
Onderzoekers van de internationale organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) in Den Haag hebben vastgesteld dat de Syrische luchtmacht achter meerdere gifgasaanvallen in het land zat, waarbij tientallen slachtoffers vielen.
Het Syrische regime is verantwoordelijk voor driegifgasaanvallen waarbij in maart 2017 tientallen burgers omkwamen in het noordwesten van Syrië. Dat stelt de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in een rapport dat is verschenen (onderzoekonderzoek).
In het rapport van woensdag 08.04.2020 stelt de OPCW voor het eerst de Syrische regering verantwoordelijk voor drie aanvallen in maart 2017, waarbij chloorgas en het zenuwgas sarin werden gebruikt.
De aanvallen vonden plaats tijdens de slepende burgeroorlog tussen het regime van president Assad en allerlei groepen opstandelingen. De OPCW en de Verenigde Naties stelden eerder al gifgasaanvallen vast, maar zij mochten toen nog geen onderzoek doen naar de daders.
Syrië en bondgenoot Rusland hebben altijd tegengesproken dat het regime gifgas inzet. Zij beschuldigen jihadisten ervan gifgas te gebruiken.
De Europese Unie neemt de conclusies over en spreekt in een verklaring een krachtige veroordeling uit van het gebruik van chemische wapen door de Syrische luchtmacht. Het afleggen van rekenschap is essentieel om te voorkomen dat chemische wapens weer vaker worden gebruikt, aldus de EU. Het gebruik daarvan is altijd in strijd met het internationaal recht en kan neerkomen op een oorlogsmisdaad of misdaden tegen de mensheid.
Syrische regime verantwoordelijk
Eerder al concludeerde de OPCW al dat er in 2017 gifgas is gebruikt in Al-Lataminah. Nu wijst de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens voor het eerst ook een dader aan.
Sancties EU
Het is nu aan de internationale gemeenschap om „gepaste actie” te ondernemen. De EU heeft eerder sancties ingesteld tegen Syrische regeringsfunctionarissen en wetenschappers voor hun rol bij ontwikkeling en gebruik van chemische wapens en is bereid verdere strafmaatregelen te treffen, staat in de verklaring.
In een rapport van woensdag stelt de OPCW voor het eerst de Syrische regering verantwoordelijk voor drie aanvallen in maart 2017, waarbij chloorgas en het zenuwgas sarin werden gebruikt. Ⓒ AFP
Telegraaf 09.04.2020 Degenen die verantwoordelijk zijn voor de gifgasaanvallen in Syrië in 2017 moeten ter verantwoording worden geroepen. „Straffeloosheid voor deze vreselijke daden zal niet worden getolereerd”, stelt EU-buitenlandchef Josep Borrell namens de 27 lidstaten.
Onderzoekers van de internationale organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) in Den Haag hebben vastgesteld dat de Syrische luchtmacht achter meerdere gifgasaanvallen in het land zat, waarbij tientallen slachtoffers vielen. In een rapport van woensdag stelt de OPCW voor het eerst de Syrische regering verantwoordelijk voor drie aanvallen in maart 2017, waarbij chloorgas en het zenuwgas sarin werden gebruikt.
De Europese Unie neemt de conclusies over en spreekt in een verklaring een krachtige veroordeling uit van het gebruik van chemische wapen door de Syrische luchtmacht. Het afleggen van rekenschap is essentieel om te voorkomen dat chemische wapens weer vaker worden gebruikt, aldus de EU. Het gebruik daarvan is altijd in strijd met het internationaal recht en kan neerkomen op een oorlogsmisdaad of misdaden tegen de mensheid.
Het is nu aan de internationale gemeenschap om „gepaste actie” te ondernemen. De EU heeft eerder sancties ingesteld tegen Syrische regeringsfunctionarissen en wetenschappers voor hun rol bij ontwikkeling en gebruik van chemische wapens en is bereid verdere strafmaatregelen te treffen, staat in de verklaring.
MSN 09.04.2020 Degenen die verantwoordelijk zijn voor de gifgasaanvallen in Syrië in 2017 moeten ter verantwoording worden geroepen. “Straffeloosheid voor deze vreselijke daden zal niet worden getolereerd”, stelt EU-buitenlandchef Josep Borrell namens de 27 lidstaten.
Onderzoekers van de internationale organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) in Den Haag hebben vastgesteld dat de Syrische luchtmacht achter meerdere gifgasaanvallen in het land zat, waarbij tientallen slachtoffers vielen. In een rapport van woensdag stelt de OPCW voor het eerst de Syrische regering verantwoordelijk voor drie aanvallen in maart 2017, waarbij chloorgas en het zenuwgas sarin werden gebruikt.
De Europese Unie neemt de conclusies over en spreekt in een verklaring een krachtige veroordeling uit van het gebruik van chemische wapen door de Syrische luchtmacht. Het afleggen van rekenschap is essentieel om te voorkomen dat chemische wapens weer vaker worden gebruikt, aldus de EU. Het gebruik daarvan is altijd in strijd met het internationaal recht en kan neerkomen op een oorlogsmisdaad of misdaden tegen de mensheid.
Het is nu aan de internationale gemeenschap om “gepaste actie” te ondernemen. De EU heeft eerder sancties ingesteld tegen Syrische regeringsfunctionarissen en wetenschappers voor hun rol bij ontwikkeling en gebruik van chemische wapens en is bereid verdere strafmaatregelen te treffen, staat in de verklaring.
NRC 08.04.2020 Eerder concludeerde de OPCW al dat er in 2017 gifgas is gebruikt in Al-Lataminah. Nu wijst de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens voor het eerst ook een dader aan.
Het Syrische regime is verantwoordelijk voor drie gifgasaanvallen waarbij in maart 2017 tientallen burgers omkwamen in het noordwesten van Syrië. Dat stelt de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in een rapport dat woensdag is verschenen. Het is de eerste keer dat de OPCW het regime van Bashar al-Assad als dader aanwijst.
Eerder hadden OPCW-onderzoeksmissies niet het mandaat om de schuldvraag bij aanvallen met chemische wapens te onderzoeken. In 2018 kwam daar verandering in dankzij een resolutie van de Verenigde Naties, waarop de OPCW een zogenoemd Onderzoeks- en Identificatieteam (IIT) oprichtte. De OPCW concludeerde eerder al wel dat er gifgas was ingezet bij de aanvallen in Noord-Syrië.
Sarin en chloorgas
Op 24 maart 2017 liet een gevechtsvliegtuig van de Syrische luchtmacht een bom met het gifgas sarin op het dorp Al-Lataminah vallen. Daarbij kwamen zestien mensen om het leven. Een dag later liet een helikopter van het regime een bom met chloorgas op een ziekenhuis in hetzelfde dorp neerkomen, waarbij dertig mensen omkwamen. Op 30 maart liet het regime opnieuw een bom met sarin vallen in het zuiden van Al-Lataminah, waarbij zestig mensen omkwamen.
Volgens het ITT bestaat geen twijfel over wie er achter de aanvallen zit. Leider van het onderzoeksteam Santiago Oñate-Laborde schrijft dat „aanvallen van een dergelijke strategische aard” alleen hadden kunnen plaatsvinden „op bevel van de hogere autoriteiten van het militaire commando van de Syrische Arabische Republiek”.
De onderzoeksresultaten staan niet gelijk aan een gerechtelijke vervolging, benadrukt de directeur-generaal van de OPCW, Fernando Arias. Zijn organisatie is geen gerechtelijk orgaan en het is nu aan landen en de Verenigde Naties om eventueel in actie te komen tegen Syrië.
VrT 08.04.2020 De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) duidt in een nieuw rapport de Syrische luchtmacht aan als dader bij drie bombardementen met chemische wapens. Het is de eerste keer dat de VN-waakhond een dader aanwijst voor dergelijke aanvallen, voordien kon ze enkel onderzoeken of er al dan niet chemische wapens waren gebruikt.
Het IIT of het ‘Investigation and Identification Team’ leidde het onderzoek naar drie bombardementen eind maart 2017 op de stad Al-Lataminah, in de provincie Hama. Het onderzoeksteam werd in 2018 opgericht door een VN-resolutie in 2018 om een dader aan te duiden voor chemische aanvallen in Syrië. Zowel Rusland als Syrië waren destijds tegen de oprichting van het onderzoeksteam.
Volgens het rapport vielen er meer dan 106 doden en gewonden bij de drie afzonderlijke bombardementen op 24, 27 en 30 maart 2017. Het onderzoek concludeert dat een brigade van de Syrische luchtmacht de stad en het ziekenhuis bombardeerde met twee M4000 bommen met saringas en 1 cylinder met chloorgas. De luchtaanvallen werden uitgevoerd door twee SU-22 gevechtsvliegtuigen vanuit de luchtmachtbasis van Sharat en een helikopter vanuit de luchtmachtbasis van Hama.
Er zijn redelijke argumenten om aan te tonen dat de daders van de aanvallen met chemische wapens personen van de Syrische luchtmacht waren…!
“Er zijn redelijke argumenten om aan te tonen dat de daders van het gebruik van saringas als chemisch wapen in Al-Lataminah op 24 en 30 maart 2017, en het gebruik van chloorgas als chemisch wapen op 25 maart 2017 personen van de Syrische luchtmacht waren”, dat zegt Santiago Onate-Laborde, de leider van het team.
Hij benadrukt dat het IIT geen juridisch orgaan is en dat het niet bevoegd is om iemand aan te klagen. Volgens hem is het nu aan de leden van de OPCW, de VN-veiligheidsraad en de internationale gemeenschap om verdere stappen te ondernemen.
De Syrische overheid en haar bondgenoten Rusland en Iran hebben steeds ontkend dat er door hen chemische wapens werden gebruikt. Ze hielden steeds vol dat de chemische aanvallen door jihadistische groeperingen werden uitgevoerd.
Volgens het Global Public Policy Institute, een onafhankelijke onderzoeksorganisatie gevestigd in Berlijn, vonden er al 336 chemische aanvallen plaats in Syrië sinds 2012. 98% van die aanvallen zouden volgens hun onderzoek uitgevoerd zijn door het Syrische regime, de resterende 2% door Islamitische Staat.
De Syrische burgeroorlog, waarbij president Bashar al-Assad oorlog voert tegen verschillende rebellengroeperingen, sleept al negen jaar aan en kostte al het leven aan minstens een half miljoen burgers.
Telegraaf 08.04.2020 De Syrische luchtmacht zat achter meerdere gifgasaanvallen in het land waarbij tientallen slachtoffers vielen. Dat concluderen onderzoekers van de internationale organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) in Den Haag.
Het is de eerste keer dat de OPCW de Syrische regering verantwoordelijk acht voor de aanvallen. Bij drie aanvallen in maart 2017 op de plaats al-Lataminah werden chloorgas en het zenuwgas Sarin gebruikt.
De aanvallen vonden plaats tijdens de slepende burgeroorlog tussen het regime van president Assad en allerlei groepen opstandelingen. De OPCW en de Verenigde Naties stelden eerder al gifgasaanvallen vast, maar zij mochten toen nog geen onderzoek doen naar de daders.
Syrië en bondgenoot Rusland hebben altijd tegengesproken dat het regime gifgas inzet. Zij beschuldigen jihadisten ervan gifgas te gebruiken.
AD 08.04.2020 De Syrische luchtmacht zat achter meerdere gifgasaanvallen in het land waarbij tientallen slachtoffers vielen. Dat concluderen onderzoekers van de internationale organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) in Den Haag.
Het is de eerste keer dat de OPCW de Syrische regering verantwoordelijk acht voor de aanvallen. Bij drie aanvallen in maart 2017 op de plaats al-Lataminah werden chloorgas en het zenuwgas Sarin gebruikt.
De aanvallen vonden plaats tijdens de slepende burgeroorlog tussen het regime van president Assad en allerlei groepen opstandelingen. De OPCW en de Verenigde Naties stelden eerder al gifgasaanvallen vast, maar zij mochten toen nog geen onderzoek doen naar de daders.
Syrië en bondgenoot Rusland hebben altijd tegengesproken dat het regime gifgas inzet. Zij beschuldigen jihadisten ervan gifgas te gebruiken.
MSN 08.04.2020 De Syrische luchtmacht zat achter meerdere gifgasaanvallen in het land waarbij tientallen slachtoffers vielen. Dat concluderen onderzoekers van de internationale organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) in Den Haag.
Het is de eerste keer dat de OPCW de Syrische regering verantwoordelijk acht voor de aanvallen. Bij drie aanvallen in maart 2017 op de plaats al-Lataminah werden chloorgas en het zenuwgas Sarin gebruikt.
De aanvallen vonden plaats tijdens de slepende burgeroorlog tussen het regime van president Assad en allerlei groepen opstandelingen. De OPCW en de Verenigde Naties stelden eerder al gifgasaanvallen vast, maar zij mochten toen nog geen onderzoek doen naar de daders.
Syrië en bondgenoot Rusland hebben altijd tegengesproken dat het regime gifgas inzet. Zij beschuldigen jihadisten ervan gifgas te gebruiken.
Staat de verhouding Nederland-Rusland en de rest van de wereld weer op scherp ???
Het kabinet kiest voor een koersvast en realistisch Ruslandbeleid. De afgelopen vijf jaar is de relatie met Rusland complex gebleven. Nederland ziet daarom geen reden om de huidige houding tegenover Rusland, die te karakteriseren valt als een combinatie van druk en selectieve samenwerking, ingrijpend te wijzigen. Dat schrijft minister Blok van Buitenlandse Zaken in een brief aan de Kamer, waarin hij reflecteert op het Nederlandse Ruslandbeleid.
Telegraaf 27.07.2020
De brief is een reactie op een motie van de D66-Kamerlid Verhoeven en Stoffer van de SGP, die door de hele Kamer werd gesteund. De twee Kamerleden hadden om een Ruslandstrategie gevraagd. Eerder dit jaar kwam het kabinet ook al met een Chinastrategie.
Rusland is de afgelopen jaren doorgegaan op de ingeslagen weg van confrontatie met Westerse mogendheden. Dat leidt tot zorgen over veiligheid in veel Europese landen, waaronder Nederland.
De minister wijst erop dat Rusland doelbewust desinformatie verspreidt en spioneert. “Rusland beschikt over een offensief cyberprogramma.”Hij noemt als voorbeelden desinformatie over MH17 en de poging om de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag te hacken.
Die zorgen zijn er ook over de aantasting van de mensenrechten in Rusland. ‘De cyberoperatie tegen de OPCW hier op Nederlandse bodem vorig jaar, maar ook de aanslag op de voormalige Russische dubbelspion Skripal bij onze Britse buren, drukken ons met de neus op de feiten’, aldus Blok.
Het kabinet hecht aan samenwerking met partners vis-a-vis Rusland. Het belang van die internationale samenwerking blijkt ook uit de internationale steun die Nederland en de andere landen van het Joint Investigation Team krijgen voor de inzet voor gerechtigheid na het neerhalen van vluchtMH17.
AD 24.12.2019
Het is de vraag of de door Blok gewenste harde koers op de langere termijn internationaal nog op veel steun kan rekenen. Vooral de Franse president Emmanuel Macron heeft zich de afgelopen maanden, onder andere in NAVO-verband, opgeworpen als pleitbezorger van dialoog met Rusland.
De machtspolitiek in de VN, de steun aan de Syrische dictator Assad. Het schenden van het INF-verdrag, waarmee Europa opeens weer beducht moet zijn voor Russische kruisraketten. „Op heel veel vlakken is er eerder een verslechtering. Als je de laatste state of the union hoort van Poetin. De taal die hij uitsloeg, de borstklopperij, het was heel dreigend.”
“De taal die Poetin uitsloeg, de borstklopperij, het was heel dreigend”
Uitgerekend tegen deze achtergrond zoekt de Franse president Macron openlijk toenadering tot Rusland. Zo zag de Fransman in de gevangenenruil met Oekraïne een teken dat Poetin zijn agressieve buitenlandbeleid aan het veranderen was.
Blok weet beter: de onwettig aangehouden Oekraïense marinemannen die Rusland vrijliet, waren makkelijk wisselgeld tegen die Russische gevangenen. Onder hen was immers Vladimir Tsemach, een Oekraïner die tijdens de aanslag op MH17 de leiding had over de luchtafweer in Oost-Oekraïne.
Hij is verdachte in het proces dat in maart begint. Na de ruil heeft Rusland hem niet uitgeleverd, zoals Nederland had gevraagd, maar hem weer laten terugkeren naar Oost-Oekraïne. Daarmee is de kans verkeken dat Tsemach terecht zal staan – Rusland en Oekraïne leveren immers volgens hun eigen grondwetten geen onderdanen uit. Bovendien heeft Oekraïne in het oosten nog altijd weinig te zeggen.
Wat doet dit voor de steun die Nederland zo nodig heeft voor het proces tegen de MH17-verdachten?
„Voor ons staat in de verhouding met Rusland MH17 bovenaan. Altijd. Het is ook nodig dat Nederland hier steeds de leiding blijft nemen. Bij elke gelegenheid waar we internationaal optreden, stellen we het aan de orde. Zolang wij het op de agenda blijven zetten, merk ik dat wij steun krijgen. Zouden we ermee ophouden, dan zouden andere landen denken: dan gaan wij het ook niet doen.”
Sancties blijven toch een lastig instrument. We kunnen wel vaststellen dat ze niet helpen Rusland op andere gedachten te brengen. Hoe lang moet je er nog mee doorgaan?
„Zolang er geen ander gedrag is van Rusland zullen we die sancties voortzetten. Er is altijd een reden voor die sancties. Zolang die reden geldt, gelden wat mij betreft ook de sancties. Daar moet je standvastig in zijn. Je merkt wel steeds twijfel bij andere landen wanneer we sancties verlengen. Gelukkig hebben we de Europese landen afgelopen week toch nog op één lijn gekregen.”
Goed, die sancties zijn verlengd. Maar Rusland trekt zich er niks van aan. Tijd voor iets anders, zou je zeggen.
„Sancties zijn ook niet de enige drukmiddelen. Na de moord op Skripal hebben met we, net als een hoop andere Europese landen, Russische diplomaten uitgewezen. Na de hack bij de OPCW hebben we samen met de Britten gewerkt aan een Europees sanctieregime voor cyberaanvallen. Een doorbraak. Vorige week is daar ook nog een sanctiemechanisme tegen mensenrechtenschendingen bij gekomen.”
Die gevangenis is gebouwd, maar er zitten nog geen gevangenen in. Wie moeten op die sanctielijst?
„We zijn nu bezig daar namen onder te krijgen. Daar hebben we zeker gedachten over, maar het helpt in deze fase niet als ik die namen noem.”
Toch is het niet alleen een vijandsbeeld dat het kabinet schetst in zijn nieuwe Ruslandaanpak.
„Rusland is en blijft een grote buur, een kernwapenstaat. We moeten in gesprek blijven, al is het alleen maar om nucleaire ongelukken te voorkomen. Niet voor niets is Nederland voorstander van overleg tussen de NAVO en Rusland.”
Behalve een niet te negeren machtsfactor is Rusland ook een economische macht waarmee Nederland een stevige handelsrelatie heeft. Ons land is na China en Duitsland de derde handelspartner van Rusland.
Zo’n vierhonderd Nederlandse bedrijven zijn in Rusland gevestigd. Ongeveer drieduizend Nederlandse ondernemingen zijn actief op de Russische markt. De vraag naar Nederlandse technologie voor de Russische landbouw is de afgelopen jaren gestegen.
Nord stream 2
Dan is er ook nog Nord Stream 2, de pijplijn die Russisch gas via de Baltische zee en Duitsland naar Europa brengt. Het project nadert de eindfase.
Nordstream 2 is eigendom van het Russische staatsgasbedrijf Gazprom, maar de aanleg wordt medegefinancierd door westerse bedrijven, waaronder het Brits-Nederlandse Shell. Jaarlijks zal er tot 55 miljard kubieke meter Russisch gas doorheen gaan stromen. Daar zit een duidelijke strategie achter.
Momenteel exporteert Gazprom al zo’n 170 miljard kubieke meter per jaar naar Europa. Maar driekwart daarvan stroomt via pijpleidingen door Polen en Oekraïne. Met dat laatste land is Moskou verwikkeld in een burgeroorlog (Oost-Oekraïne). In 2014 annexeerde het bovendien de Krim.
Het Nordstream 2-project is een geopolitieke splijtzwam. Duitsland noemt de import van Russisch gas een economische noodzaak om de afstoot van kolen- en kernenergie te kunnen opvangen. Ook Nederland steunt het project. Maar veel andere Europese lidstaten vrezen juist een veiligheidsprobleem.
“We maken onszelf veel te afhankelijk van Rusland”, meent de Duitse Europarlementariër Manfred Weber. De voorzitter van de Europese Christendemocraten heeft op het punt van Nordstream 2 felle kritiek op zijn eigen regering in Berlijn. “Economische motieven spelen hier geen rol.
Dit is een puur politieke kwestie. Dat de Duitse oud-bondskanselier Gerhard Schröder voorzitter is van het bestuur van Nordstream, zegt al genoeg. Europa kan zijn gasinkopen beter uitspreiden over verschillende leveranciers. Je moet jezelf niet afhankelijk maken van Moskou.”
De Amerikaanse president Trump heeft inmiddels sancties aangekondigd tegen bedrijven die meewerken aan de aanleg van de gaspijpleiding Nord Stream 2 die van Rusland naar Duitsland loopt. Veel bedrijven dreigen te worden getroffen, waaronder het Nederlands-Zwitserse offshoreconcern Allseas van de Nederlander Edward Heerema.
Trump dreigt al langer met sancties tegen de Europese deelnemers aan het omstreden Nord Stream-project. Volgens de Amerikaanse president maakt Europa zich met de intensieve gasimport tot „gijzelaar” van Rusland. „Wij beschermen Duitsland, Frankrijk en al deze landen, en dan sluiten enkele landen een pijpleidingdeal met Rusland en betalen zo miljarden aan de Russische schatkist.”
Maar de president houdt ook de eigen handelsbelangen goed voor ogen, waarbij het de vraag is hoe realistisch die zijn. Trump ziet graag dat Amerikaanse gasbedrijven meer vloeibaar aardgas (lng) gaan afzetten in Europa, iets waar Rusland voor dekomende jaren ook op inzet.
Vooralsnog ligt het zwaartepunt van de Amerikaanse lng-export echter in Zuid-Amerika en Azië, waar bedrijven meer gas goedkoper kunnen afzetten. De details van de sancties moeten nog bekend worden.
AD 26.11.2020
Waarom ligt Nord Stream 2 zo gevoelig?
De pijpleidingen (Nord Stream 2 is een aanvulling op een eerdere, parallelle Nord Stream-pijp) zorgen al jaren voor verdeeldheid binnen Europa. Tegenstanders in vooral Oost-Europa beschouwen het als een geopolitiek instrument waarmee Rusland Oost-Europese landen politiek en financieel kan afknijpen.
Nu moet Rusland nog veel gas exporteren via de pijplijn die door Oekraïne loopt. Voorstanders zien in de naar schatting 10 miljard euro kostende pijp liever een commercieel project, dat op termijn kan voorzien in een kwart van de Europese gasvraag en een schoner alternatief biedt voor vervuilende steenkool.
Na een onderbreking van een jaar gaat de aanleg van de gaspijpleiding Nordstream 2 in de Oostzee volgende maand weer verder. Dat bevestigde een woordvoerder van consortium Nordstream AG zaterdag 27.11.2020 na berichtgeving door Duitse media. De Verenigde Staten zijn tegen de pijpleiding, die van Rusland naar Duitsland loopt, omdat Moskou daarmee meer invloed in West-Europa zou krijgen.
Polen en Baltische staten
Via de twee pijpleidingen van elk zo’n 1200 kilometer lang zal jaarlijks 55 miljard kubieke meter aardgas vanuit Rusland naar Duitsland worden gepompt. Het project Nordstream 2, dat ongeveer 9,5 miljard euro kost, is voor 94 procent klaar. De VS vinden dat hun Europese partners te afhankelijk worden van Russisch gas omdat er ook al een Nordstream 1 ligt, worden gesteund door Oost-Europese landen zoals Polen en de Baltische staten. Critici op hun beurt beschuldigen de Amerikanen ervan dat ze hun vloeibare gas alleen maar beter willen verkopen in Europa.
„Dergelijke stappen zullen niet zonder gepaste reactie blijven”, zei Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskovmaandag 23.12.2019. Hij wilde niet zeggen welke maatregelen Moskou overweegt. De Russische Buitenlandminister Sergej Lavrov zei dat na invoering van de sancties „geen enkel land ter wereld nog zal twijfelen aan de onbetrouwbaarheid van de VS als partner”.
Daarom wil Rusland dat de aanleg van de omstreden Nord Stream 2-gasleiding gewoon verder gaat. En daarvoor zegt het land een speciaal schip achter de hand te hebben. Door sancties van Amerika heeft de aanleg al enige vertraging opgelopen.
Pijplegschip
Het Zwitsers-Nederlandse bedrijf Allseas, dat de pijpleiding legde met behulp van twee schepen, schortte het werk op om Amerikaanse sancties te voorkomen. President Vladimir Poetin wil dat door de inzet van het schip de bouw van de leiding kan worden voortgezet.
Kan dit gevolgen hebben voor de Nederlandse gasvoorziening?
Nederland is al ruim anderhalf jaar geen (netto)exporteur meer van aardgas. Door de aardbevingsproblemen in Groningen loopt de binnenlandse productie snel terug. In 2022 wordt de Groningse productie mogelijk al beëindigd. Dan is Nederland nog niet helemaal afhankelijk van buitenlands gas.
Op dit moment komt de helft van de Nederlandse gasproductie van de zogeheten kleine velden, die deels in de Noordzee liggen. Maar ook de productie van die kleine gasvelden neemt af, vooral omdat veel velden geleidelijk uitgeput raken.
Al met al wordt de import van aardgas elk jaar belangrijker. Vorig jaar werd voor zo’n 38 miljard kubieke meter gas gebruikt, en naar schatting zo’n 5 miljard daarvan kwam uit Rusland. Die Russische import neemt zonder meer toe, is de verwachting van experts.
Toch lijkt niemand nog nerveus. Eventuele vertraging bij Nord Stream 2 zal niet snel tot problemen in Nederland leiden. Van prijsstijgingen is geen sprake. Integendeel, door een deal vorige week tussen Rusland en Oekraïne over de doorvoer van Russisch gas, dalen de prijzen juist. Gas via Nord Stream 1 is door de nieuwe afspraken voor in elk geval vijf jaar verzekerd.
Heeft Nederland een alternatief voor Russisch gas?
Naast Rusland is ook Noorwegen een grote gasexporteur in Europa, maar qua productie zit dat land aan zijn maximum. De import van vloeibaar gas, lng, zou een beter alternatief kunnen zijn voor Russisch gas. Lng kan met tankers uit het Midden-Oosten, zoals uit Qatar, komen, en ook de Verenigde Staten – een grote producent van schaliegas – exporteren lng.
Nadeel van lng is dat het duurder is dan Russisch en Noors aardgas dat – niet vloeibaar – via pijpleidingen Nederland binnenkomt. De beschikbaarheid van lng zorgt er in elk geval voor dat Rusland de prijs van aardgas de komende jaren niet onbeperkt kan verhogen.
Pers
Rusland zal maatregelen nemen tegen Britse media die actief zijn op Russisch grondgebied. Het gaat om een vergelding voor maatregelen van Britse autoriteiten tegen Russische journalisten.
Kruisraketten
Rusland kan sinds kort een wapen inzetten dat het land volgens president Poetin weer op de top van de apenrots zet als het gaat om militaire slagkracht. De hypersonische Avangard-raket vliegt 27 keer sneller dan het geluid richting zijn doel en kan onderweg van koers veranderen, waardoor geen afweersysteem het uit de lucht kan halen, claimt Moskou.
Rusland heeft al eerder in 2018 op staatstelevisie reeds beelden getoond van het afvuren van een hypersonische raket, de kinzjal (dolk). Een MiG-31 straaljager schoot het projectiel af, dat volgens het Kremlin met 12.000 kilometer per uur, tien keer de snelheid van het geluid, op zijn doel af vliegt.
Tegenaanval
De wapens zullen volgens de president niet gebruikt worden om andere landen aan te vallen. Wel stelt Poetin dat het gebruik van kernwapens op Rusland of haar bondgenoten, gezien zal worden als een aanval die vraagt om een onmiddelijke reactie in de vorm van een tegenaanval.
De dreigende taal van de Russische president Vladimir Poetin aan het adres van NAVO-landen is ”onacceptabel’’ voor het militaire bondgenootschap. Zijn uitlatingen zijn contraproductief, stond toen in een NAVO-verklaring.
”We willen geen nieuwe Koude Oorlog of een nieuwe wapenwedloop’’, aldus de NAVO. De alliantie voegde eraan toe dat de raketafweersystemen in Europa niet zijn gericht op Rusland, maar dienen als verdediging tegen dreigingen van verder weg.
Washington maakte duidelijk dat de VS begint met onderzoek, ontwikkeling en het ontwerpen van nieuwe raketsystemen en Moskou zal nu hetzelfde doen, kondigde minister van Defensie Sergej Sjojgoe aan. Het gaat om een op land gestationeerde kruisraket, gebaseerd op een bestaande versie voor schepen, de Kalibr.
Rusland zet vaart achter de ontwikkeling van twee nieuwe op land gestationeerde raketsystemen. Dit gebeurt in reactie op de terugtrekking door Washington uit het nucleair wapenbeheersingsverdrag INF. De systemen moeten in 2021 operationeel zijn, meldt het Russische ministerie van Defensie.
China, Rusland en Iran beginnen vrijdag aan gezamenlijke marineoefeningen in de Golf van Oman. Het Chinese ministerie van Defensie maakte dat donderdag bekend. Het testen duurt tot en met maandag.
Volgens het ministerie is de oefening „niet noodzakelijk verbonden met de regionale situatie.” De gezamenlijke test komt in een periode van oplopende spanningen tussen de VS en Iran.
Ook gaat Moskou werken aan hypersonische raketten voor de langere afstand. Die zullen minstens vijf keer de snelheid van het geluid bereiken, aldus de Russen.
Moskou beschuldigt de Verenigde Staten ervan valse voorwendselen te bedenken om het INF-verdrag te verlaten, waar ze toch al wilden uitstappen.
Dat heeft mogelijk ook gevolgen voor ons land. Nederland huisvest zeer waarschijnlijk zo’n twintig kernwapens op vliegbasis Volkel. F-16’s kunnen deze bommen afgooien, maar recent barstte hier een discussie los of de opvolger van dit toestel, de Joint Strike Fighter (JSF), dit ook moet kunnen. D66-leider Rob Jetten maakte bekend dat zijn partij dit niet wil, wat hem niet erg in dank werd afgenomen door coalitiepartners VVD en CDA.
NOS 28.12.2019 Rusland kan sinds gisteren een wapen inzetten dat het land volgens president Poetin weer op de top van de apenrots zet als het gaat om militaire slagkracht. De hypersonische Avangard-raket vliegt 27 keer sneller dan het geluid richting zijn doel en kan onderweg van koers veranderen, waardoor geen afweersysteem het uit de lucht kan halen, claimt Moskou.
Of de raket echt zo baanbrekend is als de Russen beweren, moeten nog blijken, zegt wapendeskundige Sico van der Meer van onderzoeksinstituut Clingendael. “Een wapenwedloop is namelijk ook deels bluf”, aldus Van der Meer. “Maar reken maar dat ze hier in Washington en Peking van zijn geschrokken.”
Van der Meer zegt dat de Russen al decennia op zoek zijn naar een manier om dreigender te worden op het wereldtoneel sinds de Amerikanen onder president Bush aankondigden een raketschild te bouwen. “De Russen leunden vooral op hun kernraketten om internationaal druk uit te oefenen, maar die zijn waardeloos met zo’n schild. Met deze nieuwe raket zijn ze op papier weer net zo sterk als de Amerikanen.”
Propaganda en bangmakerij
Wapenexperts betwijfelen of de Russen de raket daadwerkelijk in gebruik hebben genomen. Het kan ook om een vergevorderde testfase gaan, zoals bijvoorbeeld de defensie-expert van de BBC schrijft.
Van der Meer deelt die twijfels. “Het is ook elkaar bang maken en het is propaganda richting zowel de Amerikanen als de eigen bevolking. Poetin kondigde tijdens een persconferentie vorig jaar naast deze raket bijvoorbeeld ook allerlei andere sciencefictionwapens aan die waarschijnlijk nog lang geen werkelijkheid zijn, zoals een raket op kernenergie die in theorie oneindig kan rondvliegen.”
Toch denkt hij wel dat de Russen in het geval van de Avangard voorloper zijn als het gaat om dergelijke geavanceerde wapens. “Ze zijn er al jaren mee bezig en andere landen zoals de VS, China en India werken hier ook aan. Hypersonische wapens zijn een beetje het nieuwste snufje op de wapenmarkt. Om hun claims te onderbouwen, zullen ze nu een arsenaal moeten opbouwen en via testen moeten aantonen dat de raketten structureel werken.”
Wapenwedloop
Eerder dit jaar zegde de Amerikaanse president Trump nog een belangrijk verdrag met Rusland op over wapenbeheersing. Of een nieuwe versie van dat zogenoemde INF-verdrag inmiddels een utopie is met de hypermoderne Russische raket? Van der Meer durft het niet te zeggen.
“Nu er zo veel geld in nieuwe wapens wordt gepompt, lijkt zo’n nieuw verdrag onlogisch. En Trump is bijvoorbeeld volop bezig met zijn Space Force, dus de wedloop speelt op verschillende fronten”, zegt hij, doelend op het nieuwe Amerikaanse legeronderdeel dat buitenaardse militaire operaties gaat coördineren.
“Aan de andere kant kunnen landen bij zo’n snelle wapenwedloop de kans op escalatie als te groot beschouwen of het wordt te duur, waardoor er misschien wel nieuwe afspraken komen. Het hangt boven alles af van de wereldleiders. Dat zag je in de Koude Oorlog met Reagan en Gorbatsjov, die een vertrouwensband ontwikkelden wat in 1987 uiteindelijk leidde tot het INF-verdrag.”
“Bij dit soort wapens heb je niet meer de tijd om een foutje te herstellen”, aldus Clingendael-onderzoeker Sico van der Meer.
Hoe dan ook is de nieuwe raket van de Russen slecht nieuws voor de mondiale veiligheid, zegt Van der Meer. Hij wordt er als Europeaan “best somber” van. “Wij zitten precies tussen al die wereldmachten in en de kans op escalatie wordt alleen maar groter. Als zo’n wapen per ongeluk wordt afgevuurd, heb je eigenlijk meteen een wereldoorlog. Zo’n hypersonisch wapen is niet meer af te remmen.”
De gevolgen zijn dan meteen gigantisch, zegt Van der Meer. Daarbij verwijst hij naar een recent onderzoek van de Amerikaanse Princeton-universiteit. Onderzoekers simuleerden daar een situatie waarin Rusland een raket met kernkop als waarschuwing had gelanceerd. In de vijf daaropvolgende uren zouden in de VS, Rusland en NAVO-landen meer dan 91 miljoen doden en gewonden vallen.
“Bij dit soort wapens heb je niet meer de tijd om een foutje te herstellen”, zegt Van der Meer. “Het zijn allemaal leuke ontwikkelingen voor de wapenindustrie, maar het is slecht nieuws voor de rest van de wereld.”
AD 28.12.2019 Het Russische leger heeft vrijdag een nieuw, hypermodern intercontinentaal kernwapen in gebruik genomen dat vliegt met 27 keer de snelheid van het geluid. Volgens de Russische president Vladimir Poetin is de hypersonische Avangard-raket een technologische doorbraak die is te vergelijken met de lancering van de eerste satelliet door de Sovjet-Unie in 1957 en plaatst de raket Rusland op eenzame hoogte in de mondiale wapenwedloop.
De nieuwe generatie Russische kernwapens kunnen vrijwel iedere plek ter wereld bereiken en ook het Amerikaanse raketschild ontwijken, aldus Poetin.
,,Vandaag hebben we een unieke situatie in onze nieuwe en recente geschiedenis. Andere landen proberen ons in te halen. Geen ander land heeft de beschikking over hypersonische wapen, laat staan hypersonische wapens die over continentale afstand reiken’’, aldus Poetin.
De Avangard wordt gelanceerd bovenop een intercontinentale ballistische raket en kan kernwapens dragen tot 2 megaton. Waar een reguliere raket doorgaans een voorspelbare route volgt, kan de Avangard door een ‘glijsysteem’ scherpe en onverwachte manoeuvres maken richting zijn doel. Daardoor is het moeilijker de raket te onderscheppen.
De Russische minister van Defensie Sergei Shoigu bracht Poetin vrijdag de mededeling dat de eerste raketeenheid die is uitgerust met de Avangard gevechtsklaar is. ,,Ik feliciteer u met deze mijlpaal voor het leger en de gehele natie’’, zei Shoigu later in een conference call met de hoogste militaire leiders van het Russische leger.
Poetin onthulde de ontwikkeling van de Avangard en andere moderne wapensystemen in zijn state-of-the-nation speech in maart 2018. Toen sprak hij al over de moeilijk te pareren vliegbewegingen van de raket. ,,Hij gaat als een meteoriet op zijn doel af, als een vuurbal’’, aldus de Russische leider destijds.
China en VS
Ook China heeft zijn eigen hypersonische raket inmiddels getest. Die zou vijf keer sneller gaan dan het geluid. De VS werkt sinds 2000 aan de ontwikkeling van hypersonische wapens, blijkt uit een onderzoek van het Congres dat in juli van dit jaar werd gepubliceerd. Het Pentagon liet in een reactie weten dat het ,,niet ingaat op Russische claims’’ over de Avangard.
Defensieminister Mark Esper zei in augustus dat hij gelooft dat ,,het waarschijnlijk een kwestie is van een paar jaar’’ voordat de VS ook over een dergelijke raket beschikt. Hij noemde de ontwikkeling van een hypersonische raket toen ,,een prioriteit’’.
NU 28.12.2019 Rusland zegt dat het vrijdag zijn eerste hypersonische nucleaire raketten in gebruik heeft genomen. Het Russische ministerie van Defensie maakte niet bekend waar de raketten zich op dit moment bevinden.
President Vladimir Poetin kondigde het nieuwe raketsysteem, genaamd Avangard, vorig jaar aan. Volgens het Kremlin kunnen de wapens bijna elk punt op de aarde raken en raketschilden van Amerikaanse makelij ontwijken. Ook kunnen de raketten andere nucleaire en conventionele wapens afschieten.
Ondanks de oorlogszuchtige propaganda van de Russen, trekken westerse experts in twijfel hoe geavanceerd het wapenprogramma daadwerkelijk is. Volgens het Pentagon is Rusland niet zo superieur als het land zich nu voordoet, omdat de Amerikanen al sinds 2000 over hypersonische wapens beschikken.
Hypersonische raketten worden met behulp van conventionele ballistische raketten naar een hoogte tussen de 40 en 100 kilometer gestuwd. Vervolgens komt de gestroomlijnde kop los en glijdt deze op zijn doel af.
De objecten kunnen vanwege hun vorm een onvoorspelbare koers volgen. Ook volgen de raketten een veel lager en directer pad dan de gebogen koers van een ballistische raket. Volgens experts zijn de wapens hierdoor moeilijker te traceren via de radar, waardoor raketafweergeschut minder tijd heeft om te reageren.
Poetin overziet test van ‘onzichtbare’ kernraket in Rusland
NOS 27.12.2019 Rusland heeft na jaren testen een raket in gebruik genomen waarmee andere landen het nakijken hebben als het gaat om moderne wapens, aldus president Poetin.
Minister van Defensie Sjojgoe liet Poetin weten dat de raket vandaag is ondergebracht bij een eenheid in de zuidelijke Oeral. Hij sprak daarbij over een “mijlpaal voor het leger en het hele land”. Poetin beschouwt de raket als een technologische doorbraak die vergelijkbaar is met de lancering van de eerste Sovjet-satelliet in 1957.
Hypersonisch
De Avangard-raket is volgens de Russen in staat om hypersonische snelheden te bereiken, oftewel minimaal vijf keer de snelheid van het geluid (zo’n 6200 kilometer per uur).
Het wapen vliegt na lancering net als andere intercontinentale raketten tot hoog in de atmosfeer. Bij terugkeer naar het aardoppervlak ‘glijdt’ de kernkop vervolgens met een enorme snelheid naar het doel, waarbij hij ondertussen scherpe manoeuvres kan maken.
Volgens Poetin is de raket daardoor praktisch niet neer te halen. Afweersystemen zijn nutteloos, zei hij in maart vorig jaar tijdens een persconferentie, toen hij de raket aankondigde.
Nieuwe wapenwedloop
Bij een test een jaar geleden vloog de raket volgens een onderminister van Defensie zelfs 27 keer sneller dan het geluid. Daarbij werd een doel geraakt dat zo’n 6000 kilometer verderop lag, op het schiereiland Kamtsjatka.
De ronkende woorden uit Rusland over de Avangard passen in de opgelaaide wapenwedloop tussen de VS en Rusland. In februari zegde de Amerikaanse president Trump een belangrijk verdrag over wapenbeheersing tussen de twee landen op.
Dat zogenoemde INF-verdrag stamde uit de Koude Oorlog. Het werd in 1987 ondertekend in Washington door de Amerikaanse president Reagan en Sovjetleider Gorbatsjov.
Na 31 jaar kwam in augustus definitief een einde aan het INF-verdrag:
Sinds het opzeggen van het verdrag test zowel Rusland als de VS weer geregeld raketten en investeren de landen volop in nieuwe rakettechnologie. Zo is de VS ook bezig hypersonische raketten te ontwikkelen.
MSN 26.12.2019 Rusland wil dat de bouw van de omstreden Nord Stream 2-gasleiding verder gaat. Daarvoor zegt het land een speciaal schip achter de hand te hebben. Door sancties van Amerika heeft de aanleg al enige vertraging opgelopen.
Pijplegschip
Het Zwitsers-Nederlandse bedrijf Allseas, dat de pijpleiding legde met behulp van twee schepen, schortte het werk op om Amerikaanse sancties te voorkomen. President Vladimir Poetin wil dat door de inzet van het schip de bouw van de leiding kan worden voortgezet.
In 2016 kocht de Russische energiereus Gazprom een speciaal pijplegschip genaamd Academic Cherskiy dat als laatste redmiddel kon worden gebruikt als Europese bedrijven stopten met werken aan Nord Stream 2.
Trouw 24.12.2019 Moskou en Kiev hebben op de valreep een deal gesloten over het transport van Russisch gas door Oekraïne naar Europa. Ondanks een ogenschijnlijk compromis, trekt Rusland op meerdere fronten aan het langste eind.
De timing van de gasdeal tussen Oekraïne en Rusland had voor Moskou niet beter gekund. Vlak voor de aankondiging van de overeenkomst kondigden de Verenigde Staten sancties af tegen aannemers die betrokken zijn bij de aanleg van de Nord Stream 2-pijpleiding.
Hierdoor loopt deze nieuwe gasleiding, die Russisch gas via de Oostzee zonder tussenkomst van Oekraïne direct naar Europa moet vervoeren, vertraging op tot de tweede helft van 2020.
Tegelijkertijd liep de bestaande gasdeal van beide landen per 1 januari af. Om te voorkomen dat de export van gas naar Europa vrijwel stil zou vallen, was Moskou er veel aan gelegen om voor het einde van het jaar een nieuwe overeenkomst met Kiev te sluiten.
Oekraïne wilde op zijn beurt uitkomen op een langdurig contract, zodat het zich ook de komende jaren verzekerd weet van inkomsten voor de doorvoer van Russisch gas.
De deal die onlangs werd gesloten, heeft op eerste gezicht veel weg van een compromis. Het Russische gasbedrijf Gazprom stuurde oorspronkelijk aan op een overeenkomst voor de korte termijn om de periode tot voltooiing van het Nord Stream 2-project te overbruggen.
Daarna zou het bedrijf de vrije hand hebben om gas direct naar Europa te transporteren zonder tussenkomst van Kiev. Daar zag Oekraïne geen heil in. De regering in Kiev wilde het liefst een deal van tien jaar met een jaarlijkse doorvoer van 65 miljard kubieke meter gas.
Gazprom weet zich verzekerd van gasleveranties aan Europa
De uiteindelijke overeenkomst is vijf jaar geldig. In 2020 zal Moskou nog 65 miljard kubieke meter gas door Oekraïense leidingen transporteren, maar in de jaren daarna wordt de hoeveelheid teruggeschroefd naar 40 miljard kubieke meter.
Daarmee lijkt Moskou aan het langste eind te trekken. Gazprom weet zich verzekerd van gasleveranties aan Europa terwijl Nord Stream 2 wordt afgebouwd en kan daarna de kraan iets dichtdraaien om deze op den duur naar eigen goeddunken verder af te sluiten.
Een ander belangrijk punt van de deal is de afwikkeling van diverse juridische geschillen tussen de twee landen. Volgens het akkoord betaalt Rusland eenmalig drie miljard dollar aan Oekraïne naar aanleiding van een conflict over de hoeveelheid gas die Moskou in de afgelopen jaren aan Kiev leverde.
Ondanks de fikse som die Gazprom aan de Oekraïense evenknie Naftogaz moet betalen, staat daar tegenover dat Kiev de overige miljardenclaims laat vallen. Daarmee trekt Moskou ook in de juridische strijd aan het langste eind.
Lees ook:
Waarom de VS de aanleg van de Nord Stream 2-gaspijp willen voorkomen
Elsevier 23.12.2019 Nederland moet druk blijven zetten op Rusland, dat steeds ‘assertiever’ wordt. Dat schrijft minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) in een brief aan de Tweede Kamer, waarin staat dat het kabinet een ‘koersvast en realistisch Ruslandbeleid’ moet blijven voeren. Sinds vijf jaar geleden de Krim werd bezet en vlucht MH17 uit de lucht werd geschoten, waarbij Moskou nog altijd elke betrokkenheid ontkent, zijn Nederland en veel andere westerse landen de koers van president Vladimir Poetin steeds meer gaan wantrouwen. Wat wil Nederland?
‘Rusland is de afgelopen jaren doorgegaan op de ingeslagen weg van confrontatie met westerse mogendheden,’ schrijft Blok in de brief, die hij stuurt op verzoek van Kamerleden Kees Verhoeven (D66) en Chris Stoffer (SGP). Namens de gehele Tweede Kamer hadden zij de minister gevraagd met een Rusland-strategie te komen, in navolging van zijn China-strategie van begin oktober.
Het Nederlandse Ruslandbeleid: koersvast en realistisch. Druk uitoefenen als het moet, en selectief samenwerken in het Nederlands belang.
Net als de Chinezen vormen ook de Russen voor het kabinet en voor veel coalitie- en oppositiepartijen een bron van zorg, bijvoorbeeld wat betreft veiligheid en mensenrechten. ‘We kunnen niet naïef zijn over onze veiligheid en we moeten pal staan voor onze waarden,’ schrijft Blok. Dat doet Nederland volgens de minister door te investeren in defensie, cyberveiligheid. Ook ‘laten we ons horen als de mensenrechten onder druk staan,’ zegt de minister.
Sinds MH17 leven Nederland en Rusland op gespannen voet
De relatie tussen Nederland en Rusland kwam op scherp te staan nadat op 17 juli 2014 vlucht MH17 uit de lucht werd geschoten boven Hrabove in Oost-Oekraïne, waarbij de 298 inzittenden omkwamen, onder wie 196 Nederlanders. Nederland en de andere landen uit het onderzoeksteam JIT (Joint Investigation Team) geloven dat Rusland daarvoor verantwoordelijk is, maar de Russische regering in Moskou ontkent elke betrokkenheid.
In juni maakte het Openbaar Ministerie bekend drie Russen en één Oekraïner te vervolgen voor de ramp, maar mede door gebrekkige Russische medewerking lijkt de kans klein dat de verdachten ooit voor de rechter zullen verschijnen. Vooral bij de Oekraïner Vladimir Tsemach, die ten tijde van de ramp de leiding had over de luchtafweer in Oost-Oekraïne, lijkt dat uitgesloten omdat Rusland hem heeft laten terugkeren naar Oost-Oekraïne.
Dat frustreert Blok, maar om het recht te doen zegevieren, is het volgens hem toch noodzakelijk dat Nederland aandacht voor de vervolging van de daders blijft vragen. ‘Voor ons staat in de verhouding met Rusland MH17 bovenaan. Altijd,’ zegt Blok maandag in gesprek met De Telegraaf. ‘Het is ook nodig dat Nederland hier steeds de leiding blijft nemen. Bij elke gelegenheid waar we internationaal optreden, stellen we het aan de orde.’
‘Desinformatie’ om verkiezingen te beïnvloeden? Bewijs is er niet
In zijn brief aan de Tweede Kamer haalt Blok ook het onderwerp ‘desinformatie’ aan. Rusland zou bewust onjuistheden verspreiden, onder meer over de MH17-ramp, om twijfel te zaaien over de Russische betrokkenheid.
De minister verwijst naar een brief die de – tijdelijk teruggetreden – minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren in oktober aan de Kamer stuurde. Online verspreide desinformatie zou zijn bedoeld om verkiezingsuitslagen te manipuleren, zoals bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 zou zijn gebeurd.
Uit een onderzoek van de Universiteit van Amsterdam waarvoor Ollongren opdracht gaf, blijkt echter dat ‘geen Nederlandstalige buitenlandse desinformatiecampagne of nep-actiegroepen gevonden (…) rond Provinciale Staten- en Europese parlementsverkiezingen van 2019’.
Ook onderzocht NRC vorig jaar de invloed van Russische ‘trollen’ die via berichten op Twitter op grote schaal nepnieuws zouden verspreiden in Nederland. Uiteindelijk vond de krant minstens 940 Nederlandstalige tweets die in 2016 en 2017 waren verstuurd en waarmee anonieme accounts afkomstig uit de Russische stad Sint-Petersburg een ‘anti-islamsentiment’ zouden hebben geprobeerd aan te wakkeren. Bewijs dat het Kremlin hierbij was betrokken, had het avondblad overigens niet.
Serieuzer van aard is de poging, in april vorig jaar, van de Russische geheime dienst GROe om de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag te hacken. Spionnen probeerden zo geheime informatie over de affaire rond de in het Britse Salisbury vergiftigde dubbelspion Sergej Skripal te verkrijgen. De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) maakte in oktober 2018 bekend dat deze poging was mislukt, mede door een aantal elementaire fouten van de kant van de Russische spionnen.
Ondanks het mislukken van de hackpoging is het kabinet daardoor nog meer op zijn hoede, schrijft Blok. ‘De cyberoperatie tegen de OPCW hier op Nederlandse bodem vorig jaar, maar ook de aanslag op de voormalige Russische dubbelspion Skripal bij onze Britse buren, drukken ons met de neus op de feiten.’
Diplomatieke rel na vergiftiging Skripal
Met Skripal is direct een van de grootste internationale diplomatieke rellen met Rusland van de laatste jaren genoemd. De Verenigde Staten en de meeste EU-landen hielden Moskou verantwoordelijk voor een aanval met zenuwgas op 4 maart in het Engelse Salisbury. Daardoor belandden de Russische dubbelspion en zijn dochter Julia in het ziekenhuis.
Ruim twintig landen, waaronder de Verenigde Staten, Australië, Canada, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk, Italië en ook Nederland, zetten als reactie op de vergiftiging van Skripal zo’n 150 Russische diplomaten uit. Rusland betaalde met gelijke munt terug door evenzoveel staatsambtenaren uit die landen uit te wijzen. In die periode werd ook wel gesproken van een mogelijke nieuwe Koude Oorlog, onder anderen door secretaris-generaal Antonio Guterres van de Verenigde Naties.
De diplomatieke rel kwam allerminst uit het niets. In juli 2014 stelde de Europese Unie sancties in tegen Rusland, waardoor zakendoen met ondernemers uit dat land moeilijker is geworden. Deze sancties werden opgelegd omdat Rusland in het voorjaar van dat jaar het Oekraïense schiereiland de Krim bezette.
Sindsdien vechten Oekraïne en pro-Russische rebellen die zich van het land willen afscheiden een oorlog uit in de Oost-Oekraïense regio Donbas. Hoewel de Russische president Poetin en de Oekraïense president Volodomir Zelensky begin deze maand met elkaar in gesprek gingen, lijkt het einde van de strijd nog niet aanstaande.
Blok wil doorgaan met sancties tegen Rusland: ‘Er is altijd een reden’
De sancties die zowel de EU als de Verenigde Staten de afgelopen jaren hebben ingesteld, lijken Rusland niet op andere gedachten te hebben gebracht. ‘Zolang er geen ander gedrag is van Rusland zullen we die sancties voortzetten,’ antwoordt Blok op een vraag van De Telegraaf hoe zinvol de strafmaatregelen zijn. ‘Er is altijd een reden voor die sancties.
Zolang die reden geldt, gelden wat mij betreft ook de sancties.’ Sterker nog: in een toespraak kondigde Blok twee weken geleden een nieuw EU-mechanisme aan om sancties te kunnen opleggen aan ‘mensenrechtenschenders waar dan ook ter wereld’, en dus ook aan Rusland.
Dat is hard nodig, vindt het kabinet. In de brief van Blok is een uitgebreide passage opgenomen over mensenrechten. ‘De ruimte voor onafhankelijke NGO’s om in Rusland te werken is de afgelopen jaren gekrompen,’ schrijft de minister.
Nederland zal Russische non-gouvernementele organisaties in Rusland blijven steunen, en Nederlandse diplomaten zullen ‘indien nodig als waarnemer aanwezig zijn bij rechtszaken’. De VVD-minister noemt als voorbeelden van geschonden rechten in Rusland de vervolging van lhbti’s (lesbiennes, homo’s, biseksuelen, transgenders en interseksuelen) in Tsjetsjenië, godsdienstvrijheid en vrijheid van meningsuiting voor de oppositie.
Rusland op het wereldtoneel: steun aan Assad, militaire investeringen
Ook op het wereldtoneel zijn de Russische inspanningen zorgwekkend, vindt Blok. ‘In Syrië schaarde Rusland zich sinds 2015 achter het regime van Assad door op grote schaal militaire middelen in te zetten, inclusief tegen de Syrische burgerbevolking,’ wijst de minister op de rol van het regime van president Poetin in de Syrische burgeroorlog.
‘Mede daardoor heeft president Assad in militair opzicht het initiatief naar zich toe kunnen trekken.’ Ruslands steun aan de socialistische dictator Nicolas Maduro in Venezuela is voor het kabinet evenmin een goed teken. Nederland steunt net als de rest van de EU en de Verenigde Staten oppositieleider Juan Guaidó, die zich uitriep tot president. Na een golf van protesten onder de Venezolaanse bevolking in het voorjaar, lijkt Maduro mede door Russische steun de macht weer steviger in handen te hebben gekregen.
Dichter bij huis ziet Blok grote Russische investeringen in ‘militaire capaciteiten en afschrikking’, wat vooral in het Europese deel van Rusland heeft geleid tot een grotere en sterkere Russische krijgsmacht.
De minister wijst onder meer op de ontwikkeling van een ‘nieuw grondgelanceerd kruisvluchtwapen (dat ook met een nucleaire lading kan worden uitgerust), hetgeen leidde tot het einde van het INF-verdrag’. In combinatie met de retoriek van Poetin, volgens de minister ‘borstklopperij (…), heel dreigend’, is het extra belangrijk dat Nederland en andere NAVO-leden hun defensie-uitgaven opschroeven.
Witte Huis zet Europa onder druk om afstand te nemen van Rusland
De minister volgt daarin de lijn van de Amerikaanse ambassadeur in Nederland, Pete Hoekstra. Laatstgenoemde vraagt het kabinet voortdurend – zo ook op Het Grote Defensiedebat van Elsevier Weekbladin oktober – om meer geld uit te geven aan militaire middelen, deels om zich zo nodig tegen Rusland te kunnen verweren.
Ook in economisch opzicht wil het Witte Huis de Russen treffen. Vrijdag ondertekende president Donald Trump, die Moskou al meermaals sancties oplegde, een wet om Europese bedrijven sancties op te leggen die meewerken aan de aanleg van de Russische gaspijplijn Nord Stream 2.
Washington is van mening dat Europa zich te afhankelijk maakt van Rusland als het op grote schaal Russisch gas importeert. Blok is het met Trump en Hoekstra oneens: ‘Het kan niet zo zijn dat een ander land ons vertelt waar wij onze energie vandaan hebben,’ zegt hij tegen De Telegraaf. Daarnaast vindt hij dat niet westerse landen niet te hard moeten zijn: ‘Waar Rusland over de schreef gaat, moeten we maatregelen nemen, zoals sancties; maar daarnaast wil ik ook een normale relatie.’
Kabinet wil normale relatie: ‘Rusland is méér dan het Kremlin’
Die relatie is volgens het kabinet nodig omdat Rusland een buurland is van de EU ‘en een geostrategische speler met wie Nederland een eeuwenlange geschiedenis’ en ‘aanzienlijke economische, maatschappelijke en culturele banden’ deelt.
Minister Stef Blok;
‘We delen belangen in het bestrijden van terrorisme, georganiseerde misdaad en proliferatie van kernwapens, maar ook het tegengaan van klimaatverandering. Als we niet in gesprek blijven, kunnen we ook niet voor onze belangen opkomen. Open lijnen met de Russen zijn bijvoorbeeld nodig om militaire ongelukken en een nieuwe wapenwedloop te voorkomen. (…)
Rusland is méér dan het Kremlin. Daarom is het belangrijk niet alleen met machthebbers in Moskou te spreken, maar ook met andere groepen in de samenleving.’
NOS 23.12.2019 Rusland probeert waar mogelijk EU-lidstaten tegen elkaar uit te spelen, keert zich steeds verder af van de internationale rechtsorde en treedt steeds repressiever op tegen bedreigingen voor de gevestigde orde. Dat schrijft minister Blok van Buitenlandse Zaken aan de Tweede Kamer.
De minister wijst erop dat Rusland doelbewust desinformatie verspreidt en spioneert. “Rusland beschikt over een offensief cyberprogramma.” Hij noemt als voorbeelden desinformatie over MH17 en de poging om de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag te hacken.
“Het strategische belang van de Nederlandse politiek en rechtspraak is voor Rusland sterk toegenomen sinds het besluit van Nederland en Australië om Rusland aansprakelijk te stellen voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17”, schrijft Blok. Dat aansprakelijk stellen gebeurde vorig jaar.
Nucleaire strijdkrachten
Maar de dreiging is niet alleen digitaal. “Rusland is de afgelopen jaren voortgegaan met op grote schaal te investeren in militaire capaciteiten en afschrikking”, schrijft Blok. Met name in het Europese deel van Rusland zijn de Russische conventionele en nucleaire strijdkrachten daardoor, zowel kwantitatief als kwalitatief, sterk verbeterd.”
De Russische “assertiviteit” leidt er volgens Blok toe dat de veiligheidssituatie van de Europese Unie minder voorspelbaar, minder stabiel en minder veilig is geworden.
Ook de situatie in Rusland zelf baart Blok zorgen. De staat heeft volgens hem de greep op de politiek, media en maatschappij verder verstevigd. “Daardoor is de mensenrechtensituatie de afgelopen jaren, ook op de bezette Krim, verslechterd.”
Belangrijke geostrategische speler
Ondanks alles pleit de minister ervoor om in gesprek te blijven met Rusland en om vooral op economische gebied te blijven samenwerken. Beide landen zijn belangrijke handelspartners van elkaar.
“Als Rusland onze (veiligheids)grenzen overschrijdt, zal Nederland, zoveel mogelijk in internationaal verband, stelling nemen en op gepaste wijze optreden”, concludeert Blok. “Tegelijkertijd is Rusland een belangrijke geostrategische speler op het Europese continent. Daarom is het cruciaal met Rusland in gesprek te blijven.”
De brief is een reactie op een motie van de D66-Kamerlid Verhoeven en Stoffer van de SGP, die door de hele Kamer werd gesteund. De twee Kamerleden hadden om een Ruslandstrategie gevraagd. Eerder dit jaar kwam het kabinet ook al met een Chinastrategie.
Daarop kwam flinke kritiek vanuit de Kamer, zegt politiek verslaggever Wilco Boom, omdat daarin beperkt aandacht werd besteed aan de mensenrechtensituatie in het land. “Maar deze Ruslandstrategie lijkt aanmerkelijk kritischer, dus zal waarschijnlijk beter in de smaak vallen”, zegt Boom.
“De Russen willen met iedereen praten. De vraag is wat de resultaten zijn van die gesprekken”, aldus Correspondent David-Jan Godfroid.
Dat de minister benadrukt in gesprek te willen blijven met de Russen begrijpt hij wel. “Want hij weet dat Nederland te klein is om in zijn eentje veel te kunnen doen.”
Correspondent David-Jan Godfroid beaamt dat. “Nederland doet er in het geopolitieke machtsspel niet veel toe in Rusland. Alleen MH17 is in het land politiek gezien een graat in de keel”, zegt hij.
Toch denkt hij dat Rusland wel bereid is om de tafel te gaan met Blok. “De Russen willen namelijk met iedereen praten. Dat doen ze ook voortdurend. De vraag is wat de resultaten zijn van die besprekingen. Nederland heeft bijvoorbeeld een keer gesproken met de Russen over de aansprakelijkheidsstelling rond MH17. Niemand weet of er daarna meerdere gesprekken zijn gevoerd en of het iets heeft opgeleverd.”
RO 23.12.2019 Het kabinet kiest voor een koersvast en realistisch Ruslandbeleid. De afgelopen vijf jaar is de relatie met Rusland complex gebleven. Nederland ziet daarom geen reden om de huidige houding tegenover Rusland, die te karakteriseren valt als een combinatie van druk en selectieve samenwerking, ingrijpend te wijzigen. Dat schrijft minister Blok van Buitenlandse Zaken in een brief aan de Kamer, waarin hij reflecteert op het Nederlandse Ruslandbeleid.
Rusland is de afgelopen jaren doorgegaan op de ingeslagen weg van confrontatie met Westerse mogendheden. Dat leidt tot zorgen over veiligheid in veel Europese landen, waaronder Nederland.
Die zorgen zijn er ook over de aantasting van de mensenrechten in Rusland. ‘De cyberoperatie tegen de OPCW hier op Nederlandse bodem vorig jaar, maar ook de aanslag op de voormalige Russische dubbelspion Skripal bij onze Britse buren, drukken ons met de neus op de feiten’, aldus Blok.
‘We kunnen niet naïef zijn over onze veiligheid en we moeten pal staan voor onze waarden. Daarom investeren we in de Nederlandse defensie, in onze cyberveiligheid en laten we ons horen als de mensenrechten onder druk staan.’
Het kabinet hecht aan samenwerking met partners vis-a-vis Rusland. Het belang van die internationale samenwerking blijkt ook uit de internationale steun die Nederland en de andere landen van het Joint Investigation Team krijgen voor de inzet voor gerechtigheid na het neerhalen van vluchtMH17.
Rusland is een buurland van de EU en een geostrategische speler met wie Nederland een eeuwenlange geschiedenis deelt. Ook hebben onze landen aanzienlijke economische, maatschappelijke en culturele banden.
Daarom vindt het kabinet het belangrijk de kanalen open te houden. ‘We delen belangen in het bestrijden van terrorisme, georganiseerde misdaad en proliferatie van kernwapens, maar ook het tegengaan van klimaatverandering.
Als we niet in gesprek blijven, kunnen we ook niet voor onze belangen opkomen. Open lijnen met de Russen zijn bijvoorbeeld nodig om militaire ongelukken en een nieuwe wapenwedloop te voorkomen’, aldus minister Blok.
De minister stelt ten slotte: ‘Rusland is méér dan het Kremlin. Daarom is het belangrijk niet alleen met machthebbers in Moskou te spreken, maar ook met andere groepen in de samenleving’. Waar mogelijk geeft het kabinet de maatschappelijke dialoog tussen Nederlanders en Russen steun in de rug.
Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken naast zijn Russische ambtgenoot Sergej Lavrov, bij een persconferentie in Moskou vorig jaar. Foto EPA/MAXIM SHIPENKOV
NRC 23.12.2019 Ruslandstrategie – Minister Blok bepleit een voortzetting van de strenge koers jegens Moskou. Onder ambtenaren en zakenmensen klinkt kritiek op dit beleid. „Nederland ziet dialoog als beloning.”
„Helderheid” over de relatie met Rusland en een „toekomstgerichte” strategie, dat is waar de Tweede Kamer precies een jaar geleden per motie op aandrong bij minister Blok (Buitenlandse Zaken, VVD). Met zijn zondagavond gepubliceerde ‘Ruslandstrategie’ gaf Blok gehoor aan dat verzoek. Zijn boodschap: het „realistische” beleid van „druk en dialoog” dat Nederland sinds 2015 voert blijft onveranderd.
Bloks inspanningen zijn er vooral op gericht om ‘MH17’ bovenaan de agenda te houden, zo liet hij maandag weten aan De Telegraaf. Zowel bij de Russen als in internationaal verband, waar de politieke steun voor een harde lijn ondanks aanhoudende sancties lijkt af te brokkelen.
De vraag is hoeveel vruchten de Nederlandse druk tot nog toe heeft afgeworpen. Ondanks veel bewijs ontkent Moskou nog altijd iets met MH17 te maken te hebben en weigert het medewerking aan het MH17-onderzoek. „Vliegtuig? Wat voor vliegtuig? Ik begrijp er niets van”, reageerde president Vladimir Poetin vorig jaar gevraagd naar een reactie op onderzoeksresultaten van het Joint Investigation Team (JIT).
Onlangs liet Moskou de bij een Russisch-Oekraïense gevangenenruil vrijgekomen MH17-verdachte Volodymyr Tsemach ontkomen naar de Donbas. In maart 2020 begint bij de rechtbank op Schiphol het MH17-proces, waarbij zijn getuigenis van groot belang zou zijn geweest.
Ook internationaal lijken politieke druk en harde woorden weinig uit te halen. Met een keur aan acties – van militaire interventies in Oekraïne en Syrië tot het Olympische dopingschandaal en de hack vorig jaar bij de OPCW in Den Haag – toont Moskou dat het vooralsnog geen millimeter toegeeft.
Ondanks de vastberaden woorden klinkt in Den Haag dan ook kritiek op het Nederlandse Ruslandbeleid. De indruk bestaat zelfs dat de minister het gesprek met Moskou liever uit de weg gaat.
„De dialoog met Rusland is de laatste jaren enorm verschraald, dat komt omdat Nederland dialoog ziet als beloning”, aldus de reactie van een Haagse betrokkene, die niet met naam genoemd wil worden. „Je kunt veel creatiever invulling geven aan de relatie met Rusland dan Nederland nu doet”.
Ook het Europese optreden krijgt kritiek. „Er is op dit moment geen EU-Rusland-dialoog. Europa moet harder nadenken over de relatie met Rusland”, zei de eerder dit jaar uit Moskou vertrokken ambassadeur Renée Jones-Bos op een internationale ambassadeursbijeenkomst in Brussel.
Kleinste schouders
Ook het Nederlandse bedrijfsleven ziet gebrek aan politieke wil en interesse tot samenwerking met Rusland, buiten de politieke pijnpunten om. „Het is een feit dat Nederland de sanctieregels strenger uitlegt dan andere landen.
Begrijpelijk, maar het midden- en kleinbedrijf heeft daaronder te lijden, terwijl de Russische gasleveranties aan Nederland juist enorm zijn toegenomen”, zegt ondernemer Jeroen Ketting van zakelijk dienstverlener Lighthouse Group in Moskou. „Je kunt je afvragen of de kleinste schouders die zware last moeten dragen.”
Het is de vraag of de door Blok gewenste harde koers op de langere termijn internationaal nog op veel steun kan rekenen. Vooral de Franse president Emmanuel Macron heeft zich de afgelopen maanden, onder andere in NAVO-verband, opgeworpen als pleitbezorger van dialoog met Rusland.
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken): „Zolang er geen ander gedrag is van Rusland zullen we de sancties voortzetten. Daar moet je standvastig in zijn.”Ⓒ ERAN OPPENHEIMER
Telegraaf 23.12.2019 Nederland gaat niets veranderen aan zijn houding tegenover Rusland. Dat is opvallend, in een Europa waar immers stemmen opgaan voor een meer ontspannen band met Moskou. „In Europa lijken hier en daar wat openingen te ontstaan”, zegt minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken). „Wij drukken de andere kant op.”
Redenen genoeg waarom Nederland druk blijft zetten op Rusland, zo meldt Blok in de ’Ruslandbrief’ die maandag naar de Tweede Kamer gaat. Aan het gedrag van Rusland is niks verbeterd, stelt Blok. Al in 2015 kon het kabinet vaststellen dat de relaties met Rusland over de hele linie moeilijker waren geworden.
Rusland voerde oorlog in Oost-Oekraïne, nam de Krim in en had de hand in de aanslag op het burgervliegtuig MH17. Nog altijd ontkent Moskou zijn rol bij die aanslag, zaait het twijfel over het onderzoek en werkt het gerechtigheid tegen.
Er waren politieke moorden op Brits en Duits grondgebied. Er was de heterdaad in Den Haag bij de poging om het netwerk van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) te hacken en de moord op spion Skripal in Engeland te verdoezelen.
De machtspolitiek in de VN, de steun aan de Syrische dictator Assad. Het schenden van het INF-verdrag, waarmee Europa opeens weer beducht moet zijn voor Russische kruisraketten. „Op heel veel vlakken is er eerder een verslechtering. Als je de laatste state of the union hoort van Poetin. De taal die hij uitsloeg, de borstklopperij, het was heel dreigend.”
“De taal die Poetin uitsloeg, de borstklopperij, het was heel dreigend”
Uitgerekend tegen deze achtergrond zoekt de Franse president Macron openlijk toenadering tot Rusland. Zo zag de Fransman in de gevangenenruil met Oekraïne een teken dat Poetin zijn agressieve buitenlandbeleid aan het veranderen was.
Blok weet beter: de onwettig aangehouden Oekraïense marinemannen die Rusland vrijliet, waren makkelijk wisselgeld tegen die Russische gevangenen. Onder hen was immers Vladimir Tsemach, een Oekraïner die tijdens de aanslag op MH17 de leiding had over de luchtafweer in Oost-Oekraïne.
Hij is verdachte in het proces dat in maart begint. Na de ruil heeft Rusland hem niet uitgeleverd, zoals Nederland had gevraagd, maar hem weer laten terugkeren naar Oost-Oekraïne. Daarmee is de kans verkeken dat Tsemach terecht zal staan – Rusland en Oekraïne leveren immers volgens hun eigen grondwetten geen onderdanen uit. Bovendien heeft Oekraïne in het oosten nog altijd weinig te zeggen.
Wat doet dit voor de steun die Nederland zo nodig heeft voor het proces tegen de MH17-verdachten?
„Voor ons staat in de verhouding met Rusland MH17 bovenaan. Altijd. Het is ook nodig dat Nederland hier steeds de leiding blijft nemen. Bij elke gelegenheid waar we internationaal optreden, stellen we het aan de orde. Zolang wij het op de agenda blijven zetten, merk ik dat wij steun krijgen. Zouden we ermee ophouden, dan zouden andere landen denken: dan gaan wij het ook niet doen.”
Sancties blijven toch een lastig instrument. We kunnen wel vaststellen dat ze niet helpen Rusland op andere gedachten te brengen. Hoe lang moet je er nog mee doorgaan?
„Zolang er geen ander gedrag is van Rusland zullen we die sancties voortzetten. Er is altijd een reden voor die sancties. Zolang die reden geldt, gelden wat mij betreft ook de sancties. Daar moet je standvastig in zijn. Je merkt wel steeds twijfel bij andere landen wanneer we sancties verlengen. Gelukkig hebben we de Europese landen afgelopen week toch nog op één lijn gekregen.”
Goed, die sancties zijn verlengd. Maar Rusland trekt zich er niks van aan. Tijd voor iets anders, zou je zeggen.
„Sancties zijn ook niet de enige drukmiddelen. Na de moord op Skripal hebben met we, net als een hoop andere Europese landen, Russische diplomaten uitgewezen. Na de hack bij de OPCW hebben we samen met de Britten gewerkt aan een Europees sanctieregime voor cyberaanvallen. Een doorbraak. Vorige week is daar ook nog een sanctiemechanisme tegen mensenrechtenschendingen bij gekomen.”
Die gevangenis is gebouwd, maar er zitten nog geen gevangenen in. Wie moeten op die sanctielijst?
„We zijn nu bezig daar namen onder te krijgen. Daar hebben we zeker gedachten over, maar het helpt in deze fase niet als ik die namen noem.”
Toch is het niet alleen een vijandsbeeld dat het kabinet schetst in zijn nieuwe Ruslandaanpak.
„Rusland is en blijft een grote buur, een kernwapenstaat. We moeten in gesprek blijven, al is het alleen maar om nucleaire ongelukken te voorkomen. Niet voor niets is Nederland voorstander van overleg tussen de NAVO en Rusland.”
Behalve een niet te negeren machtsfactor is Rusland ook een economische macht waarmee Nederland een stevige handelsrelatie heeft. Ons land is na China en Duitsland de derde handelspartner van Rusland.
Zo’n vierhonderd Nederlandse bedrijven zijn in Rusland gevestigd. Ongeveer drieduizend Nederlandse ondernemingen zijn actief op de Russische markt. De vraag naar Nederlandse technologie voor de Russische landbouw is de afgelopen jaren gestegen.
Dan is er nog Nord Stream 2, de pijplijn die Russisch gas via de Baltische zee en Duitsland naar Europa brengt. Het project, dat de eindfase nadert, wordt deels gefinancierd door het Nederlandse Shell.
De Verenigde Staten, onze machtigste bondgenoot, vinden dat wij ons hiermee uitleveren aan de Russen. Ze dreigen met sancties voor westerse bedrijven die zich met het project inlaten. Wat vindt u daarvan?
„De mening ken ik. Dit is een nationale beslissing waar we zelf over gaan. Nederland moet voor zijn energieleveranties niet afhankelijk zijn van één land. De VS levert ook graag LNG (vloeibaar gemaakt aardgas). Er staat een grote LNG-terminal in Rotterdam. Ze zijn welkom, maar het kan niet zo zijn dat een ander land ons vertelt waar wij onze energie vandaan halen.”
Maar we máken ons toch afhankelijker van Rusland? Het kabinet erkent zelf dat gas een geopolitiek wapen is.
„Daarom staat onze LNG-terminal ook open voor gas uit de VS, uit Algerije en Qatar. Daarom zetten we in Europa in op alternatieve energiebronnen. Bovendien is de Amerikaanse aanname verkeerd. Die gaat uit van de redenering dat het verbreken van handelsrelaties zou helpen de spanningen te verminderen. Juist niet. Waar Rusland over de schreef gaat, moeten we maatregelen nemen, zoals sancties; maar daarnaast wil ik ook een normale relatie.”
Dat is toch dubbel? Zo van: ik vind je gevaarlijk, maar heb je nodig.
„Omdat er grote veiligheidsbelangen spelen, moet je in gesprek blijven. Een land volkomen isoleren, maakt de mogelijkheid van akkoorden sluiten over ontwapening kleiner.”
Het helpt dan wel als die uitnodigende hand ook een vuist kan maken. Waarom voldoet Nederland dan nog steeds niet aan zijn NAVO-verplichtingen?
„We hebben in het regeerakkoord en daarna afspraken gemaakt over verhoging van de defensie-uitgaven en daar houden we ons aan. Het gaat de goede kant op, maar we zijn er inderdaad nog niet. Bij een volgend kabinet moet er nog een schep bovenop.”
Hoe staat het met de steun van de VS voor MH17?
„Die is op dit punt onvoorwaardelijk. Het dwingt ook respect af zoals we ons opstellen: een land van 17 miljoen inwoners dat het toch maar opneemt tegen het grote Rusland. Maar ook hier geldt: als wij er niet meer om zouden vragen, zou het ook bij de VS van de radar verdwijnen.”
AD 23.12.2019 Het kabinet past de houding richting Rusland niet aan, hoewel het land zich steeds meer afkeert van de internationale wereldorde. Als dat in het Nederlandse belang is, blijft het kabinet ‘selectief’ verbinding zoeken.
Dat schrijft minister Stef Blok aan de Tweede Kamer, die hem unaniem om een Ruslandstrategie had verzocht. Maar van een nieuwe strategie is geen sprake: het beleid van de afgelopen jaren, ‘druk en dialoog’, blijft ook de komende jaren in stand.
Wel zijn er zorgen, vooral over de manier waarop Rusland de lidstaten van de Europese Unie uit elkaar probeert te spelen. In sommige Europese landen, Hongarije bijvoorbeeld, wordt gepleit voor meer ontspanning in de relatie met Europa – iets wat Rusland zelf ook zou willen.
Tegelijkertijd, zo constateert Blok, streeft het land naar ‘een veiligheidsarchitectuur in Europa waarin de rol van de Navo aanzienlijk is verzwakt of is uitgespeeld’.
MH17
De diplomatieke spanning met het land begon met de Russische annexatie van het Oekraïense schiereiland de Krim. Daarna bemoeide Rusland zich actief met de oorlog in het oosten van Oekraïne, waarboven vlucht MH17 werd neergehaald.
‘Waarheidsvinding’ en Rusland ‘aanspreken’ op de verplichting volledig mee te werken aan het strafrechtelijke onderzoek blijven voor Nederland prioriteit ‘ook in de toekomst’.
Rusland verspreidt daarnaast nepnieuws, stelt zich dreigend en intimiderend op tegen de Baltische Staten en Polen en maakt zich schuldig aan spionage. Dat laatste ook op Nederlands grondgebied, getuige de verijdelde Russische hack bij de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag in 2018.
Rusland gebruikte volgens onderzoek een chemisch wapen op Brits grondgebied om de dubbelspion Sergej Skripal uit te schakelen.
Wissel getrokken
Dat alles ‘bemoeilijkt de samenwerking met Rusland’, stelt de VVD-bewindsman, en ‘heeft een wissel getrokken op stabiliteit en veiligheid in Europa’.
Toch is Nederland ‘gebaat bij een economische dialoog met Rusland’, omdat ‘de staat’ voor het grootste deel de Russische economie bepaalt. Tegelijkertijd is de Russische blik als gevolg van de westerse sancties meer gericht op economische samenwerking met Aziatische landen, met name China.
NU 23.12.2019 Volgens buitenlandminister Stef Blok is de relatie met Rusland de afgelopen vijf jaar “complex gebleven”. Hij schrijft aan de Tweede Kamer dat Rusland de afgelopen jaren onverminderd is doorgegaan met het opzoeken van confrontaties met “westerse mogendheden”.
“Dat leidt tot zorgen over veiligheid in veel Europese landen, waaronder Nederland”, licht Blok toe. “Die zorgen zijn er ook over de aantasting van de mensenrechten in Rusland.”
Als voorbeeld noemt Blok onder meer de cyberoperatie tegen de in Den Haag gevestigde toezichthouder OPCW van vorig jaar en ook de aanslag op het leven van de voormalige Russische spion Sergei Skripal in het Verenigd Koninkrijk.
“We kunnen niet naïef zijn over onze veiligheid en we moeten pal staan voor onze waarden. Daarom investeren we in de Nederlandse defensie en in onze cyberveiligheid en laten we ons horen als de mensenrechten onder druk staan.”
Kabinet kiest voor ‘druk en selectieve samenwerking’
Volgens Blok zal het kabinet kiezen voor een combinatie van “druk en selectieve samenwerking” als Ruslandbeleid.
Blok schrijft wel in contact te willen blijven met het land, omdat er nog altijd gezamenlijke belangen zijn. “We delen belangen in het bestrijden van terrorisme, georganiseerde misdaad en proliferatie van kernwapens, maar ook het tegengaan van klimaatverandering.”
Strategie uitgewerkt op verzoek van Kamer
De Ruslandstrategie van Bloks ministerie is uitgewerkt op verzoek van de Tweede Kamer. Een motie daarover werd vorig jaar tijdens het debat over de cyberoperatie tegen de OPCW door de hele Kamer gesteund.
In 2015 kwam het toenmalige kabinet ook met een beleidsbrief ten aanzien van Rusland. Destijds werd geschreven dat Rusland zich openlijk leek af te keren van de internationale rechtsorde, mensenrechten en Europese veiligheid.
“De afgelopen jaren heeft deze trend zich doorgezet”, aldus Blok. “Dat leidt tot meer onzekerheid en onvoorspelbaarheid.”
Trouw 23.12.2019 De nieuwe diplomatieke strategie van het kabinet ten opzichte van Rusland laat nauwelijks ruimte voor toenadering. MH17 domineert de relatie, en ook over tal van andere zaken heeft Den Haag klachten.
Het kabinet zet in op een harde diplomatieke koers richting Rusland. Mogelijkheden voor een betere relatie met Moskou zijn er nauwelijks, zo oordeelt minister van buitenlandse zaken Stef Blok in een op verzoek van de Kamer opgestelde Ruslandstrategie.
Deels komt dat door een lijst aan onderwerpen waarover Rusland met meer Westerse landen botst. Het gaat dan om de agressie tegen Oekraïne, de steun aan president Assad in Syrië, aanslagen op naar Europa gevluchte dissidenten en digitale spionage.
Toen Russische spionnen vorig jaar betrapt werden bij een poging de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens in Den Haag te hacken, sloeg Nederland publiekelijk terug door hun namen te noemen en gezichten te tonen.
Nog belangrijker voor Nederland is MH17. In De Telegraaf zei Blok maandag dat dit onderwerp ‘altijd bovenaan’ staat in de Nederlandse verhouding met Rusland. In maart begint het proces tegen een aantal Russische verdachten en het Openbaar Ministerie heeft bij het vervolgonderzoek hoge figuren in het Kremlin in het vizier.
De aandacht voor MH17 betekent dat Nederland op het wereldtoneel diplomatiek krediet inzet om medestanders tegen Rusland te vinden. Den Haag klaagt dat Moskou niet meewerkt aan het strafproces, iets wat volgens een resolutie van de VN-Veiligheidsraad wel moet.
Blok vindt dat hij ook in gesprekken met andere landen telkens over MH17 moet beginnen, zodat die zien hoe belangrijk het voor Nederland is en ze diplomatieke rugdekking blijven geven.
Druk houden op Rusland
Hieruit volgt dat Nederland binnen de Europese Unie een belangrijke plek inneemt in de groep landen die via economische sancties druk op Rusland willen houden. Blok herhaalt dat de strafmaatregelen van kracht moeten blijven zolang Rusland de steun aan strijdgroepen in het oosten van Oekraïne niet staakt.
Er zijn ook landen, zoals Hongarije of Italië, die wel van de sancties af willen om weer ongestoord handel te kunnen drijven met Rusland.
Met de Ruslandstrategie neemt Nederland nadrukkelijk afstand van de Franse president Emmanuel Macron. Die zei in november dat hij samen met Hongarije toenadering tot Rusland probeert te zoeken, omdat het land een belangrijke partner kan zijn in de strijd tegen islamitisch terrorisme.
Begin dit jaar stelde defensie de auto tentoon die Russische spionnen gebruikten bij een poging de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens te hacken.Beeld ANP
Volgens Macron heeft Moskou baat bij een betere relatie met Europa. Niet alleen omdat terrorisme een bedreiging vormt voor Rusland, ook omdat het land door de Europese sancties afhankelijker wordt van China. Door goede banden met Europa te onderhouden, kan Rusland voorkomen dat de opkomende Aziatische grootmacht te veel invloed over hem krijgt.
Nederland gaat niet mee in deze analyse van Macron. De strategie besteedt nauwelijks aandacht aan wat de opkomst van China betekent en beschrijft vooral de onderwerpen waar Nederland met Rusland van mening over verschilt. In gesprekken met Rusland wil het kabinet die punten nog eens herhalen.
Blok erkent dat dialoog in de Navo-Rusland de afgelopen jaren weinig heeft opgeleverd. Deze ontmoetingen komen er vooral op neer dat beide partijen een lijst met klachten over de ander voorlezen. Toch pleit Blok niet voor een andere aanpak.
Het kabinet erkent wel het belang van handel met Rusland, omdat het land een van de belangrijkste handelspartners van Nederland buiten de EU is. Toch wordt deze handelsrelatie niet gebruikt als een aanknopingspunt om ook aan een betere diplomatieke band te werken.
Nederland heeft sinds 2014 geen minister meer op handelsmissie naar Rusland gestuurd en in de nieuwe strategie staat geen voornemen om dat te doen. In gesprekken over handel wil het kabinet ook klagen over oneerlijke handelspraktijken en corruptie in Rusland. Zo blijft de politieke relatie waarschijnlijk nog jaren ijzig.
Lees ook:
Waarom de VS de aanleg van de Nord Stream 2-gaspijp willen voorkomen
MSN 23.12.2019 De Amerikaanse president Trump heeft sancties aangekondigd tegen bedrijven die meewerken aan de aanleg van de gaspijpleiding Nord Stream 2 die van Rusland naar Duitsland loopt. Veel bedrijven dreigen te worden getroffen, waaronder het Nederlands-Zwitserse offshoreconcern Allseas van de Nederlander Edward Heerema.
Dat heeft inmiddels zijn werkzaamheden voor Nord Stream 2 gestaakt. Ook olieconcern Shell en baggeraars Van Oord en Boskalis zijn bij het project betrokken. Acht vragen over de sancties en de gevolgen.
Wat wil president Trump bereiken met de sancties?
Trump dreigt al langer met sancties tegen de Europese deelnemers aan het omstreden Nord Stream-project. Volgens de Amerikaanse president maakt Europa zich met de intensieve gasimport tot „gijzelaar” van Rusland. „Wij beschermen Duitsland, Frankrijk en al deze landen, en dan sluiten enkele landen een pijpleidingdeal met Rusland en betalen zo miljarden aan de Russische schatkist.”
Maar de president houdt ook de eigen handelsbelangen goed voor ogen, waarbij het de vraag is hoe realistisch die zijn. Trump ziet graag dat Amerikaanse gasbedrijven meer vloeibaar aardgas (lng) gaan afzetten in Europa, iets waar Rusland voor dekomende jaren ook op inzet. Vooralsnog ligt het zwaartepunt van de Amerikaanse lng-export echter in Zuid-Amerika en Azië, waar bedrijven meer gas goedkoper kunnen afzetten. De details van de sancties moeten nog bekend worden.
Waarom ligt Nord Stream 2 zo gevoelig?
De pijpleidingen (Nord Stream 2 is een aanvulling op een eerdere, parallelle Nord Stream-pijp) zorgen al jaren voor verdeeldheid binnen Europa. Tegenstanders in vooral Oost-Europa beschouwen het als een geopolitiek instrument waarmee Rusland Oost-Europese landen politiek en financieel kan afknijpen.
Nu moet Rusland nog veel gas exporteren via de pijplijn die door Oekraïne loopt. Voorstanders zien in de naar schatting 10 miljard euro kostende pijp liever een commercieel project, dat op termijn kan voorzien in een kwart van de Europese gasvraag en een schoner alternatief biedt voor vervuilende steenkool.
Hoe reageert Rusland op de sancties?
„Dergelijke stappen zullen niet zonder gepaste reactie blijven”, zei Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov maandag. Hij wilde niet zeggen welke maatregelen Moskou overweegt. De Russische Buitenlandminister Sergej Lavrov zei dat na invoering van de sancties „geen enkel land ter wereld nog zal twijfelen aan de onbetrouwbaarheid van de VS als partner”.
Kan dit gevolgen hebben voor de Nederlandse gasvoorziening?
Nederland is al ruim anderhalf jaar geen (netto)exporteur meer van aardgas. Door de aardbevingsproblemen in Groningen loopt de binnenlandse productie snel terug. In 2022 wordt de Groningse productie mogelijk al beëindigd. Dan is Nederland nog niet helemaal afhankelijk van buitenlands gas.
Op dit moment komt de helft van de Nederlandse gasproductie van de zogeheten kleine velden, die deels in de Noordzee liggen. Maar ook de productie van die kleine gasvelden neemt af, vooral omdat veel velden geleidelijk uitgeput raken.
Al met al wordt de import van aardgas elk jaar belangrijker. Vorig jaar werd voor zo’n 38 miljard kubieke meter gas gebruikt, en naar schatting zo’n 5 miljard daarvan kwam uit Rusland. Die Russische import neemt zonder meer toe, is de verwachting van experts.
Toch lijkt niemand nog nerveus. Eventuele vertraging bij Nord Stream 2 zal niet snel tot problemen in Nederland leiden. Van prijsstijgingen is geen sprake. Integendeel, door een deal vorige week tussen Rusland en Oekraïne over de doorvoer van Russisch gas, dalen de prijzen juist. Gas via Nord Stream 1 is door de nieuwe afspraken voor in elk geval vijf jaar verzekerd.
Heeft Nederland een alternatief voor Russisch gas?
Naast Rusland is ook Noorwegen een grote gasexporteur in Europa, maar qua productie zit dat land aan zijn maximum. De import van vloeibaar gas, lng, zou een beter alternatief kunnen zijn voor Russisch gas. Lng kan met tankers uit het Midden-Oosten, zoals uit Qatar, komen, en ook de Verenigde Staten – een grote producent van schaliegas – exporteren lng.
Nadeel van lng is dat het duurder is dan Russisch en Noors aardgas dat – niet vloeibaar – via pijpleidingen Nederland binnenkomt. De beschikbaarheid van lng zorgt er in elk geval voor dat Rusland de prijs van aardgas de komende jaren niet onbeperkt kan verhogen.
Hoe reageert Shell op de perikelen bij Nord Stream 2?
Shell behoort met vier andere westerse concerns tot de medefinanciers van de pijpleiding. Het olie- en gasconcern heeft een lening uitstaan van 285 miljoen dollar. Verder voorziet Shell het project van 665 miljoen dollar via een combinatie van leningen en garanties.
Het bedrijf zegt in een reactie de Amerikaanse sancties te betreuren. De pijpleiding is volgens Shell „een belangrijk project”, omdat de gasproductie in Europa afneemt. Het bedrijf bekijkt momenteel de implicaties van de Amerikaanse maatregelen. Het concern is een van de belangrijkste afnemers van Amerikaans vloeibaar gas.
Wat zijn de gevolgen voor andere Nederlandse bedrijven?
Drie Nederlandse bedrijven bouwen mee aan Nord Stream 2. Het Delftse Allseas van Edward Heerema, statutair gevestigd in Zwitserland, en baggeraars Van Oord uit Rotterdam en Boskalis uit Papendrecht.
Halverwege 2017 tekenden de baggeraars een contract voor ongeveer 250 miljoen euro. Voor dat geld zouden ze met valpijpschepen en grind de zeebodem onder de pijpleiding effenen. Overheidskredietverzekeraar Atradius DSB was bereid om de klus te dekken, maar de bedrijven zetten de kredietaanvraag niet door. De aangekondigde sancties zijn niet direct gericht tegen deze werkzaamheden, laat een woordvoerder van Van Oord weten.
Allseas wordt wel direct getroffen. Een woordvoerder laat weten dat het offshorebedrijf de werkschepen inmiddels heeft weggehaald. De sancties komen niet onverwacht. „Sinds het moment dat dit traject is gaan lopen, zijn we met de klant in gesprek over deze situatie.”
Over wat het stoppen Allseas gaat kosten, wil de woordvoerder niks zeggen. „Maar de sancties hebben veel meer gevolgen dan alleen dit werk. Als ons personeel de VS niet meer in en uit mag en wij niet meer voor Amerikaanse bedrijven kunnen werken, zoals voor ExxonMobil, dan heeft dat heel veel impact.”
Wat deed Allseas daar precies?
Allseas had de klus gekregen om twee parallelle gaspijpleidingen in de Oostzee te leggen over een lengte van 1.200 kilometer. Het bedrijf had daartoe twee van z’n grootste schepen naar de Oostzee gevaren.
Dat waren de Pioneering Spirit, met 382 meter lengte en 571 opvarenden het grootste schip ter wereld in zijn soort, en de Solitaire, dat dit record had tot de oplevering van de Pioneering Spirit in 2014. In de Duitse territoriale wateren heeft Allseas leidingen gelegd met het schip Audacia.
De sancties zijn specifiek gericht tegen het werk van Allseas. De woordvoerder: „Wat wij kunnen met deze schepen is uniek in de wereld. Als je wil dat dit project stopt, dan moet je deze sancties afkondigen.”
Inspectie van pijpen voor Nord Stream 2 in 2016. President Trump dreigde al langer met sancties tegen deelnemers aan het project.Foto Jens Buettner/EPA
NRC 23.12.2019 Acht vragen Europese deelnemers aan het omstreden Nord Stream-project krijgen te maken met Amerikaanse sancties. Waarom is het project zo omstreden?
De Amerikaanse president Trump heeft sancties aangekondigd tegen bedrijven die meewerken aan de aanleg van de gaspijpleiding Nord Stream 2 die van Rusland naar Duitsland loopt. Veel bedrijven dreigen te worden getroffen, waaronder het Nederlands-Zwitserse offshoreconcern Allseas van de Nederlander Edward Heerema.
Dat heeft inmiddels zijn werkzaamheden voor Nord Stream 2 gestaakt. Ook olieconcern Shell en baggeraars Van Oord en Boskalis zijn bij het project betrokken. Acht vragen over de sancties en de gevolgen.
1. Wat wil president Trump bereiken met de sancties?
Trump dreigt al langer met sancties tegen de Europese deelnemers aan het omstreden Nord Stream-project. Volgens de Amerikaanse president maakt Europa zich met de intensieve gasimport tot „gijzelaar” van Rusland. „Wij beschermen Duitsland, Frankrijk en al deze landen, en dan sluiten enkele landen een pijpleidingdeal met Rusland en betalen zo miljarden aan de Russische schatkist.”
Maar de president houdt ook de eigen handelsbelangen goed voor ogen, waarbij het de vraag is hoe realistisch die zijn. Trump ziet graag dat Amerikaanse gasbedrijven meer vloeibaar aardgas (lng) gaan afzetten in Europa, iets waar Rusland voor dekomende jaren ook op inzet. Vooralsnog ligt het zwaartepunt van de Amerikaanse lng-export echter in Zuid-Amerika en Azië, waar bedrijven meer gas goedkoper kunnen afzetten. De details van de sancties moeten nog bekend worden.
2. Waarom ligt Nord Stream 2 zo gevoelig?
De pijpleidingen (Nord Stream 2 is een aanvulling op een eerdere, parallelle Nord Stream-pijp) zorgen al jaren voor verdeeldheid binnen Europa. Tegenstanders in vooral Oost-Europa beschouwen het als een geopolitiek instrument waarmee Rusland Oost-Europese landen politiek en financieel kan afknijpen.
Nu moet Rusland nog veel gas exporteren via de pijplijn die door Oekraïne loopt. Voorstanders zien in de naar schatting 10 miljard euro kostende pijp liever een commercieel project, dat op termijn kan voorzien in een kwart van de Europese gasvraag en een schoner alternatief biedt voor vervuilende steenkool.
„Dergelijke stappen zullen niet zonder gepaste reactie blijven”, zei Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov maandag. Hij wilde niet zeggen welke maatregelen Moskou overweegt. De Russische Buitenlandminister Sergej Lavrov zei dat na invoering van de sancties „geen enkel land ter wereld nog zal twijfelen aan de onbetrouwbaarheid van de VS als partner”.
4. Kan dit gevolgen hebben voor de Nederlandse gasvoorziening?
Nederland is al ruim anderhalf jaar geen (netto)exporteur meer van aardgas. Door de aardbevingsproblemen in Groningen loopt de binnenlandse productie snel terug. In 2022 wordt de Groningse productie mogelijk al beëindigd. Dan is Nederland nog niet helemaal afhankelijk van buitenlands gas.
Op dit moment komt de helft van de Nederlandse gasproductie van de zogeheten kleine velden, die deels in de Noordzee liggen. Maar ook de productie van die kleine gasvelden neemt af, vooral omdat veel velden geleidelijk uitgeput raken.
Al met al wordt de import van aardgas elk jaar belangrijker. Vorig jaar werd voor zo’n 38 miljard kubieke meter gas gebruikt, en naar schatting zo’n 5 miljard daarvan kwam uit Rusland. Die Russische import neemt zonder meer toe, is de verwachting van experts.
Toch lijkt niemand nog nerveus. Eventuele vertraging bij Nord Stream 2 zal niet snel tot problemen in Nederland leiden. Van prijsstijgingen is geen sprake. Integendeel, door een deal vorige week tussen Rusland en Oekraïne over de doorvoer van Russisch gas, dalen de prijzen juist. Gas via Nord Stream 1 is door de nieuwe afspraken voor in elk geval vijf jaar verzekerd.
5. Heeft Nederland een alternatief voor Russisch gas?
Naast Rusland is ook Noorwegen een grote gasexporteur in Europa, maar qua productie zit dat land aan zijn maximum. De import van vloeibaar gas, lng, zou een beter alternatief kunnen zijn voor Russisch gas. Lng kan met tankers uit het Midden-Oosten, zoals uit Qatar, komen, en ook de Verenigde Staten – een grote producent van schaliegas – exporteren lng.
Nadeel van lng is dat het duurder is dan Russisch en Noors aardgas dat – niet vloeibaar – via pijpleidingen Nederland binnenkomt. De beschikbaarheid van lng zorgt er in elk geval voor dat Rusland de prijs van aardgas de komende jaren niet onbeperkt kan verhogen.
6. Hoe reageert Shell op de perikelen bij Nord Stream 2?
Shell behoort met vier andere westerse concerns tot de medefinanciers van de pijpleiding. Het olie- en gasconcern heeft een lening uitstaan van 285 miljoen dollar. Verder voorziet Shell het project van 665 miljoen dollar via een combinatie van leningen en garanties.
Het bedrijf zegt in een reactie de Amerikaanse sancties te betreuren. De pijpleiding is volgens Shell „een belangrijk project”, omdat de gasproductie in Europa afneemt. Het bedrijf bekijkt momenteel de implicaties van de Amerikaanse maatregelen. Het concern is een van de belangrijkste afnemers van Amerikaans vloeibaar gas.
7. Wat zijn de gevolgen voor andere Nederlandse bedrijven?
Drie Nederlandse bedrijven bouwen mee aan Nord Stream 2. Het Delftse Allseas van Edward Heerema, statutair gevestigd in Zwitserland, en baggeraars Van Oord uit Rotterdam en Boskalis uit Papendrecht.
Halverwege 2017 tekenden de baggeraars een contract voor ongeveer 250 miljoen euro. Voor dat geld zouden ze met valpijpschepen en grind de zeebodem onder de pijpleiding effenen. Overheidskredietverzekeraar Atradius DSB was bereid om de klus te dekken, maar de bedrijven zetten de aanvraag niet door. De aangekondigde sancties zijn niet direct gericht tegen deze werkzaamheden, laat een woordvoerder van Van Oord weten.
Allseas wordt wel direct getroffen. Een woordvoerder laat weten dat het offshorebedrijf de werkschepen inmiddels heeft weggehaald. De sancties komen niet onverwacht. „Sinds het moment dat dit traject is gaan lopen, zijn we met de klant in gesprek over deze situatie.”
Over wat het stoppen Allseas gaat kosten, wil de woordvoerder niks zeggen. „Maar de sancties hebben veel meer gevolgen dan alleen dit werk. Als ons personeel de VS niet meer in en uit mag en wij niet meer voor Amerikaanse bedrijven kunnen werken, zoals voor ExxonMobil, dan heeft dat heel veel impact.”
8. Wat deed Allseas daar precies?
Allseas had de klus gekregen om twee parallelle gaspijpleidingen in de Oostzee te leggen over een lengte van 1.200 kilometer. Het bedrijf had daartoe twee van z’n grootste schepen naar de Oostzee gevaren. Dat waren de Pioneering Spirit, met 382 meter lengte en 571 opvarenden het grootste schip ter wereld in zijn soort, en de Solitaire, dat dit record had tot de oplevering van de Pioneering Spirit in 2014. In de Duitse territoriale wateren heeft Allseas leidingen gelegd met het schip Audacia.
De sancties zijn specifiek gericht tegen het werk van Allseas. De woordvoerder: „Wat wij kunnen met deze schepen is uniek in de wereld. Als je wil dat dit project stopt, dan moet je deze sancties afkondigen.”
Telegraaf 23.12.2019 De aanleg van de omstreden gaspijpleiding Nord Stream 2, die loopt vanuit Rusland naar Duitsland via de Oostzee, moet in de tweede helft van 2020 zijn voltooid. Dat meldde een hoge Duitse ambtenaar die namens de Berlijn de coördinatie over het project heeft.
De eerder door de VS ingestelde sancties zorgen voor een vertraging van enkele maanden. Dit omdat het Nederlands-Zwitserse bedrijf Allseas na die aankondiging zijn werkzaamheden aan de pijpleiding stillegde. Met het Russisch-Duitse project was een bedrag van 10 miljard euro gemoeid. Door de beslissing van Allseas valt het project iets duurder uit.
De Amerikaanse president Donald Trump tekende eerder wetgeving, waarmee de VS strenge economische sancties opleggen aan ondernemingen die zijn betrokken bij de aanleg. Washington is tegen de pijpleiding, omdat het Kremlin daarmee meer invloed in West-Europa zou krijgen.
De MIVD heeft met ondersteuning van de AIVD en Britse collega’s een cyberoperatie door een team van de Russische militaire inlichtingendienst GRUin Den Haag verstoord. Dat gebeurde op 13 april 2018. De operatie was gericht op de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag.
Telegraaf 14.05.2020
Telegraaf 28.04.2020
AD 06.10.2018
4 Russische inlichtingenofficieren troffen vlak bij het gebouw van de OPCW met specialistische apparatuur voorbereidingen om de netwerken van deze organisatie te hacken. Nederland is gastland van de OPCW en daarmee verantwoordelijk voor het veilig kunnen functioneren van deze internationale organisatie. Om de integriteit van de OPCW te beschermen is deze cyberoperatie van de GRU vroegtijdig verstoord en zijn de Russische inlichtingenofficieren het land uit begeleid.
Dit zijn de 4 Russen die de aanval moesten uitvoeren. Ze blijken onderdeel van de Russische inlichtingendienst GROe en heten Aleksei Sergejvitsj Morenets, Jevgeni Michajlovitsj Serebrjiakov, Oleg Miajlovitsj Sotnikov en Alexej Valeryvitsj Minin.
Alexey Minin MIVD
Oleg Sotnikov MIVD
Evgenii Serebriakov MIVD
Aleksei Morenets MIVD
“Deze cyberoperatie tegen de OPCW is onacceptabel. Door deze Russische actie te onthullen, sturen we een duidelijke boodschap: Rusland moet hiermee stoppen”, reageert minister Ank Bijleveld van Defensie. “De OPCW is een gerespecteerd internationaal instituut dat 193 staten van over de hele wereld vertegenwoordigt, om gezamenlijk te werken aan een wereld zonder chemische wapens. Als gastland heeft Nederlandse de verantwoordelijkheid om internationale organisaties hier te beschermen. Dat hebben we gedaan.”
AD 06.10.2018
De 4 Russische inlichtingenofficieren zijn met een diplomatiek paspoort via Schiphol, Nederland binnengekomen. Ze huurden daarna een auto en parkeerden die op de parkeerplaats van het Marriot Hotel in Den Haag, vlakbij de OPCW.
AD 06.10.2018
Apparatuur
De bagageruimte van de auto lag vol met apparatuur om WiFi-netwerken te hacken. Die was geïnstalleerd om op het OPCW-netwerk in te breken. De antenne van deze setup lag op de hoedenplank en was verborgen onder een jas. De apparatuur stond aan, toen de MIVD ingreep.
“Digitale manipulatie en sabotage vormen een serieuze dreiging. Vandaag hebben we laten zien dat deze dreiging van de GRU ook hier in Nederland met al zijn internationale organisaties actueel is”, concludeert de directeur van de MIVD, generaal-majoor Onno Eichelsheim. “Daarom is het van essentieel belang dat we die dreiging stoppen. Dat is gelukt. Ik ben dan ook trots op onze inlichtingenmensen.”
Telegraaf 06.10.2017
MH17
Uit vervolgonderzoek is gebleken dat een van de in Nederland actieve Russische inlichtingenofficieren ook in Maleisië actief was, gericht op het MH17-onderzoek. Bijleveld: “We hebben de Tweede Kamer eerder geïnformeerd over de interesse van Russische inlichtingendiensten in het MH17-onderzoek.
AD 11.10.2018
Zoals al eerder gemeld vormen manipulatie en beïnvloeding bijvoorbeeld een voorstelbare dreiging voor het MH17-proces. Alle organisaties die betrokken zijn bij het strafrechtelijk onderzoek omtrent MH17 zijn zich bewust van digitale dreigingen en hebben daar gepaste maatregelen tegen getroffen.”
Het is niet gebruikelijk om met resultaten van inlichtingendiensten naar buiten te komen. Het kabinet heeft er nu bewust voor gekozen om deze operatie en de daarbij betrokken Russische inlichtingenofficieren wel publiek te maken, om hen het internationaal opereren moeilijker te maken.
Telegraaf 06.10.2017
Ondermijnen
“Het ondermijnen van de integriteit van internationale organisaties is onaanvaardbaar“, benadrukt Bijleveld. “De Russische ambassadeur is ontboden om hem deze boodschap over te brengen.”
AD 11.10.2018
Nederland deelt de zorgen van de internationale partners over het schadelijke en ondermijnende gedrag van de GRU. Nederland ondersteunt de conclusie van het Verenigd Koninkrijk, zoals vandaag gepresenteerd: de GRU ondermijnt de internationale rechtsorde met dit soort cyberoperaties.
Telegraaf 06.10.2017
Telegraaf 06.10.2017
AD 01.11.2018
Aanklacht
Vandaag treedt de VS naar buiten met een aanklacht tegen verschillende Russische inlichtingenofficieren. Op 6 augustus 2018 diende het Amerikaanse ministerie van Justitie een rechtshulpverzoek in bij het Openbaar Ministerie in Nederland. Dat gebeurde in een strafrechtelijk onderzoek naar ongeoorloofde Russische cyberoperaties. Het OM heeft aan dit rechtshulpverzoek verzoek voldaan en de Amerikanen informatie verstrekt. Het OM doet daarnaast ook eigen onderzoek in deze zaak.
Op deze vrijdag 13 april 2018 parkeerden de Russen een auto dicht bij de OPCW. In de auto zat hoogwaardige apparatuur om op korte afstand hacks uit te voeren. Om die reden besloot de MIVD de operatie te verstoren. Lees meer in ons liveblog
AD 15.10.2018
Daarmee is er opnieuw bewijs van spionage-operaties van de Russische militaire inlichtingendienst. Poetin gaat in de tegenaanval.
De Russische inlichtingendienst GROe is met afstand de meest avontuurlijke van de drie Russische inlichtingendiensten, schreef correspondent Steven Derix onlangs in dit profiel.
NOS 30.08.2019 Een man die vastzit voor de moord op een Georgiër in een Berlijns park had mogelijk banden met de Russische militaire inlichtingendienst GROe. Volgens onderzoek van Der Spiegel, The Insider en onderzoekscollectief Bellingcat reisde hij vermoedelijk onder een valse identiteit naar Duitsland.
Het slachtoffer, de Georgiër Zelimchan Changosjvili(40), vroeg in 2016 politiek asiel aan in Duitsland, nadat hij in Rusland en Oekraïne was bedreigd en meerdere aanslagen had overleefd. Changosjvili heeft Tsjetsjeense wortels en vocht in de Tweede Tsjetsjeense Oorlog (1999-2009) aan de kant van de opstandelingen tegen Rusland. Hij werd vorige week in Berlijn doodgeschoten.
Volgens Der Spiegel noemt de verdachte van de moord zich in zijn visumaanvraag Vadim Solokov en zegt hij dat hij geboren is in Irkoetsk, in Siberië. Hij heeft opgegeven dat hij nu in Sint-Petersburg woont. Uit het onderzoek blijkt echter dat zo’n persoon niet voorkomt in het Russische paspoortregister, en dus mogelijk niet bestaat.
Paspoortnummer
Solokov zou via Parijs naar Duitsland zijn gereisd. Der Spiegel meldt dat hij nooit is gezien in het Parijse hotel dat hij in zijn visumaanvraag had opgegeven als verblijfplaats.
Het paspoortnummer van de verdachte is volgens het onderzoek van de verschillende media te herleiden naar een afdeling binnen het Russische ministerie van Binnenlandse Zaken die eerder reisdocumenten opstelde voor de GROe.
Die militaire inlichtingendienst wordt vaker in verband gebracht met operaties in Europa. Zo zou de GROe onder meer verantwoordelijk zijn voor de mislukte aanslag in Engeland op de oud-dubbelspion Sergej Skripal. Ook zou de dienst betrokken zijn bij een cyberoperatie bij de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), in Den Haag vorig jaar.
AD 04.07.2019 Buitenlandse cybercriminelen moeten snel op Europese sanctielijsten komen, zodat ze niet meer kunnen reizen of bankieren. Het kabinet wil vaart maken. ‘We ontmaskeren hen’.
Daders achter hacks of digitale inbraakpogingen, zoals bij de Haagse organisatie tegen chemische wapens OPCW vorig jaar, komen snel op Europese sanctielijsten. Vorige maand maakte de EU de weg vrij voor deze straffen, minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) wil dat spoedig regelen: ,,Wij namen binnen de Europese Unie het initiatief voor deze sancties. Nu zijn we bezig om mensen achter de aanvallen op die lijst te krijgen. Ik hoop dat dit snel gebeurt. Dan mogen ze niet meer reizen, kunnen ze niet meer bij een bankrekening.”
Namen noemt Blok niet, maar het gaat waarschijnlijk onder meer om de daders van bekende hacks, zoals de verijdelde inbraakpoging bij de OPCW, de organisatie tegen chemische wapens in Den Haag. Vorig najaar onthulden de Nederlandse geheime diensten dat de Russische inlichtingendienst GROe geprobeerd had om het wifi-netwerk te kraken. Dezelfde mannen zouden ook de systemen van anti-dopingorganisatie Wada gekraakt hebben.
Het namen en shamen en de sancties moeten helpen om het aantal cyberaanvallen terug te dringen. De Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten merken al jaren een toename van dreigingen, van criminelen maar ook vanuit staten als Rusland, Noord-Korea en China. Wereldwijd worden aanvallen op elektriciteitsnetwerken, grote bedrijven en kritieke infrastructuren toegeschreven aan hackers uit die landen. Blok: ,,We moeten allereerst laten zien dat we onszelf zo goed beschermen dat ze het niet proberen. En als ze het toch doen, dat we ze dan ontmaskeren.”
Morgen stuurt de minister een brief aan de Tweede Kamer over cyberdiplomatie. Het kabinet trekt daarvoor jaarlijks vijf miljoen euro uit. De cyberdiplomaten lobbyen wereldwijd voor effectieve regels, ook overleggen ze over de reacties na een hack. Zo was de publiekelijke snelle en brede veroordeling van de OPCW-hack in oktober mede het werk van de diplomaten die binnen de Europese Unie en de VN ervoor zorgden dat politiek leiders snel een vergelijkbare reactie gaven.
OmroepWest 01.12.2018 De Russische ambassade was actief betrokken bij de poging om het kantoor van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag te hacken. Dat meldt NRC op basis van bronnen.
De krant noemt de ambassade ‘een zenuwcentrum voor spionage’. Volgens NRC coördineerde de tweede secretaris van de ambassade, Konstantin Bachtin, de operatie die vier Russische spionnen in april uitvoerden in Den Haag. In opdracht van de Russische militaire inlichtingendienst GROe probeerden zij de OPCW te hacken, maar dit werd verijdeld door de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). De MIVD kwam de spionnen waarschijnlijk op het spoor door afgeluisterde telefoongesprekken tussen Bachtin en Moskou.
Volgens NRC is Bachtin, die inmiddels is teruggeroepen naar Moskou, kolonel bij de inlichtingendienst GROe en was hij verantwoordelijk voor spionageactiviteiten in Nederland. Volgens de krant werkten de afgelopen jaren zeker zes GROe-officieren op de ambassade in Den Haag.
Camelkleurige jas
Niet alleen Bachtin was bij de operatie betrokken. Anton Naoemkin, hoofd protocol van de ambassade, is volgens het NRC de man in de camelkleurige jas die de vier spionnen van Schiphol haalde. Hij bracht het kwartet rechtstreeks naar de ambassade in Den Haag.
NU 01.12.2018 De Russische ambassade in Den Haag zou actief betrokken zijn geweest bij de mislukte hackpoging op de OPCW, de toezichthouder op het verbod op chemische wapens, meldt NRC vrijdagavond op basis van bronnen.
De tweede secretaris van de ambassade, Konstantin Bachtin, coördineerde de operatie die vier Russische spionnen uitvoerden in Den Haag. NRCnoemt de ambassade “een zenuwcentrum voor spionage”.
Volgens het dagblad is Bachtin, die inmiddels is teruggeroepen naar Moskou, kolonel bij de Russische militaire inlichtingendienst GRU. In die hoedanigheid was hij verantwoordelijk voor spionageactiviteiten in Nederland. NRC schrijft dat de afgelopen jaren zeker zes GRU-officieren op de ambassade werkten.
De spionnen die de hack moesten uitvoeren, werden eveneens door de GRU gestuurd. Het was al bekend dat een ambassademedewerker de spionnen bij Schiphol had opgehaald. Volgens NRC was dat het hoofd protocol, Anton Naumkin.
De Nederlandse militaire inlichtingendienst MIVD verstoorde de Russische operatie. Mogelijk is de MIVD op het spoor gezet door afgeluisterde telefoongesprekken tussen Bachtin en Moskou.
NRC reconstrueerde welke ambassademedewerkers bij Russische spionage in Nederland zijn betrokken, onder meer bij de OPCW-hack.
De vier GROe-spionnen werden van Schiphol gehaald door het hoofd protocol van de Russische ambassade in Nederland, meldt NRC. Die bevindt zich achter het zwarte vierkant. Ministerie van Defensie
NOS 01.12.2018 De Russische ambassade was actief betrokken bij de poging om het kantoor van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag te hacken. Dat meldt NRC. De krant schrijft dat de ambassade in Den Haag opnieuw een zenuwcentrum is voor spionage, net als tijdens de Koude Oorlog.
Daarbij wordt gewezen op de hackpoging bij het Joint Investigation team, dat onderzoek doet naar het neerhalen van vlucht MH17, de voor spionage veroordeelde ambtenaar Raymond P. en de eveneens veroordeelde F-16-piloot Chris V. De ministeries van Defensie en Algemene Zaken waren ook doelwit van de Russen, volgens bronnen van NRC.
En dan is er nog de hackpoging bij de OPCW die begin oktober door minister Bijleveld werd geopenbaard op een persconferentie. De Russen voerden die een half jaar geleden uit door vier GROe-medewerkers op het vliegtuig naar Nederland te zetten.
Camelkleurige jas
Bij de Russische OPCW-operatie was volgens Haagse bronnen van NRC Konstantin Bachtin betroken, de tweede secretaris van de ambassade in Den Haag. Hij is tevens kolonel van de Russische militaire inlichtingendienst GROe en verantwoordelijk voor geheime operaties in Nederland. Hij is inmiddels teruggeroepen naar Rusland.
Niet alleen Bachtin was bij de operatie betrokken. Anton Naoemkin, hoofd protocol van de ambassade, blijkt de onbekende man in de camelkleurige jas te zijn die de vier spionnen van Schiphol haalde. Hij bracht het kwartet rechtstreeks naar de ambassade.
Het gezicht van Naoemkin was op beelden, die tijdens de persconferentie van Bijleveld werden getoond, afgeschermd. Op een foto van de mannen op Schiphol die justitie in de VS vrijgaf, was Naoemkin ook onherkenbaar. Maar de Amerikanen zijn volgens NRC een belangrijk detail vergeten. Zijn gezicht is te zien in de weerspiegeling van het glas van het hokje van de marechaussee. Zo kon hij door de krant worden geïdentificeerd.
Door ingrijpen van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) werd de hack van de OPCW voorkomen. De MIVD kwam de spionnen waarschijnlijk op het spoor door afgeluisterde telefoongesprekken tussen kolonel Bachtin en Moskou.
Derde secretaris
De inlichtingendiensten waarschuwden de afgelopen jaren voor een sterke toename van de Russische activiteiten in Nederland. Volgens de krant is in grote lijnen wel bekend welke Russische diplomaten in ons land spioneren. En zolang ze het niet te bont maken, worden ze met rust gelaten.
Maar de operaties worden steeds agressiever. De aanslag op oud-dubbelspion Sergej Skripal in het Verenigd Koninkrijk met novitsjok is een keerpunt. Nederland wees daarna twee diplomaten uit. Wie is officieel nooit bekendgemaakt, maar volgens de krant is wel opvallend dat rond die tijd de militair attaché Goegnjajev en zijn assistent naar Rusland vertrokken.
Goegnjajev is een officier bij de GROe. De inlichtingendienst heeft een speciale opleiding voor militaire attachés. Die worden naar ambassades gestuurd om op legale wijze informatie over de krijgsmacht te verzamelen. Goegnajevs voorganger hield zich niet aan de regels. Hij werd betrapt toen hij F-16-piloot Chris V. ontmoette in een restaurant in Scheveningen, schrijft NRC.
Nucleaire veiligheid
Ook de derde secretaris van de ambassade, Sergej Larionov, is naar Moskou teruggekeerd. Of hij is uitgezet, is onduidelijk. Larionov zat jaren op de Russische ambassade in Den Haag.
In 2014 wist hij zich volgens de krant binnen te werken bij een besloten bijeenkomst over nucleaire veiligheid. Dat deed hij door een mail te sturen en daarin te refereren aan een ambtenaar van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. Ook dook hij op op instituut Clingendael, het Nederlands Forensisch Instituut en de TU Delft.
Telegraaf 01.12.2018 De Russische ambassade in Den Haag was actief betrokken bij de mislukte poging in april van dit jaar om de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) te hacken.
De tweede secretaris van de ambassade, Konstantin Bachtin, coördineerde de operatie die vier Russische spionnen uitvoerden in Den Haag. Dit meldt NRC zaterdag op gezag van bronnen. De krant noemt de ambassade „een zenuwcentrum voor spionage.”
Volgens NRC is Bachtin, die inmiddels is teruggeroepen naar Moskou, kolonel bij de Russische militaire inlichtingendienst GROe. In die hoedanigheid was hij verantwoordelijk voor spionageactiviteiten in Nederland. NRC schrijft dat de afgelopen jaren zeker zes GROe-officieren op de ambassade werkten.
De spionnen die de hack moesten uitvoeren waren eveneens door de GROe gestuurd. Het was al bekend dat een ambassademedewerker hen van Schiphol had afgehaald. Volgens NRC was dat het hoofd protocol, Anton Naoemkin.
De Nederlandse militaire inlichtingendienst MIVD verstoorde de Russische operatie. Mogelijk is de MIVD op het spoor gezet door afgeluisterde telefoongesprekken tussen Bachtin en Moskou, zo schrijft NRC.
AD 01.12.2018 De Russische ambassade in Den Haag was actief betrokken bij de mislukte poging in april van dit jaar om de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) te hacken. De tweede secretaris van de ambassade, Konstantin Bachtin, coördineerde de operatie die vier Russische spionnen uitvoerden in Den Haag. Dit meldt NRC zaterdag op gezag van bronnen.
De krant noemt de ambassade ‘een zenuwcentrum voor spionage’. Volgens NRC is Bachtin, die inmiddels is teruggeroepen naar Moskou, kolonel bij de Russische militaire inlichtingendienst GROe. In die hoedanigheid was hij verantwoordelijk voor spionageactiviteiten in Nederland. NRC schrijft dat de afgelopen jaren zeker zes GROe-officieren op de ambassade werkten.
De spionnen die de hack moesten uitvoeren waren eveneens door de GROe gestuurd. Het was al bekend dat een ambassademedewerker hen van Schiphol had afgehaald. Volgens NRC was dat het hoofd protocol, Anton Naoemkin.
De Nederlandse militaire inlichtingendienst MIVD verstoorde de Russische operatie. Mogelijk is de MIVD op het spoor gezet door afgeluisterde telefoongesprekken tussen Bachtin en Moskou, zo schrijft de krant.
Minister Bijleveld tussen MIVD-hoofd Onno Eichelsheim en de Britse ambassadeur Peter WilsonANP
NOS 19.10.2018 De persconferentie die minister Bijleveld van Defensie begin deze maand gaf over de opgepakte en uitgezette Russische spionnen, is schadelijk voor het werk van inlichtingendiensten. Dat heeft de baas van de Zwitserse inlichtingendienst NDB op een persconferentie gezegd. De krant Tages Anzeiger schrijft erover.
“Een rode lijn is overschreden” en “zo werken wij niet”, aldus Jean-Philippe Gaudin. Hij wees erop dat alle informatie die in de media terechtkomt lopende operaties in gevaar brengt omdat de tegenpartij die informatie zal gebruiken. In dit geval hadden de Russen fouten gemaakt. “Daar willen ze van leren.”
Minister Bijleveld reageert kort op Gaudins uitspraken: “We herkennen ons daar totaal niet in en nemen er afstand van.”
De MIVD heeft op 13 april 2018 een hackaanval van de Russische geheime dienst verhinderd op de OPCW, de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens in Den Haag. De vier Russen zouden geprobeerd hebben om het wifi-netwerk van de OPCW te hacken. Of ze daarmee inloggegevens van wifi-gebruikers of iets anders buit wilden maken, werd op de persconferentie hierover begin deze maand niet bekendgemaakt.
Gaudin zei op de persconferentie dat hij ook was uitgenodigd om bij Bijlevelds verklaring in Den Haag te zijn, maar dat hij en de Zwitserse minister van Defensie het erover eens waren dat hij niet zou gaan.
Volgens de inlichtingenbaas waren ook zijn Nederlandse collega’s niet blij met de openbaarmaking. “Er was zeker politieke druk: dat is een nieuwe manier van communiceren. Dat is absoluut niet de mijne.”
Gaudin zei dat het verijdelen van de hack zonder de Zwitsers niet mogelijk was geweest. Twee van de vier Russen hadden volgens hem in 2016 het antidopingbureau WADA bespioneerd. Informatie over hun identiteit hadden de Zwitsers aan hun partners gegeven.
AD 15.10.2018 Is Nederland werkelijk in cyberoorlog met de Russen? En hoe staat het met onze digitale troepenmacht? ,,Je kunt een bom op een vliegbasis gooien, maar je kunt ook de hoogtemeters hacken.”
Nederland is in cyberoorlog met Rusland, zei Defensieminister Ank Bijleveld (CDA) zondag. Even later nuanceerde de bewindsvrouw die oorlogstaal, maar de boodschap is helder: defensie moet ter land, ter zee en in de lucht paraat zijn, maar zeker ook in het universum van de eentjes en nulletjes. Neem het recente voorbeeld van de Russische spionnen die probeerden kernwapenorganisatie OPCW te hacken. Bijleveld: ,,De aard van oorlogsvoering is veranderd.” Is Nederland daar klaar voor? Vier vragen..
1. Is Nederland in cyberoorlog met Rusland?
Die vraag is lastig te beantwoorden. Bij een klassieke oorlog is het eenvoudig: zodra er bommen vallen of tanks oprukken is er weinig te raden over. Maar hoe kwalificeer je het spionnenwerk van Rusland bij de OPCW?
Of de uit de hand gelopen computeraanval in Oekraïne, die in 2017 wereldwijd netwerken trof, inclusief containerterminals in de Rotterdamse haven. Sabotage of oorlogsdaad? ,,Ook onder experts is veel onduidelijkheid over de definitie”, zegt Sico van der Meer, cyberdeskundige bij Instituut Clingendael. ,,Bij een oorlog denk je aan flinke schade, gewonden en doden.
Dat is nu vaak niet het geval, het gaat vooral om economische schade. Daarmee lijkt een echte cyberoorlog nog ver weg. Al is de dreiging groot en divers.” Dagelijks worden digitale militaire aanvallen van andere landen afgeslagen, meldde het kabinet eerder.
2. Wie zijn de tegenstanders?
Van der Meer: ,,Rusland probeert westerse democratieën de destabiliseren, met behalve hacks ook complete trollenlegers die discussies op sociale media proberen te sturen. Chinezen staan bekend om hun bedrijfsspionage, maar bijvoorbeeld de VS neuzen ook in gegevens en netwerken van andere landen.”
Deze naties beschikken over grote legers cybersoldaten. De Amerikaanse digitale eenheid telt dit jaar 6200 man, in Rusland en China werken naar schatting tienduizenden cyberspionnen, hackers en IT-professionals in overheidsdienst. Zij kunnen op afstand proberen bij netwerken in te breken, maar ook van dichtbij, zoals bij het OPCW-kantoor in Den Haag gebeurde.
Complicerende factor op het virtuele strijdtoneel: veel is onzichtbaar en amper te traceren. ,,Je kunt een cyberaanval eigenlijk altijd ontkennen”, zegt Van der Meer. ,,En soms laten hackers doelbewust sporen na die juist naar andere landen wijzen.”
Nederland staat digitaal z’n mannetje, zeggen experts. Zo hadden de spionnen van de geheime diensten AIVD en MIVD eerder dit jaar maar wat graag willen pronken met de sleutelrol die ze speelden bij de infiltratie van de Russische hackersgroep Cozy Bear. Maar over geheime missies wordt nu eenmaal niet gesproken.
Wat wel bekend is: het Nederlandse Defensie Cyber Commando, opgericht in 2014, telt inmiddels zo’n 80 mannen en vrouwen (begroting: jaarlijks 16,5 miljoen euro). Deze cybersoldaten verzorgen de digitale beveiliging van de netwerken en wapensystemen van Defensie, maar worden nu ook klaargestoomd om mee te gaan op militaire missies, zodat ze in oorlogsgebied ten strijde kunnen trekken.
Bijvoorbeeld om netwerken van de vijand te hacken, of om wapens onklaar te maken of stroomvoorzieningen lam te leggen. De cybermilitair gaat op pad met laptop en usb-modem in plaats van mitrailleur en handgranaat: ,,Als je een vliegveld moet uitschakelen”, zegt een Defensiewoordvoerder. ,,Dan kun je er een bom op gooien, maar je kunt ook het systeem van de hoogtemeters hacken en uitschakelen. Dan heb je hetzelfde bereikt, maar de luchthaven is na de oorlog nog gewoon bruikbaar.”
De cybereenheid bestaat uit een gemêleerd gezelschap, zegt de woordvoerder van het ministerie. ,,Het is een heel diverse club: er zijn mensen die eerder in het bedrijfsleven zaten, collega’s in uniform maar ook het meer stereotype hacker, met iets te groot shirt en paardenstaart.”
De meeste echt goede hackers zijn ooit als hobbyist begonnen, achter de eigen pc: ,,Zij willen een netwerk of computer echt doorgronden, van a tot z begrijpen. Ik ken hackers die totaal geen diploma hebben en toch supergoed zijn”, zegt Frank Groenewegen van cybersecuritybedrijf Fox-IT, dat ook Defensiepersoneel opleidt. ,,Ze kijken als een dief naar het hang- en sluitwerk van een huis: waar zit ruimte? Hoe komen we binnen? Wat kan ik inzetten?”
Eén probleem: Nederland telt slechts ongeveer honderd top-hackers. ,,Er is een expertisetekort, we vissen allemaal in dezelfde vijver. Bij bedrijven verdienen hackers vaak beter, is flexibel werken mogelijk, zijn er betere arbeidsvoorwaarden” zegt Groenewegen. Al biedt hacken in overheidsdienst ook bijzondere mogelijkheden. ,,Stel: je bent op missie in Afghanistan en je mag daar om terroristen te pakken het telecomnetwerk hacken. Dat je zo kunt werken aan vrede en veiligheid weegt voor sommigen ook mee.”
NOS 14.10.2018 Dat minister Bijleveld bevestigend antwoordt op de vraag of Nederland in cyberoorlog is met Rusland is opvallend, maar betekent niet dat Nederland en Rusland echt op voet van oorlog met elkaar staan. Een woordvoerder van de minister zei na een vraaggesprek met Bijleveld in WNL op Zondag dat de uitspraak “vanzelfsprekend niet letterlijk bedoeld was”.
Ook Sico van der Meer, cyberveiligheidsonderzoeker bij Instituut Clingendael, denkt dat dat zo is. “Het is een pikante uitspraak, maar het is vooral figuurlijk bedoeld”, zegt Van der Meer. “We zijn niet in oorlog. Er is geen oorlogsverklaring. Bijleveld reageerde op een vraag. Er zal in Den Haag fronsend naar de televisie zijn gekeken, maar ik denk ook dat veel mensen blij zijn.”
Een beetje dom
Zo tilt Sven Koopmans, de buitenlandwoordvoerder van de VVD, niet zwaar aan de uitspraak van Bijleveld. Hij noemt het “gewoon de realiteit” dat de Russen ons via internetspionage proberen te ondermijnen en mensen in verwarring proberen te brengen. “Het gaat niet meer om tanks, bommen en granaten, maar om ondermijnende activiteiten waar de minister ons voor heeft willen waarschuwen.”
Ook Kamerlid Van Ojik van GroenLinks vindt het “begrijpelijk dat de minister de noodklok luidt”, gelet op alle gebeurtenissen met Rusland de afgelopen jaren, zoals de bezetting van de Krim, de Russische pogingen om verkiezingen te beïnvloeden, het neerhalen van vlucht MH17 en de spionagepoging bij de OPCW. “Misschien had ze beter wedloop kunnen zeggen in plaats van oorlog, maar ik zeg niet: ‘Hoe haalt ze dit in haar hoofd?’ Want ik deel haar zorgen.”
Kritischer is SP-Kamerlid Sadet Karabulut, die het “een beetje dom” noemt wat Bijleveld heeft gezegd. “Als je zegt dat we in oorlog zijn met Rusland, dan zit je op schaal tien van de escalatieladder. Het klinkt misschien daadkrachtig, maar kan wel eens averechts werken.”
Cybereenheid
Dat de minister zich de opmerking over een cyberoorlog heeft laten ontlokken, maakt volgens Van der Meer opnieuw concreet hoe Nederland de dreiging van cyberaanvallen door andere landen inschat.
“De Nederlandse militaire inlichtingendienst MIVD schrijft in zijn jaarverslagen ook al jaren over de dreiging van cyberaanvallen”, zegt politiek verslaggever Wilco Boom. “Het is ook niet voor niets dat onder de vorige minister van Defensie, Hennis, in 2014 het Defensie Cyber Commando is opgericht.”
Volgens Van der Meer hebben experts internationaal nog geen goede grip op de precieze definitie van een cyberoorlog, al heeft de NAVO in het verleden wel gezegd dat cyberaanvallen tot oorlogsverklaringen kunnen leiden. “Maar wanneer is een aanval groot genoeg?”
Spionage
De hackpoging op het wifi-netwerk van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens in Den Haag werd anderhalve week geleden op een ongewoon transparante manier naar buiten gebracht. “Maar spionage is van alle tijden. Bovendien doen wij vanuit Nederland ook een duit in het zakje”, zegt Van der Meer.
Begin dit jaar werd bekend dat de Nederlandse inlichtingendiensten AIVD en MIVD een tijd lang toegang hebben gehad tot een groep Russische hackers die door westerse inlichtingendiensten in verband wordt gebracht met de GROe, de Russische militaire inlichtingendienst.
Woensdag is er een Kamerdebat over onderschepte hackpoging bij de OPCW. Daarin zullen ook de opmerkingen van Bijleveld aan de orden komen.
AD 14.10.2018 Nederland is in een ,,cyberoorlog” met de Russen verwikkeld. ,,Dat is wel goed om vast te stellen”, zei minister Ank Bijleveld van Defensie in het televisieprogramma WNL op Zondag.
,,Men probeert op allerlei manieren ook in ons normale dagelijks leven, in onze democratie invloed te hebben”, zei de bewindsvrouw. ,,We moeten af van de naïviteit op dat terrein.” Dat laatste was volgens haar een belangrijke reden om de actie van de Russen bij de OPCW naar buiten te brengen.
In april werden vier Russische militairen het land uitgezet omdat ze het wifi-netwerk van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag wilden hacken. Ze werden op heterdaad betrapt. Volgens de Russen ging het slechts om een ,,routinebezoek”.
Oorlogsvoering
,,Het is echt gevaarlijk” wat de Russen doen, zei Bijleveld. Ze wees onder meer op beïnvloeding door de Russen van verkiezingen. Dat gebeurde onder meer bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016. ,,De aard van oorlogsvoering is veranderd.”
De aard van oorlogsvoering is veranderd, aldus Ank Bijleveld, Minister van Defensie.
De minister heeft de NAVO aangeboden om Nederlandse ,,cybersoldaten” in te kunnen zetten. Daar wordt ,,actief” naar gekeken. ,,Ook om te kijken hoe kunnen we zelf offensief dingen doen als het nodig is.”
De Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst (MIVD) waarschuwt al jaren voor Russische cyberspionage. Ook de Chinezen zijn heel actief op dit terrein. Defensie investeert extra in haar cybercapaciteit en inlichtingendienst.
Verslechterde relatie
De relatie van Nederland met Rusland is de afgelopen jaren verslechterd. Vooral sinds 2014 toen de Russen de Krim bezetten en vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne uit de lucht werd geschoten. Dat gebeurde met een BUK-raket die afkomstig was van een Russische militaire basis bij Koersk.
Het is bijzonder dat Bijleveld zegt dat Nederland in een cyberoorlog is verwikkeld. Het woord oorlog wordt niet snel gebezigd door een lid van het kabinet. Zo wilde minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken, nadat de actie van de Russen bij de OPCW bekend was gemaakt, niet zeggen dat er weer een Koude Oorlog is tussen Rusland en het Westen.
Wel wordt er vanuit het kabinet al langer gewaarschuwd tegen inmenging van de Russen. Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) heeft al vaker gewaarschuwd tegen verspreiding van nepnieuws door de Russen.
NU 14.10.2018 Nederland is in een “cyberoorlog” met de Russen verwikkeld, zegt minister Ank Bijleveld van Defensie. Onlangs verijdelde Nederland een Russische hackaanval op de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW).
Minister Bijleveld spreekt van een “cyberoorlog” in het televisieprogramma WNL op Zondag.
“Men probeert op allerlei manieren ook in ons normale dagelijks leven, in onze democratie invloed te hebben”, aldus de minister. “We moeten af van de naïviteit op dat terrein.” Dat laatste was volgens Bijleveld een belangrijke reden om de actie van de Russen bij de OPCW naar buiten te brengen.
‘Het is echt gevaarlijk’
In april werden vier Russische militaire agenten het land uitgezet omdat ze het wifi-netwerk van de OPCW in Den Haag wilden hacken. Ze werden op heterdaad betrapt. Volgens de Russen ging het slechts om een “routinebezoek“.
“Het is echt gevaarlijk wat de Russen doen”, zei Bijleveld. Ze wees onder meer op beïnvloeding door de Russen van verkiezingen. Dat gebeurde bijvoorbeeld bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016.
De minister heeft de NAVO aangeboden om Nederlandse “cybersoldaten” in te kunnen zetten. Daar wordt “actief” naar gekeken. “Ook om te kijken hoe we zelf offensief dingen kunnen doen als het nodig is.”
De Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst (MIVD) waarschuwt al jaren voor Russische cyberspionage. Ook de Chinezen zijn heel actief op dit terrein. Defensie investeert extra in haar cybercapaciteit en inlichtingendienst.
De relatie van Nederland met Rusland is de afgelopen jaren verslechterd. Vooral sinds 2014, toen de Russen de Krim bezetten en vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne uit de lucht werd geschoten. Dat gebeurde met een buk-raket die afkomstig was van een Russische militaire basis bij Koersk.
NOS 14.10.2018 Nederland is in een cyberoorlog verwikkeld met Rusland, bevestigde minister Bijleveld van Defensie bij WNL op Zondag. Op de vraag of er een cyberoorlog gaande is met Rusland, zei ze: “ja, dat is het wel”. In het televisieprogramma zei Bijleveld dat “we af moeten van de naïviteit in Nederland.”
Volgens de minister wijst de verijdelde hack van Russische spionnen bij de OPCW, die begin deze maand bekend werd gemaakt, erop dat de aard van oorlogsvoering is veranderd. “Men probeert hier publiek debat te beïnvloeden. Je zag dat onze informatie heeft opgeleverd dat ze bij antidopingorganisatie WADA actief waren en dat ze bij MH17 actief waren”.
Bijleveld noemt het gevaarlijk wat er nu gebeurt. Ze zegt dat er Europees en in ander internationaal verband wordt gekeken naar maatregelen en dat er extra wordt geïnvesteerd in inlichtingendiensten.
Nederland heeft een eigen defensie cybercommando dat ook internationaal werkt, zei Bijleveld. “Ik heb bij de NAVO aangeboden dat we onze cybersoldaten kunnen inzetten. We zijn actief aan het kijken waar we kunnen beveiligen en de weerbaarheid vergroten, maar ook zelf offensief dingen kunnen doen als het nodig is.”
Bewijs
In april werden de vier Russische spionnen weggestuurd uit Nederland, omdat ze het wifi-netwerk van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens in Den Haag wilden hacken. Nederland arresteerde ze niet, maar in de VS wordt een rechtszaak voorbereid.
Bijleveld herhaalt dat de verstoring heeft bijgedragen aan het bewijs dat nu elders kan worden gebruikt. “De Amerikanen gebruiken dat nu en we hebben relevante inlichtingen kunnen leveren aan andere landen.”
Rusland ontkent de beschuldigingen over de hack bij het kantoor van de OPCW in Den Haag.
NOS 08.10.2018 Nog geen week geleden onthulde Nederland dat er in april vier agenten van de Russische militaire inlichtingendienst GROe het land waren uitgezet. Zij zouden hebben geprobeerd in te breken op het wifi-netwerk van de waakhond voor chemische wapens OPCW in Den Haag. Een spectaculaire zaak, waar maar weinig Russen zich druk om maken.
“De tv zwijgt erover,” zegt journalist Pavel Kanygin van de onafhankelijke krant Novaja Gazeta. “En als in Rusland de tv zwijgt, betekent het dat de meerderheid van de mensen er niets over weet. Dat nieuws bestaat dan niet.” Kanygin zelf weet er wel veel van. Hij houdt zich al jaren bezig met de Russische inlichtingendiensten en krijgt daar veel ruimte voor in zijn krant.
Pavel Kanygin (Novaja Gazeta) en Valery Solovey (Universiteit Moskou) over hoe in Rusland met het nieuws wordt omgegaan:
‘Als in Rusland de tv ergens over zwijgt, dan bestaat dat nieuws niet’
Het was niet voor het eerst dat leden van de GROe zijn betrapt. In Engeland zijn twee agenten bijna letterlijk stap voor stap gevolgd door videocamera’s, toen ze in maart een aanval met het giftige novitsjok pleegden op de Russische oud-spion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia.
De dienst zou ook betrokken zijn bij het transport van de BUK-installatie die de MH17 neerschoot, bij een enorm dopingschandaal in Rusland en bij inmenging in de Amerikaanse verkiezingen. Omdat er volgens Kanygin “blunder op blunder” is begaan, is de rol van de inlichtingendienst op straat komen te liggen. “Een schandelijke nederlaag.”
Videocamera’s
“Die blunders waren te voorspellen en te verklaren”, zegt hij. “Zulke acties moeten niet worden uitgevoerd door militaire eenheden.” Want, legt hij uit, de taak van de GROe is het verzamelen van militaire inlichtingen en het uitvoeren van geheime militaire operaties, waarvoor speciale troepen bestaan.
Kanygin: “De GROe is niet opgericht als dienst die in vredestijd vermetele operaties uitvoert in westerse landen. Het past niet in het karakter van de dienst om zonder opgemerkt te worden operaties uit te voeren als er geen sprake is van militaire acties, als er overal videocamera’s hangen en als je veel vaardigheden nodig hebt, zoals kennis van de cultuur, traditie en de taal van het land waar je actief bent.”
‘Niet erg overtuigend’
Dat de GROe zich toch met acties als die in Den Haag bezighoudt, komt volgens hem doordat Defensie in Rusland de afgelopen jaren een enorm budget te besteden heeft gekregen. De dienst is aanzienlijk gegroeid en wil meer invloed ten opzichte van de ‘civiele’ inlichtingendiensten als FSB en SVR.
Tegelijkertijd doet een aantal “haviken” in de top van de strijdkrachten er alles aan om een nieuwe Sovjet Unie op te richten en daar zetten ze de GROe voor in. Ze gaan ervan uit dat het Westen een nieuw IJzeren Gordijn zal optrekken als de acties van Russische agenten maar ver genoeg gaan.
Hoewel Rusland ontkent dat er in Den Haag sprake is geweest van een geheime operatie van de GROe, is het voor Valeri Solovey, professor aan de gerenommeerde Moskouse staatsuniversiteit, zo klaar als een klontje dat het wel zo is. Direct bewijs mag er volgens hem dan niet zijn, “het geheel van indirecte bewijzen is behoorlijk vernietigend voor Rusland”.
En de parallellen met bijvoorbeeld de Skripal-zaak en de inmenging in de Amerikaanse verkiezingen scheppen “een systeem van bewijs”, zegt hij. Solovey: “Het ziet er voor het Westen veel overtuigender uit. Wat Rusland zegt, klinkt niet erg overtuigend.”
Ze zullen blijven ontkennen, hopende dat de situatie ten goede zal veranderen, aldus Valeri Solovey.
De GROe-operaties staan volgens de professor vooral ten dienste van de Russische buitenlandse politiek. “Het doel is niet om de een of andere kandidaat verkiezingen te laten winnen. Zo stom zijn ze niet in Moskou, ze begrijpen ook wel dat dát onmogelijk is.
Het doel is om instellingen en de westerse democratie in een negatief daglicht te stellen, om te laten zien dat ze corrupt en inefficiënt zijn, om een bepaalde mate van chaos en verwarring te scheppen.”
Anders dan vaak wordt gesuggereerd, denkt Solovey niet dat de opdracht voor de GROe-operaties van president Poetin zelf komen. “Ik denk dat een paar vertrouwelingen naar hem toe zijn gekomen en hem hebben verteld: we kunnen op een bepaalde manier invloed uitoefenen op hoe de zaken in het westen verlopen,” zegt hij.
Voor die algemene doelstelling zou Poetin toestemming hebben gegeven, de concrete invulling van de acties aan de dienst zelf overlatend.
Hoewel het ook volgens hem steeds ongeloofwaardiger wordt om alles te blijven ontkennen, kan Moskou moeilijk anders. “Laten we ons eens afvragen wat het alternatief is. Moet Rusland het allemaal erkennen?
Als het toegeeft, betekent het dat Rusland verantwoordelijkheid op zich neemt, inclusief de juridische. Dan komen er rechtszaken. Rusland zal dus nooit toegeven, nooit verantwoordelijkheid nemen. Ze zullen blijven ontkennen, hopende dat de situatie ten goede zal veranderen.”
NOS 08.10.2018 Volgens Moskou was de apparatuur die de uitgezette spionnen bij zich hadden bedoeld om het computersysteem van de ambassade in Den Haag te testen.
Echter, Nederland staat niet toe dat er cyberaanvallen worden uitgevoerd op in Nederland gevestigde internationale organisaties. Die boodschap heeft de Nederlandse ambassadeur in Rusland, Renée Jones-Bos, herhaald op het ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou.
Op de vraag of de Russen bereid waren naar haar te luisteren zei ze: “Ik heb net een andere lezing gehoord hier op het ministerie van Buitenlandse Zaken. We zullen daar nog wel meer over horen, denk ik.”
Ontboden
Jones-Bos werd vandaag ontboden naar aanleiding van de persconferentie van vorige week waarin de Nederlandse militaire inlichtingendienst bekendmaakte dat vier Russische spionnen in april een hackaanval op de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag hebben uitgevoerd. De vier zijn direct uitgezet.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou liet vanmiddag aan het Russische persbureau Interfax weten dat de apparatuur die de vier bij zich hadden was bedoeld om het computersysteem van de Russische ambassade in Den Haag te testen, vanwege het grote aantal hackaanvallen op Russische overheidsdiensten.
Volgens minister van Buitenlandse Zaken Lavrov waren de vier Russen die in april werden betrapt bij de hackpoging “specialisten” die niet in het geheim opereerden. Lavrov zei dat er sprake is van een misverstand en dat de Nederlandse beschuldigingen zijn bedoeld om de aandacht af te leiden van “de grote verdeeldheid tussen westerse landen”.
Andere lezing
“Ik heb de boodschap herhaald die vorige week in Nederland is gemeld, namelijk dat Nederland verantwoordelijk is voor internationale organisaties op onze bodem”, zei Jones-Bos nadat ze het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken had verlaten. “Dat het niet toelaatbaar is dat er cyberaanvallen worden gepleegd op die organisaties en dat een heel duidelijk signaal is afgegeven dat dat moet stoppen. Die boodschap heb ik herhaald.”
Kijk hier voor hoe Jones-Bos de pers buiten het ministerie te woord staat:
AD 08.10.2018 Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft met een protestbrief aan de Nederlandse ambassadeur in Moskou duidelijk gemaakt dat het niet gediend is van de Nederlandse beschuldigingen en acties tegen de vier Russische spionnen. In de brief aan ambassadeur Renée Jones-Bos noemt Rusland het vast- en uitzetten van de agenten een provocatie.
De aanleiding voor het gesprek tussen de ambassadeur en het Russische ministerie was dat minister Ank Bijleveld van Defensie donderdag had onthuld dat vier agenten van de Russische militaire geheime dienst in april waren betrapt toen zij het wifinetwerk van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag wilden binnendringen. Ze zijn vervolgens het land uitgezet.
De Nederlandse ambassadeur stelt dat Nederland geen cyberaanvallen tolereert op internationale organisaties die in het land zijn gevestigd. Eerder vandaag zei de Russische buitenlandminister Lavrov de vier Russen niet op een geheime missie waren. Ze waren op een ‘routinereis’, aldus Lavrov.
NU 08.10.2018 Sergei Lavrov, de Russische minister van Buitenlandse Zaken, heeft maandag gezegd dat de vier in Nederland gearresteerde Russische spionnen op een ‘routinereis’ waren. Het Kremlin ontkent dat de mannen een hackaanval op chemischewapenwaakhond OPCW wilden plegen.
“Er was niets geheims aan de reis van de Russische specialisten naar Den Haag in april van dit jaar. Ze verborgen zich niet, niet toen ze incheckten in hun hotel, niet toen ze op de luchthaven aankwamen en niet toen ze onze ambassade bezochten”, zei Lavrov.
De Nederlandse ambassadeur in Rusland is maandag door het Kremlin ontboden, bevestigt een woordvoerder van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken maandag in gesprek met NU.nl. Renée Jones-Bos moet uitleg geven over de uitzetting van vier agenten van de Russische militaire geheime dienst door Nederland.
Russische media schreven vorige week al dat de ambassadeur ontboden zou zijn, maar dat bleek niet te kloppen. De Russische oproep van maandag komt dan ook niet als een verrassing, zegt de woordvoerder van het Nederlandse ministerie.
Het Kremlin zei maandag ook dat de beschuldigingen van het Westen over de hackactiviteiten van Rusland “erg algemeen van aard” zijn en dat “concrete bewijzen ontbreken”.
Minister Ank Bijleveld van Defensie maakte donderdag bekend dat de Russische agenten in april waren betrapt toen zij het wifinetwerk van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag wilden binnendringen. Ze zijn vervolgens het land uitgezet.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de onthullingen over de GRU afgedaan als “producten van een levendige fantasie”.
NOS 08.10.2018 De vier Russen die in april in Den Haag werden betrapt bij een poging de OPCW te hacken waren “specialisten” die niet in het geheim opereerden. Dat heeft de Russische minister Lavrov van Buitenlandse Zaken gezegd op een persconferentie. Over hun specialisme zei hij verder niets.
Volgens Lavrov is in Nederland sprake van een misverstand. Hij spreekt van een routinetripje van de vier. “Er was niets geheims aan het reisje van de Russische specialisten naar Den Haag in april van dit jaar. Het was een routinetripje. Ze verborgen zich niet, niet toen ze incheckten in hun hotel, niet toen ze op de luchthaven aankwamen en niet toen ze onze ambassade bezochten.”
Lavrov voegde eraan toe dat Nederland in april, toen de Russen werden betrapt, niets van zich heeft laten horen.
Moskou wil tekst en uitleg
Vanwege de bekendmaking van vorige week door de geheime dienst MIVD en de Nederlands regering is vandaag in Moskou de Nederlandse ambassadeur op het matje geroepen, heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag bevestigd.
Het Russische persbureau Tass meldde vanochtend al dat de ambassadeur is ontboden vanwege “de desinformatiecampagne over Rusland die Den Haag heeft ingezet”. Vrijdag, toen er ook al berichten waren dat de ambassadeur was ontboden, zei minister Blok van Buitenlandse Zaken dat het hem niet zou verrassen.
Renée Jones-Bos is ambassadeur in Moskou(archief) EPA
Niet voor het eerst
Drie weken geleden moest ambassadeur Jones-Bos zich ook al melden. Dat was nadat NRC Handelsblad en de Zwitserse krant Tages-Anzeiger hadden bericht dat twee Russische spionnen eerder dit jaar waren uitgezet. Op de website van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken stond toen dat de ambassadeur is ontboden vanwege “de voortdurende campagne om de spionnenmanie op te jutten”.
De uitzetting van die twee Russen bleek te maken te hebben met de zaak waarover de Nederlandse geheime dienst MIVD en de regering vorige week een persconferentie gaven. De autoriteiten maakten bekend dat een spionage-actie van de Russische geheime dienst bij de OPCW in Den Haag was verijdeld. De OPCW is de organisatie die zich internationaal inzet voor een verbod op het gebruik van chemische wapens. In de spionage-zaak werden vier Russen Nederland uit gezet.
Reconstructie: hoe de Russische hackaanval werd verstoord
Het gebeurt vaker dat de Nederlandse ambassadeur in Moskou tekst en uitleg moet geven. In maart moest ze opdraven omdat Nederland twee Russische diplomaten had uitgezet vanwege de vergiftiging in het Britse Salisbury van de Russische dubbelspion Skripal. Nederland bevond zich toen overigens in een groot gezelschap van landen die Russische diplomaten het land uit zetten.
Twee jaar geleden werd de ambassadeur in Moskou ontboden vanwege het “vooringenomen en politiek gemotiveerd” JIT-onderzoek naar de MH17-ramp.
Rusland-correspondent David Jan Godfroid zegt dat Rusland de zaak kennelijk zwaar opneemt. Tegelijkertijd is het ontbieden van een ambassadeur volgens hem niet een ontzettend zwaar middel. “Maar het is wel een teken dat de ambassadeur namens de regering iets uit te leggen heeft.”
AD 08.10.2018 Volgens de Russische minister van Buitenlandse Zaken is er sprake van een misverstand. Hij reageerde op de grote spionagezaak, die Nederland vorige week openbaarde.
De vier Russen die in april in Nederland zijn aangehouden als spionnen en vervolgens zijn uitgewezen, waren niet op een geheime missie. Ze waren op een ,,routinereis”, zei de Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergej Lavrov, vandaag.
Het was zijn eerste reactie op de beschuldigingen aan het adres van de Russische inlichtingendienst over hackpraktijken. Het viertal werd door de Nederlandse inlichtingendienst betrapt bij een poging digitaal in te breken bij Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag. Volgens Lavrov moet er sprake zijn van een misverstand.
Eerder vandaag werd de Nederlandse ambassadeur in Rusland op het matje geroepen. Dat bevestigt een woordvoerster van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. Ambassadeur Renée Jones-Bos moet uitleg geven over de uitzetting van de vier agenten.
Betrapt
Minister Ank Bijleveld van Defensie maakte afgelopen donderdag bekend dat de Russische agenten in april werden betrapt toen zij het wifi-netwerk van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag wilden binnendringen. Ook probeerde ze het onderzoek naar MH17 te frustreren, zo maakte de de Britse ambassadeur Peter Wilson bekend.
Onzin, zei Rusland direct, dat volgens persbureau TASS spreekt van een ‘diabolische parfumcocktail’ van beschuldigingen tegen het land. Het zou allemaal onderdeel zijn van een desinformatiecampagne die de Russische belangen moet schaden.
MSN 08.10.2018 De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov noemt het uitzetten van de vier Russische spionnen in april een “misverstand” tijdens een “routinereis”. Lavrov deed de uitspraak maandagmiddag tijdens een persconferentie. Het was Lavrovs eerste reactie op de beschuldigingen over de hackpraktijken.
De vier agenten van inlichtingendienst GROe werden aangehouden en het land uitgezet toen zij het wifi-netwerk van het kantoor van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag probeerden te hacken. De Russen parkeerden een auto met hoogwaardige apparatuur om op korte afstand hacks uit te voeren nabij het kantoor toen de Nederlandse inlichtingendienst ingreep.
Lavrov zei: “Er is niets mysterieus aan het bezoek van de Russische specialisten aan Den Haag. Het was een routinereis. Ze hebben niets te verbergen. […] Het leek allemaal een misverstand. In april ontvingen we geen klachten over het incident. […] Maar drie weken geleden werd gelekt in de Nederlandse media dat deze mensen aan het spioneren waren.”
Lavrov verweet Nederland “megafoondiplomatie”. Hetzelfde verwijt maakte Dimitri Peskov, de woordvoerder van de president, vandaag aan Groot-Brittanië. “Rusland is bereid om bewijs te bestuderen over het cyberaanval-incident als dit van de Nederlandse autoriteiten komt. Niet uit de media”, zei Peskov volgens Russisch persbureau TASS.
Vrijdag heeft de Russische buitenlandminister de Nederlandse ambassadeur in Moskou ontboden. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken verweet Nederland “georganiseerde propaganda” die “zeer schadelijk” is voor de bilaterale verstandhouding.
De reactie van Rusland doet denken aan het verweer van de twee verdachten in de novitsjok-vergiftiginszaak rondom Sergej Skripal in het Britse Salisbury. De twee mannen zeiden “gewoon toeristen” te zijn geweest in het dorp.
AD 08.10.2018 Rusland heeft de Nederlandse ambassadeur in Rusland vandaag op het matje geroepen. Dat bevestigt een woordvoerster van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. Ambassadeur Renée Jones-Bos moet uitleg geven over de uitzetting van vier agenten van de Russische militaire geheime dienst door Nederland.
Minister Ank Bijleveld van Defensie maakte afgelopen donderdag bekend dat de Russische agenten in april werden betrapt toen zij het wifi-netwerk van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag wilden binnendringen. Ook probeerde ze het onderzoek naar MH17 te frustreren, zo maakte de de Britse ambassadeur Peter Wilson bekend.
De vier Russen – de GROe-agenten Aleksei Morenets, Evgenii Serebriakov, Oleg Sotnikov en Alexey Minin – reisden op 10 april naar Nederland met een diplomatiek paspoort. Na hun aankomst huurden de vier mannen een Citroën C3 en begonnen hun verkenningen naar de OPCW. Op 13 april (drie dagen later) parkeerden ze de auto met hackersapparatuur op het parkeerterrein van het Marriot-hotel, dat het dichtst bij het kantoor van OPCW ligt. Ze werden er op heterdaad betrapt en vervolgens het land uitgezet. Rusland heeft het over een ‘desinformatiecampagne’ vanuit Nederland.
Floortje Dessing
Toen het nieuws bekend werd gemaakt zaten Floortje Dessing en haar filmploeg juist voor opnames in de Nederlandse ambassade in Moskou. Over de Nederlandse ambassadeur in Rusland, Renée Jones-Bos, zei Dessing toen: ,,Een echte topdiplomate, ik ben heel blij dat we haar mogen volgen. We waren vandaag dus volop aan het filmen in de ambassade, toen we het nieuws uit Nederland hoorden. Wat je dan meemaakt…Eerst was het een rustige werkdag, vervolgens merk je dat iedereen wat onrustig wordt en begint te overleggen en te bellen. Renée Jones-Bos riep al snel haar medewerkers bij elkaar om een soort actieplan te bespreken. Daar mochten we overigens niet bij zijn. Maar daarna mochten we haar gewoon weer vragen stellen. Je weet bij dit soort kwesties dat er veel gevoeligheden zijn. Ik vond dat Jones-Bos daar heel rustig mee omging.”
Russische media meldden voor het weekeinde al dat Moskou tekst en uitleg wil van de ambassadeur. Minister Stef Blok sprak toen tegen dat zij al gevraagd was langs te komen, maar zei ook dat zo’n uitnodiging niet als een verrassing zou komen.
NOS 07.10.2018 Rusland is een onbetrouwbare partner, ook als het aankomt op het leveren van gas. Dat is de boodschap van de Amerikaanse ambassadeur in Nederland, Pete Hoekstra in een reactie op vragen van Nieuwsuur over het Russische gasproject Nord Stream 2. Daarbij refereert Hoekstra aan de cyberaanval in Den Haag die deze week werd blootgelegd door de Nederlandse geheime dienst.
“We zagen opnieuw een waarschuwing waarom landen niet door kunnen gaan alsof het ‘business as usual’ is met Rusland. Projecten als Nord Stream 2 ondermijnen de algemene energieveiligheid en stabiliteit van Europa, omdat het Rusland een nieuwe mogelijkheid biedt voor de politieke afpersing van Europese landen, met name Oekraïne. Rusland begrijpt dat dit project Europa verdeelt en gebruikt dat in zijn voordeel.”
Weerstand
Zo’n veertig procent van het gas dat in Europa wordt verbruikt is afkomstig uit Rusland. Sinds 2011 ligt er al een pijpleiding, die van Rusland door de Oostzee naar Duitsland gaat. Nu moet er een tweede pijpleiding komen: Nord Stream 2. Alle contracten daarvoor zijn getekend -onder meer door Shell-, maar de weerstand ertegen is groot.
De verbinding loopt van Ust-Luga in Rusland naar het Duitse Greifswald. Voor de route is de toestemming nodig van diverse landen.
De groene landen zijn voor, de rode tegen het project Nieuwsuur
Afgelopen zomer ging Zweden akkoord, nu is Denemarken aan zet. Geen fijn vooruitzicht, ziet het Deense parlementslid Nick Haekkerup. “De Zweden, Finnen en Denen hadden de handen ineen moeten slaan en één lijn moeten trekken. Nu komt het allemaal op Denemarken aan. Een klein landje tegenover het grote Europa.”
Als de Denen ‘nee’ zeggen, moet de route van de pijplijn verlegd worden tot net buiten Deense wateren. Dat kost geld. Maar Rusland is vastbesloten, de verbinding moet er komen. Dat zegt ook de vertegenwoordiger van Nord Stream in Denemarken, Markela Dedopoulos. “Het is een commercieel project. We zijn geen politiek instituut. We gaan af op de wetten. We baseren ons op bestaande wetten en regels. En daarbij spelen geopolitieke belangen geen rol.”
Denen spil in geo-politiek spel rond Nord Stream 2
In Nederland wil de Tweede Kamer de Europese Commissie steunen in een poging om politieke machtsspelletjes met het gas te voorkomen. De Commissie wil wetgeving die verbiedt dat de eigenaar van de pijpleiding, tegelijk ook eigenaar is van het gas. Dat zou het Russische gasbedrijf Gazprom, eigenaar van beide, in de problemen brengen.
De Amerikanen blijven er ondertussen op hameren dat Nord Stream 2 een groot risico is voor Europa. Niet geheel zonder eigenbelang, want president Trump zou graag Amerikaans gas aan Europese landen willen leveren, als alternatief.
AD 07.10.2017 De vier Russische spionnen die in april van dit jaar zijn ontmaskerd, doken niet alleen op in Den Haag. Ze sliepen ook twee nachten in Noordwijk. Hadden ze hier misschien nog een klusje, vragen sommige inwoners zich af.
Het doet toch een beetje denken aan James Bond, aldus Denise Warmerdam.
Wat moeten vier Russen in een koud voorjaar in een Nederlandse badplaats? In een warm oord zouden ze misschien niet zijn opgevallen, maar in het Palace hotel vlak aan zee keken ze in elk geval raar op toen de mannen zich op dinsdagavond 10 april meldden bij de receptie.
Dit hotel ontvangt in dit jaargetijde vooral gasten die bedrijven of congressen in de buurt bezoeken. ,,Ik weet nog dat personeelsleden verrast reageerden,” zegt manager André Aaij van het hotel. ,,We hadden geen idee waarom ze hier waren, net zoals we dat van zo veel gasten niet weten.”
Voor vertier lijkt het in elk geval niet te zijn geweest. Er valt best wat te feesten in Noordwijk, maar veel barretjes gaan alleen op de traditionele stapavonden open, niet op dinsdag en woensdag. De kok van café De Rosser kan zich niet herinneren dat de Russische spionnen in zijn zaak zijn geweest. ,,Ik zie zo veel mensen hier komen. Daar let je eigenlijk niet op”, zegt hij.
Barista Denise Warmerdam van koffiebar De Dames vindt het wel een spannend idee dat Russische spionnen in haar dorp hebben rondgelopen. ,,Het doet toch een beetje denken aan James Bond”, zegt ze als ze de foto’s bekijkt die de militaire geheime dienst MIVD van de spionnen heeft vrijgegeven.
De kwestie roept bij haar de vraag op waarom de Russen uitgerekend in Noordwijk terecht zijn gekomen. Dat ze niet direct in het hotel zijn gaan overnachten vanwaaruit ze later ook de OPCW wilden gaan hacken, is nog voorstelbaar. Maar in Den Haag zijn nog zo veel andere hotels.
Of waren ze in Noordwijk ook op een geheime missie? Warmerdam sluit het niet uit. Op nog geen twee kilometer van het centrum staat het kantoor van de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA. ,,Wie weet hadden ze daar ook nog wel een klusje”, fantaseert Warmerdam. Ze zal het nooit weten, want meer openheid dan de MIVD afgelopen donderdag heeft gegeven over deze operatie, gaat de dienst niet geven.
NOS 06.10.2018 Spioneren is zo oud als de weg naar Rome, schrijft de AIVD zelf in zijn jaarverslag. Steeds vaker zijn die spionnen hackers, blijkt ook uit de poging van de Russische inlichtingendienst GROe om in te breken bij de OPCW, een organisatie die strijdt voor een verbod op chemische wapens.
Rusland staat met hackende spionnen niet alleen: de Verenigde Staten, China, Iran, Israël en ook Nederland zelf zijn de afgelopen jaren eveneens betrapt op digitale spionage-operaties.
Nucleaire installaties
Een van de meest geruchtmakende hack-aanvallen is niet afkomstig uit Rusland, maar wordt toegeschreven aan Israël en de Verenigde Staten. In 2010 ontdekten computerbeveiligers een nieuw virus, dat zichzelf voordeed als legitieme software. Het virus werd voor het eerst aangetroffen door een Wit-Russisch antivirusbedrijf, maar bleek uiteindelijk te zijn gericht tegen een Iraanse nucleaire installatie. In die installatie, in Natanz, ontstond fysieke schade aan centrifuges nadat het Amerikaans-Israëlische virus de snelheid opvoerde. Daardoor liep het Iraanse nucleaire programma vertraging op.
De Israëlische en Amerikaanse overheden hebben altijd ontkend achter de aanval te zitten, maar onder meer The New York Times zegt bewijs te hebben dat die hack wel degelijk door die landen is uitgevoerd.
Die aanval, die inmiddels bekendstaat als Stuxnet, was een van de eerste grote digitale aanvallen van een land tegen een ander land – maar zeker niet de laatste.
Landen
Westerse overheden beschuldigen vooral Rusland en China van het uitvoeren van hackaanvallen. Die laatste zou ook aan economische spionage doen; zo zou China ook bij de Nederlandse chipmachinefabrikant ASML hebben ingebroken.
Rusland wordt onder meer beschuldigd van het willen verstoren van de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016 en het brexit-referendum eerder dat jaar. De werkwijze van de Russen, volgens westerse regeringen: informatie buitmaken met hacks en die vervolgens gebruiken om de publieke opinie een bepaalde kant op te sturen.
Interne spionage
Landen bespioneren niet alleen elkaar, maar houden ook hun eigen bevolking in de gaten. Zo mogen de Nederlandse inlichtingendiensten personen hacken en aftappen die een gevaar voor de veiligheid zouden kunnen vormen. Andere landen, zoals Iran, worden beschuldigd van het spioneren op mensenrechtenactivisten en journalisten. Soms met apparatuur en software die afkomstig is uit het Westen.
Het houdt bovendien niet op bij spionage, maar wordt soms regelrechte sabotage. Zo wist Rusland in Oekraïne meerdere malen chaos te veroorzaken met een hackoperatie. Door zo’n actie viel in een deel van het land twee keer de elektriciteit uit. Eén aanval op Oekraïne liep zo uit de hand, dat ook westerse bedrijven en overheden er hinder van ondervonden.
Geen schone handen
Maar westerse landen hebben ook geen schone handen. Zo braken Britse overheidshackers in op het grondgebied van een bondgenoot: België. Bij de telecomprovider Belgacom, die ook veel intercontinentale verbindingen levert, drong de geheime dienst GCHQ diep binnen om in het buitenland roamende ‘targets’ te kunnen afluisteren. En de Amerikaanse inlichtingendienst NSA wist zelfs Angela Merkel, de bondskanselier van bondgenoot Duitsland, af te luisteren, door op het dak van de ambassade in hartje Berlijn afluisterapparatuur te plaatsen.
Ook Nederland voert hack-operaties uit: inlichtingendiensten AIVD en MIVD hebben allebei hackers in dienst. Begin dit jaar kwamen die ongewild in het nieuws, toen Nieuwsuuren de Volkskrant onthulden dat de Nederlandse inlichtingendiensten binnen wisten te dringen bij Russische overheidshackers.
Op die manier wisten ze informatie te verzamelen over Russische hackoperaties door hackersgroep Cozy Bear, een zustergroep van Fancy Bear, die achter de aanval op de OPCW zat. Net als Fancy Bear zou Cozy Bear zich op de Amerikaanse verkiezingen hebben gericht.
Gevaar
Al die overheden die elkaar hacken, dat levert gevaar op, waarschuwen critici. Ze waarschuwen dat dit uiteindelijk levens kan kosten, bijvoorbeeld als een conflict escaleert en overheidshackers kritieke systemen als waterzuivering of waterkeringen uit de lucht halen.
Als je gaat klooien met computers die mechanische systemen aansturen, is het een kwestie van tijd voordat iemand gewond raakt of overlijdt, aldus Oud-directeur Britse inlichtingendienst GCHQ
“Het probleem van misrekeningen is groot”, zei bijvoorbeeld de oud-directeur van de Britse inlichtingendienst GCHQ op een conferentie. “Als je gaat klooien met computers die mechanische systemen aansturen, of met gezondheidssystemen, dan is het een kwestie van tijd voordat iemand gewond raakt of uiteindelijk overlijdt.”
Dat terwijl het op internet ook nog eens lastig kan zijn om de bron van een aanval te achterhalen: het is mogelijk om je voetsporen te wissen en rookgordijnen op te trekken, zodat het lijkt dat een aanval vanaf een bepaalde plek afkomstig is – terwijl dat niet zo is. Het uitlokken van aanvallen op andere landen, een klassieke truc, is op internet misschien nog wel makkelijker.
Andere bezwaren
Er leven nog meer bezwaren. Zo misbruiken overheden in sommige gevallen – zoals bij de aanval op de Iraanse nucleaire installaties – beveiligingsproblemen in software terwijl die bij de fabrikant nog niet bekend zijn. Dat betekent dat ze ook door andere landen of zelfs door criminelen zijn te misbruiken.
In 2017 lekte informatie over zo’n beveiligingsprobleem uit. De NSA bleek een fout in Windows te kunnen misbruiken, maar dat kwam op straat te liggen en werd een paar maanden later op grote schaal misbruikt bij de WannaCry-hackaanval.
Ook speculeren sommige deskundigen dat de drempel voor digitale aanvallen lager is dan voor traditionele spionage of sabotage, vanwege het psychologische verschil tussen het drukken op een knop en een fysieke handeling.
Uit onderzoek waarbij digitale oorlogsvoering werd gesimuleerd, lijkt dat in ieder geval mee te vallen. Studenten en medewerkers van inlichtingendiensten die meededen aan de simulatie waren juist vrij terughoudend met het inzetten van digitale wapens.
Maar één ding is zeker: de weg naar Rome is inmiddels de digitale snelweg.
Meer lezen over de verijdelde Russische hackaanval? Dit schreven we eerder:
Het lijkt er op dat vier Russen fouten gemaakt hebben bij hun operatie, lees in dit stuk hoe het zit met hun ‘cyberhygiëne’.
Het is opvallend dat er over de vier betrapte Russische inlichtingenofficieren op internet veel te vinden is, juist omdat ze werken voor een van de meest geheime inlichtingendiensten in Rusland.
AD 06.10.2018 Correspondent Joost Bosman kwam gisteren onder vuur te liggen in een praatprogramma op de Russische staatstelevisie. ,,Natuurlijk is het onzin wat onze Westerse collega-journalisten hier zeggen”, was één van de uitspraken van presentator Artjom Sjesjin over het spionageschandaal dat deze week aan het licht kwam.
,,Wat deden die gasten daar nou? Kwamen ze schilderijen bekijken van de zeventiende-eeuwse meesters? Waren het toeristen, zoals die twee van Salisbury?”, vraagt de al enigszins op leeftijd zijnde Poolse journalist Zigmund Zenchołowski sarcastisch naar aanleiding van het heikele onderwerp van vandaag: de ontmaskering van vier GRU-agenten in Nederland.
De talkshow Vrémja pokázjet (De tijd zal het leren) besteedt er bijna een uur aan. Het is de Russische versie van Rondom Tien, alleen dan twintig keer zo hard. In de schreeuwmarathon van de Russische staats-tv tettert iedereen door elkaar heen en luistert niemand. ,,U moet wel uw standpunt hard en emotioneel naar voren brengen”, luidt vooraf dan ook de instructie. ,,Dan mag u misschien nog vaker komen.”
De lichten gaan uit en deel twee van het programma begint. Op het enorme scherm in de studio zien we de Nederlandse defensieminister Ank Bijleveld uitleg geven over aanhouding van de vier mannen. We zien MIVD-hoofd Onno Eichelsheim en de Britse ambassadeur Peter Wilson. Dan gaan de lichten weer aan en krijgt een Nederlandse journalist, ikzelf dus, de eerste vraag voorgelegd.
,,Vindt u niet dat het Westen een hels mengsel tegen Rusland brouwt?”, laat talkshowhost Artjom Sjesjin als te doen gebruikelijk alle journalistieke neutraliteit varen. Het antwoord dat de mannen op heterdaad zijn betrapt en dat de MIVD zelfs hun inbraakpoging in het wifi-netwerk van de Organisatie voor Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag heeft moeten afbreken om te voorkomen dat ze werkelijk ‘binnen’ kwamen, overtuigt hem allerminst.
U hebt een Nederlands paspoort, dus u bent verdacht
,,Er is vandaag een straaljager neergekomen in de regio Moskou. U hebt een Nederlands paspoort, dus u bent verdacht van betrokkenheid daarvan”, trekt Sjejnin een onnavolgbare vergelijking. ,,Maar leg míj eens uit wat die mannen dan deden in Den Haag?”, probeert de Nederlander het met een tegenvraag. Er komt geen antwoord.
Vladimir Kornilov, een pro-Russische Oekraïner, die in Nederland nog een blauwe maandag hoofd was het nooit bestaand hebbende Centrum voor Euraziëstudies, gaat goed los. Na een lang betoog, buldert hij: ,,Als die vier van de GRU waren, waarom heeft Nederland ze dan zo gemakkelijk laten gaan?”
De tombola van gebrul leidt als altijd in Vréja pokázjet niet tot een eensluidende conclusie. De samenvatting is snel gemaakt en hapklaar: wat er in Nederland is gebeurd, is allemaal verzonnen en gecoördineerd met de Verenigde Staten en Groot-Brittannië; alles om Rusland in het pak te naaien, voor de zoveelste keer.
,,Natuurlijk is het onzin wat onze Westerse collega-journalisten hier zeggen”, zet Sjejnin zijn gasten even stevig weg. Maar één vraag heeft hij nog steeds niet willen beantwoorden: wat deden die mannen nou in Den Haag?
NOS 05.10.2018 Cyberaanvallen gebeuren steeds vaker wereldwijd, zoals de hackoperatie die gisteren uitgebreid door de MIVD aan het licht werd gebracht. De vingers wijzen naar de Russische geheime dienst, en dat wordt niet onder stoelen of banken gestoken. “Het is de nieuwe manier van doen”, zegt cyberdeskundige David Sanger.
Sanger schrijft voor The New York Times over de cyberoorlog en schreef het boek The Perfect Weapon. Details van hackacties worden vaker publiekelijk bekend gemaakt. “Denk aan de informatie die de VS bekendmaakte over de cyberaanval van Noord-Korea en alle informatie die het Verenigd Koninkrijk over de zaak-Skripal naar buiten bracht.”
Ook premier Rutte noemt het naar buiten brengen van de normaliter geheime operatie een krachtig signaal aan de Russische regering. “Ik denk dat Moskou geen leuke dag heeft door dit ernstige gestuntel”, zegt Rutte. “Het is natuurlijk onmogelijk om dit nog te ontkennen.”
Maar of deze manier van naming and shaming zinvol is, is volgens Sanger een andere vraag. “Bij sommige landen heeft het misschien zin, maar veel mensen denken niet dat het effectief is in het geval van Poetins Rusland. Het is moeilijk om Poetin zich te laten schamen. Misschien voelt hij zich zelfs wel machtiger hierdoor: hij laat zien dat hij diep kan doordringen in de westerse landen.”
Onthulling
Gisteren onthulde de MIVD dat de veiligheidsdienst in april in Den Haag een hackoperatie heeft verstoord van vier Russische spionnen. Zij wilden het wifisysteem van de OPCW hacken. Die organisatie onderzocht op dat moment onder meer het zenuwgas waarmee in Groot-Brittannië de Russische oud-dubbelspion Skripal en zijn dochter werden vergiftigd.
Eerder meldde de Britse regering dat de Russische geheime dienst achter een reeks van wereldwijde cyberaanvallen zit die is bedoeld om westerse democratieën te ondermijnen. De Russen ontkennen en hebben die beschuldigingen van cyberaanvallen afgedaan als fantasieën.
Maar voorlopig kunnen we nog niet spreken van een echte cyberoorlog, denkt Sanger. “Tot nu toe zijn dit daden van conflict en agressie. Of dat ooit zal worden gezien als oorlogsdaad: tot nu toe reageren landen er niet op die manier op.”
Straffeloos
Wel moeten we ervoor waken dat deze conflicten zich niet nog verder opstapelen. Daarvoor zijn in ieder geval internationale regels nodig, zegt Sanger. “Zoals Brad Smith van Microsoft al kwam met een ‘digitale conventie van Genève. Dat lost niet alles op, maar je spreekt dan wel af dat bepaalde dingen voor alle landen uit den boze zijn. Zodat het veroordeeld wordt als zoiets toch plaatsvindt.”
Ook pleit de cyberdeskundige ervoor dat er harder wordt opgetreden. “Niet alleen met cybermaatregelen. Je kunt het ook afstraffen met economische sancties of een militaire aanval. Je kunt een land diplomatiek isoleren. Zolang er maar een straf op staat. Want landen die cyberaanvallen plegen concluderen tot nu toe dat ze dat ongestraft kunnen doen.”
Reportage en gesprek: Is de ‘cyberoorlog’ al begonnen?
NOS 05.10.2018 We weten hoe ze Nederland binnenkwamen, welke auto ze huurden, wat hun tweede namen zijn en welke fouten ze maakten. Maar hoe probeerden de Russische spionnen in te breken op het netwerk van de OPCW in Den Haag? Hoe geavanceerd was hun aanval, en wat wilden ze op 13 april nou precies doen?
Daarover heeft de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, die de operatie donderdag aan het licht bracht, weinig informatie naar buiten gebracht. Sowieso is niet met de volle zekerheid te zeggen wat het Russische aanvalsplan was, omdat de inlichtingenofficieren het nooit ten uitvoer hebben kunnen brengen.
Amerikaanse aanklacht
Toch is op basis van de Amerikaanse aanklacht tegen de hackende spionnen en gesprekken met ethisch hackers wel een inschatting te maken van hoe hackers van de Russische inlichtingendienst GROe te werk gaan.
Wat we sowieso weten, is dat de spionnen probeerden in te breken bij de OPCW, de internationale organisatie die chemische wapens moet uitbannen en zetelt in Den Haag. De OPCW deed op het moment van de hack onderzoek naar de vergiftiging van de Russische oud-spion Sergej Skripal in Engeland. Ook onderzocht de OPCW toen een gifgasaanval in het Syrische Douma.
De Russen hadden het specifiek gemunt op de wifi-verbinding van de OPCW. Maar hoe de aanvallers daar precies op probeerden in te breken, hangt af van de wifi-versie die de OPCW gebruikte ten tijde van de aanval. Die organisatie wil daarover geen vragen beantwoorden.
Wifi-varianten
Als gebruiker merk je het verschil niet direct, maar er zijn meerdere versies en beveiligingsniveaus van draadloze netwerken. Van de meest onveilige beveligingsvariant, WEP (Wired Equivalent Privacy), weten we al sinds 2005 dat hij simpel te kraken is: dat is tegenwoordig minutenwerk. Veel wifi-netwerken gebruiken daarom inmiddels WPA2: dat is veiliger en staat voor ‘Wifi Protected Access 2’
De consumentenversie van WPA2 is weliswaar veiliger dan WEP, maar is wel vatbaar voor aanvallen waarbij het wachtwoord met brute kracht wordt gekraakt. Over het algemeen geldt: hoe korter het wachtwoord van de wifi, hoe eenvoudiger het is om dat te kraken. De zakelijke versie van WPA2 is daar in theorie ook kwetsbaar voor maar heeft meer mogelijkheden om het netwerk tegen hacks te beschermen.
“Als het gaat om de meest onveilige versie van wifi, dan is het zo gepiept. Maar dat lijkt mij onwaarschijnlijk”, zegt ethisch hacker Wesley Neelen van Dearbytes. Hij wordt als ‘ethisch hacker’ door bedrijven gevraagd om de veiligheid van netwerken te testen – ook die van wifi.
Bij de veiliger versies is het lastiger, maar zeker niet onmogelijk. “Als ze de wifi-versie gebruiken die vooral vaak thuis wordt gebruikt, moeten ze verkeer onderscheppen en dat vervolgens kraken.” Dat kan door verkeer op te vangen, waarna het op een ander moment kan worden gekraakt. “Als je een computer met stevige videokaarten hebt, dan kan dat op zich redelijk snel gekraakt worden”, zegt Neelen.
Dit zat in de kofferbak van de huurauto van de Russen, die was gericht op het OPCW-gebouw NOS
Maar het hoeft niet zo geavanceerd te zijn. “Het kan ook zijn dat ze het wifi-wachtwoord al wisten, bijvoorbeeld door een medewerker onder druk te zetten”, zegt Frank Groenewegen van beveiligingsbedrijf Fox-IT.
Als de OPWC de zakelijke, veiligere versie van wifi gebruikte, zijn die scenario’s minder waarschijnlijk. Maar er zijn manieren om ook zulke netwerken, met betere beveiliging, te omzeilen, bijvoorbeeld door wachtwoorden voor dergelijke netwerken op te vangen met een zogenoemde Wifi Pineapple.
Zo werkt de Pineapple
De MIVD meldde donderdag dat de vier een apparaatje bij zich hadden, een Wifi Pineapple, waarmee een vals wifi-netwerk kan worden opgezet. Dat kan bovendien op een slimme manier. Telefoons, tablets en laptops zoeken continu naar ‘bekende’ wifi-netwerken in hun omgeving, en stralen daarbij de naam van het wifi-netwerk uit.
De Wifi Pineapple speelt daar op in, vangt de wifi-netwerken op waar apparaten naar zoeken en neemt de identiteit van die netwerken aan. Als je ooit verbinding hebt gemaakt met het netwerk van bijvoorbeeld een hotel, kan het met een Wifi Pineapple zomaar zijn dat je telefoon automatisch verbinding maakt met een netwerk dat zich voordoet als dat hotel. Vervolgens zouden ze wachtwoorden, bijvoorbeeld van e-mail, kunnen onderscheppen.
Een ander scenario is dat de aanvallers kennis hadden van een beveiligingsbug in de software van de wifi-router of in wifi zelf, en daarmee konden inbreken. Daarbij kan het gaan om een zogenoemde zero day-exploit, een hackwapen dat nog niet eerder is waargenomen en daardoor heel effectief is.
MIVD-directeur Onno Eichelsheim hintte daar op toen hij zei dat de aanvalsmethode van de Russen nog niet bekend was. Of Eichelsheim dat inderdaad bedoelde, of dat de MIVD nooit eerder vier hackende Russen in een Citroën C3 heeft gezien, wil de MIVD niet zeggen. “Dat geeft te veel vrij over onze modus operandi”, aldus een woordvoerder.
Feit is wel dat de GROe-hackafdeling, Fancy Bear, eerder met zero day-aanvallen heeft gewerkt. Het is dan ook goed mogelijk dat de hackers beschikten over zo’n krachtig hackwapen, en dus konden inbreken op wifi-netwerken zonder het wifi-wachtwoord te kennen.
Als de Russen het wifi-protocol kunnen kraken, moeten vergelijkbare internationale instellingen zich wel zorgen maken, aldus Frank Groenewegen, Fox-IT.
“Het is speculatie, maar als de directeur van de MIVD zegt dat ze iets hebben aangetroffen wat ze nog niet eerder hebben gezien, dan denk ik wel aan zoiets”, zegt Groenewegen van Fox-IT. “Het moet wel heel spannend zijn, als ze het zo benadrukken. En als de Russen het wifi-protocol kunnen kraken, moeten vergelijkbare internationale instellingen zich wel zorgen maken.”
Voor de gemiddelde consument valt het risico mee, benadrukt hij. “Die zijn niet in het vizier van de inlichtingendienst.”
Belastende documenten
Uit de Amerikaanse aanklacht tegen de Russische inlichtingenofficieren weten we dat de Russische overheidshackers, als ze eenmaal binnen zijn gedrongen op het wifi-netwerk, in de meeste gevallen op zoek gaan naar belastende documenten. Of dat in dit geval ook de bedoeling was, weten we dus niet.
In september 2016 kraakten dezelfde twee hackers die ook de OPCW probeerden te hacken, het wifi-netwerk van een Zwitsers hotel waar op dat moment medewerkers van anti-dopingorganisaties verbleven. Die waakhond kwam op de hitlist van Rusland terecht nadat Russische sporters en sportofficials door dopingwaakhond WADA waren geschorst. Of dat in dit geval ook had gekund, hangt af van de manier waarop het OPCW-netwerk is ingericht.
Niet alleen buitmaken, ook vernietigen
Fancy Bear heeft in zijn hack-arsenaal een programma waarmee de aanvallers van apparaat naar apparaat kunnen ‘hoppen’. Dat kan zowel op telefoons als op laptops, waarna de aanvallers bijvoorbeeld documenten op een laptop kunnen buitmaken.
Maar ook tekstberichten, contactpersonen en foto’s op telefoons kunnen worden buitgemaakt. Ook zou de malafide software de microfoon van telefoons kunnen activeren, om zo af te luisteren.
In het geval van anti-dopingautoriteiten is Fancy Bear volgens de Amerikaanse autoriteiten op zoek gegaan naar belastende informatie over niet-Russische sporters, om die vervolgens naar buiten te brengen – soms op een misleidende manier, aldus de Amerikanen. Technisch zou het voor de aanvallers echter ook mogelijk zijn om documenten te vernietigen.
Wat precies het doel van de overheidshackers in dit geval was, is onbekend. De MIVD wil daar niets over zeggen, en van de Russische overheid hoeven ook weinig duidelijkheid te verwachten: het is immers allemaal onzin, aldus het Kremlin.
Meer lezen over de verijdelde Russische hackaanval? Dit schreven we eerder:
Het lijkt er op dat vier Russen fouten gemaakt hebben bij hun operatie, lees in dit stuk hoe het zit met hun ‘cyberhygiëne’.
Het is opvallend dat er over de vier betrapte Russische inlichtingenofficieren op internet veel te vinden is, juist omdat ze werken voor een van de meest geheime inlichtingendiensten in Rusland.
NU 05.10.2018 Rusland heeft de Nederlandse ambassadeur niet ter verantwoording geroepen, zegt de Nederlandse minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) vrijdag na eerdere berichten van Russische persbureaus dat dat wel gebeurd zou zijn.
Russische persbureaus meldden op basis van bronnen bij het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken dat de ambassadeur ontboden was. “Dat heeft op dit moment niet plaatsgevonden. Ik ken het bericht uit de pers, maar op dit moment is nog geen sprake van ontbieden”, aldus Blok.
Minister Ank Bijleveld van Defensie maakte donderdag bekend een Russische cyberaanval te hebben verijdeld. Deze was gericht op de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag. Na de bekendmaking ontbood het Nederlandse kabinet de Russische ambassadeur.
De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) heeft in april vier Russen opgepakt voor de hackoperatie en vervolgens het land uitgezet. De cyberaanval kon snel verijdeld worden doordat de MIVD de Russen kon identificeren. Het gaat om inlichtingenofficieren van de Russische militaire geheime dienst GRU.
In de Verenigde Staten zijn de mannen en drie andere Russische GRU-inlichtingenofficieren aangeklaagd voor diverse cyberaanvallen. Het gaat naast de hackpoging op de OPCW om onder meer een cyberaanval op het wereldantidopingagentschap WADA in 2016.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken ontkende donderdag betrokken te zijn bij de hackoperatie en noemde de onthullingen “een levendige fantasie”.
Tweede Kamer annuleert bezoek aan Rusland
De Tweede Kamerleden die over twee weken een werkbezoek aan Rusland zouden brengen zien daar voorlopig van af. Ze kunnen de poging van Rusland om de OPCW te hacken niet zomaar over hun kant laten gaan, vinden ze.
De buitenlandwoordvoerders van de partijen in de Tweede Kamer zouden vrijdag 19 oktober voor tien dagen naar Rusland afreizen, maar een ruime meerderheid van de Kamer wil het bezoek opschorten, laat VVD-Kamerlid Sven Koopmans weten.
“We moeten altijd met Rusland blijven praten, maar een bezoek door ons nu zou door Rusland makkelijk kunnen worden uitgelegd als vergeving voor een schandelijke daad. En dat is onterecht.”
De Kamer komt volgens Koopmans op voor de Nederlandse rechtsorde. “Dat zullen we Rusland graag nog eens zeggen, maar dan op een voor ons passend moment.”
Met de paspoortgegevens van de Russen die Nederland zijn uitgezet, hebben onderzoekers mogelijk de identiteit ontdekt van honderden medewerkers van de Russische militaire inlichtingendienst. Zij bleken met hun voertuigen te staan ingeschreven op een adres in Moskou dat is gelinkt aan de GROe.
Onderzoekscollectief Bellingcat en zijn Russische partner The Insider deden de vondst toen ze zich bogen over de door Nederland vrijgegeven paspoortgegevens van de vier Russen
AD 05.10.2018 Rusland heeft de Nederlandse ambassadeur in het land nog niet op het matje geroepen naar aanleiding van het uitzetten van vier agenten van de Russische militaire geheime dienst door Nederland. Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) na de ministerraad. Eerder melde een Russisch persbureau dat dit wel zo was.
Het Russische persbureau Sputnik meldde eerder op de dag op basis van diplomatieke bronnen dat ambassadeur Renée Jones-Bos zou worden ontboden. ,,Dat heeft op dit moment niet plaatsgevonden. Ik ken het bericht uit de pers, maar op dit moment is nog geen sprake van ontbieden”, aldus Blok.
Persbureau Sputnik onderhoudt nauwe contacten met het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken en wordt geregeld op voorhand getipt. Het zou dan ook geen verrassing zijn als de Nederlandse ambassadeur later op de dag alsnog wordt ontboden op het ministerie.
Hackaanval
De Nederlandse regering meldde gisteren dat agenten van de Russische militaire inlichtingendienst het wifinetwerk van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag wilden binnendringen. Ze zouden onder meer de bedoeling hebben gehad inloggegevens te bemachtigen.
Rusland ontkent dat de militaire inlichtingendienst GROe ‘schadelijke en verstorende cyberactiviteiten’ heeft gepleegd. Het zou allemaal onderdeel zijn van een desinformatiecampagne die de Russische belangen moet schaden. ,,Dit is weer een absurditeit”, stelt een ingewijde van het ministerie van Buitenlandse Zaken volgens de Russische nieuwsdienst Sputnik.
Floortje Dessing was samen met haar filmploeg in Moskou. Zij was net bij ambassadeur Renée Jones-Bos tijdens de persconferentie van gisteren. ,,Heel wonderlijk wat er dan allemaal gebeurt.”
NOS 05.10.2018 De medische gegevens van drie Nederlandse sporters zijn eerder dit jaar gestolen bij een hack. Dat bevestigt woordvoerder Geert Slot van NOC*NSF: “Ik kan alleen maar zeggen dat we de melding hebben gekregen rond de Winterspelen, in februari. De medische staf heeft de desbetreffende sporters op de hoogte gesteld, maar ik weet niet of het ook om wintersporters gaat.”
Het gaat om sporters die een medische dispensatie hebben om bepaalde medicijnen te gebruiken, aldus Fancy Bears.
Gisteren werd duidelijk dat het Amerikaanse ministerie van Justitie een aanklacht heeft ingediend tegen zeven Russische inlichtingenofficieren. Het gaat om Russische hackers die beslag wisten te leggen op de dossiers van een groep van 250 sporters uit 30 landen.
Een deel van die dossiers maakten ze openbaar onder de noemer Fancy Bears. In ieder geval voetballer Dirk Kuyt en atlete Sifan Hassan zijn in die gelekte documenten genoemd. Ook bij hen betrof het gegevens omtrent medische dispensatie. Of de gegevens van de drie andere Nederlandse sporters ook bij deze hack horen is nog niet duidelijk.
In Nederland ontdekt
De werkwijze van de Russische hackers werd ontdekt door onder andere de Nederlandse Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). Een deel van die officieren probeerde in Nederland onlangs de OPCW te hacken.
De MIVD voorkwam dat deze Russische officieren gegevens van de OPCW buit konden maken.
AD 05.10.2018 Hackers hebben eerder dit jaar de medische gegevens van drie Nederlandse sporters buit gemaakt. Het gaat zo goed als zeker om Russen. Dat bevestigt NOC*NSF. De sportkoepel maakt niet bekend om welke sporters het gaat.
,,Wij hebben de drie sporters op de hoogte gebracht van de hack. Gezien de medische vertrouwelijkheid van de gegevens kan ik daar verder niets over zeggen”, aldus NOC*NSF-woordvoerder Geert Slot.
De kans is groot dat de drie Nederlanders bij de groep van 250 sporters horen van wie Russische spionnen de medische gegevens zouden hebben gestolen. Het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft vanwege deze verdenking een aanklacht ingediend tegen zeven Russische inlichtingenofficieren. Onder die zeven zijn de mannen die in Nederland probeerden de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) te hacken.
De 250 atleten komen uit dertig verschillende landen, zo meldde het Amerikaanse ministerie van Justitie donderdagmiddag. Het gaat in bijna alle gevallen om dispensatieformulieren van sporters. Ze hadden vanwege een bepaalde aandoening toestemming medicijnen te gebruiken die normaal gesproken op de dopinglijst staan.
Vergeldingsactie
Volgens de Amerikanen hackten de Russen deze informatie als vergeldingsactie voor het niet mogen meedoen aan de Olympische Winterspelen in Zuid-Korea, begin dit jaar. Een paar jaar geleden maakte het Russische hackerscollectief Fancy Bear ook medische info van verschillende sporters buit, waaronder wielrenner Chris Froome. In alle gevallen bleek dat de sporters toestemming hadden om de middelen te gebruiken. ,,De Russen hoopten waarschijnlijk op wat anders. Ze wilden aantonen dat andere landen doping toestaan.”
Volgens het NOC*NSF is de informatie van de sporters niet via het computersysteem van de sportkoepel gestolen. ,,Nee, hoe de hackers de informatie hebben verkregen, is ons niet bekend. Het IOC heeft ons over deze zaak op de hoogte gebracht. En wij hebben vervolgens onze sporters geinformeerd.” Of het om Olympische sporters gaat, wil Slot niet zeggen. Volgens hem zijn de gegevens niet naar buiten gebracht.
Hoe de hackers de informatie hebben verkregen, is ons niet bekend, aldus Geert Slot, NOC*NSF .
De zeven Russen, allen lid van de militaire inlichtingendienst GROe, drongen de afgelopen jaren binnen in systemen van tientallen antidopingorganisaties en sportbonden.
Herman Ram, directeur van de Dopingautoriteit liet donderdag al weten dat de Russen zijn antidopingorganisatie zeer waarschijnlijk ook hebben aangevallen. ,,Het zou me verbazen als ze het niet hadden geprobeerd. We hebben regelmatig te maken met cybercriminaliteit, zoals DDoS-aanvallen. Ik weet niet of de zeven Russische verdachten daar een rol in hebben gespeeld, we hebben daar geen signalen van ontvangen. Tot nu ligt er -zover we nu weten- geen gevoelige informatie van ons op straat.”
Fancy Bear
Ram stelt dat er ongeveer anderhalf jaar geleden wel medische informatie van een Nederlandse sporter bij Russische hackers terecht is gekomen. ,,Die info kwam via een bestand van het IOC bij het hackerscollectief Fancy Bear terecht. Deze sporter had dispensatie op medische gronden gekregen voor het gebruik van een medicijn.
In die tijd waren de Russen er ook al erg op gebrand om bewijs te vinden voor dopinggebruik bij westerse sporters. Zo van: ‘zie je wel, jullie sporters gebruiken ook massaal medicijnen’. In dat kader is ook een medisch dossier van een Nederlander bij hen terechtgekomen. Nee, ik zeg niet om welke sporter het gaat.”
Ook het NOC*NSF heeft te maken gehad met hackerscollectief Fancy Bear. ,,Dat was in ons geval ook ongeveer anderhalf jaar geleden. De Russen hebben toen een mailwisseling tussen een van onze artsen en antidopingorganisatie WADA te pakken gekregen. In die mails stonden geen namen van sporters hoor, het was meer een technisch verhaal”, aldus Slot.
AD 05.10.2018 De Russische spionnen die de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) wilden hacken hebben meerdere fouten gemaakt. Door het echte paspoort van een van de spionnen, is er een heel netwerk van geheim agenten blootgelegd.
Engelse media ontdekten dat op naam van Aleksei Morenets, een van de opgepakte hackers, een Lada stond geregistreerd in Moskou. Op hetzelfde adres zijn nog eens 305 auto’s ingeschreven, die zijn gelinkt aan de bestuurders. Met de vondst van één paspoort is bijna de hele hackersgroep 26165 van de Russische geheime dienst GROe onthuld.
Volgens websites The Insider en Bellingcat hebben alle 305 mensen die geregistreerd staan op het adres hun paspoortinformatie en telefoonnummers gegeven. Aleksei Morenets is ook nog te vinden op een Russische datingsite.
Hackaanval
De vier Russen reisden op 10 april naar Nederland op een diplomatiek paspoort. De MIVD ontdekte dat ze van de Russische inlichtingendienst waren. Het gaat om Aleksei Morenets, Evgenii Serebriakov, Oleg Sotnikov en Alexei Minin.
Na aankomst in Nederland huurden de mannen een Citroën C3 en begonnen hun verkenningen naar de OPCW, blijkt uit foto’s die toen zijn gemaakt. Op 13 april parkeerden ze de auto op het parkeerterrein van het Marriott-hotel, dat het dichtst bij het OPCW-kantoor ligt. Voordat ze een hackpoging konden doen, werden ze aangehouden.
In de tech podcast van NOS op 3 ging het ook over de onhandige manier waarop de Russen te werk gingen:
Wat de hack?! Tech-redacteur Joost Schellevis over de klunzigheid van de cyberoperatie !!
Trouw 05.10.2018 De vier Russische spionnen die op het punt staan digitaal in te breken bij de OPCW, werden niet gearresteerd. Als de vier mannen waren vastgezet, hadden zij uitgeleverd kunnen worden aan de VS, waar ze zijn aangeklaagd. Toch zijn er goede juridische en geopolitieke argumenten voor de uitzetting van de spionnen naar Rusland, zeggen deskundigen.
Juridisch
Diplomaten genieten onschendbaarheid, zij mogen niet door een vreemde mogendheid worden opgepakt als zij daar een misdrijf begaan. In het geval van de vier GROe-officieren ligt dat anders. De mannen hadden namelijk wel een diplomatiek paspoort, maar waren niet bij de Nederlandse regering geaccrediteerd als leden van het corps diplomatique.
‘Arresteren had gekund’, bevestigt Paul Abels, bijzonder hoogleraar inlichtingenstudies aan de Universiteit Leiden en oud-medewerker van de Algemene Veiligheids- en Inlichtingendienst (AIVD). ‘Maar inlichtingen- en veiligheidsdiensten mogen geen boeven arresteren. Dan hadden zij dus het Openbaar Ministerie moeten inschakelen – en die weer de politie.’
Dat de MIVD daartoe niet overging, is volledig in lijn met de taak van de inlichtingendiensten, legt Abels uit. ‘Zij moeten dreiging tijdig onderkennen en verhinderen en daarvoor snel zoveel mogelijk informatie binnenhalen. Haalt de MIVD justitie erbij, dan moet de dienst een stap terugdoen. Op termijn hadden ze dan misschien wel bij de data op de laptops gekund, maar het duurt dan lang voor ze toegang hebben tot de informatie.’
Dat Amerikaanse media deze modus operandi maar moeilijk kunnen begrijpen, is volgens Abels mogelijk te verklaren doordat geheime diensten daar meer bevoegdheden hebben. ‘De FBI mag bijvoorbeeld wel arresteren en verhoren. De MIVD mag alleen verstoren.’
Daar komt bij dat het heel moeilijk is om spionage voor de rechter aan te tonen, zegt Arthur Docters van Leeuwen. Hij stond tussen 1989 en 1995 aan het hoofd van de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD), de voorloper van de AIVD. ‘In die tijd is het slechts een paar keer gelukt om mensen voor spionage veroordeeld te krijgen. Dat een wifi-antenne actief was, betekent nog niet dat de spionnen toegang hadden tot OPCW-bestanden.’ Een onzekere strafzaak najagen, of de Russen terugsturen zonder hun spullen? De MIVD wist het wel.
Geopolitiek
Een ‘enkeltje terug naar Moskou’ was in de ogen van oud-minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot ook geopolitiek gezien de beste oplossing. ‘Vang je vier Russen, dan bemoeilijkt dat de moeizame relatie met Rusland alleen nog maar meer.’
Een strafrechtelijke procedure betekent onherroepelijk dat de hackpraktijken in de openbaarheid komen. Daar zal het gigantische Russische propaganda-apparaat zonder meer op reageren, stelt Bot. Een groot conflict ligt op de loer. ‘We hebben al veel problemen met Rusland in de afhandeling van de ramp met de MH17. Dat proces wil je niet verstoren door met veel tamtam spionnen in de gevangenis te gooien.’
De Nederlandse regering had zich in een wespennest begeven, zegt ook de Amerikaanse oud-spion en emeritus hoogleraar Gene Coyle. ‘De Russen spelen het spel altijd hard. Oog om oog, tand om tand. Dus gooi jij Russische spionnen in de cel, dan kun je er zeker van zijn dat ze vier Nederlandse diplomaten in de cel gooien.’ En in Rusland doen rechters vermoedelijk wat minder lastig met bewijslast, voegt Arthur Docters van Leeuwen toe.
Dat Nederland de hackpraktijken deze week alsnog vol in de schijnwerpers zou zetten, was in de uren na de contra-operatie van april nog moeilijk voorstelbaar. De computers, telefoons en taxibonnetjes bleken zo’n overweldigende hoeveelheid informatie te bevatten over de aard en intenties van de spionnen, dat de zeer ongebruikelijke beslissing werd genomen. Op dezelfde dag klaagden de Amerikanen de vier aan.
Ben Bot vindt dat een geruststellender situatie dan die waarin Nederland de Russen zelf had gearresteerd. ‘Het is nu een zaak van de Amerikanen geworden. Ik wens ze veel geluk, maar we weten allemaal dat de spionnen niet zullen worden veroordeeld. Nederland is in ieder geval niet langer een hoofdrolspeler in dit verhaal. Wij zijn van die kerels af.’
Na de onthulling van de verijdelde Russische hackpoging in Den Haag stelt een delegatie van Tweede Kamerleden een werkbezoek aan Rusland uit. Een ruime Kamermeerderheid vreest dat een bezoek van de buitenlandwoordvoerders op dit moment een verkeerd signaal zou afgeven. ‘Het zou worden uitgelegd als vergeving voor schandelijke daden tegen de rechtsorde’, aldus VVD-Kamerlid Sven Koopmans.
NOS 04.10.2018 Vandaag werd bekend dat de militaire inlichtingendienst MIVD op 13 april in Den Haag een Russische cyberoperatie heeft verstoord. Doelwit van de operatie was de OPCW, de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens.
De Russen die de aanval moesten uitvoeren waren vier officieren. Ze blijken onderdeel van de Russische inlichtingendienst GROe en heten Aleksei Sergejvitsj Morenets, Jevgeni Michajlovitsj Serebrjiakov, Oleg Miajlovitsj Sotnikov en Alexej Valeryvitsj Minin.
Alexey Minin MIVD
Oleg Sotnikov MIVD
Evgenii Serebriakov MIVD
Aleksei Morenets MIVD
De Russen zijn eerst een tijd gevolgd voor de MIVD. Als ze op 13 april hackapparatuur activeren wordt er ingegrepen. De mannen blijken alle benodigdheden voor een cyberaanval bij zich te hebben. “Hierdoor weten we zeker dat ze niet in Nederland op vakantie waren”, zegt MIVD-directeur Onno Eichelsheim. De mannen hebben verschillende telefoons bij zich van verschillende merken, ook beschikken ze over 20.000 euro en 20.000 dollar in contanten.
Reconstructie: hoe de Russische hackaanval werd verstoord
De MIVD maakt opvallend veel over de operatie bekend. Normaal vertelt de dienst het liefst zo weinig mogelijk. Volgens onderzoeker Sico van der Meer van Clingendael moeten alle details worden gezien als een signaal aan de Russen. “Je komt er niet mee weg, we nagelen je aan de schandpaal, houd ermee op!”
Leesin dit artikel hoe andere experts denken over de loslippigheid van de MIVD.
Rutte: geen leuke dag voor Moskou
Ook premier Rutte noemt het naar buiten brengen van de normaliter geheime operatie een krachtig signaal aan de Russische regering. “Ik denk dat Moskou geen leuke dag heeft door dit ernstige gestuntel”, zegt Rutte. “Het is natuurlijk onmogelijk om dit nog te ontkennen.”
Nederland gaat met bondgenoten bespreken wat de vervolgstappen moeten zijn. “Het feit dat we dit naar buiten brengen laat zien dat we er met zijn allen klaar mee zijn.” Er zijn volgens hem allerlei vervolgacties denkbaar, maar daar wil hij niet over speculeren.
Lees hier een uitgebreidere reactie of bekijk de onderstaande video:
Ook de Britten en Amerikanen komen vandaag met beschuldigingen over hack-operaties door Rusland. De Britse regering zegt dat de Russische geheime dienst achter een reeks van wereldwijde cyberaanvallen zit die zijn bedoeld om westerse democratieën te ondermijnen.
“Ze proberen verkiezingen in andere landen te ondermijnen en beïnvloeden”, zegt minister Jeremy Hunt van Buitenlandse Zaken. “Samen met onze bondgenoten zullen we met een antwoord komen op deze pogingen van de GROe om de internationale stabiliteit te ondermijnen.”
VS klaagt zeven Russen aan
Justitie in Amerika klaagt zeven Russen aan voor cyberaanvallen op doelen in Nederland, Engeland, Canada, Zwitserland en Amerika. De Amerikanen willen dat ze naar de VS komen en daar worden berecht. Onder de zeven zijn ook de vier Russen die de OPCW in Den Haag probeerden te hacken.
De Russische inlichtingenofficieren zouden wereldwijd antidopingagentschappen en sportorganisaties, waaronder wereldvoetbalbond FIFA, digitaal hebben aangevallen. Daarbij zouden ze gegevens van honderden atleten uit tientallen landen hebben buitgemaakt, onder meer met het doel nepinformatie te verspreiden over ‘schone’ atleten.
Reuters
Over de vier Russische inlichtingenofficieren die betrokken waren bij de verijdelde hackaanval in Den Haag, komen ondertussen steeds meer details naar buiten. De mannen mogen dan deel uitmaken van een van de meest geheime inlichtingendiensten in Rusland, op internet valt toch veel over hen te vinden.
Twee van de vier waren cyberexperts. Een van die twee, de 41-jarige Aleksei Sergejvitsj Morenets zou de wereld over reizen om hackoperaties uit te voeren. De inlichtingenofficier is opvallend genoeg ook terug te vinden op een Russische datingsite. Op zijn profiel staat dat hij op zoek is naar vrouwen uit Moskou van tussen de 21 en 30 jaar oud.
Het profiel van geheim agent Moronets op de Russische datingssite mylove.ru mylove.ru
Over de andere cyberexpert, Jevgeni Michajlovitsj Serebrjiakov, weten we dat hij een document tekende als de plaatsvervangend hoofd van de afdeling cyber warfare van de Russische geheime dienst GROe. The Moscow Times meldt dat hij naast zijn spionage-activiteiten ook een tijdje voor een voetbalclub in Moskou speelde. De gegevens van Serebrjiakov zijn terug te vinden op een website van de amateurcompetitie in de Russische hoofdstad.
Lees hier wat we nog meer weten over de vier Russische officieren.
Russen niet aangehouden, OM start onderzoek
De vier Russische agenten hebben Nederland verlaten. Ondanks het feit dat het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek naar de mannen is gestart, zijn ze destijds niet aangehouden.
MIVD-directeur Onno Eichelsheim zegt in Nieuwsuur dat dit te maken heeft met de manier waarop de dienst operaties uitvoert. “Op dat moment was de afweging: ik wil verstoren. Door het onderzoek dat we erna hebben kunnen doen, hebben we gegevens aan de Amerikaanse justitie kunnen geven. Terugkijkend zou ik het niet anders doen.”
Dat de Russen niet zijn aangehouden, heeft dus te maken met de inlichtingenoperatie die aan de gang was. Verslaggever Lex Runderkamp legt het verder uit in de onderstaande video:
‘Dit was een inlichtingenoperatie, er was geen justitie bij betrokken’
Rusland heeft intussen ook gereageerd. In een officiële verklaring waarschuwt het land voor een ernstige beschadiging van de relatie met Nederland. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat Nederland bezig is met een anti-Russische campagne, die gepaard gaat met doelbewuste lekken in de media over vermeende cyberaanvallen.
NOS-correspondenten Groot Koerkamp David Jan Godfroid benadrukken dat de glasharde ontkenning een bekende Russische reactie is. Hoe gedetailleerd aanwijzingen en bewijzen ook zijn, het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken ontkent en beweert dat het Westen er alleen op uit is om de verhoudingen nog slechter te maken dan ze al zijn.
OmroepWest 04.10.2018 Donderdag maakte Minister van Defensie Ank Bijleveld bekend dat er door de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) een cyberaanval op de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) was verijdeld. De vier Russen waren bij de voorbereiding op hun (mislukte) actie, actief in Den Haag en Noordwijk. De OPCW ligt aan de Johan de Wittlaan in Den Haag, vlakbij het Catshuis.
De vier Russen om wie het draait zijn: Aleksej Sergejvitsj Morenets, Jevgeni Michajlovitsj Serebrjakov, Oleg Miajlovitsj Sotnikov en Aleksej Valerjevitsj Minin. Het Ministerie van Defensie heeft een rapport gepubliceerd waarop te zien is hoe de Russen te werk gingen.
In het rapport van het ministerie zijn foto’s van de camera van Minin te zien. Zo waren de Russen op 11, 12 en 13 april bij het gebouw aan de Johan de Wittlaan. De kofferbak van de auto die ze hadden gehuurd zat vol met apparatuur om het wifi-netwerk van de OPCW mee te hacken.
Acculader uit Den Haag
In de kofferbak trof de MIVD een acculader aan die in Den Haag is gekocht. Ook werden er tal van telefoons aangetroffen. Toen de MIVD tot actie over ging probeerde één van de Russen zijn telefoon kapot te maken.
De MIVD verstoorde op 13 april de actie van de Russen toen ze rond half vijf ’s middags met hackapparatuur probeerden binnen te dringen in het WiFi-netwerk van het OPCW. De huurauto stond toen op de parkeerplaats van het naastgelegen The Hague Marriott Hotel. De website van dit hotel werd ook teruggevonden in de zoekgeschiedenis op de laptop van de Russische Spion Serebrjakov.
Hotels in Noordwijk en Den Haag
Op de laptop zijn nog meer opvallende dingen gevonden. Zo was Serebrjakov tussen 10 en 12 april ingelogd in het Palace Hotel in Noordwijk en 13 april bij het Marriott Hotel in Den Haag.
In Den Haag werden treintickets besteld voor een reis tussen Utrecht Centraal en Basel. Die reis kwam er niet door het kordate optreden van de MIVD. In april werden de vier Russen Nederland uitgezet.
NU 04.10.2018 Zeven Russische inlichtingenofficieren van de Russische militaire geheime dienst GRU worden vanwege meerdere hackoperaties aangeklaagd door de Verenigde Staten. Het gaat onder meer om de hackpoging op de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag.
In het Kort
VS klaagt zeven Russische inlichtingenofficieren aan voor meerdere (pogingen tot) cyberaanvallen
Onder hen zijn vier Russen die de OPCW in Den Haag wilden hacken
Enkelen al eerder aangeklaagd voor beïnvloeden presidentsverkiezingen VS
Vier van de verdachten zijn de Russen die in april door de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) Nederland zijn uitgezet, heeft het Amerikaanse ministerie van Justitie donderdag bekendgemaakt.
Ook worden Russen vervolgd voor de cyberaanval op het Wereldantidopingagentschap (WADA) in 2016. De Amerikaanse aanklager laat weten dat ze onder meer worden verdacht van een poging tot het in handen krijgen van persoonlijke informatie van atleten.
“Dit is allemaal gedaan om de integriteit van de Olympische Winterspelen te ondermijnen”, aldus het ministerie. Rusland was uitgesloten van de Spelen wegens gebruik van doping, de Amerikanen denken dat de cyberaanval een vergelding voor de uitsluiting was.
Drie van de zeven Russen zijn in de zomer ook al aangeklaagd voor inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen.
Mark Rutte sluit niet uit dat Nederland ook maatregelen tegen Rusland neemt. “Daarover moet wel eerst worden overlegd met bondgenoten”, aldus de premier.
Russen werden snel geïdentificeerd door MIVD
De cyberaanval op de OPCW kon verijdeld worden, doordat de MIVD de Russen al snel geïdentificeerd had. Ze reisden met een diplomatiek paspoort vanuit Moskou naar Schiphol.
Volgens de directeur van de militaire inlichtingendienst werd op 13 april (drie dagen na hun aankomst op Schiphol) duidelijk dat de door de Russen gehuurde auto in de buurt van de OPCW stond. In de kofferbak lag specialistische apparatuur. “Er was dus sprake van een directe dreiging.”
De chemischewapenwaakhond bedankt Nederland in een reactie. “Sinds het begin van dit jaar zien we een toename in cybergerelateerde activiteiten”, aldus de OPCW. “We hebben de lidstaten hierover geïnformeerd en we hebben maatregelen genomen.”
De Britse ambassadeur Peter Wilson meldde dat een van de Russische officieren eerder in Maleisië heeft geprobeerd informatie met betrekking tot het MH17-onderzoek te stelen. Dit is niet in de aanklacht van de Amerikanen opgenomen.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de onthullingen over de GRU afgedaan als “een levendige fantasie”.
Fotoserie: Russische hackoperatie OPCW
OPCW deed onderzoek naar zaak-Skripal en Syrië
Toen de Russen in april hun hackoperatie wilden uitvoeren, deed de OPCW zowel onderzoek naar de vergiftiging van de voormalige Russische spion Sergei Skripal, als naar de chemische aanval op de Syrische stad Douma.
Rusland is een bondgenoot van het Syrische regime van Bashar Al Assad en heeft het gebruik van chemische wapens door Al Assad altijd ontkend.
NU 04.10.2018 De Britse regering stelt na onderzoek van het Britse Nationaal Cyber Security Centrum dat de Russische militaire geheime dienst GRU achter een lange reeks cyberaanvallen zit.
“Rusland probeert daarmee westerse democratieën te ondermijnen”, zegt de Britse regering. “De geheime dienst zaait verwarring op uiteenlopende gebieden, zoals sport, vervoer en politiek.”
De Britten zijn er vrijwel zeker van dat de GRU achter de verspreiding zit van ransomware BadRabbit en de cyberaanval op het Wereldantidopingagentschap WADA in 2016. Daarbij werden phishing-mails verstuurd naar gebruikers van de WADA-database.
Het ging om de database die sporters gebruiken om aan te geven waar zij zich bevinden in het kader van dopingtests. Gegevens van onder meer wielrenners Chris Froome en Bradley Wiggins kwamen op straat te liggen.
Hackers drongen systemen van Amerikaanse partij binnen
Verder wordt de geheime dienst verantwoordelijk gehouden voor de hack bij de Amerikaanse Democratische partij en de campagne van Hillary Clinton in 2016. In juli van dit jaar werd bekend dat de Verenigde Staten twaalf Russische inlichtingenofficieren vervolgen voor de hack.
Volgens het Amerikaanse ministerie van Justitie drongen de hackers computers binnen. “Ze hebben honderden geïnfecteerde bestanden geplaatst en e-mails en andere bestanden gestolen”, stelt Justitie. Daarnaast werden gebruikersnamen en wachtwoorden buitgemaakt.
Ook wordt de Russische militaire geheime dienst beticht van het stelen van e-mails van een Brits televisiestation.
“De acties van de GRU zijn roekeloos en willekeurig: ze proberen verkiezingen in andere landen te ondermijnen en te beïnvloeden”, zegt de Britse minister van Buitenlandse Zaken Jeremy Hunt. Volgens de Britten hebben geheim agenten van de GRU ook de oud-spion Sergei Skripal vergiftigd.
Britten krijgen steun van Australië en Nieuw-Zeeland
De Britse autoriteiten krijgen bijval van bondgenoten Australië en Nieuw-Zeeland. De Australische regering stelt dat is vastgesteld dat de Russische strijdkrachten en de GRU zich schuldig maken aan “kwaadaardige cyberactiviteiten”.
Australië zou daar zelf niet “noemenswaardig” door getroffen zijn, maar het land sluit zich toch aan bij “internationale partners” die kritiek uiten op de Russen.
De Australische premier en zijn minister van Buitenlandse Zaken stellen dat het internet niet het “Wilde Westen” is. “Onze boodschap is duidelijk: de rechtsstaat bestaat niet alleen offline, maar ook online. We zullen de op regels gebaseerde internationale orde op internet beschermen, net zoals we dat offline doen.”
De Nieuw-Zeelandse inlichtingendienst GCSB spreekt van een “duidelijk verband” tussen de Russische regering en een “campagne van boosaardige cyberactiviteiten die zijn gericht tegen buitenlandse politieke instellingen, bedrijven, media en sportorganisaties”.
De dienst zegt dat de eigen conclusies aansluiten bij die van het Britse National Cyber Security Centre (NCSC).
AD 04.10.2018 Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken verwacht dat de door de Russen in Den Haag uitgevoerde hackactie geen gevolgen heeft voor het MH17-onderzoek, waarin Nederland deels afhankelijk is van de medewerking van Rusland.
,,Het zijn beide heel ernstige zaken. Maar het zijn twee losstaande feiten. In het MH17-hebben we het recht aan onze kant. We zijn nog steeds vast van plan om die zaak tot een goed einde te brengen.”
Rusland weigert tot nu toe overigens alle medewerking aan het JIT-onderzoek, wat volgens het Kremlin niet objectief zou zijn.
Kamerleden roepen op om de Europese sanctielijst tegen de Russen uit te breiden. Zo zouden de vier aangehouden en het land uitgezette diplomaten op die lijst terecht moeten komen. Maar dat is volgens Blok nu niet mogelijk. ,,Een cyberaanval is juridisch geen grondslag om dit soort sancties op te leggen”, zegt Blok tegenover deze krant.
De minister zegt op dit moment in Europees verband te pleiten voor het aanpassen van de regels. Maar dat is niet van vandaag op morgen geregeld, aldus Blok. ,,Daarvoor is steun van alle EU-lidstaten nodig.”
Helder signaal
Blok stelt dat Nederland ‘een heel helder signaal’ heeft afgegeven door de actie van Rusland, inclusief naam en toenaam van de daders, openbaar te maken. ,,Ik ben blij met de heldere steun van bondgenoten als Groot-Brittannië, de NAVO en de EU.”
De relatie met de Russen moet volgens de minister ‘zakelijk’ en ‘open’ blijven. ,,Het is een land dat grenst aan Europa, dus dat zal moeten. Het is schandalig wat er gebeurd is en dat moeten we blijven benoemen. Maar we moeten ook niet vergeten dat er veel dingen wel goed gaan.”
Blok riep vandaag de Russische zaakgelastigde op het matje. Hij noemt dat een ‘heel stevig diplomatiek signaal’. ,,De zaakgelastigde heeft alleen gezegd dat hij onze boodschap aan de Russische regering zou overbrengen.” Of de boodschap van Blok helder was? ,,Die was glashelder.”
AD 04.10.2018 De coalitiepartijen roepen het kabinet op de Europese sanctielijst tegen Rusland uit te breiden, in reactie op de Russische poging om de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) te hacken.
Het kabinet ‘moet in Europees en NAVO-verband pleiten voor een stevige, gezamenlijke reactie richting de Russen. Het ligt voor de hand om daarbij ook te kijken naar uitbreiding van de sanctielijst’, aldus Joël Voordewind van de ChristenUnie.
D66 wil dat de vier Russische agenten die bij het OPCW zijn opgepakt direct op deze sanctielijst komen te staan. Daarmee kan worden voorkomen dat ze op andere plekken in de EU weer opduiken. ,,Dat is een goede eerste stap”, meent Sjoerd Sjoerdsma. Zijn collega Sven Koopmans van de VVD gaat er ook van uit dat de ‘sanctielijst zo nodig wordt uitgebreid’.
Volgens minister Blok van Buitenlandse Zaken is het nu niet mogelijk de vier aangehouden en het land uitgezette diplomaten op die lijst te zetten. ,,Een cyberaanval is juridisch geen grondslag om dit soort sancties op te leggen”, zegt Blok tegenover deze krant. De minister zegt op dit moment in Europees verband te pleiten voor het aanpassen van de regels. Maar dat is niet van vandaag op morgen geregeld, zegt Blok. ,,Daarvoor is steun van alle EU-lidstaten nodig.”
Ambassadeur
De vier agenten van de Russische inlichtingendienst GROe hebben op 13 april geprobeerd het wifi-netwerk van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag te hacken. De aanval is echter verijdeld door de MIVD, maakte minister Ank Bijleveld (Defensie) vanmiddag bekend. Het viertal is daarna het land uitgezet. Waarom ze niet zijn gearresteerd, is onduidelijk.
Minister Stef Blok heeft direct na het nieuws de Russische ambassadeur ontboden. Dat is een diplomatieke maatregel waarmee Nederland de Russen duidelijk wil maken dat ze zich ernstig hebben misdragen.
Debat
Premier Rutte noemde de aanvalspoging vanmiddag ‘roekeloos en onacceptabel‘, en toont aan dat de Russische militaire inlichtingendienst ‘zich niets aantrekt van internationale waarden en de rechtsorde die ons allen beschermt.’ Het is volgens Rutte niet uitgesloten dat er maatregelen tegen Rusland worden getroffen. Daarover moet wel eerst worden overlegd met bondgenoten.
Volgens Rutte is het openbaar maken van zoveel details over de operatie, op zich al een strafmaatregel. ,,We doen het ook om het vermogen van de Russen om in de toekomst zulke operaties te doen, te verzwakken. In ieder geval, dat mogen we aannemen”, zei de premier.
Rutte meent dat de MIVD-operatie aantoont dat Nederland goed is voorbereid op dit soort situaties. ,,Dit type operatie laat zien: naïviteit, daar is geen tijd meer voor”, voegde hij eraan toe.
Vaag
Net als Bijleveld en Eichelsheim eerder op de dag bleef Rutte vaag over waarom de vier Russen niet zijn gearresteerd. ,,Dit was geen opsporingsonderzoek”, zei hij. Of dat betekent dat arrestaties niet mogelijk waren, liet Rutte in het midden. ,,Bij dit type inlichtingenoperatie is dit de modus operandi”, was alles dat hij daar over kwijt wilde.
De Kamer wil nog voor het herfstreces over de kwestie debatteren. Een voorstel hiertoe van D66-Kamerlid Kees Verhoeven werd door alle partijen gesteund. De partijen prijzen het werk van de veiligheidsdiensten maar zijn ook geschokt door ‘het zoveelste voorbeeld van agressief en schaamteloos gedrag van Rusland’.
AD 04.10.2018 Zeker één officier van de Russische militaire inlichtingendienst GROe heeft in Maleisië geprobeerd informatie van het onderzoek naar de ramp met MH17 te stelen. Dat heeft de Britse ambassadeur Peter Wilson vanmiddag bekendgemaakt.
Wilson sprak op een persconferentie met minister van Defensie Ank Bijleveld en Onno Eichelsheim, de baas van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Daarop werd onthuld dat de MIVD een operatie van vier Russische officieren tegen de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens in Den Haag heeft verijdeld.
De officier die in Maleisië actief was, is een van de vier die in Nederland werd betrapt. Hij richtte zijn vizier op meerdere Maleisische overheidsinstellingen, waaronder de Maleisische politie en het kantoor van de procureur-generaal.
Den HaagFM 04.10.2018 De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) van het ministerie van Defensie heeft een hackoperatie van de Russische militaire geheime dienst tegen de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag verijdeld. Bij de operatie zijn vier Russische inlichtingenofficieren aangehouden en Nederland uitgezet.
Dat maakte minister van Defensie Ank Bijleveld donderdag bekend op een persconferentie. De operatie van de MIVD vond afgelopen 13 april plaats. Vier mannen parkeren die dag op het parkeerterrein van het Marriot hotel aan de Johan de Wittlaan, het dichtst mogelijk bij het kantoor van de OPCW. Volgens MIVD-directeur Onno Eichelsheim zou de Russische militaire geheime dienst GROe hebben geprobeerd het wifi-netwerk van de OPCW te hacken en te infiltreren.
Eerder op de dag maakte de Britse regering bekend dat de GROe verantwoordelijk is voor een lange reeks cyberaanvallen met als doel westerse democratieën te ondermijnen. De Britten zijn er vrijwel zeker van dat de GROe achter de hack bij de Amerikaanse Democratische partij en de campagne van Hillary Clinton in 2016 zit. In april vorig jaar waarschuwde de MIVD ervoor dat Rusland het op één na grootste veiligheidsrisico voor het Westen vormt.
OmroepWest 04.10.2018 De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) heeft in april een hackaanval van de Russische militaire inlichtingendienst GROe tegen de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) verijdeld. De OPCW zit in Den Haag aan de Johan de Wittlaan en heeft nauwe banden met de Verenigde Naties.
Minister van Defensie Ank Bijleveld maakte bekend dat vier Russische inlichtingenofficieren het land zijn uitgezet.Volgens de MIVD wilden diezelfde Russen het wifi-netwerk van de OPCW hacken en infecteren.
De vier officieren kwamen op tien april Nederland binnen op een diplomatiek paspoort. Ze hadden 20.000 euro en 20.000 Amerikaanse dollars bij zich. Daarnaast hadden ze telefoons en apparatuur bij zich om de hack uit te voeren.
MH17
Bij monde van de Britse ambassadeur Peter Wilson werd bekend gemaakt dat zeker één officier van GROe in Maleisië heeft geprobeerd informatie van het onderzoek naar de MH17-ramp te stelen. Die officier, is een van de vier officieren die in Nederland is betrapt.
Naast Nederland en Groot-Brittanië beschuldigen meerdere westerse landen, zoals Australië en Nieuw-Zeeland, de Russen van schadelijke en verstorende hackactiviteiten. Rusland doet beschuldigingen van cyberaanvallen af als fantasie en noemt ze volgens het Russische persbureau: ‘diabolische parfumcocktail’.
Gifgasaanvallen in Syrië
De OPCW heeft de afgelopen tijd onderzoek naar gifgasaanvallen van het Syrische regime onder leiding van Bashar Assad gedaan. Rusland steunt de zittende Syrische president. Ook deed de OPCW onderzoek naar de aanslag op de Russische dubbelspion Sergej Skripal, die in maart werd vergiftigd met het zenuwgas novitsjok in het Britse Salisbury.
De Russen waren van plan na de hackactie in Den Haag door te reizen naar Zwitserland. De treintickets zijn door de MIVD in beslag genomen. Op de computers van de Russen werd informatie gevonden over een laboratorium dat onderzoek deed naar de zaak-Skripal en gifgasaanvallen in Syrië.
NU 04.10.2018 De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) van het ministerie van Defensie heeft een hackoperatie van de Russische militaire geheime dienst GRU op de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag weten te verijdelen. Bij de operatie zijn vier Russische inlichtingenofficieren aangehouden en Nederland uitgezet.
In het kort
MIVD heeft in april Russische hackoperatie verijdeld
Bij de operatie zijn vier Russische inlichtingenofficieren uitgezet
Britse regering meldde eerder dat Russische geheime dienst achter reeks van wereldwijde cyberaanvallen zit
Russen probeerden mogelijk ook inzicht te krijgen in onderzoek naar de vliegramp met MH17
Dat maakte minister van Defensie Ank Bijleveld donderdag bekend op een persconferentie. “Rusland moet hiermee ophouden”, zei de minister. Het kabinet heeft eerder op de dag de Russische ambassadeur ontboden om deze boodschap over te brengen naar Moskou. “Door de operatie openbaar te maken, laten we zien dat we dit niet tolereren”, aldus Bijleveld.
De MIVD-operatie vond plaats op 13 april dit jaar. Directeur van de militaire inlichtingendienst Onno Eichelsheim lichtte toe dat de Russische GRU heeft geprobeerd het wifi-netwerk van de OPCW te hacken en te infiltreren. “We hebben ernstige schade voorkomen”, aldus Eichelsheim. “De dreiging is ook aanwezig in de Nederlandse straten. De GRU is actief, ook hier in Nederland.”
Eichelsheim voegde daaraan toe dat de chemische-wapenwaakhond op dat moment onderzoek deed naar de vergiftiging van de voormalige Russische spion Sergei Skripal in het Britse Salisbury en de chemische aanval op de Syrische stad Doema. Rusland is een bondgenoot van het Syrische regime van Bashar al-Assad.
De vier Russische mannen reisden op 10 april met een diplomatiek paspoort vanuit Moskou naar Schiphol. De MIVD wist ze te identificeren als inlichtingenofficieren. In de dagen hierna, op 11 en 12 april, is duidelijk geworden dat de Russen hun focus richtten op de OPCW, aldus Eichelsheim.
Volgens de directeur van de militaire inlichtingendienst werd op 13 april duidelijk dat de auto die de vier Russen hadden gehuurd, zich bij de OPCW bevond. In de kofferbak lag “specialistische apparatuur”. “Er was dus sprake van een directe dreiging.”
Russische spion verdacht van stelen MH17-informatie
Britse ambassadeur Peter Wilson, die tevens bij de persconferentie aanwezig was, zei dat een van de Russische officieren eerder in Maleisië heeft geprobeerd informatie met betrekking tot het MH17-onderzoek te stelen.
Bijleveld zei dat manipulatie en beïnvloeding “een voorstelbare dreiging voor het MH17-proces” vormen. “Alle organisaties die betrokken zijn bij het strafrechtelijk onderzoek omtrent MH17 zijn zich bewust van digitale dreigingen en hebben daar gepaste maatregelen tegen getroffen.”
In april vorig jaar waarschuwde de MIVD ervoor dat Rusland na terrorisme het grootste veiligheidsrisico voor het Westen is.
Eerder op de dag maakte de Britse regering bekend dat de GRU verantwoordelijk is voor een lange reeks cyberaanvallen met als doel westerse democratieën te ondermijnen.
De Britten zijn er vrijwel zeker van dat de GRU achter de hack bij de Amerikaanse Democratische partij en de campagne van Hillary Clinton in 2016 zit. Ook wordt de Russische militaire geheime dienst beticht van het stelen van e-mails van een Brits televisiestation.
Verder wordt de Russische geheime dienst verantwoordelijk gehouden voor de verspreiding van de ransomware BadRabbit en de cyberaanval op het Wereldantidopingagentschap (WADA) in 2016.
Het Russiche ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de onthullingen over de GRU afgedaan als “een levendige fantasie”.
RO 04.10.2018 De MIVD heeft met ondersteuning van de AIVD en Britse collega’s een cyberoperatie door een team van de Russische militaire inlichtingendienst GRUin Den Haag verstoord. Dat gebeurde op 13 april 2018. De operatie was gericht op de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag.
4 Russische inlichtingenofficieren troffen vlak bij het gebouw van de OPCW met specialistische apparatuur voorbereidingen om de netwerken van deze organisatie te hacken. Nederland is gastland van de OPCW en daarmee verantwoordelijk voor het veilig kunnen functioneren van deze internationale organisatie. Om de integriteit van de OPCW te beschermen is deze cyberoperatie van de GRU vroegtijdig verstoord en zijn de Russische inlichtingenofficieren het land uit begeleid.
“Deze cyberoperatie tegen de OPCW is onacceptabel. Door deze Russische actie te onthullen, sturen we een duidelijke boodschap: Rusland moet hiermee stoppen”, reageert minister Ank Bijleveld van Defensie. “De OPCW is een gerespecteerd internationaal instituut dat 193 staten van over de hele wereld vertegenwoordigt, om gezamenlijk te werken aan een wereld zonder chemische wapens. Als gastland heeft Nederlandse de verantwoordelijkheid om internationale organisaties hier te beschermen. Dat hebben we gedaan.”
De 4 Russische inlichtingenofficieren zijn met een diplomatiek paspoort via Schiphol, Nederland binnengekomen. Ze huurden daarna een auto en parkeerden die op de parkeerplaats van het Marriot Hotel in Den Haag, vlakbij de OPCW.
Apparatuur
De bagageruimte van de auto lag vol met apparatuur om WiFi-netwerken te hacken. Die was geïnstalleerd om op het OPCW-netwerk in te breken. De antenne van deze setup lag op de hoedenplank en was verborgen onder een jas. De apparatuur stond aan, toen de MIVD ingreep.
“Digitale manipulatie en sabotage vormen een serieuze dreiging. Vandaag hebben we laten zien dat deze dreiging van de GRU ook hier in Nederland met al zijn internationale organisaties actueel is”, concludeert de directeur van de MIVD, generaal-majoor Onno Eichelsheim. “Daarom is het van essentieel belang dat we die dreiging stoppen. Dat is gelukt. Ik ben dan ook trots op onze inlichtingenmensen.”
Uit vervolgonderzoek is gebleken dat een van de in Nederland actieve Russische inlichtingenofficieren ook in Maleisië actief was, gericht op het MH17-onderzoek. Bijleveld: “We hebben de Tweede Kamer eerder geïnformeerd over de interesse van Russische inlichtingendiensten in het MH17-onderzoek. Zoals al eerder gemeld vormen manipulatie en beïnvloeding bijvoorbeeld een voorstelbare dreiging voor het MH17-proces. Alle organisaties die betrokken zijn bij het strafrechtelijk onderzoek omtrent MH17 zijn zich bewust van digitale dreigingen en hebben daar gepaste maatregelen tegen getroffen.”
Het is niet gebruikelijk om met resultaten van inlichtingendiensten naar buiten te komen. Het kabinet heeft er nu bewust voor gekozen om deze operatie en de daarbij betrokken Russische inlichtingenofficieren wel publiek te maken, om hen het internationaal opereren moeilijker te maken.
Ondermijnen
“Het ondermijnen van de integriteit van internationale organisaties is onaanvaardbaar“, benadrukt Bijleveld. “De Russische ambassadeur is ontboden om hem deze boodschap over te brengen.”
Nederland deelt de zorgen van de internationale partners over het schadelijke en ondermijnende gedrag van de GRU. Nederland ondersteunt de conclusie van het Verenigd Koninkrijk, zoals vandaag gepresenteerd: de GRU ondermijnt de internationale rechtsorde met dit soort cyberoperaties.
Vandaag treedt de VS naar buiten met een aanklacht tegen verschillende Russische inlichtingenofficieren. Op 6 augustus diende het Amerikaanse ministerie van Justitie een rechtshulpverzoek in bij het Openbaar Ministerie in Nederland. Dat gebeurde in een strafrechtelijk onderzoek naar ongeoorloofde Russische cyberoperaties. Het OM heeft aan dit rechtshulpverzoek verzoek voldaan en de Amerikanen informatie verstrekt. Het OM doet daarnaast ook eigen onderzoek in deze zaak.
Op vrijdag 13 april parkeerden de Russen een auto dicht bij de OPCW. In de auto zat hoogwaardige apparatuur om op korte afstand hacks uit te voeren. Om die reden besloot de MIVD de operatie te verstoren. Lees meer in ons liveblog
Daarmee is er opnieuw bewijs van spionage-operaties van de Russische militaire inlichtingendienst. Poetin gaat in de tegenaanval.
De Russische inlichtingendienst GROe is met afstand de meest avontuurlijke van de drie Russische inlichtingendiensten, schreef correspondent Steven Derix onlangs in dit profiel.
Een onderzoeksteam van de OPCW, de organisatie voor het verbod op chemische wapens, is aangekomen in Syrië. Het team probeert het door oorlog verwoeste Douma in te komen, waar volgens het Westen vorig weekend is gebombardeerd met gifgas. Tientallen burgers kwamen om het leven, onder wie veel kinderen.
Nu alle ogen zijn gericht op Syrië moeten de onderzoekers vaststellen of inderdaad chemische wapens gebruikt zijn, en zo ja, welke. Een race tegen de klok, helemaal nu president Trump aanstuurt op een vergeldingsactie tegen Syrië.
In het hart van het oorlogsgebied
Ook Westerse inlichtingendiensten zijn druk op zoek naar aanwijzingen. Sommige landen denken het al te weten: zowel de Verenigde Staten als Frankrijk zegt er zeker van te zijn dat het Syrische regime chloorgas heeft ingezet tegen de bevolking. De regering in Damascus spreekt alle beschuldigingen tegen.
De OPCW moet duidelijkheid geven. De Syrische ambassadeur in Brussel heeft het onderzoeksteam verzekerd van zijn volledige medewerking. Mocht het de inspecteurs lukken in het hart van het oorlogsgebied te komen, dan begint het voor hen pas echt.
De Organisatie voor een verbod op Chemische Wapens (OPCW) zou afgelopen zaterdag 14.04.2018 beginnen met het onderzoek naar de vermeende chemische aanval in Douma. Volgens de OPCW is het onderzoeksteam echter nog in Damascus. Rusland wordt ervan beschuldigd het team tegen te houden.
Europa wil het conflict met Rusland niet verder op de spits drijven na de raketaanval op Syrische doelen. Het volgt niet meteen het voorbeeld van de Amerikanen, die nieuwe economische sancties tegen Moskou hebben aangekondigd vanwege de Russische steun aan het Syrische regime.
AD 23.06.2018
Spanningen temperen
Iedereen leek er vooral op uit de spanningen met Rusland te temperen. Dat gold ook voor Boris Johnson, de Britse minister van Buitenlandse Zaken. We wilden alleen het signaal afgeven dat de wereld het gebruik van gifgas niet accepteert. De interventie was niet een ‘poging de loop van de oorlog in Syrië te wijzigen of om een verandering van bewind te bewerkstelligen’, zei hij, kennelijk om Moskou gerust te stellen.
Veel chemicaliën verdwijnen vaak binnen een paar uur uit het bloed van mensen, aldus Ruud Busker, TNO.
Het verzamelen van bewijzen is allesbehalve eenvoudig. “Veel giftige gassen als chloor, waarvan wordt vermoed dat het is gebruikt, verdampen snel. Vooral in open ruimtes en zeker als het warm is. Bovendien verdwijnen veel chemicaliën vaak binnen een paar uur uit het bloed van mensen”, zegt Ruud Busker, deskundige chemische wapens bij TNO. Het onderzoeksinstituut uit Rijswijk is een van de twintig gespecialiseerde laboratoria ter wereld die het verzamelde bewijs van de OPCW onderzoeken.
Mogelijke gifgasaanval door Syrische regeringstroepen
Toch zijn in sommige gevallen zelfs tot een paar weken na een gifgasaanval sporen van chemische stoffen terug te vinden. “Daar heeft ons laboratorium zelf voor gezorgd”, zegt Busker. “Een gifgas als zenuwgas verdwijnt dan wel snel uit het bloed, maar de reactie die het veroorzaakt blijft langer in het lichaam aantoonbaar. Iets dergelijks geldt ook voor chloor. Sommige stoffen zijn bijvoorbeeld nog langere tijd in nagels op te sporen.”
Terug naar Den Haag
Het onderzoeksteam kan in een dag klaar zijn met de expeditie, weet Zanders. Na afloop vliegt het team met de verzamelde bewijzen terug naar Den Haag, waar het hoofdkwartier van de OPCW is gevestigd. “Daar is een Syrische waarnemer bij aanwezig”, vertelt Zander. “Hij moet de integriteit van het proces garanderen.”
De OPCW gaat enorm grondig te werk, veel grondiger dan inlichtingendiensten in bijvoorbeeld Frankrijk of Rusland, aldus Jean Pascal Zanders.
Volgens de Syrische president Assad is de gifgasaanval in Idlib waarvoor zijn regering verantwoordelijk zou zijn „100 procent verzonnen.” Dat zei de president in een interview, meldt AFP. Assad zei ook dat zijn leger alle chemische wapens in de ban heeft gedaan.
Volgens Assad spant het westen, en met name de Verenigde Staten, samen met de rebellen. “Zij hebben dat hele verhaal verzonnen zodat ze een voorwendsel hadden om zelf een bombardement te kunnen uitvoeren op ons”, aldus Assad.
De bewijzen stapelen zich op dat het Syrische regime wel degelijk achter de gifgasaanval zat in Idlib. De nieuwste aanwijzing: de VS zouden gesprekken hebben onderschept van de Syriërs waarin wordt gesproken over de voorbereidingen voor de aanval. Al eerder kwamen er ‘bewijzen’ naar boven dat de Syrische luchtmacht verantwoordelijk was voor het bombardement. Dit zijn ze:
Al eerder vernietiging chemisch wapens
Met een resolutie besloot de VN-Veiligheidsraad indertijd tot de vernietiging van alle chemische wapens in Syrië. Syrië stemde toe om aan de ontmanteling mee te werken.
De vernietiging gebeurde onder toezicht van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), die in juni vorig jaar aan de Veiligheidsraad rapporteerde dat de operatie was geslaagd. Alles wat het regime had opgegeven, was het land uit. Veel deskundigen waren sceptisch, mede door berichten over nieuwe aanvallen met gifgas.
CHEMISCHE AANVALLEN GAAN DOOR
Sindsdien zijn meerdere aanwijzingen dat de chemische aanvallen in Syrië doorgaan. In maart 2015 maakten activisten al melding van een aanval met chloorgas boven Sarmin in de noordwestelijke provincie Idlib. Volgens Human Rights Watch heeft de Syrische regering in april en mei 2015 giftige chemicaliën gebruikt bij bomaanslagen.
Begin mei 2015 waren er nieuwe aanwijzingen dat het regime van de Syrische president Assad niet alle chemische wapens had opgegeven, terwijl het dat wel had verklaard.
De aanval op Douma leidde vorig jaar april tot vergeldingsaanvallen, onder meer door de Verenigde Staten.
NOS 01.03.2019 De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) zegt dat er gegronde redenen zijn om aan te nemen dat er chloorgas is gebruikt bij een aanval op de Syrische stad Douma, in april vorig jaar. In een rapport concluderen OPCW-inspecteurs dat er “giftige chemicaliën” met chloor zijn aangetroffen. Hoogstwaarschijnlijk gaat het om dichloor.
Bij de aanval op de stad, die destijds in handen was van Syrische rebellen, vielen tientallen doden. Internationaal leidde de aanval tot grote verontwaardiging. Onder meer de Verenigde Staten voerden vergeldingsaanvallen uit op een luchtmachtbasis van het Syrische leger. Damascus heeft altijd ontkend achter de gifgasaanval te zitten.
In het rapport staat verder dat er geen bewijs is dat de aangetroffen chemicaliën zijn vervaardigd in wapenfabrieken die destijds in handen waren van rebellen. Kort na de aanval stuurde het Syrische regime de inspecteurs naar die fabrieken toe voor antwoorden.
Geen schuldige aangewezen
Duidelijkheid over wie er verantwoordelijk is, verschaft de OPCW niet. De inspecteurs hadden voor dit onderzoek geen mandaat om schuldigen aan te wijzen.
In eerdere jaren mocht een gezamenlijk onderzoeksteam van de Verenigde Naties en de OPCW wel verantwoordelijken aanwijzen voor gifgasaanvallen. Uit de rapporten van dat team bleek dat de regering van president Assad meermaals chloorgas en saringas heeft gebruikt. Terreurbeweging IS werd vooral in verband gebracht met het gebruik van mosterdgas.
Het mandaat om schuldigen aan te wijzen, dat was verleend door de VN-Veiligheidsraad, werd eind 2017 echter niet verlengd. Dat gebeurde na een veto van Rusland, een belangrijke bondgenoot van Assad. Toekomstige onderzoeksteams van de OPCW hebben het mandaat afgelopen november overigens teruggekregen.
Aleppo
De OPCW doet op dit moment nog onderzoek naar een gasaanval in Aleppo, afgelopen november. Syrië en Rusland zeggen dat rebellen daarachter zitten.
NU 01.03.2019 De Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) heeft gegronde redenen om aan te nemen dat er vorig jaar april gifgas is gebruikte bij een aanval in de stad Douma. Dat is de conclusie van het rapport (.pdf) dat onderzoekers van het OPCW vrijdag publiceerden.
De Syrische regering lanceerde 7 april vorig jaar een zware aanval op Douma. Daarbij vielen zeker 48 doden en meer dan vijfhonderd gewonden. Volgens rebellen zou Syrië een bom met giftige chemicaliën hebben gebruikt om burgers te doden.
Het was niet de taak van het OPCW om vast te stellen wie het gifgas als wapen gebruikte.
Onderzoekers van een speciaal team van het in Den Haag gevestigde OPCW bezochten de ramplocatie, verzamelden data en spraken met getuigen. Er werden monsters genomen en geanalyseerd in een lab in Rijswijk.
VS: Syrië en Rusland wilden sporen gebruik gifgas wissen
De Verenigde Staten meldden eerder bewijs te hebben dat Syrië en diens bondgenoot Rusland de sporen van het gebruik van gifgas wissen. De landen zouden tevens de onderzoekers doelbewust hebben vertraagd.
Onder meer de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk houden president Bashar al-Assad verantwoordelijk voor de doden die bij het gebruik van gifgas zijn gevallen.
De VS, het VK en Frankrijk hebben de uitkomst van het onderzoek van de OPCW overigens niet afgewacht. Zij vuurden raketten af op drie Syrische doelen die werden geassocieerd met het chemische wapenprogramma van de Syrische regering.
NU 26.11.2018 OPCW, de toezichthouder op het verbod op chemische wapens in Den Haag, gaat onderzoek doen naar een aanval in de Syrische plaats Aleppo. Bij deze aanval is mogelijk gifgas gebruikt.
Het OPCW gaat eerst na of de beschuldigingen van het gebruik van gifgas geloofwaardig zijn, weegt beveiligingsproblemen af en zet indien mogelijk een onderzoeksteam in, zegt een bron binnen de organisatie.
Een gezondheidsfunctionaris in Aleppo zei dat tientallen Syriërs last hadden van ademhalingsmoeilijkheden, oogontstekingen en andere symptomen die duiden op het gebruik van chloorgas.
De aanvallers gebruikten zaterdag volgens de Syrische autoriteiten munitie met gifgas bij de beschieting van woonwijken in westelijke voorsteden van Aleppo.
Zij hebben de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties gevraagd zich duidelijk uit te spreken tegen deze terroristische gifaanval met chloorgas. Rebellen hebben het bezit van chemische wapens ontkend.
Voor het eerst luchtaanvallen in westen Idilib sinds bufferzone
Volgend op de kennelijke gifaanval in Aleppo zaterdag, vonden er zondag luchtaanvallen plaats in de Syrische provincie Idlib, ten westen van de stad Aleppo. Volgens Syrische waarnemers zijn met behulp van vliegtuigen gebieden bestookt in handen van jihadisten en rebellen.
Voor het eerst sinds Turkije en Rusland in september afspraken maakten over zones in Idilib, waar een bestand moet gelden, zijn er luchtaanvallen geweest in deze gebieden.
NU 21.11.2018 Het kabinet draagt 2,3 miljoen euro bij aan de bouw van een nieuw laboratorium voor de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). Het geld kan worden gebruikt voor de aankoop van grond.
Het nieuwe laboratorium in Nootdorp moet in 2021 in gebruik worden genomen.
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) meldde de bijdrage woensdag tijdens een toespraak voor de OPCW. Hij zei daar blij te zijn dat de organisatie nu ook partijen mag aanwijzen die chemische wapens hebben gebruikt zoals in Syrië.
Rusland verzette zich fel tegen dit nieuwe recht, maar kreeg deze week onvoldoende steun van de lidstaten van de OPCW.
Telegraaf 21.11.2018 Nederland krijgt een nieuw laboratorium voor onderzoek naar chemische wapens. Het kabinet geeft 2,3 miljoen euro voor een nieuwe onderzoeksruimte voor de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens.
Het laboratorium komt in Nootdorp. Het huidige lab in Rijswijk is verouderd en wordt afgebroken. Behalve Nederland steunen ook Canada, België, Zuid-Korea, Polen, Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk en de EU de bouw van het nieuwe laboratorium.
Minister Blok (Buitenlandse Zaken) maakte de bijdrage woensdag bekend tijdens de jaarvergadering van de organisatie, die onlangs nog in de belangstelling stond door de onthulling van een afgeslagen Russische cyberaanval. De OPCW onderzocht de gifgasaanval in de Syrische stad Douma en de aanval met zenuwgas op de Russische dubbelspion Skripal in het Engelse Salisbury.
Schuldige aanwijzen
De jaarvergadering van de OPCW in Den Haag verliep rumoerig vanwege onenigheid over haar bevoegdheden. De organisatie mag sinds kort niet alleen vaststellen of er ergens chemische wapens zijn ingezet, en welke, maar ook wie de schuldige is.
Rusland, China en Iran probeerden die ruimere bevoegdheid tevergeefs terug te draaien. De extra armslag is van groot belang voor het onderzoeksteam van de OPCW dat volgend jaar gifgasaanvallen onderzoekt in Syrië. Rusland vindt dat de macht van de OPCW te groot wordt, groter dan bij de oprichting in 1997 is afgesproken.
’Veto in VN-raad’
Het vindt dat alleen de VN-Veiligheidsraad zich op deze manier in de wereldpolitiek mag mengen. Minister Blok wijst erop dat Moskou juist in de Veiligheidsraad extra onderzoek naar chemische wapens in Syrië met een veto heeft geblokkeerd.
NOS 21.11.2018 Chemische wapens zijn bijna de wereld uit. Vrijwel alle voorraden uit de Koude Oorlog zijn dankzij een internationaal verdrag en toezicht door de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) vernietigd. Tot zover het goede nieuws.
Het slechte nieuws: in de oorlog in Syrië duiken steeds weer chemische wapens op. En ook een aanslag in Salisbury op een voormalige Russische spion en de moord op de halfbroer van Kim Jung-un in Maleisië zijn gepleegd met chemische wapens. Reden voor overleg in Den Haag over hoe chemische wapens helemaal uitgebannen moeten worden. Meer dan 150 landen vergaderen over chemische wapens, nu en in de toekomst.
Dat is niet af te zien aan het OPCW-gebouw in Den Haag, waar de gesprekken plaatsvinden. Het ligt er rustig bij, af en toe gaat er iemand door het zwaar beveiligde hek. De actie is vooral te vinden in de naastgelegen enorme vergaderdoos. Bij het World Forum rijden donkergekleurde auto’s met diplomatieke kentekens af en aan.
In de lange gangen en bij de vergaderzalen zijn alle zitjes gevuld met diplomaten. Maar het gesprek gaat nog niet over chemische wapens. Hoe zullen de Russen zich opstellen in het vergadercircuit, nadat zes weken geleden onthuld werd hoe ze dit voorjaar en op heterdaad werden betrapt bij een hackaanval op de OPCW, dat is waar iedereen het over heeft.
Russische tactiek
Op de agenda staat het voorval in ieder geval niet. Geen motie van afkeuring, geen veroordeling van het land dat met vier inlichtingenofficieren vanaf het nabijgelegen parkeerterrein probeerde in te breken op het wifinetwerk. Onder aanvoering van de Russische ambassadeur in Nederland is al snel duidelijk dat de aanval de beste verdediging is. De delegatie is groter dan anders en volgens een westerse diplomaat zijn de Russen bijzonder actief, “op het agressieve af”.
In de vergaderzaal blijkt dat Rusland met steun van Syrië, Iran en China probeert om eerder genomen besluiten opnieuw op de agenda te krijgen. In juni werd na veel touwtrekken besloten dat de OPCW voortaan niet alleen mag vaststellen dat er chemische wapens zijn gebruikt, maar ook wie dat heeft gedaan.
Rusland c.s. zijn daar tegen omdat zij vinden dat alleen de VN-Veiligheidsraad dat mag. Maar een ruime meerderheid besliste anders. Ondanks alle vergadertrucjes en vertragingstactieken trekt de coalitie onder leiding van Rusland ook deze week aan het kortste eind; alles blijft zoals het was.
Toekomst
Tot het einde van de maand gaat de discussie verder over de toekomst. Het Chemisch Wapenverdrag (CWC) is in 1997 van kracht geworden. Sindsdien is er veel gebeurd. Vrijwel alle chemische wapens waarover landen beschikten zijn vernietigd onder toezicht van de OPCW. De teller staat nu op 96 procent.
Maar er liggen nieuwe dreigingen op de loer. Het belangrijkste strijdtoneel waar de afgelopen jaren chemische wapens zijn ingezet is Syrië. Daarnaast zijn er recente incidenten die zorgen baren: gebruik van chemische wapens om mee te moorden.
De aanslag op de halfbroer van de Noord-Koreaanse leider in Maleisië werd uitgevoerd met zenuwgas VX. De voormalige Russische inlichtingenofficier Skripal werd in maart 2018 samen met zijn dochter het slachtoffer van een aanslag met Novitsjok.
Een kind wordt behandeld in het ziekenhuis in Douma Reuters
Ook de vraag wat er op 7 april 2018 in Douma Syrië precies is gebeurd is nog steeds niet beantwoord. Er zijn toen chemische wapens ingezet waarbij tenminste zeventig mensen om het leven zijn gekomen. De inzet van die wapens werd toegeschreven aan het Syrische regeringsleger.
De Verenigde Staten, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk vergolden de gifgas aanval een week laten door meer dan honderd kruisraketten op Syrische doelen te schieten. Tot grote woede van Syrië en Rusland die elke betrokkenheid nog steeds ontkennen.
Nu de OPCW alsnog de bevoegdheid heeft gekregen om man en paard te noemen, heeft de nieuwe directeur generaal het plan om tien nieuwe experts aan te stellen die de schuldvraag alsnog gaan beantwoorden. Veel diplomaten houden rekening met nieuwe pogingen van Rusland om de activiteiten van de OPCW te dwarsbomen.
Terrorisme
Vooral de aanslagen in Maleisië en het Verenigd Koninkrijk zijn voor veel landen een teken dat naleving van de afspraken over chemische wapens meer aandacht moeten krijgen. Zeker nu blijkt dat moordenaars aan de juiste spullen weten te komen, al dan niet met medeweten van landen die het Chemisch Wapenverdrag hebben ondertekend. En er zijn ook landen die niet zijn toegetreden: Egypte, Israël, Zuid-Sudan en vooral Noord-Korea.
De banden tussen Noord-Korea en Syrië gaan terug tot de Koude Oorlog toen beiden in het Sovjet-kamp zaten. Noord-Korea zou sindsdien niet alleen conventionele wapens en bouwpakketten voor raketten, maar ook chemische stoffen en technologische kennis aan Damascus hebben geleverd.
Voor de OPCW is het dus van het grootste belang dat de kennis en kunde op het gebied van chemische wapens up-to-date blijft zodat er bij nieuwe incidenten snel duidelijk kan worden wat er is gebeurd, waar de chemische wapens vandaan komen en wie er verantwoordelijk is. En daarvoor zijn ook de komende jaren voldoende middelen nodig.
Nieuwe Koude Oorlog
De belangrijkste uitdaging voor de OPCW voor de komende jaren is om de politieke tegenstellingen tussen de leden beheersbaar te houden. Sommige diplomaten spreken al van een nieuwe Koude Oorlog waarbij Rusland, maar ook Iran en deels ook China in dit soort internationale samenwerkingsverbanden zullen proberen het podium te krijgen om hun afkeer van westerse normen en waarden duidelijk te maken.
Tot nu toe was de OPCW vooral een technisch ingestelde organisatie die op basis van consensus een internationaal verdrag uitvoert. Nu dreigt het gevaar dat ze speelbal worden van politieke conflicten in de wereld en dat daardoor de bestrijding van chemische wapens gevaar gaat lopen.
Meer concreet wil de OPCW snel een eigen chemisch laboratorium bouwen zodat ze niet langer afhankelijk zijn van de laboratoria in andere landen die nu het onderzoek voor hen doen. Dat zou een hoop tijdwinst kunnen opleveren en daarmee kan de OPCW sneller tot een duidelijk oordeel komen over gebeurtenissen zoals in Douma of het geval Skripal.
De komende anderhalve week moet blijken of de delegaties overeenstemming kunnen bereiken over een concreet werkplan voor de komende vijf jaar.
NOS 20.11.2018Onder meer Rusland en China wilden de macht van de organisatie tegen chemische wapens inperken, maar pogingen daartoe strandden bij de jaarlijkse conferentie.
Het besluit om de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) daders van gifgasaanvallen te laten aanwijzen, wordt niet teruggedraaid. Ook wordt de begroting niet verkleind. Onder meer Rusland, China en Iran hadden voorstellen daartoe gedaan, maar die zijn gestrand.
In juni werd het mandaat van de OPCW uitgebreid. Daardoor kunnen onderzoekers voortaan ook de schuldigen voor gifgasaanvallen aanwijzen. Die stap wordt door experts gezien als een historisch besluit. Voorheen werd de organisatie vooral als tandeloos gezien, omdat alleen kon worden onderzocht of ergens gifgas is gebruikt. Wie er achter een aanval zat, mocht niet worden benoemd.
De uitbreiding is van groot belang voor een OPCW-onderzoeksteam dat volgend jaar in Syrië onderzoek gaat doen naar gifgasaanvallen. Critici van de uitbreiding zeggen dat de organisatie daarbij ook politieke invloed heeft gekregen, bijvoorbeeld omdat Rusland een bondgenoot is van Syrië en dus weerstand zal bieden tegen onderzoek dat Syrië zou aanwijzen als schuldige.
‘Tsunami van chemische wapens’
Gisteren en vandaag was de jaarlijkse conferentie van de OPCW. Die verloopt meestal rustig, maar de afgelopen twee dagen was er fel debat over het mandaat en de begroting. Vanuit de VS werd geklaagd over “een tsunami van chemische wapens” dit jaar, vooral in Syrië.
China stemde tegen de OPCW-begroting en klaagde dat de organisatie te maken heeft met een atmosfeer van polarisatie en politisering. Ook Rusland toonde zich geërgerd over de uitbreiding van de macht van de organisatie, omdat die veel groter is dan bij de oprichting in 1997 is afgesproken. Kazachstan, dat Rusland steunt, waarschuwde dat de OPCW uit elkaar dreigt te vallen.
De zorgen hebben ermee te maken dat de OPCW vaak in het nieuws is na politiek gevoelige gebeurtenissen. Zo onderzocht de OPCW de gifgasaanval in de Syrische stad Douma en de zenuwgasaanval op de Russische oud-dubbelspion Skripal. Onlangs werd bekend dat de Nederlandse inlichtingendiensten Russische hackpogingen bij de OPCW hebben verstoord.
2,5 miljoen euro voor team Syrië
Met de steun voor de nieuwe begroting heeft de OPCW komend jaar bijna 70 miljoen euro te besteden. Ongeveer 2,5 miljoen daarvan gaat naar het nieuwe onderzoeksteam dat naar Syrië gaat.
NU 06.07.2018 In een tussentijds rapport heeft de organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) vrijdag bevestigd dat chloorgas is gebruikt bij een aanval in april op de Syrische stad Douma.
“Verschillende gechloreerde organische chemicaliën werden aangetroffen in monsters” die door de onderzoekers werden genomen op twee locaties in de Syrische stad, meldt de OPCW in een verklaring. De stoffen werden in twee gasflessen aangetroffen die in Douma werden gevonden.
Vlak na de aanval meldden lokale gezondheidsfunctionarissen dat in Douma zowel chloorgas als het zenuwgas sarin waren gebruikt, maar de onderzoekers hebben geen sporen van zenuwgas aangetroffen.
Bij de aanval op Douma kwamen op 7 april zeker zeventig mensen om het leven. Het incident leidde tot een serie militaire aanvallen op Syrische regeringsdoelen door de VS, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Syrië en Rusland beweren dat de aanval in Douma nooit heeft plaatsgevonden en in scène werd gezet door westerse inlichtingendiensten.
De OPCW heeft al eerder het gebruik van verboden wapens vastgesteld in Syrië, systematische inzet van zenuwgas sarin en mosterdgas.
Schuldvraag
De OPCW-onderzoekers kwamen medio april na veel vertragingen in Douma aan. Ze namen daar monsters en spraken met getuigen om vast te stellen of een aanval is uitgevoerd met chemische wapens.
De chemische wapenwaakhond doet geen uitspraken over de schuldvraag bij een chemische aanval, maar onderzoekt slechts of een dergelijke aanval heeft plaatsgevonden en, zo ja, welke wapens daarbij werden gebruikt. Er zijn wel plannen om de bevoegdheden van de OPCW uit te breiden.
NOS 06.07.2018 De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) heeft mogelijk bewijs gevonden dat er bij aanvallen op de Syrische plaats Douma begin april chloorgas is gebruikt. De aanvallen zorgden destijds voor internationale verontwaardiging en vergeldingsaanvallen op doelen in Syrië door de VS, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.
Inspecteurs mochten zo’n twee weken na de aanvallen in Douma monsters nemen op de plekken waar de bombardementen waren. Op twee plekken hebben ze cilinders gevonden met chloorsporen, staat in een tussentijdse rapportage. De OPCW is nog bezig met het onderzoek en zegt dat het nog te vroeg is om conclusies te trekken. De onderzoekers hebben geen sporen van zenuwgas, zoals sarin, aangetroffen.
Veel burgerslachtoffers
Tientallen mensen kwamen om het leven bij de aanvallen in Douma, onder wie veel kinderen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO werden 500 mensen met symptomen van blootstelling aan gifgas in het ziekenhuis opgenomen.
Door de gebeurtenissen in Douma liepen de spanningen tussen het Westen en Assads bondgenoot Rusland behoorlijk op. Syrië en Rusland ontkennen dat er chemische wapens zijn gebruikt. Bij de vergeldingsaanvallen door de VS, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk werden een wetenschappelijk onderzoekscentrum en wapenopslagcentra bestookt in Damascus en Homs.
AD 06.07.2018 Bij een aanval op de Syrische stad Douma in april dit jaar is geen zenuwgas, maar wel chloorgas gebruikt. Dat meldt de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), de internationale waakhond die toeziet op het verbod op het gebruik van chemische wapens.
De OPCW bracht vandaag een voorlopig rapport naar buiten, waaruit onder meer blijkt dat er bij de aanval op Douma op 7 april van dit jaar geen zenuwgas is gebruikt. De VS stelde eerder dat dat wel het geval zou zijn geweest. De onderzoekers troffen wel sporen aan van chloorgas.
,,De resultaten laten zien er geen zenuwgas of restproducten daarvan zijn gevonden in de monsters. Verschillende gechloreerde organische verbindingen zijn aangetroffen in monsters genomen op twee verschillende plekken. Het team gaat nader onderzoeken wat deze conclusies betekenen”, aldus het rapport. De stoffen werden in twee gasflessen aangetroffen die in Douma werden gevonden.
Het onderzoeksteam deed ook onderzoek naar twee andere aanvallen in 2016 op de Syrische plaatsen Al-Hamadaniya en Karm al-Tarrab. Die steden lagen respectievelijk op 30 oktober en 13 november 2016 onder vuur. Uit de daar genomen monsters is volgens de OPCW niet op te maken of er chemische wapens zijn gebruikt. Wel bestaat volgens de organisatie de mogelijkheid dat de slachtoffers van de aanvallen zijn blootgesteld aan een irriterende stof.
Bij de aanval op Douma kwamen naar verluidt zo’n 70 mensen om het leven. Experts van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) gingen naar aanleiding van de aanval op een onderzoeksmissie naar Douma. Ze namen daar monsters en spraken met getuigen om vast te stellen of een aanval is uitgevoerd met chemische wapens.
Chemische wapens
De aanval leidde tot vergeldingsaanvallen vanuit de lucht door Groot-Brittannië, Frankrijk en de Verenigde Staten. Westerse landen zijn ervan overtuigd dat het regime van de Syrische president Bashar al-Assad de stad met chemische wapens heeft bestookt. Rusland en de Syrische regering stellen dat opstandelingen de aanval in scène hebben gezet.
De OPCW stelt alleen vast of een aanval is uitgevoerd met verboden wapens, niet wie daarvoor verantwoordelijk is. Eerder stelde de OPCW het systematisch gebruik vast in Syrië van strijd- en zenuwgassen als mosterdgas en sarin.
NOS 01.07.2018 Voor The New York Times staat het vast dat het regime van president Assad verantwoordelijk is voor de gifgasaanval van begin april in de buurt van Damascus. Nog voor de publicatie van een rapport van de OPCW over de zaak presenteert de krant zijn eigen bevindingen over de gebeurtenissen op 7 april in Douma, nabij Damascus.
Reporters van de krant bezochten Syrië, maar kregen geen toestemming om Douma te bezoeken. Ze analyseerden wel het foto- en filmmateriaal dat Russische kranten over de zaak publiceerden.
De aanval was in de avond van 7 april. De Syrische autoriteiten en de Russen spraken direct tegen dat een gifgasaanval had plaatsgevonden. Syriërs en Russen waren ook als eersten ter plaatse. Ze deelden mee dat het getroffen gebouw geen tekenen vertoonde van een chemische aanval en dat de bom in een balkon bij het dak daar was geplaatst om te bewijzen dat de regering achter de aanval zat.
Russen leverden ongewild bewijs
Op basis van foto- en videomateriaal dat de Russen publiceerden en beelden die Syrische activisten maakten, heeft The New York Times een 3D-model van het gebouw en een reconstructie van de gebeurtenissen gemaakt.
De deuken in de neus van de bom in het balkon bij het dak bewijzen dat de bom daar niet was neergelegd, maar was afgevuurd vanuit een helikopter, concludeert de krant. Omdat het Syrische leger het luchtruim bij Douma en Damascus domineert, is het niet mogelijk dat een andere partij de wijk bombardeerde. De bom doorboorde de vloer van het balkon.
Chloorgas
Begin april werd zwaar gevochten om Douma. Alleen een oostelijke enclave van Douma was toen nog in handen van opstandelingen. Het Syrische leger stond op het punt met Russische steun ook die enclave te veroveren.
In het bewuste gebouw schuilden mensen tegen de bombardementen van het leger van Assad. De afgevuurde bom bevatte volgens de krant chloorgas, dat zich door het gebouw verplaatste. De 34 dodelijke slachtoffers die de krant telde, werden gevonden bij waterbronnen in het flatgebouw. Ze zochten een weg naar boven, niet wetend dat de bom op een hooggelegen balkon lag en dat ze in de val liepen.
In de reconstructie staat dat resten van chloor zijn gevonden. The New York Times wijst erop dat chloorgas zwaarder is dan de lucht en daardoor zakt. De slachtoffers zouden juist naar boven zijn gegaan om te ontsnappen aan de doordringende lucht.
Op de bom, een soort chloortank, staan afdrukken van het raster in de vloer van het balkon waar de bom zich doorheen boorde.
Bij wijze van represaille voerden de VS en westerse bondgenoten kort na het bombardement luchtaanvallen uit op militaire doelen in Syrië.
NOS 27.06.2018 De organisatie voor het verbod op chemische wapens, de OPCW, mag voortaan bij onderzoeken naar aanvallen met chemische wapens ook de verantwoordelijken voor de aanval aanwijzen.
Tot nu toe mocht de OPCW alleen onderzoeken óf en waar een aanval met chemische wapens had plaatsgevonden. Het benoemen van de daders hoorde niet bij de bevoegdheden.
Het voorstel om ook onderzoek te doen naar de verantwoordelijkheid voor een aanval kwam van Groot-Brittannië, naar aanleiding van de aanval in het Syrische Douma en de aanslag op de Russische spion Skripal.
Rusland, Iran en Syrië tegen
De stemming werd gehouden aan het einde van een tweedaags overleg tussen de lidstaten. 82 landen stemden voor, 24 tegen. Onder de tegenstanders waren onder meer Rusland, Iran en Syrië. Zij vinden dat het neutrale karakter van de organisatie hierdoor wordt aangetast.
De Russische minister van Industrie Kalamonov zei na afloop dat hij en andere tegenstanders zich afvragen of er na dit besluit nog toekomst is voor de OPCW. De OPCW werkt samen met de VN en bijna alle landen zijn er lid van, maar het is geen VN-organisatie.
NU 13.06.2018 De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) heeft woensdag bevestigd dat er op 24 en 25 maart 2017 chloor- en saringas zijn gebruikt in de Syrische plaats Ltamenah.
Op 24 maart vorig jaar is in het zuiden van de stad sarin gebruikt. Een dag later werd in de stad chloorgas gebruikt bij een aanval op een ziekenhuis.
Bij de aanvallen zijn vijftig mensen gewond geraakt. Er is niemand bij om het leven gekomen. Wie de aanvallen heeft uitgevoerd, heeft OPCW niet bevestigd.
OPCW zegt lang nodig te hebben gehad om te kunnen achterhalen of er echt chemische wapens zijn gebruikt in Ltamenah.
In mei heeft de organisatie bevestigd dat tijdens een aanval van het Syrische leger op de stad Saraqibchemische wapens zijn gebruikt.
De Syrische regering is vaker beschuldigd van het gebruik van gifgas. De recentste aanleiding hiervoor was de aanval op de Syrische stad Douma, waarbij tientallen doden zijn gevallen.
Telegraaf 13.06.2018 De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) heeft bevestigd dat in maart vorig jaar zeer waarschijnlijk het zenuwgas sarin is gebruikt in de Syrische stad Ltamenah. Dat staat in een rapport van de speciale onderzoekscommissie dat woensdag is gepresenteerd. De teamleden zijn ook tot de conclusie gekomen dat chloorgas is ingezet bij een aanval op een ziekenhuis. De bombardementen vonden plaats op 24 en 25 maart 2017.
De bevindingen van de OPCW-missie zijn gebaseerd op afzonderlijke verklaringen van getuigen, epidemiologisch onderzoek en in de omgeving genomen monsters. Het verzamelen en analyseren van het materiaal en het verhoren van mensen heeft geruime tijd in beslag genomen voordat een eindoordeel kon worden gevormd.
Het rapport over de gebeurtenissen in Ltamenah is gedeeld met de landen die zijn aangesloten bij de Chemische Wapens Conventie (CWC) en is ook naar de VN-Veiligheidsraad gestuurd.
NU 12.06.2018 Het Openbaar Ministerie (OM) verdenkt een Rotterdamse groothandel in chemische stoffen van het illegaal exporteren van aceton naar Syrië. Het middel kan als grondstof worden gebruikt bij de productie van chemische wapens.
Het OM bevestigt de verdenking dinsdag na berichtgeving door de NOS.
De douane en de FIOD hebben de groothandel in Rotterdam al op 18 april doorzocht. Op basis van informatie uit België is de verdenking ontstaan dat het Nederlandse bedrijf zonder vergunning 200.000 liter aceton naar Syrië heeft geëxporteerd. De aceton zou via Rusland naar Syrië zijn gebracht.
Het OM heeft het bedrijf al eerder aangemerkt als verdachte in een strafrechtelijk onderzoek. In november 2016 zou de groothandel 38.400 liter aceton hebben verkocht en via de haven van Antwerpen hebben geëxporteerd naar een persoon in Syrië.
Het OM heeft de naam van het bedrijf niet bekendgemaakt. In de zaak zijn geen aanhoudingen verricht.
De Europese Unie hanteert een lijst van een aantal goederen en stoffen die niet zonder vergunning naar Syrië vervoerd mogen worden. De sancties gelden in verband met ”brute schending van mensenrechten door het regime in Syrië”.
Telegraaf 16.05.2018 Bij een aanval in de Syrische provincie Idlib is vermoedelijk chloorgas gebruikt. Dat concluderen onderzoekers van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens. Zij hebben niet onderzocht wie verantwoordelijk is voor de aanval.
Het gas zou op 4 februari zijn gebruikt bij een aanval op de plaats Saraqib, die op dat moment niet in handen was de regering. De onderzoekers baseren zich onder meer op getuigenverklaringen en monsters. Ook hebben zich na de aanval patiënten gemeld bij medische centra met symptomen die wijzen op blootstelling aan chloor en andere chemicaliën.
Getuigen zeggen volgens het OPCW-rapport dat ze iets roken dat deed denken aan schoonmaakmiddelen. Er zouden elf mannen zijn behandeld, onder wie drie hulpverleners. Zij hadden last van symptomen als misselijkheid en branderige ogen.
’Gebruik erg gevoelig’
Het gebruik van verboden chemische wapens ligt internationaal erg gevoelig. De Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk beschuldigden het Syrische regime eerder dit jaar van een aanval met dergelijke wapens op de stad Douma, bij Damascus. De landen voerden vervolgens een raketaanval uit op doelen in Syrië.
Het was niet de eerste keer dat de VS ingrepen na zo’n incident. De Amerikanen vuurden vorig jaar tientallen kruisraketten af op een Syrische luchtmachtbasis. Dat was een reactie op de aanval op de stad Khan Sheikhoun, waar vele tientallen burgerdoden waren gevallen.
NOS 16.05.2018 In de plaats Saraqib in de Syrische provincie Idlib is in februari chloorgas gebruikt als chemisch wapen. Dat heeft de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), die het gebruik van gifgas in Syrië onderzoekt, bevestigd.
Na de luchtaanvallen in het gebied waarbij op 4 februari zeker twaalf mensen omkwamen, beweerden reddingswerkers en activisten dat de Syrische regering gifgas had ingezet. Een VN-commissie besloot daarop het gebruik van gifgas te onderzoeken. In Idlib werd al eens eerder het gifgas sarin ingezet tegen de bevolking. Daarbij kwamen tientallen mensen om.
Cilinders met chloorgas
De conclusies van de OPCW zijn onder meer gebaseerd op twee aangetroffen cilinders waarin chloorgas had gezeten, ooggetuigenverklaringen, monsters uit de omgeving en het aantal patiënten dat net na het incident symptomen had waaruit het gebruik van gifgas blijkt.
De organisatie heeft niet onderzocht wie het chloorgas heeft gebruikt; dat valt buiten het OPCW-mandaat. Syrië zegt niet verantwoordelijk te zijn. Damascus ontkent pertinent chemische wapens in te zetten bij de strijd.
De noordelijke provincie Idlib was in februari een van de laatste gebieden die nog in handen waren van de rebellen. De provincie werd bestookt door luchtaanvallen van het door Rusland gesteunde Syrische bewind.
De OPCW onderzoekt ook of gifgas is ingezet bij de plaats Douma, ten noordoosten van Damascus. Daar kwamen bij luchtaanvallen begin april tientallen mensen om, onder wie veel kinderen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO waren 500 mensen met symptomen van blootstelling aan gifgas in het ziekenhuis opgenomen. De Syrische regering, die betrokkenheid bestrijdt, beloofde mee te werken aan een onderzoek ter plaatse van de OPCW, hoewel de experts pas na lang touwtrekken toegang kregen tot het gebied.
De aanval op Douma leidde tot een vergeldingsaanval van de VS, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Daarbij werden een wetenschappelijk onderzoekscentrum en wapenopslagcentra bestookt in Damascus en Homs.
AD 16.05.2018 Bij een aanval in de Syrische provincie Idlib is vermoedelijk chloorgas gebruikt. Dat concluderen onderzoekers van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) . Zij hebben niet onderzocht wie verantwoordelijk is voor de aanval.
Het gas zou op 4 februari zijn gebruikt bij een aanval op de plaats Saraqib. De onderzoekers baseren zich onder meer op getuigenverklaringen en monsters. Ook hebben zich na de aanval patiënten gemeld bij medische centra met symptomen die wijzen op blootstelling aan chloor en andere chemicaliën.
Getuigen zeggen volgens het OPCW-rapport dat ze iets roken dat deed denken aan schoonmaakmiddelen. Er zouden elf mannen zijn behandeld, onder wie drie hulpverleners. Zij hadden last van symptomen als misselijkheid en branderige ogen.
Gevoelig
Het gebruik van verboden chemische wapens ligt internationaal erg gevoelig. De Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk beschuldigden het Syrische regime eerder dit jaar van een aanval met dergelijke wapens op de stad Douma, bij Damascus. De landen voerden vervolgens een raketaanval uit op doelen in Syrië.
Het was niet de eerste keer dat de VS ingrepen na zo’n incident. De Amerikanen vuurden vorig jaar tientallen kruisraketten af op een Syrische luchtmachtbasis. Dat was een reactie op de aanval op de stad Khan Sheikhoun, waar vele tientallen burgerdoden waren gevallen.
AD 04.05.2018 Experts van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) hebben hun missie afgerond in de Syrische stad Douma. Ze namen daar monsters en spraken met getuigen om vast te stellen of een aanval is uitgevoerd met chemische wapens.
Een diplomatieke bron bevestigde dat de experts zijn teruggekeerd naar Nederland. Ook het Russische ministerie van Defensie zei dat het team de werkzaamheden in Douma heeft afgerond.
De OPCW stelt alleen vast of een aanval is uitgevoerd met verboden wapens, niet wie daarvoor verantwoordelijk is. Het laboratoriumonderzoek naar de monsters kan enkele weken in beslag nemen.
Spanningen
De vermeende gifgasaanval begin vorige maand op Douma, dat destijds in handen was van rebellen, deed de spanning internationaal oplopen. Verscheidene westerse landen beschuldigden het Syrische regime ervan verboden wapens te hebben gebruikt en reageerden met een raketaanval op doelen in Syrië. Rusland en de Syrische regering stellen dat opstandelingen de aanval in scène hebben gezet.
VK 22.04.2018 Eerst leggen Syrië en Rusland de VN-medewerkers geen strobreed in de weg, maar na de westerse raketten wordt alles anders.
Acht dagen later dan gehoopt heeft de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) zaterdag eindelijk de Syrische stad Douma bezocht, om onderzoek te doen naar een veronderstelde gifgasaantal waarbij tientallen doden vielen.
Het onderzoek van de OPCW, meer dan een week uitgesteld, leek aanvankelijk van een leien dakje te gaan. Binnen 48 uur na de mogelijke aanval met chemische wapens in Douma op zaterdag 7 april wordt op het OPCW-hoofdkantoor in Den Haag een team van negen vrijwilligers samengesteld. De visa zijn zo geregeld, de weg naar Damascus ligt open.
Er komt geen enkele tegenwerking vanuit de Syrische overheid of bondgenoot Rusland, hoewel die beide door het Westen worden gezien als daders van de aanval met chemische wapens. Sterker: zowel de Russische ambassadeur als de Syrische onderminister van Buitenlandse Zaken, Faisal Mekdad, spreekt zijn steun uit aan de missie. De hoogste baas van de VN, Antonio Guterres, belt ook nog even naar de OPCW, om succes te wensen.
Op de daaropvolgende zaterdag 14 april arriveert het OPCW-team per auto in Syrië. Het moment is ongelukkig: Damascus trilt nog na van de raketaanvallen die de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk diezelfde ochtend hebben uitgevoerd op chemische installaties van het regime van de Syrische president Bashar al Assad, als vergelding voor het drama in Douma. De OPCW komt onderzoek doen terwijl de straf al is opgelegd, vinden ze in Syrië. En vanaf dat moment gaat alles mis.
Geen toestemming
Vanwege ‘veiligheidsproblemen’ krijgt de OPCW-delegatie van Russische en Syrische officials geen toestemming om Douma te bezoeken, meldt Ahmed Üzümcü, de hoogste baas van de OPCW, op maandag 16 april aan de Verenigde Naties. Maar geen nood: de Syrische autoriteiten hebben een alternatief in petto. 22 getuigen staan klaar om vanuit Douma naar Damascus te worden gebracht, zodat de OPCW ze kan interviewen.
Het is net de dag waarop de Britse journalist Robert Fisk na een door de Syrische overheid geregisseerd bezoek aan Douma uit de mond van een arts optekent dat de slachtoffers niet zijn gestikt in gifgas, maar in stof. Op de Syrische staatstelevisie vertellen geïnterviewden dat de aanval met chemische wapens een verzinsel is. Üzümcü constateert fijntjes: onderzoek van de OPCW in Douma is gewenst, ‘zo snel mogelijk.’
Op woensdag 18 april lijkt het zover te zijn: een VN-verkenningsteam mag poolshoogte nemen in Douma, om te kijken of de OPCW veilig aan de slag kan. Douma is op dat moment al dagen heroverd op de rebellen en onder controle van de Syrische autoriteiten en de Russische militaire politie. Journalisten lopen er ongehinderd rond. Maar op de te bezoeken plaatsen voor het onderzoek naar chemische wapens loopt het dramatisch uit de hand.
Op de eerste locatie wordt het VN-team weggejaagd door een vijandige menigte. Op de tweede locatie worden de VN-medewerkers beschoten. Einde oefening: zij trekken zich terug in Damascus. De Britse premier Theresa May stelt dat het Syrische regime en Rusland ‘bewijs verhullen’ in Douma. Douma is juist onveilig vanwege de vergeldingsaanval met westerse raketten, stelt Rusland.
Vrijdag 20 april voert White Helmets de druk op. Deze hulporganisatie – actief in rebellengebied, betaald door onder meer westerse overheden – speelde een cruciale rol bij de publicatie van beelden van de chemische aanval. De ‘exacte begraafplaats van de slachtoffers’ is gemeld aan de OPCW, meldt Raed Saleh, hoofd van de White Helmets, via Twitter.
Afgelopen zaterdag, twee weken na de veronderstelde aanval met chemische wapens en acht dagen later dan gepland, bereikt het OPCW-team alsnog Douma. Daar worden negen uur lang ‘monsters’ genomen. Waarvan, is niet bekend. In het verleden deed de OPCW in Syrië onder meer onderzoek aan de hand van menselijke resten.
De monsters gaan naar een laboratorium in Rijswijk. De OPCW onderzoekt alleen of er sprake was van een aanval met chemische wapens en zo ja, met welk middel precies. De schuldvraag komt niet aan de orde. Het negenkoppige team is nog in Damascus. Of ook een tweede bezoek aan Douma haalbaar is, moet nog blijken.
NU 21.04.2018 De onderzoekers van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) zijn zaterdag begonnen met het onderzoek naar het vermeende gebruik van gifgas in de Syrische stad Douma. Het team heeft enkele monsters genomen die zullen worden onderzocht in hun laboratorium in Rijswijk.
“Het team heeft een van de getroffen locaties in Douma bezocht”, laat de OPCW weten. “De situatie zal verder geëvalueerd worden. We overwegen nog een tweede bezoek aan Douma te brengen.”
De onderzoekers probeerden eerder deze week al de stad te bereiken, maar werden naar verluidt onder Russische invloed tegengehouden. Een veiligheidsteam van de OPCW deed woensdag een verkenning, maar werd vervolgens beschoten. Hierop werd besloten om de groep tot nader order terug te trekken.
De Verenigde Staten meldden eerder bewijs te hebben dat Syrië en diens bondgenoot Rusland de sporen van het vermeende gebruik van gifgas wissen. De landen zouden de onderzoekers doelbewust hebben vertraagd.
Onder meer de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk houden president Bashar al-Assad verantwoordelijk voor de tientallen doden die bij het vermeende gebruik van gifgas zijn gevallen.
De aanval zou zijn uitgevoerd omdat in de stad Douma de rebellen, die strijden tegen het Syrische regime, nog standhielden. Na de aanval capituleerden ze.
Zaterdag maakte de Syrische staatstelevisie bekend dat rebellen die een bolwerk hadden ten noordoosten van de hoofdstad Damascus, zich terugtrekken richting het noordwesten. Dat deel van Syrië is nog altijd grotendeels in handen van militanten. Het wordt gezien als een nieuwe overwinning van Assad.
Vergelding
De VS, het VK en Frankrijk hebben de uitkomst van het onderzoek van de OPCW overigens niet afgewacht.
Vorige week zaterdag vuurden die drie landen daarom raketten af op drie Syrische doelen die werden geassocieerd met het chemische wapenprogramma van de Syrische regering.
Telegraaf 21.04.2018 Internationale inspecteurs van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) hebben zaterdag voor het eerst in Douma onderzoek gedaan naar sporen van een mogelijke gifgasaanval. De OPCW laat weten dat er monsters zijn genomen. Die worden voor onderzoek naar het OPCW-laboratorium in Rijswijk gestuurd.
Ruim een week geleden arriveerde een team OPCW-inspecteurs in Syrië om te onderzoeken of er daadwerkelijk een gifgasaanval op Douma is uitgevoerd en om te bekijken welk gas is gebruikt. Westerse landen zijn ervan overtuigd dat het regime van de Syrische president Bashar al-Assad Douma met chemische wapens heeft bestookt.
Tot dusver kreeg de OPCW-missie niet de gelegenheid onderzoek te doen in Douma. Volgens Rusland werd de missie vertraagd door de raketaanvallen van de Amerikanen, Britten en Fransen vorige week zaterdag op Syrische doelen.
AD 21.04.2018 Internationale inspecteurs van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) hebben zaterdag voor het eerst in Douma onderzoek gedaan naar sporen van een mogelijke gifgasaanval. De OPCW laat weten dat er monsters zijn genomen. Die worden voor onderzoek naar het OPCW-laboratorium in Rijswijk gestuurd.
Ruim een week geleden arriveerde een team OPCW-inspecteurs in Syrië om te onderzoeken of er daadwerkelijk een gifgasaanval op Douma is uitgevoerd en om te bekijken welk gas is gebruikt. Westerse landen zijn ervan overtuigd dat het regime van de Syrische president Bashar al-Assad Douma met chemische wapens heeft bestookt.
Tot dusver kreeg de OPCW-missie niet de gelegenheid onderzoek te doen in Douma. Volgens Rusland werd de missie vertraagd door de raketaanvallen van de Amerikanen, Britten en Fransen vorige week zaterdag op Syrische doelen.
NOS 21.04.2018 Een week na aankomst in Syrië hebben inspecteurs van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens onderzoek verricht in Douma. De inspecteurs gingen na of de stad doelwit is geweest van een aanval met chemische wapens, vandaag twee weken geleden.
De OPCW-missie in Syrië werd tot nu toe gekenmerkt door oponthoud. De inspecteurs waren vorige week zaterdag al in Damascus, maar kregen ondanks verscheidene toezeggingen geen toestemming om door te reizen naar Douma.
De OPCW maakte vanmiddag bekend dat de inspecteurs materiaal hebben verzameld op een locatie die op 7 april zou zijn bestookt met chemische wapens. Mogelijk wordt ook op een tweede locatie onderzoek gedaan. Het verzamelde materiaal gaat naar het OPCW-laboratorium in Rijswijk voor nader onderzoek.
Uitrusting van OPCW-inspecteurs om na te gaan of chemische wapens zijn ingezetAFP
Rusland maakte eerder vanmiddag al bekend dat de OPCW-missie in Douma was aangekomen. Woordvoerster Maria Zacharova van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken noemde het oponthoud dat de missie tot nu toe gekenmerkt had onaanvaardbaar. Frankrijk beschuldigt Rusland er juist van voor de vertraging verantwoordelijk te zijn.
Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk vrezen dat de missie vertraagd werd om bewijsmateriaal voor een chemische aanval te laten verdwijnen.
Het Westen beschuldigt het Syrische regime, met Rusland als belangrijkste bondgenoot, dat het op 7 april een chemische aanval heeft uitgevoerd op burgers in Douma. Zonder het resultaat van de OPCW-missie af te wachten voerden de Amerikanen, Britten en Fransen vorige week zaterdag een vergeldingsaanval uit op drie posities van het Syrische leger.
Terugtrekking rebellen
Inmiddels gaat de terugtrekking door van rebellen uit Oost-Ghouta, het gebied ten noordoosten van Damascus. Tien bussen met strijders van het Vrije Syrische Leger zijn met familieleden vertrokken uit de enclave Qalamoun. Ze worden naar Idlib in het midden en Jarablus in het noorden van het land gebracht, naar gebied dat in handen is van de rebellen.
Een woordvoerder van de rebellen zegt dat voor de aftocht is gekozen na bombardementen door Russische vliegtuigen begin deze week, waarbij zes rebellen zijn omgekomen.
Door deze laatste evacuatie is het voormalige rebellenbolwerk Oost-Ghouta nu vrijwel geheel weer in handen van de troepen van president Assad. Delen van Syrië aan de grens met Jordanië, Israël, Turkije en Irak zijn al jaren buiten de invloedssfeer van de president.
AD 20.04.2018 Vond er een gifgasaanval plaats in Douma, en wie zat er achter? Een team van de OPCW moet het antwoord vinden. Maar het lijkt wel of dat antwoord er al niet meer toe doet, zegt hun voormalige leider. ‘Iedereen weet blijkbaar al precies wat er gebeurd is.’
Ze zijn met z’n tienen. Sommigen hebben verstand van wapens, anderen hebben een chemische of medische achtergrond. Ze willen de vragen beantwoorden waar de wereld al twee weken op zit te wachten. Maar ze kunnen niets doen.
,,Er is niets frustrerenders dan dat’’, zegt de Oostenrijker Dieter Rothbacher, die jarenlang leiding gaf aan precies zo’n team van de organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW). Hij volgt zijn oud-collega’s op de voet. ,,Ze weten dat de hele wereld meekijkt, willen dolgraag aan de slag. Maar elke dag dat ze moeten wachten, wordt het moeilijker om bewijzen te vinden.’’
Al een week geleden arriveerde het OPCW-team in de Syrische stad Douma, waar op 7 april een gifgasaanval zou hebben plaatsgevonden waarbij 70 mensen zouden zijn gedood. De OPCW-inspecteurs moeten de feiten vinden, maar ze wachten al een week op toestemming om ter plaatse onderzoek te doen. De situatie is te onveilig, oordeelde het begeleidende VN-team, dat dinsdag bij een eerste inspectie direct werd beschoten.
Zijn de bewijzen inmiddels niet verdwenen?
,,Als het er was, is veel van het materiaal inmiddels verdampt, als het al niet is weggehaald. Met elke dag wachten wordt de kans kleiner dat ze nog iets vinden. Anders is het met het biomedische bewijs: resten van deze stoffen blijven vaak vele weken in het lichaam van de slachtoffers zitten. Die zullen ze nog steeds vinden als ze nu haar- of bloedmonsters nemen.’’
Maar dan moeten ze die slachtoffers wel vinden.
,,Sterker nog: het Syrische regime zal hen die slachtoffers moeten tonen. Syrië heeft zelf ingestemd met dit onderzoek, dus het is verplicht om volledig mee te werken. Hopelijk doen ze dat ook. Feit is dat we twee weken verder zijn, en er nog altijd niet één onderzoeker ter plaatse is geweest. Dat is niet bemoedigend.’’
Er zijn inmiddels wel diverse journalisten ter plaatse geweest. Zij zeggen dat er niemand te vinden is die de aanval bevestigt.
,,Maar u denkt toch niet dat die daar zelfstandig zijn? Elke journalist die daar nu zit, is met een Syrische escorte. Wie zij spreken, is daarvoor geselecteerd door het regime. Het is echt uitgesloten dat journalisten daar zomaar rondlopen en aanspreken wie ze willen. Ik weet dat er zeer gerenommeerde journalisten bij zitten, maar ik sta nogal sceptisch tegenover deze reportages.’’
U denkt dat er wel degelijk een aanval is geweest.
,,Weet u: ik wil feiten. En die kan alleen het OPCW-team leveren. Ik vind het bijzonder pijnlijk dat iedereen al precies lijkt te weten wat er gebeurd is. De Russen weten al zeker dat het niet gebeurd is, het westen weet zeker dat het wél gebeurd is, en wie het gedaan heeft. De Verenigde Staten hebben al bombardementen uitgevoerd op basis van dit incident. Ik vind dat ongelofelijk. Waarom wachten we niet op de feiten? We vonden de OPCW toch zo belangrijk? Waarom laten we hen dan niet eerst hun werk doen?’’
Ik vraag me serieus af waarom het Syrische regime zoiets zou doen, aldus Dieter Rothbacher, oud-leider van OPCW-inspectieteam.
Rothbacher werkte tien jaar lang voor de OPCW, de organisatie die vijf jaar geleden werd onderscheiden met de Nobelprijs voor de Vrede. In 2003 leidde de Oostenrijker een VN-inspectie in Irak, die moest zoeken naar bewijs voor de aanwezigheid van massavernietigingswapens. ,,We vonden niets. Maar een paar weken later begon toch de oorlog. Het lijkt wel of de geschiedenis zich herhaalt: er is nog geen bewijs, maar er wordt wel gebombardeerd.’’
De VS zeggen harde aanwijzingen te hebben dat het Syrische leger achter de aanval zat.
,,Met mijn militaire achtergrond vraag ik me serieus af waarom het leger zoiets zou doen. Ze hadden Douma al bijna ingenomen, de rebellen waren al op de vlucht. Waarom dan een gifaanval, waarvan je weet dat het westen die zwaar opneemt? Ik kan daar geen zinnig motief voor bedenken. Dat betekent niet dat het niet gebeurd kan zijn, want in oorlogen gebeuren veel dingen zonder zinnig motief, maar het betekent wel dat een ander scenario ook zeer goed voorstelbaar is.’’
Wat verwacht u van het OPCW-onderzoek?
,,Als ze morgen toegang krijgen, hebben ze overmorgen monsters genomen en kan er binnen een week een eerste verslag liggen. Maar het rapport zal hoe dan ook verscheurd worden. Als ze geen bewijs voor een gifaanval vinden, zal de ene kant zeggen: het bewijs was al vernietigd. Als ze wel bewijs vinden, zal de andere kant zeggen: dat is gefabriceerd. Het OPCW-team is een speelbal van de internationale gemeenschap geworden.’’
NU 19.04.2018 De VS zegt donderdag “geloofwaardige informatie” te hebben die erop wijst dat Rusland en Syrië sporen van het vermeende gebruik van gifgas in de stad Douma uitwissen. Daarnaast zouden de landen het onderzoek van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) doelbewust vertragen. Dit meldt een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.
Onderzoekers van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) werd eerder de toegang tot de stad geweigerd. Het beperken van de toegang zou plaatsvinden onder druk van Rusland, werd eerder gemeld door Amerika.
Daarnaast werd het veiligheidsteam van de OPCW, dat dinsdag op verkenningsmissie was in Douma om te kijken of de stad veilig was, beschoten. Het team heeft zich hierop teruggetrokken.
De incidenten hebben tot gevolg dat het onderzoek, dat eigenlijk woensdag al zou beginnen, tot nader order is uitgesteld. Wanneer wel begonnen wordt, is niet bekend.
Rebellen
De Syrische overheid heeft donderdag ondertussen bekendgemaakt de inspanningen voor het herwinnen van de laatste rebellenenclaves te zullen verhogen. Een groot gedeelte van het noordwesten van Syrië is nog in handen van militanten.
De vermeende gifgasaanval die de Syrische stad Douma trof, zorgde voor de capitulatie van de rebellen die nog standhielden in de buitenwijken. Zaterdag claimde president Assad de regio Oost-Ghouta, waar de stad ligt, herwonnen te hebben.
De Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk voerden zaterdag een vergeldingsactie uit voor het vermeende gebruik van gifgas bij de aanval op Douma eerder deze maand.
Drie doelen, die verband zouden houden met het chemische wapenprogramma van de president Assad, zouden succesvol zijn getroffen.
Telegraaf 19.04.2018 De Verenigde Staten vermoeden dat Rusland en Syrië proberen OPCW-onderzoekers weg te houden uit Douma, waar mogelijk een aanval is uitgevoerd met chemische wapens. De landen zouden ondertussen proberen bewijsmateriaal weg te werken.
„We beschikken over geloofwaardige informatie die erop wijst dat Russische functionarissen samenwerken met het Syrische regime om deze inspecteurs te vertragen en de toegang te ontzeggen tot Douma”, zei een woordvoerster van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze stelde dat „belastend bewijs over het gebruik van chemische wapens” wordt verwijderd.
De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) heeft een team naar Syrië gestuurd om de vermeende aanval te onderzoeken. De onderzoekers moesten hun bezoek aan Douma deze week noodgedwongen uitstellen nadat beveiligers van de Verenigde Naties tijdens een verkenningsmissie waren beschoten.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken stelde donderdag dat opstandelingen verantwoordelijk zijn voor de aanval op de VN-medewerkers. „Het gebeurde niet per ongeluk”, aldus het departement. Dat stelde dat de „strijders en extremisten” waarschijnlijk vrezen dat de OPCW-experts toegang krijgen tot de plek van de vermeende aanval.
Telegraaf 18.04.2018 In Douma is op beveiligers van de Verenigde Naties geschoten. Daarom zijn de inspecteurs van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) woensdag nog niet naar Douma, een voorstad van Damascus, gegaan. Dit zei het hoofd van de OPCW, Ahmet Üzümcü.
Het veiligheidsteam was dinsdag in Douma namens de Verenigde Naties. Bronnen bij de VN hebben bericht dat er „veiligheidskwesties zijn gerezen.” Zo zou er zijn geschoten en er waren betogers die hulp eisten. De OPCW is een op zichzelf staande internationale organisatie die wel veel samenwerkt met de VN.
Inspecteurs van de OPCW moeten proberen vast te stellen of er 7 april een gifgasaanval in de grotendeels verwoeste Syrische stad Douma is geweest.
NU 18.04.2018 Het veiligheidsteam van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) dat dinsdag op verkenningsmissie in de Syrische stad Douma was, is beschoten. Dat heeft de voorzitter van de OPCW gezegd.
Het team was in de stad om te kijken of het veilig genoeg was om het onderzoek naar een mogelijke chemische aanval door het Syrische regime te beginnen. Toen ze beschoten werden, besloten ze zich terug te trekken uit de stad.
De onderzoekers zouden woensdag beginnen, maar dat is door de schietpartij tot nader order uitgesteld. Wanneer ze beginnen met het onderzoek, is niet bekend.
Veiligheidsteam OPCW beschoten in Douma
Rekken
Het onderzoeksteam van de OPCW wilde al eerder naar Douma afreizen, maar werd naar verluidt onder Russische invloed tegengehouden. De Amerikanen vrezen dat de Syrische regering en Rusland tijd probeerden te rekken om met bewijsmateriaal te knoeien.
Rusland stelde dinsdag tijdens de vergadering van de VN-Veiligheidsraad dat een onderzoek naar het gebruik van chemische wapens in Douma geen zin had, omdat de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk al een gezamenlijke vergeldingsactie hebben uitgevoerd.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov gaat vrijdag naar Damascus voor een overleg met de afgezant van de Verenigde Naties in Syrië.
Afgelopen zaterdagnacht vuurden die drie landen raketten af op drie Syrische doelen die werden geassocieerd met het chemische wapenprogramma van de regering van president Bashar al-Assad.
Correspondent Seth Doane van het Amerikaans CBS wist maandag Douma binnen te komen. Hij sprak onder andere met bewoners van de straat waar een huis staat waarin naar verluidt veertig dodelijke slachtoffers werden aangetroffen. “Plotseling verspreidde een soort gas zich rond ons”, zei een buurman. “We konden geen adem krijgen, het rook naar chloor.”
De inwoners lieten Doane een plek zien waar een bom was ingeslagen. Hij fotografeerde daar een gele gascilinder, vergelijkbaar met projectielen die op de locaties van eerdere gifgasaanvallen werden gevonden door mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch.
Een Zweedse journalist van TV4 bezocht hetzelfde huis in Douma. Hij betrad ook de kelder van het pand en zei daar een ongemakkelijk gevoel in zijn keel te ervaren en een penetrante geur waar te nemen.
NOS 18.04.2018 In Douma in Syrië is geschoten op beveiligers van de VN, die het onderzoek naar de vermoedelijke gifgasaanval voorbereiden. Het hoofd van de OPCW, de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens, heeft dat laten weten.
Het veiligheidsteam was gisteren in Douma toen hun veiligheid in het geding kwam. Het team werd omringd door een mensenmassa en heeft zich toen teruggetrokken. Daarna zijn de beveiligers ook nog beschoten en was er een explosie.
‘Regering-Assad verantwoordelijk voor uitstel’
Het is onduidelijk of en wanneer de OPCW-inspecteurs aan het werk kunnen. Rusland, bondgenoot van de Syrische president Assad, zei eerder dat de OPCW woensdag terecht zou kunnen in Douma.
Inspecteurs van de OPCW moeten proberen vast te stellen of er 7 april een gifgasaanval in de grotendeels verwoeste voorstad van Damascus is geweest. Hoe langer het duurt voor ze kunnen beginnen, hoe minder bewijsmateriaal ze kunnen verzamelen, zo wordt gevreesd.
De Amerikaanse minister Mattis van Defensie zegt dat de Syrische regering verantwoordelijk is voor het uitstel van het onderzoek door de OPCW.
AD 18.04.2018 In Douma is op beveiligers van de Verenigde Naties geschoten. Daarom zijn de inspecteurs van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) woensdag nog niet naar Douma, een voorstad van Damascus, gegaan. Dit zei het hoofd van de OPCW, Ahmet Üzümcü.
Het veiligheidsteam was dinsdag in Douma namens de Verenigde Naties. Bronnen bij de VN hebben bericht dat er ‘veiligheidskwesties zijn gerezen’. Zo zou er zijn geschoten en er waren betogers die hulp eisten. De OPCW is een op zichzelf staande internationale organisatie die wel veel samenwerkt met de VN.
Inspecteurs van de OPCW moeten proberen vast te stellen of er 7 april een gifgasaanval in de grotendeels verwoeste Syrische stad Douma is geweest.
Telegraaf 18.04.2018 De Amerikaanse regering heeft Rusland laten weten dat het voorlopig niet hoeft te vrezen voor nieuwe strafmaatregelen. ,,Ik kan bevestigen dat de VS de Russische ambassade hebben geïnformeerd dat er voorlopig geen nieuwe sancties komen”, zei een bron binnen het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken tegen persbureau TASS.
De Amerikaanse VN-ambassadeur Nikki Haley had zondag nog gezegd dat haar land nieuwe strafmaatregelen tegen Rusland aan het voorbereiden was. De diplomate zei dat de sancties bedrijven zouden treffen die te maken hebben met de Syrische regering en het gebruik van chemische wapens.
Haar aankondiging schoot president Donald Trump naar verluidt in het verkeerde keelgat. Hij stelde helemaal geen besluit te hebben genomen over nieuwe strafmaatregelen, zei een ingewijde tegen The New York Times. De krant bericht dat het Witte Huis zaterdag al mensen had geïnformeerd dat wel degelijk nieuwe sancties in de maak waren vanwege de Russische steun aan Assad.
Telegraaf 18.04.2018 Drie Vlaamse bedrijven worden vervolgd voor de export van chemische producten naar Syrië, waarvan er een mogelijk is gebruikt om het zenuwgas sarin te maken. Ze waren naar eigen zeggen niet op de hoogte van de vergunningsplicht, meldt het weekblad Knack.
Minister van Financiën Johan Van Overtveldt, verantwoordelijk voor de douane, gelooft niet dat de bedrijven niet op de hoogte waren van de vergunningsplicht. De bedrijven stellen dat de douane er zelf ook niet van op de hoogte waren. Van Overtveldt erkende op de Belgische radio dat bij de douane „onregelmatigheden” zijn vastgesteld.
Het gaat om vier stoffen, waaronder isopropanol, waarvoor sinds vijf jaar een exportvergunning nodig is. Dat middel kan onder meer worden gebruikt voor ontsmetting, maar ook om saringas te maken.
De ondernemingen moeten zich medio mei verantwoorden voor rechtbank in Antwerpen. Het betreft A.A.E. Chemie Trading uit Kalmhout, Anex Customs uit Hoevenen en Danmar Logistics uit Stabroek.
Volgens de minister is sinds eind 2016 vanuit België geen isopropanol meer naar Syrië geëxporteerd. Syrië moest zijn voorraad van die stof in 2013 vernietigen.
NU 18.04.2018 Drie Vlaamse bedrijven worden vervolgd voor de export van chemische producten naar Syrië, waarvan één product mogelijk is gebruikt om het zenuwgas sarin te maken.
Ze waren naar eigen zeggen niet op de hoogte van de vergunningsplicht, meldt het Belgische weekblad Knack. De Belgische minister van Financiën Johan Van Overtveldt, verantwoordelijk voor de douane, gelooft dit niet.
De bedrijven stellen dat de douane zelf ook niet op de hoogte was van de vergunningsplicht. Van Overtveldt erkende op de Belgische radio dat bij de douane “onregelmatigheden” zijn vastgesteld.
De ondernemingen moeten zich medio mei verantwoorden voor de rechtbank in Antwerpen. Het betreft A.A.E. Chemie Trading uit Kalmhout, Anex Customs uit Hoevenen en Danmar Logistics uit Stabroek.
Isopropanol
Het gaat om vier stoffen, waaronder isopropanol, waarvoor sinds vijf jaar een exportvergunning nodig is. Dat middel kan onder meer worden gebruikt voor ontsmetting, maar ook om saringas te maken.
Volgens Van Overtveldt is sinds eind 2016 geen isopropanol meer vanuit België naar Syrië geëxporteerd. Syrië moest zijn voorraad van die stof in 2013 vernietigen. De Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) heeft in 2015 bewijs gevonden dat de Syrische regering sarin en chloorgas heeft gebruikt bij aanvallen in Noord-Syrië.
NOS 18.04.2018 In België worden drie Vlaamse bedrijven vervolgd voor het exporteren van chemische producten naar Syrië. De bedrijven hebben tussen 2014 en 2016 zonder vergunning middelen waar mogelijk saringas mee is gemaakt naar Syrië vervoerd. Dat gifgas is volgens de Verenigde Naties herhaaldelijk gebruikt door het Syrische regime tegen de eigen bevolking.
Weekblad Knack en de Duitse non-profitorganisatie Syrian Archive kwamen de illegale export op het spoor toen uit een database van de Verenigde Naties bleek dat België het enige land was dat na 2013, toen de vergunningsplicht werd ingesteld, zonder vergunning bleef exporteren naar Syrië.
Saringas
Het gaat om een groothandel in chemische producten voor industrieel gebruik, een administratief kantoor en een logistiek bedrijf. In 24 leveringen naar Syrië en Libanon werd in totaal 168 ton isopropanol, 219 ton aceton, 77 ton methanol en 21 ton dichloormethaan vervoerd. Isopropanol kan worden gebruikt voor de productie van schoonmaakmiddelen en farmaceutische middelen, maar ook voor saringas.
Volgens de bedrijven stonden hun handelspartners niet op een zwarte lijst. Ze beweren dat ze niet op de hoogte waren van de vergunningsplicht.
De OPCW en de VN stelden vorig jaar vast dat het Syrische bewind twee keer saringas gebruikte in 2017. Vier jaar eerder werd het gifgas ingezet in Oost-Ghouta. Daarbij vielen honderden doden. Het is niet duidelijk of het gas ook werd gebruikt bij de aanval op Douma, eerder deze maand.
NOS 18.04.2018 De vergaderzaal in het Haagse hoofdkwartier van de OPCW heet Ieper, genoemd naar de Belgische stad waar voor het eerst grootschalig gifgas werd ingezet. Dezer dagen wordt er in diezelfde zaal vooral gesproken over gifgas in Syrië of in het Britse Salisbury.
De keurige ambassadeurs die bij de OPCW het woord voeren, trokken in het verleden nauwelijks de aandacht maar dat is opeens anders. Al tijdens de vergaderingen achter gesloten deuren verschijnen er twitterberichten.
Live from the @OPCW. The UK delegation in its statement on Syria again used a phrase “#highly likely”. It seems that they are mocking all international community. 11:03 – 16 apr. 2018
#OPCW Director Gen briefs Exec Council on his Fact Finding Mission’s deployment to to investigate #Douma chem weapon attack. OPCW arrived in Damascus on Saturday. Russia & Syria have not yet allowed access to Douma. Unfettered access essential. Russia & Syria must cooperate.
En de Russische en Britse ambassadeurs nodigen na afloop de pers uit om hun kant van het verhaal extra onder de aandacht te brengen. Ook vandaag zullen de gemoederen weer oplopen als het OPCW-rapport over de zaak-Skripal op de agenda staat. Want chemische wapens staan opeens weer volop in de belangstelling en de publieke en politieke verontwaardiging is groot. Of het nu gaat om het gebruik van gifgas in en door Syrië of om een aanslag op een voormalige Russische spion in Engeland.
“Een tijdlang waren chemische wapens een beetje saai”, zegt Sico van der Meer, onderzoeker bij Clingendael. “De OPCW hield zich bezig met de vernietiging van de enorme voorraden die de grootmachten tijdens de Koude Oorlog hebben opgebouwd. Maar nu die wapens ook weer daadwerkelijk gebruikt worden, staat ook de organisatie die toezicht houdt op het verdrag tegen chemische wapens weer volop in de schijnwerpers.”
Grootmachten
De snel verslechterende relatie tussen Rusland en de westerse landen maakt het samenwerken in organisaties zoals de OPCW steeds moeilijker. De ambassadeurs die aan de Haagse vergadertafel zitten, krijgen klaarblijkelijk instructies vanuit hun hoofdsteden om toch vooral hun eigen versie van de werkelijkheid voor het voetlicht te brengen.
De propagandaoorlog in de zaak-Skripal waarbij beschuldigingen tussen Moskou en Londen eindeloos heen en weer gaan, beperkt zich niet langer tot politici en media. Dat brengt de OPCW in een lastige situatie. Aanvankelijk was de organisatie bedoeld als een platform voor technici, deskundigen en diplomaten die vooral feitelijk een einde aan chemische wapens proberen te maken. Dat is nu veranderd in een arena waar vooral de schuldvraag centraal staat, wie heeft wat en wanneer gedaan.
Mandaat
Omdat vrijwel alle landen zeggenschap hebben over de OPCW zijn de procedures sowieso complex. En een internationaal verdrag geeft nu eenmaal geen kant-en-klaar antwoord op elke situatie in de wereld. Volgens Van der Meer leidt het tot frustratie bij de lidstaten dat de OPCW nu wordt gebruikt voor politieke doelen.
“Het is te hopen dat het daar intern ook aan de orde wordt gesteld om meer duidelijkheid te krijgen wat de OPCW nu wel en niet mag. Vooral of ze verantwoordelijken mogen aanwijzen voor het gebruik van gifgas, en niet alleen het feitelijke gebruik mogen vaststellen.”
Extra complicatie is dat er tot voor kort een oplossing was voor Syrië waardoor de experts van de OPCW niet alleen de feiten konden onderzoeken maar ook de schuldigen konden aanwijzen. Daarvoor was er een speciale samenwerking met de VN afgesproken: het Joint Investigative Mechanism (JIM).
Eind vorig jaar stuitte verlenging van die samenwerking op een Russisch veto. Dat was een paar maanden nadat JIM de regering van Assad had aangewezen als verantwoordelijke voor een gifgasaanval in Syrië in Khan Sheikhoun. Door het gebruik van sarin kwamen daar 74 mensen om het leven en raakten er meer dan 550 gewond.
NU 18.04.2018 Een veiligheidseenheid van de Verenigde Naties is dinsdag in de Syrische stad Douma geweest. Dat zegt de Syrische ambassadeur van de Verenigde Naties Bashar Ja’afari.
De eenheid van de internationale organisatie onderzocht of de situatie in Douma veilig genoeg was voor het onderzoeksteam van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) om woensdag onderzoek te doen naar de vermeende gifgasaanval van bijna twee weken geleden.
“Wanneer het veiligheidsteam heeft bepaald dat de situatie in de stad veilig genoeg is, zal het onderzoek woensdag starten”, aldus Ja’afari.
Volgens de Syrische ambassadeur van de Verenigde Naties heeft de Syrische regering “alles gedaan wat het kon om het werk van deze missie te faciliteren”.
Rusland
Het onderzoeksteam van de OPCW wilde al eerder naar Douma afreizen, maar werd naar verluidt onder Russische invloed tegengehouden. De Amerikanen vrezen dat de Syrische regering en Rusland tijd probeerden te rekken om met bewijsmateriaal te knoeien.
Rusland stelde dinsdag tijdens de vergadering van de VN-Veiligheidsraad dat een onderzoek naar het gebruik van chemische wapens in Douma geen zin had, omdat de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk al een gezamenlijke vergeldingsactie hebben uitgevoerd.
Afgelopen zaterdagnacht vuurden die drie landen raketten af op drie Syrische doelen die werden geassocieerd met het chemische wapenprogramma van de regering van president Bashar al-Assad.
Gascilinder
Correspondent Seth Doane van het Amerikaans CBS wist maandag Douma binnen te komen. Hij sprak onder andere met bewoners van de straat waar een huis staat waarin naar verluidt veertig dodelijke slachtoffers werden aangetroffen. “Plotseling verspreidde een soort gas zich rond ons”, zei een buurman. “We konden geen adem krijgen, het rook naar chloor.”
De inwoners lieten Doane een plek zien waar een bom was ingeslagen. Hij fotografeerde daar een gele gascilinder, vergelijkbaar met projectielen die op de locaties van eerdere gifgasaanvallen werden gevonden door mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch.
Een Zweedse journalist van TV4 bezocht hetzelfde huis in Douma. Hij betrad ook de kelder van het pand en zei daar een ongemakkelijk gevoel in zijn keel te ervaren en een penetrante geur waar te nemen.
Telegraaf 17.04.2018 Onderzoekers van de internationale Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) zijn dinsdag de voorstad Douma bij Damascus binnengegaan, meldde de Syrische staatstelevisie. Ze moeten proberen vast te stellen of er 7 april een gifgasaanval in deze grotendeels verwoeste stad is geweest. Rusland en Syrië bestrijden dat er gifgas is gebruikt.
De inspecteurs zijn afgelopen weekend naar Syrië gekomen. Douma is weer helemaal in handen van de regering. De laatste strijders van de soennitische strijdgroep Jaish al-Islam (Leger van de Islam) hadden er een week geleden na onderhandelingen mee ingestemd onder Russisch toezicht naar Noord-Syrië te worden geëvacueerd.
De VS, Frankrijk en Groot-Brittannië hebben het OPCW-onderzoek niet afgewacht, maar hebben afgelopen zaterdag raketaanvallen op Syrië uitgevoerd als straf voor de vermeende gifgas-aanval.
NOS 17.04.2018 De Syrische staatstelevisie meldt dat OPCW-experts in de stad Douma zijn aangekomen. De vertegenwoordigers van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens zullen daar bewijsmateriaal zoeken voor de vermoedelijke gifgasaanval van anderhalve week geleden.
De OPCW zelf heeft nog niet bevestigd dat de onderzoekers in Douma zijn. Een woordvoerder zegt tegen de NOS dat om veiligheidsredenen geen uitspraken worden gedaan over de missie.
Het team van de OPCW kwam afgelopen zaterdag aan in Damascus. Rusland en Syrië zeiden toen dat ze nog niet door konden reizen naar Douma “om veiligheidsredenen”. Wel kreeg de OPCW de gelegenheid om 22 getuigen te spreken, die door de Syrische autoriteiten naar de hoofdstad gebracht zouden worden.
Rusland, een bondgenoot van Syrië, zei maandag dat de OPCW woensdag naar de plek van de vermoedelijke gifgasaanval zou kunnen afreizen.
Vermoeden van chloorgas
De VS en Frankrijk hebben de afgelopen dagen het vermoeden uitgesproken dat het bewijsmateriaal in Douma al verdwenen is of moedwillig is weggehaald. De Amerikaanse vertegenwoordiger bij de OPCW zei maandag bij een bijeenkomst achter gesloten deuren dat de VS aanwijzingen heeft dat Rusland al op de plek van de aanval was en mogelijk bewijsmateriaal heeft aangetast.
Douma werd op zaterdag 7 april getroffen door een luchtaanval, waarbij volgens westerse landen vermoedelijk chloorgas is ingezet. De VS, Frankrijk en Groot-Brittannië, die ervan overtuigd zijn dat het bewind van president Assad erachter zit, voerde afgelopen weekend een vergeldingsaanval uit. Daarbij werden drie doelen geraakt om de inzet van chemische wapens in de toekomst te voorkomen.
De OPCW heeft geen mandaat om zelf schuldigen voor gifgasaanvallen aan te wijzen. Sinds augustus 2015 maakten de OPCW-onderzoekers in Syrië deel uit van een VN-onderzoeksgroep die ook mocht kijken naar schuldigen, het JIM (Joint Investigation Mechanism). Het mandaat van dat gezamenlijke team is eind vorig jaar niet vernieuwd na een veto door Rusland. Het onderzoek van de OPCW in Douma richt zich alleen op de vraag of er chemische wapens zijn ingezet en zo ja, welke.
AD 17.04.2018 Onderzoekers van de internationale Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) zijn vandaag de voorstad Douma bij Damascus binnengegaan, meldde de Syrische staatstelevisie. Ze moeten proberen vast te stellen of er 7 april een gifgasaanval in deze grotendeels verwoeste stad is geweest.
De OPCW zelf heeft nog niet bevestigd dat de onderzoekers zijn aangekomen in Douma. Het team van onderzoekers is al sinds afgelopen weekend in de Syrische hoofdstad Damascus, maar vanwege veiligheidsredenen was het vooralsnog niet mogelijk de reis naar Douma te maken.
Het OPCW-onderzoek draait overigens niet om het aanwijzen van schuldigen. De onderzoekers gaan aan de hand van getuigen, bodemmonsters en onder meer plantenonderzoek op zoek naar bewijs van het gebruik van chemische wapens.
Persbureau Reuters meldde eerder al dat Rusland volgens de Amerikanen bewijsmateriaal heeft aangetast in Douma, waardoor de gifgasaanvallen moeilijker te bewijzen zouden zijn. De Amerikaanse ambassadeur zou zich daarover beklagen, zijn teksten kwamen weer bij Reuters terecht.
Telegraaf 17.04.2018 Frankrijk zegt dat bewijs voor de Syrische gifaanval van vorige week wordt verdonkeremaand. Volgens het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken is het daarom zaak dat internationale inspecteurs zo snel mogelijk Douma in mogen.
Medewerkers van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) proberen de Syrische stad in te komen. Tot op heden hebben Rusland en Syrië nog geen toestemming gegeven. Pas woensdag zou de OPCW naar binnen mogen om te kijken of er daadwerkelijk een gifgasaanval was en welk gas is gebruikt.
Volgens de Russen is het onderzoek vertraagd door de vergeldingsactie van de Amerikanen, Britten en Fransen afgelopen vrijdagnacht. Volgens de Russen zelf heeft er helemaal geen gifgasaanval plaatsgevonden. Hun experts waren donderdag en vrijdag in Douma en zouden geen enkele aanwijzing hebben aangetroffen.
De Russische president Vladimir Poetin heeft dinsdag verklaard veel belang te hechten aan het onafhankelijk onderzoek van de OPCW. Rusland weerspreekt de beschuldigingen van Frankrijk en Verenigd Koninkrijk dat onderzoekers worden tegengewerkt.
NOS 17.04.2018 Een ruime meerderheid in de Tweede Kamer vindt het goed dat het Nederlandse kabinet begrip heeft getoond voor de vergeldingsactie op Syrië. Alleen de SP en de Partij voor de Dieren hebben geen goed woord over voor de bombardementen.
SP-Kamerlid Karabulut vroeg minister Blok in het Vragenuur waarom het kabinet de actie van de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk niet heeft afgekeurd. Ze zei dat er in feite sprake was van “politieke steun aan een illegale aanval”.
De minister van Buitenlandse Zaken benadrukte nogmaals dat Nederland begrip heeft getoond, wat iets anders is dan steun geven. Hij zei dat Nederland eigenlijk vindt dat eerst uitgezocht had moeten worden wie er achter de aanval in Douma zit, maar dat Rusland zo’n onderzoek heeft geblokkeerd in de Veiligheidsraad. Hij herhaalde dat het zeer waarschijnlijk is dat Assad de dader is en noemde de Syrische president een recidivist wat betreft het gebruik van chemische wapens tegen zijn eigen bevolking.
‘Perfecte knoop’
Volgens Blok is er sprake van “een perfecte knoop”, die niet los te krijgen is. Hij vindt dat er aanwijzingen zijn dat Assad ook deze keer een gifgasaanval heeft gepleegd, maar “het perfecte bewijs” is er niet, en kan er ook niet komen omdat Rusland elk VN-onderzoek naar de dader blokkeert, zei de minister.
Het Kamerlid Van Raan van de Partij voor de Dieren zei dat, ook al is bewezen dat Assad in het verleden gifgasaanvallen heeft uitgevoerd, er ook deze keer een onderzoek gedaan zou moeten worden. Hij vindt dat je met een vergeldingsactie zonder bewijs en zonder mandaat afzakt “naar hetzelfde niveau als je vijand” en “de beschaving achter je laat”.
De meeste andere partijen in de Kamer hebben begrip voor de actie, maar vinden dat er snel een oplossing moet komen voor “de politieke warboel” in Syrië.
AD 17.04.2018 Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) heeft vanmiddag in de Kamer opnieuw de aanval op Syrië verdedigt. Dat er geen sluitend bewijs is dat het Syrische regime achter de gifgasaanval in Douma zat, is volgens de bewindsman geen reden af te wachten. ‘Rusland blokkeert het onderzoek naar de dader, dus dat antwoord zal nooit komen.’
Het OPCW-onderzoek is van groot belang, maar het zal altijd incompleet zijn vanwege het Russische veto over de dadervraag, aldus Stef Blok.
Een perfecte knoop, zo noemde Blok de situatie in reactie op vragen van SP-Kamerlid Sadet Karabulut. De huidige missie van de organisatie tegen chemische wapens (OPCW) onderzoekt alleen de inzet van gifgas. ,,Dat onderzoek is van groot belang, maar het zal altijd incompleet zijn vanwege het Russische veto over de dadervraag”, verdedigde hij de tegenaanval van de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk van dit weekend.
De bewindsman verwees opnieuw naar eerder bewijs rond het gebruik van chemische wapens door het regime van de Syrische president Bashar al-Assad. ,,Al zeker vier keer eerder is vastgesteld dat hij chemische wapens heeft ingezet tegen zijn bevolking. Hij is dus in ieder geval een recidivist.” Blok benadrukt dat het regime nooit openheid heeft gegeven over het eigen wapenprogramma, ruim vier jaar nadat het toegetreden is tot het Chemisch Wapenverdrag.
Bovendien gebruikt Rusland keer op keer z’n vetorecht om onderzoek naar de misstanden te blokkeren, zei Blok. ,,Dit is de twaalfde keer dat Rusland zijn veto gebruikt tegen een resolutie over Syrië, en zijn zesde veto tegen een resolutie die beoogt de inzet van chemische wapens in Syrië te stoppen”, liet hij direct na de aanval al weten.
Begrip
Blok herhaalde vanmiddag dat het kabinet ‘begrip’ heeft voor de aanval, die wat hem betreft ‘proportioneel en weloverwogen’ is. ,,We hebben opslag- en productielocaties van chemische wapens aangevallen. Voor zover bekend zijn daarbij geen burgerslachtoffers gevallen. We proberen zo effectief mogelijk te zijn.”
Het kabinet spreekt nadrukkelijk geen steun uit. Volgens Blok beschikt Den Haag niet over voldoende eigen informatie dat te rechtvaardigen. ,,Wat in de Nederlandse politieke geschiedenis heel belangrijk is, is dat je steun uitspreekt op het moment dat je ook eigen informatie hebt”, aldus Blok eerder daarover.
Volgens Blok blijft de inzet van Nederland om te komen tot een blijvende oplossing voor het conflict in Syrie, dat al zeven jaar duurt. ,,We moeten eerst een wapenstilstand bewerkstelligen. Als dat gelukt is, moet er zo snel mogelijk humanitaire hulp komen voor de Syrische burgers. Pas als dat geregeld is, moeten we opnieuw naar de onderhandelingstafel voor het vredeproces.”
Illegale aanval
De SP heeft grote zorgen over de bombardementen en spreekt van een een roekeloos en ‘illegaal optreden’ dat Nederland zou moeten veroordelen. ,,Het gebruik van chloorgas is niet onafhankelijk bevestigd, maar het westen wachtte niet op de op OPCW-onderzoekers. ‘We moeten iets doen’, dat was de overheersende gedachte. Maar we moeten vaststellen dat een einde van de oorlog niet dichterbij is gebracht. De spanningen zijn wel opgelopen, waardoor het conflict eerder is bemoedigd”, aldus Karabulut vanmiddag.
AD 16.04.2018 Het moet een geheim overleg zijn over Syrië, vandaag in Den Haag, maar ondertussen wordt er door Engeland, Rusland en Amerika volop gelekt over de gesprekken bij de OPCW.
Bij die Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens vindt momenteel overleg plaats over Syrië. En hoewel dat achter gesloten deuren is, laten alle partijen berichten uitlekken.
Het gesprek gaat over het onderzoek naar het gebruik van chemische wapens in de Syrische stad Douma en ligt nog gevoeliger na de raketaanvallen dit weekeinde door de Amerikanen, Engelsen en Fransen. Rusland heeft die aanvallen, gericht op het Syrische regime van al-Assad, scherp veroordeeld.
Britten
Het onderzoek naar de gifgasaanval in Douma is daarom inzet geworden van het politieke steekspel tussen de betrokken landen.
Zo liet de Britse delegatie vanochtend weten dat de OPCW-onderzoekers nog geen toegang krijgen tot het gebied in de Syrische stad Douma. De onderzoekers zouden daar op zoek moeten naar bewijzen van die aanval, want tot nu toe leunt het bewijs sterk op gegevens van lokale hulpverleners. De Britten beklagen zich over het hinderen van de OPCW. ,,Vrije toegang is essentieel. Rusland en Syrië moeten meewerken,’’ twitterde iemand van de Britse afvaardiging.
Ontkenning
De Russen laten op hun beurt via een Russisch persbureau weten dat de onderzoekers níet worden tegengehouden. De missie zou alleen zijn vertraagd door de raketaanvallen van de Amerikanen, Britten en Fransen van zaterdagochtend, aldus het Russische persbureau TASS.
Ook de Amerikanen lekken uit de besloten vergadering. Persbureau Reuters meldt dat Rusland volgens de Amerikanen bewijsmateriaal heeft aangetast in Douma, waardoor de gifgasaanvallen moeilijker te bewijzen zouden zijn. De Amerikaanse ambassadeur zou zich daarover beklagen, zijn teksten kwamen weer bij Reuters terecht.
Druk
De Russen haastten zich om dit te ontkennen op Twitter. ,,Amerika probeert de missie in Syrië te ondermijnen, nog voordat die is aangekomen in Douma.’’ Juist de Amerikanen zouden druk uitoefenen op de OPCW-onderzoekers om met resultaten te komen.
Overigens gaat het OPCW-onderzoek niet om het aanwijzen van schuldigen. De onderzoekers gaan aan de hand van getuigen, bodemmonsters en onder meer plantenonderzoek op zoek naar bewijs van het gebruik van chemische wapens.
De EU-lidstaten zetten hun kaarten ondertussen op de ‘herlancering’ van het Syrische vredesproces onder leiding van de Verenigde Naties in Genève. Een conferentie over de toekomst van Syrië die volgende week in Brussel wordt gehouden moet daartoe een aanzet zijn.
Zaak is nu eerst de humanitaire hulpverlening op gang te krijgen. De EU-landen roepen Syrië, Rusland, Iran en Turkije op daaraan mee te werken door een wapenstilstand in acht te nemen.
NU 16.04.2018 Een internationaal team deskundigen dat de mogelijke gifgasaanval in het Syrische Douma wil onderzoeken, kan woensdag aan de slag. Die verwachting uitte de Russische ambassadeur bij de organisatie tegen chemische wapens (OPCW) in Den Haag.
Volgens de Russen zelf heeft er helemaal geen gifgasaanval plaatsgevonden. Hun experts waren donderdag en vrijdag in Douma en zouden geen bewijs hebben aangetroffen.
De Amerikaanse en Britse geheime diensten zouden er volgens Rusland achter zitten. ”Die zogenaamde aanval is in scène gezet. Ze konden niet één lichaam laten zien. Er is geen andere plausibele verklaring”, beweerde ambassadeur Alexander Shulgin op een persconferentie. Op de vraag welk bewijs hij heeft, antwoordde hij: ”Vertrouw ons maar, dat zeggen de Britten en Amerikanen ook.”
Een team onderzoekers van de OPCW wil zelf kijken of er daadwerkelijk een gifgasaanval was en welk gas is gebruikt.
Omdat Russische militaire functionarissen al op de plek van de mogelijke gifgasaanval zijn geweest, maakte Kenneth Ward, de Amerikaanse ambassadeur van de OPCW, zich zorgen dat er is “geknoeid” met mogelijke bewijzen.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov gaf daarop als reactie dat dat niet het geval is en ook hij zei dat het bombardement met gifgas “in scène is gezet”.
De Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk voerden in de nacht van vrijdag op zaterdag vergeldingsacties uit, omdat ze denken dat het Syrische regime achter de aanval op het rebellenbolwerk zat. De Syrische regering wordt gesteund door Rusland.
De missie van de OPCW kreeg nog geen toegang tot het gebied in Douma dat zou zijn getroffen.
Volgens de Russen is de missie vertraagd door de vergeldingsactie van de Amerikanen, Britten en Fransen afgelopen vrijdagnacht. Ambassadeur Sjoelgin noemde het een grove leugen dat Rusland de OPCW-delegatie uit veiligheidsoverwegingen tegenhoudt.
Telegraaf 16.04.2018 Een internationaal team deskundigen dat de mogelijke gifgasaanval in het Syrische Douma wil onderzoeken, kan woensdag aan de slag. Die verwachting uitte de Russische ambassadeur bij de organisatie tegen chemische wapens (OPCW) in Den Haag.
Volgens de Russen zelf heeft er helemaal geen gifgasaanval plaatsgevonden. Hun experts waren donderdag en vrijdag in Douma en zouden geen bewijs hebben aangetroffen.
De Amerikaanse en Britse geheime dienst zouden er achter zitten. „Die zogenaamde aanval is in scène gezet. Ze konden niet één lichaam laten zien. Er is geen andere plausibele verklaring”, beweerde ambassadeur Alexander Sjoelgin op een persconferentie. Op de vraag welk bewijs hij heeft, antwoordde hij: „Vertrouw ons maar, dat zeggen de Britten en Amerikanen ook.”
Nog geen toegang
Een team onderzoekers van de OPCW wil zelf kijken of er daadwerkelijk een gifgasaanval was en welk gas is gebruikt. Het Westen denkt dat het Syrische regime, dat wordt gesteund door de Russen, achter de aanval op het rebellenbolwerk zat. De missie van de OPCW kreeg nog geen toegang tot het gebied in Douma dat zou zijn getroffen.
Volgens de Russen is het onderzoek vertraagd door de vergeldingsactie van de Amerikanen, Britten en Fransen afgelopen vrijdagnacht. Ambassadeur Sjoelgin noemde het een grove leugen dat Rusland de OPCW-delegatie uit veiligheidsoverwegingen tegenhoudt.
NOS 16.04.2018 Het onderzoeksteam van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) mag woensdag naar Douma, waar anderhalve week geleden vermoedelijk een gifgasaanval is uitgevoerd. De Russische ambassadeur in Nederland, Alexander Sjoelgin en de Russische chemische wapensexpert Igor Kirillov hebben dat gezegd na een urenlange spoedzitting van de OPCW.
De Russen zijn een belangrijke bondgenoot van de Syrische president Assad. “Het is jammer dat Amerika, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk niet op het OPCW-onderzoek hebben gewacht”, zei de ambassadeur op een persconferentie in Den Haag, waar de OPCW is gevestigd. Daarmee doelde hij op de kruisraketaanval, zaterdag, van de drie westerse landen op Syrische doelen.
Een westerse cameraploeg mocht al wel de stad in en sprak een overlevende van de aanval vorige week zaterdag. De Syrische regeringstelevisie laat iemand met een ander verhaal aan het woord:
Een stad, een aanval, twee verschillende verhalen in Douma
Het OPCW-team is al twee dagen in Syrië, maar kreeg tot nu toe van Damascus geen toestemming om naar het nabijgelegen Douma te gaan. Het team wil ter plekke nagaan of burgers op 7 april zijn bestookt met gifgas.
Het regime van president Assad bood vandaag aan om 22 inwoners van Douma naar Damascus te brengen voor een interview met de OPCW. De organisatie heeft niet op dat voorstel gereageerd.
De OPCW heeft geen mandaat om zelf schuldigen voor gifgasaanvallen aan te wijzen. Sinds augustus 2015 maakten de OPCW-onderzoekers in Syrië deel uit van een VN-onderzoeksgroep die ook mocht kijken naar schuldigen, het JIM (Joint Investigation Mechanism).
Het mandaat van dat gezamenlijke team is eind vorig jaar niet vernieuwd na een veto door Rusland. Het onderzoek van de OPCW in Douma richt zich alleen op de vraag of er chemische wapens zijn ingezet en zo ja, welke.
NU 16.04.2018 De missie van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) krijgt nog geen toegang tot het gebied in de Syrische stad Douma waar een aanval met chemische wapens zou hebben plaatsgevonden. Dat zegt de Britse delegatie bij de OPCW.
”Vrije toegang is essentieel. Rusland en Syrië moeten meewerken”, twitterde de Britse afvaardiging.
Hoewel de Russische onderminister van Buitenlandse Zaken dat in eerste instantie ontkende, zei hij later dat de missie is vertraagd door de luchtaanvallen van de Amerikanen, Britten en Fransen zaterdag, meldde het Russische persbureau TASS.
De luchtaanvallen zouden tot gevolg hebben gehad dat Rusland en Syrië de veiligheid van het OPCW-team niet kunnen garanderen in Douma. Daarom zou het OPCW-team volgens de Russen een vergunning van de VN-afdeling voor veiligheid en beveiliging nodig hebben om de stad te kunnen betreden.
Volgens de Britse delegatie bij de OPCW heeft de VN echter al toestemming gegeven en is de inzet van de Russen daarmee “niet logisch”.
De Amerikaanse OPCW-delegatie beschuldigt de Russen ervan met bewijzen te hebben geknoeid op de plek van de vermeende aanval. De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergei Lavrov, heeft dat stellig ontkend.
De Russische OPCW-delegatie benadrukte dat Rusland niet van plan is het werk van de onderzoekers te hinderen.
De EU-ministers van Buitenlandse Zaken zien voorlopig af van het opleggen van nieuwe sancties aan de Syrische bondgenoot Rusland na de vermeende gifgasaanval op de stad Douma. Dat bleek maandag uit overleg van de Europese Unie in Luxemburg.
De ministers van de EU-landen willen na de vergeldingsactie van de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk vooral de nadruk op diplomatieke acties leggen.
In een verklaring laten de EU-landen weten dat ze “de optie openhouden” voor het opleggen van nieuwe sancties, maar hier voorlopig nog geen beslissing over te nemen. “De aanvallen waren niet bedoeld om de oorlog in Syrië te veranderen”, aldus Boris Johnson, de Britse minister van Buitenlandse Zaken.
Nasleep aanval in Syrië
Stef Blok
Volgens de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok zijn een wapenstilstand, vredesonderhandelingen en toegang voor hulpverleners in het gebied “de enige weg vooruit”. Sancties liggen volgens Blok niet concreet op tafel, omdat echte oplossingen “alleen uit onderhandelingen komen”.
De VS lieten zondag wel weten op maandag nieuwe economische sancties aan te kondigen tegen Rusland. De strafmaatregelen zullen worden opgelegd aan bedrijven die producten maken die verband houden met de Syrische president Assad of het gebruik van chemische wapens.
Volgens het Russische Kremlin zullen die sancties niets anders zijn dan een vorm van oneerlijke concurrentie, ontworpen om Russische rivalen van Amerikaanse bedrijven van de markt te duwen.
Vergelding
De Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk vielen in de nacht van vrijdag op zaterdag in Syrië drie doelwitten aan als vergelding voor de vermeende gifgasaanval. De drie bondgenoten houden Assad verantwoordelijk voor die mogelijke gasaanval op 7 april. Volgens de hulporganisatie Witte Helmen zijn minstens 43 mensen omgekomen.
Rusland steunt het Syrische regime en ontkent dat er gifgas is gebruikt door Assad in Douma. Assad trekt zich niets aan van de aanvallen die drie westerse landen op zijn land hebben gedaan. Hij blijft op dezelfde koers, meldden Russische parlementariërs die op bezoek zijn in Damascus en Assad dit weekeinde hebben gesproken.
AD 16.04.2018 Ondanks de bombardementen gaat de zoektocht naar bewijs voor een gifgasaanval in de Syrische stad Douma gewoon door. ,,De OPCW-onderzoekers weten nu waarschijnlijk al precies waar de aanval is uitgevoerd.”
Syrië en Rusland kunnen niet om de beelden heen van slachtoffers in ziekenhuizen, waaruit duidelijk blijkt dat zij symptomen van een gifgasaanval vertonen
Uitgerekend op de dag dat een onderzoeksteam van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Syrië wilde beginnen met een onafhankelijk onderzoek naar de vermeende gifgasaanval door Assad, regende het westerse bommen.
Toch gaan de OPCW-onderzoekers – met hun hoofdkwartier in Den Haag – door met de opdracht om vast te stellen of in het weekend van 7 april chemische wapens zijn gebruikt, en zo ja, welke. ,,Assad en de Russen zullen alles doen om de schuld in de schoenen van de rebellen te schuiven”, zegt Jean Paul Zanders, specialist in chemische en biologische oorlogsvoering.
Gooien de westerse bommen roet in het eten van de onderzoekers?
,,Nee, de bombardementen zijn uitgevoerd op diverse locaties, maar niet op de plaats van de chemische aanval. Het Syrische regeringsleger heeft nu controle over Douma. Dat betekent dat het OPCW-team onbelemmerd toegang kan krijgen tot het gebied. Dat gebeurt nu ook.”
Waarom werkt Syrië mee aan dit onderzoek?
,,Eerst ontkenden Assad en de Russen dat er een chemische aanval was. Later werd toegegeven dat er een gifgasaanval was, maar werd gezegd dat deze door rebellen was uitgevoerd. Ze kunnen niet om de beelden heen van slachtoffers in ziekenhuizen, waaruit duidelijk blijkt dat zij symptomen van een gifgasaanval vertonen.”
Zelfs als een bepaald gebied van tevoren volledig is schoongeveegd, zal dat zichtbaar zijn
Hoe verzamelen de OPCW-onderzoekers bewijs in Douma?
,,Ze zullen zoveel mogelijk zelf bewijs verzamelen. Het meeste fysieke bewijs zal worden aangeleverd door het Syrische regime en de militairen ter plaatse. De meeste munitieresten zijn al verplaatst, dat gebeurt meestal.”
Kunnen de Syriërs en de Russen bewijs verdoezelen of verbergen?
,,In principe is alles mogelijk. Als ze het nalaten om bewijs aan de onderzoekers te overhandigen, kunnen ze daarop worden aangesproken. Zelfs als een bepaald gebied van tevoren volledig is schoongeveegd, zal dat zichtbaar zijn. Het draait niet alleen om munitieresten: er worden ook getuigen en slachtoffers geïnterviewd, men neemt bloed af en doet sporenonderzoek op kleding.”
Wanneer komt er zekerheid over de gifgasaanval?
,,De OPCW-onderzoekers weten nu waarschijnlijk al precies waar de aanval is uitgevoerd. Op basis van radarbeelden weet men waar helikopters in de lucht waren op het moment van de aanval. Door getuigen te horen, kan dat bevestigd worden. Bij overlevenden wordt medisch onderzoek gedaan. Over een week of twee kunnen de onderzoekers met zekerheid zeggen of een eventuele chemische aanval was uitgevoerd met chloorgas of zenuwgas. Of allebei.”
NOS 16.04.2018 Nederland ziet geen heil in nieuwe sancties tegen Rusland vanwege de rol van dat land in Syrië. Minister Blok steunt de Amerikaanse plannen niet om nog meer sancties aan de Russen op te leggen. “De enige echte oplossing voor het Syrische conflict ligt aan de onderhandelingstafel”, aldus de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken.
De buitenlandministers van de 28 EU-landen waren vandaag in Luxemburg bijeen en hebben afgesproken om een politieke oplossing na te streven in Syrië. “De EU steunt de militaire retoriek van de VS totaal niet, maar spreekt van diplomatieke oplossingen”, zegt correspondent Arjan Noorlander. Ook willen de EU-ministers dat er humanitaire hulp voor de Syrische bevolking komt.
Ook Bloks Belgische collega Didier Reynders liet voorafgaand op de vergadering via de Vlaamse radio weten op dit moment niks te zien in nieuwe sancties tegen Rusland. “Het is cruciaal dat de dialoog met de bondgenoten van Syrië wordt hervat.” Hij verwacht dat het nog enkele dagen zal duren voordat het stof is gaan liggen, maar daarna moet er gesproken worden.
‘Geen tweede Libië’
De Amerikaanse ambassadeur bij de VN, Nikki Haley, kondigde gisteren in een interview op CBS aan dat er sancties worden ingesteld tegen Russische bedrijven die iets met president Assad en de Syrische chemische wapens te maken hebben. Eerder zei ze dat Rusland het bewind van de Syrische president in staat stelt om chemische wapens in te zetten. Rusland heeft het met veto’s moeilijker gemaakt voor VN-onderzoekers om onderzoek te doen in Syrië en een gezamenlijk van de VN met de OPCW waarin ook de schuldvraag aan bod zou komen geblokkeerd.
De buitenland-chef van de EU, Federica Mogherini wil eveneens dat de vredesonderhandelingen worden gestart. Naast de oproep tot een politieke oplossing in Syrië, riepen de EU-landen Rusland, Turkije en Iran op het geweld in het Syrië te staken.
De Belgische minister Reynders waarschuwde dat Syrië geen tweede Libië mag worden. “Daar hebben we destijds militair ingegrepen, maar niet gewerkt aan wederopbouw en dat land is afgegleden in chaos.”
‘Begrip voor aanval op Syrië’
Minister Blok vindt dat er nu zo snel mogelijk een wapenstilstand moet komen. “Verder moet er toegang komen voor humanitaire hulp en politiek overleg. Rusland moet echt aan tafel.” Volgende week is er in Brussel een speciale conferentie over de toekomst van Syrië.
Eerder sprak de Nederlandse regering begrip uit voor de vergeldingsaanval door de VS, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk tegen Syrië vanwege de vermoedelijke gifgasaanval in Douma. Premier Rutte zei daarbij dat het van belang is dat het gaat om een proportionele tegenaanval. De verklaring van de regering ging daarmee minder ver dan die van bijvoorbeeld de NAVO. Het bondgenootschap sprak expliciet steun uit voor de bombardementen op Syrië.
NU 16.04.2018 Rusland is volgens de Britse overheid begonnen met een ‘smeercampagne’ tegen Groot-Brittannië en de Verenigde Staten na de aanval op Syrische doelen afgelopen zaterdag. De hoeveelheid desinformatie die de Russen verspreiden via sociale media is volgens de Britten vertwintigvoudigd.
Gevreesd wordt voor een volledige cyberaanval door Moskou.
Rusland heeft in de dagen voor de aanval herhaaldelijk gewaarschuwd voor consequenties die blijven aanhouden. Een parlementaire bron in Londen spreekt van “vuile trucs”.
“Ik denk dat we elke voorzorgsmaatregel moeten treffen”, stelde de Britse minister van Buitenlandse Zaken, Boris Johnson, in een interview met de BBC. “Als je ziet wat Rusland heeft gedaan, niet alleen in dit land in Salisbury maar aanvallen op tv-stations, op de democratische processen, op cruciale nationale infrastructuur, dan moeten we zeer, zeer voorzichtig zijn.”
In Salisbury werd in maart de Russische voormalige dubbelspion Sergei Skripal aangevallen met het zenuwgas novichok. Inmiddels verkeert Skripal niet meer in levensgevaar. Zijn gezondheid gaat de goede kant op volgens het ziekenhuis. Verdere details over zijn toestand werden niet gegeven.
Ook Washington zegt een forse toename te zien van Russische nepaccounts die desinformatie verspreiden, bijvoorbeeld dat 70 procent van de raketten op Syrië zouden zijn neergehaald. In een etmaal zag het Pentagon het aantal nepaccounts met 2.000 procent toenemen.
Een wapenstilstand, toegang voor humanitaire hulpverleners en zo snel mogelijk vredesonderhandelingen via de Verenigde Naties. Dat is de enige weg vooruit in Syrië en de volle inzet van Nederland is daarop gericht, zei minster Stef Blok (Buitenlandse Zaken) maandag in Luxemburg, voorafgaand aan overleg met zijn EU-collega’s. “Het lijden is nog steeds verschrikkelijk na die vreselijke aanval in Douma.”
Europese eensgezindheid voor deze lijn zou een krachtig signaal zijn, aldus Blok. Extra sancties tegen Syrië liggen volgens de bewindsman niet concreet op tafel. “Echte oplossingen kunnen alleen uit onderhandelingen komen.” Nederland heeft wel begrip voor de westerse vergeldingsaanvallen van afgelopen weekend.
Moskou, dat een “cruciale rol” speelt, heeft vooruitgang in de VN-Veiligheidsraad tot nu toe geblokkeerd, aldus Blok. De minister heeft zijn Russische ambtgenoot Lavrov vorige week gevraagd mee te werken aan vrede en humanitaire toegang.
AD 16.04.2018 Ondanks de bombardementen gaat de zoektocht naar bewijs voor een gifgasaanval in de Syrische stad Douma gewoon door. ,,De OPCW-onderzoekers weten nu waarschijnlijk al precies waar de aanval is uitgevoerd.”
Syrië en Rusland kunnen niet om de beelden heen van slachtoffers in ziekenhuizen, waaruit duidelijk blijkt dat zij symptomen van een gifgasaanval vertonen.
Uitgerekend op de dag dat een onderzoeksteam van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Syrië wilde beginnen met een onafhankelijk onderzoek naar de vermeende gifgasaanval door Assad, regende het westerse bommen.
Toch gaan de OPCW-onderzoekers – met hun hoofdkwartier in Den Haag – door met de opdracht om vast te stellen of in het weekend van 7 april chemische wapens zijn gebruikt, en zo ja, welke. ,,Assad en de Russen zullen alles doen om de schuld in de schoenen van de rebellen te schuiven”, zegt Jean Paul Zanders, specialist in chemische en biologische oorlogsvoering.
Gooien de westerse bommen roet in het eten van de onderzoekers?
,,Nee, de bombardementen zijn uitgevoerd op diverse locaties, maar niet op de plaats van de chemische aanval. Het Syrische regeringsleger heeft nu controle over Douma. Dat betekent dat het OPCW-team onbelemmerd toegang kan krijgen tot het gebied. Dat gebeurt nu ook.”
Waarom werkt Syrië mee aan dit onderzoek?
,,Eerst ontkenden Assad en de Russen dat er een chemische aanval was. Later werd toegegeven dat er een gifgasaanval was, maar werd gezegd dat deze door rebellen was uitgevoerd. Ze kunnen niet om de beelden heen van slachtoffers in ziekenhuizen, waaruit duidelijk blijkt dat zij symptomen van een gifgasaanval vertonen.”
Zelfs als een bepaald gebied van tevoren volledig is schoongeveegd, zal dat zichtbaar zijn
Hoe verzamelen de OPCW-onderzoekers bewijs in Douma?
,,Ze zullen zoveel mogelijk zelf bewijs verzamelen. Het meeste fysieke bewijs zal worden aangeleverd door het Syrische regime en de militairen ter plaatse. De meeste munitieresten zijn al verplaatst, dat gebeurt meestal.”
Kunnen de Syriërs en de Russen bewijs verdoezelen of verbergen?
,,In principe is alles mogelijk. Als ze het nalaten om bewijs aan de onderzoekers te overhandigen, kunnen ze daarop worden aangesproken. Zelfs als een bepaald gebied van tevoren volledig is schoongeveegd, zal dat zichtbaar zijn. Het draait niet alleen om munitieresten: er worden ook getuigen en slachtoffers geïnterviewd, men neemt bloed af en doet sporenonderzoek op kleding.”
Wanneer komt er zekerheid over de gifgasaanval?
,,De OPCW-onderzoekers weten nu waarschijnlijk al precies waar de aanval is uitgevoerd. Op basis van radarbeelden weet men waar helikopters in de lucht waren op het moment van de aanval. Door getuigen te horen, kan dat bevestigd worden. Bij overlevenden wordt medisch onderzoek gedaan. Over een week of twee kunnen de onderzoekers met zekerheid zeggen of een eventuele chemische aanval was uitgevoerd met chloorgas of zenuwgas. Of allebei.”
Elsevier 15.04.2018 Durft de Amerikaanse president Donald Trump de Syrische gifgasaanvallen te vergelden of vermijdt hij de confrontatie met Rusland? Analisten buitelden deze week over elkaar heen om de oplopende spanning te duiden. Vrijdagnacht kwam er antwoord.
Voorafgaand aan de aanval hamerde met name Trump op vergelding. Hij kondigde de raketten zelfs aan op Twitter. Maar heeft de aanval daadwerkelijk iets veranderd aan het conflict in Syrië? Elsevier Weekblad zet de belangrijkste ontwikkelingen in de nasleep op een rij.
De Syrische leider Bashar al-Assad lijkt zich in elk geval weinig aan te trekken van de aanvallen op de steden Damascus en Homs. Hij blijft op dezelfde koers, melden Russische parlementariërs die op bezoek zijn in de Syrische hoofdstad en de leider dit weekeinde hebben gesproken. Assad zou hierbij in een goede stemming zijn geweest. Hij prees de Russische luchtafweer, waarmee zijn leger de meeste raketten zou hebben neergehaald.
Bij een mogelijke gifgasaanval op 7 april in het Syrische Douma zouden Syrische regeringstroepen het bolwerk Jaish al-Islam (vertaling: Leger van de Islam red.) met gif hebben bestookt, terwijl er een juist een regeling werd gesloten over de aftocht van de strijdgroep en over de vrijlating van duizenden gevangen van Jaish al-Islam. Bij de aanval zouden tientallen doden zijn gevallen.
Het leidde tot grote internationale woede en de VN-veiligheidsraad kwam in spoedzitting bijeen. Inmiddels zijn onderzoekers van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) in Syrië voor onderzoek naar de beweerde gifgasaanval.
Achter de schermen bij westerse mogendheden wordt intussen wel hard gewerkt om een doorbraak te forceren in het conflict. De initiatiefnemers van de vergeldingsactie willen volgens Franse en Britse media een nieuwe resolutie voorleggen aan de Veiligheidsraad van de VN, die maandag opnieuw bijeen komt.
Naast een onafhankelijk onderzoek door het OPCW naar de gifaanvallen in Douma vragen de landen of bekeken wordt of Syrië zijn chemische wapenprogramma heeft opgegeven, nadat dit in 2013 was overeengekomen met Moskou en Washington. De resolutie wil daarnaast onbeperkt toegang tot plaatsen voor hulpverleners, een staakt-het-vuren en serieus vredesoverleg.
Het door de VN geleide vredesoverleg in Genève zit muurvast, vooral omdat de tegenstanders van Assad eisen dat hij eerst opstapt.
May onder vuur om aanvallen
De Britse premier Theresa May ligt in haar land onder vuur in de nasleep van de raketaanval. Een zondag gepubliceerde peiling die in opdracht van de krant The Independent is gehouden, toont dat 36 procent van de ondervraagden de aanvallen niet heeft gesteund, 26 procent stelde zich neutraal in kwestie op, 28 procent was voorstander en de rest wist niet wat te antwoorden.
Oppositieleider Jeremy Corbyn herhaalde zondag in Britse media dat het parlement voor dergelijke aanvallen moet worden geraadpleegd. Hij herinnerde eraan dat May geen meerderheid heeft in het Lagerhuis, want de Conservatieve premier regeert dankzij de steun van een kleine Noord-Ierse partij. Dit kabinet zou dergelijke besluiten niet alleen mogen nemen, bovendien kan militair alleen worden ingegrepen met de zegen van de Veiligheidsraad van de VN, aldus Corbyn. Hij wil een wet die bepaalt dat het parlement eerst toestemming voor militaire acties moet geven.
De Britse minister van Buitenlandse Zaken, Boris Johnson, betoogde zondag dat het parlement niet is betrokken in het belang van het succes en de snelheid van de aanvallen.
In de Verenigde Staten heeft president Trump heeft zondag zijn gebruik van de term ‘Missie volbracht’ na de raketaanvallen verdedigd. Een aantal media had kritiek op zijn uitspraak.
De term wordt in verband gebracht met de voormalige president George W. Bush die hem in 2003 gebruikte. Bush kondigde toen aan dat grote gevechtsoperaties in Irak voorbij waren. Dat bleek later een grote misrekening. Het geweld barstte weer in alle hevigheid los.
‘De aanval in Syrië was zo perfect uitgevoerd, met zo’n precisie, dat de enige manier waarop de Fake News Media die onderuit konden halen, was door mijn gebruik van de term “Missie volbracht”,’ aldus Trump op Twitter. ‘Ik wist dat ze dit zouden doen, maar ik vind het zo’n mooie militaire term, dat hij terug moest worden gebracht. Gebruik het vaak!’
The Syrian raid was so perfectly carried out, with such precision, that the only way the Fake News Media could demean was by my use of the term “Mission Accomplished.” I knew they would seize on this but felt it is such a great Military term, it should be brought back. Use often! 14:19 – 15 apr. 2018
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
AD 15.04.2018 Nederland sprak geen steun uit voor de westerse vergeldingsactie tegen Syrië, want Den Haag beschikt niet over voldoende eigen informatie dat het Syrische regime achter een gifgasaanval op het rebellenbolwerk Douma zat. Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) in het programma WNL op Zondag.
,,Wat in de Nederlandse politieke geschiedenis heel belangrijk is, is dat je steun uitspreekt op het moment dat je ook eigen informatie hebt”, aldus Blok. Hij noemde het zeer plausibel dat het regime van president Assad chemische wapens heeft ingezet. Assad heeft dat ook in het verleden gedaan, benadrukte de bewindsman. De aanval is volgens Blok heel precies gericht geweest op de ‘productiecapaciteit’ van chemische wapens.
Minister-president Mark Rutte zei gisteren al dat het kabinet begrip heeft voor de aanvallen op Syrische doelwitten. ,,De internationale gemeenschap kan dit niet accepteren”, vond Rutte. Hij noemde de aanvallen ‘in de huidige omstandigheden proportioneel en weloverwogen’.
Nederland stemde gisteren nog wel in met de gemeenschappelijke NAVO-verklaring waarin de volledige steun wordt uitgesproken voor de westerse vergeldingsactie tegen Syrië. Nederland liet wel de kanttekening plaatsen ‘dat het moeite had in te stemmen’ met de verklaring. ,,Omwille van de NAVO-solidariteit heeft het kabinet echter besloten uiteindelijk in te stemmen”, zei Blok.
Blok wijst er vandaag op dat in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties is aangedrongen op een ‘compleet’ onderzoek, ook om vast te stellen wie er achter de gifgasaanval zat. Dat onderzoek is echter door Rusland geblokkeerd.
De minister bestempelde de situatie als een gesloten knoop: ,,Je mag de vraag niet stellen, dus je zult het antwoord niet krijgen.” De huidige missie van de organisatie tegen chemische wapens (OPCW) onderzoekt alleen de inzet van gifgas. Zo wordt er volgens Blok een ‘rookgordijn’ opgeworpen. Hij noemde de houding van de Russen ‘heel cynisch’.
NOS 14.04.2018 Hoewel het kabinet begrip heeft voor de bombardementen op Syrische doelen, kan een oplossing voor de oorlog Syrië alleen gevonden worden aan de onderhandelingstafel, zegt minister Blok. “De volle inzet van de Nederlandse regering is om via de VN-Veiligheidsraad uiteindelijk een wapenstilstand te bereiken, toegang tot hulp en het liefst uiteindelijk vrede.”
Daarom ook moeten de lijnen met Rusland open blijven, vindt Blok. “We hebben Rusland nodig. Rusland is lid van de Veiligheidsraad”, zegt hij tegen persbureau ANP.
De vergeldingsactie van vannacht was volgens Blok een “afgewogen manier” om op de aanvallen in Douma te reageren. Hij noemt het aannemelijk dat een week geleden in de stad gifgas is ingezet. “We weten zeker dat het regime van Assad ook in het verleden gifgas gebruikt heeft. Alles bij elkaar voldoende reden om begrip te hebben voor deze actie.”
Hij stelt verder “dat de wereld niet op zijn handen kan blijven zitten.” Volgens Blok is er geen sprake van geweest dat Nederland zelf zou deelnemen aan de bombardementen. “Het Nederlandse kabinet heeft begrip voor de actie, maar niet aangeboden om zelf mee te doen”, stelt hij.
Kamer reageert wisselend
In de Tweede Kamer is wisselend gereageerd op de bombardementen.
SP-Kamerlid Karabulut spreekt van een “totaal onverantwoorde aanval”. Zij vindt dat eerst de feiten op tafel hadden gemoeten over de aanval in Douma, voor er passende maatregelen getroffen waren. “Dit is een geopolitiek spel dat over de ruggen van de Syriërs wordt gevoerd, met risico’s voor ons allemaal”, waarschuwt Karabulut. “Het brengt een oplossing niet dichterbij en het gevaar bestaat dat het conflict zich verder verdiept.”
Volgens GroenLinks-Kamerlid Van Ojik maakt de aanval duidelijk dat de inzet van chemische wapens niet onbestraft blijft. Hij hoopt dat de bombardementen het regime van Assad ervan weerhouden in de toekomst nieuwe aanvallen uit te voeren. “Maar zolang een coherente politieke strategie ontbreekt, zal een geïsoleerde militaire respons de oplossing van het conflict in Syrië helaas niet dichterbij brengen.”
Ook andere partijen hebben begrip getoond voor de aanvallen. PVV-Kamerlid De Roon zegt het Amerikaanse besluit om op te treden te “respecteren”. Wel vraagt hij zich af hoe doeltreffend de bombardementen zijn.
Coalitie
Coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie vinden dat de aanval op Douma niet onbestraft mag blijven.
“Assads gruwelijke chemische aanvallen zijn een grove schending van het oorlogsrecht. Dat moet bestraft worden en dat doet het Westen nu ook”, stelt VVD-fractievoorzitter Dijkhoff.
“Het gebruik van chemische wapens kan en mag niet onbestraft blijven. De militaire actie tegen Syrië was onvermijdelijk”, zegt ChristenUnie-Kamerlid Voordewind.
AD 14.04.2018 Tweede Kamerleden reageren verdeeld op de bombardementen in Syrië van afgelopen nacht. SP-Kamerlid Sadet Karabulut spreekt van ‘roekeloos optreden’. Voor regeringspartij D66 voelt de militaire actie ‘onwenselijk en ongemakkelijk’. De VVD is blij met een ‘helder signaal’.
,,Ik heb grote zorgen over de bombardementen op Syrië, terwijl de onderzoekers onderweg zijn naar Syrië”, laat SP’er Sadet Karabulut weten. Ze doelt op onderzoekers van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), die deskundigen naar Douma heeft gestuurd om de vermoedelijke gifgasaanval op die stad te onderzoeken.
,,Nederland moet dit roekeloze optreden veroordelen”, vindt Karabulut. ,,Er wordt gegokt met de veiligheid van miljoenen mensen in een vuil geopolitiek spel waarvan niemand de gevolgen kan overzien.”
Geen VN-mandaat: ‘onwenselijk en ongemakkelijk’
Voor regeringspartij D66 voelt het militair ingrijpen – zonder VN-mandaat – ‘onwenselijk en ongemakkelijk’. ,,Maar het is gezien de voortdurende schendingen niet onbegrijpelijk”, zegt D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma tegen deze krant. ,,Het is onbegrijpelijk dat Poetin onderzoeken naar chemische wapens vetoot in de VN en daarmee de inzet van deze verboden wapens normaliseert”, licht Sjoerdsma toe. ,,Hierdoor zien de Verenigde Staten, het VK en Frankrijk zich gedwongen een militair signaal af te geven zonder mandaat.”
Voor D66 blijft het ongemakkelijk dat nog geen onomstotelijk bewijs op tafel ligt dat het Syrische regime van Assad achter de vermoedelijke gifgasaanval in Douma zit. ,,Belangrijk is dat deze bondgenoten het bewijs zoveel mogelijk openbaren”, vindt Sjoerdsma.
De PvdA in de Tweede Kamer veroordeelt de bombardementen van vannacht niet, in tegenstelling tot de SP. ,,De vergeldingsaanval van de VS, het VK en Frankrijk stellen ons voor een dilemma”, zegt PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen daarover.
,,Feiten konden immers nog niet worden vastgesteld, omdat onafhankelijk onderzoek wordt belemmerd. Wat de PvdA betreft is er echter nooit een rechtvaardiging voor het gebruik van chemische wapens en daarom veroordelen wij deze proportionele aanval tegen strategische doelen in Syrië niet.”
VVD: ‘helder signaal richting Assad’
De VVD in de Tweede Kamer steunt het commentaar van premier Mark Rutte, van eerder deze ochtend. ,,Wij vinden het goed dat het Westen een helder signaal afgeeft richting Assad, en daarmee tegen iedereen die denkt chemische wapen te kunnen inzetten”, zegt VVD-Kamerlid Bente Becker. ,,Met het herhaaldelijk gebruik van deze wapens lapt Assad een belangrijk internationaal verbod aan zijn laars ten koste van onschuldige burgers. De internationale gemeenschap mag niet wegkijken en doorbreekt nu terecht het patroon van straffeloosheid.”
Volgens PVV-leider Geert Wilders zal de aanval in Syrië ‘niet helpen’. ,,Assad komt alleen maar sterker in het zadel”, laat hij via Twitter weten. ,,Nederland moet ten aanzien van de islamitische wereld meer non-interventie nastreven. Veiligheid in eigen land op 1!”
Nederland levert geen bijdrage aan de militaire actie in Syrië. Het kabinet heeft wel begrip voor de raketaanvallen van afgelopen nacht en noemt het ingrijpen ‘proportioneel en weloverwogen’.
NU 14.04.2018 Nederland heeft moeite gehad met het steunen van de NAVO-verklaring over de aanval van Syrië, waarin de lidstaten de volledige steun hebben gegeven. Volgens minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) komt dit door het ontbreken van eigen informatie over de aanval.
Wegens NAVO-solidariteit is Nederland wel akkoord gegaan, met de kanttekening dat het kabinet “zelf wel bij begrip blijft”. Dit schrijft Blok in een brief aan de Tweede Kamer, zo is te lezen op 1848.nl.
Nederland sprak eerder geen steun uit voor de westerse vergeldingsactie tegen Syrië, want Den Haag beschikt niet over voldoende eigen informatie dat het Syrische regime achter een gifgasaanval op het rebellenbolwerk Doumazat. De vergeldingsaanval werd uitgevoerd door de VS, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk.
”Wat in de Nederlandse politieke geschiedenis heel belangrijk is, is dat je steun uitspreekt op het moment dat je ook eigen informatie hebt”, zei Blok in het programma WNL op Zondag.
Chemische wapens
Hij noemde het zeer plausibel dat het regime van president Assad chemische wapensheeft ingezet. Assad heeft dat ook in het verleden gedaan, benadrukte de bewindsman. ”Vandaar dat we nu ook begrip hebben voor deze actie.” De aanval is ook heel precies gericht geweest op de ”productiecapactiteit” van chemische wapens, aldus Blok verder.
Hij wijst erop dat in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties is aangedrongen op een ”compleet” onderzoek, ook om vast te stellen wie er achter de gifgasaanval zat. Maar zo’n onderzoek is door Rusland, de verdediger van het Assad-regime, geblokkeerd. Daardoor is het niet mogelijk erachter te komen of het ”alweer Assad” was.
Blok bestempelde de situatie als een gesloten knoop: ”Je mag de vraag niet stellen, dus je zult het antwoord niet krijgen.” De huidige missie van de organisatie tegen chemische wapens door de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens(OPCW) onderzoekt alleen de inzet van gifgas.
Zo wordt er volgens Blok een ”rookgordijn” opgeworpen. Want zonder antwoord op de vraag wie de schuldige is, kun je blijven zeggen dat je niet kunt reageren. Hij noemde de houding van de Syrische bondgenoot Rusland heel cynisch.
Bombardementen
De bombardementen van het westen, die in de nacht van vrijdag op zaterdag op drie doelen in Syrië werd uitgevoerd, waren gericht op productielocaties van chemische wapens.
De landen hebben 105 raketten afgevuurd die succesvol hun doelen hebben geraakt. Het programma voor het maken van chemische wapens zou volgens het Pentagon nu “kreupel” zijn, omdat Syrië veel materieel is verloren.
NOS 14.04.2018 Een onderzoeksteam van de OPCW, de organisatie voor het verbod op chemische wapens, is aangekomen in Syrië. Het team probeert het door oorlog verwoeste Douma in te komen, waar volgens het Westen vorig weekend is gebombardeerd met gifgas. Tientallen burgers kwamen om het leven, onder wie veel kinderen.
Nu alle ogen zijn gericht op Syrië moeten de onderzoekers vaststellen of inderdaad chemische wapens gebruikt zijn, en zo ja, welke. Een race tegen de klok, helemaal nu president Trump aanstuurt op een vergeldingsactie tegen Syrië.
In het hart van het oorlogsgebied
Ook Westerse inlichtingendiensten zijn druk op zoek naar aanwijzingen. Sommige landen denken het al te weten: zowel de Verenigde Staten als Frankrijk zegt er zeker van te zijn dat het Syrische regime chloorgas heeft ingezet tegen de bevolking. De regering in Damascus spreekt alle beschuldigingen tegen.
De OPCW moet duidelijkheid geven. De Syrische ambassadeur in Brussel heeft het onderzoeksteam verzekerd van zijn volledige medewerking. Mocht het de inspecteurs lukken in het hart van het oorlogsgebied te komen, dan begint het voor hen pas echt.
In Syrië zijn vaker aanvallen met chemische wapens geweest. Bekijk hier een overzicht:
“Het team, bestaande uit onderzoekers met ieder hun eigen specialiteiten, gaat dan eerst opzoek naar getuigenissen van slachtoffers en ooggetuigen”, vertelt Jean Pascal Zanders, specialist in chemische en biologische oorlogsvoering. “Ze vragen naar de lichamelijke verschijnselen die na de aanval optraden, hoe de substantie er uitzag en hoe het rook.”
Aan de hand daarvan kan de getroffen plek worden gelokaliseerd. “Dat is precisiewerk”, zegt Zanders. “Het team gaat daar op zoek naar sporen: ze nemen grondmonsters af, en kijken of er minuscule hoeveelheden op planten zijn achtergebleven.”
Veel chemicaliën verdwijnen vaak binnen een paar uur uit het bloed van mensen, aldus Ruud Busker, TNO.
Het verzamelen van bewijzen is allesbehalve eenvoudig. “Veel giftige gassen als chloor, waarvan wordt vermoed dat het is gebruikt, verdampen snel. Vooral in open ruimtes en zeker als het warm is. Bovendien verdwijnen veel chemicaliën vaak binnen een paar uur uit het bloed van mensen”, zegt Ruud Busker, deskundige chemische wapens bij TNO. Het onderzoeksinstituut uit Rijswijk is een van de twintig gespecialiseerde laboratoria ter wereld die het verzamelde bewijs van de OPCW onderzoeken.
Mogelijke gifgasaanval door Syrische regeringstroepen
Toch zijn in sommige gevallen zelfs tot een paar weken na een gifgasaanval sporen van chemische stoffen terug te vinden. “Daar heeft ons laboratorium zelf voor gezorgd”, zegt Busker. “Een gifgas als zenuwgas verdwijnt dan wel snel uit het bloed, maar de reactie die het veroorzaakt blijft langer in het lichaam aantoonbaar. Iets dergelijks geldt ook voor chloor. Sommige stoffen zijn bijvoorbeeld nog langere tijd in nagels op te sporen.”
Terug naar Den Haag
Het onderzoeksteam kan in een dag klaar zijn met de expeditie, weet Zanders. Na afloop vliegt het team met de verzamelde bewijzen terug naar Den Haag, waar het hoofdkwartier van de OPCW is gevestigd. “Daar is een Syrische waarnemer bij aanwezig”, vertelt Zander. “Hij moet de integriteit van het proces garanderen.”
De OPCW gaat enorm grondig te werk, veel grondiger dan inlichtingendiensten in bijvoorbeeld Frankrijk of Rusland, aldus Jean Pascal Zanders.
Vanuit Nederland worden de stalen vervolgens doorgestuurd naar meerdere speciale laboratoria. “Zij moeten het bewijs onafhankelijk van elkaar analyseren”, zegt Busker van TNO. “De laboratoria krijgen dan bijvoorbeeld allemaal een beetje van hetzelfde bloed opgestuurd.” Busker kan niet reageren op de vraag of het Nederlandse laboratorium TNO daar dit keer ook bij betrokken is.
De OPCW werkt alleen samen met de beste labs ter wereld. De instellingen die op de lijst van de organisatie staan moeten elk jaar examen doen om daar op te mogen blijven staan.
En dan, de resultaten
De resultaten van het onderzoek zullen nog wel even op zich laten wachten. “Dat kan een paar weken duren”, zegt Busker. En zelfs als die er straks zijn, dan bestaat daarmee nog geen volledige duidelijkheid over wat zich vorig weekend in Douma heeft afgespeeld.
De OPCW kan vaststellen of en wat voor chemische wapens er zijn gebruikt, maar het kan geen verantwoordelijken aanwijzen. “Het is een neutrale organisatie die enorm grondig te werk gaat, veel grondiger dan inlichtingendiensten in bijvoorbeeld Frankrijk of Rusland”, zegt Zanders. “De OPCW heeft daarin absoluut de hoogste competentie.”
Maar omdat de organisatie geen conclusies kan trekken, bestaat volgens de specialist chemische oorlogsvoering een grote kans dat betrokken partijen de uitkomsten ervan ook ieder op hun eigen manier zullen interpreteren. “Je moet niet vergeten dat de ‘waarheid’ over wat er afgelopen weekend is gebeurd niet wetenschappelijk, maar politiek zal zijn.”
Bij alle landen, op vier na, hebben het Verdrag Chemische Wapens ondertekend. De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) moet toezien op de naleving daarvan.
De oorlog in Syrië is het eerste conflict waarbij de OPCW betrokken raakt sinds het verdrag in 1997 van kracht werd. In 2013 werden honderden mensen gedood door raketten gevuld met sarin-gas in Oost-Goutha.
Ook toen zwol de roep om ingrijpen vanuit het Westen aan. “Gifgas is de rode lijn”, zei de Amerikaanse president Obama destijds. Een aanval leek, ook toen, even onvermijdelijk, maar kwam er uiteindelijk niet.
Bij wijze van compromis, aangedragen door Rusland, werd Syrië lid van de OPCW. Ook werd afgesproken dat het chemische wapenarsenaal van het land zou worden vernietigd. Dat leek voorspoedig te gaan, maar er zijn experts die vermoeden dat Syrië een aantal wapens heeft achtergehouden of die opnieuw ontwikkelt.
NOS 12.04.2018 Het Nederlandse kabinet acht het “heel waarschijnlijk dat Syrië achter die verschrikkelijke gifgasaanval in Douma zit”. Dat zei premier Rutte in China tegen de NOS. Hij heeft dan ook begrip voor een eventuele aanval van de Verenigde Staten op Syrië.
Rutte zegt het te betreuren dat Rusland een besluit van de VN-Veiligheidsraad heeft tegengehouden om onderzoek te doen naar het gebruik van chemische wapens in de Syrische plaats.
Zo’n onderzoek had boven tafel kunnen halen “wie hier precies verantwoordelijk is”, zegt Rutte. Nu dat niet kan, maar het er heel erg op lijkt dat Syrië erachter zit, heeft het kabinet besloten dat Nederland er begrip voor heeft “als de Amerikanen met anderen iets doen”, aldus de premier.
Aanval door VS legaal?
Gevraagd of er momenteel wel een internationale juridische basis is voor een aanval op Syrië, antwoordt de premier: “Voor Nederland geldt dat wij sinds een aantal jaren heel precies definiëren wanneer wij zo’n juridische basis wel of niet aanwezig achten. Vandaar dat wij altijd heel zorgvuldig onze woorden kiezen.”
Rutte zei verder dat hij alleen maar kan herhalen wat minister Bijleveld van Defensie gisteren al zei: Nederland heeft begrip voor een eventuele aanval op Syrië. “Daarbij is wel van belang dat die proportioneel is. Dat is cruciaal.”
Het bestuurscollege van de organisatie tegen chemische wapens (OPCW) kwam woensdag 04.04.2018in speciale zitting bijeen om te praten over de aanslag op de voormalige Russische spion Sergej Skripal. Rusland heeft om het overleg gevraagd.
Telegraaf 30.08.2019
Tijdens dit overleg van de OPCW (Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens) in Den Haag is een Russisch voorstel om een gezamenlijk nieuw onderzoek te beginnen naar de gifgasaanval op een Russische oud-spion in Engeland met overmacht weggestemd. Rusland kreeg steun van Iran en China bij het verzoek om samen met de Britten de gifgaszaak aan te pakken.
Uiteindelijk stemden 16 landen tegen het voorstel en zes voor. Zeventien landen onthielden zich van stemming.
Informatiestrijd ademt sfeer Koude Oorlog
Rusland en Groot-Brittannië voeren een informatieoorlog rond het zenuwgas waarmee oud-spion Skripal is vergiftigd. Na internationaal overleg over de kwestie vliegen woensdag in Den Haag de verwijten over en weer.
Skripal en zijn dochter Joelia werden 4 maart 2018 bewusteloos aangetroffen op een bankje in de Engelse stad Salisbury. Al snel bleek dat er zenuwgas was gebruikt en dat het om een aanslag ging.
Experts van de OPCW hebben sporen van het gas onderzocht. Het is niet duidelijk of tijdens de besloten bijeenkomst in Den Haag resultaten ter tafel komen.
De Russische ambassade in Den Haag houdt na de speciale zitting een persconferentie om de visie van Moskou op de zaak Skripal te belichten. Het land heeft steeds ontkend betrokken te zijn geweest bij de aanslag, hoewel het gebruikte zenuwgas is ontwikkeld door de Sovjet-Unie.
AD 06.04.2018
Onderzoek vergiftiging Sergej Skripal
Skripal en zijn dochter werden begin deze maand in de Britse stad Salisbury vergiftigd, volgen de Britten met een zenuwgas. Voor zover bekend liggen de twee slachtoffers nog altijd in kritieke toestand in het ziekenhuis. De politieman die als eerste bij hen was en ook ziek werd, maakt het inmiddels beter.
Door de gifaanval raakte Skripal in zijn woonplaats Salisbury buiten westen. Ook zijn dochter, die bij hem was, werd ernstig ziek. Inmiddels werd bekend dat zij aan de beterende hand is, haar vaders toestand is nog kritiek. Ook raakte een agent gewond die hen hielp; hij werd eerder al ontslagen uit het ziekenhuis.
Nieuwe slachtoffers
Rowley werd net als zijn vriendin Dawn Sturgess (44) door domme pech blootgesteld aan hetzelfde zenuwgas waarmee in zijn woonplaats een aanslag was gepleegd op de Russische ex-spion Sergej Skripal en diens dochter Joelia.
De Britse vrouw werd onlangs in het ziekenhuis opgenomen nadat ze in aanraking was gekomen met het zenuwgas novitsjok is vanavond overleden.
De 44-jarige Dawn Sturgess overleed volgens persbureau AP vanavond in een ziekenhuis in Salisbury, de stad waar de Russische ex-spion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia eerder dit jaar nog met hetzelfde gas werden vergiftigd. De vrouw laat drie kinderen achter.
Mogelijk kwamen ze in aanraking met een voorwerp dat werd gebruikt bij de aanval op de Skripals. Volgens de Britse overheid zat Rusland achter die aanval, maar dat heeft Moskou altijd ontkend. Novitsjok is tijdens de Koude Oorlog ontwikkeld in de voormalige Sovjet-Unie.
Onderzoek
Het onderzoek naar de vergiftiging van de voormalige Russische dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter gaat volgens de Britse politie waarschijnlijk nog maanden duren. In een verklaring schrijft de politie dat het een van de meest ingewikkelde zaken is die de Britse antiterreureenheid ooit heeft behandeld.
Een van de ergste verraders die Rusland heeft gekend, zo omschreef de Russische geheime dienst FSB Sergej Skripal toen hij in 2006 terechtstond wegens het doorgeven van geheimen aan de Britse MI6. Hij werkte toen voor de Russische militaire inlichtingdienst. Dit is de man die de Russen woest maakte. (+)
Telegraaf 15.02.2019
Het lijkt een scène uit een spionagefilm: een voormalige Russische dubbelspion die het slachtoffer is van een liquidatiepoging van zijn vroegere baas. Volgens de Britse regering werd er zenuwgas gebruikt tegen Sergei Skripal en zijn dochter. Vijf vragen over het gebruik van zenuwgas, en waarom alles erop wijst dat een staat achter de mislukte liquidatiepoging zat.
1 – Hoe weten de Britten zo zeker dat zenuwgas is gebruikt?
Met bloed-en slijmmonsters kon snel worden vastgesteld dat de aanvallers van Skripal zenuwgas hebben gebruikt. Volgens diverse berichten vertoonde de oud-spion direct duidelijke symptomen van vergiftiging door zenuwgas, zoals schuim op de mond. Ook overgeven, slijmvorming en epileptische aanvallen kunnen wijzen op het gebruik van zenuwgas.
Het tast het zenuwstelsel razendsnel aan en remt de ademhaling, en is daarmee een van de dodelijkste chemische wapens. Hoe het bij Skripal en zijn dochter precies is toegediend, wordt nog onderzocht.
2 – Welk zenuwgas hebben de aanvallers gebruikt?
Dat is nog onduidelijk. Volgens de Britten is een ‘erg zeldzaam’ strijdgas gebruikt. In de laatste decennia gebruikten aanvallers het vaakst VX en sarin. VX, waarvan een kleine hoeveelheid al voldoende is om iemand om te brengen, werd vorig jaar ingezet in Maleisië om de halfbroer van de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un te vermoorden.
Sarin werd gebruikt door het Iraakse leger in de oorlog tegen Iran en de Koerden in het dorp Halabja. Het Syrische leger zette sarin in 2013 in bij de gifgasaanval op Ghouta. Ook een Japanse sekte gebruikte dit zenuwgas in 1995 in de metro van Tokio.
3 – Is het gebruik van zenuwgas verboden?
Ja. Op grond van het internationale verdrag tegen chemische wapens (CWC), dat in 1997 van kracht werd, mogen landen het niet inzetten. Ook Rusland, dat nu wordt genoemd als de meest waarschijnlijke dader, heeft dit verdrag ondertekend. Dit wil echter niet zeggen dat landen niet meer beschikken over chemische wapens.
De VS hebben deze wapens afgezworen, maar ze zijn nog altijd bezig met de vernietiging van hun arsenaal. Rusland claimde vorig jaar dat hun hele voorraad, ooit zo’n 40 duizend ton, was vernietigd. Moskou beschikt echter nog over de onderzoekscentra en de deskundigen om allerlei soorten chemische wapens te maken.
4 – Kan ook een individu of een terreurgroep achter de aanval in Salisbury zitten?
Dat is erg onwaarschijnlijk. De grondstoffen voor chemische wapens zijn weliswaar niet moeilijk te krijgen, maar het maken van chemische wapens zoals sarin en VX is ingewikkeld en bovenal gevaarlijk. In de afgelopen jaren doken er regelmatig berichten op dat Al Qaida in het bezit wilde komen van chemische wapens om een grote aanslag te plegen.
Maar het is de terreurgroep, die toch over behoorlijk wat middelen beschikte, nooit gelukt. Bovendien is er het motief: waarom zou een individu of een terreurgroep een oud-spion willen vermoorden met zo’n ‘ingewikkeld’ wapen?
AD 14.09.2018
5 – Alles wijst dus richting Rusland?
Moskou heeft het motief, de middelen en de kennis om Skripal op deze wijze uit de weg te ruimen. Bovendien hebben de Russen de schijn tegen als het gaat om de inzet van giftige wapens. In 2006 werd Alexander Litvinenko, een tegenstander van Poetin, in Londen gedood met polonium. Vier jaar daarvoor, in 2002, zou de FSB de Tsjetsjeense militaire leider Ibn al-Khattab hebben gedood door een brief te besmeuren met een sarinvariant.
De theorie is nu dat Rusland met opzet Skripal met zenuwgas heeft willen vermoorden om een duidelijk signaal af te geven. Namelijk dat de Russische staat verraders van het vaderand altijd zal weten te vinden. Ook moet de aanval toekomstige dubbelspionnen afschrikken.
250 rechercheurs
Nog altijd is onduidelijk waar Skripal en zijn dochter precies zijn vergiftigd. Op verschillende openbare en particuliere plekken in Salisbury en omgeving wordt daarom onderzoek gedaan om bewijsmateriaal te verzamelen. Daar zijn 250 rechercheurs fulltime bij betrokken, ondersteund door militairen en deskundigen. Ook onderzoekers van de OPCW, de waakhond tegen chemische wapens, zijn naar Groot-Brittannië gekomen om mee te helpen.
Naast onderzoek op straat in Salisbury en omgeving bekijkt de politie 4000 uur aan beelden van bewakingscamera’s en worden honderden getuigen gehoord.
Volgens de Britse regering zitten de Russische autoriteiten achter de aanval, die uitgevoerd zou zijn met het Russische zenuwgas novitsjok. Maar het Kremlin ontkent en eist harde bewijzen of anders excuses. Het incident heeft geleid tot ernstige spanningen tussen Rusland en Groot-Brittannië.
Er zijn landen die meer bewijs willen
Westerse landen scharen zich massaal achter de Britse premier Theresa May tegen Rusland na de zenuwgasaanval op de Russische ex-spion Sergej Skripal en zijn dochter in het Britse Salisbury. Europese landen, Amerika en de NAVO sturen Russische diplomaten weg. Het is allemaal zeer welkom voor May, maar dinsdag hamert zij op een ‘lange termijn-oplossing’ voor de dreiging die Rusland zou vormen.
Na een aantal landen uit de Europese Unie (EU), volgden dinsdag Amerika en de NAVO in hun aankondigingen over het wegsturen van Russische diplomaten.
België, thuisbasis van het hoofdkwartier van zowel de NAVO als de EU, geeft aan nog te onderzoeken welke Russische diplomaten weg te willen sturen. De NAVO meldde dinsdag al dat het personeel van de Russische missie wordt teruggebracht van 30 naar 20 man.
Ook het Luxemburgse ministerie van Buitenlandse Zaken wil verder bewijs voor de Russische betrokkenheid bij de gifgasaanval op Skripal afwachten. ‘Onze regering wacht de conclusies van de OPCW (Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens, red.) af,’ aldus een woordvoerder. De OPCW verricht nader onderzoek naar het incident in Salisbury.
‘Er zijn slechts een paar Russische diplomaten in Luxemburg, en wij hebben geen bewijs dat zij direct betrokken zijn bij spionage,’ aldus de woordvoerder. Volgens de Luxemburgse regering komt de dialoog met Moskou in gevaar als er diplomaten worden uitgezet – er zitten twee Luxemburgse diplomaten in Moskou, die volgens de verwachting van de regering dan ook worden uitgezet. ‘Dan is onze ambassade in Moskou de facto gesloten en wordt dialoog met Rusland zeer moeilijk.’
Malta heeft gelijksoortige redenen om geen actie te ondernemen. ‘We doen het zelf niet omdat onze diplomatieke missie in Moskou heel klein is,’ zegt de regering in de hoofdstad Valletta. ‘Elke reactie van Moskou zou een directe beëindiging van onze diplomatieke band betekenen.’ De Maltese regering benadrukt wel dat de steun aan de Britten hierom niet minder is.
Landen die niemand wegsturen
Portugal geeft aan niemand op individuele basis te willen wegsturen, en zegt de voorkeur te geven aan actie op EU-niveau. Het land steunde wel de Europese veroordeling van de aanval op Skripal, en geeft daarmee impliciet Rusland de schuld van het incident in Salisbury.
Maar er zijn ook landen die historisch gezien een sterke band hebben met Moskou, en geen Russische diplomaten weg willen sturen. Oostenrijk bijvoorbeeld. De Oostenrijkse kanselier Sebastian Kurz en zijn minister van Buitenlandse Zaken Karin Kneissl lieten in een gezamenlijke verklaring weten geen ‘nationale maatregelen’ te nemen. ‘We willen het communicatiekanaal naar Rusland openhouden. Oostenrijk is een neutraal land en we zien onszelf als bruggenbouwer tussen Oost en West,’ aldus de verklaring.
Ook Bulgarije, dat in Rusland een grote handelspartner vindt, ziet er geen heil in om Russische diplomaten weg te sturen. Het land is momenteel EU-voorzitter, en noemt dat als reden om ‘neutraal’ te willen blijven in de kwestie.
Griekenland liet eerder al weten geen diplomaten uit te willen zetten, en geen sancties te willen uitvaardigen tegen een permanent lid van de VN-Veiligheidsraad. Ook vraagt het land om meer bewijs voor de Russische betrokkenheid bij de aanval in Groot-Brittannië. Cyprus sluit zich aan bij Griekenland.
Ook Slovenië ziet nog geen reden tot acties tegen Rusland: het Sloveense ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde afgelopen maandag dat het ‘nog te vroeg’ is om actie te ondernemen, aangezien de exacte toedracht van het incident in Salisbury nog in nevelen is gehuld.
Opvallend is wel dat Hongarije zich voegde bij EU-landen die Russische diplomaten wegsturen. Het land besloot maandag om een Russische diplomaat uit te zetten naar aanleiding van de aanval op Skripal.
Rusland heeft nog geen details gegeven over een eventuele tegenreactie. President Poetin was dinsdag in de Siberische stad Kemerovo om nabestaanden van de slachtoffers van de grootschalige brand in een winkelcentrum te condoleren. Ondanks de diplomatieke spanningen bracht de Britse premier May dinsdag per brief overigens daar wel haar condoleances voor over op de Russische regering.
Rusland slaat terug
Rusland zet hetzelfde aantal diplomaten het land uit als de Verenigde Staten, EU-lidstaten en andere landen hebben gedaan met Russen. Dat zegt minister van Buitenlandse Zaken Lavrov.
Hij kondigde ook aan dat het Amerikaanse consulaat in Sint-Petersburg wordt gesloten. De Amerikanen hebben twee dagen de tijd om hun spullen te pakken en de deuren te sluiten.
Rusland reageert zo op het uitzetten van Russische diplomaten vanwege de zenuwgasaanval op ex-dubbelspion Skripal en zijn dochter in Engeland. Bij elkaar kregen meer dan 150 Russische diplomaten de boodschap dat ze het land uit moesten.
Uitzetting Nederlandse ambassademedewerkers
Rusland zet twee Nederlandse ambassademedewerkers uit. Dat heeft de Nederlandse ambassadeur te horen gekregen op het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken. De twee medewerkers, een van de politieke afdeling en een van de defensieafdeling, moeten binnen twee weken vertrekken. Minister Blok van Buitenlandse Zaken zegt niet verrast te zijn door de stap.
De Russen zetten ook veel diplomaten uit andere westerse landen uit. Zo moeten vier Polen, twee Italianen, een Fin en een Zweed Rusland verlaten. Eerder zetten die landen precies hetzelfde aantal Russische diplomaten uit. Rusland had al aangekondigd dat het hetzelfde aantal diplomaten uitzet als de VS, EU-lidstaten en andere landen, die meer dan 150 Russische diplomaten wegsturen. Nederland stuurde twee Russen weg.
De uitzettingen zijn een reactie op het uitzetten van Russische diplomaten door verschillende westerse landen in het conflict over de vergiftiging van de Russische ex-dubbelspion Skripal.
‘Het is een mededeling die je natuurlijk niet graag ontvangt’
“Deze stap komt zeker niet als een verrassing“, zegt minister Blok naar aanleiding van het Russische besluit. “Ik leef erg mee met de diplomaten en hun families die nu opeens afscheid moeten nemen van vrienden en collega’s.”
30.03.2018
Een Russische woordvoerder zei vanochtend dat president Poetin nog steeds nauwe banden wil onderhouden met andere landen, ondanks het besluit om westerse diplomaten uit te zetten.
De uitzetting van Russische diplomatie is een reactie op de gifaanval op Skripal en zijn dochter in Engeland. De Britten zeggen bewijs te hebben dat Moskou achter die aanval zit. Rusland ontkent de beschuldigingen.
Minister Stef Blok op bezoek in Rusland
Acht weken na de val van zijn voorganger Halbe Zijlstra zal minister Stef Blok volgende week vrijdag alsnog naar Moskou reizen om als minister van Buitenlandse Zaken kennis te maken met zijn Russische ambtgenoot Sergej Lavrov.
Volgens het ministerie ‘wil Blok de kanalen met Rusland open houden. Ook in moeilijke tijden’. De minister gaat het gesprek met Rusland aan, juist nu de relatie tussen Rusland en Europa onder druk staat. ‘Mijn prioriteit ligt bij een veilig en stabiel Nederland en Europa.
AD 28.08.2018
Er zijn heel wat plooien glad te strijken tussen Den Haag en Moskou – zoals de wederzijdse irritaties over het strafrechtelijk onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17, de vergiftiging van een voormalige Russische spion in Groot-Brittannië en de rol van Rusland in Syrië.
Maar achter de schermen spelen voor Blok nog veel gevoeligere kwesties een rol. Zullen de Russen het Nederland bijvoorbeeld vergeven dat premier Rutte al ‘wekenlang’ op de hoogte was van de leugen van de vorige minister van Buitenlandse Zaken over een ontmoeting met president Poetin die nooit heeft plaatsgevonden? De informatie bleef binnenskamers tot de Volkskrant erover publiceerde en Zijlstra moest aftreden.
NU 27.11.2019 De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) heeft woensdag het zenuwgas novichok op de lijst met verboden stoffen geplaatst na een gezamenlijk voorstel van de lidstaten Nederland, Canada en de Verenigde Staten.
Nagenoeg alle staten zijn lid van de OPCW. Het is voor het eerst sinds de oprichting in 1997 dat de lijst van verboden stoffen is bijgewerkt. Een ander gif werd op voorstel van Rusland aan de lijst toegevoegd.
In juni vorig jaar werden de Russische oud-dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter in het Britse Salisbury met het gas vergiftigd. Zij overleefden de aanval, een vrouw die per toeval in aanraking kwam met de stof niet.
Volgens het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie zit Rusland achter de aanval met het gifgas op de oud-spion. Moskou heeft alle betrokkenheid bij de moordaanslag op Sergei Skripal en zijn dochter altijd in alle toonaarden ontkend.
The Netherlands, Canada and the US have worked tirelessly to achieve today’s result: the @OPCW now bans deadly chemicals Novichoks. I fully support this strong response to the #Salisbury chemical attack!
NOS 27.11.2019 De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) zet het zenuwgif novitsjok op haar lijst met verboden stoffen. Het is voor het eerst dat de lijst wordt bijgewerkt. In Groot-Brittannië werden vorig jaar vier mensen met deze stof vergiftigd.
OPCW-lidstaten Nederland, Canada en de VS stelden gezamenlijk voor het gif aan de lijst toe te voegen. Een Russisch voorstel voor een toevoeging van een ander gif werd aangenomen door de 193 lidstaten.
Novitsjok werd in maart vorig jaar gebruikt om de Russische oud-spion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia te vergiftigen in de Britse plaats Salisbury. De twee overleefden de aanval. Volgens de EU zit Rusland erachter, Moskou ontkent dat.
Een paar maanden later kwam een Brits stel, dat in Salisbury was geweest, in aanraking met dezelfde stof. De vrouw overleed.
Novitsjok, letterlijk ‘nieuwkomer’ in het Russisch, is een zeer gevaarlijk type zenuwgif dat in de jaren 70 en 80 in de voormalige Sovjet-Unie als chemisch wapen werd ontwikkeld.
Het product kan het lichaam binnendringen door inademing, inname, en contact met de huid. Het doet spieren in het lichaam in ‘overdrive’ gaan, wat uiteindelijk in de dood kan resulteren door het uitvallen van het hart en de longfuncties.
NOS 30.08.2019 Een man die vastzit voor de moord op een Georgiër in een Berlijns park had mogelijk banden met de Russische militaire inlichtingendienst GROe. Volgens onderzoek van Der Spiegel, The Insider en onderzoekscollectief Bellingcat reisde hij vermoedelijk onder een valse identiteit naar Duitsland.
Het slachtoffer, de Georgiër Zelimchan Changosjvili(40), vroeg in 2016 politiek asiel aan in Duitsland, nadat hij in Rusland en Oekraïne was bedreigd en meerdere aanslagen had overleefd. Changosjvili heeft Tsjetsjeense wortels en vocht in de Tweede Tsjetsjeense Oorlog (1999-2009) aan de kant van de opstandelingen tegen Rusland. Hij werd vorige week in Berlijn doodgeschoten.
Volgens Der Spiegel noemt de verdachte van de moord zich in zijn visumaanvraag Vadim Solokov en zegt hij dat hij geboren is in Irkoetsk, in Siberië. Hij heeft opgegeven dat hij nu in Sint-Petersburg woont. Uit het onderzoek blijkt echter dat zo’n persoon niet voorkomt in het Russische paspoortregister, en dus mogelijk niet bestaat.
Paspoortnummer
Solokov zou via Parijs naar Duitsland zijn gereisd. Der Spiegel meldt dat hij nooit is gezien in het Parijse hotel dat hij in zijn visumaanvraag had opgegeven als verblijfplaats.
Het paspoortnummer van de verdachte is volgens het onderzoek van de verschillende media te herleiden naar een afdeling binnen het Russische ministerie van Binnenlandse Zaken die eerder reisdocumenten opstelde voor de GROe.
Die militaire inlichtingendienst wordt vaker in verband gebracht met operaties in Europa. Zo zou de GROe onder meer verantwoordelijk zijn voor de mislukte aanslag in Engeland op de oud-dubbelspion Sergej Skripal. Ook zou de dienst betrokken zijn bij een cyberoperatie bij de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), in Den Haag vorig jaar.
MSN 26.07.2019 Rusland heeft boos gereageerd op de boete van 200.000 pond (circa 223.000 euro) die zender RT heeft gekregen in Groot-Brittannië. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken spreekt over “censuur” en zegt dat Britse media in Rusland rekening moeten houden met “consequenties”.
De Britse mediawaakhond Ofcom legde de boete op aan het moederbedrijf van RT, het Russische TV-Novosti. De toezichthouder zegt dat RT regels over onpartijdige berichtgeving heeft overtreden, onder meer in programma’s waarin aandacht werd besteed aan de burgeroorlog in Syrië en de affaire Sergej Skripal.
Moskou omschrijft het besluit van de mediawaakhond als onderdeel van een “anti-Russische” campagne in Groot-Brittannië. “We zien opnieuw hoe de Britse autoriteiten proberen de activiteiten van Russische media in hun land aan banden te leggen”, meldt het departement in een verklaring.
Ofcom had in december al gemeld dat RT in overtreding was. De Russische toezichthouder opende kort daarop een onderzoek naar de Britse omroep BBC.
NU 29.06.2019 Een hooggeplaatste Russische officier van de militaire inlichtingendienst stond aan het hoofd van de aanslag met zenuwgif op de Russische oud-dubbelspion Sergei Skripal in het Britse Salisbury, blijkt uit onderzoek door de BBC en onderzoekscollectief Bellingcat.
Bellingcat wist de hand te leggen op belgegevens van de officier en deelde die met de BBC. Het gaat om een man die in februari al door de burgerjournalisten werd geïdentificeerd als Denis Sergeev, die onder een valse naam, Sergei Fedotov, naar Londen reisde voor de aanslag op Skripal en zijn dochter Joelia.
Uit het onderzoek blijkt dat Sergeev de rang van generaal-majoor heeft in de Russische militaire inlichtingendienst GROe. De twee andere Russen die worden verdacht van betrokkenheid bij de mislukte moordaanslag hebben beiden de rang van kolonel in dezelfde organisatie.
Sergeev zou de man zijn geweest die de vliegtickets boekte voor zichzelf en de twee andere verdachten. Hij zou op vrijdag 2 maart 2018 op de Londense luchthaven Heathrow zijn geland en het Verenigd Koninkrijk op zondag 4 maart weer hebben verlaten, nadat het zenuwgif novichok door de twee anderen was achtergelaten op de knop van de voordeur van het huis van Skripal in Salisbury.
Met de telefoongegevens van Sergeev kunnen zijn bewegingen in Londen gedeeltelijk worden nagegaan, zegt Bellingcat. De inlichtingenofficier had genoeg tijd voor een ontmoeting met zijn twee ondergeschikten. Sergeev verbleef op een ander adres dan zij.
De Britse premier Theresa May had vrijdag een ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin, voorafgaand aan de G20-top in Osaka, Japan. Volgens Downing Street zei de Britse premier tegen Poetin dat Rusland zijn “onverantwoordelijke en destabiliserende activiteiten moet staken”. Ze omschreef de moordaanslag in Salisbury verder als een “werkelijk deerniswekkend misdrijf” en zei dat de Russische verdachten moeten worden berecht.
Moskou heeft alle betrokkenheid bij de moordaanslag op de Skripals altijd in alle toonaarden ontkend.
Vader en dochter Skripal overleefden de aanslag met novichok. De Britse Dawn Sturgess, die bij toeval in aanraking kwam met de stof, overleed.
NOS 29.06.2019 Onderzoekscollectief Bellingcat heeft in samenwerking met BBC Newsnight achterhaald wat waarschijnlijk de taak was van de derde verdachte in de Skripal-zaak. Deze Dennis Sergejev wordt gezien als de operationeel commandant van de moordoperatie. Hij zou het sein hebben gegeven om de voormalige Russische dubbelspion Skripal vorig jaar maart in zijn woonplaats Salisbury te vergiftigen. Bellingcat trekt die conclusie uit telefoongegevens die het in handen heeft.
In februari maakte Bellingcat al de naam van Sergejev bekend. Het collectief had ontdekt dat hij onder een valse naam naar Londen was gereisd en dat hij contacten had met de Russische militaire inlichtingendienst GROe. Ze konden toen nog niet achterhalen wat zijn rol in de Skripal-zaak was.
Skripal en zijn dochter Joelia, die werden vergiftigd met het zenuwgas novitsjok, overleefden de aanval. Rusland houdt vol dat het niets met de vergiftiging te maken heeft.
Nu, na maanden onderzoek, in samenwerking met het onderzoeksprogramma BBC Newsnight, is een reconstructie gemaakt. Uit de achterhaalde telefoongegevens blijkt dat Sergejev, toen hij onder een valse naam in Engeland was, in contact stond met inlichtingenofficieren in Moskou. Newsnight constateert op basis van bronnen dat Sergejev waarschijnlijk de operationele commandant was van de moordaanslag. Hij heeft de rang van generaal-majoor in de militaire inlichtingendienst, zegt Newsnight.
Paddington
Op 2 maart kwam hij aan in Londen. Hij verbleef in de buurt van Paddington in het westen van Londen, de andere twee verdachten Alexander Petrov en Ruslan Bosjirov zaten elders in de Britse hoofdstad.
Sergejev gebruikte naast WhatsApp ook de berichtprogramma’s Viber en Telegram en maakte geen gebruik van wifi, vermoedelijk om geen sporen achter te laten. Het gebruik van de versleutelde berichtprogramma’s kan er volgens Bellingcat op wijzen dat hij contact had met de andere twee verdachten.
Sergejev was op 3 maart in het centrum van Londen. Volgens Bellingcat hebben de drie dertig tot veertig minuten de gelegenheid gehad om elkaar daar te spreken. Daarna vertrokken de uitvoerders van de aanslag met de trein naar Salisbury voor een laatste verkenning.
Op 4 maart, de dag van de aanslag, vloog Sergejev terug naar Moskou.
Het is nog altijd niet duidelijk op welk moment de uitvoerders het zenuwgas in handen kregen.
Skripal en zijn dochter overleefden de aanslag. Een man die de houder vond waarin het zenuwgas zat, werd ziek. Zijn vrouw kwam door contact met het zenuwgas om het leven.
AD 07.04.2019 Charlie Rowley, de Engelsman die samen met zijn vriendin vorig jaar in het ziekenhuis belandde na te zijn vergiftigd in het Britse Salisbury, heeft “niet echt antwoorden gekregen” tijdens een ontmoeting met de Russische ambassadeur in Londen.
Rowley werd net als zijn vriendin Dawn Sturgess (44) door domme pech blootgesteld aan hetzelfde zenuwgas waarmee in zijn woonplaats een aanslag was gepleegd op de Russische ex-spion Sergej Skripal en diens dochter Joelia. Hij bezocht de Russische ambassadeur voor een toelichting op wat er was gebeurd. Het bijzondere gesprek was geregeld door de Britse zondagskrant Sunday Mirror die er vandaag over bericht.
De Russische ambassadeur Alexander Jakokenko bezwoer Rowley dat de Russen niet verantwoordelijk waren geweest voor wat hem en zijn vriendin was overkomen. Volgens de Britse autoriteiten waren beiden in contact gekomen met resten gifgas die waren gebruikt bij de aanslag op de Skripals die maar op het nippertje overleefden.
Volgens de ambassadeur klopte dat verhaal niet. Net als Sturgess (44) werd Rowley opgenomen in het ziekenhuis. Hij overleefde, zijn vriendin niet. “Ik wilde hem vragen waarom zijn land mijn vriendin had vermoord”, zegt Rowley in de Sunday Mirror. Hij kreeg naar eigen zeggen geen antwoorden.
Medeleven
De Russische ambassadeur toonde medeleven maar hij ontkende tegelijkertijd elke betrokkenheid van Moskou, aldus Rowley. Het gesprek duurde negentig minuten. Volgens de Sunday Mirror zou de Russische ambassadeur als bewijs van onschuld hebben opgemerkt dat het Russische zenuwgas Novitsjok, als het echt zou zijn gebruikt, veel meer slachtoffer zou hebben gemaakt. ‘Omdat het zo sterk is’.
Rowley was niet onder de indruk van wat de diplomaat allemaal te vertellen had. Hij kwalificeerde de ontkenningen van de ambassadeur zelfs als belachelijk.
In September vorig jaar maakten de Britse autoriteiten bekend dat er voldoende bewijs was om twee Russische nep-toeristen, die reisden onder de namen known as Alexander Petrov and Ruslan Bosjirov – in staat van beschuldiging te stellen wegens ernstige moordverdenking. Beiden zouden in werkelijkheid tot de Russische militaire geheime dienst GROe behoren.
De Russische president heeft elke betrokkenheid van Rusland altijd ontkend.
NU 01.03.2019 De Engelse stad Salisbury is na een grote schoonmaakoperatie officieel veilig verklaard en vrij van het gif novichok. De schoonmaak was nodig, omdat de Russische dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter Yulia bijna een jaar geleden zijn vergiftigd.
Zij werden op 4 maart vorig jaar bewusteloos aangetroffen op een bankje in Salisbury. Zij bleken te zijn vergiftigd met novichok, een zeer giftige stof die stamt uit de tijd van de Sovjet-Unie.
Na de ontdekking kwam een grote schoonmaakoperatie op gang. Op twaalf plekken in de stad, onder andere in het woonhuis van de spion, werden schoonmaakoperaties uitgevoerd. Tussen zeshonderd en achthonderd militairen waren bij de operaties betrokken, melden Britse media.
Skripal en zijn dochter overleefden de aanval, die vervolgens een diplomatieke rel veroorzaakte. Het Verenigd Koninkrijk houdt twee Russen verantwoordelijk voor de vergiftiging en inmiddels is sprake van een derde verdachte.
In het nabijgelegen Amesbury overleed later een vrouw die in aanraking was gekomen met een flesje met novichok. Hoe het gif daar terechtkwam, is niet duidelijk.
In Salisbury werden vorig jaar maart de Russische dubbelspion Skripal en zijn dochter bewusteloos gevonden. Ze waren vergiftigd met novitsjok.
NOS 01.03.2019 De Engelse plaats Salisbury is officieel vrij van novitsjok verklaard, bijna een jaar nadat de Russische dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia met de stof werden vergiftigd. Honderden militairen hebben het afgelopen jaar gewerkt aan het schoonmaken van de stad.
Skripal en zijn dochter werden op 4 maart vorig jaar bewusteloos gevonden op een bankje in een park in Salisbury. Naar later bleek waren ze vergiftigd met novitsjok, een giftige stof uit de tijd van Sovjet-Unie. Zij overleefden de aanval, maar in het nabijgelegen Amesbury stierf een 44-jarige vrouw toen ze met resten van het zenuwgif in aanraking was gekomen.
Na de vondst van de Skripals zijn zo’n 600 tot 800 speciaal getrainde militairen ingezet om de hele stad schoon te maken. Ze besteedden samen zo’n 13.000 uur aan de actie. Het is volgens een luitenant-generaal van het leger “de langstdurende operatie ooit” in zijn soort op Britse bodem.
Duizenden sporen
De militairen hebben op twaalf plekken gewerkt, onder meer bij het bankje waar de twee bewusteloos werden gevonden, een restaurant waar de Skripals vooraf hadden gegeten en in het huis van agent, die in aanraking was gekomen met de stof.
Het novitsjok-incident leidde tot spanningen tussen Groot-Brittannië en Rusland. De Britten zeggen bijna zeker te weten dat Rusland verantwoordelijk is voor het vergiftigen van de Skripals. Rusland heeft dat altijd ontkend.
Telegraaf 01.03.2019 Het huis waar de voormalige Russische spion Sergei Skripal en zijn dochter Joelia vergiftigd werden met zenuwgas wordt weer een gewoon huis. Na 13.000 uur grondig poetsen is de Engelse stad Salisbury en ook het huis officieel veilig verklaard en vrij van het gif novitsjok. Het huis is terugegeven aan de gemeente Wiltshire.
De overheid zorgt er samen met de provincie voor dat het pand volledig wordt gerenoveerd, zodat het huis weer bewoond kan worden.
Ⓒ Reuters
Het huis zal in elk geval niet worden verhuurd via Airbnb bij wijze van toeristenattractie. De bedoeling is dat er gewoon nieuwe bewoners in komen, meldt Sky News.
Het huis van de Skripals is de laatste van de twaalf locaties rond Wiltshire die zijn teruggegeven sinds de vergiftiging van de Russische ex-dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter. Het betekent het einde van een omvangrijke operatie om het spoor van het giftige zenuwgas novitsjok op te ruimen.
De Skripals werden op 4 maart vorig jaar bewusteloos aangetroffen op een bankje in Salisbury. Zij bleken vergiftigd met novitsjok, een uiterst giftig goedje dat stamt uit de tijd van de Sovjet-unie.
Na de ontdekking kwam een grote schoonmaakoperatie op gang. Op twaalf plekken in de stad, onder andere in het woonhuis van de spion, werden schoonmaakoperaties uitgevoerd waarbij tussen zeshonderd en achthonderd militairen betrokken waren, aldus Britse media vrijdag.
Skripal en zijn dochter overleefden de aanval, die vervolgens een diplomatieke rel veroorzaakte. Groot-Brittannië houdt twee Russen verantwoordelijk voor de vergiftiging en inmiddels is sprake van een derde verdachte.
In het nabijgelegen Amesbury overleed later een vrouw die in aanraking was gekomen met een flesje met novitsjok. Hoe het gif daar terechtkwam, is niet duidelijk.
AD 22.02.2019 De Citroen C3 die vier Russen vorig jaar hebben gebruikt tijdens hun spionagepoging in Den Haag, is vanaf vandaag te zien in het Nationaal Militair Museum in Soesterberg.
De auto speelt een hoofdrol in een tentoonstelling over de Koude Oorlog, waarmee het museum wil laten zien dat de dreiging van de Russen nog altijd aanwezig is.
De vier Russen hadden de auto vorig jaar oktober geparkeerd bij het Marriot-hotel in Den Haag. Het voertuig lag vol met apparatuur waarmee ze volgens de MIVD informatie probeerden te stelen uit het computernetwerk van de OPCW, de organisatie die toeziet op de naleving van het verbod op chemische wapens.
Minister van Defensie Ank Bijleveld en directeur van de Militaire geheime dienst MIVD Onno Eichelheim openden de tentoonstelling. Volgens hen zijn we niet in een tweede Koude Oorlog terecht gekomen. Maar Rusland is wel bezig met een wapenwedloop en heeft het daarin een voorsprong genomen, zei Eichelsheim.
Anders dan nog maar tien jaar geleden heeft Rusland regionaal inmiddels een militair overwicht. En met nieuwe luchtafweer en raketten kan Rusland bijvoorbeeld gebieden, ook in Europa en tegenover NAVO, afgrendelen.
Een voorbeeld van zo’n raket is de veelbesproken 9M729 SCREWDRIVER. Een wapen met een groot bereik dat ook als kernbom kan worden ingezet.
NOS 17.02.2019 Aan de kathedraal in de Engelse stad Salisbury heeft vandaag enige tijd een Russische vlag gehangen. Onbekenden bevestigden afgelopen nacht een grote vlag met de Russische driekleur aan stellingen die voor de kathedraal staan in verband met restauratiewerkzaamheden. De vlag werd vanochtend door werklieden gezien en verwijderd.
Het gaat naar alle waarschijnlijkheid om een provocatieve actie: in de Engelse stad werden bijna een jaar geleden de Russische oud-dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia vergiftigd met zenuwgas. Volgens de Britten waren ze vergiftigd door twee leden van de Russische geheime dienst GROe, Alexandr Petrov en Roeslan Bosjirov.
Later maakte Bellingcat bekend dat het in werkelijkheid ging om militair arts Aleksandr Jevgenjevitsj Misjkin en kolonel Anatoli Tsjepiga. Zij werden in Groot-Brittannië bij verstek aangeklaagd voor samenzwering, poging tot moord en het gebruik van het zenuwgas novitsjok. Rusland heeft altijd betrokkenheid bij het incident ontkend. De Britse premier May zei dat Rusland “bijna zeker” achter de aanvallen zit.
Skripal en zijn dochter overleefden de aanval. Een 44-jarige vrouw uit Amesbury die met de resten van het zenuwgas in aanraking was gekomen, kwam in het ziekenhuis om het leven. Haar man overleefde wel. Het echtpaar zou het flesje met gif in het park in Salisbury hebben aangezien voor een parfumflesje. In hetzelfde park werden Skripal en zijn dochter vergiftigd.
De Britse parlementariër John Glen noemde de actie bij de kathedraal van Salisbury een “domme stunt”. Hij zij blij te zijn dat de vlag “die de spot dreef met de serieuze gebeurtenissen in Salisbury vorig jaar” snel is verwijderd.
Er is nog niemand gearresteerd in verband met de actie. De politie zoekt onder meer aan de hand van videobeelden naar de daders.
NU 14.02.2019 De derde man die verdacht wordt van betrokkenheid bij de moordpoging op de voormalige Russische dubbelspion Sergei Skripal in Engeland is volgens Bellingcat een hoge officier van de Russische militaire inlichtingendienst (GRU).
“Bellingcat kan nu de ware identiteit en achtergrond onthullen van de GRU-agent die onder de schuilnaam Sergey Vyachaeslavovich Fedotov internationaal opereerde”, schrijft het onderzoeksplatform.
“In werkelijkheid heet hij Denis Vyacheslavovich Sergeev, een functionaris van de GRU met een hoge rang die is afgestudeerd aan de Russische militair-diplomatieke academie.”
Bellingcat ontmaskerde vorig jaar al de twee Russen die door Groot-Brittannië zijn beschuldigd van vergiftiging van Skripal en diens dochter met het zenuwgas novichok. Zij zijn inmiddels door de Britse justitie aangeklaagd voor poging tot moord.
Sergeev was ten tijde van de aanslag ook in Salisbury. Volgens Bellingcat is niet duidelijk wat zijn rol precies is geweest bij de vergiftiging. Beide slachtoffers overleefden de aanslag ternauwernood. Een Britse vrouw die later in aanraking kwam met novichock overleed wel.
De Russische president Vladimir Poetin ontkende eerder dat de twee aangeklaagde verdachten bij de Russische inlichtingendienst werkzaam zijn. De twee eerdere verdachten vertelden op de Russische televisie dat zij als toeristen naar Londen zijn gevlogen en een bezoek hebben gebracht aan Salisbury om de kathedraal te bezichtigen.
In 2015 zou de hoge officier Sergeev al betrokken zijn geweest bij de poging een Bulgaarse zakenman om te brengen. De regering van Bulgarije heeft een uitgebreid onderzoek ingesteld.
NOS 14.02.2019 Het onderzoekscollectief Bellingcat zegt dat het de ware identiteit kent van de derde verdachte van de vergiftiging van de Russische oud-dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter. Het zou om een hoge Russische officier van de militaire inlichtingendienst GROe gaan.
Vorige week onthulde Bellingcat dat de man van 45 het alias Sergej Fedotov gebruikte. Vandaag maakte het burgernetwerk, na een onderzoek van vier maanden in samenwerking met de Finse krant Helsingin Sanomat, de naam bekend van de man: Denis Sergejev.
Deze Sergejev reisde op 2 maart vorig jaar, de dag van de vergiftiging, in de ochtend van Moskou naar Londen. De andere verdachten, kolonel Anatoli Tsjepiga en Alexander Misjkin, kwamen later die dag aan in de Britse hoofdstad.
Zenuwgas novitsjok
Het is Bellingcat niet gelukt om te achterhalen wat de rol is geweest van Sergejev. Ook is geen bewijs gevonden dat de man tijdens zijn verblijf in Engeland in Salisbury is geweest, de stad waar Skripal en zijn dochter Joelia werden vergiftigd met het zenuwgas novitsjok.
Sergejev had een terugvlucht geboekt naar Moskou op 4 maart, maar die liet hij op het laatste moment lopen. In plaats daarvan reisde hij naar Rome, waar hij alsnog het vliegtuig naar Moskou nam.
Op diezelfde dag raakten Skripal en zijn dochter onwel en werden opgenomen in het ziekenhuis met vergiftigingsverschijnselen. Ze overleefden allebei de aanslag ternauwernood.
Bulgaarse wapenhandelaar
Bellingcat berichtte vorige week dat Sergejev als Sergej Fedotov in 2015 een aantal keren naar Bulgarije reisde. Het journalistieke burgernetwerk linkt die bezoeken aan de vergiftiging van een Bulgaarse wapenhandelaar. Justitie in Bulgarije is bezig met een onderzoek naar een mogelijk verband.
Groot-Brittannië wees vorig jaar al met de beschuldigende vinger naar Rusland, dat achter de vergiftiging zou zitten. Rusland heeft enige betrokkenheid altijd ontkend. De twee hoofdverdachten verklaarden op televisie dat ze wel in Salisbury waren geweest, maar dat ze speciaal voor de kathedraal kwamen.
Informatie verwijderd
Het collectief noemt het in dit verband opvallend dat de Russische autoriteiten de afgelopen twee maanden alle openbare informatie over de drie verdachten heeft verwijderd. Deze ingrepen kunnen volgens Bellingcat alleen gedaan zijn met directe betrokkenheid van de Russische staat.
Bellingcat zegt dat het volgende week met nieuwe onthullingen komt en dan ook vertelt hoe ze bij Sergejev terecht zijn gekomen.
NU 11.02.2019 Bulgarije onderzoekt of er verband is tussen de moordpoging op de voormalige Russische dubbelspion Sergei Skripalin 2018 in Engeland en de vergiftiging van een wapenhandelaar in Sofia drie jaar eerder. In beide gevallen is mogelijk gebruik gemaakt van het dodelijke zenuwgas novitsjok.
Hoofdaanklager Sotir Tsatsarovzei maandag dat Sergei Fedotov in 2015 drie keer in Bulgarijeis geweest. Hij was er onder meer in april toen geprobeerd is zakenman Emilian Gebrev, die militaire uitrusting leverde aan Oekraïne, om het leven te brengen. In diens urine zijn destijds pesticiden gevonden maar geen sporen van verboden chemische wapens.
De Russische nieuwssite Fontanka bestempelde Fedotov, een officier van de Russische inlichtingendienst GROe, in oktober als de derde verdachte in de zaak-Skripal.
Het onderzoekscollectief Bellingcat onthulde vrijdag dat hij vorig jaar maart inderdaad in Salisbury was, enkele dagen voordat Skripal en zijn dochter Joelia daar ernstig ziek werden door toediening van novitsjok.
Tsatsarov vertelde dat in de zaak-Gebrev “belangrijke” gegevens zijn verzameld over de trips van Fedotov naar Bulgarije en wat hij daar deed. Die worden vergeleken met het Engelse onderzoek.
Telegraaf 08.02.2019 Onderzoekscollectief Bellingcat zegt dat er een derde verdachtebetrokken is geweest bij de vergiftiging van de Russische oud-dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter in het Engelse Salisbury. Het zou gaan om een 45-jarige officier van de Russische militaire veiligheidsdienst GROe, die opereert onder de schuilnaam Sergej Fedotov.
Hij kwam eerder in beeld bij een vergiftigingszaak in 2015 in Bulgarije, meldt Bellingcat. Die zaak vertoont volgens de onderzoekers „griezelige overeenkomsten” met de zaak-Skripal. Toen ging het om de bijna-fatale vergiftiging van de Bulgaarse zakenman Emilian Gebrev, die defensiematerieel leverde aan Oekraïne.
Volgens Bellingcat was ’Fedotov’ in maart vorig jaar in Salisbury, een paar dagen voordat Skripal en zijn dochter ernstig ziek werden door besmetting met het zenuwgas novitsjok.
Het onderzoekscollectief bracht eerder al de namen naar buiten van twee verdachten: Aleksandr Misjkin, een militaire arts van de GROe (schuilnaam ’Alexander Petrov’) en GROe-kolonel Anatoli Tsjepiga (’Roeslan Bosjirov’).
AD 08.02.2019 Onderzoekscollectief Bellingcat zegt dat er een derde persoon betrokken is geweest bij de vergiftiging van de Russische oud-dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter in het Engelse Salisbury.
Het zou gaan om een 45-jarige officier van de Russische militaire veiligheidsdienst GROe, die opereert onder de schuilnaam Sergej Fedotov.
Hij kwam eerder in beeld bij een vergiftigingszaak in 2015 in Bulgarije, meldt Bellingcat. Die zaak vertoont volgens de onderzoekers ‘griezelige overeenkomsten’ met de zaak-Skripal. Toen ging het om de bijna-fatale vergiftiging van de Bulgaarse zakenman Emilian Gebrev, die defensiematerieel leverde aan Oekraïne.
Ernstig ziek
Volgens Bellingcat was ‘Fedotov’ in maart vorig jaar in Salisbury, een paar dagen voordat Skripal en zijn dochter ernstig ziek werden door besmetting met het zenuwgas novitsjok.
Het onderzoekscollectief bracht eerder al de namen naar buiten van twee verdachten: Aleksandr Misjkin, een militaire arts van de GROe (schuilnaam ‘Alexander Petrov’) en GROe-kolonel Anatoli Tsjepiga (‘Roeslan Bosjirov’). Zij verklaarden onschuldig te zijn. Volgens het duo bezochten ze weliswaar in maart Salisbury, maar deden ze dat louter als toerist.
Volgens de Britse autoriteiten zijn zij spionnen van de GROe en gelden zij als hoofdverdachten in de zaak rondom de vergiftiging van Skripal. Tsjepiga zou in 2014 een hoge Russische onderscheiding hebben gekregen: Held van de Russische Federatie. Die ontving de man volgens Bellingcat vermoedelijk uit handen van Vladimir Poetin.
Ex-spion en dochter overleefden gifgasaanval ternauwernood
Ex-spion Sergei Skripal (66) en zijn dochter Joelia (33) werden op 4 maart 2018 bewusteloos gevonden op een bankje in de Zuid-Engelse stad Salisbury. Ze overleefden de moordpoging ternauwernood en verbleven langdurig in het ziekenhuis.
Skripal werd na ruim twee maanden ontslagen uit het ziekenhuis. Zijn dochter Joelia lag na de aanslag 20 dagen in coma, maar herstelde sneller dan haar vader. Zij kwam in april uit het ziekenhuis. In een interview lichtte Joelia daarna toe: ,,Ik werd wakker met het nieuws dat we beiden waren vergiftigd. We mogen van geluk spreken dat we nog leven. Ons herstel verliep langzaam en buitengewoon pijnlijk.”
De beschuldigende vinger wees al snel naar Rusland, aangezien het ging om in Rusland gefabriceerd zenuwgas novitsjok. Rusland ontkende, maar een grote diplomatieke rel volgde.
NU 21.01.2019 De Europese Unie stelt sancties in tegen de twee Russische mannen die verantwoordelijk worden gehouden voor de aanval met zenuwgas op de Russische oud-dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter in het Engelse Salisbury.
Ook de Europese tegoeden van twee andere Russen en vijf Syriërs worden bevroren. Ze zijn ook niet welkom meer in de EU.
De EU-ministers van Buitenlandse Zaken hebben hier maandag mee ingestemd. De EU introduceerde in oktober een sanctiesysteem voor het straffen van personen of organisaties die betrokken zijn bij aanvallen met chemische wapens, ongeacht hun nationaliteit. Dat systeem wordt nu voor het eerst gebruikt.
De twee Russen zijn geïdentificeerd als leden van de Russische militaire inlichtingendienst GRU. Zij claimden op de Russische televisie Salisbury als toeristen te hebben bezocht om de kathedraal te bewonderen. Skripal en zijn dochter overleefden de moordaanslag, die plaatsvond op 4 maart 2018.
Ook de tegoeden van een Syrische organisatie die chemische wapens produceert worden bevroren. Het gaat om het Scientific Studies and Research Centre (SSRC).
Kremlin: ‘Betrokkenheid Russen niet bewezen’
Het Kremlin stelde in een reactie dat nog geen bewijs te hebben gezien voor de betrokkenheid van het duo bij de aanval. Maar volgens EU-buitenlandchef Federica Mogherini is er een “zeer sterke juridische basis” voor de strafmaatregelen.
De twee andere Russen op de lijst zijn de chef van GRU en zijn adjunct. De vijf Syriërs op de sanctielijst zijn betrokken bij de activiteiten van het SSRC.
De verdachten van de aanval met zenuwgas op de Russische oud-dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter in het Engelse Salisbury. Ⓒ Metropolitan police
Telegraaf 21.01.2019 De Europese Unie stelt sancties in tegen de twee Russische mannen die verantwoordelijk worden gehouden voor de aanval met zenuwgas op de Russische oud-dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter in het Engelse Salisbury. Ook van twee andere Russen, een Syrische organisatie en vijf Syriërs worden de Europese tegoeden bevroren. Ze zijn ook niet welkom meer in de EU.
De EU-ministers van Buitenlandse Zaken hebben hier maandag mee ingestemd. De EU introduceerde in oktober een sanctiesysteem om personen of organisaties die betrokken zijn bij aanvallen met chemische wapens te straffen, ongeacht hun nationaliteit. Dat wordt nu voor het eerst gebruikt.
De twee Russen zijn geïdentificeerd als leden van de Russische militaire inlichtingendienst GROe. Zij claimden op de Russische tv Salisbury als toeristen te hebben bezocht om de kathedraal te bewonderen. Skripal en zijn dochter overleefden de moordaanslag, die plaatshad op 4 maart 2018.
Het Kremlin zei in een reactie dat het nog geen bewijs heeft gezien voor de betrokkenheid van het duo bij de aanval. Maar volgens EU-buitenlandchef Federica Mogherini is er een „zeer sterke juridische basis” voor de strafmaatregelen.
De twee andere Russen op de lijst zijn de chef van de GROe en zijn adjunct. De Syrische organisatie betreft het Scientific Studies and Research Centre (SSRC), dat betrokken zou zijn bij de ontwikkeling en productie van chemische wapens. De vijf Syriërs op de sanctielijst hebben directe bemoeienis met de activiteiten van SSRC.
De Britse minister Jeremy Hunt sprak van „een heel belangrijke dag om het gebruik van chemische wapens internationaal een taboe te maken.” Zijn ambtgenoot Stef Blok vindt het „heel belangrijk dat de Europese Unie verenigd staat als internationaal recht geschonden wordt.” Er geldt een absoluut verbod op chemische wapens, memoreerde de minister. „Het is natuurlijk heel belangrijk dat we dat niet alleen zeggen, maar daar ook consequenties aan verbinden door sancties op te leggen.”
NU 14.01.2019 De organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) gaat novichok toevoegen aan de lijst met verboden gifstoffen. De leden van de internationale organisatie in Den Haag hebben hier maandag een voorstel voor aangenomen.
Novichok is het zenuwgas uit de tijd van de Sovjet-Unie dat vorig jaar in het Engelse Salisbury tegen de Russische ex-dubbelspion Sergei Skripal werd gebruikt. Zijn dochter raakte hierbij ook gewond. In het nabijgelegen Amesbury vielen later dat jaar nog twee slachtoffers. Een van hen overleed.
De 41 leden van het besluitvormingsorgaan van de OPCW hebben een gezamenlijk voorstel van de Verenigde Staten, Nederland en Canada goedgekeurd, aldus de lidstaten maandag.
De leden spraken af ”om twee families van zeer giftige chemicaliën toe te voegen (inclusief de stof die in Salisbury werd gebruikt)”, aldus de ambassadeur van Canada bij de OPCW, Sabine Nolke, op Twitter. Rusland distantieerde zich van het besluit, maar hield het ook niet tegen, schreef ze.
De leden hebben negentig dagen om zich eventueel te bedenken. Daarna is het niet meer mogelijk om bezwaar in te dienen.
Het besluit van maandag was de eerste wijziging in de lijst van verboden gifstoffen van de organisatie sinds de oprichting in 1997. Op de lijst staan onder meer gifstoffen als VX, sarin en mosterdgas.
NU 08.10.2018 Het journalistiek onderzoeksnetwerk Bellingcat zegt de identiteit te hebben achterhaald van ‘Alexander Yevgenyevich Petrov’, een van de twee verdachten in de zaak-Skripal. Het zou gaan om Alexander Yevgenyevich Mishkin, militair arts van de Russische militaire inlichtingendienst GROe.
Bellingcat onthulde eerder al de naam van de andere verdachte: kolonel van de GROe Anatoliy Chepiga. Hij deed zich eerder voor als ‘Ruslan Boshirov’.
Voor de identificatie van Mishkin maakte Bellingcat gebruik van verschillende open bronnen, verklaringen van mensen dicht bij de verdachte en persoonlijke documenten, waaronder een gescande kopie van zijn paspoort.
Volgens Bellingcat is Mishkin 39 jaar en geboren in het dorp Lojga in het district Archangelsk in het noorden van Rusland.
Tot september was zijn geregistreerd huisadres in Moskou hetzelfde als het hoofdkwartier van GROe, aldus Bellingcat.
Mishkin is tijdens zijn studie medicijnen gerecruteerd door de GROe. Nadat hij in 2010 naar Moskou was verhuisd, kreeg hij zijn tweede identiteit met bijbehorende papieren. In die documenten wordt Mishkin Petrov genoemd.
Onbekend welke rang Mishkin heeft
Tussen 2011 en 2018 zou Mishkin vaak zijn afgereisd naar Oekraïne en Transsylvanië. Het is onbekend welke militaire rang hij nu heeft.
Bellingcat publiceert dinsdag het volledige rapport en daarin staat ook hoe het de identiteit van Mishkin heeft weten te onthullen.
De Russische oud-spion Sergei Skripal en zijn dochter, die in Engeland wonen, werden begin maart ernstig ziek. Ze bleken te zijn getroffen door een zenuwgas, novichok genaamd.
Ze overleefden de aanslag. Groot-Brittannië denkt dat de vergiftiging is uitgevoerd door de twee Russen.
De Russische president Vladimir Poetin ontkende eerder dat de twee verdachten bij de Russische inlichtingendienst werkzaam zijn.
De twee verdachten vertelden op de Russische televisie dat zij als toeristen naar Londen zijn gevlogen en een bezoek hebben gebracht aan Salisbury om de kathedraal te bezichtigen.
NOS 08.10.2018 Het onderzoekscollectief Bellingcat en het Russische onderzoeksplatform The Insider hebben naar eigen zeggen de ware identiteit onthuld van de tweede verdachte in de Skripal-zaak, Aleksandr Petrov. Het zou gaan om de 39-jarige Aleksandr Jevgenjevitsj Misjkin, een militair arts van de Russische geheime dienst GROe.
De identiteit van de andere verdachte in de vergiftigingszaak was al eerder onthuld.
De onderzoekers maakten gebruik van verklaringen dicht bij de verdachte en persoonlijke documenten van Misjkin, zoals een gescande kopie van zijn paspoort. Morgen maakt het onderzoekscollectief de volledige onderzoeksmethode openbaar, evenals de getuigenverklaringen.
De Britse recherche wil niet reageren op de onthullingen omdat het onderzoek in de zaak nog in volle gang is.
Ruslan Bosjirov
Eerder maakten Bellingcat en The Insider al bekend dat de verdachte die bekendstaat als Ruslan Bosjirov in werkelijkheid kolonel Anatoli Tsjepiga is, een hoge officier van de GROe.
Vorige maand verklaarde de Britse premier May dat de Russische geheime dienst verdacht wordt van het vergiftigen van de Russische oud-dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia op Brits grondgebied. Het Britse Openbaar Ministerie heeft Petrov en Bosjirov aangeklaagd voor samenzwering, poging tot moord en het gebruik van het zenuwgas novitsjok.
Skripal en zijn dochter hebben de aanval overleefd.
NU 03.10.2018 De Russische president Vladimir Poetin heeft hard uitgehaald naar Sergei Skripal, die dit jaar een moordaanslag met zenuwgas overleefde in Engeland. Op een conferentie in Moskou noemde hij de voormalige dubbelspion een “verrader”.
Poetin vindt dat Skripal door sommigen wordt neergezet als “een soort mensenrechtenactivist”. Hij maakte direct duidelijk daar zelf heel anders over te denken. “Hij is gewoon simpelweg een klootzak.”
Skripal werd in 2006 in Rusland door een militair tribunaal tot dertien jaar cel veroordeeld wegens spionage voor het Verenigd Koninkrijk. Hij werd vier jaar later samen met drie anderen in een spionnenruil uitgewisseld tegen tien Russische agenten die in de Verenigde Staten vastzaten.
De 66-jarige Russische oud-spion Skripal werd op zondagmiddag 4 maart samen met zijn 33-jarige dochter Yulia bewusteloos aangetroffen op een bankje bij een winkelcentrum in de Britse stad Salisbury.
Het Kremlin heeft steeds ontkend achter de moordaanslag met novichok te zitten. Toch maakte Poetin, die voor inlichtingendienst KGB heeft gewerkt, geen geheim van zijn afkeer van de oud-spion. “Hij heeft zijn moederland verraden, niets meer en niets minder”, aldus de Russische president.
NOS 03.10.2018 in Buitenland President Poetin heeft zich grof uitgelaten over Sergej Skripal, de oud-dubbelspion die in maart maar amper een vergiftigingspoging overleefde. Op een bijeenkomst in Moskou noemde Poetin hem een verrader en een klootzak.
Skripal en zijn dochter werden in Salisbury in Engeland vergiftigd met het militaire zenuwgas novitsjok. Ze moesten naar het ziekenhuis. Skripal overleefde de aanslag maar net.
De Britse regering zei al snel dat de Russische regering achter de vergiftiging zat, maar het Kremlin sprak dat tegen. Vorige maand wezen de Britten naar twee Russen die de aanslag zouden hebben uitgevoerd.
Verrader
Op een forum over energie in Moskou kreeg Poetin vragen over de internationale sancties die naar aanleiding van de vergiftiging werden ingesteld. Volgens Poetin wordt Skripal door sommigen afgeschilderd als een mensenrechtenactivist. “Maar hij is gewoon een spion, een verrader van het moederland”, aldus de president. “Hij is gewoon een klootzak.”
Telegraaf 01.10.2018 Het Kremlin wil niet langer reageren op „discussies in de media” over de identiteit van twee verdachten in de zaak Skripal, de oud-spion die een moordpoging overleefde in Salisbury. De verdachten verklaarden zelf zakenlieden te zijn die niets te maken hebben met de zaak, maar werken volgens onderzoeksnetwerk Bellingcat eigenlijk voor de Russische militaire inlichtingendienst GROe.
Het Kremlin laat nu weten niet meer met journalisten te willen praten over geruchten rond de identiteit van een van de mannen, die de naam Roeslan Bosjirov gebruikten. „De BBC kan niets bevestigen. De BBC kan alleen met aannames komen”, zei een regeringswoordvoerder volgens persbureau TASS. „Aangezien de hele discussie is gevoerd op het niveau van de media, willen wij daar als Kremlin niet meer aan deelnemen.”
De aanval op Skripal met zenuwgas heeft de relatie tussen Moskou en Londen flink onder druk gezet. De Britse autoriteiten denken dat Moskou achter het incident zit en hebben foto’s gepubliceerd van twee verdachten in de zaak. Dat duo verscheen later op de Russische televisie. De mannen vertelden als toeristen een bezoek te hebben gebracht aan Salisbury, waar Skripal is vergiftigd.
AD 30.09.2018 Het verhaal dat de twee Russen die een aanslag met gifgas zouden hebben gepleegd in Engeland ‘toeristen’ waren rammelt steeds harder.
Nadat eerder het journalistiek onderzoekscollectief Bellingcat een onderscheiden Russische kolonel van de geheime dienst aanwees als neptoerist, heeft de BBC nu een vrouw opgespoord die hem en zijn familie kent.
Het is een nieuw puzzelstukje in de lopende speurtocht naar de ware identiteit van twee mysterieuze Russen die hoofdverdachten blijven in de gifaanslag op de Russische ex-spion Skripal en zijn dochter in het Britse Salisbury.
De Russische mannen ontkennen alles en eisten excuses van de Britten omdat ze onschuldige zakenmannen zouden zijn en slechts voor hun passie en bewondering voor de oud-gotische kwaliteiten van de kathedraal van Salisbury naar Engeland zouden zijn gekomen. Dat verhaal gelooft bijna niemand. Op het Russische tv-station RT bevestigden de twee de verklaringen daarover van Vladimir Poetin en verklaarden ze dat ze heus Alexander Petrov en Ruslan Boshirov heetten.
Held
Volgens Bellingcat klopt daar niets van en heet Boshirov in werkelijkheid Anatoliy Chepiga. Hij zou wel degelijk officier zijn bij de Russische militaire inlichtingendienst GROe en is drager van de hoogste Russische militaire onderscheiding (‘Held van de Russische Federatie’) die normaliter door president Poetin hoogstpersoonlijk wordt opgespeld.
Russische regeringswoordvoerders ontkennen ongeveer elk verhaal van Bellingcat maar nu heeft de BBC een vrouw opgespoord die de ontmaskerde Chepiga ook kent. Ze woont diep in Rusland langs de grens met China. Ze bevestigt dat hij de man is die Engeland binnenkwam onder de valse naam Boshirov. ,,Ik weet waar zijn ouders woonden. Hij was een militair, een officier die in oorlogsgebieden heeft gevochten.”
De vrouw, die anoniem wil blijven omdat ze represailles vreest, twijfelt geen moment als ze de foto van ‘Boshirov’ ziet. Dat er iets niet klopt is wel duidelijk. Mensen uit de directe entourage van de opgespoorde Chepiga weigeren met de BBC te praten. Een telefoonnummer dat was gelinkt aan van zijn ouders werd nadat het een keer was gebeld onmiddellijk afgesloten.
De Russische president Vladimir Poetin heeft altijd weersproken dat de twee verdachten medewerkers van de inlichtingendienst zijn.
AD 28.09.2018 De Engelse veiligheidsdiensten hebben een derde Russische officier geïdentificeerd die betrokken zou zijn geweest bij de gifaanval op een Russische oud-spion en zijn dochter in maart van dit jaar. De officier zou betrokken zijn geweest bij de voorbereidingen van de aanval.
Dat meldt The Telegraph. Volgens de Britse krant verkende de Rus Salisbury en omgeving voordat daar in maart van dit jaar een gifaanval werd gepleegd op Sergej Skripal en zijn dochter Joelia. Zij overleefden de moordpoging ternauwernood. Dawn Sturgess, een vrouw die later ook in aanraking kwam met het zenuwgas, overleed wel. De autoriteiten die haar dood onderzoeken zouden de derde Rus in het vizier hebben gekregen.
De man zou net als de twee al eerder geïdentificeerde vermeende aanslagplegers lid zijn van de Russische militaire inlichtingendienst GROe. Dat tweetal identificeerde zich later op de Russische televisie als Roeslan Timoerovitsj Bosjirov en Alexander Petrov. Zij verklaarden onschuldig te zijn. Volgens het duo bezochten ze in maart Salisbury weliswaar maar deden ze dat louter als toerist.
Schuilnamen
Volgens de Britse autoriteiten zijn dit echter schuilnamen van de twee spionnen van de GROe en gelden zij als hoofdverdachten in de zaak rondom de vergiftiging van Skripal.
Het journalistieke netwerk Bellingcat identificeerde Bosjirov later als Anatoli Tsjepiga, kolonol bij de GROe. Tsjepiga zou in 2014 een hoge Russische onderscheiding hebben gekregen: Held van de Russische Federatie. Die ontving de man volgens Bellingcat vermoedelijk uit handen van Vladimir Poetin.
NU 26.09.2018 Een van de twee mannen die worden verdacht van het vergiftigen van de Russische oud-spion Sergei Skripal is volgens het journalistiek onderzoekscollectief Bellingcat een onderscheiden Russische kolonel van de geheime dienst.
Eerder deze maand publiceerden Britse aanklagers de identiteit van twee Russen die worden verdacht van de aanslag op Skripal en zijn dochter in het Britse Salisbury in maart. De namen Alexander Petrov en Ruslan Boshirov werden genoemd, maar dit zouden schuilnamen zijn.
Volgens Bellingcat is Anatoliy Chepiga de echte naam van Boshirov. Hij is een officier van de Russische militaire inlichtingendienst GRU met de hoogste Russische onderscheiding. Chepiga ontving de onderscheiding ‘Held van de Russische Federatie’ in 2014. Doorgaans wordt deze onderscheiding door de Russische president uitgereikt.
Meerdere ingewijden hebben de identiteit volgens het onderzoeksplatform bevestigd.
Bellingcat heeft informatie uit het paspoortbestand van Chepiga verkregen. Een foto van hem uit 2003 lijkt op een jongere versie van de man die de identiteit Boshirov gebruikte. Eerder deze maand vond Bellingcat al aanwijzingen voor banden tussen de verdachten en de Russische geheime dienst.
Chepiga zou zijn schuilnaam tussen 2003 en 2010 hebben gekregen. Hij was onder meer militair actief in Tsjetsjenië.
Britse vrouw overleed na blootstelling zenuwgas
Oud-spion Skripal en zijn dochter overleefden de aanval met het zenuwgas novichock. Maar een Britse vrouw overleed in juli nadat ze was blootgesteld aan hetzelfde gas.
Het Verenigd Koninkrijk denkt dat het tweetal de aanslag uitvoerde met toestemming van de Russische regering. Rusland ontkent betrokkenheid bij de aanslag op het leven van de oud-spion en zijn dochter.
De Russische president Vladimir Poetin weersprak eerder deze maand dat de twee verdachten medewerkers van de inlichtingendienst zijn.
De twee verdachten stelden in een televisie-interview dat ze onterecht worden beschuldigd van het uitvoeren van de aanslag. De mannen vierden naar eigen zeggen op een ongelukkig moment vakantie in Zuid-Engeland. Ze ontkenden voor de militaire inlichtingendienst GRU te werken.
Volgens de Britse regering bevatte dit interview “leugens en overduidelijke verzinsels”.
AD 26.09.2018 Het journalistiek onderzoeksnetwerk Bellingcat zegt de identiteit te hebben achterhaald van één van de verdachten in de zaak-Skripal. Het gaat volgens de onderzoekers om een kolonel bij de Russische militaire inlichtingendienst GROe.
De door Bellingcat geïdentificeerde verdachte verscheen eerder op de Russische televisie onder de naam Roeslan Timoerovitsj Bosjirov. Daar beweerden de man en een medeverdachte dat ze Groot-Brittannië bezochten als toeristen. Ze zouden niets te maken met de moordpoging op oud-spion Sergej Skripal.AdChoices
Volgens het onderzoeksnetwerk waren de twee mannen wel degelijke undercoveragenten van de GROe. De geïdentificeerde kolonel zou eigenlijk Anatoli Tsjepiga zijn. Meerdere ingewijden hebben dat inmiddels bevestigd, zegt Bellingcat.
Tsjepiga zou in 2014 een hoge Russische onderscheiding hebben gekregen: Held van de Russische Federatie. Die ontving de man volgens Bellingcat vermoedelijk uit handen van Vladimir Poetin.
NOS 26.09.2018 De mannen die ervan worden verdachte dat ze achter de zenuwgasaanval zitten op de voormalige Russische dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia in Groot-Brittannië zijn twee hoge Russische officieren. Dat melden het internationale onderzoekscollectief Bellingcat en het Russische onderzoeksplatform The Insider, die eerder onderzoek deden naar de ramp met vlucht MH17.
De onderzoekers hebben de ware identiteit van een van de twee mannen achterhaald die door de Britse justitie als verdachten zijn aangemerkt. De man die bekendstaat als Ruslan Bosjirov is volgens de onderzoekers in werkelijkheid kolonel Anatoli Tsjepiga, een hoge officier van de militaire inlichtingendienst GROe.
Van de andere verdachte, Aleksander Petrov, is de ware identiteit niet achterhaald, maar de onderzoekers hebben wel bevestigd gekregen dat het een hoge Russische officier is.
Op de Russische televisie beweerden de twee eerder deze maand nog gewone burgers te zijn, die op vakantie waren in Groot-Brittannië. President Poetin onderschreef dat.
“We waren in de buurt, maar zijn onschuldig”, zeiden de mannen:
President Poetin benoemde Tsjepiga in 2014 persoonlijk tot Held van de Russische Federatie, de hoogste staatsonderscheiding. Aangezien de president de enige is die de onderscheiding uitreikt en aangezien hij dat elk jaar slechts enkele keren doet, moet hij bekend zijn geweest met zijn rol bij de zenuwgasaanval, stelt Bellingcat.
De naam van Tsjepiga prijkt op een monument van een militaire opleiding in Rusland Bellingcat
Waarvoor Tsjepiga zijn onderscheiding heeft ontvangen, is niet duidelijk. De meeste lintjes worden in het openbaar uitgereikt, maar omdat bij Tsjepiga gaat om een staatsgeheim is het niet openbaar gemaakt. Op een overheidswebsite is te vinden dat hij gelauwerd is om een vredesmissie. Volgens de onderzoekers voerde Rusland in 2014 alleen in Oost-Oekraïne geheime militaire operaties uit. Ze concluderen dat Tsjepiga daar actief was.
Het onderzoek van Bellingcat en The Insider zet de woorden van de Britse premier May kracht bij. Ze zei begin deze maand in het Britse parlement dat twee leden van de GROe achter de vergiftiging zitten. Petrov en Bosjirov worden door het Openbaar Ministerie in Groot-Brittannië bij verstek aangeklaagd voor samenzwering, poging tot moord en het gebruik van het zenuwgas novitsjok.
NU 18.09.2018 Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft ambassadeurs van Nederland en Zwitserland op het matje geroepen vanwege beschuldigingen van Russische spionage door de landen.
Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag heeft bevestigd dat ambassadeur Renée Jones-Bos is ontboden op het Russische ministerie.
Het Russische ministerie beschuldigt Nederland en Zwitserland ervan “een campagne te voeren waarin de spionnenkoorts wordt opgevoerd”, schrijft het staatspersbureau TASS. Rusland waarschuwt Nederland dat dit de relatie tussen beide landen verder onder druk kan zetten.
Deze week berichtte NRC dat Nederland in het voorjaar twee Russische spionnen heeft opgepakt in Den Haag. Het duo was op weg naar het Spiez-laboratorium in Zwitserland, dat onderzoek doet naar gifgasaanvallen in Syrië en zich over de moordaanslag op de Russische dubbelspion Sergei Skripal buigt.
Spionnen gelinkt aan hackerscollectief Fancy Bear
Zwitserland wil de twee Russen bovendien vervolgen voor cyberaanvallen op het antidopingbureau WADA in 2016. Het bureau meldde destijds dat kwaadwillenden toegang hadden gekregen tot een database met gegevens van atleten.
De twee spionnen worden gelinkt aan het hackerscollectief Fancy Bear, dat nauwe banden met de Russische inlichtingendienst GRU zou hebben.
NOS 18.09.2018 De Nederlandse ambassadeur in Rusland is op het matje geroepen vanwege het artikel van vorige week in NRC Handelsblad en de Zwitserse krant Tages-Anzeiger. Daarin stond dat twee Russische spionnen eerder dit jaar in Den Haag zijn ontmaskerd.
Op de website van de Russische ministerie van Buitenlandse Zaken wordt gemeld dat de ambassadeur is ontboden vanwege “de voortdurende campagne om de spionnenmanie op te jutten”. Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigt dat de ambassadeur is ontboden, maar wil daar inhoudelijk verder niet op ingaan.
“De ambassadeur heeft herhaald wat de ministers Ollongren, Bijleveld en Blok vrijdag ook zeiden bij de inloop van de ministerraad: het kabinet doet nooit mededelingen over vraagstukken waar verwezen wordt naar vermeende operaties van de inlichtingendiensten”, zegt een woordvoerder.
Zwitserse ambassadeur
Naast de Nederlandse ambassadeur moest ook de Zwitserse ambassadeur zich melden bij het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken vanwege de spionnenpublicatie, die Moskou vorige week al als “simpelweg absurd” bestempelde.
De Russische spionnen zouden op weg zijn geweest naar Zwitserland om daar een gifgaslaboratorium te hacken dat onder meer onderzoek doet naar de moordpoging op de dubbelspion Sergej Skripal.
AD 18.09.2018 Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de ambassadeurs van Nederland en Zwitserland op het matje geroepen. Dat hangt samen met beschuldigingen over Russische spionage, berichten Russische media.
Campagne
Een woordvoerster van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag bevestigde dinsdagavond dat ambassadeur Renée Jones-Bos is ontboden op het Russische ministerie.
Dit gebeurde vanwege ‘een aanhoudende campagne waarin de spionnenkoorts wordt opgestookt’, citeert persbureau TASS uit een verklaring van het Russische ministerie.
TASS verwijst naar een recent bericht in NRC over de aanhouding van twee vermeende Russische spionnen in Den Haag. Dergelijke berichtgeving over spionage kan de relatie tussen Nederland en Rusland verder onder druk zetten, waarschuwt het departement.
Geen mededelingen
Het ministerie in Den Haag wilde daar desgevraagd niet verder op ingaan. ,,De ambassadeur heeft herhaald wat de ministers Ollongren, Bijleveld en Blok afgelopen vrijdag ook zeiden bij de inloop van de ministerraad: het kabinet doet nooit mededelingen over vraagstukken waar verwezen wordt naar vermeende operaties van de inlichtingendiensten”, zei de woordvoerster.
De Zwitserse ambassadeur moet in Moskou ook langskomen om tekst en uitleg te geven over ‘ongefundeerde beschuldigingen’ over de activiteiten van Russische inlichtingendiensten in zijn land.
Cyberaanval
Justitie in Zwitserland maakte eerder bekend twee Russen te willen vervolgen voor het uitvoeren van een ‘cyberaanval’ op het wereldantidopingbureau WADA in Lausanne. Het Openbaar Ministerie in Bern meldde maandag dat de twee mannen die worden verdacht van de cyberaanval op het WADA dezelfden zijn die enkele maanden geleden een diefstal in een laboratorium in Spiez zouden willen plegen.
Vorige week meldde NRC dat de Russen werden opgepakt voordat ze konden inbreken in het computernetwerk van het laboratorium. Zij zouden in Den Haag zijn ontmaskerd, terwijl ze op weg zouden zijn geweest naar Spiez. Het laboratorium daar doet onder meer onderzoek naar de moordpoging op de Russische dubbelspion Sergej Skripal in het Engelse Salisbury.
AD 16.09.2018 De twee Russen die worden verdacht van de moordpoging op de voormalige dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter, hebben volgens Rusland niets te maken met Vladimir Poetin of het Kremlin.
Een woordvoerder van het Kremlin zei dat tegen persbureau Interfax. De uitspraak spreekt het vermoeden van Groot-Brittannië tegen.
Lees ook
Kremlin komt Londen tegemoet in Skripal-zaak
Lees meer
Aanwijzingen dat verdachten Skripal-zaak wel geheim agenten zijn
Lees meer
Skripal en zijn dochter werden begin maart ernstig ziek. Ze bleken te zijn getroffen met een zenuwgas, novitsjok genaamd. Ze overleefden uiteindelijk. Groot-Brittannië denkt dat de vergiftiging is uitgevoerd door twee Russische mannen. Zij gebruiken de namen Alexander Petrov en Roeslan Bosjirov, maar het is niet bekend of dat hun echte namen zijn.
De twee mannen zelf lieten zich vorige week interviewen door de Russische staatstelevisie. Ze zeiden dat ze niets te maken hadden met de moordpoging. Naar eigen zeggen waren ze op vakantie in Groot-Brittannië en wilden ze graag de kathedraal van Skripals woonplaats Salisbury zien.
NU 14.09.2018 Het journalistiek onderzoeksnetwerk Bellingcat heeft in samenwerking met The Insider Russia aanwijzingen gevonden dat de verdachten in de Skripal-zaak wel degelijk banden hebben met de Russische geheime dienst.
De banden werden vastgesteld aan de hand van hun paspoort- en vluchtgegevens. De originele reisdocumenten zijn afgegeven op naam van de twee mannen in 2009.
Voor dat jaar hebben de twee nooit ergens geregistreerd gestaan. Dat is reden te veronderstellen dat een inlichtingendienst hen toen pas een geboortedatum heeft gegeven. Opvallend is ook dat in het paspoortdossier van een van hen verscheidene keren de aantekening ”uiterst geheim” is te vinden.
Het duo zei in een interview met de staatszender RT niets te maken te hebben met de moordpoging op voormalig dubbelspion Sergei Skripal. Ze waren als toerist in Salisbury om de stad te bekijken. Die reis stond al lang vast, vertelden ze op tv.
In werkelijkheid blijken ze pas op 1 maart hun vlucht te hebben geboekt naar Engeland in de nacht voor vertrek en online te hebben ingecheckt. Op 4 maart, de dag dat Skripal werd vergiftigd met het zenuwgas novichock, was de retourvlucht naar Moskou gepland.
Telegraaf 14.09.2018 Het journalistiek onderzoeksnetwerk Bellingcat heeft in samenwerking met The Insider Russia aanwijzingen gevonden dat de verdachten in de Skripal-zaak wel degelijk banden hebben met de Russische geheime dienst.
Dat werd vastgesteld aan de hand van hun paspoort- en vluchtgegevens. De originele reisdocumenten zijn afgegeven op naam van Alexander Jevgenjevitsj Petrov en Roeslan Timoerovitsj Bosjirov in 2009. Voor dat jaar hebben de twee nooit ergens geregistreerd gestaan.
Dat is reden te veronderstellen dat een inlichtingendienst hen toen pas een geboortedatum heeft gegeven. Opvallend is ook dat in het paspoortdossier van een van hen verscheidene keren de aantekening „uiterst geheim” is te vinden.
Het duo zei in een interview met de staatszender RT dat ze niets te maken heeft met de moordpoging op voormalig dubbelspion Sergej Skripal. Ze waren als toerist in Salisbury om deze fraaie stad te bekijken. Die trip stond al lang vast, vertelden ze op tv.
In werkelijkheid blijken ze pas op 1 maart hun vlucht te hebben geboekt naar Engeland in de nacht voor vertrek en online te hebben ingecheckt. Op 4 maart, de dag dat Skripal werd vergiftigd met novitsjok, was de retourvlucht naar Moskou gepland.
AD 14.09.2018 Het Kremlin zou een Brits verzoek voor het mogen verhoren van de twee verdachten van de gifmoordpoging in Salisbury serieus in overweging nemen. Tot dusver heeft Londen zich echter niet gemeld.
De twee verdachten verklaarden in een gisteren vrijgegeven interview met het Russische tv-station Russia Today (RT) dat ze onschuldig zijn. Volgens het duo bezochten ze in maart Salisbury weliswaar maar deden ze dat louter als toerist. De mannen identificeerden zichzelf als Ruslan Boshirov en Alexander Petrov.
Volgens de Britse autoriteiten zijn dit de schuilnamen van de twee spionnen van de militaire inlichtingendienst GROe die gelden als hoofdverdachten in de zaak rondom de vergiftiging van Skripal.
Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov reageerde vandaag op de vraag of Moskou zou meewerken als de Britse politie het duo aan de tand wil voelen. ,,Als zo’n verzoek wordt gedaan, zullen we daar van onze kant zonder twijfel goed naar kijken binnen de mogelijkheden van de Russische wet.” Peskov onderstreepte nog eens dat Rusland niets te maken heeft met de Skripal-zaak.
Sergej Skripal en zijn dochter werden in april vergiftigd met het gifgas novitsjok in de plaats Salisbury. Ze overleefden de moordpoging ternauwernood.
Telegraaf 14.09.2018 Het Kremlin zou een Brits verzoek om de twee mannen die worden verdacht van de gifmoordpoging in Salisbury te mogen verhoren, serieus in overweging nemen. Tot dusver heeft Londen zich echter niet gemeld.
Het tweetal presenteerde zich donderdag op de Russische tv als toeristen die het prachtige Salisbury in maart kwamen bekijken. De Britse regering verdenkt hen er echter van de voormalige Russische dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia te hebben willen doden met het dodelijke zenuwgif novitsjok.
Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov reageerde vrijdag op de vraag of Moskou zou meewerken als de Britse politie het duo aan de tand wil voelen. „Als zo’n verzoek wordt gedaan, zullen we daar van onze kant zonder twijfel goed naar kijken binnen de mogelijkheden van de Russische wet.” Peskov onderstreepte nog eens dat Rusland niets te maken heeft met de Skripal-zaak.
Den HaagFM 14.09.2018 De berichten dat Nederland twee Russische spionnen heeft opgepakt, zijn volgens Rusland “simpelweg absurd”. Op haar officiële Facebookpagina noemt de Russische ambassade in Zwitserland de meldingen “nog een poging om Ruslandhaat aan te wakkeren”.
De twee Russen zouden in Den Haag zijn ontmaskerd, terwijl ze op weg zouden zijn geweest naar Zwitserland. Daar wilden ze naar verluidt een laboratorium hacken dat onder meer onderzoek doet naar de moordpoging op de Russische dubbelspion Sergej Skripal in het Engelse Salisbury. Die was volgens de Britten het werk van Rusland. Ook doet het lab onderzoek naar gifgasaanvallen van het Syrische bewind, een bondgenoot van Moskou.
NRC meldde de ontmaskering van het Russische duo. De twee zouden apparatuur bij zich hebben gehad om in te breken op het computernetwerk van het laboratorium.”. …lees meer
Den HaagFM 14.09.2018 In Den Haag zijn dit voorjaar twee Russische spionnen aangehouden die op weg waren naar Zwitserland. Het reisdoel was het Spiez laboratorium, dat zowel de gifgasaanvallen in Syrie als de aanslag op de Russische dubbelspion Sergej Skripal onderzocht. Dat meldt NRC donderdagavond.
De aanhouding was het resultaat van een samenwerking van verschillende inlichtingendiensten in Europa, waaronder de Nederlandse Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD, foto). Dat blijkt uit onderzoek van NRC en de Zwitserse krant Tages-Anzeiger. Het duo had, volgens bronnen rond het onderzoek, apparatuur bij zich om in te breken op het computernetwerk van het laboratorium. De twee zouden werken voor de Russische militaire inlichtingendienst GROe.
Aan de ontmaskering van de spionnen in Den Haag is geen ruchtbaarheid gegeven. Wel meldde premier Mark Rutte (VVD) op 26 maart van dit jaar dat het kabinet, als reactie op de aanslag in Salisbury, besloten had “twee Russische inlichtingenmedewerkers die op de Russische ambassade werken” uit te zetten. Het is onduidelijk of dit de twee ontmaskerde spionnen zijn. De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst MIVD wil geen commentaar geven.
Gifgasaanvallen
Volgens justitie in Bern worden de twee verdacht van spionage-activiteiten in Zwitserland. Het Spiez laboratorium bij Bern was namens de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag betrokken bij het onderzoek naar de gifgasaanvallen van de door Rusland gesteunde regering Assad in Syrie en de aanslag op de Russische dubbelspion Sergej Skripal in het Britse Salisbury. In april zei de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov “uit vertrouwelijke bron” het rapport van Spiez in het Skripal-onderzoek te hebben gekregen.…lees meer
OmroepWest 13.09.2018 In Den Haag zijn dit voorjaar twee Russische spionnen aangehouden die op weg waren naar Zwitserland. Het reisdoel was het Spiez laboratorium, dat zowel de gifgasaanvallen in Syrie als de aanslag op de Russische dubbelspion Sergej Skripal onderzocht. Dat meldt NRC donderdagavond.
De aanhouding was het resultaat van een samenwerking van verschillende inlichtingendiensten in Europa, waaronder de Nederlandse Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). Dat blijkt uit onderzoek van NRC en de Zwitserse krant Tages-Anzeiger.
Het duo had, volgens bronnen rond het onderzoek, apparatuur bij zich om in te breken op het computernetwerk van het laboratorium. De twee zouden werken voor de Russische militaire inlichtingendienst GROe.
‘Laboratorium onderzocht gifgasaanvallen’
Aan de ontmaskering van de spionnen in Den Haag is geen ruchtbaarheid gegeven. Wel meldde premier Mark Rutte (VVD) op 26 maart van dit jaar dat het kabinet, als reactie op de aanslag in Salisbury, besloten had ‘twee Russische inlichtingenmedewerkers die op de Russische ambassade werken’ uit te zetten. Het is onduidelijk of dit de twee ontmaskerde spionnen zijn. De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst MIVD wil geen commentaar geven.
Volgens justitie in Bern worden de twee verdacht van spionage-activiteiten in Zwitserland. Het Spiez laboratorium bij Bern was namens de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag betrokken bij het onderzoek naar de gifgasaanvallen van de door Rusland gesteunde regering Assad in Syrie en de aanslag op de Russische dubbelspion Sergej Skripal in het Britse Salisbury. In april zei de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov ‘uit vertrouwelijke bron’ het rapport van Spiez in het Skripal-onderzoek te hebben gekregen.
NU 13.09.2018 Nederland heeft afgelopen voorjaar twee Russische spionnen opgepakt. De twee waren op weg naar Zwitserland om een laboratorium dat voor Rusland belastend onderzoek doet te hacken, schrijft NRC na eigen onderzoek.
De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD), die samen met bevriende buitenlandse diensten het tweetal zou hebben ontmaskerd, aangehouden en uitgezet, wil de zaak niet bevestigen.
De twee Russen hadden het voorzien op het Spiez-laboratorium, meldt NRC. Het lab doet onderzoek naar de gifgasaanvallen van het Syrische regime, een bondgenoot van Rusland, en heeft zich ook over de moordaanslag op de Russische dubbelspion Sergei Skripal in het Engelse Salisbury gebogen. Die was volgens de Britten het werk van Rusland.
Het tweetal had apparatuur om op het computernetwerk van het laboratorium in te breken bij zich, achterhaalde NRC.
De krant voert de Zwitserse inlichtingendienst NDB op, die bevestigt dat in Den Haag Russische spionnen ontdekt en uitgezet zijn. De dienst zou daarbij hebben samengewerkt met de Nederlandse en Britse diensten. “Illegale acties tegen een gevoelige Zwitserse infrastructuur” zouden zo verijdeld zijn.
NOS 13.09.2018 Westerse inlichtingendiensten hebben dit voorjaar voorkomen dat twee Russische spionnen een Zwitsers laboratorium hebben gehackt. Dat schrijven NRC Handelsblad en de Zwitserse krant Tages-Anzeiger.
In het laboratorium in Spiez werd onderzoek gedaan naar gifgasaanvallen in Syrië die aan Ruslands bondgenoot Assad werden toegeschreven en naar de aanslag met gifgas in maart op de voormalige Russische dubbelspion Skripal in het Britse Salisbury.
De Russische spionnen zouden zijn tegengehouden in Den Haag, toen ze op weg waren naar Zwitserland. Dat was het resultaat van samenwerking tussen verschillende inlichtingendiensten, waaronder de Nederlandse Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). Die laatste dienst geeft vanavond geen commentaar op het nieuws.
Speciale apparatuur
Bronnen vertelden de kranten dat de twee Russen voor de militaire inlichtingendienst GROe werken en apparatuur bij zich hadden om in te breken op het computernetwerk van het laboratorium in Spiez. Dat is gespecialiseerd in onderzoek naar nucleaire, biologische en chemische wapens. Het Zwitserse Openbaar Ministerie zou al in maart 2017 een strafrechtelijk onderzoek tegen hen zijn begonnen, vanwege spionage.
Premier Rutte maakte in maart bekend dat twee Russische inlichtingenmedewerkers die op de Russische ambassade in Den Haag werken, waren uitgezet. Dat zou een reactie zijn geweest op de gifgasaanval op Skripal. Volgens NRC is het onduidelijk of het om de twee ontmaskerde hackers gaat. Ook andere EU-lidstaten zetten vanwege de zaak-Skripal Russische diplomaten uit.
Telegraaf 13.09.2018 Dit voorjaar zijn twee Russische spionnen aangehouden in Den Haag. Ze waren op weg naar het Spiez laboratorium in Zwitserland, dat de gifgasaanval op Sergej Skripal en zijn dochter onderzocht, net als de gifgasaanvallen in Syrië.
Dat meldt NRC. Bij de aanhouding werkten verschillende inlichtingendiensten samen, waaronder de Nederlandse MIVD. Volgens bronnen hadden de Russische spionnen apparatuur bij zich om de computersystemen van het laboratorium te hacken. Ze zouden werken voor de inlichtingendienst GROe.
Destijds werd niets over het voorval gemeld. Wel vertelde premier Rutte op 26 maart dat er twee ’Russische inlichtingenmedewerkers die op de Russische ambassade werken’ het land zijn uitgezet. Of het om dezelfde twee gaat, is niet duidelijk.
Het gaat overigens niet om de verdachten die recentelijk een interview met RT gaven. Zij zouden de personen zijn die de Britten op veiligheidscamera’s hebben vastgelegd in Salisbury rond de aanslag op Skripal.
De Zwitserse inlichtingendiensten bevestigen de aanhouding van de twee spionnen in Den Haag en hinten erop dat het om dezelfde personen gaat die in april werden uitgezet. Naar de twee wordt al meer dan een jaar strafrechtelijk onderzoek gedaan door het OM in Bern.
AD 13.09.2018 In Den Haag zijn dit voorjaar twee Russische spionnen aangehouden die op weg waren naar Zwitserland. Het reisdoel was het Spiez laboratorium. Dit onderzocht zowel de gifgasaanvallen van het Assad-regime in Syrië als de aanslag op de Russische dubbelspion Sergej Skripal in het Britse Salisbury. Dat meldt NRC.
De aanhouding was het resultaat van een samenwerking van verschillende inlichtingendiensten in Europa, waaronder de Nederlandse Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD). Dat blijkt uit onderzoek van NRC en de Zwitserse krant Tages-Anzeiger.
Het duo had, volgens bronnen rond het onderzoek, apparatuur bij zich om in te breken op het computernetwerk van het Spiez-laboratorium. De twee zouden werken voor de Russische militaire inlichtingendienst GROe.
Dit lab onderzocht de aanslag op de Russische dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter Yulia in het Britse Salisbury en de gifgasaanvallen van het Assad-regime in Syrië.
Het gaat volgens NRC niet om de twee Russen Aleksandr Petrov en Roeslan Bosjirov die verdacht worden van de aanslag in Salisbury. Ook zij werken volgens de Britten voor de GROe.
Geen ruchtbaarheid
Aan de ontmaskering van de spionnen in Den Haag is tot nu toe geen ruchtbaarheid gegeven. Wel meldde premier Mark Rutte op 26 maart dat het kabinet, als reactie op de aanslag in Salisbury, besloten had „twee Russische inlichtingenmedewerkers die op de Russische ambassade werken” uit te zetten. Het is de vraag of dit de twee in Den Haag ontmaskerde spionnen zijn. De MIVD weigert commentaar op de bevindingen in NRC.
De Zwitserse inlichtingendienst NDB bevestigt in die krant wél dat de „zaak van de in Den Haag ontdekte en daarna uitgezette Russische spionnen bekend is”. „De NDB heeft actief samengewerkt met de Nederlandse en Britse partners. NDB heeft aldus bijgedragen aan het voorkomen van illegale acties tegen een gevoelige Zwitserse infrastructuur.”
Spionage
Tegen de twee in Den Haag aangehouden spionnen loopt al sinds maart 2017 een strafrechtelijk onderzoek in Zwitserland, meldt het Openbaar Ministerie in Bern. Ze worden verdacht van spionage-activiteiten in Zwitserland. „De twee personen zijn geïdentificeerd”, aldus het Zwitserse OM, dat bevestigt dat het om de spionnen gaat die in Nederland zijn ontmaskerd.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov verklaarde op 14 april ‘uit vertrouwelijke bron’ het analyserapport van laboratorium Spiez in het Skripal-onderzoek gekregen te hebben. Dit is opmerkelijk want volgens de protocollen van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) worden laboratoriumrapporten helemaal niet gedeeld met de aangesloten lidstaten.
Fitnessproducten
Voor de vergiftiging van Skripal en zijn dochter Yulia houdt het Groot-Brittanië twee andere inlichtingenmedewerkers verantwoordelijk: Aleksandr Petrov en Roeslan Bosjirov. Het Russische medium Fontanka onthulde vorige week dat dit duo in 2016, 2017 en ook dit jaar nog veel reisde russen Amsterdam, Moskou, Genève, Milaan en Parijs. Op de Russische televisie omschreven de twee zichzelf als ‘handelaren in fitnessproducten’.
Telegraaf 13.09.2018 De Britse regering vindt een vraaggesprek dat in Rusland is uitgezonden met twee verdachten van de moordaanslag op de Russische ex-agent Sergej Skripal in Salisbury ’een belediging van de intelligentie van het publiek’.
„De leugens en overduidelijke verzinsels in het vraaggesprek met een door de Russische staat gesponsorde tv-omroep” zijn volgens een woordvoerder van de Britse premier Theresa May ’ook een affront jegens de slachtoffers’.
De twee Russen zeiden Roeslan Bosjirov en Aleksander Petrov te heten; precies de mannen die het VK zoekt. Ze lieten zich interviewen door de omroep RT en verklaarden ten onrechte te worden beschuldigd van de moordaanslag in Salisbury.
Kathedraal
De mannen vierden naar eigen zeggen in maart op een ongelukkig moment vakantie in Zuid-Engeland. Ze wilden de beroemde kathedraal zien en dreunden allerlei feitjes over de klok op. Sinds de beschuldiging staat hun ’leven op z’n kop’, aldus de mannen.
Op internet wordt overwegend spottend gereageerd op het interview, waarbij beide heren zich – zo merkt ook de interviewster meteen op – zichtbaar ongemakkelijk voelen. Volgens sommigen lijken de vragen en antwoorden allebei in scène te zijn gezet; sommige ’voorzetjes’ zouden wel erg goed worden ingekopt.
RT: oordeel zelf
Terwijl online de hilariteit hoogtij viert, laat ook activist Graham W Phillips, die veelal voor pro-Russische media optrad en door critici aan de FSB wordt gelinkt, zich laatdunkend uit.
De interviewster en hoofdredacteur van RT zegt op de eigen site dat ’iedereen zelf moet beslissen de mannen te geloven, of niet’. Wat zij denkt, wil ze niet zeggen.
De Britse autoriteiten zeggen dat de hoofdverdachten in de zaak-Skripal werkten voor de GROe. Ze gebruikten de namen Alexander Petrov en Roeslan Bosjirov. Rusland zegt de verdachten niet te willen uitleveren.
NOS 13.09.2018 In Londen is vol ongeloof gereageerd op het tv-optreden van de twee verdachten in de zaak-Skripal. De Britse regering neemt de ontkenning van de twee mannen op Russische televisie niet serieus. “Een belediging van de intelligentie van het publiek”, wordt het genoemd.
De Britten wezen Alexander Petrov en Ruslan Bosjirov vorige week aan als de twee mannen die de Russische ex-spion Sergej Skripal in Salisbury vergiftigd hebben met het zenuwgif novitsjok.
Vandaag werden twee mannen die zeggen Bosjirov en Petrov te zijn geïnterviewd door het Kremlin-gezinde Russia Today. In het gesprek verklaarden ze onschuldig te zijn. De twee hebben niets te maken met de moordaanslag en waren toevallig in de buurt; ze vierden daar naar eigen zeggen vakantie.
‘Vrienden zeiden al heel lang dat we Salisbury moesten bezoeken’
In Groot-Brittannië wordt dat niet geloofd. Als de twee écht naar Salisbury gingen voor de “prachtige kathedraal die beroemd is vanwege de 123 meter hoge torenspits en vanwege de oude klok” is het vreemd dat ze vanaf het treinstation niet meteen die kant opliepen.
Uit beelden van beveiligingscamera’s blijkt dat de twee eerst precies de tegenovergestelde richting op gingen. Ze liepen naar een villawijk waar Skripal woonde en geen enkele toeristische attractie te vinden is.
Een woordvoerder van premier Theresa May zegt dat “de leugens en overduidelijke verzinsels in het vraaggesprek met een door de Russische staat gesponsorde tv-omroep ook een belediging zijn van de slachtoffers”.
Duidelijke leugen
“Het verhaal van de twee wordt hier gezien als een duidelijke leugen”, zegt correspondent in Londen Suse van Kleef. “Hier wordt gezegd dat Rusland met dit verhaal wil laten zien dat het de beschuldigingen aan hun adres niet serieus neemt; het is een soort pesterij van het Kremlin.”
Dat beeld wordt bevestigd door Luke Harding, gerespecteerd Ruslandkenner van The Guardian. Op Twitter zegt hij dat de leugen die Rusland met het verhaal vertelt expres slecht is. “Het is een teken van minachting door ’s werelds belangrijkste trolstaat.”
In Rusland wordt het verhaal anders uitgelegd. Daar zijn Alexander Petrov en Ruslan Bosjirov écht twee vrome jongens die op het verkeerde moment op de verkeerde plek waren, zegt Rusland-correspondent Geert Groot Koerkamp. “De beste verdediging is de aanval, en als je blijft ontkennen en zwijgen is er ruimte voor interpretatie. Dat zou ook vreemd zijn.”
Hij denkt dat het interview breed uitgemeten zal worden in de verschillende tv-programma’s. “Dit is ideale propaganda, want voor vele Russen is de televisie de belangrijkste informatiebron. Daar wordt een beeld geschetst dat het Westen erop uit is om Rusland zwart te maken. Dat is een wereldbeeld dat jaar in jaar uit van de televisieschermen wordt geschreeuwd, en steeds maar weer wordt bevestigd en herbevestigd.”
In feite hebben de Russen geen poot om op te staan, zegt Groot Koerkamp. “Maar met dit verhaal wordt de angel voor de tv-kijker wel uit het verhaal gehaald. Als je niet beter weet, denk je na het zien van het interview dat dit gewone mannen zijn.”
NOS 13.09.2018 De twee mannen die door de Britse justitie zijn aangemerkt als vergiftigers van oud-spion Skripal hebben de aantijgingen in een interview met de Russische zender Russia Today stellig ontkend. Ze zeggen geen geheim agenten te zijn, maar claimen in de fitness-industrie te werken.
De Britten wezen Alexander Petrov en Ruslan Bosjirov vorige week aan als daders. Ze zouden het gif in een parfumflesje hebben gestopt en op de voordeur van Skripal in Salisbury hebben gesmeerd. Die raakte samen met zijn dochter zwaargewond. Later stierf een vrouw die het flesje had gevonden en ermee in aanraking kwam.
Twee mannen die zichzelf als Petrov en Bosjirov identificeren, zeggen nu tegen de Russische zender dat ze inderdaad in Salisbury waren op 3 en 4 maart, maar dat ze niets met het gif te maken hebben. Ze bevestigen dat ze de mannen op de beveiligingsbeelden zijn.
‘Vrienden zeiden al heel lang dat we Salisbury moesten bezoeken’
Hun reis naar Groot-Brittannië was volgens hen onderdeel van een vakantie, maar ze zouden ook in Europa zijn geweest voor marktonderzoek naar fitness-supplementen. “We onderzoeken de markt, kijken of we iets nieuws kunnen vinden, aminozuren, vitamines en micro-elementen. We kijken hoe we de producten van hier naar een nieuwe markt kunnen krijgen”, zeiden de twee in het interview.
In het interview, dat door de hoofdredactrice van het Kremlin-gezinde Russia Today werd afgenomen, verklaren ze hoe ze in de stad van Skripal terechtkwamen, na een teleurstellend bezoek aan Stonehenge dat in het water viel vanwege de sneeuw.
We zijn niet meer dan een uur in Salisbury geweest, vooral vanwege een wachttijd tussen de treinen, Alexander Petrov en Ruslan Bosjirov.
“Natuurlijk, we gingen naar Stonehenge, maar we konden het niet doen omdat er overal sneeuwresten lagen. Het lag door de hele stad. We raakten nat en namen de eerste trein terug.” De twee zouden terug naar Londen hebben gewild, maar moesten overstappen in Salisbury. “Onze vrienden zeiden ons al lang dat we deze mooie stad eens moesten gaan bekijken.”
“We zijn niet meer dan een uur in Salisbury geweest, vooral vanwege een wachttijd tussen de treinen. Misschien zijn we wel in de buurt geweest van Skripals huis, maar we weten niet waar het is.”
4 maart 2018
De twee zeggen dat ze op 4 maart opnieuw naar Salisbury zijn gegaan, omdat de sneeuw in Londen was gesmolten en het warm weer werd. “We gingen specifiek terug om de resten van de middeleeuwse stad Old Sarum en de kathedraal te bekijken en we besloten het af te maken op 4 maart.” Wat af te maken?, vroeg de interviewer. “Het bezoek aan de kathedraal.”
Op 4 maart werden Skripal en zijn dochter met spoed opgenomen in het ziekenhuis vanwege vergiftiging met het zenuwgas novitsjok.
Gisteren zei Poetin al dat de twee verdachten van de vergiftiging geen leden van het Russische leger zijn, maar burgers. Rusland levert geen onderdanen uit, dus de twee zijn in Groot-Brittannië bij verstek aangeklaagd.
Een Britse parlementariër uit Salisbury zegt dat hij blij is dat de twee verdachten de “attracties van wereldklasse die Salisbury heeft te bieden op waarde weten te schatten”. Op een serieuzere toon zei hij verder dat de verklaringen van Petrov en Bosjirov niet kloppen en informatie van veiligheidsdiensten tegenspreken.
AD 13.09.2018 De twee Russen die door Groot-Brittannië worden verdacht van de moordaanslag op oud-spion Skripal hebben alle aantijgingen ontkend tijdens een interview op de Russische televisie. De mannen vierden naar eigen zeggen op een ongelukkig moment vakantie in Zuid-Engeland en hebben niets met de vergiftiging te maken.
Het gaat om Alexander Petrov en Roeslan Bosjirov. De Britse autoriteiten zeggen dat dit de schuilnamen zijn van de twee spionnen van de militaire inlichtingendienst GROe die hoofdverdachten zijn in de zaak rondom de vergiftiging van Skripal.
Op de Russische televisie zijn een Alexander Petrov en Roeslan Bosjirov naar voren gekomen die sterk lijken op de beelden die zijn vrijgegeven door de Britse overheid. De mannen ontkennen in het interview stellig iets te maken te hebben met de aanslag op de oud-spion.
Een van de mannen vertelt dat vrienden hadden geadviseerd het ‘prachtige’ Salisbury en de bekende kathedraal te bezoeken. Ze bleven daar minder dan een uur, vanwege het slechte weer. Als ze in die periode in de buurt van het huis van Skripal waren, was dat volgens hen puur toeval. ,,We weten niet waar dat is”, zei een van de mannen. De Russen benadrukten gewone zakenlieden te zijn, die de dupe zijn geworden van een ‘ongelofelijk toeval’.
Sergej Skripal en zijn dochter werden in april vergiftigd met het gifgas novitsjok in de plaats Salisbury. Ze overleefden de moordpoging ternauwernood.
NU 13.09.2018 Twee Russen die zich voor de Russische televisie lieten interviewen, zeggen ten onrechte te worden beschuldigd van de moordaanslag op Sergei Skripal in het Engelse Salisbury.
De mannen vierden naar eigen zeggen op een ongelukkig moment vakantie in Zuid-Engeland. Ze ontkenden voor de militaire inlichtingendienst GRU te werken.
De Britse autoriteiten zeggen dat de hoofdverdachten in de zaak-Skripal voor de GRU werkten. Ze gebruikten de namen Alexander Petrov en Ruslan Bashirov. Die mannen zouden zich later hebben gemeld bij nieuwszender RT, het vroegere Russia Today. Het duo dat daar een interview gaf, vertoonde gelijkenissen met de mannen die door Groot-Brittannië worden gezocht.
Een van de mannen vertelde dat vrienden hadden geadviseerd het “prachtige” Salisbury en de bekende kathedraal te bezoeken. Ze bleven daar aanvankelijk minder dan een uur, vanwege het slechte weer. Als ze in die periode in de buurt van het huis van Skripal waren, was dat volgens hen puur toeval. “We weten niet waar dat is”, zei een van de mannen.
De Russen benadrukten gewone zakenlieden te zijn, die de dupe zijn geworden van een “ongelooflijk toeval”. De Russische president Vladimir Poetin zei woensdag al dat de twee mannen geen medewerkers van de GRU zijn.
De Britse regering heeft als gebeten gereageerd op het mediaoptreden van het Russische duo. Het interview bevat “leugens en overduidelijke verzinsels”, is “een belediging voor de intelligentie van het publiek” en “enorm aanstootgevend”, aldus 10 Downing Street.
Telegraaf 13.09.2018 Twee Russen die zich lieten interviewen voor de Russische televisie, zeggen ten onrechte te worden beschuldigd van de moordaanslag op Sergej Skripal in Salisbury. De mannen vierden naar eigen zeggen op een ongelukkig moment vakantie in Zuid-Engeland. Ze ontkenden voor de militaire inlichtingendienst GROe te werken.
De Britse autoriteiten zeggen dat de hoofdverdachten in de zaak-Skripal werkten voor de GROe. Ze gebruikten de namen Alexander Petrov en Roeslan Bosjirov. Die mannen zouden zich later hebben gemeld bij nieuwszender RT, het vroegere Russia Today. Het duo dat daar een interview gaf, vertoonde gelijkenissen met de mannen die door Groot-Brittannië worden gezocht.
Een van de mannen vertelde dat vrienden hadden geadviseerd het „prachtige” Salisbury en de bekende kathedraal te bezoeken. Ze bleven daar aanvankelijk minder dan een uur, vanwege het slechte weer. Als ze in die periode in de buurt van het huis van Skripal waren, was dat volgens hen puur toeval. „We weten niet waar dat is”, zei één van de mannen.
De Russen benadrukten gewone zakenlieden te zijn, die de dupe zijn geworden van een „ongelofelijk toeval.”
Telegraaf 13.09.2018 De Russische nieuwszender RT zegt twee mannen te hebben geïnterviewd die dezelfde namen hebben als de hoofdverdachten van de aanslag op Sergej Skripal in Zuid-Engeland. Alexander Petrov en Roeslan Bosjirov hebben zich gemeld bij hoofdredacteur Margarita Simonyan. Het interview zou op korte termijn worden uitgezonden.
Simonyan zegt dat haar redactie op zoek was naar het duo, maar uitkwam bij de foute personen. „Uiteindelijk hebben de echte Petrov en Bosjirov (voor zover we dat kunnen nagaan) me gebeld”, stelt de hoofdredacteur. Zij zouden sprekend lijken op de mannen die op foto’s staan die zijn vrijgegeven door de Britse autoriteiten.
Schuilnamen
De Britse autoriteiten zeggen dat de hoofdverdachten in de zaak-Skripal de namen Alexander Petrov en Roeslan Bosjirov gebruikten. Het ging vermoedelijk om schuilnamen. Het duo maakt volgens de Britse regering onderdeel uit van de militaire inlichtingendienst GROe en zou hebben geprobeerd oud-spion Skripal en zijn dochter te doden met zenuwgas.
De Russische president Poetin zei eerder al dat Rusland het duo had geïdentificeerd. Het ging volgens hem om gewone burgers.
Telegraaf 12.09.2018 Rusland heeft de twee mannen geïdentificeerd die door de Britse autoriteiten worden verdacht van de aanslag op Sergej Skripal in Zuid-Engeland. Het gaat volgens president Poetin om heel gewone burgers. Hij sprak de hoop uit dat zij snel hun eigen verhaal aan de wereld zullen vertellen.
Een van de twee verdachten heeft woensdag tegenover Russische media aangekondigd waarschijnlijk komende week een verklaring af te leggen. Hij werkt naar eigen zeggen voor een farmaceutische bedrijf in Tomsk, berichtte televisiezender Rossiya-24.
De Britse autoriteiten noemen de twee Alexander Petrov en Roeslan Bosjirov, maar meldden dat dit waarschijnlijk om schuilnamen gaat. Volgens de Britse regering zijn de twee Russen onderdeel van de militaire inlichtingendienst GROe. Zij zouden begin maart hebben geprobeerd in Salisbury de voormalige Russische dubbelspion Skripal en zijn dochter te vermoorden.
Zij werden in maart het slachtoffer van een aanslag met een merkwaardig zenuwgas dat ooit in de Sovjet-Unie als chemisch wapen werd ontwikkeld, novitsjok. De twee werden 4 maart bewusteloos aangetroffen in een winkelcentrum in Skripals woonplaats Salisbury. Beiden overleefden uiteindelijk deze gifaanval.
Skripal werkte bij de Russische inlichtingendienst en spioneerde voor de Britten. Hij werd in 2004 in Rusland gearresteerd en kreeg dertien jaar cel wegens hoogverraad. In 2010 werd hij in een spionnenruil vrijgelaten en vestigde hij zich in Engeland. Volgens de Russische regering slaat de beschuldiging dat het Kremlin achter de aanslag zou zitten, nergens op. Rusland heeft geen enkel belang bij deze bizarre aanslag die drie maanden voor het WK in Rusland werd gepleegd.
NOS 12.09.2018 De twee mannen die volgens Groot-Brittannië achter de zenuwgasaanval zitten op oud-spion Skripal en zijn dochter, zijn twee burgers “zonder crimineel verleden”. Dat zegt president Poetin, die het tweetal oproept over zichzelf te vertellen in de media.
De Britse premier May zei vorige week dat Skripal en zijn dochter Joelia zijn vergiftigd door twee leden van de Russische geheime dienst GROe. Het Britse OM klaagde Alexander Petrov en Ruslan Bosjirov aan voor samenzwering, poging tot moord en het gebruik van het zenuwgas novitsjok. Hoewel Rusland niet meewerkt aan uitlevering, zei May alles op alles te zetten om ervoor te zorgen dat ze zich voor de rechter in Groot-Brittannië moeten verantwoorden.
Petrov zal mogelijk volgende week reageren, zo liet hij aan de Russische staatstelevisie weten. Hij wilde nog niet inhoudelijk ingaan op de zaak, maar zei wel dat hij werkte voor een farmaceutisch bedrijf in de stad Tomsk in het westen van Siberië.
May: Kremlin gaf goedkeuring
Volgens May was de aanval op de Skripals op 4 maart vrijwel zeker goedgekeurd door een hoge functionaris in het Kremlin. Skripal lag ruim twee maanden in het ziekenhuis. Joelia werd al eerder uit het ziekenhuis ontslagen.
Overigens bestond het vermoeden al dat Alexander Petrov en Ruslan Bosjirov niet de echte namen zijn van de verdachten. Volgens Poetin is de ware identiteit van de twee bekend bij de Russische autoriteiten.
Japan en Noord-Korea
Poetin deed zijn uitspraken op een economisch congres in Vladivostok, waarbij onder anderen ook de Japanse premier Abe en de Chinese president Xi Jinping aanwezig zijn. Poetin stelde Abe voor nog voor het einde voor het jaar een onvoorwaardelijk vredesverdrag te tekenen.
Rusland en Japan hebben sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog nooit officieel een vredesverdrag ondertekend, vanwege een langlopend conflict over het claimen van enkele eilanden in de Grote Oceaan.
Ook sprak hij zich uit over Noord-Korea. Dat land neemt volgens Poetin stappen richting denuclearisatie, terwijl de Verenigde Staten volledige ontwapening blijft eisen. Poetin noemde de houding van de VS contraproductief.
NU 12.09.2018 Vladimir Poetin zegt woensdag dat Rusland de “echte identiteit” van de twee verdachten van de vergiftiging van oud-spion Sergei Skripal te weten gekomen is. Het zou volgens de Russische president niet om medewerkers van de militaire inlichtingendienst gaan, wat het Verenigd Koninkrijk wel denkt.
“We weten wie ze zijn en ik hoop dat ze snel zelf hun verhaal doen”, aldus Poetin. Volgens de Russische president gaat het om burgers.
De Britse premier Theresa May maakte eerder deze maand bekend de schuld van de aanslag in de Engelse plaats Salisbury bij de militaire inlichtingendienst van Rusland te leggen.
Twee mannen worden aangeklaagd voor de vergiftiging, zij zouden volgens het Verenigd Koninkijk als officieren bij de Russische militaire inlichtingendienst (GRU) werken.
Het gaat om de Russen Alexander Petrov en Ruslan Boshirov. Ze zouden in maart van dit jaar de 66-jarige Skripal en diens 33-jarige dochter Yulia hebben willen vermoorden met het zenuwgas novichok.
Rusland heeft betrokkenheid aanslag altijd ontkend
Het Verenigd Koninkrijk denkt dat het tweetal de aanslag uitvoerde met toestemming van de Russische regering. Rusland heeft alle betrokkenheid bij de aanslag op het leven van de oud-spion en zijn dochter altijd ontkend.
Na de identificatie van de twee Russische verdachten door het Verenigd Koninkrijk zei een woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken dat de namen van Petrov en Boshirov hem “niets zeggen”.
Zowel de VS, Duitsland, Canada als Frankrijk heeft laten weten de beschuldiging van May te steunen. De Verenigde Staten kwamen eerder al met sancties voor Rusland in de zaak-Skripal.
Britse vrouw overleed na aanraking novichok
Het Britse stel Charlie Rowley en Dawn Sturgess kwam eind juni in aanraking met hetzelfde zenuwgas dat bij de aanslag op de Skripals gebruikt was. De 44-jarige Sturgess is hierbij om het leven gekomen. Rowley overleefde het incident.
De politie denkt dat de Britten het gif mogelijk in een parfumfles gevonden hebben. Sturgess zou het direct op haar huid hebben gespoten. Het parfumflesje kan ook gebruikt zijn bij de aanslag op de Skripals, is de gedachte van de politie.
AD 12.09.2018 Rusland heeft de twee mannen opgespoord die door de Britse autoriteiten worden verdacht van de aanslag op Sergej Skripal en zijn dochter. Het gaat volgens president Vladimir Poetin om gewone burgers. Hij sprak de hoop uit dat zij hun eigen verhaal aan de wereld zullen vertellen. Een van hen heeft zich vandaag gemeld.
,,We weten wie deze mensen zijn en hebben ze gevonden”, aldus Poetin vanochtend tijdens een bijeenkomst in Rusland. ,,Er is niets bijzonders of crimineels aan, dat kan ik u verzekeren. Ik zou hen willen zeggen dat ze naar de media moeten stappen. Ik hoop dat ze zich melden en over zichzelf vertellen.”
Een van de twee verdachten heeft vandaag tegenover Russische media aangekondigd waarschijnlijk komende week een verklaring af te leggen. Hij werkt naar eigen zeggen voor een farmaceutische bedrijf in Tomsk, berichtte televisiezender Rossiya-24.
Poetins lezing staat haaks op die van de Britse regering. De autoriteiten noemen de twee Alexander Petrov en Roeslan Bosjirov, maar meldden dat dit waarschijnlijk schuilnamen zijn. Volgens de Groot Brittannië zijn de twee Russen onderdeel van de militaire inlichtingendienst GROe. Ze zouden hebben geprobeerd de Russische oud-spion en zijn dochter in Engeland te vermoorden met het zenuwgas novitsjok.
Ik hoop dat ze zich melden en over zichzelf vertellen, aldus Vladimir Poetin.
Bedreiging
Volgens May is duidelijk dat de Britse regering kort na de aanslag terecht Rusland de schuld gaf. De operatie is niet alleen goedgekeurd door de leiding van de GROe, maar ook door hogere functionarissen binnen de Russische staat, aldus May. Ze noemde de acties van de GROe een ,,bedreiging voor al onze bondgenoten en al onze burgers”.
Ex-spion Sergei Skripal (66) en zijn dochter Joelia (33) werden op 4 maart bewusteloos gevonden op een bankje in de Zuid-Engelse stad Salisbury. De beschuldigende vinger wees al snel naar Rusland, aangezien het ging om een in Rusland gefabriceerd zenuwgas. Rusland ontkende, maar een grote diplomatieke rel volgde. Meerdere landen, waaronder Nederland, besloten Russische diplomaten uit te wijzen. Het Kremlin wees vervolgens ook diplomaten uit.
Skripal werkte bij de Russische inlichtingendienst en spioneerde voor de Britten. Hij werd in 2004 in Rusland gearresteerd en kreeg dertien jaar cel wegens hoogverraad. In 2010 werd hij in een spionnenruil vrijgelaten en vestigde hij zich in Engeland. Volgens de Russische regering slaat de beschuldiging dat het Kremlin achter de aanslag zou zitten, nergens op. Rusland heeft geen enkel belang bij deze bizarre aanslag die drie maanden voor het WK in Rusland werd gepleegd.
AD 12.09.2018 Rusland heeft de twee mannen opgespoord die door de Britse autoriteiten worden verdacht van de aanslag op Sergej Skripal en zijn dochter. Het gaat volgens president Vladimir Poetin om gewone burgers. Hij sprak de hoop uit dat zij hun eigen verhaal aan de wereld zullen vertellen.
,,We weten wie deze mensen zijn en hebben ze gevonden”, aldus Poetin vanochtend tijdens een bijeenkomst in Rusland. ,,Er is niets bijzonders of crimineels aan, dat kan ik u verzekeren. Ik zou hen willen zeggen dat ze naar een medium moeten stappen. Ik hoop dat ze zich melden en over zichzelf vertellen.”
De lezing van Poetin staat haaks op die van de Britse regering. Die denkt dat Alexander Petrov en Ruslan Bochirov onderdeel uitmaakten van de GROe, de Russische militaire inlichtingendienst. Ze zouden hebben geprobeerd de Russische oud-spion en zijn dochter in Engeland te vermoorden met het zenuwgas novitsjok.
Ik hoop dat ze zich melden en over zichzelf vertellen, aldus Vladimir Poetin.Bedreiging
Volgens May is duidelijk dat de Britse regering kort na de aanslag terecht Rusland de schuld gaf. De operatie is niet alleen goedgekeurd door de leiding van de GROe, maar ook door hogere functionarissen binnen de Russische staat, aldus May. Ze noemde de acties van de GROe een ,,bedreiging voor al onze bondgenoten en al onze burgers”.
Ex-spion Sergei Skripal (66) en zijn dochter Joelia (33) werden op 4 maart bewusteloos gevonden op een bankje in de Zuid-Engelse stad Salisbury. De beschuldigende vinger wees al snel naar Rusland, aangezien het ging om een in Rusland gefabriceerd zenuwgas. Rusland ontkende, maar een grote diplomatieke rel volgde. Meerdere landen, waaronder Nederland, besloten Russische diplomaten uit te wijzen. Het Kremlin wees vervolgens ook diplomaten uit.
AD 09.09.2018 Groot-Brittannië zal alles doen om de twee verdachten van de gifgasaanslag op voormalig spion Sergej Skripal en zijn dochter te berechten, maar de kans dat dat lukt is klein. Dat zei de Britse minister van Binnenlandse Zaken dit weekend.
,,Als ze ooit een stap buiten Rusland zetten zullen Groot-Brittannië en de bondgenoten ze oppakken en ze voor de rechter brengen”, aldus de minister in een interview op de BBC.
Maar dát de twee Russische mannen die door de Britten worden verdacht van de gifgasaanval op de Russische ex-spion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia ooit ter verantwoording kunnen worden geroepen, is onwaarschijnlijk. Volgens Sajid Javid ‘is de realiteit dat we ze waarschijnlijk nooit in Groot-Brittannië zullen zien’.
De minister twijfelt er niet aan dat de beide verdachten hebben gehandeld op bevel van ‘het hoogste niveau’ in Moskou. Hij noemde de naam van Vladimir Poetin niet, maar zei wel ‘we weten allemaal wat er aan het hoofd staat van de Russische regering’.
De mannen die de aanslag pleegden zijn eerder door premier May aangeduid als agenten van de Russische militaire inlichtingendienst GROe. Ze kwamen op 2 maart in Londen aan met een rechtstreekse vlucht uit Moskou en gebruikten zeer waarschijnlijk valse paspoorten met de namen Alexander Petrov and Ruslan Boshirov. Twee dagen laten sproeiden ze het giftige gas novitsjok op de voordeur van Skripal in het Zuid-Engelse stadje Salisbury.
Walgelijk
Skripal (66) en zijn dochter (33) overleefden de aanslag en lagen weken in het ziekenhuis. Minister Javid noemde de aanval ‘walgelijk en verachtelijk’.
Het was volgens hem zonneklaar dat de verdachten naar Groot-Brittannië waren gestuurd alleen met het doel Skripal te doden. Premier May gaf daarvoor een reeks aan bewijzen die overigens niet serieus wordt genomen door Rusland.
Het is onmogelijk om Rusland om uitlevering van de verdachten te vragen, omdat er tussen beiden landen geen uitleveringsverdrag bestaat. Inmiddels is er wel een Europees arrestatiebevel tegen de twee die buiten Rusland meteen kunnen worden gearresteerd. Volgens het Britse Openbaar Ministerie is de kans op een veroordeling ‘realistisch’.
NU 06.09.2018 De Verenigde Staten, Frankrijk, Duitsland en Canada steunen de beschuldiging van het Verenigd Koninkrijk dat Rusland achter de aanslag op de oud-spion Sergei Skripal zou zitten. Dit is donderdag in een gezamenlijke verklaring naar buiten gebracht.
Zaak-Skripal in het kort
Twee Russen aangeklaagd door VK voor poging tot moord op Sergei en Yulia Skripal, op 4 maart in Salisbury.
Premier Theresa May denkt dat moordopdracht van Russische regering kwam.
VS, Frankrijk, Duitsland en Canada steunen de beschuldiging.
Europees arrestatiebevel uitgevaardigd voor tweetal dat bij militaire inlichtingendienst van Rusland (GRU) zou werken.
De landen laten weten overtuigd te zijn van de uitkomst van het Britse onderzoek.
Premier Theresa May maakte eerder deze week bekend de schuld van de aanslag in de Engelse plaats Salisbury bij de militaire inlichtingendienst van Rusland te leggen. De twee verdachten die zijn aangewezen, zouden hier werken.
Het gaat om de Russen Alexander Petrov en Ruslan Boshirov. Ze zouden in maart van dit jaar de 66-jarige Skripal en diens 33-jarige dochter Yulia hebben willen vermoorden.
De verdachten zijn volgens het VK werkzaam als officier bij de Russische militaire inlichtingendienst (GRU). Volgens May was de vergiftiging van de Russische oud-spion en zijn dochter met het zenuwgas novichok “een zorgvuldig uitgevoerde operatie met toestemming van bovenaf”.
De Amerikaanse regering legde eerder al sancties op aan Rusland vanwege de verdenking van betrokkenheid bij de aanslag op het leven van de Srkipals. Zo werd eind vorige maand bijvoorbeeld de export van bepaalde elektronica naar het land beperkt.
Rusland heeft altijd ontkend betrokken te zijn geweest bij de aanslag. De affaire tussen de verschillende landen begon al kort na de aanslag met een politiek steekspel: zo werden Russische diplomaten uitgezet door onder meer de VS, het VK en Duitsland, maar ook door bijvoorbeeld Polen en Italië. Hierop zette Rusland een gelijk aantal diplomaten uit het land.
Britse vrouw overleed na aanraking met bij aanslag gebruikt zenuwgas
Een Brits stel kwam eind juni ook in aanraking met hetzelfde zenuwgas dat was gebruikt bij de aanslag op de Skripals. De 44-jarige Dawn Sturgess is hierbij overleden. Charlie Rowley, haar partner, overleefde het incident.
De politie denkt dat de Britten het gif mogelijk hebben gevonden in een parfumfles. Sturgess zou het direct op haar huid hebben gespoten.
Dat flesje kan ook gebruikt zijn bij de aanslag op de Skripals, stelde de politie eerder.
Telegraaf 06.09.2018 Canada, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië en de VS hebben in een gezamenlijke verklaring gezegd dat de aanslag in maart in Engeland op de Russische ex-agent Skripal „vrijwel zeker is gebeurd met toestemming van een hoog niveau.” Dit heeft de Britse premier Theresa May laten weten, meldden Britse media.
Londen krijgt zo steun van vier belangrijke westerse bondgenoten. Ze gaan er samen van uit dat de hoofdverdachten van de aanslag leden waren van de Russische geheime dienst GROe.
De vijf beraden zich over wat er tegen Rusland ondernomen zou moeten worden. Londen heeft van het begin af aan het Kremlin van betrokkenheid beschuldigd. Deze week zijn er twee verdachten op beelden getoond die Russische agenten van de GrOe zouden zijn en de aanslag begin maart in Salisbury pleegden. De slachtoffers, Sergej Skripal en zijn dochter Joelia, overleefden het uiteindelijk.
Volgens Moskou heeft Londen tot dusver samenwerking in het onderzoek geweigerd en slaat de beschuldiging nergens op. Rusland heeft er naar eigen zeggen geen enkel belang bij een ex-agent die al acht jaar in Engeland woont, met een gifgas om te brengen.
Telegraaf 06.09.2018 De Russische regering heeft niets te maken met de aanslag op een ex-agent, Sergej Skripal. De Britse bewering dat het Kremlin dit heeft laten uitvoeren, is schandalige lasterpraat, zei Kremlin-woordvoerder Peskov donderdag.
Rusland heeft van meet af aan gesteld dat het geen enkel belang heeft bij het vergiftigen van de voormalige Russische dubbelspion die al acht jaar in Zuid-Engeland woonde. De regering van de Britse premier Theresa May heeft het Kremlin van betrokkenheid beschuldigd.
Eerder deze week bestempelde May het Kremlin als opdrachtgever. Dat was toen onderzoekers de foto’s van twee hoofdverdachten presteerden. Dat zijn volgens de Britse politie twee agenten van de Russische militaire inlichtingendienst. Rusland is bereid te helpen zoeken naar de twee als Londen daar een formeel verzoek toe doet.
AD 16.09.2018 De verdachten van de moordaanslag op Sergei en zijn dochter Joelia Skripal zijn in beeld. Mede dankzij de afdeling ‘supergezichtsherkenning’ van Scotland Yard.
‘Dit is waar wij Britten goed in zijn’, bracht iemand op Facebook fijntjes in herinnering bij degenen die de hand hebben gehad in de mislukte moordaanslag met gifgas op Sergej Skripal en zijn dochter Joelia is Salisbury. De overgelopen Russische ex-spion werd in maart vergiftigd met novitsjok, een specifiek Russisch zenuwgas.
NOS 06.09.2018 De Britse premier May wijst de Russische geheime dienst GROe aan als de uitvoerder van de moordaanslag met het zenuwgas novitsjok. Ook zijn gisteren een Estse legerofficier en zijn vader opgepakt op verdenking van spionage voor deze militaire inlichtingendienst.
Van de MH17-vliegramp tot het beïnvloeden van de Amerikaanse presidentsverkiezingen: de GROe is gelinkt aan talloze zaken.
Ditmaal zijn geheim agenten Ruslan Bosjirov en Alexander Petrov aangeklaagd. De Britse justitie houdt dit GROe-duo verantwoordelijk voor het vergiftigen van oud-spion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia. De Russen hebben het zenuwgas op de voordeur van Skripals woning in Salisbury gesmeerd, stelt het OM.
Alexander Petrov en Ruslan Bosjirov REUTERS
Zulke beschuldigingen passen binnen het schimmige imago van de meest geheimzinnige Russische inlichtingendienst. De Glavnoje Razvedyvatelnoje Oepravlenije (GROe) is in 1918 opgericht onder Lenin. Hij wilde een onafhankelijke inlichtingendienst, omdat hij de bestaande geheime diensten niet vertrouwde.
Ook nu nog legt de GROe direct verantwoording af aan president Poetin en de minister van Defensie. De dienst handelt onafhankelijk van de andere inlichtingendiensten, de FSB en de SVR.
Ter illustratie: tussen de kantoren van de GROe en SVR in New York zitten twee stalen deuren, hoewel ze op dezelfde verdieping zitten, schrijft de Britse krant The Guardian. De GROe heeft geen toegang tot de SVR en vice versa.
De missie en werkwijze van de hoofdinlichtingendienst, waar GROe voor staat, zijn voor het overgrote deel niet bekend. Wel duidelijk is dat de GROe zich vooral richt op het buitenland.
Infiltratie Manhattanproject
In de jaren 40 smokkelde een van hun spionnen gevoelige informatie over het Amerikaanse atoomwapenproject naar de Sovjet-Unie. George Koval deed dat nadat hij het zogeheten Manhattanproject had geïnfiltreerd als wetenschapper. Door Kovals werk kon het land sneller zelf kernwapens maken, zei Poetin in 2007 toen hij de spion postuum een onderscheiding gaf.
De afgelopen jaren is de militaire inlichtingendienst in ieder geval actief geweest in Syrië en Oekraïne. De GROe overziet de inzet van Russische huurlingen in het Syrische conflict, meldde een Russisch nieuwsbureau dit jaar. Een GROe-officier is deels verantwoordelijk voor het neerhalen van vlucht MH17, concludeerde het online-onderzoekcollectief Bellingcat in mei.
Volgens Bellingcat is dit de GROe-officier Oleg IvannikovNOS
Oleg Ivannikov is ook in beeld bij het internationale onderzoeksteam JIT. De militaire adviseur was volgens Bellingcat direct betrokken bij het transport van de Buk-installatie, waarmee het vliegtuig werd neergeschoten. Ivannikov was officier bij de GROe en gaf leiding aan de militaire operaties van pro-Russische milities in Oekraïne, stelt Bellingcat.
Op de sanctielijst
De GROe wordt ook verantwoordelijk gehouden voor de hack van Democratische Partij in de aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen. Twaalf officieren zijn volgens speciaal aanklager Robert Mueller hoofdverdachten. Met de gestolen bestanden zijn de presidentsverkiezingen van 2016 beïnvloed, hebben meerdere Amerikaanse inlichtingendiensten vastgesteld.
Igor Korobov is de hoogste leidinggevende van de GROe en staat op de sanctielijst van de VS wegens de hackaanval. Een andere hoge chef is Valery Gerasimov, hij staat op de EU-sanctielijst vanwege zijn mogelijke rol in de Russische annexatie van de Krim.
De kans dat de in dit artikel beschreven GROe-leden in Rusland worden vervolgd, lijkt erg klein. Het Kremlin heeft vandaag al gezegd dat er geen strafrechtelijk onderzoek komt naar de twee verdachten van novitsjok-aanval in Engeland. De beschuldigingen tegen het GROe-duo zijn onacceptabel, zegt een Kremlin-woordvoerder.
AD 05.09.2018 De Britse justitie verdenkt twee Russen ervan dat ze hebben geprobeerd om de voormalige Russische dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia te vermoorden. Het zou gaan om twee officieren van de Russische militaire geheime dienst GROe, liet de Britse premier Theresa May weten in een speciale verklaring in het Britse parlement.
Sergej Skripal en zijn dochter werden vergiftigd met het gifgas novitsjok in de plaats Salisbury. Ze overleefden de moordpoging ternauwernood.
Justitie zegt voldoende bewijs te hebben tegen de twee Russen, van wie de namen vandaag werden bekendgemaakt: Alexander Petrov en Ruslan Bochirov. De twee bevinden zich in Rusland en zijn door de Britten in staat van beschuldiging gesteld voor poging tot moord op de vader en dochter.
Bedreiging
Volgens May is duidelijk dat de Britse regering kort na de aanslag terecht Rusland de schuld gaf. De operatie is niet alleen goedgekeurd door de leiding van de GROe, maar ook door hogere functionarissen binnen de Russische staat, aldus May. Ze noemde de acties van de GROe een ,,bedreiging voor al onze bondgenoten en al onze burgers”.
Rusland reageerde direct via regeringswoordvoerder Maria Zakharova. Het gaat volgens haar om ‘manipulatie van de opinie’. ,,We roepen de Britten opnieuw op te stoppen met het verspreiden van dit soort waninformatie en openbare beschuldigingen. De foto’s en de namen die zijn verspreid zeggen ons niets.”
Ex-spion Sergei Skripal (66) en zijn dochter Joelia (33) werden op 4 maart bewusteloos gevonden op een bankje in de Zuid-Engelse stad Salisbury. De beschuldigende vinger wees al snel naar Rusland, aangezien het ging om een in Rusland gefabriceerd zenuwgas. Rusland ontkende, maar een grote diplomatieke rel volgde. Meerdere landen, waaronder Nederland, besloten Russische diplomaten uit te wijzen. Het Kremlin wees vervolgens ook diplomaten uit.
Skripal leverde tientallen Russische geheim agenten uit aan de Britse inlichtingendiensten voor hij in 2004 in Moskou werd gearresteerd. Daar werd hij twee jaar later veroordeeld tot 13 jaar gevangenisstraf. Maar in 2010 verleende Engeland hem asiel in ruil voor de uitlevering van Russische spionnen.
Beide Skripals werden na de gifaanval onder zware verdoving gehouden, om alle aangesloten apparatuur te kunnen tolereren en om schade aan hun hersenen te voorkomen. Zowel vader als dochter werden beademd via een gat in de luchtpijp. Na weken van behandeling en met hulp van experts van een nabijgelegen onderzoekscentrum zijn de Skripals enkele maanden later uit het ziekenhuis ontslagen, om verder te werken aan hun herstel.
Telegraaf 05.09.2018 De Britse justitie verdenkt twee Russen er van dat ze hebben geprobeerd om de voormalige dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia te vermoorden. De twee werden vergiftigd met het gifgas novitsjok in de plaats Salisbury. Ze overleefden het ternauwernood.
Justitie zegt voldoende bewijs te hebben tegen de twee Russen van wie de namen woensdag werden bekendgemaakt: Alexander Petrov en Ruslan Borisjov. De twee bevinden zich in Rusland en zijn door de Britten in staat van beschuldiging gesteld voor poging tot moord op de vader en dochter.
Volgens de chef van de Britse antiterreurpolitie kwamen de Russen waarschijnlijk onder valse namen op 2 maart naar Groot-Brittannië en reisden zij op 4 maart terug naar Rusland. De Skripals werden op zondag 4 maart bewusteloos aangetroffen bij een winkelcentrum in Salisbury.
Volgens de antiterreurpolitie zijn in de hotelkamer van de Russen sporen ontdekt van het middel novitsjok, een chemische verbinding die dateert uit het Sovjet-tijdperk. De twee zijn rond de veertig jaar oud en hadden authentieke Russische paspoorten bij zich.
De verdachten van de moordpoging op de Skripals.
Ⓒ METROPOLITAN POLICE
Londen heeft Rusland al eerder beschuldigd van betrokkenheid bij de moordaanslag. Moskou heeft dat steeds ontkend. Er is een Europees arrestatiebevel voor de twee Russen uitgegaan. Groot-Brittannië gaat niet om uitlevering vragen omdat de Russische wet uitlevering van onderdanen niet toestaat.
’Zegt ons niets’
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde dat de twee namen ,,ons niets zeggen”. Zaken als deze aanslag vragen volgens het departement om nauwe samenwerking en zorgvuldige analyses. De woordvoerster riep Londen op om samen te werken bij het onderzoek naar de aanslag. De Russische vertegenwoordiger bij de internationale Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) zei dat Rusland niets met de aanslag in Salisbury te maken had.
NU 05.09.2018 De Britse politie heeft twee Russen aangeklaagd voor de poging tot moord op Sergei en Yulia Skripal met het zenuwgas novichok. Premier Theresa May legt de schuld van de aanslag in de Engelse plaats Salisbury bij de militaire inlichtingendienst van Rusland, waar het tweetal voor zou werken.
Vergiftigingszaak Skripal in het kort
Britse politie klaagt twee Russen aan voor poging tot moord op Sergei en Yulia Skripal, op 4 maart in Salisbury.
Premier Theresa May is ervan overtuigd dat Russische regering achter aanslag op de Skripals zit.
Europees arrestatiebevel uitgevaardigd voor tweetal dat bij militaire inlichtingendienst van Rusland (GRU) zou werken.
Moskou begrijpt niets van openbaar maken namen verdachten en blijft betrokkenheid bij aanslag ontkennen.
Premier May opent aanval op Rusland en oppert nieuwe sancties.
May: ‘Aanslag op Skripal was een boodschap van Rusland aan Russen die elders leven en zich tegen de staat hebben gekeerd’.
VS houdt Rusland ook verantwoordelijk voor aanslag Skripal.
Britse aanklagers stellen dat ze voldoende bewijs hebben dat twee Russen, Alexander Petrov en Ruslan Boshirov, de 66-jarige Skripal en diens 33-jarige dochter wilden vermoorden.
De twee Russen zijn werkzaam als officier bij de Russische militaire inlichtingendienst (GRU), liet May weten op een persconferentie. De Britse regering acht het hoogst onwaarschijnlijk dat het tweetal de aanslag op de Skripals uitvoerde zonder toestemming vanuit de Russische regering.
“We hadden het dus bij het juiste eind toen we eerder al tot de conclusie kwamen dat Rusland achter de zenuwgasaanval zit”, aldus May. “Dit was een zorgvuldig uitgevoerde operatie en met toestemming van bovenaf. We zullen er alles aan doen om de twee Russen hier te laten berechten.”
“We willen dat Rusland zich als een verantwoordelijk lid van de internationale gemeenschap gedraagt. Dat betekent dat het zich dient te verantwoorden voor de roekeloze en schandalige acties van de GRU, die deel uitmaakt van de Russische staat”, vervolgde de Britse premier die dinsdag al met de Amerikaanse president Donald Trump over mogelijke acties tegen de Russische inlichtingendienst sprak.
May is ervan overtuigd dat de aanslag op Skripal een boodschap was van Rusland aan Russen die buiten de staat leven en zich tegen het regime van Moskou hebben gekeerd.
‘Russen kwamen onder valse namen naar VK’
De aanslag op de Skripals vond op 4 maart van dit jaar plaats in Salisbury. Zij werden blootgesteld aan het zeer giftige novichok, maar overleefden de moordpoging.
Volgens de Britse politie kwamen de Russen waarschijnlijk onder valse namen op 2 maart naar het Verenigd Koninkrijk en reisden zij op 4 maart terug naar Rusland. De Skripals werden op 4 maart bewusteloos aangetroffen bij een winkelcentrum in Salisbury.
Volgens de politie zijn in de hotelkamer van de Russen sporen ontdekt van het middel novichok, een chemisch zenuwgas. De twee zijn rond de veertig jaar oud en hadden authentieke Russische paspoorten bij zich.
Europees arrestatiebevel voor Russen
De twee hoofdverdachten bevinden zich in Rusland en zijn door de Britten in staat van beschuldiging gesteld voor poging tot moord op de voormalige dubbelspion en zijn dochter.
“We zullen Rusland niet vragen om uitlevering van de twee verdachten. De Russische wet staat het immers niet toe om mensen met de Russische nationaliteit uit te leveren aan andere landen”, zegt het hoofd van de Britse justitie Sue Hemming.
Er is een Europees arrestatiebevel voor het Russische tweetal uitgevaardigd. De politie heeft daarbij twee foto’s van de verdachten gepubliceerd.
Rusland blijft betrokkenheid bij aanslag ontkennen
Rusland heeft altijd ontkend betrokken te zijn bij de aanslag op Skripal en diens dochter. “Dat het Verenigd Koninkrijk nu de namen en foto’s van twee Russische verdachten heeft gepubliceerd doet ons niets”, reageert het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken. De twee namen van de verdachten “zeggen ons niets”, zei de woordvoerder.
“Wel is het zo dat nauwe samenwerking en zorgvuldige analyse in onderzoekszaken als deze essentieel zijn. We vragen dan ook nogmaals aan Londen om samen met Rusland te werken aan deze gevoelige zaak”, aldus de woordvoerder van het Russische ministerie.
Ook de Russische afgevaardigde voor de internationale organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW) stelt nogmaals dat het land niet betrokken is bij de aanslag op de Skripals.
Het Kremlin is verbaasd dat Londen opeens twee namen openbaar maakt. “We hebben de namen gezien en gehoord, maar we weten niets van hen.”
May denkt daar heel anders over. “Wij hebben helemaal geen ruzie met het Russische volk. Ons probleem ligt bij de Russische regering”, aldus de Britse premier op de persconferentie. “Rusland is een grote bedreiging voor onze nationale veiligheid. De Russische staat moet uitleggen wat er precies is gebeurd in Salisbury.”
De Verenigde Staten lieten weten achter het Verenigd Koninkrijk te staan. “We houden Rusland verantwoordelijk voor zijn daad van agressie op Brits grondgebied”, zei de Amerikaanse ambassadeur Woody Johnson.
Brit overleed na aanraking met bij aanslag gebruikt gas
Eind juni kwam ook een Brits koppel in aanraking met hetzelfde zenuwgas dat was gebruikt bij de aanslag op in Salisbury. Een van de slachtoffers, de 44-jarige Dawn Sturgess, overleed. Haar partner Charlie Rowley overleefde het incident.
De politie vond een flesje met novichok in de woning van het stel in de plaats Amesbury, dat vlak bij Salisbury ligt. Mogelijk hebben de twee Britten het gif gevonden in een parfumfles en heeft de overleden vrouw het direct op haar huid gespoten.
Dat flesje kan ook gebruikt zijn bij de aanslag op de Skripals, stelde de politie eerder.
Gebruik Russisch zenuwgas leidt tot diplomatieke rel
Het gebruik van novichok op Brits grondgebied leidde tot een diplomatieke rel tussen Rusland en het Westen. Het Verenigd Koninkrijk houdt Moskou verantwoordelijk voor de aanval.
Meerdere landen, waaronder Nederland, besloten Russische diplomaten uit te wijzen. Het Kremlin, dat alle betrokkenheid bij de aanval ontkende, wees vervolgens ook diplomaten uit.
De Britse premier May wil dat er nu ook nieuwe sancties tegen het Russische regime komen. “Vandaag hebben we de gruwelijke rol van Rusland bij de aanslag op ons grondgebied onthuld. Samen met onze bondgenoten zullen we alles uit de kast halen om weerstand te bieden aan de Russische dreiging.”
NOS 05.09.2018 Oud-spion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia zijn vergiftigd door twee leden van de Russische geheime dienst GROe. Dat heeft de Britse premier May in het parlement gezegd. De Britten hebben de Russische zaakgelastigde in Londen op het matje geroepen, meldt het Russische persbureau RIA.
Het Openbaar Ministerie in Groot-Brittannië klaagt de twee geheim agenten, Alexander Petrov en Ruslan Bosjirov aan voor samenzwering, poging tot moord en het gebruik van het zenuwgas novitsjok.
De twee vlogen volgens de Britse politie twee dagen voor de vergiftiging van Moskou naar Londen en hadden een Russisch paspoort bij zich. De politie vond sporen van het zenuwgas in hun hotelkamer, zegt May.
Omdat Rusland geen onderdanen uitlevert, probeert de Britse justitie niet om de verdachten naar Engeland te krijgen. Ze worden bij verstek aangeklaagd.
Nieuwe sancties
Volgens May is de aanval op Skripal vrijwel zeker goedgekeurd door een Russische hoge functionaris in het Kremlin. Volgens haar probeert Rusland de veiligheid in Groot-Brittannië te ondermijnen. Ze zegt dat ze nieuwe sancties tegen het regime gaat voorbereiden.
Over de verdachten is May duidelijk: als ze Rusland op een gegeven moment uit reizen, zal Groot-Brittannië alles doen om ze op te pakken. “We zetten alles op alles om ervoor te zorgen dat ze zich voor de rechter moeten verantwoorden in Groot-Brittannië.”
Namaakparfum
Skripal en zijn dochter werden op 4 maart vergiftigd bij Skripals huis in Salisbury met een vloeibare vorm van het zenuwgas. Het gif zat in een parfumflesje en was door daders op de voordeur gespoten, zegt het OM nu.
Drie maanden later kwam het parfumflesje, een vervalsing van het merk Nina Ricci, bij een andere man terecht, Charlie Rowley. Die belandde in het ziekenhuis toen hij in aanraking kwam met de inhoud ervan, zijn vriendin kwam zelfs te overlijden. De Britse politie zegt nog niet te weten waar het parfumflesje in de tussentijd heeft gelegen.
Ex-spion Skripal lag ruim twee maanden in kritieke toestand in het ziekenhuis. De verdenking van de Britten ging al snel naar Rusland.
Ontkenning
De Russische overheid zegt bij monde van de afgevaardigde bij de OPCW, de organisatie die toeziet op het verbod op chemische wapens, dat het land niets te maken heeft met de vergiftiging. De namen Petrov en Bosjirov zeggen het ministerie van Buitenlandse Zaken niets, stelt Moskou.
NU 04.09.2018 Het zenuwgas waardoor begin juli een vrouw in de Engelse stad Amesbury om het leven kwam, is chemisch identiek aan de novichok die werd gebruikt voor de moordpoging op de voormalige Russische dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter Julia.
Dat blijkt uit het onderzoek dat de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag heeft gedaan op verzoek van de Britse autoriteiten. Het rapport is dinsdag gepresenteerd.
Vader en dochter Skripal werden in maart bewusteloos aangetroffen op een bankje in Salisbury. Zij overleefden de aanval met de dodelijke stof, ontwikkeld in de voormalige Sovjet-Unie. De zaak leidde tot een ernstige diplomatieke crisis.
Begin juli kwam een Brits stel in het naburige Amesbury per ongeluk in contact met novichok. De man vond naar eigen zeggen een fles met vloeistof dat hij aanzag voor een parfumflacon. Zijn vriendin, moeder van drie kinderen, deed de fles open en stierf.
Telegraaf 04.09.2018 Het zenuwgif waardoor onlangs een vrouw in de Engelse stad Amesbury om het leven kwam, is chemisch identiek aan de novitsjok die werd gebruikt voor de moordpoging op de voormalige Russische dubbelspion Sergej Skripal en diens dochter Julia. Dat blijkt uit het onderzoek dat de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag heeft gedaan op verzoek van de Britse autoriteiten. Het rapport is dinsdag gepresenteerd.
Vader en dochter Skripal werden in maart bewusteloos aangetroffen op een bankje in Salisbury. Zij overleefden uiteindelijk de aanval met de dodelijke stof, ontwikkeld in de voormalige Sovjet-Unie. De zaak leidde tot een ernstige diplomatieke crisis.
Begin juli kwam een Brits stel in het naburige Amesbury per ongeluk met novitsjok in contact. De man vond naar eigen zeggen een flesje met vloeistof dat hij voor een parfumflacon hield. Zijn vriendin, moeder van drie kinderen, deed het open en stierf een pijnlijke dood.
NU 24.08.2018 De Amerikaanse sancties tegen Rusland vanwege de gifaanval op de Russische oud-dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter gaan maandag in, maakt het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken vrijdag bekend.
Sommige strafmaatregelen overlappen met sancties die de Verenigde Staten eerder hadden opgelegd aan Rusland. Een van de overlappende sancties is een verbod op de handel in wapens met Rusland.
Nieuw is dat de export van bepaalde elektronica naar Rusland wordt beperkt, zoals de export van apparatuur en onderdelen voor de luchtvaartindustrie. Deze producten mogen niet meer worden verkocht aan Rusland.
Rusland ontkent nog altijd elke betrokkenheid bij de aanslag. Volgens het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zullen de aangekondigde sancties de bilaterale spanningen alleen maar vergroten.
De sancties werden op 8 augustus aangekondigd door het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, volgens het ministerie is vastgesteld dat Moskou achter de moordaanslag zat.
Elsevier 10.08.2018 Nadat Amerika donderdag plotseling sancties aankondigde tegen Rusland vanwege de vergiftiging in maart van dubbelspion Sergej Skripal, is de waarde van de Russische roebel gekelderd. De Russische premier Dimitri Medvedev ziet in de strafmaatregelen van Washington een ‘duidelijke verklaring van een handelsoorlog’.
Daarmee staat de relatie tussen beide landen flink op scherp.
De Russische nationale munt daalde zo’n 6 procent in waarde nadat Washington woensdag nieuwe sancties had aangekondigd, meldt Reuters. Volgens het persbureau vrezen Russische banken dat het land in een ‘spiraal van oneindige sancties’ belandt.
De aankondiging van Amerika om de Russen nieuwe sancties op te leggen, kwam woensdag als een verrassing. Eind maart wezen de Verenigde Staten zestig Russische diplomaten de deur na de vergiftiging van de Russische dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter, waarvoor Moskou ontkent verantwoordelijk te zijn, en betaalde Rusland Amerika met gelijke munt terug. Maar daarna verbeterden de diplomatieke betrekkingen tussen beide landen, met als hoogtepunt de veelbesproken ontmoeting tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Russische president Vladimir Poetin in Helsinki.
Trump kreeg in eigen land veel kritiek op ontmoeting met Poetin
Omdat Trump daarop veel kritiek kreeg in eigen land, denken veel politiek commentatoren in Amerika dat hij met de nieuwe sancties zijn critici wil bewijzen dat hij wel degelijk streng is tegen Rusland. Dat zou de president, ook gezien het onderzoek van speciaal aanklager Robert Mueller naar de vermeende samenspanning tussen Trumps campagneteam en het Kremlin, goed uitkomen, denken zij. De Amerikaanse president noemt dat onderzoek steevast een ‘heksenjacht’.
Woensdag ondertekende de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo een verklaring waarin het Witte Huis stelt dat Rusland ‘het internationaal recht heeft geschonden door Skripal en zijn dochter te vergiftigen’. De sancties gaan op 22 augustus in.
Het Amerikaanse Congres moest het Witte Huis eraan herinneren dat de deadline voor deze beslissing al een maand was verlopen. Door de laatste sancties mogen Amerikaanse bedrijven geen producten meer exporteren die de ‘nationale veiligheid in gevaar kunnen brengen’. Dat kunnen gasturbines zijn, elektronica of apparatuur voor de luchtvaart.
The theater of absurd continues. No proofs, no clues, no logic, no presumption of innocense, just highly-liklies. Only one rule: blame everything on Russia, no matter how absurd and fake it is. Let us welcome the United Sanctions of America! #SkripalHoaxhttp://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-45122723 …
Russische VN-vertegenwoordiger: ‘Verenigde Sancties van Amerika’
Dmitri Polyanskiy, de Russische vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties, sprak donderdag van een ‘theater van het absurde’: ‘Geen bewijs, geen aanwijzingen, geen logica, geen aanname van onschuld, alleen maar waarschijnlijkheden,’ twitterde hij. ‘Er is maar één regel: geef Rusland overal de schuld van, hoe absurd en nep het ook is. We verwelkomen de Verenigde Sancties van Amerika!’ Hij sloot zijn tirade af met de hashtag #SkripalHoax.
De Russische premier Dmitri Medvedev liet vrijdag weten dat hij de sancties ziet als ‘een duidelijke verklaring van een handelsoorlog’. Hoewel hij niet in detail wilde treden over een Russische reactie, suggereerde Medvedev dat Moskou zal terugslaan: ‘We moeten absoluut reageren met economische, politieke of – indien noodzakelijk – andere maatregelen. Onze Amerikaanse vrienden moeten dat goed beseffen.’
Russia warns that if the US followed through with threats to impose further harsh economic sanctions it would be seen by Moscow as a “declaration of economic war” http://u.afp.com/ohzM
Turkije en Iran fors getroffen door Amerikaanse sancties
Ook landen als Turkije en Iran krijgen forse Amerikaanse sancties te verwerken. Zo daalde de Turkse lira maar liefst 13,5 procent in waarde. De Verenigde Staten legden sancties op aan twee Turkse ministers, omdat zij een belangrijke rol speelden bij het vastzetten van de Amerikaanse predikant Andrew Brunson. Door de waardedaling van de lira wordt het leven in Turkije steeds duurder, maar president Recep Tayyip Erdogan stelde zijn burgers gerust: ‘Zij hebben de dollar, maar wij hebben Allah.’
Draconische sancties van Amerika tegen Iran – die dinsdagochtend van kracht werden – hebben ook dat land grote gevolgen. De laatste maanden gaan in grote steden burgers massaal de straat op en roepen om het vertrek van ‘de dictator’, doelend op ayatollah Ali Khamenei. Ook president Hassan Rohani ligt onder vuur. Behalve tegen economische problemen door de waardedaling van de nationale munt, de rial, demonstreren de Iraniërs ook tegen de censuur en (vrouwen)onderdrukking in de islamitische republiek.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
NU 08.08.2018 Rusland heeft boos gereageerd op de ”draconische” sancties die de Verenigde Staten hebben aangekondigd. De Russische ambassade in de VS noemt de beschuldiging dat Moskou verantwoordelijk is voor een aanval met het zenuwgas novichok ”vergezocht”.
Washington heeft nieuwe strafmaatregelen tegen Rusland aangekondigd vanwege een moordpoging op de voormalige dubbelspion Sergei Skripal en diens dochter in Engeland.
Rusland heeft steeds ontkend daar iets mee te maken te hebben. De ambassade zegt dat Moskou juist voorstander is van een ”open en transparant onderzoek” naar het incident in Salisbury.
Washington denkt wel degelijk over genoeg bewijs te beschikken dat Rusland achter de aanval zat. De Russische ambassade zegt woensdag op het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken geïnformeerd te zijn over de nieuwe strafmaatregelen, die later van kracht worden.
”We zijn eraan gewend geraakt dat we geen feiten of bewijs te zien krijgen”, sneerde de ambassade in een verklaring.
NU 07.08.2018 De Amerikaanse regering heeft woensdag bekendgemaakt dat er nieuwe sancties worden opgelegd aan Rusland voor de gifaanval op de Russische oud-dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter in het Verenigd Koninkrijk.
Volgens de VS is vastgesteld dat Moskou achter de moordaanslag zat. Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zei woensdag dat Rusland “chemische of biologische wapens heeft gebruikt en daarmee internationale wetten heeft geschonden, of chemische of biologische wapens tegen zijn eigen burgers heeft gebruikt”.
Rusland ontkent elke betrokkenheid bij de aanslag op de Skripals.
Het Amerikaanse Congres had de regering-Trump twee maanden gegeven om te bepalen of Rusland het internationale recht heeft geschonden.
Die deadline verliep zonder taal of teken vanuit het Witte Huis. De voorzitter van het buitenlandcomité van het Huis van Afgevaardigden, de Republikein Ed Royce, riep Trump eind juli op om woensdag voor het middaguur te reageren.
De eerste ronde van sancties zal waarschijnlijk een beperkt effect hebben, omdat zaken zoals het exporteren van wapens naar Rusland al zijn verboden onder bestaande sancties.
Een nieuwe toevoeging is dat er ook geen zogeheten vertrouwelijke veiligheidsgoederen – zoals apparatuur en onderdelen voor de luchtvaartindustrie – meer mogen worden verkocht aan Rusland.
De sancties gaan “op of rond 22 augustus in”, aldus het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.
De Britse regering liet weten blij te zijn met de Amerikaanse maatregelen. Een woordvoerder van het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat de krachtige internationale respons op het gebruik van het zenuwgas een duidelijke boodschap aan Rusland is dat het provocerende en roekeloze gedrag van dat land niet wordt getolereerd.
Tenzij Rusland “betrouwbare garanties” geeft dat het in de toekomst geen chemische wapens meer zal gebruiken en toestaat dat er inspecties op Russisch grondgebied worden uitgevoerd door de VN, volgt er een tweede ronde van zwaardere sancties.
Die kunnen onder meer bestaan uit het beperken van de diplomatieke betrekkingen, het verbieden van alle vluchten van de Russische staatsluchtvaartmaatschappij Aeroflot vanuit en naar de VS en een nagenoeg volledig import- en exportverbod.
De oud-dubbelspion Sergei Skripal (67) en zijn dochter Yulia (33) werden in maart bewusteloos gevonden op een bankje in de Engelse stad Salisbury. De Britse autoriteiten stelden vast dat het paar was vergiftigd met het zenuwgif Novichok, van Sovjet-makelij, dat op de deurklink van de voordeur van het huis van Skripal was aangebracht.
Afgelopen maand kwam ook een Brits koppel in aanraking met het gif. Het ging om hetzelfde zenuwgas dat was gebruikt bij de aanslag op de Skripals. Een van de slachtoffers, de 44-jarige Dawn Sturgess, overleed eerder deze maand. Haar partner Charlie Rowley ligt nog in het ziekenhuis.
Er zouden bij de Britse politie twee Russische verdachten in beeld zijn voor de aanslag op de Skripals, meldden bronnen betrokken bij het onderzoek. Die berichten werden medio juni stellig ontkend door de Britse minister van Veiligheid, Ben Wallace.
De Amerikaanse president Donald Trump ligt ook in zijn eigen Republikeinse partij onder vuur vanwege zijn opstelling ten opzichte van Rusland.
Trump trof vorige maand zijn Russische tegenhanger Vladimir Poetin in het Finse Helsinki. Na die bijeenkomst zei hij onder andere dat hij Poetin geloofde toen die hem verzekerde dat Rusland niet heeft geprobeerd de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 te beïnvloeden, ondanks rapporten van de Amerikaanse inlichtingendiensten die het tegendeel beweren.
Na een golf van ophef in de VS beweerde Trump dat hij het tegenovergestelde had willen zeggen, maar zich had versproken.
NOS 08.08.2018 Moskou heeft volgens de VS het wettelijke verbod op het gebruik van biologische en chemische wapens overtreden.
Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken neemt nieuwe maatregelen tegen Rusland vanwege de vergiftiging van de oud-geheim agent Skripal en zijn dochter in Groot-Brittannië. Volgens de VS is bewezen dat Rusland achter die aanval zit en daarbij een zenuwgif heeft gebruikt.
In maart zette de VS al Russische diplomaten uit. Een groot aantal lidstaten van de Europese Unie en landen als Australië, Canada, Oekraïne en Albanië deden hetzelfde.
Sergej Skripal is een voormalig Russische dubbelspion, die al jaren in het Britse Salisbury woont. In maart werden hij en zijn dochter vergiftigd met het gif novitsjok. Volgens Londen zat Rusland achter de aanslag, maar Moskou spreekt dat tegen. De Skripals overleefden de vergiftiging en zijn alweer enige tijd uit het ziekenhuis.
Joelia Skripal kwam ruim twee maanden na de vergiftiging met een verklaring over wat er was gebeurd:
Naar aanleiding van het incident vroeg het Amerikaanse Congres het Witte Huis om officieel vast te stellen dat Rusland met de vergiftiging een wet over het gebruik van chemische wapens heeft overtreden. Met enige vertraging heeft minister Pompeo van Buitenlandse Zaken de overtreding nu bevestigd, waardoor automatisch een aantal sancties in werking treden.
Restricties
Sommige strafmaatregelen overlappen met eerdere sancties, zoals een verbod op de handel in wapens met Rusland, schrijft nieuwszender NBC. Nieuw is dat er beperkingen worden opgelegd aan de export van bepaalde elektronica naar Rusland.
Een mogelijke volgende ronde strafmaatregelen is ingrijpender, schrijft NBC. Als Rusland niet voldoende hard kan maken dat het geen chemische wapens meer zal gebruiken, of als Moskou zich verzet tegen VN-inspecties dan worden over drie maanden nieuwe sancties van kracht. Daarbij worden de diplomatieke betrekkingen verder afgezwakt, wordt de handel sterk beperkt en mag de Russische staatsluchtvaartmaatschappij Aeroflot geen vluchten op de VS meer uitoefenen.
Over waarom het Witte Huis juist nu met de sancties komt, wordt druk gespeculeerd in Amerikaanse media. Mogelijk wil president Trump bewijzen dat hij zich hard kan opstellen tegenover de Russen, om tegenwicht te bieden tegen het onderzoek van speciaal aanklager Mueller naar een mogelijke samenwerking tussen Trumps verkiezingsteam en het Kremlin om de verkiezingen te beïnvloeden.
NU 19.07.2018 Berichten dat de Britse politie Russische verdachten heeft geïdentificeerd die achter een gifaanval op een Russische ex-spion in Salisbury zouden zitten, zijn volgens de Britse minister van Veiligheid Ben Wallace onzin.
“Dit verhaal valt naar mijn mening in de categorie slecht geïnformeerd en wild gespeculeer”, reageert Wallace op de berichtgeving. Het persbureau Press Associationberichtte dat onderzoekers denken dat ze de vermeende daders achter de novichok-aanval geïdentificeerd hebben. “Ze weten zeker dat het om Russen gaat.”
De bron van PA meldde dat voor de identificatie van de verdachten beelden van bewakingscamera’s gebruikt zijn en dat die vergeleken werden met gegevens van mensen die rond dat moment het Verenigd Koninkrijk binnen waren gekomen.
De aanslag met het zenuwgas novichok van begin maart was gericht op de voormalige dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter. De daders gebruikten novichok, een chemisch wapen dat ooit in de Sovjet-Unie ontwikkeld werd.
Skripal en zijn dochter lagen allebei in kritieke toestand in het ziekenhuis, maar overleefden de aanval.
Amesbury
Vorige maand kwam een Brits koppel in Amesbury in aanraking met hetzelfde zenuwgas als waarmee Skripal en diens dochter vergiftigd waren. De 44-jarige Dawn Sturgess overleed, haar partner Charlie Rowley wordt nog behandeld in het ziekenhuis.
De politie vond een flesje met het gif in het huis van de twee en mogelijk is dat flesje ook gebruikt bij de aanval in Salisbury, waar Skripal en zijn dochter vergiftigd werden.
Meerdere landen, ook Nederland, hielden Rusland verantwoordelijk voor de aanval op Skripal. Daarop besloten ze Russische diplomaten uit te wijzen. Rusland ontkende betrokkenheid bij de aanval en reageerde vervolgens door ook diplomaten uit te wijzen.
NOS 19.07.2018 Berichten dat de Britse politie Russische verdachten heeft geïdentificeerd die achter de aanslag met gif op de Russische ex-spion Sergej Skripal zitten, zijn onzin. De Britse staatssecretaris voor Veiligheid, Ben Wallace, doet het bericht af als pure speculatie door slecht geïnformeerde bronnen.
Het Britse persbureau Press Association meldde op basis van anonieme bronnen dat de Britse politie een aantal Russen op het spoor was gekomen met behulp van beelden van bewakingscamera’s. De personen op die beelden zijn gekoppeld aan douanegegevens over reizigers die rond die tijd het Verenigd Koninkrijk binnenkwamen.
Verdenking
De voormalige Russische dubbelspion werd samen met zijn dochter in maart van dit jaar slachtoffer van een aanval met het zenuwgif novitsjok. Ze werden bewusteloos aangetroffen in Skripals woonplaats Salisbury. De verdenking ging direct uit naar Rusland, maar het Kremlin zegt niets met de aanslag te maken te hebben.
De aanslag leidde tot een grote diplomatieke rel, waarbij Londen en veel andere landen Russische diplomaten uitwezen, en ook Rusland tientallen buitenlandse diplomaten de wacht aanzegde.
Parfumflesje
De Skripals zijn inmiddels opgeknapt. Onlangs werden twee Britten uit een plaats nabij Salisbury eveneens bewusteloos aangetroffen. Ook zij bleken in aanraking te zijn gekomen met het zenuwgas novitsjok. Een van hen, een moeder van drie kinderen, overleed aan de gevolgen van de vergiftiging.
Volgens onbevestigde berichten zat het gif in een parfumflesje dat de vrouw en haar partner in een park in Salisbury hadden gevonden. Ze zou het spul rechtstreeks op haar polsen hebben gespoten.
“Die tweede zaak heeft de politie veel meer inzicht gegeven in hoe de daders in het geval van de Skripals te werk zijn gegaan”, zegt correspondent Tim de Wit vanuit Londen.
Als de verdachten daadwerkelijk de Russische nationaliteit hebben, zal dat de Britse zaak “veel en veel sterker maken”, zegt De Wit. “Londen heeft steeds met de beschuldigende vinger naar Rusland gewezen, maar president Poetin heeft altijd gezegd: we hebben nog nul concreet bewijs gezien dat de Britten echt kunnen laten zien dat Rusland hierachter zit.”
NU 19.07.2018 De Britse autoriteiten hebben de daders geïdentificeerd van de zenuwgasaanval op ex-spion Sergei Skripal en zijn dochter Yulia in de Engelse plaats Salisbury.
Dat meldt persbureau PA donderdag op basis van een bron dicht bij het onderzoek. De daders zouden Russisch zijn.
“Onderzoekers denken dat ze de vermeende daders achter de novichokaanval hebben geïdentificeerd”, aldus de bron. “Ze gebruikten beelden van bewakingscamera’s en vergeleken die informatie met gegevens over mensen die rond dat moment het land binnenkwamen. Ze weten zeker dat het om meerdere Russen gaat.”
De aanslag op Skripal en zijn dochter vond eerder dit jaar plaats in Salisbury. Zij werden blootgesteld aan het giftige novichok, maar overleefden het incident. Beiden zijn uit het ziekenhuis ontslagen.
Afgelopen maand kwam ook een Brits koppel in aanraking met het gif. Het ging om hetzelfde zenuwgas dat was gebruikt bij de aanslag op Skripal en zijn dochter.
Een van de slachtoffers, de 44-jarige Dawn Sturgess, overleed eerder deze maand. Haar partner Charlie Rowley ligt nog in het ziekenhuis.
De politie vond een flesje met novichok in de woning van het stel in de plaats Amesbury, die vlak bij Salisbury ligt. Mogelijk hebben de twee Britten het gif gevonden in een parfumfles en heeft de overleden vrouw het direct op haar huid gespoten, meldt de bron.
Dat flesje kan ook gebruikt zijn bij de aanslag op de Skripals, stelt de politie.
Tweetal door zenuwgas getroffen in Amesbury
Diplomatieke rel
Het gebruik van novichok op Brits grondgebied leidde eerder dit jaar tot een diplomatieke rel tussen Rusland en het Westen. Het Verenigd Koninkrijk houdt Moskou verantwoordelijk voor de aanval.
Meerdere landen, waaronder Nederland, besloten Russische diplomaten uit te wijzen. Het Kremlin, dat alle betrokkenheid bij de aanval ontkende, wees vervolgens ook diplomaten uit.
AD 19.07.2018 De Britse autoriteiten hebben mogelijk de daders geïdentificeerd van de zenuwgasaanval op ex-spion Sergei Skripal en zijn dochter Joelia. Het zou gaan om Russen, berichten Britse media. Zij baseren zich op informatie van een bron rond het onderzoek.
,,Onderzoekers denken dat ze de vermeende daders achter de novitsjok-aanval hebben geïdentificeerd”, zei de ingewijde tegen persbureau Press Association. ,,Ze gebruikten beelden van bewakingscamera’s en vergeleken die informatie met gegevens over mensen die rond dat moment het land binnenkwamen. Ze weten zeker dat het gaat om Russen.”
De aanslag op Sergei en Joelia Skripal vond in maart plaats in Salisbury. De Russische voormalige dubbelspion en zijn dochter werden bewusteloos aangetroffen op een bankje in een park in Salisbury. Zij bleken blootgesteld aan het giftige novitsjok, maar overleefden.
Parfumflesje
De Britse Dawn Sturgess (44), die eind juni in aanraking kwam met hetzelfde middel als dat waarmee de Skripals waren aangevallen, overleed eerder deze maand. Volgens Britse media zou de vrouw met tien keer zoveel novitsjok in aanraking zijn gekomen dan Sergei en Joelia Skripal. Haar partner, Charlie Rowley (45), ligt nog in het ziekenhuis. ,,Hij ziet eruit als een skelet”, zei zijn broer onlangs.
Rowley verklaarde volgens zijn broer dat het giftige middel in een gevonden parfumflesje zat. De bron zei dat onderzoekers vermoeden dat Sturgess het middel vanuit het flesje mogelijk direct op haar huid spoot. De politie heeft dat niet bevestigd, maar heeft wel gemeld een flesje te hebben gevonden in de woning van het voormalig dakloze stel in Amesbury.
Vandaag startte een gerechtelijk onderzoek naar de dood van de vrouw.
Rel
Engeland beschuldigde Rusland van de aanslag op de Skripals aangezien het ging om een in Rusland gefabriceerd zenuwgas. Rusland ontkende, maar een grote diplomatieke rel volgde. Meerdere landen, waaronder Nederland, besloten Russische diplomaten uit te wijzen. Het Kremlin wees vervolgens ook diplomaten uit.
NU 31.05.2018 Voor het eerst sinds de NAVO Russische diplomaten wegstuurde vanwege de gasaanval op de voormalige dubbelspion Sergei Skripal in het Engelse Salisbury, hebben beide partijen weer politiek overleg gevoerd.
De zogeheten NAVO-Ruslandraad kwam donderdag op ambassadeursniveau bijeen in het NAVO-hoofdkwartier in Brussel. Het was volgens de westerse alliantie een ”open uitwisseling’’ over onderwerpen als Oekraïne, militaire activiteiten, transparantie en risicoreductie. Beide kanten hebben briefings gegeven over aankomende oefeningen.
Het politieke overleg werd na de Russische inlijving van de Krim in 2014 opgeschort, maar sinds ruim twee jaar zitten ze weer af en toe om tafel. Beide partijen willen de lijnen openhouden. Vorige maand zaten militaire toplui van beide kanten al samen in Bakoe.
Omdat Moskou niet naar tevredenheid reageerde op de aanval op Skripal stuurden vrijwel alle NAVO-landen, waaronder Nederland, in maart Russische diplomaten weg.
De NAVO besloot dat de permanente missie van Rusland bij de NAVO nog uit maximaal twintig mensen mag bestaan, tien minder dan voorheen. De accreditatie van zeven Russen werd ingetrokken en die van drie anderen geweigerd.
Skripal
Skripal raakte in maart ernstig gewond bij de aanslag op zijn leven. Hierbij werd een vloeibare vorm van het in de voormalige Sovjet-Unie ontwikkelde zenuwgas novichok gebruikt. De toestand van de Rus was wekenlang kritiek. Pas halverwege mei mocht hij het ziekenhuis verlaten.
Het Verenigd Koninkrijk meent dat Rusland achter de aanval zit, maar volgens Moskou is dat niet het geval.
Telegraaf 31.05.2018 Voor het eerst sinds de NAVO Russische diplomaten wegstuurde vanwege de aanslag met zenuwgas op de voormalige dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia in het Engelse Salisbury, hebben beide partijen weer politiek overleg gevoerd. De zogeheten NAVO-Ruslandraad kwam donderdag op ambassadeursniveau bijeen in het NAVO-hoofdkwartier in Brussel.
Het was volgens de westerse alliantie een ,,open uitwisseling’’ over onderwerpen als Oekraïne, militaire activiteiten, transparantie en risicoreductie. Beide kanten hebben briefings gegeven over aankomende oefeningen.
Het politieke overleg werd na de Russische inlijving van de Krim in 2014 opgeschort, maar sinds ruim twee jaar zitten ze weer af en toe om tafel. Beide partijen willen de lijnen openhouden. Vorige maand zaten militaire toplui van beide kanten al samen in Bakoe.
Omdat Moskou niet naar tevredenheid reageerde op de aanval op Skipal stuurden vrijwel alle NAVO-landen, waaronder Nederland, in maart Russische diplomaten weg. De NAVO besloot dat de permanente missie van Rusland bij de NAVO nog uit maximaal twintig mensen mag bestaan, tien minder dan voorheen. De accreditatie van zeven Russen werd ingetrokken en die van drie anderen geweigerd.
Telegraaf 29.05.2018 De Britse arts die de Russische ex-dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia heeft behandeld, verwachtte niet dat ze het zouden overleven. De artsen en verpleegsters die de met zenuwgas vergiftigde Skripals verzorgden hebben aan de BBC verteld hoe zij met de bijzondere situatie zijn omgegaan.
Toen vader en dochter het ziekenhuis werden binnengebracht, werd aanvankelijk gedacht aan een overdosis drugs. Pas toen een agent met dezelfde symptomen werd opgenomen, werd duidelijk dat er meer aan de hand was. Een zaalzuster stelt dat het personeel daarna begon te vrezen dat ze zelf ook besmet zouden kunnen raken.
Nadat de politie de identiteit van Sergej Skripal had achterhaald, kwamen agenten het ziekenhuis binnen om hem te beschermen. Toen duidelijk werd waar de artsen mee te maken hadden, was er weinig hoop. ,,We zouden al onze therapieën proberen, we zouden zorgen voor de beste klinische zorg, maar al het bewijs was er dat ze niet zouden overleven”, zegt dokter Stephen Jukes.
Na weken van behandeling en met hulp van experts van een nabijgelegen onderzoekscentrum zijn de Skripals onlangs uit het ziekenhuis ontslagen. Op een geheim adres werken ze verder aan hun herstel.
NOS 29.05.2018 Het Britse ziekenhuispersoneel dat de Russische oud-spion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia behandelde nadat zij waren getroffen door een zenuwgasaanval, dacht dat de twee de aanval niet zouden overleven. Dat zegt een arts in een interview met het BBC-programma Newsnight, dat vanavond wordt uitgezonden. Ook vreesden de verpleegkundigen dat het om een omvangrijke aanval ging en dat zij zelf ook gevaar liepen.
Toen de twee in maart werden binnengebracht nadat zij bewusteloos op een bankje in Salisbury waren aangetroffen, werd in eerste instantie gedacht aan een overdosis opium. “Maar toen ook een politieman met dezelfde symptomen in het ziekenhuis terechtkwam, gingen de alarmbellen af”, zegt het hoofd van de verpleegkundigen.
In de video hieronder vertellen de artsen hun verhaal:
“We waren echt bezorgd over hoe groot dit kon worden”, zegt het hoofd van de verpleegkundigen Lorna Wilkinson. “Hoeveel slachtoffers zouden we nog meer krijgen? We wisten het niet.” Toen nog niet duidelijk was dat het om een zenuwgasaanval ging, vreesde het personeel ook zelf gevaar te lopen. “Toen de patiënten net waren binnengebracht, waren er nog geen voorzorgsmaatregelen genomen”, zegt een verpleegkundige.
Toen de politie het ziekenhuispersoneel inlichtte over het verleden van Sergej als dubbelspion, ontstond het vermoeden dat het ging om een doelbewuste aanval en kregen Skripal en zijn dochter politiebewaking. Artsen stelden al snel vast dat er geen sprake was van een overdosis opium. De symptomen wezen op het gebruik van zenuwgas. “Toen we dat doorkregen, gingen we er niet van uit dat ze het zouden overleven”, zegt intensive care-arts Stephen Jukes.
Sergej en Joelia SkripalEPA / AFP
Toch kwamen de patiënten weer bij, en daarmee ontstond gelijk het volgende probleem. De politie onderzocht de mogelijkheid van een gerichte aanval en wilde de Skripals graag ondervragen, maar wanneer waren ze daar klaar voor? En wat mocht het ziekenhuispersoneel hen vertellen, zonder het politie-onderzoek te belemmeren?
“Dat zijn moeilijke beslissingen”, zegt medisch directeur Christine Blanshard van het ziekenhuis. “We wilden de patiënten graag vertellen dat ze veilig waren en dat er voor hen werd gezorgd, maar we wilden hen geen informatie geven die tot moeilijkheden kon leiden in de politieverhoren.”
Hoe zat het ook alweer?
Begin maart werden Joelia Skripal en haar vader, een Russische ex-spion, bewusteloos aangetroffen op een bankje in Salisbury in Engeland. Ze bleken te zijn vergiftigd met zenuwgas. De vergiftiging leidde tot een diplomatieke rel tussen Groot-Brittannië en Rusland. Volgens de Britten zijn de Russen verantwoordelijk voor de vergiftiging, maar dat wordt door Rusland ontkend.
Het ziekenhuis, dat bij de behandeling hulp kreeg van internationale experts, denkt dat het tweetal nog maanden last houdt van de aanval. “Ook voor ons is dit een leerproces”, zegt medisch directeur Blanshard.
AD 29.05.2018 De Britse arts die de Russische ex-dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia heeft behandeld, verwachtte niet dat ze het zouden overleven. De artsen en verpleegsters die de met zenuwgas vergiftigde Skripals verzorgden hebben aan de BBC verteld hoe zij met de bijzondere situatie zijn omgegaan.
Toen vader en dochter begin maart het ziekenhuis werden binnengebracht, werd aanvankelijk gedacht aan een overdosis drugs. Het tweetal werd bewusteloos gevonden op een bankje in Salisbury. Pas toen een agent met dezelfde symptomen werd opgenomen, werd duidelijk dat er meer aan de hand was. Een zaalzuster stelt dat het personeel daarna begon te vrezen dat ze zelf ook besmet zouden kunnen raken.
Nadat de politie de identiteit van Sergej Skripal had achterhaald, kwamen agenten het ziekenhuis binnen om hem te beschermen. Toen duidelijk werd waar de artsen mee te maken hadden, was er weinig hoop. Vader en dochter bleken vergiftigd met het zenuwgas Novitsjok. ,,We zouden al onze therapieën proberen, we zouden zorgen voor de beste klinische zorg, maar alles wees erop dat ze niet zouden overleven”, zegt dokter Stephen Jukes.
Beide Skripals werden onder zware verdoving gehouden, om alle aangesloten apparatuur te kunnen tolereren en om schade aan hun hersenen te voorkomen. Zowel vader als dochter werden beademd via een gat in de luchtpijp. Na weken van behandeling en met hulp van experts van een nabijgelegen onderzoekscentrum zijn de Skripals onlangs uit het ziekenhuis ontslagen. Op een geheim adres werken ze verder aan hun herstel.
Telegraaf 24.05.2018 De Russische permanente vertegenwoordiger bij de EU zet vraagtekens bij de echtheid van de zenuwgasaanval op Sergei en Joelia Skripal.
Vader en dochter Skripal werden in maart dit jaar vergiftigd met zenuwgas. De Britse autoriteiten houden Rusland verantwoordelijk voor de aanval. De Russische vertegenwoordiger twijfelt echter aan het verhaal van Skripal: „Ze ziet er goed uit, ik zie geen sporen van een vergiftiging door zenuwgas, zoals de Britse autoriteiten zeggen. Het feit dat ze er zo gezond uitziet maakt me benieuwd of ze echt is vergiftigd, en zo ja, welke stoffen er zijn gebruikt en wie er achter zit.”
Ook vroeg de diplomaat zich af of Skripal zich had laten dirigeren, omdat haar tekst vertaald leek uit het Engels. „Ik en mijn collega’s op de ambassade in Londen vermoeden dat ze een vertaling heeft voorgelezen. Ik spreek Engels vloeiend genoeg om te zien dat bepaalde zinnen zijn gebruikt die typisch zijn voor het Engels en Russisch.”
NU 23.05.2018 Yulia Skripal, de dochter van de Russische oud-spion Sergei, zegt “op de lange termijn” weer terug te willen keren naar Rusland. De 33-jarige vrouw lag twintig dagen in een coma nadat zij en haar vader vergiftigd werden met een zenuwgas in maart.
“Mijn leven is overhoop gehaald”, zegt de vrouw woensdag in een eerste interview met persbureau Reuters over de vergiftiging.
De vrouw bevindt zich nog steeds op een geheime locatie, waar ze wordt beschermd door de Britse overheid. “We hebben geluk dat we de aanval overleefd hebben”, zei Yulia Skripal. Haar herstel en dat van haar vader was “langzaam en extreem pijnlijk.”
De wens om terug te keren naar haar land van herkomst is opvallend, omdat het Verenigd Koninkrijk ervan uitgaat dat de Skripals vergiftigd zijn door Rusland. Meer details over haar terugkeer heeft Yulia Skripal niet gegeven. Wel zegt ze voorlopig nog niet in te willen gaan op uitnodigingen van de Russische ambassade.
Yulia Skripal geeft interview
Zenuwgas
Uit onderzoek van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) bleek eerder al dat novichok is gebruikt bij de aanval. Het zenuwgas stamt uit het Sovjet-tijdperk.
Het Kremlin heeft betrokkenheid altijd ontkend. De relatie tussen de landen is als gevolg van het incident wel verslechterd. Aan beide kanten werden diplomaten uitgezet.
Sergei Skripal verbleef als gevolg van een spionnenruil sinds 2010 in Zuid-Engeland. Hij zou meerdere Russische geheim agenten hebben verraden aan de Britse inlichtingendienst MI6.
NOS 23.05.2018 “We hebben zoveel geluk gehad dat we deze moordaanslag hebben overleefd”, zegt Joelia Skripal (33). Samen met haar vader, de oud-dubbelspion Sergej Skripal, werd ze begin maart in het Britse Salisbury vergiftigd met zenuwgas. Vandaag verbrak ze voor het eerst de stilte, in een gesproken verklaring tegen het Britse persbureau Reuters, op een geheim gehouden locatie.
Ze sprak in het Russisch en ondertekende na afloop een naar eigen zeggen zelf geschreven verklaring op papier, om de echtheid van haar woorden te bewijzen.
Pijnlijk en deprimerend
“Na twintig dagen in coma te hebben gelegen, kreeg ik het bericht dat we mogelijk zijn vergiftigd”, zei Skripal. Details over de intensieve behandelingen die ze moest ondergaan om de vergiftiging te bestrijden, wil ze niet geven. “Wel dat het gaat om invasieve, extreem pijnlijke en deprimerende behandelingen.”
Op 10 april werd Joelia uit het ziekenhuis ontslagen, al wordt ze nog steeds elke dag behandeld. Haar vader mocht pas afgelopen vrijdag het ziekenhuis verlaten.
Enorme veranderingen
Joelia probeert nu om te gaan met de enorme veranderingen in haar leven, op zowel fysiek als emotioneel gebied. Daarom kijkt ze niet verder vooruit dan één dag. “En ik wil ook mijn vader helpen totdat hij volledig is genezen.”
Hoewel volgens de Britten de Russen achter de aanval op Skripal en haar vader zitten, wil Joelia op termijn toch terug naar Rusland. De hulp die haar is aangeboden door de Russische ambassade slaat ze voorlopig af.
In haar verklaring benadrukte Skripal nog eens dat niemand namens haar of haar vader spreekt en dat zij dat alleen zelf doen. Ook vroeg ze om privacy voor haar en haar vader. “We hebben tijd nodig om te leren omgaan met wat er met ons is gebeurd.”
Begin maart werden Joelia Skripal en haar haar vader, een Russische ex-spion, bewusteloos aangetroffen op een bankje in Salisbury in Engeland. Ze bleken te zijn vergiftigd met zenuwgas. De vergiftiging leidde tot een diplomatiek rel tussen Groot-Brittannië en Rusland. Volgens de Britten zijn de Russen verantwoordelijk voor de vergiftiging, maar dat wordt door Rusland ontkend.
De verklaring van Joelia Skripal lijkt deels bedoeld om claims van Rusland dat vader en dochter door Groot-Brittannië zijn ontvoerd, te ontkrachten. De Britse regering werd er door de Russische ambassadeur in Londen al van beschuldigd dat ze Russische functionarissen bij hen weg hielden.
Telegraaf 23.05.2018 Joelia Skripal overleefde een moordaanslag waarvoor de Britse autoriteiten de Russen verantwoordelijk houden. Toch zegt de dochter van een van de bekendste Russische dubbelspionnen dat ze „op termijn” terug wil naar haar vaderland ondanks de poging haar te vergiftigen. „Het feit dat zenuwgas is gebruikt, is schokkend. Mijn leven is op zijn kop gezet.”
Skripal (33) praatte woensdag voor het eerst met een persvertegenwoordiger, na begin maart bewusteloos te zijn gevonden op een bankje in Salisbury in gezelschap van haar vader. Ze lag twintig dagen in coma.
„Ik werd wakker met het nieuws dat we beiden waren vergiftigd’’, zegt ze in een interview met Reuters. „We mogen van geluk spreken dat we nog leven. Ons herstel verliep langzaam en buitengewoon pijnlijk.”
Skripal sprak op een geheime locatie in Londen met de verslaggever omdat ze nog altijd staatsbescherming geniet. ,,Ik probeer in het reine te komen met de desastreuze veranderingen waarmee ik zowel fysiek als emotioneel ben geconfronteerd. Daarbij kijk ik niet verder vooruit dan één dag. En ik wil ook mijn vader nog helpen totdat hij volledig is genezen. Op de langere termijn hoop ik terug te gaan naar mijn land.”
Skripal deed haar verhaal in het Russisch maar overhandigde de naar eigen zeggen zelfgeschreven verklaring ook op papier in het Engels en Russisch. Ze zette er na het voorlezen haar handtekening onder. Ze wilde geen vragen beantwoorden voor de camera.
Telegraaf 22.05.2018 Het Zuid-Engelse winkelcentrum waar 4 maart 2018 de voormalige Russische dubbelspion Sergej Skripal bewusteloos raakte, nadat hij met gif was bestookt, gaat komend weekend na meer dan elf weken eindelijk weer open.
Ex-spion Skripal zat met zijn dochter Joelia op een bankje in het winkelcentrum The Maltings in Salisbury toen beiden in elkaar zakten en bewusteloos raakten. Ze waren vergiftigd met novitsjok dat ooit in de Sovjet-Unie als chemisch wapen was ontwikkeld. Beiden hebben inmiddels het ziekenhuis kunnen verlaten, Sergej Skripal pas op 18 mei.
Het bankje waarop de twee zaten, keert niet terug. De gemeente overweegt een kunstwerk op de plek te zetten.
NOS 18.05.2018 De Russische president Poetin is blij dat ex-dubbelspion Sergej Skripal uit het ziekenhuis is. In maart werden hij en zijn dochter vergiftigd aangetroffen in een parkje in de Engelse stad Salisbury. “Moge God hem een goede gezondheid schenken”, aldus Poetin vandaag op een persconferentie.
Uit onderzoek bleek dat Skripal en zijn dochter waren vergiftigd met het zenuwgas novitsjok. Zijn dochter Joelia werd vorige maand al ontslagen uit het ziekenhuis.
Volgens de Britten zit Rusland achter de aanslag, maar Poetin blijft dat ontkennen. Hij zei dat de oud-spion niet meer zou hebben geleefd als een middel was gebruikt uit een professioneel wapenarsenaal van bijvoorbeeld het Russische leger. “Dan zou hij ter plekke gestorven zijn.”
AD 18.05.2018 Voormalig dubbelspion Sergej Skripal is, ruim twee maanden nadat hij en zijn dochter Joelia werden vergiftigd met zenuwgas, ontslagen uit het ziekenhuis van Salisbury. Skripal is net als zijn dochter op een veilige plaats ondergebracht.
Skripal en zijn dochter werden begin maart bewusteloos aangetroffen op een bankje in de Britse plaats Salisbury. Beiden bleken blootgesteld te zijn aan een onbekende chemisch middel en werden in kritische toestand opgenomen in een ziekenhuis.
Dochter Joelia knapte sneller op dan haar vader en verliet vorige maand het ziekenhuis. Uit berichten van de dochter bleek dat haar vader eveneens aan de beterende hand was, maar nog te zwak om te worden ontslagen.
Novitsjok
Volgens de Britse overheid is het stel vergiftigd met de het militaire zenuwgas Novitsjok, dat uit Rusland afkomstig zou zijn. Moskou zou, aldus de Britten, achter de aanslag op de voormalige dubbelspion en zijn dochter zitten.
Rusland heeft de berichten vanaf het eerste moment ontkend, maar Westerse politieke leiders zijn overtuigd dat de Russen de aanslag hebben gepleegd. De vergiftiging van Skripal heeft de relatie tussen Rusland en het Westen verslechterd.
De Russische president Vladimir Poetin zei vanmiddag blij te zijn dat Skripal uit het ziekenhuis is. ,,Moge God hem een goede gezondheid schenken”, reageerde hij.
NU 18.05.2018 Sergei Skripal is ontslagen uit het ziekenhuis. De Russische oud-spion werd daar behandeld na een aanval met het zenuwgas novichok in maart.
Bij de aanval raakte ook Skripals dochter Yulia (33) gewond. Zij werd op 10 april, ruim een maand na de vergiftiging, ontslagen uit het ziekenhuis in het Engelse Salisbury. De toestand van zowel de 66-jarige Skripal als zijn dochter was wekenlang kritiek.
Het Verenigd Koninkrijk gaat ervan uit dat de man en zijn dochter vergiftigd zijn met het in de voormalige Sovjet-Unie ontwikkelde zenuwgas novichok. Ook de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens stelt dat dit middel is gebruikt.
Het Kremlin ontkent betrokken te zijn geweest bij de aanslag op het leven van de ex-spion. De Russische minister van Buitenlandse Zaken verklaarde dat in Salisbury sporen van een westers zenuwgas zijn aangetroffen.
De relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en Rusland is sinds de aanval flink verslechterd. Over en weer zijn tientallen diplomaten uitgezet.
Telegraaf 18.05.2018 De Russische ex-dubbelspion Sergej Skripal is vrijdag uit het ziekenhuis in Zuid-Engeland ontslagen, melden Britse media. In maart werden hij en zijn dochter vergiftigd aangetroffen in een parkje in de stad Salisbury.
Beiden bleken vergiftigd met het zenuwgas novitsjok. Zijn dochter Joelia werd vorige maand al ontslagen uit het ziekenhuis.
Het Verenigd Koninkrijk beschuldigt Rusland ervan achter de aanslag te zitten. Westerse landen, waaronder de Verenigde Staten en Nederland, hebben daarop in totaal meer dan honderd Russische diplomaten uitgezet. Rusland heeft elke betrokkenheid bij de vergiftiging ontkend en zette op zijn beurt westerse diplomaten het land uit.
De Russische president Vladimir Poetin zei vrijdag blij te zijn dat Skripal uit het ziekenhuis is. ,,Moge God hem een goede gezondheid schenken”, zei hij. Rusland ontkent met klem iets met de vergiftiging te maken te hebben. Poetin trok in twijfel of het wel de bedoeling van de daders was om Skripal te vermoorden. Hij zei dat de oud-spion niet meer zou hebben geleefd als een middel was gebruikt uit een professioneel wapenarsenaal.
NOS 18.05.2018 De Russische ex-spion Sergej Skripal is weer uit het ziekenhuis. Hij werd ruim twee maanden geleden in kritieke toestand opgenomen, nadat hij in zijn huis in de Britse stad Salisbury vergiftigd was met zenuwgas.
De vergiftiging leidde tot een diplomatieke rel tussen Groot-Brittannië en Rusland; de Britten zeggen dat de Russen achter de vergiftiging zitten. Andere landen steunen de Britse versie.
Minister Blok heeft in Londen met zijn ambtgenoot Boris Johnson overlegd over Russische betrokkenheid. Na afloop zei hij dat hij van Johnson geen extra bewijs heeft gekregen voor de Russische schuld, maar dat hij het wel plausibel vindt dat Rusland erachter zit.
Pizzeria
De dochter van Skripal, Joelia, werd ook vergiftigd. Zij werd al eerder uit het ziekenhuis ontslagen.
Er werd aanvankelijk gedacht dat de Skripals waren vergiftigd in een pizzeria in Salisbury, maar Scotland Yard ontdekte vooral in hun huis en op de knop van de buitendeur een hoge concentratie van het zenuwgas novitsjok.
Op andere plekken in de stad waar ze waren geweest, werden lagere concentraties van het zenuwgas aangetroffen. Sergej en Joelia Skripal werden bewusteloos op een bankje in een park aangetroffen.
Zware tijd
Het ziekenhuis wil vanwege de privacy niet veel kwijt over de behandeling van de Skripals. Wel zegt de directeur dat het een zware tijd voor alle betrokken is geweest en dat alle steun goed heeft gedaan. Sergej Skripal moet nu thuis verder herstellen. Meer bijzonderheden over zijn gezondheidssituatie zijn door het ziekenhuis niet bekendgemaakt.
NU 20.04.2018 Giftige restanten van het zenuwgas dat is gebruikt bij een moordpoging op een Russische voormalige dubbelspion en zijn dochter zijn nog altijd aanwezig op negen locaties in de Engelse stad Salisbury.
De hoogste concentratie van het zenuwgas is gevonden bij de voordeur van het huis van Sergei Skripal, maar negen andere plaatsen in de stad zijn eveneens besmet. Het kost miljoenen en maanden om het gif helemaal te verwijderen, meldt de Britse zender Sky op gezag van deskundigen.
Niet alleen de woning, maar ook een restaurant waar Skripal en zijn dochter hadden gegeten, een pub, het politiebureau, twee ambulanceposten en een parkeerplaats, moeten intensief worden schoongemaakt met bijtende stoffen.
Rusland blijft elke betrokkenheid bij de aanslag op de Skripals ontkennen. Minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov zei onlangs dat het Zwitserse laboratorium dat de monsters uit Salisbury onderzocht sporen had aangetroffen van het zenuwgas BZ. Rusland beschikt niet over dat middel, maar NAVO-landen wel, aldus Lavrov.
Het OPCW maakte eerder deze week korte metten met de Russische conclusie dat het gas waarmee de Skripals werden vergiftigd uit het Westen afkomstig is. BZ zat alleen in een controlemonster, zegt de chemische waakhond.
NU 20.04.2018 Een betere relatie tussen de Verenigde Staten en Rusland kan alleen ontstaan als Rusland de Amerikaanse zorgen over de inmenging in de verkiezingen, de gifgasaanval in Groot-Brittannië en de situaties in Syrië en Oekraïne serieus neemt.
Dat heeft de nieuwe Amerikaanse Nationaal Veiligheidsadviseur John Bolton laten weten aan Anatoly Antonov, de Russische ambassadeur in de VS.
Het was de eerste ontmoeting tussen Bolton en de Russische ambassadeur, liet het Witte Huis weten. Bolton vertelde Antonov dat het in het belang van beide landen is om een goede relatie te onderhouden, maar dan moet Rusland de zorgen van de VS wel onderkennen.
Rusland heeft beschuldigingen van inmenging in de Amerikaanse verkiezingen en betrokkenheid bij de aanslag op de voormalige Russische spion Sergei Skripal steeds ontkend.
Volgens het Witte Huis heeft Bolton tegen Antonov gezegd dat een betere relatie tussen de VS en Rusland alleen van de grond kan komen, als een aantal Amerikaanse zorgen serieus worden genomen.
Het gaat dan om de Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 en de chemische aanval op dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter in het Verenigd Koninkrijk. Rusland ontkent betrokken te zijn bij die zaken.
Volgens Bolton moet Rusland ook de Amerikaanse zorgen over de situaties in Oekraïne en Syrië serieus nemen. In Oekraïne steunt Rusland separatisten en heeft het de Krim ingenomen. In Syrië wordt het regime van Bashar al-Assad gesteund. Dat regime zette vermoedelijk onlangs opnieuw gifgas in tegen de eigen bevolking.
AD 20.04.2018 Giftige restanten van het zenuwgas dat is gebruikt bij een moordpoging op een Russische voormalige dubbelspion en zijn dochter zijn nog altijd aanwezig in de Britse stad Salisbury.
De hoogste concentratie van het zenuwgas is gevonden bij de voordeur van het huis van Sergej Skripal, maar negen andere plaatsen in de stad zijn eveneens besmet. Het kost miljoenen en maanden om het gif helemaal te verwijderen, meldt de Britse zender Sky op gezag van deskundigen.
Niet alleen de woning, ook een restaurant waar Skripal en zijn dochter hadden gegeten, een pub, het politiebureau, twee ambulanceposten en een parkeerplaats moeten worden schoongemaakt.
Skripal en zijn dochter werden op 4 maart bewusteloos gevonden op een bankje bij een winkelcentrum in Salisbury. Joelia is inmiddels weer uit het ziekenhuis, haar vader wordt daar nog steeds behandeld. Hij is echter wel buiten levensgevaar.
Skripal werkte eerder voor zowel de Russische geheime dienst als de Britse geheime dienst MI6. Hij werd daar in 2006 voor veroordeeld in Rusland en kreeg een gevangenisstraf van 13 jaar. Sinds 2010 woont de Rus in Engeland, nadat Rusland en Engeland onderling spionnen uitwisselden.
Engeland beschuldigt Rusland van de aanval. Rusland zelf wijst echter naar Engeland en de VS.
Telegraaf 18.04.2018 De Amerikaanse regering heeft Rusland laten weten dat het voorlopig niet hoeft te vrezen voor nieuwe strafmaatregelen. ,,Ik kan bevestigen dat de VS de Russische ambassade hebben geïnformeerd dat er voorlopig geen nieuwe sancties komen”, zei een bron binnen het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken tegen persbureau TASS.
De Amerikaanse VN-ambassadeur Nikki Haley had zondag nog gezegd dat haar land nieuwe strafmaatregelen tegen Rusland aan het voorbereiden was. De diplomate zei dat de sancties bedrijven zouden treffen die te maken hebben met de Syrische regering en het gebruik van chemische wapens.
Haar aankondiging schoot president Donald Trump naar verluidt in het verkeerde keelgat. Hij stelde helemaal geen besluit te hebben genomen over nieuwe strafmaatregelen, zei een ingewijde tegen The New York Times. De krant bericht dat het Witte Huis zaterdag al mensen had geïnformeerd dat wel degelijk nieuwe sancties in de maak waren vanwege de Russische steun aan Assad.
NOS 18.04.2018 De vergaderzaal in het Haagse hoofdkwartier van de OPCW heet Ieper, genoemd naar de Belgische stad waar voor het eerst grootschalig gifgas werd ingezet. Dezer dagen wordt er in diezelfde zaal vooral gesproken over gifgas in Syrië of in het Britse Salisbury.
De keurige ambassadeurs die bij de OPCW het woord voeren, trokken in het verleden nauwelijks de aandacht maar dat is opeens anders. Al tijdens de vergaderingen achter gesloten deuren verschijnen er twitterberichten.
Live from the @OPCW. The UK delegation in its statement on Syria again used a phrase “#highly likely”. It seems that they are mocking all international community. 11:03 – 16 apr. 2018
#OPCW Director Gen briefs Exec Council on his Fact Finding Mission’s deployment to to investigate #Douma chem weapon attack. OPCW arrived in Damascus on Saturday. Russia & Syria have not yet allowed access to Douma. Unfettered access essential. Russia & Syria must cooperate.
En de Russische en Britse ambassadeurs nodigen na afloop de pers uit om hun kant van het verhaal extra onder de aandacht te brengen. Ook vandaag zullen de gemoederen weer oplopen als het OPCW-rapport over de zaak-Skripal op de agenda staat. Want chemische wapens staan opeens weer volop in de belangstelling en de publieke en politieke verontwaardiging is groot. Of het nu gaat om het gebruik van gifgas in en door Syrië of om een aanslag op een voormalige Russische spion in Engeland.
“Een tijdlang waren chemische wapens een beetje saai”, zegt Sico van der Meer, onderzoeker bij Clingendael. “De OPCW hield zich bezig met de vernietiging van de enorme voorraden die de grootmachten tijdens de Koude Oorlog hebben opgebouwd. Maar nu die wapens ook weer daadwerkelijk gebruikt worden, staat ook de organisatie die toezicht houdt op het verdrag tegen chemische wapens weer volop in de schijnwerpers.”
Grootmachten
De snel verslechterende relatie tussen Rusland en de westerse landen maakt het samenwerken in organisaties zoals de OPCW steeds moeilijker. De ambassadeurs die aan de Haagse vergadertafel zitten, krijgen klaarblijkelijk instructies vanuit hun hoofdsteden om toch vooral hun eigen versie van de werkelijkheid voor het voetlicht te brengen.
De propagandaoorlog in de zaak-Skripal waarbij beschuldigingen tussen Moskou en Londen eindeloos heen en weer gaan, beperkt zich niet langer tot politici en media. Dat brengt de OPCW in een lastige situatie. Aanvankelijk was de organisatie bedoeld als een platform voor technici, deskundigen en diplomaten die vooral feitelijk een einde aan chemische wapens proberen te maken. Dat is nu veranderd in een arena waar vooral de schuldvraag centraal staat, wie heeft wat en wanneer gedaan.
Mandaat
Omdat vrijwel alle landen zeggenschap hebben over de OPCW zijn de procedures sowieso complex. En een internationaal verdrag geeft nu eenmaal geen kant-en-klaar antwoord op elke situatie in de wereld. Volgens Van der Meer leidt het tot frustratie bij de lidstaten dat de OPCW nu wordt gebruikt voor politieke doelen.
“Het is te hopen dat het daar intern ook aan de orde wordt gesteld om meer duidelijkheid te krijgen wat de OPCW nu wel en niet mag. Vooral of ze verantwoordelijken mogen aanwijzen voor het gebruik van gifgas, en niet alleen het feitelijke gebruik mogen vaststellen.”
Extra complicatie is dat er tot voor kort een oplossing was voor Syrië waardoor de experts van de OPCW niet alleen de feiten konden onderzoeken maar ook de schuldigen konden aanwijzen. Daarvoor was er een speciale samenwerking met de VN afgesproken: het Joint Investigative Mechanism (JIM).
Eind vorig jaar stuitte verlenging van die samenwerking op een Russisch veto. Dat was een paar maanden nadat JIM de regering van Assad had aangewezen als verantwoordelijke voor een gifgasaanval in Syrië in Khan Sheikhoun. Door het gebruik van sarin kwamen daar 74 mensen om het leven en raakten er meer dan 550 gewond.
NU 18.04.2018 De ambassade van Rusland in Londen heeft woensdag de onderzoeken van de Britse mediatoezichthouder Ofcom naar de Russische nieuwszender RT een “bron van zorg” genoemd. Ofcom kijkt of de zender regels over onpartijdige berichtgeving heeft overtreden sinds de vergiftiging van de oud-spion Sergei Skripal.
De ambassade zei daarnaast ook dat de ”gerichte controle” van RT de persvrijheid zal aantasten.
Ofcom meldde dat RT zich in het verleden ongeveer even goed aan de regels heeft gehouden als andere zenders. ”Maar sinds de gebeurtenissen in Salisbury hebben we een forse toename gezien van het aantal RT-programma’s waarbij grond is voor onderzoek vanwege mogelijke overtredingen van de uitzendcode van Ofcom”, aldus de mediatoezichthouder.
De nieuwszender, het voormalige Russia Today, liet woensdag weten dat zijn journalistieke werkwijze niet is veranderd sinds de vergiftiging van Skripal en zijn dochter. Een woordvoerster van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken had vorige maand gewaarschuwd dat ”geen enkel Brits medium nog in ons land zal werken als ze Russia Today sluiten”.
Sinds de vergiftiging van oud-spion Skripal in Salisbury staan Rusland en het westen op gespannen voet. De Britse regering stelde al vrij snel dat Rusland achter de aanval met het gif moet zitten. Meerdere landen zetten daarom diplomaten uit.
Onderzoek van de chemische wapenwaakhond Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) wees woensdag uit dat novichok is gebruikt om Sergei Skripal en zijn dochter Yulia te vergiftigen. Dit is een zenuwgas uit het Sovjet-tijdperk.
Telegraaf 18.04.2018 De Britse mediatoezichthouder Ofcom is zeven onderzoeken begonnen naar de Russische nieuwszender RT. Daar moet uit blijken of de zender de regels over onpartijdige berichtgeving heeft overtreden sinds de vergiftiging van de voormalige Russische dubbelspion Sergej Skripal in de Engelse stad Salisbury.
Ofcom zei dat RT zich in het verleden ongeveer even goed aan de regels heeft gehouden als andere zenders. „Maar sinds de gebeurtenissen in Salisbury hebben we een forse toename gezien van het aantal RT-programma’s waarbij grond is voor onderzoek vanwege mogelijke overtredingen van de uitzendcode van Ofcom”, aldus de mediatoezichthouder.
De nieuwszender, het voormalige Russia Today, liet woensdag weten dat zijn journalistieke werkwijze niet is veranderd sinds de vergiftiging van Skripal en zijn dochter. Een woordvoerster van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken had vorige maand gewaarschuwd dat „geen enkel Brits medium nog in ons land zal werken als ze Russia Today sluiten.”
De Russische ambassade in Londen zei in een reactie woensdag dat de „gerichte controle” van RT de persvrijheid zal aantasten en een bron van zorg is.
Telegraaf 18.04.2018 De bewering van Rusland dat dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter in het Britse Salisbury zijn vergiftigd met een in het Westen gemaakt gifgas, klopt niet. Op de plaats delict is volgens de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) alleen novitsjok gevonden. Dat is een zenuwgas van Russische makelij.
De Russische minister Sergej Lavrov van Buitenlandse Zaken stelde dat een Zwitsers laboratorium dat voor de OPCW zou werken, sporen van een westers zenuwgas had aangetroffen. Maar het lab had het zogeheten 3Q toegevoegd aan een controlemonster, om vast te stellen of het onderzoek naar de monsters uit Salisbury zorgvuldig was verlopen en niets over het hoofd was gezien, zegt de OPCW.
De met de VN verbonden organisatie houdt vast aan de conclusie dat de Skripals zijn getroffen door novitsjok. „We zouden geen spoortje twijfel moeten koesteren over de betrouwbaarheid van de OPCW-laboratoria.”
De OPCW herhaalt bovendien dat die laboratoria in stilte moeten kunnen werken. De Britten vinden het „alarmerend” dat Lavrov zich daaraan „niet stoort.”
Zwitserland
Ook Zwitserland wil in het midden laten of het laboratorium in Spiez aan het Skripal-onderzoek heeft meegewerkt. De Zwitserse vertegenwoordiger laat weten dat het rapport van het laboratorium in ieder geval niet zo zou zijn opgesteld en zou luiden als de Russen zeggen.
De Britten houden de Russen verantwoordelijk voor de mislukte moordaanslag op de Skripals. Moskou ontkent.
Leugens
De Russische ambassadeur in Den Haag, die zijn land ook bij de OPCW vertegenwoordigt, houdt vol dat juist de Britten wat hebben uit te leggen. Novitsjok komt volgens ambassadeur Alexander Sjoelgin helemaal niet per se uit Rusland, maar wordt juist in de Verenigde Staten gebruikt. En het is juist het Verenigd Koninkrijk dat het vinden van de daders dwarsboomt, door niet met de Russen samen te willen werken. Sjoelgin hekelt de „brutale en knullige” Britse „leugens.”
NU 18.04.2018 Dubbelspion Sergei Skripal en zijn dochter zijn niet vergiftigd met een in het Westen gemaakt gifgas. Het enige zenuwgas dat is gevonden op de plek van de aanslag in Salisbury, is novichok.
Dat meldt de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) woensdag. Novichok is een dodelijk zenuwgas dat stamt uit het Sovjet-tijdperk.
De Russische minister Sergei Lavrov van Buitenlandse Zaken stelde dat een Zwitsers laboratorium dat voor de OPCW werkt, sporen van een westers zenuwgas had aangetroffen.
Maar het lab had het zogeheten 3Q toegevoegd aan een controlemonster, om vast te stellen of het onderzoek naar de monsters uit Salisbury zorgvuldig was verlopen en niets over het hoofd was gezien, zegt de OPCW.
De met de VN verbonden organisatie houdt vast aan de conclusie dat de Skripals zijn getroffen door novichok. “We zouden geen spoortje twijfel moeten koesteren over de betrouwbaarheid van de OPCW-laboratoria.”
De Britten houden de Russen verantwoordelijk voor de moordaanslag. Moskou ontkent.
NOS 18.04.2018 De suggestie van Rusland dat dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter in Salisbury zijn vergiftigd met een zenuwgas dat is ontwikkeld in het Westen, is vals. Dat blijkt uit een verklaring die de OPCW, de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens, heeft uitgevaardigd.
Minister Lavrov van Buitenlandse Zaken zei onlangs dat een Zwitsers laboratorium het zenuwgas BZ had getraceerd en dat dat onderdeel was van het chemische arsenaal van de VS, Groot-Brittannië en andere NAVO-landen. Hij benadrukte dat Rusland er niet over beschikt.
Nu zegt de OPCW in een verklaring dat BZ in een control sample zat, een controlemonster. Het heeft niets te maken met de stoffen die zijn gevonden in Salisbury, zegt de organisatie.
Het Zwitserse lab liet eerder ook al weten dat er geen reden is om te twijfelen aan de conclusie van het Britse Porton Down-lab dat novitsjok is gebruikt, een zenuwgas dat is ontwikkeld in de Sovjet-Unie.
Only OPCW can comment this assertion. But we can repeat what we stated 10 days ago: We have no doubt that Porton Down has identified Novichock. PD – like Spiez – is a designated lab of the OPCW. The standards in verification are so rigid that one can trust the findings. #Skipal
Ook vandaag laat het Zwitserse lab van zich horen, met een verwijzing naar de verklaring van de Zwitserse delegatie bij de OPCW. Die haalt fel uit naar Lavrov omdat die het Zwitserse lab uitlatingen toedicht die het nooit zou doen.
NU 17.04.2018 Het zenuwgas dat gebruikt is bij de aanslag op de Russische oud-spion Sergei Skripal, had een vloeibare vorm. Dat hebben de Britse autoriteiten dinsdag bekendgemaakt.
De daders achter de aanval op 4 maart hebben maar een “kleine hoeveelheid” zenuwgas gebruikt, aldus het Britse ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken.
Het ministerie is verantwoordelijk voor de schoonmaakwerkzaamheden als gevolg van de aanslag op de 66-jarige Skripal. Dit gebeurde op negen locaties, waaronder drie in het centrum van Skripals woonplaats Salisbury. Een aantal van die plekken is inmiddels weer vrijgegeven.
De hoogste gifconcentratie werd aangetroffen bij het huis van Skripal. De politie vermoedt dat het daar op de voordeur is aangebracht.
De Britten kwamen eerder tot de conclusie dat het gebruikte zenuwgas novichock is, een ten tijde van de Sovjet-Unie ontwikkeld chemisch wapen. De Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) heeft dit later na eigen onderzoek bevestigd.
Volgens Groot-Britannië zit Rusland achter de aanval, maar het land ontkent alle betrokkenheid. De Russen stellen dat het onlogisch is om de in 2010 bij een spionnenruil naar Engeland uitgeweken Skripal met novichok te bestoken. Veel westerse landen steunen de Britten in de kwestie, waardoor ook de spanningen tussen die landen en Rusland flink zijn opgelopen.
Skripal wordt intussen nog altijd in het ziekenhuis behandeld voor de vergiftiging. Zijn dochter Yulia (33), die ook gewond raakte, mocht vorige week het ziekenhuis verlaten.
NOS 17.04.2018 Het zenuwgas dat is gebruikt om de voormalige dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter te vergiftigen is in de vorm van vloeistof tegen hen gebruikt. Het Britse ministerie van Milieu, Voeding en Plattelandszaken meldt dat er niet veel zenuwgas is gebruikt bij de aanval. De gebruikte hoeveelheid volstond om de twee Russen in kritieke toestand in het ziekenhuis te doen belanden.
Volgens het ministerie zijn er op negen plekken in Skripals woonplaats Salisbury sporen van het zenuwgas novitsjok gevonden. Onder meer het winkelcentrum waar de Skripals bewusteloos zijn aangetroffen, een restaurant en een pub zijn besmet.
De hoogste concentratie van het gif is gevonden bij Skripals woning, aan de rand van de Engelse stad. Eerder zei de politie dat de oud-spion en zijn dochter Joelia waarschijnlijk zijn vergiftigd via de voordeur van het huis.
Schoonmaken kost miljoenen
Het ministerie heeft bekendgemaakt dat de besmette plekken de komende maanden worden schoongemaakt door specialisten. Daarbij is een team van zo’n 200 medewerkers van Defensie betrokken. De schoonmaakwerkzaamheden kosten naar verwachting miljoenen.
De reden dat de werkzaamheden zo intensief en duur zijn, is omdat novitsjok niet verdampt. Volgens experts kan de stof alleen worden verwijderd met bijtende stoffen. Nadat besmette spullen zijn behandeld, moeten ze opnieuw getest worden op sporen.
De komende tijd worden het gras en de stenen rond het winkelcentrum waar de Skripals zijn aangetroffen verwijderd. Besmet materiaal wordt vernietigd. Het gezondheidsrisico voor mensen die op besmette plekken zijn geweest, is volgens het ministerie zeer beperkt.
Geheim OPCW-rapport
De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) zei vorige week dat er een zenuwgas is gebruikt bij de aanval, maar sprak niet expliciet over novitsjok. Verdere details over het gebruikte gas staan in een geheim OPCW-rapport. Naar aanleiding van dat rapport heeft het Verenigd Koninkrijk de VN-Veiligheidsraad bijeengeroepen. Mogelijk vergadert die deze week over het verslag.
Telegraaf 17.04.2018 Een vloeibare vorm van het zenuwgas novitsjok is gebruikt om Sergej Skripal te vergiftigen. Dat zegt het Britse ministerie van Milieu. Een kleine hoeveelheid volstond.
De onderzoekers troffen het zenuwgas op negen plaatsen aan in het Engelse Salisbury, onder meer in het winkelcentrum waar Skripal en zijn dochter Joelia bewusteloos werden aangetroffen, een restaurant en een pub. De grootste concentratie zat volgens de onderzoekers echter op de voordeur van de ex-spion.
De plekken worden de komende maanden schoongemaakt door specialisten, wat naar verwachting miljoenen gaat kosten. Novitsjok verdampt niet en kan volgens experts alleen worden verwijderd door bijtende stoffen te gebruiken. Het gras en de stenen bij het winkelcentrum worden voor de zekerheid verwijderd.
Joelia (33) mocht vorige week het ziekenhuis verlaten, haar 66-jarige vader ligt nog in het ziekenhuis. Zijn toestand is niet langer kritiek.
AD 17.04.2018 De voormalige Russische dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter zijn vergiftigd met een vloeibaar zenuwgas. Dat melden de Britse autoriteiten.
Het Britse ministerie van Milieu, Voedsel en Plattelandszaken meldde vandaag tijdens een bijeenkomst dat er tijdens de aanval op Skripal en zijn dochter Joelia een kleine hoeveelheid novitsjok is gebruikt. Dat zenuwgas werd gebruikt in vloeibare vorm.
De Britse politie meldde eerder al dat het gif op de voordeur van het huis van Skripal was gesmeerd. Daar is de hoogste concentratie van de stof gevonden. In totaal is op negen verschillende plekken novitsjok aangetroffen. Het ministerie is momenteel bezig met een grote schoonmaakoperatie.
Buiten levensgevaar
Skripal en zijn dochter werden op 4 maart bewusteloos gevonden op een bankje bij een winkelcentrum in Salisbury. Joelia is inmiddels weer uit het ziekenhuis, haar vader wordt daar nog steeds behandeld. Hij is echter wel buiten levensgevaar.
Skripal werkte eerder voor zowel de Russische geheime dienst als de Britse geheime dienst MI6. Hij werd daar in 2006 voor veroordeeld in Rusland en kreeg een gevangenisstraf van 13 jaar. Sinds 2010 woont de Rus in Engeland, nadat Rusland en Engeland onderling spionnen uitwisselden.
Engeland beschuldigt Rusland van de aanval. Rusland zelf wijst echter naar Engeland en de VS.
AD 14.04.2018 De voormalige Russische dubbelspion Sergej Skripal is volgens Rusland mogelijk vergiftigd met een middel dat nooit is geproduceerd in Rusland. De Russische minister Sergej Lavrov (Buitenlandse Zaken) constateert dit op basis van onderzoek dat in Zwitserland is uitgevoerd.
Volgens Lavrov blijkt uit het rapport van het Zwitserse laboratorium dat het mogelijk zou gaan om het middel BZ. ,,De Sovjet-Unie en Rusland hebben nooit vergelijkbare chemische wapens ontwikkeld of opgeslagen”, zei Lavrov volgens persbureau TASS. ,,Dit behoort tot het arsenaal van de VS, Groot-Brittannië en andere NAVO-landen.”
Lavrov meldde vandaag dat het Zwitserse rapport geen namen noemt van gebruikte middelen, maar alleen een lange formule die in de richting wijst van een middel dat diverse landen hebben ontwikkeld. ,,,Wij, zoals u weet, hebben het vermogen om vertrouwelijke informatie te bemachtigen. En aangezien deze informatie gaat om een kwestie van leven of dood, houden we deze informatie niet geheim”, aldus Lavrov.
Novitsjok
De Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) concludeerde donderdag dat bij de aanval novitsjok gebruikt zou zijn. Dit is een tijdens de Sovjet-Unie ontwikkeld chemisch wapen. De OPCW bevestigde daarmee wat Britse onderzoekers eerder al concludeerden. Volgens Theresa May is de kans groot dat Moskou achter de aanval zit.
De minister bevestigde dat het laboratorium ook novitsjok heeft gevonden in het lichaam van Skripal. ,,Maar gezien de vluchtigheid van die stof is de vondst van deze giftige substantie in zijn oorspronkelijke vorm en in hoge concentraties door het laboratorium erg verdacht.”
Skripal en zijn dochter werden op 4 maart bewusteloos aangetroffen op een bankje bij een winkelcentrum in Salisbury. Joelia Skripal is inmiddels weer uit het ziekenhuis. Haar vader is nog steeds ziek, maar verkeert buiten levensgevaar.
Maar de Russische ambassadeur in Londen wil van niets weten
VK 13.04.2018 De Russische geheime dienst heeft getest of deurknoppen kunnen worden gebruikt om mensen te vergiftigen met zenuwgas. Tevens heeft het de Skripals al zeker vijf jaar bespioneerd, onder meer via Joelia Skripals e-mails. Dat heeft de Britse nationale veiligheidsadviseur Mark Sedwill vrijdag bekendgemaakt.
Met deze ongebruikelijke openbaring van vertrouwelijk materiaal willen de Britten twijfel wegnemen over hun overtuiging dat Rusland achter de Novichok-vergiftiging van Joelia en haar 66-jarige vader Sergei zit, een voormalig lid van de Russische militaire inlichtingendienst. De dochter is eerder deze week uit het ziekenhuis van Salisbury ontslagen.
De onthulling van Sedwill komt daags na het rapport van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) waarin staat dat het inderdaad ging om Russisch zenuwgas en dat het zo puur was dat het in een militair lab gemaakt was. Sporen zijn gevonden op de deur van Skripals woning. In zijn rapportage schrijft Sedwill dat Vladimir Poetin in het begin van de eeuw zelf betrokken is geweest bij het opzetten van een chemisch programma.
Deze informatie bracht de Britten tot de overtuiging dat het Kremlin meer wist van de eerste chemische aanval op Britse bodem, iets waar oppositieleider Jeremy Corbyn vraagtekens bij heeft gezet en door Rusland is ontkend. Het rapport is naar de NAVO gestuurd.
De onthulling kwam vrijdag als een verrassing voor de Russische ambassadeur in Londen, die in zijn ambtswoning een lange en levendige persconferentie gaf. Alexander Yakovenko beweerde het rapport eerst te willen bekijken en voegde eraan toe dat de Russen werken aan een eigen rapport over Salisbury.
Hij hekelde de weigering van de Britse autoriteiten om met hem in gesprek te gaan over de vergiftiging van de Skripals en de dood van Nikolay Glushkov in Londen, een maand geleden. Volgens verweet hij de Britten een gebrek aan openheid door de weigering om informatie over te delen, niet alleen in de Skripal-zaak maar omtrent de dood door polonium van Alexander Litvinenko en andere Russische sterfgevallen op het eiland.
Yakavenko vroeg zich af waarom er sinds haar herstel niets meer is vernomen van Joelia. ‘Hoe kan het dat in een land van vrije pers geen journalist contact mag hebben met haar?’, hield hij de verzamelde media voor. Volgens hem bestaat er ‘een filosofisch verband’ tussen Salisbury en Syrië in die zin dat het in beide gevallen zou gaan om een anti-Russische hetze.
Om de vermeende onbetrouwbaarheid van de Britten aan te tonen als het gaat om het Midden-Oosten toonde hij beelden van Blair vlak voor de Irak-oorlog, van een emotionele Blair na het Chilcot-rapport en van Blair die pleit om Syrië aan te vallen. Volgens hem zullen inspecteurs van de OPCW komende dagen ontdekken dat er in Douma geen gas is gebruikt, de inspecteurs wier werkwijze en onafhankelijkheid hij betwijfelde in de zaak-Salisbury.
Bij de luchtaanval in de Syrische provincie Idlib is op 4 april 2017 het chemische wapen sarin of een vergelijkbaar gif gebruikt.
Dat heeft de OPCW, de organisatie voor het verbod op chemische wapens, woensdag gezegd. Door de aanval kwamen zeker negentig mensen om het leven.
De bevindingen van de OPCW, die zetelt in Den Haag, komen overeen met eerdere onderzoeken in Turkse en Britse laboratoria.
De OPCW (Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens) maakte donderdag bekend dat deskundigen naar Turkije gaan om materiaal te verzamelen voor het onderzoek naar gifgas in het noorden van Syrië. Daar moet uit blijken wat voor wapens op 4 april zijn gebruikt.
De onderzoekers van de in Den Haag gevestigde OPCW willen ook met overlevenden spreken. Tijdens een luchtaanval 4 april 2017 op Khan Sheikhoun in de provincie Idlib ontplofte gifgas. Er zijn 87 mensen gedood onder wie veel kinderen.
Het zou gaan om een zenuwgas dat volgens de Amerikaanse president Trump uit Syrische gevechtsvliegtuigen kwam. Hij liet de basis van de vliegtuigen afgelopen vrijdag met raketten bestoken. Syrië en Rusland stellen dat in Khan Sheikhoun een opslagplaats van jihadisten is geraakt, waar de extremisten chemische wapens maken en bewaren.
De missie van de OPCW gaat enkel kijken wat voor wapens zijn gebruikt. De resultaten van het onderzoek worden over ruim drie weken verwacht. Ze worden dan overgedragen aan een gezamenlijke onderzoeksmissie van de VN en de OPCW. Die moet achterhalen wie met het gif gooide.
Reactie
Volgens de Syrische president Assad is de gifgasaanval in Idlib waarvoor zijn regering verantwoordelijk zou zijn „100 procent verzonnen.” Dat zei de president in een interview, meldt AFP. Assad zei ook dat zijn leger alle chemische wapens in de ban heeft gedaan.
Volgens Assad spant het westen, en met name de Verenigde Staten, samen met de rebellen. “Zij hebben dat hele verhaal verzonnen zodat ze een voorwendsel hadden om zelf een bombardement te kunnen uitvoeren op ons”, aldus Assad.
De bewijzen stapelen zich op dat het Syrische regime wel degelijk achter de gifgasaanval zat in Idlib. De nieuwste aanwijzing: de VS zouden gesprekken hebben onderschept van de Syriërs waarin wordt gesproken over de voorbereidingen voor de aanval. Al eerder kwamen er ‘bewijzen’ naar boven dat de Syrische luchtmacht verantwoordelijk was voor het bombardement. Dit zijn ze:
Al eerder vernietiging chemisch wapens
Met een resolutie besloot de VN-Veiligheidsraad indertijd tot de vernietiging van alle chemische wapens in Syrië. Syrië stemde toe om aan de ontmanteling mee te werken.
De vernietiging gebeurde onder toezicht van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), die in juni vorig jaar aan de Veiligheidsraad rapporteerde dat de operatie was geslaagd. Alles wat het regime had opgegeven, was het land uit. Veel deskundigen waren sceptisch, mede door berichten over nieuwe aanvallen met gifgas.
CHEMISCHE AANVALLEN GAAN DOOR
Sindsdien zijn meerdere aanwijzingen dat de chemische aanvallen in Syrië doorgaan. In maart 2015 maakten activisten al melding van een aanval met chloorgas boven Sarmin in de noordwestelijke provincie Idlib. Volgens Human Rights Watch heeft de Syrische regering in april en mei 2015 giftige chemicaliën gebruikt bij bomaanslagen.
Begin mei 2015 waren er nieuwe aanwijzingen dat het regime van de Syrische president Assad niet alle chemische wapens had opgegeven, terwijl het dat wel had verklaard.
Affaire Rusland
Onderzoek vergiftiging van de voormalige Russische dubbelspion Sergej Skripal
Het onderzoek naar de vergiftiging van de voormalige Russische dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter gaat volgens de Britse politie waarschijnlijk nog maanden duren. In een verklaring schrijft de politie dat het een van de meest ingewikkelde zaken is die de Britse antiterreureenheid ooit heeft behandeld.
Skripal en zijn dochter werden begin deze maand in de Britse stad Salisbury vergiftigd, volgen de Britten met een zenuwgas. Voor zover bekend liggen de twee slachtoffers nog altijd in kritieke toestand in het ziekenhuis. De politieman die als eerste bij hen was en ook ziek werd, maakt het inmiddels beter.
250 rechercheurs
Nog altijd is onduidelijk waar Skripal en zijn dochter precies zijn vergiftigd. Op verschillende openbare en particuliere plekken in Salisbury en omgeving wordt daarom onderzoek gedaan om bewijsmateriaal te verzamelen. Daar zijn 250 rechercheurs fulltime bij betrokken, ondersteund door militairen en deskundigen. Ook onderzoekers van de OPCW, de waakhond tegen chemische wapens, zijn naar Groot-Brittannië gekomen om mee te helpen.
Naast onderzoek op straat in Salisbury en omgeving bekijkt de politie 4000 uur aan beelden van bewakingscamera’s en worden honderden getuigen gehoord.
Volgens de Britse regering zitten de Russische autoriteiten achter de aanval, die uitgevoerd zou zijn met het Russische zenuwgas novitsjok. Maar het Kremlin ontkent en eist harde bewijzen of anders excuses. Het incident heeft geleid tot ernstige spanningen tussen Rusland en Groot-Brittannië.
Er zijn landen die meer bewijs willen
Westerse landen scharen zich massaal achter de Britse premier Theresa May tegen Rusland na de zenuwgasaanval op de Russische ex-spion Sergej Skripal en zijn dochter in het Britse Salisbury. Europese landen, Amerika en de NAVO sturen Russische diplomaten weg. Het is allemaal zeer welkom voor May, maar dinsdag hamert zij op een ‘lange termijn-oplossing’ voor de dreiging die Rusland zou vormen.
Na een aantal landen uit de Europese Unie (EU), volgden dinsdag Amerika en de NAVO in hun aankondigingen over het wegsturen van Russische diplomaten.
België, thuisbasis van het hoofdkwartier van zowel de NAVO als de EU, geeft aan nog te onderzoeken welke Russische diplomaten weg te willen sturen. De NAVO meldde dinsdag al dat het personeel van de Russische missie wordt teruggebracht van 30 naar 20 man.
Ook het Luxemburgse ministerie van Buitenlandse Zaken wil verder bewijs voor de Russische betrokkenheid bij de gifgasaanval op Skripal afwachten. ‘Onze regering wacht de conclusies van de OPCW (Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens, red.) af,’ aldus een woordvoerder. De OPCW verricht nader onderzoek naar het incident in Salisbury.
‘Er zijn slechts een paar Russische diplomaten in Luxemburg, en wij hebben geen bewijs dat zij direct betrokken zijn bij spionage,’ aldus de woordvoerder. Volgens de Luxemburgse regering komt de dialoog met Moskou in gevaar als er diplomaten worden uitgezet – er zitten twee Luxemburgse diplomaten in Moskou, die volgens de verwachting van de regering dan ook worden uitgezet. ‘Dan is onze ambassade in Moskou de facto gesloten en wordt dialoog met Rusland zeer moeilijk.’
Malta heeft gelijksoortige redenen om geen actie te ondernemen. ‘We doen het zelf niet omdat onze diplomatieke missie in Moskou heel klein is,’ zegt de regering in de hoofdstad Valletta. ‘Elke reactie van Moskou zou een directe beëindiging van onze diplomatieke band betekenen.’ De Maltese regering benadrukt wel dat de steun aan de Britten hierom niet minder is.
Landen die niemand wegsturen
Portugal geeft aan niemand op individuele basis te willen wegsturen, en zegt de voorkeur te geven aan actie op EU-niveau. Het land steunde wel de Europese veroordeling van de aanval op Skripal, en geeft daarmee impliciet Rusland de schuld van het incident in Salisbury.
Maar er zijn ook landen die historisch gezien een sterke band hebben met Moskou, en geen Russische diplomaten weg willen sturen. Oostenrijk bijvoorbeeld. De Oostenrijkse kanselier Sebastian Kurz en zijn minister van Buitenlandse Zaken Karin Kneissl lieten in een gezamenlijke verklaring weten geen ‘nationale maatregelen’ te nemen. ‘We willen het communicatiekanaal naar Rusland openhouden. Oostenrijk is een neutraal land en we zien onszelf als bruggenbouwer tussen Oost en West,’ aldus de verklaring.
Ook Bulgarije, dat in Rusland een grote handelspartner vindt, ziet er geen heil in om Russische diplomaten weg te sturen. Het land is momenteel EU-voorzitter, en noemt dat als reden om ‘neutraal’ te willen blijven in de kwestie.
Griekenland liet eerder al weten geen diplomaten uit te willen zetten, en geen sancties te willen uitvaardigen tegen een permanent lid van de VN-Veiligheidsraad. Ook vraagt het land om meer bewijs voor de Russische betrokkenheid bij de aanval in Groot-Brittannië. Cyprus sluit zich aan bij Griekenland.
Ook Slovenië ziet nog geen reden tot acties tegen Rusland: het Sloveense ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde afgelopen maandag dat het ‘nog te vroeg’ is om actie te ondernemen, aangezien de exacte toedracht van het incident in Salisbury nog in nevelen is gehuld.
Opvallend is wel dat Hongarije zich voegde bij EU-landen die Russische diplomaten wegsturen. Het land besloot maandag om een Russische diplomaat uit te zetten naar aanleiding van de aanval op Skripal.
Rusland heeft nog geen details gegeven over een eventuele tegenreactie. President Poetin was dinsdag in de Siberische stad Kemerovo om nabestaanden van de slachtoffers van de grootschalige brand in een winkelcentrum te condoleren. Ondanks de diplomatieke spanningen bracht de Britse premier May dinsdag per brief overigens daar wel haar condoleances voor over op de Russische regering.
Rusland slaat terug
Rusland zet hetzelfde aantal diplomaten het land uit als de Verenigde Staten, EU-lidstaten en andere landen hebben gedaan met Russen. Dat zegt minister van Buitenlandse Zaken Lavrov.
Hij kondigde ook aan dat het Amerikaanse consulaat in Sint-Petersburg wordt gesloten. De Amerikanen hebben twee dagen de tijd om hun spullen te pakken en de deuren te sluiten.
Rusland reageert zo op het uitzetten van Russische diplomaten vanwege de zenuwgasaanval op ex-dubbelspion Skripal en zijn dochter in Engeland. Bij elkaar kregen meer dan 150 Russische diplomaten de boodschap dat ze het land uit moesten.
Door de gifaanval raakte Skripal in zijn woonplaats Salisbury buiten westen. Ook zijn dochter, die bij hem was, werd ernstig ziek. Vandaag werd bekend dat zij aan de beterende hand is, haar vaders toestand is nog kritiek. Ook raakte een agent gewond die hen hielp; hij werd eerder al ontslagen uit het ziekenhuis.
AD 16.04.2018 Ondanks de bombardementen gaat de zoektocht naar bewijs voor een gifgasaanval in de Syrische stad Douma gewoon door. ,,De OPCW-onderzoekers weten nu waarschijnlijk al precies waar de aanval is uitgevoerd.”
Syrië en Rusland kunnen niet om de beelden heen van slachtoffers in ziekenhuizen, waaruit duidelijk blijkt dat zij symptomen van een gifgasaanval vertonen.
Uitgerekend op de dag dat een onderzoeksteam van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Syrië wilde beginnen met een onafhankelijk onderzoek naar de vermeende gifgasaanval door Assad, regende het westerse bommen.
Toch gaan de OPCW-onderzoekers – met hun hoofdkwartier in Den Haag – door met de opdracht om vast te stellen of in het weekend van 7 april chemische wapens zijn gebruikt, en zo ja, welke. ,,Assad en de Russen zullen alles doen om de schuld in de schoenen van de rebellen te schuiven”, zegt Jean Paul Zanders, specialist in chemische en biologische oorlogsvoering.
Gooien de westerse bommen roet in het eten van de onderzoekers?
,,Nee, de bombardementen zijn uitgevoerd op diverse locaties, maar niet op de plaats van de chemische aanval. Het Syrische regeringsleger heeft nu controle over Douma. Dat betekent dat het OPCW-team onbelemmerd toegang kan krijgen tot het gebied. Dat gebeurt nu ook.”
Waarom werkt Syrië mee aan dit onderzoek?
,,Eerst ontkenden Assad en de Russen dat er een chemische aanval was. Later werd toegegeven dat er een gifgasaanval was, maar werd gezegd dat deze door rebellen was uitgevoerd. Ze kunnen niet om de beelden heen van slachtoffers in ziekenhuizen, waaruit duidelijk blijkt dat zij symptomen van een gifgasaanval vertonen.”
Zelfs als een bepaald gebied van tevoren volledig is schoongeveegd, zal dat zichtbaar zijn
Hoe verzamelen de OPCW-onderzoekers bewijs in Douma?
,,Ze zullen zoveel mogelijk zelf bewijs verzamelen. Het meeste fysieke bewijs zal worden aangeleverd door het Syrische regime en de militairen ter plaatse. De meeste munitieresten zijn al verplaatst, dat gebeurt meestal.”
Kunnen de Syriërs en de Russen bewijs verdoezelen of verbergen?
,,In principe is alles mogelijk. Als ze het nalaten om bewijs aan de onderzoekers te overhandigen, kunnen ze daarop worden aangesproken. Zelfs als een bepaald gebied van tevoren volledig is schoongeveegd, zal dat zichtbaar zijn. Het draait niet alleen om munitieresten: er worden ook getuigen en slachtoffers geïnterviewd, men neemt bloed af en doet sporenonderzoek op kleding.”
Wanneer komt er zekerheid over de gifgasaanval?
,,De OPCW-onderzoekers weten nu waarschijnlijk al precies waar de aanval is uitgevoerd. Op basis van radarbeelden weet men waar helikopters in de lucht waren op het moment van de aanval. Door getuigen te horen, kan dat bevestigd worden. Bij overlevenden wordt medisch onderzoek gedaan. Over een week of twee kunnen de onderzoekers met zekerheid zeggen of een eventuele chemische aanval was uitgevoerd met chloorgas of zenuwgas. Of allebei.”
NOS 12.04.2018 Het Nederlandse kabinet acht het “heel waarschijnlijk dat Syrië achter die verschrikkelijke gifgasaanval in Douma zit”. Dat zei premier Rutte in China tegen de NOS. Hij heeft dan ook begrip voor een eventuele aanval van de Verenigde Staten op Syrië.
Rutte zegt het te betreuren dat Rusland een besluit van de VN-Veiligheidsraad heeft tegengehouden om onderzoek te doen naar het gebruik van chemische wapens in de Syrische plaats.
Zo’n onderzoek had boven tafel kunnen halen “wie hier precies verantwoordelijk is”, zegt Rutte. Nu dat niet kan, maar het er heel erg op lijkt dat Syrië erachter zit, heeft het kabinet besloten dat Nederland er begrip voor heeft “als de Amerikanen met anderen iets doen”, aldus de premier.
Aanval door VS legaal?
Gevraagd of er momenteel wel een internationale juridische basis is voor een aanval op Syrië, antwoordt de premier: “Voor Nederland geldt dat wij sinds een aantal jaren heel precies definiëren wanneer wij zo’n juridische basis wel of niet aanwezig achten. Vandaar dat wij altijd heel zorgvuldig onze woorden kiezen.”
Rutte zei verder dat hij alleen maar kan herhalen wat minister Bijleveld van Defensie gisteren al zei: Nederland heeft begrip voor een eventuele aanval op Syrië. “Daarbij is wel van belang dat die proportioneel is. Dat is cruciaal.”
AD 15.04.2018 Nederland sprak geen steun uit voor de westerse vergeldingsactie tegen Syrië, want Den Haag beschikt niet over voldoende eigen informatie dat het Syrische regime achter een gifgasaanval op het rebellenbolwerk Douma zat. Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) in het programma WNL op Zondag.
,,Wat in de Nederlandse politieke geschiedenis heel belangrijk is, is dat je steun uitspreekt op het moment dat je ook eigen informatie hebt”, aldus Blok. Hij noemde het zeer plausibel dat het regime van president Assad chemische wapens heeft ingezet. Assad heeft dat ook in het verleden gedaan, benadrukte de bewindsman. De aanval is volgens Blok heel precies gericht geweest op de ‘productiecapaciteit’ van chemische wapens.
Minister-president Mark Rutte zei gisteren al dat het kabinet begrip heeft voor de aanvallen op Syrische doelwitten. ,,De internationale gemeenschap kan dit niet accepteren”, vond Rutte. Hij noemde de aanvallen ‘in de huidige omstandigheden proportioneel en weloverwogen’.
Nederland stemde gisteren nog wel in met de gemeenschappelijke NAVO-verklaring waarin de volledige steun wordt uitgesproken voor de westerse vergeldingsactie tegen Syrië. Nederland liet wel de kanttekening plaatsen ‘dat het moeite had in te stemmen’ met de verklaring. ,,Omwille van de NAVO-solidariteit heeft het kabinet echter besloten uiteindelijk in te stemmen”, zei Blok.
Blok wijst er vandaag op dat in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties is aangedrongen op een ‘compleet’ onderzoek, ook om vast te stellen wie er achter de gifgasaanval zat. Dat onderzoek is echter door Rusland geblokkeerd.
De minister bestempelde de situatie als een gesloten knoop: ,,Je mag de vraag niet stellen, dus je zult het antwoord niet krijgen.” De huidige missie van de organisatie tegen chemische wapens (OPCW) onderzoekt alleen de inzet van gifgas. Zo wordt er volgens Blok een ‘rookgordijn’ opgeworpen. Hij noemde de houding van de Russen ‘heel cynisch’.
NOS 14.04.2018 Hoewel het kabinet begrip heeft voor de bombardementen op Syrische doelen, kan een oplossing voor de oorlog Syrië alleen gevonden worden aan de onderhandelingstafel, zegt minister Blok. “De volle inzet van de Nederlandse regering is om via de VN-Veiligheidsraad uiteindelijk een wapenstilstand te bereiken, toegang tot hulp en het liefst uiteindelijk vrede.”
Daarom ook moeten de lijnen met Rusland open blijven, vindt Blok. “We hebben Rusland nodig. Rusland is lid van de Veiligheidsraad”, zegt hij tegen persbureau ANP.
De vergeldingsactie van vannacht was volgens Blok een “afgewogen manier” om op de aanvallen in Douma te reageren. Hij noemt het aannemelijk dat een week geleden in de stad gifgas is ingezet. “We weten zeker dat het regime van Assad ook in het verleden gifgas gebruikt heeft. Alles bij elkaar voldoende reden om begrip te hebben voor deze actie.”
Hij stelt verder “dat de wereld niet op zijn handen kan blijven zitten.” Volgens Blok is er geen sprake van geweest dat Nederland zelf zou deelnemen aan de bombardementen. “Het Nederlandse kabinet heeft begrip voor de actie, maar niet aangeboden om zelf mee te doen”, stelt hij.
Kamer reageert wisselend
In de Tweede Kamer is wisselend gereageerd op de bombardementen.
SP-Kamerlid Karabulut spreekt van een “totaal onverantwoorde aanval”. Zij vindt dat eerst de feiten op tafel hadden gemoeten over de aanval in Douma, voor er passende maatregelen getroffen waren. “Dit is een geopolitiek spel dat over de ruggen van de Syriërs wordt gevoerd, met risico’s voor ons allemaal”, waarschuwt Karabulut. “Het brengt een oplossing niet dichterbij en het gevaar bestaat dat het conflict zich verder verdiept.”
Volgens GroenLinks-Kamerlid Van Ojik maakt de aanval duidelijk dat de inzet van chemische wapens niet onbestraft blijft. Hij hoopt dat de bombardementen het regime van Assad ervan weerhouden in de toekomst nieuwe aanvallen uit te voeren. “Maar zolang een coherente politieke strategie ontbreekt, zal een geïsoleerde militaire respons de oplossing van het conflict in Syrië helaas niet dichterbij brengen.”
Ook andere partijen hebben begrip getoond voor de aanvallen. PVV-Kamerlid De Roon zegt het Amerikaanse besluit om op te treden te “respecteren”. Wel vraagt hij zich af hoe doeltreffend de bombardementen zijn.
Coalitie
Coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie vinden dat de aanval op Douma niet onbestraft mag blijven.
“Assads gruwelijke chemische aanvallen zijn een grove schending van het oorlogsrecht. Dat moet bestraft worden en dat doet het Westen nu ook”, stelt VVD-fractievoorzitter Dijkhoff.
“Het gebruik van chemische wapens kan en mag niet onbestraft blijven. De militaire actie tegen Syrië was onvermijdelijk”, zegt ChristenUnie-Kamerlid Voordewind.
AD 14.04.2018 Tweede Kamerleden reageren verdeeld op de bombardementen in Syrië van afgelopen nacht. SP-Kamerlid Sadet Karabulut spreekt van ‘roekeloos optreden’. Voor regeringspartij D66 voelt de militaire actie ‘onwenselijk en ongemakkelijk’. De VVD is blij met een ‘helder signaal’.
,,Ik heb grote zorgen over de bombardementen op Syrië, terwijl de onderzoekers onderweg zijn naar Syrië”, laat SP’er Sadet Karabulut weten. Ze doelt op onderzoekers van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), die deskundigen naar Douma heeft gestuurd om de vermoedelijke gifgasaanval op die stad te onderzoeken.
,,Nederland moet dit roekeloze optreden veroordelen”, vindt Karabulut. ,,Er wordt gegokt met de veiligheid van miljoenen mensen in een vuil geopolitiek spel waarvan niemand de gevolgen kan overzien.”
Geen VN-mandaat: ‘onwenselijk en ongemakkelijk’
Voor regeringspartij D66 voelt het militair ingrijpen – zonder VN-mandaat – ‘onwenselijk en ongemakkelijk’. ,,Maar het is gezien de voortdurende schendingen niet onbegrijpelijk”, zegt D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma tegen deze krant. ,,Het is onbegrijpelijk dat Poetin onderzoeken naar chemische wapens vetoot in de VN en daarmee de inzet van deze verboden wapens normaliseert”, licht Sjoerdsma toe. ,,Hierdoor zien de Verenigde Staten, het VK en Frankrijk zich gedwongen een militair signaal af te geven zonder mandaat.”
Voor D66 blijft het ongemakkelijk dat nog geen onomstotelijk bewijs op tafel ligt dat het Syrische regime van Assad achter de vermoedelijke gifgasaanval in Douma zit. ,,Belangrijk is dat deze bondgenoten het bewijs zoveel mogelijk openbaren”, vindt Sjoerdsma.
De PvdA in de Tweede Kamer veroordeelt de bombardementen van vannacht niet, in tegenstelling tot de SP. ,,De vergeldingsaanval van de VS, het VK en Frankrijk stellen ons voor een dilemma”, zegt PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen daarover.
,,Feiten konden immers nog niet worden vastgesteld, omdat onafhankelijk onderzoek wordt belemmerd. Wat de PvdA betreft is er echter nooit een rechtvaardiging voor het gebruik van chemische wapens en daarom veroordelen wij deze proportionele aanval tegen strategische doelen in Syrië niet.”
VVD: ‘helder signaal richting Assad’
De VVD in de Tweede Kamer steunt het commentaar van premier Mark Rutte, van eerder deze ochtend. ,,Wij vinden het goed dat het Westen een helder signaal afgeeft richting Assad, en daarmee tegen iedereen die denkt chemische wapen te kunnen inzetten”, zegt VVD-Kamerlid Bente Becker. ,,Met het herhaaldelijk gebruik van deze wapens lapt Assad een belangrijk internationaal verbod aan zijn laars ten koste van onschuldige burgers. De internationale gemeenschap mag niet wegkijken en doorbreekt nu terecht het patroon van straffeloosheid.”
Volgens PVV-leider Geert Wilders zal de aanval in Syrië ‘niet helpen’. ,,Assad komt alleen maar sterker in het zadel”, laat hij via Twitter weten. ,,Nederland moet ten aanzien van de islamitische wereld meer non-interventie nastreven. Veiligheid in eigen land op 1!”
Nederland levert geen bijdrage aan de militaire actie in Syrië. Het kabinet heeft wel begrip voor de raketaanvallen van afgelopen nacht en noemt het ingrijpen ‘proportioneel en weloverwogen’.
NU 14.04.2018 Nederland heeft moeite gehad met het steunen van de NAVO-verklaring over de aanval van Syrië, waarin de lidstaten de volledige steun hebben gegeven. Volgens minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) komt dit door het ontbreken van eigen informatie over de aanval.
Wegens NAVO-solidariteit is Nederland wel akkoord gegaan, met de kanttekening dat het kabinet “zelf wel bij begrip blijft”. Dit schrijft Blok in een brief aan de Tweede Kamer, zo is te lezen op 1848.nl.
Nederland sprak eerder geen steun uit voor de westerse vergeldingsactie tegen Syrië, want Den Haag beschikt niet over voldoende eigen informatie dat het Syrische regime achter een gifgasaanval op het rebellenbolwerk Doumazat. De vergeldingsaanval werd uitgevoerd door de VS, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk.
”Wat in de Nederlandse politieke geschiedenis heel belangrijk is, is dat je steun uitspreekt op het moment dat je ook eigen informatie hebt”, zei Blok in het programma WNL op Zondag.
Chemische wapens
Hij noemde het zeer plausibel dat het regime van president Assad chemische wapensheeft ingezet. Assad heeft dat ook in het verleden gedaan, benadrukte de bewindsman. ”Vandaar dat we nu ook begrip hebben voor deze actie.” De aanval is ook heel precies gericht geweest op de ”productiecapactiteit” van chemische wapens, aldus Blok verder.
Hij wijst erop dat in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties is aangedrongen op een ”compleet” onderzoek, ook om vast te stellen wie er achter de gifgasaanval zat. Maar zo’n onderzoek is door Rusland, de verdediger van het Assad-regime, geblokkeerd. Daardoor is het niet mogelijk erachter te komen of het ”alweer Assad” was.
Blok bestempelde de situatie als een gesloten knoop: ”Je mag de vraag niet stellen, dus je zult het antwoord niet krijgen.” De huidige missie van de organisatie tegen chemische wapens door de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens(OPCW) onderzoekt alleen de inzet van gifgas.
Zo wordt er volgens Blok een ”rookgordijn” opgeworpen. Want zonder antwoord op de vraag wie de schuldige is, kun je blijven zeggen dat je niet kunt reageren. Hij noemde de houding van de Syrische bondgenoot Rusland heel cynisch.
Bombardementen
De bombardementen van het westen, die in de nacht van vrijdag op zaterdag op drie doelen in Syrië werd uitgevoerd, waren gericht op productielocaties van chemische wapens.
De landen hebben 105 raketten afgevuurd die succesvol hun doelen hebben geraakt. Het programma voor het maken van chemische wapens zou volgens het Pentagon nu “kreupel” zijn, omdat Syrië veel materieel is verloren.
NU 18.11.2017 Rusland heeft vrijdagavond in de VN-Veiligheidsraad opnieuw een veto uitgesproken over het verlengen van een onderzoek naar het gebruik van chemische wapens in Syrië.
Rusland verwierp hiermee een resolutie van Japan. Dat land pleitte voor een verlenging van het onderzoek. Donderdag gebruikte Rusland ook al het vetorecht tegen een voorstel van de Verenigde Staten om het mandaat te verlengen.
Sinds de burgeroorlog in Syrië in 2011 begon, is het de elfde keer dat Rusland zijn veto uitspreekt over mogelijke acties van de Veiligheidsraad die betrekking hebben op Syrië.
Het Russische veto heeft kwaad bloed gezet bij de Verenigde Staten. ”Het veto geeft een duidelijke boodschap dat Moskou geen enkele waarde hecht aan de levens van de slachtoffers”, aldus een verklaring van de Amerikaanse regering zaterdagochtend.
Vraagtekens bij bevindingen
Rusland stemde in 2015 wel in met de vorming van de JIM. Dat is een gezamenlijke commissie van de VN en de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). Het zette daarna echter steeds weer vraagtekens bij de bevindingen van de onderzoekscommissie.
De commissie heeft onder meer geconcludeerd dat de Syrische regering van president Bashar al-Assad achter een gifgasaanval op de stad Khan Sheikhoun zat. Daardoor vielen in april van dit jaar ruim tachtig doden.
VK 17.11.2017 De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties is er niet in geslaagd het mandaat te vernieuwen van de commissie die onderzoek doet naar het gebruik van chemische wapens in Syrië. Twee concurrerende resoluties, van Rusland en de Verenigde Staten, werden donderdag allebei verworpen. Het was de tiende keer in zes jaar dat de Russen in de Veiligheidsraad hun veto gebruikten om een resolutie over Syrië tegen te houden.
Het mandaat van het Joint Investigative Mechanism (JIM) liep vrijdag af. De werkzaamheden worden dus ogenblikkelijk stopgezet, tenzij later op de dag een Japans voorstel wordt aangenomen om de activiteiten nog een maand voort te zetten. Het was de bedoeling het in 2015 ingestelde mandaat opnieuw met een jaar te verlengen.
Het drie uur durende debat in de Veiligheidsraad liep uit op een bittere uitwisseling van verwijten tussen Russen en Amerikanen. ‘Tot mijn Russische vrienden: de volgende chemische aanval staat op jullie conto’, zei de Amerikaanse VN-ambassadeur Nikki Haley. ‘Rusland heeft het JIM om zeep geholpen en accepteert in feite het gebruik van chemische wapens.’
Rusland heeft het JIM om zeep geholpen en accepteert in feite het gebruik van chemische wapens’, aldus Nikki Haley, Amerikaanse VN-ambassadeur.
Haar Russische collega Vassili Nebenzia verweet de Amerikanen aan te sturen op een ‘marionetachtige structuur om de publieke opinie te manipuleren op grond van valse informatie’.
Het JIM werd ingesteld in augustus 2015. De VN werken erin samen met de in Den Haag gevestigde Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). Een ontwapeningsmissie van VN en OPCW onder leiding van Sigrid Kaag, inmiddels minister voor Ontwikkelingssamenwerking, concludeerde in september 2014 dat het chemisch arsenaal van de regering van president Bashar al-Assad was vernietigd.
Niettemin werd nadien nog enkele malen gifgas ingezet in de burgeroorlog. Het JIM heeft geconstateerd dat het regime in 2014 en 2015 zeker twee aanvallen heeft uitgevoerd. Ook Islamitische Staat heeft chemische wapens gebruikt.
Het ernstigste incident vond 4 april dit jaar plaats bij de stad Khan Sheikhoun in Noord-Syrië. Bij een aanval met het mosterdgas sarin kwamen ongeveer honderd mensen om het leven. Volgens het vorige maand gepubliceerde eindverslag van het JIM was het regeringsleger verantwoordelijk. De gebeurtenissen waren voor de Amerikaanse regering aanleiding een strafbombardement uit te voeren op doelen in Syrisch regeringsgebied.
De ruzie werpt een schaduw over de vredesbesprekingen over Syrië onder auspiciën van de VN, die 28 worden hervat in Genève
Rusland vindt dat de JIM-onderzoekers tot nu eenzijdig de schuld hebben gelegd bij het Assad-kamp. Zij zijn afgegaan op ‘twijfelachtig bewijs van de oppositie en zelfs terroristische groepen’ en hebben verzuimd Khan Sheikhoun te bezoeken. Hun aanpak kent ‘fundamentele fouten’ en zou daarom grondig gewijzigd moeten worden.
Met dat doel diende Moskou donderdag een alternatieve tekst in, naast die van de Verenigde Staten. De resolutie kreeg niet de vereiste negen stemmen. Alleen Rusland, China, Bolivia en Kazachstan stemden voor. De Amerikaanse resolutie kreeg de steun van elf van de vijftien lidstaten van de Veiligheidsraad, maar werd getroffen door een Russisch veto. Ook Bolivia stemde tegen; China en Egypte onthielden zich.
De ruzie werpt een schaduw over de vredesbesprekingen over Syrië onder auspiciën van de VN, die 28 november worden hervat in Genève. ‘Hoe kunnen we vertrouwen op Russische steun voor vrede in Syrië?’, aldus ambassadeur Haley. Het debat donderdag in New York heeft volgens haar bewezen dat Rusland ‘spelletjes speelt met mensenlevens’.
Telegraaf 16.11.2017 Rusland heeft in de VN-Veiligheidsraad zijn veto uitgesproken over het verlengen van een onderzoek naar het gebruik van chemische wapens in Syrië. Het mandaat voor het internationale onderzoek loopt donderdag om middernacht af.
De Amerikaanse president Donald Trump had Moskou eerder op de avond nog via Twitter opgeroepen toch in te stemmen met het verlengen van het mandaat van de onderzoekscommissie (JIM). Dat is een gezamenlijke commissie van de VN en de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW).
Rusland stemde in 2015 in met de vorming van de JIM, maar zette daarna steeds weer vraagtekens bij de bevindingen van de onderzoekscommissie. Die heeft onder meer geconcludeerd dat de Syrische regering van president Bashar al-Assad achter een gifgasaanval op de stad Khan Sheikhoun zat. Daardoor vielen in april van dit jaar ruim tachtig doden.
NU 16.11.2017 Rusland heeft donderdag in de VN-Veiligheidsraad zijn veto uitgesproken over het verlengen van een onderzoek naar het gebruik van chemische wapens in Syrië. Het mandaat voor het internationale onderzoek loopt donderdag om middernacht af.
De Amerikaanse president Donald Trump had Moskou eerder op de avond nog via Twitter opgeroepen toch in te stemmen met het verlengen van het mandaat van de onderzoekscommissie (JIM). Dat is een gezamenlijke commissie van de VN en de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW).
Rusland stemde in 2015 in met de vorming van de JIM, maar zette daarna steeds weer vraagtekens bij de bevindingen van de onderzoekscommissie. Die heeft onder meer geconcludeerd dat de Syrische regering van president Bashar al-Assad achter een gifgasaanval op de stad Khan Sheikhoun zat. Daardoor vielen in april van dit jaar ruim tachtig doden.
Het Syrische leger en bondgenoot Rusland zeggen dat de chemische wapens die destijds werden gebruikt afkomstig waren van de rebellen.
Need all on the UN Security Council to vote to renew the Joint Investigative Mechanism for Syria to ensure that Ass… https://t.co/1fnmbOdhQR
NU 08.11.2017 Frankrijk, de Verenigde Staten, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk eisen dat het VN-mandaat voor onderzoek naar het gebruik van chemische wapens in Syrië. Rusland heeft eerder een veto uitgesproken tegen de verlening.
De vier landen hebben in de VN Veiligheidsraad laten weten dat er duidelijk uitgesproken moet worden dat de verantwoordelijken voor de gifgasaanval in april verantwoordleijk moeten worden gehouden.
“We dringen er op aan dat de Veiligheidsraad de capaciteit van JIM (Joint Investigative Mechanism) handhaaft”, staat in een statement van de vier ministers van Buitenlandse Zaken. JIM is de onderzoeksmissie van de VN in Syrië samen met de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW).
In het laatste verslag van JIM staat dat het Syrische leger verantwoordelijk is voor de gifgasaanval in april op Syrische burgers. Rusland liet dinsdag weten een veto uit te spreken over een verlenging van het mandaat. Onder andere het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten vinden dat Rusland hierdoor mensenrechtenschendingen negeert.
VK 27.10.2017 Het Syrische leger was verantwoordelijk voor de gifgasaanval op het stadje Khan Sheikhoun in april waarbij zeker 83 doden vielen. Dat concluderen deskundigen van de VN in een rapport. Volgens hen beschikt Islamitische Staat ook over chemische wapens. IS-strijders zaten volgens de VN achter een aanval in september 2016 met mosterdgas op het plaatsje Um Hosh.
Syrië roept al jaren dat IS en andere rebellenbewegingen aanvallen uitvoeren met chemische wapens. Deze zouden ooit zijn buitgemaakt op het Syrische leger of zelf zijn gemaakt door de rebellen.
De deskundigen bevestigen met hun onderzoek nu de claims van Damascus dat IS inderdaad over de massavernietigingswapens beschikt. Volgens de VN-onderzoekers bestookte IS indertijd het Koerdische dorpje bij Aleppo met mortieren gevuld met het verboden mosterdgas. IS-strijders worden er al jaren van beschuldigd deze mortieren te gebruiken.
Officieel beschikt Syrië niet meer over chemische wapens, na de vernietiging onder internationaal toezicht sinds 2013 van het Syrische arsenaal. De aanval op Khan Sheikhoun leidde internationaal tot grote verontwaardiging nadat beelden naar buiten kwamen over de slachtoffers en de gewonden die in ziekenhuizen werden behandeld.
Met het rapport, dat donderdag naar de Veiligheidsraad is gestuurd, bevestigen de VN de beschuldigingen van de VS, Frankrijk en Groot-Brittannië eerder dit jaar dat de Syrische luchtmacht zenuwgas had gebruikt in Khan Sheikhoun. President Trump reageerde op het bombardement met een aanval met zo’n zestig Tomahawk-kruisraketten op de luchtmachtbasis Al-Shayrat van waaruit volgens de VS de Syrische vliegtuigen waren opgestegen.
New UN-OPCW report on #Syriachemical weapons attacks also confirms that #ISIS deployed sulfur mustard at Umm Hawsh in Sept 2016. 11:33 PM – Oct 26, 2017
Damascus, gesteund door bondgenoot Rusland, ontkende toen dat het achter de aanval zat. Syrië zegt geen chemische wapens te gebruiken in de burgeroorlog die in 2011 uitbrak.
‘Steeds opnieuw zien we onafhankelijke bevestiging dat er chemische wapens zijn gebruikt door het regime van president Assad’, aldus de Amerikaanse VN-ambassadeur Nikki Haley. ‘De Veiligheidsraad moet een duidelijke boodschap sturen dat de inzet van chemische wapens door wie dan ook niet zal worden getolereerd en het moet het werk van de onpartijdige onderzoekers volledig ondersteunen.’
Het rapport, in handen van persbureau AP, werd opgesteld door de gezamenlijke onderzoekscommissie (JIM) van de VN en de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). De commissie heeft het Syrische regime al eerder verantwoordelijk gesteld voor drie aanvallen met chloorgas in 2014 en 2015.
De onderzoekers zeggen, na uitgebreid onderzoek in Khan Sheikhoun en Um Hosh, ‘er zeker van te zijn’ dat het Syrische leger en IS de chemische wapens gebruikten. ‘Het voortdurend gebruik van chemische wapens, ook door rebellen, is verontrustend’, aldus de VN-deskundigen. ‘Als het nu niet wordt gestopt door de internationale gemeenschap, zal het anderen aanmoedigen ze ook te gebruiken, ook buiten Syrië.’
De Britse minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson heeft vrijdag fel uitgehaald naar Rusland, dat volgens hem het gebruik van gifgassen door het Syrische regime heeft proberen te verbloemen. ‘Rusland heeft herhaaldelijk geprobeerd de pogingen te dwarsbomen de waarheid over de aanval op Khan Sheikhoun te achterhalen’, aldus Johnson in een verklaring. ‘Rusland heeft voortdurend ervoor gekozen Assad af te dekken. Dit gedrag kan alleen maar de wereldwijde consensus tegen het gebruik van chemische wapens ondermijnen.’
NU 27.10.2017De Syrische regering is schuldig aan een dodelijke gifgasaanval op Khan Sheikhoun, een plaats die in handen is van opstandelingen.
Dit komt naar voren uit een rapport van de Verenigde Naties en de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW). Dit melden de Verenigde Staten donderdag.
“Keer op keer zien we onafhankelijke informatie die bevestigen dat het regime van Bashar al-Assad chemische wapens heeft gebruikt”, stelt de Amerikaanse VN-afgezant Nikki Haley in een verklaring. “De VN-Veiligheidsraad moet een duidelijk signaal afgeven dat het gebruik van chemische wapens door wie dan ook, niet wordt getolereerd.”
Sarin
Bij de aanval op 4 april, waarbij het giftige sarin werd gebruikt, kwamen tientallen mensen om het leven. De Syrische regering heeft altijd ontkend hier verantwoordelijk voor te zijn. Een eerder rapport van de OPCW over wat er die dag is gebeurd, was volgens Damascus niet waarheidsgetrouw.
Dat rapport zou zijn gebaseerd ”op getuigenissen van terroristen die zich in Turkije bevinden”. Turkije is een belangrijke steunpilaar van radicale soennitische opstandelingen die tegen de regering in Damascus vechten.
Syrië ging in 2013 akkoord met het vernietigen van het chemische wapenarsenaal. Damascus heeft altijd ontkend dat het daarna nog chemische wapens heeft gebruikt.
AD 27.10.2017 De Syrische regering van president Bashar al-Assad zit achter de gifgasaanval op de stad Khan Sheikhoun, waarbij in april van dit jaar zeker 83 doden vielen. Dat is de conclusie van een rapport dat donderdag naar de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties is gestuurd.
,,De Syrische Arabische Republiek is verantwoordelijk voor de aanval met het zenuwgas sarin in Khan Sheikhoun op 4 april 2017″, aldus het rapport van de gezamenlijke onderzoekscommissie (JIM) van de VN en de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens.
De aanval leidde tot een Amerikaanse vergelding met raketten op een Syrische luchtmachtbasis van waaruit volgens Washington de vliegtuigen voor de aanval waren opgestegen.
,,Steeds opnieuw zien we onafhankelijke bevestiging dat er chemische wapens zijn gebruikt door het regime van president Assad”, zei de Amerikaanse VN-ambassadeur Nikki Haley. ,,De Veiligheidsraad moet een duidelijke boodschap uitsturen dat de inzet van chemische wapens door wie dan ook niet zal worden getolereerd en moet het werk van de onpartijdige onderzoekers volledig ondersteunen.”
Het rapport maakt ook melding van het gebruik van mosterdgas door IS in de Syrische stad Umm Hawsh in september 2016. De onderzoekscommissie JIM heeft het Syrische regime al eerder verantwoordelijk gesteld voor drie aanvallen met chloorgas in 2014 en 2015.
NU 08.09.2017 Syrië herkent zich niet in een VN-rapport waarin het verantwoordelijk wordt gehouden voor een dodelijke aanval met chemische wapens in april. De regering van president Bashar al-Assad beweert dergelijke wapens niet te hebben gebruikt en dat ook niet van plan te zijn.
Volgens staatspersbureau SANA heeft Damascus een reactie op het rapport gestuurd naar de Verenigde Naties. Daarin wordt benadrukt ”dat Syrië geen gifgas heeft gebruikt tegen het eigen volk, in de eerste plaats omdat het daar niet over beschikt”.
De bewering van het regime staat haaks op het rapport van een speciale VN-commissie. Die concludeerde deze week dat de Syrische autoriteiten sinds het begin van de burgeroorlog de hand hebben gehad in zeker 27 aanvallen met chemische wapens.
Khan Sheikhoun
De onderzoekers hielden de Syrische regering onder meer verantwoordelijk voor de gifgasaanval op de plaats Khan Sheikhoun, waarbij in april zeker 83 doden vielen.
De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens stelde eerder al vast dat slachtoffers daar waren blootgesteld aan het zenuwgas sarin.
Verzinsel
In april dit jaar noemde president Bashar al-Assa de gigifgasaanval een ‘honderd procent verzinsel’.
NU 06.09.2017 VN-onderzoekers houden de Syrische luchtmacht verantwoordelijk voor de gifgasaanval op de plaats Khan Sheikhoun, waarbij in april zeker 83 doden vielen. De strijdkrachten van het regime zouden ook tientallen andere aanvallen hebben uitgevoerd met chemische wapens.
De Syrië-commissie van de Mensenrechtenraad van de VN maakte woensdag bekend dat sinds het begin van de burgeroorlog zeker 33 aanvallen met chemische wapens zijn uitgevoerd. In ten minste 27 gevallen zou het regime van president Bashar al-Assad verantwoordelijk zijn. In het onderzoek is niet achterhaald wie achter de overige aanvallen zit.
Het regime zou onder meer de aanval op Khan Sheikhoun hebben laten uitvoeren. Die gifgasaanval was voor de VS aanleiding om een Syrische luchtmachtbasis te bestoken met kruisraketten.
De OPCW, de organisatie voor het verbod op chemische wapens, bevestigde eerder al dat bij de aanval op Khan Sheikhoun gebruik was gemaakt van sarin, een geurloos zenuwgas. Van de 83 dodelijke slachtoffers was ruim een derde kind. Bijna driehonderd mensen raakten gewond bij de aanval op het plaatsje in de provincie Idlib.
Het regime heeft altijd ontkend verantwoordelijk te zijn voor het gebruik van chemische wapens in de plaats. Volgens Assad waren het rebellen die zaten achter de aanval op Khan Sheikhoun.
Luchtaanvallen
Tijdens het onderzoek heeft de VN 43 getuigen en andere betrokkenen geïnterviewd. Ook is gebruik gemaakt van satellietbeelden en beeldmateriaal.
De onderzoekers stellen ook ernstig bezorgd te zijn over de impact van luchtaanvallen van de internationale coalitie die in Syrië terreurgroepen bestrijdt. Daarbij vallen geregeld burgerslachtoffers.
Elsevier 13.08.2017 De VN-commissie die de oorlog in Syrië onderzoekt, heeft genoeg bewijs om aan te tonen dat de Syrische president Bashar al-Assad oorlogsmisdaden heeft gepleegd. Dat zegt een prominent lid van de commissie.
De 70-jarige Carla del Ponte kondigde eerder aan af te treden als lid van de VN-commissie. In een interview met de Zwitserse krant SonntagsZeitung hekelt ze het feit dat de Verenigde Naties geen speciaal tribunaal hebben opgericht voor de oorlog in Syrië.
In 1999 werd Del Ponte, een Zwitserse juriste, hoofdaanklager van het Joegoslaviëtribunaal van de VN, en het Rwandatribunaal. Ook na haar pensioen zat ze niet stil: in 2012 trad ze toe tot de speciale VN-commissie voor Syrië.
Geen aanklager, geen tribunaal
‘Ik ben ervan overtuigd dat dit het geval is,’ antwoordt ze op de vraag of de commissie genoeg bewijs heeft om Assad te veroordelen voor oorlogsmisdaden. Zijn regime treedt al jaren hard op tegen rebellen, waaronder extremistische groeperingen.
‘Daarom is de situatie ook zo frustrerend. Het voorbereidende werk is allemaal al gedaan. Desondanks is er geen aanklager en geen tribunaal,’ zegt Del Ponte in het interview.
Carla del Ponte
Poetins veto
De Commissie werd in augustus 2011 opgericht. Sindsdien veroordelen de leden de mensenrechtenschendingen door het regime van Bashar al-Assad. Diverse keren heeft de commissie alarm geslagen over de acties van de regering van Assad. Maar de oproep om zijn overtredingen van internationale wetten aan te pakken, wordt vaak niet gehoord.
Overigens zegt Del Ponte dat ze alle partijen in de bloedige Syrië-oorlog de afgelopen jaren onderzocht met haar Commissie-collega’s.
Volgens de juriste wordt Assad niet vervolgd vanwege het Russische veto in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Dat is ernstig, aldus Del Ponte: ‘Een aanklager moet onze taak nu voltooien.’
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
NU 13.08.2017 De commissie van de Verenigde Naties die belast is met de oorlog in Syrië heeft ”genoeg bewijzen om de Syrische president Bashar al-Assad te veroordelen wegens oorlogsmisdaden.”
Dat zegt het aftredend hoofd van de VN-commissie voor Syrië Carla Del Ponte (70) zondag in een gesprek met de Zwitserse krant SonntagsZeitung. Het is nog niet bekend wanneer ze terugtreedt.
Del Ponte kondigde vorige week haar aftreden aan als hoofd van de commissie. Ze is gefrustreerd over de weigering van de VN-veiligheidsraad om een speciaal tribunaal voor Syrië op te richten.
”Ik ben er van overtuigd dat er genoeg bewijs is tegen Assad. Daarom is het zo frustrerend dat de VN geen stappen zetten. Het voorbereidende werk is gedaan. Nu moeten er stappen worden gezet om een rechtbank en een aanklager te installeren”, aldus Del Ponte in het vraaggesprek.
Volgens haar worden die pogingen vooral geblokkeerd door veto’s van Rusland. Rusland geldt al jaren als bondgenoot van Assad en steunt het Syrische regeringsleger met wapens.
Volgens een eerder onderzoeksrapport van de VN en de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) heeft de Syrische overheid zich schuldig gemaakt aan drie gifgasaanvallen in het land.
Daarnaast zou Assad hebben toegestaan dat in een militaire gevangenis duizenden gevangenen zijn opgehangen tijdens de al zes jaar durende burgeroorlog. De Verenigde Staten zegt bewijs te hebben dat het regime daar een crematorium heeft gebouwd om lichamen van gevangenen te laten verdwijnen.
Amnesty International meldde in februari dat gemiddeld twintig tot vijftig mensen per week in de gevangenissen zijn opgehangen. Er zouden tussen de vijfduizend en dertienduizend mensen zijn geëxecuteerd in de eerste vier jaar na de opstand die tot de burgeroorlog leidde.
Telegraaf 13.08.2017 De commissie van de Verenigde Naties die belast is met de oorlog in Syrië heeft ,,genoeg bewijzen om de Syrische president Bashar al-Assad te veroordelen wegens oorlogsmisdaden.”
Dat zegt het aftredend hoofd van de VN-commissie voor Syrië Carla Del Ponte (70) zondag in een gesprek met de Zwitserse krant SonntagsZeitung. Het is nog niet bekend wanneer Del Ponte terugtreedt.
Del Ponte kondigde vorige week haar aftreden aan als hoofd van de commissie. Ze is gefrustreerd over de weigering van de VN-veiligheidsraad om een speciaal tribunaal voor Syrië op te richten.
,,Ik ben er van overtuigd dat er genoeg bewijs is tegen Assad. Daarom is het zo frustrerend dat de VN geen stappen zetten. Het voorbereidende werk is gedaan. Nu moeten er stappen worden gezet om een rechtbank en een aanklager te installeren”, aldus Del Ponte in het vraaggesprek.
Telegraaf 01.07.2017 De Syrische regering wijst een rapport over de inzet van het gifgas in april van de hand. Het is niet geloofwaardig volgens Damascus, omdat het is gebaseerd ,,op getuigenissen van terroristen die zich in Turkije bevinden”. Turkije is een belangrijke steunpilaar van radicale soennitische opstandelingen die tegen de regering in Damascus vechten.
De Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag heeft een vertrouwelijk rapport verspreid over wat er 4 april in het Noord-Syrische Khan Sheikhoun zou zijn gebeurd. Het Kremlin heeft het rapport partijdig genoemd. Het is niet duidelijk wat er precies in staat. Er is volgens de OPCW het gif sarin gebruikt. Tientallen mensen zijn om het leven gekomen.
Westerse landen verdenken de Syrische regering ervan gifgas te gebruiken. De VS bestookte een Syrische luchtmachtbasis met kruisraketten als vergelding van de gifgasaanval op Khan Sheikhoun. Syrië heeft niet ontkend dat die plaats 4 april is gebombardeerd, maar volgens Damascus niet met chemische wapens. Als die verspreid zouden zijn, lagen die er mogelijk opgeslagen door de rebellen.
NU 30.06.2017 Bij de chemische aanval op de Syrische stad Khan Sheikhoun op 4 april is gebruik gemaakt van het zenuwgas sarin. Dat blijkt uit een vrijdag gepubliceerd onderzoek van de internationale waakhond voor chemische wapens.
“We veroordelen deze gruweldaad die in strijd is met de internationale regels”, verklaart voorman Ahmet Uzumcu van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). “De daders moeten verantwoordelijk worden gehouden voor hun misdaad.”
Meer dan negentig mensen kwamen om het leven bij de aanval in de provincie Idlib. Het leidde tot internationale verontwaardiging. Beelden van stervende kinderen gingen de wereld over.
De internationale waakhond voor chemische wapens heeft het voorval de laatste maanden onder de loep genomen. Daarbij is niet gekeken naar de daders van de aanval. De onderzoekers zijn niet ter plaatse geweest, dat zou te gevaarlijk zijn.
Ze hebben in plaats daarvan monsters onderzocht en getuigen geïnterviewd. De onderzoeksresultaten worden overgedragen aan een team van de Verenigde Naties dat de aanval nader onderzoekt, zo meldt persbureau AP.
Gevaar
In een reactie stelt het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken dat het onderzoek een gevaarlijk gebruik van chemische wapens door het regeringsleger van president Bashar Al-Assad laat zien. De Britse minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson zegt dat er geen twijfel is dat het regeringsleger achter de aanval zit.
De Syrische regering ontkent betrokkenheid bij de aanval. Volgens Assads bondgenoot Rusland is de aanval door tegenstanders georganiseerd om Assad te schaden.
Vijf dagen na de aanval voerde de VS een vergeldingsactie uit door een Syrische luchtmachtbasis te bestoken met raketten. Vanaf deze basis werd volgens de VS de chemische aanval uitgevoerd. Het was de eerste directe Amerikaanse aanval op het Syrische regeringsleger.
Syrië sloot zich in 2013 aan bij de OPCW na beschuldigingen van een chemische aanval in een buitenwijk van Damascus. In een internationale operatie die daarop volgde zou ruim 1.300 ton aan chemische wapens van het Syrische regime zijn vernietigd.
Terugkeren
Inmiddels zijn bijna een half miljoen Syriërs die op de vlucht waren geslagen voor oorlogsgeweld dit jaar teruggekeerd naar huis. Het overgrote deel, 440.000 mensen, was in Syrië zelf gebleven. Meer dan 31.000 mensen zijn vanuit buurlanden teruggegaan. Die cijfers bracht de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de VN, vrijdag naar buiten.
De meeste mensen die terugkeerden, komen uit de steden Aleppo, Hama, Homs en de hoofdstad Damascus. Dat ze durven terug te keren geeft nog eens aan dat de veiligheidssituatie in delen van het land is verbeterd. Een woordvoerder van de UNHCR spreekt van “een significante trend en aanzienlijke aantallen”.
Volgens gegevens die de UNHCR eerder naar buiten bracht, zijn meer dan vijf miljoen Syriërs op de vlucht geslagen door de burgeroorlog in hun land. Veruit de meesten verblijven in buurlanden. Bijna drie miljoen Syriërs zitten in Turkije. Het kleine Libanon herbergt officieel een miljoen Syrische vluchtelingen, maar het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk een stuk hoger aangezien lang niet iedereen is geregistreerd.
VK 26.04.2017 De Franse inlichtingendiensten zijn tot de conclusie gekomen dat het Syrische leger verantwoordelijk is voor de aanval met chemische wapens op het plaatsje Khan Sheikhoun. Ook hebben president Assad of functionarissen uit zijn directe omgeving opdracht gegeven tot het bombardement met saringas. Dit staat in een analyse van de inlichtingendiensten en het Franse leger.
‘Bewijs’
De bewijzen zouden zich opstapelen dat het Syrische regime achter de gifgasaanval zat in Idlib. De nieuwste aanwijzing van de VS: onderschepte gesprekken van de Syriërs waarin wordt gesproken over de voorbereidingen voor de aanval. Critici zijn echter sceptisch en wijzen op het debacle rond de Irak-invasie. Lees dit verhaal over het ‘bewijs’ van de Amerikanen.
De Fransen wijzen het Assad-regime aan op basis van een bloedmonster van een van de slachtoffers en onderzoek op de plek van de aanval.
‘Wij weten op basis van een zekere bron dat de manier waarop de genomen monsters zijn gemaakt, typisch is voor de methode die in Syrische laboratoria is ontwikkeld’, aldus de Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Marc Ayrault. ‘Deze methode draagt de handtekening van de regering en dat maakt het voor ons mogelijk om de verantwoordelijke voor de aanval aan te wijzen’.
De bewindsman zei dat de monsters waren vergeleken met monsters die na eerdere aanvallen met chemische wapens werden genomen in Syrië. In de monsters werd onder andere hexamine gevonden, dat karakteristiek is voor het sarin-zenuwgas dat door Syrië in de afgelopen decennia is geproduceerd. De Fransen hebben als vergelijkingsmateriaal onder andere een niet ontplofte granaat gebruikt. Deze werd volgens het Westen gebruikt door het Assad-regime bij een aanval in 2013 met chemische wapens op het plaatsje Saraqib.
Bij het bombardement in het noorden van Syrië kwamen ruim tachtig personen om het leven, de meeste burgers. Na de aanval besloot de Amerikaanse president Trump tot een aanval op de luchtmachtbasis vanaf waar de vliegtuigen waren opgestegen, volgens de VS, die bij de aanval waren gebruikt.
Volgens de Franse geheime diensten voerden Sukoi-22-gevechtsvliegtuigen van de Syrische luchtmacht op 4 april zes keer aanvallen uit op Khan Sheikhoun. ‘De Franse inlichtingendiensten gaan er vanuit dat alleen Bashar al-Assad en sommige leden van zijn invloedrijke entourage de opdracht kunnen geven om chemische wapens te gebruiken’, aldus het rapport.
Assad heeft ontkend dat hij de aanval heeft laten uitvoeren. Damascus heeft de afgelopen jaren de rebellen ervan beschuldigd chemische wapens te gebruiken, deels om de Syrische regering erin te luizen. De Fransen zeggen echter dat jihadistische groepen in het gebied niet in staat zijn om chemische wapens te maken. Ook hebben ze volgens Parijs niet de middelen, zoals vliegtuigen, om aanvallen met zenuwgas uit te voeren. De spionagediensten noemen beschuldigingen van Damascus dat de aanval zorgvuldig door het verzet was opgezet ‘ongeloofwaardig’.
Opslagplaats
De VN-organisatie die moet toezien op het verbod op chemische wapens, de OPCW, zei eerder deze maand dat sarin of een vergelijkbaar verboden chemisch wapen was ingezet in Khan Sheikhoun. De organisatie zei echter niet dat Assad achter het bombardement zat.
Volgens Rusland kwam het zenuwgas vrij toen de Syrische luchtmacht een opslagplaats van chemische wapens van de rebellen bombardeerde. Voor 2013 had Syrië een van de grootste chemische wapenprogramma’s van het Midden-Oosten. In dat jaar werd Damascus gedwongen het arsenaal, zo’n 1.300 ton, over te dragen en te laten vernietigen onder toezicht van de OPCW.
Trump ziet iets, voelt iets, en schiet vervolgens uit de heup
Zo kun je dus ook regeren: vanuit de heup. De 59 raketten die Donald Trump vannacht liet afvuren op een luchtmachtbasis waren niet gepland en nauwelijks beredeneerd. Het was een reflex van de president, in gang gezet door beelden van de door een gifgasaanval gedode kinderen in Khan Sheikhoun. Daarmee toonde Trump een ondoordachte daadkracht die in Amerika met enthousiasme en zorg werd ontvangen.
Een tik op zijn vingers, maar Assad is nog lang niet weg
Met de militaire aanval in het regeringsdeel van Syrië doet Trump iets wat zijn voorganger Obama nooit durfde. De consequenties kunnen groot zijn, al zetten de VS de positie van Bashar al-Assad vooralsnog niet op het spel, constateert onze correspondent in het Midden-Oosten Ana van Es.
NU 26.04.2017 Frankrijk heeft bewijs dat de Syrische regering achter de aanval met gifgas zit op de plaats Khan Sheikhoun op 4 april.
In een rapport staat dat de Franse geheime dienst monsters heeft die uitwijzen dat het om het zenuwgas sarin ging dat in Syrië is gemaakt.
Verder hebben volgens de Franse geheime dienst Sukoi-straaljagers van de Syrische luchtmacht op 4 april zes keer aanvallen uitgevoerd op de plaats in het noorden van Syrië. De Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Marc Ayrault gaf woensdag informatie uit het rapport vrij.
Herkenbare methode
“We weten op basis van een zekere bron dat de manier waarop de genomen monsters zijn gemaakt, typisch is voor de methode die in Syrische laboratia is ontwikkeld”, aldus Ayroult. “Deze methode draagt de handtekening van de regering.”
In het rapport schrijft de Franse geheime dienst verder dat alleen de Syrische president Bashar al-Assad en enkele vertrouwelingen opdracht kunnen geven om gifgas te gebruiken. Daarbij zijn de jihadisten in de regio niet in staat om gifgas te maken en daarmee aanvallen uit te voeren.
Telegraaf 26.04.2017 Frankrijk heeft bewijs dat de Syrische regering achter de aanval met gifgas zit op de plaats Khan Sheikhoun op 4 april. In een rapport staat dat de Franse geheime dienst monsters heeft die uitwijzen dat het om het zenuwgas sarin ging dat in Syrië is gemaakt.
Verder hebben volgens de Franse geheime dienst Sukoi-straaljagers van de Syrische luchtmacht op 4 april zes keer aanvallen uitgevoerd op de plaats in het noorden van Syrië. De Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Marc Ayrault gaf woensdag informatie uit het rapport vrij.
Door de gifgasaanval kwamen meer dan tachtig mensen om het leven.
,,We weten op basis van een zekere bron dat de manier waarop de genomen monsters zijn gemaakt, typisch is voor de methode die in Syrische laboratoria is ontwikkeld”, zei Ayrault. ,,Deze methode draagt de handtekening van de regering en dat maakt het voor ons mogelijk om de verantwoordelijke voor de aanval aan te wijzen”. Volgens de Franse minister konden de monsters worden vergeleken met monsters die na eerdere aanvallen werden genomen.
Volgens het rapport denkt de Franse geheime dienst dat alleen de Syrische president Bashar al-Assad en enkele vertrouwelingen opdracht kunnen geven om gifgas te gebruiken. Daarbij zijn jihadisten in de regio niet in staat om gifgas te maken en daarmee aanvallen uit te voeren.
Den HaagFM 25.04.2017 De Zweedse kroonprinses Victoria is woensdag aanwezig bij de viering van het twintigjarig bestaan van het Verdrag Chemische Wapens (CWC) en de oprichting van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag. De ceremonie vindt plaats in de Ridderzaal.
Het wereldwijde verbod op chemische wapens trad in werking in 1997. Momenteel zijn 192 landen aangesloten bij het ontwapeningsverdrag. In 2013 ontving de OPCW de Nobelprijs voor de Vrede voor haar grote inspanningen om chemische wapens wereldwijd uit te bannen. Het hoofdkantoor van de OPCW staat in Den Haag.
Woensdag wordt een ceremonie gehouden om het jubileum te vieren. Kroonprinses Victoria van Zweden zal de aanwezigen toespreken. Tijdens de ceremonie onthult Koning Willem Alexander een plaquette ter ere van het jubileum. Daarnaast spreken onder andere minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken en burgemeester Pauline Krikke. …lees meer
Elsevier 13.08.2017 De VN-commissie die de oorlog in Syrië onderzoekt, heeft genoeg bewijs om aan te tonen dat de Syrische president Bashar al-Assad oorlogsmisdaden heeft gepleegd. Dat zegt een prominent lid van de commissie.
De 70-jarige Carla del Ponte kondigde eerder aan af te treden als lid van de VN-commissie. In een interview met de Zwitserse krant SonntagsZeitung hekelt ze het feit dat de Verenigde Naties geen speciaal tribunaal hebben opgericht voor de oorlog in Syrië.
In 1999 werd Del Ponte, een Zwitserse juriste, hoofdaanklager van het Joegoslaviëtribunaal van de VN, en het Rwandatribunaal. Ook na haar pensioen zat ze niet stil: in 2012 trad ze toe tot de speciale VN-commissie voor Syrië.
Geen aanklager, geen tribunaal
‘Ik ben ervan overtuigd dat dit het geval is,’ antwoordt ze op de vraag of de commissie genoeg bewijs heeft om Assad te veroordelen voor oorlogsmisdaden. Zijn regime treedt al jaren hard op tegen rebellen, waaronder extremistische groeperingen.
‘Daarom is de situatie ook zo frustrerend. Het voorbereidende werk is allemaal al gedaan. Desondanks is er geen aanklager en geen tribunaal,’ zegt Del Ponte in het interview.
Carla del Ponte
Poetins veto
De Commissie werd in augustus 2011 opgericht. Sindsdien veroordelen de leden de mensenrechtenschendingen door het regime van Bashar al-Assad. Diverse keren heeft de commissie alarm geslagen over de acties van de regering van Assad. Maar de oproep om zijn overtredingen van internationale wetten aan te pakken, wordt vaak niet gehoord.
Overigens zegt Del Ponte dat ze alle partijen in de bloedige Syrië-oorlog de afgelopen jaren onderzocht met haar Commissie-collega’s.
Volgens de juriste wordt Assad niet vervolgd vanwege het Russische veto in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Dat is ernstig, aldus Del Ponte: ‘Een aanklager moet onze taak nu voltooien.’
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
NU 13.08.2017 De commissie van de Verenigde Naties die belast is met de oorlog in Syrië heeft ”genoeg bewijzen om de Syrische president Bashar al-Assad te veroordelen wegens oorlogsmisdaden.”
Dat zegt het aftredend hoofd van de VN-commissie voor Syrië Carla Del Ponte (70) zondag in een gesprek met de Zwitserse krant SonntagsZeitung. Het is nog niet bekend wanneer ze terugtreedt.
Del Ponte kondigde vorige week haar aftreden aan als hoofd van de commissie. Ze is gefrustreerd over de weigering van de VN-veiligheidsraad om een speciaal tribunaal voor Syrië op te richten.
”Ik ben er van overtuigd dat er genoeg bewijs is tegen Assad. Daarom is het zo frustrerend dat de VN geen stappen zetten. Het voorbereidende werk is gedaan. Nu moeten er stappen worden gezet om een rechtbank en een aanklager te installeren”, aldus Del Ponte in het vraaggesprek.
Volgens haar worden die pogingen vooral geblokkeerd door veto’s van Rusland. Rusland geldt al jaren als bondgenoot van Assad en steunt het Syrische regeringsleger met wapens.
Volgens een eerder onderzoeksrapport van de VN en de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) heeft de Syrische overheid zich schuldig gemaakt aan drie gifgasaanvallen in het land.
Daarnaast zou Assad hebben toegestaan dat in een militaire gevangenis duizenden gevangenen zijn opgehangen tijdens de al zes jaar durende burgeroorlog. De Verenigde Staten zegt bewijs te hebben dat het regime daar een crematorium heeft gebouwd om lichamen van gevangenen te laten verdwijnen.
Amnesty International meldde in februari dat gemiddeld twintig tot vijftig mensen per week in de gevangenissen zijn opgehangen. Er zouden tussen de vijfduizend en dertienduizend mensen zijn geëxecuteerd in de eerste vier jaar na de opstand die tot de burgeroorlog leidde.
Telegraaf 13.08.2017 De commissie van de Verenigde Naties die belast is met de oorlog in Syrië heeft ,,genoeg bewijzen om de Syrische president Bashar al-Assad te veroordelen wegens oorlogsmisdaden.”
Dat zegt het aftredend hoofd van de VN-commissie voor Syrië Carla Del Ponte (70) zondag in een gesprek met de Zwitserse krant SonntagsZeitung. Het is nog niet bekend wanneer Del Ponte terugtreedt.
Del Ponte kondigde vorige week haar aftreden aan als hoofd van de commissie. Ze is gefrustreerd over de weigering van de VN-veiligheidsraad om een speciaal tribunaal voor Syrië op te richten.
,,Ik ben er van overtuigd dat er genoeg bewijs is tegen Assad. Daarom is het zo frustrerend dat de VN geen stappen zetten. Het voorbereidende werk is gedaan. Nu moeten er stappen worden gezet om een rechtbank en een aanklager te installeren”, aldus Del Ponte in het vraaggesprek.
Telegraaf 01.07.2017 De Syrische regering wijst een rapport over de inzet van het gifgas in april van de hand. Het is niet geloofwaardig volgens Damascus, omdat het is gebaseerd ,,op getuigenissen van terroristen die zich in Turkije bevinden”. Turkije is een belangrijke steunpilaar van radicale soennitische opstandelingen die tegen de regering in Damascus vechten.
De Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag heeft een vertrouwelijk rapport verspreid over wat er 4 april in het Noord-Syrische Khan Sheikhoun zou zijn gebeurd. Het Kremlin heeft het rapport partijdig genoemd. Het is niet duidelijk wat er precies in staat. Er is volgens de OPCW het gif sarin gebruikt. Tientallen mensen zijn om het leven gekomen.
Westerse landen verdenken de Syrische regering ervan gifgas te gebruiken. De VS bestookte een Syrische luchtmachtbasis met kruisraketten als vergelding van de gifgasaanval op Khan Sheikhoun. Syrië heeft niet ontkend dat die plaats 4 april is gebombardeerd, maar volgens Damascus niet met chemische wapens. Als die verspreid zouden zijn, lagen die er mogelijk opgeslagen door de rebellen.
Telegraaf 02.05.2017 Rusland veroordeelt het gebruik van chemische wapens door wie dan ook en wil een volledig en onafhankelijk onderzoek naar de gifgasaanval vorige maand op de Syrische stad Khan Sheikhoun. Dat heeft president Vladimir Poetin gezegd na een onderhoud met de Duitse bondskanselier Angela Merkel in Sotsji.
„De schuldigen moeten worden gevonden en gestraft. Maar dat kan alleen gebeuren na een onafhankelijk onderzoek”, aldus Poetin. Over de al zes jaar durende oorlog in het land zei hij: „Een oplossing voor Syrië kan alleen worden gevonden met vreedzame middelen en onder de bescherming van de Verenigde Naties.”
Beide leiders bespraken ook de situatie in Oost-Oekraïne. Merkel houdt voor de beëindiging van het conflict vast aan de afspraken in het akkoord van Minsk, ondanks de minimale vorderingen. „De realisatie schiet tekort, niet de overeenkomst.”
’Slechts kleine stapjes’
Ze klaagde dat het proces voor een politieke oplossing heel moeizaam verloopt en dat er slechts kleine stapje worden gezet. Volgens haar is nu echt nodig de Oekraïense regeringstroepen en de pro-Russische separatisten uit elkaar te houden en een wapenstilstand te bewerkstelligen.
Net als Poetin loofde Merkel de inzet van de waarnemers van de OVSE, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa. „Ze doen voortreffelijk werk. Duitsland en Rusland moeten dat steunen.” Een nieuwe onderhandelingsformule of inschakeling van VN-waarnemers wees ze af. Dat zou onnodig tijdverlies betekenen. Volgens Merkel ligt de sleutel bij een wapenstilstand. Pas dan wordt het mogelijk ter plekke „pijnlijke compromissen” te sluiten.
AD 02.05.2017 Rusland veroordeelt het gebruik van chemische wapens door wie dan ook en wil een volledig en onafhankelijk onderzoek naar de gifgasaanval vorige maand op de Syrische stad Khan Sheikhoun. Dat heeft president Vladimir Poetin gezegd na een onderhoud met de Duitse bondskanselier Angela Merkel in Sotsji.
,,De schuldigen moeten worden gevonden en gestraft. Maar dat kan alleen gebeuren na een onafhankelijk onderzoek”, aldus Poetin. ,,Een oplossing voor Syrië kan alleen worden gevonden met vreedzame middelen en onder de bescherming van de Verenigde Naties”, stelde hij verder.
Tijdens de persconferentie ontkende Poetin nogmaals de Russische bemoeienis met de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Poetin noemt de beschuldigingen geruchten die door de Amerikanen zelf zijn verzonnen.
Amerikaanse veiligheidsdiensten stellen echter bewijzen te hebben dat Rusland achter het hacken zat van de Democratische e-mailaccounts. Hierdoor zou Trump winst hebben behaald ten koste van zijn concurrent Hillary Clinton.
Oost-Oekraïne
Beide leiders bespraken ook de situatie in Oost-Oekraïne. Merkel houdt voor de beëindiging van het conflict vast aan de afspraken in het akkoord van Minsk, ondanks de minimale vorderingen. ,,De realisatie schiet tekort, niet de overeenkomst.”
De realisatie schiet tekort, niet de overeenkomst, aldus Bondskanselier Angela Merkel.
Merkel klaagde dat het proces voor een politieke oplossing heel moeizaam verloopt en dat er slechts kleine stapje worden gezet. Volgens haar is nu echt nodig de Oekraïense regeringstroepen en de pro-Russische separatisten uit elkaar te houden en een wapenstilstand te bewerkstelligen.
Net als Poetin loofde Merkel de inzet van de waarnemers van de OVSE, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa. ,,Ze doen voortreffelijk werk. Duitsland en Rusland moeten dat steunen.” Een nieuwe onderhandelingsformule of inschakeling van VN-waarnemers wees ze af. Dat zou onnodig tijdverlies betekenen. Volgens Merkel ligt de sleutel bij een wapenstilstand. Pas dan wordt het mogelijk ter plekke ‘pijnlijke compromissen’ te sluiten.
Telegraaf 28.04.2017 De Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) heeft berichten ontvangen over 45 aanvallen in Syrië waarbij vermoedelijk gifgas is gebruikt. Er ligt ,,een lange lijst van waarschijnlijke gevallen” sinds 2016, zei algemeen directeur Ahmet Üzümcü vrijdag in Den Haag.
Een van de laatste en dodelijkste voorbeelden dateert van 4 april 2017, toen in Khan Sheikhoun meer dan tachtig mensen om het leven kwamen. OPCW-experts hebben door weefselonderzoek vastgesteld dat de slachtoffers zijn blootgesteld aan het zenuwgas sarin. Üzümcü wilde niet bevestigen dat het Syrische leger verantwoordelijk is, al zegt de Franse inlichtingendienst daarvoor bewijzen te hebben.
Een team van deskundigen staat volgens de directeur klaar om naar Khan Sheikhoun te reizen en ter plaatse onderzoek te doen. Maar dan moet wel de veiligheid van zijn medewerkers zijn gegarandeerd. ,,Het gebied wordt door verschillende bewapende groeperingen gecontroleerd. Daarmee moeten we een tijdelijke wapenstilstand afspreken”, aldus Üzümcü.
De OPCW, die precies 20 jaar bestaat, gaat ervan uit dat de terreurorganisatie Islamitische Staat bijna twee weken geleden in de buurt van de Iraakse stad Mosul mosterdgas heeft ingezet. De Iraakse legerleiding deelde dat mee en sprak van een aantal gewonden.
VK 26.04.2017 De Franse inlichtingendiensten zijn tot de conclusie gekomen dat het Syrische leger verantwoordelijk is voor de aanval met chemische wapens op het plaatsje Khan Sheikhoun. Ook hebben president Assad of functionarissen uit zijn directe omgeving opdracht gegeven tot het bombardement met saringas. Dit staat in een analyse van de inlichtingendiensten en het Franse leger.
‘Bewijs’
De bewijzen zouden zich opstapelen dat het Syrische regime achter de gifgasaanval zat in Idlib. De nieuwste aanwijzing van de VS: onderschepte gesprekken van de Syriërs waarin wordt gesproken over de voorbereidingen voor de aanval. Critici zijn echter sceptisch en wijzen op het debacle rond de Irak-invasie. Lees dit verhaal over het ‘bewijs’ van de Amerikanen.
De Fransen wijzen het Assad-regime aan op basis van een bloedmonster van een van de slachtoffers en onderzoek op de plek van de aanval.
‘Wij weten op basis van een zekere bron dat de manier waarop de genomen monsters zijn gemaakt, typisch is voor de methode die in Syrische laboratoria is ontwikkeld’, aldus de Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Marc Ayrault. ‘Deze methode draagt de handtekening van de regering en dat maakt het voor ons mogelijk om de verantwoordelijke voor de aanval aan te wijzen’.
De bewindsman zei dat de monsters waren vergeleken met monsters die na eerdere aanvallen met chemische wapens werden genomen in Syrië. In de monsters werd onder andere hexamine gevonden, dat karakteristiek is voor het sarin-zenuwgas dat door Syrië in de afgelopen decennia is geproduceerd. De Fransen hebben als vergelijkingsmateriaal onder andere een niet ontplofte granaat gebruikt. Deze werd volgens het Westen gebruikt door het Assad-regime bij een aanval in 2013 met chemische wapens op het plaatsje Saraqib.
Bij het bombardement in het noorden van Syrië kwamen ruim tachtig personen om het leven, de meeste burgers. Na de aanval besloot de Amerikaanse president Trump tot een aanval op de luchtmachtbasis vanaf waar de vliegtuigen waren opgestegen, volgens de VS, die bij de aanval waren gebruikt.
Volgens de Franse geheime diensten voerden Sukoi-22-gevechtsvliegtuigen van de Syrische luchtmacht op 4 april zes keer aanvallen uit op Khan Sheikhoun. ‘De Franse inlichtingendiensten gaan er vanuit dat alleen Bashar al-Assad en sommige leden van zijn invloedrijke entourage de opdracht kunnen geven om chemische wapens te gebruiken’, aldus het rapport.
Assad heeft ontkend dat hij de aanval heeft laten uitvoeren. Damascus heeft de afgelopen jaren de rebellen ervan beschuldigd chemische wapens te gebruiken, deels om de Syrische regering erin te luizen. De Fransen zeggen echter dat jihadistische groepen in het gebied niet in staat zijn om chemische wapens te maken. Ook hebben ze volgens Parijs niet de middelen, zoals vliegtuigen, om aanvallen met zenuwgas uit te voeren. De spionagediensten noemen beschuldigingen van Damascus dat de aanval zorgvuldig door het verzet was opgezet ‘ongeloofwaardig’.
Opslagplaats
De VN-organisatie die moet toezien op het verbod op chemische wapens, de OPCW, zei eerder deze maand dat sarin of een vergelijkbaar verboden chemisch wapen was ingezet in Khan Sheikhoun. De organisatie zei echter niet dat Assad achter het bombardement zat.
Volgens Rusland kwam het zenuwgas vrij toen de Syrische luchtmacht een opslagplaats van chemische wapens van de rebellen bombardeerde. Voor 2013 had Syrië een van de grootste chemische wapenprogramma’s van het Midden-Oosten. In dat jaar werd Damascus gedwongen het arsenaal, zo’n 1.300 ton, over te dragen en te laten vernietigen onder toezicht van de OPCW.
Trump ziet iets, voelt iets, en schiet vervolgens uit de heup
Zo kun je dus ook regeren: vanuit de heup. De 59 raketten die Donald Trump vannacht liet afvuren op een luchtmachtbasis waren niet gepland en nauwelijks beredeneerd. Het was een reflex van de president, in gang gezet door beelden van de door een gifgasaanval gedode kinderen in Khan Sheikhoun. Daarmee toonde Trump een ondoordachte daadkracht die in Amerika met enthousiasme en zorg werd ontvangen.
Een tik op zijn vingers, maar Assad is nog lang niet weg
Met de militaire aanval in het regeringsdeel van Syrië doet Trump iets wat zijn voorganger Obama nooit durfde. De consequenties kunnen groot zijn, al zetten de VS de positie van Bashar al-Assad vooralsnog niet op het spel, constateert onze correspondent in het Midden-Oosten Ana van Es.
NU 26.04.2017 Frankrijk heeft bewijs dat de Syrische regering achter de aanval met gifgas zit op de plaats Khan Sheikhoun op 4 april.
In een rapport staat dat de Franse geheime dienst monsters heeft die uitwijzen dat het om het zenuwgas sarin ging dat in Syrië is gemaakt.
Verder hebben volgens de Franse geheime dienst Sukoi-straaljagers van de Syrische luchtmacht op 4 april zes keer aanvallen uitgevoerd op de plaats in het noorden van Syrië. De Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Marc Ayrault gaf woensdag informatie uit het rapport vrij.
Herkenbare methode
“We weten op basis van een zekere bron dat de manier waarop de genomen monsters zijn gemaakt, typisch is voor de methode die in Syrische laboratia is ontwikkeld”, aldus Ayroult. “Deze methode draagt de handtekening van de regering.”
In het rapport schrijft de Franse geheime dienst verder dat alleen de Syrische president Bashar al-Assad en enkele vertrouwelingen opdracht kunnen geven om gifgas te gebruiken. Daarbij zijn de jihadisten in de regio niet in staat om gifgas te maken en daarmee aanvallen uit te voeren.
Telegraaf 26.04.2017 Frankrijk heeft bewijs dat de Syrische regering achter de aanval met gifgas zit op de plaats Khan Sheikhoun op 4 april. In een rapport staat dat de Franse geheime dienst monsters heeft die uitwijzen dat het om het zenuwgas sarin ging dat in Syrië is gemaakt.
Verder hebben volgens de Franse geheime dienst Sukoi-straaljagers van de Syrische luchtmacht op 4 april zes keer aanvallen uitgevoerd op de plaats in het noorden van Syrië. De Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Marc Ayrault gaf woensdag informatie uit het rapport vrij.
Door de gifgasaanval kwamen meer dan tachtig mensen om het leven.
,,We weten op basis van een zekere bron dat de manier waarop de genomen monsters zijn gemaakt, typisch is voor de methode die in Syrische laboratoria is ontwikkeld”, zei Ayrault. ,,Deze methode draagt de handtekening van de regering en dat maakt het voor ons mogelijk om de verantwoordelijke voor de aanval aan te wijzen”. Volgens de Franse minister konden de monsters worden vergeleken met monsters die na eerdere aanvallen werden genomen.
Volgens het rapport denkt de Franse geheime dienst dat alleen de Syrische president Bashar al-Assad en enkele vertrouwelingen opdracht kunnen geven om gifgas te gebruiken. Daarbij zijn jihadisten in de regio niet in staat om gifgas te maken en daarmee aanvallen uit te voeren.
NU 24.04.2017 De VS heeft maandag sancties opgelegd aan 271 medewerkers van een Syrisch overheidsbureau dat zich volgens de Amerikanen bezighoudt met de ontwikkeling van chemische wapens.
De sancties zijn een reactie op de gifgasaanval op de Syrische stad Khan Sheikhoun begin april, waarbij tientallen onschuldige burgers om het leven kwamen.
Volgens het Amerikaanse ministerie van Financiën zijn de medewerkers van het Syrische Centrum voor Wetenschappelijke Studies en Onderzoek deskundigen op het gebied van scheikunde en aanverwante onderzoeksvelden, of hebben ze sinds ten minste 2012 ondersteunende werkzaamheden verricht in het “chemische wapenprogramma” van het centrum.
De sancties houden onder andere in dat eventuele bankrekeningen van de medewerkers bij Amerikaanse banken worden bevroren en dat Amerikaanse bedrijven geen zaken meer met ze mogen doen.
Niet tolereren
“Deze brede sancties hebben als doelwit het wetenschappelijke ondersteuningscentrum voor de vreselijke chemische aanvallen op onschuldige mannen, vrouwen en kinderen door de Syrische dictator Bashar al-Assad”, zei de Amerikaanse minister Steven Mnuchin (Financiën) in een verklaring.
Mnuchin zei verder dat de sancties laten zien dat de VS het gebruik van chemische wapens door Assad niet zal tolereren.
Telegraaf 24.04.2017 WASHINGTON – De Verenigde Staten hebben honderden medewerkers van een Syrisch onderzoekscentrum op een zwarte lijst gezet. De instelling wordt volgens het Amerikaanse ministerie van Financiën verantwoordelijk gehouden voor het ontwikkelen van chemische wapens voor de Syrische regering.
De betreffende personen worden door de maatregel vooral financieel getroffen. Amerikaanse banken moeten hun tegoeden bevriezen. Ook mogen bedrijven uit de VS geen zaken meer doen met de 271 medewerkers van het Syrische Centrum voor Wetenschappelijke Studies en Onderzoek (SSRC).
De mensen die zijn toegevoegd aan de sanctielijst werken volgens het departement in sommige gevallen al ruim vijf jaar aan het chemische wapenprogramma van Syrië. Minister Steven Mnuchin (Financiën) stelde dat de VS vastberaden zijn de „financiële netwerken te sluiten van alle personen die zijn betrokken bij de productie van chemische wapens waarmee gruweldaden worden gepleegd”.
NU 21.04.2017 De Verenigde Staten zijn ervan overtuigd dat de Syrische regering nog steeds de beschikking heeft over chemische wapens. De Amerikaanse minister van Defensie James Mattis herhaalde dat vrijdag in Tel Aviv, waar hij een ontmoeting had met zijn Israëlische collega Avigdor Lieberman.
“Er kan geen twijfel over bestaan dat Syrië chemische wapens heeft achtergehouden en niet zoals toegezegd zijn hele voorraad heeft laten vernietigen”, aldus Mattis.
“Het zou heel dom zijn te proberen die nog een keer in te zetten”. Het Israëlisch leger gaat er volgens een radiobericht vanuit dat Assad nog enkele tonnen chemische wapens heeft liggen. Mattis wilde over hoeveelheden niets zeggen.
De VS bestookten een Syrische luchtmachtbasis begin april met kruisraketten als vergelding voor de gifgasaanval op de stad Khan Sheikhoun. Daardoor kwamen meer dan tachtig mensen om.
Elsevier 21.04.2017 Wat de Syrische president Bashar al-Assad ook zegt, de Amerikanen zijn ervan overtuigd dat hij nog steeds over chemische wapens beschikt. De Amerikaanse minister van Defensie James Mattis herhaalde dat vrijdag opnieuw in Tel Aviv, waar hij een ontmoeting had met zijn Israëlische collega Avigdor Lieberman.
‘Er kan geen twijfel over bestaan dat Syrië chemische wapens heeft achtergehouden en iet zoals eerder gezegd zijn hele voorraad heeft laten vernietigen,’ zegt Mattis. ‘Het zou heel dom zijn om te proberen die nog een keer in te zetten,’ waarschuwt hij.
Vergelding voor gifgasaanval
Het Israëlische leger zou ervan uit gaan dat Assad nog enkele tonnen chemische wapens heeft liggen, maar Mattis wilde geen uitspraken doen over hoeveelheden. Begin april voerden de Amerikanen een aanval uit op een Syrische luchtmachtbasis met kruisraketten.
Het was een vergelding de gifgasaanval op de stad Khan Sheikhoun, een paar dagen eerder. Bij die aanval kwamen meer dan 80 mensen om. De Amerikanen verdenken Assad van de aanval, maar hij wast zijn handen in onschuld. Ook Rusland schaart zich achter Assad.
Echtheid van beelden
Volgens Moskou en Damascus kwam het gas vrij toen een chemicaliënopslagplaats van de rebellen werd getroffen bij een bombardement, maar die lezing wordt door de Amerikanen en hun bondgenoten niet geloofd.
Assad trok eerder ook de echtheid van de beelden van de gifgasaanval in twijfel. Die beelden – waarop onder meer stervende kinderen waren te zien – zorgen voor wereldwijde verontwaardiging. ‘Je hebt nu heel veel neppe video’s,’ zei Assad, die zich openlijk afvroeg of die kinderen ‘wel echt dood’ waren.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Telegraaf 20.04.2017 Rusland zet vraagtekens bij de conclusie van de OPCW, de organisatie voor het verbod op chemische wapens, dat zenuwgas is gebruikt in het Syrische Khan Sheikhoun. Het Russische ministerie van Defensie stelt volgens persbureau TASS dat OPCW-onderzoekers niet zijn afgereisd naar de plek van de aanval.
De OPCW stelde deze week dat bij de aanval, waarbij tientallen doden vielen, het chemische wapen sarin of een vergelijkbaar middel is gebruikt. De bevindingen van de organisatie, die zetelt in Den Haag, komen overeen met eerdere onderzoeken in Turkse en Britse laboratoria.
Toch is Moskou sceptisch over het onderzoek. „Waar komen de monsters vandaan?”, vroeg een Russische defensiewoordvoerder zich hardop af. Hij stelde dat de afgelopen twee weken geen OPCW-vertegenwoordiger is gesignaleerd in Khan Sheikhoun. Ook concludeerde de zegsman dat de OPCW verdacht snel klaar was met het onderzoek.
AD 20.04.2017 Rusland zet vraagtekens bij de conclusie van de OPCW, de organisatie voor het verbod op chemische wapens, dat zenuwgas is gebruikt in het Syrische Khan Sheikhoun. Het Russische ministerie van Defensie stelt volgens persbureau TASS dat OPCW-onderzoekers niet zijn afgereisd naar de plek van de aanval.
De OPCW stelde deze week dat bij de aanval begin april, waarbij tientallen doden vielen, het chemische wapen sarin of een vergelijkbaar middel is gebruikt. De bevindingen van de organisatie, die zetelt in Den Haag, komen overeen met eerdere onderzoeken in Turkse en Britse laboratoria.
Toch is Moskou sceptisch over het onderzoek. ,,Waar komen de monsters vandaan?”, vroeg een Russische defensiewoordvoerder zich hardop af. Hij stelde dat de afgelopen twee weken geen OPCW-vertegenwoordiger is gesignaleerd in Khan Sheikhoun. Ook concludeerde de zegsman dat de OPCW verdacht snel klaar was met het onderzoek.
NU 19.04.2017 Bij de luchtaanval in de Syrische provincie Idlib is op 4 april het chemische wapen sarin of een vergelijkbaar gif gebruikt.
Dat heeft de OPCW, de organisatie voor het verbod op chemische wapens, woensdag gezegd. Door de aanval kwamen zeker negentig mensen om het leven.
De bevindingen van de OPCW, die zetelt in Den Haag, komen overeen met eerdere onderzoeken in Turkse en Britse laboratoria.
Zowel Washington als Ankara acht de Syrische regering schuldig aan de inzet van chemische wapens tijdens de bombardementen op Khan Sheikhoun. Damascus ontkent verantwoordelijk te zijn. De VS voerden niettemin met kruisraketten een vergeldingsactie uit op een Syrische luchtmachtbasis.
Telegraaf 19.04.2017 Volgens de Nederlandse veiligheidsdiensten is het ’zeer waarschijnlijk’ dat de Syrische dictator Assad achter de gifgasaanval zit van begin deze maand in de Noord-Syrische provincie Idlib. Dat zei minister Koenders (Buitenlandse Zaken) woensdag in de Tweede Kamer tijdens een debat over de Amerikaanse vergeldingsaanval voor de inzet van chemische wapens in Syrië.
Uit de Kamer kwam de vraag of het niet wat vroeg was van het kabinet om begrip te tonen voor de raketaanval nu er nog geen onomstotelijk bewijs ligt dat Assad de dader is. Koenders zei hierop dat het niet alleen de Amerikaanse inlichtingendiensten zijn die bewijzen hebben voor de schuld van Assad. „Ook onze eigen diensten achten het zeer waarschijnlijk dat het regime achter de aanval zit met chemische wapens”, zei Koenders.
Niet eerder heeft een lid van het kabinet zich uitgelaten over informatie van onze inlichtingendiensten op dit punt.
VVD-Kamerlid Ten Broeke wilde weten of de Nederlandse diensten de informatie uit eerste hand hebben of dat die is verstrekt door bevriende inlichtingenorganisaties. Hierop wilde Koenders niet ingaan. Hij had het wel over ’beschikbare informatie’. Na het debat zei hij: „We weten dat Assad een recidivist is. Hij zei eerder al dat hij geen chemische wapens had, terwijl hij ze wel inzette.”
Het kabinetsstandpunt rond de Amerikaanse vergeldingsaanval verandert in elk geval niet. Het kabinet zegt ’begrip’ te hebben voor de aanval met raketten op de Syrische vliegbasis Al Shayrat, maar steunt haar in politiek of militair opzicht niet.
NU 19.04.2017 Volgens Nederlandse inlichtingendiensten is het “zeer waarschijnlijk” dat de Syrische president Bashar al-Assad achter de gifgasaanval zit die twee weken geleden plaatsvond in de de Syrische provincie Idlib.
Demissionair minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders heeft woensdag in een debat in de Tweede Kamer gezegd dat de Nederlandse diensten “op basis van beschikbare inlichtingen” tot deze conclusie zijn gekomen.
Of de Nederlandse inlichtingendiensten dit bewijs zelfstandig hebben vergaard of informatie via bondgenoten hebben verkregen, is niet duidelijk. Het kabinet doet geen uitspraken over de manier waarop de inlichtingendiensten informatie vergaren.
Met het trauma van besluitvorming rond de Irak-oorlog, waarbij vertrouwd werd op de informatie van de Amerikanen die achteraf onjuist bleek te zijn, is het voor een aantal partijen belangrijk dat de Nederlandse diensten zelfstandig hebben kunnen verifiëren dat Assad achter de gifgasaanval zit.
Onafhankelijk onderzoek
Voor de SP en Forum voor Democratie (FvD) staat echter niet vast dat het Syrische regeringsleger achter de aanval zit. Volgens SP’er Jasper van Dijk moet er een onafhankelijk onderzoek komen om alle feiten boven tafel te krijgen. Thierry Baudet (FvD) is er niet van overtuigd dat Assad achter de aanval zit. Ook hij wil bewijzen zien.
Volgens minister Koenders wordt de route naar een onderzoek in de Veiligheidsraad geblokkeerd door Assads bondgenoot Rusland. Hij heeft dan ook begrip voor de reactie van de Amerikanen die als vergelding een Syrische luchtmachtbasis bombardeerden. “Nu is het gebruik van chemische wapens een duidelijkere rode lijn”, aldus Koenders.
Ook een meerderheid van de Tweede Kamer heeft begrip voor de bombardementen van het Amerikaanse leger.
De Franse inlichtingendiensten zeggen binnen enkele dagen ook met bewijs te komen dat het Syrische regime chemische wapens heeft gebruikt bij de gifgasaanval. Dat heeft de Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Marc Ayrault woensdag gezegd.
Telegraaf 19.04.2017 De Franse inlichtingendiensten komen binnen enkele dagen met bewijs dat het regime van de Syrische president Bashar Assad chemische wapens heeft gebruikt bij een luchtaanval op Idlib. Dat heeft de Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Marc Ayrault woensdag gezegd.
De aanval had plaats op 4 april. „Er is een onderzoek gaande door de Franse inlichtingendiensten. Het is een kwestie van dagen dat we met bewijzen komen dat het regime achter deze aanvallen zat”, zei Ayrault tegen tv-zender LCP. „We hebben zaken die ons in staat stellen te bewijzen dat het regime bewust chemische wapens heeft gebruikt.”
Eerder woensdag maakte de OPCW, de organisatie voor het verbod op chemische wapens, ook al bekend dat er chemische wapens zijn gebruikt. Volgens de OPCW gaat het om sarin of een vergelijkbaar gas.
Bij de aanval vonden zeker negentig mensen de dood. Damascus ontkent verantwoordelijk te zijn.
Telegraaf 13.04.2017 De Russische president Vladimir Poetin en zijn Turkse ambtgenoot Recep Tayyip Erdogan steunen een onderzoek van de OPCW naar het gebruik van chemische wapens in het Syrische Khan Sheikhoun. Dat melden bronnen rond de Turkse president.
De leiders spraken elkaar donderdag telefonisch. Erdogan zou daarbij hebben benadrukt dat het gebruik van chemische wapens een misdaad tegen de menselijkheid is.
De OPCW (Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens) maakte donderdag bekend dat deskundigen naar Turkije gaan om materiaal te verzamelen voor het onderzoek. Daar moet uit blijken wat voor wapens op 4 april zijn gebruikt.
Tientallen doden
Bij de aanval kwamen tientallen mensen om het leven. Syrië en Rusland stellen dat in Khan Sheikhoun een opslagplaats is geraakt waar extremisten chemische wapens maakten en bewaarden. De Verenigde Staten denken dat het Syrische regeringsleger dergelijke wapens heeft gebruikt.
Telegraaf 13.04.2017 Deskundigen van de OPCW (Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens) gaan naar Turkije om materiaal te verzamelen voor hun onderzoek naar gifgas in het noorden van Syrië. Dit heeft de OPCW donderdag bekendgemaakt.
De onderzoekers van de in Den Haag gevestigde OPCW willen ook met overlevenden spreken. Tijdens een luchtaanval 4 april op Khan Sheikhoun in de provincie Idlib ontplofte gifgas. Er zijn 87 mensen gedood onder wie veel kinderen.
Het zou gaan om een zenuwgas dat volgens de Amerikaanse president Trump uit Syrische gevechtsvliegtuigen kwam. Hij liet de basis van de vliegtuigen afgelopen vrijdag met raketten bestoken. Syrië en Rusland stellen dat in Khan Sheikhoun een opslagplaats van jihadisten is geraakt, waar de extremisten chemische wapens maken en bewaren.
De missie van de OPCW gaat enkel kijken wat voor wapens zijn gebruikt. De resultaten van het onderzoek worden over ruim drie weken verwacht. Ze worden dan overgedragen aan een gezamenlijke onderzoeksmissie van de VN en de OPCW. Die moet achterhalen wie met het gif gooide.
NU 12.04.2017 Rusland heeft woensdag in de VN-Veiligheidsraad een veto uitgesproken over een resolutie waarin het Syrische regime wordt veroordeeld voor de gifgasaanval op Khan Sheikhoun. Het land wordt opgeroepen mee te werken aan een internationaal onderzoek naar de aanval.
Bij de aanval op de Syrische stad kwamen vorige week bijna negentig mensen om het leven en raakten vele anderen gewond. Onderzoek van monsters afkomstig van de plek van de aanval bevestigen dat het zenuwgas sarin werd gebruikt.
Het is de achtste keer dat Rusland een veto uitspreekt in de Veiligheidsraad.
China onthield zich van de stemming over de resolutie, samen met Ethiopië en Kazachstan. Tien landen stemden voor de ontwerptekst. Bolivia voegde zich bij de Russische nee-stem.
Het grootste deel van de internationale gemeenschap houdt het regime van de Syrische president Bashar al-Assad verantwoordelijk voor de gifgasaanval. Rusland en andere bondgenoten van Assad houden vol dat het gifgas afkomstig was uit een opslagplaats van de rebellen en vrijkwam na een conventionele luchtaanval.
Rusland en de VS hebben woensdag “enige vooruitgang geboekt” over Syrië. Dat heeft de Russische minister Sergei Lavrov van Buitenlandse Zaken gezegd na een gesprek met zijn Amerikaanse collega Rex Tillerson in Moskou.
Volgens Lavrov heeft de Russische president Vladimir Poetin er mee ingestemd om nieuwe afspraken te maken over de veiligheid in het luchtruim boven Syrië.
Deze afspraken waren door Rusland opgeschort na de Amerikaanse raketaanval op een Syrische legerbasis, vorige week. De Amerikaanse president Donald Trump besloot over te gaan tot de raketaanval als vergelding voor de gifgasaanval op Khan Sheikhoun.
Hoewel op voorhand was aangekondigd dat Poetin Tillerson niet zou ontmoeten, sprak de Amerikaanse minister woensdag ook twee uur lang met de Russische president.
Assad
De VS vinden het volgens Tillerson belangrijk dat de Syrische president Assad uiteindelijk afstand doet van de macht, op een ordentelijke wijze. Voor hem of voor zijn familieleden is in de toekomst geen rol meer weggelegd in het Syrisch bewind.
Lavrov zei dat Moskou niet zijn hoop vestigt op Assad noch op iemand anders in Syrië. Rusland wil een vreedzaam politiek proces, Assad nu ten val brengen zou slechts Islamitische Staat in de kaart spelen.
Behalve over Syrië spraken Rusland en de VS ook over de verslechterde banden tussen de twee landen, als gevolg van de situatie in Syrië. Die zijn volgens Tillerson op een dieptepunt beland. De partijen hebben afgesproken een werkgroep in het leven te roepen die de relatie gaat evalueren.
Telegraaf 08.04.2017 De Iraanse president Hassan Rohani heeft zaterdag in een toespraak opgeroepen tot een onafhankelijk onderzoek naar de vermeende chemische aanval in Syrië. Een onpartijdig internationaal orgaan moet volgens de Iraanse leider uitzoeken „waar deze chemische wapens vandaan kwamen.”
Bij de dodelijke aanval op de Syrische plaats Khan Sheikhoun kwamen deze week tientallen mensen om het leven. De Verenigde Staten zijn ervan overtuigd dat het regime van Bashar al-Assad verantwoordelijk is voor de vermoedelijke gifgasaanval. Amerikaanse oorlogsschepen vuurden daarom vrijdag tientallen raketten af op een Syrische luchtmachtbasis.
Iran, een belangrijke bondgenoot van het Assad-regime, heeft de Amerikaanse vergeldingsactie scherp veroordeeld. Trump „beweerde dat hij terroristen wilde bestrijden, maar deze zet maakte alle terroristen in Syrië blij”, zei Rohani volgens het Iraanse PressTV.
VK 07.04.2017 De Verenigde Staten hebben vannacht een luchtmachtbasis van het Syrische leger aangevallen. Waarom gebeurde dat en hoe is er op de aanval gereageerd?
De Verenigde Staten hebben vannacht een militaire basis van het Syrische leger aangevallen, alsreactie op de gifgasaanval dinsdag in Khan Sheikhoun, waarbijtientallen mensen om het leven kwamen. Het is de eerste keer dat de VS het regime van Assad rechtstreeks aanvallen.· Vanaf een oorlogsschip in de Middellandse Zee vuurde het Amerikaanse leger 59 raketten af op de basis Shayrat van de Syrische luchtmacht bij de stad Homs. Hierbij zijn de start- en landingsbanen, vliegtuigen en de brandstoftanks onder vuur genomen.
De rakettenzouden negen Syrische gevechtsvliegtuigen hebben vernietigd, waardoor het voor de Syrische regering nu moeilijker zou zijn om gifgasaanvallen uit te voeren. Volgens betrokkenen was de aanval een van de minst verstrekkende varianten.
· Een Syrische overheidsfunctionaris meldt aan persbureau AP dat erminstens zeven doden en negen gewonden zijn gevallen bij de Amerikaanse raketaanval op Shayrat. Op de aangevallen basis is materieel van het Russische leger gestationeerd. Dat is niet geraakt.· Volgens de Amerikaanse president Donald Trump is de militaire operatie in het ‘belang van de Amerikaanse nationale veiligheid’ om de verspreiding en hetgebruik van chemische wapens te voorkomen.
De Russische president Vladimir Poetin, een bondgenoot van de Syrische president Assad,vindt dat de VS met de raketaanval het internationale recht hebben geschaad.De relatie tussen Amerika en Rusland is hierdoor volgens hem ernstig beschadigd. Rusland heeft het in 2015 ondertekende bestand met de VS, waarin is afgesproken dat de twee landen elkaars veiligheid garanderen in het Syrische luchtruim, opgeschort en opgeroepen tot een spoedzitting in de VN-Veiligheidsraad.· De Franse presidentFrancois Hollande en de Duitse bondskanselier Angela Merkel hebben laten weten dat ze door zullen gaan met hun inspanningen om via de Verenigde Naties tot een vreedzame oplossing te komen voor de burgeroorlog in Syrië. ‘Assad draagt volledige verantwoordelijkheid voor deze ontwikkeling’, aldus de beide leiders.
DeSyrische oppositie is enthousiastover de Amerikaanse aanval, zo meldt persbureau AFP. De aanval is een ‘zeer belangrijke reactie’ van de VS.· De aanval was een reflex van de president Trump, in gang gezet door beelden van de door een gifgasaanval gedode kinderen in Khan Sheikhoun, schrijft onze correspondent in een analyse. Daarmee toonde Trump een ondoordachte daadkracht die in Amerika met enthousiasme en zorg werd ontvangen.· Trump heeft voor zijn oorlogsdaad geen toestemming gevraagd aan het Congres, waar hij wel grondwettelijk toe verplicht is. Hij had haast. Na het zien van de beelden van de slachtoffers (woensdag) overlegde hij donderdag met zijn minister van Defensie Jim Mattis, die hem een aantal opties voorlegde. Dezelfde avond vond de aanval plaats.
‘In deze propaganda-oorlog is het onmogelijk te achterhalen wie schuldig is’
VK 05.04.2017 In de propaganda-oorlog is het vaak ondoenlijk de waarheid over aanvallen met chemische wapens te achterhalen – en de daders.
Sinds de Syrische president Assad in 2014 zijn voorraad chemische wapens op last van de VN-Veiligheidsraad liet vernietigen, hebben zijn troepen nog vele malen chloorgas gebruikt tegen burgers en rebellengroepen. ‘Het is een betrekkelijk eenvoudig te maken wapen, je hebt geen enorme fabrieken nodig. Bovendien is het bezit van chloorgas niet verboden,’ zegt defensiedeskundige Sico van der Meer van het instituut Clingendael.
Chloorgas mag dan een ‘huis-, tuin-en keukenmiddel’ zijn, zoals Van der Meer het uitdrukt, het gebruik van chemicaliën als wapen heeft desastreuze gevolgen. ‘Omdat chloorgas zwaarder is dan lucht, dringt het ook binnen in kelders en ondergrondse schuilplaatsen.
Burgers die bescherming zoeken tegen bombardementen, zitten in de val’, schreef de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) begin dit jaar in een zoveelste alarmerende rapportage over de inzet van chemische wapens tijdens de Syrische burgeroorlog.
Het is een betrekkelijk eenvoudig te maken wapen en het bezit van chloorgas is niet verboden, aldus Defensiedeskundige Sico van der Meer van het instituut Clingendael.
‘Ik hoefde niet te doen alsof ik iets wist van chemische wapens, want ik wist helemaal niets. Ik kan wel onderhandelen, ik ken de regio, ik kan programma’s leiden. En ik omringde me met mensen die wel de technische expertise hadden.’ Sigrid Kaag vertelde in een uitgebreid interview met Volkskrant Magazine (+) over haar werk en leven als VN-wapenonderhandelaar met Syrië en VN-gezant in Libanon.
Syrië sloot zich, onder druk van de VS en Rusland, in 2013 aan bij de Chemische Wapen Conventie. Het verdrag bepaalt dat het gebruik van chloorgas verboden is. In hetzelfde jaar vielen honderden doden bij een aanval met chemische wapens – waarschijnlijk het zenuwgas sarin in de hoofdstad Damascus. Daarop bepaalde de VN-Veiligheidsraad dat Syrië ruim duizend ton aan sarin, mosterdgas en het krachtigste zenuwgas VX moest verschepen en laten vernietigen.
In de zomer van 2014 zei de in Den Haag gevestigde Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) dat de operatie, onder supervisie van de Nederlandse diplomate Sigrid Kaag, voltooid was. Kort daarop verschenen de eerste berichten dat Assad een deel van zijn voorraden had achtergehouden. Heeft hij de internationale gemeenschap misleid? Van der Meer: ‘Het is moeilijk daar een vinger achter te krijgen. Er zijn wel sporen van chemische wapens gevonden, maar de Syriërs beweerden dat het restanten waren uit inmiddels ontmantelde fabrieken.’
De VN en de OPCW hebben de afgelopen jaren onderzoekers naar Syrië gestuurd, maar hun bewegingsruimte was beperkt. ‘Ze werden tegengewerkt door de strijdende partijen’, aldus Van der Meer: ‘Bovendien beschuldigen regering en rebellen elkaar. Het is een propaganda-oorlog, waarin het soms ondoenlijk is de waarheid te achterhalen.’ Zo konden de VN en de OPCW vorig jaar slechts in drie van negen gerapporteerde gevallen aantonen dat er sprake was van een aanval met chemische wapens door het Assad-regime. Nadat het onderzoeksverslag verschenen was, meldde Human Right Watch nog meer dan tien aanvallen.
Het is een propaganda-oorlog, waarin het soms ondoenlijk is de waarheid te achterhalen, aldus Defensiedeskundige Sico van der Meer van het instituut Clingendael.
De obstakels bij het verzamelen van bewijsmateriaal staan ook strafmaatregelen tegen de daders in de weg. De Veiligheidsraad stelde in 2015 dat daders moesten worden opgespoord, opdat er sancties konden worden getroffen. Dat is slechts mondjesmaat gebeurd. Van der Meer: ‘Rusland houdt Assad de hand boven het hoofd.’ De EU legde in maart wel beperkte sancties op aan vier hooggeplaatste Syrische militairen die verantwoordelijk worden gehouden voor het gebruik van chemische wapens. Hun (eventuele) financiële tegoeden in Europa werden bevroren, en ze kregen een reisverbod.
Van der Meer werkt momenteel aan een rapport over de toekomst over de OPCW. De oorspronkelijke taak, het begeleiden van landen bij chemische ontwapening, is grotendeels vervuld. Maar de kennis die de organisatie in huis heeft, mag volgens de defensiedeskundige niet verloren gaan. ‘In Syrië hebben we gezien dat niet alleen de strijdkrachten, maar ook rebellen over chemische wapens beschikken. Zo hebben de VN vastgesteld dat Islamitische Staat vorig jaar granaten met mosterdgas heeft afgevuurd.’
Drie keer eerder chloorgas als wapen
Eind vorig jaar stelden de VN en de OPCW vast dat in 2014-2015 Syrische regeringstroepen in drie gevallen chloorgas als wapen hadden gebruikt. De organisaties beschikten over ‘voldoende informatie’ om aanvallen in Talmenes, Sarmin (beide in de regio Idlib)en Marea (in de provincie Aleppo) toe te schrijven aan het Assad-regime. De aanvallen werden uitgevoerd door helikopters die gestationeerd waren op twee luchtmachtbases. In drie gevallen was er onvoldoende informatie beschikbaar, drie andere gevallen worden nog onderzocht. De organisaties betwijfelen of ze daarover alsnog opheldering kunnen verschaffen.
VK 05.04.2017 Een kleine provinciestad in Syrië lijkt getroffen door de zwaarste gifgasaanval in de Syrische burgeroorlog in bijna vier jaar tijd. Alles wijst erop dat dinsdag tientallen mensen zijn gedood tijdens een aanval met chemische wapens in de stad Khan Sheikhoun, vlak bij het rebellenbolwerk Idlib.
Lokale hulpverleners en journalisten uit Khan Sheikhoun maakten de aanval dinsdagmorgen wereldkundig. Zij hebben foto’s en filmbeelden verspreid van slachtoffers met schuim om hun mond en lichtstijve pupillen – symptomen die wijzen op een aanval met chemische wapens. Daarnaast zijn er filmbeelden in omloop van mensen die worden beademd, stuiptrekkende lichamen die worden schoongespoeld met water en stapels dode kinderen.
AFP news agency ✔@AFP#UPDATE Rocket slams into hospital in northwestern Syria as doctors treat victims of a suspected chemical attack, AFP correspondent says
Zeker 58 mensen kwamen bij de aanval om het leven, stelt het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten in Londen – een onderzoeksbureau in Londen dat als relatief betrouwbare bron geldt in het volstrekt ontoegankelijke rebellendeel van Syrië. Turkije stelde kortstondig een grensovergang open om gewonden naar Turkse ziekenhuizen te vervoeren.
De Syrische burgeroorlog, die sinds 2012 al honderdduizenden doden levens eiste, staat door de vermoedelijke gifgasaanval weer even in de mondiale belangstelling. Khan Sheikhoun, ooit een welvarende handelsplaats aan de snelweg van Damascus naar Aleppo, is twee jaar geleden veroverd door het Nusra-front, de lokale afsplitsing van Al Qaida. Deze terreurorganisatie geldt in Syrië als sterke militaire tegenstander van de Syrische president Bashar al Assad.
Met een optreden van schoolkinderen vierde de bevolking van Khan Sheikhoun onlangs nog de zesde verjaardag van de Syrische opstand. Maar sinds Assad in december de stad Aleppo heroverde op de rebellen en hen verbannen heeft naar de provincie Idlib, verschoof het front deze kant op. Het gebied rond Khan Sheikhoun wordt al weken zwaar gebombardeerd door het Syrische leger, gesteund door de Russische luchtmacht, in een poging nu ook hier de oppositie te verslaan.
‘Voor zover wij begrijpen, was het een chemische aanval die uit de lucht kwam’, zegt Staffan de Mistura, de hoogste VN-gezant inzake Syrië, die werkt aan een nieuwe ronde van vredesbesprekingen tussen Assad en de oppositie. De VN stelt hiermee indirect dat het Syrische leger van president Assad achter de aanval zit, of diens bondgenoot Rusland. Alleen deze twee militaire spelers beschikken over gevechtsvliegtuigen en helikopters om wapens mee uit de lucht te gooien.
Zowel Rusland als de top van het Syrische leger ontkent de beschuldigingen. Zij wijzen de vinger naar het Nusra-front. ‘Terroristische organisaties beschuldigen altijd het Syrische leger van het inzetten van chemische wapens tegen hun strijders of burgers, elke keer wanneer ze hun doelen niet halen.’ Regeringsgezinde media melden dat de Syrische luchtmacht dinsdag een opslagplaats van chemische wapens heeft gebombardeerd die in handen was van het Nusra-front.
OPCW start onderzoek
Als blijkt dat gifgas is gebruikt tegen de bevolking van Khan Sheikhoun, is dit de grootste aanval met chemische wapens sinds Assad in de zomer van 2013 honderden burgers vergaste in de rebellenwijk Oost-Ghouta bij Damascus. De internationale gemeenschap overwoog toen om troepen te sturen naar Syrië, maar zag daar uiteindelijk vanaf.
Een lokale arts die werkt in de stad, Shajul al Islam, maakt op internet al langer melding van aanvallen met chloorgas door Assad en zijn bondgenoten. Eind vorige maand deed hij op Twitter een oproep voor ‘grote hoeveelheden’ gasmaskers en beschermende kleding. ‘De gasaanvallen gebeuren elke dag.’ Hij stelt dat dinsdag het uiterst giftige saringas is gebruikt. Dit wordt tegengesproken door reddingswerkers van de White Helmets, een hulporganisatie die steun krijgt van westerse overheden. ‘Artsen stellen dat zij niet weten welk gas er is gebruikt.’
Om na te gaan wat er precies is gebeurd en welke partij de dader is, is de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) een onderzoek begonnen. Een groot probleem hierbij is dat het onmogelijk lijkt om Khan Sheikhoun te bezoeken. Het Nusra-front maakte zich de afgelopen jaren schuldig aan stelselmatige ontvoeringen van westerse hulpverleners en journalisten die zich in hun territorium wagen.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3feb3df0-5983-11eb-b70f-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/679b1f02-4419-11eb-821c-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b2942b4a-3af8-11eb-839f-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7b9b26ac-7838-11eb-b9ec-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5e82af82-739b-11eb-91d3-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/53d2d4a2-7361-11eb-97ef-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3aeb24c8-703a-11eb-ab46-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/895aa552-6ba3-11eb-a949-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9595bca8-679d-11eb-9d92-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e22889e4-657f-11eb-b317-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ed27fad8-656a-11eb-8bd9-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/90689dc0-6533-11eb-a5dc-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8fb3f5e6-6533-11eb-a5dc-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cd2342b4-647b-11eb-8525-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6148e68a-63b7-11eb-b4a2-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/61e3208e-60c3-11eb-b639-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/675098e2-5f12-11eb-a497-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bca6fc6a-5c96-11eb-b7eb-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8d9a47e6-5968-11eb-9224-0255c322e81b.JPG)
:quality(85)/https%3A%2F%2Fmedia.nu.nl%2Fm%2Fhcdx3wbatpdu_wd640.jpeg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ba8b7b4e-58d2-11eb-b518-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/baee7c30-58d2-11eb-b518-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/153920d8-557b-11eb-9348-02d1dbdc35d1.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d7a28dc0-3e07-11eb-aef1-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1f74bb64-0ed3-11eb-bcae-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/385be67e-07b8-11eb-8a4f-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0689a6ec-03ab-11eb-96f3-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8e72e0ce-0157-11eb-a79a-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/73a0687a-fe69-11ea-bb25-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8454d5e6-fd7b-11ea-be14-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c858eaa6-fd86-11ea-9c32-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5dde7f42-fb3d-11ea-9d0e-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/64cac65a-fa69-11ea-9d0e-0217670beecd.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/24bbffc2-f8be-11ea-ae57-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/415bf2b4-f8c2-11ea-be9f-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/eb24f8b8-f746-11ea-a2ec-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c6d35cca-f6dd-11ea-a8a4-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ff433696-f68f-11ea-9bdf-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b758eb9e-f40c-11ea-a2ec-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1b7325bc-f346-11ea-9088-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/411dac64-f112-11ea-9a04-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c6eb9388-f02c-11ea-9d0e-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e3cdbac6-f036-11ea-b8d7-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/257ed914-ef01-11ea-be14-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a2513b88-eec2-11ea-9d0e-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/33293394-7a70-11ea-8624-0217670beecd.jpg)
/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2020/04/web-0804buigas.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/29d9f2e2-79ad-11ea-9741-02c309bc01c1.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data52214809-1bd5c2.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data52205809-c2679a.jpg)
© ANP Foto pic.twitter.com/AwrIdUOrFG
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data53309656-94052e.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/12/data53396270-72593e.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2018/11/data38899212-a1c21d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/79002ba0-254f-11ea-8930-02d1dbdc35d1.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data53401055-d54456.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2018/11/data38383845-fdf0b3-2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/52754580-2570-11ea-8930-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f5464d1c-f534-11e8-9155-dbd71fb7f004.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/061af3d2-eda0-11e8-8eaa-615bd33c8241.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d11eaa66-6f28-11e8-a76b-9fe89e841943.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ffdb822a-58e9-11e8-9aaf-5b9a30b0af49.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c3248a28-4577-11e8-9e27-3b1e9c9e1dca.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2e5f8802-4419-11e8-9590-9ba4cbd0fcce.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e91620e0-42fa-11e8-ad37-4fad45bb7656.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f7f9d0bc-42ef-11e8-bd19-393a4b6ece34.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/196050f8-42ed-11e8-820d-f5e30a7141bc.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5f1f1d72-424d-11e8-97f8-611bf24e8121.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/289af80e-4237-11e8-ae38-f9aa62ff7f7c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/463f8838-41a7-11e8-9436-cd0425beaaaf.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fb714acc-3737-11e8-83c4-bfd7c948d89e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f990114e-3425-11e8-bed9-cf6ee803067e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ce12e584-3c1a-11e9-9d7b-f369179b825f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ce21119a-3c1a-11e9-9d7b-f369179b825f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4a69dafe-2b84-11e9-919f-c56aabf36538.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b6c6dadc-1d95-11e9-93f1-cfa79db0733f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/071336f0-c582-11e8-ad64-0f8cb8c45040.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/071336f0-c582-11e8-ad64-0f8cb8c45040.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a05230b2-b846-11e8-883c-591c06b97dc2.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d2013fea-b80f-11e8-bcb6-ddcbfa931e74.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/98e26dd2-b78e-11e8-8558-7d3206fd8c71.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/81a80746-b77d-11e8-9927-c39ceb60dca1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1832e47a-b746-11e8-9a3d-7d3fad9b854b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fdccf5e8-b737-11e8-8764-a558f0fdae48.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/13ee09a0-b690-11e8-b60d-b7f9a18120f9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2bc51fba-b1ee-11e8-ac2d-bb47d620f20d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1097cef8-b1db-11e8-bb96-879bacf2b5f0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/43910e0c-b111-11e8-b346-0ba06b03b01d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/439d1954-b111-11e8-b346-0ba06b03b01d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/43a85c42-b111-11e8-b346-0ba06b03b01d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4e3aa7ac-b083-11e8-b1ac-fd0be5352ee0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/706f4d4a-64d0-11e8-a7cf-f5e81aab27b6.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/af331132-62fb-11e8-a781-c1023be9e278.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0b6c9b9c-5f5c-11e8-8e84-5b0accd0fdcd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c601a442-5eb3-11e8-ad5a-65b45296a253.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/43bd767e-5dbd-11e8-b991-4b6f0115df9d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1e9ea3d6-5aa7-11e8-b545-351df6eab03f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/36c7f8bc-4338-11e8-ba08-f509912acdd0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/08558f12-4324-11e8-8b17-515d1de79b1e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/51168e64-4256-11e8-ae38-f9aa62ff7f7c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1717b34a-cb15-11e7-a462-517eedc5c319.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.