De Turkse president Recep Tayyip Erdogan is woedend op de beslissing van Oostenrijk om zeven omstreden moskeeën te sluiten, en veertig radicale imams uit te wijzen. Erdogan waarschuwt dat dit kan leiden tot ‘een nieuwe kruistocht.’
Erdogan richt zijn pijlen vooral op de Oostenrijkse premier Sebastian Kurz, die radicalisering wil tegengaan door moskeeën te sluiten waar radicale imams prediken. Kurz gaat zo de strijd aan met de politieke islam. Na onderzoek sloot de Oostenrijkse regering zeven moskeeën, waarvan er één banden had met Turkije. Dat meldt de Turkse krant Hurriyet.
De imams zullen worden uitgezet, omdat ze worden gefinancierd door vreemde mogendheden. ‘De politieke islam, radicalisering en parallelle samenlevingen horen niet thuis in ons land,’ zei Kurz.
‘Westen moet de boel op orde krijgen’
Als het aan Erdogan ligt, blijft deze beslissing niet zonder gevolgen. ‘Ik ben bang dat de door de Oostenrijkse kanselier ondernomen stappen de opmaat kunnen vormen voor nieuwe kruistochten,’ zei Erdogan zaterdag in Istanbul. ‘De westerse wereld moet de boel op orde krijgen.’
Ook het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken spreekt zich uit tegen de beslissing van Kurz. ‘We veroordelen Oostenrijkse politici, Kurz in het bijzonder, omdat ze proberen politiek gewin te halen uit deze verontrustende ontwikkelingen. Terwijl ze moeten vechten tegen xenofobie, racisme, en de opkomst van extreem rechts.’
Met de grondwetswijziging zou een presidentieel systeem worden ingevoerd, waarbij alle uitvoerende macht bij de president komt te liggen. In het huidige stelsel leidt de premier de regering en is de functie van president slechts een ceremoniële.
Bestrijding salafisme
De overheid was gewaarschuwd en toch was zij niet bereid om maatregelen te nemen ter bestrijding van het salafisme. De blaam rust op ministers, gemeentebestuurders, ambtenaren en vooral het parlement. De onthullingen van Nieuwsuur en NRC Handelsblad zijn te ernstig om onbesproken te laten. Gezagsdragers op alle niveaus weigerden en weigeren de salafistische dreiging onder ogen te zien.
Na het schandaal omtrent de moskeeën is het vooral de As Soennah-moskee die onder de loep ligt, maar er zijn meer omstreden moskeeën in Nederland. Elsevier Weekblad maakte een overzicht.
De gemeente Den Haag is door de AIVD wel degelijk op de hoogte gesteld van geldstromen vanuit Koeweit naar de omstreden As-Soennah moskee, melden NRC en Nieuwsuur vandaag, zaterdag. Eerder deze week meldden zij nog dat gemeenten van niets wisten.
Maar de twee media – die vorige week onthulden dat zeker dertig islamitische organisaties geld hebben aangevraagd of ontvangen uit de ‘onvrije’ Golfstaten Koeweit en Saudi-Arabië – hebben van de inlichtingendienst te horen gekregen dat die de gemeente Den Haag wel degelijk vertrouwelijk heeft geïnformeerd.
AD 20.06.2018
Rijk en gemeenten moeten beter gaan samenwerken om te kunnen optreden tegen ontwrichtende boodschappen die bijvoorbeeld worden verkondigd in een moskee. De Haagse burgemeester Pauline Krikke pleitte in Nieuwsuur daarom voor een nieuwe wet, die ministers en burgemeesters meer mogelijkheden geeft om onwenselijke invloeden ‘die met buitenlandse financieringen meekomen naar instellingen in Nederland’ een halt toe te roepen.
AD 05.05.2018
AD 05.05.2018
Ondermijnende standpunten
Buitenlandse financiering vindt ze op zich niet problematisch. Dat wordt het wel als met het geld ook boodschappen of standpunten meekomen die onze manier van leven en onze democratische rechtsstaat ondermijnen. Als voorbeelden noemde zij de komst van veel buitenlandse predikers, vrouwenbesnijdenis of het op straat aanspreken van vrouwen dat hun kleding degelijker moet.
Onvoldoende middelen
‘Het gaat me niet om de islam, maar om het tegenhouden van ontwrichtende boodschappen’, aldus Krikke. ‘Die haaks staan op wat wij in Nederland met elkaar nastreven en in wetten hebben vastgelegd, die willen wij niet in onze wijken en buurten. Maar we hebben nu onvoldoende middelen om ertegen in actie te komen.’
Zeer ernstig en zeer zorgwekkend
Burgemeester van Den Haag Pauline Krikke (VVD) laat weten dat ze het ‘zeer ernstig en zeer zorgwekkend’ vindt als het inderdaad klopt dat de RIHS de moskee financiert. Ze kan niets kwijt over welke informatie de gemeente wel of niet van geheime diensten ontvangt.
‘Ook al zouden we zijn geïnformeerd, we kunnen en mogen niets met die informatie doen.’ Wel wil ze samen met het kabinet zo snel mogelijk maatregelen nemen.
De burgemeester reageerde onder meer op uitlatingen over vrouwenbesnijdenis van voorgangers in de Haagse As Soennah Moskee. Die moskee zou worden gefinancierd door een omstreden investeerder uit Koeweit. Als dat klopt, is dat ‘zeer ernstig en zeer zorgwekkend’, stelde Krikke eerder.
Ook de Tweede Kamer is zeer bezorgd over de situatie. PVV-leider Geert Wilders wil er snel over debatteren met premier Mark Rutte (VVD). Wilders wil de As-Soennah moskee direct sluiten omdat ‘het openhouden van zo’n moskee levensgevaarlijk en onverantwoord is. De gewapende jihad, de doodstraf voor afvalligen en vrouwenbesnijdenis wordt gelegitimeerd en aangemoedigd’ in het gebedshuis.
AD 04.06.2018
AD 06.06.2018
Onze vrijheid verdedigen tegen import van onvrijheid
Regeringspartij ChristenUnie maakt zich er naar eigen zeggen ‘al vijf jaar druk’ om. Partijleider Gert-Jan Segers verwacht van het nieuwe kabinet dat het gaat doen ‘wat het vorige steeds weer naliet: onze vrijheid verdedigen tegen de import van onvrijheid vanuit onder andere Golfstaten’.
Volgens Pieter Omtzigt (CDA) moet de Belastingdienst de As-Soennah moskee haar status als goed doel en de belastingvoordelen die daarbij horen, afnemen. Het is ‘bizar’ dat giften aan de As-Soennah moskee nog steeds aftrekbaar zijn van de belasting, vindt hij.
GroenLinks-Kamerlid Zihni Özdil roemt het ‘belangrijke onderzoekswerk’ van Nieuwsuur en NRC. Zij hebben volgens hem aangetoond ‘hoe salafisten die gesponsord worden door dictatoriale golflanden de Nederlandse samenleving vergiftigen’.
Predikers: vrouwenbesnijdenis ‘aanbevolen’, doodstraf op afvalligheid
Ook hebben NRC en Nieuwsuur een vertrouwelijk AIVD-document ingezien, waarin staat dat de As-Soennah moskee met een ‘gespleten tong’ spreekt. De moskee nodigt geregeld sprekers van de stichting RIHS uit die orthodox-islamitische wetten en straffen propageren, blijkt uit een reportage in de zaterdageditie van NRC.
Overigens spraken zij niet allemaal in de Haagse moskee, maar ook in bijvoorbeeld een partycentrum in de Utrechtse wijk Overvecht.
Journalisten van de krant woonden een islamcursus bij waarin een RIHS gelieerde prediker sji’ieten ‘walgelijk’ en ‘gevaarlijker dan Joden en christenen’ noemt. Omdat sji’ieten volgens de prediker ‘geen moslims’, maar ‘ongelovigen’ zijn, is de jihad tegen hen volgens hem geldig.
De ‘liefdadigheidsinstelling’financierde dan ook soennitische strijdgroepen in Syrië, waaronder Jaish al-Islam en Ahrar al-Sham. Hoewel overheden in westerse landen deze groepen niet als terroristische organisaties hebben aangemerkt, vechten ze wel voor een sharia-staat in Syrië.
In andere (video)lessen die in of met behulp van de Haagse As Soennah-Moskee zijn gegeven, wordt vrouwenbesnijdenis aanbevolen, omdat zo de ‘lusten’ bij vrouwen worden verminderd. Tevens propageren predikers die zijn verbonden aan de stichting RIHS de doodstraf voor afvalligen en overspeligen.
RIHS wilde islamitische school vestigen, gemeente Den Haag voorkwam dat Stichting RIHS, waarvan twee buitenlandse vestigingen op de Amerikaanse terrorismelijst staan, financiert in meer dan 50 landen voornamelijk salafistische moskeeën en scholen.
Volgens de Verenigde Naties heeft de stichting banden met Al-Qa’ida. RIHS heeft volgens de AIVD ook een pand gekocht aan de rand van de Haagses Schilderswijk, waar de As-Soennah moskee een islamitische school wilde vestigen. Dankzij de tip van de AIVD kon de gemeente dat voorkomen.
In 2012 werd de zogenoemde haatimam Fawaz Jneid ontslagen bij de As Soennah-moskee, nadat hij in 2004 en 2005 in het nieuws kwam met preken waarin hij Ayaan Hirsi Ali en Theo van Gogh vervloekte.
Sindsdien zou de moskee naar eigen zeggen een boodschap uitdragen van ‘tolerantie’ en ‘verbinding’. Jozias van Aartsen (VVD), die tot maart 2017 burgemeester van Den Haag was, zei dat de moskee ‘totaal is veranderd’ en ‘een positieve bijdrage levert aan de gemeenschap’. Destijds had de AIVD de informatie over de moskee overigens nog niet met de gemeente Den Haag gedeeld.
AD 18.05.2018
As-Soennah moskee: wel geld, geen beïnvloeding
Vrijdag bevestigde de As-Soennah moskee al weleens geld te hebben ontvangen uit het buitenland. ‘Dat is niet verboden’, aldus het moskeebestuur. Dat bestrijdt dat er invloed wordt uitgeoefend vanuit landen als Koeweit, en beweert dat de moskee ‘op geen enkele wijze bemoeienis duldt’.
Overigens vindt de moskee, die een vergelijking maakt met de rooms-katholieke kerk, de ophef over financiering vanuit het buitenland overdreven. ‘Deze (katholieke, red.) kardinalen en bisschoppen hoeven niet altijd even progressief te zijn. Men zou dit kunnen opvatten als buitenlandse financiering wat gepaard gaat met ongewenste buitenlandse beïnvloeding.’
De meest omstreden moskeeën van Nederland
De As Soennah-moskee in Den Haag heeft geld ontvangen uit Kuweit. De organisatie doet zich gematigd voor, maar achter de deuren wordt haatdragend gepredikt. Dat zijn de schokkende conclusies van een reportage van NRCHandelsblad en Nieuwsuur maandag. Maar er zijn meer omstreden moskeeën in Nederland.
In een interview met de Volkskrant zaterdag ontkent As Soennah-moskeevoorzitter Abdelhamid Taheri alle aantijgingen. ‘We zouden wel gek zijn om met zo’n organisatie zaken te doen,’ zegt hij over de vermeende geldstromen naar zijn moskee van de Revival of Islamic Heritage Society (RIHS), die in verband word gebracht met terrorisme.
Ook zegt Taheri dat de toon in zijn moskee veel minder agressief is dan voorheen. ‘Wij hebben een website waar duizenden artikelen en lezingen op staan. Daar staan veel dingen op waar we nu niet meer achter staan.’ Een voorbeeld geeft hij niet. ‘Maar vroeger was de toon agressiever, opdringeriger. Nu zijn we bezig die berichten te verwijderen.’
Telegraaf 17.01.2020
Het voorval bij de As Soennah-moskee staat niet op zich. Nederland kent een reeks aan ongeregeldheden bij islamitische gebedshuizen. Een overzicht van de meest in het oog springende:
1. De alFitrah-moskee in Utrecht
De salafistische organisatie kocht in oktober 2017 haar eigen pand in Utrecht met de 1,7 miljoen euro die ze kreeg van een onbekende geldschieter. Dat gebeurde na een langlopend conflict over huurachterstand dat alFitrah en pandeigenaar No Staples bij de rechter uitvochten.
Voorafgaand aan de opvallende aankoop was de omstreden organisatie al talloze keren in het nieuws. Zo trokken oud-studenten van de moskee in december 2016 aan de bel omdat hun was opgedragen om moslims die misdrijven begaan, niet aan te geven bij de politie. Bij de FIOD, de opsporingsdienst van de Belastingdienst, loopt een witwas-onderzoek naar de moskee.
De familie van imam Suhayb Salam wordt al jaren nauwlettend gevolgd door inlichtingendienst AIVD, onder meer wegens zijn banden met de Haagse radicale imam Fawaz Jneid. Die uitte in 2004 in de As Soennah-moskee daags voor de moord op cineast Theo van Gogh verwensingen aan diens adres en aan politicus Ayaan Hirsi Ali.
Kwam in november 2017 in het nieuws na de arrestatie van de voorzitter en de secretaris van de moskee. Moskeesecretaris Laarbi A. wordt verdacht van witwassen, deelname aan een criminele organisatie met terroristisch oogmerk, ronselen voor de gewapende strijd en financiering van terreur. Stefan Z., voorzitter van de Al Houda-moskee, wordt alleen verdacht van witwassen. In afwachting van de rechtszaak is hij op vrije voeten gesteld met een enkelband.
Een paar maanden eerder, in maart 2017, kwamen al verontrustende berichten naar buiten over de moskee. Toen werd duidelijk dat het bestuur zou hebben getraind op gevechtssituaties met nep-kalasjnikovs in de Ardennen. Ook zou zijn geprobeerd om onderdelen te bestellen voor een echte AK-47.
In februari 2017 stelden PVV-leider Geert Wilders en PVV-Kamerlid Machiel de Graaf Kamervragen over de moskee aan toenmalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher (PvdA). De PVV-politici riepen Asscher op de moskee per direct te sluiten.
Voormalig stadsdeelvoorzitter en Kamerlid Ahmed Marcouch (PvdA) zei destijds dat er in de betreffende moskee al langer sprake was van spanningen. ‘Kennelijk zijn ze (de groep salafistische activisten, red.) er inmiddels in geslaagd door te dringen tot sleutelposities.’
Nadat Fawaz Jneid in 2016 de Haagse As-Soennah Moskee werd uitgezet omdat hij daar illegaal shariahuwelijken sloot, besloot hij zijn eigen moskee te stichten in de Den Haag. Onder de dekmantel van een islamitische boekhandel met de naam Stichting Qanitoen, hield hij er illegale gebedsdiensten.
Wat volgde, was een juridisch getrouwtrek met de gemeente dat resulteerde in een gebiedsverbod voor Jneid en een verbod op het houden van de gebedsdiensten in het pand. Dit tot grote tevredenheid van de gemeente, die al eerder stelde dat de stichting provoceerde door alle regels aan haar laars te lappen.
In maart van dit jaar kwam Jneid opnieuw in het nieuws toen De Telegraaf berichtte over een video van bijna een uur waarin hij tekeergaat tegen de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb. Zo zou de burgemeester iemand zijn die ‘de islam haat en bestrijdt’ en verzuimde de Deense Mohammed-cartoons te veroordelen. Volgens Jneid is Aboutaleb ook tegen islamitische scholen en moskeeën. Gevreesd werd dat radicale moslims de video zouden opvatten als een vrijbrief om een aanslag op Aboutaleb te plegen.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof noemde de uitspraken van Jneid ‘gevaarlijk’. Volgens Schoof zoekt Jneid elke keer de grenzen van de wet op, en weet hij precies wat hij wel en niet kan zeggen binnen de grenzen van de wet. ‘Door woorden te gebruiken als “ontrouw”, “leugenaar” en “bestrijder van moslims” lijkt hij geweld te legitimeren zonder daartoe op te roepen,’ zei Schoof destijds.
Ook in deze moskee zou haatdragend zijn gepredikt door salafistische gastimams. Die zouden hebben gezegd dat vrouwen ondergeschikt zijn aan hun man en dat strijders en terroristen van Islamitische Staat moeten worden geëerd als strijders voor het ware geloof. ‘Verwerpelijke teksten,’ reageerde de Dordtse burgemeester Wouter Kolff (VVD). Woensdag vroeg hij het bestuur van de moskee ervoor te zorgen dat er geen verwerpelijke teksten meer worden gepredikt.
Al-Fath kreeg een kleine 90.000 euro vanuit Saudi-Arabië. De alFitrah-moskee kreeg een bedrag van omgerekend 82.000 euro uit Kuweit.
Moskee-rel zet door: gemeenten wisten van niets
Een nieuwe twist in het verhaal over de financiering van salafistische moskeeën door de Golfstaten Koeweit en Saudi-Arabië. Het ministerie van Sociale Zaken en Integratie heeft vorig jaar informatie over de moskeefinanciering achtergehouden voor gemeenten want zij wisten van niets
In brieven aan de Tweede Kamer verklaarde het kabinet dat die informatie met gemeenten werd gedeeld, maar dat blijkt niet het geval, melden Nieuwsuur en NRC opnieuw.
Kamer niet ‘onjuist geïnformeerd’
Op 4 oktober vorig jaar deelde het kabinet in een Kamerbrief mede dat de lijsten met namen van moskeeën die in Koeweit of Saudi-Arabië financiering hebben aangevraagd waren ‘gedeeld met gemeenten’ waar de moskeeën in kwestie zich bevinden. Dat blijkt niet te zijn gebeurd.
Volgens NRC en Nieuwsuur werd die informatie alsnog versneld gedeeld met gemeenten toen het ministerie ‘lucht kreeg van het onderzoek’ naar de kwestie. Dat was in november 2017, een maand na die eerste Kamerbrief. Sociale Zaken geeft nu toe dat driekwart van de gemeenten die voorkomen op de lijst tot dat moment nog niet was geïnformeerd. Sociale Zaken erkent dat die informatie versneld werd gedeeld om ‘te voorkomen dat gemeenten via de media werden geïnformeerd’. Volgens een woordvoerder is de Kamer ‘niet onjuist’ geïnformeerd.
Zo was de gemeente Den Haag bijvoorbeeld niet op de hoogte dat de omstreden As Soennah-moskee op de Saudische lijst staat. De gemeente Dordrecht, met een moskee die omgerekend zo’n 73.000 euro ontving, wist ook van niets, net als de gemeenten Zeist en Eindhoven, waar moskeeën zijn die voorkomen op de lijst met aanvragen in Koeweit.]
10 procent van moskeeën vroeg financiering aan
Maandag bleek dat er lijsten waren met moskeeën die financieringsaanvragen hebben gedaan – en in sommige gevallen ook geld hebben gekregen – in de Golfstaten Saudi-Arabië en Koeweit. Die twee landen blijken die informatie op vertrouwelijke basis te hebben gedeeld met het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Zeker dertig islamitische organisaties in Nederland hebben de afgelopen jaren financiering aangevraagd in ‘onvrije’ Golfstaten of hebben geld gekregen uit deze landen.
Buitenlandse Zaken zei in een reactie dat de lijsten geheim zijn gehouden omdat ze zijn verkregen ‘vanuit diplomatiek verkeer’. De vrees was dat de Golfstaten de informatie niet langer zouden verstrekken als die openbaar zou worden gemaakt. Zo’n 10 procent van de Nederlandse moskeeën heeft in de Golfstaten om geld gevraagd.
Financiering vanuit de Golfstaten is omstreden omdat die vaak is bedoeld om het zeer strenge salafisme in Nederlandse moskeeën te stimuleren. Vier jaar geleden waren er bijvoorbeeld nog 13 salafistische organisaties in Nederland, nu zijn het er al 27. Oppositiepartijen in de Tweede Kamer vragen al jaren om duidelijkheid over de geldstromen.
In het oog sprongen een aantal bekende organisaties: zo vroeg de omstreden stichting As-Soennah in Den Haag om geld in Kuweit. Die aanvraag loopt nog. In 2011 vroeg de stichting Saudi-Arabië om geld. De As-Soennah moskee is bekend van de omstreden imam Fawaz Jneid die daar vroeger predikte. De moskee heeft hem later aan de kant gezet. Jneid wordt om zijn uitspraken ook wel haatimam genoemd.
De Utrechtse alFitrah-moskee, die lange tijd werd geplaagd door financiële problemen en berichten over toenemende invloed van het salafisme, prijkt eveneens op de lijst moskeeën die geld kregen uit Kuweit. Het gaat om omgerekend zo’n 82.000 euro voor de bouw van het instituut.
NOS 17.01.2020 De alFitrah-moskee uit Utrecht moet een onderzoekscommissie van de Tweede Kamer inzage geven in de financiën. Dat heeft de voorzieningenrechter in een kort geding besloten. De documenten moeten de parlementaire ondervragingscommissie helpen bij het onderzoek naar financiering van salafistische moskeeën.
De rechtbank beveelt alFitrah en aanverwante stichtingen om de administratie en financiële gegevens aan de commissie over te dragen. Als zij blijven weigeren, kan er een dwangsom volgen.
De alFitrah-moskee is een van de islamitische organisaties die door de commissie worden onderzocht. Het onderzoek werd ingesteld na de onthulling van Nieuwsuur en NRC dat verschillende islamitische organisaties miljoenen euro’s uit de Golfregio hebben ontvangen. Er bestaan vermoedens dat daarmee religieus fundamentalisme wordt gestimuleerd en integratie in de Nederlandse samenleving wordt tegengewerkt.
Verdwenen documenten
De stichting alFitrah en de Kamercommissie stonden tegenover elkaar voor de rechter omdat de stichting weigert opening van zaken te geven. Imam Suhayb Salam zei gisteren in de rechtszaal dat hij de stukken niet meer heeft, omdat die in beslag zijn genomen door de FIOD en het Openbaar Ministerie bij een inval in 2016. De advocaat van de Kamercommissie stelde daarop dat de moskee die stukken inmiddels terug heeft.
AlFitrah wordt nu gedwongen medewerking te verlenen in de zoektocht naar de ‘verdwenen’ documenten. De rechtbank vindt dat de stichting een betere onderbouwing van de verdwijning moet geven. Ook moet zowel de Kamercommissie als alFitrah nagaan of er bij de FIOD documenten voorhanden zijn.
Vrijheid van godsdienst
Het moskeebestuur stelde in de zitting dat het onderzoek in strijd is met de vrijheid van godsdienst, maar daar gaat de rechter niet in mee. Het verstrekken van gegevens brengt de belijdenis van een godsdienst niet in het geding, oordeelt de rechtbank.
Volgens CDA-Kamerlid Michel Rog, die de ondervragingscommissie voorzit, zijn de opgevraagde documenten noodzakelijk om het onderzoek voort te zetten. Zodra de gegevens beschikbaar zijn, hoopt de commissie verder te kunnen met de voorbereiding voor de openbare verhoren. Die moeten volgende maand plaatsvinden.
Voor die eerste verhoren zijn al mensen uitgenodigd, maar niet de salafistische prediker Salam.
NOS 16.01.2020 De islamitische Stichting alFitrah heeft wel degelijk de documenten in bezit die door de Tweede Kamer worden opgeëist. Dat zei advocaat Van Uden van de parlementaire ondervragingscommissie vanochtend bij een zitting bij de rechtbank in Den Haag.
De Tweede Kamer wil de stukken hebben voor het onderzoek van een Kamercommissie naar de financiering van salafistische moskeeën. Omdat de Utrechtse stichting weigert stukken over te dragen, is de commissie naar de rechter gestapt.
De Utrechtse imam Suhayb Salam zegt de stukken niet meer te hebben, omdat die 3,5 jaar geleden in beslag zijn genomen door de FIOD en het OM. Dat gebeurde bij een inval in zijn islamitisch centrum in de Utrechtse wijk Overvecht. Maar volgens de advocaat van de Kamercommissie heeft hij die stukken inmiddels weer terug. Bovendien wil de commissie ook de stukken van daarna.
De Kamer vermoedt onder meer dat de stichting geld uit het buitenland heeft gekregen, waarmee religieus fundamentalisme wordt gestimuleerd en de integratie in de Nederlandse samenleving wordt tegengewerkt. Onder de stichting vallen een moskee en andere organisaties waarvan Salam de leiding heeft.
Verhoren
Op 10 februari beginnen in de Tweede Kamer de verhoren waarmee het parlement meer zicht probeert te krijgen op “ongewenste beïnvloeding van maatschappelijke en religieuze organisaties in Nederland, zoals moskeeën, uit onvrije landen”.
Voor die eerste verhoren zijn al mensen uitgenodigd, maar niet de salafistische prediker Salam. Toch eist de commissie wel dat hij alle stukken aanlevert over een periode van 10 jaar.
Geen parlementaire enquête
Volgens de advocaat van Salam, Boumanjal. gaat de commissie zijn boekje te buiten. Hij wees er vandaag op dat de ondervragingscommissie niet de status heeft van een parlementaire enquête.
De commissie zou geen nieuw onderzoek mogen doen, maar enkel mogen putten uit al bestaande onderzoeken, zoals die van de FIOD en wetenschappelijke studies. Advocaat van Uden van de Tweede Kamercommissie wierp tegen dat de verzoeken om informatie te krijgen van alFitrah wel degelijk passen bij een parlementaire ondervraging.
Imam Salam zei tijdens de zitting dat er geen stukken van na de inval van 2016 meer zijn. Allereerst omdat er geen notulen meer worden gemaakt. En ook omdat alFitrah en stichtingen die daaraan zijn verbonden nauwelijks nog actief zijn. De advocaat zei wel dat er in het verleden geld is geaccepteerd uit Koeweit. Dat ging volgens hem om “liefdadigheidsgeld”.
Er kwam geen geld uit Turkije en Saudi-Arabië, benadrukte hij.
Onveilige landen
Tijdens de zitting was er veel discussie over een lijst met “onveilige landen” en “deels onveilige landen”. De Kamercommissie wil weten of er geldstromen uit die landen gaan naar islamitische organisaties.
Advocaat Boumanjal vindt het slordig dat er geen duidelijke definitie is van die deels onveilige landen. “Want welke landen vallen daaronder?”, zo vroeg hij zich hardop af. “Is Polen ook een onvrij land omdat rechters daar hun werk niet vrijelijk kunnen doen?”.
Niet duidelijk werd tijdens de zitting of andere islamitische organisaties gevraagde documenten wel hebben gegeven aan de Kamercommissie. In het belang van het onderzoek wilde de advocaat van de commissie niet laten weten wie er verder wordt onderzocht. De rechter doet vrijdag uitspraak.
Telegraaf 12.02.2019 Het kabinet blokkeert financiering van de Tawhied-moskee in Roermond door Koeweit. Het spekken van de moskee zou namelijk ’een risico’ kunnen vormen.
Wat er precies aan de hand is blijft onduidelijk. In een brief aan de Tweede Kamer laat VVD-bewindsman Stef Blok weten dat er ’omstandigheden zijn die nadere aandacht behoeven’.
Het was Koeweit zelf dat eind vorig jaar aan Nederland vroeg of het land er goed aan deed om een geldaanvraag van een viertal Nederlandse organisaties te honoreren. Bij drie van de vier organisaties leven bij Blok ’geen zorgen’. Over de Tawhied-moskee is hij kennelijk niet te spreken. Hij adviseert de ambassade van de oliestaat om er vanwege het ’mogelijke risico’ geen cent in te steken.
NOS 11.02.2019 Het blijkt niet eenvoudig om geldstromen uit ‘onvrije landen’ naar moskeeën in Nederland tegen te gaan. Het verbieden van die financiering is voorlopig nog niet aan de orde.
Dat valt op te maken uit een brief van minister Koolmees aan de Tweede Kamer. Het kabinet schreef in het regeerakkoord de stromen geld uit ‘onvrije landen’ te willen stopzetten en te gaan onderzoeken hoe dat zou moeten. Maar er is nog meer onderzoek nodig, blijkt uit de brief.
Nieuwsuur en NRC Handelsblad berichtten eerder dat zeker dertig islamitische organisaties in Nederland de afgelopen jaren financiering vanuit Golfstaten aanvroegen of kregen. Het gaat om miljoenen euro’s uit Koeweit en Saudi-Arabië. De informatie werd geheim gehouden, maar NRC Handelsblad en Nieuwsuur wisten er de hand op te leggen.
Geld vanuit conservatieve Golfstaten is omstreden omdat daarmee de fundamentalistische variant van de islam, het salafisme, naar Nederland zou worden geëxporteerd. De Tweede Kamer vraagt al jaren om transparantie over de geldstromen.
Wederkerigheid
In een brief vandaag aan de Kamer schrijft Koolmees dat de oplossing ligt bij wederkerigheid. Daarmee zou het financieringsverbod kunnen gaan gelden voor landen die geen godsdienstvrijheid kennen en om landen die niet toestaan dat ons land organisaties bij hen financieel steunt. Onder meer Saudi-Arabië en verschillende Golfstaten zouden daar onder vallen.
In het regeerakkoord werd ook al over deze wederkerigheid geschreven. Maar of dat daadwerkelijk kan, moet nog wel juridisch worden getoetst, schrijft Koolmees nu.
“Het kabinet heeft daarbij oog voor de risico’s die een verbod op buitenlandse financiering meebrengen, zoals ongewenste politieke consequenties, aantasting van de geloofwaardigheid van Nederland op het gebied van rechtstatelijkheid en mensenrechten wereldwijd en mogelijke schade voor ngo’s actief in het buitenland”, aldus Koolmees in de brief.
Elsevier 04.08.2018 De Turks-Nederlandse prediker Abdullah Özütürk wordt door Amsterdamse autoriteiten gezien als jihadronselaar. Het extremisme in Turks-Nederlandse kring zou een blinde vlek zijn voor terreurbestrijders, die zich doorgaans concentreren op extremisme onder Marokkanen.
Dat Özütürk een mogelijke ronselaar voor de gewapende strijd is, blijkt uit geheime documenten die in handen zijn van NRC.
Prediker opende eigen koranschool in Amsterdam-Sloterdijk
Lessen die hij gaf in Amsterdam werden bijgewoond door jongeren die kort daarop vertrokken naar Syrië. De prediker zelf zou in contact staan met Turkse extremisten. Hij opende vorig jaar op een industrieterrein in Amsterdam-Sloterdijk een eigen koranschool. Medine Dershanesi, een Turkse moskee in Den Haag waar hij lezingen houdt, verspreidt bovendien via propagandamateriaal voor een Al-Qa’ida-leider.
Özütürk is een bekende naam binnen de Turks-islamitische gemeenschap in Nederland. Zijn vader was betrokken bij de oprichting van de Nederlandse tak van de Turkse moskeekoepel Milli Görüs. Daar begon ook zoon Özütürk zijn carrière: op zijn 23e begon hij islamlessen te geven aan jongeren in het hoofdkantoor van Milli Görüs.
Toen Özütürk zijn koranschool opende, bespraken de gemeente Amsterdam en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding hun zorgen over de islamprediker. In geheime stukken van de politie en de afdeling veiligheid van Amsterdam wordt hij als ‘ronselaar’ bestempeld. Özütürk wordt daarin bovendien direct in verband gebracht met de radicalisering van vier jongeren, van wie twee ook daadwerkelijk naar Syrië zijn vertrokken. Direct bewijs ontbreekt echter. Özütürk is nooit aangeklaagd. De prediker zelf ontkent banden te hebben met extremisten en zegt jongeren altijd te hebben ‘afgeraden’ naar Syrië te vertrekken.
Binnen de terreurbestrijding wordt toegegeven dat Turks extremisme voor hen een ‘blinde vlek’ is. Voornaamste redenen daarvoor zijn dat weinig mensen binnen de kringen van terreurbestrijding Turks spreken, en dat er van oudsher meer wordt gefocust op Marokkaanse jihadisten.
R.verspreidt al jaren online propaganda voor terreurbeweging IS. Daarnaast organiseert hij jeugdactiviteiten in de El Tawheedmoskee in Amsterdam-West. O. was lid van het bestuur van de Amsterdamse Arrayan-moskee.
De twee staan in contact met een aantal jihadistische figuren uit de Randstad. De politie wilde niet dat de twee mannen zouden worden opgenomen in een deradicaliseringsprogramma, omdat dat een politieonderzoek in de weg zou zitten.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 webredacteur bij Elsevier Weekblad
Elsevier 11.06.2018 Duitsland moet de Oostenrijkse premier Sebastian Kurz tot de orde roepen. Dat vindt de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, die opnieuw de regeringsleider van Oostenrijk onder vuur neemt. Kurz sloot zeven moskeeën, omdat daar de radicale islam werd gepredikt.
‘Ik doe een oproep aan de Oostenrijkse premier,’ zei Erdogan zondagavond tijdens een campagnebijeenkomst, ‘U bent nog jong en u heeft ervaring nodig. Uw gebrek aan ervaring en dit soort handelingen zullen u duur komen te staan.’ Dat meldt de Turkse krant Hurriyet. De aanpak van Kurz is Erdogan in het verkeerde keelgat geschoten. Eerder waarschuwde Erdogan al dat dit de opmaat kon zijn voor een nieuwe kruistocht.
Kurz wil radicalisering tegengaan door moskeeën te sluiten waar radicale imams prediken. Na onderzoek sloot de Oostenrijkse regering zeven moskeeën, waarvan er één banden had met Turkije.
Als het aan Erdogan ligt, blijft deze beslissing niet zonder gevolgen. ‘Ik ben bang dat de door de Oostenrijkse kanselier genomen stappen de opmaat kunnen vormen voor nieuwe kruistochten,’ zei Erdogan zaterdag in Istanbul. ‘De westerse wereld moet de boel op orde krijgen.’
Opmerkelijk is dat de Turkse regering er zelf geen moeite mee heeft om zich orthodox-christelijke kerken toe te eigenen. Onder het mom van restauratieprojecten werden afgelopen jaren tal van kerken onteigend, met name in de regio Diyarbakir. Met name Armeens-orthodoxe en Syrisch-orthodoxe kerken werden getroffen.
‘Radicalisering en parallelle samenlevingen horen hier niet’
Ook wil Kurz veertig radicale imams uitwijzen, omdat ze de politieke islam prediken. De imams zullen worden uitgezet, omdat ze worden gefinancierd door vreemde mogendheden. ‘De politieke islam, radicalisering en parallelle samenlevingen horen niet thuis in ons land,’ zei Kurz.
Ook het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken spreekt zich uit tegen de beslissing van Kurz. ‘We veroordelen Oostenrijkse politici, Kurz in het bijzonder, omdat ze proberen politiek gewin te halen uit deze verontrustende ontwikkelingen. Terwijl ze moeten vechten tegen xenofobie, racisme, en de opkomst van extreem-rechts.’
Berend Sommer (1990) is sinds maart 2017 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
TM 09.05.2018 Terwijl de mensenmassa in de omgeving van de Rotterdamse moskee Laleli leden van de radicale anti-islambeweging Pegida hebben weggejaagd en een halt hebben toegeroepen aan de omstreden Pegida-varkensactie, stonden bij de moskee Nederlanders zij aan zij met Turkse Nederlanders voor steun.
Ook kwamen vertegenwoordigers van andersgelovigen de moslims een hart onder de riem steken. Zij waren persoonlijk aanwezig bij de Laleli moskee aan de Gruttostraat en lagen bloemen neer.
Het aantal tegendemonstranten was onverwacht, liet het moskeebestuur weten. “Ik moest bijna een traan laten”, aldus een bestuurder.
Ook zijn stoeptegels bekrijt met boodschappen tot vrede, liefde en eenheid.
Mislukking
De varkensdemonstratie van de radicale extreem-rechtse beweging mislukte compleet nadat de politie Pegida-leden liet weten dat de omgeving niet meer veilig zou zijn. De Pegida-bus maakte rechtsomkeert.
Burgemeester Aboutaleb ontving veel kritiek omdat hij als enige burgervader alsnog de demonstratie voor de moskee toeliet, terwijl collega’s in Utrecht, Gouda, Den Haag en Arnhem dat niet toestonden.
Elsevier 10.06.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan is woedend op de beslissing van Oostenrijk om zeven omstreden moskeeën te sluiten, en veertig radicale imams uit te wijzen. Erdogan waarschuwt dat dit kan leiden tot ‘een nieuwe kruistocht.’
Erdogan richt zijn pijlen vooral op de Oostenrijkse premier Sebastian Kurz, die radicalisering wil tegengaan door moskeeën te sluiten waar radicale imams prediken. Kurz gaat zo de strijd aan met de politieke islam. Na onderzoek sloot de Oostenrijkse regering zeven moskeeën, waarvan er één banden had met Turkije. Dat meldt de Turkse krant Hurriyet.
De imams zullen worden uitgezet, omdat ze worden gefinancierd door vreemde mogendheden. ‘De politieke islam, radicalisering en parallelle samenlevingen horen niet thuis in ons land,’ zei Kurz.
‘Westen moet de boel op orde krijgen’
Als het aan Erdogan ligt, blijft deze beslissing niet zonder gevolgen. ‘Ik ben bang dat de door de Oostenrijkse kanselier ondernomen stappen de opmaat kunnen vormen voor nieuwe kruistochten,’ zei Erdogan zaterdag in Istanbul. ‘De westerse wereld moet de boel op orde krijgen.’
Ook het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken spreekt zich uit tegen de beslissing van Kurz. ‘We veroordelen Oostenrijkse politici, Kurz in het bijzonder, omdat ze proberen politiek gewin te halen uit deze verontrustende ontwikkelingen. Terwijl ze moeten vechten tegen xenofobie, racisme, en de opkomst van extreem rechts.’
Met de grondwetswijziging zou een presidentieel systeem worden ingevoerd, waarbij alle uitvoerende macht bij de president komt te liggen. In het huidige stelsel leidt de premier de regering en is de functie van president slechts een ceremoniële.
Voor serieuze grensbewaking is het hopen op Kurz, schrijft Jelte Wiersma
Berend Sommer (1990) is sinds maart 2017 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
AD 10.06.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan zal de beslissing van Oostenrijk om imams uit te wijzen en zeven moskeeën te sluiten, niet ongemoeid laten. Dat heeft hij zaterdag gezegd in Istanboel, zo bericht het staatspersagentschap Anadolu.
,,Ik ben bang dat de stappen die de Oostenrijkse premier heeft ondernomen de wereld leiden naar een nieuwe kruisvaart”, zei Erdogan. ,,Jij doet zoiets en wij doen niks? Dat betekent dat wij ook enkele stappen zullen ondernemen. De westerse wereld moet zijn boel op orde krijgen.”
De Oostenrijkse conservatieve bondskanselier Sebastian Kurz kondigde vrijdag aan dat zijn land verschillende imams zal uitwijzen en zeven door onder meer Turkije gefinancierde moskeeën zal sluiten. ,,Parallelle samenlevingen, de politieke islam en radicalisering hebben geen plaats in ons land”, zei de regeringsleider.
NU 08.06.2018 De Oostenrijkse regering heeft vrijdag plannen aangekondigd voor het sluiten van verschillende salafistische instellingen en zeven moskeeën. Ook wil het land meerdere imams uitwijzen.
De autoriteiten onderzoeken of imams een verbod op financiering vanuit het buitenland hebben overtreden, zegt minister Herbert Kickl (Binnenlandse Zaken). In zeker twee zaken zou al zijn vastgesteld dat geestelijken het land moeten verlaten.
De autoriteiten doen nog onderzoek naar tientallen andere imams. Zij kunnen worden uitgewezen of naast een visum grijpen. Het gaat om leden van de Unie van Turks-Islamitische Culturele Verenigingen in Europa (ATIB), een vereniging die nauwe banden heeft met de Turkse overheid.
”Dit is nog maar het begin”, belooft vicekanselier Heinz-Christian Strache, op de gezamenlijke persconferentie met meerdere bewindslieden.
Kritiek
Het besluit komt na een periode van kritiek op de ATIB. De organisatie vertegenwoordigt meer dan zestig verenigingen in Oostenrijk en zou het Turks-nationalisme aanhangen.
Bondskanselier Sebastian Kurz zei vrijdag dat in zijn land geen plaats is voor ”parallelle samenlevingen, de politieke islam en radicalisering”.
De rechts-populistische FPÖ (Vrijheidspartij van Oostenrijk) van Strache vormde eind vorig jaar een coalitie met de christendemocratische ÖVP (Oostenrijkse Volkspartij) van Kurz. Het verbod op buitenlandse financiering voor religieuze groeperingen dateert uit 2015.
De actie heeft al een boze reactie ontlokt aan de Turkse regering. Een Turkse regeringswoordvoerder zei dat het optreden van de Oostenrijkse autoriteiten volgde op een golf van ”islamofobie, racisme en discriminatie” in het land. In Oostenrijk wonen ongeveer 600.000 moslims. Velen zijn van Turkse afkomst.
Telegraaf 08.06.2018 De Oostenrijkse regering sluit zeven moskeeën en wijst meerdere imams uit. Bondskanselier Sebastian Kurz zei dat in zijn land geen plaats is voor „parallelle samenlevingen, de politieke islam en radicalisering.”
De autoriteiten onderzoeken of imams een verbod hebben overtreden op financiering vanuit het buitenland, zei minister Herbert Kickl (Binnenlandse Zaken). In zeker twee zaken zou al zijn vastgesteld dat geestelijken het land moeten verlaten.
De autoriteiten doen nog onderzoek naar tientallen andere imams. Zij kunnen worden uitgewezen of naast een visum grijpen. Het gaat volgens de autoriteiten om leden van de ATIB, een vereniging die nauwe banden heeft met de Turkse overheid. „Dit is nog maar het begin”, beloofde vicekanselier Heinz-Christian Strache, op de gezamenlijke persconferentie met meerdere bewindslieden.
De rechts-populistische FPÖ (Vrijheidspartij van Oostenrijk) van Strache vormde eind vorig jaar een coalitie met de christendemocratische ÖVP (Oostenrijkse Volkspartij) van Kurz. Het verbod op buitenlandse financiering voor religieuze groeperingen dateert uit 2015.
De actie heeft al een boze reactie ontlokt aan de Turkse regering. Een Turkse regeringswoordvoerder zei dat het optreden van de Oostenrijkse autoriteiten volgde op een golf van „islamofobie, racisme en discriminatie” in het land. In Oostenrijk wonen ongeveer 600.000 moslims. Velen zijn van Turkse afkomst.
NOS 08.06.2018 De Oostenrijkse regering heeft zeven radicale moskeeën gesloten en wil veertig imams uitzetten omdat ze gefinancierd worden door Turkije. De maatregelen zijn het gevolg van een nationaal onderzoek naar islamitische verenigingen en moskeeën. Dat is uitgevoerd in samenwerking met de koepel van islamitische verenigingen.
Kanselier Kurz zei vanochtend in een persconferentie dat hij hard optreedt tegen de politieke islam. “Parallelle maatschappijen, politieke islam en radicalisering hebben geen ruimte in ons land”, zei Kurz.
Salafisten
Van de zeven gesloten moskeeën is er een van de rechtsextremistische Turkse Grijze Wolven en zijn er zes van de Arabische Geloofsgemeenschap. Die organisatie wordt verboden omdat er banden zouden zijn met salafisten. De imams die Oostenrijk wil uitzetten kunnen nog in beroep gaan.
Volgens Turkije zijn de maatregelen het gevolg van een anti-islamitische, racistische en populistische golf in Oostenrijk.
De regering voerde in 2015 de islamwet in om naar eigen zeggen de integratie van de ongeveer 600.000 moslims in het land te verbeteren. In de wet staat onder meer in dat imams in Oostenrijk moeten zijn opgeleid en dat ze Duits moeten kunnen spreken.
AD 08.06.2018 De Oostenrijkse regering sluit zeven moskeeën en wijst meerdere imams uit. Bondskanselier Sebastian Kurz zei dat in zijn land geen plaats is voor ,,parallelle samenlevingen, de politieke islam en radicalisering”.
De autoriteiten onderzoeken of imams een verbod hebben overtreden op financiering vanuit het buitenland, zei minister Herbert Kickl (Binnenlandse Zaken). In zeker twee zaken zou al zijn vastgesteld dat geestelijken het land moeten verlaten.
De autoriteiten doen nog onderzoek naar tientallen andere imams. Zij kunnen worden uitgewezen of naast een visum grijpen. Het gaat volgens de autoriteiten om leden van de ATIB, een vereniging die nauwe banden heeft met de Turkse overheid. ,,Dit is nog maar het begin”, beloofde vicekanselier Heinz-Christian Strache, op de gezamenlijke persconferentie met meerdere bewindslieden.
Coalitie
De rechts-populistische FPÖ (Vrijheidspartij van Oostenrijk) van Strache vormde eind vorig jaar een coalitie met de christendemocratische ÖVP (Oostenrijkse Volkspartij) van Kurz. Het verbod op buitenlandse financiering voor religieuze groeperingen dateert uit 2015.
De actie heeft al een boze reactie ontlokt aan de Turkse regering. Een Turkse regeringswoordvoerder zei dat het optreden van de Oostenrijkse autoriteiten volgde op een golf van ,,islamofobie, racisme en discriminatie” in het land. In Oostenrijk wonen ongeveer 600.000 moslims. Velen zijn van Turkse afkomst.
AD 08.06.2018 Zo’n veertig politieagenten stonden vanavond paraat voor de As Soennah moskee in de Schilderswijk. Er werd rekening gehouden met het feit dat anti-islambeweging Pegida in de nabijheid kan gaan barbecueën met varkensvlees, ondanks dat burgemeester Krikke dat eerder had verboden.
De kans dat Pegida daadwerkelijk zou komen opdagen in Den Haag vanavond was klein. Woordvoerder Edwin Wagensveld zei eerder echter dat de barbecues hoe dan ook door zouden gaan.
In veel andere steden waar de burgemeester een protest had verboden, bleef de anti-islambeweging weg. Alleen Rotterdam stond een demonstratie van Pegida toe. Deze werd gisteren op het laatste moment door de beweging zelf afgezegd. Volgens Wagensveld zou de politie de veiligheid niet kunnen waarborgen. Zo’n driehonderd tegendemonstranten hadden zich verzameld voor de moskee in Rotterdam.
Voor de As Soennah moskee zijn geen Pegidabetogers of tegendemonstranten komen opdagen.
AD 08.06.2018 Actiegroep Pegida heeft een opname van een telefoongesprek vrijgegeven waarin is te horen dat wordt gezegd dat de situatie voor de Laleli moskee gisteravond niet veilig was.
Helaas moeten we dit soort middelen gebruiken, maar het was toch echt de politie die aangaf de linies niet meer te kunnen garanderen, daarmee dus de veiligheid niet.
Nu naar buiten te brengen dat Pegida de keus zou hebben gemaakt, is natuurlijk onzin.
Zodra namelijk vaststaat dat veiligheid niet gegarandeerd kon worden (en dat is het geval indien je de linies niet kan garanderen bij een grimmige menigte), moet politie /burgemeester demonstratie afbreken…. See More
In het telefoongesprek met een man die zich ‘Bas’ noemt, vraagt Pegida-voorman Edwin Wagensveld hoe het gesprek over de demonstratie tussen de demonstranten en de politie is verlopen. ,,Ik heb gezegd dat we niet kunnen garanderen dat ze achter de linie blijven”, zegt Bas.
Pegida zei gisteravond meteen al dat de politie de demonstranten in de bus had verteld dat de veiligheid van de demonstranten niet gegarandeerd kon worden. De politie en de woordvoerder van burgemeester Aboutaleb ontkenden dat. ,,Ze hebben zelf de inschatting gemaakt dat het niet veilig was”, zei de woordvoerder van Aboutaleb.
Pegida wilde bij de moskee een barbecue houden en een varken roosteren. De demonstratie werd op het laatste moment afgeblazen.
Elsevier 07.06.2018 In Rotterdam zouden aanhangers van anti-islambeweging Pegida een langverwachte demonstratie houden. Pegida blies de demonstratie echter op het laatste moment af, tot grote vreugde van een honderdtal tegendemonstranten.
De demonstratie, in de vorm van een barbecue voor de Laleli-moskee in Rotterdam-Charlois, riep veel weerstand op. Hij werd echter niet verboden door burgemeester Ahmed Aboutaleb.
Andere steden wilden Pegida-barbecues niet hebben
Pegida was voornemens ook in Gouda, Arnhem, Utrecht en Den Haag demonstratief een varken te roosteren tijdens het avondgebed en de ramadan, maar die steden verboden de demonstraties wel. In Utrecht oordeelde de voorzieningenrechter maandag dat het verbod dat burgemeester Jan Zaanen (VVD) had opgelegd, terecht was. De enige burgemeester die de barbecue in zijn stad niet wil laten verbieden, is Ahmed Aboutaleb (PvdA), nota bene zelf moslim: hij wil niet tornen aan het demonstratierecht. DENK, dat vaker kritisch is op Aboutaleb, had hem daartoe opgeroepen, maar geen enkele andere partij in de Rotterdamse gemeenteraad steunde die motie.
Volgens RTV Rijnmond was de bus met 20 Pegida-aanhangers al op weg naar de moskee, toen hij rechtsomkeert moest maken vanwege de afgelasting. Pegida zou hebben verklaard dat de politie de veiligheid van de demonstranten niet kon garanderen. De gemeente Rotterdam meldt dat het de eigen keuze van de demonstranten is geweest om hun protest af te blazen.
Tegendemonstranten extatisch over afblazen demonstratie
De opkomst van die 20 Pegida-aanhangers kon rekenen op een tegendemonstratie bestaande uit honderden mensen. ’s Middags verzamelden zich al mensen die opkwamen voor de moskee, en na de annulering van Pegida gaan er op sociale media beelden rond van extatisch scanderende tegendemonstranten. Daarbij zijn ook groepen mensen te zien met Turkse vlaggen, en zijn er volgens aanwezigen leuzen te horen als ‘Allahu Akbar’ en ‘Aboutaleb hoerenjong’.
De Turkse minister voor Europese Zaken Omer Celik bemoeide zich woensdag al met de kwestie. Hij noemde het idee om een varken te roosteren voor de Laleli-moskee ‘tot nu toe de meest immorele poging ooit in de geschiedenis van haatmisdrijven’. Moslims zullen als reactie een ‘lesje menselijkheid’ geven, verklaarde Celik. De Turkse minister kondigde woensdag aan dat Turkse- en moslimorganisaties in Rotterdam bloemen zouden plaatsen rond de moskee ‘om een muur van liefde op te werpen tegen de geur van haat’.
De actiegroep 010 voor Vrede kondigde eerder een vreedzame tegenactie aan, waarbij er onder meer met stoepkrijt voor de moskee zou worden getekend. 010 voor Vrede is een initiatief van voormalig leider van ChristenUnie-SGP Setkin Sies, die zei op zoek te zijn naar ‘verbinding, geen confrontatie’. In februari 2017 organiseerde diezelfde werkgroep ook al een ‘menselijk schild’ rondom de Essalam Moskee. Zo’n zestig mensen vormden hand in hand een kring, als reactie op een aanslag op moskeegangers in het Canadese Quebec, waarbij zes doden vielen.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 webredacteur bij Elsevier Weekblad.
AD 07.06.2018 Ongeveer twintig aanhangers van Pegida hebben op het laatste moment besloten om niet te demonstreren voor de Laleli Moskee in Rotterdam-Charlois. De Pegida-aanhang was met de bus onderweg naar de moskee, maar heeft rechtsomkeert gemaakt. Volgens Pegida heeft de politie gezegd dat hun veiligheid niet kon worden gegarandeerd.
Honderden tegendemonstranten verzamelden zich bij de moskee. Pegida wilde daar een barbecue houden en een varken roosteren. De burgemeesters van Utrecht, Arnhem, Den Haag en Gouda verboden soortgelijke acties. Burgemeester Ahmed Aboutaleb had de demonstratie niet verboden omdat hij vindt dat het recht op vrije meningsuiting zwaarder weegt dan het feit dat mensen aanstoot nemen aan de actie.
Eerder vandaag was er een tegendemonstratie waarbij buurtbewoners en sympathisanten naar de moskee in de Gruttostraat kwamen om hun steun te betuigen en hun afschuw kenbaar te maken over de demonstratie van Pegida.
Telegraaf 07.06.2018 Ongeveer twintig aanhangers van anti-islamgroep Pegida hebben op het laatste moment besloten om donderdagavond toch geen demonstratieve barbecue te houden voor de deur van de Laleli-moskee in Rotterdam. Volgens Pegida heeft de politie gezegd dat hun veiligheid niet kan worden gegarandeerd.
Naar schatting een paar honderd tegendemonstranten waren bij de moskee aanwezig en vormden een menselijke ketting. De sfeer ter plekke was gemoedelijk. Er zijn geen vooralsnog geen aanhoudingen verricht.
Pegida wilde tijdens het avondgebed en de ramadan in vijf gemeenten demonstratief het voor moslims verboden varkensvlees roosteren. Utrecht, Den Haag, Arnhem en Gouda hebben deze BBQ-demonstraties bij moskeeën verboden, Rotterdam juist niet.
Burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam besloot om de demonstratie niet te verbieden omdat hij vindt dat het recht op vrije meningsuiting belangrijker is dan mensen die aanstoot nemen aan de actie.
NU 07.06.2018 Ongeveer twintig aanhangers van anti-islamgroep Pegida hebben op het laatste moment besloten om donderdagavond toch geen demonstratieve barbecue te houden voor de deur van de Laleli-moskee in Rotterdam.
Volgens Pegida heeft de politie gezegd dat hun veiligheid niet kan worden gegarandeerd.
Pegida heeft “zelf de afweging heeft gemaakt om de demonstratie niet door te laten gaan” zei een woordvoerder van de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb. Volgens hem heeft Aboutaleb de demonstratie niet alsnog verboden. Eerder had de burgemeester al gezegd dat hij de demonstranten hun recht op demonstratie niet wilde ontzeggen.
Naar schatting een paar honderd tegendemonstranten waren bij de moskee aanwezig en vormden een menselijke ketting. Ter plekke heerste een onrustige sfeer. Door de politie zijn geen aanhoudingen verricht.
Pegida wilde tijdens het avondgebed en de ramadan in vijf gemeenten demonstratief het voor moslims verboden varkensvlees roosteren.
Utrecht, Den Haag, Arnhem en Gouda hebben deze BBQ-demonstraties bij moskeeën verboden.
Elsevier 06.06.2018 De barbecues van anti-islambeweging Pegida veroorzaken niet alleen in Nederland opschudding. De Turkse minister van Europese Zaken, Ömer Celik, haalt woensdag uit naar de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb omdat die het roosteren van varkensvlees voor een moskee toestaat. Het is niet de eerste keer dat Aboutaleb overhoop ligt met de Turkse overheid.
In een lange serie berichten op Twitter uit Celik zijn woede over de gang van zaken in Rotterdam, waar Pegida – dat hij een ‘fascistische groep’ noemt – donderdagavond een speenvarken wil roosteren bij voor de Laleli moskee in Rotterdam-Zuid. Een principekwestie, meent Pegida: omdat anti-Zwarte Piet-activisten ook bij sinterklaasintochten mag demonstreren, wil de anti-islamgroep dat ook kunnen doen bij een moskee tijdens de islamitische vastenmaand ramadan.
Muslims will teach a humanity lesson against this policy of hatred. Thus, they will remind everyone of the respect to mosques, churches & synagogues. They will also underline that when respect does not exist in a community then hatred prevails over democracy, law and freedoms
We are proud of the way how Muslims will teach a humanity lesson against this immoral attempt of hatred. It is now time to raise the voice of humanity all together against the circles of hatred. 16:06 – 6 jun. 2018
Pegida was voornemens dat ook in Gouda, Arnhem, Utrecht en Den Haag te doen, maar die vier steden verboden de demonstraties. In Utrecht oordeelde de voorzieningenrechter maandag dat het verbod dat burgemeester Jan Zaanen (VVD) had opgelegd, terecht was. De enige burgemeester die de barbecue in zijn stad niet wil laten verbieden, is Ahmed Aboutaleb (PvdA), nota bene zelf moslim: hij wil niet tornen aan het demonstratierecht. DENK, dat vaker kritisch is op Aboutaleb, had hem daartoe opgeroepen, maar geen enkele andere partij in de Rotterdamse gemeenteraad steunde die motie.
Other municipalities in the Netherlands did not allow Pegida to roast pigs in front of mosques at the fast-breaking time. However, Ahmet Abutalib, Mayor of Rotterdam, who is of Moroccan origin, thinks that this activity of Pegida is not against the law. Such a gross tragedy!
Mr Abutalib, from a Muslim family, says that organizing a demonstration is a fundamental legal right. Since when disrespect to mosques has become legal right? Any disrespect to mosques, churches, synagogues is a hate crime. There cannot be any law which would allow hate crime 16:04 – 6 jun. 2018
‘Een grove tragedie!’ schrijft Celik. Hij noemt expliciet de Marokkaanse en islamitische achtergrond van Aboutaleb (‘zelf afkomstig uit een moslimfamilie’) en vraagt zich af sinds wanneer ‘respectloosheid jegens moskeeën’ een fundamenteel grondrecht is: ‘Iedere vorm van respectloosheid tegenover moskeeën, kerken, synagoges is een haatmisdrijf. Er kan geen enkele wet zijn die een haatmisdrijf zou toestaan’.
Celik: barbecue ‘meest immorele poging in de geschiedenis van haatmisdrijven’
Celik vindt het omkeren van de speklapjes ‘tot nu toe de meest immorele poging ooit in de geschiedenis van haatmisdrijven’. Moslims zullen als reactie een ‘lesje menselijkheid’ geven, aldus Celik. De Turkse minister kondigt aan dat Turkse- en moslimorganisaties in Rotterdam bloemen zullen leggen rond de moskee ‘om een muur van liefde op te werpen tegen de geur van haat’. De Laleli moskee publiceerde dinsdag een verklaring op Facebook waarin Rotterdammers worden uitgenodigd om ‘voor de vrede’ te komen stoepkrijten en bloemen leggen bij de moskee.
Initiatief werkgroep Hand in Hand 010, die wordt geleid door voormalig leider van ChristenUnie-SGP Setkin Sies, zegt op zoek te zijn naar ‘verbinding, geen confrontatie’. In februari 2017 organiseerde diezelfde werkgroep ook al een ‘menselijk schild’ van zo’n zestig mensen rondom de Essalam Moskee. Dat was een reactie op een aanslag op moskeegangers in het Canadese Quebec, waarbij zes doden vielen.
OM eist celstraf en werkstraffen tegen relschoppers bij Turks consulaat
Het is niet de eerste keer dat Aboutaleb in conflict raakt met de overheid van Turkije. In maart vorig jaar, tijdens de diplomatieke crisis rondom het bezoek van de Turkse minister van Familiezaken Fatma Kaya, gaf de Rotterdamse burgemeester agenten opdracht om Kaya, die Nederland illegaal was binnengekomen, aan te houden, mocht dat nodig zijn. De agenten mochten ook geweld gebruiken en dat gebeurde: de politie greep hardhandig in tegen rellende Turken, waarna arrestaties volgden en zes mensen zijn vervolgd voor openlijk geweld.
Vrijdag maakte het Openbaar Ministerie (OM) de strafeisen tegen de relschoppers bekend. Een 37-jarige man schopte een ME’er tegen zijn hoofd, tegen hem is een celstraf van vijf maanden geëist. Het OM eiste eveneens een werkstraf van 200 uur eiste tegen drie stenengooiers.
Aboutaleb kritisch op beveiligers na mishandeling Koerdische man
Vorige week uitte Aboutaleb nog kritiek op het Turkse consulaat in Rotterdam, waar beveiligers pepperspray gebruikten tegen twee bezoekers. Dit nadat een Koerdische bezoeker zich boos had gemaakt over de lange wachttijden in het gebouw. De man werd ook in elkaar geslagen met stokken door de beveiligers.
‘De beveiligers zijn strafbaar,’ aldus Aboutaleb. Vanwege de diplomatieke onschendbaarheid van het consulaat en zijn medewerkers kan de politie geen onderzoek doen in het gebouw. De Rotterdamse burgemeester heeft aangekondigd het ministerie van Buitenlandse Zaken op de hoogte te stellen van het incident. Volgens hem staat het voorval op zichzelf.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Telegraaf 06.06.2018 Turkije heeft boos gereageerd op een geplande barbecue van anti-islamgroep Pegida bij een Rotterdamse moskee. Minister Ömer Çelik (Europese Zaken) reageerde teleurgesteld op het feit dat de Nederlandse autoriteiten geen stokje steken voor de „immorele” actie, bericht het Turkse staatspersbureau Anadolu.
„Andere gemeenten in Nederland staan Pegida niet toe om tijdens de vastenperiode varkens te roosteren bij moskeeën”, zei de minister, die Pegida een „fascistische organisatie” noemde. „Maar Ahmed Aboutaleb, de Rotterdamse burgemeester van Marokkaanse afkomst, denkt dat deze activiteit van Pegida niet strijdig is met de wet. Wat een enorme tragedie.”
Çelik kondigde aan dat moslims in Rotterdam bloemen zullen leggen rond het gebedshuis „om een muur van liefde op te werpen tegen de geur van haat.” „Ze zullen iedereen eraan herinneren dat respectvol moet worden omgegaan met moskeeën, kerken en synagogen”, aldus de minister.
AD 06.06.2018 Turkije heeft boos gereageerd op een geplande barbecue van anti-islamgroep Pegida bij een Rotterdamse moskee. Minister Ömer Çelik (Europese Zaken) reageerde teleurgesteld op het feit dat de Nederlandse autoriteiten geen stokje steken voor de ‘immorele’ actie, bericht het Turkse staatspersbureau Anadolu.
,,Andere gemeenten in Nederland staan Pegida niet toe om tijdens de vastenperiode varkens te roosteren bij moskeeën”, zei de minister, die Pegida een ‘fascistische organisatie’ noemde. ,,Maar Ahmed Aboutaleb, de Rotterdamse burgemeester van Marokkaanse afkomst, denkt dat deze activiteit van Pegida niet strijdig is met de wet. Wat een enorme tragedie.”
Çelik kondigde aan dat moslims in Rotterdam bloemen zullen leggen rond het gebedshuis ,,om een muur van liefde op te werpen tegen de geur van haat”. ,,Ze zullen iedereen eraan herinneren dat respectvol moet worden omgegaan met moskeeën, kerken en synagogen”, aldus de minister.
OmroepWest 06.06.2018 Volgens de Nederlandse grondwet heeft iedereen het recht om te demonstreren en zelfs om te provoceren. Tegelijkertijd moet er op voorhand ingegrepen kunnen worden, wanneer de boel flink uit de hand lijkt te lopen. En dat is soms een dunne scheidslijn. Na alle gedoe rondom demonstraties van Pegida die varkens willen gaan roosteren bij moskeeën, vroegen wij ons af: waar ligt die grens eigenlijk en wie bepaalt die? Waarom mag het in Rotterdam wel, maar in bijvoorbeeld Gouda en Den Haag niet?
‘Sommige burgemeesters gebruiken de openbare veiligheid als smoesje, wanneer de inhoud van een demonstratie ze niet aanstaat’, zegt hoogleraar staats- en bestuursrecht Jon Schilder tegen Omroep West. De professor, werkzaam aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, erkent dat de scheidslijn tussen de vrijheid van meningsuiting en de handhaving van de openbare orde vaak dun is.
‘Onze grondwet beschermt pas sinds de laatste grote herziening van 1983 het recht op demonstratie. Pas in de jaren ’60 kwam het verschijnsel van de massale demonstraties opzetten, bijvoorbeeld rond de provo’s, kruisraketten en Vietnam.’ Naast de grondwet is er ook een aparte wet voor: de ‘Wet Openbare Manifestaties’. Die geeft de burgemeester allerlei bevoegdheden om op te treden tegen betogingen.
We hebben het recht om te provoceren
Maar hoe zit het dan met die scheidslijn? Schilder: ‘In dit geval met Pegida gaat het om de demonstratievrijheid. Men wil provoceren, dus dan kom je op een snijvlak terecht. Hoe ver mag je gaan? Zij gaan in de buurt van een moskee de kat op het spek binden en daar actie voeren tegen islamisering. Dat is natuurlijk wel vragen om moeilijkheden.’
Volgens Schilder wordt de moslimwereld ‘vrij hard geprovoceerd door daar een varken te gaan roosteren, zeker als je dat tijdens de ramadan doet’. De hoogleraar zegt dat er standaard jurisprudentie is van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, waarin staat dat je het recht hebt om te provoceren.
Geert Wilders
‘Dan mag het dus nooit zo zijn dat de burgemeester zegt: jij bent aan het provoceren, dus ga ik het verbieden. Dan zou dat namelijk onmiddellijk sneuvelen bij de rechter. Want het Europese hof stelt dat het recht om te provoceren valt onder de vrijheid van meningsuiting.’
Maar ja, wat is provoceren precies? ‘Provoceren betekent dat je ervoor kunt zorgen dat bij andere mensen het bloed uit de oren spat van ergernis, of zelfs woede. Dat kan allemaal, het maakt onderdeel uit van de vrijheid van meningsuiting. Maar de grenzen liggen daar waar je binnen het bereik van het strafrecht komt. Kijkt maar naar de minder Marokkanen-uitspraak van Geert Wilders. Daarover dient nog een hoger beroep. Is dat vrijheid van meningsuiting of een strafrechtelijk delict? Dáár ligt die grens.’
‘Burgemeester moet zich er niet mee bemoeien’
En het ligt zelfs nog moelijker. ‘Om het nog ingewikkelder te maken, de burgemeester mag zich er niet mee bemoeien. Het is niet aan de burgemeester om te beoordelen of de grens van het strafrecht wordt overschreden. Belediging, oproep tot haat, discriminatie… Dat is allemaal aan het OM en de rechter. Maar achteraf, pas dan kunnen ze bepalen of er sprake is geweest van een strafbaar feit.’
Maar waarom kan het dan in bijvoorbeeld Gouda en Den Haag niet bij de moskee, maar in Rotterdam wel? ‘Dan zal de Rotterdamse burgemeester een andere afweging maken waar het gaat om de veiligheid. Het heeft te maken met logistiek. De rechtbank in Utrecht vond het recht van betoging ook heel belangrijk, maar op die plek daar bij de moskee is het lastig om wanordelijkheden te bestrijden. Dat zal in Rotterdam dan anders zijn.’
‘Ga maar naar een fabrieksterrein ver buiten de stad’
Pegida zegt door het besluit van de Utrechtse rechter en dat van de burgemeesters in zijn grondrechten aangetast te zijn. ‘Op zich hebben ze gelijk’, zegt Schilder, ‘maar het is de vraag of het wel of geen terechte aantasting is. In principe is het aan betogers zelf om te kiezen waar ze willen demonstreren. In het verleden hebben burgemeesters soms de openbare orde ook wel als smoesje gebruikt bij extreem-rechts.’
‘Die demonstraties werden vroeger vrij gemakkelijk verboden door burgemeesters. Ik kreeg vaak de indruk dat het om de inhoud ging en dat de openbare orde zeg maar als een soort troef werd gebruikt. Dan werd bijvoorbeeld een fabrieksterrein buiten de stad aangewezen. De rechter heeft daar al meerdere keren doorheen geprikt. Die zei dat demonstranten zelf hun keuze moesten maken. Burgemeesters moeten echt aannemelijk maken dat ze niet in staat zijn om op de gekozen plek de orde te handhaven.’
Overtuigingskracht
Dan zou Pegida wellicht kansrijk zijn wanneer de beweging naar de rechter stapt om bijvoorbeeld in Den Haag of Gouda alsnog bij de moskee te mogen demonstreren. Of toch niet? ‘Dat kan. De rechter heeft Pegida weleens eerder in het gelijk gesteld. Het hangt heel erg af van de overtuigingskracht die de burgemeester heeft om de logistieke problemen aan te tonen. Dat zal dan heel handig moeten worden verpakt in alleen fysieke omstandigheden, dus weer die openbare orde,’ aldus Schilder.
Maar de rechter wil dan ook wel een rapportage zien en zal kritische vragen stellen. ‘Er moet dan bijvoorbeeld een kaart worden getoond, waarop te zien is dat er geen vluchtroutes zijn, of dat het een volstrekte chaos in het verkeer wordt, dat soort dingen. Maar als dat niet lukt, zal de gemeente juist extra bescherming moeten bieden aan Pegida, om ervoor te zorgen dat de demonstratie toch door kan gaan.’
Pegida niet naar rechter
Pegida is overigens niet van plan om naar de rechter te stappen. ‘Er ligt al een uitspraak van de rechter in Utrecht. Die bevestigt ons beeld dat we een probleem hebben rond gewelddadige moslims wanneer je een andere mening hebt. Het is nog steeds niet mogelijk om in een bepaald stukje van Nederland, de Schilderswijk, je mening te vertellen. Daarvoor naar de rechter stappen heeft geen zin en kost ook weer geld,’ zegt Pegida-voorman Edwin Wagensveld tegen Omroep West.
Hij wijst er ook op dat een kort geding meestal te snel gaat. ‘De rechter zal je misschien wel gelijk willen geven, maar hoe trek je op zo’n korte termijn een blik agenten open? Dat lukt vaak niet en dus zal geen enkele rechter dat risico durven nemen.’
Dreigementen uit islamitische hoek
Eerder zei Pegida al dat burgemeesters zich bij hun beslissing om demonstraties te verplaatsen ook laten leiden door dreigementen uit islamitische hoek. Volgens hoogleraar Jon Schilder mag zoiets nooit een aanleiding zijn een demonstratie te verbieden. ‘Daar is jurisprudentie over. Want anders kan iedereen de demonstratievrijheid om zeep helpen. Als er alleen gedreigd wordt met een tegenactie dan is dat nooit een argument.’
Schilder denkt dat burgemeesters over het algemeen wel zuiver redeneren. ‘Soms is het ook moeilijk te doorgronden. Ze zijn natuurlijk slimmer geworden. Vroeger zeiden ze gewoon: dit soort demonstraties willen we niet in onze gemeente. Nu zijn ze door schade en schande wijs geworden en zoeken ze de juiste juridische argumenten, zodat ze sterker staan.’
Smoesjes
Of hun argumenten kloppen is voor de professor moeilijk te controleren. ‘Nee, dat kan ik niet. Het blijft altijd mogelijk dat een burgemeester gewoon argumenten zoekt om een demonstratie te verbieden.’ Dat roept wel vragen op. Want als een deskundige dat al niet kan controleren, hoe moeten wij als ‘gewone stervelingen’ dat dan doen?
‘Het is echt ondoorzichtig, want elke burgemeester staat er anders in. Maar dat geldt eigenlijk altijd op het terrein van openbare orde en handhaving. De burgemeester moet een taxatie maken hoe ernstig de dreiging is en welke partij voorrang krijgt. Sommige burgemeesters piekeren er niet over demonstraties van extreem-rechts te verbieden. Die houden vast aan het recht op betoging en zetten desnoods extra ME in. Andere verbieden soms eerder en kunnen daar dus smoesjes voor gebruiken. Het is allemaal lastig te controleren.’
Burgemeester Gouda: ‘Geen smoesje’
Burgemeester Schoenmaker van Gouda, die een demonstratie bij de moskee in zijn stad verbood maar Pegida wel op een andere plek wilde laten demonstreren, zegt dat hij geen smoesjes gebruikt. ‘Het recht op demonstreren is in Nederland een groot goed, waar ik als burgemeester pal voor sta. Ik heb dan ook serieus gekeken naar de aanvraag,’ zegt hij tegen Omroep West.
‘De manier waarop men wil demonstreren staat haaks op de waarden waar ik ook voor sta, zoals het zoeken van verbinding en het tegengaan van polarisatie. Maar dat speelt bij de afweging geen rol, bij mij niet en bij andere burgemeesters ook niet.’
Beetje moe
Schoenmaker stoort zich aan geluiden over vermeende smoesjes. ‘Ik word een beetje moe van dit type reacties. Burgemeesters gaan niet over de inhoud, maar moeten wel zorgen dat een betoging veilig kan verlopen, voor zowel demonstranten als omstanders.’
Over zijn keuze om de demonstratie bij de moskee te verbieden, zegt Schoenmaker: ‘De locatie die Pegida heeft aangedragen, biedt hiervoor naar mijn mening en die van de politie onvoldoende waarborgen. Naast het feit dat de verkeersveiligheid in het gedrang komt, vinden er rioolwerkzaamheden plaats in de straat. Ik heb dan ook niet toegestaan dat de actie voor de deur van de moskee plaatsvindt, maar wel een prima alternatief aangewezen, midden in de stad.’
Krikke: ‘Zeer serieuze en grondige weging’
Volgens een woordvoerder van de Haagse burgemeester Krikke is er in Den Haag ook geen sprake van een ‘smoesje’ om de demonstratie bij de moskee te verbieden en de demonstranten van Pegida alleen toe te staan bij de Koekamp, tegenover het Centraal Station, te protesteren.
‘Dat is hier absoluut niet aan de orde. De burgemeester heeft in haar verklaring aangegeven dat zij niet treedt in de inhoudelijke boodschap van de organisaties. De verplaatsing van de locatie is gebaseerd op actuele informatie en een zeer serieuze en grondige weging.’
Niks verboden
Volgens de woordvoerder wordt er in Den Haag veel toegestaan op het gebied van demonstraties. ‘Het beleid is ruimhartig. Dat moet ook, als je demonstratiehoofdstad van Nederland bent met 1500 betogingen per jaar.’
‘Er worden geen demonstraties verboden. We faciliteren waar mogelijk, of het nou Ajax-supporters zijn die willen demonstreden tegen hun afwezigheid bij uitwedstrijden met ADO of zoals nu Pegida. We zorgen dat de boodschap zichtbaar en hoorbaar gebracht kan worden. De Koekamp is toch geen locatie waarvan je kunt zeggen: ze stoppen onwelgevallige meningen weg? Dat is hartje stad’, zegt hij.
Pegida: Waarom bedreigingen van moslims niet aanpakken?
Pegida-voorman Edwin Wagensveld zei dinsdag tegen Omroep West dat de Haagse burgemeester is gezwicht voor dreigingen uit de hoek van moslims. Hij noemde het belachelijk dat hun demonstratie niet door mag gaan, terwijl er volgens hem niets tegen de dreigers wordt ondernomen. De woordvoerder van Krikke wil daar niet op ingaan. Hij verwijst voor een reactie naar de politie en het OM.
Een politiewoordvoerster zegt woensdagmiddag desgevraagd tegen Omroep West: ‘Er wordt één bedreiging onderzocht die op sociale media is geüit. We proberen nu te achterhalen wie er achter die bedreiging zit.’ Volgens haar is de bedreiging gerelateerd aan het aangekondigde protest van Pegida in Den Haag. Over de stand van zaken in het politieonderzoek kan ze niks zeggen.
Geen aangiftes bij OM
Bij het Openbaar Ministerie in Den Haag zijn volgens een woordvoerder geen aangiftes bekend. Pegida heeft overigens gezegd zich niet door de verboden te laten tegenhouden. ‘We komen zeker, maar waar, wanneer en hoe we gaan opduiken dat ik ga ik u niet vertellen’, zei Wagensveld dinsdag tegen Omroep West.
Den HaagFM 06.06.2018 Het besluit van burgemeester Pauline Krikke om de demonstratie van Pegida voor de As Soennah-moskee te verbieden is in het verkeerde keelgat geschoten van Edwin Wagensveld, voorman van de anti-islambeweging. “Demonstreren is een grondrecht. Krikke zwicht voor geweldsdreiging vanuit de moslimgemeenschap.”
Pegida had aanvankelijk het plan om voor de As Soennah-moskee aan de Fruitweg een demonstratie in de vorm van een barbecue met varkensvlees te houden. Maar de burgemeester is bang voor ernstige verstoringen van de openbare orde en verplaatste de demonstratie naar de Koekamp, tegenover station Den Haag Centraal. Dit tot ergernis van de Pegida-leider: “We maken ons nu al drie weken lang druk om een stukje varkensvlees dat op een barbecue gaat. Waar slaat dit op?!”, zegt hij tegen Den Haag FM.
“In 2014 moesten demonstraties in de Schilderswijk worden gestopt vanwege geweldsdreiging“, vervolgt Wagensveld. “Vervolgens werd er een demonstratieverbod in de wijk afgekondigd. Nu zijn we vier jaar verder en zijn de problemen nog steeds niet opgelost. Eigenlijk geeft de gemeente hierbij toe dat ze geen gezag meer heeft over deze wijk.”
Meer moskeeën in Den Haag
Overigens is Wagensveld niet van plan om met zijn aanhang op de Koekamp te demonstreren. “Krikke mag daar lekker in d’r eentje gaan staan. Den Haag heeft veel moskeeën. We komen zeker, maar waar, wanneer en hoe ga ik hier niet vertellen.”…lees meer
OmroepWest 05.06.2018 De Tweede Kamer wil een nieuw, onafhankelijk onderzoek naar buitenlandse financiering van moskeëen. een voorstel van D66 en de ChristenUnie krijgt brede steun. De fracties vinden een vorig onderzoek niet goed genoeg omdat het ministerie van buitenlandse zaken daar onvoldoende aan heeft meegewerkt.
Nieuwsuur en NRC onthulden in april dat sommige moskeeën financiering krijgen uit landen als Koeweit en Saudi-Arabië. Het ging onder meer om zes moskeëen in onze regio. Met die financiering zouden radicale versies van de islam naar Nederland worden geëxporteerd. Buitenlanse Zaken beschikte over deze informatie, maar die belandde niet bij de uitvoerders van het eerdere onderzoek. De moskeëen ontkenden de beschuldigingen.
Eerder vroeg een aantal fracties al om opheldering. De Tweede Kamer wil nu dat het ministerie een nieuw onderzoek laat uitvoeren om uit te vinden hoe het precies zit met buitenlandse financiering van moskeëen. Gert-Jan Segers (ChristenUnie) vindt dat Nieuwsuur en NRC hebben aangetoond ‘hoe hard het nodig is om deze geldkranen dicht te draaien’.
Den HaagFM 05.06.2018 Er moet een nieuw, onafhankelijk onderzoek komen naar buitenlandse financiering van religieuze organisaties in Nederland. Dat is de wens van een brede meerderheid in de Tweede Kamer. De partijen scharen zich achter het voorstel van D66 en de ChristenUnie, omdat ze vinden dat het ministerie van Buitenlandse Zaken aan een vorig onderzoek onvoldoende meewerkte.
Het voorstel gaat vooral over de financiering van moskeeën uit zogenoemde onvrije landen. Nieuwsuur en NRC onthulden in april dat sommige moskeeën, waaronder de As Soennah-moskee in de Schilderswijk, financiering krijgen uit landen als Koeweit en Saudi-Arabië. Met die financiering zouden radicale versies van de islam naar Nederland worden geëxporteerd. Het ministerie beschikte over deze informatie, maar die belandde niet bij de uitvoerders van het eerdere onderzoek.
De Kamer wil dat het ministerie een nieuw, onafhankelijk onderzoek laat uitvoeren. ,,Deze ongewenste beïnvloeding kan je alleen tegengaan als er transparantie is over financieringsstromen. Dat vraagt om nieuw onderzoek”, vindt Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma (D66). Gert-Jan Segers (ChristenUnie) vindt dat Nieuwsuur en NRC hebben aangetoond “hoe hard het nodig is om deze geldkranen dicht te draaien”.…lees meer
NU 05.06.2018 Er moet volgens een brede meerderheid in de Tweede Kamer een nieuw, onafhankelijk onderzoek naar buitenlandse financiering van religieuze organisaties in Nederland komen.
De partijen scharen zich dinsdag achter het voorstel van D66 en de ChristenUnie, omdat ze vinden dat het ministerie van Buitenlandse Zaken onvoldoende meewerkte aan een vorig onderzoek.
Het voorstel gaat vooral over de financiering van moskeeën uit zogenoemde onvrije landen. Nieuwsuur en NRC onthulden in april dat sommige moskeeën financiering krijgen uit landen als Koeweit en Saudi-Arabië.
Met die financiering zouden radicale versies van de islam naar Nederland worden geëxporteerd. Het ministerie beschikte over deze informatie, maar die belandde niet bij de uitvoerders van het eerdere onderzoek.
De Kamer wil dat het ministerie een nieuw, onafhankelijk onderzoek laat uitvoeren. “Deze ongewenste beïnvloeding kun je alleen tegengaan als er transparantie over financieringsstromen is. Dat vraagt om nieuw onderzoek”, vindt Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma (D66). Gert-Jan Segers (ChristenUnie) vindt dat Nieuwsuur en NRC hebben aangetoond “hoe hard het nodig is om deze geldkranen dicht te draaien”.
Besnijdenis
Zo bleek uit de onthullingen van de media dat de Haagse as-Soennah-moskee, die geld heeft ontvangen van Koeweitse instellingen die ook jihadistische groepen in Syrië financieren, bleek te pleiten voor vrouwenbesnijdenis. Ook zouden afvalligen de doodstraf moeten krijgen.
Ondertussen worstelt het kabinet met de aanpak van de ongewenste financiering van moskeeën. “Uitspraken over het houden van slavinnen en besnijden van vrouwen zijn weerzinwekkend, maar deze uitspraken hangen niet altijd samen met de buitenlandse financiering”, zei minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) vorige week nog tijdens een debat in de Kamer.
Volgens de minister is de aanpak van deze preken moeilijk, omdat iets dat onwenselijk is niet altijd direct strafbaar is.
Telegraaf 05.06.2018 – Er moet een nieuw, onafhankelijk onderzoek komen naar buitenlandse financiering van religieuze organisaties in Nederland. Dat is de wens van een brede meerderheid in de Tweede Kamer. De partijen scharen zich achter het voorstel van D66 en de ChristenUnie, omdat ze vinden dat het ministerie van Buitenlandse Zaken aan een vorig onderzoek onvoldoende meewerkte.
Het voorstel gaat vooral over de financiering van moskeeën uit zogenoemde onvrije landen. Nieuwsuur en NRC onthulden in april dat sommige moskeeën financiering krijgen uit landen als Koeweit en Saoedi-Arabië. Met die financiering zouden radicale versies van de islam naar Nederland worden geëxporteerd. Het ministerie beschikte over deze informatie, maar die belandde niet bij de uitvoerders van het eerdere onderzoek.
’Dit vraagt om nieuw onderzoek’
De Kamer wil dat het ministerie een nieuw, onafhankelijk onderzoek laat uitvoeren. „Deze ongewenste beïnvloeding kan je alleen tegengaan als er transparantie is over financieringsstromen. Dat vraagt om nieuw onderzoek”, vindt Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma (D66). Gert-Jan Segers (ChristenUnie) vindt dat Nieuwsuur en NRC hebben aangetoond „hoe hard het nodig is om deze geldkranen dicht te draaien”.
De regering moet zich er ook hard voor maken dat gemeenten stoppen met subsidies verstrekken aan organisaties in Nederland „die de integratie zouden kunnen tegenwerken”, aldus de Kamer.
’Mini-enquête’
Een meerderheid van de Kamer ziet ook wel wat in een ’mini-enquête’ over ongewenste financiering van moskeeën. Het bestuur van de Kamer – het presidium – moet een voorstel maken voor zo’n zogenoemde parlementaire ondervraging.
De parlementaire ondervraging is een minder zwaar middel dan een parlementaire enquête, maar bij een ondervraging kunnen wel getuigen onder ede worden gehoord.
NU 05.06.2018 Anti-islamgroep Pegida mag van de Haagse burgemeester Pauline Krikke vrijdag geen demonstratieve barbecue houden voor de deur van de As-Soennah Moskee. De groep wil speklappen braden op de stoep voor de moskee.
“Dit zou kunnen leiden tot ernstige verstoringen van de openbare orde. De aankondiging van de demonstratie heeft de afgelopen dagen geleid tot een sfeer van confrontatie en provocatie”, staat in een dinsdag gepubliceerde verklaring van Krikke.
Pegida mag van Krikke wel demonstreren op de Koekamp, dicht bij het Haagse Malieveld. “Demonstreren is een grondrecht dat we in Den Haag hoog achten.”
Maandag verbood de rechter in Utrecht een vergelijkbare barbecue van Pegida op de stoep voor een moskee in Kanaleneiland.
Wanordelijkheden
Ook burgemeester Jan van Zanen van Utrecht noemde het geplande protest onverantwoord. Hij stelde bang te zijn voor wanordelijkheden, omdat het vanwege de ramadan extra druk is bij de moskee.
Bovendien zagen veel jongeren de ‘speklapjesactie’ van Pegida als een ernstige provocatie. Ook zijn signalen opgevangen van tegendemonstraties. De rechter steunt burgemeester Van Zanen in zijn afweging.
Ramadan
Pegida wil ook in vier andere gemeenten tijdens het avondgebed en de ramadan varkensvlees roosteren. In Arnhem, Gouda en Utrecht is de groep niet welkom op de door Pegida gewenste plek.
In Rotterdam mag de beweging donderdag wel voor de Laleli Moskee gaan staan.
AD 05.06.2018 Pegida mag aanstaande vrijdag voor de deur van de As Soennah moskee in de Schilderswijk geen demonstratieve barbecue houden. Dat moeten de demonstranten op de Koekamp in de Haagse binnenstad doen om verstoringen van de openbare orde te voorkomen. Pegida is echter niet van plan om op de Koekamp te staan.
Dat laat burgemeester Pauline Krikke van Den Haag vandaag weten. ,,Ik heb besloten de demonstratie van Pegida op vrijdag 8 juni te faciliteren op de Koekamp. Demonstreren is een grondrecht dat we in Den Haag hoog achten”, stelt ze. ,,Pegida kan daar demonstreren op het door hen gewenste tijdstip, namelijk van 20.30 – 22.00 uur.”
Volgens Krikke zou het demonstreren voor de As Soennah moskee leiden tot ‘ernstige verstoringen van de openbare orde’. ,,De aankondiging van de demonstratie heeft de afgelopen dagen geleid tot een sfeer van confrontatie en provocatie. Het waarborgen van de veiligheid – ten tijde van het drukke vrijdagavondgebed, op die plek in een woonwijk – van zowel wijkbewoners, moskeebezoekers als demonstranten en eventuele tegendemonstranten vraagt een enorme politie-inzet”, vindt de burgemeester.
,,En zelfs bij deze politie-inzet is het onmogelijk uit te sluiten dat nietsvermoedende passanten en kinderen in schermutselingen tussen voor- en tegenstanders terecht komen. Daarom kies ik ervoor deze demonstratie te faciliteren op een locatie waar deze risico’s aanzienlijk kleiner zijn.”
Demonstratie gaat door
Pegida-voorman Edwin Wagensveld vindt het besluit ‘treurig’. Hij zegt dat de demonstratie vrijdag doorgaat, maar dat demonstranten niet op de Koekamp te vinden zullen zijn. ,,Krikke zal daar alleen staan”, zegt Wagensveld. ,,Wie gaat er nou naar de Koekamp als je wilt demonstreren tegen de islam?” Volgens de voorman is de Schilderswijk een ‘eigen rechtsstaat’ geworden. ,,Demonstraties in de Schilderswijk worden allemaal verboden. Dat betekent dat dáár het probleem zit, niet bij ons.”
Waar en hoe de demonstratie vrijdag plaatsvindt, laat de zegsman in het midden. ,,Er zijn heel veel verschillende manieren om te demonstreren. We laten niet weten waar we staan en hoe laat. Als de burgemeester spelletjes gaat spelen, doen wij dat ook.”
Tour
Pegida Nederland houdt deze week een zogenaamde Ramadan Tour. De bedoeling was om elke dag van de week een varken op de barbecue te leggen voor een moskee. Maandag verbood de rechter in Utrecht een vergelijkbare barbecue van Pegida op de stoep van een moskee in Kanaleneiland.
Ook Arnhem en Gouda hebben deze barbecuedemonstraties bij moskeeën verboden, Rotterdam juist niet. Daar kan de anti-islambeweging donderdag voor de Laleli-moskee terecht. Burgemeester Ahmed Aboutaleb wil ze het recht op demonstratie op die plek niet ontzeggen.
Den HaagFM 05.06.2018 Burgemeester Krikke geeft toestemming aan anti-islambeweging Pegida om vrijdag te demonstreren op de Koekamp. Pegida had aanvankelijk het plan om voor de As Soennah-moskee aan de Fruitweg een demonstratie in de vorm van een barbecue met varkensvlees te houden. “Demonstreren is een grondrecht dat we in Den Haag hoog achten”, zei burgemeester Krikke. “Pegida wilde demonstreren voor de deur van de As Soennah-moskee. Dat sta ik niet toe.”
Krikke heeft de demonstratie verplaatst naar een ‘open plek’ om confrontaties tussen demonstranten en het publiek te voorkomen. “Het waarborgen van de veiligheid – ten tijde van het drukke vrijdagavondgebed, op die plek in een woonwijk – van zowel wijkbewoners, moskeebezoekers als demonstranten en eventuele tegendemonstranten vraagt een enorme politie-inzet.
En zelfs bij deze politie-inzet is het onmogelijk uit te sluiten dat nietsvermoedende passanten en kinderen in schermutselingen tussen voor- en tegenstanders terecht komen. Die vermenging van publieksstromen kan de situatie onbeheersbaar maken.”
Pegida houdt deze week op verschillende plaatsen barbecues als protest tegen de islamisering van Nederland. De rechter legde aanvoerder en voorman van Pegida Edwin Wagensveld maandag een verbod op demonstratie voor de Utrechtse Ulu-moskee op. Volgens de rechter was het risico op wanordelijkheden te groot.…lees meer
OmroepWest 05.06.2018 Anti-islambeweging Pegida mag vrijdag alleen demonstreren op de Haagse Koekamp, tegenover het Centraal Station. Dat heeft burgemeester Pauline Krikke besloten. Pegida wilde voor de as-Soennah moskee aan de Fruitweg een barbecue houden, maar de burgemeester is bang voor ernstige verstoringen van de openbare orde en daarom heeft ze dat verboden.
Pegida demonstreert tijdens de vastenmaand ramadan in vijf gemeenten, waaronder Gouda en Den Haag. Het plan was om in alle gemeenten een speenvarken te roosteren voor een moskee. In Utrecht werd de demonstratie voor de Ulu-moskee verboden en kregen de demonstranten een andere locatie aangewezen. Pegida besloot uiteindelijk van de demonstratie in Utrecht af te zien.
Ook in Arnhem en Gouda is de anti-islambeweging niet welkom op de plek die Pegida had uitgekozen. In Gouda mag Pegida woensdag demonstreren achter de Agnietenkapel. In Rotterdam mag de beweging donderdag wel voor de Laleli-moskee gaan staan. In Den Haag mag er tussen 20:30 en 22:00 uur gedemonstreerd worden op de Haagse Koekamp. ‘Demonstreren is een grondrecht dat we in Den Haag hoog achten’, zegt burgemeester Krikke.
Pegida: we komen, maar meer zeggen we niet
Voorman Edwin Wagensveld van Pegida zegt tegen Omroep West dat hij al eerder verwachtte dat hun protest verboden zou worden. ‘Dat wist ik drie weken geleden al, toen ik de aanvraag indiende’, laat hij weten. Een verplaatsing naar de Koekamp ziet hij niet zitten. ‘Dan gaat de burgemeester daar alleen staan, denk ik.’
Hij noemt het belachelijk dat de demonstratie bij de moskee verboden is door de Haagse burgemeester. ‘Ongelooflijk dat het grondrecht op demonstreren is vervallen nu Nederland bezet is door de islam. Normaal demonstreren voor een gebouw, tegen de moskee, de gewapende jihad, vrouwenbesnijdenis en ook nog eens subsidie van de staat… dat moet toch kunnen?’
Wagensveld zegt dat Krikke is gezwicht voor dreigingen vanuit de moslim-gemeenschap en zegt niet te begrijpen waarom zijn demonstratie wordt verboden, maar de dreigers niet worden aangepakt. Volgens hem laten de Pegida-aanhangers zich niet zo maar door het verbod tegenhouden. ‘Den Haag heeft veel moskeeën. We komen zeker, maar waar, wanneer en hoe we gaan opduiken dat ga ik u niet vertellen. Ik heb geen zin in kat- en muisspelletjes.’
NU 04.06.2018 De voorzieningenrechter in Utrecht heeft maandag in een kort geding de demonstratie van Pegida verboden op de stoep van de Sayidina Ibrahim-moskee in Kanaleneiland later op de dag. De groep wilde speklapjes gaan braden op de stoep van de moskee.
Volgens de rechter heeft de burgemeester goed gehandeld door de demonstratie te verbieden. Pegida spande vrijdag een kort geding aan vanwege dit besluit.
Burgemeester Jan van Zanen noemde het protest, na overleg met de politie en justitie, onverantwoord. Hij stelde bang te zijn voor wanordelijkheden omdat het ramadan is, waardoor het druk is bij de moskee.
Bovendien zagen veel jongeren de ‘speklapjesactie’ van Pegida als een ernstige provocatie. Bovendien had de driehoek signalen opgevangen van tegendemonstraties. De rechter steunt burgemeester Van Zanen helemaal in zijn afweging.
Het is het tweede demonstratieverzoek van Pegida dat de gemeente Utrecht afwijst. Eerder wilde de groep een actie houden bij de Ulu-moskee in Lombok. De gemeente keurde dat ook af, omdat de veiligheid niet beheersbaar zou zijn.
Busviaduct
Wel mocht Pegida demonstreren bij het busviaduct Westplein, maar dan zonder barbecue en hard bestek.
Pegida vindt dit geen alternatief. De groep wil naar eigen zeggen juist op een plek staan waar zij duidelijk hun mening kunnen laten horen en zien. “Als je tegen de gemeente demonstreert, ga je ook niet bij een ziekenhuis staan”, aldus voorman Edwin Wagensveld.
Andere gemeenten
Pegida wil ook in vijf andere gemeenten tijdens het avondgebed en de ramadan varkensvlees roosteren. In Arnhem, Gouda en Utrecht is de groep niet welkom op de door Pegida gewenste plek.
In Rotterdam mag de beweging donderdag wel voor de Laleli-moskee gaan staan. Den Haag heeft nog geen beslissing genomen.”
Elsevier 04.06.2018 Na een kort geding heeft de voorzieningenrechter in Utrecht maandag besloten dat Pegida niet mag barbecueën op de stoep van de Sayidina Ibrahim-moskee in de Utrechtse wijk Kanaleneiland. De burgemeester Jan van Zanen (VVD) handelde juist door een verbod in te stellen, oordeelt de rechter. Ook in andere steden werden de demonstraties van Pegida verboden.
Als eerste stond vandaag, 4 juni, Utrecht op de agenda, waar een speenvarken en speklapjes op het vuur zouden worden gelegd bij de ULU-moskee in de wijk Lombok. De gemeente liet weten dat ze niet zat te wachten op een demonstratie. Er werd een alternatieve plek aangeboden voor protest, maar ook daar mocht niet worden gebarbecued.
De anti-islamorganisatie kondigde daarna op Facebook aan de barbecue te verplaatsen naar de Sayidina Ibrahim-moskee in Kanaleneiland.
Rechter geeft burgemeester gelijk: barbecue geeft te veel onrust
Volgens de voorzieningenrechter heeft burgemeester Van Zanen terecht de aanvraag afgekeurd. Hij is bang voor wanordelijkheden, aangezien het ramadan is en het vanwege het avondgebed druk is rond de moskee. Bovendien beschouwen jongeren uit de buurt en andere wijken het roosteren van varkensvlees als een ernstige provocatie. Ook waren er geluiden van andere tegendemonstraties, waardoor ruzies dreigden. De omgeving was voor de politie slecht te controleren. Daarom wilde de burgemeester geen risico’s nemen. De rechter steunt hem hierin.
Pegida wil tijdens het avondgebed en de ramadan in vijf gemeenten demonstratief het voor moslims verboden varkensvlees roosteren. Dat leidde tot ophef en een aantal gemeenten besloot de geplande protesten te verbieden. Een overzicht:
Arnhem
Ook de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch (PvdA) wil niet dat anti-islambeweging Pegida volgende week dinsdag voor de deur van de Ayasofya-moskee in die stad een barbecue houdt. Volgens Marcouch is de Sonsbeeksingel, waaraan de moskee is gevestigd, daarvoor te smal en te druk.
Pegida is welkom op het plein voor het stadhuis, maar dat wil de organisatie zelf niet, aldus een woordvoerster van de burgemeester.
Gouda
De gemeente Gouda verbood Pegida om op woensdag een demonstratie te houden bij de En-Nour-moskee aan de Raam tijdens de ramadan. De gemeente heeft die demonstratie afgewezen, maar wel een andere locatie aangewezen: in het centrum, achter de Agnietenkapel.
‘De locatie die Pegida heeft aangedragen, biedt hiervoor naar mijn mening en die van de politie onvoldoende waarborgen,’ zei burgemeester Milo Schoenmaker in reactie op het besluit. Pegida-woordvoerder Edwin Wagensveld liet in het ADdesgevraagd weten dat de beweging met een ‘gepaste reactie’ zal komen. ‘Over hoe die er gaat uitzien, doen we geen uitspraak.’
Rotterdam
In Rotterdam mag de beweging donderdag wel voor de Laleli-moskee gaan staan. Burgemeester Ahmed Aboutaleb wil ze het recht op demonstratie niet ontzeggen. De Rotterdamse gemeentefractie van DENK riep burgemeester Ahmed Aboutaleb op tot een verbod, maar kreeg daarvoor van geen enkele partij steun.
In een tweede motie riep DENK de burgemeester op om ‘alle nodige maatregelen’ te nemen om ervoor te zorgen dat er een veilige gebedsgang is tijdens de demonstratie. Ook deze motie haalde geen meerderheid. Aboutaleb noemde deze motie te eenzijdig, omdat hierin niet de veiligheid van de betogers wordt meegenomen.
Hoe radicaal rechts is ‘alternatief rechts’? Na het succes van de Amerikaanse Alt-Right-beweging, die nu zelfs in het Witte Huis zit, is er ook een Nederlandse variant.ElsevierWeekblad zocht de aanhangers op. >
Den Haag
Den Haag, waar Pegida vrijdag wil neerstrijken, heeft nog geen besluit genomen. De moskee in kwestie, de omstreden As-Soennah moskee, reageerde zondag voor het eerst op de plannen voor een barbecue voor de deur.
‘Wij willen onze zorgen uiten over de provocaties van Pegida. De situatie is dermate beladen en risicovol dat wij als moskee niet kunnen garanderen dat alles rustig verloopt. We willen dan ook de volledige verantwoordelijkheid daar leggen waar het hoort, namelijk bij de autoriteiten.’ Dat schreef het bestuur, dat hiervoor niet wilde reageren ‘om onnodige escalatie te voorkomen’, in een open brief.
Pegida en Arnhemse burgemeester al langer op gespannen voet
De Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch staat al langer op gespannen voet met Pegida. In september vorig jaar verstoorden drie Pegida-leden de installatie van Marcouch tot burgemeester. Tijdens de bijzondere raadsvergadering in het stadhuis riepen zij vanaf de publieke tribune: ‘Marcouch wegwezen’ en bliezen ze op fluitjes. Het trio werd daarna uit de zaal verwijderd.
De keuze voor de 52-jarige PvdA’er Marcouch als burgemeester zorgde daaraan voorafgaand al voor ophef. Pegida, de PVV en de extreem-rechtse Nederlandse Volks-Unie NVU demonstreerden in Arnhem tegen zijn voordracht, die volgens hen zou leiden tot ‘islamisering van de hoofdstad van de grootste provincie van het land’.
Tegenactie tegen protestplannen opgetuigd
De organisatie ‘Ramadan Sponsortour’, een initiatief van PopUpKerken, is inmiddels een tegenactie begonnen in de vijf steden.
Mensen kunnen per demonstrant die voor de deur van de moskee staat, voor elk stukje varkensvlees dat het vuur opgaat en voor elk kwartier dat de barbecue aanstaat een sponsorbedrag toezeggen. Het geld dat daarmee wordt opgehaald, gaat naar de moskee.
Pegida heeft na het besluit aangekondigd elke moskee in het land afzonderlijk en na elkaar een aanvraag voor een protest te gaan indienen. Verdere verrassingsacties blijven volgens de anti-islambeweging uit, ook in Utrecht. Wel is Pegida van plan om deze week, behalve in Rotterdam, ook op een andere plek spontaan op te duiken.
OmroepWest 04.06.2018 Burgemeester Pauline Krikke van Den Haag overweegt de geplande Pegida-demonstratie voor de as-Soennah moskee te verplaatsen. Dat zei ze maandagmiddag in het Omroep West-radioprogramma Studio Haagsche Bluf. ‘Het zal niet lang meer duren tot ik een besluit neem’, aldus de burgemeester.
Pegida is van plan tijdens de vastenmaand ramadan demonstratief te roosteren voor moskees in vijf gemeenten, waaronder Den Haag. Daar wil de anti-islambeweging vrijdag 8 juni voor de deur van de as-Soennah moskee een speenvarken op de barbecue leggen.
In Utrecht werd de demonstratie voor de Ulu-moskee al verboden en kregen de demonstranten een andere locatie aangewezen. ‘Die uitspraak laat goed het bestuurlijk dilemma zien’, zegt Krikke. ‘Mensen hebben het recht om te demonsteren en moeten daar dus ook de gelegenheid voor krijgen. Aan de andere kant moet het wel goed en veilig kunnen gebeuren.’
Verplaasten demonstratie
Of burgemeester Krikke het voorbeeld van Utrecht volgt en de demonstranten een andere plek toewijst, is niet nog duidelijk. ‘Het zou één van de oplossingen kunnen zijn. Maar de demonstratie op een ander tijdstip houden, zou ook kunnen. Er zijn verschillende mogelijkheden die je tegen elkaar moet afwegen. En dan moet die afweging ook één zijn die voor iedereen te begrijpen is’, aldus de burgemeester.
Ook in Arnhem en Gouda is de groep niet welkom op de plek die Pegida had uitgekozen. In Rotterdam mag de beweging donderdag wel voor de Laleli-moskee gaan staan.
AD 04.06.2018 Bewoners van de Schilderswijk zijn het zat. Al weken groeit de kritiek op de wijk door de verschillende aangekondigde demonstraties en de vernielingen bij Hindoetempel Shri Ram Mandir. Nu is het echter genoeg geweest, stellen de buurtbewoners. ,,De incidenten werden aangegrepen om de Haagse moslimgemeenschap verantwoordelijk te houden en de islam te demoniseren.”
Het collectief verwijst onder andere naar de onrust die recentelijk in de wijk onstond na de vernielingen bij Hindoetempel Shri Ram Mandir in de Mijtensstraat. De voorzitter van de Hindoetempel meende dat de vernielingen een religieus motief hadden, een uitspraak die veel critici aangrepen om de schuld bij islamitische buurtbewoners neer te leggen.
,,Als collectief keuren wij de twee incidenten bij de hindoetempel ten zeerste af”, meldt het Collectief Schilderswijk vandaag. ,,De grondwet en onze religie leren ons dat eenieder te allen tijden in alle vrijheid diens geloof moet kunnen praktiseren.”
In een verklaring roepen de bewoners iedereen op om de rust in de wijk te bewaren en verantwoordelijkheid te nemen voor sociale cohesie, al begrijpen ze naar eigen zeggen dat de incidenten bij de tempel de gemoederen flink hebben doen oplopen.
Motorclub
Een demonstratie van een Hindoemotorclub uit Amersfoort, die de tempel een hart onder de riem wilde steken, werd afgelopen weekend afgelast om verdere escalatie te voorkomen. Dit bleek echter niet het einde van de onrust in de wijk. Komende vrijdag zal er een varken worden gebarbecued door anti-islambeweging Pegida voor de deur van de As Soennah moskee, midden in de ramadan.
Burgemeester Krikke is nog volop in overleg over de geplande actie, maar de buurtbewoners spreken klare taal: dit kan niet door de beugel. ,,Wij kiezen liever voor verbinding en elkaar opzoeken in deze gepolariseerde tijden.”
AD 03.06.2018 Burgemeester Krikke is nog volop in overleg over de aangekondigde varkensvlees barbecue van Pegida voor de As-Soennah moskee vrijdag. De moskee vreest onrust: anti-islam actie versus moskeegangers.
De As-Soennah moskee in Den Haag legt de volledige verantwoordelijkheid voor de gevolgen van de ‘provocerende’ barbecue door de anti-islam beweging Pegida bij de autoriteiten van Den Haag. Die zijn er nog niet uit. Burgemeester Krikke, de politie en andere betrokken partijen zijn nog volop in overleg over de actie van Pegida.
,,De veiligheid van eenieder staat daarbij voorop’’, zegt de woordvoerder van burgemeester Krikke zondag in een reactie op de stellingname van de moskee. ,,Er is nog geen sprake van een definitief besluit over bijvoorbeeld invulling en locatie van de demonstratie.’’
De burgemeester ‘waardeert’ volgens hem de oproep van de As Soennah moskee gisteren aan moskeegangers en wijkbewoners om zich te laten provoceren.
Burgemeester Krikke zegt zelf dat het goed is dat de As Soennah ook z’n verantwoordelijkheid neemt richting de achterban. We zijn in Den Haag met alle betrokkenen gezamenlijk bij gebaat demonstraties veilig te laten verlopen en het recht op demonstreren te beschermen.’’
Taak van autoriteiten
Op dat recht heeft voorzitter Abdelhamid Taweri in zijn verklaring van gisteren al een voorschot genomen. Daarin schrijft hij ‘het concept’ van vrijheid van meningsuiting, vergaderen en betogen goed te begrijpen als die binnen de wet vallen en niet tot ongeregeldheden en gevaar voor mensen en de samenleving leiden. ,,Wij vinden het de taak van de autoriteiten te bepalen of de actie van Pegida wel of niet binnen die kaders valt”.
Aan de andere kant krijgt de moskee dagelijks signalen van mensen die vrijdag een ‘geluid tegen moslimhaat’ willen laten horen en de moskeegangers willen beschermen. ,,Wij doen een dringend verzoek aan alle moslims, wijkbewoners en moskeegangers geen olie op het vuur te gooien. We moeten ons niet laten provoceren tot escalatie of onverantwoord gedrag door een racistische club als Pegida”, aldus Taheri.
Tegelijkertijd roept hij moskeegangers op zich niet te laten gijzelen door angst en vrijdag gewoon naar de moskee te komen.
AD 03.06.2018 De As-Soennah moskee in Den Haag legt de volledige verantwoordelijkheid voor de gevolgen van de ‘provocerende’ barbecue door de anti-islam beweging Pegida bij de autoriteiten van Den Haag.
We moeten ons niet laten provoceren tot escalatie of onverantwoord gedrag, aldus Abdelhamid Taheri.
Dat zegt de voorzitter van de moskee in een schriftelijke verklaring. Het is de eerste openbare reactie van voorzitter Abdelhamid Taheri op de aangekondigde barbecue met varkensvlees voor de moskee aanstaande vrijdag, midden in de ramadan.
,,Wij hebben bewust niet gereageerd om onnodige escalatie te voorkomen”, schrijft Taheri. ,,Maar de situatie is nu zo grimmig en gespannen geworden, dat het bestuur van de moskee het nu wel nodig vindt iets te zeggen.”
Hij benadrukt ‘het concept’ van vrijheid van meningsuiting, vergaderen en betogen goed te begrijpen als die binnen de wet vallen en niet tot ongeregeldheden en gevaar voor mensen en de samenleving leiden. ,,Wij vinden het de taak van de autoriteiten te bepalen of de actie van Pegida wel of niet binnen die kaders valt”.
Geen olie op het vuur
De moskee krijgt volgens Taheri dagelijks signalen van mensen die vrijdag een tegengeluid willen laten horen. ,,Tegen de aangekondigde uiting van moslimhaat en om de moskee te beschermen. Wij doen een dringend verzoek aan alle moslims, wijkbewoners en moskeegangers geen olie op het vuur te gooien.”
,,We moeten ons niet laten provoceren tot escalatie of onverantwoord gedrag door een racistische club als Pegida”, aldus Taheri.
Tegelijkertijd roept hij moskeegangers op zich niet te laten gijzelen door angst en vrijdag gewoon naar de moskee te komen.
Een steunbetuiging met motoren van een Hindoestaanse motorclub om een door vernielingen geteisterde Hindoe tempel in dezelfde Schilderswijk is dit weekend afgelast omdat het tempelbestuur, politie en initiatiefnemers eveneens bang waren voor escalatie in de wijk.
In dit geval werd vanuit de islam geïnspireerde Partij voor de Eenheid gevreesd voor een ‘anti-islam’ bijeenkomst en ongeregeldheden. ,,Dat is het laatste wat wij willen”, zei de president van de motorclub uit Amersfoort en annuleerde de ‘ride out’ naar Den Haag.
Ook in onder meer Gouda staat een barbecue gepland.
Telegraaf 02.06.2018 De omstreden Haagse as-Soennah-moskee vreest voor ongeregeldheden rond de barbecue met varkensvlees die de anti-islamgroepering Pegida vrijdag 8 juni voor het gebedshuis wil houden. Dat schrijft het bestuur in een open brief.
„Wij willen onze zorgen uiten over de provocaties van Pegida. De situatie is dermate beladen en risicovol dat wij als moskee niet kunnen garanderen dat alles rustig verloopt. We willen dan ook de volledige verantwoordelijkheid daar leggen waar het hoort, namelijk bij de autoriteiten.”
In steden als Utrecht en Gouda zijn soortgelijke demonstraties verboden, in Rotterdam juist niet. Den Haag heeft de barbecue vooralsnog niet verboden.
De moskee wilde de afgelopen weken niet reageren op voornemen van Pegida „om onnodige escalatie te voorkomen. Echter is de situatie nu zo grimmig en gespannen geworden, dat wij het nu wel nodig achten te reageren.”
NU 02.06.2018 De omstreden Haagse as-Soennah-moskee vreest voor ongeregeldheden rond de barbecue met varkensvlees die de anti-islamgroepering Pegida vrijdag 8 juni voor het gebedshuis wil houden. Dat schrijft het bestuur in een open brief.
”Wij willen onze zorgen uiten over de provocaties van Pegida. De situatie is dermate beladen en risicovol dat wij als moskee niet kunnen garanderen dat alles rustig verloopt. We willen dan ook de volledige verantwoordelijkheid daar leggen waar het hoort, namelijk bij de autoriteiten.”
In steden als Utrecht en Gouda zijn soortgelijke demonstraties verboden, in Rotterdam juist niet. Den Haag heeft de barbecue vooralsnog niet verboden.
De moskee wilde de afgelopen weken niet reageren op voornemen van Pegida ”om onnodige escalatie te voorkomen. Echter is de situatie nu zo grimmig en gespannen geworden, dat wij het nu wel nodig achten te reageren.”
OmroepWest 02.06.2018 Het bestuur van as-Soenah moskee verzoekt moslims, wijkbewoners en moskeegangers geen olie op het vuur te gooien en de rust te bewaren. Dit naar aanleiding van de aangekondigdeactie van Pegida. ‘We moeten ons niet laten provoceren tot escalatie of onverantwoord gedrag.’ Wel roept het bestuur op om vrijdag gewoon naar de moskee te komen.
Pegida kondigde een kleine vier weken geleden een protest aan. De groep wil vrijdag, tijdens de vastenperiode van moslims, langs verschillende moskeën in Nederland trekken en een speenvarken braden voor de deuren van de verschillende gebedshuizen. In steden als Utrecht en Gouda zijn de demonstraties verboden, in Rotterdam juist niet. Den Haag heeft de barbecue vooralsnog niet verboden.
Het bestuur verzoekt nu moslims om geen olie op het vuur te gooien. Zij horen verschillende geluiden dat mensen vrijdag een tegengeluid willen bieden. ‘Bedenk dat elke domme actie van een moslim Pegida in de kaart speelt. Moslims zullen dan als barbaren worden afgeschilderd en Pegida als een beschaafd clubje’, aldus as-Soennah.
Zorgen
Het bestuur zegt zich zorgen te maken over de provocaties van Pegida. ‘De situatie is dermate beladen en risicovol dat wij als moskee niet kunnen garanderen dat alles rustig verloopt. We willen dan ook de volledige verantwoordelijkheid daar leggen waar het hoort, namelijk bij de autoriteiten.’
AD 02.06.2018 Komende week organiseert anti-islambeweging Pegida bij verschillende moskeeën tijdens de ramadan een barbecue. De Amsterdamse theoloog Rikko Voorberg bedacht een manier waarop die actie de moskeeën geld oplevert.
In eerste instantie dacht Rikko Voorberg dat het negeren van de provocatiebarbecue door anti-islambeweging Pegida de beste oplossing zou zijn. ,,Het is echter toch belangrijk om aan Nederlandse moslims te laten zien dat de haat van Pegida niet door het volk wordt gedeeld.”
Volgens de 37-jarige Amsterdammer heerst er veel onzekerheid bij de moskeebesturen over wat er komende week kan gebeuren. ,,Pegida is uit op een reactie waarmee ze moslims als agressief kunnen portretteren.”
Om escalatie te voorkomen, vindt Voorberg het belangrijk om op een sportieve en onschuldige manier te reageren. En zo ontstond de Ramadan Sponsortour. Sponsors kunnen een bedrag beloven per Pegidabetoger, per stuk vlees dat op de grill komt of per kwartier dat er wordt gebarbecued.
Ik zou hen graag de hand schudden en voor dialoog willen zorgen, aldus Rikko Voorberg.
,,Wij haten de betogers niet en willen de barbecue ook niet tegenwerken”, zegt Voorberg. ,,Ik heb Pegida verteld dat we met vrijwilligers bij de barbecue aanwezig zullen zijn om het aantal deelnemers te tellen. Ik zou hen graag de hand schudden en voor dialoog willen zorgen.”
De actie is binnen een dag al door ruim tweehonderd mensen gesteund. Volgens Voorberg zal er per bezoeker zo’n 60 euro naar de moskeeën gaan. ,,Dan kunnen we Pegida achteraf feliciteren met het mooie bedrag dat zij voor een goed doel hebben opgehaald.”
Separatie
Edwin Wagensveld, de woordvoerder van de Nederlandse tak van Pegida, zegt echter geen handjes te gaan schudden of gesprekken te voeren. ,,Ik praat niet met mensen die fascistisch gedachtegoed steunen. Wij zijn ook niet op zoek naar verbinding met moslims. Wij willen separatie.”
Wagensveld vindt het ongelooflijk dom dat de sponsoractie onder meer de omstreden As Soennah-moskee in Den Haag financieel zal steunen. ,,Ontzettend mooi dat mensen vrouwenbesnijdenis en homohaat in Nederland een steuntje in de rug willen geven”, verzucht hij sarcastisch.
De vijf moskeeën hebben aangegeven onze steun zeer te waarderen, maar ze kunnen het geld niet accepteren, aldus Rikko Voorberg.
Voorberg: ,,Ik ben me ervan bewust dat in deze moskee enkele dubieuze overtuigingen worden gepreekt, maar vervreemding en uitsluiting zullen dit niet oplossen.” Volgens de organisator van de sponsoractie zal het opgehaalde geld uiteindelijk waarschijnlijk niet bij de gebedshuizen terechtkomen.
Goed doel
,,De moskeeën hebben aangegeven onze steun zeer te waarderen, maar kunnen het geld wellicht niet aannemen. Gedurende de ramadan is het namelijk niet gebruikelijk om giften aan te nemen. Er is dus een grote kans dat het bedrag door de moskeebesturen direct wordt gedoneerd aan een goed doel.”
De hoogte van het bedrag is afhankelijk van hoeveel demonstranten komen barbecueën. Woordvoerder Wagensveld laat vanuit Duitsland weten dat de barbecues sowieso doorgaan. ,,Ook al zijn we met z’n tweeën of wordt het ons verboden, wij zullen volgende week elke dag tussen 20.00 en 22.00 uur voor de deuren van de moskeeën staan.”
Elsevier 01.06.2018 Maak het publiek duidelijk waar het geld blijft. Het is een simpele voorwaarde die de Belastingdienst stelt aan het goededoelenstempel ANBI. Dat stempel levert zowel donateurs als de organisatie een belastingvoordeel op. Geen wonder dat de overheid dus wil weten of die door de staat gesubsidieerde gift wel goed wordt besteed.
Uit onderzoek van Elsevier Weekblad blijkt dat veel moskeeën zich niet aan die regels houden. Slechts 40 procent van de islamitische gebedshuizen met een ANBI-status die Elsevier Weekblad onderzocht, geeft het publiek voldoende inzicht in de eigen financiën: hoeveel geld krijgen zij binnen en waar geven zij het aan uit.
60 procent voldoet niet
Elsevier Weekblad onderzocht in het ANBI-register alle als moskee herkenbare organisaties. Dat waren er 131, waarvan 60 procent niet voldeed aan de financiële publicatieplicht. Op websites van moskeeën staan vaak helemaal geen financiële gegevens of mededelingen als ‘wordt verwerkt’, ‘volgt z.s.m.’ of ‘binnenkort’.
Zij doen het daarmee slechter dan andere belangrijke geloofsgemeenschappen. Een steekproef onder ruim veertig katholieke en protestantse kerken met een goededoelenstatus leert dat acht op de tien de benodigde financiële openheid geven. Van de 25 onderzochte synagogen hielden twee op de drie zich aan de regels.
Wat is de ANBI-status?
Een ANBI-status zorgt ervoor dat donateurs hun giften kunnen aftrekken van de belasting. Een deel van het bedrag dat wordt geschonken, krijgen schenkers dus terug van de fiscus. Dat kan oplopen tot ruim 50 procent voor mensen met een hoog inkomen. Schenkers en mensen die goede doelen opnemen in hun testament besparen daarmee dit jaar bijna 600 miljoen euro aan belasting. Goede doelen krijgen dus ook meer geld dan zij zonder de giftenaftrek zouden krijgen. Ook ANBI’s zelf hebben baat bij het goededoelenstempel. Zo krijgen zij de helft van de betaalde energiebelasting teruggestort. Dat levert hun tientallen miljoenen euro’s per jaar op.
Daarmee zitten de kerken ongeveer op het niveau van alle andere goede doelen. Uit onderzoek van staatssecretaris van Financiën Menno Snel (D66) bleek eerder al dat drie op de vier goede doelen de benodigde financiële gegevens openbaar maken.
Financiën openbaar maken
ANBI’s moeten onder meer een samenvatting van hun financiën openbaar maken op hun eigen website, of elders op internet. Dat moet uiterlijk een halfjaar na het verlopen van het boekjaar. Het gaat onder meer om hoeveel geld er binnenkomt en waaraan het wordt uitgegeven.
Moskeeën zijn niet de enige die zich niet aan de regels houden. Een op de vier goede doelen publiceert niet hun financiën. NRC Handelsblad meldde dat ANBI-stichtingen die aan politieke partijen zijn gelieerd, hun financiën ten onrechte niet vrij gaven. Zij publiceerden de gegevens alsnog na daarop te zijn aangesproken.
Status wordt niet ingetrokken
De Belastingdienst bevestigt dat goede doelen die hun financiële gegevens niet publiceren ‘op [dat] moment niet aan de voorwaarden voldoen’. Als de fiscus zo’n overtreding constateert, trekken ze niet meteen de ANBI-status in. Dat gebeurt pas als een goed doel herhaaldelijk niet reageert op brieven van de fiscus om de gegevens alsnog te publiceren.
In de praktijk komt intrekking bij religieuze goede doelen eigenlijk niet voor, zegt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. Bij meer dan duizend niet-religieuze ANBI’s is de status de afgelopen jaren wel ingetrokken, omdat ze niet aan de publicatieverplichtingen voldeden. Bij religieuze ANBI’s is dat, ondanks een lijst met 1.139 omissies, pas één keer gebeurd.
Maar volgens Snel ging het bij de niet-religieuze ANBI’s om organisaties die al opgeheven waren of op het punt stonden opgeheven te worden. De fiscus zou niet ruimhartiger omgaan met religieuze goede doelen.
Elsevier 31.05.2018 De regels voor goede doelen zijn veel te ruim. Buitenlandse overheidsinstellingen, zoals het Turkse ministerie van Godsdienstzaken, worden in Nederland automatisch erkend als goed doel. Giften zijn daardoor fiscaal aftrekbaar.
Dat blijkt uit antwoorden van staatssecretaris van Financiën Menno Snel (D66) op vragen van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. Niet alleen Nederlandse overheidsorganen gelden als zogeheten Algemeen Nut Beogende Instellingen (ANBI).
Dat geldt ook voor buitenlandse overheidsinstellingen. Staatssecretaris Snel gaat na of, ‘en zo ja, op welke wijze’, daaraan een eind kan worden gemaakt .
Noord-Koreaans kamp ook goed doel?
Omtzigt vroeg aan Snel of Diyanet, het Turkse ministerie van Godsdienstzaken, aanspraak kan maken op dezelfde regelingen als erkende Nederlandse goede doelen, bijvoorbeeld de Dierenbescherming. En of dat ook geldt voor Iraanse overheidsinstanties die zich met de ontwikkeling van kernwapens bezighouden, of voor de Noord-Koreaanse gevangenis- en concentratiekampen.
‘De door u genoemde voorbeelden geven mij aanleiding te bezien of bepaalde (buitenlandse) publiekrechtelijke lichamen uitgesloten zouden moeten worden van de ANBI-status,’ schrijft Snel aan Omtzigt.
Wie geld geeft aan een van overheidswege erkend goed doel, mag dat bedrag in principe van de belasting aftrekken. De Nederlandse fiscus betaalt zo mee aan de gift.
Omtzigt vindt dat buitenlandse overheden nooit een door de Nederlandse staat erkend goed doel kunnen zijn en zo profiteren van Nederlandse fiscale regels.
Ook moeten erkende goede doelen zich volgens hem houden aan de Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Snel kondigt aan dit te bespreken met collega’s in het kabinet.
De kwestie is actueel vanwege de ophef over de financiering van moskeeën door buitenlandse overheden of organisaties met streng religieuze opvattingen.
Het kabinet wil voorkomen dat gebedshuizen voor moslims in Nederland onder invloed komen van ‘onvrije landen’ en radicaliseren.
Vrouwenbesnijdenis promoten
Omtzigt wilde ook weten wat het kabinet doet tegen de in opspraak geraakte As-Soennah-moskee in Den Haag. Dat is al sinds 2008 een erkend goed doel.
OmroepWest 31.05.2018 De as-Soennahmoskee in Den Haag krijgt als ‘goed doel’ belastingvoordelen, maar voldoet niet aan de voorwaarden die daarvoor gelden. De moskee heeft een zogeheten ANBI-status. Die geldt voor stichtingen die van ‘algemeen nut’ zijn. Zo’n stichting moet haar financiële huishouding publiceren. Dat doet as-Soennah niet, zo schrijft staatssecretaris Menno Snel van Financiën in antwoord op kamervragen van Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA). Toch verliest de stichting het belastingvoordeel niet omdat het een religieuze instelling is.
In de as-Soennahmoskee zijn in het verleden preken gehouden over vrouwenbesnijdenis en het doden van mensen wegens overspel. Staatssecretaris Snel geeft toe dat ‘het aanbevelen van vrouwenbesnijdenis en het stenigen van mensen geen zaken van algemeen nut zijn.’ Het nieuwe moskeebestuur zegt dat deze standpunten nu niet meer worden uitgedragen. De moskee ziet ook af van subsidie. Eerder was er ophef over buitenlandse financiering van de moskee.
Uit de antwoorden van Snel blijkt dat religieuze ANBI-stichtingen die niet aan de voorwaarden voldoen hun status toch niet verliezen. De Belastingdienst blijkt voor religieuze instellingen niet zo streng als voor niet-religieuze. De ANBI-status biedt niet alleen bepaalde belastingvoordelen aan een stichting, maar ook aan donateurs van die stichting: giften zijn aftrekbaar van de belasting.
Schokkend
CDA-kamerlid Omtzigt noemt de antwoorden van Snel ‘nogal schokkend’. Over het feit dat de as-Soennahmoskee geen financiële stukken publiceert zegt hij: ‘geen idee dus hoeveel geld daar om gaat en waar het vandaan komt.’
Verder blijkt uit de antwoorden van de staatssecretaris dat alle buitenlandse overheidsinstellingen in Nederland, zogeheten buitenlandse publiekrechtelijke lichamen, in aanmerking komen voor de ANBI-status. Dat geldt dus ook voor een aantal voorbeelden die Pieter Omtzigt aan de staatssecretaris heeft voorgelegd: het Turkse ministerie van godsdienstzaken Diyanet, de Iraanse atoomenergie organisatie, de Noordkoreaanse gevangenis- en concentratiekampen en overheidsorganisaties uit Sudan, een land waarvan de president wordt verdacht van genocide. Omtzigt vindt dat de definitie van ‘goed doel’ in de ANBI-wetgeving moet worden aangepast.
Den HaagFM 31.05.2018 De omstreden As Soennah-moskee aan de Fruitweg profiteert als ‘goed doel’ van belastingvoordelen. Het gebedshuis geniet de zogeheten ANBI-status, die geldt voor stichtingen die van ‘algemeen nut’ zijn. En dat terwijl de moskee onlangs in het nieuws kwam, omdat er lovende preken worden gehouden over meisjesbesnijdenis en de jihad.
Staatssecretaris Menno Snel geeft toe dat “het aanbevelen van vrouwenbesnijdenis en het stenigen van mensen geen zaken van algemeen nut zijn”, schrijft hij in een antwoord op een reeks vragen van het CDA in de Tweede Kamer. Maar het is “niet op voorhand vanzelfsprekend” dat dan de ANBI-status wordt ingetrokken, zegt hij. Ook blijkt de moskee zich niet aan de publicatieplicht te houden door bepaalde financiële stukken niet te publiceren, terwijl dat een voorwaarde is om de ANBI-status te behouden.
Uit de antwoorden van Snel blijkt dat religieuze ANBI-stichtingen die niet aan de voorwaarden voldoen hun status toch niet verliezen. De Belastingdienst blijkt voor religieuze instellingen niet zo streng als voor niet-religieuze. De ANBI-status biedt niet alleen bepaalde belastingvoordelen aan een stichting, maar ook aan donateurs van die stichting: giften zijn aftrekbaar van de belasting.
“Schokkend”
CDA-Kamerlid Omtzigt noemt de antwoorden van Snel “nogal schokkend”. Over het feit dat de As-Soennah-moskee geen financiële stukken publiceert zegt hij: “Geen idee dus hoeveel geld daar om gaat en waar het vandaan komt.”
Snel gaat naar aanleiding van de informatie die boven tafel is gekomen onderzoeken “of bepaalde (buitenlandse) publiekrechtelijke lichamen uitgesloten zouden moeten worden van de ANBI-status”. Ook wordt het onderwerp ANBI-status betrokken bij het kabinetsbeleid tegen ongewenste financiering en beïnvloeding vanuit onvrije landen. Eerder was er ophef over buitenlandse financiering van de As Soennah-moskee.…lees meer
NOS 31.05.2018 De omstreden As Soennah-moskee in Den Haag, waarvan Nieuwsuur en NRC aantoonden dat er lovende preken worden gehouden over meisjesbesnijdenis en de jihad, profiteert als ‘goed doel’ van belastingvoordelen. De moskee heeft de zogeheten ANBI-status.
Staatssecretaris Snel, die over de Belastingdienst gaat, schrijft dat in antwoord op een reeks vragen van het CDA in de Tweede Kamer.
Voor de status van ‘goed doel’, de ANBI-status, is het nodig dat de instantie het algemeen nut dient. Snel geeft toe dat het aanbevelen van vrouwelijke genitale verminking en het stenigen van mensen in strijd met het algemeen belang is.
Maar het is “niet op voorhand vanzelfsprekend” dat dan de ANBI-status wordt ingetrokken, zegt hij. Dat heeft mede te maken met het feit dat het een religieuze instelling is. Die worden niet zo streng aangepakt, is de conclusie van Kamerlid Omtzigt op basis van de cijfers van het ministerie van Financiën.
De As Soennah-moskee heeft zich niet aan de publicatieplicht gehouden door bepaalde financiële stukken niet te publiceren, zo bevestigt de staatssecretaris. Op de vraag of dat niet voldoende is om de ANBI-status met terugwerkende kracht in te trekken, antwoordt Snel dat de Belastingdienst daar niets over mag zeggen.
Van hoeveel instellingen is de ANBI-status gecontroleerd en ingetrokken?
Sinds 2014 zijn er 7644 niet-godsdienstige ANBI’s op de publicatieplicht gecontroleerd. Het toezicht op de publicatieplicht heeft tot 1446 intrekkingen van de ANBI-status geleid. Dat was meestal omdat de instelling was of zou worden opgeheven.
Sinds 2016 zijn er 2955 godsdienstige ANBI’s op de publicatieplicht gecontroleerd. 1139 instellingen gingen in de fout. Dat heeft tot 1 intrekking van de ANBI-status geleid omdat de instelling na herhaalde waarschuwingen de stukken niet publiceerde. De andere instellingen hebben hun fout hersteld of zijn daar nog over in gesprek met het ministerie.
Bron: ministerie van Financiën
Uit de antwoorden blijkt verder dat ongeveer alle buitenlandse “publiekrechtelijke lichamen” de ANBI-status en dus belastingvoordeel kunnen krijgen. Dat zou ook gelden voor de voorbeelden die het CDA noemde, zoals het Turkse ministerie van godsdienstzaken Diyanet, de Iraanse atoomenergie-organisatie en de organisatie voor Noord-Koreaanse gevangenissen en concentratiekampen.
Snel gaat naar aanleiding van de informatie die boven tafel is gekomen onderzoeken “of bepaalde (buitenlandse) publiekrechtelijke lichamen uitgesloten zouden moeten worden van de ANBI-status”. Ook wordt het onderwerp ANBI-status betrokken bij het kabinetsbeleid tegen ongewenste financiering en beïnvloeding vanuit onvrije landen.
AD 31.05.2018 De omstreden as-Soennahmoskee in Den Haag houdt zich niet aan de voorwaarden die gesteld zijn voor het krijgen van een zogeheten ANBI-status, die allerlei fiscale voordelen met zich meebrengt. Maar ingrijpen lijkt niet mogelijk, blijkt uit een brief van staatssecretaris van Financiën Menno Snel aan de Tweede Kamer.
Het gaat om de vraag of aan de wettelijke norm van ten minste 90% het algemeen nut dienend nog wordt voldaan, aldus Menno Snel.
De as-Soennahmoskee heeft sinds 2008 een ANBI-status, waardoor giften aftrekbaar zijn voor de belasting. Zo’n stichting wordt daarmee voor de Nederlandse wet een goed doel en heeft dus recht op financieel voordeel. Voorwaarde is dat zo’n stichting het ‘algemeen belang’ dient.
De moskee kwam echter recent in het nieuws als een van de gebedshuizen die financiering zou ontvangen vanuit conservatieve Golfstaten. Daardoor is er in de gebedshuizen mogelijk sprake is van ongewenste invloed vanuit het buitenland. Uit onderzoek van Nieuwsuur en NRC blijkt dat in de as-Soennahmoskee vrouwenbesnijdenis – wat verboden is – aanbevolen wordt. Ook zou gepredikt worden dat overspel binnen een huwelijk bestraft moet worden met de doodstraf via steniging.
Staatssecretaris Snel erkent dat zulke uitingen ‘evident in strijd zijn met het algemeen belang’, maar benadrukt tegelijkertijd dat het ‘niet vanzelfsprekend’ is dat de moskee daardoor zijn ANBI-status verliest. De Belastingdienst moet daardoor eerst een onderzoek doen. ‘Het gaat dan met name om de vraag of aan de wettelijke norm van ten minste 90% het algemeen nut dienend nog wordt voldaan en overeenkomstig de daartoe bestemde gelden wordt besteed’, aldus Snel. Of het prediken van vrouwenbesnijdenis en steniging onder die overige tien procent valt, is onduidelijk.
Publicatieplicht
De moskee geeft op de website daarnaast geen duidelijkheid over de exacte bestedingen en activiteiten, terwijl de ANBI-status dat wel verplicht. Ook dit zou volgens Snel reden kunnen zijn om de belastingvoordelen af te nemen, hoewel het in de praktijk eigenlijk nooit zo ver komt. ‘Geconstateerde omissies die voortvloeien uit de publicatieplicht worden nagenoeg altijd na een oproep daartoe door een instelling hersteld’, schrijft hij.
Uit cijfers van de Belastingdienst blijkt dat er sinds 2016 – toen de publicatieplicht inging – 2955 godsdienstige ANBI’s zijn gecontroleerd op die publicatieplicht. Hoewel er 1139 omissies werden geconstateerd, is slechts bij één instelling de status ingetrokken. Bij de andere gevallen zijn de overtredingen hersteld of wordt er nog over overlegd.
Schokkend
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt noemt de beantwoording van Snel ‘schokkend’. Volgens hem is ingrijpen bij de moskee wel degelijk mogelijk. ,,Bij meer dan duizend niet-kerkelijke ANBI’s is de status ingetrokken omdat ze niet aan de publicatie-eisen voldeden. Dat kan dus ook gewoon bij de As-Soennahmoskee.”
Omtzigt spreekt van een ‘vrijbrief’ voor religieuze ANBI’s. ,,Bij ‘gewone’ ANBI’s wordt de status ingetrokken als zij niet aan de publicatievoorwaarden voldoen. Bij religieuze ANBI’s wordt de status dus helemaal nooit ingetrokken, ook al voldoen ze niet aan de voorwaarden.” Hij roept de Belastingdienst op te handhaven op die publicatieplicht.
OmroepWest 31.05.2018 De as-Soennahmoskee in Den Haag heeft de ANBI-status, maar voldoet niet aan de voorwaarden die daarvoor gelden. De ANBI-status geldt voor stichtingen die van ‘algemeen nut’ zijn. Zo’n stichting moet haar financiële huishouding publiceren. Dat doet as-Soennah niet, zo schrijft staatssecretaris Menno Snel van Financiën in antwoord op kamervragen van Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA).
In de as-Soennahmoskee zijn in het verleden preken gehouden over vrouwenbesnijdenis en het doden van mensen wegens overspel. Staatssecretaris Snel geeft toe dat ‘het aanbevelen van vrouwenbesnijdenis en het stenigen van mensen geen zaken van algemeen nut zijn.’ Het nieuwe moskeebestuur zegt dat deze standpunten nu niet meer worden uitgedragen. De moskee ziet ook af van subsidie. Eerder was er ophefover buitenlandse financiering van de moskee.
Uit de antwoorden van Snel blijkt dat religieuze ANBI-stichtingen die niet aan de voorwaarden voldoen hun status toch niet verliezen. De Belastingdienst blijkt voor religieuze instellingen niet zo streng als voor niet-religieuze. De ANBI-status biedt niet alleen bepaalde belastingvoordelen aan een stichting, maar ook aan donateurs van die stichting: giften zijn aftrekbaar van de belasting.
Schokkend
CDA-kamerlid Omtzigt noemt de antwoorden van Snel ‘nogal schokkend’. Over het feit dat de as-Soennahmoskee geen financiële stukken publiceert zegt hij: ‘geen idee dus hoeveel geld daar om gaat en waar het vandaan komt.’
Verder blijkt uit de antwoorden van de staatssecretaris dat alle buitenlandse overheidsinstellingen in Nederland, zogeheten buitenlandse publiekrechtelijke lichamen, in aanmerking komen voor de ANBI-status.
Dat geldt dus ook voor een aantal voorbeelden die Pieter Omtzigt aan de staatssecretaris heeft voorgelegd: het Turkse ministerie van godsdienstzaken Diyanet, de Iraanse atoomenergie organisatie, de Noordkoreaanse gevangenis- en concentratiekampen en overheidsorganisaties uit Sudan, een land waarvan de president wordt verdacht van genocide. Omtzigt vindt dat de definitie van ‘goed doel’ in de ANBI-wetgeving moet worden aangepast.
NOS 30.05.2018 Er komt een nieuw onderzoek naar de manier waarop Nederlandse moskeeën worden beïnvloed door financiële steun vanuit het buitenland. Het kabinet heeft dat toegezegd in een debat in de Tweede Kamer.
In de Kamer bestaat veel onvrede over de in de ogen van velen gebrekkige manier waarop het kabinet gemeenten en Kamer heeft geïnformeerd over het bestaan van lijsten over de financiering. Ook is er kritiek op de manier waarop onderzoekers zijn “tegengewerkt”.
In het debat met de ministers Blok, Koolmees en Dekker verwezen Kamerleden vaak naar onthullingen van Nieuwsuur en NRC, die meer opleverden dan mededelingen van ministeries. Een Kamermeerderheid vindt dat Nederlandse moslims hun geloof moeten kunnen uitoefenen, “zonder dat extremistische denkbeelden worden geïmporteerd uit de Golfstaten”.
Om de tuin geleid
Ook coalitiepartijen toonden zich zeer ontevreden. Ze richtten hun pijlen daarbij vooral op het vorige kabinet. D66-woordvoerder Sjoerdsma zei dat hij zich om de tuin geleid voelt, ChristenUnie-voorman Segers heeft er een slecht gevoel over en volgens CDA-woordvoerder Heerma was er sprake van onwil. Het kabinet heeft nu beloofd nieuw onafhankelijk onderzoek te laten uitvoeren.
Volgens Blok worden eerst vragen gesteld aan de moskeeën en wordt er via het principe “Follow the Money” navraag gedaan bij andere landen.
Informatie aan gemeenten eerder
Koolmees herhaalde dat de informatievoorziening naar de gemeenten eerder op gang had moeten komen, dat hij begrip heeft voor de frustratie in de Kamer en dat hij ook is geschrokken van de journalistieke onthullingen. Maar hij benadrukte ook dat het om een ingewikkeld probleem gaat, dat sommige informatie niet openbaar mag worden gemaakt en dat financiering uit het buitenland op zichzelf niet strafbaar is.
Ook Blok erkende dat informatie tussen Buitenlandse en Sociale Zaken “sneller en zorgvuldiger” had kunnen worden gedeeld.
Het kabinet komt later dit jaar met nadere plannen om te voorkomen dat andere landen “onwenselijke invloed” kopen. De ministers zien wel wat in een idee van CDA en ChristenUnie om gemeenten meer mogelijkheden te geven organisaties aan te pakken die met geld uit “onvrije” landen de vrijheid in Nederland ondermijnen. Maar volgens Dekker kan dat juridisch complex zijn.
AD 30.05.2018 Gemeenten krijgen wellicht meer mogelijkheden om organisaties aan te pakken die met financiële steun uit onvrije landen de vrijheid hier ondermijnen. Het kabinet staat in beginsel positief tegenover een voorstel van CDA en ChristenUnie hiervoor.
Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) maakte dat vanmiddag duidelijk in een debat over de financiering van moskeeën door Golfstaten. De Tweede Kamer maakt zich daar ongerust over, omdat blijkt dat vanuit deze moskeeën soms radicale ideeën worden verspreid die haaks staan op de vrijheden die in Nederland gelden.
CDA en ChristenUnie willen dat gemeenten vergunningen en subsidies kunnen weigeren aan moskeeën die zich hieraan schuldig maken. Ze willen dat gemeenten gebruik kunnen maken van een wet die bedoeld is om criminele activiteiten aan te pakken. Dekker zei dat dat plan ‘ingewikkeldheden’ bevat, maar het kabinet gaat er wel naar kijken.
Traag
De Kamer klaagde dat de informatievoorziening van het kabinet de afgelopen jaren tekortschoot en te traag is verlopen. Minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) erkende dat het ‘beter had gekund’. Hij onderstreepte overigens dat niet alle ‘ongewenste’ activiteiten die vanuit moskeeën worden bedreven juridisch strafbaar zijn.
Volgens minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) is meer openbaarheid van gegevens die nu vertrouwelijk met de Kamer worden gedeeld mogelijk, maar hij waarschuwde dat de informatiestroom uit landen als Koeweit en Saoedi-Arabië dan waarschijnlijk snel opdroogt.
Telegraaf 30.05.2018 Gemeenten krijgen wellicht meer mogelijkheden om organisaties aan te pakken die met financiële steun uit onvrije landen de vrijheid hier ondermijnen. Het kabinet staat in beginsel positief tegenover een voorstel van CDA en ChristenUnie hiervoor. Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) maakte dat woensdag duidelijk in een debat over de financiering van moskeeën door Golfstaten.
De Tweede Kamer maakt zich daar ongerust over, omdat blijkt dat vanuit deze moskeeën soms radicale ideeën worden verspreid die haaks staan op de vrijheden die in Nederland gelden.
CDA en ChristenUnie willen dat gemeenten vergunningen en subsidies kunnen weigeren aan moskeeën die zich hieraan schuldig maken. Ze willen dat gemeenten gebruik kunnen maken van een wet die bedoeld is om criminele activiteiten aan te pakken. Dekker zei dat dat plan „ingewikkeldheden” bevat, maar het kabinet gaat er wel naar kijken.
’Had beter gekund’
De Kamer klaagde dat de informatievoorziening van het kabinet de afgelopen jaren tekort schoot en te traag is verlopen. Minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) erkende dat het „beter had gekund”. Hij onderstreepte overigens dat niet alle ’ongewenste’ activiteiten die vanuit moskeeën worden bedreven juridisch strafbaar zijn.
Volgens minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) is meer openbaarheid van gegevens die nu vertrouwelijk met de Kamer worden gedeeld mogelijk, maar hij waarschuwde dat de informatiestroom uit landen als Koeweit en Saoedie-Arabië dan waarschijnlijk snel opdroogt.
Het kabinet is overigens bereid nieuw onderzoek te doen naar het effect van de financiering van moskeeën vanuit uit het buitenland. Vanuit de Kamer was daarop aangedrongen. Veel fracties zijn ontevreden over een eerder onderzoek, dat door het vorige kabinet was opgezet.
Trouw 30.05.2018 Het kabinet moet haast maken met de aanpak van moskeeën waar onverzoenlijke preken klinken en die geld ontvangen uit ‘onvrije’ landen. Daar riep de Tweede Kamer vandaag toe op.
Ook onderzoekt het kabinet op verzoek van CDA en ChristenUnie of de Bibob-wetgeving bruikbaar is, een preventief middel tegen criminaliteit waarbij een gemeente bijvoorbeeld vergunningen kunnen intrekken. De Kamer uitte bovendien scherpe kritiek op het ministerie van buitenlandse zaken, dat onvoldoende zou hebben meegewerkt aan eerder onderzoek naar ongewenste geldstromen.
De Tweede Kamer debatteerde vandaag over buitenlandse financiering van moskeeën, naar aanleiding van eerdere onthullingen van NRC en Nieuwsuur. Die berichtten vorige maand dat een dertigtal organisaties en moskeeën geld vroeg of kreeg uit landen als Koeweit en Saoedi-Arabië.
Dat is op zich niet verboden. Zorgen zijn in de Kamer vooral over ideologische beïnvloeding die gepaard gaat met financiering. In enkele grote moskeeën met financiering uit Golfstaten werden preken gehouden die de rechtsstaat ondermijnen, met uitspraken over vrouwen (‘besnijdenis gewenst’), ongelovigen (‘de doodstraf’) en Syrië (‘jihad is legitiem’).
Niet geïnformeerd
De informatie over geldstromen is afkomstig van een overheidslijst, die tot de onthullingen in de media vertrouwelijk was. Die informatie werd gebrekkig gedeeld met de betrokken gemeenten. Burgemeesters bleken niet of te laat geïnformeerd.
Zij kregen alleen de vertrouwelijke informatie uit hun eigen gemeenten, die vaak ook nog eens verouderd was. Minister Wouter Koolmees (sociale zaken, D66) gaf gisteren in een brief aan de Tweede Kamer toe dat hier een en ander is mis gegaan.
Zijn collega Stef Blok (VVD, buitenlandse zaken) ontkende in een eigen brief aan de Kamer dat het ministerie bewust stukken heeft achtergehouden voor onderzoekers, die in opdracht van het kabinet buitenlandse financiering onderzochten in 2014/2015.
Maar onderzoekers van dit RAND-instituut spraken de minister gisteravond tegen. Zij zeggen de bewuste lijst met organisaties in 2014 slechts ‘per ongeluk’ in handen te hebben gekregen.
Hen zou zijn gevraagd niets met deze lijst te doen in het onderzoek, vanwege het vertrouwelijke karakter. Ook zou het contact met ambassades in Golfstaten moeilijk zijn gemaakt. Het onderzoek van het RAND bracht dus ook niet veel nieuws naar boven, dat gebeurde pas nadat Nieuwsuur in 2016 de lijsten aantoonde met een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur. “We zijn om de tuin geleid”, oordeelde D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma vanochtend in de Kamer.
Geduld raakt op
De Tweede Kamer vraagt al jarenlang om helderheid rond de buitenlandse financiering van moskeeën. Het geduld van de Kamerleden raakt dan ook op. Deze zomer komt het kabinet met wetgeving. Religieuze organisaties moeten buitenlandse donaties dan verplicht melden.
Dat is nu nog niet zo. Op die manier kan onderzocht worden of die gelden afkomstig zijn van criminele of terroristische organisaties, of gepaard gaan met de eis in ruil hiervoor radicale ideologieën vanaf de preekstoel te verkondigen.
Minister Sander Dekker (rechtsbescherming, VVD), net als Blok en Koolmees ook aanwezig bij het debat, gaf aan dat er nog wel wat problemen opduiken bij het definiëren van wat strafbaar gedrag is, en wat slechts ‘ongewenst’ is. De minister zei te kijken naar regels voor de financiering van politieke partijen, of een soort meldplicht voor ongebruikelijke transacties.
Alle drie de ministers beloofden beterschap en de gemeenten én de Tweede Kamer beter te informeren. Ook stemden Koolmees en Dekker in met de motie van CDA en CU over inzet van het Bibob-instrument. Dat wordt nu gebruikt om de criminaliteit te dwarsbomen als die voet aan de grond in de bovenwereld wil krijgen, bijvoorbeeld door vergunningen te weigeren.
Ook de burgemeesters van Den Haag en Dordrecht riepen deze week het kabinet op tot haast. De Haagse Al Soennah-moskee ontving donaties van een omstreden Koeweitse organisatie, die ook vestigingen heeft die op de Amerikaanse terreurlijst staan.
Burgemeester Pauline Krikke van Den Haag ging meldde daarop dat de Al Soennah voortaan geen subsidie meer zal aanvragen en dus ook niet zal krijgen. De moskee kreeg 40.000 euro voor vrijwilligers die rond Oud en Nieuw de afgelopen jaren hielpen de orde te handhaven. De Tweede Kamer wilde van minister Koolmees (integratie) ook weten of meer gemeenten op deze manier moskeeën subsidiëren.
In Nederland zijn ongeveer 450 tot 500 moskeeën. Vooral de grote moskeeën hebben voor de bouw de laatste jaren financiering gekregen van buitenlandse geldschieters. Vanuit de islamitische gemeenschap zelf zijn de laatste jaren juist meer initiatieven voor eigen financiering, uit onvrede over de invloed van radicale predikers.
AD 30.05.2018 Veel partijen in de Tweede Kamer zijn nog altijd bezorgd over buitenlandse financiering aan moskeeën in ons land.
Pogingen van het kabinet om de affaire te sussen stranden vooralsnog. Veel partijen in het parlement willen dat er meer wordt gedaan om te voorkomen dat oliestaten hier invloed ‘kopen’ in moskeeën, door die te financieren. De vrees is dat de radicale islam daarmee wordt verspreid.
De Tweede Kamer debatteert vandaag over de kwestie, nadat Nieuwsuur en NRConlangs onthulden dat zeker dertig islamitische organisaties de afgelopen jaren geld vroegen of kregen uit onder meer Qatar, Koeweit en Saoedi-Arabië.
Er bleken lijsten van die financiering te circuleren op de ministeries van Sociale Zaken en Buitenlandse Zaken, terwijl het bestaan hiervan eerder werd ontkend. Uit de informatie bleek onder meer de As-Soennahmoskee in Den Haag en Al-Fath in Dordrecht werden gefinancierd met geld uit landen die het orthodoxe salafisme willen verspreiden. Onder druk zouden radicalere imams zijn aangesteld, die bijvoorbeeld vrouwenbesnijdenis predikten.
Willen we écht iets doen aan problematische moskeeën, dan zullen we ze allemaal moeten sluiten, aldus Machiel de Graaf.
Volgens minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) had informatie eerder gedeeld moeten worden met gemeenten. Hij zegt wel dat dit niet heeft geleid tot onveilige situaties. De ministeries waren terughoudend omdat de informatie uit diplomatiek verkeer voortkwam. Door het te delen zou de informatiestroom kunnen opdrogen. Het kabinet zegt toe dat er meer onderzoek naar de geldstromen gedaan gaat worden.
Toch is de Tweede Kamer boos dat er nu alsnog informatie is opgedoken van de financiering. Sjoerd Sjoerdsma (D66). ,,Ik voel me om de tuin geleid. Ik heb zó vaak gevraagd om informatie gevraagd, net als gemeenten. Het blijkt nu dat het er wel was.”
Machiel de Graaf (PVV) wil hoe dan ook een stop op de financiering. ,,Willen we écht iets doen aan problematische moskeeën, dan zullen we ze allemaal moeten sluiten.”
Regeringspartijen CDA en ChristenUnie willen dat het kabinet naar via de Bibob-wet financiering gaat blokkeren. Deze wet wordt gebruikt om criminele gelden te stuiten, bijvoorbeeld in de horeca. Volgens Gert-Jan Segers (CU) kan de wet gemeenten wellicht helpen om moslimorganisaties vergunningen en subsidies te weigeren, of in te trekken.
NU 30.05.2018 Hoewel het kabinet zich net als de Tweede Kamer zorgen maakt over ongewenste financiering van moskeeën en radicale preken die daar mogelijk het gevolg van zijn, is het kabinet zoekende naar een juiste aanpak van de kwestie.
“Uitspraken over het houden van slavinnen en besnijden van vrouwen zijn weerzinwekkend, maar deze uitspraken hangen niet altijd samen met de buitenlandse financiering”, zei minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) dinsdag tijdens een debat in de Kamer.
Volgens de minister is de aanpak van deze preken moeilijk omdat iets dat onwenselijk is, niet altijd direct strafbaar is.
“Het is een zoektocht hoe we hier zo goed en effectief mogelijk optreden”, zei Koolmees die eraan toevoegde dat het kabinet op zoek is naar hoe het “onwenselijke” gedrag kan worden aangepakt.
Fawaz Jneid
De minister haalde als voorbeeld de vrouwenbesnijdenis aan. Dat is in Nederland al strafbaar, maar het gesprek daarover is dat niet. Hij verwees ook naar de omstreden islamitische prediker Fawaz Jneid die meerdere malen in opspraak is gekomen wegens zijn preken.
Onlangs bestempelde hij de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb als een afvallige moslim en vijand van de islam. Het Openbaar Ministerie kan de imam echter niet vervolgen, omdat zijn uitspraken binnen de kaders van de wet vallen.
Miljoenen euro’s
De Kamer debatteert met minister Koolmees, minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) en minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) over de ongewenste financiering van Nederlandse moskeeën.
Vorige maand wisten NRC Handelsblad en Nieuwsuur de hand te leggen op een geheime lijst met Nederlandse moskeeën die gefinancierd worden door Golfstaten. Zeker dertig islamitische organisaties hebben financiering aangevraagd uit landen als Saudi-Arabië en Koeweit.
Uit de publicaties blijkt dat het om miljoenen euro’s gaat. NRC en Nieuwsuuronthulden dat de overheid deze informatie jarenlang heeft geheimgehouden, terwijl de Tweede Kamer meerdere malen om specifiek deze informatie had gevraagd.
Het kabinet zei na publicatie van de lijst dat deze geheim moest worden gehouden, omdat de informatie is verkregen vanuit “diplomatiek verkeer”. De vrees is dat nu de lijst openbaar is gemaakt, Nederland die informatie niet meer vrijwillig vanuit de Golfstaten zal krijgen. Bovendien, stelt het kabinet, is de informatie wel met de Kamer gedeeld, maar dan vertrouwelijk. Minister Blok zei in het debat dat als de Kamer dat wil, de lijst alsnog openbaar zal worden gemaakt.
Radicalisering
De financiering vanuit de Golfstaten wordt door een meerderheid van de Tweede Kamer en het kabinet problematisch gevonden, omdat gevreesd wordt dat de geldschieters niet alleen voor de financiering zorgen, maar dat ze ook extremistische denkbeelden via de moskeeën verspreiden. Dat zou ervoor zorgen dat moskeegangers kunnen radicaliseren en dit zou de integratie bemoeilijken.
Zo bleek de Haagse as-Soennah-moskee, die geld heeft ontvangen van Koeweitse instellingen die ook jihadistische groepen in Syrië financieren, te pleiten voor vrouwenbesnijdenis. Ook zouden afvalligen de doodstraf moeten krijgen.
Het kabinet is voornemens buitenlandse financiering vanuit “onvrije landen” te verbieden. Het beleid daaromtrent is nog niet klaar. Zo is nog niet duidelijk wanneer een land ‘onvrij’ is.
Coalitiepartijen CDA en ChristenUnie willen dat gemeenten moskeeën die buitenlandse financiering ontvangen harder kunnen aanpakken. Zij sluiten zich aan bij het betoog van burgemeester van Den Haag, Pauline Krikke, om het gemeenten mogelijk te maken vergunningen en subsidies te weigeren of zelfs in te trekken.
Koolmees zei “zo goed mogelijk” aan de oproep van Krikke tegemoet te willen komen.
NOS 30.05.2018 Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft geen volledige medewerking verleend aan het RAND-onderzoek naar de financiering van moskeeën vanuit ‘onvrije landen’. Minister Blok zei gisteren dat dat wel zo was, maar de betrokken onderzoekers van het RAND-instituut spreken het met klem tegen.
De onderzoekers zeggen dat ze in 2014 per ongeluk een geheime lijst met moskeeën van Buitenlandse Zaken in handen kregen. Die was doorgestuurd door een medewerker van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid die de lijst “nog tegenkwam in zijn mailbox”. Toen de onderzoekers zich tot Buitenlandse Zaken wendden om meer informatie op te vragen, kregen ze nul op het rekest. Blok benadrukte gisteren in een Kamerbrief dat er geen sprake was van het bewust achterhouden van stukken.
In een feitenrelaas dat de onderzoekers vannacht publiceerden, staat dat een medewerker van het ministerie hun duidelijk maakte dat de lijst met moskeeën die voor geld aanklopten bij Saudi-Arabië vertrouwelijk was. Het was niet de bedoeling dat zij die in hun onderzoek meenamen of erover zouden rapporteren.
Ambassades
De Tweede Kamer vraagt al sinds 2004 om informatie over Nederlandse moskeeën die vanuit de golfstaten worden gefinancierd. De ambassades van Saudi-Arabië en Koeweit verstrekken die vertrouwelijk aan het Nederlandse kabinet, maar dat zei steeds dat die informatie niet bestond. Pas na een WOB-verzoek van Nieuwsuur in 2016 kwam naar buiten dat er wel degelijk lijsten waren.
De onderzoekers van RAND deden in 2014/2015 onderzoek naar moskeefinanciering, maar moesten concluderen dat zij niet ver kwamen door een gebrek aan informatie. Ze hadden alleen de “per ongeluk” verstuurde lijst van de SZW-medewerker. “Voor het doel van het onderzoek waren niet zozeer de namen van de instellingen van belang, als wel het feit dat er op diplomatiek niveau informatie werd uitgewisseld”, schrijven zij in hun feitenrelaas.
Uit de brief van Blok van gisteren:
“Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft naar eer en geweten tijdens het onderzoek eind 2014 volledige medewerking verleend aan RAND om in alle vrijheid onderzoek te doen. Er is geen sprake geweest van het bewust achterhouden van stukken.”
De minister van Buitenlandse Zaken zei vandaag in een Kamerdebat over de financiering van Nederlandse moskeeën vanuit de Golfstaten dat de gang van zaken geen schoonheidsprijs verdient, Maar hij blijft erbij dat er niet bewust informatie is achterhouden. Volgens hem was het probleem dat er afspraken waren met de landen die lijsten leverden, om de informatie vertrouwelijk te houden. Anders zouden zij die niet meer met Nederland delen.
Telegraaf 30.05.2018 Lijsten met moskeeën die financiering krijgen uit Golfstaten kunnen openbaar worden, zoals de Tweede Kamer wil. Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) zei dat tijdens een debat over de financiering van moskeeën uit onvrije landen.
Landen als Saoedi-Arabië en Koeweit verstrekken Nederland soms lijsten met financiers van moskeeën in Nederland. Blok heeft inmiddels met die landen overlegd over de openbaarmaking van die lijsten, die overigens verre van volledig zijn – informatie over privépersonen staat er vaak niet op. De landen zijn akkoord met openbaarmaking. Blok overlegt ook met Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten.
De informatie werd eerder vertrouwelijk met de Kamer gedeeld. Blok waarschuwt steeds dat dat openbaarmaking ertoe kan leiden dat de informatiestroom uit het Midden-Oosten opdroogt.
’Had soepeler gekund’
Kamerleden vinden het kabinet te sloom met het verstrekken van informatie, bijvoorbeeld aan gemeenten die moskeeën met griezelige predikers binnen hun grenzen hebben. Het kabinet erkent dat het delen van informatie over buitenlandse financiering sneller en ’soepeler’ had gekund.
De Kamer vraagt al jaren de buitenlandse financiering van moskeeën zoveel mogelijk aan banden leggen om te voorkomen dat met oliegeld uit onvrije landen invloed wordt gekocht om de Nederlandse democratie te ondermijnen. Het kabinet werkt aan wetgeving op dit onderwerp.
Dat is een ’worsteling’, zo erkende minister Koolmees (Sociale Zaken) tijdens het debat. Gedrag kan onwenselijk zijn, maar dat maakt het nog niet strafbaar. Vrouwenbesnijdenis is strafbaar, maar het promoten ervan niet. Buitenlandse financiering op zichzelf niet verboden. Koolmees en collega Dekker (Rechtsbescherming) ’verkennen’ momenteel hoe ongewenste praktijken kunnen worden ’verstoord’.
In opspraak
Onlangs raakte de Haagse As Soennah moskee weer in opspraak vanwege opruiende teksten van imams, die pleiten voor vrouwenbesnijdenis en het bestrijden van ongelovigen en niet-soennitische moslims. De stad Den Haag zou door inlichtingendienst AIVD zijn gewaarschuwd dat de islamitische instelling financiering krijgt van een Koeweitse club die ook jihadisten in Syrië steunt. Den Haag subsidieert de moskee en werkt ermee samen.
Het CDA en de ChristenUnie willen gemeenten meer middelen geven om financiering vanuit de Golfstaten aan banden te leggen, bijvoorbeeld door de Wet Bibob uit te breiden. Zo kunnen gemeenten vergunningen en subsidies weigeren of intrekken als religieuze organisaties gefinancierd worden uit landen die ’onvrijheid exporteren naar ons land’.
’Meld geldstromen’
De VVD wil dat banken, die al verplicht zijn verdachte transacties te rapporteren, straks ook ongebruikelijke geldstromen melden vanuit onvrije landen naar religieuze instellingen. Minister Dekker zegde toe de voorstellen mee te nemen bij het uitwerken van het wetsvoorstel tegen onwenselijke fianciering van moskeeën uit onvrije landen.
Elsevier 30.05.2018 Het Kamerdebat over de buitenlandse financiering van moskeeën zal vooral in het teken staan van ophef en oneliners. Politici kunnen beter hun energie steken in het bedenken van een aanpak.
Is de Tweede Kamer voldoende geïnformeerd over de geheime lijsten van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) over de financiering van Nederlandse moskeeën door de Golfstaten? Die vraag zal woensdag centraal staan in een Kamerdebat, naar aanleiding van een onthulling van NRC en Nieuwsuurover het bestaan van deze lijsten.
Kamerleden konden de lijsten wel vertrouwelijk inzien, maar mochten niets met de informatie doen. Minister Stef Blok (VVD) van Buitenlandse Zaken vreest dat het vrijgeven van de lijsten ertoe leidt dat Golfstaten minder genegen zijn om informatie met Nederland te delen.
Geldstromen al jaren een probleem
Volgens D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma moeten buitenlandse geldstromen richting moskeeën ‘aangepakt worden, en dat begint met transparantie.’ Maar het is vooral spierballentaal, die nimmer wordt omgezet in daden. Of een aanpak.
Zo zal het gemiddelde Kamerlid niet zo heel veel hebben aan de kennis welke instelling precies welke moskee financiert. Buitenlandse financiering en de daarbij behorende beïnvloeding (wie betaalt, die de orthodoxe koers bepaalt) vindt al sinds de jaren zeventig plaats. Dat is niet enkel een probleem van nu.
BB 29.05.2018 Gemeenten moeten organisaties die met geld uit onvrije landen de vrijheid in Nederland ondermijnen beter kunnen aanpakken, vinden CDA en ChristenUnie. De beide regeringspartijen willen gemeenten de mogelijkheid geven dit soort organisaties vergunningen en subsidies te weigeren, of die zelfs in te trekken.
Onwenselijke radicale invloed
Vooral de ‘onwenselijke radicale invloed’ die de Golfstaten kopen door bijvoorbeeld Nederlandse moskeeën te bekostigen is de partijen een doorn in het oog. ‘Radicale denkbeelden worden verspreid en de integratie wordt tegengewerkt’, stelt Tweede Kamerlid Pieter Heerma (CDA).
Oliedollars uit Saudi-Arabië, Koeweit en Qatar
Zijn ChristenUnie-collega Gert-Jan Segers wijst erop dat ‘vrijheid altijd wederkerig is. Geloofsvrijheid voor iedereen is mij heel veel waard, maar daar waar die vrijheid misbruikt wordt om onvrijheid te prediken, moeten we een streep trekken.’ Gemeenten staan volgens Heerma en Segers nu nog te vaak machteloos tegen organisaties die ‘onvrijheid importeren’ met oliedollars uit landen als Saudi-Arabië, Koeweit en Qatar. (ANP)
NOS 29.05.2018 Minister Koolmees van Sociale Zaken erkent dat gemeenten laat zijn geïnformeerd over de financiering van moskeeën vanuit conservatieve Golfstaten. “Dat kan en moet beter.” Maar volgens hem heeft dat niet geleid tot veiligheidsrisico’s, schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer.
Nieuwsuur en NRC Handelsblad onthulden dat zeker dertig islamitische organisaties de afgelopen jaren geld hebben gevraagd of gekregen uit Koeweit en Saudi-Arabië. Het tv-programma en de krant baseerden zich op lijsten die de overheid jarenlang geheim heeft gehouden.
Moskeeën als As-Soennah in Den Haag en Al-Fath in Dordrecht werden gefinancierd met geld uit landen die daarmee het salafisme, een ultra-orthodoxe versie van de islam, exporteerden.
‘Gegevens via diplomatie’
Koolmees verwijst voor het trage delen onder meer naar het ministerie van Buitenlandse Zaken. Veel gegevens waren vertrouwelijk en werden verkregen via diplomatiek verkeer.
Ook was volgens hem de informatie deels verouderd en summier en was niet in alle gevallen meteen duidelijk over welke moskee het ging. Daar moest eerst verder onderzoek naar worden gedaan.
Bevriezen van geld
De burgemeesters van Den Haag en Dordrecht hebben gisteren in Nieuwsuur een dringend beroep gedaan op het kabinet om iets te doen tegen buitenlandse financiering van moskeeën in hun stad.
Burgemeester Krikke en haar collega Kolff willen dat er een wet komt waarbij het Rijk kan ingrijpen, zoals de bevriezing of terugstorting van geld dat wordt gekoppeld aan een ontwrichtende boodschap.
Onderzoek naar geldstromen
Minister Koolmees schrijft dat het kabinet onderzoekt hoe de informatievoorziening aan gemeenten beter kan. Ook krijgen ze advies wat er met die gegevens kan worden gedaan. De juridische mogelijkheden worden daarvoor nu in kaart gebracht.
Voorts komt er meer onderzoek naar de geldstromen uit het buitenland. De minister heeft vertrouwen in bestaande wetgeving om eventuele terrorismefinanciering aan te pakken
Pieter Heerma van het CDA (links) en zijn ChristenUnie-collega Gert-Jan Segers (rechts)
Telegraaf 29.05.2018 Gemeenten moeten organisaties die met geld uit onvrije landen de vrijheid in Nederland ondermijnen beter kunnen aanpakken, vinden CDA en ChristenUnie. De beide regeringspartijen willen gemeenten de mogelijkheid geven dit soort organisaties vergunningen en subsidies te weigeren, of die zelfs in te trekken.
Vooral de „onwenselijke radicale invloed” die de Golfstaten kopen door bijvoorbeeld Nederlandse moskeeën te bekostigen is de partijen een doorn in het oog. „Radicale denkbeelden worden verspreid en de integratie wordt tegengewerkt”, stelt Tweede Kamerlid Pieter Heerma (CDA). Zijn ChristenUnie-collega Gert-Jan Segers wijst erop dat „vrijheid altijd wederkerig is. Geloofsvrijheid voor iedereen is mij heel veel waard, maar daar waar die vrijheid misbruikt wordt om onvrijheid te prediken, moeten we een streep trekken.”
Gemeenten staan volgens Heerma en Segers nu nog te vaak machteloos tegen organisaties die „onvrijheid importeren” met oliedollars uit landen als Saudi-Arabië, Koeweit en Qatar.
Den HaagFM 29.05.2018 Burgemeester Krikke heeft haar voorstel voor een nieuwe wet om ongewenste financiering van moskeeën tegen te gaan, maandag voorgelegd aan de ministers Dekker van Justitie en Veiligheid en Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dat zei de burgemeester maandagavond in Nieuwsuur.
Vorige maand publiceerde Nieuwsuur en NRC een onderzoek waaruit bleek dat de As-Soennah Moskee in Den Haag financiële steun krijgt van een omstreden Koeweitse investeerder die in verband wordt gebracht met terrorisme. Krikke wil dat het Rijk en de gemeenten intenser gaan samenwerken om geldstromen uit het buitenland tegen te kunnen houden.
“Op dit moment kunnen wij niets met die informatie”, aldus Pauline Krikke in Nieuwsuur. “De informatie wordt ons vertrouwelijk gegeven. We kunnen het niet delen, we kunnen er niks over zeggen, we hebben geen enkele mogelijkheid om er iets mee te doen.”
‘Geld terugstorten of bevriezen’
Daarom pleitte burgemeester Krikke al eerder voor een landelijke wetgeving die dat mogelijk maakt. Nu heeft ze haar voorstel dus ook voorgelegd aan de ministers. In haar plan geeft Krikke een sleutelrol aan een landelijk expertisepunt.
“Daar moet zowel de informatie van het rijk als die van onszelf samenkomen. En als bij dat geld uit het buitenland ook die ontwrichtende boodschap zit, moet de minister dat geld kunnen bevriezen of terug laten storten.”
Dordrechtse steun, woensdag debat
De burgemeester van Dordrecht, die ook in Nieuwsuur optrad, ondersteunt haar pleidooi. Ook Dordrecht ligt onder vuur vanwege de omstreden geldstromen voor moskeeën uit het Midden-Oosten. Aanstaande woensdag debatteert de Tweede Kamer over de aanpak van ongewenste financiering van moskeeën. …lees meer
OmroepWest 28.05.2018 Burgemeester Krikke van Den Haag heeft haar voorstel voor een nieuwe wet om ongewenste financiering van moskeeën tegen te gaan, maandag voorgelegd aan de ministers Dekker (J&W) en Koolmees (SZW). Dat zei de burgemeester maandagavond in Nieuwsuur.
Vorige maand publiceerde Nieuwsuur en NRC een onderzoek waaruit bleek dat de Al-Soennah Moskee in Den Haag financiële steun krijgt van een omstreden Koeweitse investeerder die in verband wordt gebracht met terrorisme. Krikke wil dat het Rijk en de gemeenten intenser gaan samenwerken om geldstromen uit het buitenland tegen te kunnen houden.
‘Op dit moment kunnen wij niets met die informatie’, aldus Pauline Krikke in Nieuwsuur. ‘De informatie wordt ons vertrouwelijk gegeven. We kunnen het niet delen, we kunnen er niks over zeggen, we hebben geen enkele mogelijkheid om er iets mee te doen.’
‘Daar moet zowel de informatie van het rijk als die van onszelf samenkomen. En als bij dat geld uit het buitenland ook die ontwrichtende boodschap zit, moet de minister dat geld kunnen bevriezen of terug laten storten.’
Dordrechtse steunt, woensdag debat
De burgemeester van Dordrecht, die ook in Nieuwsuur optrad, ondersteunt haar pleidooi. Ook Dordrecht ligt onder vuur vanwege de omstreden geldstromen voor moskeeën uit het Midden-Oosten. Aanstaande woensdag debatteert de Tweede Kamer over de aanpak van ongewenste financiering van moskeeën.
De burgemeesters van Den Haag en Dordrecht doen een dringend beroep op het kabinet om in actie te komen tegen buitenlandse #financiering van #moskeeën in hun stad. Ze pleiten voor een aanpassing van de wet. 22:52 – 28 mei 2018
Den HaagFM 18.05.2018 De salafistische as-Soennah-moskee in zal geen subsidie van de gemeente meer aanvragen. Dat heeft burgemeester Pauline Krikke donderdagavond gezegd tegen de gemeenteraad. Er was ophef ontstaan over buitenlandse geldstromen naar de moskee, maar ook van de gemeente kreeg de instelling een financiële bijdrage.
De moskee zou gefinancierd worden door een Koeweitse organisatie die terroristen ondersteunt. Ook raakte het gebedshuis in opspraak vanwege “verwerpelijke en misschien zelfs strafbare uitlatingen”, zo stelden de meeste fracties. De uitspraken kwamen onlangs naar voren in een onderzoek door Nieuwsuur en NRC.
Het ging onder meer om steun voor de gewapende strijd, geweld tegen anders- en ongelovigen en adviezen over vrouwenbesnijdenis. Dat is volgens een meerderheid van de raad onwenselijk en onacceptabel. De burgemeester wees erop dat het nieuwe bestuur van de moskee inmiddels afstand heeft gedaan van de uitlatingen.
De as-Soennahmoskee kreeg tussen 2013 en 2017 ruim 43.000 euro. Dat geld was bestemd voor een taalproject en voor de vrijwilligers die worden ingezet rond de jaarwisseling om in de buurt een oogje in het zeil te houden en afloop op te ruimen. Deze vrijwilligers krijgen eten, drinken een waardebon van 25 euro als dank.
Jaarwisseling
Hoe de toekomstige relatie met de moskee er uit zal zien komt pas weer aan de orde als de volgende jaarwisseling eraan komt. Krikke komt daarvoor in oktober met een voorstel.…lees meer
OmroepWest 17.05.2018 ‘De as-Soennahmoskee in Den Haag zal geen subsidie meer aanvragen.’ Dat heeft de Haagse burgemeester Krikke gezegd tijdens de gemeenteraadsvergadering van donderdagavond. Er was ophef ontstaan over buitenlandse geldstromen naar de moskee, maar ook van de gemeente kreeg de instelling een financiële bijdrage.
De gemeenteraad, zo werd eerder vandaag bekend, vindt in meerderheid dat er geen subsidie meer naar de moskee mag. Aanleiding waren verhalen over financiële steun vanuit golfstaten en de inhoud van preken die er worden gehouden. Het moskeebestuur ontkende woensdagavond met klem dat dat geld uit onder meer Koeweit is gegeven. Uit de verklaring van de burgemeester blijkt nu dat het nieuwe bestuur van de stichting as-Soennah heeft toegezegd geen subsidie meer te zullen aanvragen. ‘Daar zal ik hen ook aan houden,’ aldus de burgemeester.
De as-Soennahmoskee kreeg tussen 2013 en 2017 ruim 43.000 euro. Dat geld was bestemd voor een taalproject en voor de vrijwilliggers die worden ingezet rond de jaarwisseling om in de buurt een oogje in het zeil te houden en afloop op te ruimen. Deze vrijwilligers krijgen eten, drinken een waardebon van 25 euro als dank.
STiP-subsidie
Daarnaast werken er drie mensen met een zogeheten STiP-subsidie, een bijdrage om mensen in de bijstand aan een baan te helpen, maar dat geld is voor de drie betrokkenen en niet voor de moskee.
Krikke is niet voor een algeheel verbod op buitenlandse financiering van stichtingen, maar ze pleit wel voor wetgeving om buitenlandse financiering aan te pakken als de gesubsidieerde instantie dingen verkondigt‘waarbij de rechtsstaat in het geding is. Er is pas een probleem als die financiering ertoe gaat leiden dat organisaties standpunten gaan innemen en meningen gaan uitdragen die zich niet verdragen met de Nederlandse rechtsstaat.’ In dat geval wil Krikke tegoeden bevriezen of afdwingen dat het geld wordt teruggestort.
Geweld en vrouwenbesnijdenis
De as-Soennahmoskee gebruikte volgens Nieuwsuur lesmateriaal waarin geweld tegen andersgelovigen en vrouwenbesnijdenis worden goedgepraat. ‘Ik ben zeer geschokt door de uitspraken die in de uitzending getoond zijn,’ zo zegt de burgemeester, ‘eens te meer omdat dit gebeurt in lesmateriaal. Dit zijn dus boodschappen die aan kinderen worden doorgegeven. Dat vind ik volstrekt onacceptabel.’
‘Het nieuwe bestuur van de As Soennah moskee heeft inmiddels afstand genomen van deze boodschappen. Het is goed dat ze dit nu doen, maar dit had sowieso nooit mogen gebeuren,’ aldus Krikke. In een verklaring die woensdagavond werd uitgegeven zegt het moskeebestuur dat het betreffende lesmateriaal van de site is gehaald.
Toekomst
Hoe de toekomstige relatie met de moskee er uit zal zien komt pas weer aan de orde als de volgende jaarwisseling eraan komt. Krikke komt daarvoor in oktober met een voorstel.
Tijdens het debat over de moskee, toonden veel partijen zich kritisch over wat er binnen de muren wordt gezegd. ‘Als je leest wat daar wordt gepredikt, slaat de kou om je hart’, aldus D66-raadslid Hanneke van der Werf. ‘Wij zijn geschokt door de preken en de financiële relaties met regimes van totalitaire landen’, voegde GroenLinks-leider Arjen Kapteijns daaraan toe. En hun collega Jan Pronk van de VVD noemde de uitgelekte uitspraken van predikers over bijvoorbeeld vrouwenbesnijdenis ‘moreel verwerpelijk’.
Redden
Alleen de islamistische partijen in de gemeenteraad probeerden nog de banden tussen de gemeente en de moskee te redden. NIDA, Islam Democraten en Partij van de Eenheid vinden dat de subsidierelatie alleen mag worden doorgesneden als vast staat dat de wet is overtreden. Bovendien suggereerde Arnoud van Doorn van die laatste partij dat de moskee ook goede dingen doet op het gebied van deradicalisering. Maar de burgemeester ontkende dat met kracht.
De eerder vandaag aangekondigde motie van ChristenUnie/SGP, Hart voor Den Haag/Groep de Mos, VVD, CDA en 50Plus om geen subsidierelatie met de moskee meer aan te gaan, kreeg dan ook ruime steun in de raad. Alleen de islamistische partijen en Haagse Stadspartij stemden tegen.
OmroepWest 17.05.2018 De Haagse gemeenteraad wil dat de gemeente stopt met het subsidiëren van activiteiten van de as-Soennah moskee. Een meerderheid van de raad gaat daartoe vanavond een voorstel indienen. Volgens ChristenUnie/SGP, Hart voor Den Haag/Groep de Mos, VVD en CDA is na de recente berichtgeving door NRC en Nieuwsuur ‘de maat vol’.
Volgens de partijen leek het erop dat er een koerswijziging was ingezet na het vertrek van imam Fawaz Jneid. ‘Nu blijkt dat dit alleen eem lippendienst was naar de buitenwereld. Nieuwsuur en NRC hebben klip en klaar aangetoond dat in de moskee bijvoorbeeld (de wettelijk verboden) vrouwenbesnijdenis wordt aanbevolen en de gewapende jihad in Syrië wordt goedgepraat. Dit is niet alleen mogelijk strafbaar, maar ook zo verwerpelijk, dat we zoveel mogelijk afstand tot deze organisatie moeten bewaren’, aldus de partijen in een verklaring.
Voedingsbodem voor radicalisering
Zij stellen ook dat het salafisme een stroming is die kan worden teruggevonden in de rapporten van de AIVD als mogelijke voedingsbodem voor radicalisering. ‘De beelden van Nieuwsuur laten dit ook zien met bijvoorbeeld het goedpraten van de gewapende jihad. Met deze kennis kunnen we maar één ding doen als gemeente: een duidelijke streep trekken en stoppen met de subsidiëring’, stellen de partijen.
ChristenUnie/SGP, Hart voor Den Haag/Groep de Mos, VVD en CDA hopen ook dat de geldstromen uit onvrije landen naar clubs als deze stoppen. ‘We steunen de burgemeester dan ook in haar oproep aan het kabinet om hier snel werk van te maken.’
Suggestief
Het bestuur van de moskee verwierp de kritiek tot nu toe. De berichtgeving zou suggestief zijn. ‘De stichting verwerpt elke vorm van geweld en kan op basis van eigen onderzoek met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid stellen dat het geen directe of indirecte financiering van RIHS heeft ontvangen. Ook van de verantwoordelijke (opsporings)autoriteiten heeft de Stichting geen negatief advies hierover ontvangen.’
Het bestuur erkende wel dat andere financiële stromen uit het buitenland naar de moskee zijn gelopen. Maar: ‘Er is op geen enkele wijze invloed uitgeoefend’. Sterker nog, er is expliciet met de weldoeners afgesproken dat de stichting as-Soennah ‘op geen enkele wijze bemoeienis duldt.’
Telegraaf 17.05.2018 De gemeenteraad in Den Haag wil dat er geen geld van de gemeente meer gaat naar de salafistische As Soennah-moskee. De ChristenUnie/SGP, Hart voor Den Haag/Groep de Mos, de VVD en het CDA roepen het college van Den Haag op te stoppen met de subsidie aan de moskee.
Het voorstel wordt donderdagavond nog ingediend en zal volgens Pieter Grinwis (CU/SGP) voldoende steun krijgen. Het gaat niet om veel geld – ruim 43.000 euro tussen 2013 en 2017 – maar volgens Grinwis gaat er met het verstrekken van subsidie een verkeerd signaal uit naar de moskee. Het verleent het gebedshuis gezag en legitimiteit en dat is onwenselijk, stelt ook zijn collega Jan Pronk (VVD).
Hij wijst op „verwerpelijke en misschien zelfs strafbare” uitspraken die binnen de moskee worden gedaan, zoals adviezen over vrouwenbesnijdenis en de steun voor de gewapende strijd in Syrië.
NU 17.05.2018 De gemeenteraad in Den Haag wil dat er geen geld van de gemeente meer gaat naar de salafistische As-Soennah moskee. De ChristenUnie/SGP, Hart voor Den Haag/Groep de Mos, de VVD en het CDA roepen het college van Den Haag op te stoppen met de subsidie aan de moskee.
Het voorstel wordt donderdagavond nog ingediend en zal volgens Pieter Grinwis (CU/SGP) voldoende steun krijgen.
Het gaat niet om veel geld, ruim 43.000 euro tussen 2013 en 2017, maar volgens Grinwis gaat er met het verstrekken van subsidie een verkeerd signaal uit naar de moskee. Het verleent het gebedshuis gezag en legitimiteit en dat is onwenselijk, stelt ook zijn collega Jan Pronk (VVD).
Hij wijst op “verwerpelijke en misschien zelfs strafbare” uitspraken die binnen de moskee worden gedaan, zoals adviezen over vrouwenbesnijdenis en de steun voor de gewapende strijd in Syrië.
OmroepWest 16.05.2018 Het bestuur van de as-Soennah moskee in Den Haag ontkent opnieuw dat de moskee onder invloed staat van buitenlandse financiers. Het moskeebestuur reageert woensdagavond op een uitzending van Nieuwsuur van eind april. Daarin werd gesteld dat zes islamitische instellingen in onze regio geld krijgen vanuit het buitenland.
Volgens Nieuwsuur en NRC zou de as-Soennah moskee geld hebben gekregen vanuit Koeweit. Dat ontkende het bestuur al eerder. In een schriftelijke verklaring stelt het moskeebestuur nu: ‘wij benadrukken dat wij op geen enkele wijze een relatie hebben, zakelijk noch financieel, met Revival of Islamic Heritage Society.’
De kantoren van deze RIHS in Afghanistan en Pakistan hebben volgens de Amerikaanse regering en de Verenigde Naties banden met Al-Qaida en de Taliban. De organisatie financiert volgens de VS en de VN terrorisme onder een dekmantel van liefdadigheid. Het hoofdkantoor in Koeweit is een paar jaar geleden van de lijst van terroristische ondersteuningsorganisaties gehaald.
Vrouwenbesnijdenis
Nieuwsuur meldde ook dat de moskee zich naar buiten toe gematigder presenteert dan die in werkelijkheid is, bijvoorbeeld waar het gaat om vrouwenbesnijdenis. Daarover zegt het bestuur nu: ‘Al in 2008 hebben wij in een publicatie dit fenomeen veroordeeld. De docent die de betreffende uitspraak over vrouwenbesnijdenis deed, heeft in een gesprek met het bestuur afstand genomen van de gedane uitspraken en spijt betuigd.’
Wat betreft materiaal op de site van de moskee waarin extremistische standpunten werden verkondigd komt het bestuur ook met een verklaring: ‘Wij zijn al ruim anderhalf jaar bezig met het opschonen van ons studiemateriaal, online bibliotheek en videotheek. De aangehaalde fragmenten zijn een typisch voorbeeld van materiaal dat niet geplaatst had mogen worden. Deze zijn nu dan ook met voorrang verwijderd.’
Bedreigingen
De moskee verwijst ook naar bedreigingen die er de afgelopen jaren aan het adres van het gebedshuis zijn geweest. ‘Dit heeft ons alleen maar gesterkt in ons streven om nog meer de verbinding te zoeken met andere religieuze en maatschappelijke organisaties. Angst, xenofobie en intolerantie kunnen alleen maar worden tegengegaan wanneer we samen optrekken en de handen ineen slaan.’
NOS 11.05.2018 Saudi-Arabië heeft beloofd zich in te zetten om te voorkomen dat er Saudisch geld naar extremistische moslims in Nederland gaat. Dat heeft minister van Buitenlandse Zaken Adel al-Jubeir gezegd tegen een delegatie van Tweede Kamerleden die op bezoek was in het land.
Onlangs kwamen via het tv-programma Nieuwsuur en NRC Handelsblad geheime lijsten naar buiten over financiering van islamitische organisaties door personen of organisaties uit Koeweit en Saudi-Arabië. De zorg is dat door financiering uit deze conservatieve golfstaten het salafisme voet aan de grond krijgt in Nederlandse moskeeën.
Kamerlid Sven Koopmans (VVD) zei in Nieuws en Co op NPO Radio 1 dat de Saudische minister niet wil dat extremisme en terrorisme in Nederland wordt gesteund. Dat geeft de Saudi’s een slechte naam, volgens minister Al-Jubeir. “Hij zei: ‘Ik ga me verder inzetten om te voorkomen dat dit soort geldstromen naar jullie toekomen”, zegt Koopmans.
Samenwerking met Saudi’s
Saudi-Arabië zegt dat op staatsniveau geen geld wordt overgemaakt naar islamitische organisaties in Nederland. Ook financiering van extremistische moslims door private partijen wil Al-Jubeir niet. Daarop stelde de Kamerdelegatie voor de samenwerking met de Saudi’s uit te bouwen. Zo zou een gezamenlijk onderzoek naar de geldstromen helpen om die in te dammen.
Uit het verhaal van Nieuwsuur en de NRC bleek dat Saudi-Arabië Den Haag al jaren vertrouwelijk informeert over geldstromen naar Nederland. Volgens minister Blok van Buitenlandse Zaken kon die informatie niet openbaar worden gemaakt, omdat de informatiestroom dan snel zal opdrogen.
Telegraaf 11.05.2018 Saoedi-Arabië heeft Nederland alle medewerking beloofd om te voorkomen dat Saoedisch geld ten goede komt aan extremistische moslims in Nederland. Dat is in het verleden niet goed gegaan, gaven de Saoedische autoriteiten tegenover een delegatie van Nederlandse Tweede Kamerleden toe.
De Kamerleden brachten een bezoek aan het Arabische koninkrijk en spraken onder meer minister van Buitenlandse Zaken Adel Al-Jubeir. Die stelde dat Saudi-Arabië zelf ook agressief jihadisme en imams en moskeeën die zulke ideeën in het Westen verspreiden een halt toe wil roepen, vertelt delegatieleider Joël Voordewind (ChristenUnie). „Ze zeggen bereid te zijn hier met Nederland onderzoek naar te doen. Dat zou helpen bij het indammen van ongewenste geldstromen.”
Maar het valt voor de Saudische autoriteiten ook niet altijd mee om te achterhalen of en hoe er Saudisch geld naar radicale moslims in het Westen stroomt, tekenen zij volgens Voordewind aan. Dat zou geregeld gebeuren via ondoorzichtige constructies met allerlei tussenstappen in andere landen.
’Geloofwaardiger’
Volgens Voordewind moeten de Saudische autoriteiten hun toezeggingen nog wel waarmaken en ook D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma wil hen „niet meteen op hun bruine ogen geloven”. Maar dat Saudi-Arabië erkent in het verleden de verspreiding van kwalijke ideeën weinig in de weg te hebben gelegd, belooft volgens hem wel wat. „Dat zie je niet zo vaak in de Arabische wereld. Dat maakt de toezegging om hiertegen nu samen op te trekken wel geloofwaardiger.”
Saudi-Arabië licht Nederland regelmatig vertrouwelijk in over geld dat vanuit het koninkrijk naar islamitische organisaties in Nederland vloeit. De Saudische autoriteiten zinspeelden er volgens Sjoerdsma op dat ze sinds 2015 niet meer zo’n donatie hebben goedgekeurd.
AD 05.05.2018 De As-Soennah moskee heeft geen geld aangenomen van de omstreden Koeweitse liefdadigheidsinstelling Revival of Islamic Heritage Society (RIHS). Dat laat moskeevoorzitter Adbedlhamid Taheri aan deze krant weten.
Die wil dat de moskee op geen enkele manier in verband wil worden gebracht met de omstreden RIHS. ,,De stichting kan op basis van eigen onderzoek stellen dat het geen directe of indirecte financiering van RIHS heeft ontvangen’’, aldus Taheri. ,,Er is tussen de stichting en RIHS geen enkele relatie, zakelijk noch financieel.’’
Hoe kan het dan dat Nieuwsuur beelden uit 2013 kan tonen van RIHS-kopstuk Othman al Khamees in de As-Soennah moskee als er geen banden zijn tussen de twee organisaties? Het kopstuk preekte dat shi’ieten ongelovig zijn en bestreden moeten worden. ,,De heer al Khamees heeft in 2013 een eenmalig flitsbezoek gebracht aan onze moskee.
In het kader van zijn eenmalige bezoek zijn door moskeebezoekers tijdens een vraag-en-antwoordsessie vragen aan hem gesteld. De heer al Khamees heeft op geen enkele wijze het standpunt van de stichting vertolkt en de uitspraken die zijn gedaan, komen volledig voor zijn rekening.’’
De stichting zal ook zonder subsidie een bijdrage blijven leveren aan een veilige en gezonde samenleving, aldus Taheri.
Stopzetten
Dat politieke partijen willen dat de subsidie aan de moskee wordt stopgezet, verwondert Taheri. ,,Het verbaast ons dat andere politieke partijen op basis van anonieme bronnen en suggestieve berichtgeving direct maatregelen eisen.’’
Taheri benadrukt dat de subsidies alleen worden gebruikt voor maatschappelijke doeleinden. En dat blijft volgens hem ook zo. ,,De subsidies die de stichting in het verleden heeft ontvangen zijn ten behoeve van maatschappelijke inspanningen, waaronder toezicht tijdens oud en nieuw. De stichting zal ook zonder subsidie een bijdrage blijven leveren aan een veilige en gezonde samenleving, zowel op wijkniveau als stadsniveau.’’
AD 05.05.2018 De As-Soennah moskee was na Fawaz op de goede weg, dachten veel politici. Nieuwe onthullingen zetten burgemeester Krikke voor het blok: samenwerken of de banden verbreken? ‘Ik hoop dat ze dapper is’.
De opluchting was groot, net als de waardering. Burgemeester Jozias van Aartsen, de Haagse politiechef en een stoet politici: in de warme eerste dagen van juli 2015 staan ze in de rij om moskeevrijwilligers te bedanken voor hun werk om de rellen in Schilderswijk te stoppen.
Na nachten vol ongeregeldheden zitten de autoriteiten met de handen in het haar, buurtgenoten en de moskeevrijwilligers helpen hen uiteindelijk uit de brand. In gele hesjes gaan ze ’s avonds en ’s nachts met tientallen de straat op rond het Hobbemaplein en roepen relschoppers tot de orde. Met succes: ,,Wie toch de straat wilde oversteken, werd teruggefloten’’, zegt wijkbewoner Yusuf in deze krant.
Het was de tijd van workshops onder het motto ‘ik ga op jihad en ik neem mee…,aldus Maarten Zeegers
De beëindiging van rellen met hulp van de As-Soennah moskee: wie had dat een paar jaar daarvoor voor mogelijk gehouden?
De salafistische moskee werd bekend onder de omstreden imam Fawaz Jneid. Leden van de Hofstadgroep bezoeken de moskee begin jaren 2000 geregeld. ,,Het was heftig daar’’, weet journalist Maarten Zeegers, die jarenlang als moslim in Transvaal leefde en daar een boek over schreef. ,,Het was de tijd van workshops onder het motto ‘ik ga op jihad en ik neem mee…’’
Dik tien jaar later, als de oorlog in Syrië losbarst, groeit Den Haag uit tot ‘jihadstad’ achter de duinen, met zeker 60 stadgenoten die uitreizen naar IS-strijdgebied. De As-Soennah moskee is dan al lang in het vizier van de geheime diensten en de politiek.
2018-04-28 18:13:43 DEN HAAG – Exterieur van de As-Soennah Moskee.
Onder die druk neemt de moskee in 2012 afscheid van imam Fawaz en andere radicale krachten. Zo maakt de stichting schoon schip. Volgens burgemeester Van Aartsen gaat het sindsdien de goede kant op. Zijn filosofie: samenwerken geeft de overheid nog enige invloed. Voorbeeld: als As-Soennah omstreden buitenlandse prekers uitnodigt, maakt de burgemeester bezwaar. ,,En dan werd de uitnodiging afgezegd’’, zei Van Aartsen vorige week.
Met oud en nieuw helpen moskeevrijwilligers de rust in de wijk te bewaren. Deze gele hesjesbrigade krijgt jaarlijks kritiek van partijen als PVV, VVD, CDA en CU/SGP. Maar een meerderheid steunt Van Aartsen: ,,Deze mensen willen helpen. Moeten wij dan zeggen: dat mogen jullie niet?’’, zei hij eind 2016 nog.
Maar na nieuwe bevindingen van NRC en Nieuwsuur staat de relatie tussen het stadhuis en de moskee weer onder grote druk. Er zijn vermoedens van buitenlandse financiering door aan terrorisme gelieerde organisaties, en de rabiate teksten van (gast)sprekers van As-Soennah over vrouwenbesnijdenis (‘aanbevolen’), de strijd in Syrië (‘legitieme jihad’) en overspel (‘de doodstraf’) zorgen voor veel ophef.
De samenwerking staat op het spel. ,,De preken en lessen staan haaks op onze westerse normen en waarden’’, zegt PVV-raadslid Karen Gerbrands. Maar ook de bij dit dossier mildere collega’s van GroenLinks en D66 klinken ineens sceptischer.
De overheid moet zich niet inlaten met stromingen die haaks staan op westerse normen en waarden, aldus Maarten Zeegers.
Arabist Jan Jaap de Ruiter van de Universiteit van Tilburg: ,,Je moet niet met deze moskeeën samenwerken. Dan legitimeer je hen. Zo’n moskeebestuur voelt zich dan gesterkt in de fundamentalistische boodschap.’’ En Zeegers, die jarenlang zelf in de ‘goed georganiseerde en megapopulaire’ As-Soennah moskee kwam: ,,De overheid moet zich niet inlaten met stromingen die haaks staan op westerse normen en waarden.’’
Tegelijkertijd moet de politiek niet naïef zijn, zegt Zeegers. ,,De positie van vrouwen, ongelovigen, homo’s: alles wat daarover gezegd wordt, staat in de Koran, en een salafist neemt de Koran letterlijk.’’ De kwestie-As-Soennah wordt waarschijnlijk volgende week besproken in een spoeddebat. Burgemeester Pauline Krikke staat voor het blok: gaat zij de koers verleggen, met het risico dat de moskee weer van het stadhuis vervreemd raakt?
Uitleg
Maar de burgemeester moet ook uitleg geven over de AIVD-signalen die zij blijkbaar niet deelde met de gemeenteraad, en over haar zwijgen over de bestuurlijke blokkade van een nieuwe As-Soennah-school aan de rand van de Schilderswijk, vorig jaar zomer. ,,We krijgen de meest idiote dingen vertrouwelijk te horen, maar dit allemaal niet!’’, foetert PVV’er Gerbrands.
Dit is een goed moment om te stoppen met de samenwerking, Aldus Pieter Grinwis.
CU/SGP-raadslid Pieter Grinwis: ,,Ik hoop dat ze niet alleen dapper en helder is tegen het kabinet met haar pleidooi voor een nieuwe wet, maar ook net zo dapper is in eigen stad. Dit is een goed moment om te stoppen met de samenwerking.’’
OmroepWest 04.05.2018 Het Openbaar Ministerie (OM) onderzoekt of uitspraken van predikers of gastpredikers in de Haagse as-Soennah moskee, strafbaar zijn. Dat bevestigt een woordvoerder van het OM vrijdag na berichtgeving in het AD.
Het gaat om uitspraken, over onder meer vrouwenbesnijdenis en de oorlog in Syrië, die naar voren kwamen in uitzendingen van het programma Nieuwsuur.
‘De uitspraken moeten worden beoordeeld in de context waar ze uit komen. Daar kijken we nu naar. Beoordeling kan niet alleen op basis van deze korte fragmenten plaatsvinden’, schrijft het OM in een verklaring.
Omstreden geldschieter
Nieuwsuur en NRC onthulden dat de AIVD de gemeente Den Haag vorig jaar waarschuwde voor de omstreden geldschieter van de as-Soennah, Revival of Islamic Heritage Society (RIHS), uit Koeweit. De organisatie zou banden hebben met terrorisme.
Predikers die gelieerd zijn aan de organisatie hebben de afgelopen jaren gepredikt in de as-Soennah. Zo sprak een van hen over de oorlog in Syrië. En noemde het ‘een ware jihad’. Ook wordt in een onlinecursus van de moskee vrouwenbesnijdenis geadviseerd, dat is strafbaar in Nederland.
Den HaagFM 04.05.2018 Het Openbaar Ministerie (OM) onderzoekt of uitspraken van predikers of gastpredikers in de Haagse as-Soennah moskee, strafbaar zijn. Dat bevestigt een woordvoerder van het OM vrijdag na berichtgeving in het AD.
Het gaat om uitspraken, over onder meer vrouwenbesnijdenis en de oorlog in Syrië, die naar voren kwamen in uitzendingen van het programma Nieuwsuur. “De uitspraken moeten worden beoordeeld in de context waar ze uit komen. Daar kijken we nu naar. Beoordeling kan niet alleen op basis van deze korte fragmenten plaatsvinden”, schrijft het OM in een verklaring.
Nieuwsuur en NRC onthulden dat de AIVD de gemeente Den Haag vorig jaar waarschuwde voor de omstreden geldschieter van de as-Soennah, Revival of Islamic Heritage Society (RIHS), uit Koeweit. De organisatie zou banden hebben met terrorisme.
Vrouwenbesnijdenis
Predikers die gelieerd zijn aan de organisatie hebben de afgelopen jaren gepredikt in de as-Soennah. Zo sprak een van hen over de oorlog in Syrië. En noemde het “een ware jihad”. Ook wordt in een onlinecursus van de moskee vrouwenbesnijdenis geadviseerd, dat is strafbaar in Nederland.…lees meer
Telegraaf 04.05.2018 Het Openbaar Ministerie in Den Haag gaat onderzoeken of er in de omstreden As Soennah-moskee in Den Haag strafbare preken zijn gegeven door de imams. De controversiële preken gaan over vrouwenbesnijdenis, ongelovigen en de strijd in Syrië van (gast)imams.
Dat bevestigt het OM aan het AD. „We bekijken op dit moment of een of meer uitspraken uit de uitzending van Nieuwsuur strafbaar zijn”, aldus de woordvoerder.
In het programma zijn fragmenten uitgezonden van uitspraken over het nut van besnijdenissen. Voor mannen zou een betere hygiëne hiervoor de reden zijn, bij vrouwen is het doel dat zij minder lusten ervaren.
Ook komen de doodstraf, lijfstraffen en andere onderwerpen ter sprake.
Alleen de korte fragmenten die in de uitzending zijn voor het OM niet genoeg: de uitspraken worden beoordeeld ’in de context waar ze uit komen’.
De As Soennah-moskee is de laatste tijd veel in het nieuws geweest nadat naar buiten kwam dat het gebedshuis in de Schilderswijk banden zou onderhouden met bedenkelijke Koeweitse financiers.
AD 04.05.2018 Het Openbaar Ministerie in Den Haag bekijkt of de preken over vrouwenbesnijdenis, ongelovigen en de strijd in Syrië van (gast)imams van de omstreden As Soennah moskee strafbaar zijn. Dat meldt een woordvoerder van het OM aan deze website.
,,We bekijken op dit moment of een of meer uitspraken uit de uitzending van Nieuwsuur strafbaar zijn”, aldus de woordvoerder. ,,Die uitspraken moeten worden beoordeeld in de context waar ze uit komen. Daar kijken we nu naar. Beoordeling kan niet alleen op basis van deze korte fragmenten.”
‘Oproep tot geweld’
Politieke partijen in Den Haag vermoeden dat uitspraken van de imam en gastspreker over vrouwenbesnijdenis, overspel en ongelovigen in aanmerking komen voor vervolging. ,,Waarom wordt er niet vervolgd”, zei PvdA-fractieleider Martijn Balster.
,,Er wordt opgeroepen tot geweld, de strijd in Syrië wordt recht gepraat. Dat lijken me strafbare feiten.” CDA-raadslid Daniëlle Koster: ,,Ik ga ervan uit dat strafrechtelijk wordt gekeken naar uitspraken over vrouwenbesnijdenis en ongelovigen.”
Trouw 30.04.2018 Burgemeesters vragen meer middelen om de financiering en de preken van de gebedshuizen in de gaten te houden.
Burgemeester Pauline Krikke van Den Haag krijgt steun van haar collega’s. Ook andere burgemeesters met moskeeën die geld zouden ontvangen vanuit het Midden-Oosten vinden dat er nu niet genoeg mogelijkheden zijn om ongewenste financieringsstromen en onverzoenlijke boodschappen in gebedshuizen aan te pakken.
Krikke riep zaterdagavond in Nieuwsuur op tot een wet om buitenlandse financiering van moskeeën in kaart te brengen en om te kunnen optreden tegen ‘ontwrichtende boodschappen’ in moskeeën. Volgens haar hebben gemeenten op dit moment onvoldoende middelen om tegen die boodschappen op te treden.
Krikke reageerde op berichten van Nieuwsuur en NRC Handelsblad dat de Haagse As Soennah-moskee buitenlandse financiers heeft die in verband worden gebracht met terrorisme. Bovendien zouden aan As Soennah verbonden predikers onverzoenlijke preken houden over ongelovigen en vrouwenbesnijdenis. Buitenlandse financiering op zich vindt Krikke niet problematisch, ‘wel als met het geld ook boodschappen of standpunten meekomen die onze manier van leven en onze democratische rechtsstaat ondermijnen’.
Ze krijgt bijval van collega’s wier gemeenten ook in de berichten genoemd werden. Zo laat haar Dordtse collega Wouter Kolff via een woordvoerster weten dat Dordrecht graag ‘stevig rijksbeleid’ wil om intolerante boodschappen te bestrijden. “Het gaat mij niet primair om buitenlandse financiering. Het gaat mij erom dat in sommige geloofsstromingen een klimaat gecreëerd wordt waarin haat en geweld een kans krijgen.” De woordvoerster wijst erop dat gemeenten zelf niet de middelen hebben om inzicht te krijgen in de financiering van geloofsgemeenschappen.
Meer mogelijkheden
Burgemeester John Jorritsma van Eindhoven herkent zich in de beweegredenen van Krikke. Ook hij is voor meer transparantie bij moskeeën, maar hij zou graag eerst contact hebben met zijn Haagse collega over hoe zij dit wil bereiken. In 2015 voorkwam de gemeente Eindhoven met een kort geding dat een omstreden prediker kwam spreken bij de islamitische stichting Waqf. In een latere bodemprocedure werd de gemeente in het ongelijk gesteld. Sindsdien is er geregeld overleg met de stichting over de predikers die de stichting uitnodigt, zegt een woordvoerder van Jorritsma.
Ook de burgemeester van Tilburg, Theo Weterings, laat weten dat hij met ‘alle stromingen in de Tilburgse samenleving’ in gesprek is. Hij wil net als zijn collega’s meer mogelijkheden om religieuze uitspraken die de rechtsstaat ondermijnen aan te pakken, evenals de financiers van omstreden moskeeën. Ook in Rotterdam wil de gemeenteraad ongewenste financiële steun vanuit het buitenland aanpakken. Het kabinet werkt aan een wet om buitenlandse financiering van religieuze instellingen in kaart te brengen.
Lees ook:
Afspraak over buitenlandse financiering moet gelden voor moskee én kerk;
Het klopt niet dat afspraken over financiering van gebedshuizen alleen gaan over moskeeën, vinden vier moslimorganisaties. Dus praten ze niet langer over een convenant dat buitenlandse financiering inzichtelijk moet maken.
Overheid weet niet wie moskeeën betaalt
Een onderzoek naar de buitenlandse geldschieters die meebetalen aan Nederlandse moskeeën, dat in 2015 werd uitgevoerd in opdracht van het kabinet, leverde weinig tot niets op.
OmroepWest 01.05.2018 Een prediker die zegt dat besnijdenis voor vrouwen weliswaar niet is verplicht, maar het wordt wel aanbevolen. Omdat zo ‘haar lusten minder worden’. Of een andere voorganger die zegt dat overspel – onder een islamitisch regime – dient te worden bestraft met de doodstraf. En dan zijn er nog de dubieuze geldstromen, afkomstig van de Koeweitse liefdadigheidsinstelling Revival of Islamic Heritage Society (RIHS), die in verband worden gebracht met terrorisme.
De Haagse gemeenteraad worstelt enorm met de gevolgen die de onthullingen van Nieuwsuur en NRCmoeten hebben voor de as-Soennah moskee. Wat voor gevolgen moet dit hebben voor de financiële relatie tussen de gemeente Den Haag en moskee? Het is slechts één van de vragen waarover tijdens de eerstvolgende raadsvergadering na het voorjaarsreces zal worden gesproken.
Het bestuur van de moskee zelf noemt de berichtgeving in een verklaring suggestief. ‘De stichting verwerpt elke vorm van geweld en kan op basis van eigen onderzoek met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid stellen dat het geen directe of indirecte financiering van RIHS heeft ontvangen. Ook van de verantwoordelijke (opsporings)autoriteiten heeft de Stichting geen negatief advies hierover ontvangen’, staat op de website.
‘Geen invloed’
Het bestuur, dat niet per telefoon en email bereikbaar is, erkent wel dat andere financiële stromen uit het buitenland naar de moskee zijn gelopen. Maar: ‘Er is op geen enkele wijze invloed uitgeoefend’. Sterker nog, er is expliciet met de weldoeners afgesproken dat de stichting as-Soennah ‘op geen enkele wijze bemoeienis duldt.’
Er is op geen enkele wijze invloed uitgeoefend, aldus Bestuur as-Soennah.
Bovendien vindt de moskee dat omstreden uitspraken van een imam over straffen voor ongelovigen ‘uit hun context’ worden gehaald. Wel neemt de organisatie nadrukkelijk afstand van de uitspraken van een spreker over vrouwenbesnijdenis. Volgens het bestuur van de moskee is dat ‘niet-islamitisch’. ‘De stichting heeft dit ook in het verleden kenbaar gemaakt. De lezing van de betrokken docent is van de site verwijderd.’
Zorgen
In de Haagse politiek zijn er al langer zorgen over de moskee. Zeker in de periode dat Libanese prediker Fawaz Jneid nog grote invloed had binnen de moskee. Diens uitspraken over Theo van Gogh (‘O God, bezorg Van Gogh een ziekte die door alle bewoners van de aarde niet kan worden genezen’) en Ayaan Hirsi Ali leidden tot grote kritiek. In 2012 wordt Fawaz geschorst en uit het bestuur gezet. Daarna gaat Fawaz op eigen kracht verder.
Hiermee begint volgens onder meer toenmalig burgemeester Jozias van Aartsen van Den Haag een nieuwe periode voor de moskee. Hij erkent bijvoorbeeld in januari 2016 dat de moskee behoort tot de salafistische stroming van de islam en dat het hierbij gaat om een orthodoxe beleving van het geloof. Maar, zegt hij: ‘Het heeft niets, nul komma nul, te maken met terrorisme of de politieke islam, dat waar u en ik gigantische bezwaren tegen hebben en dat wat we tot op het bot moeten bestrijden.’
Het heeft niets, nul komma nul, te maken met terrorisme of de politieke islam, aldus Jozias van Aartsen-Burgemeester Den Haag (2016)”
‘Gespleten tong’
Uit een vertrouwelijk document van de veiligheidsdiensten, waaruit Nieuwsuur en NRC citeren, staat echter dat de moskee spreekt met een ‘gespleten tong’. Naar buiten doet de stichting zich veel gematigder voor dan dat zij in werkelijkheid is.
Die nieuwe informatie zorgt ervoor dat de gemeenteraad zich opnieuw afvraagt hoe het verder moet. Dit onder meer omdat er dankzij die – al dan niet vermeende – nieuwe wind ook een behoorlijke financiële relatie is ontstaan tussen gemeente en moskee.
Duizenden euro’s
Begin 2016 zet Van Aartsen op verzoek van de VVD in de raad op een rijtje hoeveel geld er in de twee jaar daarvoor naartoe is gegaan. Het blijkt te gaan om duizenden euro’s, zij het niet voor ‘religieuze activiteiten’ benadrukte de toenmalige burgemeester. Maar wel 5.325 euro voor ‘Taal in de buurt’, 4.578 euro voor inzet rond de oudejaarsnacht van 2014 op 2015.
Voor de inzet voor oud en nieuw 2015-2016 zou een bijdrage van rond de 3000 euro worden gegeven. Bovendien ging er naar die stichting van de moskee een bedrag van bijna 10.000 euro voor ‘diverse jongerenactiviteiten’. Ook na 2016 kreeg de moskee geld voor de surveillance tijdens oud en nieuw. Vorig jaar nog 2550 euro, blijkt uit het subsidieregister van de gemeente.
Die directe banden tussen gemeente en moskee komen nu ook weer onder een vergrootglas te liggen. Dat is niet de eerste keer. Want over die subsidies voor inzet van vrijwilligers van de moskee tijdens de jaarwisseling is in de gemeenteraad afgelopen jaren veelvuldig gesproken. Vooral PVV kaart het zo ongeveer ieder jaar aan en gebruikt daarbij – tot grote irritatie van Van Aartsen – termen ‘het inzetten van salafistische ordetroepen’.
Verdedigen
Tot een breuk tussen gemeente en moskee komt het tot nu toe niet. Zeker omdat de toenmalig burgemeester het beleid met verve blijft verdedigen. Volgens hem leidt de inzet van de vrijwilligers tot een rustiger oud en nieuw. Bovendien voegt hij er tijdens een debat in november 2016 nog aan toe dat politici zich verre moeten houden van de vraag welke mensen van welk geloof ze op straat willen zien of niet. Blijf daarvan weg. Als u die weg op gaat, maakt u grote fouten.’
Als u die weg op gaat, maakt u grote foutenJozias van Aartsen-burgemeester Den Haag (2016)
Toch zien veel partijen in de meeste recente berichten reden om de zaak opnieuw aan te zwengelen. Raadslid Danielle Koster van het CDA stelt bijvoorbeeld dat zij heel goed begrijpt voor welke dillema’s de huidige burgemeester van Den Haag, Pauline Krikke, staat.
Maar ook zegt zij dat het intimiderend kan werken dat vrijwilligers in de oudejaarsnacht met hesjes met het logo van de moskee op straat lopen. Koster: ‘Wij moeten wel met de moskee blijven praten. Maar niet meer samenwerken tijdens oud en nieuw. We moeten die moskee niet meer subsidiëren.’
‘Middeleeuwse boodschap’
PVV en ChristenUnie/SGP maakten maandag al duidelijk dat zij niet meer willen dat er geld van de gemeente naar de moskee gaat. GroenLinks sluit zich daarbij nu aan. Volgens fractieleider Arjen Kapteijns zijn de predikers van de moskee met het verkondigen van ‘een middeleeuwse boodschap’ een grens over gegaan. Dit is niet acceptabel. Een organisatie die een boodschap van intolerantie verkondigt, daar moet de gemeente geen subsidierelatie mee onderhouden.’
Andere partijen in de raad maken zich ook zorgen over de boodschappen die in de as-Soennah moskee worden verkondigd. Maar ze zijn nog niet zover dat ze nu al per direct de subsidie willen stoppen.
De grootste partij in de stad, Groep de Mos, benadrukt dat eerst burgemeester Krikke aan zet is. ‘Er kunnen goede argumenten zijn om ermee door te gaan. Maar dan moet zij wel heel duidelijk maken waarom,’ stelt raadslid Rachid Guernaoui.
Stevig gesprek
D66 noemt de boodschappen die de moskee verkondigt ‘onacceptabel’. En benadrukt dat er ook een stevig gesprek nodig is met de moskee over de rol en verantwoordelijkheid die het speelt in de Haagse maatschappij. ‘De subsidie hangt daarmee samen’, klinkt het nog een beetje cryptisch.
De PvdA zegt niet te snappen waarom de moskee eigenlijk nog niet is vervolgd omdat het volgens die partij wel duidelijk is dat wordt aangezet tot geweld. ‘Ik ben enorm geschrokken’, aldus fractievoorzitter Martijn Balster. ‘Wij dachten dat de toon was gematigd.
En nu worden apert foute dingen gezegd en perverse standpunten vertolkt.’ Dat daarom de subsidie ook moet worden gestopt noemt hij ‘misschien wel verstandig’. Maar tegelijk zegt hij ‘een discussie over een paar duizend euro’ niet de ‘meest interessante’ te vinden.
Geen beslissing
Ook burgemeester Pauline Krikke, die over twee weken tijdens het raadsdebat al deze verschillende meningen over zich heen krijgt, zei zaterdag in Nieuwsuur dat ze nog geen beslissing heeft genomen over de subsidie voor dit jaar. En vat daar eigenlijk ook al de teneur in de gemeenteraad helder samen.
‘Aan de ene kant doet de as-Soennah moskee goed mee met een oud en nieuw en zorgen ze ervoor dat het rustig blijft. Maar er zitten ook andere kanten aan de moskee. Dus dat is iets om constant te evalueren en constant te bekijken. Het makkelijkste zou zijn als het kwade en het goede helemaal helder was.’
Het makkelijkste zou zijn als het kwade en het goede helemaal helder was, aldus Pauline Krikke-Burgemeester Den Haag.
En in die situatie – waarbij zoals eigenlijk altijd in het leven de scheidslijn tussen goed en kwaad niet altijd even scherp is – moet de gemeenteraad misschien al over twee weken gaan oordelen over de subsidie voor de moskee. Net zoals de uitkomst van dat debat in het verleden vooraf niet was te voorspellen, is dat ook nu weer niet het geval.
AD 01.05.2018 De As Soennah moskee moet vrezen voor zijn gemeentelijke subsidies. Na onthullingen over buitenlandse financiering en omstreden preken stelt een meerderheid van de politiek – van PVV tot GroenLinks – de sponsoring ter discussie: ‘Als je ruimte biedt aan ondermijning van onze rechtsstaat vervalt ieder recht op subsidie’.
Partijen hebben een stortvloed aan vragen gesteld aan burgemeester Pauline Krikke over de financiering en preken van de As Soennah moskee. Ze zijn verbolgen over de geldstroom uit Koeweit en over rabiate teksten van gastsprekers en de imam van de moskee, volgens NRC en Nieuwsuur onder meer over vrouwenbesnijdenis (‘aanbevolen’), de strijd in Syrië (‘legitieme jihad’) en overspel met steniging ( ‘de doodstraf’).
Subsidiestop
De relatie tussen de gemeente en As Soennah komt hierdoor opnieuw sterk onder druk te staan. De subsidie van jaarlijks duizenden euro’s staat nadrukkelijk op het spel, blijkt uit een rondgang langs partijen. Onder meer PVV, CDA, CU/SGP, Groep de Mos, VVD en GroenLinks pleiten voor een subsidiestop of betwijfelen of Den Haag nog langer geld moet storten. ,,Als je ruimte biedt aan ondermijning van onze rechtsstaat vervalt ieder recht op subsidie”, zegt GroenLinks-leider Arjen Kapteijns.
PVV-fractieleider Karen Gerbrands wil de moskee helemaal sluiten: ,,De gewapende jihad, de doodstraf voor afvalligen en vrouwenbesnijdenis wordt gelegitimeerd en aangemoedigd.” Groep de Mos-raadslid Rachid Guernaoui wil bekijken ‘of subsidies nog wel kunnen’. ,,We hebben allemaal die verschrikkelijke uitspraken gehoord.” VVD’er Frans de Graaf: ,,Intolerantie en de oproep tot geweld is totaal onacceptabel.”
Aan de ene kant helpt de moskee de rust te bewaren, maar aan de andere kant zien we dit, aldus Pauline Krikke.
‘Gele hesjes-brigade’
De afgelopen jaren ging er in totaal ruim 40.000 euro gemeentesubsidie naar As Soennah. Dat geld was onder meer bedoeld voor eten en drinken voor de ‘gele hesjes-brigade’, de groep moskeevrijwilligers die al jaren helpt om met Oud en Nieuw de rust te bewaren in de wijk.
Een deel van de gemeenteraad eist al jaren dat die samenwerking stopt, maar voormalig burgemeester Jozias van Aartsen weigerde dat: ,,Deze mensen willen helpen. Moeten wij dan zeggen: dat mogen jullie niet”, zei hij eind 2016 in een commissiedebat.
Volgens zijn opvolgster Pauline Krikke plaatsen de onthullingen haar voor een ‘dilemma’: ,,Aan de ene kant helpt de moskee met het bewaren van de rust en nu zien we ook de andere kant. Dat moeten we constant evalueren en bekijken.”
De politiek wil van Krikke weten waarom deze signalen nu pas naar buiten komen. CDA’er Daniëlle Koster: ,,Volgens Van Aartsen werd de moskee goed in de gaten gehouden.” Balster: ,,Deze signalen lagen er blijkbaar al een jaar.”
As Soennah: berichtgeving is suggestief
De As Soennah moskee noemt de publicaties van NRC en Nieuwsuur ‘suggestief’. Er is inderdaad geld ontvangen uit Koeweit, maar dat zou niet afkomstig zijn van een aan aan terrorisme gelieerde instelling. Buitenlandse financiering is gewoon toegestaan, benadrukt de stichting. En de preken over vrouwenbesnijdenis zijn voor rekening van de gastspreker, stelt As Soennah. De stichting neemt daar naar eigen zeggen juist expliciet afstand van.
Andere teksten zouden uit hun verband gerukt zijn.
Krikke stuurt brief over ongewenste buitenlandse financiering naar het kabinet. In Krikkes wetsvoorstel krijgen gemeenten een zwaarwegende stem bij beoordeling of buitenlands geld leidt tot ‘ondermijning rechtsstaat’.
BB 30.04.2018 Partijen in de Tweede Kamer eisen opheldering over de gang van zaken rond ongewenste buitenlandse geldstromen naar moskeeën in Nederland. Regeringspartijen ChristenUnie (CU) en D66 en oppositiepartij SP vragen zich af of ministers uit het vorige kabinet belangrijke informatie hebben achtergehouden aan gemeenten en onderzoekers over de financiering van moskeeorganisaties vanuit zogenoemde onvrije landen.
Die onduidelijkheid is onwenselijk en moet zo snel mogelijk worden opgehelderd, stellen de drie partijen. Zij verwijzen naar recent onderzoek door Nieuwsuur en NRC.
Oliedollars
,,Onze vrijheid is niet bestemd voor mensen met oliedollars die onze vrijheid om zeep willen helpen”, benadrukt Gert Jan Segers (CU). Volgens Sjoerd Sjoerdsma (D66) hebben de voormalige ministers Asscher (Integratie) en Koenders (Buitenlandse Zaken) grote steken laten vallen. ,,Dat moet zo snel mogelijk worden gerepareerd.”
Vertrouwelijke lijsten
Volgens de drie partijen is onder meer onduidelijk of onderzoekers inzage kregen in vertrouwelijke lijsten met aanvragen van islamitische instellingen voor financiële steun. De onderzoekers hadden die informatie nodig voor hun onderzoek naar buitenlandse geldstromen, dat nota bene in opdracht was van het onderzoekscentrum WODC van het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Andere bron
De betrokken onderzoeker van RAND Europe zegt dat hij deze informatie nooit van het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft gekregen, maar van een andere bron. Maar volgens de betrokken ministeries heeft RAND wel degelijk toegang gekregen tot vertrouwelijke informatie. Hoe is dit te rijmen, aldus CU, D66 en SP.
As Soennah moskee
Afgelopen dagen was er nog ophef over de Haagse As Soennah moskee, die zou worden gefinancierd door een omstreden investeerder uit Koeweit. (ANP)
OmroepWest 30.04.2018 Drie politieke partijen in de Tweede Kamer eisen opheldering over de gang van zaken rond ongewenste financiering van moskeeën in Nederland met buitenlands geld. Ze hebben schriftelijke vragen gesteld aan minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken en aan minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
ChristenUnie (CU), D66 en SP vragen zich af of ministers uit het vorige kabinet belangrijke informatie hebben achtergehouden aan gemeenten en onderzoekers over de financiering van moskeeorganisaties. Die onduidelijkheid is volgens hen onwenselijk en moet zo snel mogelijk worden opgehelderd, stellen de drie partijen. Zij verwijzen ook naar het recente onderzoek van Nieuwsuur en NRC.
‘Onze vrijheid is niet bestemd voor mensen met oliedollars’
CU-Kamerlid Gert-Jan Segers vindt het vreemd als oud-ministers Lodewijk Asscher en Bert Koenders inderdaad belangrijke informatie zouden hebben achtergehouden. Ze willen daar opheldering over. ‘Onze vrijheid is niet bestemd voor mensen met oliedollars die onze vrijheid om zeep willen helpen.’ Ook de SP wil dat de beschikbare informatie openbaar wordt. Daarnaast wil de partij dat er een stop op buitenlandse financieringen komt.
D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma vindt het niet gepast dat Nederland ‘de rode loper uitlegt’ voor onvrije gedachtegoeden. ‘In Nederland koesteren we onze waarden van vrijheid, gelijkheid en democratie.’
Den HaagFM 30.04.2018 Drie politieke partijen in de Tweede Kamer eisen opheldering over de gang van zaken rond ongewenste financiering van moskeeën in Nederland met buitenlands geld. Ze hebben schriftelijke vragen gesteld aan minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken en aan minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Uit onderzoek van Nieuwsuur en NRC blijkt dat islamitische instellingen in Nederland subsidie hebben aangevraagd en/of ontvangen uit enkele Arabische golfstaten. Drie instellingen komen uit Den Haag, één daarvan is de As Soennah-moskee. De financiering is omstreden omdat de vrees bestaat dat hierdoor extremistische ideeën kunnen worden verspreid. Burgemeester Pauline Krikke pleit voor een nieuwe landelijke wet om ongewenste financieringen tegen te gaan.
ChristenUnie (CU), D66 en SP vragen zich af of ministers uit het vorige kabinet belangrijke informatie hebben achtergehouden aan gemeenten en onderzoekers over de financiering van moskeeorganisaties. Die onduidelijkheid is volgens hen onwenselijk en moet zo snel mogelijk worden opgehelderd, stellen de drie partijen. Zij verwijzen ook naar het recente onderzoek van Nieuwsuur en NRC.
Samenwerking direct stoppen
Volgens de lokale fracties van de CU/SGP en de PVV moet de samenwerking tussen as-Soennah en de gemeente direct stoppen. “We moeten meteen stoppen met het leveren van subsidie”, vertelde Pieter Grinwis van de CU/SGP.
Karen Gerbrands vindt de commotie rondom de buitenlandse financiering een afleiding van het werkelijke probleem met de moskee. “Kinderen worden gewelddadige dingen geleerd door een haatzaaiende Marokkaanse Nederlander, dat is tien keer erger”, vertelde de fractievoorzitter van de Haagse PVV. …lees meer
NOS 30.04.2018 De ChristenUnie, D66 en SP willen opheldering over de buitenlandse financiering van moskeeën in Nederland. Ze hebben schriftelijke vragen gesteld aan de ministers van Buitenlandse Zaken en Sociale Zaken.
Afgelopen weekeinde bleek al dat de Tweede Kamer zich zorgen maakt over de banden van de As Soennah-moskee in Den Haag met een omstreden financier uit Koeweit. Onder anderen PVV-leider Wilders wil snel een debat met de premier over de zaak. Ook werkt hij aan een initiatiefwetsvoorstel om islamitische uitingen te verbieden. Artikel 1 van zijn initiatiefwetsvoorstel luidt: “De Islam is geen godsdienst of levensbeschouwing, maar een gewelddadige, totalitaire ideologie.”
Ook ChristenUnie-Kamerlid Segers is kritisch: “Onze vrijheid is niet bestemd voor mensen met oliedollars die onze vrijheid om zeep willen helpen. Daarom moet nu eindelijk paal en perk worden gesteld aan buitenlandse financiering van een radicale versie van de islam hier in Nederland.”
Cruciale informatie
Hij wil weten of het klopt dat de toenmalige ministers Asscher en Koenders cruciale informatie hebben achtergehouden voor gemeenten en voor onderzoekers. NRC en Nieuwsuur ontdekten dat de inlichtingendienst AIVD de gemeente Den Haag vorig jaar reeds vertrouwelijk heeft geïnformeerd over een omstreden financier van de As Soennah-moskee.
D66-Kamerlid Sjoerdsma heeft kritiek op het vorige kabinet. “Onderzoekers frustreren, informatie met gemeenten niet of te laat delen, zo heeft het vorig kabinet ruimte laten ontstaan voor ongewenste financiering. Terwijl gemeenten ervan uit moeten kunnen gaan dat zij door het kabinet op de hoogte worden gehouden als dit soort praktijken in hun gemeente plaatsvinden.”
SP-Kamerlid Karabulut stelt dat godsdienstvrijheid wordt ondermijnd door buitenlandse financiering vanuit de rijke golfstaten. “Zij prediken wereldwijd een politiek die haaks staat op democratie, vrijheid van godsdienst en vrijheid van meningsuiting. Niet de economische en geopolitieke belangen van handel met de rijke golfstaten moeten vooropstaan maar mensenrechten en veiligheid.”
Karabulut wil dat de buitenlandse financiering stopt, de beschikbare informatie vrijkomt en dat het kabinet met gemeenten en betrokkenen gaat werken aan oplossingen.
Burgemeester Pauline Krikke van Den Haag zei afgelopen weekeinde dat “ieder instrumentarium ontbreekt om te kunnen handelen”. Ze pleit voor een nieuwe wet om ongewenste financiering aan te kunnen pakken.
OmroepWest 30.04.2018 De Haagse burgemeester Pauline Krikke vraagt om een nieuwe wet waarmee gemeenten sneller kunnen ingrijpen als er signalen zijn van buitenlandse inmenging of radicalisering. Ze deed dat zondag na onthullingen van NRC en Nieuwsuur over buitenlandse financiering van de Haagse as-Soennah moskee.
Maar een wet is niet zo even gemaakt. Krikke moet het dus voorlopig doen met de mogelijkheden die ze voorhanden heeft. Drie vragen en de antwoorden daarop.
Waarom is het erg dat de as-Soennah buitenlands geld krijgt?
Volgens NRC en Nieuwsuur ontvangt de as-Soennah moskee geld uit Koeweit van een organisatie die in verband wordt gebracht met terrorisme. De AIVD waarschuwde de gemeente er zelfs voor. De angst is dat geld uit het buitenland ook leidt tot beïnvloeding uit het buitenland. Dat die vrees niet helemaal onterecht is, blijkt wel. Verschillende leden van de organisatie brachten een bezoek aan de moskee of predikten er. En in sommige preken werden radicale dingen gezegd. Zo werd in 2013 in een preek de gewapende jihad in Syrië goedgekeurd.
Als de gemeente dit niet wil, waarom sluiten ze de moskee niet?
De gemeente kan niet zo maar een kerk of een moskee sluiten. Want in ons land kennen we de vrijheid van godsdienst en de vrijheid om samen te komen. De moskee kan pas gesloten worden als bijvoorbeeld de huur niet wordt betaald of als steeds opnieuw de wet wordt overtreden. Met de nieuwe wet wil Krikke dat signalen van radicalisering, opgepikt door de gemeente, kunnen worden samengevoegd met bijvoorbeeld informatie van AIVD. De minister moet dan ingrijpen op basis van het beeld dat daaruit ontstaat.
Maar zo’n wet is er nog niet, wat kan de gemeente dan nu doen tegen ongewenste invloed?
Er zijn een paar dingen die nu al kunnen. Als een prediker bijvoorbeeld oproept tot geweld, dan kan hij worden vervolgd. Sinds februari is er een nieuwe wet, daarmee kunnen gebiedsverboden worden opgelegd. Imam Fawaz Jneid kreeg zo’n verbod zodat hij niet meer in Transvaal en de Schilderswijk zou preken.
En dan heeft de gemeente nog de mogelijkheid om in te grijpen bij de aankoop van panden. Zoals bij de boekwinkel van Fawaz. Hij hield er gebedsdiensten, terwijl de zaak alleen mocht worden gebruikt als bijvoorbeeld een winkel. De gemeente dwong hem te stoppen omdat de erfpachtakte zijn activiteiten niet toeliet.
Den HaagFM 30.04.2018 Burgemeester Pauline Krikke wil meer mogelijkheden om “ontwrichtende boodschappen”, zoals die worden verkondigd in en via de As Soennah-moskee in die stad tegen te gaan. Zij vindt dat het kabinet daarvoor een wet moet opstellen.
Krikke reageerde afgelopen weekend op een uitzending van Nieuwsuur waarin preken en een lezing vanuit de As Soennah werden vertoond die een vrouwvijandige strekking hebben of de jihad verdedigen. Vrouwenbesnijdenis wordt aanbevolen, op overspel hoort de doodstraf door steniging te volgen en vrouwen mogen het huis niet uit zonder toestemming van de man. Het nieuwsprogramma bracht samen met NRC Handelsblad aan het licht dat de moskee geld ontvangt van een omstreden organisatie in Koeweit.
Met een wet kunnen rijk en gemeente beter ingrijpen, meent Krikke. Zij gaf niet aan wat er precies in de wet moet komen te staan. Krikke: “Het gaat me niet om de islam, maar om het tegenhouden van ontwrichtende boodschappen die haaks staan op wat wij in Nederland met elkaar nastreven en in wetten hebben vastgelegd. Die willen wij niet in onze wijken en buurten. Maar we hebben nu onvoldoende middelen om ertegen in actie te komen.”
Opheldering
Diverse partijen in de Tweede Kamer willen ook dat het kabinet in beweging komt en willen opheldering van ministers Stef Blok van Buitenlandse Zaken en Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de kwestie.…lees meer
Burgemeester reageert op ophef over buitenlandse financiering van islamitische organisaties in Nederland
VK 30.04.2018 De Haagse burgemeester Pauline Krikke heeft het kabinet maandag in een brief opgeroepen om snel met een nieuwe wet te komen om de ‘ongewenste financiering’ van moskeeën beter te bestrijden. Met deze wet zouden gemeenten en het Rijk volgens Krikke beter in staat zijn om boodschappen te bestrijden die de Nederlandse rechtsstaat ondermijnen.
Krikke reageert op de ophef die dit weekend ontstond over de buitenlandse financiering van islamitische organisaties in Nederland. Zo’n dertig organisaties, zo bleek uit onderzoek van Nieuwsuur en NRC Handelsblad, hebben de laatste jaren buitenlands geld ontvangen of aanvragen ingediend. Het geld was afkomstig van Koeweit en Saoedi-Arabië.
Krikke voelt niet voor een algeheel verbod op de financiering van islamitische moskeeën en organisaties door andere landen
Daaronder was de Haagse As Soennah-moskee die zou worden gefinancierd door een omstreden investeerder uit Koeweit. Enkele afdelingen van deze investeerder, de Revival of Islamitic Heritage Society (RIHS), staan op de Amerikaanse terrorismelijst. Ook kwam de moskee in het nieuws door uitlatingen van voorgangers over vrouwenbesnijdenis. De burgemeester noemde de berichten over de Koeweitse financiering van As Soennah ‘zeer ernstig en zeer zorgwekkend’.
Krikke zegt de buitenlandse financiering van islamitische organisaties ‘niet per se problematisch’ te vinden. Ze voelt daarom ook niet voor een algeheel verbod op de financiering van islamitische moskeeën en organisaties door andere landen. Het gaat echter fout, betoogt ze in de brief aan onder anderen minister Blok (Buitenlandse Zaken) en Grapperhaus (Justitie), wanneer organisaties ‘meningen gaan uitdragen die zich niet verdragen met de Nederlandse rechtsstaat’.
Expertisecentrum
Het is van groot belang dat we als overheden alle zeilen bijzetten om ons te verweren tegen ondermijning van de rechtsstaat, aldus Pauline Krikke.
Krikke vindt dat gemeenten nu onvoldoende middelen hebben om in actie te komen. De nieuwe wet moet er onder andere voor zorgen dat er een expertisecentrum komt dat de financiering van een organisatie onderzoekt na een melding van een gemeente. Ook kan het Rijk zich tot dit centrum wenden wanneer het verontrust is over de financiering van organisaties. Na een onderzoek moet de betrokken minister geadviseerd worden welke actie moet worden ondernomen.
Maatregelen kunnen het bevriezen of terugstorten van buitenlands geld zijn of diplomatieke zijn. Strafbare feiten worden doorgespeeld aan het OM. ‘Het is van groot belang dat we als overheden alle zeilen bijzetten om ons te verweren tegen ondermijning van de rechtsstaat’, aldus Krikke.
Diverse partijen in de Tweede Kamer eisten maandag opheldering over de ongewenste buitenlandse geldstromen naar moskeeën. De regeringspartijen ChristenUnie (CU) en D66 en oppositiepartij SP vragen zich af of ministers uit het vorige kabinet belangrijke informatie hebben achtergehouden aan gemeenten en onderzoekers naar financiering uit zogenaamde onvrije landen. Die onduidelijkheid is onwenselijk en moet zo snel mogelijk worden opgehelderd, stellen de drie partijen.
OmroepWest 30.04.2018 Drie politieke partijen in de Tweede Kamer eisen opheldering over de gang van zaken rond ongewenste financiering van moskeeën in Nederland met buitenlands geld. Ze hebben schriftelijke vragen gesteld aan minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken en aan minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
ChristenUnie (CU), D66 en SP vragen zich af of ministers uit het vorige kabinet belangrijke informatie hebben achtergehouden aan gemeenten en onderzoekers over de financiering van moskeeorganisaties. Die onduidelijkheid is volgens hen onwenselijk en moet zo snel mogelijk worden opgehelderd, stellen de drie partijen. Zij verwijzen ook naar het recente onderzoek van Nieuwsuur en NRC.
‘Onze vrijheid is niet bestemd voor mensen met oliedollars’
CU-Kamerlid Gert-Jan Segers vindt het vreemd als oud-ministers Lodewijk Asscher en Bert Koenders inderdaad belangrijke informatie zouden hebben achtergehouden. Ze willen daar opheldering over. ‘Onze vrijheid is niet bestemd voor mensen met oliedollars die onze vrijheid om zeep willen helpen.’ Ook de SP wil dat de beschikbare informatie openbaar wordt. Daarnaast wil de partij dat er een stop op buitenlandse financieringen komt.
D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma vindt het niet gepast dat Nederland ‘de rode loper uitlegt’ voor onvrije gedachtegoeden. ‘In Nederland koesteren we onze waarden van vrijheid, gelijkheid en democratie.’
Den HaagFM 30.04.2018 DDrie politieke partijen in de Tweede Kamer eisen opheldering over de gang van zaken rond ongewenste financiering van moskeeën in Nederland met buitenlands geld. Ze hebben schriftelijke vragen gesteld aan minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken en aan minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Uit onderzoek van Nieuwsuur en NRC blijkt dat islamitische instellingen in Nederland subsidie hebben aangevraagd en/of ontvangen uit enkele Arabische golfstaten. Drie instellingen komen uit Den Haag, één daarvan is de As Soennah-moskee. De financiering is omstreden omdat de vrees bestaat dat hierdoor extremistische ideeën kunnen worden verspreid. Burgemeester Pauline Krikke pleit voor een nieuwe landelijke wet om ongewenste financieringen tegen te gaan.
ChristenUnie (CU), D66 en SP vragen zich af of ministers uit het vorige kabinet belangrijke informatie hebben achtergehouden aan gemeenten en onderzoekers over de financiering van moskeeorganisaties. Die onduidelijkheid is volgens hen onwenselijk en moet zo snel mogelijk worden opgehelderd, stellen de drie partijen. Zij verwijzen ook naar het recente onderzoek van Nieuwsuur en NRC.
Samenwerking direct stoppen
Volgens de lokale fracties van de CU/SGP en de PVV moet de samenwerking tussen as-Soennah en de gemeente direct stoppen. “We moeten meteen stoppen met het leveren van subsidie”, vertelde Pieter Grinwis van de CU/SGP.
Karen Gerbrands vindt de commotie rondom de buitenlandse financiering een afleiding van het werkelijke probleem met de moskee. “Kinderen worden gewelddadige dingen geleerd door een haatzaaiende Marokkaanse Nederlander, dat is tien keer erger”, vertelde de fractievoorzitter van de Haagse PVV. …lees meer
NOS 30.04.2018 De ChristenUnie, D66 en SP willen opheldering over de buitenlandse financiering van moskeeën in Nederland. Ze hebben schriftelijke vragen gesteld aan de ministers van Buitenlandse Zaken en Sociale Zaken.
Afgelopen weekeinde bleek al dat de Tweede Kamer zich zorgen maakt over de banden van de As Soennah-moskee in Den Haag met een omstreden financier uit Koeweit. Onder anderen PVV-leider Wilders wil snel een debat met de premier over de zaak. Ook werkt hij aan een initiatiefwetsvoorstel om islamitische uitingen te verbieden. Artikel 1 van zijn initiatiefwetsvoorstel luidt: “De Islam is geen godsdienst of levensbeschouwing, maar een gewelddadige, totalitaire ideologie.”
Ook ChristenUnie-Kamerlid Segers is kritisch: “Onze vrijheid is niet bestemd voor mensen met oliedollars die onze vrijheid om zeep willen helpen. Daarom moet nu eindelijk paal en perk worden gesteld aan buitenlandse financiering van een radicale versie van de islam hier in Nederland.”
Cruciale informatie
Hij wil weten of het klopt dat de toenmalige ministers Asscher en Koenders cruciale informatie hebben achtergehouden voor gemeenten en voor onderzoekers. NRC en Nieuwsuur ontdekten dat de inlichtingendienst AIVD de gemeente Den Haag vorig jaar reeds vertrouwelijk heeft geïnformeerd over een omstreden financier van de As Soennah-moskee.
D66-Kamerlid Sjoerdsma heeft kritiek op het vorige kabinet. “Onderzoekers frustreren, informatie met gemeenten niet of te laat delen, zo heeft het vorig kabinet ruimte laten ontstaan voor ongewenste financiering. Terwijl gemeenten ervan uit moeten kunnen gaan dat zij door het kabinet op de hoogte worden gehouden als dit soort praktijken in hun gemeente plaatsvinden.”
SP-Kamerlid Karabulut stelt dat godsdienstvrijheid wordt ondermijnd door buitenlandse financiering vanuit de rijke golfstaten. “Zij prediken wereldwijd een politiek die haaks staat op democratie, vrijheid van godsdienst en vrijheid van meningsuiting. Niet de economische en geopolitieke belangen van handel met de rijke golfstaten moeten vooropstaan maar mensenrechten en veiligheid.”
Karabulut wil dat de buitenlandse financiering stopt, de beschikbare informatie vrijkomt en dat het kabinet met gemeenten en betrokkenen gaat werken aan oplossingen.
Burgemeester Pauline Krikke van Den Haag zei afgelopen weekeinde dat “ieder instrumentarium ontbreekt om te kunnen handelen”. Ze pleit voor een nieuwe wet om ongewenste financiering aan te kunnen pakken.
Elsevier 30.04.2018 De As Soennah-moskee in Den Haag heeft geld ontvangen uit Kuweit. De organisatie doet zich gematigd voor, maar achter de deuren wordt haatdragend gepredikt. Dat zijn de schokkende conclusies van een reportage van NRCHandelsblad en Nieuwsuur maandag. Maar er zijn meer omstreden moskeeën in Nederland.
In een interview met de Volkskrantzaterdag ontkent As Soennah-moskeevoorzitter Abdelhamid Taheri alle aantijgingen. ‘We zouden wel gek zijn om met zo’n organisatie zaken te doen,’ zegt hij over de vermeende geldstromen naar zijn moskee van de Revival of Islamic Heritage Society (RIHS), die in verband word gebracht met terrorisme.
Ook zegt Taheri dat de toon in zijn moskee veel minder agressief is dan voorheen. ‘Wij hebben een website waar duizenden artikelen en lezingen op staan. Daar staan veel dingen op waar we nu niet meer achter staan.’ Een voorbeeld geeft hij niet. ‘Maar vroeger was de toon agressiever, opdringeriger. Nu zijn we bezig die berichten te verwijderen.’
Het voorval bij de As Soennah-moskee staat niet op zich. Nederland kent een reeks aan ongeregeldheden bij islamitische gebedshuizen. Een overzicht van de meest in het oog springende:
1. De alFitrah-moskee in Utrecht
De salafistische organisatie kocht in oktober 2017 haar eigen pand in Utrecht met de 1,7 miljoen euro die ze kreeg van een onbekende geldschieter. Dat gebeurde na een langlopend conflict over huurachterstand dat alFitrah en pandeigenaar No Staples bij de rechter uitvochten.
Voorafgaand aan de opvallende aankoop was de omstreden organisatie al talloze keren in het nieuws. Zo trokken oud-studenten van de moskee in december 2016 aan de bel omdat hun was opgedragen om moslims die misdrijven begaan, niet aan te geven bij de politie. Bij de FIOD, de opsporingsdienst van de Belastingdienst, loopt een witwas-onderzoek naar de moskee.
De familie van imam Suhayb Salam wordt al jaren nauwlettend gevolgd door inlichtingendienst AIVD, onder meer wegens zijn banden met de Haagse radicale imam Fawaz Jneid. Die uitte in 2004 in de As Soennah-moskee daags voor de moord op cineast Theo van Gogh verwensingen aan diens adres en aan politicus Ayaan Hirsi Ali.
Kwam in november 2017 in het nieuws na de arrestatie van de voorzitter en de secretaris van de moskee. Moskeesecretaris Laarbi A. wordt verdacht van witwassen, deelname aan een criminele organisatie met terroristisch oogmerk, ronselen voor de gewapende strijd en financiering van terreur. Stefan Z., voorzitter van de Al Houda-moskee, wordt alleen verdacht van witwassen. In afwachting van de rechtszaak is hij op vrije voeten gesteld met een enkelband.
Een paar maanden eerder, in maart 2017, kwamen al verontrustende berichten naar buiten over de moskee. Toen werd duidelijk dat het bestuur zou hebben getraind op gevechtssituaties met nep-kalasjnikovs in de Ardennen. Ook zou zijn geprobeerd om onderdelen te bestellen voor een echte AK-47.
In februari 2017 stelden PVV-leider Geert Wilders en PVV-Kamerlid Machiel de Graaf Kamervragen over de moskee aan toenmalig minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher (PvdA). De PVV-politici riepen Asscher op de moskee per direct te sluiten.
Voormalig stadsdeelvoorzitter en Kamerlid Ahmed Marcouch (PvdA) zei destijds dat er in de betreffende moskee al langer sprake was van spanningen. ‘Kennelijk zijn ze (de groep salafistische activisten, red.) er inmiddels in geslaagd door te dringen tot sleutelposities.’
Nadat Fawaz Jneid in 2016 de Haagse As-Soennah Moskee werd uitgezet omdat hij daar illegaal shariahuwelijken sloot, besloot hij zijn eigen moskee te stichten in de Den Haag. Onder de dekmantel van een islamitische boekhandel met de naam Stichting Qanitoen, hield hij er illegale gebedsdiensten.
Wat volgde, was een juridisch getrouwtrek met de gemeente dat resulteerde in een gebiedsverbod voor Jneid en een verbod op het houden van de gebedsdiensten in het pand. Dit tot grote tevredenheid van de gemeente, die al eerder stelde dat de stichting provoceerde door alle regels aan haar laars te lappen.
In maart van dit jaar kwam Jneid opnieuw in het nieuws toen De Telegraaf berichtte over een video van bijna een uur waarin hij tekeergaat tegen de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb. Zo zou de burgemeester iemand zijn die ‘de islam haat en bestrijdt’ en verzuimde de Deense Mohammed-cartoons te veroordelen. Volgens Jneid is Aboutaleb ook tegen islamitische scholen en moskeeën. Gevreesd werd dat radicale moslims de video zouden opvatten als een vrijbrief om een aanslag op Aboutaleb te plegen.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof noemde de uitspraken van Jneid ‘gevaarlijk’. Volgens Schoof zoekt Jneid elke keer de grenzen van de wet op, en weet hij precies wat hij wel en niet kan zeggen binnen de grenzen van de wet. ‘Door woorden te gebruiken als “ontrouw”, “leugenaar” en “bestrijder van moslims” lijkt hij geweld te legitimeren zonder daartoe op te roepen,’ zei Schoof destijds.
Ook in deze moskee zou haatdragend zijn gepredikt door salafistische gastimams. Die zouden hebben gezegd dat vrouwen ondergeschikt zijn aan hun man en dat strijders en terroristen van Islamitische Staat moeten worden geëerd als strijders voor het ware geloof. ‘Verwerpelijke teksten,’ reageerde de Dordtse burgemeester Wouter Kolff (VVD). Woensdag vroeg hij het bestuur van de moskee ervoor te zorgen dat er geen verwerpelijke teksten meer worden gepredikt.
Al-Fath kreeg een kleine 90.000 euro vanuit Saudi-Arabië. De alFitrah-moskee kreeg een bedrag van omgerekend 82.000 euro uit Kuweit.
OmroepWest 30.04.2018 De Haagse burgemeester Pauline Krikke vraagt om een nieuwe wet waarmee gemeenten sneller kunnen ingrijpen als er signalen zijn van buitenlandse inmenging of radicalisering. Ze deed dat zondag na onthullingen van NRC en Nieuwsuur over buitenlandse financiering van de Haagse as-Soennah moskee.
Maar een wet is niet zo even gemaakt. Krikke moet het dus voorlopig doen met de mogelijkheden die ze voorhanden heeft. Drie vragen en de antwoorden daarop.
Waarom is het erg dat de as-Soennah buitenlands geld krijgt?
Volgens NRC en Nieuwsuur ontvangt de as-Soennah moskee geld uit Koeweit van een organisatie die in verband wordt gebracht met terrorisme. De AIVD waarschuwde de gemeente er zelfs voor. De angst is dat geld uit het buitenland ook leidt tot beïnvloeding uit het buitenland. Dat die vrees niet helemaal onterecht is, blijkt wel. Verschillende leden van de organisatie brachten een bezoek aan de moskee of predikten er. En in sommige preken werden radicale dingen gezegd. Zo werd in 2013 in een preek de gewapende jihad in Syrië goedgekeurd.
Als de gemeente dit niet wil, waarom sluiten ze de moskee niet?
De gemeente kan niet zo maar een kerk of een moskee sluiten. Want in ons land kennen we de vrijheid van godsdienst en de vrijheid om samen te komen. De moskee kan pas gesloten worden als bijvoorbeeld de huur niet wordt betaald of als steeds opnieuw de wet wordt overtreden. Met de nieuwe wet wil Krikke dat signalen van radicalisering, opgepikt door de gemeente, kunnen worden samengevoegd met bijvoorbeeld informatie van AIVD. De minister moet dan ingrijpen op basis van het beeld dat daaruit ontstaat.
Maar zo’n wet is er nog niet, wat kan de gemeente dan nu doen tegen ongewenste invloed?
Er zijn een paar dingen die nu al kunnen. Als een prediker bijvoorbeeld oproept tot geweld, dan kan hij worden vervolgd. Sinds februari is er een nieuwe wet, daarmee kunnen gebiedsverboden worden opgelegd. Imam Fawaz Jneid kreeg zo’n verbod zodat hij niet meer in Transvaal en de Schilderswijk zou preken.
En dan heeft de gemeente nog de mogelijkheid om in te grijpen bij de aankoop van panden. Zoals bij de boekwinkel van Fawaz. Hij hield er gebedsdiensten, terwijl de zaak alleen mocht worden gebruikt als bijvoorbeeld een winkel. De gemeente dwong hem te stoppen omdat de erfpachtakte zijn activiteiten niet toeliet.
Den HaagFM 30.04.2018 Burgemeester Pauline Krikke wil meer mogelijkheden om “ontwrichtende boodschappen”, zoals die worden verkondigd in en via de As Soennah-moskee in die stad tegen te gaan. Zij vindt dat het kabinet daarvoor een wet moet opstellen.
Krikke reageerde afgelopen weekend op een uitzending van Nieuwsuur waarin preken en een lezing vanuit de As Soennah werden vertoond die een vrouwvijandige strekking hebben of de jihad verdedigen. Vrouwenbesnijdenis wordt aanbevolen, op overspel hoort de doodstraf door steniging te volgen en vrouwen mogen het huis niet uit zonder toestemming van de man. Het nieuwsprogramma bracht samen met NRC Handelsblad aan het licht dat de moskee geld ontvangt van een omstreden organisatie in Koeweit.
Met een wet kunnen rijk en gemeente beter ingrijpen, meent Krikke. Zij gaf niet aan wat er precies in de wet moet komen te staan. Krikke: “Het gaat me niet om de islam, maar om het tegenhouden van ontwrichtende boodschappen die haaks staan op wat wij in Nederland met elkaar nastreven en in wetten hebben vastgelegd. Die willen wij niet in onze wijken en buurten. Maar we hebben nu onvoldoende middelen om ertegen in actie te komen.”
Opheldering
Diverse partijen in de Tweede Kamer willen ook dat het kabinet in beweging komt en willen opheldering van ministers Stef Blok van Buitenlandse Zaken en Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de kwestie.…lees meer
Burgemeester reageert op ophef over buitenlandse financiering van islamitische organisaties in Nederland
VK 30.04.2018 De Haagse burgemeester Pauline Krikke heeft het kabinet maandag in een brief opgeroepen om snel met een nieuwe wet te komen om de ‘ongewenste financiering’ van moskeeën beter te bestrijden. Met deze wet zouden gemeenten en het Rijk volgens Krikke beter in staat zijn om boodschappen te bestrijden die de Nederlandse rechtsstaat ondermijnen.
Krikke reageert op de ophef die dit weekend ontstond over de buitenlandse financiering van islamitische organisaties in Nederland. Zo’n dertig organisaties, zo bleek uit onderzoek van Nieuwsuur en NRC Handelsblad, hebben de laatste jaren buitenlands geld ontvangen of aanvragen ingediend. Het geld was afkomstig van Koeweit en Saoedi-Arabië.
Krikke voelt niet voor een algeheel verbod op de financiering van islamitische moskeeën en organisaties door andere landen
Daaronder was de Haagse As Soennah-moskee die zou worden gefinancierd door een omstreden investeerder uit Koeweit. Enkele afdelingen van deze investeerder, de Revival of Islamitic Heritage Society (RIHS), staan op de Amerikaanse terrorismelijst. Ook kwam de moskee in het nieuws door uitlatingen van voorgangers over vrouwenbesnijdenis. De burgemeester noemde de berichten over de Koeweitse financiering van As Soennah ‘zeer ernstig en zeer zorgwekkend’.
Krikke zegt de buitenlandse financiering van islamitische organisaties ‘niet per se problematisch’ te vinden. Ze voelt daarom ook niet voor een algeheel verbod op de financiering van islamitische moskeeën en organisaties door andere landen. Het gaat echter fout, betoogt ze in de brief aan onder anderen minister Blok (Buitenlandse Zaken) en Grapperhaus (Justitie), wanneer organisaties ‘meningen gaan uitdragen die zich niet verdragen met de Nederlandse rechtsstaat’.
Expertisecentrum
Het is van groot belang dat we als overheden alle zeilen bijzetten om ons te verweren tegen ondermijning van de rechtsstaat, aldus Pauline Krikke.
Krikke vindt dat gemeenten nu onvoldoende middelen hebben om in actie te komen. De nieuwe wet moet er onder andere voor zorgen dat er een expertisecentrum komt dat de financiering van een organisatie onderzoekt na een melding van een gemeente. Ook kan het Rijk zich tot dit centrum wenden wanneer het verontrust is over de financiering van organisaties. Na een onderzoek moet de betrokken minister geadviseerd worden welke actie moet worden ondernomen.
Maatregelen kunnen het bevriezen of terugstorten van buitenlands geld zijn of diplomatieke zijn. Strafbare feiten worden doorgespeeld aan het OM. ‘Het is van groot belang dat we als overheden alle zeilen bijzetten om ons te verweren tegen ondermijning van de rechtsstaat’, aldus Krikke.
Diverse partijen in de Tweede Kamer eisten maandag opheldering over de ongewenste buitenlandse geldstromen naar moskeeën. De regeringspartijen ChristenUnie (CU) en D66 en oppositiepartij SP vragen zich af of ministers uit het vorige kabinet belangrijke informatie hebben achtergehouden aan gemeenten en onderzoekers naar financiering uit zogenaamde onvrije landen. Die onduidelijkheid is onwenselijk en moet zo snel mogelijk worden opgehelderd, stellen de drie partijen.
BB 29.04.2018 Rijk en gemeenten moeten beter gaan samenwerken om te kunnen optreden tegen ontwrichtende boodschappen die bijvoorbeeld worden verkondigd in een moskee. De Haagse burgemeester Pauline Krikke pleitte in Nieuwsuur daarom voor een nieuwe wet, die ministers en burgemeesters meer mogelijkheden geeft om onwenselijke invloeden ‘die met buitenlandse financieringen meekomen naar instellingen in Nederland’ een halt toe te roepen.
Ondermijnende standpunten
Buitenlandse financiering vindt ze op zich niet problematisch. Dat wordt het wel als met het geld ook boodschappen of standpunten meekomen die onze manier van leven en onze democratische rechtsstaat ondermijnen. Als voorbeelden noemde zij de komst van veel buitenlandse predikers, vrouwenbesnijdenis of het op straat aanspreken van vrouwen dat hun kleding degelijker moet.
Onvoldoende middelen
‘Het gaat me niet om de islam, maar om het tegenhouden van ontwrichtende boodschappen’, aldus Krikke. ‘Die haaks staan op wat wij in Nederland met elkaar nastreven en in wetten hebben vastgelegd, die willen wij niet in onze wijken en buurten. Maar we hebben nu onvoldoende middelen om ertegen in actie te komen.’
Zeer ernstig en zeer zorgwekkend
De burgemeester reageerde onder meer op uitlatingen over vrouwenbesnijdenis van voorgangers in de Haagse As Soennah Moskee. Die moskee zou worden gefinancierd door een omstreden investeerder uit Koeweit. Als dat klopt, is dat ‘zeer ernstig en zeer zorgwekkend’, stelde Krikke eerder. (ANP)
AD 29.04.2018 Rijk en gemeenten moeten beter gaan samenwerken om te kunnen optreden tegen ontwrichtende boodschappen die bijvoorbeeld worden verkondigd in een moskee. Daartoe moet er een nieuwe wet komen, zei de Haagse burgemeester Pauline Krikke vanavond in Nieuwsuur.
Die moet ministers en burgemeesters meer mogelijkheden geven om onwenselijke invloeden ‘die met buitenlandse financieringen meekomen naar instellingen in Nederland’ een halt toe te roepen, aldus de burgemeester.
Buitenlandse financiering vindt ze op zich niet problematisch. Dat wordt het wel als met het geld ook boodschappen of standpunten meekomen die onze manier van leven en onze democratische rechtsstaat ondermijnen. Als voorbeelden noemde zij de komst van veel buitenlandse predikers, vrouwenbesnijdenis of het op straat aanspreken van vrouwen dat hun kleding degelijker moet.
,,Het gaat me niet om de islam, maar om het tegenhouden van ontwrichtende boodschappen”, aldus Krikke. ,,Die haaks staan op wat wij in Nederland met elkaar nastreven en in wetten hebben vastgelegd, die willen wij niet in onze wijken en buurten. Maar we hebben nu onvoldoende middelen om ertegen in actie te komen.”
De burgemeester reageerde onder meer op uitlatingen over vrouwenbesnijdenis van voorgangers in de Haagse As Soennah Moskee. Die moskee zou worden gefinancierd door een omstreden investeerder uit Koeweit. Als dat klopt, is dat ‘zeer ernstig en zeer zorgwekkend’, stelde Krikke eerder.
NU 29.04.2018 Burgemeester Pauline Krikke van Den Haag wil een nieuwe wet die er voor moet zorgen dat het rijk en gemeenten beter gaan samenwerken om te kunnen optreden tegen ontwrichtende boodschappen die bijvoorbeeld worden verkondigd in een moskee.
Tegen Nieuwsuur zegt Krikke dat de nieuwe wet er voor moet zorgen dat ministers en burgemeesters meer mogelijkheden krijgen om onwenselijke invloeden die met buitenlandse financieringen meekomen naar instellingen in Nederland gestopt kunnen worden.
Krikke zegt dat ze op zich geen problemen heeft met buitenlandse financieringen, maar dat dit het wel wordt als met het geld ook boodschappen of standpunten meekomen die onze manier van leven en onze democratische rechtstaat ondermijnen. Als voorbeelden noemde zij de komst van veel buitenlandse predikers, vrouwenbesnijdenis of het op straat aanspreken van vrouwen dat hun kleding degelijker moet.
“Het gaat me niet om de islam, maar om het tegenhouden van ontwrichtende boodschappen”, aldus Krikke. “Die haaks staan op wat wij in Nederland met elkaar nastreven en in wetten hebben vastgelegd, die willen wij niet in onze wijken en buurten. Maar we hebben nu onvoldoende middelen om ertegen in actie te komen.”
De burgemeester reageerde onder meer op uitlatingen over vrouwenbesnijdenis van voorgangers in de Haagse As Soennah Moskee. Die moskee zou worden gefinancierd door een omstreden investeerder uit Koeweit. Als dat klopt, is dat “zeer ernstig en zeer zorgwekkend”, stelde Krikke eerder.
OmroepWest 28.04.2018 ‘Zeer ernstig en zorgwekkend.’ Zo noemt de Haagse burgemeester Pauline Krikke de financiering van de As Soennah-moskee door een omstreden Koeweitse investeerder die in verband wordt gebracht met terrorisme. Krikke wil dat Rijk en gemeenten intensiever samen gaan werken ‘om op te kunnen treden tegen boodschappen die onze manier van leven en onze democratische rechtsstaat ondermijnen’. Zaterdagavond pleitte Krikke in Nieuwsuur voor een nieuwe landelijke wet, de Wet Integrale Aanpak Ongewenste Financiering.
De wet geeft ministers en burgemeesters meer wettelijke mogelijkheden om een halt te kunnen toeroepen aan onwenselijke invloeden die met buitenlandse financieringen meekomen naar instellingen in Nederland. ‘Ontwrichtende boodschappen over bijvoorbeeld vrouwenbesnijdenis, die haaks staan op wat wij in Nederland met elkaar nastreven en in wetten hebben vastgelegd, die willen wij niet in onze wijken en buurten. Maar we hebben nu onvoldoende middelen om ertegen in actie te komen’, legt Krikke uit.
De burgemeester van Den Haag, Pauline Krikke, pleit voor een nieuwe wet voor de aanpak van ongewenste financieringen. #AsSoennah-moskee 22:33 – 28 apr. 2018
Krikke ziet weinig heil in een algemeen verbod op buitenlandse financiering of financiering uit bepaalde landen. Wel wil ze dat er meer verbinding tussen het Rijk en de gemeenten komt. ‘Buitenlandse financiering is als zodanig niet per se problematisch. Dat wordt het pas als met het geld ook boodschappen, standpunten of gedragsregels meekomen die onze manier van leven en onze democratische rechtsstaat ondermijnen.
Gemeenten en politie zijn de eersten die dergelijke signalen opvangen. Merken wij een stijging van het aantal buitenlandse predikers? Signaleren wij problematisch gedrag richting bijvoorbeeld meisjes die worden verplicht een hoofddoek of een nikab te dragen? Dan wil ik dat we effectiever kunnen optreden.’
Landelijk expertisepunt
Krikke geeft hierbij een sleutelrol aan een landelijk expertisepunt. ‘Gemeenten melden signalen van ondermijning van de rechtsstaat door een lokale organisatie bij dit punt. Dat kan om een religieuze instelling gaan, maar bijvoorbeeld ook om een motorclub die met buitenlandse financiering een eigen, parallelle samenleving opzet. Het Rijk voedt ditzelfde punt indien zij vraagtekens hebben bij een buitenlandse financieringsstroom.’
‘Het expertisepunt kan ook proactief informatie uitvragen bij gemeenten en politie over mogelijk ongewenste activiteiten van een instelling of organisatie. Deze informatie wordt gebundeld in een gezamenlijk advies aan de verantwoordelijk minister om maatregelen te treffen. Zo’n maatregel zou het bevriezen van gelden kunnen zijn’, aldus Krikke.
Abdelhamid Taheri ontkent dubieus geld uit Koeweit te hebben ontvangen
VK 28.04.2018 De salafistische As Soennah-moskee in Den Haag ontvangt geld van een dubieuze organisatie in Koeweit, stellen NRC en Nieuwsuur. Ook spreekt de organisatie met een ‘gespleten tong’. Maar volgens moskeevoorzitter Abdelhamid Taheri klopt er niets van die berichten.
Toen ik uw moskee belde, kreeg ik te horen dat u in het buitenland bent. Zit u in Koeweit?
‘Nee hoor. Ik ben in Mekka voor de oemrah, de kleine bedevaart. Die doe ik elk jaar.’
Uw moskee krijgt geld van de Revival of Islamic Heritage Society (RIHS), een liefdadigheidsinstelling die in verband wordt gebracht met terrorisme.
‘Wij hebben nooit zaken gedaan met die organisatie. Ik zit nu zes, zeven jaar in het bestuur van de stichting en ik kan zeggen: met die organisatie doen wij geen zaken en hebben wij nooit zaken gedaan.’
Het bericht komt van gerenommeerde organisaties: NRC en Nieuwsuur baseren zich op een informatie die komt van inlichtingdienst AIVD. Toch is het allemaal onzin, zegt u?
‘Het is heel simpel: wie iets beweert, moet met bewijzen komen. Ze baseren zich op anonieme bronnen en op de AIVD, maar die heeft dit zelf nooit bevestigd. En al zou de AIVD dit beweren, dan nog is het niet waar. We zouden wel gek zijn om met zo’n organisatie zaken te doen.’
Krijgt u wel geld uit Koeweit?
‘Ja, we hebben in het verleden geld gekregen, maar dat kwam altijd van organisaties die door de overheid zijn erkend. Het geld is ook op legale wijze bij ons terecht gekomen. Ook de Belastingdienst was van die donaties op de hoogte, want die heeft een onderzoek gedaan om te kijken of we nog steeds in aanmerking kwamen voor een anbi-status’ (algemeen nut beogende instelling -red.).
Om hoeveel geld gaat het?
Wij willen open en transparant zijn, maar bedragen noemen we nu even niet
‘Daar doe ik op verzoek van onze advocaat geen mededelingen over. Wij willen open en transparant zijn, maar bedragen noemen we nu even niet. Wat ik wel kan zeggen, is dat onze moskee niet met geld uit het buitenland is gefinancierd. Het buitenlandse geld hebben we gebruikt om een ander pand te kopen, waar we sociaal-maatschappelijke activiteiten ontplooien. En dat geld kwam dus uit Koeweit, niet uit Saoedi-Arabië.’
Maar ging het om tienduizenden, honderdduizenden of miljoenen euro’s?
‘Dat pand kostte ongeveer 1,9 miljoen euro. De aanschaf daarvan is helemaal met buitenlands geld gefinancierd.’
Kan het niet zijn dat dat geld via allerlei financiële constructies toch afkomstig is van de RIHS?
‘Nee, nee, nee. Dan hadden we het wel geweten. Of de bank had er een stokje voor gestoken.’
Moeten we uw antwoorden wel geloven? Volgens NRC en Nieuwsuur waarschuwde de AIVD de gemeente Den Haag dat uw moskee met ‘gespleten tong’ spreekt. Naar buiten doet u zich gematigder voor dan u bent.
‘Dat is teleurstellend om te horen. In het stuk in NRC staan een paar uitspraken van onze imam die dat moeten illustreren. Maar die uitspraken zijn uit hun verband gehaald. Hij reciteert een koranvers, waarna hij de jongeren aanspoort anderen niet te verketteren. Maar de verslaggever noteert alleen dat koranvers.’
Het artikel haalt ook een les uit een online islamcursus aan, waarin de docent zegt dat de besnijdenis voor de moslimman verplicht is en voor vrouwen aanbevolen, omdat haar lusten daardoor verminderen.
‘Ik snap niet waar dat vandaan komt. Onze stichting is nooit voor vrouwenbesnijdenis geweest. Wij moedigen dat absoluut niet aan. Sterker nog: we keuren het af.’
Later belt Taheri terug, met een aanvulling:
Vroeger was de toon agressiever, opdringeriger
‘Wij hebben een website waar duizenden artikelen en lezingen op staan. Daar staan veel dingen op waar we nu niet meer achter staan. Nee, een voorbeeld heb ik niet zo gauw. Maar vroeger was de toon agressiever, opdringeriger. Nu zijn we bezig die berichten te verwijderen.’
U zegt net tegen mij dat u geld kreeg uit Koeweit, maar tegen NRC en Nieuwsuur zei u dat er geen sprake was van buitenlandse financiering. Hoe zit dat?
‘Goed dat u daarnaar vraagt. Een paar maanden geleden belde een journalist met de vraag of wij geld uit Saoedi-Arabië hadden aangenomen. Nee, zei ik. Ze had informatie van het ministerie van Buitenlandse Zaken, zei ze, waaruit dat bleek. Dat klopt niet, antwoordde ik. Het ging dus niet over Koeweit.’
Krijgt u, behalve uit Koeweit, nog geld uit andere landen?
‘Nee. De laatste tijd hebben we ook niets meer uit Koeweit gekregen. De Stichting As Soennah staat op eigen benen. Wij zijn een vrij grote moskee met een grote achterban. Op vrijdag komen hier zo’n 3.000 mensen bij de preek. Mensen zijn bereid om flink te doneren. Toen we aan het verbouwen waren, haalden we tijdens de ramadan in maand vier of vijf ton op. Als het moet, zijn onze mensen heel gul.’
In een persverklaring verwijst uw bestuur naar de katholieke kerk, waar de paus vanuit Rome bisschoppen en kardinalen benoemt. Dat zou ook als ‘ongewenste buitenlandse beïnvloeding’ gezien kunnen worden, schrijft u.
De dubbele maat is de reden waarom jongeren zich van de Nederlandse samenleving afkeren en radicaliseren
‘De moskeeën zijn al twee jaar in gesprek met het kabinet over buitenlandse financiering. Er moest een convenant komen met afspraken. Maar dat was dan alleen van toepassing op de moslimgemeenschap en niet op andere kerken of politieke partijen. Dat vind ik discriminatie. Deze dubbele maat is de reden waarom jongeren zich van de Nederlandse samenleving afkeren en radicaliseren.’
Hoe moet het nu verder met uw moskee, na deze ophef?
‘Wij gaan gewoon door op dezelfde weg: open en transparant. We zouden wel gek zijn als we bij de pakken neer gingen zitten.’
As Soennah-moskee krijgt dubieus geld uit Koeweit, waarschuwt de AIVD
Omroep 28.04.2018 Diverse partijen in de Tweede Kamer en de Haagse gemeenteraad maken zich grote zorgen over de banden van de Haagse As Soennah-moskee met een omstreden financier uit Koeweit. Onder meer PVV-leider Geert Wilders wil Mark Rutte snel aan de tand voelen. Regeringspartij ChristenUnie verwacht dat het kabinet maatregelen gaat nemen. De PVV-fractie in de Haagse gemeenteraad wil een spoeddebat.
Het islamitische centrum ontvangt volgens de inlichtingendienst AIVD steun van een Koeweitse liefdadigheidsinstelling die in verband wordt gebracht met terrorisme. Dat bevestigen verschillende bronnen onafhankelijk van elkaar aan NRC en Nieuwsuur.
Volgens NRC en Nieuwsuur was de geldschieter Revival of Islamic Heritage Society (RIHS), waarvan twee buitenlandse vestigingen op de Amerikaanse terrorismelijst staan.
Levensgevaarlijk
Geert Wilders wil de moskee aan de Fruitweg in Den Haag sluiten. ‘Terreurorganisatie uit Koeweit financiert Haagse As Soennah moskee, waar de gewapende jihad, de doodstraf voor afvalligen en vrouwenbesnijdenis wordt gelegitimeerd en aangemoedigd’, schrijft de PVV-leider op Twitter. ‘Het openhouden van zo’n moskee is levensgevaarlijk en onverantwoord.’
Terreurorganisatie uit Koeweit financiert Haagse As Soennah moskee, waar de gewapende jihad, de doodstraf voor afvalligen en vrouwenbesnijdenis wordt gelegitimeerd en aangemoedigd.
Het openhouden van zo’n moskee is levensgevaarlijk en onverantwoord.
Gert-Jan Segers, fractievoorzitter van de ChristenUnie, schrijft op Twitter: ‘Het huidige kabinet moet nu gaan doen wat het vorige steeds weer naliet: onze vrijheid verdedigen tegen de import van onvrijheid vanuit oa Golfstaten.’
Goed doel
Ook bij CDA-kamerlid Pieter Omtzigt zijn er zorgen. Hij vindt dat de Belastingdienst de moskee haar status als goed doel en de bijbehorende belastingvoordelen moet afnemen. Hij noemt de situatie ‘bizar’.
De PVV in de Haagse gemeenteraad heeft inmiddels een spoeddebat aangevraagd en schriftelijke vragen ingediend. ‘De burgemeester moet die haathut direct sluiten en alle activiteiten verbieden ter handhaving van de openbare orde en veiligheid’, zegt fractievoorzitter Karen Gerbrands.
Oliedollars
Ook de fractie van de ChristenUnie/SGP in de gemeenteraad wil dat de gemeente actie onderneemt. ‘Deze onvrije landen hebben niets te zoeken hebben in Den Haag, maar beïnvloeden met hun oliedollars en fundamentalistische islam wel onze Haagse burgers’, zegt fractievoorzitter Pieter Grinwis. ‘Daar moeten we ons met hand en tand tegen verzetten.’
Elsevier 28.04.2018 De As-Soennah moskee in Den Haag blijkt te worden gefinancierd door de stichting Revival of Islamic Heritage Society (RIHS), die banden heeft met terreurorganisatie Al-Qa’ida en wereldwijd salafistische moskeeën en scholen financiert. De AVID zou de gemeente Den Haag daar vorig jaar al voor hebben gewaarschuwd. Kamerleden zijn woest.
De gemeente Den Haag is door de AIVD wel degelijk op de hoogte gesteld van geldstromen vanuit Koeweit naar de omstreden As-Soennah moskee, melden NRC en Nieuwsuur vandaag, zaterdag. Eerdere deze week meldden zij nog dat gemeenten van niets wisten. Maar de twee media – die vorige week onthulden dat zeker dertig islamitische organisaties geld hebben aangevraagd of ontvangen uit de ‘onvrije’ Golfstaten Koeweit en Saudi-Arabië – hebben van de inlichtingendienst te horen gekregen dat die de gemeente Den Haag wel degelijk vertrouwelijk heeft geïnformeerd.
Burgemeester Den Haag: ‘zeer ernstig en zeer zorgwekkend’
Burgemeester van Den Haag Pauline Krikke (VVD) laat weten dat ze het ‘zeer ernstig en zeer zorgwekkend’ vindt als het inderdaad klopt dat de RIHS de moskee financiert. Ze kan niets kwijt over welke informatie de gemeente wel of niet van geheime diensten ontvangt. ‘Ook al zouden we zijn geïnformeerd, we kunnen en mogen niets met die informatie doen.’ Wel wil ze samen met het kabinet zo snel mogelijk maatregelen nemen.
De Tweede Kamer is zeer bezorgd over de situatie. PVV-leider Geert Wilders wil er snel over debatteren met premier Mark Rutte (VVD). Wilders wil de As-Soennah moskee direct sluiten omdat ‘het openhouden van zo’n moskee levensgevaarlijk en onverantwoord is. De gewapende jihad, de doodstraf voor afvalligen en vrouwenbesnijdenis wordt gelegitimeerd en aangemoedigd’ in het gebedshuis, schrijft hij op Twitter.
Terreurorganisatie uit Koeweit financiert Haagse As Soennah moskee, waar de gewapende jihad, de doodstraf voor afvalligen en vrouwenbesnijdenis wordt gelegitimeerd en aangemoedigd.
ChristenUnie: onze vrijheid verdedigen tegen import van onvrijheid
Regeringspartij ChristenUnie maakt zich er naar eigen zeggen ‘al vijf jaar druk’ om. Partijleider Gert-Jan Segers verwacht van het nieuwe kabinet dat het gaat doen ‘wat het vorige steeds weer naliet: onze vrijheid verdedigen tegen de import van onvrijheid vanuit onder andere Golfstaten’. Volgens Pieter Omtzigt (CDA) moet de Belastingdienst de As-Soennah moskee haar status als goed doel en de belastingvoordelen die daarbij horen, afnemen. Het is ‘bizar’ dat giften aan de As-Soennah moskee nog steeds aftrekbaar zijn van de belasting, vindt hij.
GroenLinks-Kamerlid Zihni Özdil roemt het ‘belangrijke onderzoekswerk’ van Nieuwsuur en NRC. Zij hebben volgens hem aangetoond ‘hoe salafisten die gesponsord worden door dictatoriale golflanden de Nederlandse samenleving vergiftigen’.
Predikers: vrouwenbesnijdenis ‘aanbevolen’, doodstraf op afvalligheid
Ook hebben NRC en Nieuwsuur een vertrouwelijk AIVD-document ingezien, waarin staat dat de As-Soennah moskee met een ‘gespleten tong’ spreekt. De moskee nodigt geregeld sprekers van de stichting RIHS uit die orthodox-islamitische wetten en straffen propageren, blijkt uit een reportage in de zaterdageditie van NRC. Overigens spraken zij niet allemaal in de Haagse moskee, maar ook in bijvoorbeeld een partycentrum in de Utrechtse wijk Overvecht.
Journalisten van de krant woonden een islamcursus bij waarin een RIHS gelieerde prediker sji’ieten ‘walgelijk’ en ‘gevaarlijker dan Joden en christenen’ noemt. Omdat sji’ieten volgens de prediker ‘geen moslims’, maar ‘ongelovigen’ zijn, is de jihad tegen hen volgens hem geldig. De ‘liefdadigheidsinstelling’ financierde dan ook soennitische strijdgroepen in Syrië, waaronder Jaish al-Islam en Ahrar al-Sham. Hoewel overheden in westerse landen deze groepen niet als terroristische organisaties hebben aangemerkt, vechten ze wel voor een sharia-staat in Syrië.
In andere (video)lessen die in of met behulp van de As Soennah-Moskee zijn gegeven, wordt vrouwenbesnijdenis aanbevolen, omdat zo de ‘lusten’ bij vrouwen worden verminderd. Tevens propageren predikers die zijn verbonden aan de stichting RIHS de doodstraf voor afvalligen en overspeligen.
RIHS wilde islamitische school vestigen, gemeente Den Haag voorkwam dat
Stichting RIHS, waarvan twee buitenlandse vestigingen op de Amerikaanse terrorismelijst staan, financiert in meer dan 50 landen voornamelijk salafistische moskeeën en scholen. Volgens de Verenigde Naties heeft de stichting banden met Al-Qa’ida. RIHS heeft volgens de AIVD ook een pand gekocht aan de rand van de Haagses Schilderswijk, waar de As-Soennah moskee een islamitische school wilde vestigen. Dankzij de tip van de AIVD kon de gemeente dat voorkomen.
In 2012 werd de zogenoemde haatimam Fawaz Jneid ontslagen bij de As Soennah-moskee, nadat hij in 2004 en 2005 in het nieuws kwam met preken waarin hij Ayaan Hirsi Ali en Theo van Gogh vervloekte. Sindsdien zou de moskee naar eigen zeggen een boodschap uitdragen van ‘tolerantie’ en ‘verbinding’. Jozias van Aartsen (VVD), die tot maart 2017 burgemeester van Den Haag was, zei dat de moskee ‘totaal is veranderd’ en ‘een positieve bijdrage levert aan de gemeenschap’. Destijds had de AIVD de informatie over de moskee overigens nog niet met de gemeente Den Haag gedeeld.
As-Soennah moskee: wel geld, geen beïnvloeding
Vrijdag bevestigde de As-Soennah moskee al weleens geld te hebben ontvangen uit het buitenland. ‘Dat is niet verboden’, aldus het moskeebestuur. Dat bestrijdt dat er invloed wordt uitgeoefend vanuit landen als Koeweit, en beweert dat de moskee ‘op geen enkele wijze bemoeienis duldt’. Overigens vindt de moskee, die een vergelijking maakt met de rooms-katholieke kerk, de ophef over financiering vanuit het buitenland overdreven. ‘Deze (katholieke, red.) kardinalen en bisschoppen hoeven niet altijd even progressief te zijn. Men zou dit kunnen opvatten als buitenlandse financiering wat gepaard gaat met ongewenste buitenlandse beïnvloeding.’
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
NOS 28.04.2018 De Tweede Kamer maakt zich zorgen om de banden die de As Soennah-moskee in Den Haag onderhoudt met een omstreden financier uit Koeweit. Onder anderen PVV-leider Geert Wilders wil snel een debat met premier Rutte over de zaak.
Gisteren werd via Nieuwsuur en de NRC bekend dat de inlichtingendienst AIVD de gemeente Den Haag er vorig jaar vertrouwelijk van op de hoogte bracht dat de moskee geld krijgt van een Koeweitse liefdadigheidsinstelling die in verband wordt gebracht met terrorisme.
Onverantwoord
“Het openhouden van zo’n moskee is levensgevaarlijk en onverantwoord. Snel Kamerdebat met de premier!”, schrijft Wilders op Twitter. De SP roept de overheid op om actie te ondernemen. “Wederom bevestiging noodzaak financiering uit Golfstaten van moskeeën te stoppen en nu ook echt actie te ondernemen als overheid”, schrijft Kamerlid Sadet Karabulut.
Ook Gert-Jan Segers (CU) en Pieter Omtzigt (CDA) maken zich op Twitter druk om de zaak.
Burgemeester Krikke van Den Haag noemt het “zeer ernstig en zeer zorgwekkend” als de moskee daadwerkelijk wordt gefinancierd door de omstreden Koeweitse investeerder. Vanavond is ze te gast bij Nieuwsuur waar ze uitgebreid reageert op de kwestie.
OmroepWest 28.04.2018 De gemeente Den Haag kan niets met de informatie die ze van de AIVD krijgt over de buitenlandse financiering van moskeeën. Dat zegt burgemeester Pauline Krikke zaterdag in een reactie op een publicatie van NRC en Nieuwsuur. ‘Gemeenten hebben geen enkele wettelijke mogelijkheid om instellingen tot openheid te dwingen over buitenlandse financiering’, aldus Krikke. ‘Daar zit mijn grootste bezwaar.’
Aanleiding voor de uitspraken is onderzoek van NRC en Nieuwsuur waaruit blijkt dat de AIVD de gemeente Den Haag heeft geïnformeerd over een omstreden financier van de As Soennah-moskee. Het islamitische centrum ontvangt volgens de inlichtingendienst steun van een Koeweitse liefdadigheidsinstelling die in verband wordt gebracht met terrorisme.
Krikke noemt de uitkomsten van het onderzoek ‘ernstig en zeer zorgwekkend.’ Maar zijn de wettelijke mogelijkheden ontoereikend.
Kabinet
Daarom hoopt ze samen met het kabinet maatregelen te nemen tegen ‘onwenselijke invloed’. ‘Ontwrichtende boodschappen over bijvoorbeeld vrouwenbesnijdenis die in onze samenleving worden verspreid, ondermijnen onze manier van leven, onze democratische rechtsstaat. Dat is ontoelaatbaar. Daar moeten we tegen optreden’, aldus Krikke.
VK 28.04.2018 De As Soennah-moskee in Den Haag ontvangt geld van een Koeweitse liefdadigheidsinstelling die in verband wordt gebracht met terrorisme. Dat blijkt uit een bericht dat inlichtingendienst AIVD vorig jaar stuurde aan de gemeente Den Haag.
Onafhankelijke bronnen bevestigen dit tegenover NRC Handelsblad en Nieuwsuur, die samen onderzoek doen naar de buitenlandse financiering van moskeeën.
Het nieuws is opvallend, omdat de As Soennah-moskee de afgelopen jaren nauw samenwerkte met de gemeente Den Haag. Zo kreeg het salafistische gebedshuis gemeentelijke subsidies voor onder meer taallessen en het assisteren van de politie op oudjaarsavond. Ook riep de gemeente in 2015 de hulp van de moskee in om rellen in de Schilderswijk te sussen.
Wij hebben nooit zaken gedaan met deze organisatie. Wie het tegenovergestelde beweert, moet met bewijzen komen, aldus As Soennah-voorzitter Abdelhamid Taheri.
NRC en Nieuwsuur stellen nu dat deze moskee financiële steun krijgt van de Revival of Islamic Heritage Society (RIHS), een liefdadigheidsinstelling waarvan twee buitenlandse vestigingen op de Amerikaanse terrorismelijst staan. De Koeweitse hoofdvestiging stond tot juli 2015 op die lijst, maar is daar om een onbekende reden vanaf gehaald.
De moskee zelf ontkent dit. ‘Wij hebben nooit zaken gedaan met deze organisatie’, zegt voorzitter Abdelhamid Taheri van Stichting As Soennah in een reactie tegen de Volkskrant. ‘Wie het tegenovergestelde beweert, moet met bewijzen komen.’ De moskee ontving wel geld van andere organisaties in Koeweit, zegt Taheri, maar altijd ‘op legale wijze en van instanties die door de overheid erkend zijn.’
Doodstraf voor afvalligen
Volgens NRC en Nieuwsuur zou de AIVD de gemeente Den Haag vorig jaar vertrouwelijk hebben geïnformeerd over de banden van de moskee met de RIHS. Ook waarschuwde de inlichtingendienst dat de moskee met ‘een gespleten tong’ spreekt. De gevolgde koers zou minder gematigd zijn dan As Soennah naar buiten toe doet voorkomen.
De berichtgeving van NRC en Nieuwsuur bevestigt dit beeld. In cursussen en preken stuitten de verslaggevers op weinig verdraagzame teksten. Ze hoorden dat getrouwde mensen die vreemdgaan de doodstraf verdienen, evenals afvalligen. Een door de RIHS naar Den Haag gezonden prediker zou sjiitische moslims ‘walgelijk’ en ‘gevaarlijker dan joden en christenen’ hebben genoemd.
Voorzitter Taheri van de As Soennah-moskee zegt dat de uitspraken uit hun verband zijn gerukt. Zo zouden in de berichtgeving koranverzen zijn geciteerd die de imam had voorgedragen, maar niet de interpretatie die volgde. ‘Daar spoort hij jongeren juist aan niemand te verketteren.’
Onwenselijke invloed
Ontwrichtende boodschappen over bijvoorbeeld vrouwenbesnijdenis die in onze samenleving worden verspreid, ondermijnen onze democratische rechtsstaat, aldus Burgemeester Pauline Krikke.
‘Ernstig en zeer zorgwekkend’ noemt burgemeester Pauline Krikke van Den Haag de berichtgeving over As Soennah. ‘Ontwrichtende boodschappen over bijvoorbeeld vrouwenbesnijdenis die in onze samenleving worden verspreid, ondermijnen onze manier van leven, onze democratische rechtsstaat’, zegt ze. ‘Daar moeten we tegen optreden.’
Na de waarschuwing van de AIVD heeft de gemeente Den Haag voorkomen dat de As Soennah moskee een islamitische school zou stichten in een recent aangekocht pand aan de rand van de Schilderswijk. De gemeente weigerde het bestemmingsplan te wijzigen, waardoor er geen onderwijs gegeven mag worden in het pand, dat de As Soennah-moskee volgens de AIVD aanschafte met steun van de RIHS.
Burgemeester Krikke, die niet wil zeggen ‘welke informatie de gemeente wel of niet van de geheime diensten ontvangt’, maakt zich zorgen over het feit dat gemeenten ‘geen enkele wettelijke mogelijkheid hebben om (religieuze) instellingen tot openheid te dwingen over buitenlandse financiering’. Ze wil graag met het kabinet in gesprek om te kijken hoe ‘onwenselijke invloed’ kan worden beperkt.
De Tweede Kamer reageert ondertussen bezorgd op de onthullingen. Fractievoorzitter Gert-Jan Segers (Christenunie) verwacht van het nieuwe kabinet dat het gaat doen ‘wat het vorige steeds weer naliet: onze vrijheid verdedigen tegen de import van onvrijheid vanuit onder andere Golfstaten’.
Pieter Omtzigt (CDA) noemt het ‘bizar’ dat giften aan As Soennah nog steeds aftrekbaar zijn van de belasting, omdat de moskee als goed doel geregistreerd staat.
Geert Wilders wil de Haagse moskee sluiten omdat ‘het openhouden van zo’n moskee levensgevaarlijk en onverantwoord is. De gewapende jihad, de doodstraf voor afvalligen en vrouwenbesnijdenis wordt gelegitimeerd en aangemoedigd’, schrijft hij op Twitter
Dit schreven we eerder over de As Soennah-moskee en salafisme in Nederland;
Taaie strijd
Deze maand diende het hoger beroep van As Soennah-imam Fawaz Jneid tegen zijn gebiedsverbod, opgelegd voor twee wijken in Den Haag. Het is een noodgreep van de overheid om de omstreden haatprediker dwars te zitten. Want Fawaz is al vijftien jaar ongrijpbaar… (+)
Grootste Nederlandse moskeeën sluiten deuren tijdens gebed
De aanslag in januari vorig jaar op het Islamitisch Cultureel Centrum in de Canadese stad Quebec was ‘de druppel’, zegt bestuursvoorzitter Abdelhamid Taheri van de As Soennah-moskee. ‘Moslims moeten zonder angst veilig kunnen bidden.’
Met zijn opstappen schaart Prevoo zich achter de kritiek van de vijf leden van de Statenfractie van de SP Limburg die vrijdagmiddag kenbaar maakten uit de partij te stappen. De fractieleden, onder wie fractievoorzitter Bram Schaminée, hebben het vertrouwen opgezegd in de partijtop.
Dat vertelde hij zondagochtend in het L1-programma De Stemming(link is external). Volgens Prevoo was de partijtop het niet eens met de besluiten die hij nam in zijn rol als gedeputeerde.
AD 01.05.2018
Opgezegd
Het is voor het eerst dat Prevoo uitgebreid reageert op zijn vertrek. Vrijdag diende hij zijn ontslag in, kort nadat vijf Statenleden bekendmaakten om op te stappen. Alle zes hebben ze ook hun lidmaatschap van de partij opgezegd.
Flinke druk
“Ik ben door de partijvoorzitter uitgenodigd om het gesprek aan te gaan”, aldus Prevoo. “Dat waren geen prettige gesprekken. Er is flinke druk uitgeoefend.”
De kritiek ging onder meer over een besluit van Prevoo over een windmolenpark in Blerick. Dat werd in de gemeenteraad van Venlo weggestemd, maar de gedeputeerde wilde het toch doorzetten. Ook deed Prevoo in de Limburgse kranten uitspraken over gastarbeiders.
Integriteit
Tijdens een regio-conferentie van de partij was er forse kritiek op de gedeputeerde. Volgens SP-voorzitter Ron Meyer werd Prevoo daar flink bekritiseerd vanwege genoemde dossiers en vanwege zijn stijl. “Die kritiek werd daar breed gedragen”, aldus Meyer. Volgens hem heeft het landelijke bestuur hier verder geen stem in gehad.
“Er zijn zeker meningsverschillen over de koers die de partij moet varen”, zegt Prevoo daarover. “Maar je kunt een gedeputeerde niet onder druk zetten om andere keuzes te maken. Dan kom je aan mijn integriteit en dat weiger ik.”
Flauwekul
Lieke Smits, de landelijke SP-secretaris, zei vrijdag verrast te zijn over het opstappen van de fractieleden en de gedeputeerde. Onzin, noemt Prevoo die reactie. “Dit speelt al weken. Dat ze verrast zijn is flauwekul. Ik heb al vier weken gesprekken gevoerd met de partijvoorzitter.”
In een verklaring staat dat hun vertrouwen in de partij weg is, onder meer omdat die te weinig waardering voor hen zou hebben. “Bovendien is ons op meerdere momenten duidelijk geworden dat er vanuit de partij onvoldoende vertrouwen is in de koers en aanpak van de fractie.”
Emile Roemer
Het conflict tussen de SP, de opgestapte gedeputeerde Daan Prevoo en vijf vertrokken Statenleden is uit de hand gelopen. En dat is zonde, aldus reageert oud-SP-leider Emile Roemer in het tv-programma WNL Op Zondag(link is external).
Volgens Roemer gaat het om een intern conflict. “Je mag best kritisch met elkaar praten. Maar het conflict is uit de hand gelopen. Dat is jammer”, zo zegt de huidig waarnemend burgemeester van Heerlen.
Telegraaf 01.04.2018
AD 25.03.2019
Niet langer houdbaar
“De partij lijkt steeds verder af te drijven van de eerder ingezette koers om meer bestuurlijke verantwoordelijkheid te nemen”, schrijven de vijf. “De laatste weken zijn de verhoudingen steeds verder op scherp komen te staan. De situatie is niet langer houdbaar.”
De volledige verklaring van Daan Prevoo:
“Naar aanleiding van het vertrek van een meerderheid van de SP Statenfractie, waaronder fractievoorzitter Bram Schaminée en vicevoorzitter Chris Schilders, heb ik vanmiddag besloten mijn ontslag aan te bieden bij de Commissaris van de Koning. Sinds 2007 maakte ik deel uit van Provinciale Staten.
In 2015 werd ik door de leden van Provinciale Staten Limburg benoemd tot Gedeputeerde om samen met de huidige Statenfractie bestuursverantwoordelijkheid te nemen om urgente en actuele problemen op te lossen. Samen hebben wij veel bereikt op het gebied van wonen en volkshuisvesting, de energie- en klimaatopgaven. Maar zeker ook op het zaken als asbestsanering en de problemen rond mijn(water)schade.
De reden van mijn vertrek als bestuurder van de Provincie Limburg is gelegen in de afweging dat ik niet langer onafhankelijk, betrouwbaar en zorgvuldige beslissingen kan nemen in het belang van onze provincie, de hier aanwezige organisaties en iedereen die hier woont en werkt, zonder dat daarbij mijn persoonlijke integriteit in het geding komt. Mijn jarenlange inzet en loyaliteit was altijd gebaseerd op de idealen van de partij die het dichtst bij mij stond.
Daarnaast heb ik als gedeputeerde verantwoordelijkheid genomen en loyaliteit uitgesproken naar de informateur van deze brede coalitie en onze partners. Veranderingen binnen mijn partij zorgen ervoor dat er onvoldoende vertrouwen is tussen een deel van de Statenfractie en de partij, waardoor het onvermijdelijk is geworden dat ik hierdoor de afspraken en besluiten van het college van GS niet kan nakomen en opdrachten van Provinciale Staten niet kan uitvoeren, zonder dat daarbij de onafhankelijkheid en integriteit van mij als bestuurder in het geding komt”, dit aldus Daan Prevoo als Gedeputeerde provincie Limburg.
Nog meer gedonder !!
Drie van de vier Fractieleden SP Venray stappen op omdat ze het niet eens zijn met de koers van de landelijke partijtop aldus 1Limburg.
De drie gemeenteraadsleden gaan als zelfstandige partij verder in de raad, zo melden de opgestapte partijleden in een persverklaring. Het gaat deze keer om Joep Gielens, Lizzy Bruno en Erica van den Akker. Gielen was ook fractiemedewerker van de SP in het Limburgs Parlement.
De reden voor hun afsplitsing is het gebrek aan vertrouwen in het landelijke partijbestuur, het gebrek aan discussie binnen de partij en de gekozen landelijke koers. Landelijk partijvoorzitter is Ron Meyer uit Heerlen.
Gesprek geweigerd
Volgens Lieke Smits kwam na het opstappen van de Statenleden aan het licht dat er onvrede was bij de Venrayse politici. Ze zegt dat er daarna alles aan is gedaan om met hen in gesprek te gaan. “We hebben afgelopen weken ons uiterste best gedaan om met het trio in gesprek te gaan, maar iedere poging is door hen geweigerd.”
Partij is ziek
De partij is niet in staat tot enige zelfreflectie, laat staan om noodzakelijke veranderingen in partijcultuur en organisatie door te voeren”, schrijven de drie in een verklaring. “We hebben ervaren dat een open en eerlijke discussie binnen de partij niet gevoerd kan worden en dat de cultuur van de partij ziek is.”
Zieke cultuur
Het verhaal van de partijtop staat haaks op de toelichting van de opgestapte SP’ers. Zij geven juist aan dat er een groot gebrek is aan democratie binnen de partij. “We hebben ervaren dat een open en eerlijke discussie binnen de partij niet gevoerd kan worden en de cultuur van de partij ziek is”, zeggen ze.
Zetels teruggeven
Lieke Smits, de partijsecretaris van de SP, zegt in een reactie tegen EenVandaag het vreemd te vinden dat de raadsleden zich twee maanden geleden hebben laten verkiezen en nu hun zetel meenemen. “Ze hadden minstens hun zetels kunnen teruggeven aan de partij.”
AD 02.10.2018
Al langer kritiek op partijkader
SP Venray is niet de eerste afdeling waar onvrede heerst over het gebrek aan discussie. Kamerleden als Sharon Gesthuizen en Farshad Bashirgingen hen voor. Ook zij hekelden de top-down-structuur van de partij. Recentelijk stapte de SP-fractievoorzitter in Rotterdam op, onder andere vanwege de bemoeienis van de landelijke SP-top in het Rotterdamse formatieproces. En in april vertrokken gedeputeerde Daan Prevoo en vijf Statenleden in Limburg uit onvrede over de druk en bemoeienis van het landelijk partijbestuur.
Nog meer ellende;
Vertrek Ron Meyer na uitslag verkiezing Europees Parlement 2019
De SP ging bij de Europese verkiezingennaar nul zetels, hoewel de partij na de brexit waarschijnlijk wel een zetel krijgt. Na de Provinciale Staten-verkiezingen 2019, waarbij de SP vijf van de negenEerste Kamerzetels verloor, is het een nieuwe klap voor de partij.
Eerst nog even over Ron Meyer; zijn vertrek was onvermijdelijk geworden. De socialisten hebben sinds de komst van Meyer als partijvoorzitter, in november 2015, vier reguliere verkiezingen op rij verloren. Onder zijn verantwoordelijkheid – Meyer is ook landelijk campagneleider van de SP – liepen alle keren het percentage stemmers en het aantal zetels van de partij terug. En dan was er nog het spotje over ‘Hans Brusselmans’.
Nadat duidelijk werd dat de Nederlandse socialisten geen enkele zetel overhouden in Europa, schreef Meyer op de SP-website over dat nieuwste fiasco: ,,Wij zijn er niet in geslaagd om de terechte teleurstelling en begrijpelijke boosheid over de gevestigde orde te mobiliseren. We hebben niet de juiste snaar geraakt om mensen te overtuigen voor ons te kiezen. Dat betekent dus dat we op zoek moeten naar betere manieren.’’
Voorzitter Ron Meyer van de SP treedt eind dit jaar af, aan het einde van zijn termijn. Meyer zegt dat hij ervoor zorgt “dat het stokje in het najaar op een waardige manier wordt overgedragen”.
Hij is niet meer verkiesbaar, zo heeft hij het partijbestuur laten weten. “Het is een persoonlijk besluit”, zei Meyer in een toelichting. Hij voelt zich persoonlijk verantwoordelijk voor de “pijnlijke” nederlaag van afgelopen week bij de Europese verkiezingen.
In de vertrekmail, die nu ook op de SP-website staat, schrijft Meyer dat hij op deze manier zijn conclusies trekt na de slechte verkiezingsresultaten van de SP. ,,Als politiek voor mij persoonlijk is, betekent dat ook dat ik streng ben voor mezelf. Het resultaat van de Europese verkiezingen is bitter en extreem teleurstellend. Bij een dergelijke nederlaag hoort het nemen van verantwoordelijkheid.”.
En: ,,De afgelopen 3,5 jaar heb ik als partijvoorzitter alles gegeven voor onze partij en onze idealen. Dat is elk moment een grote eer. Ik zal ervoor zorgen dat het stokje in het najaar op een goede manier wordt overgedragen. Omdat ik onmetelijk veel waarde hecht aan contact met onze leden, informeer ik u en alle andere SP-leden persoonlijk met deze email. In de diepste overtuiging dat onze idealen het waard zijn om met branie voor op te komen.”
NOS 30.03.2019 “Dit waren niet onze verkiezingen”, zei SP-leider Lilian Marijnissen toen vorige week duidelijk werd dat haar partij in de Eerste Kamer straks van negen naar vier zetels terugzakt. Vandaag, tijdens de eerste landelijke SP-bijeenkomst na 20 maart, werd duidelijk hoe leden over de verkiezingsnederlaag denken. Volgens hen zat de “handrem” er te veel op in de campagne.
Of, zoals partijvoorzitter Ron Meyer het achteraf tegen de NOS verwoordt: “We zijn er niet in geslaagd om de woede, teleurstelling en het cynisme van mensen om te zetten in hoop. Daar zijn we getergd over.” Meyer denkt dat veel SP-stemmers zijn overgestapt naar Forum voor Democratie of de PVV. “Maar onze mensen horen niet bij Baudet of Wilders, maar bij ons.”
Antikapitalistisch
De socialisten willen de komende tijd een steviger antikapitalistisch geluid laten horen en duidelijker laten zien waar de partij voor staat, ook ten opzichte van andere linkse partijen.
“We hebben vandaag luid en duidelijk gehoord dat de handrem eraf mag”, zei partijleider Marijnissen in haar toespraak. “Natuurlijk was het een klote-uitslag, maar we zijn niet verslagen.”
Pensioenen
Marijnissen maakte vanmiddag bijvoorbeeld opnieuw duidelijk dat het kabinet straks niet op steun van de SP hoeft te rekenen bij onderhandelingen over de pensioenen. “De eis is: 66 jaar en geen dag langer. Nu niet, nooit niet, hoeveel koffie er ook gedronken gaat worden.”
Afgelopen week sprak minister Koolmees van Sociale Zaken wel met de PvdA over arbeidsmarkt en pensioenen.
Kritiek
Verontwaardiging over andere SP’ers was er ook vandaag in Amersfoort. Veel aanwezigen waren boos op SP-leden die in de afgelopen verkiezingscampagne in de media kritiek hadden geuit op de koers van de partij.
“Dat is niet verboden, maar we vinden er wel wat van”, zegt partijvoorzitter Meyer daarover. “Als je iedere dag tegen je partner zegt dat je het niet meer zo fijn vindt, dan gaat het een keer mis. Die leden, ook al zijn het er maar enkele, moeten zich afvragen of ze zich nog wel thuis voelen bij ons.”
Supertrots
De afgelopen periode was er binnen de SP verdeeldheid over onder andere arbeidsmigratie. Op de verkiezingsavond zei Marijnissen daarover dat ze “supertrots” was op de discussies die binnen de SP worden gevoerd. “Leden bepalen de koers, ik heb die uit te voeren.”
BB 23.02.2019 De Socialistische Partij heeft een hekel aan lastpakken. Raadslid Tom de Kruijff in Dronten is er zo een. Na kritiek op de nieuwe burgemeester moet hij zijn zetel inleveren. De Kruijff verzet zich, totdat de SP grof geschut inzet.
Het Swifterbantse SP-raadslid in Dronten zette na thuiskomt van de raadsvergadering over de beslissing Jean Paul Gebben als nieuwe burgemeester te willen zijn mening over die keuze op Twitter en Facebook. ‘Ik heb op Facebook gezegd dat ik het moeilijk kan verkroppen dat je na een selectieprocedure met 28 kandidaten uitkomt op iemand die in een andere gemeente een behoorlijke deuk heeft opgelopen en daar niet meer werd gepruimd. Dronten is jong en verdient een frisse burgemeester van onbesproken gedrag en geen tweede-kans-burgemeester. Is dat zo’n vreemde gedachte?’
Onbesproken verleden
Om zijn bevreemding een jolig tintje te geven, voert De Kruijff op Twitter de hond des huizes op – Fee, een bullmastiff. ‘Geen ras van onbesproken gedrag, hoewel Fee een schat is. Als ik haar ‘s avonds uitlaat, schreef ik, kan ik haar niet uitleggen waarom zij met wantrouwen wordt aangekeken, terwijl in de mensenwereld een burgemeester met besproken gedrag wordt vertrouwd.
Ik vind het onbegrijpelijk dat de vertrouwenscommissie en de commissaris van de koning geen onoverkomelijke bezwaren hadden en Gebben niet uit de procedure hebben gehaald. De nieuwe burgemeester van Dronten dient een onbesproken verleden dient te hebben.
Optelsom
Ik rijd voor een taxibedrijf als chauffeur zittend ziekenvervoer onder andere mensen met kanker van en naar het ziekenhuis. Wat denk je dat er gebeurt als ik te veel drink terwijl ik met de taxi op iemand wacht bij het Antoni van Leeuwenhoek? Denk je dat een ander taxibedrijf mij aanneemt als ze mijn geschiedenis opvragen?’
Zijn actie werd niet gepruimd door de SP-afdeling. De Kruijff werd gesommeerd zijn raadszetel in te leveren bij de partij. Nog dezelfde dag wordt hij van de lokale SP-website en Facebook gepoetst. De commotie rond Gebben kwam de partij waarschijnlijk goed uit, zegt De Kruijff. ‘Het was een optelsom, zeiden ze. Ik liep niet in de partijpas.’
Afdrachtregeling
Er waren allerlei korzeligheden geweest. De Kruijff: ‘Nog voordat ik werd geïnstalleerd, kreeg ik een brief van het partijbureau in Amersfoort. Of ik een aparte bankrekening wilde openen voor de afdrachtregeling. Ik ben geen raadslid geworden voor het geld, dus ik heb ook geen moeite met de solidariteitsregeling van 75 procent van mijn raadstoelage. Aan wat diesel voor de auto en een tosti heb ik genoeg.
Maar dat dwingende toontje! Ik kom bij de SP en het gaat alleen maar over geld. Ik vroeg in maart waarom dat zo moest,
in augustus kreeg ik antwoord. Als je kritiek hebt, ben je meteen een vervelende dwarsligger.’
Luchthaven Lelystad
En er was die grote ergernis, wellicht het breekpunt, in Flevoland: de toekomst van de luchthaven Lelystad. Tom de Kruijff: ‘Landelijk is de partij tegen uitbreiding van het vliegveld, maar de SP in de provincie denkt daar anders over. Almere zal het een worst zijn, Noordoostpolder ook, maar in Dronten zijn we tegen, want wij hebben er last van.
En dan moet ik hier op de markt gaan flyeren met een provinciaal programma waarin staat dat we onze energie steken in het streven naar een ‘zo goed mogelijk resultaat’, omdat het vliegveld er nu eenmaal toch al ligt? Dat ga ik toch niet tegen de mensen zeggen? Dan kan ik beter met het SP-programma in Gelderland langs de deuren gaan. Vanwege het vliegveld stem ik bij de Statenverkiezingen ook niet op mijn eigen partij.’
Ontslagbrief
Na onplezierige druk – chantage wil hij het niet noemen – vanuit de SP heeft hij als raadslid zijn ontslagbrief geschreven. Tom de Kruijff levert op 28 maart zijn zetel in. Op die dag is hij ook SP-lid af. SP-fractievoorzitter in Dronten Peter Duvekot zegt geen uitspraken te willen doen over het proces dat met De Kruijff is doorlopen. ‘We hadden een fors verschil van inzicht over een aantal punten, ook over persoonlijke dingen, en ik weiger om mensen zwart te maken. Ik vind het te prijzen dat hij zijn zetel weer teruggeeft aan de partij.’
BB 14.02.2019 Het Drontense SP-raadslid Tom de Kruijff heeft gisteren na ‘onprettige druk’ uit eigen gelederen zijn ontslag ingediend bij waarnemend burgemeester Ineke Bakker. De SP dreigde volgens De Kruijff met juridische stappen als hij zijn zetel niet zou teruggeven.
Poot stijf
De SP in Dronten zette De Kruijff vorige week vrijdag uit de fractie nadat hij kritiek had geuit op de voordracht van Jean Paul Gebben tot burgemeester van Dronten. De Kruijff wilde de SP-fractie en het bestuur in Dronten gisteravond eigenlijk vertellen dat hij als onafhankelijk raadslid zou doorgaan, maar daar zag hij op het laatste moment vanaf. ‘Als ik mijn poot stijf zou houden en op eigen kracht zou doorgaan in de raad, dan zou de SP aangifte doen wegens het zogenaamde lekken van vertrouwelijke informatie’, zegt De Kruijff.
Dat lekken zou dan betrekking hebben op de voordracht van Jean Paul Gebben tot burgemeester, waarover de gemeenteraad van Dronten vorige week woensdagavond in beslotenheid vergaderde. De Kruijff: ‘Ik zat niet in de vertrouwenscommissie en ik heb geen vertrouwelijke informatie gelekt. Afgelopen vrijdag heb ik op de fractieapp wél verteld hoe fractievoorzitter Duvekot en ik in de discussie over de voordracht van Gebben stonden.’
Negatieve berichten
Raadslid De Kruijff stak zijn verontwaardiging over de voordracht van Jean Paul Gebben (VVD) niet onder stoelen of banken. Hij had tijdens de besloten vergadering op woensdagavond zelfs op zijn mobiele telefoon op Google naar Gebben gezocht. ‘Je wilt toch weten over wie je het hebt’. Waarnemend burgemeester Ineke Bakker sprak hem daarop aan tijdens de vergadering en kapittelde De Kruijff hierover daags na het beraad nogmaals.
De raad had namelijk afgesproken dat mobiele telefoons niet gebruikt mochten worden. Burgemeester Bakker beklaagde zich ook over de ‘negatieve berichten’ die De Kruijff na de vergadering over de nieuwe burgemeester op de sociale media had gezet. Mede op aandringen van SP-fractievoorzitter Duvekot haalde de Kruijff deze berichten van Facebook en Twitter.
Onbesproken verleden
Jean Paul Gebben stapte in april 2016 op als burgemeester van Renkum na een dronken stapavond in Arnhem en een vergeten piketdienst. Daarna was hij waarnemer in Losser. De Kruijff: ‘Het is onbegrijpelijk dat de vertrouwenscommissie en de commissaris van de koning geen onoverkomelijke bezwaren hadden en Gebben niet uit de procedure hebben gehaald.
De raad heeft zich hierdoor gediskwalificeerd en is (te) weinig kritisch gebleken. Ik hoor mensen zeggen: een mens verdient een tweede kans, maar zoals ik in mijn ontslagbrief schrijf vind ik dat de nieuwe burgemeester van Dronten een onbesproken verleden dient te hebben.’
Wedstrijdje verpiesen
Waarnemend burgemeester Bakker had volgens Tom de Kruijff na de woensdagavondvergadering min of meer al gedreigd met aangifte van lekken, maar omdat hij volgens eigen zeggen niets naar buiten had gebracht over wat er was besproken, had zij dat dreigement laten rusten.
De Kruijff: ‘Maar ik denk dat iemand bij de SP heeft gedacht: als die De Kruijff zijn gang gaat en voor zichzelf begint, dan kan de hele partij in Dronten wel eens ontploffen. Ze hebben de druk opgevoerd en ik heb mij afgevraagd: is mij dat allemaal waard? Ik begin geen wedstrijdje verpiesen. Daarom geef ik mijn zetel terug aan de SP en kan mijn opvolger op 28 maart 2019 worden geïnstalleerd.’
Persoonlijke dingen
SP-fractievoorzitter Peter Duvekot zegt geen uitspraken te willen doen ‘over het proces dat we met hem hebben doorlopen. We hadden een fors verschil van inzicht over een aantal punten, ook over persoonlijke dingen, en ik weiger om mensen zwart te maken. Ik vind het aan te prijzen dat hij zijn zetel weer teruggeeft aan de partij.’
NU 02.10.2018 Voormalig SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen is lid geworden van GroenLinks. Ze zat meer dan tien jaar voor de SP in de Kamer. Ze vertrok nadat ze de strijd om het partijvoorzitterschap had verloren van Ron Meyer.
Gesthuizen is na lang aarzelen overgestapt uit onvrede over SP’s koerswijziging op het vlak van immigratie (de vluchtelingenproblematiek), zo zei ze dinsdag.
De SP is niet bij voorbaat tegen het aanvragen van asiel buiten de Europese Unie, maar Gesthuizen ziet dat niet zitten, vertelde ze in het radioprogramma De Nieuws BV.
Ze wil graag actief worden binnen GroenLinks, bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk te doen in Den Haag of door “gewoon de straat op te gaan”.
In haar boek dat vorig jaar uitkwam, had Gesthuizen vernietigende kritiek op de SP. Ze hekelde het “schrikbewind” dat Jan Marijnissen als partijvoorzitter zou hebben gevoerd en de kadaverdiscipline binnen de Tweede Kamerfractie.
NOS 02.10.2018 Voormalig SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen is van de SP overgestapt naar GroenLinks. Aanleiding is een verandering in het vluchtelingenstandpunt die zij bespeurt.
Gesthuizen is in januari lid geworden van GroenLinks en heeft zich in het voorjaar bij de SP laten uitschrijven. “Dat was pijnlijk”, zei ze in het radioprogramma De Nieuws BV.
Gesthuizen zat tussen 2006 en 2017 voor de SP in de Tweede Kamer en voerde het woord over asielzaken. Ze sloot zich bij GroenLinks aan na een interview van SP-leider Marijnissen in de Volkskrant.
Koerswijziging
Marijnissen zei toen dat ze niet principieel tegen het sluiten van vluchtelingendeals met Noord-Afrikaanse landen is. Dat soort deals moet ertoe leiden dat vluchtelingen worden opgevangen in de regio waar ze vandaan komen.
Hoewel de partij dat zelf ontkent, is er volgens Gesthuizen sprake van een koerswijziging. De partij stemde eerder – volgens haar terecht – tegen zo’n deal met Turkije.
Ze vindt dat er nu toe veel te weinig ruimte in de partij is geweest om iets over het veranderde standpunt te zeggen en vindt dat weinig democratisch. Ze sloot zich bij GroenLinks aan, omdat die partij nog wel tegen vluchtelingendeals is en vindt dat oorlogsvluchtelingen in Europa asiel moeten kunnen aanvragen.
Folderen
Of ze een politieke functie bij GroenLinks ambieert, wil ze niet zeggen. “Je moet nooit zo’n overstap maken omdat je een baantje wilt.” Ze zegt dat ze eerst vrijwilligerswerk wil doen – “ik ben niet te beroerd om te folderen” – en dat ze daarna wel verder ziet en niets uitsluit.
Gesthuizen stelde zich in november 2016 kandidaat om partijvoorzitter bij de SP te worden. Een van haar speerpunten was dat de SP democratischer moest worden. Ze verloor de strijd van Ron Meyer.
Na de verkiezingen van vorig jaar publiceerde ze een boek waarin zij de omgangsvormen binnen de SP beschreef. Volgens haar heerst er in de partij een ijzeren discipline en wordt tegenspraak nauwelijks geduld.
AD 02.10.2018 Voormalig SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen heeft dit voorjaar haar partijlidmaatschap opgezegd. Ze zat tot vorig jaar nog voor de SP in de Tweede Kamer. Gesthuizen is begin dit jaar lid geworden van GroenLinks.
De ex-parlementariër – die elf jaar voor de SP in de Kamer zat – bevestigt dit, maar geeft vooralsnog geen toelichting. Volgens ingewijden kan Gesthuizen zich niet vinden in de manier waarop het nieuwe SP-standpunt over vluchtelingen tot stand is gekomen. De partijraad van de SP het hoogste orgaan mocht kort voor het zomerreces er niet over stemmen. Dat zou tegen het zere been van Gesthuizen zijn.
Als kandidaat voor het partijvoorzitterschap was een van Gesthuizens speerpunten dat de SP democratischer moest worden. Ze kreeg drie jaar geleden 41 procent van de stemmen tegenover Ron Meyer. Ze hoopte dat hij het signaal zou oppikken dat veel SP’ers meer democratie in de partij willen. Vorig jaar publiceerde Gesthuizen na de verkiezingen haar boek `Schoonheid macht liefde in leven en politiek’ waarin zij de omgangsvormen in de SP aan de orde stelde.
Bij voorbaat
Het nieuwe SP-standpunt werd eerder dit jaar bekend. Daarin worden migratiedeals met Noord-Afrikaanse landen niet bij voorbaat afgewezen. SP-leider Lilian Marijnissen wil asielprocedure en opvang in de regio voor politieke vluchtelingen.
SP-voorzitter Ron Meyer verklaarde tijdens de SP-raad van juni dit jaar dat de leden zich over het migratiebeleid mochten uitspreken als het nieuwe SP-verkiezingsprogramma voor de Europese Verkiezingen wordt gemaakt.
BB 28.09.2018De SP is vrijdag uit de coalitie in de Limburgse Provinciale Staten gestapt. Ook beide SP-gedeputeerden stapten op. Dat gebeurde tijdens een debat over een (goedgekeurd) windmolenpark in Venlo.
Motie van afkeuring
Aanleiding was een motie van afkeuring tegen SP-gedeputeerde Bob Ruersdoor oppositiepartij GroenLinks. Die werd gesteund door twee coalitiepartijen PvdA en D66. Voor de SP waren daarmee de rapen gaar. Hoewel GroenLinks de motie introk omdat de partij geen coalitiebreuk wilde, vond de SP de steun voor de motie door PvdA en D66 onaanvaardbaar. Reden om op te stappen, aldus de SP.
Felle debatten
Ruers had recent kritiek geoefend op de bouw van windmolens in Venlo, maar steunde de plannen als gedeputeerde wel. Dat leidde tot felle debatten tussen de SP en andere coalitiepartijen over de positie van Ruers. De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en PvdA hebben nog een kleine meerderheid binnen de staten. Dinsdag overleggen ze volgens CDA-gedeputeerde Ger Koopmans hoe verder. Koopmans toonde zich teleurgesteld over de gang van zaken. ‘Dat dit zo eindigt, is betreurenswaardig’, zei hij.
Eerdere crisis
De Limburgse staten keurden vrijdag de bouw van een windmolenpark in Venlo goed, maar de SP stemde tegen. De aanleg van de windmolens in Venlo leidde eerder al tot een crisis binnen de SP in Limburg: toenmalig SP-gedeputeerde Daan Prevoo zag zich op 27 april gedwongen op te stappen, toen vijf van de acht SP-statenleden het voor gezien hielden.
Vier werden vervangen, maar een afgevaardigde ging verder als eenmansfractie. Prevoo werd vervangen door Ruers, maar lang heeft diens bestuurlijke carrière bij de provincie niet geduurd. Samen met zijn collega-SP-gedeputeerde Marleen van Rijnsbergen gaf hij vrijdag de pijp aan Maarten.
Brabantse windmolens
Ook de Provinciale Staten van Noord-Brabant hebben vrijdagavond ingestemd met de omstreden bouw van 28 windmolens langs de A16 tussen Moerdijk en Breda. Alleen de PVV en de Partij voor de Dieren stemden tegen. De windmolens zijn nodig om aan de afspraken met het kabinet te voldoen. Brabant moet 470 megawatt windenergie opwekken in 2020. De windmolens langs de A16 zijn goed voor ruim 100 megawatt, het jaargebruik van ongeveer 75.000 huishoudens.
Ruim honderd bezwaren
De windmolens komen op vier plekken tussen Moerdijk en grensovergang Hazeldonk. Er is gekozen voor hoge windmolens (210 meter) zodat er minder nodig zijn dan eerder werd voorspeld. De provincie ontving uit de regio meer dan honderd bezwaren tegen het plan. Volgens de provincie is gekozen voor plekken waar zo min mogelijk omwonenden last hebben van de windturbines. (ANP)
NOS 28.09.2018 De SP is uit de coalitie in de Limburgse Gedeputeerde Staten gestapt. Dat gebeurde nadat er een aanvaring was tijdens een debat over windmolens in Venlo. De coalitie heeft ook zonder de SP nog een kleine meerderheid.
Tijdens het debat over het windmolenpark in Blerick kwam het tot een aanvaring tussen de SP en de overige coalitiepartners over de positie van SP-gedeputeerde Bob Ruers. Het conflict ging onder meer over uitspraken van Ruers tegen het windmolenplan, terwijl de coalitie waarvan hij zelf deel uitmaakt voor de windmolens is.
GroenLinks kwam met een motie van afkeuring tegen de SP-gedeputeerde. Twee coalitiepartners, D66 en de PvdA, wilden die motie steunen. Dat was volgens SP-gedeputeerde Marleen van Rijnsbergen de reden dat haar partij de stekker eruit trok. “Ons coalitiebestuur was gebaseerd op vertrouwen en dat vertrouwen voelden we nu niet meer”, zegt ze tegen 1Limburg.
Ontevreden
Eind april stapten vijf van de acht leden van de Limburgse SP-fractie in de Provinciale Staten op uit onvrede over de koers van de partij. Ook gedeputeerde Daan Prevoo stapte op. Door het vertrek van de vijf Statenleden kon hij naar eigen zeggen niet langer onafhankelijk, betrouwbaar en zorgvuldig ieders belangen behartigen.
Toen was al duidelijk dat er veel meningsverschillen waren binnen de partij en een van die meningsverschillen ging over het windmolenpark in Venlo.
Ondanks de politieke spanningen gaat de bouw van het windmolenpark wel door.
1LI 22.05.2018 De SP en haar voorzitter Ron Meyer liggen onder het vergrootglas, nadat zowel in de Provinciale Staten als in de Venrayse gemeenteraad leden opstapten. Meyer vindt hun verhaal echter ‘ongeloofwaardig’. Dat vertelde de Heerlenaar dinsdagmiddag in het radioprogramma EenVandaag.
Slikken of stikken
De drie opgestapte fractieleden in Venray noemden de partij ‘democratisch op papier, maar niet in werkelijkheid.’ Daarnaast zou de partij ‘topdown’ regeren, zou er een beleid van slikken of stikken worden gevoerd én zou er een gebrek aan vertrouwen en discussie zijn.
Weinig topdown
Meyer verbaast zich over die uitspraken. “We hebben een partijbestuur van 36 mensen, een partijraad van 200 mensen… Schiet mij maar lek, dat is weinig topdown. Het vreemde is: deze mensen zijn twee maanden geleden nog gekozen in de gemeenteraad. Als de SP niet deugt, als het zo verschrikkelijk was, dan wisten ze dat toen ook.”
Ingewikkelde situatie
De voorzitter gaat een discussie naar eigen zeggen niet uit de weg. “Ik had heel graag met deze mensen gesproken, maar zij weigeren de afgelopen tijd om met ons in gesprek te gaan. Als mensen niet willen praten en vervolgens wel voor iedere camera duiken, dan is dat wel een ingewikkelde situatie.”
Ongeloofwaardig verhaal
Iedereen kan met Meyer in gesprek, stelt hij. “Als je dat niet wil en je dus je kritiek niet kunt uiten om de partij beter te maken, dan is het misschien beter dat je opstapt. Het zou dan alleen goed zijn als jij je raadszetel bij de SP laat. Ze nemen de zetels mee. Dat vind ik echt ongeloofwaardig, dat maakt het hele verhaal ongeloofwaardig.”
Koers gekozen
Dat niet alles goed gaat binnen de partij, ontkent de preses niet. “Het is ook niet zo dat we altijd alles en iedereen bij elkaar kunnen houden. Soms zijn mensen niet blij. Maar onze koers is vastgesteld op het congres in januari van dit jaar. Niet drie jaar geleden, niet tien jaar geleden, maar dit jaar. Daar hebben de leden toen vóór gestemd.”
BB 19.05.2018 Gerommel bij de SP in Limburg: nadat in april vijf Statenleden en een gedeputeerde in de provincie uit de SP stapten, keren nu ook drie van de vier raadsleden van de SP in Venray de partij de rug toe.
Partijcultuur
Zij doen dit naar eigen zeggen uit onvrede met de partijcultuur en het gebrek aan democratie binnen de SP. ‘De raadsleden hebben ervaren dat een open en eerlijke discussie binnen de partij niet gevoerd kan worden en de cultuur van de partij ziek is’, laten ze zaterdag in een verklaring weten. De drie blijven wel lid van de raad. Fractievoorzitter Jan Hendriks gaat als eenmansfractie voor de SP door.
Zetels
De landelijke SP reageert verbolgen op de stap van het trio. Het partijbestuur zou herhaaldelijk contact hebben gezocht met de raadsleden in Venray voor overleg, maar die zouden de boot hebben afgehouden. ‘Ik heb er geen goed woord voor over’, aldus algemeen secretaris Lieke Smits. Ze benadrukt dat de koers van de partij door de leden wordt bepaald. ‘Het is erg vreemd om je twee maanden geleden te laten kiezen in de gemeenteraad, en nu ineens te zeggen dat je problemen hebt met de koers.’ Als je het met iedereen oneens bent, laat je je niet kiezen of geef je je zetel netjes terug aan de partij zodat anderen die plek kunnen innemen, vervolgt ze.
Vertrouwen weg
Volgens het afvallige trio houdt de partij zich niet aan het eigen reglement bij de voordracht van kandidaten voor de verkiezingen van Provinciale Staten. Daarmee schendt de SP de eigen partijdemocratie, aldus de raadsleden. Kritiek op de gang van zaken binnen de partij bleek volgens hen zinloos. ‘Dan is het vertrouwen weg’, zei het opgestapte raadslid Joep Gielens zaterdag.
Windmolens
Tijdens een regioconferentie in Roermond op 14 april werd zware kritiek geleverd op de SP-gedeputeerde Daan Prevoo. Hij wilde een groot windmolenpark in Venlo erdoor drukken, hoewel de gemeente tegen was. Ook zijn kritiek op mensen die moeite hebben met buitenlandse arbeidskrachten, schoot het SP-bestuur in het verkeerde keelgat. Vijf SP-Statenleden en Prevoo hielden het daarna voor gezien.
Weglopers
De drie in Venray verlaten de SP mede uit ergernis om de reactie van de partij op deze gebeurtenis. ‘Deze mensen worden weggezet als weglopers die niet tegen kritiek kunnen’, aldus Gielens. ‘Maar dat er mensen opstappen heeft de partij volledig aan zichzelf te wijten.’ (ANP)
Telegraaf 19.05.2018 Opnieuw zorgt onvrede over de machthebbers van de Socialistische Partij voor scheuren in het rode bastion. Uitgerekend partijvoorzitter Ron Meyer, zelf Limburger, slaagt er niet in om zijn club bij elkaar te houden.
Vandaag stapten drie van de vier raadsleden van SP Venray op, eerder deze maand was het raak op het Limburgse provinciehuis. Er vertrokken maar liefst vijf Statenleden en een gedeputeerde vertrokken. Keer op keer ligt ontevredenheid over het rigide optreden van de landelijke partijtop aan de basis. Veel socialisten worstelen bovendien met de koers van de partij.
De onvrede binnen de SP is niet nieuw. Zo schreef oud-Kamerlid Sharon Gesthuizen een vernietigend boek over de interne partijcultuur. Over SP-oprichter Jan Marijnissen is ze in haar boek ronduit negatief. Hij zou jarenlang een schrikbewind hebben gevoerd. Ook na de komst van Emile Roemer zou de rode coryfee de fractie in de Tweede Kamer in een ijzeren greep hebben gehouden.
Later haar ook voormalig Kamerlid Tjitske Siderius uit. Volgens haar werd het met de komst van partijvoorzitter Ron Meyer van kwaad tot erger. De SP stond ooit bekend als een gesloten bastion, maar de laatste jaren klappen mensen steeds vaker uit de school. Ook op lokaal niveau lijken steeds minder actieve leden er genoeg van te hebben dat ze weinig inspraak hebben.
Bij SP-congressen is het niet ongebruikelijk dat discussies kort worden gehouden of dat er zelfs zichtbare pogingen worden gedaan om mensen de mond te snoeren. Net zoals bijna andere incidenten kijkt de partij niet in de spiegel. SP-partijsecretaris Lieke Smits heeft in reactie op de nieuwste rel in Venray tegen EenVandaag gezegd het ’vreemd’ te vinden dat de raadsleden opstappen. Volgens haar is wel ’ruimte voor discussie’.
NOS 19.05.2018 Drie van de vier fractieleden van de SP in Venray stappen op. Ze zijn het niet eens met de koers van de landelijke partij en vinden dat er intern te weinig discussies worden gevoerd. Ze gaan als zelfstandige partij in de raad verder, hebben de raadsleden laten weten aan EenVandaag.
“Het vertrouwen is weg”, zegt raadslid Erica van den Akker, die namens de opgestapte leden het woord voert. “Meerdere keren hebben we aangegeven dat we verandering en discussies willen, maar steeds krijgen we nul reactie. Dan houdt het een keer op. Ik voel me niet meer thuis in de partij.”
Onzichtbaar
Er is meer kritiek op de partij. Verschillende SP-afdelingen vinden de SP te onzichtbaar waar het gaat om thema’s als klimaat en migratie en ze vinden dat er te veel aandacht gaat naar de zorg.
Van den Akker hoopt dat haar vertrek en dat van haar collega’s ook andere afdelingen aan het denken zet. In de SP-fractie in Venray blijft dus nog één raadslid over.
De afgelopen tijd zijn er ook op andere plekken mensen uit de SP gestapt. Eind april stapten vijf van de acht leden van de Limburgse SP-fractie op. Ook een gedeputeerde diende zijn ontslag in. Ze waren ook ontevreden over de koers van de partij, meldt 1Limburg.
Zetels teruggeven
Lieke Smits, de partijsecretaris van de SP, zegt in een reactie tegen EenVandaag het vreemd te vinden dat de raadsleden zich twee maanden geleden hebben laten verkiezen en nu hun zetel meenemen. “Ze hadden minstens hun zetels kunnen teruggeven aan de partij.”
Volgens haar is er wel discussie in de partij. “Een aantal weken geleden hebben wij een goed overleg gehad met leden en kaderleden in Limburg. Iedereen was erbij, alleen Venray ontbrak. Vanuit het partijbestuur zijn meerdere pogingen gedaan om met ze in gesprek te gaan, maar daar zijn ze niet op ingegaan. Als er zorgen zijn, dan ga je met elkaar in gesprek. Ik heb hier geen goed woord voor over.”
LI 19.05.2018 Drie van de vier fractieleden van de SP in Venray stappen op omdat ze het niet eens zijn met de koers van de landelijke partijtop.
De drie gemeenteraadsleden gaan als zelfstandige partij verder in de raad, zo melden de opgestapte partijleden in een persverklaring. Het gaat om Joep Gielens, Lizzy Bruno en
Erica van den Akker
De reden voor hun afsplitsing is het gebrek aan vertrouwen in het landelijke partijbestuur, het gebrek aan discussie binnen de partij en de gekozen landelijke koers. Landelijk partijvoorzitter is Ron Meyer uit Heerlen.
Partij is ziek
De partij is niet in staat tot enige zelfreflectie, laat staan om noodzakelijke veranderingen in partijcultuur en organisatie door te voeren”, schrijven de drie in een verklaring. “We hebben ervaren dat een open en eerlijke discussie binnen de partij niet gevoerd kan worden en dat de cultuur van de partij ziek is.”
Niet nieuw
De onvrede binnen de SP is niet nieuw. Enkele weken geleden stapten vijf Statenledenén gedeputeerde Daan Prevoo op uit onvrede. Volgens hen voerde het landelijke partijbestuur druk uit op het beleid in Limburg. Met name Prevoo haalde fel uit naar de partijtop, die op hun beurt zeiden dat de opgestapte gedeputeerde niet de waarheid sprak.
Geen recht
“Wij hebben begrip voor het vertrek van de Statenleden en de gedeputeerde en vinden dat de partij dit aan zichzelf te wijten heeft”, zeggen de opgestapte Venrayse SP’ers over dat conflict. “De reactie van de partij op hun vertrek, waarbij de partij de schuld hiervan eenzijdig bij hen legt, doet geen recht aan wat er zich daadwerkelijk heeft afgespeeld.”
AD 01.05.2018 Binnen de SP is opnieuw heibel ontstaan over de manier waarop de partij wordt geleid. Dit keer is Limburg het strijdtoneel.
Vijf van de acht Limburgse Statenleden en SP-gedeputeerde Daan Prevoo zijn opgestapt na een keiharde aanvaring met landelijk partijvoorzitter Ron Meyer.
Eigenlijk was iedereen binnen de SP, ook partijvoorzitter Meyer, best tevreden over het functioneren van Prevoo als gedeputeerde. Prevoo toonde aan dat socialisten ook kunnen besturen en klaar zijn met het imago van tomaten gooiende tegenpartij.
Tot de gedeputeerde recent een interview gaf aan krant De Limburger. Daarin schoffeerde hij Limburgers door te zeggen dat zij geen juist beeld hebben van arbeidsmigranten en statushouders. Toen Prevoo tegen de zin in van de gemeente ook nog negen windmolens in Venlo wilde plaatsen, was de beer los.
Pittig gesprek
Je kunt met mij een gesprek aangaan, ik schrik niet terug voor een pittig gesprek, aldus Daan Prevoo.
SP-leden grepen een regioconferentie aan om hun onvrede te uiten over deze kwesties. Prevoo ontbrak daarbij. ,,Dat was niet handig”, stelt opgestapt Statenlid Edwin Bus. ,,De uitspraken van de gedeputeerde waren te kort door de bocht. Maar Prevoo zou zijn citaten over de migranten verduidelijken en de molens stonden er nog helemaal niet.”
De kwestie leek te worden gesust, tot partijvoorzitter Ron Meyer in beeld kwam. Meyer ontkent niet dat hij contact heeft gezocht met Statenleden en Prevoo. ,,Als er conflicten binnen de partij zijn, zou ik een slechte voorzitter zijn als ik de boel niet probeer bij elkaar te houden.” Het kwam tot een ‘onprettige’ confrontatie tussen Meyer en Prevoo.
,,Je kunt met mij een gesprek aangaan, ik schrik niet terug voor een pittig gesprek”, vertelt die laatste. ,,Maar dit was onplezierig. Ik ben onder druk gezet om andere standpunten in te nemen, maar ik sta niet toe dat er wordt getornd aan mijn integriteit als onafhankelijk bestuurder.”
Volgens opgestapte Statenleden ‘bombardeerde’ Meyer ook de provinciale fractie met mails en appjes. Daarin werden naar verluidt drie opties geschetst: Prevoo moest door het stof, hij moest aftreden of de Statenfractie moest het vertrouwen in hem opzeggen. Overigens ontkent Meyer zelf dat hij deze opties heeft gedicteerd.
Een ex-Statenlid: ,,Toen we merkten dat zowel de gedeputeerde als onze fractievoorzitter zo onder druk werden gezet vanuit de landelijke top, dachten vijf leden: We kappen ermee.” Ook Prevoo stapte op, met de woorden: ,,Als je van mening bent dat een kapitein het schip op de klippen laat lopen, moet je je conclusies trekken.”
Zo werd, tot verbijstering van de SP-top, de afgelopen dagen weer een landelijke draai gegeven aan een provinciale kwestie. ,,Een Limburgse aangelegenheid wordt nu gebracht als een koersdiscussie”, ziet partijsecretaris Lieke Smits. ,,Dat is onzin.”
De SP had vaker te maken met verzet tegen de koers, zowel vanuit de landelijke fractie als vanuit lokale SP’ers. Sommige leden vinden dat de partijtop te activistisch is en te veel aanstuurt op een partij die louter wil demonstreren.
Dat zou besturen lastig maken. ,,We voeren in tientallen steden onderhandelingen om lokaal te gaan besturen. Als we genoeg kunnen binnenhalen, dan willen we dat ook. Daar is niets aan veranderd, de afgelopen jaren”, pareert Smits.
De opgestapte Daan Prevoo naast toen nog collega-gedeputeerde Marleen van Rijnsbergen van de SP. Foto: Jean-Pierre Geussens
Opgezegd
Het is voor het eerst dat Prevoo uitgebreid reageert op zijn vertrek. Vrijdag diende hij zijn ontslag in, kort nadat vijf Statenleden bekendmaakten om op te stappen. Alle zes hebben ze ook hun lidmaatschap van de partij opgezegd.
Flinke druk
“Ik ben door de partijvoorzitter uitgenodigd om het gesprek aan te gaan”, aldus Prevoo. “Dat waren geen prettige gesprekken. Er is flinke druk uitgeoefend.”
De kritiek ging onder meer over een besluit van Prevoo over een windmolenpark in Blerick. Dat werd in de gemeenteraad van Venlo weggestemd, maar de gedeputeerde wilde het toch doorzetten. Ook deed Prevoo in de Limburgse kranten uitspraken over gastarbeiders.
Integriteit
Tijdens een regio-conferentie van de partij was er forse kritiek op de gedeputeerde. Volgens SP-voorzitter Ron Meyer werd Prevoo daar flink bekritiseerd vanwege genoemde dossiers en vanwege zijn stijl. “Die kritiek werd daar breed gedragen”, aldus Meyer. Volgens hem heeft het landelijke bestuur hier verder geen stem in gehad.
“Er zijn zeker meningsverschillen over de koers die de partij moet varen”, zegt Prevoo daarover. “Maar je kunt een gedeputeerde niet onder druk zetten om andere keuzes te maken. Dan kom je aan mijn integriteit en dat weiger ik.”
Flauwekul
Lieke Smits, de landelijke SP-secretaris, zei vrijdag verrast te zijn over het opstappen van de fractieleden en de gedeputeerde. Onzin, noemt Prevoo die reactie. “Dit speelt al weken. Dat ze verrast zijn is flauwekul. Ik heb al vier weken gesprekken gevoerd met de partijvoorzitter.”
Coalitie
De coalitiepartijen in Provinciale Staten praten maandag over de ontstane situatie. De coalitie bestaat naast de SP uit CDA, VVD, PvdA en D66. De overgebleven SP’ers en de andere SP-gedeputeerde Marleen van Rijnsbergen hebben aangegeven verder te willen gaan in de coalitie.
LI 29.04.2018 Het conflict tussen de SP, de opgestapte gedeputeerde Daan Prevoo en vijf vertrokken Statenleden is uit de hand gelopen. En dat is zonde, aldus reageert oud-SP-leider Emile Roemer in het tv-programma WNL Op Zondag(link is external).
Volgens Roemer gaat het om een intern conflict. “Je mag best kritisch met elkaar praten. Maar het conflict is uit de hand gelopen. Dat is jammer”, zo zegt de huidig waarnemend burgemeester van Heerlen.
Druk uitgeoefend
Prevoo en de vijf Statenleden stapten vrijdag op. Volgens hen is er vanuit de partijtop druk uitgeoefend op hen. Het bestuur van de SP, maar ook Limburgse leden van de partij, zouden het niet eens zijn met het beleid en de keuzes van gedeputeerde Prevoo.
Aan de knoppen
Volgens Roemer is er binnen de SP geen sprake van een strijd over de koers. “Ik zie de partijlijn niet veranderen. Laat ik daar helder in zijn”, aldus Roemer. De partij wilde eerder gaan meebesturen. In Limburg kwamen ze in de provinciale coalitie. “Als je in Nederland iets voor elkaar wilt krijgen dan moet je aan de knoppen zitten.”
NOS 28.04.2018 “Discussie voeren we binnen, strijd voeren we buiten.” Afgelopen januari nog riep SP-voorzitter Ron Meyer tijdens een partijcongres op om partijgeschillen binnenskamers te houden en om de straat op te gaan om het op te nemen “tegen de politieke en economische macht”. “De voorwaarde voor succes van onze partij is de eenheid van onze partij.”
Maar gisteren stapten in Limburg toch vijf van de acht SP-Statenleden op, uit onvrede met de koers van de partij. Ook gedeputeerde Daan Prevoo legde zijn functie neer. In een verklaring schrijven de Statenleden dat de SP steeds verder lijkt af te drijven “van de eerder ingezette koers om meer bestuurlijke verantwoordelijkheid te nemen”.
Verantwoordelijkheid
Die koers werd ingezet onder Emile Roemer, van 2010 tot 2017 fractievoorzitter van de partij. Hij wilde laten zien dat de SP niet alleen een protestpartij is, maar een constructieve partij die toe was aan meer verantwoordelijkheid, zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp. In 2012 sloot de SP regeringsdeelname niet uit, twee jaar later boekte de partij veel winst bij de gemeenteraadsverkiezingen.
“Maar nu lijkt het erop dat de SP genoeg heeft van het nemen van verantwoordelijkheid”, zegt Van der Wulp. “Met de gemeenteraadsverkiezingen in maart hebben ze een flinke tik gehad, vooral in plaatsen als Amsterdam en Utrecht, waar de SP vier jaar geleden ging meebesturen. En vorig jaar waren ze in de formatie eigenlijk nooit een realistische partij, ook omdat ze van tevoren de VVD al hadden uitgesloten.”
Het is makkelijk om je oren te laten hangen naar mensen die ergens tegen zijn, maar uiteindelijk moet je met oplossingen komen, aldus Daan Prevoo, opgestapte SP-gedeputeerde.
Daarmee lijkt de SP zich nu weer meer als protestpartij te profileren, zegt Van der Wulp. En daar hebben de Limburgse SP-bestuurders die gisteren opstapten moeite mee. De vertrokken gedeputeerde Daan Prevoo zegt nog altijd voorstander te zijn van een activistische houding, maar hij wijst ook op de noodzaak van de gulden middenweg. “Als je dingen ten goede wil veranderen, moet je een compromis kunnen sluiten.”
Prevoo vindt dat hij als bestuurder boven de partijen staat, dus ook boven de SP. “Ik ben verbonden aan een coalitie en moet onafhankelijk besluiten kunnen nemen. Het is gemakkelijk om je oren te laten hangen naar mensen die ergens tegen zijn, maar uiteindelijk moet je met oplossingen komen. Dat heb ik gedaan.”
Ik heb niet het idee dat we het SP-gedachtegoed hebben verkwanseld, aldus Edwin Bus, opgestapt SP-Statenlid
Het conflict in Limburg ging onder meer over de vraag of er windmolens moeten komen bij Venlo. Prevoo is voor, veel SP-leden zijn tegen. Volgens de oud-gedeputeerde heeft de SP moeite met bestuursverantwoordelijkheid. “De SP moet, net als andere partijen trouwens, een visie hebben op maatschappelijke opgaven als de energietransitie. Natuurlijk heeft zoiets impact op de samenleving, maar je moet daarin wel je verantwoordelijkheid nemen. Je kunt in je achterban niet álle handen op elkaar krijgen.”
Ook Edwin Bus, een van de opgestapte Statenleden, wijst op het belang van het compromis. “Je moet geven en nemen. Ik heb niet het idee dat we daarmee het SP-gedachtegoed hebben verkwanseld.” De drie SP-Statenleden die in Limburg aanblijven, volgen volgens Bus “meer de lijn van de puristen die het precies met de SP-lijn eens zijn”.
Voor SP-leden is het ook wennen dat de bestuurders tegen wie ze zich altijd afzetten, in sommige plaatsen nu van de SP zelf zijn, zegt Van der Wulp. “Besturen is echt iets anders dan actievoeren.”
“Geen conflict”
Het landelijke partijbestuur herkent zich niet in de kritiek van de opgestapte SP-bestuurders. Landelijk partijsecretaris Lieke Smits noemt het vooral een Limburgse kwestie. “Dit is iets wat speelt tussen de Limburgse Statenfractie en de Limburgse SP-leden.” Smits doelt op een lokale bijeenkomst met partijleden, fractieleden en gedeputeerden, waarbij een stevige inhoudelijke discussie werd gevoerd over de windmolens bij Venlo en over de manier waarop over Poolse migranten wordt gepraat.
“Het enige wat wij daarna hebben gedaan, is een poging om hen weer om tafel te krijgen. Dat is ook onze taak als partijbestuur: als er ergens een conflict is, dan proberen we de betrokkenen bij elkaar te krijgen en samen naar een oplossing te zoeken. Helaas is dat hier niet gelukt.” Smits benadrukt dat er de afgelopen tijd totaal geen sprake was van een conflict tussen het landelijke partijbureau en de Limburgse SP-fractie.
NU 28.04.2018 De Limburgse SP-gedeputeerde Daan Prevoo heeft per direct zijn ontslag ingediend. Hij wil niet langer gedeputeerde blijven nu vijf van de acht statenleden van de SP in Limburg vrijdag uit de partij zijn gestapt.
Zij doen dat uit onvrede met de koers van de SP. Vier van hen hebben vrijdag hun ontslag ingediend bij gouverneur Theo Bovens. De vijfde gaat verder als eenmansfractie.
In een vrijdag gepubliceerde verklaring stellen de vijf geen vertrouwen meer te hebben in de partij. De SP maakt deel uit van de coalitie in de Limburgse Staten. Volgens de vijf heeft de SP ”onvoldoende vertrouwen in koers en aanpak van de fractie”. Ook zou er geen waardering zijn voor de behaalde resultaten.
”De partij lijkt steeds verder af te drijven van de eerder ingezette koers om meer bestuurlijke verantwoordelijkheid te nemen”, aldus de vijf. ”De laatste weken zijn de verhoudingen met de partij steeds verder op scherp komen te staan. Ons vertrouwen in de partij is daardoor helemaal weg en de situatie is niet langer houdbaar. Daarom stappen wij vandaag uit de partij.”
‘Niet onafhankelijk’
Na het vertrek van de vijf wil Prevoo niet langer gedeputeerde zijn, laat hij in een verklaring weten. Het vertrek ”plaatst mij in een positie waarbij ik niet langer onafhankelijk, betrouwbaar en zorgvuldig de belangen van de provincie Limburg, de hier aanwezige organisaties en al haar inwoners kan behartigen”.
Hij vervolgt: ”Veranderingen binnen mijn partij zorgen ervoor dat er onvoldoende vertrouwen is tussen een deel van de Statenfractie en de partij, waardoor het onvermijdelijk is geworden dat ik hierdoor de afspraken en besluiten van het college van GS niet kan nakomen en opdrachten van Provinciale Staten niet kan uitvoeren, zonder dat daarbij de onafhankelijkheid en integriteit van mij als bestuurder in het geding komt.”
De SP vormt samen met CDA, VVD, D66 en PvdA een coalitie, en had twee gedeputeerden. Of de andere SP-gedeputeerde, Marleen van Rijnsbergen, wel aanblijft, is niet duidelijk.
NOS 28.04.2018 Vijf van de acht leden van de Limburgse SP-fractie zijn opgestapt. Ook een gedeputeerde van de SP heeft zijn ontslag ingediend. Ze hebben dat gedaan uit onvrede over de koers van de partij.
De vijf Statenleden, onder wie fractievoorzitter Bram Schaminée, maakten aan het begin van de middag bekend dat ze de SP verlaten. In een verklaring staat dat hun vertrouwen in de partij weg is, onder meer omdat die te weinig waardering voor hen zou hebben. “Bovendien is ons op meerdere momenten duidelijk geworden dat er vanuit de partij onvoldoende vertrouwen is in de koers en aanpak van de fractie.”
Niet langer houdbaar
“De partij lijkt steeds verder af te drijven van de eerder ingezette koers om meer bestuurlijke verantwoordelijkheid te nemen”, schrijven de vijf. “De laatste weken zijn de verhoudingen steeds verder op scherp komen te staan. De situatie is niet langer houdbaar.”
Later op de dag voegde gedeputeerde Daan Prevoo zich bij hen. Door het vertrek van de vijf Statenleden kan hij naar eigen zeggen “niet langer onafhankelijk, betrouwbaar en zorgvuldig de belangen van de provincie Limburg, de hier aanwezige organisaties en al haar inwoners behartigen”.
Landelijk partijsecretaris Smits noemt de leegloop “erg jammer”. Voor haar komt het besluit van de zes als een verrassing. “We hadden inderdaad weleens pittige meningsverschillen, maar naar mijn mening kun je daarover praten.”
Windmolenpark
Een van de meningsverschillen betrof een windmolenpark in Venlo. Het provinciebestuur, met SP-gedeputeerde Prevoo voorop, besloot dat park erdoor te drukken, ondanks verzet van de inwoners. Verder zou een interview waarin Prevoo zei dat Limburgers toleranter moeten zijn voor buitenlanders kwaad bloed hebben gezet bij de partijtop.
Vier van de vijf dissidente Statenleden leveren hun zetel in bij de partij, de vijfde gaat als eenmansfractie verder. Daarmee blijft de SP met zeven zetels de derde partij van Limburg. De tweede gedeputeerde van de SP, Marleen van Rijnsbergen, blijft volgens de partij aan.
BB 27.04.2018 De Limburgse SP-gedeputeerde Daan Prevoo heeft per direct zijn ontslag ingediend. Hij wil niet langer gedeputeerde blijven nu vijf van de acht Statenleden van de SP in Limburg vrijdag uit de partij zijn gestapt. Zij doen dat uit onvrede met de koers van de SP. Vier van hen hebben hun ontslag ingediend bij gouverneur Theo Bovens. De vijfde gaat verder als eenmansfractie.
Geen vertrouwen
In een vrijdag gepubliceerde verklaring stellen de vijf geen vertrouwen meer te hebben in de partij. De SP maakt deel uit van de coalitie in de Limburgse Staten. Volgens de vijf heeft de SP ‘onvoldoende vertrouwen in koers en aanpak van de fractie’. Ook zou er geen waardering zijn voor de behaalde resultaten.
Verhoudingen op scherp
‘De partij lijkt steeds verder af te drijven van de eerder ingezette koers om meer bestuurlijke verantwoordelijkheid te nemen’, aldus de vijf. ‘De laatste weken zijn de verhoudingen met de partij steeds verder op scherp komen te staan. Ons vertrouwen in de partij is daardoor helemaal weg en de situatie is niet langer houdbaar. Daarom stappen wij vandaag uit de partij.’
Niet langer gedeputeerde
Na het vertrek van de vijf wil Prevoo niet langer gedeputeerde zijn, laat hij in een verklaring weten. Het vertrek ‘plaatst mij in een positie waarbij ik niet langer onafhankelijk, betrouwbaar en zorgvuldig de belangen van de provincie Limburg, de hier aanwezige organisaties en al haar inwoners kan behartigen’.
De SP vormt samen met CDA, VVD, D66 en PvdA een coalitie, en had twee gedeputeerden. Of de andere SP-gedeputeerde, Marleen van Rijnsbergen, wel aanblijft, is niet duidelijk. (ANP)
AD 27.04.2018 De Limburgse SP-gedeputeerde Daan Prevoo heeft per direct zijn ontslag ingediend. Hij wil niet langer gedeputeerde blijven nu vijf van de acht Statenleden van de SP in Limburg vrijdag uit de partij zijn gestapt. Zij doen dat uit onvrede over de koers van de SP. Vier van hen hebben vandaag hun ontslag ingediend bij gouverneur Theo Bovens. De vijfde gaat verder als eenmansfractie.
Ons vertrouwen in de partij is helemaal weg, aldus opgestapte SP-Statenleden
In een verklaring stellen de vijf geen vertrouwen meer te hebben in de partij. De SP maakt deel uit van de coalitie in de Limburgse Staten. Volgens de vijf heeft de SP ‘onvoldoende vertrouwen in koers en aanpak van de fractie’. Ook zou er geen waardering zijn voor de behaalde resultaten.
,,De partij lijkt steeds verder af te drijven van de eerder ingezette koers om meer bestuurlijke verantwoordelijkheid te nemen”, aldus de vijf. ,,De laatste weken zijn de verhoudingen met de partij steeds verder op scherp komen te staan. Ons vertrouwen in de partij is daardoor helemaal weg en de situatie is niet langer houdbaar. Daarom stappen wij vandaag uit de partij.”
Onafhankelijkheid en integriteit
Na het vertrek van de vijf wil Prevoo niet langer gedeputeerde zijn, laat hij in een verklaring weten. ,,Het vertrek”, zo stelt hij, ,,plaatst mij in een positie waarbij ik niet langer onafhankelijk, betrouwbaar en zorgvuldig de belangen van de provincie Limburg, de hier aanwezige organisaties en al haar inwoners kan behartigen.”
En hij vervolgt: ,,Veranderingen binnen mijn partij zorgen ervoor dat er onvoldoende vertrouwen is tussen een deel van de Statenfractie en de partij, waardoor het onvermijdelijk is geworden dat ik hierdoor de afspraken en besluiten van het college van GS niet kan nakomen en opdrachten van Provinciale Staten niet kan uitvoeren, zonder dat daarbij de onafhankelijkheid en integriteit van mij als bestuurder in het geding komt.”
De SP vormt samen met CDA, VVD, D66 en PvdA een coalitie, en had twee gedeputeerden. Of de andere SP-gedeputeerde, Marleen van Rijnsbergen, wel aanblijft, is niet duidelijk.
Was er bij de VVD al eerder gedonder met Fred Teeven over de Bonnetjes-affaire, dan gaat het nu over Mark Rutte en de Memo-gate !!!
De oppositie beloofde Rutte zwaar debat over geheime memo’s dividendbelasting
Premier Mark Rutte kon zich voorbereiden op een spannend debat. Woensdagmiddag 25.04.2018ging de Tweede Kamer hem bevragen over de omstreden memo’s rond het afschaffen van de dividendbelasting. Rutte kondigde maandag aan dat hij die alsnog openbaar zou maken. De oppositie ging op oorlogspad.
In eerdere debatten zei Rutte steeds dat hij zich niet kon herinneren dat er ambtelijke memo’s waren die zijn ingezet bij de kabinetsformatie. Vorige week bleek niet alleen dat die stukken wel degelijk bestaan, maar ook dat sommige kabinetsleden dat al maanden weten en ze ook onder ogen hebben gekregen.
Regering onder druk vanwege geheimhouden stukken
GroenLinks-leider Jesse Klaver had daarom het debat aangevraagd en kreeg daarmee steun van alle partijen in de Kamer. Het debat begon woensdag 25.04.2018 om 15.00 uur.
Voor de oppositie werd het een rondje vrij schieten. GroenLinks speelde er vrijdag 20.04.2018 al handig op in, door een filmpje (Video) te maken waarin Jesse Klaver tot zesmaal toe vraagt of er memo’s over de afschaffing van de dividendbelasting circuleren.
Zijn er memo’s over de dividendbelasting? ‘Nee’, kreeg ik keer op keer te horen. Nu blijkt dat ze er wel zijn, maar mogen we ze nog steeds niet inzien.
In het Regeerakkoord hebben de vier regeringspartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie afgesproken dat de dividendbelasting wordt afgeschaft. Jaarlijks leverde de dividendbelasting ongeveer 1,4 miljard euro op. De oppositie stond op de achterste benen, en sprak van een lastenverzwaring.
De regering liet in het midden waarom deze belasting precies werd afgeschaft, ook ontkende Rutte hierover papieren te hebben ingezien. Onduidelijk is wat er in de memo’s staat, maar waarschijnlijk is op papier gezet wat de voor- en nadelen van een dergelijk plan waren. Rutte ging maandag overstag, en liet weten ‘bij wijze van hoge uitzondering’ deze memo’s alsnog openbaar te maken.
Wat is er nu veranderd?
In het debat over het Regeerakkoordontkenden de vier partijleiders van de formatie dat een dergelijk document aan tafel was besproken. Dagblad Trouwschreef al dat er documenten bij het ministerie van Financiën circuleerden over de afschaffing van de dividendbelasting.
Rutte werd hierover aan de tand gevoeld, tijdens de persconferentie na de ministerraad. Maar Rutte wilde de notities niet vrijgeven, omdat ze niet behoren tot de 1.400 stukken die de (in)formateur heeft ontvangen of heeft aangevraagd.
Halfslachtige mea culpa van Rutte en Wiebes na ellenlang debat
Minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) heeft uiteindelijk erkend dat hij vorige week vrijdag 20.04.2018 duidelijkheid had moeten verschaffen over wat hij wist over de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting. Hij zei toen niets te weten over een memo.
In het Tweede Kamerdebat over de kwestie leek vooral het concept van ‘herinneringen’ centraal te staan: premier Mark Rutte (VVD) moest verscheidene keren benadrukken dat hij zich niet kon herinneren dat er sprake was van memo’s over het afschaffen van dividendbelasting. Naar eigen zeggen wist hij er pas afgelopen vrijdag van.
Maar de persconferentie na de ministerraad ging vooral over de ‘fouten’ van Rutte en diens geheugen rond de affaire over de dividendbelasting. Rutte hoefde er niet voor op zijn papieren te kijken, want hij had zijn verdedigingslijn nog vers in zijn hoofd.
Waar gehakt wordt, vallen spaanders, is zo ongeveer Ruttes verhaal na het ‘memodebat’. Gevraagd hoe hij de motie van afkeuring interpreteerde, zei hij: ‘Dat is aan staatsrechtgeleerden.’ Of het vertrouwen weg was, zoals de PvdA, had geconcludeerd? Rutte – doelend op een van die staatsrechtgeleerden – : ‘Dan moet u Herman Tjeenk Willink bellen.’
Hij wilde niet zeggen of hij beschadigd is na het debat. ‘Ik vind dat echt iets voor u om daar analyses over te maken. Over het imago van de politiek wil hij ook niet filosoferen ‘omdat ik vind dat Nederland mij hier heeft neergezet om de goeie dingen te doen.’
‘Passender antwoord’
In een opmerkelijk betoog, waarin hij over zichzelf in de derde persoon sprak, zei hij woensdagavond dat hij ‘heel legalistisch op zoek was naar een antwoord over één memo‘, maar verzuimde ‘helderheid te geven’ over de achterliggende kwestie.
‘Een passender antwoord was geweest dat ik uitvoerig op de hoogte was van de zaak rond de eventuele afschaffing van de dividendbelasting,’ aldus Wiebes. De memo die hij tijdens de formatie opstelde, was gebaseerd op diverse ambtelijke stukken.
Rutte erkende ‘een fout’
Premier Rutte erkende eerder op de avond dat een fout van hem ten grondslag ligt aan de al maanden durende discussie over afschaffing van de dividendbelasting. ‘Het begint met een fout van mij,’ zei hij in het debat over de kwestie.
Motie van afkeuring van furieuze oppositie
De oppositie, nog altijd furieus over de gang van zaken, heeft vrijwel in zijn geheel een motie van afkeuring ingediend tegen Rutte. De oppositie ‘keurt de handelswijze van de minister-president af’, zei GroenLinks-leider Jesse Klaver.
Buma verdedigt einde dividendtax
CDA-leider Sybrand Buma heeft op het congres van zijn partij de afschaffing van de dividendbelasting verdedigd.
Die maatregel, die zo’n 1,6 miljard euro kost, betaalt het internationale bedrijfsleven zelf, stelt Buma. ‘Ik zou het vandaag weer doen’.
De intrekking van de heffing op de winstuitkering aan aandeelhouders is een van meest omstreden plannen van het nieuwe kabinet.
De achterban van het CDA bekreunt zich over de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting. Partijleden spreken van een ‘weeffout in het regeerakkoord’ en eisen op het CDA-congres in Den Bosch compensatie in de vorm van lastenverlichting voor het midden- en kleinbedrijf.
Kritische CDA’ers onder aanvoering van gewezen financieel woordvoerder Eddy van Hijum liepen vandaag op het eigen congres te hoop tegen de maatregel. Zij zien die als een cadeautje voor multinationals, en willen dat dan in ieder geval ook het mkb wordt ontzien.
Buma ,,begrijpt de vragen daarover heel goed”, ook omdat geen enkele regeringspartij het plan in het verkiezingsprogramma had staan. Maar ,,het is geen gratis geld”, stelt Buma. Door onder meer brievenbusfirma’s aan te pakken en expats minder royaal te behandelen, denkt hij de maatregel terug te verdienen.
Dividend
Dividendbelasting is een belasting op winst die bedrijven uitkeren aan de aandeelhouders. Die uitkering heet dividend. Beleggers betalen 15 procent belasting over die uitkering.
De oppositie hekelde de maatregel omdat het schrappen van de dividendbelasting niet in de verkiezingsprogramma’s van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie stond, maar wel in het regeerakkoord landde. De vrees bestaat dat de coalitie tot het besluit kwam onder druk van multinationals en dat de beslissing verder niet onderbouwd is.
Bedrijven als Shell en Unilever zouden overwegen om hun hoofdkantoor uit Nederland terug te trekken. Afschaffing van de dividendbelasting, wat gunstig is voor aandeelhouders, zou dat kunnen voorkomen. Na het schrappen van de belasting werd in maart bekend dat Unilever Rotterdam kiest als locatie voor zijn hoofdkantoor.
De kritiek van de oppositie verscherpte door de zogenoemde ‘memo-gate’. Premier Rutte en de partijleiders van de coalitiepartijen hielden – ondanks herhaaldelijke verzoeken – vol dat ze geen herinnering hebben aan documenten die tijdens de formatie besproken zouden zijn aangaande het afschaffen van de dividendbelasting. Tijdens de kabinetsformatie bleken echter wel degelijk documenten over het onderwerp te zijn opgesteld.
Terugblik
Notities van ambtenaren over de omstreden afschaffing van de dividendbelasting zijn inderdaad tijdens de kabinetsformatie besproken, maar mogelijk niet door de fractievoorzitters. Dat zeggen ministers Wouter Koolmees en Carola Schouten, die tijdens de formatie als secondanten de stukken bespraken aan een ‘zijtafel’.
De hoofdrolspelers hebben daar geen herinnering aan. Dat kan ik me goed voorstellen, omdat alle fiscale details zijn besproken door de financieel woordvoerders, waaronder ik en mevrouw Schouten, aldus Wouter Koolmees.
De oppositie had felle kritiek op het kabinetsvoornemen om de dividendbelasting af te schaffen en wilde van de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie weten waarop die beslissing gebaseerd was. Premier Rutte en de overige partijleiders hielden echter – ondanks herhaaldelijke verzoeken – vol dat ze geen herinnering hebben aan documenten die tijdens de formatie besproken zouden zijn.
Debat 15 november 2017 over afschaffen dividendbelasting
De Tweede Kamer notabene debatteerde woensdag 15 november 2017 nog over het besluit van het nieuwe kabinet om de dividendbelastingaf te schaffen. Premier Rutte kwam voor dit debat destijds zelfs nog naar de Tweede Kamer.
Nu blijkt echter dat er wel degelijk documenten over het voornemen bestaan, die op verzoek van de partijleiders zijn opgesteld. Koolmees zegt vanmorgen opnieuw contact te hebben gehad met alle partijen. ,,De hoofdrolspelers, de fractievoorzitters, hebben daar geen herinnering aan”, antwoordt hij op de vraag of de stukken aan de formatietafel zijn besproken. ,,Dat kan ik me goed voorstellen, omdat alle fiscale details zijn besproken door de financieel woordvoerders, waaronder ik en mevrouw Schouten. Natuurlijk hebben we het er wel regelmatig over gehad, want het gaat natuurlijk over veel geld.”
Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam vroegen bij het ministerie van Financiën om de stukken via een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Het ministerie bevestigt het bestaan van de stukken, maar wil ze niet vrijgeven omdat het de ‘vertrouwelijkheid’ van de onderhandelingen zou schenden, meldde Trouw eerder al.
Onduidelijk was of de desbetreffende stukken daadwerkelijk de onderbouwing voor het besluit vormen, of dat daaruit mogelijke druk van buitenlandse bedrijven zou blijken, zoals gesuggereerd door de oppositie. Bedrijven als Shell en Unilever zouden overwegen om hun hoofdkantoor uit Nederland terug te trekken. Afschaffing van de dividendbelasting, wat gunstig is voor aandeelhouders, zou dat kunnen voorkomen. Vorige maand werd bekend dat Unilever Rotterdam kiest als locatie voor zijn hoofdkantoor.
AD 24.04.2018
AD 24.04.2018
Telegraaf 24.04.2018
AD 25.04.2018
AD 25.04.2018
AD 26.04.2018
AD 26.04.2018
AD 26.04.2018
Halbe Zijlstra
Net als na de bonnetjesaffaire – waarop drie VVD-bewindslieden sneuvelden – was toen ook niet duidelijk wanneer premier Rutte wat wist. Tijdens het Kamerdebat zei hij ‘geen actieve herinnering’te hebben over wanneer hij over de leugen hoorde. Rutte besloot de Kamer in elk geval niet meteen in te lichten. Halbe Zijlstra had verteld dat hij het zou oplossen, er zou een stuk verschijnen. Dat wilde Rutte niet in de weg zitten.
Hoewel de politieke leugen zelden zo’n duidelijk gezicht had als in de filmregistratie van het VVD-congres in 2016, komt zij niet uit de lucht vallen en kent zij vele gedaanten. De manier waarop er met de datsja-fabel is omgesprongen, laat zien hoe Den Haag op allerlei niveaus listig met de waarheid omgaat.
De vervroegde verkiezingen in Turkije dreigen opnieuw uit te lopen op diplomatieke spanningen tussen Europese landen en de Turkse regering. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan kondigde eerder deze week aan hoogstpersoonlijk campagne te gaan voeren in Europa, en de Raad van Europa maakt zich zorgen over de legitimiteit van de verkiezingen.
Vorige week kondigde Erdogan plotseling aan dat de parlements- en presidentsverkiezingen – die eigenlijk gepland stonden voor 2019 – vervroegd worden naar juni van dit jaar.
Raad van Europa ‘moet zich met eigen zaken bemoeien’, vind Turkije
Zorgelijk, vindt de toezichtscommissie van de parlementaire assemblee (PACE) van de Raad van Europa (RvE), het internationale orgaan dat belast is met het bewaken van mensenrechten. Dinsdag bracht die commissie een advies uit waarin Turkije werd opgeroepen om af te zien van de vervroegde verkiezingen, en ze opnieuw uit te stellen naar een latere datum. De commissie maakt zich zorgen over de democratische aard van de verkiezingen, omdat de Turkse regering onlangs voor de zevende keer de noodtoestand verlengde.
Ook is de commissie er niet gerust op dat het stemproces eerlijk verloopt, vanwege de mogelijke aanwezigheid van politieagenten in stemhokjes. Dat zou een ‘afschrikwekkend effect’ hebben op kiezers, aldus de RvE.
Geen campagne in Nederland
De VVD wil dat Turkse bewindslieden niet langer Turkse campagnes kunnen voeren in Nederland, zoals vorig jaar gebeurde in Rotterdam. Kamerleden Bente Becker en Sven Koopmans willen een verbod op dergelijke praktijken, en vinden mogelijk steun bij coalitiegenoot CDA.
Het idee is gemodelleerd naar Duits voorbeeld. Het Duitse constitutionele hof bepaalde vorig jaar dat de regering buitenlandse politici mag verbieden om activiteiten in het land te ontplooien.
Daarmee kunnen politici van buiten de Europese Unie drie maanden voor de verkiezingen geweerd worden om daar campagne te voeren. Het hof bepaalde in een rechtszaak dat burgers geen spreekverbod voor de Turkse politici kunnen afdwingen, maar de regering kan dat wel.
Slecht voor integratie
Er is geen automatisch recht van buitenlandse politici om hun functies in Duitsland te vervullen, aldus de rechters destijds. Naar aanleiding van die uitspraak stelde het CDA vorig jaar al Kamervragen, omdat het onder het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) ook hier verboden zou kunnen worden.
Volgens de VVD is het niet goed voor de integratie van Turkse Nederlanders wanneer politici uit Turkije hier campagne kunnen voeren. Ook vrezen de liberalen voor de import van spanningen uit Turkije naar Nederland.
In Nederland is het zo dat gemeenten dergelijke bijeenkomsten met het oog op de openbare orde kunnen verbieden – dat gebeurde vorig jaar toen burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam de Turkse minister Fatma Kaya de toegang ontzegde tot zijn stad- maar de VVD wil wetgeving waarmee de regering meer instrumenten heeft om de komst van buitenlandse politici te verhinderen.
Het verhinderen van de komst van Kaya naar het Turkse consulaat leidde vorig jaar tot een diplomatieke crisis tussen Nederland en Turkije. De band tussen de twee landen is nog altijd niet volledig hersteld.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan kondigde laatst aan de parlementaire- en presidentsverkiezingen, die eigenlijk gepland stonden voor volgend jaar, te vervroegen naar 24 juni 2018. Daarop gaven verschillende landen, waaronder Nederland, Oostenrijk en Duitsland, aan het onwenselijk te vinden als opnieuw Turkse politici naar de EU afreizen om hier zieltjes te winnen. Duitsland beriep zich vervolgens op de nieuwe regel, waarmee buitenlandse politici drie maanden voor hun eigen verkiezingen geen campagne mogen voeren in Duitsland.
Turkse wet verbiedt buitenlandse campagnes
Het feit dat de Turken in Europa campagne kwamen voeren is op zich al opvallend. Er is namelijk een Turkse wet die campagne voeren in het buitenland verbiedt. De wet werd in 2008 ingevoerd, toen Recep Tayyip Erdogan premier van Turkije was.
De wet stelt dat partijen niet expliciet mogen dingen naar de gunst van de Turkse kiezer die in het buitenland woont. Overigens omzeilt de Turkse regering dit verbod door te benadrukken dat er geen campagnebijeenkomsten worden gehouden, maar ‘informatiebijeenkomsten’.
De Turkse premier Binali Yildirim reageerde geërgerd op het advies van de RvE. ‘De Raad van Europa moet zich met zijn eigen zaken bemoeien,’ vindt de Turkse premier. ‘Turkije heeft al honderden transparante en open verkiezingen gehouden, met een opkomst van meer dan 85 procent.’ Turkije is zelf ook lid van de RvE – dat overigens geen orgaan is van de Europese Unie.
Ook regeringswoordvoerder Bekir Bozdag reageerde geïrriteerd, en noemt het advies een ‘duidelijke interventie in de interne zaken’ van Turkije. Hij noemt de RvE hypocriet, omdat een gelijksoortig advies achterwege bleef toen er vorig jaar in Frankrijk presidentsverkiezingen werden gehouden, terwijl er daar toen ook officieel een noodtoestand gold.
Erdogan spreekt ergens in Europa aanhangers toe
Dinsdag verklaarde Turkse president Erdogan dat hij volgende maand ergens in Europa hoogstpersoonlijk aanhangers van zijn AK-partij zal toespreken: ‘Als God het wil zullen we in mei onze eerste bijeenkomst houden in een gesloten sporthal in een Europese stad. Alle voorbereidingen zijn al getroffen.’
Erdogan gaf niet aan in welke stad of land hij zal optreden. Hiermee tart hij Duitsland en Oostenrijk, beide landen waarvan de regeringen hebben aangegeven dat Turkse bewindslieden niet welkom zijn om op hun grondgebied campagne te voeren voor de verkiezingen.
De Oostenrijkse kanselier Sebastian Kurz beschuldigde Erdogan er vorige week van de ‘Turkse gemeenschap in Europa uit te buiten´, en gaf aan dat hij niet welkom is in Oostenrijk. Ook de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Heiko Maas was kraakhelder: ‘In de drie maandelijkse periode voorafgaand aan buitenlandse verkiezingen, staan wij niet toe dat er verkiezingscampagne worden georganiseerd in Duitsland.’
Spanningen in aanloop van referendum vorig jaar
Vorig jaar zorgden soortgelijke acties voor hoogoplopende diplomatieke spanningen, niet in de laatste plaats met Nederland. In aanloop naar het referendum stuurde de Turkse regering de Turkse minister van Familiezaken om campagne te voeren in Rotterdam. Die werd op last van burgemeester Ahmed Aboutaleb het land uitgezet. De diplomatieke relatie tussen Nederland en Turkije werd hierdoor beschadigd: nog steeds is er geen Nederlandse ambassadeur in Ankara.
Met die gebeurtenissen in het achterhoofd zei premier Mark Rutte (VVD) vrijdag ook dat het ‘onwenselijk’ is dat in Nederland opnieuw campagnes voor Erdogan worden gevoerd. Al heeft hij niet formeel aan Ankara laten weten dat Turkse politici hier niet welkom zijn. Rutte gaat de komende tijd wel in gesprek met Nederlandse gemeenten met veel potentiële Turkse kiezers, die mogelijk worden bezocht door Turkse politici.
Verkiezingen Turkije 24 juni 2018
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft deze week nieuwe verkiezingen uitgeschreven. De Turken gaan naar de stembus voor een nieuw parlement en voor presidentsverkiezingen.
AD 26.04.2018
AD 27.04.2018
Welkom ???
Oostenrijk en Duitsland zijn duidelijk: Turkse politici zijn niet welkom tijdens de verkiezingscampagne. Premier Mark Rutte (VVD) is dezelfde mening toegedaan, al is hij minder stellig.
Dat meldt de Duitse krant Die Welt. Tijdens het referendum over een nieuwe Turkse constitutie vorig jaar, ontstond er een conflict tussen de Europese landen en Turkije. Een aantal Turkse ministers wilde campagne voeren in de Europese Unie, vanwege het hoge aantal Turkse Europeanen, die ook in Turkije kiesrecht hebben. Dat leverde onder meer een hoogoplopend diplomatiek conflict op met Nederland.
In aanloop naar het referendum stuurde de Turkse regering de Turkse minister van Familiezaken om campagne te voeren in Rotterdam, die werd op last van burgemeester Ahmed Aboutaleb het land uitgezet. De diplomatieke relatie tussen Nederland en Turkije werd hierdoor beschadigd: nog steeds is er geen Nederlandse ambassadeur in Ankara.
Hallo daar Markje !! Wij zijn toch vriendjes ??
Rutte: campagne voor Erdogan in Nederland is ‘onwenselijk’
Met die gebeurtenissen in het achterhoofd gaf Premier Mark Rutte (VVD) vrijdag ook aan dat het ‘onwenselijk’ is dat in Nederland opnieuw campagnes voor Erdogan gaan worden gevoerd. Al heeft hij niet formeel aan Ankara laten weten dat Turkse politici hier niet welkom zijn.
Premier Mark Rutte gaat de komende tijd wel in gesprek met Nederlandse gemeenten met veel potentiële Turkse kiezers, die mogelijk doelwit zijn van een bezoek van Turkse politici. ‘Feit is dat wij vrijheid van meningsuiting hebben en vrijheid van vergadering en vereniging. Maar die is niet onbegrensd.’
Meneer Erdogan is hier niet welkom !!!
‘Turkse inmenging in Oostenrijk niet toegestaan’
Ook Duitsland en Oostenrijk hebben besloten een herhaling van deze taferelen niet af te wachten. De Oostenrijkse premier Sebastian Kurzzei vrijdag dat de komst van Turkse politici naar Oostenrijk ‘ongewenst’ is, en dat hij ‘inmenging’ niet zal toestaan.
Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft sinds vorige zomer een richtlijn, waarin staat dat buitenlandse publieke optredens in Duitsland niet worden toegestaan, wanneer ze in de drie maanden voorafgaand aan de verkiezingen plaatshebben. Overigens heeft Erdogan nog niet aan het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken gevraagd of hij in Duitsland kan komen spreken.
24 Juni: belangrijke verkiezingen in Turkije
Op 24 juni 2018 worden de verkiezingen gehouden. Naar verwachting grijpt Erdogan de presidentsverkiezingen aan om zijn grip op het land extra te vergroten. De presidentsverkiezingen stonden in eerste instantie gepland voor november 2019. Volgens Erdogan zijn nieuwe verkiezingen van belang vanwege de roerige situatie in Irak en Syrië. Afgelopen maanden bezette het Turkse leger het gebied rond het Syrische plaatsje Afrin.
Vorig jaar hield Turkije een referendum over een grondwetswijziging, die de president verstrekkende bevoegdheden geeft. De wijziging van de Grondwet gaat pas in als er nieuwe verkiezingen zijn geweest. Daarvoor acht Erdogan nu de tijd rijp. Volgens de Turkse president is het huidige constitutionele systeem verouderd.
Erdogan gaat alvast een cadeau uitdelen aan alle Turkse pensioengerechtigden
De Turkse premier Binali Yildirim wil vlak voor de Turkse verkiezingen een cadeau uitdelen aan alle Turkse pensioengerechtigden. Een week voordat ze mogen stemmen voor een nieuw parlement en een president, ontvangen gepensioneerden een bedrag van 1000 Turkse Lira (omgerekend 203 euro).
Dat kondigde Yildirim maandag aan. Vlak voor de verkiezingen een opmerkelijke maatregel: 15 procent van het electoraat bestaat uit mensen die de pensioengerechtigde leeftijdhebben behaald. Dat meldt persbureau Bloomberg. In april schreef de Turkse president Recep Tayyip Erdogan onverwacht verkiezingen uit. De Turken kunnen op 24 juni naar de stembus: zowel voor parlementsverkiezingen als voor presidentsverkiezingen.
Als Erdogan de verkiezingen wint, gaat de nieuwe constitutie van kracht, en krijgt hij nieuwe bevoegdheden. Om een voorschot op de komende campagne te nemen, kondigt de regering gunstige maatregelen voor ouderen aan.
De oppositie is woedend over de maatregel, en noemt het een omkoping voor de verkiezingen. De grootste oppositiepartij CHP zegt hierover op dinsdag: ‘De AK-partij heeft gisteren snel een pakket samengesteld. Deze maatregel is gestolen uit ons verkiezingsprogramma in 2015.’
Ook wil premier Yildirim meer voor mensen op leeftijd gaan doen in de toekomst. Hij noemde onder meer het kwijtschelden van schulden, een hervormingen van de belastingen en sociale voorzieningen. Het is nog onduidelijk hoeveel geld dit de Turkse regering gaat kosten.
Tezcan: ‘Laat je niet misleiden’
Volgens CHP-woordvoerder Bülent Tezcan zijn de toezeggingen van de regering op drijfzand gebaseerd. ‘Deze maatregelen lijken misschien wel problemen op te lossen, maar een duurzame oplossing is het niet,’ zegt Tezcan tegen de Turkse krant Hurriyet. ‘Ik roep onze burgers op om zich niet laten misleiden door deze maatregelen.’
Het Internationaal Monetair Fonds waarschuwde eerder dit jaar dat de Turkse regering teveel geld uitgaf, en dat daarmee de Turkse economie in gevaar zou kunnen komen. Volgens critici zijn de maatregelen overduidelijk bedoeld om de sympathie van de Turkse kiezers te winnen, in aanloop naar de verkiezingen die op 24 juni plaats zullen hebben.
De oppositiepartij CHP en de Iyi-partij, willen Erdogan van de troon stoten
Een slimme zet van de Turkse oppositiepartij CHP. Nadat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan vorige week opeens aankondigde de verkiezingen van 2019 te vervroegen naar juni van dit jaar, bundelt die partij de krachten met de partij van de populaire ex-minister Meral Aksener.
Aksener (61) staat aan het hoofd van de Iyi-partij, een nieuwe politieke partij die erop gebrand is om Erdogan van de troon te stoten.
Even leek het erop dat ze niet zou mogen meedoen aan de verkiezingen. Maar zondag heeft de Iyi-partij alsnog toestemming gekregen om mee te doen aan de vervroegde verkiezingen. Aksener werd uit de brand geholpen door de CHP, de grootste oppositiepartij in het Turkse parlement. Vijftien CHP-parlementariërs stapten over naar de partij van Aksener, een strategische zet om een vuist te maken tegen Erdogan.
Aksener is voormalig minister van Binnenlandse Zaken en maakt er geen geheimvan Erdogan zo snel mogelijk weg te willen hebben. In oktober vorig jaar richtte ze de Iyi-partij op, dat zoveel betekent als de ‘Goede Partij’. Ze was een afsplitsing van de ultranationalistische MHP-partij, die Erdogan juist steunt. Aksener was vroeger politicus van de MHP, maar stapte op na ruzie met de partijvoorzitter.
‘De democratie in Turkije wordt bedreigd,’ sprak zij tijdens de oprichting van haar partij. Ze sprak schande van de zuiveringen door het regime van Erdogan, en van de beperking van de vrijheid van meningsuiting en van de pers. Met de oprichting van haar centrum-rechtse partij wilde Aksener naar eigen zeggen de onwrikbare machtspositie van Erdogans AK-partij doorbreken.
De partij had twintig parlementariërs nodig om volgens de Turkse kieswet automatisch aan de verkiezingen deel te nemen, maar had er slechts een handjevol. Daarop besloot de CHP, die 116 leden in het Turkse parlement heeft, in te grijpen en een transfer van vijftien leden te organiseren, om zo te kunnen garanderen dat Iyi kan meedoen aan de verkiezingen.
Stap is nodig om ‘tegenstanders te mobiliseren’
De CHP-top verklaart dat een dergelijke stap nodig om zo veel mogelijk tegenstanders van Erdogan te mobiliseren. ‘Onze vrienden (de overgelopen parlementsleden, red.) zullen niet de geschiedenis ingaan als volksvertegenwoordigers die hun partij in de steek hebben gelaten, maar eerder als helden die democratie hebben gered,’ zei een woordvoerder van de CHP op een persconferentie.
De MHP – partner van Erdogans partij – had geen goed woord over voor de transfer: ‘Deze corrupte politici zullen tijdens de verkiezingen ongetwijfeld hun verdiende loon krijgen voor het samenspannen tegen de democratische winsten van onze natie,’ sprak MHP-leider Devlet Bahceli zondag. Ook Nihat Zeybekci, minister van Economische Zaken (AKP), haalde uit naar de CHP; ‘Waarom? Ze laten al hun principes varen en komen bij elkaar om slechts één reden: om hun pijlen te richten op Erdogan. Ze maken plannen om Turkije kapot te maken.’
AD 09.05.2018
Er doen negen partijen mee aan de parlements- en presidentsverkiezingen, die op 24 juni 2018 worden gehouden. De CHP en Koerdische HPD-partij hebben nog geen presidentskandidaat naar voren geschoven. Eerder gingen er geruchten dat Aksener kandidaat zou zijn namens de CHP en de Iyi-partij, maar die geruchten heeft de vicevoorzitter van de CHP de kop ingedrukt, meldt Hurriyet. De kandidaat van de CHP wordt dinsdag tijdens een partijvergadering bepaald. Namens de AK-partij en de MHP doet Erdogan zelf mee.
Waar zijn die 350 Turkse imams gebleven?
Ook in Duitsland is reuring ontstaan over buitenlandse invloeden op moskeeën. De oppositie, in het bijzonder Die Linke(de linksen), is ontstemd over de komst van 350 Turkse imams naar Duitsland, gestuurd door het godsdienstministerie Diyanet, dat wordt aangestuurd door Ankara. De imams kregen visa voor een half jaar, maar niemand weet of ze het land al hebben verlaten.
Op verzoek van Die Linke maakt het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken bekend dat vorig jaar 350 islamitische geestelijken van Diyanet het land zijn binnengekomen. Dat meldt de lokale krant Kölner Stadt Anzeiger woensdag. Ze kregen werkvisa voor 180 dagen, maar of ze daarna zijn teruggegaan naar Turkije of nog in Duitsland wonen, weet de regering in Berlijn niet. Het hoofdkantoor van Diyanet in Duitsland is gevestigd in Keulen, waar naar schatting 60.000 Turken wonen. Er staan 45 moskeeën, waaronder de Centrale Moskee Keulen, de grootste in Duitsland.
‘Regering naïef: meer Diyanet-imams betekent meer Erdogan-invloed’
Vicefractievoorzitter van de linkse oppositiepartij Die Linke, Sevim Dağdelen, die Koerdische wortels heeft, is woedend. ‘De federale overheid is volstrekt naïef en onverantwoord bezig,’ zegt ze tegen de Kölner Stadt Anzeiger. Ze vindt het absurd dat de Duitse overheid van Diyanet verwachtte dat het instituut de ‘democratische betrokkenheid’ van Duitsers van Turkse komaf zou verbeteren. Dat terwijl Diyanet juist ‘bijdraagt aan de intimidatie van Erdogan-critici en de vervolging van andersdenkenden’, aldus Dağdelen.
Ramadan
De politie in Apeldoorn lag onder vuur op sociale media omdat zij een zogeheten iftar-maaltijd organiseert tijdens de islamitische vastenmaand ramadan. De politie wordt een gebrek aan neutraliteit verweten. Het is voor zover bekend de eerste keer dat de politie actief niet-moslims werft voor zo’n maaltijd. Maar agenten in functie begaven zich de laatste jaren vaker onder moslims om een religieuze feestdag mee te vieren. Een overzicht.
Tijdens de jaarlijkse vastenmaand ramadan, dit jaar van 15 mei tot en met 14 juni, wordt elke dag afgesloten met een maaltijd na zonsondergang, de zogeheten iftar. De jeugdagent van de politie Apeldoorn, die onder meer via sociale media contact houdt met jongeren, meldde maandag op Instagram dat de politie op 23 mei een avondmaaltijd organiseert, voor schoolklassen die zijn ‘geïnteresseerd in andere culturen’. Sommigen reageren verheugd, maar het grote merendeel van de reacties is negatief.
Op Twitter en Instagram klagen velen over een gebrek aan neutraliteit en over de ‘speciale aandacht’ die de islam van de politie zou krijgen, terwijl die niet dezelfde aandacht besteedt aan christelijke feestdagen als Kerst en Pasen.
Het recentste voorbeeld was in december, toen een groep agenten in uniform de Ertugrul Gazi-moskee – van het Turkse overheidsorgaan Diyanet – in Haaksbergen bezocht. Dit tot verontwaardiging van onder meer de PVV Overijssel. PVV-leider Geert Wilders stelde er Kamervragen over.
Het is volgens haar een nieuw bewijs dat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zijn invloedssfeer in Duitsland verder probeert uit te bouwen. ‘Meer Turkse Diyanet-imams betekent meer Erdogan-invloed.’ De imams werken overigens niet alleen in Diyanet-moskeeën, maar ook voor Milli Görüs, dat voortkomt uit dezelfde fundamentalistische beweging die president Erdogan voortbracht. Sinds Erdogan in 2002 de politieke leider van Turkije werd, zijn Diyanet en Milli Görüs twee handen op één buik.
Ministerie probeerde tevergeefs invloed Ankara terug te dringen
Volgens de krant heeft het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken het afgelopen jaar geprobeerd de invloed van Turkse politici op de Duitse tak van Diyanet terug te dringen. Zonder succes, geeft het ministerie toe: het is niet duidelijk of het religieuze instituut inderdaad hervormingen heeft doorgevoerd. Het afgelopen jaar zouden drie Turkse ambtenaren zijn benoemd in het Diyanet-bestuur.
De deelstaat Noordrijn-Westfalen, waarvan Keulen de grootste stad is, is al langer klaar met Diyanet. Vorig jaar schortte de lokale overheid de samenwerking met het religieuze instituut grotendeels op. Volgens Joachim Stamp, integratieminister van de deelstaat, moet Diyanet zich ‘uitsluitend gaan richten op religieus en pastoraal werk’ in plaats van op ‘het verdedigen van de politieke belangen van de Turkse regering’.
Marcherende ‘kindsoldaten’ in Diyanet-moskee Herford
Twee weken terug kwam de Diyanet-moskee in Herford (Noordrijn-Westfalen) in het nieuws toen een video uitlekte van Turkse ‘kindsoldaten’. De video toont jonge Turkse kinderen in militaire uniformen die paraderen voor de Turkse vlag. De kinderen zouden tussen de 4 en 7 jaar oud zijn. ‘Angstaanjagende beelden,’ zei Stamp daar vorige week over.
Nasleep
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan – die eerder aankondigde in een ‘Europese stad’ campagne te komen voeren voor de Turkse presidentsverkiezingen – heeft een manifest uitgevaardigd met verkiezingsbeloften. Ook is nu bekend in welke Europese stad hij Turks-Europese burgers zal komen toespreken.
Nadat hij een aantal weken geleden de verkiezingen van 2019 opeens vervroegde naar 24 juni van dit jaar, deed Erdogan een mysterieuze aankondiging: hij zou ‘ergens in Europa’ een arena hebben afgehuurd om daar hoogstpersoonlijk aanhangers van zijn AK-partij toe te spreken. Hiermee tartte hij Duitsland en Oostenrijk, die vreesden dat Turkse politici naar hun land zouden komen om campagne te voeren.
Duitsland en Oostenrijk zeiden eerder dat Turkse politici niet welkom zijn om op hun grondgebied campagne te voeren, en ook Nederland zit er niet op te wachten. ‘Onwenselijk,’ noemde premier Mark Rutte het eerder.
De drie landen kunnen opgelucht ademhalen: Erdogan zal voor zijn optreden niet naar West-Europa afreizen. In plaats daarvan spreekt hij Turkse burgers toe in een sportarena in de Bosnische stad Sarajevo, vermoedelijk op 20 mei – aldus de Turkse krant Hurriyet.
Diplomatieke spanningen na rellen in Rotterdam
Vorig jaar zorgden soortgelijke acties voor hoogoplopende diplomatieke spanningen, niet in de laatste plaats met Nederland. In aanloop naar het referendum stuurde de Turkse regering de Turkse minister van Familiezaken naar Rotterdam om campagne te voeren. Zij werd op last van burgemeester Ahmed Aboutaleb het land uitgezet.
Erdogan kiest nu dus voor Bosnië, en kan het niet laten om nog een sneer uit te delen aan Duitsland en Nederland: ‘In een tijd waarin sommige landen moeten debatteren over de vraag of ze ons toelaten voor campagnes, kiezen wij ervoor om met onze burgers samen te komen in Bosnië.’ Hij benadrukt: ‘Aan de andere kant zullen onze burgers die in andere Europese landen wonen, ook gewoon doorgaan met campagnevoeren.’ Het verbod voor Turkse politici om op het grondgebied van bepaalde landen campagne te voeren is volgens hem ‘ondemocratisch’.
Over de democratie gesproken: zondag gaf Erdogan tijdens een grote bijeenkomst van zijn AK-partij in Istanbul officieel de aftrap van zijn verkiezingscampagne. Hij presenteerde een manifest, waarin ‘meer democratie’ en ‘meer sociale rechtvaardigheid’ worden beloofd in alle gelederen van de regering. Het presidentiële systeem, dat na de verkiezingen in werking wordt gesteld, zal ‘een hoger bruto nationaal inkomen’ genereren en brengt meer democratie, beweert Erdogan.
‘De wetgever wordt prestigieuzer, de regering machtiger en de rechterlijke macht onafhankelijker.’ Volgens Erdogan zorgt het presidentiële systeem – dat na een referendum in 2016 met een nipte meerderheid werd afgedwongen – voor een ‘totale scheiding der machten’.
Meer macht voor president bij grondwetswijziging
Maar in feite krijgt Erdogan – als hij de verkiezingen wint – met het nieuwe systeem verstrekkende bevoegdheden. Met de grondwetswijziging zou een presidentieel systeem worden ingevoerd, waarbij alle uitvoerende macht bij de president komt te liggen. In het huidige stelsel leidt de premier de regering en is de functie van president slechts een ceremoniële.
Door de hervorming kan Erdogan per decreet regeren. Daarnaast wordt zijn invloed op benoemingen binnen de rechterlijke macht vergroot, wordt de functie van premier afgeschaft en komt er een vicepresident voor in de plaats. De president kan ministers en andere hoge bewindslieden benoemen en de noodtoestand uitroepen. Het parlement kan de president wel afzetten, maar om dat proces te kunnen beginnen, is een tweederde meerderheid in het parlement nodig.
Het aantal termijnen voor de president blijft twee, net als in de huidige situatie. Maar de telling begint pas wanneer de Grondwet ingaat. In theorie betekent dit dat Erdogan, als hij de verkiezingen van juni wint, tot 2028 kan aanblijven als president.
Telegraaf 15.05.2018 Het gedicht van de Duitse tv-komiek Jan Böhmermann (37) over de Turkse president Recep Tayyip Erdogan blijft deels verboden. Dat heeft een hoge rechtbank in Hamburg besloten. Vorig jaar oordeelde een lagere rechtbank dat ook al in de civiele zaak die door het Turkse staatshoofd was aangespannen.
Volgens beide rechtbanken zijn delen van het gedicht smaad en valt het daarom niet „onder de vrijheid van de kunst”.
Böhmermann haalde zich de woede van het Turkse staatshoofd op de hals met het gedicht Smaadkritiek, dat hij in 2016 in zijn show Neo Magazin Royale voor de omroep ZDF voordroeg. Hij bracht daarin de strenggelovige Erdogan onder andere in verband met kinderporno en seks met dieren.
NU 15.05.2018 Het gedicht van de Duitse tv-komiek Jan Böhmermann (37) over de Turkse president Recep Tayyip Erdogan blijft deels verboden.
Dat heeft een hoge rechtbank in Hamburg besloten. Vorig jaar oordeelde een lagere rechtbank dat ook al in de civiele zaak die door het Turkse staatshoofd was aangespannen.
Volgens beide rechtbanken zijn delen van het gedicht smaad en valt het daarom niet “onder de vrijheid van de kunst.”
Böhmermann haalde zich de woede van het Turkse staatshoofd op de hals met het gedicht Smaadkritiek, dat hij in 2016 in zijn televisieprogramma voor de omroep ZDF voordroeg. Hij bracht daarin de strenggelovige Erdogan onder andere in verband met kinderporno en seks met dieren.
Beledigd
Erdogan voelde zich dusdanig beledigd door het gedicht, dat hij een aanklacht indiende. De Duitse Bondskanselier Angela Merkel besloot vervolgens dat het Openbaar Ministerie mocht bekijken of vervolging van de komiek mogelijk was.
Het Duitse OM besloot daarna Böhmermann niet te vervolgens wegens belediging van een buitenlands staatshoofd.
Elsevier 15.05.2018 De federale rechter in de Duitse stad Hamburg heeft besloten dat delen van het satirische gedicht van de Duitse komiek Jan Böhmermann verboden moet blijven. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan was in 2016 het lijdend voorwerp in een gedicht van de Duitse televisiekomiek, die onder meer insinueerde dat Erdogan gemeenschap had met dieren en naar kinderporno keek.
De Turkse president spande in Duitsland een rechtszaak aan, om het gedicht te verbieden. Delen van het gedicht werden vervolgens verboden. Beide partijen stonden lijnrecht tegenover elkaar: Böhmermann wilde de vrijheid om te dichten wat hij wilde, en Erdogan wilde het gehele gedicht laten verbieden.
Het Hamburgse hooggerechtshof bepaalde in hoger beroep dat delen van het gedicht ontoelaatbaar blijven. Het gaat om de passages waarin Böhmermann zich uitlaat over de verzonnen seksuele escapades van de Turkse president. Wel mag hij in zijn gedichten kritiek hebben op de manier waarop Erdogan Turkije bestuurt. Dat meldt de Duitse krant Die Welt.
Belediging van het Turkse staatshoofd
De smadelijke passages blijven verboden, omdat ze voor het Turkse staatshoofd kwetsend zijn, zegt de rechter. De passages die door de rechter zijn verboden bevatten bovendien verzonnen aantijgingen, die volgens de rechter alleen maar bedoeld waren om de Turkse president te beledigen, en verder geen ‘daadwerkelijke aanknopingspunten’ hadden.
Volgens Christian Schertz, de advocaat van Böhmermann, vallen die onder dichterlijke vrijheid. Schertz zegt dat er geen twijfel mogelijk is dat de uitspraken moeten worden gezien als satire. Erdogan krijgt echter ook niet zijn zin. Hij wilde dat het gehele gedicht zou worden verboden, en zover is het niet gekomen.
Bekijk hier een deel van de uitzending, met het verboden gedicht, terug.
Berend Sommer (1990) is sinds juli 2017 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
NOS 12.05.2018 Hij banjert over het podium, zet een rauwe stem op, zijn speech buldert over het plein. “Hoe ga ik die dure onderwijsplannen betalen? Om te beginnen doe ik alle lampen in het paleis uit!” Er wordt gelachen. President Erdogan wordt op de hak genomen, maar de toon is verder ernstig. “De Turkse politiek heeft een nieuwe taal en een nieuwe hoop nodig. Terug naar normaal, dat is wat Turkije nodig heeft.”
De Turkse oppositie heeft de energie gekregen die het lange tijd miste, sinds president Erdogan vorige maand plotseling vervroegde verkiezingen uitschreef. Op 24 juni zijn ze al, parlements- en presidentsverkiezingen. De oude republikeinse machtspartij CHP, die onder Erdogan nooit meer dan 25 procent van de stemmen haalde, schoof de volkse stormram Muharrem Ince naar voren.
En de aanval op Erdogan komt van twee kanten. Ook de rechts-nationalistische ‘ijzeren dame’ Meral Aksener roept tegen iedereen die het wil horen dat het Erdogan-tijdperk voorbij is. Zij leidt de nieuwe partij Iyi Parti, de ‘Goede Partij’. Aksener scheidde zich af van de ultrarechtse MHP, nadat die ging samenwerken met Erdogan.
De campagnes kwamen deze week echt op stoom. We volgden presidentskandidaat Ince in de CHP-campagnebus naar het stadje Rize aan de Zwarte Zee:
Daar, op het plein achter het gouvernementsgebouw, hebben zich na het vrijdaggebed een paar honderd mensen verzameld die hopen op verandering. “De democratie en gerechtigheid zijn door Erdogan gesloopt. Zolang er geen rechtvaardigheid en geen vrijheid is, hebben we niks”, zegt een man met een verrookte borstelsnor.
Ondertussen dendert Muharrem Ince door op het podium. “Degenen die het land leiden zeggen dat de economie geweldig gaat. Maar als dat zo is, waarom komen de mensen dan niet rond?”
Muharrem Ince spreekt de menigte toe LUCAS WAAGMEESTER / NOS
Een jonge jongen in het publiek staat hevig ‘ja’ te schudden. “De president is gewoon niet goed genoeg. Het onderwijs zakt weg, maar Erdogan is met andere dingen bezig. Hij is gaan rommelen aan de democratie. Dit is niet echt een democratisch land meer.”
De afgelopen tijd was scherpe kritiek op de regering genoeg om in de problemen te komen. Maar met als voornaamste kritiekpunt het gebrek aan democratie, zou Erdogan deze oppositie met meer repressie alleen maar in de kaart spelen. En dus wordt alles gewoon gezegd. “Natuurlijk”, zegt een oudere heer met een pilotenbril op. Hij steekt zijn duim in de lucht. “Het kan niemand wat schelen, niemand is meer bang. We zijn alleen bang voor god.”
Oude elite
Direct na zijn laatste woorden duikt Ince de campagnebus in, die achter het podium klaar staat. Al rijdend kunnen we hem een paar vragen stellen. Hij blaakt van het vertrouwen in de overwinning. “Bij deze verkiezing zullen onze mensen het juk dat 16 jaar duurde van zich afgooien. De regering zal allerlei spelletjes spelen. Ze zullen stemmen stelen en intimideren. Maar ondanks alles zal ik deze verkiezing winnen.”
De menigte in Rize vanuit de campagnebus van Ince LUCAS WAAGMEESTER / NOS
Vanaf het moment dat hij zijn kandidatuur aankondigde, heeft Ince als centrale boodschap dat hij het land wil verenigen. “Het volk terugbrengen naar de vrede”, noemt hij het. “Erdogans grote projecten gaan over afgravingen, kanalen, wegen en bruggen. Mijn grote project is vrede en geluk. Ik wil dat de 81 miljoen Turken, Alevi, Koerden, ongelovigen vrede brengen.”
Het probleem voor zijn CHP is het imago. De partij wordt gezien als oude elite, die geen oog heeft voor de problemen van de gewone man. Dat verklaart voor een deel het succes van president Erdogan. “Dat is een totale mythe,” is het antwoord van Ince op die kritiek. “Ik ben de zoon van een vrachtwagenchauffeur, ik heb op staatsscholen gezeten en was zelf een onderwijzer.”
Erdogan is eerlijk
Ince koos Rize niet zonder reden als een van de eerste stops van zijn campagne. Hier ligt de familiegeschiedenis van president Erdogan. “Je moet de wolf aanvallen in zijn eigen hol”, zegt Ince er over. Hij wil de boodschap afgeven dat hij niet bang is voor Erdogan. Turkije is van iedereen, zegt hij, zelfs het conservatieve Rize.
In Rize wordt een verkiezingsposter uitgerold LUCAS WAAGMEESTER / NOS
Erdogan in het centrum van Rize LUCAS WAAGMEESTER / NOS
Hoewel in het centrum van het stadje toch vooral Erdogan het beeld bepaalt. Metershoge doeken met zijn gezicht erop hangen bij de moskee en boven de winkelstraat. “Erdogan liegt nooit, hij is eerlijk”, zegt een dame met een roze hoofddoek. De achtergrond op haar telefoon is een foto zien van zichzelf met de president en zijn vrouw. “Ik werk op de Recep Tayyip Erdogan Universiteit in de stad, daarom”, zegt ze.
“Hij werkt hard, niet dan?”, valt een oudere man haar bij. Hij geeft toe dat een deel van zijn liefde voor Erdogan gaat over woede op de vroegere regering. “Zeventig jaar lang stonden ze op ons hoofd, laat ons nu op hun hoofd gaan staan”, zegt hij met een blik waaruit blijkt dat hij het niet letterlijk meent.
Pas echt een dictator
Deze kiezers zijn niet te overtuigen door Muharrem Ince, dat lost een campagnebijeenkomst in de stad niet op. Zeker omdat hij ze verder ook niet makkelijk zal bereiken in de aanloop naar de verkiezingen. “De situatie in de media is inderdaad treurig”, zegt hij. “Erdogan is tegelijk op alle kanalen. Ons laten ze vijf of tien minuten zien.”
Maar Ince lijkt er niet mee te zitten. De oppositie vertrouwt op de kracht van ‘de media van het volk’, zoals hij sociale media noemt. “Ik heb vijf miljoen volgers op Facebook en Twitter. Je moet je realiseren dat onze bijeenkomst van vandaag wel degelijk is uitgezonden. Door de mensen in het publiek, met hun telefoon.”
“En ik wil strijden met humor”, zegt hij. Niet door Erdogan een fascist of dictator te noemen, zoals anderen in de partij wel hebben gedaan. Maar gevraagd naar het belang van deze verkiezingen, komt de felheid toch terug. “Als Erdogan nu wordt gekozen als president binnen deze nieuwe grondwet, dan wordt hij pas echt een dictator. Daarom is dit moment zo belangrijk.”
VK 12.05.2018 Het voorstel van de VVD voor een wettelijk verbod op campagnebijeenkomsten in Nederland komt aan de vooravond van de vervroegde Turkse verkiezingen op 24 juni 2018. Die kunnen ook in Nederland weer tot nieuwe onrust leiden. De VVD wil dat ‘politici uit onvrije en ondemocratische landen’ voortaan drie maanden voor hun verkiezingen niet meer in Nederland campagne mogen voeren, zo stelde VVD-Kamerlid Bente Becker zaterdag in De Telegraaf. Het kabinet moet uitzoeken of dat mogelijk is.
‘Een paardenmiddel’ dat mogelijk in strijd is met het Europese Verdrag
Tom Zwart, hoogleraar Europees en internationaal recht, noemt een wettelijk verbod ‘een paardenmiddel’ dat mogelijk in strijd is met het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Zwart: ‘Dat verdrag bepaalt dat iedereen die zich op Nederlands grondgebied bevindt vrijheid van meningsuiting heeft. Dat geldt dus ook voor Turkse bewindspersonen. Het wordt juridisch lastig om bepaalde groepen die toegang tot de vrijheid van meningsuiting te ontzeggen.’
Zwart ziet een politieke trend waarin ‘maatschappelijke onwenselijkheden worden bestreden door de rechtstaat te ondermijnen’.
Pieter Omtzigt: ‘Dit is een land waar politici en journalisten massaal worden opgesloten’
Coalitiepartner CDA is niet onder de indruk van die kritiek. ‘Wat enorm wringt met het EVRM, is het gedrag van de heer Erdogan’, aldus CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. ‘We willen juist meer juridische middelen, omdat Turkije zich ondemocratisch ontwikkelt. Dit is een land waar politici en journalisten massaal worden opgesloten, waar 100 duizend mensen zijn ontslagen en de gevangenissen vol zitten. ’
Omtzigt wil dat internationale organisaties als de OVSE en de Raad voor Europa op 24 juni toezicht houden op het verloop van de Turkse verkiezingen in de West-Europese diaspora. Hij hoopt zo meer duidelijkheid te krijgen of de stembusgang eerlijk verloopt. ‘Voor 24 juni hebben we geen nieuwe wet’, aldus Omtzigt. ‘Dit kunnen we nu al doen.’
Duits voorbeeld
Hoogleraar Staats- en bestuursrecht Wim Voermans denkt dat het ‘technisch mogelijk’ is om op termijn een wet te maken die het vertegenwoordigers van ondemocratische landen verbiedt hier campagne te voeren, al wordt het volgens hem wel ‘lastiger dan in Duitsland’, waar de VVD zich bij haar voorstel aan spiegelt. De Duitse regering heeft onlangs via een bestuurlijke aanwijzing beperkingen opgelegd aan buitenlandse campagne-evenementen, maar volgens Voermans is Duitse grondwet heel anders dan de Nederlandse.
De Nederlandse wetgeving biedt volgens Voermans bovendien nu al voldoende aanknopingspunten om manifestaties te verbieden, al zijn die vooral bestuurlijk van aard en niet principieel. Dat bleek vorig jaar bij het Turkse referendum in maart toen de Nederlandse autoriteiten eerst minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavusoglu de toegang tot Nederland ontzegden en daarna verhinderden dat minister van Familiezaken Fatma Betül Sayan Kaya op het Turkse consulaat in Rotterdam een toespraak hield. Als reden werd toen gegeven dat de openbare orde in het geding was.
‘Als Trump hier straks campagne wil voeren, mag dat dan wel?’
‘In Rotterdam en eerder in Veldhoven is de rechter daar ook in meegegaan’, zegt Voermans. ‘Het kan dus al. Ik zie niet echt de juridische meerwaarde van een nieuwe wet, behalve dan een belangrijk symbolisch signaal. Je wilt niet dat mensen hier onder druk worden gezet door een dictatoriaal regime. Ik heb er sympathie voor dat politici aan Erdogan willen duidelijk maken dat hij verkeerd bezig is en dan nog eens met een wet willen wapperen, maar of het verstandig is?
Erdogan opvoeden per wet gaat niet lukken en op de lange termijn kan zo’n wet ook problemen opleveren. Wat is ondemocratisch? Hoe ver wil je gaan? Als Donald Trump straks hier campagne wil voeren, mag dat dan wel?’
AD 12.05.2018 De VVD wil dat het kabinet met wetgeving komt die verhindert dat Turkse politici in Nederland campagne kunnen voeren. Coalitiegenoot CDA staat niet afwijzend tegenover het idee.
VVD-Tweede Kamerleden Bente Becker en Sven Koopmans hebben het kabinet gevraagd hier onderzoek naar te doen. Zij wijzen erop dat in Duitsland al wetgeving bestaat die politici van buiten de EU verhindert daar campagne te voeren drie maanden voor verkiezingen.
Het is niet goed voor de integratie van Turkse Nederlanders als Turkse politici hier campagne kunnen voeren, menen de VVD’ers. Ook zouden spanningen uit Turkije zo naar Nederland kunnen worden geëxporteerd.
In Turkije zijn op 24 juni vervroegde president- en parlementsverkiezingen. Premier Mark Rutte heeft eerder aangegeven het onwenselijk te vinden als Turkse politici hiervoor in ons land campagne gaan voeren. Maar het kabinet heeft weinig opties om campagnes te stoppen. Gemeenten kunnen met het oog op de openbare orde bijeenkomsten verbieden. De VVD wil met wetgeving de regering meer instrumenten in handen geven om buitenlandse politici te stoppen.
Diplomatieke crisis
Toen het kabinet vorig jaar Turkse politici de toegang tot het land weigerde om hier campagne te voeren, leidde dat tot een diplomatieke crisis.
Telegraaf 12.05.2018 De VVD wil naar voorbeeld van Duitsland een instrument om te verhinderen dat Turkse politici hier verkiezingscampagne komen voeren.
Telegraaf 12.05.2018 Het VVD-idee om Turkse politici te beletten om in ons land campagne te voeren, is het jongste voorbeeld van de Haagse worsteling met Ankara. Die begon na de geweigerde komst van Turkse kabinetsleden naar ons land in 2017 om campagne te voeren voor een Turks referendum.
Die volksraadpleging zou de democratie niet ten goede komen, vond het kabinet, en dus waren de bewindslieden niet welkom. Ook speelde mee dat Nederland bijna zelf Tweede Kamerverkiezingen had en de ongevraagde komst van Turkse politici de vraag opwierp wie het hier eigenlijk voor het zeggen heeft.
Telegraaf 12.05.2018 Dat bepleit VVD-Kamerlid Bente Becker. Eerder zorgden Turkse politici die hier campagne wilden voeren voor veel onrust. Het liberale Kamerlid wil herhaling daarvan voorkomen. „De spanningen en conflicten uit Turkije worden anders geïmporteerd.”
n Nederland is het nu lastig om een dergelijke campagne te dwarsbomen. In bijvoorbeeld Duitsland ligt dat anders. Daar mogen politici van buiten de EU drie maanden voorafgaand aan verkiezingen geen campagne voeren. Dat is in een richtlijn vastgelegd.
De VVD vraagt het kabinet te onderzoeken of Den Haag zo’n regel via een wet ook kan invoeren. De partij krijgt bijval van in elk geval het CDA.
Telegraaf 12.05.2018 De VVD wil dat verkiezingscampagnes door Turkse politici in ons land voortaan wettelijk worden verboden. Kamerlid Becker wil daarmee voorkomen dat er opnieuw onrust ontstaat, zoals vorig jaar rond het Turkse grondwet-referendum.
Elsevier 12.05.2018 De VVD wil dat Turkse bewindslieden niet langer campagne kunnen voeren in Nederland, zoals vorig jaar gebeurde in Rotterdam. Kamerleden Bente Becker en Sven Koopmans willen een verbod op dergelijke praktijken, en vinden mogelijk steun bij coalitiegenoot CDA.
Het idee is gemodelleerd naar Duits voorbeeld. Het Duitse constitutionele hof bepaalde vorig jaar dat de regering buitenlandse politici mag verbieden om activiteiten in het land te ontplooien.
Daarmee kunnen politici van buiten de Europese Unie drie maanden voor de verkiezingen geweerd worden om daar campagne te voeren. Het hof bepaalde in een rechtszaak dat burgers geen spreekverbod voor de Turkse politici kunnen afdwingen, maar de regering kan dat wel.
Slecht voor integratie
Er is geen automatisch recht van buitenlandse politici om hun functies in Duitsland te vervullen, aldus de rechters destijds. Naar aanleiding van die uitspraak stelde het CDA vorig jaar al Kamervragen, omdat het onder het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) ook hier verboden zou kunnen worden.
Volgens de VVD is het niet goed voor de integratie van Turkse Nederlanders wanneer politici uit Turkije hier campagne kunnen voeren. Ook vrezen de liberalen voor de import van spanningen uit Turkije naar Nederland.
In Nederland is het zo dat gemeenten dergelijke bijeenkomsten met het oog op de openbare orde kunnen verbieden – dat gebeurde vorig jaar toen burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam de Turkse minister Fatma Kaya de toegang ontzegde tot zijn stad- maar de VVD wil wetgeving waarmee de regering meer instrumenten heeft om de komst van buitenlandse politici te verhinderen.
Het verhinderen van de komst van Kaya naar het Turkse consulaat leidde vorig jaar tot een diplomatieke crisis tussen Nederland en Turkije. De band tussen de twee landen is nog altijd niet volledig hersteld.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan kondigde laatst aan de parlementaire- en presidentsverkiezingen, die eigenlijk gepland stonden voor volgend jaar, te vervroegen naar 24 juni 2018. Daarop gaven verschillende landen, waaronder Nederland, Oostenrijk en Duitsland, aan het onwenselijk te vinden als opnieuw Turkse politici naar de EU afreizen om hier zieltjes te winnen. Duitsland beriep zich vervolgens op de nieuwe regel, waarmee buitenlandse politici drie maanden voor hun eigen verkiezingen geen campagne mogen voeren in Duitsland.
Turkse wet verbiedt buitenlandse campagnes
Het feit dat de Turken in Europa campagne kwamen voeren is op zich al opvallend. Er is namelijk een Turkse wet die campagne voeren in het buitenland verbiedt. De wet werd in 2008 ingevoerd, toen Recep Tayyip Erdogan premier van Turkije was.
De wet stelt dat partijen niet expliciet mogen dingen naar de gunst van de Turkse kiezer die in het buitenland woont. Overigens omzeilt de Turkse regering dit verbod door te benadrukken dat er geen campagnebijeenkomsten worden gehouden, maar ‘informatiebijeenkomsten’.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
NU 11.05.2018 Een Turkse rechter heeft besloten om het huisarrest van journalist Sahin Alpay op te heffen.
Twee andere journalisten die eveneens werkzaam waren voor de inmiddels niet meer bestaande krant Zaman worden vrijgelaten, meldt staatspersbureau Anadolu.
Alpay zat vast op verdenking van betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep in juli 2016. In maart mocht hij van de rechter de gevangenis verlaten, maar mocht vervolgens zijn huis niet uit. Ook die straf is nu van de baan.
De hechtenis van Alpay werd door Europa sterk veroordeeld. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens eiste eerder al dat de journalist werd vrijgelaten en sprak van een ‘onwettige gevangenschap’.
NOS 11.05.2018 Een Turkse rechter heeft het huisarrest van de prominente journalist Sahin Alpay opgeschort en bepaald dat twee andere journalisten voorlopig worden vrijgelaten, meldt het staatspersbureau Anadolu. De anderen heten Ali Bulaç en Mehmet Özdemir. De drie werkten voor de inmiddels niet meer bestaande krant Zaman. In totaal zitten elf journalisten van Zaman vast op beschuldiging van uiteenlopende zaken.
Alpay wordt verdacht van betrokkenheid bij de mislukte staatsgreep in juli 2016. Na 20 maanden in voorarrest mocht hij in maart van de rechter de gevangenis verlaten en kreeg hij huisarrest, maar die straf is nu dus ook opgeheven. In juni gaat de rechtszaak tegen hem verder. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens had al geëist dat er een einde zou komen aan het huisarrest van de 74-jarige Alpay.
Gülen-beweging
De aanklachten tegen de drie luiden schending van de grondwet, lidmaatschap van een terroristische organisatie en hulp aan een terroristische organisatie. Zaman, dat Turkije’s bestverkochte krant was, werd opgedoekt, samen met tientallen andere media die banden zouden hebben met de Gülen-beweging. De regering zag Zaman als de belangrijkste spreekbuis van die beweging.
Sinds de mislukte coup die aan Gülen werd toegeschreven in 2016 zijn zo’n 50.000 mensen vastgezet en zijn tientallen mediabedrijven gesloten.
Elsevier 09.05.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan haalt fel uit naar 300 Franse prominenten. Zij schreven onlangs een manifest waarin ze invloedrijke moslims oproepen om de Koran te ‘actualiseren’, en antisemitische en antichristelijke passages uit het boek te verwijderen.
Het manifest waarschuwt voor ‘een nieuw soort antisemitisme’. ‘We vragen om van de strijd tegen dit democratisch failliet – wat het antisemitisme is – een zaak van nationaal belang te maken, voordat het te laat is. Voordat Frankrijk niet langer Frankrijk is,’ aldus de brief, die door prominenten en politici van links tot rechts is ondertekend.
Zo heeft oud-president Nicolas Sarkozy zijn handtekening gezet, naast ex-premier Manuel Valls, oud-burgemeester van Parijs Bertrand Delanoë, artiesten als zanger Charles Aznavour, en acteur Gérard Depardieu. Een aantal intellectuelen en Joodse, islamitische en katholieke leiders ondertekenden eveneens de brief. In de brief wordt opgeroepen om sommige passages en referenties in de Koran te schrappen, opdat ‘geen enkele gelovige kan refereren aan een heilig geschrift om misdaden te rechtvaardigen’.
‘Ondertekenaars weten duidelijk niets van de Koran’
Erdogan bestempelde het manifest dinsdag tijdens een bijeenkomst van zijn AK-partij als ‘walgelijk’, en beschuldigde degenen die het manifest hebben ondertekend ervan ‘geschriften die heilig zijn voor moslims’ aan te vallen. De scribenten weten volgens hem ‘duidelijk niets van de Koran’.
‘Ik vraag me af of ze überhaupt ooit hun eigen heilige boek de Bijbel hebben gelezen, of de Thora, of de Zabur (volgens de islam een van de boeken die werd geopenbaard vóór de Koran, red.). Hadden ze dat wel gedaan, dan denk ik dat ze die ook zouden willen verbieden. Maar dat soort problemen hebben ze niet,’ aldus Erdogan.
Ideeën ‘geen haar beter’ dan die van IS en Al-Qa’ida
Islamofobie is in Europa nog altijd een groot probleem, zegt Erdogan. ‘We hebben westerse landen diverse keren gewaarschuwd om te stoppen met islamofobe benaderingen, anti-Turkse sentimenten, xenofobie en fascisme.’ Hij voegde eraan toe dat ‘moslims zich niet zullen verlagen’ tot het niveau van deze Franse critici. ‘Zelfs wanneer jullie ons heilige boek aanvallen, zullen wij niet hetzelfde doen. Wij zullen ons niet verlagen tot jullie niveau en jullie heilige waarden aanvallen. Jullie zijn hierin geen haar beter dan Daesh (de Arabische benaming voor IS, red.).’
Opvallend is dat oppositieleider Kemal Kilicdaroglu (CHP) dezelfde lijn volgt als Erdogan. Het Franse manifest legt volgens hem alle schuld voor het antisemitisme bij de islam: ‘De Koran is niet gedateerd, dat zijn jullie. Jullie houding is gedateerd. Jullie idee verschilt niet van dat van Al-Qa’ida, Al-Nusra en Daesh.’
De brief stuitte ook op verzet bij de islamitische gemeenschap in Frankrijk. ‘De Koran is niet het enige geschrift met anachronistische passages,’ aldus leiders van diverse Franse moskeeën.
Brief verwijst naar islamitische aanslagen
In het manifest wordt verwezen naar de islamitische aanslagen in Frankrijk in 2015: ‘In ons recente verleden hebben radicale islamieten elf Joden vermoord, en sommigen gemarteld omdat ze Jood waren.’ Die specifieke aanslag werd gepleegd in de Parijse supermarkt Hyper Cacher.
Recent werd de Joodse vrouw Mireille Knoll, ooit ontsnapt aan de Holocaust, vermoord in Parijs. Ze werd in maart dood aangetroffen in haar in brand gestoken appartement. Ze was 23 keer met een mes gestoken en haar lichaam was deels verkoold. Het Openbaar Ministerie in Parijs sprak van een antisemitisch misdrijf. De vrouw was 85 jaar oud.
De Franse Joodse gemeenschap, die bestaat uit ongeveer 400.000 mensen, is gealarmeerd door het oprukkende antisemitisme. De voorbije maanden waren er in en rond Parijs diverse antisemitische incidenten. Die passen in een trend van toenemende Jodenhaat in het land. De Franse premier Édouard Philippe sloeg daarover in februari al alarm.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
Telegraaf 09.05.2018 De mensenrechtenchef van de Verenigde Naties heeft er woensdag bij Turkije op aangedrongen om de noodtoestand onmiddellijk op te heffen om de weg vrij te maken voor geloofwaardige verkiezingen.
Telegraaf 09.05.2018 De Turkse president Erdogan heeft met een opmerking in een fractiebijeenkomst een kleine storm op Twitter in Turkije veroorzaakt. Het staatshoofd verklaarde op te stappen mocht het volk het op een dag genoeg vinden met hem aan het roer. De hashtag #genoeg werd daarna door 1,5 miljoen twitteraars gebruikt.
Erdogans AK-partij probeerde daarna de commotie de kop in te drukken door te verklaren dat dergelijke „manipulaties” van social media „nutteloos” zijn. De deelnemers werden afgeschilderd als „toetsenbordhelden.” Er kwam natuurlijk ook een beweging op gang uit het kamp Erdogan. Die gebruikte de hashtag #verder.
Telegraaf 09.05.2018 Bijna twee miljoen Turken hebben via sociale media hun onvrede over president Recep Tayyip Erdogan getoond. De Turken maakten het woord ’tamam’ (genoeg) wereldwijd trending topic op Twitter.
De Twitterstorm begon nadat Erdogan in het Turkse parlement beloofde dat hij zal opstappen zodra het volk ’genoeg’ van hem heeft. Erdogan, inmiddels 15 jaar aan de macht, zag dat ook de partijleiders van de verdeelde oppositie zich achter het sentiment van ’genoeg is genoeg’ schaarden.
„Het is tijd. Genoeg!”, twitterde Muharrem Ince, de kandidaat van de belangrijkste oppositiepartij CHP. Hij neemt het op 24 juni bij vervroegde presidentsverkiezingen op tegen Erdogan.
Sociale media zijn een belangrijk platform voor de Turkse oppositie, waar de traditionele media op sommige dagen wel twee of drie toespraken van Erdogan rechtstreeks uitzenden. Oppositiepartijen komen nauwelijks aan bod. Volgens de regering zijn de tweets verzonden vanaf nepaccounts van de Koerdische PKK en groepen die gelieerd zijn aan Fethullah Gülen, die volgens Ankara achter de couppoging in 2016 zat.
NOS 09.05.2018 Ruim een miljoen Turken hebben zich in één dag tijd op Twitter uitgesproken tegen president Erdogan. De hashtag #tamam, wat in deze context ‘genoeg’ betekent, is sinds gisteren wereldwijd trending.
Het protest op sociale media is een reactie op een toespraak die Erdogan gisteren hield in het Turkse parlement. Daarin zei hij: “Als het Turkse volk zegt dat het genoeg is, stap ik op.”
Overigens is ook de hashtag #devam, wat ‘ga door’ betekent, trending. Die hashtag wordt veel minder gebruikt.
De Turkse regering stelt dat de Tamam-posts gegenereerd zijn door bots, computerprogramma’s die automatisch tweets kunnen versturen. Volgens de regering worden die aangestuurd door de Koerdische PKK en de Gülen-beweging die de regering verantwoordelijk houdt voor de couppoging in 2016.
Een politieke nieuwssite in Turkije zegt dat juist veel #devam-tweets door bots zijn verstuurd. Twitter heeft volgens de site honderdduizenden tweets met die hashtag verwijderd omdat het om bots zou gaan.
Het tamam-protest beperkt zich niet alleen tot sociale media. In Istanbul ging een groepje demonstranten de straat op met een spandoek waarop het woord tamam stond. Zeven betogers werden opgepakt, meldt nieuwssite Dokuz8.
Erdogan riep onlangs vervroegde verkiezingen uit. De Turkse kiezers mogen op 24 juni naar de stembus, zowel voor de parlementsverkiezingen als de presidentsverkiezingen. Oorspronkelijk stond de stembusgang gepland voor november volgend jaar.
Na de verkiezingen moet er een nieuwe grondwet in werking treden die de president veel meer macht geeft.
De oppositie, mensenrechtengroeperingen en westerse landen hebben veel kritiek op de plannen. Erdogan zegt dat de maatregelen nodig zijn vanwege de gevaren die het land bedreigen, zoals terrorisme.
Dit is precies waar de oppositie op loert bij deze verkiezingscampagne. In kranten en op televisie overheersen Erdogan en zijn AKP, aldus Lucas Waagmeester
Vorige maand kwam de Turkse regering met een nieuwe wet die ook op internet censuur mogelijk maakt. Die richt zich vooral op online-video’s. Daarnaast heeft de overheid honderden nieuwssites en twitteraccounts laten blokkeren.
Een deel van de #tamam-posts is vanuit het buitenland verstuurd, een ander deel is afkomstig uit Turkije zelf. Hoeveel dat er zijn is moeilijk te bepalen omdat veel Turken gebruik maken van virtuele servers in een ander land.
De Turkse oppositie is gretig op de actie gedoken, zegt correspondent Lucas Waagmeester. “Dit is precies waar de oppositie op loert bij deze verkiezingscampagne. In kranten en op televisie overheersen Erdogan en zijn AKP, de oppositie is er nauwelijks zichtbaar. Oppositiepartijen zullen proberen de slag te winnen op sociale media.”
Met dit soort online acties hoopt de oppositie momentum te creëren. “Dit soort momenten kunnen belangrijk worden in de campagne, omdat de oppositie al 15 jaar verkiezingen verliest van Erdogan. Hun moeilijkste opdracht wordt in een winning mood te komen, en de kiezer het gevoel te geven dat het nog altijd mogelijk is Erdogan te verslaan.”
AD 09.05.2018 In Turkije is een tweet tegen president Erdogan geëxplodeerd waarvoor hij zelf de voorzet heeft gegeven. ‘Genoeg is genoeg’ werd niet alleen in Turkije maar wereldwijd op Twitter het populairste onderwerp met meer dan 1,9 miljoen retweets.
Erdogan zei in een toespraak tot zijn fractie in het parlement over de verkiezingscampagne van de oppositie: ,,Hun enige doel is om Recep Tayyip Erdogan ten val te brengen. Onze natie heeft ons gekozen als burgemeester (van Istanboel), premier, president. Alleen als onze natie zegt ‘tamam’ (genoeg) dan zullen we opstappen.”
Meteen daarna begonnen de eerste tweets te verschijnen met als belangrijkste woord #TAMAM. Ook alle partijleiders van de tot nu toe hopeloos verdeelde oppositie verenigden zich achter ‘Genoeg is genoeg’.
‘Het is tijd. Genoeg!’, schreef parlementslid Muharrem Ince, de belangrijkste kandidaat van de oppositie die het bij de vervroegde presidentsverkiezingen van 24 juni opneemt tegen Erdogan. ‘We willen democratie en daarom zeggen we #tamam tegen Erdogan’, aldus een van de Turken op Twitter.
Betogers gearresteerd
In een van de wijken van Istanboel volgde een spontane demonstratie van tegenstanders van Erdogan met op het spandoek TAMAM. Tien betogers werden door de politie gearresteerd.
Inmiddels bekritiseren AKP-activisten en de woordvoerder van de AKP de TAMAM-campagne als een initiatief van PKK sympathisanten, en van Gülenisten, die verantwoordelijk worden gehouden voor de mislukte militaire staatsgreep in de zomer van 2016.
Tegenactie
Mahir Ünal, de woordvoerder van de regerende AK-partij, noemt de critici ‘toetsenbordhelden’. ,,Ze weten niet wat stembussen betekenen. We zien elkaar op de avond van de verkiezingen op 24 juni.”
Aanhangers van Erdogan zijn inmiddels een tegenactie gestart met als hashtag DEVAM, Ga Door!
15h 2- Muhalefeti itham altında bırakmak gibi bir kastım asla söz konusu olamaz ama muhalefetin Cumhurbaşkanımıza düşmanca saldıran Türkiye karşıtı güçlerle dilini, söylemini ayrıştırması gerekmez mi ?
Telegraaf 07.05.2018 De Amerikaanse predikant die vastzit in Turkije, heeft zich voor de rechter verdedigd. Andrew Brunson noemde het „walgelijk” en „beschamend” dat hij wordt verdacht van banden met verboden organisaties.
Brunson woont al meer dan twintig jaar in Turkije, waar hij nu 35 jaar gevangenisstraf kan krijgen. De geestelijke ontkent alle beschuldigingen. „Ik help Syrische vluchtelingen, ze zeggen dat ik de PKK help. Ik zet een kerk op, ze zeggen dat ik hulp kreeg van het netwerk van Gülen”, zei Brunson voor de rechtbank. Hij brak op enig punt in huilen uit toen hij oogcontact maakte met zijn vrouw.
Meerdere onherkenbaar gemaakte getuigen legden per videoverbinding verklaringen af tegen Brunson. De beschuldigingen liepen uiteen van samenwerking met Koerdische terroristen tot het samenspannen met de organisatie van Fethullah Gülen, die door Turkije verantwoordelijk wordt gehouden voor de mislukte staatsgreep in 2016.
De vervolging van de geestelijke heeft de relatie tussen Washington en Ankara verder onder druk gezet. Eerder zei president Donald Trump dat Brunson „zonder reden” terechtstaat.
Elsevier 07.05.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan – die eerder aankondigde in een ‘Europese stad’ campagne te komen voeren voor de Turkse presidentsverkiezingen – heeft een manifest uitgevaardigd met verkiezingsbeloften. Ook is nu bekend in welke Europese stad hij Turks-Europese burgers zal komen toespreken.
Nadat hij een aantal weken geleden de verkiezingen van 2019 opeens vervroegde naar 24 juni van dit jaar, deed Erdogan een mysterieuze aankondiging: hij zou ‘ergens in Europa’ een arena hebben afgehuurd om daar hoogstpersoonlijk aanhangers van zijn AK-partij toe te spreken. Hiermee tartte hij Duitsland en Oostenrijk, die vreesden dat Turkse politici naar hun land zouden komen om campagne te voeren.
Duitsland en Oostenrijk zeiden eerder dat Turkse politici niet welkom zijn om op hun grondgebied campagne te voeren, en ook Nederland zit er niet op te wachten. ‘Onwenselijk,’ noemde premier Mark Rutte het eerder.
De drie landen kunnen opgelucht ademhalen: Erdogan zal voor zijn optreden niet naar West-Europa afreizen. In plaats daarvan spreekt hij Turkse burgers toe in een sportarena in de Bosnische stad Sarajevo, vermoedelijk op 20 mei – aldus de Turkse krant Hurriyet.
Diplomatieke spanningen na rellen in Rotterdam
Vorig jaar zorgden soortgelijke acties voor hoogoplopende diplomatieke spanningen, niet in de laatste plaats met Nederland. In aanloop naar het referendum stuurde de Turkse regering de Turkse minister van Familiezaken naar Rotterdam om campagne te voeren. Zij werd op last van burgemeester Ahmed Aboutaleb het land uitgezet.
Erdogan kiest nu dus voor Bosnië, en kan het niet laten om nog een sneer uit te delen aan Duitsland en Nederland: ‘In een tijd waarin sommige landen moeten debatteren over de vraag of ze ons toelaten voor campagnes, kiezen wij ervoor om met onze burgers samen te komen in Bosnië.’ Hij benadrukt: ‘Aan de andere kant zullen onze burgers die in andere Europese landen wonen, ook gewoon doorgaan met campagnevoeren.’ Het verbod voor Turkse politici om op het grondgebied van bepaalde landen campagne te voeren is volgens hem ‘ondemocratisch’.
Over de democratie gesproken: zondag gaf Erdogan tijdens een grote bijeenkomst van zijn AK-partij in Istanbul officieel de aftrap van zijn verkiezingscampagne. Hij presenteerde een manifest, waarin ‘meer democratie’ en ‘meer sociale rechtvaardigheid’ worden beloofd in alle gelederen van de regering. Het presidentiële systeem, dat na de verkiezingen in werking wordt gesteld, zal ‘een hoger bruto nationaal inkomen’ genereren en brengt meer democratie, beweert Erdogan.
‘De wetgever wordt prestigieuzer, de regering machtiger en de rechterlijke macht onafhankelijker.’ Volgens Erdogan zorgt het presidentiële systeem – dat na een referendum in 2016 met een nipte meerderheid werd afgedwongen – voor een ‘totale scheiding der machten’.
Meer macht voor president bij grondwetswijziging
Maar in feite krijgt Erdogan – als hij de verkiezingen wint – met het nieuwe systeem verstrekkende bevoegdheden. Met de grondwetswijziging zou een presidentieel systeem worden ingevoerd, waarbij alle uitvoerende macht bij de president komt te liggen. In het huidige stelsel leidt de premier de regering en is de functie van president slechts een ceremoniële.
Door de hervorming kan Erdogan per decreet regeren. Daarnaast wordt zijn invloed op benoemingen binnen de rechterlijke macht vergroot, wordt de functie van premier afgeschaft en komt er een vicepresident voor in de plaats. De president kan ministers en andere hoge bewindslieden benoemen en de noodtoestand uitroepen. Het parlement kan de president wel afzetten, maar om dat proces te kunnen beginnen, is een tweederde meerderheid in het parlement nodig.
Het aantal termijnen voor de president blijft twee, net als in de huidige situatie. Maar de telling begint pas wanneer de Grondwet ingaat. In theorie betekent dit dat Erdogan, als hij de verkiezingen van juni wint, tot 2028 kan aanblijven als president.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
VK 06.05.2018 Vier oppositiepartijen in Turkije hebben de handen ineengeslagen in afwachting van de presidentsverkiezingen van volgende maand. Onder hen de centrum-linkse CHP, de grootste oppositiepartij van het land.
Muharrem Ince, die het namens CHP opneemt tegen de AK-partij van president Recep Tayyip Erdogan, riep de zittende president op om een andere oppositieleider vrij te laten. ‘Laten we het als mannen tegen elkaar opnemen’, aldus Ince tijdens een toespraak.
Ince werd vrijdag genomineerd om het op te nemen tegen Erdogan. Hij riep op tot de vrijlating van Selahattin Demirtas, de leider van de pro-Koerdische partij HDP. Demirtas zit al anderhalf jaar achter de tralies. De HDP vormt geen onderdeel van de oppositie-alliantie.
De AK-partij van Erdogan is al zestien jaar aan de macht in Turkije. Na een mislukte coupe in 2016 riep Erdogan de noodtoestand uit, hetgeen zijn macht aanzienlijk vergrootte.
Oppositiepartijen hebben in het land nauwelijks voet aan de grond en willen middels hun samenwerking proberen meer impact te hebben. Naast CHP doen de nieuwe nationalistische partij IYI, de islamitische Gelukspartij en de centrum-rechtse Democratische Partij mee aan de alliantie. Iedere partij heeft een eigen kandidaat. Stemmers kunnen kandidaten terugvinden op gezamenlijke kieslijsten. Op deze manier hopen de partijen de kiesdrempel makkelijker te halen.
Volgens CHP-politicus Bülent Tezcan, één van de initiatiefnemers van de samenwerking, zijn de vier partijen het over de politieke hoofdpunten eens, waaronder justitiële onafhankelijkheid in Turkije en het belang van de vrijheid van meningsuiting. CHP was het onlangs eens met het besluit van Erdogan om vervroegde verkiezingen uit te schrijven, maar Tezcan riep wel op om onmiddellijk de noodtoestand in het land te beëindigen. Dat is tot nu toe niet gebeurd.
Erdogan besloot afgelopen maand om de presidentsverkiezingen te vervroegen. Deze zouden eigenlijk pas in november 2019 plaatsvinden, maar sinds het referendum van vorig jaar dat de weg vrijmaakte voor een presidentschap met meer bevoegdheden, wil Erdogan zo snel mogelijk overstappen op dat nieuwe systeem.
Recep Tayyip Erdogan tijdens een verkiezingsrally. Foto AP
NOS 06.05.2018 Vier oppositiepartijen in Turkije hebben een verbond gesloten om bij de parlementsverkiezingen van volgende maand een sterker front te vormen tegen de AK-partij van president Erdogan. Onder de vier partijen is de grootste oppositiepartij, de centrum-linkse CHP.
Turkije wordt al zestien jaar geregeerd door de AK-partij. Oppositiepartijen krijgen nauwelijks voet aan de grond, mede doordat ze nauwelijks samenwerken.
De vier partijen hopen daar bij de vervroegde verkiezingen van 24 juni een einde aan te maken. Kandidaten zullen op gezamenlijke lijsten staan, zodat de partijen makkelijker de kiesdrempel halen.
Vrijheid van meningsuiting
Een van de initiatiefnemers van de alliantie, CHP-parlementariër Bülent Tezcan, zegt dat ze het over belangrijke principes eens zijn, zoals het herstel van de vrijheid van meningsuiting en de onafhankelijkheid van justitie.
Behalve de CHP doet de nieuwe nationalistische IYI-partij van oud-minister Aksener mee, net als de islamitische Gelukspartij en de centrum-rechtse Democratische Partij. De op een na grootste oppositiepartij, de Koerdische HDP, is er niet bij betrokken.
Meer macht voor de president
Op 24 juni wordt niet alleen een nieuw parlement gekozen, maar zijn er ook presidentsverkiezingen. Daarbij trekken de vier partijen uit de alliantie niet samen op: ze hebben elk hun eigen kandidaat.
President Erdogan besloot vorige maand om de verkiezingen bijna anderhalf jaar naar voren te halen. Hij wil sneller kunnen overschakelen naar een nieuw politiek systeem, waarbij de president meer macht krijgt.
AD 06.05.2018 Wat vriend en vijand voor onmogelijk hadden gehouden is toch gebeurd. Vier hopeloos verdeelde oppositiepartijen, die al 15 jaar lang niets klaarmaken tegen de Turkse president Erdogan en zijn AK partij, hebben de handen ineen geslagen.
Dit gelegenheidshuwelijk van partijen met grote meningsverschillen – sociaal-democraten, fundamentalisten, nationalisten en centrum-rechts – is het eerste formele anti-Erdogan verbond.
Uit de reacties in het regeringskamp bleek de onrust over deze plotselinge eensgezindheid bij de oppositie. Vice-premier Bozdag bekritiseerde het initiatief als een ‘alliantie van de woede’. ,,Wat hen motiveert is het niet het opkomen voor de belangen van Turkije, maar uitsluitend verzet tegen president Recep Tayyip Erdogan”.
Sterk tegenwicht
De vier partijen, die de lijstverbinding zijn aangegaan, hopen zoveel stemmen te krijgen in het parlement dat ze een sterk tegenwicht kunnen bieden tegen president Erdogan als deze zou worden herkozen.
Tegen hem treden vier kandidaten in het veld, onder wie voormalig leraar natuurkunde Muharrem Ince (54), parlementslid van de belangrijkste oppositiepartij, de sociaaldemocratische Republikeinse Volkspartij CHP. Die partij is er sinds het aantreden van Erdogans AK partij niet in geslaagd meer dan een kwart van de kiezers achter zich te krijgen.
Dit weekeinde barstte de verkiezingscampagne voor de vervroegde presidents- en parlementsverkiezingen van 24 juni echt los. Erdogan haalde meteen fel uit naar zijn vier tegenstanders en schilderde hen af als onnozele zwakkelingen die voor hem geen enkel gevaar zullen opleveren. ,,Het zijn en blijven ezels, hoe mooi je ze ook versiert”, aldus de president.
Tegen zijn partijgenoten in Istanboel zei hij dat Turkije een sterk en welvarender land is geworden ‘met vrijheden, gerechtigheid en een geavanceerde democratie, waar het volk heerst’.
Grootste zorgen kiezers
CHP-kandidaat Ince opende met een frontale aanval op de regering. Hij zette meteen in op wat de belangrijkste zorgen zijn van de kiezers: de prijsstijgingen, de werkloosheid, het afbreken van de democratie.
,,Onze toekomst glipt als zand tussen onze vingers weg. Ze maken onze levensvreugde kapot, ze stelen niet alleen onze toekomst maar ook die van onze kinderen. Onze mensen zijn zonder werk, zonder brood, zonder een stem en zonder adem. Het is onze taak om hen een uitweg te bieden”.
Ook strijd tegen terrorisme en tegen corruptie in regeringskringen krijgen aandacht in zijn toespraken. Geen van zijn campagnebijeenkomsten werd door de grote nieuwszenders, zoals CNN Turke, Haberturk en NTV, uitgezonden. Deze zelfcensuur is de nieuwe norm in Turkije.
Spelregels kieswet
Volgens de kieswet dienen de nieuwszenders in verkiezingstijd alle partijen evenveel zendtijd te geven. Maar 90 procent van de media is in handen van pro-Erdogan ondernemers en die staan er niet om bekend dat ze zich aan de spelregels van de kieswet houden.
Bij het referendum in april vorig jaar om Erdogan meer macht te geven, kreeg de AKP 83 uur zendtijd in de nieuwsuitzendingen, de sociaaldemocratische Republikeinse Volkspartij CHP 17 uur, de Nationalistische Actie Partij MHP 14,5 uur, en de linkse pro-Koerdische Democratische Partij van de Volken (minderheden) HDP kreeg een schamele 33 minuten.
De kandidaat voor het presidentschap van de HDP, voormalig mensenrechten advocaat Selahattin Demirtas (45), zit al sinds november 2016 in voorarrest op beschuldiging van ‘lidmaatschap van de PKK’ en ‘het maken van propaganda voor het terrorisme’. Voor deze en andere aanklachten kan hij worden veroordeeld tot 142 jaar cel.
Geen eerlijke verkiezingen
Eerlijke verkiezingen zijn onmogelijk onder de noodtoestand, aldus Selahattin Demirtas (45).
,,Eerlijke verkiezingen zijn onmogelijk onder de noodtoestand”, zei hij. ,,Demonstraties zijn verboden, het bekritiseren van de regering is verboden, zelfs het verdedigen van vrede wordt beschouwd als terroristische propaganda. Bovendien zijn honderden journalisten van de oppositie gearresteerd en tientallen tv- en radiozenders gesloten.
Een campagnebijeenkomst van Erdogan in Nederland lijkt niet op het programma te staan. De toespraak die hij ‘in een Europees land zal houden in een sporthal met een capaciteit van 11.000’, blijkt in de Bosnische hoofdstad Sarajevo te zijn, zo liet Erdogan weten.
Premier Yildirim heeft bovendien laten weten dat Turkije de besluiten van Nederland, Duitsland, en Oostenrijk om Turkse verkiezingscampagnes te verbieden, zal respecteren. Premier Mark Rutte liet eerder weten het ‘onwenselijk’ te vinden als Turkse politici in Nederland campagne gaan voeren. Die zouden volgens hem de openbare orde kunnen verstoren en kunnen leiden tot spanningen in de Turkse gemeenschap in Nederland.
NOS 01.05.2018 De Turkse premier Yildirim heeft een groot hervormingspakket aangekondigd van bijna 5 miljard euro. Hij wil schulden herstructureren en het sociaal stelsel vernieuwen.
Zo krijgen gepensioneerden een extraatje van zo’n 200 euro voor nationale feestdagen en wordt hun maandelijkse uitkering met zo’n 50 euro verhoogd. Critici denken dat president Erdogan de ouderen, die zo’n 15 procent van de bevolking uitmaken, aan zijn kant wil krijgen voor de verkiezingen van volgende maand.
Ook onderdeel van het pakket: studenten die hun studie niet binnen zeven jaar hebben afgemaakt mogen dat alsnog doen. Om dit allemaal te kunnen bekostigen, kondigde Yildirim aan dat zo’n dertien miljoen gebouwen, die nu niet gedocumenteerd zijn, alsnog worden geregistreerd. Dat levert de staatskas zo’n 10 miljard euro op aan belastinginkomsten.
De AK-partij van Erdogan heeft in zijn zeventienjarige bestaan vaker vlak voor de verkiezingen een pakket van gunstige maatregelen aangekondigd. In de begindagen deelde de partij onder meer voedselpakketten uit en steenkool voor kachels van arme mensen.
Elsevier 01.05.2018 De Turkse premier Binali Yildirim wil vlak voor de Turkse verkiezingen een cadeau uitdelen aan alle Turkse pensioengerechtigden. Een week voordat ze mogen stemmen voor een nieuw parlement en een president, ontvangen gepensioneerden een bedrag van 1000 Turkse Lira (omgerekend 203 euro).
Dat kondigde Yildirim maandag aan. Vlak voor de verkiezingen een opmerkelijke maatregel: 15 procent van het electoraat bestaat uit mensen die de pensioengerechtigde leeftijd hebben behaald. Dat meldt persbureau Bloomberg. In april schreef de Turkse president Recep Tayyip Erdogan onverwacht verkiezingen uit. De Turken kunnen op 24 juni naar de stembus: zowel voor parlementsverkiezingen als voor presidentsverkiezingen.
Als Erdogan de verkiezingen wint, gaat de nieuwe constitutie van kracht, en krijgt hij nieuwe bevoegdheden. Om een voorschot op de komende campagne te nemen, kondigt de regering gunstige maatregelen voor ouderen aan.
De oppositie is woedend over de maatregel, en noemt het een omkoping voor de verkiezingen. De grootste oppositiepartij CHP zegt hierover op dinsdag: ‘De AK-partij heeft gisteren snel een pakket samengesteld. Deze maatregel is gestolen uit ons verkiezingsprogramma in 2015.’
Ook wil premier Yildirim meer voor mensen op leeftijd gaan doen in de toekomst. Hij noemde onder meer het kwijtschelden van schulden, een hervormingen van de belastingen en sociale voorzieningen. Het is nog onduidelijk hoeveel geld dit de Turkse regering gaat kosten.
Tezcan: ‘Laat je niet misleiden’
Volgens CHP-woordvoerder Bülent Tezcan zijn de toezeggingen van de regering op drijfzand gebaseerd. ‘Deze maatregelen lijken misschien wel problemen op te lossen, maar een duurzame oplossing is het niet,’ zegt Tezcan tegen de Turkse krant Hurriyet. ‘Ik roep onze burgers op om zich niet laten misleiden door deze maatregelen.’
Het Internationaal Monetair Fonds waarschuwde eerder dit jaar dat de Turkse regering teveel geld uitgaf, en dat daarmee de Turkse economie in gevaar zou kunnen komen. Volgens critici zijn de maatregelen overduidelijk bedoeld om de sympathie van de Turkse kiezers te winnen, in aanloop naar de verkiezingen die op 24 juni plaats zullen hebben.
Berend Sommer (1990) is sinds juli 2017 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
NU 01.05.2018 Meer dan twaalf miljoen Turkse gepensioneerden, wat neerkomt op 15 procent van de bevolking, krijgen een week voor de parlements- en presidentsverkiezingen op 24 juni een cheque van de regering. Dit als tegemoetkoming voor de nationale feestdagen.
Volgens de regerende AK-partij van president Tayyip Erdogan zal deze betaling de eerste van twee zijn.
Critici zien het echter als een dure manier om steun voor Erdogan te kopen. De twee cheques van elk 1.000 lira (ongeveer 200 euro) kosten de Turkse staat in totaal bijna 4,9 miljard euro.
Het idee om contant geld uit te keren aan gepensioneerden werd oorspronkelijk drie jaar geleden voorgesteld door de belangrijkste oppositiepartij in aanloop naar de verkiezingen.
Dat leidde tot kritiek van vicepremier Mehmet Simsek. Hij meldde dat de partij de Nobelprijs verdiende en zijn stem kreeg als de partij erachter kon komen hoe het die beloften na zou komen zonder de schulden te vergroten, de kloof op de lopende rekening te vergroten of ”Turkije naar een crisis te leiden”.
NU 01.05.2018 Tien medewerkers van de inmiddels gesloten Turkse krant Zaman zijn tot celstraffen veroordeeld voor het steunen van een terreurbeweging.
Een rechtbank in Istanbul veroordeelde drie personen tot negen jaar gevangenisstraf, drie anderen moeten zeven jaar en zes maanden de cel in. Vier anderen kregen lagere celstraffen.
Vijf verdachten zijn vrijgesproken. De krant Hürriyet meldde dat de veroordeelden schuldig zijn bevonden aan het “steunen van een terreurgroep, zonder daarvan lid te zijn”. Alle verdachten zijn vrijgesproken van een poging tot het plegen van een staatsgreep.
Zaman en Today’s Zaman, de Engelse editie van de krant, zijn op last van de autoriteiten gesloten. De krant zou te nauwe banden hebben gehad met de beweging van de geestelijke Fethullah Gülen.
De naar de Verenigde Staten uitgeweken Gülen was volgens Ankara het brein achter de couppoging half juli 2016 tegen president Erdogan.
Met een nieuwe koers hoopt de PvdA de wind weer in de zeilen te krijgen.
Nu de partij geen verantwoordelijkheid meer draagt voor het landsbestuur, worden oude standpunten en overtuigingen zonder blikken of blozen ingeruild voor meer SP-achtige ideeën.
De partij die tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van vorig jaar zware klappen kreeg, schommelt sindsdien rond de tien zetels in de peilingen. Ook tijdens de gemeenteraadsverkiezingen afgelopen maand moest de PvdA een flinke nederlaag incasseren.
AD 17.07.2018
Einde rouwproces ??
Maar nu wordt bij de PvdA weer gelachen. Het rouwverwerkingsproces na het mega-verlies van 29 zetels lijkt grotendeels achter de rug. Nu is het de tijd om met nieuwe plannen te komen. Plannen die weer ouderwets rood aanvoelen: sociaaldemocratische plannen, waarin wordt opgekomen voor hen die het minder hebben. Oude idealen aangepast aan deze tijd.
Onder Haagse stemmers is de PvdA de grootste partij geworden bij de Europese verkiezingen, ze kreeg ruim 17% van de stemmen.
Donderdag 23.05.2019 werd in Nederland al gestemd en werd de PvdA de grootste partij. PvdA behaalt 6 zetels, CDA en VVD op 4 zetels;
PVV en SP verdwijnen uit Europees parlement
Eurosceptici, groenen en liberalen staan op winst
De christendemocraten lijken de grootste te worden, ondanks een fors verlies van 43 zetels
Wat zit er achter het Timmermans-effect?
De overwinning van Frans Timmermans bij de Europese verkiezingen kwam voor veel opiniepeilers, media en zelfs zijn eigen achterban als een verrassing. De eurocommissaris leunde op zijn expertise en ervaring, en negeerde Haagse relletjes.
En nu op voor de hoogste post in Brussel
Minister-president Mark Rutte (VVD) wilde er na de minsterraad weinig over kwijt, maar de kans dat PvdA’er Frans Timmermans een hoge post krijgt in Brussel wordt er niet kleiner op. Dinsdag beraden de staatshoofden en regeringsleiders zich voor het eerst over de Europese topposities.
De PvdA maakte eerder al een RUK NAAR LINKS. “Ik denk dat we helderder moeten maken dat het tijd is voor verandering”, zegt partijleider Lodewijk Asscher.
AD 30.04.2019
Telegraaf 26.03.2019
Als we nu niets doen vallen nog meer ouderen uit. Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau komen er als we niets veranderen tot 2030 er ruim 600.000 kwetsbare ouderen bij. Er is een groot verschil in levensverwachting tussen verschillende mensen. De hoogste inkomens leven in Nederland gemiddeld 7,5 jaar langer dan de laagste inkomens en in levensverwachting in goede gezondheid, loopt het verschil zelfs op tot ruim 18 jaar.
Dat betekent dat je met een laag inkomen veel minder lang van je pensioen kunt genieten. En juist de mensen die het gezondst kunnen doorwerken en een veel hogere levensverwachting hebben, gaan nu het jongst met pensioen. Dat is wat mij betreft oneerlijk.
Volgens een woordvoerder worden er de komende tijd ook nieuwe voorstellen uitgerold op het gebied van wonen, duurzaamheid, onderwijs, werk, Europa, zorg en migratie en integratie.
Soms lopen de dingen een beetje anders !!
PvdA draaikont ??
Kortom, de PvdA heeft zich bedacht. De verhoging van de AOW-leeftijd door het kabinet-Rutte II, waarmee toenmalig vicepremier Lodewijk Asscher instemde, is toch geen goed idee. Asscher presenteert vandaag een plan voor een tragere verhoging van de AOW-leeftijd. Een ruk naar links.
Opmerkelijk. Het voorstel is gericht aan Asschers opvolger als minister van Sociale Zaken, Wouter Koolmees (D66).
‘Je leeft toch niet om te werken?’ Zo presenteert Asscher zijn alternatieve pensioenplan. Iedereen moet eerder kunnen stoppen met werken, staat in de plannen van Asscher. Dat geldt vooral voor lage- en middeninkomens. ‘Bijvoorbeeld als het werk helaas echt niet meer gaat,’ aldus het plan van de sociaal-democraten. De PvdA bepleit een flexibele AOW-leeftijd.
Ook moet de AOW-leeftijd minder snel stijgen. Volgens het PvdA-plan moet de AOW–leeftijd niet al in 2023 verschuiven naar 67 jaar, maar pas in 2030. Daarna zou de AOW-leeftijd vervolgens verder moeten stijgen met de levensverwachting.
Opmerkelijk is dat de PvdA in 2010 de maatregelen van Rutte I om de AOW-leeftijd te verhogen goedkeurde. In 2013, toen de PvdA in de regering zat, werd besloten die verhoging versneld in te voeren.
Werkgevers en werknemers in de bouw willen dat mensen na 45 jaar werken met pensioen kunnen, maar wie moet dat betalen? Lees het stuk van Joris Heijn.
De PvdA wil de vertraging financieren door de vennootschapsbelasting en de bankbelasting te verhogen. ook wil ze milieubelastingen rigoureus verhogen, zoals de CO2- en de verpakkingsbelasting. Asscher zei dit plan te zullen presenteren aan de werkgeversorganisaties en de vakbonden.
Onder Haagse stemmers is de PvdA de grootste partij geworden bij de Europese verkiezingen, ze kreeg ruim 17% van de stemmen. Op de tweede plaats staat de VVD met ruim 16% van de Haagse stemmen. GroenLinks maakt met bijna 14% de top 3 in Den Haag compleet.
Forum voor Democratie kreeg in onze stad ruim 11% van de stemmen toebedeeld en daarmee is de nieuwkomer onder Haagse kiezers de vierde partij geworden. Bij de verkiezingen op donderdag 23 mei is bijna vier op de tien kiesgerechtigden in Den Haag gaan stemmen.
OmroepWest 27.05.2019 In Den Haag is de Partij van de Arbeid bij de Europese Verkiezingen de grootste partij geworden. Het Forum voor Democratie, dat voor het eerst meedeed, haalde 11,3% van de stemmen. Nu ook in andere Europese landen de verkiezingen voor het Europees Parlement zijn afgerond (in Italië sloten de stembussen zondag om 23.00 uur) komen de officiële resultaten van de Europese Verkiezingen in Nederland ook naar buiten. Afgelopen donderdag ging Nederland naar de stembus.
Aan de hand van exitpolls werd eerder deze week al duidelijk dat de PvdA de verrassende winnaar zal worden. Voor een aantal partijen is het nog spannend of ze op een zetel kunnen rekenen: voor PVV, PvdD, SP en 50PLUS hing het daar nog om.
Hieronder de resultaten van gemeenten in onze regio, voor zover deze inmiddels bekendgemaakt zijn.
Bij de verkiezingen van het Europees Parlement in 2014 was D66 de grootste partij in Den Haag, die zakt 22,7% toen naar 10,1% nu.
In Zoetermeer behaalde het Forum voor Democratie maar liefst 15,9% van de stemmen. Maar ook daar werd de PvdA de grootste partij. De PVV zakte in Zoetermeer van 18,8% in 2014 naar 4,5% nu.
Studentenstad Leiden laat, niet geheel verrassend, Groen Links als grootste partij zien. Die partij stijgt daar van 14% in 2014 naar 21% nu. D66 duikelt ook in Leiden flink: van 25,8% naar 12,5%, terwijl nieuwkomer FvD 8% van de kiezers trekt. Ook Delft laat een vergelijkbare uitkomst zien.
In Alphen aan den Rijn is, net als onder meer Wassenaar en Voorschoten, de VVD de grootste partij. In Alphen komt de FvD op 11,9%, en daalt de PVV met 10%. Ook hier is D66 meer dan gehalveerd naar 6,4%.
Het CDA is de grootste partij in de gemeente Westland, ook al behaalde die partij er een lager percentage stemmen: van 25,7% naar 22,5%.
Gouda ziet ook de PvdA de meeste stemmen krijgen en ook daar lijken FvD en PVV stuivertje te wisselen, respectievelijk een winst van 10,1% en een verlies van 10,4%.
SP en PVV uit Europees Parlement
De PVV en de SP verdwijnen uit het Europees Parlement. Dat blijkt uit de voorlopige uitslag van de Verkiezingsdienst van het ANP. De PVV zit er nu nog met 4 zetels, de SP met 2. Wel blijkt uit gegevens van het ANP dat de PVV bij de doorgang van brexit dit jaar alsnog weer in het Europees Parlement terecht komt. Wanneer de Britten de Europese Unie verlaten, krijgt Nederland er namelijk drie extra zetels bij. Ook de VVD en GroenLinks zouden hiervan profiteren.
De PvdA is met 6 (van de in totaal 26 Nederlandse zetels in het Europees Parlement) als grootste partij uit de bus gekomen. De VVD volgt met 4 zetels, net als het CDA. GroenLinks en Forum voor Democratie krijgen er elk 3, ChristenUnie/SGP en D66 2 en 50PLUS en Partij voor de Dieren 1.
NOS 24.05.2019 Onderzoeksbureau Ipsos onderzocht op verzoek van de NOS de kiezersstromen en vroeg mensen naar hun opvattingen. Hoe kon het dat de PvdA, volgens de exitpoll, de meeste stemmen wist te vergaren? En waar zijn de PVV-kiezers gebleven?
Vier opvallende uitkomsten die de verkiezingsuitslag mogelijk verklaren.
1: Timmermans wist kiezers van allerlei partijen te overtuigen
Er is al veel over geschreven: het Timmermans-effect. Uit het opinieonderzoek van Ipsos blijkt inderdaad dat de Europese lijsttrekker voor PvdA-kiezers veel belangrijker was dan bij andere partijen. Voor slechts 18 procent van alle kiezers was de Europese lijsttrekker zeer bepalend bij de stemkeuze. Bij PvdA-kiezers zegt bijna de helft van de kiezers (48 procent) dat de lijsttrekker – Timmermans dus – de doorslag heeft gegeven.
De nieuwe kiezers kwamen bij allerlei partijen vandaan. Voor een deel zijn het mensen die bij de Provinciale Statenverkiezingen nog GroenLinks (10 procent) en SP (6 procent) stemden. Maar het waren niet alleen linkse kiezers die hij wist te overtuigen. Ook CDA’ers (8 procent) en D66’ers (9 procent) maakten de overstap.
NOS
Bij Forum voor Democratie, dat net als de PvdA fors won, zijn minder opvallende verschuivingen te zien ten opzichte van de Statenverkiezingen. Driekwart van de kiezers stemde toen ook op Forum voor Democratie. Een klein deel is afkomstig van de PVV.
2: PVV’ers bleven thuis
De opkomst bij de EU-verkiezingen is altijd een stuk lager dan bij andere verkiezingen. Voor alle partijen geldt dat in vergelijking met Provinciale Statenverkiezingen heel veel mensen thuis zijn gebleven.
Vooral de PVV had daar last van. Maar liefst twee derde van de kiezers die twee maanden geleden nog PVV stemden, bleef thuis. 21 procent stemde wel weer op de PVV, 6 procent stapte over naar Forum voor Democratie. Van een massale overloop naar Forum voor Democratie lijkt dus geen sprake; PVV’ers bleven vooral thuis.
Ook SP-kiezers hadden duidelijk weinig zin om te gaan stemmen.
nos
De PvdA-achterban was, na de kiezers van ChristenUnie/SGP, juist het meest loyaal aan de partij. Er bleven relatief weinig PvdA’ers thuis, en een aanzienlijk percentage stemde net als twee maanden geleden PvdA.
3: Ouderen houden van de PvdA
Net als bij de laatste twee verkiezingen was vooral het aandeel 65-plussers dat PvdA stemde groot. Bijna de helft van de PvdA-kiezers is ouder dan 65. Zelfs bij 50Plus en het CDA is het aandeel ouderen niet zo groot.
nos
De PVV doet het, net als bij de Provinciale Staten, juist opvallend slecht onder oudere kiezers.
4: Nederland is minder eurosceptisch
Wat ook in het nadeel is van de PVV en in het voordeel van de PvdA: Nederland is in vijf jaar tijd minder eurosceptisch geworden. Bij de vorige Europese verkiezingen wilde volgens Ipsos nog een kwart van alle kiesgerechtigden uit de Europese Unie stappen. Gisteren zei 15 procent van de mensen daar voor te zijn.
Ook de PVV-achterban is niet meer in meerderheid voor een nexit. In 2014 wilde driekwart de EU nog verlaten, nu is dat minder dan de helft. Bij Forum voor Democratie-kiezers is dat aandeel nog minder.
nos
Wel blijkt uit deze cijfers dat thuisblijvers iets eurosceptischer zijn dan mensen die zijn gaan stemmen. Dat is ongunstig voor eurosceptische partijen, zoals de PVV en de SP, die er waarschijnlijk baat bij zouden hebben gehad als deze mensen wel waren gaan stemmen.
Het onderzoek
Deze gegevens zijn gebaseerd op onlineonderzoek van Ipsos onder een representatieve steekproef van 2564 stemgerechtigde Nederlanders. Dat zijn dus kiezers en niet-kiezers.
Bij een steekproef van deze grootte, en uitgaande van een betrouwbaarheidsniveau van 95 procent, lopen de onzekerheidsmarges uiteen van 0,5-2 procent. Bij subgroepen in de steekproef (bijvoorbeeld stemmers op een bepaalde partij) lopen de marges uiteen van 2-6 procent.
Afwijkingen tussen de samenstelling van de steekproef en de samenstelling van de Nederlandse stemgerechtigde bevolking op de kenmerken leeftijd, geslacht, opleiding, regio, werk en stemgedrag bij de laatste landelijke verkiezingen (de Tweede Kamerverkiezingen 2017) zijn door middel van een weging gecorrigeerd.
De gegevens zijn verzameld op 23 mei 2019. Het aantal Denk-kiezers was te weinig om Denk mee te kunnen nemen in het onderzoek. Datzelfde gold in 2014 voor 50Plus-kiezers.
OmroepWest 27.03.2019 Tientallen jaren zwaaide de PvdA de scepter op het stadhuis van Den Haag. Maar sinds de partij vorig jaar tot de oppositiebankjes werd veroordeeld, is van deze politieke macht weinig meer over. De partij diende het afgelopen jaar veel voorstellen in. Maar het overgrote deel hiervan, 86 procent, werd weggestemd door de gemeenteraad. Dat blijkt uit een inventarisatie van Omroep West.
Onafgebroken zat de PvdA na de Tweede Wereldoorlog in het college van Den Haag en draaide daardoor meer dan zeventig jaar aan de bestuurlijk knoppen. Tot de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart 2018. De partij halveerde en heeft nog maar drie zetels over.
Het is een dieptepunt van een daling die sinds 2010 aan de gang is. In 2006 haalde de PvdA nog 15 zetels, vier jaar later daalde de partij naar tien en weer vier jaar later, in 2014, zakte de partij verder naar zes. Daarna kelderde de PvdA dus naar drie zetels.
Oppositiebankjes
Het gevolg is dat de partij aan de zijlijn stond bij het vormen van een nieuwe coalitie. De vier grootste partijen Hart voor Den Haag/Groep de Mos, VVD, D66 en GroenLinks slaagden er deze zomer in, om een coalitieakkoord te schrijven. De PvdA is daardoor in de oppositiebankjes terecht gekomen. Deze rol is wennen voor de sociaaldemocraten en blijkt nog weinig effectief.
Omroep West bekeek hoeveel moties en amendementen de partijen hebben ingediend in de periode april 2018 tot en met 14 maart 2019, en hoeveel daarvan zijn aangenomen. Moties en amendementen zijn voorstellen van politieke partijen waarover de gemeenteraad tijdens raadsvergaderingen stemt. Hiervoor hebben we gebruik gemaakt van de gegevens op de website van de gemeente Den Haag.
Aangenomen
Uit deze gegevens blijkt dat de PvdA het afgelopen jaar tachtig moties en amendementen heeft ingediend. Hiervan heeft slechts veertien procent (11 voorstellen) voldoende steun van de rest van de raad gekregen.
Zo is er een actieplan aangenomen om de positie van Haagse huurders in de vrije sector te versterken, stemde een meerderheid voor het PvdA-voorstel om de gedenksteen te behouden van de in 1392 vermoorde Aleid van Poelgeest en komt er op verzoek van de PvdA een onderzoek naar het instellen van betaalde vrijwilligerscoördinatoren in bibliotheken voor kinderen die huiswerkbegeleiding hebben.
PvdA scoort slechter
Maar het grootste deel van de PvdA-voorstellen haalde het niet. Ruim 86 procent (69 voorstellen) werd door de gemeenteraad weggestemd. Daarmee scoort de PvdA slechter dan oppositiepartijen Haagse Stadspartij en het CDA die beiden drie zetels hebben, net zoveel als de PvdA.
De Haagse Stadspartij haalde 27 procent (12 voorstellen) van de voorstellen binnen en keeg 73 procent (32 voorstellen) niet door de raad. Het CDA sleepte 41 procent (7 voorstellen) binnen en kreeg geen meerderheid voor 59 procent (10 voorstellen).
Verrechtsing college
PvdA-fractievoorzitter Martijn Balster wijt het gebrek aan steun voor zijn voorstellen, aan de verrechtsing van het college. ‘Vooral op sociaal-economisch gebied. De echte VVD-agenda regeert. Groep de Mos volgt deze agenda en de rest sluit zich erbij aan’, zegt Balster.
Balster heeft ook kritiek op de houding van de coalitie. ‘Die mag wel wat opener zijn. Je ziet dat de vier partijen elkaar ontzettend goed vasthouden, waarschijnlijk omdat ze zo verschillend zijn. Maar hierdoor is er weinig ruimte.’
Onverzoenlijk
Collegepartij VVD heeft juist kritiek op de opstelling van de PvdA. De VVD heeft jarenlang samen met de PvdA in het Haagse college gezeten maar vindt dat de sociaaldemocraten zijn veranderd. ‘Ik vind het treurig’, reageert VVD-fractievoorzitter Frans de Graaf. ‘We hebben lang samen gewerkt en ik ken de PvdA als een partij die water bij de wijn kan doen en compromissen kan sluiten. Nu is de PvdA onverzoenlijk. Ze dienen moties in waarvan ze weten dat ze niet aangenomen worden. Dat is jammer.’
Balster ontkent dit. ‘Natuurlijk weet je van sommige moties dat ze het niet halen, maar van sommige verwacht je toch steun en die krijgen we niet. Toch blijven we proberen om met goede voorstellen te komen zodat het beleid progressiever en linkser wordt.’
Constructieve pet
De Graaf heeft een oproep aan de PvdA. ‘Zet die constructieve pet weer op. De coalitie heeft een uitgestoken hand. Kijk maar naar de Haagse Stadspartij en het CDA. Die krijgen meer aangenomen dan de PvdA.’
Ondanks de slechte score is Balster optimistisch. ‘Ik klaag niet. Het debat op het gebied van betaalbaar wonen verschuift in ons voordeel. Dat is winst.’
Telegraaf 15.02.2019 Oud-minister Jet Bussemaker (PvdA) neemt in haar eerste rede als hoogleraar afstand van de door de PvdA lang gekoesterde verzorgingsstaat. Volgens haar heeft Nederland een nieuw model nodig: de sociale investeringsstaat, zegt ze in een interview in NRC.
Volgens Bussemaker is de basis van de verzorgingsstaat, dat mensen accepteren dat iedereen pech kan hebben en elkaar opvangen, goed. Om het betaalbaar te houden, ontstond het idee van de participatiemaatschappij, aldus Bussemaker. Maar „achteraf waren we te optimistisch”, zegt ze nu. „Mensen die niet zomaar regie over hun eigen leven kunnen nemen, raakten verstrikt in complexe overheidsbureaucratie en marktwerking.”
In een sociale investeringsstaat wordt sociaal beleid gezien als investering om burgers zelfredzamer te maken, geeft ze aan. Daarin wordt beleid meer gericht op kwetsbare groepen en wordt niet meer gedacht in ’one size fits all’. Algemene maatregelen hebben weinig zin, zegt ze, aangezien vooral hoogopgeleiden daarvan profiteren. „Belangrijker is het om je af te vragen wat een kwetsbare groep, met hoge zorgkosten, nodig heeft.”
Bussemaker spreekt vrijdag haar oratie uit als hoogleraar Wetenschap, beleid en maatschappelijke impact, in het bijzonder in de zorg, een nieuwe leerstoel van de Universiteit Leiden.
OmroepWest 15.02.2019 De zorg in Nederland moet anders worden georganiseerd. De zorg moet zijn gericht op de gezondheid van de patiënt in plaats van de ziekte, artsen moeten meer naar patiënten toe gaan dan andersom. Opleidingen moeten artsen breder opleiden met meer oog voor de verschillen van mensen zodat ze daarin geen verschil maken. Dat is de kern van het betoog dat Jet Bussemaker vrijdag hield in haar oratie voor de Universiteit Leiden. Daarmee aanvaardt ze officieel haar hoogleraarschap aan de Leidse universiteit en de LUMC Campus Den Haag.
Telegraaf 16.02.2019
De politicologe en oud-politica Jet Bussemaker werd op 1 juli vorig jaar al benoemd tot hoogleraar op de leerstoel ‘wetenschap, beleid en maatschappelijke impact, in het bijzonder in de zorg’. Eerder was zij voor de PvdA lid van de Tweede Kamer, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Door bevolkingsontwikkelingen als meer oudere en lager opgeleide patiënten, vaak uit andere culturen, moet de gezondheid van de mensen voorop komen staan en niet de ziekte en de zorg, aldus professor Bussemaker. Universiteiten als het LUMC moeten meer werk maken van dat sociale deel van de artsenopleiding.
‘Opa was redelijk autoritaire huisarts’
Dat de zorg is veranderd schetst Bussemaker in haar oratie aan de hand van haar familiegeschiedenis in Zevenhuizen. ‘Mijn opa van moederskant was huisarts in de omgeving van de Rottemeren. Hij was zeven dagen in de week, 24 uur per dag dokter. Behalve arts was hij ook apotheker’, aldus de kersverse professor. ‘Mijn opa was redelijk autoritair; de dokter had altijd gelijk.’
Tegenwoordig is de zorg ‘vergaand gespecialiseerd, gestandaardiseerd en geprotocolleerd. Technologie is niet meer weg te denken, ponskaarten hebben plaatsgemaakt voor telezorg, domotica en wearables. We sturen robots aan om ingewikkelde operaties uit te voeren, en we leren hoe weefsels zichzelf weer kunnen herstellen.’
‘Tijd voor nieuw sociaal contract’
Toch blijkt dat alles niet zaligmakend. ‘Ondanks de hoge uitgaven aan zorg leven ook in Nederland mensen in mensonterende omstandigheden. Er zijn wijken in Nederland waar de problemen zich opstapelen – slechte gezondheid is daar vooral een uitdrukking van maatschappelijke ongelijkheid. Niet in alle opzichten leidt het toepassen van alles wat mogelijk is tot betere zorg.’
In haar studie was dat thema emancipatie en kwaliteit van leven leidend en ook in haar werk als hoogleraar wil Bussemaker daarop voortborduren. Het is in haar ogen tijd voor een ‘nieuw sociaal contract’. ‘Er is behoefte aan het opnieuw ‘laden’ van de kern van de verzorgingsstaat, ook in de zorg. ‘Een toerustingsagenda biedt daarvoor aanknopingspunten.’
‘Helft van Hagenaars met laag inkomen is langdurig ziek’
Uitgangspunt daarbij is het veranderde inzicht dat ‘gezondheid niet langer wordt gezien als aan- of afwezigheid van ziekte, maar als het vermogen om met veranderende omstandigheden om te gaan en daarover regie te voeren.’ Bussemaker wil haar leerstoel gebruiken om dat idee van ‘positieve gezondheid’ verder uit te werken, vooral voor de groep laagopgeleide patiënten die meer moeite hebben om de benodigde zorg zelf te regelen.
‘In Den Haag heeft ongeveer de helft van de inwoners met een laag inkomen een langdurige ziekte of aandoening. Zij hebben continu stress en pillen verhelpen dat niet. Laaggeletterden kunnen bijsluiters niet lezen en begrijpen de uitleg van een professional vaak niet.’ Zo is uit onderzoek gebleken dat artsen bij laaggeletterde diabetespatiënten bij 81 procent van de bezoeken onuitgelegde vaktermen gebruiken, ook als ze het ‘simpel’ proberen te maken.
‘Personeelstekort dwingt HMC tot vlucht vooruit’
‘De zorg moet meer het ziekenhuis uit en de wijk in, artsen moeten breder worden opgeleid en zich meer bekwamen in sociale vaardigheid. Ongezondheid is vaak een optelsom van meerdere factoren die zich fysiek uiten. En vrouwen hebben andere klachten dan mannen. Artsen moeten daarvoor meer oog krijgen. Bovendien dwingt nu al het personeelstekort in de zorg veel ziekenhuizen tot aanpassingen, zie de sluiting van HMC Bronovo in Den Haag.’
Bussemaker herkent het beeld dat HMC-bestuurder Paul Doop vorige maand schetste van de zorg die straks overblijft na het sluiten van ziekenhuis Bronovo in de Haagse wijk Benoordenhout: kleinere poliklinische zorg en huisartsenposten die samen met de specialisten van het ziekenhuis in de buurt meer zelf de patiënten opzoeken. Gedwongen door het personeelstekort lijkt HMC daarmee een vlucht naar voren te maken. ‘Dat is onvermijdelijk de toekomst.’
NRC 14.02.2019 Nederland heeft een nieuw model nodig: de sociale investeringsstaat. Dat stelt Jet Bussemaker bij haar aanstelling als hoogleraar. In haar oratie neemt ze afstand van eigen politieke plannen.
Met de politiek is het „echt wel gewoon genoeg”. Jet Bussemaker (58), oud-Tweede Kamerlid (PvdA), oud-staatssecretaris en oud-minister heeft het allemaal al gezien: oppositie, coalitie, grote fractie en kleine fractie. Bijna twintig jaar liep ze rond op het Binnenhof. „Als politicus heb je maar heel weinig tijd om te reflecteren op wat er gebeurt.”
Die tijd is er nu wel. Vrijdag spreekt zij haar oratie uit als hoogleraar ‘Wetenschap, beleid en maatschappelijke impact, in het bijzonder in de zorg’, een nieuwe leerstoel van de Universiteit Leiden. Ze stoft het thema af waar ze 25 jaar geleden op promoveerde: de verzorgingsstaat.
De verzorgingsstaat is lang gekoesterd in de politiek, ook door uw partij. U neemt er in uw oratie afstand van. Waarom?
„De basis van de verzorgingsstaat is goed: dat je accepteert dat iedereen pech kan hebben en dat je elkaar opvangt. Maar dat had ook een keerzijde: het was vooral gericht op het in stand houden van verworven rechten. Als we alles bij het oude hadden gelaten, werden kostwinners nu nog steeds beschermd en hadden vrouwen geen rechten. En als mensen een uitkering kregen, hoefden ze zich niet meer in te spannen.
„In de jaren negentig ging het politieke debat over de vraag: hoe houden we dit in vredesnaam betaalbaar? Zo ontstond meer recent het idee van de participatiemaatschappij. Achteraf waren we te optimistisch. In een participatiemaatschappij wordt verondersteld dat iedereen ook kán participeren.
Mensen die niet zomaar regie over hun eigen leven kunnen nemen, raakten verstrikt in complexe overheidsbureaucratie en marktwerking. We zien nu dat de solidariteit onder druk staat en de verschillen tussen zelfredzame en kwetsbare burgers heel groot zijn geworden.”
U zet hier een ander concept tegenover: de sociale investeringsstaat. Wat betekent dat?
„Het wetenschappelijk concept ziet sociaal beleid niet alleen als een kostenpost, maar als investering om burgers zelfredzamer te maken. Daaruit volgt dat we niet meer denken in ‘one size fits all’, maar beleid meer richten op kwetsbare groepen. Ze kampen met veel meer dan gezondheidsklachten: werkloosheid, laaggeletterdheid en schulden. Algemene maatregelen hebben weinig zin. Belangrijker is het om je af te vragen wat een kwetsbare groep, met hoge zorgkosten, nodig heeft.”
Waarom hebben algemene maatregelen geen zin?
„Verschillen worden er groter door, want vooral hoogopgeleiden profiteren ervan. Het overheidsbeleid rond roken is een goed voorbeeld. Vroeger rookte iedereen. Begin jaren zeventig stonden in de ministerraad zilveren potjes met sigaretten op tafel. Maar nu roken vooral nog mensen met laaggeschoold werk. Anti-rookcampagnes voor de hele bevolking hebben geen zin meer.”
Wat is de ideale zorgverlener? U noemt in uw oratie uw grootvader, een huisarts die bij zijn patiënten thuis kwam. Hij kende niet alleen hun ziekte, maar ook hun huwelijksperikelen, angsten en dromen.
„Ik ben niet van de stroming die vindt dat vroeger alles beter was. Maar als kind zag ik hoe hij een spilfunctie had in de gemeenschap. Die sociale samenhang, die integrale benadering bij één professional, dat mis ik.
„Geneeskundestudenten van nu zijn gericht op het verstouwen van veel kennis. Tegelijk weten ze weinig van wat er om de zorg heen gebeurt. Dat je wel van alles kunt voorschrijven, maar dat daar niks mee gebeurt als iemand laaggeletterd is. Artsen en patiënten spreken elkaars taal niet.”
Ze lopen toch stages?
„Jawel, maar het zou veel meer plek moeten krijgen in het curriculum. Er zijn inmiddels wel geneeskundeopleidingen waar eerstejaars studenten met een wijkteam een complexe wijk in worden gestuurd.
Word jij maar eens geconfronteerd met iemand die zwaar psychisch in de war is. Wat doe je dan? Studenten willen het liefst eindigen met een witte jas, als oncoloog, cardioloog, of kinderarts. Misschien hebben we juist straatdokters nodig die mensen op de markt stimuleren om suikerziekte te voorkomen.”
CV
Jet Bussemaker (1961) promoveerde in de politieke en sociaal-culturele wetenschappen aan de UvA. Ze werd in 1998 Tweede Kamerlid namens de PvdA. Eerder was ze lid van GroenLinks. In 2007 werd ze staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en tussen 2012 en 2017 minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
In uw tijd als staatssecretaris bedacht u samen met de gemeenten de keukentafelgesprekken die wijkteams gingen voeren bij ouderen en kwetsbare burgers thuis. Nu, tien jaar later, kijkt u daar kritisch op terug. Wat ging er mis?
„Ons idee was dat professionals beter zouden samenwerken. En dat we meer gebruik zouden maken van de eigen kracht van burgers en hun sociale kring. Maar in de praktijk gingen wijkteams niet echt anders werken. Er zijn nog steeds gezinnen waar tien professionals langskomen.”
U wilde professionals meer vrijheid geven om mensen te helpen. Waarom lukte dat niet?
„We zijn doorgeschoten in denken in protocollen en richtlijnen. De reflex om regels te maken zie je terug in alle sectoren van de zorg, maar ook bijvoorbeeld in het onderwijs. Professionals werken graag een afvinklijstje af, het geeft houvast en voldoening.
„Ik vind het een beter idee om te zoeken naar de ‘vraag achter de vraag’. CZ doet in Den Haag een moedig experiment, waarbij de zorgverzekeraar de schulden van 250 gezinnen overneemt. Deze mensen keren steeds terug in de zorg. Huisartsen zeggen: we kunnen wel pillen blijven voorschrijven, maar door hun grote schulden zitten ze in een vicieuze cirkel. Ik zou graag onderzoek doen naar de vraag: wat helpt mensen om zelf tot verandering te komen?”
„Misschien was ik naïef. Ik had niet verwacht dat telkens weer een andere partij het systeem, hoe gehaat ook, in stand wilde houden. Eerst waren het de cliënten zelf, toen de verzekeraars, en vervolgens de Nederlandse Zorgautoriteit.”
Als zo’n simpel ogende maatregel niet lukt, waarom zou de zorg veranderen in de toekomst wel lukken?
„We hebben geen andere keuze. De zorg wordt anders onbetaalbaar.”
Moet het systeem dan niet zodanig op de schop dat er nieuw politiek beleid nodig is? Dan zit u op de verkeerde plek.
„Wellicht. Dan lever ik in ieder geval een bijdrage om inzichtelijk te maken welke aanpak werkt. Daar kunnen politici hun voordeel mee doen.”
NRC 15.02.2019 Als minister bepleitte zij een participatiesamenleving met zelfredzame burgers. Nu is ze hoogleraar en ziet ze daar weinig meer in.
Oud-politicus Jet Bussemaker (PvdA) gelooft niet meer in de klassieke verzorgingsstaat, noch in de participatiemaatschappij. Ze erkent dat een aantal veranderingen die zij als bewindspersoon in gang heeft gezet, zoals het invoeren van ‘wijkteams’ en ‘keukentafelgesprekken’, niet succesvol is geweest.
Dat zegt Bussemaker in een interview met NRC. Als hoogleraar in Leiden wil ze hieruit lessen trekken . Bussemaker, in het kabinet-Rutte II minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en onder Balkenende-IV staatssecretaris Volksgezondheid, Welzijn en Sport, krijgt daar de nieuwe leerstoel ‘Wetenschap, beleid en maatschappelijke impact, in het bijzonder in de zorg’. Vrijdag spreekt ze haar oratie uit.
Het idee van de participatiemaatschappij houdt in dat burgers zelfredzaam zijn, elkaar helpen en minder afhankelijk zijn van de overheid. Bussemaker was hier gecharmeerd van omdat de verzorgingsstaat nadelen bleek te hebben. „Als mensen een uitkering kregen, hoefden ze zich niet meer in te spannen.”
Ook de participatiemaatschappij bleek niet ideaal. „Achteraf gezien waren we te optimistisch. In een participatiemaatschappij wordt verondersteld dat iedereen ook kán participeren. Mensen die niet zomaar regie over hun eigen leven kunnen nemen, raakten verstrikt in complexe bureaucratie en marktwerking.”
Bussemaker bedacht samen met de gemeenten de ‘keukentafelgesprekken’ die ‘wijkteams’ gingen voeren bij kwetsbare burgers thuis. Nu, tien jaar later, kijkt ze daar kritisch op terug. „De keukentafelgesprekken werden afvinklijstjes, bijvoorbeeld over hoe zelfredzaam mensen zijn.”
Met zijn meest opgewekte gezicht leidt Lodewijk Asscher het PvdA-campagneteam in Groningen. Ⓒ ANP
Telegraaf 18.11.2018 Met een charmeoffensief en harde uithalen naar het kabinet probeert de Partij van de Arbeid (PvdA) het blazoen weer enigszins op te poetsen.
AD 17.11.2018 Volgens PvdA-leider Lodewijk Asscher is het kabinet van premier Mark Rutte over ‘zijn houdbaarheidsdatum’ heen. Daarom voelt hij er weinig voor om na de Provinciale Statenverkiezingen van volgend jaar maart de coalitie aan een meerderheid te helpen in de Eerste Kamer, zegt hij zaterdag in de NRC.
,,Het begon met mooie woorden over het dichten van de kloof en het tegengaan van cynisme, maar ze houden zichzelf gevangen en regeren niet. Ze lijken er alleen te zitten voor het grote bedrijfsleven’’, aldus Asscher. De regering zou ‘doof zijn voor de roep uit de samenleving om meer aandacht voor mensen boven multinationals’.
In het voorjaar had Asscher op het partijcongres van de PvdA nog gezegd te willen blijven samenwerken. Dat kwam hem op veel kritiek te staan. ,,Ze hebben sindsdien een kans gemist om samen te werken’’, verklaart hij in de krant zijn veranderde standpunt. Zaterdag spreekt hij in Groningen zijn partijleden opnieuw toe.
De regeringscoalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie staat er in de peilingen niet best voor en dreigt haar minimale meerderheid in de senaat te verliezen.
VN 02.11.2018 Op de rand van de afgrond heeft de PvdA van Lodewijk Asscher de strijd tegen het ‘grootkapitaal’ van honderd jaar geleden herontdekt. Zijn eigen clubje is het roerend eens, nu de kiezers nog.
Het was een pijnlijke analyse van oud-PvdA-ideoloog Joop van den Berg, vorige week in de podcast Betrouwbare Bronnen. Volgens de voormalige directeur van het wetenschappelijk bureau is het moment angstig dichtbij dat het over en uit is voor de sociaaldemocratie. ‘De PvdA is nu één keer kleiner geworden dan GroenLinks en SP,’ verklaarde hij. ‘Als dat vaker gebeurt, dan is er klaarblijkelijk voor de sociaaldemocratie in deze vorm geen bestaansreden meer.’
De PvdA is vanouds een alliantie van intellectuele middenklasse en arbeidersklasse, betoogde Van den Berg. ‘Als de PvdA die groepen niet meer kan verenigen, dan moet ze ophouden. Dan verliest ze principieel haar bestaansrecht.’ Volgens de sociaaldemocratische denker is het heel leuk om met een clubje bij elkaar te zijn, ‘maar als dat nooit meer dan vijftien zetels oplevert of eens een keertje wat meer, wat stel je dan eigenlijk politiek nog voor?’
Van de week was het clubje van Joop van den Berg bij elkaar in het Amsterdamse debatcentrum de Balie, waar op één avond twee uitverkochte debatten met PvdA-kopstukken plaatsvonden rond een gemeenschappelijk thema: de strijd tegen de macht van de grote bedrijven. Eerst was de beurt aan partijleider Lodewijk Asscher. In een sessie over ‘de toekomst van werk’ trok hij fel van leer tegen de ongebreidelde invloed van nieuwe multinationals als Uber en Deliveroo die hun chauffeurs en bezorgers uitknijpen, soms met tragische gevolgen: vorig jaar werd een jonge vrouw in Amsterdam doodgereden door een zwaar vermoeide Uber-chauffeur die in 48 uur maar vier uur had geslapen – waarna Uber iedere verantwoordelijkheid ontkende.
Voor het eerst in vele decennia gebruikt de top van de PvdA weer expliciet het woord ‘grootkapitaal’.
Hoog tijd, sprak de PvdA-leider, voor ‘collectieve actie’ om de machteloosheid van de burger tegenover zulke grote bedrijven te doorbreken.
Een ouderwets-linkse, ideologische toon
Later op de avond nam dezelfde Asscher in de Balie het eerste exemplaar van ‘Dijk van Europa’ in ontvangst, het nieuwe boek van PvdA-Europarlementariër Paul Tang, gevolgd door een debat in de aanloop naar de Europese Verkiezingen onder de titel: ‘EU tegen het grootkapitaal’. In het stampvolle zaaltje haalde Paul Tang op zijn beurt hard uit naar techgiganten als Facebook, Google en Amazon, die ongehinderd de data van miljoenen mensen kunnen gebruiken en er intussen in slagen vrijwel geen belasting te betalen.
De boodschap was duidelijk: de PvdA, gedecimeerd na de laatste verkiezingen, heeft als kleine oppositiepartij de strijd tegen het ‘grootkapitaal’ herontdekt, hier te lande en in Europa.
In juni noemde Asscher zijn vroegere coalitiegenoot Mark Rutte al ‘de pompbediende van het grootkapitaal’ tijdens één van de debatten over de dividendbelasting.
Nieuw is daarbij vooral de ouderwets-linkse, ideologische toon: voor het eerst in vele decennia gebruikt de top van de PvdA weer expliciet het woord ‘grootkapitaal’. In juni noemde Asscher zijn vroegere coalitiegenoot Mark Rutte al ‘de pompbediende van het grootkapitaal’ tijdens één van de debatten over de dividendbelasting.
En in de Balie werd de oud-socialistische term dus ook ingezet door Europarlementariër Paul Tang, bij de informele aftrap van de Europese verkiezingen in het voorjaar.
Grootkapitaal: het is een woord dat Asschers voorgangers Wim Kok, Ad Melkert, Wouter Bos, Job Cohen en Diederik Samsom nooit zonder ironie in de mond zouden hebben genomen, nadat de PvdA in de jaren negentig de Derde Weg had ingezet en de ‘ideologische veren’ had afgeschud.
Even dacht ik in het radicale woordgebruik van Asscher en Tang een echo te horen van de PvdA in de linkse jaren zeventig, maar volgens Anet Bleich, PvdA-kenner en biograaf van Joop den Uyl, heeft ook de toenmalige PvdA-leider het woord nooit gebruikt: daarvoor moeten we in de geschiedenis van de sociaaldemocratie terug naar de vooroorlogse jaren.
En inderdaad: in het beginselprogramma uit 1912 van de SDAP, de voorganger van de PvdA, stond de strijd tegen de ‘monopoliseering der markt door het grootkapitaal’ nog vermeld. In 1937 was de term al uit het nieuwe beginselprogramma verdwenen.
Het is een wonderlijk gegeven: op de rand van de afgrond herontdekt de PvdA de strijd tegen het grootkapitaal van honderd jaar geleden. Het is misschien verleidelijk er schamper over te doen, maar de PvdA heeft het maatschappelijk tij mee, getuige de massale publieke woede over de afschaffing van de dividendbelasting en de groeiende ongerustheid van internetgebruikers over de macht van bedrijven als Uber, Facebook en Google.
Hoopgevend voor de PvdA was in ieder geval wat er gebeurde aan het einde van het debat met Lodewijk Asscher in de Balie. Toen de aanwezigen werd gevraagd wie er geloofde dat vooruitgang wel degelijk mogelijk is in het gevecht tegen de macht van de grote bedrijven, stak iedereen in het stampvolle zaaltje zonder aarzelen de hand op. Het clubje in de Balie bleek het roerend eens. Nu de kiezers nog.
AD 16.07.2018 De Partij van de Arbeid zit financieel in zwaar weer. Na de mokerslag bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen is flink ingeteerd op de reserves. Nu is veel minder geld beschikbaar voor komende verkiezingscampagnes.
,,We hebben het politiek niet makkelijk, maar financieel ook niet”, zei PvdA-penningmeester Ard van der Tuuk tijdens een partijcongres half juni. Hij deed een dringende oproep aan de aanwezige leden om extra geld te doneren. De woorden van de penningmeester waren zacht uitgedrukt, blijkt nu.
In het recent verschenen jaarverslag van de partij staan dieprode cijfers. Het verlies in 2017 bedraagt bijna 800.000 euro. Door de enorme nederlaag bij de Tweede Kamerverkiezingen – van 38 naar 9 zetels – loopt de partij bijna 300.000 euro overheidssubsidie mis. Daardoor is gedwongen afscheid genomen van twaalf medewerkers.
De financiële gevolgen zijn groter dan van tevoren gedacht, zo staat in het jaarverslag. De ontslagen medewerkers op het partijbureau zijn naar huis gestuurd met een sociaal plan dat ruim een half miljoen euro heeft gekost.
Landelijke PvdA-kopstukken – die verplicht zijn om 5,5 procent van hun brutoloon over te maken naar de partij – dragen ook een stuk minder bij. Omdat de partij veel Kamerleden is verloren en geen ministers meer heeft, is vorig jaar 80.000 euro minder aan contributie binnengekomen.
Toch is het niet zo dat de partij van Lodewijk Asscher op omvallen staat. ,,We hadden gespaard en rekening gehouden met minder zetels en minder inkomsten, maar dit was heel fors”, zegt PvdA-woordvoerder Geert van der Varst. ,,We hebben ook gesneden in de kosten, waardoor we nu wel een gezonde bedrijfsvoering hebben.”
Hulp van lokale afdelingen
Vijftig lokale PvdA-afdelingen zijn vorig jaar – na een oproep van het partijbestuur – te hulp geschoten om het verlies enigszins te beperken. Die afdelingen maakten in totaal 206.000 euro van hun overschotten over naar de centrale rekening. ,,Dat heeft ontzettend geholpen”, zegt Van der Varst.
In vergelijking met andere landelijke partijen staat de PvdA er slecht voor. Het eigen vermogen is teruggelopen tot het laagste niveau in ten minste tien jaar tijd. ,,Maar het is niet zo dat onze verkiezingskas leeg is”, stelt Van der Varst. ,,We zijn begonnen met sparen voor de verkiezingscampagnes van volgend jaar. Er zit geld in de verkiezingskas en daar komt elke maand geld bij.”
Toch is de toekomst van de PvdA niet zo rooskleurig als een paar jaar geleden. Bij de eerstvolgende Provinciale Statenverkiezingen en de verkiezingen voor het Europees Parlement – in het voorjaar van 2019 – is fors minder budget beschikbaar voor campagnefilmpjes, reclameborden en advertenties op sociale media. ,,De campagnepot is kleiner”, erkent de woordvoerder.
Crowdfunding
Door ‘experimenten’ hoopt de partij extra geld op te halen, om de sociaaldemocratie in de benen te houden. Zo werd afgelopen jaar een crowdfundingactie opgezet om namens de 19-jarige bezorger Sytze een rechtszaak aan te spannen tegen maaltijdleverancier Deliveroo. Daar werd ruim 7000 euro mee opgehaald. ,,Voorheen zouden we hebben gezegd: die advocaat betalen we gewoon uit de PvdA-partijkas”, aldus Van der Varst. ,,Nu zoeken we naar nieuwe vormen van financiering.”
Elsevier 16.07.2018 Het gaat niet goed met de partijkas van de Partij van de Arbeid. Niet alleen in de peilingen staan de sociaal-democraten er niet goed voor, maar ook financieel zijn de vooruitzichten somber. Terwijl verkiezingen voor het Europees Parlement en de Provinciale Staten voor de deur staan.
De PvdA teerde een tijdlang op haar reserves om de dure campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen vorig jaar te kunnen financieren. Eind 2017 was de partijkas leeg. De partij staat er daarmee financieel gezien het slechtste voor van alle partijen, blijkt maandag uit onderzoek van Het Financieele Dagblad.
Dure campagne, weinig resultaat
De verkiezingscampagne van de PvdA was niet alleen duur, maar ook vruchteloos: de partij verloor 29 zetels in de Tweede Kamer, een historisch verlies. Dat heeft ook financiële gevolgen gehad voor de partij: medewerkers moesten, evenals Kamerleden, vertrekken omdat de inkomsten van partijen deels afhankelijk zijn van het aantal Kamerzetels. Omdat de PvdA 29 zetels verloor, moest de partij ook inleveren aan subsidie-inkomsten. De PvdA had een begroting die was gebaseerd op een zetelaantal van 25, terwijl de partij in werkelijkheid uitkwam op 9 zetels.
Om te compenseren, riep de partij regionale afdelingen op om hun overschotten over te maken naar de rekening van het landelijke partijbureau. Daarmee verdiende de PvdA ruim 200.000 euro.
Voor andere politieke partijen geldt dit niet: die presteerden volgens het FD-onderzoek allemaal beter dan verwacht. De VVD, die veel haalde uit contributies en giften, deed het financieel gezien het beste. De partij voerde weliswaar de duurste verkiezingscampagne, maar boekte een winst van 327.000 euro. Een enorme meevaller, want aanvankelijk was er een verlies van 660.000 euro begroot.
Ook D66 en de SGP begrootten een verlies, maar konden rekenen op winst. CDA, ChristenUnie en Partij voor de Dieren rekenden ook op een verlies, en kregen die ook, maar die bleek minder groot dan berekend. Ook GroenLinks en SP deden het relatief goed. GroenLinks kon rekenen op een tegenvaller bij de verwachte giften en donaties (een begrotingsbedrag van 930.000 euro tegenover 369.000 euro in werkelijkheid), maar profiteerde dan wel weer van een hoger ledenaantal, waarmee contributiegeld wordt binnengehaald.
SP zit er warmpjes bij
Niet geheel verrassend is het feit dat de SP van alle partijen met 11,9 miljoen euro de best gevulde partijkas heeft. Dat heeft de partij te danken aan het socialistische salarisafdrachtssysteem, waarbij SP-politici hun salaris op de rekening van de partij storten om daar vervolgens een vergoeding voor terug te krijgen.
SP-kandidaten moeten voordat ze worden gekozen een verklaring tekenen dat hun salaris en alle onkostenvergoedingen als Kamerlid, Gedeputeerde, Statenlid, wethouder of gemeenteraadslid rechtstreeks naar de partijkas gaan. De SP houdt een groot deel in en geeft de politici slechts een kwart van het bedrag (raadsleden) of iets meer dan de helft (Kamerleden) als salaris terug.
Voormalig SP-leider noemde de afdrachtsregeling altijd ‘het kroonjuweel’ van de partij, al drong het kabinet er vorig jaar nog bij provincie, gemeenten en het parlement op aan om geen salarissen meer over te maken aan het SP-partijkantoor.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 webredacteur bij Elsevier Weekblad.
NOS 16.07.2018 De PvdA had eind vorig jaar geen geld meer in de verkiezingskas, schrijft het FD op basis van eigen onderzoek naar de rekeningen van politieke partijen.
Volgens de krant moest de PvdA veel van haar reserves gebruiken om in 2017 een kostbare campagne te kunnen voeren. Daardoor staat de partij er komend jaar, als er Provinciale Statenverkiezingen zijn, het minst gunstig voor.
De tegenvallende inkomsten hangen samen met het zetelverlies dat de partij bij de laatste verkiezingen leed. De PvdA verloor toen 29 zetels in de Tweede Kamer. Het aantal zetels is bepalend voor de hoogte van de subsidies.
Een deel van het financiële verlies heeft de partij zelf opgevangen. Regionale afdelingen hebben geld dat ze overhadden aan het partijbureau overgemaakt, bij elkaar goed voor zo’n twee ton. Er bleef nog een verlies van minder dan acht ton over.
VVD vetpot
Andere partijen hebben zich volgens de krant goed door de verkiezingen geslagen. De best gevulde kas was eind vorig jaar die van de VVD, ook al voerde die de duurste verkiezingscampagne.
De VVD ontving hogere contributies en ruim een miljoen euro aan giften en donaties. Daar kwam nog 600.000 euro aan afdrachten van gelieerde stichtingen bij, die soms bestuurd worden door huidige of voormalige VVD-prominenten.
AD 16.07.2018 De Partij van de Arbeid (PvdA) was niet alleen politiek de grote verliezer van 2017. Ook financieel is de partij in zwaar weer terechtgekomen, schrijft het FD.
De partij van Lodewijk Asscher teerde flink in op haar reserves om een dure campagne te voeren. De verkiezingskas was eind 2017 leeg. Daarmee heeft de partij de slechtste uitgangspositie voor het verkiezingsjaar 2019, zo blijkt uit onderzoek van de krant naar de financiën van de politieke partijen.
Om de financiële tegenvallers op te vangen heeft de PvdA zelfs haar regionale afdelingen opgeroepen om overschotten op tegoeden naar het partijbureau te laten vloeien. Dat leverde ruim 200.000 euro op. Mede hierdoor viel het verlies van 777.500 euro minder slecht uit dan de begrote 950.400 euro.
Gemiddeld blijken de partijkassen de slag om de kiezer financieel overigens positief te hebben doorstaan.
AD 20.04.2018 Werkgevers en bonden in de bouw trekken samen ten strijde tegen de stijgende AOW-leeftijd. Ook vanuit de politiek en de wetenschap groeit de kritiek op het steeds langer doorwerken.
Wie 45 jaar heeft gewerkt moet met pensioen kunnen, aldus Bouwend Nederland.
De sociale partners in de bouw willen dat een bouwvakker na 45 dienstjaren kan stoppen met werken. ,,Dat is uniek,’’ zegt cao-onderhandelaar Hans Crombeen van vakbond FNV. ,,Voor het eerst trekken we samen met werkgevers op om de overheid te bewerken een flexibele AOW toe te staan.’’
In de praktijk betekent dat dat een bouwvakker soms al op 61 of 62-jarige leeftijd kan stoppen. In de bouw beginnen mensen vaak al op jonge leeftijd met werken. Officieel krijgt iemand pas met 66 jaar en drie maanden AOW. Die leeftijd loopt op tot 67 jaar in 2021. Daarna stijgt de AOW-leeftijd mee met de levensverwachting.
,,Er zit een grote onrechtvaardigheid in het systeem,’’ zegt Crombeen. ,,Bouwvakker is een fysiek zwaar beroep. Dat zorgt er voor dat mensen voortijdig arbeidsongeschikt worden. Zeker nu ze nog langer moeten doorwerken.’’
Het Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid becijferde eerder al dat de kosten aan arbeidsongeschikte bouwvakkers hoger zijn dan de kosten van een flexibele AOW.
Arbeidsongeschiktheid
Eerder stoppen met werken is voor bouwvakkers financieel onhaalbaar, aldus Hans Crombeen, FNV.
Bouwend Nederland, de organisatie van de werkgevers, wil juist wegblijven bij de discussie over zware beroepen. ,,Daarom zeggen wij als iemand 45 jaar heeft gewerkt is het voldoende. Zo iemand moet met pensioen kunnen gaan,” aldus de woordvoerder.
Arbeidsongeschiktheid van oudere werknemers is in meer sectoren een probleem. In de zorg raakt een vijfde van de werkenden boven de 60 jaar arbeidsongeschikt. Bij pensioenfonds PMT, waarbij onder andere de loodgieters en fietsenmakers zijn aangesloten, werd al eerder een forse toename gemeld van oudere werknemers die arbeidsongeschikt raken.
Die ontwikkeling raakt ook werkenden. Bij veel pensioenfondsen bouwen arbeidsongeschikten wel gewoon pensioen op, maar betalen ze geen premie meer. Die premie moet dan door de werkenden worden betaald.
We schieten door met het verhogen van de AOW leeftijd, aldus Harry van Dalen, hoogleraar .arbeidsmarktbeleid
Eerder stoppen met werken, dus voor de AOW binnenkomt, is vaak geen optie. ,,Gemiddeld is de AOW goed voor 60 procent van het inkomen na pensionering voor een bouwvakker en het pensioen 40 procent. Eerder stoppen met werken zonder AOW is dus financieel onhaalbaar voor de meeste bouwvakkers,’’ schetst Crombeen het probleem. Dat geldt voor iedereen met een laagbetaald beroep.
Ook vanuit wetenschappelijke hoek is er veel kritiek op de snel oplopende pensioenleeftijd. ,,Het is heel onevenwichtig,’’ zegt hoogleraar arbeidsmarktbeleid Harry van Dalen. ,,Voor elk jaar dat je langer leeft gaat de pensioenleeftijd een jaar omhoog. Zo gaat de hele gezondheidswinst op aan langer werken.’’
Nederland loopt voorop in Europa met het verhogen van de pensioenleeftijd, zegt Van Dalen. ,,We schieten daarmee door. Je ziet dat steeds meer mensen arbeidsongeschikt raken. De snelle verhoging van de AOW-leeftijd gaat schuren.’’
PvdA: verhoog AOW minder snel
De PvdA lanceerde gisteren een plan om de AOW-leeftijd minder snel te verhogen. Voor lagere inkomens, vaak zware beroepen, moet het mogelijk worden om eerder te stoppen met werken. Ook andere oppositiepartijen hebben al eerder voor een aanpassing van de AOW-leeftijd gepleit.
Van Dalen staat sympathiek tegenover het idee, maar heeft twijfels. ,,Hoe willen ze dat betalen. Iemand moet de prijs betalen als zware beroepen eerder met AOW gaan. Misschien is het beter om per sector specifieke afspraken te maken. Niet overal is langer doorwerken een probleem.’’
VK 19.04.2018 Vakbonden en werkgevers hebben voor het eerst samen een vuist gemaakt voor een flexibele AOW-leeftijd. FNV, CNV en Bouwend Nederland hebben in hun nieuwe cao afspraken opgenomen om bouwvakkers met minstens 45 jaar werkervaring eerder dan de officiële AOW-leeftijd van hun oude dag te laten genieten.
In Nederland liepen pogingen om tot een flexibele AOW-leeftijd te komen tot nu toe steeds stuk. Minister Koolmees van Sociale Zaken noemde een flexibele AOW-leeftijd vorige maand in de Tweede Kamer ‘geen kansrijke optie om verder uit te werken’.
Voor mensen met een zwaar beroep leidt de alsmaar opschuivende AOW-leeftijd – naar 67 jaar en drie maanden in 2022 – ertoe dat het pensioen steeds meer een fata morgana wordt, vinden FNV, CNV en Bouwend Nederland. Ook reageren ze met hun cao-afspraken op de groeiende ongelijkheid in pensioenleeftijd tussen laag- en hoogopgeleiden. De officiële AOW-leeftijd – 66 jaar in 2018 – is voor iedereen gelijk, maar in de praktijk gaan laagopgeleide Nederlanders ruim een jaar later met pensioen dan hoogopgeleiden, bleek vorig jaar uit onderzoek van Raymond Montizaan van de Universiteit Maastricht.
Dit terwijl de eersten doorgaans meer jaren hebben gewerkt, een zwaarder beroep hebben uitgeoefend en bovendien door een fors lagere (gezonde) levensverwachting korter van hun pensioen kunnen genieten. Waar hbo-plussers het zich kunnen veroorloven om gemiddeld al enkele maanden voor hun 64ste te stoppen met werken – bijvoorbeeld dankzij hun spaargeld of het verkopen van hun huis – gaan mensen met vmbo of het laagste mbo-niveau gemiddeld door totdat ze 65 jaar zijn.
Sneeuwbaleffect
Montizaan ziet veel beren op de weg naar een flexibele AOW. Hij vreest een sneeuwbaleffect: als bouwvakkers eerder mogen stoppen omdat ze een zwaar beroep hebben, zullen daarna verpleegkundigen, leraren, fabrieksarbeiders en tal van andere beroepen hetzelfde privilege eisen. Met gevolgen voor de betaalbaarheid van de AOW. ‘Voor je het weet, wil iedereen terug naar 65. Het probleem is dat er geen goede definitie is van een zwaar beroep. Bedoelen we bijvoorbeeld alleen lichamelijk zwaar, of ook geestelijk zwaar?’
Het vaarwel zeggen van de uniforme AOW-leeftijd leidt tot kinnesinne tussen beroepsgroepen, vreest Montizaan. Een bouwvakker bijvoorbeeld heeft lichamelijk gezien misschien een zwaarder beroep dan een basisschoolleraar, maar dat geldt niet voor een kantoorbediende bij een bouwbedrijf. Mag die laatste, vraagt Montizaan zich af, straks ook eerder van zijn oude dag genieten?
Bouwvakkers eerder met AOW laten gaan is bovendien eerder symptoombestrijding dan een remedie, vindt Montizaan. ‘We moeten juist kijken hoe we het werk van mensen met een zwaar beroep kunnen verlichten.’ Bijvoorbeeld door robots en andere machines de zwaarste klussen te laten opknappen, of door bouwvakkers vaker deeltijdpensioen te gunnen. ‘Naarmate je ouder wordt, heb je meer behoefte aan herstel. Door bouwvakkers geleidelijk steeds minder te laten werken, halen ze makkelijker de AOW-leeftijd.’
Elsevier 18.04.2018 De PvdA heeft zich bedacht. De verhoging van de AOW-leeftijd door het kabinet-Rutte II, waarmee toenmalig vicepremier Lodewijk Asscher instemde, is toch geen goed idee. Asscher presenteert vandaag een plan voor een tragere verhoging van de AOW-leeftijd. Een ruk naar links.
Opmerkelijk. Het voorstel is gericht aan Asschers opvolger als minister van Sociale Zaken, Wouter Koolmees (D66).
‘Je leeft toch niet om te werken?’ Zo presenteert Asscher zijn alternatieve pensioenplan. Iedereen moet eerder kunnen stoppen met werken, staat in de plannen van Asscher. Dat geldt vooral voor lage- en middeninkomens. ‘Bijvoorbeeld als het werk helaas echt niet meer gaat,’ aldus het plan van de sociaal-democraten. De PvdA bepleit een flexibele AOW-leeftijd.
Ook moet de AOW-leeftijd minder snel stijgen. Volgens het PvdA-plan moet de AOW–leeftijd niet al in 2023 verschuiven naar 67 jaar, maar pas in 2030. Daarna zou de AOW-leeftijd vervolgens verder moeten stijgen met de levensverwachting.
Opmerkelijk is dat de PvdA in 2010 de maatregelen van Rutte I om de AOW-leeftijd te verhogen goedkeurde. In 2013, toen de PvdA in de regering zat, werd besloten die verhoging versneld in te voeren.
Werkgevers en werknemers in de bouw willen dat mensen na 45 jaar werken met pensioen kunnen, maar wie moet dat betalen? Lees het stuk van Joris Heijn.
De PvdA wil de vertraging financieren door de vennootschapsbelasting en de bankbelasting te verhogen. ook wil ze milieubelastingen rigoureus verhogen, zoals de CO2- en de verpakkingsbelasting. Asscher zei dit plan te zullen presenteren aan de werkgeversorganisaties en de vakbonden.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
AD 18.04.2018 Werkenden met een laag inkomen zouden eerder moeten kunnen stoppen met werken. Dat stelt PvdA-leider Lodewijk Asscher voor. Ook de koppeling tussen de levensverwachting en de pensioenleeftijd moet volgens hem verdwijnen, hoewel hij zelf medeverantwoordelijk voor is.
Al op jonge leeftijd werken mensen keihard. Mensen raken overspannen en redden het niet. Zeker in zware beroepen
De pensioenleeftijd blijft de komende jaren stijgen. Dat betekent dat jongeren zeker tot ze in de zeventig jaar zijn moeten blijven werken, zeker aangezien de leeftijdsverwachting ook toeneemt.
Toch is aanpassing van de pensioenwet volgens Asscher noodzakelijk. De pensioenleeftijd volgens hem moet niet al in 2021, maar pas in 2030 op 67 jaar komen. ,,Iedereen snapt dat je langer moet doorwerken. Maar er zijn teveel mensen die dat niet kunnen bijbenen”, zegt hij in gesprek met EenVandaag.
,,Jongeren hebben nu al last van burn-outs en stress”, aldus Asscher, die wil dat voor elk jaar dat we langer leven, de pensioengerechtigde leeftijd met een halfjaar naar beneden gaat. ,,Je leeft niet om te werken, maar werkt om te leven. Dan moet je ook eerder kunnen stoppen.”
Zware beroepen
Dit hadden we achteraf zo niet moeten doen. Nu we in economische betere tijden zitten, moet je koers durven te wijzigen
De PvdA wil ook dat mensen met zware beroepen zelf kunnen bepalen hoeveel jaar ze eerder met pensioen zouden willen gaan, met een maximum van drie jaar. ,,Dat zal heel veel mensen – die nu in de klem zitten – helpen.”
Heb je een laag inkomen, dan krijg je relatief meer steun van de overheid dan wanneer je een hoog inkomen hebt. ,,Dat vind ik wel zo fair. Mensen met een hoog inkomen leven gemiddeld gezien langer en hebben ook meer gezonde jaren dan mensen met een laag inkomen.”
Asscher gaf als vice-premier in het kabinet Rutte-II mede vorm aan het beleid, maar heeft daar als oppositieleider spijt van. ,,Dit hadden we achteraf zo niet moeten doen. Ik heb er spijt van dat sommigen mensen nu in de knel zijn gekomen. Nu we in economische betere tijden zitten, moet je koers durven te wijzigen.”
Mensen met een laag inkomen moeten meer steun krijgen om eerder te stoppen met werken, zegt @LodewijkA (@Pvda). ‘Praktisch opgeleiden hebben vaak al de meeste jaren gewerkt. Anders wordt het heel oneerlijk.’
Het voorstel kost volgens de PvdA-voorman tot 2021 zeker 1,4 miljard euro. ,,Dat moet je er voor overhebben. Het gaat om de kwaliteit van leven van iedereen.” Een aantal maatregelen – waaronder een verhoging van de vennootschapsbelasting – zou het plan moeten bekostigen.
Volgens Asscher steunen de vakbonden zijn plan. ,,Ook een aantal werkgevers is positief. Zij zien ook dat sommige mensen het niet redden en dat er wat moet gebeuren.” Hij benadrukt dat de onderhandelingen tussen de bonden muurvast zitten. ,,Daarom heb ik minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, red.) een eigen voorstel gestuurd. Hij liet me net weten daar graag over in gesprek te willen.”
EenVandaag 18.04.2018 Bij de PvdA wordt weer gelachen. Het rouwproces na het mega-verlies van 29 zetels lijkt grotendeels achter de rug. Nu is het de tijd om met nieuwe plannen te komen. Plannen die weer ouderwets rood aanvoelen: sociaaldemocratische plannen, waarin wordt opgekomen voor hen die het minder hebben. Oude idealen aangepast aan deze tijd. De PvdA maakt een ruk naar links. “Ik denk dat we helderder moeten maken dat het tijd is voor verandering”, zegt partijleider Lodewijk Asscher.
Als we nu niets doen vallen nog meer ouderen uit. Volgens het Sociaal Cultureel Planbureaukomen er als we niets veranderen tot 2030 er ruim 600.000 kwetsbare ouderen bij. Er is een groot verschil in levensverwachting tussen verschillende mensen. De hoogste inkomens leven in Nederland gemiddeld 7,5 jaar langer dan de laagste inkomens en in levensverwachting in goede gezondheid, loopt het verschil zelfs op tot ruim 18 jaar. Dat betekent dat je met een laag inkomen veel minder lang van je pensioen kunt genieten. En juist de mensen die het gezondst kunnen doorwerken en een veel hogere levensverwachting hebben, gaan nu het jongst met pensioen. Dat is wat mij betreft oneerlijk.
Vandaag presenteert de PvdA het eerste concrete plan: een aanpassing op de pensioenwet. Lodewijk Asscher wil dat werkenden met een laag inkomen eerder kunnen stoppen. Hij wil de koppeling tussen de levensverwachting en de pensioenleeftijd zoals het kabinet dat wil loslaten. “Als we nu een jaar ouder worden, moet je ook een jaar langer werken. Dat vind ik zonde. Het is fijn als we ook van het leven kunnen genieten,” zegt Asscher.
De pensioenleeftijd zal de komende jaren stijgen. Jongeren zullen moeten werken tot ze in de zeventig zijn, omdat de levensverwachting ook stijgt. Asscher gaf als vice-premier in kabinet Rutte-II mede vorm aan dit beleid. Nu de PvdA leider in de oppositie zit kijkt hij daar anders naar. “Ik heb daar nu spijt van. Iedereen snapt dat je langer moet doorwerken. Maar er zijn teveel mensen die dat niet kunnen bijbenen,” zegt de partijleider.
Partijleider van @PvdA@LodewijkA lanceert een nieuw pensioenplan. Hij wil dat werkenden met een laag inkomen eerder kunnen stoppen met werken. En de koppeling tussen de levensverwachting en de pensioenleeftijd loslaten.
Asscher geeft aan dat het niet realistisch is om terug te willen naar de 65. “Dat kan niet. Ook wij denken dat we langer moeten werken om de AOW te kunnen betalen.” De PvdA pleit wel voor een minder ingrijpende koppeling tussen levensverwachting en pensioen. “Denk bijvoorbeeld aan een half jaar langer werken voor iedere jaar dat we langer leven.”
Eerder stoppen met laag inkomen
Een ander belangrijk punt van het plan is dat mensen met een laag inkomen meer steun zullen krijgen om eerder te stoppen met werken. Met een hoog inkomen kan je daar zelf voor betalen. “Je moet zelf kunnen kiezen om 1, 2 of 3 jaar eerder te stoppen, bijvoorbeeld omdat je een zwaar beroep hebt.” Asscher noemt ook dat praktisch opgeleiden, met een lager inkomen, al langer hebben gewerkt dan mensen met een hogere opleiding.
Mensen met een laag inkomen moeten meer steun krijgen om eerder te stoppen met werken, zegt @LodewijkA (@Pvda). ‘Praktisch opgeleiden hebben vaak al de meeste jaren gewerkt. Anders wordt het heel oneerlijk.’
Politiek commentator Joost Vullings noemt het pensioenplan van de PvdA absoluut een ‘ruk naar links’. Hij verwacht dat dit nog meer zal gebeuren op de sociaal-economische thema’s. Met deze plannen maakt de PvdA duidelijk dat zij een rol willen spelen in het pensioendebat. “Als je zelf met een voorstel komt, kom je wellicht weer aan de bal”,zo beschouwt Vullings.
Van andere linkse partijen hoeft de PvdA waarschijnlijk geen applaus te verwachten. “Linkse collega’s die al lang hameren op een pensioenleeftijd van 65, gaan over dit plan honen”, zegt Vullings. Hij verwacht een reactie als ‘daar komen ze nu pas mee’. In de regering werkte de PvdA immers nog mee aan een versnelde verhoging van de pensioenleeftijd. Rechts zal waarschijnlijk hameren op de betaalbaarheid van het plan. “Dit is toch wel weer een hele hoop geld die wordt uitgegeven”, voorziet Vullings als reactie.
VK 18.04.2018 De PvdA breekt na acht jaar met het strenge pensioenbeleid en stuurt drastisch bij: de partij wil de verhoging van de AOW-leeftijd vertragen en ook voor lagere inkomens moet het mogelijk worden om voor de pensioenleeftijd te stoppen met werken. Nu ook de PvdA voor aanpassing van de AOW pleit, is vrijwel de hele oppositie op dat punt verenigd.
De nieuwe visie op de AOW is volgens PvdA-leider Lodewijk Asscher het startschot voor de nieuwe lijn van de partij. ‘We hebben nu, na het regeren in een diepe economische crisis, de ruimte en de vrijheid om onze standpunten opnieuw te formuleren. Met de AOW is haast geboden omdat achter de schermen gesproken wordt over een nieuw pensioenstelsel. Daar moet het kabinet ook gaan bewegen.’
Met die voorstellen neemt de partij afscheid van het standpunt dat sinds 2010 werd gevoerd. In dat jaar steunde de PvdA – toen nog onder voorman Job Cohen -het pensioenakkoord van vakbeweging en werkgevers. Daarin werd de AOW-leeftijd aan de levensverwachting gekoppeld. Stijgt de gemiddelde levensverwachting van 65-jarigen een jaar, dan schuift de AOW-leeftijd ook een jaar op.
Ontspannen in staan
Zo hielp Cohen het eerste kabinet-Rutte aan een meerderheid. In het tweede kabinet-Rutte schoof de PvdA zelf aan en werd de lijn doorgezet. Nu, in de oppositie, zakt de noodzaak weg. ‘We moeten er wat meer ontspannen in staan, vooral voor de mensen die de grootste moeite hebben zo lang door te werken’, aldus het Tweede Kamerlid Gijs van Dijk. ‘De afgelopen jaren was het crisis en hebben PvdA en VVD harde maatregelen genomen. Nu gaat het economisch voor de wind en moeten we de uitwassen van dat beleid wegnemen.’
In zijn nieuwe plan komt de AOW-leeftijd niet in 2021 maar pas in 2030 op 67 jaar. Volgens het kabinetsbeleid stijgt de AOW-leeftijd vervolgens met een jaar als de gemiddelde levensverwachting een jaar stijgt. Van Dijk wil dat aanpassen. ‘Stijgt de levensverwachting een jaar, dan kan de AOW-leeftijd een halfjaar omhoog.’
Hij zegt niet alleen aan de ouderen te denken, maar ook aan de jongeren. ‘Hun wordt nu AOW op 75 jaar voorgespiegeld. Dat is geen doen. We zijn al kampioen langer doorwerken, nu schieten we echt door het plafond.’
‘Dit is een solidair voorstel’
De PvdA wil voortaan dat ‘iedereen eerder moet kunnen stoppen met werken’. Van Dijk: ‘Beter betaalden kunnen altijd al eerder stoppen, bijvoorbeeld door hun spaargeld aan te spreken. Maar lager betaalden kunnen dat niet. Wij willen dat iedereen drie jaar voor de officiële AOW-leeftijd dit pensioen kan opnemen. Daalt het inkomen van lager betaalden onder het minimum, dan moet dat aangevuld. Daar willen wij 400 miljoen euro voor uit trekken.’
Hij wijst erop dat laagbetaalden vaak jong zijn begonnen met werken. ‘Daar komt bij dat zij een lagere levensverwachting hebben. Dat betekent dat zij nu veel minder lang van hun pensioen kunnen genieten dan mensen met een hogere opleiding en een hoger inkomen. Dit is dus een solidair voorstel.’
Tot slot pleit Van Dijk voor generatiepacten. Dat zijn afspraken die vakbeweging en werkgevers in cao’s maken waarbij werknemers vanaf 62 jaar korter gaan werken met volledige pensioenopbouw. ‘Doordat ouderen korter werken, kunnen zij hun pensioen halen terwijl jongeren een baan krijgen’, zegt Van Dijk.
Het gaat het bedrijfsleven voor de wind. Laat de mensen daarvan meeprofiteren, aldus Gijs van Dijk, Tweede Kamerlid PvdA.
Het hele plan kost op lange termijn ruim 6 miljard euro, zo heeft de PvdA berekend. Dit wil de partij vooral financieren via belastingen voor bedrijven. ‘Het gaat het bedrijfsleven voor de wind. Laat de mensen daarvan meeprofiteren’, zegt Van Dijk.
Met zijn voorstellen hoopt Van Dijk, die voor hij een jaar geleden Kamerlid werd vicevoorzitter van de FNV was, het overleg tussen vakbeweging en werkgevers over vernieuwing van het pensioenstelsel ‘vlot te trekken’. Minister Koolmees (D66) van Sociale Zaken heeft van hen een voorstel gevraagd, maar zij kunnen het niet eens worden. De FNV wil onder meer bevriezing van de AOW-leeftijd op de huidige 66 jaar.
Koolmees heeft nog steeds goede hoop tot een vergelijk te komen met de sociale partners. In het parlement hoopt hij dan op meer steun dan alleen van de coalitie, die in zowel Tweede als Eerste Kamer slechts een stem meerderheid heeft.
Dan wordt belangrijk dat vrijwel de hele oppositie wil morrelen aan de huidige AOW-systematiek. ‘Dit is een signaal voor FNV en VNO-NCW, maar ook voor Koolmees. Ook het kabinet zal water bij de wijn moeten doen als het om de AOW gaat’, zegt Van Dijk.
Telegraaf 18.04.2018 Met een nieuwe koers hoopt de PvdA de wind weer in de zeilen te krijgen. Nu de partij geen verantwoordelijkheid meer draagt voor het landsbestuur, worden oude standpunten en overtuigingen zonder blikken of blozen ingeruild voor meer SP-achtige ideeën.
PvdA-leider Asscher kondigt woensdag zijn eerste nieuwe plan aan, als onderdeel van een breder pakket. Op zijn facebookpagina zegt hij dat de pensioenleeftijd minder snel moet stijgen. „Het gaat te hard”, aldus de sociaaldemocraat, die erkent dat zijn partij zich eerder juist achter die snelle leeftijdsstijging had geschaard. „Dat hadden we achteraf niet moeten doen”, aldus Asscher.
Volgens een woordvoerder worden er de komende tijd ook nieuwe voorstellen uitgerold op het gebied van wonen, duurzaamheid, onderwijs, werk, Europa, zorg en migratie en integratie.
De partij die tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van vorig jaar zware klappen kreeg, schommelt sindsdien rond de tien zetels in de peilingen. Ook tijdens de gemeenteraadsverkiezingen afgelopen maand moest de PvdA een flinke nederlaag incasseren.
NOS 18.04.2018 De PvdA wil dat de AOW-leeftijd minder snel stijgt. PvdA-leider Asscher zei in EenVandaag dat vanaf volgend jaar de leeftijd één maand per jaar omhoog moet in plaats van vier maanden. Dat zou betekenen dat de AOW-grens van 67 jaar niet al in 2021 ingaat, maar pas in 2030.
De oppositiepartij wil de koppeling aan de levensverwachting verzachten. Nu is het zo dat stijging van de levensverwachting van een jaar betekent dat iemand een jaar langer moet doorwerken. De PvdA wil daar een half jaar van maken.
Spijt van maatregelen kabinet
Met de plannen komt de PvdA terug van het beleid van het vorige kabinet, waarvan de partij deel uitmaakte. Asscher zei in EenVandaag dat zijn partij dit achteraf niet had zo moeten doen en dat hij er spijt van heeft dat er mensen in de knel zijn gekomen.
“Ik heb de afgelopen tijd te veel mensen gesproken die zeggen dat ze best langer willen werken, maar dat ze het niet redden en dat het te snel gaat.”
Flexibele leeftijd
Onderdeel van de pensioenplannen van de PvdA is ook dat er een flexibele AOW-leeftijd komt, waardoor mensen drie jaar eerder of later kunnen stoppen met werken. Wil je eerder stoppen en heb je een laag inkomen, krijg je relatief veel steun en heb je een hoog inkomen, moet je het zelf betalen, vindt de PvdA. De partij benadrukt dat mensen met weinig geld gemiddeld korter leven dan mensen met een hoog inkomen.
De PvdA wil de voorstellen onder meer betalen door de vennootschapsbelasting te verhogen en de verlaging van het eigenwoningforfait ongedaan te maken.
Bij 50Plus is opnieuw gekrakeel uitgebroken over de nieuwe partijvoorzitter. De huidige voorzitter, Jan Zoetelief, wilde eigenlijk aanblijven. Maar de politieke top is daar fel op tegen. Door betrokkenen wordt gemeld dat hij machtsgeil en lui is.
Gisterenmiddag werd via een persbericht duidelijk dat de Eerste en Tweede Kamerfractie van 50Plus oud-politicus en voormalig onderwijsbestuurder Geert Dales steunen in zijn kandidatuur voor het voorzitterschap. En dus niet de huidige voorzitter, Zoetelief.
In het persbericht van 50Plus staat dat de kandidatuur van Zoetelief niet gesteund wordt door de Eerste- en Tweede Kamerfractie. Zij gaan voor opponent en voormalig VVD’er Geert Dales. Niet gemeld wordt in het bericht waarom Zoetelief het kan schudden.
Heb ik dat nou weer al dat gezeik !!!
Gekwebbel
In de wandelgangen wordt daar echter al lustig over los gekwebbeld. Zo zou Zoetelief geen vinger hebben uitgestoken om van het door 50Plus zo gewenste referendum over de aflosboete een succes te maken. In de partijtop valt te beluisteren dat hij uit was op macht en liever lui dan moe was. Ook wilde hij dat de partij linkser zou worden.
Zoetelief, zo klinkt het, zorgde hij ervoor dat het aantal bestuursleden van 50Plus terugging van negen naar acht. Hierdoor kreeg de partijvoorzitter meer macht: bij gelijke stemmen kon hij voortaan de doorslag geven. Het viel betrokkenen tevens op dat Zoetelief vrijwel altijd verstek liet gaan op de wekelijkse fractievergadering in de Tweede Kamerfractie.
Zoetelief doet in een persverklaring alsof er geen vuiltje aan de lucht is. „Het debat rondom bestuursverkiezingen is altijd levendig bij 50Plus.” Hij wijst erop dat de partijleden op 26 mei het laatste woord hebben, wanneer er over de nieuwe voorzitter wordt gestemd. Hij zegt ’alle vertrouwen’ te hebben ’in de partijdemocratie’.
Vriendjespolitiek
Het is niet de eerste keer dat het aanstellen van een nieuwe voorzitter tot problemen leidt bij 50Plus. De vorige keer, toen er een opvolger voor Jan Nagel werd gezocht, was er ook al heibel. De partijtop steunde toen Zoetelief, maar een groepje leden wilde juist dat hij en andere bestuursleden hun biezen zouden pakken vanwege vriendjespolitiek en ondemocratisch handelen.
Wat heb ik nou weer gedaan ??
Zoetelief is pas sinds juni vorig jaar voorzitter van de partij. Hij volgde oprichter van de partij Jan Nagel op. Henk Krol, leider van de Tweede Kamer-fractie, toonde zich toen nog opgelucht dat de verkiezing was gewonnen door Zoetelief, die was voorgedragen door het toenmalige bestuur. Hij kreeg een ruime meerderheid van de stemmen.
Partijleider Krol dacht in juni nog dat 50Plus met Zoetelief een volgende stap kon zetten om de partij “nog dichter bij de leden en kiezers” te brengen. Het is niet duidelijk waarom hij zich nu tegen de huidige partijvoorzitter keert.
Nieuwe partijvoorzitter 50Plus
De leden van 50Plus hebben uiteindelijk de Oud-VVD’er Geert Dales gekozen als nieuwe partijvoorzitter. Hij was de enig overgebleven kandidaat voor het voorzitterschap. Van de 253 geldige stemmen waren er 182 vóór Dales.
De verkiezing van Dales volgt op een bestuurscrisis binnen 50Plus. Begin vorige week stapten zeven van de acht bestuursleden op, onder wie partijvoorzitter Jan Zoetelief. Op hem was veel kritiek: in april nog lieten de 50Plus-fracties in de Eerste en Tweede Kamer weten van Zoetelief af te willen. Zij zagen liever Dales als voorzitter.
Maandag liet Zoetelief weten toch af te zien van zijn kandidatuur. Hij vond dat de strijd te veel ging over de “poppetjes” in plaats van over de inhoud. “En dat op een manier waar de honden geen brood van lusten.”
NU 26.05.2018 Voormalig VVD’er Geert Dales is de nieuwe voorzitter van politieke partij 50PLUS. Zijn verkiezing op het partijcongres zaterdag was min of meer een voldongen feit, nadat de laatste tegenkandidaat zich eerder tijdens het congres had teruggetrokken.
Dales genoot de steun van onder anderen partijleider Henk Krol en oprichter en senator Jan Nagel. Toch was de stemming allesbehalve unaniem. Van de 253 geldige stemmen waren er 182 voor Dales, en 48 tegen. Daarnaast stemden 23 mensen blanco.
De nieuwe voorzitter erkende dat de aanwezige leden zich niet eensgezind achter hem schaarden. “Ik weet dat er tegenstemmen zijn geweest. Zo’n zeventig leden die het of niet zien zitten of afwachten”, aldus Dales. “Ik beschouw dat als een grote opdracht. Ik vind het goed dat dit op tafel ligt, dan weet je waar je aan toe bent.”
Een deel van het congres was niet toegankelijk voor de pers, nadat de partij de afgelopen weken veelvuldig negatief in het nieuws is geweest. Er was onenigheid over de jaarrekeningen en enkele leden gingen bij een vergadering van de Overijsselse afdeling met elkaar op de vuist.
Zoetelief
De fracties in de Eerste en Tweede Kamer keerden zich bovendien tegen scheidend voorzitter Jan Zoetelief en deze maand stapten Zoetelief en secretaris Hylke ten Cate op nadat de rest van het partijbestuur al was vertrokken.
Zoetelief hield uiteindelijk de eer aan zichzelf en trok zich eerst terug als voorzitter en later ook als kandidaat. De kersverse voorzitter Dales bedankte Zoetelief nog wel voor het werk dat hij voor de partij heeft verricht.
Telegraaf 26.05.2018 Geert Dales is zaterdag door het 50Plus-congres verkozen tot nieuwe partijvoorzitter. Hij volgt Jan Zoetelief op, die onlangs na onenigheid zijn functie neerlegde.
Dales werd met 182 van de 253 geldig uitgebrachte stemmen verkozen. Hij was de enige overgebleven kandidaat, nadat anderen zich reeds hadden teruggetrokken. Ook gold hij als de voorkeurskandidaat van de Tweede Kamerfractie.
Tijdens zijn toespraak benadrukte Dales echter „geen handlanger van de fractie” te zijn en verwees naar de binnengehaalde stemmen. „Ik heb veel steun, maar ik heb ook nog mensen die ik moet overtuigen. Ik zal enorm mijn best doen”, beloofde hij.
Ondersteunende rol
Dales wil als voorzitter de lijn hanteren dat het bestuur „er primair is om de organisatie goed te laten marcheren”. Daarin ziet hij voor het bestuur een ondersteunende rol voor de gekozen volksvertegenwoordigers in het parlement weggelegd.
Verder wil hij vooral veel contact met de leden zoeken: „Hen erbij betrekken, hen een stem geven en meer mensen aan ons te verbinden.”
NOS 26.05.2018 De leden van 50Plus hebben de voormalige VVD-politicus Geert Dales gekozen als nieuwe partijvoorzitter. Hij was de enig overgebleven kandidaat voor het voorzitterschap. Van de 253 geldige stemmen waren er 182 vóór Dales.
De verkiezing van Dales volgt op een bestuurscrisis binnen 50Plus. Begin vorige week stapten zeven van de acht bestuursleden op, onder wie partijvoorzitter Jan Zoetelief. Op hem was veel kritiek: in april nog lieten de 50Plus-fracties in de Eerste en Tweede Kamer weten van Zoetelief af te willen. Zij zagen liever Dales als voorzitter.
Poppetjes
Ondanks de kritiek op zijn bestuursstijl wilde Zoetelief aanvankelijk opnieuw meedingen naar het partijvoorzitterschap. Hij was nog maar een jaar voorzitter: vorig jaar volgde hij 50Plus-oprichter Jan Nagel op toen die fractievoorzitter werd in de Eerste Kamer.
Maandag liet Zoetelief weten toch af te zien van zijn kandidatuur. Hij vond dat de strijd te veel ging over de “poppetjes” in plaats van over de inhoud. “En dat op een manier waar de honden geen brood van lusten.”
Toen daarna ook de twee andere kandidaten zich terugtrokken – Alfons Leerkes was vanochtend de laatste – bleef Dales als enige kandidaat over. Na zijn verkiezing op de algemene ledenvergadering zei Dales wel blij te zijn dat er ook 50Plus-leden tegen hem hebben gestemd (48 stemmen) of blanco (23). “Er zijn dus mensen die het niet zien zitten of het even afwachten. Dan weet je waar je aan toe bent. Ik heb veel steun, maar er zijn ook nog mensen die ik moet overtuigen.”
50Plus-voorzitter Dales: “Never waste a good crisis”
Volgens Dales is het contact met de opgestapte voorzitter Zoetelief goed. “Hij heeft veel voor zijn kiezen gehad, niet alles is goed gegaan. Maar hij heeft wel zijn nek uitgestoken en daar verdient hij waardering voor.”
Dales was tot 2016 lid van de VVD. Voor die partij was hij van 2000 tot 2004 wethouder in Amsterdam en daarna enkele jaren burgemeester van Leeuwarden. Begin dit jaar werd bekend dat hij met de gemeenteraadsverkiezingen voor 50Plus lijstduwer werd in Amsterdam.
Bejaarde knokkers
Tweede Kamer-fractievoorzitter Henk Krol zei “heel blij” te zijn met de nieuwe voorzitter en feliciteerde hem met zijn overwinning. Volgens Krol klopt het beeld dat 50Plus “een stel bejaarde knokkers” is niet. “We hebben vandaag bewezen dat dat onzin is.”
Referendum
Het ging tijdens de algemene ledenvergadering van 50Plus ook over het afschaffen van het referendum, waar het kabinet mee bezig is. 50Plus is tegen en wil dat er eerst een referendum komt over deze intrekkingswet. Jan Nagel, partij-oprichter en nu fractievoorzitter in de Eerste Kamer, haalde in zijn toespraak fel uit tegen D66.
Nagel gaat in de Eerste Kamer een motie indienen om een referendum over de intrekkingswet mogelijk te maken. Hij wil daar dan hoofdelijk over stemmen, “om duidelijk te kunnen zien welke D66’ers wel of niet trouw zijn aan hun beginselen en verkiezingsprogramma”.
Eerder dit jaar probeerde 50Plus nog een referendum te organiseren over het afschaffen van het belastingvoordeel voor mensen die hun hypotheek volledig hebben afgelost. Maar de partij haalde daarvoor niet de benodigde 300.000 handtekeningen op.
AD 26.05.2018 Geert Dales is vandaag op de ledenvergadering van 50Plus verkozen tot de nieuwe voorzitter van de ouderenpartij. Er waren uiteindelijk geen tegenkandidaten meer over.
Toch werd over de benoeming gestemd. Dales, voormalig VVD-politicus (eerder wethouder van Amsterdam en burgemeester van Leeuwarden) en oud-onderwijsbestuurder, kreeg 182 vóórstemmen op de vergadering in Driebergen. Daar waren vanmiddag 258 stemmende leden aanwezig, volgens kenners de drukst bezochte vergadering ooit.
Oorspronkelijk waren er vier kandidaten voor het voorzitterschap: eerder hing oud-voorzitter Jan Zoetelief zijn kandidatuur al aan de wilgen, omdat hij vond dat er ‘te veel op de man wordt gespeeld’ bij 50Plus. Zoetelief had bij zijn vertrek met bijna iedereen ruzie bij de ouderenpartij, maar was er vandaag wél bij.
Enkele dagen geleden trok ook Nico de Vos uit Den Helder, niet aanwezig op de vergadering, zich terug als kandidaat voor de voorzittershamer, vlak nadat hij stelde dat Geert Dales ‘geparachuteerd’ zou zijn als voorzitterskandidaat door de politieke top van 50Plus. Dales heeft dat altijd ontkend.
Eenheid uitstralen
Uiteindelijk gaf ook de laatste tegenkandidaat van Dales, Alfons Leerkes, vanmorgen zijn kandidatuur op. Hij zei te willen dat de ouderenpartij nu eenheid uitstraalt en benadrukt zich op eigen beweging te hebben teruggetrokken. De afgelopen weken was de ouderenpartij veelvuldig in het nieuws, vanwege organisatorische en financiële perikelen.
Uiteindelijk keurden de leden de jaarrekening vanmorgen goed. Er wordt echter nog nader onderzoek gedaan naar de juiste besteding van subsidies, voordat het vertrokken bestuur wordt ontslagen van de verantwoordelijkheid voor het gevoerde beleid.
Richting het slot van de vergadering hield partijleider Henk Krol een speech. Daarin stelde hij dat de invloed van 50Plus in Nederland toeneemt. ,,We zijn een politieke factor van belang. Niemand kan meer om ons heen.”
Het komende jaar zijn er meerdere verkiezingen in ons land. Krol sprak daarover de hoop uit: ,,We moeten het succes van de gemeenteraadsverkiezingen op zijn minst herhalen. Ik spreek de wens uit dat we het samen doen, in harmonie.”
Telegraaf 26.05.2018 Kort na een forse rel over de oude voorzitter van 50PLUS, kiest de ouderenpartij zaterdag in Driebergen een nieuwe voorzitter. Ex-voorzitter Jan Zoetelief besloot begin deze week geen nieuwe gooi te doen naar het leiderschap. Hij zei geen strijd te willen om de ,,poppetjes”.
Hij had kort daarvoor al zijn taken neergelegd, nadat vrijwel het hele partijbestuur was opgestapt uit onvrede over zijn functioneren. Zoetelief was nog geen jaar geleden met de zegen van de partijtop gekozen als opvolger van partijcoryfee Jan Nagel.
De fracties in de Eerste en Tweede Kamer hadden eerder al het vertrouwen in Zoetelief opgezegd. Zij willen voormalig VVD’er Geert Dales als voorzitter. Hij geldt inmiddels als de kansrijkste kandidaat. Er is met Alfons Leerkes nog maar één rivaal overgebleven.
Volgens Zoetelief is de hele gang van zaken kenmerkend voor zijn partij, waarin geen debat zou zijn over de verschillen van mening, maar de strijd zich vooral zou toespitsen op personen.
Waarnemend voorzitter Hylke ten Cate roept op tot respect voor elkaar. Hij verwacht van zijn partijgenoten dat ,,mensen zich niet op een voetstuk plaatsen door een ander naar beneden te trappen”.
NU 17.04.2018 De fracties van 50PLUS in de Eerste en Tweede Kamer keren zich tegen de huidige partijvoorzitter Jan Zoetelief. Hij heeft zich niet ontpopt als goed bestuurder, vinden ze.
Volgens politiek leider Henk Krol valt het gedaalde ledenaantal – naar verluidt zo’n duizend van de ruim zesduizen – de voorzitter te verwijten. Het gaat heel goed met de partij in de peilingen en 50PLUS heeft het ook bij de gemeenteraadsverkiezingen uitstekend gedaan, aldus Krol. Toch loopt het ledenaantal terug. ”Dat staat haaks op elkaar.”
De fracties scharen zich bij de komende bestuursverkiezing achter voormalig VVD’er Geert Dales. Het uiteindelijke besluit is aan de leden van 50PLUS. Die moeten op een algemene ledenvergadering op 26 mei een nieuw bestuur kiezen en dus ook een nieuwe voorzitter.
De fracties zeggen hun motivatie voor die tijd met de leden te zullen delen. Volgens Krol is Dales een uitstekende, zeer ervaren kandidaat.
Zoetelief
Zoetelief is pas sinds juni vorig jaar voorzitter van de partij. Hij volgde oprichter van de partij Jan Nagel op. Krol toonde zich toen nog opgelucht dat de verkiezing was gewonnen door Zoetelief, die was voorgedragen door het toenmalige bestuur. ”Ik had destijds de hoop dat Zoetelief voor eenheid zo zorgen in de partij. Maar hij zorgde helaas voor grote verdeeldheid.”
Dat het bestuur besloot ook een tegenkandidaat voor Zoetelief te stellen, sprak volgens ingewijden boekdelen. De voorzitter zou mensen tegen zich in het harnas hebben gejaagd door zich autoritair op te stellen. Volgens Krol kwam hij zelden of nooit bij vergaderingen van de Kamerfractie.
Zoetelief laat zich niet ontmoedigen en gaat de strijd met Dales aan. Hij ”weet van geen kritiek” en heeft ”steeds goed samengewerkt” met de beide Haagse fracties. Zoetelief vraagt zich ook af of alle Kamerleden en senatoren wel achter de keuze tegen hem staan. Hij is naar eigen zeggen niet bang dat leden nu niet op hem zullen stemmen uit vrees voor ruzie in de partijtop.
Telegraaf 17.04.2018 Bij 50Plus is opnieuw gekrakeel uitgebroken over de nieuwe partijvoorzitter. De huidige voorzitter, Jan Zoetelief, wilde eigenlijk aanblijven. Maar de politieke top is daar fel op tegen. Door betrokkenen wordt gemeld dat hij machtsgeil en lui is.
In een persbericht van 50Plus staat dat de kandidatuur van Zoetelief niet gesteund wordt door de Eerste- en Tweede Kamerfractie. Zij gaan voor opponent en voormalig VVD’er Geert Dales. Niet gemeld wordt in het bericht waarom Zoetelief het kan schudden.
Gekwebbel
In de wandelgangen wordt daar echter al lustig over los gekwebbeld. Zo zou Zoetelief geen vinger hebben uitgestoken om van het door 50Plus zo gewenste referendum over de aflosboete een succes te maken. In de partijtop valt te beluisteren dat hij uit was op macht en liever lui dan moe was. Ook wilde hij dat de partij linkser zou worden.
Zoetelief, zo klinkt het, zorgde hij ervoor dat het aantal bestuursleden van 50Plus terugging van negen naar acht. Hierdoor kreeg de partijvoorzitter meer macht: bij gelijke stemmen kon hij voortaan de doorslag geven. Het viel betrokkenen tevens op dat Zoetelief vrijwel altijd verstek liet gaan op de wekelijkse fractievergadering in de Tweede Kamerfractie.
Zoetelief doet in een persverklaring alsof er geen vuiltje aan de lucht is. „Het debat rondom bestuursverkiezingen is altijd levendig bij 50Plus.” Hij wijst erop dat de partijleden op 26 mei het laatste woord hebben, wanneer er over de nieuwe voorzitter wordt gestemd. Hij zegt ’alle vertrouwen’ te hebben ’in de partijdemocratie’.
Vriendjespolitiek
Het is niet de eerste keer dat het aanstellen van een nieuwe voorzitter tot problemen leidt bij 50Plus. De vorige keer, toen er een opvolger voor Jan Nagel werd gezocht, was er ook al heibel. De partijtop steunde toen Zoetelief, maar een groepje leden wilde juist dat hij en andere bestuursleden hun biezen zouden pakken vanwege vriendjespolitiek en ondemocratisch handelen.
AD 17.04.2018 De fracties van seniorenpartij 50Plus willen van voorzitter Jan Zoetelief af omdat die de laatste maanden ‘megalomane trekjes’ begon te vertonen en de boel ondertussen te veel op zijn beloop liet. Dat melden ingewijden tegen deze krant.
Vanmiddag werd via een persbericht duidelijk dat de Eerste en Tweede Kamerfractie van 50Plus oud-politicus en voormalig onderwijsbestuurder Geert Dales steunen in zijn kandidatuur voor het voorzitterschap. En dus niet de huidige voorzitter, Zoetelief.
Hij is op te veel tenen gaan staan, aldus Bron over partijvoorzitter Jan Zoetelief.
Partijleider Henk Krol wil de voorkeur niet in de media toelichten. ,,Eerst zijn de leden aan de beurt.” Dat is opmerkelijk omdat een interne selectiecommissie recent nog beide heren naar voren schoof als geschikte partijvoorzitter. De leden kiezen tijdens de Algemene Vergadering op 26 mei een nieuw hoofdbestuur.
Uit een rondgang door de partij blijkt dat er al sinds vorige zomer groeiende onvrede is over het functioneren van de partijvoorzitter. ,,Hij is op te veel tenen gaan staan”, fluistert een betrokkene in de Haagse wandelgangen over Zoetelief.
Andere bronnen zijn spijkerhard over het functioneren van de voorzitter. Die zou zich de afgelopen maanden hebben ontwikkeld tot een bestuurder met ‘megalomane trekjes’.
,,Jan wilde op een bepaald moment discretionaire bevoegdheden om zelfstandig te kunnen beslissen bij geschillen en hij kwam op de proppen met een volstrekt onwerkbaar mediaprotocol. Alle externe communicatie moest met zijn toestemming gebeuren.”
Geen geld
Terwijl de ledenaantallen dramatisch terugliepen en het hoofdbestuur en dagelijks bestuur elkaar bestookten met e-mails waar de honden geen brood van lusten, deed hij niets, aldus Tweede bron over partijvoorzitter Jan Zoetelief.
Ook werkte Zoetelief volgens een derde ingewijde actief de commissie tegen die bezig is met de partijvernieuwing. Zij kregen geen geld en mochten niet van vergaderruimten gebruik maken.
,,Aan de andere kant liet Jan de fracties links liggen, hij kwam zelden langs. Terwijl de ledenaantallen dramatisch terugliepen en het hoofdbestuur en dagelijks bestuur elkaar bestookten met e-mails waar de honden geen brood van lusten, deed hij niets.”
Vanmorgen heeft Zoetelief tijdens een verhitte vergadering met de fracties te horen gekregen dat zij uitsluitend nog vertrouwen hebben in de andere kandidaat voor het voorzitterschap, Geert Dales. De huidige voorzitter heeft desondanks aangegeven nog steeds door te willen.
Verbazing
Zoetelief zegt in een reactie dat hij intern zijn verbazing heeft uitgesproken over het opereren van de fracties. Hij laat weten vertrouwen te hebben in het ‘democratisch proces’ binnen 50Plus. Verder verwijst de voorzitter naar de partijwoordvoerder.
Die wil op de interne kritiek op Zoetelief niet ingaan. ,,Dat is allemaal perceptie van een deel van de leden.” De partij 50Plus benadrukt dat er volgens een interne commissie twee goede kandidaten zijn voor het voorzitterschap.
Naar verwachting zullen de leden overigens eind mei achter gesloten deuren beslissen over het nieuwe bestuur. Ook de pers is daarbij niet uitgenodigd.
NOS 17.04.2018 De voltallige fracties van 50Plus in zowel de Eerste als de Tweede Kamer willen een andere partijvoorzitter. In een verklaring zeggen de Tweede Kamerleden en senatoren dat ze de huidige voorzitter Jan Zoetelief niet steunen in zijn kandidatuur.
Zij geven de voorkeur aan de andere kandidaat, de voormalige VVD’er Geert Dales, die burgemeester van Leeuwarden en wethouder in Amsterdam is geweest.
In een verklaring zeggen de Haagse politici dat ze de redenen om Zoetelief niet te steunen “meerdere keren en vroegtijdig” met hem hebben gedeeld. Welke redenen dat zijn, zeggen ze niet.
Vorige week werd bekend dat een selectiecommissie voorstelt de keuze uit de twee kandidaten voor het partijvoorzitterschap over te laten aan de leden tijdens de Algemene Vergadering op 26 mei. Het hoofdbestuur heeft dat voorstel overgenomen. De fracties hebben nu dus al hun voorkeur uitgesproken.
Partijvoorzitter Zoetelief zegt in een reactie: “Het debat rondom bestuursverkiezingen is altijd levendig bij 50Plus en zo hoort het ook.” Hij spreekt verder zijn vertrouwen uit in de partijdemocratie.
Onvrede
Zoetelief volgde vorig jaar oprichter Jan Nagel op als voorzitter van 50Plus. Nagel moest zijn voorzitterschap neerleggen vanwege zijn Eerste Kamerlidmaatschap,
Bij de verkiezing van Zoetelief, een ex-PvdA’er, was er onvrede onder de leden omdat hij ook wethouder in Nijmegen bleef. Volgens de statuten van de partij is de functie van partijvoorzitter niet te combineren met een andere partijpolitieke functie. Nagel had daar een paar keer dispensatie voor gekregen.
Partijleider Krol dacht in juni nog dat 50Plus met Zoetelief een volgende stap kon zetten om de partij “nog dichter bij de leden en kiezers” te brengen. Het is niet duidelijk waarom hij zich nu tegen de huidige partijvoorzitter keert.
AD 17.04.2018 De fracties van 50Plus in de Eerste en Tweede Kamer keren zich tegen de huidige partijvoorzitter Jan Zoetelief. De fracties scharen zich in de interne verkiezing achter voormalig VVD’er Geert Dales, zo laten de fracties vandaag weten. Over hun motieven willen ze echter niets kwijt.
Het uiteindelijke besluit is aan de leden van 50Plus, laat de partij weten in een persbericht. Die moeten op een algemene ledenvergadering op 26 mei een nieuw bestuur kiezen en dus ook een nieuwe voorzitter.
Waarom de steun voor Zoetelief is ingetrokken, is nog onduidelijk. ‘De redenen daartoe zijn, meerdere keren en vroegtijdig, met hem gedeeld’, staat in de verklaring.’ De fracties zeggen hun motivatie voor die tijd met de leden te zullen delen.
Zoetelief is pas sinds juni vorig jaar voorzitter van de partij. Hij volgde oprichter van de partij Jan Nagel op. Henk Krol, leider van de Tweede Kamer-fractie, toonde zich toen nog opgelucht dat de verkiezing was gewonnen door Zoetelief, die was voorgedragen door het toenmalige bestuur. Hij kreeg een ruime meerderheid van de stemmen.
Een onderzoeksteam van de OPCW, de organisatie voor het verbod op chemische wapens, is aangekomen in Syrië. Het team probeert het door oorlog verwoeste Douma in te komen, waar volgens het Westen vorig weekend is gebombardeerd met gifgas. Tientallen burgers kwamen om het leven, onder wie veel kinderen.
Nu alle ogen zijn gericht op Syrië moeten de onderzoekers vaststellen of inderdaad chemische wapens gebruikt zijn, en zo ja, welke. Een race tegen de klok, helemaal nu president Trump aanstuurt op een vergeldingsactie tegen Syrië.
In het hart van het oorlogsgebied
Ook Westerse inlichtingendiensten zijn druk op zoek naar aanwijzingen. Sommige landen denken het al te weten: zowel de Verenigde Staten als Frankrijk zegt er zeker van te zijn dat het Syrische regime chloorgas heeft ingezet tegen de bevolking. De regering in Damascus spreekt alle beschuldigingen tegen.
De OPCW moet duidelijkheid geven. De Syrische ambassadeur in Brussel heeft het onderzoeksteam verzekerd van zijn volledige medewerking. Mocht het de inspecteurs lukken in het hart van het oorlogsgebied te komen, dan begint het voor hen pas echt.
De Organisatie voor een verbod op Chemische Wapens (OPCW) zou afgelopen zaterdag 14.04.2018 beginnen met het onderzoek naar de vermeende chemische aanval in Douma. Volgens de OPCW is het onderzoeksteam echter nog in Damascus. Rusland wordt ervan beschuldigd het team tegen te houden.
Europa wil het conflict met Rusland niet verder op de spits drijven na de raketaanval op Syrische doelen. Het volgt niet meteen het voorbeeld van de Amerikanen, die nieuwe economische sancties tegen Moskou hebben aangekondigd vanwege de Russische steun aan het Syrische regime.
AD 23.06.2018
Spanningen temperen
Iedereen leek er vooral op uit de spanningen met Rusland te temperen. Dat gold ook voor Boris Johnson, de Britse minister van Buitenlandse Zaken. We wilden alleen het signaal afgeven dat de wereld het gebruik van gifgas niet accepteert. De interventie was niet een ‘poging de loop van de oorlog in Syrië te wijzigen of om een verandering van bewind te bewerkstelligen’, zei hij, kennelijk om Moskou gerust te stellen.
Veel chemicaliën verdwijnen vaak binnen een paar uur uit het bloed van mensen, aldus Ruud Busker, TNO.
Het verzamelen van bewijzen is allesbehalve eenvoudig. “Veel giftige gassen als chloor, waarvan wordt vermoed dat het is gebruikt, verdampen snel. Vooral in open ruimtes en zeker als het warm is. Bovendien verdwijnen veel chemicaliën vaak binnen een paar uur uit het bloed van mensen”, zegt Ruud Busker, deskundige chemische wapens bij TNO. Het onderzoeksinstituut uit Rijswijk is een van de twintig gespecialiseerde laboratoria ter wereld die het verzamelde bewijs van de OPCW onderzoeken.
Mogelijke gifgasaanval door Syrische regeringstroepen
Toch zijn in sommige gevallen zelfs tot een paar weken na een gifgasaanval sporen van chemische stoffen terug te vinden. “Daar heeft ons laboratorium zelf voor gezorgd”, zegt Busker. “Een gifgas als zenuwgas verdwijnt dan wel snel uit het bloed, maar de reactie die het veroorzaakt blijft langer in het lichaam aantoonbaar. Iets dergelijks geldt ook voor chloor. Sommige stoffen zijn bijvoorbeeld nog langere tijd in nagels op te sporen.”
Terug naar Den Haag
Het onderzoeksteam kan in een dag klaar zijn met de expeditie, weet Zanders. Na afloop vliegt het team met de verzamelde bewijzen terug naar Den Haag, waar het hoofdkwartier van de OPCW is gevestigd. “Daar is een Syrische waarnemer bij aanwezig”, vertelt Zander. “Hij moet de integriteit van het proces garanderen.”
De OPCW gaat enorm grondig te werk, veel grondiger dan inlichtingendiensten in bijvoorbeeld Frankrijk of Rusland, aldus Jean Pascal Zanders.
Volgens de Syrische president Assad is de gifgasaanval in Idlib waarvoor zijn regering verantwoordelijk zou zijn „100 procent verzonnen.” Dat zei de president in een interview, meldt AFP. Assad zei ook dat zijn leger alle chemische wapens in de ban heeft gedaan.
Volgens Assad spant het westen, en met name de Verenigde Staten, samen met de rebellen. “Zij hebben dat hele verhaal verzonnen zodat ze een voorwendsel hadden om zelf een bombardement te kunnen uitvoeren op ons”, aldus Assad.
De bewijzen stapelen zich op dat het Syrische regime wel degelijk achter de gifgasaanval zat in Idlib. De nieuwste aanwijzing: de VS zouden gesprekken hebben onderschept van de Syriërs waarin wordt gesproken over de voorbereidingen voor de aanval. Al eerder kwamen er ‘bewijzen’ naar boven dat de Syrische luchtmacht verantwoordelijk was voor het bombardement. Dit zijn ze:
Al eerder vernietiging chemisch wapens
Met een resolutie besloot de VN-Veiligheidsraad indertijd tot de vernietiging van alle chemische wapens in Syrië. Syrië stemde toe om aan de ontmanteling mee te werken.
De vernietiging gebeurde onder toezicht van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), die in juni vorig jaar aan de Veiligheidsraad rapporteerde dat de operatie was geslaagd. Alles wat het regime had opgegeven, was het land uit. Veel deskundigen waren sceptisch, mede door berichten over nieuwe aanvallen met gifgas.
CHEMISCHE AANVALLEN GAAN DOOR
Sindsdien zijn meerdere aanwijzingen dat de chemische aanvallen in Syrië doorgaan. In maart 2015 maakten activisten al melding van een aanval met chloorgas boven Sarmin in de noordwestelijke provincie Idlib. Volgens Human Rights Watch heeft de Syrische regering in april en mei 2015 giftige chemicaliën gebruikt bij bomaanslagen.
Begin mei 2015 waren er nieuwe aanwijzingen dat het regime van de Syrische president Assad niet alle chemische wapens had opgegeven, terwijl het dat wel had verklaard.
De aanval op Douma leidde vorig jaar april tot vergeldingsaanvallen, onder meer door de Verenigde Staten.
NOS 01.03.2019 De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) zegt dat er gegronde redenen zijn om aan te nemen dat er chloorgas is gebruikt bij een aanval op de Syrische stad Douma, in april vorig jaar. In een rapport concluderen OPCW-inspecteurs dat er “giftige chemicaliën” met chloor zijn aangetroffen. Hoogstwaarschijnlijk gaat het om dichloor.
Bij de aanval op de stad, die destijds in handen was van Syrische rebellen, vielen tientallen doden. Internationaal leidde de aanval tot grote verontwaardiging. Onder meer de Verenigde Staten voerden vergeldingsaanvallen uit op een luchtmachtbasis van het Syrische leger. Damascus heeft altijd ontkend achter de gifgasaanval te zitten.
In het rapport staat verder dat er geen bewijs is dat de aangetroffen chemicaliën zijn vervaardigd in wapenfabrieken die destijds in handen waren van rebellen. Kort na de aanval stuurde het Syrische regime de inspecteurs naar die fabrieken toe voor antwoorden.
Geen schuldige aangewezen
Duidelijkheid over wie er verantwoordelijk is, verschaft de OPCW niet. De inspecteurs hadden voor dit onderzoek geen mandaat om schuldigen aan te wijzen.
In eerdere jaren mocht een gezamenlijk onderzoeksteam van de Verenigde Naties en de OPCW wel verantwoordelijken aanwijzen voor gifgasaanvallen. Uit de rapporten van dat team bleek dat de regering van president Assad meermaals chloorgas en saringas heeft gebruikt. Terreurbeweging IS werd vooral in verband gebracht met het gebruik van mosterdgas.
Het mandaat om schuldigen aan te wijzen, dat was verleend door de VN-Veiligheidsraad, werd eind 2017 echter niet verlengd. Dat gebeurde na een veto van Rusland, een belangrijke bondgenoot van Assad. Toekomstige onderzoeksteams van de OPCW hebben het mandaat afgelopen november overigens teruggekregen.
Aleppo
De OPCW doet op dit moment nog onderzoek naar een gasaanval in Aleppo, afgelopen november. Syrië en Rusland zeggen dat rebellen daarachter zitten.
NU 01.03.2019 De Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) heeft gegronde redenen om aan te nemen dat er vorig jaar april gifgas is gebruikte bij een aanval in de stad Douma. Dat is de conclusie van het rapport (.pdf) dat onderzoekers van het OPCW vrijdag publiceerden.
De Syrische regering lanceerde 7 april vorig jaar een zware aanval op Douma. Daarbij vielen zeker 48 doden en meer dan vijfhonderd gewonden. Volgens rebellen zou Syrië een bom met giftige chemicaliën hebben gebruikt om burgers te doden.
Het was niet de taak van het OPCW om vast te stellen wie het gifgas als wapen gebruikte.
Onderzoekers van een speciaal team van het in Den Haag gevestigde OPCW bezochten de ramplocatie, verzamelden data en spraken met getuigen. Er werden monsters genomen en geanalyseerd in een lab in Rijswijk.
VS: Syrië en Rusland wilden sporen gebruik gifgas wissen
De Verenigde Staten meldden eerder bewijs te hebben dat Syrië en diens bondgenoot Rusland de sporen van het gebruik van gifgas wissen. De landen zouden tevens de onderzoekers doelbewust hebben vertraagd.
Onder meer de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk houden president Bashar al-Assad verantwoordelijk voor de doden die bij het gebruik van gifgas zijn gevallen.
De VS, het VK en Frankrijk hebben de uitkomst van het onderzoek van de OPCW overigens niet afgewacht. Zij vuurden raketten af op drie Syrische doelen die werden geassocieerd met het chemische wapenprogramma van de Syrische regering.
NU 26.11.2018 OPCW, de toezichthouder op het verbod op chemische wapens in Den Haag, gaat onderzoek doen naar een aanval in de Syrische plaats Aleppo. Bij deze aanval is mogelijk gifgas gebruikt.
Het OPCW gaat eerst na of de beschuldigingen van het gebruik van gifgas geloofwaardig zijn, weegt beveiligingsproblemen af en zet indien mogelijk een onderzoeksteam in, zegt een bron binnen de organisatie.
Een gezondheidsfunctionaris in Aleppo zei dat tientallen Syriërs last hadden van ademhalingsmoeilijkheden, oogontstekingen en andere symptomen die duiden op het gebruik van chloorgas.
De aanvallers gebruikten zaterdag volgens de Syrische autoriteiten munitie met gifgas bij de beschieting van woonwijken in westelijke voorsteden van Aleppo.
Zij hebben de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties gevraagd zich duidelijk uit te spreken tegen deze terroristische gifaanval met chloorgas. Rebellen hebben het bezit van chemische wapens ontkend.
Voor het eerst luchtaanvallen in westen Idilib sinds bufferzone
Volgend op de kennelijke gifaanval in Aleppo zaterdag, vonden er zondag luchtaanvallen plaats in de Syrische provincie Idlib, ten westen van de stad Aleppo. Volgens Syrische waarnemers zijn met behulp van vliegtuigen gebieden bestookt in handen van jihadisten en rebellen.
Voor het eerst sinds Turkije en Rusland in september afspraken maakten over zones in Idilib, waar een bestand moet gelden, zijn er luchtaanvallen geweest in deze gebieden.
NU 21.11.2018 Het kabinet draagt 2,3 miljoen euro bij aan de bouw van een nieuw laboratorium voor de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW). Het geld kan worden gebruikt voor de aankoop van grond.
Het nieuwe laboratorium in Nootdorp moet in 2021 in gebruik worden genomen.
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) meldde de bijdrage woensdag tijdens een toespraak voor de OPCW. Hij zei daar blij te zijn dat de organisatie nu ook partijen mag aanwijzen die chemische wapens hebben gebruikt zoals in Syrië.
Rusland verzette zich fel tegen dit nieuwe recht, maar kreeg deze week onvoldoende steun van de lidstaten van de OPCW.
Telegraaf 21.11.2018 Nederland krijgt een nieuw laboratorium voor onderzoek naar chemische wapens. Het kabinet geeft 2,3 miljoen euro voor een nieuwe onderzoeksruimte voor de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens.
Het laboratorium komt in Nootdorp. Het huidige lab in Rijswijk is verouderd en wordt afgebroken. Behalve Nederland steunen ook Canada, België, Zuid-Korea, Polen, Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk en de EU de bouw van het nieuwe laboratorium.
Minister Blok (Buitenlandse Zaken) maakte de bijdrage woensdag bekend tijdens de jaarvergadering van de organisatie, die onlangs nog in de belangstelling stond door de onthulling van een afgeslagen Russische cyberaanval. De OPCW onderzocht de gifgasaanval in de Syrische stad Douma en de aanval met zenuwgas op de Russische dubbelspion Skripal in het Engelse Salisbury.
Schuldige aanwijzen
De jaarvergadering van de OPCW in Den Haag verliep rumoerig vanwege onenigheid over haar bevoegdheden. De organisatie mag sinds kort niet alleen vaststellen of er ergens chemische wapens zijn ingezet, en welke, maar ook wie de schuldige is.
Rusland, China en Iran probeerden die ruimere bevoegdheid tevergeefs terug te draaien. De extra armslag is van groot belang voor het onderzoeksteam van de OPCW dat volgend jaar gifgasaanvallen onderzoekt in Syrië. Rusland vindt dat de macht van de OPCW te groot wordt, groter dan bij de oprichting in 1997 is afgesproken.
’Veto in VN-raad’
Het vindt dat alleen de VN-Veiligheidsraad zich op deze manier in de wereldpolitiek mag mengen. Minister Blok wijst erop dat Moskou juist in de Veiligheidsraad extra onderzoek naar chemische wapens in Syrië met een veto heeft geblokkeerd.
NOS 21.11.2018 Chemische wapens zijn bijna de wereld uit. Vrijwel alle voorraden uit de Koude Oorlog zijn dankzij een internationaal verdrag en toezicht door de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) vernietigd. Tot zover het goede nieuws.
Het slechte nieuws: in de oorlog in Syrië duiken steeds weer chemische wapens op. En ook een aanslag in Salisbury op een voormalige Russische spion en de moord op de halfbroer van Kim Jung-un in Maleisië zijn gepleegd met chemische wapens. Reden voor overleg in Den Haag over hoe chemische wapens helemaal uitgebannen moeten worden. Meer dan 150 landen vergaderen over chemische wapens, nu en in de toekomst.
Dat is niet af te zien aan het OPCW-gebouw in Den Haag, waar de gesprekken plaatsvinden. Het ligt er rustig bij, af en toe gaat er iemand door het zwaar beveiligde hek. De actie is vooral te vinden in de naastgelegen enorme vergaderdoos. Bij het World Forum rijden donkergekleurde auto’s met diplomatieke kentekens af en aan.
In de lange gangen en bij de vergaderzalen zijn alle zitjes gevuld met diplomaten. Maar het gesprek gaat nog niet over chemische wapens. Hoe zullen de Russen zich opstellen in het vergadercircuit, nadat zes weken geleden onthuld werd hoe ze dit voorjaar en op heterdaad werden betrapt bij een hackaanval op de OPCW, dat is waar iedereen het over heeft.
Russische tactiek
Op de agenda staat het voorval in ieder geval niet. Geen motie van afkeuring, geen veroordeling van het land dat met vier inlichtingenofficieren vanaf het nabijgelegen parkeerterrein probeerde in te breken op het wifinetwerk. Onder aanvoering van de Russische ambassadeur in Nederland is al snel duidelijk dat de aanval de beste verdediging is. De delegatie is groter dan anders en volgens een westerse diplomaat zijn de Russen bijzonder actief, “op het agressieve af”.
In de vergaderzaal blijkt dat Rusland met steun van Syrië, Iran en China probeert om eerder genomen besluiten opnieuw op de agenda te krijgen. In juni werd na veel touwtrekken besloten dat de OPCW voortaan niet alleen mag vaststellen dat er chemische wapens zijn gebruikt, maar ook wie dat heeft gedaan.
Rusland c.s. zijn daar tegen omdat zij vinden dat alleen de VN-Veiligheidsraad dat mag. Maar een ruime meerderheid besliste anders. Ondanks alle vergadertrucjes en vertragingstactieken trekt de coalitie onder leiding van Rusland ook deze week aan het kortste eind; alles blijft zoals het was.
Toekomst
Tot het einde van de maand gaat de discussie verder over de toekomst. Het Chemisch Wapenverdrag (CWC) is in 1997 van kracht geworden. Sindsdien is er veel gebeurd. Vrijwel alle chemische wapens waarover landen beschikten zijn vernietigd onder toezicht van de OPCW. De teller staat nu op 96 procent.
Maar er liggen nieuwe dreigingen op de loer. Het belangrijkste strijdtoneel waar de afgelopen jaren chemische wapens zijn ingezet is Syrië. Daarnaast zijn er recente incidenten die zorgen baren: gebruik van chemische wapens om mee te moorden.
De aanslag op de halfbroer van de Noord-Koreaanse leider in Maleisië werd uitgevoerd met zenuwgas VX. De voormalige Russische inlichtingenofficier Skripal werd in maart 2018 samen met zijn dochter het slachtoffer van een aanslag met Novitsjok.
Een kind wordt behandeld in het ziekenhuis in Douma Reuters
Ook de vraag wat er op 7 april 2018 in Douma Syrië precies is gebeurd is nog steeds niet beantwoord. Er zijn toen chemische wapens ingezet waarbij tenminste zeventig mensen om het leven zijn gekomen. De inzet van die wapens werd toegeschreven aan het Syrische regeringsleger.
De Verenigde Staten, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk vergolden de gifgas aanval een week laten door meer dan honderd kruisraketten op Syrische doelen te schieten. Tot grote woede van Syrië en Rusland die elke betrokkenheid nog steeds ontkennen.
Nu de OPCW alsnog de bevoegdheid heeft gekregen om man en paard te noemen, heeft de nieuwe directeur generaal het plan om tien nieuwe experts aan te stellen die de schuldvraag alsnog gaan beantwoorden. Veel diplomaten houden rekening met nieuwe pogingen van Rusland om de activiteiten van de OPCW te dwarsbomen.
Terrorisme
Vooral de aanslagen in Maleisië en het Verenigd Koninkrijk zijn voor veel landen een teken dat naleving van de afspraken over chemische wapens meer aandacht moeten krijgen. Zeker nu blijkt dat moordenaars aan de juiste spullen weten te komen, al dan niet met medeweten van landen die het Chemisch Wapenverdrag hebben ondertekend. En er zijn ook landen die niet zijn toegetreden: Egypte, Israël, Zuid-Sudan en vooral Noord-Korea.
De banden tussen Noord-Korea en Syrië gaan terug tot de Koude Oorlog toen beiden in het Sovjet-kamp zaten. Noord-Korea zou sindsdien niet alleen conventionele wapens en bouwpakketten voor raketten, maar ook chemische stoffen en technologische kennis aan Damascus hebben geleverd.
Voor de OPCW is het dus van het grootste belang dat de kennis en kunde op het gebied van chemische wapens up-to-date blijft zodat er bij nieuwe incidenten snel duidelijk kan worden wat er is gebeurd, waar de chemische wapens vandaan komen en wie er verantwoordelijk is. En daarvoor zijn ook de komende jaren voldoende middelen nodig.
Nieuwe Koude Oorlog
De belangrijkste uitdaging voor de OPCW voor de komende jaren is om de politieke tegenstellingen tussen de leden beheersbaar te houden. Sommige diplomaten spreken al van een nieuwe Koude Oorlog waarbij Rusland, maar ook Iran en deels ook China in dit soort internationale samenwerkingsverbanden zullen proberen het podium te krijgen om hun afkeer van westerse normen en waarden duidelijk te maken.
Tot nu toe was de OPCW vooral een technisch ingestelde organisatie die op basis van consensus een internationaal verdrag uitvoert. Nu dreigt het gevaar dat ze speelbal worden van politieke conflicten in de wereld en dat daardoor de bestrijding van chemische wapens gevaar gaat lopen.
Meer concreet wil de OPCW snel een eigen chemisch laboratorium bouwen zodat ze niet langer afhankelijk zijn van de laboratoria in andere landen die nu het onderzoek voor hen doen. Dat zou een hoop tijdwinst kunnen opleveren en daarmee kan de OPCW sneller tot een duidelijk oordeel komen over gebeurtenissen zoals in Douma of het geval Skripal.
De komende anderhalve week moet blijken of de delegaties overeenstemming kunnen bereiken over een concreet werkplan voor de komende vijf jaar.
NOS 20.11.2018Onder meer Rusland en China wilden de macht van de organisatie tegen chemische wapens inperken, maar pogingen daartoe strandden bij de jaarlijkse conferentie.
Het besluit om de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) daders van gifgasaanvallen te laten aanwijzen, wordt niet teruggedraaid. Ook wordt de begroting niet verkleind. Onder meer Rusland, China en Iran hadden voorstellen daartoe gedaan, maar die zijn gestrand.
In juni werd het mandaat van de OPCW uitgebreid. Daardoor kunnen onderzoekers voortaan ook de schuldigen voor gifgasaanvallen aanwijzen. Die stap wordt door experts gezien als een historisch besluit. Voorheen werd de organisatie vooral als tandeloos gezien, omdat alleen kon worden onderzocht of ergens gifgas is gebruikt. Wie er achter een aanval zat, mocht niet worden benoemd.
De uitbreiding is van groot belang voor een OPCW-onderzoeksteam dat volgend jaar in Syrië onderzoek gaat doen naar gifgasaanvallen. Critici van de uitbreiding zeggen dat de organisatie daarbij ook politieke invloed heeft gekregen, bijvoorbeeld omdat Rusland een bondgenoot is van Syrië en dus weerstand zal bieden tegen onderzoek dat Syrië zou aanwijzen als schuldige.
‘Tsunami van chemische wapens’
Gisteren en vandaag was de jaarlijkse conferentie van de OPCW. Die verloopt meestal rustig, maar de afgelopen twee dagen was er fel debat over het mandaat en de begroting. Vanuit de VS werd geklaagd over “een tsunami van chemische wapens” dit jaar, vooral in Syrië.
China stemde tegen de OPCW-begroting en klaagde dat de organisatie te maken heeft met een atmosfeer van polarisatie en politisering. Ook Rusland toonde zich geërgerd over de uitbreiding van de macht van de organisatie, omdat die veel groter is dan bij de oprichting in 1997 is afgesproken. Kazachstan, dat Rusland steunt, waarschuwde dat de OPCW uit elkaar dreigt te vallen.
De zorgen hebben ermee te maken dat de OPCW vaak in het nieuws is na politiek gevoelige gebeurtenissen. Zo onderzocht de OPCW de gifgasaanval in de Syrische stad Douma en de zenuwgasaanval op de Russische oud-dubbelspion Skripal. Onlangs werd bekend dat de Nederlandse inlichtingendiensten Russische hackpogingen bij de OPCW hebben verstoord.
2,5 miljoen euro voor team Syrië
Met de steun voor de nieuwe begroting heeft de OPCW komend jaar bijna 70 miljoen euro te besteden. Ongeveer 2,5 miljoen daarvan gaat naar het nieuwe onderzoeksteam dat naar Syrië gaat.
NU 06.07.2018 In een tussentijds rapport heeft de organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) vrijdag bevestigd dat chloorgas is gebruikt bij een aanval in april op de Syrische stad Douma.
“Verschillende gechloreerde organische chemicaliën werden aangetroffen in monsters” die door de onderzoekers werden genomen op twee locaties in de Syrische stad, meldt de OPCW in een verklaring. De stoffen werden in twee gasflessen aangetroffen die in Douma werden gevonden.
Vlak na de aanval meldden lokale gezondheidsfunctionarissen dat in Douma zowel chloorgas als het zenuwgas sarin waren gebruikt, maar de onderzoekers hebben geen sporen van zenuwgas aangetroffen.
Bij de aanval op Douma kwamen op 7 april zeker zeventig mensen om het leven. Het incident leidde tot een serie militaire aanvallen op Syrische regeringsdoelen door de VS, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Syrië en Rusland beweren dat de aanval in Douma nooit heeft plaatsgevonden en in scène werd gezet door westerse inlichtingendiensten.
De OPCW heeft al eerder het gebruik van verboden wapens vastgesteld in Syrië, systematische inzet van zenuwgas sarin en mosterdgas.
Schuldvraag
De OPCW-onderzoekers kwamen medio april na veel vertragingen in Douma aan. Ze namen daar monsters en spraken met getuigen om vast te stellen of een aanval is uitgevoerd met chemische wapens.
De chemische wapenwaakhond doet geen uitspraken over de schuldvraag bij een chemische aanval, maar onderzoekt slechts of een dergelijke aanval heeft plaatsgevonden en, zo ja, welke wapens daarbij werden gebruikt. Er zijn wel plannen om de bevoegdheden van de OPCW uit te breiden.
NOS 06.07.2018 De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) heeft mogelijk bewijs gevonden dat er bij aanvallen op de Syrische plaats Douma begin april chloorgas is gebruikt. De aanvallen zorgden destijds voor internationale verontwaardiging en vergeldingsaanvallen op doelen in Syrië door de VS, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.
Inspecteurs mochten zo’n twee weken na de aanvallen in Douma monsters nemen op de plekken waar de bombardementen waren. Op twee plekken hebben ze cilinders gevonden met chloorsporen, staat in een tussentijdse rapportage. De OPCW is nog bezig met het onderzoek en zegt dat het nog te vroeg is om conclusies te trekken. De onderzoekers hebben geen sporen van zenuwgas, zoals sarin, aangetroffen.
Veel burgerslachtoffers
Tientallen mensen kwamen om het leven bij de aanvallen in Douma, onder wie veel kinderen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO werden 500 mensen met symptomen van blootstelling aan gifgas in het ziekenhuis opgenomen.
Door de gebeurtenissen in Douma liepen de spanningen tussen het Westen en Assads bondgenoot Rusland behoorlijk op. Syrië en Rusland ontkennen dat er chemische wapens zijn gebruikt. Bij de vergeldingsaanvallen door de VS, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk werden een wetenschappelijk onderzoekscentrum en wapenopslagcentra bestookt in Damascus en Homs.
AD 06.07.2018 Bij een aanval op de Syrische stad Douma in april dit jaar is geen zenuwgas, maar wel chloorgas gebruikt. Dat meldt de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), de internationale waakhond die toeziet op het verbod op het gebruik van chemische wapens.
De OPCW bracht vandaag een voorlopig rapport naar buiten, waaruit onder meer blijkt dat er bij de aanval op Douma op 7 april van dit jaar geen zenuwgas is gebruikt. De VS stelde eerder dat dat wel het geval zou zijn geweest. De onderzoekers troffen wel sporen aan van chloorgas.
,,De resultaten laten zien er geen zenuwgas of restproducten daarvan zijn gevonden in de monsters. Verschillende gechloreerde organische verbindingen zijn aangetroffen in monsters genomen op twee verschillende plekken. Het team gaat nader onderzoeken wat deze conclusies betekenen”, aldus het rapport. De stoffen werden in twee gasflessen aangetroffen die in Douma werden gevonden.
Het onderzoeksteam deed ook onderzoek naar twee andere aanvallen in 2016 op de Syrische plaatsen Al-Hamadaniya en Karm al-Tarrab. Die steden lagen respectievelijk op 30 oktober en 13 november 2016 onder vuur. Uit de daar genomen monsters is volgens de OPCW niet op te maken of er chemische wapens zijn gebruikt. Wel bestaat volgens de organisatie de mogelijkheid dat de slachtoffers van de aanvallen zijn blootgesteld aan een irriterende stof.
Bij de aanval op Douma kwamen naar verluidt zo’n 70 mensen om het leven. Experts van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) gingen naar aanleiding van de aanval op een onderzoeksmissie naar Douma. Ze namen daar monsters en spraken met getuigen om vast te stellen of een aanval is uitgevoerd met chemische wapens.
Chemische wapens
De aanval leidde tot vergeldingsaanvallen vanuit de lucht door Groot-Brittannië, Frankrijk en de Verenigde Staten. Westerse landen zijn ervan overtuigd dat het regime van de Syrische president Bashar al-Assad de stad met chemische wapens heeft bestookt. Rusland en de Syrische regering stellen dat opstandelingen de aanval in scène hebben gezet.
De OPCW stelt alleen vast of een aanval is uitgevoerd met verboden wapens, niet wie daarvoor verantwoordelijk is. Eerder stelde de OPCW het systematisch gebruik vast in Syrië van strijd- en zenuwgassen als mosterdgas en sarin.
NOS 01.07.2018 Voor The New York Times staat het vast dat het regime van president Assad verantwoordelijk is voor de gifgasaanval van begin april in de buurt van Damascus. Nog voor de publicatie van een rapport van de OPCW over de zaak presenteert de krant zijn eigen bevindingen over de gebeurtenissen op 7 april in Douma, nabij Damascus.
Reporters van de krant bezochten Syrië, maar kregen geen toestemming om Douma te bezoeken. Ze analyseerden wel het foto- en filmmateriaal dat Russische kranten over de zaak publiceerden.
De aanval was in de avond van 7 april. De Syrische autoriteiten en de Russen spraken direct tegen dat een gifgasaanval had plaatsgevonden. Syriërs en Russen waren ook als eersten ter plaatse. Ze deelden mee dat het getroffen gebouw geen tekenen vertoonde van een chemische aanval en dat de bom in een balkon bij het dak daar was geplaatst om te bewijzen dat de regering achter de aanval zat.
Russen leverden ongewild bewijs
Op basis van foto- en videomateriaal dat de Russen publiceerden en beelden die Syrische activisten maakten, heeft The New York Times een 3D-model van het gebouw en een reconstructie van de gebeurtenissen gemaakt.
De deuken in de neus van de bom in het balkon bij het dak bewijzen dat de bom daar niet was neergelegd, maar was afgevuurd vanuit een helikopter, concludeert de krant. Omdat het Syrische leger het luchtruim bij Douma en Damascus domineert, is het niet mogelijk dat een andere partij de wijk bombardeerde. De bom doorboorde de vloer van het balkon.
Chloorgas
Begin april werd zwaar gevochten om Douma. Alleen een oostelijke enclave van Douma was toen nog in handen van opstandelingen. Het Syrische leger stond op het punt met Russische steun ook die enclave te veroveren.
In het bewuste gebouw schuilden mensen tegen de bombardementen van het leger van Assad. De afgevuurde bom bevatte volgens de krant chloorgas, dat zich door het gebouw verplaatste. De 34 dodelijke slachtoffers die de krant telde, werden gevonden bij waterbronnen in het flatgebouw. Ze zochten een weg naar boven, niet wetend dat de bom op een hooggelegen balkon lag en dat ze in de val liepen.
In de reconstructie staat dat resten van chloor zijn gevonden. The New York Times wijst erop dat chloorgas zwaarder is dan de lucht en daardoor zakt. De slachtoffers zouden juist naar boven zijn gegaan om te ontsnappen aan de doordringende lucht.
Op de bom, een soort chloortank, staan afdrukken van het raster in de vloer van het balkon waar de bom zich doorheen boorde.
Bij wijze van represaille voerden de VS en westerse bondgenoten kort na het bombardement luchtaanvallen uit op militaire doelen in Syrië.
NOS 27.06.2018 De organisatie voor het verbod op chemische wapens, de OPCW, mag voortaan bij onderzoeken naar aanvallen met chemische wapens ook de verantwoordelijken voor de aanval aanwijzen.
Tot nu toe mocht de OPCW alleen onderzoeken óf en waar een aanval met chemische wapens had plaatsgevonden. Het benoemen van de daders hoorde niet bij de bevoegdheden.
Het voorstel om ook onderzoek te doen naar de verantwoordelijkheid voor een aanval kwam van Groot-Brittannië, naar aanleiding van de aanval in het Syrische Douma en de aanslag op de Russische spion Skripal.
Rusland, Iran en Syrië tegen
De stemming werd gehouden aan het einde van een tweedaags overleg tussen de lidstaten. 82 landen stemden voor, 24 tegen. Onder de tegenstanders waren onder meer Rusland, Iran en Syrië. Zij vinden dat het neutrale karakter van de organisatie hierdoor wordt aangetast.
De Russische minister van Industrie Kalamonov zei na afloop dat hij en andere tegenstanders zich afvragen of er na dit besluit nog toekomst is voor de OPCW. De OPCW werkt samen met de VN en bijna alle landen zijn er lid van, maar het is geen VN-organisatie.
NU 13.06.2018 De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) heeft woensdag bevestigd dat er op 24 en 25 maart 2017 chloor- en saringas zijn gebruikt in de Syrische plaats Ltamenah.
Op 24 maart vorig jaar is in het zuiden van de stad sarin gebruikt. Een dag later werd in de stad chloorgas gebruikt bij een aanval op een ziekenhuis.
Bij de aanvallen zijn vijftig mensen gewond geraakt. Er is niemand bij om het leven gekomen. Wie de aanvallen heeft uitgevoerd, heeft OPCW niet bevestigd.
OPCW zegt lang nodig te hebben gehad om te kunnen achterhalen of er echt chemische wapens zijn gebruikt in Ltamenah.
In mei heeft de organisatie bevestigd dat tijdens een aanval van het Syrische leger op de stad Saraqibchemische wapens zijn gebruikt.
De Syrische regering is vaker beschuldigd van het gebruik van gifgas. De recentste aanleiding hiervoor was de aanval op de Syrische stad Douma, waarbij tientallen doden zijn gevallen.
Telegraaf 13.06.2018 De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) heeft bevestigd dat in maart vorig jaar zeer waarschijnlijk het zenuwgas sarin is gebruikt in de Syrische stad Ltamenah. Dat staat in een rapport van de speciale onderzoekscommissie dat woensdag is gepresenteerd. De teamleden zijn ook tot de conclusie gekomen dat chloorgas is ingezet bij een aanval op een ziekenhuis. De bombardementen vonden plaats op 24 en 25 maart 2017.
De bevindingen van de OPCW-missie zijn gebaseerd op afzonderlijke verklaringen van getuigen, epidemiologisch onderzoek en in de omgeving genomen monsters. Het verzamelen en analyseren van het materiaal en het verhoren van mensen heeft geruime tijd in beslag genomen voordat een eindoordeel kon worden gevormd.
Het rapport over de gebeurtenissen in Ltamenah is gedeeld met de landen die zijn aangesloten bij de Chemische Wapens Conventie (CWC) en is ook naar de VN-Veiligheidsraad gestuurd.
NU 12.06.2018 Het Openbaar Ministerie (OM) verdenkt een Rotterdamse groothandel in chemische stoffen van het illegaal exporteren van aceton naar Syrië. Het middel kan als grondstof worden gebruikt bij de productie van chemische wapens.
Het OM bevestigt de verdenking dinsdag na berichtgeving door de NOS.
De douane en de FIOD hebben de groothandel in Rotterdam al op 18 april doorzocht. Op basis van informatie uit België is de verdenking ontstaan dat het Nederlandse bedrijf zonder vergunning 200.000 liter aceton naar Syrië heeft geëxporteerd. De aceton zou via Rusland naar Syrië zijn gebracht.
Het OM heeft het bedrijf al eerder aangemerkt als verdachte in een strafrechtelijk onderzoek. In november 2016 zou de groothandel 38.400 liter aceton hebben verkocht en via de haven van Antwerpen hebben geëxporteerd naar een persoon in Syrië.
Het OM heeft de naam van het bedrijf niet bekendgemaakt. In de zaak zijn geen aanhoudingen verricht.
De Europese Unie hanteert een lijst van een aantal goederen en stoffen die niet zonder vergunning naar Syrië vervoerd mogen worden. De sancties gelden in verband met ”brute schending van mensenrechten door het regime in Syrië”.
Telegraaf 16.05.2018 Bij een aanval in de Syrische provincie Idlib is vermoedelijk chloorgas gebruikt. Dat concluderen onderzoekers van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens. Zij hebben niet onderzocht wie verantwoordelijk is voor de aanval.
Het gas zou op 4 februari zijn gebruikt bij een aanval op de plaats Saraqib, die op dat moment niet in handen was de regering. De onderzoekers baseren zich onder meer op getuigenverklaringen en monsters. Ook hebben zich na de aanval patiënten gemeld bij medische centra met symptomen die wijzen op blootstelling aan chloor en andere chemicaliën.
Getuigen zeggen volgens het OPCW-rapport dat ze iets roken dat deed denken aan schoonmaakmiddelen. Er zouden elf mannen zijn behandeld, onder wie drie hulpverleners. Zij hadden last van symptomen als misselijkheid en branderige ogen.
’Gebruik erg gevoelig’
Het gebruik van verboden chemische wapens ligt internationaal erg gevoelig. De Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk beschuldigden het Syrische regime eerder dit jaar van een aanval met dergelijke wapens op de stad Douma, bij Damascus. De landen voerden vervolgens een raketaanval uit op doelen in Syrië.
Het was niet de eerste keer dat de VS ingrepen na zo’n incident. De Amerikanen vuurden vorig jaar tientallen kruisraketten af op een Syrische luchtmachtbasis. Dat was een reactie op de aanval op de stad Khan Sheikhoun, waar vele tientallen burgerdoden waren gevallen.
NOS 16.05.2018 In de plaats Saraqib in de Syrische provincie Idlib is in februari chloorgas gebruikt als chemisch wapen. Dat heeft de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), die het gebruik van gifgas in Syrië onderzoekt, bevestigd.
Na de luchtaanvallen in het gebied waarbij op 4 februari zeker twaalf mensen omkwamen, beweerden reddingswerkers en activisten dat de Syrische regering gifgas had ingezet. Een VN-commissie besloot daarop het gebruik van gifgas te onderzoeken. In Idlib werd al eens eerder het gifgas sarin ingezet tegen de bevolking. Daarbij kwamen tientallen mensen om.
Cilinders met chloorgas
De conclusies van de OPCW zijn onder meer gebaseerd op twee aangetroffen cilinders waarin chloorgas had gezeten, ooggetuigenverklaringen, monsters uit de omgeving en het aantal patiënten dat net na het incident symptomen had waaruit het gebruik van gifgas blijkt.
De organisatie heeft niet onderzocht wie het chloorgas heeft gebruikt; dat valt buiten het OPCW-mandaat. Syrië zegt niet verantwoordelijk te zijn. Damascus ontkent pertinent chemische wapens in te zetten bij de strijd.
De noordelijke provincie Idlib was in februari een van de laatste gebieden die nog in handen waren van de rebellen. De provincie werd bestookt door luchtaanvallen van het door Rusland gesteunde Syrische bewind.
De OPCW onderzoekt ook of gifgas is ingezet bij de plaats Douma, ten noordoosten van Damascus. Daar kwamen bij luchtaanvallen begin april tientallen mensen om, onder wie veel kinderen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO waren 500 mensen met symptomen van blootstelling aan gifgas in het ziekenhuis opgenomen. De Syrische regering, die betrokkenheid bestrijdt, beloofde mee te werken aan een onderzoek ter plaatse van de OPCW, hoewel de experts pas na lang touwtrekken toegang kregen tot het gebied.
De aanval op Douma leidde tot een vergeldingsaanval van de VS, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Daarbij werden een wetenschappelijk onderzoekscentrum en wapenopslagcentra bestookt in Damascus en Homs.
AD 16.05.2018 Bij een aanval in de Syrische provincie Idlib is vermoedelijk chloorgas gebruikt. Dat concluderen onderzoekers van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) . Zij hebben niet onderzocht wie verantwoordelijk is voor de aanval.
Het gas zou op 4 februari zijn gebruikt bij een aanval op de plaats Saraqib. De onderzoekers baseren zich onder meer op getuigenverklaringen en monsters. Ook hebben zich na de aanval patiënten gemeld bij medische centra met symptomen die wijzen op blootstelling aan chloor en andere chemicaliën.
Getuigen zeggen volgens het OPCW-rapport dat ze iets roken dat deed denken aan schoonmaakmiddelen. Er zouden elf mannen zijn behandeld, onder wie drie hulpverleners. Zij hadden last van symptomen als misselijkheid en branderige ogen.
Gevoelig
Het gebruik van verboden chemische wapens ligt internationaal erg gevoelig. De Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk beschuldigden het Syrische regime eerder dit jaar van een aanval met dergelijke wapens op de stad Douma, bij Damascus. De landen voerden vervolgens een raketaanval uit op doelen in Syrië.
Het was niet de eerste keer dat de VS ingrepen na zo’n incident. De Amerikanen vuurden vorig jaar tientallen kruisraketten af op een Syrische luchtmachtbasis. Dat was een reactie op de aanval op de stad Khan Sheikhoun, waar vele tientallen burgerdoden waren gevallen.
AD 04.05.2018 Experts van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) hebben hun missie afgerond in de Syrische stad Douma. Ze namen daar monsters en spraken met getuigen om vast te stellen of een aanval is uitgevoerd met chemische wapens.
Een diplomatieke bron bevestigde dat de experts zijn teruggekeerd naar Nederland. Ook het Russische ministerie van Defensie zei dat het team de werkzaamheden in Douma heeft afgerond.
De OPCW stelt alleen vast of een aanval is uitgevoerd met verboden wapens, niet wie daarvoor verantwoordelijk is. Het laboratoriumonderzoek naar de monsters kan enkele weken in beslag nemen.
Spanningen
De vermeende gifgasaanval begin vorige maand op Douma, dat destijds in handen was van rebellen, deed de spanning internationaal oplopen. Verscheidene westerse landen beschuldigden het Syrische regime ervan verboden wapens te hebben gebruikt en reageerden met een raketaanval op doelen in Syrië. Rusland en de Syrische regering stellen dat opstandelingen de aanval in scène hebben gezet.
VK 22.04.2018 Eerst leggen Syrië en Rusland de VN-medewerkers geen strobreed in de weg, maar na de westerse raketten wordt alles anders.
Acht dagen later dan gehoopt heeft de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) zaterdag eindelijk de Syrische stad Douma bezocht, om onderzoek te doen naar een veronderstelde gifgasaantal waarbij tientallen doden vielen.
Het onderzoek van de OPCW, meer dan een week uitgesteld, leek aanvankelijk van een leien dakje te gaan. Binnen 48 uur na de mogelijke aanval met chemische wapens in Douma op zaterdag 7 april wordt op het OPCW-hoofdkantoor in Den Haag een team van negen vrijwilligers samengesteld. De visa zijn zo geregeld, de weg naar Damascus ligt open.
Er komt geen enkele tegenwerking vanuit de Syrische overheid of bondgenoot Rusland, hoewel die beide door het Westen worden gezien als daders van de aanval met chemische wapens. Sterker: zowel de Russische ambassadeur als de Syrische onderminister van Buitenlandse Zaken, Faisal Mekdad, spreekt zijn steun uit aan de missie. De hoogste baas van de VN, Antonio Guterres, belt ook nog even naar de OPCW, om succes te wensen.
Op de daaropvolgende zaterdag 14 april arriveert het OPCW-team per auto in Syrië. Het moment is ongelukkig: Damascus trilt nog na van de raketaanvallen die de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk diezelfde ochtend hebben uitgevoerd op chemische installaties van het regime van de Syrische president Bashar al Assad, als vergelding voor het drama in Douma. De OPCW komt onderzoek doen terwijl de straf al is opgelegd, vinden ze in Syrië. En vanaf dat moment gaat alles mis.
Geen toestemming
Vanwege ‘veiligheidsproblemen’ krijgt de OPCW-delegatie van Russische en Syrische officials geen toestemming om Douma te bezoeken, meldt Ahmed Üzümcü, de hoogste baas van de OPCW, op maandag 16 april aan de Verenigde Naties. Maar geen nood: de Syrische autoriteiten hebben een alternatief in petto. 22 getuigen staan klaar om vanuit Douma naar Damascus te worden gebracht, zodat de OPCW ze kan interviewen.
Het is net de dag waarop de Britse journalist Robert Fisk na een door de Syrische overheid geregisseerd bezoek aan Douma uit de mond van een arts optekent dat de slachtoffers niet zijn gestikt in gifgas, maar in stof. Op de Syrische staatstelevisie vertellen geïnterviewden dat de aanval met chemische wapens een verzinsel is. Üzümcü constateert fijntjes: onderzoek van de OPCW in Douma is gewenst, ‘zo snel mogelijk.’
Op woensdag 18 april lijkt het zover te zijn: een VN-verkenningsteam mag poolshoogte nemen in Douma, om te kijken of de OPCW veilig aan de slag kan. Douma is op dat moment al dagen heroverd op de rebellen en onder controle van de Syrische autoriteiten en de Russische militaire politie. Journalisten lopen er ongehinderd rond. Maar op de te bezoeken plaatsen voor het onderzoek naar chemische wapens loopt het dramatisch uit de hand.
Op de eerste locatie wordt het VN-team weggejaagd door een vijandige menigte. Op de tweede locatie worden de VN-medewerkers beschoten. Einde oefening: zij trekken zich terug in Damascus. De Britse premier Theresa May stelt dat het Syrische regime en Rusland ‘bewijs verhullen’ in Douma. Douma is juist onveilig vanwege de vergeldingsaanval met westerse raketten, stelt Rusland.
Vrijdag 20 april voert White Helmets de druk op. Deze hulporganisatie – actief in rebellengebied, betaald door onder meer westerse overheden – speelde een cruciale rol bij de publicatie van beelden van de chemische aanval. De ‘exacte begraafplaats van de slachtoffers’ is gemeld aan de OPCW, meldt Raed Saleh, hoofd van de White Helmets, via Twitter.
Afgelopen zaterdag, twee weken na de veronderstelde aanval met chemische wapens en acht dagen later dan gepland, bereikt het OPCW-team alsnog Douma. Daar worden negen uur lang ‘monsters’ genomen. Waarvan, is niet bekend. In het verleden deed de OPCW in Syrië onder meer onderzoek aan de hand van menselijke resten.
De monsters gaan naar een laboratorium in Rijswijk. De OPCW onderzoekt alleen of er sprake was van een aanval met chemische wapens en zo ja, met welk middel precies. De schuldvraag komt niet aan de orde. Het negenkoppige team is nog in Damascus. Of ook een tweede bezoek aan Douma haalbaar is, moet nog blijken.
NU 21.04.2018 De onderzoekers van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) zijn zaterdag begonnen met het onderzoek naar het vermeende gebruik van gifgas in de Syrische stad Douma. Het team heeft enkele monsters genomen die zullen worden onderzocht in hun laboratorium in Rijswijk.
“Het team heeft een van de getroffen locaties in Douma bezocht”, laat de OPCW weten. “De situatie zal verder geëvalueerd worden. We overwegen nog een tweede bezoek aan Douma te brengen.”
De onderzoekers probeerden eerder deze week al de stad te bereiken, maar werden naar verluidt onder Russische invloed tegengehouden. Een veiligheidsteam van de OPCW deed woensdag een verkenning, maar werd vervolgens beschoten. Hierop werd besloten om de groep tot nader order terug te trekken.
De Verenigde Staten meldden eerder bewijs te hebben dat Syrië en diens bondgenoot Rusland de sporen van het vermeende gebruik van gifgas wissen. De landen zouden de onderzoekers doelbewust hebben vertraagd.
Onder meer de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk houden president Bashar al-Assad verantwoordelijk voor de tientallen doden die bij het vermeende gebruik van gifgas zijn gevallen.
De aanval zou zijn uitgevoerd omdat in de stad Douma de rebellen, die strijden tegen het Syrische regime, nog standhielden. Na de aanval capituleerden ze.
Zaterdag maakte de Syrische staatstelevisie bekend dat rebellen die een bolwerk hadden ten noordoosten van de hoofdstad Damascus, zich terugtrekken richting het noordwesten. Dat deel van Syrië is nog altijd grotendeels in handen van militanten. Het wordt gezien als een nieuwe overwinning van Assad.
Vergelding
De VS, het VK en Frankrijk hebben de uitkomst van het onderzoek van de OPCW overigens niet afgewacht.
Vorige week zaterdag vuurden die drie landen daarom raketten af op drie Syrische doelen die werden geassocieerd met het chemische wapenprogramma van de Syrische regering.
Telegraaf 21.04.2018 Internationale inspecteurs van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) hebben zaterdag voor het eerst in Douma onderzoek gedaan naar sporen van een mogelijke gifgasaanval. De OPCW laat weten dat er monsters zijn genomen. Die worden voor onderzoek naar het OPCW-laboratorium in Rijswijk gestuurd.
Ruim een week geleden arriveerde een team OPCW-inspecteurs in Syrië om te onderzoeken of er daadwerkelijk een gifgasaanval op Douma is uitgevoerd en om te bekijken welk gas is gebruikt. Westerse landen zijn ervan overtuigd dat het regime van de Syrische president Bashar al-Assad Douma met chemische wapens heeft bestookt.
Tot dusver kreeg de OPCW-missie niet de gelegenheid onderzoek te doen in Douma. Volgens Rusland werd de missie vertraagd door de raketaanvallen van de Amerikanen, Britten en Fransen vorige week zaterdag op Syrische doelen.
AD 21.04.2018 Internationale inspecteurs van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) hebben zaterdag voor het eerst in Douma onderzoek gedaan naar sporen van een mogelijke gifgasaanval. De OPCW laat weten dat er monsters zijn genomen. Die worden voor onderzoek naar het OPCW-laboratorium in Rijswijk gestuurd.
Ruim een week geleden arriveerde een team OPCW-inspecteurs in Syrië om te onderzoeken of er daadwerkelijk een gifgasaanval op Douma is uitgevoerd en om te bekijken welk gas is gebruikt. Westerse landen zijn ervan overtuigd dat het regime van de Syrische president Bashar al-Assad Douma met chemische wapens heeft bestookt.
Tot dusver kreeg de OPCW-missie niet de gelegenheid onderzoek te doen in Douma. Volgens Rusland werd de missie vertraagd door de raketaanvallen van de Amerikanen, Britten en Fransen vorige week zaterdag op Syrische doelen.
NOS 21.04.2018 Een week na aankomst in Syrië hebben inspecteurs van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens onderzoek verricht in Douma. De inspecteurs gingen na of de stad doelwit is geweest van een aanval met chemische wapens, vandaag twee weken geleden.
De OPCW-missie in Syrië werd tot nu toe gekenmerkt door oponthoud. De inspecteurs waren vorige week zaterdag al in Damascus, maar kregen ondanks verscheidene toezeggingen geen toestemming om door te reizen naar Douma.
De OPCW maakte vanmiddag bekend dat de inspecteurs materiaal hebben verzameld op een locatie die op 7 april zou zijn bestookt met chemische wapens. Mogelijk wordt ook op een tweede locatie onderzoek gedaan. Het verzamelde materiaal gaat naar het OPCW-laboratorium in Rijswijk voor nader onderzoek.
Uitrusting van OPCW-inspecteurs om na te gaan of chemische wapens zijn ingezetAFP
Rusland maakte eerder vanmiddag al bekend dat de OPCW-missie in Douma was aangekomen. Woordvoerster Maria Zacharova van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken noemde het oponthoud dat de missie tot nu toe gekenmerkt had onaanvaardbaar. Frankrijk beschuldigt Rusland er juist van voor de vertraging verantwoordelijk te zijn.
Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk vrezen dat de missie vertraagd werd om bewijsmateriaal voor een chemische aanval te laten verdwijnen.
Het Westen beschuldigt het Syrische regime, met Rusland als belangrijkste bondgenoot, dat het op 7 april een chemische aanval heeft uitgevoerd op burgers in Douma. Zonder het resultaat van de OPCW-missie af te wachten voerden de Amerikanen, Britten en Fransen vorige week zaterdag een vergeldingsaanval uit op drie posities van het Syrische leger.
Terugtrekking rebellen
Inmiddels gaat de terugtrekking door van rebellen uit Oost-Ghouta, het gebied ten noordoosten van Damascus. Tien bussen met strijders van het Vrije Syrische Leger zijn met familieleden vertrokken uit de enclave Qalamoun. Ze worden naar Idlib in het midden en Jarablus in het noorden van het land gebracht, naar gebied dat in handen is van de rebellen.
Een woordvoerder van de rebellen zegt dat voor de aftocht is gekozen na bombardementen door Russische vliegtuigen begin deze week, waarbij zes rebellen zijn omgekomen.
Door deze laatste evacuatie is het voormalige rebellenbolwerk Oost-Ghouta nu vrijwel geheel weer in handen van de troepen van president Assad. Delen van Syrië aan de grens met Jordanië, Israël, Turkije en Irak zijn al jaren buiten de invloedssfeer van de president.
AD 20.04.2018 Vond er een gifgasaanval plaats in Douma, en wie zat er achter? Een team van de OPCW moet het antwoord vinden. Maar het lijkt wel of dat antwoord er al niet meer toe doet, zegt hun voormalige leider. ‘Iedereen weet blijkbaar al precies wat er gebeurd is.’
Ze zijn met z’n tienen. Sommigen hebben verstand van wapens, anderen hebben een chemische of medische achtergrond. Ze willen de vragen beantwoorden waar de wereld al twee weken op zit te wachten. Maar ze kunnen niets doen.
,,Er is niets frustrerenders dan dat’’, zegt de Oostenrijker Dieter Rothbacher, die jarenlang leiding gaf aan precies zo’n team van de organisatie voor het verbod op chemische wapens (OPCW). Hij volgt zijn oud-collega’s op de voet. ,,Ze weten dat de hele wereld meekijkt, willen dolgraag aan de slag. Maar elke dag dat ze moeten wachten, wordt het moeilijker om bewijzen te vinden.’’
Al een week geleden arriveerde het OPCW-team in de Syrische stad Douma, waar op 7 april een gifgasaanval zou hebben plaatsgevonden waarbij 70 mensen zouden zijn gedood. De OPCW-inspecteurs moeten de feiten vinden, maar ze wachten al een week op toestemming om ter plaatse onderzoek te doen. De situatie is te onveilig, oordeelde het begeleidende VN-team, dat dinsdag bij een eerste inspectie direct werd beschoten.
Zijn de bewijzen inmiddels niet verdwenen?
,,Als het er was, is veel van het materiaal inmiddels verdampt, als het al niet is weggehaald. Met elke dag wachten wordt de kans kleiner dat ze nog iets vinden. Anders is het met het biomedische bewijs: resten van deze stoffen blijven vaak vele weken in het lichaam van de slachtoffers zitten. Die zullen ze nog steeds vinden als ze nu haar- of bloedmonsters nemen.’’
Maar dan moeten ze die slachtoffers wel vinden.
,,Sterker nog: het Syrische regime zal hen die slachtoffers moeten tonen. Syrië heeft zelf ingestemd met dit onderzoek, dus het is verplicht om volledig mee te werken. Hopelijk doen ze dat ook. Feit is dat we twee weken verder zijn, en er nog altijd niet één onderzoeker ter plaatse is geweest. Dat is niet bemoedigend.’’
Er zijn inmiddels wel diverse journalisten ter plaatse geweest. Zij zeggen dat er niemand te vinden is die de aanval bevestigt.
,,Maar u denkt toch niet dat die daar zelfstandig zijn? Elke journalist die daar nu zit, is met een Syrische escorte. Wie zij spreken, is daarvoor geselecteerd door het regime. Het is echt uitgesloten dat journalisten daar zomaar rondlopen en aanspreken wie ze willen. Ik weet dat er zeer gerenommeerde journalisten bij zitten, maar ik sta nogal sceptisch tegenover deze reportages.’’
U denkt dat er wel degelijk een aanval is geweest.
,,Weet u: ik wil feiten. En die kan alleen het OPCW-team leveren. Ik vind het bijzonder pijnlijk dat iedereen al precies lijkt te weten wat er gebeurd is. De Russen weten al zeker dat het niet gebeurd is, het westen weet zeker dat het wél gebeurd is, en wie het gedaan heeft. De Verenigde Staten hebben al bombardementen uitgevoerd op basis van dit incident. Ik vind dat ongelofelijk. Waarom wachten we niet op de feiten? We vonden de OPCW toch zo belangrijk? Waarom laten we hen dan niet eerst hun werk doen?’’
Ik vraag me serieus af waarom het Syrische regime zoiets zou doen, aldus Dieter Rothbacher, oud-leider van OPCW-inspectieteam.
Rothbacher werkte tien jaar lang voor de OPCW, de organisatie die vijf jaar geleden werd onderscheiden met de Nobelprijs voor de Vrede. In 2003 leidde de Oostenrijker een VN-inspectie in Irak, die moest zoeken naar bewijs voor de aanwezigheid van massavernietigingswapens. ,,We vonden niets. Maar een paar weken later begon toch de oorlog. Het lijkt wel of de geschiedenis zich herhaalt: er is nog geen bewijs, maar er wordt wel gebombardeerd.’’
De VS zeggen harde aanwijzingen te hebben dat het Syrische leger achter de aanval zat.
,,Met mijn militaire achtergrond vraag ik me serieus af waarom het leger zoiets zou doen. Ze hadden Douma al bijna ingenomen, de rebellen waren al op de vlucht. Waarom dan een gifaanval, waarvan je weet dat het westen die zwaar opneemt? Ik kan daar geen zinnig motief voor bedenken. Dat betekent niet dat het niet gebeurd kan zijn, want in oorlogen gebeuren veel dingen zonder zinnig motief, maar het betekent wel dat een ander scenario ook zeer goed voorstelbaar is.’’
Wat verwacht u van het OPCW-onderzoek?
,,Als ze morgen toegang krijgen, hebben ze overmorgen monsters genomen en kan er binnen een week een eerste verslag liggen. Maar het rapport zal hoe dan ook verscheurd worden. Als ze geen bewijs voor een gifaanval vinden, zal de ene kant zeggen: het bewijs was al vernietigd. Als ze wel bewijs vinden, zal de andere kant zeggen: dat is gefabriceerd. Het OPCW-team is een speelbal van de internationale gemeenschap geworden.’’
NU 19.04.2018 De VS zegt donderdag “geloofwaardige informatie” te hebben die erop wijst dat Rusland en Syrië sporen van het vermeende gebruik van gifgas in de stad Douma uitwissen. Daarnaast zouden de landen het onderzoek van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) doelbewust vertragen. Dit meldt een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.
Onderzoekers van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) werd eerder de toegang tot de stad geweigerd. Het beperken van de toegang zou plaatsvinden onder druk van Rusland, werd eerder gemeld door Amerika.
Daarnaast werd het veiligheidsteam van de OPCW, dat dinsdag op verkenningsmissie was in Douma om te kijken of de stad veilig was, beschoten. Het team heeft zich hierop teruggetrokken.
De incidenten hebben tot gevolg dat het onderzoek, dat eigenlijk woensdag al zou beginnen, tot nader order is uitgesteld. Wanneer wel begonnen wordt, is niet bekend.
Rebellen
De Syrische overheid heeft donderdag ondertussen bekendgemaakt de inspanningen voor het herwinnen van de laatste rebellenenclaves te zullen verhogen. Een groot gedeelte van het noordwesten van Syrië is nog in handen van militanten.
De vermeende gifgasaanval die de Syrische stad Douma trof, zorgde voor de capitulatie van de rebellen die nog standhielden in de buitenwijken. Zaterdag claimde president Assad de regio Oost-Ghouta, waar de stad ligt, herwonnen te hebben.
De Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk voerden zaterdag een vergeldingsactie uit voor het vermeende gebruik van gifgas bij de aanval op Douma eerder deze maand.
Drie doelen, die verband zouden houden met het chemische wapenprogramma van de president Assad, zouden succesvol zijn getroffen.
Telegraaf 19.04.2018 De Verenigde Staten vermoeden dat Rusland en Syrië proberen OPCW-onderzoekers weg te houden uit Douma, waar mogelijk een aanval is uitgevoerd met chemische wapens. De landen zouden ondertussen proberen bewijsmateriaal weg te werken.
„We beschikken over geloofwaardige informatie die erop wijst dat Russische functionarissen samenwerken met het Syrische regime om deze inspecteurs te vertragen en de toegang te ontzeggen tot Douma”, zei een woordvoerster van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze stelde dat „belastend bewijs over het gebruik van chemische wapens” wordt verwijderd.
De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) heeft een team naar Syrië gestuurd om de vermeende aanval te onderzoeken. De onderzoekers moesten hun bezoek aan Douma deze week noodgedwongen uitstellen nadat beveiligers van de Verenigde Naties tijdens een verkenningsmissie waren beschoten.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken stelde donderdag dat opstandelingen verantwoordelijk zijn voor de aanval op de VN-medewerkers. „Het gebeurde niet per ongeluk”, aldus het departement. Dat stelde dat de „strijders en extremisten” waarschijnlijk vrezen dat de OPCW-experts toegang krijgen tot de plek van de vermeende aanval.
Telegraaf 18.04.2018 In Douma is op beveiligers van de Verenigde Naties geschoten. Daarom zijn de inspecteurs van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) woensdag nog niet naar Douma, een voorstad van Damascus, gegaan. Dit zei het hoofd van de OPCW, Ahmet Üzümcü.
Het veiligheidsteam was dinsdag in Douma namens de Verenigde Naties. Bronnen bij de VN hebben bericht dat er „veiligheidskwesties zijn gerezen.” Zo zou er zijn geschoten en er waren betogers die hulp eisten. De OPCW is een op zichzelf staande internationale organisatie die wel veel samenwerkt met de VN.
Inspecteurs van de OPCW moeten proberen vast te stellen of er 7 april een gifgasaanval in de grotendeels verwoeste Syrische stad Douma is geweest.
NU 18.04.2018 Het veiligheidsteam van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) dat dinsdag op verkenningsmissie in de Syrische stad Douma was, is beschoten. Dat heeft de voorzitter van de OPCW gezegd.
Het team was in de stad om te kijken of het veilig genoeg was om het onderzoek naar een mogelijke chemische aanval door het Syrische regime te beginnen. Toen ze beschoten werden, besloten ze zich terug te trekken uit de stad.
De onderzoekers zouden woensdag beginnen, maar dat is door de schietpartij tot nader order uitgesteld. Wanneer ze beginnen met het onderzoek, is niet bekend.
Veiligheidsteam OPCW beschoten in Douma
Rekken
Het onderzoeksteam van de OPCW wilde al eerder naar Douma afreizen, maar werd naar verluidt onder Russische invloed tegengehouden. De Amerikanen vrezen dat de Syrische regering en Rusland tijd probeerden te rekken om met bewijsmateriaal te knoeien.
Rusland stelde dinsdag tijdens de vergadering van de VN-Veiligheidsraad dat een onderzoek naar het gebruik van chemische wapens in Douma geen zin had, omdat de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk al een gezamenlijke vergeldingsactie hebben uitgevoerd.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov gaat vrijdag naar Damascus voor een overleg met de afgezant van de Verenigde Naties in Syrië.
Afgelopen zaterdagnacht vuurden die drie landen raketten af op drie Syrische doelen die werden geassocieerd met het chemische wapenprogramma van de regering van president Bashar al-Assad.
Correspondent Seth Doane van het Amerikaans CBS wist maandag Douma binnen te komen. Hij sprak onder andere met bewoners van de straat waar een huis staat waarin naar verluidt veertig dodelijke slachtoffers werden aangetroffen. “Plotseling verspreidde een soort gas zich rond ons”, zei een buurman. “We konden geen adem krijgen, het rook naar chloor.”
De inwoners lieten Doane een plek zien waar een bom was ingeslagen. Hij fotografeerde daar een gele gascilinder, vergelijkbaar met projectielen die op de locaties van eerdere gifgasaanvallen werden gevonden door mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch.
Een Zweedse journalist van TV4 bezocht hetzelfde huis in Douma. Hij betrad ook de kelder van het pand en zei daar een ongemakkelijk gevoel in zijn keel te ervaren en een penetrante geur waar te nemen.
NOS 18.04.2018 In Douma in Syrië is geschoten op beveiligers van de VN, die het onderzoek naar de vermoedelijke gifgasaanval voorbereiden. Het hoofd van de OPCW, de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens, heeft dat laten weten.
Het veiligheidsteam was gisteren in Douma toen hun veiligheid in het geding kwam. Het team werd omringd door een mensenmassa en heeft zich toen teruggetrokken. Daarna zijn de beveiligers ook nog beschoten en was er een explosie.
‘Regering-Assad verantwoordelijk voor uitstel’
Het is onduidelijk of en wanneer de OPCW-inspecteurs aan het werk kunnen. Rusland, bondgenoot van de Syrische president Assad, zei eerder dat de OPCW woensdag terecht zou kunnen in Douma.
Inspecteurs van de OPCW moeten proberen vast te stellen of er 7 april een gifgasaanval in de grotendeels verwoeste voorstad van Damascus is geweest. Hoe langer het duurt voor ze kunnen beginnen, hoe minder bewijsmateriaal ze kunnen verzamelen, zo wordt gevreesd.
De Amerikaanse minister Mattis van Defensie zegt dat de Syrische regering verantwoordelijk is voor het uitstel van het onderzoek door de OPCW.
AD 18.04.2018 In Douma is op beveiligers van de Verenigde Naties geschoten. Daarom zijn de inspecteurs van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) woensdag nog niet naar Douma, een voorstad van Damascus, gegaan. Dit zei het hoofd van de OPCW, Ahmet Üzümcü.
Het veiligheidsteam was dinsdag in Douma namens de Verenigde Naties. Bronnen bij de VN hebben bericht dat er ‘veiligheidskwesties zijn gerezen’. Zo zou er zijn geschoten en er waren betogers die hulp eisten. De OPCW is een op zichzelf staande internationale organisatie die wel veel samenwerkt met de VN.
Inspecteurs van de OPCW moeten proberen vast te stellen of er 7 april een gifgasaanval in de grotendeels verwoeste Syrische stad Douma is geweest.
Telegraaf 18.04.2018 De Amerikaanse regering heeft Rusland laten weten dat het voorlopig niet hoeft te vrezen voor nieuwe strafmaatregelen. ,,Ik kan bevestigen dat de VS de Russische ambassade hebben geïnformeerd dat er voorlopig geen nieuwe sancties komen”, zei een bron binnen het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken tegen persbureau TASS.
De Amerikaanse VN-ambassadeur Nikki Haley had zondag nog gezegd dat haar land nieuwe strafmaatregelen tegen Rusland aan het voorbereiden was. De diplomate zei dat de sancties bedrijven zouden treffen die te maken hebben met de Syrische regering en het gebruik van chemische wapens.
Haar aankondiging schoot president Donald Trump naar verluidt in het verkeerde keelgat. Hij stelde helemaal geen besluit te hebben genomen over nieuwe strafmaatregelen, zei een ingewijde tegen The New York Times. De krant bericht dat het Witte Huis zaterdag al mensen had geïnformeerd dat wel degelijk nieuwe sancties in de maak waren vanwege de Russische steun aan Assad.
Telegraaf 18.04.2018 Drie Vlaamse bedrijven worden vervolgd voor de export van chemische producten naar Syrië, waarvan er een mogelijk is gebruikt om het zenuwgas sarin te maken. Ze waren naar eigen zeggen niet op de hoogte van de vergunningsplicht, meldt het weekblad Knack.
Minister van Financiën Johan Van Overtveldt, verantwoordelijk voor de douane, gelooft niet dat de bedrijven niet op de hoogte waren van de vergunningsplicht. De bedrijven stellen dat de douane er zelf ook niet van op de hoogte waren. Van Overtveldt erkende op de Belgische radio dat bij de douane „onregelmatigheden” zijn vastgesteld.
Het gaat om vier stoffen, waaronder isopropanol, waarvoor sinds vijf jaar een exportvergunning nodig is. Dat middel kan onder meer worden gebruikt voor ontsmetting, maar ook om saringas te maken.
De ondernemingen moeten zich medio mei verantwoorden voor rechtbank in Antwerpen. Het betreft A.A.E. Chemie Trading uit Kalmhout, Anex Customs uit Hoevenen en Danmar Logistics uit Stabroek.
Volgens de minister is sinds eind 2016 vanuit België geen isopropanol meer naar Syrië geëxporteerd. Syrië moest zijn voorraad van die stof in 2013 vernietigen.
NU 18.04.2018 Drie Vlaamse bedrijven worden vervolgd voor de export van chemische producten naar Syrië, waarvan één product mogelijk is gebruikt om het zenuwgas sarin te maken.
Ze waren naar eigen zeggen niet op de hoogte van de vergunningsplicht, meldt het Belgische weekblad Knack. De Belgische minister van Financiën Johan Van Overtveldt, verantwoordelijk voor de douane, gelooft dit niet.
De bedrijven stellen dat de douane zelf ook niet op de hoogte was van de vergunningsplicht. Van Overtveldt erkende op de Belgische radio dat bij de douane “onregelmatigheden” zijn vastgesteld.
De ondernemingen moeten zich medio mei verantwoorden voor de rechtbank in Antwerpen. Het betreft A.A.E. Chemie Trading uit Kalmhout, Anex Customs uit Hoevenen en Danmar Logistics uit Stabroek.
Isopropanol
Het gaat om vier stoffen, waaronder isopropanol, waarvoor sinds vijf jaar een exportvergunning nodig is. Dat middel kan onder meer worden gebruikt voor ontsmetting, maar ook om saringas te maken.
Volgens Van Overtveldt is sinds eind 2016 geen isopropanol meer vanuit België naar Syrië geëxporteerd. Syrië moest zijn voorraad van die stof in 2013 vernietigen. De Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) heeft in 2015 bewijs gevonden dat de Syrische regering sarin en chloorgas heeft gebruikt bij aanvallen in Noord-Syrië.
NOS 18.04.2018 In België worden drie Vlaamse bedrijven vervolgd voor het exporteren van chemische producten naar Syrië. De bedrijven hebben tussen 2014 en 2016 zonder vergunning middelen waar mogelijk saringas mee is gemaakt naar Syrië vervoerd. Dat gifgas is volgens de Verenigde Naties herhaaldelijk gebruikt door het Syrische regime tegen de eigen bevolking.
Weekblad Knack en de Duitse non-profitorganisatie Syrian Archive kwamen de illegale export op het spoor toen uit een database van de Verenigde Naties bleek dat België het enige land was dat na 2013, toen de vergunningsplicht werd ingesteld, zonder vergunning bleef exporteren naar Syrië.
Saringas
Het gaat om een groothandel in chemische producten voor industrieel gebruik, een administratief kantoor en een logistiek bedrijf. In 24 leveringen naar Syrië en Libanon werd in totaal 168 ton isopropanol, 219 ton aceton, 77 ton methanol en 21 ton dichloormethaan vervoerd. Isopropanol kan worden gebruikt voor de productie van schoonmaakmiddelen en farmaceutische middelen, maar ook voor saringas.
Volgens de bedrijven stonden hun handelspartners niet op een zwarte lijst. Ze beweren dat ze niet op de hoogte waren van de vergunningsplicht.
De OPCW en de VN stelden vorig jaar vast dat het Syrische bewind twee keer saringas gebruikte in 2017. Vier jaar eerder werd het gifgas ingezet in Oost-Ghouta. Daarbij vielen honderden doden. Het is niet duidelijk of het gas ook werd gebruikt bij de aanval op Douma, eerder deze maand.
NOS 18.04.2018 De vergaderzaal in het Haagse hoofdkwartier van de OPCW heet Ieper, genoemd naar de Belgische stad waar voor het eerst grootschalig gifgas werd ingezet. Dezer dagen wordt er in diezelfde zaal vooral gesproken over gifgas in Syrië of in het Britse Salisbury.
De keurige ambassadeurs die bij de OPCW het woord voeren, trokken in het verleden nauwelijks de aandacht maar dat is opeens anders. Al tijdens de vergaderingen achter gesloten deuren verschijnen er twitterberichten.
Live from the @OPCW. The UK delegation in its statement on Syria again used a phrase “#highly likely”. It seems that they are mocking all international community. 11:03 – 16 apr. 2018
#OPCW Director Gen briefs Exec Council on his Fact Finding Mission’s deployment to to investigate #Douma chem weapon attack. OPCW arrived in Damascus on Saturday. Russia & Syria have not yet allowed access to Douma. Unfettered access essential. Russia & Syria must cooperate.
En de Russische en Britse ambassadeurs nodigen na afloop de pers uit om hun kant van het verhaal extra onder de aandacht te brengen. Ook vandaag zullen de gemoederen weer oplopen als het OPCW-rapport over de zaak-Skripal op de agenda staat. Want chemische wapens staan opeens weer volop in de belangstelling en de publieke en politieke verontwaardiging is groot. Of het nu gaat om het gebruik van gifgas in en door Syrië of om een aanslag op een voormalige Russische spion in Engeland.
“Een tijdlang waren chemische wapens een beetje saai”, zegt Sico van der Meer, onderzoeker bij Clingendael. “De OPCW hield zich bezig met de vernietiging van de enorme voorraden die de grootmachten tijdens de Koude Oorlog hebben opgebouwd. Maar nu die wapens ook weer daadwerkelijk gebruikt worden, staat ook de organisatie die toezicht houdt op het verdrag tegen chemische wapens weer volop in de schijnwerpers.”
Grootmachten
De snel verslechterende relatie tussen Rusland en de westerse landen maakt het samenwerken in organisaties zoals de OPCW steeds moeilijker. De ambassadeurs die aan de Haagse vergadertafel zitten, krijgen klaarblijkelijk instructies vanuit hun hoofdsteden om toch vooral hun eigen versie van de werkelijkheid voor het voetlicht te brengen.
De propagandaoorlog in de zaak-Skripal waarbij beschuldigingen tussen Moskou en Londen eindeloos heen en weer gaan, beperkt zich niet langer tot politici en media. Dat brengt de OPCW in een lastige situatie. Aanvankelijk was de organisatie bedoeld als een platform voor technici, deskundigen en diplomaten die vooral feitelijk een einde aan chemische wapens proberen te maken. Dat is nu veranderd in een arena waar vooral de schuldvraag centraal staat, wie heeft wat en wanneer gedaan.
Mandaat
Omdat vrijwel alle landen zeggenschap hebben over de OPCW zijn de procedures sowieso complex. En een internationaal verdrag geeft nu eenmaal geen kant-en-klaar antwoord op elke situatie in de wereld. Volgens Van der Meer leidt het tot frustratie bij de lidstaten dat de OPCW nu wordt gebruikt voor politieke doelen.
“Het is te hopen dat het daar intern ook aan de orde wordt gesteld om meer duidelijkheid te krijgen wat de OPCW nu wel en niet mag. Vooral of ze verantwoordelijken mogen aanwijzen voor het gebruik van gifgas, en niet alleen het feitelijke gebruik mogen vaststellen.”
Extra complicatie is dat er tot voor kort een oplossing was voor Syrië waardoor de experts van de OPCW niet alleen de feiten konden onderzoeken maar ook de schuldigen konden aanwijzen. Daarvoor was er een speciale samenwerking met de VN afgesproken: het Joint Investigative Mechanism (JIM).
Eind vorig jaar stuitte verlenging van die samenwerking op een Russisch veto. Dat was een paar maanden nadat JIM de regering van Assad had aangewezen als verantwoordelijke voor een gifgasaanval in Syrië in Khan Sheikhoun. Door het gebruik van sarin kwamen daar 74 mensen om het leven en raakten er meer dan 550 gewond.
NU 18.04.2018 Een veiligheidseenheid van de Verenigde Naties is dinsdag in de Syrische stad Douma geweest. Dat zegt de Syrische ambassadeur van de Verenigde Naties Bashar Ja’afari.
De eenheid van de internationale organisatie onderzocht of de situatie in Douma veilig genoeg was voor het onderzoeksteam van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) om woensdag onderzoek te doen naar de vermeende gifgasaanval van bijna twee weken geleden.
“Wanneer het veiligheidsteam heeft bepaald dat de situatie in de stad veilig genoeg is, zal het onderzoek woensdag starten”, aldus Ja’afari.
Volgens de Syrische ambassadeur van de Verenigde Naties heeft de Syrische regering “alles gedaan wat het kon om het werk van deze missie te faciliteren”.
Rusland
Het onderzoeksteam van de OPCW wilde al eerder naar Douma afreizen, maar werd naar verluidt onder Russische invloed tegengehouden. De Amerikanen vrezen dat de Syrische regering en Rusland tijd probeerden te rekken om met bewijsmateriaal te knoeien.
Rusland stelde dinsdag tijdens de vergadering van de VN-Veiligheidsraad dat een onderzoek naar het gebruik van chemische wapens in Douma geen zin had, omdat de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk al een gezamenlijke vergeldingsactie hebben uitgevoerd.
Afgelopen zaterdagnacht vuurden die drie landen raketten af op drie Syrische doelen die werden geassocieerd met het chemische wapenprogramma van de regering van president Bashar al-Assad.
Gascilinder
Correspondent Seth Doane van het Amerikaans CBS wist maandag Douma binnen te komen. Hij sprak onder andere met bewoners van de straat waar een huis staat waarin naar verluidt veertig dodelijke slachtoffers werden aangetroffen. “Plotseling verspreidde een soort gas zich rond ons”, zei een buurman. “We konden geen adem krijgen, het rook naar chloor.”
De inwoners lieten Doane een plek zien waar een bom was ingeslagen. Hij fotografeerde daar een gele gascilinder, vergelijkbaar met projectielen die op de locaties van eerdere gifgasaanvallen werden gevonden door mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch.
Een Zweedse journalist van TV4 bezocht hetzelfde huis in Douma. Hij betrad ook de kelder van het pand en zei daar een ongemakkelijk gevoel in zijn keel te ervaren en een penetrante geur waar te nemen.
Telegraaf 17.04.2018 Onderzoekers van de internationale Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) zijn dinsdag de voorstad Douma bij Damascus binnengegaan, meldde de Syrische staatstelevisie. Ze moeten proberen vast te stellen of er 7 april een gifgasaanval in deze grotendeels verwoeste stad is geweest. Rusland en Syrië bestrijden dat er gifgas is gebruikt.
De inspecteurs zijn afgelopen weekend naar Syrië gekomen. Douma is weer helemaal in handen van de regering. De laatste strijders van de soennitische strijdgroep Jaish al-Islam (Leger van de Islam) hadden er een week geleden na onderhandelingen mee ingestemd onder Russisch toezicht naar Noord-Syrië te worden geëvacueerd.
De VS, Frankrijk en Groot-Brittannië hebben het OPCW-onderzoek niet afgewacht, maar hebben afgelopen zaterdag raketaanvallen op Syrië uitgevoerd als straf voor de vermeende gifgas-aanval.
NOS 17.04.2018 De Syrische staatstelevisie meldt dat OPCW-experts in de stad Douma zijn aangekomen. De vertegenwoordigers van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens zullen daar bewijsmateriaal zoeken voor de vermoedelijke gifgasaanval van anderhalve week geleden.
De OPCW zelf heeft nog niet bevestigd dat de onderzoekers in Douma zijn. Een woordvoerder zegt tegen de NOS dat om veiligheidsredenen geen uitspraken worden gedaan over de missie.
Het team van de OPCW kwam afgelopen zaterdag aan in Damascus. Rusland en Syrië zeiden toen dat ze nog niet door konden reizen naar Douma “om veiligheidsredenen”. Wel kreeg de OPCW de gelegenheid om 22 getuigen te spreken, die door de Syrische autoriteiten naar de hoofdstad gebracht zouden worden.
Rusland, een bondgenoot van Syrië, zei maandag dat de OPCW woensdag naar de plek van de vermoedelijke gifgasaanval zou kunnen afreizen.
Vermoeden van chloorgas
De VS en Frankrijk hebben de afgelopen dagen het vermoeden uitgesproken dat het bewijsmateriaal in Douma al verdwenen is of moedwillig is weggehaald. De Amerikaanse vertegenwoordiger bij de OPCW zei maandag bij een bijeenkomst achter gesloten deuren dat de VS aanwijzingen heeft dat Rusland al op de plek van de aanval was en mogelijk bewijsmateriaal heeft aangetast.
Douma werd op zaterdag 7 april getroffen door een luchtaanval, waarbij volgens westerse landen vermoedelijk chloorgas is ingezet. De VS, Frankrijk en Groot-Brittannië, die ervan overtuigd zijn dat het bewind van president Assad erachter zit, voerde afgelopen weekend een vergeldingsaanval uit. Daarbij werden drie doelen geraakt om de inzet van chemische wapens in de toekomst te voorkomen.
De OPCW heeft geen mandaat om zelf schuldigen voor gifgasaanvallen aan te wijzen. Sinds augustus 2015 maakten de OPCW-onderzoekers in Syrië deel uit van een VN-onderzoeksgroep die ook mocht kijken naar schuldigen, het JIM (Joint Investigation Mechanism). Het mandaat van dat gezamenlijke team is eind vorig jaar niet vernieuwd na een veto door Rusland. Het onderzoek van de OPCW in Douma richt zich alleen op de vraag of er chemische wapens zijn ingezet en zo ja, welke.
AD 17.04.2018 Onderzoekers van de internationale Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) zijn vandaag de voorstad Douma bij Damascus binnengegaan, meldde de Syrische staatstelevisie. Ze moeten proberen vast te stellen of er 7 april een gifgasaanval in deze grotendeels verwoeste stad is geweest.
De OPCW zelf heeft nog niet bevestigd dat de onderzoekers zijn aangekomen in Douma. Het team van onderzoekers is al sinds afgelopen weekend in de Syrische hoofdstad Damascus, maar vanwege veiligheidsredenen was het vooralsnog niet mogelijk de reis naar Douma te maken.
Het OPCW-onderzoek draait overigens niet om het aanwijzen van schuldigen. De onderzoekers gaan aan de hand van getuigen, bodemmonsters en onder meer plantenonderzoek op zoek naar bewijs van het gebruik van chemische wapens.
Persbureau Reuters meldde eerder al dat Rusland volgens de Amerikanen bewijsmateriaal heeft aangetast in Douma, waardoor de gifgasaanvallen moeilijker te bewijzen zouden zijn. De Amerikaanse ambassadeur zou zich daarover beklagen, zijn teksten kwamen weer bij Reuters terecht.
Telegraaf 17.04.2018 Frankrijk zegt dat bewijs voor de Syrische gifaanval van vorige week wordt verdonkeremaand. Volgens het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken is het daarom zaak dat internationale inspecteurs zo snel mogelijk Douma in mogen.
Medewerkers van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) proberen de Syrische stad in te komen. Tot op heden hebben Rusland en Syrië nog geen toestemming gegeven. Pas woensdag zou de OPCW naar binnen mogen om te kijken of er daadwerkelijk een gifgasaanval was en welk gas is gebruikt.
Volgens de Russen is het onderzoek vertraagd door de vergeldingsactie van de Amerikanen, Britten en Fransen afgelopen vrijdagnacht. Volgens de Russen zelf heeft er helemaal geen gifgasaanval plaatsgevonden. Hun experts waren donderdag en vrijdag in Douma en zouden geen enkele aanwijzing hebben aangetroffen.
De Russische president Vladimir Poetin heeft dinsdag verklaard veel belang te hechten aan het onafhankelijk onderzoek van de OPCW. Rusland weerspreekt de beschuldigingen van Frankrijk en Verenigd Koninkrijk dat onderzoekers worden tegengewerkt.
NOS 17.04.2018 Een ruime meerderheid in de Tweede Kamer vindt het goed dat het Nederlandse kabinet begrip heeft getoond voor de vergeldingsactie op Syrië. Alleen de SP en de Partij voor de Dieren hebben geen goed woord over voor de bombardementen.
SP-Kamerlid Karabulut vroeg minister Blok in het Vragenuur waarom het kabinet de actie van de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk niet heeft afgekeurd. Ze zei dat er in feite sprake was van “politieke steun aan een illegale aanval”.
De minister van Buitenlandse Zaken benadrukte nogmaals dat Nederland begrip heeft getoond, wat iets anders is dan steun geven. Hij zei dat Nederland eigenlijk vindt dat eerst uitgezocht had moeten worden wie er achter de aanval in Douma zit, maar dat Rusland zo’n onderzoek heeft geblokkeerd in de Veiligheidsraad. Hij herhaalde dat het zeer waarschijnlijk is dat Assad de dader is en noemde de Syrische president een recidivist wat betreft het gebruik van chemische wapens tegen zijn eigen bevolking.
‘Perfecte knoop’
Volgens Blok is er sprake van “een perfecte knoop”, die niet los te krijgen is. Hij vindt dat er aanwijzingen zijn dat Assad ook deze keer een gifgasaanval heeft gepleegd, maar “het perfecte bewijs” is er niet, en kan er ook niet komen omdat Rusland elk VN-onderzoek naar de dader blokkeert, zei de minister.
Het Kamerlid Van Raan van de Partij voor de Dieren zei dat, ook al is bewezen dat Assad in het verleden gifgasaanvallen heeft uitgevoerd, er ook deze keer een onderzoek gedaan zou moeten worden. Hij vindt dat je met een vergeldingsactie zonder bewijs en zonder mandaat afzakt “naar hetzelfde niveau als je vijand” en “de beschaving achter je laat”.
De meeste andere partijen in de Kamer hebben begrip voor de actie, maar vinden dat er snel een oplossing moet komen voor “de politieke warboel” in Syrië.
AD 17.04.2018 Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) heeft vanmiddag in de Kamer opnieuw de aanval op Syrië verdedigt. Dat er geen sluitend bewijs is dat het Syrische regime achter de gifgasaanval in Douma zat, is volgens de bewindsman geen reden af te wachten. ‘Rusland blokkeert het onderzoek naar de dader, dus dat antwoord zal nooit komen.’
Het OPCW-onderzoek is van groot belang, maar het zal altijd incompleet zijn vanwege het Russische veto over de dadervraag, aldus Stef Blok.
Een perfecte knoop, zo noemde Blok de situatie in reactie op vragen van SP-Kamerlid Sadet Karabulut. De huidige missie van de organisatie tegen chemische wapens (OPCW) onderzoekt alleen de inzet van gifgas. ,,Dat onderzoek is van groot belang, maar het zal altijd incompleet zijn vanwege het Russische veto over de dadervraag”, verdedigde hij de tegenaanval van de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk van dit weekend.
De bewindsman verwees opnieuw naar eerder bewijs rond het gebruik van chemische wapens door het regime van de Syrische president Bashar al-Assad. ,,Al zeker vier keer eerder is vastgesteld dat hij chemische wapens heeft ingezet tegen zijn bevolking. Hij is dus in ieder geval een recidivist.” Blok benadrukt dat het regime nooit openheid heeft gegeven over het eigen wapenprogramma, ruim vier jaar nadat het toegetreden is tot het Chemisch Wapenverdrag.
Bovendien gebruikt Rusland keer op keer z’n vetorecht om onderzoek naar de misstanden te blokkeren, zei Blok. ,,Dit is de twaalfde keer dat Rusland zijn veto gebruikt tegen een resolutie over Syrië, en zijn zesde veto tegen een resolutie die beoogt de inzet van chemische wapens in Syrië te stoppen”, liet hij direct na de aanval al weten.
Begrip
Blok herhaalde vanmiddag dat het kabinet ‘begrip’ heeft voor de aanval, die wat hem betreft ‘proportioneel en weloverwogen’ is. ,,We hebben opslag- en productielocaties van chemische wapens aangevallen. Voor zover bekend zijn daarbij geen burgerslachtoffers gevallen. We proberen zo effectief mogelijk te zijn.”
Het kabinet spreekt nadrukkelijk geen steun uit. Volgens Blok beschikt Den Haag niet over voldoende eigen informatie dat te rechtvaardigen. ,,Wat in de Nederlandse politieke geschiedenis heel belangrijk is, is dat je steun uitspreekt op het moment dat je ook eigen informatie hebt”, aldus Blok eerder daarover.
Volgens Blok blijft de inzet van Nederland om te komen tot een blijvende oplossing voor het conflict in Syrie, dat al zeven jaar duurt. ,,We moeten eerst een wapenstilstand bewerkstelligen. Als dat gelukt is, moet er zo snel mogelijk humanitaire hulp komen voor de Syrische burgers. Pas als dat geregeld is, moeten we opnieuw naar de onderhandelingstafel voor het vredeproces.”
Illegale aanval
De SP heeft grote zorgen over de bombardementen en spreekt van een een roekeloos en ‘illegaal optreden’ dat Nederland zou moeten veroordelen. ,,Het gebruik van chloorgas is niet onafhankelijk bevestigd, maar het westen wachtte niet op de op OPCW-onderzoekers. ‘We moeten iets doen’, dat was de overheersende gedachte. Maar we moeten vaststellen dat een einde van de oorlog niet dichterbij is gebracht. De spanningen zijn wel opgelopen, waardoor het conflict eerder is bemoedigd”, aldus Karabulut vanmiddag.
AD 16.04.2018 Het moet een geheim overleg zijn over Syrië, vandaag in Den Haag, maar ondertussen wordt er door Engeland, Rusland en Amerika volop gelekt over de gesprekken bij de OPCW.
Bij die Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens vindt momenteel overleg plaats over Syrië. En hoewel dat achter gesloten deuren is, laten alle partijen berichten uitlekken.
Het gesprek gaat over het onderzoek naar het gebruik van chemische wapens in de Syrische stad Douma en ligt nog gevoeliger na de raketaanvallen dit weekeinde door de Amerikanen, Engelsen en Fransen. Rusland heeft die aanvallen, gericht op het Syrische regime van al-Assad, scherp veroordeeld.
Britten
Het onderzoek naar de gifgasaanval in Douma is daarom inzet geworden van het politieke steekspel tussen de betrokken landen.
Zo liet de Britse delegatie vanochtend weten dat de OPCW-onderzoekers nog geen toegang krijgen tot het gebied in de Syrische stad Douma. De onderzoekers zouden daar op zoek moeten naar bewijzen van die aanval, want tot nu toe leunt het bewijs sterk op gegevens van lokale hulpverleners. De Britten beklagen zich over het hinderen van de OPCW. ,,Vrije toegang is essentieel. Rusland en Syrië moeten meewerken,’’ twitterde iemand van de Britse afvaardiging.
Ontkenning
De Russen laten op hun beurt via een Russisch persbureau weten dat de onderzoekers níet worden tegengehouden. De missie zou alleen zijn vertraagd door de raketaanvallen van de Amerikanen, Britten en Fransen van zaterdagochtend, aldus het Russische persbureau TASS.
Ook de Amerikanen lekken uit de besloten vergadering. Persbureau Reuters meldt dat Rusland volgens de Amerikanen bewijsmateriaal heeft aangetast in Douma, waardoor de gifgasaanvallen moeilijker te bewijzen zouden zijn. De Amerikaanse ambassadeur zou zich daarover beklagen, zijn teksten kwamen weer bij Reuters terecht.
Druk
De Russen haastten zich om dit te ontkennen op Twitter. ,,Amerika probeert de missie in Syrië te ondermijnen, nog voordat die is aangekomen in Douma.’’ Juist de Amerikanen zouden druk uitoefenen op de OPCW-onderzoekers om met resultaten te komen.
Overigens gaat het OPCW-onderzoek niet om het aanwijzen van schuldigen. De onderzoekers gaan aan de hand van getuigen, bodemmonsters en onder meer plantenonderzoek op zoek naar bewijs van het gebruik van chemische wapens.
De EU-lidstaten zetten hun kaarten ondertussen op de ‘herlancering’ van het Syrische vredesproces onder leiding van de Verenigde Naties in Genève. Een conferentie over de toekomst van Syrië die volgende week in Brussel wordt gehouden moet daartoe een aanzet zijn.
Zaak is nu eerst de humanitaire hulpverlening op gang te krijgen. De EU-landen roepen Syrië, Rusland, Iran en Turkije op daaraan mee te werken door een wapenstilstand in acht te nemen.
NU 16.04.2018 Een internationaal team deskundigen dat de mogelijke gifgasaanval in het Syrische Douma wil onderzoeken, kan woensdag aan de slag. Die verwachting uitte de Russische ambassadeur bij de organisatie tegen chemische wapens (OPCW) in Den Haag.
Volgens de Russen zelf heeft er helemaal geen gifgasaanval plaatsgevonden. Hun experts waren donderdag en vrijdag in Douma en zouden geen bewijs hebben aangetroffen.
De Amerikaanse en Britse geheime diensten zouden er volgens Rusland achter zitten. ”Die zogenaamde aanval is in scène gezet. Ze konden niet één lichaam laten zien. Er is geen andere plausibele verklaring”, beweerde ambassadeur Alexander Shulgin op een persconferentie. Op de vraag welk bewijs hij heeft, antwoordde hij: ”Vertrouw ons maar, dat zeggen de Britten en Amerikanen ook.”
Een team onderzoekers van de OPCW wil zelf kijken of er daadwerkelijk een gifgasaanval was en welk gas is gebruikt.
Omdat Russische militaire functionarissen al op de plek van de mogelijke gifgasaanval zijn geweest, maakte Kenneth Ward, de Amerikaanse ambassadeur van de OPCW, zich zorgen dat er is “geknoeid” met mogelijke bewijzen.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov gaf daarop als reactie dat dat niet het geval is en ook hij zei dat het bombardement met gifgas “in scène is gezet”.
De Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk voerden in de nacht van vrijdag op zaterdag vergeldingsacties uit, omdat ze denken dat het Syrische regime achter de aanval op het rebellenbolwerk zat. De Syrische regering wordt gesteund door Rusland.
De missie van de OPCW kreeg nog geen toegang tot het gebied in Douma dat zou zijn getroffen.
Volgens de Russen is de missie vertraagd door de vergeldingsactie van de Amerikanen, Britten en Fransen afgelopen vrijdagnacht. Ambassadeur Sjoelgin noemde het een grove leugen dat Rusland de OPCW-delegatie uit veiligheidsoverwegingen tegenhoudt.
Telegraaf 16.04.2018 Een internationaal team deskundigen dat de mogelijke gifgasaanval in het Syrische Douma wil onderzoeken, kan woensdag aan de slag. Die verwachting uitte de Russische ambassadeur bij de organisatie tegen chemische wapens (OPCW) in Den Haag.
Volgens de Russen zelf heeft er helemaal geen gifgasaanval plaatsgevonden. Hun experts waren donderdag en vrijdag in Douma en zouden geen bewijs hebben aangetroffen.
De Amerikaanse en Britse geheime dienst zouden er achter zitten. „Die zogenaamde aanval is in scène gezet. Ze konden niet één lichaam laten zien. Er is geen andere plausibele verklaring”, beweerde ambassadeur Alexander Sjoelgin op een persconferentie. Op de vraag welk bewijs hij heeft, antwoordde hij: „Vertrouw ons maar, dat zeggen de Britten en Amerikanen ook.”
Nog geen toegang
Een team onderzoekers van de OPCW wil zelf kijken of er daadwerkelijk een gifgasaanval was en welk gas is gebruikt. Het Westen denkt dat het Syrische regime, dat wordt gesteund door de Russen, achter de aanval op het rebellenbolwerk zat. De missie van de OPCW kreeg nog geen toegang tot het gebied in Douma dat zou zijn getroffen.
Volgens de Russen is het onderzoek vertraagd door de vergeldingsactie van de Amerikanen, Britten en Fransen afgelopen vrijdagnacht. Ambassadeur Sjoelgin noemde het een grove leugen dat Rusland de OPCW-delegatie uit veiligheidsoverwegingen tegenhoudt.
NOS 16.04.2018 Het onderzoeksteam van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) mag woensdag naar Douma, waar anderhalve week geleden vermoedelijk een gifgasaanval is uitgevoerd. De Russische ambassadeur in Nederland, Alexander Sjoelgin en de Russische chemische wapensexpert Igor Kirillov hebben dat gezegd na een urenlange spoedzitting van de OPCW.
De Russen zijn een belangrijke bondgenoot van de Syrische president Assad. “Het is jammer dat Amerika, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk niet op het OPCW-onderzoek hebben gewacht”, zei de ambassadeur op een persconferentie in Den Haag, waar de OPCW is gevestigd. Daarmee doelde hij op de kruisraketaanval, zaterdag, van de drie westerse landen op Syrische doelen.
Een westerse cameraploeg mocht al wel de stad in en sprak een overlevende van de aanval vorige week zaterdag. De Syrische regeringstelevisie laat iemand met een ander verhaal aan het woord:
Een stad, een aanval, twee verschillende verhalen in Douma
Het OPCW-team is al twee dagen in Syrië, maar kreeg tot nu toe van Damascus geen toestemming om naar het nabijgelegen Douma te gaan. Het team wil ter plekke nagaan of burgers op 7 april zijn bestookt met gifgas.
Het regime van president Assad bood vandaag aan om 22 inwoners van Douma naar Damascus te brengen voor een interview met de OPCW. De organisatie heeft niet op dat voorstel gereageerd.
De OPCW heeft geen mandaat om zelf schuldigen voor gifgasaanvallen aan te wijzen. Sinds augustus 2015 maakten de OPCW-onderzoekers in Syrië deel uit van een VN-onderzoeksgroep die ook mocht kijken naar schuldigen, het JIM (Joint Investigation Mechanism).
Het mandaat van dat gezamenlijke team is eind vorig jaar niet vernieuwd na een veto door Rusland. Het onderzoek van de OPCW in Douma richt zich alleen op de vraag of er chemische wapens zijn ingezet en zo ja, welke.
NU 16.04.2018 De missie van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) krijgt nog geen toegang tot het gebied in de Syrische stad Douma waar een aanval met chemische wapens zou hebben plaatsgevonden. Dat zegt de Britse delegatie bij de OPCW.
”Vrije toegang is essentieel. Rusland en Syrië moeten meewerken”, twitterde de Britse afvaardiging.
Hoewel de Russische onderminister van Buitenlandse Zaken dat in eerste instantie ontkende, zei hij later dat de missie is vertraagd door de luchtaanvallen van de Amerikanen, Britten en Fransen zaterdag, meldde het Russische persbureau TASS.
De luchtaanvallen zouden tot gevolg hebben gehad dat Rusland en Syrië de veiligheid van het OPCW-team niet kunnen garanderen in Douma. Daarom zou het OPCW-team volgens de Russen een vergunning van de VN-afdeling voor veiligheid en beveiliging nodig hebben om de stad te kunnen betreden.
Volgens de Britse delegatie bij de OPCW heeft de VN echter al toestemming gegeven en is de inzet van de Russen daarmee “niet logisch”.
De Amerikaanse OPCW-delegatie beschuldigt de Russen ervan met bewijzen te hebben geknoeid op de plek van de vermeende aanval. De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergei Lavrov, heeft dat stellig ontkend.
De Russische OPCW-delegatie benadrukte dat Rusland niet van plan is het werk van de onderzoekers te hinderen.
De EU-ministers van Buitenlandse Zaken zien voorlopig af van het opleggen van nieuwe sancties aan de Syrische bondgenoot Rusland na de vermeende gifgasaanval op de stad Douma. Dat bleek maandag uit overleg van de Europese Unie in Luxemburg.
De ministers van de EU-landen willen na de vergeldingsactie van de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk vooral de nadruk op diplomatieke acties leggen.
In een verklaring laten de EU-landen weten dat ze “de optie openhouden” voor het opleggen van nieuwe sancties, maar hier voorlopig nog geen beslissing over te nemen. “De aanvallen waren niet bedoeld om de oorlog in Syrië te veranderen”, aldus Boris Johnson, de Britse minister van Buitenlandse Zaken.
Nasleep aanval in Syrië
Stef Blok
Volgens de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok zijn een wapenstilstand, vredesonderhandelingen en toegang voor hulpverleners in het gebied “de enige weg vooruit”. Sancties liggen volgens Blok niet concreet op tafel, omdat echte oplossingen “alleen uit onderhandelingen komen”.
De VS lieten zondag wel weten op maandag nieuwe economische sancties aan te kondigen tegen Rusland. De strafmaatregelen zullen worden opgelegd aan bedrijven die producten maken die verband houden met de Syrische president Assad of het gebruik van chemische wapens.
Volgens het Russische Kremlin zullen die sancties niets anders zijn dan een vorm van oneerlijke concurrentie, ontworpen om Russische rivalen van Amerikaanse bedrijven van de markt te duwen.
Vergelding
De Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk vielen in de nacht van vrijdag op zaterdag in Syrië drie doelwitten aan als vergelding voor de vermeende gifgasaanval. De drie bondgenoten houden Assad verantwoordelijk voor die mogelijke gasaanval op 7 april. Volgens de hulporganisatie Witte Helmen zijn minstens 43 mensen omgekomen.
Rusland steunt het Syrische regime en ontkent dat er gifgas is gebruikt door Assad in Douma. Assad trekt zich niets aan van de aanvallen die drie westerse landen op zijn land hebben gedaan. Hij blijft op dezelfde koers, meldden Russische parlementariërs die op bezoek zijn in Damascus en Assad dit weekeinde hebben gesproken.
AD 16.04.2018 Ondanks de bombardementen gaat de zoektocht naar bewijs voor een gifgasaanval in de Syrische stad Douma gewoon door. ,,De OPCW-onderzoekers weten nu waarschijnlijk al precies waar de aanval is uitgevoerd.”
Syrië en Rusland kunnen niet om de beelden heen van slachtoffers in ziekenhuizen, waaruit duidelijk blijkt dat zij symptomen van een gifgasaanval vertonen
Uitgerekend op de dag dat een onderzoeksteam van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Syrië wilde beginnen met een onafhankelijk onderzoek naar de vermeende gifgasaanval door Assad, regende het westerse bommen.
Toch gaan de OPCW-onderzoekers – met hun hoofdkwartier in Den Haag – door met de opdracht om vast te stellen of in het weekend van 7 april chemische wapens zijn gebruikt, en zo ja, welke. ,,Assad en de Russen zullen alles doen om de schuld in de schoenen van de rebellen te schuiven”, zegt Jean Paul Zanders, specialist in chemische en biologische oorlogsvoering.
Gooien de westerse bommen roet in het eten van de onderzoekers?
,,Nee, de bombardementen zijn uitgevoerd op diverse locaties, maar niet op de plaats van de chemische aanval. Het Syrische regeringsleger heeft nu controle over Douma. Dat betekent dat het OPCW-team onbelemmerd toegang kan krijgen tot het gebied. Dat gebeurt nu ook.”
Waarom werkt Syrië mee aan dit onderzoek?
,,Eerst ontkenden Assad en de Russen dat er een chemische aanval was. Later werd toegegeven dat er een gifgasaanval was, maar werd gezegd dat deze door rebellen was uitgevoerd. Ze kunnen niet om de beelden heen van slachtoffers in ziekenhuizen, waaruit duidelijk blijkt dat zij symptomen van een gifgasaanval vertonen.”
Zelfs als een bepaald gebied van tevoren volledig is schoongeveegd, zal dat zichtbaar zijn
Hoe verzamelen de OPCW-onderzoekers bewijs in Douma?
,,Ze zullen zoveel mogelijk zelf bewijs verzamelen. Het meeste fysieke bewijs zal worden aangeleverd door het Syrische regime en de militairen ter plaatse. De meeste munitieresten zijn al verplaatst, dat gebeurt meestal.”
Kunnen de Syriërs en de Russen bewijs verdoezelen of verbergen?
,,In principe is alles mogelijk. Als ze het nalaten om bewijs aan de onderzoekers te overhandigen, kunnen ze daarop worden aangesproken. Zelfs als een bepaald gebied van tevoren volledig is schoongeveegd, zal dat zichtbaar zijn. Het draait niet alleen om munitieresten: er worden ook getuigen en slachtoffers geïnterviewd, men neemt bloed af en doet sporenonderzoek op kleding.”
Wanneer komt er zekerheid over de gifgasaanval?
,,De OPCW-onderzoekers weten nu waarschijnlijk al precies waar de aanval is uitgevoerd. Op basis van radarbeelden weet men waar helikopters in de lucht waren op het moment van de aanval. Door getuigen te horen, kan dat bevestigd worden. Bij overlevenden wordt medisch onderzoek gedaan. Over een week of twee kunnen de onderzoekers met zekerheid zeggen of een eventuele chemische aanval was uitgevoerd met chloorgas of zenuwgas. Of allebei.”
NOS 16.04.2018 Nederland ziet geen heil in nieuwe sancties tegen Rusland vanwege de rol van dat land in Syrië. Minister Blok steunt de Amerikaanse plannen niet om nog meer sancties aan de Russen op te leggen. “De enige echte oplossing voor het Syrische conflict ligt aan de onderhandelingstafel”, aldus de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken.
De buitenlandministers van de 28 EU-landen waren vandaag in Luxemburg bijeen en hebben afgesproken om een politieke oplossing na te streven in Syrië. “De EU steunt de militaire retoriek van de VS totaal niet, maar spreekt van diplomatieke oplossingen”, zegt correspondent Arjan Noorlander. Ook willen de EU-ministers dat er humanitaire hulp voor de Syrische bevolking komt.
Ook Bloks Belgische collega Didier Reynders liet voorafgaand op de vergadering via de Vlaamse radio weten op dit moment niks te zien in nieuwe sancties tegen Rusland. “Het is cruciaal dat de dialoog met de bondgenoten van Syrië wordt hervat.” Hij verwacht dat het nog enkele dagen zal duren voordat het stof is gaan liggen, maar daarna moet er gesproken worden.
‘Geen tweede Libië’
De Amerikaanse ambassadeur bij de VN, Nikki Haley, kondigde gisteren in een interview op CBS aan dat er sancties worden ingesteld tegen Russische bedrijven die iets met president Assad en de Syrische chemische wapens te maken hebben. Eerder zei ze dat Rusland het bewind van de Syrische president in staat stelt om chemische wapens in te zetten. Rusland heeft het met veto’s moeilijker gemaakt voor VN-onderzoekers om onderzoek te doen in Syrië en een gezamenlijk van de VN met de OPCW waarin ook de schuldvraag aan bod zou komen geblokkeerd.
De buitenland-chef van de EU, Federica Mogherini wil eveneens dat de vredesonderhandelingen worden gestart. Naast de oproep tot een politieke oplossing in Syrië, riepen de EU-landen Rusland, Turkije en Iran op het geweld in het Syrië te staken.
De Belgische minister Reynders waarschuwde dat Syrië geen tweede Libië mag worden. “Daar hebben we destijds militair ingegrepen, maar niet gewerkt aan wederopbouw en dat land is afgegleden in chaos.”
‘Begrip voor aanval op Syrië’
Minister Blok vindt dat er nu zo snel mogelijk een wapenstilstand moet komen. “Verder moet er toegang komen voor humanitaire hulp en politiek overleg. Rusland moet echt aan tafel.” Volgende week is er in Brussel een speciale conferentie over de toekomst van Syrië.
Eerder sprak de Nederlandse regering begrip uit voor de vergeldingsaanval door de VS, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk tegen Syrië vanwege de vermoedelijke gifgasaanval in Douma. Premier Rutte zei daarbij dat het van belang is dat het gaat om een proportionele tegenaanval. De verklaring van de regering ging daarmee minder ver dan die van bijvoorbeeld de NAVO. Het bondgenootschap sprak expliciet steun uit voor de bombardementen op Syrië.
NU 16.04.2018 Rusland is volgens de Britse overheid begonnen met een ‘smeercampagne’ tegen Groot-Brittannië en de Verenigde Staten na de aanval op Syrische doelen afgelopen zaterdag. De hoeveelheid desinformatie die de Russen verspreiden via sociale media is volgens de Britten vertwintigvoudigd.
Gevreesd wordt voor een volledige cyberaanval door Moskou.
Rusland heeft in de dagen voor de aanval herhaaldelijk gewaarschuwd voor consequenties die blijven aanhouden. Een parlementaire bron in Londen spreekt van “vuile trucs”.
“Ik denk dat we elke voorzorgsmaatregel moeten treffen”, stelde de Britse minister van Buitenlandse Zaken, Boris Johnson, in een interview met de BBC. “Als je ziet wat Rusland heeft gedaan, niet alleen in dit land in Salisbury maar aanvallen op tv-stations, op de democratische processen, op cruciale nationale infrastructuur, dan moeten we zeer, zeer voorzichtig zijn.”
In Salisbury werd in maart de Russische voormalige dubbelspion Sergei Skripal aangevallen met het zenuwgas novichok. Inmiddels verkeert Skripal niet meer in levensgevaar. Zijn gezondheid gaat de goede kant op volgens het ziekenhuis. Verdere details over zijn toestand werden niet gegeven.
Ook Washington zegt een forse toename te zien van Russische nepaccounts die desinformatie verspreiden, bijvoorbeeld dat 70 procent van de raketten op Syrië zouden zijn neergehaald. In een etmaal zag het Pentagon het aantal nepaccounts met 2.000 procent toenemen.
Een wapenstilstand, toegang voor humanitaire hulpverleners en zo snel mogelijk vredesonderhandelingen via de Verenigde Naties. Dat is de enige weg vooruit in Syrië en de volle inzet van Nederland is daarop gericht, zei minster Stef Blok (Buitenlandse Zaken) maandag in Luxemburg, voorafgaand aan overleg met zijn EU-collega’s. “Het lijden is nog steeds verschrikkelijk na die vreselijke aanval in Douma.”
Europese eensgezindheid voor deze lijn zou een krachtig signaal zijn, aldus Blok. Extra sancties tegen Syrië liggen volgens de bewindsman niet concreet op tafel. “Echte oplossingen kunnen alleen uit onderhandelingen komen.” Nederland heeft wel begrip voor de westerse vergeldingsaanvallen van afgelopen weekend.
Moskou, dat een “cruciale rol” speelt, heeft vooruitgang in de VN-Veiligheidsraad tot nu toe geblokkeerd, aldus Blok. De minister heeft zijn Russische ambtgenoot Lavrov vorige week gevraagd mee te werken aan vrede en humanitaire toegang.
AD 16.04.2018 Ondanks de bombardementen gaat de zoektocht naar bewijs voor een gifgasaanval in de Syrische stad Douma gewoon door. ,,De OPCW-onderzoekers weten nu waarschijnlijk al precies waar de aanval is uitgevoerd.”
Syrië en Rusland kunnen niet om de beelden heen van slachtoffers in ziekenhuizen, waaruit duidelijk blijkt dat zij symptomen van een gifgasaanval vertonen.
Uitgerekend op de dag dat een onderzoeksteam van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Syrië wilde beginnen met een onafhankelijk onderzoek naar de vermeende gifgasaanval door Assad, regende het westerse bommen.
Toch gaan de OPCW-onderzoekers – met hun hoofdkwartier in Den Haag – door met de opdracht om vast te stellen of in het weekend van 7 april chemische wapens zijn gebruikt, en zo ja, welke. ,,Assad en de Russen zullen alles doen om de schuld in de schoenen van de rebellen te schuiven”, zegt Jean Paul Zanders, specialist in chemische en biologische oorlogsvoering.
Gooien de westerse bommen roet in het eten van de onderzoekers?
,,Nee, de bombardementen zijn uitgevoerd op diverse locaties, maar niet op de plaats van de chemische aanval. Het Syrische regeringsleger heeft nu controle over Douma. Dat betekent dat het OPCW-team onbelemmerd toegang kan krijgen tot het gebied. Dat gebeurt nu ook.”
Waarom werkt Syrië mee aan dit onderzoek?
,,Eerst ontkenden Assad en de Russen dat er een chemische aanval was. Later werd toegegeven dat er een gifgasaanval was, maar werd gezegd dat deze door rebellen was uitgevoerd. Ze kunnen niet om de beelden heen van slachtoffers in ziekenhuizen, waaruit duidelijk blijkt dat zij symptomen van een gifgasaanval vertonen.”
Zelfs als een bepaald gebied van tevoren volledig is schoongeveegd, zal dat zichtbaar zijn
Hoe verzamelen de OPCW-onderzoekers bewijs in Douma?
,,Ze zullen zoveel mogelijk zelf bewijs verzamelen. Het meeste fysieke bewijs zal worden aangeleverd door het Syrische regime en de militairen ter plaatse. De meeste munitieresten zijn al verplaatst, dat gebeurt meestal.”
Kunnen de Syriërs en de Russen bewijs verdoezelen of verbergen?
,,In principe is alles mogelijk. Als ze het nalaten om bewijs aan de onderzoekers te overhandigen, kunnen ze daarop worden aangesproken. Zelfs als een bepaald gebied van tevoren volledig is schoongeveegd, zal dat zichtbaar zijn. Het draait niet alleen om munitieresten: er worden ook getuigen en slachtoffers geïnterviewd, men neemt bloed af en doet sporenonderzoek op kleding.”
Wanneer komt er zekerheid over de gifgasaanval?
,,De OPCW-onderzoekers weten nu waarschijnlijk al precies waar de aanval is uitgevoerd. Op basis van radarbeelden weet men waar helikopters in de lucht waren op het moment van de aanval. Door getuigen te horen, kan dat bevestigd worden. Bij overlevenden wordt medisch onderzoek gedaan. Over een week of twee kunnen de onderzoekers met zekerheid zeggen of een eventuele chemische aanval was uitgevoerd met chloorgas of zenuwgas. Of allebei.”
Elsevier 15.04.2018 Durft de Amerikaanse president Donald Trump de Syrische gifgasaanvallen te vergelden of vermijdt hij de confrontatie met Rusland? Analisten buitelden deze week over elkaar heen om de oplopende spanning te duiden. Vrijdagnacht kwam er antwoord.
Voorafgaand aan de aanval hamerde met name Trump op vergelding. Hij kondigde de raketten zelfs aan op Twitter. Maar heeft de aanval daadwerkelijk iets veranderd aan het conflict in Syrië? Elsevier Weekblad zet de belangrijkste ontwikkelingen in de nasleep op een rij.
De Syrische leider Bashar al-Assad lijkt zich in elk geval weinig aan te trekken van de aanvallen op de steden Damascus en Homs. Hij blijft op dezelfde koers, melden Russische parlementariërs die op bezoek zijn in de Syrische hoofdstad en de leider dit weekeinde hebben gesproken. Assad zou hierbij in een goede stemming zijn geweest. Hij prees de Russische luchtafweer, waarmee zijn leger de meeste raketten zou hebben neergehaald.
Bij een mogelijke gifgasaanval op 7 april in het Syrische Douma zouden Syrische regeringstroepen het bolwerk Jaish al-Islam (vertaling: Leger van de Islam red.) met gif hebben bestookt, terwijl er een juist een regeling werd gesloten over de aftocht van de strijdgroep en over de vrijlating van duizenden gevangen van Jaish al-Islam. Bij de aanval zouden tientallen doden zijn gevallen.
Het leidde tot grote internationale woede en de VN-veiligheidsraad kwam in spoedzitting bijeen. Inmiddels zijn onderzoekers van de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens (OPCW) in Syrië voor onderzoek naar de beweerde gifgasaanval.
Achter de schermen bij westerse mogendheden wordt intussen wel hard gewerkt om een doorbraak te forceren in het conflict. De initiatiefnemers van de vergeldingsactie willen volgens Franse en Britse media een nieuwe resolutie voorleggen aan de Veiligheidsraad van de VN, die maandag opnieuw bijeen komt.
Naast een onafhankelijk onderzoek door het OPCW naar de gifaanvallen in Douma vragen de landen of bekeken wordt of Syrië zijn chemische wapenprogramma heeft opgegeven, nadat dit in 2013 was overeengekomen met Moskou en Washington. De resolutie wil daarnaast onbeperkt toegang tot plaatsen voor hulpverleners, een staakt-het-vuren en serieus vredesoverleg.
Het door de VN geleide vredesoverleg in Genève zit muurvast, vooral omdat de tegenstanders van Assad eisen dat hij eerst opstapt.
May onder vuur om aanvallen
De Britse premier Theresa May ligt in haar land onder vuur in de nasleep van de raketaanval. Een zondag gepubliceerde peiling die in opdracht van de krant The Independent is gehouden, toont dat 36 procent van de ondervraagden de aanvallen niet heeft gesteund, 26 procent stelde zich neutraal in kwestie op, 28 procent was voorstander en de rest wist niet wat te antwoorden.
Oppositieleider Jeremy Corbyn herhaalde zondag in Britse media dat het parlement voor dergelijke aanvallen moet worden geraadpleegd. Hij herinnerde eraan dat May geen meerderheid heeft in het Lagerhuis, want de Conservatieve premier regeert dankzij de steun van een kleine Noord-Ierse partij. Dit kabinet zou dergelijke besluiten niet alleen mogen nemen, bovendien kan militair alleen worden ingegrepen met de zegen van de Veiligheidsraad van de VN, aldus Corbyn. Hij wil een wet die bepaalt dat het parlement eerst toestemming voor militaire acties moet geven.
De Britse minister van Buitenlandse Zaken, Boris Johnson, betoogde zondag dat het parlement niet is betrokken in het belang van het succes en de snelheid van de aanvallen.
In de Verenigde Staten heeft president Trump heeft zondag zijn gebruik van de term ‘Missie volbracht’ na de raketaanvallen verdedigd. Een aantal media had kritiek op zijn uitspraak.
De term wordt in verband gebracht met de voormalige president George W. Bush die hem in 2003 gebruikte. Bush kondigde toen aan dat grote gevechtsoperaties in Irak voorbij waren. Dat bleek later een grote misrekening. Het geweld barstte weer in alle hevigheid los.
‘De aanval in Syrië was zo perfect uitgevoerd, met zo’n precisie, dat de enige manier waarop de Fake News Media die onderuit konden halen, was door mijn gebruik van de term “Missie volbracht”,’ aldus Trump op Twitter. ‘Ik wist dat ze dit zouden doen, maar ik vind het zo’n mooie militaire term, dat hij terug moest worden gebracht. Gebruik het vaak!’
The Syrian raid was so perfectly carried out, with such precision, that the only way the Fake News Media could demean was by my use of the term “Mission Accomplished.” I knew they would seize on this but felt it is such a great Military term, it should be brought back. Use often! 14:19 – 15 apr. 2018
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
AD 15.04.2018 Nederland sprak geen steun uit voor de westerse vergeldingsactie tegen Syrië, want Den Haag beschikt niet over voldoende eigen informatie dat het Syrische regime achter een gifgasaanval op het rebellenbolwerk Douma zat. Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) in het programma WNL op Zondag.
,,Wat in de Nederlandse politieke geschiedenis heel belangrijk is, is dat je steun uitspreekt op het moment dat je ook eigen informatie hebt”, aldus Blok. Hij noemde het zeer plausibel dat het regime van president Assad chemische wapens heeft ingezet. Assad heeft dat ook in het verleden gedaan, benadrukte de bewindsman. De aanval is volgens Blok heel precies gericht geweest op de ‘productiecapaciteit’ van chemische wapens.
Minister-president Mark Rutte zei gisteren al dat het kabinet begrip heeft voor de aanvallen op Syrische doelwitten. ,,De internationale gemeenschap kan dit niet accepteren”, vond Rutte. Hij noemde de aanvallen ‘in de huidige omstandigheden proportioneel en weloverwogen’.
Nederland stemde gisteren nog wel in met de gemeenschappelijke NAVO-verklaring waarin de volledige steun wordt uitgesproken voor de westerse vergeldingsactie tegen Syrië. Nederland liet wel de kanttekening plaatsen ‘dat het moeite had in te stemmen’ met de verklaring. ,,Omwille van de NAVO-solidariteit heeft het kabinet echter besloten uiteindelijk in te stemmen”, zei Blok.
Blok wijst er vandaag op dat in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties is aangedrongen op een ‘compleet’ onderzoek, ook om vast te stellen wie er achter de gifgasaanval zat. Dat onderzoek is echter door Rusland geblokkeerd.
De minister bestempelde de situatie als een gesloten knoop: ,,Je mag de vraag niet stellen, dus je zult het antwoord niet krijgen.” De huidige missie van de organisatie tegen chemische wapens (OPCW) onderzoekt alleen de inzet van gifgas. Zo wordt er volgens Blok een ‘rookgordijn’ opgeworpen. Hij noemde de houding van de Russen ‘heel cynisch’.
NOS 14.04.2018 Hoewel het kabinet begrip heeft voor de bombardementen op Syrische doelen, kan een oplossing voor de oorlog Syrië alleen gevonden worden aan de onderhandelingstafel, zegt minister Blok. “De volle inzet van de Nederlandse regering is om via de VN-Veiligheidsraad uiteindelijk een wapenstilstand te bereiken, toegang tot hulp en het liefst uiteindelijk vrede.”
Daarom ook moeten de lijnen met Rusland open blijven, vindt Blok. “We hebben Rusland nodig. Rusland is lid van de Veiligheidsraad”, zegt hij tegen persbureau ANP.
De vergeldingsactie van vannacht was volgens Blok een “afgewogen manier” om op de aanvallen in Douma te reageren. Hij noemt het aannemelijk dat een week geleden in de stad gifgas is ingezet. “We weten zeker dat het regime van Assad ook in het verleden gifgas gebruikt heeft. Alles bij elkaar voldoende reden om begrip te hebben voor deze actie.”
Hij stelt verder “dat de wereld niet op zijn handen kan blijven zitten.” Volgens Blok is er geen sprake van geweest dat Nederland zelf zou deelnemen aan de bombardementen. “Het Nederlandse kabinet heeft begrip voor de actie, maar niet aangeboden om zelf mee te doen”, stelt hij.
Kamer reageert wisselend
In de Tweede Kamer is wisselend gereageerd op de bombardementen.
SP-Kamerlid Karabulut spreekt van een “totaal onverantwoorde aanval”. Zij vindt dat eerst de feiten op tafel hadden gemoeten over de aanval in Douma, voor er passende maatregelen getroffen waren. “Dit is een geopolitiek spel dat over de ruggen van de Syriërs wordt gevoerd, met risico’s voor ons allemaal”, waarschuwt Karabulut. “Het brengt een oplossing niet dichterbij en het gevaar bestaat dat het conflict zich verder verdiept.”
Volgens GroenLinks-Kamerlid Van Ojik maakt de aanval duidelijk dat de inzet van chemische wapens niet onbestraft blijft. Hij hoopt dat de bombardementen het regime van Assad ervan weerhouden in de toekomst nieuwe aanvallen uit te voeren. “Maar zolang een coherente politieke strategie ontbreekt, zal een geïsoleerde militaire respons de oplossing van het conflict in Syrië helaas niet dichterbij brengen.”
Ook andere partijen hebben begrip getoond voor de aanvallen. PVV-Kamerlid De Roon zegt het Amerikaanse besluit om op te treden te “respecteren”. Wel vraagt hij zich af hoe doeltreffend de bombardementen zijn.
Coalitie
Coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie vinden dat de aanval op Douma niet onbestraft mag blijven.
“Assads gruwelijke chemische aanvallen zijn een grove schending van het oorlogsrecht. Dat moet bestraft worden en dat doet het Westen nu ook”, stelt VVD-fractievoorzitter Dijkhoff.
“Het gebruik van chemische wapens kan en mag niet onbestraft blijven. De militaire actie tegen Syrië was onvermijdelijk”, zegt ChristenUnie-Kamerlid Voordewind.
AD 14.04.2018 Tweede Kamerleden reageren verdeeld op de bombardementen in Syrië van afgelopen nacht. SP-Kamerlid Sadet Karabulut spreekt van ‘roekeloos optreden’. Voor regeringspartij D66 voelt de militaire actie ‘onwenselijk en ongemakkelijk’. De VVD is blij met een ‘helder signaal’.
,,Ik heb grote zorgen over de bombardementen op Syrië, terwijl de onderzoekers onderweg zijn naar Syrië”, laat SP’er Sadet Karabulut weten. Ze doelt op onderzoekers van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), die deskundigen naar Douma heeft gestuurd om de vermoedelijke gifgasaanval op die stad te onderzoeken.
,,Nederland moet dit roekeloze optreden veroordelen”, vindt Karabulut. ,,Er wordt gegokt met de veiligheid van miljoenen mensen in een vuil geopolitiek spel waarvan niemand de gevolgen kan overzien.”
Geen VN-mandaat: ‘onwenselijk en ongemakkelijk’
Voor regeringspartij D66 voelt het militair ingrijpen – zonder VN-mandaat – ‘onwenselijk en ongemakkelijk’. ,,Maar het is gezien de voortdurende schendingen niet onbegrijpelijk”, zegt D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma tegen deze krant. ,,Het is onbegrijpelijk dat Poetin onderzoeken naar chemische wapens vetoot in de VN en daarmee de inzet van deze verboden wapens normaliseert”, licht Sjoerdsma toe. ,,Hierdoor zien de Verenigde Staten, het VK en Frankrijk zich gedwongen een militair signaal af te geven zonder mandaat.”
Voor D66 blijft het ongemakkelijk dat nog geen onomstotelijk bewijs op tafel ligt dat het Syrische regime van Assad achter de vermoedelijke gifgasaanval in Douma zit. ,,Belangrijk is dat deze bondgenoten het bewijs zoveel mogelijk openbaren”, vindt Sjoerdsma.
De PvdA in de Tweede Kamer veroordeelt de bombardementen van vannacht niet, in tegenstelling tot de SP. ,,De vergeldingsaanval van de VS, het VK en Frankrijk stellen ons voor een dilemma”, zegt PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen daarover.
,,Feiten konden immers nog niet worden vastgesteld, omdat onafhankelijk onderzoek wordt belemmerd. Wat de PvdA betreft is er echter nooit een rechtvaardiging voor het gebruik van chemische wapens en daarom veroordelen wij deze proportionele aanval tegen strategische doelen in Syrië niet.”
VVD: ‘helder signaal richting Assad’
De VVD in de Tweede Kamer steunt het commentaar van premier Mark Rutte, van eerder deze ochtend. ,,Wij vinden het goed dat het Westen een helder signaal afgeeft richting Assad, en daarmee tegen iedereen die denkt chemische wapen te kunnen inzetten”, zegt VVD-Kamerlid Bente Becker. ,,Met het herhaaldelijk gebruik van deze wapens lapt Assad een belangrijk internationaal verbod aan zijn laars ten koste van onschuldige burgers. De internationale gemeenschap mag niet wegkijken en doorbreekt nu terecht het patroon van straffeloosheid.”
Volgens PVV-leider Geert Wilders zal de aanval in Syrië ‘niet helpen’. ,,Assad komt alleen maar sterker in het zadel”, laat hij via Twitter weten. ,,Nederland moet ten aanzien van de islamitische wereld meer non-interventie nastreven. Veiligheid in eigen land op 1!”
Nederland levert geen bijdrage aan de militaire actie in Syrië. Het kabinet heeft wel begrip voor de raketaanvallen van afgelopen nacht en noemt het ingrijpen ‘proportioneel en weloverwogen’.
NU 14.04.2018 Nederland heeft moeite gehad met het steunen van de NAVO-verklaring over de aanval van Syrië, waarin de lidstaten de volledige steun hebben gegeven. Volgens minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) komt dit door het ontbreken van eigen informatie over de aanval.
Wegens NAVO-solidariteit is Nederland wel akkoord gegaan, met de kanttekening dat het kabinet “zelf wel bij begrip blijft”. Dit schrijft Blok in een brief aan de Tweede Kamer, zo is te lezen op 1848.nl.
Nederland sprak eerder geen steun uit voor de westerse vergeldingsactie tegen Syrië, want Den Haag beschikt niet over voldoende eigen informatie dat het Syrische regime achter een gifgasaanval op het rebellenbolwerk Doumazat. De vergeldingsaanval werd uitgevoerd door de VS, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk.
”Wat in de Nederlandse politieke geschiedenis heel belangrijk is, is dat je steun uitspreekt op het moment dat je ook eigen informatie hebt”, zei Blok in het programma WNL op Zondag.
Chemische wapens
Hij noemde het zeer plausibel dat het regime van president Assad chemische wapensheeft ingezet. Assad heeft dat ook in het verleden gedaan, benadrukte de bewindsman. ”Vandaar dat we nu ook begrip hebben voor deze actie.” De aanval is ook heel precies gericht geweest op de ”productiecapactiteit” van chemische wapens, aldus Blok verder.
Hij wijst erop dat in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties is aangedrongen op een ”compleet” onderzoek, ook om vast te stellen wie er achter de gifgasaanval zat. Maar zo’n onderzoek is door Rusland, de verdediger van het Assad-regime, geblokkeerd. Daardoor is het niet mogelijk erachter te komen of het ”alweer Assad” was.
Blok bestempelde de situatie als een gesloten knoop: ”Je mag de vraag niet stellen, dus je zult het antwoord niet krijgen.” De huidige missie van de organisatie tegen chemische wapens door de Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens(OPCW) onderzoekt alleen de inzet van gifgas.
Zo wordt er volgens Blok een ”rookgordijn” opgeworpen. Want zonder antwoord op de vraag wie de schuldige is, kun je blijven zeggen dat je niet kunt reageren. Hij noemde de houding van de Syrische bondgenoot Rusland heel cynisch.
Bombardementen
De bombardementen van het westen, die in de nacht van vrijdag op zaterdag op drie doelen in Syrië werd uitgevoerd, waren gericht op productielocaties van chemische wapens.
De landen hebben 105 raketten afgevuurd die succesvol hun doelen hebben geraakt. Het programma voor het maken van chemische wapens zou volgens het Pentagon nu “kreupel” zijn, omdat Syrië veel materieel is verloren.
NOS 14.04.2018 Een onderzoeksteam van de OPCW, de organisatie voor het verbod op chemische wapens, is aangekomen in Syrië. Het team probeert het door oorlog verwoeste Douma in te komen, waar volgens het Westen vorig weekend is gebombardeerd met gifgas. Tientallen burgers kwamen om het leven, onder wie veel kinderen.
Nu alle ogen zijn gericht op Syrië moeten de onderzoekers vaststellen of inderdaad chemische wapens gebruikt zijn, en zo ja, welke. Een race tegen de klok, helemaal nu president Trump aanstuurt op een vergeldingsactie tegen Syrië.
In het hart van het oorlogsgebied
Ook Westerse inlichtingendiensten zijn druk op zoek naar aanwijzingen. Sommige landen denken het al te weten: zowel de Verenigde Staten als Frankrijk zegt er zeker van te zijn dat het Syrische regime chloorgas heeft ingezet tegen de bevolking. De regering in Damascus spreekt alle beschuldigingen tegen.
De OPCW moet duidelijkheid geven. De Syrische ambassadeur in Brussel heeft het onderzoeksteam verzekerd van zijn volledige medewerking. Mocht het de inspecteurs lukken in het hart van het oorlogsgebied te komen, dan begint het voor hen pas echt.
In Syrië zijn vaker aanvallen met chemische wapens geweest. Bekijk hier een overzicht:
“Het team, bestaande uit onderzoekers met ieder hun eigen specialiteiten, gaat dan eerst opzoek naar getuigenissen van slachtoffers en ooggetuigen”, vertelt Jean Pascal Zanders, specialist in chemische en biologische oorlogsvoering. “Ze vragen naar de lichamelijke verschijnselen die na de aanval optraden, hoe de substantie er uitzag en hoe het rook.”
Aan de hand daarvan kan de getroffen plek worden gelokaliseerd. “Dat is precisiewerk”, zegt Zanders. “Het team gaat daar op zoek naar sporen: ze nemen grondmonsters af, en kijken of er minuscule hoeveelheden op planten zijn achtergebleven.”
Veel chemicaliën verdwijnen vaak binnen een paar uur uit het bloed van mensen, aldus Ruud Busker, TNO.
Het verzamelen van bewijzen is allesbehalve eenvoudig. “Veel giftige gassen als chloor, waarvan wordt vermoed dat het is gebruikt, verdampen snel. Vooral in open ruimtes en zeker als het warm is. Bovendien verdwijnen veel chemicaliën vaak binnen een paar uur uit het bloed van mensen”, zegt Ruud Busker, deskundige chemische wapens bij TNO. Het onderzoeksinstituut uit Rijswijk is een van de twintig gespecialiseerde laboratoria ter wereld die het verzamelde bewijs van de OPCW onderzoeken.
Mogelijke gifgasaanval door Syrische regeringstroepen
Toch zijn in sommige gevallen zelfs tot een paar weken na een gifgasaanval sporen van chemische stoffen terug te vinden. “Daar heeft ons laboratorium zelf voor gezorgd”, zegt Busker. “Een gifgas als zenuwgas verdwijnt dan wel snel uit het bloed, maar de reactie die het veroorzaakt blijft langer in het lichaam aantoonbaar. Iets dergelijks geldt ook voor chloor. Sommige stoffen zijn bijvoorbeeld nog langere tijd in nagels op te sporen.”
Terug naar Den Haag
Het onderzoeksteam kan in een dag klaar zijn met de expeditie, weet Zanders. Na afloop vliegt het team met de verzamelde bewijzen terug naar Den Haag, waar het hoofdkwartier van de OPCW is gevestigd. “Daar is een Syrische waarnemer bij aanwezig”, vertelt Zander. “Hij moet de integriteit van het proces garanderen.”
De OPCW gaat enorm grondig te werk, veel grondiger dan inlichtingendiensten in bijvoorbeeld Frankrijk of Rusland, aldus Jean Pascal Zanders.
Vanuit Nederland worden de stalen vervolgens doorgestuurd naar meerdere speciale laboratoria. “Zij moeten het bewijs onafhankelijk van elkaar analyseren”, zegt Busker van TNO. “De laboratoria krijgen dan bijvoorbeeld allemaal een beetje van hetzelfde bloed opgestuurd.” Busker kan niet reageren op de vraag of het Nederlandse laboratorium TNO daar dit keer ook bij betrokken is.
De OPCW werkt alleen samen met de beste labs ter wereld. De instellingen die op de lijst van de organisatie staan moeten elk jaar examen doen om daar op te mogen blijven staan.
En dan, de resultaten
De resultaten van het onderzoek zullen nog wel even op zich laten wachten. “Dat kan een paar weken duren”, zegt Busker. En zelfs als die er straks zijn, dan bestaat daarmee nog geen volledige duidelijkheid over wat zich vorig weekend in Douma heeft afgespeeld.
De OPCW kan vaststellen of en wat voor chemische wapens er zijn gebruikt, maar het kan geen verantwoordelijken aanwijzen. “Het is een neutrale organisatie die enorm grondig te werk gaat, veel grondiger dan inlichtingendiensten in bijvoorbeeld Frankrijk of Rusland”, zegt Zanders. “De OPCW heeft daarin absoluut de hoogste competentie.”
Maar omdat de organisatie geen conclusies kan trekken, bestaat volgens de specialist chemische oorlogsvoering een grote kans dat betrokken partijen de uitkomsten ervan ook ieder op hun eigen manier zullen interpreteren. “Je moet niet vergeten dat de ‘waarheid’ over wat er afgelopen weekend is gebeurd niet wetenschappelijk, maar politiek zal zijn.”
Bij alle landen, op vier na, hebben het Verdrag Chemische Wapens ondertekend. De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) moet toezien op de naleving daarvan.
De oorlog in Syrië is het eerste conflict waarbij de OPCW betrokken raakt sinds het verdrag in 1997 van kracht werd. In 2013 werden honderden mensen gedood door raketten gevuld met sarin-gas in Oost-Goutha.
Ook toen zwol de roep om ingrijpen vanuit het Westen aan. “Gifgas is de rode lijn”, zei de Amerikaanse president Obama destijds. Een aanval leek, ook toen, even onvermijdelijk, maar kwam er uiteindelijk niet.
Bij wijze van compromis, aangedragen door Rusland, werd Syrië lid van de OPCW. Ook werd afgesproken dat het chemische wapenarsenaal van het land zou worden vernietigd. Dat leek voorspoedig te gaan, maar er zijn experts die vermoeden dat Syrië een aantal wapens heeft achtergehouden of die opnieuw ontwikkelt.
NOS 12.04.2018 Het Nederlandse kabinet acht het “heel waarschijnlijk dat Syrië achter die verschrikkelijke gifgasaanval in Douma zit”. Dat zei premier Rutte in China tegen de NOS. Hij heeft dan ook begrip voor een eventuele aanval van de Verenigde Staten op Syrië.
Rutte zegt het te betreuren dat Rusland een besluit van de VN-Veiligheidsraad heeft tegengehouden om onderzoek te doen naar het gebruik van chemische wapens in de Syrische plaats.
Zo’n onderzoek had boven tafel kunnen halen “wie hier precies verantwoordelijk is”, zegt Rutte. Nu dat niet kan, maar het er heel erg op lijkt dat Syrië erachter zit, heeft het kabinet besloten dat Nederland er begrip voor heeft “als de Amerikanen met anderen iets doen”, aldus de premier.
Aanval door VS legaal?
Gevraagd of er momenteel wel een internationale juridische basis is voor een aanval op Syrië, antwoordt de premier: “Voor Nederland geldt dat wij sinds een aantal jaren heel precies definiëren wanneer wij zo’n juridische basis wel of niet aanwezig achten. Vandaar dat wij altijd heel zorgvuldig onze woorden kiezen.”
Rutte zei verder dat hij alleen maar kan herhalen wat minister Bijleveld van Defensie gisteren al zei: Nederland heeft begrip voor een eventuele aanval op Syrië. “Daarbij is wel van belang dat die proportioneel is. Dat is cruciaal.”
De procureur-generaal bij de Hoge Raadgaat zich buigen over de aangiftes die zijn gedaan tegen Alexander Pechtold in de kwestie die hem de bijnaam ‘Alexander Penthouse’opleverde. Tegen de D66-leider zijn ruim 200 aangiftes binnengekomen over het appartement in Scheveningen dat hij van een Canadese ex-diplomaat heeft gekregen.
Volgens de aangifte zou Pechtold zich hiermee o.a. schuldig hebben gemaakt aan ambtelijke omkoping, een ambtsdelict. In het geval van een ambtsdelict is het OM niet bevoegd om deaangiften te beoordelen.
Het Openbaar Ministerie is niet bevoegd om zo’n zaak te beoordelen als het om een politicus gaat. De procureur-generaal zal na zijn onderzoek de minister van Justitie informeren. Uiteindelijk neemt de regering of de Tweede Kamer een besluit over vervolging.
Meldplicht ??
Eind vorig jaar besloot de Tweede Kamer geen onderzoek naar de schenking van het appartement in te stellen. Het appartement in Scheveningen was een geschenk van een bevriende Canadese ex-diplomaat.
Hallo… dat maak ik zelf toch uit !!!!
Privékwestie
In het geschenkenregister geven Kamerleden geschenken op van meer dan 50 euro. Pechtold kreeg het appartement van een bevriende Canadese oud-diplomaat. Pechtold beschouwt het als een privékwestie. Hij kreeg het begin vorig jaar. Hij gaf het appartement niet op als “Geschenk”. Verschillende andere fractieleiders vinden dat hij dat wel had moeten doen.
Meldplicht
Had Alexander Pechtold moeten melden dat hij een appartement ter waarde van 135.000 euro kreeg van een bevriende Canadese oud-ambassadeur? ‘ Ja, hij had het moeten laten registreren’, zegt Hoogleraar staatsrecht Wim Voermans. ‘Niet omdat het nou wel of niet in de regeltjes staat. De regeltjes zijn niet zo duidelijk. Maar hij had het als ervaren politicus moeten aanvoelen.’
Zo noemde hoogleraar staatsrecht Wim Voermans van de Universiteit Leiden het volkomen onbegrijpelijk dat de politicus het appartement niet heeft gemeld. Voermans vindt namelijk dat de D66-leider in het register had kunnen uitleggen dat het een privézaak is, die zijn politieke functioneren helemaal niet heeft beïnvloed.
Bijna 200 mensen hadden aangiften gedaan tegen D66-leider Alexander Pechtold omdat hij een appartement niet heeft gemeld in het geschenkenregister van de Tweede Kamer. Dat bevestigde het OM na berichtgeving van The Post Online. Het OM bestudeerde de aangiftes en bekeek of het een strafrechtelijk onderzoek zou stellen.
Waar de aangiftes precies voor werden gedaan, was onduidelijk. Vermoedelijk is er een verband met een kant-en-klare aangifte tegen Alexander Pechtold voor ambtelijke corruptie en valsheid in geschrifte. Alleen persoonlijke gegevens en een handtekening ontbreken daar nog op. Deze staat sinds eind vorige maand online en onder meer GeenStijl schreef erover.
Het OM wilde inhoudelijk niets over de aangiften zeggen en dacht nog een paar weken nodig te hebben om ze te bestuderen.
OmroepWest 04.04.2018 De procureur-generaal bij de hoogste rechter van het land, de Hoge Raad, gaat zich buigen over de aangiftes tegen D66-leider Alexander Pechtold wegens onder meer omkoping. Tegen Pechtold kwamen ruim tweehonderd aangiftes binnen in verband met een geschonken appartement in Scheveningen. De klagers eisen juridische stappen omdat Pechtold zich door het aannemen van het royale cadeau zou hebben laten omkopen.
Het Openbaar Ministerie (OM) is niet bevoegd aangiftes te beoordelen als het om ambtsmisdrijven van politici gaat. De procureur-generaal gaat na zijn onderzoek de minister van Justitie en Veiligheid (JenV) informeren. Uiteindelijk neemt de regering een besluit en informeert zij de Tweede Kamer.
Het appartement in Scheveningen was een geschenk van een bevriende Canadese ex-diplomaat. Pechtold beschouwt het als een privékwestie. Hij kreeg het begin vorig jaar.
Hoge Raad
Het OM ontving de meeste aangiftes, bij het justitieministerie kwamen er vier binnen. Zij zijn in een bundel doorgeleid naar de procureur-generaal. Volgens de Grondwet moeten Kamerleden, ministers en staatssecretarissen bij ambtsdelicten terechtstaan voor de Hoge Raad. Opdracht voor vervolging wordt gegeven door de regering of de Tweede Kamer.
Eerder woensdag maakte het OM in een andere zaak rond Pechtold bekend dat een uitspraak van hem over Russen niet strafbaar is. Eind vorig jaar besloot de Tweede Kamer geen onderzoek naar de schenking van het appartement in te stellen.
NU 04.04.2018 De procureur-generaal bij de hoogste rechter van het land, de Hoge Raad, gaat zich buigen over de aangiftes tegen D66-leider Alexander Pechtold wegens onder meer omkoping.
Tegen Pechtold kwamen ruim tweehonderd aangiftes binnen in verband met een geschonken appartement. De klagers eisen juridische stappen omdat Pechtold zich door het aannemen van het royale cadeau zou hebben laten omkopen.
Het Openbaar Ministerie (OM) is niet bevoegd aangiftes te beoordelen als het om ambtsmisdrijven van politici gaat. De procureur-generaal gaat na zijn onderzoek de minister van Justitie en Veiligheid informeren. Uiteindelijk neemt de regering een besluit en informeert zij de Tweede Kamer.
Het appartement in Scheveningen was een geschenk van een bevriende Canadese ex-diplomaat. Pechtold beschouwt het als een privékwestie. Hij kreeg het begin vorig jaar.
Het OM ontving de meeste aangiftes, bij het justitieministerie kwamen er vier binnen. Zij zijn in een bundel doorgeleid naar de procureur-generaal.
Volgens de Grondwet moeten Kamerleden, ministers en staatssecretarissen bij ambtsdelicten terechtstaan voor de Hoge Raad. Opdracht voor vervolging wordt gegeven door de regering of de Tweede Kamer.
Eerder woensdag maakte het OM in een andere zaak rond Pechtold bekend dat een uitspraak van hem over Russen niet strafbaar is.
Telegraaf 04.04.2018 De procureur-generaal bij de hoogste rechter van het land, de Hoge Raad, gaat zich buigen over de aangiftes tegen D66-leider Alexander Pechtold wegens onder meer omkoping. Tegen Pechtold kwamen ruim tweehonderd aangiftes binnen in verband met een geschonken appartement. De klagers eisen juridische stappen omdat Pechtold zich door het aannemen van het royale cadeau zou hebben laten omkopen.
Het Openbaar Ministerie (OM) is niet bevoegd aangiftes te beoordelen als het om ambtsmisdrijven van politici gaat. Volgens de Grondwet moeten Kamerleden, ministers en staatssecretarissen bij ambtsdelicten terechtstaan voor de Hoge Raad.
De procureur-generaal gaat na zijn onderzoek de minister van Justitie en Veiligheid (JenV) informeren. Opdracht voor vervolging moet door de regering of de Tweede Kamer worden gegeven.
Privékwestie
Het appartement in Scheveningen was een geschenk van Serge Marcoux, eind jaren tachtig en begin jaren negentig diplomaat voor de Canadese ambassade in Den Haag. Het appartement was 135.000 euro waard. Pechtold gaf de gift niet op in het geschenkenregister van de Tweede Kamer. Volgens hem gaat het om een ’privékwestie’.
Volgens Geert Wilders zou die uitspraak („ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet”) ongeveer hetzelfde zijn als zijn ’minder Marokkanen’-uitspraak. Hij probeerde de zaken samen behandeld te laten worden.
NOS 04.04.2018 De procureur-generaal bij de Hoge Raad buigt zich over de aangiftes die zijn gedaan tegen Alexander Pechtold in de kwestie die hem de bijnaam ‘Alexander Penthouse’ opleverde. Tegen de D66-leider zijn ruim 200 aangiftes binnengekomen over het appartement in Scheveningen dat hij van een Canadese ex-diplomaat heeft gekregen. Daarmee zou hij zich hebben laten omkopen.
Het Openbaar Ministerie is niet bevoegd om zo’n zaak te beoordelen als het om een politicus gaat. De procureur-generaal zal na zijn onderzoek de minister van Justitie informeren. Uiteindelijk neemt de regering of de Tweede Kamer een besluit over vervolging.
Geschenkenregister Tweede Kamer
Pechtold kreeg het appartement begin vorig jaar. Hij beschouwt het als een privékwestie, omdat de Canadees een vriend is die hij al kent uit de tijd voordat hij de politiek in ging. Hij zag daarom geen aanleiding om het appartement te laten opnemen in het geschenkenregister van de Tweede Kamer.
De diplomaat had als pied-à-terre een flat in Scheveningen, die Pechtold mocht gebruiken als het zo uitkwam. In ruil daarvoor gaf hij bijvoorbeeld de planten water. De Canadees is al jaren met pensioen en woont ergens anders.
Volgens D66 wilde de Canadees eerst dat Pechtold het appartement zou erven, maar later schonk hij het al bij leven. Volgens de schenkingsakte is de flat 135.000 euro waard.
AD 04.04.2018 De Hoge Raad gaat de ruim 200 aangiftes tegen Alexander Pechtold vanwege een geschonken appartement behandelen. De afgelopen maanden zijn er ruim 200 aangiftes binnengekomen tegen de politicus.
De klagers eisen juridische stappen omdat Pechtold zich door het aannemen van het royale cadeau zou hebben laten omkopen. Het Openbaar Ministerie (OM) is niet bevoegd aangiftes te beoordelen als het om ambtsmisdrijven van politici gaat en daarom neemt de Hoge Raad de zaak voor zijn rekening.
De procureur-generaal gaat na zijn onderzoek de minister van Justitie en Veiligheid (JenV) informeren. Uiteindelijk neemt de regering een besluit en informeert zij de Tweede Kamer.
Geschenk
Het appartement in Scheveningen was een geschenk van een bevriende Canadese ex-diplomaat. Hij zou het appartement niet hebben gemeld in het geschenkenregister van de Tweede Kamer. Pechtold beschouwt het als een privékwestie. Hij kreeg het begin vorig jaar.
Eerder vandaag maakte het OM in een andere zaak rond Pechtold nog bekend dat een uitspraak van hem over Russen niet strafbaar is.
RO 04.04.2018 Zowel bij het Openbaar Ministerie (OM) als bij het ministerie van Justitie en Veiligheid zijn in de afgelopen weken aangiften binnengekomen tegen de heer Alexander Pechtold die worden doorgeleid naar de procureur-generaal bij de Hoge Raad.
De standaardaangifte die in totaal door ruim 200 mensen van internet werd gedownload en ingestuurd, ziet op de schenking van een appartement aan Pechtold begin 2017 door een bevriende Canadese oud-diplomaat. Volgens de aangifte zou Pechtold zich hiermee o.a. schuldig hebben gemaakt aan ambtelijke omkoping, een ambtsdelict. In het geval van een ambtsdelict is het OM niet bevoegd om de aangiften te beoordelen.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft vandaag al deze aangiften tegen de heer Pechtold inzake zijn appartement gebundeld ter doorgeleiding aan de procureur-generaal bij de Hoge Raad. Dat gebeurt conform het eerder dit jaar afgesproken protocol over de behandeling van aangiften van ambtsdelicten tegen bewindslieden en Kamerleden.
Het ministerie geleidt de aangiften door naar de procureur-generaal bij de Hoge Raad met het verzoek de aangiften te bestuderen. In totaal gaat het om ruim 200 aangiften. Het merendeel is door het OM ontvangen en vier aangiften zijn rechtstreeks bij het ministerie van Justitie en Veiligheid binnengekomen. De procureur-generaal bij de Hoge Raad informeert de minister van Justitie en Veiligheid over zijn bevindingen zodra hij klaar is met zijn onderzoek.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6fefdd56-2e49-11e9-91ed-33c589973ae7.jpg)
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 webredacteur bij Elsevier Weekblad
Berend Sommer (1990) is sinds maart 2017 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/23a5a270-6b06-11e8-87cd-554e95338ceb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/49d44b42-6a87-11e8-9c58-9185328912ba.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ce47b8f8-69a8-11e8-87cd-554e95338ceb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/59554212-68d2-11e8-bd44-a798a844f2a1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/65efa6ee-6683-11e8-a001-39e3447f40ee.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b62b34ee-6416-11e8-94c4-0fb7ca9ef4e3.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/21390b3c-6401-11e8-b374-4943cc2fdbf3.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5c278d6c-6367-11e8-8d84-01d4605df145.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9553663e-5a10-11e8-912b-b9e704a940fe.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f1e098ae-551f-11e8-8f27-a77189a0f9cb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f377e48c-4fbc-11e8-b80b-ef06df4e8420.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/281c8e28-5b60-11e8-9fdb-0fab06204cd3.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a4aec428-5846-11e8-b9d2-8385246d3e57.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/dd6bfbb2-555f-11e8-a52b-3da3abd77110.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5c3dc7b6-5562-11e8-bc8b-75b7a1ff5542.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/96086d1c-5566-11e8-a2e3-b921941bd6e4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/96279264-5566-11e8-a2e3-b921941bd6e4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cc787790-555a-11e8-b18b-8f34932db6be.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/939ddddc-536d-11e8-b9d2-8385246d3e57.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4edce076-53ae-11e8-829f-d7e83beff7aa.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6981f23a-5369-11e8-9648-9d94e6373620.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/703fa078-520a-11e8-a72c-39ef40b4cc75.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5be78c00-42c7-11e8-933d-f5c9a97f264b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8a48e7de-3104-11e9-821f-8577a8ff40c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8e28fd08-eab4-11e8-b274-b30b525c111a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8e28fd08-eab4-11e8-b274-b30b525c111a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5b28f8d0-430d-11e8-ae38-f9aa62ff7f7c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/658e92c8-4248-11e8-8b17-515d1de79b1e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8bc113aa-60eb-11e8-8f5c-41d2f1514c91.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0546daee-60a0-11e8-8244-f798f07df4cb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/061af3d2-eda0-11e8-8eaa-615bd33c8241.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d11eaa66-6f28-11e8-a76b-9fe89e841943.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ffdb822a-58e9-11e8-9aaf-5b9a30b0af49.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c3248a28-4577-11e8-9e27-3b1e9c9e1dca.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2e5f8802-4419-11e8-9590-9ba4cbd0fcce.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e91620e0-42fa-11e8-ad37-4fad45bb7656.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f7f9d0bc-42ef-11e8-bd19-393a4b6ece34.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/196050f8-42ed-11e8-820d-f5e30a7141bc.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5f1f1d72-424d-11e8-97f8-611bf24e8121.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/289af80e-4237-11e8-ae38-f9aa62ff7f7c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/463f8838-41a7-11e8-9436-cd0425beaaaf.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0312a806-3829-11e8-aa50-d32f6d195b42.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.