Een grote meerderheid van de Tweede Kamer wil dat het kabinet de Armeense genocide erkent. Tot nu toe spreekt het kabinet altijd over de ‘kwestie’, om Turkije niet voor het hoofd te stoten. De massamoord op Armeniërs is een zeer gevoelige kwestie voor Turkije.
Ruim honderd jaar geleden, tussen 1915 en 1917, vond er een grote volkerenmoord plaats door het Ottomaanse rijk, dat nu Turkije is. Daarbij werden toen meer dan een miljoen Armeniërs omgebracht.
Boze reacties
In Turkije leidt het nog altijd tot boze reacties als de massamoorden genocide worden genoemd. Daar vindt men dat het niet om een geplande volkerenmoord gaat. Tot nu toe sprak de Nederlandse regering altijd van de ‘kwestie’. Daar moet verandering in komen, vindt de ChristenUnie, die steun krijgt van een grote Kamermeerderheid.
Onder meer CDA, SP, GroenLinks en PVV steunen de motie van de ChristenUnie.
ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind spreekt van “een volkerenmoord, die de Nederlandse regering nog steeds niet als zodanig erkent. Die schroom is absurd.”
‘Herhaling voorkomen’
“Ook in 2021 voelen de Armeniërs de dreiging van het Turkije van Erdogan”, vervolgt hij. “De Turkse leider steunde Azerbeidzjan vorig jaar nog in de strijd tegen de Armeniërs in Nagorno-Karabach. Deze agressie moet een halt worden toegeroepen. Om verzoening te bevorderen en herhaling in de toekomst te voorkomen, is het allereerst van groot belang dat landen zich helder uitspreken.”
Drie jaar geleden besloot de Tweede Kamer, op initiatief van de ChristenUnie, de genocide zelf al te erkennen. Echter het kabinet houdt nog steeds vast aan de minder scherpe formulering. Het is ondanks de Kamermeerderheid nog maar de vraag of het demissionaire kabinet dat nu ook zal gaan doen. Deze week wordt er over de motie gestemd.
NOS 25.04.2021 Armeense Nederlanders reageren opgelucht op het erkennen van de Armeense genocide door de Amerikaanse president Biden. De gemeenschap hoopt dat de erkenning door de VS een stok achter de deur is voor de Nederlandse regering.
“De erkenning betekent heel veel voor ons. Mensen waren vandaag erg gespannen”, zegt Inge Drost, woordvoerder van de Federatie Armeense Organisaties Nederland (FAON). “Veel mensen hadden hoop dat het zou gebeuren, maar men had ook bedenkingen. Het is al zo vaak misgelopen.”
In een verklaring noemde president Biden de massamoord op Armeniërs door Ottomanen in de eerste helft van de 20e eeuw genocide. Dat deed hij op de dag dat Armeniërs wereldwijd de Armeense genocide herdenken.
Turkse reactie
Gisteren sprak Biden al telefonisch over zijn voornemen met de Turkse president Erdogan. Turkije verwerpt de erkenning door de VS volledig. “Woorden kunnen de geschiedenis niet veranderen of herschrijven”, zegt minister Cavusoglu van Buitenlandse Zaken. “We hoeven van niemand wat te leren over ons eigen verleden.”
De Turkse reactie is voor de Armeense gemeenschap geen verrassing. “Het komt er telkens op neer dat wij leugens vertellen, dat we het zelf verzonnen hebben of dat het onze eigen schuld is”, vat Drost samen. “Die ontkenningspolitiek van Turkije is enerzijds geweldig succesvol geweest – want kijk waar we 106 jaar later nog mee bezig zijn. Anderzijds is de ontkenningspolitiek totaal failliet. Er is eigenlijk niemand meer die het gelooft.”
“Iedere keer als erkenning opkwam, bleek het wisselgeld te zijn”, aldus Inge Drost, woordvoerder FAON.
Ook voor Drost, dochter van een Armeense moeder, is het een emotionele dag. “Iedere keer als erkenning opkwam, bleek het wisselgeld te zijn. Dan wil een land iets van Turkije, en dreigt men met erkenning van de Armeense genocide. Uiteindelijk gebeurde het dan niet. Het ligt voor ons zo gevoelig.”
De oorlog tussen Azerbeidzjan en Armenië in de betwiste regio Nagorno-Karabach, waarbij vorig jaar duizenden mensen om het leven kwamen, maakt de erkenning van de Armeense genocide extra belangrijk voor de Armeniërs.
“De erkenning is een kwestie van waarheid, historische gerechtigheid en bescherming voor de republiek Armenië, zeker in het kader van de gebeurtenissen in onze regio vorig jaar”, schrijft de Armeense premier Nikol Pashinyan in een brief aan Biden.
Nederlandse erkenning
“Dit is voor ons een pleister op de wonde”, zegt Drost. “De volgende stap is dat Nederland de Armeense genocide erkent en niet blijft heulen met ontkenners.”
De Nederlandse regering houdt het tot nu toe bij de formulering ‘de kwestie van de Armeense genocide’. De Tweede Kamer erkende de genocide wel. Dat gebeurde in 2018 op initiatief van de ChristenUnie.
Afgelopen februari riep de Tweede Kamer het demissionaire kabinet op om tot erkenning over te gaan. Minister Blok van Buitenlandse Zaken zei toen, voor de stemming over de oproep, dat het kabinet alleen tot de kwalificatie genocide wil overgaan, als er sprake is van “verankering in een VN-resolutie ofwel in een uitspraak van een internationaal gerechtshof, gebaseerd op gedegen onderzoek”.
Een woordvoerder van minister Blok zegt vanavond dat het Nederlandse kabinet kennis heeft genomen van het Amerikaanse standpunt over de Armeense genocide. Het kabinet neemt hierover een “eigenstandige beslissing”.
NU 25.04.2021 Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Amerikaanse ambassadeur in het land ontboden vanwege de erkenning van de Armeense genocide door de Amerikaanse president Joe Biden.
De Turkse onderminister van Buitenlandse Zaken Sedat Önal heeft de Amerikaanse ambassadeur David Satterfield “in de krachtigste bewoordingen” verteld dat de verklaring van Biden geen rechtsgrondslag heeft en dat Ankara deze onaanvaardbaar vindt. Hij zei dat de verklaring een “moeilijk te herstellen wond in de betrekkingen” heeft veroorzaakt.
Biden is de eerste Amerikaanse president die de genocide officieel erkent. In een verklaring die zaterdag werd verspreid door het Witte Huis herdenkt hij de slachtoffers van de genocide die begon op 24 april 1915. Zijn erkenning heeft kwaad bloed gezet in Turkije.
De Ottomaanse autoriteiten deporteerden en vermoordden van 1915 tot 1917 ongeveer 1,5 miljoen Armeniërs. Het officieel erkennen als genocide ligt nog altijd erg gevoelig in Turkije. Het land ontkent dat er sprake was van gerichte volkerenmoord.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavusoglu wees eerder op zaterdag de erkenning ook al volledig van de hand. “Niemand hoeft ons iets over ons eigen verleden te vertellen. Deze hele verklaring is populistisch en ondermijnt de band tussen de landen.” Het ministerie van Buitenlandse Zaken schrijft in een verklaring dat Biden geen juridische basis heeft voor deze uitspraak. Een woordvoerder van president Recep Tayyip Erdogan zegt dat de VS naar zijn eigen verleden moeten kijken.
De Armeense premier Nikol Pashinyan noemt de erkenning een “krachtige stap richting rechtvaardigheid en een sterke steun voor de nakomelingen van de slachtoffers”. Hij zegt blij te zijn met de erkenning van de volkerenmoord, ook gezien de recente onrust tussen Armenië en Azerbeidzjan.
NOS 24.04.2021 De Amerikaanse ambassadeur in Turkije wordt ontboden door het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken vanwege de erkenning van de Armeense genocide door president Biden.
De Turkse minister Cavusoglu van Buitenlandse Zaken had al gezegd de erkenning te verwerpen. Volgens hem is er geen enkele juridische grondslag voor de erkenning. Het land spreekt zelf van “de Armeense kwestie”.
Aan de Amerikaanse ambassadeur zal daarom “een sterke reactie” van Turkije worden overgebracht, schrijft het ministerie in een verklaring. “Deze erkenning doet het Turkse volk veel pijn. Deze wond zal moeilijk te herstellen zijn.”
Term vermijden
De meeste voorgangers van Biden hebben de term voor de moord en deportatie van honderdduizenden Armeniërs vermeden, om te voorkomen dat de relatie met NAVO-partner Turkije zou worden geschaad. Alleen president Reagan gebruikte het woord genocide, in 1981.
Het Nederlandse kabinet gebruikt tot nu toe de formulering “de kwestie van de Armeense genocide”, hoewel een Kamermeerderheid de Armeense genocide drie jaar geleden heeft erkend. In februari riep de Kamer het kabinet nogmaals op zich daarbij aan te sluiten.
MSN 24.04.2021 Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Amerikaanse ambassadeur in het land ontboden vanwege de erkenning van de Armeense genocide door de Amerikaans president Joe Biden.
De Turkse onderminister van Buitenlandse Zaken Sedat Önal heeft de Amerikaanse ambassadeur David Satterfield “in de meest krachtige bewoordingen” verteld dat de verklaring geen rechtsgrondslag heeft en dat Ankara deze onaanvaardbaar vindt. Hij zei dat de verklaring een “moeilijk te herstellen wond in de betrekkingen” heeft veroorzaakt.
Biden is de eerste Amerikaanse president die officieel de genocide erkent. In een verklaring die zaterdag werd verspreid door het Witte Huis herdenkt hij de slachtoffers van de genocide die begon op 24 april 1915. Zijn erkenning is in Turkije met afkeuring ontvangen.
De Ottomaanse autoriteiten deporteerden en vermoordden ongeveer 1,5 miljoen Armeniërs van 1915 tot 1917. Het officieel erkennen als genocide ligt nog altijd erg gevoelig in Turkije, het land ontkent dat er sprake was van gerichte volkerenmoord.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Cavusoglu wees eerder zaterdag de erkenning ook al volledig van de hand. “Niemand hoeft ons iets over ons eigen verleden te vertellen. Deze hele verklaring is populisme en ondermijnt de band tussen de landen.” Het ministerie van Buitenlandse Zaken schrijft in een verklaring dat Biden geen juridische basis heeft voor deze uitspraak. Een woordvoerder van president Recep Erdogan zegt dat de VS naar hun eigen verleden moeten kijken.
De Armeense premier noemt de erkenning een “krachtige stap richting rechtvaardigheid en een sterke steun voor de nakomelingen van de slachtoffers”. Nikol Pasjinian zegt blij te zijn met de erkenning van de volkerenmoord, ook gezien de recente onrust tussen Armenië en Azerbeidzjan.
NU 25.04.2021 Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Amerikaanse ambassadeur in het land ontboden vanwege de erkenning van de Armeense genocide door de Amerikaanse president Joe Biden.
De Turkse onderminister van Buitenlandse Zaken Sedat Önal heeft de Amerikaanse ambassadeur David Satterfield “in de krachtigste bewoordingen” verteld dat de verklaring van Biden geen rechtsgrondslag heeft en dat Ankara deze onaanvaardbaar vindt. Hij zei dat de verklaring een “moeilijk te herstellen wond in de betrekkingen” heeft veroorzaakt.
Biden is de eerste Amerikaanse president die de genocide officieel erkent. In een verklaring die zaterdag werd verspreid door het Witte Huis herdenkt hij de slachtoffers van de genocide die begon op 24 april 1915. Zijn erkenning heeft kwaad bloed gezet in Turkije.
De Ottomaanse autoriteiten deporteerden en vermoordden van 1915 tot 1917 ongeveer 1,5 miljoen Armeniërs. Het officieel erkennen als genocide ligt nog altijd erg gevoelig in Turkije. Het land ontkent dat er sprake was van gerichte volkerenmoord.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavusoglu wees eerder op zaterdag de erkenning ook al volledig van de hand. “Niemand hoeft ons iets over ons eigen verleden te vertellen. Deze hele verklaring is populistisch en ondermijnt de band tussen de landen.” Het ministerie van Buitenlandse Zaken schrijft in een verklaring dat Biden geen juridische basis heeft voor deze uitspraak. Een woordvoerder van president Recep Tayyip Erdogan zegt dat de VS naar zijn eigen verleden moeten kijken.
De Armeense premier Nikol Pashinyan noemt de erkenning een “krachtige stap richting rechtvaardigheid en een sterke steun voor de nakomelingen van de slachtoffers”. Hij zegt blij te zijn met de erkenning van de volkerenmoord, ook gezien de recente onrust tussen Armenië en Azerbeidzjan.
Telegraaf 24.04.2021 Joe Biden is de eerste Amerikaanse president die officieel de Armeense genocide erkent. In een verklaring die zaterdag werd verspreid door het Witte Huis herdenkt hij de slachtoffers van de genocide die begon op 24 april 1915.
De Ottomaanse autoriteiten deporteerden en vermoordden ongeveer 1,5 miljoen Armenen van 1915 tot 1917. Het officieel erkennen als genocide ligt nog altijd erg gevoelig in Turkije, het land ontkent dat er sprake was van gerichte volkerenmoord.
’Populisme’
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Cavusoglu wijst de erkenning volledig van de hand. „Niemand hoeft ons iets over ons eigen verleden te vertellen. Deze hele verklaring is populisme en ondermijnt de band tussen de landen.” Het ministerie van Buitenlandse Zaken schrijft in een verklaring dat Biden geen juridische basis heeft voor deze uitspraak. Een woordvoerder van president Recep Erdogan zegt dat de VS naar hun eigen verleden moeten kijken.
De Armeense premier noemt de erkenning een „krachtige stap richting rechtvaardigheid en een sterke steun voor de nakomelingen van de slachtoffers.” Nikol Pasjinian zegt blij te zijn met de erkenning van de volkerenmoord, ook gezien de recente onrust tussen Armenië en Azerbeidzjan.
Biden zegt dat hij niemand wil beschuldigen, maar dat hij met de erkenning van de genocide wil voorkomen dat het nog een keer gebeurt. „Laten we ons voornemen om dit soort wreedheden te voorkomen vernieuwen en laten we verzoening en vergiffenis nastreven.”
Een Amerikaanse official zei, nadat de verklaring werd gepubliceerd, dat Biden nog steeds nauw wil blijven samenwerken met Turkije, dat een NAVO-bondgenoot is. Om de schade beperkt te houden, sprak Biden vrijdag met Erdogan. In juni spreken ze elkaar tijdens de NAVO-top. Turkije heeft geen diplomatieke maatregelen aangekondigd, wat het eerder wel deed als landen de Armeense genocide erkenden.
In 1981 noemde toenmalig president Ronald Reagan het ook een genocide, maar dat is nooit in een officiële verklaring naar buiten gebracht. Sindsdien vermeden alle presidenten het woord.
RTL 24.04.2021 Ruim honderd jaar na dato heeft Joe Biden als eerste president van de Verenigde Staten de Armeense genocide erkent. Biden herdenkt in een verklaring die vandaag werd verspreid de slachtoffers van de genocide, die op deze datum in 1915 begon. Hij raakt daarmee een gevoelige snaar bij NAVO-bondgenoot Turkije.
Tussen 1915 en 1917 werden zo’n 1,5 miljoen Armenen gedeporteerd en vermoord. De Turkse regering ontkent nog altijd er sprake was van genocide, en spreekt liever van de ‘Armeense Kwestie’. De Turkse regering is dan ook niet blij met de verklaring van Biden. De Amerikaanse ambassadeur in Turkije is op het matje geroepen.
Volgens het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken veroorzaakt Biden een ‘diepe wond’ in de relatie tussen Turkije en de Verenigde Staten.
‘Populistisch’
“Niemand hoeft ons iets over ons eigen verleden te vertellen”, zei minister Mevlüt Cavusoglu. “Deze hele verklaring is populistisch, en ondermijnt de band tussen de landen.”
Wat is de Armeense genocide, en waarom speelt de kwestie nog steeds?
Biden heeft zijn verklaring gisteren tijdens een telefoongesprek al aangekondigd aan de Turkse president Recep Erdoğan. Dat gesprek verliep ‘zakelijk’.
De premier van Armenië is wel blij met de erkenning van de volkerenmoord. Hij noemt de erkenning een ‘krachtige stap’.
Nederland erkent genocide nog niet
In Nederland spreekt de regering nog altijd over ‘de kwestie van de Armeense genocide’, om Turkije niet voor het hoofd te stoten.
Eerder dit jaar werd door de Tweede Kamer een motie aangenomen, waarin het kabinet wordt opgeroepen de genocide ook te erkennen, maar daar heeft de regering nog geen gehoor aan gegeven.
De Tweede Kamer zelf besloot drie jaar geleden om de genocide wel te erkennen.
NU 24.04.2021 De Amerikaanse president Joe Biden heeft zaterdag de massamoord op de Armeniërs in het Ottomaanse Rijk tijdens de Eerste Wereldoorlog als genocide bestempeld. Dat deed hij in een statement naar aanleiding van de Armeense Herdenkingsdag, die elk jaar op 24 april gehouden wordt. Biden is de eerste Amerikaanse president in veertig jaar die deze stap zet.
In 1981 nam toenmalig president Ronald Reagan ook al eens het woord genocide in de mond. De erkenning van de Armeense genocide is tegen het zere been van NAVO-bondgenoot Turkije. Volgens de Turken was er geen sprake van geplande vernietiging van een volk.
Om die reden gingen de voorgangers van Biden het stempel van genocide uit de weg. Ook de Nederlandse regering houdt een slag om de arm en formuleert de genocide formeel nog altijd als “de kwestie van de Armeense genocide”.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavusoglu reageerde zaterdag vrijwel direct door te stellen dat Turkije het besluit van Biden verwerpt. Volgens Çavusoglu is de verklaring van de Amerikaanse president “populistisch”. Ook de Turkse oppositie heeft kritisch gereageerd op de verklaring van Biden. De Armeense premier Nikol Pashinyan spreekt daarentegen van een “krachtige stap”.
De Amerikaanse president sprak vrijdag al met zijn Turkse ambtgenoot Recep Tayyip Erdogan, naar verluidt om hem te informeren over zijn besluit om de massamoord op de Armeniërs tijdens de Eerste Wereldoorlog als genocide te erkennen. Volgens Armenië kwamen destijds anderhalf miljoen Armeniërs om het leven.
De Turkse regering stelt dat de Armeniërs het slachtoffer zijn geworden van oorlogsgeweld en honger in het toenmalige Ottomaanse Rijk, voorloper van het huidige Turkije. De Ottomanen vochten destijds tegen Rusland in de regio die nu Armenië is. Volgens de Turken begingen alle partijen wreedheden.
AD 24.04.2021 Joe Biden is de eerste Amerikaanse president die officieel de Armeense genocide erkent. In een verklaring die zaterdag werd verspreid door het Witte Huis herdenkt hij de slachtoffers van de genocide die begon op 24 april 1915.
De Ottomaanse autoriteiten deporteerden en vermoordden ongeveer 1,5 miljoen Armenen in de jaren na 1915. Het officieel erkennen als genocide ligt nog altijd erg gevoelig in Turkije, het land ontkent dat er sprake was van gerichte volkerenmoord.
De voorgangers van Biden gingen het erkennen van de genocide dan ook uit de weg, om Ankara niet tegen de haren in te strijken. De huidige Amerikaanse president zei tijdens zijn verkiezingscampagne vorig jaar echter al dat hij eenmaal in het Witte Huis van plan was de volkerenmoord bij naam te noemen.
Premier Nikol Pashinyan van Armenië prijst de erkenning van Biden. Hij noemt het ‘een krachtige stap’ die ‘de suprematie van mensenrechten en waarden in internationale betrekkingen’ bevestigt. ,,Vanuit dit oogpunt is het een inspirerend voorbeeld voor iedereen die aan een rechtvaardige en tolerante internationale samenleving wil bouwen‘’, aldus Pashinyan.
‘Populisme’
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Cavusoglu wijst de erkenning volledig van de hand. ,,Niemand hoeft ons iets over ons eigen verleden te vertellen. Deze hele verklaring is populisme en ondermijnt de band tussen de landen.”
Het ministerie stelt in een verklaring dat Biden geen juridische basis heeft voor deze uitspraak. Een woordvoerder van president Recep Tayyip Erdogan zegt dat de VS naar het eigen verleden moeten kijken.
Inmiddels is de Amerikaanse ambassadeur in Turkije op het matje geroepen. De Turkse onderminister van Buitenlandse Zaken Sedat Önal heeft David Satterfield ‘in de meest krachtige bewoordingen’ verteld dat de verklaring geen rechtsgrondslag heeft en dat die een ‘moeilijk te herstellen wond in de betrekkingen’ heeft veroorzaakt.
Krachtige stap
De Armeense premier Nikol Pasjinian noemt de erkenning een “krachtige stap richting rechtvaardigheid en een sterke steun voor de nakomelingen van de slachtoffers”. Pasjinian zegt blij te zijn met de erkenning van de volkerenmoord, ook gezien de recente onrust tussen Armenië en Azerbeidzjan.
Biden zegt dat hij niemand wil beschuldigen, maar dat hij met de erkenning van de genocide wil voorkomen dat het nog een keer gebeurt. ,,Laten we ons voornemen om dit soort wreedheden te voorkomen vernieuwen en laten we verzoening en vergiffenis nastreven.”
Nauw samenwerken
Een Amerikaanse official zei, nadat de verklaring werd gepubliceerd, dat Biden nog steeds nauw wil blijven samenwerken met Turkije, dat een NAVO-bondgenoot is. Om de schade beperkt te houden, sprak Biden vrijdag met zijn Turkse collega Recep Erdogan. In juni spreken ze elkaar tijdens de NAVO-top. Turkije heeft geen diplomatieke maatregelen aangekondigd, wat het eerder wel deed als landen de Armeense genocide erkenden.
In 1981 noemde toenmalig president Ronald Reagan het ook een genocide, maar dat is nooit in een officiële verklaring naar buiten gebracht. Sindsdien vermeden alle presidenten het woord.’
NOS 24.04.2021 De Amerikaanse president Biden heeft de massamoord op de Armeniërs in de eerste helft van de 20e eeuw genocide genoemd.
“Elk jaar op deze dag herdenken we hen die in de Ottomaanse tijd omkwamen tijdens de Armeense genocide en nemen we ons voor herhaling van zo’n gruweldaad te voorkomen”, schrijft hij in een verklaring.
De meeste van Bidens voorgangers hebben deze term voor de moord en deportatie van honderdduizenden Armeniërs altijd vermeden. Ze vreesden dat zo’n erkenning de relatie met NAVO-partner Turkije zou schaden. Alleen Ronald Reagan nam (in 1981) het woord genocide in dit verband in de mond. Hij refereerde aan de Armeense genocide in een verklaring over de Holocaust.
VS-correspondent Lucas Waagmeester:
In zijn korte presidentschap tot nu toe heeft Biden steeds gezegd dat hij mensenrechtenkwesties wil benoemen en belangrijk vindt. Zo noemde hij ook de Chinese behandeling van Oeigoeren een genocide. Ook over de mensenrechtensituatie in Turkije is hij scherper dan zijn voorgangers, Biden deinsde er niet voor terug Erdogan een autocraat te noemen.
De stellingname van Biden komt niet onverwacht. Bij een herdenking vorig jaar tijdens zijn verkiezingscampagne, zei hij al dat hij de Ottomanen vanaf 1915 hebben geprobeerd om de Armeniërs uit te roeien.
Armenen herdenken de moord op honderdduizenden landgenoten
Turkije heeft al meteen gereageerd. Ankara verwerpt de erkenning volledig. “Woorden kunnen de geschiedenis niet veranderen of herschrijven”, zegt minister Cavusoglu van Buitenlandse Zaken. “We hoeven van niemand wat te leren over ons eigen verleden.”
Volgens het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken is er geen enkele juridische grondslag voor de erkenning. Het Amerikaanse besluit “opent een diepe wond die het vertrouwen en de vriendschap tussen onze landen ondermijnt”.
Erdogan
Biden sprak gisteren al telefonisch over zijn voornemen met president Erdogan. Officieel ging het over de intentie van beide landen om tot verbetering van de onderlinge relatie te komen, maar volgens bronnen die de inhoud van het gesprek kennen, heeft Biden gezegd dat hij vandaag de moord op de Armeniërs als genocide zou bestempelen.
Turkije-correspondent Mitra Nazar:
Turkije zegt, ja er zijn toen veel misdaden gepleegd, maar dat was in de context van een bloedige oorlog rond het uiteenvallen van het Ottomaanse Rijk, en er waren slachtoffers aan alle kanten. Men zegt, van een doelbewuste poging om Armeense bevolking uit te roeien is nooit sprake geweest. Turkije houdt dat al meer dan honderd jaar vol. Het is wat generaties Turken op school hebben geleerd. Die genocide-erkenningen worden ontvangen als iets anti-Turks, een poging om Turkije in een kwaad daglicht te zetten.
Een woordvoerder van minister Blok zegt dat het Nederlandse kabinet kennis heeft genomen van het Amerikaanse standpunt over de Armeense genocide. Het kabinet neemt hierover een “eigenstandige beslissing”.
De Tweede Kamer erkende de Armeense genocide drie jaar geleden. In februari riep de Kamer het kabinet op zich daarbij aan te sluiten. Een motie daarover werd tegen de zin van het kabinet met een overgrote meerderheid aangenomen.
Het kabinet houdt het tot nu toe bij de formulering ‘de kwestie van de Armeense genocide’. Blok zei in februari voor de stemming over de motie dat het kabinet alleen tot de kwalificatie genocide wil overgaan, als er sprake is van “verankering in een VN-resolutie ofwel in een uitspraak van een internationaal gerechtshof, gebaseerd op gedegen onderzoek”.
Volgens Blok is er geen twijfel over dat er in 1915 verschrikkelijke moordpartijen zijn uitgevoerd op de Armeense bevolking. Maar hij vindt dat niet voldaan is aan de criteria die het kabinet stelt. Hij zei toen ook dat “het overgrote deel van de internationale juridische gemeenschap en andere regeringen er ook zo over denkt”.
AD 22.04.2021 President Joe Biden gaat als eerste Amerikaanse leider de moord op 1,5 miljoen Armeniërs ruim een eeuw geleden erkennen als genocide. Hij tart hiermee NAVO-bondgenoot Turkije, melden Amerikaanse media. De regering in Ankara stelt dat er Armeense slachtoffers waren tijdens de Eerste Wereldoorlog in het toenmalige Ottomaanse Rijk, maar dat het geen volkenmoord was.
Biden zal naar verwachting zaterdag expliciet over een genocide spreken, op de 106e verjaardag van de moorden die begonnen in 1915. Het Ottomaanse rijk, een voorloper van het huidige Turkije, vocht toen tegen Rusland in de regio die nu Armenië is.
Biden had tijdens zijn verkiezingscampagne al beloofd de genocide te erkennen, en Democratische partijgenoten roepen hem nu op dat ook daadwerkelijk te doen: ,,Het beschamende stilzwijgen van de regering van de Verenigde Staten over het historische feit van de Armeense genocide duurt te lang en er moet een einde aan komen.” Het Amerikaanse parlement noemde de moorden eind 2019 al volkerenmoord.
Woede uit Ankara
Hoewel de historische erkenning door Biden geen juridische gevolgen heeft, zal het Ankara woedend maken, verwachten Amerikaanse media. De Turken houden vol dat er geen genocide heeft plaatsgevonden en dat beide partijen wreedheden begingen tijdens de oorlog. De stap van Biden kan de spanningen met Turkije verder doen oplaaien. De Turkse president Erdogan beloofde donderdag nog “de waarheid te verdedigen” tegen degenen die de “genocideleugen” steunen.
Tientallen landen noemden de massale moord eerder al genocide. De Tweede Kamer in Den Haag riep de regering eerder dit jaar op eenzelfde stap te zetten. Turkije zei toen dat die actie “gericht was op het herschrijven van de geschiedenis op basis van politieke motieven”.
NOS 09.02.2021 De Tweede Kamer wil dat het demissionaire kabinet daadwerkelijk de massamoord op Armeniërs tussen 1915 en 1917 erkent. Tot nu toe gebruikt het kabinet de omfloerste formulering ‘de kwestie van de Armeense genocide’. Absurd, vindt een meerderheid.
Met name de ChristenUnie (de kleinste regeringspartij) probeert al sinds 2004 om de volkerenmoord door het Ottomaanse Rijk volmondig erkend te krijgen door Nederland. De Kamer nam toen een motie van de ChristenUnie aan, die het kabinet opriep om de erkenning in dialoog met Turkije aan de orde te stellen.
Drie jaar geleden erkende de Kamer zelf de Armeense genocide, opnieuw op initiatief van de ChristenUnie. Maar het kabinet houdt nog steeds vast aan de minder scherpe formulering.
Bij de Armeense genocide werden 1 tot 1,5 miljoen Armeniërs vermoord. De christelijke Armeniërs werden verdreven uit hun leefgebieden door de autoriteiten van het islamitische Ottomaanse Rijk, het huidige Turkije. Wat de precieze aanleiding is geweest, is nog steeds niet helemaal duidelijk.
De Turkse overheid houdt de archieven gesloten. Volgens veel Turken heeft de volkerenmoord nooit plaatsgevonden. Het Nederlandse kabinet heeft de genocide nooit volmondig erkend. Volgens premier Rutte draagt zo’n erkenning niet bij aan een oplossing en verzoening tussen Armenië en Turkije. Wel ging er in 2018 voor het eerst een lid van het kabinet (staatssecretaris Snel) naar de jaarlijkse herdenking van de genocide in de Armeense hoofdstad Yerevan.
Volgens ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind voelen de Armeniërs ruim honderd jaar na de genocide de dreiging van het Turkije van president Erdogan. Die steunde vorig jaar Azerbeidjan in de strijd tegen de Armeniërs in de enclave Nagorno-Karabach. “Deze agressie moet een halt worden toegeroepen”, zegt Voordewind.
Een meerderheid van VVD, PVV, CDA, SP, GroenLinks, SGP, Partij voor de Dieren, 50Plus, Forum voor Democratie en de onafhankelijke Kamerleden Krol en Van Kooten-Arissen steunen hem daarbij. De motie wordt donderdag in stemming gebracht.
De partijen willen verzoening bevorderen en herhaling van de genocide voorkomen. “Daarom is het allereerst van groot belang dat landen zich helder uitspreken. Een ruime Kamermeerderheid roept de Nederlandse regering op dit eindelijk te doen.”
NU 09.02.2021 Een ruime Kamermeerderheid wil dat het kabinet de Armeense genocide volmondig erkent. Een voorstel daartoe van ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind kan rekenen op steun van PVV, CDA, GroenLinks, SP, SGP, 50PLUS, FVD, Partij voor de Dieren en de onafhankelijke Kamerleden Henk Krol en Femke Merel van Kooten-Arissen.
In 2018 werd al een motie aangenomen om in andere woorden te spreken over de moord op honderdduizenden Armeniërs in 1915 .
Maar deze werd door het kabinet naast zich neergelegd. Nederland bleef spreken over “de kwestie van de Armeense genocide”. Volgens waarnemend minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag droeg het verzoek van de Kamer niet bij aan een oplossing en verzoening tussen Armenië en Turkije.
Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken veroordeelde het besluit van de Tweede Kamer “ten scherpste”. Turkije noemt die beslissing ongefundeerd en zowel historisch als juridisch van generlei waarde. Het geeft Nederland bovendien een sneer omdat het volgens Turkije stond toe te kijken bij de etnische zuiveringen in Srebrenica.
Het Ottomaanse Rijk vermoordde anderhalf miljoen Armeniërs
Tussen 1915 en 1917 werden door het Ottomaanse Rijk zo’n anderhalf miljoen Armeniërs en andere leden van christelijke minderheden vermoord.
Voordewind noemt de schroom van Nederland om de massamoord te erkennen als genocide “absurd. Ook in 2021 voelen de Armeniërs de dreiging van het Turkije van Erdogan.” Hij wijst erop dat de Turken vorig jaar nog Azerbeidzjan steunden in de gewapende strijd tegen de Armeniërs in de regio Nagorno-Karabach.
“Om verzoening te bevorderen en herhaling in de toekomst te voorkomen, is het allereerst van groot belang dat landen zich helder uitspreken”, zegt Voordewind. “Een ruime Kamermeerderheid roept de Nederlandse regering op dit eindelijk te doen.”
ChristenUnie steunde in 2018 nog kabinetsformulering
Toen de Kamer in 2018 de Armeense genocide erkende, was alleen DENK daar tegen. Maar een voorstel van de PVV om het kabinet te vragen niet langer de woorden “de kwestie van” te gebruiken, werd destijds door een meerderheid weggestemd. Ook alle coalitiepartijen, inclusief de ChristenUnie, stemden tegen.
De Federatie Armeense Organisaties Nederland (FAON) verwelkomt het voorstel van Voordewind. “De FAON gaat ervan uit dat de regering deze zeer duidelijke uitspraak van de Tweede Kamer niet naast zich neer zal leggen, en tot uitvoer zal brengen.”
MSN 09.02.2021 Een grote meerderheid van de Tweede Kamer wil dat het kabinet de Armeense genocide erkent. Tot nu toe spreekt het kabinet altijd over de ‘kwestie’, om Turkije niet voor het hoofd te stoten. De massamoord op Armeniërs is een zeer gevoelige kwestie voor Turkije.
Ruim honderd jaar geleden, tussen 1915 en 1917, vond er een grote volkerenmoord plaats door het Ottomaanse rijk, dat nu Turkije is. Daarbij werden toen meer dan een miljoen Armeniërs omgebracht.
Boze reacties
In Turkije leidt het nog altijd tot boze reacties als de massamoorden genocide worden genoemd. Daar vindt men dat het niet om een geplande volkerenmoord gaat. Tot nu toe sprak de Nederlandse regering altijd van de ‘kwestie’. Daar moet verandering in komen, vindt de ChristenUnie, die steun krijgt van een grote Kamermeerderheid.
Onder meer CDA, SP, GroenLinks en PVV steunen de motie van de ChristenUnie.
ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind spreekt van “een volkerenmoord, die de Nederlandse regering nog steeds niet als zodanig erkent. Die schroom is absurd.”
‘Herhaling voorkomen’
“Ook in 2021 voelen de Armeniërs de dreiging van het Turkije van Erdogan”, vervolgt hij. “De Turkse leider steunde Azerbeidzjan vorig jaar nog in de strijd tegen de Armeniërs in Nagorno-Karabach. Deze agressie moet een halt worden toegeroepen. Om verzoening te bevorderen en herhaling in de toekomst te voorkomen, is het allereerst van groot belang dat landen zich helder uitspreken.”
Drie jaar geleden besloot de Tweede Kamer de genocide zelf al te erkennen. Het is ondanks de Kamermeerderheid nog maar de vraag of het demissionaire kabinet dat nu ook zal gaan doen. Deze week wordt er over de motie gestemd.
RTL 09.02.2021 Een grote meerderheid van de Tweede Kamer wil dat het kabinet de Armeense genocide erkent. Tot nu toe spreekt het kabinet altijd over de ‘kwestie’, om Turkije niet voor het hoofd te stoten. De massamoord op Armeniërs is een zeer gevoelige kwestie voor Turkije.
Ruim honderd jaar geleden, tussen 1915 en 1917, vond er een grote volkerenmoord plaats door het Ottomaanse rijk, dat nu Turkije is. Daarbij werden toen meer dan een miljoen Armeniërs omgebracht.
Boze reacties
In Turkije leidt het nog altijd tot boze reacties als de massamoorden genocide worden genoemd. Daar vindt men dat het niet om een geplande volkerenmoord gaat. Tot nu toe sprak de Nederlandse regering altijd van de ‘kwestie’. Daar moet verandering in komen, vindt de ChristenUnie, die steun krijgt van een grote Kamermeerderheid.
Onder meer CDA, SP, GroenLinks en PVV steunen de motie van de ChristenUnie.
ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind spreekt van “een volkerenmoord, die de Nederlandse regering nog steeds niet als zodanig erkent. Die schroom is absurd.”
‘Herhaling voorkomen’
“Ook in 2021 voelen de Armeniërs de dreiging van het Turkije van Erdogan”, vervolgt hij. “De Turkse leider steunde Azerbeidzjan vorig jaar nog in de strijd tegen de Armeniërs in Nagorno-Karabach. Deze agressie moet een halt worden toegeroepen. Om verzoening te bevorderen en herhaling in de toekomst te voorkomen, is het allereerst van groot belang dat landen zich helder uitspreken.”
Drie jaar geleden besloot de Tweede Kamer de genocide zelf al te erkennen. Het is ondanks de Kamermeerderheid nog maar de vraag of het demissionaire kabinet dat nu ook zal gaan doen. Deze week wordt er over de motie gestemd.
Waarom de strijd voortduurt over de Armeense genocide
In de Tweede Kamer wordt de Armeense genocide sinds 2018 erkent. Wat is het precies, en waarom speelt de kwestie nog steeds?
DENK-Kamerlid Tunahan Kuzu als turkse “Ambassadeur” in aktie
Vijf Kamerleden met een Turkse achtergrond worden in Turkije door een pro-Erdoganwebsite neergezet als landverraders. Het mediabericht verschijnt naar aanleiding van de erkenning van de Armeense genocide door de Tweede Kamer, waarin iedereen de motie voor erkenning steunde behalve DENK.
Boven het bericht op de website van En Son Haber prijken foto’s van de vijf Kamerleden. Het gaat om Sadet Karabulut (SP), Nevin Özütok (GroenLinks), Dilan Yesilgöz (VVD), Zihni Özdil (GroenLinks), en Cem Lacin (SP). Zij worden betiteld als ‘zij die het moederland hebben verraden’.
‘Het parlement nam een motie aan om de genocide te erkennen. De motie kreeg 142 stemmen voor, en 3 stemmen tegen. Vijf Turkse parlementsleden stemden “ja”’, aldus de website. Na het noemen van de namen concludeert de website: ‘Ze laten zien dat ze tegen Turkije zijn’. GroenLinks-Kamerlid Özdil reageert via Twitter op het bericht.
Het bericht komt een dag nadat DENK-Kamerlid Tunahan Kuzu een interview af gaf aan Ahaber, een ander Turks pro-regeringsmedium. Daarin noemde hij erkenning van de Armeense genocide een ‘stunt om zieltjes te winnen voor de aankomende gemeenteraadsverkiezingen’.
Ook zei hij dat Turks-Nederlandse politici, van VVD ‘en vooral van D66’, kleur moeten bekennen wat betreft de kwestie. Hij riep zijn Turks-Nederlandse medemensen op hen hier vooral op te bevragen. ‘De Turkse staatsburgers zijn sowieso van mening dat het erkennen van zoiets onacceptabel is voor ons. Dus moeten de kandidaten voor de gemeenteraad zichzelf hierover bevragen.’ Volgens Kuzu kunnen die Turks-Nederlandse kandidaten ‘zich niet langer verstoppen’: ‘Ze moeten nu heel duidelijk laten zien wat ze verdedigen en aan wiens kant ze staan.’
Het is niet de eerste keer dat Kuzu de aanval opent op politici met een migratieachtergrond: Kuzu en DENK-leider Selcuk Öztürk brachten op sociale media verscheidene keren het stemgedrag van Turks-Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse Tweede Kamerleden onder de aandacht. Daarbij werden foto’s van deze Kamerleden getoond. Zij zouden hun achtergrond verloochenen.
Turkije woedend na erkenning Armeense genocide
De Tweede Kamer besloot vorige week om niet langer te spreken over ‘de kwestie van de Armeense genocide’, maar simpelweg over de ‘Armeense genocide’. In 1915, ten tijde van het Ottomaanse Rijk, zijn honderdduizenden Armeniërs vermoord.
De Turkse regering vindt dat er sprake was van een oorlogssituatie en dat Armeniërs een gevaar vormden omdat ze met de Russische vijand zouden samenspannen. De regering ontkent dan ook dat er sprake was van een geplande volkerenmoord en reageert steevast furieus wanneer landen overgaan tot erkenning daarvan. Zo ook met Nederland: zaakgelastigde Erik Weststrate werd ontboden met de boodschap dat Nederland de geschiedenis niet moet ‘politiseren’.
Kabinet blijft spreken over ‘kwestie van de Armeense genocide’
Overigens heeft het kabinet besloten de genocide niet te erkennen, vermoedelijk om de Turkse president Recep Tayyip Erdogan niet voor het hoofd te stoten.
In het Regeerakkoord maakten coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het al mogelijk voor het kabinet om onder voorwaarden over te gaan tot een formele erkenning van genocide, maar eind vorig jaar liet het kabinet weten het in deze zaak te houden bij de ‘de kwestie van de Armeense genocide’. Bijna dertig landen hebben de episode intussen bestempeld als genocide.
DENK-Kamerlid Tunahan Kuzu heeft een interview afgegeven aan de Turkse tv. Daarin zegt hij dat de erkenning van de Armeense genocide door de Tweede Kamer voor de bühne is, en dat Turks-Nederlandse raadsleden kleur moeten bekennen wat betreft de kwestie.
In het interview met de Turkse zender Ahaber ‘duidt’ Kuzu de affaire rondom de erkenning van de Armeense genocide door de Nederlandse Tweede Kamer. Hij noemt de erkenning van de Armeense genocide een ‘stunt om zieltjes te winnen voor de aankomende gemeenteraadsverkiezingen’.
‘Kandidaten kunnen zich niet langer verstoppen’
Volgens Kuzu moeten kandidaat-raadsleden van partijen als VVD ‘en vooral D66’ openheid geven over wat ze van de kwestie vinden. ‘De Turkse staatsburgers zijn sowieso van mening dat het erkennen van zoiets onacceptabel is voor ons. Dus moeten de kandidaten voor de gemeenteraad zichzelf hierover bevragen.’ Volgens Kuzu kunnen die Turks-Nederlandse kandidaten ‘zich niet langer verstoppen’: ‘Ze moeten nu heel duidelijk laten zien wat ze verdedigen en aan wiens kant ze staan.’
Het is niet de eerste keer dat Kuzu de aanval opent op politici met een migratieachtergrond: Kuzu en DENK-leider Selcuk Öztürk brachten op sociale media verscheidene keren het stemgedrag van Turks-Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse Tweede Kamerleden onder de aandacht. Daarbij werden foto’s van deze Kamerleden getoond. Zij zouden hun achtergrond verloochenen.
Op aandringen van de interviewer levert Kuzu bovendien kritiek op het slavenverleden van Nederland. Partijen die dat verleden ‘negeren’ maar wel de Armeense genocide erkennen, zijn ‘hypocriet’ en ‘leugenachtig’, aldus het DENK-Kamerlid. Ook hekelt Kuzu dat er wordt gefocust op ‘genocides uit de geschiedenis, terwijl er aan ‘bijvoorbeeld de genocide op de Rohingya (in Myanmar, red.)’ niet zou worden gedaan.
Nederlandse zaakgelastigde ontboden in Turkije
De Tweede Kamer besloot vorige week om niet langer te spreken over ‘de kwestie van de Armeense genocide’, maar simpelweg over de ‘Armeense genocide’. In 1915, ten tijde van het Ottomaanse Rijk, zijn honderdduizenden Armeniërs vermoord.
De Turkse regering vindt dat er sprake was van een oorlogssituatie en dat Armeniërs een gevaar vormden omdat ze met de Russische vijand zouden samenspannen. De regering ontkent dan ook dat er sprake was van een geplande volkerenmoord en reageert steevast furieus wanneer landen overgaan tot erkenning daarvan. Zo ook met Nederland: zaakgelastigde Erik Weststrate werd ontboden met de boodschap dat Nederland de geschiedenis niet moet ‘politiseren’.
Kabinet blijft spreken over ‘kwestie van de Armeense genocide’
Overigens heeft het kabinet besloten de genocide niet te erkennen, vermoedelijk om de Turkse president Recep Tayyip Erdogan niet voor het hoofd te stoten.
In het Regeerakkoord maakten coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het al mogelijk voor het kabinet om onder voorwaarden over te gaan tot een formele erkenning van genocide, maar eind vorig jaar liet het kabinet weten het in deze zaak te houden bij de ‘de kwestie van de Armeense genocide’. Bijna dertig landen hebben de episode intussen bestempeld als genocide.
Reactie Tweede kamer
De aanval van de Turkse regeringsgezinde krantSabah op vijf Kamerleden zaterdag is onacceptabel. Dat zegt de Voorzitter van de Tweede Kamer Khadija Arib.
‘Kamerleden zijn gekozen volksvertegenwoordigers die vrij voor hun mening uit moeten kunnen komen,’ zei Arib zaterdagavond in een reactie aan het programma Nieuwsuur.
De Turkse krant zette de vijf Kamerleden met naam en foto op de voorpagina en zei dat ze ‘het moederland hebben verraden’. De vijf stemden deze week voor erkenning van de Armeense genocide. Het gaat om Sadet Karabulut (SP), Nevin Özütok (GroenLinks), Zihni Özdil (GroenLinks), Cem Lacin (SP) en Dilan Yesilgöz (VVD). Die laatste wordt zelfs ‘de dochter van een terrorist’ genoemd. Sabah is de grootste krant van Turkije.
‘Bedreiging of aanzetten tot bedreiging in reactie op het uiten van die meningen is onacceptabel. Het past niet in een democratie en in een open en vrije samenleving als de onze,’ zei Arib.
De vijf Kamerleden krijgen veel haat- en dreigberichten sinds de actie van de Turkse krant. ‘Maar ik ben daar serieus trots op,’ zegt GroenLinks-Kamerlid Zihni Özdil in een reactie tegen het AD. ‘De tijd van intimidatie en demonisering is voorbij.’
Regering bang om Erdogan voor het hoofd te stoten
VVD’er Dilan Yesilgöz laat tegen de krant weten dat ze zich ‘totaal niet aangesproken te voelen door dit soort lui’. ‘Ik ben Nederlandse.’
DENK-Kamerlid Tunahan Kuzu heeft volgens de Kamerleden een belangrijke rol gespeeld in de kwestie. Een dag voor de publicatie zei hij op de Turkse pro-Erdogan zender Ahaber dat Nederlandse Kamerleden met een Turkse afkomst verantwoording moesten afleggen over hun keuze. ‘Ze moeten laten zien aan welke kant ze staan.’ DENK stemde als enige partij tegen een motie om de Armeense genocide te erkennen.
De regering liet donderdag overigens weten dat het het bloedbad in onder Armeniërs in de 20ste eeuw gewoon ‘de kwestie van de Armeense genocide blijft noemen’. Vermoedelijk om de Turkse leider Recep Tayyip Erdogan niet voor het hoofd te stoten.
VVD. GroenLinks en SP
Links en rechts slaan de handen ineen om de bedreigde Turks Nederlandse Kamerleden te steunen. Vrijdag werden vijf Kamerleden met een Turkse achtergrond uitgemaakt voor landverraders door een pro-Erdogan website. ‘Onacceptabel.’
Dat schrijven Klaas Dijkhoff (VVD), Lilian Marijnissen (SP) en Jesse Klaver (GroenLinks). De drie fractievoorzitters komen met een gezamenlijke verklaring. Boven het bericht op de website van En Son Haber prijken foto’s van de vijf Kamerleden. Het gaat om Sadet Karabulut (SP), Nevin Özütok (GroenLinks), Dilan Yesilgöz (VVD), Zihni Özdil (GroenLinks), en Cem Lacin (SP). Zij worden betiteld als ‘zij die het moederland hebben verraden’.
Dit bericht verscheen naar aanleiding van de erkenning van de Armeense genocide door de Tweede Kamer. Dat voorstel werd door alle partijen gesteund behalve door DENK.Afbeelding weergeven op Twitter
DENK-Kamerlid Tunahan Kuzu zei naar aanleiding van de stemming over erkenning van de Armeense genocide dat Turkse Kamerleden ‘kleur moesten bekennen.’ In het interview met de Turkse zender Ahaber ‘duidde’ Kuzu de affaire rond de erkenning van de Armeense genocide door de Nederlandse Tweede Kamer. Hij noemt die een ‘stunt om zieltjes te winnen voor de aankomende gemeenteraadsverkiezingen’.
‘Kamerleden trouw aan Nederland’
Eerder noemde Kamervoorzitter Khadija Arib de aanval op de Kamerleden ‘onacceptabel’. Ze krijgt nu bijval van de fracties van de getroffen Kamerleden. ‘Niet voor niets hebben zij de eed of belofte afgelegd dat zij hun werk doen voor onze democratie, voor Nederland,’ schrijven Dijkhoff, Marijnissen en Klaver.
‘Dat onze fractiegenoten nu op deze manier worden aangevallen door Turkse media is onacceptabel. Wij staan vierkant achter hen. Onze Kamerleden zijn trouw aan hun idealen voor een beter Nederland. Daar ligt hun loyaliteit.’
Reactie VVD Deventer “lange arm van Ankara”
De VVD in Deventerboycot DENK in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018. De VVD hekelt de ‘lange arm van Ankara’ die onder meer Nederlandse politici met een Turkse achtergrond intimideert.
‘De regering van Erdogan zet Nederlandse Kamerleden met een Turkse achtergrond weg als landverraders,’ zegt Daaf Ledeboer, VVD-lijsttrekker in Deventer tegen dagblad De Stentor. ‘Kuzu intimideert raadsleden en maakt zo een open debat onmogelijk. Wat ons betreft houden we de lange arm van Ankara buiten Deventer.’ In Deventer wonen zeker zevenduizend Nederlanders van Turkse afkomst. Ook is er een Turks consulaat waar mensen kunnen stemmen voor verkiezingen en referenda in Turkije.
VVD’er Ledeboer zegt dat hij in principe geen voorstander is van het uitsluiten van andere partijen. ‘Wij sluiten normaal gesproken nooit iemand op voorhand uit en gaan altijd het gesprek aan. We zien alleen niet goed hoe we in debat kunnen gaan met de spreekbuis van een dictator die zijn invloed ook in Deventer doet gelden. DENK heeft zichzelf buitenspel gezet.’
Afgelopen weekend plaatste de Turkse regeringsgezinde website En Son Haber foto’s van vijf Nederlandse Kamerleden met een Turkse achtergrond die vóór erkenning van de Armeense genocide stemden. Sadet Karabulut (SP), Nevin Özütok (GroenLinks), Dilan Yesilgöz (VVD), Zihni Özdil (GroenLinks), en Cem Lacin (SP) worden door de site omschreven als ‘zij die het moederland hebben verraden’. Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib noemde deze aanval zaterdagavond ‘onacceptabel’, terwijl Özdil op Twitter liet weten dat het hem ‘trots’ maakt.
Kuzu vindt erkenning Armeense genocide ‘stunt om zieltjes te winnen’
Ledeboer windt zich op over landelijk DENK-leider Tunahan Kuzu, die tegen de Turkse televisiezender Ahaber zei dat Nederlandse partijen de Armeense genocide – de moord op honderdduizenden Armeniërs ten tijde van het Ottomaanse Rijk in 1915 – erkennen als ‘stunt om zieltjes te winnen voor de komende gemeenteraadsverkiezingen’.
Ook zei Kuzu dat Turks-Nederlandse politici, van de VVD en ‘vooral van D66’, kleur moeten bekennen: erkennen zij de Armeense genocide of niet? Turks-Nederlandse kandidaten kunnen zich volgens Kuzu ‘niet langer verstoppen’ en ‘moeten nu heel duidelijk laten zien wat ze verdedigen en aan welke kant ze staan’.
Regering erkent Armeense genocide niet
Turkije ontkent dat er in 1915 sprake was van een geplande volkenmoord op de Armeniërs en vindt dat de Armeniërs een gevaar vormden voor de staat omdat ze zouden ‘collaboreren’ met vijand Rusland. Het Nederlandse kabinet (VVD, CDA, D66 en ChristenUnie) kwam de regering van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan vorige week tegemoet: het blijft spreken van ‘de kwestie van de Armeense genocide’, terwijl een meerderheid van het parlement juist stemde voor een officiële erkenning van de genocide. Het kabinet stuurt in april wel een regeringsvertegenwoordiger naar de jaarlijkse herdenking van de genocide in de Armeense hoofdstad Jerevan.
DENK opende al eerder de aanval op Nederlandse politici met een migratieachtergrond: Kuzu en zijn mede-DENK-leider Selcuk Öztürk brachten op sociale media verscheidene keren het stemgedrag van Turks-Nederlandse en van Marokkaans-Nederlandse Tweede Kamerleden onder de aandacht. Daarbij toonden zij foto’s van deze Kamerleden. Die zouden volgens Kuzu en Öztürk ‘hun achtergrond verloochenen’.
NIDA ook lange arm van Erdogan
De Nederlandse tak van de Turkse regeringspartij van president Recep Tayyip Erdogan AK-partij steunt de Rotterdamse partij NIDA bij de gemeenteraadsverkiezingen. Op de kandidatenlijst van NIDA, die samenwerkt met drie linkse partijen, staat een lid van de ‘Nederlandse AK-partij’.
Het gaat om de Union of European Turkish Democrats (UETD), meldt de website The Post Online op basis van een verslag van de Turkse website Platform. Die bericht over een bijeenkomst van NIDA vorige maand waar de kandidatenlijst werd gepresenteerd. Turan Atmaca, voorzitter van de UETD in Nederland, sprak daar zijn steun uit voor de islamitisch geïnspireerde partij NIDA. Die sloot onlangs een ‘links verbond’ met PvdA, GroenLinks en SP in Rotterdam.
Atmaca zou op de bijeenkomst de ‘positieve opstelling’ van NIDA over de Turkse operatie in de Noord-Syrische regio Afrin hebben geprezen. Daar bestrijdt het leger van Erdogan de Koerdische milities YPG, volgens Turkije een verlengstuk van de terreurbeweging PKK. Ook toonde de UETD-voorman zich tevreden over hoe ‘snel en krachtig’ NIDA de couppoging in Turkije (juli 2016) veroordeelde.
Uit nader onderzoek van journalist Carel Brendel blijkt dat een van de landelijke UETD-bestuursleden op de Rotterdamse lijst van NIDA prijkt. Ahmet Yildirim, die van 2006 tot 2010 raadslid was voor het CDA in Rotterdam, staat bij NIDA op plaats negen. Hij is te zien op een groepsfoto van UETD-Nederland, pal voor een foto van de Turkse president Erdogan.
Ahmet Yildirim (bovenste rij, derde van links), met achter hem een portret van Erdogan. Bron: Facebookpagina UETD Nederland.
Vorige week deed NIDA in de Rotterdamse gemeenteraad het voorstel om de hoofddoek bij vrouwelijke politieagenten toe te staan. Hoewel het voorstel werd gesteund door de drie linkse partijen PvdA, GroenLinks en SP, verwierp een meerderheid van de raad – Leefbaar, VVD, CDA en D66 – het voorstel van NIDA-leider Nourdin el Ouali.
Links-islamitisch verbond voor ‘inclusief’ Rotterdam
Het links-islamitische verbond werd enkele weken terug op touw gezet om het rechtse Leefbaar Rotterdam tegenwicht te bieden. Naar eigen zeggen sluiten de vier partijen een manifest voor een ‘sociaal, duurzaam en inclusief Rotterdam’.
NIDA is opgericht in Rotterdam, maar gaf eerder aan ook in Den Haag mee te willen doen. De partij deed in 2014 voor het eerst mee aan de gemeenteraadsverkiezingen en haalde toen twee zetels. Voorman is oud-GroenLinks-raadslid Nourdin el Ouali. ‘Nida’ is een begrip uit de Koran en betekent oproep of stem.
Reactie DENK
Kamerleden van DENK worden geïntimideerd en bedreigd, zegt de partij. Daarom roept de partij ‘iedereen’ op te stoppen Kamerleden uit te maken voor ‘landverraders’.
‘Stop de beschuldigingen tegen alle Kamerleden van landverraad,’ schrijft DENK in een persbericht op de eigen site. De partij, die met Tunahan Kuzu, Selcuk Öztürk en Farid Azarkan met drie zetels is vertegenwoordigd in de Tweede Kamer, noemt geen namen maar richt zich tegen ‘diverse opiniemakers en een aantal mediaorganisaties’. ‘Ongenuanceerde uitspraken en onjuiste en ophitsende krantenkoppen zorgen er mede voor dat Tunahan Kuzu helaas meermaals wordt bedreigd en daardoor op dit moment geen campagne meer kan voeren zonder zichtbare en onzichtbare veiligheidsmaatregelen.’
De Tweede Kamer beschouwt de moord op honderdduizenden Armeniërs ten tijde van het Ottomaanse Rijk (1915) als volkenmoord, terwijl Turkije die als gerechtvaardigd beschouwt omdat Armeniërs zouden hebben geheuld met de Russische vijand. ‘De Turkse staatsburgers zijn sowieso van mening dat het erkennen van zoiets onacceptabel is voor ons. Dus moeten de kandidaten voor de gemeenteraad zichzelf hierover bevragen,’ zei Kuzu.
Pro-Erdogansite: vijf Kamerleden hebben ‘het moederland verraden’
Een dag nadat Kuzu zijn uitlatingen deed, nagelde de pro-Erdoganwebsite En Son Haber vijf Nederlandse Kamerleden met een Turkse achtergrond aan de schanpaal. Sadet Karabulut, Cem Lacin (SP), Zihni Özdil, Nevin Özütok (GroenLinks) en Dilan Yesilgöz (VVD) werd verweten dat ‘zij het moederland hebben verraden’ omdat ze voor de erkenning van de Armeense genocide hebben gestemd.
Het persbericht op de site van DENK rept met geen woord over die kwestie, maar meldt wel dat ‘alle vormen van bedreiging en intimidatie’ ten aanzien van Kamerleden onacceptabel zijn. ‘Het lijkt er op dat het hebben van een andere mening de laatste jaren automatisch resulteert in bedreigingen en intimidaties.’ DENK beweert te staan voor de vrijheid van meningsuiting van alle Kamerleden, ‘of je nu Öztürk heet of Özütok’. Eerstgenoemde, mede-oprichter van DENK, roept ‘iedereen’ op Kamerleden niet meer uit te maken voor ‘landverrader’.
Voormalig PvdA-Kamerlid: Kuzu en Öztürk intimideerden me
DENK wijst op Kamervragen die Öztürk in 2016 zou hebben gesteld over de veiligheid van toenmalig PvdA-Kamerlid Keklik Yücel. Vorig jaar deed Yücel een boekje open over het gedrag van haar voormalig partijgenoten Kuzu en Öztürk. Ze vertelde dat de twee, toen zij nog deel uitmaakten van de PvdA-fractie, haar intimideerden, bijvoorbeeld door te ‘regelen’ dat een Turkse cameraploeg haar volgde tijdens debatten.
Kuzu opent vaker de aanval op politici met een migratieachtergrond: hij en Öztürk brachten op sociale media verscheidene keren het stemgedrag van Turks-Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse Tweede Kamerleden onder de aandacht. Daarbij toonden zij foto’s van deze Kamerleden. Die zouden ‘hun achtergrond verloochenen’.
Reactie Erdogan
Het Turkse staatspersbureau Anadolu doet een boekje open over het Nederlandseslavernijverleden. Nu de Tweede Kamer de Armeense genocide heeft erkend, wil Turkije genoegdoening. ‘Toen de Hollanders kwamen, was het gedaan met de vreugde.’
Politicoloog Bruce Gilley schreef een pleidooi voor kolonialisme en werd zo verketterd dat het niet officieel werd gepubliceerd. Elsevier Weekblad zocht hem op in Amerika en vroeg hem – als eerste medium – naar zijn ervaringen en ideeën. ‘Het kolonialisme gaf mensen waardigheid.’
Staatspersbureau Anadolu publiceerde dinsdag een artikel over een duistere bladzijde uit de Nederlandse geschiedenis: het slavernijverleden. Opmerkelijk genoeg volgt deze ‘onthulling’ kort na de erkenning van de Armeense genocide door de Tweede Kamer.
Ook Nederland maakte zich schuldig aan slachtingen, concludeert Anadolu. Nederlandse kolonisten doodden eind zeventiende eeuw duizenden Khoikhoi in Zuid-Afrika. Anadolu vatte de misstanden samen in een handige factsheet.
De spreekbuis van de Turkse overheid belde met de dochter van Nelson Mandela, Makaziwe Mandela, over de invloed van de Nederlandse kolonisatie in Zuid-Afrika: ‘Voordat de Engelsen en de Nederlanders kwamen, waren hier geen problemen. Onze voorouders in Zuid-Afrika werden weggestuurd toen de mijnen werden ontdekt, en aan al het geluk kwam een eind.’
‘Kinderlijke reactie na politieke ruzie’
‘Een kinderlijke reactie, na de ruzie over de Armeense kwestie,’ vindt hoogleraar slavernijgeschiedenis Piet Emmer. ‘Nederland zou Senegal, Ivoorkust, Ghana, Namibië en Zuid-Afrika hebben gekoloniseerd. Onzin natuurlijk. Alleen een deel van Zuid-Afrika, bij Kaap de Goede Hoop, was een Nederlandse kolonie. Er waren wel handelsbases in de genoemde landen, maar dat is toch echt wat anders.’
Ook beweert het document dat de Nederlandse slavenhandelaren slaven ontvoerde uit West-Afrika. ‘Dat is gelogen,’ zegt Emmer. ‘De slaven werden gekocht van Afrikaanse slavenhandelaren. Overigens staat ook in het stuk dat er slaven naar Europa werden gebracht. Ook dat is onzin: dat hebben Nederlanders nooit gedaan.’
‘Was Zuid-Afrika voor de komst van de VOC het paradijs op aarde? Nee hoor, ook toen al was er sprake van hongersnoden en oorlog. De sprookjeswereld die wordt geschetst, is fictief. Wat betreft de Khoikhoi: velen stierven er door ziekte, hoewel er ook is gevochten.’
‘Overigens,’ voegt Emmer toe, ‘is het opmerkelijk dat juist Turkije, een land met een uitvoerig slavernijverleden, Nederland op dit punt de les leest.’
Genocide-erkenning leidt steevast tot furieus Turkije
Het Turkse persbureau wil zijn gram halen nadat afgelopen week een zeer ruime meerderheid in de Tweede Kamer – alleen DENK stemde tegen – de Armeense genocide erkende. In 1915, ten tijde van het Ottomaanse Rijk, werden honderdduizenden Armeniërs vermoord. De Turkse regering vindt dat er sprake was van een oorlogssituatie, en dat Armeniërs een gevaar vormden omdat ze met de Russische vijand zouden samenspannen. De regering ontkent dan ook dat er sprake was van een geplande volkerenmoord en reageert steevast furieus wanneer landen overgaan tot erkenning.
In 2016 leidde dat tot een diplomatieke rel met Duitsland, dat de genocide op Armeniërs in juni van dat jaar erkende. Vorige week werden Kamerleden met een Turkse achtergrond door Turkse media aan de schandpaal genageld. Ook werd de Nederlandse chargé d’affaires ontboden bij het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken.
Telegraaf 01.03.2018 Armenië heeft een nog nooit geratificeerd akkoord met Turkije over de normalisering van de betrekkingen opgezegd. Volgens een woordvoerder van de Armeense president Serzj Sarkisian is het doel van het akkoord niet bereikt.
De twee landen kwamen in 2009 tot een akkoord voor de heropening van de grenzen en voor een betere onderlinge verstandhouding. Het akkoord is echter nooit bekrachtigd in de volksvertegenwoordigingen.
Armenië en Turkije hebben al heel lang wrijvingen over de volkerenmoord die in de nadagen van het Ottomaanse Rijk (1299-1922) op de Armeense minderheid is gepleegd.
De Turkse republiek heeft altijd fel tegengesproken dat de Armeniërs systematisch en met voorbedachten rade zijn afgeslacht. Over het algemeen wordt aangenomen dat dit wel het geval was en dat daarom de meeste Armeniërs in het rijk vanaf april 1915 in enkele jaren zijn gedood.
Elsevier 28.02.2018 Het Turkse staatspersbureau Anadolu doet een boekje open over het Nederlandse slavernijverleden. Nu de Tweede Kamer de Armeense genocide heeft erkend, wil Turkije genoegdoening. ‘Toen de Hollanders kwamen, was het gedaan met de vreugde.’
Politicoloog Bruce Gilley schreef een pleidooi voor kolonialisme en werd zo verketterd dat het niet officieel werd gepubliceerd. Elsevier Weekblad zocht hem op in Amerika en vroeg hem – als eerste medium – naar zijn ervaringen en ideeën. ‘Het kolonialisme gaf mensen waardigheid.’
Staatspersbureau Anadolu publiceerde dinsdag een artikel over een duistere bladzijde uit de Nederlandse geschiedenis: het slavernijverleden. Opmerkelijk genoeg volgt deze ‘onthulling’ kort na de erkenning van de Armeense genocide door de Tweede Kamer.
Ook Nederland maakte zich schuldig aan slachtingen, concludeert Anadolu. Nederlandse kolonisten doodden eind zeventiende eeuw duizenden Khoikhoi in Zuid-Afrika. Anadolu vatte de misstanden samen in een handige factsheet.
De spreekbuis van de Turkse overheid belde met de dochter van Nelson Mandela, Makaziwe Mandela, over de invloed van de Nederlandse kolonisatie in Zuid-Afrika: ‘Voordat de Engelsen en de Nederlanders kwamen, waren hier geen problemen. Onze voorouders in Zuid-Afrika werden weggestuurd toen de mijnen werden ontdekt, en aan al het geluk kwam een eind.’
‘Kinderlijke reactie na politieke ruzie’
‘Een kinderlijke reactie, na de ruzie over de Armeense kwestie,’ vindt hoogleraar slavernijgeschiedenis Piet Emmer. ‘Nederland zou Senegal, Ivoorkust, Ghana, Namibië en Zuid-Afrika hebben gekoloniseerd. Onzin natuurlijk. Alleen een deel van Zuid-Afrika, bij Kaap de Goede Hoop, was een Nederlandse kolonie. Er waren wel handelsbases in de genoemde landen, maar dat is toch echt wat anders.’
Ook beweert het document dat de Nederlandse slavenhandelaren slaven ontvoerde uit West-Afrika. ‘Dat is gelogen,’ zegt Emmer. ‘De slaven werden gekocht van Afrikaanse slavenhandelaren. Overigens staat ook in het stuk dat er slaven naar Europa werden gebracht. Ook dat is onzin: dat hebben Nederlanders nooit gedaan.’
‘Was Zuid-Afrika voor de komst van de VOC het paradijs op aarde? Nee hoor, ook toen al was er sprake van hongersnoden en oorlog. De sprookjeswereld die wordt geschetst, is fictief. Wat betreft de Khoikhoi: velen stierven er door ziekte, hoewel er ook is gevochten.’
‘Overigens,’ voegt Emmer toe, ‘is het opmerkelijk dat juist Turkije, een land met een uitvoerig slavernijverleden, Nederland op dit punt de les leest.’
Genocide-erkenning leidt steevast tot furieus Turkije
Het Turkse persbureau wil zijn gram halen nadat afgelopen week een zeer ruime meerderheid in de Tweede Kamer – alleen DENK stemde tegen – de Armeense genocide erkende. In 1915, ten tijde van het Ottomaanse Rijk, werden honderdduizenden Armeniërs vermoord. De Turkse regering vindt dat er sprake was van een oorlogssituatie, en dat Armeniërs een gevaar vormden omdat ze met de Russische vijand zouden samenspannen. De regering ontkent dan ook dat er sprake was van een geplande volkerenmoord en reageert steevast furieus wanneer landen overgaan tot erkenning.
In 2016 leidde dat tot een diplomatieke rel met Duitsland, dat de genocide op Armeniërs in juni van dat jaar erkende. Vorige week werden Kamerleden met een Turkse achtergrond door Turkse media aan de schandpaal genageld. Ook werd de Nederlandse chargé d’affaires ontboden bij het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
Elsevier 27.02.2018 Kamerleden van DENK worden geïntimideerd en bedreigd, zegt de partij. Daarom roept de partij ‘iedereen’ op te stoppen Kamerleden uit te maken voor ‘landverrader’.
‘Stop de beschuldigingen tegen alle Kamerleden van landverraad,’ schrijft DENK in een persbericht op de eigen site. De partij, die met Tunahan Kuzu, Selcuk Öztürk en Farid Azarkan met drie zetels is vertegenwoordigd in de Tweede Kamer, noemt geen namen maar richt zich tegen ‘diverse opiniemakers en een aantal mediaorganisaties’. ‘Ongenuanceerde uitspraken en onjuiste en ophitsende krantenkoppen zorgen er mede voor dat Tunahan Kuzu helaas meermaals wordt bedreigd en daardoor op dit moment geen campagne meer kan voeren zonder zichtbare en onzichtbare veiligheidsmaatregelen.’
De Tweede Kamer beschouwt de moord op honderdduizenden Armeniërs ten tijde van het Ottomaanse Rijk (1915) als volkenmoord, terwijl Turkije die als gerechtvaardigd beschouwt omdat Armeniërs zouden hebben geheuld met de Russische vijand. ‘De Turkse staatsburgers zijn sowieso van mening dat het erkennen van zoiets onacceptabel is voor ons. Dus moeten de kandidaten voor de gemeenteraad zichzelf hierover bevragen,’ zei Kuzu.
Pro-Erdogansite: vijf Kamerleden hebben ‘het moederland verraden’
Een dag nadat Kuzu zijn uitlatingen deed, nagelde de pro-Erdoganwebsite En Son Haber vijf Nederlandse Kamerleden met een Turkse achtergrond aan de schanpaal. Sadet Karabulut, Cem Lacin (SP), Zihni Özdil, Nevin Özütok (GroenLinks) en Dilan Yesilgöz (VVD) werd verweten dat ‘zij het moederland hebben verraden’ omdat ze voor de erkenning van de Armeense genocide hebben gestemd.
Het persbericht op de site van DENK rept met geen woord over die kwestie, maar meldt wel dat ‘alle vormen van bedreiging en intimidatie’ ten aanzien van Kamerleden onacceptabel zijn. ‘Het lijkt er op dat het hebben van een andere mening de laatste jaren automatisch resulteert in bedreigingen en intimidaties.’ DENK beweert te staan voor de vrijheid van meningsuiting van alle Kamerleden, ‘of je nu Öztürk heet of Özütok’. Eerstgenoemde, mede-oprichter van DENK, roept ‘iedereen’ op Kamerleden niet meer uit te maken voor ‘landverrader’.
Voormalig PvdA-Kamerlid: Kuzu en Öztürk intimideerden me
DENK wijst op Kamervragen die Öztürk in 2016 zou hebben gesteld over de veiligheid van toenmalig PvdA-Kamerlid Keklik Yücel. Vorig jaar deed Yücel een boekje open over het gedrag van haar voormalig partijgenoten Kuzu en Öztürk. Ze vertelde dat de twee, toen zij nog deel uitmaakten van de PvdA-fractie, haar intimideerden, bijvoorbeeld door te ‘regelen’ dat een Turkse cameraploeg haar volgde tijdens debatten.
Kuzu opent vaker de aanval op politici met een migratieachtergrond: hij en Öztürk brachten op sociale media verscheidene keren het stemgedrag van Turks-Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse Tweede Kamerleden onder de aandacht. Daarbij toonden zij foto’s van deze Kamerleden. Die zouden ‘hun achtergrond verloochenen’.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
VK 26.02.2018 De reactie van Denk op de erkenning van de Armeense genocide door de Tweede Kamer is heel bedenkelijk.
‘Wie herinnert zich nog de massamoord op de Armeniërs?’ Die ijzingwekkende uitspraak zou Hitler hebben gedaan in 1939, vlak voor de inval in Polen. Met die vraag wilde hij zijn militairen geruststellen: ze hoefden de Polen en andere volken die de Duitse behoefte aan Lebensraum in de weg stonden, niet te sparen.
Turkije zou die zwarte bladzijde uit zijn geschiedenis ook het liefst vergeten. Ruim honderd jaar na de massamoord op de Armeniërs in de nadagen van het Ottomaanse Rijk reageert het land nog steeds furieus als de term volkerenmoord wordt gebruikt.
De meeste historici zijn het erover eens dat de campagne tegen de Armeniërs, die gepaard ging met onvoorstelbare wreedheden, tot doel had de Armeense gemeenschap in Turkije uit de weg te ruimen. Buitenlandse diplomaten die destijds in het Ottomaanse Rijk waren gestationeerd, bestempelden de campagne, waarbij naar schatting 800 duizend tot 1,5 miljoen Armeniërs omkwamen, toen al als een volkerenmoord.
‘Landverraders’
Dat Turkije nog steeds worstelt met zijn verleden, is begrijpelijk. Ook Nederland is niet bepaald scheutig met het erkennen van de misdaden uit zijn koloniale verleden. Maar er valt weinig begrip op te brengen voor de manier waarop Turkije reageert, nu de Tweede Kamer de massale slachtpartij onder de Armeniërs in 1915 expliciet als volkerenmoord heeft aangemerkt.
Ankara vatte het op als een politieke oorlogsverklaring en riep de Nederlandse zakengelastigde op het matje, terwijl Turkse media vijf Kamerleden met een Turkse achtergrond die voor de motie stemden, aan de schandpaal nagelden als ‘landverraders’.
Dat de twee vertegenwoordigers van Denk als enigen tegen de motie stemden, is hun goed recht. Maar het is wel heel bedenkelijk dat Denk-Kamerlid Tunahan Kuzu van Turks-Nederlandse politici eist dat zij ‘kleur bekennen’ in de kwestie en ‘laten zien aan wiens kant ze staan’.
Dit is geen kwestie van kiezen tussen Turkije of Nederland. De kwestie is of Turkije er beter van wordt als het zijn verleden probeert te vergeten.
De grootste diplomatieke rel uit de recente Nederlandse geschiedenis;
De ruzie met Turkije is de grootste diplomatieke rel uit de recente Nederlandse geschiedenis. Hoe kon het zo uit de hand lopen? Een reconstructie. (+)
De Tweede Kamer gaat de Armeense genocide ‘onomwonden erkennen’. De toch al ijzige relatie met Turkije kan daardoor verder onder druk komen te staan.
Kamervoorzitter Khadija Arib noemt het onacceptabel dat de Turkse regeringskrant Sabah vijf Kamerleden frontaal aanvalt op hun stemgedrag. ‘Kamerleden zijn gekozen volksvertegenwoordigers die vrij voor hun mening uit moeten kunnen komen.’
Elsevier 26.02.2018 De VVD in Deventer weigert nog te debatteren met DENK in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart. De VVD hekelt de ‘lange arm van Ankara’ die onder meer Nederlandse politici met een Turkse achtergrond intimideert.
‘De regering van Erdogan zet Nederlandse Kamerleden met een Turkse achtergrond weg als landverraders,’ zegt Daaf Ledeboer, VVD-lijsttrekker in Deventer tegen dagblad De Stentor. ‘Kuzu intimideert raadsleden en maakt zo een open debat onmogelijk. Wat ons betreft houden we de lange arm van Ankara buiten Deventer.’ In Deventer wonen zeker zevenduizend Nederlanders van Turkse afkomst. Ook is er een Turks consulaat waar mensen kunnen stemmen voor verkiezingen en referenda in Turkije.
VVD’er Ledeboer zegt dat hij in principe geen voorstander is van het uitsluiten van andere partijen. ‘Wij sluiten normaal gesproken nooit iemand op voorhand uit en gaan altijd het gesprek aan. We zien alleen niet goed hoe we in debat kunnen gaan met de spreekbuis van een dictator die zijn invloed ook in Deventer doet gelden. DENK heeft zichzelf buitenspel gezet.’
Afgelopen weekend plaatste de Turkse regeringsgezinde website En Son Haber foto’s van vijf Nederlandse Kamerleden met een Turkse achtergrond die vóór erkenning van de Armeense genocide stemden. Sadet Karabulut (SP), Nevin Özütok (GroenLinks), Dilan Yesilgöz (VVD), Zihni Özdil (GroenLinks), en Cem Lacin (SP) worden door de site omschreven als ‘zij die het moederland hebben verraden’. Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib noemde deze aanval zaterdagavond ‘onacceptabel’, terwijl Özdil op Twitter liet weten dat het hem ‘trots’ maakt.
Kuzu vindt erkenning Armeense genocide ‘stunt om zieltjes te winnen’
Ledeboer windt zich op over landelijk DENK-leider Tunahan Kuzu, die tegen de Turkse televisiezender Ahaber zei dat Nederlandse partijen de Armeense genocide – de moord op honderdduizenden Armeniërs ten tijde van het Ottomaanse Rijk in 1915 – erkennen als ‘stunt om zieltjes te winnen voor de komende gemeenteraadsverkiezingen’.
Ook zei Kuzu dat Turks-Nederlandse politici, van de VVD en ‘vooral van D66’, kleur moeten bekennen: erkennen zij de Armeense genocide of niet? Turks-Nederlandse kandidaten kunnen zich volgens Kuzu ‘niet langer verstoppen’ en ‘moeten nu heel duidelijk laten zien wat ze verdedigen en aan welke kant ze staan’.
Regering erkent Armeense genocide niet
Turkije ontkent dat er in 1915 sprake was van een geplande volkenmoord op de Armeniërs en vindt dat de Armeniërs een gevaar vormden voor de staat omdat ze zouden ‘collaboreren’ met vijand Rusland. Het Nederlandse kabinet (VVD, CDA, D66 en ChristenUnie) kwam de regering van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan vorige week tegemoet: het blijft spreken van ‘de kwestie van de Armeense genocide’, terwijl een meerderheid van het parlement juist stemde voor een officiële erkenning van de genocide. Het kabinet stuurt in april wel een regeringsvertegenwoordiger naar de jaarlijkse herdenking van de genocide in de Armeense hoofdstad Jerevan.
DENK opende al eerder de aanval op Nederlandse politici met een migratieachtergrond: Kuzu en zijn mede-DENK-leider Selcuk Öztürk brachten op sociale media verscheidene keren het stemgedrag van Turks-Nederlandse en van Marokkaans-Nederlandse Tweede Kamerleden onder de aandacht. Daarbij toonden zij foto’s van deze Kamerleden. Die zouden volgens Kuzu en Öztürk ‘hun achtergrond verloochenen’.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Telegraaf 26.02.2018 De fractieleiders van VVD, GroenLinks en SP komen in een gezamenlijke verklaring op voor hun Tweede Kamerleden die nu vanuit Turkije onder vuur worden genomen. „Wij staan vierkant achter hen”, stellen Klaas Dijkhoff, Jesse Klaver en Lilian Marijnissen.
De afgelopen dagen werden met name vijf Kamerleden met een Turkse achtergrond het doelwit in Turkse media. Zij werden bestempeld als landverraders omdat ze instemden met een erkenning van de Armeense genocide. Het vijftal bestaat uit parlementariërs van de VVD (Yesilgöz), GroenLinks (Özütok en Özdil) en SP (Laçin en Karabulut). De Turkse beschuldigingen resulteerden ook in bedreigingen.
De fractieleiders van de vijf Kamerleden schrijven gezamenlijk: „Wij hebben met ontzetting kennisgenomen van de aanval op onze Kamerleden in diverse Turkse kranten. Onze Kamerleden zetten zich, dag in dag uit, in voor een beter Nederland. Hun afkomst is daarbij niet van belang.”
In de Turkse media doet men het echter voorkomen alsof deze vijf zich eerst en vooral als Turken zouden moeten gedragen. VVD, GL en SP zijn daar het niet mee eens. „Niet voor niets hebben zij de eed of belofte afgelegd dat zij hun werk doen voor onze democratie, voor Nederland”, stellen de fractieleiders. Zij vinden de aanvallen op hun fractiegenoten „onacceptabel”. „Onze Kamerleden zijn trouw aan hun idealen voor een beter Nederland. Daar ligt hun loyaliteit. Wie dat meent te moeten beantwoorden met intimidatie en bedreigingen, vindt ons op zijn pad.”
Kuzu
Denk-voorman Tunahan Kuzu speelt een opmerkelijke rol in dit alles. Hij riep op de Turkse televisie dat de ’Turkse’ collega’s in de Tweede Kamer moesten laten zien aan welke kant ze staan. De partij Denk probeert wel vaker aan de Turkse achterban te laten zien dat sommige Nederturken in het parlement niet precies doen wat Erdogan zou willen.
Kamervoorzitter Arib noemde de aanvallen eerder ook al onacceptabel. Vanuit het kabinet is contact geweest met de Kamerleden over de mogelijkheid van aangifte.
Elsevier 26.02.2018 VVD GroenLinks en SP slaan de handen ineen om de bedreigde Turks Nederlandse Kamerleden te steunen. Vrijdag werden vijf Kamerleden met een Turkse achtergrond uitgemaakt voor landverraders door een pro-Erdogan website. ‘Onacceptabel.’
Dat schrijven Klaas Dijkhoff (VVD), Lilian Marijnissen (SP) en Jesse Klaver (GroenLinks). De drie fractievoorzitters komen met een gezamenlijke verklaring. Boven het bericht op de website van En Son Haber prijken foto’s van de vijf Kamerleden. Het gaat om Sadet Karabulut (SP), Nevin Özütok (GroenLinks), Dilan Yesilgöz (VVD), Zihni Özdil (GroenLinks), en Cem Lacin (SP). Zij worden betiteld als ‘zij die het moederland hebben verraden’.
Dit bericht verscheen naar aanleiding van de erkenning van de Armeense genocide door de Tweede Kamer. Dat voorstel werd door alle partijen gesteund behalve door DENK.
DENK-Kamerlid Tunahan Kuzu zei naar aanleiding van de stemming over erkenning van de Armeense genocide dat Turkse Kamerleden ‘kleur moesten bekennen.’ In het interview met de Turkse zender Ahaber ‘duidde’ Kuzu de affaire rond de erkenning van de Armeense genocide door de Nederlandse Tweede Kamer. Hij noemt die een ‘stunt om zieltjes te winnen voor de aankomende gemeenteraadsverkiezingen’.
‘Kamerleden trouw aan Nederland’
Eerder noemde Kamervoorzitter Khadija Arib de aanval op de Kamerleden ‘onacceptabel’. Ze krijgt nu bijval van de fracties van de getroffen Kamerleden. ‘Niet voor niets hebben zij de eed of belofte afgelegd dat zij hun werk doen voor onze democratie, voor Nederland,’ schrijven Dijkhoff, Marijnissen en Klaver.
‘Dat onze fractiegenoten nu op deze manier worden aangevallen door Turkse media is onacceptabel. Wij staan vierkant achter hen. Onze Kamerleden zijn trouw aan hun idealen voor een beter Nederland. Daar ligt hun loyaliteit.’
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
NOS 26.02.2018 De fractievoorzitters van VVD, GroenLinks en SP hebben het in een gezamenlijke verklaring opgenomen voor hun Nederlands-Turkse fractiegenoten, die zijn aangevallen in de Turkse pers vanwege hun standpunt over de Armeense genocide.
“Wij staan vierkant achter hen”, schrijven Dijkhoff, Klaver en Marijnissen. “In Nederland is iedereen vrij om voor zijn of haar eigen mening uit te komen.”
Nadat de Tweede Kamer vorige week de Armeense genocide had erkend, werden de Kamerleden Yesilgöz (VVD), Özdil en Özütok (GroenLinks) en Lacin en Karabulut (SP) in Turkse media bestempeld als landverraders.
Ze zetten zich dag in, dag uit in voor een beter Nederland. Hun afkomst is daarbij niet van belang, aldus Dijkhoff, Klaver en Marijnissen.
Turkije ontkent dat de dood van meer dan een miljoen Armeniërs in 1915 het gevolg was van volkerenmoord. Ook stelt Turkije dat het aantal doden wordt overdreven.
“Wij hebben met ontzetting kennis genomen van de aanval op onze Kamerleden”, schrijven de fractievoorzitters in de gezamenlijke verklaring. “Ze zetten zich dag in, dag uit in voor een beter Nederland. Hun afkomst is daarbij niet van belang.”
“Onze Kamerleden zijn trouw aan hun idealen voor een beter Nederland. Wie dat meent te moeten beantwoorden met intimidatie en bedreigingen, vindt ons op zijn pad.”
Kamervoorzitter Arib heeft de Turkse aanval op de Nederlandse Kamerleden ook al veroordeeld.
AD 26.02.2018 De fractievoorzitters van VVD, SP en GroenLinks nemen in een unieke gezamenlijke verklaring hun Kamerleden van Nederlands-Turkse afkomst in bescherming. De vijf steunden eerder een motie om de Armeense genocide te erkennen. ,,Wij staan vierkant achter hen”, stellen hun politieke leiders uitdrukkelijk.
Het gaat om de Kamerleden Dilan Yesilgöz (VVD), Cem Laçin en Sadet Karabulut (SP) en Zihni Özdil en Nevin Özütok (GroenLinks). Turkse media bestempelden hen als ‘landverraders’ nadat zij instemden met een voorstel om de massamoord op Armeniërs te erkennen als genocide. Sindsdien hebben de politici last van bedreigingen.
,,Dat onze fractiegenoten nu op deze manier worden aangevallen door Turkse media is onacceptabel. Wij staan vierkant achter hen”, schrijven Klaas Dijkhoff (VVD), Lilian Marijnissen (SP) en Jesse Klaver (GroenLinks) vanmiddag samen. ,,In Nederland is iedereen vrij om voor zijn of haar eigen mening uit te komen. Zeker ook onze gekozen volksvertegenwoordigers.”
In Nederland is iedereen vrij om voor zijn of haar eigen mening uit te komen. Zeker ook onze gekozen volksvertegenwoordigers, aldus Fractievoorzitters Dijkhoff (VVD), Marijnissen (SP) en Klaver (GroenLinks).
Trouw aan beter Nederland
Volgens de drie fractievoorzitters zijn hun Kamerleden louter trouw aan hun idealen voor een beter Nederland. ,,Daar ligt hun loyaliteit. Wie dat meent te moeten beantwoorden met intimidatie en bedreigingen, vindt ons op zijn pad.”
Dijkhoff, Marijnissen en Klaver stellen verder: ,,Onze Kamerleden zetten zich, dag in dag uit in voor een beter Nederland. Hun afkomst is daarbij niet van belang. Niet voor niets hebben zij de eed of belofte afgelegd dat zij hun werk doen voor onze democratie, voor Nederland.”
Ook minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) liet vanmiddag van zich horen. Zij meldt: ,,Onze Nederlandse volksvertegenwoordigers moeten altijd hun werk kunnen doen, in het belang van Nederland, zonder te hoeven vrezen voor (de gevolgen van) bedreigingen. Dat is onacceptabel en zij kunnen natuurlijk rekenen op onze volle steun. Er is contact opgenomen met de Kamerleden over de mogelijkheid aangifte te doen.”
Er is contact opgenomen met de Kamerleden over de mogelijkheid aangifte te doen, aldus Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken).
Kwalijke rol Kuzu
De vijf Kamerleden zelf zeiden afgelopen weekend te vinden dat Denk-leider Tunahan Kuzu een kwalijke rol heeft gespeeld in de affaire. Hij zei op de Turkse televisie dat Nederlandse Kamerleden met een Turkse afkomst rekenschap moesten afleggen. ,,Ze moeten laten zien aan welke kant ze staan.’’
Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib liet zaterdag al in het tv-programma Nieuwsuurweten dat ze het onacceptabel vindt ‘dat Nederlandse Kamerleden met een Turkse achtergrond in Turkije als landverraders worden weggezet’.
Ze moeten laten zien aan welke kant ze staan, aldus Fractievoorzitter Kuzu (Denk).
Vanmiddag meldde Kuzu vanuit New York het ‘uitstekend’ te vinden dat de fractieleiders opkomen voor hun Kamerleden. ,,Prima initiatief. Ik hoop dat ze ook opkomen voor collega’s die niet dezelfde mening delen en ook worden bedreigd.”
VK 25.02.2018 De Turkse aandacht voor het doen en laten van Tweede Kamerleden met een Turkse achtergrond zorgt opnieuw voor wrijving tussen de landen. Kamervoorzitter Khadija Arib noemt het onacceptabel dat de Turkse regeringskrant Sabah vijf Kamerleden frontaal aanvalt op hun stemgedrag. ‘Kamerleden zijn gekozen volksvertegenwoordigers die vrij voor hun mening uit moeten kunnen komen’, aldus Arib zaterdag in Nieuwsuur.
Een grote Kamermeerderheid sprak deze week officieel uit dat het Turkse dodelijke geweld tegen honderdduizenden Armeniërs in 1915 als ‘genocide’ bestempeld dient te worden. De Turkse regering wil daar juist niets van weten. Nog voor de stemming riep Turkije de hoogste Nederlandse diplomaat in Turkije op het matje, maar de Kamer zette door. Met hun partijen stemden ook de Kamerleden Karabulut en Laçin (SP), Özütok en Özdil (GroenLinks) en Ye¿ilgöz (VVD) voor de erkenning.
Kamervoorzitter Arib neemt het voor de Kamerleden op. ‘Bedreiging of aanzetten tot bedreiging in reactie op het uiten van die meningen is onacceptabel. Het past niet in een democratie en in een open en vrije samenleving als de onze.’
De erkenning van de Armeense genocide door de Kamer heeft voor het Nederlandse beleid geen gevolgen. Het kabinet blijft spreken over ‘de kwestie van de Armeense genocide’ wanneer het over de massamoord op Armeniërs in het Ottomaanse Rijk gaat, liet interim-minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Zaken deze week weten.
Afgevaardigde
Wel stuurt het kabinet in april een afgevaardigde naar de herdenking van de genocide in de Armeense hoofdstad Yerevan. Dat zal de eerste keer zijn dat Nederland een regeringsafgevaardigde stuurt.
De diplomatieke relatie tussen Nederland en Turkije is al geruime tijd uiterst moeizaam. Omdat Ankara excuses blijft eisen van Den Haag over de uitzetting van een Turkse minister vorig jaar, trok Nederland zijn ambassadeur in Turkije onlangs formeel terug. Het kabinet weigert excuses zolang Turkije niet eveneens een stap zet om de betrekkingen te normaliseren.
De grootste diplomatieke rel uit de recente Nederlandse geschiedenis;
Op 11 maart vorig jaar wachten Erdogan-aanhangers aan de voorkant van het Turkse consulaat in Rotterdam op een toespraak van minister Kaya. Als blijkt dat ze geweigerd is, is het onbegrip groot en slaat de stemming om. Onze verslaggeefster was erbij. (+)
Hoe denken Turkse Nederlanders over de diplomatieke rel tussen het land waar ze wonen en dat waar zij, of hun ouders, vandaan komen? De Volkskrant liet het peilen.(+)
Elsevier 25.02.2018 De aanval van de Turkse regeringsgezinde krant Sabah op vijf Kamerleden zaterdag is onacceptabel. Dat zegt de Voorzitter van de Tweede Kamer Khadija Arib.
‘Kamerleden zijn gekozen volksvertegenwoordigers die vrij voor hun mening uit moeten kunnen komen,’ zei Arib zaterdagavond in een reactie aan het programma Nieuwsuur.
De Turkse krant zette de vijf Kamerleden met naam en foto op de voorpagina en zei dat ze ‘het moederland hebben verraden’. De vijf stemden deze week voor erkenning van de Armeense genocide. Het gaat om Sadet Karabulut (SP), Nevin Özütok (GroenLinks), Zihni Özdil (GroenLinks), Cem Lacin (SP) en Dilan Yesilgöz (VVD). Die laatste wordt zelfs ‘de dochter van een terrorist’ genoemd. Sabah is de grootste krant van Turkije.
‘Bedreiging of aanzetten tot bedreiging in reactie op het uiten van die meningen is onacceptabel. Het past niet in een democratie en in een open en vrije samenleving als de onze,’ zei Arib.
De vijf Kamerleden krijgen veel haat- en dreigberichten sinds de actie van de Turkse krant. ‘Maar ik ben daar serieus trots op,’ zegt GroenLinks-Kamerlid Zihni Özdil in een reactie tegen het AD. ‘De tijd van intimidatie en demonisering is voorbij.’
Regering bang om Erdogan voor het hoofd te stoten
VVD’er Dilan Yesilgöz laat tegen de krant weten dat ze zich ‘totaal niet aangesproken te voelen door dit soort lui’. ‘Ik ben Nederlandse.’
DENK-Kamerlid Tunahan Kuzu heeft volgens de Kamerleden een belangrijke rol gespeeld in de kwestie. Een dag voor de publicatie zei hij op de Turkse pro-Erdogan zender Ahaber dat Nederlandse Kamerleden met een Turkse afkomst verantwoording moesten afleggen over hun keuze. ‘Ze moeten laten zien aan welke kant ze staan.’ DENK stemde als enige partij tegen een motie om de Armeense genocide te erkennen.
De regering liet donderdag overigens weten dat het het bloedbad in onder Armeniërs in de 20ste eeuw gewoon ‘de kwestie van de Armeense genocide blijft noemen’. Vermoedelijk om de Turkse leider Recep Tayyip Erdogan niet voor het hoofd te stoten.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
AD 25.02.2018 Vijf Turks-Nederlandse politici hebben last van bedreigingen nadat Turkije’s grootste krant hen als landverraders bestempelde. Regeringskrant Sabah noemt het schandalig dat de politici van Turkse afkomst instemden met het voorstel de massamoord op Armeniërs te erkennen als genocide.
Het gaat om de Kamerleden Dilan Yesilgöz (VVD), de SP’ers Cem Lacin en Sadet Karabulut en Zihni Özdil en Nevin Özütok van GroenLinks.
De Tweede Kamer besloot donderdag de moord op honderdduizenden Armeniërs, ruim een eeuw geleden gepleegd ten tijde van het Ottomaanse Rijk, voortaan genocide te noemen. De regering blijft gebruikmaken van de indirectere formulering ‘kwestie van de Armeense genocide’.
Dreigberichten
De vijf hebben veel last van haat- en dreigberichten sinds de actie van de Turkse krant. ,,maar ik ben daar serieus trots op,’’ zegt GroenLinks-Kamerlid Zihni Özdil. ,,De tijd van intimidatie en demonisering is voorbij.’’
VVD’er Dilan Yesilgöz zegt zich ‘totaal niet aangesproken te voelen door dit soort lui’. ,,Ik ben Nederlandse.’’
De vijf vinden dat Denk-leider Tunahan Kuzu een kwalijke rol heeft gespeeld in de affaire. Hij zei vrijdag op de Turkse zender Ahaber dat Nederlandse Kamerleden met een Turkse afkomst rekenschap moesten afleggen. ,,Ze moeten laten zien aan welke kant ze staan.’’ Denk stemde als enige partij tegen een motie om de Armeense genocide te erkennen.
Tweede Kamer-voorzitter Khadija Arib liet zaterdag in het tv-programma Nieuwsuur weten dat ze het onacceptabel vindt ‘dat Nederlandse Kamerleden met een Turkse achtergrond in Turkije als landverraders worden weggezet’.
De Tweede Kamer besloot donderdag de moord op honderdduizenden Armeniërs, ruim een eeuw geleden gepleegd ten tijde van het Ottomaanse Rijk, voortaan genocide te noemen. De regering blijft gebruikmaken van de indirectere formulering ‘kwestie van de Armeense genocide. Voor Turkije ligt de zaak zeer gevoelig. De Turkse regering ontkent niet dat er veel doden zijn gevallen, maar vindt dat dit geen genocide was.
Ottomaanse Rijk
In 1915, ten tijde van de Ottomaanse Rijk, werden honderdduizenden Armeniërs vermoord. Turkije riep vorige week de hoogste Nederlandse diplomaat in Turkije op het matje toen het voornemen bekend werd om de Armeense genocide te laten erkennen door de Tweede Kamer.
Turkije heeft het besluit van de Tweede Kamer ,,ten scherpste” veroordeeld. Dat heeft het Turks ministerie van Buitenlandse Zaken vanavond meegedeeld. Turkije waardeert het wel dat de Nederlandse regering blijft spreken van ,,de kwestie van de Armeense genocide”.
Telegraaf 24.02.2018 Een Turkse pro-Erdoganwebsite haalt uit naar vijf Kamerleden met een Turkse achtergrond. Ze worden weggezet als landverraders. Aanleiding is de erkenning van de Armeense genocide door de Tweede Kamer. Alleen Denk stemde tegen het voorstel.
De website En Son Haber probeert onze volksvertegenwoordigers door het slijk te halen met naam en toenaam. Ook worden er meerdere foto’s van de politici getoond.
Kamerleden Yesilgöz (VVD), Karabulut (SP), Laçin (SP), Özdil (GL) en Özütok (GL) worden weggezet als ’zij die het moederland hebben verraden’.
VVD-Kamerlid Yesilgöz wordt zelfs ’dochter van een terrorist’ genoemd. De liberaal reageert nuchter onder de barbaarse aanval: „Ik ben Nederlandse en voel me totaal niet aangesproken door dit soort types.”
Kuzu
Denk-leider Kuzu probeert ondertussen via de Turkse televisie, een pro-Erdoganmedium, om Turkse Nederlanders nog verder uit elkaar te spelen. In een interview roept hij raadsleden met een Turkse achtergrond kleur te bekennen over hoe zij aankijken tegen de erkenning van de Armeense genocide.
Hij noemt het besluit van de Tweede Kamer een ’stunt om zieltjes te winnen voor de aankomende gemeenteraadsverkiezingen’. De politicus rept met geen woord over de verschrikkingen tijdens de genocide zelf. Kuzu wijst in het interview liever naar het slavernijverleden van Nederland.
NOS 24.02.2018 De Turkse regeringsgezinde krant Sabah, de grootste van het land, valt vijf leden van de Tweede Kamer aan op hun steun voor het voorstel om het bloedbad onder Armeniërs in het begin van de 20ste eeuw als genocide te bestempelen. De krant schrijft dat de Kamerleden met deze “schandalige beslissing Turkije hebben verraden”.
De Kamerleden in kwestie zijn Nederlanders van Turkse afkomst: Yesilgöz van de VVD, de SP’ers Lacin en Karabulut en van GroenLinks Özdil en Özütok.
Kuzu
Het Kamerlid Kuzu van Denk heeft in een interview met de Turkse televisie gezegd dat hij de genocide-erkenning in een ander daglicht ziet. Hij ziet het vooral als een stunt “om zieltjes te winnen met het oog op de komende gemeenteraadsverkiezingen. Kuzu zegt dat “de erkenning van zoiets onaanvaardbaar is voor ons, en dat de Turks-Nederlandse kandidaten nu duidelijk moeten maken aan welke kant ze staan”.
Elsevier 24.02.2018 Vijf Kamerleden met een Turkse achtergrond worden in Turkije door een pro-Erdoganwebsite neergezet als landverraders. Het mediabericht verschijnt naar aanleiding van de erkenning van de Armeense genocide door de Tweede Kamer, waarin iedereen de motie voor erkenning steunde behalve DENK.
Boven het bericht op de website van En Son Haber prijken foto’s van de vijf Kamerleden. Het gaat om Sadet Karabulut (SP), Nevin Özütok (GroenLinks), Dilan Yesilgöz (VVD), Zihni Özdil (GroenLinks), en Cem Lacin (SP). Zij worden betiteld als ‘zij die het moederland hebben verraden’.
‘Het parlement nam een motie aan om de genocide te erkennen. De motie kreeg 142 stemmen voor, en 3 stemmen tegen. Vijf Turkse parlementsleden stemden “ja”’, aldus de website. Na het noemen van de namen concludeert de website: ‘Ze laten zien dat ze tegen Turkije zijn’. GroenLinks-Kamerlid Özdil reageert via Twitter op het bericht.
Het bericht komt een dag nadat DENK-Kamerlid Tunahan Kuzu een interview af gaf aan Ahaber, een ander Turks pro-regeringsmedium. Daarin noemde hij erkenning van de Armeense genocide een ‘stunt om zieltjes te winnen voor de aankomende gemeenteraadsverkiezingen’.
Ook zei hij dat Turks-Nederlandse politici, van VVD ‘en vooral van D66’, kleur moeten bekennen wat betreft de kwestie. Hij riep zijn Turks-Nederlandse medemensen op hen hier vooral op te bevragen. ‘De Turkse staatsburgers zijn sowieso van mening dat het erkennen van zoiets onacceptabel is voor ons. Dus moeten de kandidaten voor de gemeenteraad zichzelf hierover bevragen.’ Volgens Kuzu kunnen die Turks-Nederlandse kandidaten ‘zich niet langer verstoppen’: ‘Ze moeten nu heel duidelijk laten zien wat ze verdedigen en aan wiens kant ze staan.’
Het is niet de eerste keer dat Kuzu de aanval opent op politici met een migratieachtergrond: Kuzu en DENK-leider Selcuk Öztürk brachten op sociale media verscheidene keren het stemgedrag van Turks-Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse Tweede Kamerleden onder de aandacht. Daarbij werden foto’s van deze Kamerleden getoond. Zij zouden hun achtergrond verloochenen.
Turkije woedend na erkenning Armeense genocide
De Tweede Kamer besloot vorige week om niet langer te spreken over ‘de kwestie van de Armeense genocide’, maar simpelweg over de ‘Armeense genocide’. In 1915, ten tijde van het Ottomaanse Rijk, zijn honderdduizenden Armeniërs vermoord.
De Turkse regering vindt dat er sprake was van een oorlogssituatie en dat Armeniërs een gevaar vormden omdat ze met de Russische vijand zouden samenspannen. De regering ontkent dan ook dat er sprake was van een geplande volkerenmoord en reageert steevast furieus wanneer landen overgaan tot erkenning daarvan. Zo ook met Nederland: zaakgelastigde Erik Weststrate werd ontboden met de boodschap dat Nederland de geschiedenis niet moet ‘politiseren’.
Kabinet blijft spreken over ‘kwestie van de Armeense genocide’
Overigens heeft het kabinet besloten de genocide niet te erkennen, vermoedelijk om de Turkse president Recep Tayyip Erdogan niet voor het hoofd te stoten.
In het Regeerakkoord maakten coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het al mogelijk voor het kabinet om onder voorwaarden over te gaan tot een formele erkenning van genocide, maar eind vorig jaar liet het kabinet weten het in deze zaak te houden bij de ‘de kwestie van de Armeense genocide’. Bijna dertig landen hebben de episode intussen bestempeld als genocide.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
Elsevier 24.02.2018 DENK-Kamerlid Tunahan Kuzu heeft een interview afgegeven aan de Turkse tv. Daarin zegt hij dat de erkenning van de Armeense genocide door de Tweede Kamer voor de bühne is, en dat Turks-Nederlandse raadsleden kleur moeten bekennen wat betreft de kwestie.
In het interview met de Turkse zender Ahaber ‘duidt’ Kuzu de affaire rondom de erkenning van de Armeense genocide door de Nederlandse Tweede Kamer. Hij noemt de erkenning van de Armeense genocide een ‘stunt om zieltjes te winnen voor de aankomende gemeenteraadsverkiezingen’.
‘Kandidaten kunnen zich niet langer verstoppen’
Volgens Kuzu moeten kandidaat-raadsleden van partijen als VVD ‘en vooral D66’ openheid geven over wat ze van de kwestie vinden. ‘De Turkse staatsburgers zijn sowieso van mening dat het erkennen van zoiets onacceptabel is voor ons. Dus moeten de kandidaten voor de gemeenteraad zichzelf hierover bevragen.’ Volgens Kuzu kunnen die Turks-Nederlandse kandidaten ‘zich niet langer verstoppen’: ‘Ze moeten nu heel duidelijk laten zien wat ze verdedigen en aan wiens kant ze staan.’
Het is niet de eerste keer dat Kuzu de aanval opent op politici met een migratieachtergrond: Kuzu en DENK-leider Selcuk Öztürk brachten op sociale media verscheidene keren het stemgedrag van Turks-Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse Tweede Kamerleden onder de aandacht. Daarbij werden foto’s van deze Kamerleden getoond. Zij zouden hun achtergrond verloochenen.
Op aandringen van de interviewer levert Kuzu bovendien kritiek op het slavenverleden van Nederland. Partijen die dat verleden ‘negeren’ maar wel de Armeense genocide erkennen, zijn ‘hypocriet’ en ‘leugenachtig’, aldus het DENK-Kamerlid. Ook hekelt Kuzu dat er wordt gefocust op ‘genocides uit de geschiedenis, terwijl er aan ‘bijvoorbeeld de genocide op de Rohingya (in Myanmar, red.)’ niet zou worden gedaan.
Nederlandse zaakgelastigde ontboden in Turkije
De Tweede Kamer besloot vorige week om niet langer te spreken over ‘de kwestie van de Armeense genocide’, maar simpelweg over de ‘Armeense genocide’. In 1915, ten tijde van het Ottomaanse Rijk, zijn honderdduizenden Armeniërs vermoord.
De Turkse regering vindt dat er sprake was van een oorlogssituatie en dat Armeniërs een gevaar vormden omdat ze met de Russische vijand zouden samenspannen. De regering ontkent dan ook dat er sprake was van een geplande volkerenmoord en reageert steevast furieus wanneer landen overgaan tot erkenning daarvan. Zo ook met Nederland: zaakgelastigde Erik Weststrate werd ontboden met de boodschap dat Nederland de geschiedenis niet moet ‘politiseren’.
Kabinet blijft spreken over ‘kwestie van de Armeense genocide’
Overigens heeft het kabinet besloten de genocide niet te erkennen, vermoedelijk om de Turkse president Recep Tayyip Erdogan niet voor het hoofd te stoten.
In het Regeerakkoord maakten coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het al mogelijk voor het kabinet om onder voorwaarden over te gaan tot een formele erkenning van genocide, maar eind vorig jaar liet het kabinet weten het in deze zaak te houden bij de ‘de kwestie van de Armeense genocide’. Bijna dertig landen hebben de episode intussen bestempeld als genocide.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
De Tweede Kamer erkende de genocide in februari 2018 en had op een afvaardiging van het kabinet bij de herdenking aangedrongen. Op 24 april 2018 moet een Nederlandse minister of staatssecretaris naar Jerevan afreizen om de herdenking van de Armeense genocide van een eeuw geleden te herdenken.
Daarna moet elke vijf jaar een bewindsman naar de herdenking in de Armeense hoofdstad Jerevan, blijkt uit een motie van Tweede Kamerlid Joël Voordewind (ChristenUnie). De motie werd coalitiebreed gesteund.
AD 14.02.2020
In een tweede gesteunde motie staat bovendien dat de Tweede Kamer ‘de Armeense genocide erkent’. Niet eerder gebeurde dat zo expliciet, uit angst voor conflicten met Turkije. ‘Ongetwijfeld zal Turkije niet zo blij zijn met wat er is gezegd,’ reageert minister Ank Bijleveld (CDA) van Defensie. Maar Duitsland heeft in het verleden ook met deze kwestie te maken gehad, en ‘dat is in the end ook weer goedgekomen,’ aldus de minister.
AD 19.02.2018
Genocide-erkenning wekt steevast furie bij Turkije
In 1915, ten tijde van het Ottomaanse Rijk, werden honderdduizenden Armeniërs vermoord. De Turkse regering vindt dat er sprake was van een oorlogssituatie, en dat Armeniërs een gevaar vormden omdat ze met de Russische vijand zouden samenspannen. De regering ontkent dan ook dat er sprake was van een geplande volkerenmoord en reageert steevast furieus wanneer landen overgaan tot erkenning. In 2016 leidde het bijvoorbeeld tot een diplomatieke rel met Duitsland, dat de genocide op Armeniërs in juni van dat jaar erkende.
De Turkse regering kwam met verschillende sancties op de proppen, en de Turkse minister van Justitie Bekir Bozdag haalde zelfs het Duitse naziverleden erbij: ‘Eerst verbrand je de Joden in ovens, daarna sta je opeens op om het Turkse volk te betichten van genocide. Maak je eerst maar eens zorgen om je eigen geschiedenis,’ aldus de minister destijds.
Erkennen genocide werd opgenomen in regeerakkoord
‘We mogen de geschiedenis niet ontkennen uit angst voor sancties,’ zegt initiatiefnemer van de motie Voordewind vrijdag in Trouw. ‘Ons land herbergt nota bene de hoofdstad van het internationale recht (Den Haag, red.), dus we moeten niet bang zijn om ook hierin recht te doen.’
In het regeringsakkoord maakten coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het al mogelijk voor de regering om onder voorwaarden over te gaan tot een formele erkenning van genocide, maar eind vorig jaar liet het kabinet weten het in deze zaak te houden bij de ‘de kwestie van de Armeense genocide’. Bijna dertig landen hebben de episode ondertussen bestempeld als genocide.
Relatie Turkije en Nederland was al bekoeld
Het is wachten op de reactie van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Sinds de Turkijerel in maart vorig jaar loopt het niet lekker tussen de Turkse regering en Nederland. Op de zaterdag voor de verkiezingen weigerde het kabinet een aantal Turkse ministers toegang tot Nederland, omdat ze hier campagne wilden voeren voor het omstreden Turkse referendum. Hierin sprak de bevolking uiteindelijk met een nipte meerderheid haar goedkeuring uit voor drastische stappen waarmee Erdogan meer macht naar zich toe zal trekken.
Ook kwam het tot grootschalige rellen in Rotterdam, waar Turkse Nederlanders zich bij het consulaat van Turkije hadden verzameld om te luisteren naar de Turkse minister Fatma Kaya. Zij kwam het consulaat uiteindelijk niet binnen. Sinds die gebeurtenissen zitten de ambassadeurs van beide landen niet in hun residentie. Ook eiste Nederland excuses van Turkije, en vice versa.
Onlangs gaven zowel premier Mark Rutte als Erdogan aan weer nader tot elkaar te willen komen, maar dit gaat er naar verwachting niet bij helpen.
Ook steggelt het parlement nog altijd met het Turkse offensief op Afrin, dat volgens een groot deel van de Tweede Kamer veroordeeld moet worden. Plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag gaf donderdagavond nog aan een eenzijdige veroordeling van Nederland ‘niet effectief’ te vinden, en geeft de voorkeur aan een veroordeling door alle NAVO-partners.
Kabinet erkent Armeense genocide niet
Het kabinet gaat niet mee in de wens van de Tweede Kamer om de Armeense genocide te erkennen. Het blijft spreken over ‘de kwestie van de Armeense genocide’ wanneer het over de massamoord op Armeniërs gaat.
Wel stuurt het kabinet van premier Mark Rutte (VVD) in april een afgevaardigdenaar de herdenking van de genocide in de Armeense hoofdstad Yerevan. Dat zal de eerste keer zijn dat Nederland een regeringsafgevaardigde stuurt.
Kabinet wil Erdogan niet voor hoofd stoten
De Tweede Kamer erkende de genocide onlangs wel. Vermoedelijk houdt het kabinet erkenning af omdat het de Turkse president Recep Tayyip Erdogan niet voor het hoofd wil stoten. In 1915, ten tijde van het Ottomaanse Rijk, zijn honderdduizenden Armeniërs vermoord. De Turkse regering vindt dat er sprake was van een oorlogssituatie en dat Armeniërs een gevaar vormden omdat ze met de Russische vijand zouden samenspannen. De regering ontkent dan ook dat er sprake was van een geplande volkerenmoord en reageert steevast furieus wanneer landen overgaan tot erkenning daarvan. In 2016 leidde het bijvoorbeeld tot een diplomatieke rel met Duitsland, dat de genocide op Armeniërs in juni van dat jaar erkende.
Afshin Ellian: verwijder de lange arm van Ankara in Nederland
Ankara reageerde dan ook woest toen het nieuws over de erkenning door het Nederlandse parlement naar buiten kwam. Turkije ontbood de Nederlandse zaakgelastigde Erik Weststrate met de boodschap dat Nederland de geschiedenis niet moet ‘politiseren’.
Kabinet wil ‘wetenschappelijk bewijs’ voor genocide
Het kabinet beroept zich op de wetenschap en zegt dat er voor de erkenning van genocide eenduidige uitspraken van wetenschappers en de Verenigde Naties nodig zijn, naast vonnissen van internationale straf- of gerechtshoven. Omdat de massamoord op Armeniërs meer dan honderd jaar geleden was, is dat laatste sowieso niet mogelijk.
De Tweede Kamer debatteerde donderdag over het gebruik van de term ‘genocide’ met waarnemend minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag (D66). Een meerderheid van de Tweede Kamer schaart zich achter een voorstel van ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind om de moordpartij te erkennen als genocide. Alleen DENK gaat tegenstemmen.
DENK-Kamerlid Tunahan Kuzu hekelt de timing van Voordewind om de motie vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen in te dienen: ‘En dan moeten er weer zieltjes worden gewonnen in de Armeense kerk. Maar ze beseffen niet, of misschien wel, dat het een bewuste overweging is om op een strategisch moment mensen zich tegen elkaar op te zetten.’
Kuzu wil dat Nederland excuses maakt voor slavernijverleden
Kuzu richtte zich ook tot SGP-leider Kees van der Staaij, die kort daarvoor een betoog hield om de Armeense genocide te erkennen. Als die moet worden erkend, zei Kuzu, moet Nederland ook excuses maken voor het slavernijverleden. ‘Is hij bereid om voor een historische gebeurtenis, waar Nederland zelf bij betrokken is, formeel excuses aan te bieden omdat hij zo begaan is met historische kwesties?’
Maar daarover wilde Van der Staaij niet discussiëren: ‘Het gaat nu om de Armeense genocide en de erkenning daarvan,’ antwoordde de SGP’er. ‘Ik ga niet de discussie over het slavernijverleden er ook weer bij betrekken. We hebben het hier wel over de pijn die nog steeds bij de Armeniërs zit, en ook de verhouding tussen landen raakt.’
In het Regeerakkoord maakten coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het al mogelijk voor het kabinet om onder voorwaarden over te gaan tot een formele erkenning van genocide, maar eind vorig jaar liet het kabinet weten het in deze zaak te houden bij de ‘de kwestie van de Armeense genocide’. Bijna dertig landen hebben de episode intussen bestempeld als genocide.
RTL 29.11.2019 Waar zou hij vandaan komen? Hij is duidelijk geen Turk, geen Marokkaan en ook geen Italiaan. Eindelijk was het gelukt: we hadden een afspraak bij Hanni Hanna.
Van bekende artiesten tot voetballers: ze komen allemaal naar deze sterrenkapper in Hoofddorp. Zo was hij tijdens het WK in 2010 in Zuid-Afrika niet alleen de huiskapper van het Nederlands elftal, maar mocht hij ook de coupe van de grote Diego Maradona onder handen nemen. En ook de Nederlandse dj’s Martin Garrix, Afrojack en Sunnery James zijn vaste klant bij Hanni.
Ook mijn zoontje wordt door hem onder handen genomen. Deze man heeft iets magisch. Zijn vrolijkheid, zijn manier van praten. Maar vooral hoe hij omgaat met mijn zoontje: heel liefdevol. Ik vraag wat zijn roots zijn. Hanni is een Arameeër.
“Turkije is van mening dat de volkerenmoord op de Arameeërs nooit heeft plaatsgevonden.”
De wortels van Arameeërs (ook wel Assyriërs genoemd) liggen in het huidige Zuidoost-Turkije, op de grens met Syrië, zoals de regio Mardin. In dit deel van het vroegere Mesopotamië ontstond één van de eerste christelijke gemeenschappen ter wereld. Hun taal was het Aramees, die wel bekendstaat als de oudste taal ter wereld (én de taal die Jezus zou hebben gesproken).
Tot 1915 leefden de Arameeërs hier vredig samen met de vele andere culturen die deze regio van oudsher rijk is. Toen kwam het Ottomaanse Rijk ten val. De internationale pers sprak over deportatie, uithongering en moord op deze christelijke Turken.
De New York Times schreef in 1916 dat één op de tien Arameeërs werd vermoord. Toch is deze moordpartij door bijna geen enkele staat of volksvertegenwoordiging officieel erkend. Wel zijn er herinneringsmonumenten te vinden in onder andere Parijs, Brussel, Berlijn en Stockholm.
Turkije is van mening dat de volkerenmoord op de Arameeërs nooit heeft plaatsgevonden. In de officiële verklaring van de Turkse regering woedde in de jaren rond 1915 een burgeroorlog, waarvan alle partijen slachtoffer waren.
Maar in 2001 gebeurde er iets magisch: de toenmalige Turkse premier Bülent Ecevit vroeg aan Arameeërs wereldwijd om terug te keren naar hun geboorteland, Turkije. Een aantal Aramese families stichtte in de regio Mardin zelfs een eigen dorp, Kafro.
“Schrijnend dat juist de plek waar de oudste beschaving in de wereld is ontstaan, nu al jarenlang het toneel is van een bloedige oorlog.”
De Arameeërs die ik in Nederland ken, wonen voornamelijk in de regio Enschede. Wat mij altijd opvalt, is dat ze ondernemers zijn in hart en nieren. De Twents-Aramese scholiere Shayno maakte – naar aanleiding van een film over haar grootvader – een documentaire over de geschiedenis van haar volk.
Shayno’s verhaal raakt mij, doet mij zelfs verdriet. Zij voelt zich in Nederland niet gehoord in haar strijd voor erkenning van wat haar familie destijds is overkomen. Omdat de Arameeërs geen eigen land hebben, is religie voor hen een belangrijk houvast bij het behoud van een eigen cultuur.
Als je leest over Jezus in de Bijbel, was ook hij eenzaam in zijn missie. Hoe schrijnend dat juist de plek waar de oudste beschaving in de wereld is ontstaan, waar de oudste taal van de wereld vandaan komt, het thuisland van de Arameeërs, nu al jarenlang het toneel is van een bloedige oorlog.
Wat zal de missie van de Arameeërs zijn, vraag ik mezelf af terwijl mijn zoontje de kappersstoel van Hanni weer uitklimt. Een stukje erkenning, of eenzame herinnering?
Yesim lanceerde de term ‘bicultureel’ in de Nederlandse taal als alternatief voor ‘allochtoon’ en vindt een tweede cultuur een kracht en een meerwaarde voor het bedrijfsleven.
Het nationale genocidemonument in Yerevan, de hoofdstad van Armenië AFP
NOS 30.10.2019 Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft de massamoord door Turken op Armeniërs erkend als genocide. Bij zowel Democraten als Republikeinen was het overgrote deel voor de resolutie: 405 parlementariërs stemden voor, 11 tegen.
De stemming leidt vrijwel zeker tot nieuwe spanningen met Turkije. De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Cavusoglu sprak op Twitter van een “beschamende beslissing van degenen die de geschiedenis in de politiek uitbuiten”. Turkije trekt zich er niets van aan, zei hij verder.
In het Huis van Afgevaardigden is veel onvrede over de koers van Turkije en de inval in Noord-Syrië. De parlementariërs riepen president Trump in nagenoeg dezelfde stemverhouding op tot sancties.
1915
De volkerenmoord op Armeniërs begon in 1915. Soldaten van het Ottomaanse Rijk, de voorloper van het huidige Turkije, vermoordden toen zeker honderdduizenden Armeniërs. Turkije zegt dat er destijds een burgeroorlog woedde in het Ottomaanse Rijk en dat alle partijen zich schuldig maakten aan oorlogsmisdaden.
Turkije reageert steeds woedend als landen overgaan tot erkenning van genocide. Dat gebeurde ook toen de Tweede Kamer dat begin vorig jaar deed.
De Armeense genocide ligt ook na meer dan honderd jaar nog extreem gevoelig.
Waarom is de Armeense kwestie nog niet overal een ‘genocide’ ?
AD 29.10.2019 Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft president Donald Trump vandaag opgeroepen sancties en andere strafmaatregelen tegen Turkije te nemen wegens de Turkse inval in het noorden van Syrië. Een resolutie over het oproepen tot sancties kreeg de steun van 403 leden van het Huis. 16 leden stemden tegen. Ook erkende het Huis de massamoord op Armeniërs door het Ottomaanse Rijk, de voorloper van het huidige Turkije, als genocide.
Turkije noemde het aannemen van de resolutie door de Amerikaanse volksvertegenwoordigers over de genocide ,,een beschamend besluit van degenen die de geschiedenis exploiteren” uit politieke overwegingen. En ook de aangekondigde sancties wegens de Turkse militaire inval in Syrië zal me dezelfde hoon worden begroet.
Trump had eerder deze maand zelf al strafmaatregelen afgekondigd tegen Turkije wegens de Turkse militaire actie in Syrië. Vorige week meldde Trump dat hij die sancties introk omdat Ankara het offensief in het grensgebied van Turkije en Syrië had gestaakt.
Turkije begon oktober aan een militaire operatie tegen de Koerdische strijders van YPG in het noorden van Syrië na het vertrek van Amerikaanse militairen in die regio. Turkije ziet de Syrisch-Koerdische milities als een verlengstuk van de PKK, die een gewapende strijd voert in Turkije.
Genocide
De resolutie over de genocide op Armeniërs werd in het door de Democraten gecontroleerde Huis aangenomen met 405 stemmen voor de resolutie. Elf leden stemden tegen.
De volkerenmoord in het toenmalige Ottomaanse Rijk had ruim een eeuw geleden plaats. Circa anderhalf miljoen Armeniërs werden om het leven gebracht. De aanzet werd gegeven tijdens de Eerste Wereldoorlog toen de Ottomaanse autoriteiten op 24 april 1915 zeker 250 Armeense intellectuelen en leiders arresteerden in Istanboel. Turkije geeft toe dat er veel Armeniërs die in het Ottomaanse Rijk woonden zijn omgekomen in de oorlog, maar bestrijdt de opgegeven cijfers en ontkent dat er sprake was van systematisch georganiseerde uitroeiing van een bevolkingsgroep.
NU 30.10.2019 Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft dinsdagavond de massamoord op Armeniërs door het Ottomaanse Rijk als een genocide erkend. De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavusoglu noemt het een “beschamende beslissing van degenen die de geschiedenis van andere landen uitbuiten voor hun eigen politieke gewin”.
Bij de stemming in het Huis van Afgevaardigden was er weinig verdeeldheid over de kwestie: liefst 405 parlementariërs stemden voor, 11 politici stemden tegen.
Ruim een eeuw geleden kwamen bij een volkerenmoord in het toenmalige Ottomaanse Rijk, de voorloper van het huidige Turkije, honderdduizenden Armeniërs om het leven.
Turkije ontkent de genocide en spreekt van een burgeroorlog waarbij meerdere partijen betrokken waren. Het land reageert woedend als landen overgaan tot erkenning van genocide. De Tweede Kamer kreeg ook de wind van voren toen zij dat begin vorig jaar deed.
Besluit laat spanningen tussen VS en Turkije verder oplopen
Er heerst al enige tijd een gespannen sfeer tussen de VS en Turkije. Amerikaanse parlementariërs hebben meerdere malen hun onvrede over de koers van president Donald Trump in Syrië kenbaar gemaakt.
Trump trok de Amerikaanse strijdkrachten terug, wat de Koerdische bondgenoten in Noord-Syrië kwetsbaar maakte voor een aanval vanuit Turkije. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan startte de Turkse inval uiteindelijk twee dagen later, om een “veilige zone tegen terrorisme” te bewerkstelligen.
Dat was tegen het zere been van zijn Amerikaanse ambtgenoot, die al had gedreigd met sancties als Turkije zou overgaan tot het binnenvallen van Syrië. Uiteindelijk blies Trump de economische maatregelen tegen Turkije op het laatste moment af, omdat de Turken en Koerden tot een permanente wapenstilstand kwamen.
Den HaagFM 23.04.2019 Ruim driehonderd betogers zijn dinsdag op initiatief van de Samenwerkende Armeense Organisatiesop het Plein bijeengekomen om te demonstreren voor de erkenning van de Armeense genocide in 1915 en 1916 jaar geleden. Dat meldt de organisatie aan mediapartner Omroep West.
Op het Plein hielden rond het middaguur enkele Kamerleden, onder wie Zihni Özdil (GroenLinks), een toespraak. Daarna werd aan het ministerie een petitie aangeboden, waarin de regering wordt opgeroepen de massamoord op de Armeniërs als volkerenmoord te erkennen.
Vervolgens trok de stoet naar het Malieveld. Daar volgde een protest tegen de ontkenning door Ankara van de georganiseerde volkerenmoord op de Armeniërs door het Ottomaanse Rijk, de voorloper van het huidige Turkije. Bij de Turkse Ambassade deden de betogers vervolgens een petitie in de brievenbus.
Elsevier 20.02.2019 ‘Scholieren moeten weten dat Willem van Oranje onze vader des vaderlands is, maar minstens zo belangrijk is dat ze leren dat Atatürk de stichter van Turkije is’, vindt Ton van der Schans, voorzitter van de vakvereniging voor geschiedenisleraren. Is het goed om meer aandacht te besteden aan de geschiedenis van landen waaruit immigranten afkomstig zijn? Op de Stelling van de Dag werd verdeeld gereageerd.
In de rubriek Lezersreacties lichten we een aantal reacties uit. Alleen reacties die onder eigen naam zijn achtergelaten, komen hiervoor in aanmerking.
Gaan wij dan ook aandacht besteden aan de genocide op de Armeense bevolking door de Turken? In Turkije is dat een verboden onderwerp. In Nederland is het een algemeen erkend feit dat de genocide heeft plaatsgevonden. Als je de geschiedenis van een land wilt belichten, doe het dan ook zo volledig mogelijk.
Alain Kouffar
Prima. Dóen! Omdat het, in dít geval, in het voordeel is van ónze westerse, niet-Islamitische identiteit. Kunnen links multiculti weg-met-ons, én Islamiet Erdogan hier geen sprookjes meer vertellen. Want de moderne, seculiere, westerse Ataturk streed tégen het Islamitische Ottomaanse rijk.
Twan Hendriks
Wanneer 1 op de 5 scholieren van niet-Nederlandse afkomst is dan betekent dat ook dat 4 van de 5 scholieren dat wel is. Waarom zouden we die lastig vallen met Atatürk en de Turkse geschiedenis?
Want we steken dan wel onze hand in een wespennest. Want dan moet je ook vertellen dat:
– Turkije in WOI aan de kant van Duitsland en Oostenrijk streed
– Dat Turkije in 1915 verantwoordelijk was voor de Armeense genocide
– Dat Turkije weliswaar neutraal was in WOII maar dat het inlichtingen verschafte aan de asmogendheden.
– Dat er grote aantallen Turken als vrijwilliger bij de Waffen SS streden
– Dat Turkije sinds 1974 een deel van een EU land bezet houdt
Ik moet de leraar nog zien die dit klassikaal aan de Turkse jongeren gaat vertellen.
J van Deventer
1) Volgens mij wordt er allang geen geschiedenisonderwijs meer gegeven op de basisschool.
2) Dit land heet Nederland. De inwoners zijn Nederlanders. Die inwoners moeten primair iets leren over de Nederlandse geschiedenis.
3) Op de weekendscholen van Erdogan is alle tijd om degenen die dat willen te onderwijzen in de Turkse geschiedenis.
4) In het middelbaar onderwijs is wellicht enige ruimte voor Turkse geschiedenis, maar hoe zit het dan met Marokkaanse, Poolse, Bulgaarse, Eritrese, Nigeriaanse, Ethiopische etc geschiedenis? Hebben die minder rechten dan Turken? Dat wordt een gebed zonder end.
5) Dit idee is weer een uitgesproken voorbeeld van de Nederlandse onderdanige en extreme weg-met-ons mentaliteit, dit keer van de kant van geschiedenisleraren. Waar zijn die mensen in vredesnaam bang voor?
6) Het resultaat zal niet zijn dat de belangstelling van kleine Turkjes voor het vak geschiedenis toeneemt. Het resultaat zal zijn dat de OUDERS van die kleine Turkjes Nederlanders zullen zien en minachten voor wat ze zijn: een stel laffe, onderdanige kruipers die je ongeveer elke vernedering kunt doen ondergaan.
Frans Geurts van Kessel
Afgezien van mijn verbazing over hoe het zover heeft kunnen komen dat 20 procent van de leerlingen inmiddels van niet-westerse afkomst is, werd vroeger, toen ik nog op school zat en 99 procent van de leerlingen van Nederlandse afkomst was, al onderwezen over Atatürk. Wat willen ze nou nog meer? Van de andere kant is het goed dat de kleine moslim Erdogan aanhangertjes geleerd wordt dat het in Turkije ook anders kan.
Maria van Bommel
Nee, absoluut tegen.
Waarom specifiek weer, voor Turken? Er zijn bijna tweehonderd nationaliteiten in ons land, gaat dus niets worden.
Bovendien komt dan de Armeense kwestie aan het licht, wat nog altijd ontkend wordt door de Turken.
Trouwens schrikken, een op de vijf leerlingen is van migranten.
Bij ons op school is dat niet zichtbaar maar werk op een dorpsschool , overgestapt vanuit de stad, door een verhuizing. Daar werkte ik op een vrije school en was dat ook niet zo.
Bob Lagaaij
Het zou al heel fijn zijn als er op Nederlandse scholen weer eens gewoon, goed ,,vaderlandsch” geschiedenisonderwijs werd gegeven. Daarbij kan, omdat alles nu eenmaal met alles samenhangt, uiteraard (ook) volop aandacht worden besteed aan de omringende wereld. Maar dan liefst wel in een bredere context dan Turkije en Ataturk en modieuze thema’s als machtsverdeling en ongelijkheid. Wie bedenkt in deze schamele tijden, als het om weten en kennis gaat,trouwens dit soort kletskoek? Desgewenst heb ik, als we toch op die vernieuwende lijn zitten, nog wel wat voorstellen voor andere projecten:een samenvatting van de machtsverhoudingen en -wisselingen in een reeks Afrikaanse staten; Iran voor, tijdens en na de sjah; Afghanistan door de eeuwen heen, China etc,.etc. U zegt het maar, heer Van der Schans!
Henk de Hoogt
Goed idee, maar niet heus. Uiteraard kan er, zeker op het voortgezet onderwijs, aandacht geschonken worden aan buitenlandse geschiedenis en daar is deze Atatürk dan mogelijk ook een redelijk voorbeeld, maar er zijn veel meer grote namen in de geschiedenis. Het zou het genootschap meer eer inleggen eindelijk eens werk te maken van het verbeteren van onze eigen vaderlandse geschiedenis, het is bijna pijnlijk te moeten constateren dat voor veel jeugdigen alles van voor hun geboortejaar al ongeveer pre historie is.
Erik Nannen
Er moet gestreefd worden naar assimilatie dus een Turkse of welke andere achtergrond dan ook doet er niet toe, we zijn in Nederland en daar gaat de vaderlandse geschiedenis over, en over de joods christelijk humanistische traditie, de islam hoort daar niet bij anders dan als 1400 jaar geweld tegen ongelovigen en als slavenhalers, bijna 2 miljoen blanke Europeanen werden door hen weggevoerd in de slavernij.
En onderschat ook niet de 200miljoen slachtoffers van de islamitische bezetting van wat nu India is.
Erg nuttig in dit verband lijkt mij onderwijs in de holocaust, de Joodse en de Armeense.
Michel Versteeg
“Het is onmisbaar de ontstaansgeschiedenis van het eigen land te weten”, zegt Van der Schans. En daar is geen speld tussen te krijgen. Daar moet het Nederlandse lesprogramma dan ook op zijn gebaseerd. Sterker nog: op basis daarvan kan er in de geschiedenisles best nog wat meer aandacht besteed worden aan de Nederlandse geschiedenis. Want het “eigen land’ is het land waar men is geboren en niet het land waar ouders of grootouders vandaan komen.
Ron Coolen
Doe mij maar dan de geschiedenis vanaf de 6e eeuw aangaande de Turken . Berbers. Kolonialisme. Slavenhandel. Genocide. Onderwerping. Kortom zoals de westerlingen worden weggezet. En dat gaan we ook doen over de Afrikanen. Want wie weten er nu dat pygmeeën vogelvrij waren in Afrika. Simons niet in ieder geval. Ja iedereen mocht pygmeeën afmaken. Blank, zwart, groen, blauw. En dat doen we ook over de oorspronkelijke bewoners in Noord-Amerika. Want die waren ook niet vies van slaven en moordpartijen. En dan gelijk maar even de rol van de democraten over de afschaffing van de slavernij. Mag ik die lessen geven?
Matt L.G. Knubben
Het is het in reverse zetten van de integratie waar al bijna 50 jaar aan gewerkt wordt en waar inmiddels al miljarden aan besteed is. Het is een totale overgave of moet ik schrijven capitulatie aan de eisen die al bijna 50 jaar aan het Neder nee Hollandse volk zijn opgelegd. Wij kunnen of ons bij deze waanzin neerleggen of wij kunnen onze tanden laten zien met een overduidelijk weg stemmen van de versjacheraars van ONS EIGEN LAND.
J van Deventer
“Het stampen van jaartallen is in de nieuwe opzet minder van belang, zegt Van der Schans”
Het “stampen” van jaartallen is geloof ik een jaar of vijftig geleden al afgeschaft, net zoals het stampen (d,w.z. uit het hoofd leren) van heel erg veel andere nuttige dingen (zoals de tafel van drie of de hoofdstad van Friesland). Dat zo’n man suggereert dat er nog wel “gestampt” wordt geeft al aan wat voor iemand hij is. Een man die een strijd tegen een niet bestaande tegenstander wil voeren; een strijd die al heel lang geleden beslist is.
Alice Tromm
Over welke school spreken zij? Op de basisschool moet gewoon Nederlandse geschiedenis gegeven worden. Op de Middelbare school moet Europese en Wereldgeschiedenis gegeven worden. En dan komt Ataturk vanzelf voorbij. En zelfs met Nederlandse geschiedenis, komt toch ook Frankrijk en Engeland en Spanje voorbij. Volgens mij lijkt het moeilijk om Nederlandse geschiedenis te geven zonder de rest. Zeeslagen tegen Engeland en Spanje bv. En Napoleon die nog koning is geweest.
Gerard Oldenbeuving
“Het is onmisbaar de ontstaansgeschiedenis van het eigen land te weten” Echt waar? Niet te vatten! Derde generaties? Is dan niet NL het eigen land? Ongelooflijk. Was het niet de bedoeling dat allochtonen!!! zouden integreren? Als Turkije het eigen land blijft…..dan… Maar het gaat dus alleen om Turkse mensen. Alleen “vadertje” Atatürk wordt genoemd. Oh ja, pardon, nee, dus absoluut niet acceptabel. (En, euh, wordt dan bv ook de Armeense kwestie behandeld?)
Wilt u ook meepraten over de Stelling van de dag? Neem dan een abonnement op Elsevier Weekblad. U kunt een reactie op de site plaatsen als u abonnee bent.
Met het instellen van een nationale herdenkingsdag lost president Macron een verkiezingsbelofte in.
NOS 06.02.2019 De Franse president Macron heeft 24 april aangewezen als nationale herdenkingsdag voor de Armeense genocide. Daarmee lost hij een verkiezingsbelofte in.
Macron maakte zijn beslissing bekend op een bijeenkomst met de Armeense gemeenschap in Frankrijk. Op Twitter zei hij later dat Frankrijk de geschiedenis “in het gezicht kijkt”. De komende weken worden alle stappen gezet die nodig zijn voor het instellen van de herdenkingsdag, aldus de president.
Emmanuel Macron
@EmmanuelMacron
La France regarde l’Histoire en face. Comme je m’y suis engagé, dans les prochaines semaines, la France fera du 24 avril une journée de commémoration du génocide arménien. https://t.co/NjGIO3LDrZ
In 1915 en 1916 werden honderdduizenden Armeniërs vermoord door soldaten van het Ottomaanse Rijk. De volkerenmoord begon met de arrestaties van Armeense intellectuelen in Istanbul op 24 april 1915. Om die reden is 24 april de dag waarop de genocide wordt herdacht.
Gevoelig
De gebeurtenissen van toen leiden nog steeds geregeld tot spanningen tussen EU-landen en Turkije. De Turkse regering erkent dat veel Armeniërs die in het Ottomaanse Rijk woonden in de Eerste Wereldoorlog zijn gedood, maar wil niets weten van de term genocide omdat er geen systeem achter de moorden zou hebben gezeten. Ook betwist Turkije de slachtofferaantallen.
De kwestie ligt internationaal erg gevoelig. Macron heeft de Turkse president Erdogan vooraf geïnformeerd over zijn besluit.
Frankrijk heeft een relatief grote Armeense gemeenschap, van naar schatting 400.000 tot 600.000 mensen. Het land erkende de volkerenmoord in 2001 als genocide.
In Nederland deed de Tweede Kamer dat vorig jaar. Het kabinet spreekt niet expliciet van genocide, maar stuurde vorig jaar wel voor het eerst een bewindspersoon naar de herdenking in de Armeense hoofdstad Jerevan.
NU 24.04.2018 Staatssecretaris Menno Snel van Financiën heeft dinsdag bij de herdenking van de Armeense genocide een bloem gelegd bij het monument in de hoofdstad Jerevan.
Ook andere Europese afgevaardigden woonden de ceremonie bij, onder meer Duitsland en Italië legden een krans.
Na de ceremonie sprak Snel ook met leden van het Armeense kabinet. Daar werd waardering uitgesproken voor de aanwezigheid van Nederland. Ook stonden andere lopende zaken tussen Nederland en Armenië op de agenda.
Het was de eerste keer dat het Nederlandse kabinet vertegenwoordigd was bij de herdenking van de genocide, die ruim honderd jaar geleden plaatsvond. De Tweede Kamer erkende de genocide in februari en had op een afvaardiging van het kabinet bij de herdenking aangedrongen.
Elke vijf jaar zal nu een Nederlands kabinetslid aanwezig zijn bij de herdenking in Jerevan. Nederland is eerder wel met een ambassadeur en een Tweede Kamerlid bij deze herdenking geweest. Ondanks de aanwezigheid van het kabinet erkent het de Armeense genocide niet, in tegenstelling tot de Tweede Kamer. Het blijft spreken van de kwestie van de Armeense genocide.
Herdenking Armeense genocide
Assen
In Nederland wordt de genocide dinsdag herdacht bij het Armeens monument (Khachkar) in Assen. Hier zijn ongeveer 150 mensen bijeengekomen. De herdenking is georganiseerd door de Samenwerkende Armeense Organisaties.
De Armeense genocide vond plaats in 1915 en 1916. De Ottomaans-Turkse autoriteiten vervolgden en vermoordden tussen de 800.000 en een miljoen Armeniërs. Het huidige Turkije ontkent dat er sprake is geweest van een georganiseerde volkenmoord.
AD 24.04.2018 Staatssecretaris Menno Snel (Financiën) heeft vanmorgen bij de herdenking van de Armeense genocide een bloem gelegd bij het monument in de hoofdstad Jerevan. Ook andere Europese hoogwaardigheidsbekleders woonden de ceremonie bij. Onder andere Duitsland en Italië legden een krans.
Na de ceremonie sprak Snel ook met leden van het Armeense kabinet. Daar werd waardering uitgesproken voor de aanwezigheid van Nederland. Ook stonden andere lopende zaken tussen Nederland en Armenië op de agenda. De Armeense leider Serzj Sarkisian heeft gisteren na grootschalige protesten zijn vertrek aangekondigd om de weg vrij te maken voor vervroegde verkiezingen.
Het was de eerste keer dat het Nederlandse kabinet vertegenwoordigd was bij de herdenking van de genocide, die ruim honderd jaar geleden plaatsvond. De Tweede Kamer erkende de genocide in februari en had op een afvaardiging van het kabinet bij de herdenking aangedrongen.
Elke vijf jaar zal nu een kabinetslid aanwezig zijn bij de herdenking in Jerevan. Nederland is eerder wel met een ambassadeur en een Tweede Kamerlid bij deze herdenking geweest. Het kabinet erkent de genocide met zijn aanwezigheid niet. Het blijft spreken van de kwestie van de Armeense genocide.
In Nederland wordt de genocide op deze dag herdacht in Assen bij het Armeens monument. De herdenking is georganiseerd door de Samenwerkende Armeense Organisaties.
NU 22.04.2018 In het centrum van Amsterdam is in de Armeens-Apostolische Kerk een gedenksteen onthuld ter nagedachtenis van de Armeenste Genocide.
Het gedenkteken is een traditioneel Armeense kruissteen. De stèle, zoals het in het Armeens wordt genoemd, is geplaatst op de buitenmuur van de kerk.
Bij de plechtigheid waren ook Tweede Kamerleden Joël Voordewind (CU) en Sadet Karabulut (SP) aanwezig.
Op de steen is te lezen ‘Ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de Armeense Genocide in het Ottomaanse Rijk in 1915’. De tekst staat zowel in het Nederlands als in het Armeens.
Genocide
De Armeense Genocide vond in 1915 plaats in het Ottomaanse Rijk. Hierbij werden honderdduizenden Armeniërs vermoord.
De gebeurtenis ligt gevoelig in Turkije. De Turkse regering ontkent stellig dat er sprake was van een genocide. Ook de Nederlandse regering spreekt nog van ‘de Armeense kwestie’, terwijl in februari van dit jaar een meerderheid van de Tweede Kamer stemde voor erkenning van de Armeense genocide.
De gedenksteen in Amsterdam is niet de eerste gedenkplek in Nederland. Ook in Assen en Almelo is een monument ter nagedachtenis van de genocide in 1915.
Telegraaf 17.04.2018 Demonstranten roepen Rutte op om de Armeense genocide te erkennen. In de Kamer is er een grote meerderheid voor. Alleen Denk stemde tegen.
NU 17.04.2018 Staatssecretaris Menno Snel van Financiën gaat volgende week naar de herdenking van de Armeense genocide in Armenië. Dat heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken dinsdag bekendgemaakt. Het is de eerste keer dat een lid van het kabinet erbij aanwezig is.
Het kabinet zal nu elke vijf jaar bij de herdenking in Armenië aanwezig zijn. De Tweede Kamer erkende bijna twee maanden geleden de genocide van 1915. Toen werden in het Ottomaanse Rijk honderdduizenden Armeniërs vermoord. Volgens Turkije was er geen sprake van doelbewuste volkerenmoord.
Destijds vroeg de volksvertegenwoordiging ook een kabinetslid naar de herdenking in Jerevan te sturen. Het kabinet ging hiermee akkoord, maar benadrukte destijds wel dat het daarmee niet uitspreekt dat het een genocide was. Het kabinet blijft spreken over de ”kwestie van de Armeense genocide”.
Een ”overwinning” en een ”historische stap” noemde Joël Voordewind dinsdag de aanwezigheid van de Nederlandse regering bij de herdenking. Hij sprak bij een betoging van de Samenwerkende Armeense Organisaties (SAO) die willen dat het kabinet de Armeense genocide gaat erkennen.
Kwestie
Als het kabinet blijft spreken over “de kwestie van de Armeense genocide” en de historische gebeurtenissen niet aanduidt als “de Armeense genocide”, dan houdt zij ”uitsluitend rekening met Turkije, het land dat de genocide ontkent en waar deze heeft plaatsgevonden, in plaats van rekening te houden met de gevoelens van de Armeniërs”, aldus het SAO.
CDA’er Martijn van Helvert benadrukte dat erkenning van de genocide geen veroordeling is van welke huidige staat dan ook.
NOS 17.03.2018 Het kabinet stuurt staatssecretaris Menno Snel van Financiën (D66) naar de jaarlijkse herdenking van de slachtoffers van de Armeense genocide in 1915. Het is voor het eerst dat een Nederlandse bewindspersoon naar de plechtigheid op 24 april in Jerevan gaat.
Dat gebeurt op verzoek van de Tweede Kamer. Die nam in februari een motie aan van de ChristenUnie, waarin gevraagd werd een lid van de regering af te vaardigen. Een staatssecretaris maakt formeel geen deel uit van de regering, dus in die zin wordt de motie niet volledig uitgevoerd.
Kwestie
De zaak ligt gevoelig. De Tweede Kamer heeft de dood van honderdduizenden Armeniërs expliciet erkend als volkerenmoord, gepleegd door soldaten van het Ottomaanse Rijk. De huidige Turkse regering ontkent dat er sprake was van genocide en reageerde boos op de uitspraak van de Kamer.
Het kabinet houdt vooralsnog vast aan de omschrijving ‘de kwestie van de Armeense genocide’, maar stuurt nu dus wel voor het eerst een bewindspersoon naar de herdenking. Het is de bedoeling dat dat uiteindelijk elke vijf jaar gebeurt.
ChristenUnie-Kamerlid Voordewind, indiener van het verzoek om een Nederlandse afvaardiging te sturen, noemt het een historische stap dat er Nederlandse bewindspersoon naar Jerevan gaat, ook al is het geen minister. “Een belangrijke stap voorwaarts tot erkenning van het enorme leed dat de Armeniërs is aangedaan.”
Telegraaf 17.04.2018 Staatssecretaris Menno Snel van Financiën gaat volgende week naar de herdenking van de Armeense genocide in Armenië. Dat heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken bekendgemaakt. Het is de eerste keer dat een lid van het kabinet erbij aanwezig is.
Het kabinet zal nu elke vijf jaar bij de herdenking in Armenië aanwezig zijn. De Tweede Kamer erkende bijna twee maanden geleden de genocide van 1915. Toen werden in het Ottomaanse Rijk honderdduizenden Armeniërs vermoord. Volgens Turkije was er geen sprake van doelbewuste volkerenmoord.
Destijds vroeg de volksvertegenwoordiging ook een kabinetslid naar de herdenking in Jerevan te sturen. Het kabinet ging hiermee akkoord, maar benadrukte destijds wel dat het daarmee niet uitspreekt dat het een genocide was. Het kabinet blijft spreken over de „kwestie van de Armeense genocide.”
’Historische stap’
Een „overwinning” en een „historische stap” noemde Joël Voordewind dinsdag de aanwezigheid van de Nederlandse regering bij de herdenking. Hij sprak bij een betoging van de Samenwerkende Armeense Organisaties (SAO) die willen dat het kabinet de Armeense genocide gaat erkennen.
Als het kabinet blijft spreken over ’de kwestie van de Armeense genocide’ en de historische gebeurtenissen niet aanduidt als ’de Armeense genocide’, dan houdt zij „uitsluitend rekening met Turkije, het land dat de genocide ontkent en waar deze heeft plaatsgevonden, in plaats van rekening te houden met de gevoelens van de Armeniërs”, aldus het SAO.
’Geen veroordeling’
CDA’er Martijn van Helvert benadrukte dat erkenning van de genocide geen veroordeling is van welke huidige staat dan ook. De kwestie ligt erg gevoelig in Turkije. Dat reageert altijd wordend als een land of parlement overgaat tot erkenning van de genocide.
AD 17.04.2018 Staatssecretaris Menno Snel van Financiën gaat volgende week naar de herdenking van de Armeense genocide in Armenië. Dat heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken bekendgemaakt. Het is de eerste keer dat een lid van het kabinet aanwezig is.
Het kabinet zal nu elke vijf jaar bij de herdenking in Armenië aanwezig zijn. De Tweede Kamer erkende bijna twee maanden geleden de genocide van 1915. Toen werden in het Ottomaanse Rijk honderdduizenden Armeniërs vermoord. Volgens Turkije was er geen sprake van doelbewuste volkerenmoord.
Destijds vroeg de volksvertegenwoordiging ook een kabinetslid naar de herdenking in Jerevan te sturen. Het kabinet ging hiermee akkoord, maar benadrukte destijds wel dat het daarmee niet uitspreekt dat het een genocide was. Het kabinet blijft spreken over de ‘kwestie van de Armeense genocide’.
Kwestie
Een ‘overwinning’ en een ‘historische stap’ noemde Joël Voordewind vanmiddag de aanwezigheid van de Nederlandse regering bij de herdenking. Hij sprak bij een betoging van de Samenwerkende Armeense Organisaties (SAO) die willen dat het kabinet de Armeense genocide gaat erkennen.
Als het kabinet blijft spreken over ‘de kwestie van de Armeense genocide’ en de historische gebeurtenissen niet aanduidt als ‘de Armeense genocide’, dan houdt zij ‘uitsluitend rekening met Turkije, het land dat de genocide ontkent en waar deze heeft plaatsgevonden, in plaats van rekening te houden met de gevoelens van de Armeniërs’, aldus het SAO.
CDA’er Martijn van Helvert benadrukte dat erkenning van de genocide geen veroordeling is van welke huidige staat dan ook. De kwestie ligt erg gevoelig in Turkije. Dat reageert altijd wordend als een land of parlement overgaat tot erkenning van de genocide.
VK 18.02.2018 Turkije heeft vrijdag de tweede man van de Nederlandse ambassade op het matje geroepen. De Turkse regering wilde van de plaatsvervangend ambassadeur tekst en uitleg over het voornemen van de Tweede Kamer om de massamoord op Armeniërs in 1915 als volkenmoord te erkennen.
Zaakgelastigde Erik Weststrate is de hoogste Nederlandse vertegenwoordiger in Ankara. Nederland heeft er al geruime tijd geen ambassadeur, omdat de betrekkingen met Turkije op een dieptepunt zijn beland.
Weststrate heeft in het gesprek het standpunt uitgedragen zoals dat vrijdag werd verwoord door premier Mark Rutte en waarnemend minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Zaken, aldus een woordvoerder van haar ministerie.
Rutte herhaalde het oude standpunt van het kabinet dat Turkije en Armenië er beter samen uit kunnen zien te komen. Een expliciete uitspraak van Nederland ‘draagt niet bij aan dat proces’. De verwachting is niet dat het kabinet van mening zal veranderen, maar Rutte wilde daar niet op vooruitlopen. ‘We gaan volgende week het debat aan in de Kamer’, zei hij vrijdag.
Kaag voegde daar nog aan toe waardering te hebben voor de ‘bevlogenheid’ van Kamerleden als Joël Voordewind van de ChristenUnie, die zich heeft ingespannen voor het agenderen van de kwestie.
De Kamer wil op voorstel van de ChristenUnie de moord op honderdduizenden Armeniërs aan de vooravond van de stichting van het moderne Turkije aanmerken als genocide. Ook zou voortaan geregeld een lid van het kabinet de herdenking van het drama moeten bijwonen.
Dat is onverteerbaar voor de Turkse regering. Die houdt vol dat er honderd jaar geleden weliswaar misdaden zijn gepleegd, maar dat van stelselmatige volkenmoord geen sprake was. Aan beide zijden zouden slachtoffers zijn gevallen. De houding van Ankara ten aanzien van de kwestie is gebaseerd op ‘historische feiten en wettelijke normen’, aldus het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken.
Het voornemen van de Kamer kan volgens het ministerie het herstel van de betrekkingen in de weg staan. Uit de uitkomst van de kwestie zal Turkije mede kunnen opmaken ‘of Nederland wil helpen om de betrekkingen te normaliseren’.
Aanvullingen & correcties: in een eerdere versie van dit artikel stond dat Weststrate zaterdag op het matje geroepen werd. Dit klopt niet, het was op vrijdag.
NU 17.02.2018 Turkije heeft de tweede man van de Nederlandse ambassade op het matje geroepen. De Turkse regering wil uitleg over het voornemen van de Tweede Kamer om de massamoord op Armeniërs in 1915 als volkenmoord te erkennen, melden Turkse media.
Zaakgelastigde Erik Weststrate is de hoogste Nederlandse vertegenwoordiger in Ankara. Nederland heeft er al een poos geen ambassadeur, omdat de betrekkingen met Turkije op een dieptepunt zijn beland.
De Tweede Kamer wil op voorstel van de ChristenUnie de moord op honderdduizenden Armeniërs aan de vooravond van de stichting van het moderne Turkije aanmerken als genocide. Ook zou voortaan geregeld een lid van het kabinet de herdenking van het drama moeten bijwonen.
Het voorstel is onverteerbaar voor de Turkse regering. Die houdt vol dat er honderd jaar geleden weliswaar misdaden zijn gepleegd, maar dat van stelselmatige volkenmoord geen sprake was.
Het voornemen van de Kamer kan het herstel van de betrekkingen in de weg staan, waarschuwt het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken. Uit de uitkomst van de kwestie zal Turkije mede kunnen opmaken ”of Nederland wil helpen om de betrekkingen te normaliseren”.
Het kabinet opereert behoedzaam in deze ”heel gevoelige kwestie”, zoals waarnemend minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Zaken het vraagstuk noemt. Het wil tot dusver blijven spreken van de ”kwestie van de Armeense genocide”.
Spanningen
De spanningen tussen Nederland en Turkije liepen in maart vorig jaar, vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen, flink op. De situatie escaleerde toen Nederland weigerde hier Turkse bewindslieden te laten spreken in het kader van een referendum over de Turkse grondwet.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan beschuldigde Nederland van nazisme en fascisme en verklaarde de Nederlandse ambassadeur niet meer welkom. Sindsdien zijn de diplomatieke verhoudingen verslechterd. Zowel premier Mark Rutte als president Erdogan eisten over en weer excuses van elkaar.
NOS 17.02.2018 Turkije roept de plaatsvervangend ambassadeur van Nederland op het matje omdat een meerderheid van de Tweede Kamer de massamoord op Armeense christenen in 1915 wil erkennen als genocide. De diplomaat moet zich melden bij het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken.
De gevoelige discussie over hoe de gebeurtenissen in het Ottomaanse Rijk in 1915 moeten worden genoemd speelt al jaren. Naar schatting tussen de 1 miljoen en 1,5 miljoen Armeniërs werden destijds vermoord. Turkije reageert altijd woedend als een regering of parlement de gebeurtenissen erkent als ‘genocide’; zelf spreekt het van “de Armeense kwestie”.
ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind zei deze week dat de regeringspartijen moeten uitspreken dat er sprake was van genocide en krijgt vermoedelijk steun van een meerderheid in het parlement. Voordewind wil ook dat een lid van het kabinet in april naar de herdenking in Armenië gaat.
Minister Bijleveld van Defensie zei afgelopen week al dat Turkije niet blij zal zijn met een erkenning van genocide.
AD 17.02.2018 De plaatsvervangend ambassadeur van Nederland in Turkije, Erik Weststrate, is door de regering in Ankara op het matje geroepen. Dat melden media in Turkije. Weststrate moet uitleg geven over voornemen van de Nederlandse regering de genocide in Armenië te erkennen.
De diplomaat moet zich melden bij het ministerie van Buitenlandse Zaken in Turkije. Hoe de behandeling van de Armeniërs door het Ottomaanse rijk in 1915 genoemd moet worden ligt nog altijd gevoelig. In een statement laat de Turkse regering weten dat hun opvatting van de gebeurtenissen is gebaseerd ‘op historische feiten en juridische normen’.
Nederland heeft al geen ambassadeur in het land meer nadat ons land begin deze maand besloot de ambassadeur terug te trekken. Het besluit betrof slechts een formaliteit. De Nederlandse ambassadeur Kees van Rij had al sinds vorig jaar maart geen toegang tot Turkije. Weststrate is de zaakgelastigde en in die hoedanigheid in afwezigheid van de ambassadeur de leider van de Nederlandse diplomatieke missie in het land.
Het voornemen van de Kamer kan het herstel van de betrekkingen in de weg staan, waarschuwt het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken. Uit de uitkomst van de kwestie zal Turkije mede kunnen opmaken ,,of Nederland wil helpen om de betrekkingen te normaliseren”.
Genocide
Volgende week zal een Kamermeerderheid onomwonden in een motie spreken over de Armeense genocide. Dat bevestigde indiener Joël Voordewind (ChristenUnie) gisteren tegenover deze site. Voordewind noemde gisteren de erkenning vanuit het parlement ‘een duidelijk signaal naar nabestaanden en waarschuwing aan potentiële daders’.
Het kabinet opereert behoedzaam in deze ,,heel gevoelige kwestie”, zoals waarnemend minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Zaken het vraagstuk noemt. Het wil tot dusver blijven spreken van de ,,kwestie van de Armeense genocide”.
Elsevier 17.02.2018 Turkije heeft de tweede man van de Nederlandse ambassade op het matje geroepen. De Turkse regering wil van de plaatsvervangend ambassadeur tekst en uitleg over het voornemen van de Tweede Kamer om de massamoord op Armeniërs in 1915 als volkenmoord te erkennen, Dat melden Turkse media.
Zaakgelastigde Erik Weststrate is de hoogste Nederlandse vertegenwoordiger in Ankara. Nederland heeft er al een poos geen ambassadeur, omdat de betrekkingen met Turkije op een dieptepunt zijn beland.
De Kamer wil op voorstel van de ChristenUnie de moord op honderdduizenden Armeniërs aan de vooravond van de stichting van het moderne Turkije aanmerken als genocide. Ook zou voortaan geregeld een lid van het kabinet de herdenking van het drama moeten bijwonen.
Dat is onverteerbaar voor de Turkse regering. Die houdt vol dat er honderd jaar geleden weliswaar misdaden zijn gepleegd, maar dat van stelselmatige volkenmoord geen sprake was. Aan beide zijden zouden slachtoffers zijn gevallen.
Kabinet opereert behoedzaam in ‘gevoelige kwestie’
Het voornemen van de Kamer kan het herstel van de betrekkingen in de weg staan, waarschuwt het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken Mevlüt Cavusoglu. Uit de uitkomst van de kwestie zal Turkije mede kunnen opmaken ‘of Nederland wil helpen om de betrekkingen te normaliseren’.
Het kabinet opereert behoedzaam in deze ‘heel gevoelige kwestie’, zoals waarnemend minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Zaken het vraagstuk noemt. Het wil tot dusver blijven spreken van de ‘kwestie van de Armeense genocide’.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
AD 16.02.2018 Het regent woedende en verontwaardigde reacties in Turkije op het voornemen van een meerderheid in de Tweede Kamer om de massamoorden op christelijke Armeniërs te erkennen als de ‘Armeense genocide’.
Hoewel het initiatief van ChristenUnie-Kamerlid Voordewind waarschijnlijk pas volgende week in de Kamer ter sprake komt, belet dat talloze Turken op Twitter niet om alvast stoom af te blazen. Ook in de media en bij politici is er onvrede. Een erkenning van de ‘zogenaamde genocide’ kan leiden tot een nieuwe crisis tussen Nederland en Turkije, aldus de oppositiekrant Sözcü.
,,Het Nederlandse parlement heeft twee voorstellen goedgekeurd die de ‘zogenaamde genocide’ erkennen. Ik veroordeel deze beslissing. De AKP (regering, redactie) is niet bij machte risico’s en bedreigingen tegen ons land te elimineren”, aldus parlementslid Öztürk Yılmaz, een voormalige diplomaat die nu namens de grootste oppositiepartij CHP in het parlement zit.
,,Degenen die Afrika en Indonesië koloniseerden, en de Bosniërs afslachtten verwijten ons genocide. De wereld heeft nog nooit zulke hypocrisie meegemaakt. Als de Turken zulke dingen gedaan zouden hebben, zou er geen enkele Armeniër meer rondlopen”, aldus Mustafa Sari op Twitter. ,,Een Ottomaans pak slaag zal deze gasten leren”, zegt een ander.
Ankara
De Turkse regering heeft nog niet gereageerd. In eerdere gevallen waarbij parlementen in landen als Amerika, Frankrijk, en Duitsland zich uitspraken over de Armeense genocide trokken de Turkse autoriteiten fel van leer en kondigden strafmaatregelen aan.
Ankara spreekt altijd met kracht tegen dat er bij de massamoorden op honderdduizenden Armeense christenen van 1915 tot 1917 sprake was van een systematische uitroeiingscampagne. De overgrote meerderheid van de historici die zich met deze kwestie bezighoudt, vindt dat er voldoende bewijs is voor de conclusie dat het ging om een bewuste volkerenmoord.
VK 16.02.2018 De Tweede Kamer gaat de Armeense genocide ‘onomwonden erkennen’. De toch al ijzige relatie met Turkije kan daardoor verder onder de druk komen te staan.
Door de diplomatieke gevoeligheid die nog steeds heerst rondom de moord op zo’n anderhalf miljoen Armeniërs ten tijde van het Ottomaanse Rijk, spreekt het kabinet altijd omfloerst over de ‘kwestie van de Armeense genocide’. Daar zal vooralsnog geen verandering in komen, ook al gaat de Tweede Kamer nu wel expliciet de genocide erkennen.
Premier Mark Rutte herhaalde vrijdag het oude standpunt van het kabinet: Turkije en Armenië kunnen er beter samen uit zien te komen. Een expliciete uitspraak van Nederland ‘draagt niet bij aan dat proces’. De verwachting is niet dat het kabinet van mening zal veranderen, maar Rutte wil daar niet op vooruitlopen. ‘We gaan volgende week het debat aan in de Kamer.’
De coalitiepartijen willen het kabinet dan in elk geval dwingen om meer kleur te bekennen. In een tweede motie zullen de coalitiepartijen volgende week de regering oproepen om een minister naar de officiële herdenking van de genocide te sturen, op 24 april in Jerevan.
‘Een historisch stap’, aldus Joël Voordewind, die de motie met steun van VVD, CDA en D66 indient. ‘Daar wordt geen kwestie herdacht, maar een genocide.’ Tot dusver hebben alleen Frankrijk, waar een grote Armeense gemeenschap woont, en oosters-orthodoxe landen als Servië en Rusland een afvaardiging gestuurd.
Dat de Tweede Kamer de volkerenmoord tijdens de Eerste Wereldoorlog gaat erkennen, is volgens de coalitie een belangrijk signaal naar de Armeniërs en de Armeense gemeenschap in Nederland. Voordewind: ‘Het is een erkenning van het leed dat de Armeniërs is aangedaan en het kan ook een signaal zijn voor de toekomst. Dat mensen die dit doen er niet mee wegkomen.’
De erkenning komt op een moment dat de relatie tussen Nederland en Turkije op een dieptepunt verkeert. Sinds een conflict over een bezoek van Turkse ministers naar Nederland in maart vorig jaar, zijn over en weer de ambassadeurs teruggetrokken. De erkenning van de genocide die volgens de Turken niet heeft bestaan, zal de betrekkingen zeker niet bevorderen. Toen de Duitse Bondsdag eerder de Armeense genocide erkende, braken protesten uit en kwamen er felle reacties vanuit Ankara.
Het kan een van de redenen zijn waarom het kabinet nog niet wil overgaan tot expliciete erkenning. Voordewind van de ChristenUnie zegt zich daar wel voor te blijven inzetten.
Joël Voordewind: een potentieel broze schakel in de coalitie
Het Kamerlid kan Rutte nog flinke kopzorgen gaan bezorgen.
Telegraaf 16.02.2018 De Tweede Kamer wil de Armeense genocide erkennen. „Ongetwijfeld zal Turkije niet zo blij zijn met wat er is gezegd”, reageert minister Ank Bijleveld (Defensie). Maar de Duitsers hebben in het verleden volgens haar op dezelfde manier met deze kwestie te maken gehad en „dat is in the end ook weer goed gekomen”.
De Kamer wil verder dat een lid van het kabinet in april naar de herdenking van de volkerenmoord in Armenië gaat. Ook dat voorstel komt van de ChristenUnie. Turkije ontkent dat er sprake is van een genocide en reageert steeds woedend als een land of parlement daartoe overgaat. Vaak blijft het in de praktijk bij boze woorden.
Het Nederlandse kabinet spreekt niet van een genocide, maar van de „kwestie van de Armeense genocide”. Volgens minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken) is het een „heel gevoelige kwestie”, Ze praat er vermoedelijk volgende week met de Kamer over.
Telegraaf 16.02.2018 Een Nederlandse minister of staatssecretaris moet in april in Armenië aanwezig zijn bij de herdenking van de Armeense genocide van een eeuw geleden. Daarna moet elke vijf jaar een bewindsman naar de herdenking. De coalitiepartijen steunen een voorstel hiertoe van Joël Voordewind van de ChristenUnie.
Verder staat in een tweede gesteunde motie dat de Tweede Kamer „de Armeense genocide erkent”. Dat gebeurde niet eerder zo expliciet.
Honderdduizenden Armeniërs vermoord
In 1915, ten tijde van de Ottomaanse Rijk, werden honderdduizenden Armeniërs vermoord. De Turkse regering ontkent dat er sprake was van genocide en reageert steeds woedend als landen overgaan tot erkenning.
In Trouw zegt Voordewind vrijdag: „We mogen de geschiedenis niet ontkennen uit angst voor sancties. Ons land herbergt nota bene de hoofdstad van het internationale recht, dus we moeten niet bang zijn om ook hierin recht te doen.”
Regeerakkoord
In het regeerakkoord maakten VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het al mogelijk voor de regering om onder voorwaarden over te gaan tot een formele erkenning van een volkerenmoord. Maar eind vorig jaar liet het kabinet weten het in deze zaak te houden bij de „kwestie van de Armeense genocide”.
NOS 16.02.2018 Minister Kaag van Buitenlandse Zaken heeft waardering voor de “bevlogenheid” van Kamerleden als ChristenUnie-woordvoerder Voordewind voor het erkennen van de Armeense genocide, maar ze wil niet vooruitlopen op het Kamerdebat van volgende week.
Onder leiding van Voordewind wil de Kamer de massamoord door Turken op Armeniërs in 1915 erkennen als genocide. De Kamer wil ook dat een delegatie van het kabinet in april de herdenking in de Armeense hoofdstad Jerevan bijwoont.
Het kabinet spreekt zelf steeds van “de kwestie van de Armeense genocide” en Kaag zegt dat dat nog steeds geldt. Ze heeft respect voor het verdriet van de nabestaanden over de verschrikkelijke dingen die er zijn gebeurd. “Het kan belangrijk zijn hoe het wordt genoemd, maar dat doen we in het debat met de Kamer.”
Minister Kaag wil nog niet veel kwijt over ‘kwestie Armeense genocide’
Turkse inval in Syrië
Kaag wil ook niet zeggen of er een lid van het kabinet naar de herdenking gaat. Haagse bronnen bevestigen overigens dat dat wel gaat gebeuren.
Ook Kaags collega Bijleveld van Defensie wil niet te veel op het debat vooruitlopen. Ze erkent dat Turkije niet blij zal zijn met een erkenning van genocide, maar ze benadrukt dat ze de Turken ook haar zorgen heeft overgebracht over de inval in Noord-Syrië.
“In het diplomatieke verkeer moet je elkaar ook aanspreken op de naleving van het internationaal recht; de Duitsers hebben op dezelfde manier met de Armeense kwestie te maken gehad en dat is ook weer goed gekomen”, zegt Bijleveld.
NOS 16.02.2018 Nu een Kamermeerderheid de massamoord op Armeense christenen in 1915 wil erkennen als genocide, rijst de vraag hoe Turkije hierop zal reageren. De Tweede Kamer wil volgens ChristenUnie-Kamerlid Voordewind ook dat dit jaar voor het eerst een lid van de regering bij de officiële herdenking in de Armeense hoofdstad Jerevan aanwezig is.
Turkije ziet het gebruik van de term genocide doorgaans als een provocatie. “Dit zal niet goed vallen en leiden tot veel emoties,” zegt Turkije-correspondent Lucas Waagmeester. “Maar op de lange termijn heeft het vermoedelijk weinig gevolgen.”
Waarom ligt dit zo gevoelig in Turkije?
“Als landen er op staan die term genocide te gebruiken, wordt dat in Turkije gezien als een westerse poging om Turkije eenzijdig te straffen. In de officiële lezing van de Turkse regering heeft hier in de jaren rond 1915 een burgeroorlog plaatsgevonden, waarin alle partijen slachtoffer waren. Alleen het slachtofferschap van de Armeense christenen eruit tillen is volgens de Turken een selectieve kijk op die gebeurtenissen.
Tegelijk komt uit veel historisch onderzoek naar voren dat er sprake was van planmatige moordpartijen. En vooral verdrijving van die ene specifieke groep: de Armeniërs die in Anatolië (het Aziatische deel van Turkije) woonden, waardoor honderdduizenden stierven van uitputting en honger. Dat planmatige brengt veel historici bij die definitie ‘genocide’. Net als de Verenigde Naties, die al sinds 1985 de gebeurtenissen aanduiden als genocide. Juist omdat Turkije die term pertinent niet wil horen, komt de discussie erover steeds dubbel zo hard aan.”
Hoe gaat de Turkse regering hier op reageren?
“Onder president Erdogan is de discussie over 1915 iets opengebroken in Turkije. De aanduiding ‘genocide’ is hier verboden, maar er waren jaren waarin er wel weer openlijker over gedebatteerd en geschreven kon worden.
Maar het klimaat in Turkije is op dit moment ultra-nationalistisch. Vooral de AKP-regering hamert erop dat Europa en Amerika Turkije proberen te ondermijnen. Dit besluit in Den Haag zal door de Turkse regering worden aangedragen als nieuw bewijs dat het Westen, Nederland, anti-Turks is en er op uit is om Turkije te schaden.
Tegelijk zal dit vermoedelijk blijven bij een tijdelijke boosheid. Die wel diep zit, maar die verder weinig gevolgen gaat hebben voor de lange termijn.”
Hoe weten we dat zo zeker?
“Er zijn veel voorbeelden in Europa. Vorig jaar nam de Duitse Bondsdag nog met grote meerderheid een motie aan waarin de gebeurtenissen ‘genocide’ worden genoemd. Turkije reageerde furieus: het zou een ‘zware beproeving’ worden voor de relatie tussen de twee landen en de Turkse ambassadeur werd teruggeroepen uit Berlijn.
Inmiddels zit die ambassadeur er gewoon weer. Duitsland en Turkije hebben een hele stroeve relatie, er zit vanalles dwars, maar het woord Armenië hoor je in dat debat zelden vallen.
Frankrijk gaat nog een stap verder. Daar woont een grote Armeense gemeenschap en het is er zelfs bij wet verboden om te ontkennen dat er een genocide heeft plaatsgevonden. Ook dat leidde aanvankelijk tot grote boosheid. Maar Frankrijk is nu een van de landen in West-Europa waar Turkije een vrij probleemloze relatie mee onderhoudt.
Steeds is de eerste emotie heel heftig, maar zijn de Turken daarna ook gewoon pragmatisch en schaadt het de relatie niet.”
En met Nederland? De relatie is nu heel slecht..
“De ambassadeur kan in ieder geval niet meer worden teruggeroepen, want die zit al thuis. Nederland en Turkije hebben sinds maart vorig jaar een smeulende ruzie. Alle diplomatieke uitingen van ongenoegen zijn wel zo’n beetje uitgeput. De twee landen praten niet met elkaar op regeringsniveau.
In de afgelopen weken ging het weer even over het herstel van die relatie. Maar we hebben gezien dat die poging juist vorige week is stukgelopen. Dit besluit van de Tweede Kamer gaat dat proces hooguit nog verder vertragen. Wie het moet hebben van een goede relatie tussen Nederland en Turkije, moet sowieso geduld hebben. Na vandaag nog een beetje meer.”
Elsevier 16.02.2018 Het Nederlandse parlement erkent expliciet de Armeense genocide. In april moet een Nederlandse minister of staatssecretaris naar Jerevan afreizen om de herdenking van de Armeense genocide van een eeuw geleden te herdenken.
Daarna moet elke vijf jaar een bewindsman naar de herdenking in de Armeense hoofdstad Jerevan, blijkt uit een motie van Tweede Kamerlid Joël Voordewind (ChristenUnie). De motie werd coalitiebreed gesteund.
In een tweede gesteunde motie staat bovendien dat de Tweede Kamer ‘de Armeense genocide erkent’. Niet eerder gebeurde dat zo expliciet, uit angst voor conflicten met Turkije. ‘Ongetwijfeld zal Turkije niet zo blij zijn met wat er is gezegd,’ reageert minister Ank Bijleveld (CDA) van Defensie. Maar Duitsland heeft in het verleden ook met deze kwestie te maken gehad, en ‘dat is in the end ook weer goedgekomen,’ aldus de minister.
Genocide-erkenning wekt steevast furie bij Turkije
In 1915, ten tijde van het Ottomaanse Rijk, werden honderdduizenden Armeniërs vermoord. De Turkse regering vindt dat er sprake was van een oorlogssituatie, en dat Armeniërs een gevaar vormden omdat ze met de Russische vijand zouden samenspannen. De regering ontkent dan ook dat er sprake was van een geplande volkerenmoord en reageert steevast furieus wanneer landen overgaan tot erkenning. In 2016 leidde het bijvoorbeeld tot een diplomatieke rel met Duitsland, dat de genocide op Armeniërs in juni van dat jaar erkende.
De Turkse regering kwam met verschillende sancties op de proppen, en de Turkse minister van Justitie Bekir Bozdag haalde zelfs het Duitse naziverleden erbij: ‘Eerst verbrand je de Joden in ovens, daarna sta je opeens op om het Turkse volk te betichten van genocide. Maak je eerst maar eens zorgen om je eigen geschiedenis,’ aldus de minister destijds.
Erkennen genocide werd opgenomen in regeerakkoord
‘We mogen de geschiedenis niet ontkennen uit angst voor sancties,’ zegt initiatiefnemer van de motie Voordewind vrijdag in Trouw. ‘Ons land herbergt nota bene de hoofdstad van het internationale recht (Den Haag, red.), dus we moeten niet bang zijn om ook hierin recht te doen.’
In het regeringsakkoord maakten coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het al mogelijk voor de regering om onder voorwaarden over te gaan tot een formele erkenning van genocide, maar eind vorig jaar liet het kabinet weten het in deze zaak te houden bij de ‘de kwestie van de Armeense genocide’. Bijna dertig landen hebben de episode ondertussen bestempeld als genocide.
Relatie Turkije en Nederland was al bekoeld
Het is wachten op de reactie van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Sinds de Turkijerel in maart vorig jaar loopt het niet lekker tussen de Turkse regering en Nederland. Op de zaterdag voor de verkiezingen weigerde het kabinet een aantal Turkse ministers toegang tot Nederland, omdat ze hier campagne wilden voeren voor het omstreden Turkse referendum. Hierin sprak de bevolking uiteindelijk met een nipte meerderheid haar goedkeuring uit voor drastische stappen waarmee Erdogan meer macht naar zich toe zal trekken.
Ook kwam het tot grootschalige rellen in Rotterdam, waar Turkse Nederlanders zich bij het consulaat van Turkije hadden verzameld om te luisteren naar de Turkse minister Fatma Kaya. Zij kwam het consulaat uiteindelijk niet binnen. Sinds die gebeurtenissen zitten de ambassadeurs van beide landen niet in hun residentie. Ook eiste Nederland excuses van Turkije, en vice versa.
Onlangs gaven zowel premier Mark Rutte als Erdogan aan weer nader tot elkaar te willen komen, maar dit gaat er naar verwachting niet bij helpen.
Ook steggelt het parlement nog altijd met het Turkse offensief op Afrin, dat volgens een groot deel van de Tweede Kamer veroordeeld moet worden. Plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag gaf donderdagavond nog aan een eenzijdige veroordeling van Nederland ‘niet effectief’ te vinden, en geeft de voorkeur aan een veroordeling door alle NAVO-partners.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
AD 16.02.2018 De Tweede Kamer gaat voor het eerst zonder omhaal de Armeense genocide erkennen. Ook zal op regeringsniveau de herdenking van de gebeurtenis komende april – en daarna elke vijf jaar – worden bijgewoond in Armenië.
Met dank aan coalitiegenoten @HanTenBroeke@swsjoerdsma en @martijnvanhelvert voor steun moties over Armeense genocide en erkenning van genocide door Isis in de Veiligheidsraad. Deze gruweldaden zwaar bestraffen.
Volgende week zal een Kamermeerderheid – in ieder geval bestaand uit regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie – onomwonden in een motie spreken over de Armeense genocide, bevestigt indiener Joël Voordewind (ChristenUnie).
Voordewind noemt de erkenning vanuit het parlement ‘een duidelijk signaal naar nabestaanden en waarschuwing aan potentiële daders’ bij huidige kwesties. Zo steunt de hele coalitie ook een motie om de VN-Veiligheidsraad bij te staan in het benoemen van genocide door strijders van ISIS.
Massamoord
Het erkennen van wreedheden uit het verleden kan nooit gegijzeld worden door de huidige verhoudingen, aldus Sjoerd Sjoerdsma, D66.
De Armeense genocide is de naam voor de massamoord op anderhalf miljoen Armeniërs, die in 1915 begon onder de Ottomaanse heerschappij. De gebeurtenis is na de Holocaust de meest bestudeerde vorm van genocide. Veruit de meeste wetenschappers zijn het erover eens dat er sprake was van georganiseerde volkerenmoord.
,,Hier wordt al lang in de Kamer over gesproken en het moet nu maar eens duidelijk overkomen waar ons parlement staat”, zegt D66’er Sjoerd Sjoerdsma. ,,Als diplomaat in Soedan heb ik kunnen zien hoe erg volkerenmoord is en de eerste stap naar nieuwe genocide is het ontkennen van oude genocide. Naast Rwanda en de Holocaust is de Armeense genocide de bekendste, dus moeten wij ook geen blad meer voor de mond nemen.”
Tegenmaatregelen
Meerdere landen – zoals Frankrijk – hebben inmiddels officieel erkend dat het gaat om genocide, maar de huidige Turkse regering spreekt nog altijd over de Armeense kwestie, omdat het zou gaan om een strijd waarin aan beide kanten veel slachtoffers zijn gevallen. Erkenning van genocide door het Duitse parlement leidde eerder tot tegenmaatregelen vanuit Ankara.
Toch is Sjoerdsma (D66) daar niet bang voor. ,,Om heel eerlijk te zijn, het erkennen van wreedheden uit het verleden kan nooit gegijzeld worden door hoe verhoudingen nu zijn. Het is begrijpelijk een gevoelige kwestie voor de Turken, maar we laten ons niet censureren via intimidatie of andere sancties.”
Slechte verhoudingen
De behoedzame lijn van onze regering blijft dan wel intact, maar voor de erkenning van evident historische feiten hebben wij de Turken niet nodig, aldus Han ten Broeke, VVD.
De onomwonden erkenning van de volkerenmoord door het Nederlandse parlement komt op een moeizaam moment, omdat de verhoudingen tussen ons land en Turkije momenteel slecht zijn. Eerder deze maand trok Nederland nog zijn ambassadeur in Turkije officieel terug omdat gesprekken met Ankara over het slepende conflict tussen de twee landen opnieuw niks hebben opgeleverd.
VVD-Kamerlid Han ten Broeke beseft: ,,Dit helpt niet bij de al getroebleerde relatie. Maar de erkenning is in lijn met een volkenrechterlijk advies dat er nu ligt. De behoedzame lijn van onze regering blijft dan wel intact, maar voor de erkenning van evident historische feiten hebben wij de Turken niet nodig.”
Ook Ank Bijleveld voorziet problemen. ,,Ongetwijfeld zal Turkije niet zo blij zijn met wat er is gezegd”, aldus de minister van Defensie vanmorgen. Maar de Duitsers hebben in het verleden volgens haar op dezelfde manier met deze kwestie te maken gehad en ‘dat is in the end ook weer goed gekomen’.
Kwestie
Het kabinet spreekt om diplomatieke redenen nog altijd standaard over ‘de kwestie van de Armeense genocide’ en dat blijft dus zo, is binnen de coalitie afgesproken. Volgens het regeerakkoord erkennen wij genocides na ‘uitspraken van internationale gerechts- of strafhoven, eenduidige conclusies volgend uit wetenschappelijk onderzoek en vaststellingen door de VN’.
Ingewijden melden dat er tijdens de formatie net zo lang onderhandeld is over deze passage als over de Palestijnse kwestie. De VN stelt namelijk geen genocides uit het verleden vast, maar wél huidige volkerenmoorden. Dus hoeft het kabinet geen nieuwe brug over. De formulering helpt wél bij bijvoorbeeld de Nederlandse erkenning van genocide door ISIS.
NU 16.02.2018 Een Nederlandse minister of staatssecretaris moet in april in Armenië aanwezig zijn bij de herdenking van de Armeense genocide van een eeuw geleden. Daarna moet elke vijf jaar een bewindsman naar de herdenking. De coalitiepartijen steunen een voorstel hiertoe van Joël Voordewind van de ChristenUnie.
Verder staat in een tweede gesteunde motie dat de Tweede Kamer ”de Armeense genocide erkent”. Dat gebeurde niet eerder zo expliciet.
In 1915, ten tijde van de Ottomaanse Rijk, werden honderdduizenden Armeniërs vermoord. De Turkse regering ontkent dat er sprake was van genocide en reageert steeds woedend als landen overgaan tot erkenning.
In Trouw zegt Voordewind vrijdag: ”We mogen de geschiedenis niet ontkennen uit angst voor sancties. Ons land herbergt nota bene de hoofdstad van het internationale recht, dus we moeten niet bang zijn om ook hierin recht te doen.”
Ank Bijleveld, de minister van Defensie, reageert vrijdag: ”Ongetwijfeld zal Turkije niet zo blij zijn met wat er is gezegd.” Maar de Duitsers hebben in het verleden volgens haar op dezelfde manier met deze kwestie te maken gehad en ”dat is uiteindelijk ook weer goed gekomen”.
‘Kwestie’
In het regeerakkoord maakten VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het al mogelijk voor de regering om onder voorwaarden over te gaan tot een formele erkenning van een volkerenmoord. Maar eind vorig jaar liet het kabinet weten het in deze zaak te houden bij de ”kwestie van de Armeense genocide”.
NOS 16.02.2018 De Tweede Kamer wil de massamoord door Turken op Armeniërs erkennen als ‘de Armeense genocide’. De gevoelige discussie speelt al jaren en onder aanvoering van ChristenUnie-Kamerlid Voordewind willen de regeringspartijen nu uitspreken dat er sprake is van genocide. Vermoedelijk krijgen ze steun van een brede Kamermeerderheid. De Kamer gaat niet zover om ook het kabinet te vragen de term over te nemen.
De Kamer vraagt het kabinet wel in april voor het eerst een bewindspersoon te sturen naar de herdenking van de genocide. Die plechtigheid is in de Armeense hoofdstad Jerevan. Het kabinet moet nog op die oproep reageren, maar volgens Haagse bronnen zal de reactie positief zijn.
De kwestie ligt internationaal erg gevoelig. En ook in Nederland is al jaren discussie over hoe de gebeurtenissen in 1915 in het Ottomaanse Rijk precies moeten worden genoemd. Destijds werden honderdduizenden Armeniërs vermoord. De Turkse regering vindt dat er geen sprake is van genocide en reageert steeds woedend als landen overgaan tot erkenning.
De Kamer heeft in 2004 ook al eens van ‘Armeense genocide’ gesproken, maar dat gebeurde toen meer indirect. In het regeerakkoord staat dat bij de erkenning van genocides uitspraken van internationale hoven, conclusies uit wetenschappelijk onderzoek en vaststellingen door de Verenigde Naties, leidend moeten zijn.
Het kabinet wil steeds niet verder gaan dan het over de ‘kwestie van de Armeense genocide’ te hebben en bij de 100-jarige herdenking in 2015 was Nederland alleen vertegenwoordigd door een ambassadeur.
Elk lustrum
Dit jaar zal dus voor het eerst een regeringsdelegatie naar Jerevan gaan. Daarna moet er elk lustrumjaar opnieuw een lid van het kabinet aanwezig zijn.
Voordewind noemt erkenning een signaal voor de nabestaanden en voor eventuele daders in de toekomst. En aanwezigheid van het kabinet bij de herdenking is volgens hem een grote stap vooruit en een helder teken dat de Nederlandse regering hier een duidelijk standpunt over inneemt.
Hij stelt dat je je bij dit soort afwegingen niet moet laten leiden door wat andere landen ervan zouden kunnen vinden: “Wij zijn de hoofdstad van het internationaal recht, en we moeten ons duidelijk uitspreken over dingen die echt fout gaan in de wereld.”
Verhouding met Turkije
De relatie tussen Nederland en Turkije is ernstig bekoeld sinds de gebeurtenissen van maart vorig jaar. Nederland verbood Turkse ministers toen hier campagne te voeren voor een Turks referendum en Turkije ontzegde de Nederlandse ambassadeur de toegang tot het land.
Vorige week maakte de inmiddels opgestapte minister Zijlstra bekend dat Nederland zijn ambassadeur in Turkije officieel terugtrekt, omdat er nog geen oplossing is voor het conflict tussen de twee landen.
Nederland heeft. tot op heden toe, de genocide nooit officieel erkend, al werd in 2004 wel een Kamermotie aangenomen waarin de Nederlandse regering wordt gevraagd om in gesprekken met Turkije steeds weer te beginnen over de historische episode. Het is dus op is 21 december 2004 als de Tweede Kamer unaniem instemt met een motie van voormalig ChristenUnie-leider André Rouvoet. Daarmee erkent Nederland de Armeense genocide. Een mijlpaal voor de Armeense gemeenschap in hun strijd om erkenning van de massamoord in 1915.
Vorig jaar nog werd notabene een motie van de PVV om de genocide officieel te erkennen door coalitiepartijen PvdA en VVD weggestemd.
Bijna dertig landen hebben de episode ondertussen bestempeld als genocide, waaronder dus sinds kort ook Duitsland. Daar reageerden de Turken woedend op, tot opmerkingen over het Duitse naziverleden aan toe.
In 2015 besloot premier Mark Rutte al om niet naar de honderdjarige herdenking van de genocide in de Armeense hoofdstad te gaan. PVV-voorman Geert Wilders zei dat Rutte dat deed ‘uit angst voor de Turkse regering.’
Kwestie
Volgens minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders (PvdA) is het niet aan het kabinet, maar aan wetenschappers en de Turkse en Armeense regering om ‘gezamenlijk tot een duiding te komen van deze historische feitelijkheden’.
Turkije
Turkije ontkent dat het Ottomaanse Rijk zich destijds schuldig heeft gemaakt aan het systematisch uitmoorden van de Armeense bevolking. Het land spreekt over ‘gezamenlijke pijn‘ die door de Eerste Wereldoorlog is ontstaan.
Het Turkse wetboek van Strafrecht verbiedt zelfs het spreken over de Armeense genocide van 1915. Recentelijk Turkije riep meteen de pauselijke nuntius op het matje en haalde zijn eigen ambassadeur terug uit Vaticaanstad.
Turkse genocide-ontkenners hebben niets te zoeken in Nederland — Een aantal politieke partijen denkt dat het kabinet over een kwestie spreekt om de relatie met Turkije – handelspartner en NAVO-bondgenoot – niet te schaden. Ook universitair docent Anthonie Holslag denkt dat economische belangen doorslaggevend zijn. Mensenrechten lijken ‘alleen nog maar van belang te zijn als er geen handelsbetrekkingen in het geding zijn’, schrijft hij in de Volkskrant.
De term ‘genocide’ ligt volgens ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind vooral gevoelig bij de PvdA, omdat de partij een grote Turkse electorale achterban heeft. Een voorstel om voortaan te spreken over een kwestie maar genocide te spreken, kreeg geen meerderheid in de Tweede Kamer. Wel werd een motie aangenomen die de regering oproept om in gesprekken met Turkije ‘voortdurend en nadrukkelijk de erkenning van de Armeense genocide aan de orde te stellen’.
Genocide Armenie
Duitsland heeft de Armeense genocide vandaag officieel erkend, met een woedend Turkije tot gevolg. Nederland was Duitsland in 2004 voor, zonder dat het de band met Turkije heeft verpest. ‘We blijven praten over de Armeense kwestie, we nemen het woord genocide nooit in de mond’, zegt cultureel antropoloog Anthonie Holslag, die onderzoek heeft gedaan naar onder meer de Armeense genocide.
Turkije blaft, maar bijt niet, zeiden experts tegen de Volkskrant. Wij hebben de genocide ook erkend in 2004. Heeft Turkije ons toen gebeten?
‘Het heeft onze verhoudingen niet geschaad. Dat heeft ook te maken met het feit dat we voorzichtig met de term omgaan. We hebben de genocide in principe twee keer erkend: met de motie van Rouvoet in 2004, en vorig jaar, precies honderd jaar na de genocide. Het punt is dat we in toespraken, documenten en toenadering tot Turkije blijven praten over de Armeense kwestie. We nemen het woord genocide nooit in de mond. Dat heeft te maken met handelsbelangen en politieke belangen, vooral vanwege de vluchtelingencrisis waarbij we Turkije denken nodig te hebben. Dat gaat boven de genocide.
‘Voor Duitsland zal er ook niet veel veranderen. Het was al duidelijk dat een groot deel van het parlement voor zou stemmen. Misschien is het een signaal naar Turkije, dat ze niet in alles met het land willen meegaan. Maar Turkije zal het waarschijnlijk laten bij het op het matje roepen van de ambassadeur. Dat hebben ze bij de Amerikanen ook gedaan toen zij de genocide overwogen te erkennen.’
Waarom is ‘kwestie’ eigenlijk zo’n rotwoord?
‘Genocide is de ergste vorm van misdaad tegen de menselijkheid die je je kunt voorstellen. Je doodt niet alleen mensen, je vernietigt een identiteit in al zijn vormen. ‘Kwestie’ komt niet tegemoet aan wat deze mensen is overkomen.’
Twee miljoen PvdA-kiezers deert het niets dat PvdA niet van genocide spreekt, schreef Stephan Huijboom in een opiniestuk. Maar van Sylvana Simons vinden we het vreselijk.
‘Niet alleen de PvdA, ook de VVD is zo voorzichtig. Ze gebruiken allemaal het woord kwestie. In die zin is het niet nieuw.
‘Ik denk dat mensen over Sylvana vallen omdat zij duidelijk een standpunt inneemt van erkenning, namelijk die van de Nederlandse slavernijgeschiedenis en het racisme. Ik vind dat ze daarin gelijk heeft. Alleen kun je die erkenning niet gelijkstellen aan de ontkenning van iets anders. Zij kiest maar één issue uit en blijft daarbij.
‘Daarnaast stoort het me dat ze zegt dat maar weinig landen, instituten en wetenschappers van genocide spreken. Dat is onjuist. Het Europees Parlement erkent het, de Verenigde Naties, vooraanstaande, onafhankelijke wetenschappelijke instituten.’
Toch blijft het vreemd dat we allemaal ineens waarde hechten aan het erkennen van de genocide terwijl Nederland dat niet onomwonden doet.
‘Ik denk dat veel kiezers van de PvdA niet eens weten hoe die partij tegenover de Armeense genocide staat.’
Misschien dat de kritiek op Sylvana de discussie over de status van de Armeense genocide in Nederland heropent?
‘Ik hoop dat het een onderwerp wordt dat weer besproken gaat worden. Maar als ik kijk naar de politiek, naar terrorisme, de vluchtelingencrisis, denk ik niet dat het op dit moment op de prioriteitenlijst van de kiezers staat. Dat is jammer. Ik vind juist dat partijen als de PvdA moeten opkomen voor mensenrechten, voor de Geneefse conventies waar we onze vrede aan te danken hebben. Zeker nu de meer rechtse partijen van die conventies af willen.’
Maar de PvdA wil haar Turkse achterban natuurlijk niet kwijt.
Sarkozy wilde het ontkennen van de Armeense genocide strafbaar stellen. Niet omdat hij zo gelooft in mensenrechten, maar om Armeense stemmen te winnen.
‘Daar zijn ze inderdaad bang voor. We hebben hier meer Turken dan Armeniërs. In Frankrijk is het precies andersom, en daarom wilde Sarkozy het ontkennen van de Armeense genocide strafbaar stellen. Niet omdat hij zo gelooft in mensenrechten, maar om Armeense stemmen te winnen.
‘De Turkse gemeenschap in Nederland is overigens geen homogene groep, maar er zit een aantal nationalisten tussen die de genocide keihard ontkennen.’
Hoe stond Nederland eigenlijk tegenover de gebeurtenissen op het moment dat ze plaatsvonden in 1915?
‘In 1919 werd de Armeense catastrofe, het woord genocide bestond toen nog niet, breed uitgemeten in de Nederlandse pers. De Armeniërs werden ‘noodlijdende Armeniërs’ genoemd. Er werd geld ingezameld om ze te helpen.’
Noodlijdend, oké. Maar minister Koenders schreef vorig jaar dat ‘de vaststelling of hier in juridische zin sprake is geweest van genocide evenwel niet aan het kabinet is.’
Het woord genocide is gestoeld op de Armeense catastrofe
‘Wat mensen zich niet beseffen, is dat het woord genocide in 1944 voor het eerst is gebruikt. Toen was de Holocaust nog helemaal niet breed uitgemeten: de term, bedacht door jurist Raphael Lemkin, is gestoeld op de Armeense catastrofe. Dat zie je ook terug in de definitie, waarin het met geweld verwijderen van kinderen beschreven staat. Dat gebeurde niet in raciale volkerenmoorden, maar juist in nationale genociden als de Armeense genocide.
‘Overigens zijn er destijds zelfs tribunalen geweest in Turkije over de Armeense catastrofe. Maar Erdogan houdt erg aan de ontkenningspolitiek vast omdat het is gerelateerd aan de ontstaansgeschiedenis van de Turkse republiek. Atatürk werd beïnvloed door denkbeelden van de Jonge Turken, die de genocide op hun geweten hebben. Alles loopt door elkaar heen in Turkije. Zo’n breuk als ‘Nazi-Duitsland en erna’, dat heb je in Turkije niet.’
Telegraaf 22.12.2017 De ChristenUnie wil dat het Nederlandse parlement de Armeense genocide expliciet erkent en dat er voortaan een afvaardiging op ministersniveau naar de herdenking van de genocide in Armenië gaat.
Tweede Kamerlid Joël Voordewind komt met een motie hierover, waar hij naar eigen zeggen een meerderheid voor verwacht te krijgen.
De afvaardiging op regeringsniveau zou voor het eerst in april komend jaar de herdenking in Armenië moeten bijwonen.
Geen aanleiding
Minister Halbe Zijlstra van Buitenlandse Zaken schrijft vrijdag aan de Tweede Kamer dat de regering zelf „geen aanleiding ziet” om over de Armeense genocide een ander standpunt in te nemen. Het kabinet spreekt steeds van de „kwestie van de Armeense genocide.” Naar aanleiding van twee adviezen over het gebruik van de term ’genocide’ concludeert Zijlstra dat het voor het kabinet vooral een zaak blijft „tussen de betrokken partijen.”
Het nieuwe regeerakkoord geeft de mogelijkheid voor een formele erkenning van een volkerenmoord door de regering. Dan moet wel sprake zijn van uitspraken van internationale gerechts- of strafhoven, eenduidige conclusies uit wetenschappelijk onderzoek en vaststelling door de Verenigde Naties.
In 1915, ten tijde van de Ottomaanse Rijk, werden honderdduizenden Armeniërs vermoord. De Turkse regering vindt dat er geen sprake was van genocide. Ankara reageert steeds woedend en dreigt met strafmaatregelen als landen overgaan tot erkenning.
AD 13.10.2017 Het nieuwe regeerakkoord zet de deur op een kier voor een formele erkenningvan de Armeense genocide. De coalitiepartijen CDA, D66 en ChristenUnie stemden in 2015 al vóór het gebruik van de benaming Armeense genocide door de regering. Of het zover komt blijft nog de vraag.
In het regeerakkoord staat voor het eerst dat drie zaken ‘leidend’ zijn voor de regering om over te gaan tot erkenning van een volkerenmoord. Als zowel internationale gerechtshoven, wetenschappelijk onderzoek en de Verenigde Naties vaststellen dat het om genocide gaat, kan de regering het ook als dusdanig erkennen.
,,Dit geeft een pad voor een regering naar een mogelijke erkenning van een genocide”, zegt Han ten Broeke van de VVD. ,,Het is geen uitspraak over een specifieke genocide.” Over erkenning van de Armeense genocide moet de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken zich volgens hem buigen.
Joël Voordewind (ChristenUnie) spreekt ook van een eerste stap op weg naar het erkennen van een genocide: ,,Een flinke stap voorwaarts.” Een tweede stap is volgens hem dat moet worden bekeken of de Armeense genocide zo’n uitzondering moet zijn. ,,Over de interpretatie moeten we het hebben”, aldus Voordewind. Hij vindt dat er begrip voor moet zijn dat er in 1915 geen internationale hoven waren die zich hiermee bezighielden.
De Tweede Kamer spreekt al langer van de Armeense genocide, maar geen kabinet heeft ooit zo ver willen gaan. Dat spreekt steeds van de ,,kwestie van de Armeense genocide”. Het nieuwe standpunt gaat verder dan de regeringslijn tot dusver, erkent VVD’er Ten Broeke.
Strafmaatregelen
In 1915, ten tijde van het Ottomaanse Rijk, werden honderdduizenden Armeniërs vermoord. De Turkse regering vindt dat er geen sprake was van genocide. Ankara reageert steeds woedend en dreigt met strafmaatregelen als landen overgaan tot erkenning.
Het CDA is terughoudend. De partij vindt dat er eerst een debat moet plaatsvinden ,,over de interpretatie van de afspraken”. D66’er Sjoerd Sjoerdsma denkt niet dat het zo snel tot erkenning komt. Voordewind vindt dat er in elk geval gekeken moet worden naar een serieuzere kabinetsafvaardiging naar de herdenking van de Armeense volkerenmoord.
Elsevier 24.04.2017 Historisch onderzoek naar de Armeense genocide levert nieuw bewijs op over de rol van de toenmalige Turkse regering. De ‘Armeense kwestie’ ligt in Turkije zeer gevoelig, omdat de regering tot dusver elke betrokkenheid van Turkije ontkent.
De Turkse regering weigert te spreken van genocide, omdat Turkije naar eigen zeggen part noch deel had aan de etnische zuiveringen. Dit standpunt is lastig vol te houden, schrijft The New York Times, nu er een smoking gun – telegrammen waarin in codetaal opdracht tot genocide wordt gegeven – is gevonden.
Telegramcode gekraakt
Taner Akcam, een historicus aan de Clark University in Massachusetts, is gestuit op de telegrammen, die de betrokkenheid van de toenmalige Turkse regering bij de Armeense genocide zouden aantonen. Bewijs voor de verantwoordelijkheid van de Turkse regering was er tot nu toe maar mondjesmaat; documenten bleken steevast spoorloos. Historici baseerden zich tot nu op kranten en ooggetuigenverslagen.
Naar sluitend bewijs van de genocide door de Turken wordt al jaren gezocht. Toen de Turkse nationalisten in 1922 de macht grepen, slaagde een aantal Armeense notabelen erin om 24 dozen met juridische documenten over de massamoord naar Engeland te sturen. Naar de inhoud van die dozen doet Taner Akcam op dit moment onderzoek.
Akcam slaagde erin gecodeerde berichten van de Turkse regering uit de Eerste Wereldoorlog te kraken. Zo wordt duidelijk dat de Turkse regering actief betrokken was bij de liquidaties van grote aantallen Armenen. ‘Ik ben er stellig van overtuigd dat het erkennen van fouten in het verleden van essentieel belang is voor de Turkse democratie en mensenrechten,’ zegt Akcam tegen The New York Times.
‘Meer bewijs nodig’
Eric-Jan Zurcher, hoogleraar Turkse studies aan de Universiteit Leiden, nuanceert de claim. Volgens Zurcher zijn er al veel meer telegrammen gevonden, en wordt verondersteld dat de opdrachten tot zuivering mondeling circuleerden. ‘Het is niet zo waarschijnlijk dat hier echt een smoking gun is gevonden,’ zegt Zurcher tegen elsevier.nl. ‘De inhoud van het telegram wordt door The New York Times ook niet openbaar gemaakt. Voor echte politieke gevolgen moet er meer hard bewijs op tafel komen.’
De Armeense minderheid werd tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) gedeporteerd uit de westelijke steden van Turkije. De Turkse regering wantrouwde de Armeniërs, en verwachtte dat ze zich bij de vijand Rusland zouden aansluiten. Om dit de voorkomen waren er etnische zuiveringen. Door Armeniërs massaal te executeren, of door ze de Syrische woestijn in te sturen zonder voedsel en water. Naar schatting anderhalf miljoen Armeniërs kwamen om.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn eerste boek verschijnt in 2017 bij Uitgeverij Prometheus. Portefeuille Buitenland Politiek Fusies en overnames Onderwijs
RTVWEST 14.09.2016 Ruim twee jaar na een demonstratie van ongeveer 4000 Turkse Nederlanders bij het monument ter nagedachtenis aan de Armeense genocide wordt alsnog een verdachte gehoord. Een 51-jarige man uit Den Haag wordt ervan verdacht met zijn uitlatingen te hebben aangezet ‘tot geweld tegen Armeniërs wegens hun ras en/of godsdienst’.
Het Openbaar Ministerie is van mening dat de man op 1 juni 2014 de grenzen van de vrijheid van meningsuiting heeft overschreden met zijn uitlating ‘Karabach zal het graf van de Armeniërs worden’.
De man demonstreerde in Almelo tegen het monument dat bij de Armeens Apostolische Kerk in Almelo is opgericht ter nagedachtenis aan de Armeense genocide.
Vertaling
Dat het horen van de man over zijn uitlatingen zo lang heeft geduurd, is volgens het OM te wijten aan de uitvoerige juridische analyse van diens woorden, de vertaling en de context van de gedane uitspraken. De verdenking is dusdanig, dat strafvervolging volgens het OM in de rede ligt.
NU 14.09.2016 Ruim twee jaar na een demonstratie van ongeveer 4.000 Turkse Nederlanders bij het monument ter nagedachtenis aan de Armeense genocide wordt alsnog een verdachte gehoord.
Een 51-jarige man uit Den Haag wordt ervan verdacht met zijn uitlatingen te hebben aangezet “tot geweld tegen Armeniërs wegens hun ras en/of godsdienst”.
Het OM is van mening dat de man op 1 juni 2014 de grenzen van de vrijheid van meningsuiting heeft overschreden met zijn uitlating “Karabach zal het graf van de Armeniërs worden”.
De man demonstreerde in Almelo tegen het monument dat bij de Armeens Apostolische Kerk in Almelo is opgericht ter nagedachtenis aan de Armeense genocide.
Dat het horen van de man over zijn uitlatingen zo lang heeft geduurd, is volgens het OM te wijten aan de uitvoerige juridische analyse van diens woorden, de vertaling en de context van de gedane uitspraken. De verdenking is dusdanig, dat strafvervolging volgens het OM in de rede ligt.
Telegraaf 14.09.2016 Ruim twee jaar na een demonstratie van ongeveer 4000 Turkse Nederlanders bij het monument ter nagedachtenis aan de Armeense genocide wordt alsnog een verdachte gehoord. Een 51-jarige man uit Den Haag wordt ervan verdacht met zijn uitlatingen te hebben aangezet ,,tot geweld tegen Armeniërs wegens hun ras en/of godsdienst”.
Het OM is van mening dat de man op 1 juni 2014 de grenzen van de vrijheid van meningsuiting heeft overschreden met zijn uitlating ‘Karabach zal het graf van de Armeniërs worden’.
De man demonstreerde in Almelo tegen het monument dat bij de Armeens Apostolische Kerk in Almelo is opgericht ter nagedachtenis aan de Armeense genocide.
Dat het horen van de man over zijn uitlatingen zo lang heeft geduurd, is volgens het OM te wijten aan de uitvoerige juridische analyse van diens woorden, de vertaling en de context van de gedane uitspraken. De verdenking is dusdanig, dat strafvervolging volgens het OM in de rede ligt.
Elsevier 14.09.2016 Ruim twee jaar na een demonstratie van ongeveer 4.000 Turkse Nederlanders bij het monument ter nagedachtenis van de Armeense genocide in Almelo besluit het Openbaar Ministerie alsnog om een verdachte te horen. Het gaat om een 51-jarige man uit Den Haag die verdacht wordt van ‘het aanzetten tot geweld tegen Armeniërs wegens hun ras en/of godsdienst’.
Op 24 april 2014 werd op de grond van de Armeens Apostolische Kerk in Almelo, het grootste Armeense genocidemonument van Europa onthuld. Het was op die dag precies 99 jaar geleden dat het Ottomaanse regime begon met het verdrijven en afslachten van honderdduizenden Armeniërs in het toenmalige Ottomaanse Rijk.
Ottomaanse oorlogsmars
De man die nu voor verhoor wordt uitgenodigd scandeerde tijdens het protest in het Turks de woorden ‘Karabach zal het graf van de Armeniërs worden’. Hiermee verwees hij naar Nagorno-Karabach, een regio in de Zuidelijke Kaukasus waar veel etnische Armenen vandaan komen. Ook werd tijdens de demonstratie een oorlogsmars van het Ottomaanse leger ingezet.
Bij de demonstratie was bovendien een aantal Turkse organisaties betrokken. De Turkse organisatie Diyanet, die rechtstreeks onder het Directoraat van Godsdienstzaken van de Turkse premier valt, had gratis bussen geregeld om de Turken naar Almelo te brengen, bleek uit antwoorden op Kamervragen van het CDA. Ook werd in het vrijdaggebed in de 143 bij Diyanet aangesloten moskeeorganisaties aangedrongen op protest tegen het monument, en riep de Turkse consul hebben opgeroepen mee te doen aan het protest.
Geen erkenning Armeense genocide
De man heeft woensdag een uitnodiging voor het verhoor gekregen. Dat het horen van de man over zijn uitlatingen zo lang heeft geduurd, is volgens het OM te wijtenaan de ‘uitvoerige juridische analyse’ van zijn woorden, ‘de vertaling en de context van de gedane uitspraken’. Volgens het OM ligt strafvervolging in de rede.
Hoewel het monument in Almelo het grootste Armeense genocidemonument van Europa is, weigert Nederland vooralsnog om het doden van 1,5 miljoen Armenen tot genocide te bestempelen. De Nederlandse regering zal vooralsnog blijven spreken over ‘de kwestie van de Armeense genocide’, zei vicepremier Lodewijk Asscher eerder.
Bijna dertig landen bestempelen de slachting van de Armenen wel als genocide. De Duitse Bondsdag voegde zich onlangs bij dat rijtje, tot grote woede van de Turkse regering.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
AD 14.09.2016 Ruim twee jaar na een demonstratie van ongeveer 4000 Turkse Nederlanders bij het monument ter nagedachtenis aan de Armeense genocide wordt alsnog een verdachte gehoord. Een 51-jarige man uit Den Haag wordt ervan verdacht met zijn uitlatingen te hebben aangezet ,,tot geweld tegen Armeniërs wegens hun ras en/of godsdienst”.
Het OM is van mening dat de man op 1 juni 2014 de grenzen van de vrijheid van meningsuiting heeft overschreden met zijn uitlating ‘Karabach zal het graf van de Armeniërs worden’.
De man demonstreerde in Almelo tegen het monument dat bij de Armeens Apostolische Kerk in Almelo is opgericht ter nagedachtenis aan de Armeense genocide.
Vertaling
Dat het horen van de man over zijn uitlatingen zo lang heeft geduurd, is volgens het OM te wijten aan de uitvoerige juridische analyse van diens woorden, de vertaling en de context van de gedane uitspraken. De verdenking is dusdanig, dat strafvervolging volgens het OM in de rede ligt.
Elsevier 02.09.2016 De Duitse regering wil zich niet uitspreken voor of tegen de erkenning door de Bondsdag van de volkerenmoord op Armeniërs in de nadagen van het Ottomaanse Rijk. Van een reactie ‘kan hoe dan ook geen sprake zijn’.
De regeringswoordvoerder Steffen Seibert reageert daarmee vrijdag op eerdere berichtgeving dat de Duitse regering zich zou willen distantiëren van de parlementaire resolutie over Armenië.
Resolutie is niet juridisch bindend, benadrukt Duitsland
Turkije eiste eerder deze week dat de Duitse regering afstand moest doen van de resolutie, als Duitse parlementariërs gestationeerde soldaten op de luchtbasis Incirlikwillen bezoeken.
Seibert wijst er in zijn reactie wel op dat de resolutie ‘niet juridisch bindend’ is. Daarmee lijkt de woordvoerder het recht van het parlement om zich erover uit te spreken te verdedigen, terwijl hij zelf probeert een neutrale positie in te nemen.
Regering van Merkel was niet echt voor stemming
Het ministerie van Buitenlandse Zaken laat zich feller uit. Minister Frank-Walter Steinmeier van Buitenlandse Zaken staat achter de resolutie van de Bondsdag, liet zijn departement vrijdag weten. Steinmeier zelf leek eerder op de dag wel afstand te nemen van de resolutie. Ook hij benadrukte dat de regering ‘niet aan iedere uitspraak van het parlement is gebonden’. De regering van Merkel liet tijdens de stemming over de resolutie al weten er niet per se achter te staan.
Het Duitse weekblad Der Spiegel meldde eerder op vrijdag dat de regering van Merkel overwoog om expliciet afstand te doen van de resolutie. Seibert zou daarbij het woord doen, omdat Steinmeier niet wilde en een uiting van Merkel als ‘knieval’ voor Turkije zou worden geïnterpreteerd.
De CDU-fractie van Merkel in de Bonsdag reageerde geërgerd op het bericht. De regering zou ‘een volstrekt verkeerd signaal afgeven’ als zij zich inderdaad van de resolutie zou distantiëren.
Toch heerste er bij de CDU blijkbaar ook twijfel. Merkel heeft fractieleider Volker Kauder vrijdag nog eens verzekerd dat ze geen afstand wil nemen van de erkenning van de volkenmoord. Ze wees erop dat ze tijdens de Bondsdagstemming weliswaar verstek had laten gaan, maar tijdens het voorafgaande fractieoverleg voor de resolutie heeft gestemd.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
VK 02.09.2016 De Duitse regering wil zich niet uitspreken voor of tegen de erkenning door de Bondsdag van de volkenmoord op Armeniërs in de nadagen van het Ottomaanse Rijk. Woordvoerder Steffen Seibert noemde de in juni aangenomen resolutie voor erkenning van de Armeense genocide vrijdag ‘juridisch niet bindend’.
Hij reageerde op berichtgeving van het Duitse weekblad Der Spiegeldat de regering zich op verzoek van Turkije van de Armenië-resolutie zou willen distantiëren. Met zijn uitspraak dat de resolutie niet bindend is, lijkt Seibert het recht van het parlement om zich over de kwestie uit te spreken te verdedigen, zonder zelf positie te kiezen.
De Bondsdagfractie van Merkels CDU reageerde vrijdagochtend geërgerd op het bericht van Der Spiegel. De regering zou ‘een volstrekt verkeerd signaal afgeven’ als zij zich inderdaad van de resolutie zou distantiëren.
Merkel heeft fractieleider Volker Kauder vrijdag nog eens verzekerd dat ze geen afstand wil nemen van de genocide-erkenning. Ze wees erop dat ze tijdens de Bondsdagstemming weliswaar verstek had laten gaan, maar tijdens het voorafgaande fractieoverleg voor de resolutie heeft gestemd.
Ook het ministerie van Buitenlandse Zaken liet bij monde van Frank-Walter Steinmeier weten achter de gewraakte Bondsdagresolutie te staan.
Steinmeier leek eerder op de dag wel enige afstand van de resolutie te nemen. Ook hij benadrukte dat de regering ‘niet aan iedere uitspraak van het parlement is gebonden’. De Bondsdag zelf was de eerste om dat te onderschrijven, zei de minister.
Bezoek aan Duitse militairen
Steinmeiers Turkse collega Mevlüt Cavusoglu zei eerder deze week dat Duitse politici de Duitse militairen op de Turkse luchtmachtbasis Incirlik pas weer mogen bezoeken als Berlijn afstand neemt van de erkenning van de Armeense genocide.
De regering van bondskanselier Angela Merkel zou daarom vrijdag nog eens met zoveel woorden verklaren dat zij niet is gebonden aan de gewraakte Bondsdagresolutie, schreef Der Spiegel. Volgens het Duitse opinieblad zou Seibert het woord doen, omdat Steinmeier voor de eer bedankte en opdraven van Merkel als een knieval voor de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zou worden uitgelegd.
De regering-Merkel liet van meet af aan doorschemeren dat zij de erkenning van de Armeense genocide geen goed idee vond, maar is niet van plan om dit expliciet te vermelden, zoals Der Spiegel schrijft.
Turkije ontkent genocide
Tijdens de nadagen van het Ottomaanse Rijk kwamen naar schatting anderhalf miljoen Armeniërs om. Volgens het gros van de historici hadden de toenmalige Turkse autoriteiten schuld aan hun dood.
Terwijl Ankara erkent dat veel christelijke Armeniërs werden afgeslacht door de Ottomaanse troepen, spreekt het land tegen dat er sprake was van een georganiseerde campagne om hen uit te roeien of dat dergelijke bevelen zijn gegeven door de Ottomaanse autoriteiten.
In Duitsland wonen drie miljoen mensen van Turkse origine.
Telegraaf 02.09.2016 De Duitse regering wil zich niet uitspreken voor of tegen de erkenning door de Bondsdag van de volkenmoord op Armeniërs in de nadagen van het Ottomaanse Rijk. ,,Daarvan kan hoe dan ook geen sprake zijn”, zei woordvoerder Steffen Seibert vrijdag. Hij reageerde op het bericht van Der Spiegel dat de regering zich op verzoek van Turkije van de Armenië-resolutie zou willen distantiëren.
Seibert wees er in diezelfde adem op dat de resolutie ,,niet juridisch bindend” is. Hij leek het recht van het parlement om zich over de kwestie uit te spreken te verdedigen, zonder zelf positie te kiezen.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken kwam iets scherper uit de hoek. Minister Frank-Walter Steinmeier staat achter de gewraakte Bondsdagresolutie, liet zijn departement vrijdag weten. Steinmeier leek eerder op de dag wel enige afstand van de resolutie te nemen.
Turkije deelde eerder mee dat Duitse politici de Duitse militairen op de Turkse luchtmachtbasis Incirlik pas weer mogen bezoeken als Berlijn afstand neemt van de erkenning van de Armeense genocide. De regering van bondskanselier Angela Merkel zou daarom vrijdag nog eens uitdrukkelijk verklaren dat zij niet is gebonden aan de Bondsdagresolutie, schreef Der Spiegel eerder op de dag. Volgens het Duitse opinieblad zou Seibert het woord doen, omdat Steinmeier voor de eer bedankte en opdraven van Merkel als een knieval voor Ankara zou worden uitgelegd.
De Bondsdagfractie van Merkels CDU reageerde vrijdagochtend geërgerd op het bericht van Der Spiegel. De regering zou ,,een volstrekt verkeerd signaal afgeven” als zij zich inderdaad van de resolutie zou distantiëren.
Merkel heeft fractieleider Volker Kauder vrijdag nog eens verzekerd dat ze geen afstand wil nemen van de erkenning van de volkenmoord. Ze wees erop dat ze tijdens de Bondsdagstemming weliswaar verstek had laten gaan, maar tijdens het voorafgaande fractieoverleg voor de resolutie heeft gestemd.
Tijdens de nadagen van het Ottomaanse Rijk kwamen naar schatting anderhalf miljoen Armeniërs om. Volgens het gros van de historici hadden de toenmalige Turkse autoriteiten schuld aan hun dood, maar Turkije bestrijdt die lezing te vuur en te zwaard.
NU 02.09.2016 De Duitse regering wil uitdrukkelijk afstand nemen van de erkenning door de Bondsdag van de volkenmoord op Armeniërs in de nadagen van het Ottomaanse Rijk.
In ruil voor deze handreiking aan de Turkse regering verleent Ankara de Duitse autoriteiten weer toegang tot de in Turkije gelegerde Duitse troepen, meldt Der Spiegel.
Op 2 juni stemde het Duitse parlement in met het voorstel om de Armeense genocide te erkennen. Uit protest besloot Turkije de Duitse autoriteiten niet langer toe te laten tot de luchtmachtbasis Incirlik, die door Duitsland onder meer wordt gebruikt als uitvalsbasis voor de missie tegen IS.
De Duitse regering zal binnenkort nog eens met zoveel woorden verklaren dat zij niet is gebonden aan de gewraakte resolutie van het parlement. Woordvoerder Steffen Seibert neemt die taak op zich, omdat minister van Buitenlandse Zaken Frank-Walter Steinmeier voor de eer bedankte en opdraven van bondskanselier Angela Merkel als een knieval voor de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zou worden uitgelegd.
De concessie aan Ankara is eerder een symbolische dan een inhoudelijke koerswijziging. De regering-Merkel liet van meet af aan doorschemeren dat zij de erkenning van de Armeense genocide geen goed idee vond.
Overigens zou Merkel vrijdag tegen het hoofd van haar partij in het parlement, Volker Kauder, hebben gezegd dat ze zichzelf niet distantieert van de aangenomen resolutie in het parlement.
Elsevier 02.09.2016 Duitsland lijkt toe te gaan geven aan Turkije. De Duitse regering zou nadrukkelijk afstand willen nemen van een parlementaire resolutie waarin de Armeense volkerenmoord van 1915 officieel tot genocide wordt bestempeld.
In ruil voor deze ‘handreiking’ zouden Duitse autoriteiten weer toegang krijgen tot de troepen die gestationeerd zijn op de Turkse luchtbasis Incirlik. De regering komt binnenkort met een verklaring dat zij niet is gebonden aan de genocideresolutie van het parlement, meldt Der Spiegel.
Woordvoerder moet het klusje klaren
Volgens de informatie die het weekblad in handen kreeg – een afspraak tussen de Bondskanselarij en het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken, zal regeringswoordvoerder Steffen Seibert de taak op zich nemen om die verklaring te geven. De minister van Buitenlandse Zaken Frank-Walter Steinmeier bedankte ervoor, en als de Duitse bondskanselier Angela merkel zou komen opdraven zou dat als een ‘knieval’ voor de Turkse president Recep Tayyip Erdogan worden gezien. Nu wordt er gesproken van een ‘politiek gebaar’.
Het Duitse parlement stemde in juni met een meerderheid voor de genocide-erkenning. Nu mogen Duitse parlementariërs niet naar de luchtbasis, die in het zuidoosten van Turkije ligt en door NAVO-bondgenoten wordt gebruikt in de strijd tegen terreurbeweging Islamitische Staat (IS) in Syrië. Duitse parlementariers wilden eerder een bezoek brengen aan Incirlik, maar dat werd geblokkeerd door de Turkse regering.
Bondsdag stemde bijna unaniem voor
De Duitse regering moet van de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu afstand nemen van een eerdere stemming om de Armeense genocide te erkennen. ‘Het hangt af van de stappen van Duitsland. Als ze de benodigde stappen ondernemen, dan zullen wij het bezoek goedkeuren,’ aldus Cavusoglu tijdens een persconferentie maandag. Eerder dreigde Duitsland zich nog terug te trekken van de luchtbasis en uit te wijken naar andere landen, als er geen autoriteiten op bezoek mochten komen, maar het lijkt er nu toch op dat de Duitsers op Incirlik willen blijven.
De regering van Merkel liet eerder al weten de erkenning van de genocide, die vooral symbolisch is, geen goed idee te vinden. Toch stemde de Bondsdag bijna unaniem voor de resolutie.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Trouw 02.09.2016 De Duitse regering wil zich niet uitspreken voor of tegen de erkenning door de Bondsdag van de volkenmoord op Armeniërs in de nadagen van het Ottomaanse Rijk. “Daarvan kan hoe dan ook geen sprake zijn”, zei woordvoerder Steffen Seibert vrijdag.
Bemoeienis
Patrick van Schie schreef in zijn column over de ‘lange arm’ van Erdogan in Duitsland. “Hij bemoeit zich met wat Turken in het buitenland zouden moeten vinden en stemmen. En nu ook met wat parlementen in andere landen van Turkijemogen vinden.
De regering zou “een volstrekt verkeerd signaal afgeven” als zij zich inderdaad van de resolutie zou distantiëren.
Hij reageerde op het bericht van Der Spiegel dat de regering zich op verzoek van Turkije van de Armenië-resolutie zou willen distantiëren.
Seibert wees er in diezelfde adem op dat de resolutie ‘niet juridisch bindend’ is. Hij leek het recht van het parlement om zich over de kwestie uit te spreken te verdedigen, zonder zelf positie te kiezen.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken kwam iets scherper uit de hoek. Minister Frank-Walter Steinmeier staat achter de gewraakte Bondsdagresolutie, liet zijn departement vrijdag weten. Steinmeier leek eerder op de dag wel enige afstand van de resolutie te nemen.
Turkije deelde eerder mee dat Duitse politici de Duitse militairen op de Turkse luchtmachtbasis Incirlik pas weer mogen bezoeken als Berlijn afstand neemt van de erkenning van de Armeense genocide. De regering van bondskanselier Angela Merkel zou daarom vrijdag nog eens uitdrukkelijk verklaren dat zij niet is gebonden aan de Bondsdagresolutie, schreef Der Spiegel eerder op de dag. Volgens het Duitse opinieblad zou Seibert het woord doen, omdat Steinmeier voor de eer bedankte en opdraven van Merkel als een knieval voor Ankara zou worden uitgelegd.
De Bondsdagfractie van Merkels CDU reageerde vrijdagochtend geërgerd op het bericht van Der Spiegel. De regering zou “een volstrekt verkeerd signaal afgeven” als zij zich inderdaad van de resolutie zou distantiëren.
Merkel heeft fractieleider Volker Kauder vrijdag nog eens verzekerd dat ze geen afstand wil nemen van de erkenning van de volkenmoord. Ze wees erop dat ze tijdens de Bondsdagstemming weliswaar verstek had laten gaan, maar tijdens het voorafgaande fractieoverleg voor de resolutie heeft gestemd.
Tijdens de nadagen van het Ottomaanse Rijk kwamen naar schatting anderhalf miljoen Armeniërs om. Volgens het gros van de historici hadden de toenmalige Turkse autoriteiten schuld aan hun dood, maar Turkije bestrijdt die lezing te vuur en te zwaard.
Elsevier 29.08.2016 Duitse parlementariërs mogen van Turkije een bezoek brengen aan de Incirlik-luchtbasis. Daaraan verbinden de Turken wel een voorwaarde.
De Duitse regering moet van de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu afstand nemen van een eerdere stemming om de Armeense genocide te erkennen.
Duitsland bekijkt andere opties
Het Duitse parlement stemde in juni met een meerderheid voor de genocide-erkenning. Nu mogen Duitse parlementariërs niet naar de luchtbasis, die in het zuidoosten van Turkije ligt en door NAVO-bondgenoten wordt gebruikt in de strijd tegen terreurbeweging Islamitische Staat (IS) in Syrië.
De Duitsers hebben er zes Tornado-vliegtuigen staan en er zijn meer dan 250 soldaten gestationeerd. De vliegtuigen nemen deel aan de bombardementen van de internationale coalitie tegen IS. De Duitsers dreigden eerder deelname aan de missie vanaf die basis te beëindigentenzij de Turkse regering Duitse parlementariërs toestaat de luchtbasis te bezoeken. De Duitsers schetsten scenario’s waarin ze zouden kunnen wijken naar onder meer Cyprus en Jordanië.
De Duitse minister van Defensie Ursula von der Leyen gaf donderdagmiddag aan dat ‘operaties vanaf Incirlik nog steeds in het belang zijn van Duitsland én Turkije,’ maar dat ‘andere opties worden bekeken’.
Cavusoglu wil dat Duitsers afstand doen van stemming
‘Het hangt af van de stappen van Duitsland. Als ze de benodigde stappen ondernemen, dan zullen wij het bezoek goedkeuren,’ aldus Cavusoglu tijdens een persconferentie maandag.
‘Helaas moet ik concluderen dat degenen die onze geschiedenis op een oneerlijke manier weerspiegelen niet langs mogen komen,’ zei hij. Volgens ambtenaren van het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken moet de Duitse regering eerst afstand doen van de parlementaire resolutie om de genocide te erkennen.
De Duitse minister voor Europese Zaken Michael Roth kwam eerder op de dag terug van een bezoek aan Ankara, en zei dat de twee landen ‘goed op weg’ zijn om het conflict over de basis Incirlik op te lossen.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
NU 30.06.2016 De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Frank-Walter Steinmeier heeft donderdag het gedenkteken voor de volkerenmoord in de Armeense hoofdstad Jerevan bezocht. Ter nagedachtenis aan de mogelijk 1,5 miljoen doden legde Steinmeier een krans.
De erkenning door de Bondsdag van de moordpartijen op Armeniërs in het Ottomaanse Rijk in 1915-1916 als genocide, heeft de betrekkingen van Duitsland met Turkije recentelijk onder druk gezet.
Steinmeier riep op tot nieuwe inspanningen om tot een verzoening te komen. Hij pleitte voor een historische analyse van de gruweldaden die “zoveel mogelijk” gedaan moet worden in samenspraak met Armenië en Turkije. Turkije, als rechtsopvolger van het Ottomaanse Rijk, heeft de kwalificatie van de massamoorden als genocide altijd verworpen.
Na zijn bezoek aan Armenië reist de minister door naar buurland Azerbeidzjan. Ook daar staan vredesinspanningen voor het grondgebied Nagorno-Karabach voorop. Het gebied wordt betwist tussen Armenië en Azerbeidzjan. Duitsland voert momenteel het voorzitterschap van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE).
AD 30.06.2016 De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Frank-Walter Steinmeier heeft donderdag het gedenkteken voor de volkerenmoord in de Armeense hoofdstad Jerevan bezocht. Ter nagedachtenis aan de mogelijk 1,5 miljoen doden legde Steinmeier een krans.
De erkenning door de Bondsdag van de moordpartijen op Armeniërs in het Ottomaanse Rijk in 1915-1916 als genocide, heeft de betrekkingen van Duitsland met Turkije recentelijk onder druk gezet. Steinmeier riep op tot nieuwe inspanningen om tot een verzoening te komen. Hij pleitte voor een historische analyse van de gruweldaden die ,,zoveel mogelijk” gedaan moet worden in samenspraak met Armenië en Turkije. Turkije, als rechtsopvolger van het Ottomaanse Rijk, heeft de kwalificatie van de massamoorden als genocide altijd verworpen.
Na zijn bezoek aan Armenië reist de minister door naar buurland Azerbeidzjan. Ook daar staan vredesinspanningen voor het grondgebied Nagorno-Karabach voorop. Het gebied wordt betwist tussen Armenië en Azerbeidzjan. Duitsland voert momenteel het voorzitterschap van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE).
Elsevier 26.06.2016 Wie de massamoord op de Armeniërs ‘genocide’ durft te noemen, krijgt het als vanouds aan de stok met Turkije. Ditmaal is paus Franciscus aan de beurt.
Grote boosheid bij de Turken, want de kerkvader heeft zaterdag opnieuw het woord ‘genocide’ in de mond genomen, en wel tijdens een driedaags bezoek aan Armenië.
Stap verder
Dat gebeurde eerst nogal aarzelend, aangezien de paus aanvankelijk refereerde aan de massamoorden tijdens de Eerste Wereldoorlog door het gebruik van de Armeense term Metz Yerghern (het Grote Kwaad). Maar toen ging hij plots een stap verder.
‘Helaas was die tragedie, die genocide, de eerste van een reeks vreselijke rampen uit de afgelopen eeuw die mogelijk werden gemaakt door verwrongen raciale, ideologische of religieuze denkbeelden die de uitroeiing van complete volkeren tot gevolg had,’ aldus Franciscus. ‘Het is verdrietig dat de grote internationale partijen op dat moment de andere kant opkeken.’
Boos
De beschuldiging van genocide ligt -op z’n zachtst gezegd – erg gevoelig bij de Turken. De Turken geven toe dat er tussen 1915 en 1923 honderdduizenden Armenen zijn gedood, maar dat zou geen bewust geplande actie tegen de christelijke bevolking zijn geweest.
Hoe boos Ankara wordt als landen of wereldleiders het in hun hoofd halen de dood van 1,5 miljoen Armeniërs genocide te noemen, bleek wel begin juni. Even daarvoor had de Duitse Bondsdag besloten om de Armeense genocide officieel te erkennen.
Kruisvaarder
De ene na de andere boze reactie volgde – met Erdogans ‘bloedtest‘ als dieptepunt – maar echte vergelding bleef tot dusver uit. En nu heeft de paus dus wederom de toorn gewekt van Turkije. Hij heeft de ‘mentaliteit van een kruisvaarder‘, zegt vicepremier Nurettin Canikli.
Volgens deze politicus hebben de opmerkingen van paus niets met de werkelijkheid te maken. ‘Hij weet dat, en de Armeniërs weten dat ook.’ Maar het Vaticaan ontkent dat de paus de Turken in het harnas wil jagen. Hij predikt alleen maar verzoening tussen Turkije en Armenië, liet het kerkstaatje in een reactie weten. En de opmerking dat hij een ‘mentaliteit van een kruisvaarder’ zou hebben, is ook nergens op gebaseerd.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
NU 25.06.2016 Paus Franciscus heeft een krans gelegd bij het monument Tsitsernakaberd voor de Armeense genocide in de Armeense hoofdstad Jerevan. Ook nam de paus het woord genocide in de mond om de moord op zeker een miljoen Armeniërs in 1915 te duiden.
Franciscus bracht een bezoek aan het monument samen met de Armeense president Serzj Sarkisian, meldt het Russische persbureau Interfax zaterdag.
Bij de eeuwige vlam sprak de paus een gebed uit en ging hij in gesprek met een aantal nabestaanden van slachtoffers van de moorden.
In 1915 tijdens het Ottomaanse Rijk werden tussen de een en 1,5 miljoen Armeniërs omgebracht door het bewind van de Jonge Turken. De gebeurtenis wordt gezien als de eerste volkerenmoord van de twintigste eeuw.
Video: Paus legt krans bij monument
Genocide
Turkije zet vraagtekens bij het dodental en vindt het gebruik van de term genocide onjuist. Volgens de Turkse regering zijn de doden het gevolg van een burgeroorlog die uitbrak als gevolg van de Eerste Wereldoorlog.
Het gebruik van de term in een resolutie die is aangenomen door de Duitse Bondsdag, leidde eerder dit jaar tot een verslechterde relatie tussen Duitsland en Turkije.
Paus in Armenië
Rassenkwestie
“Deze tragedie, deze genocide, was helaas het begin van een reeks grote catastrofen in de vorige eeuw”, zei de paus tijdens zijn bezoek aan Jerevan, meldt de BBC.
Volgens de paus waren de moorden mogelijk gemaakt door “verdraaide raciale, ideologische of godsdienstige doelstellingen die de gedachten van kwelgeesten verduisterden”, tot een punt waarop die overgingen tot het plannen van volkerenmoord.
Telegraaf 25.06.2016 Een dag nadat hij de moord op Armeniërs door de Turken bestempelde als genocide, heeft paus Franciscus de twee landen zaterdag opgeroepen zich nu, een eeuw later, te verzoenen. Hij deed dat in de Armeense hoofdstad Yerevan, waar hij op bezoek is.
God zegene de toekomst en maakt de weg naar verzoening van het Armeense en Turkse volk mogelijk, zei de kerkvorst in een toespraak. Hij sprak ook nadrukkelijk over vrede in de onafhankelijke enclave Nagorno-Karabach, die onder meer grenst aan Armenië en waarmee de Armeniërs geregeld gewapende conflicten uitvechten.
Het bezoek van de 79-jarige paus aan Armenië eindigt zondag.
VK 15.06.2016 De Turkse regering beraadt zich op ‘tegenmaatregelen’ tegen Duitsland na de erkenning van de Armeense genocide door de Bondsdag. Dat heeft een Turkse ambtenaar woensdag gezegd tegen persbureau Reuters. Ankara vindt dat Berlijn zich moet distantiëren van de met een ruime meerderheid aangenomen resolutie.
‘Tegenmaatregelen worden besproken’, aldus de bewindspersoon tegen de pers. Wat voor soort sancties in overweging worden genomen wilde hij niet kwijt. Er wordt verwacht dat Ankara zich zal laten temperen door de economische realiteit: Duitsland is de grootste exportmarkt voor Turkije, vorig jaar goed voor bijna 12 miljard euro.
Eerder deze maand besloot de Bondsdag de dood van honderdduizenden Armenen in het Ottomaanse Rijk in 1915 te erkennen als volkerenmoord, wat tegen het zere been van Turkse president Recep Tayyip Erdogan was. Erdogan toonde zich teleurgesteld in bondskanselier Angela Merkel. Hij zei tegen Turkse media niet te begrijpen dat zij het niet voor elkaar kon krijgen om haar eigen partijgenoten tegen de resolutie te laten stemmen.
Volgens Erdogan zouden bijna alle drie miljoen Turkse Duitsers het oneens zijn met het besluit om de verdrijving en het vermoorden van anderhalf miljoen Armenen en andere christelijke minderheden in 1915-1916 aan te duiden als genocide. Vijfhonderd Turkse organisaties in Duitsland, van de extremistische Grijze Wolven tot gematigde culturele verenigingen, schreven samen een brief waarin ze de volkerenmoordresolutie als vergif bestempelden.
De Turkse regering erkent dat veel christelijke Armeniërs werden afgeslacht door de Ottomaanse troepen, maar het land spreekt tegen dat honderdduizenden mensen zijn gedood en dat er sprake was van een georganiseerde campagne om hen uit te roeien, of dat dergelijke bevelen zijn gegeven door de Ottomaanse autoriteiten.
Elsevier 13.06.2016 D e Duitse erkenning van de Armeense genocide lokte felle reacties uit van de Turkse regering. Maar tot dusver bleven echte tegenmaatregelen uit. Laat Ankara de kwestie met een sisser aflopen?
Nee hoor, zegt de Turkse vicepremier Nurretin Canikli maandag. De Turkse regering beraadt zich nog op een passende reactie op het besluit van de Bondsdag – het Duitse parlement – om de massamoord op honderdduizenden Armeniërs te bestempelen als genocide. ‘Het is niet mogelijk voor ons om hier onverschillig over te doen,’ zegt Canikli.
Stappen
‘We zijn aan het kijken of het mogelijk is deze beslissing terug te draaien, of wat voor stappen we kunnen nemen.’ Vorige week maandag kwam de affaire op tafel tijdens een vergadering van het Turkse kabinet. ‘Het Duitse besluit heeft geen betekenis voor ons, maar toch zal het kabinet het ter sprake brengen,’ sprak een andere vicepremier, Numan Kurtulmus, eerder.
Hij zei niet te kunnen begrijpen waarom het Duitse parlement ‘zo’n leeg en onbeduidend besluit heeft geaccepteerd’. Tot dusver werd alleen de Turkse ambassadeur uit Duitsland teruggetrokken.
Naziverleden
En dreigende taal. President Recep Tayyip Erdogan denkt bijvoorbeeld dat er sprake is van een ‘Duits complot‘ tegen zijn land, en aarzelde zelfs niet om het naziverleden van Duitsland erbij te halen. Turks-Duitse parlementariërs die het in hun hoofd haalden om de Armeense genocide te erkennen, zouden volgens hem aan een ‘bloedtest’ moeten worden onderworpen, om te zien of zij wel ‘echte Turken’ zijn.
Dit soort woorden hebben effect. Bondsdagleden met Turkse wortels worden beschermd vanwege doodsbedreigingen naar aanleiding van de veelbesproken stemming. Een van is Cem Özdemir, voorman van de Groenen.
Na de Duitse erkenning van de Armeense genocide zijn Duits-Turkse politici niet meer veilig. Elf parlementsleden staan sinds kort onder constante politiebewaking en worden sterk afgeraden nog naar Turkije te reizen. Lees meer >
Hij is tevens de initiatiefnemer tot de wet. Het Duitse weekblad Der Spiegelberichtte zaterdag dat er ook een reisadvies was voor de parlementsleden, maar dat werd vandaag door het ministerie van Buitenlandse Zaken tegengesproken. Het ministerie sluit niet uit dat er alsnog een reisadvies komt.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
NU 13.06.2016 De Turkse regering beraadt zich nog op een reactie op het besluit van het Duitse parlement om de dood van honderdduizenden Armeniërs in 1915 als genocide te erkennen. Dat heeft de Turkse vicepremier Nurettin Canikli maandag gezegd.
Turkije ontkent met klem dat de dood van de Armeniërs in de nadagen van het Ottomaanse Rijk een volkerenmoord was. Ankara reageerde begin deze maand dan ook als door een wesp gestoken op de stemming in de Bondsdag.
“Het is niet mogelijk voor ons om hier onverschillig over te doen”, zei Canikli. “We zijn aan het kijken of het mogelijk is deze beslissing terug te draaien, of wat voor andere stappen we kunnen nemen.”
Enkele Duitse media berichtten dit weekeinde dat Bondsdagleden met Turkse wortels worden beschermd vanwege doodsbedreigingen naar aanleiding van de stemming. Het Duitse weekblad Der Spiegel berichtte zaterdag dat er ook een reisadvies was voor de parlementsleden, maar dat werd maandag door het ministerie van Buitenlandse Zaken tegengesproken. Het ministerie sluit niet uit dat er alsnog een reisadvies komt.
Telegraaf 13.06.2016 De Turkse regering beraadt zich nog op een reactie op het besluit van het Duitse parlement om de dood van honderdduizenden Armeniërs in 1915 als genocide te erkennen. Dat heeft de Turkse vicepremier Nurettin Canikli maandag gezegd.
Turkije ontkent met klem dat de dood van de Armeniërs in de nadagen van het Ottomaanse Rijk een volkerenmoord was. Ankara reageerde begin deze maand dan ook als door een wesp gestoken op de stemming in de Bondsdag. ,,Het is niet mogelijk voor ons om hier onverschillig over te doen”, zei Canikli. ,,We zijn aan het kijken of het mogelijk is deze beslissing terug te draaien, of wat voor andere stappen we kunnen nemen.”
Enkele Duitse media berichtten dit weekeinde dat Bondsdagleden met Turkse wortels worden beschermd vanwege doodsbedreigingen naar aanleiding van de stemming. Het Duitse weekblad Der Spiegel berichtte zaterdag dat er ook een reisadvies was voor de parlementsleden, maar dat werd maandag door het ministerie van Buitenlandse Zaken tegengesproken. Het ministerie sluit niet uit dat er alsnog een reisadvies komt.
NU 12.06.2016 Duitsland moet de Turkse president Recep Tayyip Erdogan de toegang ontzeggen. Dat vindt Bondsdaglid Sevim Dagdelen.
Erdogan maakte haar en enkele andere parlementsleden van Turkse origine impliciet uit voor terroristen, omdat ze voor de erkenning van de Armeense genocide stemde.
“Wie in Turkije oproept tot geweld tegen Bondsdagleden moet een inreisverbod worden opgelegd, en dat geldt ook voor president Erdogan”, zei Dagdelen tegen de Duitse krant Bild. Ze eist bovendien dat bondskanselier Angela Merkel zich persoonlijk keert tegen de aanvallen van Turkse nationalisten op haar en haar medeparlementariërs.
Erdogan hitst Turkse nationalisten in Duitsland op tegen de Bondsdagleden, stelt Dagdelen. Die scholden haar op internet uit en loofden 100.000 euro uit voor degene die haar een kogel door het hoofd schiet.
Telegraaf 12.06.2016 Duitsland moet de Turkse president Recep Tayyip Erdogan de toegang ontzeggen. Dat vindt Bondsdaglid Sevim Dagdelen. Erdogan maakte haar en enkele andere parlementsleden van Turkse origine impliciet uit voor terroristen, omdat ze voor de erkenning van de Armeense genocide stemde.
,,Wie in Turkije oproept tot geweld tegen Bondsdagleden moet een inreisverbod worden opgelegd, en dat geldt ook voor president Erdogan”, zei Dagdelen tegen de Duitse krant Bild. Ze eist bovendien dat bondskanselier Angela Merkel zich persoonlijk keert tegen de aanvallen van Turkse nationalisten op haar en haar medeparlementariërs.
Erdogan hitst Turkse nationalisten in Duitsland op tegen de Bondsdagleden, stelt Dagdelen. Die voegden Dagdelen op internet onder meer toe dat ze een ,,Armeense hoer” is en loofden 100.000 euro uit voor degene die haar een kogel door het hoofd schiet.
NU 12.06.2016 De Duitse Bondsdagleden met Turkse wortels die vorige week voor erkenning van de Armeense genocide stemden, staan vanwege doodsbedreigingen onder politiebewaking. Dat meldt de Frankfurter Allgemeine zondag. Volgens de ZDF worden de politici sinds zaterdag bewaakt.
De politie wilde niet ingaan op de berichten en zei alleen dat de veiligheid van parlementsleden wordt gegarandeerd en dat er indien nodig passende maatregelen worden getroffen.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan reageerde woedend op de Duitse erkenning van de Armeense genocide. Hij wierp de Duitsers de Holocaust voor de voeten en noemde de Bondsdagleden van Turkse komaf een verlengstuk van de PKK, de Koerdische militante beweging die in Turkije te boek staat als terreurbeweging.
De stemming kwam de Turkse Bondsdagleden op doodsbedreigingen te staan.
Telegraaf 12.06.2016 De Duitse Bondsdagleden met Turkse wortels die vorige week voor erkenning van de Armeense genocide stemden staan vanwege doodsbedreigingen onder politiebewaking. Dat meldt de Frankfurter Allgemeine zondag. Volgens de ZDF worden de politici sinds zaterdag bewaakt.
De politie wilde niet ingaan op de berichten en zei alleen dat de veiligheid van parlementsleden wordt gegarandeerd en dat er indien nodig passende maatregelen worden getroffen.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan reageerde woedend op de Duitse erkenning van de Armeense genocide. Hij wierp de Duitsers de Holocaust voor de voeten en noemde de Bondsdagleden van Turkse komaf een verlengstuk van de PKK, de Koerdische militante beweging die in Turkije te boek staat als terreurbeweging. De stemming kwam de Turkse Bondsdagleden op doodsbedreigingen te staan.
Elsevier 12.06.2016 Na de Duitse erkenning van de Armeense genocide zijn Duits-Turkse politici niet meer veilig. Elf parlementsleden staan sinds kort onder constante politiebewaking en worden sterk afgeraden nog naar Turkije te reizen.
Een lange lijst met doodsbedreigingen aan het adres van Duitse politici met Turkse roots heeft geleid tot noodoverleg tussen de Duitse politie en de federale recherchedienst. Die hebben besloten om vanaf afgelopen zaterdag de parlementsleden onder politiebewaking te stellen, alsmede andere veiligheidsmaatregelen te nemen waar niet verder over wordt uitgeweid.
Ook wordt politici ten strengste afgeraden om voorlopig nog naar Turkije te reizen, meldtDer Spiegel. Het ministerie van Buitenlandse Zaken zegt de veiligheid van de parlementariërs niet te kunnen garanderen.
‘We zullen je vinden’
Cem Özdemir, leider van de Groene partij en een van de belangrijke stemmen in het Armenië-debat, legt tegen de Duitse krant Frankfurter Allgemeine Zeitung wat voor dreigementen hij dagelijks ontvangt. ‘Je leest dingen als; misschien zullen uw Duitse vrienden dit vergeten, maar wij niet. We vinden je overal.’
Sevim Dagdelen zegt ‘een Armeense hoer’ te zijn genoemd. Ook werd er online 100.000 euro uitgeloofd voor degene die haar een kogel door het hoofd zou schieten. Zelfs familieleden worden bedreigd na de stemming, geeft Cemile Giousouf van CDU toe.
Onacceptabel
De Duitse minister van Binnenlandse Zaken Thomas de Maizière noemt de bedreigingen onacceptabel. Toch zegt hij dat de meeste van de 3,5 miljoen Duitsers met Turkse wortels ‘goede buren zijn’. Extremisten zijn ‘uitzonderingen’, aldus de minister.
De vele bedreigingen komen niet uit het niets. Nadat de Duitse Bondsdag de Armeense genocide in 1915 vorige week officieel erkende, reageerde Turkse politici woedend. Naast verwijzingen naar het Duitse naziverleden noemde onder meer de Turkse president Recep Tayyip Erdogan Duits-Turkse politici ‘landverraders’. Ook zei hij dat ze een bloedtest moeten doen, om te kijken of ze wel ‘zuiver Turks bloed’ zouden hebben. Parlementariër Dagdelen roept zondag daarom op tot een inreisverbod voor de Turkse president.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
NU 11.06.2016 Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken adviseert Bondsdagleden van Turkse komaf om voorlopig niet naar Turkije af te reizen.
Het ministerie kan hun veiligheid niet garanderen, meldt weekblad Der Spiegel. Het ministerie wilde niet op de berichten reageren.
Aanleiding voor het advies is het conflict tussen de Bondsdag en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, over de Armeense genocide.
De Bonsdag besloot de dood van honderdduizenden Armenen in het Ottomaanse Rijk te erkennen als volkerenmoord. Dit tot grote onvrede van de Turkse president Erdogan.
Kwalificatie
Die maakte de elf Bondsdagleden met Turkse wortels uit voor de lange arm van de Koerdische afscheidingsbeweging PKK. De Bondsdagleden hebben daarnaast online met een enorme hoeveelheid dreigementen te kampen.
Het Nederlandse kabinet gaat het doden van Armeniërs in Turkije in de periode 1915-1923 niet kwalificeren als ‘Armeense genocide’. Nederland blijft de kwalificatie ‘de kwestie van de Armeense genocide’ hanteren, meldde het kabinet vorige week.
VK 11.06.2016 Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken adviseert Bondsdagleden van Turkse komaf om voorlopig niet naar Turkije af te reizen. Het ministerie kan hun veiligheid niet garanderen, meldt weekblad Der Spiegel. Aanleiding voor het advies is het conflict tussen de Bondsdag en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan over de Armeense genocide.
Het Duitse blad schrijft dat de elf Bondsdagleden met Turkse wortels online te kampen hebben met een enorme hoeveelheid dreigementen sinds zij voor erkenning van de Armeende genocide stemden. ‘Het is ongelooflijk het gevoel te hebben dat er niet meer heen gevlogen kan worden’, aldus de Duitse staatssecretaris van Integratie Aydan Özoguz van de Sociaaldemocratische Partij van Duitsland (SPD) in Der Spiegel. ‘Erdogan moet begrijpen dat we niet een verlengstuk van Turkije zijn.’
Andere Bondsdagleden van Turkse komaf hebben zakenreizen naar Ankara of hun zomervakantie op de Bosporus geannuleerd, meldt Der Spiegel. Een afgevaardigde zou zelfs zijn in Turkije wonende ouders hebben ondergebracht in een hotel in een andere stad. Het ministerie wilde niet op de berichten reageren.
Armeense genocide
De Armeense kwestie
Het Duitse parlement heeft voor erkenning van de Armeense genocide gestemd. Voor Angela Merkel kwam de stemming bijzonder ongelegen: de vluchtelingenovereenkomst tussen de EU en Turkije is nog altijd broos, evenals de banden tussen Berlijn en Ankara. Lees hier meer (+).
Eerder deze maand besloot de Bondsdag de dood van honderdduizenden Armenen in het Ottomaanse Rijk te erkennen als volkerenmoord, wat tegen het zere been van Erdogan was. De Turkse president haalde vooral fel uit naar Bondsdagleden van Turkse afkomst die voor de resolutie hebben gestemd. ‘Het is al bekend van wie zij de spreekbuis zijn. Van de separatistische terreurorganisatie in dit land zijn zij het verlengstuk in Duitsland’, zei hij, doelend op de verboden Koerdische Arbeiderspartij (PKK).
Volgens Erdogan zouden bijna alle drie miljoen Turkse Duitsers het oneens zijn met het besluit om de verdrijving en het vermoorden van anderhalf miljoen Armenen en andere christelijke minderheden in 1915-1916 aan te duiden als genocide. Vijfhonderd Turkse organisaties in Duitsland, van de extremistische Grijze Wolven tot gematigde culturele verenigingen, schreven samen een brief waarin ze de volkerenmoordresolutie als vergif bestempelden.
De Turkse regering erkent dat veel christelijke Armeniërs werden afgeslacht door de Ottomaanse troepen, maar het land spreekt tegen dat honderdduizenden mensen zijn gedood en dat er sprake was van een georganiseerde campagne om hen uit te roeien of dat dergelijke bevelen zijn gegeven door de Ottomaanse autoriteiten.
Elsevier 09.06.2016 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan gaat door met zijn beschuldigingen over ‘verziekt bloed’. Onder meer de Turks-Duitse parlementariërs, die de Duitse erkenning van de Armeense genocide stemden, moeten het ontgelden.
Eerder deze week zei hij al dat Duitse parlementsleden van Turkse originebloedstesten zouden moeten ondergaan, omdat het volgens hem geen echte Turken zijn. ‘Hun bloed moet in een laboratorium worden onderzocht,’ fulmineerde Erdogan dit weekend, nadat de Duitse bondsdag besloot de Armeense genocide te erkennen.
Aandoening
Leden van de Koerdische PKK, die deze week een aantal aanslagen pleegde in Turkije, lijden volgens hem aan dezelfde aandoening. ‘Af en toe komen er mensen met verziekt bloed langs, maar onze staat leert ze altijd een lesje,’ zei Erdogan donderdag tijdens een speech in Ankara.
‘Soms zijn het terroristen die het vuur openen op hun eigen land. Soms zijn het intellectuele en academici die hen steunen, en soms zijn het leden van het Duitse parlement die hun eigen land beschuldigen van genocide,’ luidde zijn oordeel. Hij benadrukte tijdens deze speech enkele keren dat hij ‘verziekt bloed’ niet letterlijk bedoelt: het gaat volgens Erdogan niet over een ‘biologische afwijking’ of racisme, maar is het een uitdrukking.
‘In onze cultuur is iemand met verziekt bloed iemand die zijn eigen mensen onrecht aandoet. De nationaliteit is daarbij niet van belang: in onze ogen heeft hij verziekt bloed,’ aldus Erdogan.
Ophitsen
Het Duitse parlement, en met name het Turks-Duitse parlementslid Cem Ozdemir (de Groenen) – een van de indieners van het genocidevoorstel – heeft zich inmiddels fel uitgesproken tegen de ‘openlijke hetze’ van Erdogan tegen Turks-Duitse parlementsleden, en het ophitsen van Turken die in Europa wonen.
‘Erdogan precies weet wat hij doet. Zijn bedreigingen bevestigen mijn vermoeden dat dit een poging is om het Turkse nationalisme te verspreiden onder Turkse organisaties in Duitsland,’ zegt Ozdemir, die flinke bedreigingen ontving van Turkse Duitsers na de stemming over de genocide-erkenning, in een interview met het Westfalen-Blatt.
Norbert Lammert, die de Bondsdag donderdag voorzat, zei gechoqueerd te zijn dat er ‘vooraanstaande politici’ zijn die bedreigingen jegens Turks-Duitse parlementariërs steunen. Volgens hem zal het Duitse parlement daar juridische actie tegen ondernemen.
‘Ik vind het onvoorstelbaar dat er in de 21e eeuw een democratisch gekozen leider is die zijn kritiek op parlementsleden linkt aan twijfels over hun Turkse oorsprong, en die hun bloed omschrijft als verziekt,’ aldus Lammert.
Ook Martin Schulz, voorzitter van het Europees Parlement, hekelt de ‘politieke keuzes’ van Erdogan. De Turkse president moet parlementariërs onder geen beding associëren met terroristen, schreef Schulz in een open brief aan Erdogan. Schuld verbindt echter verder geen consequenties aan zijn uitspraken.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
VN 08.06.2016KO COLIJN Onze regering houdt het op ‘de kwestie van de Armeense genocide’, wat even laf als slim is.
Alle landen worstelen met de Armeense genocide. Maar de stemming in de Bondsdag ontkracht de gangbare logica dat democratie het voeren van een standvastig buitenlands beleid hopeloos in de weg zit.
Er zijn ongeveer dertig landen in de wereld die de massaslachting van de Armeniërs in 1915 met het woord ‘genocide’ aanduiden. Dat is een woord waarmee je de toorn van de Turkse president Erdogan en veel van zijn landgenoten over je afroept. Het standpunt van de Turkse regering is immers dat de anderhalf miljoen doden ‘slechts’ oorlogsslachtoffers waren en er geen intentie was om volkerenmoord te plegen. Afgezien daarvan vindt Ankara de term genocide niet van toepassing omdat die in 1915 nog niet bestond. Dat vonden de krijgsraden van het Ottomaanse Rijk tussen 1919 en 1921 overigens niet, maar na de implosie van dat rijk werd vanaf Atatürk de ontkenning verheven tot officieel beleid.
Onze regering houdt het op ‘de kwestie van de Armeense genocide’, wat even laf als slim is.
Hierboven staat ‘ongeveer dertig’, want regeringen zeggen soms zelf liever niet officiële dingen die in hun parlementen wel plechtig maar officieus worden gezegd, en draaien om allerlei redenen een beetje om de hete brij heen. Obama was vóór zijn presidentschap niet te beroerd om van genocide te spreken, maar in het Witte Huis is hij veel voorzichtiger en vermijdt hij de term. Amerikaanse deelstaten hebben weer veel minder moeite met het g-woord. Er zijn ook landen die juist verder gaan dan het erkennen van de genocide alleen en de ontkenners in principe strafrechtelijk vervolgen. In Cyprus en Griekenland kun je voor jaren de bak ingaan of een boete van 30.000 euro krijgen, en Zwitserland, Italië en Slowakije stellen de ontkenningen ook strafbaar. Op 2 juni nam de Duitse Bondsdag met grote meerderheid een genocide-resolutie aan. Maar Angela Merkel bleef nogal opzichtig weg bij de stemming, naar algemeen wordt aangenomen omdat ze de relatie met Erdogan niet slechter wil maken dan hij al is.
Ook Nederland loopt op eieren. Volgens vicepremier Lodewijk Asscher is het niet aan het Nederlandse kabinet om aan de slachting een juridische kwalificatie te geven. Of het genocide was of niet, dat moet een rechter beoordelen. ‘Daar gaan wij niet over.’ Anders dan de Provinciale Staten van Overijssel (juli 2014) houdt de regering het op ‘de kwestie van de Armeense genocide’ in plaats van ‘de Armeense genocide’, een trouvaille die even laf als slim is, en die in elk geval de deur voor een dialoog beoogt open te houden. Je kunt je afvragen of we die kier ook benutten, en of het volgens de huidige Turkse regering zelfs wel is geoorloofd de Armeense ‘kwestie’ in de mond te nemen.
De kwestie over de kwestie is dus een hoogst gepolitiseerde kwestie, mag je wel zeggen, en heeft in de wereldpolitieke praktijk weinig meer met de historische of juridische zuiverheid te maken. Wat dat betreft verdient de Bondsdag wel een compliment door er niet omheen te draaien. Van angst voor de woede van Erdogan, van wie Europa afhankelijk is omdat hij de vluchtelingendeal kan verscheuren, was in elk geval geen sprake. Tevoren had Erdogan gedreigd dat diplomatieke, economische, politieke en militaire betrekkingen, ook de NAVO-banden, ‘ernstig zouden worden geschaad’ als de resolutie zou worden aangenomen.
Maar ook dat dreigement blijkt maar weer betrekkelijk. In de gelijktijdige onderhandelingen tussen de EU en Turkije over de vluchtelingendeal werd tijdens de stemming in de Bondsdag juist vooruitgang geboekt. Te vroeg om te juichen misschien, maar de Turken krijgen naar verluidt toch hun snelle visumvrije toegang tot Europa, in ruil voor een EU-eis dat hun antiterreurwetgeving enigszins wordt versoepeld. Dat is hoe dan ook tegen de logica van de openlijke dreigdiplomatie, die na de stemming in de Bondsdag een vluchtelingenfiasco zou dicteren. En ook tegen de gangbare logica dat een zwakke democratie het voeren van een standvastig buitenlands beleid eigenlijk hopeloos in de weg zit, al heb je daar Overijssel niet voor nodig.
Elsevier 07.06.2016 Uit Duitsland zijn steeds meer felle reacties te horen op de beschimpingen van Erdogan aan het adres van Turks-Duitse parlementariërs. ‘Hij voert een openlijke hetze.’
Bondskanselier Angela Merkel moet nu eens duidelijk stelling nemen, vindt de vicevoorzitter van de Bondsdag Claudia Roth.
De politicus van de Groenen vindt dat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan ter verantwoording moet worden geroepen, want ‘zijn openlijke hetze’ overschrijdt alle grenzen. ‘Dit moeten we niet over onze kant laten gaan.’
Druk
Ook Bondsdag-voorzitter Norbert Lammert reageert verbolgen: ‘Iedereen die op welke wijze dan ook druk probeert uit te oefenen op individuele Kamerleden moeten weten dat hij daarmee het hele parlement en onze democratie aanvalt.’ Een reactie volgt nog, zegt Lammert, maar wat de gevolgen precies zullen zijn, is onduidelijk.
Ook Merkels woordvoerder Steffen Seibert slaat terug naar de Turkse president: ‘De resolutie was een politiek initiatief, genomen door de Bondsdag, een onafhankelijk, democratisch gekozen orgaan. Dit soevereine besluit moet worden gerespecteerd.’ Volgens Seibert is dit de boodschap die Merkel aan Erdogan heeft overgebracht.
Bloed
Erdogan en consorten zijn erg boos op Duitsland, nadat het parlement vorige week de massamoord op de Armenen officieel erkende als genocide. De ene na de andere verbale aanval volgde, met als dieptepunt Erdogans opmerking dat hij vindt dat Duitse parlementsleden van Turkse origine ‘bloedtesten’ moeten ondergaan, omdat ze volgens hem geen echte Turken zijn. ‘Velen zeggen dat het Turken zijn, maar wat voor Turken?’
Hun bloed moet in een laboratorium worden onderzocht,’ fulmineerde Erdogan zondagavond. Leider van de Groenen Cem Özdemir, die het initiatief nam voor erkenning, wordt met de dood bedreigd. Hij staat onder politiebewaking. Ook de Turkse gemeenschap in Duitsland reageert fel: ‘weerzinwekkende woorden’ van Erdogan, vindt voorzitter Gökay Sofuoglu.
Erdogans AK-partij slaat terug met eigen genocidevoorstel. Lees meer >
Het is duidelijk dat Ankara op wraak zint na vorige week. Het voorstel is nu om slachtpartijen die begin vorige eeuw plaatshadden in Namibië (een voormalige Duitse kolonie) aan te merken als genocide door de Duitsers, schreef Hurriyet.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
Elsevier 06.06.2016 De Turkse regering zoekt wraak op de Duitse beslissing om de Armeense genocide officieel te erkennen. De AK-partij van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan bereidt nu een eigen genocide-wetsvoorstel voor.
Het voorstel is om slachtpartijen in Namibië, een voormalige Duitse kolonie, aan te merken als genocide door de Duitsers, meldt Hurriyet.
Verleden
De Namibische genocide werd eerder door de Verenigde Naties aangemerkt als de ‘eerste genocide van de 20e eeuw’. Het Turkse wetsvoorstel is een directe reactie op de beslissing van de Duitse bondsdag vorige week om het doden van 1,5 miljoen Armenen tussen 1915 en 1923 officieel te erkennen. Turkije reageerde hier woedend op, en haalde het naziverleden van Duitsland erbij. Ook in Duitsland wonende Turken reageerden woedend op de beslissing van het Duitse parlement.
Het AKP-lid Metin Kulunk, initiatiefnemer van het wetsvoorstel, benadrukt dat bij gevechten tussen de Nama-bevolking in Namibië en Duitse troepen in begin 1900 de ‘Nama- en Hererobevolking significant werd teruggedrongen’.
Overnemen
‘Die bevolkingen werden geofferd om de exploitatie-drang van de Duitsers te bevredigen,’ aldus Kulunk. Ook vermoedt hij dat de Duitse erkenning van de Armeense genocide een poging is om de Turkse staat over te nemen. Ook Erdogan sprak afgelopen weekend van een ‘Duitse samenzwering tegen Turkije’.
Kulunk ging nog een stapje verder en noemde Europa het ‘geboorteland van de genocide’. ‘Als historici willen weten hoe een genocide wordt uitgevoerd, kijken ze naar Noorwegen, Duitsland en Engeland. De genocide-cultuur is in Europa geboren en opgegroeid’.
Nederland weigert nog altijd de slachting van de 1,5 miljoen Armenen te bestempelen als ‘genocide’. Minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher benadrukte zaterdag dat Nederland zal blijven spreken van de ‘kwestie van de Armeense genocide’.
‘Wij kennen in Nederland niet alle gevoeligheden,’ zei Asscher, die rekening zegt te willen houden met de gevoelens van zowel de Turken als de Armenen. Nederland zal volgens hem pas spreken van een genocide als een rechter dat bepaalt op basis van het internationaal recht.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
VK 06.06.2016 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft zondagavond opnieuw hard uitgehaald naar Duitsland, naar aanleiding van de Armenië-resolutie die afgelopen week werd aangenomen door de Bondsdag.
Duitsland is wel het laatste land dat zich over een ‘zogenaamde volkenmoord’ door Turkije mag uitspreken, zei hij volgens het staatspersbureau Anadolu in Istanbul. Eerst moet Duitsland maar eens rekenschap afleggen over de Holocaust en de vernietiging van meer dan 100.000 Herero aan het begin van de 20e eeuw in Zuidwest-Afrika.
‘Spreekbuis’
Zaterdagavond had Erdogan al kritiek geuit op het aanmerken van de massamoord op Armeniërs als genocide. Hij haalde vooral fel uit naar Bondsdagleden van Turkse afkomst die voor de resolutie hebben gestemd. ‘Het is al bekend van wie zij de spreekbuis zijn. Van de separatistische terreurorganisatie in dit land zijn zij het verlengstuk in Duitsland’, zei hij, doelend op de verboden Koerdische Arbeiderspartij (PKK).
Erdogan toonde zich teleurgesteld in bondskanselier Angela Merkel. Hij kan maar niet begrijpen dat zij het niet voor elkaar kon krijgen dat haar eigen partijgenoten tegen de resolutie zouden stemmen, zei hij volgens Turkse media. Hij waarschuwde dat Duitsland een ‘belangrijke vriend’ kan verliezen en hij verwees daarbij uitdrukkelijk naar de miljoenen inwoners van Turkse afkomst in Duitsland. Sancties tegen de Bondsrepubliek wilde hij niet uitsluiten.
Trouw 06.06.2016 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft zondagavond opnieuw hard uitgehaald naar Duitsland, naar aanleiding van de Armenië-resolutie die afgelopen week werd aangenomen door de Bondsdag.
Duitsland is wel het laatste land dat zich over een ‘zogenaamde volkenmoord’ door Turkije mag uitspreken, zei hij volgens het staatspersbureau Anadolu in Istanbul. Eerst moet Duitsland maar eens rekenschap afleggen over de Holocaust en de vernietiging van meer dan 100.000 Herero aan het begin van de 20e eeuw in Zuidwest-Afrika.
Zaterdagavond had Erdogan al kritiek geuit op het aanmerken van de massamoord op Armeniërs als genocide. Hij haalde vooral fel uit naar Bondsdagleden van Turkse afkomst die voor de resolutie hebben gestemd.
“Het is al bekend van wie zij de spreekbuis zijn. Van de separatistische terreurorganisatie in dit land zijn zij het verlengstuk in Duitsland”, zei hij, doelend op de verboden Koerdische Arbeiderspartij (PKK).
Erdogan toonde zich teleurgesteld in bondskanselier Angela Merkel. Hij kan maar niet begrijpen dat zij het niet voor elkaar kon krijgen dat haar eigen partijgenoten tegen de resolutie zouden stemmen, zei hij volgens Turkse media.
Hij waarschuwde dat Duitsland ‘een belangrijke vriend’ kan verliezen en hij verwees daarbij uitdrukkelijk naar de miljoenen inwoners van Turkse afkomst in Duitsland. Sancties tegen de Bondsrepubliek wilde hij niet uitsluiten.
NU 06.06.2016 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft zondagavond opnieuw flink uitgehaald naar Duitsland, naar aanleiding van de Armenië-resolutie die afgelopen week werd aangenomen door de Bondsdag.
Duitsland is wel het laatste land dat zich over een ‘zogenaamde volkenmoord’ door Turkije mag uitspreken, zei hij volgens het staatspersbureau Anadoluin Istanbul.
Eerst moet Duitsland maar eens rekenschap afleggen over de Holocaust en de vernietiging van meer dan 100.000 Herero aan het begin van de 20e eeuw in Zuidwest-Afrika, zei Erdogan.
Zaterdagavond had Erdogan al kritiek geuit op het aanmerken van de massamoord op Armeniërs als genocide. Hij haalde vooral fel uit naar Bondsdagleden van Turkse afkomst die voor de resolutie hebben gestemd.
PKK
”Het is al bekend van wie zij de spreekbuis zijn. Van de separatistische terreurorganisatie in dit land zijn zij het verlengstuk in Duitsland”, zei hij, doelend op de verboden Koerdische Arbeiderspartij (PKK).
Erdogan toonde zich teleurgesteld in bondskanselier Angela Merkel. Hij kan maar niet begrijpen dat zij het niet voor elkaar kon krijgen dat haar eigen partijgenoten tegen de resolutie zouden stemmen, zei hij volgens Turkse media.
Vriend
Hij waarschuwde dat Duitsland een ”belangrijke vriend” kan verliezen en hij verwees daarbij uitdrukkelijk naar de miljoenen inwoners van Turkse afkomst in Duitsland. Sancties tegen de Bondsrepubliek wilde hij niet uitsluiten.
Telegraaf 05.06.2016 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft zondagavond opnieuw hard uitgehaald naar Duitsland, naar aanleiding van de Armenië-resolutie die afgelopen week werd aangenomen door de Bondsdag.
Duitsland is wel het laatste land dat zich over een ‘zogenaamde volkenmoord’ door Turkije mag uitspreken, zei hij volgens het staatspersbureau Anadolu in Istanbul. Eerst moet Duitsland maar eens rekenschap afleggen over de Holocaust en de vernietiging van meer dan 100.000 Herero aan het begin van de 20e eeuw in Zuidwest-Afrika.
Zaterdagavond had Erdogan al kritiek geuit op het aanmerken van de massamoord op Armeniërs als genocide. Hij haalde vooral fel uit naar Bondsdagleden van Turkse afkomst die voor de resolutie hebben gestemd. ,,Het is al bekend van wie zij de spreekbuis zijn. Van de separatistische terreurorganisatie in dit land zijn zij het verlengstuk in Duitsland”, zei hij, doelend op de verboden Koerdische Arbeiderspartij (PKK).
Erdogan toonde zich teleurgesteld in bondskanselier Angela Merkel. Hij kan maar niet begrijpen dat zij het niet voor elkaar kon krijgen dat haar eigen partijgenoten tegen de resolutie zouden stemmen, zei hij volgens Turkse media. Hij waarschuwde dat Duitsland een ,,belangrijke vriend” kan verliezen en hij verwees daarbij uitdrukkelijk naar de miljoenen inwoners van Turkse afkomst in Duitsland. Sancties tegen de Bondsrepubliek wilde hij niet uitsluiten.
AD 05.06.2016 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft vanavond opnieuw hard uitgehaald naar Duitsland, naar aanleiding van de Armenië-resolutie die afgelopen week werd aangenomen door de Bondsdag.
Duitsland is wel het laatste land dat zich over een ‘zogenaamde volkenmoord’ door Turkije mag uitspreken, zei hij volgens het staatspersbureau Anadolu in Istanbul. Eerst moet Duitsland maar eens rekenschap afleggen over de Holocaust en de vernietiging van meer dan 100.000 Herero aan het begin van de 20e eeuw in Zuidwest-Afrika.
Kritiek
Zaterdagavond had Erdogan al kritiek geuit op het aanmerken van de massamoord op Armeniërs als genocide. Hij haalde vooral fel uit naar Bondsdagleden van Turkse afkomst die voor de resolutie hebben gestemd. ,,Het is al bekend van wie zij de spreekbuis zijn. Van de separatistische terreurorganisatie in dit land zijn zij het verlengstuk in Duitsland”, zei hij, doelend op de verboden Koerdische Arbeiderspartij (PKK).
Resolutie
Het Duitse parlement stemde donderdag voor een resolutie waarmee het de massamoord op mogelijk 1,5 miljoen Armeniërs door Ottomaanse Turken in 1915, als genocide erkent. Als reactie daarop besloot Turkije onmiddelijk de Turkse ambassadeur in Berlijn terug te roepen.
Erdogan gaf toen ook al aan dat de Duitse stemming gevolgen zou hebben voor de relatie tussen beide landen.
Teleurgesteld
Vandaag toonde Erdogan zich in dezelfde bewoordingen teleurgesteld in bondskanselier Angela Merkel. Hij kan maar niet begrijpen dat zij het niet voor elkaar kon krijgen dat haar eigen partijgenoten tegen de resolutie zouden stemmen, zei hij volgens Turkse media.
Hij waarschuwde dat Duitsland een ,,belangrijke vriend” kan verliezen en hij verwees daarbij uitdrukkelijk naar de miljoenen inwoners van Turkse afkomst in Duitsland. Sancties tegen de Bondsrepubliek wilde hij niet uitsluiten.
Elsevier 05.06.2016 Het Turkse kabinet gaat maandag in beraad over de Duitse erkenning van de Armeense genocide. ‘De wet is betekenisloos voor ons, maar toch moeten we erover discussiëren.’
Naar verwachting komen de ministers maandag samen om over het Duitse parlementaire besluit te spreken. Het is eerste kabinetsoverleg sinds de veelbesproken stemming donderdag.
Complot
‘Het Duitse besluit heeft geen betekenis voor ons, maar toch zal het kabinet het ter sprake brengen,’ zegt de Turkse vicepremier Numan Kurtulmus zondag volgens het Turkse persbureau Anadolu tijdens een bezoek aan de Bosnische hoofdstad Sarajevo. Kurtulmus zegt niet te begrijpen waarom het Duitse parlement ‘zo’n leeg en onbeduidend besluit heeft geaccepteerd’.
Turkije ging eerder deze week al meteen over tot actie. De Turkse ambassadeur werd teruggeroepen, en de verwijten uit Ankara waren niet van de lucht. President Recep Tayyip Erdogan denkt dat er sprake is van een ‘Duits complot‘ tegen zijn land, en aarzelde zelfs niet om het naziverleden van Duitsland erbij te halen.
Turkse woede
De Bondsdag besloot het doden van 1,5 miljoen Armenen tussen 1915 en 1923 te erkennen als een genocide, tot woede van Turkije. De Turken geven toe dat er honderdduizenden Armenen zijn gedood, maar dat zou geen bewust geplande actie tegen de christelijke bevolking zijn geweest.
Bijna dertig landen hebben de episode ondertussen bestempeld als genocide. Nederland gaat dat voorlopig niet doen, zegt minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher (PvdA). De Nederlandse regering zal blijven spreken over ‘de kwestie van de Armeense genocide’.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
Elsevier 04.06.2016 Het Duitse parlement besloot deze week het doden van 1,5 miljoen Armenen tussen 1915 en 1923 te erkennen als een genocide, tot woede van Turkije. Nederland gaat dat voorlopig niet doen, zegt minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher (PvdA).
De Nederlandse regering zal blijven spreken over ‘de kwestie van de Armeense genocide’, zei Asscher tegen het radioprogramma Met het oog op morgen.
Nederland heeft de genocide nooit officieel erkend, al werd in 2004 wel een Kamermotie aangenomen waarin de Nederlandse regering wordt gevraagd om in gesprekken met Turkije steeds weer te beginnen over de historische episode. Vorig jaar werd een motie van de PVV om de genocide officieel te erkennen door coalitiepartijen PvdA en VVD weggestemd.
Gevoelens
Asscher zegt rekening te willen houden met de gevoelens van zowel de Turken als de Armenen. ‘Wij kennen in Nederland niet alle gevoeligheden,’ legt de minister uit. ‘De wonden in Armenië en Turkije zijn nog steeds niet zijn geheeld en het proces van wederzijdse erkenning is nog niet op gang is gekomen.’ Nederland zal pas spreken van een genocide als een rechter dat bepaalt op basis van internationaal recht.
De Turken geven toe dat er honderdduizenden Armenen zijn gedood, maar dat zou geen bewust geplande actie tegen de christelijke bevolking zijn geweest. Bijna dertig landen hebben de episode ondertussen bestempeld als genocide, waaronder dus sinds kort ookDuitsland. Daar reageerden de Turken woedend op, tot opmerkingen over het Duitsenaziverleden aan toe. ‘Dit zal de Turks-Duitse relaties ernstig verslechteren,’ waarschuwt president Recep Tayyip Erdogan.
Veel Nederlandse Turken
Zo’n felle reactie is waarschijnlijk een van de belangrijkste redenen voor het kabinet om vooralsnog niet het Duitse voorbeeld te volgen. In 2015 besloot premier Mark Rutte al om niet naar de honderdjarige herdenking van de genocide in de Armeense hoofdstad te gaan. PVV-voorman Geert Wilders zei dat Rutte dat deed ‘uit angst voor de Turkse regering.’
Een andere reden is dat er in Nederland veel Turken en Nederlanders van Turkse afkomst wonen. Een groot deel van hen is fel tegen erkenning van de genocide. Aankomende week zal minister van Buitenlandse Zaken in een brief aan de Tweede Kamer verder uitleg geven over het kabinetsstandpunt.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
NU 04.06.2016 Het Nederlandse kabinet gaat het doden van Armeniërs in Turkije in de periode 1915-1923 niet kwalificeren als ‘Armeense genocide’. Nederland blijft de kwalificatie ‘de kwestie van de Armeense genocide’ hanteren. Dat stelde vicepremier Lodewijk Asscher vrijdagavond in het programma Met het oog op morgen.
Het Duitse parlement erkende eerder deze week de Armeense genocide. Dit tot ongenoegen van Turkije, die stelt dat het geen volkerenmoord was en dat er niet anderhalf miljoen maar ‘slechts’ tussen de 200- en 500.000 Armeniërs overleden.
Volgens Asscher is het belangrijker om Turkije en Armenië nader tot elkaar te brengen dan om te gaan debatteren over de woorden waarmee de gebeurtenissen die tussen 1915 en 1923 plaatsvonden worden beschreven. “Er zijn gruwelijke dingen gebeurd die nog steeds diepe sporen trekken in de levens van grote groepen mensen. De zaak veroorzaakt nog steeds veel verdriet bij alle betrokkenen”, aldus de vicepremier.
“Maar het Nederlandse kabinet blijft weg van juridische kwalificaties. Het kabinet gaat niet over internationaal strafrecht.”
Gevoeligheden
Het Europees Parlement drong er op 15 april bij de Turkse regering nogmaals op aan de genocide op de Armeniërs te erkennen. Ook onder wetenschappers heerst er grotendeels consensus dat er genocide heeft plaatsgevonden.
Asscher wil echter rekening houden “met het feit dat de wonden in Armenië en Turkije nog steeds niet zijn geheeld en dat het proces van wederzijdse erkenning en met het verleden omgaan nog niet op gang is gekomen. Wij kennen in Nederland niet alle gevoeligheden.”
Niet expliciet
Minister Koenders van Buitenlandse Zaken schrijft volgende week een brief aan de Tweede Kamer waarin het standpunt van het kabinet verder wordt toegelicht.
In 2004 nam de Kamer wel een motie van de ChristenUnie aan waarin de Nederlandse regering is gevraagd om in gesprekken met Turkije over toetreding tot de EU de erkenning van de Armeense genocide onder de aandacht te blijven brengen. Maar in deze motie wordt niet expliciet de erkenning van de gebeurtenissen als ‘genocide’ genoemd, zoals dat deze week in Duitsland wel is gebeurd.
Elsevier 04.06.2016 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft voor het eerst in detail gereageerd op het Duitse besluit de Armeense genocide te erkennen. Het is onderdeel van een samenzwering van kwaadwillenden in de Duitse samenleving, aldus Erdogan, die ook zijn pijlen richt op de bondskanselier Angela Merkel.
Het Duitse parlement stemde donderdag bijna unaniem voor een resolutie om de slachting van 1,5 miljoen Armeniërs door het Ottomaanse Rijk te bestempelen als een genocide. Daags voor de stemming werden parlementariërs door Turken bedreigd en ontving Angela Merkel dringende oproepen van Turkse politici om de stemming te staken.
Erdogan, op werkbezoek in Kenia, reageerde in eerste instantie amper op de stemming, in tegenstelling tot veel van zijn landgenoten. Zaterdag sprak hij onder meer met de Turkse krant Hürriyet, waarin hij zegt dat de resolutie ‘geen enkele waarde’ heeft.
Samenzwering
Het erkennen van de Armeense genocide is onderdeel van een samenzwering tegen de Turken volgens Erdogan. ‘De manier waarop sommige delen van Duitsland naar Turkije kijken is onacceptabel. Er is een groep die acties voert tegen Turkije en de Duitse media speelt hier ook een rol in.’
Blijkbaar neemt Erdogan het Angela Merkel zeer kwalijk dat de resolutie werd aangenomen. ‘In een telefoongesprek van een paar dagen geleden zei ze dat ze haar best zou doen. Ik zit nu veertig jaar in de politiek. Ik weet niet hoe het niet kan lukken om haar parlementaire groep te overtuigen.’
Erdogan concludeert dat de uitkomst van de Armenië-stemming ‘van hogerop’ werd bepaald. ‘Nu vraag ik me af: hoe kunnen Duitse volksvertegenwoordigers, na zo’n besluit, mij of de premier nog te woord staan?’
Na de stemming vielen Turkse politici over elkaar heen om kritiek te uiten op de Duitsers, maar concreet werd tot dusver alleen de Turkse ambassadeur in Duitsland tijdelijk teruggeroepen. Erdogan wil in het interview niet in gaan op verdere acties, al noemt hij economische sancties ‘een interessant idee’.
Merkel lijkt zich vooral zorgen te maken om het functioneren van de migratiedeal die de Europese Unie met Turkije heeft gesloten. Achter de schermen wordt nog steeds hard gewerkt door Turkse en EU-officials om visumliberalisering mogelijk te maken. Een deadline in de herfst van dit jaar lijkt haalbaar.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
Elsevier 03.06.2016 Turkse kranten pakken vrijdag flink uit, in reactie op het besluit van de Duitse Bondsdag om de slachting van 1.5 miljoen Armeniërs in 1915 als genocide te bestempelen. De Turkse premier Binali Yildirim neemt juist wat gas terug en zegt de relatie met Duitsland te willen beschermen.
De resolutie over de Armeense genocide staat vrijdag op de voorpagina van vrijwel alle grote Turkse kranten. Meermaals verwijzen ze naar de zwarte pagina uit de Duitse geschiedenis. Sözcü,qua oplage de vierde krant van Turkije, schrijft in het Duits ‘Jullie moeten je schamen!’. Daarnaast staat een foto van bondskanselier Angela Merkel in een nazi-uniform en met een hakenkruis achter haar.
Milatschrijft dat ‘de kinderen van Hitler’ een onacceptabel besluit hebben genomen met het aannemen van de resolutie. Op de voorpagina van Starstaat een paginagrote foto van Merkel, waar ze met een Hitlersnor is ‘versierd’. Aksamnoemt Merkel een ‘domkop’, andermaal in het Duits. Ook worden Turks-Duitse politici beticht van ‘landverraad’.
Tot bedaren Donderdag reageerden ook leden van de Turkse regering ongekend fel, maar vrijdag lijkt ten minste de premier weer wat tot bedaren te zijn gekomen. Turkije zal een passend antwoord vinden op het Duitse besluit, maar ‘de Turks-Duitse relaties zullen niet opeens volledig verslechteren’, voorspelde Yildirim tegen persbureau Anadolu. Eerder zei hij nog dat ‘een racistische Armeense lobby’ verantwoordelijk was voor het besluit in de Bondsdag en riep hij de Turkse ambassadeur in Duitsland terug.
De resolutie, een symbolische actie om de Turkse slachting van 1.5 miljoen Armenen tijdens de Eerste Wereldoorlog als genocide aan te merken, werd in de Bondsdag bijna unaniem aangenomen. Wel miste onder meer Merkel de stemming, officieel omdat ze te druk was. Critici menen dat Merkel de migratiedeal met Turkije niet op het spel wilde zetten.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
Elsevier 03.06.2016 De Turkse reactie op het Duitse besluit om de moord van 1.5 miljoen Armeniërs als genocide te bestempelen, is niet mals. Leden van de Turkse regering vallen over elkaar heen om felle kritiek te uiten op Duitsland en de eigen geschiedenis van de Duitsers.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu zei na de stemming donderdag dat de ‘onverantwoorde en ongegronde’ besluiten van het Duitse parlement op geen enkele manier de eigen donkere geschiedenis kunnen verdoezelen. Het besluit is dan ook ongeldig, vindt de Turkse regering.
De minister van Justitie Bekir Bozdag maakte een opmerking die nog duidelijker de link legde met het Duitse naziverleden. ‘Eerst verbrand je de Joden in ovens, daarna sta je opeens op om het Turkse volk te betichten van genocide,’ zei Bozdag tegen het Turkse persbureau Anadolu in de richting van Duitsland. ‘Maak je eerst maar eens zorgen om je eigen geschiedenis’.
Verdere stappen De nieuwe premier van het land, Binali Yildirim, liet direct na de stemming weten de Turkse ambassadeur in Duitsland terug te roepen. ‘Een racistische Armeense lobby’ is verantwoordelijk voor het besluit in de Bondsdag, aldus Yildirim.
President Recep Tayyip Erdogan, die eerder deze week nog belde met de Duitse bondskanselier Angela Merkel om te adviseren tegen de resolutie te stemmen, zei vanuit Kenia dat de stemming ‘ernstige gevolgen’ zal hebben voor de Turks-Duitse betrekkingen. Pas als hij terug is in Turkije, zal hij bepalen wat de exacte reprimandes zullen zijn.
Bijna unaniem De resolutie, een symbolische actie om de Turkse slachting van 1.5 miljoen Armenen tijdens de Eerste Wereldoorlog als genocide aan te merken, werd in de Bondsdag bijna unaniem aangenomen. Wel misteonder meer Merkel de stemming, officieel omdat ze te druk was. Critici menen dat Merkel de migratiedeal met Turkije niet op het spel wilde zetten.
De Turkse reactie ‘viel te verwachten’, zei de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Frank-Walter Steinmeier, die saillant genoeg ook al niet bij de stemming aanwezig was. ‘De komende dagen moeten we ervoor zorgen dat ze niet overreageren.’
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
Elsevier 02.06.2016 De Duitse Bondsdag heeft een resolutie goedgekeurd waarin de Armeense volkerenmoord van 1915 officieel tot genocide wordt bestempeld. Verschillende Duitse politici reageren nerveus: gevreesd wordt voor een reprimande van Turkse zijde.
De eerste reactie laat niet lang op zich wachten. De Turkse premier Binali Yildirim liet direct na de stemming weten zijn ambassadeur in Duitsland terug te roepen.
Eigen geschiedenis
‘Een racistische Armeense lobby’ is verantwoordelijk voor het besluit in de Bondsdag, aldus Yildirim. De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu deed er nog een schepje bovenop en zei dat de ‘onverantwoorde en ongegronde’ besluiten van het Duitse parlement op geen enkele manier de eigen donkere geschiedenis kunnen verdoezelen.
Armenië heeft verheugd op het nieuws gereageerd: ‘Terwijl Duitsland en Oostenrijk als voormalige bondgenoten van het Ottomaanse Rijk hun deel van de verantwoordelijkheid erkennen, blijven Turkse autoriteiten het onweerlegbare feit van volkerenmoord ontkennen,’ zei minister van Buitenlandse Zaken Edward Nalbandian donderdag. ‘De internationale gemeenschap wacht er al 101 jaar op dat Turkije zijn eigen geschiedenis eens vertelt’.
Nadat de motie werd aangenomen, benadrukte de Duitse bondskanselier Angela Merkel de ‘sterke banden’ tussen Duitsland en Turkije. ‘Zelfs als we een verschil van mening hebben over een individuele zaak, is de breedte van onze banden en onze vriendschap geweldig,’ aldus Merkel tijdens een persconferentie met NAVO-baas Jens Stoltenberg.
Beschermen
Merkel liet woensdag al weten niet bij de stemming aanwezig te zijn, naar eigen zeggen vanwege ‘drukte’. Critici vermoeden echter dat het een poging is de relatie met Ankara te beschermen.
Ook vicekanselier Sigmar Gabriel en minister van Buitenlandse Zaken Frank-Walter Steinmeier lieten het afweten.
Slachting
De resolutie, een symbolische actie om de Turkse slachting van 1.5 miljoen Armenen tijdens de Eerste Wereldoorlog als genocide aan te merken, is ingediend door regeringspartijen CDU en SPD, alsmede door de Groenen (nota bene door het Turks-Duitse parlementslid Cem Ozdemir). In de resolutie wordt het woord ‘genocide’ in zowel de titel als de tekst gebruikt, een feit dat hard tegen het zere been van Turkije aanschopt. Zaterdag demonstreerden ongeveer 1.000 Turkse Duitsers tegen de resolutie.
Ook wordt in de resolutie erkend dat de Duitsers toentertijd niets hebben gedaan om de slachtingen te stoppen. ‘Het lot van de Armenen is exemplarisch in de geschiedenis van massa-uitroeiingen, etnische zuivering, deportatie en ja, genocide, die allemaal een vreselijke stempel op de 20e eeuw hebben gedrukt’, staat er in de tekst.
Turkije waarschuwt donderdag opnieuw dat de Duitse stemming een ‘test van de vriendschap tussen Ankara en Berlijn’ is. De nieuwe Turkse premier Binali Yildirim, die gezien wordt als marionet van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, waarschuwt Angela Merkel dat de banden tussen de twee landen beschadigd zal worden als er voor de resolutie wordt gestemd. ‘Belachelijk en irrationeel,’ noemt hij de Duitse stemming. ‘Massaslachtingen zijn heel normaal ten tijden van oorlog,’ aldus Yildirim.
Turkish premier calls German move to recognise#ArmenianGenocide “ridiculous,” “irrational.” Massacres were “ordinary events during wartime” — 10:11 AM – 2 Jun 2016
Serieus
Merkel zou zelf wel voorstander zijn van de wet, maar houdt zich nu afzijdig. Vermoedelijk wil zij de EU- migratiedeal, waar zij mede-architect van is geweest, niet op het spel zetten. De deal staat al onder druk, omdat Turkije visumvrij reizen voor Turken naar de EU eist, maar nog altijd weigert om de anti-terreurwetgeving in eigen land aan te passen. Dat is een van de voorwaarden voor visumliberalisering.
Merkel zou de stemming in het afgelopen jaar herhaaldelijk hebben uitgesteld. De Duitsers vrezen voor de reactie van Ankara. Toen Oostenrijk vorig jaar een soortgelijke resolutie aannam, riep Turkije zijn ambassadeur in Wenen terug en waarschuwde dat er ‘permanente negatieve gevolgen’ zouden zijn voor de relatie tussen de twee landen.
‘We kunnen alleen maar hopen dat dit niet leidt tot een overdreven reactie van de Turken,’ zegt Franz Josef Jung, CDU-parlementariër. Ook komen er geluiden dat Merkel de reactie van Turkije niet al te serieus zal nemen. ‘Ondanks zijn retoriek, geloven we wel dat Erdogan er ook een belang bij heeft om de migratiedeal te laten werken en dat hij dit er niet tussen zal laten komen,’ zegt een bron die dichtbij Merkel staat tegen persbureau Reuters.
In de afgelopen jaren hebben meer dan 20 andere landen, waaronder Frankrijk en Oostenrijk, de Armeense genocide erkend, tot grote woede van Turkije. Het land erkent wel dat er Armenen zijn uitgemoord, maar beweert dat er geen georganiseerde campagne achter zat.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
TROUW 02.06.2016 Een overweldigende meerderheid van de leden van de Bondsdag heeft vandaag een resolutie aangenomen waarin de massamoord op Armeniërs in 1915 als volkerenmoord wordt aangemerkt. Turkije neemt het besluit zeer hoog op.
Elsevier 02.06.2016 De Duitse Bondsdag keurt naar verwachting een resolutie goed waarin de Armeense volkerenmoord van 1915 officieel tot genocide wordt bestempeld. Verschillende Duitse politici reageren nerveus: gevreesd wordt voor een reprimande van Turkse zijde.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel liet woensdag al weten niet bij de stemming aanwezig te zijn, naar eigen zeggen vanwege ‘drukte’. Critici vermoeden echter dat het een poging is de relatie met Ankara te beschermen.
Ook vicekanselier Sigmar Gabriel en minister van Buitenlandse Zaken Frank-Walter Steinmeier laten het afweten.
Slachting
De resolutie, een symbolische actie om de Turkse slachting van 1.5 miljoen Armenen tijdens de Eerste Wereldoorlog als genocide aan te merken, is ingediend door regeringspartijen CDU en SPD, alsmede door de Groenen. In de resolutie wordt het woord ‘genocide’ in zowel de titel als de tekst gebruikt, een feit dat hard tegen het zere been van Turkije aanschopt. Zaterdag demonstreerden ongeveer 1.000 Turkse Duitsers tegen de resolutie.
Ook wordt in de resolutie erkend dat de Duitsers toentertijd niets hebben gedaan om de slachtingen te stoppen. ‘Het lot van de Armenen is exemplarisch in de geschiedenis van massa-uitroeiingen, etnische zuivering, deportatie en ja, genocide, die allemaal een vreselijke stempel op de 20e eeuw hebben gedrukt’, staat er in de tekst.
Turkije waarschuwt donderdag opnieuw dat de Duitse stemming een ‘test van de vriendschap tussen Ankara en Berlijn’ is. De nieuwe Turkse premier Binali Yildirim, die gezien wordt als marionet van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, waarschuwt Angela Merkel dat de banden tussen de twee landen beschadigd zal worden als er voor de resolutie wordt gestemd. ‘Belachelijk en irrationeel,’ noemt hij de Duitse stemming. ‘Massaslachtingen zijn heel normaal ten tijden van oorlog,’ aldus Yildirim.
Turkish premier calls German move to recognise#ArmenianGenocide “ridiculous,” “irrational.” Massacres were “ordinary events during wartime” — 10:11 AM – 2 Jun 2016
Serieus
Merkel zou zelf wel voorstander zijn van de wet, maar houdt zich nu afzijdig. Vermoedelijk wil zij de EU- migratiedeal, waar zij mede-architect van is geweest, niet op het spel zetten. De deal staat al onder druk, omdat Turkije visumvrij reizen voor Turken naar de EU eist, maar nog altijd weigert om de anti-terreurwetgeving in eigen land aan te passen. Dat is een van de voorwaarden voor visumliberalisering.
Merkel zou de stemming in het afgelopen jaar herhaaldelijk hebben uitgesteld. De Duitsers vrezen voor de reactie van Ankara. Toen Oostenrijk vorig jaar een soortgelijke resolutie aannam, riep Turkije zijn ambassadeur in Wenen terug en waarschuwde dat er ‘permanente negatieve gevolgen’ zouden zijn voor de relatie tussen de twee landen.
‘We kunnen alleen maar hopen dat dit niet leidt tot een overdreven reactie van de Turken,’ zegt Franz Josef Jung, CDU-parlementariër. Ook komen er geluiden dat Merkel de reactie van Turkije niet al te serieus zal nemen. ‘Ondanks zijn retoriek, geloven we wel dat Erdogan er ook een belang bij heeft om de migratiedeal te laten werken en dat hij dit er niet tussen zal laten komen,’ zegt een bron die dichtbij Merkel staat tegen persbureau Reuters.
In de afgelopen jaren hebben meer dan 20 andere landen, waaronder Frankrijk en Oostenrijk, de Armeense genocide erkend, tot grote woede van Turkije. Het land erkent wel dat er Armenen zijn uitgemoord, maar beweert dat er geen georganiseerde campagne achter zat.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
Nederland moet de Turkse regering blijven oproepen toenadering te zoeken tot Armenië en samen met de Armeense regering te streven naar verzoening.
100 jaar geleden.
Turkije en Armenië bakkeleien al bijna een eeuw over de massamoord op Armeniërs in de Eerste Wereldoorlog. Volgens Armenië was de voorloper van Turkije, het islamitische Ottomaanse Rijk, verantwoordelijk voor een genocide op ruim een miljoen overwegend christelijke Armeniërs.
Aanleiding daarvoor is de herdenking op 24 april 2015 van de Armeense genocide. De massamoord door Turken op Armeniërs in 1915 is dan honderd jaar geleden. Turkije en Armenië hebben nog steeds ruzie over de vraag of tijdens de oorlog volkerenmoord is gepleegd op de Armeniërs, die destijds onder het gezag van het Ottomaanse Rijk vielen.
Acceptatie van wederzijds inzicht over wat er toen gebeurd, is volgens de Kamer noodzakelijk om in de verhouding tussen Turkije en Armenië een stap vooruit te zetten.
Signaal
Kamerlid Joël Voordewind van de ChristenUnie hoopt dat de twee landen door de erkenning van de genocide tot verzoening kunnen komen. Zijn aangenomen motie is een “belangrijk signaal van het Nederlandse parlement aan de Turkse regering: kom in het reine met je verleden”.
De PVV stemde tegen de “nietszeggende flutmotie” omdat de oproep tot erkenning van de genocide uit de oorspronkelijke tekst is gehaald, zei Kamerlid Harm Beertema. Ook de in Turkije geboren Tunahan Kuzu, fractievoorzitter van de Groep Kuzu/Öztürk, keerde zich tegen de motie.
Volgens hem kan iets dat zich honderd jaar geleden heeft voorgedaan, niet worden opgelost in de Tweede Kamer. “Het gaat niet om waarheidsvinding, maar om politiek gewin”, zei hij.
Premier Rutte
Een Nederlandse ambassadeur zal in Armenië aanwezig zijn bij de herdenking van de Armeense genocide. De meeste oppositiepartijen vinden dat premier Mark Rutte of een minister daarbij zou moeten zijn, maar een oproep daartoe haalde geen meerderheid.
Ook was er onvoldoende steun om het kabinet te vragen voortaan over de genocide te spreken en niet meer over “de kwestie van de genocide”, zoals nu altijd gebeurt.
Elsevier 01.06.2016 De Duitse bondskanselier Angela Merkel zal donderdag niet aanwezig zijn bij de stemming om de Armeense volkerenmoord in 1915 officieel als genocide te bestempelen. Ze is te druk, zegt haar woordvoerder. Critici leggen de link met dreigementen van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
De stemming zal naar verwachting donderdagochtend plaatshebben, als Merkel een speech houdt elders in Berlijn. Daarna heeft ze een bespreking met NAVO-leider Jens Stoltenberg. Opvallend genoeg zijn ook vicekanselier Sigmar Gabriel en minister van Buitenlandse Zaken Frank-Walter Steinmeier afwezig, meldt Der Spiegel.
Turkije-deal in leven houden
De wet, een symbolische actie om de Turkse slachting van 1.5 miljoen Armenen als genocide aan te merken, is ingediend door regeringspartijen CDU en SPD, alsmede door de Groenen. Naar verwachting zal een meerderheid van de Bondsdag voor stemmen.
Voor Angela Merkel, die wel degelijk voorstander zou zijn van de wet, komt de stemming echter zeer ongelegen. Na diverse controverses moet Merkel haar uiterste best doen om de migratiedeal die is gesloten met Turkije, in leven te houden. Haar afwezigheid in het debat over de Armeense genocide wordt door critici gezien als een poging de relaties met Ankara te beschermen.
Gevoelig
De resolutie ligt bij de Turken namelijk zeer gevoelig. De Turkse president Erdogan belde Merkel eerder deze week met het ‘advies’ dat Duitsland haar gezonde verstand moet gebruiken. Tegen journalisten zei hij dat Duitsland wordt ‘misleid’ en waarschuwde hij dat de Duits-Turkse relaties op het spel worden gezet. Ook werden verschillende Duitse politici die voor de wet zijn de afgelopen tijd online bedreigd door Turken.
De Armeense president Serzh Sargsyan mengde zich ook in de discussie. Woensdag zei hij tegen Bilddat Duitse politici zich vooral niet moeten laten intimideren door de Turken. ‘Duitsland moet geen compromissen sluiten om korte-termijn belangen te beschermen. Dan blijf je bezig’.
Ondanks de afwezigheid van meerdere politieke kopstukken maakt Thomas Oppermann, fractievoorzitter van de SPD, zich geen zorgen over de uitkomst. ‘Ook zonder Merkel en Steinmeier zullen genoeg mensen op komen dagen.’
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
VK 01.06.2016 De Turkse premier Binali Yildirim noemt de stemming in de Duitse Bondsdag om de massamoord in 1915 op Armeniërs te erkennen als volkerenmoord ‘absurd’. Het zou de banden tussen de twee landen beschadigen, zei Yildirim woensdag.
Het Duitse parlement zal naar verwachting donderdag het symbolische wetsvoorstel over het bloedbad van een eeuw geleden steunen. Turkije verwerpt stellig de opvatting dat de moord op mogelijk 1,5 miljoen Armeniërs door Ottomaans Turkse troepen gelijkstond aan genocide. Ankara betwist niet alleen het dodental, maar ook dat er sprake was van een gerichte campagne tegen de Armeniërs.
Turkije verwerpt en veroordeelt het hanteren van de term genocide voor de Armeense kwestie. Het land spreekt van oorlogsslachtoffers. Maar volgens Armenië zijn tijdens het Ottomaanse Rijk 1,5 miljoen mensen systematisch vermoord en was er zonder twijfel sprake van genocide of volkerenmoord.
Vorig jaar riep Turkije zijn ambassadeur in Luxemburg terug omdat het Luxemburgse parlement de moord op duizenden Armeniërs in 1915 officieel erkende als volkerenmoord of genocide. Eerder riep het land vanwege dezelfde kwestie al ambassadeurs terug uit het Vaticaan en uit Oostenrijk.
AD 01.06.2016 De Turkse premier Binali Yildirim noemt de stemming in de Duitse Bondsdag om de massamoord in 1915 op Armeniërs te erkennen als volkerenmoord ,,absurd”. Het zou de banden tussen de twee landen beschadigen, zei Yildirim vanmorgen. Armenië roept de Duitsers op niet te zwichten voor de Turkse druk.
Het Duitse parlement zal naar verwachting morgen het symbolische wetsvoorstel over het bloedbad van een eeuw geleden steunen, tegen het zere been van Turkije. Turkije verwerpt namelijk de opvatting dat de moord op mogelijk 1,5 miljoen Armeniërs door Ottomaans Turkse troepen gelijkstond aan genocide.
Ankara stelt niet alleen vraagtekens bij het dodental, maar ook betwist ook dat er sprake was van een gerichte campagne tegen de Armeniërs. De doden zouden volgens Yildirim gevallen zijn als gevolg van gevechten tussen Turkse en Russische troepen, en niet als gevolg van moedwillige uitroeiing van de christelijke bevolkingsgroep.
‘Misleiding’
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan belde gisteren al met de Duitse bondskanselier Angela Merkel over de stemming. Hij stelde dat er mensen zijn die Duitsland proberen te ,,misleiden” over wat er met de Armeniërs is gebeurd.
De eerdere terughoudendheid van de Duitse regering om het omstreden woord te gebruiken ligt deels in de belangen in Turkije en de Duitse Turken. Bovendien wil het land het woord genocide ook niet gebruiken voor het bloedbad dat Duitse troepen in 1904 en 1905 aanrichtten in het hedendaagse Namibië. Als die slachting als genocide wordt aangemerkt, kan dat leiden tot de eis om herstelbetalingen.
Elsevier 01.06.2015 Het Duitse parlement is van plan een dezer dagen een wetsvoorstel aan te nemen om de Armeense genocide in 1915 officieel als volkerenmoord te erkennen. Veel Turken komen in opstand, tot aan president Recep Tayyip Erdogan aan toe.
Turkije is niet te spreken over een Duits wetsvoorstel om de Armeense genocide in 1915 officieel als volkerenmoord te erkennen. Veel Turken komen in opstand, tot aan president Recep Tayyip Erdogan aan toe.
Erdogan belde dinsdag met de Duitse bondskanselier Angela Merkel om zijn zorgen over te brengen. Even later zei hij tegen journalisten dat het erkennen van de genocide de politieke en economische banden tussen de twee landen kan beschadigen. ‘Duitsland moet niet worden misleid’, voegde de president toe.
Symbolisch, maar controversieel
In het Duitse parlement wordt naar verwachting donderdag gestemd over een resolutie om het vermoorden van 1.5 miljoen Armeniërs door het Ottomaanse Rijk als ‘genocide’ te bestempelen. Ook de rol van het Duitse leger, dat niet ingreep, komt aan bod. Het is een symbolische resolutie, die eigenlijk vorig jaar, toen de honderdjarige herdenking was, al had moeten worden aangenomen. Destijds wilden bondgenoten van Merkel de relaties met Ankara niet op het spel zetten.
Ditmaal lijkt de partij van de bondskanselier het voorstel wel te steunen, tot woede van de Turken. Volgens Turkije heeft er nooit een systematische slachting van Armeniërs, een christelijk volk, plaatsgevonden.
Bedreigingen
Niet alleen Erdogan heeft zich bemoeid met de zaak, toen Merkel naar de kersverse Turkse premier Binali Yildirim belde, kreeg ze de wind van voren. De wet is ongefundeerd en onrechtvaardig, zou Yildirim hebben gezegd.
Ook Miss Turkije wordt mond gesnoerd. In Turkije worden nog altijd aan de lopende band mensen veroordeeld voor het beledigen van het staatshoofd. Dinsdag was het de beurt aan voormalig Miss Turkije, Merve Büyüksaraç, die een satirisch gedicht over Erdogan op Instagram plaatste. Ze kreeg dinsdag een voorwaardelijke celstraf van 13 maanden.
Ook veel Turken in Duitsland roeren zich ook in de discussie. Een van de initiatiefnemers van de wet, Cem Oezdemir van de Groene Partij, zegt tegen persbureau Reuters al wekenlang te worden bestookt op sociale media. Een andere Turks-Duitse politicus Sevim Dagdelen zegtdat bedreigingen in de mailbox geen uitzondering zijn.
Het is afwachten of de resolutie, die zeer waarschijnlijk wordt aangenomen, echt politieke gevolgen zal hebben, maar het verhoogt opnieuw de druk op de migratiedeal die de Europese Unie sloot met Turkije. Bij soortgelijke discussies in Oostenrijk, Vaticaanstad en Luxemburg haalde Turkije ambassadeurs terug.
VK 31.05.2016 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft dinsdag gesproken met de Duitse bondskanselier Angela Merkel over een wetsvoorstel over de Armeense genocide. De Duitse Bondsdag overweegt de dood van honderdduizenden Armeniërs aan het begin van de 20ste eeuw te erkennen als volkerenmoord. Dit is tegen het zere been van Turkije.
De berichten over het gesprek tussen Erdogan en Merkel kwamen in eerste instantie van bronnen in het Turkse presidentieel paleis, maar Erdogan ging later op de dag tegenover journalisten in op het Duitse wetsvoorstel. Hij stelde dat er mensen zijn die Duitsland proberen te ‘misleiden’ over wat er met de Armeniërs is gebeurd.
De Bondsdag stemt naar verwachting in juni over de erkenning van de Armeense genocide. Aangenomen wordt dat een meerderheid voor zal stemmen.
Turkije verwerpt en veroordeelt het hanteren van de term genocide voor de Armeense kwestie. Het land spreekt van oorlogsslachtoffers. Maar volgens Armenië zijn tijdens het Ottomaanse Rijk 1,5 miljoen mensen systematisch vermoord en was er zonder twijfel sprake van genocide of volkerenmoord.
Begin mei riep Turkije zijn ambassadeur in Luxemburg terug omdat het Luxemburgse parlement de moord op duizenden Armeniërs in 1915 officieel erkende als volkerenmoord of genocide. Eerder riep het land vanwege dezelfde kwestie al ambassadeurs terug uit het Vaticaan en uit Oostenrijk.
Trouw 31.05.2016 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft dinsdag gesproken met de Duitse bondskanselier Angela Merkel over een Duits wetsvoorstel over de Armeense genocide. De Duitse Bondsdag overweegt de dood van honderdduizenden Armeniërs aan het begin van de 20e eeuw te erkennen als volkerenmoord. Dit is tegen het zere been van Turkije.
De berichten over het gesprek tussen Erdogan en Merkel kwamen in eerste instantie van bronnen in het Turkse presidentieel paleis, maar Erdogan ging later op de dag tegenover journalisten in op het Duitse wetsvoorstel. Hij stelde dat er mensen zijn die Duitsland proberen te ‘misleiden’ over wat er met de Armeniërs is gebeurd.
De Bondsdag stemt naar verwachting in juni over de erkenning van de Armeense genocide. Aangenomen wordt dat een meerderheid voor zal stemmen. Turkije ontkent echter stellig dat de dood van de Armeniërs voldoet aan de definitie van volkerenmoord. Ankara betwist het dodental, en dat er sprake was van een gerichte campagne tegen de Armeniërs.
Telegraaf 31.05.2016 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft dinsdag gesproken met de Duitse bondskanselier Angela Merkel over een wetsvoorstel over de Armeense genocide. De Duitse Bondsdag overweegt de dood van honderdduizenden Armeniërs aan het begin van de 20e eeuw te erkennen als volkerenmoord. Dit is tegen het zere been van Turkije.
De berichten over het gesprek tussen Erdogan en Merkel kwamen in eerste instantie van bronnen in het Turkse presidentieel paleis, maar Erdogan ging later op de dag tegenover journalisten in op het Duitse wetsvoorstel. Hij stelde dat er mensen zijn die Duitsland proberen te ,,misleiden” over wat er met de Armeniërs is gebeurd.
De Bondsdag stemt naar verwachting in juni over de erkenning van de Armeense genocide. Aangenomen wordt dat een meerderheid voor zal stemmen. Turkije ontkent echter stellig dat de dood van de Armeniërs voldoet aan de definitie van volkerenmoord. Ankara betwist het dodental, en dat er sprake was van een gerichte campagne tegen de Armeniërs.
VK 25.04.2016 De Turkse ambassade in Stockholm heeft geprobeerd om de uitzending van een kritische documentaire over de Armeense genocide tegen te houden. Dit heeft programmadirecteur Viveka Hansson van de Zweedse zender TV4 aan de Zweedse krant The Local laten weten.
Volgens Hansson heeft Arif Gulen, de persvoorlichter van de Turkse ambassade in Stockholm, een e-mail gestuurd met het dringende verzoek ‘de beslissing te heroverwegen’ een documentaire uit te zenden over de massamoord op Armeniërs en andere minderheden door het Ottomaanse Rijk (de voorloper van het moderne Turkije) tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Turkije verwerpt en veroordeelt het hanteren van de term genocide voor de Armeense kwestie. Het land spreekt van oorlogsslachtoffers. De meeste historici zijn het er over eens dat sprake is van genocide of volkerenmoord, waarbij 1,5 miljoen slachtoffers vielen.
Programmadirecteur Hansson heeft in een verklaring op de website van TV4 laten weten het Turkse verzoek van de hand te hebben gewezen. ‘We kunnen zoiets nooit accepteren. We zullen protesteren tegen elke poging om druk uit te oefenen aangezien dit de vrijheid van meningsuiting bedreigt’, aldus Hansson.
‘Dit is ernstig. Het is daarom belangrijk om zoiets te signaleren als het zich voordoet. We laten geen ambassades, politici of andere groepen onze inhoud controleren’, verklaarde Hansson tot besluit.
Het is het zoveelste incident rond een Turkse optreden jegens kritische journalisten die ‘antiregeringspropaganda’ zouden verspreiden, of de Turkse president Erdogan zouden beledigen. Zo werd de Nederlandse columniste Ebru Umar wereldnieuws omdat zij in Kusadasi werd aangehouden door de politie. Umar wordt verweten president Erdogan beledigd te hebben op Twitter. Vorige jaar werd de Nederlandse journaliste Frederike Geerdink enkele dagen vastgehouden met een groep Koerdische activisten en vervolgens Turkije uitgezet.
Afgelopen vrijdag tekende de Nederlandse regering protest aan bij de Turkse regering vanwege de brief die door het Turkse consulaat in Rotterdam was verzonden. Daarin werd opgeroepen beledigingen aan het adres van de Turkse president Erdogan te melden. ‘Wij hebben geen behoefte aan een kliklijn’, zei minister Koenders van Buitenlandse Zaken vrijdag.
Daarnaast werd vorige de Duitse journalist Volker Schwenck, de chef van het kantoor van de Duitse omroep ARD in Caïro, die Turkije binnen wilde komen op het vliegveld van Istanbul aangehouden. Vervolgens werd hij teruggestuurd naar de Egyptische hoofdstad. Eerder lagen Turkije en Duitsland al overhoop om de Duitse cabaretier Jan Böhmermann, die in een ‘hekelgedicht’ Erdogan onder meer een pedofiel en een geitenneuker noemde.
Persvrijheid
Video: persvrijheid in Turkije holt achteruit
Als het ergens slecht gaat met de persvrijheid, is het wel in Turkije. Bijna nergens zitten zoveel journalisten in de gevangenis, en president Erdogan zelf klaagde journalisten aan. Bekijk deze video over de mediavrijheid in Turkije.
Erdogan heeft herhaaldelijk laten weten dat van een beperking van de vrijheid van meningsuiting of de persvrijheid in zijn land geen sprake is. Toch liggen Erdogan en de vrije pers geregeld met elkaar in de clinch.
Veel Turkse journalisten zitten achter de tralies. Begin vorige maand namen de Turkse autoriteiten de oppositiekrant Zaman over en werd de hoofdredacteur de laan uitgestuurd.
Als het gaat om het verwijderen van accounts en berichten op sociale media scoort Turkije hoog. Na een aanslag worden alle sociale media doorgaans geblokkeerd in Turkije, en daarnaast dient het land wereldwijd het vaakst een verzoek in bij Twitter om een bepaalde account of tweet te verwijderen, ongeacht of sprake is van een ‘noodsituatie’.
Prominenten en mensenrechtenorganisaties reageren geregeld met ontzetting op de terugkerende Twitter- en YouTube-blokkades in Turkije. Zo verklaarde de Turkse Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk (Literatuur, 2006) vorige maand dat het ‘nog nooit zo slecht gesteld is geweest met de vrijheid van meningsuiting in Turkije’.
Trouw 25.04.2016 De Turkse ambassade heeft de Zweedse televisiezender T4 aangeschreven om de uitzending van een documentaire over de Armeense genocide te dwarsbomen. T4 negeerde het verzoek en zond de film zondagavond toch uit. Het station heeft de gewraakte brief van de ambassade op zijn website geplaatst.
Turkije vindt het woord ‘genocide’ niet van toepassing op de massamoord op Armeniërs, die in 1915 begon. Turkije erkent wel dat in de nadagen van het Ottomaanse Rijk veel Armeniërs zijn omgekomen, maar verzet zich fel tegen het beladen etiket ‘volkenmoord’, dat onder meer de Verenigde Naties en Nederland aan de gebeurtenissen hebben gehecht. De Turkse ambassade in Stockholm benadrukte in haar verzoek aan T4 dat zij de vrijheid van meningsuiting eerbiedigt, maar hoopt de zender toch van haar lezing te overtuigen.
In Europa groeit de argwaan over Turkse bemoeienis met de pers en de kunsten. De Turkse regering vroeg Duitsland de afgelopen weken onder meer om de vervolging van tv-komiek Jan Böhmermann en maakt veel werk van het uitdragen van haar standpunt over heikele kwesties als de Armeense genocide.
Telegraaf 25.04.2016 De Turkse ambassade heeft de Zweedse televisiezender T4 aangeschreven om die te weerhouden van het uitzenden van een documentaire over de Armeense genocide. T4 negeerde het verzoek echter en zond de film zondagavond toch uit. Het station heeft de gewraakte brief van de ambassade op zijn website geplaatst.
Turkije erkent wel dat in de nadagen van het Ottomaanse Rijk veel Armeniërs zijn omgekomen, maar verzet zich fel tegen het beladen etiket ‘volkenmoord’, dat onder meer de Verenigde Naties en Nederland aan de gebeurtenissen hebben gehecht. De Turkse ambassade in Stockholm benadrukte in haar verzoek aan T4 dat zij de vrijheid van meningsuiting eerbiedigt, maar hoopt de zender van haar lezing te overtuigen.
In Europa groeit de argwaan over Turkse bemoeienis met de pers en de kunsten. De Turkse regering vroeg Duitsland de afgelopen weken onder meer om de vervolging van een televisiekomiek en maakt veel werk van het uitdragen van haar standpunt over heikele kwesties als de Armeense genocide.
Telegraaf 24.04.2016 Met kransleggingen in onder meer Assen en Almelo is het begin van de volkerenmoord op Armeniërs in het Ottomaanse Rijk in 1915 herdacht. Diverse Tweede Kamerleden woonden in Almelo de plechtigheid bij in aanwezigheid van aartsbisschop Norvan Zakarian van de Armeense kerk in Parijs. In de Armeense hoofdstad Yerevan liepen duizenden Armeniërs een mars, met acteur en mensenrechtenactivist George Clooney voorop.
Onder anderen Pieter Omtzigt (CDA), Sadet Karabulut (SP) en Han ten Broeke (VVD) hielden toespraken. Zij en andere sprekers stonden stil bij de dood van honderdduizenden Armeniërs in het Ottomaanse Rijk, waaruit het moderne Turkije voortkwam. Naar schatting 600.000 tot 1,5 miljoen mensen kwamen om.
De herdenkingen verliepen zondag rustig. In Assen kwamen enkele honderden mensen bijeen. Ook Turkse en Koerdische groepen kwamen bloemen leggen. Een aanwezige beschreef de bijeenkomst als ,,vreedzaam maar koud” door het slechte weer.
Ankara erkent niet dat er volkerenmoord (genocide) is gepleegd op de Armeniërs. De Turkse regering spreekt van honderdduizenden mensen die slachtoffer zijn geworden van oorlogshandelingen.
In de Armeense hoofdstad Yerevan werd de genocide dit weekeinde herdacht met een mars van duizenden mensen. Voorop liep de Amerikaanse acteur George Clooney, die zich al tijden hard maakt voor de rechten van Armeniërs. “Ik vind het belachelijk om het woord genocide niet te gebruiken. Natuurlijk was het dat,” aldus Clooney.
NU 23.04.2016 Enkele honderden mensen hebben zaterdag in Amsterdam de volkerenmoord op de Armeniërs tijdens de Eerste Wereldoorlog herdacht.
Armeense, Koerdische en Aramese sprekers stonden stil bij de dood van honderdduizenden Armeniërs in het Ottomaanse Rijk. De tocht van het Museumplein naar het Beursplein verliep zonder incidenten, aldus een van de organisatoren.
Turkije, de opvolger van het Ottomaanse Rijk, weigert te erkennen dat er genocide is gepleegd op de Armeniërs. Volgens de organisatie van de herdenking hebben mensen van de Turkse ambassade foto’s gemaakt tijdens de betoging.
In Almelo was er zaterdagavond een fakkeltocht naar het genocidemonument in de Overijsselse plaats. Volgens de organisatoren liepen er zo’n driehonderd mensen mee.
Turkije heeft de Europese Unie gevraagd de subsidie in te trekken voor een concertreeks van het Dresdner Sinfoniker over de Armeense genocide. De intendant van het Duitse orkest spreekt van een ”aanval op de vrijheid van meningsuiting”.
Volgens Markus Rindt heeft het EU-agentschap dat de subsidie toekent informatie over de concerten van zijn website verwijderd.
Het Dresdner Sinfoniker wil Aghet (Armeens voor catastrofe) opvoeren ter gelegenheid van de honderdste gedenkdag voor de honderdduizenden Armeniërs die tijdens en na de Eerste Wereldoorlog om het leven kwamen in wat nu Turkije is.
Armeniërs, maar ook de Verenigde Naties, het Europees Parlement en een aantal landen waaronder Nederland duiden het bloedbad aan als volkenmoord door nationalisten. Turkije houdt vol dat de omgekomen Armeniërs slachtoffer waren van oorlogshandelingen.
Het Dresdense orkest wil het stuk, waaraan een Turkse, een Armeense en een Duitse componist meeschreven, niet alleen in Dresden, maar ook in Istanbul en Jerevan spelen. De Turkse permanente vertegenwoordiger bij de EU heeft de unie verzocht de subsidie in te trekken, maar volgens de Duitse krant de Dresdner Neueste Nachrichten blijft het agentschap het project steunen.
AD 23.04.2016 Enkele honderden mensen hebben zaterdag in Amsterdam de volkenmoord op de Armeniërs tijdens de Eerste Wereldoorlog herdacht. Armeense, Koerdische en Aramese sprekers stonden stil bij de dood van honderdduizenden Armeniërs in het Ottomaanse Rijk, in 1915. De tocht van het Museumplein naar het Beursplein verliep zonder incidenten, aldus een van de organisatoren.
Turkije, de opvolger van het Ottomaanse Rijk, weigert te erkennen dat er genocide is gepleegd op de Armeniërs. Volgens de organisatie van de herdenking hebben mensen van de Turkse ambassade foto’s gemaakt tijdens de betoging.
Armeniërs, maar ook de Verenigde Naties, het Europees Parlement en een aantal landen waaronder Nederland duiden het bloedbad aan als volkenmoord door nationalisten. Turkije houdt vol dat de omgekomen Armeniërs slachtoffer waren van oorlogshandelingen.
Subsidie
Zaterdag werd bekend dat Turkije de Europese Unie heeft gevraagd de subsidie in te trekken voor een concertreeks van het Dresdner Sinfoniker over de Armeense genocide. De hoofdbestuurder van het Duitse orkest spreekt van een ,,aanval op de vrijheid van meningsuiting”. Volgens Markus Rindt heeft het EU-agentschap dat de subsidie toekent informatie over de concerten van zijn website verwijderd.
Het Dresdner Sinfoniker wil Aghet (Armeens voor catastrofe) opvoeren ter gelegenheid van de honderdste gedenkdag voor de honderdduizenden Armeniërs die omkwamen. Het Dresdense orkest wil het stuk, waaraan een Turkse, een Armeense en een Duitse componist meeschreven, niet alleen in Dresden, maar ook in Istanbul en Jerevan spelen.
Intrekken
De Turkse permanente vertegenwoordiger bij de EU heeft de unie verzocht de subsidie in te trekken, maar volgens de Duitse krant de Dresdner Neueste Nachrichten blijft het agentschap het project steunen.
Elsevier 15.10.2015 De Turkse oud-minister van Europese Zaken, Ali Haydar Konca, legt zondag een krans bij het Almelose monument ter nagedachtenis aan de Armeense genocide. Konca stapte eerder op als minister in de regering van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan omdat hij de genocide niet vrijelijk mocht erkennen.
Konca, huidig parlementslid in Turkije namens de pro-Koerdische partij HDP, zal zondagochtend om 10.00 uur in de Armeens Apostolische Kerk in Almelo kennis maken met de Armeense gemeenschap.
Vervolgens zal hij namens zijn partij een krans leggen bij het monument dat herinnert aan de Armeense genocide die dit jaar precies honderd jaar geleden werd gepleegd door de Ottomanen.
Erkenning
Konca erkent als één van de weinige Turkse politici dat deze massaslachting heeft plaatsgehad. Hij stapte eerder op als minister in de regering van Erdogan omdat hij toen niet de vrijheid had om de Armeense genocide te erkennen.
‘Terwijl de Nederlandse regering uit angst voor Erdogan zich nog nooit bij dit monument heeft laten zien, komt deze Turkse minister gewoon wel,’ zegt het Almelose gemeenteraadslid Robin Gelici tegen elsevier.nl. ‘Ik zie Rutte dit niet doen’. Het steekt de Armeense gemeenschap dat de Nederlandse regering officieel nog altijd van ‘de kwestie van de Armeense genocide’ spreekt in plaats van simpelweg de ‘Armeense genocide’ te erkennen.
Ondanks dat de massaslachtingen meer dan honderd jaar geleden werden aangericht, zorgt de genocide nog altijd voorfrictie tussen Turken en Armeniërs, ook in Nederland.
Turkije ontkent dat het Ottomaanse Rijk zich destijds schuldig heeft gemaakt aan het systematisch uitmoorden van honderdduizend Armeniërs en Assyriërs. Het land spreekt over ‘gezamenlijke pijn’ die door de Eerste Wereldoorlog is ontstaan. Het Turkse wetboek van Strafrecht verbiedt zelfs het spreken over de Armeense genocide van 1915.
Het is om die reden dapper te noemen dat politici als Konca de Armeense genocide wel durven te benoemen. De voorzitter van de Turkse Arbeidersvereniging HTIB, Mustafa Ayrancı, werd bedreigd nadat hij de genocide had erkend. Ook Ayrancı zal zondag bij de bijeenkomst aanwezig zijn.
Telegraaf 07.05.2015 Turkije heeft zijn ambassadeur in Luxemburg teruggeroepen. Reden is dat het Luxemburgse parlement woensdag de moord op duizenden Armeniërs in 1915 officieel erkent als volkerenmoord of genocide. Turkije is hier fel op tegen.
Ankara vindt dat Luxemburg „het recht en de geschiedenis vervalst”. Eerder riep het land vanwege dezelfde kwestie al ambassadeurs terug uit het Vaticaan en uit Oostenrijk.
Turkije verwerpt en veroordeelt het hanteren van de term genocide voor de Armeense kwestie. Het land spreekt van oorlogsslachtoffers. Maar volgens Armenië zijn tijdens het Ottomaanse Rijk 1,5 miljoen mensen systematisch vermoord en was er zonder twijfel sprake van genocide of volkerenmoord.
NRC 07.05.2015 Turkije heeft zijn ambassadeur in Luxemburg teruggeroepen. Aanleiding is een resolutie die gisteren is aangenomen door het Luxemburgs parlement, waarin de dood van honderdduizenden Armeniërs in 1915 en 1916 wordt omschreven als genocide. Dat meldt de krant Tageblatt.
ARMEENSE KWESTIE
Vorige maand haalde Turkije de ambassadeur bij het Vaticaan terug, nadat Paus Franciscus het Armeense bloedbad had bestempeld als “de eerste genocide van de twintigste eeuw”. “Het verzwijgen of ontkennen van het kwaad is als het toestaan dat een wond blijft bloeden zonder dat je die verbindt”, zei hij tijdens een speciale Armeens-katholieke herdenkingsmis in de Sint Pieterskerk in Rome. LEES VERDER
NU 24.04.2015 De Amerikaanse president Barack Obama heeft donderdag in Washington zijn solidariteit betuigd met de Armeniërs. Maar hij meed het woord genocide om te beschrijven wat hen honderd jaar geleden is overkomen.
De herdenking van de massamoord op Armeniërs door Ottomaanse Turken in 1915 is volgens Obama “een moment om stil te staan bij het belang van historische herinnering en het verwerken van het verleden”. Hij sprak van een “vreselijke gebeurtenis”, “gruwelijk geweld” en een “donkere bladzijde in de wereldgeschiedenis”.
Vertegenwoordigers van de Amerikaanse regering hebben de afgelopen week diverse gesprekken gevoerd met Armeense Amerikanen over de verklaring, zo meldt The Washington Post.
NU 24.04.2015 De Duitse bondsdag is het er over eens. De massamoord in het Osmaanse rijk op Armeniërs die op 24 april 1915 begon, was volkerenmoord ofwel genocide.
Alle fracties in het Duitse parlement scharen zich achter de lezing van voorzitter Norbert Lammert dat: ”hetgeen wat midden in de Eerste Wereldoorlog in het Osmaanse rijk onder de ogen van de wereldgemeenschap heeft plaatsgevonden, een volkerenmoord was”.
Nog voor het zomerreces wil de Bondsdag komen met officiële verklaring ten aanzien van de gruwelijkheden tegen de Armeniërs. Naar schatting zijn hierdoor mogelijk tot 1,5 miljoen Armeniërs omgekomen.
Het Oostenrijkse parlement besloot dinsdag de vervolging van de Armeniërs in het Osmaanse rijk te betitelen als genocide. Ankara riep daarop zijn ambassadeur terug uit Wenen voor overleg.
Trouw 22.04.2015 Het Witte Huis heeft gisteren opgeroepen tot een ‘volledige, eerlijke en correcte’ erkenning van de feiten rond de moorden op Armeniërs tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar de Amerikanen blijven daarbij het woord genocide vermijden.
Denis McDonough, stafchef van het Witte Huis, en Ben Rhodes, raadgever van president Barack Obama, hadden een ontmoeting met vertegenwoordigers van de Armeense gemeenschap in de Verenigde Staten ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van ‘de wreedheden van 1915’.
VK 21.04.2015 Het kabinet stuurt geen afgevaardigde naar de herdenking van de Armeense genocide aanstaande vrijdag in Assen en Almelo. Dat zei minister Jeanine Hennis van Defensie vandaag in antwoord op vragen van de ChristenUnie. Turken en Armenen moeten gezamenlijk tot een standpunt hierover komen, zei Hennis. Onderwijl blijft het kabinet spreken over ‘de kwestie’.
Wel zullen hoge ambtenaren aanwezig zijn bij de plechtigheid in Nederland en wordt de regering bij de herdenking in de Armeense hoofdstad Jerevan vertegenwoordigd door de ambassadeur. Volgens Hennis wordt er zodoende toch op ‘zeer gepast niveau uiting gegeven aan het medeleven’.
ChristenUnie-leider Arie Slob had Hennis gevraagd om een eerder besluit te herzien. ‘Je geeft pas echt invulling aan medeleven als iemand uit het kabinet aanwezig is’, zei hij. Het argument van ‘volle agenda’s’ gaat volgens hem niet op: ministers kunnen wel tijd vrij maken voor het coalitieberaad dat al een week duurt.
NRC 20.04.2015 Berlijn maakt zich op om deze week eindelijk tegen Ankara te zeggen dat Turkije zich honderd jaar geleden wel degelijk heeft schuldig gemaakt aan een volkerenmoord op de Armeniërs. Dat moet gebeuren in de vorm van een voorzichtig geformuleerde resolutie. Turkije verzet zich heftig tegen de volkenrechtelijke term.
De Duitse regeringscoalitie gaat aanstaande vrijdag een resolutie aannemen waarin de dood van meer dan een miljoen Armeniërs door Ottomaanse troepen wordt vergeleken met een genocide. Over de formulering is hevig onderhandeld in Berlijn omdat het woord ‘genocide’ extreem gevoelig ligt in Turkije.
PROVOCATIE
President Erdogan ziet elk gebruik van het woord als een provocatie. Twee dagen geleden riep hij Armenië nog op te stoppen met beschuldigingen over een genocide. In de Duitse verklaring, die uitlekte naar het weekblad Der Spiegel, staat nu de volgende tekst: “De verdrijving en vernietiging van meer dan een miljoen Armeniërs, die op 24 april 1915 begon, is illustratief voor de geschiedenis van massavernietigingswapens, etnische zuiveringen, uitzettingen en genocides waarmee de 20e eeuw is gemarkeerd.”
POLITIEKE REL MET VATICAANSTAD
Volgens Ankara was het geen genocide, maar waren de Armeniërs oorlogsslachtoffers. De Turkse regering reageert doorgaans afkeurend op oproepen de volkerenmoord te erkennen. Vorige week ontstond een diplomatieke rel tussen Turkije en het Vaticaan toen paus Franciscus de Armeense massamoord ‘de eerste genocide van de 20ste eeuw’ noemde.
Het Europees Parlement erkende in 1987 de dood van honderdduizenden Armeniërs als genocide. Het parlement dringt er bij de Turkse regering op aan hetzelfde te doen om “zo de weg te effenen voor een echte verzoening tussen het Turkse en het Armeense volk”. Een aantal landen, waaronder Rusland en Frankrijk, spreekt ook van een genocide. Nederland noemt het de “kwestie van de Armeense genocide”. Afgelopen zaterdag werd de slachting nog herdacht in Den Haag. LEES VERDER
VK 20.04.2015 De Duitse regering gebruikt vanaf komende maandag het woord genocide als het gaat om de dood van mogelijk 1,5 miljoen Armeniërs door Ottomaanse troepen honderd jaar geleden. Tot nu toe vermeed Duitsland het woord, dat wordt verfoeid door de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
De regering Merkel volgt hiermee het voorbeeld van Frankrijk, het Europees Parlement en de paus. Nederland spreekt van de ‘kwestie van de Armeense genocide’. De Duitse stap is een belangrijke breuk met het verleden en een tegenslag voor de Turkse regering. Duitsland is de belangrijkste handelspartner van Turkije binnen de Europese Unie. In Duitsland wonen zo’n 3.5 miljoen Turken.
NU 20.04.2015 De Duitse regering gebruikt vanaf maandag het woord genocide als het gaat om de dood van mogelijk 1,5 miljoen Armeniërs door Ottomaanse troepen honderd jaar geleden.
Tot nu toe vermeed Duitsland het woord genocide. Duitsland is namelijk de belangrijkste handelspartner van Turkije binnen de Europese Unie en in het land wonen bovendien miljoenen Turken. Het woord genocide wordt echter verfoeid door Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
Volgens een woordvoerder van bondskanselier Angela Merkel zal de Duitse regering vrijdag een parlementaire resolutie steunen waarin de dood van de Armeniërs een voorbeeld van genocide wordt genoemd.
Bovendien wil het land het woord genocide ook niet gebruiken voor het bloedbad dat Duitse troepen in 1904 en 1905 aanrichtten in het hedendaagse Namibië. Als die slachting als genocide wordt aangemerkt, kan dat leiden tot de eis om herstelbetalingen.
Elsevier 20.04.2015 Hun eergevoel zit de Turken overduidelijk in de weg. Ze moeten aanvaarden dat zij, net als alle andere volkeren, normale mensen zijn. Want hoe kan Turkije de morele autoriteit claimen om over andere volkeren te oordelen als het zelf de Armeense genocide niet erkent?
Een eeuw is voorbij en er is nog steeds geen erkenning voor het leed van het Armeense volk. Een eeuw geleden, in 1915 en 1916, werden honderdduizenden Armeniërs gedood met wapens en door uitputting.
Paus Franciscus noemde deze massamoord de eerste genocide van de twintigste eeuw. De genocide is gepleegd in het Ottomaanse kalifaat. Een eeuw later is weer een kalifaat, namelijk dat van Islamitische Staat (IS).
Vermoord
Ook dit kalifaat toont genocidale verlangens. Zondag werd bekend dat IS 28 Ethiopische christenen in Libië heeft vermoord. Ze zijn vermoord omdat ze christen zijn.
Er is niets geleerd van de geschiedenis.
De Turkse staat en de regering met, naar alle waarschijnlijkheid, de steun van de meerderheid van de bevolking zijn niet bereid om de genocide op de Armeniërs te erkennen.
De erkenning van een dergelijke omvangrijke misdaad is buitengewoon belangrijk voor het Turkse volk en de Turkse geschiedenis. Hoe kan Turkije de morele autoriteit claimen om over andere volkeren te oordelen, wanneer het land zijn eigen misdadige verleden niet onder ogen wil zien?
En we hebben het hier niet om zomaar een misdadige handeling !!!
Eergevoel
Natuurlijk is het huidige Turkse volk iets anders dan het Ottomaanse kalifaat. Toen bestond Turkije nog niet. Maar Turkije is staatkundig gezien de opvolger van het Ottomaanse kalifaat.
Bovendien hebben we het min of meer over hetzelfde volk – de mensen die binnen de huidige grenzen van Turkije woonden, hebben de genocide gepleegd. Turken geven veel om hun eer.
Dat eergevoel zou worden aangetast als de Turken de genocide zouden erkennen. In twee opzichten zouden de ze worden aangetast in hun eergevoel: als moslim en als Turk.
Onfeilbaar
Ze kunnen het moeilijk aanvaarden dat zij, de moslims, evenals andere volkeren in georganiseerd verband ernstige misdaden kunnen plegen. Aanvaarden ze dit, dan nemen ze logischerwijs afstand van de gedachte dat een moslim, vanwege de islam, een hogere morele positie mag claimen. Daarnaast staat bij de erkenning van de Armeense genocide de onfeilbaarheid van de Turk op het spel.
Een realistische kijk op eigenwaarde en eer zou de Turken sieren. Turken moeten durven aanvaarden dat zij, net als alle andere volkeren, normale mensen zijn. Er is niets superieurs aan het Turkse volk. Overigens geldt dat voor alle volkeren op aarde.
Aansprakelijkheid
De erkenning van de Armeense genocide is van belang voor Armeniërs en Turken. Ze zouden gezamenlijk onderzoek kunnen doen naar de aard, oorzaak en omvang van de genocide en de politieke en militaire methoden die bij deze genocide werden gebruikt.
Om dit proces te vergemakkelijken, kunnen ze de civielrechtelijke en strafrechtelijke aansprakelijkheid uitsluiten. Het moet gaan om de gezamenlijke waarheidsvinding.
Daaruit kunnen verschillende volkeren in dat gebied concrete lessen trekken. Hoe ernstig was eigenlijk de genocide op het Armeense volk?
Kolonialisme
Recent kwam ik een artikel tegen van de Iraanse schrijver Mohammad-Ali Jamalzadeh (1892-1997) over de genocide in het Ottomaanse kalifaat. Jamalzadeh is de vader van het korte verhaal in de Perzische literatuur.
Terecht wordt hij in Iran beschouwd als een belangrijke schrijver uit de twintigste eeuw. In de Eerste Wereldoorlog behoorde hij tot een groep Iraanse nationalisten, opgericht in Berlijn, die tegen het kolonialisme van vooral Rusland en Groot-Brittannië waren.
In Bagdad richtte hij de krant Rastakhiz op. Op 1 april 1915 begon hij in Bagdad aan zijn reis naar Berlijn. Op 18 mei, na omzwervingen via Bagdad, Aleppo en Istanbul, bereikte hij Berlijn. Onderweg zag hij hoe het kalifaat de Armeniërs aan het uitroeien was.
Impressie
Zijn ooggetuigenverslag werd later in een artikel gepubliceerd. Hieronder een samenvattende impressie van een ooggetuigenverslag van een karavaan van doden:
‘We zagen onderweg heel veel Armeniërs. Ook zagen we hoe ze werden gedood. Eerst was het moeilijk om het aan te zien, maar langzamerhand begonnen we eraan te wennen. Armeense meisjes scheerden hun hoofd kaal om niet op te vallen bij de Turkse en Arabische soldaten van het kalifaat.
‘De Armeniërs werden als een kudde schapen behandeld; met zweepslagen werden ze in beweging gehouden. Overal langs de wegen lagen de dode Armeniërs. Ik heb zelfs gehoord dat de militairen hun seksuele driften niet konden beheersen en ze niet alleen de levende Armeense meisjes verkrachtten, maar ook de dode. (…) Elders bij een rivier kochten we een schaap, om het daarna op te eten. Nadat het schaap was geslacht, werd zijn inwendige afval weggegooid.
‘Toen zag ik hoe een groep uitgeputte en uitgehongerde Armeniërs dit afval ging eten. (…) Een Armeense vrouw bood mij haar twee gouden ringen aan in ruil voor eten voor haar kinderen. Geloof me, ik heb haar ringen niet aangenomen, maar ik heb haar wel voedsel gegeven. (…)
‘Het waren vreemde dagen. Het leek op een verschrikkelijke nachtmerrie. Soms komen de beelden van deze nachtmerrie terug. Ik word er verdrietig van. Ze kwellen mij.’
Huiveringwekkend
Dit ooggetuigenverslag van een geheel onverdachte bron is huiveringwekkend. Het verhaal van genocide was in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw bekend in heel Europa.
Het eerloze regime van het Ottomaanse kalifaat pleegde de eerste genocide van de twintigste eeuw. Na het Ottomaanse kalifaat pleegde het nationaal-socialisme genocide in Europa.
De Turken moeten leren om in het reine te komen met het misdadige verleden.
Elsevier 17.04.2015 De Turkse studentenvereniging SV Anatolia wil de lezing van de Amerikaanse historicus Justin McCarthy gewoon doorzetten. Maar volgens de Amsterdamse Vrije Universiteit (VU) is daar geen sprake van.
‘Het gaat niet door, want we geven er geen toestemming voor,’ zegt een woordvoerder van de VU tegen elsevier.nl. Wel blijft de universiteit met de studenten zoeken naar een oplossing.
Volgens protocol
Eerder meldde SV Anatolia in een online verklaring dat de lezing gewoon door zal gaan. ‘SV Anatolia heeft volgens protocol een aanvraag ingediend voor een beschikbare ruimte binnen de Vrije Universiteit. Deze aanvraag is door de VU op basis van de gestelde criteria goedgekeurd,’ is te lezen in de verklaring.
Donderdag liet de VU ook al weten dat de lezing niet door zal gaan omdat ‘de mogelijkheid tot een academisch debat ontbreekt’. Dat de aanvraag in eerste instantie werd goedgekeurd, berust volgens de universiteit op een misverstand. De VU had per ongeluk de aanvraag voor de lezing met McCarthy verward met een eerdere aanvraag die wél aan de criteria voldeed.
Maar het leek erop dat Anatolia zich niet meer door de universiteit wil laten tegenhouden. Volgens de vereniging probeert de VU goedkeuring voor de lezing in te trekken onder ‘invloed van derden, waaronder mediakanalen die zich door misvattingen hebben laten leiden’. Maar de VU houdt voet bij stuk en zegt dat de lezing in ‘huidige vorm’ echt niet door zal gaan.
VK 16.04.2015 In de relaties met Turkije moet de bagatelliserende term ‘Armeense kwestie’ niet meer gebruikt worden.
Op 24 april 1915 werden 650 prominente leiders van de Armeense gemeenschap gevangen genomen en vermoord. Dit was het begin van een grootscheepse zuiveringscam-pagne, die ongekend was in het voormalige Ottomaanse rijk. Deze campagne was gericht tegen verschillende minderheidsgroepen: de Armeniërs, de Assyrische gemeenschap- pen en de Aramenen. Ook kunnen de deportaties van de orthodoxe Grieken een jaar daarvoor, in 1914, tot die campagne gerekend worden.
Turkije diende opnieuw gefabriceerd te worden. De nieuwe leiders hadden door een revolutie in 1913 de macht van de sultan overgenomen en het Ottomaanse Rijk diende gezuiverd te worden van niet-Turkse elementen. Dit betekende het deporteren van christelijke minderheden, maar ook het vernietigen van christelijk erfgoed.
Armeense Catastrofe
De kern van genocide is dat mensen niet alleen worden gedood, maar symbolisch ook van hun identiteit worden ontdaan, sociaal, cultureel en fysiek
Armenië en Armeense diasporagemeenschappen hebben sindsdien gevochten om de Armeense Catastrofe, zoals deze voor 1948 werd genoemd, erkend te krijgen. Na 1948, toen de Verenigde Naties het woord ‘genocide’ van de jurist Lemkin had overgenomen, gebruikte de Armeense gemeenschap deze term voor de gebeurtenissen. Met ‘genocide’ wordt bedoeld het grootschalig doden van mensen, niet om wat ze doen of omdat ze een fysiek gevaar voor de staat vormen, maar om wie ze zijn.
De kern van genocide is dat mensen niet alleen worden gedood, maar symbolisch ook van hun identiteit worden ontdaan, sociaal, cultureel en fysiek. Daarom wordt in de sociale wetenschappen gesproken van een ‘genocidaal proces’, waarvan ‘ontkenning’ de laatste fase is. Door de daad niet te erkennen, door te stellen dat die niet heeft plaatsgevonden, ontneem je de betreffende groepering de herinnering aan deze gebeurtenis.
Terwijl de geschiedenis van Turkije de feiten duidt, bijvoorbeeld tijdens tribunalen in 1919 waarvoor zelfs Atatürk heeft verklaard dat de daden tegenover de Armeniërs onmenselijk waren, blijft Turkije zelf die tot op de dag van vandaag ontkennen.
Gelukkig hebben diverse onafhankelijke wetenschappers zich over de Armeense Catastrofe gebogen en is deze door de Internationale Associatie van Genocidewetenschappers verschillende keren, onder meer in open brieven in de Washington Post in 1999 en in The New York Times in 2000, als genocide bestempeld.
Ook supranationale organisaties hebben de Armeense Catastrofe inmiddels als genocide aangeduid, waaronder de Verenigde Naties in 1985 en het Europese Parlement in 1987. Dat is nog eens bekrachtigd op 12 maart van dit jaar, waarbij de EU-lidstaten worden opgeroepen de Armeense genocide te erkennen en te benoemen.
Nederland heeft in 2004 de genocide officieel erkend, maar heeft de gevolgen van deze erkenning nooit in zijn beleid opgenomen
Nederland heeft in 2004 de genocide officieel erkend, maar heeft de gevolgen van deze erkenning nooit in zijn beleid opgenomen. In politieke betrekkingen en handelsbetrekkingen met Turkije blijft de regering hardnekkig spreken over ‘de Armeense kwestie’, en bagatelliseert daarmee wat er in 1915-1919 in het Ottomaanse Rijk is gebeurd.
Dit is pijnlijk. Pijnlijk voor een land waar het Internationaal Strafhof, dat oorlogsmisdadigers tracht te berechten wegens genocide, is gehuisvest. Pijnlijk voor een regering waarvan minister Koenders van Buitenlandse Zaken op 31 maart bij De Wereld Draait Door nog heeft bevestigd dat ‘mensenrechten de hoeksteen’ vormen van de westerse samenleving.
Mensenrechten
Er is provoceren en provoceren, en dit is provoceren met een hoofdletter P !!!
Voor de huidige regering lijken deze ‘mensenrechten’ echter alleen nog maar van belang te zijn als er geen handelsbetrekkingen in het geding zijn. Want ondanks protesten en zelfs een motie (op 9 april) van de Tweede Kamer, blijft de Nederlandse regering spreken over ‘de Armeense kwestie’. Zouden ‘mensenrechten’ volgens deze regering echt ‘de hoeksteen’ zijn?
Zelfs de paus heeft Turkije opgeroepen de Armeense genocide te erkennen. Dat is uiterst pijnlijk voor de Vrije Universiteit, een universiteit op christelijke grondslag, die juist op 24 april, de 100ste herdenkingsdag van de Armeense genocide, een genocide-ontkenner heeft uitgenodigd voor een eventueel debat. Een debat op een herdenkingsdag. Er is provoceren en provoceren, en dit is provoceren met een hoofdletter P.
Als genocide het vernietigen van een identiteit is, is het erkennen van genocide ook het erkennen van de identiteit van de slachtoffers. Dit is de crux. En de regering dient deze verantwoordelijkheid te nemen. Ook voor de Nederlandse Armeniërs die jarenlang voor die erkenning hebben gestreden.
De auteur heeft lesgegeven over de Armeense Genocide en het genocidale proces aan de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Utrecht.
Volg en lees meer over: TURKIJEOPINIEARMENIË
AD 16.04.2015 De lezing over de Armeense genocide die de Amerikaanse professor Justin McCarthy in Amsterdam zou geven, gaat niet door. McCarthy zou 24 april spreken in de Vrije Universiteit Amsterdam op uitnodiging van de Turkse studentenvereniging Anatolia.
De opvattingen van de Amerikaan zijn omstreden. Hij ontkent de genocide onder de Armeniërs. Volgens hem gaat het om ‘gewone’ oorlogsslachtoffers en zijn veel minder doden gevallen. Aanvankelijk zou er een debat plaatshebben op 24 april met de Leidse hoogleraar Erik-Jan Zürcher, die een andere mening is toegedaan over de Armeense kwestie. Zürcher heeft echter afgezegd.
Nu er alleen een ontkenner van de genocide aan het woord komt, heeft de VU de bijeenkomst geschrapt. ,,De mogelijkheid tot een academisch debat ontbreekt”, stelt de universiteit. De VU heeft nog wel geprobeerd andere sprekers te interesseren voor een debat, maar zonder succes.
Trouw 16.04.2015 De lezing over de Armeense genocide die de Amerikaanse professor Justin McCarthy in Amsterdam zou geven, gaat niet door. McCarthy zou 24 april spreken in de Vrije Universiteit Amsterdam op uitnodiging van de Turkse studentenvereniging Anatolia.
De opvattingen van de Amerikaan zijn omstreden. Hij ontkent de genocide onder de Armeniërs. Volgens hem gaat het om ‘gewone’ oorlogsslachtoffers en zijn veel minder doden gevallen. Aanvankelijk zou er een debat plaatshebben op 24 april met de Leidse hoogleraar Erik-Jan Zürcher, die een andere mening is toegedaan over de Armeense kwestie. Zürcher heeft echter afgezegd.
Telegraaf 16.04.2015 De lezing over de Armeense genocide die de Amerikaanse professor Justin McCarthy in Amsterdam zou geven, gaat niet door. McCarthy zou 24 april spreken in de Vrije Universiteit Amsterdam op uitnodiging van de Turkse studentenvereniging Anatolia.
De opvattingen van de Amerikaan zijn omstreden. Hij ontkent de genocide onder de Armeniërs. Volgens hem gaat het om ‘gewone’ oorlogsslachtoffers en zijn veel minder doden gevallen. Aanvankelijk zou er een debat plaatshebben op 24 april met de Leidse hoogleraar Erik-Jan Zürcher, die een andere mening is toegedaan over de Armeense kwestie. Zürcher heeft echter afgezegd.
Elsevier 16.04.2015 De lezing van de Amerikaanse professor Justin McCarthy aan de Vrije Universiteit van Amsterdam gaat niet door. De academicus McCarthy is een bekende ontkenner van de Armeense genocide.
Hij zou op 24 april spreken aan de VU, op uitnodiging van de Turkse studentenvereniging Anatolia. De VU laat weten dat het evenement nu definitief van de baan is.
In de aankondiging van het ‘debat’ stond dat ook de Leidse hoogleraar Erik-Jan Zürcher zou spreken, die er een andere mening op nahoudt over de Armeense kwestie. Hij erkent wel dat er sprake is geweest van genocide.
Eenzijdig verhaal
Eerder deze week liet Zürcher echter aan Elsevier.nl weten dat hij nooit door de studenten is benaderd. Een woordvoerder van de VU vond dat ook vreemd: ‘Anatolia heeft het evenement bij ons aangekondigd als debat met meerdere sprekers.’ De woordvoerder gaf toen ook aan dat het debat ‘in haar huidige vorm’ waarschijnlijk niet door zou gaan. Zürcher heeft na alle verwarring ook laten weten niet te gaan spreken tijdens het evenement.
VK 15.04.2015 Het Europees Parlement heeft vanmiddag opgeroepen om de genocide op het Armeense volk te herdenken. Die volkerenmoord begon op 24 april precies honderd jaar geleden in wat nu Turkije is.
‘Deze kwestie zal blijven leven’
‘Zolang er Armeniërs bestaan, zal deze kwestie in leven blijven’, hoorde onze verslaggever Bert Lanting in 2008 toen hij afreisde naar het gebied waar de moorden hebben plaatsgevonden. Lees hier zijn reportage.
Het EU-parlement erkende in 1987 de dood van honderdduizenden Armeniërs als genocide. Volgens eigen zeggen was het de eerste internationale organisatie die dat deed. Het parlement dringt er bij de Turkse regering opnieuw op aan hetzelfde te doen om ‘zo de weg te effenen voor een echte verzoening tussen het Turkse en het Armeense volk’.
Voor Ankara is elke erkenning een doorn in het oog. De Turkse regering reageerde al voor de oproep in het EU-parlement afkeurend op de stap.
Paus Franciscus veroorzaakte zondag nog een diplomatieke rel met Ankaradoor de slachting onder de christelijke Armeniërs ‘de eerste genocide van de twintigste eeuw’ te noemen. Turkije, als opvolger van het toenmalige Ottomaanse Rijk, spreekt over oorlogsslachtoffers.
NU 15.04.2015 Het Europees Parlement heeft woensdagmiddag opgeroepen om de genocide op het Armeense volk te herdenken. Die volkerenmoord begon op 24 april precies honderd jaar geleden in wat nu Turkije is.
Het EU-parlement erkende in 1987 de dood van honderdduizenden Armeniërs als genocide. Volgens eigen zeggen was het de eerste internationale organisatie die dat deed.
Het parlement dringt er bij de Turkse regering opnieuw op aan hetzelfde te doen om ,,zo de weg te effenen voor een echte verzoening tussen het Turkse en het Armeense volk”.
Elsevier 14.04.2015 Het ‘debat’ dat de Turkse studentenvereniging Anatolia op de Vrije Universiteit (VU) op de dag van de honderdjarige herdenking over de Armeense genocide wil organiseren, kan in de huidige vorm niet doorgaan. Anatolia kondigt het debat nu aan als een lezing van één persoon en dat is niet volgens de afspraak. Dat laat een woordvoerder van de Amsterdamse universiteit weten aan elsevier.nl.
Lezing of debat
Volgens de VU heeft Anatolia het evenement aangemeld als ‘lezing’ waarbij ‘verschillende perspectieven’ aan bod zouden komen. Daarom zou aan de ene kant de Amerikaanse historicus Justin McCarthy worden uitgenodigd en aan de andere kant de Leidse hoogleraar Erik-Jan Zürcher.
Volgens Schep kan het evenement in de huidige vorm niet doorgaan. ‘Dit is niet volgens de afspraak. We proberen hierover met ze in contact te komen, maar ze zijn de hele dag al onbereikbaar.’
Elsevier 14.04.2015 Op 24 april, de dag waarop de Armeense genocide wordt herdacht, zal in het hoofdgebouw van de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam professor Justin McCarthy spreken. De Amerikaan staat bekend als één van de grootste ontkenners van de Armeense genocide.
Wie goed zoekt, weet ze te vinden: niet-Turkse historici die ontkennen dat het Ottomaanse Rijk honderd jaar geleden genocide heeft gepleegd op de Armeense bevolking in Anatolië.
Genocide-ontkenner
De Turkse studentenvereniging Anatolia heeft de bekendste genocide-ontkenner, de Amerikaanse historicus Justin McCarthy, uitgenodigd voor een lezing op de VU.
24 april 2015
De Amerikaanse professor zal spreken op 24 april. Die datum is niet toevallig gekozen: op die dag herdenken miljoenen Armeniërs wereldwijd dat de massaslachting op hun volk precies honderd jaar geleden werd ingezet door het beruchte ‘driemanschap’ van de Jong-Turken.
Hoe gevoelig de kwestie ligt, bleek afgelopen weekend weer toenpaus Franciscus tijdens een mis het woord ‘Armeense genocide’ in de mond nam. De Turken riepen onmiddellijk hun ambassadeur aan de Heilige Stoel terug en ontboden de nuntius van het Vaticaan in Ankara.
Vorige week stemde vrijwel de hele Tweede Kamer, op de PVV en de leden Kuzu/Öztürk na, voor een motie waarin de Nederlandse regering wordt aangespoord de Armeense genocide alsnog snel te erkennen. Sinds 2004 erkent Nederland ‘de kwestie van de Armeense genocide’, maar voor veel Kamerleden is dat niet genoeg.
Trouw 14.04.2015 Toen de paus afgelopen weekend het G-woord in de mond nam bij een speciale mis vanwege de herdenking van de massamoord op de Armeniërs, ontstak de Turkse regering in woede. De paus had niet mogen spreken over ‘genocide’.
De Armeense regering zoekt geen toenadering meer tot Turkije
Het is niet het eerste incident in aanloop naar 24 april, de dag waarop het honderd jaar geleden is dat de eerste deportaties van de Armeense bevolking in het Ottomaanse rijk begonnen. Het debat over ‘de Armeense kwestie’ is weer harder geworden. Eerder waren Turkije en Armenië juist bezig met voorzichtige toenadering, maar die tijd is voorbij.
Trouw 13.04.2015 De Turkse president Erdogan is bezorgd over de islamitische wereld. Die dreigt ‘uit elkaar te vallen’, stelt hij in een donderdag gepubliceerd interview. Hij ziet daarbij ook een rol voor zichzelf weggelegd. Erdogan gaat naar eigen zeggen zijn best doen om te zorgen dat het niet zo ver komt.
Het belangrijkste is de islam – niet het soennisme of sjiisme, aldus President Erdogan.
In een gesprek met Turkse journalisten laat hij zich afkeurend uit over de kloof tussen de twee grote stromingen binnen de islam: het soennisme en het (veel kleinere) sjiisme.
In onder meer Syrië en Irak staan soennieten en sjiieten lijnrecht tegenover elkaar. Terreurgroep Islamitische Staat maakt bovendien openlijk jacht op sjiieten, die ze ziet als verraders van het islamitisch geloof. Een van de belangrijkste sjiitische landen, Iran, staat redelijk vijandig tegenover soennieten. Ook in Jemen staan sjiieten en soennieten tegenover elkaar. Daar proberen sjiitische Houthi-rebellen om de soennitische regering te verdrijven.
NU 12.04.2015 Turkije heeft zondag de ambassadeur van het Vaticaan op het matje geroepen nadat de paus zondag de Armeense volkerenmoord in 1915 tot ‘de eerste genocide van de twintigste eeuw’ bestempelde.
Turkije schrapte eerder zondag al een persbijeenkomst op de ambassade in het Vaticaan toen bekend werd dat de paus het woord genocide zou gebruiken. In de loop van zondag werd de eigen ambassadeur teruggeroepen uit het Vaticaan.
De kerkvorst deed zijn uitspraken tijdens een speciale mis vanwege de genocide in 1915. Over bijna twee weken wordt herdacht dat de slachting honderd jaar geleden plaatsvond.
Telegraaf 12.04.2015 Paus Franciscus heeft zondag een diplomatieke rel met Turkije veroorzaakt door de Armeense genocide „de eerste genocide van de twintigste eeuw” te noemen. Turkije riep prompt de ambassadeur van het Vaticaan op het matje en besloot later zijn eigen ambassadeur bij het Vaticaan terug te roepen voor overleg.
De kerkvorst deed zijn uitspraken tijdens een speciale mis vanwege de genocide in 1915. Over bijna twee weken wordt herdacht dat de slachting honderd jaar geleden plaatsvond.
„Het verzwijgen of ontkennen van het kwaad is als het toestaan dat een wond blijft bloeden zonder dat je die verbindt”, sprak Franciscus. Hij verklaarde het zijn plicht te vinden om de mannen, vrouwen, kinderen, priesters en bisschoppen te eren die „gevoelloos” zijn vermoord.
NRC 12.04.2015 Turkije heeft zijn ambassadeur in het Vaticaan teruggeroepen, nadat Paus Franciscus het Armeense bloedbad vandaag heeft bestempeldals “de eerste genocide van de twintigste eeuw”. Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken riep kort na de uitspraak de ambassadeur van het Vaticaan op het matje en wil nu ook overleggen met de eigen ambassadeur in het Vaticaan, meldt persbureau AFP.
De kerkvorst veroorzaakte de diplomatieke rel met uitspraken tijdens een speciale Armeens-katholieke herdenkingsmis in de Sint Pieterskerk in Rome. “Het verzwijgen of ontkennen van het kwaad is als het toestaan dat een wond blijft bloeden zonder dat je die verbindt”, zei hij. Hij riep de internationale gemeenschap op het bloedbad als genocide te erkennen. Hij vindt het zijn plicht om de mannen, vrouwen, kinderen, priesters en bisschoppen te eren die “gevoelloos” zijn vermoord. LEES VERDER
NU 12.04.2015 Turkije heeft zondag de ambassadeur van het Vaticaan op het matje geroepen nadat de paus zondag de Armeense volkerenmoord in 1915 tot ‘de eerste genocide van de twintigste eeuw’ bestempelde.
Turkije schrapte eerder zondag al een persbijeenkomst op de ambassade in het Vaticaan toen bekend werd dat de paus het woord genocide zou gebruiken.
De kerkvorst deed zijn uitspraken tijdens een speciale mis vanwege de genocide in 1915. Over bijna twee weken wordt herdacht dat de slachting honderd jaar geleden plaatsvond.
Hij verklaarde het zijn plicht te vinden om de mannen, vrouwen, kinderen, priesters en bisschoppen te eren die “gevoelloos” zijn vermoord.
NU 12.04.2015 Paus Franciscus heeft de Armeense genocide ”de eerste genocide van de twintigste eeuw” genoemd.
Dat meldt de Britse krant The Guardian zondag. De kerkvorst deed dat bijna twee weken voordat wordt herdacht dat de slachting honderd jaar geleden plaatsvond.
De uitspraak van de paus is politiek geladen. Turkije en Armenië hebben een eeuw na dato nog steeds ruzie over de vraag of tijdens de oorlog genocide (volkerenmoord) is gepleegd op de Armeniërs, die destijds onder het gezag van het Ottomaanse Rijk vielen.
Telegraaf 12.04.2015 Paus Franciscus heeft de Armeense genocide „de eerste genocide van de 20e eeuw” genoemd. Dat meldde de Britse krant The Guardian zondag. De kerkvorst deed dat bijna twee weken voor dat wordt herdacht dat de slachting honderd jaar geleden plaatsvond.
De uitspraak van de paus is politiek geladen. Turkije en Armenië hebben een eeuw na dato nog steeds ruzie over de vraag of tijdens de oorlog genocide (volkerenmoord) is gepleegd op de Armeniërs, die destijds onder het gezag van het Ottomaanse Rijk vielen. Vaststaat dat honderdduizenden Armeniërs om het leven kwamen door geweld, honger en deportaties naar de woestijn. Sommige historici spreken van anderhalf miljoen slachtoffers.
NRC 12.04.2015 Paus Franciscus heeft tijdens een herdenking vandaag de Armeense massamoord ‘de eerste genocide van de 20ste eeuw’ genoemd. Dat meldt persbureau AP. Bijna 100 jaar geleden begon de verdrijving van Armeniërs, Arameërs en Ponto-Grieken waarbij naar schatting 1 tot 1,5 miljoen mensen bij zijn omgekomen.
Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de gezant van het Vaticaan in Turkije ontboden. Deze zou te horen hebben gekregen dat Ankara “diep teleurgesteld” is over de uitlatingen van de paus. Turkije is volgens een functionaris “verbijsterd” dat de paus de kwestie als volkerenmoord omschrijft, aangezien de dood van Armeniërs volgens de bron niet als zodanig is bestempeld door internationale rechtbanken. De paus zou met zijn woorden het vertrouwen op het spel zetten. LEES VERDER
Elsevier 12.04.2015 De massamoord van Armeniërs was ‘de eerste genocide van de twintigste eeuw’. Met die woorden sprak paus Franciscus zich twee weken voor de herdenking van de genocide honderd jaar geleden uit over de gebeurtenissen in het Ottomaanse rijk.
De paus zette zijn woorden kracht bij door te zeggen dat het belangrijk is om te herdenken dat mannen, vrouwen, kinderen, priesters en bisschoppen ‘gevoelloos’ zijn vermoord, meldt The Guardian.
Paus Franciscus zei dat hij het als zijn ‘plicht’ ziet om de afslachting van de Armeniërs te herdenken. Hij zei ook dat na deze eerste genocide, andere genocides volgden. Daarbij verwees de kerkvader naar de Holocaust, Cambodja, Rwanda, Burundi en Bosnië.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan bood vorig jaar wel zijn excuses aan, aan alle kleinkinderen van Armeniërs die toen zijn vermoord. Maar daarbij zei Erdogan ook dat hij het ‘ontoelaatbaar’ vind dat de Armeniërs de kwestie hebben gemaakt tot een ‘politiek conflict‘.
De invloed van het Christelijke geloof in Nederland neemt in haar totaliteit af in de maatschappij. Met name katholieken gaan minder naar de kerk. Dat blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) publiceerde. Afname van regelmatige kerk- en moskeegangers tussen 2010 en 2013, per gemeente.
Van de totale bevolking is 5 procent islamiet. Dat komt neer op 825 duizend mensen. Zo’n 95 procent van hen is van niet-westerse afkomst. De Marokkanen vormen met 296 duizend islamieten de grootste groep, op de voet gevolgd door de Turken met 285 duizend islamieten.
Van de Marokkaanse moslims bidt volgens het onderzoek 78 procent vijf maal per dag, bij de Turkse moslims is dit 33 procent. Bij de Turkse moslims is het moskeebezoek toegenomen. Ongeveer 40 procent van beide groepen bezoekt tenminste wekelijks een moskee.
Van de Marokkaanse moslims bidt volgens het onderzoek 78 procent vijf maal per dag, bij de Turkse moslims is dit 33 procent. Bij de Turkse moslims is het moskeebezoek toegenomen. Ongeveer 40 procent van beide groepen bezoekt tenminste wekelijks een moskee.
Marokkaanse moslima’s dragen steeds vaker een hoofddoek. Zo zegt 78 procent er een te dragen, tegen 64 procent tien jaar geleden. Ook bij jongeren en de tweede generatie is een toename te zien. Bij Turkse moslima’s is deze toename er niet.
Zeven van de acht Marokkaanse moslims vasten alle dagen tijdens de ramadan. Bij Turkse moslims geldt dat voor iets meer dan de helft. Een zeer groot deel van de moslims eet vrijwel altijd halal.
Weinig seculiere moslims
Onder Turkse Nederlanders is in de periode 2006-2015 een lichte toename in het deel dat niet-gelovig is, onder Marokkaanse Nederlanders niet. Het aandeel moslims is bij Turkse Nederlanders afgenomen (van 93 naar 86 procent), maar niet bij Marokkaanse Nederlanders. Van hen beschouwen 94 van de 100 zich moslim. Vooral hoger opgeleide en tweede generatie Turkse Nederlanders noemen zich relatief vaak niet-moslim.
Op basis van hun religieus gedrag, opvattingen en identificatie zijn volgens het rapport vijf groepen moslims te onderscheiden:
Voor seculiere moslims heeft het geloof weinig betekenis en wordt het geloof nauwelijks gepraktiseerd.
Voor culturele moslims is het geloof wel belangrijk, maar uit zich dit niet in het praktiseren van de rituele gedragingen zoals bidden of moskeebezoek.
Selectieve moslims nemen regelmatig deel aan de sociale en rituele praktijken, maar niet zeer frequent.
Het geloof neemt voor de vrome, private moslims een zeer belangrijke plaats in en zij bidden bijvoorbeeld veel en de voedselvoorschriften worden nauw gevolgd. Hun religiositeit wordt wel hoofdzakelijk in de privé-situatie beleden, een moskee wordt amper bezocht.
Strikt praktiserende moslims zijn zeer actief in de rituele (bidden, moskeebezoek) en culturele (halal eten, ramadan) praktijk. Ook zijn zij het sterkste van mening dat moslims moeten leven volgens de regels van de islam.
De twee meest gelovige groepen, de vrome en strikt praktiserende moslims, vormen samen 84 procent van de Marokkaanse moslims. Bij de Turkse moslims is dit minder dan de helft (45 procent). Er zijn weinig seculiere moslims (7 procent bij de Turken en 2 procent bij de Marokkanen).
Religieuze identiteit was en is belangrijk voor moslims
Het moslim-zijn was in 2006 belangrijk voor de Turkse en Marokkaanse moslims en dat was in 2015 nog onverminderd zo. Een zeer groot deel geeft aan dat het geloof een zeer belangrijk deel is van henzelf, vooral bij de Marokkaanse moslims (96 procent); de religieuze identificatie van Turkse moslims is, met 89 procent, iets minder sterk dan die van Marokkaanse moslims.
De moslimgroepen die het meest religieus zijn in hun gedrag en opvattingen, met name de strikte moslims, hebben hechte banden binnen de herkomstgroep,verrichten veel vrijwilligerswerk en mantelzorg. Tegelijkertijd is de sociaal-culturele afstand ten aanzien van autochtone Nederlanders groot. De seculiere moslims zijn het meest progressief in hun opvattingen, hebben het vaakst betaald werk, voelen zich verbonden met Nederland, en hebben relatief veel sociale contacten buiten de herkomstgroep. De sociaal-emotionele banden met de herkomstgroep zijn relatief minder sterk. Ook verrichten zij minder vaak vrijwilligerswerk en mantelzorg.
Het beeld van de Nederlandse samenleving is onder alle moslimgroepen, uitgezonderd de groep van seculiere moslims, weinig positief. Het vertrouwen in de regering en de politie is niet groot. Ook delen zij de perceptie van een soms vijandig maatschappelijk klimaat.
In 2060, zo berekende het Amerikaanse Pew Research Center, zullen er in de wereld bijna 3 miljard moslims zijn, tegenover 1,8 miljard in 2017. Een groei van 70 procent, terwijl de wereldbevolking in die periode met slechts 32 procent groeit. Ter vergelijking de verwachte groeicijfers van andere religies: christendom 34 procent, hindoeïsme 27 procent en jodendom 15 procent.
De sterke aanwas komt vooral op het conto van het hoge geboortecijfer. Islamitische vrouwen krijgen wereldwijd gezien gemiddeld 2,9 kinderen, christenen 2,6 en alle niet-moslims bij elkaar 2,2. Bovendien hebben moslims de laagste gemiddelde leeftijd van alle grote religies, namelijk 24 jaar in 2015.
Als de trends doorzetten, zullen moslims rond 2070 christenen in aantal overtreffen.
NOS 14.09.2018 Over tien jaar zijn er in het bisdom Utrecht nog maar tien tot vijftien parochies over waar eucharistievieringen worden gehouden. Dat zegt aartsbisschop Eijk in een interview met de Gelderlander. Nu zijn er nog 280 kerken in het bisdom.
Eijk zegt dat tien procent van de parochies in zijn gebied feitelijk failliet is en dat tien procent nog rijk is. De overige tachtig procent zit ertussenin.
“De kerk wordt niet gesloten door mensen die nog komen of door mij, maar door degenen die wegblijven en niet meer bijdragen”, zegt de aartsbisschop in de krant. Van de 3,5 miljoen katholieken in Nederland komen er nog maar 173.500 naar de kerk.
Onderhoudskosten
Zonder geld van kerkgangers kunnen parochies niet openblijven, omdat de onderhoudskosten van de monumentale panden erg hoog zijn.
Naast Utrecht vallen ook Gelderland boven de Waal, Overijssel en het noorden van Flevoland onder het bisdom. Het bisdom Utrecht is wat oppervlak betreft het grootste van Nederland.
AD 14.09.2018 De katholieke kerk verdwijnt in hoog tempo uit Nederland. In het hele aartsbisdom Utrecht zijn over tien jaar waarschijnlijk nog maar tien tot vijftien kerken over waarin eucharistievieringen worden gehouden. Nu zijn in dat gebied nog 280 kerken geopend.
Dat zegt aartsbisschop Wim Eijk in een interview met de Gelderlander, dat zaterdag verschijnt.
Door de snelle achteruitgang van het aantal katholieken dat kerken bezoekt en financieel bijdraagt, duiken parochies in de rode cijfers. Eijk zegt dat 10 procent van de parochies in zijn bisdom feitelijk failliet is, dat 10 procent nog rijk is en dat 80 procent er tussenin zit.
Geen andere keus
Door de snelle vergrijzing van de gelovigen en het achteruithollende kerkbezoek ontstaat een nijpende situatie. Elk jaar daalt het kerkbezoek van katholieken met 5 tot 6 procent. Officieel telt Nederland 3,5 miljoen katholieken. Maar van hen bezoekt verreweg het grootste deel nooit meer een kerk.
Gemiddeld zitten er in een weekend 173.500 mensen in de kerkbanken, blijkt uit de meest recente onderzoekscijfers van het Nijmeegse instituut Kaski. ,,De kerk wordt niet gesloten door mensen die nog komen of door mij, maar door degenen die wegblijven en niet meer bijdragen’’, zegt Eijk.
De kerk wordt niet gesloten door mensen die nog komen of door mij, maar door degenen die wegblijven en niet meer bijdragen
De onderhoudskosten van de vaak grote, monumentale kerken zijn te hoog. Het in gebruik houden van kerken wordt daarmee onbetaalbaar. Eijk stelt dat er geen andere keus is dan de sluiting van veel kerken. ,,Als je je rekeningen niet kunt betalen, dan wordt zowel de eerste als de tweede lezing gedaan door de deurwaarder.”
Negatief
Het bisdom Utrecht is qua oppervlakte het grootste van het land. Het omvat Utrecht, Gelderland boven de Waal, Overijssel en het noorden van Flevoland. Eijk voorspelde vier jaar geleden nog dat in dat gebied in 2028, als Eijk op 75-jarige leeftijd moet stoppen als aartsbisschop, twintig of dertig parochies over zouden zijn. Dat werd destijds als een negatief scenario gezien.
Eijk zegt nu dat hij destijds nog te positief is geweest. Hij houdt er sterk rekening mee dat parochies op grote schaal moeten fuseren. In een gebied als de Achterhoek, waar nu nog veel katholieken wonen, zullen dan straks nog maar een of twee kerken in functie zijn.
AD 06.09.2018 Een priester uit het Italiaans Oriago, nabij Venetië, is het zat om nog langer in de bodemloze decolletés van trouwlustige dames te moeten staren. De roomse geestelijke ziet met afgrijzen de halslijn van trouwjurken lager en lager worden en stelt daarom voor een fatsoenstaks in te voeren. Hoe lager het japonnetje, hoe hoger de prijs.
De door het celibaat gebonden prelaat Cristiano Bobbo kan het niet meer aan dat bruidjes zijn kerk betreden met uitzicht op een voor hem helse afgrond. ,,We zouden een vergoeding moeten heffen die in verhouding staat tot het fatsoen van de trouwjurk”, bepleit de priester. ,,Wie zich grof of vulgair uitdost, dus het minst gekleed, betaalt het meest voor de trouwceremonie.”
Al het wulpse vrouwenvlees zit de devote katholiek zo hoog dat hij zijn parochianen er een brief op poten over schreef. Bruiden zouden hun heilige verbintenis moeten aangaan in creaties die ‘eenvoudig’ zijn en van ‘goede smaak’ getuigen, aldus Bobbo. Tot zijn grote frustratie ziet hij voor het altaar een stijgend aantal outfits dat ‘niet geschikt is voor een kerkelijk huwelijk’.
Speelse provocatie
We zouden een vergoeding moeten heffen die in verhouding staat tot het fatsoen van de trouwjurk, aldus Cristiano Bobbo.
,,Plechtigheden zijn verworden tot glamoureuze sociale evenementen in plaats van spirituele plechtigheden”, betoogt de Italiaanse pater. Bobbo geeft toe dat zijn idee voor een heffing op een weelderige borstpartij een ‘speelse provocatie’ is, maar desondanks iets dat hij graag zou willen invoeren. ,,Al heeft het maar een kleine kans van slagen”, voegt hij eraan toe.
Het vrome voorstel leidt op sociale media tot grote hilariteit en een verhitte discussie. Veel Italianen verwijten de geestelijke ‘preutsheid’ en zeggen dat hij zijn greep op de werkelijkheid kwijt is. ,,Het lijkt wel of we teruggaan naar de jaren 40, toen er nog karrenvrachten taboes bestonden”, schrijft iemand op Twitter. ,,Wordt er nog iemand opgewonden van een laag uitgesneden hals?”
Onvermijdelijk krijgt Bobbo ook de seksuele misdragingen van zijn collega-geestelijken aangewreven. ,,Dan zouden we de kerk ook moeten belasten op basis van het aantal misbruikslachtoffers dat kerkleiders hebben gemaakt.” Anderen zijn minder streng en steunen het standpunt. ,,Ah, eindelijk wat gezond verstand”, zegt een dame. ,,Als mensen halfnaakt willen verschijnen, waarom gaan ze dan trouwen in de kerk?”
AD 17.07.2018 Er is binnen de katholieke kerk grote ophef ontstaan over een document dat het Vaticaan heeft gepubliceerd waarin wordt gesteld dat maagdelijkheid geen absolute vereiste is voor vrouwen die als Gewijde Maagd door het leven willen gaan. Vrouwen die zich al verbonden hebben tot een leven als ‘bruid van Christus’ reageren geschokt.
Het Vaticaan publiceerde eerder deze maand het ‘Ecclesiae Sponsae Imago’ waarin het gedetailleerde informatie geeft over de roeping en een twee jaar durende voorbereiding aanraadt alvorens gewijd te worden. Gewijde maagden ‘wijden zich in hun maagdelijkheid aan de Heer Jezus… Ze ervaren de spirituele vruchtbaarheid van een intieme relatie met hem’, stelt het document.
Tot schok van vele leden van de orde deelt het Vaticaan echter ook mee dat Gewijde Maagden geen maagden in de letterlijke zin van het woord hoeven te zijn, zo schrijft The Guardian. ,,De oproep om getuigenis af te leggen van de maagdelijke, echtelijke en vruchtbare liefde voor Christus is niet herleidbaar tot het symbool van fysieke integriteit”, klinkt het. ,,Kuisheid en het behoud van het lichaam in perfecte zelfbeheersing zijn geen essentiële voorwaarden”, luidt het verder.
Vrouwen die deel uitmaken van de Orde der Maagden verbinden zich ertoe als maagd door het leven te gaan en noemen zichzelf de ‘bruiden van Christus’. Op de dag van de inwijding in de Orde kleden ze zich in het wit en beloven ze eeuwige trouw aan Jezus. Na de ceremonie dragen ze trouwringen en mogen ze niet met een andere man huwen of een seksuele relatie met een man aangaan.
Wereldwijd zijn er naar schatting zo’n 5000 vrouwen in 42 landen die op die manier ‘gehuwd’ zijn met Christus, de meesten in Frankrijk, Italië en Argentinië. Gewijde Maagden zijn echter geen nonnen: ze wonen niet in kloosters, nemen gewoon deel aan het maatschappelijke leven en staan in voor hun eigen levensonderhoud.
Choquerend
De Amerikaanse Vereniging van Gewijde Maagden deelt mee ‘zeer teleurgesteld’ te zijn en noemt het advies ‘choquerend’. ,,De traditie van de kerk heeft altijd gesteld dat vrouwen die gewijde maagden worden nooit ‘gehuwd mochten zijn of in het openbaar onkuis mochten zijn geweest’. Er zijn zo’n 250 gewijde maagden in de VS.
NOS 08.06.2018 Priesters in de Australische hoofdstad Canberra staan binnenkort voor een duivels dilemma. Als ze tijdens de biecht horen over kindermisbruik, dan moeten ze dat melden bij de politie.
De nieuwe wet in het federale district waarin Canberra ligt, staat lijnrecht tegenover het kerkelijk recht. Daarin is het biechtgeheim onschendbaar en strafbaar met verstoting uit de kerkelijke gemeenschap, ofwel excommunicatie. Iets wat de Rooms-Katholieke Kerk altijd heeft benadrukt, zegt correspondent Robert Portier in het NOS Radio 1 Journaal. “En ik denk niet dat die opvatting zal veranderen nu de wet van kracht wordt.”
De wet is het gevolg van de schokkende onthullingen over kindermisbruik in het land. Daarin speelde de Rooms-Katholieke Kerk de hoofdrol, concludeerde een onderzoekscommissie. Sindsdien wordt de meldplicht voor instanties steeds verder uitgebreid. Zo moesten artsen en leraren al vermoedelijk kindermisbruik of -mishandeling melden. Vanaf volgend jaar geldt dat ook voor kerken.
Zelfs als iemand tijdens de biecht zegt dat hij van plan is een misdaad te begaan, mag de priester er volgens het kerkelijk recht niet over praten. aldus,Paul van Geest, hoogleraar kerkgeschiedenis.
De twee grootste kerkelijke stromingen van Australië denken verschillend over de nieuwe wet. De Anglicaanse Kerk heeft al in 2014 gezegd dat het biechtgeheim omtrent bepaalde misdrijven mag worden geschonden. Het moet dan wel gaan om zaken waar een celstraf van minimaal vijf jaar op staat, zoals kindermisbruik. Een andere voorwaarde is dat de dader zich nog niet heeft gemeld bij de autoriteiten.
De nieuwe wet in de Australische hoofdstad zal “heel ingewikkelde situaties” creëren, volgens hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest. “Zelfs als iemand tijdens de biecht zegt dat hij van plan is een misdaad te begaan, mag de priester er volgens het kerkelijk recht niet over praten.” Alleen de paus kan, theoretisch gezien, een priester vergeving bieden als hij het biechtgeheim schendt.
De wet treedt officieel op 1 juli in werking, maar er is nog een overbruggingsperiode. Daarin wordt juridisch getoetst of het biechtgeheim nou eigenlijk een recht is. Want het staat niet in het wetboek, maar wordt wel erkend door rechtbanken.
AD 08.06.2018 Minister Koolmees (integratie) is niet verbaasd dat de meeste moslims in ons land maar weinig positief aankijken tegen Nederland. ,,Polarisatie in onze samenleving is niet nieuw.”
Volgens gisteravond gepubliceerd onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) is het vertrouwen van de moslims in Nederland in de regering en de politie niet groot. Ook deelt het leeuwendeel de perceptie van een niet al te positief en soms vijandig maatschappelijk klimaat.
,,Ze voelen zich vaak buitengesloten, unfair behandeld en menen dat ze niet dezelfde kansen krijgen als de autochtone Nederlander”, vertelt onderzoeker Willem Huijnk. ,,De sociaal-culturele afstand is groot en ook onderschrijven zij conservatieve waarden.”
Verdere integratie
Koolmees: ,,We moeten echt wat aan de polarisatie doen. Zo heb ik recent nog een brief gestuurd aan de Tweede Kamer over de verdere integratie op de arbeidsmarkt. Dat ik een belangrijk stap, maar er is meer nodig. Daarover ben ik continu met de moslimkoepels in gesprek.”
Alleen de seculiere (nauwelijks praktiserende) moslims kijken positief naar onze samenleving, meldt het onderzoek. Zij zijn het meest progressief in hun opvattingen, hebben het vaakst betaald werk, voelen zich verbonden met Nederland, en hebben relatief veel sociale contacten buiten de herkomstgroep. Alleen is deze groep maar heel klein: slechts 7 procent van de Turkse moslims en 2 procent van de Marokkaanse moslims.
Het SCP-onderzoek zou eigenlijk pas komende maandag naar buiten komen, maar door een technische fout was het rapport gisteren al tijdelijk in te zien op de website. Daarom is het nu voor iedereen al gepubliceerd.
Telegraaf 08.06.2018 In politiek Den Haag wordt met enig ongemak gereageerd op de conclusies in het rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) dat de religiositeit onder moslims toeneemt en dat zij overwegend een negatief beeld hebben van de Nederlandse samenleving.
Minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) reageerde vrijdag terughoudend op het rapport. Hij had het nog niet kunnen doorspitten, was zijn verklaring. Hij benadrukte wel dat ’meer religiositeit’ an sich geen probleem is, maar zei zich zorgen te maken over ’polarisatie’ in de samenleving.
De bewindsman hoopt door betere kansen op de arbeidsmarkt voor allochtonen en door goed contact te houden met religieuze koepelorganisaties, de onderliggende problemen te kunnen pakken.
Coalitiepartijen VVD en CDA tonen zich niet erg verrast door de gepresenteerde conclusies. „Uit dit rapport blijkt dat er te veel mensen zijn die op grote afstand staan van de samenleving”, aldus VVD-Kamerlid Bente Becker. „Te lang is er te weinig van mensen gevraagd om mee te doen en mensen zijn te lang aangesproken als groep in plaats van individu. Dat tij moet gekeerd worden.”
Ze wijst op de voorgenomen maatregelen uit het regeerakkoord, zoals dat er meer aandacht moet komen voor burgerschap. CDA-Kamerlid Pieter Heerma verwacht ook dat het aanpakken van buitenlandse beïnvloeding van moskeeën en van haatdragende imams zijn vruchten zal afwerpen, net als het aanspreken van problemen op de arbeidsmarkt.
Minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (D66). Ⓒ ANP
Maar hij geeft toe dat daarmee het probleem niet meteen is opgelost. „Dit is niet iets wat van vandaag op morgen te veranderen is. Er is ook niet één makkelijk antwoord, maar dat maakt de noodzaak om te handelen eerder groter dan kleiner.”
Onderwijs
De SP vindt dat het kabinet toch ook eens serieus moet kijken naar het onderwijs. „We moeten echt nadenken of we willen dat we aparte islamitische scholen, joodse scholen etcetera hebben. Als je weigert daaraan iets te doen, is het dweilen met de kraan open.”
Ook vindt hij dat overheden en publieke instellingen altijd heel duidelijk het voorbeeld moeten geven. „Als bij een college mannen en vrouwen gescheiden zitten, dan moet het college geen doorgang vinden. Dat doen we hier niet.”
’De-islamiseren’
De PVV ziet in de uitkomsten van het rapport evenwel het zoveelste bewijs dat ’de-islamiseren’ de enige oplossing is. Kamerlid Machiel de Graaf hekelt dan ook het ’linkse mantra’ dat polarisatie of de arbeidsmarktpositie van allochtonen debet zijn aan het negatieve beeld van moslims van de Nederlandse samenleving. „Ze hebben hier alle kansen gekregen: zorg, onderwijs, een gespreid bedje. Als je die kansen weigert te pakken en ook nog eens gaat klagen, kan je maar beter lekker naar een islamitisch land vertrekken.”
Over enkele weken vindt er een debat plaats in de Tweede Kamer over integratie.
NOS 08.06.2018 Voor Nederlandse moslims is het geloof de afgelopen tien jaar belangrijker geworden, blijkt uit een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Dat komt voor een deel door de toegenomen spanningen tussen moslims en niet-moslims en als gevolg daarvan een gevoel van uitsluiting.
“De afwerende houding vanuit de Nederlandse samenleving maakt het geloof, de moslimidentiteit en het behoren tot een gemeenschap extra aantrekkelijk”, staat in het SCP-rapport De religieuze beleving van moslims in Nederland. Diversiteit en verandering in beeld. “De negatieve beeldvorming kan een stimulans zijn om zich te verdiepen in de kennis over de islam.”
Iets meer ongelovigen
Het onderzoek is gebaseerd op gegevens uit 2015 en richt zich voornamelijk op Nederlanders van Turkse en Marokkaanse afkomst, omdat dat de grootste islamitische groepen zijn. Van hen noemt respectievelijk 86 en 94 procent zichzelf moslim. Het aantal ongelovigen is onder Turken in tien jaar tijd iets toegenomen (tot 10 procent), onder Marokkanen is het gelijk gebleven (5 procent).
De ondervraagden die zichzelf wel moslim noemen, zijn de afgelopen tien jaar vaker gaan bidden. Vooral onder Turkse Nederlanders is het moskeebezoek toegenomen, moslima’s van vooral Marokkaanse afkomst zijn vaker een hoofddoek gaan dragen. Bijna allemaal geven ze aan dat hun geloof een zeer belangrijk onderdeel is van henzelf.
Het SCP onderscheidt vijf soorten moslims, die hun geloof ieder op een andere manier invullen:
Vijf soorten moslims (SCP)
TYPE
KENMERKEN
Seculier
Noemt zichzelf moslim, maar doet er in de praktijk weinig mee. Bidt niet, maar eet veelal wel halal. Een minderheid doet mee aan de ramadan.
Cultureel
Gaat niet naar de moskee en bidt nauwelijks, maar hecht wel erg aan zijn geloof. Negatieve opmerkingen over de islam doen pijn. Eet halal.
Selectief
Geeft zijn eigen invulling aan het geloof. Een deel gaat regelmatig naar de moskee, maar bidt niet vijf keer per dag. Eet halal en vindt de ramadan belangrijk.
Vroom, privaat
Leeft de meeste geloofsregels na, maar beleeft het geloof in de privésituatie. Gaat niet vaak naar de moskee. Relatief veel vrouwen.
Strikt, praktiserend
Trouwe moskeeganger, leeft alle geloofsregels na en vindt dat andere moslims dat ook moeten doen.
Het SCP stelt vast dat steeds meer Nederlandse moslims tot de laatste twee categorieën behoren. Onder moslims van Turkse afkomst is dat percentage in tien jaar tijd gestegen van 37 naar 45 procent; onder moslims van Marokkaanse afkomst was een stijging te zien van 77 tot maar liefst 84 procent.
Deze groepen zijn overigens niet zomaar te bestempelen als streng orthodox of salafistisch, benadrukt het SCP. Het onderzoek geeft daarvoor te weinig informatie. Hooguit 0,5 procent van de moslims noemt zichzelf salafistisch, maar veel streng orthodoxen gebruiken die naam niet omdat zij hun geloof als de ware islam beschouwen en niet als een stroming. Uit eerder onderzoek kwam naar voren dat ongeveer 8 procent van de moslims streng orthodox is.
Voor diversiteit, tegen geweld
Het SCP-onderzoek laat wel zien dat het merendeel van de vrome en strikte moslims openstaat voor culturele diversiteit. Bijna iedereen zegt het goed te vinden dat de samenleving uit meerdere culturen bestaat. Minder dan 10 procent heeft begrip voor religieus geweld.
Bij verkiezingen gaat een groot deel van de strenge moslims stemmen. “Ze wijzen de democratische rechtsstaat en de bijbehorende instituties dus voor het overgrote deel niet af”, concludeert het SCP, dat erop wijst dat veel salafisten dat wel doen.
Dat neemt niet weg dat veel moslims – streng of minder streng – een negatief beeld hebben over de samenleving. Ongeveer 40 procent vindt dat andere Nederlanders over het algemeen te vertrouwen zijn. De rechtspraak en de politie krijgen als rapportcijfer een krappe voldoende, de regering een onvoldoende.
Discriminatie
Ongeveer driekwart van de moslims zegt dat mensen met hun achtergrond af en toe of vaak worden gediscrimineerd. Bijna de helft heeft dat naar eigen zeggen ook zelf geregeld ondervonden. Ongeveer 60 procent zegt dat er in Nederland veel te negatief over de islam wordt gedacht.
Opmerkelijk is dat de selectieve moslims, die niet de strengst gelovigen zijn, het meest negatief oordelen over Nederland en de Nederlanders. Bijna de helft voelt zich hier niet thuis, dat is meer dan andere moslims. Ze willen dan ook het vaakst terug naar het land van herkomst.
De onderzoekers vermoeden dat dat komt doordat selectieve moslims relatief jong zijn en, juist omdat ze minder streng zijn in hun geloof, dichter bij de Nederlandse samenleving staan. Daardoor ervaren zij vaker een gevoel van discriminatie en uitsluiting.
Vastklampen
Wetenschappers gaan er vaak van uit dat gelovige migranten die lange tijd in een overwegend seculiere maatschappij wonen, steeds minder religieus worden. Bij moslims in Nederland lijkt dit niet te gebeuren, blijkt uit dit rapport.
Volgens de onderzoekers komt dat doordat de directe omgeving van veel moslims helemaal niet seculier is. Ze leven in hun eigen sociale netwerk en komen daardoor nauwelijks op een positieve manier in aanraking met andere denkbeelden.
“De negatieve oordelen over de islam en moslims vanuit de Nederlandse maatschappelijke omgeving stimuleren het aanhalen van de banden binnen de herkomstgroep en het onderlijnen van de moslimidentiteit”, staat in het rapport. Met andere woorden: wie de Nederlandse maatschappij als vijandig ervaart, klampt zich vast aan zijn geloof.
Telegraaf 08.06.2018 De religiositeit onder Nederlanders van Turkse en Marokkaanse afkomst is de afgelopen jaren toegenomen. Ze bidden vaker, de vrouwen dragen vaker een hoofddoek en de moskee wordt vaker bezocht. Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).
Van de Marokkaanse moslims bidt volgens het onderzoek 78 procent vijf maal per dag, bij de Turkse moslims is dit 33 procent. Bij de Turkse moslims is het moskeebezoek toegenomen. Ongeveer 40 procent van beide groepen bezoekt tenminste wekelijks een moskee.
Vaker een hoofddoek
Marokkaanse moslima’s dragen steeds vaker een hoofddoek. Meer dan driekwart van hen (78 procent) zegt er een te dragen, tegen 64 procent tien jaar geleden. Ook bij jongeren en de tweede generatie is een toename te zien. Bij Turkse moslima’s is deze toename er niet.
Zeven van de acht Marokkaanse moslims vasten alle dagen tijdens de ramadan. Bij Turkse moslims geldt dat voor iets meer dan de helft. Een zeer groot deel van de moslims eet (bijna) altijd halal.
Lichte toename niet-gelovigen
Onder Turkse Nederlanders is in de periode 2006-2015 een lichte toename in het deel dat niet-gelovig is, onder Marokkaanse Nederlanders niet. Het aandeel moslims is bij Turkse Nederlanders afgenomen (van 93 naar 86 procent), maar niet bij Marokkaanse Nederlanders. Van hen beschouwen 94 van de 100 zich moslim. Vooral hoger opgeleide en tweede generatie Turkse Nederlanders noemen zich relatief vaak niet-moslim.
Op basis van hun religieus gedrag, opvattingen en identificatie zijn vijf groepen moslims te onderscheiden. De twee meest gelovige groepen, de vrome en strikt praktiserende moslims, vormen samen 84 procent van de Marokkaanse moslims. Bij de Turkse moslims is dit minder dan de helft (45 procent). Er zijn weinig seculiere moslims (7 procent bij de Turken en 2 procent bij de Marokkanen).
AD 19.03.2018 Wethouder Joris Wijsmuller heeft zeven kerken in Den Haag uit de periode van de wederopbouw aangewezen als gemeentelijk monument. Dit doet hij na een onderzoek van de gemeente Den Haag naar deze periode.
Onder de zeven kerken vallen de Maranathakerk in Duinoord, de Thomaskerk in Leyenberg, de Laakkerk in Laakkwartier, de R.K. Kerk OLV van Fatima in Leyenburg, de Shalomkerk in Vrederust, de R.K. Kerk Onbevlekt Hart van Maria in Marlot en de Kruispuntkerk in Mariahoeve. Alle kerken stammen uit de wederopbouwperiode tussen 1945 en 1965.
Kerkgebouwen zijn vaak bakens in de wijk en het zijn goed gebouwde gebouwen die nog lang mee kunnen
Peter Bos
De Haagse Stadspartij (HSP) is blij met het initiatief van hun wethouder. Door de ontkerkelijking worden steeds meer kerkgebouwen niet meer gebruikt, maar de partij wil dat de kerken behouden blijven. Volgens de HSP kunnen leegstaande kerken prima een nieuwe functie krijgen.
Succes
,,Ik heb er samen met andere politieke partijen met succes op gehamerd dat we meer tijd moeten nemen om alternatieve plannen voor lege kerken een reële kans te geven’’, laat fractievoorzitter van de HSP Peter Bos weten.
,,Kerkgebouwen zijn vaak bakens in de wijk en het zijn goed gebouwde gebouwen die nog lang mee kunnen. Met een beetje creativiteit kun je leegstaande kerken prima verbouwen en er een nieuwe functie aan geven’’, verduidelijkt hij.
Den HaagFM 19.03.2018 De gemeente Den Haag heeft zeven kerkgebouwen uit de Wederopbouwperiode aangewezen als gemeentelijk monument. Het gaat om de volgende kerken: de Maranathakerk in Duinoord, R.K. Kerk Onbevlekt Hart van Maria in Marlot, Kruispuntkerk in Mariahoeve, Thomaskerk (foto) in Leyenburg, Laakkerk in het Laakkwartier, R.K. Kerk OLV van Fatima in Leyenburg en de Shalomkerk in Vrederust.
Door de ontkerkelijking zijn de afgelopen jaren steeds meer kerkgebouwen leeg komen te staan en kwam bij veel kerken sloop in beeld. In de gemeenteraad probeerde onder meer de Haagse Stadspartij de kerken een nieuwe functie te geven zodat ze behouden zouden blijven. Zo wordt de Bethelkerk in Loosduinen gerenoveerd en is er ook een behoudplan voor de Valkenboskerk gekomen.
Gemeenteraadslid Peter Bos van de Haagse Stadspartij is blij met het besluit van wethouder Joris Wijsmuller. “Ik heb er samen met andere politieke partijen met succes op gehamerd dat we meer tijd moeten nemen om alternatieve plannen voor lege kerken een reële kans te geven. Die aanpak werkt. Kerkgebouwen zijn vaak bakens in de wijk die nog lang mee kunnen. Met een beetje creativiteit kun je leegstaande kerken prima verbouwen en er een nieuwe functie aan geven.” …lees meer
Elsevier 05.03.2018 Het rooms-katholicisme en de islam hebben meer gemeen dan mensen denken, vindt de Britse aartsbisschop Vincent Nichols. Daarom wil de katholieke kerk in Londen de banden tussen de twee religies versterken.
Vorige week bezocht aartsbisschop van Westminster Vincent Nichols het Centrum voor Islamitische Studies in Oxford, meldt de Britse krant The Times. Daar zei hij dat ‘de dialoog tussen geloof en maatschappij significant zou verarmen’ als het gesprek tussen de twee religies ontbreekt of vijandig verloopt. Het islamitische centrum in Oxford, waarmee naar schatting een bedrag van 100 miljoen pond (zo’n 112 miljoen euro) was gemoeid, werd in mei vorig jaar geopend door de Britse prins Charles.
Nichols zei weinig ervaring te hebben met gesprekken met moslimleiders, maar put naar eigen zeggen hoop uit een bijeenkomst van religieuze leiders in de centrale moskee van Birmingham na de aanslagen van 11 september 2001. Destijds was Nichols aartsbisschop in de op één na grootste stad van Engeland. Volgens hem leidde de ontmoeting tot ‘blijvende persoonlijke relaties’ en ‘gemeenschappelijke solidariteit’. Anderhalf jaar geleden zei Nichols ook al dat Britten kunnen leren van het ‘levende’ geloof van islamitische immigranten.
De aartsbisschop noemt samenwerking tussen katholicisme en islam noodzakelijk om de groeiende secularisatie in het Verenigd Koninkrijk tegen te gaan. Hij uitte kritiek op mondialisering en de ‘on demand-cultuur’, die ervoor zouden zorgen dat mensen steeds minder diepgaand nadenken, onder meer over geloof. Dat verzwakt de positie van religie in het Verenigd Koninkrijk, waarschuwt Nichols.
Steeds minder katholieken, steeds meer moslims in Verenigd Koninkrijk
Ook in Nederland zijn moslims bezig aan een opmars: in grote steden als Amsterdam en Den Haag zijn meer moslims dan christenen, berekende het Centraal Bureau voor de Statistiek enkele jaren terug al. In 2006 voorspelde het Sociaal en Cultureel Planbureau al dat Nederland kort na 2020 meer moslims dan katholieken zal tellen.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
OmroepWest 02.02.2018 Zondag naar de kerk gaan is in de meeste gezinnen allang geen vanzelfsprekendheid meer. De ontkerkelijking zorgt ervoor dat steeds meer kerken leeg komen te staan en dat kost de kerkbesturen veel geld. Zij willen van de gebouwen af. Maar omwonenden hebben de soms karakteristieke gebouwen in hun hart gesloten en vechten te vuur en te zwaard voor hun kerk.
De Valkenboskerk op de hoek van de Zuiderparklaan en de Loosduinsekade is de laatste kerk die verdedigd wordt door buurtbewoners. Ze komen zelf al lang niet meer in de kerk maar het aangezicht van het imposante bouwwerk betekent voor sommige bewoners veel. ‘Als de Valkenboskerk gesloopt wordt, dan breekt mijn hart’, zei een buurvrouw van de kerk donderdagavond tijdens een commissievergadering van de Haagse gemeenteraad.
De sloopkogel is het lot dat de kerk mogelijk te wachten staat. De Protestantse Kerk Den Haag (PGG) heeft een geïnteresseerde koper gevonden die het gebouw zal slopen en er tientallen nieuwe woningen neer zal zetten. Het kerkgenootschap heeft de inkomsten hard nodig voor het behoud van andere kerken, zei kerkrentmeester Oosterheert van PGG in de commissievergadering.
Alternatief plan
Bewoners zien de nieuwbouwplannen helemaal niet zitten en hebben een alternatief plan gemaakt waarbij de kerk behouden blijft en er kluswoningen in het gebouw komen. ‘Een kerk heeft een maatschappelijke waarde in een wijk’, zei Anja Voskuil van het actiecomité Valkenbos Blijft!. ‘Wij hebben niets met zo’n geel appartementencomplex. Het is betekenisloos.’
De discussie over de Valkenboskerk staat niet op zichzelf. In totaal veertien protestantse en katholieke kerken worden door de kerkbesturen afgestoten omdat ze leeg staan. De gemeente probeert zoveel mogelijk kerken te behouden door een standaard proces te doorlopen.
Proces
‘We kijken eerst samen met de kerkbesturen of er mogelijk een andere geloofsgemeenschap het gebouw wil kopen zodat de maatschappelijke functie hetzelfde blijft,’ legt wethouder Joris Wijsmuller (HSP) uit. ‘Als dat niet lukt proberen we het een andere functie te geven en als dat ook niet gaat dan kijken we naar mogelijkheden die de stad ook nodig heeft zoals nieuwe woningen en dan kan het nodig zijn om kerken te slopen.’
De Theresiakerk aan de Apeldoornselaan staat bijvoorbeeld op de rol om gesloopt te worden voor nieuwbouw.
Ook de Pauluskerk aan de Monseigneur Nolenslaan blijft bestaan en krijgt een nieuwe bestemming. In de kerk komen 21 appartementen waarbij veel oude kenmerken van de kerk in stand blijven.
Motie
Of het actiecomité Valkenbos Blijft! de Valkenboskerk kan redden is nog niet duidelijk. Volgens wethouder Wijsmuller is het bewonersinitiatief financieel niet onderbouwd en daarom niet haalbaar. Maar de gemeenteraad heeft er wel oren naar. Op 15 februari 2018 zal Groep de Mos tijdens een raadsvergadering een motie indienen waarin het behoud van de Valkenboskerk gegarandeerd moet worden. De kans is groot dat deze motie een meerderheid krijgt.
Vijf vragen over de betogingen in het Afrikaanse land
VK 22.01.2018 Congolese ordetroepen hebben zondag volgens de Verenigde Naties zeker zes demonstranten doodgeschoten tijdens betogingen tegen president Joseph Kabila. De katholieke kerk had de demonstraties in meerdere grote steden georganiseerd na afloop van de kerkdiensten.
Waarom lopen Congolezen te hoop tegen hun president?
Veel Congolezen verwijten president Joseph Kabila dat hij langer aan de macht blijft dan de grondwet hem toestaat. Kabila, nu 46 jaar, kwam in 2001 als net 29-jarige aan de macht na de moord op zijn vader, Laurent-Désiré. In 2006 won zoon Joseph de eerste meerpartijenverkiezingen in Congo in veertig jaar. Volgens de grondwet mocht hij maximaal twee termijnen van elk vijf jaar uitzitten, een periode die afliep in 2016.
Joseph Kabila weigerde vervolgens nieuwe verkiezingen te houden, waardoor hij aan het roer is blijven staan. Congo heeft alsnog verkiezingen aangekondigd voor december van dit jaar, maar veel Congolezen wantrouwen de intenties van Kabila . Het immense Congo, dat rijk is aan grondstoffen, ontrafelt intussen met protesten en gewapende milities.
Waarom gaat de katholieke kerk voorop in het organiseren van protesten?
De kerk benadrukt steeds dat de grondwet moet worden nageleefd
De rooms-katholieke kerk stelt zich in de zwakke staat Congo op als hoeder van het algemeen belang, en dat betekent onder meer dat de kerk steeds benadrukt dat de grondwet moet worden nageleefd. Toen verkiezingen in 2016 uitbleven leidde bemiddeling door de geestelijken in een politiek akkoord dat voorzag in het terugtreden van Kabila, de installering van een overgangsregering, en nieuwe verkiezingen. De overeenkomst heet het Silvester-akkoord omdat het is gesloten op Oudejaarsdag 2016 – in de katholieke traditie staat oudejaarsavond ook wel bekend als Silvesteravond, naar de heilige Silvester die stierf op 31 december in het jaar 335. Kabila weigerde echter om het akkoord te respecteren. De kerk ging zich daarna steeds activistischer opstellen: ze organiseerden afgelopen oudejaarsdag protesten waarbij ook al zeker vijf doden vielen.
Er is vermoedelijk geen Afrikaans land waar de katholieke kerk zo’n sterke maatschappelijke rol speelt als in Congo. Van de naar schatting 78 miljoen Congolezen is zo’n 40 procent katholiek, volgens het Amerikaanse PEW Research Center. De kerkelijke invloed gaat terug tot de kerstening door de Belgische kolonisator, toen in de brousse de missiescholen en klinieken uit de grond schoten.
De kerk verzorgt heden ten dage diensten die de disfunctionerende Congolese staat niet verzorgt, hetgeen de kerk extra moreel gezag verschaft. Lokale bisschoppen begaven zich eerder ook al richting politiek terrein, met hun openlijke kritiek op militair leider en president Mobutu (1965-1997) en diens autoritaire bewind, persoonlijkheidscultus en ongeëvenaarde corruptie. Momenteel scharen leiders van moslimgemeenschappen en evangelische kerken in Congo zich achter het optreden van de katholieke kerk.
Spreekt het Vaticaan zich uit over de actuele crisis in Congo?
In september week paus Franciscus af van het protocol van Vaticaanstad door de bezoekende president Kabila welkom te heten in de bibliotheek in plaats van de receptieruimte. Maar de afgelopen dagen heeft Franciscus zich niet expliciet tot Kabila gericht. Wel riep hij zondag, op bezoek in Peru, de ‘autoriteiten van het Afrikaanse land, de officials en alle mensen’ wel op om ‘alle vormen van geweld te voorkomen en oplossingen te zoeken voor het algemeen welzijn’. Een meer uitgesproken houding lijkt er te zijn binnen de katholieke kerk in België.
De Belgische Bisschoppenconferentie riep op 11 januari ‘ons land, de Europese Unie en de hele internationale gemeenschap’ op om er voor te zorgen dat in Congo ‘fundamentele rechten en vrijheden’ zegevieren. De bisschoppelijke verklaring werd uitgevaardigd in het kader van een herdenkingsviering in Congo voor de doden die daar op 31 december vielen tijdens een ‘mars voor de democratie’.
Welke rol speelt de Congolese oppositie? En het Westen?
Congo’s oppositie geldt als zwak en verdeeld
Congo’s oppositie geldt als zwak en verdeeld. Oppositieleider Étienne Tshisekedi overleed vorig jaar op 84-jarige leeftijd in een Belgisch ziekenhuis. Tshisekedi had een voorname rol moeten gaan spelen in de overgangsregeling die eind 2016 alleen op papier tot stand kwam. Een andere oppositiepoliticus, ondernemer Moïse Katumbi uit de grondstoffenrijke provincie Katanga, woont in ballingschap. Landen als Amerika en Groot-Brittannië veroordelen de recente gewelddadigheden tegen betogers en ‘steunen’
Congolese burgers die vreedzaam demonstreren voor tenuitvoerlegging van het transitieakkoord. De EU, VN en Afrikaanse Unie waren betrokken bij de totstandkoming van dat akkoord. De vraag is of de internationale instanties en Amerika inmiddels niet wat meer kunnen doen. Analist Nadia Nsayi, geboren in Congo en werkzaam voor vredesbeweging Pax Christi en ontwikkelingsorganisatie Broederlijk Delen in België, sprak in oktober van ‘Congomoeheid’ binnen de EU. De regering-Trump beschouwt Congo volgens haar ‘niet als een (grote) prioriteit beschouwt’.
VK 12.07.2017 De grootste kerk van protestants Nederland mag worden gebouwd in het Zeeuwse visserdorp Yerseke. Bij de hoofdelijke stemming in de gemeenteraad stemden dinsdagavond tien raadsleden voor en acht tegen.
De omvang en de ligging van het godshuis leidde tot veel verzet. Omwonenden verwachten verkeershinder en hekelen de bouw van de ‘megakerk’ aan de rand van een natuurgebied.
Op 3,8 hectare zal een parkeerplaats voor 353 auto’s komen, een woning voor de dominee, een voor de koster en een zalencomplex met een kerkgebouw waarvan de torenspits 49,3 meter de lucht in reikt. In de kerk zal plaats zijn voor tweeduizend gelovigen. De orthodoxe geloofsgemeenschap heeft al ruim 4 van de begrote 13 miljoen ingezameld.
‘Dit is heel erg jammer’, zegt raadslid Andries Jumelet van de ChristenUnie over de stemming. ‘Yerseke Moer, waar de kerk gebouwd moet worden, is een uniek natuurgebied. Daar mag niet gebouwd worden, staat in het omgevingsplan. Ik verwacht dan ook dat de Raad van State er korte metten mee gaat maken.’ Boze bewoners hadden de stap naar de raad al aangekondigd.
De SGP vormt samen met het CDA en de VVD een coalitie in de gemeente Reimerswaal, waar Yerseke onder valt. In hun coalitieakkoord spraken zij drie jaar geleden af dat er een nieuwe kerk zou komen. Maar CDA en VVD hebben kortgeleden hun twijfels geuit. Uiteindelijk stemde de hele CDA-fractie voor en een van de twee VVD’ers tegen.
De stem voor van VVD-raadslid Jan Cees van der Endt bleek cruciaal. Zijn enige fractiegenoot Thea Laban, fel tegenstander van het plan, liet zich niet overtuigen. Ondanks dat ze is bedreigd vanwege haar standpunt, schrijft een aanwezige verslaggever van de Zeeuwse krant PZC.
Lees ook;
‘Megakerk’ zorgt voor rumoer
Rumoer over de bouw van een nieuw, groot gebedshuis gaat vandaag de dag steevast om een moskee. Zo niet in Yerseke. Daar is het de aangekondigde bouw van een ‘megakerk’ van de gereformeerde gemeente die tot ophef leidt.
BB 12. 07.2017 Geen megamoskee in Gouda, wel een megakerk in Yerseke. De gemeenteraad van Reimerswaal stemde gisteravond met een krappe meerderheid in met de bouw van de kerk die plaats moest gaan bieden aan tweeduizend gelovigen. De kerk is omstreden omdat het gebouw komt te staan aan de rand van een natuurgebied. Ook vrezen omwonenden verkeersoverlast.
Groeiende kerkgemeente
Het nieuwe kerkgebouw is volgens wethouder Jaap Sinke (SGP) nodig omdat de Gereformeerde Gemeente in Yerseke sterk groeit. Inmiddels zou die uit 2400 leden bestaan, waar in de huidige kerk slechts plaats is voor 1400. De nieuwe kerk krijgt een toren van vijftig meter hoogte. Naast het gebouw is een parkeerplaats voorzien met ruimte voor 350 auto’s. Tegenstanders hebben inmiddels verklaard het besluit tot bij de Raad van State aan te vechten.
Verkeersinfarcten
Vooral de ligging van de kerk, aan de rand van een beschermd natuurgebied, zet in het dorp kwaad dorp. Ook zijn bewoners bang voor verkeersinfarcten in het weekend. ‘’We zullen alle mogelijke oplossingen die binnen ons bereik liggen aanpakken voordat de schop de grond in gaat’, verzekerde Sinke zijn critici bij het raadsdebat. Uiteindelijk stemden coalitiepartijen SGP en CDA voor, coalitiegenoot VVD stemde verdeeld. Net genoeg om met tien stemmen voor en acht tegen het bestemmingsplan goed te keuren.
Telegraaf 11.07.2017 De gemeenteraad van Reimerswaal heeft dinsdagavond ingestemd met de komst van een megakerk aan de rand van het Zeeuwse dorp Yerseke. De bouw van de kerk die plaats moet bieden aan 2000 gelovigen is omstreden.
Inwoners vrezen voor verkeersoverlast en het gebouw zou ook te groot zijn. Wat oppervlakte betreft wordt het de grootste kerk van het land. De komst van de kerk was ook omstreden omdat die midden in een natuurgebied komt.
Gemeenteraad verdeeld
Na een avond van felle debatten was er uiteindelijk een meerderheid voor de bouw van kerk aan de Steeweg. De gemeenteraad was verdeeld, het voorstel kreeg tien stemmen voor en acht stemmen tegen.
De kerk voor de protestanten van de Gereformeerde Gemeente wordt een van de grootste van Nederland, met een torenspits van bijna 50 meter hoog, tweeduizend zitplaatsen, verschillende zalen en 350 parkeerplekken.
Veel kerkgangers
De verdeeldheid in de gemeenteraad geeft een goed beeld van de samenleving in het vissersdorp. De bevolking, Yerseke heeft bijna 7.000 inwoners waarvan een kleine 2.400 lid is van de Gereformeerde Gemeente, is ook verdeeld over dit onderwerp.
Advocaat De Winter, die de bezwaarhebbende omwonenden vertegenwoordigde, stipte problemen als de verkeersveiligheid, drukte, gevaar van wild parkeerders en de problemen bij een noodsituatie aan.
Kerk in natuurgebied
De kerk komt ook nog eens in een natuurgebied te staan. Wethouder Jaap Sinke van de SGP, dat zeven van de negentien zetels heeft in de gemeente Reimerswaal, beloofde de gemeenteraad dat de verkeerssituatie eerst aangepakt zal worden, voor de kerk gebouwd wordt.
Hij kreeg veel kritiek vanuit de gemeenteraad op zijn handelswijze. Onder meer van Thea Laban-Mos van de VVD. Haar bezwaren tegen dit plan kwamen haar overigens heel duur te staan in de afgelopen weken. Zo werd ze bedreigd, iets dat de wethouder ‘verschrikkelijk’ noemde.
Grootste kerk in Opheusden
Overigens is de nog te bouwen kerk in Yerseke wat zitplaatsen betreft niet de grootste. Het gebedshuis van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland in het Gelderse dorp Opheusden spant de kroon met 2850 stoelen.
Telegraaf 11.07.2017 De gemeenteraad van het Zeeuwse dorp Yerseke velt dinsdagavond een oordeel over de bouw van een gigantische gereformeerde kerk. Het gebedshuis moet plaats gaan bieden aan tweeduizend gelovigen. Wat oppervlakte betreft wordt het de grootste kerk van het land. De komst van de kerk is onder meer omstreden omdat die midden in een natuurgebied komt.
In 2015 behoorde de helft van de Nederlandse volwassenen naar eigen zeggen tot een kerkelijke gezindte, aldus cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Iets minder dan een kwart van de Nederlandse kerkgangers is katholiek, 16 procent protestants. Van de protestanten geeft 7 procent aan hervormd te zijn. Respectievelijk 3 en 6 procent rekent zich tot de gereformeerde kerk of de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).
Drenthe, Overijssel, Gelderland en Zeeland zijn met 11 tot 14 procent van de bevolking de provincies met de meeste hervormden. De inwoners van Friesland behoren vaak tot de PKN.
Gereformeerden
Gereformeerden zijn de trouwste kerkgangers. Volgens landelijke CBS-cijfers gaan twee op de drie minstens een keer per maand naar de kerk. Meer dan de helft doet dat minstens een keer per week. Van de PKN’ers gaat 56 procent regelmatig naar een dienst.
Van alle inwoners van Reimerswaal, waar het dorp Yerseke onder valt, gaat 49,6 procent minimaal een keer maand naar de kerk. De gemeente telt 22.411 inwoners. In heel Zeeland wonen 381.719 mensen.
Opheusden
Bij de volkstelling van 1849 meldde vrijwel iedereen tot een kerkgenootschap te behoren. Nederland was 100 procent religieus. In 1879 waren er de eerste tekenen van ontkerkelijking in Friesland en Groningen. Vanaf 1999 neemt de kerkelijkheid in vrijwel alle provincies af.
Overigens is de nog te bouwen kerk in Yerseke wat zitplaatsen betreft niet de grootste. Het gebedshuis van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland in het Gelderse dorp Opheusden spant de kroon met 2850 stoelen.
VK 11.07.2017 Rumoer over de bouw van een nieuw, groot gebedshuis gaat vandaag de dag steevast om een moskee. Zo niet in Yerseke. Daar is het de aangekondigde bouw van een ‘megakerk’ van de gereformeerde gemeente die tot ophef leidt. Vanavond beslist de gemeenteraad van het Zeeuwse vissersdorp over de droomwens van de orthodoxe geloofsgemeenschap, waarvoor zij al ruim 4 miljoen euro heeft ingezameld. Het zal er bij de stemming om spannen.
Geeft de gemeenteraad van Reimerswaal, waar Yerseke onder valt, groen licht voor het bouwwerk, dan wordt de kerk de grootste van protestants Nederland. Op een lap grond van 3,8 hectare zal een parkeerplaats voor 353 auto’s komen, een woning voor de dominee, een voor de koster en een zalencomplex met een kerkgebouw waarvan de torenspits 49,3 meter de lucht in reikt. In het godshuis zal plaats zijn voor tweeduizend gelovigen.
‘Kolossale omvang’
De bouw van de kerk is begroot op 13 miljoen euro
De gereformeerde gemeente stelt dat door de groei van haar ledenbestand het huidige kerkgebouw in het hart van Yerseke te krap is geworden. Ze heeft haar oog laten vallen op een lap grond van een agrariër aan de westrand van het dorp, langs het natuurgebied Yerseke Moer. Er is al een voorlopig koopcontract getekend. De bouw van de kerk is begroot op 13 miljoen euro.
Oppositiepartijen, zoals Leefbaar Reimerswaal en de ChristenUnie, natuurvorsers en omwonenden zijn fel tegen. Niet alleen vanwege de verkeersdrukte, maar vooral hebben zij bezwaar tegen de locatie en de ‘kolossale omvang’ van het gebouw. Zij vinden het zonde en onnodig om een groot groengebied op te offeren want zien voldoende uitbreidingsmogelijkheden bij het huidige kerkgebouw. Mocht het plan door de gemeenteraad komen, dan stappen omwonenden naar de Raad van State, hebben zij al aangekondigd.
Rotonde
Voorstander is de SGP. Zij is de grootste partij in Yerseke, en twee handen op een buik met de gereformeerde gemeente, waarbij eenderde van de dorpsbewoners is aangesloten. De SGP vormt samen met het CDA en de VVD een coalitie. In hun coalitieakkoord spraken zij drie jaar geleden af dat er een nieuwe kerk zou komen.
Maar CDA en VVD hebben kortgeleden hun twijfels geuit, vooral bij de verkeersdrukte die rondom de kerk zal ontstaan. Van deze twee partijen zal het lot van de megakerk afhangen. Zij zullen de SGP aan een meerderheid moeten helpen. Daarop heeft SGP-wethouder Jaap Sinke vorige week op de valreep een voorstel gedaan om de toegangsweg naar de kerk te verbreden en een rotonde aan te leggen in de hoop de verkeersdrukte in goede banen te leiden. Vanavond zal blijken of de SGP zijn coalitievrienden hiermee heeft weten te paaien.
OmroepWest 30.06.2017 De kerk is hot. Volgens het blad ‘Kerk in Den Haag’ heeft Den Haag welgeteld 140 christelijke kerken. Tien jaar geleden lag dat aantal nog rond de 70 of 80. De kerk is echter al lang niet meer alleen dat gebouw met die hoge toren. Mensen richten ook kerken op in scholen, zaaltjes en zelfs in het theater.
In de zogenaamde kerkentest, die Kerk in Den Haag elke twee jaar uitvoert, wordt de balans opgemaakt. Of er nu ook meer mensen geloven, is moeilijk te zeggen, maar: ‘De kerk is absoluut niet op zijn retour’, zegt hoofdredacteur Jan Goossensen.
Als verklaring voor de toegenomen gelovigheid in Den Haag wijst Goossensen naar de diversiteit van de Hofstad. ‘Er wonen ongelofelijk veel verschillende etnische groepen in Den Haag die allemaal hun eigen geloof hebben en uitdragen. Dat zijn natuurlijk veel moslims, maar veel migranten geloven ook in het christendom.’
Chinese kerk
Het lijstje met migrantenkerken is lang. Van Ghanese, tot Bulgaarse, maar ook Portugese en Engelse; de smaken in Den Haag zijn heel divers. Hans Hemmes, redacteur van het blad, noemt als voorbeeld zijn bezoek aan de Chinese kerk in het Laagkwartier. ‘Ik bezocht de kerk als nieuweling en kreeg zelfs applaus toen de voorzitter mijn naam opnoemde. Het was er razend druk, en de meeste mensen leken heel erg op hun gemak. Heel leuk om te zien. Het gelooft leeft meer dan ooit lijkt het.’
De grote hoeveelheid aan kerken zorgt ervoor dat lang niet alle geloofgemeenschappen nog kunnen rekenen op een geschikte ruimte. Ze zijn daarom creatief: scholen, vergaderruimtes en zelfs huiskamers worden omgetoverd tot gebedsruimtes. Hemmes vertelt geamuseerd: ‘Ik was een keer in een dansstudio waar in de ene zaal de tango werd geoefend, terwijl in het andere vertrek een kerkdienst werd gehouden.’
Hippe kerken
Door de grote diversiteit aan kerken, verandert ook de manier waarop het geloof wordt uitgedragen. ‘Al lang niet meer zo traditioneel als vroeger’, vertelt Goossensen. ‘De City Life Church (CLC) aan de Escamplaan bijvoorbeeld wordt voornamelijk bezocht door kinderen, jongeren en jonge ouders van rond de 30 of 40. Die lopen gewoon in korte broeken, of zomerjurkjes met daaronder teenslippers. Zo zijn er steeds meer moderne kerken’, besluit hij.
Elsevier 27.03.2017Duane Miller, onderzoeker aan St. Mary’s University in het Amerikaanse San Antonio, zegt dat steeds meer moslims zich bekeren tot het christendom. Miller interviewde de afgelopen jaren talrijke ex-moslims en verwerkte hun beweegredenen in zijn onderzoek.
Drijfveren
De belangrijkste drijfveer voor veel bekeerlingen is het aanhoudende islamitisch geïnspireerde geweld. Miller bestudeerde een aantal casussen, waaronder de vervolging van christenen in Indonesië. Miller concludeert dat in de periode 1960-2010 10 miljoen Indonesische ex-moslims christen zijn geworden. Ook zouden wereldwijd 400.000 moslims zich tot het christendom hebben bekeerd in de nasleep van de aanslagen van 11 september 2001.
Vluchtelingen
Veel moslims bekeren zich tot het christendom nadat zij hun vaderland hebben verlaten. In Libanon omarmen veel Syrische en Iraakse vluchtelingen het christendom, soms om praktische redenen. Zo zouden de bekeerlingen makkelijker toegang krijgen tot de genereuze hulp van christelijke hulporganisaties.
Kerken in Duitsland zien een toename van bekeerde asielzoekers. Sommige christelijke organisaties richten zich specifiek op asielzoekers en verspreiden christelijke lectuur in asielzoekerscentra. Toch bestaat er twijfel over de motivatie van bekeerlingen. Zo is het lastiger om een christelijke vluchteling uit te zetten, omdat die zich kan beroepen op dreigende religieuze vervolging in het land van herkomst.
Christendom verdwijnt uit bakermat
Ondanks het toenemende aantal bekeringen zien de vooruitzichten voor het christendom er niet goed uit. In de komende decennia zal het christelijke geloof uit grote delen van het Midden-Oosten en Afrika zijn verdwenen. In 2070 zal de islam het christendom passeren als de grootste religie van de wereld.
AD 15.03.2017 In Den Haag staan zeker tien kerkgebouwen al jaren leeg. De panden zijn lastiger te verkopen dan gedacht. En de leegstand blijft groeien: de gereformeerde gemeente wil later dit jaar een van de twee gebedshuizen die zij nog in haar bezit heeft, afstoten.
Leden van de gereformeerde gemeente bezoeken nu nog zondagsdiensten in de kerk aan de Oude Boomgaardstraat (centrum) of de Eben Haëzerkerk aan de Nieuwe Laantjes op Scheveningen. Maar de gemeenten in Den Haag en Scheveningen gaan fuseren. Om de paar weken zijn er gezamenlijke diensten in een van de gebouwen.
Geschikt
Het plan was aanvankelijk om beide kerken af te stoten en een nieuwe start te maken op een derde locatie. Een commissie heeft maandenlang onderzoek gedaan naar een geschikte plek, maar dat heeft niets opgeleverd. Daarvoor zijn ook lege kerken bekeken, maar die bleken niet geschikt.
Het is nu aan de leden van de gereformeerde gemeente om een keuze te maken tussen de kerk aan de Oude Boomgaardstraat of de Eben Haëzerkerk aan de Nieuwe Laantjes.
,,Ik vrees dat er voor de kerk aan de Oude Boomgaardstraat in Den Haag wordt gekozen, omdat er daar meer parkeerplaatsen zijn”, meent koster Camphens van de Eben Haëzerkerk in Scheveningen.
De zoektocht naar een gebouw geeft aan hoe lastig het is om leegstaande kerken een bestemming te geven. Ze worden langzamerhand een blok aan het been van de protestantse gemeente PGG. De begroting voor 2017 heeft mogelijk een tekort van 688.000 euro. Een van de oorzaken is de trage verkoop van gesloten kerken.
Het bisdom heeft geen cijfers en verwijst naar de afzonderlijke parochies.
Intussen groeit ook het sentiment: in de facebookgroep ‘Den Haag zoals het was’ zijn sinds deze week de klokken van de Sacramentskerk te horen.
De leegstand van kerken kan natuurlijk niet los worden gezien van de ontkerkelijking, die zeker in de grote steden van Nederland niet te stoppen lijkt.
Telegraaf 22.02.2017 Jongeren voelen zich steeds minder aangetrokken tot een godsdienst. In 2015 behoorde 41 procent van de 15- tot 25-jarigen naar eigen zeggen tot een kerkelijke gezindte of levensbeschouwelijke groepering. Vijf jaar eerder was dat nog 49 procent. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) woensdag.
De daling is het grootst onder jongvolwassenen (18-25 jaar). Van de jongeren die zich nog wel religieus voelen, is het grootste deel katholiek (17 procent) of protestants (11 procent). 8 procent behoort tot een islamitische groepering.
Opvallend is het verschil in beleving tussen deze groepen. Ruim de helft van de protestanten geeft aan minstens één keer per maand naar de kerk te gaan. Van de katholieke jongeren doet slechts 6 procent dat. Een derde van de islamitische jongeren ziet regelmatig een moskee van binnen.
Trouw 22.02.2017 Het percentage jongeren dat zegt bij een godsdienst te horen is opnieuw gedaald. In 2010 zei 49 procent zich tot een godsdienst te rekenen, in 2015 was dat nog 41 procent. Het aantal godsdienstige jongeren daalt al sinds 1997.
Dit blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De daling is het sterkst onder jongvolwassenen (18-25 jaar): nu geloven nog vier op de tien jongeren in die leeftijdsgroep, in 2010 was dat nog 48 procent. Het aantal minderjarige godsdienstige jongeren is ook gedaald, van 51 procent in 2010 naar 45 procent in 2015.
Van de religieuze jongeren beschouwt 28 procent zich als christelijk, 8 procent als moslim, 17 procent als katholiek en 11 procent als protestants. De overige vijf procent behoort tot een kleinere godsdienst zoals het hindoeïsme of het boeddhisme. Meer dan de helft van de jongeren beschouwt zichzelf niet als religieus.
Kerkbezoek
Dat jongeren zich als religieus beschouwen betekent niet dat ze ook naar de kerk, moskee of een andere religieuze bijeenkomst gaan. Het aantal kerkgangers is het grootst onder de protestantse jongeren, meer dan de helft zegt minstens een keer per maand naar een dienst of religieuze bijeenkomst te gaan. Van de islamitische jongeren gaat 36 procent regelmatig naar een moskee. Onder katholieke jongeren is het aantal kerkgangers het laagst: slechts 6 procent zegt minstens eens per maand in de kerkbanken te zitten.
Vorig jaar bleek uit onderzoek van de Universiteit Utrecht onder vijfduizend scholieren dat juist de moslimjongeren minder snel seculariseren dan christelijke jongeren. “De identificatie als moslim blijft sterk onder jongeren, maar het navolgen van religieuze voorschriften neemt af”, zei hoogleraar sociologie Frank van Tubergen er destijds over in Trouw. Religie werd voor islamitische jongeren meer een privézaak. “Ze laten vooral de aspecten van het geloof die je publiek toont achterwege.”
Vaticaanse vragenlijsten
De katholieke kerk ziet de secularisatie van de jonge achterban met lede ogen aan. Het Vaticaan probeert nu met vragenlijsten in kaart te brengen waar jongeren behoefte aan hebben vanuit de kerk. In maart opent daarvoor een website, in 2018 wordt op een speciale bisschoppensynode besproken hoe de kerk jongeren beter kan bereiken. In de aankondiging van dit plan sprak het Vaticaan al voorzichtig uit waar de verbeterpunten zitten.
De kerk moet af van de ‘rigide houding die de verkondiging van het evangelie minder geloofwaardig maakt’ en moet ophouden ‘zich te gedragen op een ouderwetse manier’. En, zo schreef het Vaticaan, jongeren hebben vast zelf ook wel een paar goede ideeën over hoe de kerk het verkondigen van haar boodschap kan verbeteren. De kerk wil de stem van jongeren horen, benadrukte paus Franciscus.
Trouw 15.02.2017 Veel gelovigen zitten in hun maag met een oud en duur kerkgebouw. Katholieken in Halfweg hebben een oplossing gevonden. Ze halveren hun monumentale kerk.
Wat doe je met een kerkgebouw als het aantal kerkgangers slinkt? Wordt het sluiting, herbestemming of verbouwing? Het is een kwestie waar veel kerkelijke gemeenten mee in hun maag zitten. De toekomst van, vaak historische en monumentale, gebouwen is op dit moment een van de grootste thema’s voor protestantse en katholieke kerkbestuurders.
De katholieken van de Onze Lieve Vrouw Geboorte-parochie in Halfweg, een dorp tussen Amsterdam en Haarlem, hebben een oplossing gevonden. Hun monumentale kerk wordt niet gesloopt, maar wel zéér grondig onder handen genomen. De kerk wordt gehalveerd. Alleen de toren en een deel van de gevel staan nog overeind.“Het bisdom praat vaak over kerken verkopen en kerken slopen. Wat wij doen is van een heel andere orde”, zegt projectleider Gé Nibbering (65).
Het terrein is al enige tijd een bouwput. Bakstenen muren werden onlangs neergehaald. Ook zijn het altaar, orgel en kerkbanken verdwenen. Halfweg gaat er drastisch anders uitzien. Zo komt er een nieuw kerkplein. En op een groot deel van de kerkelijke grond komen huizen. In de karakteristieke pastorie komen drie zelfstandige woningen: van buiten Amsterdamse School, van binnen modern comfort. Door een groot deel van de kerkelijke grond ter beschikking te stellen voor woningbouw is het project voor de parochie kostendekkend.
Het is een ‘vrij unieke situatie’ waarin zijn kerk is beland, zegt Nibbering. “Het is nog niet eerder vertoond dat een parochie een kerk gaat verkleinen en tegelijk een soort gebiedsontwikkelaar wordt.” Een landschapsarchitect kwam er zelfs aan te pas om Halfweg op deze manier een nieuw dorpshart te geven.
In 2009 bestond het kerkgebouw 80 jaar, een gebeurtenis die toen nog groots werd gevierd. Wel was toen al duidelijk dat het bouwwerk – 600 zitplaatsen – inmiddels veel te ruim bemeten was. In dezelfde periode bleek eveneens dat het pand in zeer slechte staat verkeerde. Wat nu? Tal van vergaderingen volgden. De toekomst van het gebouw was onzeker. Enige tijd werd zelfs complete afbraak overwogen, iets dat immers veel vaker gebeurt.
Uiteindelijk werd in samenspraak met de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude besloten om het bestaande gebouw flink onder handen te nemen. Door de aanpak in Halfweg is een karakteristiek bouwwerk (voor een deel) gered. De kerk werd in 1928-1929 gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School. De bouwstijl, zogeheten ‘baksteenexpressionisme’, is in de rooms-katholieke kerkbouwkunst zeer spaarzaam toegepast.
Emotioneel
Afscheid nemen van een kerkgebouw blijkt in de praktijk dikwijls lastig. Vaak gaat verandering van gebouwen bij de kerkgangers met veel verdriet en pijn gepaard. Sommigen komen er al hun hele leven. In Halfweg kwamen er ook tranen. “Emoties komen altijd in dit soort gevallen”, zegt Nibbeling. “Maar doordat we een deel van het bestaande in stand houden, herkennen velen zich toch terug in het nieuwe kerkgebouw.”
Het project wordt voor het grootste deel vormgegeven door de parochianen zelf. Iedereen in de kerk wordt via nieuwsbrieven uitgebreid op de hoogte gehouden. En wat ook scheelt, zegt Nibbeling, is dat het tijdelijke kerkgebouw pal naast het bouwterrein staat. “Ook dat schept een bepaalde band. Er heerst in de kerk een soort bouwsfeer.”
Trouw 14.02.2017 Terwijl de meeste kerken leeglopen, trekken de op Amerikaanse leest geschoeide kerken als Hillsong in Amsterdam en Doorbrekers in Barneveld wekelijks meer zielen. Geen toeval, ontdekte Bjorn Visser. ’s Lands snelst groeiende kerken gebruiken hetzelfde succesrecept.
Bezoek je voor het eerst de Hillsongkerk aan het Rembrandtplein in Amsterdam, dan hoef je je geen moment een buitenstaander te voelen. Al bij de tramhalte word je opgewacht door gemeenteleden: van harte welkom, wat leuk dat je komt kijken. Eenmaal binnen word je waarschijnlijk nog een paar keer enthousiast aangeklampt. Ben je er klaar voor? De rockmuziek blaast er uit de speakers, de voorganger staat er voor een scherm met flitsende visuals.
Hillsong, afkomstig uit Australië en sinds een aantal jaar ook in Nederland, zwemt hard in tegen de secularisatie: ze groeit, en naar eigen zeggen nog stevig ook. En inderdaad, op zondagochtend zit het er vol. Hoe kan dat?
Door te zorgen voor een ‘wow’-factor, constateert student godsdienstpastoraal werk Bjorn Visser in zijn scriptie voor de Christelijke Hogeschool Ede. Hij enquêteerde onder gemeenteleden van kerken als Hillsong en sprak uitgebreid met de voorgangers en gemeenteleden.
Doorbrekers in Barneveld, City Life Church in onder meer Den Haag, City Changers in Den Bosch en Thousand Hills in Hilversum: allemaal hebben ze volgens Visser een sterke focus op het verwelkomen van nieuwe zielen, en allemaal groeiden ze het afgelopen decennium van niets naar honderden of in sommige gevallen zelfs meer dan duizend leden. Daarmee zijn ze – in ieder geval getalsmatig – de wonderkinderen van christelijk Nederland. Visser: “Het is de bedoeling dat je je direct thuis voelt. Zo brengen ze het ook. In sommige van die kerken staat op de flyers ‘welcome home’.”
Charismatisch
Nieuw is hun modus operandi niet. De kerken die Visser onderzocht zitten in de evangelische en de zogenoemde ‘charismatische’ hoek – God wordt er aanbeden met de handen in de lucht, de muziek komt van gitaar en drum, niet van een orgel. Persoonlijke ervaringen met de Heilige Geest zijn er belangrijk, net als het maken van een persoonlijke, bewuste keuze om Jezus te volgen.
Als het regent, staan gemeenteleden klaar met een paraplu. Stap je uit je auto, dan zorgen ze dat je droog binnenkomt, aldus Bjorn Visser.
In zulke kerken staat evangelieverkondiging van oudsher hoog aangeschreven. Bezoekers worden bij de deur verwelkomd en de voorganger spreekt er eenvoudige taal. “Deze kerken doen dat ook”, zegt Visser. “Maar ze gaan dus een stuk verder. Als het regent, staan gemeenteleden klaar met een paraplu. Stap je uit je auto, dan zorgen ze dat je droog binnenkomt.”
Er blijkt onder de respondenten een ontevredenheid te bestaan over de diepgang die ze ervaren. Mensen die al langer in de kerk komen, verlangen naar meer diepgang, aldus Visser in zijn scriptie.
Autocratisch leider
Misschien wel het belangrijkste verschil met andere kerken: het leiderschap. “De voorganger staat centraal: hij heeft de visie én voert die uit. Waar de voorganger in de meeste andere evangelische kerken en pinkstergemeenten wordt aangesteld en gecontroleerd door de oudsten, werken deze gemeenten top-down. Als de voorganger zegt: we planten (stichten, red.) morgen een kerk, dan doen ze dat. Van zulk charismatisch leiderschap gaat een aantrekkingskracht uit. Het is prettig om iemand te volgen die de weg wijst.”
Deze kerken excelleren in daadkracht, zegt Visser. “Dat de voorganger zelf beslissingen kan nemen, helpt enorm. In andere kerken moeten dat soort besluiten eerst besproken worden door bijvoorbeeld de raad van oudsten. Dat is democratischer, maar kost veel meer tijd.”
Hebben deze kerken het succesrecept gevonden, een medicijn tegen de ontkerkelijking? Visser is nog niet overtuigd. Neem dat autocratische leiderschap. Dat heeft ook een keerzijde, zegt hij. “Is er wel voldoende controle op de voorganger? Net als beursgenoteerde bedrijven kennen deze kerken een team van opzieners. Bevriende voorgangers van andere kerken die een soort klankbord vormen. Als een voorganger alleen verantwoording aflegt aan vrienden, kan dat lang goed gaan. Maar wat als de leider wegvalt? Of als de opzieners niet kritisch genoeg zijn? Of als het niet lekker meer loopt tussen de voorganger en de opzieners?”
Nog een belangrijk kritiekpunt: de focus op nieuwkomers kan ten koste gaan van gemeenteleden die al langer lid zijn. “Er blijkt onder de respondenten een ontevredenheid te bestaan over de diepgang die ze ervaren”, schrijft Visser in zijn scriptie. “Hiermee lijkt een verband te zijn tussen mensen die pas de kerk bezoeken, de zogenaamde ‘zoekers’, en mensen die al langer in de kerk komen. Mensen die al langer in de kerk komen, verlangen naar meer diepgang.”
De kerken vertellen volgens Visser graag hoeveel mensen er tot geloof komen. “Maar hun groei komt maar voor een klein deel van nieuwe christenen. 92 procent van de mensen die ik sprak, kwam uit andere kerken. Dat wordt wel het ‘rondpompen van gelovigen’ genoemd: groei op de ene plaats leidt elders tot legere kerkbanken.”
Toch kunnen andere kerken wel wat leren van Hillsong, Doorbrekers en vergelijkbare gemeenschappen. Hartelijkheid bijvoorbeeld – daar hebben andere kerken soms wat te weinig van. “Zorg dat dat je een warm bad bent. Dat mensen zich direct thuisvoelen: verwelkom gasten niet alleen, maar ga direct met hen in gesprek, nodig hen uit om nadien nog ergens iets te drinken.”
Remonstrantse Broederschap zag aantal leden met 600 stijgen
VK 02.02.2017 En dan valt de radio plotseling stil. Lang duurt het niet, maar lang genoeg om de aandacht te vangen. De radio is dat niet gewoon, stilvallen.
Na die ene seconde vraagt een vrouwenstem: ‘Ben jij tevreden met jezelf?’ Een man antwoordt aarzelend dat er wel wat kilootjes af mogen, maar. . . De vrouw hem in de rede. Ze wil weten hoe het ‘innerlijk’ gaat.
Zo kan het tussen aanprijzingen voor vakantiebestemming Curaçao en een of andere financiële instelling opeens gaan over persoonlijk welzijn met een hoofdletter W. Boodschap van het Apostolisch Genootschap.
De PKN gaat werven met posters waarin God niet wordt genoemd. ‘Om het imago van de kerk bij te stellen.’ #ingewikkeld12:38 AM – 23 Dec 2016
De reclame van dit genootschap (‘een plek voor religieus-humanistische zingeving’) past in een trend. Ook de protestanten, verenigd in PKN, plaatsen zichzelf sinds vorige maand in de markt met posters. Daarop is de kerk niet alleen een plek om te geloven, maar ook om te onthaasten en zelfs om te twijfelen. ‘We willen het beeld bijstellen’, aldus een woordvoerster.
Als eerste bewandelde de Remonstrantse Broederschap dit pad van de commercie. Daarbij hebben de remonstranten, in tegenstelling tot hun medegelovigen, God nadrukkelijk ingezet als marketinginstrument. En dat heeft gewerkt.
Het aantal broeders en zusters is met zeshonderd gestegen. Dat lijkt niet veel, maar op een aantal van vijfduizend betekent het een stijging van 12 procent. De aanwas zit vooral bij mensen die weer behoefte hebben aan een religieuze voedingsbodem nadat ze de kerk eerder de rug hadden toegekeerd.
Zingeving
Het Apostolisch Genootschap mikt op ‘kritische verdiepingzoekers’ in de leeftijd 30-45 jaar.
Joost Röselaers, algemeen secretaris van de Remonstrantse Broederschap, vindt het nog te vroeg om van een kentering te spreken na jaren van teruggang. Een halve eeuw geleden telde de Remonstrantse Broederschap nog 20 duizend leden. ‘Maar ik hoop wel dat we nu een fundament hebben gelegd.’
Het Apostolisch Genootschap mikt in zijn commerciële oproep op ‘kritische verdiepingzoekers’ in de leeftijd van 30 tot 45 jaar. In die levensfase komen nieuwe verantwoordelijkheden om de hoek kijken, passend in kwesties van zingeving.
De formule werkt als een drietrapsraket. Het mini-hoorspel leidt naar een website die weer doorverwijst naar thematische bijeenkomsten. De campagne begon op Radio 538 en Sublime FM, gaat nu verder op de publieke radio en heeft de verwachtingen al overtroffen. Het aantal bijeenkomsten wordt opgevoerd van 22 naar 40.
‘Ikkerig karakter’
Het gaat niet om zieltjes winnen, maar om verspreiding van gedachtegoed
Bij de verspreiding van het geloof wordt al gauw gesproken van ‘zieltjes winnen’. Daarvan, zegt Viola Lindeboom, is geen sprake. De vraag naar het waarom van de campagne kaatst de woordvoerster van het genootschap terug met een retorische vraag: ‘Waarom zouden we het alleen met onze 15 duizend goed hebben?’ Haar collega Emiel Pijl zegt: ‘Het gaat ons niet om zieltjes winnen, maar om de verspreiding van ons gedachtegoed.’
De vraag of commercie en geloof wel samengaan, is intern nooit aan de orde gekomen. Dat deed het wel binnen het brede spectrum van kerken dat onder de vlag van de PKN opereert. Sommige kerkbestuurders beschouwen reclame als een ongepast instrument.
Ook binnen het Remonstrants Broederschap rezen bezwaren over het ‘ikkerige karakter’ van de reclame-uitingen. Maar het succes heeft de gemoederen gesust, aldus Röselaers. Daarom staat een nieuwe campagne alweer op stapel.
Trouw 17.01.2017 Het Vaticaan legt haar oor te luisteren bij jongeren. Tot oktober probeert het in kaart te brengen wat jongeren bezighoudt en hoe de kerk hen beter van dienst kan zijn. Want, zo erkent het in een verkennend document: misschien is het tijd om minder te preken en beter te luisteren.
De komende weken krijgen de hoogste rk-geestelijken van ieder land een lijst met vragen over jonge gelovigen – katholieken tussen de 16 en 29 jaar. Die draait om grote thema’s: hun beleving van het geloof, maar ook wat ze denken van hun werk, de politiek en liefdadigheid.
Bisschoppen die de vragenlijst ontvangen, mogen zelf bepalen waar ze hun antwoorden op baseren. Ze kunnen de vragen voorleggen aan jongeren in hun parochies, maar mogen de lijst ook zelf invullen. Vanaf maart kunnen jongeren zich rechtstreeks tot Rome richten. Dan opent het Vaticaan een website met een vragenlijst die jongeren zelf kunnen invullen.
De oogst van beide rondes dient als gespreksstof voor een grote kerkvergadering over jongeren, die plaatsvindt in 2018. Op de zogenoemde bisschoppensynode buigen de geestelijken zich over de thema’s die ook in de vragenlijsten worden aangesneden: wat jongeren in verschillende landen belangrijk vinden, tegen welke problemen ze aan lopen, wat de kerk voor hen kan betekenen en op welke manier geestelijken dat het beste kunnen aanpakken.
‘We moeten af van rigide verkondiging van het geloof’
De kerk wil jullie stem horen, en over jullie geloof. Ja, zelfs jullie twijfels en kritiek, aldus Paus Franciscus.
In het verkennende document geeft de kerk zelf al voorzichtig aan hoe het volgens haar beter kan. Ze moet af van de ‘rigide houding die de verkondiging van het evangelie minder geloofwaardig maakt’ en moet ophouden ‘zich te gedragen op een ouderwetse manier’. En, zo stelt het document, jongeren hebben vast ook wel een paar goede ideeën over hoe de kerk het verkondigen van haar boodschap kan verbeteren.
Specifiek wordt het nergens, maar het document geeft wel blijk van zelfkritiek. Jongeren willen niet verteld krijgen hoe de wereld in elkaar zit, vermoeden de opstellers. Ze zijn meestal niet op zoek naar iemand die hen vertelt hoe ze moeten geloven en die hen leidt, maar juist naar iemand die hen het zelf laat doen, die hen begeleidt.
“De kerk wil jullie stem horen”, benadrukt paus Franciscus in een begeleidend schrijven. “Over jullie gevoeligheden en geloof. Ja, zelfs jullie twijfels en kritiek.” In de ‘minder preken en meer luisteren’-insteek is duidelijk de hand van Franciscus te zien. Hij dringt daar al vanaf het begin van zijn pausschap op aan.
De vragenlijsten zijn vergelijkbaar met de inventarisatie die Rome drie jaar geleden maakte in aanloop naar de vorige bisschoppensynode. Die ging over ‘seksualiteit en het gezin’ en met name over de vraag of gescheiden en hertrouwde katholieken welkom waren bij de eucharistie, het ritueel van brood en wijn.
De meeste bisschoppen vulden die vragenlijsten toen zelf in, al dan niet met inspraak van hun priesters, maar de Duitse kerk maakte er een soort volksraadpleging van. Dat leidde tot interessante resultaten. De gemiddelde Duitse katholiek heeft weinig moeite met voorbehoedsmiddelen, seks voor het huwelijk of homorelaties, constateerden de bisschoppen. “Slechts enkelen accepteren de kerkelijke standpunten hierover”, schreven ze in hun rapport. “In de meeste gevallen worden ze sterk afgewezen. Bijna alle koppels die in de kerk willen trouwen, wonen al samen.
Trouw 22.12.2016 Precies de helft van de volwassen Nederlanders rekent zich tot een religieuze groepering. Praktiserend zijn ze lang niet allemaal: een op de zes Nederlanders gaat minimaal eens per maand naar de kerk, moskee, tempel of synagoge, zo blijkt uit de jaarlijkse rapportage van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
De afname van het percentage kerkleden verloopt in een tamelijk stabiel tempo. In 2010 gaf nog 55 procent aan zich te rekenen tot een religieuze groepering. Het aantal moslims is de afgelopen wel jaren constant gebleven. Zo’n 5 procent van de bevolking, bijna 1 miljoen mensen, rekent zich tot dit geloof. Ze wonen, zo meldt het CBS, vooral in Zuid- en Noord-Holland en in Flevoland.
Van de moslims bezoekt bijna 40 procent regelmatig een moskee. Het moskeebezoek ligt daarmee fors hoger dan het kerkbezoek onder katholieken: van hen bezoekt 17 procent met regelmaat de kerk. Protestanten daarentegen gaan juist veel vaker naar de kerk: van de volwassenen die zich rekenen tot de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) gaat meer dan de helft regelmatig ter kerke.
Opgeheven
Zo bieden ze geen inzicht in de verschillen tussen de vele protestantse kerkgenootschappen
De cijfers over het kerkbezoek van het CBS sluiten aan bij het beeld dat in ‘God in Nederland’ werd geschetst, het veel omvangrijkere onderzoek dat eerder dit jaar verscheen. Ook daaruit bleek dat een grote meerderheid van de Nederlanders (82 procent) zelden of nooit in een kerk komt. Het CBS baseert zich in dit onderzoek op steekproefgegevens. Per gemeente zijn minstens 150 personen ondervraagd.
De gegevens van het CBS laten lang niet alles zien. Zo bieden ze geen inzicht in de verschillen tussen de vele protestantse kerkgenootschappen. Dat komt omdat het CBS namen van kerkgenootschappen gebruikt die voor een deel niet meer bestaan.
Zo spreekt het rapport over de Nederlandse Hervormde Kerk terwijl dit kerkgenootschap al meer dan tien jaar geleden is opgegaan in de Protestantse Kerk in Nederland. Daarnaast rept het CBS over ‘gereformeerden’. Maar het is onduidelijk, bevesigt ook een CBS-woordvoerder, of hiermee de gereformeerden worden bedoeld die net als de hervormden zijn terechtgekomen in de PKN of dat er kleine orthodox-gereformeerde kerken mee worden bedoeld, zoals de Christelijke Gereformeerde Kerk of de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt.
Die verwarring zal voorlopig blijven bestaan. Het instituut is niet van plan de gebruikte methode aan te passen, aldus de zegsman. “Het gebruik van deze termen zit in onze routine en die dateert al van voor de vorming van de PKN.”
Elsevier 30.11.2016 De Belgische kardinaal Jozef De Kesel ziet in de islam een bondgenoot en wil vooral dat religies zich verenigen. Een gevaarlijke opvatting, vindt Afshin Ellian, die kan leiden tot de capitulatie van het christelijke geloof aan de islam.
Bijna tweeduizend jaar en geen enkele nieuwe god, schreef Friedrich Nietzsche in zijn De antichrist. Goden verschijnen aan ons via hun apostelen of priesterlijke dichters. En al tweeduizend jaar verschijnen ze niet in het Westen!
Maar Nietzsche heeft geen gelijk. In de zevende eeuw verscheen een nieuwe, krachtige god, Allah. Nietzsche onderschatte de wederopstanding van de islam in het Avondland.
Het op handen zijnde faillissement van de katholieke kerk wordt niet door de vijanden van die kerk, maar door zijn hoogste dienaren uitgesproken. Maar de wereld weigert de religieuze en ideële leegte van de hoogste Christusdienaren te aanvaarden. Deze wreedheid treft de beweging die het lijden als het hoogste goed beschouwt. Waarin geloven ze dan?
De paus predikt slechts neomarxistische en humanitaire clichés Paus Franciscus verkondigt niets anders dan de economische geloofsovertuigingen van de neomarxisten, de humanitaire waarden van Amnesty International en de onschendbaarheid van dieren en natuur. Franciscus predikt kortom de neomarxistische en humanitaire clichés. Homoseksualiteit en abortus waren en zijn de enige identificeerbare punten van de kerk.
Het zoveelste faillissement van het Europese christendom kondigde de Belgische kardinaal Jozef De Kesel aan in de Volkskrant. Dit is zijn primaire boodschap: ‘De kerk moet niet voortdurend met het vingertje wijzen. We moeten niet zeggen wat er allemaal verkeerd is (…) Neem abortus: je moet kijken waarom mensen dat doen. Dat gebeurt soms in dramatische omstandigheden en dan is vergeving mogelijk. Het leven is gecompliceerder dan het ideaal ons voorschrijft en dat moeten we erkennen.’
De kardinaal heeft ontdekt dat het leven gecompliceerd is. En de complexiteit ligt bij abortus en gehuwde en ongehuwde priesters!
De armen hebben meer aan het socialisme dan aan de kerk
De lege mens maakt aanspraak op de valse claims. Zo zegt de Belgische kardinaal: ‘Een samenleving heeft godsdiensten nodig. De moderne samenleving motiveert mij mezelf te ontplooien, om het ver te schoppen. Maar die samenleving motiveert mij niet om voor een arme te zorgen of te streven naar rechtvaardigheid. Ik ben ervan overtuigd dat godsdienst een maatschappelijke rol moet blijven spelen.’
Sorry meneer de kardinaal, maar de armen in Europa hebben vooral de socialisten nodig. In naam van de mensheid pakken ze geld af van de ene mens en transporteren ze dat naar de andere mens.
De grootste uitdaging is voor De Kesel hoe ‘hij de katholieke kerk een plaats kan geven in de huidige seculiere samenleving’. Het valt de kardinaal niet op dat zijn meester Jezus de uitvinder van de seculiere macht is. Voor Christus kende de wereld geen onderscheid tussen religie, politiek en samenleving. De kardinaal is ook blij dat de islam religie weer op de kaart heeft gezet. Hoe? Door christenen uit het Midden-Oosten weg te jagen?
O, gaat de katholieke kerk de islam helpen?
In navolging van bisschop van Rome heeft de kardinaal der Belgen een duidelijke opvatting over het vraagstuk van onze tijd, de islam: hij denkt niet dat de islam daarbij zal vervallen in de oude kwalen van de kerk, en de vrijheden van anderen zal beperken.
‘We zullen de islam daarbij helpen. We hebben als katholieke kerk ook tijd nodig gehad om ons aan te passen. Er is maar één mogelijkheid voor de islam in het Westen: dat is het pluralisme onderschrijven.’
Het christendom van de kardinaal verlangt naar een religieuze vereniging, of een stichting met alle andere religies waarin vooral de sterke broeders, de islamisten, de Europeanen het religieuze besef zouden bijbrengen.
Straks treden ook priesters de volheid van de islam binnen
Er zijn al christenen in Europa, die zich tot de islam hebben bekeerd. Ze vinden niks in de leegte van de christelijke kerken. De lege kerken worden soms omgevormd tot moskeeën. Het zou mij niet verbazen wanneer ook de lege priesters van het christendom, de mannen die geen overtuigend verhaal hebben, de volheid van de islam binnentreden.
Als christus en de christelijke eschatologie kunnen samenvloeien met de islam (de afronding van alle monotheïstische religies), betekent dit logischerwijs de capitulatie van het christelijke geloof aan de islam.
Als de waarheid van het christendom door de kerk zelf wordt gerelativeerd, zullen zij door ‘de absolute en alomvattende waarheid’ van de islam worden geabsorbeerd. De waarheid is hier letterlijk krachtig, nee gewelddadig.
Maar het evangelie is onverenigbaar met de islam!
Nogmaals: het corpus mysticum, en ook het hele evangelie, is onverenigbaar met de islam.
De dhimmi-constructie is niets anders dan een afgebakende sterfhuisconstructie voor het christendom. De vervallen kerk mag volgens deze constructie niet worden hersteld. De profetologie van de islam sluit zich af van alle heiligen, behalve Mohammed. Dat is de absolute claim van de islam.
Een volk dat nog in zichzelf gelooft, heeft ook nog zijn eigen god, aldus Nietzsche. Dat is wat de kardinaal der Belgen niet heeft: een eigen, echte God.
Prof. mr. dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is momenteel hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden.
‘In 2070 wereldwijd meer moslims dan christenen’ – Trouw 03.04.2015 Over ruim een halve eeuw telt de wereld meer moslims dan christenen. Niet omdat niet-moslims zich massaal zullen bekeren, maar omdat demografische factoren in hun voordeel werken. De islam heeft de komende decennia meer jonge aanhangers, en die zullen meer kinderen op de wereld zetten.
Verwachte bevolkingsgroei en -krimp per religie.
Dat voorspelt althans het prominente Amerikaanse onderzoeksinstituut Pew op basis van talloze demografische prognoses. Als die enigszins kloppen, zal het aantal moslims blijven groeien, totdat de islam rond het jaar 2070 getalsmatig het christendom voorbijstreeft. De bakermat van het hindoeïsme, India, kan dan het land met de meeste moslims worden. Nu is dat nog Indonesië.
Een deel van de prognoses bestaat uit doorgetrokken lijnen, waarbij Pew ervan uitgaat dat huidige grote demografische ontwikkelingen zullen voortduren. Het houdt daarbij rekening met veranderingen in bijvoorbeeld welvaart. Ook baseert het zich op complexe modellen van migratiepatronen. Maar garanties bieden de prognoses niet. Oorlogen, hongersnoden, epidemieën, technologische ontwikkelingen en religieuze oplevingen kunnen de ontwikkelingen drastisch veranderen.
Dat de islam het christendom getalsmatig achter zich kan laten, betekent overigens niet dat de christen een zeldzame verschijning wordt. In tegendeel: Pew vermoedt dat met uitzondering van het boeddhisme iedere wereldreligie zal groeien.
‘Wereldbevolking groeit, maar islam groeit harder’
Zo zou het aantal christenen kunnen toenemen van 2,17 miljard in 2010 naar 2,92 miljard in 2050. Het aantal moslims zou in die periode oplopen van 1,6 naar 2,76 miljard – een sterkere groei. Als Pew gelijk heeft, zou de islam als enige religie sterker groeien dan de wereldbevolking. Het christendom zou ongeveer gelijke tred houden me de bevolkingsgroei. Het jodendom zou ook voorzichtig groeien, met name omdat ultra-orthodoxe joden in Israël veel kinderen krijgen.
In Europa zouden moslims rond 2050 zo’n 10 procent van de bevolking vormen. Nu is dat nog 6 procent. Voorspellingen over een sterk islamiserend Europa – vaak ‘Eurabië’ genoemd – komen waarschijnlijk niet uit. Net als nazaten van andersgelovige immigranten zouden Europese moslims zich aanpassen aan hun omgeving en minder kinderen krijgen.
China kán een christelijk land worden
Een van de meest onvoorspelbare landen is China, dat nu 1,3 miljard inwoners heeft. In 2010 was daarvan naar schatting 5 procent christen. Over het Chinese christendom doen verschillende verhalen de ronde: het zou onstuimig groeien, en het einde van de groei zou nog lang niet in zicht zijn.
Tel daarbij op dat de totale Chinese bevolking ook fors groeit, en het China zou een van de belangrijkste regio’s van het christendom kunnen worden. Maar er is ook onzekerheid. Want het grootste deel van de Chinese kerken is ondergronds en juicht de overheid de groei van het christendom bepaald niet toe. Op termijn zou Peking kunnen kiezen voor stevige repressie.
Vrijwel zeker is dat het wereldwijde geografische zwaartepunt van het christendom zich verplaatst. Waren de meeste christenen de afgelopen eeuwen Europeanen en Amerikanen, de komende 35 jaar zal het christendom vooral een religie worden voor Afrikanen, Aziaten en Latijns-Amerikanen. Nu leeft nog een kwart van de christenen in Afrika, bezuiden de Sahara. In 2050 kan dat volgens Pew 4 op de 10 christenen zijn.
RTVWEST 27.10.2016 Het sluiten of afstoten van kerken in Den Haag leidt de laatste tijd tot veel discussies. Maar waar staan eigenlijk de kerken bij jou in de buurt die dicht gaan en worden gesloopt of misschien wel blijven staan, maar een andere bestemming krijgen?
Hieronder vind je een overzicht van alle Haagse kerken die onder de sloophamer gaan of voor andere doeleinden worden gebruikt. Ze staan gerangschikt per kerkgenootschap.
Rooms-katholieke kerken
Martelaren Van Gorcum, Stadhoudersplantsoen
Dit gebouw is geen monument. De gemeente heeft het pand gekocht en het wordt nu tijdelijk verhuurd. Op langere termijn wordt deze kerk waarschijnlijk gesloopt zodat hier plek komt voor nieuwbouw voor de Annie M.G. Schmidtschool. Op de plek van de basisschool kan dan een nieuwe internationale organisatie komen of woningbouw.
Het klooster en de kerk O.L.V. Allerheiligst Sacrament, Ekensteinstraat
Hier staan nog drie gebouwen van de katholieke kerk die nu in bezit zijn van HaagWonen. De corporatie wil er echter vanaf. Het voormalige klooster wordt verkocht en zal door de nieuwe eigenaar worden verbouwd voor PerspeKtief. Dat is een organisatie die mensen helpt, die voor korte of langere tijd opvang, begeleiding of ondersteuning nodig hebben, zoals daklozen of mishandelde vrouwen. De kerk wordt door HaagWonen verkocht en omgebouwd tot goedkope huurwoningen. Ook deze woningen komen beschikbaar voor PerspeKtief. In het voormalige fraterhuis De Gentiaan komt huisvesting voor statushouders.
Sacramentskerk, Sportlaan
De Sacramentskerk is in augustus 2008 aan de eredienst onttrokken. En al bijna net zo lang wordt gewerkt aan een plan om de kerk te slopen om plek te maken voor woningbouw. Eerdere voorstellen sneuvelden. In november wordt een nieuw plan aan de buurt gepresenteerd.
Pauluskerk, Nolenslaan
De Pauluskerk aan de Nolenslaan staat al sinds 2009 leeg. Er zijn geen andere kerkgenootschappen die het pand willen gebruiken. De grond en gebouwen zijn recent door het Bisdom verkocht aan een ontwikkelaar. De gemeente is nu met dat bedrijf in gesprek over wat er op die plek moet komen. Het idee is: woningbouw, waarvan een deel in het bestaande gebouw. Op de plek van de pastorie komt een appartementencomplex met parkeergarage.
Theresiakerk, Apeldoornselaan
Ook deze kerk is al lang niet meer in gebruik voor erediensten. Het gebouw is geen monument. En pogingen van het bisdom om het te verkopen aan andere kerkgenootschappen mislukten. Nu wordt het pand zeer waarschijnlijk gesloopt om plek te maken voor nieuwbouw.
Bethelkerk, Händellaan
Een van de meest besproken kerken in Den Haag. Het is geen monument en de Protestantse Gemeente ’s-Gravenhage heeft het pand verkocht aan een ontwikkelaar die het wil slopen om 39 woningen te bouwen. De buurt heeft echter een alternatief plan ontwikkeld. De Stichting Bethel Blijft heeft nu tot de zomer van volgend jaar om een reddingsplan uit te werken.
Ontmoetingskerk, Aaltje Noordewierstraat
De Ontmoetingskerk aan de Aaltje Noordewierstraat is geen officieel monument, maar geldt wel als ‘een belangrijk modernistisch werk uit de jaren 60’. Het werd ontworpen door de architect Geert Drexhage. Het gebouw is daarom wel een mogelijk gemeentelijk monument. De gemeente heeft met het kerkbestuur afgesproken dat de komende twee jaar wordt bekeken of het pand kan worden gebruikt voor iets anders dan erediensten. Kort geleden heeft zich iemand gemeld die het bestaande gebedsgebouw in stand wil houden en het wil omvormen tot woningen.
Thomaskerk, Harmelenstraat
De Thomaskerk aan de Harmelenstraat is in 2013 aan de eredienst onttrokken. Het gebouw is nog in een prima staat en het idee is nu dat een andere religieuze organisatie er prima in kan.
Valkenboskerk, Loosduinsekade/Zuiderparklaan
Ook in dit gebouw worden al een paar jaar geen diensten meer gehouden. Het is ook geen monument. De kerk heeft het pand inmiddels verkocht aan een projectontwikkelaar die er woningen wil realiseren. Recent was daarover een informatieavond voor de buurt. Het plan voor 53 woningen wordt nu verder uitgewerkt in overleg met omwonenden.
Vredeskapel, Malakkastraat
De Vredeskapel, een Rijksmonument, is door de PGG verkocht. Op dit moment ligt er bij de gemeente een verzoek om het pand te verbouwen tot vier woningen.
Thaborkerk, Prins Mauritslaan
Dit is geen monument, maar ligt wel in een beschermd stadsgezicht. De grond en het gebouw zijn in 2015 door het Christelijke Gereformeerde genootschap verkocht aan een ontwikkelaar die er woningen wil bouwen. Dat wil de gemeente in principe niet toestaan. Wel heeft de naastgelegen Duitse School uitbreidingsplannen en die wil daarom graag de grond van de kerk. Dat mag wel van de gemeente.
Pomonaplein en de NEBO-kerk aan de Rhijnvis Feithlaan
De Christelijk Gereformeerde Kerk heeft twee gebouwen in Den Haag en één in Rijswijk. In Den Haag gaat het om de kerk aan het Pomonaplein en de NEBO-kerk aan de Rhijnvis Feithlaan. Dit genootschap wil graag naar een kerk. Volgens de gemeente Den Haag wordt dit zeer waarschijnlijk het gebouw aan de Rhijnvis Feithlaan. Maar omdat het gebouw aan het Pomonaplein ‘een bijzondere ensemblewaarde’ heeft, wil de gemeente dit behouden.
Pniëlkerk, Tesselsestraat
De (voormalige) Pniëlkerk aan de Tesselsestraat 65-69 is enkele jaren geleden door het kerkbestuur verkocht en, voor zover bekend, geen eigendom van een religieuze organisatie. De kerk was tot enkele maanden geleden tijdelijk in gebruik bij het Gandhi Centre. Afgelopen zomer kwam er een verzoek bij de gemeente binnen om het pand te mogen slopen. Maar dat voldeed niet aan de eisen.
Eben-Haëzerkerk aan de Nieuwe Laantjes en de Bethaniënkerk aan de Oude Boomgaardstraat
De Gereformeerde Gemeente Den Haag heeft twee gebouwen en wil ze allebei kwijt: de Eben-Haëzerkerk aan de Nieuwe Laantjes 120 op Scheveningen (een gemeentelijk monument) en de Bethaniënkerk aan de Oude Boomgaardstraat 43 in Kortenbos. De gemeente is in overleg met het genootschap over wat er met de panden moet gebeuren.
RTVWEST 22.09.2016 Net als op veel andere plekken in Nederland lopen ook de kerken in het Westland leeg. Sommige Westlandse Christenen proberen daar iets aan te doen, bijvoorbeeld met de oprichting van De Kliederkerk. Daar komen kinderen op speelse wijze in aanraking met het geloof. De kerk moet ervoor zorgen dat meer jonge gezinnen en jongeren zich aan de gemeente binden.
Missionair pionier Bettelies Westerbeek inventariseert ideeën vanuit de Westlandse kerkgemeenschappen om het christendom weer meer te laten leven. Een van de ideeën gaat over het brengen van christelijk-getinte muziek in bijvoorbeeld een café, om zo over het geloof te kunnen praten.
Westerbeek functioneert vooral als een verbindende factor tussen kerken, kerkleden en mensen van buiten de kerk. Een inmiddels uitgewerkt idee om meer gezinnen naar de kerk te trekken, de Kliederkerk, gaat op 16 oktober van start in gebouw De Rank in De Lier.
VK 12.04.2016 De oudste bijbelteksten zijn mogelijk geschreven in de 7de eeuw v.C., denken Israëlische onderzoekers. Tot nog toe is de schatting veel ruimer: van de 11de tot 3de eeuw v.C.
Wanneer zijn de oudste bijbelteksten geschreven? Schattingen lopen uiteen van de 11de tot de 3de eeuw voor Christus. Israëlische onderzoekers werpen een nieuw licht op het debat hierover. Ze ontdekten dat er in de 7de eeuw v.C. in het koninkrijk Juda voldoende geletterde mensen moeten zijn geweest om het samenstellen van bijbelboeken mogelijk te maken.
Het Oude Testament, waarin de eerste bijbelboeken zijn opgenomen, is het resultaat van een langdurig groeiproces: teksten werden geschreven, in grotere eenheden samengebracht en opnieuw geschreven. Dat kan alleen maar zijn gebeurd als er een zekere mate van geletterdheid bestond.
Voor of na verovering van Juda
Wetenschappers zijn verdeeld over de vraag of de oudste bijbelboeken zijn gecomponeerd voor of na de verovering van Juda door de Babyloniërs in 586 v.C. Na de val van Juda duurde het zo’n 400 jaar voordat de geletterdheid terug was op het niveau van voor de verovering.
Om na te gaan in hoeverre de kunst van het lezen en schrijven onder de bewoners van Juda was verspreid, onderzochten de Israëlische wetenschappers beschreven potscherven die zijn gedateerd rond 600 v.C. Die scherven, met oud-Hebreeuwse inscripties, zijn opgegraven bij ruïnes van de vestingstad Arad in de Negev-woestijn. Door de inscripties op zestien scherven te analyseren kwamen ze tot de conclusie dat de teksten door ten minste zes verschillende mensen zijn aangebracht.
Volgens de onderzoekers duidt dit op een ruime mate van geletterdheid in kringen van leger, priesters en bestuurders. Dat zou het mogelijk maken dat in deze periode, dus voor de val van Juda, de bijbelboeken van het Oude Testament tot stand zijn gekomen, aldus de auteurs, die hun bevindingen gisteren hebben gepubliceerd in PNAS.
De potscherven bevatten onder meer militaire opdrachten voor troepenbewegingen en bevoorrading. Het waren opdrachten die vanuit de hogere echelons werden doorgegeven aan manschappen in fort Arad. Geen van de teksten is terug te vinden in de Bijbel. Wel wordt in een van de passages gerefereerd aan de tempel in Jeruzalem.
Fascinerend onderzoek
Mladen Popovic, hoogleraar Oude Testament en het vroege Jodendom aan de Rijksuniversiteit Groningen, spreekt van een fascinerend onderzoek. Hij wijst erop dat zijn Israëlische collega’s het moesten doen met weinig materiaal, waarvan de kwaliteit bovendien te wensen overlaat.
Met computertechnieken hebben de onderzoekers incomplete en gehavende letters op de scherven gereconstrueerd. Popovic vraagt zich af in hoeverre dat de uitkomsten van het onderzoek – zes verschillende schrijvers – heeft beïnvloed. ‘Bij een reconstructie verlies je bepaalde karaktereigenschappen. De vraag is welk effect de reconstructie heeft op de unieke kenmerken van een schrijvershand.’
RTVWEST 27.03.2016 Van de plaatsen in onze regio gaan de meeste mensen in Ouderkerk aan den IJssel naar de kerk. Ruim 42 procent van de inwoners bezoeken de kerk. Dat berekende het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Op de tweede plek staat Katwijk. Ruim 39 procent gaat daar naar het gebedshuis. Bergambacht maakt de top 3 compleet. In het dorp gaat bijna 34 procent naar de kerk.
De inwoners van Urk gaan met 96 procent het meest naar de kerk in Nederland, gevolgd door Bunschoten met 66 procent en Staphorst met 61 procent.
Trouw 27.03.2016 God verdwijnt uit Nederland, meldden onderzoekers onlangs. Is dat wel zo? Religie is juist overal.
De groep die het belang van religie voor de samenleving onderschrijft, slinkt snel.
Voor een land waar God aan het verdwijnen is, is er in Nederland flink veel religie waar te nemen. Nog nooit geloofden zo weinig Nederlanders in God. En meer dan 3 miljoen mensen keken naar The Passion. ‘De dood heeft niet het laatste woord’, klonk daar, terwijl op de achtergrond beelden van de rouw om de doden in Brussel werden getoond. Hoe zit het, aan de vooravond van Pasen, nu met de religieuze staat van Nederland?
De resultaten van het onderzoek ‘God in Nederland’ ten spijt: de tijd dat iedereen dacht dat God en geloof een privékwestie voor een zonderling rijtje enkelingen zouden worden, is echt voorbij.
Minder mensen geloven in God, meer mensen noemen zich atheïst, meldde ‘God in Nederland’ kort geleden. De meeste kerken zien veel van hun leden vertrekken. De groep die het belang van religie voor de samenleving onderschrijft, slinkt snel. En de groep Nederlanders die nog wel eens in een kerkbank plaatsneemt, telt weliswaar nog meer dan drie miljoen mensen, maar wordt wel steeds kleiner.
Maar dat alles betekent niet dat religie uit de samenleving verdwijnt. Secularisatie betekent niet het einde van religie. Misschien betekent het wél het einde van religie zoals we haar kenden.
Postseculier tijdperk
Zoals religiewetenschapper Ernst van den Hemel in De Groene Amsterdammer constateerde: we zitten in een postseculier tijdperk, waarin godsdienst zich opnieuw krachtig manifesteert in de samenleving. Religie is overal. Niet alleen omdat de Nederlandse samenleving eeuwenlang een christelijke samenleving was en je zo’n erfenis niet zomaar wegpoetst. Religie is tastbaar aanwezig, in het maatschappelijk debat, in nieuwe ontwikkelingen.
In The Passion, in de vele nieuwe vormen van kerk-zijn die de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond schieten, in polemieken over de vluchtelingenstromen en wat hun komst voor onze westerse samenleving betekent, in de debatten over het gevaar van religieus terrorisme, in het recordaantal uitvoeringen van de Matthäus Passion, in het groeiend aantal moslims in Nederland én – vaak vergeten – het groeiend aantal migrantenkerken.
Mensen sprokkelen hun zingeving zelf bij elkaar, al dan niet geïnspireerd door verschillende westerse en niet-westerse religieuze tradities.
“Dan kun je niet volhouden dat godsdienst er niet meer toe doet, omdat wij ons er in de jaren zestig zo fijn van bevrijdden”, aldus Van den Hemel. En: “Ik vind niet dat we een naïef, rooskleurig beeld van religie moeten schetsen. Maar het is noodzakelijk om te begrijpen welke rollen religies spelen in het leven van mensen.”
Diversiteit
Het laatste is geen eenvoudige opgave. Want de diversiteit in die religiositeit is enorm, en neemt alleen maar toe. Mensen sprokkelen hun zingeving zelf bij elkaar, al dan niet geïnspireerd door verschillende westerse en niet-westerse religieuze tradities. Want – in de woorden van Hans Boutellier, directeur van het Verwey-Jonker Instituut – als we nergens meer in geloven, kunnen we alles geloven. Ieder z’n eigen religie.
De bindende en verbindende kracht van religieuze gemeenschappen is niet meer vanzelfsprekend. Die gemeenschappen worden niet alleen kleiner, maar ook vloeibaarder. Niet de gemeenschap, maar jijzelf wordt de drager van je eigen religiositeit. Het maken van ons levensontwerp, zoals religiewetenschapper Hans Schilderman het formuleert, is daarmee een eenzame taak aan het worden.
De ontwikkeling van de ongebonden zelfreligiositeit gaat gepaard met een ontwikkeling die ook in de politiek waarneembaar is: de verzwakking van het midden. De traditionele religieuze instituten in dat midden van religieus Nederland – de rooms-katholieke kerk en de Protestantse Kerk in Nederland met name – zullen zeker niet verdwijnen, maar verliezen wel hun rol en hun kracht. De niet-institutionele religiositeit wint terrein.
Als het verbindende midden zijn kracht verliest, bloeit er aan de randen van alles op.
Als het verbindende midden zijn kracht verliest, bloeit er aan de randen van alles op – ook hier gaat de vergelijking met de politiek op. Met de kleinere kerken aan de flanken – orthodox, vrijzinnig, evangelisch – gaat het over het algemeen wél goed. Zonder afbreuk te willen doen aan de kerkelijke gemeenschappen in het midden die floreren (want die zijn er ook): de vernieuwingskracht van de veel grotere Protestantse Kerk zit niet in het hart van dat kerkgenootschap, maar aan de randen, waar inmiddels tientallen zogenoemde pioniersplekken zijn opgericht die allerlei nieuwe, onconventionele manieren van kerk-zijn uitproberen. Dat de vernieuwing in de marge ontstaat, zit met name de protestantse traditie in de genen. Dat is ook niet zo gek. Het Nederlands protestantisme komt immers voort uit een vernieuwingsbeweging die in de marge begon: de reformatie.
Aan de randen van het weggezakte institutionele religieuze midden kan ook veel ellende opbloeien, in de vorm van al dan niet gewelddadig extremisme en fundamentalisme.
Collectiviteit
De reactie op de aanslagen in Brussel, maar ook de reactie op het overlijden van Johan Cruijff, lijkt erop te wijzen dat er juist op dat soort momenten een hunkering is naar collectiviteit, naar het verbindende midden, met toch iets van een gedeeld verhaal.
“The Passion is het beste antwoord op de aanslagen in Brussel”, zei de producent van het evenement eerder deze week. “Je ziet dat mensen behoefte hebben om samen te komen, juist na Brussel. Het enige antwoord op terreur is liefde. En dat is het statement dat we vanavond gaan maken. Of je nu gelovig of ongelovig bent, het draait hier om hoop, geloof, liefde en vergeving.”
Vlak voordat de live-uitzending begon werd op het Amersfoortse Eemplein een minuut stilte gehouden voor de slachtoffers. En toen het spektakel bijna voorbij was, en het lijdensverhaal verbeeld, zei verteller Lenette van Dongen: “Kies zelf vanavond maar hoe u wilt dat dit verhaal afloopt.”
NU 13.03.2016 Het geloof speelt een steeds kleinere rol in Nederland. Nog maar veertien procent van de Nederlanders gelooft in een God.
Ongeveer 82 procent van de Nederlanders komt daarnaast nooit of bijna nooit in de kerk, zo concludeert het televisieprogramma KRO Kruispunt op basis van eigen onderzoek.
Ruim 68 procent van de Nederlanders geeft aan buitenkerkelijk te zijn, 25 procent is christelijk, 5 procent is moslim en 2 procent hangt een niet-christelijke godsdienst aan.
Een opmerkelijke conclusie uit het onderzoek is dat de eerder voorspelde opmars van spiritualiteit uitblijft. Veertig procent van de Nederlanders noemde zich in het verleden spiritueel, nu is dat nog maar 31 procent.
Ook het aantal mensen dat in ‘iets’ gelooft is gedaald en bijna een kwart van de ondervraagden noemt zichzelf atheïst.
Geen bepalende rol meer
Een grote meerderheid van de Nederlanders vindt bovendien dat religie geen bepalende rol meer moet hebben op meerdere vlakken in de samenleving. Zo moet de politiek vrij zijn van geloof, maar men staat ook negatief tegenover de invloed van geloof op bijvoorbeeld onderwijs.
Binnen de kerk neemt het geloof ook af, met name bij katholieken. Nog maar 13 procent van de katholieken gelooft in de hemel en minder dan de helft gelooft dat Jezus de zoon van God is. Binnen de protestantse kerken is daar minder sprake van.
Telegraaf 13.03.2016 Geloof en God spelen een steeds minder belangrijke rol in de Nederlandse samenleving. Dat blijkt uit onderzoek dat KRO Kruispunt heeft laten doen. Het onderzoek laat zien dat Nederland niet alleen geen christelijk land meer is, maar dat ook de verwachte opmars van spiritualiteit niet doorzet.
Ruim 68 procent van de Nederlanders geeft aan buitenkerkelijk te zijn, 25 procent is christelijk, 5 procent is moslim en 2 procent hangt een niet-christelijke godsdienst aan. Bijna een kwart van de mensen zegt atheïst te zijn. In 2006 was dat nog 14 procent. Verder beschouwt 31 procent zichzelf als spiritueel, terwijl dat een paar jaar geleden nog 40 procent was. Ook het aantal mensen dat gelooft in iets als een hogere macht is afgenomen van 36 naar 28 procent.
Een grote meerderheid van de Nederlanders vindt bovendien dat religie geen bepalende rol meer moet hebben op meerdere vlakken binnen de samenleving. Zo moet de politiek vrij zijn van geloof, maar ook tegen onderwijs op godsdienstige grondslag wordt negatief aangekeken.
Opvallend is dat geloof ook binnen de kerk afneemt. Nog maar 13 procent van de katholieken gelooft in de hemel en minder dan de helft van de katholieken gelooft dat Jezus de zoon van God is. Binnen de protestantse kerken is minder sprake van zogenoemde secularisatie.
Het onderzoek ‘God in Nederland’ wordt sinds 1996 iedere tien jaar herhaald. Ruim 2100 Nederlanders wordt gevraagd naar welke en hoe geloof een rol in hun leven speelt.
Trouw 13.02.2016 GOD IN NEDERLAND Kerklidmaatschap en kerkbezoek zijn niet langer goede maatstaven om het christelijk geloof in Nederland in beeld te brengen. Grenzen tussen religie, spiritualiteit en zingeving zijn vervaagd: buiten de kerkmuren zijn er evenveel mensen die zich religieus of spiritueel noemen als daarbuiten, meldt de vijfde editie van het ‘God in Nederland’.
Mensen laten zich volgens het onderzoek – dat sinds 1966 elke tien jaar is uitgevoerd – vaker voeden door meer dan één religieuze traditie. Bijvoorbeeld door lid te zijn van twee religieuze gemeenschappen, of door als christen aan yoga te doen en in reïncarnatie te geloven.
Religieuze kleurplaat
Je geloof moet je zelf bijeen zoeken, zeggen de onderzoekers, en daarbij kun je putten uit allerlei tradities en ideeën. Geloof wordt steeds minder in een hechte en gedeelde vorm beleefd. Veel mensen blijken buiten de lijntjes van hun oorspronkelijke religie te kleuren, zeggen de onderzoekers. ‘Ze maken hun eigen religieuze kleurplaat.’
Dat gebeurt in een omgeving die postchristelijk is geworden, stelt het onderzoek. Het christendom vormt in Nederland geen overkoepelend verhaal meer waar een meerderheid van de Nederlanders zich naar richt en door laat motiveren. Die beweging is al langer aan de gang, en een tijdlang ging de afkalving van het christendom in Nederland gepaard met een groei van de groep mensen die zich als spiritueel beschouwt.
Maar die groei is gestopt. Sterker nog: de groep mensen die zich spiritueel noemt, is geslonken. Een derde van de Nederlanders beschouwt zich nu als spiritueel. Tien jaar terug gold dat nog voor vier op de tien Nederlanders. Minder mensen noemen zich gelovig, en minder mensen noemen zich spiritueel.
Verbonden voelen
De onderzoekers zien een verschuiving van verticale naar horizontale transcendentie: het geloof in God of een hogere macht en een leven na de dood is sterk afgenomen, in plaats daarvan hechten veel mensen meer aan een bewust en verantwoordelijk leven in het hier en nu, aan je verbonden voelen met elkaar, de natuur of de kosmos.
82% van de Nederlanders komt nooit of zelden meer in een kerk en 14% gelooft in een persoonlijke God.
Een overgrote meerderheid van de Nederlanders (82%) komt nooit of zelden meer in een kerk en 14% gelooft in een persoonlijke God. In beide gevallen zijn die aantallen verder gedaald sinds het vorige onderzoek (toen nog 72 en 24%). Het aantal mensen dat zich als actief lid van een kerkgenootschap beschouwt neemt verder af, en zal dat naar verwachting ook blijven doen. Een verdere daling van christelijke kerkleden van de huidige 25% van de bevolking tot maximaal 20% in de toekomst acht het rapport ‘zeer waarschijnlijk’.
Kleine protestantse kerken
Het lijkt erop dat het aandeel van de kleinere protestantse kerkgenootschappen in die groep kerkleden gaat toenemen. De kleine protestantse kerken vormen op veel punten in het onderzoek een uitzondering. Tot die groep horen de orthodox-gereformeerde en bevindelijk-gereformeerde kerken, de evangelische en pinkstergemeentes en enkele vrijzinnige kerken.
Het zijn vitale kerken blijkt uit de cijfers: hun ledentallen blijken stabiel en bijna de helft van hun leden is tussen de 17 en 40 jaar oud. Ter vergelijking: driekwart van de aanhang van de Protestantse Kerk in Nederland en de Rooms-Katholieke Kerk is ouder dan 40, waarvan de helft daarvan ouder dan 60.
Ook secularisatie doet zich in orthodoxe kring amper voor. De leden van de kleine protestantse kerken zijn tevreden met het spiritueel aanbod van hun kerk en een grote meerderheid (83%) bestempelt hun geloof als van grote betekenis in hun leven.
PKN en RKK
De twee grootste kerken, de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) en de Rooms-Katholieke Kerk (RKK) zagen hun actieve ledenaantallen in de afgelopen tien jaar verder dalen. De RKK blijft de grootste kerk, maar kampt met wat de onderzoekers een interne secularisatie noemen: de mensen die zich nog wel als lid van de RKK beschouwen, hechten minder aan de traditionele opvattingen uit de christelijke geloofsleer.
Slechts 17 procent van de mensen die zich als lid van de RKK bestempelen, zegt in een persoonlijke God te geloven. Bij de PKN ligt dat aantal een stuk hoger, iets meer dan de helft (51%). En in de kleine protestantse kerken nóg hoger: 83 procent. Iets minder dan de helft van de katholieken beschouwt het geloof als iets van (grote) betekenis in hun leven. Bij de PKN is ook dat percentage veel hoger: 68%. De intensiteit van geloof in het leven neemt af, concludeert het onderzoek.
Een uitzondering op de lage rooms-katholieke cijfers komt van de jongere leden (dat wil zeggen: tot veertig jaar oud). Zij blijken in vele opzichten rechter in de leer en de praktijk dan hun oudere medeleden. Die jonge orthodoxie is een nieuw verschijnsel en duidt erop dat jongeren zich alleen nog tot de kerk aangetrokken voelen wanneer ze overtuigd gelovig zijn.
Het onderzoek ‘God in Nederland’ is uitgevoerd in opdracht van de KRO door het Kaski: Onderzoekscentrum religie en samenleving verbonden aan de Radboud Universiteit. Het onderzoek werd uitgevoerd door Ton Bernts (Radboud Universiteit Nijmegen) en Joantine Berghuijs (Vrije Universiteit) en ligt vanaf dinsdag in boekvorm in de winkels.
Wat is ‘God in Nederland’?
Het onderzoek ‘God in Nederland’ werd in 1966 voor het eerst uitgevoerd en is sindsdien – in min of meer vergelijkbare vorm – vier keer herhaald. In het onderzoek worden de verschuivingen in het Nederlandse christendom in kaart gebracht: hoeveel Nederlanders beschouwen zichzelf als gelovig, hoe kijken ze tegen de kerken aan, op welke manier zijn Nederlanders bezig met zingeving, en hoe verandert dat?
Doordat de focus in het onderzoek ligt op het christendom, secularisering en nieuwe spiritualiteit hebben de onderzoekers de niet-christelijke religies in Nederland buiten beschouwing gelaten. ‘Deze religies zijn immers in de Nederlandse context niet te beschouwen als een reactie op of een alternatief voor het christendom, maar betreffen veelal religies van immigranten’, schrijven onderzoekers Ton Bernts en Joantine Berghuijs in de inleiding op het rapport. Over moslims in Nederland en hun geloofsbeleving gaat het in ‘God in Nederland’ daardoor zo goed als niet.
PH 10.03.2016 Hij ziet ,,hoopvolle tekenen’’ binnen de katholieke kerk. Jonge mensen keren zich af van de hang naar kopen, luxe en genot.
Er is nieuwe interesse in het evangelie. Naar de vraag hoe het leven echt in elkaar zit.
Walter Broeders (55) is pastoor van de Petrus en Paulusparochie die Leiden, Leiderdorp, Zoeterwoude dorp, Zoeterwoude Rijndijk en Stompwijk omvat. Daarnaast is hij rector van het Centrum voor priester- en diakenopleiding van het bisdom Rotterdam. Het Centrum, Vronesteyn genaamd, staat in Voorburg, direct aan de Vliet.
Sinds een jaar is Broeders rector. In het Centrum wonen vijf priesterstudenten. Een zesde zit in het buitenland. De rector noemt het ,,een theologische leefgemeenschap.’’ De studenten wonen in Voorburg maar studeren in Hoeven (Noord Brabant) of Utrecht. Ze pendelen dagelijks.
Vanuit Voorburg worden ook diakens – mensen die zich binnen de kerk vooral richten op mensen die het moeilijk hebben – begeleid. Die wonen echter bij hun gezin en komen periodiek in het Centrum voor extra vorming.
Broeders constateert een groei in het aantal studenten en diakens. Hij noemt de tijdgeest als oorzaak maar ook de invloed van de Paus. Er is, zegt de rector, ,,groeiende belangstelling voor de katholieke kerk. We mogen er echt zijn. In het klein spelen we goed mee.’’
Het bisdom Rotterdam omvat de provincie Zuid-Holland en een stukje Zeeland. Ruim 3,6 miljoen mensen. Zo’n 20 procent zegt katholiek te zijn, vijf procent gaat ook regelmatig naar de kerk. Het bisdom telt nog 70 parochies met 29 priesters en 20 diakens.
Er is dus aanwas nodig, erkent Broeders. ,,Er is een noodzaak nieuwe herders te krijgen.’’ Het Centrum waar Broeders leiding aan geeft houdt op zaterdag 13 maart ’s middags een open dag. Er zijn al zeven aanmeldingen.
De volledige opleiding tot priester duurt zeven jaar. Het is een HBO-opleiding. Werkenden kunnen ook part-time studeren: in de avond en het weekeinde Broeders: ,,Je moet drie dingen hebben: van mensen houden, van de kerk houden en van God houden. Naast elkaar. Anders moet je er niet aan beginnen.’’
roeders zelf was als geboren Rotterdammer eerst verpleegkundige totdat hij in 1988 besloot priester te willen worden. In 1995 werd hij gewijd waarna hij actief was in het Westland (’s Gravenzande-Monster-Hoek van Holland) en Roelofarendsveen voordat hij in het Leidse, en nu dus ook Voorburg, terecht kwam.
Trouw 07.03.2016 Gerard de Korte kreeg niet alleen een warm Brabants welkom als de nieuwe bisschop, hij kreeg ook een felicitatie-telefoontje van aartsbisschop Eijk – zijn tegenpool. Eijk stelt zich niet beschikbaar voor een volgende termijn als voorzitter en De Korte krijgt promotie: het staat vast dat de verhoudingen in de bisschoppenconferentie gaan veranderen.
Minder mensen, minder middelen, krimp dus. En ook nog interne onzekerheid: sprakeloosheid, bijbels analfabetisme, aldus Gerard de Korte.
In het bisdom den Bosch wilden ze graag een Franciscus-achtige bisschop. Of ze die nou helemaal gekregen hebben, is nog niet zeker. Maar het was wel opvallend hoe vaak Gerard de Korte als nieuwe bisschop van Den Bosch paus Franciscus citeerde.
Zo zei De Korte dat hij net als de paus liever een kerk ziet die vuil is van de straat, dan ziek doordat zij te veel is binnen gebleven. En ook de belofte dat hij bruggen wil bouwen en geen muren, was een letterlijk citaat van paus Franciscus.
Tijdens de persconferentie stelde vertrekkend bisschop Toon Hurkmans De Korte voor aan de pers. De Korte, nu nog bisschop van Groningen-Leeuwarden, presenteerde zich in het bisschoppelijke paleis in Den Bosch – vanaf 14 mei zijn nieuwe woning – als een outsider. “Ik ken dit bisdom maar heel betrekkelijk. In de komende tijd zal ik proberen veel mensen in het bisdom te ontmoeten. Zo ben ik niet afhankelijk van verhalen van anderen, maar kan ik door eigen waarneming een reflectie en visie vormen.”
Verhoudingen op scherp
Er gaan nogal wat verhalen over bisdom Den Bosch. Parochiefusies en kerksluitingen hebben de verhoudingen op scherp gezet. Bovendien past de nieuwe generatie priesters die het in het bisdom inmiddels voor het zeggen heeft, de liturgisch regels strikt toe. Dat zorgt voor veel boosheid en verdriet.
Steeds vaker beginnen groepen katholieken zich los van de officiële kerk en beginnen voor zichzelf. Onlangs nog in Veldhoven, en eerder al in Reusel en Den Bosch. De Korte zei hierover altijd in gesprek te willen gaan met verontruste katholieken. Hoewel voor hem de eenheid van de kerk voorop staat.
De Korte gaat van het kleinste bisdom (ongeveer 100.000 katholieken) naar veruit het grootste (ruim een miljoen). Toch benadrukte hij vooral de overeenkomsten tussen zijn oude en nieuwe werkomgeving. Hij maakte een sombere opsomming: “Minder mensen, minder middelen, krimp dus. En ook nog interne onzekerheid: sprakeloosheid, bijbels analfabetisme.”
Geen krimpmanager
Toch wil de nieuwe bisschop niet alleen maar krimpmanager zijn: “Een bisschop is allereerst leraar, bruggenbouwer en herder.” Met name de laatste twee eigenschappen zullen in Den Bosch met instemming worden begroet.
Kardinaal Eijk liet namens de bisschoppenconferentie weten blij te zijn met de benoeming van De Korte in Den Bosch. “Wij bidden voor en met hem dat hij tot zegen mag zijn voor het bisdom ‘s-Hertogenbosch en feliciteren dit bisdom van harte met deze benoeming.”
Tegenpolen
Eijk den De Korte gelden als tegenpolen binnen de bisschoppenconferentie. De laatste gaat zogezegd wat soepeler met de regels om dan de eerste, hoewel De Korte zeker geen nieuwlichter is.
In 2010 ontstond tussen de beide bisschoppen een hooglopend conflict over het wel of niet zingen van liederen die geschreven waren door Huub Oosterhuis. In een uitgelekte brief beschuldigden Eijk en zijn hulpbisschoppen De Korte van oncollegiaal gedrag. Hij zou zich niet aan afspraken houden en vooral via de media communiceren.
Onlangs maakte kardinaal Eijk bekend dat hij onder meer vanwege gezondheidsredenen zich niet herkiesbaar stelt als voorzitter van de bisschoppenconferentie. Niet veel later wordt Gerard de Korte bisschop van Den Bosch.
Een wonderlijke samenloop van omstandigheden: de een doet een stapje terug en de ander maakt promotie. Het staat wel vast dat de verhoudingen in de (verdeelde) bisschoppenconferentie hierdoor zullen veranderen. Overigens vertelde De Korte dat Eijk hem telefonisch van harte gefeliciteerd heeft met zijn benoeming.
Gerard de Korte is geen Brabander. Een van zijn voorgangers, Jan ter Schure (bisschop van 1984 tot 1998) had diezelfde handicap, maar was bovendien een stugge, traditionele noorderling. Bij zijn installatie als bisschop van Den Bosch moest hij met politiebegeleiding naar zijn kathedraal worden geleid. Dat zal bij Gerard de Korte niet nodig zijn.
VK 24.02.2016 Na ruim 400 jaar keren er monniken terug op Schiermonnikoog. Op het Waddeneiland, dat zijn naam aan de broeders van vroeger te danken heeft, wordt een klein klooster voor ongeveer zeven monniken gebouwd. Dat liet de gemeente woensdag weten na een bericht in het Friesch Dagblad.
Het klooster moet ten westen van het enige dorp op het eiland worden gebouwd, aan de Westerburenweg. De nieuwe eilanders zijn aangesloten bij een cisterciënzer-klooster. De broeders woonden eerst in Diepenveen bij Deventer, maar hun gemeenschap is zo klein geworden dat hun onderkomen (het trappistenklooster Sion voor honderd monniken) veel te groot is geworden.
Van de dertiende of veertiende tot de zestiende eeuw verbleven de monniken in een kloosterorde op ‘Schier’, de kleinste gemeente van Nederland. Zij droegen grijze pijen. Schiermonnikoog is dus het eiland (oog) van de grijze (schiere) monniken. De laatste broeder verliet het eiland in 1580, toen Friesland protestants werd.
Sinds eind december verblijven vier van de zeven monniken al in een woonhuis op het eiland. Drie andere monniken wonen tijdelijk in het moederhuis in het Belgische Westmalle. Het is onduidelijk op welke termijn de bouw van het klooster kan beginnen. Vorig jaar meldden de monniken dat het gehele proces drie jaar kon duren.
Trouw 24.02.2016 De monniken keren na ruim 400 jaar terug naar Schiermonnikoog. Het Waddeneiland heeft ingestemd met de bouw van een klein klooster voor ongeveer zeven broeders.
Het klooster moet ten westen van het enige dorp op het eiland worden gebouwd. De gemeente liet dat woensdag weten na een bericht in het Friesch Dagblad.
De nieuwe eilanders zijn aangesloten bij een cisterciënzer-klooster. Ze woonden eerst in Diepenveen bij Deventer, maar hun gemeenschap is zo klein geworden dat hun onderkomen veel te groot voor ze is.
‘Schier’, de kleinste gemeente van Nederland, heeft zijn naam aan de broeders te danken. Op het eiland verbleven vroeger de monniken van een cisterciënzerklooster bij Dokkum. Zij droegen grijze pijen. Schiermonnikoog is dus het eiland (oog) van de grijze (schiere) monniken. De laatste broeder verliet het eiland in 1580, toen Friesland protestants werd.
NU 24.02.2016 Na ruim vierhonderd jaar komen er weer monniken te wonen op Schiermonnikoog. Het Waddeneiland heeft ingestemd met de bouw van een klein klooster voor ongeveer zeven broeders.
Het klooster moet ten westen van het enige dorp op het eiland worden gebouwd. De gemeente liet dat woensdag weten na een bericht in het Friesch Dagblad.
De nieuwe eilanders zijn aangesloten bij een cisterciënzer-klooster. Ze woonden eerst in Diepenveen bij Deventer, maar hun gemeenschap is zo klein geworden dat hun onderkomen veel te groot voor ze is.
Vier van de zeven monniken wonen al in een tijdelijk onderkomen op Schiermonnikoog, drie anderen verblijven nog op het vasteland. Het is niet bekend wanneer de bouw van het klooster kan beginnen en wanneer de monniken er in kunnen trekken. ”Het hoeft niet zo groot te worden. Ze moeten een gebedsruimte hebben, een eetzaal, een gastenverblijf en wat cellen”, zegt de wethouder Willem Meerdink.
De monniken hebben vorige maand een paar informatieavonden gehouden om de ruim negenhonderd eilanders bij te praten. Meerdink: ”Ze hebben het dorp op de hoogte gesteld van wat hun plannen zijn, wie ze zijn, waarom ze monnik zijn geworden en hoe ze leven. Ik denk dat ze daar draagvlak hebben gekregen voor hun plannen, mijn indruk is dat het goed is gevallen in de gemeenschap.”
‘Schier’, de kleinste gemeente van Nederland, heeft zijn naam aan de broeders te danken. Op het eiland verbleven vroeger de monniken van een cisterciënzerklooster bij Dokkum. Zij droegen grijze pijen. Schiermonnikoog is dus het eiland (oog) van de grijze (schiere) monniken. De laatste broeder verliet het eiland in 1580, toen Friesland protestants werd. ”Het is mooi dat onze naamgevers straks weer terug zijn, dat is de stemming hier”, aldus Meerdink.
Trouw 19.02.2016 In Duitsland is een bijzonder manuscript uit 1535 gevonden dat de oudste beschrijving van de geschiedenis van de Reformatie bevat. Daniel Gehrt, de ontdekker van het handschrift, noemt de tekst ‘van grote historische waarde’.
Dit is het eerste katholieke perspectief op de gebeurtenissen uit die tijd
Het ruim 400 bladzijden tellende handschrift werd ontdekt in het Thüringse Staatsarchief in Gotha. Onderzoeker Daniël Gehrt, verbonden aan de Universiteit van Erfurt, vond de tekst tijdens de inventarisatie van het archief van de lutherse theoloog, kerkhistoricus en bibliothecaris Ernst Salomon Cyprian (1673-1745).
Onder de titel ‘Over de tweespalt tussen geloof en religie die halverwege het jaar 1517 begon’ beschrijft een onbekende rooms-katholieke auteur hoe de godsdiensttwisten Duitsland tussen 1517 en 1535 verdeelden.
Wat is er zo bijzonder aan dit manuscript?
“Dit is niet alleen het oudste manuscript over de Reformatie tot nu toe, maar ook het eerste katholieke perspectief op de gebeurtenissen van die tijd”, zegt Gehrt. “Het document is een paar jaar ouder dan de oudste teksten over de Reformatie die tot nu toe bekend waren, de geschriften van de lutheranen Myconius en Spalatin uit 1541. Zij waren protestants en hun teksten zijn een soort pamfletten. Het bijzondere aan dit manuscript is dat het niet polemisch is. De auteur kiest niet echt een kant, maar beschrijft de ontwikkelingen in de samenleving tussen 1517 en 1535.”
Zoals?
“Hij bespreekt de veranderingen per onderwerp: de sacramenten, de kerkdiensten, de rijksdag in Worms – hij is duidelijk verbaasd hoe snel alles verandert. De auteur beschrijft ook politieke ontwikkelingen, dus ik vermoed dat hij een soort staatsman was.”
Hoe weet u eigenlijk dat hij katholiek was?
“Ik heb nog geen tijd gehad om door de hele tekst heen te gaan, maar dat blijkt uit verschillende passages. De auteur schrijft bijvoorbeeld over de positie van lutheranen ten opzichte van de paus. Hij schrijft dat de lutheranen de paus bestempelen tot de antichrist. Dat is opmerkelijk. Als hij zelf een lutheraan was geweest, had hij de paus ook zelf de antichrist genoemd.”
Biedt het manuscript nieuwe kennis over de gebeurtenissen uit die tijd?
“Nee, er staan niet echt nieuwe feiten in. Maar dit manuscript geeft als eerste een objectieve beschrijving van de gebeurtenissen in de Reformatie. Het is een toegankelijke, goede introductie voor mensen die meer over die tijd willen weten. Misschien wordt het daarom ook gepubliceerd als boek.”
Was u verbaasd over deze vondst?
“Ja, ik had dit helemaal niet verwacht. Ik dacht eigenlijk dat zoiets allang ontdekt zou zijn… Waarschijnlijk heeft iemand de tekst weleens in handen gehad, maar niet goed onderzocht. Dat is het voordeel van het systematisch doorploegen van deze collectie.
Bij de inventarisatie vinden we elke week wel iets nieuws – zoals onlangs nog brieven en geschriften van Hartmuth von Cronberg, die er een correspondentie met Luther op nahield. Maar dit is toch wel één van mijn belangrijkste ontdekkingen sinds de tien jaar dat ik hier onderzoek doe.” Hij lacht. “Dit is een fantastische baan.”
Telegraaf 17.01.2016 De ruim vierduizend protestantse en rooms-katholieke kerken in Nederland luiden de noodklok. Terwijl steeds meer mensen met problemen op de deur van de godshuizen kloppen, loopt vanwege de vergrijzing het aantal vrijwilligers sterk terug.
Om aandacht te vragen voor dit probleem, luidde gisteren een groot aantal bekende Nederlanders, onder wie oud-minister Piet Heijn Donner en oud-burgemeester Annemarie Jorritsma, in diverse steden en dorpen de kerkklokken.
Het inzetten van bekende gezichten is uniek in de geloofsgemeenschap, die behalve teruglopend kerkbezoek en lege kerken ook steeds vaker te maken krijgt met schrijnende gevallen en verhalen van de straat.
„Veel mensen denken bij een kerk aan een groepje gelovigen dat bezig is met het zingen van liedjes en de verkoop van kerstbomen”, zegt jhr. Jean-Marie Bosch van Drakestein, bestuurslid van de Haagse parochie Maria Sterre der Zee, „maar achter de schermen gebeurt er zo veel meer. Dingen die hard nodig zijn. We steunen de voedselbanken, gaan bij ouderen en zieken op bezoek en zijn een vangnet voor de groeiende groep mensen in geestelijke nood. Alleen al in Den Haag zijn er 3500 mensen die er zonder hulp niet uitkomen.” Voor de naastenliefde trekken de diaconieën jaarlijks ruim 1,6 miljoen euro uit.
Om de nooddruftigen ook in de toekomst te kunnen blijven steunen, hebben de kerken geld nodig, zo benadrukte oud-minister Donner gisteren tijdens de start van de landelijke actie Kerkbalans. Tijdens het klokkengelui in de monumentale Haagse Jacobus de Meerderekerk, bekende Donner dat hij altijd al graag klokkenluider had willen zijn. „Kerken zijn onmisbaar in het maatschappelijke veld”, sprak de oud-minister.
Bij de Protestantse Gemeente De Drieklank in Almere sloot VVD-fractievoorzitter Jorritsma zich bij die woorden aan: „Zeker na een ramp of bij een crisis zijn kerkelijke gemeenten, dominees en vrijwilligers ontzettend belangrijk om mee te doen met de opvang van of de nazorg aan mensen die getroffen zijn. Verder weet ik dat de kerken in Almere nu ook actief zijn bij de vluchtelingen uit ’ons azc’, bijvoorbeeld door allerlei activiteiten met hen te organiseren.”
RTVWest 16.01.2016 In Den Haag gaat oud-minister Piet Heijn Donner om 12.00 uur de klokken luiden van de Jacobus de Meerderekerk. Hiermee luidt hij de actie Kerkbalans in om geld in te zamelen om kerken te behouden. Op vijftien plekken in Zuid-Holland zullen kerken gelijktijdig de klokken luiden.
We luiden de klok omdat de kerk op vele wijzen in de samenleving present is. Het is geen noodklok, maar een oproep; want het zou een groot verlies zijn voor de samenleving indien de kerken daar niet meer aan zouden kunnen bijdragen bij gebrek aan middelen’, aldus Piet Heijn Donner.
Kerkbalans is een gezamenlijke actie van de Rooms-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk, de Oud-Katholieke Kerk, de Doopsgezinde Sociëteit en de Remonstrantse Broederschap. De vijf kerkgenootschappen doen al sinds 1973 een beroep op de plaatselijke geloofsgemeenschappen voor een financiële bijdrage. De actie Kerkbalans loopt van 17 tot 31 januari 2016.
Den HaagFM 08.12.2015 De Haagse Alexander Spoor en Sacha Harland van YouTube-kanaal ‘Dit Is Normaal‘ stonden de afgelopen dagen in de belangstelling nadat hun ‘Koran experiment’ viral ging.
Ze kochten een Bijbel en stopten deze in een Koranhoesje. Met de camera gingen ze in Den Haag de straat op om aan voorbijgangers te vragen wat ze van bepaalde ‘islamitische’ teksten uit het heilige boek vonden, wat dus stiekem de bijbel was. Alleen al op het YouTube-kanaal werden de beelden al 4,5 miljoen keer bekeken. Nederlandse media besteden massaal aandacht aan het filmpje, maar ook internationale media als Huffington Post en BuzzFeed hebben het over de twee Haagse mannen. …lees meer
AD 08.12.2015 De Haagse Alexander Spoor en Sacha Harland zijn dit weekend nogal vaak bekeken. De twee stopten een Bijbel in een Koranhoesje en gingen met camera de straat in Den Haag op om voorbijgangers te vragen wat ze van bepaalde ‘islamitische’ teksten uit het heilige boek vonden.
Het filmpje lijkt in de smaak te vallen. Alleen al op het YouTube-kanaal werden de beelden al ruim 4 miljoen keer gezien. Nederlandse media besteden massaal aandacht aan het filmpje, maar ook internationale media als Huffington Post en BuzzFeed hebben het over de twee Haagse mannen.
Het is niet de eerste keer dat een video van Dit Is Normaal viraal gaat. ,,Maar dit is zeker een van de meest intense keren. We worden overspoeld met bedankjes en reacties van mensen die geïnspireerd zijn door de video, of blij zijn dat we het op deze manier hebben uitgevoerd”, zegt Sacha Harland die samen met Alexander Spoor de videos bedenkt en uitvoert.
Vermomming
Tijdens een middagje brainstormen over het nieuwe seizoen ontstond het idee om het heilige boek van de Christenen te vermommen als een Koran. Het idee werd uitgewerkt, de kaft van een Koran werd ontworpen en vervolgens doken de twee het centrum van Den Haag in voor de eerste draaidag. ,,We gingen met een bepaalde verwachting de straat op. Die is grotendeels werkelijkheid geworden. We hebben eerst de vooroordelen van de mensen ‘gevoed’ en ze vervolgens geconfronteerd. Stuk voor stuk werd er positief gereageerd.”
Bang voor mensen die goed op de hoogte waren van de Bijbel waren de mannen wel. ,,Dat zou ten koste gaan van het experiment als elke geïnterviewde direct door zou hebben dat het regelrecht uit de Bijbel kwam. Dit hebben we dan ook één of twee keer meegemaakt.” In totaal werden er zo’n 15 mensen ondervraagd over de heilige teksten.
Trouw 03.12.2015 Populair onder Amerikaanse racisten: de Scandinavische god Odin. Beriepen de white supremacists van de Ku Klux Klan zich nog op de christelijke god, de huidige lichting zoekt het in het noordelijke pantheon. De ultieme manier om je af te zetten tegen het christendom, vinden ze. De eerste aanslagen in Odins naam zijn al gepleegd.
Robert Doyle en Ronald Chaney hadden grootse plannen. Ze zouden synagogen gaan beschieten bombarderen, en als het even kon ook zwarte kerken. Die aanslag zou verstrekkende gevolgen hebben, wisten de mannen uit de Amerikaanse staat Virginia. Een rassenoorlog bijvoorbeeld. Daarbij zou blank Amerika zijn dominante positie in de maatschappij terugeisen.
Maar zo ver kwam het niet.
De figuur van wie ze in september wapens en explosieven wilden kopen, bleek een FBI-agent te zijn die hen en stuurde een arrestatieteam op hen af. Welke straf ze precies krijgen is nog niet duidelijk, maar de rechtszaak tegen hen is inmiddels begonnen.
Over hun inspiratiebronnen doen Doyle en Chaney in ieder geval niet geheimzinnig. Dat zijn, zo vertelden ze aan de FBI, de oud-Germaanse en oud-Scandinavische goden als Odin (ook wel Wodan genoemd), Freya en Thor. Godheden die in Duitsland, Nederland en in noordelijke Europese landen eeuwenlang populair waren, totdat het christendom hen naar de achtergrond drong. Stoere, onvervalste westerlingen.
Een racistenkerk, gerund vanuit de gevangenis
De twee terroristen zijn niet de eersten die Odin weer hebben gevonden. ‘White supremacists’, racisten die zwarten en alle andere groepen willen onderwerpen aan blanke westerlingen, flirten in de Verenigde Staten al langer met de oude heidenen.
Het Asatru-geloof, heet het. En hoewel de vorm van polytheïsme weinig vaste structuren kent, is het ook weer geen los zand. Er is een kerkgenootschap, en een leider: Casper Crowell.
Crowell bestiert de Holy Nation of Odin, zoals het kerkgenootschap heet, vanuit zijn cel in Californië (waar hij zit voor moord). Zijn basisregels: belijd een geloof in Odin, gebruik geen drugs, laat je politieke overtuigingen thuis en laat je niet in met niet-blanken. Lid worden kost 40 dollar (38 euro), behalve als je ook vastzit. Dan is het gratis.
In de ogen van Asatru-aanhangers is het christendom een vrouwelijke, zwakke, zelfvernietigende theologie
Extremisme-expert Mark Potok
Hoeveel Amerikanen zich precies Odin-aanhanger noemen is niet bekend, maar voor onderzoekers staat inmiddels vast dat Asatru in gevangenissen en onder white supremacists meer is dan een marginaal verschijnsel of een hype. Asatru zou al sinds de jaren ’90 langzaam aam populariteit winnen. Dat heeft ongetwijfeld ook te makenmet de privileges die je als Asatru-aanhanger krijgt, zoals af en toe je cel uit mogen om een religieuze bijeenkomst bij te wonen.
Jezus was een slappeling, Odin niet
Odins sterkste troef is zijn afkomst, vinden white supremacists. In tegenstelling tot de christelijke god, die vanuit het Midden-Oosten naar Europa kwam, is Odin een autochtone westerling. Voor hen is Asatru vooral een manier om zich te af te zetten tegen het christendom, legt extremisme-kenner Mark Potok van mensenrechtenorganisatie Southern Poverty Law Center uit op de Amerikaanse nieuwssite ThinkProgress.
Types als Doyle en Chaney zien neo-paganistische religies volgens hem als een broodnodig tegengif voor het christendom en Jodendom. “Ze vinden het maar niks dat de religies van joden en christenen gaan over het toekeren van de andere wang en zorg voor de zwakken”, vertelt Potok.
“In hun ogen is het christendom een vrouwelijke, zwakke, zelfvernietigende theologie. Hij zou bedacht zijn door Joden. Blanken hebben het door de strot geduwd gekregen.”
De Noorse goden zijn niet racistisch, maar een deel van hun recente volgelingen is dat dus wel. Al opvallend lang zelfs: ook in nazi-Duitsland werden de goden af en toe aangeroepen. Een aantal nazi-leiders bewonderde Odin op ongeveer dezelfde manier als de asatru-racisten dat doen: als een icoon van zuiverheid, kracht en westerse superioriteit. Hitler was daar niet blij mee. Hij keurde in Mein Kampf het vereren van Wodan af.
Wodan. Uit: Das festliche Jahr in Sitten, Gebräuchen und Festen der germanischen Völker.
Tegenwoordig duikt Odin in Europa nog af en toe op bij neonazi’s, en in andere extreemrechtse kringen. Voormalig senaatslid Wim Verreyken van het Vlaams Belang bijvoorbeeld, is gewijd tot Asatru-priester. In hoeverre hij zijn geloof verweeft met zijn politieke opvattingen is trouwens niet bekend – Verreyken heeft het er liever niet over. Overigens is Verreyken voor zover bekend nooit tot geweld over gegaan.
‘Walhalla accepteert geen negroes‘
Nu is het afwachten of de Amerikaanse autoriteiten rekening moeten houden met meer aanslagen zoals die van Doyle en Chaney. Het duo had in ieder geval niet de primeur: vorig jaar pleegde een andere zelfverklaarde Asatru-aanhanger al een aanslag op het kantoor van een Joodse organisatie. Zijn schietpartij eiste drie levens.
“Odinisme! Dat was de religie voor een sterk en heroïsch volk”, schreef de dader, Farzier Glenn Cross, vlak voor zijn daad in een manifest. “‘Odin! Odin! Odin!’ Dat was de strijdkreet van onze voorvaderen, toen hun ogen gloeiden met het vuur van een roofdier en ze het decadente multiraciale Romeinse Rijk veroverden. En Walhalla accepteert geen negroes. Op de paarlen poort staat een bord met ‘alleen blanken’.”
Ondertussen mopperen de groepjes niet-racistische Asatru-aanhangers in Europa en de VS dat de extremistische tak hun religie in een kwaad daglicht zet. Het geloof in de oud-Europese goden draait om spirituele zaken, vinden zij. Om het geloof dat er een verborgen bron van goddelijke energie bestaat en dat ieder mens die energie kan aanspreken door de goden aan te roepen. De extremisten, vinden zij, verpesten het voor de rest.
RTVWEST 27.11.2015 Ondanks dat nummers als ‘Sympathy for the Devil’ in de jaarlijkse Top 2000 van NPO Radio 2 vertegenwoordigd zijn, wordt er in de protestantse kerk in Delfgauw dit jaar een speciale Top 2000-kerkdienst gehouden. Predikant Robert Stigter kopieerde het idee van een kerk in Zoetermeer, waar een dergelijke dienst al een aantal jaar wordt gehouden.
Het concept van de kerkdienst is simpel: het is een standaard kerkdienst die tussendoor wordt aangekleed met nummers uit de Top 2000. Denk bijvoorbeeld aan ‘Zij Maakt het Verschil’ van de Poema’s of liedjes van Acda en de Munnik. Voor de jonge, Delfgauwse predikant zijn dergelijke nummers juist de reden om een dienst in zijn kerk te organiseren.
Want:‘Waarom moeten we hyperchristelijk zijn?’, zegt Stigter als hem gevraagd wordt naar de ‘heidense’ nummers in de jaarlijkse muzieklijst. ‘Als we zo gaan kijken, wat kunnen wij als kerk dan nog wel doen? De gedachte is überhaupt niet eens bij me opgekomen.’
Andere sfeer
Volgens Stigter is een Top 2000-dienst een perfecte aanvulling op het gevoel dat er heerst tijdens de Kerstdagen, onder niet-gelovigen. ‘Wat wij zien in de kerk is dat er rond Kerst en Oudjaar echt een andere sfeer hangt in deze seculiere regio. Mensen zijn dan veel spiritueler.’
De kerkdienst in de protestantse kerk in Delfgauw is op 27 december 2015.
Trouw 21.11.2015 Geoffrey Smith zat wat rond te klikken op veilingsite eBay en stuitte op een stukje papyrus zo groot als een visitekaartje, waarop Griekse letters stonden. Het bleek een bijzonder oud stukje Bijbel, vertelt de onderzoeker van de University of Texas aan The New York Times.
De verkoper bood het stukje papyrus aan voor 99 dollar (93 euro). Smith, die zich bezighoudt met het vroege christendom, verzocht de verkoper het papyrus te onderzoeken. De verkoper stemde toe. Smith onderzocht het fragment. Vandaag presenteerde hij de resultaten van het onderzoek.
Van internet plukken
Smith zegt tegen The New York Times gefrustreerd te zijn dat hij zijn kostbare studiemateriaal tegenwoordig van internet moet plukken. Volgens hem gebeurt dat steeds vaker en komt daardoor belangrijk erfgoed dat eigenlijk door onderzoekers zou moeten worden bestudeerd, in gevaar.
Anne-Marie Luijendijk, hoogleraar religiestudies aan de Princeton Universiteit is ook verrast door de vondst van Smith, zegt ze tegen The New York Times. Ze is vooral geïntrigeerd door de onbekende tekst op de achterkant van het papyrus, die in hetzelfde handschrift is geschreven als de bijbeltekst. Misschien is het een bijbelvers dat we nog niet kenden. Of geeft het ons inzicht in hoe vroege christenen aantekeningen maakten tijdens het bestuderen van de schrift.
AD 05.11.2015 Kerken in de buurt van winkelcentra moeten op koopzondagen ook buiten de reguliere kerktijden open zijn. Dat vindt ruim driekwart van de christenen in ons land. In een onderzoek onder duizend christenen werd gevraagd welke rol de kerk moet spelen nu in steeds meer gemeenten winkels op zondag open zijn.
De meeste kerken sluiten op zondag hun deuren direct na de kerkdienst. Veel christenen zien liever dat de godshuizen worden opengesteld voor winkelend publiek. Meer dan de helft van de ondervraagden vindt het ‘een missionaire plicht van de kerk’ om shoppers te bereiken.
Tijdens de extra opening kan er plaats zijn voor een extra dienst, een korte vesper of een moment van stilte en bezinning. Zo komt wellicht publiek in de kerk dat er anders niet komt. Speciaal voor dit winkelend publiek zouden er speciale programma’s kunnen komen, zoals bijvoorbeeld gesprekken met leden van de kerk, een pastor of een voorganger.
Het onderzoek werd gedaan door het christelijk opinieblad De Nieuwe Koers in samenwerking met de Evangelische Omroep, het Nederlands Dagblad en het Reformatorisch Dagblad.
Trouw 05.11.2015 Ruim driekwart van de christenen in ons land vindt dat kerken op koopzondagen hun deuren moeten openen voor winkelend publiek. In een onderzoek onder duizend christenen werd gevraagd welke rol de kerk moet spelen nu steeds in meer gemeenten winkels op zondag open zijn.
De meeste kerken sluiten op zondag hun deuren direct na de kerkdienst. Veel christenen zien liever dat de godshuizen worden opengesteld voor winkelend publiek. Meer dan de helft van de ondervraagden vindt het ‘een missionaire plicht van de kerk’ om shoppers te bereiken.
Tijdens de extra opening kan er plaats zijn voor een extra dienst, een korte vesper of een moment van stilte en bezinning. Zo komt wellicht publiek in de kerk dat er anders niet komt.
Het onderzoek werd gedaan door het christelijk opinieblad De Nieuwe Koers in samenwerking met de Evangelische Omroep, het Nederlands Dagblad en het Reformatorisch Dagblad.
Trouw 29.10.2015 De neergang van de kerk vraagt niet om nieuwe pr-strategieën, maar om bezinning op de vraag wat de kerk eigenlijk is, zegt theoloog Erik Borgman. ‘Het gaat niet om efficiency, succes, uitstraling, bereik.’
Wij in Nederland zijn allemaal aangetast door het beleidsmakers-virus. Wij willen weten welk nut het dient, of het haalbaar is.
In de woonkamer van de Utrechtse woning van Erik Borgman hangt een bijzonder alarmlicht. Zijn huis behoort tot wat een stadsklooster was, gebouwd in de jaren vijftig van de vorige eeuw – relatief kort geleden. De paters die hier woonden, werden door dat alarmlicht gewaarschuwd als er in de aanpalende Dominicuskerk iemand was die ter biecht wilde gaan.
“Ik heb dat ding maar uitgeschakeld,” zegt Borgman. “Want het maakte nog een vreselijk geluid ook. En je hebt soms grappenmakers die de kerk bezoeken en het leuk vinden om op het knopje te drukken.”
Het is het verhaal van de rooms-katholieke kerk in een notedop: het klooster is geen klooster meer, de biechtlamp is uitgeschakeld, en de toekomst van de parochie staat op losse schroeven. Van de 326 parochies die het aartsbisdom Utrecht telde, zijn er nog maar 48 over, en kardinaal Eijk gaat ervan uit dat dat er in 2030 nog maar 20 zullen zijn. Borgman, hoogleraar theologie aan de universiteit van Tilburg, gaat deze neergang aan het hart en hij schreef er een boek over dat morgen verschijnt: ‘Waar blijft de kerk? Gedachten over opbouw in tijden van afbraak’.
Trouw 29.10.2015 Hun kerkbanken mogen dan steeds leger worden, de schatkisten van protestantse gemeenten zitten nog steeds behoorlijk vol. Alleen al in de noordelijke provincies heeft de Protestantse Kerk in Nederland 151,7 miljoen euro op rekeningen staan. Waaraan kunnen de gemeenten dat geld het beste uitgeven?
Renoveren kost geld. Dat is denk ik ook de reden dat gemeenten reserves opbouwen. aldus Godsdienstsocioloog Marten van der Meulen.
“Toen wij het onderzoek startten gingen we er welhaast automatisch van uit dat het op gebied van geld kommer en kwel zou zijn”, schrijftgodsdienstsocioloog Marten van der Meulen van de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) in het woensdag gepubliceerde rapport ‘Krimpende middelen en toch vitaal’. “Maar we waren blij verrast over wat we vonden.”
Het idee dat PKN-kerken moeite moeten doen om het hoofd boven water te houden verdient bijstelling, meent hij. Die 151,7 miljoen euro is exclusief landerijen, pensioenfondsen en beleggingen.
Trek je de banktegoeden van Noord-Nederland door naar alle kerken in het land, dan kom je uit op een gezamenlijk saldo van 1 miljard euro. Trouw vroeg Van der Meulen en Peter de Lange van Vereniging Kerkrentmeesterlijk Beheer (VKB) wat gemeenten het beste met dat vermogen kunnen doen.
Trouw 28.10.2015 De Protestantse Kerk in Nederland (PKN) is veel rijker dan gedacht. Naar schatting staat er bij elkaar opgeteld bijna een 1 miljard euro op de bankrekeningen van alle plaatselijke kerken.
Er is meer ruimte om te investeren dan mensen op grond van allerlei sombere berichten misschien denken, aldus Marten van der Meulen, Protestantse Theologische Universiteit.
Het gaat hier om geld dat meteen te pinnen valt. Tel je gebouwen, landerijen, pensioenfondsen en beleggingen mee, dan valt dit bedrag nog veel hoger uit. Tot die verrassende conclusie komt socioloog Marten van der Meulen van de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) in het rapport ‘Krimpende middelen en toch vitaal’.”Er is veel meer geld beschikbaar dan wij van tevoren gedacht hadden”, schrijft Van der Meulen.
Ingewikkelde structuur
Het geld in de kas van de kerk is nooit eerder op deze manier in kaart gebracht. De reden daarvoor is dat de Protestantse Kerk erg ingewikkeld in elkaar steekt, met verschillende bestuurslagen, colleges en kerken die plaatselijk grote autonomie hebben.
In zijn onderzoek bekeek Van der Meulen alleen de drie noordelijke provincies Friesland, Drenthe en Groningen. Op de bankrekeningen van de noordelijke protestantse kerken staat 151,7 miljoen euro. Ter vergelijking: Ajax had eind 2014 naar schatting 95 miljoen euro op de bank staan. Trek je de conclusies uit het onderzoek door naar de alle kerken in heel Nederland, dan beschikt de kerk over 1 miljard euro, zo denken kerkelijke financiële experts.
RTVWEST 27.10.2015 De restauratie van de Nieuwe Badkapel aan de Nieuwe Parklaan op Scheveningen heeft de Haagse Monumentenprijs gewonnen. Wethouder Joris Wijsmuller (Haagse Stadspartij) van Cultuur heeft dinsdag de winnaar in de Grote Kerk bekendgemaakt.
De onderscheiding is een prijs voor de meest bijzondere restauratie van het jaar. De torens, het dak, het voegwerk van de muren en de twee grote rondboogvensters in de zijmuren hebben een opknapbeurt gekregen. Ook is het onderste gedeelte van de kerk vernieuwd. De restauratie van de kerk kostte twee miljoen euro.
Twee andere Haagse kerken waren eveneens in de race voor de jaarlijkse prijs. Het gaat om de American Protestant Church aan de Esther de Boer-van Rijklaan en de Heilige Paschalis Baylon bij de Wassenaarseweg. Ook deze kerken werden de afgelopen tijd grondig gerestaureerd.
Duizend stemmen
De afgelopen maand konden Hagenaars stemmen op het project dat volgens hun het meest geslaagd was. Ruim duizend stemmen werden uitgebracht. De Nieuwe Badkapel kreeg 46 procent van de stemmen. De Heilige Paschalis Baylon volgde met dertig procent, de American Protestant Church kreeg bijna een kwart van de stemmen.
Vorig jaar ging het Gemeentemuseum er met de prijs vandoor. In 2013 was de oude HBS in Den Haag de winnaar.
Den HaagFM 27.10.2015 De restauratie van de Nieuwe Badkapel aan de Nieuwe Parklaan heeft de Monumentenprijs Den Haag gewonnen. Wethouder Joris Wijsmuller van Cultuur maakte dinsdag de winnaar bekend.
Dit jaar was het een strijd tussen drie kerken: de American Protestant Church aan de Esther de Boer-van Rijklaan, de Heilige Paschalis Baylon aan de Wassenaarseweg en de Nieuwe Badkapel aan de Nieuwe Parklaan. Hagenaars konden stemmen op hun voorkeur. Daarbij kreeg de Nieuwe Badkapel bijna de helft van alle stemmen.
In de Nieuwe Badkapel kregen de torens, het dak, het voegwerk van de muren en de twee grote rondboogvensters in de zijmuren een opknapbeurt. Ook is het onderste gedeelte van de kerk vernieuwd. De restauratie kostte twee miljoen euro. …lees meer
RTVWEST 25.10.2015 Fel protest in de Haagse Componistenbuurt: de Bethelkerk aan de Händellaan staat op de nominatie om gesloopt te worden. De protestantse gemeente wil de kerk afstoten, omdat er te weinig gebruik wordt gemaakt van het pand. Na de sloop zouden er huurwoningen op de plek van de kerk moeten komen. Maar als het aan de buurt ligt gaat dat niet gebeuren.
Handtekeningenacties, posters voor de ramen en een website gewijd aan het behoud van de in 1938 gebouwde Bethelkerk. De buurt heeft er in ieder geval werk van gemaakt. ‘Dit uitzicht wil ik niet kwijtraken aan een paar flats met huurwoningen,’ zegt buurtbewoner Masha Gibbs vanaf haar dakterras naast de kerk. ‘Het gebouw is schitterend, echt prachtig. Als de kerk zou verdwijnen zou ik niet alleen dit uitzicht missen, maar raken de mensen die er nu nog in het weekend hun diensten houden hun kerk kwijt.’
Daarmee doelt Gibbs op een groep Afrikaanse kerkgangers die ieder weekend hun diensten in een bijgebouwtje van de kerk houden. ‘Dit pand moet blijven bestaan,’ zegt Merdielle Nangu, dochter van de pastoor. ‘Het is een schitterend monument in deze wijk. En stel dat het verdwijnt… Waar kunnen mensen met hun problemen nog naar toe? Naar die 40 appartementen? Ik denk het niet.’
Inspraak
Begin november staat de sloop van de kerk op de agenda in de Haagse gemeenteraad. De verwachting is dat buurtbewoners dan zullen inspreken.
Meer over dit onderwerp:
Den HaagFM 25.10.2015 Fel protest in de Componistenbuurt: de Bethelkerk aan de Händellaan staat op de nominatie om gesloopt te worden. De protestantse gemeente wil de kerk afstoten, omdat er te weinig gebruik van wordt gemaakt. Na de sloop zouden er huurwoningen op de plek van de kerk moeten komen.
Met handtekeningenacties, posters voor de ramen en een website gewijd aan het behoud van de in 1938 gebouwde Bethelkerk, laten de buurtbewoners zien tegen de plannen te zijn. “Dit uitzicht wil ik niet kwijtraken aan een paar flats met huurwoningen”, zegt buurtbewoner Masha Gibbs. “Het gebouw is schitterend, echt prachtig. Als de kerk zou verdwijnen zou ik niet alleen dit uitzicht missen, maar raken de mensen die er nu nog in het weekend hun diensten houden hun kerk kwijt.”
Daarmee doelt Gibbs op een groep Afrikaanse kerkgangers die ieder weekend hun diensten in een bijgebouw van de kerk houden. “Dit pand moet blijven bestaan”, zegt Merdielle Nangu, de dochter van de pastoor. “Het is een schitterend monument in deze wijk. Waar kunnen mensen anders met hun problemen naar toe? Naar die veertig appartementen? Ik denk het niet.” Begin november staat de sloop van de kerk op de agenda van de Haagse gemeenteraad. …lees meer
In Nederland staan nogal wat kerkgebouwen leeg. Een aantal daarvan is geschikt om vluchtelingen tijdelijk op te vangen. Daarom wil o.a. de Protestantse Kerk Nederland (PKN) met staatssecretaris Klaas Dijkhoff van Veiligheid en Justitie praten over het huisvestingsprobleem voor asielzoekers. Meer nieuws over leegstaande kerk vluchteling
Trouw 19.10.2015 Voor de vissers op het Mexicaanse stuwmeer van Quechula moet het een vreemd gezicht zijn. Het waterpeil is er zo ver gezakt, dat een kerk uit de zestiende eeuw tevoorschijn is gekomen.
Het is de tweede keer dat het vierhonderd jaar oude gebouw te zien is. De laatste keer dat het water zo laag stond was in 2002, toen bezoekers zelfs konden rondlopen op de vloer van het heiligdom.
Zo laag staat het water nu niet, maar liefhebbers kunnen zich wel in een vissersbootje laten rondvaren langs de overblijfselen van de kerk. Die verdween in 1966 onder water toen de nabijgelegen dam was voltooid en het gebied werd overstroomd.
RTVWEST 14.10.2015 Het is hét gezicht van Nootdorp: de eeuwenoude Dorpskerk. Het eeuwenoude kerkje heeft de tand des tijds al flink wat keren doorstaan, maar de toren – het oudste deel van de kerk – moet grondig gerenoveerd worden. En daar is behoorlijk wat geld voor nodig.
In brand gestoken door de Spanjaarden in de zestiende eeuw, deels opgeblazen door de ontploffing in het Delftse kruithuis honderd jaar later: het kerkje in het oude centrum van Nootdorp heeft al aardig wat doorstaan. Maar nu staat de kerk voor een volgende uitdaging, namelijk de grootschalige renovatie van de kerktoren.
‘De toren is een grote kostenpost’, zegt kerkelijk werker Rita van Herk. ‘We hebben 150.000 euro nodig om de voegen tussen de stenen te vervangen. Maar dat geld hebben we niet.’ Het probleem zit hem volgens Van Herk in het feit dat de voegen te strak zijn gemetseld. ‘Het is niet goed voor de stenen en als we er niets aan doen, maakt de kerk zichzelf kapot.’ Steentje bijdragen
De kerk heeft diverse acties op touw gezet om 100.000 euro in te zamelen, want, 50.000 euro krijgt de kerk als subsidie. ‘We zijn een rijksmonument, dus een deel van de kosten wordt vergoed door de overheid, maar niet alles.’ En dus is er op 7 november aanstaande een bazaar bij de kerk om een deel van het geld bij elkaar te zamelen.
Ook heeft de kerk de actie ‘Draag je steentje bij!’, met deze actie kunnen mensen voor twee euro een steentje in de toren adopteren.
Trouw 12.10.2015 Vier jonge protestantse predikanten vinden dat hun kerk drastisch moet veranderen. Ze beginnen vandaag een handtekeningenactie, als duwtje in de rug. ‘Het is nu of nooit.’
De gemeenschap van Christus is natuurlijk niet alleen iets van zondagochtend om 10 uur. Dat lijkt het soms wel geworden.
Arjan Plaisier: Einde van de ‘volkskerk’
De Protestantse Kerk in Nederland zal noodgedwongen ophouden een ‘volkskerk’ te zijn, zei scriba (landelijk secretaris) Arjan Plaisier onlangs in Trouw. Kerkleden moeten accepteren dat er ‘witte plekken’ komen waar geen kerk meer is. Ook moeten de huidige hiërarchie en de vergadercultuur volgens hem op de schop. Daarnaast pleitte Plaisier ervoor om met ‘een nieuwe onbevangenheid en vrijmoedigheid’ over het geloof te spreken en voorziet hij verregaande samenwerking met andere christenen. De generale synode, de landelijke vergadering met afvaardigingen uit plaatselijke kerken, praat volgende maand in Lunteren over de toekomst.
Is dat eigenlijk wel leuk, werken in een kerk die almaar krimpt? Absoluut, er is bijna niets dat leuker is! Zo, dat is een keer gezegd. Predikant Marleen Blootens kijkt triomfantelijk naar haar collega’s Jantine van Iersel en Jasper van Schaik. “Wij weten niet anders of de kerk is klein. Als je dat als uitgangspunt neemt, heb je niets te verliezen”, zegt Blootens, die predikant is in Amsterdam.
Blootens (33), Van Iersel (29) en Van Schaik (36) zijn drie jonge predikanten in de Protestantse Kerk in Nederland. Ze vertellen hun verhaal in de pastorie van Van Schaik, in het Zuid-Hollandse Woubrugge. Samen met nog een vierde, Thejon Bos uit Twijzelerheide (Friesland) die niet aanwezig is, beginnen ze vandaag een handtekeningenactie.
Van Schaik: “We weten: onze kerk gaat terug naar de basis, naar hoe het allemaal begon.” Hij leunt achterover. “Echt een opluchting om dat te erkennen.”
In een tekst, die onder dit artikel staat, lichten de drie predikanten hun standpunt toe. Op de website www.kerk2025.nl is hun oproep te ondertekenen. “Het is nu of nooit”, zegt Van Schaik in zijn pastorie in het Zuid-Hollandse Woubrugge over de voorgenomen veranderingen. De andere twee knikken.
Telegraaf 12.10.2015 Vier jonge dominees beginnen maandag een handtekeningenactie omdat ze vinden dat de Protestantse Kerk drastisch moet veranderen. Ze vrezen dat de kerk anders op de ondergang afgaat.
Volgens de dominees moet er minder worden vergaderd, moet er minder nadruk komen op traditionele vieringen en moet de kerk minder naar binnen gekeerd zijn. “Ik werk in een kerk die al voorbij is, denk ik soms”, zegt predikante Jantine van Iersel maandag in Trouw. Ze is een van de initiatiefnemers van de actie. “De vorm is voor velen betekenisloos geworden. Als iemand zomaar binnen zou komen, zou die niet begrijpen wat we doen.”
De dominees willen met de handtekeningenactie de generale synode, de landelijke vergadering van plaatselijke kerken, doordringen van de ernst van de situatie. De synode praat volgende maand over de vraag hoe het verder moet met de protestantse traditie.
Trouw 07.10.2015 Arjan Plaisier gebruikt de term behoedzaam. Hij spreekt van een ‘pastor pastorum’. Maar in de wandelgangen weet iedereen wat de secretaris van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) daarmee bedoelt: een bisschop. Die gaat er hoogstwaarschijnlijk – vijfhonderd jaar na het begin van de Reformatie – alsnog komen.
De Protestantse Kerk in Nederland staat vanwege de ontkerkelijking aan de vooravond van grote veranderingen, kondigde scriba (secretaris) Plaisier vorige week aan in Trouw. De PKN zal noodgedwongen ophouden een volkskerk te zijn en moet minder vasthouden aan haar huidige hiërarchie en structuren.
Wat er precies moet veranderen, dat laten Plaisier en het kerkbestuur in een vorige week gepresenteerd rapport nog even over aan de verbeelding. Eén plan hebben ze wel al uit de doeken gedaan: er moeten figuren worden aangesteld met een ‘herderlijke opdracht’. “Hij of zij is pastor pastorum”, schrijft de kerk in het rapport. “Belangrijke aandachtspunten zijn de opbouw van het kerkelijk leven en de missionaire presentie van de kerk in de regio.”
Er is in de kerk behoefte aan mensen die met gezag, samenbindend en vol levenswijsheid een centrale plek innemen”, zegt Piet Vergunst van de Gereformeerde Bond woensdag in het Nederlands Dagblad. De Bond is de behoudende tak van het kerkverband.
‘Reformatoren hadden niets tegen bisschoppen’
Toch is er met de bisschop theologisch niets mis, zei promovendus Hans Kronenburg in 2003 in Trouw. Hij pleitte er in zijn proefschrift voor om in de protestantse kerken één bisschop aan te stellen.
Telegraaf 01.10.2015 De geboorte van het christendom, een van de grootste religies ter wereld, staat de komende maanden centraal in De Nieuwe Kerk in Amsterdam. De kerk toont met ruim tachtig sculpturen, schilderijen, geschriften, fragmenten van sarcofagen (marmeren doodskisten) en andere objecten hoe een ooit “radicale en kleine geloofsgemeenschap” uitgroeide tot een mondiale godsdienst.
De tentoonstelling laat zien hoe Constantijn de Grote (circa 280-337) zich in Rome uitsprak voor het christendom, waardoor de religie een doorbraak beleefde. In zijn opdracht kregen christenen binnen enkele jaren monumentale kerkgebouwen. “Het christendom werd voor het eerst omarmd door een Romeinse keizer”, zegt hoofd tentoonstellingen Marlies Kleiterp. “Tot die tijd kende het christendom vele ups en downs en werd het onder de Romeinen niet overal geaccepteerd.”
Van Constantijn zelf verrezen kolossale keizerbeelden. Een reusachtige marmeren hand, die ooit deel uitmaakte van zo’n beeld, is nu te zien in De Nieuwe Kerk. De 161 centimeter hoge hand uit het jaar 315 is een van de kunstschatten die is uitgeleend door toonaangevende musea in Italië, waaronder de Vaticaanse Musea, de Capitolijnse Musea en het Nationaal Romeins Museum.
Trouw 01.10.2015 De Protestantse Kerk Nederland (PKN) staat voor ‘drastische veranderingen’, zei scriba (secretaris) Arjan Plaisier vanochtend in Trouw. De kerk wordt volgens hem uitgedaagd tot ‘een nieuwe onbevangenheid en vrijmoedigheid’ als het gaat om het geloof. Hoe reageren kenners?
Ik heb er een hard hoofd in of de kloof tussen de kerk en de rest van de maatschappij overbrugd kan worden, aldus Hijme Stoffels.
Godsdienstsocioloog aan de Vrije Universiteit in Amsterdam
“Het lijkt wel alsof na vele decennia de sociologische realiteitszin is doorgebroken in de kerk. Mijn voorganger aan de VU, Gerard Dekker, riep al in de jaren zeventig en tachtig dat het minder werd. Hij werd weggehoond door de toenmalige kerkleiding. Ik heb het zelf ook meegemaakt. Bij een debat noemde de voorganger van Arjan Plaisier het sociologische somberpraat. In dat perspectief kun je Arjan Plaisier moedig noemen
Telegraaf 01.10.2015 Kerkleden zullen moeten accepteren dat de Protestantse Kerk niet langer in elk dorp en in elke stadswijk aanwezig is. De daling van het ledental gaat zo snel, dat drastische veranderingen nodig zijn. Dat zegt scriba Arjan Plaisier donderdag in Trouw.
De manier waarop de kerk is vormgegeven past niet meer bij deze tijd. Het is voor het eerst dat een protestantse kerkleider zo scherp verwoordt hoe de kerk ervoor staat. Hij wil af van de vele vergaderingen, pleit voor de invoering van een soort protestantse bisschop en wil verregaande samenwerking met andere christenen.
NRC 01.10.2015 Leden van de Protestantse Kerk in Nederland moeten accepteren dat niet in elk dorp of in elke stadswijk meer een kerk zal zijn. De daling van het ledental gaat in zo’n hoog tempo dat ingrijpende maatregelen nodig zijn, zegt de landelijk secretaris van de kerk Arjan Plaisier in Trouw. Het aantal leden van de kerk is de afgelopen jaren met zo’n zestigduizend per jaar teruggelopen, naar een krappe twee miljoen in 2015.
De manier waarop de kerk is ingericht past niet meer bij deze tijd, vindt Plaisier. Zo wil hij af van de tijdrovende vergadercultuur en de naar binnen gekeerde blik. Aan de traditionele diensten mag ook wat veranderen. Volgens Trouw is het voor het eerst dat een kerkleider zo expliciet is over hoe het gesteld is met de kerk.
Trouw 01.10.2015 Niet langer zal de Protestantse Kerk in elk dorp en in elke stadswijk aanwezig zijn. Kerkleden moeten accepteren dat er ‘witte plekken’ op de kaart van Nederland ontstaan waar geen kerk meer is. De Protestantse Kerk in Nederland telt nu weliswaar nog zo’n twee miljoen leden, maar de daling van het ledental gaat zo snel, dat drastische veranderingen nodig zijn, zegt scriba (landelijk secretaris) Arjan Plaisier vandaag in Trouw.
Ik vind onze eredienst soms wel erg voor ingewijden. Voor een buitenstaander is het alsof je naar een Chinees schouwspel zit te kijken, aldus Arjan Plaisier.
Momenteel fuseren kerkelijke gemeenten als het niet langer gaat. “Dat is niet vol te houden. Het is enorm belastend”, zegt Plaisier. Hij is als hoogste functionaris het gezicht van het grootste protestantse kerkgenootschap van Nederland. Plaisier zet zijn visie op de toekomst van de kerk uiteen in een nota die vandaag verschijnt.
VK 29.07.2015 Dankzij een campagne van de communistische partij zijn in China bij 1.200 christelijke kerken de kruisen van de daken verwijderd. De officiële motivering voor de actie, zoals beschreven in de staatskrant Global Times, is dat het veiliger en mooier zou zijn.
Op de kerkgebouwen pronkten voorheen heldere rode kruisen. Volgens de autoriteiten zijn de medewerkers van de kerken ‘zeer coöperatief’ bij het verwijderen ervan. Mensenrechtenactivisten beschuldigen die autoriteiten ervan de snelle groei van de christelijke kerken te vertragen. China telt ongeveer 100 miljoen christenen. De communistische partij telt 88 miljoen leden.
Volgens de Britse krant The Guardian heerst er onder de protestanten en katholieken in China boosheid over het verwijderen van het christelijke symbool. Vorige week ging een groep geestelijken, onder wie een 89-jarige bisschop, de straat op. Een van de hen zei dat de actie van de partij deed denken aan de periode van de Culturele Revolutie. In een open brief hebben zij hun beklag gedaan.
In de oosterse provincie Zhejiang zijn monniken ingezet door de overheid om christenen te ‘provoceren’, meldde Radio Free Asia maandag. Dit gebeurde door wierook te branden en boeddhistische geschriften te declameren.
Telegraaf 29.07.2015 Door een campagne van de communistische partij zijn in China bij 1200 christelijke kerken de kruisen van de daken verwijderd. De officiële motivering voor de actie zoals die in de staatskrant Global Times staat: het is veiliger en het staat mooier.
Op de kerkgebouwen pronkten voorheen heldere rode kruisen. Volgens de autoriteiten zijn de medewerkers van de kerken zeer coöperatief bij het verwijderen daarvan. Mensenrechtenactivisten beschuldigen die autoriteiten er echter van de actie te voeren om de groei van de christelijke kerken te vertragen. China telt ongeveer 100 miljoen christenen. De communistische partij telt 88 miljoen leden.
Volgens de Britse krant The Guardian heerst er onder de protestanten en katholieken in China boosheid over het verwijderen van het christelijke symbool. Vorige week ging een groep geestelijken, onder wie een 89-jarige bisschop, de straat op. Een van de geestelijken zei dat de actie van de partij deed denken aan de periode van de Culturele Revolutie. Door middel van een open brief hebben zij hun grieven verwoord.
Trouw 29.07.2015 Door een campagne van de Communistische Partij zijn in China inmiddels bij 1200 christelijke kerken de kruisen van de daken verwijderd. De officiële motivering voor de actie zoals die in de staatskrant Global Times staat: het is veiliger en het staat mooier.
Sinds begin 2014 zijn er honderden kerken ontdaan van hun kruis, wat soms resulteerde in felle botsingen met gemeenteleden.
Volgens bestuurders zijn de kruisen in strijd met bepaalde bouwreglementen, maar critici stellen dat de snelle opmars van christendom in China de Communistische Partij op de zenuwen werkt. “De autoriteiten maken zich erg druk om dit religieuze symbool”, zei Zgen Legua, een Chinese pastoor uit Zhejiang die inmiddels in de VS woont, in mei tegen persbureau AP. “Ze willen geen prominent vertoon van het christendom in de publieke ruimte.”
Groei christelijke kerken vertragen
Ook mensenrechtenactivisten beschuldigen die autoriteiten er echter van de actie te voeren om de groei van de christelijke kerken te vertragen. China telt ongeveer 100 miljoen christenen. De communistische partij telt 88 miljoen leden.
Volgens de Britse krant The Guardian heerst er onder de protestanten en katholieken in China boosheid over het verwijderen van het christelijke symbool. Vorige week ging een groep geestelijken, onder wie een 89-jarige bisschop, de straat op. Een van de geestelijken zei dat de actie van de partij deed denken aan de periode van de Culturele Revolutie. In een open brief hebben zij hun grieven verwoord.
Trouw 21.07.2015 Het christendom in China groeit enorm. Dat is zeer tegen de zin van de overheid: die probeert de kerken op allerlei manieren te dwarsbomen. Maar dat lijkt de mondigheid van de Chinese christenen alleen maar te stimuleren.
Een nieuwe campagne tegen ‘illegale bouwwerken’ resulteerde in honderden verwijderde kruizen. In Wenzhou werden een aantal kerken zelfs gesloopt
Als je het metrostation uitloopt is het niet te missen: een groot geel kruis doemt op tussen de grijze kantoorgebouwen. Het symbool is even uitgesproken als de kerk waar het op staat. De protestantse Chong-Yi kerk, de grootste gemeente van de stad Hangzhou, voerde de afgelopen maanden openlijk actie tegen een overheidscampagne om christelijke kruizen weg te halen of onopvallender te maken in het stadsbeeld. De campagne lijkt deel van een breder offensief om de snelle groei van het ‘Westerse’ christendom in China in te dammen. Maar hebben de maatregelen het gewenste effect?
RTVWEST 13.07.2015 De Valkenboskerk op de hoek van de Loosduinsekade en de Zuiderparklaan in Den Haag gaat waarschijnlijk tegen de vlakte. Het gebouw is niet meer in gebruik als kerk en er zijn ook geen gegadigden om het pand te kopen. De verwachting is ook niet dat er zich kopers gaan melden.
Volgens de Haagse wethouder Joris Wijsmuller (Haagse Stadspartij, bouwen en wonen) is de kans groot dat de Westlandse woningbouwcorporatie Arcade op deze plek tussen de vijftig en zestig huurwoningen gaat bouwen. In een brief aan de Haagse gemeenteraad schrijft hij dat de corporatie ‘in principe is geïnteresseerd’.
Het besluit om geen diensten meer te houden in de Valkenboskerk zorgde een paar jaar geleden al voor onrust binnen de Haagse protestantse kerken, omdat het gebouw niet lang daarvoor nog voor tonnen was verbouwd. Nu valt hij ook nog eens ten prooi aan de slopershamer, denkt Wijsmuller. Het gebouw is geen monument, dus er is geen beletsel om de kerk te slopen. Lees verder
Den HaagFM 13.07.2015 De Valkenboskerk en de Bethelkerk worden gesloopt. De gebouwen zijn niet meer in gebruik als kerk en er zijn ook geen gegadigden om het pand te kopen. De verwachting is ook niet dat zich nog kopers zullen melden. Op de plek van de kerken komt woningbouw.
De twee protestantse kerken zijn al geruime tijd niet meer in gebruik. De Valkenboskerk (kleine foto) staat op de hoek van de Zuiderparklaan en de Loosduinsekade. De Bethelkerk is gevestigd aan de Händellaan. Wethouder Joris Wijsmuller van Stadsontwikkeling zal een sloopvergunning afgeven, zodra de bouwplannen definitief zijn.
Vier andere protestantse kerken worden gered. Het gaat om de Kruispuntkerk aan de Diamanthorst, de Thomaskerk aan de Harmelenstraat, de Vredeskapel aan de Malakkastraat en de Ontmoetingskerk aan de Aaltje Noordewierstraat. In deze kerken komen nieuwe geloofsgemeenschappen of wordt naar een andere nieuwe bestemming gezocht. …lees meer
AD 13.07.2015 De Valkenboskerk en de Bethelkerk in Den Haag moeten plaatsmaken voor woningbouw. De protestantse gebedshuizen zijn niet meer in gebruik.
Sloop volgt pas als de bouwplannen definitief zijn. Behoud van de kerkgebouwen heeft normaal gesproken de voorkeur, mits ze hergebruikt kunnen worden, meldt wethouder stadsontwikkeling Joris Wijsmuller (Haagse Stadspartij) in een brief aan de gemeenteraad.
Voor de Valkenboskerk (hoek Zuiderparklaan/Loosduinsekade) en de Bethelkerk (Händellaan) is behoud geen optie, meent de wethouder na overleg met de Protestantse Gemeente in Den Haag. Er is interesse bij ontwikkelaars. Op de plek van de Valkenboskerk zouden vijftig tot zestig (sociale huur)woningen kunnen komen.
Vier andere protestantse kerken wordt de sloopkogel wel bespaard. De Kruispuntkerk aan de Diamanthorst is verkocht aan een Afrikaanse internationale geloofsgemeenschap, de Thomaskerk aan de Harmelenstraat wordt wellicht ook verkocht aan een ander kerkgenootschap. De Vredeskapel (Malakkastraat) staat leeg, maar is beschermd vanwege de rijksmonumentenstatus. Het stadsbestuur neemt nog twee jaar extra de tijd om een geschikte nieuwe invulling te vinden voor de Ontmoetingskerk aan de Aaltje Noordewierstraat. Het beeldbepalende gebouw is een potentieel gemeentelijk monument.
NRC 20.06.2015 Polen is zo katholiek, dat je geen wegen of steden meer kunt onderscheiden als je alle kerken naast elkaar op een kaart zet. De Poolse website die deze kaart maakte, heeft nu de gegevens van 7000 kerken verwerkt, maar is nog niet klaar. Voor 3000 andere locaties moeten de gps-gegevens nog worden gevonden, lieten ze weten website Quartz.
De kaart is gemaakt door colaska.pl, een site die prijzen van kerkdiensten, zoals huwelijken en uitvaartdiensten, vergelijkt. Ze kwamen onder meer aan alle gegevens kwamen doorcrowd-sourcing.
In Nederland staan volgens een inventarisatie overigens ook 7000 kerken, waarvan de katholieke en protestantse kerken er in totaal nog ongeveer 4000 in gebruik hebben. Daarvan zijn er 1700 rooms-katholiek, zou blijken uit cijfers van de organisatie Kerkbalans.
Volgens Pew Research Center telde Polen in 2010 ruim 35,3 miljoen katholieken. Dat is veel, maar in absolute aantallen stukken minder dan Brazilië (126,7 miljoen katholieken) of Mexico (96,4 miljoen). Hoe katholiek Polen is, valt vooral op als je kijkt naar het aandeel van de bevolking dat zich zo noemt: 92,2 procent. Polen is misschien wel het meest homogene land van Europa, schreef NRC-journalist Stéphane Alonso bij zijn afscheid als correspondent in Polen. “Vrijwel iedereen daar is blank en katholiek, buitenlanders vallen op door afwezigheid”.
Overigens is er ook in Polen sprake van een gestage ontkerkelijking. 87 procent van de bevolking is gedoopt katholiek, maar het percentage praktiserende gelovigen daalt. In de negentiende eeuw gold de katholieke kerk nog als bindmiddel voor een Poolse natie die verdeeld was over Russisch, Duits en Oostenrijks grondgebied, schreef huidig correspondent Centraal- en Oost-Europa Roeland Termote vorig jaar. Later werd ze een bolwerk van anti-communistisch verzet. Termote:
Op de laatste peilingsdag van de Poolse kerk in 2012 zat 40 percent van de katholieken in de zondagsmis. In 2000 was dat nog 47, in 1982 nog 57 procent.
Het aantal kerkgangers daalt.
De meeste Nederlanders (24 procent) ziet zich als Rooms-katholiek, 5,7 procent rekent zich tot de Protestantse kerk en 6,7 procent is hervormd. Uit de CBS-cijfers blijkt verder dat 4,9 procent van de Nederlanders moslim is. Het jodendom is met 0,1 procent het kleinst.
Behalve dat steeds minder Nederlanders geloven, blijft ook het aantal kerkgangers dalen. Van de volwassenen gaat 16 procent regelmatig, minimaal één keer per maand, naar een religieuze dienst. Dat was in 2010 nog 18 procent.
NU 13.05.2015 Steeds minder Nederlanders zijn godsdienstig. De helft noemt zich nog religieus, de andere helft gelooft niet meer of heeft nooit geloofd. Alleen onder niet-westerse allochtonen en ouderen speelt het geloof een grote rol.
Dat blijkt uit een onderzoek dat het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) woensdag naar buiten heeft gebracht.
Bijna een kwart van de Nederlanders is katholiek, een op de zes is protestants. Bijna 5 procent van de Nederlanders is moslim. De overige 5,7 procent zijn joods, hindoeïstisch, boeddhistisch of iets anders.
Van de 75-plussers is driekwart gelovig. Twee op de drie mensen tussen 65 en 75 jaar geloven. Van de jonge volwassenen is dat 40 procent.
Telegraaf 13.05.2015 Steeds minder Nederlanders zijn godsdienstig. De helft noemt zich nog religieus, de andere helft gelooft niet meer of heeft nooit geloofd. Alleen onder niet-westerse allochtonen en ouderen speelt het geloof een grote rol.
Dat blijkt uit een onderzoek dat het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) woensdag naar buiten heeft gebracht. Bijna een kwart van de Nederlanders is katholiek, een op de zes is protestants. Bijna 5 procent van de Nederlanders is moslim. De overige 5,7 procent zijn joods, hindoeïstisch, boeddhistisch of iets anders.
Elsevier 13.05.2015 Het aantal gelovigen in Nederland blijft afnemen, behalve onder ouderen en niet-westerse allochtonen. In deze twee groepen is de meerderheid religieus en dat aantal blijft stabiel.
Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat vorig jaar 51 procent van de volwassenen zichzelf als godsdienstig beschouwde. In 2010 was dat nog 55 procent.
Behalve dat steeds minder Nederlanders geloven, blijft ook het aantal kerkgangers dalen. Van de volwassenen gaat 16 procent regelmatig, minimaal één keer per maand, naar een religieuze dienst. Dat was in 2010 nog 18 procent.
Eerder bleek uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau dat hoewel steeds minder Nederlanders geloven, de christelijke jongeren die wel geloven steeds conservatiever worden.
Telegraaf 23.04.2015 Als de kerk moet bezuinigen, behoudt 63 procent van de protestanten in Nederland liever hun dominee dan hun kerk. Als er geen kerkgebouw meer is, kunnen diensten ook in huiskamers worden gehouden.
Dat blijkt uit antwoorden op vragen in de enquête Kerk op weg naar 2025, die Protestantse Kerk Nederland (PKN) heeft laten houden. Ruim achttienduizend mensen deden mee aan de ondervraging. De resultaten zijn donderdagmiddag gepresenteerd tijdens de landelijke vergadering van de generale synode in Lunteren. PKN telt meer dan twee miljoen leden.
Trouw 23.04.2015 De Protestantse Kerk in Nederland moet veranderen. De kerkdienst is aan vernieuwing toe, zowel in inhoud als in vorm. Lokale gemeenten moeten beter hun best doen om nieuwkomers te verwelkomen. En aan de sfeer in gemeenten valt ook wel wat te verbeteren. Die kan warmer, minder kil.
Dat zeggen 18 duizend kerkleden in een enquête die de kerk door het hele land verspreid heeft. Niet alle behoeften worden even breed gedeeld: ongeveer de helft van de geënquêteerden wil lokale verandering.
NRC 23.04.2015 Ruim de helft van de protestantse christenen zou graag vernieuwing zien in hun kerkgemeenschap. Dat blijkt uit een enquête onder 18.000 leden van de Protestantse Kerk, uitgevoerd door hoofdorgaan Protestantse Kerk Nederland (PKN).
37 procent van de niet- of nauwelijks praktiserende christenen geeft aan de diensten niet vernieuwend genoeg te vinden en daarom niet meer naar de kerk te gaan.
ENQUÊTE OM HERVORMINGSBEREIDHEID TE TOETSEN
De enquête werd gehouden om onder de eigen achterban te peilen of er bereidheid is de Protestantse Kerk toekomstbestendiger te maken. Meer dan de helft (57 procent) van de ondervraagden geeft aan daar open voor te staan. LEES VERDER
Trouw 17.09.2016 Moslimjongeren in Nederland seculariseren. Geloof is voor hen minder belangrijk dan voor hun ouders. Ook brengen ze de islamitische regels en gebruiken minder in de praktijk. Van de meisjes wier moeder een hoofddoek draagt, doet ruim een derde dat zelf niet. En bijna een derde van de jongens gaat minder naar de moskee dan hun vader.
Wel gaat de secularisatie bij moslimjongeren langzamer dan bij christelijke jongeren. Dit blijkt uit het eerste grootschalige onderzoek naar de geloofsbeleving van moslimjongeren, uitgevoerd door sociologen van de Universiteit Utrecht. Vanaf 2010 volgen ze 5000 Nederlandse scholieren, toen 14- en 15-jarigen, in hun ontwikkeling. Aan die groep zijn extra jongeren van Turkse en Marokkaanse komaf toegevoegd om de gegevens representatief te maken voor de islamitische gemeenschap. Inmiddels zijn de jongeren zo’n 20 jaar oud. Hun ouders deden ook mee aan het onderzoek.
Al komt de secularisatie op gang, religie blijft belangrijk voor een groot deel van de moslimjongeren. Voor driekwart van hen is geloof minstens zo belangrijk als voor hun ouders. “Deze identificatie als moslim blijft sterk onder jongeren, maar het navolgen van religieuze voorschriften neemt af”, zegt hoogleraar sociologie Frank van Tubergen, die het onderzoek uitvoerde. Later dit jaar verschijnt een boek van zijn hand met de resultaten. “Het lijkt erop dat religie voor moslimjongeren meer en meer een privézaak wordt. Ze laten vooral de aspecten van het geloof die je publiek toont achterwege.”
Diversiteit
In Engeland en Duitsland, waar tegelijkertijd dezelfde studie is gedaan, doet zich een vergelijkbaar patroon voor. Moslimjongeren worden dus beïnvloed door het overwegend seculiere land waarin ze wonen, legt Van Tubergen uit. “Maar bij jongeren zonder migrantenachtergrond gaat de secularisatie nog sneller. Zij groeien voornamelijk op in een seculier gezin.”
Nederlandse jongeren met religieuze ouders, voor het overgrote merendeel zijn dat christenen, verliezen vaak hun geloof. Voor meer dan de helft van deze jongeren is het geloof minder belangrijk dan voor hun ouders. Onder moslimjongeren is dat ruim een kwart. Het verschil met de Turkse en Marokkaanse jongeren wordt dus groter.
Tegen de stroom in is er een kleinere groep moslimjongeren, van 17 procent, voor wie het geloof juist nog belangrijker is dan het voor hun ouders is. Van Tubergen: “Gemiddeld genomen zien we dus secularisatie onder moslimjongeren. Maar tegelijkertijd nemen de verschillen in religiositeit binnen deze groep toe. De oudere generatie is sterk gelovig, de jongere generatie gemiddeld wat minder, maar met meer diversiteit.”
Vaker varkensvlees
Een aansluitend onderzoek onder Turkse en Marokkaanse moslimjongeren in Nederland laat zien in hoeverre zij de islamitische regels en gebruiken navolgen. Wat blijkt? Ze doen op alle punten minder aan geloofsregels dan hun ouders.
Moslimjongeren drinken gemiddeld vaker alcohol dan hun ouders, vasten minder met ramadan, en eten vaker varkensvlees. 30 procent van de jongens gaat minder naar de moskee dan hun vader. 35 procent van de meisjes wier moeder een hoofddoek draagt, doet dat zelf niet. Omgekeerd draagt maar 2 procent van de meisjes een hoofddoek als hun moeder dat niet doet. En een kwart van de jongeren leest minder in de Koran.
Trouw 26.07.2015 Een stokoud koranhandschrift dat misschien zelfs dateert van voor de veronderstelde geboortedatum van de profeet Mohammed, dat is niet mis. Bij de spectaculaire ontdekking van de Universiteit van Birmingham speelt op de achtergrond een heftig debat van geleerden over de ontstaansgeschiedenis van de islam en de Koran. In het uiterste geval zou het zelfs zijn opgetekend vóór het veronderstelde geboortejaar van Mohammed
Het fragment, via de koolstofmethode (C-14-methode) gedateerd tussen de jaren 568 en 645, zal in dat debat een rol gaan spelen. Twee visies botsen met elkaar, die van de orthodoxe islam en die van ‘revisionistische’ islamologen die bij de orthodoxe visie vraagtekens plaatsen.
De meeste revisionistische geleerden hebben een westerse achtergrond. Maar ook in de moslimwereld leeft hier en daar belangstelling voor hun ideeën en moslims hebben bijdragen geleverd aan de nieuwe visies. Anderzijds ondersteunen lang niet alle westerse islamologen de alternatieve theorieën, velen onderschrijven in grote lijnen de opvattingen van de islamitische orthodoxie.
De pagina’s van de islamitische heilige tekst lagen bijna een eeuw in de universiteitsbibliotheek tussen andere boeken en documenten uit het Midden-Oosten voordat werd ontdekt hoe bijzonder ze waren.
Ze zijn geschreven op schapen- of geitenhuid in een antieke variant van het Arabisch en nog goed leesbaar.
Dr Muhammed Isa Waley, de expert op het gebied van dit soort manuscripten van de British Library zei dat “deze opwindende ondekking” moslims zou “laten juichen”.
Trouw 22.07.2015 De Universiteit van Birmingham is in de wolken. Ze is in het bezit van twee vellen perkament waarop mogelijk de oudste korantekst ter wereld geschreven staat, maakte de universiteit vandaag bekend.
Koolstofanalyse toonde aan dat de tekst met een zekerheid van 95,4 procent dateert uit de periode tussen 568 en 645 na Christus. Dat valt samen met de tijd waarin de profeet Mohammed (570- 632) leefde, de stichter van de islam. Tot nu toe stamden de oudste bekende koranteksten uit 694. Deze worden bewaard in de Rotskoepelmoskee van Jeruzalem.
De twee perkamenten pagina’s zaten jarenlang tussen bladzijden van een gelijksoortig manuscript uit de zevende eeuw, dat onderdeel uitmaakt van de Mingana Collectie uit het Midden-Oosten. Die collectie werd aangeschaft om de status van Birmingham als intellectueel centrum voor religiestudies te promoten en theologieonderzoekers aan te trekken. Toen Dr. Alba Fedeli voor haar promotieonderzoek de pagina’s liet analyseren, kwam het verschil in datering aan het licht.
Volgens David Thomas, hoogleraar christendom en islam, is de context van het manuscript erg belangrijk. Hij zegt dat de openbaringen die Mohammed tussen 610 en 632 had bewaard bleven door mondelinge overlevering. Delen werden op perkament, steen, palmbladeren en schouderbladen van kamelen geschreven. Dit alles werd door kalief Aboe Bakr, de eerste leider van de moslimgemeenschap na de profeet, geordend tot een geheel. De derde leider, kalief Uthman, zorgde er uiteindelijk voor dat de Koran rond 650 in boekvorm uitkwam. Thomas: “Het zou goed mogelijk kunnen zijn dat dit deel van de Koran geschreven werd vlak na de dood van Mohammed.”
Op de twee bladzijden zijn delen van de Suras (hoofdstukken) achttien tot en met twintig te zien. De tekst is geschreven in het Hijazi, een vroege vorm van Arabisch schrift dat nog goed leesbaar is. De pagina’s worden in oktober tentoongesteld aan het publiek.
Sensationeel
“Dit is heel sensationeel”, zegt Trouw-redacteur en Arabist Eildert Mulder. “Dit voor het eerst dat er zo’n oude tekst gevonden is. De oudste bekende Arabische Koranteksten dateren van 694.”
Telegraaf 22.07.2015 Koranfragmenten uit de collectie van een Britse universiteitsbibliotheek blijken uit een van de oudste exemplaren van de koran te komen. Onderzoek heeft uitgewezen dat de fragmenten zeker 1370 jaar oud zijn. Mogelijk zijn ze zelfs geschreven door iemand die de profeet Mohammed kende. Dat zeggen Britse onderzoekers.
De onderzoekers vonden de fragmenten tussen de bladzijden van een jonger exemplaar van de Koran. Ze zaten daar al jaren. Door koolstofdatering toe te passen stelden ze vast dat het perkament afkomstig is uit de periode van 568 en 645 na Christus.
NRC 22.07.2015 Zonder dat medewerkers het wisten, beschikte de University of Birmingham al bijna een eeuw over een unieke schat: mogelijk de oudste koranfragmenten ter wereld. Met moderne koolstofdatering kon worden vastgesteld dat het document minstens 1370 jaar oud is. Het boek zou daarmee geschreven zijn in de zevende eeuw.
Dat valt samen met de tijd waarin de profeet Mohammed (ca. 570 – 632), stichter van de islam, leefde en volgens de overlevering de Koran geopenbaard kreeg en te boek stelde. Een promotieonderzoeker kwam het document per toeval tegen in een collectie boeken uit het Midden-Oosten. De fragmenten zijn geschreven op schapen- of geitenvel en zijn nog goed leesbaar.
De universiteit is van plan om de fragmenten tentoon te stellen, zodat iedereen ze kan komen bekijken. Op de website staat meer informatie over de vondst. LEES VERDER
VK 01.06.2015 Tijdens de islamitische vastenmaand Ramadan, die op 18 juni begint, zullen 45 imams uit Marokko in Nederland ‘de gezonde islam’ uitdragen. Op deze manier denkt het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO), dat 380 moskeeën in Nederland vertegenwoordigt, de radicalisering onder islamitische jongeren te kunnen tegengaan.
Het CMO heeft eerder een beroep gedaan op Marokkaanse imams, maar nooit eerder kwamen er tijdens de Ramadan zoveel naar Nederland. De ‘importimams’ staan, volgens CMO-woordvoerder Yassin Elforkani, in de gematigde malikitische traditie. Dat betekent dat de islam, afhankelijk van tijd en plaats, op verschillende manieren kan worden geïnterpreteerd. ‘De pretentie van absolute waarheid is een van de grootste gevaren van het geloof’, zegt Elforkani. ‘Dat geluid zullen de 45 imams vertolken. Het is van groot belang dat zij dat juist tijdens de Ramadan doen.’ Dat het CMO zoveel imams laat overkomen, laat volgens Elforkani zien ‘hoe groot de uitdaging van de radicalisering is’.
Profiel Elforkani
De Volkskrant maakte een profiel over CMO-voorzitter Elforkani. Lees het hier.
Trouw 18.05.2015 Strenggelovige moslimjongeren zijn zelfbewust en onderzoekend, maar distantiëren zich vooral van de Nederlandse samenleving. Dat blijkt uit onderzoek van promovenda Elsbeth Visser.
Soms kan je er niets aan doen dat je haat krijgt. Een keer toen ik radio luisterde werd ik zó kwaad!
Toen Deriya nog groen haar had, dacht ze minder aan Allah. Aan haar boze moeder viel niet uit te leggen waarom ze al die moeite deed voor onder haar hoofddoek. “Niemand ziet dat toch?” Rond haar zestiende stopte ze met verven. En de lang gekoesterde wens van een tweede gaatje in haar oor vond ze ineens niet meer zo nodig. Haar geloof werd sterker. “Vroeger was het van: ik bid omdat ik moet bidden”, blikt Deriya terug. “Maar nu is dat niet zo, nu heeft het een betekenis. Ik bid ergens voor.”
In de islam neemt religie in het alledaagse leven een heel andere plaats in dan in de westerse wereld. Daar vertegenwoordigen staat en kerk twee verschillende sferen. In islamitisch georiënteerde landen is die scheiding tussen kerk en staat afwezig. Zo gaat de profeet (Mohammed) vóór het vrije woord (van bijvoorbeeld Charlie Hebdo).In islamitisch georiënteerde landen is die scheiding tussen kerk en staat afwezig.
Trouw 10.05.2015 Hij wil de geschiedenis van de islam ontwarren en gaat op zoek naar de menselijke kant van Mohammed. Rachid Benzine poogt zo de islam te moderniseren. Benzine hoort bij het kleine groepje hervormers in de islam; imams zien zijn benadering niet zitten.
Veel moslimjongeren zijn grootgebracht met een mythische blik op de islam en weten niet hoe ze moeten reageren op de aanslag op Charlie Hebdo.
Ooit was hij Frans kampioen kickboksen, maar Rachid Benzine (43) is inmiddels islamoloog, verbonden aan de universiteit van Aix-en-Provence. En zijn gevecht is nu een heel ander: het afbreken van ‘de muur van verboden’ die is opgetrokken rond zijn geloof.
De afspraak vindt plaats in een lawaaiig café in de buurt van de Parijse ringweg, maar Benzine – elegant gekleed en bedachtzaam formulerend – stoort het niet. Sinds de moorden in Parijs op Charlie Hebdo en de Joodse supermarkt is hij vooral in België een graag geziene gast in de media en op scholen. Daar reageert hij op de veelgehoorde zin ‘Dit is niet de islam’. Helaas, zegt Benzine dan, zo is de islam óók.
VK 09.05.2015 Een ‘islamwet’ miskent dat een liberale samenleving ook tolerantie voor andersdenkenden koestert. Herman Blom bepleit een islamwet (de Volkskrant van 30 april 2015), naar Oostenrijks voorbeeld, waarmee de overheid meer greep krijgt op de islam.
Hij beargumenteert zo’n wet onder meer met een verwijzing naar het vermeende onvermogen van moslims om het onderscheid tussen kerk en staat te begrijpen. Dat zou een bedreiging zijn van de Nederlandse maatschappelijke orde.
Blom noemt als fundamenten van die maatschappelijke orde vrijheid van meningsuiting, gelijke rechten voor allen en non-discriminatie, plus het ‘onderscheid tussen kerk en staat’, waarmee hij de scheiding van kerk en staat zal bedoelen. Inderdaad: Nederland kent een liberale rechtsorde, waarin de bescherming van individuele vrijheid fundamenteel is. Deze vrijheid wordt gewaarborgd door een keur aan rechten, wetten en instituties. Dat geheel aan beschermingsmechanismen heeft zich in de loop der eeuwen ontwikkeld en verankerd in onze maatschappij. Daarmee is deze orde echter nog geen vanzelfsprekendheid.
Elsevier 01.05.2015 Het geld zou onder meer zijn uitgegeven aan de inrichting en reparaties van de gebedshuizen, zeggen raadsleden Rik Torn (VVD) en Peter Kwint (SP) tegen elsevier.nl.
De VVD en SP in Amsterdam hebben om een onderzoek gevraagd bij het stadsbestuur. Volgens de coalitiepartijen staat zowel het misbruik van gemeenschapsgeld als de schending van de scheiding van kerk en staat centraal.
Volgens SP-raadslid Peter Kwint is vooral het subsidiemisbruik bedenkelijk. ‘Wij vinden het belangrijk dat mensen ondersteuning krijgen door bijvoorbeeld educatie, het is daarom des te kwalijker dat geld bedoeld voor maatschappelijke ondersteuning is misbruikt.’ Volgens het raadslid is onder meer geld besteed aan ‘huur, inrichting en gebedskleedjes’.
Hij noemt de aanwijzingen dat er geld is doorgesluisd ‘vrij sterk’. ‘Daarnaast zijn er al tijden problemen.’
Binnen drie weken verwachten de partijen antwoord op de vraag of hun inschatting – en die van journalisten die de openbare cijfers uit 2009 en 2010 aan de politici voorlegden – klopt. Kwint: ‘Maar gezien de tijdsduur van het andere onderzoek sluit ik niet uit dat het een lang en ingewikkeld proces wordt.’
In de islam neemt religie in het alledaagse leven een heel andere plaats in dan in de westerse wereld. Daar vertegenwoordigen staat en kerk twee verschillende sferen. In islamitisch georiënteerde landen is die scheiding tussen kerk en staat afwezig. Zo gaat de profeet (Mohammed) vóór het vrije woord (van bijvoorbeeld Charlie Hebdo).In islamitisch georiënteerde landen is die scheiding tussen kerk en staat afwezig.
VK 29.04.2015 Met een islamwet dwingt Oostenrijk de islamitische gemeenschap de seculiere rechtsorde na te leven. Nederland telt nu meer dan een miljoen islamitische Nederlanders. Zij brengen uit hun land van herkomst een wereldbeschouwing mee die vaak op gespannen voet staat met de regels van de Nederlandse democratische rechtsstaat. Om het westerse waardensysteem te kunnen verdedigen werd in Oostenrijk onlangs een Islamgesetz aangenomen.
In de islam neemt religie in het alledaagse leven een heel andere plaats in dan in de westerse wereld. Daar vertegenwoordigen staat en kerk twee verschillende sferen. In islamitisch georiënteerde landen is die scheiding tussen kerk en staat afwezig. Zo gaat de profeet (Mohammed) vóór het vrije woord (van bijvoorbeeld Charlie Hebdo).
RTVWEST 26.04.2015 Een groep moslims in Nederland grijpt Koningsdag aan om in Den Haag en twaalf andere Nederlandse steden 15.000 korans gratis aan de man te brengen. Met de actie willen de gelovigen vooral een tegenwicht bieden aan de negatieve beeldvorming over de islam door onder meer acties van Islamitische Staat (IS) en aanslagen van extremisten.
‘Ons grote doel is dat er over tien tot vijftien jaar in alle hotelkamers naast een bijbel ook een koran ligt’, zegt Ali Houri van de Alkhattab Foundation, die dit idee mogelijk wil maken. ‘Vorig jaar nam ik dit initiatief op persoonlijke titel in Roermond. Daar hebben we uit een oranje gekleurde kraam korans weggegeven en mensen geïnformeerd over de islam.’ Zijn Alkhattab Foundation probeert op een moderne manier via lezingen informatie over de islam te verspreiden. Lees verder
Den HaagFM 26.04.2015 Een groep moslims grijpt Koningsdag aan om in Den Haag en twaalf andere steden 15.000 korans uit te delen.
Met de actie willen zij vooral een tegenwicht bieden aan de negatieve beeldvorming over de islam door onder meer acties van Islamitische Staat (IS) en aanslagen van extremisten. “Ons grote doel is dat er over tien tot vijftien jaar in alle hotelkamers naast een bijbel ook een koran ligt”, zegt Ali Houri die dit idee mogelijk wil maken. Zijn Alkhattab Foundation verzorgt ook lezingen over de islam.
Het heilige boek van de moslims wordt op Koningsdag uitgedeeld door jonge moslims, die zelf sponsors hebben gevonden zodat ze de korans konden kopen voor de kostprijs van een euro per stuk. …lees meer
NU 26.04.2015 Een groep moslims in Nederland grijpt Koningsdag aan om in dertien Nederlandse steden 15.000 korans gratis aan de man te brengen.
Met de actie willen de gelovigen vooral een tegenwicht bieden aan de negatieve beeldvorming over de islam door onder meer acties van Islamitische Staat (IS) en aanslagen van extremisten.
”Ons grote doel is dat er over tien tot vijftien jaar in alle hotelkamers naast een bijbel ook een koran ligt”, zegt Ali Houri van de Alkhattab Foundation, die dit idee mogelijk wil maken. ”Vorig jaar nam ik dit initiatief op persoonlijke titel in Roermond.
Daar hebben we uit een oranje gekleurde kraam korans weggegeven en mensen geïnformeerd over de islam.” Zijn Alkhattab Foundation probeert op een moderne manier via lezingen informatie over de islam te verspreiden.
Discussie
Toch is het in dit huidige tijdsgewricht geen makkelijke opgave. Ga er maar aanstaan: korans aan de man brengen in een tijd dat door aanslagen in Europa en gruwelijkheden van Islamitische Staat (IS) de islam ter discussie staat. El Ouali en Houri weigeren de slachtofferrol aan te nemen.
Houri: ”Ook hier in Nederland kun je als moslim van betekenis zijn voor je geloof. Daar hoef je geen duizenden kilometers voor naar Syrië te reizen.”
Telegraaf 26.04.2015 Een groep moslims in Nederland grijpt Koningsdag aan om in dertien Nederlandse steden 15.000 korans gratis aan de man te brengen. Met de actie willen de gelovigen vooral een tegenwicht bieden aan de negatieve beeldvorming over de islam door onder meer acties van Islamitische Staat (IS) en aanslagen van extremisten.
„Ons grote doel is dat er over tien tot vijftien jaar in alle hotelkamers naast een bijbel ook een koran ligt”, zegt Ali Houri van de Alkhattab Foundation, die dit idee mogelijk wil maken. „Vorig jaar nam ik dit initiatief op persoonlijke titel in Roermond. Daar hebben we uit een oranje gekleurde kraam korans weggegeven en mensen geïnformeerd over de islam.” Zijn Alkhattab Foundation probeert op een moderne manier via lezingen informatie over de islam te verspreiden.
NU 20.08.2015 Voor het eerst in de geschiedenis van het mormoonse geloof, zijn in de Verenigde Staten vrouwen aangesteld op topposities binnen de kerk.
De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen (LDS) heeft Bonnie Oscarson, Linda Burton en Rosemary Wixom aangesteld in verschillende bestuursfuncties.
De LDS kreeg veel kritiek van feministische groepen, die vinden dat vrouwen ook het recht hadden om beslissingen over de toekomst van de kerk te nemen.
Trouw 02.07.2015 Amerikaanse christenen keren zich steeds concreter tegen de Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden. Deze week besloot de liberaal-protestantse United Church of Christ (UCC) om zijn volledige beleggingskapitaal terug te trekken uit bedrijven die van de bezetting profiteren. Het kerkgenootschap riep ook op tot een boycot van producten uit nederzettingen.
De UCC is niet het eerste Amerikaanse kerkgenootschap dat concrete actie onderneemt tegen de bezetting.
Het besluit werd dinsdag met overweldigende meerderheid aangenomen tijdens de algemene UCC-synode in Cleveland. De kerk met 1,1 miljoen leden beheert een kapitaal van zo’n 3,6 miljard euro, verdeeld over een pensioen- en een investeringsfonds. Naar verwachting zal Israël nauwelijks economische schade ondervinden door de terugtrekking van UCC. De betekenis zit veel meer in de morele druk, die Israël volgens de kerk uiteindelijk niet zal kunnen weerstaan.
Palestijnen juichen het besluit toe. Het bewijst, zeggen ze, dat de wereld er langzaam voor kiest om Israël te isoleren, zoals dat in de jaren tachtig gebeurde met het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime. Israël is op zijn beurt woedend. Een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken noemt het besluit radicaal, immoreel en onrealistisch. “Gelovigen zouden moeten helpen om het Palestijns-Israëlische vredesproces nieuw leven in te blazen, in plaats van steeds één partij in het conflict te demoniseren.”
NU 26.06.2015 Vaticaanstad heeft vrijdag een verdrag met de staat Palestina gesloten over de Rooms-Katholieke Kerk en kerkelijke bezittingen in Palestina.
Het verdrag werd in het Vaticaan getekend door de ministers van Buitenlandse Zaken van de twee staten, Paul Galagher (Vaticaanstad) en Riad al-Maliki (Palestina).
Het Vaticaan hoopt dat het verdrag ertoe bijdraagt dat dankzij “moedige besluiten” Israël en Palestina uiteindelijk tot vrede komen. Het is het eerste verdrag tussen de twee partijen sinds de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 2012 bevestigde dat Palestina een staat is.
Volgens Gallagher kan het verdrag een voorbeeld zijn voor andere islamitische landen die de relaties met christelijke minderheden willen regelen. Israël heeft ontstemd laten weten dat dit de betrekkingen met het Vaticaan kan beschadigen.
Telegraaf 26.06.2015 Vaticaanstad heeft vrijdag een verdrag met de staat Palestina gesloten over de Rooms-Katholieke Kerk en kerkelijke bezittingen in Palestina. Het verdrag werd in het Vaticaan getekend door de ministers van Buitenlandse Zaken van de twee staten, bisschop Paul Gallagher en Riad al-Maliki.
In Israël en Palestina wonen in totaal naar schatting 100.000 rooms-katholieken, vrijwel allemaal Palestijnen. Het Vaticaan hoopt dat het verdrag ertoe bijdraagt dat dankzij „moedige besluiten” Israël en Palestina uiteindelijk tot vrede komen. Het is het eerste verdrag tussen de twee partijen sinds de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 2012 bevestigde dat Palestina een staat is.
Volgens Gallagher kan het verdrag een voorbeeld zijn voor andere islamitische landen die de relaties met christelijke minderheden willen regelen.
Israël heeft ontstemd laten weten dat dit de betrekkingen met het Vaticaan kan beschadigen.
Trouw 26.06.2015 Het Vaticaan heeft vandaag een historisch verdrag gesloten met de ‘Staat Palestina’. Daarmee schaart de Heilige Stoel zich achter de tweestatenoplossing en de ‘moedige beslissingen’ van Palestina om het conflict met Israël te beëindigen.
De totstandkoming van de tekst heeft vijftien jaar in beslag genomen. In het verdrag wordt aandacht besteed aan ‘de bijzondere status van Palestina als de geboorteplaats van het christendom en als de bakermat van de monotheïstische religies’.
Het Vaticaan erkent Palestina sinds 2012 als aparte staat, wat met dit verdrag nu officieel is vastgelegd. Tot groot ongenoegen van Israël, die de overeenkomst een ‘haastige stap’ noemt die ‘schade toebrengt aan de kans op een vredesakkoord’. De overeenkomst kan gevolgen hebben voor de diplomatieke betrekkingen met het Vaticaan, voegde Israël daar onheilspellend aan toe.
NRC 26.06.2015 Voor het eerst heeft het Vaticaan een verdrag gesloten met de “Staat Palestina”. De rooms-katholieke kerk prees de staat voor haar “moedige beslissingen” om het slepende Israëlisch-Palestijnse conflict te beëindigen met een tweestatenoplossing.
Dat heeft het Vaticaan in een verklaring laten weten, meldt persbureau AFP. Het is het eerste akkoord dat de Heilige Stoel sluit sinds het ruim twee jaar geleden de staat Palestina erkende. In de overeenkomst wordt de activiteit van de Kerk in de Palestijnse gebieden afgesproken. LEES VERDER
Elsevier 24.06.2015 Het is een wonder dat Israël na zeventig jaar nog bestaat. Zelfs christelijke minderheden in het Midden-Oosten vestigden hun hoop liever op het Arabisch nationalisme dan op de Joods staat.
Israël bestaat al zeventig jaar. Het is eigenlijk een wonder dat het land nog bestaat, in een door en door vijandig gebied. De Joodse staat werd al bij de oprichting geconfronteerd met oorlogsgeweld van omringende Arabische landen.
Er zouden aanvankelijk twee staten worden opgericht: een Joodse en een Arabische. De omringende Arabische landen moesten daarvoor tot de actie overgaan, maar hadden daar geen zin in: op islamitische grond, de grond die ooit door de islam is veroverd, mogen niet-moslims geen staat oprichten. Dat zou in strijd zijn met de sharia.
De Joodse staat zocht daarom naar een overlevingsstrategie, terwijl er geen zicht was en is op het einde van het conflict.
Arafat
Dit conflict werd het Arabisch-Israëlische conflict genoemd. Het socialistische pan-arabisme onder leiding van de Egyptische president Gamal Abdel Nasser (1918-1970) wilde alle Arabieren verenigen omwille van de vernietiging van staat Israël.
De Ba’ath-partij in Syrië en Irak streefde hetzelfde na. Nasser is er niet meer en de Ba’ath-partij in Irak is opgeheven. Alleen in Syrië, of wat er van over is, is de partij nog aan de macht. De staat Israël is er nog.
Yasser Arafat (1929-2004), oud-leider van de Palestijnen, is de uitvinder van het Palestijnse volk, dat langzamerhand door de Arabische landen in het Midden-Oosten als een welkom fenomeen werd gezien.
Gezwel
Het conflict werd vanaf dat moment aangeduid als het Palestijns-Israëlische c
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ff4a3676-a521-11eb-8f80-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3cc27dee-196e-11e8-a85f-fdbda6adf1fd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9c50d5a2-1d61-11e8-b35f-a91433be212a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a192e86a-1bb4-11e8-9506-059eb0c1e5e3.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5587fbc2-1b14-11e8-9b87-c34ad7002cb7.jpg)
Emmanuel Macron
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6b7b19fe-4252-11e8-9ec4-49b5f2dabadd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bb3e3a3a-4251-11e8-9436-cd0425beaaaf.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3ac45160-18c0-11e8-b1d1-11c601a6f339.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a15202ee-1819-11e8-af34-817328b3a119.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9fabac92-130a-11e8-84b4-19c049c53ef7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6d25f3de-12df-11e8-ba2b-436f8f16a99c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/af0d5fb6-e74d-11e7-8bdf-a3df142ea09b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/77f7676a-6b28-11e8-9446-0be231c2ce82.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7806fa5e-6b28-11e8-9446-0be231c2ce82.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2708d752-6a9d-11e8-9c58-9185328912ba.jpg)
Prof. mr. dr. 
