Het kabinet trekt dit jaar eenmalig 400 miljoen extra uit om de klimaatdoelen te halen. Daarna wordt er jaarlijks 110 miljoen euro extra vrijgemaakt. Dat heeft de coalitie besloten in overleg over de Voorjaarsnota, melden bronnen aan de NOS. Het geld wordt gereserveerd voor de klimaatplannen, die volgende maand worden gepresenteerd.
Een deel van het bedrag gaat naar een warmtefonds. Dat is een fonds waar huizenbezitters aanspraak op kunnen maken als ze hun woning duurzamer willen maken. Daarnaast wordt het extra geld gebruikt om de aanschaf van tweedehands elektrische auto’s te stimuleren en woonwijken van het gas af te krijgen. Welke bedragen naar de afzonderlijke doelen gaan is nog niet duidelijk.
Eerder had het kabinet al bekendgemaakt eenmalig 500 miljoen euro vrij te maken om het vonnis in de Urgendazaak na te komen. Ook is in het regeerakkoord al afgesproken dat er jaarlijks 300 miljoen naar het klimaat gaat. Het geld uit de voorjaarsnota komt daar dus nog eens bovenop.
Eerste kamer kijkt 21.05.2019 naar de Klimaatwet
Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer ging zichzelf feliciterend akkoord met de Klimaatwet, maar in de Eerste Kamer klinken twijfels. Vandaag 21.05.2019 gaat de senaat, zónder Forum voor Democratie, in debat over de initiatiefwet.
De Klimaatwet legt CO2-doelstellingen tot 2050 vast.
De Klimaatwet legt CO2-doelstellingen tot 2050 vast en maakt het thema klimaat daarmee de komende decennia een onderwerp waar kabinetten verplicht mee aan de bak moeten.
Fractievoorzitters en klimaatwoordvoerder van VVD, CDA, D66, CU, PvdA, GL, SP en 50Plus feliciteerden elkaar eind vorig jaar uitgebreid in de Tweede Kamer, maar een aantal van deze partijen heeft in de senaat bedenkingen bij de wet.
Gezichtsverlies
Zo heeft CDA-senator Atsma eerder aangegeven dat hij nog niet enthousiast is. De christendemocraat heeft vooral twijfels over de invloed die het parlement kan uitoefenen op de zogeheten ’klimaatplannen’ die kabinetten volgens de initiatiefwet moeten maken. De SP wil meer invloed voor het parlement.
VVD-senator Klip-Martin heeft in het debat laten weten dat „leden van de fractie sympathie hebben voor het voorstel.” De liberaal suggereerde verdeeldheid door te zeggen dat er „kritische geluiden” zijn in haar fractie.
Vanwege de grote hoeveelheid initiatiefnemers lijkt een meerderheid in de senaat gegarandeerd. Desondanks zou een tegenstem uit eigen gelederen gezichtsverlies betekenen.
Het debat in de Eerste Kamer wordt gevoerd zonder Forum voor Democratie. De partij boekte een grote overwinning bij de recente provinciale verkiezingen met de belofte dat ze er alles aan zouden doen om de Klimaatwet van tafel te krijgen.
Ondanks een verzoek van FvD vond de huidige senaat het niet noodzakelijk om van de planning af te wijken. De stemming is volgende week dinsdag, tijdens de laatste reguliere vergadering van de Eerste Kamer in oude samenstelling.
De VNG wil dat gemeenten meer tijdkrijgen om de eerste versie van hun regionale energiestrategieën op te stellen. Die hoeft dan pas anderhalf jaar (in plaats van een jaar) na inwerkingtreding van het Klimaatakkoord te zijn afgerond. Daarnaast moet er extra geld op tafel komen.
Warmtenetten
Dat schrijft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) deze week in een brief aan de leden. Ook moet eerst beter worden geduid hoe gemeenten succesvol warmtenetten kunnen realiseren. Dat probleem speelt vooral in gebieden waar warmtenetten niet rendabel lijken. Het opslaan en distribueren van warmte moet eveneens verder worden onderzocht.
Woonlasten
Verder plaatst de VNG een voorbehoud bij de ambitie om anderhalf miljoen woningen te verduurzamen zonder extra kosten voor de bewoner/eigenaar. De VNG wil het daarvoor gehanteerde begrip ‘woonlastenneutraliteit’ eerst verder uitgewerkt zien.
Proeftuinen
Eerder al vroeg de VNG meer geld van het rijk voor de proeftuinen aardgasvrije wijken (nu 150 miljoen euro), waarin gemeenten experimenteren met het verduurzamen van buurten. Daarover lopen gesprekken. Ook moet er extra geld op tafel komen om de uitvoeringskosten van de energietransitie na 2021 te dekken. De Raad voor Openbaar Bestuur verricht daar op dit moment een eerste, verkennend onderzoek naar.
Gas afkoppelen
Op het verlanglijst van de VNG prijkt ook een uitdrukkelijker bevoegdheid voor gemeenten om wijken van het aardgas te mogen afkoppelen. De gemeentelijke gasaansluitplicht, waar halsstarrige huiseigenaren zich nog steeds op kunnen beroepen, zou op korte termijn moeten worden vervangen door het ruimer te interpreteren warmterecht. Nu is dat alleen voor nieuwbouw het geval. Daar is aansluiting op het gas sinds 1 juli 2018 verboden.
Aardgasvrije wijken
Het klimaatakkoord van Parijs, het Energieakkoord en de Klimaatwet in wording; ontwikkelingen waaruit blijkt dat ecologische, economische en sociale uitdagingen Nederland nu echt dwingen tot het maken van een transitie naar duurzame energie. Deze transitie is enorm: acht miljoen gebouwen in Nederland moeten van het aardgas af, worden geïsoleerd en voorzien van duurzame energie. En dat alles onder regie van de gemeenten.
Nieuwe vormen van energie worden vaker decentraal georganiseerd, burgerparticipatie neemt toe en oplossingen zijn sterk afhankelijk van de lokale situatie. Dit maakt het huidige speelveld complex en vaak gefragmenteerd, maar brengt ook kansen mee voor samenwerking tussen gemeenten en bewoners. Toch zijn de gemeente en bewoners vaak nog niet met elkaar in gesprek.
Inzicht in dit speelveld is van belang, om als gemeente effectief te kunnen acteren in dit proces. Hoe kan uw gemeente haar regierol in dit proces vervullen? En hoe maakt u, passend bij de lokale situatie, hierbij de juiste afwegingen? Denk daarbij aan procesmatige keuzes zoals het betrekken van bewoners en bottom-up initiatieven, gedragen planvorming en het benodigd immaterieel kapitaal.
KplusV heeft een afwegingsmodel ontwikkeld om deze route te bepalen. In dit artikel delen wij op welke manier de gemeente inzicht kan krijgen in het speelveld en op basis daarvan de juiste route kan bepalen. Vervolgens zoomen we in op het betrekken van bewoners en andere initiatieven in deze route. Wij gaan graag met u in gesprek om van gedachten te wisselen over hoe uw gemeente deze route concreet kan invullen.
Het energiecanvas – het complexe speelveld in kaart
Op veel plekken ontstaan ambitieuze plannen en deze plannen komen niet alleen van lokale overheden. Op wijkniveau ontstaan ook veel (bewoners) initiatieven. Veel gemeenten staan daardoor voor de uitdaging om deze initiatieven optimaal te ondersteunen en te verbinden met de transitie opgave. De manier waarop de gemeente dit kan aanpakken is afhankelijk van de lokale situatie. Het canvas helpt om stakeholders in de wijk maximaal te betrekken.
Plannen CO2-heffing GroenLinks en PvdA
Begin juni 2019 komt het kabinet met een uitwerking van de klimaatplannen, met daarin een “verstandige” CO2-heffing. Het is nog onduidelijk hoe die heffing er precies uit gaat zien. De PvdA en GroenLinks vrezen dat de regeling niet streng genoeg is, zeiden ze begin april. Maar volgens minister Wiebes was er nog geen uitgewerkt plan en waren er alleen nog “verkennende gesprekken” gevoerd.
AD 08.05.2019
Gele Hesjes
Premier Rutte heeft een delegatie van de Gele hesjes ontvangen op het Torentje. Ze kwamen met hem praten over problemen in de Nederlandse samenleving. Volgens de protestbeweging zijn er veel voorbeelden uit de praktijk waar het misgaat, door het regeringsbeleid.
Enkele tientallen mensen in gele hesjes hadden zich verzameld op het Plein bij de Tweede Kamer. Een delegatie van vijf mensen mocht uiteindelijk van de politie het Binnenhof op, en bij de premier naar binnen.
Kabinetsplannen
De doorrekeningen zijn belangrijk omdat het kabinet ze wil meenemen bij de overwegingen rond een CO2-taks. De ruim zeshonderd maatregelen uit het vorige maand gepresenteerde voorlopige Klimaatakkoord schieten volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) namelijk tekort om de kabinetsdoelstelling van 49 procent CO2-reductie in 2030 te halen.
Daarop liet het kabinet weten dat er toch een ‘verstandige’ heffing op de uitstoot van het schadelijke CO2 bij grote bedrijven komt. ‘De rekening moet eerlijker verdeeld worden’, aldus premier Mark Rutte vorige maand. In eerste instantie voelde het kabinet niets voor een CO2-taks, maar lag er een regeling met subsidies en boetes voor de industrie op tafel. Die werkt echter onvoldoende, aldus het PBL.
Het doel van het kabinet om in 2030 de helft minder CO2 uit te stoten dan in 1990 wordt wel gehaald met de plannen van GroenLinks en PvdA om de uitstoot van broeikasgassen door de industrie extra te belasten, blijkt uit de woensdag gepubliceerde voorlopige berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
Woensdag 24.04.2019 publiceerden zij hun alternatieve plannen
De PvdA denkt in de meest verregaande variant van de CO2-heffing (waarbij alle bedrijven een belasting moeten betalen over de uitstoot die ze veroorzaken) een vermindering van de uitstoot van 13 tot 22 megaton te kunnen bewerkstelligen. ,,Zo worden de klimaatdoelen wél gehaald en worden gewone huishoudens ontzien.’’
GroenLinks denkt zelfs nog meer CO2 te kunnen besparen met een heffing: van 16 tot 24 megaton te kunnen halen, maar dat vereist wel een enorme investering van 6,7 – 7,6 miljard euro tot 2030. Dat geld moet worden besteed om via loonkostensubsidie mensen aan het werk te helpen die hun baan verliezen door de energietransitie. Ook moet er subsidie komen voor innovatieve technologieën.
In het kort;
GroenLinks en PvdA werkten eigen variant CO2-heffing uit
Doel is 49 procent CO2-reductie in 2030 ten opzichte van 1990
CO2-doelen lijken niet haalbaar met plannen van klimaattafels
Kabinet verwacht voor zomervakantie klimaatakkoord te hebben
GroenLinks en de PvdA hadden ieder een eigen variant van een CO2-heffing uitgewerkt en die laten doorrekenen, omdat de partijen de plannen van de zogenoemde klimaattafels voor de industrie te vrijblijvend vonden.
Er is een bonus-boetesysteem uitgewerkt, terwijl de partijen pleiten voor een generieke heffing waarbij de industrie sowieso een vorm van CO2-belasting betaalt.
Aan de klimaattafels zijn door verschillende partijen uit het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en overheden vele plannen bedacht die moeten leiden tot 49 procent CO2-reductie in 2030 ten opzichte van 1990. Dit is het percentage dat het kabinet zich ten doel heeft gesteld om de opwarming van de aarde af te remmen. Uiteindelijk moeten alle plannen samen tot een klimaatakkoord leiden.
Maar uit de doorrekening bleek dat die CO2-doelen waarschijnlijk niet worden gehaald. Vooral de industriesector blijft achter. De ruim 14 megaton CO2 die deze sector moet besparen, van de in totaal 49 megaton, wordt niet gehaald.
Rutte belooft plannen PvdA en GroenLinks serieus te bekijken
Het kabinet moet nog een besluit nemen over welke klimaatmaatregelen uiteindelijk worden gebruikt en in het definitieve klimaatakkoord komen. Premier Mark Rutte heeft steeds gezegd serieus naar de plannen van de twee oppositiepartijen te kijken.
Rutte kondigde in maart aan ook te werken aan een CO2-heffing. Maar uit uitgelekte stukken zou blijken dat die heffing een stuk milder is dan de varianten van GroenLinks en PvdA.
Vanwege de CO2-heffing voor de industrie, in welke vorm dan ook, loopt de afronding van het klimaatakkoord vertraging op, zei Rutte. De premier verwacht wel voor de zomervakantie, die op 5 juli begint, klaar te zijn. Aanvankelijk was het de bedoeling dat er eind vorig jaar een akkoord zou liggen.
Het definitieve klimaatakkoord moet er in juni 2019 liggen
Het gaat Nederland niet lukken om het met Europa afgesproken doel van 14 procent duurzame energie in 2020 te halen. Daarom zal de overheid aanvullende maatregelen moeten nemen, stelt EU-commissaris Miguel Arias Cañete (Klimaatactie en Energie) in een interview met NRC.
Het kabinet verwacht pas begin junizijn pakket klimaatmaatregelen (klimaatakkoord) te presenteren. Aanvankelijk zouden deze maand de definitieve voorstellen komen om de uitstoot van broeikasgassen de komende decennia fors te verlagen.
Wiebes heeft beloofd in april een uitwerking te presenteren van het voorlopige klimaatakkoord dat in december na een jaar lang overleg tussen onder meer de overheid, bedrijven en milieuorganisaties werd gepresenteerd. Het definitieve akkoord moet in juni klaar zijn.
Een woordvoerder van Wiebes laat maandag weten dat het ministerie onderzoek doet naar de mogelijkheden om extra duurzame energie in het buitenland te verwerven. De minister zal de Kamer hier voor de zomer uitsluitsel over geven.
AD 06.04.2019
Onrust bij de VVD-achterban over Klimaatakkoord
De VVD worstelt met haar klimaatstandpunten. Kiezers stapten vanwege ‘te links’ beleid over naar andere partijen, maar ook achtergebleven leden roeren zich, blijkt uit een rondgang. ,,We missen een goed verhaal’’, klinkt het intern.
Uit onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel in samenwerking met deze krant, blijkt echter dat de zorgen (veel) groter zijn. Een groot deel van de kiezers die overstapten naar Forum voor Democratie deden dat omwille van het klimaatbeleid.
CO2-heffing
De VVD voegde zich met de klimaatwet in een regenboogcoalitie met CDA, D66, ChristenUnie en linkse partijen GroenLinks, PvdA en SP om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Waarschijnlijk eind mei komt het kabinet met maatregelen hoe dat te halen, zei premier Rutte gisteren. Het kabinet heeft er meer tijd voor nodig dan gedacht. Vlak voor de Statenverkiezingen kondigde premier Rutte alvast aan de industrie te willen belasten met een CO2-heffing.
Klimaatspijbelaars boos om vertraging
In een gesprek met minister-president Rutte hebben Klimaatspijbelaars vrijdagmiddag 05.04.2019 uitgehaald naar de premier en minister Wiebes van Klimaat. De scholieren zijn er boos over dat het Klimaatakkoord opnieuw is vertraagd. Op 24 mei gaan ze weer staken.
De Haagse scholieren van de actiebeweging Youth for Climate mochten vandaag voor de tweede keerin gesprek met Rutte en Wiebes, dit keer op het ministerie van Economische Zaken en Klimaat in Den Haag. In februari waren de klimaatspijbelaars al eens te gast in het Torentje van de minister-president.
Een paar uur vóór de bijeenkomst maakte Rutte bekend dat het definitieve Klimaatakkoord een paar weken vertraging oploopt. ,,Dit is wel een tendens’’, zegt scholier Pieter Lossie (17). ,,Direct bij het begin van het gesprek hebben we gezegd dat we hier boos over zijn. Het kabinet roept constant dat er draagvlak nodig is voor de klimaatmaatregelen. Maar op het moment dat je dingen uitstelt en politieke spelletjes gaat spelen, zorg je juist dat draagvlak verloren gaat.’’
Vertraging Klimaatakkoord
Premier Rutte begrijpt niet waarom GroenLinks-leider Klaver zich de afgelopen dagen verontwaardigd en woedend heeft uitgelaten over de CO2-heffing van het kabinet. “De man is helemaal in paniek over niets”, zei Rutte op zijn wekelijkse persconferentie.
De uitwerking van het klimaatakkoord laat waarschijnlijk langer op zich wachten. Het kabinet zou nog deze maand met definitieve voorstellen komen om de uitstoot van broeikasgassen de komende decennia fors te verlagen. Maar dat blijkt zo’n „enorme bak werk” dat die datum vrijwel zeker niet wordt gehaald, aldus minister-president Mark Rutte tijdens zijn wekelijkse persconferentie.
Vooral een CO2-belasting voor de zware industrie blijkt „technisch ongelofelijk complex.” Het kabinet heeft al besloten dat zo’n heffing er moet komen, omdat anders de industrie vrijwel zeker niet de gevraagde bijdrage zal leveren aan de vermindering van de uitstoot. Maar de belasting mag bedrijven niet de grens over jagen.
Het kabinet heeft nog geen uitgewerkt plan voor het belasten van Nederlandse bedrijven voor de uitstoot van CO2. Het kabinet is nog bezig met “verkennende gesprekken” met verschillende organisaties en wacht nog op bepaalde doorrekeningen.
Minister Wiebes liet gisteren in een brief aan de Tweede Kamer weten dat er nog geen besluiten zijn genomen. Minister Wiebes reageert in deze brief aan de Tweede Kamer op het bericht dat het kabinet bedrijven alleen belasting wil laten betalen over een deel van hun uitstoot.
Twee randvoorwaarden
In de brief benadrukt de minister de randvoorwaarden van het kabinet: de maatregel moet in 2030 zorgen voor 14,3 Mton CO2-reductie en bedrijven moeten door de maatregel niet naar het buitenland vertrekken. “Binnen deze twee randvoorwaarden liggen alle opties open”, schrijft de minister. “Het kabinet werkt aan een voorstel.”
Het kabinet maakte op 13 maart 2019 bekend toch bereid te zijn de door linkse partijen gewenste CO2-heffing in te voeren. Het moeten wel, zo benadrukte premier Rutte, “verstandige” heffingen zijn om te voorkomen dat door het vertrek van Nederlandse bedrijven banen verloren zouden gaan.
Problemen vanwege de CO-2 belasting
De klimaatplannen van het kabinet dreigen in duigen te vallen. De aangekondigde CO2-belasting voor bedrijven gaat niet ver genoeg voor GroenLinks en PvdA, terwijl het bedrijfsleven juist oproept af te zien van een nationale belasting.
Dat brengt premier Rutte en VVD-minister Wiebes van Klimaat in grote problemen. Het kabinet zit klem tussen de wensen van toekomstige gedoogpartners GroenLinks en PvdA – die straks nodig zijn voor een meerderheid in de Eerste Kamer – en de wensen van het bedrijfsleven.
FvD
Forum voor Democratie heeft in een brief aan de Eerste Kamer opgeroepen de Klimaatwet pas te behandelen als de nieuwe senaat is geïnstalleerd.
In een brief, gericht aan huidig voorzitter Ankie-Broekers Knol, schrijft FvD-lijsttrekker Henk Otten dat Forum anders een kans wordt ‘ontnomen’ om aan het debat mee te doen.
De Klimaatwet is al aangenomen in de Tweede Kamer, maar moet nog door de Eerste Kamer. De senaat bepaalde juist onlangs dat de Klimaatwet op 14 mei 2019 zal worden behandeld. De nieuwe Eerste Kamer komt pas voor het eerst bijeen op 11 juni 2019. Het is normaal dat de Eerste Kamer juist zoveel mogelijk lopende wetsontwerpen nog in de oude samenstelling behandelt.
50plus
En 50Plus is er nog niet uit of de seniorenpartij eind mei in de Eerste Kamer tegen de klimaatwet zal stemmen. Eerder steunde de partij de veelbesproken initiatiefwet wél met overtuiging in de Tweede Kamer.
Volgens Eerste Kamerlid Jan Nagel zullen de twee Senatoren van 50Plus pas na de behandeling van de klimaatwet beslissen of ze de initiatiefwet steunen, laat hij telefonisch aan deze krant weten.
Het besluit van de 50Plus-Senatoren heeft hoe dan ook geen grote gevolgen; het plan van de overgebleven zeven Kamerfracties zal in de Senaat een ruime meerderheid halen.
Tegen
Opmerkelijk genoeg suggereerde fractieleider Henk Krol vanmorgen in de Volkskrant nog dat 50Plus overweegt in de Eerste Kamer tégen de klimaatwet te stemmen. Hij sprak in de krant van een ‘heel duidelijk’ signaal door de kiezers, dat een tegenstem van de seniorenpartij zou rechtvaardigen.
Klimaatwet
De klimaatwet is oorspronkelijk ingediend door GroenLinks, PvdA, SP, D66, ChristenUnie, VVD en CDA. Later kwam 50Plus daarbij. In de wet wordt vastgelegd hoe het Nederlandse klimaatbeleid invulling geeft aan het akkoord van Parijs.
Telegraaf 28.03.2019
Vertraging definitief klimaatakkoord
Een definitief klimaatakkoord, ondertekend en goedgekeurd door het parlement en kabinet, zal volgens Ed Nijpels pas in juni 2019 van dit jaar klaar zijn. Aanvankelijk werd gerekend op december vorig jaar. De industrie moet nog veel werk verzetten.
Dat zei zei Nijpels, de voorzitter van het overlegorgaan dat de conceptklimaatplannen bedacht, woensdag tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer.
Uit doorrekeningen van de klimaatplannen door het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) bleek dat het doel van 49 procent minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 met alle conceptvoorstellen waarschijnlijk niet wordt gehaald.
Telegraaf 20.03.2019
Herberekening energierekening PBL
Na een storm van kritiek heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) nieuwe berekeningen gemaakt over de hoogte van de energierekening. De rekenmeesters voorspellen voor 2020 nu opeens een veel hogere energierekening.
Het kabinet gebruikte eerder oude PBL-ramingen bij beweringen dat de energienota dit jaar wel zou meevallen. Het CBS corrigeerde dat later: de gemiddelde stijging is dit jaar zo’n 340 euro. Het planbureau rekent nu voor dat huishoudens volgend jaar 228 euro meer betalen ten opzichte van de oude voorspelling uit 2017.
Peiling 19.03.2019
Nederlanders zijn iets positiever geworden over de klimaatplannen van het kabinet, blijkt dinsdag uit onderzoek door I&O Research in opdracht van het AD.
33 procent van de respondenten oordeelt positief over het vorige week door premier Mark Rutte aangekondigde klimaatbeleid. 27 procent van de ondervraagden is negatief over de plannen.
Drie weken geleden was nog ruim een kwart van de Nederlanders positief en een derde negatief over het beleid.
Nederlanders zijn vooral tevreden over het besluit om een CO2-belasting voor bedrijven in te voeren. Ruim 76 procent is daar tevreden mee.
‘VVD-achterban waardeert leiderschap Rutte’
Ook de verlaging van de energierekening voor burgers scoort goed: 73 procent van de kiezers steunt die maatregel. GroenLinks wordt gezien als ‘winnaar’ van de nieuwe klimaatplannen, op de voet gevolgd door D66.
Peiling 17.03.2019
De nieuwe klimaatdeal waar het kabinet en de coalitiepartijen de afgelopen week mee kwamen wordt door Nederlanders gezien als verkiezingsstunt. Meer dan 70 procent van de bevolking denkt dat de ommezwaai gebeurde, omdat de Statenverkiezingen op stapel staan. Dat blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.
AD 15.03.2019
In de deal kondigden premier Rutte en minister Wiebes (Economische Zaken) aan dat ze bedrijven een hogere CO2-belasting willen laten betalen en dat de overheidsbelasting op de energierekening omlaag gaat. Daarnaast moeten sommige autoplannen van tafel.
AD 19.03.2019
Het gaat om het extra verhogen van de motorrijtuigenbelasting en een nieuwe klimaattaks op autobezit. Een verhoging van accijns op diesel en benzine zit nog wel in het vat, evenals een andere klimaattaks van 350 euro die moet worden betaald bij het kopen van een nieuwe auto.
De groene plannen werden eerder geopperd in het concept-klimaatakkoord waar het kabinet en de coalitiepartijen al maanden op kauwen. Sommige van die plannen willen VVD, CDA, D66 en CU dus aanpassen. Maar hoe ze dat precies willen gaan doen, vertellen ze pas na de verkiezingen.
De Tweede Kamer debatteert toch nog over de uitkomsten van de doorrekeningen van het concept –klimaatmaatakkoord. Een voorstel daartoe van GroenLinks-voorman Jesse Klaver kan rekenen op steun van niet alleen de voltallige oppositie, maar ook de coalitiepartijen.
Strikt genomen debatteert de Kamer vanavond over de doorrekening van het concept-Klimaatakkoord. Uit de berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) blijkt dat de plannen in het concept-Klimaatakkoord waarschijnlijk onvoldoende zijn om de kabinetsdoelstelling van 49 procent CO2-reductie in 2030 te halen. Daar kwam bovenop dat vooral Nederlanders met een laag inkomen of een middeninkomen de rekening betalen.
De oppositie reageerde woest, maar slechts een paar uur later kondigde premier Rutte aan dat de energienota alsnog naar beneden gaat, en dat er een CO2-heffing komt voor de industrie, een wens van van onder meer GroenLinks, SP en PvdA. Die draai verandert het speelveld aanzienlijk en maakt, met de verkiezingen voor de deur, van het debat vanavond ook meer een verkiezingsdebat.
Daarbij speelt mee dat het kabinet inmiddels heeft gereageerd op de doorrekening en de oorspronkelijke plannen heeft aangepast: premier Rutte kondigde gisteren onder meer aan dat de energiebelasting voor burgers omlaag gaat en dat er toch een CO2-heffing komt voor bedrijven. De coalitie zag daarom nu geen reden meer een Kamerdebat uit te stellen tot na de verkiezingen van volgende week.
Klimaatdraai Rutte 3
Wat gaat Nederland uiteindelijk doen om in 2030 bijna de helft minder CO2 uit te stoten dan in 1990? Gaan we dat doel halen? Wat gaat het kosten? En wie gaat dat betalen?
Die vragen stonden vandaag opnieuw centraal in politiek Den Haag. Daar presenteerden het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving de doorrekeningen van 128 maatregelen uit het Klimaatakkoord dat in december werd gesloten.
En de antwoorden op de drie laatste vragen? Haalbaarheid: waarschijnlijk niet. Kosten: 1,6-1,9 miljard euro per jaar. Verdeling: fifty-fifty tussen huishoudens en het bedrijfsleven.
Het CPB rekende bovendien uit dat door de klimaatplannen vooral de lagere- en middeninkomens, gepensioneerden en mensen met een uitkering erop achteruitgaan.
Kabinet maakt ommezwaai
Premier Rutte en Klimaatminister Wiebes kwamen in reactie op die berekeningen meteen met een aantal aanpassingen. Ze willen daarbij tegemoetkomen aan de veelgehoorde kritiek dat bedrijven te weinig bijdragen aan het verminderen van de CO2-uitstoot en huishoudens te veel.
De snelle ommezwaai van het kabinet kwam als een grote verrassing, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Het komt omdat de planbureaus het kabinet een behoorlijk draai om de oren hadden gegeven.”
De belangrijkste aanpassingen van het kabinet:
verlaging van de energiebelasting voor burgers vanaf 2020
“verstandige” CO2-heffing voor bedrijven
voorkomen “oversubsidiëring” van nieuwe elektrische auto’s
meer “ondersteuning” van de tweedehandsmarkt elektrische auto’s
geplande verhoging van vaste lasten voor benzine-/ dieselrijders gaat niet door
landbouw levert een “grotere bijdrage” in ruil voor extra geld
er komt minder CO2-opslag
Dit alles moet volgens Rutte leiden tot een “eerlijke verdeling”. Huishoudens nemen straks een derde van de lasten voor hun rekening, bedrijven twee derde.
Belangrijk daarbij is om te vermelden dat het CPB ook verwacht dat bedrijven 80 procent van de extra kosten die ze straks moeten maken, zullen afwentelen op de consument. Producten en diensten worden dus sowieso duurder.
Rutte: lasten burgers compenseren, lasten bedrijven omhoog
Toch zijn de reacties in de politiek en van milieuorganisaties en vakbond FNV over het algemeen positief. “We moeten het nu doen met de woorden van Rutte en Wiebes, maar wij zullen het kabinet aan deze woorden houden”, zeggen Milieudefensie, Greenpeace, Natuur en Milieu, de Natuur en Milieufederaties en FNV.
De kans op politieke steun is nu wel veel groter geworden, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Altijd met een slag om de arm, maar de kans op voldoende steun is vandaag echt toegenomen. De angels lijken er wel uit nu.”
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland vrezen dat de plannen de lasten voor het bedrijfsleven te veel doen stijgen. Ze zeggen verder benieuwd te zijn hoe de CO2-heffing er precies uit komt te zien.
Maar wat alle maatregelen uiteindelijk gaan kosten, zal pas eind april blijken. Het kabinet laat zijn nieuwe voorstellen nu opnieuw doorrekenen en komt dan over anderhalve maand met definitieve klimaatplannen.
Politiek verslaggevers Marleen de Rooy en Ron Fresen geven in onderstaande video antwoord op vragen over het klimaatakkoord:
Woensdagmiddag 13.03.2019 worden de Doorrekening van de klimaatplannen gepubliceerd. Worden de CO2-doelen gehaald? Wat gaat het kosten? Wie krijgt de rekening? Een stortvloed aan cijfers en tabellen moet duidelijkheid bieden aan de kiezers, want het klimaat is hot in aanloop naar de Provinciale Verkiezingen.
Het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) geven woensdagmiddag om 13.15 uur in twee lijvige rapporten antwoorden op de drie genoemde vragen.
Deze drie centrale vragen hebben allemaal betrekking op dat ene doel in 2030: 49 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990.
Peiling vertrouwen
Het gesprek over klimaatmaatregelenmet de burger komt vanzelf. Dat stelt premier Mark Rutte in reactie op de peiling van Ipsos. Het onderzoeksbureau peilde dat een meerderheid van de Nederlanders meer betrokken wil worden bij het formuleren van maatregelen tegen klimaatverandering.
Metro 11.03.2019
Bovendien maakt de helft van de burgers zich zorgen over de financiële effecten van voorgenomen groene plannen. Slechts één op de acht burgers vindt dat er voldoende rekening wordt gehouden met de eventuele effecten op zijn portemonnee.
AD 09.03.2019
Peiling 10.03.2019
Regeringspartijen VVD, CDA en D66 verliezen volgens de jongste peiling van Maurice de Hond ruim 40 procent van hun kiezers. Omdat de meeste landelijke partijen hun eigen kiezers minder goed aan zich binden, tekent zich ook in de aanloop naar de Provinciale-Statenverkiezingen op 20 maart een verdere opkomst van de lokale en regionale partijen af, aldus De Hond.
Zij lijken daarin 3 procent van de stemmen te gaan halen. De Hond zag alleen in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in 2002 bij zoveel partijen zulke lage cijfers van kiezers die aangeven hun partij trouw te blijven.
De VVD blijft met 23 zetels de grootste partij, gevolgd door Forum voor Democratie (FVD) met negentien zetels. Samen met de PVV is FVD op dit moment goed 23 procent van de stemmen.
De lokale en regionale partijen organiseren zich ook landelijk (in de Onafhankelijke SenaatsFractie en de hervormingsbeweging Code Oranje) voor de Eerste Kamerverkiezingen. De verwachte 3 procent zou omgezet kunnen worden in twee zetels in de Eerste Kamer.
Peiling 28.02.2019
Bijna één op de drie kiezers wil het kabinet-Rutte III op 20 maart bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten straffen voor het gevoerde beleid. Dat blijkt uit de nieuwste peiling van onderzoeksbureau I&O.
Voornamelijk kiezers van de PVV (76 procent) en Forum voor Democratie (75 procent) willen de aankomende stembusgang gebruiken om af te rekenen met het huidige kabinet, blijkt uit de rondgang
Een kwart van de kiezers wil met zijn of haar stem het kabinet juist steunen. Dit zijn voornamelijk kiezers van de coalitiepartijen: VVD (82 procent), CDA (70 procent), D66 (52 procent) en ChristenUnie (50 procent). De helft van alle kiezers ‘laat helemaal niet meewegen of de coalitie wel of geen meerderheid houdt in de Eerste Kamer’.
AD 07.03.2019
Meer onvrede
De algehele onvrede over Rutte III is in de afgelopen maand verder toegenomen, blijkt ook uit de peiling. Het aandeel kiezers dat ontevreden is, is gegroeid van 59 procent in januari naar 63 procent nu. Aan de andere kant is het aandeel tevreden kiezers met vier procentpunt afgenomen tot 33 procent.
De onjuiste berekeningen over de energiekosten maken veel kiezers boos. Zowel door het geven van onjuiste informatie op zich, maar ook vanwege de extra kosten die een hogere energierekening met zich mee zal brengen.
Kiezers zijn sowieso van mening dat het kabinet te veel fouten maakt en daar te gemakkelijk mee wegkomt. Ook valt het verwijt te horen dat de lasten (bijvoorbeeld van het klimaatbeleid) te veel bij de gewone burger worden gelegd.
Peiling 27.2.2019
De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zouden gezamenlijk 29 zetels halen. Klik hier voor de peiling in detail. Nu bezetten deze partijen samen nog 38 zetels in de senaat. Het verlies komt vooral bij CDA (5 zetels minder vergeleken met het huidige zetelaantal in de Eerste Kamer) en D66 (-4) vandaan.
ChristenUnie en VVD blijven, zoals het er nu naar uitziet, stabiel en staan op respectievelijk een plus en een min van 1 zetel vergeleken met de zetel aantallen die beide partijen nu hebben in de Eerste Kamer.
In de Peilingwijzer van eerder deze maand stond Rutte 3 al onverminderd op een fors verlies. De VVD handhaaft zich vier weken voor de Provinciale Statenverkiezingen weliswaar als grootste, maar doet dat wel met omgerekend 7 zetels minder. In de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van alle beschikbare peilingen voor de Tweede Kamer, staat de partij tussen de 24 en 28 zetels.
Ook het CDA (van 19 nu naar 11 tot 13) en D66 (van 19 naar 10 tot 12) leveren flink in. De enige regeringspartij die een plus boekt is de ChristenUnie, van 5 naar 6 tot 8. In totaal zou de coalitie daarmee tussen de 18 en 21 zetels verliezen.
Steun voor coalitie op dieptepunt
Als het aan de Nederlandse kiezer ligt, houdt de huidige coalitie op dit moment slechts 47 zetels over in de Tweede Kamer. Dat is het laagste aantal sinds het aantreden van de regering. Dat meldt opiniepeilerMaurice de Hond.
Het gegoochel met de energiekosten heeft de regeringspartijen geen goed gedaan. 60 procent van de ondervraagden denkt dat de stijging van de energiekosten opzettelijk te laag is ingeschat. Ruim 60 procent vindt dat de regering dit moet rechttrekken door de energiebelasting te verlagen.
Vorig jaar rond Oud en Nieuw waren de verwachtingen nog vrij hoog gespannen. Na maanden onderhandelen zat er eindelijk een nieuw kabinet, met daarin veel nieuwe gezichten. Het oogde fris en veelbelovend.
“Het wordt het jaar van de waarheid. Want de grote ‘verbouwingen’ die het kabinet nog op zijn lijstje heeft staan, moeten dan hun beslag krijgen.”
Het gaat dan vooral om verbouwingen die vorig jaar niet zijn gelukt en als hoofdpijndossiers op tafel zijn blijven liggen.
Welke onderwerpen zijn blijven liggen?
– Betere positie zzp’ers. Het kabinet slaagde er in 2018 niet in met een plan te komen om de lage tarieven en schijnzelfstandigheid van zelfstandigen aan te pakken. En om voor zzp’ers een betere arbeidsongeschiktheidsverzekering en een goede pensioenopbouw te regelen. Er werd een onderzoek ingesteld dat in 2019 uitkomst moet bieden.
– Besluit over de opening van Lelystad Airport om vakantievluchten van Schiphol over te nemen. De opening is al twee keer uitgesteld en nog steeds is het onzeker of het in 2020 wel gaat lukken. “Het wordt steeds ingewikkelder“, zei minister Van Nieuwenhuizen onlangs.
– Een nieuw pensioenstelsel. In november 2018 klapte het overleg tussen werkgevers, vakbonden en het kabinet over een pensioenstelsel voor de toekomst. De verwachting is dat minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zelf met een nieuw voorstel komt.
– Het ontwerp-klimaatakkoord, dat op 21 december 2018is gepresenteerd. Na doorrekening door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau zal het kabinet bekijken welke voorstellen voor CO2-reductie het overneemt. Belangrijke vraag daarbij is of de maatregelen niet te veel op de koopkracht van de burger drukken.
Telegraaf 21.02.2019
Van Vertrouwen naar Wantrouwen
Inmiddels lijkt de stemming omgeslagen. Het wantrouwen in het kabinet groeit. En inmiddels gaan mensen in gele hesjes en met anti-Rutte-slogansde straat op. En op de sociale media regent het grieven over een regering die wel oog zou hebben voor multinationals, maar ondertussen de energierekening en de btw op de dagelijkse boodschappen verhoogt.
Telegraaf 20.02.2019
In september 2018 meldde Elsevier Weekblad al dat de energierekening dit jaar fors hogeruitvalt en burgers uiteindelijk opdraaien voor de verduurzamingsrekening. In plaats van de grootverbruikers industrie en landbouw krijgen burgers en kleine bedrijven de rekening gepresenteerd. Dit komt door vrijstellingen voor de industrie en doordat de belasting lager wordt naarmate het verbruik omhoog gaat.
Huishoudboekje
Het consumentenvertrouwen is voor het eerst sinds vier jaar onder nulgezakt. Inmiddels lijkt de stemming omgeslagen.
Telegraaf 20.02.2019
Het wantrouwen in het kabinet groeit. Voor in het eerst in vier jaar tijd zijn consumenten negatief over hun eigen huishoudboekje en het economisch klimaat. De fors hogere energierekening en de btw-verhoging hakken er hard in.
AD 20.02.2019
In Nederland betaal je veel meer voor stroom en gas dan in de meeste andere Europese landen. Dat concludeert www.Energievergelijk.nl. Het is olie op het vuur, nadat bekend werd dat Nederlanders dit jaar honderden euro’s meer kwijt zijn aan gas en elektra dan eerder.
Telegraaf 23.02.2019
Volgens de analyse die is gebaseerd op de Household Energy Price Index liggen de prijzen voor elektra in ons land 28 procenthoger dan gemiddeld in Europa, maar gas is relatief nog duurder. “Dat hebben Nederlandse huishoudens vooral te danken aan de hoge belastingen’’, aldus Koen Kuijper van http://www.Energievergelijk.nl.
AD 21.02.2019
“53 procent van onze totale gasrekening bestaat uit energiebelasting en btw. In geen enkel ander Europees land is dit aandeel zo groot.”
De afgelopen weken gaat het in veel huishouders over bijna niets anders meer: alles is duurder maar de inkomsten zijn niet of nauwelijks gestegen. Zo is de energierekening flink omhoog gegaan, zijn de dagelijkse boodschappen prijziger geworden en is bij velen het eerste loonstrookje van het nieuwe jaar ondanks de beloftes toch tegengevallen.
Mensen merken het al met al in de portemonnee en dáár heeft het consumentenvertrouwen direct onder te lijden, zo bewijst het nieuwste consumentencijfer van het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS). Deze maand komt het vertrouwen uit op -2, het laagste peil sinds vier jaar. Een duidelijke omslag, erkent CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen. Er zijn nu meer mensen negatief dan positief.
Uiteindelijk blijken Nederlanders dit jaar dus fors meer voor gas en licht te moeten gaan betalen dan het kabinet claimde, bleek dit weekend uit berekening van het CBS. Een gemiddeld huishouden is bijna 2100 euro kwijt: 334 euro meer dan vorig jaar. Het kabinet deed de stijging eerst af als onzin, maar gaf daarna aan deze krant toe dat er achterhaalde cijfers zijn gebruikt bij het voorspellen van de energieverhoging, waardoor die lager uitkwam.
Vragen over het Planbureau
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) moest direct in de Kamer tekst en uitleg geven over de blunder. De Kamer heeft ook flinke twijfels over de vraag of het Planbureau wel in staat is om het Klimaatakkoord goed door te rekenen.
Het Planbureau doet daarom in een verklaring uitgebreid uit de doeken wat de verschillende overwegingen waren bij het gebruik van de oude cijfers. Zo was het in 2018 ‘onmogelijk en weinig zinvol’ om aan nieuwe cijfers te werken terwijl het Klimaatakkoord nog in de maak was.
‘Ten tweede was de beschikbare capaciteit geheel nodig om de analyses ten behoeve van het Klimaatakkoord te maken’, is te lezen. Alle betrokken partijen, inclusief de ministeries, stemden daarmee in, benadrukt het PBL.
CDA vertrouwt niet op berekeningen planbureau elektrische auto’s
Gisteren waren cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) ook het middelpunt van discussie. De energierekening valt dit jaar veel hoger uit dan verwacht, en ook veel hoger dan het kabinet had voorgespiegeld.
De inschattingen van het PBL bleken oud te zijn. Ze kwamen uit de Nationale Energieverkenning(NEV) 2017. Het planbureau had door de drukte rond het concept-Klimaatakkoord geen tijd gehad in 2018nieuwe berekeningen te maken.
Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat heeft het PBL gisteren alsnog opdracht gegeven om de Energieverkenning bij te werken, zodat het kabinet een betere inschatting kan maken van de gevolgen. Wiebes verklaarde eerder al dat het kabinet duidelijker had moeten zeggen dat de inschattingen voor de energienota van 2019 waren gebaseerd op cijfers van meer dan een jaar oud.
Het Centraal Planbureau (CPB) bekijkt op dit moment of de koopkrachtplaatjes die het kabinet met Prinsjesdag bekendmaakte bijgesteld moeten worden vanwege de enorme stijging van de energieprijzen. Samen met de bijgestelde koopkrachtplaatjes van het Centraal Planbureau zijn dit voor het kabinet belangrijke cijfers om dit jaar het beleid op te baseren.
Klimaatakkoord
Maar de vraag is of Wiebes die nieuwe cijfers gaat krijgen. Want de tientallen rekenmeesters van het PBL en het Centraal Planbureau werken nog steeds hard aan de doorrekeningen van het klimaatakkoord. Aan de NOS laat het PBL weten hierbij toch weer uit te gaan van de cijfers uit de NEV 2017.
Volgens een woordvoerder moet dat geen problemen opleveren. “Dat die cijfers oud zijn is maar relatief, want het klimaatakkoord gaat over de periode tot 2030. Schommelingen in de huidige energieprijzen hebben niet veel effect op het beleid in 2030.” De berekeningen zijn een week voor de verkiezingen klaar en gaan naar verwachting tot veel politieke discussie leiden.
Vragen vanuit de Tweede Kamer
De Tweede Kamer wilde namelijk weten hoe het kan dat het kabinet herhaaldelijk heeft verkondigd dat het met stijging van de energierekening niet zo’n vaart zou lopen. ,,Laten we mensen niet bang maken’’, zei staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat notabene nog afgelopen december 2018 in de Tweede Kamer.
,,Kwalijk’’, zegt PvdA-Kamerlid William Moorlag. ,,Het kabinet gebruikt totaal andere cijfers dan waar het CBS nu mee op de proppen komt. Dat kan gewoon niet. Dit ondermijnt het vertrouwen van burgers in de overheid. Het lijkt wel of de koopkrachtplaatjes zijn gebaseerd op modellen die door Hans Klok zijn ontworpen.’’
Ook regeringspartij VVD is kritisch. ,,Ik heb hier zelf ook vragen bij en wil graag weten waar dit verschil vandaan komt en hoe het te verklaren is’’, zegt VVD’er Dilan Yeşilgöz-Zegerius. Volgens GroenLinks verergert het kabinet de zorgen over klimaatbeleid. ,,Dit soort onvoorzichtige voorspellingen werkt contraproductief’’, stelt GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee.
NU 22.05.2019 Vooral het CDA in de Eerste Kamer is kritisch op de Klimaatwet van GroenLinks en PvdA, die de christendemocratische partij als een van de acht partijen in de Tweede Kamer heeft medeondertekend.
Dat bleek dinsdag tijdens de behandeling van de Klimaatwet, die in 2016 is ontworpen door GroenLinks en PvdA en later steun kreeg van VVD, CDA, D66, ChristenUnie, SP en 50PLUS.
Het voorstel wordt zo breed gesteund, dat de wet het bij de stemmingen volgende week toch wel zal halen, maar toch hadden de christendemocraten dinsdag kritiek.
CDA-senator Joop Atsma hamerde er in het debat met de acht initiatiefnemers en minister Eric Wiebes (Klimaat) op dat burgers en bedrijven behoefte hebben aan voorspelbaar en helder overheidsbeleid.
Die elementen mist Atsma. Zo regelt de Klimaatwet dat het kabinet elk jaar een klimaatbegroting opstelt. Daarbij wordt iedere vijf jaar, met een doorkijk naar tien jaar, een klimaatplan opgesteld. “Wat is de stip op de horizon? Welke garanties van voorspelbaarheid zijn er?”, vraagt Atsma zich af.
CDA twijfelt of er voldoendetoewijding is
Ook twijfelt Atsma aan de toewijding van de indieners, omdat er gaandeweg concessies zijn gedaan om zoveel mogelijk partijen mee te krijgen. Zo werd het doel voor CO2-reductie al in een vroeg stadium verlaagd van 55 naar 49 procent in 2030. Verder zijn de doelen juridisch niet afdwingbaar, waardoor er geen harde eisen in de wet komen te staan. De CDA’er vroeg zich daarom af of er wel “commitment” is na zoveel compromissen.
Jesse Klaver (GroenLinks), die de Klimaatwet als eerste indiener in de senaat verdedigde, gaf ruiterlijk toe dat hij niet helemaal zijn zin heeft gekregen. Maar hij verzekerde de CDA-senator dat de toewijding bij de partijen groot is. “Dit is de intentie die wij allemaal hebben en ik hoop dat we die heel lang vasthouden”, zei Klaver.
Hij benadrukte dat de wet een kader vormt. Een routekaart waarop de doelen staan, zoals 49 procent minder CO2-uitstoot in 2030 en 95 procent minder in 2050. De inhoud moet komen uit het nog op te stellen klimaatakkoord.
Het CDA en VVD zijn binnen de coalitie met D66 en ChristenUnie duidelijk het meest kritisch als de klimaatplannen ter sprake komen. De partijen vrezen vooral voor hoge energierekeningen bij huishoudens en een ongelijk speelveld voor het bedrijfsleven. Toch zijn het CDA en VVD in de formatie akkoord gegaan met de klimaatambities van dit kabinet.
De partijen zullen volgende week naar alle waarschijnlijkheid dan ook instemmen met de Klimaatwet. Want hoewel Atsma zich dinsdag opwierp als een van de grootste criticasters, wekte hij niet de indruk dat het CDA de wet niet zou gaan steunen.
PVV, PvdD en SGP zullen tegenstemmen
De PVV, Partij voor de Dieren (PvdD) en SGP zullen dat in ieder geval niet doen, lieten de senatoren weten. De partijen steunden de wet in de Tweede Kamer al niet en zijn in de tussentijd niet van gedachten veranderd.
De PVV twijfelt aan de invloed van de mens op de klimaatverandering en aan de haalbaarheid en betaalbaarheid van de plannen. Voor de PvdD gaan de maatregelen juist niet ver genoeg. De SGP heeft vooral bezwaar tegen het gebrek aan juridische afdwingbaarheid.
50PLUS-leider Henk Krol zinspeelde er in april nog op dat de senaatsfractie tegen zou stemmen, ondanks de handtekening die de partij zelf onder de wet had gezet. De uitkomst van de Provinciale Statenverkiezingen met het klimaatsceptische FVD als grote winnaar zou dat rechtvaardigen, vond Krol. Maar 50PLUS-senator Jan Nagel was tijdens het debat een stuk minder stellig.
NOS 22.05.2019 Het kabinet trekt dit jaar eenmalig 400 miljoen euro extra uit om de klimaatdoelen te halen. Daarna wordt er jaarlijks 110 miljoen euro extra vrijgemaakt.
Dat heeft de coalitie besloten in overleg over de Voorjaarsnota, melden bronnen aan de NOS. Het geld wordt gereserveerd voor de klimaatplannen, die volgende maand worden gepresenteerd.
Tweedehands elektrische auto
Een deel van het bedrag gaat naar een warmtefonds. Dat is een fonds waar huizenbezitters aanspraak op kunnen maken als ze hun woning duurzamer willen maken. Daarnaast wordt het extra geld gebruikt om de aanschaf van tweedehands elektrische auto’s te stimuleren en woonwijken van het gas af te krijgen. Welke bedragen naar de afzonderlijke doelen gaan is nog niet duidelijk.
Eerder had het kabinet al bekendgemaakt eenmalig 500 miljoen euro vrij te maken om het vonnis in de Urgendazaak na te komen. Ook is in het regeerakkoord al afgesproken dat er jaarlijks 300 miljoen naar het klimaat gaat. Het geld uit de voorjaarsnota komt daar dus nog eens bovenop.
Geld vrijmaken voor klimaat ligt politiek erg gevoelig, ook binnen de coalitie. D66 en de CU willen de ambitie van ‘het groenste kabinet ooit’ waarmaken, terwijl VVD en CDA terughoudender zijn.
Is het veel?
Dit bedrag is nog niet voldoende om de plannen uit het concept-klimaatakkoord helemaal uit te voeren. Daar is meer voor nodig. Het Planbureau voor de Leefomgeving berekende begin dit jaar dat de kosten van het klimaatakkoord zullen oplopen tot 1,6 à 1,9 miljard euro per jaar in 2030. Dat geld komt deels van overheid en deels van de burgers.
De Voorjaarsnota wordt deze maand nog besproken in de ministerraad. Eerder lekte al uit dat het kabinet ook honderden miljoenen extra uittrekt voor de jeugdzorg en defensie. In veel gevallen komt dat extra geld vrij omdat het kabinet meevallers heeft op andere begrotingen.
Dit jaar gaat er nog eens eenmalig 400 miljoen euro van het kabinet naar groene plannen.Ⓒ ANP
Telegraaf 22.05.2019 Het kabinet trekt honderden miljoenen euro’s extra uit voor klimaatbeleid. Dit jaar gaat er eenmalig nog eens 400 miljoen van het kabinet naar groene plannen.
Dat staat in de Voorjaarsnota van het kabinet, zo bevestigen bronnen na berichtgeving van de NOS. Jaarlijks komt er circa 110 miljoen euro extra beschikbaar voor groen beleid.
Deze grote bedragen komen nog eens bovenop het half miljard dat het kabinet eind vorig jaar al extra reserveerde voor duurzame plannen. Dat is vooral bedoeld om de uitstoot versneld omlaag te brengen, wat het kabinet na juridische druk van actiegroep Urgenda moet doen.
Naar verluidt wordt het geld gestoken in een fonds waarmee huizenbezitters hun woning duurzamer kunnen maken. Ook wordt er geld gereserveerd om de aanschaf van tweedehands elektrische auto’s te bevorderen.
AD 22.05.2019 Het kabinet trekt dit jaar eenmalig 400 miljoen euro extra uit om de klimaatdoelen te halen. Daarna wordt er jaarlijks 110 miljoen euro extra vrijgemaakt. Dat heeft de coalitie besloten in overleg over de Voorjaarsnota, melden bronnen aan de NOS. Het geld wordt gereserveerd voor de klimaatplannen, die volgende maand worden gepresenteerd.
Een deel van het bedrag gaat naar een warmtefonds. Dat is een fonds waar huizenbezitters aanspraak op kunnen maken als ze hun woning duurzamer willen maken. Daarnaast wordt het extra geld gebruikt om de aanschaf van tweedehands elektrische auto’s te stimuleren en woonwijken van het gas af te krijgen. Welke bedragen naar de afzonderlijke doelen gaan is nog niet duidelijk.
Eerder had het kabinet al bekendgemaakt eenmalig 500 miljoen euro vrij te maken om het vonnis in de Urgendazaak na te komen. Ook is in het regeerakkoord al afgesproken dat er jaarlijks 300 miljoen naar het klimaat gaat. Het geld uit de voorjaarsnota komt daar dus nog eens bovenop.
De Klimaatwet legt CO2-doelstellingen tot 2050 vast.
Telegraaf 21.05.2019 Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer ging zichzelf feliciterend akkoord met de Klimaatwet, maar in de Eerste Kamer klinken twijfels. Vandaag gaat de senaat, zónder Forum voor Democratie, in debat over de initiatiefwet.
De Klimaatwet legt CO2-doelstellingen tot 2050 vast en maakt het thema klimaat daarmee de komende decennia een onderwerp waar kabinetten verplicht mee aan de bak moeten.
Fractievoorzitters en klimaatwoordvoerder van VVD, CDA, D66, CU, PvdA, GL, SP en 50Plus feliciteerden elkaar eind vorig jaar uitgebreid in de Tweede Kamer, maar een aantal van deze partijen heeft in de senaat bedenkingen bij de wet.
Gezichtsverlies
Zo heeft CDA-senator Atsma eerder aangegeven dat hij nog niet enthousiast is. De christendemocraat heeft vooral twijfels over de invloed die het parlement kan uitoefenen op de zogeheten ’klimaatplannen’ die kabinetten volgens de initiatiefwet moeten maken. De SP wil meer invloed voor het parlement.
VVD-senator Klip-Martin heeft in het debat laten weten dat „leden van de fractie sympathie hebben voor het voorstel.” De liberaal suggereerde verdeeldheid door te zeggen dat er „kritische geluiden” zijn in haar fractie.
Vanwege de grote hoeveelheid initiatiefnemers lijkt een meerderheid in de senaat gegarandeerd. Desondanks zou een tegenstem uit eigen gelederen gezichtsverlies betekenen.
Het debat in de Eerste Kamer wordt gevoerd zonder Forum voor Democratie. De partij boekte een grote overwinning bij de recente provinciale verkiezingen met de belofte dat ze er alles aan zouden doen om de Klimaatwet van tafel te krijgen. Ondanks een verzoek van FvD vond de huidige senaat het niet noodzakelijk om van de planning af te wijken. De stemming is volgende week dinsdag, tijdens de laatste reguliere vergadering van de Eerste Kamer in oude samenstelling.
Luchtfietserij
PVV-senator Van Strien kwam dinsdag als eerste aan het woord. „Luchtfietserij”, noemde hij de initiatiefwet „De gevolgen zijn niet te overzien. Wij willen dat u gewoon vlees kunt blijven eten, zo lang kunt douchen als u wilt en auto kunt blijven rijden. Deze klimaatwet moet zo snel mogelijk door de shredder.”
D66 en ChristenUnie zijn wel enthousiast. „Er is daadkracht nodig”, zei D66-senator Pijlman. „Ons land is een Deltaland, zestig procent van ons land is extreem gevoelig voor overstromingen. Klimaatverandering betekent voor ons land een extra uitdaging.” GroenLinks-senator Binnema jubelde zelfs over een „historisch moment.”
Schalk, Eerste Kamerlid voor de SGP, kwam met technische kritiek op de wet: „Er is niet eens een begin van een deugdelijke financiële dekking.” Ook stelde hij dat bij de burger ’doorgeschoten klimaatmaatregelen niet gewenst zijn’. Volgens hem is de verkiezingsoverwinning van Forum daar een bewijs van.
BB 10.05.2019 De VNG wil dat gemeenten meer tijd krijgen om de eerste versie van hun regionale energiestrategie op te stellen. Die hoeft dan pas anderhalf jaar (in plaats van een jaar) na inwerkingtreding van het Klimaatakkoord te zijn afgerond. Daarnaast moet er extra geld op tafel komen.
Warmtenetten
Dat schrijft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) deze week in een brief aan de leden. Ook moet eerst beter worden geduid hoe gemeenten succesvol warmtenetten kunnen realiseren. Dat probleem speelt vooral in gebieden waar warmtenetten niet rendabel lijken. Het opslaan en distribueren van warmte moet eveneens verder worden onderzocht.
Woonlasten
Verder plaatst de VNG een voorbehoud bij de ambitie om anderhalf miljoen woningen te verduurzamen zonder extra kosten voor de bewoner/eigenaar. De VNG wil het daarvoor gehanteerde begrip ‘woonlastenneutraliteit’ eerst verder uitgewerkt zien.
Proeftuinen
Eerder al vroeg de VNG meer geld van het rijk voor de proeftuinen aardgasvrije wijken (nu 150 miljoen euro), waarin gemeenten experimenteren met het verduurzamen van buurten. Daarover lopen gesprekken. Ook moet er extra geld op tafel komen om de uitvoeringskosten van de energietransitie na 2021 te dekken. De Raad voor Openbaar Bestuur verricht daar op dit moment een eerste, verkennend onderzoek naar.
Gas afkoppelen
Op het verlanglijst van de VNG prijkt ook een uitdrukkelijker bevoegdheid voor gemeenten om wijken van het aardgas te mogen afkoppelen. De gemeentelijke gasaansluitplicht, waar halsstarrige huiseigenaren zich nog steeds op kunnen beroepen, zou op korte termijn moeten worden vervangen door het ruimer te interpreteren warmterecht. Nu is dat alleen voor nieuwbouw het geval. Daar is aansluiting op het gas sinds 1 juli 2018 verboden.
NU 07.05.2019 De zogenoemde ‘Gele Hesjes’ zijn dinsdag op bezoek geweest bij premier Mark Rutte. Na de zomer volgt er een tweede ontmoeting. De premier zal in de tussentijd het manifest en de wensen van de activisten bestuderen, laat de groep weten.
Rutte had de actievoerders begin maart uitgenodigd, toen hij ze tegenkwam op verkiezingscampagne in Roermond. Dinsdag kwamen vijf vertegenwoordigers van de Nederlandse tak van de beweging, onder wie Desirée van Deurse, naar het Binnenhof.
De ‘Gele Hesjes’-protestbeweging ontstond vorig jaar in Frankrijk uit onvrede over hoge brandstofprijzen en de kosten van levensonderhoud. Sindsdien is er ook een Nederlandse tak actief en werden er in de afgelopen maanden acties gevoerd in verschillende steden, geïnspireerd door de Fransen.
Afgelopen februari demonstreerden ongeveer honderd ‘Gele Hesjes’ in Hilversum bij het gebouw van de NOS, omdat ze vonden dat ze te weinig aandacht kregen van de media.
AD 07.05.2019 De tientallen gele hesjes in Nederland gaan door met hun demonstraties, ook na een gesprek met premier Rutte. ,,Het is heel moeilijk om afspraken met hem te maken’’, zegt Elbert Westerbeek (51) over het bezoek aan het Torentje.
Twee van de vijf gele hesjes die maandagavond bij premier Rutte op bezoek waren, weigerden hem voorafgaand aan het gesprek een hand te geven. Omdat ze ‘geen respect voor hem hebben’, zo verklaarden ze. De delegatie van demonstranten praatte met Rutte over problemen in de Nederlandse samenleving.
Ook vroegen ze hem om op te stappen als premier. Want volgens de gele hesjes is het kabinet onder leiding van Rutte de veroorzaker van veel problemen, zoals armoede, hoge belastingen en de vastgelopen woningmarkt. ,,Maar hij zei dat hij niet vertrekt’’, aldus Ingeborg Westerhoff (55) na afloop.
Heftige emotie bij Elbert (51) van de gele hesjes, die in gesprek ging met premier Rutte. “Het was een heel pittig gesprek, omdat je heel alert moet zijn.” @ADPolitiek35 6:58 PM – May 7, 2019
Of het gesprek wel zin heeft gehad, weet Westerhoff niet zo goed. ,,Ja, hij heeft naar ons geluisterd. Maar ik denk nog steeds dat zijn uitnodiging een verkiezingsstunt was, vanwege de Europese verkiezingen die eraan komen. Wel heeft hij beloofd dat er na de zomer een vervolggesprek komt.’’
Elbert Westerbeek (51) uit Emmen is positiever. Hevig geëmotioneerd verlaat hij het Torentje. ,,Het vreet aan je’’, zegt hij. ,,Het is heel moeilijk om afspraken met Rutte te maken. Ik moest heel erg aandringen. Wij willen concrete antwoorden en concrete afspraken. Wij willen de mensen in Nederland weer hoop geven.’’
De betogers hebben een manifest aan Rutte overhandigd. ,,Ik heb het idee dat Rutte serieus naar ons heeft geluisterd’’, zegt Westerbeek. ,,Of hij ons ook écht serieus neemt, weet ik niet zeker. Of hij neemt ons serieus, of hij kan het heel goed spelen.’’
Zelf liet Rutte na afloop van het gesprek weten dat het kabinet ‘begrijpt dat er zorgen en onzekerheid leven bij de mensen’. ,,Daarom zijn en blijven we met iedereen in gesprek, ook met mensen die het met ons oneens zijn.’’
Hoewel de premier volgens de gele hesjes heeft beloofd ‘punten van zorg uit te zoeken’ en ‘dingen te verbeteren’, gaan hun acties gewoon door. De demonstranten, waarvan er maandag tientallen naar het Binnenhof waren gekomen, gaan de komende weken de straat op in Nijmegen, Den Haag en Rotterdam.
NOS 07.05.2019 Premier Rutte heeft een delegatie van de gele hesjes ontvangen op het Torentje. Ze kwamen met hem praten over problemen in de Nederlandse samenleving. Volgens de protestbeweging zijn er veel voorbeelden uit de praktijk waar het misgaat, door het regeringsbeleid.
Enkele tientallen mensen in gele hesjes hadden zich verzameld op het Plein bij de Tweede Kamer. Een delegatie van vijf mensen mocht uiteindelijk van de politie het Binnenhof op, en bij de premier naar binnen.
Die stond met uitgestoken hand bij de deur van zijn werkkamer, maar twee leden van de delegatie negeerden dat. Ze liepen zonder een hand te geven naar binnen, een van hen met een telefoon aan het oor. Veel mensen uit de protestbeweging houden Rutte verantwoordelijk voor veel maatschappelijke problemen.
Rutte had de demonstranten uitgenodigd na een campagnebijeenkomst in Roermond begin maart. Hij sprak daar met Desirée van Deurse van de gele hesjes. Zij kwam vandaag met vier anderen naar Den Haag.
Na afloop sprak Van Deurse van een respectvol gesprek met Rutte. “We hebben het nu met woorden gedaan, nu moeten de daden nog volgen.” Volgens Van Deurse is het de bedoeling dat Rutte na de zomer opnieuw met de gele hesjes praat.
Dan heeft hij ook het manifest gelezen dat ze hem vanmiddag aanboden. Dat heeft als conclusie dat de regering moet opstappen omdat die incompetent is. Die conclusie blijft wat de gele hesjes betreft gewoon staan.
Na afloop wel een hand
Een van de vrouwen die bij binnenkomst Rutte niet de hand schudden, zei dat ze dat deed omdat ze geen respect voor hem had. “Maar na afloop heb ik hem wel een hand gegeven, omdat ik het gevoel heb dat we wel wat zijn opgeschoten. Ik heb weer een heel klein beetje hoop.”
Toch heeft ze nog steeds geen hoge pet op van de premier. “Hij leeft in een bubbel. Hij kan urenlang praten zonder iets te zeggen. Hij geeft nooit concreet antwoord.”
Verschillende beweegredenen
De gele hesjes demonstreerden de afgelopen maanden op verschillende plekken in het land, naar voorbeeld van de gele hesjes in Frankrijk. In Nederland hebben de demonstranten verschillende beweegredenen om de straat op te gaan. Een deel loopt vooral te hoop tegen immigratie, een ander deel is boos op de EU, multinationals of de globalisering.
Eind vorig jaar liep een demonstratie van de gele hesjes in Den Haag uit de hand. De politie greep in toen er vuurwerk werd afgestoken en vernielingen werden aangericht. De laatste tijd trekken de demonstraties van de gele hesjes nog maar weinig mensen.
Mark Rutte
@MinPres
Ik ontving een afvaardiging van de gele hesjesbeweging in het Torentje. Het kabinet begrijpt dat er zorgen en onzekerheid leven bij mensen. Daarom zijn en blijven we met iedereen in gesprek, ook met mensen die het met ons oneens zijn. https://t.co/3d702diHTd
BB 06.05.2019 Het klimaatakkoord van Parijs, het Energieakkoord en de Klimaatwet in wording; ontwikkelingen waaruit blijkt dat ecologische, economische en sociale uitdagingen Nederland nu echt dwingen tot het maken van een transitie naar duurzame energie. Deze transitie is enorm: acht miljoen gebouwen in Nederland moeten van het aardgas af, worden geïsoleerd en voorzien van duurzame energie. En dat alles onder regie van de gemeenten.
Nieuwe vormen van energie worden vaker decentraal georganiseerd, burgerparticipatie neemt toe en oplossingen zijn sterk afhankelijk van de lokale situatie. Dit maakt het huidige speelveld complex en vaak gefragmenteerd, maar brengt ook kansen mee voor samenwerking tussen gemeenten en bewoners. Toch zijn de gemeente en bewoners vaak nog niet met elkaar in gesprek.
Inzicht in dit speelveld is van belang, om als gemeente effectief te kunnen acteren in dit proces. Hoe kan uw gemeente haar regierol in dit proces vervullen? En hoe maakt u, passend bij de lokale situatie, hierbij de juiste afwegingen? Denk daarbij aan procesmatige keuzes zoals het betrekken van bewoners en bottom-up initiatieven, gedragen planvorming en het benodigd immaterieel kapitaal.
KplusV heeft een afwegingsmodel ontwikkeld om deze route te bepalen. In dit artikel delen wij op welke manier de gemeente inzicht kan krijgen in het speelveld en op basis daarvan de juiste route kan bepalen. Vervolgens zoomen we in op het betrekken van bewoners en andere initiatieven in deze route. Wij gaan graag met u in gesprek om van gedachten te wisselen over hoe uw gemeente deze route concreet kan invullen.
Het energiecanvas – het complexe speelveld in kaart
Op veel plekken ontstaan ambitieuze plannen en deze plannen komen niet alleen van lokale overheden. Op wijkniveau ontstaan ook veel (bewoners) initiatieven. Veel gemeenten staan daardoor voor de uitdaging om deze initiatieven optimaal te ondersteunen en te verbinden met de transitie opgave. De manier waarop de gemeente dit kan aanpakken is afhankelijk van de lokale situatie. Het canvas helpt om stakeholders in de wijk maximaal te betrekken.
Van fragmentatie naar coöperatie
Bewoners of ‘koplopers in de wijk’ krijgen al langer energie van energie in de wijk en hebben van daaruit initiatieven gestart. Veel gemeenten ondersteunen deze initiatieven, bijvoorbeeld door via organisaties een netwerk en expertise te bieden. Toch vinden deze activiteiten nu nog vaak op kleine schaal plaats:
De koplopers in de wijk (met vaak technische expertise) motiveren vooral de 10% geïnteresseerden in de wijk, maar de grote massa wordt nog niet geactiveerd;
Er is een grote afstand tussen bewoners en gemeenten, zij zijn vaak nog niet met elkaar in gesprek;
Er wordt nog onvoldoende samengewerkt met marktpartijen.
De overgang naar een aardgasvrije wijk is echter complex, en kan daarom niet vanuit één partij worden opgelost. Dus wat als de hele wijk van het aardgas af moet gaan? Het juiste samenspel tussen verschillende partijen in verschillende fasen is daarbij van groot belang.
Per fase weegt de gemeente af welke stakeholders initiatief kunnen en willen nemen en hoe de gemeente deze initiatieven het beste kan ondersteunen. Zo wordt de nodige flexibiliteit ingebracht om de lokale ideeën en potentie voor vernieuwing optimaal te ontsluiten. Door in de verschillende fasen de interactie op te zoeken tussen de gemeente en de stakeholders en initiatieven in de wijk, kan eigenaarschap steeds meer in de wijk belegd worden.
In een succesvolle aanpak werken verschillende stakeholders uiteindelijk samen in een samenwerkingsverband in de wijk. Deze ‘coöperatie’ kan verschillende vormen aannemen. In de coöperatie:
Worden vanuit de bewoners niet alleen technische- maar ook sociale en organisatorische vaardigheden belegd;
Vindt er nauwe interactie plaats tussen de gemeente en de coöperatie;
Worden marktpartijen betrokken;
Kunnen afhankelijk van de lokale situatie in eerdere of latere fasen verantwoordelijkheden en beslissingen worden belegd.
Door het in beeld brengen van de verschillende fasen en bouwstenen ontstaat inzicht en overzicht in het speelveld, de kansen in een wijk en de te nemen route. Op deze route kunnen steeds meer stakeholders worden verbonden en aangehaakt in het proces, waardoor niet alleen koplopers, maar uiteindelijk de hele wijk mee kan bewegen in een gedragen transitie in de wijk.
NU 24.04.2019 Het doel van het kabinet om in 2030 de helft minder CO2 uit te stoten dan in 1990 wordt wel gehaald met de plannen van GroenLinks en PvdA om de uitstoot van broeikasgassen door de industrie extra te belasten, blijkt uit de woensdag gepubliceerde voorlopige berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
In het kort;
GroenLinks en PvdA werkten eigen variant CO2-heffing uit
Doel is 49 procent CO2-reductie in 2030 ten opzichte van 1990
CO2-doelen lijken niet haalbaar met plannen van klimaattafels
Kabinet verwacht voor zomervakantie klimaatakkoord te hebben
GroenLinks en de PvdA hadden ieder een eigen variant van een CO2-heffing uitgewerkt en die laten doorrekenen, omdat de partijen de plannen van de zogenoemde klimaattafels voor de industrie te vrijblijvend vonden.
Er is een bonus-boetesysteem uitgewerkt, terwijl de partijen pleiten voor een generieke heffing waarbij de industrie sowieso een vorm van CO2-belasting betaalt.
Aan de klimaattafels zijn door verschillende partijen uit het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en overheden vele plannen bedacht die moeten leiden tot 49 procent CO2-reductie in 2030 ten opzichte van 1990. Dit is het percentage dat het kabinet zich ten doel heeft gesteld om de opwarming van de aarde af te remmen. Uiteindelijk moeten alle plannen samen tot een klimaatakkoord leiden.
Maar uit de doorrekening bleek dat die CO2-doelen waarschijnlijk niet worden gehaald. Vooral de industriesector blijft achter. De ruim 14 megaton CO2 die deze sector moet besparen, van de in totaal 49 megaton, wordt niet gehaald.
Het PBL werkt met bandbreedtes wanneer er wordt gekeken naar CO2-besparing, omdat er veel onzekerheden zijn. In de plannen van GroenLinks en de PvdA, die meerdere varianten lieten doorrekenen, vallen de doelen in bijna alle gevallen binnen die bandbreedtes, maar niet in alle gevallen.
Opbrengsten worden teruggegeven aan huishoudens
In algemene zin kan worden vastgesteld dat met de plannen van GroenLinks en PvdA de CO2-doelen worden gehaald, de kosten voor rekening van de industrie zijn en de opbrengsten worden teruggesluisd via een lagere energierekening voor huishoudens en het stimuleren van duurzame energie voor het bedrijfsleven.
Het PBL waarschuwt wel dat de extra kosten voor de industrie ertoe kunnen leiden dat bedrijven uit Nederland vertrekken, maar dan logischerwijs nog wel CO2 blijven uitstoten. “Een risico bestaat dat bedrijven op langere termijn hun productie in Nederland zullen verminderen, stoppen of minder laten toenemen dan wanneer er geen heffing zou zijn”, schrijft het PBL.
Rutte belooft plannen PvdA en GroenLinks serieus te bekijken
Het kabinet moet nog een besluit nemen over welke klimaatmaatregelen uiteindelijk worden gebruikt en in het definitieve klimaatakkoord komen. Premier Mark Rutte heeft steeds gezegd serieus naar de plannen van de twee oppositiepartijen te kijken.
Rutte kondigde in maart aan ook te werken aan een CO2-heffing. Maar uit uitgelekte stukken zou blijken dat die heffing een stuk milder is dan de varianten van GroenLinks en PvdA.
Vanwege de CO2-heffing voor de industrie, in welke vorm dan ook, loopt de afronding van het klimaatakkoord vertraging op, zei Rutte. De premier verwacht wel voor de zomervakantie, die op 5 juli begint, klaar te zijn. Aanvankelijk was het de bedoeling dat er eind vorig jaar een akkoord zou liggen.
CO2-heffing loopt op tot 200 euro per ton CO2
GroenLinks heeft twee varianten laten doorrekenen. In de eerste variant gaat het om een heffing van 25 euro per ton CO2 in 2020, die wordt verdubbeld tot 50 euro per ton CO2 in het jaar daarop. Daarna stijgt de heffing jaarlijks tot 100 euro per ton CO2 in 2030 en uiteindelijk 200 euro per ton CO2 in 2050.
De opbrengsten gaan vooral naar de verlaging van de energierekening voor huishoudens. Ook wordt een deel gebruikt voor een belastingkorting voor de laagste inkomens en voor compensatie voor de meest vervuilende bedrijven om te voorkomen dat die naar het buitenland vertrekken en daar alsnog CO2 uitstoten.
“Ik denk dat het belangrijk is om te komen tot een breed gedragen uitwerking van de CO2-belasting”, aldus Jesse Klaver.
In de tweede variant van GroenLinks start de heffing van 25 euro per ton CO2 in 2023 en loopt die dan op tot 100 euro in 2030. Uiteindelijk komt ook deze heffing uit op 200 euro per ton CO2 in 2050.
De opbrengst gaat in deze variant in de vorm van subsidie naar bedrijven die willen verduurzamen in plaats van naar compensatie. Verder is het uitgavenpatroon gelijk aan de eerste variant. Deze heffing komt boven op de al bestaande Europese CO2-heffing (ETS).
“Ik denk dat het belangrijk is om te komen tot een breed gedragen uitwerking van de CO2-belasting”, zegt GroenLinks-leider Jesse Klaver. “Onze bereidheid om hier aan te werken blijft staan. Ik vraag me wel af of VVD en CDA dat aandurven.”
‘Met verstandige heffing worden doelen wel gehaald’
De CO2-heffing van de PvdA begint op 45 euro per ton CO2 in 2021 en blijft met 2 procent per jaar stijgen. Bedrijven die al een Europese CO2-heffing betalen, krijgen korting. PvdA wil kwetsbare sectoren ontzien door deze bedrijven 20 of 40 procent minder te belasten.
PvdA-leider Lodewijk Asscher: “Met een verstandige heffing worden de klimaatdoelen wél gehaald en worden gewone huishoudens ontzien.”
Plannen van de linkse partijen voor een CO2-heffing leiden tot meer reductie van de uitstoot van CO2 dan het concept-klimaatakkoord, luidt de voorlopige conclusie van het PBL.
NOS 24.04.2019 Met de invoering van een CO2-heffing voor de industrie is het mogelijk om de klimaatdoelen te halen. Het gaat om een zogenoemde ‘platte’ heffing, die inhoudt dat bedrijven een vast bedrag betalen voor iedere ton CO2-uitstoot.
Dat blijkt uit voorlopige doorrekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) van plannen van GroenLinks en de PvdA om de CO2-uitstoot terug te brengen. Wel ontstaat bij het invoeren van een CO2-heffing het risico dat bedrijven naar het buitenland vertrekken, stelt het PBL.
De twee linkse partijen hebben het PBL gevraagd hun eigen voorstellen voor een CO2-belasting door te rekenen, omdat het bureau twijfelt aan de haalbaarheid van de plannen die in het concept-klimaatakkoord staan. De partijen denken dat hun plannen duidelijker en doeltreffender zijn. Het PBL zegt meer tijd nodig te hebben voor een definitieve doorrekening van de voorstellen.
Boete
In het concept-klimaatakkoord is een zogenoemd bonus/malus-systeem voorgesteld. Bedrijven krijgen een doelstelling opgelegd waarvoor ze subsidies kunnen krijgen, een bonus. Maar als ze de doelstellingen niet halen krijgen ze een boete, een malus dus.
GroenLinks en PvdA geloven dat hun eigen plannen voor een generieke heffing voor iedere ton CO2-uitstoot meer resultaat opleveren. Het Planbureau geeft hun dus gelijk: de doelstelling voor de industrie in het klimaatakkoord is een reductie van de uitstoot van 14,3 megaton. De plannen van de ‘industrietafel’ waar over het klimaatakkoord is onderhandeld, komen waarschijnlijk niet verder dan 6 tot maximaal 14 megaton.
Strengere heffing
Het plan van de PvdA voor een heffing leidt in de voorlopige doorrekening tot een afname van 11 tot 22 megaton van de CO2-uitstoot. GroenLinks stelt een wat strengere heffing voor en komt uit op een reductie tussen 12 en 24 megaton. Het kabinet heeft al toegezegd de uitkomsten van deze doorrekeningen mee te wegen in zijn afwegingen.
Begin juni komt het kabinet met een uitwerking van de klimaatplannen, met daarin een “verstandige” CO-heffing. Het is nog onduidelijk hoe die heffing er precies uit gaat zien. De PvdA en GroenLinks vrezen dat de regeling niet streng genoeg is, zeiden ze begin april. Maar volgens minister Wiebes was er nog geen uitgewerkt plan en waren er alleen nog “verkennende gesprekken” gevoerd.
AD 24.04.2019 PvdA en GroenLinks claimen dat de klimaatdoelstellingen alleen kunnen worden gehaald met een forse CO2-heffing voor bedrijven. Vandaag publiceerden zij hun alternatieve plannen.
De PvdA denkt in de meest verregaande variant van de CO2-heffing (waarbij alle bedrijven een belasting moeten betalen over de uitstoot die ze veroorzaken) een vermindering van de uitstoot van 13 tot 22 megaton te kunnen bewerkstelligen. ,,Zo worden de klimaatdoelen wél gehaald en worden gewone huishoudens ontzien.’’
GroenLinks denkt zelfs nog meer CO2 te kunnen besparen met een heffing: van 16 tot 24 megaton te kunnen halen, maar dat vereist wel een enorme investering van 6,7 – 7,6 miljard euro tot 2030. Dat geld moet worden besteed om via loonkostensubsidie mensen aan het werk te helpen die hun baan verliezen door de energietransitie. Ook moet er subsidie komen voor innovatieve technologieën.
Partijleider Jesse Klaver wil de CO2-belasting geregeld zien in het Belastingplan 2020. ,,Het lijkt er op dat het kabinet verlamd is. Maar wat het kabinet moet realiseren is dat dit de laatste kans is. Doet het kabinet niets, dan staat niet alleen de toekomst van het klimaat, maar ook dat van het kabinet op het spel.’’
Het PBL wijst erop dat de doorrekeningen van de twee linkse voorstellen slechts ‘een ruwe indicatie’ geven. Om ook de gevolgen voor bijvoorbeeld het vestigingsklimaat en de werkgelegenheid te kunnen inschatten, hebben de rekenmeesters meer tijd nodig.
Kabinetsplannen
De doorrekeningen zijn belangrijk omdat het kabinet ze wil meenemen bij de overwegingen rond een CO2-taks. De ruim zeshonderd maatregelen uit het vorige maand gepresenteerde voorlopige Klimaatakkoord schieten volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) namelijk tekort om de kabinetsdoelstelling van 49 procent CO2-reductie in 2030 te halen.
Daarop liet het kabinet weten dat er toch een ‘verstandige’ heffing op de uitstoot van het schadelijke CO2 bij grote bedrijven komt. ‘De rekening moet eerlijker verdeeld worden’, aldus premier Mark Rutte vorige maand. In eerste instantie voelde het kabinet niets voor een CO2-taks, maar lag er een regeling met subsidies en boetes voor de industrie op tafel. Die werkt echter onvoldoende, aldus het PBL.
Het kabinet wil echter niet zo ver gaan als PvdA en GroenLinks en met een algemene heffing komen voor alle bedrijven. Het kabinet wil ‘een verstandige heffing’ die bedrijven niet naar het buitenland jaagt. Ook moet de opbrengst worden gebruikt om bedrijven te helpen schoner te produceren.
Mark Rutte sprak in de Ochtend show to go over het klimaat. Een kijker vroeg zich af of het wel slim was om de Formule 1 naar Nederland te halen.
AD 19.04.2019 Het kabinet verwacht pas begin juni zijn pakket klimaatmaatregelen (klimaatakkoord) te presenteren. Aanvankelijk zouden deze maand de definitieve voorstellen komen om de uitstoot van broeikasgassen de komende decennia fors te verlagen.
Het kabinet stelt kwaliteit en zorgvuldigheid boven snelheid, meldt verantwoordelijk minister Eric Wiebes aan de Tweede Kamer. Premier Mark Rutte had begin april al laten doorschemeren dat het langer zou gaan duren. Hij sprak toen over een ,,enorme bak werk.’’
De regering buigt zich over de doorberekeningen van het ontwerp-klimaatakkoord. Bij de presentatie van het definitieve akkoord wil het kabinet de Kamer informeren over de manier en het moment waarop zal worden vastgesteld of de doelen worden gehaald. Het zal dan ook gaan om de veelbesproken CO2-heffing voor de industrie.
NU 08.04.2019 Het gaat Nederland niet lukken om het met Europa afgesproken doel van 14 procent duurzame energie in 2020 te halen. Daarom zal de overheid aanvullende maatregelen moeten nemen, stelt EU-commissaris Miguel Arias Cañete (Klimaatactie en Energie) in een interview met NRC.
Hij bevestigt de constatering die het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in januari al deed. De overheidsinstantie die beleidsanalyses op het gebied van milieu maakt, constateerde in een rapport dat door de overheid gestelde klimaatdoelen niet worden gehaald.
Het percentage opgewekte duurzame energie bedraagt volgend jaar naar verwachting 12,2 procent, dat is minder dan het Europese doel van 14 procent.
Nederland behoort daarmee tot een minderheid. Elf EU-lidstaten hebben de doelen al gehaald, tien lidstaten liggen op schema om het doel binnen een jaar te halen. Slechts zeven landen bevinden zich in de gevarenzone.
Nederland kan duurzame energie in het buitenland kopen
EU-commissaris Cañete stelt in het interview met de krant dat Nederland duurzame energie in het buitenland moet gaan inkopen of produceren om toch de door de Europese wet voorgeschreven doelen te halen. Cañete heeft hier vorige week met minister Eric Wiebes (Klimaat) over gesproken.
Energie is duurzaam als deze wordt opgewekt met wind, zon of biomassa (verbranding). Dit zijn vormen van energie waarbij het verbruik geen gevolgen heeft voor het leefmilieu en de toekomstige generaties.
De Europese bewindsman wil niet zeggen wat de consequenties voor Nederland zullen zijn als de doelen in 2020 niet worden gehaald. “Wij zorgen met al onze wettelijke instrumenten dat landen hun verantwoordelijkheid nemen voor de bindende doelen”, stelt hij. Hij beklemtoont dat Nederland niet meer tijd zal krijgen om de doelen te halen.
EU prijst Nederland voor ambities op lange termijn
Cañete prijst in NRC Nederland overigens wel voor de ambities van Nederland op de lange termijn. Zo heeft het kabinet het voornemen uitgesproken om in 2030 al een CO2-reductie van 49 procent te realiseren, terwijl de Europese afspraken slechts 40 procent reductie voorschrijven.
Overigens bleek uit hetzelfde PBL-rapport dat de Nederlandse resultaten vooralsnog achterlopen op de voornemens. De uitstoot van CO2 is sinds 2017 zelfs weer toegenomen.
Het klimaatbeleid was een van de heikele thema’s bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten in maart.
Het definitieve klimaatakkoord moet er in juni liggen
Wiebes heeft beloofd in april een uitwerking te presenteren van het voorlopige klimaatakkoord dat in december na een jaar lang overleg tussen onder meer de overheid, bedrijven en milieuorganisaties werd gepresenteerd. Het definitieve akkoord moet in juni klaar zijn.
Een woordvoerder van Wiebes laat maandag weten dat het ministerie onderzoek doet naar de mogelijkheden om extra duurzame energie in het buitenland te verwerven. De minister zal de Kamer hier voor de zomer uitsluitsel over geven.
NU 06.04.2019 De helft van de VVD-stemmers bij de Provinciale Statenverkiezingen wil liever dat de partij met Forum voor Democratie samenwerkt op het gebied van klimaat dan met GroenLinks. Dat blijkt uit een peiling van EenVandaag.
Vier op de tien VVD-kiezers gaan liever met GroenLinks in zee. De peiling van EenVandaag werd gehouden onder 29.000 mensen. Daarvan zeggen ruim tweeduizend op de VVD te hebben gestemd bij de laatste verkiezingen.
Bijna de helft (48 procent) van de VVD-kiezers vindt overigens dat de partij de juiste koers volgt op het gebied van klimaat, 38 procent is echter van mening dat de klimaatkoers te links is.
Het thema klimaat speelde ook een grote rol bij de mensen die in 2017 op de VVD hebben gestemd en bij de Provinciale Statenverkiezingen zijn overgestapt naar Forum voor Democratie. Van de overgestapte VVD-kiezers zegt 82 procent dat klimaatbeleid van invloed is geweest op hun stem.
AD 06.04.2019 Een groot deel van de achterban van de VVD vindt hun partij te links geworden over klimaat. De partij blijkt tot op het bot verdeeld: veel leden en kiezers zien de VVD liever met Forum voor Democratie samenwerken dan met GroenLinks.
Dat blijkt uit een peiling van het EenVandaag Opiniepanel in samenwerking met deze krant. Uit de uitkomsten is op te maken dat de partij van premier Mark Rutte een probleem heeft als het gaat om klimaatmaatregelen. Bij de afgelopen Statenverkiezingen verloor de partij veel kiezers aan Forum voor Democratie. Maar uit de peiling blijkt dat ook een groot deel van de leden en de VVD-stemmers vinden dat de partij te ‘groen’ is geworden.
Voor 82 procent van de VVD-kiezers die bij de afgelopen Statenverkiezingen hun partij de rug toekeerden en Forum voor Democratie stemden, was klimaat van invloed op de overstap. Van de kiezers die de VVD trouw bleven noemt 38 procent de klimaatkoers ook ‘te links’. Liefst 60 procent van de VVD-leden zegt daarom liever dat de partij gaat samenwerken met Forum voor Democratie, dat geen klimaatmaatregelen wil, dan met GroenLinks. Onder kiezers is dat de helft.
CO2-heffing
De VVD voegde zich met de klimaatwet in een regenboogcoalitie met CDA, D66, ChristenUnie en linkse partijen GroenLinks, PvdA en SP om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Waarschijnlijk eind mei komt het kabinet met maatregelen hoe dat te halen, zei premier Rutte gisteren. Het kabinet heeft er meer tijd voor nodig dan gedacht. Vlak voor de Statenverkiezingen kondigde premier Rutte alvast aan de industrie te willen belasten met een CO2-heffing.
Hoewel fractieleider Klaas Dijkhoff eerder zei weinig op te hebben met ‘klimaatdrammers’ en er voor te zullen waken dat de maatregelen burgers niet te veel geld gaan kosten, is een groot deel van de achterban ontevreden.
Bij de Provinciale Statenverkiezing werd de VVD voorbijgestreefd door Forum van Democratie als grootste partij. De VVD hield twaalf zetels over in de Eerste Kamer, een minder dan Forum er wist te bemachtigen.
Partijleider Rutte benadrukte gisteren nog dat het klimaatakkoord waar het kabinet voor de zomer mee komt ‘niet links of rechts is’. ,,Dit kabinet bestaat uit een brede coalitie van vier partijen, dus het resultaat is sowieso een breed door de samenleving gedragen compromis.’’
Maar daar denkt een groot deel van de achterban anders over. Prominenten in het land verwijten de partijtop dat het ‘geen goed verhaal’ had bij de klimaatmaatregelen die het wil gaan nemen, zo blijkt uit een rondgang van deze krant.
Prominente VVD’ers stellen dat hun partij ‘zoekende’ is naar een ‘goed verhaal’ om duidelijk te maken waarom klimaatbeleid nodig zou zijn. ,,We hebben vanuit de VVD niet uitgelegd waar we mee bezig zijn. Het kwam uit de lucht vallen’’, zegt Herbert Raat, VVD-wethouder in Amstelveen bijvoorbeeld.
MSN 06.04.2019 De helft van de VVD-stemmers bij de Provinciale Statenverkiezingen wil liever dat de partij met Forum voor Democratie samenwerkt op het gebied van klimaat dan met GroenLinks. Vier op de tien VVD-kiezers gaan liever met GroenLinks in zee, blijkt uit een peiling van EenVandaag onder 29.000 mensen. Daarvan zeggen ruim 2000 op de VVD te hebben gestemd bij de laatste verkiezingen.
Bijna de helft (48 procent) van de VVD-kiezers vindt overigens dat de partij de juiste koers op klimaat volgt. 38 procent is echter van mening dat de klimaatkoers te links is.
Het thema klimaat speelde ook een grote rol bij de mensen die in 2017 op de VVD hebben gestemd en bij de Statenverkiezingen zijn overgestapt naar Forum voor Democratie. 82 procent van de overgestapte VVD-kiezers zegt dat klimaatbeleid van invloed op hun stem is geweest, aldus het onderzoek.
Telegraaf 06.04.2019De helft van de VVD-stemmers bij de Provinciale Statenverkiezingen wil liever dat de partij met Forum voor Democratie samenwerkt op het gebied van klimaat dan met GroenLinks. Vier op de tien VVD-kiezers gaan liever met GroenLinks in zee, blijkt uit een peiling van EenVandaag onder 29.000 mensen. Daarvan zeggen ruim 2000 op de VVD te hebben gestemd bij de laatste verkiezingen.
Bijna de helft (48 procent) van de VVD-kiezers vindt overigens dat de partij de juiste koers op klimaat volgt. 38 procent is echter van mening dat de klimaatkoers te links is.
Het thema klimaat speelde ook een grote rol bij de mensen die in 2017 op de VVD hebben gestemd en bij de Statenverkiezingen zijn overgestapt naar Forum voor Democratie. 82 procent van de overgestapte VVD-kiezers zegt dat klimaatbeleid van invloed op hun stem is geweest, aldus het onderzoek.
AD 06.04.2019 De VVD worstelt met haar klimaatstandpunten. Kiezers stapten vanwege ‘te links’ beleid over naar andere partijen, maar ook achtergebleven leden roeren zich, blijkt uit een rondgang. ,,We missen een goed verhaal’’, klinkt het intern.
Niets aan de hand mensen, doorlopen! De VVD heeft dan wel ‘één zeteltje’ verloren in de Eerste Kamer, maar het is slechts ‘jammer’ dat de partij net niet de grootste bleef. Dat is ongeveer het verhaal binnen de grootste regeringspartij, dezer dagen.
Uit onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel in samenwerking met deze krant, blijkt echter dat de zorgen (veel) groter zijn. Een groot deel van de kiezers die overstapten naar Forum voor Democratie deden dat omwille van het klimaatbeleid. En ook de achtergebleven kiezer spreekt van een ‘te linkse’ koers. Zelfs de leden die op partijcongressen vaak braaf de koers ondersteunen, geven een waarschuwing af. Meer dan de helft vindt de koers ‘te links’, nog eens 58 procent ziet niets in samenwerking met GroenLinks op dit gebied.
AD 05.04.2019 In een gesprek met minister-president Rutte hebben klimaatspijbelaars vanmiddag uitgehaald naar de premier en minister Wiebes van Klimaat. De scholieren zijn er boos over dat het Klimaatakkoord opnieuw is vertraagd. Op 24 mei gaan ze weer staken.
De Haagse scholieren van de actiebeweging Youth for Climate mochten vandaag voor de tweede keer in gesprek met Rutte en Wiebes, dit keer op het ministerie van Economische Zaken en Klimaat in Den Haag. In februari waren de klimaatspijbelaars al eens te gast in het Torentje van de minister-president.
Een paar uur vóór de bijeenkomst maakte Rutte bekend dat het definitieve Klimaatakkoord een paar weken vertraging oploopt. ,,Dit is wel een tendens’’, zegt scholier Pieter Lossie (17). ,,Direct bij het begin van het gesprek hebben we gezegd dat we hier boos over zijn. Het kabinet roept constant dat er draagvlak nodig is voor de klimaatmaatregelen. Maar op het moment dat je dingen uitstelt en politieke spelletjes gaat spelen, zorg je juist dat draagvlak verloren gaat.’’
Volgens Lossie, die namens de Haagse klimaatspijbelaars het woord voert, begrepen Rutte en Wiebes hun zorgen wel. ,,De sfeer tijdens het gesprek was goed. Ze vinden het nog steeds belangrijk dat er draagvlak is, maar daarvoor willen ze eerst zekerheid bieden. Wij hebben gezegd dat ze nu écht haast moeten maken.’’
De scholieren staken op vrijdag 24 mei opnieuw voor het klimaat. Die dag gaan scholieren in de hele wereld de straat op om te demonstreren voor beter klimaatbeleid. Rutte en Wiebes hebben de scholieren tijdens het gesprek geprezen voor hun inzet, zo zegt Lossie. ,,Ze hebben niet gezegd dat we niet mogen spijbelen.’’
Premier Rutte op zijn persconferentie na de ministerraad ANP
NOS 05.04.2019 Premier Rutte begrijpt niet waarom GroenLinks-leider Klaver zich de afgelopen dagen verontwaardigd en woedend heeft uitgelaten over de CO2-heffing van het kabinet. “De man is helemaal in paniek over niets”, zei Rutte op zijn wekelijkse persconferentie.
Klaver was gisteravond te gast bij het tv-programma Jinek, waar hij bezwaar maakte tegen wat hij de CO2-heffing van het kabinet noemt. Rutte: “Maar er is nog helemaal niks besloten.” Hij houdt het voor mogelijk dat de boosheid toneelspel van Klaver is.
De coalitiepartijen zijn volgens Rutte nog lang niet klaar met het uitwerken van de CO2-heffing. “Het is een enorme bak werk met heel veel technische aspecten. Het is niet zozeer politiek, maar ook technisch ingewikkeld.”
De kans is groot dat het kabinet op 26 april geen definitief klimaatakkoord kan presenteren. “Ik acht het niet uitgesloten dat we een paar weken langer nodig hebben.”
Op 13 maart 2019 kondigde het kabinet een CO2-heffing aan:
“Het kabinet zal daarom komen tot een verstandige en objectieve CO2-heffing om te zorgen dat bedrijven hun CO2-uitstoot daadwerkelijk terugdringen op een zodanige wijze dat we voorkomen dat bedrijven naar het buitenland vertrekken. (…). De opbrengst van de CO2-heffing zal worden gebruikt om de industrie te vergroenen.”
Minister Wiebes liet gisteren in een brief aan de Tweede Kamer weten dat er nog geen besluiten zijn genomen, ondanks krantenberichten dat het kabinet bedrijven alleen belasting wil laten betalen over een deel van hun uitstoot.
Op de vraag of hij de komende weken koffie gaat drinken met Klaver en PvdA-leider Asscher antwoordt Rutte dat dat niet veel zin heeft. “We weten wat zij willen, en we wachten op de doorrekeningen van hun plannen. Dat kan voor ons ook nog belangrijke informatie zijn.”
Maar uiteindelijk moet de coalitie hier zelf “een ei over leggen” zegt Rutte. Dat dat meer tijd kost vindt hij niet erg, omdat het kabinet vindt dat kwaliteit boven snelheid moet gaan.
“Wat je wilt is dat er iets uitkomt dat 30 jaar meegaat”, zegt hij. “En als we het slim doen halen we er ook nog heel veel economische groei uit. Maar dan moet je geen fouten maken zodat er aan het begin meteen banen verdwijnen.”
Telegraaf 05.04.2019De uitwerking van het klimaatakkoord laat waarschijnlijk langer op zich wachten. Het kabinet zou nog deze maand met definitieve voorstellen komen om de uitstoot van broeikasgassen de komende decennia fors te verlagen. Maar dat blijkt zo’n „enorme bak werk” dat die datum vrijwel zeker niet wordt gehaald, aldus minister-president Mark Rutte tijdens zijn wekelijkse persconferentie.
Vooral een CO2-belasting voor de zware industrie blijkt „technisch ongelofelijk complex.” Het kabinet heeft al besloten dat zo’n heffing er moet komen, omdat anders de industrie vrijwel zeker niet de gevraagde bijdrage zal leveren aan de vermindering van de uitstoot. Maar de belasting mag bedrijven niet de grens over jagen.
Het kabinet verkiest „kwaliteit boven snelheid”, benadrukt Rutte. Ook wijst de premier erop dat nog niet alle informatie op tafel ligt. Zo wordt van voorstellen voor een CO2-heffing van de oppositiepartijen GroenLinks en PvdA nog in kaart gebracht wat de verwachte effecten zijn op zowel de CO2-uitstoot als op zaken als vestigingsklimaat en werkgelegenheid.
Berichten dat het kabinet zou aansturen op een vrij beperkte CO2-heffing, zetten afgelopen week veel kwaad bloed bij de oppositie. GroenLinks-leider Jesse Klaver sprak van kiezersbedrog. De ommezwaai van het kabinet, dat eerder nog weinig voelde voor een CO2-belasting, kwam immers kort voor de provinciale verkiezingen.
Rutte vindt de felle kritiek van Klaver erg voorbarig, omdat het kabinet nog helemaal geen besluit genomen heeft over de CO2-taks. „De man is helemaal in paniek om niks”, aldus de premier.
AD 05.04.2019 Het definitieve klimaatakkoord loopt vertraging op. Dat zei premier Mark Rutte vanmiddag tijdens zijn wekelijkse persconferentie. Het kabinet is nog niet klaar met de uitwerking van de plannen, waaronder een CO2-belasting voor bedrijven.
De premier herhaalde dat de klimaatmaatregelen, die moeten bijdragen aan een reductie van de CO2-uitstoot met 49 procent in 2030, haalbaar en betaalbaar moeten zijn, maar dat tegelijkertijd voorkomen moet worden dat bedrijven Nederland verlaten.
,,Kwaliteit moet gaan boven snelheid, daarom is het heel goed mogelijk dat het definitieve eindrapport later volgt dan 26 april’’, aldus Rutte, die benadrukt dat het ‘technisch ongelooflijk complex’ is.
Ook zijn de doorrekeningen van GroenLinks en PvdA over hun voorgestelde CO2-heffing voor bedrijven nog niet binnen, waaruit moet blijken wat de verwachte effecten zijn op zowel de CO2-uitstoot als op zaken als vestigingsklimaat en werkgelegenheid.
Rutte wil die doorrekeningen afwachten en meenemen in de besluitvorming. Hij denkt wel dat de betrokken partijen er goed uit gaan komen en hoopt het rapport een aantal weken later alsnog te kunnen presenteren. ,,Ik taxeer ergens tussen half mei en begin juni.’’
Beperkte taks
Berichten dat het kabinet zou aansturen op een vrij beperkte CO2-heffing, zetten afgelopen week veel kwaad bloed bij de oppositie. GroenLinks-leider Jesse Klaver sprak zelfs van kiezersbedrog. De ommezwaai van het kabinet, dat eerder nog niets voelde voor een CO2-belasting, kwam immers kort voor de provinciale verkiezingen.
Rutte vindt die kritiek voorbarig, omdat het kabinet nog helemaal geen besluit genomen heeft over de CO2-taks. ,,De man is helemaal in paniek om niks’’, aldus de premier.
Telegraaf 05.04.2019 Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) gaat de doorrekeningen die het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft gemaakt van het klimaatakkoord opnieuw tegen het licht houden. Dat zegt directeur Taco van Hoek in een interview met De Telegraaf.
De econoom, zelf jarenlang werkzaam geweest in de top van het Centraal Planbureau, heeft stevige kritiek op het rekenwerk van het PBL. Hij stelt onder andere dat kosten te laag worden ingeschat en dat onderbouwing voor berekeningen ontbreekt.
„Wij gaan nu met onze eigen kennis kijken naar de onderbelichte onderwerpen en de doorrekening om een economische visie te geven op wat de energietransitie en het klimaatbeleid betekenen voor Nederland”, legt Van Hoek uit.
Volgens de rekenmeester helpt dat om keuzes te maken die écht haalbaar en betaalbaar zijn. De EIB-directeur vindt dat het planbureau duidelijkheid moet geven over wat er nu wel en niet is berekend.
NOS 04.04.2019 Het kabinet heeft nog geen uitgewerkt plan voor het belasten van Nederlandse bedrijven voor de uitstoot van CO2. Het kabinet is nog bezig met “verkennende gesprekken” met verschillende organisaties en wacht nog op bepaalde doorrekeningen.
Minister Wiebes reageert in een brief aan de Tweede Kamer op het bericht dat het kabinet bedrijven alleen belasting wil laten betalen over een deel van hun uitstoot.
Twee randvoorwaarden
In de brief benadrukt de minister de randvoorwaarden van het kabinet: de maatregel moet in 2030 zorgen voor 14,3 Mton CO2-reductie en bedrijven moeten door de maatregel niet naar het buitenland vertrekken. “Binnen deze twee randvoorwaarden liggen alle opties open”, schrijft de minister. “Het kabinet werkt aan een voorstel.”
Het kabinet maakte op 13 maart bekend toch bereid te zijn de door linkse partijen gewenste CO2-heffing in te voeren. Het moeten wel, zo benadrukte premier Rutte, “verstandige” heffingen zijn om te voorkomen dat door het vertrek van Nederlandse bedrijven banen verloren zouden gaan.
Oppositiepartijen PvdA en GroenLinks reageerden vandaag kritisch op de berichten dat het kabinet haar belofte toch niet wil nakomen. De partijen baseren hun argwaan op een uitgelekt concept, waarin staat dat bedrijven geen belastingen hoeven te betalen voor het eerste deel van hun CO2-uitstoot.
Platte heffing
PvdA-leider Asscher vindt dat het kabinet er een “bende” van maakt. De partij wil een eerlijke verdeling van de lasten voor de klimaatplannen en wil niet dat bedrijven ontzien worden ten koste van burgers.
GroenLinks-leider Klaver herhaalt dat er een zogenoemde platte heffing moet komen, dat wil zeggen een vaste heffing voor elke ton CO2 die wordt uitgestoten.
Voorbarig
Het is allemaal nog zeer voorbarig, zegt politieke verslaggever Ron Fresen. Bronnen in de coalitie benadrukken dat er nog geen enkel voorstel op tafel ligt. “Dat lijkt ook logisch, want er komen nog doorrekeningen van de plannen van GroenLinks en de PvdA. Daar wil de coalitie ook op wachten voordat ze een besluit nemen.”
Rechterkant
De CO2-heffing is zeker een onderwerp dat voor spanningen gaat zorgen, zegt Fresen. VVD en CDA zullen vrezen voor verlies van werkgelegenheid en het vertrek van bedrijven naar landen met minder stevige klimaatregels. “Deze partijen zullen aan de rechterkant hangen en zeggen dat het niet te gek moet worden.” Aan de andere kant staan D66 en ChristenUnie die willen dat de ambitieuze klimaatdoelen gehaald worden.
Fresen: “De CO2 heffing is typisch zo’n klimaatonderwerp waarmee het kabinet in de klem zit tussen linkse partijen die ze straks nodig hebben in de Eerste Kamer en de politieke situatie op rechts waar VVD en CDA de hete adem van Forum steeds meer voelen.”.
Het CO2-plan van het kabinet wordt eind april verwacht.
Elsevier 03.04.2019 Voor de VVD verloopt de onderhandelingsfase na de Provinciale Statenverkiezingen uiterst moeizaam. Door het verzet van Forum voor Democratie leek de partij steun te gaan zoeken op links, maar GroenLinks en PvdA dreigen de klimaatplannen van het kabinet te gaan blokkeren. Zo is het zeer de vraag of het kabinet wel steun kan vinden voor het klimaatbeleid.
GroenLinks en PvdA vinden beperkte CO2-heffing wassen neus
De klimaatplannen van het kabinet staan op losse schroeven, meldt het AD. Het kabinet-Rutte III, dat straks een minderheid heeft in de Eerste Kamer, leek steun te kunnen verwachten van GroenLinks en PvdA om wetten door de senaat te krijgen, maar die partijen liggen nu dwars. Een week voor de verkiezingen kondigden premier Mark Rutte en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (beiden VVD) nog een nationale CO2-belasting voor bedrijven aan, maar een aanpassing van dat plan leidt tot onvrede op links.
Volgens het dagblad werkt minister Wiebes ‘achter de schermen’ aan een minder verstrekkende CO2-heffing, die alleen de meest vervuilende bedrijven zwaarder belast. Tweede Kamerlid Tom van der Lee (GroenLinks) spreekt tegenover de krant van ‘kiezersbedrog’, en stelt dat een heffing ‘voor het topje van de ijsberg’ nauwelijks geld oplevert. Daar sluit PvdA’er William Moorlag zich bij aan: ‘Rutte en Wiebes doen op deze manier een nieuw cadeaupapiertje om het boetesysteem voor bedrijven dat eerder is afgeserveerd.’ Hij wil net als GroenLinks dat huishoudens worden gecompenseerd voor de te verwachte doorberekening van bedrijven aan consumenten. Het kabinet is nu van plan om de opbrengst van de CO2-taks naar bedrijven terug te sluizen zodat die kolen en gas vaarwel kunnen zeggen.
Kabinetspartijen VVD en CDA vrezen dat een CO2-heffing bovenop de Europese ETS-taks – waarmee Nederland het eerste land in de EU zou zijn – bedrijven wegjaagt naar omliggende landen. Dat zou de CO2-uitstoot niet verminderen, maar de Nederlandse economie wel schaden. In eerste instantie wilde het kabinet daarom een systeem invoeren waarbij de grootste uitstoters worden beboet en de ‘groenste’ bedrijven subsidie krijgen, maar vorige maand berekende het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) dat het doel (49 procent minder uitstoot in 2030) daarmee niet wordt gehaald. Daarom kondigden Rutte en Wiebes tot vreugde van GroenLinks-leider Jesse Klaver alsnog de nationale CO2-heffing aan, maar daar komt het kabinet nu dus mogelijk weer op terug.
Werkgeversorganisaties bezorgd over plannen
Vermoedelijk wordt de draai mede ingegeven door zorgen vanuit het bedrijfsleven: dinsdag stuurden de voorzitters van werkgeversorganisaties VNO-NCW (Hans de Boer) en MKB-Nederland (Jacco Vonhof) een brandbrief aan minister Wiebes en de Tweede Kamer waarin ze hun zorgen uiten over de vele onbeantwoorde vragen over het klimaatbeleid.
‘Alle industriële bedrijven in de EU betalen al een CO2-heffing door het Europese emissiehandelssysteem,’ schrijven de ondernemingsorganisaties over de nationale taks. ‘Nieuw onderzoek (…) in opdracht van het kabinet laat zien dat het internationale level playing field geen ruimte laat voor een nationale heffing hier bovenop.’ Ook stellen De Boer en Vonhof dat ‘de huidige politieke koers rond het klimaatakkoord (…) nog te veel de echte prijs ervan voor burgers’ maskeert. Daarnaast trekken VNO-NCW en MKB-Nederland de betrouwbaarheid van de berekeningen van het PBL in twijfel.
Als voorbeeld worden in de brief de kosten genoemd voor het ‘energiezuinig’ maken van een huis. Dat kost volgens het PBL 15.000 euro per huis. ‘Dat is weinig,’ reageren de werkgevers. ‘Gemiddeld kost het bijna energieneutraal maken van een woning namelijk al gauw zo’n 30.000 euro en het gasvrij en CO2-neutraal maken van oude woningen komt op wel 60.000 euro of meer.’ Veel ondernemers maken volgens De Boer en Vonhof bovendien dubbele kosten, omdat ze naast hun huis ook nog hun bedrijfspand moeten ‘verduurzamen’.
De VNO-NCW-voorzitter liet zich al vaker kritisch uit over de klimaatplannen, vooral de CO2-heffing. Toen Jesse Klaver in januari zijn wetsvoorstel indiende om die taks in te voeren, betichtte De Boer de GroenLinks-leider zelfs van fake news: ‘Hij is levensgevaarlijk bezig,’ zei hij destijds tegen NPO Radio 1. De werkgeversvoorman zei dat Klaver ‘tegenstellingen die er niet zijn’ creëert door te stellen dat de industrie ‘niet alleen de allergrootste vervuiler is, maar ook nog eens niets betaalt en dat de burger de dupe is’.
VVD en FVD botsen over formatie Noord-Holland
Ook aan de rechterkant van het politieke spectrum is het klimaat een splijtzwam. In Noord-Holland, waar Forum voor Democratie (FVD) de grootste partij werd, concludeerde informateur Hans Smits dat een coalitie met die partij in het provinciebestuur ‘zeer gering, zo niet onmogelijk’ is vanwege het klimaatstandpunt. Volgens landelijk fractievoorzitter Thierry Baudet wordt FVD buitengesloten door de VVD: hij denkt dat die partij ‘zich stiekem meer thuis voelt bij GroenLinks’.
Een dag later weersprak de VVD de lezing van Baudet. ‘Wij willen juist heel graag het gesprek aangaan,’ zei VVD-fractieleider in Noord Holland Cees Loggen. Volgens hem heeft het overleg met Smits maar een kwartier geduurd, en is ‘het woord klimaat niet aan de orde gekomen’. Loggen denkt naar eigen zeggen dat zijn partij juist wat betreft klimaatbeleid beter zaken kan doen met FVD dan met GroenLinks. Hij vermoedt dat FVD probeert ‘onder regeerverantwoordelijkheid uit te komen’.
Nadat Smits – die door Forum was aangesteld – zijn opdracht als informateur beëindigde, stelde GroenLinks dinsdagavond Tweede Kamerlid Laura Bromet aan als informateur. Zo hoopt de partij – die net als FVD en VVD negen zetels kreeg – de regie te voeren in het formeren van het provinciebestuur.
In Zuid-Holland, waar FVD eveneens de grootste partij werd, stelde de door Baudet aangestelde informateur Hans Wiegel maandag een coalitie met in elk geval FVD en de tweede partij VVD voor. Volgende week onderzoekt hij er de verdere mogelijkheden voor de Gedeputeerde Staten.
FVD wil meepraten over Klimaatwet in Eerste Kamer
Forum voor Democratie herhaalde dinsdag ook de oproep om de Klimaatwet – niet te verwarren met het Klimaatakkoord – pas in de nieuwe samenstelling in de Eerste Kamer te behandelen. In principe stemt de senaat daar op 21 mei over, terwijl de nieuwe Eerste Kamer pas op 11 juni aantreedt.
In bovenstaande brief vraagt FVD-lijsttrekker in de Eerste Kamer Henk Otten aan senaatsvoorzitter Ankie Broekers-Knol (VVD) zich in te spannen om de behandeling van de wet op te schorten. Volgens Otten is het een ‘minachting van de Nederlandse kiezer’ als zijn partij niet de kans krijgt om mee te praten over Klimaatwet: ‘De afgelopen verkiezingen stonden immers vooral in het teken van het klimaatbeleid en kenden een aanzienlijk hogere opkomst dan gebruikelijk.’
Regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en de oppositiepartijen GroenLinks, PvdA en SP stemden in juni in met de Klimaatwet. Daarin hebben ze afspraken gemaakt over het fors terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen CO2 tot 2050. De doelstellingen gaan veel verder dan was afgesproken in het Regeerakkoord.
AD 03.04.2019 De klimaatplannen van het kabinet dreigen in duigen te vallen. De aangekondigde CO2-belasting voor bedrijven gaat niet ver genoeg voor GroenLinks en PvdA, terwijl het bedrijfsleven juist oproept af te zien van een nationale belasting.
Dat brengt premier Rutte en VVD-minister Wiebes van Klimaat in grote problemen. Het kabinet zit klem tussen de wensen van toekomstige gedoogpartners GroenLinks en PvdA – die straks nodig zijn voor een meerderheid in de Eerste Kamer – en de wensen van het bedrijfsleven.
Vorige maand maakte het kabinet een gebaar naar de linkse oppositie door onverwacht aan te kondigen dat er een nationale CO2-belasting voor bedrijven komt. Maar nu lijkt het erop dat het kabinet eind deze maand niet kiest voor een algemene belasting per uitgestoten ton CO2. Achter de schermen werkt Wiebes volgens bronnen aan een beperkte CO2-taks, waarbij alleen de meest vervuilende bedrijven een hogere belasting gaan betalen.
Kiezersbedrog
,,Dit ruikt naar kiezersbedrog’’, zegt GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee. ,,Het levert nauwelijks geld op als je alleen een heffing invoert voor het topje van de ijsberg. Dit is niet genoeg om bedrijven te verleiden om af te stappen van vervuilende energiebronnen.’’
Rutte en Wiebes doen op deze manier een nieuw cadeaupapiertje om het boetesysteem voor bedrijven dat eerder is afgeserveerd, aldus William Moorlag.
Ook PvdA-Kamerlid William Moorlag is verbijsterd over de koers die het kabinet lijkt te hebben ingezet. ,,Rutte en Wiebes doen op deze manier een nieuw cadeaupapiertje om het boetesysteem voor bedrijven dat eerder is afgeserveerd.’’ Het Planbureau voor de Leefomgeving rekende vorige maand uit dat zo’n boetesysteem – waarbij bedrijven een boete moeten betalen als ze te veel CO2 uitstoten – niet effectief is.
De steun van GroenLinks of PvdA, of beide partijen, is vanaf juni noodzakelijk om de klimaatplannen van het kabinet door de Eerste Kamer te loodsen. Van der Lee en Moorlag zeggen het klimaatbeleid niet te steunen als de CO2-taks onvoldoende uit de verf komt. Een derde mogelijke gedoogpartner, Forum voor Democratie, is hoe dan ook mordicus tegen klimaatmaatregelen.
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland hebben gisteren een brandbrief naar Wiebes gestuurd. In die brief keren zij zich tegen de CO2-taks. Zij waarschuwen dat grote bedrijven Nederland verlaten als de nationale heffing er komt, met banenverlies tot gevolg.
CO2-taks
De bedrijven vinden het niet eerlijk dat zij bovenop die Europese CO2-beprijzing – waarvoor zij nu al betalen – met een Nederlandse belasting te maken krijgen. Met zo’n extra CO2-taks zou Nederland het eerste land in de Europese Unie zijn.
GroenLinks en PvdA zijn óók niet te spreken over de koers van het kabinet om de opbrengst van de beperkte CO2-taks helemaal terug te sluizen naar de bedrijven. Van dat geld kunnen zij dan maatregelen betalen om van kolen en het gas af te gaan. ,,Wij willen dat een deel van de opbrengst ook naar huishoudens gaat’’, zegt PvdA’er Moorlag.
Volgens Moorlag gaan bedrijven de kosten van de CO2-belasting voor een groot deel sowieso doorberekenen aan consumenten. ,,Daarom is het niet meer dan normaal dat je huishoudens daar meteen voor compenseert.’’ Ook GroenLinks wil dat huishoudens een deel van de opbrengst van de CO2-taks in hun portemonnee terugzien.
Binnen de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie wordt afwachtend gereageerd. De VVD wil niet reageren op ‘geruchten’ over een beperkte CO2-belasting. D66 en ChristenUnie rekenen er nog altijd op dat het kabinet met een ‘verstandig’ belastingplan komt.
Half maart, toen Rutte de CO2-heffing aankondigde, benadrukte hij dat die wel ‘verstandig’ moet zijn. Hij bedoelde daarmee dat de belasting de internationale concurrentiepositie van de Nederlandse industrie niet mag schaden. Zo noemde hij Tata Steel – een van de grootste vervuilers in ons land – van groot belang voor de werkgelegenheid en ‘een van de schoonste staalbedrijven ter wereld’. Tata Steel is fervent tegenstander van de CO2-taks.
Werkgeversclubs VNO-NCW en MKB-Nederland maken zich niet alleen zorgen over de CO2-taks. Zij vrezen ook dat huizenbezitters en ondernemers honderden miljarden euro’s moeten investeren in woningen en bedrijfspanden. Het Planbureau voor de Leefomgeving verwacht dat het 15.000 euro per huis kost om aardgasvrij te worden. Maar volgens de werkgevers kunnen de kosten voor het aardgasvrij en CO2-neutraal maken per huis oplopen tot 60.000 euro of meer.
AD 03.04.2019 Informateur Bram van Ojik (GroenLinks) gaat met zes politieke partijen verder om de tafel om te verkennen welke van deze partijen een nieuw dagelijks bestuur van de provincie Utrecht kunnen vormen. Forum voor Democratie, in Utrecht naast GroenLinks de grote winnaar van de verkiezingen voor de Provinciale Staten, is niet één van deze partijen.
Van Ojik heeft de afgelopen weken gesprekken gevoerd met alle dertien partijen die vertegenwoordigd zijn in de Utrechtse staten. Hij laat nu weten dat GroenLinks, VVD, CDA, D66, PvdA en ChristenUnie tijdens die gesprekken hebben aangegeven over deelname aan een coalitie te willen praten.
In deze eerste selectie is volgens Van Ojik geen plek voor FvD vanwege het klimaatstandpunt van deze partij. Forum is tegen de plaatsing van nieuwe windmolens en voelt er ook niet voor om zonneweides aan te leggen in de provincie. ,,Binnen de groep van de zes genoemde partijen is dat een excentrisch standpunt, en op grond daarvan doet Forum nu niet mee.
Overigens is het wel zo, dat op andere punten wél met Forum zaken kan worden gedaan. Geen van de partijen heeft dan ook op voorhand Forum uitgesloten als gesprekspartner.’’ Van Ojik wijst erop dat de zeven politieke partijen die nu niet zijn geselecteerd, wel betrokken blijven bij de totstandkoming van een toekomstig coalitieakkoord.
Spanning
Bram van Ojik is op initiatief van GroenLinks op 22 maart als informateur aan de slag gegaan. Hij is bezig met een zogenoemde ‘brede verkenning’ onder de politieke partijen. Dit gebeurt ‘op basis van zowel inhoud, onderlinge relaties als proces’. Hiermee willen Provinciale Staten in beeld krijgen wat partijen bindt en waar een gemeenschappelijke basis ligt, maar ook waar spanning zit.
Na afronding van deze verkenning zal de informateur met een openbare rapportage zijn bevindingen, conclusies en een advies voor het vervolg aan Provinciale Staten uitbrengen. Het streven is om dit proces uiterlijk 12 april met de openbare bespreking van zijn rapportage af te ronden. ,,Maandag ga ik verder praten met de zes partijen. Mijn doel is om aan het einde van die week te kunnen rapporteren welke van deze zes partijen het nieuwe college van Gedeputeerde Staten van Utrecht willen gaan vormen.’’
De afgelopen vier jaar werd de provincie bestuurd door D66, GroenLinks en VVD. Bij de Statenverkiezingen van 18 maart jongstleden kreeg D66 te maken met een fors verlies van 4 zetels (nu nog 5 over).
AD 02.04.2019 Forum voor Democratie heeft in een brief aan de Eerste Kamer opgeroepen de Klimaatwet pas te behandelen als de nieuwe senaat is geïnstalleerd.
In een brief, gericht aan huidig voorzitter Ankie-Broekers Knol, schrijft FvD-lijsttrekker Henk Otten dat Forum anders een kans wordt ‘ontnomen’ om aan het debat mee te doen.
De Klimaatwet is al aangenomen in de Tweede Kamer, maar moet nog door de Eerste Kamer. De senaat bepaalde juist onlangs dat de Klimaatwet op 14 mei zal worden behandeld. De nieuwe Eerste Kamer komt pas voor het eerst bijeen op 11 juni. Het is normaal dat de Eerste Kamer juist zoveel mogelijk lopende wetsontwerpen nog in de oude samenstelling behandelt.
Toch vindt Otten dat dit ‘een minachting van de kiezer’ zou betekenen. ,,De afgelopen verkiezingen stonden immers vooral in het teken van het klimaatbeleid en kenden een aanzienlijk hogere opkomst dan gebruikelijk.”
Otten schrijft dat hij alle huidige fractievoorzitters ook ‘met klem’ per brief zal verzoeken om de Klimaatwet later te behandelen. ,,Er is geen noemenswaardig bezwaar de behandeling (…) met enkele weken uit te stellen. Het gaat om beleid dat de komende decennia zijn beslag beoogt te krijgen. U staat bekend als zelfstandig denker en hoeder van instituties. Het zal het vertrouwen in de Haagse politiek (…) schaden als dit voorstel er in in de laatste weken van de zittingstermijn van de oude Eerste Kamer doorheen wordt geloodst.’’
Bij de Statenverkiezingen haalde Forum voor Democratie 13 zetels in de Eerste Kamer. Alleen PVV en Forum zijn tegen de Klimaatwet, waarmee er dus nog steeds een meerderheid voor het plan is.
De Klimaatwet is juist een initiatief van de Tweede Kamer dat de overheid verplicht om maatregelen te nemen om de uitstoot van CO2 terug te dringen.
AD 02.04.2019 50Plus is er nog niet uit of de seniorenpartij eind mei in de Eerste Kamer tegen de klimaatwet zal stemmen. Eerder steunde de partij de veelbesproken initiatiefwet wél met overtuiging in de Tweede Kamer.
Volgens Eerste Kamerlid Jan Nagel zullen de twee Senatoren van 50Plus pas na de behandeling van de klimaatwet beslissen of ze de initiatiefwet steunen, laat hij telefonisch aan deze krant weten.
Het besluit van de 50Plus-Senatoren heeft hoe dan ook geen grote gevolgen; het plan van de overgebleven zeven Kamerfracties zal in de Senaat een ruime meerderheid halen.
Volgens Nagel zijn er zowel argumenten die vóór als tegen de klimaat pleiten. De klimaatverandering vereist wel degelijk actie, aldus de partijvoorzitter. Aan de andere kant lopen de kiezers van zijn partij al genoeg tegen financiële tegenvallers aan, zoals de pensioenkortingen.
Tegen
Opmerkelijk genoeg suggereerde fractieleider Henk Krol vanmorgen in de Volkskrant nog dat 50Plus overweegt in de Eerste Kamer tégen de klimaatwet te stemmen. Hij sprak in de krant van een ‘heel duidelijk’ signaal door de kiezers, dat een tegenstem van de seniorenpartij zou rechtvaardigen.
Nagel wil de uitspraken van Krol echter niet herhalen, laat hij weten.
Klimaatwet
De klimaatwet is oorspronkelijk ingediend door GroenLinks, PvdA, SP, D66, ChristenUnie, VVD en CDA. Later kwam 50Plus daarbij. In de wet wordt vastgelegd hoe het Nederlandse klimaatbeleid invulling geeft aan het akkoord van Parijs.
De Senaat besloot vorige week om de klimaatwet op 14 mei te behandelen. Dat betekent volgens een woordvoerder dat er ‘in principe’ op 21 mei over het voorstel wordt gestemd. Op 11 juni wordt de nieuwe Eerste Kamer geïnstalleerd.
Overigens zou ook in de komende Senaat – waarin het klimaat-sceptische Forum voor Democratie straks de grootste partij wordt – een ruime meerderheid de initiatiefwet over het klimaat steunen, blijkt uit de voorlopige zetelverdeling.
NOS 02.04.2019 Ze waren nog maar een paar dagen aan het praten toen gisteren bekend werd dat het in Noord-Holland waarschijnlijk niet gaat lukken: een provinciebestuur met de partij Forum voor Democratie.
Volgens Hans Smits, die als informateur met alle politieke partijen sprak, was het klimaatbeleid het belangrijkste inhoudelijke breekpunt. Maar sommige betrokkenen vinden dat hij te snel de stekker uit de gesprekken heeft getrokken.
De partijen in de Provinciale Staten willen eigenlijk met Smits debatteren, maar het geplande debat woensdag zal toch nietdoorgaan. De informateur voelt er niets voor om mee te doen aan een “sterk gepolitiseerd debat”. “Waarbij niet het proces maar de inhoud van gevoerde vertrouwelijke gesprekken het belangrijkste onderwerp is”, schrijft Smits in een briefje.
Hoofdrolspelers
De partijen willen weten waar de gesprekken precies op zijn stukgelopen. Want nu geven ze daar allemaal nog een andere invulling aan, blijkt uit gesprekken met hoofdrolspelers van Forum voor Democratie en VVD.
Wat speelt er allemaal? Laten we eerst eens kijken naar de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen in Noord-Holland. Daar werd Forum voor Democratie de grootste partij, op de voet gevolgd door GroenLinks. De VVD komt op nummer drie. De drie partijen hebben allemaal negen zetels in de Provinciale Staten.
Klimaat
Dat de gesprekken niet verder kunnen gaan vanwege meningsverschillen over het klimaat, noemt GroenLinks-fractievoorzitter Pels een “logische conclusie”. GroenLinks stond in de campagne wat dat betreft tegenover Forum voor Democratie en de VVD.
Met zijn tweeën waren die partijen er nog wel uitgekomen, wordt vandaag duidelijk. Johan Dessing, fractievoorzitter van Forum voor Democratie in Noord-Holland, noemt zijn partij “behoorlijk gelijkwaardig” met de VVD als het gaat om bijvoorbeeld zonneweides en windmolens. Cees Loggen van de VVD zet het nog zwaarder aan: “Sommige opmerkingen van Forum voor Democratie lijken geknipt en geplakt uit ons verkiezingsprogramma.”
Indringers
Volgens Dessing (Forum voor Democratie) speelt er meer dan alleen het klimaat. Hij bespeurde “argwaan” bij andere partijen, “tegenwerking” en zelfs “uitsluiting”. Zo moest hij zich verantwoorden voor uitspraken van partijleider Baudet, zegt hij. “Dat gaf ons het idee dat we als indringers werden behandeld.”
VVD-fractievoorzitter Loggen zegt inderdaad vragen te hebben gesteld over opmerkingen van Baudet. “Het gaat om een uitspraak over de rol, positie en capaciteit van vrouwen in onze samenleving en om een opmerking die een verband legt tussen ras en intelligentie.” Die laatste uitspraak kwam overigens niet van Baudet zelf, maar van zijn partijgenoot Yernaz Ramautarsing, die vorig jaar zou meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam maar zich terugtrok.
De Noord-Hollandse fractievoorzitter van FvD vindt de uitspraken van Baudet niet ter zake doen. “Het gaat er niet om of provinciale fractieleden Baudet in de ogen kunnen kijken, het gaat erom dat wij elkaar onderling in de ogen kunnen kijken.” Wel heeft hij volgens de VVD afstand genomen van de genoemde uitspraken. “En daarmee waren twee belangrijke belemmeringen weggenomen om verdere gesprekken met Forum te voeren”, zegt VVD-fractievoorzitter Loggen.
Het is een raadsel dat er geen verdere gesprekken volgen, aldus Cees Loggen, fractievoorzitter VVD (Noord-Holland).
Maar die gesprekken kwamen er dus niet. “Een raadsel”, zegt Loggen. Volgens hem had de informateur zijn opdracht niet helemaal helder en wist hij niet precies wat hij moest doen.
“Wat ik wel nog aan hem heb voorgelegd, is dat ik graag van Forum voor Democratie wilde weten hoe stabiel die fractie is. Annabel Nanninga is bijvoorbeeld niet alleen Statenlid, maar ook fractievoorzitter in Amsterdam en ze komt straks in de Eerste Kamer. Ik wilde weten of zij straks in de provincie aanwezig is als er bijvoorbeeld moet worden gestemd.”
Teleurgesteld
De VVD staat nog steeds open voor gesprekken met FvD. Maar die partij noemt de conclusie van de informateur “glashelder”. “Wij waren en zijn bereid om verantwoordelijkheid te nemen”, zegt fractievoorzitter Dessing. “Maar met deze gegevens hebben verdere gesprekken geen zin, moet ik tot mijn teleurstelling zeggen.”
Dessing vindt dat de bal nu bij GroenLinks ligt. Informateur Smits schreef gisteren al in zijn brief dat een coalitie met GroenLinks en de VVD “een reële kans op succes” heeft. Volgens GroenLinks-fractievoorzitter Pels zijn daar overigens nog “flink wat gesprekken” voor nodig, “omdat wij in de campagne ook tegenover elkaar hebben gestaan, bijvoorbeeld over windmolens”.
Zuid-Holland
Dat Forum voor Democratie in Noord-Holland – waarschijnlijk – niet in het provinciebestuur komt, wil trouwens niet zeggen dat dat nergens zal lukken. De partij praat in veel meer provincies mee. En in bijvoorbeeld Zuid-Holland ziet informateur en VVD-coryfee Hans Wiegel juist wél kansen voor een bestuur met Forum voor Democratie.
Dinsdagavond werd bekend dat het GroenLinks-Kamerlid Bromet de nieuwe informateur wordt om een coalitie in Noord-Holland te vormen. Bromet was eerder wethouder van de gemeente Waterland. “Bromet heeft haar sporen in Noord-Holland verdiend”, zegt de partij in een persbericht.
AD 02.04.2019 Ze waren de grote winnaars van de verkiezingen, maar Forum voor Democratie dreigt buiten de provinciebesturen te vallen. Andere partijen zien er niets in te stoppen met klimaatbeleid. Partijleider Thierry Baudet houdt de moed erin. ,,We doen het maximale.’’
In Noord-Holland wist informateur Hans Smits, nota bene door Forum aangesteld, na vijf dagen al genoeg. ,,De kans op programmatische overeenstemming tussen FvD en andere partijen is zeer gering, zo niet onmogelijk. Het belangrijkste breekpunt betreft hierbij het klimaatbeleid.”
Gevolg is dat de partij van Baudet, vanuit het niets de grootste partij in de Haarlemse Statenzaal, na een week snuffelen al buitenspel staat. Smits adviseert nu een poging met VVD en GroenLinks, de tweede en derde partij. Het leidde tot geprikkelde reacties uit de Forum-hoek. ,,De VVD slaat gewoon linksaf”, zegt partijleider Thierry Baudet. ,,Ze luisteren niet naar heel veel mensen die dat niet willen.’’
Ook Henk Otten, lijsttrekker voor Forum in de Senaat, stelt dat de VVD ‘niet bereid was tot samenwerking met FvD, de grootste partij van Noord-Holland’.
Breekpunt
Klopt niks van, stelt Cees Loggen, fractieleider van de VVD in Noord-Holland. Hij zegt ‘afstand te nemen’ van de conclusie van informateur Hans Smits. ,,Zo ver zijn we helemaal niet gekomen. In het gesprek met Smits is het woord ‘klimaat’ niet eens gevallen’’, aldus Loggen.
Wel hebben andere partijen een breekpunt gemaakt van het thema, leert een kleine rondgang. D66 bijvoorbeeld wil niet in een coalitie met partijen ‘die de uitdagingen waarvoor Noord-Holland staat uit de weg gaan’. ,,Klimaat is er daar één van”, zegt partijleider Ilse Zaal. Zonder een partij als D66 wordt het voor Forum en VVD moeilijk om een meerderheid te vinden, ook met CDA en PVV erbij komen de partijen zetels te kort.
Baudet heeft de hoop nog niet helemaal opgegeven, maar hij is realistisch: ,,Achter de schermen zijn allerlei gesprekken gaande.’’ Hij zegt zelfs: ,,Wij doen onze uiterste best om weer een herstart te maken, maar het ziet er moeilijk uit.’’
Nieuwkomer
Groter lijkt de kans op regeringsdeelname in provincies waar een rechtse meerderheid wél tot de mogelijkheden behoort, Zuid-Holland bijvoorbeeld. Daar wil informateur Hans Wiegel onderzoeken of een coalitie met Forum voor Democratie en VVD mogelijk is. Met CDA en PVV erbij hebben ze 29 van de 55 zetels, met SGP en 50Plus erbij zelfs 33.
Ook in Overijssel wordt nadrukkelijk gekeken naar een poging over rechts, met in elk geval CDA, PVV en Forum. En ook in Brabant is Forum nog volop in de race. Bronnen rond het proces melden dat de nieuwkomer mogelijk onderdeel wordt van de eerste verkenningspoging. In Gelderland staat de VVD als grootste partij zeker open voor samenwerking met Baudets partij, zei voorman Jan Markink deze week op Radio 1. In Flevoland, waar Forum de grootste werd, moet het spel nog beginnen. Daar worden de stemmen momenteel herteld.
Forum toont zich nog steeds hoopvol. ,, We doen ons best om het maximale uit te halen”, zegt Baudet. Senaatslijsttrekker Henk Otten denkt niet dat het onderhandelingsresultaat in Noord-Holland maatgevend is voor andere provincies. ,,Ik denk juist dat het kan helpen. De VVD zal niet in alle provincies in zee willen gaan met GroenLinks, want hun kiezers gaan hen dat aanrekenen. In de reacties op internet zie ik dat VVD’ers heel kritisch zijn. Wellicht ligt er nu juist meer druk om in allianties met Forum te stappen.”
Ergernis
Toch zal er heel wat moeten gebeuren. Allereerst is daar de vertrouwenskwestie. Veel provinciale politici vinden het moeilijk om de Forum-kandidaten goed in te schatten. In Noord-Holland ging lijsttrekker Johan Dessing volgens andere partijen het inhoudelijke debat herhaaldelijk uit de weg. Dat zorgde voor ergernis. Ook in Gelderland lukte het VVD-leider Markink tot nu toe niet om hoogte te krijgen van zijn nieuwe collega’s. ,,Het blijft hangen in de algemeenheden die op hun site staan.”
Mocht er toch een inhoudelijk gesprek tot stand komen – ook enkele omstreden uitspraken van Forum-voorman Baudet staan dat voor veel partijen in de regio nog in de weg – blijft toch een inhoudelijk struikelblok: het klimaatbeleid. Forum wil geen windmolens en zonneparken erbij, terwijl een grote Kamermeerderheid van CDA, ChristenUnie, D66, GroenLinks, PvdA, SP, VVD en 50PLUS in december juist instemde met de Klimaatwet. Uitvloeisel van die wet is dat er veel meer groene energie opgewekt gaat worden – júíst in de provincies.
De vraag is of partijen als VVD en CDA op provinciaal niveau een compleet andere koers gaan varen dan landelijk, om Forum tegemoet te komen en een coalitie te kunnen vormen. Voor Forum lijkt er inhoudelijk weinig anders te rapen in de provincies. Op het gebied van immigratie – een ander kroonjuweel van de partij – hebben die niets te zeggen.
NU 27.03.2019 Een definitief klimaatakkoord, ondertekend en goedgekeurd door het parlement en kabinet, zal volgens Ed Nijpels pas in juni van dit jaar klaar zijn. Aanvankelijk werd gerekend op december vorig jaar. De industrie moet nog veel werk verzetten.
Dat zei zei Nijpels, de voorzitter van het overlegorgaan dat de conceptklimaatplannen bedacht, woensdag tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer.
Uit doorrekeningen van de klimaatplannen door het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) bleek dat het doel van 49 procent minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 met alle conceptvoorstellen waarschijnlijk niet wordt gehaald.
Met name de industrie bleef achter met de nodige vermindering van tonnen CO2. “Er zal een andere route moeten worden bewandeld”, aldus Nijpels.
De sector bedacht zelf een bonus- en boetesysteem waarmee bedrijven plannen hoe zij het klimaatdoel willen halen moeten indienen. Lukt dat niet of werken zij niet mee, dan krijgen ze een boete. Lukt het wel, dan maken ze aanspraak op subsidie.
De planbureaus vonden dit echter te vaag en rekenden het voorstel niet eens door. Het kabinet kondigde op dezelfde dag aan een CO2-heffing uit te werken, een veel strenger middel waar GroenLinks, PvdA, milieuclubs en vakbonden al veel langer om vroegen.
Er wordt door het kabinet ook gekeken welke aanvullende maatregelen de landbouwsector kan nemen om meer CO2 te besparen. Alle maatregelen bij elkaar vormen volgens Nijpels een grote stap. “Als de industrie levert wat zij moet leveren, dan is een deel van het gat al gedicht”, aldus Nijpels.
In april stuurt minister Eric Wiebes (Klimaat) meer informatie over hoe alle aanvullende plannen uitgewerkt zullen worden. Als van alle maatregelen bekend is wat ze kosten, wie ze gaat betalen en hoeveel CO2-besparing ze opleveren, is de politiek aan zet om er een definitief klimaatakkoord van te maken.
Telegraaf 20.03.2019 Na een storm van kritiek heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) nieuwe berekeningen gemaakt over de hoogte van de energierekening. De rekenmeesters voorspellen voor 2020 nu opeens een veel hogere energierekening.
Het kabinet gebruikte eerder oude PBL-ramingen bij beweringen dat de energienota dit jaar wel zou meevallen. Het CBS corrigeerde dat later: de gemiddelde stijging is dit jaar zo’n 340 euro. Het planbureau rekent nu voor dat huishoudens volgend jaar 228 euro meer betalen ten opzichte van de oude voorspelling uit 2017.
Het PBL corrigeert ook haar eigen voorspelling uit dat jaar door met een hoger energieverbruik te rekenen. Desondanks blijft het planbureau rekenen met een lager energieverbruik dan bijvoorbeeld Vereniging Eigen Huis en particuliere vergelijkingswebsites doen.
Het kabinet heeft na de reuring besloten om de belasting op energie te verlagen. Met hoeveel en hoe, dat wordt pas eind april, na de Provinciale Statenverkiezingen, bekendgemaakt. Wel duidelijk is dat de taksverlaging niet meer voor dit jaar geldt. Pas vanaf 2020 kan het mes erin.
MSN 20.03.2019 Na een storm van kritiek heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) nieuwe berekeningen gemaakt over de hoogte van de energierekening. De rekenmeesters voorspellen voor 2020 nu opeens een veel hogere energierekening.
Het kabinet gebruikte eerder oude PBL-ramingen bij beweringen dat de energienota dit jaar wel zou meevallen. Het CBS corrigeerde dat later: de gemiddelde stijging is dit jaar zo’n 340 euro. Het planbureau rekent nu voor dat huishoudens volgend jaar 228 euro meer betalen ten opzichte van de oude voorspelling uit 2017.
Het PBL corrigeert ook haar eigen voorspelling uit dat jaar door met een hoger energieverbruik te rekenen. Desondanks blijft het planbureau rekenen met een lager energieverbruik dan bijvoorbeeld Vereniging Eigen Huis en particuliere vergelijkingswebsites doen.
Het kabinet heeft na de reuring besloten om de belasting op energie te verlagen. Met hoeveel en hoe, dat wordt pas eind april, na de Provinciale Statenverkiezingen, bekendgemaakt. Wel duidelijk is dat de taksverlaging niet meer voor dit jaar geldt. Pas vanaf 2020 kan het mes erin.
NU 19.03.2019 Nederlanders zijn iets positiever geworden over de klimaatplannen van het kabinet, blijkt dinsdag uit onderzoek door I&O Research in opdracht van het AD.
33 procent van de respondenten oordeelt positief over het vorige week door premier Mark Rutte aangekondigde klimaatbeleid. 27 procent van de ondervraagden is negatief over de plannen.
Drie weken geleden was nog ruim een kwart van de Nederlanders positief en een derde negatief over het beleid.
Nederlanders zijn vooral tevreden over het besluit om een CO2-belasting voor bedrijven in te voeren. Ruim 76 procent is daar tevreden mee.
‘VVD-achterban waardeert leiderschap Rutte’
Ook de verlaging van de energierekening voor burgers scoort goed: 73 procent van de kiezers steunt die maatregel. GroenLinks wordt gezien als ‘winnaar’ van de nieuwe klimaatplannen, op de voet gevolgd door D66.
Volgens Peter Kanne van I&O Research werd verwacht dat de ommezwaai van Rutte tot electorale verschuivingen zou leiden, maar dat blijkt niet het geval te zijn.
“Een deel van de VVD-achterban vindt het vervelend dat Rutte een ruk naar links heeft gemaakt, maar de meeste kiezers waarderen dat de premier leiderschap toont”, aldus Kanne.
AD 19.03.2019 Nederland is iets positiever geworden over de klimaatplannen van het kabinet nadat premier Rutte vorige week een andere klimaatkoers aankondigde. Toch leiden de nieuwe maatregelen, waaronder een CO2-taks voor bedrijven, niet tot verschuivingen in de peilingen.
Was drie weken geleden nog een derde van de Nederlanders negatief en ruim een kwart positief over het klimaatbeleid, nu is dat precies andersom: 33 procent oordeelt positief en 27 procent negatief. Dat blijkt uit landelijk representatief onderzoek door I&O Research in opdracht van deze krant.
Sinds premier Rutte vorige week bekendmaakte dat de energierekening voor huishoudens omlaag gaat en bedrijven meer moeten gaan betalen, zijn Nederlanders positiever gestemd over alle plannen om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen. Het besluit om een CO2-belasting voor bedrijven in te voeren – iets waar de VVD van Rutte altijd tegen was – krijgt de goedkeuring van 76 procent van de kiezers. Van de VVD-stemmers is zelfs 77 procent voor.
Ook de verlaging van de energierekening voor burgers krijgt een warm onthaal: 73 procent van de kiezers steunt die maatregel. Dat de landbouwsector meer moet gaan bijdragen aan de CO2-reductie wordt gesteund door 59 procent van de kiezers. Vooral de achterban van SGP, PVV, CDA en ChristenUnie is hier negatief over.
GroenLinks ‘winnaar’
GroenLinks wordt door de meeste Nederlanders gezien als ‘winnaar’ van de nieuwe klimaatplannen. De verwachting is dat de regeringspartijen na de verkiezingen van morgen hun meerderheid in de Eerste Kamer kwijtraken, waardoor de steun van oppositiepartijen noodzakelijk kan worden om te kunnen doorregeren.
Van de GroenLinks-kiezers ziet maar liefst 57 procent de eigen partij als ‘winnaar’ van de nieuwe klimaatplannen. Dit beeld overheerst ook bij de kiezers van bijna alle andere partijen. Na GroenLinks wordt coalitiepartij D66 veel gezien als winnaar. Een op de drie VVD’ers (37 procent) vindt dat de VVD als winnaar uit de bus is gekomen.
Vergeleken met vorige week zijn er nauwelijks verschuivingen in de electorale krachtsverhoudingen. De ‘klimaatdraai’ van het kabinet heeft daarmee bijna geen impact op de peilingen. Volgens I&O Research zet de groei van Forum voor Democratie door. De partij van Thierry Baudet zou met tien zetels in de Eerste Kamer kunnen belanden. Daarmee nadert Forum voor Democratie de VVD, die op elf zetels zou uitkomen en de grootste partij zou blijven.
‘Kiezers waarderen leiderschap’
,,De verwachting was dat de ommezwaai van het kabinet voor electorale verschuivingen zou zorgen, maar dat is niet het geval’’, zegt Peter Kanne van I&O Research. ,,Een deel van de VVD-achterban vindt het vervelend dat Rutte een ruk naar links heeft gemaakt, maar de meeste kiezers waarderen dat de premier leiderschap toont.’’
Volgens Kanne heeft het kabinet met de nieuwe klimaatplannen voorgesorteerd op de uitkomsten van de verkiezingen. ,,Kiezers realiseren zich dat de coalitiepartijen moeten samenwerken met partijen als GroenLinks en de PvdA om een meerderheid in de Eerste Kamer te krijgen. Dat verklaart ook dat GroenLinks nu geen zetelwinst pakt, terwijl die partij wél als winnaar van de nieuwe klimaatplannen wordt gezien.’’
Ondanks het positieve oordeel van de meeste kiezers zijn veel Nederlanders argwanend. Ruim de helft (54 procent) vindt het nog steeds niet duidelijk wat het Klimaatakkoord precies inhoudt. Ook heeft 53 van de kiezers er geen vertrouwen in dat het kabinet de energierekening voor burgers daadwerkelijk gaat verlagen.
,,Het wantrouwen zit diep’’, zegt onderzoeker Kanne. ,,Afgelopen december zei staatssecretaris Mona Keijzer nog dat het wel zou meevallen met de stijging van de energienota dit jaar. Van die voorspelling bleek vorige maand niets te kloppen. Dat maakt dat de meeste Nederlanders nu zeggen: éérst zien, dan geloven.’’
AD 18.03.2019 Het klimaatakkoord kan zorgen voor wel 72.000 nieuwe banen in Nederland in 2030. Dat stelt de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) na onderzoek. Werkgeversorganisaties hadden eerder juist gewaarschuwd dat de klimaatplannen zoals de CO2-heffing voor het bedrijfsleven voor banenverlies kunnen zorgen.
Volgens het onderzoek van ECN, onderdeel van TNO, komen er voor elke verloren baan in de fossiele sector (kolen en olie) zeven klimaatbanen terug. In totaal komen er 42.000 tot 78.000 voltijdsbanen bij aan nieuwe werkgelegenheid door het klimaatakkoord. Daar staat een verlies van 6000 tot 11.000 voltijdsbanen in de fossiele sector tegenover.
De meeste klimaatbanen zitten in projectontwikkeling, bijvoorbeeld van duurzame energie en energie-infrastructuur, in de bouw en installatie, zoals voor een aardgasvrije gebouwde omgeving, aanvullende diensten rond de energietransitie en ook mobiliteit.
‘Extra inzet nodig’
,,Het klimaatakkoord is een grote kans voor de Nederlandse economie en de werkgelegenheid. Tegelijkertijd hebben veel bedrijven in onze sector nu al grote moeite om voldoende mensen te vinden: energiebedrijven, netbeheerders, projectontwikkelaars, isolatiebedrijven en installateurs van zonnepanelen en warmtepompen.
Extra inzet is nodig voor (technische) opleidingen, werving en bij- en omscholing. Zo kunnen we de transitie uitvoeren en de werkgelegenheidskansen grijpen. Het is ook belangrijk om werknemers in de fossiele sector een goede toekomst te bieden”, aldus NVDE-directeur Olof van der Gaag.
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland vrezen dat de CO2-heffing kan leiden tot het verlies van bedrijvigheid en arbeidsplaatsen, omdat bijvoorbeeld bedrijven Nederland verlaten. De precieze plannen voor een CO2-heffing wachten de werkgevers af.
Ze wezen er eerder op dat het doel van terugdringing van CO2-uitstoot ,,zonder onnodig verlies van banen in Nederland’’ niet uit het oog mag worden verloren.
Premier Mark Rutte en minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) geven een reactie na afloop van de presentatie van de planbureaus over de doorrekening van het ontwerp-klimaatakkoord. Ⓒ ANP
Telegraaf 17.03.2019 De nieuwe klimaatdeal waar het kabinet en de coalitiepartijen de afgelopen week mee kwamen wordt door Nederlanders gezien als verkiezingsstunt. Meer dan 70 procent van de bevolking denkt dat de ommezwaai gebeurde, omdat de Statenverkiezingen op stapel staan. Dat blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.
In de deal kondigden premier Rutte en minister Wiebes (Economische Zaken) aan dat ze bedrijven een hogere CO2-belasting willen laten betalen en dat de overheidsbelasting op de energierekening omlaag gaat. Daarnaast moeten sommige autoplannen van tafel. Het gaat om het extra verhogen van de motorrijtuigenbelasting en een nieuwe klimaattaks op autobezit. Een verhoging van accijns op diesel en benzine zit nog wel in het vat, evenals een andere klimaattaks van 350 euro die moet worden betaald bij het kopen van een nieuwe auto.
De groene plannen werden eerder geopperd in het concept-klimaatakkoord waar het kabinet en de coalitiepartijen al maanden op kauwen. Sommige van die plannen willen VVD, CDA, D66 en CU dus aanpassen. Maar hoe ze dat precies willen gaan doen, vertellen ze pas na de verkiezingen.
In het ochtendprogramma WNL op Zondag bestreed premier Rutte dat het een verkiezingsstunt was. Wel wilde de coalitie voorkomen dat er voor de stembusgang zou ’worden geshopt’ in de doorrekening van de plannen uit het klimaatakkoord. „Het draagvlak had deze week kapot kunnen gaan.”
Uit de peiling van Maurice de Hond blijkt dat het gros van de kiezers wel denkt dat het een verkiezingsstunt betrof. De helft van de Nederlanders is blij met de aangepaste plannen, de andere helft niet. Van alle partijen staan D66’ers het hardst (91procent) te juichen, gevolgd door GL (81 procent). PVV’ers (13 procent), FvD’ers (14 procent) en 50Plussers (26 procent) pruimen het juist niet.
Het gros van de ondervraagden (59 procent) vindt het erg dat als ten behoeve van het klimaat de koopkracht daalt. En slechts 35 procent vindt dat Nederland voorop moet lopen bij het nemen van klimaatmaatregelen. Ruim 80 procent denkt dat het verleggen van de klimaatkosten naar het bedrijfsleven, alsnog door de burger betaald zal worden.
Opvallend is dat kiezers die bij de VVD en het CDA zijn weggelopen een stuk minder enthousiast zijn over de klimaatplannen, dan de kiezers die bij deze twee partijen zijn blijven plakken. Bijna 70 procent van de mensen die de VVD de rug heeft toegekeerd vindt dat de coalitie nu GroenLinks-beleid aan het uitvoeren is. Bij het CDA is dat bijna 60 procent.
NU 15.03.2019 Premier Mark Rutte staat ervoor open om met GroenLinks en PvdA samen te werken om een CO2-belasting in te voeren en de energierekening te verlagen. De coalitie dreigt de meerderheid in de senaat te verliezen en is daarna aangewezen op steun van één of meer oppositiepartijen.
“Wij regeren niet in isolatie”, zei de minister-president donderdag in het Kamerdebat over de doorrekeningen van de conceptklimaatplannen.
Op 20 maart zijn de Provinciale Statenverkiezingen die bepalend zijn voor de samenstelling van de Eerste Kamer. Trends in de peilingen laten al langere tijd zien dat VVD, CDA, D66 en ChristenUnie de minimale meerderheid in de senaat dreigen te verliezen.
De oproep van GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver om na 20 maart met elkaar aan tafel te gaan zitten om over steun voor de klimaatplannen te praten, werd door de premier positief beantwoord.
GroenLinks en de PvdA pleiten al langer voor de invoering van een CO2-belasting. Hun varianten worden momenteel nog doorgerekend en zullen wat Rutte betreft ter overweging worden meegenomen voor het definitieve klimaatakkoord, dat eind april rond moet zijn.
‘Het denken over klimaatbeleid is veranderd’
PvdA-leider Lodewijk Asscher is blij met de opstelling van het kabinet en toonde zich bereid het gesprek aan te gaan. “Het denken over klimaatbeleid is veranderd. Het gebeurt niet elke dag dat een centrumrechts kabinet zegt dat het eerlijker moet.”
De sociaaldemocraat stelde wel alvast als eis dat de opbrengsten van de CO2-belasting deels naar de burger moeten. Nu stelt het kabinet voor de belasting aan de industrie terug te geven om te vergroenen.
CDA’er Sybrand Buma maakt het in principe niet uit wat er met de opbrengsten van de CO2-taks gebeurt, zolang de belasting ervoor zorgt dat de industrie vergroent en niet uit Nederland vertrekt.
Op 20 maart 2019 stemmen we ook voor iets anders dan op het biljet staat…
Rekeningrijden en verlaging energienota
Klaver nam alvast een voorschot op de constructieve houding van de coalitie en stelde voor om de verhoging van de energierekening al voor dit jaar terug te draaien, een wens die door de gehele coalitie gedeeld wordt. Hoewel minister Eric Wiebes (Klimaat) het een sympathiek idee vindt, is het onmogelijk omdat de Belastingdienst daartoe niet in staat is.
Ook rekeningrijden staat hoog op het lijstje van Klaver. D66 is daar eveneens voorstander van, maar het ligt volgens Wiebes niet in de lijn der verwachting dat de belasting op autogebruik het definitieve klimaatakkoord zal halen.
‘De stijging van de energierekening was te gortig’
Woensdag presenteerden het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de kosten en effecten van de conceptplannen van het klimaatbeleid.
Daaruit blijkt dat de gewenste CO2-reductie van 49 procent in 2030 waarschijnlijk niet gehaald zal worden, de lasten voor huishoudens zwaarder zijn dan voor bedrijven en dat de laagste inkomens er zonder koopkrachtreparatie het meest op achteruitgaan.
Met het oog op de verkiezingen nam het kabinet een voorschot op het definitieve klimaatakkoord: er komt een CO2-taks en de energienota voor huishoudens gaat per 2020 omlaag. “De stijging van de energierekening was te gortig”, zei D66-fractievoorzitter Rob Jetten.
Steun, scepsis en waarschuwingen
De aangekondigde maatregelen konden in de Kamer rekenen op steun, maar ook op scepsis en waarschuwingen voor de kiezer.
Voor SP-leider Lilian Marijnissen is het allemaal nog te vaag. “Hoeveel gaat de energierekening dan omlaag? Wat is het eerlijke deel dat het bedrijfsleven gaat betalen?”
Marijnissen waarschuwde voor een nieuwe VVD-verkiezingsstunt, een nieuwe verkiezingsbelofte van premier Rutte. “Eerder beloofde de premier het eigen risico niet te verhogen, dat er geen cent naar de Grieken zou gaan en dat iedereen 1.000 euro zou krijgen. Wat zijn de beloften van deze premier waard?”, zei de socialist.
Ze stelde vast dat het een feit is dat de energierekening volgende maand met geen cent daalt en dat ook niet duidelijk is hoe de rekening er per 2020 wel uit zal zien.
‘VVD laat zich gijzelen door GroenLinks’
Ook PVV-leider Geert Wilders waarschuwde de kiezer voor wat hij een list noemt. “Trap er niet in”, aldus Wilders. “Er is maar één manier om de energierekening echt te verlagen en dat is premier Rutte en deze coalitie naar huis sturen.”
Wat Wilders betreft is een stem op de VVD op 20 maart een stem op GroenLinks. “De VVD laat zich gijzelen door GroenLinks.”
VVD’er Klaas Dijkhoff reageerde daarop dat de VVD is aangewezen op partijen die ervoor openstaan om samen te werken. Hij ziet dat de PVV daar niet toe bereid is.
Thierry Baudet van Forum voor Democratie liet in het debat weten de cijfers van de onafhankelijke rekenmeesters van het CPB en het PBL niet serieus te nemen. Volgens de eigen berekeningen gaat de klimaattransitie “1.000 miljard” euro kosten.
Dat bedrag is al meerdere keren nagerekend, maar blijkt niet te kloppen. Ook het kabinet spreekt dit tegen. “Baudet telt investeringen, kosten, subsidies en belastingen bij elkaar op. Dan krijg je dubbeltellingen”, zei Wiebes al eerder.
Baudet maakte het einde van het debat overigens niet mee. Na zijn eigen inbreng verliet hij de Tweede Kamer voor een optreden in het tv-programma Pauw en Jinek.
Ook PvdA’er Asscher was uitgenodigd, maar zegde het tv-optreden af. “Mijn kiezers verwachten van mij dat ik het in het #klimaatdebat voor ze opneem”, twitterde hij.
De oppositiepartijen GroenLinks, SP en PVV vinden dat het kabinet snel moeten regelen dat de energiebelasting voor burgers omlaag gaat.
NOS 14.03.2019 De energiebelasting voor burgers moet nog dit jaar, en niet pas in 2020 omlaag. Oppositiepartijen zoals GroenLinks, SP en de PVV vinden dat het kabinet niet zes dagen voor de verkiezingen moeten aankondigen dat deze belasting omlaag gaat, zonder dit snel te regelen. Ook vinden de partijen dat het kabinet concrete bedragen moet noemen.
De coalitie heeft de afgelopen vier weken in het geheim gewerkt aan het aanpassen van de klimaatplannen. Gisteren toonde het kabinet zich, tot verrassing van de oppositie, bereid om bedrijven toch een CO2-belasting op te leggen en de klimaatlasten van burgers te verlagen.
De PvdA en SP willen een concreet bedrag horen, zodat burgers weten wat ze kunnen verwachten. “Mensen verdienen duidelijkheid. De energierekening moet omlaag”, aldus SP-leider Marijnissen.
Concrete cijfers
De PvdA wil weten wat de coalitie precies voor ogen heeft. “U heeft vier weken gepraat en er zijn geen concrete cijfers genoemd?”, vraagt PvdA-leider Asscher aan D66-fractievoorzitter Jetten. “Zijn er geen memo’s van?”
Klaver (GroenLinks): energiebelasting kan en moet nu al omlaag
Jetten weigert om concrete cijfers te noemen. “Ik wil geen vage beloften doen”, aldus Jetten. Ook VVD’er Dijkhoff wil niets zeggen over de verlaging van de energiebelasting.
Op de vraag van GroenLinks-leider Klaver om de belasting nu al te verlagen, zei Dijkhoff dat hij niet weet of het kan. GroenLinks heeft al gesprekken gevoerd met de energiebedrijven en gehoord dat er daar geen problemen zijn.
Eind april komt het kabinet met de uitwerking van hun voorstellen. PVV-leider Wilders wil dat de energierekening met terugwerkende kracht omlaag gaat.
NU 14.03.2019 Woensdag maakten de planbureaus bekend dat de klimaatdoelen van het kabinet waarschijnlijk niet worden gehaald met de plannen die zijn doorgerekend. Daaropvolgend kondigde premier Mark Rutte aan de energiebelasting te verlagen en een CO2-heffing voor bedrijven in te voeren. Volg het debat hierover tussen de Kamer en het kabinet.
Tweede Kamer debatteert over de doorrekening van de klimaatplannen
Kabinetsdoel van 49 procent minder CO2 wordt waarschijnlijk niet gehaald
Ook vragen over kabinetsvoorstellen om energierekening te verlagen en CO2-heffing
Kabinetsmaatregelen kunnen niet los worden gezien van de Provinciale Statenverkiezingen op 20 maart
AD 14.03.2019 De oppositie reageert tijdens het debat over de doorrekening van de klimaatplannen flink verdeeld over de onverwachte draai van het kabinet. Waar GroenLinks-leider Jesse Klaver spreekt van een ‘geschenk uit de hemel’ dat het kabinet de energienota verlaagt en een CO2-heffing oplegt aan de industrie, oordeelt Thierry Baudet (FvD) juist dat het ‘vernietigend is voor de koopkracht’ en dat niet alle kosten worden meegenomen.
Mis niks met ons liveblog. De linkerflank van de Kamer zal daarom vanavond naar verwachting vooral proberen het onderste uit de kan te halen en het kabinet zover te krijgen verdergaande maatregelen te treffen. Partijen als de PVV en Forum voor Democratie zullen Rutte juist verwijten nóg verder naar links op te schuiven. Ze waren al geen voorstander van het eerste pakket van maatregelen, laat staan deze aanscherping van de plannen, die mogelijk flinke impact zullen hebben op de industrie in Nederland.
AD 14.03.2019 De Tweede Kamer debatteert vanavond nog over de uitkomsten van de doorrekeningen van het conceptklimaatakkoord. Een voorstel daartoe van GroenLinks-voorman Jesse Klaver kan rekenen op steun van niet alleen de voltallige oppositie, maar ook de coalitiepartijen.
Strikt genomen debatteert de Kamer vanavond over de doorrekening van het concept-Klimaatakkoord. Uit de berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) blijkt dat de plannen in het concept-Klimaatakkoord waarschijnlijk onvoldoende zijn om de kabinetsdoelstelling van 49 procent CO2-reductie in 2030 te halen. Daar kwam bovenop dat vooral Nederlanders met een laag inkomen of een middeninkomen de rekening betalen.
De oppositie reageerde woest, maar slechts een paar uur later kondigde premier Rutte aan dat de energienota alsnog naar beneden gaat, en dat er een CO2-heffing komt voor de industrie, een wens van van onder meer GroenLinks, SP en PvdA. Die draai verandert het speelveld aanzienlijk en maakt, met de verkiezingen voor de deur, van het debat vanavond ook meer een verkiezingsdebat.
AD 14.03.2019 Klaver vroeg gisteren, nadat bekend was geworden dat de beoogde klimaatmaatregelen waarschijnlijk onvoldoende zijn om de CO2-doelen van het kabinet te halen, ook al een debat aan. Toen hielden de VVD, CDA, D66 en ChristenUnie de boot nog af. Later bleek dat zij al nieuwe maatregelen in petto hadden, waaronder een CO2-heffing voor de industrie.
Nu premier Mark Rutte die ingrepen wereldkundig heeft gemaakt, zien ook de regeringspartijen geen bezwaren meer tegen een snel debat. Ook omdat Klaver beloofde het ‘kort en op hoofdlijnen’ te willen houden.
Het debat start vanavond rond 19.30 uur en is live te volgen op deze site.
Premier Rutte en minister Wiebes reageren op de doorrekening van het klimaatakkoordANP
Gisteren voelde de meerderheid er weinig voor om nog deze week een debat te houden, maar er komt er vanavond alsnog toch een.
NOS 14.03.2019 De Tweede Kamer houdt vanavond toch nog een debat met het kabinet over de doorrekening van het klimaatakkoord. Tot ergernis van de oppositie hield de coalitie gisteren een debat op korte termijn nog tegen over de bevindingen van het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau. Maar toen GroenLinks-leider Klaver het vandaag nogmaals probeerde, kreeg hij alsnog steun van de hele Kamer.
Daarbij speelt mee dat het kabinet inmiddels heeft gereageerd op de doorrekening en de oorspronkelijke plannen heeft aangepast: premier Rutte kondigde gisteren onder meer aan dat de energiebelasting voor burgers omlaag gaat en dat er toch een CO2-heffing komt voor bedrijven. De coalitie zag daarom nu geen reden meer een Kamerdebat uit te stellen tot na de verkiezingen van volgende week.
Het is de bedoeling dat het een debat wordt over de hoofdlijnen. De fractievoorzitters zullen het woord voeren en het kabinet wordt vertegenwoordigd door Rutte en minister Wiebes van Economische Zaken.
NU 14.03.2019 De Tweede Kamer debatteert donderdagavond over de doorrekeningen van de plannen uit het conceptklimaatakkoord. Een ruime meerderheid stemde in met het verzoek daartoe van GroenLinks-leider Jesse Klaver.
Woensdag presenteerden het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de kosten en effecten van de conceptplannen van het klimaatbeleid.
Daaruit bleek dat de gewenste CO2-reductie van 49 procent in 2030 waarschijnlijk niet gehaald zal worden met het pakket aan maatregelen.
Daarnaast vallen de kosten voor de burger (3 miljard euro) hoger uit dan voor het bedrijfsleven (2 miljard euro), blijft het aandeel van de sector industrie achter en zullen de laagste inkomens, zonder uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden, er zonder koopkrachtreparatie het meest op achteruitgaan.
Nog niet bekend hoe kabinetsplannen eruit komen te zien
Hoewel het kabinet pas in april met een officiële kabinetsreactie zou komen, namen premier Mark Rutte en klimaatminister Eric Wiebes alvast een voorschot op de maatregelen: de verhoging van de energiebelasting voor huishoudens wordt teruggedraaid en er komt toch een CO2-heffing voor bedrijven.
“We willen de belasting voor huishoudens verlagen en die voor bedrijven verhogen”, zei de premier in een toelichting.
Hoe de plannen er exact uit komen te zien, is nog niet bekend. Zo is nog niet duidelijk met hoeveel de energienota zal dalen en is ook nog niet duidelijk wat de hoogte van de CO2-taks zal zijn.
Het kabinet zal dat na de verkiezingen bekendmaken.
Partijen als PvdA en GroenLinks zijn blij met de aangekondigde maatregelen. Zij opperden, net als D66 en ChristenUnie, bijvoorbeeld een belasting op CO2. “Ik zie dat onze politieke opponenten onze kant op komen, dat is winst”, aldus Klaver. Hij heeft de coalitie, die bij de verkiezingen naar alle waarschijnlijkheid de meerderheid in de senaat zal verliezen, opgeroepen tot een “klimaatformatie” waarbij GroenLinks bereid is de groene plannen in de Eerste Kamer aan een meerderheid te helpen.
Dat voorstel werd vrij snel afgewezen. “De vorige verkiezingen waren klimaatverkiezingen, de vorige formatie was een klimaatformatie”, zegt Rob Jetten (D66) tegen BNR. “GroenLinks is twee keer weggelopen.” CDA-leider Sybrand Buma past ervoor om met Klaver “in een achterkamer te gaan zitten”.
Het debat begint donderdag rond de klok van 19.20 uur.
AD 14.03.2019 De regeringscoalitie besloot al begin februari extra klimaatmaatregelen in de steigers te zetten. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hielden vol de doorrekening van het ontwerp-klimaatakkoord af te willen wachten, maar werkten in stilte aan flinke aanpassingen, zegt CU-leider Gert-Jan Segers.
Onmiddellijk nadat de planbureaus woensdag bekendmaakten wat de voorstellen uit het concept-klimaatakkoord kosten en hoeveel CO2 ze schelen, presenteerde het kabinet een stapel nieuwe plannen. Dat verraste vriend en vijand en oogstte zelfs lof van de linkse oppositie.
Segers’ collega Klaas Dijkhoff nam het voortouw voor extra maatregelen, vertelde Segers in talkshow Pauw & Jinek. De VVD-fractievoorzitter had een maand eerder zijn coalitiepartners juist op de kast gejaagd door te waarschuwen dat het klimaatbeleid niet te hard van stapel moest lopen en te zinspelen op een kabinetscrisis.
De regeringspartijen hadden net overeenstemming bereikt over de heikele kwestie van het kinderpardon, wat ,,eigenlijk in heel bijzondere harmonie was gegaan”. Daardoor meenden ze een even heet hangijzer als het klimaatbeleid ,,nuchter” te kunnen oplossen, aldus Segers.
De fractieleiders zagen volgens hem de bui al hangen dat de plannen die op tafel lagen niet voldeden en oneerlijk zwaar zouden uitpakken voor burgers.
NU 14.03.2019 De regeringscoalitie besloot al begin februari extra klimaatmaatregelen in de steigers te zetten. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hielden vol de doorrekening van het ontwerpklimaatakkoord af te willen wachten, maar werkten in stilte aan flinke aanpassingen, zegt CU-leider Gert-Jan Segers.
Onmiddellijk nadat de planbureaus woensdag bekendmaakten wat de voorstellen uit het conceptklimaatakkoord kosten en hoeveel CO2 ze schelen, presenteerde het kabinet een stapel nieuwe plannen. Dat verraste vriend en vijand en oogstte zelfs lof van de linkse oppositie.
Klaas Dijkhoff nam het voortouw voor extra maatregelen, vertelde Segers woensdag in de talkshow Pauw & Jinek. De VVD-fractievoorzitter had een maand eerder zijn coalitiepartners juist op de kast gejaagd door te waarschuwen dat het klimaatbeleid niet te hard van stapel moest lopen en te zinspelen op een kabinetscrisis.
De regeringspartijen hadden net overeenstemming bereikt over de heikele kwestie van het kinderpardon, wat “eigenlijk in heel bijzondere harmonie was gegaan”. Daardoor meenden ze een even heet hangijzer als het klimaatbeleid “nuchter” te kunnen oplossen, aldus Segers.
De fractieleiders zagen volgens hem de bui al hangen dat de plannen die op tafel lagen niet voldeden en oneerlijk zwaar zouden uitpakken voor burgers.
Gisteren werden de doorrekeningen van het klimaatakkoord pas bekend, maar in stilte is al ruim een maand gewerkt aan flinke aanpassingen.
NOS 14.03.2019 De vier regeringspartijen besloten begin februari al om extra klimaatmaatregelen in de steigers te zetten. Dat heeft ChristenUnie-leider Segers gezegd bij de talkshow Pauw & Jinek.
Gisteren werden de doorrekeningen van het klimaatakkoord pas bekend, maar in stilte is al ruim een maand gewerkt aan flinke aanpassingen. De regeringspartijen hadden begin februari net een akkoord bereikt over de kwestie van het kinderpardon. “En dat was eigenlijk in heel bijzondere harmonie gegaan”, zei Segers.
Hete hangijzers
Met diezelfde gedachte is geprobeerd de “hete hangijzers” van het klimaatakkoord aan te pakken. Segers: “Wij gingen anticiperen op de onderdelen waarvan we dachten: dit zou wel eens heel problematisch kunnen zijn.”
Als voorbeeld gaf hij de extra belasting op de energierekening die iedereen moet betalen; de zogenoemde Opslag Duurzame Energie. Volgens hem is die nu oneerlijk verdeeld tussen bedrijven en consumenten.
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff nam het voortouw voor de extra klimaatmaatregelen, vertelde Segers. Dat is opmerkelijk, omdat Dijkhoff eerder zei dat het kabinet niet te hard van stapel moest lopen met het klimaatbeleid. Ook vond hij dat de discussie over klimaatmaatregelen wordt gedomineerd door “drammers” zoals D66-fractieleider Rob Jetten.
Gisteren brachten de planbureaus naar buiten wat de voorstellen in het klimaatakkoord kosten en hoeveel milieuwinst ze opleveren. De conclusie is onder meer dat de klimaatdoelen waarschijnlijk niet worden gehaald. Direct daarna kwam het kabinet met nieuwe plannen. Volgens Segers zagen de regeringspartijen de bui al hangen dat de voorstellen in het klimaatakkoord niet genoeg zouden zijn.
Telegraaf 14.03.2019 Na een dag van chaos in Den Haag weten burgers nog steeds niet waar ze aan toe zijn met aanstaande klimaatplannen.
De cijfers van het Centraal Planbureau (CPB) geven geen compleet beeld van de inkomenseffecten van het klimaatakkoord. Slechts 128 van de 300 plannen konden worden doorgerekend.
Daarnaast blijkt dat bijna 400.000 huishoudens, met name alleenstaanden en alleenverdieners, veel slechter af zullen zijn dan cijfers laten zien. Het gaat om grote groepen mensen die de komende jaren door klimaat- en energiebeleid vaak meer dan drie procent aan koopkracht zouden moeten inleveren en die niet in de berekeningen te zien zijn.
Intussen maakt het kabinet de vlucht naar voren en komt met een koerswijziging rond klimaatbeleid. Premier Rutte zegt dat er ’meer balans’ nodig is bij de verdeling van de lasten van het klimaatakkoord. Zo komt er toch een CO2-heffing, worden automobilisten ontzien en gaat de belasting op de energierekening voor huishoudens minder hard stijgen.
Hierdoor zijn de doorrekeningen van het CPB deels weer achterhaald, ook omdat bedrijven waarschijnlijk de heffing weer aan de burger gaan doorberekenen. De koerswijziging komt een week voor de verkiezingen, waar de coalitie van VVD, CDA, D66 en CU zwaar op verlies staat.
NU 13.03.2019 De regeringscoalitie besloot al begin februari extra klimaatmaatregelen in de steigers te zetten. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hielden vol de doorrekening van het ontwerp-klimaatakkoord af te willen wachten, maar werkten in stilte aan flinke aanpassingen, zegt CU-leider Gert-Jan Segers.
Onmiddellijk nadat de planbureaus woensdag bekendmaakten wat de voorstellen uit het concept-klimaatakkoord kosten en hoeveel CO2 ze schelen, presenteerde het kabinet een stapel nieuwe plannen. Dat verraste vriend en vijand en oogstte zelfs lof van de linkse oppositie.
Segers’ collega Klaas Dijkhoff nam het voortouw voor extra maatregelen, vertelde Segers in talkshow Pauw & Jinek. De VVD-fractievoorzitter had een maand eerder zijn coalitiepartners juist op de kast gejaagd door te waarschuwen dat het klimaatbeleid niet te hard van stapel moest lopen en te zinspelen op een kabinetscrisis.
De regeringspartijen hadden net overeenstemming bereikt over de heikele kwestie van het kinderpardon, wat “eigenlijk in heel bijzondere harmonie was gegaan”. Daardoor meenden ze een even heet hangijzer als het klimaatbeleid “nuchter” te kunnen oplossen, aldus Segers.
De fractieleiders zagen volgens hem de bui al hangen dat de plannen die op tafel lagen niet voldeden en oneerlijk zwaar zouden uitpakken voor burgers.
NOS 13.03.2019 Wat gaat Nederland doen om in 2030 bijna de helft minder CO2 uit te stoten dan in 1990? Gaan we dat doel halen? Wat gaat het kosten? En wie gaat dat betalen?
Die vragen stonden vandaag opnieuw centraal in politiek Den Haag. Daar presenteerden het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving de doorrekeningen van 128 maatregelen uit het Klimaatakkoord dat in december werd gesloten.
En de antwoorden op de drie laatste vragen? Haalbaarheid: waarschijnlijk niet. Kosten: 1,6-1,9 miljard euro per jaar. Verdeling: fifty-fifty tussen huishoudens en het bedrijfsleven.
Het CPB rekende bovendien uit dat door de klimaatplannen vooral de lagere- en middeninkomens, gepensioneerden en mensen met een uitkering erop achteruitgaan.
Kabinet maakt ommezwaai
Premier Rutte en Klimaatminister Wiebes kwamen in reactie op die berekeningen meteen met een aantal aanpassingen. Ze willen daarbij tegemoetkomen aan de veelgehoorde kritiek dat bedrijven te weinig bijdragen aan het verminderen van de CO2-uitstoot en huishoudens te veel.
De snelle ommezwaai van het kabinet kwam als een grote verrassing, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Het komt omdat de planbureaus het kabinet een behoorlijk draai om de oren hadden gegeven.”
De belangrijkste aanpassingen van het kabinet:
verlaging van de energiebelasting voor burgers vanaf 2020
“verstandige” CO2-heffing voor bedrijven
voorkomen “oversubsidiëring” van nieuwe elektrische auto’s
meer “ondersteuning” van de tweedehandsmarkt elektrische auto’s
geplande verhoging van vaste lasten voor benzine-/ dieselrijders gaat niet door
landbouw levert een “grotere bijdrage” in ruil voor extra geld
er komt minder CO2-opslag
Dit alles moet volgens Rutte leiden tot een “eerlijke verdeling”. Huishoudens nemen straks een derde van de lasten voor hun rekening, bedrijven twee derde.
Belangrijk daarbij is om te vermelden dat het CPB ook verwacht dat bedrijven 80 procent van de extra kosten die ze straks moeten maken, zullen afwentelen op de consument. Producten en diensten worden dus sowieso duurder.
Rutte: lasten burgers compenseren, lasten bedrijven omhoog
Toch zijn de reacties in de politiek en van milieuorganisaties en vakbond FNV over het algemeen positief. “We moeten het nu doen met de woorden van Rutte en Wiebes, maar wij zullen het kabinet aan deze woorden houden”, zeggen Milieudefensie, Greenpeace, Natuur en Milieu, de Natuur en Milieufederaties en FNV.
De kans op politieke steun is nu wel veel groter geworden, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Altijd met een slag om de arm, maar de kans op voldoende steun is vandaag echt toegenomen. De angels lijken er wel uit nu.”
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland vrezen dat de plannen de lasten voor het bedrijfsleven te veel doen stijgen. Ze zeggen verder benieuwd te zijn hoe de CO2-heffing er precies uit komt te zien.
Maar wat alle maatregelen uiteindelijk gaan kosten, zal pas eind april blijken. Het kabinet laat zijn nieuwe voorstellen nu opnieuw doorrekenen en komt dan over anderhalve maand met definitieve klimaatplannen.
Politiek verslaggevers Marleen de Rooy en Ron Fresen geven in onderstaande video antwoord op vragen over het klimaatakkoord:
AD 13.03.2019 GroenLinks-leider Jesse Klaver wil na de verkiezingen van 20 maart met de coalitiepartijen om tafel over de precieze uitwerking van de klimaatplannen. Met zo’n ‘klimaatformatie’ hoopt GroenLinks druk op de ketel te houden als bijvoorbeeld de hoogte van de CO2-heffing straks wordt vastgesteld.
Klaver wil ook andere klimaatvraagstukken voor de langere termijn adresseren, zoals de luchtvaart en de bio-industrie. De gesprekken over klimaat zullen volgens Klaver niet betekenen dat GroenLinks ook andere plannen van het kabinet per se gaat steunen, als een soort gedoogpartner.
GroenLinks ziet in de aankondiging van de CO2-heffing voor de industrie ‘voor het eerst’ een uitgestoken hand van het kabinet, die ook gevuld is. Partijleider Jesse Klaver staat ‘letterlijk te springen’ met het besluit de rekening van de klimaatplannen meer bij de industrie te leggen, en minder bij de burger.
Premier Rutte maakte vanmiddag bekend dat de energienota van huishoudens naar beneden gaat en er alsnog een ‘verstandige’ heffing voor bedrijven komt op de uitstoot van het schadelijke CO2. ,,De rekening moet eerlijker verdeeld worden’’, aldus Rutte.
,,Als ik zie dat politieke opponenten zo onze kant opkomen, dan zie ik dat als winst’’, reageert Klaver. ,,Vorige week vond Rutte onze plannen nog levensgevaarlijk, nu steunt hij ze bijna.’’
De regering is na de provinciale verkiezingen volgende week waarschijnlijk aangewezen op steun van Klavers partij in de Eerste Kamer. Volgens de peilingen raakt het kabinet daar zijn krappe meerderheid kwijt.
Elsevier 13.03.2019 Minister Eric Wiebes (VVD) van Economische Zaken en Klimaat en Ed Nijpels (VVD) namen woensdagmiddag de doorrekening van het ontwerp-Klimaatakkoord in ontvangst. De belangrijkste conclusies: de gestelde doelen worden waarschijnlijk niet gehaald en de kosten zijn lager dan verwacht, maar lage inkomens worden het hardst getroffen. Het kabinet kondigt in een reactie aan dat er toch een CO2-heffing voor bedrijven komt.
Een kleine drie maanden lieten het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor Leefomgeving (PBL) berekeningen los op de circa 300 pagina’s met klimaatplannen die eind december werden gepresenteerd. Er is lang naar de conclusies uitgekeken. Niet alleen beheerst klimaat in toenemende mate de maatschappelijke en politieke discussies, ook de timing is brisant. De doorrekening verschijnt een week voor de verkiezingen voor de Provinciale Staten waarbij de coalitie van Rutte III in de peilingen ruime verliezen lijdt.
Wat zijn de belangrijkste uitkomsten van de doorrekening?
Voornaamste vraag is of het ontwerp-Klimaatakkoord het doel haalt: in 2030 minstens 49 procent minder broeikasgassen uitstoten. Dat zal waarschijnlijk niet lukken, concludeert het PBL. Slechts wanneer alle onzekerheden meevallen en mensen en bedrijven precies zo reageren als gehoopt, dan kan het doel net worden gehaald. Dat acht het instituut onwaarschijnlijk. Dit betekent mogelijk dat er verder gaat worden onderhandeld over aanvullend beleid.
Ook belangrijk zijn de inkomenseffecten: hoeveel kost het beleid huishoudens en hoe is dat verdeeld over arm en rijk? Het CPB, dat alleen naar klimaat keek en dus geen compleet koopkrachtplaatje maakt, verwacht dat de impact op korte termijn beperkt zal zijn. In 2021 gaan groepen er niet meer dan 0,1 procent op achteruit ten opzichte van een wereld waarin er geen Klimaatakkoord is. Dat is veel beperkter dan het totale klimaatbeleid dat huishoudens gemiddeld 0,7 procent aan inkomen kost.
Peter Winterman@WintermanAD
Dit plaatje laat goed zien hoe vooral mensen met de laagste inkomens, uitkeringsgerechtigden én gepensioneerden moeten betalen voor het klimaatbeleid. #Klimaatakkoord
Op de lange termijn is het effect groter. Groepen hebben in 2030 zo’n 0,3 tot 0,5 procent inkomen minder in vergelijking met een wereld zonder Klimaatakkoord. Voor een gemiddeld huishouden is dat 0,4 procent minder, maar het zijn vooral de lagere middeninkomens die erop achteruit gaan. Wanneer je naar het totaal van het klimaatbeleid kijkt, kost het huishoudens gemiddeld 1,4 procent inkomen. De effecten zijn erg ongelijk verdeeld. Het CPB waarschuwt wel voor de vele onzekerheden.
Hoe zat het nou ook weer met het Klimaatakkoord?
In het Regeerakkoord beloofde het kabinet-Rutte III dat Nederland in 2030 bijna de helft minder broeikasgassen gaat uitstoten. Dat is ambitieuzer dan het huidige EU-klimaatdoel van 40 procent reductie, en dit wordt zelfs aangescherpt tot 55 procent als Nederland daar overeenstemming over bereikt in Europees verband of met een ‘kopgroep in Noordwest-Europa’.
Het kabinet bedacht niet zelf de plannen om dat doel te halen, maar zette ruim honderd bedrijven, belangengroepen en overheden aan het werk aan de vijf zogenoemde klimaattafels. In december kwamen zij na tien maanden onderhandelen met een ontwerp-Klimaatakkoord. Niet iedereen stond achter dit resultaat, de groene organisaties steunden het te elfder ure niet.
Uiteindelijk is het de politiek die besluit over het klimaatbeleid. In het najaar debatteerde de Tweede Kamer al één keer specifiek over het Klimaatakkoord. Ook het kabinet keek in de laatste fase van de onderhandelingen nadrukkelijk mee. Discussies over klimaat zullen zich steeds meer in die arena afspelen. Doel is dat er voor de zomer een concreet pakket maatregelen ligt.
Wat zijn de reacties op de doorrekening?
Het kabinet reageerde achteraf direct. Op een persconferentie maakten premier Mark Rutte en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (beiden VVD) bekend het voorgenomen Klimaatakkoord direct op de schop te nemen. Zo krijgen burgers verlichting van hun energielasten, wordt oversubsidiëring van elektrische auto’s aangepakt en gaat de landbouw meer doen voor het klimaat. ‘We willen de belasting voor huishoudens verlagen en die voor bedrijven verhogen,’ zei Rutte.
Het belangrijkste plan is dat er alsnog een CO2-taks komt, die komende tijd wordt uitgewerkt. Het ontwerp-Klimaatakkoord voorzag in een bonus-malusregeling, waarbij bedrijven CO2-reductieplannen opstellen en uitvoeren. De ‘groene’ bedrijven krijgen een subsidie, de hardnekkige uitstoters een boete. Van linkse oppositiepartijen en natuur- en milieuorganisaties kwam harde kritiek. Het zou te ingewikkeld zijn en bedrijven te veel ontzien.
Zij pleitten daarom voor een CO2-taks. GroenLinks en de PvdA dienden zelfs al concrete ideeën in – die nog niet zijn doorgerekend. Tijdens een Kamerdebat eerder dit jaar kwamen de partijen al dichter bij elkaar. Het zou mogelijk gaan om een relatief lage CO2-taks waarvan de opbrengst wordt teruggesluisd naar de industrie voor verduurzaming. In het Kamerdebat werd ook al gesproken over ‘maatwerk’ voor kwetsbare industrieën als staal en kunstmest. De taks komt boven op het Europese handelssysteem ETS voor CO2-rechten. Sommige experts verwachten dat de uitwerking niet sterk zal verschillen van de voorgestelde bonus-malusregeling.
Er komt deze week geen debat in de Tweede Kamer over de doorrekeningen van het ontwerp-Klimaatakkoord. Een verzoek van Klaver om donderdag een debat te houden, kreeg van de vier coalitiepartijen geen steun.
De stemming verliep volgens partijlijnen, waarmee de coalitie met één stem verschil het verzoek kon wegstemmen. Volgens Kamerleden van de regeringspartijen zou een debat donderdag te snel komen, en zouden Kamerleden niet genoeg tijd hebben om de doorrekeningen goed te bestuderen. ‘Wie denkt dat Nederlanders zitten te wachten op politici die over elkaar heen gaan buitelen door met losse maatregelen te gaan strooien, heeft het volgens mij echt mis,’ zei VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz.
De linkse oppositie, die zoals verwacht kritisch reageerde op de doorrekening, toonde weinig begrip voor het argument van de coalitie. Klaver stipte aan dat hij samen met D66-voorman Rob Jetten woensdagavond bij Nieuwsuur aanschuift om over het Klimaatakkoord te praten. Laatstgenoemde is opgetogen over de doorrekening: ‘Minder kosten voor burgers. Industrie gaat meer betalen. Wij gaan Parijs halen!’ twittert Jetten.
Bij de linkse oppositie leidt vooral de verdeling van de lasten over de diverse inkomensgroepen tot veel onvrede. ‘Huishoudens betalen met dit kabinet het meest en de grote vervuilers het minst,’ aldus PvdA-fractievoorzitter Lodewijk Asscher, die pleit voor een CO2-heffing voor grote bedrijven. Ook SP-leider Lilian Marijnissen spreekt van onrecht: ‘Draagvlak organiseer je niet door de energierekening te verhogen en de laagste inkomens de rekening te laten betalen.’
De rechtse oppositie reageert minder uitgebreid. SGP-leider Kees van der Staaij vindt ‘nuchter aan de slag met energiebesparing en schone energie’ een ‘goede zaak’, maar zijn partij ‘hikt er tegenaan dat collectieve lasten opnieuw stijgen’. Hij hekelt vooral dat de rekening in zijn ogen te veel wordt neergelegd bij gezinnen met middeninkomens en eenverdieners. PVV-leider Geert Wilders houdt het korter: ‘Geloof ze niet. Vertrouw ze niet. Stem ze weg!’ schrijft hij op Twitter bij een foto van Rutte en Wiebes.
Welke impact heeft doorrekening op de verkiezingen?
Premier Mark Rutte (VVD) was vooraf niet gerust op de gevolgen van de doorrekening, zei hij maandag bij Dit is de dag op Radio 1. ‘Mijn angst is: iedereen kan in die cijfers gaan shoppen er een eigen verhaal mee zingen.’ Dat lijkt een terechte vrees. Klimaat is een verkiezingsthema dat tot een voor de coalitiepartijen funeste dynamiek kan leiden.
Vanaf rechts worden ze bestookt door Forum voor Democratie en PVV die vrijwel geen klimaatbeleid willen omdat ze denken dat klimaatverandering geen grote impact heeft. Vanaf links bestookt GroenLinks de coalitie met verwijten dat het klimaatbeleid niet streng genoeg is en dat de lasten eerlijker moeten worden verdeeld – al klinkt hier meer bereidheid tot gedoogsteun.
Het is de verwachting dat beide kampen naar hartenlust die zaken uit de doorrekening zullen uitlichten die hun punt onderstrepen. Ook in de coalitie loopt het enthousiasme voor klimaatbeleid sterk uiteen. D66 zei expliciet dat het niet uitvoeren van klimaatbeleid een breekpunt is. En ChristenUnie zei hetzelfde in bedekte termen. Het enthousiasme in kringen van VVD en CDA is een stuk geringer. Zij maken zich zorgen om de Nederlandse concurrentiepositie.
NOS 13.03.2019 De werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland vrezen dat het klimaatakkoord en de gewijzigde kabinetsplannen de lasten voor het bedrijfsleven te veel doen stijgen. “Bedrijven moeten dat wel kunnen dragen”, aldus de organisaties.
Het kabinet kondigde aan met een CO2-heffing te komen, omdat de klimaatplannen waarschijnlijk niet tot genoeg reductie van het broeikasgas leiden. “Een onvoorwaardelijke Nederlandse CO2-heffing bovenop het Europese systeem zal leiden tot verlies van bedrijvigheid en banen”, zeggen VNO-NCW en MKB Nederland.
De werkgeversorganisaties zeggen verder benieuwd te zijn hoe zo’n CO2-heffing er precies uit komt te zien. “CO2-heffingen zijn er in verschillende soorten en maten”, zegt Cees Oudshoorn, algemeen directeur van VNO-NCW.
“Er zijn er die bedrijven ertoe brengen om dit land te verlaten en er zijn versies die ervoor zorgen dat bedrijven in dit land gaan investeren. Wij zullen hierover verder in overleg gaan met de overheid.”
Doorpraten
Het kabinet zei vandaag ook de energiebelasting voor consumenten minder te willen laten stijgen en bedrijven juist meer te willen laten betalen voor energie dan in de oorspronkelijke plannen.
“Ook hiervoor geldt dat de vraag is hoe het uitwerkt voor de positie van bedrijven”, zegt Oudshoorn. “Hebben ze de neiging om dit land te verlaten of niet door een extra heffing. En als ze naar het buitenland gaan en daar doorgaan met CO2 uitstoten, dan bereik je de klimaatdoelen ook niet. We willen hierover doorpraten.”
Innovatievermogen versterken
Ook de FME, de ondernemersorganisatie voor de technologische industrie, maakt zich zorgen over de aangekondigde lastenverzwaring. “Ik bepleit maatregelen die de internationale concurrentiepositie van bedrijven beschermen, verlies van groene investeringen en banen voorkomen, verplaatsing van CO2-uitstoot naar het buitenland tegengaan en het innovatievermogen van de industrie versterken”, zegt voorzitter Ineke Dezentjé.
Een groene toekomst kan volgens de FME ook worden bereikt met energiebesparing en technologische oplossingen. “Beide zijn onderbelicht in het ontwerp-klimaatakkoord, terwijl ze megatonnen aan CO2-reductie kunnen opleveren.”
Telegraaf 13.03.2019 Duizenden huishoudens worden nog forser geraakt door het klimaatakkoord dan de cijfers van het Centraal Planbureau (CPB) op het eerste gezicht laten zien. Alleenstaanden en alleenverdieners gaan er in veel gevallen tot wel drie procent op achteruit. Vijf procent van hen zelfs nog meer, bevestigt het CPB.
De doorrekening van het klimaatakkoord schetst een somber beeld voor de portemonnee van burgers in 2030. Alle inkomensgroepen gaan er op achteruit als het akkoord wordt uitgevoerd. Achter de mediane koopkracht van -1,5 en -1,4 procent voor alleenstaanden, respectievelijk alleenverdieners schuilen cijfers voor specifieke groepen die veel harder aankomen. Ook uitkeringsgerechtigden worden hard geraakt, waar sommigen bijna vier procent moeten inleveren.
De cijfers doen denken aan het idee om de inkomensafhankelijke zorgpremie in te voeren aan het begin van Rutte II. Daarbij vielen de inkomenseffecten gemiddeld mee, maar werden ook grote groepen zeer hard geraakt.
Het kabinet neemt de vlucht naar voren en presenteerde woensdagmiddag gelijk maatregelen die veel koopkrachtcijfers weer op zijn kop zetten. Zo gaat de energiebelasting omlaag en wordt er een CO2-heffing ingevoerd voor bedrijven. Ook zinspeelde premier Rutte op een extra tegemoetkoming voor de laagste inkomens.
Uit de berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat het klimaatdoel zelf wordt waarschijnlijk niet gehaald. Of de cijfers werkelijkheid worden is nog maar de vraag: over de voorspellingen bestaat al langer twijfel.
Middeninkomens verliezen per 2030 het meest als de maatregelen uit het concept-klimaatakkoord een op een worden doorgevoerd. Het scheelt hen in de CPB-ramingen een half procent aan inkomen. Ook gepensioneerden gaan er door de klimaatplannen gemiddeld een half procent op achteruit.
Nog duurder
Het totale klimaat- en energiebeleid raakt Nederlanders nog harder. Als ook de maatregelen ter stimulering van duurzame energie worden meegerekend, gaan de laagste inkomens het meest achteruit. In 2030 zou het een verlaging van het inkomen met 1,8 procent betekenen. Voor middeninkomens is dat ongeveer anderhalf procent. De hoogste inkomens leveren 0,8 procent in.
Het CPB gaat in haar berekeningen uit van een scenario waarbij mensen niet de portemonnee trekken voor allerlei groene maatregelen. Lage inkomens, eenverdieners en uitkeringsgerechtigden dreigen het hardst geraakt te worden. Het kan voor deze groep een verlaging van het inkomen met 3 procent betekenen.
CPB-directeur Laura van Geest: „Middeninkomens worden door het klimaatakkoord harder geraakt dan lagere inkomens. Dit komt door maatregelen voor de auto.”
De rekenmeesters verwachten dat bedrijven hun klimaatkosten voor 80 procent afwentelen op de burger.
Niet genoeg
Ondanks de kosten, zijn de honderden maatregelen uit het klimaatakkoord van voorzitter Ed Nijpels waarschijnlijk niet genoeg om het klimaatdoel in 2030 te halen. Dat concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in haar doorrekening.
Het kabinet wil in 2030 de CO2-uitstoot hebben gehalveerd ten opzichte van 1990. Het PBL stelt dat er nog veel onzekerheden zijn in de plannen. Als het kabinet duidelijke politieke keuzes maakt kunnen die onzekerheden worden weggenomen, stellen de groene rekenmeesters.
Als Nederland de broeikasgassen wil halveren in 2030 dan moet er 48,7 megaton minder worden uitgestoten. Volgens het PBL komen de plannen uit tussen de 31 en 52 megaton.
„De bandbreedte is vrij groot”, geeft hoofd klimaat Pieter Boot toe. Het kan zijn dat het doel wel gehaald wordt. „Maar toch denken we dat het waarschijnlijk niet haalbaar is. Vergelijk het met het gooien van dobbelstenen: je kunt zes keer zes gooien, maar dat is niet heel waarschijnlijk.”
Industrie
Vooral bij de industrie zijn de onzekerheden groot, stelt Boot. Het groene planbureau heeft nog veel vragen over hoe bedrijven worden gehouden aan de afspraken om minder CO2 uit te stoten. Bij de elektriciteitssector zijn er juist veel zekerheden.
Het klimaatakkoord is volgens Boot een mix van verboden, normen en subsidies. „Beprijzing is een beetje ondergeschikt”, zei de klimaatchef kritisch. Juist hierover is een grote politieke discussie gaande.
Het PBL schat in dat alle investeringen die nodig zijn om het klimaatakkoord uit te voeren tussen de 56 en 75 miljard euro bedragen in de periode tot 2030. Vooral in de energiesector, mobiliteit (auto’s) en de gebouwde omgeving (huizen en kantoren) gaat het om astronomische bedragen.
Kritiek
Of de ramingen van de planbureaus een compleet beeld geven is nog maar zeer de vraag. Over enkele rekenmethodes van het Planbureau voor de Leefomgeving is de laatste tijd kritiek geuit.
Deskundigen van de Rabobank hebben eerder geoordeeld dat het klimaatakkoord een financiële gatenkaas is. De experts stellen dat het Centraal Planbureau niet alle maatregelen heeft kunnen doorrekenen, sommige plannen zijn simpelweg te vaag. CPB-directeur Laura van Geest gaf toe dat er slechts 128 maatregelen onder de loep zijn genomen: „Wij hebben geen zeshonderd maatregelen aangereikt gekregen.”
Van Geest stelt dat er ook maatregelen waren waar de overheid niets mee te maken heeft of waar een doorrekening niet mogelijk was.
PBL-directeur Hans Mommaas probeerde kritiek aan het begin van de persconferentie al direct in de kiem te smoren door te stellen dat de ’modellen geen kristallen bol’ zijn.
De autoindustrie heeft tijdens de persconferentie al kritiek geuit op de doorrekening van het PBL. Volgens RAI Vereniging is er onvoldoende rekening gehouden met de beschikbaarheid van elektrische auto’s.
Politiek aan zet
Het kabinet komt eind april met een definitief klimaatakkoord. Voor die tijd onderhandelen de coalitiepartijen over welke maatregelen de eindstreep halen. Naar verwachting is er in mei een groot debat in de Tweede Kamer over het klimaatbeleid.
Minister-president Rutte en minister Wiebes (Klimaat) geven woensdagmiddag wel al een eerste reactie op de doorrekening.
De planbureaus rekenen nog twee alternatieve plannen van PvdA en GL voor een CO2-belasting voor de industrie door. Halverwege april worden de resultaten verwacht.
Klimaatchef Ed Nijpels zei in een eerste reactie „buitengewoon opgelucht” te zijn over de doorrekeningen.
BB 13.03.2019 Om de klimaatdoelen te halen komt er een ‘verstandige’ heffing voor bedrijven op de uitstoot van het schadelijke CO2. Het kabinet wil burgers ontzien bij de energierekening
Tegemoetkoming
Dat maakte premier Mark Rutte bekend. Hij reageerde daarmee op de doorrekening van een reeks klimaatplannen, waaruit blijkt dat vooral de industrie er een forse schep bovenop moet doen om de uitstoot van CO2 terug te dringen.
De tegemoetkoming aan oppositiepartijen GroenLinks, SP en PvdA, die voor een CO2-heffing pleiten, komt een week voor de provinciale verkiezingen. Het kabinet lijkt daarbij zijn meerderheid in de Eerste Kamer te verliezen en is dan aangewezen op andere partijen.
Rommel niet doorschuiven
Het kabinet wil nu ‘meer balans’ bij de verdeling van de lasten van het geplande klimaatakkoord. Het moet eerlijker dan uit de doorrekeningen naar voren is gekomen, aldus de premier. Anders zijn lagere inkomens te veel de dupe. Hun koopkracht zal worden gerepareerd, beloofde hij. Ook is er te veel verschil tussen burgers en bedrijven.
De energierekening mag niet te veel bij de huishoudens terechtkomen. De industrie zal een grotere bijdrage moeten leveren om ervoor te zorgen dat in 2030 de uitstoot met 49 procent is teruggebracht ten opzichte van 1990, zoals eerder is afgesproken. ‘We willen de rommel die we hebben veroorzaakt niet doorschuiven naar de volgende generatie’, aldus Rutte.
Vergroening van industrie
Het kabinet overwoog oorspronkelijk een regeling met subsidies en boetes voor de industrie, maar die ‘blijkt onvoldoende te werken.’ Met name VVD en CDA voelden niets voor een CO2-heffing, omdat die bedrijven met hogere lasten zou opzadelen.
De bedoeling van de CO2-heffing is ervoor te zorgen dat de klimaatdoelen worden gehaald, maar wel zo dat bedrijven niet naar het buitenland vertrekken. ‘Je wil niet dat bedrijven weggaan’, aldus Rutte. De opbrengst van de belasting wordt straks gebruikt voor vergroening van de industrie. (ANP)
AD 13.03.2019 Het kabinet verlaagt de energienota van huishoudens en legt de rekening van de klimaatplannen meer bij de industrie. Er komt alsnog een ‘verstandige’ heffing voor bedrijven op de uitstoot van het schadelijke CO2 tegenover. ,,De rekening moet eerlijker verdeeld worden’’, aldus premier Mark Rutte vanmiddag.
Rutte reageerde daarmee op de doorrekening van een reeks klimaatplannen, waaruit blijkt dat vooral de industrie er een forse schep bij moet doen om de uitstoot van CO2 terug te dringen.
,,Het kabinet heeft steeds een aantal doelstellingen gehad: een noodzakelijke CO2-reductie van 49 procent in 2030 realiseren, zorgen dat het voor mensen in het land betaalbaar is, en zorgen voor een eerlijke verdeling tussen mensen in het land en bedrijven.’’ Volgens Rutte is met name dat laatste niet in balans. ,,Nu ligt het te veel bij de huishoudens, dat moet eerlijker. Daarom gaat de belasting op de energierekening omlaag, en de belasting voor bedrijven omhoog.’’
Het kabinet overwoog oorspronkelijk een regeling met subsidies en boetes voor de industrie, maar die ‘blijkt onvoldoende te werken’. Met name VVD en CDA voelden niets voor een CO2-heffing, omdat die bedrijven met hogere lasten zou opzadelen.
Geen fout
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) noemt de maatregel ‘fair’. Hij benadrukt dat alles erop wijst dat de nieuwe belasting voor de industrie ‘hoger zal moeten zijn dan wat er nu lag’. Van fouten wil hij echter niet spreken; het gaat volgens hem van een ‘bijstelling’ van de ingeslagen weg. Rutte beaamt dat. ,,Het gaat om meerjarig beleid. Dat moet staan en op lange termijn overeind blijven. Anders stik je in je eigen gelijk.’’
De premier benadrukt wel dat bedrijven ‘concurrerend’ moeten blijven. ,,Daar gaan we rustig over nadenken nu.’’ Eind april komt het kabinet met een officiële beoordeling van de doorrekening.
Lage inkomens
Uit de doorberekening blijkt dat de rekening van de klimaatmaatregelen vooral komt te liggen bij de lagere inkomens. De (lagere) middeninkomens gaan er zo’n 0,5 procent op achteruit door de voorgestelde maatregelen van de klimaattafels, bij de hoogste en laagste inkomens is het een teruggang van 0,3 procent. Volgens Rutte zijn die lasten ‘reparabel’.
Verkiezingen
De tegemoetkoming aan oppositiepartijen GroenLinks, PvdA en SP, die voor een CO2-heffing pleiten, komt een week voor de Provinciale Statenverkiezingen. Naar verwachting verliest het kabinet daarbij de meerderheid in de Eerste Kamer. Rutte erkent dat verkiezingen ‘een rol spelen’ om nu al met maatregelen te komen, maar dan vooral ‘omdat anders wel erg geshopt wordt’ in de cijfers die er nu liggen.
GroenLinks ziet in de aankondiging van de CO2-heffing een uitgestoken hand van de coalitie, die voor het eerst ook gevuld is. Voorman Jesse Klaver zegt blij te zijn met deze handreiking van het kabinet-Rutte. ,,Een enorme winst voor GroenLinks.’’
Ook de PvdA stelt dat Rutte tot inkeer is gekomen na een glashard oordeel van de rekenmeesters. Volgens partijleider Lodewijk Asscher was het geplande klimaatakkoord van het kabinet niet eerlijk en niet groen. In dat pakket stond een regeling voor de industrie met subsidies en boetes in plaats van een heffing.
Premier Rutte (VVD) en GroenLinks-leider Klaver tijdens het klimaatdebat in februariANP
NOS 13.03.2019 In de Tweede Kamer is, ook bij enkele oppositiepartijen, waardering voor de snelle aanpassing van de klimaatplannen door het kabinet. Dat wil de energiebelasting voor burgers verlagen en bedrijven een heffing opleggen voor te veel uitstoot van het broeikasgas CO2.
Linkse partijen als PvdA, GroenLinks en de SP vragen al enige tijd om een CO2-heffing voor bedrijven, maar tot nu toe had het kabinet dit afgehouden. PvdA-leider Asscher is dan ook blij dat “het kabinet tot inkeer is gekomen”. “Wij willen een groener en een eerlijker klimaatbeleid”, aldus Asscher.
Gevulde hand
GroenLinks-leider Klaver ziet in deze toegezegde belasting voor de industrie een “uitgestoken hand” van het kabinet. “Dit is voor het eerst een gevulde hand”, zei Klaver in een aparte persconferentie. “Als ik Rutte de klimaatplannen van GroenLinks hoor voorlezen, ga ik toch niet zitten simmen.”
6/6 Rutte: lasten burgers compenseren, lasten bedrijven omhoog
De ommezwaai van het kabinet, zo snel na de minder rooskleurige berekeningen van de twee rekenmeesters, kwam als een grote verrassing, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Het komt omdat de planbureaus het kabinet een behoorlijk draai om de oren hadden gegeven”.
Steun
Rutte hoopt met de aanpassingen op meer begrip en steun voor de plannen en ook de coalitiepartijen zeggen dat nadrukkelijk. “Het is een belangrijke richting die het kabinet is ingeslagen”, zegt D66-fractievoorzitter Jetten. “We zijn er bijna. Ik hoop op brede steun.”
Segers van de ChristenUnie noemt de aanpassingen “rechtvaardiger” en hoopt dat partijen links en rechts aansluiten. VVD-fractievoorzitter Dijkhoff is blij dat het kabinet iets heeft gedaan met zijn zorg dat de klimaatplannen te veel pijn doen in de portemonnee van de burgers. Ook CDA-leider Buma noemt het “heel belangrijk dat het voor burgers betaalbaar wordt.”
De kans op politieke steun is nu wel veel groter geworden, zegt Fresen. “Altijd met een slag om de arm, maar de kans op voldoende steun is vandaag echt toegenomen. De angels lijken er wel uit nu.”
Vrij schieten
Fresen benadrukt dat de draai van het kabinet te maken heeft met de verkiezingen van volgende week voor de Provinciale Staten. “Als je niks had gedaan aan de oneerlijke verdeling van de kosten, had de oppositie vrij kunnen schieten op de regeringspartijen”, zegt Fresen. “Dat wapen zijn ze nu kwijt.”
PVV-leider Wilders heeft geen goed woord over voor de nieuwe klimaatvoorstellen. “Geloof ze niet. De energierekening wordt niet lager. Deze politici zijn gewoon in paniek.” De SP zegt: “Eerst zien, dan geloven.”
Ook Thierry Baudet van Forum voor Democratie vindt de maatregelen niets. Hij zegt dat de cijfers te optimistisch zijn als het gaat om de lasten voor de burger en spreekt van “koopkrachtkillers”.
ANP 13.03.2019 Er komt deze week geen debat in de Tweede Kamer over de doorrekeningen van het concept-Klimaatakkoord. Een verzoek van GroenLinks-voorman Jesse Klaver om donderdag een debat te houden, kreeg van de vier coalitiepartijen geen steun.
De stemming verliep volgens partijlijnen, waarmee de coalitie met één stem verschil het verzoek kon wegstemmen. Volgens D66-Kamerlid Matthijs Sienot zou een debat donderdag te snel komen, en zouden Kamerleden zo snel niet in staat zijn de doorrekeningen goed te bestuderen. CDA, VVD en de ChristenUnie sloten zich bij deze redenering aan.
De oppositie toonde weinig begrip voor het argument van de coalitie. Klaver stipte aan dat D66-voorman Rob Jetten samen met hem wel woensdagavond bij Nieuwsuur aanschuift om over het Klimaatakkoord te praten.
Het PBL en het CPB presenteren hun doorberekening van de klimaatplannen ANP
NOS 13.03.2019 De linkse oppositiepartijen in de Tweede Kamer reageren kritisch op de gevolgen van de plannen in het klimaatakkoord. Vanmiddag presenteerden het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) wat de kosten zijn van de 600 voorstellen om de opwarming van de aarde terug te dringen.
Het kabinet wil in 2030 49 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990. Dat is ongeveer 48,7 megaton aan broeikassen. Het PBL denkt dat met de bestaande plannen een afname tussen de 31 en 52 megaton mogelijk is. De conclusie van dat bureau is dat de klimaatdoelen “waarschijnlijk” niet gehaald worden. Het Centraal Planbureau heeft uitgerekend hoeveel de verschillende huishoudens er door deze maatregelen op achteruit kunnen gaan.
Grote vervuilers
De PvdA concludeert op basis van het rapport dat de lage en middeninkomens, gepensioneerden en uitkeringsgerechtigden er harder op achteruit gaan. “De plannen zijn niet groen en niet eerlijk”, zegt PvdA-leider Asscher. De partij wil dat de industrie en de grote vervuilers meer gaan betalen. “Nederland verdient een kabinet dat opwarming tegengaat en vervuilers laat betalen.”
De SP valt ook over de mogelijke gevolgen voor lagere inkomens. SP-leider Marijnissen benadrukt dat het draagvlak voor de klimaatplannen niet wordt vergroot door “de energierekening te verhogen en de laagste inkomens de rekening te laten betalen”. “Klimaatbeleid zal rechtvaardig zijn of niet zijn”, zegt Marijnissen in een tweet.
Lastenverzwaring
De Partij voor de Dieren schat in dat de lastenverzwaring ruwweg drie miljard euro voor gezinnen is en twee miljard euro voor bedrijven. “Benieuwd hoe coalitie dat uitlegt. Lijkt erop dat lastenverzwaring niet eerlijk is in absolute zin”, zegt Kamerlid Van Raan van de PvdD.
Ook de SGP heeft problemen met de stijging van de collectieve lasten. “De rekening wordt bovendien teveel neergelegd bij gezinnen met middeninkomens, vooral eenverdieners. Dat moet anders”, aldus SGP-leider Van der Staaij.
Rekening
GroenLinks zegt dat een andere klimaataanpak nodig is nu berekend is dat het klimaatdoel niet gehaald wordt , de lage inkomens “de rekening betalen en de “industrie wordt ontzien.” Partijleider Klaver geeft een persconferentie over plannen van GroenLinks.
Tot ergernis van de oppositie komt er morgen geen plenair debat, de coalitiepartijen zijn daar niet voor omdat het te kort dag zou zijn.
Aan het eind van de middag geven premier Rutte en minister Wiebes van Klimaat nog een reactie op de twee rapporten.
Trouw 13.03.2019 Het kabinet is alsnog bereid een CO2-belasting voor het bedrijfsleven in te voeren. Premier Rutte laat dat weten in reactie op de doorrekeningen van de klimaatplannen. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) maakte eerder vandaag bekend dat deze voorstellen onvoldoende zijn om de CO2-uitstoot te halveren.
Het kabinet beraadt zich de komende maanden op een inhoudelijk antwoord op de doorrekeningen van het PBL. Maar Rutte neemt daar, een week voor de Provinciale Statenverkiezingen, wel alvast een voorschot op. Hij zegt dat er een ‘verstandige’ heffing moet komen voor de industrie.
Voor de betreffende bedrijven is dat slecht nieuws. Zij wilden niet verder gaan dan een soort boete-systeem voor bedrijven die achterblijven met de reductie van broeikasgassen. Maar het PBL heeft grote twijfels bij dit plan. Het is te vrijblijvend. Het voorstel biedt bedrijven mogelijkheden om onder een boete uit te komen. De rekenmeesters voorzien juridische problemen bij het afdwingen van verplichtingen.
Onduidelijk
Hoe die CO2-belasting er exact uit komt te zien, is nog onduidelijk. Maar duidelijk is wel dat de industrie meer zal gaan betalen voor het klimaatbeleid.
Rutte maakte tegelijkertijd bekend dat hij de energierekening van burgers wil verlagen. Voor het bedrijfsleven gaat deze energiebelasting juist omhoog. De premier wil op deze manier voorkomen dat de rekening van de energietransitie teveel bij de huishoudens terecht komt.
Het kabinet kondigt maatregelen aan waar GroenLinks, SP en PvdA al lange tijd op aandringen. Op deze manier neemt de coalitie de linkse oppositiepartijen de wind uit de zeilen. Tegelijkertijd is het een handreiking aan deze partijen, in de wetenschap dat de coalitie na de verkiezingen de meerderheid in de senaat dreigt kwijt te raken en dan aanvullende steun nodig heeft voor haar plannen.
De rekenmeesters van het PBL hebben de afgelopen maanden de zeshonderd voorstellen van de ‘klimaattafels’ van Ed Nijpels geanalyseerd. Het Binnenhof keek reikhalzend uit naar de uitkomsten, die de basis leggen voor het klimaatbeleid voor de komende decennia. Grote vraag was: is 49 procent CO2-reductie ten opzichte van 1990 haalbaar? Het PBL acht dit onwaarschijnlijk. Met de voorstellen worden ‘grote stappen in de energietransitie’ gezet, maar het is nu tijd voor politieke keuzes.
Enorme opgave
De coalitie staat voor een enorme opgave. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zullen nu zelf met een plan moeten komen waardoor die 49 procent CO2-reductie alsnog wordt gehaald. Dit is immers een afspraak uit het regeerakkoord van Rutte III. Het is ook nodig om uiteindelijk, in 2050, te kunnen voldoen aan de afspraken uit het klimaatverdrag van Parijs.
Het goede nieuws voor het kabinet is dat de klimaatkosten volgens het PBL veel lager zullen zijn dan aanvankelijk gedacht. Medio 2018 werd nog uitgegaan van jaarlijkse nationale kosten van 3 tot 3,9 miljard euro. Inmiddels houdt het planbureau het op 1,6 tot 1,9 miljard. Voor de coalitie is dat een prettige meevaller, gezien de recente ophef over de onverwacht hogere energierekening. Er is de vier partijen veel aan gelegen dat de burgers niet al te veel op kosten worden gejaagd.
Wat die kosten betreft: het Centraal Planbureau (CPB) maakte dinsdag bekend dat het klimaatbeleid de lagere en middeninkomens meer raken dan de hogere. Dit komt voor een groot deel door al geplande maatregelen en voor een klein deel door de nieuwe voorstellen van de klimaattafels. Of de coalitie met dit verhaal naar de burgers toe wil, valt zeer te betwijfelen. Het kabinet heeft mogelijkheden genoeg om eventuele koopkrachttegenvallers voor bepaalde groepen weer te repareren. Zoals het verlagen van de energierekening.
De oppositie was graag al deze week, dus nog voor de Provinciale Statenverkiezingen, met het kabinet in debat gegaan over het klimaatakkoord, maar de coalitie voelt er niks voor.
Lees ook:
Een ontspannen klimaatdiscussie? Die kan premier Rutte vergeten
Twee planbureaus melden vandaag of het klimaatakkoord volstaat om de Nederlandse CO2-uitstoot te halveren. Een pikant moment. Met de verkiezingen in zicht, staat de oppositie op scherp.
NU 13.03.2019 De verhoging van de energiebelasting voor huishoudens die dit kabinet doorvoert, wordt vanaf 2020 weer teruggedraaid. Daarnaast wordt er een vorm van CO2-heffing voor bedrijven uitgewerkt. Die moet in april klaar zijn.
Dat hebben premier Mark Rutte en minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) woensdagmiddag laten weten in een reactie op de doorrekeningen van de klimaatplannen door het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
Daaruit blijkt dat met het pakket aan maatregelen het doel van een CO2-reductie van 49 procent waarschijnlijk niet gehaald zal worden, het aandeel van de sector industrie achterblijft en huishoudens met een laag inkomen er het meest op achteruit gaan.
Daarom neemt het kabinet nu aanvullende maatregelen. Te beginnen met de energienota, die rust te veel op de schouders van de burgers, vindt Rutte. “We willen de belasting voor huishoudens verlagen en die voor bedrijven verhogen”, aldus de premier.
Opslag op energierekening wordt anders verdeeld
De opslag op de energierekening wordt anders verdeeld onder burgers en bedrijven. Uit die opslag worden subsidies betaald voor de opwekking van duurzame energie.
Nu is die belasting gelijk verdeeld, terwijl bedrijven veel meer energie verbruiken. De verhouding wordt daarom een derde voor huishoudens en twee derde voor bedrijven.
Rutte ontkent overigens niet dat de aangekondigde maatregelen te maken hebben met de Provinciale Statenverkiezingen op 20 maart. “De verkiezingen spelen een rol”, aldus de premier.
Eigen methode van industrie levert te weinig CO2-besparing op
Wiebes en Rutte moesten ook concluderen dat het boete-bonussysteem waarmee de industrie zelf op de proppen kwam, te weinig oplevert om het klimaatdoel te halen. “De CO2-tonnen worden niet gehaald”, aldus Wiebes.
Het PBL maakte eerder op woensdag gehakt van het boete-bonussysteem waarbij bedrijven zelf plannen mogen aandragen voor hoe zij CO2 willen besparen. Het is te vaag en te vrijblijvend, concludeerde het planbureau.
Wiebes herhaalde wat hij tot dusver altijd over een CO2-heffing heeft gezegd: bedrijven moeten het kunnen betalen en niet besluiten hun heil buiten Nederland te zoeken vanwege de lastenverzwaring.
De opbrengsten van die heffing worden gebruikt om de industrie te vergroenen.
Minder subsidie voor elektrische auto’s
Het kabinet kijkt verder naar de vergroening van het wagenpark. In de plannen van het ontwerpklimaatakkoord worden flinke subsidies uitgedeeld voor nieuwe elektrische auto’s. In het beste geval kon een autokoper 6.000 euro terugkrijgen van de overheid.
Deze “oversubsidiëring” wil het kabinet nu tegengaan, ook komt er meer aandacht voor tweedehands elektrische voertuigen. Deze maatregelen leveren geld op dat weer teruggesluisd kan worden naar bezitters van benzine- en dieselauto’s die hun belastingen juist zagen stijgen.
Tot slot wordt gekeken naar maatregelen om meer CO2 te besparen in de landbouwsector en worden de mogelijkheden van de opslag van broeikasgassen onder de grond (CCS in jargon) ingeperkt.
Klaver: ‘Onze politieke opponenten komen onze kant op’
Oppositiepartijen GroenLinks en PvdA pleitten al langer voor een verlaging van de energierekening en de invoering van een CO2-taks.
Jesse Klaver (GL) reageert opgetogen, omdat het kabinet en de coalitie zijn plannen nu wel lijken over te nemen. Dat zijn handtekening niet onder de plannen staat, maakt hem niet zo veel uit. “Ik zie dat onze politieke opponenten onze kant opkomen, dat is winst”, aldus Klaver.
D66-fractievoorzitter Rob Jetten, wiens partij wel regeert zegt in een reactie: “Politiek is de kunst van het mogelijke, niet van mooie praatjes. Niet lullen maar poetsen. Vandaag ziet de kiezer waar het om draait: daadkracht.”
GroenLinks-leider Klaver ziet de aangekondigde plannen als een uitgestoken hand van de coalitie. Hij verwacht dat de VVD, het CDA, D66 en de CU na de Provinciale Statenverkiezingen hun meerderheid in de senaat zullen verliezen.
Klaver werpt zich nadrukkelijk op als kandidaat om het klimaatbeleid in de senaat aan een meerderheid te helpen.
NOS 13.03.2019 Het kabinet wil de energielasten voor burgers verlagen en de industrie meer laten betalen voor de klimaatplannen. Dit heeft premier Rutte gezegd in een reactie op de klimaatrapporten van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) die vanmiddag werden gepresenteerd.
De twee bureaus hebben uitgerekend wat de gevolgen zijn van de 600 voorstellen over de Nederlandse bijdrage aan het terugdringen van de opwarming van de aarde. Uit die berekeningen bleek dat de maatregelen niet genoeg zijn om de klimaatdoelen te halen.
Vertrekken
Het kabinet kwam in de reactie op de rapporten direct met aanpassingen. Ze willen kijken naar een CO2-heffing, een belasting voor bedrijven die veel CO2 uitstoten. Rutte spreekt van een “verstandige” heffing. Voorkomen moet worden dat Nederlandse bedrijven naar het buitenland vertrekken.
De opbrengst van de CO2-heffing wordt gebruikt om de industrie te vergroenen, zo staat in een brief van het kabinet (.pdf). Overigens blijkt uit de doorrekeningen dat bedrijven 80 procent van hun extra kosten zullen doorberekenen aan de consument.
De belangrijkste punten van kabinet in het kort:
verlaging van de energiebelasting voor burgers vanaf 2020
“verstandige” CO2-heffing voor bedrijven
einde aan “oversubsidiëring” van nieuwe elektrische auto’s
meer “ondersteuning” van de tweedehandsmarkt elektrische auto’s
landbouw levert een “grotere bijdrage” voor extra geld
geplande verhoging van vaste lasten voor automobilisten gaat niet door
er komt minder CO2-opslag
Broeikasgassen
Het kabinet wil in 2030 49 procent minder CO2-uitstoot dan in 1990. Dat is ongeveer 48,7 megaton aan broeikasgassen. Het PBL berekende dat met de bestaande plannen een afname tussen de 31 en 52 megaton mogelijk is.
De conclusie van dat bureau is dat de klimaatdoelen “waarschijnlijk” niet gehaald worden. Het Centraal Planbureau heeft ook uitgerekend hoeveel de verschillende huishoudens er door deze maatregelen op achteruit kunnen gaan.
Vooral de lagere- en middeninkomens, gepensioneerden en mensen met een uitkering lijken er meer op achteruit te gaan. Ook moeten burgers meer betalen dan het bedrijfsleven. De oppositie in de Tweede Kamer reageerde daar meteen kritisch op.
Rutte: lasten burgers compenseren, lasten bedrijven omhoog
Huishoudens
Rutte erkent dat die verdeling niet goed is en het kabinet zegt dus nu al de plannen aan te passen. “We willen een eerlijke verdeling.” Concreet betekent dit dat huishoudens een derde van de kosten op zich nemen en de bedrijven twee derde van de kosten. Dat was fifty-fifty.
Het kabinet was aanvankelijk van plan om de industrie een boete op te leggen bij te vervuilende activiteiten, de zogenoemde bonus-malusregeling. Nu blijkt dat die maatregel te weinig CO2-reductie oplevert. Eind april komt het kabinet met een uitgewerkt plan.
Milieuorganisaties en vakbond FNV noemen de snelle aanpassingen van de klimaatplannen hoopgevend. In een gezamenlijke reactie zeggen Milieudefensie, Greenpeace, Natuur en Milieu, de Natuur en Milieufederaties en FNV: “Dit is wat het klimaat nodig heeft en waarom 40.000 mensen afgelopen zondag de straat op gingen. We moeten het nu doen met de woorden van Rutte en Wiebes, maar wij zullen het kabinet aan deze woorden houden. Wij staan klaar om afspraken te maken.”
ANP 13.03.2019 Om de klimaatdoelen te halen komt er een ,,verstandige” heffing voor bedrijven op de uitstoot van het schadelijke CO2. Het kabinet wil burgers ontzien bij de energierekening.
Dat maakte premier Mark Rutte bekend. Hij reageerde daarmee op de doorrekening van een reeks klimaatplannen, waaruit blijkt dat vooral de industrie er een forse schep bij moet doen om de uitstoot van CO2 terug te dringen.
De tegemoetkoming aan oppositiepartijen GroenLinks en PvdA, die voor een CO2-heffing pleiten, komt een week voor de provinciale verkiezingen. Daarbij lijkt het kabinet zijn meerderheid in de Eerste Kamer te verliezen en is dan aangewezen op andere partijen
Een afname van broeikasgassen zoals afgesproken in de klimaatdoelen is mogelijk, maar wordt niet gehaald, verwacht het Planbureau voor de Leefomgeving.
NOS 13.03.2019 De maatregelen in het klimaatakkoord zijn waarschijnlijk niet genoeg om de klimaatdoelen te halen. Met de 600 voorstellen lijkt het belangrijkste doel van het akkoord, 49 procent minder uitstoot van broeikasgassen in 2030 ten opzichte van 1990, niet haalbaar. Dat staat in de doorrekening van het klimaatakkoord door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB).
Het PBL stelt dat met de plannen een afname van tussen de 31 en 52 megaton aan broeikasgassen mogelijk is. Het doel, 48,7 megaton minder in 2030 (49 procent minder dan in 1990), valt daar weliswaar binnen, maar wordt waarschijnlijk niet gehaald. “Dat komt vooral door onzekerheden over verdere vormgeving van de afspraken, en over de manier waarop burgers en bedrijven zullen reageren op de voorgestelde beleidsprikkels.”
De belangrijkste punten uit de doorrekening
De maatregelen uit het klimaatakkoord zijn waarschijnlijk niet genoeg om de klimaatdoelen te realiseren
De geschatte kosten van het klimaatakkoord zullen de komende tijd oplopen tot 1,6 à 1,9 miljard euro per jaar in 2030 en vallen daarmee lager uit dan geraamd
Bedrijven moeten meer bijleggen dan huishoudens, die al veel moeten bijleggen onder de huidige plannen. Ondernemingen berekenen naar verwachting 80 procent van de kosten door aan de consument
Lage en middeninkomens zullen zonder compensatie naar verwachting meer meebetalen aan de maatregelen dan de laagste en hoogste inkomens
Er is nog veel onduidelijk over de vormgeving en uitvoerbaarheid van het bonus-malussysteem voor bedrijven
De grootste reductie wordt bereikt in de elektriciteitssector, waar een afname van broeikasgassen van tussen de 18,3 en 21,1 megaton mogelijk is. Het doel was 20,2 megaton. De sector die daarna de grootste reductie heeft is de industrie, maar daar wordt het doel naar verwachting niet gehaald.
Dat betekent dat het kabinet opnieuw zal moeten bekijken hoe de doelen wél kunnen worden bereikt. “Er moeten politieke keuzes gemaakt worden waarmee onzekerheden over het precieze effect van de voorgestelde maatregelen afnemen”, zegt het PBL. Later vanmiddag reageren minister Wiebes en premier Rutte op de doorrekening.
Kosten lager dan geraamd
De geschatte kosten van het klimaatakkoord zullen de komende tijd oplopen tot 1,6 à 1,9 miljard euro per jaar in 2030. Dat is fors lager dan geraamd op basis van het akkoord op hoofdlijnen in 2018. Toen werden de kosten op 3 tot 3,9 miljard euro berekend. Dat komt onder meer door de lagere kosten voor hernieuwbare elektriciteit en in de industrie.
Het CPB heeft ook een schatting gemaakt van een verdeling van de kosten van de doorgerekende maatregelen. Het lijkt erop dat lage en middeninkomens het iets meer zullen voelen in de portemonnee dan de laagste en hoogste inkomens. “Maar of dat daadwerkelijk gaat gebeuren is nog onduidelijk, want het kabinet moet er nog naar kijken en dat zal misschien daarvoor gaan compenseren”, zegt politiek verslaggever Albert Bos.
Effect klimaatplannen voor huishoudens;
Klimaatplannen en huishoudens
Alle klimaat- en energiemaatregelen samen (inclusief klimaatakkoord) *
Alleen klimaatakkoord *
Alle huishoudens
-1,3
-0,4
Laagste inkomens
-1,8
-0,3
Lage inkomens
-1,6
-0,5
Middeninkomens
-1,4
-0,5
Hoge inkomens
-1,1
-0,4
Hoogste inkomens
-0,8
-0,3
Werkenden
-1,1
-0,4
Uitkeringsgerechtigden
-1,7
-0,4
Gepensioneerden
-1,6
-0,5
Tweeverdieners
-1,1
-0,4
Alleenstaanden
-1,5
-0,3
Alleenverdieners
-1,4
-0,5
Met kinderen
-1
-0,3
Zonder kinderen
-1,3
-0,4
*Dit zijn percentages: ze geven het verschil aan in inkomen in 2030 ten opzichte van 2018
Daarnaast gaan bedrijven volgens Bos meer merken van het klimaatakkoord dan gedacht. Ze moeten meer bijleggen dan huishoudens. Dat komt ook omdat huishoudens straks al meer moeten gaan betalen voor alle klimaatplannen die al gepland zijn vóór het klimaatakkoord.
Wel verwacht het CPB dat bedrijven een groot deel van de eventuele extra kosten die ze straks maken zullen doorberekenen in hun prijzen. Naar verwachting zal 80 procent van de kosten worden doorberekend aan de consument.
Slechts 128 van de 600 maatregelen die in het klimaatakkoord staan zijn door het CPB doorgerekend. Bijvoorbeeld omdat veel plannen uiteindelijk weinig geld zullen kosten of opleveren, en dus niet meegenomen hoeven te worden in de berekeningen. En sommige maatregelen kan de overheid niet alleen afdwingen. Ook die heeft het CPB niet meegenomen.
Bonus-malusregeling
Verder is een deel van de voorstellen nog te vaag om door te rekenen. Dat geldt bijvoorbeeld voor het veelbesproken bonus-malussysteem voor bedrijven. Dat systeem is in het klimaatakkoord terechtgekomen, nadat een eerder voorstel om een CO2-heffing in te voeren tijdens de onderhandelingen was gesneuveld.
Volgens het CPB is er nog te veel onduidelijk over de vormgeving en de uitvoerbaarheid van het bonus-malussysteem, en over de omstandigheden wanneer de heffing van kracht wordt, om er nu een berekening van te kunnen maken.
Het PBL deed dat wel. Volgens het planbureau is niet duidelijk hoe bedrijven zullen reageren op deze regeling, waarmee goed gedrag wordt beloond en slecht gedrag bestraft. “Zien zij het vooral als kans of als bedreiging?”, vraagt het PBL zich af. Ook bij de industrie zelf zijn er grote onzekerheden over de regeling.
Juist over de bijdrage van de industrie ontstond de afgelopen weken veel discussie. Volgens milieuorganisaties komen de kosten te veel op schouders van huishoudens te liggen en worden bedrijven te veel ontzien. Gisteren werd bekend dat het kabinet neigt naar een CO2-taks voor bedrijven.
Wat is het klimaatakkoord?
Nederland heeft zich als doel gesteld om in 2030 49 procent minder broeikasgassen uit te stoten dan in 1990, om het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015 te kunnen naleven. Daarin werd door 195 landen, waaronder Nederland, afgesproken dat de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden moet komen en dat er een einde moet komen aan de stijging van de uitstoot van broeikasgassen. Nu loopt Nederland nog achter ten opzichte van andere landen. Met dit voorstel wil Nederland die achterstand inhalen.
Om dat doel te bereiken, hebben overheden, bedrijven en maatschappelijke partijen de afgelopen tijd rond de tafel gezeten om afspraken te maken.
Die onderhandelingen waren opgedeeld in vijf verschillende sectoren (van mobiliteit tot industrie), de zogenoemde klimaattafels. In december presenteerden de partijen een akkoord met 600 voorstellen. Die zijn nu doorgerekend. Op basis van deze doorrekeningen kan de politiek beslissingen nemen.
Het akkoord is niet hetzelfde als de Klimaatwet, waarmee de Tweede Kamer vastlegde dat Nederland in 2050 nagenoeg klimaatneutraal moet zijn.
NU 13.03.2019 De voorstellen uit het ontwerpklimaatakkoord leveren een besparing van 31 tot 52 megaton CO2 in 2030 op. Dat valt nog binnen het gestelde kabinetsdoel van 48,7 megaton minder CO2, al wordt dat waarschijnlijk niet gehaald. Vooral de industrie levert te weinig besparingen.
“Er is nog veel werk aan de winkel”, concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in de woensdag gepubliceerde doorrekeningen van de klimaatplannen.
De megatonnen moeten leiden tot 49 procent minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 om de opwarming van de aarde tegen te gaan.
Het PBL vermoedt dat het doel niet wordt gehaald vanwege “onzekerheden over verdere vormgeving van de afspraken”. Ook speelt mee hoe burgers en bedrijven op de 128 voorgestelde maatregelen reageren.
Het doel wordt alleen gehaald als alle puzzelstukjes op de juiste wijze in elkaar vallen. Kortom: burgers en bedrijven moeten in alle gevallen positief reageren op de klimaatmaatregelen, aldus het PBL.
Een volledige kabinetsreactie op de doorrekeningen volgt eind april 2019.
In het kort:
Klimaatdoel van 49 procent minder CO2 in 2030 wordt waarschijnlijk niet gehaald
Vooral industrie blijft achter bij besparen megatonnen broeikasgassen
Kosten vallen in 2030 lager uit dan eerder geraamd
Laagste inkomens worden het hardst geraakt
Industrie levert te weinig besparing
Iedere overlegtafel kreeg een eigen opdracht mee om uiteindelijk een afgesproken aantal megaton CO2 te besparen in 2030. De tafels zijn opgedeeld in de sectoren industrie, woningen, mobiliteit, landbouw en elektriciteit en moeten gezamenlijk de 48,7 megaton CO2 besparen. Dat aantal staat gelijk aan de 49 procent reductie in 2030.
Het PBL concludeert nu dat de industrie (opgave: 14,3 megaton CO2) in het gunstigste geval uitkomt op een besparing van 13,9 megaton CO2. De huidige methode om bedrijven tot besparen te zetten is te onzeker, schrijft het PBL.
De industrie stelde zelf voor om met een bonus- en boetesysteem te werken. Bedrijven moeten plannen voor hoe zij het klimaatdoel willen halen indienen. Lukt dat niet of werken zij niet mee, dan krijgen ze een boete. Lukt het wel, dan maken ze aanspraak op subsidie.
Het PBL vraagt zich af of dat bedrijven zal aanzetten tot investeringen in minder uitstoot. Zo voorzien de rekenmeesters problemen met de juridische afdwingbaarheid en zijn er twijfels over de kosten en investeringen in projecten waarvan onduidelijk is hoeveel CO2-besparing ze opleveren.
Het CPB heeft de effecten van een boetesysteem niet doorgerekend omdat de uitwerking en uitvoering te onzeker zijn.
Milieuclubs en linkse partijen vragen om een CO2-heffing
Het bonus- en boetesysteem kreeg vanaf het begin al veel kritiek. Het was voor enkele milieuorganisaties en de FNV reden om uit het klimaatoverleg te stappen, zij willen een directe manier van CO2-beprijzing door middel van een heffing.
De organisaties noemen een CO2-heffing nu “onvermijdelijk”.
Ook partijen in de Tweede Kamer, zoals GroenLinks en de PvdA, vragen om zo’n CO2-heffing.
Op verzoek van deze partijen wordt zo’n maatregel door het PBL alsnog doorgerekend, maar de uitkomst kon niet meer worden meegenomen met de woensdag gepubliceerde cijfers.
Vlnr: Laura van Geest (Centraal Planbureau), Pieter Boot, Hans Mommaas (beiden Planbureau voor de Leefomgeving) en Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat (ANP).
Maatregelen treffen laagste inkomens het hardst
Het Centraal Planbureau (CPB), dat keek naar de koopkrachteffecten van de klimaatmaatregelen, berekende dat alle huishoudens er in 2030 gemiddeld 1,3 procent op achteruitgaan. In dit geval is al het eerdere klimaat- en energiebeleid van het kabinet meegenomen.
De laagste inkomens gaan er in het totale plaatje het meest op achteruit (-1,8 procent), de hoogste inkomens met -0,8 procent het minst.
Ook met alleen de maatregelen uit het ontwerpklimaatakkoord gaan de lage- en middeninkomens er het meest op achteruit.
Hier moet worden benadrukt dat het gaat om koopkrachtcijfers in 2030 als het kabinet verder geen actie onderneemt. De politiek heeft jaarlijks de kans het beleid aan te passen om koopverschillen weg te werken.
Als er wordt gekeken naar het totale kostenplaatje van 5,2 miljard euro in 2030, blijkt dat gezinnen een groter deel moeten ophoesten (3 miljard) dan bedrijven (2 miljard). Het overige deel valt in het buitenland.
Kosten vallen lager uit dan eerder berekend
De kosten vallen lager uit dan waar eerder rekening mee werd gehouden. De zogenoemde nationale kosten bedragen in 2030 tussen de 1,6 en 1,9 miljard euro. In december raamde het PBL nog op 3 tot 4 miljard euro.
De nationale kosten zeggen iets over de kosten voor de Nederlandse samenleving als geheel, ongeacht wie de rekening krijgt. Belastingen en subsidies tellen hierin niet mee, omdat dit wordt gezien als waardeoverdracht tussen verschillende partijen binnen de samenleving.
Politiek is nu aan zet
Nu duidelijk is hoeveel CO2-besparing welke maatregel oplevert en wat de kosten daarvan zijn, is de politiek aan zet. De Tweede Kamer en het kabinet zullen moeten kiezen welke maatregelen zij willen invoeren om het doel van 49 procent minder broeikasgassen te halen.
In het proces is door politici steeds gezegd dat de energietransitie haalbaar en betaalbaar moet zijn en dat de grootste vervuiler moet betalen, maar dat tegelijkertijd de maatregelen de concurrentiepositie van bedrijven niet mogen schaden. Dat zijn bij uitstek politieke vragen waar verschillend over wordt gedacht in Den Haag.
BB 13.03.2019 De klimaatplannen die het kabinet heeft laten doorrekenen, zorgen in 2030 voor een vermindering van de uitstoot van CO2 tussen de 43 en 51 procent ten opzichte van 1990. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), dat de voorstellen heeft geanalyseerd, maakt daaruit op dat het doel van 49 procent waarschijnlijk niet wordt gehaald.
Grote stappen
Het PBL denkt dat met het concept-klimaatakkoord wel ‘grote stappen’ kunnen worden gezet. ‘Maar er is nog veel werk aan de winkel.’ Alleen in het gunstigste scenario wordt de doelstelling gehaald, maar als alles tegenzit bij lange na niet. Het planbureau wijst op onzekerheden over het precieze effect van de voorgestelde maatregelen.
Om die weg te nemen moeten politieke keuzes worden gemaakt. Daarnaast wijst het PBL erop dat nog moeilijk valt te voorspellen hoe burgers en bedrijven op de veranderingen zullen reageren. Bijvoorbeeld naar de snelheid waarmee mensen overstappen op elektrische auto’s blijft het toch gissen.
Industrie
Vooral in de industrie ziet het PBL een groot risico dat de doelstelling niet wordt gehaald. Het planbureau wijst op grote onzekerheden die kleven aan de regeling die bedrijven moet verleiden tot verduurzaming.
Ook het Centraal Planbureau, dat de klimaatmaatregelen eveneens heeft doorgerekend, vindt dat voorstel te onduidelijk en onvoldoende uitgewerkt. Of een alternatief plan van de linkse oppositie voor een CO2-heffing beter werkt, is nog onduidelijk. Een doorrekening daarvan volgt medio april.
Goedkoper
De kosten van de voorstellen tellen volgens het PBL op tot op 1,6 tot 1,9 miljard euro per jaar in 2030. Dat is aanzienlijk minder dan vorig jaar naar voren kwam uit een eerste analyse van de hoofdlijnen van het klimaatakkoord. De maatregelen in het akkoord zullen er volgens het CPB toe leiden dat lagere middeninkomens er meer op achteruit gaan dan hogere.
De maatregelen zorgen in doorsnee voor een achteruitgang van 0,4 procent in 2030. Lagere middeninkomens gaan er 0,5 procent op achteruit, de hoogste en allerlaagste inkomens 0,3 procent.
Inkomensachteruitgang
Het totale klimaat- en energiebeleid tot 2030 leidt volgens het planbureau tot 2030 tot een inkomensachteruitgang van gemiddeld 1,3 procent. Voor lagere inkomens is het negatieve effect 1,8 procent en voor hogere 0,8 procent.
Dat komt grotendeels door het al in gang gezette klimaat en energiebeleid, zegt het CPB. Ook in de periode tot 2021 leveren lagere inkomens meer in dan hogere, staat in de doorrekening.
Niet blij
Oppositiepartijen in de Tweede Kamer zijn niet blij met de verwachte gevolgen van het concept-Klimaatakkoord van de twee planbureaus CPB en PBL. Volgens de SP vergroten deze klimaatplannen de onrechtvaardigheid nog verder. Lage- en middeninkomens, gepensioneerden, uitkeringsgerechtigden gaan er nog harder op achteruit terwijl ze juist minder vervuilen dan anderen, stellen de socialisten.
CO2-heffing Niet groen, niet eerlijk, luidt de klacht van de PvdA. Volgens leider Lodewijk Asscher gaan huishoudens het meest betalen en de grote vervuilers het minst. ‘Een CO2-heffing is nodig zodat vervuilers meer gaan betalen en huishoudens minder. Nederland verdient een kabinet dat opwarming tegengaat en vervuilers laat betalen.’
Subsidies en boetes
GroenLinks benadrukt dat er door een planbureau vraagtekens zijn geplaatst bij de manier waarop het kabinet bedrijven hun CO2-uitstoot wil laten terugdringen. De regering denkt aan een systeem van subsidies en boetes, maar de vraag is of dat allemaal uitvoerbaar is. Bedrijven lijken relatief makkelijk onder eventuele straffen uit te kunnen komen.
Dikke onvoldoende
Een eerlijke CO2-heffing en een effectief boetesysteem om de uitstoot terug te brengen, zijn onvermijdelijk, zegt de milieubeweging, met daarin onder meer Milieudefensie, Greenpeace en Natuur & Milieu, in een reactie. ‘De doorrekening van het PBL geeft het ontwerp-klimaatakkoord een dikke onvoldoende’, stellen de organisaties, waar ook de FNV zich bij aansloot. ‘De boodschap aan het kabinet is duidelijk: met halve maatregelen halen we de klimaatdoelen niet.
Het is nu onvermijdelijk om met onze oplossingen aan de slag te gaan. De samenleving is klaar voor een goed klimaatbeleid, dat bovendien groene banen oplevert. Dat lieten de 40.000 mensen op de Klimaatmars wel zien. Genoeg getreuzeld, het klimaat wacht niet.
Klimaattafels
Het Klimaatakkoord is het resultaat van het overleg dat ondernemingen, milieuorganisaties, vakbonden, werkgeversorganisaties en overheidsinstanties in 2018 hielden aan de zogenaamde Klimaattafels. Aan deze tafels werd gediscussieerd over elektriciteit, industrie, mobiliteit, landbouw en gebouwde omgeving.
Dat resulteerde in zeshonderd voorstellen met wat er in Nederland mogelijk is om de uitstoot van het broeikasgas CO2 te verminderen tot bijna de helft (49 procent) in 2030 ten opzichte van 1990. Het kabinet komt eind april met een officiële reactie op de bevindingen van PBL en CPB. (Red./ANP)
AD 13.03.2019 De ruim zeshonderd maatregelen uit het voorlopige Klimaatakkoord schieten waarschijnlijk tekort om de kabinetsdoelstelling van 49 procent CO2-reductie in 2030 te halen. Volgens het CPB Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) is er ‘werk aan de winkel’ en moeten er ‘politieke keuzes’ worden gemaakt.
De plannen uit het voorlopige Klimaatakkoord zorgen er volgens het PBL voor dat de uitstoot van broeikasgassen met 31 tot 52 megaton CO2 wordt teruggebracht, terwijl 48,7 megaton nodig is. Het planbureau spreekt van ‘grote stappen in de energietransitie’, maar de opgave van 49 procent reductie wordt ‘waarschijnlijk niet gehaald’. ,,Als je zes keer met een dobbelsteen gooit, kan je zes keer zes gooien, maar die kans is niet zo groot’’, aldus PBL-directeur Hans Mommaas.
Het instituut stelt dat er ‘politieke keuzes’ nodig zijn om meer zekerheid te krijgen over de effectiviteit van de te nemen maatregelen. Dat kan betekenen dat er mogelijk meer of andere maatregelen genomen moeten worden, of dat de maatregelen zelf aangescherpt moeten worden.
Later vandaag reageren verantwoordelijk minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) en premier Mark Rutte op de doorrekening.
Industrie
Vooral de plannen voor de industrie zijn volgens het PBL onzeker. Deze bedrijven werden geacht de uitstoot met 14,3 megaton terug te dringen, maar de plannen die zijn gemaakt leiden tot een CO2-reductie van slechts 6,0 tot hooguit 13,9 megaton.
Het PBL zet vraagtekens bij de effectiviteit van de voorgestelde bonus-malusregeling voor grote uitstoters: die houdt in dat bedrijven zelf met plannen moeten komen om de CO2-reductie terug te brengen. Doen zij dat niet, dan volgt een boete. Volgens het PBL zorgt zo’n regeling voor veel onzekerheid en hangt erg veel af van de vormgeving van de plannen en de reactie daarop van bedrijven.
De afgelopen tijd bleek al dat ook de regeringspartijen weinig vertrouwen hadden in de effectiviteit van een boetesysteem. In plaats daarvan wordt gedacht te komen met een CO2-belasting voor bedrijven. De linkse oppositiepartijen dringen daar al langer op aan.
Lage inkomens geraakt
Nederlanders met een laag inkomen of een middeninkomen zijn relatief het duurst uit door de maatregelen uit het voorlopige Klimaatakkoord, zo rekent het CPB voor. De (lagere) middeninkomens gaan er zo’n 0,5 procent op achteruit door de voorgestelde maatregelen van de klimaattafels, bij de hoogste en laagste inkomens is het een teruggang van 0,3 procent.
De verhoging van de motorrijtuigenbelasting en de introductie van een ‘innovatietoeslag’ op het bezit van een auto slaat het hardst neer bij de (lagere) middeninkomens. Dat zijn mensen die een benzine- of dieselauto rijden en voorlopig geen geld hebben om een elektrische auto aan te schaffen.
Het totale klimaat- en energiebeleid – dat bestaat uit het al ingezette beleid én de maatregelen uit het voorlopige Klimaatakkoord – raakt vooral de laagste inkomens, stelt het CPB. De achteruitgang voor de laagste inkomensgroep bedraagt 1,8 procent, terwijl mensen met de hoogste inkomens er gemiddeld 0,8 procent op achteruit gaan tussen 2018 en 2030.
Gemiddeld gaan huishoudens er in 2030 zo’n 1,5 procent op achteruit door het totale klimaat- en energiebeleid. Daarin is meegenomen dat bedrijven zo’n 80 procent van hun lastenverzwaringen zullen doorberekenen aan de consument. Daarbij is ook meegeteld dat mensen minder geld kwijt zijn aan bijvoorbeeld benzine als ze in een elektrische auto gaan rijden.
Kritiek
De oppositie is niet te spreken over de verwachte gevolgen. Volgens de SP vergroten deze klimaatplannen de onrechtvaardigheid nog verder. Partijleider Lilian Marijnissen benadrukt dat dat draagvlak in de weg staat. ‘Klimaatbeleid zal rechtvaardig zijn of niet zijn.’
Ook PvdA-leider Lodewijk Asscher hekelt de verdeling van de kosten. ,,Huishoudens betalen met dit kabinet het meest en de grote vervuilers het minst. Dat is niet eerlijk en niet groen.’’
De voltallige oppositie wilde morgen een debat met verantwoordelijk minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat), maar de coalitie voelt daar niets voor en blokkeerde het verzoek vanmiddag in de Kamer. Volgens D66-Kamerlid Matthijs Sienot zou een debat morgen te snel komen, en zouden Kamerleden zo snel niet in staat zijn de doorrekeningen goed te bestuderen. CDA, VVD en de ChristenUnie sloten zich bij deze redenering aan.
Laura van Geest (Centraal Planbureau), minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat (VVD), Ed Nijpels (voorzitter van het Klimaatberaad) en Hans Hommaas (Planbureau voor de Leefomgeving) tijdens de presentatie van het ontwerp-Klimaatakkoord. Ⓒ Hollandse Hoogte
Telegraaf 13.03.2019 Politieke kopstukken buitelden over elkaar heen met reacties op de doorrekening van het klimaatakkoord, een uur later was het opnieuw raak door de plotselinge ommezwaai van het kabinet. Standpunten moesten soms 360 graden worden gedraaid, anderen blijven sceptisch.
„Trucjes van politici in paniek”, foetert PVV-leider Geert Wilders na de persconferentie van premier Rutte en minister Wiebes (Klimaat). „Ze zitten politiek in de problemen en opeens wil het kabinet een week voor de verkiezingen de energierekening wat compenseren en een CO2-heffing invoeren. Maar in april vertellen ze pas hoe ze het gaan doen. Ik geloof ze niet.”
PvdA-leider Lodewijk Asscher zei na de doorrekening dat een CO2-heffing voor bedrijven „onvermijdelijk” is geworden. Een half uur later, na de aankondiging van het kabinet over de komst van zo’n taks, zei hij: „Hèhè dit is wat wij al zeiden. Beter laat dan nooit.” SP-leider Lilian Marijnissen blijft sceptisch: „Mark Rutte. Een week voor de verkiezingen een belofte. Eerst zien, dan geloven.”
Wegpoetsen
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff kan een week voor de verkiezingen juist opgelucht adem halen. Hij ziet dat het kabinet „op de belangrijkste punten een aantal zorgen heeft kunnen wegnemen.” Vooral de autoplannen en de energierekening waren een nachtmerrie voor zijn achterban. De liberaal zegt nog meer uit het klimaatakkoord ’weggepoetst’ te willen krijgen. Wat precies wil Dijkhoff niet zeggen.
Jesse Klaver van GroenLinks moest een nieuwe draai geven aan zijn geplande tirade. Als enige partijleider plande belegde hij een persconferentie. Het beschuldigende vingertje ging nu maar uit naar het door de rechter opgelegde klimaatdoel voor 2020, waar het klimaatakkoord nou weer net niet over gaat. Verder kraaide Klaver victorie en claimde de jonge voorman de aankondiging van een CO2-heffing voor de industrie als zijn succes: „Een enorme winst voor GroenLinks.”
Automobilist
Ook voor Thierry Baudet waren de druiven zuur. Hij plukte de vruchten van de onduidelijke klimaatkeuzes van VVD en CDA. De leider van Forum voor Democratie wilde gisteren alleen in Nieuwsuur reageren op de ommezwaai van het kabinet.
CDA-leider Buma zwaait nu met de buit: „De energierekening was voor ons onverantwoord hoog geworden en gaat nu omlaag. Ook voor automobilisten blijft het betaalbaar.”
AD 13.03.2019 Directeuren Laura van Geest en Hans Mommaas maken zich vandaag geen illusies: natúúrlijk zullen politici aan de haal gaan met hun doorrekening van de voorgestelde klimaatmaatregelen. En dat is helemaal niet erg, zolang de cijfers maar goed worden begrepen.
De gemiddelde Nederlander weet amper wat hem overkomt vandaag, zó groot is de bak cijfers die het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) vandaag over ons uitstorten. De doorrekening van zeshonderd maatregelen uit het ontwerp-klimaatakkoord levert dikke pakken papier op.
Maar wie denkt daarin te kunnen ontwaren of het al tijd is geworden die gasketel de deur uit te doen, komt bedrogen uit, benadrukt PBL-directeur Hans Mommaas. ,,Onze doorrekening is in eerste instantie bedoeld voor beleidsmakers”, benadrukt hij.
Ook mensen die willen weten wat die hele energietransitie nou precies betekent voor hun portemonnee worden na vandaag nog niet veel wijzer. ,,We zullen wel laten zien hoe specifieke maatregelen bijvoorbeeld uitpakken voor hoge en lage inkomens, maar de gewone burger zal zich daar niet in herkennen”, stelt directeur Laura van Geest van het CPB. ,,Daarvoor zijn deze cijfers minder geschikt.”
Wat moeten we dan wel aan met deze rekenexercitie? Daarover zijn beiden het eens: feiten aanleveren voor het publieke en politieke debat over de klimaatmaatregelen. Van Geest: ,,Dat doen we naar beste eer en geweten.”
Het PBL heeft berekend hoeveel CO2-besparing een maatregel oplevert en hoe groot de investering is. Ook schetst het instituut de onzekerheden. Mommaas: ,,Er is nu eenmaal veel onzeker in de wereld, zoals bijvoorbeeld de olieprijs. Bovendien zijn niet alle maatregelen die aan de klimaattafels zijn bedacht even adequaat uitgewerkt.”
Het CPB heeft op zijn beurt uitgerekend hoe groot de kosten voor de overheid zijn, en welk deel van de lasten bij burgers en bedrijven neerkomt. Van Geest: ,,Sommige mensen zullen het totaal heel duur vinden, anderen juist niet.
Maar dat oordeel is niet aan ons. Politici moeten uiteindelijk beslissen, wij niet”, benadrukt de CPB-directeur. Plagerig: ,,Ik denk dat zij dat zelf ook heel goed weten.”
Juist politici nemen de planbureaus de laatste tijd regelmatig de maat. Hun modellen en werkwijze worden openlijk ter discussie gesteld. Volgens Van Geest is dergelijke kritiek van alle tijden en moeten planbureaus daar niet van schrikken, ‘ook al is het niet de leukste dag in ons leven’.
Foutje kabinet
Vooral het PBL kreeg er recentelijk van langs. CDA-leider Sybrand Buma haalde uit naar het planbureau toen bleek dat de energierekening hoger uitviel dan verwacht. ,,Met dit soort modellen kunnen wij niet werken.
De cijfers moeten beter op orde zijn”, zei hij. Achteraf bleek dat de fout bij het kabinet lag. Mommaas wil er niet te veel woorden aan vuil maken. ,,De minister-president is heel duidelijk geweest en heeft erkend dat ons niets te verwijten valt.”
Tegelijkertijd oordeelde GroenLinks-leider Jesse Klaver dat het PBL te ‘vaag’ is en meer richting moet geven, sturender moet zijn. Als wetenschapper verzet Mommaas zich tegen die oproep: ,,Wij leveren cijfers, feiten, analyse. Daarna is het aan de politiek. Díe moet richting geven.”
En ja, dan kan het ook gebeuren dat politici als Thierry Baudet (FvD) zelf aan het rekenen slaan en concluderen dat de kosten van de klimaataanpak 1000 miljard euro gaan bedragen. Of die optelsom klopt of niet, laten de planbureaus over aan Baudets politieke uitdagers. Mommaas: ,,Wij maken zo’n som in elk geval niet. Wij reiken de cijfers aan en het is verder aan politici wat zij daarmee doen.”
AD 13.03.2019 De oppositiepartijen in de Kamer zijn niet te spreken over de verwachte gevolgen van het concept-klimaatpakket. Vooral de lage- en middeninkomens betalen de rekening, terwijl de grote vervuilende bedrijven het minst bijdragen. Niet eerlijk en niet groen, oordelen de partijen.
Volgens de SP vergroten deze klimaatplannen de onrechtvaardigheid nog verder. Lage- en middeninkomens, gepensioneerden, uitkeringsgerechtigden gaan er nog harder op achteruit terwijl ze juist minder vervuilen dan anderen, stellen de socialisten. Partijleider Lilian Marijnissen benadrukt dat dat draagvlak in de weg staat. ‘Klimaatbeleid zal rechtvaardig zijn of niet zijn.’
Ook PvdA-leider Lodewijk Asscher hekelt de verdeling van de kosten. ,,Huishoudens betalen met dit kabinet het meest en de grote vervuilers het minst. Dat is niet eerlijk en niet groen. Een CO2-heffing is nodig zodat vervuilers meer gaan betalen en huishoudens minder. Nederland verdient een kabinet dat opwarming tegengaat en vervuilers laat betalen. Ga aan de slag of ga uit de weg.’’
GroenLinks benadrukt dat er door een planbureau vraagtekens zijn geplaatst bij de manier waarop het kabinet bedrijven hun CO2-uitstoot wil laten terugdringen. De regering denkt aan een systeem van subsidies en boetes, maar de vraag is of dat allemaal uitvoerbaar is. Bedrijven lijken relatief makkelijk onder eventuele straffen uit te kunnen komen.
De voltallige oppositie wilde morgen een debat met verantwoordelijk minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat), maar de coalitie voelt daar niets voor en blokkeerde het verzoek vanmiddag in de Kamer.
Volgens D66-Kamerlid Matthijs Sienot zou een debat morgen te snel komen, en zouden Kamerleden zo snel niet in staat zijn de doorrekeningen goed te bestuderen. CDA, VVD en de ChristenUnie sloten zich bij deze redenering aan.
Ongelooflijk laf, aldus Reactie Geert Wilders op coalitie, die niet wil praten over klimaatdoorrekeningen
De oppositie toonde weinig begrip voor het argument van de coalitie. ‘Erg moedig is dat niet een week voor de verkiezingen..’, zegt GroenLinks-Kamerlid Bart Snels op Twitter. Klaver stipte aan dat D66-voorman Rob Jetten samen met hem wel vanavond bij Nieuwsuur aanschuift om over het Klimaatakkoord te praten. GroenLinks geeft om 16.00 uur tijdens een persconferentie een uitgebreide reactie op de doorrekeningen.
Geert Wilders vindt het ‘ongelooflijk laf’dat de coalitiepartijen een debat over de klimaatvoorstellen morgen blokkeren. ,,Minister Wiebes en premier Rutte staan de pers wel te woord en vanavond zijn meerdere fractievoorzitters van de coalitie op de televisie, maar ze willen niet met ons praten. Dat snapt helemaal niemand. De doorrekeningen zien er in ieder geval niet goed uit voor de burger, misschien willen ze daarom niet debatteren.”
Volgens SP-leider Marijnissen is het ‘een slechte zaak’ dat de coalitiepartijen en het kabinet geen tekst en uitleg willen geven over de doorrekeningen. ,,Het is onverantwoord dat de coalitiepartijen deze onrechtvaardige plannen boven de markt laten hangen. Maar dit thema, klimaat, komt zeker de komende dagen wel aan de orde bij de verkiezingsdebatten.”
PvdA-voorman Asscher begrijpt de houding van de regeringspartijen wel. ,,Ze hebben maandenlang gezegd te willen wachten op deze cijfers. Nu zijn ze er en ze zijn niet goed. Dus moet die CO2-heffing die wij voorstaan er nu komen. Anders gaan ze de klimaatdoelen niet halen en dan is het einde kabinet.”
NU 12.03.2019 Woensdagmiddag 13.03.2019 worden de doorrekeningen van de klimaatplannen gepubliceerd. Worden de CO2-doelen gehaald? Wat gaat het kosten? Wie krijgt de rekening? Een stortvloed aan cijfers en tabellen moet duidelijkheid bieden aan de kiezers, want het klimaat is hot in aanloop naar de Provinciale Verkiezingen.
Het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) geven woensdagmiddag om 13.15 uur in twee lijvige rapporten antwoorden op de drie genoemde vragen.
Deze drie centrale vragen hebben allemaal betrekking op dat ene doel in 2030: 49 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990.
Een jaar lang mocht zo’n beetje elke belangengroep, van Shell tot Greenpeace, die iets met klimaat en verduurzaming te maken heeft, aanschuiven aan een van de vijf overlegtafels.
Klimaatscepsis kwam langzaam op gang
De gesprekken begonnen in betrekkelijke rust, maar toen het einde eenmaal in zicht kwam en er hardop over een klimaatakkoord werd gesproken, begonnen partijen zich te roeren. Waarom wordt de politiek niet betrokken? En waarom zitten de burgers niet aan tafel?
CDA-leider Sybrand Buma gaf in de zomer al een waarschuwingsschot, hij waarschuwde voor een “Pim Fortuyn-revolte”. VVD-lijsttrekker Klaas Dijkhoff trok een half jaar later aan de bel en noemde voorstanders van een stevig klimaatbeleid “drammers”.
Aan de andere kant vindt GroenLinks-leider Jesse Klaver dat Dijkhoff met zijn scepsis onnodig de angst voedt.
Kortom: de klimaatdiscussie was opeens in volle gang. Met de verkiezingen voor de leden van de Provinciale Staten op 20 maart, die twee maanden later de Eerste Kamer kiezen, moet er meer duidelijkheid komen. Vooral oppositiepartijen drongen erop aan.
Oppositie drong aan op publicatie klimaatcijfers voor verkiezingen
Het CPB en het PBL waren al een tijdje bezig met doorrekeningen van de honderden klimaatplannen om de haalbaarheid en betaalbaarheid vast te stellen. Maar de publicaties van de uitkomsten stonden oorspronkelijk na de verkiezingen gepland.
Dat is niet eerlijk, vindt de oppositie, want zo wordt klimaat als verkiezingsthema een stuk ingewikkelder. De planbureaus konden uiteindelijk melden dat de doorrekeningen een week voor de verkiezingen klaar zijn.
De meest klimaatkritische partijen PVV en Forum voor Democratie (FVD) zullen de berekeningen weer gebruiken om hun pleidooi te onderbouwen. Deze partijen vinden dat de maatregelen veel te veel geld gaan kosten. Vooral gezien het geringe effect van de Nederlandse CO2-besparing op de mondiale uitstoot.
“Als de mens al verantwoordelijk is voor de klimaatverandering, is het irrationeel om 1.000 miljard euro uit te geven aan de energietransitie”, zei FVD-leider Thierry Baudet tijdens het RTL-verkiezingsdebat. Baudet schermt al maanden met dat bedrag als het over de klimaatkosten gaat.
Volgens minister Eric Wiebes (Klimaat) kloppen de berekeningen van FVD niet. “Baudet telt investeringen, kosten, subsidies en belastingen bij elkaar op. Dan krijg je dubbeltellingen”, zei Wiebes eind vorig jaar tijdens een debat in de Kamer.
De Volkskrantrekende onlangs de bewering van Baudet na en concludeerde eveneens dat de FVD-leider de kosten te hoog inschat.
Zijn cijfers van PBL nog wel te vertrouwen?
Over cijfers gesproken; er was de afgelopen weken nogal wat te doen over de betrouwbaarheid van de cijfers van het PBL.
Volgens het kabinet zou de energierekening dit jaar ruim 100 euro hoger zou uitvallen, en zei zich te baseren op cijfers van het Planbureau, maar dat bleek niet te kloppen. Huishoudens moeten eerder rekening houden met 330 euro meer.
Wat ging hier fout? De simpele uitleg was dat de cijfers van het PBL kwamen uit de Nationale Energieverkenning (NEV) van 2017, een rapport dat jaarlijks wordt wordt gepubliceerd over de stand van zaken van de Nederlandse energiehuishouding.
Althans, bijna elk jaar, want voor 2018 verscheen er geen NEV. Het kabinet heeft vervolgens op eigen houtje de cijfers uit 2017 gebruikt om een inschatting te maken voor de energierekening van 2019.
Omdat de marktprijzen van gas en stroom in de tussentijd flink waren gestegen, kwam er een lager bedrag voor de energienota uit de koker op basis van de PBL-cijfers.
Het kabinet had naar eigen zeggen “minder stellig” moeten zijn, het PBL trof geen blaam. Maar het kwaad was al geschied, want het Planbureau heeft een cruciale taak in de doorrekeningen van de klimaatmaatregelen.
De Kamer van links tot rechts wilde weten of het PBL die taak wel aankan. Ook hier worden immers de cijfers uit 2017 gebruikt.
Het planbureau zag zich genoodzaakt met een reactie te komen. Voor de langere termijn, de effecten van het ontwerpklimaatakkoord in 2030, kan er volgens het PBL worden gewerkt met ‘oude cijfers’, in dit geval dus gegevens uit 2017. Om dit nu opeens te veranderen, zou “verwarring teweegbrengen en het proces verstoren”.
Het zal niet gaan over CO2-heffing voor bedrijven
Het zal woensdag in ieder geval niet gaan over een CO2-heffing voor bedrijven. Zo’n voorstel zat aanvankelijk niet in de voorstellen van de klimaattafels, maar werd op verzoek van GroenLinks en PvdA alsnog meegenomen.
Omdat dit verzoek pas later werd voorgelegd aan de planbureaus, zijn de berekeningen niet tegelijk klaar met de andere doorrekeningen.
Bovendien bepalen de Tweede Kamer en het kabinet uiteindelijk welke klimaatmaatregelen in het definitieve klimaatakkoord terechtkomen.
Er zullen dus veel vragen worden beantwoord, maar niet die van iedereen.
NOS 12.03.2019 Coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie overwegen serieus om toch een belasting in te voeren voor bedrijven die veel CO2 uitstoten.
Een stap in die richting wordt morgen waarschijnlijk al gezet, in reactie op de doorrekeningen van het voorlopig klimaatakkoord door de planbureaus die ook morgen gepresenteerd zullen worden. Dat bevestigen bronnen in Den Haag, die eraan toevoegen dat ze nog wachten op die doorrekeningen van alle klimaatplannen.
Subsidie elektrische auto
Er zou onder meer uit blijken dat de industrie nog te weinig bijdraagt aan het halen van de klimaatdoelstelling van 49% minder CO2-uitstoot dan in 1990. Tot nu toe vond de coalitie een heffing niet nodig, maar werd gekozen voor een minder vergaande variant.
De coalitie kijkt nog naar de verschillende varianten voor een CO2-taks. Nadat de doorrekeningen van de planbureaus morgen zijn gepresenteerd is er ook extra coalitieoverleg. Daar wordt dan ook gesproken over het aanpassen van de subsidieregeling voor elektrische auto’s in het concept-klimaatakkoord. Het subsidiebedrag voor de aanschaf van zo’n auto, 6000 euro, wordt mogelijk verlaagd.
Eerlijk verdelen
Oppositiepartijen als GroenLinks en PvdA dringen al langer aan op een heffing voor bedrijven met veel emissie, omdat de kosten van het klimaatbeleid daarmee eerlijker verdeeld worden tussen burgers en bedrijven.
Volgens politiek verslaggever Ron Fresen heeft een mogelijk snelle aanpassing van de klimaatplannen ook alles te maken met de Provinciale Statenverkiezingen van volgende week.
“Je slaat als regeringspartijen de oppositie een belangrijk wapen uit handen, namelijk het verwijt dat dit kabinet de bedrijven nu veel te veel zou ontzien en dat gezinnen ervoor opdraaien. GroenLinks en de PvdA willen in die laatste week de regeringspartijen juist daarop aanvallen en eisen dat de kosten van het klimaatbeleid eerlijker worden verdeeld. Het zou ook het draagvlak voor de maatregelen vergroten”, aldus Fresen.
AD 09.03.2019 Als het kabinet zich niet genoeg inzet om de in Parijs afgesproken klimaatdoelen te halen, stapt D66 uit het kabinet. Dat dreigement van de partijtop wordt zondag hoogstwaarschijnlijk overgenomen door de achterban van de sociaal-liberalen.
Alle regeringspartijen, ook al lijken CDA en VVD soms wat schoorvoetend, zeggen ‘Parijs’ te willen halen. Maar D66 zet met de harde woorden wel druk op haar coalitiepartners. Uitdrukkelijk dreigen met een kabinetscrisis is een zwaar middel en valt bij coalitiegenoten meestal niet in goede aarde.
VVD
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff zinspeelde in januari ook al eens op het opblazen van het kabinet wegens het klimaatbeleid. Maar dan om haast de omgekeerde reden: hij stelde dat hij de klimaatplannen niet zou slikken als die de burger te veel zouden kosten. Dat werd hem niet in dank afgenomen. Dijkhoff bond, na een stevige aanvaring met zijn regeringspartners, later weer wat in.
Het partijcongres van D66 beslist zondag of het uitspreekt dat ‘Parijsbestendig’ klimaatbeleid ‘een uiterste voorwaarde moet zijn voor verdere deelname van D66 aan dit kabinet’. De partijtop steunt de stellingname.
Welke partijen willen nog windmolens op land? En mag landbouwgrond gebruikt worden voor zonneparken? De NOS analyseerde 161 verkiezingsprogramma’s op klimaatplannen.
NOS 09.03.2019 Ooit was klimaatverandering een thema waar vooral de groene partijen hun verkiezingsprogramma’s in sterke bewoordingen mee volschreven. Voor de Provinciale Statenverkiezingen is dat anders: zo zegt de SGP Gelderland dat Gelderland voorop moet lopen in de overgang naar duurzame energie en vindt het CDA Limburg dat er “harde en pijnlijke keuzes” gemaakt moeten worden. Bij de VVD Zuid-Holland is “duurzaam doorpakken” zelfs de titel van het verkiezingsprogramma.
De verkiezingsprogramma’s van de partijen die meedoen aan de verkiezingen van 20 maart staan bol van ambities om Nederland duurzamer te maken. Maar ondanks die enorme ambities, zijn maar weinig partijen enthousiast over nieuwe zonne- en windmolenparken op land.
De NOS analyseerde 161 verkiezingsprogramma’s van bijna alle landelijke en regionale partijen die meedoen aan de Provinciale Statenverkiezingen. Een derde van de partijen (55) is tegen nieuwe windparken op land. Een kwart (43) is tegen het aanleggen van zonneparken op landbouwgrond. Voor de meeste andere partijen is er één belangrijke voorwaarde: zonder steun van de omgeving wordt er geen windmolen of zonnepark meer gebouwd.
Ongebreidelde bouw
Het meest helder zijn de PVV en Forum voor Democratie. Zij zien de hele energietransitie niet zitten en ageren in elk programma tegen windmolens en zonneakkers. Denk wil nergens windparken op land, maar spreekt zich niet uit over zonneparken. 50Plus lijkt niet te weten of ze voor of tegen de energietransitie zijn: terwijl de energieparagraaf van 50Plus in Groningen net zo goed van GroenLinks had kunnen zijn, is 50Plus in Zeeland tegen de “ongebreidelde bouw van windmolens” en ziet de partij in Limburg windmolens vooral als een “zwaar gesubsidieerde” vorm van energie.
Daar tegenover staat de Partij voor de Dieren. De partij wil in alle provincies in 2030 klimaatneutraal zijn en schrijft in elk verkiezingsprogramma dat die provincie kampioen duurzame energie in Nederland moet worden. Zolang dieren en natuur er geen hinder van ondervinden, moeten er in alle provincies zonneparken en windmolens bijkomen, vindt de Partij voor de Dieren.
Spagaat
De rest van de partijen zitten bijna allemaal in dezelfde spagaat: ze willen hun provincie in enkele decennia energieneutraal maken (naast de Partij voor de Dieren nog eens in twaalf gevallen zelfs als “koploper” in Nederland), maar willen dat niet doen zonder de steun van de omwonenden van de te bouwen windmolens of zonneparken. Zonder “draagvlak van de omgeving” waarbij de “burger gaat meeprofiteren” gaat er geen windmolen of zonnepark meer gebouwd worden, zo lijkt het.
De partijen zijn daarom vooral voorstander van energiemaatregelen waar weinig mensen last van hebben. Ze zijn voor windparken op zee en benadrukken dat zonnepanelen als eerste geplaatst moeten worden op daken van gebouwen en bij industrieterreinen. En ze pleiten in groten getale voor aardwarmte, waterstof of getijdenenergie als energievorm waarin geïnvesteerd moet worden.
Windparken op land
Het bouwen van windmolens op land ligt veel gevoeliger. Zelfs GroenLinks wil in Gelderland geen windmolens dichtbij woonwijken en in Groningen is de partij alleen voor grote zonneparken als 50 procent toebehoort aan de omwonenden.
Behalve de verkiezingsprogramma’s van de PVV en Forum voor Democratie zijn er nog 31 verkiezingsprogramma’s van middenpartijen waarin nieuwe windparken op land helemaal worden uitgesloten. Bij de VVD is de helft van de provinciale afdelingen tegen. En ook in Friesland is de weerstand tegen windenergie groot. Een meerderheid van de partijen, waaronder D66 en CDA, wil geen nieuwe windparken op land.
NOS
In tientallen verkiezingsprogramma’s, van de SP tot het CDA, worden energiecoöperaties aangedragen als de ultieme oplossing voor het creëren van draagvlak.Energiecoöperaties zijn initiatieven van burgers die samen besluiten ergens windmolens of zonnepanelen te plaatsen, en vaak ook profiteren van de opbrengsten. Zelfs de PVV Limburg wil geen enkele windmolen in Limburg erbij “met uitzondering van buurtgedragen coöperatieve initiatieven”.
Zonnepanelen op landbouwgrond
Geen enkele partij is een groot voorstander van het gebruik van boerenland voor het plaatsen van zonnepanelen. Voor de partijen is het de laatste optie. In 19 verkiezingsprogramma’s, naast die van de PVV en Forum voor Democratie, wordt het gebruik van landbouwgrond zelfs helemaal uitgesloten.
Van alle middenpartijen is de weerstand tegen zonneparken bij 50Plus het grootst. Een meerderheid van de provinciale afdelingen van 50Plus sluit het gebruik van landbouwgrond uit. Als je kijkt naar de provincies valt Drenthe op: de helft van de partijen wil geen boerenland opofferen voor zonnepanelen.
NOS
Volgens Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging van Duurzame Energie moeten er in de meeste provincies in Nederland wel windparken op land komen, om de afgesproken klimaatdoelstellingen te halen. “Windparken op land zijn nog altijd relatief goedkoper dan windparken op zee of kleinere windmolens. Ook leveren windmolens over de dag verdeeld gelijkmatiger stroom op dan zonnepanelen.”
Voor zonneparken geldt hetzelfde: “Er kunnen nog heel wat daken van grote bedrijfsgebouwen gevuld worden, maar parken op land zijn goedkoper. Het gaat steeds om een goede balans tussen de kosten, een gelijkmatige verdeling van stroom, en draagvlak.”
Wel vindt hij dat vaak zwaar wordt overdreven hoeveel windmolens er nodig zijn om de doelstelling te halen. “Wij schatten dat er ongeveer 500 windmolens bij moeten komen, waarvan een deel ook nog vervanging van oude windmolens is”. Per provincie gaat dat dus ongeveer om 40 windmolens.
AD 07.03.2019 Het aantal Nederlanders dat zich zorgen maakt over klimaatverandering, is de laatste maanden opvallend gedaald. Sinds de klimaatplannen van het kabinet bekend zijn, groeit bovendien de groep die de aanpak van broeikasgassen te ver vindt gaan.
Vond eind 2015 nog twee derde van de Nederlanders dat het kabinet méér moest doen om de uitstoot van broeikasgassen te beperken, nu is dat nog maar 48 procent. De groep die vindt dat het kabinet juist minder moet doen, groeide in die periode van 7 naar 19 procent. ,,De scepsis omtrent het klimaat neemt toe’’, concludeert Peter Kanne van I&O Research, dat in opdracht van het blad Binnenlands Bestuur dit onderzoek deed.
Eind februari gaf 65 procent aan zich zorgen te maken over klimaatverandering. Een opvallende daling ten opzichte van eind december: toen maakte 78 procent zich nog zorgen. Die kentering hangt volgens Kanne samen met het concept-Klimaatakkoord dat vlak voor Kerstmis is gepresenteerd.
Hogere energierekening
,,In onze laatste opiniepeiling zien we dat mensen daar niet zo enthousiast over zijn. Ze zijn bang dat het ze veel geld gaat kosten. En het is natuurlijk ook niet prettig: er wordt een beroep op ons gedaan om prettige dingen zoals vlees eten, lang douchen en met het vliegtuig op vakantie gaan op te geven, en je krijgt daar niet meteen iets voor terug.’’
Mannen eten veel meer vlees en rijden meer auto dan vrouwen, aldus Peter Kanne, onderzoeker.
Dat leidt volgens de onderzoeker tot wat psychologen cognitieve dissonantie noemen: mensen stellen hun eigen overtuigingen bij en zoeken weerklank bij partijen die de noodzaak van CO2-vermindering in twijfel trekken. Kanne: ,,De uitgesproken sceptische reacties van Klaas Dijkhoff (VVD), Sybrand Buma (CDA) en Thierry Baudet (Forum voor Democratie) hebben begin dit jaar veel aandacht getrokken. Net als de berichten van De Telegraaf over de gehaktbal die op rantsoen zou moeten. Het nieuws over de energierekening die dit jaar gemiddeld ruim 300 euro hoger uitpakt, kwam daar nog bovenop.’’
Geen daden
Twee derde van de Nederlanders is ervan overtuigd dat de mens verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde. De groep die vindt dat het eigen gedrag daarin een verschil kan maken, is echter aanzienlijk kleiner. Zo lang grote bedrijven hun CO2-uitstoot niet terugdringen, maken hun eigen daden volgens zes op de tien Nederlanders niet uit.
Mannen, ouderen en lager opgeleiden zijn aanzienlijk sceptischer over klimaatverandering en hun eigen rol daarin dan vrouwen, jongeren en hoger opgeleiden. Die eerste groepen hebben bij strenger klimaatbeleid meer te verliezen, verklaart Kanne. ,,Mannen eten veel meer vlees en rijden meer auto dan vrouwen. Ouderen hebben meer verworvenheden dan jongeren, die bijvoorbeeld nog geen auto hebben. En onder lager opgeleiden is het wantrouwen in de politiek, pers en wetenschap groot.’’
Oudere mannen met een hoge opleiding en bovenmodaal inkomen die VVD stemmen, hebben de grootste CO2-voetafdruk. Lees hier meer.
Wil jij weten hoe klimaatbewust jij bent? Speel dan deze quiz van MilieuCentraal.
AD 05.03.2019 De Woonbond is een van de organisatoren van de klimaatmars aanstaande zondag in Amsterdam. Directeur Paul Jansen is strijdbaar. ,,We moeten nu druk op de ketel zetten om te voorkomen dat de rekening terechtkomt bij huurders, die het financieel al erg moeilijk hebben.’’
De klimaatmars is een initiatief van Milieudefensie en wordt georganiseerd met de FNV, Greenpeace, DeGoedeZaak en de Woonbond. Inmiddels zijn er vijftig organisaties bij de mars aangesloten, 15.000 mensen laten via Facebook weten zondag 10 maart om 13.00 uur naar de Dam te komen. Ex-wethouder van Utrecht Paulus Jansen (SP) is er als voorzitter van de Woonbond bij en hoopt dat het plein ‘uitpuilt van de mensen.’
,,We willen iets doen aan het klimaatprobleem en pleiten voor een betaalbare aanpak. Wij staan voor hurend Nederland, over het algemeen mensen met een bescheiden of zelfs minimaal inkomen. Mijn standpunt is: bij duurzame investeringen in huizen van huurders moeten ze erop vooruitgaan. Het gaat mij om eerlijke verduurzaming.’’
Wat moet er volgens u veranderen in het klimaatbeleid?
,,Nu wordt van woningcorporaties gevraagd een startmotor te zijn van een duurzame aanpak van woningbouw. Dat is deels logisch: ze bezitten samen 2,2 miljoen woningen en kunnen efficiënt zijn. We weten echter dat in het begin een hoop leergeld wordt betaald. Het kabinet moet dat compenseren, om te beginnen door de verhuurderheffing te halveren.
Die komt nu neer op 2 miljard euro per jaar. Ik vind het onbegrijpelijk: corporaties betalen belasting simpelweg om het feit dat ze goedkope woningen bouwen. Met het geld wordt alleen de portemonnee van de minister gespekt. Daardoor is het economisch onmogelijk voor woningcorporaties om de voortrekkersrol op te pakken.’’
Met de opbrengst van de verhuurderheffing wordt alleen de portemonnee van de minister gespekt, Aldus Paulus Jansen, Directeur Woonbond.
,,Daarnaast moet de puntentelling op de schop. Verhuurders mogen volgens de wet 250 euro meer huur vragen als een woning energieneutraal is, terwijl de gemiddelde energierekening 120 euro per maand is. Huurders moeten er juist op vooruitgaan als een woning energiezuiniger wordt.
We hebben met Aedes de vertegenwoordiger van woningcorporaties, afgesproken dat je bijvoorbeeld bij energielabel F naar E slechts een huurverhoging van 14 euro mag doorvoeren. We willen dat deze afspraken in de wet worden verankerd.’’
,,Een derde punt waar we actie van verwachten gaat over huurhuizen die het slechtst zijn geïsoleerd en energielabel G of F hebben. We willen dat huurprijzen van die woningen, vrijwel allemaal in bezit van particuliere huisbazen, worden bevroren. Verhuurders zullen dan sneller geneigd zijn te investeren, zodat de energieprijs voor huurders omlaag kan.’’
U zat aan die klimaattafels. Bent u er daar niet uitgekomen?
,,Nou, dit zijn vooral eisen waar het kabinet voor over de brug moet komen en het ziet er niet naar uit dat dat gebeurt. Als die verhuurderheffing niet omlaag gaat, is er ook geen financiële ruimte voor renovatie. Als die er niet is, kan ik mijn handtekening niet onder een akkoord zetten.’’
Vindt u niet dat huurders ook zelf iets moeten doen aan de verduurzaming van Nederland?
,,Jawel, dat doen ze ook zeker en we helpen ze daarbij. We hebben de afgelopen jaren al 700 energiecoaches opgeleid die als vrijwilliger andere mensen helpen om de energierekening te verlagen. Geloof me: dat willen ze graag.
Daarnaast rijdt er een energiebus rond, waarin je advies kunt inwinnen hoe je dat aanpakt. Het is natuurlijk wel zo dat woningeigenaren eerder de directe gevolgen zien van een investering. Daardoor zijn ze misschien sneller betrokken bij duurzaamheidsprojecten.
We merken dat er steeds vaker gemengde complexen zijn met huurders en woningeigenaren en dat belangen soms botsen. Samen met belangenbehartiger VVE Beheer ontwikkelen we daarom een gezamenlijke strategie. De neuzen moeten dezelfde kant op.’’
Wanneer bent u tevreden over de klimaatmars?
,,Als De Dam uitpuilt. Ik hoop op mooi weer en een hoge opkomst. Het is belangrijk dat we de druk er maximaal op zetten bij het kabinet. Dat we het signaal afgeven dat de lasten niet mogen terechtkomen bij de huishoudens, maar bij de grote vervuilers. Als de druk goed wordt opgevoerd, kan dat helpen bij de finaleonderhandelingen over het klimaatakkoord die over een paar maanden gaan plaatsvinden.’’
AD 04.03.2019 De VVD en het CDA proberen met een doelbewuste tactiek klimaatmaatregelen te ‘vertragen en frustreren’. Daarmee stellen zij zich volgens GroenLinks-leider Jesse Klaver onverantwoord op.
Klaver noemde VVD-leider Mark Rutte en CDA-voorman Sybrand Buma tijdens een meet-up in de Amsterdamse Melkweg ‘klimaattreuzelaars’. ,,Rutte en Buma hebben niet door dat, met hun verzet tegen noodzakelijk klimaatbeleid, zij zelf flankpartijen beginnen te worden’’, aldus Klaver. ,,Nederland wil vooruit maar VVD en CDA staan op de rem.’’ Eerder had VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff zijn D66-collega Rob Jetten weggezet als ‘klimaatdrammer’.
De GroenLinks-leider reageerde op uitspraken die Rutte en Buma politici dit weekend deden. Buma stelde dat GroenLinks aan het radicaliseren is. Volgens Rutte heeft Nederland nog tot 2050 de tijd om maatregelen te nemen tegen klimaatverandering. GroenLinks benadrukt dat het klimaatakkoord van Parijs doelen stelt voor de periode 2020-2050, maar dat de maatregelen daarvoor nu dienen te worden genomen.
Klaver bood een ‘uitgestoken hand’ om het kabinetsbeleid na de Eerste Kamerverkiezingen bij te sturen. Hij zei ‘absoluut bereid te zijn’ om samen te werken met de coalitiepartijen. ,,Om de klimaatdoelen te halen en de hogere energierekening van mensen te compenseren.’’ Daarvoor blijft voor Klaver de eerdere voorwaarde staan: een CO2-belasting voor grote bedrijven.
Telegraaf 02.03.2019 Het gesprek over klimaatmaatregelen met de burger komt vanzelf. Dat stelt premier Mark Rutte in reactie op de peiling van Ipsos. Het onderzoeksbureau peilde dat een meerderheid van de Nederlanders meer betrokken wil worden bij het formuleren van maatregelen tegen klimaatverandering.
Bovendien maakt de helft van de burgers zich zorgen over de financiële effecten van voorgenomen groene plannen. Slechts één op de acht burgers vindt dat er voldoende rekening wordt gehouden met de eventuele effecten op zijn portemonnee.
Premier Rutte benadrukt dat het kabinet nog geen definitieve besluiten heeft genomen over het klimaatakkoord. „Ik snap heel goed dat mensen bezorgd zijn over hoe gaan we dit nu doen. Maar we hebben de tijd. Dit hoeft niet volgend jaar of over twee jaar. Dit gaat over 2030 en dan de periode tot 2050.”
Stap voor stap
De minister president stelt dat het op een manier moet waardoor we het allemaal kunnen meemaken. „Het is daarom belangrijk dat we het stap voor stap doen. Dat betekent dat je het gesprek met elkaar gaat voeren”, zegt Rutte.
Uit de peiling blijkt juist dat burgers het gevoel hebben dat ze niets te zeggen hebben. Waar blijft dat gesprek? Rutte: „Dat gaat vanzelf. We krijgen dadelijk al de doorrekeningen terug en dan neemt de politiek een aantal besluiten. Dan komt een fase die elf jaar gaat duren om het allemaal waar te maken. Dat betekent intensieve gesprekken met heel veel mensen in deze samenleving om te kijken hoe we in detail gaan vormgeven.”
Telegraaf 02.03.2019 Het klimaatakkoord moet betaalbaar zijn voor de burger. Daarover is politiek Den Haag het eens, zo blijkt uit de reacties op het onderzoek in opdracht van De Telegraaf. Daaruit blijkt dat de bereidheid om te betalen voor de plannen om de CO2-uitstoot drastisch te verlagen, over de hele linie laag is. Bovendien voelt de burger zich niet gehoord bij de plannenmakerij.
Bij de politieke partijen klinkt nu begrip. „Ik begrijp heel goed dat mensen ons land schoon door willen geven aan de generaties na ons, maar dat zij zich ook zorgen maken of dit betaalbaar en behapbaar kan”, zegt VVD-Kamerlid Yesilgöz. Daarom geldt voor de VVD: ’niet zomaar tekenen bij het kruisje’. „Alle Nederlanders moeten mee kunnen doen. Het is niet CO2-reductie koste wat kost.”
Toch is er ruime steun onder de bevolking voor meer windmolens, een CO2-heffing en meer kernenergie. Ook de VVD ziet daar wel wat in, net als een belangrijk deel van de GroenLinks-kiezers. Tom van der Lee, Kamerlid van die partij, corrigeert zijn kiezers. „Voor kernenergie geldt dat Nederlanders nog niet doorhebben dat het super duur is. Nu al twee keer duurder dan wind op zee.” Hij is overigens tevreden dat uit het Telegraaf-onderzoek blijkt dat er bereidheid is voor een CO2-heffing.
„Het CDA is niet van plan om onze inwoners onrealistische maatregelen op te leggen”, zegt CDA-Kamerlid Agnes Mulder. Haar mantra: een realistische energiemix en maatregelen die ’haalbaar, betaalbaar en draagbaar’ zijn. Zij ziet overigens wel degelijk invloed van de burgers op klimaatplannen, bijvoorbeeld via Kamerleden. „Veel inwoners nemen de moeite mij te mailen en te spreken bij bijeenkomsten in het land. Zo oefenen ze direct invloed uit. Dat lijkt mij een goede zaak.
Voor PVV-Kamerlid Alexander Kops is het onderzoek duidelijk: „Burgers voelen zich totaal niet gehoord. Ze vinden dat er onvoldoende rekening wordt gehouden met hun portemonnee. Maar zij kunnen wél gaan betalen!” Daarom moet het Klimaatakkoord wat hem betreft ’door de shredder’.
SP-Kamerlid Sandra Beckerman vindt dat de burger beter betrokken moeten worden. Een eerste stap daartoe zou zijn als de Staat energiebedrijf Eneco opkoopt en publieke energiebedrijven opricht.
„Het klimaatakkoord moet voor iedereen betaalbaar zijn”, vindt Kamerlid Matthijs Sinot van D66. „Als uit de doorrekening van de klimaatplannen zou blijken dat er meer nodig is zodat iedereen mee kan doen, dan doen we dat.” Hij vindt dat de burgers wél vertegenwoordigd waren aan de zogeheten klimaattafels, waaraan de plannen zijn bedacht. Hij wijst op de ANWB die meedeed aan het overleg. De organisatie vertegenwoordigt vier miljoen leden . „Overigens loopt Nederland achter met schone energie.”
De SGP kijkt er juist anders tegenaan. „Er is in het land best bereidheid om iets te doen voor het klimaat, om de schepping goed te beheren. Mensen zijn best bereid om stappen te zetten, maar geen stappen die ze niet kunnen overzien”, zegt Kamerlid Chris Stoffer. „Den Haag is vooral met cijfers en doelstellingen bezig.”
NOS 23.02.2019 Het is onvoldoende transparant wat provincies de afgelopen jaren hebben gedaan op het gebied van klimaat en energie. Ook verschilt het sterk per provincie wat de ambities zijn, komt naar voren uit een gezamenlijk onderzoek van de vijf provinciale Rekenkamers.
Klimaat en energie spelen een hoofdrol in de verkiezingen voor de Provinciale Staten, die op 20 maart gehouden worden. Bij de uitvoering van klimaatbeleid krijgen provincies een steeds grotere taak.
Bovendien zal het steeds verdergaande klimaatbeleid een grote impact hebben op het landschap. In het rapport doen de Rekenkamers aanbevelingen voor de rol die Provinciale Staten spelen bij de overgang naar andere energiebronnen.
Ondoorzichtig
Volgens Nellie Verbugt van de Zuidelijke Rekenkamer toont het onderzoek aan dat de verschillen tussen provincies zo groot zijn dat moeilijk te bepalen is wat ze gezamenlijk bereiken. “Het is ondoorzichtig doordat elke provincie op dit moment zijn eigen terminologie gebruikt, zijn eigen definities hanteert en ook een andere wijze van verantwoording afleggen heeft.”
Daar komt bij dat provincies verschillende doelen en tussendoelen hebben gesteld. Dit maakt het moeilijk om te bepalen of de gestelde doelen wel bereikt zullen worden.
Het is belangrijk dat goed kan worden uitgelegd aan de burger hoe het geld voor klimaatbeleid besteed wordt, aldus Nellie Verbugt (Zuidelijke Rekenkamer).
Vanwege het gebrek aan transparantie is ook niet goed te beoordelen waaraan de provincies hun geld voor klimaatbeleid uitgeven. Gegevens over de ‘energietransitie’ zijn niet te vergelijken, stelt het rapport. “Er gaat in de energietransitie heel veel geld om. Geld dat we op een nuttige manier willen besteden aan de energieomslag. Dan is het belangrijk dat goed kan worden uitgelegd aan de burger hoe dat geld besteed wordt”, zegt Verbugt. Dit moet in de toekomst beter, vindt ze.
Doelen niet gehaald
De provincies erkennen dat er de afgelopen jaren het een en ander is misgegaan. Ook zijn er volgens de laatste cijfers naar verwachting maar twee provincies die de doelen voor windenergie halen: Noord-Holland en Groningen. Dit zijn cijfers van vorig voorjaar, die over een paar maanden geactualiseerd worden.
Het Interprovinciaal Overleg IPO wijst erop dat provincies wel aan de verplichting hebben voldaan om locaties voor windparken aan te wijzen. Daarna is het de bedoeling dat ze samenwerken met mensen of bedrijven voor het bouwen van molens op zo’n locatie. Want provincies doen dat niet zelf.
Maar in die fase lopen provincies tegen allerlei knelpunten aan, vertelt gedeputeerde Jop Fackeldey van Flevoland. Hij is voorzitter van de commissie waarin de gedeputeerden energie van alle provincies zitten. “Radarverstoringen, vogeltrek, hoogtes, beperkingen die met de luchtvaart samenhangen. Die moet je allemaal in kaart brengen. Dat zijn dingen waar we van tevoren nooit over nagedacht hadden. Want Nederland lijkt wel heel ruim, maar dan zie je dat Nederland redelijk vol is”, zegt Fackeldey.
Uit cijfers die vorig jaar verschenen blijkt dat de provincies heel verschillend presteren als het gaat om de doelstellingen voor windmolens. De provincie Flevoland heeft verreweg de meeste molens en heeft ook de hoogste doelstelling. Want provincies met veel ruimte en wind moeten relatief meer bijdragen.
Groningen en Noord-Holland zijn naar verwachting de enige provincies die hun doelstelling halen. Friesland heeft in absolute zin het grootste tekort. En de provincie Utrecht had de laagste doelstelling, maar is daar ook relatief het verst van verwijderd.
De kritiek van de rekenkamers vindt Fackeldey terecht, maar inmiddels wel achterhaald. “Want in het voorlopige Klimaatakkoord staat de Regionale Energie Strategie (zie kader hieronder) aangekondigd. Daar staat ook in dat we met één maat gaan meten, dat we ook moeten zorgen dat alles optelbaar is, en daarmee voldoen we aan wat de Rekenkamer aangeeft.”
De belangrijkste les die de provincies volgens Fackeldey de afgelopen jaren hebben geleerd, is dat nooit meer van bovenaf plannen erdoor gedrukt moeten worden. “Wat niet werkt, is als je dat van bovenaf uitstort en zegt: zoek het verder maar uit.”
Het is van het grootste belang om vanaf het prille begin de bevolking erbij te betrekken, zegt hij. “Van onderaf opbouwen, draagvlak creëren, dat is een belangrijke voorwaarde om windenergie te kunnen laten slagen. Het sleutelwoord is participatie.”
Bij Nijmegen is het uiteindelijk gelukt. Omwonenden procedeerden eerst tot aan de Raad van State, maar nu staan er windmolens van een corporatie. En daar is omwonende Dia Vennis uiteindelijk toch blij mee:
Dia wilde geen windmolen bij haar huis, maar nu is ze er blij mee
Om de uitdaging rond nieuwe energiebronnen beter aan te kunnen is Nederland sinds afgelopen maand een nieuwe indeling rijker. Het land is daarbij opgedeeld in dertig regio’s. Voor die gebieden worden op dit moment Regionale Energie Strategieën ontwikkeld. Op een nieuw gevormde kaart is te zien hoe de indeling met de nieuwe regio’s eruitziet.
Provincies, gemeenten en waterschappen werken samen in zo’n RES. Met bedrijven, maatschappelijke organisaties, burgers en netbeheerders wordt gezamenlijk gekeken welke mogelijkheden er zijn voor het duurzaam opwekken van energie.
ANP 22.02.2019 Minister-president Mark Rutte is diep door het stof gegaan omdat het kabinet de forse stijging van de energierekening niet had voorzien. ,,Een heel vervelende kwestie.”
Het kabinet gebruikte cijfers van 2017 voor de berekening van de energierekening voor dit jaar. Dat was fout en slecht voor het vertrouwen van de burger in de politiek, aldus Rutte. Toen de Tweede Kamer in december vroeg naar de hogere stijging van de energierekening dan het kabinet voorzag, zei staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken) dat er niet aan bangmakerij moest worden gedaan.
Volgens de premier heeft de stijging geen gevolgen voor de koopkracht. Nog steeds gaat 96 procent van de mensen er volgens hem op vooruit. In maart komt het Centraal Planbureau (CPB) met nieuwe cijfers hierover. Hij ziet dan ook geen reden voor een extra koopkrachtreparatie.
Ook voor de doorberekening van de klimaatplannen heeft het geen gevolgen. Het CPB berekent de budgettaire gevolgen van de plannen en dat baseert zich op zijn eigen gegevens, aldus Rutte.
Telegraaf 22.02.2019 Huishoudens hoeven niet te rekenen op compensatie voor de torenhoge energierekening. Premier Rutte blijft zich vasthouden aan koopkrachtplaatjes waaruit blijkt dat mensen dit jaar erop vooruitgaan.
Tijdens zijn wekelijkse persconferentie maakte de minister-president geen excuses voor de kapitale blunder van het kabinet over de hoogte van de energienota. „Ik baal enorm van de verwarring”, zei Rutte. „Maar ik geloof niet dat iemand in Nederland genoegen neemt met excuses, we moeten de verwarring wegnemen.”
Omstreden
Volgens de premier heeft de blunder met cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving geen gevolgen voor de koopkrachtplaatjes van het Centraal Planbureau (CPB). Deze rekenmeesters baseren zich namelijk op eigen cijfers én niet op de omstreden raming waar het kabinet zich in verslikte.
Uit de berekening van het CPB blijkt dat de lagere inkomstenbelasting de oplopende zorgkosten, hogere energierekening en duurdere boodschappen compenseert.
NOS 20.02.2019 In de Peilingwijzer van deze maand staan de coalitiepartijen onverminderd op fors verlies. De VVD handhaaft zich vier weken voor de Provinciale Statenverkiezingen weliswaar als grootste, maar doet dat wel met omgerekend 7 zetels minder. In de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van alle beschikbare peilingen voor de Tweede Kamer, staat de partij tussen de 24 en 28 zetels.
Ook het CDA (van 19 nu naar 11 tot 13) en D66 (van 19 naar 10 tot 12) leveren flink in. De enige regeringspartij die een plus boekt is de ChristenUnie, van 5 naar 6 tot 8. In totaal zou de coalitie daarmee tussen de 18 en 21 zetels verliezen.
De grootste oppositiepartij is de PVV op 18 tot 22, met kort daarachter GroenLinks (17-19). Maar ook de betrekkelijke nieuwkomer Forum voor Democratie is groter dan haast alle coalitiepartijen, met 12 tot 16. De PvdA (11-13) en de SP (10-13) halen bijna exact dezelfde score.
Wat betekent dit voor de aanstaande Statenverkiezingen en de doorvertaling daarvan in de samenstelling van de Eerste Kamer? Maakt het kabinet enige kans om daar de volgende maand alsnog een meerderheid te halen?
Trouw
Politicoloog Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer, benadrukt dat de Statenverkiezingen niet direct vergelijkbaar zijn met die voor de Tweede Kamer. Met name omdat de opkomst op 20 maart ongetwijfeld weer aanzienlijk lager zal zijn dan die bij de laatste landelijke verkiezingen.
Traditioneel profiteert het CDA daarvan, omdat die partij een trouwe achterban heeft. Voor GroenLinks gold dat de laatste twee keer ook, zij het in mindere mate, terwijl 25 tot 30 procent van de PVV-aanhangers bij dit soort verkiezingen juist thuisblijft. Ook de SP heeft daar enigszins last van.
“Maar”, voegt Louwerse daaraan toe, “ondanks alle verschillen is de grote trend van een fors verlies voor de coalitie op dit moment in alle peilingen zó stevig, dat het moeilijk voorstelbaar is dat de coalitiepartijen die meerderheid in de Eerste Kamer alsnog weten te halen. Er kunnen in Nederlandse campagnes wel degelijk nog dingen veranderen, maar dat gebeurt meestal niet, en zelden of nooit zo drastisch.”
Peilingwijzer
De grootste van de kleinere partijen in de Peilingwijzer zijn de ChristenUnie en de Partij voor de Dieren (5-7). 50Plus komt op 4 tot 6, Denk op 3 tot 5 en de SGP op 2 tot 4.
Louwerse wijst op grote verschillen tussen peilingbureaus voor sommige partijen. Forum voor Democratie bijvoorbeeld komt op 17 zetels bij Maurice de Hond en op 12 bij Ipsos/EenVandaag. De Hond ziet de PvdA 14 zetels halen, terwijl die partij bij Ipsos/EenVandaag blijft steken op 9. In mindere mate lopen ook de inschattingen voor CDA en D66 uiteen tussen de peilingbureaus.
MSN 20.02.2019 In Nederland betaal je veel meer voor stroom en gas dan in de meeste andere Europese landen. Dat concludeert Energievergelijk.nl. Het is olie op het vuur, nadat bekend werd dat Nederlanders dit jaar honderden euro’s meer kwijt zijn aan gas en elektra dan eerder.
Volgens de analyse die is gebaseerd op de Household Energy Price Index liggen de prijzen voor elektra in ons land 28 procent hoger dan gemiddeld in Europa, maar gas is relatief nog duurder. “Dat hebben Nederlandse huishoudens vooral te danken aan de hoge belastingen’’, stelt Koen Kuijper van Energievergelijk.nl. “53 procent van onze totale gasrekening bestaat uit energiebelasting en btw. In geen enkel ander Europees land is dit aandeel zo groot.”
In Nederland betalen we 0,76 cent voor een kubieke meter gas. Onze ooster- en zuiderburen betalen respectievelijk maar 0,56 en 0,55 cent. Alleen in Zweden, Zwitserland, Denemarken en Italië zijn ze meer kwijt aan gas. Een kilowattuur stroom kost in Nederland 0,23 cent. Daarmee staan we Europees gezien op een achtste plaats. Duitsers en Denen betalen 0,31 cent, maar Fransen en Zweden hoeven maar amper 0,20 cent neer te tellen.
Elsevier 19.02.2019 De energierekening gaat dit jaar gemiddeld met 334 euro omhoog. Verantwoordelijk staatssecretaris Mona Keijzer (CDA) claimde steeds dat het met die stijging wel mee zou vallen, maar dat blijkt nu niet te kloppen.
In december 2018 waarschuwden twee prijsvergelijkers al dat de energierekening ruim 300euro hoger zou uitvallen. ‘Laten we mensen niet bang maken,’ zei staatssecretaris Mona Keijzer (CDA) van Economische Zaken en Klimaat toen in de Tweede Kamer. Maar nu blijkt dat ze bij haar voorspellingen steeds verouderde gegevens van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft gebruikt.
Dat zit zo: het ministerie baseerde zich op cijfers uit de Nationale Energieverkenning 2017 van het PBL. De inschatting destijds was dat er dit jaar minder gas en elektriciteit zou worden afgenomen. Ook was de verwachting dat de prijzen voor gas en elektriciteit minder snel zouden stijgen.
Henk Otten@hendrikotten3
Kabinet #Rutte gaat nu door het stof voor de misleidende uitspraken van Staatsecretaris @MonaKeijzer over de hogere #energierekening nadat ik zondag EK-lijsttrekker Ben Knapen van het #CDA hiermee confronteerde tijdens het #WNLdebat. 957
Stijging gevolg van hogere belastingen
Met de nieuwe tarieven van januari 2019 komt de gemiddelde jaarlijkse energierekening uit op 2.074 euro, 334 euro meer dan een jaar geleden bij hetzelfde verbruik, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Bijna de helft van deze stijging komt door de hogere energiebelasting. Dat is een direct gevolg van de hogere CO2-belasting en de afnemende gaswinning in Groningen. Daarnaast heeft het kabinet de energiebelasting en de btw op de energierekening met ruim 150 euro verhoogd.
Het Centraal Planbureau onderzoekt momenteel of de koopkrachtplaatjes die het kabinet met Prinsjesdag bekendmaakte, moeten worden bijgesteld wegens de enorme stijging van de energieprijzen.
Tweede Kamerleden zijn woedend en willen weten hoe het kan dat het kabinet herhaaldelijk heeft gezegd dat het met stijging van de energierekening wel mee zou vallen. FvD-lijsttrekker voor de Eerste Kamer Henk Otten noemde de uitspraken van Keijzer dit weekeinde al ‘misleidend’.
Partijgenoot Thierry Baudet vraagt zich af hoe het kabinet verantwoordelijkheid kan nemen voor het klimaatakkoord als het niet eens de energierekening van het komend jaar kan inschatten. ‘Ongelofelijk, dit geblunder,’ twittert hij.
Ook coalitie wil opheldering
Coalitiepartij VVD eist ook opheldering van Keijzer. ‘Ik heb hier zelf ook vragen bij en wil graag weten waar dit verschil vandaan komt en hoe het te verklaren is,’ zegt VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz in het AD.
‘Het kabinet gebruikt totaal andere cijfers dan het CBS. Dit ondermijnt het vertrouwen van burgers in de overheid,’ zegt PvdA’er William Moorlag in de krant. Op twitter haalt hij hard uit naar minister van Economische Zaken Eric Wiebes (VVD).
Volgens Kamerlid Tom van der Lee (GroenLinks) verergert het kabinet de zorgen over klimaatbeleid. ‘Dit soort onvoorzichtige voorspellingen werkt contraproductief.’
In september 2018 meldde Elsevier Weekblad al dat de energierekening dit jaar fors hoger uitvalt en burgers uiteindelijk opdraaien voor de verduurzamingsrekening. In plaats van de grootverbruikers industrie en landbouw krijgen burgers en kleine bedrijven de rekening gepresenteerd. Dit komt door vrijstellingen voor de industrie en doordat de belasting lager wordt naarmate het verbruik omhoog gaat.
Telegraaf 20.02.2019 Om het Klimaatakkoord door te rekenen, blijft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) uitgaan van cijfers over de energiemarkt uit 2017. Er is ’geen actueler basisscenario’, aldus het PBL. Bovendien zijn de onderhandelingen afgelopen jaar ook gevoerd op basis van die gegevens. Nieuwe cijfers zouden tot verwarring en onrust kunnen leiden.
Deze week bleek dat de energierekening dit jaar drie keer zo hard stijgt als waar het kabinet op Prinsjesdag van uitging. Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) erkende dat dit komt doordat bij de berekening van de koopkrachtplaatjes diezelfde oude cijfers zijn gebruikt over onder meer het verbruik en de prijzen van stroom en gas.
Doorgaans maakt het PBL elk jaar een analyse van de energiemarkt. Vorig jaar is dat evenwel niet gebeurd, omdat druk gewerkt werd aan het Klimaatakkoord. Daartoe is besloten in overleg met de betrokken ministeries en maatschappelijke organisaties, benadrukt het PBL.
De uitleg van Wiebes stuitte op felle kritiek van de Tweede Kamer. Daarbij moest niet alleen het kabinet het ontgelden maar ook het PBL. Sommige Kamerleden zetten daarbij ook vraagtekens bij de modellen die het planbureau gebruikt om de effecten van klimaat- en energiebeleid op de portemonnee van de burger inzichtelijk te maken.
Gestileerde weergave van de werkelijkheid
Het PBL laat weten zich steeds te baseren „op de meest recente wetenschappelijke inzichten.” Hoewel modellen volgens het planbureau onmisbaar zijn om de gevolgen van maatschappelijke veranderingen of nieuwe beleid vooraf in kaart te brengen, leveren ze wel „altijd een gestileerde weergave van de werkelijkheid.”
Op 13 maart komt het PBL met een doorrekening van het Klimaatakkoord. Daarin staan honderden mogelijke maatregelen opgesomd om Nederland op termijn CO2-neutraal te maken. Bij die analyse kan het planbureau naar eigen zeggen prima uit de voeten met de marktverkenning uit 2017. Fluctuaties van jaar tot jaar in bijvoorbeeld de olie- en gasprijzen zijn namelijk op de langere termijn „minder relevant.”
Het bureau reageert op de kritiek dat het verouderde cijfers gebruikt om de maatregelen uit het Klimaatakkoord door te rekenen.
NOS 20.02.2019 Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) blijft cijfers uit 2017 gebruiken om de maatregelen uit het ontwerp-Klimaatakkoord door te rekenen. Het PBL reageert daarmee op de kritiek die er in de politiek is op de werkwijze van het bureau.
Verschillende partijen in de Tweede Kamer zijn bang dat de doorrekening waardeloos is, omdat die gebaseerd is op verouderde cijfers. Die cijfers uit 2017 werden ook gebruikt bij het voorspellen van de stijging van de energierekening. Die komt uiteindelijk veel hoger uit dan verwacht en dat leidde dit weekend tot veel wrevel.
Maar volgens het PBL zijn de cijfers wel degelijk bruikbaar. Er zijn geen actuelere gegevens beschikbaar, schrijft het in een uitgebreide reactie, maar dat is geen probleem.
Bij de onderhandelingen voor het Klimaatakkoord is grotendeels uitgegaan van dezelfde cijfers. “Het zou verwarring teweegbrengen en het proces verstoren als we de cijfers nu niet als basis zouden nemen voor de doorrekening”, zegt het PBL. “Komen met ‘weer nieuwe cijfers’ kan leiden tot onrust.”
Buma: serieus probleem
Het Planbureau komt op 13 maart, vlak voor de verkiezingen voor Provinciale Staten, met de doorrekening van de klimaatplannen. “Als ze daarbij ook uitgaan van de cijfers uit 2017 ben ik bang dat ze de opgave die er ligt veel te rooskleurig zullen voorspiegelen”, zegt GroenLinks-leider Klaver.
Dat betekent volgens Klaver dat er in de toekomst nog meer maatregelen moeten worden genomen om de doelstelling, de helft minder uitstoot van CO2 in 2030, te halen.
Ook CDA-leider Buma is kritisch. Hij vindt dat het PBL zich moet afvragen of de modellen die gehanteerd worden wel volstaan. “Modellen moeten kloppen, anders kun je politiek in Nederland je werk niet doen”, zegt Buma. “Ik hoop dat het PBL beseft dat dit een serieus probleem is.”
Fractievoorzitter Dijkhoff van de VVD hamert ook op het gebruik van recente cijfers door het PBL. “We moeten niet gaan rekenen met de gasprijzen van een paar jaar geleden als we willen kijken wat de effecten zijn.”
Dat laatste gaat het Planbureau ook niet doen, valt op te maken uit de reactie. “Waar mogelijk en van belang neemt het PBL ook varianten mee met de meest actuele energie- en CO2-prijzen.”
AD 20.02.2019 Dat er bij de doorrekening van de klimaatplannen is uitgegaan van achterhaalde cijfers, is geen probleem. Dat stelt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een verklaring op de website. Volgens de rekenmeesters maken de foute gegevens op de lange termijn tot 2030 nauwelijks verschil. Er wordt dan ook vastgehouden aan de oude energiecijfers voor de ramingen, zodat er geen ‘verwarring en onrust’ ontstaat.
Nederlanders betalen dit jaar fors meer voor gas en licht dan het kabinet claimde, bleek dit weekend uit berekening van het CBS. Een gemiddeld huishouden is bijna 2100 euro kwijt: 334 euro meer dan vorig jaar. Het kabinet deed de stijging eerst af als onzin, maar gaf daarna aan deze krant toe dat er achterhaalde cijfers zijn gebruikt bij het voorspellen van de energieverhoging, waardoor die lager uitkwam.
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) moest direct in de Kamer tekst en uitleg geven over de blunder. De Kamer heeft ook flinke twijfels over de vraag of het Planbureau wel in staat is om het Klimaatakkoord goed door te rekenen.
Het Planbureau doet daarom in een verklaring uitgebreid uit de doeken wat de verschillende overwegingen waren bij het gebruik van de oude cijfers. Zo was het in 2018 ‘onmogelijk en weinig zinvol’ om aan nieuwe cijfers te werken terwijl het Klimaatakkoord nog in de maak was. ‘Ten Tweede was de beschikbare capaciteit geheel nodig om de analyses ten behoeve van het Klimaatakkoord te maken’, is te lezen. Alle betrokken partijen, inclusief de ministeries, stemden daarmee in, benadrukt het PBL.
Komen met ‘weer nieuwe cijfers’ kan leiden tot onrust, vooral bij analyses voor de langere termijn
Verklaring PBL
Daarnaast is er bewust gekozen voor cijfers uit de Nationale Energieverkenning 2017 (NEV) omdat de onderhandelingen over het Klimaatakkoord daar ook op gebaseerd waren. Als er bij de doorrekening van de plannen plots gebruik zou worden gemaakt van recentere cijfers, zou dat ‘verwarring teweegbrengen’ en ‘het proces verstoren’, meent het PBL. ‘Komen met ‘weer nieuwe cijfers’ kan leiden tot onrust, vooral bij analyses voor de langere termijn.’
Bovendien, zo verdedigt de rekenmeester de keuze, maakt het voor de lange termijn niet uit als er ‘fluctuaties in de energieprijzen’ zijn. Omdat de plannen in het Klimaatakkoord tot 2030 lopen, zijn actuele cijfers ‘minder noodzakelijk’. Toch neemt het PBL in de komende doorrekening volgende maand ook varianten mee waarin de meest actuele energie- en CO2-prijzen zijn meegenomen.
Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat heeft het PBL gisteren alsnog opdracht gegeven om de Energieverkenning bij te werken. Het Centraal Planbureau (CPB) bekijkt op dit moment of de koopkrachtplaatjes die het kabinet met Prinsjesdag bekendmaakte bijgesteld moeten worden vanwege de enorme stijging van de energieprijzen.
Verbetering
Een deel van de kritiek richt zich op de gebruikte modellen van het PBL, waardoor de ramingen verkeerd zouden uitkomen. Het Planbureau hamert er echter op dat modellen noodzakelijk zijn om de gevolgen van nieuw beleid in kaart te brengen. Wel zouden alle modellen transparant moeten zijn voor iedereen, geeft het PBL toe. Dat is nu niet het geval, omdat sommige modellen eigendom zijn van private partijen. Dat zou verbeterd kunnen worden, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van een eigen alternatief.
Minister Wiebes gaf maandag ook een verklaring voor het hoger uitvallen van de energiekosten ten opzichte van de raming van het Planbureau voor de Leefomgeving.
AD 20.02.2019 Voor in het eerst in vier jaar tijd zijn consumenten negatief over hun eigen huishoudboekje en het economisch klimaat. De fors hogere energierekening en de btw-verhoging hakken er hard in.
De afgelopen weken gaat het in veel huishouders over bijna niets anders meer: alles is duurder maar de inkomsten zijn niet of nauwelijks gestegen. Zo is de energierekening flink omhoog gegaan, zijn de dagelijkse boodschappen prijziger geworden en is bij velen het eerste loonstrookje van het nieuwe jaar ondanks de beloftes toch tegengevallen.
Mensen merken het al met al in de portemonnee en dáár heeft het consumentenvertrouwen direct onder te lijden, zo bewijst het nieuwste consumentencijfer van het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS). Deze maand komt het vertrouwen uit op -2, het laagste peil sinds vier jaar. Een duidelijke omslag, erkent CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen. Er zijn nu meer mensen negatief dan positief.
Een jaar geleden leek er nog geen vuiltje aan de lucht; het consumentenvertrouwen noteerde 25. Vorige maand stond het vertrouwen nog op 1. Van de belofte van het kabinet dat het gros er in koopkracht vooruitgaat, zien de meeste consumenten vooralsnog weinig terug en dat vertaalt zich terug in groeiend wantrouwen, bevestigt Van Mulligen.
,,Het jaar is nog maar net begonnen en mensen hebben meteen fors hogere uitgaven voor hun kiezen gekregen’’, zegt hij. ,,Tegelijkertijd zien ze niet dat ze hogere inkomsten hebben of dat ze gecompenseerd worden via lagere belastingen.’’
Klimaat
Volgens de hoofdeconoom loopt het vertrouwen eigenlijk al sinds vorig jaar zomer terug: veel mensen hadden er schijnbaar al weinig fiducie in dat ze er, zoals het kabinet heeft toegezegd, financieel op vooruit zouden gaan. Dat er nu voor het eerst in tijden meer mensen negatief dan positief gestemd zijn, hangt overigens niet alleen samen met het eigen huishoudboekje maar ook met het oordeel over het economisch klimaat.
De berichten over een mogelijke brexit, de handelsoorlog tussen Amerika en China en de terugvallende Duitse economie doen het sentiment geen goed, stelt Van Mulligen. ,,Mensen zijn onzeker wat de gevolgen van een mogelijke brexit kunnen zijn voor de Nederlandse economie.’’
Toch benadrukt de CBS-man dat het dalende consumentenvertrouwen geen reden is voor onrust. ,,Er is geen reden om de noodklok te luiden.’’ Zo betwijfelt hij of consumenten nu opeens meer gaan letten op hun uitgaven of de aanschaf van bijvoorbeeld een auto of nieuw bankstel gaan uitstellen.
,,Het is natuurlijk afwachten hoe het consumentenvertrouwen zich de komende maanden ontwikkelt. Het kan zomaar zijn dat mensen weer een stuk optimistischer aankijken tegen hun financiële positie zodra er in de nieuwe cao’s afspraken worden gemaakt over loonsverhogingen.’’
Groei
Met -2 ligt het consumentenvertrouwen in februari nog altijd boven het gemiddelde over de afgelopen twintig jaar (- 3). Bovendien liet de Nederlandse economie over 2018 nog een groei zien van 2,5 procent. Dat was weliswaar minder dan het jaar ervoor, maar nog altijd beter dan veel andere Europese landen. Van enige terughoudendheid onder consumenten was in december weinig te merken; die maand werd er 2,3 procent meer besteed ten opzichte van een jaar eerder. Onder andere voor voeding en auto’s trokken consumenten flink de portemonnee.
Het consumentenvertrouwen bereikte in januari 2000 de hoogste stand ooit (36). Het dieptepunt werd bereikt in maart 2013 (-41).
Het planbureau zat er bij ramingen van de verkoop van elektrische auto’s ver naast; over de gebruikte modellen van het PBL zijn twijfels.
NOS 20.02.2019 Het CDA en GroenLinks in de Tweede Kamer twijfelen aan de kwaliteiten van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Regeringspartij CDA wijst op het rekenmodel voor de verkoop van elektrische auto’s. Oppositiepartij GroenLinks heeft bredere kritiek.
CDA-Kamerlid Omtzigt zegt dat het rekenmodel voor elektrische auto niet controleerbaar is. In antwoorden op Kamervragen over de voorspelling van die verkoop zat het kabinet er volgens hem meer dan 100 procent naast. “Het gaat om een miljardenderving aan subsidies en belastingen voor de overheid”, zegt hij.
GroenLinks: Planbureau is onderbezet
Het CDA wil meer weten over het rekenmodel van het PBL. Maar dat is volgens staatssecretaris Snel van Financiën geheim. Een nadere wetenschappelijke validatie wil het kabinet ook niet geven.
Het PBL is op dit moment de plannen uit het concept-Klimaatakkoord aan het doorrekenen. Daarbij wordt hetzelfde rekenmodel gebruikt als bij de elektrische auto’s.
GroenLinks-Kamerlid Van der Lee is ook kritisch. Hij zegt dat het PBL nog maar elf jaar bestaat en modellen gebruikt die nog niet goed zijn uitgewerkt. “Hun ramingen lopen vaak achter op de marktontwikkelingen en ze zijn simpelweg onderbezet.”
Ook Van der Lee zegt dat het planbureau “helaas geen transparant en interactief model” heeft.
CDA vertrouwt niet op berekeningen planbureau elektrische auto’s
Gisteren waren cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) ook het middelpunt van discussie. De energierekening valt dit jaar veel hoger uit dan verwacht, en ook veel hoger dan het kabinet had voorgespiegeld.
De inschattingen van het PBL bleken oud te zijn. Ze kwamen uit de Nationale Energieverkenning (NEV) 2017. Het planbureau had door de drukte rond het concept-Klimaatakkoord geen tijd gehad in 2018 nieuwe berekeningen te maken.
Minister Wiebes zei gisteren dat hij het PBL heeft gevraagd een update te maken van de energiekosten, zodat het kabinet een betere inschatting kan maken van de gevolgen. Samen met de bijgestelde koopkrachtplaatjes van het Centraal Planbureau zijn dit voor het kabinet belangrijke cijfers om dit jaar het beleid op te baseren.
Klimaatakkoord
Maar de vraag is of Wiebes die nieuwe cijfers gaat krijgen. Want de tientallen rekenmeesters van het PBL en het Centraal Planbureau werken nog steeds hard aan de doorrekeningen van het klimaatakkoord. Aan de NOS laat het PBL weten hierbij toch weer uit te gaan van de cijfers uit de NEV 2017.
Volgens een woordvoerder moet dat geen problemen opleveren. “Dat die cijfers oud zijn is maar relatief, want het klimaatakkoord gaat over de periode tot 2030. Schommelingen in de huidige energieprijzen hebben niet veel effect op het beleid in 2030.” De berekeningen zijn een week voor de verkiezingen klaar en gaan naar verwachting tot veel politieke discussie leiden.
AD 20.02.2019 Regeringspartijen VVD en CDA nemen geen genoegen met de uitleg van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) dat het allemaal wel meevalt met het gebruik van verouderde gegevens. De klimaatrekenaars van het kabinet stellen dat het gebruik van die cijfers geen kwaad kan bij het doorrekenen van het klimaatakkoord. VVD en CDA wijzen er echter op dat het PBL het de afgelopen jaren al meermaals naast zat.
In Kamervragen aan minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) sommen de partijen een trits voorbeelden op van voorspellingen die niet uitkwamen. Zo moest het PBL cijfers over de klimaatschade van vleesconsumptie aanpassen en bleek een voorspelling over de toename van het aantal elektrische auto’s meermaals niet te kloppen.
De partijen vragen zich af of het PBL niet te stellig is in zijn voorspellingen en zetten vragen achter de wetenschappelijke waarden van de modellen die het bureau gebruikt.
Deze week kwam het PBL onder vuur te liggen toen bleek dat de koopkrachtvoorspellingen van het kabinet voor dit jaar deels gebaseerd waren op achterhaalde getallen van het planbureau. De energierekening van huishoudens valt veel duurder uit dan gedacht, doordat het PBL in 2017 nog dacht dat de marktprijs voor gas en elektriciteit veel lager zou zijn.
Het kabinet heeft overigens pas nu om actuelere cijfers gevraagd. Diezelfde voorspellingen uit 2017 gebruikt het PBL nu ook bij het doorrekenen van het Klimaatakkoord. Op basis van die berekeningen besluit het kabinet straks wat het wel en niet gaat doen om de uitstoot van CO2 omlaag te brengen.
AD 20.02.2019 De Tweede Kamer twijfelt sterk of het Planbureau voor de Leefomgeving wel in staat is om het Klimaatakkoord goed door te rekenen. De rekenmeester van het kabinet gebruikt achterhaalde cijfers.
Op 13 maart presenteert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de doorrekening van het voorlopige Klimaatakkoord. In dat akkoord staan zeshonderd milieumaatregelen die ervoor moeten zorgen dat Nederland in 2030 bijna de helft minder CO2 uitstoot.
Het PBL, een belangrijke rekenmeester van het kabinet, bevestigt aan deze krant dat de maatregelen in de doorrekening worden afgezet tegen voorspellingen uit de Nationale Energieverkenning 2017. Die Energieverkenning – ook uitgebracht door het PBL – staat vol achterhaalde prognoses, zo blijkt nu.
Zo is verkeerd voorspeld hoeveel energie huishoudens verbruiken en hoe de gas- en stroomprijs zich ontwikkelen. Om die reden pakt de energierekening dit jaar fors hoger uit dan het kabinet eerder had aangekondigd. ,,Maar dat is niet het enige probleem”, zegt Martien Visser, lector energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen. ,,Ook de CO2-prijs is heel anders dan het PBL in 2017 voorspelde.”
‘Rekenmodellen niet goed uitgewerkt’
In de Tweede Kamer heerst grote bezorgdheid over de betrouwbaarheid van de doorrekening . ,,Met dit soort modellen kunnen wij niet werken”, zegt CDA-leider Sybrand Buma. ,,De cijfers moeten beter op orde zijn. Dan moet zo’n instituut niet zeggen: we gebruiken altijd zulke cijfers. Zorg dan dat er nieuwe cijfers zijn.”
Ook GroenLinks is kritisch. ,,Het PBL bestaat nog maar elf jaar en gebruikt modellen die nog niet goed zijn uitgewerkt”, zegt Kamerlid Tom van der Lee. ,,Hun ramingen lopen vaak achter op de marktontwikkelingen. Daar komt bij dat het vorige kabinet te weinig geld heeft vrijgemaakt voor het PBL. Ze zijn simpelweg onderbezet.”
PBL: doorrekening is mogelijk
Volgens Visser is het ‘vreselijk jammer’ dat de Energieverkenning sinds 2017 niet meer is vernieuwd. ,,De cijfers zijn achterhaald en dat maakt het nóg moeilijker om vast te stellen wat de opbrengst is van alle voorgestelde klimaatmaatregelen.” Het PBL had vorig jaar geen tijd om een nieuwe Energieverkenning op te stellen.
Volgens het PBL is het – ondanks de verouderde cijfers – nog steeds mogelijk om de klimaatmaatregelen door te rekenen. ,,We kijken namelijk naar het jaar 2030. De schommelingen die nu plaatsvinden, zijn op die lange termijn minder van belang.”
Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat heeft het PBL gisteren alsnog opdracht gegeven om de Energieverkenning bij te werken. ,,We kunnen nu nog niet zeggen of dat vóór 13 maart 2019 gaat lukken, want we zijn heel druk met de doorrekening van het Klimaatakkoord”, meldt een woordvoerder van het planbureau.
NU 19.02.2019 Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) wil nog niet zeggen of en hoe er gecompenseerd gaat worden voor de fors hogere energierekening voor dit jaar. De Tweede Kamer is verbolgen over de foutieve inschatting van het kabinet over de oplopende energiekosten voor dit jaar.
Wiebes zei dinsdagmiddag in de Tweede Kamer tijdens het Vragenuur dat het kabinet zich “minder stellig” had moeten uitlaten, maar wil nu nog niet vooruitlopen op wat de hogere kosten betekenen voor de koopkracht.
Volgende maand publiceert het Centraal Planbureau (CPB) nieuwe cijfers over de inflatie, een belangrijk onderdeel van de koopkracht. Pas dan wil Wiebes iets kwijt over de koopkracht. “Koopkracht is meer dan alleen energie”, waarschuwde de bewindsman alvast.
Het kabinet moest terugkomen op eerdere uitingen dat de energierekening dit jaar gemiddeld met 108 euro zou stijgen, dat bleek later een bedrag van 330 euro te zijn. Dat is een behoorlijke domper voor veel huishoudens Het kabinet hamerde er in aanloop naar de begroting voor dit jaar veelvuldig op dat mensen er financieel op vooruitgaan.
De energierekening zou via hogere belastingen stijgen, net als veel boodschappen door het hogere btw-tarief, maar die kosten zouden worden gecompenseerd met een lagere inkomstenbelasting en hogere arbeidskortingen. Het paste allemaal in het principe van dit kabinet om verbruik zwaarder te belasten en arbeid minder.
‘Laten we mensen niet bang maken’
Er werd door prijsvergelijkers wel gewaarschuwd voor prijsstijgingen die meer in de buurt van die 330 euro kwamen, maar dat bedrag werd destijds door staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) weggewuifd. “Laten we mensen niet bang maken”, zei Keijzer.
De antwoorden van Wiebes namen dinsdag de onvrede onder de Tweede Kamerleden niet weg. Bart Snels (GroenLinks) wil dat er nieuwe koopkrachtplaatjes worden gemaakt voor dit jaar. “Het kabinet houdt zich niet aan de eigen belofte dat alle groepen er dit jaar op vooruitgaan”, zei Snels. Hij wilde van Wiebes weten hoe hij de huishoudens gaat compenseren.
Foutieve berekening is ‘een grof schandaal’
SP-leider Lilian Marijnissen noemde de foutieve berekening “een grof schandaal”. Naast de energierekening stijgen namelijk ook de kosten voor de kinderopvang, de huur en de boodschappen. “Verlaag de energierekening”, aldus Marijnissen.
PVV’er Alexander Kops, die in december al aankaartte dat de energiekosten veel harder zouden stijgen dan het kabinet deed voorkomen, was ook ontevreden met de antwoorden van Wiebes. “Mensen hebben niets aan cijfers die nog moeten komen.”
Ook binnen de coalitie klonk kritiek, al was daar geen roep om compensatie.
Het kabinet baseerde zich op cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), maar die berekeningen dateerden uit 2017. De energiekosten van de marktpartijen zijn in de tussentijd flink toegenomen. Ook de belasting op de energienota stijgt dit jaar, maar dat had het kabinet al ingecalculeerd.
Wiebes: het kabinet had niet zo stellig moeten zijn
NOS 19.02.2019 De Tweede Kamer is woedend over de fout die het kabinet maakte bij de voorspelling van de energierekening voor 2019. “Dit is voor ons niet acceptabel”, zegt Kamerlid Mulder van regeringspartij CDA. Coalitiepartner VVD vindt de fout ook onvergeeflijk. “Er zijn sommen gemaakt op basis van oude gegevens, dat mag niet gebeuren.”
Dat energie dit jaar flink duurder zou worden, was al bekend. In december kwamen schattingen van onder meer PriceWise ook uit op meer dan 300 euro.
Deze week bleek al dat er een recordaantal van 1,4 miljoen Nederlanders is overgestapt naar een andere energieleverancier. Veel mensen wisselden van energieleverancier na Prinsjesdag, toen het kabinet aankondigde dat de meeste huishoudens meer geld kwijt zouden zijn aan gas en stroom.
Vanochtend werd bekend dat het kabinet achterhaalde gegevens heeft gebruikt bij de ramingen van de gemiddelde energienota van burgers. Op basis van die gegevens deed staatssecretaris Keijzer in december een forse stijging van de rekening nog af als bangmakerij, maar ze erkent nu dat ze het mis had.
Slecht voor het vertrouwen
Ook de oppositiepartijen zijn kwaad en voelen zich in hun hemd gezet omdat zij bijna allemaal hadden gewaarschuwd voor een hogere energierekening in 2019. SP-leider Marijnissen: “Dit is een grof schandaal, het kabinet liegt dat het barst. We werden weggehoond met onze waarschuwingen.” Ook de PVV spreekt van liegen en bedriegen.
Volgens regeringspartijen ChristenUnie en D66 is de fout slecht voor het vertrouwen van de burger in de overheid, en dan met name het klimaatbeleid van de overheid. “Wordt bij de doorrekening van het klimaatakkoord wel van de juiste cijfers uitgegaan?” vraagt D66-Kamerlid Sienot zich af.
“Wat een ongelofelijke stommiteit”, zegt ChristenUnie-Kamerlid Dik-Faber. “Dit zorgt voor onrust in de samenleving. Hoe gaan we ervoor zorgen dat burgers weer vertrouwen gaan krijgen?”
‘Dit gaat niet over enkele tientjes’
“Voor het kabinet is dit zeer ernstig”, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. “Ze zeiden steeds ‘Nee hoor, het valt wel mee’. Maar het valt helemaal niet mee, weten we nu. En dit gaat niet over enkele tientjes.”
Ook is de geloofwaardigheid van toekomstige berekeningen in het geding, zegt Fresen. “Als straks de conclusie is dat de klimaatplannen betaalbaar zijn, is het op zijn zachtst gezegd maar de vraag of veel mensen dat nog geloven.”
Het kabinet zal ook iets moeten met de roep om compensatie. “Volgende maand zijn er verkiezingen”, zegt Fresen. “Als er compensatie moet komen, dan kunnen ze daar echt niet lang mee wachten, al weet nog niemand hoe dat dan zou moeten. Want de regeringspartijen zijn hier ook door overvallen.”
Update
De oppositiepartijen willen dat het kabinet nu al de toezegging doet dat de hogere energierekening wordt gecompenseerd als de koopkracht voor veel huishoudens daardoor lager blijkt uit te pakken dan voorgespiegeld.
Maar nu al een compensatie beloven gaat minister Wiebes te snel. Hij verwacht volgende maand nieuwe ramingen van de koopkrachtcijfers over 2019. Hij heeft ook het Planbureau voor de Leefomgeving “een update” gevraagd van de verwachte energiekosten. Als deze cijfers binnen zijn, wil de Kamer een debat met Wiebes en zijn collega’s Hoekstra van Financiën en Koolmees van Sociale Zaken.
Wiebes verklaarde eerder vandaag al dat het kabinet duidelijker had moeten zeggen dat de inschattingen voor de energienota van 2019 waren gebaseerd op cijfers van meer dan een jaar oud.
Terugblik: In december 2018 zei staatssecretaris Keijzer nog namens minister Wiebes dat de sombere voorspellingen niet klopten en dat mensen niet bang moesten worden gemaakt:
Onacceptabel, een ongelofelijke stommiteit en een grof schandaal. Het zijn voorbeelden van de boze reacties van Kamerleden op de te rooskleurige voorspelling van de energierekening.
De minister van Economische Zaken zegt dat het kabinet vorig jaar had moeten zeggen dat de ramingen waarmee het werkte niet ‘kakelvers’ waren.
NOS 19.02.2019 Minister Wiebes vindt dat het kabinet duidelijker had moeten zijn over zijn berekening van de energierekening voor dit jaar. Het had moeten zeggen dat er gebruik is gemaakt van ramingen uit 2017, die dus “niet meer kakelvers” waren. Dat zegt hij in reactie op het bericht dat de gemiddelde nota voor gas en elektriciteit veel meer stijgt dan verwacht.
Het CBS meldde afgelopen weekend dat Nederlanders dit jaar gemiddeld 334 euro meer gaan betalen dan vorig jaar. Staatssecretaris Keijzer deed een stijging van ruim 300 euro in december nog af als bangmakerij, maar nu blijkt dat zij zich op cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving uit 2017 baseerde. Dat bureau had geen recentere cijfers beschikbaar.
Koopkracht
Wiebes geeft toe dat de hogere stijging een negatief effect kan hebben op de koopkracht. “Want energie is een van de dingen die koopkracht bepalen.” Hij zegt daar in augustus, in aanloop naar Prinsjesdag nog eens goed naar te zullen kijken. “Want we passen altijd goed op de koopkracht.”
De minister baalt ervan dat het kabinet niet wat meer slagen om de arm heeft gehouden, “Zo van: jongens, denk eraan dat dit ramingen zijn en dat het zeker niet zeker is dat het bij deze getallen blijft”. Hij vindt het ook vervelend dat de energierekening zoveel hoger uitvalt, “want ik ben ervoor dat we gewoon koopkrachtverbetering gaan zien. Mensen hebben daar behoefte aan en dan helpt dit niet.”
Eind vorig jaar zette staatssecretaris Keijzer een verhoging van ruim 300 euro nog weg als bangmakerij, maar ze geeft nu toe dat ze met verouderde cijfers rekende.
NOS 19.02.2019 Het kabinet heeft bij de berekening van de gemiddelde energienota gebruikgemaakt van oude cijfers. Dat erkent een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken na berichtgeving in het AD.
Zaterdag meldde het CBS dat de energierekening dit jaar veel meer stijgt dan verwacht: gemiddeld 334 euro. Staatssecretaris Keijzer deed zo’n hoge stijging in december nog af als bangmakerij.
Maar ze erkent nu dat ze gebruik heeft gemaakt van voorspellingen van het Planbureau voor de Leefomgeving uit 2017. Toen was de verwachting nog dat prijzen van gas en elektra veel minder zouden stijgen.
Het bureau blijkt vorig jaar in verband met doorrekening van de plannen van het concept-klimaatakkoord geen tijd te hebben gehad voor de jaarlijkse voorspelling van de prijsontwikkeling.
‘Zeer pijnlijk’
De “fout is zeer pijnlijk” voor het kabinet, zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp, omdat het in december nog stellig beweerde dat de rekening veel lager zou uitpakken.
Het dacht toen aan een gemiddeld verbruik van 2500 kWh stroom en 1100 kubieke meter gas per huishouden. Ook rekende het met een lagere marktprijs voor energie. Het CBS gaat nu van een jaarlijks verbruik van ruim 3000 kWh elektriciteit en een kleine 1500 kubieke meter aardgas per huishouden.
De woordvoerder van het ministerie wil niet spreken van een fout. Hij zegt dat het kabinet net als altijd is uitgegaan van de meest actuele cijfers en dat waren in dit geval de cijfers van 2017.
‘Heel ongelukkig’
In de Tweede Kamer willen zowel oppositie- als coalitiepartijen weten waarom het kabinet steeds heeft gezegd dat het niet klopt dat de jaarrekening gemiddeld ruim 300 euro hoger zou uitpakken.
GroenLinks-Kamerlid Van der Lee vindt het “erg kwalijk” en “contraproductief” dat het kabinet zo stellig beweerde dat de voorspellingen van prijsvergelijkers niet klopten, “terwijl de staatssecretaris al wist dat ze gebruik maakte van oude cijfers.” SP-fractieleider Marijnissen spreekt van “een dure blunder”.
Kamerlid Sienot van coalitiepartij D66 noemt de misrekening “heel ongelukkig”. “De berekeningen moeten wel kloppen en dat is hier niet het geval geweest. En wij willen weten hoe het zit en hoe we dit in de toekomst gaan voorkomen.”
AD 19.02.2019 Het kabinet heeft achterhaalde gegevens gebruikt om de stijging van de energierekening te voorspellen. Daardoor claimde het kabinet dat het met die stijging wel zou meevallen, maar dat blijkt nu niet te kloppen. De energienota gaat dit jaar gemiddeld met maar liefst 334 euro omhoog. Tweede Kamerleden zijn boos.
De Tweede Kamer wil weten hoe het kan dat het kabinet herhaaldelijk heeft verkondigd dat het met stijging van de energierekening niet zo’n vaart zou lopen. ,,Laten we mensen niet bang maken’’, zei staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat afgelopen december in de Tweede Kamer.
,,Kwalijk’’, zegt PvdA-Kamerlid William Moorlag. ,,Het kabinet gebruikt totaal andere cijfers dan waar het CBS nu mee op de proppen komt. Dat kan gewoon niet. Dit ondermijnt het vertrouwen van burgers in de overheid. Het lijkt wel of de koopkrachtplaatjes zijn gebaseerd op modellen die door Hans Klok zijn ontworpen.’’
Ook regeringspartij VVD is kritisch. ,,Ik heb hier zelf ook vragen bij en wil graag weten waar dit verschil vandaan komt en hoe het te verklaren is’’, zegt VVD’er Dilan Yeşilgöz-Zegerius. Volgens GroenLinks verergert het kabinet de zorgen over klimaatbeleid. ,,Dit soort onvoorzichtige voorspellingen werkt contraproductief’’, stelt GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee.
De jaarlijkse energienota stijgt naar 2074 euro, meldt het CBS: 334 euro meer dan vorig jaar. Daarbij gaat het CBS uit van een gemiddeld jaarlijks verbruik van ruim 3000 kWh elektriciteit en een kleine 1500 kubieke meter aardgas per huishouden. Het kabinet rekende eind vorig jaar op aanzienlijk lagere verbruikcijfers, namelijk 2500 kWh stroom en 1100 kubieke meter gas per huishouden.
,,Wij baseren ons op cijfers uit de Nationale Energieverkenning 2017 van het Planbureau voor de Leefomgeving”, zegt een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. ,,De inschatting in 2017 was dat dit jaar minder gas en elektriciteit zou worden afgenomen. Anderzijds was de verwachting dat de marktprijzen van gas en elektra minder snel zouden stijgen.’’
Die voorspellingen zijn verouderd, erkent de woordvoerder. ,,Omdat het Planbureau voor de Leefomgeving zijn handen vol heeft aan het Klimaatakkoord, zijn zij afgelopen jaar niet met een aparte Energieverkenning gekomen.’’ Daar komt nog eens bij dat het Planbureau en het CBS verschillende definities van een huishouden gebruiken.
Onderschat
Het kabinet heeft de stijging van de marktprijzen van gas en elektra onderschat. Die kosten zijn met bijna 150 euro per huishouden gestegen, onder meer door hogere CO2-heffingen en de afnemende gaswinning in Groningen. Daarnaast heeft kabinet de energiebelasting en de btw op de energienota met ruim 150 euro verhoogd.
,,Stijgende kosten stapelen zich zo op’’, zegt GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee. Ook andere partijen waarschuwden vorig jaar voor verhoging van de energiebelasting. ,,Een voorstel van onze partij om de verlaging van de belastingkorting op de energienota terug te draaien, werd in de prullenbak gegooid’’, zegt Van der Lee. ,,Dat wreekt zich nu.’’
Het overgrote deel van de Nederlanders gaat er dit jaar écht op vooruit. Dat zegt het Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting) in reactie op het nieuws dat het kabinet achterhaalde cijfers heeft gebruikt voor de voorspelling van energiekostenstijging. ,,Wij hebben de juiste cijfers gebruikt’’, zegt een woordvoerder van het Nibud.
In tegenstelling tot wat het kabinet claimt, betalen Nederlanders dit jaar wel degelijk fors meer voor gas en licht, bleek dit weekend uit berekening van het CBS. Een gemiddeld huishouden is bijna 2100 euro kwijt: 334 euro meer dan vorig jaar.
Hoewel het kabinet de stijging eerste afdeed als onzin, gaf het ministerie gisteravond aan deze krant toe dat achterhaalde cijfers zijn gebruikt bij het voorspellen van de energieverhoging, waardoor die lager uitkwam.
De fout voedt opnieuw het breedgedragen idee dat we er financieel helemaal niet op vooruit gaan. Onterecht, blijkt uit navraag bij het Nibud, dat onafhankelijk van het kabinet de koopkracht berekent. ,,Wij hebben gewoon met de juiste, meest recente cijfers gerekend’’, aldus een woordvoerder. Dat betekent dat de eerdere koopkrachtvoorspelling ongewijzigd blijft: ,,96 procent van de Nederlanders gaat er dit jaar op vooruit.’’
Minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) moest vandaag direct tekst en uitleg geven in de Kamer over de blunder en de gevolgen voor de koopkracht. De minister erkende dat het kabinet een verkeerd beeld heeft geschetst rond de nieuwe energierekening. ,,Heel veel huishoudens zijn onaangenaam verrast door energietarieven. We hadden ons minder stellig moeten uitlaten in de wetenschap dat de gebruikte cijfers meer dan een jaar oud waren. Die stelligheid was onterecht.’’
Reactie Wiebes
Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat gaat diep door het stof nu blijkt dat het kabinet de stijging van de energienota veel te laag heeft ingeschat. ,,Ik baal hier gewoon van”, zegt hij.
Ik baal ervan dat we niet duidelijk hebben gezegd dat het gaat om ramingen, en dat het dus niet zeker was dit het bij deze getallen zou blijven, aldus Minister Wiebes.
Het kabinet heeft achterhaalde gegevens gebruikt om de stijging van de energierekening te voorspellen, zo onthulde deze krant. Tweede Kamerleden zijn boos over een verkeerde voorstelling van zaken die staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat afgelopen december gaf in het parlement.
,,Ik baal ervan dat we niet duidelijk hebben gezegd dat het gaat om ramingen, en dat het dus niet zeker was dat het bij deze getallen zou blijven’’, zegt minister Wiebes tegen de NOS. ,,Ik vind het gewoon vervelend dat de energierekening omhoog gaat. Mensen hebben echt behoefte dat we koopkrachtverbetering gaan zien en dan helpt een hogere energierekening niet. En daar baal ik gewoon van.’’
De jaarlijkse energienota stijgt naar 2074 euro, meldt het CBS: 334 euro meer dan vorig jaar. Daarbij gaat het CBS uit van een gemiddeld jaarlijks verbruik van ruim 3000 kWh elektriciteit en een kleine 1500 kubieke meter aardgas per huishouden. Het kabinet rekende eind vorig jaar op aanzienlijk lagere verbruikcijfers, namelijk 2500 kWh stroom en 1100 kubieke meter gas per huishouden. Het ministerie erkent dat achterhaalde cijfers zijn gebruikt voor de berekeningen.
SP-leider Lilian Marijnissen spreekt van een ‘dure blunder’. ,,Niet voor de politici, wel voor de mensen met een gigantisch gestegen energierekening.’’ Ook andere partijen reageren zeer kritisch. Volgens de PvdA ondermijnt deze fout het vertrouwen van de burger in de politiek.
,,Een voorstel van onze partij om de verlaging van de belastingkorting op de energienota terug te draaien, werd in de prullenbak gegooid’’, zegt GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee. ,,Dat wreekt zich nu.’’ Hij vindt dat Wiebes ‘te nonchalant’ reageert op de ophef.
De SGP wil dat de verhoging van de energienota van tafel gaat, nu de onderliggende cijfers achterhaald blijken.
Debat
Regeringspartij VVD wil weten hoe het kan dat het ministerie van Wiebes er zó naast kon zitten. FvD-voorman Thierry Baudet laat via Twitter weten vanmiddag opnieuw een debat over de energienota aan te vragen. Tot nu toe was daar geen meerderheid voor.
Toch verwacht Wiebes dat de hogere energiekosten wegvallen tegenover andere kosten die lager dan verwacht uitpakken, waardoor de koopkrachtstijging intact blijft. ,,Het leven bestaat uit meer dan energie.’’ Het Nibud onderschrijft dat er naar het grote plaatje gekeken moet worden. ,,Het klopt dat energie maar een heel klein gedeelte is op de totale begroting, dus er speelt veel meer mee.’’
Het Centraal Planbureau (CPB) bekijkt op dit moment of de koopkrachtplaatjes die met Prinsjesdag bekendgemaakt zijn, bijgesteld moeten worden. Dat overzicht wordt volgende maand verwacht.
NU 19.02.2019 De hoogte van de energierekeningen is inderdaad te laag ingeschat, geeft de regering toe tegenover NU.nl, na berichtgeving van het AD. De schattingen waren wel gebaseerd op de laatste schattingen van het Planbureau Leefomgeving (PBL), maar die kwamen uit 2017.
Uit berekeningen van NU.nl, en later ook van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), blijkt dat de energierekening dit jaar met ruim 330 euro stijgt. Staatssecretaris Mona Keijzer (Energie & Klimaat) zei destijds in de Kamer dat het niet zo’n vaart zou lopen.
Minister Eric Wiebes (Klimaat) hield eind vorig jaar nog rekening met een stijging van 108 euro per jaar per huishouden, gebaseerd op cijfers van het PBL.
Een deel van dat bedrag werd volgens Wiebes weer teruggesluisd via de inkomstenbelasting die sinds dit jaar is verlaagd. “Het is de veel geuite wens om het verbruik zwaarder te belasten en arbeid minder te belasten”, zei de bewindsman destijds in een Kamerdebat.
Er zijn geen recentere cijfers
De schattingen van het kabinet vallen lager uit dan de werkelijke stijging omdat het ministerie zich baseerde op de meest actuele cijfers van het PBL, die uit het najaar van 2017 komen. Recentere cijfers zijn er niet. Het PBL is bovendien druk met het doorberekenen van het conceptklimaatakkoord.
Het PBL gaat er in de studie van 2017 nog van uit dat er minder gas en elektriciteit zou worden afgenomen en dat de marktprijzen voor gas en stroom minder hard zouden stijgen.
Die aannames zijn echter verouderd. De leveringsprijzen zijn juist hard gestegen; gas is 21 procent duurder en elektriciteit 31 procent. Een nieuwe studie van het PBL volgt in oktober dit jaar.
Dat geldt evenzeer bij politiek wapengekletter. Het spel van spinnen, halve waarheden verkondigen en zelfs liegen wordt bij een politiek conflict door partijen pijlsnel tevoorschijn getoverd. Belanghebbenden hopen zo dat media hun versie van de werkelijkheid overnemen, met als doel de (potentiële) achterban ervan te overtuigen dat zij wat voor elkaar boksen.
In de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen op 20 maart nemen de activiteiten van de politieke partijen toe.
Op weg naar de verkiezingen: Baudet en Klaver denken macht Rutte III te breken
Zowel Forum voor Democratie als GroenLinks weet het zeker; zij zijn de partij die de macht van het kabinet-Rutte III kan breken. Want de coalitie van VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie gaat bij de naderende verkiezingen de toch al krappe meerderheid in de Eerste Kamer verliezen, is de overtuiging van de twee partijen.
“Wij hebben straks een sleutelpositie in alle onderhandelingen, op alle dossiers”,zei partijleider Baudet tijdens de ledendag in Den Haag. “Ze zullen ons, hoe klein we ook in de Tweede Kamer zijn, echt nodig gaan hebben.”
Vertrouwen is op het dieptepunt
Nog maar 35 procent van de kiezers hoopt dat onze huidige regeringde rit uitzit. Dat is de laagste score tijdens deze regeerperiode, blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.
De politieke week stond onder meer in het teken van het klimaatakkoord en het kinderpardon. De coalitiepartijen zijn daarover verdeeld en premier Mark Rutte noemde het al een ,,ingewikkelde politieke kwestie”. Op de vraag of de kiezer vindt dat het kinderpardon moet worden versoepeld, zegt ongeveer de helft ja, en de helft nee.
Bij het CDA (de partij die zich onlangs van tegen- tot voorstander bekeerde) is die verhouding ook ongeveer 50-50, maar bij de kiezers van VVD en D66 is er een duidelijke meerderheid tegen, respectievelijk voor.
Wat zijn de belangrijkste dossiers en wat worden de grootste struikelblokken?
Gele Hesjes
De Nederlandse ‘gele hesjes’ keren zich tegen premier Mark Rutte en willen dat Nederland net als het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie stapt.
De protesten zijn geïnspireerd op de gelijknamige protestbeweging Les Gillets Jaunes in Frankrijk. Ook de Franse protestbeweging voert actie voor meer koopkracht en tegen de hervormingen van de Franse regering.
Premier Mark Rutte beloofde al na de eerste verkiezingen die hij won, dat hij het aantal wetten en regels juist wil laten dalen. Maakt de VVD zich daar dan ook ook hard voor ???
Het aantal wetten en regels is de afgelopen tien jaar met ongeveer duizend wetten en regels toegenomen. Per 1 januari 2019 bedroeg het totale aantal regelingen 9.834.
In het afgelopen decennium werden alleen in de jaren 2013 en 2014 meer regels en wetten geschrapt dan er bijkwamen.
Segers: ja-woord voor steun aan kabinet
De ChristenUnie geeft het ja-woord „om er alles aan te doen om met dit kabinet door te gaan.” Dat zegt voorman Gert-Jan Segers van de partij die met het CDA, de VVD en D66 in de coalitie zit.
Hoe zit het met de Koopkracht Rutte 3 ??
Van de belofte dat burgers er in 2019 toch in Koopkracht op vooruitgaan, geloven de klagers niks, want er komen ook nog allerlei maatregelen aan, zoals de uitvoering van het klimaatakkoord. En die zullen ook wel voor rekening van de gewone man en vrouw komen, denken deze kiezers.
De supermarktprijzen moeten worden aangepast vanwege een belastingverhoging. Vanaf 1 januari 2019moet er 3 procentpunt meer btw betaald worden over voedingsmiddelen. Dat betekent dat veel producten iets duurder zijn geworden.
Bovendien vragen velen zich af: wat heeft dit kabinet in het eerste jaar eigenlijk voor elkaar gekregen? Voor grote onderwerpen zoals de snelle stijging van de AOW-leeftijden de pensioenendie niet meestijgen, is geen oplossing gevonden.
Lonen
De eerste cijfers van de loonstrookjes vallen toch echt wel wat tegen !!!!
Het piepte en kraakte, zo overleefde Rutte 3 eerste grote test
Rond 20:00 uur dinsdagavond 29.01.2019 kwam het bericht naar buiten dat de deal rond was: er komt een acuut pardon voor de asielzoekers die al langer dan vijf jaar in Nederland zijn (een kleine 700 kinderen met hun ouders). De pardonregeling gaat van tafel voor nieuwe gevallen. De discretionaire bevoegdheid wordt verbouwd.
Dit voorstel lag volgens bronnen in de ChristenUnie ook al bij de formatie van Rutte III op tafel, met uitzondering van de discretionaire bevoegdheid. Destijds kreeg dit van niemand steun, behalve van de ChristenUnie.
Kortom, de tot nu toe zwaarste beproeving van Rutte 3, werd door de fractievoorzitters zelf gesust. Premier Rutte bemoeide zich nauwelijks met de impasse rondom het kinderpardon, zeggen ingewijden tegen RTL Nieuws. Een reconstructie van een coalitie die langs de rand van de afgrond liep.
AD 20.02.2019
Thierry Baudet loopt weg bij debat 13.02.2019
Partijleider Thierry Baudet is weggelopenbij een Kamerdebat over klimaat. De voorman van Forum voor Democratie was, na een oproep van andere Kamerleden, van plan om minister Wiebes (Klimaat) te bevragen over een kritisch rapport waarin staat dat het Energieakkoord 107 miljard euro kost.
Het rapport, opgesteld door een klimaatkritische groep, is vanmiddag overhandigd aan VVD-prominent Frits Bolkestein. Baudet deed woensdagmiddag een debataanvraag over de rekensom van de groep waaruit zou blijken dat het Energieakkoord van 2013 veel duurder is geworden dan door het vorige kabinet is beweerd.
Uitgerekend op het moment van de aanvraag was er al een debat bezig met minister Wiebes over energie en klimaat. Politici van andere partijen blokkeerden daarom het verzoek van Baudet en kwamen met een tegenvoorstel. „Kom met ons mee naar de commissiezaal en stel direct uw vragen”, opperde onder andere CDA-Kamerlid Agnes Mulder.
Inpakken
Baudet gaf gehoor aan de oproep om direct naar het debat te komen. Daar wilde hij wel eerst weten of minister Wiebes bekend is met het rapport en inhoudelijke vragen kan beantwoorden. De VVD-bewindsman gaf aan nog niet bekend te zijn met de volledige inhoud van het rapport. Baudet pakte daarop zijn spullen weer in: „Dan weet ik genoeg.”
AD 06.02.2019
Het Debat 05.02.2019
Premier Rutte ziet geen reden om gehaast klimaatmaatregelen voor te stellen als niet duidelijk is wat de gevolgen zijn. Hij reageert daarmee op de kritiek van de linkse oppositie in het klimaatdebat dat het kabinet niets doet en geen beslissingen durft te nemen.
Telegraaf 06.02.2019
Rutte: “Ik begrijp best dat we elkaar tot de verkiezingen op 20 maart nog de maat gaan nemen. Maar tegelijk hebben we 31 jaar de tijd om deze transitie door te maken.” Hij doelt op de doelstelling van 95 procent CO2-reductie in 2050. Het eerstvolgende doel is een reductie van 49 procent in 2030.
CO2-lekkage
Voor Nederland is het belangrijk om naar Europese en internationale ontwikkelingen te kijken en samen op te trekken met andere landen, zegt Rutte. Hij wijst op de risico’s van eenzijdige Nederlandse maatregelen, zoals “CO2-lekkage”.
Daarvan is sprake als Nederland relatief schone bedrijven met te hoge belastingen of te strenge regels “wegjaagt” naar het buitenland, waar die bedrijven dan juist met meer CO2-uitstoot gaan produceren. Of als Nederland eigen energiebronnen schrapt maar dan juist ‘vuilere’ energie in het buitenland moet inkopen. Ook wil Rutte niet dat het klimaatbeleid in Nederland banen kost.
Consensus
Rutte hoopt in april en mei consensus te kunnen bereiken met een groot deel van de Tweede Kamer. Dan zijn de doorrekeningen van het concept-klimaatakkoord klaar, heeft het kabinet daar keuzes uit gemaakt en gaan de ‘echte’ politieke debatten plaatsvinden.
Hij is daar optimistisch over: “Het zou zomaar kunnen dat dat met een draagvlak kan van meer dan 100 zetels. En dat we dan met deze partijen vooruit kunnen kijken naar een transitie die 11 en uiteindelijk 31 jaar gaat duren.”
Reactie
De twaalf CDA-lijsttrekkers voor de Provinciale Statenverkiezingen vinden dat Nederland niet moet doorslaan in de ambitie om de CO2-uitstoot te verlagen. Dat het kabinet in Europa pleit voor 55 procent reductie, is volgens hen slecht voor het draagvlak, de betaalbaarheid, de haalbaarheid en “een eerlijk speelveld” voor Nederlandse bedrijven.
In een ingezonden stuk in De Telegraaf schrijven de twaalf dat de provincies een belangrijke rol gaan spelen bij de uitvoering van de klimaatmaatregelen. Ze onderschrijven het in de coalitie afgesproken doel van 49 procent minder CO2-uitstoot in 2030, maar een hogere reductie zien ze niet zitten.
“De realiteit is dat veel van de ons omringende landen niet verder komen dan 40 tot 45 procent”, schrijven ze. “Dat maakt de Nederlandse ambitie riskant. Een Nederlandse ‘kop’ op de Europese doelen betekent dat wij voor veel geld de problemen van andere landen oplossen en dat de concurrentiepositie van mkb’ers en grote bedrijven verslechtert.”
Woensdagmiddag 05.02.2019 was het eindelijk zover: de politieke kopstukken van alle politieke partijen debatteerden in de plenaire zaal over het klimaatakkoord, de eind 2018 gepresenteerde lijst van Nederlandse plannen om de stijgende opwarming van de aarde tegen te gaan.
Het rapport van 200 pagina’s dik met zo’n 600 mogelijke maatregelen leidde vlak na de publicatie al tot een knetterende ruzie in de coalitie. VVD-fractievoorzitter Dijkhoff zei in De Telegraaf dat hij er weinig voor voelde het akkoord echt uit te voeren. Verder noemde hij zijn D66-collega Jetten een “drammer” en sloot hij een val van dit kabinet over het klimaat niet uit.
Pijnlijk
Dijkhoff gooide met zijn scherpe uitspraken olie op het vuur. De aanpak van het broeikaseffect is een van de moeilijkste opgaven van het derde kabinet-Rutte en niet alleen omdat in het regeerakkoord is afgesproken om de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent te verminderen ten opzichte van 1990.
De coalitie denkt er onderling echt anders over. D66 en ChristenUnie hebben haast en willen drastische maatregelen. De VVD en het CDA trappen liever op de rem, ook uit vrees voor voelbare pijn in de portemonnee van de achterban.
Flinke spanning
De oppositie had zich vorige week verheugd op een pittig klimaatdebat, maar toen de hoofdrolspelers niet op kwamen dagen, werd later vandaag als datum geprikt. “De oppositie ziet door Dijkhoffs interview dat er flinke spanning staat op dit onderwerp binnen de coalitie”, zegt NOS-verslaggever Xander van der Wulp. “Ze willen deze gelegenheid graag gebruiken om te proberen de politieke verschillen bloot te leggen.”
Alle ingrediënten voor een goed debat zijn aanwezig, zegt Van der Wulp. “Het is een mooi onderwerp met alle politieke kopstukken en premier Rutte in de arena.” Het debat gaat ook nog over de Urgenda-zaak, waar de rechter bepaalde dat Nederland nog meer en sneller klimaatmaatregelen moet nemen. “Toch kom ik met een teleurstellende voorspelling. Echt vuurwerk valt er niet te verwachten.”
Rijen gesloten
De coalitie heeft na een heleboel intern gedoe afgelopen weken – het Telegraaf-interview, de CDA-draai naar een soepel kinderpardon – de rijen vorige week gesloten, zegt Van der Wulp. De coalitie lukte het, ondanks grote meningsverschillen, nieuwe afspraken te maken over het in Nederland laten van gewortelde asielkinderen. “Alle vier de partijen zullen vandaag dus netjes de kabinetslijn verwoorden.”
De oppositie zal zeker nog proberen de onderlinge verschillen aan de oppervlakte te krijgen. “De verschillen tussen Jetten en Dijkhoff zijn zo groot dat de oppositie best hoop mag hebben dat dit lukt. Maar de oppositie zal geen aanpassingen gedaan krijgen”.
Telegraaf 06.02.2019
Pikant moment
Het wachten van de coalitie is namelijk op berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving. Daar wordt nu onderzocht hoeveel de voorgestelde maatregelen zullen kosten. Het duurt nog even voor de conclusies worden gedeeld, op 13 maart staat deze belangrijke publicatie gepland.
Een pikant getimed moment, zegt Van der Wulp, zo vlak voor de Provinciale Statenverkiezingen. “Het klimaat zal een belangrijk thema worden in de campagne, maar pas daarna gaan de coalitiepartijen kijken hoe ze het onderling écht op kunnen lossen.”
De Tweede Kamerdebatteert dinsdagmiddag 05.02.2019 met minister Eric Wiebes (Economische Zaken) en premier Mark Rutte over het conceptklimaatakkoord. Dat is een vurige wens van de oppositie, hoewel veel concrete cijfers nog ontbreken.
Eigenlijk stond het debat vorige week woensdag op de agenda, maar onder druk van de oppositie werd het een week uitgesteld.
De partijen wilden dat VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff zich in de plenaire zaal van het parlement zou melden, maar in plaats daarvan was Dilan Yesilgoz aanwezig, de klimaatwoordvoerder van de partij.
De oppositie, aangevoerd door PvdA-leider Lodewijk Asscher, wilde met Dijkhoff debatteren omdat juist hij zich in de media zeer kritisch had uitgelaten over de klimaatplannen.
Hoewel Asscher en gelijkgestemden wisten dat Dijkhoff niet op de sprekerslijst stond, liet de reuring voorafgaand aan het debat zien hoe politiek gevoelig het onderwerp is.
Waar debatteert de Tweede Kamer uiteindelijk over?
Ruim honderd partijen uit het bedrijfsleven, vakbonden, belangenclubs en de politiek hebben met elkaar ruim zeshonderd maatregelen bedacht om het gezamenlijke doel te halen: in 2030 49 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990.
Die CO2-reductie is nodig om de opwarming van de aarde zo veel mogelijk te beperken, zoals is afgesproken tijdens de Klimaatconferentie van Parijs in 2015.
Om het percentage van 49 procent te halen, zijn maatregelen nodig. In het regeerakkoord is daarom door VVD, CDA, D66 en ChristenUnie afgesproken om een klimaatakkoord te maken.
Waarom leek het even alsof de VVD geen akkoord wilde sluiten?
Nadat de partijen, verenigd in de zogenoemde klimaattafels, hun plannen hadden gepubliceerd, leek het even alsof Dijkhoff er afstand van nam in een interview in De Telegraaf.
Volgens de VVD’er was het niet “zijn” akkoord en was D66-fractievoorzitter Rob Jetten een “drammer” omdat hij wel zo snel mogelijk aan de slag wil gaan met de klimaatplannen. Hij zinspeelde zelfs op de val van het kabinet. Dijkhoff hoopte zo de klimaatsceptici uit zijn achterban gerust te stellen.
Het wekte vooral verbazing bij de andere partijen, want Dijkhoff heeft zelf bij een deel van de klimaatonderhandelingen gezeten. Toen gebruikte hij deze grote woorden niet.
Uiteindelijk heeft Dijkhoff moeten beloven dat hij nog steeds achter het CO2-doel staat. Hij mag dit dinsdag nogmaals in de Kamer doen.
Wordt er dinsdag over het uiteindelijke klimaatakkoord gesproken?
Nee, er is namelijk nog geen akkoord. Er wordt gesproken over een concept. De maatregelen die nu zijn gepubliceerd, zijn een eerste zet.
Het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) gaan de maatregelen die de klimaattafels hebben opgeschreven uitrekenen op haalbaarheid en betaalbaarheid.
Als die cijfers er op 13 maart zijn, gaan het kabinet en de coalitie ‘shoppen’ met welke maatregelen zij de doelstelling van 49 procent minder CO2-uitstoot willen halen. Dat pakket krijgt uiteindelijk de sticker ‘Klimaatakkoord’.
AD 31.01.2019
Kamer stelt klimaatdebat 30.01.2019 uit na wegblijven VVD’er Dijkhoff
De oppositie was woedend over wegblijven Dijkhoff bij klimaatdebat. Nog voordat het debat begon, vroeg de oppositie daarom om een schorsing van enkele minuten, zodat Dijkhoff alsnog via “berichtjes of een belletje” naar de plenaire zaal van de Tweede Kamer gehaald kon worden.
Uiteindelijk zijn alle oppositiepartijen uit protest opgestapt bij het klimaatdebat op 30.01.2019 in de Tweede Kamer. Reden was dat VVD-fractievoorzitter Dijkhoff, die in de krant vergaande uitspraken deed over het concept-Klimaatakkoord, zelf niet aanwezig was. Ook CDA-leider Buma was er niet, al had hij wel gezegd dat hij zou komen. Jetten (D66) en Segers (ChristenUnie) waren er ook niet.
De voltallige oppositie is woedend over het wegblijven van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff bij het debat over het klimaatakkoord. Het veelbesproken klimaatinterview met de liberaal in De Telegraaf is de aanleiding voor het debat, maar Dijkhoff schittert door afwezigheid.
‘Bizar’
Juist daarom was de afwezigheid van Dijkhoff zeer opvallend, omdat hij enkele weken terug nog een interview gaf waarin hij het Klimaatakkoord zwaar bekritiseerde. Dat interview leidde tot onrust in de coalitie. ,,Dijkhoff hóórt hier nu dit debat te voeren”, klaagde Asscher. ,,Het is uitgesproken bizar en laf als je een proefballon alleen in de krant oplaat en het debat vervolgens niet voert.”
Het wordt vandaag een lange dag voor de coalitie. De Tweede Kamer debatteert over twee hoofdpijndossiers. Eerst staat de versoepeling van het kinderpardon op de agenda en direct daarna gaat het over het klimaatakkoord.
Gisteravond 29.01.2019werd alsnog een akkoord bereikt: een groep van 700 kinderen wordt opnieuw beoordeeld. Naar verwachting mag 90 procent van hen in Nederland blijven. Met hun ouders erbij gaat het in totaal om zo’n 1300 mensen.
Daar staat tegenover dat het kinderpardon wordt afgeschaft, zodat er in de toekomst geen schrijnende zaken meer gaan spelen zoals rond Lili en Howick. Ook wordt de druk bij de staatssecretaris weggehaald om in sommige gevallen, zoals bij de twee Armeense tieners, over zijn hart te strijken. Die verantwoordelijkheid gaat naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Wisselgeld
Beide punten heeft de VVD “binnengehaald”, zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp. Het is als het ware wisselgeld voor de grootste regeringspartij, die als enige van de vier coalitiepartijen nog tegen een verruiming van het kinderpardon was.
Over beide onderwerpen liep afgelopen weken de spanning op. Vooral de onderhandelingen over het kinderpardon verliepen in crisissfeer.
In een interview met NRC blikt Segers terug op een roerige week.
In het kabinet is er flinke onenigheid over onder meer het kinderpardon en het klimaatakkoord. De partijen vinden elkaar steeds maar niet op deze punten. Ook de uitspraken van VVD’er Klaas Dijkhoff zorgden voor spanning. Die zei onder meer een kabinetscrisis over het concept-klimaatakkoord niet uit te sluiten.
In NRC zegt Segers het belangrijk te vinden dat het kabinet niet valt. „Met vier partijen is het al ingewikkeld, maar na de volgende verkiezingen wordt het met misschien wel vijf of zes partijen nog moeilijker.”
Terwijl het kinderpardon een steeds heftiger splijtzwam in het kabinet wordt, is het dus ook alle hens aan dekvoor (of tegen) het klimaatbeleid, ziet Philip van Tijn. Op dit ‘dossier’ zit het kabinet in de beklaagdenbank, letterlijk zelfs en is het ook hierover niet eens.
Maatschappelijk draagvlak
Het draagvlak voor klimaatmaatregelen brokkelt af. Dat blijkt uit een enquête van het EenVandaag Opiniepanel. Ruim de helft van de deelnemers is negatief over het klimaatakkoord en de steun voor de Klimaatwet is spectaculair gedaald.
De leden van het opiniepanel waren in juni 2018 (73 procent) nog enthousiast over het idee om de uitstoot in 2030 te halveren, nu is dat geslonken naar 59 procent.
Ook het draagvlak voor het Parijsakkoord is gedaald. Een half jaar geleden steunde 67 procent het doel om in 2050 klimaatneutraal te leven, nu is dat net iets meer dan de helft.
Telegraaf 08.02.2019
Kabinetscrisis
Het klimaatakkoord van ed nijpels kan eveneens niet rekenen op een warm bad. De helft van het opiniepanel maakt zich zorgen over de gevolgen. Slechts 33 procent vindt het een goed akkoord.
EenVandaag heeft ook gevraagd of kiezers van de coalitiepartijen het thema klimaat een kabinetsval waard vinden. Bij kiezers van D66 (69 procent), CDA (56 procent) en ChristenUnie (54 procent) is dat het geval.
Bij D66 en CU vinden ze het een kabinetscrisis waard als de klimaatmaatregelen niet ver genoeg gaan. Bij CDA-kiezers vrezen ze juist dat de groene plannen onbetaalbaar zijn voor de burger. VVD-kiezers vinden het voortbestaan van het kabinet wel belangrijker.
Het kinderpardon splijt het kabinet – hoe kon het zo ver komen?
De Asielkwestie is inmiddels uitgegroeid tot de zwaarste beproeving van de coalitie tot nu toe. Maandag 28.01.2019 was er tot laat in de avond spoedberaad om een crisis af te wenden.
De regeringspartijen van Rutte III blijven koortsachtig op zoek naar een uitweg uit de impasse rond het kinderpardon.
Woensdag 30.01.2019 staat een belangrijk Kamerdebat over het kinderpardon op de agenda. Is het onderwerp voor het CDA, D66 en de ChristenUnie, die een rem willen op het uitzetten van uitgeprocedeerde gezinnen, belangrijk genoeg om een kabinetscrisis met de VVD te riskeren? Dit schreven we er tot nu toe over.
De groeiprognoses voor de Nederlandse economie voor 2019 zijn nog altijd heel redelijk. En als je kijkt naar zaken die je portemonnee raken, is de start van 2019 helemaal niet zo slecht.
Business Insider houdt, in samenwerking met nieuwsapp Upday, elke maand zeven prijzen bij die van belang zijn voor de waarde van je bezittingen en die je maandelijkse uitgaven beïnvloeden.
De huizenprijs: €2.319 per maand erbij in een jaar tijd
Ook in het slotkwartaal van 2018 ging de gemiddelde huizenprijs razend hard omhoog: een plus van 10,3 procent vergeleken met het laatste kwartaal van 2017, zo bleek deze maand uit cijfers van makelaarsclub NVM.
Hypotheekrentes staan voorlopig nog op extreem lage niveaus.
Sparen: gat met inflatie wordt nog groter door hogere btw
Terwijl de inflatie al maanden rond de 2 procent schommelt, zien spaarders rentes niet meebewegen. Variabele spaarrentes dalen gestaag en ook in januari kreeg je maximaal 0,35 procent rente op een vrij opneembare spaarrekening, volgens gegevens van de site Spaarinformatie.nl.
De economische nieuwsberichten van 2019 benadrukken vooral de gevaren voor beleggers: de ontwrichtende gevolgen van een eventuele no deal-Brexit en de groeivertraging in China.
Voor olie geldt iets vergelijkbaars als voor aandelen. Menig analist wijst op risico’s van groeivertraging in China en het gevaar van een groeidip in West-Europa, met als gevolg een lager energieverbruik, minder vraag naar olie en dus mogelijk prijsdalingen.
Tegelijk laat de start van 2019 een lichte stijging van de olieprijs zien tot een niveau van 60 dollar voor een vat Noordzee-olie.
“Het variabele tarief voor stroom is 17 procent gestegen sinds vorige maand en maar liefst 36 procent sinds januari 2018”, aldus online consumentenadviseur Pricewise.nl.
Het kabinet wil dat in 2030 alle nieuw verkochte auto’s elektrisch zijn. Dat kost de belastingbetaler miljarden: in de periode 2021 tot en met 2025 gaat het om 3,9 miljard. In de periode daarna nog eens maximaal 1,5 miljard, tot 2030. Het kabinet wil dat de vervuiler betaalt en dus zal de ‘traditionele’ automobilist dat moeten ophoesten.
“Dat hangt heel erg af van je inkomen”, zegt een woordvoerder van budgetvoorlichter Nibud desgevraagd. “Voor huishoudens met een laag inkomen kan 10 euro per maand een aderlating zijn. Want een tientje per maand is op jaarbasis 120 euro.”
Dat komt ook omdat ons land nog heel veel traditionele automobilisten heeft. Als die miljoenen benzine- en dieselrijders morgen allemaal zouden overstappen op een elektrische auto hebben we een probleem. Er zijn niet genoeg auto’s, niet genoeg laadpalen en er is onvoldoende stroom. “Er wordt dus bewust gekozen voor de weg van de geleidelijkheid”.
Goede isolatie voor woningen
Minister Eric Wiebes(Economische Zaken en Klimaat) benadrukte vrijdag dat het belangrijk is dat “iedereen meedoet” en daarom wordt ook het milieuvriendelijker maken vanwoningen in het plan betrokken.
Om zo min mogelijk warmte – en daarmee energie – verloren te laten gaan, moeten volgens het akkoord in de periode van 2022 tot 2030zo’n 1,5 miljoen woningen en gebouwen goed geïsoleerd en aardgasvrij gemaakt worden. Woningcorporaties gaan de komende jaren tienduizenden huizen duurzamer maken. In het voorstel staat wel de voorwaarde dat de huur en de energierekening samen niet hoger mogen zijn dan het huidige bedrag dat bewoners betalen. “Zo krijgen huurders een betere woning tegen gelijke of lagere maandlasten” , staat in het rapport.
Zeespiegel
Het klimaatpanel van de Verenigde Naties benadrukte in het IPCC-rapport van afgelopen oktober dat de zeespiegel na 2100 blijft stijgen, ook als de opwarming van de aarde beperkt blijft tot 1,5 graad. Instabiliteit van het zee-ijs in Antarctica of onomkeerbaar ijsverlies op Groenland kan een stijging van meerdere meters opleveren. Het IPCC stelt dat deze onzekerheden getriggerd kunnen worden tussen een temperatuurstijging van 1,5 graad en 2 graden.
In Nederland houden we dus rekening met een flinke stijging in 2100, maar niet overal zijn ze op korte termijn goed voorbereid op zo’n stijging.
Deltawerken
De Deltawerken moeten doordat de zeespiegel veel sneller stijgt dan verwacht, tien tot twintig jaar eerder worden vervangen. Dit gaat tientallen miljarden euro’s kosten. Dat stelt de nieuwe deltacommissaris Peter Glaszaterdag in een interview met het AD.
Uit voorspellingen van nationale en internationale klimaatexperts blijkt dat de zeespiegel in 2100 naar verwachting zo’n 2 meter gestegen zal zijn. Volgens Glas, de nieuwe topambtenaar op dit gebied, moet Nederland daarom op watergebied “bijschakelen”.
14.000 ton smeltwater per seconde
Zo bleek vorige maand uit een ander onderzoek dat het smeltende gletsjerijs in het Arctisch gebied momenteel de grootste bijdrage aan de stijging van de zeespiegel levert. Per seconde stroomt er volgens dat rapport 14.000 ton water de zee in.
Haasnoot onderzocht de mogelijke gevolgen van versnelde zeespiegelstijging en daaruit bleek dat Nederland zich goed moet voorbereiden. “In Nederland houden we rekening met een stijging van 1 meter in 2100”, vertelt de onderzoeker. “Maar dat zou met die versnelling weleens veel hoger uit kunnen vallen, en dat betekent dat je minder tijd hebt om je voor te bereiden. De stijging stopt niet in 2100. Wat doe je als het meer wordt dan die 1 meter?”
De nieuwe topambtenaar pleit ervoor om tijdig te beginnen met de voorbereidingen voor deze aangepaste planning. Glas pleit er ook voor dat het kabinet zich gaat inzetten om de klimaatdoelen van Parijs te halen. “Dat is de beste strategie om niet aan draconische maatregelen te hoeven denken”, stelt hij.
‘Goed beleid is randvoorwaarde om Nederland leefbaar te houden’
Glas beklemtoont dat niet meer ter discussie mag staan óf er klimaatbeleid gaat worden uitgevoerd. “Het halen van de Parijse afspraken is de randvoorwaarde voor succes om Nederland leefbaar te houden. Er is geen alternatief.”
De klimaatafspraken hebben de afgelopen week geleid tot veel frictie in de coalitie. De VVD verklaarde zich opeens niet te kunnen herkennen in het klimaatakkoord waar talloze partijen vorig jaar maandenlang over hebben nagedacht. Dit leidde tot veel irritatie bij de coalitiepartners D66, ChristenUnie en CDA.
In 2020 moet de CO2-uitstoot met een kwart zijn afgenomen ten opzichte van 1990. Een rechter heeft de Staat dit doel zelfs opgelegd in een door de duurzaamheidsorganisatie Urgenda aangespannen zaak.
Het PBL kwam eerder deze week met berekeningen dat Nederland de internationaal afgesproken klimaatdoelen voor 2020 bij lange na niet gaat halen.
Met het huidige beleid komt de reductie niet verder dan 21 procent, meldt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) vrijdag.
Geen draconische klimaatmaatregelen
Ingewikkeld noemde hij de vraag hoe het kabinet denkt de klimaatdoelen te halen nu het Planbureau voor de Leefomgeving definitief heeft geconstateerd dat de voorliggende plannen ontoereikend zijn.
Hierover zei de premier dat gezocht zal worden naar maatregelen die uitvoerbaar zijn en draagvlakin de samenleving hebben. ‘Er ligt een uitspraak van de rechter die wij hebben uit te voeren,’ zei Rutte, die ‘draconische maatregelen’ overigens uitsloot.
En hij herhaalde de mantra voor het definitieve Klimaatakkoord: ‘De mensen het financieel moeten kunnen meemaken; ze moeten het in hun persoonlijke leven kunnen meemaken en de lasten tussen bedrijven en burgers moeten eerlijk verdeeld zijn.’
Stap voor stap
Dat het kabinet fors achterloopt bij het halen van de klimaatdoelen wijt Rutte aan de economische groei die in Nederland hoger was dan in omliggende landen. Maar hij denkt dat de doelen gehaald worden. ‘Stap voor stap.’
Hij slaagde er niet in duidelijk te maken hoe hij dat denkt te realiseren, gezien ook de beloftes van eerdere kabinetten die nooit werden waargemaakt. Dat toont volgens hem slechts hoe ‘taai’ de materie is.
Geen toontje lager zingen
Een toontje lager zingen, wil hij niet. Rutte denkt zelfs andere Europese landen te kunnen overtuigen om afspraken te maken tot een vermindering van 55 procent in plaats van de afgesproken 49 procent minder uitstoot. ‘Dat is een debat dat gaande is.’
Ingrijpender maatregelen dan andere landen zal Nederland niet willen nemen. ‘Anders krijg je een weglekeffect van banen en verplaatsing van CO2-uitstoot. Dat heeft geen zin.’
Gevraagd waarom het kabinet sinds 2015, toen Urgenda de rechtszaak tegen de Staat won, geen actie heeft ondernomen, verwees hij naar maatregelen die wel degelijk genomen waren: ‘We liggen nu op 21 procent, terwijl het 25 procent moet zijn. En het vorige kabinet heeft tal van maatregelen genomen in de landbouw en de bebouwde omgeving.’
Oproep in Davos
Rutte deed deze week op het World Forum in Davos voor de zoveelste keer een oproep aan de internationale gemeenschap om alles op alles te zetten om ‘Parijs’ te halen. Op de vraag of hij niet terecht werd gewezen dat hij eerst zelf maar eens aan de klimaatdoelen moest voldoen, zei Rutte: ‘Nee, dit zijn problemen waarmee alle volwassen industriële landen worstelen.’
Hij krijgt in internationale gremia niet de indruk dat de klimaatdoelen als onhaalbaar worden gezien. Volgens Rutte doet zelfs Brazilië zijn best. Dat had hij opgemaakt uit zijn gesprek met de nieuwe president Jair Bolsonaro.‘Terwijl het beeld bestond dat ze uit het Akkoord van Parijs wilden stappen.’
Trump haakte eerder wel af
Hij was ook optimistisch over de steden en staten in Amerika die ‘Parijs’ willen halen, terwijl president Donald Trump afhaakte. En over China dat zou bewegen. ‘Dat is van belang. Wij kunnen Nederland wel schoon doorgeven aan de volgende generaties, maar dat heeft niet zoveel zin als we niet ook de rest van de wereld schoon doorgeven. We kunnen ambitieuze doelstellingen realiseren als ook andere concurrerende landen dat doen. Anders zou je gekke Henkie zijn.’
Welke maatregelen uit het concept-Klimaatakkoord het kabinet concreet zal voorstellen, blijkt pas in april: na de verkiezingen van Provinciale Staten op 20 maart.
Hoewel voorzitter van de ‘klimaattafels’ Ed Nijpels en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) op 21 december 2018 een ontwerp-klimaatakkoord presenteerden, overheerst de onzekerheid over dit hoofdpijndossier. Want wat de 600 voorgenomen maatregelen gaan kosten, moet nog door het Centraal Plan Bureau (CPB) worden getoetst.
Ook berekent het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) of de plannen wel voldoende zijn om het klimaatdoel – in 2030 de helft minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 – daadwerkelijk te halen.
VVD en CDAzijn weliswaar blij met de gepresenteerde maatregelen, maar het kostenplaatje baart beide coalitiepartijen al tijden zorgen. CDA-fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma waarschuwde afgelopen zomer in een interview met Elsevier Weekblad al voor een ‘Fortuyn-revolte’ als burgers financieel te zwaar worden belast door de klimaatmaatregelen.
De voorbije maanden herhaalde Buma die waarschuwing meerdere malen. Ook vreest hij voor ‘verkeerd beleid’ dat zorgt voor een uittocht van grote bedrijven uit Nederland, waarna die in het buitenland hun CO2-uitstoot niet zullen verminderen.
VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff vindt dat Nederland ‘het moet fiksen, maar wel op een faire en eerlijke manier, zodat het betaalbaar blijft’. Minister Wiebes herhaalde in het Haagse café Nieuwspoort diverse keren dat ‘breed maatschappelijk draagvlak’ belangrijk is.
De linkerkant van de coalitie is op klimaatgebied ambitieuzer en legt vooral de nadruk op het belang van verregaande verduurzaming. ‘We zijn het aan de komende generaties verplicht om nu in beweging te komen. En dat doen we,’ aldus ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. Vergelijkbare taal sprak Rob Jetten. ‘Dit concept-klimaatakkoord bestaat uit ruim 600 afspraken voor de toekomst. Zo is de politiek op z’n best. Als het leiderschap toont.
Niet stilzitten, maar in actie komen. Met één duidelijk doel: een schone toekomst voor deze en volgende generaties,’ schreef hij op Twitter. Ook bracht de D66-fractievoorzitter bovenstaande video uit waarin het akkoord werd gevierd als een overwinning van ’klimaataanpakkers’ op ‘klimaatontkenners’ als Donald Trump en Thierry Baudet. ‘Dit klimaatakkoord is voor jouw toekomst. We maken Nederland klimaatleider in de wereld.’
In de oppositie zijn de tegenstellingen nog veel groter. Jesse Klaver (GroenLinks) hekelde de plannen omdat die volgens hem niet ver genoeg gaan. ‘De lat voor een eerlijk en effectief klimaatbeleid ligt hoog en dit ontwerpakkoord haalt die lat niet.’ Hij is van mening dat grote bedrijven te veel inspraak hebben, en riep premier Rutte op hen weg te sturen bij de onderhandelingen. Lammert van Raan, Kamerlid voor de Partij voor de Dieren, is ook voorstander van het wegsturen van multinationals als Shell.
Aan de andere kant van het politieke spectrum overheerst juist de kritiek dat de plannen ‘onhaalbaar’ en ‘onbetaalbaar’ zijn voor burgers, die niet zijn geraadpleegd bij het opstellen ervan. Zo spreekt PVV-leider Geert Wilders van ‘klimaatwaanzin van dit kabinet’, waarvan mensen wakker zouden liggen. ‘De burger mag bloeden van de VVD en het CDA.’ Thierry Baudet (Forum voor Democratie) verwijt die partijen ‘dictatoriale maatregelen’, en stelt dat er ‘een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer’ staat van het kabinet.
Verkiezingen Provinciale Staten en Europees Parlement
Met zowel een verdeelde coalitie als oppositie lijken de onderhandelingen over de uitwerking van het klimaatakkoord in de Tweede Kamer lang en moeizaam te gaan verlopen, zeker met de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) in aantocht. Naar verwachting zullen de partijen zich de komende tweeënhalve maand stevig gaan profileren, niet in de laatste plaats op het thema klimaat. Eén vraag staat centraal: wie gaat de energietransitie betalen?
De nieuw verkozen leden van de Provinciale Staten en de kiescolleges – voor Nederlandse ingezetenen van Caribisch Nederland – kiezen op 27 mei de nieuwe leden van de Eerste Kamer. Mocht de coalitie daar zijn meerderheid kwijtraken, is de kans groot dat de concrete uitvoering van nieuw klimaatbeleid alleen maar moeilijker zal worden.
Een kleine week eerder, op 23 mei, gaat Nederland ook al naar de stembus voor de Europese verkiezingen, waarbij de leden van het Europees Parlement worden gekozen. De afgelopen 25 jaar was de animo voor deze vijfjaarlijkse verkiezingen laag: het opkomstpercentage lag telkens tussen de 30 en 40 procent.
Desalniettemin zijn diverse Nederlandse politieke partijen al enkele maanden druk met de voorbereidingen, onder meer omdat naast een zetel in het parlement in Straatsburg ook de opvolging van Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, op het spel staat. Namens Nederland hebben Frans Timmermans (PvdA/Sociaal-democraten) en Bas Eickhout (GroenLinks/Groenen) zich kandidaat gesteld om de machtigste man van de Europese Unie te worden.
Met het oog op de verkiezingen in de eerste helft van het komend jaar, is de verwachting dat de meeste partijen zich vooral zullen richten op het verleiden van kiezers met stevige plannen en zogenoemde proefballonnetjes. Dat lijkt de kans dat het in oktober 2017 gesloten Regeerakkoord het komend jaar verder wordt uitgevoerd aanzienlijk te verkleinen, zeker met de alles overschaduwende splijtzwam, het klimaatakkoord, in het achterhoofd.
Terugblik;
Demonsteren
Elke donderdag en vrijdag gaan in diverse Europese steden duizenden scholieren en studenten de straat op. Dat doen ze naar eigen zeggen om aandacht te vragen voor de klimaatverandering. Vooral in Brussel stromen de straten vol, maar ook in Nederland lijken de ‘klimaatmarsen’ van jongeren in opmars. Vier vragen en antwoorden over ‘spijbelen voor het klimaat’.
De organisatie is in handen van een groep scholieren van de Daltonschool in Den Haag. Daar doet Stijn Warmenhoven uit 6 VWO de woordvoering. De scholier zegt teleurgesteld te zijn in het onlangs gepresenteerde klimaatakkoord. “Het zijn helaas vooral de burgers die moeten veranderen. Natuurlijk moeten die veranderen, maar de grote bedrijven die juist veel uitstoten moeten ook veranderen. Voor hun is het klimaatakkoord niet streng genoeg.”
AD 01.02.2019
3000 deelnemers
De organisatoren hopen op zeker 3000 deelnemers voor de mars. Zeker is al dat er gestart gaat worden op het Malieveld.
Van de belofte dat burgers er in 2019 toch inKoopkrachtop vooruitgaan, geloven de klagers niks, want er komen ook nog allerlei maatregelen aan, zoals de uitvoering van het klimaatakkoord. En die zullen ook wel voor rekening van de gewone man en vrouw komen, denken deze kiezers.
Een vliegtaks, een hogere benzineprijs, hogere parkeertarieven voor benzineauto’s, een mogelijk verbod op de verkoop van benzine- en dieselauto’s in 2030, dure warmtepompen.
Dat bevestigen ingewijden die betrokken waren bij de onderhandelingen over het klimaatakkoord. In het omstreden pakket aan groene maatregelen wordt geopperd om het bezit van een auto af te straffen met een maandelijkse ’innovatietoeslag’ van twee euro.
Om automobilisten een beetje te ontzien kwam Dijkhoff in een coalitieberaad met partijtoppers en ministers – het zogeheten cockpitoverleg – met een alternatief om geld op te halen voor het uitdelen van megasubsidies voor stekkerauto’s. Hij opperde tot verbazing van de coalitiepartners om dan maar de vliegtaks te verhogen van 7 naar 15 euro.
Volgens bronnen stelde het ChristenUnie-smaldeel daarop voor om de belasting op vliegtickets dan maar direct te verdrievoudigen.
AD 24.01.2019
VVD altijd openlijk pro-luchtvaart
Het is opmerkelijk dat uitgerekend de VVD met een hogere belasting(ofwel Vliegtaks) voor de luchtvaart op de proppen komt. De liberalen hebben een warm hart voor de luchtvaartsector en hielden afgelopen jaar als enige een pleidooi voor snellere groei van Schiphol.
Echter, Premier Mark Rutte is optimistisch dat de coalitiepartijen tot een definitief klimaatakkoord komen. „We kunnen hier uitkomen”, zei hij in het tv-programma Buitenhof.
Kortom, het uiteindelijke Nee van Dijkhoff levert weer nieuwe spanningen in de Coalitie !!! Ferme teksten van VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff, over het klimaatakkoord dat in december 2018 aan coalitie werd gepresenteerd. Toch is het vooral voor de bühne.
Klaas Dijkhoff heeft een duidelijk signaal voor zijn achterban. ,,Het is niet mijn akkoord.’’ Dat ‘even gewoon uitvoeren’, dat ‘gaat hij niet doen’. En coalitiepartner Rob Jetten (D66) die zo positief is over dat klimaatakkoord en ambitie van het kabinet verwacht ‘is nu aan het drammen, ja’
Wat een verschil met de Dijkhoff die de klimaatwet ondertekende. In een gelikt VVD-filmpje met milieuwoordvoerder Dilan Yeşilgöz was het nog ‘mooi’ dat die er kwam. Gaaf, noemde ze het zelfs. Dijkhoff: ,,Dat klinkt goed.’’
Op de keper beschouwd zegt Dijkhoff nu niets nieuws. Het werk van de klimaattafels is een pakket van liefst 600 voorgestelde maatregelen door (burger)organisaties om de uitstoot van broeikasgassen de komende jaren met bijna de helft gaat terugdringen.
Het hoofddoel: in 2030 49 procent minder broeikasgas de lucht in te laten gaan dan in 1990.
Stenen in de vijver
Want Dijkhoff vreest voor ‘de effecten op de portemonnee van gewone mensen’. Overigens iets waar CDA-leider Sybrand Buma zich al even veel zorgen over zegt te maken. Hij liet dus vanmorgen ook gretig weten dat het klimaatakkoord ‘niet heilig is’. En dat ‘het kabinet zelf keuzes moet maken om te zorgen dat de rekening voor gewone burgers betaalbaar blijft’.
Dat Buma en Dijkhoff stenen in de vijver gooien, is te verklaren. Juist de VVD, en ook het CDA, kregen de afgelopen weken delen van hun achterban over zich heen. Want de ‘klimaatgekte’ moest bij de VVD niet terugslaan op bedrijven, maar toch ook niet op de ‘hardwerkende Nederlander’. Die klimaathobby van D66 mag niet teveel pijn geven.
Nasleep
De coalitiepartijen hebben deze week verschillende malen moeten overleggen over de opmerkingen van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff over het klimaat. Dat zei minister-president Mark Rutte na de ministerraad vrijdag 18.01.2019. Hij sprak van een ,,pittige week“.
Volgens Rutte hoort het bij het politiek dat als de spanning oploopt dat er langer gesproken moet worden. Hij wilde niet zeggen of in de coalitie het vertrouwen beschadigd is. ,,Het heeft tijd nodig.” Hij voegde eraan toe dat de tijd wonden ook kan helen zonder dat er een litteken ontstaat.
Jammer van spierballentaal
Dat VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff afstand heeft genomen van het klimaatakkoord, heeft ervoor gezorgd dat het ‘knetterde’ tussen de coalitiepartijen. De irritatie tussen de regeringspartijen is bijna een week later nog niet weg.
Aanleiding was het gewraakte interview met Dijkhoff afgelopen zaterdag 12.01.2019, waarin hij zei dat hij niet was gebonden aan het klimaatakkoord.
Minister van Binnenlandse Zaken Ollongren (D66) zegt vanochtend dat het een illusie is dat er nooit discussie is binnen een coalitie van vier partijen. “Die zullen ook af en toe heftig zijn. Laat het dan ook maar een keer knetteren. Ik vind het jammer dat het moet met allemaal spierballentaal, maar inmiddels gaan wij weer gewoon vergaderen.”
Dijkhoff zal zijn achterban dus vooral nog eens onder ogen moeten komen, als de coalitie tot klimaatmaatregelen is gekomen. En misschien moeten uitleggen dat ‘de drammers’ hem aan zijn eerdere afspraken hebben gehouden !!
Telegraaf 19.01.2018
Gatenkaas
In politiek Den Haag woedt een hevige strijd over de kostenverdeling van het klimaatbeleid. Deze week zei premier Rutte dat uit de doorrekening van het CPB moet blijken dat ’het bedrijfsleven fair meedoet’. Maar die lastenverdeling is helemaal niet te maken, stelt de Rabo-analyse. „Veel kosten van het klimaatakkoord zullen ook over drie maanden niet duidelijk zijn”, zeggen de economen over de CPB-exercitie.
Het klimaatakkoord is een financiële gatenkaas. Veel kosten zijn ongedekt of verborgen en onduidelijk is wie ervoor opdraait. Daardoor zal het Centraal Planbureau (CPB) niet kunnen berekenen hoeveel lasten de burgers op hun nek gaan krijgen.
Die conclusie is te trekken uit de grondige kostenanalyse die het economisch bureau van de Rabobank heeft gemaakt op verzoek van De Telegraaf. De Rabo-economen voorzien dat de doorrekening van het CPB ’complex en incompleet’ zal zijn. Die doorrekening wordt na de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) voorzien.
Analyse Klimaatakkoord 13.03.2019 klaar
De planbureaus komen voor de provinciale verkiezingen met een analyse over de effecten en kosten van het klimaatakkoord.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) zijn gevraagd om een doorrekening van de ruim 600 groene plannen te maken. De voltallige oppositie in de Tweede Kamer heeft vorige week geëist dat de informatie over de kosten vóór de verkiezingen naar buiten komt.
Het PBL en CPB laten weten dat ze op woensdag 13 maart 2019 met hun analyses komen. Dat is een week voor de verkiezingen. „De planbureaus achten het van belang om hun bevindingen zo spoedig mogelijk te kunnen laten meewegen in de voortgaande discussie over het klimaatakkoord”, zo laten de planbureaus in een verklaring weten.
De coalitiefracties reageren vrij laconiek op het nieuws dat Nederland de milieudoelen niet haalt. Niemand wil de druk over het klimaat nog verder opvoeren.
De klimaatdoelen voor 2020 raken uit zicht. Moet het kabinet beter zijn best doen om in de buurt te komen van de gemaakte afspraken? Of moeten de doelen van tafel en moet er een nieuw, realistisch scenario komen – Klimaatplan B – om minder ambitieuze klimaatdoelen te halen?
Telegraaf 24.01.2019
Het huidige kabinetsbeleid volstaat niet om de voor volgend jaar gestelde klimaatdoelen te halen.
Urgenda sleepte de Nederlandse staat voor de rechter, omdat die doelen met het huidige beleid niet gehaald zouden worden. De rechter gaf de duurzaamheidsorganisatie meermaals gelijk. Het Hof beoordeelde eind vorig jaar dat de staat maatregelen moest nemen.
In de door actiegroep Urgenda aangespannen rechtszaak kreeg de overheid tot twee keer toe opdracht de uitstoot van CO2 met minstens een kwart terug te dringen ten opzichte van 1990. Maar de teller blijft volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) steken op iets meer dan een vijfde, bevestigen Haagse bronnen.
CO2 uitstoot
Nederland heeft bij de klimaatakkoorden van Parijs afgesproken dat het de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met een kwart moet hebben verminderd ten opzichte van 1990. Daarvoor zijn ingrijpende maatregelen nodig, bijvoorbeeld het vervroegd sluiten van meerdere kolencentrales.
AD 31.01.2019
Vier van de vijf overgebleven kolencentrales moeten voor 2020 sluiten. Dat vond GroenLinks op 25 januari 2019. Met het plan wil de partij voldoen aan het Urgenda-vonnis, schrijft Rob Ramaker. Maar abrupt afscheid nemen van kolen is duur én contraproductief.
Het doel van het klimaatakkoord is helder: in 2030 moet Nederland dus minimaal 49 procent minder broeikasgassen uitstoten ten opzichte van 1990. Maar dan moet de politiek wel keuzes maken, zegt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
Telegraaf 01.02.2019
De doelstelling voor 2030 staat in het regeerakkoord van het kabinet. Rutte III wil ook binnen de EU het voortouw nemen.
Duurzaamheidsorganisatie Urgenda heeft zelf berekeningen gemaakt hoe het doel uit de zogenoemde Urgenda-rechtszaak gehaald kan worden. In deze, door de actiegroep tegen de staat aangespannen zaak, heeft de rechter beslist dat in 2020 de uitstoot van broeikasgassen met 25 procent moet zijn gedaald ten opzichte van 1990.
Maar dat doel wordt bij lange na niet gehaald, blijkt uit berekeningen die vrijdag officieel bekend worden, maar sinds maandag al rondzingen in Den Haag. Volgens bronnen in Den Haag zal de daling van de uitstoot waarschijnlijk blijven steken rond de 20 procent.
Het kabinet moet de uitstoot van CO2 naar aanleiding van de zogenoemde Urgenda-zaak mogelijk met 9 megaton meer terugbrengen. De kans is hierdoor groot dat het kabinet op korte termijn nog eens extra ingrijpende maatregelen moet nemen om het klimaatprobleem aan te pakken, zo bevestigen Haagse bronnen tegen de NOS.
De rechter heeft in oktober 2018 in een door Urgenda aangespannen rechtszaak bepaald dat Nederland de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 25 procent moet hebben teruggebracht ten opzichte van 1990. Dat percentage lijkt bij lange na niet gehaald te worden. De Nederlandse Staat heeft een zorgplicht en moet burgers beschermen, vindt de rechter.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PLB) keek afgelopen weken naar de gerechtelijke uitspraak en komt komende vrijdag met de definitieve doorrekening.
Deze maatregelen staan los van het klimaatakkoord, waar het kabinet nu mee bezig is. In dat akkoord wordt gezocht naar besparingen voor een langere termijn tot 2030. De berekening van het Planbureau voor de Leefomgeving kan nog enigszins veranderen, pas vrijdag stellen ze het definitieve getal vast.
CO2 belasting
Jesse Klaver is ‘levensgevaarlijk bezig’ met zijn wetsvoorstel voor een nationale CO2-belasting. Dat heeft voorzitter Hans de Boer van werkgeversorganisatie VNO-NCW vanmorgen gezegd bij het NPO Radio 1-programma 1op1. Volgens De Boer verspreidt de GroenLinks-voorman ‘fake news’ en is hij ‘straks verantwoordelijk voor 50.000 klimaatwerklozen’.
Het kabinet-Rutte III toont nauwelijks ambitie om de zorgkosten in de toekomst binnen de perken te houden. Die scherpe kritiek uit Ruben Wenselaar, topman van de grote zorgverzekeraar Menzis, morgen in een interview met deze krant.
De zorgkosten rijzen momenteel de pan uit. Maar we willen allemaal het beste van het beste en daar zit nu eenmaal een behoorlijk prijskaartje aan. Dat moeten we accepteren, stelt Wenselaar.
Werkdruk
Personeel in de zorg heeft ondanks extra geld uit Den Haag nog altijd te maken met een te hoge en nog steeds stijgende werkdruk. Bovendien blijven veel collega’s de zorg verruilen voor ander werk. Dat komt naar voren in een onderzoek van de Beroepsvereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN), waarin 17.000 mensen naar hun ervaringen in de zorg werden gevraagd.
In 2018 zeiden iets meer mensen te overwegen de zorg te verlaten dan bij de enquête in het voorafgaande jaar. Dat percentage steeg van 11 naar 13 procent. Verder zeiden zeven van de tien ondervraagden dat het afgelopen jaar de werkdruk hoger is geworden.
Extra geld
Vorig jaar maart trok het kabinet 347 miljoen euro extra uit om het personeelstekort in de zorg aan te pakken. Met dat geld zou de krapte in 2022 opgelost moeten zijn.
Volgens Sonja Kersten, directeur van de beroepsvereniging, wordt dat geld niet goed besteed: “Geld om mensen de zorg in te trekken is heel goed, maar je moet natuurlijk vooral ook kijken naar mensen die het werk nu doen en hoe we die kunnen behouden voor de zorg.”
Overstappen naar andere sector
Jolanda de Graaf is wijkverpleegkundige in Barneveld. Ze ziet dat mensen enthousiast in de zorg gaan werken maar op een later moment afhaken: “Mensen lopen zichzelf voorbij. We hebben dagelijks te maken met leed, verdriet, eenzaamheid, palliatieve zorg en overlijden van patiënten. Dat zijn veel dingen die je op je bordje krijgt en die je eigenlijk met elkaar wilt kunnen delen, maar daar is geen tijd voor.”
En dus ziet De Graaf collega’s overstappen naar andere sectoren. “Als je om je heen kijkt zijn er genoeg andere banen voor hetzelfde salaris die veel minder belastend zijn.” Ook De Graaf zelf vraagt zich ondanks haar enthousiasme voor het vak weleens af of ze het vol blijft houden: “Er moet echt snel wat gebeuren.”
Uitstroom
Kersten herkent dat: “Mensen vinden hun vak geweldig, maar ze ervaren een torenhoge werkdruk.” Volgens de V&VN is dat een belangrijke reden voor de uitstroom van personeel uit de zorg. Zolang mensen blijven uitvallen is het volgens de V&VN ‘dweilen met de kraan open’.
Minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zegt dat hij hard werkt aan een oplossing. “We weten dat het begint te lukken om meer mensen te werven voor de zorg.”
De Jonge erkent dat de werkdruk voor verpleegkundigen nog volop voelbaar is. “Maar ik denk ook niet dat we moeten doen alsof er op het departement een knop staat waarmee je overal blikken met nieuwe mensen open kunt trekken. Het is gewoon een kwestie van hard werken om dat voor elkaar te krijgen.”
Maandag praat de Tweede Kamer met deskundigen over arbeidsmarktbeleid in de zorg.
De jihadistische dreiging is de afgelopen periode veranderd, maar de kans op aanslagen in Nederland blijft substantieel. En dus blijft het Dreigingsniveau op 4 van de 5 staan. Dat blijkt uit het 48ste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) van de NCTV. De steekpartij op Amsterdam Centraal Station illustreert de dreiging in Nederland.
De in het vorige DTN geconstateerde verandering van de dreiging heeft zich doorgezet. Het aantal aanslagen in Europa is sinds oktober vorig jaar sterk verminderd. Ook is het vermogen van ISIS tot plannen en uitvoeren van aanslagen in Europa aangetast.
AD 01.10.2018
Dat het dreigingsniveau toch niet wijzigt heeft twee belangrijke redenen. Ten eerste opereren er ook in Nederland internationale jihadistische netwerken, al dan niet aan ISIS of Al Qa’ida verbonden. Deze netwerken hebben de intentie hebben om aanslagen in Europa te plannen. De tweede reden is de geweldsdreiging die blijft uitgaan van de Nederlandse jihadistische beweging. Er zijn aanhangers van deze beweging die zich bezighouden met het plannen van aanslagen, maar dit heeft tot op heden niet tot concrete dreiging geleid.
Telegraaf 11.09.2018
Jihadistisch beweging in Nederland
Ondanks een stagnerende groei, geeft de omvang van de Nederlandse jihadistische beweging reden tot zorg. Deze groep, die in de jaren 2013-2016 flink is gegroeid, is mogelijk bevattelijke voor een ‘wraaknarratief’ waarbij de schuld van de val van het ‘kalifaat’ gelegd wordt bij het Westen. Dit kan als rechtvaardiging worden gebruikt voor aanslagen.
De beweging bevindt zich in de fase van heroriëntatie na de ineenstorting van het kalifaat. Het gebrek aan uitreismogelijkheden, door de ineenstorting van het kalifaat, leidt tot meer nadruk op da’wa, het verspreiden van de jihadistische boodschap. Dit kan leiden tot een verdere groei van het aantal jihadisten in Nederland. Naast aanhangers van het jihadisme zijn er in Nederland nog enkele duizenden sympathisanten van het jihadisme, vooral van ISIS.
Telegraaf 06.11.2018
Internationaal
Ondanks de zware verliezen bestaat ISIS nog steeds. De afgelopen maanden is zichtbaar geworden dat ISIS in zowel Irak als Syrië de jihadstrijd voortzet, maar dan in de vorm van een insurgency: guerrilla tactieken, zoals korte hit-and-run aanvallen en ontvoeringen. De factoren die hebben geleid tot de opkomst van ISIS zijn geenszins weggenomen. Hierdoor blijft er een voedingsbodem voor onvrede bestaan, die door een organisatie als ISIS gekanaliseerd en uitgebuit kan worden.
Voor de dreiging in en tegen het Westen is het van belang dat in een aantal buurlanden tientallen jihadisten, die zijn veroordeeld voor een terroristisch misdrijf, binnenkort vrijkomen. Ook in Nederland zullen enkele veroordeelde jihadisten vrij komen.
Salafisme
De invloed van het salafisme in Nederland groeit al een aantal jaar. Een deel van de salafistische beweging propageert en legitimeert actieve onverdraagzaamheid en anti-democratische activiteiten. Hiermee vormt dit gedeelte van de salafistische beweging op termijn mogelijk een dreiging tegen de nationale veiligheid. Binnen het salafisme bevinden zich ook personen die terroristisch geweld legitimeren. Dat doen zij doorgaans verhuld in religieuze termen.
Er is sprake van groeiend zelfvertrouwen bij rechtsextremisten. De focus blijft gericht op acties tegen de vermeende islamisering van Nederland, de komst van asielzoekers en het vermeende verlies van de Nederlandse identiteit. Geweld door eenlingen of kleine groepen is denkbaar. In de afgelopen maanden hebben linkse actiegroepen nauwelijks extremistische acties uitgevoerd.
Deze moskee in Enschede werd al eens bekogeld met een molotovcocktailⒸ GinoPress
NCTV
Er is een toename van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. Ook in Nederland is er een stijging. Dat stelt het Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) in een rapport dat maandag verscheen.
In Nederland zullen extreem-rechtse stromingen niet snel overgaan op grootschalig terroristisch geweld dat tot veel slachtoffers zal leiden. Maar gewelddadige incidenten kunnen wel leiden tot angst in de samenleving. Dat kan de democratie ondermijnen, concludeert de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het rapport De golfbewegingen van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. Vier vragen en antwoorden over het onderzoek van de NCTV.
Op het gebied van luchtvaart staat verantwoordelijk minister Cora van Nieuwenhuizen voor de loodzware taak om de opening van vliegveld Lelystad Airport in goede banen te leiden. Dat dat niet makkelijk verloopt, is duidelijk: de opening van de luchthaven is met minimaal een jaar uitgesteld tot 2020.
Begin december kreeg Van Nieuwenhuizen een nieuwe tegenslag te verwerken. De Europese Commissie ging niet akkoord met het de regeling die ervoor moet zorgen dat vluchten van Schiphol naar Lelystad worden verplaatst. Van Nieuwenhuizen is met de Europese Commissie in gesprek om de regeling aan te passen.
Alsof dat nog niet genoeg was, besloot een ruime Kamermeerderheid 20 december een motie aan te nemen die autonome groei op Lelystad Airport verbiedt. Diezelfde motie verbiedt overigens ook vrachtverkeer vanaf het nieuwe vakantievliegveld.
Lelystad moet een deel van de vakantievluchten van Schiphol overnemen. Tot 2023 zou het om maximaal 10.000 starts en landingen per jaar gaan, daarna maximaal 45.000. Op Lelystad mogen volgens de plannen alleen maatschappijen gaan vliegen die vluchten op Schiphol opgeven.
Vooral in Gelderland en Overijssel is er veel weerstand ontstaan tegen de lage aanvliegroutes. Een eerder onderzoek met meetgegevens over de geluidsoverlast bleek fouten te bevatten.
Lelystad
Met een nieuw plan hoopt minister Cora van Nieuwehuizen (Infrastructuur en Waterstaat) luchtvaartmaatschappijen te verleiden de overstap te maken van Schiphol naar Lelystad Airport, de luchthaven die in 2020 open moet gaan voor commerciële vluchten.
De minister wil vakantieverkeer prikkelen om van Schiphol weg te gaan door die vluchten voorrang te verlenen bij de verdeling van de slots (vliegrechten) voor Lelystad Airport, staat in een brief die de minister donderdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Zeker 11.671 panden zijn mogelijk onveilig en worden tegen het licht gehouden.
11.000 risicovolle huizen in aardbevingsgebied Groningen hiervan ligt het overgrote deel van de woningen die mogelijk onveilig zijn, ligt in Appingedam (2.528) en Delfzijl (2.523). Daarna volgen Groningen (2.281), Loppersum (2.202), Midden-Groningen (1.363) en Het Hogeland (683). Slechts een klein aantal panden staat in Oldambt (91). De woningen zijn verspreid over in totaal 15.634 adressen.
AD 28.11.2018
Plan van aanpak
Sietsma benadrukt dat nog niet zeker is of er 11.671 gebouwen, waaronder flats en gedeelde huizen, worden versterkt. Uit onderzoek moet naar voren komen of dit nodig is, staat in het openbaar gemaakte plan van aanpak.
Het plan van aanpak van waarnemend coördinator Sietsma is opgesteld na raadpleging van de regio. Maar burgemeesters in het gebied hebben er wel kanttekeningen bij. “De nieuwe lijst geeft volgens ons geen volledig en goed beeld van de situatie. We sturen er daarom op aan dat de lijst aangevuld wordt met panden die logisch gezien ook op de lijst moeten staan (zoals de complexe schades)”, schrijven vier burgemeesters in een brief aan de bewoners. Het is niet na te gaan hoe de lijst tot stand is gekomen, en hij “zit ook niet altijd logisch in elkaar”, stellen ze.
AD 25.01.2019
De gaswinning heeft geleid tot bodemdaling en aardbevingen in het gebied, waardoor veel panden zijn beschadigd. Omdat in de loop der jaren de kans op nog zwaardere aardbevingen groter is geworden is het nodig om panden te versterken, zolang de productie nog niet onder de 12 miljard kuub gas per jaar zit. Dat duurt waarschijnlijk nog wel even.
Complicerende factor is een gebrek aan kennis van de ondergrond. Het is niet duidelijk wat de toekomstige gaswinning voor gevolgen heeft voor de bodem, maar de productie sneller terugbrengen is volgens minister Wiebes niet mogelijk omdat dan de leveringszekerheid in gevaar komt.
Zeven jaar
Over zeven jaar moet volgens toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) de versterkingsoperatie zijn voltooid. Het SodM belooft de Groningers de voortgang goed in de gaten te houden. “Alleen als de versterking is uitgevoerd én de afbouw van de gaswinning volgens plan verloopt, is het in Groningen net zo veilig als elders in Nederland. Daarom houdt het SodM op allebei toezicht”, aldus inspecteur-generaal Kockelkoren.
Telegraaf 08.12.2018
Afschakelplan
Ook is Nederland is niet goed voorbereid op situaties waarin noodgedwongen het gas tijdelijk moet worden afgesloten voor gebruikers. Dat blijkt uit een vertrouwelijk crisisplan van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). EenVandaag kreeg dat plan in handen na een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob).
Het crisisplan in het kort
Crisisplan beschrijft wat mogelijke stappen zijn als Nederland ineens voor langere tijd geen gas op kan pompen uit Groningen.
In het plan wordt beschreven wat er moet gebeuren als we bijvoorbeeld ook niet genoeg gas uit het buitenland kunnen halen om aan de vraag te voldoen.
Het blijkt echter dat maatregelen, zoals bedrijven gedwongen afsluiten van Gronings gas, voor moeilijkheden zorgen.
Zo kunnen gasafnemers moeilijk gedwongen worden tot afsluiting, omdat de gasafsluiting zich op eigen terrein van het bedrijf in kwestie bevindt. Er zijn weinig mogelijkheden om toegang te eisen tot eigen terrein.
Het kabinet wil de gaswinning in Groningen vóór 2030 stilgelegd hebben. Komend jaar wordt daarom 19,4 miljard kuub uit de grond gehaald. Het huidige winningsniveau ligt op 21,6 miljard kuub.
In het plan wordt geschetst dat de gevolgen voor de Nederlandse maatschappij groot zijn bij een tekort aan gas op langere termijn. Het plan dateert van januari 2018 maar is vrijdag openbaar geworden na een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob).
Er hangt een ‘no deal’ – geen akkoord – in de lucht. Op 29 maart 2019 moet de Britse uittreding geregeld zijn. Op 15 januari komt het Lagerhuis bij elkaar om te stemmen over de deal die nu op tafel ligt. Stemt een meerderheid het plan weg, dan is er vrijwel geen tijd meer om de deal aan te passen en is een ‘harde Brexit’ een feit.
Bij een harde Brexit krijgen bedrijven die handeldrijven met het Verenigd Koninkrijk veel meer papierwerk voor hun kiezen. Voor sommige producten komen importtarieven van 17 procent. Grenscontroles komen terug en dat betekent lange wachttijden bij havens en vliegvelden.
De export naar het Verenigd Koninkrijk van de Land- en tuinbouw is nu nog 8 miljard, wat daarmee gaat gebeuren, is onzeker. Voor Nederlandse vissers is het onduidelijk of ze in Britse wateren mogen blijven vissen. Ook bestaan er vragen over het uitwisselen van informatie tussen politie en justitie. De levering van medicijnen kan onder druk komen te staan doordat Europese wet- en regelgeving vervalt. Ten slotte heeft de Brexit gevolgen voor militaire EU-missies waar het Verenigd Koninkrijk niet langer aan deel hoeft te nemen.
Om de Brexit het hoofd te bieden, worden duizenden nieuwe krachten gezocht, voor bij de douane, de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA), maar ook de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND). Aan Rutte de taak dit in goede banen te leiden en te zorgen dat Nederland zo min mogelijk schade aan de mogelijke chaos ondervindt.
Terugblik
Rem op de Noodwet
De speciale bevoegdheden die het kabinet achter de hand houdt om te kunnen ingrijpen bij onvoorziene gevolgen van een harde Brexit worden beknot. Een meerderheid van de Tweede Kamer zal zich naar verwachting scharen achter voorstellen daartoe van CDA, D66 en ChristenUnie.
In plaats van één jaar na de Brexit kan het kabinet een half jaar noodmaatregelen nemen. Ook moet het kabinet eventuele noodwetten binnen een week aan de Kamer voorleggen. Bovendien moet zwart op wit komen dat de zogeheten ’ministeriële regelingen’ nooit in strijd zijn met de grondwet.
‘Zeer ongebruikelijk’
Een groot deel van de Tweede Kamer ziet de noodzaak van een noodwet bij een no-deal-brexit in, maar wil niet dat bewindslieden zulke ruime bevoegdheden krijgen. Ook de Raad van State is kritisch. Het adviesorgaan van de regering noemt het “zeer ongebruikelijk” en “zeer onwenselijk” om een minister zoveel macht te geven.
‘Buitenspel’
Maar een ruime Kamermeerderheid zal vandaag 24.01.2019 duidelijk maken dat het parlement nog steeds te veel buitenspel staat. Ook de regeringspartijen D66 en CDA zijn nog lang niet overtuigd. Zij vinden bijvoorbeeld dat de noodmaatregelen binnen tien weken moeten zijn ingediend én goedgekeurd door de Tweede Kamer en dat ze anders moeten vervallen.
Backstop
De Europese hoofdonderhandelaar voor de Brexit acht het onhaalbaar om de zogenoemde ’backstop’ een beperkte looptijd te geven. De garantieregeling moet volgens Michel Barnier voor onbepaalde tijd zijn, omdat anders niet gegarandeerd kan worden dat de grens tussen EU-lidstaat Ierland en het Britse Noord-Ierland openblijft.
Een andere kwestie die de coalitie het komend jaar dreigt te splijten, is het kinderpardon. Na de slepende zaak met de Armeense kinderen Lili en Howick, die in september te elfder ure toch mochten blijven omdat staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Mark Harbers (VVD) zijn discretionaire bevoegdheid gebruikte, kwamen tal van oproepen voor een ruimer kinderpardon.
Zo verzamelde televisiepresentator Tim Hofman met een petitie ruim 250.000 handtekeningen voor een ruimer kinderpardon, die hij aanbood in de Tweede Kamer. Daarmee wilde hij vooral de christelijke regeringspartij CDA overtuigen, die er net als de VVD niets in ziet om 400 uitgeprocedeerde ‘gewortelde’ kinderen en hun gezinnen alsnog toe te laten in Nederland.
De twee partijen staan lijnrecht tegenover de ChristenUnie, voorstander van een nieuw kinderpardon. Op het partijcongres in november stemde een ruime meerderheid nog vóór een motie voor een uitzetstop van ‘gewortelde’ asielkinderen.
Die motie was ondertekend door 140 ChristenUnie-leden, onder wie de Armeense Hayarpi Tamrazyan, die al sinds eind oktober ‘kerkasiel’ krijgt, eerst in Katwijk, daarna in de Bethelkerk in Den Haag. Omdat de overheid geen kerkdienst mag onderbreken, wordt al ruim twee maanden een dienst gehouden in het buurt- en kerkhuis.
Fractieleider Gert-Jan Segers noemde de aangenomen motie op zijn partijcongres een ‘duidelijk signaal’, maar blijft naar eigen zeggen trouw aan het regeerakkoord. Kamerlid Joël Voordewind greep de motie aan om de discussie met de andere regeringspartijen VVD, CDA en D66 te heropenen. Aangezien ook laatstgenoemde partij volgens het eigen verkiezingsprogramma een ruimer kinderpardon wil, ligt onenigheid in de coalitie op de loer.
Terugblik;
Overleg kinderpardon
Het overleg tussen coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie over een soepeler kinderpardon zit muurvast. Vandaag 24.01.2019 spraken de coalitiepartners opnieuw over de mogelijkheid om hier ’gewortelde’ asielkinderen vaker een verblijfsvergunning te verstrekken. „Maar voor mij is duidelijk wat er in het regeerakkoord staat en ik ga er vanuit dat andere partijen die afspraken ook respecteren”, zegt VVD-Kamerlid Azmani. Daarmee staat de VVD recht tegenover CDA, D66 en CU.
Migratiedeskundigen zetten vraagtekens bij de plotselinge koerswijziging van het CDA over het kinderpardon.
Onderzoeker Carolus Grütters van het Centrum van Migratierecht van de Radboud Universiteit vindt het moment waarop het CDA twijfelt aan het Nederlandse kinderpardon vreemd. „Ze beroepen zich op een uitspraak van het Europese Hof van Justitie, maar die uitspraak is al in juni vorig jaar gedaan.” De onderzoeker aan het Nijmeegse Centrum van Migratierecht vreest dan ook dat andere motieven een rol spelen. „Wat is de waarde van zo’n voorstel, in aanloop naar de verkiezingen?”
Adempauze
De regeringspartijen krijgen een adempauze om het eens te worden over verruiming van het kinderpardon. Tot eind volgende week worden er geen asielzoekers met kinderen uitgezet die al langer dan vijf jaar in Nederland verblijven.
Maar dat is puur toeval, benadrukt staatssecretaris Mark Harbers (Asiel). Hij heeft geen opdracht gegeven om de uitzettingen stil te leggen. Er stonden er simpelweg geen gepland.
AD 24.01.2019
Volgende week
Volgende week buigt de Kamer zich over het kinderpardon. De coalitiepartijen overleggen donderdag 24.01.2019 opnieuw om voor dat debat een oplossing te vinden voor het meningsverschil tussen VVD en haar drie regeringspartners.
Of er een uitzetstop komt voor gezinnen van afgewezen asielzoekers, blijft onzeker. Een oplossing binnen de coalitie is nog niet in zicht. Staatssecretaris Mark Harbers van justitie wil voorlopig geen veranderingen doorvoeren in het uitzetbeleid, zei hij dinsdag in het vragenuur van de Tweede Kamer.
De regeringspartijen willen dat de regels rond kinderen in de asielprocedure soepeler worden. Meer kinderen en hun ouders kunnen zo in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning, bevestigen de partijen naar aanleiding van berichtgeving.
400 lopende gevallen
Daarvoor zou in ieder geval het zogenoemde ‘meewerkcriterium’ veranderd moeten worden. Daarin wordt van asielzoekers gevraagd dat zij meewerken aan hun eigen uitzetting. Wie bijvoorbeeld een afspraak mist met de IND, loopt kans buiten de pardonregeling te vallen.
Telegraaf 15.02.2019 Duurzaamheidsorganisatie Urgendapresenteert vrijdag samen met ruim 150 woningcorporaties een plan voor extra reductie van CO2. De Nederlandse staat moet ervoor zorgen dat er in 2020 minstens een kwart minder broeikasgassen worden uitgestoten dan in 1990, maar daar lijkt nog een flink gat in te zijn. Dat is te dichten door kolencentrales te sluiten, maar als de overheid dat niet wil, kunnen veertig kleinere maatregelen ook helpen, stellen Urgenda en de woningcorporaties.
In 1990 was de uitstoot van broeikasgassen 221 megaton. Dat moet terug met 25 procent in 2020, naar 166 megaton. Vorig jaar was dat nog maar 13 procent lager (193 megaton). De overheid denkt evenwel op 21 procent uit te komen, en ziet daarmee een gat van 9 megaton.
Om te laten zien dat zo’n opgave „niet draconisch en onhaalbaar is, zoals het kabinet ons graag wil doen geloven”, wil Urgenda met alle partners laten zien dat die 9 megaton goed te halen is. „Als de overheid niet steeds echte maatregelen blijft uitstellen.”
De planindieners komen vrijdag met de eerste van hun veertig maatregelen. Ze willen 100.000 huurwoningen verduurzamen (bijvoorbeeld gasloos en met zonnepanelen) en huurders daarmee helpen aan een substantieel lagere energierekening. Dat is te financieren met geld van de verhuurdersbelasting, aldus het voorstel. Dat betekent extra CO,2-besparing én draagvlak bij de Nederlandse burger.
De gemeenteraad in de hoofdstad is opvallend eensgezind over de noodzaak van het fonds, inclusief VVD en CDA.
NOS 14.02.2019 De gemeenteraad van Amsterdam heeft vrijwel unaniem ingestemd met een klimaatfonds van 150 miljoen euro. Het geld is bedoeld voor projecten tot 2025. Dat betekent dat er 25 miljoen euro per jaar beschikbaar is. Alle partijen gingen ermee akkoord, op Forum voor Democratie na.
Het fonds werd vorige maand al gepresenteerd door de wethouder Duurzaamheid, Marieke van Doorninck (GroenLinks). Het college (met behalve GL ook D66, PvdA en SP) heeft de ambitie om de CO2-uitstoot in 2030 terug te brengen met 55 procent. In 2050 moet dat percentage 95 zijn. Ook wil Amsterdam over ruim vijftien jaar aardgasvrij zijn.
Waar het klimaatthema in politiek Den Haag geregeld tot frictie en spanning leidt, ook in de coalitie, was de gemeenteraad in de hoofdstad opvallend eensgezind over de noodzaak voor het fonds. Ook oppositiepartijen VVD en CDA, die landelijk waarschuwen dat de kosten voor de burger niet te hoog mogen oplopen, stemden in met de komst van het fonds.
Zonnepanelen voor de straat?
Met het geld wil Amsterdam ook burgerinitiatieven ondersteunen. De stad roept burgers op met voorstellen te komen om de klimaatdoelen te halen. Als voorbeeld noemde wethouder Van Doorninck eerder in Het Parool een buurtcoöperatie die in de hele straat zonnepanelen wil realiseren.
Forum voor Democratie noemt het fonds verspilling van geld. De partij had liever gezien dat het wordt besteed aan het herstellen van kades. “Deze plannen zijn peperduur en niemand weet wie het bonnetje gaat betalen”, citeert Het Parool FvD’er Kevin Kreuger.
Niet wachten op Den Haag
Milieuorganisatie Milieudefensie noemt de 150 miljoen een “heel mooi bedrag, waar Amsterdam een flinke stap mee kan zetten”. Campagneleider Energie Evert Hassink zegt dat de gemeente het geld bijvoorbeeld kan gebruiken voor een garantiefonds, waarvan minder vermogende mensen gebruik kunnen maken om hun huis te isoleren. Ook zou het verstandig zijn als een deel van het geld wordt geïnvesteerd in het vergroenen van de stadsverwarming, zegt hij.
Hassink vindt het van belang dat een grote stad als Amsterdam het voortouw neemt en niet wacht op het Rijk. Bovendien kunnen zaken op grotere schaal worden geregeld.
“Op het platteland en in kleinere gemeentes moet veel naar meer individuele oplossingen worden gezocht, zoals warmtepompen, maar die zijn relatief duur. Amsterdam heeft de luxe dat het huidige warmtenet makkelijk uitgebreid kan worden.”
Telegraaf 14.02.2019 De uitstoot van het broeikasgas koolstofdioxide (CO2) in Nederland is in het vierde kwartaal van 2018 met 0,5 procent toegenomen ten opzichte van een jaar eerder. Huishoudens en de transportsector stootten meer CO2 uit, energiebedrijven minder. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van de jongste kwartaalcijfers over de CO2-uitstoot.
De CO2-uitstoot van huishoudens was in het vierde kwartaal 1,8 procent hoger dan in hetzelfde kwartaal van 2017. Vooral de uitstoot door het verbruik van motorbrandstoffen nam toe. Het verbruik van gas bleef nagenoeg gelijk aan het vierde kwartaal van 2017. In het laatste kwartaal van 2018 was het aandeel van huishoudens in de totale CO2-uitstoot ruim 21 procent.
In de transportsector was de uitstoot in het vierde kwartaal 2,8 procent hoger dan een jaar eerder. Het aandeel in de totale uitstoot was bijna 12 procent. De uitstoot van de luchtvaart nam het meest toe, de binnenvaart stootte minder CO2 uit.
Bij energiebedrijven, waterbedrijven en afvalbeheer was de uitstoot in de laatste drie maanden van vorig jaar 1,7 procent lager dan een jaar eerder. Deze bedrijven waren in het vierde kwartaal verantwoordelijk voor bijna 29 procent van de totale uitstoot. Elektriciteitsbedrijven verbruikten bij hun productie minder steenkool en meer aardgas. Bij het verbranden van aardgas wordt minder CO2 uitgestoten dan bij steenkool.
Greenpeace zegt in een reactie dat „het weer niet gelukt is om een stap te zetten in de aanpak van de CO2-uitstoot. Het is glashelder dat het Nederlandse klimaatbeleid nog ver achterloopt op de feiten. De cijfers bevestigen wederom dat het voor de regering en de industrie nog steeds geen menens is met het klimaat.”
De meeste klimaatwetenschappers zijn het erover eens dat CO2-uitstoot bijdraagt aan klimaatverandering.
Telegraaf 13.02.2019 Partijleider Thierry Baudet is weggelopen bij een Kamerdebat over klimaat. De voorman van Forum voor Democratie was, na een oproep van andere Kamerleden, van plan om minister Wiebes (Klimaat) te bevragen over een kritisch rapport waarin staat dat het Energieakkoord 107 miljard euro kost.
Het rapport, opgesteld door een klimaatkritische groep, is vanmiddag overhandigd aan VVD-prominent Frits Bolkestein. Baudet deed woensdagmiddag een debataanvraag over de rekensom van de groep waaruit zou blijken dat het Energieakkoord van 2013 veel duurder is geworden dan door het vorige kabinet is beweerd.
Uitgerekend op het moment van de aanvraag was er al een debat bezig met minister Wiebes over energie en klimaat. Politici van andere partijen blokkeerden daarom het verzoek van Baudet en kwamen met een tegenvoorstel. „Kom met ons mee naar de commissiezaal en stel direct uw vragen”, opperde onder andere CDA-Kamerlid Agnes Mulder.
Inpakken
Baudet gaf gehoor aan de oproep om direct naar het debat te komen. Daar wilde hij wel eerst weten of minister Wiebes bekend is met het rapport en inhoudelijke vragen kan beantwoorden. De VVD-bewindsman gaf aan nog niet bekend te zijn met de volledige inhoud van het rapport. Baudet pakte daarop zijn spullen weer in: „Dan weet ik genoeg.”
MSN 13.02.2019 Partijleider Thierry Baudet is weggelopen bij een Kamerdebat over klimaat. De voorman van Forum voor Democratie was, na een oproep van andere Kamerleden, van plan om minister Wiebes (Klimaat) te bevragen over een kritisch rapport waarin staat dat het Energieakkoord 107 miljard euro kost.
Het rapport, opgesteld door een klimaatkritische groep, is vanmiddag overhandigd aan VVD-prominent Frits Bolkestein. Baudet deed woensdagmiddag een debataanvraag over de rekensom van de groep waaruit zou blijken dat het Energieakkoord van 2013 veel duurder is geworden dan door het vorige kabinet is beweerd.
Uitgerekend op het moment van de aanvraag was er al een debat bezig met minister Wiebes over energie en klimaat. Politici van andere partijen blokkeerden daarom het verzoek van Baudet en kwamen met een tegenvoorstel. „Kom met ons mee naar de commissiezaal en stel direct uw vragen”, opperde onder andere CDA-Kamerlid Agnes Mulder.
Inpakken
Baudet gaf gehoor aan de oproep om direct naar het debat te komen. Daar wilde hij wel eerst weten of minister Wiebes bekend is met het rapport en inhoudelijke vragen kan beantwoorden. De VVD-bewindsman gaf aan nog niet bekend te zijn met de volledige inhoud van het rapport. Baudet pakte daarop zijn spullen weer in: „Dan weet ik genoeg.”
NU 12.02.2019 Staatssecretaris Menno Snel (Belastingen) is “blij met de interesse voor een Europese vliegtaks” onder zijn EU-collega’s in Brussel. Hij zei dat na afloop van een vergadering van de ministers van Financiën waar hij zijn voorstel voor een Europese vliegbelasting presenteerde. Volgens Snel is er brede belangstelling voor.
In Nederland is al afgesproken per 2021 een vliegtaks van 7 euro per ticket voor alle bestemmingen in te voeren.
“We gaan daarmee door. Maar als er eerder een Europese taks zou komen, dan zijn we bereid ons aan te passen”, aldus Snel. “We kunnen het beter samen doen.” Een aantal lidstaten, waaronder Frankrijk en Duitsland, heeft al een vliegtaks.
EU-commissaris Pierre Moscovici zei een Europese vliegbelasting “een goed idee” te vinden. Maar hij benadrukt dat een wetsvoorstel niet meer van de huidige Europese Commissie kan komen, omdat haar mandaat deze herfst afloopt.
Volgens Snel wordt het onderwerp voor het eerst echt besproken op een bijeenkomst van de EU-ministers in april in Boekarest. Hij heeft ze ook uitgenodigd voor de internationale CO2-conferentie hierover die Nederland in juni organiseert.
NOS 12.02.2019 Nederland wil dat alle EU-landen een vliegbelasting invoeren. Staatssecretaris Snel van Financiën heeft dat voorstel gedaan in Brussel. Het kabinet wil over twee jaar in Nederland een vliegtaks van 7 euro per ticket invoeren.
“Als we de klimaatdoelen willen halen, moeten we ook wat aan het vliegverkeer doen. Nu is 2,5 procent van alle CO2-uitstoot afkomstig van vliegtuigen”, zei Snel tegen de ministers van de andere lidstaten. “Daar moeten we in Europees verband wat aan doen.”
Volgens de staatssecretaris is het voorstel niet alleen bedoeld om de CO2-uitstoot van vliegtuigen terug te dringen. Hij wil ook proberen om de verschillen tussen landen en vliegmaatschappijen weg te nemen. “Doordat elk land verschillende tarieven gebruikt is er sprake van oneerlijke concurrentie”, zei hij.
Deze zes landen hebben al een vorm van vliegbelasting:
Duitsland
Zweden
Frankrijk
Verenigd Koninkrijk
Italië
Oostenrijk
Naast de landen in het bovenstaande kader, hebben ook Nederland, Denemarken en Ierland een vliegbelasting gehad, maar die later weer afgeschaft.
Een echt voorstel van de Europese Commissie valt op z’n vroegst pas dit najaar te verwachten. Na de verkiezingen voor het Europees Parlement in mei, wordt eerst een nieuwe Europese Commissie samengesteld.
Na afloop van de vergadering met de andere Europese ministers, zei Snel dat hij dit voorstel nu alvast heeft gedaan zodat iedereen aan het idee kan wennen.
Volgens de staatssecretaris had alleen Spanje kritiek en waren de overige landen redelijk enthousiast. Hij citeerde tijdens de bijeenkomst een veel gebruikte uitdrukking uit de milieuhoek: “Tax bads, not goods”, ofwel, “belast het slechte, niet het goede”.
NOS 12.02.2019 Nederland is van alle EU-landen het verst verwijderd van het verwezenlijken van de klimaatdoelstellingen van 2020. In 2017 kwam 6,6 procent van de in Nederland opgewerkte energie uit duurzame bronnen, zoals windmolens en zonnepanelen. Volgend jaar moet dat 14 procent zijn. In geen enkele EU-lidstaat is het gat zo groot.
Elf lidstaten hebben hun doelstellingen voor 2020 al gehaald, blijkt uit onderzoek van Eurostat, het statistiekbureau van de EU. Koploper Zweden wekt meer dan de helft van de energie op uit duurzame bronnen. Ook Finland, Letland, Denemarken en Oostenrijk zitten boven de 30 procent.
Op het lijstje met landen die het verst van hun doelstelling verwijderd zijn, wordt Nederland gevolgd door Frankrijk en Ierland. Luxemburg haalde in 2017 weliswaar nog minder energie uit hernieuwbare bronnen dan Nederland (6,4 procent), maar heeft met 11 procent een lagere doelstelling voor volgend jaar. De doelstellingen zijn per land afhankelijk van hun uitgangspunt en economisch potentieel.
Nederland traditioneel laag
Nederland, van oudsher een olie- en gasland, staat al jaren laag op het EU-lijstje. In 2014 eindigde ons land met 5,5 procent voorlaatste, één plaats boven Frankrijk.
In 2017voorspelde de Europese Commissie al dat Nederland de doelstellingen van 2020 niet ging halen. Het Nederlandse ministerie van Economische Zaken stelde toen dat de commissie zich had gebaseerd op oude cijfers.
Nederland verwacht de achterstand in duurzame energie te gaan inlopen met onder meer de bouw van grote windmolenparken op zee. Die windmolenparken worden pas na 2020 opgeleverd en tellen daarom nog niet mee voor de Europese doelstellingen in 2020.
De EU heeft afgesproken dat in de hele unie volgend jaar een vijfde van de energie duurzaam moet worden opgewekt. In 2017 was dat 17,5 procent. Voor 2030 is de doelstelling 32 procent.
Telegraaf 11.02.2019 De twaalf lijsttrekkers van D66 bij de provinciale verkiezingen van volgende maand willen in totaal ruim 5 miljard euro investeren in concrete maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan. De plannen worden maandag aangeboden aan Ed Nijpels, de voorzitter van het klimaatberaad.
„De provincie gaat over bouwen, wegen en energie”, zegt Michiel Scheffer, D66-lijsttrekker in Gelderland. „Onderwerpen die alles met klimaat te maken hebben. Daarom zijn klimaatplannen ook in de provincie ontzettend nodig.”
D66 wil geld steken in bijvoorbeeld laadpalen voor elektrische fietsen en auto’s, fietssnelwegen, isolatie van huur- en koopwoningen, zonnepanelen op de daken van huizen, scholen en bedrijven. Ook moet er volgens de regeringspartij worden geïnvesteerd in opleidingen voor vakmensen op het gebied van duurzame technologie.
Op landelijk niveau wordt gewerkt aan de nadere uitwerking van het klimaatakkoord, een verzameling van honderden voorstellen om Nederland op termijn CO2-neutraal te maken. „Met deze plannen laat D66 ook regionaal zien wat er allemaal mogelijk is”, aldus Tweede Kamerlid Matthijs Sienot.
D66-lijsttrekkers reageren daarmee op de oproep van het CDA vorige week, dat juist op de rem wil staan.
NOS 11.02.2019 De twaalf D66-lijsttrekkers voor de Provinciale Statenverkiezingen willen dat provincies hun reserves besteden aan schone energie, laadpalen en isolatie van huizen. Dat zeggen ze tegen de NOS. Het gaat in totaal om 5,3 miljard euro. Bij de meeste provincies gaat het om geld dat is verdiend door de verkoop van aandelen van energiebedrijven.
De partij reageert daarmee op coalitiepartij CDA, die vorige week juist met een tegenovergestelde boodschap kwam. De twaalf lijsttrekkers van de christendemocraten schreven in De Telegraaf dat Nederland niet moet doorslaan in zijn ambitie om de CO2-uitstoot te verlagen.
Rijke provincie
Hoeveel geld iedere provincie te besteden heeft, is heel verschillend. Sommige, zoals Gelderland, hebben door de verkoop van de Nuon-aandelen veel geld in kas. Dat wordt veelal belegd in staatsobligaties. “Dat ligt nu op de plank”, zegt Michiel Scheffer, lijsttrekker van D66 in Gelderland. “Net als onze voorouders honderd jaar geleden hebben geïnvesteerd in Nuon, willen wij dat geld weer herinvesteren om duurzame groei mogelijk te maken.”
In Gelderland gaat het om een totaalbedrag van 2,5 miljard euro. “Iedere inwoner moet 2000 euro krijgen om zijn of haar huis te verduurzamen. Als een schenking of lening, afhankelijk van hun inkomen”, zegt Scheffer. Ook moeten er meer fietspaden komen, en krijgen ROC’s geld om mensen op te leiden voor de energietransitie, als het aan hem ligt.
Bomen en fietssnelwegen
Niet alle provincies hebben zo veel geld in kas. Maar al het geld dat uitgegeven wordt, moet worden getoetst aan duurzaamheid, zegt de lijsstrekker van D66 in Overijssel Wybren Bakker. “Je moet bij alle uitgaven de vraag stellen, helpt deze investeringen om ons klimaat te verbeteren. Alleen als het antwoord ja is, wordt het geld besteed”. Zo wil hij 600 miljoen euro gebruiken om onder andere meer dan een miljoen extra bomen te planten en extra fietssnelwegen aan te leggen.
Ook in Zeeland zijn de ambities groot. D66-lijsttrekker Ton Veraart wil 500 miljoen halen van de balans van PZEM, het voormalige Delta, waar de provincie grootaandeelhouder is. “Met dat geld kunnen we de overstap naar elektrisch rijden een boost geven. Dat is hard nodig in zo’n dun bevolkt gebied.”
In Flevoland denkt de D66-lijsttrekker Tiko Smetsers ongeveer 25 miljoen euro te kunnen vrijmaken. “Dat doen we deels door geld vrij te maken uit de huidige provinciebegroting, en wij hebben ooit verdiend aan de verkoop van Nuon-aandelen.” Smetsers wil met dat geld de inwoners helpen om zelf isolatiemaatregelen te nemen.
AD 09.02.2019 De ChristenUnie is kritisch op de andere christelijke regeringspartij, het CDA, vanwege diens houding over het klimaat. Doorn in het oog is het opiniestuk van twaalf provinciale CDA-lijsttrekkers waarin zij deze week stelden dat het klimaatbeleid van het kabinet niet te ambitieus moet zijn.
De ChristenUnie heeft die ambitie wel en erkende dat er in de coalitie ‘hier en daar verschillend over wordt gedacht’. ,,Wij hebben óók twaalf lijsttrekkers’’, sneerde partijleider Gert-Jan Segers naar ‘een zekere partij’ op het verkiezingscongres in Zwolle. ,,Samen met onze lijsttrekkers willen we een ambitieus klimaatakkoord waar we echt streven naar minder opwarming, naar schone energie, naar schone lucht.’’
Segers wees op de verschillen in de coalitie, waar VVD, CDA, D66 en ChristenUnie samenwerken. Van de vier meningsverschillen die hij noemde, sloegen er drie op de klimaatdiscussie. ,,We verschillen op asielbeleid, duurzaamheid, zorg voor de schepping en klimaat’’, zei de ChristenUnie-leider. Daarmee wees hij vooral op de verschillen tussen ChristenUnie en D66 enerzijds en VVD en CDA anderzijds.
Eerlijk
Volgens Segers moet het akkoord, dat dit voorjaar na de doorrekeningen van de planbureaus gesloten moet worden, de lasten eerlijk verdelen. Hij wil mensen met een smalle beurs ontzien. Maar dat betekent niet dat er concessies moeten worden gedaan aan de ambitie. ,,Niet de lat lager leggen omdat andere landen mogelijk gaan aarzelen, maar laten we onze verantwoordelijkheden richting de schepping en onze kinderen waarmaken.’’
Het rentmeesterschap – het idee dat de aarde goed moet worden achtergelaten voor volgende generaties – is een belangrijk begrip in de christelijke politiek. Ook Segers haalde dat aan. ,,We weten dat we rentmeesters zijn.’’
Volgens Eerste Kamer-lijsttrekker Mirjam Bikker is rentmeesterschap logisch. ,,Als je leeft van de rente die de aarde ons geeft moet je nuchter kijken naar je voetafdruk, of die niet te groot is.’’ Volgens haar gaat een klimaatakkoord ‘niet om 38 zeteltjes in de Eerste Kamer’. ,,Dit gaat verder dan deze kabinetsperiode.’’
Het verkiezingscongres van de ChristenUnie was het eerste congres sinds het aantreden van kabinet-Rutte III dat de leden geen beladen motie over de verruiming van het kinderpardon inbrachten. De deal in de coalitie over dat onderwerp werd gevierd. Partijlid Hayarpi Tamrazyan sprak haar dankbaarheid uit voor de steun die zij en haar familie hebben gekregen tijdens de maanden dat de familie in kerkasiel zat.
Door het coalitieakkoord over het kinderpardon mag het Armeense gezin in Nederland blijven. ,,Dit is bewijs dat de christelijke politiek zin heeft’’, zei Tamrazyan, ,,en een belangrijke rol kan spelen in het leven van kwetsbare mensen.’’
Time-out voor kibbelende Kamerleden
ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers wil Kamervoorzitter Khadija Arib de bevoegdheid geven om Kamerleden die zich schuldig maken aan wangedrag een time-out te geven. De aanleiding van zijn pleidooi is de aanvaring tussen PVV-Kamerlid Machiel de Graaf en Denk-Kamerlid Selçuk Öztürk, deze week.
Öztürk insinueerde dat De Graaf gefraudeerd zou hebben, maar gaf daarvoor geen bewijs. De Graaf reageerde woest en zei dat hij zijn Denk-collega ‘zou najagen’. ,,Dan ben je van mij.’’ Hoewel De Graaf zijn woorden later terugnam, overweegt Denk aangifte te doen. Arib zei er ‘een heel naar gevoel’ aan te hebben overgehouden.
,,Het was een beschamende vertoning en een dramatisch voorbeeld voor een samenleving die soms al zo verdeeld is’’, stelde Segers op zijn partijcongres in Zwolle. ,,Het parlement is de plek waar we onze verschillen met beschaafde woorden beslechten.’’
Een time-out moet volgens hem voortaan de gemoederen tot bedaren brengen. ,,Zoals een wedstrijd stil moet worden gelegd bij antisemitische spreekkoren, zoals twee scholieren na een vechtpartij even tot bedaren moeten worden gebracht, zo zou het goed zijn als parlementariërs van de voorzitter een afkoelingsperiode kunnen krijgen.’’
Er is een maatschappelijke discussie nodig over de opties die Nederland heeft als de zeespiegel harder stijgt bij falend klimaatbeleid.
NOS 09.02.2019 Omdat de gevolgen zo ingrijpend zijn, is het nodig dat er nu al wordt nagedacht over de keuzes die Nederland moet maken als internationaal klimaatbeleid faalt. Dat zeggen verschillende experts op het gebied van zeespiegelstijging in Vrij Nederland.
Als de wereld er niet in slaagt om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan en het Parijse Klimaatakkoord niet wordt nageleefd, zal de aarde meer opwarmen dan 1,5 of 2 graden. Dat zal ertoe leiden dat de zeespiegel steeds verder zal stijgen.
“De experts hebben één gedeelde zorg: in Nederland wordt te weinig nagedacht over een plan B, voor als de zeespiegel sneller gaat stijgen dan waar we rekening mee houden in het Deltaprogramma”, staat in Vrij Nederland. Een maatschappelijk debat hierover ontbreekt, zeggen de deskundigen, terwijl dat wel nodig is omdat er belangrijke keuzes gemaakt moeten worden. “Niet in de toekomst, maar nu.”
Steden op palen
De wereldwijde zeespiegelstijging laat sinds een aantal jaren een versnelling zien. Daarop wees ook de Deltacommissaris in een rapport dat een half jaar geleden aan de Tweede Kamer is gestuurd. Dat rapport ging over de gevolgen van zeespiegelstijging voor Nederland. Maar waar er nu al wel volop discussie is over klimaatmaatregelen om de CO2-uitstoot terug te dringen, en er ook wordt nagedacht over onze dijken, wordt er niet gesproken over de mogelijkheid dat dit samen toch te weinig is.
“Eén meter, of twee, dat lukt nog met een combinatie van zandsuppleties, dijken en natuurlijke opslibbing”, zegt de Utrechts hoogleraar fysische geografie Maarten Kleinhans. “Dus als regeringen zich daadwerkelijk aan Parijs zouden houden, dan is dit het scenario.” Maar als ‘Parijs’ niet lukt, dan is er volgens hem een groot probleem. “Ik ben het helemaal eens met de inschatting dat als de zeespiegel meer dan anderhalf à twee meter gaat stijgen, we het niet meer gaan redden met dit land.”
In dat geval moeten we een plan B beschikbaar hebben, vinden de zeespiegelexperts. Er moet nagedacht worden over verschillende opties. Zo zullen steeds hogere dijken ook steeds breder worden, iets wat op veel plekken nu onmogelijk is. Nog bredere rivieren maken zou ook kunnen, net als steden op palen bouwen, of het aanleggen van eilanden in zee. En dan is er ook nog een optie, waar nu nog niemand het over wil hebben: ‘De huidige kustlijn opgeven en het hogerop zoeken.’
De zeespiegel stijgt steeds sneller; het ijsverlies op Groenland en Antarctica neemt toe en satellieten meten een versnelling van de wereldwijde zeespiegelstijging. Lag de snelheid van die stijging in de 20ste eeuw onder de 2 millimeter per jaar, na het jaar 2000 was het rond de 3 millimeter en de afgelopen jaren is dat opgelopen tot 4,3 millimeter per jaar. Hoezeer die versnelling zal doorzetten is onzeker.
“We moeten een gecontroleerde terugtrekking op termijn gaan overwegen”, zegt polair meteoroloog Michiel van den Broeke van de Universiteit Utrecht. Zijn collega Roderik van de Wal: “In Nederland bestaat erg de houding dat we met aanpassen de problemen wel zullen oplossen. Dat is een misvatting.” Niet dat een versnelde zeespiegelstijging in de komende decennia al tot grote problemen zal leiden. Maar voor de termijn daarna is er veel onzeker.
Glacioloog Michiel Helsen, werkzaam als docent klimaatverandering, vindt het tijd voor een maatschappelijke discussie. “Op termijn is het mogelijk dat we West-Nederland niet kunnen behouden. Het lijkt me zinvol voor de maatschappij om de discussie te voeren welke delen van Nederland we tot welke prijs willen verdedigen.” Roderik van de Wal voegt daaraan toe: “Als we zo doorgaan, zal een groot deel van Nederland opgegeven moeten worden. Verhuizen naar Duitsland zou een onderwerp van gesprek moeten zijn.”
Naleving klimaatafspraken cruciaal
De experts zijn er allemaal van overtuigd dat het naleven van het Parijse Klimaatakkoord cruciaal is voor de toekomst van Nederland. “Nederland is voor z’n voortbestaan direct afhankelijk van het succes of het falen van het huidige internationale klimaatbeleid.” Toch is het op dit moment zeer onzeker of de afspraken wereldwijd echt nageleefd zullen worden.
Ook minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen is van mening dat het lot van Nederland min of meer afhankelijk is van mondiale klimaatafspraken. Dat zei ze tegen de NOS tijdens de laatste internationale klimaatconferentie in Polen. De minister reageerde daarmee op zorgen die er in Zeeland leven over de stijgende zeespiegel.
Toch vinden de experts dat er door de politiek onvoldoende wordt nagedacht over de gevolgen op lange termijn van zeespiegelstijging. “Voor zover ik weet, wordt er door de overheid voor de lange termijn weinig nagedacht over alternatieven voor het kustbeleid, anders dan het opspuiten van zand en het ophogen van dijken”, zegt Caroline Katsman, hoofddocent fysische oceanografie aan de TU Delft.
Omgaan met onzekerheden
Terwijl dat wel belangrijk is, vindt Marjolein Haasnoot van Deltares en auteur van het eerder genoemde rapport over de gevolgen van zeespiegelstijging voor Nederland. Zo moet er bij heel grote infrastructurele werken volgens haar rekening worden gehouden met een potentieel grote zeespiegelstijging.
“Voor alle maatregelen is tijd nodig. Nu is de tijd er nog om daarover na te denken en een goed plan te maken. (…) Als het gaat om zeespiegelbeleid moet je kunnen omgaan met onzekerheden. Je kunt niet wachten tot je precies weet wat er gaat gebeuren. Als je het zeker weet, dan gebeurt het al, en zou het bovendien veel te snel kunnen gaan.”
Kamerlid Dik-Faber reageert op CDA’ers die vinden dat Nederland niet moet doorslaan met zijn klimaatambities.
NOS 08.02.2019 De ChristenUnie neemt afstand van de oproep van provinciale CDA-lijsttrekkers over het klimaat. Die zeiden eerder deze week dat Nederland niet moet doorslaan in de ambitie om de CO2-uitstoot te verlagen.
Volgens de Friese CDA-lijsttrekker De Rouwe wordt het debat nu gekaapt door “drammers en dromers” over het klimaat. De provinciale politici willen dat er realistische voorwaarden worden gesteld om de klimaatopgaven tot een succes te maken.
In een ingezonden stuk in het AD schrijft Kamerlid Dik-Faber van coalitiepartner ChristenUnie samen met weerman Reinier van den Berg dat Nederland een land van aanpakkers is. Volgens de twee “past het niet in onze volksaard om de lat lager te leggen als het spannend wordt, zoals enkele provinciale CDA-politici bepleiten”. Ze vinden dat er juist een stapje moet worden bijgezet.
“Goed rentmeesterschap om de schepping te bewaren voor volgende generaties is geen vage droom, maar een concrete verantwoordelijkheid die voor elke Nederlander geldt”. schrijven Dik en Van den Berg.
Telegraaf 08.02.2019 Hulp van onze buurlanden kan de invoering van CO2-heffing voor de industrie wel eens dichterbij brengen. Het kabinet probeert hiertoe met landen in Noordwest-Europa een kopgroep te vormen, bevestigt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat aan De Telegraaf.
Het moet voorkomen dat ons land na eventuele invoering van zo’n heffing onaantrekkelijker wordt voor bedrijven, vergeleken met buurlanden.
Duizenden scholieren spijbelden gisteren intussen voor het klimaat in Den Haag. Het leverde volle treinen op, en drukte bij hamburgerketens.
RO 08.02.2019 Minder grondstoffen gebruiken en beter omgaan met de materialen die we al hebben. Op die manier wil het kabinet gezamenlijk al in 2030 de helft minder primaire grondstoffen gebruiken. Het uiteindelijke doel is om in 2050 een volledig circulaire economie tot stand te brengen.
De ministerraad heeft op voorstel van staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat ingestemd met het Uitvoeringsprogramma circulaire economie. Het programma was aangekondigd in de kabinetsreactie op de transitie-agenda’s circulaire economie op 29 juni jongstleden.
Slim omgaan met grondstoffen
Van Veldhoven: “Slim en zuinig omgaan met onze grondstoffen scheelt CO2-uitstoot en helpt dus bij het halen van de klimaatdoelen uit het Regeerakkoord. Daarnaast is bijvoorbeeld circulair ontwerpen en bouwen big business en liggen daar grote kansen voor Nederlandse bedrijven. Inzetten op een circulaire economie is op die manier goed voor het klimaat en goed voor de portemonnee.”
Uitvoeringsprogramma circulaire economie
Het Uitvoeringsprogramma staat bol van de kansrijke projecten, veelbelovende activiteiten en goede voorbeelden. Vijf sectoren krijgen extra aandacht: biomassa en voedsel, kunststoffen, maakindustrie, bouw en consumptiegoederen. Deze gebieden zijn belangrijk voor onze economie en kennen een hoge belasting van het milieu. Een paar voorbeelden van projecten:
Bio-asfalt van hout: de natuurlijke lijmstof die bomen hun stevigheid geeft, komt vrij bij het maken van karton en papier. Het kan in de toekomst gebruikt worden bij het maken van asfalt.
Beter hergebruik en ontwerp matrassen: project dat inzet op recyclen van afgedankte matrassen (95% in 2025) en het duurzamer ontwerpen van nieuwe matrassen – 75% van de nieuwe matrassen in 2025 is gemakkelijk uit elkaar te halen om de materialen opnieuw te gebruiken.
Plastic Pact: samenwerking tussen de overheid en het bedrijfsleven om minder plastic afval te maken en het overige afval beter te hergebruiken en te recyclen. Presentatie nog in februari 2019.
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland heeft een grondstoffenscan ontwikkeld zodat bedrijven kunnen waar en hoe zij hun risico’s op schaarste kunnen verkleinen.
Het Rijksvastgoedbedrijf en Rijkswaterstaat zijn grote opdrachtgevers en beheerders van vastgoed en infrastructuur. Het doel is dat beide organisaties in 2030 circulair werken. Recent werd het eerste circulaire viaduct geopend.
Economie zonder afval
Nederland werkt hard om in 2050 een economie zonder afval te zijn: een circulaire economie. Het Uitvoeringsprogramma kijkt vijf jaar vooruit en zal ieder jaar worden bijgewerkt. Het Planbureau voor de Leefomgeving maakt iedere twee jaar een rapport over de voortgang.
De premier waarschuwt voor te gehaaste maatregelen die juist slecht zijn voor de CO2-reductie of die banen kosten.
NOS 05.02.2019 Premier Rutte ziet geen reden om gehaast klimaatmaatregelen voor te stellen als niet duidelijk is wat de gevolgen zijn. Hij reageert daarmee op de kritiek van de linkse oppositie in het klimaatdebat dat het kabinet niets doet en geen beslissingen durft te nemen.
Rutte: “Ik begrijp best dat we elkaar tot de verkiezingen op 20 maart nog de maat gaan nemen. Maar tegelijk hebben we 31 jaar de tijd om deze transitie door te maken.” Hij doelt op de doelstelling van 95 procent CO2-reductie in 2050. Het eerstvolgende doel is een reductie van 49 procent in 2030.
CO2-lekkage
Voor Nederland is het belangrijk om naar Europese en internationale ontwikkelingen te kijken en samen op te trekken met andere landen, zegt Rutte. Hij wijst op de risico’s van eenzijdige Nederlandse maatregelen, zoals “CO2-lekkage”.
Daarvan is sprake als Nederland relatief schone bedrijven met te hoge belastingen of te strenge regels “wegjaagt” naar het buitenland, waar die bedrijven dan juist met meer CO2-uitstoot gaan produceren. Of als Nederland eigen energiebronnen schrapt maar dan juist ‘vuilere’ energie in het buitenland moet inkopen. Ook wil Rutte niet dat het klimaatbeleid in Nederland banen kost.
Consensus
Rutte hoopt in april en mei consensus te kunnen bereiken met een groot deel van de Tweede Kamer. Dan zijn de doorrekeningen van het concept-klimaatakkoord klaar, heeft het kabinet daar keuzes uit gemaakt en gaan de ‘echte’ politieke debatten plaatsvinden.
Hij is daar optimistisch over: “Het zou zomaar kunnen dat dat met een draagvlak kan van meer dan 100 zetels. En dat we dan met deze partijen vooruit kunnen kijken naar een transitie die 11 en uiteindelijk 31 jaar gaat duren.”
NU 05.02.2019 Het kabinet staat bij monde van premier Mark Rutte en minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) open voor een CO2- heffing voor de Nederlandse industrie. Dat werd duidelijk in het debat over een conceptklimaatakkoord dinsdagavond.
“We staan open voor alle oplossingen”, zei Wiebes over zo’n heffing. “Er zijn geen taboes en we gaan dat bekijken”, aldus Rutte.
Met name oppositiepartijen PvdA, GroenLinks en SP pleitten voor een CO2-heffing voor bedrijven. In de voorstellen van de klimaattafels, het orgaan waarin per sector klimaatmaatregelen zijn gepubliceerd, was die optie niet meegenomen.
Daardoor werd het aanvankelijk ook niet doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) op haalbaarheid en betaalbaarheid. PvdA-fractievoorzitter Asscher heeft de planbureaus echter alsnog gevraagd de effecten van een CO2-heffing te berekenen.
Rutte en Wiebes blijven wel sceptisch. De premier denkt namelijk niet dat “een platte boete” tot de gewenste CO2-reductie zal leiden. Alles staat namelijk in het teken van 49 procent minder broeikasgassen in 2030 ten opzichte van 1990.
Wiebes waarschuwt dat bedrijven “de grens over rennen” als het ondernemen in Nederland te duur wordt. Afgezien van de vele reserveringen, zijn de bewindslieden toch bereid alle opties uiteindelijk serieus te overwegen.
Verschillende gedachten over CO2-heffing
Binnen de coalitie wordt er ook verschillend gedacht over een CO2-heffing. D66 en ChristenUnie hebben hier geen bezwaar tegen, VVD en CDA zijn hier veel kritischer op.
In het conceptklimaatakkoord is een zowel een boete- als een subsidiesysteem voor de industrie bedacht. Daarvoor moeten bedrijven plannen indienen om het klimaatdoel voor hun sector te halen. Lukt dat niet of als ze niet meewerken, krijgen ze een boete. Halen ze dat wel, komen ze in aanmerking voor subsidie van de overheid. Zo worden bedrijven gestimuleerd te innoveren, is de gedachte.
Overigens betalen bedrijven in Europees verband al voor hun CO2-uitstoot via een internationaal handelssysteem (ETS).
AD.05.02.2019 Het plan van de klimaattafels om de CO2-uitstoot fors te verminderen, is voor geen enkele partij in de Tweede Kamer nog heilig. Hoe het dan wel moet, daarover steggelen ze nog even door.
Hij moest en zou zich komen verantwoorden tegenover zijn collega’s: VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff. Zonder hem weigerde de voltallige oppositie vorige week een debat over klimaat te voeren. Dijkhoff had eerder gezegd de honderden voorstellen die de verschillende klimaattafels in december deden niet automatisch over te willen nemen. En hij had D66-collega Rob Jetten een drammer genoemd.
Maar hoe hard de oppositiepartijen het vanavond in het alsnog gehouden debat ook probeerden: het lukte hen niet een wig te drijven tussen de regeringspartijen. Sterker, Jetten benadrukte in het debat ook niet automatisch zijn handtekening te willen zetten onder alle voorstellen.
Zo bleek tijdens het debat dat er inmiddels geen enkele partij meer is die het ‘klimaatakkoord’ nog onveranderd wil overnemen. Bijna een jaar onderhandelden tientallen maatschappelijke organisaties onder leiding van oud-minister Ed Nijpels over allerlei plannen waarmee Nederland de doelstellingen uit het klimaatakkoord van Parijs kan halen. Maar hoe hard ook de groene partijen vooraf zeiden dat het kabinet niet om de voorstellen heen kon, ook zij zijn ontevreden met wat er op tafel ligt.
CO2-heffing
Belangrijkste struikelblok is een zogeheten CO2-heffing voor de industrie. GroenLinks, SP, PvdA en Partij voor de Dieren willen dat die er per se komt. Die heffing per uitgestoten ton CO2 moet de vervuilende industrie dwingen schoner te produceren.
Het voorstel van de klimaattafels vinden ze te soft: die stelden voor dat de industrie plannen maakt om de CO2-uitstoot fors te verminderen. En pas als ze zich daar niet aan houdt, kan er een boete volgen.
De regeringspartijen zijn niet per se tegen zo’n CO2-heffing, maar willen eerst bezien of het plan van de klimaattafels niet beter werkt. Momenteel worden de verschillende scenario’s doorgerekend. ,,En als blijkt dat het niet werkt, snap ik ook wel dat een vorm van CO2-heffing op tafel komt’’, zei Dijkhoff.
Het was de enige minimale toenadering tijdens het hele debat. Alle partijen gaven vooral aan wat ze anders willen. De VVD wil niet dat mensen zelf geld moeten lenen om hun huis op een arme warmtebron aan te sluiten wanneer wijken van het gas afgaan.
Daarvoor moet een door de overheid gefinancierd warmtefonds komen. De PvdA wil niet dat de aanschaf van elektrische auto’s wordt gesubsidieerd door benzineauto’s zwaarder te belasten. ,,Dat is een verschuiving van arm naar rijk. Welke lobby heeft dat nou weer verzonnen?’’, zei voorman Lodewijk Asscher vlak voor het debat.
Verschil
En zo heeft elke partij zijn eigen bezwaren. Het is nogal een verschil met anderhalve maand geleden toen er nog door verantwoordelijk minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) werd gedaan alsof er al een klimaatakkoord lag toen de klimaattafels hun voorstellen presenteerden.
Die voorstellen worden nu doorgerekend door planbureaus. Op 13 maart moet duidelijk zijn wat ze opleveren en wat ze kosten. Pas daarna komt het kabinet met voorstellen en gaat het debat verder.
Alle partijen benadrukken dat het belangrijk is dat de plannen burgers niet te veel raken in de portemonnee. En bijna allemaal dat de doelen wel gehaald moeten worden. Alleen PVV en Forum voor Democratie vinden alle klimaatvoorstellen onzin. ,,Het is geldklopperij’’, zegt PVV-leider Geert Wilders.
Dijkhoff krijgt kritiek van oppositie in klimaatdebat
De partijen in de Tweede Kamer discussiëren over het concept-Klimaatakkoord, maar welke maatregelen het kabinet gaat kiezen weet nog niemand.
NOS 05.02.2019 VVD-fractievoorzitter Dijkhoff krijgt in het klimaatdebat in de Tweede Kamer veel kritiek van oppositiepartijen op zijn optreden in de media over het concept-Klimaatakkoord. Hij noemde fractievoorzitter Jetten van regeringspartij D66 in een interview een “klimaatdrammer”. Dijkhoff zegt daarover: “Het was inderdaad niet het interview met de meest hoffelijke woordkeus.”
“Wat is een klimaatdrammer?”, wil Denk-leider Kuzu van hem weten. Dijkhoff: “Dan heb ik het over mensen die niet blij zijn met draagvlak, maar juist bij draagvlak de turbo erop zetten en dan verder van hun doelen afdwalen dan als je het behoedzaam had gedaan.” Achter dat deel van zijn boodschap blijft Dijkhoff staan.
Achterhaald
Op aandringen van de oppositiepartijen licht hij zijn kritiek in de media op bepaalde klimaatplannen toe. Dijkhoff vindt sommige plannen achterhaald, zoals subsidie voor elektrische auto’s als consumenten die toch wel kopen. Ook vindt hij dat alle maatregelen op haalbaarheid en draagvlak moeten worden beoordeeld en wil hij niet haasten. “We nemen niet klakkeloos dingen over.”
PvdA-leider Asscher vindt dat Dijkhoff als fractievoorzitter van de grootste partij niet in de media zijn handen kan aftrekken van het klimaatbeleid van de coalitie.
Dijkhoff zegt tegen Asscher dat hij alleen duidelijk wilde maken dat alles nog onzeker is en moet worden doorgerekend. SGP-Kamerlid Stoffer trekt de conclusie dat het beleid dus minder streng kan als dat beter is:
Het debat gaat verder voor een groot deel over wat eerlijk klimaatbeleid zou zijn. Maar wat eerlijk is, daarover verschillen de meningen. Moet er een CO2-heffing komen voor bedrijven? Ja, vindt GroenLinks-leider Klaver.
“De bedrijven willen geen CO2-belasting omdat ze bang zijn om de regie kwijt te raken”, zegt Klaver. “Maar er moet een belasting komen waar de overheid invloed op heeft. We weten uit het verleden dat een boetesysteem zoals het kabinet wil niet werkt.”
ChristenUnie-leider Segers vraagt zich af of er met Klaver te praten is als blijkt dat andere oplossingen om de CO2-uitstoot te verminderen beter zijn. Segers: “Het doel moet het belangrijkst zijn, niet het middel.” Klaver zegt dat er met hem valt te praten, maar houdt toch vast aan een CO2-heffing als beste middel.
Dat betwijfelt Dijkhoff, al wacht hij nog op de berekeningen van het kabinet. “Als je bedrijven met CO2-belasting het land uit schopt en ze gaan in een ander land verder maar dan minder schoon, dan maakt het dus voor de totale uitstoot niets uit.”
Vliegen
PVV-leider Wilders is tegen klimaatbeleid. “Maar ik heb wel geleerd dat als je iets van andere mensen vraagt, dat je het dan zelf ook moet doen.” Hij noemt een lijstje op met vliegreizen van D66-fractievoorzitter Jetten zoals Macedonië, Kosovo, Oman, Sicilië, Ethiopië en Schotland. “Wat vindt u hier nu zelf van?” vraagt Wilders aan Jetten. Jetten geeft toe dat hij geen heilige is.
Volgens PVV-leider Wilders is het klimaatbeleid pas eerlijk als de partijen die maatregelen voorstellen zelf het goede voorbeeld geven, zoals minder vliegen. D66-fractievoorzitter Jetten zegt dat hij zijn best doet en ook voorstander is van een vliegtaks:
Wilders en Jetten over wel of niet vliegen: wat is eerlijk?
Status Klimaatakkoord
De discussie gaat ook over de status van het Klimaatakkoord. Ook al hebben veel maatschappelijke partijen en het bedrijfsleven erover onderhandeld, het is formeel nog een concept dat eerst moet worden doorgerekend. Daarna gaan het kabinet en de coalitiepartijen pas bepalen welke maatregelen wel en niet doorgaan.
SP-leider Marijnissen wil daar niet op wachten: “De energierekening van mensen stijgt terwijl grote bedrijven de dans ontspringen. Mensen worden bang gemaakt omdat iedereen een lening moet afsluiten om een warmtepomp te nemen. Een klimaatakkoord dat al faalt voordat het er is moet van tafel.”
CDA-leider Buma ergert zich aan Klaver die het Klimaatakkoord, dat er officieel nog niet is, toch inzet maakt van de verkiezingen. “Dit onderwerp gaat juist over de verkiezingen heen.” Klaver vraagt op zijn beurt aan Buma wat het CDA dan wil met het klimaat:
Klaver en Buma: is het klimaatbeleid een verkiezingsonderwerp?
De oppositie had zich vorige week verheugd op een pittig klimaatdebat, maar toen de hoofdrolspelers niet op kwamen dagen, werd vandaag als datum geprikt.
Het debat gaat de hele avond door, met later vanavond premier Rutte en minister Wiebes aan het woord.
Telegraaf 05.02.2019 Nederland moet juist wel voorop lopen bij het aanpakken van de milieuvervuiling. We zijn tot nu toe het vieste jongetje van de klas in Europa, stelt voorman Rob Jetten van regeringspartij D66. Volgens hem is er een inhaalslag nodig.
Jetten reageerde dinsdagochtend in het WNL-programma Goedemorgen Nederland op bedenkingen van coalitiepartner CDA. Op de dag van een groot debat in de Tweede Kamer over het concept-Klimaatakkoord pleiten christendemocraten voor meer realisme en gezond verstand bij de uitvoering van de plannen.
Volgens hen moet er meer naar draagvlak worden gezocht „in plaats van doordrukken.” En Nederland moet niet vooruitlopen bij de rest van Europa, omdat anders de concurrentiepositie van bedrijven verslechtert, aldus de lijsttrekkers van het CDA bij de Provinciale Statenverkiezingen in een opiniestuk in De Telegraaf. Eerder trapte ook al regeringspartij VVD op de rem.
Jetten heeft er vertrouwen in dat de coalitie er uiteindelijk uitkomt. Wel wijst hij op de noodzaak van steun van andere partijen in de Eerste Kamer, waar de coalitiepartijen hun meerderheid lijken te verliezen. Hij sluit daar echter samenwerking met partijen als PVV en Forum voor Democratie uit, als deze „klimaatontkenners” niets of minder willen doen tegen de klimaatverandering. „Onbespreekbaar”, aldus de D66-fractievoorzitter.
Telegraaf 05.02.2019 Premier Rutte stelt dat niemand gedwongen zal worden om direct een warmtepomp of elektrische auto te kopen. „Het hoeft niet morgen, we gaan het op een nette manier doen en niet mensen het leven onmogelijk maken.”
De sussende woorden van de minister-president in het klimaatdebat maken in de Tweede Kamer nog niet veel indruk. Van links tot rechts maken partijen zich zorgen over de klimaatkassa.
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff was kritisch over de autoplannen uit het klimaatakkoord. Hij roept het kabinet op om te kijken naar andere middelen dan subsidie. Als voorbeeld gaf de liberaal België, daar garandeert de overheid een bepaalde schaalgrootte bij de inkoop van elektrische auto’s in ruil voor korting.
Vliegen
PVV-leider Geert Wilders richtte zijn peilen op D66-leider Rob Jetten. Op basis van het instagram-account van Jetten ontdekte Wilders een liefde voor vliegen. „U heeft zeker twintig vliegreizen gemaakt naar de andere kant van de wereld. Grote mond dat het allemaal niet mag, maar u bent zelf een grote vervuiler.”
Jetten verdedigde zijn reizen: „Ik vlieg wel eens, dat is slecht voor het milieu. En daarom ben ik een groot voorstander van een vliegtaks.” Wilders beet hard terug: „Wel eens? U heeft de hele wereld over gevlogen. Mensen zijn al blij als ze een keer per jaar op vakantie naar Portugal kunnen. Hoe kunt het van andere vragen dat ze fors moeten betalen voor een vliegreis?”
Klavertaks
De linkse oppositie hamerde op een andere verdeling van de klimaatlasten. Ze willen de rekening meer op het bordje van het bedrijfsleven leggen door een nationale CO2-heffing voor de industrie te introduceren. GroenLinks-leider Jesse Klaver oppert een belasting die moet oplopen naar 50 per ton CO2-uitstoot. De ’Klavertaks’ moet in het eerste jaar een miljard opleveren. Deze inkomsten wil de milieupartij gebruiken om de energierekening van huishoudens te verlagen.
Klaver: „Zonder CO2-belasting gaan we het klimaatdoel niet halen.” D66-leider Rob Jetten staat open voor het nadenken over de invoering van zo’n nationale taks. Hij wacht een doorrekening van het planbureau af. Thierry Baudet van Forum voor Democratie ging vol in de aanval tegen Klaver: „U heeft een kinderlijke visie op de economie. Een miljard ophalen en teruggeven aan de burger. Denkt u dat het bedrijfsleven dit niet gaat doorrekenen aan de consument en dat bedrijven die het niet kunnen betalen failliet gaan.”
SP-leider Lilian Marijnissen kwam met een eigen voorstel voor een CO2-heffing. De socialisten willen een minder hoge taks en meer stapsgewijs verhogen. „De opbrengsten moeten naar een fonds waarmee 800.000 huizen in tien jaar tijd kunnen worden verduurzaamd. Huizenbezitters hoeven dan geen lening af te sluiten voor een warmtepomp.”
Geen taboes
Het kabinet gaat daarbij in eerste instantie uit van de honderden voorstellen uit het ontwerp-klimaatakkoord, dat het resultaat is van langdurig overleg tussen diverse organisaties, bedrijven en overheden. Maar premier Rutte herhaalde nog maar eens dat er wat hem betreft geen taboes zijn.
Daarbij tekende de premier wel aan dat hij nog altijd bedenkingen heeft bij de CO2-heffing die de linkse partijen willen invoeren. Hij vreest dat daardoor bedrijven, en daarmee ook banen, het land uit worden gejaagd. Ook kan zo’n belasting volgens Rutte investeringen in vergroening juist in de weg staan.
NOS 05.02.2019 Vanmiddag is het eindelijk zover: de fractievoorzitters van alle politieke partijen debatteren in de plenaire zaal over het klimaatakkoord, de eind 2018 gepresenteerde lijst van Nederlandse plannen om de stijgende opwarming van de aarde tegen te gaan.
Het rapport van 200 pagina’s dik met zo’n 600 mogelijke maatregelen leidde vlak na de publicatie al tot een knetterende ruzie in de coalitie. VVD-fractievoorzitter Dijkhoff zei in De Telegraaf dat hij er weinig voor voelde het akkoord echt uit te voeren. Verder noemde hij zijn D66-collega Jetten een “drammer” en sloot hij een val van dit kabinet over het klimaat niet uit.
Pijnlijk
Dijkhoff gooide met zijn scherpe uitspraken olie op het vuur. De aanpak van het broeikaseffect is een van de moeilijkste opgaven van het derde kabinet-Rutte en niet alleen omdat in het regeerakkoord is afgesproken om de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent te verminderen ten opzichte van 1990.
De coalitie denkt er onderling echt anders over. D66 en ChristenUnie hebben haast en willen drastische maatregelen. De VVD en het CDA trappen liever op de rem, ook uit vrees voor voelbare pijn in de portemonnee van de achterban.
Flinke spanning
De oppositie had zich vorige week verheugd op een pittig klimaatdebat, maar toen de hoofdrolspelers niet op kwamen dagen, werd later vandaag als datum geprikt. “De oppositie ziet door Dijkhoffs interview dat er flinke spanning staat op dit onderwerp binnen de coalitie”, zegt NOS-verslaggever Xander van der Wulp. “Ze willen deze gelegenheid graag gebruiken om te proberen de politieke verschillen bloot te leggen.”
Het debat is te volgen op NPO Politiek vanaf 16.15 uur.
Alle ingrediënten voor een goed debat zijn aanwezig, zegt Van der Wulp. “Het is een mooi onderwerp met alle politieke kopstukken en premier Rutte in de arena.” Het debat gaat ook nog over de Urgenda-zaak, waar de rechter bepaalde dat Nederland nog meer en sneller klimaatmaatregelen moet nemen. “Toch kom ik met een teleurstellende voorspelling. Echt vuurwerk valt er niet te verwachten.”
Rijen gesloten
De coalitie heeft na een heleboel intern gedoe afgelopen weken – het Telegraaf-interview, de CDA-draai naar een soepel kinderpardon – de rijen vorige week gesloten, zegt Van der Wulp. De coalitie lukte het, ondanks grote meningsverschillen, nieuwe afspraken te maken over het in Nederland laten van gewortelde asielkinderen. “Alle vier de partijen zullen vandaag dus netjes de kabinetslijn verwoorden.”
De oppositie zal zeker nog proberen de onderlinge verschillen aan de oppervlakte te krijgen. “De verschillen tussen Jetten en Dijkhoff zijn zo groot dat de oppositie best hoop mag hebben dat dit lukt. Maar de oppositie zal geen aanpassingen gedaan krijgen”.
Pikant moment
Het wachten van de coalitie is namelijk op berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving. Daar wordt nu onderzocht hoeveel de voorgestelde maatregelen zullen kosten. Het duurt nog even voor de conclusies worden gedeeld, op 13 maart staat deze belangrijke publicatie gepland.
Een pikant getimed moment, zegt Van der Wulp, zo vlak voor de Provinciale Statenverkiezingen. “Het klimaat zal een belangrijk thema worden in de campagne, maar pas daarna gaan de coalitiepartijen kijken hoe ze het onderling écht op kunnen lossen.”
Over het concept-klimaatakkoord brak al een stevige coalitieruzie uit, die inmiddels lijkt gesust. Nu praat de Kamer er eindelijk over. “De rijen in de coalitie zijn gesloten.”
AD 05.02.2019 De Tweede Kamer kruist vandaag de degens met premier Mark Rutte en minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) over het ontwerp-klimaatakkoord dat in december werd gepresenteerd. Ditmaal mét de fractieleiders van de vier regeringspartijen.
Vorige week werd het debat nog afgeblazen, omdat zij tot ergernis van de oppositie niet waren komen opdagen en hun fractiespecialisten het woord wilden laten doen.
Het Klimaatakkoord, een opsomming van honderden mogelijke maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, is opgesteld op verzoek van het kabinet.
Er zijn lange en moeizame onderhandelingen tussen organisaties, bedrijven en overheden aan voorafgegaan. Het is nu aan de politiek om te kiezen welke voorstellen ook echt in de praktijk worden gebracht.
Knopen doorhakken
Een doorrekening door economen en klimaatdeskundigen, die medio maart wordt verwacht, moet nog wel inzicht bieden in de effecten en kosten van alle geopperde maatregelen.
Pas dan kunnen echt knopen worden doorgehakt. Maar met name VVD en CDA maken zich nu al druk om de hoogte van de rekening die wellicht bij de burger wordt neergelegd.
Snel aan de slag
D66 en ChristenUnie willen juist snel aan de slag met de aanbevelingen.
Ook de oppositie, die bijvoorbeeld in de discussie rond de afschaffing van de dividendbelasting nog één blok vormde, is over dit onderwerp sterk verdeeld.
De linkse partijen willen een voortvarend klimaatbeleid, waarbij het leeuwendeel van de rekening wordt betaald door grootverbruikers van energie in het bedrijfsleven. PVV en FVD vinden maatregelen tegen klimaatverandering hoe dan ook weggegooid geld.
Elsevier 05.02.2019 De Tweede Kamer debatteert vanmiddag en vanavond met premier Mark Rutte en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (beiden VVD) over het concept-klimaatakkoord. Vorige week werd het debat nog afgeblazen omdat VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff, die opschudding had veroorzaakt met stevige uitspraken over het klimaatakkoord, niet kwam opdagen. De afgelopen dagen zijn de spanningen tussen de coalitiepartijen weer flink opgelopen.
CDA-lijsttrekkers: ‘Stoppen met dromen en drammen’
De twaalf lijsttrekkers van het CDA voor de Provinciale Statenverkiezingen stellen dinsdag in een ingezonden brief in De Telegraaf vier voorwaarden voor ‘reëler klimaatplannen‘. Volgens de christen-democraten is het hoog tijd om te ‘stoppen met dromen en drammen over klimaat’, omdat de plannen van de ‘klimaattafels’ tekortschieten om de doelen van het Akkoord van Parijs uit 2015 te halen.
CDA
✔@cdavandaag
Om Parijs te halen is meer realisme en gezond verstand nodig in de uitvoering. Daarin schieten de plannen van de klimaattafels tekort. Daarom stellen onze 12 provinciale lijsttrekkers in de @telegraaf 4 voorwaarden: http://bit.ly/2MQlcXd#EenHeleGoedeMorgen = een schone morgen 102
Allereerst pleiten de CDA’ers voor ‘draagvlak in plaats van doordrukken’: het concept-klimaatakkoord, dat eind december werd gepresenteerd, ontbeert volgens de provinciale lijsttrekkers duidelijkheid over ‘de werkelijke klimaatopgave’. Ook moet de transitie van fossiele naar duurzame energie ‘voor iedereen haalbaar en betaalbaar zijn’. Vooral de overgang naar elektrische auto’s, het isoleren van huizen en die van het gas afhalen en de hogere energierekening zijn volgens het CDA voor veel mensen niet te betalen.
De lijsttrekkers vinden ook dat de klimaatplannen in ‘een realistischer tempo’ moeten worden uitgevoerd. De CDA’ers willen niet te veel haast maken met het realiseren van de doelen (49 procent minder CO2-uitstoot in 2030, 95 procent minder in 2050) om ‘maximaal te profiteren van de technologische vooruitgang’.
Tot slot willen zij de grote ambities van het kabinet – dat in Europa steun zoekt voor een CO2-reductie van 55 procent in plaats van 49 procent – afremmen, omdat anders de concurrentiepositie van bedrijven in Nederland in gevaar zou komen: ‘Daarom moet Nederland aansluiten bij de Europese doelen, ook als die lager zijn dan de ambities waar het kabinet nu vanuit gaat.’
De weerstand binnen het CDA tegen het concept-klimaatakkoord komt niet helemaal als een verrassing. Afgelopen zomer waarschuwde fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma in gesprek met Elsevier Weekblad al voor een ‘revolte’ als gevolg van te ambitieuze klimaatplannen. Ook zei hij in december dat hij vreest voor ‘verkeerd beleid’ waardoor bedrijven zich niet langer in Nederland willen vestigen of het land verlaten, zonder dat de CO2-uitstoot omlaag gaat.
Drie weken geleden nam VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff tegenover De Telegraaf ook al in felle bewoordingen afstand van het klimaatakkoord, omdat ‘gewone mensen’ te weinig zouden zijn gehoord bij het opstellen van de maatregelen, die burgers bovendien met torenhoge kosten zouden opzadelen. De VVD-fractievoorzitter haalde uit naar Rob Jetten (D66) en Jesse Klaver (GroenLinks) die hij ‘drammers’ noemde.
Rob Jetten: Nederland moet wél vooroplopen
Rob Jetten, fractieleider van coalitiepartij D66, reageerde dinsdagochtend in WNL-televisieprogramma GoedemorgenNederland. Hij zei de oproep om de plannen ‘haalbaar en betaalbaar’ te houden te steunen: ‘Volgens mij is er ook niemand voor een onbetaalbaar klimaatakkoord.’ Jetten ziet het als de grootste opdracht voor het kabinet om mensen te helpen die ‘zelf niet kunnen investeren in hun huis’.
Met de wens van de CDA’ers om op de rem te trappen in plaats van de ambities te verhogen, is Jetten het niet eens. ‘Ik denk dat Nederland juist wel voorop moet lopen. We zijn tot nu toe het vieste jongetje van de klas in Europa.’ Wat hem betreft moet Nederland een ‘grote inhaalslag’ maken op het gebied van schone energie.
Ook is hij ervan overtuigd dat Nederlandse bedrijven ‘staan te trappelen om met het klimaat aan de slag te gaan’. Volgens hem hebben die vaak al plannen om hun fabriek te verduurzamen, maar moet de overheid hen niet dwingen om dat binnen een jaar te doen. Wel is hij voorstander van ‘hele harde afspraken’ met het bedrijfsleven.
Over de samenwerking met coalitiepartners VVD en CDA is de D66-leider ondanks hun weerstand optimistisch gestemd: ‘Ik denk dat het mooie van deze combinatie is dat D66 en ChristenUnie echt pleiten voor een ambitieus klimaatakkoord,’ aldus Jetten, ‘en dat de collega’s van VVD en CDA ons wijzen op: “het moet haalbaar en betaalbaar zijn”.
En daar zijn wij natuurlijk ook helemaal voor, dus in deze combinatie kunnen we denk ik een klimaatakkoord maken met veel draagvlak.’ Wel erkende hij dat het ‘spannend’ kan worden als na de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) de coalitie haar meerderheid in de Eerste Kamer verliest. ‘Dan zullen we ook moeten samenwerken met anderen partijen,’ zei Jetten, die samenwerking met PVV en Forum voor Democratie uitsluit, omdat die ‘ontkennen dat er überhaupt klimaatverandering is of daar niks aan willen doen’.
VVD en CDA stappen uit lokale coalities om klimaat
Terwijl de coalitiepartijen bezweren dat ze er samen uit willen komen, blijken meningsverschillen over het klimaatbeleid in diverse gemeenten een splijtzwam. Zo werd maandag bekend dat de VVD in Rijswijk uit het college van burgemeester en wethouders stapt.
VVD Rijswijk@VVDRijswijk
Haastige spoed bij energiebeleid Rijswijk leidt tot opstappen VVD Rijswijk uit de coalitie.
De VVD Rijswijk is een partij die al sinds 1948 bestuurlijke verantwoordelijkheid neemt in Rijswijk. Deze beslissing is dus veelzeggend en weegt ons zwaar.
Omdat in de plaatselijke Energievisie is vastgelegd dat de Zuid-Hollandse gemeente in 2040 ‘energieneutraal’ moet zijn, moet de hele stad van het gas af. GroenLinks en de lokale partij WIJ.Rijswijk wilden vandaag debatteren over de maatregelen om dat doel te bereiken, maar de VVD wil eerst afwachten tot het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) het concept-klimaatakkoord hebben doorgerekend.
Volgens de VVD, die benadrukt niet tegen energiemaatregelen te zijn, willen GroenLinks en WIJ.Rijswijk – die een minderheidscoalitie vormen met D66 – de maatregelen ‘erdoor drukken’. De meeste andere oppositiepartijen zijn het met de VVD eens.
Ook in Winterswijk (Gelderland) zijn de gemoederen hoog opgelopen over het klimaat- en energiebeleid, al speelden persoonlijke vetes ook een grote rol. Al weken heerst er in de gemeenteraad onvrede over het zogenoemde koersdocument duurzaamheid 2030, dat volgens veel partijen onbegrijpelijk, vaag of te weinig ambitieus was. ‘We hebben een goede koers voor het koersdocument: het kan linea recta de shredder in,’ zei de fractievoorzitter van de lokale partij Winterswijks Belang. Vrijdag werd bekend dat na een nachtelijke ruzie, waarbij een wethouder en de fractievoorzitter van het CDA voor ‘leugenaar’ werden uitgemaakt, die partij het vertrouwen in Winterswijks Belang heeft opgezegd.
Partijen sturen zwaargewichten naar debat
Vorige week zouden de veelbesproken uitspraken van Dijkhoff al aan bod komen tijdens het Kamerdebat, maar omdat de VVD-fractievoorzitter verstek liet gaan en werd vervangen door partijgenoot Dilan Yesilgöz, werd het debat op aandringen van de oppositie een week uitgesteld. Dinsdag is Dijkhoff wel aanwezig, net als de meeste andere fractievoorzitters. Alleen 50Plus, Partij voor de Dieren en de SGP sturen niet hun eerste man of vrouw.
Omdat het concept-klimaatakkoord nog niet door het CPB en het PBL is doorgerekend, zullen concrete maatregelen vermoedelijk weinig aan bod komen in het debat. Naar verwachting zullen vooral de oppositiepartijen zich nogmaals willen profileren: linkse partijen als GroenLinks vinden het akkoord niet ver genoeg gaan en benadrukken dat een CO2-heffing voor de industrie noodzakelijk is, terwijl rechtse partijen als PVV en Forum voor Democratie het klimaatakkoord het liefst van tafel vegen. Die partijen vinden de doelen veel te duur en ineffectief.
NOS 05.02.2019 De twaalf CDA-lijsttrekkers voor de Provinciale Statenverkiezingen vinden dat Nederland niet moet doorslaan in de ambitie om de CO2-uitstoot te verlagen. Dat het kabinet in Europa pleit voor 55 procent reductie, is volgens hen slecht voor het draagvlak, de betaalbaarheid, de haalbaarheid en “een eerlijk speelveld” voor Nederlandse bedrijven.
In een ingezonden stuk in De Telegraaf schrijven de twaalf dat de provincies een belangrijke rol gaan spelen bij de uitvoering van de klimaatmaatregelen. Ze onderschrijven het in de coalitie afgesproken doel van 49 procent minder CO2-uitstoot in 2030, maar een hogere reductie zien ze niet zitten.
“De realiteit is dat veel van de ons omringende landen niet verder komen dan 40 tot 45 procent”, schrijven ze. “Dat maakt de Nederlandse ambitie riskant. Een Nederlandse ‘kop’ op de Europese doelen betekent dat wij voor veel geld de problemen van andere landen oplossen en dat de concurrentiepositie van mkb’ers en grote bedrijven verslechtert.”
‘Realistische voorwaarden’
“Al te goed is buurmans gek”, zei de Friese lijsttrekker Sander de Rouwe vanmorgen in het NOS Radio 1 Journaal. Hij vindt het prima dat de voorstellen van het concept-klimaatakkoord worden onderzocht en dat het kabinet daar een keuze uit maakt. “Het is positief dat er iets gaat gebeuren, maar het is nog belangrijker dat we realistische voorwaarden stellen.”
Voormalig Kamerlid De Rouwe zegt dat het debat op dit moment gekaapt wordt door “drammers en dromers” over het klimaat. “En daar voelen we ons als CDA niet bij thuis. We willen het aanpakken, maar met oog voor de draagbaarheid en in een realistisch tempo. Dat zijn wat ons betreft onderdelen die steeds een beetje ondersneeuwen. Vandaar dat wij nu zeggen: wij trekken hier de streep.”
De Rouwe zegt dat je al kunt discussiëren over de doelstelling om de CO2-uitstoot 49 procent te verlagen. “Maar je hoort in Nederland nu steeds meer mensen, met name ter linkerzijde, zeggen: laten we er nog een schepje bovenop doen. En dan ga je wat ons betreft echt de verkeerde kant op. Dan slaan we door.” Hij vindt dat Nederland niet voorop moet lopen in Europa, omdat de burgers daar volgens hem de dupe van worden.
‘Komt goed uit’
NOS-verslaggever Xander van der Wulp zei vanmorgen dat de brief van de lijsttrekkers uit de provincies CDA-leider Buma goed zal uitkomen. Hij doet vanmiddag in de Tweede Kamer mee aan het debat over het klimaatakkoord. Daar was gedoe over in de coalitie, nadat VVD-fractieleider Dijkhoff in De Telegraaf had uitgehaald naar ‘klimaatdrammers’ als zijn coalitiegenoot Jetten (D66), die de plannen volgens hem één op één willen uitvoeren en daarbij niet letten op de kosten voor gewone mensen.
“Nadat het weer is goedgemaakt in de coalitie heeft Buma vanmiddag weinig bewegingsruimte in het debat, want hij zal de kabinetslijn moeten verdedigen. Dat stuk komt dus wel goed uit, want nu hoeft hij niet meer te zeggen hoe het CDA tegenover alle klimaatplannen staat.”
D66-fractievoorzitter Jetten reageerde vanmorgen in het tv-programma Goedemorgen Nederland. Hij zei dat Nederland juist wel voorop moet lopen bij het aanpakken van de milieuvervuiling. Hij wijst op onderzoek waaruit blijkt dat Nederland in Europa het vieste jongetje van de klas is. Daarom is een inhaalslag nodig, zegt Jetten.
NOS 05.02.2019 Mogelijk mogen bedrijven opgelegde dwangsommen in de toekomst niet meer aftrekken van de belasting. Nu kan dat nog wel en minister Hoekstra zei in de Tweede Kamer dat hij gaat onderzoeken of dat kan veranderen.
De minister kwam met de toezegging naar aanleiding van vragen van D66-Kamerlid Van Weyenberg. Vorige week werd duidelijk dat de provincie Noord-Holland het Amerikaanse bedrijf Harsco op het terrrein van Tata Steel in IJmuiden een dwangsom heeft opgelegd van 25.000 euro voor het overtreden van milieuregels.
Raar dat het aftrekbaar is
Om dezelfde reden kreeg het bedrijf al dertig keer eerder een dwangsom van 5000 euro. Van Weyenberg ergert zich eraan dat bedrijven de bedragen kunnen aftrekken van de winstbelasting. “We geven een dwangsom, omdat je je niet aan de regels houdt, en dan is het raar dat we het effect van die dwangsom verkleinen doordat die aftrekbaar is.”
Hoekstra vindt de vraag van D66 begrijpelijk en logisch als je kijkt naar dit specifieke geval. Hij benadrukte dat de provincie nu een groot aantal dwangsommen heeft opgelegd, maar dat dat tot nu toe niet tot een verandering van het gedrag van het bedrijf heeft geleid.
Misschien volgend jaar al
De minister gaat nu eerst onderzoeken of dit kan worden aangepast en zo ja hoe. Hij wil weten hoe vaak dit voorkomt en wat de gevolgen voor de uitvoering zijn. “Maar ik heb een positieve grondhouding”, voegde hij eraan toe.
Als het onderzoek wat oplevert, zouden de regels misschien volgend jaar al kunnen worden veranderd.
AD 05.02.2019 Weet de oppositie een wig te drijven tussen de coalitiepartijen rond het klimaatakkoord? Duidelijk is dat CDA en VVD anders in de klimaatwedstrijd staan dan partners D66 en ChristenUnie.
De Kamer debatteert vanmiddag met premier Mark Rutte en minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) over het klimaatakkoord, maar de oppositie zal de pijlen vooral richten op VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff, die zich eerder kritisch uitliet over het akkoord, en de spanningen binnen de coalitie. Volg alle ontwikkelingen in ons liveblog.
Tata Steel Nederland kan de deuren sluiten als er een CO2-taks komt. Dat heeft directievoorzitter Theo Henrar gezegd tegen BNR Nieuwsradio. Volgens hem worden de kosten van de voormalige Hoogovens in IJmuiden dan zo hoog dat ze niet meer gecompenseerd kunnen worden door energiebesparing.
Henrar reageerde op het wetsvoorstel van GroenLinks-voorman Jesse Klaver om een nationale heffing in te voeren voor de uitstoot van CO2. Eerder zei voorzitter Hans de Boer van werkgeversorganisatie VNO-NCW al dat Klaver ‘levensgevaarlijk bezig’ is.
De topman van Tata wijst ook op berekeningen van milieuonderzoeksbureau CE Delft. ,,Als we inderdaad de Klavertaks zouden doorrekenen, dan zouden we 600 miljoen à 2 miljard euro aan belasting moeten betalen. Dat is meer dan ons verdienvermogen, dan zijn we technisch failliet.’’
Gekke
Theo Henrar benadrukt dat zijn bedrijf in 2050 CO2-neutraal kan zijn als het de kans krijgt te innoveren. Hij vindt het dan ook absurd dat Tata hier zou moeten sluiten: ,,Daar wordt het klimaat niet beter van, want de productie zal elders plaatsvinden door andere staalbedrijven die vervuilender zijn.’’
Volgens het voorstel van Klaver moeten bedrijven vanaf volgend jaar 25 euro per ton uitgestoten CO2 betalen. In 2021 stijgt dat bedrag naar 50 euro om uiteindelijk, in 2050, op 200 euro per ton CO2 uit te komen. Met het geld dat de nieuwe belasting de schatkist oplevert – 2 miljard in 2021 – kan de energiebelasting al in 2020 omlaag, aldus Klaver.
Een boete voor bedrijven die in 2050 niet aan de richtlijnen voldoen, vindt Henrar een veel beter plan. Laat de ondernemingen zelf plannen maken voor het verlagen van de CO2-uitstoot, die terug moet naar nul in 2050, zei ook Bernard Wientjes, voorzitter Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) recent. ,,Geef bedrijven die daarin succesvol zijn vervolgens toegang tot subsidies, anderen krijgen een boete. Belonen en bestraffen, dan richt je je pijlen op een doelstelling die heel concreet en haalbaar is.’’
Invoering van een CO2-heffing vormt een serieuze bedreiging voor het voortbestaan van Tata Steel in IJmuiden. Ⓒ Foto Hollandse Hoogte
Telegraaf 05.02.2019 Invoering van een CO2-heffing voor de industrie dreigt het einde te betekenen voor de staalindustrie in Nederland. Die conclusie trekt het rapport ’Effecten van CO2-beprijzing in industrie’ van CE Delft uit december vorig jaar.
Een heffing van 20 euro per ton uitgestoten CO2 doet de kostprijs voor Tata Steel IJmuiden al met 3 tot 8 procent stijgen. „De vraag is of Tata Steel een dergelijke prijsstijging in de prijzen kan verwerken”, stelt het rapport dat is geschreven in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. „Onze verwachting is dat dit niet het geval zal zijn.”
Tata Steel Nederland, opgericht als Koninklijke Hoogovens, biedt direct werk aan negenduizend werknemers en produceert staal sinds 1924. Ze is gespecialiseerd in dun, sterk staal voor de auto-industrie. Vergeleken bij de buitenlandse concurrentie werkt IJmuiden zeer energiezuinig.
’Klavertaks doodsteek’
GroenLinks en de PvdA willen echter een nog hogere CO2-heffing. De sociaaldemocraten denken aan een taks oplopend tot 80 euro per ton in 2050. Jesse Klaver wil een heffing van 100 euro per 2030.
„De CO2-taks van GroenLinks komt voor ons neer op 600 miljoen euro, oplopend naar 1,2 miljard per jaar”, reageert Theo Henrar, directeur van Tata Steel Nederland. „Dat kunnen wij simpelweg niet betalen, we zouden dan technisch failliet zijn. De Klaver-taks is de doodsteek voor de Hoogovens, de hele regio en 30.000 directe en indirecte banen.”
Tata Steel investeerde naar eigen zeggen al veel geld in energiebesparing en ontwikkelde in Nederland een nieuwe technologie waarmee straks nog 20 procent efficiënter kan worden gewerkt. Deze zogenoemde Hisarna-technologie is te combineren met CO2-levering aan tuinders of CO2-opslag onder de grond.
Henrar: „De vraag voor de toekomst is: willen we schoon staal uit Nederland of vuil staal uit het buitenland? Wij investeren vele miljoenen en gaan naar nul CO2-uitstoot vanaf 2050.”
MSN 05.02.2019 Alle twaalf CDA-lijsttrekkers voor de Provinciale Statenverkiezingen schrijven dinsdag in de Telegraaf dat zij realistischer klimaatplannen willen dan het kabinet voorstaat. “Wij kunnen de klimaatopgave tot een succes maken (…) als we stoppen met dromen en drammen en kiezen voor haalbare, betaalbare en realistische plannen”, schrijven zij.
De campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen was al begonnen toen Klaas Dijkhoff (VVD) in diezelfde krant afstand nam van concept-klimaatakkoord. De Tweede Kamer debatteert dinsdagmiddag vanaf 16.15 uur over het concept-klimaatakkoord.
Klimaatdebat
De groep schrijft dat de klimaataanpak aan vier voorwaarden moet voldoen: er moet draagvlak zijn, de veranderingen moeten voor iedereen te betalen zijn, het moet niet te snel gaan en Nederland zou niet meer moeten doen dan andere Europese landen.
“Een Nederlandse ‘kop’ op de Europese doelen betekent dat wij voor veel geld de problemen van andere landen oplossen en de concurrentiepositie voor MKB’ers en grote bedrijven verslechtert”, schrijven de lijsttrekkers. Uit cijfers blijkt echter dat Nederland een achterblijver in Europa is. Het lukt Duitsland en het Verenigd Koninkrijk wél om CO2-uitstoot te verminderen.
Voordat het concept-akkoord was gesloten, sprak CDA-leider Sybrand Buma in augustus in Elsevier ook al de vrees uit dat de afspraken niet goed zouden uitpakken voor gewone mensen en zou leiden tot een tweedeling in de maatschappij. “Ik vrees een herhaling van 2002, de Pim Fortuyn-revolte, maar dan niet rond het thema migratie, maar rond het thema klimaat”, zei hij.
MSN 05.02.2019 Nederland moet juist wel voorop lopen bij het aanpakken van de milieuvervuiling. We zijn tot nu toe het vieste jongetje van de klas in Europa, stelt voorman Rob Jetten van regeringspartij D66. Volgens hem is er een inhaalslag nodig.
Jetten reageerde dinsdagochtend in het WNL-programma Goedemorgen Nederland op bedenkingen van coalitiepartner CDA. Op de dag van een groot debat in de Tweede Kamer over het concept-Klimaatakkoord pleiten christendemocraten voor meer realisme en gezond verstand bij de uitvoering van de plannen.
Volgens hen moet er meer naar draagvlak worden gezocht ,,in plaats van doordrukken”. En Nederland moet niet vooruitlopen bij de rest van Europa, omdat anders de concurrentiepositie van bedrijven verslechtert, aldus de lijsttrekkers van het CDA bij de Provinciale Statenverkiezingen in een opiniestuk in De Telegraaf. Eerder trapte ook al regeringspartij VVD op de rem.
Jetten heeft er vertrouwen in dat de coalitie er uiteindelijk uitkomt. Wel wijst hij op de noodzaak van steun van andere partijen in de Eerste Kamer, waar de coalitiepartijen hun meerderheid lijken te verliezen. Hij sluit daar echter samenwerking met partijen als PVV en Forum voor Democratie uit, als deze ,,klimaatontkenners” niets of minder willen doen tegen de klimaatverandering. ,,Onbespreekbaar”, aldus de D66-fractievoorzitter.
NU 04.02.2019 De Tweede Kamer debatteert dinsdagmiddag met minister Eric Wiebes (Economische Zaken) en premier Mark Rutte over het conceptklimaatakkoord. Dat is een vurige wens van de oppositie, hoewel veel concrete cijfers nog ontbreken.
Eigenlijk stond het debat vorige week woensdag op de agenda, maar onder druk van de oppositie werd het een week uitgesteld.
De partijen wilden dat VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff zich in de plenaire zaal van het parlement zou melden, maar in plaats daarvan was Dilan Yesilgoz aanwezig, de klimaatwoordvoerder van de partij.
De oppositie, aangevoerd door PvdA-leider Lodewijk Asscher, wilde met Dijkhoff debatteren omdat juist hij zich in de media zeer kritisch had uitgelaten over de klimaatplannen.
Hoewel Asscher en gelijkgestemden wisten dat Dijkhoff niet op de sprekerslijst stond, liet de reuring voorafgaand aan het debat zien hoe politiek gevoelig het onderwerp is.
Waar debatteert de Tweede Kamer uiteindelijk over?
Ruim honderd partijen uit het bedrijfsleven, vakbonden, belangenclubs en de politiek hebben met elkaar ruim zeshonderd maatregelen bedacht om het gezamenlijke doel te halen: in 2030 49 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990.
Die CO2-reductie is nodig om de opwarming van de aarde zo veel mogelijk te beperken, zoals is afgesproken tijdens de Klimaatconferentie van Parijs in 2015.
Om het percentage van 49 procent te halen, zijn maatregelen nodig. In het regeerakkoord is daarom door VVD, CDA, D66 en ChristenUnie afgesproken om een klimaatakkoord te maken.
Waarom leek het even alsof de VVD geen akkoord wilde sluiten?
Nadat de partijen, verenigd in de zogenoemde klimaattafels, hun plannen hadden gepubliceerd, leek het even alsof Dijkhoff er afstand van nam in een interview in De Telegraaf.
Volgens de VVD’er was het niet “zijn” akkoord en was D66-fractievoorzitter Rob Jetten een “drammer” omdat hij wel zo snel mogelijk aan de slag wil gaan met de klimaatplannen. Hij zinspeelde zelfs op de val van het kabinet. Dijkhoff hoopte zo de klimaatsceptici uit zijn achterban gerust te stellen.
Het wekte vooral verbazing bij de andere partijen, want Dijkhoff heeft zelf bij een deel van de klimaatonderhandelingen gezeten. Toen gebruikte hij deze grote woorden niet.
Uiteindelijk heeft Dijkhoff moeten beloven dat hij nog steeds achter het CO2-doel staat. Hij mag dit dinsdag nogmaals in de Kamer doen.
Wordt er dinsdag over het uiteindelijke klimaatakkoord gesproken?
Nee, er is namelijk nog geen akkoord. Er wordt gesproken over een concept. De maatregelen die nu zijn gepubliceerd, zijn een eerste zet.
Het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) gaan de maatregelen die de klimaattafels hebben opgeschreven uitrekenen op haalbaarheid en betaalbaarheid.
Als die cijfers er op 13 maart zijn, gaan het kabinet en de coalitie ‘shoppen’ met welke maatregelen zij de doelstelling van 49 procent minder CO2-uitstoot willen halen. Dat pakket krijgt uiteindelijk de sticker ‘Klimaatakkoord’.
Waarom debatteert de Kamer er dan nu al over?
Voordat het kabinet en de coalitie zo ver zijn, willen de andere partijen er ook graag wat over te zeggen hebben. De oppositie hoopt de richting van het uiteindelijke akkoord zo mede te kunnen bepalen.
Tot nieuwe inzichten zal dit niet leiden. Zo willen de linkse partijen een grotere bijdrage van de industrie via een CO2-heffing onder het motto ‘de vervuiler betaalt’.
PVV en Forum voor Democratie zullen hun pleidooi herhalen dat er überhaupt geen klimaatmaatregelen moeten komen omdat ze niet geloven dat de mens invloed heeft op de opwarming. Het klimaatakkoord is daarom een verspilling van geld en tijd, vinden zij.
Het kabinet en de coalitie zeggen dat ze hechten aan een breed draagvlak. In dat geval zullen ze dinsdagmiddag moeten meeschrijven met de wensen van de oppositie.
Wat heeft de Urgenda-zaak hiermee ter maken?
Officieel niets. Duurzaamheidsorganisatie Urgenda heeft met succes bij de rechter afgedwongen dat de Staat minder CO2 moet uitstoten. In dit geval gaat het om minimaal 25 procent minder CO2 in 2020 ten opzichte van 1990, een afspraak die voortvloeit uit het Energieakkoord uit 2013.
Dat wordt niet gehaald, berekende het PBL twee weken geleden al. De overheid moet dus op korte termijn extra klimaatmaatregelen nemen. Omdat het in zowel de Urgenda-zaak als het klimaatakkoord om CO2-reductie gaat, zijn beide dossiers wel met elkaar verweven.
Telegraaf 01.02.2019 Belgen die naar ons land vluchten voor een goedkope tankbeurt maken het voor Nederland nog moeilijker om het door de rechter opgelegde klimaatdoel voor 2020 te halen. Elke tankbeurt telt namelijk mee als vervuiling in de CO2-boekhouding, ook zonder gemaakte kilometers.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) corrigeerde onlangs de voorspellingen voor 2020. Ten opzichte van 2017 stoten auto’s naar verwachting 1,6 megaton CO2 meer uit. Dat komt onder andere door de groeiende economie en toenemende import van niet-zuinige tweedehands auto’s. Maar er is een derde factor: de forse verhoging van de accijns op diesel in België.
Vroeger was het voor Nederlandse dieselrijders aantrekkelijk om naar een pomp te vluchten bij onze zuiderburen, maar door meerdere accijnsverhogingen worden de Belgen nu zelf massaal de grens over gejaagd. Bovendien blijft de Nederlandse dieselrijder voortaan in eigen land tanken. Deze combinatie zorgt naar verwachting voor een verkoopgolf van diesel.
Internationale regels schrijven voor dat de CO2-uitstoot van auto’s wordt gemeten aan de hand van de omvang van de brandstofverkoop. De uitstoot in Nederland neemt bij zo’n verkoopgolf dus boekhoudkundig toe. Zelfs als de tanktoerist direct rechtsomkeert maakt: het telt volledig mee als uitstoot in onze rekenmodellen.
Goedkope diesel
„Jarenlang was de situatie gunstig voor de mobiliteit hier. Nu is het precies andersom”, zegt PBL-onderzoeker Pieter Hammingh. „Het prijsverschil tussen België en Nederland wordt de komende jaren wel iets kleiner door de jaarlijkse indicatie van accijnstarieven bij ons, maar diesel blijft dan alsnog goedkoper dan in België.”
Overigens is de benzineprijs bij onze zuiderburen nog altijd zachter geprijsd dan bij ons. In Nederland rijden meer auto’s op benzine en is de prijs aan de pomp wereldwijd gezien nog steeds torenhoog. De vlucht naar België loont dus nog steeds én daarmee dragen wij ons steentje bij aan de ’vervuiling’ van ons buurland. Dat is al jaren zo en op dat vlak ziet het planbureau dan ook geen verschil.
Vorige week vrijdag maakte het PBL bekend dat Nederland door de bijgestelde verwachtingen het klimaatdoel van 2020 niet meer kan halen. De rechter heeft in de omstreden Urgenda-zaak geëist dat ons land dan al de CO2-uitstoot met een kwart heeft gereduceerd ten opzichte van 1990. Het kabinet komt in april, na de verkiezingen, met extra klimaatmaatregelen.
Het planbureau heeft niet uitgerekend hoe groot de invloed van het Belgische tanktoerisme is ten opzichte van de andere twee factoren, maar de deskundigen concluderen wel dat het een rol speelt. In Den Haag fantaseren sommige politieke partijen nu over een verlaging van de maximumsnelheid van 130 naar 100 km/u. Daarmee zou de CO2-uitstoot met circa 1,6 megaton dalen, maar moeten we langzamer rijden dan de Belgen.
OmroepWest 01.02.2019 Van veel scholen in onze regio mogen de leerlingen donderdag 7 februari ‘spijbelen’ om naar Den Haag te gaan. Wel moeten de leerlingen dan toestemming hiervoor krijgen van hun ouders. In navolging van onder andere België willen middelbare scholieren gezamenlijk demonstreren voor een ambitieuzer klimaatbeleid.
‘Wij vinden de maatschappij erg belangrijk, en vooral voor de jongeren. Daarom geven wij toestemming om mee te doen’, vertelt een medewerker van het Bonaventure College, dat vestigingen heeft in Leiden en Roelofarendsveen. ‘Maar de leerlingen moeten dan wel via een filmpje of foto aantonen dat ze bij de staking waren. Anders zien we het als ongeoorloofd verlof.’
Ook een groot deel van de scholen die onder de Stichting VO Haaglanden vallen, heeft de leerlingen toestemming gegeven om te ‘spijbelen’. Rector Hanneke ten Hove van het Gymnasium Haganum: ‘We kunnen ons voorstellen dat leerlingen graag naar de staking gaan. Als de ouders het goed vinden, mogen ze wat ons betreft gaan. En tot dusverre hebben we zo’n vijftig aanmeldingen.’
‘Dit moeten we ook doen’
Onder de Stichting VO Haaglanden vallen naast het Gymnasium Haganum ook onder andere het Haags Montessori Lyceum, Segbroek College en Dalton Den Haag. Scholieren van laatstgenoemde school zijn de initiatiefnemers van de demonstratie in Nederland. ‘Ik zag op het Journaal dat duizenden jongeren in België gingen demonstreren. Toen stuurde ik een berichtje naar vrienden met: dit moeten we ook doen’, aldus Stijn Warmerhoven tegen de NOS.
Ook leerlingen van het Delftse Grotius College (‘Tot dusverre hebben we nog geen reacties’), de Goudse Waarden (‘Nog geen leerling heeft officieel verlof aangevraagd’) en het Hofstad Lyceum in Den Haag (‘We hebben nu vijf aanmeldingen, maar ik verwacht er maandag en dinsdag veel meer’) mogen hieraan deelnemen.
Van ‘gaan in gesprek’ tot ‘ongeoorloofd verlof’
Directeur Frank de Wit van het Scala College – met drie vestigingen in Alphen aan den Rijn – geeft aan dat zijn school in gesprek gaat als leerlingen willen meedoen. ‘Maar tot nu toe hebben nog geen leerlingen of ouders zich hiervoor gemeld.’
Van alle door Omroep West gebelde scholen is het Driestar College vooralsnog de enige school in onze regio die leerlingen geen toestemming geeft om donderdag te staken. ‘Willen onze leerlingen meedoen met de staking, dan wordt dit gezien als ongeoorloofd verlof’, aldus de reactie van de school.
NU 31.01.2019 Fractieleider Klaas Dijkhoff zal volgende week namens de VVD alsnog het woord voeren tijdens het debat over het conceptklimaatakkoord. Oppositieleden hadden daar donderdag op aangedrongen.
PvdA-leider Lodewijk Asscher vroeg om het debat, mede namens Dijkhoff.
Het debat stond eigenlijk voor afgelopen woensdag op de agenda, maar de oppositieleden wilden niet verdergaan zonder de fractievoorzitter van de VVD.
In plaats van Dijkhoff stond VVD-klimaatwoordvoerder Dilan Yesilgoz op de sprekerslijst. Omdat Dijkhoff zich in de media juist zeer kritisch had uitgelaten over de gepresenteerde klimaatplannen, wilde de oppositie dat hij ook tekst en uitleg zou komen geven in het parlement.
Asscher noemde het “laf” dat de VVD’er niet aanwezig was in de plenaire zaal van de Tweede Kamer en verweet hem te duiken voor het politieke debat.
CDA-leider Sybrand Buma zal ook aanwezig zijn, beloofde hij. Wel merkte hij net als ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers op dat Asscher hem ook had kunnen bellen als hij zijn aanwezigheid zo op prijs had gesteld.
Ook D66-fractieleider Rob Jetten zal namens zijn partij het woord voeren, daarmee zijn alle fractieleiders van de coalitie aanwezig.
Dijkhoff nam openlijk afstand van klimaatakkoord
Dijkhoff zei twee weken terug onder andere tegen De Telegraaf dat het onlangs gepresenteerde conceptklimaatakkoord niet “zijn” akkoord is en noemde Jetten een “drammer” omdat hij liever vandaag dan morgen met het klimaatakkoord aan de slag gaat.
Overigens moest de VVD’er naderhand alsnog beloven dat hij nog steeds achter het klimaatdoel van het kabinet staat om de CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 met 49 procent te verminderen.
Yesilgoz was woensdag op haar beurt minstens zo verbolgen over de houding van de oppositie. Zij stond immers al ruime tijd op de sprekerslijst, dus dat hadden de verontwaardigde oppositieleden volgens haar gewoon kunnen weten.
Ze verweet haar collega’s dan ook “politieke spelletjes” en vond het jammer dat er geen inhoudelijk debat over het conceptklimaatakkoord gevoerd kon worden.
Wanneer het debat volgende week wordt gehouden, is nog onbekend. Vrijdag wordt de Kameragenda gepubliceerd.
Het debat over het concept-klimaatakkoord ging gisteren niet door, omdat de oppositie boos was dat de fractieleiders van de coalitie afwezig waren.
NOS 31.01.2019 Het Kamerdebat over het concept-klimaatakkoord, dat gisteren niet doorging omdat de oppositie opstapte, wordt volgende week alsnog gehouden. De vier fractievoorzitters van de coalitie hebben beloofd dat ze dan wel meedoen.
Gisteren werd het debat afgeblazen omdat VVD-fractievoorzitter Dijkhoff er niet bij was. De oppositie vond dat dit niet kon, omdat juist hij een paar weken geleden uitspraken over het klimaatakkoord deed die tot politieke spanning leidden.
Ook de fractievoorzitters van CDA, D66 en ChristenUnie kwamen niet opdagen en lieten de beurt aan de klimaatwoordvoerders van hun fractie.
Vanmiddag vroeg PvdA-leider Asscher in de Tweede Kamer om het debat volgende week opnieuw in te plannen “met een warme uitnodiging aan alle betrokkenen, die precies weten over wie ik het heb”.
Hij deed het verzoek namens de voltallige oppositie “alsmede de heer Dijkhoff”. De oppositie had achter de schermen bij de VVD-fractievoorzitter aangedrongen op zijn steun.
Ergernis
De leiders van de andere coalitiefracties lieten weten dat ook zij er volgende week bij zijn. Maar zij staken hun ergernis over de gang van zaken niet onder stoelen of banken.
“Er kan voortaan gewoon even gebeld worden”, zei Buma (CDA). “Ik heb tegenwoordig ook WhatsApp. En ik vind het van mijn kant dan niet meer dan hoffelijk, om daarop in te gaan. Een sms’je of een mailtje kan ook.” Segers (ChristenUnie) sloot zich daarbij aan: “Volgens mij heeft de heer Asscher ook mijn nummer, dus volgende keer: bel even.”
De gewoonte in de Tweede Kamer is dat alleen een debat met kabinetsleden officieel wordt aangevraagd, via de Kamervoorzitter. Een debat met collega-fractievoorzitters regel je onderling.
Telegraaf 31.01.2019 Er komt waarschijnlijk volgende week een nieuw debat over het klimaatakkoord. De fractievoorzitters van alle coalitiepartijen hebben hun deelname toegezegd.
Aanvankelijk zou de Tweede Kamer woensdag al spreken over het klimaatakkoord, maar door een blokkade van de oppositie is op het laatste moment besloten om het van de agenda af te halen. Premier Rutte en minister Wiebes (Klimaat) waren daardoor voor niets naar de nationale vergaderzaal gekomen.
De voltallige oppositie was woedend vanwege het ontbreken van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff. PvdA-voorman Asscher noemde zijn afwezigheid ’laf’. Ook de andere oppositiepartijen hadden er geen goed woord voor over. Ze wilden graag met Dijkhoff in debat over zijn veelbesproken interview in De Telegraaf. Daarin sprak hij kritisch over het klimaatakkoord van Ed Nijpels.
De VVD verdedigde het ontbreken van Dijkhoff bij het debat. De liberalen wijzen erop dat het debat zou gaan over het klimaatakkoord en niet over het interview in De Telegraaf.
De voltallige oppositie én Dijkhoff deden vandaag een verzoek voor een nieuw klimaatdebat. De fractievoorzitters van CDA, D66 en CU hebben ook hun komst toegezegd. Ze beklaagden zich wel over de houding van de oppositie. Segers en Buma gaven aan dat ze gewoon gebeld kunnen worden als hun aanwezigheid op prijs wordt gesteld. Buma grapte nog: „Ik heb tegenwoordig zelfs whatsapp. Stuur gewoon ’een hele goedemorgen Buma’ met een verzoek.”
Het debat zal naar verwachting volgende week plaatsvinden.
AD 31.01.2019 De Tweede Kamer gaat alsnog in debat over het ontwerp-Klimaatakkoord, waarvan de kosten en baten momenteel nog worden doorgerekend. Het debat werd gisteravond afgeblazen, omdat – tot ergernis van de oppositie – de fractievoorzitters van de coalitiepartijen niet zelf waren komen opdraven, maar de portefeuillehouders stuurden.
PvdA-leider Lodewijk Asscher stelde gisteren voor het debat zo snel mogelijk opnieuw in te plannen, liefst volgende week. Daarbij riep hij de fractieleiders van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie op ditmaal wel zelf te komen, in plaats van hun fractiespecialisten op klimaatgebied. Klaas Dijkhoff (VVD), Sybrand Buma (CDA), Rob Jetten (D66) en Gert-Jan Segers (CU) beloofden er te zullen zijn.
Buma merkte vanmiddag tijdens de regeling van werkzaamheden wel op dat Asscher voorafgaand aan het debat ook best even had kunnen bellen of te vragen of de fractievoorzitters deel wilden nemen. ,,Ik heb tegenwoordig WhatsApp, maar via een sms’je of mailtje had het ook gekund. Dan vind ik het van mijn kant niet meer dan hoffelijk om dat te doen, ook al zou ik daar zelf niet voor kiezen.’’ Daar sloot Segers zich bij aan. ,,De heer Asscher heeft ook mijn nummer, dus voor de volgende keer: bel even, dan kunnen we het wat sneller regelen.’’
Woede
De fractievoorzitters van de coalitiepartijen haalden zich gisteren de woede op de hals van de oppositie door weg te blijven bij een debat over het Klimaatakkoord. Op verzoek van de oppositie werd het debat – dat de hele avond zou duren – afgeblazen.
,,Wees een echte man”, zei SP-Kamerlid Sandra Beckerman tegen VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff, die niet kwam opdagen. ,,Laf”, vond PvdA-leider Lodewijk Asscher, die daarop namens de oppositiepartijen een oproep deed aan Dijkhoff en de andere fractievoorzitters van de coalitiepartijen om alsnog te komen.
Maar zij kwamen niet, ook niet na een schorsing van tien minuten. De coalitiepartijen wilden hun gespecialiseerde Kamerleden het woord laten voeren. ,,Spijtig dat we het hier niet over de inhoud kunnen hebben”, aldus VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz. Volgens CDA-Kamerlid Agnes Mulder speelde de oppositie ‘een toneelstuk van de bovenste plank’.
‘Bizar’
Toch was de afwezigheid van Dijkhoff opvallend, omdat hij enkele weken terug een interview gaf waarin hij het Klimaatakkoord zwaar bekritiseerde. Dat interview leidde tot onrust in de coalitie. ,,Dijkhoff hóórt hier nu dit debat te voeren”, klaagde Asscher. ,,Het is uitgesproken bizar en laf als je een proefballon alleen in de krant oplaat en het debat vervolgens niet voert.”
AD 31.01.2019 De kosten van fiscale voordelen op elektrische auto’s mogen in de toekomst niet meer onverwacht hoog uitvallen. Partijen twijfelen: is de huidige 700 miljoen euro aan subsidie het waard?
Eerder deze week schreef staatssecretaris Snel (Belastingdienst) aan de Tweede Kamer dat het totaal aantal verkochte volledig elektrische personenauto’s vorig jaar uitkwam op ruim 25.000 stuks, ruim twee keer zoveel als verwacht. Vooral de peperdure Tesla S, Tesla X en Jaguar I-Pace vlogen als zoete broodjes over de toonbank bij dealers. Het overgrote deel voor zakelijk gebruik, met leasecontracten voor vijf jaar.
De hoge verkoopcijfers zijn begrijpelijk, gezien het gemiddelde fiscale voordeel van 28.000 euro dat de overheid geeft op de aanschaf van zulke ‘groene’ voertuigen. Subsidie die zo vooral bij mensen met een hoog inkomen terechtkwam die er goedkoop luxe auto’s mee konden kopen. In totaal kost dat de belastingbetaler de komende vijf jaar 700 miljoen euro.
Sky is the limit
Steeds meer partijen vragen zich af of dat geld wel goed is besteed. Omgerekend per auto per jaar is het nogal een hoge prijs voor de beoogde milieuwinst: 1700 euro per vermeden ton CO2-uitstoot. Ter vergelijking, op de Europese markt zijn nu uitstootrechten te koop voor zo’n 23 euro per ton.
,,Het lijkt erop dat de sky the limit is als ergens het stempel groen op staat”, sneert CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. ,,Nu kreeg een kleine groep van tienduizend Tesla- en Jaguar-leaserijders honderden miljoenen belastingkorting.”
Snel vindt desondanks dat de subsidies ‘doelmatig’ zijn. In het regeerakkoord Rutte III zijn namelijk afspraken gemaakt dat in 2030 de nieuw verkochte auto’s volledig emissievrij zijn. ,,Fiscale stimulering is nodig om die transitie naar emissievrij rijden te versnellen.”
Omtzigt: ,,Ik ben, ook in de toekomst, niet tegen subsidies op elektrisch rijden. Maar die moeten wel in verhouding staan tot de milieuwinst. Tot nu toe blijken de kosten telkens vele malen hoger uit te vallen dan vooraf ingeschat. Dus kloppen de rekenmodellen niet. Daar moet zeker naar worden gekeken.”
Opmerkelijk is dat de Algemene Rekenkamer al in 2015 waarschuwde dat het maximale stimuleringsbedrag per elektrische auto hoog kon uitpakken, ‘onder andere door de mogelijkheid om regelingen te stapelen’. Ook voorzagen de rekenmeesters dat vooral zakelijke rijders zouden profiteren en dat de milieuwinst beperkt zou zijn. Toch werd het fiscale steunpakket doorgezet.
Niet gelukkig
Ook de VVD is niet gelukkig met de huidige kostenpost van 700 miljoen euro die in 2018 werd gecreëerd. ,,Dit is niet de meest zinnige besteding. Het voelt niet goed”, aldus Kamerlid Helma Lodders. ,,Als we beleid maken, moeten we dat op basis van de juiste gegevens kunnen doen, zeker ook bij autobelastingen. Die informatie dient op orde te zijn.”
De klimaatdoelen voor 2030, waar elektrisch rijden aan bijdraagt, moeten voor iedereen ‘behapbaar en betaalbaar’ zijn, aldus de liberaal. Lodders wil nog geen oordeel geven over een voorstel vanaf de klimaattafel voor een aanschafsubsidie van 6.000 euro op een elektrische auto vanaf 2021, die de jaren daarna langzaam terugloopt. ,,Voorstellen en ideeën worden nog uitgewerkt en doorgerekend, ook door ons.”
D66 ziet het zo: ,,We moeten goed ramen en sowieso de subsidies op elektrisch rijden langzaam maar zeker afbouwen als die manier van vervoer straks het nieuwe normaal wordt”, zegt Kamerlid Steven van Weyenberg. ,,Want daar gaan we heen, dat is onvermijdelijk.‘’
NU 31.01.2019 Minister Arie Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs) vindt het sympathiek als scholieren willen actievoeren, maar ze moeten dat niet onder schooltijd doen. De leerplicht gaat voor, vindt de minister.
In België gingen de afgelopen tijd tienduizenden scholieren de straat op voor een reeks klimaatmarsen.
Ze eisen dat hun regering meer actie onderneemt om klimaatverandering tegen te gaan. In Nederland staat voor volgende week donderdag een actie gepland. De organisatie verwacht dat tienduizend leerlingen komen opdagen, zei een van de kinderen achter de actie tegen de scholenvereniging VOS/ABB.
Door volgende week donderdag mee te doen aan de klimaatmars, zullen scholieren waarschijnlijk niet meteen de leerplichtambtenaar op hun dak krijgen. Scholen in Nederland mogen zelf bepalen hoe ze met incidenteel verzuim omgaan. Pas als een scholier in een periode van vier weken meer dan zestien uur afwezig is, moet de school dit melden bij de gemeente.
De instantie voor leerplichtambtenaren zei deze week dat er formeel gezien “pas sprake is van spijbelen als de school deze activiteit niet vindt aansluiten bij het onderwijsprogramma”. Als de school deelname wel gerechtvaardigd vindt, hoeft er ook geen melding van te worden gemaakt.
Nederlandse scholieren organiseren op 7 februari 2019 een klimaatmars in Den Haag.
NOS 31.01.2019 Op 7 februari gaan Nederlandse scholieren spijbelen zodat ze naar een klimaatmars in Den Haag kunnen. Minister Slob van Onderwijs ziet leerlingen die dag liever in de schoolbanken. Toch blijkt uit een rondgang van de NOS dat veel scholen er geen probleem mee hebben.
Middelbare scholieren in ons land willen naar Belgisch voorbeeld gezamenlijk demonstreren voor een ambitieuzer klimaatbeleid. Bij de zuiderburen trekken al vier donderdagen op rij tienduizenden leerlingen naar Brussel om aandacht voor hun boodschap te vragen. Ook in onder andere Australië, Zwitserland en Zweden gingen duizenden leerlingen de straat op.
De demonstratie in ons land is een initiatief van scholieren van de Daltonschool in Den Haag. De reacties op dat plan zijn “heel positief”, zegt organisator Stijn Warmenhoven van die school in het NOS Radio 1 Journaal. “We zijn in gesprek met de gemeente en milieuorganisaties.”
Toestemming van de ouders
Hij zegt veel vragen van scholen te krijgen over wat er precies de bedoeling is van de demonstratie. Veel scholen zeggen tegen de NOS dat ze positief tegenover de protestmars staan. Toch stellen ze een aantal voorwaarden aan deelname. Zo moeten leerlingen een briefje met toestemming van de ouders aanleveren en een foto in Den Haag maken waar ze zelf op te zien zijn.
Ook op het Vossius Gymnasium in Amsterdam krijgen scholieren toestemming om deel te nemen aan de klimaatmars:
Op deze Amsterdamse school is een brief met handtekening genoeg
Veel mensen vragen zich op sociale media af of dit spijbelen voor het klimaat wel zomaar kan. Mag dat officieel wel? Ja, zegt de VO-raad, de vereniging van scholen in het voortgezet onderwijs. De keuze om de afwezigheid van de leerling te melden ligt namelijk bij de school.
Pas als een scholier in vier weken tijd meer dan 16 uur afwezig is moet de school de absentie verplicht melden bij de leerplichtambtenaar. Bij een eenmalige staking op 7 februari is hier nog geen sprake van.
Toch kan niet iedereen zich vinden in deze houding. Minister Arie Slob van Onderwijs vindt het prima dat leerlingen actief betrokken zijn, maar heeft liever dat ze in het weekend demonstreren. “Onderwijs is onderwijs en aan spijbelen gaan we geen ruimte bieden”, zei hij tegen Nieuwsuur.
Er is zelfs een bus vanuit het oosten van het land geregeld voor 120 leerlingen, aldus Stijn Warmenhoven.
Of de woorden van de minister veel uithalen, is nog de vraag. Warmenhoven zegt dat zijn initiatief inmiddels 6000 volgers op Instagram heeft, en hoort uit het hele land positieve geluiden. Hij verwacht minstens 3000 demonstranten op het Malieveld in Den Haag, waar de klimaatmars begint. “Er is zelfs een bus vanuit het oosten van het land geregeld voor 120 leerlingen.”
In België wisten veel scholen een paar weken geleden nog niet wat ze met de klimaatspijbelaars aanmoesten: hard straffen of hun initiatief toejuichen omdat ze betrokken zijn? “Leerlingen willen juist dat er straffen voor staan. Het gaat om de rebelse actie. Wanneer scholen het legaliseren is het geen protest meer”, zei de Vlaamse lerares Johanna Vandenbussche eerder al.
Het begon in Zweden
Bij de zuiderburen begon de klimaatdemonstratie te leven na voorbeelden uit andere landen. De eerste die in actie kwam was de Zweedse scholiere Greta Thunberg (16). Ze begon in augustus, drie weken voor de parlementsverkiezingen, te spijbelen voor het klimaat. Ze staat nog steeds iedere vrijdag bij het Zweedse parlement in Stockholm. Ze wil dat de overheid meer tegen klimaatverandering doet.
Haar actie kreeg navolging in Australië. Daar spijbelden in november duizenden leerlingen in verschillende steden om de straat op te kunnen om te protesteren. Ook in Duitsland, Finland, Zwitserland en Ierland gingen jongeren de straat op om te demonstreren.
Onduidelijk is of er na 7 februari nog meer demonstraties in ons land volgen, zoals in België nu ook het geval is. Ook is niet bekend of de scholen die nu soepel omgaan met de demonstratie er dan nog hetzelfde over denken. “Ik hoop het wel”, zegt Warmenhoven. “Maar voor deze eerste demonstratie krijgen we van veel scholen toestemming. Dat is natuurlijk hartstikke top.”
De partijen accepteerden niet dat VVD-fractievoorzitter Dijkhoff en de andere fractievoorzitters van de coalitie er bij zo’n belangrijk debat niet zijn.
NOS 30.01.2019 Alle oppositiepartijen zijn uit protest opgestapt bij het klimaatdebat in de Tweede Kamer. Reden is dat VVD-fractievoorzitter Dijkhoff, die in de krant vergaande uitspraken deed over het concept-Klimaatakkoord, zelf niet aanwezig was. Ook CDA-leider Buma was er niet, al had hij wel gezegd dat hij zou komen. Jetten (D66) en Segers (ChristenUnie) waren er ook niet.
PvdA-leider Asscher voerde het verzet van de oppositie aan. Asscher: “Klaas Dijkhoff hoort hier het debat te voeren over de schade die hij zelf heeft aangericht.” PVV-leider Wilders vindt dat de fractievoorzitters van de regeringspartijen bij de belangrijke debatten over het kinderpardon en het klimaat moeten zijn. “Twee debatten achter elkaar zijn ze er niet. We moeten onszelf als Kamer ook serieus nemen.”
‘Proefballonnetjes’
FvD-leider Baudet vindt dat Dijkhoff er hoort te zijn omdat hij voortdurend “proefballonnetjes” oplaat. “En nu duikt de hele coalitie door geen fractievoorzitters naar dit debat te sturen.” Ook de SP, 50Plus en Denk vinden dat Dijkhoff en de andere fractievoorzitters bij het debat horen omdat het over een van de belangrijkste onderwerpen van dit moment gaat.
GroenLinks-leider Klaver: “Ze duiken en ik denk dat dat niet kan, zeker niet in deze tijd.” Na deze discussie die meteen aan het begin van het debat plaatsvond, werd er voor tien minuten geschorst. Asscher wilde Dijkhoff en de anderen bellen en appen om ze over te halen om toch naar de grote vergaderzaal te komen. Maar dat was tevergeefs.
Asscher trok de conclusie dat het niet doordrong “bij de kibbelcoalitie” dat het de oppositiepartijen menens was. De oppositiepartijen kondigden aan het debat op deze manier niet te willen voeren en dus te vertrekken.
Een beetje verrast
De regeringspartijen waren toch een beetje verrast door deze gezamenlijke actie. Ze wisten niet of ze nu zelf verder wilden of niet. Maar uiteindelijk besloten zij dat een debat zonder bijna de helft van de Tweede Kamer niet veel zin zou hebben.
Gedurende deze discussie tussen de Kamerleden onderling zaten minister Wiebes en premier Rutte in het ministersvak af te wachten. Het debat zou over diverse onderwerpen gaan zoals de Urgenda-zaak en het concept-Klimaatakkoord, dat nog moet worden doorgerekend.
Zij konden dus na twintig minuten weer terug naar hun ministerie. Morgen probeert de oppositie weer een nieuw klimaatdebat aan te vragen in de hoop dat Dijkhoff en Buma er dan wel bij willen zijn.
NU 30.01.2019 Onder druk van de oppositie is een meerderheid in de Tweede Kamer voor uitstel van het debat over het klimaatakkoord dat woensdagavond zou plaatsvinden. Lodewijk Asscher (PvdA) en Geert Wilders (PVV) vinden het “laf” dat VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff niet aanwezig is.
Nog voordat het debat begon, vroeg de oppositie om een schorsing van enkele minuten, zodat Dijkhoff alsnog via “berichtjes of een belletje” naar de plenaire zaal van de Tweede Kamer gehaald kon worden.
De oppositieleiders willen de VVD’er vragen stellen over het klimaatbeleid, omdat juist hij afstand leek te nemen van de conceptakkoorden die in december werden gepresenteerd door de zogenoemde klimaattafels, het polderorgaan voor de klimaatafspraken.
In De Telegraafzei Dijkhoff dat het niet “zijn” akkoord is en nam hij opzichtig afstand van de voorstellen die zijn gepubliceerd. Hij zinspeelde zelfs openlijk met de val van het kabinet en noemde D66-fractieleider Rob Jetten een “drammer”.
Na zulke grote woorden hadden oppositieleden de VVD’er zelf wel in de Kamer verwacht om er met hen over te debatteren.
“Als je rommel maakt, moet je het zelf opruimen”, zei SP-Kamerlid Sandra Beckerman. “Dit kan echt niet”, aldus Asscher. Hij vindt dat Dijkhoff zich verstopt voor het debat in de Kamer.
VVD laakt ‘politieke spelletjes’
Voor de VVD was Dilan Yesilgöz aanwezig, woordvoerder klimaat bij de partij. Zij verwijt de oppositie juist “politieke spelletjes”. “Mijn naam staat al weken op de sprekerslijst, dus als je het daar niet mee eens bent, vraag dat dan gewoon in de Kamer. Ga niet een inhoudelijk debat uit de weg”, zei Yesilgöz nadat iedereen de zaal had verlaten.
Uiteindelijk wordt donderdag een nieuw debat aangevraagd, het is onduidelijk of dat deze week nog kan worden gehouden.
Kamerleden kunnen bovendien niet afdwingen wie welke partij naar een debat stuurt. De oppositie hoopt toch dat in ieder geval Dijkhoff zich bedenkt en zich alsnog aanmeldt.
Het annuleren van dit debat betekent in ieder geval dat ook minister Eric Wiebes (Klimaat) en premier Mark Rutte voor niets naar het parlement zijn gekomen.
Planbureau:Staat haalt klimaatdoelen niet, uitstoot zelfs toegenomen
Telegraaf 30.01.2019 Het geplande debat over het klimaatakkoord gaat niet door. De voltallige oppositie wil niet vergaderen zonder VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff. Het veelbesproken klimaatinterview met de liberaal in De Telegraaf vormde voor de oppositie aanleiding om fractievoorzitters te sturen naar de nationale vergaderzaal, maar Dijkhoff zelf schitterde door afwezigheid.
PvdA-leider Lodewijk Asscher noemt het ‘laf’ dat hij ontbreekt. PVV-voorman Geert Wilders vindt het onbegrijpelijk: „Het is aangezwengeld door Dijkhoff. Hij is er niet en de rest van de coalitieleiders ook niet. Dat kan niet. Dit debat heeft voor mij geen zin zo.”
Ook Thierry Baudet van Forum voor Democratie is woest: „Terugkrabbelen in de krant, maar hier niet in debat gaan.” SP-Kamerlid Sandra Beckerman: „Als je rommel maakt moet je het zelf opruimen. Dijkhoff heeft rommel gemaakt en wil dat niet zelf opruimen.”
CDA-Kamerlid Agnes Mulder was niet te spreken over het optreden van de oppositie: „Dit is een toneelstuk van de bovenste plank. Het moet over de inhoud gaan.”
De VVD steunde het voorstel om het debat van de agenda te vegen, maar Kamerlid en klimaatwoordvoerder Dilan Yesilgoz verdedigde de afwezigheid van haar chef. „Ik had me voorbereid op een debat over het concept-klimaatakkoord. Mensen in het land maken zich zorgen over de haalbaarheid en betaalbaarheid. Als ze een debat willen over het interview moet de oppositie daar een debat over aanvragen.”
Dijkhoff zorgde onlangs voor opschudding in de coalitie met een kritisch interview in De Telegraaf over de honderden klimaatplannen uit het polderoverleg van Ed Nijpels. De oppositie wil nu donderdag opnieuw een debat aanvragen. VVD geeft aan dat Dijkhoff dit debat niet uit de weg wil gaan.
AD 30.01.2019 De fractievoorzitters van de coalitiepartijen hebben zich de woede op de hals gehaald van de oppositie door weg te blijven bij een debat over het Klimaatakkoord. Op verzoek van de oppositie is het debat – dat de hele avond zou duren – afgeblazen.
,,Wees een echte man”, zei SP-Kamerlid Sandra Beckerman tegen VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff, die vanmiddag niet kwam opdagen bij het klimaatdebat. ,,Laf”, vond PvdA-leider Lodewijk Asscher, die daarop namens de oppositiepartijen een oproep deed aan Dijkhoff en de andere fractievoorzitters van de coalitiepartijen om alsnog te komen.
Maar zij kwamen niet, ook niet na een schorsing van tien minuten. De coalitiepartijen wilden hun gespecialiseerde Kamerleden het woord laten voeren. ,,Spijtig dat we het hier niet over de inhoud kunnen hebben”, aldus VVD-Kamerlid Dilan Yesilgöz. Volgens CDA-Kamerlid Agnes Mulder speelde de oppositie ‘een toneelstuk van de bovenste plank’.
‘Bizar’
Toch was de afwezigheid van Dijkhoff opvallend, omdat hij enkele weken terug een interview gaf waarin hij het Klimaatakkoord zwaar bekritiseerde. Dat interview leidde tot onrust in de coalitie. ,,Dijkhoff hóórt hier nu dit debat te voeren”, klaagde Asscher. ,,Het is uitgesproken bizar en laf als je een proefballon alleen in de krant oplaat en het debat vervolgens niet voert.”
Eerder vandaag stonden CDA-leider Sybrand Buma en ChristenUnie-fractievoorzitter Gert-Jan Segers nog wél op de lijst om het klimaatdebat te voeren. Morgen zal de oppositie opnieuw een debat aanvragen over het Klimaatakkoord. Zij zullen dan weer eisen dat de fractievoorzitters van de coalitiepartijen daarbij aanwezig zijn.
Telegraaf 30.01.2019 Scholieren in ons land hebben redelijk vrij spel om te spijbelen of te demonstreren voor een bepaald (goed) doel. De Landelijke Vereniging van Leerplichtambtenaren, Ingrado, stelt dat er formeel pas sprake is van spijbelen als de school de activiteit van de leerling niet vindt aansluiten bij het onderwijsprogramma.
,,Dus als leerlingen, zoals nu veel gebeurt in België en Zwitserland, spijbelen om zo aandacht te krijgen voor het klimaat of de opwarming van de aarde, dan kan dat prima als de school dat vindt passen bij hun kerndoel. Vindt de school het niet passen, dan kan er een straf uitgedeeld worden,” vertelt Carry Roozemond van Ingrado.
Ze vervolgt: ,,De leerplichtambtenaar komt pas in beeld als een leerling 16 uur ongeoorloofd afwezig is in een periode van vier lesweken. Dat moet een school melden bij ons. Die leerplichtambtenaar kan informeren of er niet teveel verzuimd wordt en waarom er verzuimd wordt.
Maar dan nog kan de school het toestaan of uitleggen om die demonstratie bijvoorbeeld als maatschappelijke stage te zien. We vinden wel dat kinderen niet zomaar massaal de straat op moeten gaan; er moet uitleg zijn waar het voor dient en de school moet het goed vinden.”
Mogelijk op 7 februari 2019 gaan leerlingen staken om aandacht te krijgen voor het klimaat en op 15 maart 2019 voor beter onderwijs en meer geld. Veel scholen staan daar achter, maar vragen wel bewijs dat de leerling ook daadwerkelijk heeft gedemonstreerd en willen ook toestemming van de ouders.
Er zijn ook scholen die zeggen de leerlingen als ongeoorloofd absent te registeren. ,,Maar dat ene dagje komt niet bij ons binnen als ongeoorloofd verzuim, want dat is geen 16 uur. Ik wíl dit niet eens weten,” zegt Roozemond.
Al 20 vrijdagen gedemonstreerd
De 10-jarige Lilly Plat uit Huis ter Heide demonstreert al 20 vrijdagen een uur voor het gemeentehuis van Zeist voor een beter klimaat. De particuliere Keenschool vindt het goed; de leerplichtambtenaar ook na toelichting van de school. Ook de onderwijsinspectie maakt zich niet druk erom. Woordvoerder Jansen: ,,Wij komen pas om de hoek kijken als zoiets niet past binnen de kerndoelen. Misschien past het bij burgerschapsvorming en leert Lilly zo welke rol je hebt in de samenleving en hoe een democratie werkt.”
Rechtse oppositiepartijen zullen de VVD onder vuur nemen. Ze vinden dat de partij in het crisisoverleg over het kinderpardon slappe knieën heeft getoond.
NOS 30.01.2019 Het wordt vandaag een lange dag voor de coalitie. De Tweede Kamer debatteert over twee hoofdpijndossiers. Eerst staat de versoepeling van het kinderpardon op de agenda en direct daarna gaat het over het klimaatakkoord.
Over beide onderwerpen liep afgelopen weken de spanning op. Vooral de onderhandelingen over het kinderpardon verliepen in crisissfeer.
Het debat over het kinderpardon begint om 10.15 uur en is live te volgen op NPO Politiek en NOS.nl en via een liveblog.
Volgens de planning van de Tweede Kamer begint het debat over het klimaatakkoord om 16.00 uur.
Gisteravond werd alsnog een akkoord bereikt: een groep van 700 kinderen wordt opnieuw beoordeeld. Naar verwachting mag 90 procent van hen in Nederland blijven. Met hun ouders erbij gaat het in totaal om zo’n 1300 mensen.
Daar staat tegenover dat het kinderpardon wordt afgeschaft, zodat er in de toekomst geen schrijnende zaken meer gaan spelen zoals rond Lili en Howick. Ook wordt de druk bij de staatssecretaris weggehaald om in sommige gevallen, zoals bij de twee Armeense tieners, over zijn hart te strijken. Die verantwoordelijkheid gaat naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Wisselgeld
Beide punten heeft de VVD “binnengehaald”, zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp. Het is als het ware wisselgeld voor de grootste regeringspartij, die als enige van de vier coalitiepartijen nog tegen een verruiming van het kinderpardon was.
“Het is een oplossing waar voor alle partijen iets in zit”, zegt Van der Wulp. “En je zou kunnen zeggen dat dat best knap is, nadat ze weken rollebollend over straat zijn gegaan.”
Het debat over het kinderpardon wordt minder spannend, denkt hij, nu de coalitiepartijen elkaar weer omarmen. Ze zullen vooral willen uitstralen dat ze er sterker uit zijn gekomen.
De rechtse oppositie zal zijn pijlen vooral op de VVD richten, is de verwachting. Deze partijen zullen de concurrent op rechts een slappe houding verwijten. “Wat dat betreft spreekt de voorpagina van De Telegraaf boekdelen”, zegt Van der Wulp. De krant stelt dat de VVD door de knieën is gegaan voor de coalitiepartijen.
De linkse oppositie is tevreden over het pardon voor de groep kinderen die in Nederland geworteld zijn, maar heeft nog veel vragen over het afschaffen van de kinderpardonregeling.
Klimaatakkoord
Na het debat over het kinderpardon volgt een debat over het klimaatakkoord. Ook dat ligt gevoelig. VVD-fractieleider Dijkhoff noemde een paar weken geleden in De Telegraaf de kans nihil dat het klimaatakkoord helemaal wordt uitgevoerd. Ook noemde hij coalitiegenoot Jetten (D66) een klimaatdrammer. Dijkhoff zei verder dat hij nog eerder het kabinet zou laten vallen dan dat hij de burgers voor de kosten van klimaatmaatregelen laat opdraaien.
“De coalitiepartijen wacht een lange dag”, concludeert Van der Wulp. “Ik denk dat het verstandig is dat ze bij het ontbijt een paracetamolletje nemen.”
Telegraaf 29.01.2019 Het draagvlak voor klimaatmaatregelen brokkelt af. Dat blijkt uit een enquête van het EenVandaag Opiniepanel. Ruim de helft van de deelnemers is negatief over het klimaatakkoord en de steun voor de Klimaatwet is spectaculair gedaald.
De leden van het opiniepanel waren in juni 2018 (73 procent) nog enthousiast over het idee om de uitstoot in 2030 te halveren, nu is dat geslonken naar 59 procent.
Ook het draagvlak voor het Parijsakkoord is gedaald. Een half jaar geleden steunde 67 procent het doel om in 2050 klimaatneutraal te leven, nu is dat net iets meer dan de helft.
Kabinetscrisis
Het klimaatakkoord van ed nijpels kan eveneens niet rekenen op een warm bad. De helft van het opiniepanel maakt zich zorgen over de gevolgen. Slechts 33 procent vindt het een goed akkoord.
EenVandaag heeft ook gevraagd of kiezers van de coalitiepartijen het thema klimaat een kabinetsval waard vinden. Bij kiezers van D66 (69 procent), CDA (56 procent) en ChristenUnie (54 procent) is dat het geval.
Bij D66 en CU vinden ze het een kabinetscrisis waard als de klimaatmaatregelen niet ver genoeg gaan. Bij CDA-kiezers vrezen ze juist dat de groene plannen onbetaalbaar zijn voor de burger. VVD-kiezers vinden het voortbestaan van het kabinet wel belangrijker.
Het kabinet komt in april met nadere maatregelen om te zorgen dat in 2020 de uitstoot van broeikasgassen met 25 procent is teruggebracht ten opzichte van 1990.
NOS 25.01.2019 Het kabinet heeft als doel om de klimaatdoelen in 2020 te halen. Premier Rutte zei dat naar aanleiding van de conclusie van het Planbureau voor de Leefomgeving, dat Nederland die doelen juist niet gaat bereiken. Volgens Rutte zal het vonnis in de Urgenda-zaak worden uitgevoerd.
“Vonnissen behoren we uit te voeren, dus dat gaan we ook doen”, zei hij. Hij verwees daarmee naar de uitspraak van het gerechtshof in de Urgenda-zaak, waarin staat dat Nederland in 2020 de CO2-uitstoot met 25 procent verlaagd moet hebben ten opzichte van 1990.
Behoorlijke klus
Het kabinet gaat er nu over nadenken welke extra maatregelen er nodig zijn en wil daar in april knopen over doorhakken. De premier wil niet op de voorstellen vooruitlopen, maar hij erkende wel dat het “een ingewikkeld vraagstuk is en een behoorlijke klus”.
Volgens Rutte is bij de maatregelen draagvlak belangrijk, net als de uitvoerbaarheid en “de politieke context”.
In de praktijk niet haalbaar
Achter de schermen was de afgelopen dagen te horen dat het kabinet er zelf ernstig rekening mee houdt dat de doelen in de praktijk niet haalbaar zijn, net als het Planbureau voor de Leefomgeving dus.
Deze week werd gespeculeerd over maatregelen als het verlagen van de maximumsnelheid. Minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur zei daarover dat je nog tientallen andere maatregelen kunt noemen, maar dat het kabinet nu nog niet kan inschatten wat het meest effectief is. Ook zij noemde het draagvlak belangrijk.
Volgens Van Nieuwenhuizen is het ondenkbaar dat de burger niks gaat merken.
NU 25.01.2019 Nu het kabinet met het huidige beleid de reductie van het CO2-doel niet haalt, komt het eerder sluiten van een oude kolencentrale steeds dichterbij, schrijft minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) vrijdag aan de Tweede Kamer.
Wiebes schreef in het voorjaar van 2017 al aan de Kamer dat als de opgave van 25 procent minder CO2-uitstoot in 2020 ten opzichte van 1990 niet wordt gehaald, het sluiten van kolencentrales op tafel ligt.
Dat scenario komt dichterbij nu het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) concludeerde dat de Staat de energie- en klimaatdoelen voor 2020 niet gaat halen als er niets aan het beleid wordt gewijzigd. Duurzaamheidsorganisatie Urgenda dwong in 2015 bij de rechter af dat de overheid moet zorgen voor minimaal een kwart minder CO2-uitstoot in 2020.
Naar aanleiding van deze cijfers herhaalt Wiebes nu dat “het vervroegd sluiten van een kolencentrale die geen biomassa bijstookt in beeld komt”. Dat gaat in dit geval om de Hemwegcentrale in Amsterdam, eigendom van het Zweedse Vattenval en aandeelhouder van Nuon.
Pakket aan maatregelen komend voorjaar
Deze centrale kan op korte termijn ook dicht zonder dat de leveringszekerheid van energie in gevaar komt. In de regeringsplannen moet de Hemwegcentrale in 2024 de deuren sluiten.
Met het sluiten van alleen deze kolencentrale worden niet de benodigde tonnen CO2 bespaard. Andere maatregelen worden daarom in april bekendgemaakt. Het kabinet kijkt de komende weken naar “alle mogelijke maatregelen die bij kunnen dragen aan CO2-reductie in 2020”.
Daarbij wordt gekeken naar de technische, juridische en financiële haalbaarheid en naar de maatschappelijke gevolgen, schrijft Wiebes.
NOS 25.01.2019 Bedrijven moeten een CO2-heffing gaan betalen van 50 euro per ton koolstofdioxide. 71 economen komen met dat idee in het vakblad ESB, omdat ze vrezen dat met het huidige concept-klimaatakkoord de gestelde doelen niet worden gehaald.
Het belangrijkste doel is een reductie van de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met 49 procent ten opzichte van 1990. In het voorlopige klimaatakkoord staan honderden voorstellen om dat te bereiken. De plannen worden nog doorgerekend, maar waren de afgelopen tijd al onderwerp van discussie in politiek Den Haag.
In het ontwerpakkoord is geen algemene CO2-heffing voor de industrie opgenomen, maar een boetesysteem voor bedrijven zonder goede duurzaamheidsplannen.
Onder de ondertekenaars is een groot aantal vooraanstaande hoogleraren en economen, zoals Rick van der Ploeg, Arnoud Boot, Coen Teulings, Bas Jacobs en Sweder van Wijnbergen. Zij vinden dat het conceptakkoord teleurstelt en willen dat de industrie meteen in actie komt. Een boetesysteem is volgens de economen niet effectief.
Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft herhaald dat Nederland een aantal klimaatdoelen voor volgend jaar niet haalt, terwijl de rechter dat in de zogenoemde Urgenda-zaak wel heeft bevolen.
Laat de markt zijn werk doen en geef CO2-vervuiling de prijs die het verdient.
De 71 economen
De ondertekenaars van het pleidooi zeggen dat de CO2-heffing niet is bedoeld om de lasten voor bedrijven te verhogen, maar als stimulans om de uitstoot te verminderen. De opbrengst van de heffing kan volgens de economen gebruikt worden als steun voor bedrijven die bang zijn dat ze worden ingehaald door buitenlandse concurrentie.
Met een ander deel van de opbrengst van de heffing kunnen huishoudens worden gecompenseerd voor de stijgende energiekosten. Op die manier kan Nederland ook internationaal een leidersrol op zich nemen, denken de economen.
“Het is nu aan de Nederlandse politiek”, schrijven zij. “Terecht wijzen politici op het belang van maatschappelijk draagvlak voor de energietransitie. Laat de markt zijn werk doen en geef CO2-vervuiling de prijs die het verdient.”
Hoge kosten
Het ontwerp-akkoord dat er nu ligt, bleek de afgelopen weken een splijtzwam in de coalitie. VVD en CDA zijn bang voor hoge kosten voor burgers, D66 en de ChristenUnie wijzen op het grote belang voor de toekomstige generaties.
Ook de oppositiepartijen GroenLinks en PvdA zijn voor een CO2-heffing. Werkgeversorganisatie VNO-NCW is daar juist fel tegen en zegt dat de industrie al genoeg betaalt voor alle vervuiling. Voorzitter Hans de Boer is bovendien bang dat door een extra koolstofbelasting onder meer het Nederlandse staal duurder wordt.
Overigens staan niet alle bedrijven onwelwillend tegenover zo’n heffing. Shell gaf deze maand aan dat een heffing “best bespreekbaar is” onder bepaalde voorwaarden.
NU 25.01.2019 Binnen de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie nemen de laatste twee partijen het voortouw om de druk op het kabinet op te voeren, nu blijkt dat de klimaatdoelen niet worden gehaald. Premier Mark Rutte laat weten dat concrete plannen in april zullen worden gepresenteerd.
In 2020 moet de CO2-uitstoot met een kwart zijn afgenomen ten opzichte van 1990. Een rechter heeft de Staat dit doel zelfs opgelegd in een door de duurzaamheidsorganisatie Urgenda aangespannen zaak.
Maar met het huidige beleid komt de reductie niet verder dan 21 procent, meldt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) vrijdag.
De laatste jaren is de uitstoot van broeikasgassen zelfs toegenomen door de economische groei. Dit betekent dat het kabinet extra maatregelen moet nemen.
D66: ondenkbaar dat overheid zich buiten de wet plaatst
D66 en ChristenUnie, de twee partijen die binnen de coalitie staan voor een voortvarend klimaatbeleid, voeren de druk op minister Eric Wiebes (Klimaat) op.
“Er is nu geen uitstel meer mogelijk: minister Wiebes moet snel maatregelen nemen voor een schone toekomst”, laat D66-leider Rob Jetten in een reactie op de PBL-cijfers weten.
“De overheid is verplicht haar burgers te beschermen en moet die uitspraak daarom nu naleven. Als de overheid dat niet doet, plaatst de overheid zich buiten de wet en wordt het fundament van onze democratische rechtsstaat aangetast. Dat is ondenkbaar”, aldus Jetten.
ChristenUnie-Kamerlid Carla Dik-Faber wil “alles op alles” zetten om de klimaatdoelen alsnog te halen. “We willen daarom dat het kabinet maatregelen voorbereidt om de voor 2020 gestelde klimaatdoelen alsnog te halen. Het is de opdracht van de minister om heel snel met plannen te komen voor hoe we dat gaan doen.”
CDA en met name de VVD stellen zich terughoudender op in de klimaatdiscussie. “We gaan nu kijken of we maatregelen kunnen nemen om de vervuiling verder terug te dringen. Maatregelen die uitvoerbaar en haalbaar zijn”, laat VVD-Kamerlid Dilan Yesilgoz weten. De christendemocraten hebben niet gereageerd.
Rutte: ‘Rechtelijke uitspraak moeten we gewoon uitvoeren’
Premier Mark Rutte denkt dat er maatregelen genomen kunnen worden zonder aan het regeerakkoord te tornen. De premier wilde op geen enkele manier ingaan wat er moet gebeuren, behalve dat het “een enorme klus” is.
Het doel moet uiteindelijk wel gehaald worden, vindt Rutte. “Er ligt een rechtelijke uitspraak, die hebben wij gewoon uit te voeren.”
In Europees verband roept Rutte op om de CO2-uitstoot te verlagen tot 55 procent. Daarmee is hij ambitieuzer dan de doelen die er liggen. Dat Nederland nu zelf een gesteld doel niet haalt, ondergraaft niet zijn internationale geloofwaardigheid op dit dossier. “Het laat zien hoe taai dit is”, aldus Rutte.
Urgenda voorlopig nog niet naar de rechter
Urgenda-directeur Marjan Minnesma laat aan NU.nl weten dat ze nog niet naar de rechter stapt. “Ik geef het kabinet nog een kans om te doen wat de rechter zegt.”
Maar dan moet de overheid wel met concrete plannen komen, vindt Minnesma. Er liggen volgens haar genoeg voorstellen voor het oprapen die veel CO2 reduceren en de burgers weinig tot geen geld kosten.
Als voorbeelden noemt ze het verlagen van de maximumsnelheid op de wegen en het overstappen van kolen- naar gascentrales. Ook denkt ze aan het schrappen van de verhuurdersheffing voor woningcorporaties, zodat die meer kunnen investeren in de verduurzaming van huurwoningen.
De overheid heeft volgens Minnesma geen excuus om de doelen niet te halen. “Het zou wat zijn als ik even geen belasting wil betalen en dat vervolgens ook niet doe.”
Ook GroenLinks-leider Jesse Klaver denkt dat de klimaatdoelen gehaald kunnen worden. Zijn partij wil daarvoor vier van de vijf kolencentrales sluiten. Klaver: “De kabinetten-Rutte hadden jarenlang de tijd om íets te doen om het klimaatdoel te halen. Maar wat deden ze? Bar weinig. En nu blijkt de uitstoot zelfs toegenomen.”
Telegraaf 25.01.2019 Het kabinet komt na de provinciale verkiezingen met extra klimaatmaatregelen voor 2020. Het pakket staat los van het omstreden klimaatakkoord. Premier Rutte: „Het doel is om dit doel te halen.”
Rutte stelt dat het kabinet „geen draconische maatregelen” gaat nemen. VVD-minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) stelt dat het kabinet nu eerst alle potentiële maatregelen in kaart gaat brengen. „In april komen we met een afgewogen pakket waar draagvlak voor is.”
Het kabinet wil met de extra maatregelen gehoor geven aan de uitspraak van de rechter. In het omstreden ’Urgenda-vonnis’ bepaalde de magistraat dat de CO2-uitstoot in 2020 met een kwart gedaald moet zijn ten opzichte van 1990.
Uit onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat Nederland blijft steken op 21 procent reductie. Bronnen rond het kabinet bevestigen dat er een lijstje is gemaakt met potentiële maatregelen. Daarop staat onder andere de sluiting van alle kolencentrales en een verlaging van de maximumsnelheid op alle snelwegen.
De verkeersminister liet eerder deze week weten aan De Telegraaf dat in het regeerakkoord is afgesproken dat de maximum snelheid niet omlaag gaat. Na afloop van de ministerraad, waar ze klimaatminister Wiebes verving, was de bewindsvrouw minder stellig. „Ik ga nu niet in op mogelijke maatregelen.”
AD 25.01.2019 In dit kabinet kozen VVD en CDA om de plannenmakerij voor het klimaat over te laten aan maatschappelijke partijen. Daarbij wilden ze vooral niet hun nek uitsteken om kiezers van de noodzaak van een duurzame transitie te overtuigen. Geen wonder dat de burgers zich boos maken, nu ze opeens met een reeks klimaatmaatregelen worden geconfronteerd.
Volgens Diederik Samsom, tafelvoorzitter bij het Klimaatberaad, valt het met de kosten van de klimaatplannen reuze mee. Waarom maken veel burgers zich dan toch zo druk?
Temidden van het rumoer over het klimaatakkoord, dat zoals gebruikelijk in dit kruideniersland vooral draaide om de vraag: wie moet het allemaal betalen? – schreef oud-PvdA-leider en energie-expert Diederik Samsom afgelopen week een glasheldere column in de Volkskrant.
Na een maandenlange campagne van De Telegraaf en Elsevier tegen de veronderstelde ‘klimaatgekte’ met koppen als: ‘KLIMAATKASSA. Waslijst groene ingrepen plundert portemonnee van de burger’ stelde Samsom zichzelf de vraag hoe groots, revolutionair, onhaalbaar en onbetaalbaar de klimaatdoelen eigenlijk zijn.
Het kabinet gaat extra klimaatmaatregelen nemen om volgend jaar 25 procent minder CO2 uit te stoten, zoals de rechter heeft geëist. Premier Rutte belooft dat die maatregelen ‘niet draconisch’ zullen zijn.
,,Het doel is dit doel te halen”, sprak Rutte vrijdagmiddag bij zijn wekelijkse persconferentie. Hij doelt op de uitspraak van het gerechtshof waarin Nederland wordt verplicht om in 2020 een kwart minder CO2 uit te stoten dan in 1990. Het Planbureau voor de Leefomgeving rekende vandaag voor dat dit niet gaat lukken: we liggen nu op koers voor een CO2-reductie van 21 procent.
,,Dat betekent dat er extra maatregelen nodig zijn”, kondigde Rutte aan. Welke dat zijn, wil hij nu nog niet zeggen. ,,Het gaat om een flink pakket.” De komende maanden onderhandelt de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hierover. Pas in april – ná de Provinciale Statenverkiezingen op 20 maart – worden de maatregelen bekendgemaakt.
Kolencentrales dicht
Vaststaat dat de kolencentrale Hemweg in Amsterdam wordt gesloten. Dat levert een besparing op van ongeveer 1,7 megaton CO2. Dat is niet genoeg, want in totaal moet 9 megaton minder CO2 worden uitgestoten. Als het aan GroenLinks ligt, worden nóg eens drie kolencentrales gesloten. Dat kost de overheid mogelijk miljarden euro’s.
Het zou 0,8 megaton CO2-reductie opleveren als de maximumsnelheid op de snelweg omlaag gaat van 130 naar 100 kilometer per uur. Voor de VVD lijkt dat onverkoopbaar: het verhogen van de maximumsnelheid was de laatste jaren juist het paradepaardje van de partij.
Maximaal vijf minuten douchen
Coalitiepartij D66 heeft wel gezegd dat snelheidverlaging ‘een optie’ is. Andere maatregelen die worden genoemd zijn het verduurzamen van huizen en het afschaffen van de koopzondag. Ook zou het ongeveer 1,5 megaton CO2 opleveren als Nederlanders maximaal vijf minuten per dag onder de douche staan.
Dat zijn verregaande klimaatkeuzes. Toch beloofde Rutte dat hij ‘niet van plan is om draconische maatregelen te nemen’. ,,Wij zullen maatregelen zoeken die uitvoerbaar zijn, waarvoor draagvlak is en die de politieke toets doorstaan”, aldus de premier.
Dwangsom
Dat laatste belooft nu al een heet hangijzer te worden. Coalitiepartijen D66 en ChristenUnie zijn erop gebrand dat Nederland voldoet aan het vonnis van de rechter. ,,Er is geen tijd te verliezen”, zegt D66-fractievoorzitter Rob Jetten. VVD en CDA trappen juist op de rem. VVD’er Klaas Dijkhoff benadrukt dat de nieuwe maatregelen ‘betaalbaar en behapbaar’ moeten zijn.
Als Nederland de CO2-uitstoot in 2020 niet met een kwart terugdringt, kan de klagende partij, stichting Urgenda, een dwangsom eisen. Directeur Marjan Minnesma van Urgenda liet al doorschemeren dat zij dan ongeveer een half miljard euro per jaar van de Staat zal eisen. Alleen als de rechter van mening is dat de Staat méér aan CO2-reductie kan doen, kan zo’n dwangsom worden opgelegd.
Nederland gaat niet voldoen aan de rechterlijke uitspraak dat de uitstoot van CO2 volgend jaar een kwart minder moet zijn dan in 1990.
NOS 25.01.2019 Nederland gaat een aantal klimaatdoelen voor volgend jaar niet halen. Dat concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving in de nota Kortetermijnraming voor emissies en energie in 2020.
Die conclusie komt niet als een verrassing. Eerder deze week lekte al uit dat er een extra besparing van negen megaton CO2-uitstoot nodig is om volgend jaar aan de 25-procentseis te kunnen voldoen.
Urgenda
Die eis werd in oktober in hoger beroep bevestigd door het hof in de Urgenda-zaak en komt erop neer dat de uitstoot van broeikasgassen in 2020 een kwart minder moet zijn dan in 1990.
Dat gaat niet lukken. Volgens het PBL wordt het waarschijnlijk 21 procent minder ten opzichte van 1990, maar het bureau houdt rekening met een bepaalde marge. Dat betekent in het gunstigste geval een daling met 24 procent, maar het kan ook tegenvallen en dan wordt het mogelijk niet meer dan 17 procent, schrijft het PBL.
Het gerechtshof stelde in de Urgenda-zaak al dat een onzekerheidsmarge niet acceptabel is. In de praktijk betekent dit dat het kabinet niet lager mag uitkomen dan 25 procent reductie, en dus rekening moet houden met tegenvallers.
Hernieuwbare energie
Het PBL schrijft ook dat het aandeel hernieuwbare energie in 2020 naar verwachting uitkomt op zo’n 12 procent. Het doel dat de EU heeft afgesproken is 14 procent.
Ook een derde doel is niet in beeld. De energiebesparing in 2020 blijft waarschijnlijk ook onder de norm die is afgesproken.
Dat de doelen niet worden gehaald heeft een aantal oorzaken, zegt het Planbureau in een toelichting. Zo gaat de transitie van vuile energie naar schone energie langzamer dan zou moeten en stoten we door de aantrekkende economie meer broeikasgassen uit en stijgt ook het energieverbruik.
Door de mand gevallen
Milieuorganisatie Greenpeace doet naar aanleiding van de cijfers een oproep aan premier Rutte om per direct vier kolencentrales te sluiten en “de grote vervuilers aan te pakken”. Volgens Greenpeace is “het zelfbenoemde groenste kabinet ooit” genadeloos door de mand gevallen.
Greenpeace noemt het onacceptabel dat het kabinet zegt dat het Urgenda-vonnis niet meer haalbaar is. “De rechtsstaat is in het geding”, zegt woordvoerder Faiza Oulahsen.
Ook Natuur & Milieu is duidelijk: het kabinet kan niets anders doen dan maatregelen aankondigen om de CO2-uitstoot drastisch te verlagen. “Vandaag moeten er knopen worden doorgehakt”, zegt directeur Marjolein Demmers. “Er zijn genoeg effectieve maatregelen die snel uit te voeren zijn.”
Daarbij denkt Demmers aan het sluiten van drie kolencentrales, het verminderen van de maximum snelheid naar 100 km en het terugbrengen van het aantal varkens.
NU 25.01.2019 De Nederlandse Staat haalt de klimaat- en energiedoelen voor 2020 bij lange na niet. Volgens de Urgenda-rechtszaak moeten de broeikasgassen (vooral CO2) in Nederland volgend jaar met 25 procent zijn verminderd ten opzichte van 1990, maar dat cijfer blijft steken op 21 procent. De uitstoot is sinds 2017 zelfs toegenomen.
Dat blijkt uit een kortetermijnraming van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) voor 2020 die vrijdag is gepubliceerd. De gegevens zijn een update van de cijfers uit 2017 die waren opgenomen in de Nationale Energieverkenning (NEV).
De afspraken vloeien voort uit het in 2013 gesloten energieakkoord. Duurzaamheidsorganisatie Urgenda dwong de Staat in 2015 via een rechtszaak zich te houden aan de zelfopgelegde CO2-doelen. Het gerechtshof in Den Haag bevestigde die uitspraak nog eens nadat de Staat in hoger beroep ging.
Het PBL concludeert zelf dat de reductieopgave uit de Urgenda-zaak “niet binnen bereik” is. Het planbureau geeft ook een onzekerheidsmarge mee. De geraamde 21 procent CO2-vermindering valt binnen een bandbreedte van 17 tot 24 procent. In absolute hoeveelheden gaat het om 2 tot 17 megaton boven het afgesproken plafond van 166 megaton.
Het kabinet zou nu moeten laten weten hoe het de doelen voor 2020 alsnog wil gaan halen.
Urgenda stapt voorlopig nog niet naar de rechter
Urgenda-directeur Marjan Minnesma laat aan NU.nl weten dat ze nog niet naar de rechter stapt nu de doelen niet worden gehaald met het huidige beleid. “Ik geef het kabinet nog een kans om te doen wat de rechter zegt.”
Maar dan moet de overheid wel met concrete plannen komen, vindt Minnesma. Er liggen volgens haar genoeg voorstellen voor het oprapen die en veel CO2 reduceren en de burgers weinig tot geen geld kosten.
Als voorbeelden noemt ze het verlagen van de maximumsnelheid op de wegen, het overstappen van kolen- naar gascentrales en het schrappen van de verhuurdersheffing voor woningcorporaties waardoor er meer geïnvesteerd kan worden in de verduurzaming van huurwoningen.
De overheid heeft volgens Minnesma geen excuus om de doelen niet te halen. “Het zou wat zijn als ik even geen belasting wil betalen en dat vervolgens ook niet doe.”
Uitstoot sinds berekeningen in 2017 toegenomen
De uitstoot van broeikasgassen neemt in 2020 ten opzichte van 2017 naar verwachting zelfs toe met 5 megaton. Voor een groot deel ligt de oorzaak daarvan bij de hogere economische groei. Meer specifiek gaat het om het toegenomen verkeer, de import van onzuinige auto’s en dat er minder over de grens wordt getankt.
De toename wordt ook veroorzaakt doordat het energieverbruik bij huishoudens en de industrie minder hard daalt in 2020 dan verwacht.
Tegenover al deze forse tegenvallers, is er ook een heel klein lichtpuntje te melden voor het kabinet. Dankzij overheidsbeleid verwacht het PBL tussen 2017 en 2020 een broeikasgasreductie van 0,3 megaton.
Ook twee andere door de overheid gestelde klimaatdoelen worden niet gehaald. Het percentage opgewekte duurzame energie bedraagt volgend jaar 12,2 procent, dat is minder dan het Europese doel van 14 procent. Tot slot loopt Nederland nog achter met het besparen van energie. Deze twee doelen waren geen onderdeel van de Urgenda-zaak.
Wiebes maakt later bekend welke maatregelen hij wil nemen
Minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes zal later op de dag bekendmaken wat de plannen zijn om de CO2-reductie van 25 procent toch te halen.
Urgenda heeft de optie om een boete af te dwingen als de doelen niet worden gehaald, maar Urgenda-directeur Marjan Minnesma liet donderdag al aan NU.nl weten dat liever niet te willen.
“Ik wil die kaart niet spelen. Ik ga ervan uit dat we in een rechtsstaat leven. Het zou een unicum zijn als de overheid zegt: ‘We lappen die uitspraak aan onze laars'”, aldus Minnesma donderdag.
Premier Mark Rutte had bij aanvang van zijn derde kabinet hoge verwachtingen van zijn klimaatbeleid en sprak over “het groenste kabinet ooit”. De energietransitie was volgens de premier de grootste opgave sinds de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog.
Het energieakkoord uit 2013 heeft in principe niets te maken met het klimaatakkoord. De eventuele extra maatregelen uit de Urgenda-zaak staan dus los van de plannen in het klimaatakkoord, dat in december werd gepresenteerd en waarover het kabinet en de Tweede Kamer nog moeten debatteren.
Het gaat in beide gevallen wel om CO2-reductie, maar het zijn verschillende akkoorden met verschillende doelen.
Telegraaf 25.01.2019 De klimaatdoelen voor 2020 worden niet gehaald. Het Planbureau voor de Leefomgeving becijferde dat de CO2-uitstoot 21 procent is gedaald ten opzichte van 1990. Het was de bedoeling om de uitstoot van broeikasgassen met een kwart te beperken.
Het kabinet moet nu harder aan de weg timmeren om het zichzelf opgelegde doel van 49 procent minder uitstoot in 2030 te halen. Bovendien heeft de rechter in de omstreden Urgenda-zaak geoordeeld dat Nederland het klimaatdoel van 2020 moet halen.
Maximumsnelheid
Binnen de coalitie wordt het Urgenda-vonnis inmiddels als een onhaalbare kaart beschouwd. Als gehoor wordt gegeven aan dit vonnis zou Nederland in een jaar tijd 9 megaton CO2 minder moeten uitstoten. Alleen met draconische maatregelen, zoals het verlagen van de maximumsnelheid van 130 naar 100 kilometer per uur, zou ons land snel in de buurt kunnen komen.
Minister Van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) liet eerder deze week aan De Telegraaf weten dat automobilisten niet hoeven te vrezen voor een snelheidsverlaging.
Half miljard euro
Het kabinet heeft al een half miljard op de plank liggen voor extra klimaatmaatregelen, maar dit bedrag is bijvoorbeeld niet genoeg voor de sluiting van alle kolencentrales. Binnen de coalitie wordt wel geopperd dat een snelle sluiting van de Hemwegcentrale in Amsterdam in het vooruitzicht ligt.
Een andere tegenvaller voor het kabinet is dat het doel van het Energieakkoord waarschijnlijk niet gehaald gaat worden. De Europese Unie wil dat alle lidstaten in 2020 minimaal 14 procent hernieuwbare energie produceren. Nederland blijft ondanks de massale bouw van windmolenparken steken op 12,2 procent.
Economie
Vorig jaar was het PBL nog optimistischer over het halen van de klimaat- en energiedoelen. De verwachtingen zijn naar beneden bijgesteld vanwege onder andere de hogere economische groei. Het energieverbruik is daardoor minder gedaald en de import van onzuinige auto’s is toegenomen.
Het planbureau rekent wel met bandbreedtes. De daling van CO2-uitstoot kan volgend jaar liggen tussen de 17 en 24 procent. Dat zou nog kunnen betekenen dat Nederland het klimaatdoel uit de Urgenda-zaak bijna haalt. Maar deskundigen zijn over dit scenario zeer pessimistisch.
AD 25.01.2019 Coalitiepartijen ChristenUnie en D66 houden het kabinet aan de klimaatdoelstellingen voor 2020. Minister Eric Wiebes (Klimaat) moet zo snel mogelijk met plannen komen om de opgelegde doelstelling van 25 procent CO2-reductie te halen. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) wordt dat hoe dan ook niet gehaald met de huidige maatregelen. Het kabinet komt in april met maatregelen.
Het is de opdracht van de minister om heel snel met plannen te komen over hoe we dat gaan doen, aldus Carla Dik-Faber, ChristenUnie.
,,De opgave is fors, maar ik vind dat alles op alles moeten worden gezet om die doelen te halen’’, zegt Tweede Kamerlid Carla Dik-Faber. De ChristenUnie voelt het volgens haar als een plicht om te zorgen voor een schone energievoorziening en gezondere lucht, ‘in het belang van onze kinderen en kleinkinderen’. ,,Het is de opdracht van de minister om heel snel met plannen te komen over hoe we dat gaan doen.’’
Het planbureau maakte vanmiddag bekend dat de verwachte Nederlandse CO2-uitstoot in 2020 met ‘forse onzekerheden is omgeven’. Wel stelt het planbureau dat de door de rechter opgelegde doelstelling van 25 procent CO2-reductie niet gehaald zullen worden. Volgend jaar komt de reductie van de uitstoot van broeikasgassen naar verwachting uit op 21 procent ten opzichte van 1990. Daarbij geldt een bandbreedte van 17 tot 24 procent.
,,De bandbreedte in de verwachte uitstoot geeft aan dat de raming met forse onzekerheden is omgeven’’, schrijven de PBL-onderzoekers in hun rapport. Ze wijzen op wisselende gas- en kolenprijzen, mogelijk uitvallende kerncentrales over de grens en weersinvloeden op wind- en waterkracht. Ook is onzeker hoeveel stroom Nederland gaat importeren uit het buitenland.
Al die zaken kunnen ervoor zorgen dat de uitstoot van CO2 fors lager óf hoger komt te liggen. Volgens Dik-Faber laat de raming zien ‘voor welke opgave we met elkaar staan’.
Ingewikkeld
Eerder deze week werd al bekend dat Nederland de klimaatdoelen voor volgend jaar niet gaat halen. De uitstoot van broeikasgassen daalt te weinig om aan het Urgenda-vonnis te voldoen. De rechter heeft het kabinet bevolen de CO2-uitstoot in 2020 met minstens 25 procent te verlagen.
Het kabinet zit in de maag met deze nieuwe doorrekening van het PBL en komt in april met een pakket maatregelen, dus na de Provinciale Statenverkiezingen in maart. Het kabinet weet dat het wat moet doen, maar nog niet wat het gaat doen, aldus minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur). ,,We gaan alles eerst zorgvuldig in kaart brengen, we gaan alles op een rijtje zetten.
Dat is geen eenvoudige opgave’’, aldus de bewindsvrouw. Zij verwacht in april een ‘afgewogen pakket waar draagvlak voor is’. Ze wilde geen mogelijke maatregelen noemen, zoals de verlaging van de maximumsnelheid op snelwegen.
De coalitiepartijen kunnen de grote bandbreedte van het PBL ook aangrijpen om minder drastische maatregelen te nemen. Als de CO2-reductie volgend jaar uitkomt op 24 procent – wat volgens het PBL mogelijk is – zijn minder verregaande acties nodig om het klimaatdoel te halen.
Dat de verwachte CO2-reductie tegenvalt, komt volgens het PBL onder meer door de sterke economische groei in Nederland. Ook zijn er meer vervuilende auto’s geïmporteerd en tanken Nederlanders minder vaak over grens.
‘Geen draconische maatregelen’
Premier Mark Rutte benadrukte vanmiddag tijdens zijn wekelijkse persconferentie dat ‘het doel is om het doel te halen’. Het kabinet zal echter geen ‘draconische maatregelen’ nemen. ,,Het doel heiligt niet alle middelen’’, aldus Rutte.
Dat de doelen niet worden gehaald ligt aan twee factoren, meent Rutte. De eerder genomen maatregelen leiden tot onvoldoende reductie van de uitstoot van CO2. Dat in combinatie met de bloeiende economie heeft er volgens de premier voor gezorgd dat de doelen uit het zicht zijn geraakt.
Wat gebeurt er als het klimaatdoel niet wordt gehaald?
Als Nederland de CO2-uitstoot in 2020 niet met een kwart heeft teruggedrongen, houdt de Staat zich niet aan de uitspraak van de rechter. De klagende partij, stichting Urgenda, kan dan een dwangsom eisen. Directeur Marjan Minnesma van Urgenda heeft al laten doorschemeren dat zij dan ongeveer een half miljard euro per jaar van de Staat zal eisen.
Of de rechter daarin meegaat, is nog de vraag. Een dwangsom is niet hetzelfde als een boete: een dwangsom dient alleen als prikkel om een doel alsnog te bereiken. Als de rechter vindt dat de Staat niets meer kán doen om CO2-uitstoot te minderen, zal de rechter geen dwangsom opleggen.
NU 24.01.2019 Het aantal wetten en regels is de afgelopen tien jaar met ongeveer duizend toegenomen. Per 1 januari 2019 bedroeg het totale aantal regelingen 9.834.
Premier Mark Rutte beloofde al na de eerste verkiezingen die hij won dat hij het aantal wetten en regels juist wil laten dalen. Daar maakt de VVD zich ook hard voor.
In het afgelopen decennium werden alleen in de jaren 2013 en 2014 meer regels en wetten geschrapt dan er bijkwamen.
De cijfers komen van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Op verzoek van de SP zijn de gegevens naar de Eerste Kamer gestuurd.
Staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken) schrijft dat het aantal geldende wetten, bestuursmaatregelen en ministeriële regelingen sinds 2009 “in geringe mate” is gestegen. Volgens haar kan uit de cijfers geen stellige conclusie worden getrokken over hoe de regeldruk wordt ervaren.
AD 24.01.2019 Onder de drie kabinetten van VVD-premier Rutte is het aantal wetten en regels in Nederland met ruim 11 procent toegenomen. In tien jaar tijd kwamen er duizend nieuwe regels bij. Dat terwijl de VVD in verkiezingscampagnes telkens minder regels belooft.
Uit nieuwe cijfers van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat blijkt dat Nederland dit jaar bijna tienduizend wetten, ministeriële regelingen en bestuursmaatregelen telt. Dat zijn er duizend meer dan in 2010, het jaar waarin VVD’er Mark Rutte voor het eerst premier werd.
Vooral het aantal wetten is hard gestegen, met ruim 17 procent. Ook zijn er zeshonderd ministeriële regelingen bijgekomen. Dat zijn regels die een minister zelf kan opstellen, zonder dat het parlement er iets over te zeggen heeft. Meestal gaat het om regels die nodig zijn om wetten uit te voeren. De laatste jaren worden er ook steeds minder regels afgeschaft.
Extra formulieren
,,De overheidsbemoeienis neemt toe”, zegt Wim Voermans, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden. ,,De overheid is koortsachtig aan het herverdelen en verfijnen. Dat doet ze onder meer door aan allerlei knoppen in het belastingstelsel te draaien, om maar te zorgen dat de koopkrachtplaatjes voor iedereen positief uitpakken. Dat mondt uit in extra regels.”
Ook hebben werknemers in de zorg en het onderwijs last van nieuwe ministeriële regelingen, zegt Voermans. ,,Bij ministeriële regelingen gaat het vaak om extra formulieren die moeten worden ingevuld. Daar krijgen burgers, bedrijven en instellingen mee te maken.”
‘Pijnlijk’
In een brief aan de Eerste Kamer schrijft staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken dat het aantal regels sinds 2009 ‘in geringe mate’ is gestegen. ,,Pijnlijk”, zegt SP-senator Geert Reuten, die om de cijfers had gevraagd. ,,Een stijging van meer dan 11 procent noem ik niet gering. Ik denk dat het kabinet niet blij is met deze toename.”
De VVD voert al jarenlang campagne voor minder regels. ,,De overheid moet ernaar streven alleen wetten en regels te maken die absoluut noodzakelijk zijn”, reageert VVD-Kamerlid Martin Wörsdörfer. ,,Helaas blijkt het afschaffen van wetten en regels moeilijker dan het invoeren ervan.”
Volgens staatssecretaris Keijzer betekent de toename van regels niet automatisch dat de regeldruk – de mate waarin mensen er last van hebben – óók toeneemt.
Inmiddels was iedereen binnen, de stemming begon. Dat moet Kamerlid voor Kamerlid, dus duurt altijd even.
Wilders gaat daar niet in mee en vraagt direct een hoofdelijke stemming. Het debat wordt geschorst. Iedereen moet nu naar de Kamer komen om te stemmen over zijn verzoek.
Telegraaf 04.02.2019
Wilders (PVV) krijgt het woord. ,,Zo kennen we de VVD weer. Wat een slapperds, wat een lafaards. En wat een feest voor alle illegalen en asielzoekers die een verblijfsvergunning willen. Zij hebben een geweldige dag vandaan, want de versoepeling van het asielbeleid is een feit.”
Wilders kreeg niet z’n zin. 54 Kamerleden stemmen voor, 74 tegen het voorstel Tijd dus om de fractievoorzitters en premier Mark Rutte naar de Kamer te roepen om het debat te voeren.
Telegraaf 06.02.2019
Wilders voorspelt dat de kiezer binnenkort zal afrekenen met de VVD.
Volgens Wilders (PVV) heeft deze beslissing een enorme aanzuigende werking op asielzoekers. ,,Er is voor gezorgd dat de misleiding wint. Om op het pluche te kunnen blijven zitten, worden illegalen gematst en de kiezer bedrogen.”
Wilders (PVV) heeft een vraag. ,,Ik hoor Van Dijk zeggen dat gezinnen lang in onzekerheid zaten, maar dat snap ik niet. Er was volstrekte duidelijkheid. Ze hebben te horen gekregen dat ze niet mochten blijven. Het was dus glashelder. Het enige dat helder is dat ze de boel belazerd hebben.”
Van Dijk: ,,Dat klopt niet”. Hij verwijst naar een situatie van een vrouw die wel mocht blijven, maar waarbij Harbers zelf in beroep ging. ,,Het is ook de staat die in beroep gaat tegen glasheldere uitspraken van de rechter.”
Telegraaf 31.01.2019
Wilders (PVV) opent de aanval en verwijt Groothuizen ‘hypocrisie ten top’, omdat hij de wet niet naleeft als het gaat om asielzoekers die geen verblijfsvergunning krijgen.
Groothuizen: ,,Niemand staat boven de wet, maar je moet ook kijken naar de realiteit. Als mensen niet vertrekken, kan dat leiden tot een situatie waarin kinderen in Nederland wortelen en schade oplopen. Dan kiezen we er voor met de hand over het hart te strijken.”
Wilders (PVV) breekt direct in. ,,Wat een ongeloofwaardig verhaal. De VVD heeft gewoon gezegd dat de mensen die illegaal hier zijn en niet meewerken, hier alsnog mogen blijven. Heel Afrika weet nu dat met Azmani aan het roer, er kans is op een nieuw pardon. Waarom?”
Telegraaf 31.01.2019
Kortom, de coalitie kan dan wel tevreden zijn over de nieuwe afspraken rond het kinderpardon, de oppositie denkt daar dus heel anders over. De rechtse partijen verwijten de VVD slap gedrag omdat het kinderpardon nog één keer uitgevoerd wordt, partijen op de linkerflank maken zich juist zorgen over toekomstige asielkinderen, als de regeling daarna van tafel gaat. Vandaag 30.01.2019 debatteerde de Tweede Kamer over deze kwestie.
AD 30.01.2019
Akkoord coalitie
De vier CoalitiepartijenVVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben een Akkoord bereikt over het kinderpardon. Er komt een ruime regeling voor ‘bestaande gevallen’ van ouders met gewortelde kinderen die eigenlijk geen recht hebben op verblijf.
De geldigheidsduurvan een tijdelijke asielvergunning wordt ingekort. Straks wordt een Verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd in eerste instantie verleend voor drie in plaats van vijf jaar. Ook kan na afloop van deze periode nog geen aanvraag voor een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd of een EU-verblijfsvergunning voor langdurig ingezetenen worden ingediend.
Daarvoor zal de vreemdeling eerst een aanvraag om verlenging van de geldigheidsduur van de verblijfsvergunning voor bepaalde tijd moeten indienen.
Dit staat in een wetsvoorstel van staatssecretaris Harbers van Justitie en Veiligheid waarmee de ministerraad heeft ingestemd. De maatregel vloeit voort uit het regeerakkoord. Nederland gaat zo meer in de pas lopen met andere landen in Europa.
Bij een meerderheid van de lidstaten wordt al op grond van subsidiaire bescherming een asielvergunning voor bepaalde tijd verleend met een kortere geldigheidsduur dan de huidige vijf jaar in Nederland.
De ministerraad heeft ermee ingestemd het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State te zenden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.
Ook krijgen asielgezinnen twee weken de tijd om alsnog in aanmerking te komen voor het kinderpardon. Ze kunnen een verzoek indienen als ze voldoen aan de criteria die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) vandaag bekendmaakte.
Iedereen die denkt aanspraak te kunnen maken op het kinderpardon kan tot en met 25 februari een aanvraag doen. Er moeten dan 14 pagina’s worden ingevuld en er moet 164 euro per persoon worden betaald. De aanvragers moeten ook naar een IND-kantoor.
De vandaag bekendgemaakte criteria om alsnog in aanmerking te komen voor het kinderpardon, volgen nadat een kleine twee weken geleden een politiek akkoord werd bereikt over de versoepeling van het kinderpardon. Er komen dus herbeoordelingen voor oude gevallen.
De pardonregeling zelf is afgeschaft. Een ander punt uit het akkoord is dat de discretionaire bevoegdheid – de mogelijkheid om een uitzondering te maken en van de regels af te wijken – niet langer bij de staatssecretaris ligt, maar bij de hoogste ambtenaar van de IND.
De grootste groep die door de versoepeling van het kinderpardon grote kans maakt alsnog te mogen blijven in Nederland, is wel in beeld van de Rijksoverheid. Hun aanvraag is eerder afgewezen. Deze groep bestaat uit zo’n 700 kinderen, inclusief ouders gaat het om 1300 personen.
Zij worden automatisch opnieuw beoordeeld en hoeven de komende weken geen verzoek in te dienen. De verwachting is dat zo’n 90 procent van hen mag blijven.
De groep is dus eerder afgewezen voor de eerdere kinderpardonregeling, maar alhoewel afwijzing eigenlijk betekende dat het gezin Nederland moest verlaten, gebeurde dit amper. In de afgelopen zes jaar is 94 procent van de afgewezen asielgezinnen in Nederland gebleven. Hoop op alsnog een verblijfsvergunning is een van de redenen die gezinnen in Nederland hield.
Akkoord over het kinderpardon:
De groep met 700 eerder afgewezen asielkinderen wordt opnieuw beoordeeld. De verwachting is dat 90 procent van die groep mag blijven.
Het kinderpardon zelf wordt per direct beëindigd.
Het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) krijgt voortaan de ‘discretionaire bevoegdheid’ in plaats van staatssecretaris Harbers.
De IND krijgt extra geld voor snellere asielprocedures.
De vrijwillige overname van vluchtelingen uit oorlogsgebieden gaat van 750 naar 500 per jaar.
Uitgezet
Kinderen binnen die groep, die enkel op grond van het zogenoemde meewerkcriterium zijn afgewezen en die op 29 januari 2019 op een voor de IND bekende plek verbleven zoals een asielcentrum, hoeven niets te doen.
Mensen die eerder zijn afgewezen en niet meer in asielzoekerscentra verblijven, maar op een onbekende plek in Nederland, worden opgeroepen zich binnen twee weken te melden. Bij hen geldt wel de voorwaarde dat ze niet langer dan drie maanden buiten beeld zijn geweest bij de instanties.
De asielzoekers die Nederland werden uit gezet in de periode dat er werd onderhandeld over verruiming van het pardon, komen definitief niet meer in aanmerking voor een verblijfsstatus: alleen wie op 29 januari in Nederland verbleef kan aanspraak maken op de nieuwe regeling.
Akkoord
Dat meer kinderen een permanente verblijfsvergunning kunnen krijgen, is het gevolg van het akkoord tussen de coalitiepartijen over een versoepeling van de pardonregeling. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie besloten vorige maand dat er een ruime regeling komt voor ‘bestaande gevallen’ van ouders met gewortelde kinderen die eigenlijk geen recht hebben op verblijf.
Kinderen die hier langer dan 5 jaar zijn en tevergeefs asiel hebben aangevraagd, kunnen nu alsnog een aanvraag voor een verblijfsvergunning op grond van de Afsluitregeling indienen. De IND wil voor het einde van het jaar alle (her)beoordelingen hebben afgerond.
De aanvragers kunnen zich tot 25 februari opgeven via een formulier, blijkt uit de criteria voor de overgangsregeling voor het kinderpardon die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft gepubliceerd in de Staatscourant.
De belangrijkste voorwaarden voor een verlening van een verblijfsvergunning zijn, dat het kind:
Op 29 januari 2019 in Nederland verbleef
Op het moment van indiening van de oorspronkelijke aanvraag (of op enige moment tussen 1 februari 2013 en 29 januari 2019) jonger was dan 19 jaar
Ten minste 5 jaar voor het bereiken van het 18e levensjaar een asielaanvraag heeft ingediend
Zich niet aan Rijkstoezicht heeft onttrokken
Zijn/haar lopende procedures intrekt bij verblijfsverlening op grond van de Afsluitingsregeling
Uitzonderingen op de regel
Er is een aantal uitzonderingen op de nieuwe regel. Wanneer een gezinslid wordt verdacht van oorlogsmisdaden, of in Nederland is veroordeeld voor in totaal minimaal één maand gevangenisstraf, valt het kind niet onder het pardon. Dat geldt ook als een asielzoeker tijdens de eerste asielprocedure heeft gelogen over zijn of haar identiteit.
Het kinderpardon geldt ook niet als het gezin tijdens de procedure in Nederland elders in de Europese Unie een nieuwe asielaanvraag heeft ingediend. Als het nieuwe EU-land de verantwoordelijkheid voor dit gezinslid heeft overgenomen, ook al is het maar voor korte tijd, dan kan het gezin geen beroep meer doen op de pardonregeling.
AD 30.01.2019
Bronnen melden dat deze hele groep, bestaande uit 700 kinderen, opnieuw zal worden beoordeeld. De verwachting is dat zo’n 90 procent van hen mag blijven. Omdat de ouders, broers en zussen dan ook niet meer kunnen worden uitgezet, zal het totaal uitkomen op 1300 kinderen en volwassenen.
AD 30.01.2019
Op de lange termijn, als deze gevallen zijn behandeld, wordt de kinderpardonregelingafgeschaft. Dit is een wens van de VVD.
De partijen lagen de afgelopen weken met elkaar in de clinch, nadat het CDA een draai maakte.
Discretionaire bevoegheid
Voor schrijnende gevallen zou de optie voor de overheid om in te grijpen blijven bestaan, bijvoorbeeld als er volgens de regels geen recht is op een verblijfsvergunning. Deze zogenoemde discretionaire bevoegdheid gaat dan van de staatssecretaris voor Asielzaken naar het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Die zal worden geadviseerd door een onafhankelijke commissie.
Ook krijgt de IND er 13 miljoen euro bij om procedures in de toekomst sneller te maken, zodat er geen nieuwe groep van gewortelde kinderen ontstaat die niet kan blijven.
Aangezien er door het nieuwe akkoord meer mensen in Nederland mogen blijven, zal Nederland minder vluchtelingen overnemen van de VN-organisatie UNHCR. Die vrijwillige overname van mensen uit oorlogsgebieden gaat van 750 naar 500.
AD 22.01.2019
Het kinderpardon splijt het kabinet – hoe kon het zo ver komen?
De regeringspartijen van Rutte III bleven koortsachtig op zoek naar een uitweg uit de impasse rond het kinderpardon. De kwestie was inmiddels uitgegroeid tot de zwaarste beproeving van de coalitie tot nu toe. Maandag 28.01.2019 was er tot laat in de avond spoedberaad om een crisis af te wenden.
Woensdag 30.01.2019 stond een belangrijk Kamerdebat over het kinderpardon op de agenda. Is het onderwerp voor het CDA, D66 en de ChristenUnie, die een rem willen op het uitzetten van uitgeprocedeerde gezinnen, belangrijk genoeg om een kabinetscrisis met de VVD te riskeren? Dit schreven we er tot nu toe over.
AD 29.01.2019
De leiders van de vier coalitiepartijen zijn weer bijeen geweest om te praten over het kinderpardon. Ingewijden verwachten echter niet dat er maandagavond nog een oplossing wordt gevonden voor de patstelling tussen de VVD enerzijds en CDA, D66 en de ChristenUnie anderzijds.
Klaas Dijkhoff (VVD), Sybrand Buma (CDA), Rob Jetten (D66) en Gert-Jan Segers (CU) spraken in de ochtend ook al over de kwestie. Later volgde overleg tussen de vier Kamerleden die het onderwerp asiel in hun portefeuille hebben. Maar een oplossing lijkt nog niet dichterbij.
Een weekeinde van telefoontjes tussen CDA, VVD, D66 en ChristenUnie heeft nog geen soelaas geboden. Sinds het CDA een draai maakte voor een soepeler kinderpardon staat die partij met D66 en ChristenUnie tegenover de VVD. Die wil vasthouden aan het regeerakkoord.
Bovendien verhoogde de ChristenUnie de inzet door te stellen dat er geen kinderen moeten worden uitgezet totdat de coalitie een gezamenlijk standpunt heeft bepaald. Joël Voordewind (CU) wees daarbij op de nieuwe ,,politieke realiteit” en kreeg steun van CDA en D66
Coalitieleiders weer bijeen
Premier Mark Rutte erkende vanmorgen bij de start van het wekelijkse coalitieoverleg dat er nog geen uitweg is gevonden. Hij verwees naar zijn uitspraak van vrijdag: ,,Alles wat ik erover zeg, komt het gesprek niet ten goede.’’
De VVD is nog niet van plan in te schikken als het gaat om versoepeling van het kinderpardon. Dat zeggen liberale ingewijden tegen RTL Nieuws. Afgelopen week ontstond spanning in de coalitie omdat CDA, D66 en ChristenUnie de regels rond het kinderpardon willen versoepelen.
Crisisgevoelig onderwerp
Het zoeken naar een compromis staat onder tijdsdruk. Woensdag is er een debat over het kinderpardon in de Tweede Kamer. Als tegen die tijd de coalitie het nog niet eens is en de oppositie met een motie komt waarin ze bijvoorbeeld het pleidooi van CDA-leider Buma voor een soepeler pardon herhaalt, wordt het moeilijk voor CDA, CU en D66 daartegen te stemmen. “Als ze zo’n motie steunen, hebben we donderdag een extra ministerraad. Het is crisisgevoelig zolang het niet is opgelost”, zegt een VVD’er.
Rutte 3 wankelt
Rutte III blijft voorlopig ruziën over het kinderpardon. Aan premier Mark Rutte (VVD) was na de ministerraad niets te merken van enige ruzie.
Hoezeer hij ook benadrukte dat de coalitie het nog altijd oneens is, de indruk dat zijn derde kabinet aan het wankelen is, wekte Rutte niet. ‘Je hebt af en toe een politiek onderwerp dat ingewikkeld is,’ zei hij. ‘Maar dat hoort bij het politieke vak.’
De jongste ingewikkeldheid dateert van vorige week toen het CDA zich plotseling bekeerde tot een nieuw kinderpardon. ChristenUnie en D66 hadden er opeens een bondgenoot bij. De VVD stond in een klap alleen.
Overleg kinderpardon
Het overleg tussen coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie over een soepeler kinderpardon zit muurvast. Vandaag 24.01.2019 spraken de coalitiepartners opnieuw over de mogelijkheid om hier ’gewortelde’ asielkinderen vaker een verblijfsvergunning te verstrekken. „Maar voor mij is duidelijk wat er in het regeerakkoord staat en ik ga er vanuit dat andere partijen die afspraken ook respecteren”, zegt VVD-Kamerlid Azmani. Daarmee staat de VVD recht tegenover CDA, D66 en CU.
Migratiedeskundigen zetten vraagtekens bij de plotselinge koerswijziging van het CDA over het kinderpardon.
Onderzoeker Carolus Grütters van het Centrum van Migratierecht van de Radboud Universiteit vindt het moment waarop het CDA twijfelt aan het Nederlandse kinderpardon vreemd. „Ze beroepen zich op een uitspraak van het Europese Hof van Justitie, maar die uitspraak is al in juni vorig jaar gedaan.” De onderzoeker aan het Nijmeegse Centrum van Migratierecht vreest dan ook dat andere motieven een rol spelen. „Wat is de waarde van zo’n voorstel, in aanloop naar de verkiezingen?”
Adempauze
De regeringspartijen krijgen een adempauze om het eens te worden over verruiming van het kinderpardon. Tot eind volgende week worden er geen asielzoekers met kinderen uitgezet die al langer dan vijf jaar in Nederland verblijven.
Maar dat is puur toeval, benadrukt staatssecretaris Mark Harbers (Asiel). Hij heeft geen opdracht gegeven om de uitzettingen stil te leggen. Er stonden er simpelweg geen gepland.
AD 24.01.2019
Volgende week
Volgende week buigt de Kamer zich over het kinderpardon. De coalitiepartijen overleggen donderdag 24.01.2019 opnieuw om voor dat debat een oplossing te vinden voor het meningsverschil tussen VVD en haar drie regeringspartners.
Of er een uitzetstop komt voor gezinnen van afgewezen asielzoekers, blijft onzeker. Een oplossing binnen de coalitie is nog niet in zicht. Staatssecretaris Mark Harbers van justitie wil voorlopig geen veranderingen doorvoeren in het uitzetbeleid, zei hij dinsdag in het vragenuur van de Tweede Kamer.
De regeringspartijen willen dat de regels rond kinderen in de asielprocedure soepeler worden. Meer kinderen en hun ouders kunnen zo in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning, bevestigen de partijen naar aanleiding van berichtgeving.
400 lopende gevallen
Daarvoor zou in ieder geval het zogenoemde ‘meewerkcriterium’ veranderd moeten worden. Daarin wordt van asielzoekers gevraagd dat zij meewerken aan hun eigen uitzetting. Wie bijvoorbeeld een afspraak mist met de IND, loopt kans buiten de pardonregeling te vallen.
Waar laat je de statushouders?
729 Statushouders hadden in de tweede helft van 2018 een woning moeten krijgen in de regio Haaglanden. Nog geen 500 werden er uiteindelijk gehuisvest. Waar loopt het mis?
Nog niet zo lang geleden werd Nederland opgeschrikt door een forse toename van het aantal vluchtelingen. Ze waren vooral afkomstig uit het door oorlog geteisterde Syrië. Die enorme toestroom van destijds is inmiddels aardig opgedroogd. De meeste nieuwkomers nu zijn ‘na-reizigers’, familieleden die zich voegen bij al hier wonende statushouders.
Ook Nemr uit Iran mag blijven
Het 9-jarige Iraakse jongetje Nemr, landelijk bekend door zijn strijd voor een ruimer kinderpardon, krijgt alsnog een verblijfsvergunning. Ook Nemrs ouders en broertje mogen blijven. Het gezin heeft op 1 april 2019bericht gekregen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Nemr kreeg landelijke bekendheid door zijn optreden in de documentaire Terug Naar Je Eige Land van presentator Tim Hofman. Hij kwam daarin tegenover Haagse politici als Klaas Dijkhoff en Sybrand Buma te staan. Samen met Nemr overhandigde Hofman een bolderkar vol met petities voor een ruimer kinderpardon aan Kamerleden.
Eind januari sloten de coalitiepartijen hier na veel gesteggel een compromis over. De regeling werd afgeschaft, maar bepaalde kinderen krijgen nog een kans. Het gaat om kinderen die zijn afgewezen omdat ze niet of onvoldoende zouden hebben meegewerkt aan de eventuele uitzetting. De Immigratie- en Naturalisatiedienst liet in maart weten dat van 1070 asielkinderen wordt bekeken of ze mogen blijven, of weg moeten.
Amerikaanse predikers steunen familie Tamrazyan met speciale kerkdienst
Predikers Joel Milleren Austin McCabe Juhnke van de Columbus Mennonite Churchwaren gisteren in de Bethelkapel in Den Haag om een speciale kerkdienst te geven. Ze willen alles op alles zetten om de uitgeprocedeerde familie Tamrazyan te steunen. ,,De situatie van het Armeense gezin lijkt veel op het verhaal van Mexicaanse vrouw in de Verenigde Staten. We bieden haar al twintig jaar lang onderdak aan omdat ze deportatie naar Mexico te wachten staat.”
De organisatie rondom de non-stop kerkdienst in de buurt- en kerkhuis Bethel is blij met de draai van de landelijke CDA richting een ruimer kinderpardon. Honderden dominees houden al ruim twaalf weken lang 24 uur per dag een kerkdienst om kerkasiel aan het uitgeprocedeerde gezin Tamrazyan te bieden.
Wassen neus ??
De christendemocraten CDA waren eerder nog tegen een verruiming van het kinderpardon, maar zijn toch gedraaid. Daardoor is er een Kamermeerderheid voor de verruiming.
“Dat het CDA dit zegt is een belangrijke opening, maar we willen zien dat er wat mee gebeurd. Het moet geen wassen neus zijn”, vertelt woordvoerder Theo Hettema van de Protestantse Kerk Den Haag.
De ChristenUnie en D66 willen dat, nu er meer aanleiding is om het pardon te bespreken, er geen kinderen meer uitgezet zouden moeten worden.
“Overheidspardon”
Deze stop op het uitzetten noemt Hettema een ‘overheidspardon’. “Het is aan de overheid om voor de fouten op te draaien omdat de IND er te lang over doet.” Schrijnend genoeg werd maandag nog een Armeens gezin uitgezet. “Het zou getuigen van wijs bestuur als de overheid een andere opstelling kiest en ‘pardon’ zegt.”
De kerkdienst in buurt- en kerkhuis Bethel gaat onverstoord door met gastpredikers van over de hele wereld. Maandag leidden Amerikaanse predikers Joel Miller en Austin McCabe Junke de speciale dienst. “Met al deze steun gaan wij gewoon door.”
De achterban van regeringspartij CDA is namelijk verdeeld over een mogelijke verruiming van het kinderpardon. Bijna de helft (49 procent) is tegen, terwijl net iets minder CDA-stemmers (45 procent) juist voorstander zijn van een soepeler kinderpardon. Dat blijkt uit een peiling van EenVandaag (NPO 1) onder 21.000 mensen, van wie 2000 zeggen op het CDA te stemmen. Video eenvandaag.avro tros
Mensenrechtenorganisaties en asieladvocaten pleitten vanmorgen al voor een onmiddellijk verbod van het uitzetten van asielkinderen. Tot er nieuwe spelregels zijn afgesproken, moet geen kind worden uitgezet, zegt Martine Goeman van Defence for Children.
Telegraaf 19.01.2019
Ze krijgt bijval van asieladvocaten. ,,Kinderen die nu in afwachting zijn van uitzetting, moeten een eerlijke kans krijgen’’, aldus Patricia Scholtes, voorzitter van de Adviescommissie Vreemdelingenrecht.
Voor de Armeense kinderen Shushan (8), Vrej (5) en Jemma (3) dringt de tijd. Zij hebben vanmorgen te horen gekregen dat ze uitgezet worden. Hun vlucht stond gepland voor 13.10 uur. Onduidelijk is of ze vanmiddag daadwerkelijk worden uitgezet of dat ze, in ieder geval voor nu, mogen blijven.
Telegraaf 31.01.2019
Het Armeense gezin Grigoryan is maandagmiddag uiteindelijk uitgezet, heeft de advocaat van de familie laten weten. Het vliegtuig vertrok volgens Mary Grigorjan op maandag 21.01.2019 rond 14.00uur, bijna een uur later dan gepland. Volgens de advocaat zijn er tien mensen meegegaan om het Armeense gezin te begeleiden.
Het gezin met drie kinderen heeft de gedwongen terugkeer naar Armenië tot op het laatste moment geprobeerd te voorkomen. “Het heeft niet gebaat”, zei de raadsvrouw. De familie is al negen jaar in Nederland en heeft altijd in asielzoekerscentra gezeten. De kinderen zijn hier geboren.
Tamrazyan
De estafettedienst in de Bethelkerk ANP
Om uitzetting te voorkomen begon de Haagse Bethelkerk een permanente kerkdienst voor dit gezin.
Het Armeense gezin Tamrazyan dat met uitzetting werd bedreigd, heeft inmiddels de verblijfsstatus gekregen. Dat hebben een lid van het gezin en de Protestante Kerk Den Haag bekendgemaakt. Alle gezinsleden mogen in Nederland blijven, zo kregen ze dit op 26.03.2019 te horen.
AD 27.03.2019
De vader, moeder en drie in Nederland ‘gewortelde’ kinderen wonen al tien jaar in Nederland. Vorig jaar kregen ze te horen dat ze zouden worden uitgezet. Om dat te voorkomen begon de Haagse Bethelkerk drie maanden durende kerkdienst, waar het gezin zelf aan meedeed. Zolang de dienst duurde, konden ze niet worden uitgezet.
Ook het Armeense gezin Tamrazyan zou Nederland alsnog moeten verlaten. Het gezin zat sinds eind oktober 2018in de Bethelkerk in Den Haag waar ze kerkasiel hebben gekregen. Eerder zaten ze ondergedoken in een kerk in Katwijk. Het gezin moet Nederland verlaten omdat Armenië volgens de overheid een veilig land is.
AD 22.01.2019
Protestantse Kerk teleurgesteld
Theo Hettema – voorzitter van de Protestantse Kerk Den Haag – reageert teleurgesteld op het besluit. ‘Juist vlak voor Kerst – het feest van Gods menslievendheid en vrede – voelen we ons gesterkt om onze verantwoordelijkheid voor de familie Tamrazyan niet te laten varen.’ Het kerkasiel in de Bethelkerk blijft daarom doorgaan.
AD 30.01.2019
Hayarpi is uitgeprocedeerd en moet na negen jaar in Nederland met haar ouders, zusje (14) en broertje (19) terug naar Armenië. ‘Het maakt je als het ware gek. Het is heel moeilijk om daar elke dag mee te leven. Maar tegelijkertijd merk je dat er zoveel steun is en dat er zoveel mensen om je heen staan. Dat nu zelfs deze kerkdienst georganiseerd wordt… dat maakt het goed. Dan sta je sterker.’
Wij hoopten op een oplossing, maar die is niet gekomen.’ Dat zegt Hayarpi Tamrazyan, die met haar ouders en jongere broers tijdelijk in een kerk in Katwijk woonde. De 21-jarige vrouw is blij dat het gezin de afgelopen twee weken tot rust kon komen in het gebouw van de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) van Katwijk. Maar de familie is ‘erg teleurgesteld’, want tot een oplossing is het niet gekomen.
‘Ze stellen mij voor de keuze: kies voor je familie of je studie. Ze raden mij namelijk aan om te kijken of ik een studiebeurs kan krijgen, maar daar kom ik eigenlijk niet voor in aanmerking.’ Een beurs aanvragen is eigenlijk kansloos. Hayarpi studeert aan de Universiteit van Tilburg.
Vooralsnog verbleef de familie in de Katwijkse kerk en uiteindelijk naar de Bethelkerk in Den Haag, maar voor hoe lang is nog steeds onduidelijk. ‘Het blijft voor ons onzeker wat er gaat gebeuren. Voordat we in de kerk terecht konden, wachtten we in het asielzoekerscentrum in Katwijk op onze uitzetting.’ Het verblijf in de kerk zelf heeft ook zijn beperkingen: ‘we komen nooit buiten, want we zijn altijd bang dat we dan worden opgepakt’.
De kwestie met Hayarpi Tamrazyan:
De Armeense Hayarpi Tamrazyan, die met haar ouders, broer en zus al maanden in het Haagse kerk- en buurthuis Bethel zit om uitzetting te voorkomen, is ‘heel verdrietig’ over de uitzetting maandag van de Armeense familie Grigoryan. Toch zegt Hayarpi nog goede hoop te hebben dat de Nederlandse regering uiteindelijk soepeler zal omgaan met de asielzaken van zogenoemde gewortelde kinderen.
Toen het CDA zich dit weekend voor een oplossing voor gewortelde kinderen uitsprak, ontstond daarmee een meerderheid in de Tweede Kamer. De Tamrazyans waren ‘heel blij’, zegt Hayarpi. ‘Ik had echt gehoopt dat de uitzetting niet door zou gaan’, zegt ze over de familie Grigoryan.
‘Ik hoop dat het eindelijk tot versoepeling komt. Het kinderpardon wordt in de praktijk bijna niet toegepast. We zitten al drie maanden in de kerk. Ik hoop dat dit geen valse hoop is.’
Uitzetstop
De ChristenUnie pleitte maandagochtend in Trouw voor een uitzetstop, maar die komt er voorlopig niet. De VVD houdt vooralsnog vast aan de huidige regels.
‘Ik ben nu vooral heel verdrietig, want er zitten drie kinderen die in Nederland zijn geboren in het vliegtuig’, zegt Hayarpi in gesprek met het ANP. ‘Dan breekt mijn hart.’ Met de draai van het CDA is aan veel gewortelde kinderen hoop geboden, denkt ze.
Hoopvol
Hayarpi zegt de hoop toch niet te laten varen. De familie put veel steun uit de aandacht die er de afgelopen maanden was voor hun zaak, ook in internationale media. ‘Ik heb geen idee of het gaat helpen, maar daar gaat het me niet om. We ervaren het als steuntje in de rug, dat er zoveel mensen achter je staan. Meedenken. Meebidden.’
Hayarpi en haar ouders, zusje en broertje schuilen sinds eind oktober in de Haagse Bethelkerk. Daar wordt een doorlopende kerkdienst gehouden, omdat de overheid van oudsher geen kerkdienst onderbreekt om mensen mee te nemen die daaraan deelnemen. Het valt overigens niet mee om de marathondienst vol te houden, waarschuwt de kerk. Zo krijgt het sinds maandagmiddag hulp van Amerikaanse predikanten. De Bethelkerk roept daarom mensen op een nachtelijke dienst te ‘adopteren’.
ChristenUnie en D66 dringen aan op een denkpauze, omdat coalitiegenoot CDA zich aan hun zijde heeft geschaard en nu ook een soepeler kinderpardon bepleit. Daardoor hebben zij nu een meerderheid van de Tweede Kamer achter zich.
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff wijst erop dat er altijd kinderen zullen moeten terugkeren naar hun moederland, ook als het kinderpardon zou worden verruimd. ,,Dus dat moet je niet stopzetten, want dat verlengt alleen maar de onzekerheid.”
Telegraaf 19.01.2019
Verruiming
Op het gebruikelijke coalitieoverleg maandagochtend 21.01.2019 stond veel spanning, door de draai van het CDA en het aandringen van ChristenUnie en D66. Maar de VVD maakte al voor aanvang duidelijk dat zij de coalitiegenoten aan de afspraken uit de kabinetsformatie houdt. In het regeerakkoord is vastgelegd dat er niets aan het kinderpardon verandert.
Het kinderpardon in het kort;
Na langlopende asielzaken als die van Lili en Howick is er opnieuw veel kritiek op het asielsysteem en het kinderpardon
Uit cijfers van de IND blijkt dat het grootste gedeelte van de aanvragen voor een kinderpardon wordt afgewezen
In 2016 kreeg slechts één kind een kinderpardon, terwijl er 120 aanvragen waren
Een van de grootste kritiekpunten is dat het gezin in kwestie vrijwillig moet meewerken aan het vertrek, wat ontmoedigend werkt
Het CDA en D66 doen daarom een aantal voorstellen, waaronder de aanpassing van het zogeheten meewerkcriterium. Dat houdt in dat alleen gezinnen die hebben meegewerkt aan hun uitzetting in aanmerking komen voor het kinderpardon. Deze regel wordt in de ogen van de partijen te strikt toegepast. Het is volgens het CDA en D66 mogelijk om er binnen de kaders van het regeerakkoord coulanter mee om te gaan.
CDA en D66 willen niet wachten op onderzoek
Er wordt door Harbers wel al onderzoek gedaan naar de asielprocedure. “Langdurig verblijf in Nederland zonder duurzaam verblijfsrecht is in alle opzichten voor iedereen onwenselijk, ook voor kinderen. Daarom heb ik de onafhankelijke commissie onder leiding van Richard van Zwol ingesteld. De uitkomsten van dat onderzoek worden voor de zomer verwacht en die wacht ik af”, zegt Harbers.
Versoepeling Kinderpardon
Regeringspartijen CDA en D66 willen een versoepeling van de regels rond het kinderpardon. Daardoor moeten meer asielkinderen en hun ouders in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning. “We hebben geconstateerd dat de situatie nu niet houdbaar is”, zegt CDA-Kamerlid Van Toorenburg
De partijen hebben een plan gemaakt dat ze gaan voorleggen aan staatssecretaris Harbers (VVD). Ze willen dat hij na onderzoek opnieuw kijkt naar de ongeveer 700 kinderen die ondanks afwijzing voor het kinderpardon nog steeds in Nederland zijn, zoals Lili en Howick destijds. Een groot deel van die kinderen woont al jaren in Nederland, of is hier zelfs geboren.
In het AD zegt Van Toorenburg dat Harbers desnoods zijn speciale bevoegdheid moet gebruiken om hen alsnog asiel te verlenen.
Het kabinet was eerst nog nadrukkelijk niet van plan om het kinderpardon te verruimen. Premier Rutte zegt dat hij respectvol kennisneemt van acties als die van programmamaker Tim Hofman. “Maar er zijn geen voornemens om het beleid aan te passen, dat niet.”
AD 22.01.2019
‘Geen valse hoop geven’
Rutte wilde deze kinderen geen “valse hoop” geven en voorkomen dat er een “aanzuigende werking” komt op andere ouders, die wat hem betreft geen echte vluchtelingen zijn en toch naar Nederland komen.
Rutte reageerde op verschillende acties voor kinderen die in Nederland zijn opgegroeid, maar mogelijk worden uitgezet. Hofman maakte een programma over een aantal van die kinderen en stelde een petitie op voor een ruimer kinderpardon. Daarnaast wordt er bijvoorbeeld in de Haagse Bethel-kerk een non-stopkerkdienst gehouden voor een Armeens gezin.
De acties volgen op de uitzondering die is gemaakt voor de Armeense kinderen Lili en Howick, die uiteindelijk wel een verblijfsvergunning hebben gekregen. Rutte wees erop dat er in hun geval gebruik is gemaakt van de discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris voor Asielzaken. “En dan gaat het altijd om een unieke afweging in unieke gevallen.”
Hersenschade
CDA en D66 komen echter tot de conclusie door onder meer de kritiek van het Europese Hof van Justitie en een rapport van 38 hoogleraren, waarin staat dat asielkinderen hersenschade kunnen oplopen als gevolg van de stress door een dreigende uitzetting.
Van Toorenburg wijst ook op de cijfers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) waaruit blijkt dat het overgrote deel van de afgewezen gezinnen niet vertrekt uit Nederland. “Ook zie je dat de IND het niet aan kan, het zijn nog steeds heel lange procedures, daar moet echt versnelling in komen”, zegt de CDA’er.
Mark Harbers (VVD), staatssecretaris voor asielzaken ANP
Petitie
Naar aanleiding van de zaak-Lili en Howick startte presentator Tim Hofman onlangs een petitie voor verruiming van het kinderpardon. Die petitie is tot nu toe ruim 253.000 keer ondertekend.
Naar aanleiding van de petitie zei premier Rutte in november 2018 notabene nog dat het kabinet niet van plan was om het kinderpardon te verruimen. Hij noemde het Nederlandse asielbeleid toen streng en rechtvaardig.
Lili en Howick zijn al sinds 2008 in Nederland. Hun moeder kreeg verschillende afwijzingen op haar asielverzoek, maar startte steeds nieuwe procedures. Ondertussen raakten haar kinderen steeds meer geworteld in Nederland.
Mark Harbers (VVD), staatssecretaris voor asielzaken besloot op het allerlaatste moment dat de broer en zus niet hoefden te worden uitgezet naar Armenië. Ze kregen hun verblijfsvergunning nadat ze waren weggelopen uit hun opvanggezin. “Het welzijn en de veiligheid van de kinderen was niet meer voldoende gewaarborgd”, schrijft Harbers in een brief aan de Kamer.
Nieuwe hoop Asielbeleid !!!
Was het dus eerst de beurt aan de VVD, nu zoeken CDA en D66 de randen van de coalitieafspraken op. Want amper bekomen van de wrevel over VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff en zijn uitspraken over het klimaat, gooien nu coalitiepartners CDA en D66 een steen in de vijver. En vanwege de uitspraken van kereltje Dijkhoff over het Klimaat, is de VVD nog verder in de problemen geraakt. !!
Zo werd het ook in het regeerakkoord vastgelegd. Naar de letter van die afspraak verandert er niets, maar naar de geest ervan wel degelijk. De facto zouden meer kinderen in aanmerking kunnen gaan komen voor asiel.
Presentator Tim Hofman, die een burgerinitiatief voor een beter kinderpardon was begonnen, is verheugd met het standpunt van het CDA. Eerder – toen hij met 250.000 handtekeningen naar de Tweede Kamer ging – gaf hij al aan dat die partij de sleutel tot een verbeterd kinderpardon in handen had. Op Twitter reageert hij vandaag: ,,CDA is wakker. Goddomme, wat een goed nieuws. Ongelooflijk.”
Kortom, regeringspartijen CDA en D66 willen het kinderpardon verruimen. Daarmee lijkt er een Kamermeerderheid te zijn, maar of er de komende tijd daadwerkelijk iets verandert, is vooralsnog onduidelijk. Tot die tijd leidt alleen al de suggestie van een versoepeling van het kinderpardon tot nieuwe hoop bij een groep van honderden afgewezen asielkinderen en hun ouders.
“Deze groep grijpt iedere strohalm aan, of dat nu nieuwe verkiezingen, een verkiezingscampagne of een petitie is. Ook dit plan van CDA en D66 zal ongetwijfeld nieuwe hoop zijn voor ze”, zegt onderzoeker Jelmer Brouwer.
Brouwer deed voor VN-organisatie IOM onderzoek naar redenen waarom afgewezen gezinnen niet vertrekken uit Nederland. Daaruit bleek dat hoop op een verblijfsvergunning, naast de lange tijd die gezinnen met kinderen al in Nederland waren en de veiligheidssituatie in het land van herkomst, een belangrijke reden is om niet terug te keren.
De groep met veelal schrijnende gevallen bestaat uit 740 minderjarigen die al zeker vijf jaar in Nederland zijn en moeten vertrekken omdat ze zijn afgewezen voor het kinderpardon. Zij vertrekken amper, bleek onlangs uit cijfers die de NOS opvroeg bij het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Het lijkt er vooralsnog niet op dat een aanpassing van de huidige kinderpardonregeling er ook snel komt. CDA en D66 willen eerst het rapport van de commissie Van Zwol afwachten. Die doet onderzoek naar de redenen voor het langdurige verblijf van vreemdelingen en komt naar verwachting in juni met zijn conclusies. Ook staatssecretaris Harbers wil eerst de uitkomsten van het onderzoek afwachten.
AD 22.01.2019
Kinderpardon
Het zogenoemde kinderpardon was een regeling uit 2012, waardoor kinderen van asielzoekers die langer dan vijf jaar in Nederland woonden en eigenlijk het land uit moesten, toch konden blijven. Er kwam een jaar later een tijdelijke overgangsregeling, maar nog steeds kunnen kinderen ervoor in aanmerking komen. Wel moeten ze dan aan specifieke voorwaarden voldoen.
NOS 03.04.2019 De Iraakse jongen Nemr (9), die bekend werd van de petitie van Tim Hofman, krijgt een verblijfsvergunning. Dat zegt zijn advocaat tegen het persbureau ANP. Ze wil het bericht verder niet toelichten. Ook Nemrs ouders en broertje zouden in Nederland mogen blijven.
BNN-presentator Hofman vroeg in zijn documentaire Terug naar je eige land aandacht voor de toekomst van de jongen en hij riep op om de regeling voor het kinderpardon te verruimen. Er volgde een hevig debat in de politiek en de kwestie leidde tot verdeeldheid in de coalitie.
Verruiming
Er kwam een verruiming van het kinderpardon, maar vorige maand meldden bronnen dat Nemr niet aan de voorwaarden daarvoor voldeed.
De Immigratie- en Naturalisatiedienst beklemtoonde toen dat er nog geen beslissing over het gezin was genomen. Op 1 april zou de IND het gezin hebben laten weten dat ze toch een vergunning krijgen.
De advocaat van Nemr en zijn familie zegt tegen het ANP dat ze ontzettend dankbaar zijn voor alle steun die ze de afgelopen tijd hebben mogen ontvangen, en dat ze nu het liefst met rust worden gelaten.
NU 03.04.2019 De negenjarige Iraakse jongen Nemr krijgt alsnog een verblijfsvergunning na de verruiming van het kinderpardon eerder dit jaar, meldt onder anderen Tim Hofman woensdag. De jongen is bekend van zijn hoofdrol in de documentaire Terug Naar Je Eige Land.
Het gezin heeft eerder deze maand bericht gekregen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Ook zijn ouders en broertje mogen in Nederland blijven.
Nemr werd een van de gezichten van de strijd voor een ruimer kinderpardon en leverde ook handtekeningen in bij Kamerleden.
Eerder dit jaar kwamen de coalitiepartijen tot een akkoord over nieuwe afspraken voor het kinderpardon. De verwachting werd toen al uitgesproken dat 630 van de 700 asielkinderen met hun gezinsleden mochten blijven.
AD 03.04.2019 Het 9-jarige Iraakse jongetje Nemr, landelijk bekend door zijn strijd voor een ruimer kinderpardon, krijgt alsnog een verblijfsvergunning. Ook Nemrs ouders en broertje mogen blijven. Het gezin heeft op 1 april bericht gekregen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Nemr kreeg landelijke bekendheid door zijn optreden in de documentaire Terug Naar Je Eige Land van presentator Tim Hofman. Hij kwam daarin tegenover Haagse politici als Klaas Dijkhoff en Sybrand Buma te staan. Samen met Nemr overhandigde Hofman een bolderkar vol met petities voor een ruimer kinderpardon aan Kamerleden.
Eind januari sloten de coalitiepartijen hier na veel gesteggel een compromis over. De regeling werd afgeschaft, maar bepaalde kinderen krijgen nog een kans. Het gaat om kinderen die zijn afgewezen omdat ze niet of onvoldoende zouden hebben meegewerkt aan de eventuele uitzetting. De Immigratie- en Naturalisatiedienst liet in maart weten dat van 1070 asielkinderen wordt bekeken of ze mogen blijven, of weg moeten.
Familie wil rust
Volgens de woordvoerder van BNN is presentator Hofman ‘natuurlijk erg blij’ dat Nemr, samen met zijn ouders en broertje, mag blijven. Het gezin doet, bij monde van raadsvrouw Gonny Meijering, een dringend beroep op media om met rust gelaten te worden.
,,Het gezin is ontzettend dankbaar voor alle steun die ze de afgelopen tijd hebben mogen ontvangen”, aldus Meijering. ,,Omdat de laatste maanden erg hectisch zijn geweest, verzoekt de familie de media om met rust gelaten te worden.”
Eerder kreeg ook het gezin van de Armeense Hayarpi Tamrazyan bericht dat het mag blijven. De familie zat maandenlang in kerkasiel in buurt- en kerkhuis Bethel in Den Haag.
Nemr en Tim Hofman brengen ruim 250.000 handtekeningen in een bolderkar naar de Tweede Kamer. Ⓒ ANP
Telegraaf 03.04.2019 Het 9-jarige Iraakse jongetje Nemr, landelijk bekend door zijn strijd voor een ruimer kinderpardon, krijgt alsnog een verblijfsvergunning. Dat heeft zijn advocaat aan het ANP laten weten. Ook Nemrs ouders en broertje mogen blijven. Het gezin heeft op 1 april bericht gekregen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Nemr kreeg landelijke bekendheid door zijn optreden in de documentaire Terug Naar Je Eige Land van presentator Tim Hofman. Hij kwam daarin tegenover Haagse politici als Klaas Dijkhoff en Sybrand Buma te staan. Samen met Nemr overhandigde Hofman een bolderkar vol met petities voor een ruimer kinderpardon aan Kamerleden. Hofmans woordvoerder laat weten dat de presentator erg blij is met het nieuws.
Eind januari sloten de coalitiepartijen hier na veel gesteggel een compromis over. De regeling werd afgeschaft, maar bepaalde kinderen krijgen nog een kans. Het gaat om kinderen die zijn afgewezen omdat ze niet of onvoldoende zouden hebben meegewerkt aan de eventuele uitzetting. De Immigratie- en Naturalisatiedienst liet in maart weten dat van 1070 asielkinderen wordt bekeken of ze mogen blijven, of weg moeten.
Het gezin doet, bij monde van raadsvrouw Gonny Meijering, een dringend beroep op media om met rust gelaten te worden. „Het gezin is ontzettend dankbaar voor alle steun die ze de afgelopen tijd hebben mogen ontvangen”, aldus Meijering. „Omdat de laatste maanden erg hectisch zijn geweest, verzoekt de familie de media om met rust gelaten te worden.”
Eerder kreeg ook het gezin van de Armeense Hayarpi Tamrazyan bericht dat het mag blijven. Het gezin zat maandenlang in kerkasiel in buurt- en kerkhuis Bethel in Den Haag.
MSN 03.04.2019 Het 9-jarige Iraakse jongetje Nemr, landelijk bekend door zijn strijd voor een ruimer kinderpardon, krijgt alsnog een verblijfsvergunning. Dat heeft zijn advocaat exclusief aan het ANP laten weten. Ook Nemrs ouders en broertje mogen blijven. Het gezin heeft op 1 april bericht gekregen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Nemr kreeg landelijke bekendheid door zijn optreden in de documentaire Terug Naar Je Eige Land van presentator Tim Hofman. Hij kwam daarin tegenover Haagse politici als Klaas Dijkhoff en Sybrand Buma te staan. Samen met Nemr overhandigde Hofman een bolderkar vol met petities voor een ruimer kinderpardon aan Kamerleden.
Eind januari sloten de coalitiepartijen hier na veel gesteggel een compromis over. De regeling werd afgeschaft, maar bepaalde kinderen krijgen nog een kans. Het gaat om kinderen die zijn afgewezen omdat ze niet of onvoldoende zouden hebben meegewerkt aan de eventuele uitzetting. De Immigratie- en Naturalisatiedienst liet in maart weten dat van 1070 asielkinderen wordt bekeken of ze mogen blijven, of weg moeten.
Rust
Het gezin doet, bij monde van raadsvrouw Gonny Meijering, een dringend beroep op media om met rust gelaten te worden. ,,Het gezin is ontzettend dankbaar voor alle steun die ze de afgelopen tijd hebben mogen ontvangen”, aldus Meijering. ,,Omdat de laatste maanden erg hectisch zijn geweest, verzoekt de familie de media om met rust gelaten te worden.”
Eerder kreeg ook het gezin van de Armeense Hayarpi Tamrazyan bericht dat het mag blijven. Het gezin zat maandenlang in kerkasiel in buurt- en kerkhuis Bethel in Den Haag.
MSN 27.03.2019 Sinds de versoepeling van de regels rondom het kinderpardon hebben de eerste families te horen gekregen dat ze mogen blijven. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Armeense Hayarpi, die 97 dagen opgesloten zat in een kerk. Andere gezinnen zitten nog in spanning. “De onzekerheid kan nog maanden duren.”
Wat de 21-jarige Armeense Hayarpi Tamrazyan deed toen ze horen kreeg dat haar gezin een verblijfsvergunning had gekregen? “We zijn elkaar in de armen gevlogen. Zo ontzettend blij zijn we”, glundert de 21-jarige studente.
Langverwachte telefoontje
Hayarpi werd bekend doordat ze met haar familie 97 dagen lang in een Haagse kerk ondergedoken zat om te voorkomen dat ze het land uitgezet werd. Gisteren kwam dat langverwachte, verlossende telefoontje van de advocaat. “Eindelijk kan ik mijn leven weer oppakken. Een wonder is het.”
Ze is één van de 1070 kinderen die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) opnieuw beoordeelt sinds het kabinet in januari besloot om de regels soepeler te maken. De eerste goednieuwsberichten druppelen langzaam binnen, blijkt uit een rondgang van RTL Nieuws langs verschillende asieladvocaten.
Dossiers lezen
Het lijkt erop dat de IND eerst de families uitsluitsel geeft die al eerder een aanvraag voor een kinderpardon hebben gedaan. “Het lezen van een dossier kost al snel een dag”, vertelt een betrokkene.
“Daarna moet de IND-medewerker een eerste oordeel vellen. Dat concept-stuk moet weer worden bestudeerd en beoordeeld door andere IND-medewerkers. Uiteindelijk wordt een besluit genomen: blijven of niet? Voordat dat antwoord weer bij de advocaat van het gezin terechtkomt, ben je zo maanden verder.”
De Armeense Hayarpi heeft geluk, zij hoort bij de eerste lichting die goed nieuws heeft gekregen. Maar de 9-jarige Nemr, het andere bekende gezicht van de kinderpardondiscussie, zit nog altijd in onzekerheid, melden bronnen. Nemr werd bekend door programmamaker Tim Hofman.
Asieladvocaat Mary Grigorjan uit Den Bosch staat zo’n twaalf gezinnen bij. “Van één gezin heb ik te horen gekregen dat het mag blijven. Geweldig nieuws. De rest van mijn cliënten zit nog in spanning.”
Het Armeense gezin Mirzoyan, met 3 kinderen, zit nog altijd in onzekerheid. Ze wonen nu in een azc in Emmen. Oudste dochter Mariam zit op de middelbare school, het jongste zoontje is 2 jaar.
‘Maken elkaar gek’
De cliënten van asieladvocaat Grigorjan wonen veelal in asielzoekerscentra of noodopvangen. Sommigen wonen in een huis in een woonwijk. “Ik hoor vanuit mijn cliënten dat er hoogspanning is. Als de één goed nieuws krijgt, krijgt de ander hoop”, zegt Grigorjan.
Mensen raken in de stress als niets horen, zegt Grigorjan. “Ik word de hele dag platgebeld door mensen of ik al meer weet en waarom het zo lang duurt. En ze bellen onderling met elkaar of ze al iets gehoord hebben. Daarmee maken ze elkaar soms gek.”
“De meewerkcriteria zijn nu versoepeld”, zegt Wil Eikelboom, voorzitter van de |Vereniging van Asieladvocaten. “Maar dat betekent niet dat iedereen mag blijven die een aanvraag heeft gedaan op basis van het kinderpardon. Als je een strafblad hebt of lang van de radar bent geweest, is de kans klein dat je in het land mag blijven.”
Ook bij Eikelboom kwamen de eerste goednieuwsverhalen binnen. “Ik heb tot nu toe alleen nog maar positieve verhalen gehoord, dus nog geen verhalen van mensen die toch het land uit moeten. Ons advocatenbureau staat veel gezinnen bij die nog in onzekerheid zitten. Twee gezinnen van ons kantoor hebben een kinderpardon gekregen.”
Denken over de toekomst
Voor de 21-jarige Hayarpi is die onzekerheid voorbij. Ze gaat vanaf nu weer verder met haar leven en haar studie econometrie aan de Universiteit van Tilburg. Voor het eerst durft ze hardop te denken aan de toekomst. “Ik heb gemerkt dat ik in de politiek echt iets kan veranderen”, zegt ze.
Of ze de politiek ingaat? “Dat weet ik nog niet zeker. Ik kan niet zo ver vooruitdenken. Je ziet wel daar je daar onrecht kunt bestrijden. Dat je daar echt wat kunt veranderen.”
Den HaagFM 27.03.2019 Het Armeense gezin Tamrazyan, dat bijna honderd dagen in de Bethelkerk in het Valkenboskwartier verbleef, mag blijven. Dat schrijft dochter Hayarpi op Twitter. “We hebben alle moeilijkheden samen gedragen”, schrijft ze. “We hebben eindelijk een verblijfsvergunning gekregen. Dank jullie wel allemaal voor jullie steun, jullie gebeden en kaarsjes!”
De vijf Armeniërs waren uitgeprocedeerd en zaten 96 dagen in de kerk aan de Thomas Schwenkestraat. Door gebruik te maken van het zogeheten kerkasiel, het recht om vluchtelingen op te vangen zolang er een kerkdienst aan de gang is, kon de familie niet worden uitgezet.
Het gezin valt onder de nieuwe Kinderpardon-wet, kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland verblijven mogen niet meer worden uitgezet.
NU 26.03.2019 Het Armeense gezin Tamrazyan, dat in december nog te horen kreeg dat hun situatie in Nederland uitzichtloos was, heeft toch een verblijfsvergunning gekregen.
Dat meldt voorzitter Theo Hettema van de Protestante Kerk Den Haag. Het gezin zat maandenlang in kerkasiel in de Bethelkerk, nadat ze uitgeprocedeerd waren.
“De afgelopen tijd kregen diverse andere gezinnen al een vergunning, tot vreugde van de familie Tamrazyan”, zo valt te lezen op de site van de Protestantse Kerk. “Op dinsdag 26 maart kwam het verlossende woord voor henzelf zwart op wit: het hele gezin krijgt een verblijfsvergunning.”
In de kerk werd een maandenlange, doorlopende dienst gehouden, die moest voorkomen dat de uitgeprocedeerde familie uitgezet zou worden. De familie Tamrazyan is al negen jaar in Nederland.
Eind januari sloten de coalitiepartijen een akkoord over het kinderpardon. Door die regeling groeide de hoop van Hayarpi Tamrazyan, haar ouders, zusje en broertje dat ze toch in Nederland mochten blijven.
Lieve mensen, We hebben alle moeilijkheden samen gedragen. We hebben eindelijk een verblijfsvergunning gekregen. Dank jullie wel allemaal voor jullie steun, jullie gebeden, kaarsjes etc! #kinderpardon#kerkasielBethelhttps://t.co/fLEbffH61Q Zie hieronder voor een nieuw gedicht
Om uitzetting te voorkomen begon de Haagse Bethelkerk een permanente kerkdienst voor dit gezin.
NOS 26.03.2019 Het Armeense gezin Tamrazyan dat met uitzetting werd bedreigd, heeft een verblijfsvergunning gekregen. Dat hebben een lid van het gezin en de Protestante Kerk Den Haag bekendgemaakt. Alle gezinsleden mogen in Nederland blijven, zo kregen ze vandaag te horen.
Het ministerie van Justitie wil het bericht bevestigen noch ontkennen en zegt geen uitspraak te doen over individuele gevallen.
De vader, moeder en drie in Nederland ‘gewortelde’ kinderen wonen al tien jaar in Nederland. Vorig jaar kregen ze te horen dat ze zouden worden uitgezet. Om dat te voorkomen begon de Haagse Bethelkerk drie maanden durende kerkdienst, waar het gezin zelf aan meedeed. Zolang de dienst duurde, konden ze niet worden uitgezet.
Nadat de vier regeringspartijen eind januari een akkoord over het kinderpardon hadden gesloten, werd de marathonkerkdienst beëindigd.
In dat akkoord werd een regeling opgenomen voor ouders die nu in Nederland zijn en eigenlijk geen recht hebben op verblijf, maar in Nederland gewortelde kinderen hebben.
Telegraaf 26.03.2019 De Armeense Hayarpi Tamrazyan en haar familie hebben dinsdag een verblijfsvergunning gekregen. Dat meldt ze zelf op Twitter.
„We hebben alle moeilijkheden samen gedragen. We hebben eindelijk een verblijfsvergunning gekregen”, schrijft Hayarpi. „Dank jullie wel allemaal voor jullie steun, gebeden, kaarsjes, etc.” Ook de protestantse gemeente Den Haag laat weten dat de familie in Nederland mag blijven. De Immigratie- en Naturalisatiedienst IND kan het bericht niet bevestigen. „Wij doen geen uitspraken over individuele zaken”, aldus een woordvoerder.
Uitzetting voorkomen
De Armeense jonge vrouw is met haar ouders, broer en zus maanden opgevangen in kerken in Katwijk en Den Haag, waar de klok rond diensten werden gehouden. Ze hebben uitzetting op deze manier al die tijd voorkomen. Volgens een wet mag een religieuze dienst namelijk niet door de politie worden verstoord en dus ook niet door de Dienst Terugkeer en Vertrek om het gezin mee te nemen.
Begin dit jaar werden coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het eens over versoepeling van het asielbeleid voor kinderen die in Nederland zijn geworteld, maar die geen recht hadden op een permanente verblijfsvergunning. Daardoor veranderde de situatie voor Hayarpi en de rest van de familie Tamrazyan. ChristenUnie-Kamerlid Voordewind zegt in een reactie ’blij en dankbaar’ te zijn. ,,Voor de duidelijkheid en rust voor het gezin Tamrazyan en alle asielkinderen die nog volgen.’’
Versoepeling kinderpardon
1070 kinderen hopen alsnog aanspraak te maken op een verblijfsvergunning, nu de regels van het kinderpardon zijn versoepeld. Veel kinderen die langer dan vijf jaar moesten wachten op een besluit in de asielprocedure, werden de afgelopen jaren afgewezen voor zo’n pardon. Dat komt omdat hun ouders in de ogen van de immigratiedienst IND niet voldoende hadden meegewerkt aan hun uitzetting.
Die strenge regel is vervallen. Deze wordt vervangen door de eis dat een asielgezin niet langer dan drie aaneengesloten maanden ’uit beeld’ mag zijn geweest voor overheidsdiensten in de asielketen, zoals de IND, of het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers.
Veel andere kinderen en hun ouders moeten nog even geduld hebben voordat ze weten of ze definitief in Nederland mogen blijven. De IND rekent erop dat alle aanvragen voor het einde van dit jaar zijn behandeld.
AD 26.03.2019 Het gezin Tamrazyan heeft een verblijfsvergunning gekregen. De vijf Armeniërs, die maandenlang in kerkasiel in de Haagse Bethelkerk zaten, kregen vandaag het verlossende antwoord. Uiteraard tot vreugde van de ouders en hun kinderen van 15, 19 en 21 jaar.
,,We hebben alle moeilijkheden samen gedragen”, schrijft dochter Hayarpi op Twitter. ,,We hebben eindelijk een verblijfsvergunning gekregen. Dank jullie wel allemaal voor jullie steun, jullie gebeden en kaarsjes!”
Liefst 96 dagen dook het Armeense gezin, dat bestaat uit ouders en drie kinderen Hayarpi (21), Warduhi (19) en Seyran (15), onder in de kerk aan de Thomas Schwenckestraat in Den Haag. Non-stop was er een kerkdienst gaande om op die manier uitzetting te voorkomen. Het gezin woont al negen jaar in Nederland.
Eind januari werd die dienst beëindigd, nadat de coalitiepartijen tot een akkoord kwamen. Het Kinderpardon werd verruimd. De huidige regeling voor kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland en daarmee in ons land zijn ‘geworteld’ wordt versoepeld, waardoor honderden kinderen alsnog mogen blijven. Het gezin Tamrazyan valt onder die regeling. Volgens Derk Stegeman, coördinator van het kerkasiel, heeft de maandenlange actie in het kerkkapel een rol gespeeld bij de ommezwaai in de coalitie.
OmroepWest 26.03.2019 Goed nieuws voor Hayarpi Tamrazyan. De Armeense en haar familie hebben dinsdag hun verblijfsvergunning gekregen, meldt ze op Twitter.
‘We hebben alle moeilijkheden samen gedragen. We hebben eindelijk een verblijfsvergunning gekregen’, schrijft Hayarpi. ‘Dank jullie wel allemaal voor jullie steun, gebeden, kaarsjes, etc.’
De familie Tamrazyan zat maandenlang in kerkasiel in de Bethelkerk in Den Haag. De doorlopende kerkdienst moest voorkomen dat de uitgeprocedeerde familie, die bestaat uit ouders, twee dochters en een zoon, uitgezet zou worden. De familie Tamrazyan is al negen jaar in Nederland.
Eind januari bereikten de coalitiepartijen een akkoord over het kinderpardon. Dankzij die nieuwe regeling zou de Armeense waarschijnlijk in Nederland kunnen blijven. Dinsdag kwam voor de familie het verlossende woord en kregen alle leden hun vergunning.
AD 22.03.2019 De immigratiedienst gaat 1070 aanvragen beoordelen door de nieuwe asieldeal die de partijen van Rutte-3 in januari instelden.
Gezinnen met kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland zijn, hebben daardoor een grote kans om alsnog een verblijfsvergunning te krijgen.
De nieuwe pardonregeling volgde op twee weken van politieke spanning binnen de regering. Het CDA hield namelijk met de VVD verdere verruiming van de asielregels tegen in de formatie van Rutte-3. Maar het CDA, min of meer gedwongen ook door onvrede uit de eigen achterban, besloot een draai te maken. Daarop was ineens een meerderheid van de partijen voor ruimere toepassing van de regels.
Het IND zegt dat tussen de 1070 ingediende aanvragen ook nieuwe aanvragen zijn, waarvan nog niet duidelijk is of zij voldoen aan de criteria. Hoeveel tijd de IND gaat nemen voor de beoordelingen is niet duidelijk.
Tussen de aanvragen zit ongetwijfeld die van de 9-jarige Nemr, hij werd na de Armeense kinderen Lili en Howick het gezicht van kinderen die buiten de boot vielen door de regels. De Armeense broer en zus mochten blijven na tussenkomst van staatssecretaris Mark Harbers, maar dat bewees volgens critici juist hoe willekeurig de regels konden uitpakken.
NU 22.03.2019 Van 1.070 asielkinderen wordt bekeken of ze in Nederland kunnen blijven of dat ze alsnog weg moeten. Tussen de aanvragers zitten ook kinderen van wie nog niet duidelijk is of ze voldoen aan de gestelde criteria voor een (her)beoordeling vanwege het verdwijnen van het kinderpardon.
Volgens een schatting in januari ging het om zo’n zevenhonderd (her)beoordelingen. Ook was de verwachting dat vermoedelijk 630 kinderen met hun gezinsleden mogen blijven.
Eind dit jaar moet er voor iedereen duidelijkheid zijn, meldt de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) vrijdag. Meteen na een beslissing krijgt het betrokken kind te horen of er een permanente verblijfsvergunning komt.
De stap volgt op het zwaarbevochten compromis over het kinderpardon bij de coalitie. De regeling is afgeschaft, maar bepaalde kinderen krijgen nog een kans. Het gaat om kinderen die zijn afgewezen omdat ze niet of onvoldoende zouden hebben meegewerkt aan de eventuele uitzetting.
Naast de afschaffing van het kinderpardon is ook afgesproken dat de asielprocedure wordt verkort. Daarom wordt er extra geld uitgetrokken om de IND te versterken.
Voor het eind van het jaar moeten alle aanvragen zijn behandeld en moet iedereen een besluit hebben ontvangen.
NOS 22.03.2019 De immigratiedienst IND heeft bekendgemaakt dat er 1070 aanvragen van minderjarigen zijn die in aanmerking willen komen voor het kinderpardon. Dat zijn er meer dan verwacht. Er zitten ook nieuwe aanvragen bij van kinderen die een permanente verblijfsvergunning willen krijgen.
Van 700 kinderen was al bekend dat hun dossier opnieuw zou worden geëvalueerd. Daar kwamen nog kinderen bij die zijn afgewezen of zich niet hebben gemeld. Het gaat om kinderen die hier langer dan vijf jaar zijn en tevergeefs asiel hebben aangevraagd.
Doordat de criteria begin dit jaar zijn veranderd, komen meer kinderen in aanmerking voor het pardon. Dat is het gevolg van het akkoord dat de coalitiepartijen sloten over versoepeling van de regeling.
Voor eind dit jaar besluit
Voorheen moesten gezinnen meewerken aan hun vertrek, wat niet altijd gebeurde. Die kinderen hebben mogelijk geen beroep gedaan op de regeling. Nu geldt het criterium dat je beschikbaar moet zijn geweest voor vertrek; dat betekent niet per se dat je moet hebben meegewerkt aan je vertrek. Het kan zijn dat kinderen daardoor nu wel recht hebben op de regeling.
Op 25 februari 2019 verliep de deadline waarop kinderen zich konden aanmelden bij de IND.
De dienst gaat ervan uit dat iedereen voor het eind van het jaar krijgt te horen of hij of zij in Nederland mag blijven.
Telegraaf 04.03.2019 De 9-jarige Iraakse asielzoeker Nemr zou niet aan de voorwaarden van het kinderpardon voldoen, dat onlangs na een draai van coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie is verruimd.
Dat meldt de NOS ’op basis van bronnen’. Daardoor zou de jongen die voor tumult zorgde op televisie, alsnog niet in Nederland mogen blijven. Staatssecretaris Harbers (Asiel) wil niet reageren op het bericht, omdat het gaat om een individueel geval. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) laat via een woordvoerder weten iedere suggestie te betreuren die wordt gedaan. ,,Er is nog geen enkele beslissing genomen.’’
Nemr werd bekend door met presentator Tim Hofman verhaal te halen in de Tweede Kamer over het asielbeleid. Hij werd door Hofman in het programma ’Terug naar je Eige land’ ingezet om Tweede Kamerleden voor het blok te zetten. Zo kreeg VVD-fractieleider Dijkhoff kritiek omdat hij volgens critici bot reageerde op de smeekbede van Hofman en de Iraakse jongen.
De presentator meldt dat de familie van Nemr van niks weet. ,,Lelijk dat iemand bij de IND dit lekt, zeker als zaken zo complex en gevoelig zijn.’’
Het is niet bekend waarom Nemr buiten het pardon zou vallen. Een voorwaarde om gebruik te kunnen maken van de regeling is dat een asielkind zich niet langer dan drie maanden aaneengesloten heeft onttrokken aan toezicht van de overheid.
De eis dat asielzoekers moeten hebben meegewerkt aan hun vertrek is juist vervallen, waardoor naar verwachting 1300 kinderen en hun ouders opnieuw worden beoordeeld. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft tot het eind van het jaar nodig om dossiers opnieuw te beoordelen.
NOS 04.03.2019 De 9-jarige Iraakse asielzoeker Nemr voldoet niet aan de voorwaarden van het kinderpardon, dat onlangs is verruimd. Dat melden bronnen aan de NOS. Het blijft onduidelijk of Nemr in Nederland mag blijven.
Nemr, die ook een broertje heeft, werd bekend door de documentaire Terug Naar Je Eige Land van programmamaker Tim Hofman, die zijn verhaal juist aanhaalde om problemen met het kinderpardon aan de kaak te stellen.
Nemr is geboren in Nederland. Waarom hij niet voldoet aan de voorwaarden van het kinderpardon, kunnen de bronnen niet zeggen. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) schrijft op Twitter dat er nog geen beslissing is genomen.
Er kunnen in het algemeen een aantal redenen zijn waardoor een jonge asielzoeker buiten het pardon valt. Zo mag het kind of een gezinslid zich niet langer dan drie maanden hebben onttrokken aan het toezicht van betrokken instanties. Ook mag het kind of een gezinslid niet bekendstaan als crimineel of ordeverstoorder, of ervan worden verdacht oorlogsmisdadiger te zijn.
‘Geworteld’
Over het kinderpardon is veel te doen geweest. Er bestond weliswaar al een regeling om ‘gewortelde’ kinderen en hun gezin te laten blijven, maar in de praktijk kwam daar vrijwel niemand voor in aanmerking.
Dankzij media-aandacht voor gevallen als die van Nemr, de vier andere kinderen in Hofmans film en de Armeense kinderen Lili en Howick, die wel mochten blijven, kwam het kinderpardon vorig jaar flink onder de aandacht.
De documentaire van Hofman bracht VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff in verlegenheid. Hij reageerde met “Ja dus?”, toen Nemr tegen hem zei dat hij in Irak zijn leven niet zeker is. Een petitie van Hofman naar aanleiding van zijn film werd 250.000 keer ondertekend.
Bekijk hier hoe Nemr het boegbeeld werd van het kinderpardon:
Het kabinet was verdeeld over de kwestie. Er was een Kamermeerderheid voor een verruiming en coalitiepartijen D66, CDA en ChristenUnie wilden de oude regeling herzien, maar de VVD hield vast aan het coalitieakkoord.
Eenmalig verruimd
Eind januari werd het pardon voor naar schatting 1300 kinderen en hun gezinsleden eenmalig verruimd. Hun asielaanvragen worden opnieuw beoordeeld.
“Een pardon is heel goed nieuws”, zei Hofman destijds over de verruiming. “Maar ik geloof het eigenlijk pas als Nemr met een verblijfsvergunning in zijn handen staat.”
Als onderdeel van die verruiming is ook de algemene regeling gewijzigd. Zo ligt de discretionaire bevoegdheid, die het mogelijk maakt een uitzondering te maken op de regels, voortaan bij het hoofd van de IND. Voorheen lag die bij staatssecretaris Harbers, die deze bevoegdheid inzette voor Lili en Howick.
Ook krijgt de IND extra geld voor snellere asielprocedures en gaat de vrijwillige overname van vluchtelingen uit oorlogsgebieden terug van 750 naar 500.
AD 04.03.2019 Waar hij ruim een maand geleden nog blij was met de verruiming van het kinderpardon is het lachen de 9-jarige Nemr vandaag waarschijnlijk vergaan. Nemr voldoet niet aan de voorwaarden van het kinderpardon. Het is onduidelijk of hij in Nederland mag blijven. Dat melden bronnen aan de NOS.
Waarom Nemr niet aan de voorwaarden voldoet is niet duidelijk. Volgens programmamaker Tim Hofman weet de familie van het jongetje van niks. ,,Lelijk dat iemand bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) lekt, zeker als zaken zo complex en gevoelig zijn”, laat hij weten via Twitter. ,,Nemr heeft een broertje, zaak gaat net zo goed via hem.”
Nemr werd een van de gezichten van de lobby voor een ruimer kinderpardon. Hij ging samen met programmamaker Tim Hofman van #Boos naar de Tweede Kamer om daar politici te interviewen over het onderwerp. Uiteindelijk haalde Hofman meer dan 250.000 handtekeningen op voor aanpassing van het pardon.
Eind januari was Nemr nog in een video te zien waarin hij reageert op de verruiming van het kinderpardon. ,,Hoera! Het is eindelijk gebeurd. Het kinderpardon’’, juichte hij. ,,Ik bedank iedereen. Heel Nederland.’’
Geworteld in Nederland
De huidige regeling voor kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland en daarmee hier ‘geworteld’ zijn wordt met het kinderpardon versoepeld, waardoor honderden kinderen alsnog mogen blijven. Aangezien Nemr in Nederland is geboren werd gedacht dat hij nu ook onder het kinderpardon zou vallen. Voor nieuwe gevallen verdwijnt de regeling volledig.
RO 15.02.2019 De geldigheidsduur van een tijdelijke asielvergunning wordt ingekort. Straks wordt een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd in eerste instantie voor drie jaar verleend en niet langer voor vijf jaar. Ook kan na afloop van deze periode nog geen aanvraag voor een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd of een EU-verblijfsvergunning voor langdurig ingezetenen worden ingediend. Daarvoor zal de vreemdeling eerst een aanvraag om verlenging van de geldigheidsduur van de verblijfsvergunning voor bepaalde tijd moeten indienen.
Dit staat in een wetsvoorstel van staatssecretaris Harbers van Justitie en Veiligheid waarmee de ministerraad heeft ingestemd. De maatregel vloeit voort uit het regeerakkoord. Nederland gaat zo meer in de pas lopen met andere landen in Europa. Bij een meerderheid van de lidstaten wordt al op grond van subsidiaire bescherming een asielvergunning voor bepaalde tijd verleend met een kortere geldigheidsduur dan de huidige vijf jaar in Nederland.
De ministerraad heeft ermee ingestemd het wetsvoorstel voor advies aan de Raad van State te zenden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van de Raad van State worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.
Het kabinet wil niet verder gaan dan Europese regels voorschrijven.
NOS 15.02.2019 Het kabinet wil dat tijdelijke asielvergunningen voortaan nog maar voor drie jaar worden verleend in plaats van voor vijf jaar. Een wetsvoorstel waarin dat wordt geregeld, gaat nu naar de Raad van State.
Staatssecretaris Harbers benadrukt dat ook volgens Europese regels vergunningen maar een loopduur van drie jaar hoeven te hebben en het kabinet wil niet verder gaan dan Europa voorschrijft. De verkorting was al afgesproken in het regeerakkoord.
De verblijfsduur kan wel met twee jaar worden verlengd en daarna kan iemand een vergunning voor onbepaalde tijd aanvragen.
Volgens Harbers is de inkorting van de eerste vergunning een van de manieren om asielzoekers duidelijk maken dat bescherming in Nederland in principe iets tijdelijks is.
‘Funest voor integratie’
VluchtelingenWerk Nederland ziet alleen maar nadelen en noemt verkorting van de termijn funest voor de integratie van vluchtelingen. “Die komen daardoor nog moeilijker aan werk en het leidt tot nog langere wachttijden bij de IND en tot hogere kosten”, zegt adjunct-directeur Jasper Kuipers.
Hij wijst erop dat in het regeerakkoord het belang van snelle integratie van vluchtelingen wordt onderstreept. “Er zijn al belangrijke stappen gezet en het is daarom echt onbegrijpelijk dat er nu een wetsvoorstel wordt ingediend met zo’n negatief effect.”
Volgens VluchtelingenWerk is er al de mogelijkheid om een verblijfsvergunning binnen vijf jaar in te trekken, maar gebeurt dat in de praktijk vrijwel niet. “Een toetsing na drie jaar is dan ook een tamelijk nutteloze exercitie.”
Telegraaf 15.02.2019 Een asielvergunning wordt voortaan in eerste instantie voor drie jaar verleend. Nu krijgen toegelaten asielzoekers direct een vijfjarig verblijf. Over dat voorstel wordt volgens ingewijden zeer binnenkort besloten in de ministerraad.
De huidige verblijfsvergunning voor vijf jaar zorgt ervoor dat asielzoekers die periode in ieder geval kunnen blijven, ook al blijkt voor het verstrijken daarvan dat ze geen recht hebben op verlenging. Door die termijn terug te brengen naar drie jaar is het mogelijk om mensen die geen kans maken op een permanent verblijf eerder terug naar hun land van herkomst te sturen.
De nieuwe regels schrijven voor dat criteria na drie jaar worden getoetst. Een asielzoeker kan vervolgens twee jaar verlenging krijgen als hij of zij aan de eisen voldoet. Pas daarna besluit de IND over een vergunning voor onbepaalde tijd.
Het voorstel is bedoeld om Nederlands asielbeleid hetzelfde te krijgen als in de rest van de Europese Unie. Op dit punt verschillen regels met omliggende landen. Vooral door VVD en CDA werd al langer aangedrongen op eerder toetsen.
NOS 11.02.2019 Asielgezinnen krijgen twee weken de tijd om alsnog in aanmerking te komen voor het kinderpardon. Ze kunnen een verzoek indienen als ze voldoen aan de criteria die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) vandaag bekendmaakte.
Voor een deel van de asielgezinnen wordt het verzoek automatisch gedaan, maar voor zeker tientallen en mogelijk honderden gezinnen komt het aan op de komende twee weken: zij moeten het verzoek voor een kinderpardon zelf indienen.
Een van de gezinnen die nu een aanvraag gaat doen is de familie Mekhaeel. Ze zijn sinds 2013 in Nederland en wonen in het asielzoekerscentrum in het Friese Burgum. “Het kinderpardon geeft ons nieuwe hoop voor de toekomst”, zegt vader Maged tegen de NOS. Zijn 7-jarige dochter Joya is blij: “Ik kan heel goed Nederlands praten en ik hou heel veel van Nederland”, zegt ze.
De familie Mekhaeel maakt deel uit van een groep asielgezinnen die nooit eerder aanspraak maakte op het kinderpardon. Dit kon ermee te maken hebben dat deze families niet voldeden aan de voorwaarden, of dat ze dachten hieraan niet te voldoen. Ze volgden meestal het advies van hun advocaten die meenden dat ze geen schijn van kans zouden hebben in verband met het zogenoemde meewerkcriterium, dat betekende dat je moest meewerken aan je eigen vertrek.
‘Onze kinderen kunnen nu leven zoals andere kinderen op school’
Hoe groot de groep gezinnen is die wel al langer dan vijf jaar in Nederland is (een van de vereisten voor het kinderpardon), maar nog nooit een aanvraag heeft gedaan, is niet duidelijk. Wel probeerden onlangs dertig families alsnog een verzoek in te dienen voor het kinderpardon, zij behoren vermoedelijk tot deze groep.
Wil Eikelboom, voorzitter van de Vereniging Asieladvocaten en advocaat van verschillende asielgezinnen, kan moeilijk inschatten hoeveel aanvragen er zullen volgen. Hij schat dat het gaat om tientallen en mogelijk honderden gezinnen.
Iedereen die denkt aanspraak te kunnen maken op het kinderpardon kan tot en met 25 februari een aanvraag doen. Er moeten dan 14 pagina’s worden ingevuld en er moet 164 euro per persoon worden betaald. De aanvragers moeten ook naar een IND-kantoor.
Door dat verplichte bezoek verwacht Eikelboom dat het aantal mensen dat nodeloos aanspraak maakt klein zal zijn. “Mensen die absoluut geen kans maken, wagen zich liever niet in de buurt van een IND-kantoor omdat ze bang zijn dat ze dan worden uitgezet”, aldus Eikelboom.
Beschikbaarheidscriterium
In de nieuwe criteria die aan het krijgen van het kinderpardon worden gesteld, is het meewerkcriterium verdwenen. Wel is een andere opvallende voorwaarde toegevoegd: het ‘beschikbaarheidscriterium’. “Het wordt nu zo dat je beschikbaar moet zijn geweest voor vertrek”, zegt IND-hoofddirecteur Aly van Berckel.
Het criterium houdt in dat het gezin of de alleenstaande minderjarige in Nederland in een opvanglocatie van het COA verbleef, bijvoorbeeld een gezinslocatie. Noodopvang door gemeentes, zoals bed, bad en broodlocaties, vallen hier niet onder.
Mede daardoor verwacht Eikelboom gesteggel. Hij vindt het beleid nog niet duidelijk. “Er was een meewerkcriterium, nu is er een beschikbaarheidscriterium. Dat betekent dat het Rijk moet hebben geweten waar je woonde. Er zullen gevallen zijn waar de Rijksoverheid dat misschien niet weet, maar wel de gemeente of een school.”
Akkoord over kinderpardon
De vandaag bekendgemaakte criteria om alsnog in aanmerking te komen voor het kinderpardon, volgen nadat een kleine twee weken geleden een politiek akkoord werd bereikt over de versoepeling van het kinderpardon. Er komen dus herbeoordelingen voor oude gevallen.
De pardonregeling zelf is afgeschaft. Een ander punt uit het akkoord is dat de discretionaire bevoegdheid – de mogelijkheid om een uitzondering te maken en van de regels af te wijken – niet langer bij de staatssecretaris ligt, maar bij de hoogste ambtenaar van de IND.
De grootste groep die door de versoepeling van het kinderpardon grote kans maakt alsnog te mogen blijven in Nederland, is wel in beeld van de Rijksoverheid. Hun aanvraag is eerder afgewezen. Deze groep bestaat uit zo’n 700 kinderen, inclusief ouders gaat het om 1300 personen.
Zij worden automatisch opnieuw beoordeeld en hoeven de komende weken geen verzoek in te dienen. De verwachting is dat zo’n 90 procent van hen mag blijven.
De groep is dus eerder afgewezen voor de eerdere kinderpardonregeling, maar alhoewel afwijzing eigenlijk betekende dat het gezin Nederland moest verlaten, gebeurde dit amper. In de afgelopen zes jaar is 94 procent van de afgewezen asielgezinnen in Nederland gebleven. Hoop op alsnog een verblijfsvergunning is een van de redenen die gezinnen in Nederland hield.
De IND zegt voor de beoordeling van alle (herbeoordelings)verzoeken voor het kinderpardon de rest van het jaar nodig te hebben.
NU 11.02.2019 De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) denkt voor het einde van het jaar de herbeoordeling van de kinderpardonaanvragen af te hebben, meldt de dienst maandag.
Vorige maand werd een compromis over het kinderpardon bereikt.
Toen is door de coalitie overeengekomen dat de procedures van kinderen die zijn afgewezen op grond van het omstreden meewerkcriterium opnieuw moeten worden beoordeeld. Het gaat naar schatting om zevenhonderd kinderen.
De verwachting is dat de meeste kinderen alsnog mogen blijven. De IND laat maandag weten dat het exacte aantal aanvragen dat herbeoordeeld moet worden nog niet bekend is.
“Zodra een beslissing is genomen, krijgt een kind te horen of hij of zij een permanente verblijfsvergunning krijgt”, aldus de IND.
Elsevier 11.02.2019 Kinderen die zijn afgewezen voor asiel in Nederland en in aanmerking willen komen voor het kinderpardon, krijgen twee weken de tijd om zich te melden. Ook nieuwe gezinnen mogen zich aanmelden voor het kinderpardon. Dat staat in de Staatscourant.
Kinderen van wie de asielaanvraag slechts op grond van het zogenoemde meewerkcriterium is afgewezen en die op 29 januari 2019 op een plek in Nederland verbleven die bekend was bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), hoeven niets te doen. Hun aanvraag wordt automatisch opnieuw bekeken. Het gaat om een groep van ongeveer zevenhonderd kinderen en bij elkaar vijfhonderd gezinsleden. De verwachting is dat de meesten van hen alsnog mogen blijven.
De komende tijd mogen ook gezinnen die nog niet eerder een aanvraag voor het kinderpardon deden, dat alsnog doen. Zij moeten daarvoor wel leges betalen, van iets meer dan 1.000 euro per aanvraag.
Kinderen die Nederland al zijn uitgezet, komen niet alsnog in aanmerking voor het kinderpardon.
Duidelijkheid eind 2019
De Immigratie- en Naturalisatiedienst streeft ernaar om alle kinderen die voor een herbeoordeling in aanmerking komen, voor het eind van dit jaar duidelijkheid te geven over hun lot. Zodra een beslissing is genomen, krijgt een kind te horen of hij of zij een permanente verblijfsvergunning krijgt.
Het kabinet belandde eind januari plotseling in een crisis nadat coalitiepartners CDA, D66 en ChristenUnie hadden besloten om zich niet langer te houden aan de afspraken in het Regeerakkoord en gingen pleiten voor een versoepeling van het kinderpardon. Linkse partijen wilden dat al langer en dus was een Kamermeerderheid voor de plannen. Vooral het eerder genoemde meewerkcriterium werd volgens de partijen te streng gehanteerd. Zo kon een gemiste koffieafspraak er al toe leiden dat iemand buiten het kinderpardon viel.
Nieuwe regels op een rij:
Het kind;
verbleef op 29 januari 2019 in Nederland
was op het moment van indienen van de oorspronkelijke aanvraag jonger dan 19 jaar
heeft ten minste vijf jaar voor het bereiken van het 18de levensjaar een asielaanvraag ingediend
heeft zich niet aan rijkstoezicht onttrokken
trekt al zijn/haar lopende procedures in bij verblijfsverlening
heeft de openbare orde nooit verstoord
heeft altijd meegewerkt aan het vaststellen van de identiteit
is gedurende het verblijf beschikbaar geweest voor vertrek
Na dagen vergaderen bereikten de coalitiepartijen op 29 januari een akkoord. Het kinderpardon wordt afgeschaft in ruil voor asiel voor de groep waarvan de aanvraag op het meewerkcriterium is gestruikeld.
Uitzonderingen op de regel
Er is een aantal uitzonderingen op de nieuwe regel. Wanneer een gezinslid wordt verdacht van oorlogsmisdaden, of in Nederland is veroordeeld voor in totaal minimaal één maand gevangenisstraf, valt het kind niet onder het pardon. Dat geldt ook als een asielzoeker tijdens de eerste asielprocedure heeft gelogen over zijn of haar identiteit.
Het kinderpardon geldt ook niet als het gezin tijdens de procedure in Nederland elders in de Europese Unie een nieuwe asielaanvraag heeft ingediend. Als het nieuwe EU-land de verantwoordelijkheid voor dit gezinslid heeft overgenomen, ook al is het maar voor korte tijd, dan kan het gezin geen beroep meer doen op de pardonregeling.
NOS 11.02.2019 Kinderen die nog niet eerder aanspraak hebben gemaakt op het kinderpardon, maar wel aan de definitieve voorwaarden voldoen, mogen zich alsnog melden bij de immigratiedienst. De IND geeft hen twee weken de tijd om zich te melden.
De aanvragers kunnen zich tot 25 februari opgeven via een formulier, blijkt uit de criteria voor de overgangsregeling voor het kinderpardon die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft gepubliceerd in de Staatscourant.
“Om hoeveel nieuwe aanvragen het gaat, kunnen we niet inschatten”, zegt IND-hoofddirecteur Aly van Berckel. “Het hangt ervan af of er een groep is die eerder in aanmerking zou zijn gekomen voor de definitieve regeling, maar daar toen geen beroep op heeft gedaan. We kunnen ook niet inschatten hoeveel dat er zijn.”
Ander criterium
“Voorheen was het zo dat je geacht werd mee te werken aan je vertrek, wat niet altijd gebeurde. Het kan zijn dat deze kinderen het advies gekregen hebben geen beroep op de regeling te doen. Nu wordt het zo dat je beschikbaar moet zijn geweest voor vertrek; dat is een ander criterium. Het kan zijn dat de kinderen daardoor nu wel recht hebben op de regeling”, zegt Van Berckel.
Wil Eikelboom van de Vereniging van Asieladvocaten Nederland denkt dat het gaat om “enkele tientallen, misschien honderden kinderen”. “Maar duizenden lijkt mij niet”, zei hij op NPO Radio 1.
De groep komt in ieder geval boven op de groep van 700 kinderen waarvan al bekend was dat hun dossier opnieuw geëvalueerd zou worden. De verwachting is dat zo’n 90 procent van hen mag blijven. Omdat de ouders dan ook niet meer kunnen worden uitgezet, zal die groep uitkomen rond de 1300 kinderen en volwassenen.
Uitgezet
Kinderen binnen die groep, die enkel op grond van het zogenoemde meewerkcriterium zijn afgewezen en die op 29 januari 2019 op een voor de IND bekende plek verbleven zoals een asielcentrum, hoeven niets te doen.
Mensen die eerder zijn afgewezen en niet meer in asielzoekerscentra verblijven, maar op een onbekende plek in Nederland, worden opgeroepen zich binnen twee weken te melden. Bij hen geldt wel de voorwaarde dat ze niet langer dan drie maanden buiten beeld zijn geweest bij de instanties.
De asielzoekers die Nederland werden uit gezet in de periode dat er werd onderhandeld over verruiming van het pardon, komen definitief niet meer in aanmerking voor een verblijfsstatus: alleen wie op 29 januari in Nederland verbleef kan aanspraak maken op de nieuwe regeling.
Akkoord
Dat meer kinderen een permanente verblijfsvergunning kunnen krijgen, is het gevolg van het akkoord tussen de coalitiepartijen over een versoepeling van de pardonregeling. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie besloten vorige maand dat er een ruime regeling komt voor ‘bestaande gevallen’ van ouders met gewortelde kinderen die eigenlijk geen recht hebben op verblijf.
Kinderen die hier langer dan 5 jaar zijn en tevergeefs asiel hebben aangevraagd, kunnen nu alsnog een aanvraag voor een verblijfsvergunning op grond van de Afsluitregeling indienen. De IND wil voor het einde van het jaar alle (her)beoordelingen hebben afgerond.
“We zullen elk dossier zorgvuldig behandelen”, stelt IND-hoofddirecteur Aly van Berckel. “Het is een hele grote klus voor de IND. Tegelijkertijd begrijpen we dat tot onzekerheid leidt bij de kinderen en de gezinnen. Daar hebben we alle begrip voor en we gaan proberen deze klus zo snel mogelijk te klaren.”
De belangrijkste voorwaarden voor een verlening van een verblijfsvergunning zijn, dat het kind:
Op 29 januari 2019 in Nederland verbleef
Op het moment van indiening van de oorspronkelijke aanvraag (of op enige moment tussen 1 februari 2013 en 29 januari 2019) jonger was dan 19 jaar
Ten minste 5 jaar voor het bereiken van het 18e levensjaar een asielaanvraag heeft ingediend
Zich niet aan Rijkstoezicht heeft onttrokken
Zijn/haar lopende procedures intrekt bij verblijfsverlening op grond van de Afsluitingsregeling
Verder mag iemand niet de openbare orde hebben verstoord, moet er zijn meegewerkt aan het vaststellen van de identiteit en moet het kind gedurende het verblijf beschikbaar zijn geweest voor vertrek.
Het kinderpardon zelf is door het coalitie-akkoord per direct beëindigd. Vanaf nu wordt alleen aan het begin van de procedure, tot en met een eventueel hoger beroep, getoetst of er andere schrijnende omstandigheden meespelen.
De IND maakt later dit jaar bekend hoe ze dit gaan doen. De discretionaire bevoegdheid van staatssecretaris Harbers komt daarmee te vervallen.
Telegraaf 11.02.2019 Gezinnen met kinderen die de afgelopen jaren zijn uitgezet, nadat ze zijn afgewezen voor het kinderpardon, kunnen geen beroep doen op de nieuwe regeling die de coalitie twee weken geleden heeft afgesproken. Dat blijkt uit de voorwaarden, die maandagochtend bekend zijn geworden.
Hiermee vervliegt de hoop op terugkeer naar Nederland voor gezinnen die zich wel netjes aan de regels hielden, en zijn teruggekeerd naar hun land van herkomst.
Veel kinderen die langer dan vijf jaar moesten wachten op een besluit in de asielprocedure, werden de afgelopen jaren afgewezen voor zo’n pardon. Dat komt omdat hun ouders in de ogen van de immigratiedienst IND niet voldoende hadden meegewerkt aan hun uitzetting.
Die strenge regel vervalt nu. Deze wordt vervangen door het criterium dat een asielgezin niet langer dan drie aaneengesloten maanden ‘uit beeld’ mag zijn geweest voor overheidsdiensten in de asielketen, zoals de IND, of het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers. Dat betekent dat het gezin haar verblijfplaats moet hebben doorgegeven aan de diensten. Als iemand in een asielzoekerscentrum verblijft, is de verblijfplaats sowieso bekend bij de overheid.
Er zijn wel een aantal uitzonderingen op deze basisregel. Wanneer een gezinslid wordt verdacht van oorlogsmisdaden, of in Nederland is veroordeeld voor in totaal minimaal een maand gevangenisstraf, dan verleent Harbers geen pardon. Dat geldt ook als een asielzoeker tijdens de eerste asielprocedure heeft gelogen over zijn of haar identiteit.
Het kinderpardon geldt ook niet wanneer het gezin tijdens de procedure in Nederland elders in de EU een nieuwe asielaanvraag heeft ingediend. Als het nieuwe EU-land de verantwoordelijkheid voor dit gezinslid heeft overgenomen, ook al is het maar voor korte tijd, dan kan het gezin geen beroep meer doen op de pardonregeling.
Asielprocedures ‘onvoorwaardelijk’ stopzetten
Wie in aanmerking wil komen voor het laatste kinderpardon (de regeling is door de coalitie voor de toekomst geschrapt) moet alle andere lopende asielprocedures ‘onvoorwaardelijk’ stopzetten. De komende tijd mogen ook gezinnen die dat nog niet eerder deden, een kinderpardon aanvragen. Zij moeten daarvoor wel leges betalen, van iets meer dan duizend euro per aanvraag.
NOS 11.02.2019 De IND geeft een groep asielzoekers die onder het kinderpardon willen vallen twee weken de tijd om zich te melden. Het gaat om mensen die eerder zijn afgewezen en niet meer in asielzoekerscentra verblijven, maar op een onbekende plek in Nederland.
De asielzoekers die Nederland werden uit gezet in de periode dat er werd onderhandeld over verruiming van het pardon, komen definitief niet meer in aanmerking voor een verblijfsstatus: alleen wie op 29 januari in Nederland verbleef kan aanspraak maken op de nieuwe regeling.
De groep die wel onder de regeling valt kan zich tot 25 februari melden via een aanvraagformulier, blijkt uit de criteria voor de overgangsregeling voor het kinderpardon die de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft gepubliceerd in de Staatscourant.
De kinderen waarvan de aanvraag enkel op grond van het zogenoemde meewerkcriterium is afgewezen en die op 29 januari 2019 op een voor de IND bekende plek verbleven zoals een asielcentrum, hoeven niets te doen. Hun aanvraag wordt opnieuw bekeken.
Akkoord
Dat meer kinderen een permanente verblijfsvergunning kunnen krijgen, is het gevolg van het akkoord tussen de coalitiepartijen over een versoepeling van de pardonregeling. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie besloten vorige maand dat er een ruime regeling komt voor ‘bestaande gevallen’ van ouders met gewortelde kinderen die eigenlijk geen recht hebben op verblijf.
De hele huidige groep, bestaande uit 700 kinderen, moet opnieuw worden beoordeeld. De verwachting is dat zo’n 90 procent van hen mag blijven. Omdat de ouders dan ook niet meer kunnen worden uitgezet, zal het totaal uitkomen op 1300 kinderen en volwassenen.
Kinderen die hier langer dan 5 jaar zijn en tevergeefs asiel hebben aangevraagd, kunnen nu alsnog een aanvraag voor een verblijfsvergunning op grond van de Afsluitregeling indienen. De IND wil voor het einde van het jaar alle (her)beoordelingen hebben afgerond.
De belangrijkste voorwaarden voor een verlening van een verblijfsvergunning zijn, dat het kind:
Op 29 januari 2019 in Nederland verbleef
Op het moment van indiening van de oorspronkelijke aanvraag (of op enige moment tussen 1 februari 2013 en 29 januari 2019) jonger was dan 19 jaar
Ten minste 5 jaar voor het bereiken van het 18e levensjaar een asielaanvraag heeft ingediend
Zich niet aan Rijkstoezicht heeft onttrokken
Zijn/haar lopende procedures intrekt bij verblijfsverlening op grond van de Afsluitingsregeling
Verder mag iemand niet de openbare orde hebben verstoord, moet er zijn meegewerkt aan het vaststellen van de identiteit en moet het kind gedurende het verblijf beschikbaar zijn geweest voor vertrek.
Het kinderpardon zelf is door het coalitie-akkoord per direct beëindigd. Vanaf nu wordt alleen aan het begin van de procedure, tot en met een eventueel hoger beroep, getoetst of er andere schrijnende omstandigheden meespelen.
Het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) krijgt voortaan deze discretionaire bevoegdheid, in plaats van staatssecretaris Harbers.
AD 09.02.2019 CDA-leider Sybrand Buma heeft in zijn speech voor het CDA-congres in Amsterdam erkend dat hij een nieuw partijstandpunt over het kinderpardon ‘politiek bijzonder risicovol’ vond. Tegelijkertijd zorgde druk van binnen en buiten het CDA dat de status quo ‘niet meer houdbaar en niet meer uit te leggen’ was.
Buma toonde zich onder de indruk van de betrokkenheid van de CDA-leden. ,,Wat voor de overheid rechtmatig is, werd in de samenleving en in onze eigen partij niet meer als rechtvaardig gevoeld en zelfs als onbarmhartig ervaren.”, aldus de partijleider. Volgens Buma was er een ‘nieuwe juridische werkelijkheid, en een nieuwe maatschappelijke realiteit’, waar zijn fractie niet meer omheen kon.
‘Twee heftige weken’
Binnen het CDA werd de druk op Buma afgelopen maanden flink opgevoerd om een oplossing te vinden voor gewortelde kinderen van asielzoekers die niet onder het kinderpardon vielen. Op het partijcongres in Amsterdam dreigde de achterban hem tot een koerswijziging te dwingen, waarna hij eieren voor zijn geld koos en de draai uiteindelijk zelf maakte.
,,Na alles wat er is gebeurd, ben ik trots op het bereikte akkoord”, zei Buma, verwijzend naar de overeenstemming die uiteindelijk in coalitieverband is bereikt nadat het CDA van standpunt veranderde. Vooral de VVD wilde aanvankelijk niets weten van aanpassing van het regeerakkoord. Volgens Buma was er sprake van ‘twee heftige weken’.
Het compromis dat is gesloten geeft volgens Buma ‘deze gezinnen, deze kinderen die hier geworteld zijn, een plek in onze samenleving’. Tegelijkertijd worden er regels aangescherpt en procedures verkort om nieuwe schrijnende gevallen te voorkomen. Buma: ,,Dat is het asielbeleid waar wij voor staan. Humaan waar het kan, streng waar het moet.”
Slopen
Buma haalde in zijn speech ook uit naar politieke partijen ‘op de flanken’, zonder hen bij naam te noemen. Volgens Buma ‘kapen’ zij het politieke debat en lopen zij weg voor hun verantwoordelijkheid: ,,Vanaf de zijlijn een afgewogen compromis slopen is in de politieke praktijk makkelijker dan het ongeschonden de eindstreep te laten halen.”
Maar in plaats van oplossingen, bieden deze partijen volgens Buma alleen maar de ‘verlokkingen van alternatieve waarheden, de alternative truth. ,,We hoeven maar naar Engeland en Amerika te kijken om te zien waar dat toe leidt.”
Telegraaf 05.02.2019 De verruiming van het kinderpardon geeft veel meer afgewezen asielgezinnen hoop op een verblijfsvergunning dan de 700 kinderen voor wie het bedoeld is. Volgens het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) hebben gezinnen vorige week nog snel een aanvraag ingediend. Zij werden volgens de beheerder van de asielzoekerscentra aangemoedigd door vrijwilligers.
„Die kwamen langs om iedereen erop te wijzen, op sommige locaties werden zelfs formulieren uitgedeeld”, zegt een woordvoerder van het COA. Toen bleek dat nog helemaal niet duidelijk was hoe het pardon er precies uit gaat zien, werden de medewerkers overstelpt met vragen. „Dat geeft een hoop onrust”, aldus de zegsman.
Het gaat om asielzoekers die nooit een aanvraag voor een kinderpardon hebben gedaan, bijvoorbeeld omdat dit veel geld kostte, en ze het idee hadden dat ze er toch niet voor in aanmerking zouden komen. De IND wil niet zeggen hoeveel gezinnen de afgelopen week al aanklopten bij de dienst. Maar op haar website vraagt de dienst inmiddels iedereen om even te wachten tot de spelregels bekend zijn.
Emoties
In het azc in Katwijk, waar ruim vijfhonderd afgewezen gezinnen wonen, zorgde het nieuws vorige week voor een stroom aan emoties, vertelt Saïd uit Irak, die al sinds 2005 in Nederland woont. „Wij horen dat 80 procent van de mensen hier nu alsnog mag blijven. Er werd vorige week gejuicht en gehuild van geluk. Maar er waren ook gezinnen die nog te kort in Nederland zijn, die weer heel verdrietig waren.”
Hij weet uit eigen ervaring hoe dat is. In 2013 was er ook al een kinderpardon, maar daarvoor kwam zijn gezin niet in aanmerking, omdat de kinderen pas in 2008 naar de polder kwamen, en nog niet de vereiste vijf jaar in Nederland woonden.
„Maar ik geef niet op, ik wil hier blijven. En nu is het zover! Althans, dat heeft iemand van Vluchtelingenwerk me verteld. Zij gaan ons helpen met de papieren. Na drie asielaanvragen en twee afwijzingen voor het kinderpardon komt het nu toch goed.”
Baklava
Met andere Irakese bewoners van de gezinslocatie (waar mensen mogen blijven tot het jongste kind achttien is geworden) heeft hij drie grote platen vol baklava aan laten rukken. „We vieren het kinderpardon”, glunderen de mannen.
Een woordvoerder van de IND erkent dat Defence for Children en Vluchtelingenwerk Nederland de situatie aangrijpen om de situatie van asielkinderen opnieuw onder de loep te krijgen.
„Als gevolg van de nieuwe afspraken die de regeringspartijen hebben gemaakt, is nu wel al duidelijk dat de IND wordt gevraagd een grote groep opnieuw te beoordelen”, valt bovendien te lezen in een verklaring van de instantie. Het duurt vermoedelijk nog maanden voordat duidelijk is welke gezinnen definitief mogen blijven.
Aanjager
Volgens ChristenUnie-Kamerlid Voordewind, aanjager van het nieuwe pardon, mogen na herbeoordeling zo’n 1700 kinderen en ouders dankzij het pardon blijven. Hij merkt dat kanshebbers alles op alles zetten om in beeld te komen. „Ook ik word er veel over gebeld.”
Kamerlid Van Toorenburg (CDA) is dan wel aanstichter van de draai van het kabinet, ze is geen voorstander van een plotselinge lobby van asieladvocaten en activistische clubs. „Het heeft geen zin om te flyeren of om actie te voeren, want bij de IND weten ze precies welke groep in aanmerking komt voor een nieuwe regeling.”
PVV-Kamerlid Fritsma vindt dat de coalitie een asiellobby aan zichzelf te wijten heeft. „Natuurlijk gaan de vreemdelingenadvocaten nu werven, er liggen opeens duizenden nieuwe klanten voor het oprapen.” SP’er Van Dijk snapt de aangewakkerde hoop van hier gewortelde asielzoekers. „Uiteraard proberen ze er nu het maximale uit te halen.”
Telegraaf 03.02.2019 Het akkoord dat de coalitiepartijen afgelopen week hebben gesloten over het kinderpardon valt uitermate slecht bij CDA-stemmers. Zelfs VVD’ers zijn er positiever over gestemd, blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.
Dat CDA’ers – nu het stof is neergedaald – het meest somber zijn over het akkoord is opmerkelijk. Het was namelijk het CDA dat het tumult veroorzaakte door een politieke draai te maken. Plots pleitte de partij voor het verruimen van het kinderpardon en sloot zich daarmee aan bij D66 en CU. De VVD bleef zich als enige coalitiepartij ertegen verzetten en hield vast aan wat erover in het regeerakkoord was afgesproken.
Zo’n 51 procent van de CDA-stemmers is in de peiling van De Hond negatief over het akkoord dat de coalitie uiteindelijk heeft gesmeed. Bij de VVD is dat 34 procent. D66’ers zijn juist dik tevreden (61 procent).
FvD-stemmers (80 procent) en PVV-kiezers (90 procent) zijn het meest negatief over het akkoord. Ook de achterban van 50Plus (57 procent) vindt het maar niks.
Grootste verliezer
De VVD wordt door de meeste ondervraagden (45 procent) gezien als de grootste verliezer van het compromis. Een winnaar vindt men moeilijk aan te wijzen. De meeste deelnemers (37 procent) vinden eigenlijk dat niemand als winnaar uit de bus is gekomen.
De coalitiepartijen spraken af dat het kinderpardon opnieuw wordt verruimd. Hierdoor mogen zo’n 630 kinderen – die daar eigenlijk geen recht op hebben – in Nederland blijven met hun ouders.
Ook is afgesproken dat de discretionaire bevoegdheid wordt overgeheveld van de staatssecretaris naar de naturalisatie- en immigratiedienst IND. De dienst gaat op een eerder moment in het proces bepalen of iemand kan blijven omdat zijn of haar situatie ’schrijnend’ is. Daarnaast wordt geprobeerd om het kinderpardon definitief af te schaffen. Daar is echter veel kritiek op. Gevreesd wordt dat er gewoon weer nieuwe grensgevallen zullen ontstaan en er in de politiek opnieuw wordt geopperd om met de hand over het hart te strijken.
Het gaat om minderjarigen die langer dan vijf jaar in Nederland zijn en geen beroep hebben gedaan op het kinderpardon.
NOS 01.02.2019 Ten minste dertig asielkinderen proberen op de valreep alsnog in aanmerking te komen voor het kinderpardon, nu het versoepeld gaat worden. Asieladvocaten laten aan de NOS weten dat ze de afgelopen dagen druk bezig zijn geweest met het behandelen van nieuwe aanvragen.
Staatssecretaris Harbers kondigde dinsdagavond aan dat alle ongeveer 700 afgewezen aanvragen voor het kinderpardon opnieuw beoordeeld worden volgens de soepeler regeling. Omdat de nieuwe regeling nog niet is gepubliceerd in de Staatscourant, hopen de dertig aanvragers ook onder de herbeoordeling te vallen.
Mogelijk hebben meer dan dertig kinderen alsnog een aanvraag gedaan: hoe groot de groep in totaal is, is niet bekend. Het gaat om minderjarigen die langer dan vijf jaar in Nederland zijn en geen beroep hebben gedaan op het kinderpardon.
Zij deden dat op advies van hun advocaten. Die meenden dat ze geen schijn van kans zouden hebben in verband met het zogenoemde meewerkcriterium, dat in de loop der jaren steeds zwaarder ging wegen. Volgens de voorzitter van de Vereniging Asieladvocaten en -Juristen Nederland waren de zaken een half jaar geleden waarschijnlijk afgewezen. Voor de zekerheid heeft hij ze nu toch ingediend.
‘Buitengewoon wrang’
Martin Vegter van kinderrechtenorganisatie Defence for Children zou het “buitengewoon wrang” vinden dat een groep kinderen die geen pardon aanvroeg, maar wel vijf jaar of langer in Nederland is, nu mogelijk niet in aanmerking komt voor de soepeler regeling. “Zij hebben juist het advies van de staatssecretaris opgevolgd om geen kansloze aanvraag te doen. Als zij nu buiten de boot vallen zit je straks met een nieuwe groep gewortelde kinderen.”
Staatssecretaris Harbers zei woensdag in het debat over de versoepeling van het kinderpardon dat “de herbeoordeling gaat over de afgewezenen voor de definitieve regeling die in Nederland zijn”.
IND komt met ‘overgangsrecht’
Voor de personen die nu pas een aanvraag doen, komt er een overgangsrecht, is te lezen in een verklaring van de IND. “Binnen dat overgangsrecht zullen deze personen onder voorwaarden in staat gesteld worden alsnog een daartoe strekkende aanvraag in te dienen. De indieningstermijn zal naar verwachting kort zijn, doch zeker langer dan enkele dagen.” Binnenkort wordt meer over de regeling bekend.
Uit cijfers die de NOS opvroeg bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) bleken 2140 kinderen een beroep te hebben gedaan op de eerste twee kinderpardonregelingen. 1400 zijn er afgewezen. Van hen zijn er nu nog 740 in de asielopvang in Nederland.
Telegraaf 01.02.2019 De actie van een Haagse kerk om door een ellenlange dienst uitzetting van een Armeens gezin te voorkomen, is een riskante ontwikkeling. Daarvoor waarschuwen deskundigen. De actie past in een patroon waarbij de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) zich steeds activistischer opstelt.
Telegraaf 01.02.2019 Het politieke akkoord voor verruiming van het kinderpardon baart zorgen bij de mensen die het werk moeten gaan uitvoeren, de medewerkers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Dat zegt bestuurder Yntse Koenen van vakbond FNV.
„De beslismedewerkers van de dienst zijn nu al overbelast, maar krijgen er op korte termijn wel weer zevenhonderd dossiers bij, die helemaal opnieuw moeten worden bekeken”, schetst hij.
Nu al is het zo druk bij de IND, dat nieuwe asielzoekers een jaar moeten wachten voor ze aan de beurt zijn.
Het personeelstekort is zelfs zo groot, dat bij veel rechtszaken van asielzoekers geen vertegenwoordiger van de immigratiedienst meer aanwezig is in de rechtszaal.
Schandalen
Koenen: „Door enkele schandalen ligt de afdeling bovendien al onder het vergrootglas. Dit zorgt voor nog meer druk op de medewerkers.”
Dat zal in de nabije toekomst alleen maar erger worden, als de plannen werkelijkheid worden dat de directeur van de IND verantwoordelijk wordt voor het invullen van de discretionaire bevoegdheid, waarmee ze in uitzonderlijke gevallen van de regels mag afwijken om iemand een verblijfsvergunning te geven.
Gevoelige zaken
„Dat zijn vaak politiek gevoelige zaken, waar veel spanning op staat en waar maatschappelijke organisaties de druk fors opvoeren”, verwoordt Koenen de zorgen van de IND’ers.
„Dat komt straks allemaal op het bordje van de ambtenaren terecht. Het is voor de staatssecretaris misschien prettig dat hij er vanaf is, maar het probleem verdwijnt daarmee natuurlijk niet.”
Telegraaf 31.01.2019 Na veel overleg is de coalitie akkoord over een nieuw kinderpardon. Hoofdredacteur van De Telegraaf Paul Jansen denkt niet dat het probleem daarmee is opgelost.
Telegraaf 30.01.2019 Een motie van wantrouwen tegen het kabinet vanwege het nieuwe akkoord over het kinderpardon is door een grote meerderheid in de Tweede Kamer verworpen. Alleen PVV en Forum voor Democratie stemden voor.
De motie werd ingediend door de PVV. Volgens partijleider Geert Wilders heeft het kabinet ’een ruggengraat van slagroom’ door het kinderpardon opnieuw te verruimen. Hierdoor kunnen zo’n 630 kinderen en hun ouders waarschijnlijk in Nederland blijven, terwijl ze daar eigenlijk geen recht op hebben.
Het was bepaald niet voor de eerste keer dat de PVV met een motie van wantrouwen wapperde. Dat deed de partij al vele malen vaker.
Tussen Wilders en vooral de VVD knetterde het de hele dag. Ook staatssecretaris Harbers (Asiel) kreeg van Wilders de wind van voren. Volgens de VVD-bewindsman geeft de nieuwe coalitiedeal asielzoekers die daar echt geen recht op hebben minder hoop op verblijf in Nederland.
Wilders ziet dat toch echt anders. „Minder hoop? Die hoop heeft meneer Harbers nou juist wel gegeven. Die mensen horen niet wat u zegt, die zien wat u doet. Ze zien dat er altijd wel iemand opstaat met slappe knieën.”
De PVV-voorman wijst erop dat voorgangers van Harbers ook al keer op keer hebben beweerd dat er nooit meer een verruiming van het kinderpardon zou komen, zoals nu ook de huidige coalitie doet. Volgens Wilders is die belofte geen knip voor de neus waard. „Niemand gelooft dat er over een paar jaar geen nieuwe pardonregeling komt”, wierp hij de VVD-bewindsman voor de voeten.
FvD: kiezers zijn bij de neus genomen
Eerder op de dag gaf de rest van de oppositie de coalitiepartijen ook al de wind van voren. Forum voor Democratie richtte de pijlen op de VVD. „Kiezers zijn bij de neus genomen”, stelt Kamerlid Theo Hiddema vast.
Het FvD-Kamerlid heeft er een hard hoofd in dat het compromis van de coalitie de asielprocedure zal verbeteren. Besloten is om het kinderpardon te verruimen waardoor zo’n 630 kinderen en hun ouders waarschijnlijk alsnog in Nederland mogen blijven, ook al hebben ze daar eigenlijk geen recht op.
Hiddema vreest dat het versoepelen van de regeling juist een aanzuigende werking zal hebben. „Zo’n pardon leid tot een stapeling van procedures en het marchanderen met die procedures”, voorspelt hij. De VVD heeft altijd gezegd het pardon niet te willen verruimen, benadrukt de FvD-politicus. „De kiezer is bij de neus genomen. De leugen regeert”, concludeert hij.
GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik is juist zeer in zijn nopjes met het verruimde kinderpardon, waarvoor activisten zich keer op keer hebben ingezet. „Het helpt dus om je te verzetten”, jubelt hij.
Perverse prikkel
CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg is blij dat door de nieuwe verruiming van het kinderpardon ’gewortelde kinderen’ in Nederland mogen blijven. Ze benadrukt dat tegelijkertijd de teugels worden aangetrokken door het beslismoment over nieuwe schrijnende gevallen in de asielprocedure naar voren te halen. „Hierdoor wordt de perverse prikkel om maar te traineren en te blijven doorprocederen weggenomen.”
Opmerkelijk is dat de CDA-politica tot voor kort niks wilde veranderen aan de discretionaire bevoegdheid, die nu in de nieuwe coalitiedeal verhuist van de staatssecretaris naar de Immigratie- en naturalisatiedienst IND. „De VVD heeft ons kunnen overtuigen”, verklaart ze haar draai.
De Tweede Kamer praat vandaag over het kinderpardon. De coalitie bereikte daar gisteren na vele koortsachtige gesprekken op het nippertje toch nog een akkoord over.
Afgesproken is dat het kinderpardon opnieuw wordt verruimd. De verwachting is dat daardoor zo’n 630 kinderen, die daar eerder geen aanspraak op maakten, alsnog in Nederland mogen blijven, inclusief hun ouders.
Nog veel onduidelijkheid
De coalitiepartijen hebben tevens afgesproken dat het kinderpardon definitief verdwijnt. Hoe dat in het vat wordt gegoten, daar bestaat echter nog veel onduidelijkheid over. De vraag is of er straks niet weer gewoon nieuwe grensgevallen ontstaan en of de pardonregeling dan niet weer gewoon wordt opgetuigd.
De coalitiepartijen hebben dinsdag ook afgesproken dat de discretionaire bevoegdheid wordt weggehaald bij de staatssecretaris en overgaat naar de Immigratie- en naturalisatiedienst IND. Het hoofd van de IND is daardoor voortaan degene die beslist of sommige gevallen dermate schrijnend zijn dat er met het hand over het hart moet worden gestreken. Dat gebeurt straks veel eerder in het proces, is het idee. Hierdoor moet het niet meer mogelijk zijn dat kinderen en ouders, die eigenlijk geen recht hebben op verblijf, jarenlang blijven doorprocederen.
Of dat ook daadwerkelijk het geval is, valt te betwijfelen blijkt uit het debat. De vier coalitiepartijen leggen hun deal namelijk allemaal nèt even anders uit.
Staatssecretaris Harbers moet bovendien bekennen dat hij straks toch nog zijn beslissingsbevoegdheid over individuele asielzaken kan aanwenden. ,,Technisch gezien kan dat nog.” Ook met nieuw beleid kan de VVD-bewindsman dus altijd nog zelf de knoop doorhakken.
Hoofdpijndossier klimaat
Later op de dag worden het kabinet en de coalitiepartijen doorgezaagd over het klimaatakkoord, een ander hoofdpijndossier. VVD-fractieleider Dijkhoff zette recent de boel op scherp door in een groot interview in deze krant te melden dat hij de kans nihil acht dat deze verregaand klimaatplannen helemaal worden uitgevoerd. Zijn coalitiegenoot Rob Jetten (D66) noemde hij een klimaatdrammer.
De politiek is volstrekt verdeeld over de kwestie. Partijen zoals PVV en FvD vinden de in december gepresenteerde klimaatplannen veel te ingrijpend en te duur. GroenLinks zit aan het andere eind van het spectrum en vindt juist dat er geen haast genoeg kan worden gemaakt met het vergroenen van ons land.
Een stevig robbertje zal er worden gevochten over wie de eventuele rekening voor het indammen van de CO2-uitstoot zal moeten betalen. In de tot dusverre gepresenteerde plannen draait vooral de burger daar voor op. Steeds meer steun is er om het bedrijfsleven dieper in de buidel te laten tasten door bijvoorbeeld een CO2-heffing op te leggen.
BB 30.01.2019 Driekwart van de gemeenteraden die onlangs een verruiming van het kinderpardon bespraken, stemde daar in een meerderheid voor. In bijna 60 procent van de raden stond een ruimer kinderpardon recentelijk op de agenda, meldt weblog Sargasso.
Splijtzwam
164 colleges hebben sinds 2018 de opdracht gekregen om bij staatssecretaris Mark Harbers (Justitie en Veiligheid, VVD) aan te dringen op een ruimer kinderpardon. Zo’n versoepeling zou de uitzetting van ongeveer 400 in Nederland gewortelde kinderen moeten voorkomen.
Het onderwerp lijkt in toenemende mate een splijtzwam te worden in de regeringscoalitie. D66 en ChristenUnie kaartten het onderwerp aan en recentelijk voegde ook het CDA zich onder druk van haar achterban bij het kamp dat strijdt tegen de uitzetting van vernederlandste kinderen uit uitgeprocedeerde vluchtelingengezinnen. Morgen debatteert de Tweede Kamer over het onderwerp.
Lokale partijen vaker verdeeld
Een motie om staatssecretaris Harbers te verzoeken om een ruimere regeling werd besproken in 223 gemeenteraden. Sargasso voerde een steekproef uit onder 111 raden om erachter te komen hoe er door de lokale afdelingen van verschillende politieke partijen wordt gedacht over een ruimer kinderpardon. Daaruit blijkt dat ongeveer 93 procent van de ChristenUnie-raadsleden voor een ruimer kinderpardon zijn.
Van de D66-raadsleden is ongeveer 90 procent voor en bij het CDA ongeveer twee derde van de raadsleden. Slechts 10 procent van de VVD-raadsleden is te porren voor een versoepeling. Sargasso deed ook een steekproef onder 89 raden om in kaart te brengen hoe lokale partijen denken over een verruiming van het kinderpardon. Daaruit blijkt dat lokale partijen vaker verdeeld zijn over het onderwerp.
Elsevier 30.,01.2019 Het kabinet is het dinsdagavond eens geworden over het kinderpardon. Dat wordt afgeschaft, in ruil voor asiel voor 630 kinderen en hun gezinsleden.
Verder wordt de discretionaire bevoegdheid die staatssecretaris Mark Harbers (VVD) de ruimte biedt om uitgeprocedeerde asielzoekers alsnog een verblijfsvergunning te verlenen, naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) overgeheveld. Ten slotte zal Nederland de jaarlijkse opname van het aantal door de VN geselecteerde erkende vluchtelingen verminderen van 750 naar 500.
De oppositiepartijen zijn niet blij met de plannen. ‘De VVD is gigantisch door de pomp gegaan. U bent gemangeld, u bent op uw knieën gegaan voor het CDA en de CU,’ zei PVV-leider Geert Wilders woensdag tijdens een debat in de Tweede Kamer. ‘En dat had u niet hoeven doen, want u had een afspraak in het Regeerakkoord. Daar had u gewoon het CDA en de CU aan kunnen houden. U bent nu de spreekbuis geworden van links Nederland.’
VVD-Kamerlid Malik Azmani gaf toe dat er maatregelen in het pakket zitten die zijn partij pijn doen. ‘Ik zal het de kinderen nooit verwijten, maar het gedrag van ouders die de procedure rekken moet niet worden beloond. Dat is nu pijnlijk en onrechtvaardig,’ zei Azmani.
Worst voor rekkende asielzoekers
De ChristenUnie ziet het vooral als winst dat eerder afgewezen asielkinderen opnieuw worden beoordeeld. Kamerlid Theo Hiddema van Forum voor Democratie is het daar niet mee eens. ‘Het kinderpardon hangt als een worst voor rekkende asielzoekers,’ vindt hij. ‘Een bedonderpardon.’
Wat vindt u? Heeft de VVD goede zaken gedaan of is het juist op de knieën gegaan? En hoe rechtvaardig is dit pardon voor mensen die ons land vrijwillig hebben verlaten?
NOS 30.01.2019 Premier Rutte noemt de nieuwe afspraken over asielkinderen een “mooi compromis”. “Het was een ingewikkelde week waarin we de problemen in goede sfeer hebben oplost”, zei Rutte na afloop van het debat over het compromis over het uitzetten van asielkinderen en hun familie. Het toont aan, zegt Rutte, dat de coalitie “problemen kan oplossen zonder het vooruit te schuiven”.
Hoop
Staatssecretaris Harbers van Justitie en Veiligheid (VVD) gelooft dat de nieuwe afspraken over het kinderpardon zullen voorkomen dat afgewezen asielzoekers te lang in Nederland blijven. “Ik kan goed uit de voeten met deze afspraken.”
Hij benadrukte dat er geen nieuw kinderpardon komt en dat dat alleen al de hoop bij veel mensen moet temperen. En hij noemde het ook belangrijk dat de zogenoemde discretionaire bevoegdheid verdwijnt.
Afwachten
De vier coalitiepartijen denken ook dat het asielbeleid beter wordt, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Enigszins tot hun eigen verrassing, hadden ze aan het eind van al die gesprekken een compromis dat ze beter vonden dan wat er lag.” Ze zijn vooral tevreden over de duidelijkheid die er moet komen voor asielzoekers. “Of het zo uitpakt, moet je nog maar afwachten”, aldus Fresen.
Feest voor illegalen
Harbers zei op kritische vragen van PVV-leider Wilders dat niemand “de ultieme oplossing heeft die honderd procent van de gevallen van langdurig verblijf kan verhinderen”. “Maar mensen die zich blijven verzetten, kunnen alleen nog naar de rechter en dan is er geen ander oordeel meer mogelijk, aldus de staatssecretaris.
Wilders noemde de afspraken “een feest voor illegalen”, omdat hij denkt dat er veel vreemdelingen naar Nederland zullen komen. “De VVD heeft slappe knieën.”
De staatssecretaris heeft dus voortaan niet meer de bevoegdheid om in schrijnende gevallen iemand die eigenlijk weg moet, toch te laten blijven. Dat gaat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) doen. Harbers verwacht dat er weinig schrijnende gevallen meer zullen komen. Tijdens de herbeoordeling van de dossiers van ‘gewortelde’ kinderen die al langere tijd in Nederland zijn, worden geen gezinnen uitgezet.
Koehandel
De linkse oppositie heeft gemengde gevoelens over de afspraken in de coalitie. Alle linkse partijen zijn blij met verruiming voor de huidige groep gewortelde kinderen, maar ze houden ook bedenkingen. “Er is sprake van een miezerige koehandel met vluchtelingen”, zei GroenLinks-Kamerlid Van Ojik.
Partijen drongen er bijvoorbeeld op aan dat er in de hele procedure toch een “toets op schrijnendheid” moet blijven, dat de staatssecretaris daarin zelf ook een verantwoordelijkheid moet houden en dat het aantal op te nemen vluchtelingen uit oorlogsgebieden niet moet worden verminderd. Maar alle wensen daarover krijgen geen meerderheid.
De PVV vindt dat het kabinet illegaliteit beloont en partijleider Wilders zegde daarom het vertrouwen in het kabinet op. De motie van wantrouwen daarover kreeg alleen steun van Forum voor Democratie.
De coalitie is erin geslaagd een crisis te voorkomen, zegt Ron Fresen. “De vier partijen hebben laten zien dat ze na het gekibbel en geruzie de laatste weken echt nog steeds in het kabinet willen investeren.”
“Een koehandel met kinderen”, noemt GroenLinks de nieuwe afspraak over gewortelde asielkinderen. De PVV verwijt de VVD slappe knieën, maar de coalitie is tevreden.
NOS 30.01.2019 Vluchtelingenorganisaties, kerken en oppositiepartijen zijn niet te spreken over het plan om de komende drie jaar minder vluchtelingen op te nemen.
De coalitiepartijen kwamen overeen om als onderdeel van het gisteren gesloten akkoord over het kinderpardon, 500 in plaats van 750 mensen per jaar op te nemen uit vluchtelingenkampen van VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR.
Critici spreken van een ‘uitruil’. Door het akkoord over het kinderpardon mogen 700 eerder afgewezen asielkinderen vermoedelijk in Nederland blijven, daar tegenover staat dat er minder vluchtelingen worden toegelaten.
Meest kwetsbare vluchtelingen
“De meest kwetsbare vluchtelingen ter wereld worden nu de dupe van de uitruil op het kinderpardon. Dat is buitengewoon ernstig”, zegt Jasper Kuipers van VluchtelingenWerk Nederland.
Stichting Vluchteling noemt het besluit beschamend. “Deze mensen zijn door de VN-vluchtelingenorganisatie geselecteerd als de meest kwetsbare, meest schrijnende gevallen, die ook niet kunnen overleven in hun opvangland. We moeten er niet minder, maar juist meer opvangen in Nederland”, schrijft directeur Tineke Ceelen in een verklaring.
De VN-vluchtelingenorganisatie reageerde ook zelf:
Nederland heeft in internationaal verband afgesproken vluchtelingen op te vangen die niet terecht kunnen in de regio waar ze vandaan komen. Nederland nodigt sinds 2016 elk jaar ongeveer 500 vluchtelingen uit.
Maar in het regeerakkoord is afgesproken dat er vanaf 1 januari 2018 meer kwetsbare vluchtelingen zouden worden opgenomen, 750 per jaar. Dat aantal wordt door het nieuwe plan voor de komende drie jaar dus weer verlaagd naar jaarlijks 500.
Debat
In het debat in de Tweede Kamer over de versoepeling van het kinderpardon toonden verschillende oppositiepartijen zich kritisch over de verlaging van het aantal op te nemen vluchtelingen. Bram van Ojik (GroenLinks) sprak van “miezerige koehandel”.
Ook coalitiepartner D66 is eigenlijk niet voor het plan. “Dat hebben wij moeten inleveren”, zei Maarten Groothuizen (D66) tijdens het debat. Volgens hem is het onmogelijk om samen te werken in een coalitie zonder water bij de wijn te doen.
Een motie van Farid Azarkan (DENK) om het plan terug te draaien en toch weer 750 vluchtelingen op te nemen kreeg geen meerderheid.
Akkoord over het kinderpardon:
De groep met 700 eerder afgewezen asielkinderen wordt opnieuw beoordeeld. De verwachting is dat 90 procent van die groep mag blijven.
Het kinderpardon zelf wordt per direct beëindigd.
Het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) krijgt voortaan de ‘discretionaire bevoegdheid’ in plaats van staatssecretaris Harbers.
De IND krijgt extra geld voor snellere asielprocedures.
De vrijwillige overname van vluchtelingen uit oorlogsgebieden gaat van 750 naar 500 per jaar.
NOS 30.01.2019 De coalitie bereikte gisteren na dagenlang overleg een akkoord over het kinderpardon, waarmee een crisis werd afgewend. Afgesproken is onder meer dat een groep van 700 ‘gewortelde’ kinderen opnieuw wordt beoordeeld. De verwachting is dat het overgrote deel van hen alsnog in Nederland kan blijven.
Verder kwamen de partijen onder meer overeen dat het kinderpardon zoals dat tot nu toe gold met onmiddellijke ingang wordt beëindigd. De discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris om in schrijnende gevallen van de regels af te wijken verdwijnt. Daarvoor in de plaats krijgt het hoofd van de IND een soortgelijke bevoegdheid.
Discretionaire bevoegdheid
In het Kamerdebat met staatssecretaris Harbers daarover toonde de hele linkse oppositie zich opgetogen met de afspraken over de hier gewortelde kinderen.
Maar GroenLinks, SP, PvdA, Denk en Partij voor Dieren zetten onder meer vraagtekens bij wat er nu precies is afgesproken over de discretionaire bevoegdheid. “Er is uiteindelijk maar één iemand verantwoordelijk voor de IND en dat is de staatssecretaris. Je kunt zulke cruciale beslissingen niet overlaten aan een ambtenaar”, zei GroenLinks-Kamerlid Van Ojik.
Anderen vroegen zich af of mensen in een later stadium van de procedure niet alsnog een beroep op “schrijnendheid” kunnen doen. De linkse oppositie is ook zeer kritisch over de afspraak dat er minder vluchtelingen uit oorlogsgebieden worden opgenomen.
In het debat haalde PVV-leider Wilders uit naar VVD en CDA. Volgens hem is de VVD laf en is de partij gecapituleerd voor “linkse drammers” van het CDA en de ChristenUnie. “En wat een feest voor al die illegalen, migranten die een verblijfsvergunning willen, alle mensensmokkelaars en de hele asielindustrie.”
Wilders noemde het CDA onbetrouwbaar; hij vindt dat die partij geen rechte rug heeft gehouden. Volgens de PVV weten “de mensen in Afrika” dat er iedere keer weer een nieuwe pardonregeling komt.
Verruiming doet pijn
Kamerlid Azmani van regeringspartij VVD zei dat hij er geen doekjes om wil winden dat de verruiming van de mogelijkheden voor gewortelde kinderen de VVD pijn doet. “Maar op het moment dat je ziet dat een partij draait en dat er dus andere meerderheden ontstaan, zijn wij niet een partij die meteen wegloopt.”
Met die draai doelde hij op de ommezaai van het CDA: die partij was eerder tegen verruiming van het kinderpardon. Azmani zei verder dat de afspraken uiteindelijk tot een eerlijker en strenger systeem in de toekomst leiden. “Het illegaal verblijf in Nederland rekken wordt zinloos.”
Spannende week
Woordvoerder Van Toorenburg van coalitiepartner CDA erkende dat het een “spannende week” is geweest. Maar ook volgens haar resulteren de afspraken in een evenwichtiger beleid en komt er snel een eind aan de “tergende onzekerheid voor gewortelde kinderen”. Ze zei ook dat “de perverse prikkel om maar door te procederen wordt weggenomen”.
D66-Kamerlid Groothuizen benadrukte dat de coalitie voor een “brede oplossing” heeft gekozen en dat er niet alleen iets is afgesproken voor de huidige groep asielkinderen, maar dat voortaan “schrijnendheid” eerder in de procedure wordt getoetst. Hij erkende dat D66 het aantal vrijwillig op te nemen vluchtelingen liever op het eerder afgesproken aantal van 750 had willen houden.
Woordvoerder Voordewind van regeringspartij ChristenUnie zei dat de “wonderen de wereld nog niet uit zit zijn” nu veel gewortelde kinderen mogen blijven, een grote wens van zijn partij. Hij zei dat in de nieuwe afspraken de wensen zijn verwerkt van de vier regeringspartijen en dat de ChristenUnie al met al blij en tevreden is.
Tekentafel
SGP-woordvoerder Bisschop sprak van een “typisch Haags tekentafel-compromis”. 50Plus-leider Krol zei dat er veel onduidelijkheid is over wat er precies is afgesproken en dat er tot nu toe vooral in achterkamertjes is gepraat.
En Kamerlid Hiddema van Forum voor Democratie had weinig goede woorden over de afspraken. Volgens hem is er sprake van rechtsongelijkheid ten opzichte van afgewezen asielzoekers die wel zijn vertrokken.
Het debat wordt alleen gevoerd met Harbers. De oppositie had ook premier Rutte erbij willen hebben, maar de meerderheid vond dat niet nodig.
NU 30.01.2019 Hoewel een meerderheid van de oppositie blij is met de verruiming van het kinderpardon, is er woensdag tijdens het Kamerdebat over het kinderpardonakkoord forse kritiek op onder meer het besluit om minder erkende VN-vluchtelingen op te nemen.
GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik vindt het onbegrijpelijk dat de coalitiepartijen hebben besloten de jaarlijkse opname van het aantal door de VN geselecteerde erkende vluchtelingen te verminderen van 750 naar 500. “Miezerige koehandel”, noemt de GroenLinkser dit onderdeel van het akkoord.
De SP vindt het “gênant”. Kamerlid Jasper van Dijk spreekt van “een wrange uitruil” die bedoeld is om de VVD tevreden te houden.
Akkoord na week van onderhandelingen
Dinsdagavond presenteerde staatssecretaris Mark Harbers (Asiel) het akkoord over de verruiming van het huidige kinderpardon. Coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie bevonden zich een week lang in een patstelling nadat het CDA een draai maakte op het kinderpardon.
Afgesproken is dat de regeling voor een groep van ongeveer zevenhonderd uitgeprocedeerde asielkinderen met coulance opnieuw wordt beoordeeld.
Het is de verwachting dat ongeveer 90 procent van de kinderen en hun gezinsleden mogen blijven, iets waar coalitiepartijen CDA, D66 en CU op inzetten.
‘Wie is hier trots op?’
Daar staat tegenover dat het kinderpardon wordt afgeschaft, de discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) gaat en dat het aantal erkende vluchtelingen die naar Nederland mogen met een derde wordt verminderd.
“Wie is hier trots op?”, vraagt Van Ojik zich af. Volgens de GroenLinkser heeft dit kabinet en deze coalitie altijd gesteld dat in Nederland ruimte en draagvlak is voor “echte vluchtelingen”.
Het CDA staat achter dit besluit. Na afloop van de presentatie van het akkoord lichtte VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff het standpunt van zijn partij toe. “Met hervestiging zijn wij altijd terughoudend geweest. Wij hebben nooit gezegd dat we mensen willen ophalen uit de regio.” Met vijfhonderd erkende vluchtelingen is Dijkhoff tevreden.
D66 is er kort over. De partij noemt dit onderdeel van het akkoord “zuur”. CU’er Joël Voordewind zegt de concessie “met pijn in het hart” te hebben gedaan.
Onduidelijkheid over discretionaire bevoegdheid
Ook zijn er vragen over de discretionaire bevoegdheid die naar de directeur van de IND wordt overgeheveld. De coalitie wil dat doen om de toetsing van schrijnende gevallen uit de politiek te trekken.
Linkse oppositiepartijen vragen zich echter af of dat ook zal gebeuren, omdat de staatssecretaris eindverantwoordelijk blijft. De IND val immers onder de politieke verantwoordelijkheid van de bewindsman.
Ook is niet duidelijk of dit akkoord ervoor zal zorgen dat er in de toekomst geen schrijnende gevallen zullen voorkomen. Het is de bedoeling dat de personeelstekorten bij de IND zullen worden opgelost wat ervoor moet zorgen dat de procedures versnellen.
“Dit akkoord valt of staat bij de verbetering van de procedures”, merkt PvdD-Kamerlid Eva Akerboom op. Zij wijst erop dat in die tussentijd asielkinderen tussen wal en schip kunnen vallen. Akerboom waarschuwt ervoor dat in dat geval een nieuw pardon weer nodig is.
PVV-leider Geert Wilders is verbolgen over het akkoord. Hij verwijt de VVD te zijn gezwicht voor het CDA, D66 en CU. Hij herinnert de partij eraan in het verleden meerdere malen tegen een pardon te hebben gepleit, omdat dat een beloning voor het negeren van rechterlijke uitspraken zou zijn, en noemt de VVD een groep “slappelingen en lafaards”.
De PVV’er diende een motie van wantrouwen in en kreeg alleen de steun van FvD.
Telegraaf 30.01.2019 De coalitiepartijen leggen het akkoord over het kinderpardon allemaal in eigen voordeel uit. Voor de VVD is de winst echter onzeker, zegt parlementair verslaggever Jorn Jonker.
NOS 30.01.2019 Volgens Harbers komt er nu een einde aan de situatie dat mensen hun situatie schrijnend vinden, “maar dat die schrijnendheid er vooral uit bestaat dat mensen hier al lang verblijven”. Er wordt voortaan aan het begin van de procedure gekeken of een zaak schrijnend is.
En als iemand vindt dat zijn situatie alsnog schrijnend wordt, gedurende de procedure, dan kan hij naar de rechter stappen of een nieuwe procedure beginnen, zegt Harbers.
De coalitie bereikte gisteren een akkoord. De zaak van 700 kinderen wordt opnieuw bekeken. De verwachting is dat 90 procent mag blijven.
Telegraaf 30.01.2019 Staatssecretaris Harbers (Asiel) toont zich opgelucht nu hij de zeggenschap over individuele asielzaken verliest.
„Ik heb veel van mijn voorgangers horen zeggen dat ze dat deel van hun werk nooit zouden missen en ook ik kan heel goed zonder”, zegt de VVD-bewindsman. De zogeheten discretionaire bevoegdheid bracht hem eerder dit jaar in het nauw, toen toen hij de uitgeprocedeerde Armeense kinderen Lili en Howick na ophef in de media opeens tóch een verblijfsvergunning verstrekte.
Eerder zei hij juist dat uitzetting aan de orde was. Volgens kritische Kamerleden uit zowel coalitie als oppositie kwam die plotse draai door slappe knieën van Harbers.
Zelf bestrijdt hij dat verwijt. „De vraag of er media-aandacht voor uitgesprocedeerde asielzoekers was, heeft voor mij nooit een rol gespeeld. Ik sloot mij altijd af van de buitenwereld.” Toch klinkt er ook bij de VVD opluchting dat haar staatssecretaris niet opnieuw onder vuur kan komen te liggen bij dit soort gevallen.
Veel minder problemen
Harbers geeft toe dat het veel minder problemen oplevert dat de rechter nu het laatste woord heeft over asielzaken. „Ik heb namelijk nog nooit gezien dat actiegroepen bij de rechter tumult opriepen.” De VVD-bewindsman ziet in de oude regelgeving een perverse prikkel die uitnodigt om procedures te stapelen. „Ik zal de discretionaire bevoegdheid vooral niet missen omdat ik geloof in een stelsel waarin de overheid beslist en waarin de rechter het laatste oordeel heeft.”
AD 30.01.2019 Al na een minuut stokt de stem van Naira Kirakosyan aan de telefoon vanuit Jerevan, Armenië. Ze snikt. ,,Dit is zo oneerlijk. Waarom moesten wij weg en mag nu iedereen blijven?’’
Het gezin Grigoryan (vader Hovik, moeder Naira Kirakosyan en de drie kinderen: Shushan (8), Vrej (5) en Jemma (3)) werd vorige week maandag onder begeleiding van tien marechaussee’s Nederland uitgezet en met een lijnvlucht teruggebracht naar Armenië. Op dat moment was al twee dagen bekend dat het CDA toch voor een verruiming van het kinderpardon was en werd er in Den Haag al koortsachtig over een nieuw akkoord overlegd.
Dat akkoord kwam er gisteravond. De coalitiepartijen kwamen overeen dat zo’n 600 asielgezinnen alsnog aanspraak kunnen maken op het kinderpardon. Gezinnen dus zoals de Grigoryans. Moeder Naira volgde het nieuws uit Den Haag op de voet. ,,Negen jaar zijn we in Nederland geweest. We hebben ons altijd rustig gehouden. Toch zijn we uitgezet. En nu is er een akkoord. Dat is toch niet eerlijk? Ik hoop dat we mogen terugkomen.’’
‘Zo schrijnend’
Vrienden van het gezin en hun advocaat zeggen zich daar inderdaad sterk voor te gaan maken. ,,Want dit is natuurlijk wel heel erg schrijnend’’, zegt Esther van Dijken, die zich inzet voor veel kinderpardongezinnen. De advocaat bekijkt hoe een nieuwe aanvraag gedaan kan worden. Hoe groot de kans is, dat dat lukt, is niet duidelijk.
Het gebeurt zelden dat asielzoekers die uit zijn gezet, worden teruggehaald. Mogelijk krijgt de moeder van de Armeense kinderen Lili en Howick nog een verblijfsvergunning voor Nederland, nadat ze eerder is uitgezet. Maar ook die procedure is nog niet afgerond.
Het gezin Grigoryan kwam in 2010 naar Nederland. Alle drie de kinderen werden dus hier geboren. Dochter Shushan heeft medische problemen, zij werd twee jaar geleden op het azc in Den Helder aangereden door een vrachtwagen. De kinderen spreken geen Armeens.
Het gezin verblijft nu in een flatje bij vrienden in Jerevan. De eerste week woonden ze in een hotel, maar dat was niet langer te betalen. ,,Het gaat slecht met ons’’, zegt moeder Naira, waarna ze weer in snikken uitbarst. Van Dijken: ,,Ze wonen in bij vrienden, maar die hebben het ook arm. Er is nauwelijks begeleiding voor het gezin.’’
AD 30.01.2019 De coalitie kan dan wel tevreden zijn over de nieuwe afspraken rond het kinderpardon, de oppositie denkt daar heel anders over. Dat bleek vanmiddag tijdens het debat in de Tweede Kamer. De rechtse partijen verweten de VVD slap gedrag omdat het kinderpardon nog één keer uitgevoerd wordt, partijen op de linkerflank maken zich juist zorgen over toekomstige asielkinderen, als de regeling daarna van tafel gaat.
De staatssecretaris sloeg zich relatief simpel door het debat, dat de coalitie tot dinsdag nog zwaar op de maag lag. De PVV zegde weer het vertrouwen in het kabinet op, maar kreeg enkel steun van FVD.
De regeringspartijen stellen stuk voor stuk met winst uit hun onderlinge strijd om het kinderpardon te zijn gekomen. Ze hebben elk echter ook pijnlijke concessies gedaan, gaven ze toe. Desondanks vinden ze dat er een goed pakket ligt, dat op delen beter is dan de afspraken in het regeerakkoord.
De oppositiepartijen hadden daar hun eigen ideeën over. Zo vindt Geert Wilders dat de coalitie illegalen beloont en kansloze asielzoekers aanmoedigt ook naar Nederland te komen. Vooral de ‘slappelingen en lafaards’ van de VVD moesten het ontgelden. De VVD zou ‘door de pomp zijn gegaan’, meent de PVV-leider, die sprak van een ‘feest voor illegalen’.
Wilders begon het debat al geirriteerd omdat niet de fractievoorzitters en premier Mark Rutte, maar de fractiespecialisten naar de zaal waren gekomen voor het debat. Dat is ‘een beetje laf’, aldus Wilders, die erop wees dat ze ‘wel voor allerlei camera’s’ zijn verschenen. Via een hoofdelijke stemming probeerde hij de partijleiders alsnog naar de Kamer te krijgen, maar hij kreeg geen meerderheid.
‘Schrijdendheidstoets’
De linkse oppositie had vooral veel vragen over de afschaffing van de discretionaire bevoegdheid, waarmee asielzoekers in schrijnende gevallen toch een verblijfsvergunning kunnen krijgen. Coalitiepartners CDA en ChristenUnie gebruikten liever andere woorden dan de staatssecretaris van VVD-huize, merkten ze op.
De zogeheten discretionaire bevoegdheid maakt plaats voor een ‘schrijnendheidstoets’. Daar gaat de directeur van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) over. Die mogelijkheid een uitzondering te maken, geldt alleen nog voor een eerste asielaanvraag.
Denkt een afgewezen asielzoeker daarna nieuwe redenen te hebben om alsnog in Nederland te mogen blijven, dan moet hij maar een nieuwe aanvraag indienen, zegt Harbers.
De coalitie hoopt dat nieuwe toets ervoor zorgt dat schrijnende gevallen zich niet weer pas na jarenlang procederen aandienen. Het scheelt de staatssecretaris, rond wie geregeld een mediastorm opstak in de hoop dat hij met de hand over het hart zou strijken, ook een kopzorg.
Maar CDA, D66 en CU, die de discretionaire bevoegdheid tot voor kort nog fel verdedigden, hebben daarmee volgens de linkse oppositie wel een laatste uitweg voor in de regels verstrikte asielzoekers opgegeven.
De PvdA wijst erop dat Harbers nu nog een verblijfsvergunning kan verlenen zonder dat verder te hoeven toelichten. De baas van de IND werkt straks wel met regels in de hand, terwijl sommige asielaanvragen niet in regels te vangen zouden zijn. Dat laatste was een van de redenen waarom morrelen aan de discretionaire bevoegdheid voor CDA, D66 en CU lang uit den boze was.
Harbers pareert dat het eindoordeel, anders dan nu, straks altijd aan de rechter is. Ook een tweede tegenwerping, dat hij toch altijd verantwoordelijk blijft voor de IND en dus ook in de toekomst op schrijnende gevallen wordt aangesproken, wuift hij weg.
Asielkinderen die langer dan vijf jaar in Nederland zijn, moeten ook de kans krijgen alsnog een beroep te doen op het kinderpardon, zegt Defence for Children.
NOS 30.01.2019 Voor bijna 700 asielkinderen ziet de toekomst er zonniger uit. Dankzij het coalitieakkoord van gisteravond over het kinderpardon mogen zij waarschijnlijk toch in Nederland blijven. Het zijn de kinderen die tevergeefs een beroep had gedaan op de vorige twee kinderpardonregelingen.
Deze kinderen voldeden niet aan de voorwaarden. Maar er is ook een groep die langer dan vijf jaar in Nederland is en geen beroep heeft gedaan op de regeling. Kinderrechtenorganisatie Defence for Children roept de politiek op om ook voor deze kinderen een oplossing te zoeken.
In het debat in de Tweede Kamer zijn daar ook vragen over gesteld. Staatssecretaris Harbers komt later met nadere informatie hierover, heeft hij toegezegd.
Geen kans
Om hoeveel kinderen het gaat is niet bekend. Zij vroegen op advies van hun advocaten geen kinderpardon aan. De advocaten meenden dat ze geen schijn van kans zouden hebben. Dat had te maken met het zogenoemde meewerkcriterium, dat in de loop der jaren steeds zwaarder ging wegen. Het gevolg was dat in 2013 nog 880 aanvragen werden ingediend en in 2018 minder dan 50. Dat zijn aanvragen voor het hele gezin.
In het gisteren gesloten akkoord staat niets over deze groep. Volgens advocaat Martin Vegter van Defence for Children moeten deze kinderen niet uit het oog verloren worden. “We weten niet om hoeveel kinderen het gaat, maar we kennen wel voorbeelden van kinderen die hier ook langer dan vijf jaar zijn en die het niet eens hebben geprobeerd. Kijk ook naar deze kinderen bij de regeling”.
De meeste van deze kinderen wonen in een van de vijf gezinslocaties voor asielzoekers. Op dit moment verblijven daar zo’n 1300 kinderen met hun ouders.
Onbekende bestemming
Uit cijfers die de NOS eerder opvroeg bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) bleken 2140 kinderen een beroep te hebben gedaan op de eerste twee kinderpardonregelingen. Van hen zijn er nu nog 740 in de asielopvang in Nederland.
Zo’n 80 kinderen zijn inmiddels het land uitgezet of zelf vertrokken. Zij zullen niet terug worden gehaald, laat staatssecretaris Harbers weten tijdens het Tweede Kamerdebat over de nieuwe regeling.
Daarnaast zijn 180 kinderen met onbekende bestemming vertrokken. Waarschijnlijk verblijven zij nog ergens in Nederland. De kinderen waar Defence for Children het nu over heeft, vallen overigens buiten deze groep.
AD 30.01.2019 ,,Hoera! Het is eindelijk gebeurd. Het kinderpardon’’, juicht de 9-jarige Nemr uit Irak, gekleed in zijn Marvel-superhelden pyjama. ,,Ik bedank iedereen. Heel Nederland’’, zegt hij in een filmpje op twitter. Nemr is waarschijnlijk een van de ongeveer 600 kinderen die na het akkoord van gisteravond in Nederland mogen blijven. Er is ook verbijstering: over het lot van het gezin Grogoryan, dat vorige week nog is uitgezet.
De vier coalitiepartijen sloten gisteravond laat een compromis over de verruiming van het kinderpardon. De huidige regeling voor kinderen die al langer dan vijf jaar in Nederland en daarmee hier ‘geworteld’ zijn wordt versoepeld, waardoor honderden kinderen alsnog mogen blijven. Maar voor nieuwe gevallen verdwijnt de regeling volledig.
De Iraakse Nemr werd een van de gezichten van de lobby voor een ruimer kinderpardon. Hij ging samen met programmamaker Tim Hofman van #Boos naar de Tweede Kamer om daar politici te interviewen over het onderwerp. Uiteindelijk haalde Hofman meer dan 250.000 handtekeningen op voor aanpassing van het pardon.
Ook het Armeense gezin Tamrazyan speelde een grote rol in het debat. Het gezin van vijf, met oudste dochter Hayarpi als woordvoerder, verblijft al enkele maanden met ‘kerkasiel’ in de Bethelkerk in Den Haag. Het gezin was uitgeprocedeerd en moest terug naar Armenië, maar vluchtte naar de kerk. In die kerk wordt al die tijd al 24 uur per dag een dienst gehouden.
Een oude wet wil dat de politie niet binnen mag treden in een kerk als er een dienst gaande is. De coördinator van het kerkasiel liet in eerste instantie weten dat de dienst voorlopig zou doorgaan. ,,Ik denk dat het gezin mag blijven, maar we durven er nog niet helemaal op te rekenen’’, zei coördinator Derk Stegeman gisteravond al tegen deze site. Later woensdagochtend maakte Stegeman bekend dat de dienst vanmiddag stopt. Om 15u is er een persconferentie in de kerk.
,,Het is zeker een politieke deal met wrange aspecten. Maar voor Hayarpi en zoveel anderen is dit wel een reden tot vreugde’’, twitterde Stegeman ook. ,, Blij dat het bijna voorbij mag zijn. Straks eerst maar eens naar de Tweede Kamer.’’ Die Tweede kamer debatteert vandaag over het kinderpardon en het compromis van de coalitie.
AD 30.01.2019 Na anderhalve week onderhandelen hebben regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie een uitweg gevonden in de crisis rond het kinderpardon. Partijen zijn overeengekomen dat meer gezinnen in aanmerking komen voor het huidige kinderpardon. In de toekomst worden de criteria echter alsnog verscherpt.
Met die bezweringsformule hebben de kopstukken van de coalitie vanavond een dreigende kabinetscrisis afgewend. Afgesproken is dat de kinderen van afgewezen asielzoekers die nu langer dan vijf jaar in Nederland zijn meer kans maken om hier alsnog te blijven.
Die ruimhartigere toepassing van het kinderpardon geldt waarschijnlijk voor negentig procent van 700 kinderen en hun gezinnen. Er komt dus een uitzetstop voor die groep, totdat hun dossier beoordeeld is.
De VVD heeft op dat punt toegegeven, maar heeft daar wel wat voor teruggevraagd. Zo wordt de nieuwe pardonregeling gestopt. Voor nieuwe gevallen geldt het kinderpardon dus niet meer.
Ook verandert er iets aan de zogeheten discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris van Asiel. Die heeft nu nog het recht om over zijn hart te strijken bij schrijnende gevallen die volgens de regels geen recht hebben om hier te blijven.
Die bevoegdheid wordt echter overgedragen aan de IND. Daar wordt gekeken of de situatie van een asielzoeker ‘schrijnend’ is, waardoor die mogelijk in aanmerking komt voor een verblijfstatus. Is dat niet zo, dan kan dat in de toekomst ook niet meer worden aangepast. De coalitie maakt ook 13 miljoen euro extra beschikbaar voor de IND, voor snellere asielprocedures.
De fractievoorzitters legden de uitkomst van het overleg vanavond voor aan de fracties. Rond 21.15 uur werd bekend dat de fracties van ChristenUnie, D66 en CDA akkoord zijn met de plannen. Een halfuurtje later ging ook de VVD akkoord.
Op de vraag of er sprake was van een kabinetscrisis, antwoord VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff: ,,In de toon was het rustig, maar je weet wat er op het spel staat.’’ Hij vindt de plannen ‘inhoudelijk beter dan er in het regeerakkoord stond’.
Versoepeling
In de toon was het rustig, maar je weet wat er op het spel staat, aldus Klaas Dijkhoff, VVD
De coalitiepartijen overleggen al de hele week over het kinderpardon. Een Kamermeerderheid van CDA, D66 en een aantal oppositiepartijen wil dat de regels worden versoepeld, zodat meer asielkinderen en hun ouders in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning.
ChristenUnie en D66 eisten daarnaast een onmiddellijke uitzetstop voor asielkinderen, zolang de discussie nog loopt. De VVD voelde daar echter niets voor en hield vast aan het regeerakkoord. De partij wil de resultaten afwachten van de commissie Van Zwol, die onderzoek doet naar het functioneren van het kinderpardon.
De spanningen binnen de coalitie liepen ondertussen flink op, zeker nadat Dijkhoff eerder al uitspraken deed over het klimaatakkoord die tegen het regeerakkoord ingingen. Hij zei dat de kans ‘nihil’ is dat hij de grote hoeveelheid ingrijpende milieumaatregelen uit het akkoord allemaal gaat uitvoeren.
Debat
De Tweede Kamer debatteert morgen over de kwestie. Het was voor de coalitie van belang daarvoor al tot overeenstemming te komen, anders lopen zij het risico tijdens dat debat door de oppositie tegen elkaar te worden uitgespeeld. ,,Deze week is er een debat, dan moeten we weten waar we gaan landen’’, zei Gert-Jan Segers (ChristenUnie) daar al over. Staatssecretaris Mark Harbers (VVD) zou eigenlijk vrijdag al met een kabinetsbrief over de kwestie komen, maar heeft dat nog altijd niet gedaan.
Tot eind deze week worden er geen asielzoekers met kinderen uitgezet die al langer dan vijf jaar in Nederland verblijven. Maar dat is puur toeval, aldus Harbers. Hij heeft geen opdracht gegeven om de uitzettingen stil te leggen. Er stonden er simpelweg geen gepland.
NOS 30.01.2019 Het wordt vandaag een lange dag voor de coalitie. De Tweede Kamer debatteert over twee hoofdpijndossiers. Eerst staat de versoepeling van het kinderpardon op de agenda en direct daarna gaat het over het klimaatakkoord.
Over beide onderwerpen liep afgelopen weken de spanning op. Vooral de onderhandelingen over het kinderpardon verliepen in crisissfeer.
Het debat over het kinderpardon begint om 10.15 uur en is live te volgen op NPO Politiek en NOS.nl en via een liveblog.
Volgens de planning van de Tweede Kamer begint het debat over het klimaatakkoord om 16.00 uur.
Gisteravond werd alsnog een akkoord bereikt: een groep van 700 kinderen wordt opnieuw beoordeeld. Naar verwachting mag 90 procent van hen in Nederland blijven. Met hun ouders erbij gaat het in totaal om zo’n 1300 mensen.
Daar staat tegenover dat het kinderpardon wordt afgeschaft, zodat er in de toekomst geen schrijnende zaken meer gaan spelen zoals rond Lili en Howick. Ook wordt de druk bij de staatssecretaris weggehaald om in sommige gevallen, zoals bij de twee Armeense tieners, over zijn hart te strijken. Die verantwoordelijkheid gaat naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).
Wisselgeld
Beide punten heeft de VVD “binnengehaald”, zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp. Het is als het ware wisselgeld voor de grootste regeringspartij, die als enige van de vier coalitiepartijen nog tegen een verruiming van het kinderpardon was.
“Het is een oplossing waar voor alle partijen iets in zit”, zegt Van der Wulp. “En je zou kunnen zeggen dat dat best knap is, nadat ze weken rollebollend over straat zijn gegaan.”
Het debat over het kinderpardon wordt minder spannend, denkt hij, nu de coalitiepartijen elkaar weer omarmen. Ze zullen vooral willen uitstralen dat ze er sterker uit zijn gekomen.
De rechtse oppositie zal zijn pijlen vooral op de VVD richten, is de verwachting. Deze partijen zullen de concurrent op rechts een slappe houding verwijten. “Wat dat betreft spreekt de voorpagina van De Telegraaf boekdelen”, zegt Van der Wulp. De krant stelt dat de VVD door de knieën is gegaan voor de coalitiepartijen.
De linkse oppositie is tevreden over het pardon voor de groep kinderen die in Nederland geworteld zijn, maar heeft nog veel vragen over het afschaffen van de kinderpardonregeling.
Klimaatakkoord
Na het debat over het kinderpardon volgt een debat over het klimaatakkoord. Ook dat ligt gevoelig. VVD-fractieleider Dijkhoff noemde een paar weken geleden in De Telegraaf de kans nihil dat het klimaatakkoord helemaal wordt uitgevoerd. Ook noemde hij coalitiegenoot Jetten (D66) een klimaatdrammer. Dijkhoff zei verder dat hij nog eerder het kabinet zou laten vallen dan dat hij de burgers voor de kosten van klimaatmaatregelen laat opdraaien.
“De coalitiepartijen wacht een lange dag”, concludeert Van der Wulp. “Ik denk dat het verstandig is dat ze bij het ontbijt een paracetamolletje nemen.”
NOS 29.01.2019 Organisaties die zich ingezet hebben voor verruiming van het kinderpardon reageren positief op het akkoord dat de coalitiepartijen in Den Haag hebben bereikt. VVD, CDA, D66 en ChristenUnie kwamen overeen dat zo’n 90 procent van de nu in Nederland gewortelde kinderen hier mag blijven. Omdat de ouders dan ook niet meer kunnen worden uitgezet, zal het totaal uitkomen op 1300 kinderen en volwassenen.
Defence for Children spreekt van een grote doorbraak. “Natuurlijk hebben we nog wel wat vragen”, zegt juriste Martine Goeman. “Hoe gaat er bijvoorbeeld bepaald worden welke kinderen er wel en welke er niet onder vallen? Maar voor nu klinkt het heel positief. Wij zien dagelijks de stress bij de kinderen, ze verdienen dit.”
Dit verandert er, in het kort:
De groep kinderen wordt opnieuw beoordeeld. De verwachting is dat 90 procent van die groep mag blijven.
Het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) krijgt voortaan de discretionaire bevoegdheid in plaats van staatssecretaris Harbers.
De IND krijgt extra geld voor snellere asielprocedures.
De vrijwillige overname van vluchtelingen uit oorlogsgebieden gaat van 750 terug naar 500.
Ook programmamaker Tim Hofman, die het kinderpardon opnieuw op de agenda zette, is blij met het akkoord. “Een pardon voor zo’n 630 kinderen is heel goed nieuws”, zei hij tegen persbureau ANP. “Maar ik geloof het eigenlijk pas als Nemr met een verblijfsvergunning in zijn handen staat.” Hofman maakte een documentaire over het Iraakse jongetje Nemr, dat ook met uitzetting wordt bedreigd.
Hofman vindt het belangrijk dat er ook meer geld is vrijgemaakt voor de Immigratie- en Naturalisatiedienst. Procedures kunnen dan sneller en zorgvuldiger worden afgerond.
VluchtelingenWerk Nederland spreekt van “een prachtig akkoord voor de kinderen”. Maar de organisatie spreekt van een “bittere pil” voor vluchtelingen die uit oorlogsgebieden naar Nederland zouden komen. Dat worden er jaarlijks 250 minder.
De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR deelt die kritiek, blijkt uit een tweet.
Ook de kerkelijke organisatie voor hulp aan asielzoekers Inlia is blij met het akkoord, maar ook directeur John van Tilborg heeft nog vragen. Zo wil hij weten of het criterium blijft gelden dat uitgeprocedeerde asielzoekers hadden moeten meewerken aan hun uitzetting en wat daaronder wordt verstaan.
“Als je niet hebt meegewerkt als je bij de rechter in beroep bent gegaan, zou dat raar zijn. Want je hebt in Nederland het recht om naar de rechter te stappen”, aldus Van Tilborg. Hij had liever gezien dat de hele groep een verblijfsstatus krijgt.
Verder is Van Tilborg het er niet mee eens dat de toelating van deze kinderen en hun familie ten koste zal gaan van vluchtelingen. Er is namelijk afgesproken dat Nederland minder vluchtelingen van de VN-organisatie UNHCR zal opnemen: 500 in plaats van de eerder bepaalde 750. “Deze mensen hebben net zo goed recht op hulp en bescherming”, zegt Van Tilborg.
VK 29.01.2019 De regeringspartijen van Rutte III blijven koortsachtig op zoek naar een uitweg uit de impasse rond het kinderpardon. De kwestie is inmiddels uitgegroeid tot de zwaarste beproeving van de coalitie tot nu toe. Maandag was er tot laat in de avond spoedberaad om een crisis af te wenden.
Sybrand Buma staat de pers te woord na afloop van het overleg tussen de coalitieleiders over het kinderpardon. Beeld ANP
De coalitie praat al ruim een week over een mogelijke versoepeling van het kinderpardon. Maandag was er bijna de hele dag overleg. Eerst kwamen de vier fractievoorzitters bijeen met de top van het kabinet, inclusief premier Mark Rutte. Daarna was er tot ’s avonds laat overleg tussen de vier fractievoorzitters, de fractiespecialisten en staatssecretaris Mark Harbers van Asiel. De hoofdrolspelers toonden zich daarna gematigd positief. Het gesprek zou ‘constructief’ zijn geweest, maar ‘we zijn er nog niet’, aldus D66-voorman Rob Jetten.
Zeker is dat de verhoudingen binnen de coalitie zelden zo gespannen waren. CDA, D66 en ChristenUnie pleiten sinds vorige week samen voor een soepeler kinderpardon. De drie coalitiepartners willen dat een onafhankelijke commissie daar onderzoek naar doet en eisen tegelijkertijd dat er in de tussentijd geen gezinnen worden uitgezet die mogelijk gebruik kunnen maken van een mindere strenge uitleg van de huidige voorwaarden.
De VVD vindt dat de overige partijen tornen aan de afspraken in het regeerakkoord. De liberalen houden vast aan een restrictief asielbeleid, inclusief een streng kinderpardon, en willen alleen inschikken als er compensatie tegenover staat. Volgens de partij zou er opnieuw onderhandeld moeten worden over het regeerakkoord, een soort miniformatie. CDA, D66 en ChristenUnie vinden dat overdreven.
Onbegrip
Achter de schermen was maandag aanvankelijk onbegrip te horen voor het gebrek aan ‘politieke wil’ bij de VVD. Het CDA, dat vorige week plotseling een draai maakte over het kinderpardon, bestrijdt dat er afspraken uit het regeerakkoord worden geschonden. Volgens partijleider Sybrand Buma zijn de omstandigheden veranderd door een uitspraak van het Hof van Justitie van de EU in juni. De huidige regeling zou daardoor niet meer houdbaar zijn.
D66-leider Rob Jetten verlaat het overleg tussen de coalitieleiders over het kinderpardon. Beeld ANP
De VVD wuift dat argument weg. De grootste regeringspartij meent dat Buma het vonnis gebruikt om te verhullen dat hij onder druk van zijn partijleden van koers is veranderd. De liberalen zijn ook verbaasd over de wijze waarop het thema aan de orde is gesteld door de coalitiepartners. Eerst pleitten CDA en D66 in het AD voor een versoepeling. Vervolgens eiste de ChristenUnie via Trouw een uitzetstop.
Geen van de coalitiepartijen zegt uit te zijn op een kabinetscrisis, maar tegelijkertijd wil niemand aan de vooravond van de provinciale statenverkiezingen in maart gezichtsverlies lijden. VVD, CDA en D66 staan nu al op zwaar verlies in de peilingen. Het is daardoor moeilijk geworden om nog grote concessies te doen.
Gert Jan Segers staat de pers te woord na afloop van het overleg tussen de coalitieleiders over het kinderpardon. Beeld ANP
De interne coalitiestrijd zou in elk geval voor woensdag beslist moeten zijn. Dan staat er een Kamerdebat over het kinderpardon op de agenda. Dat dreigt een martelgang te worden als de meningsverschillen dan nog niet zijn opgelost. Staatssecretaris Harbers kondigde vorige week aan dat er tot het debat ‘toevalligerwijs’ geen uitzetting van gezinnen plaatsvindt. Ook dat zal na woensdag niet meer lang vol te houden zijn.
CDA, D66 en ChristenUnie lijken er ook op te hopen dat premier Rutte uiteindelijk zijn politiek kapitaal inzet om de coalitie overeind te houden. Zo ging het in het vorige kabinet ook geregeld: een morrende VVD-fractie werd uiteindelijk door Rutte in het gareel gebracht.
De nervositeit liep maandag wel op, ook omdat onduidelijk is hoeveel de VVD nog wil investeren in Rutte III. Alles wijst erop dat de coalitie bij de provinciale statenverkiezingen haar meerderheid gaat verliezen in de Eerste Kamer.
Het kinderpardon splijt het kabinet – hoe kon het zo ver komen?
Woensdag staat een belangrijk Kamerdebat over het kinderpardon op de agenda. Is het onderwerp voor het CDA, D66 en de ChristenUnie, die een rem willen op het uitzetten van uitgeprocedeerde gezinnen, belangrijk genoeg om een kabinetscrisis met de VVD te riskeren? Dit schreven we er tot nu toe over.
NOS 28.01.2019 De coalitie heeft nog geen oplossing gevonden voor het meningsverschil over een versoepeling van het kinderpardon. Wel is er “constructief” gesproken, zijn er “goede vorderingen” gemaakt en zijn er “stappen” gezet, zo zeiden de fractievoorzitters van CDA, D66 en ChristenUnie na afloop van een overleg maandagavond op het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Over de inhoud van de gesprekken wilde geen van de partijen iets kwijt. “In het belang van het proces doen we hierover geen verdere mededelingen”, sprak CDA-leider Buma. D66-voorman Jetten zei: “We zijn er nog niet”. VVD-fractievoorzitter Dijkhoff kwam niet door de hal van het ministerie naar buiten en gaf nog geen reactie.
‘Coalitieoverleg constructief, maar we zullen nog even door moeten’
Conflict
Al dagen is de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie naarstig op zoek naar een oplossing voor een hoogoplopend conflict over het verruimen van de regels over het uitzetten van asielkinderen. De VVD is daartegen en beroept zich daarbij op afspraken in het regeerakkoord.
De drie andere fracties willen dat de regels soepeler worden, omdat ze in de praktijk volgens die partijen niet werken. De afgelopen dagen slaagden de partijen er in allerlei onderlinge gesprekken niet in om dichter bij elkaar te komen.
Woensdag debatteert de Tweede Kamer over een mogelijke versoepeling van het kinderpardon.
NOS-verslaggever Ron Fresen denkt dat het kinderpardon geen van de partijen een crisis waard is. “Maar tegelijkertijd kan geen van de partijen, gelet op hun ingenomen standpunten over dit gevoelige onderwerp, nog makkelijk inbinden.”
Dinsdag wordt een cruciale dag. “Dan moet duidelijk worden of de partijen zonder gezichtsverlies kunnen ontsnappen aan een crisis.”
Mensenlevens
Minister Kaag van Buitenlandse Handel zei in Jinek begrip te hebben voor de weinig inhoudelijke woorden van de coalitiepartijen .”Deze gesprekken over het kinderpardon gaan om mensenlevens, dat zijn hele gevoelige gesprekken.”
NOS 28.01.2019 De coalitie is er nog steeds niet in geslaagd een oplossing te vinden voor het hoogopgelopen meningsverschil over de versoepeling van het kinderpardon. De fractievoorzitters van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zijn aan het begin van de avond weer bij elkaar gekomen voor politiek overleg met staatssecretaris Harbers op het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Vanmorgen heeft de coalitie ook al overlegd, maar toenadering was er niet. CDA, D66 en ChristenUnie willen kijken of de regels over het uitzetten van asielkinderen verruimd kunnen worden. De VVD wil daar niet aan.
De VVD wijst op het regeerakkoord, waarin is afgesproken om het kinderpardon niet te verruimen. “Het regeerakkoord is een houvast”, zei VVD-fractievoorzitter Dijkhoff vanmorgen. Premier Rutte, ook van de VVD, noemde de kwestie “ingewikkeld”.
Afgelopen weekend hadden Kamerleden al contact om een compromis te zoeken. VVD-staatssecretaris Harbers overlegde vanmiddag met de woordvoerders asielbeleid van de vier fracties. “Het zit nog muurvast”, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen. “Het kruipt beetje bij beetje naar een crisisdreiging.”
Veranderen
Het probleem ontstond toen regeringspartij CDA anderhalve week geleden aankondigde dat meer asielkinderen en hun ouders in aanmerking moeten komen voor een verblijfsvergunning. D66 en de ChristenUnie sloten zich aan bij het CDA en daarmee was er een meerderheid voor een versoepeling. De drie partijen vinden dat het kinderpardon in de praktijk niet werkt, dat er iets moet veranderen. In de tussentijd moeten kinderen niet worden uitgezet, vanwege het risico dat ze bij een nieuwe regeling toch hadden mogen blijven.
De partijen staan lijnrecht tegenover elkaar, benadrukt Fresen. “De vier partijen hebben zich zo stevig uitgelaten dat het óf zo moet blijven óf anders moet. Dan is er voor geen van de partijen gemakkelijk een weg terug. De druk bij alle partijen loopt op.”
Botsing
De tijd dringt, omdat woensdag een debat over het kinderpardon is gepland. “Het is een enorm politiek risico als de vier partijen er dan nog niet uit zijn,” aldus Fresen. “Dan kan zomaar een van de coalitiepartijen meegaan met de oppositie en zo een versoepeling regelen. Dan heb je een enorme botsing met de VVD en een echte crisis.”
NOS 25.01.2019 Staatssecretaris Harbers weet niet hoe de coalitie uit het meningsverschil over het kinderpardon moet komen. “Een oplossing is ver weg”, zei hij vanmorgen voor aanvang van de ministerraad.
Harbers (VVD) zegt dat het gesprek tussen de vier partijen doorgaat. “Dat is iets wat bij een verschil van mening in ieder geval moet gebeuren.” Verder wil hij er niets over kwijt, omdat dit een oplossing volgens hem niet dichterbij brengt.
CDA-vicepremier De Jonge geeft toe dat het niet gemakkelijk is om tot elkaar te komen. “Dat is zo. De fracties zijn daarover stevig in gesprek.”
‘Ingewikkelde materie’
Vicepremier Schouten van de ChristenUnie spreekt van “ingewikkelde materie”. Zij zegt dat de discussie vooral gevoerd wordt door de Tweede Kamerfracties van de regeringspartijen en niet zozeer in het kabinet. “Zij zijn aan het kijken of hier een weg in te vinden is.”
Premier Rutte vindt de kwestie ook ingewikkeld, maar hij heeft er vertrouwen in dat de coalitie er uitkomt.
CDA, D66 en ChristenUnie zijn voor een verruiming van de regeling. Ze willen dat de staatssecretaris opnieuw kijkt naar 400 tot 700 zaken die tot nu toe buiten het pardon vallen. De VVD is tegenstander van een soepeler regeling.
Maandag is er regulier coalitieoverleg. Dat zal opnieuw vooral gaan over het kinderpardon. Woensdag debatteert de Tweede Kamer over het onderwerp. Staatssecretaris Harbers heeft zijn werkbezoek aan Jordanië daarvoor afgezegd.
Telegraaf 25.01.2019 Kabinetsleden breken zich het hoofd over de mogelijke verruiming van het kinderpardon en een tijdelijke uitzetstop voor sommige asielgezinnen. Ze wilden rond de ministerraad alleen kwijt hoe moeilijk het vraagstuk is voor de regeringspartijen en dat de gesprekken erover nog gaande zijn.
,,Het is ingewikkeld, maar ik denk dat we eruit gaan komen’’, zei premier Rutte daarover tijdens het wekelijkse persmoment. Rutte wilde niet inhoudelijk reageren. ,,Alles wat ik erover zeg bevordert de oplossing niet.’’ Wel kondigt de premier aan zich de komende dagen te bemoeien met de splijtzwam in de coalitie.
Ministers reageerden voorzichtig, omdat de discussie over soepeler asielregels erg gevoelig ligt in de coalitie. ,,Het is een delicate kwestie, ik laat het aan de partijen over’’, aldus minister Ollongren (Binnenlandse Zaken). De D66-bewindsvrouw weigert stelling te nemen voor of tegen een ruimer kinderpardon, zoals fractieleider Jetten (D66) wel deed.
Andere bewindslieden noemen het veelbesproken overleg over ruimere asielregels vooral ’ingewikkeld’. Verantwoordelijk staatssecretaris Harbers (Justitie en Veiligheid) noemde een oplossing vrijdagochtend ’ver weg’.
CDA, D66 en ChristenUnie willen een uitzetstop voor gezinnen die mogelijk onder een verruimd kinderpardon gaan vallen. De VVD is fel tegen en staatssecretaris Harbers volgt het regeerakkoord, zolang er geen nieuwe eenduidige koers vanuit de coalitie wordt aangegeven. Dat betekent dat het huidige beleid geldt, zonder verruiming van het pardon, en uitzettingen gewoon doorgaan.
Dit weekend wordt er telefonisch verder gepraat in de coalitie. Donderdagavond werd er nog door fractieleiders en Harbers over het onderwerp gesproken waarbij door de andere drie coalitiepartijen geprobeerd werd om met ’wisselgeld’ de VVD toch te verleiden tot een verruiming van het kinderpardon.
Bij de VVD valt scepsis te horen over of het onderwerp zich wel leent voor een uitruil. Daarom is het voor de liberalen ook een optie om regelgeving te laten zoals het is.
Telegraaf 25.01.2019 CDA, D66 en CU zijn bereid de VVD wisselgeld te bieden voor het openbreken van het regeerakkoord om zo een uitzetstop voor een groep asielgezinnen te bereiken.
Een ingelast topberaad tussen de fractieleiders van de coalitie met staatssecretaris Harbers (Asiel) bracht gisteravond de eerste voorzichtige opening in een discussie die tot dan toe muurvast zat. Dit weekend wordt er telefonisch verder gepraat.
De drie partijen willen de uitzetstop voor gezinnen die mogelijk onder een verruimd kinderpardon gaan vallen. De VVD is mordicus tegen en staatssecretaris Harbers (Asiel) volgt het regeerakkoord, zolang er geen nieuwe eenduidige koers vanuit de coalitie wordt aangegeven. Dat betekent dat het huidige beleid geldt en uitzettingen gewoon doorgaan.
Hinten op verkorten asielprocedures
Om de liberalen te paaien wordt in de coalitie gehint op het verkorten van asielprocedures, het versnellen van uitzettingen en extra capaciteit voor de IND. Op de kamer van VVD-fractieleider Dijkhoff is gisteravond kort over de discretionaire bevoegdheid gepraat, die de staatssecretaris ruimte geeft om achter de schermen verblijfsvergunningen af te geven. De VVD wil hier vanaf.
De liberalen eisen een hoge prijs voor een uitzetstop, omdat het versoepelen van het asielbeleid zeer gevoelig ligt in de achterban. In de VVD valt scepsis te horen over een oplossing, omdat de voorstellen die circuleren nauwelijks vallen ’uit te wisselen’ tegen een verruimd kinderpardon.
Andere zorgen
Ook zijn VVD’ers bezorgd over de invoeringstermijn van alternatieve maatregelen. Met een schuin oog wordt naar de senaat gekeken, waar de coalitie de meerderheid dreigt te verliezen en nieuwe asielafspraken straks alleen met steun van de PVV doorgang zouden kunnen vinden. Daar wordt in de coalitie van gerild.
Nadrukkelijk wordt de optie opengelaten dat er zelfs helemaal geen uitzetstop komt. De coalitie zou volgende week in een Kamerdebat dan alleen aan de commissie Van Zwol, die asielprocedures onderzoekt, vragen of ze de situatie rond het kinderpardon mee kan nemen in haar beraadslagingen. Zolang er geen verruimd kinderpardon is, zou het uitzetten gewoon doorgaan.
Fors gezichtsverlies
Deze uitkomst zou fors gezichtsverlies betekenen voor de CU, die deze week eiste dat gezinnen die mogelijk kans maken om gepardonneerd te worden niet meer mogen worden uitgezet. Het CDA sloot zich net als D66 hier bij aan, in een poging de VVD onder druk te zetten.
Ook het CDA zit knel, want die partij maakte afgelopen weekend op voorspraak van oud-justitieminister Hirsch Ballin een ommezwaai door een ruimer kinderpardon te eisen. Met de extra eis om dan ook maar gelijk tot een uitzetstop over te gaan, kan de partij haar hand hebben overspeeld.
Elsevier 25.01.2019 Rutte III blijft voorlopig ruziën over het kinderpardon. Aan premier Mark Rutte (VVD) was na de ministerraad niets te merken van enige ruzie.
Hoezeer hij ook benadrukte dat de coalitie het nog altijd oneens is, de indruk dat zijn derde kabinet aan het wankelen is, wekte Rutte niet. ‘Je hebt af en toe een politiek onderwerp dat ingewikkeld is,’ zei hij. ‘Maar dat hoort bij het politieke vak.’
De jongste ingewikkeldheid dateert van vorige week toen het CDA zich plotseling bekeerde tot een nieuw kinderpardon. ChristenUnie en D66 hadden er opeens een bondgenoot bij. De VVD stond in een klap alleen.
Lees dit commentaarover de onenigheid in de coalitie
Rutte werd er na de ministerraad over doorgezaagd en probeerde geen kant te kiezen tussen zijn VVD en VVD-staatssecretaris Mark Harbers (Justitie en Veiligheid) en de coalitiepartners CDA, ChristenUnie en D66, alle voor een kinderpardon en de laatste twee partijen zelfs voor een uitzetstop. Rutte: ‘Ik denk dat we eruit komen, maar zover is het nog niet.’
AD 25.01.2019 Aan de draai van het CDA om het kinderpardon te verruimen ging irritatie over regeringspartner VVD vooraf. Maar vooral: een legertje partijgenoten die de druk opvoerden op leider Sybrand Buma.
Ze is stellig die avond. Vijf dagen voordat het CDA via deze krant aankondigt dat het ‘om is’ en een soepeler toepassing van het kinderpardon wil, zegt Tweede Kamerlid Madeleine van Toorenburg nog dat ze van ‘aanpassingen’ niets wil weten. ,,Ik wil over alles meedenken, maar wij gaan niet zonder meer tornen aan de huidige afspraken.’’
AD 25.01.2018 De onenigheid binnen de coalitiepartijen rond het kinderpardon houdt voorlopig aan. Een oplossing is nog ‘ver weg’, aldus staatssecretaris Mark Harbers (Migratie) vanmorgen bij aanvang van de ministerraad.
,,Als er verschil van mening is in een coalitie, dan is praten met elkaar wat je in ieder geval moet doen. Maar een oplossing is ver weg’’, aldus Harbers, die verder niets over de besprekingen kwijt, omdat dat het overleg alleen maar zou bemoeilijken.
De partijen praten al de hele week achter de schermen over een mogelijke verruiming van het kinderpardon. Een Kamermeerderheid van CDA, D66 en een aantal oppositiepartijen wil dat de regels rond kinderen in de asielprocedure worden versoepeld. Zo moet het kinderpardon ruimer worden toegepast, waardoor meer asielkinderen en hun ouders in aanmerking kunnen komen voor een verblijfsvergunning.
ChristenUnie en D66 willen – zolang de discussie nog loopt – een onmiddellijke uitzetstop voor asielkinderen, maar de VVD voelt daar helemaal niets voor en houdt vast aan het regeerakkoord. De partij wil de resultaten afwachten van de commissie Van Zwol, die onderzoek doet naar het functioneren van het kinderpardon. Omdat het volgens Harbers nog maar de vraag is of daaruit blijkt dat de regeling baat heeft bij verruiming, blijft het huidige beleid vooralsnog gehandhaafd.
Dat er tot eind volgende week geen asielkinderen worden uitgezet die al langer dan vijf jaar in Nederland zijn, is puur toeval, stelt Harbers. Hij heeft geen opdracht gegeven om de uitzettingen stil te leggen. Er stonden er simpelweg geen gepland.
Volgende week debatteert de Kamer over de kwestie.
De protesten zijn geïnspireerd op de gelijknamige protestbeweging Les Gillets Jaunes in Frankrijk. Ook de Franse protestbeweging voert actie voor meer koopkracht en tegen de hervormingen van de Franse regering.
Vorig jaar rond Oud en Nieuw waren de verwachtingen nog vrij hoog gespannen. Na maanden onderhandelen zat er eindelijk een nieuw kabinet, met daarin veel nieuwe gezichten. Het oogde fris en veelbelovend.
AD 21.01.2019
Kibbelcoalitie
PvdA-leider Lodewijk Asscher vindt dat de regeringspartijen meer bezig zijn om hun onderlinge verschillen uit te venten dan met het land. Deze ‘kibbelcoalitie’staat volgens hem voor de keuze: ,,Ga aan de slag of ga uit de weg”, zei Asscher tijdens het PvdA-congres in Den Bosch.
Volgens Asscher is er in de laatste veertig jaar geen kabinet geweest dat onder betere economische omstandigheden begon. Desondanks weet de regering weinig tot stand te brengen, aldus de PvdA-leider. ,, Het enige dat dit kabinet heeft gepresteerd, is een enorme belastingverlaging voor multinationals”, sneerde hij.
Geld in de pot
Het is de regering in 2018 niet gelukt het geld, dat beschikbaar was om Nederland mooier en beter te maken, op te krijgen. Er bleef bijna 4 miljard euro in de pot zitten. Onderschrijding heet dat in de taal van Den Haag. De oorzaak zit volgens NRC voor een groot deel bij de arbeidsmarkt: ook de overheid kan moeilijk mensen krijgen.
Een aantal grote posten waar geld over bleef:
Basisonderwijs (OCW) | 280 miljoen
Wegen (I&W) | 500 miljoen
Armoedebestrijding kinderen (SZW) | 30 miljoen
Verpleegzorg (VWS) | 577 miljoen
Krijgsmacht (Defensie) | 775 miljoen
Politie (Justitie & Veiligheid) | 154 miljoen
AD 29.12.2018
Omslag
Echter, Inmiddels lijkt de stemming omgeslagen. Het wantrouwen in het kabinet groeit. Mensen gaan in gele hesjes en met anti-Rutte-slogans de straat op. En op de sociale media regent het grieven over een regering die wel oog zou hebben voor multinationals, maar ondertussen de energierekening en de btw op de dagelijkse boodschappen verhoogt.
De organisatie is in handen van een groep scholieren van de Daltonschool in Den Haag. Daar doet Stijn Warmenhoven uit 6 VWO de woordvoering. De scholier zegt teleurgesteld te zijn in het onlangs gepresenteerde klimaatakkoord. “Het zijn helaas vooral de burgers die moeten veranderen. Natuurlijk moeten die veranderen, maar de grote bedrijven die juist veel uitstoten moeten ook veranderen. Voor hun is het klimaatakkoord niet streng genoeg.”
3000 deelnemers
De organisatoren hopen op zeker 3000 deelnemers voor de mars. Zeker is al dat er gestart gaat worden op het Malieveld.
Van de belofte dat burgers er in 2019 toch inKoopkrachtop vooruitgaan, geloven de klagers niks, want er komen ook nog allerlei maatregelen aan, zoals de uitvoering van het klimaatakkoord. En die zullen ook wel voor rekening van de gewone man en vrouw komen, denken deze kiezers.
Een vliegtaks, een hogere benzineprijs, hogere parkeertarieven voor benzineauto’s, een mogelijk verbod op de verkoop van benzine- en dieselauto’s in 2030, dure warmtepompen.
Dat bevestigen ingewijden die betrokken waren bij de onderhandelingen over het klimaatakkoord. In het omstreden pakket aan groene maatregelen wordt geopperd om het bezit van een auto af te straffen met een maandelijkse ’innovatietoeslag’ van twee euro.
Om automobilisten een beetje te ontzien kwam Dijkhoff in een coalitieberaad met partijtoppers en ministers – het zogeheten cockpitoverleg – met een alternatief om geld op te halen voor het uitdelen van megasubsidies voor stekkerauto’s. Hij opperde tot verbazing van de coalitiepartners om dan maar de vliegtaks te verhogen van 7 naar 15 euro.
Volgens bronnen stelde het ChristenUnie-smaldeel daarop voor om de belasting op vliegtickets dan maar direct te verdrievoudigen.
AD 24.01.2019
VVD altijd openlijk pro-luchtvaart
Het is opmerkelijk dat uitgerekend de VVD met een hogere belasting(ofwel Vliegtaks) voor de luchtvaart op de proppen komt. De liberalen hebben een warm hart voor de luchtvaartsector en hielden afgelopen jaar als enige een pleidooi voor snellere groei van Schiphol.
Echter, Premier Mark Rutte is optimistisch dat de coalitiepartijen tot een definitief klimaatakkoord komen. „We kunnen hier uitkomen”, zei hij in het tv-programma Buitenhof.
Kortom, het uiteindelijke Nee van Dijkhoff levert weer nieuwe spanningen in de Coalitie !!! Ferme teksten van VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff, over het klimaatakkoord dat in december 2018 aan coalitie werd gepresenteerd. Toch is het vooral voor de bühne.
Klaas Dijkhoff heeft een duidelijk signaal voor zijn achterban. ,,Het is niet mijn akkoord.’’ Dat ‘even gewoon uitvoeren’, dat ‘gaat hij niet doen’. En coalitiepartner Rob Jetten (D66) die zo positief is over dat klimaatakkoord en ambitie van het kabinet verwacht ‘is nu aan het drammen, ja’
Wat een verschil met de Dijkhoff die de klimaatwet ondertekende. In een gelikt VVD-filmpje met milieuwoordvoerder Dilan Yeşilgöz was het nog ‘mooi’ dat die er kwam. Gaaf, noemde ze het zelfs. Dijkhoff: ,,Dat klinkt goed.’’
Op de keper beschouwd zegt Dijkhoff nu niets nieuws. Het werk van de klimaattafels is een pakket van liefst 600 voorgestelde maatregelen door (burger)organisaties om de uitstoot van broeikasgassen de komende jaren met bijna de helft gaat terugdringen.
Het hoofddoel: in 2030 49 procent minder broeikasgas de lucht in te laten gaan dan in 1990.
Stenen in de vijver
Want Dijkhoff vreest voor ‘de effecten op de portemonnee van gewone mensen’. Overigens iets waar CDA-leider Sybrand Buma zich al even veel zorgen over zegt te maken. Hij liet dus vanmorgen ook gretig weten dat het klimaatakkoord ‘niet heilig is’. En dat ‘het kabinet zelf keuzes moet maken om te zorgen dat de rekening voor gewone burgers betaalbaar blijft’.
Dat Buma en Dijkhoff stenen in de vijver gooien, is te verklaren. Juist de VVD, en ook het CDA, kregen de afgelopen weken delen van hun achterban over zich heen. Want de ‘klimaatgekte’ moest bij de VVD niet terugslaan op bedrijven, maar toch ook niet op de ‘hardwerkende Nederlander’. Die klimaathobby van D66 mag niet teveel pijn geven.
Nasleep
De coalitiepartijen hebben deze week verschillende malen moeten overleggen over de opmerkingen van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff over het klimaat. Dat zei minister-president Mark Rutte na de ministerraad vrijdag 18.01.2019. Hij sprak van een ,,pittige week“.
Volgens Rutte hoort het bij het politiek dat als de spanning oploopt dat er langer gesproken moet worden. Hij wilde niet zeggen of in de coalitie het vertrouwen beschadigd is. ,,Het heeft tijd nodig.” Hij voegde eraan toe dat de tijd wonden ook kan helen zonder dat er een litteken ontstaat.
Jammer van spierballentaal
Dat VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff afstand heeft genomen van het klimaatakkoord, heeft ervoor gezorgd dat het ‘knetterde’ tussen de coalitiepartijen. De irritatie tussen de regeringspartijen is bijna een week later nog niet weg.
Aanleiding was het gewraakte interview met Dijkhoff afgelopen zaterdag 12.01.2019, waarin hij zei dat hij niet was gebonden aan het klimaatakkoord.
Minister van Binnenlandse Zaken Ollongren (D66) zegt vanochtend dat het een illusie is dat er nooit discussie is binnen een coalitie van vier partijen. “Die zullen ook af en toe heftig zijn. Laat het dan ook maar een keer knetteren. Ik vind het jammer dat het moet met allemaal spierballentaal, maar inmiddels gaan wij weer gewoon vergaderen.”
Dijkhoff zal zijn achterban dus vooral nog eens onder ogen moeten komen, als de coalitie tot klimaatmaatregelen is gekomen. En misschien moeten uitleggen dat ‘de drammers’ hem aan zijn eerdere afspraken hebben gehouden !!
Telegraaf 19.01.2018
Gatenkaas
In politiek Den Haag woedt een hevige strijd over de kostenverdeling van het klimaatbeleid. Deze week zei premier Rutte dat uit de doorrekening van het CPB moet blijken dat ’het bedrijfsleven fair meedoet’. Maar die lastenverdeling is helemaal niet te maken, stelt de Rabo-analyse. „Veel kosten van het klimaatakkoord zullen ook over drie maanden niet duidelijk zijn”, zeggen de economen over de CPB-exercitie.
Het klimaatakkoord is een financiële gatenkaas. Veel kosten zijn ongedekt of verborgen en onduidelijk is wie ervoor opdraait. Daardoor zal het Centraal Planbureau (CPB) niet kunnen berekenen hoeveel lasten de burgers op hun nek gaan krijgen.
Die conclusie is te trekken uit de grondige kostenanalyse die het economisch bureau van de Rabobank heeft gemaakt op verzoek van De Telegraaf. De Rabo-economen voorzien dat de doorrekening van het CPB ’complex en incompleet’ zal zijn. Die doorrekening wordt na de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) voorzien.
Analyse Klimaatakkoord 13.03.2019 klaar
De planbureaus komen voor de provinciale verkiezingen met een analyse over de effecten en kosten van het klimaatakkoord.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) zijn gevraagd om een doorrekening van de ruim 600 groene plannen te maken. De voltallige oppositie in de Tweede Kamer heeft vorige week geëist dat de informatie over de kosten vóór de verkiezingen naar buiten komt.
Het PBL en CPB laten weten dat ze op woensdag 13 maart 2019 met hun analyses komen. Dat is een week voor de verkiezingen. „De planbureaus achten het van belang om hun bevindingen zo spoedig mogelijk te kunnen laten meewegen in de voortgaande discussie over het klimaatakkoord”, zo laten de planbureaus in een verklaring weten.
De coalitiefracties reageren vrij laconiek op het nieuws dat Nederland de milieudoelen niet haalt. Niemand wil de druk over het klimaat nog verder opvoeren.
De klimaatdoelen voor 2020 raken uit zicht. Moet het kabinet beter zijn best doen om in de buurt te komen van de gemaakte afspraken? Of moeten de doelen van tafel en moet er een nieuw, realistisch scenario komen – Klimaatplan B – om minder ambitieuze klimaatdoelen te halen?
Telegraaf 24.01.2019
Het huidige kabinetsbeleid volstaat niet om de voor volgend jaar gestelde klimaatdoelen te halen.
Urgenda sleepte de Nederlandse staat voor de rechter, omdat die doelen met het huidige beleid niet gehaald zouden worden. De rechter gaf de duurzaamheidsorganisatie meermaals gelijk. Het Hof beoordeelde eind vorig jaar dat de staat maatregelen moest nemen.
In de door actiegroep Urgenda aangespannen rechtszaak kreeg de overheid tot twee keer toe opdracht de uitstoot van CO2 met minstens een kwart terug te dringen ten opzichte van 1990. Maar de teller blijft volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) steken op iets meer dan een vijfde, bevestigen Haagse bronnen.
CO2 uitstoot
Nederland heeft bij de klimaatakkoorden van Parijs afgesproken dat het de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met een kwart moet hebben verminderd ten opzichte van 1990. Daarvoor zijn ingrijpende maatregelen nodig, bijvoorbeeld het vervroegd sluiten van meerdere kolencentrales.
Het doel van het klimaatakkoord is helder: in 2030 moet Nederland dus minimaal 49 procent minder broeikasgassen uitstoten ten opzichte van 1990. Maar dan moet de politiek wel keuzes maken, zegt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
De doelstelling voor 2030 staat in het regeerakkoord van het kabinet. Rutte III wil ook binnen de EU het voortouw nemen.
Duurzaamheidsorganisatie Urgenda heeft zelf berekeningen gemaakt hoe het doel uit de zogenoemde Urgenda-rechtszaak gehaald kan worden. In deze, door de actiegroep tegen de staat aangespannen zaak, heeft de rechter beslist dat in 2020 de uitstoot van broeikasgassen met 25 procent moet zijn gedaald ten opzichte van 1990.
Maar dat doel wordt bij lange na niet gehaald, blijkt uit berekeningen die vrijdag officieel bekend worden, maar sinds maandag al rondzingen in Den Haag. Volgens bronnen in Den Haag zal de daling van de uitstoot waarschijnlijk blijven steken rond de 20 procent.
Het kabinet moet de uitstoot van CO2 naar aanleiding van de zogenoemde Urgenda-zaak mogelijk met 9 megaton meer terugbrengen. De kans is hierdoor groot dat het kabinet op korte termijn nog eens extra ingrijpende maatregelen moet nemen om het klimaatprobleem aan te pakken, zo bevestigen Haagse bronnen tegen de NOS.
De rechter heeft in oktober 2018 in een door Urgenda aangespannen rechtszaak bepaald dat Nederland de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 25 procent moet hebben teruggebracht ten opzichte van 1990. Dat percentage lijkt bij lange na niet gehaald te worden. De Nederlandse Staat heeft een zorgplicht en moet burgers beschermen, vindt de rechter.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PLB) keek afgelopen weken naar de gerechtelijke uitspraak en komt komende vrijdag met de definitieve doorrekening.
Deze maatregelen staan los van het klimaatakkoord, waar het kabinet nu mee bezig is. In dat akkoord wordt gezocht naar besparingen voor een langere termijn tot 2030. De berekening van het Planbureau voor de Leefomgeving kan nog enigszins veranderen, pas vrijdag stellen ze het definitieve getal vast.
CO2 belasting
Jesse Klaver is ‘levensgevaarlijk bezig’ met zijn wetsvoorstel voor een nationale CO2-belasting. Dat heeft voorzitter Hans de Boer van werkgeversorganisatie VNO-NCW vanmorgen gezegd bij het NPO Radio 1-programma 1op1. Volgens De Boer verspreidt de GroenLinks-voorman ‘fake news’ en is hij ‘straks verantwoordelijk voor 50.000 klimaatwerklozen’.
Het kabinet-Rutte III toont nauwelijks ambitie om de zorgkosten in de toekomst binnen de perken te houden. Die scherpe kritiek uit Ruben Wenselaar, topman van de grote zorgverzekeraar Menzis, morgen in een interview met deze krant.
De zorgkosten rijzen momenteel de pan uit. Maar we willen allemaal het beste van het beste en daar zit nu eenmaal een behoorlijk prijskaartje aan. Dat moeten we accepteren, stelt Wenselaar.
Asielbeleid
Was het eerst de beurt aan de VVD, nu zoeken CDA en D66 de randen van de coalitieafspraken op. Want amper bekomen van de wrevel over VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff en zijn uitspraken over het klimaat, gooien nu coalitiepartners CDA en D66 een steen in de vijver.
Zo werd het ook in het regeerakkoord vastgelegd. Naar de letter van die afspraak verandert er niets, maar naar de geest ervan wel degelijk. De facto zouden meer kinderen in aanmerking kunnen gaan komen voor asiel.
Vraag is wat de nieuwe verstandhouding op asiel doet met de sfeer binnen de coalitie, die de afgelopen week al ijzig is geworden. Zo waren coalitiepartners Sybrand Buma (CDA), Rob Jetten (D66) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) niet te spreken over de ronkende teksten van VVD-leiders Mark Rutte en Dijkhoff. De premier wilde raddraaiers die met oud en nieuw hulpverleners aanvallen ‘het liefst allemaal persoonlijk in elkaar slaan’. Zulke teksten van een premier ‘kunnen niet’, aldus Buma.
Drammer
Maar de hele coalitie verslikte zich een week geleden vooral door de spierballentaal van Dijkhoff, die in De Telegraaf zei het klimaatakkoord niet zomaar ‘even te gaan uitvoeren’. ,,Het is niet mijn akkoord,’’ aldus Dijkhoff. Ook dat was naar de letter juist: het parlement (en Dijkhoff) dus, hebben alleen nog maar klimaatvóórstellen gekregen. Een akkoord is er nog lang niet. Maar omdat Dijkhoff zijn collega Rob Jetten ook nog als ‘klimaatdrammer’ typeerde en zei dat het klimaatakkoord een kabinetscrisis waard was, vielen er achter de schermen de hele week harde woorden.
Burgerinitiatief
Presentator Tim Hofman, die een burgerinitiatief voor een beter kinderpardon was begonnen, is verheugd met het standpunt van het CDA. Eerder – toen hij met 250.000 handtekeningen naar de Tweede Kamer ging – gaf hij al aan dat die partij de sleutel tot een verbeterd kinderpardon in handen had. Op Twitter reageert hij vandaag: ,,CDA is wakker. Goddomme, wat een goed nieuws. Ongelooflijk.”
Regeringspartijen CDA en D66 willen het kinderpardon verruimen. Daarmee lijkt er een Kamermeerderheid te zijn, maar of er de komende tijd daadwerkelijk iets verandert, is vooralsnog onduidelijk. Tot die tijd leidt alleen al de suggestie van een versoepeling van het kinderpardon tot nieuwe hoop bij een groep van honderden afgewezen asielkinderen en hun ouders.
“Deze groep grijpt iedere strohalm aan, of dat nu nieuwe verkiezingen, een verkiezingscampagne of een petitie is. Ook dit plan van CDA en D66 zal ongetwijfeld nieuwe hoop zijn voor ze”, zegt onderzoeker Jelmer Brouwer.
Brouwer deed voor VN-organisatie IOM onderzoek naar redenen waarom afgewezen gezinnen niet vertrekken uit Nederland. Daaruit bleek dat hoop op een verblijfsvergunning, naast de lange tijd die gezinnen met kinderen al in Nederland waren en de veiligheidssituatie in het land van herkomst, een belangrijke reden is om niet terug te keren.
De groep met veelal schrijnende gevallen bestaat uit 740 minderjarigen die al zeker vijf jaar in Nederland zijn en moeten vertrekken omdat ze zijn afgewezen voor het kinderpardon. Zij vertrekken amper, bleek onlangs uit cijfers die de NOS opvroeg bij het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Het lijkt er vooralsnog niet op dat een aanpassing van de huidige kinderpardonregeling er ook snel komt. CDA en D66 willen eerst het rapport van de commissie Van Zwol afwachten. Die doet onderzoek naar de redenen voor het langdurige verblijf van vreemdelingen en komt naar verwachting in juni met zijn conclusies. Ook staatssecretaris Harbers wil eerst de uitkomsten van het onderzoek afwachten.
Kinderpardon
Het zogenoemde kinderpardon was een regeling uit 2012, waardoor kinderen van asielzoekers die langer dan vijf jaar in Nederland woonden en eigenlijk het land uit moesten, toch konden blijven. Er kwam een jaar later een tijdelijke overgangsregeling, maar nog steeds kunnen kinderen ervoor in aanmerking komen. Wel moeten ze dan aan specifieke voorwaarden voldoen.
De supermarktprijzen moeten worden aangepast vanwege een belastingverhoging. Vanaf 1 januari 2019moet er 3 procentpunt meer btw betaald worden over voedingsmiddelen. Dat betekent dat veel producten iets duurder zijn geworden.
AD 04.01.2019
Bovendien vragen velen zich af: wat heeft dit kabinet in het eerste jaar eigenlijk voor elkaar gekregen? Voor grote onderwerpen zoals de snelle stijging van de AOW-leeftijden de pensioenendie niet meestijgen, is geen oplossing gevonden.
Lonen
De eerste cijfers van de loostrookjes vallen toch echt wel wat tegen !!!!
Hoofdpijndossier
Het komende jaar is cruciaal voor het kabinet-Rutte III, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. “Het wordt het jaar van de waarheid. Want de grote ‘verbouwingen’ die het kabinet nog op zijn lijstje heeft staan, moeten dan hun beslag krijgen.” Het gaat dan vooral om verbouwingen die vorig jaar niet zijn gelukt en als hoofdpijndossiers op tafel zijn blijven liggen.
Welke onderwerpen zijn blijven liggen?
– Betere positie zzp’ers. Het kabinet slaagde er in 2018 niet in met een plan te komen om de lage tarieven en schijnzelfstandigheid van zelfstandigen aan te pakken. En om voor zzp’ers een betere arbeidsongeschiktheidsverzekering en een goede pensioenopbouw te regelen. Er werd een onderzoek ingesteld dat in 2019 uitkomst moet bieden.
– Besluit over de opening van Lelystad Airport om vakantievluchten van Schiphol over te nemen. De opening is al twee keer uitgesteld en nog steeds is het onzeker of het in 2020 wel gaat lukken. “Het wordt steeds ingewikkelder“, zei minister Van Nieuwenhuizen onlangs.
– Een nieuw pensioenstelsel. In november klapte het overleg tussen werkgevers, vakbonden en het kabinet over een pensioenstelsel voor de toekomst. De verwachting is dat minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zelf met een nieuw voorstel komt. Is dit alles reden tot paniek
Door de tegenvallende resultaten op de beurs en de lage rente zijn de dekkingsgraden afgelopen jaar flink gedaald. Daardoor klapte In november pensioenoverleg. Als dit jaar de beurs weer tegenvalt moet er volgend jaar waarschijnlijk gekort gaan worden op pensioenen. Moeten we ons zorgen maken? Zeven vragen aan hoogleraar economie Lans Bovenberg van Tilburg University over het pensioenstelsel in 2019.
De beurzen storten in, vorig jaar verloor de AEX tien procent. Moeten we ons zorgen gaan maken over onze pensioenen?
,,Het valt allemaal wel mee. Dit was te verwachten, 2018 was een slecht beursjaar. De rente is ook gezakt, dat doet de dekkingsgraden niet goed. Er zijn regels rondom de pensioenen. Een aantal fondsen kunnen in 2020 gaan korten als de beurs dit jaar weer tegenvalt.’’
Bovendien heeft Nederland het beste pensioenstelsel ter wereld, blijkt uit een groot internationaal onderzoek. In de Global Pension Index, een studie van pensioenadviesbureau Mercer waarbij de stelsels van 34 landen worden vergeleken, komt het Nederlands model als beste uit de bus.
– Het ontwerp-klimaatakkoord, dat op 21 december is gepresenteerd. Na doorrekening door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau zal het kabinet bekijken welke voorstellen voor CO2-reductie het overneemt. Belangrijke vraag daarbij is of de maatregelen niet te veel op de koopkracht van de burger drukken. En uiteindelijk het Nee van Dijkhoff levert weer nieuwe spanningen in de Coalitie !!!
En dan zijn er nog verkiezingen. “Die zullen meer dan ooit ook over het succes van dit kabinet gaan”, zegt Fresen. “Want als de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie haar meerderheid in de Eerste Kamer kwijtraakt, moeten ze bij andere partijen aankloppen. Terwijl het nu, met vier partijen, al enorm lastig is om het steeds eens te worden en iedereen zijn punten te gunnen.”
Volgens Fresen hoopt Rutte III dat het verlies zal meevallen en dat de steun van de SGP voldoende is om dingen voor elkaar te krijgen. “Dat hangt erg af van de vraag of de oppositiepartijen hun kiezers weten te motiveren te gaan stemmen.”
Coalitiepartij CDA doet het altijd redelijk goed bij Provinciale Staten-verkiezingen, zegt Fresen. En de ChristenUnie staat op winst in de Peilingwijzer. De VVD deed het bij de vorige Statenverkiezingen heel slecht en heeft dus niet veel te verliezen ten opzichte van 2015. Bijna alles hangt af van D66. Die partij hoopt met een goed klimaatakkoord de concurrentie aan te kunnen met bijvoorbeeld GroenLinks.”
Verkiezingen in 2019
– 20 maart 2019: Provinciale Staten
– 23 mei 2019: Europees Parlement
– 27 mei 2019: Eerste Kamer
Kortom, het kabinet presenteert voor 2019 mooie koopkrachtcijfers, maar zadelt de burger ook op met een btw-verhoging en stijgende energiekosten.
Ruim een jaar geleden deed premier Rutte een belofte aan de bevolking. Bij de presentatie van het regeerakkoord zei hij dat het goed gaat met Nederland, maar dat ‘te veel mensen dat nog niet voelen in hun persoonlijk leven’.
“Dat moet beter. Dit kabinet gaat er voor zorgen dat de gewone, normale Nederlander er echt op vooruit gaat.” Wie dat precies is, die ‘gewone, normale Nederlander’, liet de premier overigens in het midden.
Over die belofte: met enige trots presenteerde het kabinet vlak voor het kerstreces de nieuwe koopkrachtcijfers. En het moet gezegd, vrijwel alle Nederlanders krijgen het komende jaar meer te besteden.
Een belangrijke oorzaak is het verlagen van de inkomstenbelasting. Het credo van dit derde kabinet-Rutte luidt niet voor niets: werken moet lonen. Arbeid wordt minder belast. Ook voor gezinnen zijn er prettige extraatjes, zoals een hogere kinderbijslag en meer kinderopvangtoeslag.
De koopkracht stijgt volgens dit kabinet met gemiddeld 1,6 procent; uiteindelijk moet 96 procent van alle huishoudens er in 2019 op vooruit gaan.
Er is ook minder goed nieuws, dat logischerwijs ook minder hard van de daken wordt geschreeuwd. Een hogere zorgpremie, een verhoging van het lage btw-tarief (van 6 naar 9 procent) en een (forse) stijging van de energierekening. Het kabinet hoopt dat de burgers vooral het zoet zullen onthouden, niet het zuur.
Belastingen
– Dit kabinet wil in 2021 een belastingstelsel invoeren bestaande uit nog maar twee schijven. Vooralsnog zijn het er vier. In 2019 veranderen de tarieven van alle schijven. In het nieuwe jaar wordt over de eerste 20.000 euro (eerste schijf) 36,65 procent belasting betaald. Dat is een lichte verhoging; het was 36,55 procent. Over de tweede schijf (tussen 20.000 en 34.000 euro) daalt het tarief van 40,85 naar 38,10 procent. Dat geldt ook voor de derde schijf (tussen 34.000 en 68.500 euro). Inkomen boven de 68.500 (vierde schijf) wordt voortaan voor 51,75 procent belast. Dat was 51,95.
– De algemene heffingskorting stijgt. Hoe lager het inkomen, hoe hoger het belastingvoordeel. De maximale korting stijgt met 212 euro.
– De arbeidskorting, een ander voordeel voor werkenden, neemt ook toe. De maximale korting stijgt in 2019 met 150 euro. Hier profiteren mensen van met een inkomen tot 41.000 euro.
– Ook de ouderenkorting, een belastingvoordeel voor gepensioneerden, stijgt. De maximale korting groeit met 178, naar in totaal 1596 euro.
– Vrijwilligers kunnen jaarlijks tot 200 euro meer belastingvrij vergoed krijgen, tot een bedrag van 1700 per jaar.
Consumenten
– Het lage btw-tarief gaat omhoog, van 6 naar 9 procent. Dat betekent in de eerste plaats dat boodschappen duurder worden. Volgens het kabinet is het gevolg dat een volle kar boodschappen van 100 euro voortaan 102,83 kost. Dat lijkt te overzien. Maar de btw-verhoging geldt ook voor bloemen, boeken, een bezoek aan de kapper, museum of pretpark en het laten verbouwen van je huis.
– De energierekening stijgt aanzienlijk. Energiebedrijven verhogen hun tarieven voor gas en elektriciteit, het kabinet verhoogt de belasting op aardgas en verlaagt de belastingkorting op de energienota (met 51 euro). Bovendien stijgt de toeslag die iedereen betaalt voor duurzame energieprojecten. Het kabinet zegt dat huishoudens met een gemiddeld energieverbruik 130 euro meer kwijt zijn. Dat kan dus ook (veel) meer zijn.
– Roken wordt duurder; de accijnzen gaan verder omhoog. Voor een pakje met twintig sigaretten bent u 6 cent meer kwijt. De prijs van een pakje shag van 40 gram gaat met 11 cent omhoog.
– De kosten van een nieuw paspoort stijgen. Een gemeente mag maximaal 6,07 euro meer vragen. Een paspoort kost in 2019 maximaal 71,37 voor volwassenen en 53,97 euro voor kinderen. Een identiteitskaart kan 5,78 euro duurder worden. Maximaal 56,83 voor volwassenen en 29,95 voor kinderen.
– Een postzegel kost voortaan 87 cent. Dat was 83 cent.
– Door de stijgende huizenprijzen komen woningen met een maximaal aankoopbedrag van 290.000 euro in aanmerking voor Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Vorig jaar lag de grens op 265.000 euro. Deelnemers aan het waarborgfonds hoeven ook nog maar 0,9 procent van de aankoopprijs te storten, in plaats van 1 procent nu.
– Chronisch zieken die thuis ondersteuning nodig hebben, via de Wmo, betalen daar vanaf dit jaar een lagere eigen bijdrage voor. Er komt een vast tarief van 17,50 euro per vier weken. Vooral voor mensen die nu een groot deel van de maatschappelijke ondersteuning zelf betalen, is dat een grote verandering. Zo wil het kabinet de stapeling van zorgkosten voorkomen. Gemeenten hebben de vrijheid om zelf eventueel een nog lager tarief dan 17,50 euro te vragen. Bijvoorbeeld bij mantelzorg of voor huishoudens met een minimuminkomen.
– Er komt een maximum aan de eigen bijdrage voor medicijnen. Deze eigen bijdrage wordt nu gevraagd als iemand duurdere merkmedicijnen wil hebben in plaats van de goedkopere variant die de apotheker meegeeft. De eigen bijdrage voor duurdere varianten medicijnen wordt 250 euro maximaal.
– De maximale zorgtoeslag voor alleenstaanden stijgt met 50 euro tot 1.189. De maximale zorgtoeslag voor partners groeit met 193 euro naar 2.314.
Gezin
– De maximale toeslag voor kinderdagopvang stijgt van 7,45 naar 8,02 euro per uur. Voor buitenschoolse opvang daalt de vergoeding van 6,95 naar 6,89 euro. Voor gastouders verandert het terug van 5,91 in 6,15 euro.
– De kosten van dagopvang stijgen waarschijnlijk. Dit jaar moet er één verzorger per drie baby’s zijn. Nu is de verhouding één op vier. De buitenschoolse opvang wordt vermoedelijk goedkoper, omdat één medewerker vanaf nu toezicht mag houden op twaalf kinderen in plaats van de huidige tien.
– Vanaf 1 april stijgt de kinderbijslag voor kinderen tot en met 5 jaar van 201,05 euro per kwartaal naar 216,55. Voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar stijgt het bedrag van 244,13 euro naar 263,88 en voor kinderen tot 18 jaar van 287,21 naar 309,46.
– Het betaald geboorteverlof voor partners stijgt van twee dagen naar één werkweek.
– Partners, kinderen en ouders van slachtoffers kunnen smartengeld claimen voor de schade die zij zelf ondervinden. Hun naaste moet dan wel zijn overleden of ernstig en blijvend letsel hebben. De hoogte van de vergoeding die de aansprakelijke persoon moet betalen ligt tussen 12.500 en 20.000 euro.
– Vreemdelingen met een betaalde baan krijgen een vrijstelling voor het deel van het inburgeringsexamen dat over de Nederlandse arbeidsmarkt gaat. Voorwaarde is wel dat een kandidaat in de afgelopen twaalf maanden minimaal zes maanden lang 48 uur per maand heeft gewerkt.
Ouderen
– Voor mensen die regelmatig van baan wisselen wordt het makkelijker om een klein pensioen mee te nemen naar een nieuw fonds. Uitvoerders moeten de inbreng van potjes met een uitbetaling van 2 tot 466 euro per jaar straks accepteren. Voorheen kregen mensen deze potjes in één keer uitbetaald als ze van baan wisselden.
– De AOW-leeftijd stijgt van 66 jaar naar 66 jaar en vier maanden.
Lees ook:
Aan de grens zijn ze niet bang voor de BTW-verhoging
Vooral ondernemers aan de grens zullen lijden onder de verhoging van het lage btw-tarief. Maar in het grensplaatsje Glanerbrug maakt niemand zich echt zorgen.
Een groene toekomst is er alleen voor de rijken: de eco-elite
Het nieuwe jaar staat voor de deur en daarom blikt Elsevier Weekblad vooruit. Wat worden de grootste uitdagingen voor Rutte III voor Rutte III in 2019? Wat zijn de belangrijkste dossiers en wat worden de grootste struikelblokken?
1. Het klimaatakkoord ten uitvoer brengen
Hoewel voorzitter van de ‘klimaattafels’ Ed Nijpels en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) op 21 december een ontwerp-klimaatakkoord presenteerden, overheerst de onzekerheid over dit hoofdpijndossier.
Want wat de 600 voorgenomen maatregelen gaan kosten, moet nog door het Centraal Plan Bureau (CPB) worden getoetst. Ook berekent het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) of de plannen wel voldoende zijn om het klimaatdoel – in 2030 de helft minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 – daadwerkelijk te halen.
VVD en CDA zijn weliswaar blij met de gepresenteerde maatregelen, maar het kostenplaatje baart beide coalitiepartijen al tijden zorgen. CDA-fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma waarschuwde afgelopen zomer in een interview met Elsevier Weekblad al voor een ‘Fortuyn-revolte’ als burgers financieel te zwaar worden belast door de klimaatmaatregelen. De voorbije maanden herhaalde Buma die waarschuwing meerdere malen.
Ook vreest hij voor ‘verkeerd beleid’ dat zorgt voor een uittocht van grote bedrijven uit Nederland, waarna die in het buitenland hun CO2-uitstoot niet zullen verminderen.
VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff vindt dat Nederland ‘het moet fiksen, maar wel op een faire en eerlijke manier, zodat het betaalbaar blijft’. Minister Wiebes herhaalde in het Haagse café Nieuwspoort diverse keren dat ‘breed maatschappelijk draagvlak’ belangrijk is.
D66
✔@D66
Dit #klimaatakkoord gaat over de toekomst. Nederland laat eindelijk leiderschap zien!
We gaan huizen isoleren Elektrische auto’s worden betaalbaar Vervuilende industrie betaalt klimaatboete Iedereen kan meedoen
De linkerkant van de coalitie is op klimaatgebied ambitieuzer en legt vooral de nadruk op het belang van verregaande verduurzaming. ‘We zijn het aan de komende generaties verplicht om nu in beweging te komen. En dat doen we,’ aldus ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. Vergelijkbare taal sprak Rob Jetten. ‘Dit concept-klimaatakkoord bestaat uit ruim 600 afspraken voor de toekomst. Zo is de politiek op z’n best. Als het leiderschap toont.
Niet stilzitten, maar in actie komen. Met één duidelijk doel: een schone toekomst voor deze en volgende generaties,’ schreef hij op Twitter. Ook bracht de D66-fractievoorzitter bovenstaande video uit waarin het akkoord werd gevierd als een overwinning van ’klimaataanpakkers’ op ‘klimaatontkenners’ als Donald Trump en Thierry Baudet. ‘Dit klimaatakkoord is voor jouw toekomst. We maken Nederland klimaatleider in de wereld.’
In de oppositie zijn de tegenstellingen nog veel groter. Jesse Klaver (GroenLinks) hekelde de plannen omdat die volgens hem niet ver genoeg gaan. ‘De lat voor een eerlijk en effectief klimaatbeleid ligt hoog en dit ontwerpakkoord haalt die lat niet.’
Hij is van mening dat grote bedrijven te veel inspraak hebben, en riep premier Rutte op hen weg te sturen bij de onderhandelingen. Lammert van Raan, Kamerlid voor de Partij voor de Dieren, is ook voorstander van het wegsturen van multinationals als Shell.
Aan de andere kant van het politieke spectrum overheerst juist de kritiek dat de plannen ‘onhaalbaar’ en ‘onbetaalbaar’ zijn voor burgers, die niet zijn geraadpleegd bij het opstellen ervan. Zo spreekt PVV-leider Geert Wilders van ‘klimaatwaanzin van dit kabinet’, waarvan mensen wakker zouden liggen. ‘De burger mag bloeden van de VVD en het CDA.’ Thierry Baudet (Forum voor Democratie) verwijt die partijen ‘dictatoriale maatregelen’, en stelt dat er ‘een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer’ staat van het kabinet.
2. Verkiezingen Provinciale Staten en Europees Parlement
Met zowel een verdeelde coalitie als oppositie lijken de onderhandelingen over de uitwerking van het klimaatakkoord in de Tweede Kamer lang en moeizaam te gaan verlopen, zeker met de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) in aantocht. Naar verwachting zullen de partijen zich de komende tweeënhalve maand stevig gaan profileren, niet in de laatste plaats op het thema klimaat. Eén vraag staat centraal: wie gaat de energietransitie betalen?
Thierry Baudet
✔@thierrybaudet
De waanzin gaat door. Dictatoriale maatregelen door een volkomen losgeslagen VVD/CDA-kabinet met een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer. Dit moet echt stoppen. Word NU lid van #FVD en help ons op 20 maart via de Eerste Kamer dit beleid te cancelen. http://Fvd.nl
De Telegraaf✔@telegraaf
Wie niet meegaat, wordt keihard beboet. Dat blijkt uit de honderden voorstellen in het klimaatakkoord. https://www.telegraaf.nl/nieuws/2951008/klimaatkassa-vvd-en-cda-losgeslagen-van-achterban … 850
De nieuw verkozen leden van de Provinciale Staten en de kiescolleges – voor Nederlandse ingezetenen van Caribisch Nederland – kiezen op 27 mei de nieuwe leden van de Eerste Kamer. Mocht de coalitie daar zijn meerderheid kwijtraken, is de kans groot dat de concrete uitvoering van nieuw klimaatbeleid alleen maar moeilijker zal worden.
Een kleine week eerder, op 23 mei, gaat Nederland ook al naar de stembus voor de Europese verkiezingen, waarbij de leden van het Europees Parlement worden gekozen. De afgelopen 25 jaar was de animo voor deze vijfjaarlijkse verkiezingen laag: het opkomstpercentage lag telkens tussen de 30 en 40 procent.
Desalniettemin zijn diverse Nederlandse politieke partijen al enkele maanden druk met de voorbereidingen, onder meer omdat naast een zetel in het parlement in Straatsburg ook de opvolging van Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, op het spel staat. Namens Nederland hebben Frans Timmermans (PvdA/Sociaal-democraten) en Bas Eickhout (GroenLinks/Groenen) zich kandidaat gesteld om de machtigste man van de Europese Unie te worden.
Met het oog op de verkiezingen in de eerste helft van het komend jaar, is de verwachting dat de meeste partijen zich vooral zullen richten op het verleiden van kiezers met stevige plannen en zogenoemde proefballonnetjes. Dat lijkt de kans dat het in oktober 2017 gesloten Regeerakkoord het komend jaar verder wordt uitgevoerd aanzienlijk te verkleinen, zeker met de alles overschaduwende splijtzwam, het klimaatakkoord, in het achterhoofd.
3. Schiphol overvol
Op het gebied van luchtvaart staat verantwoordelijk minister Cora van Nieuwenhuizen voor de loodzware taak om de opening van vliegveld Lelystad Airport in goede banen te leiden. Dat dat niet makkelijk verloopt, is duidelijk: de opening van de luchthaven is met minimaal een jaar uitgesteld tot 2020.
Begin december kreeg Van Nieuwenhuizen een nieuwe tegenslag te verwerken. De Europese Commissie ging niet akkoord met het de regeling die ervoor moet zorgen dat vluchten van Schiphol naar Lelystad worden verplaatst. Van Nieuwenhuizen is met de Europese Commissie in gesprek om de regeling aan te passen.
Alsof dat nog niet genoeg was, besloot een ruime Kamermeerderheid 20 december een motie aan te nemen die autonome groei op Lelystad Airport verbiedt. Diezelfde motie verbiedt overigens ook vrachtverkeer vanaf het nieuwe vakantievliegveld.
Lelystad moet een deel van de vakantievluchten van Schiphol overnemen. Tot 2023 zou het om maximaal 10.000 starts en landingen per jaar gaan, daarna maximaal 45.000. Op Lelystad mogen volgens de plannen alleen maatschappijen gaan vliegen die vluchten op Schiphol opgeven.
Vooral in Gelderland en Overijssel is er veel weerstand ontstaan tegen de lage aanvliegroutes. Een eerder onderzoek met meetgegevens over de geluidsoverlast bleek fouten te bevatten.
Lelystad
Met een nieuw plan hoopt minister Cora van Nieuwehuizen (Infrastructuur en Waterstaat) luchtvaartmaatschappijen te verleiden de overstap te maken van Schiphol naar Lelystad Airport, de luchthaven die in 2020 open moet gaan voor commerciële vluchten.
De minister wil vakantieverkeer prikkelen om van Schiphol weg te gaan door die vluchten voorrang te verlenen bij de verdeling van de slots (vliegrechten) voor Lelystad Airport, staat in een brief die de minister donderdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Er hangt een ‘no deal’ – geen akkoord – in de lucht. Op 29 maart 2019 moet de Britse uittreding geregeld zijn. Op 15 januari komt het Lagerhuis bij elkaar om te stemmen over de deal die nu op tafel ligt. Stemt een meerderheid het plan weg, dan is er vrijwel geen tijd meer om de deal aan te passen en is een ‘harde Brexit’ een feit.
Bij een harde Brexit krijgen bedrijven die handeldrijven met het Verenigd Koninkrijk veel meer papierwerk voor hun kiezen. Voor sommige producten komen importtarieven van 17 procent. Grenscontroles komen terug en dat betekent lange wachttijden bij havens en vliegvelden.
De export naar het Verenigd Koninkrijk van de Land- en tuinbouw is nu nog 8 miljard, wat daarmee gaat gebeuren, is onzeker. Voor Nederlandse vissers is het onduidelijk of ze in Britse wateren mogen blijven vissen.
Ook bestaan er vragen over het uitwisselen van informatie tussen politie en justitie. De levering van medicijnen kan onder druk komen te staan doordat Europese wet- en regelgeving vervalt. Ten slotte heeft de Brexit gevolgen voor militaire EU-missies waar het Verenigd Koninkrijk niet langer aan deel hoeft te nemen.
Om de Brexit het hoofd te bieden, worden duizenden nieuwe krachten gezocht, voor bij de douane, de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA), maar ook de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND). Aan Rutte de taak dit in goede banen te leiden en te zorgen dat Nederland zo min mogelijk schade aan de mogelijke chaos ondervindt.
5. Het Kinderpardon
Een andere kwestie die de coalitie het komend jaar dreigt te splijten, is het kinderpardon. Na de slepende zaak met de Armeense kinderen Lili en Howick, die in september te elfder ure toch mochten blijven omdat staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Mark Harbers (VVD) zijn discretionaire bevoegdheid gebruikte, kwamen tal van oproepen voor een ruimer kinderpardon.
Zo verzamelde televisiepresentator Tim Hofman met een petitie ruim 250.000 handtekeningen voor een ruimer kinderpardon, die hij aanbood in de Tweede Kamer. Daarmee wilde hij vooral de christelijke regeringspartij CDA overtuigen, die er net als de VVD niets in ziet om 400 uitgeprocedeerde ‘gewortelde’ kinderen en hun gezinnen alsnog toe te laten in Nederland.
De twee partijen staan lijnrecht tegenover de ChristenUnie, voorstander van een nieuw kinderpardon. Op het partijcongres in november stemde een ruime meerderheid nog vóór een motie voor een uitzetstop van ‘gewortelde’ asielkinderen.
Die motie was ondertekend door 140 ChristenUnie-leden, onder wie de Armeense Hayarpi Tamrazyan, die al sinds eind oktober ‘kerkasiel’ krijgt, eerst in Katwijk, daarna in de Bethelkerk in Den Haag. Omdat de overheid geen kerkdienst mag onderbreken, wordt al ruim twee maanden een dienst gehouden in het buurt- en kerkhuis.
Fractieleider Gert-Jan Segers noemde de aangenomen motie op zijn partijcongres een ‘duidelijk signaal’, maar blijft naar eigen zeggen trouw aan het regeerakkoord. Kamerlid Joël Voordewind greep de motie aan om de discussie met de andere regeringspartijen VVD, CDA en D66 te heropenen. Aangezien ook laatstgenoemde partij volgens het eigen verkiezingsprogramma een ruimer kinderpardon wil, ligt onenigheid in de coalitie op de loer.
Maar dat hoort erbij als je met vier heel verschillende partijen bij elkaar zit, zegt de premier. Politiek verslaggever Arjan Noorlander denkt dat het chagrijn nog niet is verdwenen.
NOS 18.01.2019 “Wij maken er geen geheim van dat dit een pittige week was”, zegt premier Rutte op de vraag hoe de sfeer in de coalitie is. Verschillende kabinetsleden lieten vanmorgen weten dat er stevig is gesproken tussen de vier regeringspartijen na het interview van VVD-fractieleider Dijkhoff in De Telegraaf van vorig weekend.
Coalitieleider Rutte vindt dat dit erbij hoort. “Het zijn vier heel verschillende partijen. En dan kunnen zich altijd dingen voordoen, waardoor de gezonde spanning die er altijd is, oploopt. En dat was deze week het geval.” Hij spreekt van “een stevig interview” van Dijkhoff “dat nog even na-echoot”.
Of de kwestie nu is opgelost, weet de VVD-premier naar eigen zeggen niet. “Ik kan toch niet besluiten dat iedereen weer 100 procent van elkaar houdt?” Volgens hem is daar na een goed gesprek nu tijd voor nodig.
‘Flinke deuk’
Volgens politiek verslaggever Arjan Noorlander is de lucht achter de schermen nog niet geklaard. “Het vertrouwen in Dijkhoff en de VVD heeft een flinke deuk opgelopen. De drie andere coalitiepartijen – CDA, D66 en ChristenUnie – vragen zich af of het de VVD nog wel menens is met het klimaat.”
Hij zegt dat het chagrijn nog niet weg is. Dijkhoff leek in zijn interview afstand te nemen van het ontwerp-klimaatakkoord waarover maanden is onderhandeld. Hij noemde D66-fractievoorzitter Jetten een drammer en stelde dat hij liever het kabinet laat vallen, dan dat hij gewone mensen voor de kosten laat opdraaien.
Die dingen nemen de coalitiegenoten hem nog steeds kwalijk. “Vooral ook omdat Dijkhoff zelf in het zogenoemde cockpit-overleg met alle klimaat-betrokkenen van de coalitie, actief een rol heeft gespeeld. Hij kwam volgens betrokkenen zelfs met het voorstel om de vliegtaks, die nu 7 euro wordt, te verdubbelen”, zegt Noorlander.
‘Het knettert weleens’
Voor aanvang van de wekelijkse ministerraad gaven de vicepremiers De Jonge (CDA) en Ollongren (D66) toe dat het er hard aan toeging in het coalitieoverleg van afgelopen maandag. Maar volgens hen is de kou inmiddels uit de lucht. “In ieder huwelijk knettert het weleens”, zegt De Jonge: “Maar we gaan nu weer aan de slag met de afspraken over het klimaat. We hebben als kabinet een opdracht en die is niet veranderd.”
Ollongren zei dat iedereen deze week heeft kunnen zien dat er af en toe discussie is. “Maar ik denk ook dat we dat weer netjes hebben afgerond. We zijn allemaal volwassen mensen.”
D66-staatssecretaris Van Veldhoven concludeerde: “U snapt allemaal dat het fijner is als je unaniem staat voor een klimaatakkoord dat je naar buiten brengt. En de heer Dijkhoff heeft daar in De Telegraaf een andere opmerking over gemaakt.”
De voorstellen uit het klimaatakkoord worden nu doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau. Daarna zal het kabinet een keuze maken en die voorleggen aan de Tweede Kamer. Dat is na de Provinciale Statenverkiezingen in maart.
Politiek verslaggever Arjan Noorlander vroeg premier Rutte naar de spanningen in de coalitie in Het gesprek met de minister-president.
Telegraaf 18.01.2019 De coalitiepartijen hebben deze week verschillende malen moeten overleggen over de opmerkingen van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff over het klimaat. Dat zei minister-president Mark Rutte na de ministerraad vrijdag. Hij sprak van een „pittige week.”
Dijkhoff haalde in een groot interview in De Telegraaf uit naar het concept-Klimaatakkoord, noemde D66-leider Rob Jetten een „drammer” en sloot een kabinetscrisis over de zaak niet uit. Zijn woorden vielen slecht bij de leiders van coalitiepartners CDA, D66 en ChristenUnie. Maandag in het coalitieoverleg werd de zaak uren besproken.
Volgens Rutte hoort het bij het politiek dat als de spanning oploopt dat er langer gesproken moet worden. Hij wilde niet zeggen of in de coalitie het vertrouwen beschadigd is. „Het heeft tijd nodig.” Hij voegde eraan toe dat de tijd wonden ook kan helen zonder dat er een litteken ontstaat.
AD 18.01.2019 ,,Het was een pittige week’’, zei minister-president Mark Rutte over de klimaatruzie in de coalitie. ,,Het knetterde en dat hoort bij dit vak.’’
Rutte leek op de coalitiepsycholoog toen hij zei: ,,Ik heb niet de zekerheid dat iedereen honderd procent van elkaar houdt. Dat kan ik niet beslissen voor anderen. Daar is ook tijd voor nodig.’’ Hij schetste dat tussen ,,elkaar mogen en van elkaar houden’’ verschillende tinten denkbaar zijn. Rutte gaf aan dat hij niet kon vertellen wat hij achter de schermen had gedaan om de ergernissen weg te werken. Behalve dat het een ‘mis is van concrete interventies en tijd’.
Kwaad bloed
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff zette de afgelopen week kwaad bloed bij zijn regeringspartners CDA, D66 en ChristenUnie door te zeggen dat hij het klimaatakkoord niet zomaar ‘even te gaan uitvoeren’. Op zich is dat ook nooit de bedoeling geweest: in december zijn er door allerlei maatschappelijke organisaties alleen klimaatvóórstellen gedaan. Een akkoord is er nog lang niet.
Maar de vier regeringspartijen – ook Dijkhoff zelf – waren wel bij het opstellen van die voorstellen betrokken. Doordat Dijkhoff zijn collega Rob Jetten een ‘klimaatdrammer’ noemde en suggereerde dat het klimaatakkoord hem een kabinetscrisis waard was, kregen de andere drie regeringspartijen de indruk dat de VVD zich niet meer aan de afspraken wilde houden.
Achter de schermen vielen er harde woorden deze week. ,,Het knetterde’’, aldus vicepremier Hugo de Jonge (CDA) vanochtend. De fractievoorzitters van de coalitiegenoten dwongen Rutte dinsdag tijdens het vragenuur te herhalen dat Dijkhoff zich nog steeds gebonden voelt aan de afspraken uit het regeerakkoord.
Rutte denkt nog steeds dat het allemaal goed komt. ,,Ik ben er van overtuigd dat we eruit komen. We onderschrijven allemaal de noodzaak om te komen tot een reductie van de CO2-uitstoot.’’
NU 18.01.2019 Alle oppositiepartijen willen nog voor de verkiezingen van de Provinciale Staten, die uiteindelijk de Eerste Kamer kiezen, de doorgerekende klimaatplannen van het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in handen krijgen.
Dat laten de fractievoorzitters van GroenLinks, PVV, SP, PvdA, PvdD, 50PLUS, SGP, DENK en FvD (samen goed voor 74 zetels) in een gezamenlijke brief weten aan de directeuren van de planbureaus, Klimaatakkoord-voorzitter Ed Nijpels en minister Eric Wiebes van Klimaat.
“We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk kunnen zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten”, schrijven de politici.
In december werd een concept-Klimaatakkoord gepresenteerd. Na de doorrekeningen van het CPB en PBL gaat het kabinet met een “finale versie” met de Tweede Kamer in debat. Er wordt in Den Haag van uitgegaan dat die doorrekeningen pas na de Statenverkiezingen van 20 maart binnen zullen zijn.
“Daarom verzoeken wij u om de doorrekening van het ontwerp-Klimaatakkoord, zodra deze gereed is, niet enkel naar het kabinet, maar op hetzelfde moment ook naar de Tweede Kamer te sturen”, schrijven de oppositieleden aan het kabinet en de planbureaus.
Kiezer heeft bij stembus geen invloed op plannen
De partijen stellen dat de kiezer bij de stembus zo geen invloed heeft op de klimaatplannen. Vanuit “democratisch oogpunt” mogen de cijfers niet over de verkiezingen heen worden getild.
Dinsdag deed GroenLinks-leider Jesse Klaver een vergelijkbare oproep aan premier Mark Rutte. Maar de minister-president verwees Klaver naar verantwoordelijk minister Wiebes. De planbureaus opereren onafhankelijk onder de vleugels van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Ook vrijdag tijdens de wekelijkse persconferentie van de premier wilde Rutte niet direct ingaan op het verzoek de cijfers eerder te delen met de oppositie. “Er is geen klimaatakkoord, er is een concept-klimaatakkoord”, zei Rutte. Bovendien vindt hij dat de Provinciale Statenverkiezingen over de provincies gaan en niet het klimaat.
Er moeten veel klimaatmaatregelen worden ingevoerd om in 2030 aan de doelstelling van 49 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 te voldoen. Daar is een breed maatschappelijk draagvlak voor nodig, zeggen de coalitie en het kabinet bij herhaling.
Dit draagvlak staat onder druk als kiezers niet kunnen stemmen zonder de gevolgen van de klimaatplannen te kennen, schrijft de oppositie. “Draagvlak voor politieke keuzes wordt ondermijnd als kiezers zich hierover niet hebben kunnen uitspreken. Dat schaadt het vertrouwen in de democratie”, aldus de opstellers van de brief.
Wiebes zei geen bezwaar te hebben tegen het verzoek, maar benadrukte wel dat hij er niet over gaat.
Voorzitter Ed Nijpels presenteert de hoofdlijnen van het Klimaatakkoord aan Minister Wiebes. Het kabinet wil de uitstoot van CO2 door Nederland beperken met 49 procent in 2030 ten opzichte van 1990 – ANP
Alle oppositiepartijen willen voorkomen dat discussie over de klimaatmaatregelen over de verkiezingen van 20 maart heen wordt getild.
NOS 18.01.2019 De oppositie in de Tweede Kamer wil dat de doorrekening van het klimaatakkoord besproken wordt vóór de Provinciale Statenverkiezingen op 20 maart. De fractievoorzitters van alle oppositiepartijen hebben daarover een brief gestuurd aan minister Wiebes, voorzitter Nijpels van het Klimaatberaad, het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau.
De fractievoorzitters schrijven: “We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten.” Ze willen de rapporten ook tegelijk met het kabinet krijgen, en niet pas twee weken later, wanneer het kabinet ze al heeft beoordeeld.
Minister Wiebes reageerde na de ministerraad laconiek op de brief: “Ik vind ‘m zo wel op mijn bureau. We zullen het in het kabinet bespreken.” Hij wees er wel op dat het gebruikelijk is dat het kabinet als opdrachtgever de rapporten eerst zelf mag lezen. Op de suggestie van de fractievoorzitters dat hij de klimaatdiscussie over de verkiezingen heen wil tillen reageerde hij met gefronste wenkbrauwen.
Bespreekbaar
Ook premier Rutte vindt het verzoek in principe bespreekbaar. “Ik snap dat de oppositiepartijen dit interessant vinden”, zei Rutte. “Maar het blijft een doorrekening van een concept van het klimaatakkoord. De hele politieke besluitvorming en de keuze voor de verschillende maatregelen moet daarna nog gaan plaatsvinden.”
Rutte bevestigde nog eens dat het kabinet niet over de tijdsplanning van de planbureaus gaat, die bepalen zij zelf. “Het is niet de verwachting dat die doorrekeningen al in februari klaar zijn, zodat we in maart met de besluitvorming kunnen beginnen”, zei Rutte. Het definitieve klimaatakkoord is er dus sowieso niet voor de verkiezingen, verwacht hij.
Irritatie
Het Planbureau voor de Leefomgeving zegt over het verzoek van de oppositie na te denken en later met een reactie te komen. Het bureau wil in ieder geval voorkomen dat er een datum wordt genoemd die daarna toch niet haalbaar blijkt te zijn. Zeker zo vlak voor de verkiezingen zou dat erg onhandig uitkomen.
Vorige maand werden na maandenlange onderhandelingen de partijen van het Klimaatberaad het eens over maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Wat de precieze kosten voor iedereen zijn, is een politiek gevoelig punt. Deze week ontstond in de coalitie irritatie over uitlatingen van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff over de uitvoering van het akkoord.
Telegraaf 18.01.2019 De voltallige oppositie in de Tweede Kamer eist voor de Provinciale Statenverkiezingen openheid over de kosten van het omstreden Klimaatakkoord.
Op dit moment zijn de planbureaus de ruim zeshonderd groene maatregelen aan het doorrekenen. Wanneer de resultaten naar buiten komen is onduidelijk.
Alle oppositiepartijen hebben in een gezamenlijke brief aan VVD-minister Wiebes (Klimaat) en de planbureau-directeuren geëist dat de doorrekeningen voor de verkiezingen in maart openbaar worden gemaakt.
„Wij maken ons zorgen dat de coalitie zal proberen om hun oordeel over de cijfers en de richting van het klimaatbeleid over de aanstaande verkiezingen heen te tillen”, schrijven de fractievoorzitters van alle negen oppositiepartijen. „Draagvlak voor politieke keuzes wordt ondermijnd als kiezers zich hierover niet hebben kunnen uitspreken. Dat schaadt het vertrouwen in de democratie.”
Wiebes: heb ik niks mee te maken
De partijleiders willen vanuit ’democratisch oogpunt’ inzicht in de klimaatcijfers. „We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk kunnen zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten.”
Minister Wiebes (Klimaat) laat weten dat de planbureaus onafhankelijk zijn en over hun planning gaan. Hij wil de oproep wel bespreken met de instituten en het kabinet.
AD 18.01.2019 De volledige oppositie in de Tweede Kamer wil nog voor de Provinciale Statenverkiezingen van maart duidelijkheid over de kosten van de klimaatplannen van het kabinet. Ze roepen het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving in een brief op na het doorrekenen de cijfers zowel naar de Kamer als het kabinet te sturen.
De negen fractievoorzitters die de brief ondertekend hebben, vrezen dat het kabinet de hele discussie rond het Klimaatakkoord over de stembusgang heen wil tillen. ‘We moeten een situatie voorkomen waarin partijen voor de verkiezingen onduidelijk kunnen zijn over hun plannen om vervolgens, een paar weken na de stembusgang, kiezers te verrassen met ingrijpende besluiten’, schrijven ze in de brief.
‘Daarom verzoeken wij u om de doorrekening van het ontwerp-Klimaatakkoord, zodra deze gereed is, niet enkel naar het kabinet maar op hetzelfde moment ook naar de Tweede Kamer te sturen, zodat er zo snel mogelijk, op basis van alle feiten en cijfers, een openbaar debat kan plaatsvinden over nut en noodzaak van de voorgestelde klimaatmaatregelen.’
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) zei na de ministerraad vanmiddag dat hij er niet over gaat. ,,De planbureaus bepalen zelf hun timing.’’ Hij benadrukt het niet erg te vinden als de cijfers voor de verkiezingen komen. ,,Ik ben er niet zenuwachtig over. Als blijkt dat we te weinig tonnen CO2 besparen, dan plussen we die bij. Als de koopkracht ons niet bevalt, repareren we die.’’
Geen taboes
Premier Mark Rutte zei eerder deze week dat er ‘geen taboes’ bestaan rond het verminderen van de CO2-uitstoot, ook niet richting het bedrijfsleven. Hij sloot, na vragen van GroenLinks-leider Jesse Klaver, een CO2-belasting niet langer uit, ook al ligt de heffing zeer gevoelig binnen de coalitie. Zelf vindt hij het ‘spannender’ om bedrijven te prikkelen met nieuwe technieken de uitstoot terug te dringen, waarbij forse boetes dreigen als ze dat onvoldoende doen.
De coalitie wacht nu de uitkomst af van de berekeningen over de mogelijke gevolgen van de plannen uit het concept-Klimaatakkoord. Wanneer uit de doorberekeningen blijkt dat het plan met de prikkels en boetes niet werkt, ‘staan we open voor alternatieven’, aldus Rutte, die meermaals benadrukte dat het om een concept-akkoord gaat.
NU 17.01.2019 D66, ChristenUnie en CDA zijn niet overtuigd van het nieuwe plan van het kabinet voor de luchthaven Lelystad Airport. Volgens de regeringspartijen zet het nieuwe plan de deur open voor vliegmaatschappijen van buiten Schiphol.
“Dit is niet genoeg”, zegt Jan Paternotte van regeringspartij D66 over het nieuwe plan. Ook Eppo Bruins van de coalitiepartner CU en Mustafa Amhaouch van CDA laten weten niet overtuigd te zijn.
Lelystad moet vakantievluchten van Schiphol overnemen. Een eerder voorstel hiertoe kreeg geen groen licht van de Europese Commissie, omdat de herverdeling niet in overeenstemming is met de Europese richtlijnen. Dat een luchtvaartmaatschappij voorheen niet op Schiphol vloog, mag voor Lelystad Airport geen reden zijn om dat bedrijf te weigeren.
Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) heeft nu een nieuw plan naar Brussel gestuurd. Daarin staat dat maatschappijen die verhuizen van Schiphol naar Lelystad voorrang krijgen bij de verdeling van de eerste 25.000 starts en landingen op Lelystad.
Paternotte: ‘Voor ons verandert er niets’
Bruins vraagt zich af hoe de minister met het nieuwe plan wil voldoen aan de wens van de Kamer. “Ik zie het muizengaatje nog niet.” Lelystad is alleen bedoeld om vakantievluchten van Schiphol over te nemen en mag niet zelfstandig groeien. Het nieuwe plan zet de deur open voor vliegmaatschappijen van buiten Schiphol.
D66 en ChristenUnie willen dat Lelystad alleen mag worden gebruikt voor vakantieverkeer afkomstig van Schiphol. “Voor ons verandert er niets”, aldus Paternotte. Zolang er geen antwoord uit Brussel is gekomen, wil hij dat er geen onomkeerbare stappen worden gezet en er geen besluit wordt genomen over de openstelling van Lelystad.
Het zal enkele maanden duren voordat Brussel reageert op het nieuwe voorstel.
Bedrijven mogen volgens plan naar alle bestemmingen vliegen
Volgens het nieuwe plan mogen maatschappijen vanaf Lelystad naar alle bestemmingen vliegen, mits het past “binnen de luchthaveninfrastructuur”. De bestemmingenlijst wordt geschrapt. In een eerder plan was het zo dat ze alleen mochten vliegen naar vakantiebestemmingen.
Ook staat er in het nieuwe plan dat de vrijgekomen ruimte op Schiphol alleen gebruikt mag worden voor vluchten met meer dan 10 procent overstappers.
De opening van Lelystad is al twee keer uitgesteld en is nu gepland voor 2020. In de omliggende provincies is veel weerstand tegen de uitbreiding. Er wordt gevreesd voor geluidsoverlast.
De vorige plannen werden afgekeurd door de Europese Commissie, omdat nieuwe aanbieders geen plaats zouden krijgen op de luchthaven.
NOS 17.01.2019 Minister Van Nieuwenhuizen heeft een nieuw plan gemaakt voor de verdeling van vluchten tussen Schiphol en Lelystad Airport. Ze hoopt daarmee de Europese Commissie te overtuigen, die tot nu toe opening van de luchthaven in Flevoland tegenhoudt.
Het kabinet wil dat Lelystad een overloopluchthaven van Schiphol wordt. Vakantievluchten moeten naar Lelystad, zodat er op Schiphol ruimte komt voor intercontinentale vluchten en vrachtvluchten.
Zelfstandige groei van Lelystad, door nieuwe aanbieders, was in de oorspronkelijke plannen niet de bedoeling. De Europese Commissie keurde die plannen af, omdat ze in strijd zouden zijn met concurrentieregels.
Prioriteit
Van Nieuwenhuizen schrijft aan de Tweede Kamer dat ze haar plannen daarom heeft aangepast. Er komt meer ruimte voor nieuwe aanbieders die willen vliegen vanaf Lelystad. Bij de verdeling van de eerste 25.000 slots wordt wel prioriteit gegeven aan vluchten die overgeheveld zijn vanaf Schiphol.
De ruimte die daardoor vrijkomt op Schiphol mag alleen gebruikt worden voor vluchten met veel overstappers, zogeheten transfervluchten. Er komt een lijst met toegestane bestemmingen. Op vluchten daarnaartoe is nu minimaal 10 procent van de passagiers een overstapper.
Ook voor Lelystad stond er in de oorspronkelijke plannen een lijst, met vooral vakantiebestemmingen. Die wordt nu geschrapt. “Dit houdt in dat maatschappijen vrij mogen kiezen waarheen ze vliegen, passend binnen de luchthaveninfrastructuur”, schrijft Van Nieuwenhuizen.
De opening van Lelystad is al twee keer uitgesteld. Van Nieuwenhuizen zei eerder dat ze gaat proberen de luchthaven per 2020 in bedrijf te hebben, maar dat het wel moeilijk zal worden.
NU 17.01.2019 Met een nieuw plan hoopt minister Cora van Nieuwehuizen (Infrastructuur en Waterstaat) luchtvaartmaatschappijen te verleiden de overstap te maken van Schiphol naar Lelystad Airport, de luchthaven die in 2020 open moet gaan voor commerciële vluchten.
De minister wil vakantieverkeer prikkelen om van Schiphol weg te gaan door die vluchten voorrang te verlenen bij de verdeling van de slots (vliegrechten) voor Lelystad Airport, staat in een brief die de minister donderdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Voor de ruimte die op Schiphol ontstaat komen alleen vluchten waarvan op dit moment minstens 10 procent van de passagiers overstapper (transferpassagier) is in aanmerking.
De minister wilde in eerste instantie vluchten die nu vliegrechten op Schiphol hebben naar Lelystad Airport verplaatsen. Op Schiphol zou door het verplicht naar Lelystad verplaatsen van die vluchten ruimte ontstaan voor nieuwe vluchten die van economisch belang voor Nederland zouden zijn. De luchthaven in Flevoland zou daarnaast niet autonoom mogen groeien.
De Europese Commissie stelde dat het op die manier verdelen van vluchten niet in overeenstemming is met de Europese richtlijnen. Lelystad Airport mag luchtvaartmaatschappijen niet weigeren omdat ze voorheen niet op Schiphol vlogen. Eerder hadden luchtvaartmaatschappijen al hun beklag gedaan over die regel.
Het besluit van de Europese Commissie dat het eerdere voorstel van de minister niet in lijn is met de Europese richtlijnen dwong minister Van Nieuwenhuizen ertoe met een nieuw plan te komen. Daarin staat dus dat maatschappijen die voor Lelystad Airport kiezen zelf mogen weten naar welke bestemmingen ze vliegen. De lijst met bestemmingen voor de luchthaven wordt geschrapt.
Minister onderzoekt belangstelling voor Lelystad Airport
De komende maanden laat de minister onderzoeken hoe groot de belangstelling bij luchtvaartmaatschappijen is om vluchten van Schiphol naar Lelystad Airport te verplaatsen.
De Europese Commissie moet het nieuwe plan dat maatschappijen moet verleiden voor Lelystad te kiezen nog beoordelen en bekijken of het voldoet aan de Europese regels. Die Europese regels schrijven onder meer voor dat de minister de ruimte op Lelystad Airport niet exclusief aan maatschappijen die al op Schiphol vliegen mag geven.
Lelystad Airport moet in 2020 open
In de brief die minister Van Nieuwenhuizen vrijdag heeft gestuurd staat geen datum over wanneer Lelystad Airport open kan gaan voor commerciële vluchten. Ze streeft ernaar om de luchthaven in 2020 in gebruik te nemen, maar vorige maand stelde ze dat het wel “steeds ingewikkelder” is geworden.
De opening van Lelystad Airport is al twee keer eerder uitgesteld. Bewoners van de provincies rondom Flevoland zijn fel tegen de komst van commerciële vluchten vanaf Lelystad Airport. Ze vrezen geluidsoverlast doordat de vliegtuigen tientallen kilometers lang lager moeten blijven vliegen, omdat ze anders het vliegverkeer dat Schiphol nadert in het luchtruim in de weg zitten.
Pas na een herindeling van het luchtruim, in 2023, kunnen de vliegtuigen vanaf Lelystad Airport direct naar grote hoogte stijgen.
NU 14.01.2019 De stevige uitlatingen van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff gaan uiteindelijk weinig effect hebben, is de conclusie die werd getrokken na overleg tussen de coalitiepartijen.
Volgens ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers is tijdens het overleg tussen de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie afgesproken dat koers wordt gehouden en dat de partijen het wel degelijk eens zijn over de klimaatdoelen.
Premier Mark Rutte weigert verder in te gaan op de uitlatingen van fractievoorzitter Dijkhoff, die zaterdag uithaalde naar voorman Rob Jetten van D66. Hij suste vooraf al wel dat zijn coalitiepartners “toch niet van marsepein” zijn en wel een stootje kunnen hebben. Segers tilt ook niet zwaar aan “de toon” die Dijkhoff aansloeg, zei hij na afloop van het coalitieoverleg voor de microfoon van BNR Nieuwsradio.
Jetten en Segers hadden voor aanvang een “stevig gesprek” met de coalitiepartners aangekondigd. Beide fractievoorzitters belden in het weekend ook al met hun VVD-collega Dijkhoff, nadat die de verhoudingen in de broze regeringscoalitie onder druk had gezet.
Dijkhoff zei in De Telegraaf het conceptklimaatakkoord dat vorige maand werd gepresenteerd niet zomaar over te willen nemen en verbond het lot van de coalitie aan de kwestie. D66 en CU deden daarop prompt hetzelfde.
‘Zonder klimaatakkoord geen kabinet’
Segers benadrukte zaterdag dat het klimaatakkoord deel uitmaakt van het regeerakkoord. “Het is een heel nuchtere constatering. Als we geen klimaatakkoord hebben, hebben we geen kabinet.”
Ook Jetten, die door Dijkhoff dit weekend een “drammer” werd genoemd, wees op het regeerakkoord. “Ik heb zelf de voorpagina van De Telegraaf vooral gezien als de aftrap van de VVD-campagne met stoere taal”, aldus de D66-leider.
Jettens partijgenoot Kajsa Ollongren wilde over Dijkhoffs uithaal wel kwijt dat ze “niet van dat soort woorden houdt”. De vicepremier zelf zou ze niet gebruiken, maar Jetten had “er niet heel lang wakker van gelegen”.
CDA-leider Sybrand Buma was dit weekend de enige die niet direct dreigende taal uitsloeg in reactie op Dijkhoffs uitspraken. Inhoudelijk is hij het op een aantal punten wel eens met zijn VVD-collega. Hij loste afgelopen zomer al een soortgelijk schot voor de boeg.
Telegraaf 14.01.2019 Er is maandag ’een pittig maar goed’ gesprek gevoerd over het klimaatakkoord, waar coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie verschillend over denken. Premier Rutte zegt na afloop van het urenlange overleg dat het normaal is dat er verschillende opvattingen bestaan over het klimaatakkoord. Hij vreest niet voor onoverbrugbare verschillen.
VVD-fractieleider Dijkhoff nam in De Telegraaf afstand van wat ’niet zijn akkoord is’ en dat kwam hem op forse kritiek te staan van D66 en ChristenUnie. Die partijen vinden dat Dijkhoff klimaatafspraken gewoon uit te voeren heeft. Ook noemde Dijkhoff D66-leider Jetten een ’drammer’.
Rutte zegt dat hij verwacht dat de coalitiepartijen er wel uitkomen met elkaar. „Het was een goede discussie, al was het soms best pittig.” Ook de premier zegt niet klakkeloos alle afspraken van de klimaattafels te omarmen. „Niemand wil al die voorstellen zomaar uitvoeren.”
Verschillende interpretaties van coalitiepartijen zijn volgens de premier niet erg. „Het is geen coalitie van één partij, iedere partij heeft zijn eigen opvatting. We staan allemaal voor de doelstelling en de randvoorwaarden.” De doelstelling is dat de CO2-uitstoot met 49 procent moet afnemen.
Rutte wilde niet reageren op uitspraken van VVD-fractieleider Dijkhoff, zaterdag in De Telegraaf. „Ik ga niet elk interview hier interpreteren.” Het coalitieoverleg duurde deze maandag aanmerkelijk langer dan gewoonlijk.
Coalitiepartijen hadden een stevig gesprek over het klimaatbeleid maar zijn ervan overtuigd dat de in december gemaakte afspraken staan.
NOS 14.01.2019 De vier coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben vanmorgen een “stevig gesprek” over het klimaatbeleid gevoerd, en zijn er alle vier van overtuigd dat ze er uiteindelijk uitkomen. Dat zeiden de partijen vanmiddag na het overleg. Daarmee lijkt de kou over de uitvoering van het in december getekende klimaatakkoord voorlopig uit de lucht.
Of het akkoord inderdaad geen splijtzwam zal zijn, moet de komende maanden blijken, als de voorstellen van de klimaattafels verder worden doorgerekend en er dit voorjaar een definitief uitgewerkt akkoord ondertekend moet worden.
VVD fractievoorzitter Dijkhoff noemde D66-leider Jetten dit weekend een “drammer”. De VVD maakt zich zorgen over de portemonnee van mensen. Volgens Dijkhoff moeten de klimaatplannen wel betaalbaar blijven voor burgers. D66 en ChristenUnie maken zich zorgen over de toekomst van de planeet, volgens hen mag er niet getornd worden aan de afspraak dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent gedaald moet zijn.
Dat laatste gaat ook niet gebeuren, aldus premier Rutte vandaag, Maar hij voegt eraan toe dat het ook niet het doel is om alle voorstellen van de klimaattafels over te nemen. “We staan voor de doelstellingen en we staan voor de randvoorwaarden. Doel is dat die 49 procent reductie oplevert, maar wel op een manier dat we het ook kunnen meemaken.”
Spanning in coalitie over klimaat voorlopig gesust
Ik ga niet voortdurend alles recenseren, daar begin ik niet aan, aldus Rutte.
Premier Rutte wil niet ingaan op de woorden tussen Dijkhoff en Jetten
Volgens premier Rutte moet in ogenschouw worden genomen dat burgers niet te veel gaan betalen, en bedrijven niet oneerlijk bevoordeeld worden.
“Het was inderdaad een stevig gesprek, maar iedereen schaart zich achter de afspraken”, liet ook D66-leider Jetten na afloop weten.
Dijkhoff, die vanmorgen al erkende dat Jetten als een drammer bestempelen niet hoffelijk was, zegt nu verder te willen met “het werk dat voor ons ligt”.
Ook de ChristenUnie benadrukt dat de afspraken nog steeds staan. “We gaan gewoon verder. Er zijn politieke verschillen, maar we gaan hier uit komen”, aldus partijleider Segers. “Dat was zo in december en dat is het vandaag nog steeds”.
Campagne
Wordt het voor de coalitie dan niet heel lastig als er in verkiezingstijd dit soort uitspraken worden gedaan en stukken in kranten verschijnen? De VVD-fractievoorzitter die de D66 leider een drammer noemt, dat zal niet echt helpen?
Premier Rutte wil er niet op ingaan. “Ik ga niet voortdurend alles recenseren, daar begin ik niet aan.”
NU 14.01.2019 D66-voorman Rob Jetten en ChristenUnie-collega Gert-Jan Segers verwachten een “stevig gesprek” bij het overleg met hun coalitiepartners van VVD en CDA. De verhoudingen in de broze coalitie staan onder druk na uitlatingen van VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff die weigert het klimaatakkoord uit te voeren.
Dijkhoff zei in De Telegraaf het concept-klimaatakkoord dat vorige maand werd gepresenteerd niet zomaar over te willen nemen. Hij verbond aan de kwestie het lot van de coalitie, waarop D66 en CU prompt hetzelfde deden.
Segers benadrukte dat het klimaatakkoord deel uitmaakt van het regeerakkoord. “Het is een hele nuchtere constatering. Als we geen klimaatakkoord hebben, hebben we geen kabinet.”
Ook D66-leider Rob Jetten, die door Dijkhoff dit weekend een ‘drammer’ werd genoemd, wijst naar het regeerakkoord. “Ik heb zelf de voorpagina van De Telegraaf vooral gezien als de aftrap van de VVD-campagne met stoere taal’’, aldus Jetten. “Ik heb er niet heel lang wakker van gelegen.”
Oppositie verwijt VVD ‘hypocrisie in tiende versnelling’
VVD-fractieleider Dijkhoff vindt dat “gewone mensen” op kosten worden gejaagd met het klimaatakkoord. “Dit is niet mijn akkoord”, zei hij in De Telegraaf. Hij noemde de kans dat zijn partij het akkoord gaat uitvoeren “nihil”.
De oppositie reageerde boos op de uitlatingen van Dijkhoff. GroenLinks-leider Klaver noemde het interview van de VVD’er “hypocrisie in de tiende versnelling”. “Het akkoord dat gesloten is door Nijpels (VVD), Wiebes (VVD), Rutte (VVD) en waar hij zelf nauw betrokken bij was.”
Ook oppositiepartijen PVV, SP, PvdA en Partij voor de Dieren zetten vraagtekens bij de uitlatingen en vermoeden een verkiezingsstunt.
Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) benadrukte vrijdag dat het belangrijk is dat “iedereen meedoet” en daarom wordt ook het milieuvriendelijker maken van woningen in het plan betrokken.
VVD ondertekende zeer recent nog klimaatwet
Er moet overigens nog worden uitgerekend of het beoogde doel van de helft minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 met de plannen wordt gehaald en wat voor een impact het heeft op de portemonnee van burgers en bedrijven.
De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en oppositiepartijen SP, GroenLinks, PvdA en 50PLUS werden het onlangs wel eens over de Klimaatwet. Daarin is opgenomen dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent ten opzichte van 1990 moet zijn teruggedrongen en met 95 procent in 2050. Bovendien moet alle opgewekte elektriciteit in dat jaar duurzaam zijn.
Coalitie moet dit jaar een constructief klimaatplan maken
Het kabinet moet een klimaatplan presenteren met daarin uitleg over hoe de doelen op hoofdlijnen de komende tien jaar gehaald moeten worden. Het eerste klimaatplan staat al voor dit jaar op de agenda.
In de Klimaatwet staan enkel de kaders beschreven. Het kabinet moet laten weten hoe die zullen worden ingevuld. Dat blijkt een lastige klus, gezien de onenigheid binnen de coalitie.
Na de uitspraken van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff dat D66 niet moet drammen over het klimaat, gaan de coalitiepartijen vandaag opnieuw aan tafel voor overleg.
NOS 14.01.2019 De meningsverschillen in de coalitie over de uitwerking van het klimaatakkoord leiden nog steeds tot spanning, maar de partijen hebben er wel vertrouwen in dat “het uiteindelijk gaat lukken”. Dat valt op te maken uit de reacties van de fractievoorzitters van CDA, VVD, D66 en ChristenUnie voorafgaand aan het coalitieoverleg.
Tegelijkertijd beseffen de partijen “dat het niet gemakkelijk wordt”.
CDA-leider Buma hoorde premier Rutte gisteren in het televisieprogramma Buitenhof zeggen dat “de verschillen eigenlijk niet groot zijn”. Buma: “Als het inderdaad zo makkelijk is, dan hoor ik dat zo graag van de premier.”
Ook zei hij dat coalitiegenoot Jetten (D66) aan het drammen is over het klimaat en dat hij te weinig rekening houdt met de kosten voor gewone mensen. D66 en ChristenUnie lieten onmiddellijk weten dat ze de VVD aan de gemaakte afspraken in het klimaatakkoord zullen houden. Daarin staat onder meer dat de CO2 uitstoot met 49 procent moet afnemen.
Niet hoffelijk
“Het was niet meteen mijn meest hoffelijke moment om het woord drammer te gebruiken,” zei Dijkhoff vanmorgen. Hij is verder niet van plan “om het woord de rest van het jaar nog een keer te gebruiken”. Na het interview van Dijkhoff belde zowel Jetten als ChristenUnie-leider Segers met de VVD-fractievoorzitter.
“Ja, we hebben het er gewoon even over gehad”, zei Dijkhoff. Jetten:”Het lijkt mij verder niet nodig om elkaar te blijven aanvallen. Ik heb het interview maar opgevat als de aftrap van de VVD-verkiezingscampagne met wat stoere taal”. Maar Jetten herhaalde dat hij de VVD aan de gemaakte afspraken in het akkoord wil houden.
Grote opgave
ChristenUnie fractievoorzitter Segers leek vandaag nog het meest ontstemd. “Dit is wel de plek en het moment om elkaar in de ogen te kijken. We staan voor een grote opgave, niet voor onszelf maar voor onze kinderen en kleinkinderen”, zegt Segers. Hij wees nog een keer op de vier handtekeningen die onder het akkoord staan. “Ook die van Dijkhoff, dus dat moet gewoon gebeuren”.
Dat de burger daarbij niet een te hoge rekening gepresenteerd krijgt, staat voor VVD en CDA nu centraal.
“Volgens mij kunnen we er heel goed uitkomen en tot een echt akkoord komen dat wel de doelstellingen haalt, maar meer rekening houdt met de portemonnee van de gewone mensen”, zegt Dijkhoff.
Betaalbaarheid burgers
Volgens Buma is sfeer in de coalitie nooit het probleem, en de inhoud is niet even iets voor één ochtend. “Als je een coalitie bent heb je de verantwoordelijkheid om er uit te komen, maar we hebben ook de verantwoordelijkheid voor de betaalbaarheid van de burgers”, zegt Buma.
Premier Rutte hield het vanmorgen kort. Hoe keek hij terug op de uitspraken van zijn partijgenoot over drammers? “Ach, ik ga al die woorden niet herhalen.”
NOS 12.01.2019 D66-fractieleider Jetten gaat ervan uit dat de VVD zich houdt aan de afspraken over het klimaatakkoord. “De aanpak van de klimaatcrisis gaat over de toekomst van onze kinderen. Daarom heb ik afspraken met de heer Dijkhoff. Daar houd ik hem aan. Een man een man, een woord een woord.”
Jetten reageert op uitspraken van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff in De Telegraaf. Hij zei dat de kans nihil is dat het klimaatakkoord letterlijk wordt uitgevoerd. Ook zei hij dat coalitiegenoot Jetten aan het drammen is over het klimaat en dat hij te weinig rekening houdt met de kosten voor gewone mensen.
ChristenUnie-leider Segers sluit zich bij Jetten aan: “Ik gun collega Dijkhoff zijn oneliner in De Telegraaf, maar we kunnen een gemaakte afspraak niet breken.”
Pittige discussie
Dijkhoff verwacht dat de discussie in de coalitie over het klimaatakkoord pittig wordt, omdat de standpunten “behoorlijk uit elkaar liggen”. Er lijkt een verdeling te zijn tussen VVD en CDA aan de ene kant (die vooral vrezen voor hoge kosten van de burgers) en D66 en de ChristenUnie aan de andere kant (die vooral vrezen voor de toekomst van de kinderen).
CDA-voorman Buma vindt het “belangrijk dat de VVD nu ook ziet dat het klimaatakkoord niet heilig is en dat het kabinet zelf keuzes moet maken om te zorgen dat de rekening voor gewone burgers betaalbaar blijft”.
Eerste stap
De honderden voorstellen uit het klimaatakkoord worden nu doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau. Daarna zal het kabinet besluiten welke het overneemt. Minister Wiebes noemde het akkoord op de dag van de presentatie “een eerste, belangrijke stap op weg naar 2030”. In dat jaar moet de uitstoot van broeikasgassen met 49 procent zijn gedaald ten opzichte van 1990.
Jetten en Segers hameren erop dat “ook Klaas Dijkhoff zich daaraan heeft te houden”. “We willen de wereld beter achterlaten voor de kinderen”, aldus Segers. Beide fractieleiders zeggen erbij dat zij ook willen letten op “een eerlijke verdeling van de lasten”.
Zenuwachtig
Behalve zijn coalitiegenoten van D66 en ChristenUnie schaart Dijkhoff in De Telegraaf ook GroenLinks-leider Klaver onder de “drammers” over het klimaat. Klaver denkt dat “ze bij de VVD zenuwachtig worden”. Er komen Provinciale Staten-verkiezingen aan, die direct gevolgen hebben voor de samenstelling van de Eerste Kamer. “En die staan voor ons in het teken van het klimaat.”
Klaver noemt de woorden van Dijkhoff “hypocrisie in de tiende versnelling”: “Het akkoord dat is gesloten door Nijpels (VVD), Wiebes (VVD) en Rutte (VVD) en waar hij zelf nauw bij betrokken was.”
VVD’er aan tafel
Ook andere linkse oppositiepartijen reageren honend. SP-fractievoorzitter Marijnissen zegt dat Dijkhoff neptranen huilt. Het klimaatakkoord is volgens haar een VVD-akkoord “VVD’ers aan tafel en een VVD’er had de leiding.” Ze vindt de zorg voor de kosten voor de burgers ook vreemd, want “door VVD-beleid is de energierekening torenhoog”.
Asscher van de PvdA vindt het een aanfluiting dat VVD’er Dijkhoff afstand neemt van een akkoord waaraan hij en zijn partij volop hebben meegewerkt. “Ga aan de slag of ga uit de weg.”
PVV-leider Wilders denkt dat niemand de VVD en Dijkhoff nog gelooft.
De VVD-fractieleider zegt dat standpunten in de coalitie over het klimaatakkoord behoorlijk ver uit elkaar liggen.
NOS 12.01.2019 VVD-fractievoorzitter Dijkhoff zegt dat de kans dat het klimaatakkoord letterlijk wordt uitgevoerd nihil is. Volgens hem is het niet zo “dat de politiek bij het kruisje tekent”, zoals sommige partijen in de Tweede Kamer volgens hem lijken te willen.
In een interview in De Telegraaf is Dijkhoff kritisch over de opstelling van coalitiepartners D66 en ChristenUnie rond het akkoord. “D66 heeft al voordat het akkoord er was gezegd: het kabinet moet het gewoon uitvoeren. Nou dat ga ik niet doen.”
Het Kamerlid vindt dat de discussie over klimaatmaatregelen wordt gedomineerd door “drammers” die in zijn ogen “een lichtend voorbeeld” van Nederland willen maken: “Als Jesse Klaver van GroenLinks op tv praat over het klimaat dan daalt het draagvlak met één procent. Rob Jetten (D66) is dat nu ook aan het doen. Hij is nu aan het drammen, ja.”
Pittige onderhandelingen
Dijkhoff denkt dat de coalitieonderhandelingen over het akkoord nog pittig kunnen worden. “De coalitie kan hier zakelijk goed over praten onderling, maar ligt qua standpunten wel behoorlijk uit elkaar.” Hij wil koste wat het kost voorkomen dat de rekening op het bordje van gewone mensen belandt.
Uiteindelijk zou de samenwerking in het kabinet daar wat hem betreft zelfs op stuk kunnen lopen. Dijkhoff in de Telegraaf: “Als het alternatief wordt dat ik óf het kabinet óf de burger moet laten vallen: de burger zal ik nooit laten vallen.”
Politiek verslaggever Lars Geerts zegt dat het voor het eerst is dat iemand zegt dat het klimaatakkoord hem een kabinetscrisis waard is. Hij wijst erop dat 2019 in Den Haag een spannend jaar wordt voor het kabinet. Er zijn onder meer Provinciale Statenverkiezingen, die invloed hebben op de samenstelling van de Eerste Kamer.
Het klimaat speelt in de campagne een belangrijke rol. “En je ziet dat de VVD worstelt met de achterban die wil dat er niet te ver wordt gegaan en dat D66 worstelt met zijn achterban die juist veel verder wil gaan. Dat kan het komende jaar tot een flinke clash leiden.”
Eerste stap
Het klimaatakkoord, dat 200 pagina’s dik is, bevat zo’n zeshonderd maatregelen, variërend van het duurzamer maken van woningen tot het stimuleren van auto’s die geen CO2 uitstoten en energiebesparing door de industrie.
Met het akkoord moet in 2030 de CO2-uitstoot in Nederland met 49 procent zijn gedaald ten opzichte van 1990. Het kwam tot stand na langdurige onderhandelingen, waarbij tientallen belanghebbende partijen betrokken waren.
Op de dag van de presentatie zei minister Wiebes al dat het akkoord nog maar een eerste stap is. Nadat het is doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau besluit het kabinet welke voorstellen het overneemt. Dat besluit wordt vervolgens voorgelegd aan de Tweede Kamer.
Jetten reageert op Twitter op de woorden van Dijkhoff in De Telegraaf:
Rob Jetten
@RobJetten
De aanpak van de klimaatcrisis gaat over de toekomst van onze kinderen. Daarom heb ik afspraken met de heer Dijkhoff. Halvering van de uitstoot in 2030 en een eerlijke verdeling van de lasten. Daar houd ik hem aan. Een man een man, een woord een woord. https://t.co/8UDyAboho8
NU 12.01.2019 De VVD zet een rem op de klimaatmaatregelen uit het klimaatakkoord. Fractieleider Klaas Dijkhoff wil niet dat ‘gewone mensen’ op kosten worden gejaagd. Coalitiegenoten D66 en ChristenUnie reageren kritisch op de VVD-uitlatingen.
“Het is niet mijn akkoord”, zegt Dijkhoff in een zaterdag gepubliceerd interview met De Telegraaf over het in december gepresenteerde akkoord. Dijkhoff heeft het over een “polderpoging”.
Er moet nog worden uitgerekend of het beoogde doel van de helft minder CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 met de plannen wordt gehaald en wat voor een impact het heeft op de portemonnee van burgers en bedrijven. Daarna heeft de politiek nog het laatste woord, maar Dijkhoff neemt al duidelijk stelling.
“Als we gruwelijke mazzel hadden gehad, was er een prachtig plan van de klimaattafels gekomen waardoor de effecten voor huishoudens draagbaar zouden zijn en netjes verdeeld. Nou dat is niet zo. Bedankt voor het advies en het harde werk, maar de kans dat ik het akkoord letterlijk ga uitvoeren, is nihil.”
D66-leider Rob Jetten had al laten weten dat wat hem betreft de gepresenteerde plannen ook worden uitgevoerd. “Ik ga dat niet doen”, reageert Dijkhoff nu. Hij noemt Jetten en GroenLinks-leider Jesse Klaver “drammers” als het om de klimaatdiscussie gaat.
Dijkhoff is zelfs bereid het voortbestaan van het kabinet op het spel te zetten. “Niemand in Nederland wordt er beter van als er een kabinet valt. Maar dat betekent niet dat je er alles aan doet om het te laten zitten.”
Jetten ziet profileringsdrang in campagnetijd
Coalitiegenoten D66 en ChristenUnie reageerden later op de dag op het interview. Jetten ziet in de uitspraken van Dijkhoff “politieke profileringsdrang in campagnetijd” die hij “niet zo serieus” kan nemen. In maart zijn namelijk al de verkiezingen voor de Provinciale Staten die vervolgens de Eerste Kamer kiezen.
Jetten: “De aanpak van de klimaatcrisis gaat over de toekomst van onze kinderen. Daarom heb ik afspraken met de heer Dijkhoff. Halvering van de uitstoot in 2030 en een eerlijke verdeling van de lasten. Daar hou ik hem aan. Een man een man, een woord een woord.”
Ook ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers houdt Dijkhoff aan zijn beloften de CO2 te verminderen om zo de opwarming van de aarde tegen te gaan. “Ik gun collega Dijkhoff zijn oneliner in De Telegraaf, maar we kunnen een gemaakte afspraak niet breken”, zegt Segers.
“We hebben afgesproken dat we schone, zelf opgewekte energie willen, dat we de wereld beter willen achterlaten voor onze kinderen, dat we mensen willen helpen bij het maken van de overstap naar duurzaamheid. Dat het klimaatakkoord dus ook rechtvaardig moet zijn. Dat zijn de afspraken, dat is waar het om draait, dat is wat we dus ook gewoon gaan doen. Ook Klaas Dijkhoff heeft zich daar aan te houden”, aldus de ChristenUnie-leider.
Het CDA heeft zich in het verleden juist wel kritisch over de klimaatmaatregelen uitgelaten en is dan ook niet kritisch op de uitlatingen van Dijkhoff. “Het is belangrijk dat de VVD nu ook ziet dat het klimaatakkoord niet heilig is en dat het kabinet zelf keuzes moet maken om ervoor te zorgen dat de rekening voor gewone burgers betaalbaar blijft”, zegt CDA-leider Sybrand Buma.
Buma hamert er, net als zijn VVD-collega, op dat het klimaatbeleid “haalbaar en betaalbaar” voor iedereen moet zijn.
GroenLinks-leider Klaver noemt de uitspraken van de VVD’er “hypocrisie in de tiende versnelling”. “Het akkoord dat gesloten is door Nijpels (VVD), Wiebes (VVD), Rutte (VVD) en waar hij zelf nauw betrokken bij was.”
Ook oppositiepartijen PVV, SP, PvdA en Partij voor de Dieren zetten vraagtekens bij de uitlatingen en vermoeden een verkiezingsstunt.
Partijen zijn het wel eens over Klimaatwet
De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en oppositiepartijen SP, GroenLinks, PvdA en 50PLUS werden het onlangs wel eens over de Klimaatwet. Daarin is opgenomen dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent ten opzichte van 1990 moet zijn teruggedrongen en met 95 procent in 2050. Bovendien moet alle opgewekte elektriciteit in dat jaar duurzaam zijn.
Het kabinet moet een klimaatplan presenteren met daarin uitleg over hoe de doelen op hoofdlijnen de komende tien jaar gehaald moeten worden. Het eerste klimaatplan staat al voor dit jaar op de agenda.
In de Klimaatwet staan enkel de kaders beschreven. Het kabinet moet laten weten hoe die zullen worden ingevuld. Dat blijkt een lastige klus, gezien de onenigheid binnen de coalitie.
Elsevier 11.01.2019 Klimaat, pensioenen, er komt volgens premier Mark Rutte (VVD) een ‘enorme berg werk op het kabinet af,’ zei hij na de ministerraad op zijn eerste persconferentie van het jaar.
Verwijzend naar de verkiezingen voor Provinciale Staten, Waterschappen en Eerste Kamer, zei Rutte: ‘U weet dat ik daar persoonlijk campagne voor voer.’ Daarmee doelde hij op de brief die hij eind 2018 aan alle Nederlanders in het AD liet publiceren.
Rutte staat eigenlijk altijd in de campagnestand, maar tot de verkiezingen van Provinciale Staten op 20 maart helemaal. Soms met bijbehorende stevige taal. Soms met een pragmatisme waar de gemiddelde D66’er – van oorsprong de partij van de praktische politiek – jaloers op zal zijn.
Zo zei Rutte na de ministerraad dat hij de raddraaiers die ‘doorgesnoven en dronken’ bij de jaarwisseling hulpverleners belaagden ‘het liefst allemaal persoonlijk in elkaar zou willen slaan.’ Maar over het voorkomen van overlast en vuurwerkschade had de premier nog niets te melden. Daarover wordt in maart of april overlegd met ‘betrokkenen.’ Hij wees ook op de rol van burgers zelf en ouders die blijkbaar niet hun kinderen weten te corrigeren.
Ingrijpend wordt dit jaar volgens Rutte de Brexit. Hij waakte ervoor om zich ook maar enigszins te bemoeien met het proces in het Verenigd Koninkrijk. ‘Het is echt aan de Britten.’
Moraliteit van de Oranjes
Al even voorzichtig reageerde hij op vragen over de moraliteit van de Oranjes die belangrijk cultureel erfgoed in het buitenland te koop aanbieden. Rutte had er geen ‘persoonlijke opvatting’ over. De Oranjes voldoen aan ‘de wettelijke vereisten’ en het is, zei Rutte, een privékwestie.’ Musea met belangstelling zouden zelf contact moeten opnemen.
Dialoog met Iran blijven voeren
Pragmatisch gaat de premier ook om met Iran nadat deze week was gebleken dat het land vermoedelijk de hand heeft in de moord op twee Iraniërs in Nederland.
Hij wilde er geen diplomatieke gevolgen aan verbinden. ‘Ik vind dat je terughoudend moet zijn met het volledig stoppen van de relatie met zo’n land. We moeten druk uitoefenen en dialoog blijven voeren.’
Lees hetcommentaar van Gertjan van Schoonhoven over de Nashville-verklaring
Rillingen over de rug
De ‘rillingen’ waren Rutte over de rug gelopen toen hij de Nashville-verklaring had gelezen. ‘Ik ben zelf gelovig en ook gewoon inwoner van dit land. Dit is nieuws waarbij ik me niet thuisvoel. Samenwerken met de SGP, de partij waarvan leider Kees van der Staaij de Nashville-verklaring ondertekende, is voor Rutte geen probleem.
‘Ik werk met allerlei partijen samen waarmee ik het over heel veel dingen oneens ben. Ik vind het ook geen Haags probleem. Volgens mij is het meer een kwestie om er als samenleving iets van te vinden.’
Het is echt verschrikkelijk
Gevraagd of het niet raar is dat minister van Emancipatie Ingrid van Engelshoven (D66) zich erover uitliet, zei Rutte: ‘We mogen als politici toch wel een mening over hebben. En ik ben het helemaal eens met wat Ingrid van Engelshoven erover heeft gezegd. En wat ik net zeg, mij lopen ook de rillingen over de rug als ik die tekst lees. Het is echt verschrikkelijk.’
Telegraaf 03.01.2019 De eerste cijfers van de loonstrookjes vallen toch wat tegen. Verslaggever Martin Visser over de vele onzekere factoren die onze portemonnee de komende tijd zullen beïnvloeden.
AD 03.01.2019 Voor pensioenfondsen wacht een belangrijk jaar. Door de tegenvallende resultaten op de beurs en de lage rente zijn de dekkingsgraden afgelopen jaar flink gedaald. In november klapte het pensioenoverleg. Als dit jaar de beurs weer tegenvalt moet er volgend jaar waarschijnlijk gekort gaan worden op pensioenen. Moeten we ons zorgen maken? Zeven vragen aan hoogleraar economie Lans Bovenberg van Tilburg University over het pensioenstelsel in 2019.
De beurzen storten in, vorig jaar verloor de AEX tien procent. Moeten we ons zorgen gaan maken over onze pensioenen?
,,Het valt allemaal wel mee. Dit was te verwachten, 2018 was een slecht beursjaar. De rente is ook gezakt, dat doet de dekkingsgraden niet goed. Er zijn regels rondom de pensioenen. Een aantal fondsen kunnen in 2020 gaan korten als de beurs dit jaar weer tegenvalt.’’
Volgens de pensioenthermometer van onderzoeksbureau Aon daalde de gemiddelde dekkingsgraad van pensioenfondsen over heel 2018 van 108 procent naar 104 procent. De gemiddelde dekkingsgraad laat zien in hoeverre fondsen aan hun verplichtingen kunnen voldoen en is belangrijk bij beslissingen over eventuele kortingen.
Staat mijn pensioenfonds er slecht voor?
,,De metaalfondsen staan er op dit moment het slechtst voor. In het ergste geval zouden die fondsen in 2020 dan de pensioenen moeten korten met één procent. Ook de dekkingsgraden van pensioenfonds ABP (waar alle ambtenaren bij aangesloten zijn) en PFZW (pensioenfonds van de zorgsector) komen in het gevaar, maar die houden het nog wel een jaar vol zonder te korten.’’
Ik ga nog lang niet met pensioen, over korten op pensioenen maak ik me dus geen zorgen.
,,Het korten op pensioenen geldt niet alleen voor mensen die nu pensioen ontvangen. Ook werkenden die nu sparen worden gekort, dat is alleen een stuk minder erg. Want als je nog lang moet doorwerken komt er vast weer een moment dat de beurzen omhoog gaan. Eigenlijk zou je als jongere blij moeten zijn met een verlaging van pensioen, dan blijft er meer over in de pot voor als je zelf aan de beurt bent.’’
Wat gaat er nu gebeuren na het geklapte pensioenoverleg?
,,Iedereen wacht op de Provinciale Staten verkiezingen. De verwachting is dat er daarna wel weer gepraat gaat worden.’’
Nederland heeft het beste pensioenstelsel ter wereld, blijkt uit een groot internationaal onderzoek. In de Global Pension Index, een studie van pensioenadviesbureau Mercer waarbij de stelsels van 34 landen worden vergeleken, komt het Nederlands model als beste uit de bus.
En als dat overleg op niets uitloopt?
,,Dan moet er dus in sommige gevallen in 2020 gekort worden. Sinds de crisis zijn pensioenen overigens al niet meer meegestegen met de hogere prijzen. Dus eigenlijk worden pensioenen nu ook al een soort van gekort. Er kunnen drie dingen gebeuren mocht zo’n overleg weer klappen. De beurzen kunnen dit jaar natuurlijk herstellen, de politiek kan toch een nieuw pensioenakkoord afsluiten of het kabinet past de regels rondom de dekkingsgraden aan. Dat zou het korten nog kunnen tegenhouden.’’
Wat kan je nu zelf doen om het risico te verkleinen?
,,Langer doorwerken. Door de lagere rente en de slechte beurs is een pensioen nu heel duur. Elk jaar dat je langer doorwerkt levert zes procent pensioen op. Daarnaast kan je gaan sparen, zeker als je jonger bent. Of je neemt met minder pensioen genoegen. Het risico zal toch steeds meer bij de pensioenspaarders gaan liggen, dat komt door de vergrijzing.’’
Moet iemand die net begint met zijn of haar carrière zich nu zorgen maken?
,,Het komt goed als je zorgt dat je een baan hebt die je leuk vindt. Investeren in jezelf is het belangrijkste, zo zorg je voor het hoogste inkomen. Met een hoog inkomen is het makkelijker om te sparen. Bovendien wil je met een baan die je heel leuk vindt minder snel eerder met pensioen.’’
OmroepWest 02.01.2019De supermarktprijzen stijgen dit jaar met 3 procent. De btw op producten gaat van 6 naar 9 procent. Dat betekent dat de prijzen van producten in de supermarkten aangepast moeten worden. In supermarkten van keten Coop moeten wel tienduizend prijskaarten worden omgewisseld voor nieuwe. ‘Het is een hele hoop werk. Maar ik denk niet dat de klant er veel van gaat merken’, zegt supermarkteigenaar Joanne Galling.
De btw-verhoginhg is weliswaar beperkt, maar het maakt wel degelijk verschil. Op een boodschappenkar van 100 euro komt er 2,38 euro bij. Galling: ‘Je moet heel goed opletten dat de producten en de kaartjes bij elkaar horen, want anders krijgen klanten het probleem dat straks bij de kassa de prijs niet klopt.’
Naast de boodschappen uit de supermarkt kunnen consumenten ook een prijsstijging verwachten bij onder meer de aankoop van bloemen, boeken, water, een kapbeurt en een museumbezoek.
Ouderwets omwisselen
Een digitale oplossing voor het veranderen van de prijzen is er niet voor Galling. In de supermarkt worden alle prijswijzigen ouderwets met de hand doorgevoerd. ‘Er bestaan wel elektronische systemen, maar die hebben wij niet. Ik krijg gewoon van een bestand opgestuurd met een hele grote stapel aan kaartjes. Die moeten wij uitprinten, scheuren en dan moeten we ze op hun plaats hangen.’
‘In totaal heb we tienduizend prijzenwijzigen die we moeten doorvoeren en ga je dat natuurlijk nooit in een dag redden. Het personeel gaat volop aan de slag. Ik hoop het binnen een week op orde te hebben. Gelukkig draait het alleen om 3 procent, een klein bedrag op de meeste prijzen.’
Klant schrikt niet
De klanten zijn vooralsnog niet erg geschrokken. ‘Ik merk het niet zo als ik afreken. Bij sommige producten wel, maar ik let niet echt op wat het per cent kost. Kijk, als de prijs een euro omhoog was gegaan had ik het wel gemerkt. Dit is nog te overbruggen. Maar als je steeds meer moet betalen loopt het wel de spuigaten uit. Ik hoop het dat hierbij blijft’, aldus een nuchtere klant.
Hij snapt de prijsverhogingen wel, maar vraagt zich af of levensmiddelen duurder moeten worden. ‘Je zou bij luxeproducten verwachten dat de btw omhoog gaat. maar niet bij dit soort producten. Sommige mensen kunnen er niet voor kiezen om dit niet te kopen. Zij hebben levensmiddelen simpelweg nodig. Als de prijs dan omhoog gaat, wordt het voor sommige mensen wel moeilijker.’
Niet iedereen voert een verhoging door
Niet alle supermarkten rekenen de btw-verhoging op alle producten door. Supermarktketen Marqt is het bijvoorbeeld niet eens met de keuze om de gezonde producten in prijs te verhogen. ‘Door deze maatregel worden ongezonde, goedkope producten, die vaak sterk bewerkt zijn, nog aantrekkelijker ten opzichte van gezonde producten. Daar zijn we het niet mee eens, dus stimuleren we de gezonde keuze. We vinden het belangrijk om daarin te investeren’, zegt Joost Leeflang, directievoorzitter bij Marqt.
NOS 02.01.2018 Veel supermarkten openden vandaag voor het eerst na de jaarwisseling weer hun deuren. Klanten moesten hun hoofd er even bijhouden, want nog niet overal zijn de prijskaartjes vervangen.
De prijzen moeten worden aangepast vanwege een belastingverhoging. Vanaf 1 januari moet er 3 procentpunt meer btw betaald worden over voedingsmiddelen. Dat betekent dat veel producten iets duurder zijn geworden.
Monsterklus
Op sommige plekken zal er verwarring zijn geweest over de prijs van een zakje chips of flesje cola. Bij Albert Heijn gelden bijvoorbeeld al de nieuwe prijzen, maar stonden er aan het begin van de dag de oude prijzen nog op de etiketten.
Klanten werden er overigens met borden bij de ingang wel op gewezen wanneer een winkel de etiketten met prijzen nog moest vervangen.
Het bedrijf hoopt dat de prijzen inmiddels allemaal zijn aangepast. “Wij streven ernaar vandaag alle schapkaartjes vervangen te hebben”, zegt een woordvoerder. Een “monsterklus” noemt ze de omprijsactie.
Mensen die voor januari online boodschappen hebben besteld die nog geleverd moeten worden, betalen bij het afrekenen waarschijnlijk iets meer dan ze dachten. Klanten werden daar al wel op gewezen tijdens het online bestellen.
Product gratis
Jumbo is – anders dan marktleider Albert Heijn – de laatste weken van het oude jaar al begonnen met het aanpassen van de prijzen. De komende weken moeten er nog veel prijskaartjes verwisseld worden.
“We hebben ongeveer 32.000 artikelen. En die moeten we in 620 winkels aanpassen qua prijs”, zegt Ton van Veen, financieel topman bij Jumbo. “Daar heb je gewoon wat tijd voor nodig.”
Het uitgangspunt bij Jumbo is dat het prijskaartje overeenkomt met wat er aan de kassa betaald wordt. “Wijkt de kassaprijs van een product af van de schapprijs? Dan krijgt de klant het product gratis mee”, zegt een persvoorlichter.
Alles al om
Aldi-supermarkten hebben net als Albert Heijn alle prijzen in één keer omgezet. “De kaartjes en de prijzen aan de kassa, alles is op 1 januari omgegaan”, zegt een woordvoerder.
Trouw 01.01.2019 Het kabinet presenteert voor 2019 mooie koopkrachtcijfers, maar zadelt de burger ook op met een btw-verhoging en stijgende energiekosten.
Ruim een jaar geleden deed premier Rutte een belofte aan de bevolking. Bij de presentatie van het regeerakkoord zei hij dat het goed gaat met Nederland, maar dat ‘te veel mensen dat nog niet voelen in hun persoonlijk leven’. “Dat moet beter. Dit kabinet gaat er voor zorgen dat de gewone, normale Nederlander er echt op vooruit gaat.” Wie dat precies is, die ‘gewone, normale Nederlander’, liet de premier overigens in het midden.
Over die belofte: met enige trots presenteerde het kabinet vlak voor het kerstreces de nieuwe koopkrachtcijfers. En het moet gezegd, vrijwel alle Nederlanders krijgen het komende jaar meer te besteden. Een belangrijke oorzaak is het verlagen van de inkomstenbelasting. Het credo van dit derde kabinet-Rutte luidt niet voor niets: werken moet lonen. Arbeid wordt minder belast. Ook voor gezinnen zijn er prettige extraatjes, zoals een hogere kinderbijslag en meer kinderopvangtoeslag.
De koopkracht stijgt volgens dit kabinet met gemiddeld 1,6 procent; uiteindelijk moet 96 procent van alle huishoudens er in 2019 op vooruit gaan.
Er is ook minder goed nieuws, dat logischerwijs ook minder hard van de daken wordt geschreeuwd. Een hogere zorgpremie, een verhoging van het lage btw-tarief (van 6 naar 9 procent) en een (forse) stijging van de energierekening. Het kabinet hoopt dat de burgers vooral het zoet zullen onthouden, niet het zuur.
Belastingen
– Dit kabinet wil in 2021 een belastingstelsel invoeren bestaande uit nog maar twee schijven. Vooralsnog zijn het er vier. In 2019 veranderen de tarieven van alle schijven. In het nieuwe jaar wordt over de eerste 20.000 euro (eerste schijf) 36,65 procent belasting betaald. Dat is een lichte verhoging; het was 36,55 procent. Over de tweede schijf (tussen 20.000 en 34.000 euro) daalt het tarief van 40,85 naar 38,10 procent. Dat geldt ook voor de derde schijf (tussen 34.000 en 68.500 euro). Inkomen boven de 68.500 (vierde schijf) wordt voortaan voor 51,75 procent belast. Dat was 51,95.
– De algemene heffingskorting stijgt. Hoe lager het inkomen, hoe hoger het belastingvoordeel. De maximale korting stijgt met 212 euro.
– De arbeidskorting, een ander voordeel voor werkenden, neemt ook toe. De maximale korting stijgt in 2019 met 150 euro. Hier profiteren mensen van met een inkomen tot 41.000 euro.
– Ook de ouderenkorting, een belastingvoordeel voor gepensioneerden, stijgt. De maximale korting groeit met 178, naar in totaal 1596 euro.
– Vrijwilligers kunnen jaarlijks tot 200 euro meer belastingvrij vergoed krijgen, tot een bedrag van 1700 per jaar.
Consumenten
– Het lage btw-tarief gaat omhoog, van 6 naar 9 procent. Dat betekent in de eerste plaats dat boodschappen duurder worden. Volgens het kabinet is het gevolg dat een volle kar boodschappen van 100 euro voortaan 102,83 kost. Dat lijkt te overzien. Maar de btw-verhoging geldt ook voor bloemen, boeken, een bezoek aan de kapper, museum of pretpark en het laten verbouwen van je huis.
– De energierekening stijgt aanzienlijk. Energiebedrijven verhogen hun tarieven voor gas en elektriciteit, het kabinet verhoogt de belasting op aardgas en verlaagt de belastingkorting op de energienota (met 51 euro). Bovendien stijgt de toeslag die iedereen betaalt voor duurzame energieprojecten. Het kabinet zegt dat huishoudens met een gemiddeld energieverbruik 130 euro meer kwijt zijn. Dat kan dus ook (veel) meer zijn.
– Roken wordt duurder; de accijnzen gaan verder omhoog. Voor een pakje met twintig sigaretten bent u 6 cent meer kwijt. De prijs van een pakje shag van 40 gram gaat met 11 cent omhoog.
– De kosten van een nieuw paspoort stijgen. Een gemeente mag maximaal 6,07 euro meer vragen. Een paspoort kost in 2019 maximaal 71,37 voor volwassenen en 53,97 euro voor kinderen. Een identiteitskaart kan 5,78 euro duurder worden. Maximaal 56,83 voor volwassenen en 29,95 voor kinderen.
– Een postzegel kost voortaan 87 cent. Dat was 83 cent.
– Door de stijgende huizenprijzen komen woningen met een maximaal aankoopbedrag van 290.000 euro in aanmerking voor Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Vorig jaar lag de grens op 265.000 euro. Deelnemers aan het waarborgfonds hoeven ook nog maar 0,9 procent van de aankoopprijs te storten, in plaats van 1 procent nu.
– Chronisch zieken die thuis ondersteuning nodig hebben, via de Wmo, betalen daar vanaf dit jaar een lagere eigen bijdrage voor. Er komt een vast tarief van 17,50 euro per vier weken. Vooral voor mensen die nu een groot deel van de maatschappelijke ondersteuning zelf betalen, is dat een grote verandering. Zo wil het kabinet de stapeling van zorgkosten voorkomen. Gemeenten hebben de vrijheid om zelf eventueel een nog lager tarief dan 17,50 euro te vragen. Bijvoorbeeld bij mantelzorg of voor huishoudens met een minimuminkomen.
– Er komt een maximum aan de eigen bijdrage voor medicijnen. Deze eigen bijdrage wordt nu gevraagd als iemand duurdere merkmedicijnen wil hebben in plaats van de goedkopere variant die de apotheker meegeeft. De eigen bijdrage voor duurdere varianten medicijnen wordt 250 euro maximaal.
– De maximale zorgtoeslag voor alleenstaanden stijgt met 50 euro tot 1.189. De maximale zorgtoeslag voor partners groeit met 193 euro naar 2.314.
Gezin
– De maximale toeslag voor kinderdagopvang stijgt van 7,45 naar 8,02 euro per uur. Voor buitenschoolse opvang daalt de vergoeding van 6,95 naar 6,89 euro. Voor gastouders verandert het terug van 5,91 in 6,15 euro.
– De kosten van dagopvang stijgen waarschijnlijk. Dit jaar moet er één verzorger per drie baby’s zijn. Nu is de verhouding één op vier. De buitenschoolse opvang wordt vermoedelijk goedkoper, omdat één medewerker vanaf nu toezicht mag houden op twaalf kinderen in plaats van de huidige tien.
– Vanaf 1 april stijgt de kinderbijslag voor kinderen tot en met 5 jaar van 201,05 euro per kwartaal naar 216,55. Voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar stijgt het bedrag van 244,13 euro naar 263,88 en voor kinderen tot 18 jaar van 287,21 naar 309,46.
– Het betaald geboorteverlof voor partners stijgt van twee dagen naar één werkweek.
– Partners, kinderen en ouders van slachtoffers kunnen smartengeld claimen voor de schade die zij zelf ondervinden. Hun naaste moet dan wel zijn overleden of ernstig en blijvend letsel hebben. De hoogte van de vergoeding die de aansprakelijke persoon moet betalen ligt tussen 12.500 en 20.000 euro.
– Vreemdelingen met een betaalde baan krijgen een vrijstelling voor het deel van het inburgeringsexamen dat over de Nederlandse arbeidsmarkt gaat. Voorwaarde is wel dat een kandidaat in de afgelopen twaalf maanden minimaal zes maanden lang 48 uur per maand heeft gewerkt.
Ouderen
– Voor mensen die regelmatig van baan wisselen wordt het makkelijker om een klein pensioen mee te nemen naar een nieuw fonds. Uitvoerders moeten de inbreng van potjes met een uitbetaling van 2 tot 466 euro per jaar straks accepteren. Voorheen kregen mensen deze potjes in één keer uitbetaald als ze van baan wisselden.
– De AOW-leeftijd stijgt van 66 jaar naar 66 jaar en vier maanden.
Lees ook:
Aan de grens zijn ze niet bang voor de BTW-verhoging
Vooral ondernemers aan de grens zullen lijden onder de verhoging van het lage btw-tarief. Maar in het grensplaatsje Glanerbrug maakt niemand zich echt zorgen.
Een groene toekomst is er alleen voor de rijken: de eco-elite
Elsevier 31.12.2018 Het nieuwe jaar staat voor de deur en daarom blikt Elsevier Weekblad vooruit. Wat worden de grootste uitdagingen voor Rutte III voor Rutte III in 2019? Wat zijn de belangrijkste dossiers en wat worden de grootste struikelblokken?
1. Het klimaatakkoord ten uitvoer brengen
Hoewel voorzitter van de ‘klimaattafels’ Ed Nijpels en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) op 21 december een ontwerp-klimaatakkoord presenteerden, overheerst de onzekerheid over dit hoofdpijndossier. Want wat de 600 voorgenomen maatregelen gaan kosten, moet nog door het Centraal Plan Bureau (CPB) worden getoetst. Ook berekent het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) of de plannen wel voldoende zijn om het klimaatdoel – in 2030 de helft minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 – daadwerkelijk te halen.
VVD en CDA zijn weliswaar blij met de gepresenteerde maatregelen, maar het kostenplaatje baart beide coalitiepartijen al tijden zorgen. CDA-fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma waarschuwde afgelopen zomer in een interview met Elsevier Weekblad al voor een ‘Fortuyn-revolte’ als burgers financieel te zwaar worden belast door de klimaatmaatregelen. De voorbije maanden herhaalde Buma die waarschuwing meerdere malen. Ook vreest hij voor ‘verkeerd beleid’ dat zorgt voor een uittocht van grote bedrijven uit Nederland, waarna die in het buitenland hun CO2-uitstoot niet zullen verminderen. VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff vindt dat Nederland ‘het moet fiksen, maar wel op een faire en eerlijke manier, zodat het betaalbaar blijft’. Minister Wiebes herhaalde in het Haagse café Nieuwspoort diverse keren dat ‘breed maatschappelijk draagvlak’ belangrijk is.
D66
✔@D66
Dit #klimaatakkoord gaat over de toekomst. Nederland laat eindelijk leiderschap zien!
We gaan huizen isoleren Elektrische auto’s worden betaalbaar Vervuilende industrie betaalt klimaatboete Iedereen kan meedoen
De linkerkant van de coalitie is op klimaatgebied ambitieuzer en legt vooral de nadruk op het belang van verregaande verduurzaming. ‘We zijn het aan de komende generaties verplicht om nu in beweging te komen. En dat doen we,’ aldus ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. Vergelijkbare taal sprak Rob Jetten. ‘Dit concept-klimaatakkoord bestaat uit ruim 600 afspraken voor de toekomst. Zo is de politiek op z’n best. Als het leiderschap toont. Niet stilzitten, maar in actie komen. Met één duidelijk doel: een schone toekomst voor deze en volgende generaties,’ schreef hij op Twitter. Ook bracht de D66-fractievoorzitter bovenstaande video uit waarin het akkoord werd gevierd als een overwinning van ’klimaataanpakkers’ op ‘klimaatontkenners’ als Donald Trump en Thierry Baudet. ‘Dit klimaatakkoord is voor jouw toekomst. We maken Nederland klimaatleider in de wereld.’
In de oppositie zijn de tegenstellingen nog veel groter. Jesse Klaver (GroenLinks) hekelde de plannen omdat die volgens hem niet ver genoeg gaan. ‘De lat voor een eerlijk en effectief klimaatbeleid ligt hoog en dit ontwerpakkoord haalt die lat niet.’ Hij is van mening dat grote bedrijven te veel inspraak hebben, en riep premier Rutte op hen weg te sturen bij de onderhandelingen. Lammert van Raan, Kamerlid voor de Partij voor de Dieren, is ook voorstander van het wegsturen van multinationals als Shell.
Aan de andere kant van het politieke spectrum overheerst juist de kritiek dat de plannen ‘onhaalbaar’ en ‘onbetaalbaar’ zijn voor burgers, die niet zijn geraadpleegd bij het opstellen ervan. Zo spreekt PVV-leider Geert Wilders van ‘klimaatwaanzin van dit kabinet’, waarvan mensen wakker zouden liggen. ‘De burger mag bloeden van de VVD en het CDA.’ Thierry Baudet (Forum voor Democratie) verwijt die partijen ‘dictatoriale maatregelen’, en stelt dat er ‘een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer’ staat van het kabinet.
2. Verkiezingen Provinciale Staten en Europees Parlement
Met zowel een verdeelde coalitie als oppositie lijken de onderhandelingen over de uitwerking van het klimaatakkoord in de Tweede Kamer lang en moeizaam te gaan verlopen, zeker met de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) in aantocht. Naar verwachting zullen de partijen zich de komende tweeënhalve maand stevig gaan profileren, niet in de laatste plaats op het thema klimaat. Eén vraag staat centraal: wie gaat de energietransitie betalen?
Thierry Baudet
✔@thierrybaudet
De waanzin gaat door. Dictatoriale maatregelen door een volkomen losgeslagen VVD/CDA-kabinet met een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer. Dit moet echt stoppen. Word NU lid van #FVD en help ons op 20 maart via de Eerste Kamer dit beleid te cancelen. http://Fvd.nl
De Telegraaf
✔@telegraaf
Wie niet meegaat, wordt keihard beboet. Dat blijkt uit de honderden voorstellen in het klimaatakkoord. https://www.telegraaf.nl/nieuws/2951008/klimaatkassa-vvd-en-cda-losgeslagen-van-achterban … 850
De nieuw verkozen leden van de Provinciale Staten en de kiescolleges – voor Nederlandse ingezetenen van Caribisch Nederland – kiezen op 27 mei de nieuwe leden van de Eerste Kamer. Mocht de coalitie daar zijn meerderheid kwijtraken, is de kans groot dat de concrete uitvoering van nieuw klimaatbeleid alleen maar moeilijker zal worden.
Een kleine week eerder, op 23 mei, gaat Nederland ook al naar de stembus voor de Europese verkiezingen, waarbij de leden van het Europees Parlement worden gekozen. De afgelopen 25 jaar was de animo voor deze vijfjaarlijkse verkiezingen laag: het opkomstpercentage lag telkens tussen de 30 en 40 procent. Desalniettemin zijn diverse Nederlandse politieke partijen al enkele maanden druk met de voorbereidingen, onder meer omdat naast een zetel in het parlement in Straatsburg ook de opvolging van Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, op het spel staat. Namens Nederland hebben Frans Timmermans (PvdA/Sociaal-democraten) en Bas Eickhout (GroenLinks/Groenen) zich kandidaat gesteld om de machtigste man van de Europese Unie te worden.
Met het oog op de verkiezingen in de eerste helft van het komend jaar, is de verwachting dat de meeste partijen zich vooral zullen richten op het verleiden van kiezers met stevige plannen en zogenoemde proefballonnetjes. Dat lijkt de kans dat het in oktober 2017 gesloten Regeerakkoord het komend jaar verder wordt uitgevoerd aanzienlijk te verkleinen, zeker met de alles overschaduwende splijtzwam, het klimaatakkoord, in het achterhoofd.
3. Schiphol overvol
Op het gebied van luchtvaart staat verantwoordelijk minister Cora van Nieuwenhuizen voor de loodzware taak om de opening van vliegveld Lelystad Airport in goede banen te leiden. Dat dat niet makkelijk verloopt, is duidelijk: de opening van de luchthaven is met minimaal een jaar uitgesteld tot 2020.
Begin december kreeg Van Nieuwenhuizen een nieuwe tegenslag te verwerken. De Europese Commissie ging niet akkoord met het de regeling die ervoor moet zorgen dat vluchten van Schiphol naar Lelystad worden verplaatst. Van Nieuwenhuizen is met de Europese Commissie in gesprek om de regeling aan te passen.
Alsof dat nog niet genoeg was, besloot een ruime Kamermeerderheid 20 december een motie aan te nemen die autonome groei op Lelystad Airport verbiedt. Diezelfde motie verbiedt overigens ook vrachtverkeer vanaf het nieuwe vakantievliegveld.
Lelystad moet een deel van de vakantievluchten van Schiphol overnemen. Tot 2023 zou het om maximaal 10.000 starts en landingen per jaar gaan, daarna maximaal 45.000. Op Lelystad mogen volgens de plannen alleen maatschappijen gaan vliegen die vluchten op Schiphol opgeven.
Vooral in Gelderland en Overijssel is er veel weerstand ontstaan tegen de lage aanvliegroutes. Een eerder onderzoek met meetgegevens over de geluidsoverlast bleek fouten te bevatten.
4. Brexit
Er hangt een ‘no deal’ – geen akkoord – in de lucht. Op 29 maart 2019 moet de Britse uittreding geregeld zijn. Op 15 januari komt het Lagerhuis bij elkaar om te stemmen over de deal die nu op tafel ligt. Stemt een meerderheid het plan weg, dan is er vrijwel geen tijd meer om de deal aan te passen en is een ‘harde Brexit’ een feit.
Bij een harde Brexit krijgen bedrijven die handeldrijven met het Verenigd Koninkrijk veel meer papierwerk voor hun kiezen. Voor sommige producten komen importtarieven van 17 procent. Grenscontroles komen terug en dat betekent lange wachttijden bij havens en vliegvelden.
De export naar het Verenigd Koninkrijk van de Land- en tuinbouw is nu nog 8 miljard, wat daarmee gaat gebeuren, is onzeker. Voor Nederlandse vissers is het onduidelijk of ze in Britse wateren mogen blijven vissen. Ook bestaan er vragen over het uitwisselen van informatie tussen politie en justitie. De levering van medicijnen kan onder druk komen te staan doordat Europese wet- en regelgeving vervalt. Ten slotte heeft de Brexit gevolgen voor militaire EU-missies waar het Verenigd Koninkrijk niet langer aan deel hoeft te nemen.
Om de Brexit het hoofd te bieden, worden duizenden nieuwe krachten gezocht, voor bij de douane, de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA), maar ook de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND). Aan Rutte de taak dit in goede banen te leiden en te zorgen dat Nederland zo min mogelijk schade aan de mogelijke chaos ondervindt.
5. Het Kinderpardon
Een andere kwestie die de coalitie het komend jaar dreigt te splijten, is het kinderpardon. Na de slepende zaak met de Armeense kinderen Lili en Howick, die in september te elfder ure toch mochten blijven omdat staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Mark Harbers (VVD) zijn discretionaire bevoegdheid gebruikte, kwamen tal van oproepen voor een ruimer kinderpardon. Zo verzamelde televisiepresentator Tim Hofman met een petitie ruim 250.000 handtekeningen voor een ruimer kinderpardon, die hij aanbood in de Tweede Kamer. Daarmee wilde hij vooral de christelijke regeringspartij CDA overtuigen, die er net als de VVD niets in ziet om 400 uitgeprocedeerde ‘gewortelde’ kinderen en hun gezinnen alsnog toe te laten in Nederland.
De twee partijen staan lijnrecht tegenover de ChristenUnie, voorstander van een nieuw kinderpardon. Op het partijcongres in november stemde een ruime meerderheid nog vóór een motie voor een uitzetstop van ‘gewortelde’ asielkinderen. Die motie was ondertekend door 140 ChristenUnie-leden, onder wie de Armeense Hayarpi Tamrazyan, die al sinds eind oktober ‘kerkasiel’ krijgt, eerst in Katwijk, daarna in de Bethelkerk in Den Haag. Omdat de overheid geen kerkdienst mag onderbreken, wordt al ruim twee maanden een dienst gehouden in het buurt- en kerkhuis.
Fractieleider Gert-Jan Segers noemde de aangenomen motie op zijn partijcongres een ‘duidelijk signaal’, maar blijft naar eigen zeggen trouw aan het regeerakkoord. Kamerlid Joël Voordewind greep de motie aan om de discussie met de andere regeringspartijen VVD, CDA en D66 te heropenen. Aangezien ook laatstgenoemde partij volgens het eigen verkiezingsprogramma een ruimer kinderpardon wil, ligt onenigheid in de coalitie op de loer.
Het nieuwe kabinet maakte de weg vrij voor de directgekozen burgemeester. De vier formerende partijen (VVD, CDA, D66 en CU) schaarde zich in 2017 achter de grondwetswijziging die dat mogelijk maakt. Daardoor is de vereiste tweederde meerderheid in zowel Tweede als Eerste Kamer verzekerd, omdat ook voldoende oppositiepartijen voorstander zijn.
Onder Rutte II is al een eerste stap gezet naar de gekozen burgemeester. Het initiatiefwetsvoorstel van D66 ‘tot deconstitutionaliseringvan de aanstelling van de burgemeester’ is in 2015 bij gewone meerderheid door beide Kamers gekomen. Maar een grondwetswijziging vereist twee stemronden, met tussentijds verkiezingen. Nu die op 15 maart hebben plaatsgevonden en het nieuwe kabinet aantreedt, moeten beide Kamers zich in de ‘tweede lezing’ opnieuw achter het voorstel scharen, dan met tweederde meerderheid.
Vanaf 1966 gaat het behalve om democratisering van het bestuur ook om het beëindigen van de achterkamertjespolitiek. De bestuurskundige Wim Derksen wees er in deze krant op dat de huidige gang van zaken extreem ondoorzichtig is. Dat komt omdat de selectieprocedure is uitbesteed aan vertrouwenscommissies uit de gemeenteraden.
Nu staat in de Grondwet:
‘De commissaris van de koning en de burgemeester worden bij koninklijk besluit benoemd.’ De initiatiefwet verandert deze Kroonbenoeming in: ‘De commissaris van de koning en de burgemeester worden aangesteld, geschorst en ontslagen op een bij wet te bepalen wijze. Krachtens de wet kunnen nadere regels worden gesteld over de daarbij te volgen procedures.’
De Grondwet zal worden:
‘De commissaris van de koning en de burgemeester worden aangesteld, geschorst en ontslagen op een bij wet te bepalen wijze’
Hoe die nieuwe wetstekst eruit komt te zien, laat het regeerakkoord in het midden. De nieuwe coalitie wil volgens ingewijden bredere steun dan van alleen de eigen achterban (76 respectievelijk 38 zetels in Tweede en Eerste Kamer) bij de uitwerking, mede omdat de verhoudingen in de senaat in 2019 alweer veranderen.
D66 grijpt zijn kans
De gekozen burgemeester was een van de wenken van de Volkskrant voor het nieuwe kabinet. Pechtold heeft zijn kans gegrepen. Al sinds de oprichting van de D66 werd er over de invoering van de gekozen burgemeester gesproken. In een commentaar en een opiniestuk werd de fractieleider de afgelopen tijd dan ook opgeroepen om deze kans om het voor elkaar te krijgen niet te laten lopen.
Een eerder wetsvoorstel voor invoering van de gekozen burgemeester sneuvelde in maart 2005 in de Eerste Kamer omdat de tegenstemmen van de PvdA ervoor zorgden dat het voorstel niet de benodigde tweederde meerderheid haalde. Want ook de SP, GroenLinks, ChristenUnie en SGP waren tegen het voorstel van D66-ministerThom de Graaf voor bestuurlijke vernieuwing. De Graaf trad vervolgens af en werd opgevolgd door de huidige D66-leider Alexander Pechtold.
386 burgemeesters zijn er op dit moment in Nederland, van wie 81 vrouwen
Het overgrote deel van de burgemeesters in Nederland is nog altijd lid van CDA, VVD of PvdA. Vorig jaar was 83 procent van de burgemeesters lid van een van deze drie traditionele politieke partijen, blijkt uit cijfers van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.
De meeste burgemeesters zijn van VVD-huize (30%), gevolgd door de PvdA (27%) en het CDA (27%). Traditioneel waren dit ook de drie grootste partijen. De PvdA hoort daar sinds de Tweede Kamerverkiezingen van vorig jaar niet meer bij.
Het aantal vrouwelijke burgemeesters is de afgelopen jaren licht toegenomen: van 19 procent in 2002 tot 23 procent in 2016. Ze zijn het vaakst lid van een lokale partij (33%), gevolgd door een lidmaatschap van GroenLinks (29%) en van het CDA (25%).
Van de burgemeesters van lokale partijen is 33 procent vrouw, het hoogste percentage. De gemiddelde leeftijd van burgemeesters is 57,8 jaar. Ook hier zit een stijgende lijn in: in 2002 was het 55,5 jaar.
Staatscommissie Parlementair Stelsel
Van belang voor de uiteindelijke vorm waarin de burgemeester zal worden gekozen, is het later dit jaar te verschijnen rapport van de Staatscommissie Parlementair Stelsel. Voorzitter Johan Remkes (VVD), tevens commissaris van de koning in Noord-Holland, benoemde in een tussenrapportage in oktober ‘functieverlies van politieke partijen’ als een van de zwakke punten in onze democratie. Dit omdat diezelfde partijen nog wel de voornaamste personele leverancier zijn voor bestuurlijke posten in het land. Remkes: ‘Dat is niet goed voor het vertegenwoordigend stelsel.’
Het is dus mogelijk dat Remkes met zijn achtkoppige commissie eind 2018 zal adviseren in welke vorm de burgemeester het beste gekozen kan worden. Tegen die tijd is naar verwachting de grondwetswijziging alvast geregeld.
1. Rechtsreeks gekozen – Veel meer een politieke figuur
Een rechtstreeks door de plaatselijke bevolking gekozen burgemeester heeft verregaande consequenties. De burgemeester zal dan veel meer een politieke figuur worden, die met een eigen programma in verkiezingstijd campagne voert. Het ligt voor de hand dat hij eigen wethouders zal meenemen en zo een politiek blok vormt tegenover de gemeenteraad. De burger brengt dan bij de gemeenteraadsverkiezingen twee stemmen uit: één op een partij, één op een persoon. De aanstellingstermijn van de burgemeester zou dan teruggaan van zes naar vier jaar.
Vooral D66 bepleit deze variant. Ze geeft de burgemeester democratische legitimiteit, is het argument. Uit een enquête van Nieuwsuur in oktober bleek evenwel dat een ruime meerderheid van de zittende burgemeesters hiervan geen voorstander is. Zij ervaren geen hinder doordat ze nu benoemd zijn, omdat het parachuteren van burgemeesters vanuit Den Haag al tot het verleden behoort. Burgemeesters wijzen er ook op dat zij over het algemeen gerespecteerd zijn onder de bevolking. Denk aan Ahmed Aboutaleb in Rotterdam en de onlangs overleden Eberhard van der Laan in Amsterdam.
Critici wijzen er ook op dat deze variant een grondige verbouwing van het lokaal bestuur vergt. Er kunnen patstellingen ontstaan tussen de gekozen burgemeester en de gekozen raad. Wie heeft dan het laatste woord? Waar ligt uiteindelijk de macht? Wie kan wie wegsturen?
In deze variant wordt de burgemeester door de gemeenteraad gekozen. Dit lijkt het meest op de huidige praktijk en heeft van oudsher de voorkeur van de PvdA. Als er nu een vacature is, wordt een profielschets opgesteld. Solliciteren gebeurt bij een vertrouwenscommissie, samengesteld uit een vertegenwoordiging van de gemeenteraad. Kandidaten gaan ook langs de commissaris van de koning.
Uit de beste sollicitanten selecteert de vertrouwenscommissie twee kandidaten, waarover de gemeenteraad in het geheim stemt. Bedoeling is dat de naam van de afvaller niet bekend wordt, maar deze lekt vaak toch uit. Dat over kwam bijvoorbeeld Annemarie Jorritsma in 2010 in Amsterdam. Ze verloor van Eberhard van der Laan.
Dit proces zou transparanter kunnen worden gemaakt, met openbare sollicitaties, zonder bescherming van sollicitanten. Het schrappen van de Kroonbenoeming maakt het gemakkelijker om de geheimhouding op te heffen, als aan het eind van de rit de koning er niet meer met zijn handtekening aan te pas hoeft te komen. Ook het gedoe met strafrechtelijke vervolging als namen uitlekken, is dan van de baan.
De raad geeft het mandaat aan een burgemeester van zijn keuze en stuurt hem weg als hij niet goed functioneert. Het lijkt op een ministerschap, dat ook ophoudt als de Kamer het vertrouwen in een bewindspersoon verliest.
3. Grootste partij levert – Het aanvaardbare compromis?
Er is nog een tussenvariant denkbaar, die lijkt op het Franse model. Na de gemeenteraadsverkiezingen mag de lijsttrekker van de grootste partij een gemeentebestuur vormen dat gesteund wordt door de raad. Hij wordt zelf voor vier jaar burgemeester.
Zo gaat het nu ook al bij landelijke verkiezingen, waarbij de grootste partij doorgaans de premier levert. Het is ook het model van het stadsdeel: na stadsdeelverkiezingen wordt de aanvoerder van de winnende partij stadsdeelvoorzitter.
Voordeel is dat het de gemeenteraadsverkiezingen spannender maakt, wat de opkomst kan verhogen. Bovendien is het model herkenbaar en hoeft niet de lokale democratie te worden verbouwd. De burgemeester wordt minder ceremonieel, dat wel, maar beter democratisch gelegitimeerd.
Nadeel is dat onafhankelijke kandidaten op achterstand staan. Zij moeten eerst een partij beginnen om mee te kunnen doen. Waar voor D66 en PvdA duidelijk is hoe het na de grondwetswijziging verder moet, is dit voor VVD en CDA nog geen uitgemaakte zaak. Van rechtstreeks kiezen zijn zij geen voorstander. Via de gemeenteraad is voor hen een optie die nog nader onderzoek vereist. Deze variant zou weleens een aanvaardbaar compromis kunnen zijn.
Telegraaf 08.11.2018 In de coalitie zijn zorgen over afspraken rond de gekozen burgemeester. De Eerste Kamer zou komende week definitief obstakels weg moeten nemen voor de invoering ervan, maar CDA-senatoren kunnen roet in het eten gooien.
D66 dacht in het regeerakkoord met de andere coalitiepartijen zeker te hebben gesteld dat de benoemingswijze van de burgemeester uit de grondwet zou worden gehaald. Zo’n plan moet twee keer door de Tweede en de Eerste Kamer worden aangenomen. De tweede keer is zelfs een tweederde meerderheid nodig.
De Eerste Kamer is dinsdag aan die tweede lezingtoe. Binnen D66 valt te horen dat men door CDA-leider Buma en VVD’er Jorritsma, fractievoorzitter in de Eerste Kamer, verzekerd is dat de beloofde stemmen geleverd zullen worden.
Zeer sceptisch
Het CDA spreekt echter tegen dat er al een garantie is gegeven. De christendemocraten waren al kritisch en sommige senatoren zouden zich bovendien gesterkt voelen door het partijcongres dat eerder ook zeer sceptisch was over een stap richting een gekozen burgemeester. Partijleider Buma is onlangs bij de Eerste Kamerfractie geweest om over het probleem te praten.
Een van de namen die genoemd wordt als mogelijke dwarsligger is senator Ton Rombouts. „We zijn nog druk in overleg met de fractie”, zegt hij over het standpunt. Rombouts wil niet hardop zeggen wat hij nu vindt, maar verwijst wel naar eerdere keren dat hij sceptisch was over de gekozen burgemeester.
Gesplitst stemmen
Andere CDA-senatoren stellen ook dat hun standpunt nog niet bepaald is en geen van de bevraagden wil nu al zeggen de coalitie-afspraak te gaan steunen. „We zijn nog niet zo ver dat we weten wat we gaan stemmen”, zegt Eerste Kamerlid Joop Atsma. In de partij valt eveneens te horen dat er wordt gepraat over de mogelijkheid van gesplitst stemmen, waarbij een deel van de fractie voor en een deel tegen stemt. „Alles is mogelijk in het leven”, zegt senator Ben Knapen daarover.
De kans lijkt klein dat senatoren van de VVD dwarsliggen. „We hebben vorige keer unaniem ingestemd met uit de grondwet halen van de benoemingswijze, dat zegt wel wat”, vertelt VVD-senator Huijbregts.
Stranden van de grondwetswijziging
Het eventueel stranden van de grondwetswijziging zal de verhoudingen in de coalitie onder druk zetten. D66 gaf aan het begin van de kabinetsperiode groen licht voor de afschaffing van het raadgevend referendum, een kroonjuweel van de partij. Een stap op weg naar de gekozen burgemeester zou daar tegenover moeten staan. De partij houdt er rekening mee dat de CDA-senatoren vooral voor de bühne terughoudend zijn en uiteindelijk wel zullen instemmen.
Zeker 60 procent van de Nederlanders is voor de invoering van een gekozen burgemeester. Van deze mensen wil 44 procent liever zelf naar de stembus gaan, dan de keuze over te laten aan de gemeenteraad. Het grootste draagvlak voor een gekozen burgemeester is te vinden onder de mensen met een politieke voorkeur voor PVV, 50PLUS en de SP. Beeld ANP XTRA
Die zogeheten deconstitutionalisering is een eerste stap om een direct of indirect gekozen burgemeester mogelijk te maken.
De 31 ondertekenaars van de brandbrief zijn lid van verschillende politieke partijen. Ahmed Marcouch (Arnhem), Ahmed Aboutaleb (Rotterdam) en Paul Depla (Breda) zijn prominente PvdA’ers. Liesbeth Spies (Alphen aan den Rijn), Jos Wienen (Haarlem) en Hubert Bruls (Nijmegen) zijn lid van het CDA. Wouter Kolff (Dordrecht), Jack Mikkers (Den Bosch) en Charlie Aptroot (Zoetermeer) behoren tot de VVD. Onno van Veldhuizen (Enschede) is van D66, Sebastiaan van ’t Erve (Lochem) van GroenLinks, Bort Koelewijn (Kampen) van de ChristenUnie.
De Eerste Kamer ontving een tweede brief met dezelfde strekking. Die is van de hand van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters, de Wethoudersvereniging, De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Daarmee maakt vrijwel het volledige lokaal bestuur van Nederland een voorbehoud bij de gekozen burgemeester.
Volgende week dinsdag buigt de Eerste Kamer zich in tweede lezing over het wetsvoorstel om de benoeming van de burgemeester uit de Grondwet te halen. Dat is de laatste hindernis op weg naar een andere wijze van burgemeesters aanstellen. De Tweede Kamer stemde in januari dit jaar bijna unaniem vóór deze initiatiefwet – alleen de SGP stemde tegen. Voor een Grondwetswijziging is een tweederde meerderheid nodig.
‘Een bij wet te bepalen wijze’
Veel partijen gaven aan het voorstel juist te steunen omdat dat in het midden laat hoe de burgemeester in de toekomst zal worden gekozen. De letterlijke tekst luidt: ‘De Commissaris van de Koning en de burgemeester worden aangesteld, geschorst en ontslagen op een bij wet te bepalen wijze.’ In het regeerakkoord van Rutte III is een zin met vergelijkbare strekking opgenomen.
Zo maakt de wetswijziging een rechtstreeks door de bevolking gekozen burgemeester mogelijk, maar ook een getrapte verkiezing, waarbij de gemeenteraad de burgemeester kiest. Of een stemming in twee ronden, waarbij tussentijds coalities kunnen worden gevormd.
Wordt de burgemeester gekozen, dan krijgt het ambt een meer politieke lading, en moet de taakverdeling tussen burgemeester en wethouders worden herbezien. De kritiek van de burgemeesters is dat het wetsvoorstel daar geen invulling aan geeft. Ze willen eerst een ‘grondige inhoudelijke discussie over ons ambt’ en zijn bang dat ‘de terecht in de Grondwet verankerde ordening van het lokaal bestuur wordt overgeleverd aan de politieke waan van de dag.’
Huidige gang van zaken
De gang van zaken is nu dat een uit gemeenteraadsleden bestaande vertrouwenscommissie sollicitatiegesprekken voert met door de Commissaris van de Koning geselecteerde kandidaten. Haar voordracht gaat als advies naar de Minister van Binnenlandse Zaken, die daar in de praktijk altijd mee instemt.
De namen van kandidaten worden niet bekendgemaakt, volgens Wouter Kolff, burgemeester van Dordrecht en een van de briefschrijvers, om te voorkomen dat kandidaten worden ontmoedigd of schade oplopen. Hij vreest dat het voor een gekozen burgemeester moeilijker zal zijn boven de partijen te staan. ‘Belangrijk is dat er eerst grondig wordt nagedacht over lokale democratie als geheel. Vreemd dat zo’n visie er nog niet ligt.’
Amsterdam, Den Haag en Utrecht
Er zijn ook prominente burgemeesters die de brief niet tekenden. Femke Halsema (Amsterdam, GroenLinks), Pauline Krikke (Den Haag, VVD) en Jan van Zanen (Utrecht, VVD) deden niet mee. Van Zanen ondertekende wel de tweede brief, maar dan als voorzitter van de VNG.
In Den Haag wordt al lang over de gekozen burgemeester gesproken. In 2005 sneuvelde bij tweede lezing een voorstel in de Eerste Kamer; D66-minister Thom de Graaf trad daarna af. Veruit de meeste burgemeesters in Nederland zijn lid van VVD, CDA, PvdA en D66. Partijlozen of lokale politici worden zelden benoemd.
BB 06.11.2018 Burgemeesters, wethouders, raadsleden en gemeenten dringen er bij de Eerste Kamer op aan de huidige aanstellingswijze van burgemeesters niet uit de Grondwet te halen. Het wetsvoorstel hiertoe wordt volgende week dinsdag in de senaat behandeld.
Risicovol
Zonder een visie op de toekomst van de lokale democratie en bestuur is het risicovol om de benoemingswijze uit de Grondwet te schrappen, schrijven de koepels van deze gremia in een gezamenlijke brief aan de senaat. Het gaat om het Nederlands Genootschap van Burgemeesters, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en de Wethoudersvereniging.
In aanvulling daarop hebben 31 burgemeesters een brief gestuurd waarin zij benadrukken dat de verankering van de aanstellingswijze van burgemeesters in de Grondwet hen helpt in hun functioneren, ‘hoe gecompliceerd en soms onveilig ons ambt door de jaren heen ook is geworden’.
Probleemanalyse
Uit zo’n visie op de toekomst van de lokale democratie en bestuur moet duidelijk worden welke plaats de burgemeester in het gemeentebestuur inneemt en welke aanstellingswijze daar bij past. ‘Tot heden is er nog geen probleemanalyse over of beschouwing op het gemeentelijk bestel in de volle breedte gekomen’, schrijven de koepels van burgemeesters, wethouders, raadsleden en gemeenten.
Als de Kroonbenoeming uit de Grondwet wordt gehaald, ligt de weg open voor bijvoorbeeld een direct of indirect gekozen burgemeester. De aanstellingswijze van de burgemeester wordt dan als ‘geïsoleerd vraagstuk’ behandeld waarvoor slechts een enkelvoudige meerderheid nodig is.
Onafhankelijke positie
De 31 burgemeesters schrijven in hun brief te hechten aan hun ‘onafhankelijke positie, boven de partijen en tussen onze inwoners’. Ook vinden de burgemeesters – van onder meer Rotterdam, Eindhoven, Arnhem, Haarlem, Breda en Maastricht – het belangrijk om samen met politie, Openbaar Ministerie en andere instanties aan de handhaving van veiligheid en openbare orde te werken. ‘Of we nu bedreigd worden of niet.
En in een steeds meer gepolariseerd politiek krachtenveld hechten wij aan de verbindende en integriteitbevorderende rol die wij kunnen vervullen jegens onze gemeenteraden en colleges. Een rol waarbij wij bijdragen aan een situatie waarin gekozen politici hun werk goed kunnen doen.’
Samenhang
Ook de 31 burgmeesters stellen dat voor deconstitutionalisering eerst een ‘grondige, inhoudelijke’ discussie moet worden gevoerd over het burgemeestersambt ‘bezien in samenhang met de rol die de gemeenteraad en de wethouders vervullen in het lokale politieke bestel’.
OmroepWest 06.11.2018 Een groep van 31 burgemeesters heeft in een brief de Eerste Kamer opgeroepen om het benoemen van burgemeesters niet uit de grondwet te halen. Het wetsvoorstel, dat al is aangenomen door de Tweede Kamer, is een volgende stap in de richting van een gekozen burgemeester.
Onder de ondertekenaars bevinden zich Liesbeth Spies van Alphen aan den Rijn, Marja van Bijsterveldt van Delft, Agnes van Ardenne van de gemeente Westland, Charlie Aptroot van Zoetermeer en Gert-Jan Kats van Zuidplas. Pauline Krikke van Den Haag en Henri Lenferink van Leiden hebben de brief niet ondertekend.
In de brief schrijven de burgervaders en -moeders dat hun onafhankelijkheid te danken is aan de manier waarop ze benoemd zijn. Een gekozen burgemeester zal het ambt een politieke lading geven waardoor het voor hen moeilijker wordt om boven de partijen te staan. In een steeds meer gepolariseerd landschap zijn de burgemeesters bang om hun verbindende rol te verliezen.
Eerst een grondige discussie
De burgemeesters vinden dat het aanpassen van de grondwet – en daarmee de manier waarop ze gekozen worden – pas kan plaatsvinden na een grondige discussie over het ambt. Hierbij zou ook moeten worden gekeken naar de rol van de gemeenteraad en wethouders in de lokale politiek. Zonder deze discussie vrezen zij dat het lokale bestuur wordt overgeleverd aan de waan van de dag.
BB 13.04.2018 Het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB) wil niet dat de huidige aanstellingswijze van burgemeesters uit de Grondwet wordt gehaald. De NGB roept de Eerste Kamer dan ook op om niet in stemmen met het wetsvoorstel tot deconstitutionalisering van de aanstellingswijze van de commissaris van de Koning en van de burgemeester. Ook bij de Kring van commissarissen van de Koning gaan de handen niet op elkaar.
Geen tekort
‘Het Nederlands Genootschap van Burgemeesters vraagt zich af voor welk probleem het voorstel een oplossing is. In de huidige positie en aanstellingswijze van de burgemeester is noch sprake van een democratisch tekort, noch van een legitimiteitstekort’, stelt het NGB in een position paper aan de Eerste Kamer. ‘Juist vanwege de onafhankelijke, boven de partijen staande positie vervult de burgemeester belangrijke functies in de lokale samenleving en in het lokaal bestuur. Er is grote waardering voor en vertrouwen in deze niet gepolitiseerde functie.’
Visie ontbreekt
Deze week hield de Eerste Kamer een expertmeeting over het initiatiefwetsvoorstel Jetten. Als de Eerste Kamer instemt met de wet, wordt de weg vrij gemaakt voor een andere aanstellingswijze van burgemeesters. Daarbij wordt onder meer gedacht aan een rechtstreeks door de gemeenteraad of door de bevolking gekozen burgemeester.
Als er al naar de benoemingswijze gekeken wordt, dan moet dat in het bredere perspectief van het gehele lokaal bestuur gebeuren, benadrukt het NGB. ‘Ondanks eerdere verzoeken vanuit de Eerste en Tweede Kamer en toezeggingen van de minister van Binnenlandse Zaken ontbreekt een gedegen analyse en consistente visie op het lokaal bestuur.’ Het huidige benoemingsproces is evenwichtig en democratisch.
Geen heil
Ook de Kring van commissarissen van de Koning ziet op dit moment niets in een andere aanstellingswijze voor burgemeesters. ‘Eerst moet worden bepaald hoe het lokaal openbaar bestuur in Nederland er uit moet zien, daarna kan worden beoordeeld welke positie van de burgemeester daarbij past. Daaruit vloeit de keuze voor de aanstellingswijze dan vanzelfsprekend voort.
Veel te vaak wordt alleen gesproken over de positie en benoemingswijze van de burgemeester. Maar verander je de aanstellingswijze van de burgemeester, dan verander je ook het bestel’, aldus de Kring in zijn position paper. ‘Ook beschouwen de commissarissen de onafhankelijke positie van de burgemeester boven de partijen als een groot goed dat behouden zou moeten blijven.’
Onafhankelijke positie
Tegen de deconstitutionalisering van de aanstellingswijze van de commissaris van de koning (cdk) heeft de kring eveneens zijn bedenkingen. ‘Voor het functioneren van zowel de burgemeester als de commissaris is het hebben van een onafhankelijke positie nog steeds van groot belang. Om voor alle partijen acceptabel te kunnen zijn en een dienende rol te kunnen spelen, maar ook om de rug recht te houden in woelige tijden of op te kunnen treden in crisissituaties.
In 1848 werd de Grondwet als garantie beschouwd voor een onafhankelijke positie. Wij zien niet in dat dit staatsrechtelijk nu anders zou moeten worden gezien.’
Het is nog niet bekend wanneer de Eerste Kamer over het wetsvoorstel debatteert. Hij is nu bezig met de schriftelijke voorbereiding. Vermoedelijk zal voor de zomer wel een besluit vallen.
VK 12.04.2018 De invoering van de gekozen burgemeester stuit al jaren op obstructie van onder meer de VVD. Het bevalt nog altijd uitstekend – ongekozen bestuurders met een partijpet op.
Totdat ze hun eigen gang gaan. Want diezelfde VVD beklaagt zich nu over oud-partijleider Jozias van Aartsen, tussentijds burgemeester in Amsterdam, die in de strijd tegen de krakers weigert de harde VVD-lijn te volgen. ‘Hij staat zo ver boven de partijen dat hij inmiddels volledig lijkt losgezongen van de VVD’, mopperde het VVD-Kamerlid Arno Rutte deze week.
Juist. De hoogste tijd voor een echte, direct gekozen partijburgemeester, zou je zeggen. Wat houdt de liberalen nog tegen? Het zal toch niet het vermoeden zijn dat Amsterdam dan überhaupt nooit meer een VVD-burgemeester krijgt?
BB 01.03.2018 In profielschetsen voor een nieuwe burgemeester benutten gemeenteraden te weinig de mogelijkheden voor lokaal maatwerk. De lokale omstandigheden worden niet tot nauwelijks in specifieke eisen vertaald. Gemeenteraden die een nieuwe burgemeester zoeken, willen vooral integere netwerkers en verbinders, die daadkrachtig, inlevend en communicatief zijn. Gemeentegrootte maakt geen verschil in de eisen die aan een burgemeesterskandidaat worden gesteld.
Dezelfde eisen
Dat blijkt uit een analyse van 231 profielschetsen voor nieuwe burgemeesters die van 2008 tot en met 2015 zijn opgesteld. In die periode gebruikten gemeenten de handreiking benoemingsproces
burgemeesters van het ministerie van Binnenlandse Zaken uit 2007. In 2016 is deze vervangen door een herziene handreiking. Raden worden gestimuleerd om de handreiking te gebruiken. ‘Gemeenteraden stellen op hoofdlijnen vrijwel allemaal dezelfde eisen aan burgemeesters’, concluderen Niels Karsten van de Universiteit van Tilburg en Hans Oostendorp en Frank van Kooten van Necker van Naem in hun artikel Gezocht: integere en daadkrachtige verbinder (m/v) in het recent verschenen Bestuurswetenschappen.
Integriteit
Een profielschets bestaat uit een aantal onderdelen, waaronder de zogeheten basiscondities. In de handreiking van BZK 2007 worden zes basiscondities onderscheiden: integriteit, stressbestendigheid, onafhankelijkheid, signaalgevoeligheid, identificatie en bindend vermogen. Gemiddeld bevat een profielschets 3,7 basiscondities, zo blijkt uit de analyse, waarbij integriteit de belangrijkste is.
Deze basisconditie komt in 79 procent van de schetsen voor. ‘Daarmee wordt het onmiskenbare belang van integriteit als centrale waarde in het burgemeestersambt’, aldus de auteurs. Ook bindend vermogen scoort met 65 procent relatief hoog.
Verbinder
Het burgemeestersambt kent – volgens de handreiking van BZK 2007 – vier bestuursstijlen: verbinder, netwerker, aanjager en procesregisseur. Het is de bedoeling dat gemeenteraden een van die vier bestuursstijlen in de profielschets opnemen; het moet een hoog onderscheidend gehalte hebben. In de praktijk worden gemiddeld 1,6 bestuursstijlen genoemd als beoogde stijl van de nieuwe burgemeester.
De netwerker en verbinder zijn in gemeenteland het meest gezocht. Er bestaan rondom bestuursstijlen, evenals bij de basiscondities, geen significante verschillen tussen grote of kleine gemeenten, zo concluderen Karsten, Oostendorp en Van Kooten. ‘Kleinere gemeenten vragen dus niet om een andere bestuursstijl dan grotere gemeenten, of andersom.’
Daadkracht
Het derde onderdeel van het competentieprofiel voor burgemeesters gaat over de bestuursvaardigheden. In de handreiking van BZK staan er twintig genoemd – zoals bestuurlijke gevoeligheid en daadkracht – en beschreven. In meer dan 90 procent van de profielschetsen zijn een of meer bestuursvaardigheden opgenomen, waarbij de letterlijke formulering vanuit de handreiking zijn gebruikt. Daadkracht komt met 46 procent het meest voor in profielschetsen.
Omgevingsbewustzijn
Ook hier geldt, een enkele uitzondering daargelaten, dat gemeenten van verschillende grootte door de bank genomen niet om andere kwaliteiten van burgemeesterskandidaten vragen. Gemeenten van 20.001-50.000 inwoners significant vaker om communicatieve burgemeesters. ‘Verder wordt omgevingsbewustzijn in die gemeenten significant vaker gevraagd, terwijl die vaardigheid in 100.000+-gemeenten minder belangrijk wordt geacht’, aldus de onderzoekers.
Durf te kiezen
Gemeenteraden stellen op hoofdlijnen vrijwel allemaal dezelfde eisen aan burgemeesters, concluderen de onderzoekers. ‘Waar we op basis van de ruimte die de profielschets biedt voor lokaal maatwerk pluriformiteit zouden verwachten, zien we dus grote uniformiteit tussen profielschetsen.’ Er is volgens de drie voldoende ruimte om het ‘onderscheidend vermogen van profielschetsen te vergroten.’
Gemeenteraden doen er goed aan hun ‘prioriteiten scherper te benoemen’. Raden moeten daarnaast meer durven te kiezen om daarmee de ruimte voor lokaal maatwerk beter te benutten.
BB 07.02.2018 De petitie van de Amsterdamse beweging Meer Democratie heeft voldoende handtekeningen binnengehaald om een burgemeestersverkiezing op de agenda van de gemeenteraad te krijgen. De beweging vindt dat alle kandidaten voor de opvolging van Eberhard van der Laan bekend moeten worden, zodat de bevolking in een burgerraadpleging kan bepalen wie de nieuwe burgemeester moet worden.
Zeggenschap van burgers
Om de kwestie op de agenda te krijgen waren 1200 handtekeningen nodig. Sinds zaterdag hebben meer dan 1230 mensen de petitie getekend. ‘We gaan nog even door met inzamelen, omdat sommige handtekeningen misschien ongeldig worden verklaard’, zegt woordvoerder en oud-PvdA-Kamerlid Niesco Dubbelboer. Afgelopen zaterdag gaf hij als motivatie voor de petitie: ‘De burgemeester is de hoogste politieke functie van de stad en het is te gek voor woorden dat burgers geen zeggenschap hebben over wie dat moet worden.’
Juridisch haalbaar
Het plan is juridisch haalbaar, aldus Dubbelboer. ‘Juristen hebben naar ons plan gekeken. Het kan binnen de huidige wettelijke mogelijkheden. Als er maar politieke wil is.’ Hij wil binnen twee weken met de ingezamelde handtekeningen naar het college van B&W, dat de zaak op zijn beurt – na overleg met de referendumcommissie – kan voorleggen aan de gemeenteraad. Als het aan Dubbelboer ligt, kan dan eind mei de burgerraadpleging worden gehouden. Eberhard van der Laan overleed vorig jaar. Jozias van Aartsen is waarnemend burgemeester. Hij blijft waarschijnlijk aan tot de zomer. (ANP)
Telegraaf 07.02.2018 De petitie van de Amsterdamse beweging Meer Democratie heeft voldoende handtekeningen binnengehaald om een burgemeestersverkiezing op de agenda van de gemeenteraad te krijgen. De beweging vindt dat alle kandidaten voor de opvolging van Eberhard van der Laan bekend moeten worden, zodat de bevolking in een burgerraadpleging kan bepalen wie de nieuwe burgemeester moet worden.
Om de kwestie op de agenda te krijgen waren 1200 handtekeningen nodig. Sinds zaterdag hebben meer dan 1230 mensen de petitie getekend.
„De burgemeester is de hoogste politieke functie van de stad en het is te gek voor woorden dat burgers geen zeggenschap hebben over wie dat moet worden”, zei woordvoerder en oud-PvdA-Kamerlid Niesco Dubbelboer zaterdag.
Van der Laan overleed vorig jaar. Jozias van Aartsen is waarnemend burgemeester.
Elsevier 06.02.2018 De deftige burgemeester. Een echte heer in zwart pak met ambtsketen, of misschien zelfs nog wel in groot tenue, zoals dat in de negentiende eeuw ging, met een sabel aan zijn riem! Iemand, kortom, die het gezag belichaamt, de rust uitstraalt en de orde handhaaft.
Lang vervlogen tijden? Nou… Stiekem voelen veel burgemeesters en andere bestuurders zich nog precies als deze burgervader. Deftig, verstandig en vooral nooit te beroerd om die dekselse democratie een draai om de oren te geven.
De democratie krijgt standje van provincieopzichter
In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart begint het bij allerlei bestuurders weer te kriebelen. Ze moeten hun goede raad kwijt, hun zorgen over de gemeentepolitiek. Aan wie het maar horen wil beklagen ze zich over die verraderlijke democratie, met haar versnippering en schadelijke gevolgen voor de bestuurbaarheid van ons prachtige land.
De Overijsselse Commissaris van de Koning Boele Staal bijvoorbeeld, kon zijn ergernis niet inhouden. Gevraagd door Nieuwsuur naar de bestuurbaarheid, sprak hij plechtig: ‘Daar maak ik me zéér zorgen over.’ Vooral de vele fracties in bijvoorbeeld de gemeenteraad van Almelo, daar kon de D66-provincieopzichter niet over uit: ‘Het draagt ook niets bij aan democratie. Je kunt wel met 16 miljoen in de Tweede Kamer gaan zitten, maar dat verhoogt de bestuurbaarheid van het land nog niet. Het lijkt heel democratisch, maar dat is het natuurlijk niet. Het verlamt.’
Staal is niet de eerste bestuurder die zonder onderbouwing grote uitspraken doet over de democratie, waarbij hij ‘bestuurbaarheid’ en ‘democratie’ als volstrekte synoniemen lijkt te beschouwen. En Staal heeft zich blijkbaar nooit verdiept in de vele eeuwen dat Nederlandse volksvertegenwoordigingen nog niet overzichtelijk waren opgeknipt in fracties van (midden)partijen.
Ongekozen burgemeester moet slim zijn
Gisteren citeerde Trouween heel legertje burgemeesters, zoals burgemeester Gerard Beukema (PvdA) van Delfzijl, Charlie Aptroot (VVD) van Zoetermeer en Pauline Krikke (VVD) van Den Haag, die allen mee huilden met de wolven in het bos. Wat opvalt, is dat deze burgemeesters níet gekozen zijn – daaraan kunnen ze zelf ook niet zoveel doen – maar dat ze wel bij een politieke partij horen. En juist dít zijn de partijen die steen en been klagen over de ‘versnippering’.
Niet zo gek! Die versnippering is meestal ontstaan doordat veel partijen deelnemen aan de verkiezingen. Dit zijn veelal ongrijpbare, lokale clubs met veel aanhang en retorisch bombast. Die doen het veel beter dan de traditionele bestuurderspartijen waar al die burgemeesters in groot zijn geworden. Want ook al is bijna een derde van alle raadszetels in Nederland ‘lokaal’, deze lokale partijen leveren maar een beschamende 3 procent van alle burgemeesters. Meer dan acht van de tien burgemeesters is CDA-, VVD- of PvdA-lid.
Lokale partijen kunnen prima besturen
Terwijl lokale partijen allang bewezen hebben prima te kunnen besturen, zo schreef NRC gisteren terecht, kunnen bestuurders het niet aanzien. Ze katten op lokale partijen, of op landelijke partijen die minder op besturen en meer op politieke thema’s zijn gericht. ‘Populisten’ noemen ze dat, die de stabiliteit van het bestuur in gevaar brengen.
De maatregelen die de traditionele partijen bepleiten, zijn ronduit schadelijk voor de democratie: een kiesdrempel, kandidaatsselectie aan regels onderwerpen, ‘zetelroof’ verbieden. Het is dom en kwaadaardig hoe ongekozen bestuurders zich te weer stellen tegen grondwettelijk verankerde rechten en democratische vrijheden. Bovendien werkt hun paternalistische bemoeienis averechts. Daar komen zij 21 maart vanzelf wel achter.
VK 04.02.2018 Amsterdammers moeten zelf kunnen bepalen wie de opvolger van burgemeester Eberhard van der Laan wordt. Een petitie om dat voor elkaar te krijgen, staat sinds zaterdag online en vindt veel steun. Maar volgens juristen is het plan niet mogelijk binnen Amsterdamse regelgeving.
Met de petitie wordt de gemeenteraad gevraagd om een referendum te organiseren waarmee inwoners van Amsterdam kunnen stemmen op kandidaten. ‘We willen in Amsterdam niet weer een burgemeester die via achterkamertjes wordt benoemd’, zegt een van de initiatiefnemers Niesco Dubbelboer, voormalig PvdA-Kamerlid en mede-oprichter van stichting Meer Democratie.
De petitie wordt gesteund door prominente Amsterdamse politici zoals voormalig D66-Kamerlid Boris van der Ham en oud-wethouder Frits Huffnagel (VVD). Als 1.200 Amsterdammers de petitie ondertekenen, moet de gemeenteraad het plan bespreken. Op zondagmiddag stond de teller al op meer dan 800 handtekeningen.
Traditie of stemming
Niesco Dubbelboer (Meer Democratie) wil een volksraadpleging afdwingen
Daarmee is opnieuw de discussie over de gekozen burgemeester opgelaaid. De Tweede Kamer schrapte onlangs de benoemde burgemeester uit de Grondwet, toch kan het nog jaren duren voor burgers hun eigen burgemeester kunnen kiezen. De Commissaris van de Koning in Noord-Holland, Johan Remkes, wil nog voor de zomervakantie via de traditionele procedure een opvolger benoemen van de in de herfst overleden Eberhard van der Laan. Als het aan de stichting Meer Democratie ligt, kiezen Amsterdammers die opvolger zelf.
Volgens Dubbelboer kan de gemeente Amsterdam haar inwoners, binnen de bestaande wetgeving, hun eigen burgemeester laten kiezen. De gemeenteraad moet in de profielschets als selectiecriterium opnemen dat kandidaten zichzelf publiekelijk bekend maken. Vervolgens moet de gemeenteraad een referendum uitschrijven waarin alle kiesgerechtigde Amsterdammers kunnen stemmen op de kandidaten. Als de gemeenteraad het plan voor een gekozen burgemeester afkeurt, wil de oud-politicus een volksraadpleging over het plan afdwingen. Daarvoor zijn 27 duizend handtekeningen nodig.
Juridische twijfels
Juristen hebben naar mijn plan gekeken. Dit kan gewoon…
Dubbelboer wijst bezwaren van de hand
Juristen hebben grote twijfels bij het plan. Leonard Besselink, hoogleraar constitutioneel recht aan de Universiteit van Amsterdam en Paul Bovend’Eert, hoogleraar staatrechts aan de Radboud Universiteit, wijzen op de Amsterdamse regelgeving over het volksinitiatief (zoals deze petitie) en het referendum. Daarin staat expliciet dat de bevolking geen uitspraak mag doen over individuele kwesties, zoals ontslagen, schorsingen of een benoeming.
Volgens Dubbelboer gaat zijn petitie niet over individuele benoemingen maar over de procedure van de burgemeestersbenoeming. ‘Juristen hebben naar mijn plan gekeken. Dit kan gewoon.’ Het voormalig-Kamerlid en fervent voorvechter van het referendum, denkt dat zijn initiatief kansrijk is. ‘Het ziet er goed uit. GroenLinks, D66 en SP zijn al voor dit plan.’
Non-keuze
Een primeur is een referendum voor een burgemeester niet. Tussen 2001 en 2008 werden er in meerdere gemeentes adviserende volksraadplegingen voor burgemeesters gehouden. Zo konden inwoners van Utrecht in 2007 kiezen uit twee PvdA-kandidaten: Ralph Pans en Aleid Wolfsen. Omdat veel burgers dat een non-keuze vonden was de opkomst bijzonder laag: 9 procent en werd het referendum ongeldig verklaard. Een jaar later werd de wet die referenda mogelijk maakte afgeschaft.
BB 03.02.2018 De beweging Meer Democratie is in Amsterdam een campagne begonnen om een nieuwe burgemeester te kiezen als opvolger van de vorig jaar overleden Eberhard van der Laan. De beweging heeft hiervoor een comité opgericht en wil dat de gemeenteraad een verkiezing organiseert.
1200 handtekeningen
Als het initiatief door minimaal 1200 Amsterdammers wordt getekend, moet de gemeenteraad het plan behandelen, aldus het comité van het volksinitiatief Wij willen onze burgemeester kiezen! Het comité bestaat onder anderen uit Frits Huffnagel (oud-VVD-wethouder Amsterdam), Boris van der Ham (oud-Kamerlid voor D66) en Sadet Karabulut (Tweede Kamerlid van de SP).
Hoogste functie
‘De burgemeester is de hoogste politieke functie van de stad en het is te gek voor woorden dat burgers geen zeggenschap hebben over wie dat moet worden’, aldus Niesco Dubbelboer, woordvoerder Meer Democratie en oud-Tweede Kamerlid voor de PvdA. Op Kiesdeburgemeester.nl kan iedere Amsterdammer van 18 jaar of ouder het volksinitiatief tekenen. Sinds begin december is Jozias van Aartsen waarnemend burgemeester van de hoofdstad. (ANP)
BB 23.01.2018 De Tweede Kamer heeft een obstakel uit de weg geruimd voor het invoeren van burgemeestersverkiezingen. De Kamer besloot uit de Grondwet te schrappen dat de regering de burgemeester en de commissaris van de Koning benoemt. Als de Eerste Kamer instemt, is het straks veel eenvoudiger om de manier te veranderen waarop een burgemeester wordt aangesteld.
Tweederde meerderheid
Op de SGP na steunde de hele Kamer het voorstel van D66’er Rob Jetten. Die haalde daardoor met gemak de tweederde meerderheid die nodig is om de Grondwet te kunnen wijzigen. Maar zo’n meerderheid heeft hij ook in de Eerste Kamer nodig, en die lijkt minder enthousiast.
Kiezen of benoemen
Coalitiepartners VVD, CDA en ChristenUnie schaarden zich achter Jetten, terwijl zij hun twijfels hebben over een verkiezing of zelfs uitgesproken hechten aan de benoeming door de regering. Ze werkten toch mee aan het D66-plan, omdat ze vinden dat de manier waarop een burgemeester wordt aangesteld niet in de Grondwet thuishoort. Dat betekent niet per se dat burgers hun burgemeester in de toekomst ook rechtstreeks gaan kiezen, stellen zij. D66 wil dat de burger de burgemeester kiest, maar schuift dat vraagstuk liever nog even vooruit.
Gemeenteraad
De vorige poging, in 2005, de Grondwet te wijzigen liep namelijk stuk omdat bondgenoten van D66 terugdeinsden voor zo’n rechtstreekse verkiezing. Veel partijen zien liever dat de gemeenteraad de burgemeester kiest. Het jongste voorstel van D66 kreeg al een keer groen licht van beide Kamers. Maar een grondwetswijziging moet nogmaals worden goedgekeurd door een nieuwgekozen Tweede Kamer en nog eens door de Eerste Kamer. (ANP)
NU 23.01.2018 De Tweede Kamer heeft besloten dat het benoemen van de burgemeester en de commissaris van de Koning door de regering uit de Grondwet kan.
Als de Eerste Kamer instemt, is het straks veel eenvoudiger om de manier te veranderen waarop een burgemeester wordt aangesteld.
Op de SGP na steunde de hele Kamer het voorstel van D66’er Rob Jetten. Die haalde daardoor met gemak de tweederdemeerderheid die nodig is om de Grondwet te kunnen wijzigen. Maar zo’n meerderheid heeft hij ook in de Eerste Kamer nodig, en die lijkt minder enthousiast.
Twijfels
Coalitiepartners VVD, CDA en ChristenUnie schaarden zich achter Jetten, terwijl zij hun twijfels hebben over een verkiezing of zelfs uitgesproken hechten aan de benoeming door de regering. Ze werkten toch mee aan het D66-plan, omdat ze vinden dat de manier waarop een burgemeester wordt aangesteld niet in de Grondwet thuishoort.
Dat betekent niet per se dat burgers hun burgemeester in de toekomst ook rechtstreeks gaan kiezen, stellen zij. D66 wil dat de burger de burgemeester kiest, maar schuift dat vraagstuk liever nog even vooruit.
Vorige poging
De vorige poging, in 2005, de Grondwet te wijzigen liep namelijk stuk omdat bondgenoten van D66 terugdeinsden voor zo’n rechtstreekse verkiezing. Veel partijen zien liever dat de gemeenteraad de burgemeester kiest.
Het jongste voorstel van D66 kreeg al een keer groen licht van beide Kamers. Maar een grondwetswijziging moet nogmaals worden goedgekeurd door een nieuwgekozen Tweede Kamer en nog eens door de Eerste Kamer.
Telegraaf 23.01.2018 De Tweede Kamer heeft een obstakel uit de weg geruimd voor het invoeren van burgemeestersverkiezingen. De Kamer besloot uit de Grondwet te schrappen dat de regering de burgemeester en de commissaris van de Koning benoemt. Als de Eerste Kamer instemt, is het straks veel eenvoudiger om de manier te veranderen waarop een burgemeester wordt aangesteld.
Op de SGP na steunde de hele Kamer het voorstel van D66’er Rob Jetten. Die haalde daardoor met gemak de tweederdemeerderheid die nodig is om de Grondwet te kunnen wijzigen. Maar zo’n meerderheid heeft hij ook in de Eerste Kamer nodig, en die lijkt minder enthousiast.
Coalitiepartners VVD, CDA en ChristenUnie schaarden zich achter Jetten, terwijl zij hun twijfels hebben over een verkiezing of zelfs uitgesproken hechten aan de benoeming door de regering. Ze werkten toch mee aan het D66-plan, omdat ze vinden dat de manier waarop een burgemeester wordt aangesteld niet in de Grondwet thuishoort. Dat betekent niet per se dat burgers hun burgemeester in de toekomst ook rechtstreeks gaan kiezen, stellen zij. D66 wil dat de burger de burgemeester kiest, maar schuift dat vraagstuk liever nog even vooruit.
De vorige poging, in 2005, de Grondwet te wijzigen liep namelijk stuk omdat bondgenoten van D66 terugdeinsden voor zo’n rechtstreekse verkiezing. Veel partijen zien liever dat de gemeenteraad de burgemeester kiest.
Groen licht
Het jongste voorstel van D66 kreeg al een keer groen licht van beide Kamers. Maar een grondwetswijziging moet nogmaals worden goedgekeurd door een nieuwgekozen Tweede Kamer en nog eens door de Eerste Kamer.
AD 23.01.2018 De Tweede Kamer heeft vanmiddag besloten uit de Grondwet te schrappen dat de regering de burgemeester en de commissaris van de Koning benoemt. Dat was een belangrijk obstakel voor het invoeren van burgemeestersverkiezingen.
Op de SGP na steunde de hele Kamer het voorstel van D66’er Rob Jetten. Die haalde daardoor met gemak de tweederdemeerderheid die nodig is om de Grondwet te kunnen wijzigen. Maar zo’n meerderheid heeft hij ook in de Eerste Kamer nodig, en die lijkt minder enthousiast.
Ook coalitiepartners VVD, CDA en ChristenUnie steunden Jetten, terwijl zij hun twijfels hebben over een verkiezing of zelfs uitgesproken hechten aan de benoeming door de regering. Desalniettemin vinden ze dat de manier waarop een burgemeester wordt aangesteld niet in de Grondwet thuishoort, hoewel ze benadrukken dat dat niet per se betekent dat burgemeesters straks rechtstreeks door het volk gekozen zullen worden.
Gemeenteraad
Het is niet de eerste keer dat D66 probeert de Grondwet te wijzigen over dit punt. De vorige poging, in 2005, liep stuk omdat bondgenoten van D66 terugdeinsden voor zo’n rechtstreekse verkiezing. Veel partijen zien liever dat de gemeenteraad de burgemeester kiest.
Het jongste voorstel van D66 kreeg al een keer groen licht van beide Kamers. Maar een grondwetswijziging moet nogmaals worden goedgekeurd door een nieuwgekozen Tweede Kamer en nog eens door de Eerste Kamer.
BB 18.01.2018 De Tweede Kamer maakt zich op voor een nieuw stapje op de lange weg die naar een gekozen burgemeester kan leiden. De Kamer voelt er wel voor uit de Grondwet te schrappen dat de regering de burgemeester en de commissaris van de Koning benoemt.
Burgemeestersverkiezing
Vrijwel de hele Kamer steunt het voorstel van D66’er Rob Jetten, dat het een stuk makkelijker maakt ooit de manier waarop een burgemeester wordt aangesteld te veranderen. Regeringspartner CDA, jarenlang verklaard tegenstander, ging de afgelopen jaren al om. Coalitiegenoot VVD is het met D66 eens dat de benoemingswijze überhaupt niet in de Grondwet thuishoort. Ook de ChristenUnie, die er nog weinig voor voelt de burgemeester voortaan te kiezen, lijkt er niet per se kwaad in te zien de benoeming uit de Grondwet te halen. Of het ook echt tot burgemeestersverkiezingen komt, valt immers nog te bezien, stellen de drie regeringspartijen.
Gemeenteraad
De voltallige oppositie, op de SGP na, ziet de benoeming door de regering ook graag uit de Grondwet geschrapt. De oppositiepartijen denken, net als de regeringspartijen, wel verschillend over hoe de burgemeester dan moet worden aangewezen. D66 wil dat de burger de burgemeester kiest, maar houdt dat liever buiten het huidige debat. De vorige poging de Grondwet te wijzigen liep stuk omdat bondgenoten van D66 terugdeinsden voor zo’n rechtstreekse verkiezing. Partijen als GroenLinks, SP en PvdA willen liever dat de gemeenteraad de burgemeester kiest.
Groen licht
Het voorstel van D66 kreeg al een keer groen licht van beide Kamers. Maar een grondwetswijziging moet nogmaals worden goedgekeurd door een nieuwgekozen Tweede Kamer en nog eens door de Eerste Kamer. Dan is bovendien een tweederdemeerderheid nodig. (ANP)
NOS 18.01.2018 Het blijft voorlopig onduidelijk op welke manier burgemeesters in de toekomst worden gekozen. Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken vindt dat de burgemeestersbenoeming eerst uit de Grondwet moet verdwijnen.
“Het past niet om nu al vooruit te lopen op wat er daarna gaat gebeuren”, zei Ollongren in de Tweede Kamer op vragen van Kamerleden over een nieuw systeem.
Nog een keer
Nu staat in de Grondwet dat burgemeesters benoemd worden door de Kroon, maar bijna alle partijen willen hiervan af. De Eerste en Tweede Kamer stemden enkele jaren geleden al voor een aanpassing, maar voor een grondwetswijziging moeten de Staten-Generaal nog een keer instemmen en dan met tweederde meerderheid.
De tweede ronde was vanavond in de Tweede Kamer en die tweederde meerderheid is er. Dinsdag is de officiële stemming.
Alleen de SGP is nadrukkelijk tegen, ook omdat niet duidelijk is wat er in de toekomst gaat gebeuren. “Welke richting slaan we in?”, vraagt het SGP-Kamerlid Bisschop zich af. “Wordt de burgemeester straks door het volk gekozen? Door de raad? Door een kiescollege? Of verandert er niets?”
“Het past niet op nu al vooruit te lopen op wat er daarna gaat gebeuren”, aldus Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken over de toekomst van de burgemeestersbenoeming.
Hoe werkt die burgemeestersbenoeming nu dan eigenlijk?
– Als de gemeenteraad een profielschets heeft opgesteld en de vacature is opengesteld, kunnen sollicitanten een brief sturen naar de commissaris van de koning. Die maakt een selectie.
– De gemeenteraad stelt een vertrouwenscommissie in, die met de geselecteerde kandidaten sollicitatiegesprekken voert.
– Deze vertrouwenscommissie kiest twee kandidaten uit, een ‘eerste’ en een ‘tweede keus’. Die worden besproken in de gemeenteraad, waarna de keuze als advies naar de minister van Binnenlandse Zaken gaat.
– Eigenlijk gaat de minister altijd akkoord met de kandidaat van de eerste keus. Hij stuurt dan een benoemingsbesluit naar de koning, die dat officieel ondertekent.
Minister Ollogren van D66 vindt dat vanwege de zorgvuldigheid pas na instemming van de Eerste Kamer besproken moet worden hoe de burgemeester gekozen gaat worden. Ze wil er uitvoerig met de Tweede Kamer en allerlei betrokkenen over praten.
Haar partij pleit al sinds haar oprichting in 1966 voor een door de bevolking gekozen burgemeester, maar de huidige coalitiepartijen VVD, CDA en de ChristenUnie zijn hierover veel minder enthousiast.
De VVD en het CDA zijn tevreden met de huidige praktijk, waarin de gemeenteraad de belangrijkste stem heeft. De Kroon, zoals het in de wet staat, volgt altijd de voordracht van de raad. In de toekomst zou de raad volgens hen het best de burgemeester kunnen kiezen. Dat is ook al jarenlang het standpunt van de PvdA.
De VVD en het CDA vinden het goed dat de burgemeester onafhankelijk is en boven de partijen staat. “Nu gaat het heel zorgvuldig,” zegt VVD-Kamerlid Koopmans. “Voor ons is het erg belangrijk dat hij een strikt onafhankelijke positie heeft en een centrale functie heeft in de democratie.”
Ook de oppositiepartijen GroenLinks en SP hebben een voorkeur voor een door de gemeenteraad gekozen burgemeester en de PVV en Forum voor Democratie sluiten weer aan bij D66 met een door de bevolking gekozen burgemeester.
Het is nog onbekend wanneer de Eerste Kamer over de grondwetswijziging stemt.
Telegraaf 17.01.2017 De Tweede Kamer maakt zich op voor een nieuw stapje op de lange weg die naar een gekozen burgemeester kan leiden. Een groot deel van de Kamer voelt er wel voor uit de Grondwet te schrappen dat de regering de burgemeester en de commissaris van de Koning benoemt.
Vrijwel de hele Kamer steunt het voorstel van D66’er Rob Jetten, dat het een stuk makkelijker maakt ooit de manier waarop een burgemeester wordt aangesteld te veranderen. Regeringspartner CDA, jarenlang verklaard tegenstander, ging de afgelopen jaren al om. Coalitiegenoot VVD is het met D66 eens dat de benoemingswijze überhaupt niet in de Grondwet thuishoort. Ook de ChristenUnie, die er nog weinig voor voelt de burgemeester voortaan te kiezen, lijkt er niet per se kwaad in te zien de benoeming uit de Grondwet te halen. Of het ook echt tot burgemeestersverkiezingen komt, valt immers nog te bezien, stellen de drie regeringspartijen.
De voltallige oppositie, op de SGP na, ziet de benoeming door de regering ook graag uit de Grondwet geschrapt. De oppositiepartijen denken, net als de regeringspartijen, wel verschillend over hoe de burgemeester moet worden aangewezen als die benoemingswijze makkelijker veranderd kan worden. D66 wil dat de burger de burgemeester kiest, maar houdt dat liever buiten het huidige debat. De vorige poging de Grondwet te wijzigen liep stuk omdat bondgenoten van D66 terugdeinsden voor zo’n rechtstreekse verkiezing. Partijen als GroenLinks, SP en PvdA willen liever dat de gemeenteraad de burgemeester kiest.
Het voorstel van D66 kreeg al een keer groen licht van beide Kamers. Maar een grondwetswijziging moet nogmaals worden goedgekeurd door een nieuwgekozen Tweede Kamer en nog eens door de Eerste Kamer. Dan is bovendien een tweederdemeerderheid nodig.
Dat de Tweede Kamer het voorstel bijna unaniem steunt, wil nog niet zeggen dat die tweederdemeerderheid ook in de Eerste Kamer gehaald wordt. Zeker op dit onderwerp hebben de senatoren al vaker laten zien dat ze anders durven te stemmen dan hun partijgenoten in de Tweede Kamer.
NOS 17.01.2018 De Tweede Kamer praat vanavond opnieuw over burgemeestersbenoemingen. Op tafel ligt een voorstel van D66 om de huidige procedure te veranderen. De gekozen burgemeester stond al vaker op de agenda van de Kamer. Vijf vragen over het debat van vanavond.
Waar gaat het debat over?
Het gaat over een verandering van de Grondwet. Daarin staat nu nog dat burgemeesters benoemd worden door de Kroon (oftewel het kabinet en de koning). Maar sommige partijen willen af van de schijn dat de benoemingen in achterkamertjes worden geregeld. In 2015 stemde de Eerste Kamer in met het schrappen van het grondwetsartikel. Twee jaar eerder, in 2013, ging de Tweede Kamer al akkoord. Maar daarmee was het nog niet geregeld.
Voor een grondwetswijziging is het nodig dat de Tweede en Eerste Kamer nóg een keer akkoord gaan, dit keer met tweederde meerderheid. De tweede ronde in de Tweede Kamer begint vanavond. Het kan nog even duren voordat het voorstel voor de tweede keer in de Eerste Kamer wordt behandeld.
Het schrappen van de benoeming van de burgemeester door de regering is een idee van D66. Die partij hoopte op deze manier de weg vrij te maken voor de invoering van een gekozen burgemeester in Nederland. Maar zo ver is het nog niet. Het gaat nu alleen over het afschaffen van een artikel uit de Grondwet, niet over hoe de benoeming in de toekomst geregeld wordt.
Eerste stemronde (2015): ook Eerste Kamer stemt vóór
Maakt het wetsvoorstel in deze tweede ronde een kans?
Zeker. Het kabinet van VVD, CDA, ChristenUnie en D66 spreekt zich in het regeerakkoord uit voor de grondwetswijziging. Daarmee is er in elk geval een Kamermeerderheid. Voor een grondwetswijziging is in deze tweede ronde een tweederde meerderheid nodig. Ook die lijkt er te zijn.
Het regeerakkoord wijdt één zin aan de benoeming van burgemeesters. “De behandeling van het initiatiefvoorstel tot grondwetsherziening in tweede lezing inzake de deconstitutionalisering van de benoeming van de burgemeester en de Commissaris van de Koning wordt voortgezet.” Met andere woorden: het kabinet blijft zich ervoor inzetten om de burgemeestersbenoeming uit de Grondwet te halen.
Is al eerder geprobeerd om de gekozen burgemeester erdoor te krijgen?
In 2005 sneuvelde een eerder plan om de burgemeestersbenoeming uit de Grondwet te halen op het allerlaatste moment, bij de laatste stemming erover in de Eerste Kamer. Ook toen was een tweederde meerderheid nodig, maar de PvdA stemde onverwacht tegen. Dat was in de zogenoemde Nacht van Van Thijn, genoemd naar de toenmalige PvdA-senator Ed van Thijn. D66-minister en vice-premier Thom de Graaf, groot pleitbezorger van de gekozen burgemeester, trad hierna af.
Tussen 2002 en 2008 konden gemeenten experimenteren met raadgevende burgemeestersreferenda. Bij een opkomst van 30 procent moest de gemeenteraad rekening houden met de uitslag. Er kwamen referenda in Delfzijl, Best, Vlaardingen, Boxmeer, Leiden, Zoetermeer, Utrecht en Eindhoven. Maar de ervaringen vielen tegen. De opkomst was laag en er was te weinig keuze in kandidaten.
In artikel 131 van de Grondwet staat: “De commissaris van de koning en de burgemeester worden bij koninklijk besluit benoemd.” Ook in de Gemeentewet wordt de benoeming van burgemeesters besproken. In artikel 61 lees je dat de burgemeester ‘bij koninklijk besluit’ wordt benoemd ‘op voordracht van Onze Minister’ en ‘voor de tijd van zes jaar’.
Hoe werkt die burgemeestersbenoeming nu dan eigenlijk?
Er zijn veel verschillende partijen betrokken bij de benoeming van een burgemeester.
– Als de gemeenteraad een profielschets heeft opgesteld en de vacature is opengesteld, kun je solliciteren.
– Dat doe je door een sollicitatiebrief te sturen naar de commissaris van de koning, de vertegenwoordiger van de regering in de provincie. Deze commissaris maakt een selectie van geschikte kandidaten.
– In de tussentijd heeft de gemeenteraad van de gemeente in kwestie een vertrouwenscommissie ingesteld. Daarin zitten raadsleden en soms ook wethouders, als adviseurs. De commissaris van de koning stuurt zijn kandidatenselectie naar die vertrouwenscommissie. Daarna voeren de leden van de commissie de sollicitatiegesprekken.
– De vertrouwenscommissie kiest twee kandidaten uit, een ‘eerste’ en een ‘tweede keus’. Die worden besproken in de gemeenteraad, waarna de keuze als advies naar de minister van Binnenlandse Zaken gaat.
– Eigenlijk gaat de minister altijd akkoord met de kandidaat van de eerste keus. Hij stuurt dan een benoemingsbesluit naar de koning, die dat officieel ondertekent. Over dit onderdeel van de benoeming gaat vanavond het debat.
Tot nu toe zijn trouwens veruit de meeste burgemeesters lid van VVD, CDA, D66 en PvdA, allemaal partijen die regelmatig deel hebben uitgemaakt van een kabinet. Als ‘de Kroon’ uit de Grondwet wordt gehaald, ontstaat er ruimte om de benoeming anders in te vullen.
Mogen we dan straks zelf onze burgemeester kiezen?
Dat is nog maar de vraag. Het debat in de Tweede Kamer gaat alleen over het schrappen van de burgemeestersbenoeming uit de Grondwet. Als ook de Eerste Kamer daarmee instemt, kan het makkelijker worden om de rol van de koning en de ministers bij de benoeming van burgemeesters te verkleinen. Maar hoe die benoeming dán moet worden geregeld, is de vraag. Daar moeten na de grondwetswijziging weer nieuwe debatten over worden gevoerd. Er zijn grofweg twee scenario’s denkbaar:
De gemeenteraad kiest de burgemeester. In dit geval verandert de situatie in de praktijk nauwelijks. De gemeenteraad (in de vorm van een vertrouwenscommissie) blijft de sollicitatiegesprekken zelf voeren en kiest de meest geschikte kandidaat, net als nu.
De inwoners van de gemeente kiezen hun burgemeester. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van een burgemeestersreferendum. Maar hiertegen bestaat ook weerstand. Eind vorig jaar bleek nog uit een enquête van Nieuwsuurdat maar 1 op de 10 burgemeesters een gekozen burgemeesterschap ziet zitten. Zij zeggen bang te zijn dat bijvoorbeeld Prins Carnaval de sleutel van de stad in handen krijgt.
Het debat in de Tweede Kamer begint vanavond 17.01.2018 om 19.00 uur en is live te volgen op NPO Politiek.
BB 16.01.2018 Van de commissaris der koning in Utrecht hoeft het niet zo, de rechtstreeks gekozen burgemeester. Volgens Willibrord van Beek wordt dan de boven de partijen staande burgervader vervangen door een politicus. ‘Het is maar de vraag of Nederland daar beter mee af is.’
Van Beek sprak zijn reserves uit tijdens de herbenoeming van Koos Janssen als burgemeester van Zeist. Deze week wordt het wetsvoorstel dat het pad moet effenen voor de direct gekozen burgemeester besproken in de Tweede Kamer: het uit de Grondwet halen van de aanstellingswijze van de burgemeester.
Crimefighter
‘Mijns inziens is het geen verstandige zet’, aldus Van Beek. ‘Een mening die ik deel met anderen. Ik denk in dit verband aan de eerste burger van Breda, Paul Depla. Aanvankelijk een voorstander van de direct gekozen burgemeester. Maar sinds hij te maken heeft met ondermijnende criminaliteit en de bijbehorende nieuwe taken als crimefighter, begint hij te schuiven, bekent hij. Wat blijkt: als onpartijdig bestuurder krijg je veel makkelijker de nodige maatregelen van de grond dan als politiek voorman.’
Eigen verkiezingsprogramma
Er zijn volgens commissaris Van Beek (VVD) grofweg twee stromingen in ons land. De eerste ziet de burgemeester als een populaire bestuurder die we graag zelf willen kiezen. De tweede ziet de burgemeester als een boven de partijen staande, gewaardeerde bestuurder die er voor iedereen is. Een bestuurder waar we zuinig op moeten zijn. ‘Die twee beelden zijn strijdig met elkaar.
Ze verdragen elkaar niet. Want op het moment dat inwoners hun burgemeester rechtstreeks gaan kiezen, wordt deze een politicus. Waarom zouden we een publieke functie, die goed vervuld wordt, vervangen door een politicus met een eigen verkiezingsprogramma en een eigen mandaat? Juist politici staan helemaal niet hoog aangeschreven’, aldus Van Beek.
Onafhankelijk
Als democraat in hart en nieren zegt hij ‘uiteraard’ vóór verkiezingen te zijn. Hij wijst erop dat Nederland in feite nu al een gekozen burgemeester heeft. Alleen, het is geen openbare procedure naar Amerikaans model. ‘In Nederland hanteren wij een goed georganiseerd sollicitatiemodel dat eindigt met een Kroonbenoeming. En juist die Kroonbenoeming voegt iets heel speciaals toe, want die stelt de burgemeester in staat echt boven de partijen te functioneren. Dus onafhankelijk.’
Achteraan beginnen
Tegelijk, zo benadrukt hij, heeft de gemeenteraad de meest verstrekkende zeggenschap die maar mogelijk is. Niet de commissaris van de koning kiest de burgemeester, maar de gemeenteraad. ‘Als je al iets verandert, moet je dit op de juiste manier doen. Stel eerst vast wat het probleem is, en vergewis je ervan dat de voorgestelde oplossing beter is dan de huidige situatie’, aldus Van Beek.
‘Naar mijn oordeel is de indirect gekozen burgemeester met Kroonbenoeming sowieso niet het probleem. Eerst moeten we nadenken over het bestuurlijke stelsel dat we in Nederland willen hebben. Daarna volgt de discussie over de plaats van de burgemeester hierbinnen. En dan volgt daaruit bijna automatisch de wijze van aanstelling van de burgemeester. Tot nu toe gaan de gesprekken vooral over het laatste. Maar dat is achteraan beginnen.’
VK 16.01.2018 Dertien jaar na de eerste mislukte poging verdwijnt de benoemde burgemeester dan toch uit de Grondwet. Dat maakt de weg vrij voor burgemeestersverkiezingen. Maar over de vraag hoe dat precies moet, bestaat onder de gevestigde partijen nog grote verdeeldheid.
De landelijke middenpartijen VVD, CDA en PvdA leveren nog altijd meer dan tweederde van alle burgemeesters, decennialange politieke turbulentie en de opkomst van lokale partijen ten spijt. Toch werken deze partijen nu mee aan iets dat hun traditionele machtsbasis flink kan ondermijnen: de komst van de gekozen burgemeester.
Vanavond debatteert de Tweede Kamer over de wijziging van de Grondwet die daarvoor nodig is. Die is op initiatief van D66 al in de vorige regeerperiode, onder een kabinet van VVD en PvdA, in gang gezet. Zowel Tweede als Eerste Kamer heeft er in 2013 en 2015 mee ingestemd dat de aanstelling van de burgemeester – en de commissaris van de koning – niet langer met een Kroonbenoeming gebeurt, zoals nu nog in artikel 131 staat.
Verandering
Oude tekst grondwet: ‘De commissaris van de Koning en de burgemeester worden bij koninklijk besluit benoemd.’
Nieuwe tekst grondwet: ‘De commissaris van de Koning en de burgemeester worden aangesteld, geschorst en ontslagen op een bij de wet te bepalen wijze.’
Maar voor een grondwetswijziging zijn in beide Kamers twee stemronden nodig, met tussenliggende verkiezingen. Nu deze vorig jaar maart hebben plaatsgevonden, gaat de tweede ronde in. Daarbij geldt de bijzonderheid dat een tweederde meerderheid nodig is. In de huidige politieke verhoudingen tekent deze zich in beide Kamers af. In de vorige ronde (‘lezing’) stemden alleen SGP en ChristenUnie tegen. De CU heeft zich nu in het regeerakkoord gecommitteerd aan deze verandering.
Na dit deconstitutionaliseren (uit de Grondwet halen) ligt de weg open om bij gewone wet vast te leggen hoe iemand burgemeester of commissaris van de koning kan worden. Daarvoor bestaan verschillende varianten. Vanaf dat punt lopen ook de meningen van de partijen uiteen, wat betekent dat de eerste daadwerkelijke burgemeestersverkiezing nog wel even op zich zal laten wachten.
Toch is de Grondwetswijziging van belang, met name voor D66. De partij heeft er een geschiedenis mee. In 2005 was de grondwetswijziging zelfs al voor tweede lezing in de Eerste Kamer, toen het mis ging met het kroonjuweel. De partij had de verandering van de Grondwet gekoppeld aan een rechtstreekse verkiezing van de burgemeester door de plaatselijke bevolking. Dat stuitte toenmalig PvdA-senator en oud-burgemeester Ed van Thijn tegen de borst. Het D66-initiatief sneefde in de ‘Nacht van Van Thijn’ en toenmalig D66-minister Thom de Graaf van Bestuurlijke Vernieuwing trad af. Zijn opvolger: huidig partijleider Alexander Pechtold.
Kiezers geven al zeker 25 jaar aan meer greep te willen op de lokale democratie
Voor D66 speelt ook mee dat de partij op een ander punt van democratische vernieuwing heeft moeten inleveren. In deze periode komt er geen bindend referendum en het raadgevend referendum wordt afgeschaft. Het laatste raadgevend referendum dat er nog wel komt, ligt gevoelig bij D66. Het gaat over de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, waar D66 tegen was. Maar nu, in het nieuwe kabinet van VVD, CDA, D66 en CU, steunt zij de wet. Bovendien is een D66-minister, Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken), er nu verantwoordelijk voor.
Zo hebben meer regeringspartijen pijn, want het CDA op zijn beurt staat zeker niet te juichen bij een eventueel rechtstreeks gekozen burgemeester. Wat de partijen bindt, is de wetenschap dat het electoraat al zeker 25 jaar in onderzoeken aangeeft meer greep te willen hebben op de lokale democratie. De opkomst van lokale partijen is er het bewijs van. De wens de burgemeester te kunnen kiezen, zit diep – het bleek ook weer in december uit het tweejaarlijkse SCP-rapport De staat van Nederland. Nu de landelijke partijen gestaag krimpen, kunnen zij in feite niet meer om de gekozen burgemeester heen.
Nederland
386 burgemeesters zijn er op dit moment in Nederland, van wie 81 vrouwen
Van belang voor de uiteindelijke vorm waarin de burgemeester zal worden gekozen, is het later dit jaar te verschijnen rapport van de Staatscommissie Parlementair Stelsel. Voorzitter Johan Remkes (VVD), tevens commissaris van de koning in Noord-Holland, benoemde in een tussenrapportage in oktober ‘functieverlies van politieke partijen’ als een van de zwakke punten in onze democratie. Dit omdat diezelfde partijen nog wel de voornaamste personele leverancier zijn voor bestuurlijke posten in het land. Remkes: ‘Dat is niet goed voor het vertegenwoordigend stelsel.’
Het is dus mogelijk dat Remkes met zijn achtkoppige commissie eind 2018 zal adviseren in welke vorm de burgemeester het beste gekozen kan worden. Tegen die tijd is naar verwachting de grondwetswijziging alvast geregeld.
1. Rechtsreeks gekozen – Veel meer een politieke figuur
Een rechtstreeks door de plaatselijke bevolking gekozen burgemeester heeft verregaande consequenties. De burgemeester zal dan veel meer een politieke figuur worden, die met een eigen programma in verkiezingstijd campagne voert. Het ligt voor de hand dat hij eigen wethouders zal meenemen en zo een politiek blok vormt tegenover de gemeenteraad. De burger brengt dan bij de gemeenteraadsverkiezingen twee stemmen uit: één op een partij, één op een persoon. De aanstellingstermijn van de burgemeester zou dan teruggaan van zes naar vier jaar.
Vooral D66 bepleit deze variant. Ze geeft de burgemeester democratische legitimiteit, is het argument. Uit een enquête van Nieuwsuur in oktober bleek evenwel dat een ruime meerderheid van de zittende burgemeesters hiervan geen voorstander is. Zij ervaren geen hinder doordat ze nu benoemd zijn, omdat het parachuteren van burgemeesters vanuit Den Haag al tot het verleden behoort. Burgemeesters wijzen er ook op dat zij over het algemeen gerespecteerd zijn onder de bevolking. Denk aan Ahmed Aboutaleb in Rotterdam en de onlangs overleden Eberhard van der Laan in Amsterdam.
Critici wijzen er ook op dat deze variant een grondige verbouwing van het lokaal bestuur vergt. Er kunnen patstellingen ontstaan tussen de gekozen burgemeester en de gekozen raad. Wie heeft dan het laatste woord? Waar ligt uiteindelijk de macht? Wie kan wie wegsturen?
In deze variant wordt de burgemeester door de gemeenteraad gekozen. Dit lijkt het meest op de huidige praktijk en heeft van oudsher de voorkeur van de PvdA. Als er nu een vacature is, wordt een profielschets opgesteld. Solliciteren gebeurt bij een vertrouwenscommissie, samengesteld uit een vertegenwoordiging van de gemeenteraad. Kandidaten gaan ook langs de commissaris van de koning.
Uit de beste sollicitanten selecteert de vertrouwenscommissie twee kandidaten, waarover de gemeenteraad in het geheim stemt. Bedoeling is dat de naam van de afvaller niet bekend wordt, maar deze lekt vaak toch uit. Dat over kwam bijvoorbeeld Annemarie Jorritsma in 2010 in Amsterdam. Ze verloor van Eberhard van der Laan.
Dit proces zou transparanter kunnen worden gemaakt, met openbare sollicitaties, zonder bescherming van sollicitanten. Het schrappen van de Kroonbenoeming maakt het gemakkelijker om de geheimhouding op te heffen, als aan het eind van de rit de koning er niet meer met zijn handtekening aan te pas hoeft te komen. Ook het gedoe met strafrechtelijke vervolging als namen uitlekken, is dan van de baan.
De raad geeft het mandaat aan een burgemeester van zijn keuze en stuurt hem weg als hij niet goed functioneert. Het lijkt op een ministerschap, dat ook ophoudt als de Kamer het vertrouwen in een bewindspersoon verliest.
3. Grootste partij levert – Het aanvaardbare compromis?
Er is nog een tussenvariant denkbaar, die lijkt op het Franse model. Na de gemeenteraadsverkiezingen mag de lijsttrekker van de grootste partij een gemeentebestuur vormen dat gesteund wordt door de raad. Hij wordt zelf voor vier jaar burgemeester.
Zo gaat het nu ook al bij landelijke verkiezingen, waarbij de grootste partij doorgaans de premier levert. Het is ook het model van het stadsdeel: na stadsdeelverkiezingen wordt de aanvoerder van de winnende partij stadsdeelvoorzitter.
Voordeel is dat het de gemeenteraadsverkiezingen spannender maakt, wat de opkomst kan verhogen. Bovendien is het model herkenbaar en hoeft niet de lokale democratie te worden verbouwd. De burgemeester wordt minder ceremonieel, dat wel, maar beter democratisch gelegitimeerd.
Nadeel is dat onafhankelijke kandidaten op achterstand staan. Zij moeten eerst een partij beginnen om mee te kunnen doen. Waar voor D66 en PvdA duidelijk is hoe het na de grondwetswijziging verder moet, is dit voor VVD en CDA nog geen uitgemaakte zaak. Van rechtstreeks kiezen zijn zij geen voorstander. Via de gemeenteraad is voor hen een optie die nog nader onderzoek vereist. Deze variant zou weleens een aanvaardbaar compromis kunnen zijn.
VVD-premier Mark Rutte dempt de onrust in de Eerste Kamer over het eventueel opheffen van dit instituut. Hij komt met een feitelijke wijziging van het Regeerakkoord.
Rutte reageerde dinsdag 05.12.2017 op vragen van Annemarie Jorritsma (VVD) en andere fractieleiders in de Senaat over de precieze opdracht van de Staatscommissie die de toekomst van het parlementair stelsel onderzoekt. Het Regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie bevat een zinnetje waaruit de fractieleiders concluderen dat de Eerste Kamer met opheffing wordt bedreigd.
AD 24.06.2019
Grondwettelijke toetsing
De Staatscommissie onder leiding van Johan Remkes (VVD) bekijkt onder andere de zogenoemde Grondwettelijke toetsing: rechters krijgen dan de mogelijkheid om wetten buiten de orde te plaatsen omdat ze die in strijd achten met de Grondwet.
Als die mogelijkheid er komt – er ligt reeds een initiatief-wetsvoorstel – dan staat het nut van de Eerste Kamer ter discussie. Want als rechters nieuwe wetten gaan toetsen op grondwettelijkheid en juridische kwaliteit, gaan ze op de stoel van de senatoren gaan zitten en hebben die laatsten eigenlijk geen functie meer.
Remkes zei eerder in Elsevier Weekblad dat de Eerste Kamer intact blijft.
AD 28.05.2019
Regeerakkoord maakt ongerust
Maar het Regeerakkoord maakt de Eerste Kamer ongerust. In de passage over de grondwettelijke toetsing staat dat de staatscommissie-Remkes hierop zal studeren: ‘Mede in relatie tot de positie van de Eerste Kamer.’
Op vragen van VVD, D66 en SP zei Rutte dat het kabinet ‘niet van plan is de Eerste Kamer via een omweg af te schaffen’.
Jorritsma (VVD): ‘Waarom staat er dan dat zinnetje?’
Rutte herhaalde zijn woorden, maar intussen trok D66-minister Kasja Ollengren een zuinig mondje waaruit toch een zeker voornemen sprak om de senaat op te heffen, zoals D66 altijd al wilde.
Jorritsma was niet helemaal gerustgesteld: ‘De premier beschrijft het als een loze zin, maar plaatst er toch weer een vraagteken bij.’
Tiny Kox (SP) riep Rutte op duidelijk te zijn: ‘Eerlijk duurt het langst.’
Thom de Graaf (D66)sprak van ‘Een valse noot in Ruttes partituur’.
De premier zei dat hij het Regeerakkoord niet meer kon veranderen, maar hij redde zich eruit door te zeggen dat in het omstreden zinnetje voortaan ‘het stelsel van Eerste en Tweede Kamer’ moet worden gelezen in plaats van ‘Eerste Kamer’.
Met veel gevoel voor ironie: ‘Het zorgvuldige behoud van eenheid in de grootste regeringspartij is niet helemaal gelukt.’
Sinterklaassfeer
Opvallend was de milde sfeer in de Eerste Kamer tijdens het eerste grote debat met Rutte III. Er heerste een Sinterklaasfeest-stemming, waarbij SP-fractieleider Tiny Kox zei ‘te hopen dat iedereen alles in zijn schoentje vindt dat hij wenst’. En mochten er geschenken overblijven, dan konden die naar ‘alle goede lokale initiatieven voor hulp aan kinderen die in armoede opgroeien’.
Net als in de Tweede Kamer, stonden de Algemene Politieke Beschouwingen in de Eerste Kamer in het teken van ‘de uitgestoken hand’. Want ook in de Senaat heeft het kabinet maar een meerderheid van één zetel.
Zelfs senatoren vinden Sinterklaas belangrijker dan hun belangrijkste debat van het jaar. Normaal gesproken komt de Eerste Kamer alleen op dinsdagen bijeen. Maar deze week begonnen de Algemene Politieke Beschouwingen er al op maandagavond. ,,Wij willen dinsdagavond ook met onze familie doorbrengen’’, zei Elco Brinkman, fractievoorzitter van het CDA in de Senaat.
Het debat ging over de plannen van het nieuwe kabinet voor de komende vier jaar. Frases als ‘de deur van de Trêveszaal staat op een kier’ en ‘uitgestoken hand’ vielen vaak. Als de Peilingen over anderhalf jaar bewaarheid worden, is de regeringscoalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie immers haar minimale meerderheid kwijt na de Provinciale Statenverkiezingen. Dan is de hulp van de oppositie nodig om iets voor elkaar te krijgen.
Kritisch
,,Ik zal een beroep doen op de oppositie om niet alles te verwerpen’’, zei Brinkman. ,,Toen het CDA in de oppositie zat hebben we ook niet overal tegengestemd. Omgekeerd mogen de oppositiepartijen ook van ons verwachten dat we het kabinet kritisch zullen volgen. Ik hoop dat we de komende jaren goed kunnen samenwerken.’’
AD 05.12.2017
En hoe nu verder !!!!
Formeel zijn de vier regeringspartijen niet gebonden aan het regeerakkoord. Geen senator heeft er zijn handtekening onder gezet. ,,Maar het is niet mijn eerste taak om het kabinet te laten vallen’’, glimlacht Brinkman. ,,Dat is mooi geformuleerd, toch?’’
Als ze met een uitgestoken hand komen, zullen we die alleen aanpakken om ze van het podium af te trekken
Daar denkt de grootste oppositiepartij PVV heel anders over. ,,Wij hebben maar één doel: dit kabinet moet zo snel mogelijk weg”, zegt Marjolein Faber, voorzitter van de PVV-fractie in de Senaat. ,,Als ze met een uitgestoken hand komen, zullen we die alleen aanpakken om ze van het podium af te trekken.’’
Premier Rutte moest het in zijn vorige kabinet ook stellen zonder meerderheid in de Eerste Kamer. Toen sneuvelden er acht wetsvoorstellen, zoals beperking van de vrije artsenkeuze in de zorgverzekeringswet. Het maakte het regeren soms lastig. Bij het opstellen van hun plannen moesten Rutte en zijn ministers rekening houden met de wensen van de Senaatsfracties. Zo werd er over de afschaffing van de basisbeurs bijvoorbeeld een deal gesloten met GroenLinks om te voorkomen dat het wetsvoorstel zou worden weggestemd in de Eerste Kamer.
Politiek instrument
,,Als we straks onze meerderheid kwijt zijn, gaan we gewoon op de zelfde voet door als de afgelopen jaren’’, zegt VVD-fractievoorzitter Annemarie Jorritsma. Wel baalt ze ervan dat de Eerste Kamer soms te veel een politiek instrument is geworden naar haar zin. ,,We zijn er om wetten de controleren op kwaliteit en uitvoerbaarheid. Maar de afgelopen periode werd bijvoorbeeld de nieuwe energiewet louter om politieke redenen door de oppositie weggestemd.’’
Oppositiepartij PvdA heeft wel vast een wensenlijstje voor het geval het kabinet op zoek moet naar nieuwe meerderheden. Fractievoorzitter Marleen Barth: ,,Neem de btw-verhoging. Die heeft ingrijpende gevolgen voor kleine winkeliers die moeten opboksen tegen de Amazon’s van deze wereld. Zij kunnen hier de nekslag door krijgen. En de koopkracht van lagere inkomens gaat er door omlaag. Ik hoop op de uitgestoken hand van dit kabinet. Die btw-verhoging moet van tafel.’’
AD 24.06.2019 Regeringspartij CDA wil de Grondwet wijzigen om Eerste Kamerleden een zittingstermijn te geven van zes jaar, waarbij de helft van de senatoren om de drie jaar wordt gekozen door de Provinciale Staten. Daardoor moet de politiek stabieler worden, omdat het kabinet dan niet telkens de meerderheid kan kwijtraken.
De partij wil daarmee voorkomen dat de Provinciale Statenverkiezingen wordt gezien als een ‘herkansing’ van de Tweede Kamerverkiezingen, omdat de leden van de Provinciale Staten de Eerste Kamer kiezen. De uitslag van de provinciale verkiezingen wordt daardoor te veel beïnvloed door de landelijke ontwikkelingen, vindt CDA-Kamerlid Harry van der Molen. ,,Het moeten weer gaan over de provincie.”.
Hij komt met zijn plan, dat hij recent ook in een intern CDA-blad ontvouwde, omdat hij bij de campagne van maart veel mensen hoorde klagen. ,,Waarom zijn al die landelijke politici zo in touw voor de Statenverkiezingen, zeiden ze dan.
Die gaan toch over mijn provincie?’’ Van der Molen leunt voor zijn oplossing op het plan dat hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga al eerder ontvouwde in het blad Binnenlands Bestuur. Hij stelde voor de grondwetswijziging van 1983 terug te draaien. Vóór dat jaar kende de Senaat al een zittingduur van zes jaar en werd de helft van de Eerste Kamerleden om de drie jaar gekozen.
Volgens Elzinga is er in 1983 een vergissing gemaakt. ,,Er was toen een discussie over de rechtstreekse verkiezing van de Eerste Kamer en toen is dit compromis er min of meer per ongeluk ingekomen, als slip of the tongue. Maar de effecten daarvan zijn nooit voorzien.’’
De Groningse hoogleraar is blij dat Van der Molen zijn voorstel overneemt om ‘de ernstige weeffout in ons stelsel te corrigeren’. ,,De effectiviteit van het landsbestuur komt in het geding, omdat de senaat steeds politieker wordt en het kabinet na de Eerste Kamerverkiezingen moet gaan wheelen en dealen voor meerderheden.’’
Volgens Van der Molen heeft het terugdraaien van de grondwetswijziging uit 1983 alleen maar voordelen. ,,De uitslag van de Provinciale Staten bepaalt nog steeds hoe de Eerste Kamer eruitziet, maar wel in een trager tempo dan nu het geval is.’’
Een grote winst van een partij, zoals bij Forum voor Democratie in maart, vertaalt zich dan pas later door naar de Eerste Kamer. Maar dat geldt ook omgekeerd, benadrukt Van der Molen. ,,Als je als partij heftig verliest bij Provinciale Staten, dan merk je dat ook pas later.’’
Van der Molen heeft zijn plan ‘her en der genoemd’ en ook gedeeld met minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken (D66). De commissie onder leiding van oud-minister Johan Remkes, die onderzoek deed naar het parlementair stelsel, adviseerde de door het CDA voorgestelde wijziging eind vorig jaar niet.
Elsevier 05.12.2017 VVD-premier Mark Rutte dempt de onrust in de Eerste Kamer over het eventueel opheffen van dit instituut. Hij komt met een feitelijke wijziging van het Regeerakkoord.
Rutte reageerde dinsdag op vragen van Annemarie Jorritsma (VVD) en andere fractieleiders in de Senaat over de precieze opdracht van de Staatscommissie die de toekomst van het parlementair stelsel onderzoekt. Het Regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie bevat een zinnetje waaruit de fractieleiders concluderen dat de Eerste Kamer met opheffing wordt bedreigd.
Grondwettelijke toetsing
De Staatscommissie onder leiding van Johan Remkes (VVD) bekijkt onder andere de zogenoemde Grondwettelijke toetsing: rechters krijgen dan de mogelijkheid om wetten buiten de orde te plaatsen omdat ze die in strijd achten met de Grondwet.
Als die mogelijkheid er komt – er ligt reeds een initiatief-wetsvoorstel – dan staat het nut van de Eerste Kamer ter discussie. Want als rechters nieuwe wetten gaan toetsen op grondwettelijkheid en juridische kwaliteit, gaan ze op de stoel van de senatoren gaan zitten en hebben die laatsten eigenlijk geen functie meer.
Remkes zei eerder in Elsevier Weekblad dat de Eerste Kamer intact blijft.
Regeerakkoord maakt ongerust
Maar het Regeerakkoord maakt de Eerste Kamer ongerust. In de passage over de grondwettelijke toetsing staat dat de staatscommissie-Remkes hierop zal studeren: ‘Mede in relatie tot de positie van de Eerste Kamer.’
Op vragen van VVD, D66 en SP zei Rutte dat het kabinet ‘niet van plan is de Eerste Kamer via een omweg af te schaffen’.
Jorritsma (VVD): ‘Waarom staat er dan dat zinnetje?’
Rutte herhaalde zijn woorden, maar intussen trok D66-minister Kasja Ollengren een zuinig mondje waaruit toch een zeker voornemen sprak om de senaat op te heffen, zoals D66 altijd al wilde.
Jorritsma was niet helemaal gerustgesteld: ‘De premier beschrijft het als een loze zin, maar plaatst er toch weer een vraagteken bij.’
Tiny Kox (SP) riep Rutte op duidelijk te zijn: ‘Eerlijk duurt het langst.’
Thom de Graaf (D66)sprak van ‘Een valse noot in Ruttes partituur’.
De premier zei dat hij het Regeerakkoord niet meer kon veranderen, maar hij redde zich eruit door te zeggen dat in het omstreden zinnetje voortaan ‘het stelsel van Eerste en Tweede Kamer’ moet worden gelezen in plaats van ‘Eerste Kamer’.
Met veel gevoel voor ironie: ‘Het zorgvuldige behoud van eenheid in de grootste regeringspartij is niet helemaal gelukt.’
Sinterklaassfeer
Opvallend was de milde sfeer in de Eerste Kamer tijdens het eerste grote debat met Rutte III. Er heerste een Sinterklaasfeest-stemming, waarbij SP-fractieleider Tiny Kox zei ‘te hopen dat iedereen alles in zijn schoentje vindt dat hij wenst’. En mochten er geschenken overblijven, dan konden die naar ‘alle goede lokale initiatieven voor hulp aan kinderen die in armoede opgroeien’. Alle medewerkers van de Eerste Kamer vonden ‘s ochtends twee chocoladeletters op hun werkplek. ‘Met een S van Sinterklaas en een S van Senaat. Melk en puur,’ aldus een woordvoerder.
De premier nodigde alle andere fractie uit tot samenwerking. Alleen tegenover ‘de virulente anti-islam partij’ nam hij de aanvalshouding aan. Toen Marjolein Faber (PVV) zei dat haar woorden niet correct werden weergegeven, gaf Rutte haar een sneer: ‘Ik was even de buitengewoon genuanceerde stijl van de PVV vergeten.’
Faber hield maandag een scherp anti-islam betoog en kwam nu met moties voor een verbod op alle ‘islamitische uitingen en gedragingen van de politie’ en een onderzoek naar de financiering van terrorisme via de opbrengst van het certificeren van halalproducten.
Rutte zei blij te zijn dat de politie ‘in de haarvaten van de samenleving zit. De ene keer een iftarmaaltijd, de andere keer een voetbalwedstrijd of een postzegelclub. Als de PVV leden en ledenvergaderingen zou hebben, dan zou de politie daar ook verschijnen.’
De PVV-moties werden weggestemd.
Politiek verslaggever Redacteur Eric Vrijsen (1957) volgt voor Elsevier Weekblad sinds 1994 de Nederlandse politiek.
AD 05.12.2017 Regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie houden in de Eerste Kamer de linies gesloten, ook al zijn de senatoren in de ‘chambre de reflexion’ niet gebonden aan het regeerakkoord. Minister-president Mark Rutte had tijdens de algemene politieke beschouwingen een makkie.
In een constellatie waarin de coalitie maar een meerderheid van één zeteltje heeft, loopt een premier automatisch op eieren. Maar in de afgelopen twee dagen was van voorzichtigheid bar weinig te merken. Routineus draaide Rutte zijn verhaal af: uiteraard met een aardig woord voor iedere fractievoorzitter, maar zonder een duimbreed toe te geven. En met een open doekje als slotakkoord. ,,Kijk eens aan, er wordt geklopt op de bankjes”, stelde voorzitter Ankie Broekers na afloop met enige verbazing vast.
Toeschietelijkheid bleek ook nergens voor nodig. Wie dacht dat het kabinet het moeilijk zou krijgen in de Eerste Kamer, kwam bedrogen uit. Fractievoorzitter Roel Kuiper van de ChristenUnie vervulde bijvoorbeeld keurig de rol die van hem wordt verwacht: ja, hij vindt het jammer dat er geen kinderpardon is gekomen, maar er staat genoeg in het regeerakkoord dat hem dermate bekoort dat hij dit kabinet zal steunen.
Dwars liggen
Nog plezieriger voor Rutte werd het toen fractieleider Peter Schalk namens de tweekoppige SGP-fractie zijn waardering uitsprak voor grote delen uit het regeerakkoord. Daarmee weet Rutte twee reservezetels in zijn achterzak, voor het geval een senator uit regeringskringen het in het hoofd haalt dwars te gaan liggen en met één zetel het kabinet in gijzeling te nemen.
Nota bene een partijgenoot zorgde ervoor dat de premier toch nog even vol aan de bak moest. VVD-fractievoorzitter Annemarie Jorritsma wilde per se horen dat de positie van de Eerste Kamer niet in het geding is nu de Staatscommissie Parlementair Stelsel adviseert over de toekomst van de volksvertegenwoordiging.
,,Onaanvaardbaar”, zo beoordeelde Jorritsma een passage in het regeerakkoord waarin staat dat de positie van de Eerste Kamer betrokken moet worden bij de vraag of wetten in de toekomst aan de Grondwet getoetst kunnen worden. ,,Die zin moet eruit”, eiste de oud-minister op hoge toon. Maar ook dat vertikte Rutte. Dit kabinet is niet van plan de Eerste Kamer op te heffen. Punt uit.
Fiasco
Daarmee bleef het idee hangen van een Eerste Kamer die erg bezig is met zichzelf. Dat beeld werd nog eens versterkt toen SP-fractieleider Tiny Kox voorstelde het handelen van Kamer en kabinet bij de totstandkoming van de Nationale Politie eens onder de loep te nemen. Die wordt alom als een fiasco beschouwd, terwijl de politiek er heilig van overtuigd was de juiste richting te zijn ingeslagen. Hoe kan dat, wilde Kox weten. Maar met name VVD en CDA vinden het ‘te vroeg’ voor een parlementair onderzoek.
Vooralsnog heeft Rutte weinig te duchten van deze senaat. Ook de omstreden afschaffing van de Wet-Hillen lijkt bijvoorbeeld gewoon door te kunnen gaan, nu de coalitie in de Tweede Kamer al op de steun mocht rekenen van GroenLinks.
De grote test is dan ook pas in 2019, als de Provinciale Statenverkiezingen worden gehouden en er tegelijkertijd een nieuwe Eerste Kamer gekozen wordt, die in mei wordt geïnstalleerd. In de peilingen zijn de vier regeringspartijen hun meerderheid nu al kwijt. Het overwicht dat de coalitie nu nog heeft in beide Kamers, kan dan zomaar verdwenen zijn. In dat opzicht zal Rutte nog anderhalf jaar zijn zegeningen tellen.
AD 04.12.2017 Net als in de Tweede Kamer, zullen de Algemene Politieke Beschouwingen in de Eerste Kamer in het teken staan van ‘de uitgestoken hand’. Want ook in de Senaat heeft het kabinet maar een meerderheid van één zetel.
Zelfs senatoren vinden Sinterklaas belangrijker dan hun belangrijkste debat van het jaar. Normaal gesproken komt de Eerste Kamer alleen op dinsdagen bijeen. Maar deze week beginnen de Algemene Politieke Beschouwingen er al op maandagavond. ,,Wij willen dinsdagavond ook met onze familie doorbrengen’’, zegt Elco Brinkman, fractievoorzitter van het CDA in de Senaat.
Het debat gaat over de plannen van het nieuwe kabinet voor de komende vier jaar. Frases als ‘de deur van de Trêveszaal staat op een kier’ en ‘uitgestoken hand’ zullen vaak vallen. Als de peilingen over anderhalf jaar bewaarheid worden, is de regeringscoalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie immers haar minimale meerderheid kwijt na de Provinciale Statenverkiezingen. Dan is de hulp van de oppositie nodig om iets voor elkaar te krijgen.
Kritisch
,,Ik zal een beroep doen op de oppositie om niet alles te verwerpen’’, zegt Brinkman. ,,Toen het CDA in de oppositie zat hebben we ook niet overal tegengestemd. Omgekeerd mogen de oppositiepartijen ook van ons verwachten dat we het kabinet kritisch zullen volgen. Ik hoop dat we de komende jaren goed kunnen samenwerken.’’
Formeel zijn de vier regeringspartijen niet gebonden aan het regeerakkoord. Geen senator heeft er zijn handtekening onder gezet. ,,Maar het is niet mijn eerste taak om het kabinet te laten vallen’’, glimlacht Brinkman. ,,Dat is mooi geformuleerd, toch?’’
Als ze met een uitgestoken hand komen, zullen we die alleen aanpakken om ze van het podium af te trekken
Daar denkt de grootste oppositiepartij PVV heel anders over. ,,Wij hebben maar één doel: dit kabinet moet zo snel mogelijk weg”, zegt Marjolein Faber, voorzitter van de PVV-fractie in de Senaat. ,,Als ze met een uitgestoken hand komen, zullen we die alleen aanpakken om ze van het podium af te trekken.’’
Premier Rutte moest het in zijn vorige kabinet ook stellen zonder meerderheid in de Eerste Kamer. Toen sneuvelden er acht wetsvoorstellen, zoals beperking van de vrije artsenkeuze in de zorgverzekeringswet. Het maakte het regeren soms lastig. Bij het opstellen van hun plannen moesten Rutte en zijn ministers rekening houden met de wensen van de Senaatsfracties. Zo werd er over de afschaffing van de basisbeurs bijvoorbeeld een deal gesloten met GroenLinks om te voorkomen dat het wetsvoorstel zou worden weggestemd in de Eerste Kamer.
Politiek instrument
,,Als we straks onze meerderheid kwijt zijn, gaan we gewoon op de zelfde voet door als de afgelopen jaren’’, zegt VVD-fractievoorzitter Annemarie Jorritsma. Wel baalt ze ervan dat de Eerste Kamer soms te veel een politiek instrument is geworden naar haar zin. ,,We zijn er om wetten de controleren op kwaliteit en uitvoerbaarheid. Maar de afgelopen periode werd bijvoorbeeld de nieuwe energiewet louter om politieke redenen door de oppositie weggestemd.’’
Oppositiepartij PvdA heeft wel vast een wensenlijstje voor het geval het kabinet op zoek moet naar nieuwe meerderheden. Fractievoorzitter Marleen Barth: ,,Neem de btw-verhoging. Die heeft ingrijpende gevolgen voor kleine winkeliers die moeten opboksen tegen de Amazon’s van deze wereld. Zij kunnen hier de nekslag door krijgen. En de koopkracht van lagere inkomens gaat er door omlaag. Ik hoop op de uitgestoken hand van dit kabinet. Die btw-verhoging moet van tafel.’’
Ondanks de bijna zeventien jaar onafgebroken aanwezigheid van de Amerikanen en de NAVO-coalitie en hun poging om stabiliteit te brengen, worden de Taliban en andere terreurgroepen weer sterker.
“De situatie is even uitzichtloos als in 2001“, zegt Ko Colijn, defensiedeskundige bij Instituut Clingendael. “We zijn nauwelijks verder.”
Hoe sterk waren de Taliban het afgelopen jaar gegroeid in Afghanistan? Sleep de pijl naar links of rechts om te vergelijken. (Bron: liveuamap.com)
De Taliban hebben in bijna de helft van Afghanistan voet aan de grond, meer dan ooit sinds de Verenigde Staten het land binnenvielen. “Het is op dit moment ongeveer 50-50 met de Afghaanse regering”, zegt Rob de Wijk van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies.
Bijdrage Nederland
Minister Ank Bijleveld van Defensie maakte een soepel debuut in de NAVO. Voor het eerst woonde zij een vergadering bij in Brussel met haar 28 collega’s. Die knikten instemmend toen Bijleveld vertelde dat Den Haag het defensiebudget met 1,5 miljard euro verhoogt tot 10,4 miljard in 2021.
Ook Denemarken, Noorwegen en Canada maakten onlangs een hoger defensiebudget bekend. ‘We zijn op de goede weg,’ zei Bijleveld (CDA). Overigens voldoet Nederland nog lang niet aan de afspraak uit 2015 om 2 procent van het nationaal inkomen uit te geven aan defensie. Het percentage kruipt langzaam omhoog van 1,1 naar 1,3 procent.
Drieduizend militairen naar Afghanistan
De ministers van Defensie van de 29 NAVO-landen besloten gisteren drieduizend extra militairen te sturen naar Afghanistan. Op dit moment trainen en ondersteunen dertienduizend NAVO-militairen het Afghaanse leger en de politie, maar het land is nog altijd kwetsbaar en telkens slaan de Taliban en andere opstandelingen toe. Nederland heeft honderd militairen in Afghanistan.
AD 27.12.2017
Bijleveld verhoogt dat aantal niet, maar beloofde wel een chirurgisch team te sturen; wat in NAVO-kringen werd uitgelegd als een kwaliteitsimpuls en dus als een extra bijdrage van Nederland.
De defensieministers vergaderden in het NAVO-hoofdkwartier ook over de nieuwe commandostructuur, in reactie op de toegenomen dreiging vanuit Rusland. Bijleveld constateerde tevreden dat ‘niet wordt getornd aan het Joint Force Command in Brunssum’. In februari volgend jaar valt het definitieve besluit over de nieuwe commandostructuur, maar het hoofdkwartier in Zuid-Limburg – waar militaire operaties worden gepland – hoeft niet te vrezen voor het verlies van taken en blijft een impuls voor de regionale economie.
AD 27.12.2017
‘Flitsmacht’ NAVO vertraagd door douanes
Bijleveld incasseerde ook de tamelijk uitvoerige complimenten van haar Amerikaanse ambtgenoot James Mattis. De baas van het Pentagon prees het Nederlandse initiatief om te komen tot een ‘militaire Schengenzone’. Bij grootscheepse NAVO-oefeningen, zoals Noble Jump, moeten troepen en materieel in snel tempo worden verplaatst van West- naar Midden-Europa en de Baltische Staten. Daarbij ontstaat vaak vertraging doordat tunnels, bruggen en viaducten niet berekend zijn op de omvang en het gewicht van het hedendaagse materieel.
Aan de Europese binnengrenzen moet de ‘flitsmacht’ van de NAVO halt houden, want de douaniers eisen dat eerst een enorme papierwinkel wordt afgehandeld. ‘Soms moeten honderden formulieren worden ingevuld. In een ander geval mag het vervoer niet op zondag,’ schetst een medewerkster van minister Bijleveld de ambtelijke rompslomp en het nodeloze tijdverlies.
AD 27.12.2017
Het kabinet speelt een voortrekkersrol bij het bezweren van die bureaucratie. Het is van groot belang dat troepenverplaatsingen snel kunnen gebeuren als de nood aan de man komt. Bijleveld en VVD-minister Halbe Zijlstra van Buitenlandse Zaken ondertekenen daartoe volgende week een document bij de Europese Unie als startsein voor de militaire Schengenzone.
Aan het slot van zijn persconferentie gisteren op het NAVO-hoofdkwartier complimenteerde minister Mattis Nederland daarvoor. ‘Ik begroet deze Nederlandse inspanning. Vaak moeten we deze problemen oplossen met lokale regelingen. Dankzij het Nederlandse voorstel kunnen we het gestandaardiseerd aanpakken,’ zei Mattis.
Archiefbeeld: Nederlandse militairen begeleiden in Uruzgan de lichamen van hun omgekomen kameraden Aldert Poortema en Wesley Schol naar een transportvliegtuig. Ⓒ ANP
Nederlandse militairen die in 2008 in Uruzgan betrokken waren bij het eigen-vuur-incident waarbij vier collega’s sneuvelden en een vijfde invalide raakte, waren onvoldoende op hun missie voorbereid. Ze hadden te weinig getraind in grotere verbanden.
De conclusie die verder gaat dan wat tot nu toe naar buiten kwam, komt van de tweede man uit het officiële onderzoeksteam. Kolonel Harold de Jong zegt dit in het gisteren gepresenteerde boek Lucky shot over het enige slachtoffer dat het incident overleefde: korporaal Marc van de Kuilen. Hij raakte bij het eigen-vuur-incident zijn benen kwijt.
Marco Kroon ANP | KOEN VAN WEEL
Nasleep Marco Kroon
De in opspraak geraakte militair Marco Kroon was in 2007 op inlichtingenmissie in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Dat schrijft De Telegraaf. De in opspraak geraakte militair Marco Kroon was in 2007 op spionagemissie bij de inlichtingenmissie in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Hij was daar met zeven collega’s, en ze zouden in burgerkleding hebben gewerkt.
Meestal in koppels, maar soms ook alleen. Ze moesten informatie verzamelen vanuit een safehouse van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst MIVD. Ze zouden in burgerkleding hebben gewerkt, meestal in koppels, maar soms ook alleen om de voorspelbaarheid te beperken.
Het verhaal is niet bevestigd door Kroon of Defensie.
Volgens de krant zou de mogelijkheid om solo op pad te gaan kunnen verklaren dat Kroon gegijzeld werd en later zijn gijzelnemer doodde, zonder dat iemand daar iets van merkte.
Het Openbaar Ministerie doet een onderzoek naar het incident waarbij Kroon in Afghanistan iemand doodde. Volgens de militair deed hij dat uit zelfbescherming en was het de man die hem eerder ontvoerd en gegijzeld had. Hij hield het lange tijd voor zich en meldde het niet, om de missie niet in gevaar te brengen, zei Kroon.
Volgens Nieuwsuur is er onder het Korps Commandotroepen grote onrust ontstaan over de recente verklaringen van Kroon. Het programma besloot er verder niet over te publiceren omdat er volgens het ministerie van Defensie levens door in gevaar zouden komen.
Bronnen zeggen tegen De Telegraaf dat Kroons spionagemissie los stond van het ISAF-mandaat. Ze was goedgekeurd door de premier en vicepremiers.
Afghaan doodgeschoten
Vorige maand werd bekend dat het Openbaar Ministerie een ‘geweldsincident‘ in Afghanistan onderzoekt waarbij Kroon betrokken was. Kroon wilde toen alleen zeggen dat hij een vijand had moeten uitschakelen die een ernstig gevaar vormde.
Het ministerie van Defensie zegt dat het aan het Openbaar Ministerie is om een oordeel te vellen over het incident. Het OM is nog bezig met een onderzoek.
“Ik zou het ’t liefst van de daken schreeuwen“, zei Kroon tegen de NOS. “Maar dan heb ik voor niks tien jaar gezwegen.” Hij begrijpt dat de verklaring vragen oproept, maar kan daar niet op ingaan.
Later schrijft hij in een verklaring dat hij tijdens een geheime missie in 2007 in Afghanistan korte tijd gevangen is genomen “door de vijand”. Hij werd hardhandig ondervraagd maar hij gaf geen geheimen prijs, zegt Kroon.
Kroon zei begin dit jaar dat hij in 2007 een “vijand” heeft doodgeschoten. De man zou hem eerder ontvoerd en gemarteld hebben. Toen Kroon hem later tegenkwam, zou er geen gelegenheid zijn geweest om zijn belager gevangen te nemen. “Hij greep naar zijn wapen. Het was op dat moment ‘hij of ik’. De man liet mij geen keuze”, zei Kroon begin deze maand.
Het ministerie van Defensie zegt dat het aan het Openbaar Ministerie is om een oordeel te vellen over het incident. Het OM is nog bezig met een onderzoek.
Nieuwsuur
Volgens Nieuwsuur is er onder het Korps Commandotroepen grote onrust ontstaan over de recente verklaringen van Kroon. Eerder besloot het tv-programma Nieuwsuur om een verhaal over Marco Kroon niet uit te zenden, op uitdrukkelijk verzoek van het ministerie van Defensie. Enkele feiten en details zouden mensenlevens in gevaar brengen. Defensie onderzoekt zelf de lekken staatsgeheimen rond Marco Kroon
Minister Ank Bijleveld van Defensie gaat onderzoek doen naar het lekken van staatsgeheimen in de zaak rond militair Marco Kroon. ,,Intern gaan we kijken wie er iets naar buiten heeft gebracht”, zegt de minister in het televisieprogramma WNL Op Zondag.
Zwijgen
Het gezicht van het Korps Commandotroepen, de geridderde Marco Kroon, laat te veel los over het doen en laten van zijn strijdmakkers. Commando’s roepen Marco Kroon daarom op om te zwijgen en zich in het openbaar niet meer uit te laten over staatsgeheime missies. Anders kan hun veiligheid gevaar lopen. Dit laten zij weten via een door de NOS gepubliceerde verklaring van hun advocaat Michael Ruperti.
In de Volkskrant reageerde ook de toenmalige Defensieminister Van Middelkoop kritisch. Hij noemde het ‘onhelder en onwaarschijnlijk’ dat Kroon het incident niet heeft gemeld aan zijn commandant: ‘Dit is in strijd met alle regels van commandovoering.’
Opnieuw in opspraak
Het Openbaar Ministerie (OM) is een onderzoek begonnen naar een geweldsincident van Marco Kroon in Afghanistan in 2007. Vier vragen over de omstreden oorlogsheld, drager van de hoogste militaire onderscheiding van Nederland.
Minister Ank Bijleveld van Defensie gaat onderzoek doen naar het lekken van staatsgeheimen in de zaak rond militair Marco Kroon. ‘Intern gaan we kijken wie er iets naar buiten heeft gebracht,’ zei de minister. Bijleveld deed haar uitspraken in het televisieprogramma WNL Op Zondag.
Kroon zou tijdens een missie in de Afghaanse hoofdstad Kabul in 2007 een tegenstander hebben doodgeschoten. Zaterdag meldde dagblad De Telegraaf dat Kroon destijds op inlichtingenmissie was in Kabul en alleen en in burgerkleding op pad ging. De krant baseert zich daarbij op bronnen bij en rond defensie.
‘Het was hij of ik’
‘Het was hij of ik,’ zei Kroon begin februari over het voorval waarbij hij zijn gijzelnemer doodde. Het is nog altijd onduidelijk wat hij op die missie ging doen en waarom hij het sterfgeval destijds niet bij zijn superieuren meldde. Naar eigen zeggen hield hij het incident lange tijd voor zich om de missie in Uruzgan niet in gevaar te brengen. Tien jaar na de gebeurtenissen trad Kroon er pas mee naar buiten.
Het Openbaar Ministerie (OM) onderzoekt het incident waarbij Kroon in Afghanistan iemand doodde. Volgens de militair zelf deed hij dat uit zelfbescherming, en had de man hem eerder ontvoerd, gegijzeld en mishandeld.
Oud-commandant Wijninga over Marco Kroon: ‘Waarom heeft hij tien jaar gezwegen?’
Het besluit van de onderscheiden militair Marco Kroon om ‘de vijand’ tijdens een geheime operatie in Afghanistan, ruim tien jaar geleden, dood te schieten en hier tot nu toe over te zwijgen, roept de nodige vragen op. We leggen er een aantal voor aan oud-commandant Peter Wijninga, verbonden aan het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS). Hij diende zelf in 2008 in de Afghaanse provincie Kandahar.
NU 21.03.2018 Zeker 26 mensen zijn woensdag omgekomen door een aanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Er vielen ook 52 gewonden.
Een terrorist blies zichzelf op bij een sjiitisch heiligdom in het westen van de stad. In de stad waren feestelijkheden aan de gang vanwege het begin van het Perzische Nieuwjaar.
“Er was een grote explosie en ik zag veel mensen wegrennen”, zegt een getuige. De ontploffing gebeurde vlakbij de belangrijkste universiteit van Kabul.
Terreurorganisatie Islamitische Staat (IS) heeft de verantwoordelijkheid voor de aanslag opgeëist, meldt het aan IS gelieerde perssbureau Amaq.
NOS 21.03.2018 Bij een aanslag bij een sjiitisch heiligdom in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn zeker 31 doden gevallen. Volgens de autoriteiten raakten minstens 65 mensen gewond. IS heeft de verantwoordelijkheid opgeëist.
Op het moment van de aanslag werd het Perzisch nieuwjaar gevierd. De autoriteiten waren van tevoren alert op aanslagen. De politie had daarom extra controleposten ingesteld bij het heiligdom, in het westen van de stad. Toch lukte het de terrorist om zichzelf op te blazen bij de mensen die het heiligdom verlieten.
Een getuige was vlak bij de universiteit van Kabul en zag een enorme explosie, waarna veel mensen wegrenden. Volgens het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken zijn alle slachtoffers mannen, die op weg waren naar het Perzisch nieuwjaarsfeest in de stad.
Perzisch nieuwjaarsfeest
Tijdens het Perzisch nieuwjaarsfeest, ook wel Nawruz genoemd, wordt het begin van de lente gevierd. Het feest wordt in grote delen van het land gevierd, maar veel fundamentalistische moslims hebben kritiek. Volgens hen is het nieuwjaarsfeest on-islamitisch.
AD 21.03.2018 Zeker 26 mensen zijn vandaag omgekomen bij een aanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Een terrorist blies zichzelf op bij een sjiitisch heiligdom in het westen van de stad.
Achttien mensen raakten gewond bij de aanslag, meldt een woordvoerder van de Afghaanse overheid. Het heiligdom was al eerder het doelwit van aanvallen door militante groeperingen. De explosie trof de mensen die het heiligdom verlieten.
In de stad waren feestelijkheden aan de gang vanwege het begin van Nawroz, het Perzische Nieuwjaar. De dag is een nationale feestdag in het land.
NU 13.03.2018 De Amerikaanse minister van Defensie Jim Mattis ziet mogelijkheden voor vredesgesprekken op korte termijn tussen de Taliban en Afghanistan. De minister kwam dinsdag aan in de Afghaanse hoofdstad Kabul.
“We pikken signalen op vanuit de Taliban dat er kansen zijn op vredesbesprekingen”, zei Mattis die een onaangekondigd bezoek brengt aan Afghanistan. De Amerikaanse defensieminister sprak in Kabul onder meer met de Afghaanse president Ashraf Ghani.
Twee weken geleden gaf Ghani nog aan dat het de Taliban politiek wil erkennen als organisatie voorafgaand aan mogelijke vredesbesprekingen. Hij zei dat buurlanden meerdere malen om een veiliger en stabieler Afghanistan hebben gevraagd en dat de Taliban nu klaar lijkt te zijn voor vredesonderhandelingen. Ghani doet de handreiking om voor het eerst in ruim zestien jaar voor vrede te zorgen in het land.
De Verenigde Staten stellen echter dat de indicaties vanuit de Taliban voor bereidheid om te praten over vrede al van veel eerder dateren. “We hebben eerdere signalen ontvangen vanuit meerdere groepen van de Taliban die ofwel toenadering tot ons zoeken danwel bereid zijn te praten”, aldus Mattis.
De minister benadrukte dat de Taliban dus niet direct in zijn geheel om zal zijn. “Dat is waarschijnlijk een brug te ver. Maar stapje voor stapje lijkt vrede dichterbij te komen.”
Vredesbesprekingen
In Oezbekistan wordt later deze maand een vredesconferentie georganiseerd over Afghanistan. De verwachting is dat deelnemende landen daar een oproep zullen doen voor directe vredesbesprekingen tussen de Taliban en de Afghaanse regering.
De Taliban heeft echter altijd aangegeven niet direct met de regering van Ghani te willen praten. In plaats daarvan bood de militante groepering aan om met de VS te praten over een mogelijk vredesakkoord. Mattis voelt daar niets voor en vindt dat de gesprekken geleid moeten worden door Kabul. “We willen dat Afghanistan het initiatief neemt en de basis biedt voor een verzoeningspoging.”
Oorlog
De oorlog in Afghanistan begon in 2001 als direct gevolg van de aanslagen van 11 september 2001 op verschillende doelen in Amerika, waaronder het World Trade Center in New York. De Amerikanen, met steun van andere westerse landen, vielen Afghanistan binnen om de Taliban te bestrijden die onderdak bood aan Al-Qaida, de terroristische organisatie die achter de aanslagen van 11 september 2001 zaten.
Sindsdien doet de Taliban haar best de macht in het land weer terug te winnen. Zeker sinds het vertrek van de westerse troepen in 2017, is de terroristische organisatie weer in een groot deel van Afghanistan actief. Uit onderzoek van de BBC bleek onlangs dat de Taliban in 70 procent van het land controle uitoefent. Zo’n 4 procent van het land wordt volledig door de Taliban beheerst.
De Afghaanse regering herkende de cijfers van de BBC niet, volgens autoriteiten valt het grootste deel van het land onder controle van de republiek.
NOS 13.03.2018 De Amerikaanse minister van Defensie, James Mattis, heeft een verrassingsbezoek gebracht aan de Afghaanse hoofdstad Kabul. Hij sprak daar onder anderen met de Afghaanse president Ghani en de Amerikaanse legertop.
Mattis zei tegen meegereisde journalisten dat hij ondanks de gespannen situatie in Afghanistan positief is over een voorzichtige toenadering tussen de regering en de Taliban. President Ghani deed de Taliban vorige maand een handreiking: hij is bereid om de Taliban te erkennen als politieke beweging, in ruil waarvoor de Taliban de regering in Kabul zou moeten erkennen.
Aanwijzingen
De Taliban heeft niet gereageerd op dat voorstel en blijft aanslagen plegen. De Amerikaanse minister Mattis zegt wel dat hij aanwijzingen heeft dat er kleine groepen binnen de Taliban bereid zouden zijn om met de Afghaanse regering te gaan praten.
Het is de tweede keer dat Mattis een bezoek brengt aan Afghanistan sinds president Trump in augustus aankondigde om extra militairen naar Afghanistan te sturen. Hij hoopt de Taliban zo te laten inzien dat verder vechten geen zin heeft.
De oorlog in Afghanistan duurt al bijna zeventien jaar.
NU 12.03.2018 Een raketaanval op een personenauto heeft in het oosten van Afghanistan het leven gekost aan zeker zeven burgers. Onder de slachtoffers zijn vrouwen en kinderen, zei een woordvoerder van de provinciale autoriteiten in Nangarhar. De slachtoffers zouden onder weg zijn geweest naar een begrafenis.
De bestuurder was zondagavond doorgereden toen een Talibanstrijder de wagen staande wilde houden. Daarop vuurden andere opstandelingen het projectiel af, zei de woordvoerder. Zij zouden daarbij ook hun eigen kameraden hebben getroffen.
Een woordvoerder van de Taliban ontkende dat zijn organisatie verantwoordelijk is voor de aanval. Hij wees in een tekstbericht met een beschuldigende vinger naar terreurorganisatie Islamitische Staat, die ook actief is in Afghanistan. De zegsman schreef later op Twitter dat de daders onderdeel uitmaakten van “een bende ontvoerders”.
De Taliban heeft in het westen van Afghanistan het centrum van het Anar Dara-district ingenomen. Volgens een woordvoerder van de provincie Farah, grenzend aan Iran, hebben Talibanstrijders urenlang gevochten met politie-eenheden en veiligheidstroepen. Daarbij zijn zeker vijftien agenten om het leven gekomen. Talibanstrijders hebben militaire voertuigen gekaapt en grote voorraden ammunitie gestolen.
Telegraaf 09.03.2019 Door een zelfmoordaanslag bij een moskee in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn vrijdag zeker zeven mensen om het leven gekomen. Op het plein voor de al-Sara moskee waren honderden mensen bijeengekomen voor een herdenking van een belangrijke sjiitische leider.
De terrorist blies zichzelf op enkele honderden meters van de bijeenkomst op nadat veiligheidsmensen hem in de gaten hadden gekregen. De verantwoordelijkheid voor de aanslag is niet opgeëist.
In oktober 2017 kwamen door een aanslag in dezelfde wijk meer dan zeventig mensen om.
NU 07.03.2018 Door een vermoedelijke aanval van een Amerikaanse onbemand vliegtuig zijn in het oosten van Afghanistan 27 strijders van de Taliban om het leven gekomen. De strijders bevonden zich op het moment van de aanval in een koranschool in de provincie Kunar.
Het is niet duidelijk of het om Afghaanse leden van de Taliban gaat of om Pakistaanse strijders die naar Afghanistan zijn gevlucht. Waarnemers denken dat de VS hun luchtaanvallen op de Taliban hebben geïntensiveerd. Vorig jaar zouden ongeveer tweeduizend luchtaanvallen zijn uitgevoerd, tweemaal zo veel als het jaar daarvoor.
De Taliban heersten tussen 1996 en 2001 over Afghanistan en hebben nu naar schatting 13 tot 40 procent van het land onder controle.
NOS 02.03.2018 Het is inmiddels bijna acht jaar geleden dat de Nederlandse wederopbouwmissie in de Afghaanse provincie Uruzgan werd beëindigd. De Nederlandse militairen vertrokken, maar de oorlog in Afghanistan duurt nog altijd voort. Daardoor bestaat er soms de indruk dat het allemaal voor niets is geweest. Vandaag opent in het Nationaal Militair Museum in Soesterberg de tentoonstelling Uruzgan Nu/Now om te laten zien of dat beeld klopt.
Het beeld van een totale mislukking is onterecht, vertelt fotograaf en architect Jan Willem Petersen in Met het Oog op Morgen. Hij kan het weten, want “verkleed als Afghaan, compleet met baard en lokale kledij” reisde hij per brommer door Uruzgan, op zoek naar de tientallen projecten die door de Nederlanders werden opgezet.
Het algemene beeld? Een groot deel is mislukt, maar een even groot deel is nog altijd in gebruik. “Er zijn flinke stappen voorwaarts gemaakt”, aldus Petersen.
Overal ‘westerse’ gebouwen
De fotograaf kwam naar eigen zeggen op plekken waar geen westerling nog komt en maakte er vrienden voor het leven. Door zijn ‘Afghaanse’ uiterlijk en een spoedcursus Pasjtoe (de lokale taal) namen oude dorpsoudsten hem op sleeptouw naar gevaarlijke gebieden. “Ze kennen gelukkig een erecode dat ze hun gasten in leven houden, waar ik blij mee was, maar bepaalde gebieden kon ik gewoon niet in. Vooral in buitengebieden is er nauwelijks overheidscontrole.”
Petersen bezocht meer dan veertig Nederlandse projecten, van scholen en ziekenhuizen tot rechtbanken en gevangenissen. Alles waar een maatschappij op steunt, is er aangelegd. “Bijna elk openbaar gebouw dat je aantreft, is gebouwd dankzij westerse hulp.”
De Task Force Uruzgan ging in 2006 van start, naar aanleiding van een NAVO-verzoek om bij te dragen aan de wederopbouw van Afghanistan. Vanuit Kamp Holland in Tarin Kowt droeg Nederland tot augustus 2010 bij met in totaal 617 miljoen euro. Een eventuele verlenging van de missie leidde tot een kabinetscrisis en uiteindelijk de val van het vierde kabinet-Balkenende.
De tentoonstelling is tot en met 18 juni te bezoeken RUUD VAN DER GRAAF
Een van de grootste successen is een technische school in Tarin Kowt, de provinciehoofdstad. “Daar zijn honderden mensen opgeleid tot timmerman of elektricien”, volgens Petersen. Een meisjesschool in de Dorafshan-vallei behoort juist tot de grootste mislukkingen. Die is vervallen tot een ruïne.
“Wij dachten dat het vernietigd was door talibanstrijders, omdat zij tegen meisjesonderwijs en scholen in het algemeen zijn. Dat bleek niet het geval, want het gebouw was juist door de lokale bevolking volledig gestript.” De dure materialen, zoals metalen balken en houten kozijnen, bleken erg geliefd.
Bij elke hulpmissie wordt het wiel opnieuw ontdekt, aldus Dirk Staat, militair historicus.
Zo zijn er legio voorbeelden te vinden in Uruzgan. Een dorpje van 3500 inwoners met vijf nieuwe scholen, bijvoorbeeld. “We willen altijd maar iets nieuws bouwen, maar ‘beter onderwijs’ betekent niet ‘nieuwe scholen’.” Petersen stelt voor om meer naar de lokale beginselen te kijken. “Je kunt beter de lokale moellah, vaak de enige die kan lezen en schrijven in een dorp, ondersteunen en zijn lokale moskeetje uitbouwen.”
‘Hoeveel scholen zijn er al af?’
Militair historicus Dirk Staat herkent de fouten van de missie in Uruzgan uit eerdere hulpoperaties. Volgens hem wordt het wiel elke keer opnieuw uitgevonden en komen elke keer dezelfde manco’s bovendrijven. “Daar moeten we eens wat van leren, want over een paar jaar moeten we misschien wel hetzelfde werk in Syrië doen en dat land opbouwen.”
Staat deed onder meer onderzoek naar de hulpmissie in Nieuw-Guinea in de jaren 50 en 60. “Daar zag je ook dat er na een week of zes al gebeld werd vanuit Den Haag met de vraag hoeveel scholen er al gebouwd waren.”
RUUD VAN DER GRAAF
Er wordt te veel vanuit de algemene logica gedacht en te weinig maatwerk geleverd, vindt hij. “De goede bedoelingen zijn ontroerend, maar door de politieke druk, het tekort aan tijd en het vele geld krijg je zulke resultaten.” Dat ongeveer de helft gelukt is en de helft mislukt, noemt hij dan ook “best goede cijfers”.
Volgens Jan Willem Petersen is de veiligheidssituatie over het algemeen verbeterd. “Het is soms uitstekend, maar in ver gelegen gebieden dan weer totaal niet.” De Taliban is volgens hem nauwelijks aanwezig. “De meeste gevechten komen voort uit drugsbelangen en ruzies over wederopbouwgeld, land of belangrijke posities.”
Desondanks slaat de terreurbeweging nog regelmatig toe met zeer zware aanslagen. Woensdag maakte president Ghani bekend de beweging te willen erkennen als wettige politieke groepering, in de hoop daarmee een eind te maken aan de zestien jaar durende oorlog.
De lessen die de tentoonstelling oplevert, werden in een rapport aan toenmalig Chef Staf Tom Middendorp aangeboden en momenteel door defensie verwerkt. Volgens Staat is het belangrijk om de missie eindelijk eens te evalueren, want dat is nog niet eerder gebeurd. “Er is veel tijd, geld en mensenlevens ingestoken, dus we hebben het recht om te weten wat er van over is.”
“De tentoonstelling biedt geen goednieuwsshow, maar met de missie is gewoon ongelooflijk veel bereikt.” De tendens dat het voor niets is geweest, bestempelt hij dan ook als “pertinent niet waar”.
VK 28.02.2018 Afghanistan is bereid de Taliban als politieke organisatie te erkennen als zij meedoen aan vredesbesprekingen. Die vrede is essentieel voor nieuwe infrastructuurprojecten die ‘een gouden kans’ voor het land zijn.
De Afghaanse regering is bereid de Taliban ‘zonder voorwaarden vooraf’ als politieke organisatie te erkennen als zij willen deelnemen aan vredesbesprekingen. Dat heeft president Ashraf Ghani woensdag gezegd. Een opmerkelijke stap, want Ghani maakte de Taliban altijd uit voor terroristen en rebellen.
President Ghani deed zijn voorstel gisteren bij de start van de nieuwe ronde van het Kabul Proces, een internationale conferentie van 25 landen die de basis moet leggen voor een vredesproces in Afghanistan. Hij stelde de Taliban ook aanpassingen van de grondwet en verkiezingen in het vooruitzicht.
Dit is het meest doortimmerde voorstel sinds 2001, aldus Thomas Ruttig.
Ghani beloofde de Taliban-leiders van de zwarte lijsten van de VN te zullen halen, hun paspoorten en een kantoor in Kabul te geven, en Taliban-gevangenen vrij te laten. Er moet een proces van verzoening komen waarbij oud-strijders en vluchtelingen reïntegreren en banen krijgen. In ruil moeten de Taliban de vijandelijkheden staken en de Afghaanse regering erkennen.
De conservatief-islamitische Taliban regeerden Afghanistan tussen 1996 en 2001. In dat jaar werden ze in de nasleep van 11 september door de VS verdreven. Toen de westerse troepen zich vanaf 2014 grotendeels terugtrokken, begonnen ze aan een nieuwe opmars waarop de regering ondanks zestien jaar westerse hulp en opgevoerde Amerikaanse bombardementen geen antwoord heeft.
Thomas Ruttig van het gezaghebbende Afghanistan Analysts Network noemt Ghani’s plan een duidelijke stap in de juiste richting. ‘Dit is het meest doortimmerde voorstel sinds 2001.’ Ook Jorrit Kamminga van Instituut Clingendael spreekt van een belangrijk gebaar. ‘Er is al bijna drie jaar niet meer formeel met de Taliban onderhandeld, het conflict zit in een patstelling.’
Hoe de Taliban zullen reageren, is moeilijk te voorspellen
Volgens Kamminga lijkt het plan te voldoen aan twee oude eisen van de Taliban: het openbreken van de grondwet en het verwijderen van hun leiders van de zwarte lijsten van de VN. ‘Maar een derde eis, het terugtrekken van alle internationale troepen, is voorlopig onbespreekbaar. Ghani weet dat dit niet verstandig is met de oprukkende Taliban, en de internationale gemeenschap heeft onlangs juist méér troepen naar Afghanistan gestuurd.’
Hoe de Taliban zullen reageren, is moeilijk te voorspellen. De Taliban riepen maandag – net als vaker de laatste jaren – de VS nog op over vrede te gaan onderhandelen (ze richten zich altijd tot de VS omdat ze de regering-Ghani niet erkennen). Ze kunnen niet nee blijven zeggen, zegt Ruttig. ‘Vooral ook omdat Kabuls bondgenoot (de VS) lijkt te suggereren dat een militaire terugtrekking onderdeel van de onderhandelingsagenda kan zijn.’
Het lastigste obstakel wordt volgens Ruttig het plan voor een staakt-het-vuren. Het is onduidelijk hoe en wanneer dat er komt en wie dan als eerste de wapens moet neerleggen. ‘Het zou ook tegelijkertijd kunnen, maar dan moet er wel onderhandeld worden en moeten de VS hun luchtaanvallen staken.’
De huidige Taliban zijn niet te vergelijken met het regime uit de jaren negentig, aldus Jorrit Kamminga, Instituut Clingendael.
De voorgestelde grondwetswijziging zal op verzet stuiten bij het Afghaanse middenveld, denkt Kamminga. ‘Onderhandelingen met de Taliban worden gezien als een mogelijke bedreiging van verworvenheden op het gebied van vrouwenrechten en andere vrijheden. Maar de huidige Taliban, hoewel zeer conservatief, zijn niet te vergelijken met het regime uit de jaren negentig.’
Een aansporing voor alle partijen lijken diverse initiatieven die van Afghanistan een logistieke draaischijf in de regio moeten maken. Vorige week werd de bouw afgetrapt van de TAPI-pijplijn die gas van Turkmenistan naar Pakistan en India gaat brengen, een project dat ook door de Taliban wordt gesteund.
Vorig jaar sloot Afghanistan met vijf landen in de regio, waaronder Turkije, een akkoord over de ‘Lapis Lazuli-handelsroute’, die het land moet verbinden met Europa. En met Iran en India wordt gewerkt aan een spoorlijn naar de Iraanse havenstad Chabahar, die Centraal-Azië toegang zal geven tot de Indische Oceaan.
Voorlopig blijft Afghanistan in de greep van het geweld
Volgens Ghani zal realisering van deze nieuwe regionale projecten ‘de locatie van Afghanistan, altijd gezien als een uitdaging, transformeren in een gouden kans’. En voor al deze projecten is vrede in Afghanistan essentieel.
Voorlopig blijft Afghanistan echter in de greep van het geweld. Dinsdag werden in het zuiden van het land zes politieagenten gedood en dertig mensen ontvoerd. Afgelopen weekend kwamen bij aanvallen op legerposten zeker 18 militairen om. Volgens de autoriteiten zaten de Taliban er achter. Eind januari lieten de Taliban een ambulance met explosieven ontploffen in het hart van Kabul. Zeker 103 mensen werden gedood en 235 raakten gewond. Een week ervoor bestormden Taliban-strijders een luxehotel in Kabul. Bij die aanval werden 22 mensen gedood, onder wie veertien buitenlanders.
Elsevier 01.03.2018 De Afghaanse regering zit met de handen in het haar, en probeert een einde te maken aan het geweld dat het land verscheurt. De Afghaanse president Ashraf Ghani heeft aangeboden om met de radicale islamitische groepering om tafel te gaan. Hiermee worden ze erkend als politieke partij.
De president wil een einde maken aan het bloedvergieten in Afghanistan, dat het land al bijna twintig jaar in zijn greep houdt. Ghani stelt voor om een staakt-het-vuren af te kondigen, en wil zelfs nieuwe verkiezingen uitschrijven, waar de Taliban dan aan kunnen deelnemen. ‘We doen dit onvoorwaardelijke aanbod, dat moet leiden tot een vredesakkoord,’ zegt Ghani tegen Al Jazeera.
De Taliban zijn overigens nog steeds radicaal-islamitisch en regeren de Afghaanse provincie Farjab met harde hand. De Belgische krant Het Laatste Nieuws meldt dat er deze week een jong stel werd gegeseld, omdat ze tegen de wil van hun families een relatie hadden.
Eerder deze maand werd er nog een man gestenigd. De man werd verdacht van overspel, en moest dat met de dood bekopen.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
NU 28.02.2018 De Afghaanse president Ashraf Ghani wil de Taliban voorafgaand aan mogelijke vredesbesprekingen politiek erkennen als organisatie.
Ghani deed zijn voorstel op een conferentie die gericht is op vredesbesprekingen. Hij zegt dat buurlanden meerdere malen om een veiliger en stabieler Afghanistan hebben gevraagd en dat de Taliban nu klaar lijkt te zijn voor vredesonderhandelingen.
Mogelijke opties om nader tot elkaar te komen zijn een staakt-het-vuren, het vrijlaten van gevangenen, verkiezingen waar de Taliban aan mee mag doen en een herziening van de grondwet. In ruil hiervoor moet de Taliban de Afghaanse regering en wet respecteren, zegt Ghani.
De Taliban wilde tot voor kort alleen met de Verenigde Staten praten, maar toont na “aandringen van bevriende landen” ook de bereidheid om met de regering in Kabul het gesprek aan te gaan. De Taliban beheerst momenteel nog grote delen van Afghanistan.
Terroristen
De opmerkingen van Ghani zijn politiek gezien opmerkelijk omdat de president de Taliban in het verleden “terroristen” en “rebellen” heeft genoemd. Hij doet de handreiking om voor het eerst in ruim zestien jaar voor vrede te zorgen in het land.
De oorlog in Afghanistan begon in 2001 als direct gevolg van de aanslagen van 11 september 2001 op verschillende doelen in Amerika, waaronder het World Trade Center in New York. De Amerikanen, met steun van andere westerse landen, vielen Afghanistan binnen om de Taliban te bestrijden die onderdak bood aan Al-Qaida, de terroristische organisatie die achter de aanslagen van 11 september 2001 zaten.
Sindsdien doet de Taliban haar best de macht in het land weer terug te winnen. Zeker sinds het vertrek van de westerse troepen in 2017, is de terroristische organisatie weer in een groot deel van Afghanistan actief. Uit onderzoek van de BBC bleek onlangs dat de Taliban in 70 procent van het land controle uitgeoefent. Zo’n 4 procent van het land wordt volledig door de Taliban beheert.
De Afghaanse regering herkende de cijfers van de BBC niet, volgens autoriteiten valt het grootste deel van het land onder controle van de republiek.
NOS 28.02.2018 President Ghani van Afghanistan wil de taliban erkennen als wettige politieke groepering. Met de handreiking wil Ghani een einde maken aan de de oorlog in het land, die al zestien jaar duurt. In ruil voor de erkenning wil Ghani dat de taliban de Afghaanse regering erkennen en opereren binnen de rechtsstaat.
In Kabul zijn vertegenwoordigers van 25 landen en organisaties aanwezig bij een conferentie waar voorbereidingen worden getroffen op vredesbesprekingen in Afghanistan. Ghani stelde bij zijn openingstoespraak ook een wapenstilstand en de vrijlating van gevangenen voor.
Leden van de beweging kunnen volgens de president rekenen op bescherming als ze akkoord gaan met de voorwaarden. Ook zou de Afghaanse regering willen meewerken aan de re-integratie van voormalige strijders en vluchtelingen, onder meer door ze een baan te bieden.
Verenigde Staten
De president, die sinds 2014 aan de macht is, is al langer voorstander van vredesbesprekingen met de taliban. In het verleden maakte hij daarbij onderscheid tussen delen van de beweging die openstonden voor vrede en strijders die hij “terroristen” en “rebellen” noemde. Hij zegt nu dat het aan de taliban is om bij de gesprekken aan te schuiven om zo “het land te redden”.
Sinds de taliban in 2001 met Amerikaanse hulp uit de macht werden verdreven, zijn ze nooit met de Afghaanse regering in gesprek gegaan. Gisteren zei de beweging open te staan voor direct overleg met de Verenigde Staten, omdat de taliban en de VS volgens de organisatie de enige partijen zijn met invloed op het conflict in het land. “Wij zijn de echte partijen, dus laten we direct met elkaar praten, zonder tussenkomst van een derde partij als Pakistan of Afghanistan.
Afghanistan wil ook in gesprek gaan met de Pakistaanse regering. De taliban beheersen ook delen van Pakistan.
Grote aanslag
Begin dit jaar pleegden taliban-strijders nog een van de zwaarste aanslagen in de recente geschiedenis van het land. Daarbij vielen meer dan 230 doden. De VN schat het aantal mensen dat vorig jaar het slachtoffer werd van oorlogsgeweld op meer dan 10.000. Naast de taliban plegen ook terreurbewegingen als Islamitische Staat aanslagen in Afghanistan.
NU 24.02.2018 Door vier aanslagen op veiligheidstroepen in Afghanistan zijn zaterdag zeker 29 mensen om het leven gekomen. De aanslagen waren in de hoofdstad Kabul en de provincies Helmand en Farah.
In Farah viel een grote groep strijders van de Taliban een kleine legerbasis aan. Daardoor kwamen minstens 25 militairen om het leven.
De post is weer in handen van de regeringstroepen maar de Taliban verdwenen met de wapens van de post.
In Helmand ontplofte een autobom bij een complex van de geheime dienst NDS waardoor zeker een dode viel en zestien mensen gewond raakten. Twee militairen kwamen om door een autobom op een militaire basis elders in Helmand.
In Kabul blies een terrorist zich op nabij het hoofdkwartier van de NAVO. Hij nam drie anderen mee in de dood. Zes mensen raakten gewond.
Telegraaf 24.02.2018 Door een serie aanslagen in Afghanistan zijn zeker 31 mensen om het leven gekomen. De Taliban vielen een legerbasis aan in de provincie Farah en lieten een autobom ontploffen in Helmand. Terreurbeweging Islamitische Staat eiste de verantwoordelijkheid op voor een zelfmoordaanslag in de hoofdstad Kabul.
In Farah viel een grote groep strijders van de Taliban een kleine legerbasis aan. Daardoor kwamen minstens 25 militairen om het leven. De post is weer in handen van de regeringstroepen maar de Taliban verdwenen met de wapens van de post.
Autobom bij complex geheime dienst
In Helmand ontplofte een autobom bij een complex van de geheime dienst NDS waardoor zeker een dode viel en zestien mensen gewond raakten. Twee militairen kwamen om door een autobom op een militaire basis elders in Helmand.
In Kabul blies een terrorist zich op nabij het hoofdkwartier van de NAVO. Hij nam drie anderen mee in de dood. Zes mensen raakten gewond.
NOS 24.02.2018 In Afghanistan zijn gisteren en vandaag meer dan 20 doden gevallen bij een serie aanslagen van de Taliban en IS. Een aanval van de Taliban op een legerpost in de westelijke provincie Farah eiste 18 levens. Een grote groep Talibanstrijders viel de post midden in de nacht aan.
Vrijwel tegelijkertijd blies een zelfmoordenaar zich bij een kantoor van de NAVO in de hoofdstad Kabul op. Daarbij kwamen twee mensen om en raakten er zeven gewond. IS heeft die aanslag opgeëist.
Ook werden in de zuidelijke provincie Helmand twee aanslagen in korte tijd gepleegd. Bij een aanval in de buurt van een gebouw van de Afghaanse geheime dienst viel één dode. Op een andere plek in de provincie kwamen twee militairen om door een autobom.
In Kabul zijn de veiligheidsmaatregelen sinds eind januari nog eens aangescherpt. Een terrorist van de Taliban bracht op 27 januari een ambulance tot ontploffing, waarbij meer dan honderd mensen omkwamen en ruim 200 mensen gewond raakten.
Beveiligingsmedewerkers bij de diplomatenwijk in Kabul, waar de aanslag werd gepleegd AFP
Diplomatie
De jongste geweldsgolf komt aan de vooravond van een internationale conferentie volgende week in Kabul. Het doel van die bijeenkomst is internationale steun te verwerven voor vredesbesprekingen met de Taliban.
Generaal Nicholson, de hoogste Amerikaanse militair in Afghanistan, heeft verklaard dat de NAVO de Afghaanse regering zal helpen om de veiligheidssituatie in de hoofdstad te verbeteren. Tegelijkertijd zegde hij luchtsteun toe bij de strijd met de militanten.
Nicholson zei ook dat hij verwacht dat de Taliban doorgaan met de gruwelijke aanslagen al ziet hij een verminderde ambitie bij de vijand om meer gebied te veroveren. “De Taliban weten dat ze deze strijd niet kunnen winnen en ze doen er het best aan om deel te nemen aan verzoeningsoverleg”, zei Nicholson. Hij schat het aantal IS-strijders in Afghanistan op 1500 à 2000.
Vredesbesprekingen met de Taliban lijken nog ver weg, hoewel er volgens functionarissen wel contact op lager niveau is. “Denk niet dat er niets gebeurt, we boeken wel degelijk vooruitgang”, zei de permanente Amerikaanse vertegenwoordiger bij de NAVO.
Telegraaf 22.02.2018 Acties van de Taliban hebben in Afghanistan aan zeker tien mensen het leven gekost. In de provincie Ghazni bestormden extremisten een controlepost van de politie. In de provincie Zabul ontplofte een bermbom.
De politiepost viel na een urenlange schotenwisseling in handen van de Taliban. Die vertrokken daarna met de wapens. De aanval kostte acht politiemensen het leven.
NU 17.02.2018 Afghanen hebben in drie maanden tijd 1,17 miljoen meldingen gedaan bij het Internationaal Strafhof (ICC), dat onderzoekt of het een zaak kan openen wegens mogelijke oorlogsmisdaden in het land.
De meldingen gaan onder meer over vermeende misdrijven, niet alleen door de Taliban en Islamitische Staat, maar ook door de Afghaanse veiligheidstroepen, krijgsheren met banden naar de Afghaanse regering, de door de Verenigde Staten geleide coalitie en spionagediensten.
Veel van de meldingen gaan over incidenten waarbij meerdere slachtoffers vielen, door zelfmoordaanslagen, moordaanslagen of luchtaanvallen, zei een woordvoerder van mensenrechtenorganisatie HREVO tegen de krant The Independent.
Telegraaf 17.02.2018 Afghanen hebben in drie maanden tijd 1,17 miljoen meldingen gedaan bij het Internationaal Strafhof (ICC), dat onderzoekt of het een zaak kan openen wegens mogelijke oorlogsmisdaden in het land.
De meldingen gaan onder meer over vermeende misdrijven, niet alleen door de Taliban en Islamitische Staat, maar ook door de Afghaanse veiligheidstroepen, krijgsheren met banden naar de Afghaanse regering, de door de Verenigde Staten geleide coalitie en spionagediensten.
Veel van de meldingen gaan over incidenten waarbij meerdere slachtoffers vielen, door zelfmoordaanslagen, moordaanslagen of luchtaanvallen, zei een woordvoerder van mensenrechtenorganisatie HREVO tegen de krant The Independent.
NU 15.02.2018 In Afghanistan zijn het afgelopen jaar bijna 3500 burgers door geweld om het leven gekomen. Meer dan 7000 burgers raakten gewond, blijkt uit cijfers van de Verenigde Naties.
Bomaanslagen door islamitische militanten eisten de meeste slachtoffers, gevolgd door bombardementen door het Amerikaanse leger.
De zwaarste aanslag was in mei in de hoofdstad Kabul, toen een terrorist een vrachtwagen vol explosieven tot ontploffing bracht. Daarbij vielen 92 burgerslachtoffers en bijna 500 gewonden.
De Amerikaanse president Donald Trump introduceerde kort na zijn aantreden in januari vorig jaar een agressievere aanpak van terroristen in het land. Op hun beurt reageerden zij met zwaardere aanslagen. Alleen de afgelopen weken vielen daarbij al meer dan 150 doden.
Telegraaf 15.02.2018 In Afghanistan zijn het afgelopen jaar bijna 3500 burgers door geweld om het leven gekomen. Meer dan 7000 burgers raakten gewond, blijkt uit cijfers van de Verenigde Naties.
Bomaanslagen door islamitische militanten eisten de meeste slachtoffers, gevolgd door bombardementen door het Amerikaanse leger.
De zwaarste aanslag was in mei in de hoofdstad Kabul, toen een terrorist een vrachtwagen vol explosieven tot ontploffing bracht. Daarbij vielen 92 burgerslachtoffers en bijna 500 gewonden.
De Amerikaanse president Donald Trump introduceerde kort na zijn aantreden in januari vorig jaar een agressievere aanpak van terroristen in het land. Op hun beurt reageerden zij met zwaardere aanslagen. Alleen al de afgelopen weken vielen daarbij al meer dan 150 doden.
NOS 15.02.2018 Vorig jaar zijn minder mensen in Afghanistan gedood of gewond geraakt door oorlogsgeweld dan het jaar ervoor. In 2017 ging het volgens cijfers van de Verenigde Naties om 10.453 slachtoffers: 3438 doden en 7015 gewonden. Dat is ongeveer 10 procent minder dan in 2016.
Het is het vierde jaar op rij dat het aantal oorlogsslachtoffers in Afghanistan uitkomt boven de 10.000. De meeste doden en gewonden vielen bij (zelfmoord-)aanslagen door de Taliban, Islamitische Staat of andere terreurorganisaties.
Ook gevechten tussen het leger en militanten leverden veel burgerslachtoffers op. De VN zegt dat twee derde van de slachtoffers zijn gevallen door acties van terroristen.
Meer religieuze doelwitten
“De akelige statistieken in dit rapport geven geloofwaardige informatie over de impact van deze oorlog”, zegt het hoofd van de VN-missie in Afghanistan. “Maar cijfers alleen kunnen niet het verschrikkelijke leed weergeven dat gewone mensen is aangedaan, vooral vrouwen en kinderen.”
De VN constateert een toename in religieuze doelwitten van aanslagplegers. Vorig jaar stierven twee keer zo veel mensen bij aanslagen op gebedshuizen als een jaar eerder.
Dodelijkste aanslag
De meeste doden vielen vorig jaar bij een aanslag in Kabul. Daar blies een zelfmoordenaar een vrachtwagen vol explosieven op tijdens de drukke ochtendspits in de diplomatenwijk van de Afghaanse hoofdstad.
Volgens president Ghani kwamen 150 mensen om het leven. De Verenigde Naties spreken van 92 doden en bijna 500 gewonden.
De enorme explosie werd vastgelegd door een beveiligingscamera:
NOS 12.02.2018 Een infiltrant van de Taliban heeft zestien leden van zijn eigen overheidsmilitie gedood, met wie hij juist zou infiltreren bij de Taliban in de roerige Afghaanse provincie Helmand. De vermeende contraspion werkte maanden samen met de overheidsmilitie.
De moordpartij is opgeëist door de Taliban, die zegt dat twee van hun strijders betrokken waren bij de aanval. Ook een anonieme woordvoerder van de Afghaanse veiligheidsdienst bevestigt het incident. Na het doden van de militieleden zou de verdachte wapens en munitie hebben buitgemaakt.
Heroïne
Helmand staat bekend als zeer gewelddadige provincie. Er wordt veel opium gekweekt, de grondstof van heroïne, en de streng islamitische Taliban heeft de macht in grote delen van de provincie.
De plaatselijke autoriteiten zijn bekend met het incident, maar weten niet door wie de militiegroep werd aangestuurd. “We weten dat een Talibanstrijder zestien mensen heeft gedood die samen met overheidstroepen vochten tegen de Taliban”, zegt een woordvoerder van de gouverneur van Helmand. “We weten nog niet voor wie deze groep werkte.”
Telegraaf 12.02.2018 Een Taliban die maandenlang geïnfiltreerd was onder Afghaanse militairen heeft het vuur op zijn collega’s geopend en zestien militairen gedood.
Het incident gebeurde in de zuidelijke provincie Helmand, een van de gewelddadigste regio’s in het land. De Taliban heeft grote delen van het gebied in handen.
VK 10.02.2018 De VS hebben vrijdag in Afghanistan de Taliban en Islamitische Staat bestookt. Een reactie op de recente golf van aanslagen door de twee rivalen.
1 waarom dit oplaaiend geweld?
Het is een trieste lijst, de recente golf aanslagen in Afghanistan. Een aanslag op een sjiitische debatavond, 41 doden; een aanval op een luxehotel, zeker 30 doden; een aanslag met een ambulance in een drukke winkelstraat, meer dan 100 doden; een aanval op een legerkonvooi, 11 doden. Allemaal in de hoofdstad Kabul, en beurtelings opgeëist door de Taliban en Islamitische Staat.
Het motief is simpel: beide groeperingen staan onder zware druk, van het door de westerse bondgenoten gesteunde Afghaanse leger en van elkaar. Sinds president Donald Trump augustus vorig jaar zijn nieuwe Afghanistanbeleid aankondigde (‘de handschoenen uit’) is de Amerikaanse inzet opgevoerd. Tussen augustus en december waren er tweeduizend luchtaanvallen op de Taliban en IS, bijna evenveel als in heel 2015 en 2016 samen. Vrijdag werden beide groeperingen gebombardeerd in de provincies Jowzjan en Badakhshan.
Logisch doelwit voor tegenaanvallen is dan Kabul, waar de regering van president Ashraf Ghani zetelt en alle buitenlandse media zitten, zegt Thomas Ruttig van Afghanistan Analysts Network. Toenemende druk op het slagveld dwingt de Taliban en IS ertoe via aanslagen te laten zien dat de claims van de regering en de VS dat ze verzwakt zijn niet kloppen, zei analist Borhan Osman van International Crisis Group onlangs tegen persbureau AFP. Zo kunnen ze de bevolking ook duidelijk maken dat de regering hun veiligheid niet meer kan garanderen.
Toenemende druk op het slagveld dwingt de Taliban en IS ertoe via aanslagen te laten zien dat de claims van de regering en de VS dat ze verzwakt zijn niet kloppen
2 Taliban en IS rivalen?
De twee groeperingen vertonen in elk geval grote verschillen. De Taliban (enkele tienduizenden strijders groot) zijn islamitische nationalisten die Afghanistan regeerden tussen 1996 en 2001, toen ze na 9/11 door de VS werden verdreven. Sindsdien proberen ze de buitenlandse bezetter weg te krijgen, met geweld of door onderhandelingen. De Taliban hebben sinds 2007-2008 een steeds groter deel van Afghanistan in handen gekregen, maar ze hebben geen ambities buiten de landsgrenzen.
‘IS-Provincie Khorasan’ (twee- tot vierduizend strijders) is een verzameling splintergroepen zonder centrale leiding, veelal ontevreden afsplitsingen van de Taliban, die zich sinds 2015 bekent tot de internationale jihad. IS was door de Taliban en door Amerikaanse drone-aanvallen teruggedrongen tot een ‘eilandje’ in het oosten van het land, met name de provincie Nangarhar, maar manifesteert zich tegenwoordig ook in andere gebiedjes, meest recent in Jowzjan.
Binnen Afghanistan zijn de Taliban en IS elkaars grote rivalen. De gematigde Taliban zien IS als nieuwkomers en als verraders die de strijd tegen de Amerikanen verzwakken. Het radicalere IS ziet de Taliban als slappelingen die de jihad verkwanselen door met de vijand te onderhandelen.
3 kan IS de Taliban overvleugelen?
De Amerikanen begrijpen de psychologie van de Taliban gewoon niet, aldus Borhan Osman.
Dat is onaannemelijk, gezien het enorme krachtsverschil in aantallen strijders en territorium. Volgens onderzoek van de BBC zijn de Taliban openlijk actief in 277 van de 399 Afghaanse districten (70 procent), met volledige controle over 16 districten (4 procent). De regering zou 122 districten in handen hebben (30 procent). IS zou actief zijn in 30 districten maar nergens domineren.
IS heeft volgens Ruttig op één moment kans gehad de Taliban te overvleugelen, toen de Taliban na de dood van leider Mullah Omar in 2016 door de opkomst van een dissidente stroming bijna uiteenvielen. ‘De vrees was toen: die gaan samen met IS en verslaan de Taliban. Dat is niet gebeurd en de kans is nu verkeken. De dissidenten zeggen geen salafisten te zijn noch samen te willen met IS.’
4 verhuist het kalifaat oostwaarts?
Amerikaanse analisten en media, maar ook de Iraanse veiligheidsdienst, ventileren het idee dat IS nu het kalifaat in Syrië en Irak zo goed als verslagen is, zijn aandacht verlegt naar Afghanistan, Pakistan en Centraal-Azië. Er zouden zich in Afghanistan al duizenden buitenlandse jihadisten ophouden uit landen als Pakistan en vooral Oezbekistan.
Voor zo’n strategische verhuizing zijn volgens Ruttig geen aanwijzingen. ‘We zien geen substantiële instroom van IS-strijders uit het Midden-Oosten, en al helemaal geen buitenlandse strijders. Er zijn wel wat Afghaanse salafisten. Sommigen zijn destijds mogelijk naar Syrië en Irak gegaan om zich bij IS aan te sluiten en nu wellicht teruggekeerd, maar dat zijn er hooguit enkele tientallen.’
Ook voor het idee dat IS zich zou willen verplaatsen naar Zuid- of Centraal-Azië ziet Ruttig weinig grond. Er is wat IS-activiteit in Pakistan, maar dat zijn waarschijnlijk lokale splintergroeperingen. En de aanwezigheid van IS in Centraal-Azië is minimaal. ‘Er zit veel fantasie en gebrek aan kennis in dit soort berichten.’
5 komt het nog goed?
Daar ziet het voorlopig niet naar uit. Volgens Osman in The Washington Post ligt dat aan de louter militaire benadering van de Amerikanen, die het idee van onderhandelingen hebben losgelaten, het Afghaanse leger willen versterken (met een verdriedubbeling van de luchtmacht) en de eigen aanwezigheid met drieduizend man willen opvoeren, tot 15 duizend man.
Maar zelfs 100 duizend militairen konden de Taliban indertijd niet verslaan, zegt Osman. ‘De Amerikanen begrijpen de psychologie van de Taliban gewoon niet. Hun strijd is geheel gebaseerd op het idee dat de Amerikanen hen als legitieme regering hebben afgezet en hebben vervangen door een marionettenbewind. De nieuwe strategie van de VS zal hen nog meer vastbesloten maken om door te vechten.’
Volgens Ruttig is de enige oplossing onderhandelingen met de Taliban over beëindiging van de oorlog en investeringen in de economische ontwikkeling van Afghanistan. Gezien de aanpak van Trump acht hij voortzetting van de huidige patstelling waarschijnlijker: de regering de baas in Kabul en de grote steden, de Taliban op het platteland en in de bergen. Waarbij de krijgsheren af en toe onderling wat bakkeleien, en intussen de opiumbaten verdelen.
Opnieuw een dodelijke aanslag in Kabul. Zijn de Taliban weer terug op volle sterkte?
Het front in Afghanistan verplaatst zich steeds meer naar de grote steden: 27 januari werd de derde grote aanslag in tien dagen tijd gepleegd. Dit keer kwamen er in de hoofdstad Kabul zeker 103 mensen om het leven en raakten 245 mensen gewond door een bom die was verstopt in een ambulance. Zijn de Taliban weer terug op volle sterkte?
Save the Children schort hulp in Afghanistan op na gewelddadige aanval op kantoor
De hulporganisatie Save the Children schort voorlopig alle hulp in Afghanistan op, nadat hun kantoor in Jalalabad op 24 januari is aangevallen. Bij de aanval zouden zeker vijf mensen om het leven zijn gekomen. Ook zijn er veel gewonden gemeld. Volg en leesmeer over: BUITENLAND
NU 31.01.2018 De Taliban, die recentelijk nog grote aanslagen pleegde in Kabul, is in 70 procent van Afghanistan actief. Dat blijkt althans uit een studie van de BBC.
Uit maandenlang onderzoek van de Britse nieuwszender blijkt dat de gebieden waar de de terroristische organisatie openlijk controle uitoefent, groter zijn geworden sinds buitenlandse troepen het land vanaf 2014 hebben verlaten.
De BBC sprak in totaal met 1.200 lokale bronnen in de 399 dictricten die het land telt. De inhoud van die gesprekken werden vervolgens bij twee tot zes andere bronnen gecontroleerd, en zo werd een uitgebreid beeld gemaakt van alle militante aanvallen in de periode van 23 augustus tot 21 november 2017.
Zo’n 15 miljoen inwoners, ongeveer de helft van het totale aantal inwoners in het land, bleek in gebieden te wonen waar de Taliban controle uitoefent of waar de Taliban openlijk actief is en er recentelijk aanslagen plaatsvinden.
Het gaat volgens de BBC onder meer om gebieden in de provincie Helmand, zoals Sangin, Musa Qala en Nad-e Ali, waar buitenlandse troepen eerder jarenlang tegen de Taliban vochten. Zo zijn tussen 2001 en 2014 meer dan 450 Britse militairen om het leven gekomen in de provincie Helmand.
Uit de studie bleek dat de Taliban 14 districten volledig beheert, dat is zo’n 4 procent van het land. In zo’n 66 procent van het land, in 263 districten, is de organisatie actief en fysiek aanwezig. Dat is volgens de BBC significant meer dan vorige onderzoeken naar de macht van de Taliban uitwezen.
Strijd tegen Taliban
Regering
Volgens de Afghaanse regering klopt de uitslag van het onderzoek van de BBCniet, autoriteiten stellen dat het grootste deel van het land onder controle valt van de republiek.
Afgelopen weekend werd de Afghaanse hoofdstad Kabul nog getroffen door een aanslag, uitgevoerd door de Taliban. Zeker 103 mensen kwamen hierbij om het leven, 235 mensen raakten gewond. En op 21 januari werd het Hotel Intercontinal in Kabul aangevallen door dezelfde organisatie. Hierbij kwamen zeker vijf mensen om het leven en zes raakten gewond.
De Verenigde Staten zijn al jaren actief in Afghanistan om het terrorisme te bestrijden. Vorig jaar besloot president Donald Trump meer troepen naar het land te sturen, terwijl zijn voorganger Barack Obama de missie juist wilde afbouwen. Inmiddels heeft de VS al miljarden dollars uitgegeven aan de strijd in Afghanistan.
NOS 30.01.2018 “Voor als ik gewond raak of dood ga bij een aanslag”, zegt Mujeeballah Dastyar over het briefje dat hij bij zich draagt in zijn portemonnee. Hij heeft er zijn bloedgroep opgeschreven, enkele telefoonnummers en zijn werkadres. “Dan hebben de dokters tenminste alle informatie over me”, vertelt hij tegen nieuwszender Al Jazeera.
Net als veel andere inwoners van Kabul is de 28-jarige Dastyar bang. Zaterdag blies een zelfmoordterrorist een ambulance vol explosieven op in het drukke centrum van de Afghaanse hoofdstad. Er vielen meer dan honderd doden, 235 mensen raakten gewond. De Taliban eisten de verantwoordelijkheid op.
Het was een van de dodelijkste aanslagen ooit in Afghanistan en de derde grote terreurdaad in minder dan tien dagen tijd.
De situatie is even uitzichtloos als in 2001, aldus Ko Colijn.
Het brute geweld in Afghanistan onderstreept opnieuw de harde realiteit in het land: ondanks de bijna zeventien jaar onafgebroken aanwezigheid van de Amerikanen en de NAVO-coalitie en hun poging om stabiliteit te brengen, worden de Taliban en andere terreurgroepen weer sterker.
“De situatie is even uitzichtloos als in 2001”, zegt Ko Colijn, defensiedeskundige bij Instituut Clingendael. “We zijn nauwelijks verder.”
Uitbreiding van Taliban-gebied in Afghanistan
Hoe sterk waren de Taliban het afgelopen jaar gegroeid in Afghanistan? Sleep de pijl naar links of rechts om te vergelijken. (Bron: liveuamap.com)
De Taliban hebben in bijna de helft van Afghanistan voet aan de grond, meer dan ooit sinds de Verenigde Staten het land binnenvielen. “Het is op dit moment ongeveer 50-50 met de Afghaanse regering”, zegt Rob de Wijk van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies.
De terreurgroep heerst vooral in plattelandsgebieden en kleine stadjes. De groep won de macht terug in gebieden als Babaji en Marjah en zou in sommige provincies, zoals Kunduz en Uruzgan, tot 80 procent in handen hebben. Anderzijds hebben de Taliban nog geen grote steden in weten te nemen.
Dat maakt het gevoel van onveiligheid onder Afghanen niet minder groot. “Grote aanslagen zijn hier helaas niet nieuw”, zegt Jorrit Kamminga van Instituut Clingendael vanuit Kabul. “Maar het is de afgelopen jaren aan de lopende band raak. En de bevolking is steeds vaker het slachtoffer: tussen 2009 en 2016 verdubbelde het aantal burgerdoden.”
“Niemand is meer veilig, lijkt het”, zegt Dastyar tegen Al Jazeera. “Elke keer als de Taliban aanvallen, gebruiken ze verschillende technieken. Zoals een aanval met een ambulance. Dat verwacht niemand.”
In 2001, na de aanslagen van 11 september door al-Qaida, begon operatie Enduring Freedom. 140.000 westerse militairen werden ingezet om in Afghanistan de Taliban te verjagen, die onderdak hadden geboden aan de terreurgroep.
De ISAF-missie van de NAVO moest daarna stabiliteit tot stand brengen door het trainen van de Afghaanse veiligheidsdiensten en het ondersteunen van de politiek. Tussen 2006 en 2010 waren daarvoor duizenden Nederlandse militairen gelegerd in Kamp Holland in de provincie Uruzgan.
Na ISAF bleven kleine aantallen westerse militairen, onder wie Nederlanders, in Afghanistan aanwezig. Tot eind 2018 blijven nog zo’n honderd Nederlandse militairen in het noorden van het land om Afghaanse militairen en politie te trainen.
Waarom de Taliban en andere terreurorganisaties zo veel terrein weten te veroveren in Afghanistan, is volgens De Wijk duidelijk. “Omdat de NAVO en de Amerikanen tienduizenden militairen hebben teruggetrokken”, zegt hij. “Zo simpel is dat.”
Het doel van het Westen was bij de inmenging in Afghanistan duidelijk: een regering opzetten in Afghanistan, de macht stabiliseren en zich vervolgens terugtrekken. Maar volgens De Wijk is die afbouw veel te snel ingezet. “Wanneer terreurgroepen als de Taliban een beetje ruimte krijgen, poppen ze zo weer op. Zolang ze niet volledig worden verslagen, blijven ze terugkomen.”
Dat is volgens Colijn typerend voor de guerrillamanier waarop de Taliban vechten: “Ze zijn nauwelijks te ontdekken en uit te schakelen. Strijders houden zich schuil en duiken pas op zodra ze kansen zien. Zoals nu.”
De al zeer wankele regering van Ashraf Ghani is daar niet tegen opgewassen. “Met de zware aanslagen in de grote steden wordt het bewind alleen maar nog verder vernederd”, zegt NOS-correspondent Aletta André.
Amerika
De militaire strategie die de Amerikanen voeren, is bovendien verkeerd, denkt Colijn. Hoewel er minder grondtroepen zijn in Afghanistan, voert de VS de laatste jaren steeds meer luchtaanvallen uit in het land. “Zo proberen ze de Taliban tot de onderhandelingstafel te dwingen”, zegt Colijn. “Maar die operaties lokken alleen maar terreur uit. Het werkt bijna averechts.”
Volgens de defensiedeskundige is het aan Donald Trump om een duidelijker strategie te kiezen in de strijd tegen de Taliban. Waar de president van de Verenigde Staten zich eerst nog wilde terugtrekken uit Afghanistan, kondigde hij in juni bij nader inzien aan 4000 extra militairen naar het land te sturen. Ook de NAVO besloot in november om 3000 militairen meer in te zetten.
“Maar het is niet duidelijk wat Trump wil”, zegt Colijn. Toen in 2010 tijdens de ‘surge’ onder president Obama 100.000 Amerikaanse militairen in Afghanistan zaten, lukte het niet om de Taliban te verslaan. “Dat gaat met 4000 nieuwe militairen en de 8400 overgeblevenen dus ook niet lukken. Er is echt een heldere koers nodig.”
Een explosie in het centrum van de Afghaanse hoofdstad Kabul.REUTERS
Het volledig terugtrekken van de troepen uit Afghanistan is volgens De Wijk geen optie. “Dan nemen de Taliban de boel binnen een paar maanden over.”
Kamminga denkt dat het sturen van meer militairen op korte termijn wel zin heeft, om bijvoorbeeld de Afghaanse veiligheidstroepen beter te trainen. “Het gaat dan dus vooral om het behalen van militair-tactische successen”, zegt hij vanuit Kabul. Voor de lange termijn ziet hij juist alleen een politieke oplossing. “Dan werkt die aanwezigheid van de troepen vooral verkeerd, omdat de Taliban de terugtrekking daarvan als voorwaarde zien voor de vredesbesprekingen.”
Vooralsnog ziet Colijn het somber in. “Voor de Verenigde Staten dreigt Afghanistan te worden wat de Vietnamoorlog was: één groot drama.”
Telegraaf 30.01.2018 Voormalig commandant der strijdkrachten generaal Tom Middendorp heeft een van de allerhoogste militaire onderscheidingen van Afghanistan gekregen. De Afghaanse president prijst de manier waarop Middendorp de laatste jaren leiding heeft gegeven aan de Nederlandse militaire operaties in Afghanistan. De medaille is door de Afghaanse ambassadeur in Den Haag uitgereikt.
In 2009 voerde Middendorp gedurende zes maanden het bevel over de Nederlandse Task Force. De Nederlandse militairen voerden onder zijn bewind vele acties uit waardoor er een uitbreiding van de veilige gebieden kon plaatsvinden.
Middendorp heeft in Nederland gewerkt aan meer samenwerking tussen defensie, het bedrijfsleven en organisaties die betrokken zijn bij de stabiliteit en veiligheid in Afghanistan. Dit concept heeft de generaal in de praktijk gebracht met onder meer het Afghan Development Plan en het Afghan Security Plan.
De onderscheiding is in Nederland drie keer eerder uitgereikt aan voormalig minister van Defensie Eimert Middelkoop en de generaals Dick Berlijn en Peter van Uhm.
Telegraaf 29.01.2018 Klagende Nederlandse militairen in Noord-Afghanistan hebben gelijk: het is voor de trainingsmissie in Mazar-i-Sharif inderdaad lastig werken. Hun veiligheid is echter niet in het geding, stelt minister van Defensie Ank Bijleveld.
De missie is volgens Bijleveld niet zo effectief als gehoopt, doordat de Oost-Europese troepen waarmee de Nederlanders samenwerken gebrekkig Engels spreken. Daardoor moeten de deelnemers aan de missie meer tijd steken in gezamenlijke trainingen, wat ten koste gaat van de tijd die aan het opleiden van Afghaanse agenten kan worden besteed. Ook zijn de pantservoertuigen van de Kroaten, Montenegrijnen en Hongaren niet altijd inzetbaar.
Het speelt de Nederlandse militairen bovendien parten dat niet alle helikopters en vliegtuigen die de internationale missie gebruikt aan hun strenge veiligheidseisen voldoen. Valt er van de veilige toestellen eentje uit, dan moeten ze soms binnen blijven.
Militairen vroegen vorige maand om extra Nederlandse mankracht en materieel om de problemen op te lossen, maar Bijleveld vindt dat dat aan de NAVO is.
NOS 29.01.2018 Minister Bijleveld van Defensie zegt dat de Nederlandse militairen in Afghanistan allerlei problemen ondervinden bij hun werk. Daardoor is de missie minder effectief, staat in een brief aan de Tweede Kamer.
Sinds 2015 doen honderd Nederlandse militairen mee aan de NAVO-missie Resolute Support met de bedoeling om het leger en de politie in het land weer op te bouwen. De taak van de Nederlandse militairen is vooral om rond Mazar-e-Sharif de Afghaanse politie te trainen.
Beschikbaar
In de praktijk komt daar niet altijd iets van terecht. Veilig vervoer naar de politiepost gaat vaak niet door omdat de beschikbaarheid van pantservoertuigen “te wensen overlaat”.
De groep militairen mag zich ook alleen vervoeren met vliegtuigen en helikopters die voldoen aan de Nederlandse veiligheidsnormen, maar die toestellen zijn er door slecht weer of een technisch mankement niet vaak.
Gebrekkig Engels
Verder werken de Nederlanders samen met Oost-Europese militairen die gebrekkig Engels spreken. Dat levert vertraging op, is uit de brief op te maken.
De minister benadrukt dat de veiligheid van de militairen vooropstaat en dat de militairen niet buiten de poort gaan als er te weinig helikopters of beveiligingspelotons zijn.
AD 29.01.2018 Nederlandse militairen in Afghanistan kunnen niet iedere dag buiten de poort hun Afghaanse collega’s trainen. Dat erkent minister van Defensie Ank Bijleveld in een brief aan de Tweede Kamer. Toch stuurt zij geen extra troepen. De beperkte beschikbaarheid van beveiligers die de trainingsmissie mogelijk moeten maken, moet volgens de minister door de Navo worden opgelost.
Bijlevelds uitleg volgt op berichtgeving van deze krant eind vorig jaar. Toen bleek bij een bezoek aan Afghanistan al dat er problemen ontstonden doordat niet alle beveiligers die met de adviseurs mee op pad moeten, Engels spreken en er een groot tekort is aan pantservoertuigen. Bijleveld bevestigt dat ‘niet alle voertuigen inzetbaar zijn’. De Nederlandse trainers gebruiken Duitse pantservoertuigen, schrijft de minister. Het probleem zit volgens haar vooral bij de Amerikaanse pantservoertuigen, die worden gebruikt door de Kroatische, Montegrijnse en Hongaarse pelotons.
Dat sommige militairen van deze beveiligingspelotons ‘de Engelse taal niet volledig machtig zijn’, vereist volgens Bijleveld vooral gedegen planning en voorbereiding. Dat leidt er echter wel toe dat adviseurs niet altijd tegelijkertijd mee kunnen buiten de poort. Dat gaat volgens Bijleveld ‘soms ten koste’ van ‘de effectiviteit van de missie’.
Behalve met het transport over de grond is er ook een probleem met transport door de lucht. Nederlandse militairen mogen alleen mee met vliegtuigen en helikopters die voldoen aan Nederlandse veiligheidseisen. Als ze niet voldoen aan die eisen en trainers ook niet met een pantservoertuig op pad kunnen, wordt een bezoek aan Afghaanse soldaten in het veld afgeblazen.
VK 29.01.2018 De terreurgroep Islamitische Staat heeft de verantwoordelijkheid opgeëist voor een aanval op een militaire academie in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Daarbij kwamen elf Afghaanse militairen om het leven. Afghanistan wordt geteisterd door een golf van aanslagen.
Vijf zwaarbewapende terroristen vielen maandagochtend een legerpost aan bij een militaire academie in het westen van de stad. Naast de elf militairen die daarbij omkwamen, raakten nog eens vijftien soldaten gewond, alvorens het leger erin slaagde de terroristen uit te schakelen. Vier van hen werden gedood, een werd gevangen genomen.
Twee dagen eerder kwamen ruim honderd mensen om bij een bomaanslag in het centrum van Kabul. De bom lag verborgen in een ambulance waarmee de plegers van de aanslag langs een aantal controleposten wisten te komen. Ruim tweehonderd mensen raakten gewond bij de aanslag, waarvoor de Taliban zich later verantwoordelijk stelden.
De Taliban zaten ook achter de recente aanval op het Intercontinental, een zwaarbewaakt hotel waar doorgaans veel buitenlanders verblijven. Bij die terreuroperatie die uren duurde, vielen 22 doden. Een paar dagen later vielen Taliban-strijders het kantoor van de hulporganisatie Save the Children in de oostelijke stad Jalalabad aan. Daarbij werden zes mensen gedood.
Luchtaanvallen
Volgens de organisatie was de bomaanslag van afgelopen zaterdag in Kabul een boodschap aan president Trump
De terreuraanslagen zijn een tegenslag voor de regering van president Ashraf Ghani en diens Amerikaanse bondgenoten. De Verenigde Staten hebben hun hulp aan de Afghaanse veiligheidstroepen de laatste tijd opgevoerd, onder meer met luchtaanvallen op de Taliban en andere extremistische groeperingen. Die strategie leek op het platteland succes te hebben, maar het geweld lijkt zich nu meer en meer naar de grote steden te verplaatsen.
De Taliban ontkennen dat zij verzwakt zijn door het offensief van de Afghaanse strijdkrachten en de Amerikaans bombardementen. Volgens de organisatie was de bomaanslag van afgelopen zaterdag in Kabul een boodschap aan president Trump. ‘Het Islamitische Emiraat heeft een duidelijke boodschap voor Trump en degenen die zijn hand kussen: als je doorgaat met je strategie van agressie en via de loop van het geweer spreekt, verwacht dan niet dat de Afghanen met bloemen antwoorden,’ zei Taliban-woordvoerder Zabihullah Mujahid in een verklaring.
Ontevredenheid
Trump verzekerde dit weekeinde dat de aanvallen de VS en de Afghaanse regering alleen maar zullen sterken in hun vastbeslotenheid de Taliban te verslaan. Maar onder de Afghaanse bevolking groeit de ontevredenheid over de regering van president Ghani. ‘De mensen vinden dat de regering slecht functioneert, dat de veiligheidstroepen alleen maar aan zichzelf denken en dat de internationale coalitie alleen bereid is luchtaanvallen uit te voeren en niet over voldoende inlichtingen beschikt’, zegt Najib Mahmood, die politicologie aan de Universiteit van Kabul doceert.
Wint de Taliban weer aan kracht?
Het front in Afghanistan verplaatst zich steeds meer naar de grote steden: zaterdag werd de derde grote aanslag in tien dagen tijd gepleegd. Dit keer kwamen er in de hoofdstad Kabul zeker 103 mensen om het leven en raakten 245 mensen gewond door een bom die was verstopt in een ambulance. Zijn de Taliban weer terug op volle sterkte?
NU 29.01.2018 Zeker elf militairen zijn om het leven gekomen door een aanval bij de Maarschalk Fahim-academie in de Afghaanse hoofdstad Kabul. De meeste aanvallers overleefden de urenlange gevechten niet, zeggen de autoriteiten.
Gewapende opstandelingen openden in de vroege ochtend de aanval op een legerpost bij de academie. Ze gebruikten explosieven en automatische vuurwapens. Een woordvoerder van het ministerie van Defensie zei dat twee aanvallers zich opbliezen en twee anderen zijn gedood. Een vijfde opstandeling zou zijn opgepakt.
Zeker vijftien Afghaanse militairen raakten gewond tijdens de gevechten, die ongeveer vijf uur duurden. Terreurgroep Islamitische Staat heeft de verantwoordelijkheid voor de aanval opgeëist. Bij de academie vielen in oktober vijftien doden door een zelfmoordaanslag op een bus met cadetten.
Kabul is de laatste tijd herhaaldelijk opgeschrikt door bloedige aanslagen. Zo vielen zaterdag in het stadscentrum zeker honderd doden door een aanslag die werd opgeëist door de Taliban. Zij claimden ook de verantwoordelijk voor een recente aanval op het Intercontinental Hotel. Toen vielen zeker twintig doden.
Telegraaf 29.01.2018 Zeker elf militairen zijn om het leven gekomen door een aanval bij de Maarschalk Fahim-academie in de Afghaanse hoofdstad Kabul. De meeste aanvallers overleefden de urenlange gevechten niet, zeggen de autoriteiten.
Gewapende opstandelingen openden in de vroege ochtend de aanval op een legerpost bij de academie. Ze gebruikten explosieven en automatische vuurwapens. Een woordvoerder van het ministerie van Defensie zei dat twee aanvallers zich opbliezen en twee anderen zijn gedood. Een vijfde opstandeling zou zijn opgepakt.
Zeker vijftien Afghaanse militairen raakten gewond tijdens de gevechten, die ongeveer vijf uur duurden. Terreurgroep Islamitische Staat heeft de verantwoordelijkheid voor de aanval opgeëist. Bij de academie vielen in oktober vijftien doden door een zelfmoordaanslag op een bus met cadetten.
Kabul is de laatste tijd herhaaldelijk opgeschrikt door bloedige aanslagen. Zo vielen zaterdag in het stadscentrum zeker honderd doden door een aanslag die werd opgeëist door de Taliban. Zij claimden ook de verantwoordelijk voor een recente aanval op het Intercontinental Hotel. Toen vielen zeker twintig doden.
NOS 29.01.2018 In Afghanistan zijn zeker elf militairen gedood bij een aanslag op een eenheid die een militaire academie in de hoofdstad Kabul bewaakt. Zeker zestien militairen raakten gewond. Twee militanten bliezen zichzelf op in de buurt van de eenheid, waarna een vuurgevecht uitbrak met andere aanslagplegers.
Daarbij zijn twee aanvallers gedood en werd een militant gevangen genomen. IS heeft via zijn persbureau Amaq de verantwoordelijkheid voor de aanslag opgeëist.
Een woordvoerder van het Afghaanse ministerie van Defensie benadrukt dat de eenheid het doelwit was en niet de Marshal Fahim-academie zelf. Leden van IS en de Taliban voeren geregeld aanslagen en aanvallen uit in Afghanistan, waarbij militaire instituten vaak het doelwit zijn.
Eerdere aanslagen
Veiligheidstroepen hebben de toegangswegen naar de militaire school afgezet om ambulances de kans te geven om doden en gewonden op te halen. In oktober kwamen vijftien kadetten van dezelfde academie om het leven bij een bomaanslag bij de toegangspoort van het complex.
Zaterdag was er een zware zelfmoordaanslag in Kabul. Een aanhanger van de Taliban liet een ambulance vol explosieven ontploffen bij een controlepost. Meer dan honderd mensen kwamen om het leven. Anderhalve week geleden vielen er ruim twintig doden bij een aanval op een hotel.
AD 29.01.2018 Zeker vijf militairen zijn om het leven gekomen door een aanval op de Maarschalk Fahim-academie in de Afghaanse hoofdstad Kabul. De meeste aanvallers overleefden de urenlange gevechten niet, zeggen de autoriteiten.
Gewapende opstandelingen openden in de vroege ochtend de aanval op een legerpost bij de academie. Ze gebruikten explosieven en automatische vuurwapens. Een woordvoerder van het ministerie van Defensie zei dat twee aanvallers zich opbliezen en twee anderen zijn gedood. Een vijfde opstandeling zou zijn opgepakt.
Tien Afghaanse militairen raakten gewond tijdens de gevechten, die ongeveer vijf uur duurden. Terreurgroep Islamitische Staat heeft de verantwoordelijkheid voor de aanval opgeëist. Bij de academie vielen in oktober ook al vijftien doden door een zelfmoordaanslag op een bus met militaire cadetten.
Kabul is recentelijk herhaaldelijk opgeschrikt door bloedige aanslagen. Zo vielen zaterdag in het stadscentrum zeker honderd doden door een aanslag die werd opgeëist door de Taliban. Zij claimden ook de verantwoordelijk voor een recente aanval op het Intercontinental Hotel. Toen vielen zeker twintig doden.
NU 28.01.2018 Het dodental naar aanleiding van de aanslag zaterdag in de Afghaanse hoofdstad Kabul is gestegen naar 103. Dat laten autoriteiten zondagochtend weten.
Het aantal gewonden is naar 235 gestegen.
De aanslag bij een politiebureau in de stad werd gepleegd met een ambulance die was volgeladen met explosieven. Omdat Afghanen op zaterdag werken, was het druk op straat op het tijdstip van de aanslag.
Het is de zwaarste aanslag in Kabul sinds de aanslag in mei vorig jaar. Toen kwamen 150 mensen om het leven doordat een autobom nabij de Duitse ambassade tot ontploffing werd gebracht.
De Taliban, die de aanslag heeft opgeëist, stelt dat de aanslag een boodschap is aan de Amerikaanse president Donald Trump. “Het Islamitische Emiraat heeft een duidelijke boodschap aan Trump en de mensen die zijn handen kussen: als je doorgaat met agressie en vanuit de loop van een geweer praat, dan moet je niet verwachten dat de Afghanen als reactie bloemen planten.”
Het pand waar de aanslag werd gepleegd, was eerder het hoofdkwartier van het ministerie van Binnenlandse Zaken. De meeste ambtenaren zijn naar het nieuwe gebouw verhuisd, maar dit pand was nog wel in gebruik.
NOS 28.01.2018 Een dag na een van de zwaarste aanslagen van de afgelopen tijd in Afghanistan, is het dodental van het bloedbad in Kabul opgelopen naar 103. Het aantal gewonden is bijgesteld naar ten minste 235, zegt het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Een zelfmoordterrorist met een ambulance vol explosieven kwam door een controlepost door te zeggen dat hij een patiënt vervoerde. Bij een volgende controlepost liet hij zijn voertuig ontploffen.
De aanslag is opgeëist door de Taliban. Volgens de minister van Binnenlandse Zaken zijn er na de aanslag vier verdachten opgepakt.
Meer veiligheidsmaatregelen
Afghanistan heeft een bloedige week achter de rug. Zo werd woensdag in de oostelijke stad Jalalabad een gebouw van hulporganisatie Save the Childrenaangevallen. Daarbij kwamen vier medewerkers om het leven. Vorig weekend kwamen er achttien mensen om het leven bij een aanval op het Intercontinental Hotel in Kabul.
De regering van president Ashraf Ghani staat onder grote druk om de veiligheidsmaatregelen aan te scherpen.
NU 27.01.2018 Een aanslag bij een politiebureau in de Afghaanse hoofdstad Kabul heeft zaterdag zeker 95 mensen het leven gekost. Minstens 158 personen raakten gewond.
Dat meldt een woordvoerder van het ministerie van Gezondheidszorg zaterdag. Het dodental is gedurende de dag meerdere keren omhoog bijgesteld.
De aanslag werd gepleegd met een ambulance die was volgeladen met explosieven. Zaterdag is een werkdag in Afghanistan. Daardoor was het druk op straat.
Het pand waar de aanslag werd gepleegd, was eerder het hoofdkwartier van het ministerie van Binnenlandse Zaken. De meeste ambtenaren zijn naar het nieuwe gebouw verhuisd, maar dit pand was nog wel in gebruik.
Onder de slachtoffers zouden ongeveer tachtig politieagenten of militairen zijn.
De slachtoffers waar nu melding van wordt gemaakt, zijn al naar het ziekenhuis gebracht. Volgens de autoriteiten komen er nog steeds nieuwe slachtoffers binnen.
In de nabije omgeving staan ook het gezantschap van de Europese Unie en ambassades van onder meer India en Zweden.
Intercontinental Hotel
Eerder deze maand was er een bloedige aanslag op het Intercontinental Hotel in Kabul. Daarbij vielen meer dan twintig doden.
Woensdag was er een aanval op het kantoor van hulporganisatie Save the Children in Jalalabad, 125 kilometer ten oosten van Kabul.
De Taliban heeft de verantwoordelijkheid voor de aanslag opgeëist.
Telegraaf 27.01.2018 Het dodental van de aanslag met een nepambulance in Kabul blijft oplopen. Zaterdagmiddag zijn door de instanties 95 doden en 158 gewonden gemeld. Daarmee is het de zwaarste aanslag sinds mei 2017. De ziekenhuizen zijn overbelast en de gewonden worden behandeld in de tuinen van de ziekenhuizen.
De aanslag vond plaats in het centrum van de Afghaanse stad. De bomauto was volgens de autoriteiten ’vermomd’ als ambulance en ontplofte door toedoen van een zelfmoordterrorist bij een controlepost van veiligheidstroepen, vlak voor een pand dat eerder het hoofdkwartier van het ministerie van Binnenlandse Zaken was.
Onder de slachtoffers zouden circa tachtig politieagenten of militairen zijn. De Taliban hebben de verantwoordelijkheid voor de aanslag opgeëist. Eerder deze maand was er een bloedige aanslag gepleegd door de Taliban op het Intercontinental Hotel in Kabul. Daarbij vielen meer dan twintig doden.
Woensdag was er een aanval op het kantoor van hulporganisatie Save the Children in Jalalabad, 125 kilometer ten oosten van Kabul.
NOS 27.01.2018 Bij een zelfmoordaanslag in Kabul zijn zeker 95 doden en ten minste 158 gewonden gevallen, melden de Afghaanse autoriteiten. De explosie was in het centrum van de stad, bij het gebouw waar eerder het ministerie van Binnenlandse Zaken was gevestigd.
In de buurt zit ook het gezantschap van de Europese Unie. Ook staan er het hoofdkwartier van de politie en veel ambassades, van onder meer Nederland, Zweden en India.
Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken laat weten dat het ambassadegebouw niet beschadigd is, en de diplomaten ongedeerd zijn. Minister Zijlstra heeft de aanslag veroordeeld.
In de video hieronder beelden van kort na de aanslag:
Volgens de autoriteiten bestuurde de zelfmoordterrorist een ambulance die vol zat met explosieven. De wagen ontplofte vervolgens bij een controlepost van veiligheidstroepen. Boven de stad hingen dikke zwarte rookwolken. De verantwoordelijkheid voor de aanslag is opgeëist door de terreurorganisatie Taliban.
Vorige week werd een hotel in Kabul aangevallen door Taliban-strijders. Daarbij vielen achttien doden, onder wie veertien buitenlanders.
AD 27.01.2018 Bij een aanslag met een ambulance vol springstof zijn vandaag in Kabul minstens 95 doden en 158 gewonden gevallen. De aanlag vond plaats vlakbij het voormalige ministerie van Binnenlandse Zaken en is opgeëist door de Taliban, meldt het Afghaanse ministerie van Volksgezondheid.
,,De laatst beschikbare balans van het aantal slachtoffers van de aanslag in onze zieken huizen bedraagt 40 doden en 140 gewonden”, verklaarde woordvoerder Waheed Majroh van het ministerie tegenover het Franse persbureau AFP.
,,De zelfmoordenaar gebruikte een ambulance om door de wegversperringen te komen. Hij verklaarde bij het eerste checkpoint dat hij een patiënt naar het Jamuriat-ziekenhuis moest brengen. Bij de tweede controle werd de chauffeur geïdentificeerd waarna hij zijn voertuig liet ontploffen”, zegt adjunct-woordvoerder Nasrat Rahimi.
Whatsapp
De aanslag is via Whatsapp opgeëist door Zabihullah Mujahid, de spreekbuis van de Taliban. ,,Een martelaar heeft zijn wagen opgeblazen vlakbij het ministerie van Binnenlandse Zaken waar zich een aanzienlijk aantal politiemensen bevond.”
De kracht van de ontploffing was volgens het AFP enorm. ‘De explosie deed de Afghaanse hoofdstad letterlijk schudden. De ramen van ons kantoor 2 kilometer verderop trilden. In ‘Chicken street’, de straat met antiekzaken, zijn alle ruiten gesneuveld, net als in andere wijken in een straal van honderden meters rond de plek van de aanslag.’
,,Het is een massamoord,” reageert Dejan Panic, een coördinator van de Italiaanse NGO voor noodhulp bij oorlogsvoering, op Twitter. Hij telde in zijn ziekenhuis minstens “zeven doden en 70 gewonden”. De foto bij zijn bericht toont veel slachtoffers die in de gangen en onder een afdak van het hospitaal liggen.
De explosie vond plaats vlakbij een pand dat eerder het hoofdkwartier van het ministerie van Binnenlandse Zaken was. De meeste ambtenaren zijn naar het nieuwe gebouw verhuisd, maar dit pand was nog wel in gebruik. Onder de slachtoffers zouden circa tachtig politieagenten of militairen zijn.
In de buurt staan ook het gezantschap van de Europese Unie en ambassades van onder meer India en Zweden. Eerder deze maand was er een bloedige aanslag op het Intercontinental Hotel in Kabul. Daarbij vielen meer dan twintig doden. Woensdag was er een aanval op het kantoor van hulporganisatie Save the Children in Jalalabad, 125 kilometer ten oosten van Kabul.
Ministerie
De explosie vond plaats vlakbij een pand dat eerder het hoofdkwartier van het ministerie van Binnenlandse Zaken was. De meeste ambtenaren zijn naar het nieuwe gebouw verhuisd, maar dit pand was nog wel in gebruik. Onder de slachtoffers zouden circa tachtig politieagenten of militairen zijn.
In de buurt staan ook het gezantschap van de Europese Unie en ambassades van onder meer India en Zweden. Eerder deze maand was er een bloedige aanslag op het Intercontinental Hotel in Kabul. Daarbij vielen meer dan twintig doden. Woensdag was er een aanval op het kantoor van hulporganisatie Save the Children in Jalalabad, 125 kilometer ten oosten van Kabul.
Telegraaf 26.01.2018 Zes kinderen zijn gedood in Afghanistan door een beschieting. De toedracht van het incident is niet duidelijk. De autoriteiten wijzen naar de Taliban, maar anderen zeggen dat de kinderen slachtoffer zijn geworden van een luchtaanval door de Afghaanse krijgsmacht.
„Kinderen speelden in de tuin van het huis toen de Taliban mortiergranaten afvuurden. Eén kwam terecht op de grond, doodde zes kinderen en verwondde twee anderen”, zei de politie.
Steeds meer luchtaanvallen
Volgens ooggetuigen stierven de kinderen echter door de luchtmacht, die steeds meer luchtaanvallen uitvoeren. In totaal kwamen zeven burgers om het leven en raakten zes mensen gewond.
Volgens een rapport van de Verenigde Naties kwamen vorig jaar tussen januari en september in Afghanistan 2640 burgers om het leven.
Telegraaf 25.01.2018 Het dodental na gevechten op een kantoor van de internationale hulporganisatie Save the Children in de Afghaanse stad Jalalabad is opgelopen naar elf. Onder de slachtoffers zijn vier medewerkers van de organisatie, meldde die via Twitter.
Een zelfmoordterrorist blies zich woensdag voor de ingang op en even later drongen gewapende mannen schietend binnen. De aanvallers konden pas na tien uur durende gevechten worden uitgeschakeld. Onder de doden zijn ook een bewaker en een lid van de veiligheidstroepen. De aanval is opgeëist door terreurorganisatie Islamitische Staat.
VK 24.01.2018 De hulporganisatie Save the Children schort voorlopig alle hulp in Afghanistan op, nadat hun kantoor in Jalalabad woensdag is aangevallen. Bij de aanval zouden zeker vijf mensen om het leven zijn gekomen. Ook zijn er veel gewonden gemeld. Islamitische Staat zou de aanslag reeds hebben opgeëist.
Save the Children can confirm that the security incident affecting our office in Jalalabad, Afghanistan is still ongoing. Our primary concern is to secure the safety of all of our staff. In response to this all of our programs across Afghanistan have been temporarily suspended. 1:19 PM – Jan 24, 2018
De hulporganisatie onderstreept in een verklaring dat de veiligheid van haar medewerkers de hoogste prioriteit heeft. Daarom zijn ‘al onze programma’s in heel Afghanistan tijdelijk opgeschort’.
De aanslag begon woensdagmorgen rond negen uur (lokale tijd) met een explosie: een zelfmoordterrorist had een autobom tot ontploffing gebracht. Daarna ging een groep gewapende mannen het terrein op en begon om zich heen te schieten.
De aanval vond plaats in het kantoor in de stad Jalalabad, op een plek waar nog veel meer hulporganisaties zitten. Save the Children is al jaren aanwezig in het land, en heeft daar acht kantoren met in totaal meer dan 500 medewerkers. Zij werken samen met lokale organisaties en zijn betrokken bij onderwijs- en voedselprogramma’s, maar begeleiden ook de terugkeer van Afghaanse vluchtelingen die uit Pakistan worden gezet.
Zowel de politie als het leger kwamen in actie tegen de terroristen, maar deze vochten fel terug. Zeker 45 mensen werden bevrijd uit de kelder van het gebouw, terwijl op de verdiepingen daarboven werd geschoten. Er zijn 20 gewonden naar het ziekenhuis gebracht, maar het is nog niet bekend hoe ernstig hun verwondingen zijn. De Afghaanse journalist Bilal Sarwary liet via Twitter weten dat de politie en het leger vanuit een kantoor werden bestookt met handgranaten en raketwerpers. Op foto’s en filmpjes is te zien hoe mensen, onder wie ook kinderen, wegrennen uit het gebied.
Volgens de eerste berichten bevinden zich onder de doden twee Afghaanse commando’s, het hoofd bewaking van Save the Children, een lokale bewaker en een burger, een kleermaker. Save the Children heeft dit niet bevestigd.
Hoewel Afghanistan altijd al een gevaarlijk gebied is geweest voor hulpverleners, zijn internationale organisaties de laatste tijd steeds meer een doelwit voor de Taliban en IS. Vorig jaar bijvoorbeeld, werden er zeker vijftien medewerkers van internationale ngo’s vermoord. Eerder deze week vielen er tientallen doden bij een aanslag op een luxe hotel in de hoofdstad Kabul.
De aanval van vandaag is volgens persbureau AFP reeds opgeëist door terreurgroep Islamitische Staat, maar deze claim wordt nog onderzocht.
NU 24.01.2018 Hulporganisatie Save the Children legt de werkzaamheden in Afghanistan tijdelijk stil. De organisatie besloot daartoe vanwege een fatale aanval op een kantoor in Jalalabad. Hierbij kwamen zeker negen mensen om en raakten zeker 24 personen gewond.
De hulporganisatie benadrukt in een verklaring de hoogste prioriteit te geven aan de veiligheid van medewerkers. Daarom zijn ”alle programma’s in Afghanistan tijdelijk opgeschort en onze kantoren gesloten”.
De aanvallers bestormden het complex en konden pas na uren durende gevechten worden uitgeschakeld. Onder de doden zijn ook een bewaker en een lid van de veiligheidstroepen. De aanval is opgeëist door terroristische organisatie Islamitische Staat.
De extremisten vielen een van de grootste hulpcentra van het land aan, waar ongeveer honderd mensen werken. Jalalabad ligt circa 125 kilometer ten oosten van de hoofdstad Kabul. Een zelfmoordterrorist blies zich voor de ingang op en even later drongen gewapende mannen schietend binnen. Getuigen zagen dat verscheidene aanvallers zich hadden vermomd als politiemensen.
Uren
De gevechten bij het complex met het kantoor van de hulporganisatie duurden ongeveer tien uur. Zo’n 45 mensen slaagden erin een veilig heenkomen te zoeken in een versterkte ruimte. Zij konden in de loop van de dag worden gered. Inmiddels zouden ook alle aanvallers zijn uitgeschakeld door speciale eenheden. ”De gevechten zijn voorbij”, bevestigde een woordvoerder van de gouverneur.
De Nederlandse afdeling van Save the Children heeft met afschuw gereageerd op de aanval op de mensen ”die zich met hart en ziel inzetten voor de kinderen van Afghanistan”.
Aangeslagen
In een reactie laat de Nederlandse tak van Save the Children weten zwaar aangeslagen te zijn. “Onze eerste zorg ligt bij de veiligheid van onze collega’s ter plaatse. Ze zetten zich met hart en ziel in voor de kinderen van Afghanistan en horen nooit een doelwit te zijn.”
Telegraaf 24.01.2018 Meerdere mensen zijn om het leven gekomen door een aanval op een kantoor van de internationale hulporganisatie Save the Children in de Afghaanse stad Jalalabad. De aanvallers bestormden het complex en konden pas na uren durende gevechten worden uitgeschakeld.
De extremisten vielen een van de grootste hulpcentra van het land aan, waar ongeveer honderd mensen werken. Jalalabad ligt circa 125 kilometer ten oosten van de hoofdstad Kabul. Een zelfmoordterrorist blies zich voor de ingang op en even later drongen gewapende mannen schietend binnen. Getuigen zagen dat verscheidene aanvallers zich hadden vermomd als politiemensen.
Veilig heenkomen
De gevechten bij het complex met het kantoor van de hulporganisatie duurden ongeveer tien uur. Zo’n 45 mensen slaagden erin een veilig heenkomen te zoeken in een versterkte ruimte. Zij konden in de loop van de dag worden gered. Inmiddels zouden ook alle aanvallers zijn uitgeschakeld door speciale eenheden. „De gevechten zijn voorbij”, bevestigde een woordvoerder van de gouverneur.
De autoriteiten telden zeker vijf doden, onder wie twee bewakers en een burger. Het is nog onduidelijk wie de andere twee slachtoffers zijn. Het gaat mogelijk om aanvallers. Ook zou sprake zijn van 24 gewonden. De aanval is opgeëist door terreurorganisatie Islamitische Staat.
Afschuw
De Nederlandse afdeling van Save the Children heeft met afschuw gereageerd op de aanval op de mensen „die zich met hart en ziel inzetten voor de kinderen van Afghanistan.” De hulporganisatie zei woensdag de activiteiten in Afghanistan voorlopig te staken vanwege de aanval.
De hulporganisatie benadrukte in een verklaring de hoogste prioriteit te geven aan de veiligheid van medewerkers. Daarom zijn „alle programma’s in Afghanistan tijdelijk opgeschort en onze kantoren gesloten.” Save the Children zei alle activiteiten snel weer te willen hervatten, mits de veiligheidssituatie dat toestaat.
NOS 24.01.2018 De gijzeling in het gebouw van hulporganisatie Save the Children in Jalalabad in Afghanistan is na ruim negen uur voorbij. Vanochtend bracht een zelfmoordterrorist een autobom tot ontploffing bij het kantoor van de hulporganisatie. Daarna gingen gewapende mannen naar binnen en hielden de mensen in het gebouw gegijzeld.
Een paar uur later bestormden Afghaanse veiligheidstroepen het gebouw en wisten 46 mensen in veiligheid te brengen. Ze hadden zich verschanst in een schuilkelder onder het gebouw.
Zeker vijf mensen zouden bij de aanslag om het leven zijn gekomen, onder wie een burger en twee Afghaanse bewakers die voor de organisatie werkten. Circa 25 mensen raakten gewond. Alle aanvallers zijn volgens Afghaanse media uitgeschakeld door de speciale eenheden. De aanslag is opgeëist door IS.
Kantoren voorlopig gesloten
Save the Children zegt in een verklaring de hoogste prioriteit te geven aan de veiligheid van de medewerkers. De kantoren in het land blijven daarom voorlopig dicht. Het is de bedoeling om het werk direct weer op te pakken als het weer veilig is.
“Wanneer je zo wordt aangevallen terwijl je eigenlijk geen middelen van verdediging hebt, dan kun je niet anders dan eerst goed gaan kijken wat hier precies aan de hand is”, zei directeur Pim Kraan van Save the Children op Radio 1. “Wij proberen vooral proberen te garanderen dat onze eigen mensen veilig zijn.”
Het werk wordt steeds gevaarlijker en ook steeds moeilijker om uit te voeren, aldus Pim Kraan, directeur Save the Children.
Volgens de organisatie is Afghanistan voor kinderen een van de moeilijkste landen om op te groeien en is het voor hulpverleners erg ingewikkeld om er hun werk te doen. Volgens Kraan zal de impact van deze aanval enorm zijn en ook van invloed zijn op andere hulporganisaties in Afghanistan. “Het werk wordt steeds gevaarlijker en ook steeds moeilijker.”
Vaker aanslagen
Jalalabad ligt ongeveer 125 kilometer ten oosten van de hoofdstad Kabul. In de regio worden vaker aanslagen gepleegd door de Taliban en IS.
NOS 24.01.2018 In de Afghaanse stad Jalalabad heeft een zelfmoordterrorist een autobom tot ontploffing gebracht naast een kantoor van hulporganisatie Save the Children. Na de explosie zijn gewapende mannen het terrein opgegaan. Er wordt nu gevochten. Drie of vier schutters zouden het kantoor in zijn gegaan. Hoeveel van hen nog in leven zijn, is onduidelijk.
Er zijn zeker twee doden gevallen; een politieagent en een burger. Twintig mensen raakten gewond en zijn naar het ziekenhuis gebracht. Over de ernst van hun verwondingen is niets bekendgemaakt.
“We weten van een aantal slachtoffers, maar wie het precies zijn is vooralsnog onduidelijk”, zegt Pim Kraan, directeur van Save the Children Nederland in het NOS Radio 1 Journaal. “Het gaat om een veldkantoor, daar hebben we enkele tientallen medewerkers.” Volgens hem zijn dat vooral lokale mensen.
Autobom ontploft bij kantoor Save the Children Afghanistan
Op sociale media zijn beelden te zien van kinderen die wegrennen bij het kantoor van Save the Children. Mogelijk zijn er nog mensen op het terrein.
Save the Children is in Jalalabad betrokken bij onderwijs, bescherming en voedingsprogramma’s voor kinderen. Rond het kantoor zitten meer hulporganisaties. Directeur Kraan zegt dat hulpverleners de laatste tijd steeds vaker het doelwit zijn van aanslagen.
Een lokale journalist, Bilal Sarwary, zegt dat de terroristen de veiligheidsdiensten vanuit het kantoor hebben bestookt met granaten en raketwerpers. Hij zegt dat zeker een lid van de Afghaanse ordetroepen is gedood.
IS zegt via het aan de terreurgroep gelieerde persbureau Amaq verantwoordelijk te zijn voor de aanslag. Of dat klopt is niet duidelijk. In de regio ten oosten van de hoofdstad Kabul zijn in het verleden vaker aanslagen gepleegd door zowel de Taliban als IS. Een woordvoerder van de Taliban zei dat de beweging niet betrokken is bij de aanslag.
Eerder deze week vielen achttien doden bij een aanslag op een hotel in Kabul.
Telegraaf 24.01.2018 Zeker negen mensen zijn omgekomen door een aanval op een kantoor van de internationale hulporganisatie Save the Children in de Afghaanse stad Jalalabad. Volgens lokale autoriteiten zijn onder de slachtoffers twee medewerkers van de organisatie.
De aanvallers bestormden het complex en konden pas na uren durende gevechten worden uitgeschakeld. Onder de doden zijn ook een bewaker en een lid van de veiligheidstroepen. Er zouden 24 gewonden zijn. De aanval is opgeëist door terreurorganisatie Islamitische Staat.
De extremisten vielen een van de grootste hulpcentra van het land aan, waar ongeveer honderd mensen werken. Jalalabad ligt circa 125 kilometer ten oosten van de hoofdstad Kabul. Een zelfmoordterrorist blies zich voor de ingang op en even later drongen gewapende mannen schietend binnen. Getuigen zagen dat verscheidene aanvallers zich hadden vermomd als politiemensen.
Veiligheidsdiensten proberen in te grijpen. Ⓒ EPA
Alle aanvallers uitgeschakeld
De gevechten bij het complex met het kantoor van de hulporganisatie duurden ongeveer tien uur. Zo’n 45 mensen slaagden erin een veilig heenkomen te zoeken in een versterkte ruimte. Zij konden in de loop van de dag worden gered. Inmiddels zouden ook alle aanvallers zijn uitgeschakeld door speciale eenheden. „De gevechten zijn voorbij”, bevestigde een woordvoerder van de gouverneur.
Afschuw
De Nederlandse afdeling van Save the Children heeft met afschuw gereageerd op de aanval op de mensen „die zich met hart en ziel inzetten voor de kinderen van Afghanistan.” De hulporganisatie zei woensdag de activiteiten in Afghanistan voorlopig te staken.
De hulporganisatie benadrukte in een verklaring de hoogste prioriteit te geven aan de veiligheid van medewerkers. Daarom zijn „alle programma’s in Afghanistan tijdelijk opgeschort en onze kantoren gesloten.” Save the Children zei alle activiteiten snel weer te willen hervatten, mits de veiligheidssituatie dat toestaat.
NU 21.01.2018 Door de aanval op een hotel in Kabul zijn dit weekeinde zeker 24 mensen om het leven gekomen. Het gaat volgens het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken om achttien burgers, waarvan veertien buitenlanders. Ook de zes aanvallers zijn gedood.
De zes vielen het Hotel Intercontinental rond 21.00 plaatselijke tijd binnen. Speciale eenheden hadden daarna zeventien uur nodig om de verschanste aanvallers uit te schakelen. De autoriteiten zeggen dat onder meer een Kirgiziër, een Griek en negen Oekraïners om het leven kwamen.
Veel van de buitenlandse slachtoffers werkten voor een Afghaanse vliegtuigmaatschappij die het hotel gebruikt als basis voor de piloten en verdere bemanning. Op het moment van de aanval werd in het hotel een bruiloft gevierd. Verder was er zaterdag een conferentie van computerdeskundigen.
NOS 21.01.2018 In de Afghaanse hoofdstad Kabul hebben commando’s na zestien uur een eind gemaakt aan de bezetting van het Intercontinental Hotel. De vijf gewapende mannen die het hotel hadden aangevallen, zijn daarbij gedood. Die hebben in het hotel zeker achttien mensen gedood, onder wie veertien buitenlanders. De Taliban hebben de bezetting opgeëist.
Bij de commando-operatie zijn meer dan 150 mensen, onder wie 41 buitenlanders, uit het hotel gered. Tien mensen raakten gewond. Zes van hen zijn commando’s. Verwacht wordt dat het aantal slachtoffers nog zal stijgen.
Gisteravond drongen de vijf Taliban-strijders het zwaarbewaakte hotel binnen via de keuken. Daar stichtten ze brand, waarna ze zich verschansten op de bovenste verdiepingen. Twee aanvallers werden al snel gedood door speciale eenheden, zegt het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken. Het duurde uren totdat de rest werd uitgeschakeld.
Bruiloft
Meer dan 150 gasten en personeelsleden ontkwamen terwijl er werd geschoten. Sommigen van hen vluchtten via de balkons van het vijf verdiepingen tellende hotel.
Er was op het moment van de aanval een bruiloft aan de gang en een bijeenkomst waar ongeveer honderd overheidsfunctionarissen aanwezig waren.
Via de balkons proberen hotelgasten te vluchten EPA
Het Intercontinental Hotel is een van de twee grote luxehotels in Kabul. Er zijn regelmatig huwelijken, politieke bijeenkomsten en conferenties van regeringsfunctionarissen. Het behoort niet tot de internationale keten, maar is in handen van de Afghaanse staat.
In 2011 was het hetzelfde hotel doelwit van een aanval door de Taliban, waarbij 21 mensen omkwamen. onder wie de aanvallers.
Foto van het Intercontinental Hotel uit januari 2016 REUTERS
Donderdag waarschuwde de Amerikaanse ambassade in Kabul de Amerikanen in Afghanistan dat er mogelijk aanslagen aan zaten te komen. “We hebben aanwijzingen dat extremistische groepen een aanval op hotels in Kabul voorbereiden.”
Telegraaf 21.01.2018 Door de aanval op een hotel in Kabul zijn dit weekeinde zeker 24 mensen om het leven gekomen. Het gaat volgens het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken om achttien burgers, waarvan veertien buitenlanders. Ook de zes aanvallers zijn gedood.
De zes vielen het Hotel Intercontinental rond 21.00 plaatselijke tijd binnen. Speciale eenheden hadden daarna zeventien uur nodig om de verschanste aanvallers uit te schakelen. De autoriteiten zeggen dat onder meer een Kirgiziër, een Griek en negen Oekraïners om het leven kwamen.
Veel van de buitenlandse slachtoffers werkten voor een Afghaanse vliegtuigmaatschappij die het hotel gebruikt als basis voor de piloten en verdere bemanning. Op het moment van de aanval werd in het hotel een bruiloft gevierd. Verder was er zaterdag een conferentie van computerdeskundigen.
AD 21.01.2018 Na een vuurgevecht van ruim twaalf uur zijn Afghaanse commando’s erin geslaagd de aanval te beëindigen van gewapende mannen op Hotel Intercontinental in Kabul. De drie aanvallers werden doodgeschoten. Zij doodden zes burgers onder wie één buitenlander tijdens een gijzeling.
De Taliban hebben de aanval op het hotel vanmorgen opgeëist. ,,Gisteravond werd het Intercontinental Hotel (…) aangevallen. De aanval werd geleid door 5 van onze moedjahedien op zoek naar het martelaarschap”, zei woordvoerder Zabiullah Mujahid in een verklaring per e-mail.
Volgens de Afghaanse autoriteiten waren er drie aanvallers. Ze bestormden het hotel gisteravond, gijzelden hotel- en bruiloftsgasten en leverden urenlang een vuurgevecht met veiligheidsdiensten. Die schoten zich een weg naar binnen en gingen van verdieping naar verdieping op zoek naar de schutters en de gegijzelden. Twee schutters werden afgelopen nacht al doodgeschoten, nummer drie vanmorgen vroeg. Aanvankelijk werd gedacht dat zich vier schutters in het hotel hadden verschanst.
Slachtoffers
Volgens de Afghaanse minister van Binnenlandse Zaken Najib Danish kwamen zes burgers om het leven: vijf Afghanen en een buitenlander wiens identiteit nog niet bekend is gemaakt. Zes hotel- of bruiloftsgasten raakten gewond. Tijdens de aanval werden 153 mensen geëvacueerd onder wie 41 buitenlanders.
Bij het ochtendgloren waren dikke zwarte rookwolken te zien die uit het hotel kwamen. Bij het Intercontinental stonden Afghaanse politie-eenheden en meerdere gepantserde voertuigen van het Amerikaanse leger, uitgerust met machinegeweren.
Waarschuwing
De aanval op het hotel kwam een dag nadat de Amerikaanse ambassade in Kabul had gewaarschuwd voor mogelijke aanvallen op hotels in de stad.
Aanvankelijk was sprake van vier aanvallers. Ze drongen kort na 21 uur plaatselijke tijd het hotel binnen en stichtten brand in de keuken. Vervolgens gingen zij verder het hotel in en verschansten zich op een van de bovenste verdiepingen.
Bruiloftsfeest en conferentie
In het hotel was ten tijde van de aanval een bruiloftsfeest aan de gang. Ook was er zaterdag een conferentie voor computerexperts waar ongeveer honderd mensen aan deelnamen.
Het Intercontinental, dat op een heuvel ten westen van Kabul ligt, was in 2011 ook al het doelwit van een vijf uur durende aanval. Talibanstrijders drongen er op 28 juni het hotel binnen met machinegeweren en bommen. Er vielen 21 doden, onder wie ook de negen aanvallers.
NU 21.01.2018 De belegering van het Hotel Intercontinal in de Afghaanse hoofdstad Kabul na een aanslag is zondagochtend na bijna twaalf uur beëindigd, nadat alle aanvallers waren gedood. Er vielen zeker vijf burgerdoden en zes gewonden.
Volgens het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken drongen drie aanvallers zaterdagavond kort na 21.00 uur plaatselijke tijd het hotel binnen en stichtten zij brand in de keuken. Vervolgens gingen zij verder het gebouw in en verschansten zich op een van de bovenste verdiepingen.
Volgens ooggetuigen schoten de daders willekeurig op hotelgasten en personeelsleden en probeerden ze mensen te gijzelen.
Het ministerie meldt dat twee aanvallers zaterdagavond al werden doodgeschoten door speciale eenheden. De laatste overlevende aanvaller werd zondagochtend gedood.
De veiligheidsdiensten stelden gedurende de nacht de rest van het gebouw veilig en evacueerden gasten die zich nog in het hotel bevonden. In totaal konden 153 mensen zo ontkomen. Onder hen waren 41 buitenlanders. Het is niet bekend uit welke landen zij komen.
In het hotel was ten tijde van de aanval een bruiloftsfeest aan de gang. Ook was er zaterdag een conferentie voor computerexperts waar ongeveer honderd mensen aan deelnamen.
De Taliban heeft de verantwoordelijkheid voor de aanslag in een email opgeëist.
Belegering Hotel Intercontinental in Kabul na aanslag door strijders
VK 21.01.2018 Afghaanse en westerse veiligheidstroepen hebben meer dan 14 uur gevochten met een groep extremisten die zaterdagavond een luxe hotel in Kabul binnenstormden, op hotelgasten begonnen te schieten, mensen in gijzeling namen en het hotel in brand staken. Zeker 30 mensen zijn omgekomen, onder wie 14 buitenlanders.
Zondag stegen er dikke wolken op uit het Intercontinental hotel. Een verslaggever van het Afghaanse persbureau Tolo meldde dat hij tientallen lichamen had zien liggen en ooggetuigen omschreven de hotelgangen als ‘een slagerij’. Sommige gasten wisten te ontsnappen door uit het raam te klimmen aan lakens die ze aan elkaar hadden geknoopt.
Andul Rahman Naseri, een hotelgast, stond zaterdag in de hal van het hotel toen hij vier mannen in legeruniform binnen zag komen. Volgens hem schreeuwden ze in het Pashto (een lokale taal) tegen elkaar: ‘Laat niemand in leven, goed of slecht: schiet en vermoord ze allemaal!’ Naseri rende naar zijn kamer op de tweede verdieping. ‘Ik opende het raam en probeerde langs een boom naar buiten te klimmen’, vertelt hij tegen Reuters. ‘Maar de tak brak en ik viel. Mijn rug doet zeer en ik heb een been gebroken.’
Op het moment van de aanslag werd een bruiloft in het hotel gevierd en was een telecomcongres aan de gang. Ook zaten er ongeveer 40 mensen van de luchtvaartmaatschappij Kam Air in het hotel, van wie er zeker tien zijn omgekomen en nog velen worden vermist. Onder de doden zijn ook hotelpersoneel en militairen. Ook de zes aanslagplegers werden gedood.
‘Ik zag mensen die het een seconde geleden nog naar hun zin hadden als gekken vluchten. Sommigen vielen neer, omdat ze waren geraakt door kogels’, vertelde hotelgast Aziz Tayeb tegen persbureau AFP. Hij had zichzelf verstopt achter een pilaar, en wist later te ontsnappen.
De zes daders kwamen via de keuken binnen en schoten daarna op de gasten in het restaurant. Daarna gingen ze de kamers af en gijzelden mensen. Het veiligheidspersoneel, dat in dienst is van een bedrijf dat net drie weken geleden de klus had gekregen om het hotel te bewaken, ging er direct vandoor. ‘Ze vielen niet aan. Ze deden niets’, zei een 24-jarige medewerker van het hotel tegen AFP.
Meer dan 150, onder wie 41 buitenlanders, werden zaterdagavond uit het hotel gered. Ondertussen stond het hotel in brand. ‘Mijn kamergenoot zei dat we moesten ontsnappen of zouden verbranden’, zei Mohammad Musa, die zich in een kamer op de zesde verdieping had verstopt toen hij geweervuur hoorde, tegen AFP. ‘Ik pakte een laken en bond het vast aan het balkon. Op die manier probeerde ik naar beneden te klimmen, maar ik ben zwaar en mijn armen waren niet sterk genoeg, dus ik viel.’
De aanslag werd zondag opgeëist door de Taliban, maar volgens het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken zit het Haqqani-netwerk erachter, dat wel is gelieerd aan de Taliban en hetzelfde hotel in 2011 al aanviel. De Afghaanse president Ashraf Ghani beschuldigde buurland Pakistan (zonder het land expliciet te noemen) ervan militante groeperingen te helpen. ‘Zolang terroristische groeperingen een veilige haven hebben, zal er geen stabiliteit en veiligheid in deze regio zijn.’
De actie in Kabul is de laatste in een reeks aanslagen die de kwetsbaarheid van de hoofdstad hebben aangetoond. De aanvallen lijken vooral bedoeld om het vertrouwen in de door het westen gesteunde regering-Ghani te ondermijnen. Vorig jaar kwamen er 150 mensen om het leven nadat er een grote bom ontplofte in de zwaarbeveiligde diplomatieke wijk van de hoofdstad waar veel ambassades en ministeries zijn. Op 28 december kwamen er 40 mensen om toen er een aanslag werd gepleegd op een sjiietisch cultureel centrum.
NU 20.01.2018 Door een aanval op het Hotel Intercontinental in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn zaterdag doden gevallen. Volgens het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken schakelden speciale eenheden een van de zeker vier aanvallers uit. Zeker drie mensen mensen raakten gewond.
In het hotel wordt zaterdagavond nog steeds gevochten tussen aanvallers en veiligheidstroepen. Volgens het ministerie drongen vier aanvallers kort na 21.00 uur plaatselijke tijd het hotel binnen en stichtten zij brand in de keuken. Vervolgens gingen zij verder het hotel in en verschansten zich op de vijfde verdieping.
Lokale media meldden op basis van politiebronnen dat er doden zijn gevallen en mensen zijn gegijzeld. Ooggetuigen verklaarden voor de lokale zender Tolo TVdat zij op hun vlucht zeker vijftien doden hadden gezien.
In het hotel was ten tijde van de aanval een bruiloftsfeest aan de gang. Ook was er zaterdag een conferentie voor computerexperts waar ongeveer honderd mensen aan deelnamen.
Het is niet duidelijk of de aanvallers gijzelaars hebben gemaakt.
Archiefbeeld: Nederlandse militairen begeleiden in Uruzgan de lichamen van hun omgekomen kameraden Aldert Poortema en Wesley Schol naar een transportvliegtuig. Ⓒ ANP
Telegraaf 13.01.2018 Nederlandse militairen die in 2008 in Uruzgan betrokken waren bij het eigen-vuur-incident waarbij vier collega’s sneuvelden en een vijfde invalide raakte, waren onvoldoende op hun missie voorbereid. Ze hadden te weinig getraind in grotere verbanden.
De conclusie die verder gaat dan wat tot nu toe naar buiten kwam, komt van de tweede man uit het officiële onderzoeksteam. Kolonel Harold de Jong zegt dit in het gisteren gepresenteerde boek Lucky shot over het enige slachtoffer dat het incident overleefde: korporaal Marc van de Kuilen. Hij raakte bij het eigen-vuur-incident zijn benen kwijt.
Marc van de Kuilen (links zonder helm) in Afghanistan Ⓒ EIGEN FOTO
,,Men was er nog niet klaar voor om een dergelijke operatie te ondernemen”, meldt De Jong over operatie Kapcha As, waarbij twee compagnieën samen moesten optrekken. Dit ging in de nacht van 12 op 13 januari mis. Defensie blijft bij de lezing dat het incident niet is veroorzaakt door onvoldoende oefeningen.
Telegraaf 04.01.2018 Door een zelfmoordaanslag die opgeëist is door IS zijn donderdag zeker elf mensen om het leven gekomen in de Afghaanse hoofdstad Kabul.
Volgens het ministerie van Volksgezondheid werden minstens 25 mensen met verwondingen naar het ziekenhuis gebracht.
Volgens de politie was de aanslag gericht op een provisorische politiepost in een wijk bij het centrum. De veiligheidstroepen waren daar vanwege een demonstratie. Volgens lokale media vielen ook onder demonstranten doden.
De aanslag is opgeëist door terreurbeweging Islamitische Staat (IS) via het persbureau Amaq.
NU 04.01.2018 Door een zelfmoordaanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn donderdag zeker elf mensen om het leven gekomen. Volgens het ministerie van Volksgezondheid werden minstens 25 mensen met verwondingen naar het ziekenhuis gebracht.
Volgens de politie was de aanslag gericht op een provisorische politiepost in een wijk bij het centrum. De veiligheidstroepen waren daar vanwege een demonstratie. Volgens lokale media vielen ook onder demonstranten doden.
De aanslag is niet opgeëist.De aanslag is opgeëist door terreurbeweging Islamitische Staat via het persbureau Amaq.
Telegraaf 02.01.2018 Een Amerikaanse militair is om het leven gekomen bij gevechten in de Oost-Afghaanse provincie Nangarhar. Vier anderen raakten gewond, zo liet het Amerikaanse leger dinsdag weten.
De gevechten waren maandag in het district Achin. Met wie de Amerikanen een confrontatie hadden is niet bekendgemaakt maar het gebied staat bekend als bolwerk van Islamitische Staat (IS).
De VS hebben in Nangarhar hun enige grote basis in Afghanistan. In de provincie vechten de VS en Afghaanse regeringstroepen tegen IS, die daar ook door de Taliban wordt belaagd. De VN meldden dinsdag dat vorig jaar 123.000 mensen de provincie zijn uitgejaagd door de gevechten.
VK 28.12.2017 Islamitische Staat probeert in Afghanistan de spanningen tussen soennieten en sjiieten op te voeren. Bij een door IS opgeëiste zelfmoordaanslag in een sjiitische buurt in het westen van de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn donderdag tientallen doden gevallen. Eerder spon IS garen bij het aanwakkeren van sektarische twisten in Irak en Syrië.
Doelwit waren een sjiitisch cultureel centrum en het naastgelegen kantoor van het persbureau Afghan Voice. ‘Het centrum ontvangt steun van Iran en is een van de belangrijkste sjiitische centra in Kabul’, zo verwoordde de terreurbeweging in een verklaring haar rechtvaardiging voor de actie. Ook Afghan Voice heeft volgens IS banden met Iran.
Getuigen maakten melding van diverse ontploffingen. Volgens een regeringswoordvoerder zijn minstens 41 mensen omgekomen en raakten er 84 gewond. Op televisiebeelden waren slachtoffers met ernstige brandwonden te zien. Familieleden liepen wanhopig door een zaal waarvan de vloer met bloed was besmeurd.
De aanval is de zoveelste in een reeks aanslagen op media in Afghanistan. Vorige maand werd het kantoor van de tv-zender Shamshad in Kabul aangevallen. Ook die actie, waarbij twee doden vielen, werd geclaimd door IS.
Toenemend aantal aanslagen
Afghanistan heeft te maken met een toenemend aantal terreuraanslagen, gepleegd door IS zowel als de Taliban. Doordat de Taliban in Afghanistan er maar niet in slagen stedelijke gebieden in handen te krijgen, zoeken zij naar andere manieren om hun aanwezigheid te laten voelen. Tegelijkertijd heeft IS zich genesteld op diverse plekken in het land.
De Taliban hebben tot nu toe echter weinig geweld gebruikt tegen de sjiieten. Zij richten zich voornamelijk op de Afghaanse politie en strijdkrachten en de buitenlandse troepen. Taliban-woordvoerder Zabiullah Mujahid ontkende telefonisch tegenover persbureau AP dat zijn organisatie iets te maken heeft met de zelfmoordactie donderdag in Kabul.
Vóór 2015, het jaar dat IS zich in Afghanistan vestigde, vonden nauwelijks aanslagen plaats op sjiitische doelen. Het enige incident van enige omvang had plaats in december 2011, toen 54 mensen omkwamen bij een aanslag op een sjiitische moskee in Kabul. Een explosie tegelijkertijd in het noordelijke Mazar-i-Sharif kostte vier mensen het leven. De verantwoordelijkheid voor de dubbele aanslag werd opgeëist door een radicale groepering uit Pakistan die ook in eigen land ijvert voor sektarische tweespalt.
Na de komst naar Afghanistan van IS nam het geweld tegen sjiieten exponentieel toe. Anders dan de Taliban is IS sterk gebeten op de sjiitische minderheid. Sjiieten worden door de beweging beschouwd als afvalligen.
De meeste sjiieten behoren tot de Hazara’s, een bevolkingsgroep met Aziatische trekken. Daardoor krijgen de sektarische spanningen ook een etnische dimensie, naast de religieuze. De Hazara’s maken 20 procent van de Afghaanse bevolking uit en zijn overwegend afkomstig uit de centraal gelegen provincie Bamyan. Daar schokten de Taliban in 2001 de wereld met een andere vorm van geweld tegen afvalligheid door twee eeuwenoude, in een rotswand uitgehouwen Boeddhabeelden op te blazen.
Volgens VN-cijfers waren er sinds begin 2016 minstens twaalf aanvallen op sjiitische doelen, waarbij in totaal bijna zevenhonderd mensen omkwamen. Na een aanslag in juli dit jaar op de Iraakse ambassade in Kabul waarschuwde IS dat meer acties tegen sjiitische doelen zouden volgen. Sindsdien heeft IS de verantwoordelijkheid opgeëist voor minstens twee aanslagen op sjiitische moskeeën in Kabul en een in Herat.
Islamitische Staat in Khorasan, zoals de beweging zich in Afghanistan noemt (naar een oude benaming voor de regio) dook in 2015 op in de oostelijke provincie Nangarhar, bij de grens met Pakistan. Dat vormt nog steeds de belangrijkste uitvalsbasis van de organisatie. Radio Kalifaat zendt uit vanuit Nangarhar. De schattingen van het aantal IS-strijders in Afghanistan lopen uiteen van 1.000 tot 5.000.
NU 28.12.2017 Bij een aanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn donderdagochtend 41 doden gevallen, melden de plaatselijke autoriteiten. De aanslag vond plaats in een cultureel centrum waar ook het kantoor van persbureau Afghan Voice is gevestigd, en is opgeëist door Islamitische Staat.
In de buurt van het persbureau zouden kort na elkaar meerdere ontploffingen zijn geweest, waarna meerdere aanvallers het sjiitische cultureel centrum binnendrongen. Of Afghan Voice het doelwit was, is niet duidelijk. In het centrum waar de aanslag is gepleegd staat ook onder meer een moskee.
Volgens een woordvoerder van het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken zijn behalve 41 doden ook 84 gewonden gevallen.
Ooggetuigen meldden aan persbureau Reuters dat onder de slachtoffers studenten zijn die op dat moment op bezoek waren bij het persbureau. Ook zouden er vrouwen en journalisten zijn omgekomen. Op het moment van de aanslag waren er in het cultureel centrum veel mensen aanwezig om de Sovjetinvasie in Afghanistan van 24 december 1979 te herdenken.
Op beelden is te zien hoe de vloeren van het cultureel centrum na de aanslag bedekt waren met bloed. Geëmotioneerde overlevenden en andere mensen zochten in het puin.
Een overlevende stelde tegen de Afghaanse nieuwzender TOLO dat de daders zich op het moment van de aanslag hadden verzameld in het gebouw, en dat zeker één terrorist zichzelf vervolgens opblies.
Telegraaf 28.12.2017 Een zelfmoordaanslag in een overwegend sjiitisch gedeelte van de Afghaanse hoofdstad Kabul heeft 41 mensen het leven gekost. Ook raakten 84 personen gewond, maakte het Afghaanse ministerie van Volksgezondheid donderdag bekend.
Getuigen vertelden dat de aanslag plaatsvond tijdens een paneldiscussie in een sjiitisch cultureel centrum. Daar waren veel studenten aanwezig. Een aanslagpleger zou zichzelf hebben opgeblazen in of bij het complex. Toen mensen naar buiten renden en hulp arriveerde, zouden nog twee explosieven zijn afgegaan.
Op beelden is te zien dat het terroristisch geweld een ravage veroorzaakte. De vloeren van het cultureel centrum waren na de aanslag bedekt met bloed. Geëmotioneerde overlevenden en andere mensen zochten in het puin. Op een andere verdieping, waar zich een media-organisatie bevindt, waren de ramen versplinterd.
’IS claimt aanslag’
Terreurgroep Islamitische Staat beweerde via spreekbuis Amaq verantwoordelijk te zijn voor het bloedbad, maar onderbouwde dat niet met bewijs. De Taliban lieten direct weten niets met de aanslag te maken te hebben. De Afghaanse president Ashraf Ghani sprak in een verklaring over „onvergeeflijke” misdaden tegen de menselijkheid.
De soennitische extremisten van IS laten in Afghanistan vaker van zich horen. Zo claimde de groep recentelijk ook achter de zelfmoordaanslag te zitten op een complex van de nationale inlichtingendienst in Kabul. Daar kwamen volgens de autoriteiten zeker vijf mensen om het leven.
AD 28.12.2017 Volgens de autoriteiten zouden in de buurt van het gebouw meerdere ontploffingen hebben plaatsgevonden, waarna de aanvallers het gebouw binnendrongen. In het gebouw was op dat moment een bijeenkomst bezig, waarbij de invasie in Afghanistan door de toenmalige Sovjet Unie in 1979 werd herdacht. Bij de herdenking waren volgens Reuters onder meer studenten aanwezig. Toen mensen naar buiten renden en hulp arriveerde, zouden nog twee explosieven zijn afgegaan.
In het gebouw zijn onder meer een moskee en de pro-Afghaanse mediaorganisatie Afghan Voice gevestigd. Volgens Mohammad Asif Mesbah, een lid van de sjiitische raad, zou dat mogelijk een reden voor de aanslag kunnen zijn geweest.
Misdaad tegen de menselijkheid
Volgens de Afghaanse president Ashraf Ghani is de aanslag een misdaad tegen de menselijkheid. De voormalig sjiitische wijk waar de aanslag plaatsvond, is al vaker het doelwit geweest van een aanslag door de soennitische groepering Islamitische Staat. Zij zien sjiieten als afvalligen. De Taliban ontkent direct betrokken te zijn geweest bij de aanslag.
Volgens de directeur van een lokaal ziekenhuis kunnen de artsen het aantal slachtoffers nauwelijks bijbenen. Volgens Mohammaed Sabir Nasib zijn extra artsen en verpleegkundigen opgeroepen om de gewonden te verzorgen.
AD 27.12.2017 De oppositie in de Tweede Kamer wil dat minister Ank Bijleveld van Defensie opheldering geeft over de mankementen in de Afghanistan-missie waaraan Nederland deelneemt. De veiligheid van de militairen loopt gevaar, berichtte deze krant vanochtend.
,,Onze mannen en vrouwen zetten zich elke dag in voor de veiligheid van de Afghanen”, zegt PvdA-Kamerlid Liliane Ploumen.
,,Juist hun veiligheid moet dus altijd zoveel mogelijk zijn gewaarborgd. De minister heeft dus wel wat uit te leggen.”
Nederland levert tien adviseurs op een groep van honderd, die Afghaanse militairen opleiden. Er wordt slecht Engels gesproken, er zijn geen pantservoertuigen om missies buiten te poort te beveiligen en het is dubieus of medische hulp binnen het cruciale eerste uur (het zogeheten golden hour) kan worden verleend.
Jean Debie, voorzitter van de Vakbond voor Burger en Militair Defensiepersoneel is verrast door het verhaal in deze krant. Hij vindt dat de minister eisen kan stellen aan deelnemende NAVO-landen. ,,Bijleveld kan eisen dat er Engelssprekende militairen worden geleverd. En als er geen medische helikopterdekking is, gaan de manschappen niet van de compound af.”
Garanties
GroenLinks-Kamerleden Isabelle Diks en Bram van Ojik gaan bij andere fracties steun zoeken voor een brief waarin de minister uitlegt wat er aan de hand is en hoe ze dat denkt te verbeteren. Diks: ,,Wij willen nog deze week een brief van de minister waarin zij veiligheid garandeert.”
Haar collega Van Ojik wijst erop dat enkele maanden geleden Jeanine Hennis, de vorige minister van Defensie moest aftreden vanwege mankementen in de veiligheid van militairen. ,,Dat betekent dat kabinet en Kamer, in het belang van de uitgezonden militairen, extra alert moeten zijn op mogelijke tekortkomingen.” Van Ojik wil extra pantservoertuigen ter plekke zodat de missie weer effectief kan zijn.
Zorgen
De twijfel van artsen over het golden hour-principe is exemplarisch voor de zorgen die er zijn over defensie, aldus Sadet Karabulut, Tweede Kamerlid (SP).
SP-Kamerlid Sadet Karabulut zegt: ,,De twijfel van artsen over het golden hour-principe is exemplarisch voor de zorgen die er zijn over defensie. Die moeten heel serieus genomen worden. Doet het kabinet dat en welke gevolgen heeft dat voor de missie?”
PvdA-Kamerlid Ploumen vindt dat zij niet goed is geïnformeerd door minister Bijleveld. ,,De zaken zoals die in het artikel staan, hadden met de Kamer moeten worden gedeeld zodat we er in debat over hadden kunnen gaan. Ik wil vooral snel weten hoe het precies zit rond het golden hour, hoe effectief de missie kan zijn met onvoldoende beveiligers en hoe deze zaken binnen de NAVO worden besproken.”
AD 27.12.2017 De Nederlandse missie in Afghanistan wordt gedwarsboomd door problemen met de beveiliging. Militairen die lokale agenten adviseren, kunnen vaak niet de poort uit.
Er zijn te weinig beveiligers om de adviseurs te begeleiden en sommigen spreken nauwelijks Engels. Dat blijkt tijdens een bezoek van deze krant met de nieuwe Commandant der Strijdkrachten, luitenant-admiraal Rob Bauer, aan de Nederlandse militairen in Afghanistan. Van de honderd adviseurs, onder wie tien uit Nederland, kan de helft niet worden ingezet.
Volgens de Nederlandse leider van de internationale compagnie militaire beveiligers zijn er vooral te weinig pantservoertuigen. De beveiligers moeten altijd mee met de adviseurs als die de lokale politie bezoeken om tips te geven hoe ze beter kunnen opereren.
Moeizaam
Leiding geven aan deze beveiligers gaat moeizaam, schetst de compagnieleider. Hij stuurt vier teams aan bestaande uit Nederlanders, Hongaren, Kroaten en Montenegrijnen. Slechts 30 procent kent meer Engels dan ‘yes’ of ‘no’. Dat is lastig bij de planning en als een eenheid in problemen komt, iets dat nog niet is gebeurd. Bovendien kunnen eenheden uit de andere landen de opdrachten van de Nederlandse compagnieleider weigeren, omdat zij bijvoorbeeld van hun eigen regering minder bevoegdheden hebben gekregen.
Ook artsen uiten hun zorgen bij Bauer. Zo dreigt het ‘gouden uur’ – de tijd waarin een gewonde bij een arts moet zijn – niet altijd gehaald te worden, met name bij slecht weer en door de gebrekkige infrastructuur.
Lastig werken
Moet je dan maar de stekker eruit trekken? Zonder ons waren de Afghanen veel slechter af, aldus Rob Bauer, Commandant der Strijdkrachten.
Bauer erkent dat het lastig werken is, maar de veiligheid van de Nederlanders is volgens hem niet in het geding. ,,Er zit een operationele commandant, die ervoor moet waken dat troepen niet naar buiten gaan als dat niet verantwoord is.”
In deze operatie werken 21 landen samen. Bauer ziet dat als een kans om te leren samenwerken. ,,Het ingewikkelde van dit soort missies is dat ze moordend langzaam gaan en dat het een hele worsteling is door alle partijen die betrokken zijn. Moet je dan maar de stekker eruit trekken? Zonder ons waren de Afghanen veel slechter af.”
Volgens Bauer kan Nederland niet zelf de beveiliging leveren, zodat in elk geval de Nederlandse adviseurs optimaal hun werk kunnen doen. ,,Dat betekent dat we andere dingen moeten laten.”
NU 25.12.2017 Bij een aanslag op de nationale inlichtingendienst van Afghanistan in Kabul zijn maandag vijf mensen om het leven gekomen. Islamitische Staat (IS) heeft de zelfmoordaanslag opgeëist.
De explosie bij de ingang van het gebouw van de inlichtingendienst werd veroorzaakt door iemand die zichzelf opblies. Alle slachtoffers waren burgers die toevallig in de buurt van de ingang liepen. Bij de aanslag vielen ook twee gewonden.
IS is in Afghanistan de laatste tijd actiever aan het worden en heeft de verantwoordelijkheid voor recente zelfmoordaanslagen in Kabul opgeëist. Hoe de relatie is met IS in Syrië en Irak is niet duidelijk.
Ook in een ander deel van Afghanistan werd een aanslag gepleegd. In de provincie Helmand kwamen zes politieagenten om het leven toen zij met hun gepantserde wagen op een bermbom reden. Hoewel de aanslag de signatuur heeft van de Taliban, is de aanslag nog niet opgeëist.
NOS 25.12.2017 Bij een aanslag in Kabul zijn ten minste vijf mensen om het leven gekomen. De dader blies zichzelf op bij het gebouw van de nationale inlichtingendienst in Afghanistan. De aanslag is opgeëist door Islamistische Staat, meldt het persbureau van de terreurorganisatie.
Vorige week werd dezelfde inlichtingendienst ook aangevallen door IS. De daders werden toen gedood door veiligheidstroepen.
In Afghanistan zijn dit jaar veel aanslagen gepleegd. Volgens de VN was het aantal geweldsincidenten in 2017 het hoogst in vijf jaar tijd.
NU 21.12.2017 De Amerikaanse vicepresident Mike Pence brengt een onaangekondigd bezoek aan Afghanistan. Hij spreekt in de hoofdstad Kabul met de Afghaanse leiders.
Vier maanden geleden ging president Donald Trump hem voor. Pence herhaalt in Afghanistan de boodschap van zijn baas: de Amerikanen blijven hun missie en de Afghaanse zaak trouw. Zijn bezoek moet dat streven onderstrepen.
Pence arriveerde donderdagavond per militair vliegtuig op de luchthaven Bagram. Vandaar ging het per helikopter naar de hoofdstad, waar hij in het presidentieel paleis onder anderen president Ashraf Ghani ontmoette.
Momenteel bevinden zich ongeveer elfduizend Amerikaanse soldaten in Afghanistan en dat aantal groeit, zoals Trump dat afgelopen zomer al beloofde. De Amerikanen hebben met de Afghanen de handen vol aan de bestrijding van de terroristen van de Taliban.
VK 12.12.2017 Een Kamermeerderheid heeft dinsdag groen licht gegeven aan het verlengen van de militaire missies in Mali en Afghanistan voor de periode van één jaar. Eind 2018 wordt opnieuw besloten of de missies met in totaal bijna 400 Nederlandse militairen nog langer doorgaan.
De instemming van het parlement was een formaliteit, want het kabinet heeft in september al bij bondgenoten aangekondigd dat Nederland de bijdrage voor de militaire missies in Mali en Afghanistan zou verlengen. Dat gold ook voor de bijdragen in Irak, Litouwen en de Hoorn van Afrika. Een besluit nog langer uitstellen was volgens het destijds demissionaire kabinet Rutte II niet meer verantwoord, vanwege de vereiste ‘militaire planning’. Zo moeten militairen die worden uitgezonden gemiddeld vier maanden voor vertrek beginnen met trainen. De nieuwe ploeg Nederlandse militairen vertrekt in januari al.
Toch is een Kamermeerderheid die instemt met de missies relevant. Het kabinet wenst namelijk een zo breed mogelijk politiek en maatschappelijk draagvlak voor militaire missies waar mogelijk Nederlanders kunnen sneuvelen. Zowel in Mali als in Afghanistan zijn gewapende islamitische extremisten aanwezig die westerse militairen als tegenstander beschouwen en daar kunnen dus soms Nederlanders omkomen.
De volksvertegenwoordigers hebben in ruil voor hun steun aan beide missies garanties geëist over de veiligheid van de uitgezonden militairen. De Kamerleden hebben vooral grote zorgen over de ‘munitieveiligheid en medische faciliteiten’ in Mali. Dit najaar bleek namelijk uit een vernietigend rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) dat twee Nederlandse militairen in juli 2016 zijn omgekomen bij een oefening met ondeugdelijke mortiergranaten in Mali. De toenmalige Defensieminister Jeanine Hennis en Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp traden af, omdat dit ongeluk voorkomen had kunnen worden.
Eigen kinderen sturen?
‘Ik heb naar de missie gekeken met de vraag in mijn achterhoofd: Zou ik mijn eigen kinderen op missie sturen?’, zei de nieuw aangetreden Defensieminister Ank Bijleveld dinsdag over het verlengen van de Mali-missie. Volgens haar zijn de aanbevelingen van het OVV-rapport over de problemen in Mali voldoende opgevolgd. Zo garandeert het kabinet een tijdige medische evacuatie per helikopter, indien militairen gewond raken.
‘Ik zend de militairen uit met een gerust hart, voor zover dat kan’, zei Bijleveld. ‘Maar we moeten ons ook realiseren dat het mannen en vrouwen zijn die daar met gevaar voor eigen leven rondlopen. Het is geen veilig gebied. Maar wat we eraan konden doen, hebben we gedaan. Daarom heb ik voldoende vertrouwen om de mannen en vrouwen uit te zenden.’
Het kabinetsbesluit over Mali en Afghanistan werd gesteund door coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, maar ook door oppositiepartijen GroenLinks, PvdA en 50Plus.
PVV, SP, Partij voor de Dieren en Denk zijn tegen het verlengen van de missies. De SP vindt bijvoorbeeld dat Mali niet verlengd moet worden, omdat er veel te weinig tijd is verstreken om te beoordelen of de problemen die de OVV in Mali heeft geconstateerd, inmiddels zijn opgelost. Onder meer PVV en Denk wijzen op de belabberde staat waarin Afghanistan verkeert, om te onderstrepen dat de missie daar niet zinvol is of zelfs averechts werkt.
Het is onduidelijk of Forum voor Democratie tegen de Mali- en Afghanistanmissie is. De partij maakte eerder een groot punt van het veronderstelde ondeugdelijke uniform van militairen, maar was niet aanwezig bij het besluit over de voortgang van de missies.
Donderdag debatteert de Tweede Kamer over het verlengen van de missie tegen terreurgroep IS in Irak en Syrië.
NU 12.12.2017 Een meerderheid van de Tweede Kamer heeft dinsdag groen licht gegeven voor de voortzetting van Nederlandse bijdrage voor de militaire VN-missie in Mali. Ook de Nederlandse bijdrage in Afghanistan wordt verlengd. Dat bleek dinsdag tijdens een debat in de Kamer over de inzet van de Nederlandse militairen.
PVV, SP, Denk en PvdD stemden tegen. FvD was bij geen enkel debat over de verlenging van de missies aanwezig en het is niet duidelijk of de partij van Thierry Baudet de verlengingen steunt of niet.
Mali
Over de verlenging van de VN-missie in Mali waren er in de Kamer nog zorgen. In september van dit jaar publiceerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) een vernietigend rapport naar aanleiding van een dodelijk ongeval waarbij de militairen Henry Hoving (29) en Kevin Roggeveld (24) in Mali om het leven kwamen en een derde militair zwaargewond raakte.
Demissionair minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert en de Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp traden hierom af.
Volgens de raad was Defensie “ernstig tekortgeschoten” in de zorg voor de veiligheid van de uitgezonden militairen. De mortiergranaten die gebruikt werden deugden niet en werden in veel te hoge temperaturen opgeslagen. Daarnaast voldeed het Togolees hospitaal dat door Nederland gebruikt werd niet aan de Nederlandse militaire eisen.
In de Kamer waren er dan ook de nodige twijfels over een verlenging van de missie. Vorige week verzekerde de nieuwe minister van Defensie Ank Bijleveld dat alle problemen zijn opgelost. De ondeugdelijke munitie wordt niet meer gebruikt en de kwaliteit van het hospitaal in Kidal is in orde.
Ook zijn er garanties van de VN dat er een helikopter beschikbaar is in medische noodgevallen. Voor VVD, CDA, D66, ChristenUnie, PvdA, GroenLinks, SGP en 50plus is dat voldoende om de verlening te steunen.
Nederlandse deelname
Nederland neemt sinds 2013 deel aan de VN-missie die als doel heeft om Mali te stabiliseren. Ingrijpen was volgens minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra bittere noodzaak, omdat verschillende jihadistische groepen het land dreigden over te nemen. Volgens Zijlstra zou Mali anders geconfronteerd zijn geweest met een “tweede Raqqa”, verwijzend naar de officieuze hoofdstad van het door IS uitgeroepen kalifaat.
Hoe lang de missie nog zal duren is niet duidelijk. De nieuwe Commandant der Strijdkrachten Rob Bauer zei onlangs nog dat het zeker twintig jaar kan duren voordat Mali weer op eigen benen kan staan. Volgens Zijlstra kan de internationale gemeenschap zich pas terugtrekken als er een stabiel bestuur is en de rechtstaat functioneert.
In Afghanistan trainen de Nederlandse militairen de Afghaanse politie. Hoe lang de westerse strijdkrachten daar nog aanwezig zijn, is niet duidelijk. Partijen die voor de verlenging zijn, zien dat er – in de zestien jaar durende ‘war on terror’ in Afghanistan – vooruitgang is geboekt. Meer kinderen, en vooral meer meisjes, gaan naar school, er zijn verkiezingen en de Taliban is weliswaar niet verslagen, maar wel teruggdrongen.
Kritiek
Oppositiepartijen SP, PVV en Denk toonden zich kritisch over de verlenging van de missies. Zij wezen erop dat de missie in Mali de gevaarlijkste is die de VN op dit moment uitvoert. Er zijn tot nu toe 146 militairen omgekomen, waaronder vier Nederlanders.
Volgens SP’er Sadet Karabulut bieden de missies helemaal geen stabiliteit. Net als PVV’er Raymond de Roon constateert zij dat de terroristische dreiging in Mali alleen maar is toegenomen en de Taliban in zestien jaar tijd niet is verslagen.
De PVV hekelt de hoge kosten die de missies in Mali en Afghanistan met zich meebrengen. Het is de partij niet duidelijk wat de Nederlandse bijdrage in Mali exact heeft opgeleverd. “Vosltrekt onduidelijk”, zei De Roon hier vorige week over in een Kamerdebat. Hij noemde het de “dodelijkste” en “meest nutteloze” missie van dit moment.
Denk steunt de missies niet, omdat de partij vindt dat Defensie eerst “thuis orde op zaken” moet stellen. Dat betekent dat al het defensiepersoneel een degelijk salaris moet ontvangen, veilige munitie moet hebben en goede kleding moet krijgen voordat er militairen worden uitgezonden. Net als de SP hekelt Denk het grote aantal burgerslachtoffers die de oorlog in Afghanistan de afgelopen jaren heeft veroorzaakt.
NOS 26.11.2017 De VN meldt een sterke stijging van het aantal oorlogsgewonden in Afghanistan. Ziekenhuizen en andere organisaties registreerden dit jaar al 69.000gewonden, ruim 20 procent meer dan vorig jaar. De VN-organisatie voor humanitaire hulpverlening OCHA heeft dat bekendgemaakt.
Het aantal oorlogshandelingen, waarbij veelal Talibanstrijders zijn betrokken, stijgt onrustbarend. De VN komt uit op 80 oorlogsconfrontaties per dag in de maanden juli, augustus en september, het hoogste aantal in vijf jaar. Vanaf 2008 steeg het aantal gevechtshandelingen elk jaar, met uitzondering van 2012.
Low intensity conflict in #Afghanistan escalated in the past months & has led to very high numbers of war wounded on both sides of the conflict; health partners report more than 69k trauma cases this year. More: https://goo.gl/prBbPh 09:05 – 25 nov. 2017
Afghanistan wordt door de VN-Veiligheidsraad sinds enige tijd niet meer aangeduid als een land waar het conflict grotendeels voorbij is, maar als een land in oorlog. De Taliban-opstandelingen verstevigen hun greep op steeds grotere delen van het land.
De cijfers illustreren het aanhoudende onvermogen van alle partijen om de burgerbevolking te beschermen. Wel is het zo dat het aantal doden onder burgers dit jaar met 6 procent is afgenomen. De oorlog kostte dit jaar tot dusver aan 2640 mensen het leven.
Telegraaf 20.11.2017 De aanklager bij het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag wil uitzoeken of Amerikanen zich in Afghanistan schuldig hebben gemaakt aan oorlogsmisdrijven. Ze heeft volgens het hof toestemming gevraagd om een onderzoek te starten.
Hoofdaanklager Fatou Bensouda stelde dat er grond is om aan te nemen dat verscheidene partijen zich in het land schuldig hebben gemaakt aan ernstige vergrijpen. Ze noemde onder meer de Taliban en veiligheidsdiensten, maar ook de Amerikaanse strijdkrachten en inlichtingendienst CIA.
De Amerikanen maakten zich volgens de aanklager mogelijk schuldig aan oorlogsmisdrijven in geheime gevangenissen in Afghanistan of in andere landen die zich bij het hof hebben aangesloten. Die vermeende vergrijpen zouden vooral hebben plaatsgevonden in 2003 en 2004.
De Verenigde Staten hebben zich niet aangesloten bij het ICC, maar Afghanistan deed dat wel. Daardoor zou toch kunnen worden onderzocht of Amerikanen zich in het land schuldig hebben gemaakt aan misdrijven waar het hof zich over kan buigen.
NOS 20.11.2017 De hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag wil een onderzoek starten naar oorlogsmisdaden die in Afghanistan zijn gepleegd, inclusief beschuldigingen van mishandeling en verkrachting door Amerikaanse militairen. Aanklager Bensouda heeft het hof toestemming gevraagd voor het onderzoek.
Niet eerder heeft het Strafhof Amerikaanse activiteiten onder de loep gelegd. De VS werd bij de oprichting geen lid van het Strafhof omdat het land vreest dat buitenlandse rechtbanken Amerikaanse staatsburgers oneerlijk zullen berechten. Omdat Afghanistan wél lid is van het internationale hof, mag het ICC alle verdachten – ook de Amerikaanse – van oorlogsmisdaden die in dat land zijn gepleegd in staat van beschuldiging stellen.
‘Ongerechtvaardigd’
Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken liet direct weten dat een ICC-onderzoek naar Amerikaanse militairen en veiligheidspersoneel in Afghanistan ongerechtvaardigd is. Ook zou het niet bevorderlijk zijn voor de vrede en de rechtsorde in Afghanistan.
In het verleden heeft de VS duidelijk gemaakt dat het niet zal accepteren dat Amerikaanse militairen in Den Haag moeten voorkomen.
Het gaat Bensouda niet alleen om mogelijke misdragingen van Amerikaanse militairen; ook de rol van CIA-medewerkers in de geheime gevangenissen in meerdere landen waar terreurverdachten werden ondergebracht, moet volgens haar worden onderzocht.
Ze zegt over informatie te beschikken die erop wijst dat Amerikaanse militairen en CIA-personeel zich schuldig hebben gemaakt aan mishandeling, wreedheid, krenking en seksueel geweld tegen gevangenen in de periode 2003-2004.
Taliban
Verder moeten beschuldigingen van oorlogsmisdaden door de Taliban en de Afghaanse veiligheidstroepen worden uitgezocht, aldus de aanklager. Afghaanse militairen worden ook verdacht van intimidatie en mishandeling van gevangenen. De Taliban zouden zich schuldig hebben gemaakt aan misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden, waaronder de ontvoering van en moord op burgers, zegt aanklager Bensouda.
Slachtoffers hebben tot 31 januari 2018 de tijd om verklaringen over het aangevraagde onderzoek in te dienen bij de rechters die over het verzoek van de aanklager moeten beslissen.
NU 19.11.2017 Afghaanse en buitenlandse elitetroepen hebben zondag een Talibangevangenis in de provincie Helmand bestormd en hebben daarbij zeker dertig mensen bevrijd.
Bij de bevrijde mensen waren vier kinderen en twee politieagenten. Twintig gevangenen zaten vast omdat ze de Afghaanse overheid hadden geholpen of omdat zij familie waren van agenten of militairen.
Van zes mensen is onduidelijk waarom zij in de gevangenis zaten. Volgens de Taliban waren het criminelen die zich schuldig hebben gemaakt aan overvallen, ontvoering en andere misdaden.
NU 16.11.2017 Zeker achttien mensen zijn donderdag om het leven gekomen door een explosie bij een restaurant in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Het gaat volgens bronnen binnen de veiligheidsdiensten om acht agenten en tien burgers, bericht nieuwszender TOLO.
In het gebouw hadden zich naar verluidt hoge functionarissen van een politieke partij verzameld. Buiten ontplofte vervolgens een explosief. Het gaat mogelijk om een autobom. De explosie vernietigde volgens getuigen zeker drie auto’s in de omgeving. Ook liepen meerdere gebouwen schade op.
Veiligheidstroepen hebben de omgeving afgegrendeld. Ambulances arriveerden na de ontploffing om de slachtoffers af te voeren. Het is volgens TOLO de tweede keer dit jaar dat aanhangers van de partij Jamiat-e Islami het doelwit zijn van een aanslag.
Islamitische Staat zegt verantwoordelijk te zijn voor de aanslag, meldt persbureau Amaq, maar heeft hier geen bewijs voor geleverd.
Telegraaf 16.11.2017 Zeker achttien mensen zijn om het leven gekomen door een explosie bij een restaurant in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Het gaat volgens bronnen binnen de veiligheidsdiensten om acht agenten en tien burgers, berichtte nieuwszender TOLO.
In het gebouw hadden zich naar verluidt hoge functionarissen van een politieke partij verzameld. Buiten ontplofte vervolgens een explosief. Het gaat mogelijk om een autobom. De explosie vernietigde volgens getuigen zeker drie auto’s in de omgeving. Ook liepen meerdere gebouwen schade op.
Veiligheidstroepen hebben de omgeving afgegrendeld. Ambulances arriveerden na de ontploffing om de slachtoffers af te voeren. De verantwoordelijkheid voor de aanslag is nog niet opgeëist. Het is volgens TOLO de tweede keer dit jaar dat aanhangers van de partij Jamiat-e Islami het doelwit zijn van een aanslag.
AD 27.10.2017 Het kabinet heeft een officieel verzoek ontvangen van de Amerikaanse regering om meer troepen te leveren voor de missie in Afghanistan. De passage uit een Kamerbrief waarin toenmalig minister van Defensie Klaas Dijkhoff melding maakt van dat verzoek, is donderdag echter kort na de verzending aan de Tweede Kamer uit de digitale brief gehaald.
In de oude versie van de brief, waarover deze krant beschikt, staat dat de regering op 18 oktober een brief heeft ontvangen van de Amerikaanse minister van Defensie James Mattis ‘waarin hij Nederland verzoekt om een aanvullende bijdrage’ aan de NAVO-missie Resolute Support in Afghanistan. Die zin is later verdwenen. Ook is uit de brief gehaald dat het verzoek ‘zoals altijd, serieus zal worden onderzocht’.
Tandvlees
Waarom mogen wij dit niet weten? Wat precies willen de Amerikanen dan?, aldus Sadet Karabulut, SP-Kamerlid.
Al blijkt uit een eveneens verdwenen zin dat de Amerikaanse minister weinig kans maakt op de gevraagde extra militairen. De regering schreef over ‘beperkingen’ die ‘van kracht zijn’. De Nederlandse krijgsmacht loopt immers op z’n tandvlees. Maar een belangrijke bondgenoot in de kou laten staan, ligt internationaal ook gevoelig.
Volgens een woordvoerder van het ministerie van Defensie zijn de zinnen verwijderd omdat het Amerikaanse verzoek ‘iets te prematuur is om nu al naar buiten te brengen’. Het zou pas aan de orde moeten komen bij een Kamerdebat over de verlenging van de missie. Dat debat staat nog niet gepland.
Opheldering
SP-Kamerlid Sadet Karabulut, die de geschrapte passage opmerkte, eist opheldering. ,,Waarom mogen wij dit niet weten? Nu dit verzoek er ligt, moet het kabinet ook de Kamer inlichten. Wat precies willen de Amerikanen dan?”
Zeker is dat de missie in Afghanistan, waaraan Nederland met 100 militairen deelneemt, kampt met tekorten. De Amerikaanse president Donald Trump voerde op de NAVO-top in juni de druk al op. Van een officieel verzoek was – tot nu toe – niets bekend.
Eerder deed de NAVO al een oproep aan de bondgenoten om een aanvullende bijdrage te leveren. Dijkhoff benadrukt in de laatste versie van de brief dat ‘een substantiële toename van de Nederlandse bijdrage’ vanwege ‘de beperkte capaciteit van de krijgsmacht’ niet haalbaar is.
NU 14.09.2017 Het kabinet ziet weinig in een nieuwe evaluatie van de militaire missie in de Afghaanse provincie Uruzgan. Een meerderheid van de Tweede Kamer had daar op aangedrongen.
CDA-Kamerlid Raymond Knops zei dat de Kamer minister Jeanine Hennis (Defensie) aan een belofte wil houden van het vorige kabinet dat grote missies na een jaar of vijf nog eens worden geëvalueerd.
Het zou duidelijk moeten maken wat de effecten zijn geweest van de inspanningen van de Nederlandse militairen. De missie duurde van 2006 tot 2010.
Het kabinet schrijft echter dat zo’n zogeheten post-missiebeoordeling niet zinvol is.
Geweld
Na al die jaren is nauwelijks na te gaan wat de invloed van de inzet van toen is op de situatie van nu, menen Hennis en haar collega Bert Koenders van Buitenlandse Zaken. Na Nederland kreeg Australië de verantwoordelijkheid in het gebied. De slechte veiligheidssituatie ter plaatse maakt het onderzoek bovendien moeilijk en duur.
Als de Kamer doorzet, wil het kabinet zich wel inspannen om toch een evaluatie te doen.
De missie in Uruzgan kostte 25 Nederlandse militairen het leven. Na afloop gleed de provincie weer snel af in geweld en bloedvergieten. Veteranen vrezen dat veel van de geboekte vooruitgang teniet is gedaan.
Telegraaf 14.09.2017 Het kabinet ziet weinig in een nieuwe evaluatie van de militaire missie in de Afghaanse provincie Uruzgan. Een meerderheid van de Tweede Kamer had daar op aangedrongen.
CDA-Kamerlid Raymond Knops zei dat de Kamer minister Jeanine Hennis (Defensie) aan een belofte wil houden houden van het vorige kabinet dat grote missies na een jaar of vijf nog eens worden geëvalueerd. Het zou duidelijk moeten maken wat de effecten zijn geweest van de inspanningen van de Nederlandse militairen. De missie duurde van 2006 tot 2010.
Het kabinet schrijft echter dat zo’n zogeheten post-missiebeoordeling niet zinvol is. Na al die jaren is nauwelijks na te gaan wat de invloed van de inzet van toen is op de situatie van nu, menen Hennis en haar collega Bert Koenders van Buitenlandse Zaken. Na Nederland kreeg Australië de verantwoordelijkheid in het gebied. De slechte veiligheidssituatie ter plaatse maakt het onderzoek bovendien moeilijk en duur.
Bloedvergieten
Als de Kamer doorzet, wil het kabinet zich wel inspannen om toch een evaluatie te doen.
De missie in Uruzgan kostte 25 Nederlandse militairen het leven. Na afloop gleed de provincie weer snel af in geweld en bloedvergieten. Veteranen vrezen dat veel van de geboekte vooruitgang teniet is gedaan.
AD 14.09.2017 Het kabinet ziet weinig in een nieuwe evaluatie van de militaire missie in de Afghaanse provincie Uruzgan. Een meerderheid van de Tweede Kamer had daarop aangedrongen.
CDA-Kamerlid Raymond Knops zei dat de Kamer minister Jeanine Hennis (Defensie) aan een belofte wil houden houden van het vorige kabinet dat grote missies na een jaar of vijf nog eens worden geëvalueerd. Het zou duidelijk moeten maken wat de effecten zijn geweest van de inspanningen van de Nederlandse militairen. De missie duurde van 2006 tot 2010.
Het kabinet schrijft echter dat zo’n zogeheten post-missiebeoordeling niet zinvol is. Na al die jaren is nauwelijks na te gaan wat de invloed van de inzet van toen is op de situatie van nu, menen Hennis en haar collega Bert Koenders van Buitenlandse Zaken. Na Nederland kreeg Australië de verantwoordelijkheid in het gebied. De slechte veiligheidssituatie ter plaatse maakt het onderzoek bovendien moeilijk en duur.
Doorzetten
Als de Kamer doorzet, wil het kabinet zich wel inspannen om toch een evaluatie te doen.
De missie in Uruzgan kostte 25 Nederlandse militairen het leven. Na afloop gleed de provincie weer snel af in geweld en bloedvergieten. Veteranen vrezen dat veel van de geboekte vooruitgang teniet is gedaan.
RO 11.09.2017 Nederland blijft ook volgend jaar actief meedoen aan de VN-vredesmissie in Mali, de internationale strijd tegen ISIS en de NAVO-missie in Afghanistan. De ministerraad heeft ingestemd met deze verlengingen, waarover het kabinet de Tweede Kamer maandag schriftelijk heeft geïnformeerd.
De internationale veiligheidssituatie vraagt er volgens het kabinet om dat Nederland zijn verantwoordelijkheid blijft nemen. Militaire en civiele bijdragen aan missies zijn gericht op de ring van instabiliteit rond Europa, die onze eigen veiligheid direct raakt. De prioriteit ligt bij de bestrijding van terrorisme en het voorkomen van irreguliere migratie.
De mandaten voor de Nederlandse deelname aan MINUSMA in Mali, de anti-ISIS-coalitie en Resolute Support in Afghanistan lopen aan het einde van het jaar af. Het demissionaire kabinet vond het noodzakelijk om nu een besluit te nemen over verlenging, omdat Nederland een betrouwbare partner wil zijn voor onze bondgenoten, vanwege planningsdoeleinden en om tijdig duidelijkheid te kunnen geven aan de uit te zenden militairen en hun families. De Nederlandse bijdrage aan de drie missies wordt verlengd tot eind 2018.
Via de deelname aan MINUSMA draagt Nederland bij aan stabiliteit in Mali en daarmee de bredere Sahel-regio. Stabiliteit daar is in het directe veiligheidsbelang van Europa. De Nederlandse blauwhelmen richten zich ook volgend jaar vooral op het verzamelen en analyseren van inlichtingen voor de VN-missie.
Een eenheid voor lange afstandsverkenning met nationale ondersteuning vormt de kern van de bijdrage. Nederland levert daarnaast een aantal stafofficieren, marechaussees en politiefunctionarissen en civiele adviseurs. Dankzij de overdracht van het beheer van Kamp Castor eind 2017 aan Duitsland kan het aantal Nederlandse militairen in de missie in 2018 worden teruggebracht tot maximaal 250.
Met de voortgezette inzet aan de internationale coalitie tegen ISIS levert Nederland een belangrijke bijdrage aan het breken van de slagkracht en de ideologische aantrekkingskracht van de terreurorganisatie. Ongeveer 155 Nederlandse trainers ondersteunen en adviseren de Iraakse strijdkrachten en vanaf begin januari dragen vier Nederlandse F-16’s opnieuw bij aan het militair verslaan van ISIS in Irak en Oost-Syrië.
Het detachement ter ondersteuning van de gevechtsvliegtuigen bestaat uit ongeveer 150 militairen. Om ISIS duurzaam te bestrijden, blijft Nederland zich ook onverminderd richten op het stoppen van de stroom van buitenlandse strijders, het aanpakken van de inkomstenbronnen van ISIS en het ontkrachten van de perverse ISIS-ideologie. Stabilisatie en wederopbouw van op ISIS heroverde gebieden is daarbij essentieel.
Ongeveer 100 Nederlandse militairen blijven in Afghanistan meedoen aan Resolute Support. Sinds 2015 is de Afghaanse regering zelf verantwoordelijk voor veiligheid in het land, maar internationale betrokkenheid blijft vooralsnog nodig. De NAVO-missie richt zich op het trainen, adviseren en assisteren van het Afghaanse leger en de politie.
De Nederlandse adviseurs delen hun kennis op het gebied van operationele planning, logistiek, bedrijfsvoering en gender. De medische-, transport- en beveiligingseenheden zorgen ervoor dat de NAVO-adviseurs in en rond Mazar-e-Sharif hun werk kunnen blijven uitvoeren. Vanaf begin 2018 zal Nederland op verzoek van de NAVO ook een chirurgisch team sturen.
VK 04.09.2017 Het demissionaire kabinet Rutte II regeert noodgedwongen over zijn graf heen en verlengt de bijdrage aan de vijf grote Nederlandse militaire missies. Hoeveel manschappen en materieel er in 2018 precies naar Mali, Afghanistan, Irak, Litouwen en de Hoorn van Afrika worden gestuurd, wordt ‘op korte termijn’ bekendgemaakt.
Dit schrijven de demissionaire ministers Koenders (Buitenlandse Zaken), Hennis (Defensie), Blok (Veiligheid en Justitie) en Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) maandagochtend in een brief aan de Tweede Kamer.
‘De internationale veiligheidssituatie vereist dat Nederland ook in 2018 verantwoordelijkheid neemt en actief bijdragen levert aan de internationale (militaire) inspanningen om instabiliteit het hoofd te bieden’, staat in de kabinetsbrief. De ‘aanpak van de complexe conflicten en problemen in onder andere Syrië, Irak, Afghanistan en Mali vergen een langdurige inzet en geïntegreerde aanpak’.
Hetzelfde geldt voor de geruststellingsmissie in Litouwen (tegen het ‘zorgwekkende optreden van Rusland’) en de antipiraterij-missie nabij de Hoorn van Afrika.
Premier Mark Rutte had gehoopt een besluit over de toekomst van de militaire missies te kunnen nemen met zijn nieuwe ministersploeg. Maar nu de onderhandelingen tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie voortduren, moet het demissionaire kabinet van VVD en PvdA alsnog knopen doorhakken.
Nederland wil haar ‘reputatie als betrouwbare partner’ hoog houden
Een besluit nog langer uitstellen is niet meer verantwoord vanwege de vereiste ‘militaire planning’, schrijft het kabinet. Zo moeten militairen die worden uitgezonden gemiddeld vier maanden voor vertrek beginnen met trainen.
Nederland wil bovendien zijn ‘reputatie als betrouwbare partner’ hoog houden door bondgenoten ‘duidelijkheid te verschaffen’ over de toekomstige inzet. Zowel Rutte als Koenders en Hennis moet in de maand september op diverse internationale fora duidelijk maken hoeveel en hoe lang Nederland militairen inzet in diverse conflictgebieden.
Strijd gaat door
Zeker is dat Nederland in 2018 haar krijgsmacht en militaire middelen vooral weer zal inzetten in de ‘ring van instabiliteit rondom Europa’, schrijft het kabinet.
Zo is de strijd tegen terreurgroep IS in Irak en Syrië ‘nog niet gestreden’, geeft het kabinet toe. Ook al is ‘sinds 2014 70 duizend vierkante kilometer heroverd op IS’. De Nederlandse Irak-missie met 190 man zal nog hard nodig zijn om de strijd voort te zetten. De F16-piloten zijn in januari klaar met hun bijscholing, waardoor ook zij hoogstwaarschijnlijk weer ingezet worden in de strijd tegen IS in Irak en Syrië.
Op ‘korte termijn’ krijgt de Tweede Kamer zogenoemde artikel 100-brieven waarin per missie staat beschreven hoe de bijdrage wordt vormgegeven en welke financiële bedragen daarbij horen.
NOS 04.09.2017 Nederlandse militairen zullen ook volgend jaar op verschillende plekken in de wereld actief zijn. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft het demissionaire kabinet dat de missies in Mali, Afghanistan, Litouwen en voor de kust van Afrika (tegen de piraterij) zullen worden verlengd.
Ook aan de strijd tegen IS in Irak en Syrië blijft Nederland een bijdrage leveren. Vanaf volgend jaar zullen er ook weer F-16’s worden ingezet. De gevechtsvliegtuigen worden waarschijnlijk gestationeerd in Jordanië om van daaruit stellingen van de terreurgroep aan te vallen.
Tot juni 2016 waren Nederlandse F-16’s ook al actief in het Midden-Oosten. Ze werden teruggehaald voor noodzakelijk onderhoud. Dat is nu afgerond.
Verantwoordelijkheid nemen
Het besluit om de militaire missies te verlengen werd al verwacht. De ministers Hennis, Koenders en Ploumen schrijven dat de internationale veiligheidssituatie vereist dat Nederland ook in 2018 verantwoordelijkheid neemt en actief bijdragen levert.
Omdat de verlenging voorbereiding vergt wil het demissionaire kabinet niet wachten tot de formatie is afgerond en er een nieuwe ministersploeg zit. Binnenkort komt het kabinet met meer informatie, ook over de aantallen militairen en het materiaal dat ze meekrijgen.
Om welke vijf missies gaat het?
– Syrië/Irak. In de strijd tegen IS levert Nederland gevechtsvliegtuigen en militaire trainers.
– Mali. Voor de VN-missie MINUSMA verzamelen Nederlandse militairen informatie.
– Afghanistan. Opbouwmissie. Nederlanders trainen leger en politie.
– Litouwen. Vanwege de dreiging van Rusland zijn NAVO-partners daar aanwezig.
– Afrikaanse kust. Marineschepen bestrijden daar in EU-verband de piraterij.
AD 04.09.2017 Alle lopende militaire missies van Nederland worden komend jaar voorgezet. De internationale veiligheidssituatie ‘vereist dat Nederland verantwoordelijkheid neemt’, zo schrijft het demissionaire kabinet vanochtend aan de Tweede Kamer.
Daarom wachten de demissionaire ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie niet op een nieuw aangetreden ministersploeg, maar kondigen ze nu al aan de VN-missie in Mali, trainingen in Irak en Afghanistan, de NAVO-aanwezigheid in Litouwen en antipiraterijacties voor de kust van Somalië te willen voortzetten. Ook gaan er, zoals al het voornemen was, weer F-16’s naar IS-gebied.
Alle missies zijn zo goed als onomstreden bij CDA, D66 en ChristenUnie, de partijen die nu met de VVD onderhandelen voor een nieuw kabinet. Toch zou de Kamerbrief niet vooraf zijn afgestemd met de formerende partijen. Wel zijn zij geïnformeerd over dit voornemen van het kabinet. Dat de brief is verstuurd, wordt gezien als teken dat zij geen bezwaar hebben gemaakt. Het demissionaire kabinet mag weliswaar geen nieuw beleid maken, maar wel over lopende zaken beslissen. Bij internationale zaken heeft het dan meer speelruimte.
Meerderheid
Formeel is het uitzenden van Nederlandse troepen voorbehouden aan het kabinet, maar het gebruik om voor die besluiten steun te vragen aan de Tweede Kamer. De formerende partijen, aangevuld met demissionaire coalitiepartij PvdA, hebben daar een meerderheid. Die partijen hebben deze missies in het verleden altijd gesteund.
Het kabinet komt binnenkort, mogelijk nog deze week, met de eerste formele besluiten voor verlenging. Dan wordt ook duidelijk hoeveel Nederlandse militairen naar welk missiegebied worden uitgezonden. Mogelijk wordt de missie in Mali verder afgeslankt.
NU 29.08.2017 Het demissionaire kabinet gaat volgende week waarschijnlijk de militaire missies in Mali, Afghanistan en Litouwen verlengen.
Op dit moment zitten er nog 290 Nederlanders voor de VN-missie MINUSMA in Mali. Hoewel er dus plannen zijn de deelname aan de missie te verlengen, wordt het aantal Nederlandse militairen wel teruggeschroefd, zo melden bronnen aan persbureau ANP naar aanleiding van berichten van De Telegraaf.
Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp stelde tegenover Radio 1 dat besluiten hierover echter nog niet definitief genoemen zijn.
Het demissionaire kabinet zou zich ook buigen over de inzet van Nederlandse F16’s. Deze zullen volgens de berichten opnieuw ingezet worden om vanuit Jordanië terreurgroep IS in Syrië en Irak te bestrijden. De gevechtsvliegtuigen lossen dan in januari de Belgen af.
Tussen oktober 2014 en juni 2016 namen Nederlandse F-16’s deel aan de strijd tegen IS. Belgische vliegtuigen namen daarna de taak over.
Het kabinet liet eerder dit jaar al weten weer F-16’s te zullen sturen als de internationale coalitie tegen IS daar om zou vragen.
Ruim 850 Nederlandse militairen verkeren al maanden in onzekerheid
VK 28.08.2017 Als Nederlandse militairen ook volgend jaar deelnemen aan de missies in Irak, Afghanistan, Mali en Litouwen, moeten zij vanaf september gaan trainen. Doordat er nog geen nieuw kabinet is, laat de beslissing op zich wachten.
Ruim 850 Nederlandse militairen verkeren al maanden in onzekerheid of zij aankomende januari worden uitgezonden naar een oorlogsgebied. Door de voortslepende gesprekken over een nieuw kabinet is nog steeds geen besluit genomen over het verlengen van de missies in Mali, Irak, Afghanistan en Litouwen.
Mandaat
Officieel eindigt het mandaat van de vier grote militaire missies in december 2017. Als een nieuwe groep militairen in januari klaar moet staan, dan moeten zij vanaf 1 september gaan trainen. Gemiddeld oefenen militairen die op uitzending gaan vier maanden voor vertrek. Tot nog toe weten de militairen die aan de training beginnen niet of zij ook ingezet gaan worden.
Premier Mark Rutte had gehoopt een besluit over de toekomst van de militaire missies te kunnen nemen met zijn nieuwe ministersploeg. Maar nu de onderhandelingen tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie voortduren, zal het demissionaire kabinet van VVD en PvdA alsnog knopen moeten doorhakken.
Militairen planners hebben geen tijd meer om te wachten op kabinet-Rutte III, aldus Insider over de (internationale) besluitvorming.
Bondgenoten willen duidelijkheid
Niet alleen vanwege de trainingsdeadline van 1 september moet het kabinet-Rutte II over de brug komen met een besluit. Ook internationale bondgenoten verwachten duidelijkheid over de Nederlandse inbreng vanaf 2018. ‘Militaire planners hebben geen tijd meer om te wachten op kabinet-Rutte III’, zegt een insider.
Minister Jeanine Hennis van Defensie kwam in juni al klem te zitten toen haar militair strategen bij overleg in Brussel werden bevraagd of Nederland door zou gaan met de Afghanistan-missie. Ze moest het antwoord schuldig blijven.
Aanstaande 7 september moet Hennis zelf naar Brussel om de Europese defensieministers te vertellen dat Nederland nog steeds geen antwoord heeft. Minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken moet op 7 en 8 september in de Estse hoofdstad Tallinn ook zeggen dat hij het nog niet weet. Het leidt tot onnodige irritatie bij bondgenoten in de EU, de NAVO en de VN.
Verenigde Naties
Rutte zag de bui van boze militaire planners en bondgenoten in juni al hangen, toen hij in de Tweede Kamer opmerkte dat het vooral voor het optreden in het buitenland van ‘heel groot belang is dat dit land zo snel mogelijk weer een volledige, stabiele missionaire regering krijgt’.
De minister-president moet zelf eind september bij de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties een signaal afgeven over de toekomstige militaire bijdrage aan bijvoorbeeld de door de VN geleide Mali-missie. Op 19 oktober staat de strijd tegen terrorisme weer op de agenda tijdens de EU-top in Brussel. Ook daar wil Rutte niet met zijn mond vol tanden staan.
Op de departementen van Hennis en Koenders wordt daarom koortsachtig gewerkt aan een brief over de toekomst van alle militaire missies. Dat besluit moet dan toch maar genomen worden door de demissionaire ministers, heeft Rutte bedacht. Dit zorgt voor opmerkelijke afwegingen.
Kostbare strijdkrachten
Zo zijn de VVD en de PvdA erg verdeeld over de 290 man sterke Mali-missie. PvdA-minister Koenders wil deze missie graag voortzetten. Maar de VVD en ook veel Defensiemensen willen de kostbare strijdkrachten liever elders inzetten. Het compromis dat nu in het vat zit: nog één jaar verlengen, maar tegelijkertijd nadrukkelijk afbouwen en taken overdragen aan andere partijen.
In de wandelgangen van het Binnenhof en de departementen van Defensie en Buitenlandse Zaken gonst het ook van de geruchten over de toekomst van de andere missies.
Litouwen gaat door, zo wordt gefluisterd. De 270 Nederlandse militairen daar dienen als ‘geruststellende maatregel’ voor het ‘zorgwekkende optreden’ van Rusland langs de oostgrens van Europa. Dit blijft een prioriteit in 2018.
Ook de Irak-missie met 190 man wordt hoogstwaarschijnlijk verlengd en per januari mogelijk zelfs weer uitgebreid met F-16’s. De strijd tegen terreurbeweging IS is nog lang niet klaar.
Om dezelfde reden wordt de Afghanistan-trainingsmissie met ongeveer honderd militairen hoogstwaarschijnlijk verlengd en mogelijk ook een beetje uitgebreid. In het land steken steeds vaker groepen als IS de kop op. Maar de bijdrage wordt niet echt fors opgeschroefd: het blijft een land ver weg en Nederland heeft daar al een steentje bijgedragen. Op meer dan twintig man extra hoeven de planners en bondgenoten niet te rekenen.
Trump
Opvallend is dat de beoogde coalitiepartijen D66 en CDA niet moeilijk doen als gevraagd wordt of een beperkte bijdrage aan een vechtmissie in Afghanistan ook een optie is, als aanvulling op de huidige risicoloze trainingsmissie. De Amerikaanse president Trump heeft in augustus in heldere taal laten weten dat hij niet meer is geïnteresseerd in nation building – zoals Nederland nu doet – maar wel in het doden van terroristen. Als Nederland zijn voorbeeld volgt, wordt het een heel andere Afghanistan-missie.
De PvdA zit helemaal niet op die lijn, maar de buitenlandwoordvoerder van de VVD, Han ten Broeke, heeft eerder al laten weten dat zijn partij vindt dat vechten in een oorlog er soms nou eenmaal bij hoort. D66 en CDA delen die mening, zeggen ze nu.
Het kabinet heeft geen toestemming van het parlement nodig om een militaire missie te beginnen, verlengen of af te bouwen. In artikel 100 van de Grondwet staat wel dat het kabinet verplicht is de Tweede Kamer per brief te informeren bij de inzet van militairen in het buitenland. Na de brief volgt een debat in de Tweede Kamer.
Het kabinet hecht eraan dat een ruime Kamermeerderheid na dit debat zijn steun uitspreekt voor de missie. In de recente praktijk is het niet voorgekomen dat een missie toch begon terwijl steun van een Kamermeerderheid ontbrak. Het is een erg Nederlands verschijnsel. In landen als Frankrijk zijn de straaljagers allang aan het bombarderen voordat het parlement is geïnformeerd.
‘Het zou zomaar kunnen dat een kleine groep special forces inderdaad gaat meedoen aan een vechtmissie. Zeker als de VS duidelijk maken dat dit een grote wens is’, zegt defensiespecialist Ko Colijn van instituut Clingendael. ‘De Noren en Denen hebben in dit opzicht goed gescoord bij de Amerikanen.’
Hennis suggereerde op 22 juni al in de Tweede Kamer dat de VS hebben gevraagd aan Nederland om de bijdrage in Afghanistan te ‘intensiveren’ en te wijzigen. Er is volgens Hennis toen gevraagd om ‘schaarse capaciteiten’ in te zetten.
Special forces zijn schaars voor Nederland. Hennis had er destijds niet veel zin in: ‘Wij opereren al de hele tijd samen met de Duitsers in een gebied; ik zie niet in waarom wij dat ineens naar een ander deel van Afghanistan zouden moeten verleggen met een andere lead nation.’ ‘Maar’, zegt Colijn: ‘Onder druk wordt alles vloeibaar.’ Praktisch probleem: de special forces kampen met grote materieeltekorten en ze zijn nog aan het herstellen van hun recente inzet in Mali.00
Het kabinet zal een voornemen over de missies in Mali, Litouwen, Irak en Afghanistan eind augustus of begin september in een ‘totaalbrief’ aankondigen. Dit wordt daarna besproken met de nieuwe Kamerleden. Op 5 september krijgen zij uitleg over de procedure voor het verlengen of afbouwen van een militaire missie – de zogenoemde artikel 100-procedure.
Er is Rutte, Hennis en Koenders veel aan gelegen om vrijwel direct daarna in een Kamerdebat knopen door te hakken. Dat kunnen zij nog net op de internationale fora in september en oktober de militaire plannen van Nederland
Telegraaf 28.08.2017 Het kabinet moet de missie in Uruzgan nogmaals tegen het licht houden. Daarop dringt een meerderheid van de Tweede Kamer aan.
Nu er zeven jaar zijn verstreken, kan in kaart worden gebracht wat er van de inspanningen van de Nederlandse militairen in de Afghaanse provincie terecht is gekomen.
CDA’er Raymond Knops wil minister Jeanine Hennis houden aan een belofte van het vorige kabinet dat grote missies na een jaar of vijf nog eens worden geëvalueerd, bevestigt hij. Nu pas kunnen we overzien „wat er onomkeerbaar is bereikt op het gebied van onderwijs, infrastructuur, veiligheid, etcetera”, stelt Knops.
Onafhankelijk
Sommige partijen zien liever een onafhankelijk onderzoek, maar Knops wijst erop dat aan een nieuwe evaluatie al deskundigen van buiten zouden meewerken. De christendemocraat denkt dat minister Hennis weinig voelt voor het sturen van nieuwe onderzoekers naar Uruzgan omdat ze het daar nu te gevaarlijk vindt.
De missie in Uruzgan kostte 25 Nederlandse militairen het leven. Na afloop gleed de provincie weer snel af in geweld en bloedvergieten. Veteranen vrezen dat veel van de geboekte vooruitgang teniet is gedaan.
NU 26.08.2017 Het kabinet moet de missie in Uruzgan nogmaals tegen het licht houden. Daarop dringt een meerderheid van de Tweede Kamer aan.
Nu er zeven jaar zijn verstreken, kan in kaart worden gebracht wat er van de inspanningen van de Nederlandse militairen in de Afghaanse provincie terecht is gekomen.
Volgens CDA’er Raymond Knops wil de Kamer minister Jeanine Hennis houden aan een belofte van het vorige kabinet dat grote missies na een jaar of vijf nog eens worden geëvalueerd, bevestigde hij na berichtgeving van Reporter Radio.
Nu pas kunnen we overzien “wat er onomkeerbaar is bereikt op het gebied van onderwijs, infrastructuur, veiligheid et cetera”, stelt Knops.
25 militairen
Sommige partijen zien liever een onafhankelijk onderzoek, maar Knops wijst erop dat aan een nieuwe evaluatie al deskundigen van buiten zouden meewerken. De christendemocraat denkt dat minister Hennis weinig voelt voor het sturen van nieuwe onderzoekers naar Uruzgan omdat ze het daar nu te gevaarlijk vindt. Hennis wil nog niet reageren.
De missie in Uruzgan kostte 25 Nederlandse militairen het leven. Na afloop gleed de provincie weer snel af in geweld en bloedvergieten. Veteranen vrezen dat veel van de geboekte vooruitgang teniet is gedaan.
AD 26.08.2017 Het kabinet moet de missie in Uruzgan nogmaals tegen het licht houden. Daarop dringt een meerderheid van de Tweede Kamer aan. Nu er zeven jaar zijn verstreken, kan in kaart worden gebracht wat er van de inspanningen van de Nederlandse militairen in de Afghaanse provincie terecht is gekomen.
CDA’er Raymond Knops wil minister Jeanine Hennis houden aan een belofte van het vorige kabinet dat grote missies na een jaar of vijf nog eens worden geëvalueerd, bevestigde hij na berichtgeving van Reporter Radio. Nu pas kunnen we overzien ,,wat er onomkeerbaar is bereikt op het gebied van onderwijs, infrastructuur, veiligheid etcetera”, stelt Knops.
Sommige partijen zien liever een onafhankelijk onderzoek, maar Knops wijst erop dat aan een nieuwe evaluatie al deskundigen van buiten zouden meewerken. De christendemocraat denkt dat minister Hennis weinig voelt voor het sturen van nieuwe onderzoekers naar Uruzgan omdat ze het daar nu te gevaarlijk vindt. Hennis wil nog niet reageren.
De missie in Uruzgan kostte 25 Nederlandse militairen het leven. Na afloop gleed de provincie weer snel af in geweld en bloedvergieten. Veteranen vrezen dat veel van de geboekte vooruitgang teniet is gedaan.
VS hebben formeel verzoek al ingediend bij Hennis en Koenders
VK 23.08.2017 Het Nederlandse kabinet zal eind augustus hoogstwaarschijnlijk de knoop doorhakken om de trainingsmissie in Afghanistan te verlengen. Zowel minister Hennis (Defensie) als Koenders (Buitenlandse Zaken) heeft dinsdag gehint op een positief besluit hierover.
Ongeveer honderd Nederlandse militairen zijn actief in de Afghaanse stad Mazar-e-Sharif, en een handjevol in Kabul. Hennis benadrukte dinsdag dat een grote uitbreiding niet wordt verwacht, maar dat Defensie wel kijkt wat de mogelijkheden zijn. De krijgsmacht is al zwaar belast met andere missies zoals die in Irak.
AD 23.08.2017
Ook Koenders ‘acht het niet uitgesloten’ dat Nederland de inzet in Afghanistan voortzet en uitbreidt. Het is volgens de minister wel belangrijk dat de Amerikanen hoofdverantwoordelijke blijven voor de strijd in Afghanistan. De VS hebben op 24 mei al een ‘formeel politiek verzoek’ aan Nederland gedaan om Afghanistan militair te blijven steunen. Hennis en Koenders lieten toen aan de Tweede Kamer weten ‘serieus’ en ‘met een positieve grondhouding’ naar het verzoek te kijken.
Het kabinet hecht eraan dat een meerderheid van de Tweede Kamer het eens is over het uitzenden van Nederlandse militairen naar een land in oorlog. De nieuwe Kamerleden krijgen op de eerste Kamerdag, 5 september, uitleg over de procedure voor het verlengen van een militaire missie. Kort daarna valt een besluit over Afghanistan. De beoogde nieuwe coalitiepartners steunen de Afghanistan-missie. De VVD, D66 en de ChristenUnie zijn gecommitteerd aan langdurige vrede in het land. Het CDA wil de missie al langer uitbreiden.
NU 22.08.2017 Het kabinet is tevreden over de Afghanistan-strategie die de Amerikaanse president Donald Trump naar buiten heeft gebracht. ”Omdat hij heel duidelijk inzet op het voortzetten van de Amerikaanse aanwezigheid”, zei minister Jeanine Hennis (Defensie) dinsdag.
Vermoedelijk gaan de Amerikanen tot vierduizend extra militairen naar Afghanistan sturen, vooral om Afghaanse militairen te trainen.
Het Amerikaanse leger moet nog met een voorstel komen over de versterking. Voor hij president werd, was Trump voorstander van terugtrekken van troepen uit het land.
Ongeveer honderd Nederlandse militairen zijn actief in de Afghaanse stad Mazar-e-Sharif. Het kabinet neemt zeer binnenkort een beslissing over verlenging van deze trainingsmissie. Hennis zei eerder in de Tweede Kamer dat de missie in dat geval niet ”groots wordt gewijzigd of uitgebreid”.
Koenders
Volgens minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) is het belangrijk dat de Amerikanen hoofdverantwoordelijke blijven voor de strijd in Afghanistan.
Ook benadrukt hij dat het plan dat Trump maandag aankondigde nog moet worden uitgewerkt. Of Nederland in NAVO-verband actief blijft of zijn inzet uitbreidt is nog de vraag. ”Ik acht het niet uitgesloten”, aldus Koenders. Nederland helpt in NAVO-verband bij het opleiden van Afghaanse troepen.
Over een gevechtsmissie voor Nederlandse militairen was Koenders stelliger. ”Dat lijkt me niet aan de orde.”
Telegraaf 22.08.2017 Het kabinet is tevreden over de Afghanistan-strategie die de Amerikaanse president Donald Trump naar buiten heeft gebracht. „Hij zet heel duidelijk in op het voortzetten van de Amerikaanse aanwezigheid”, zei minister Jeanine Hennis (Defensie) dinsdag.
Vermoedelijk gaan de Amerikanen tot 4000 extra militairen naar Afghanistan sturen, vooral om Afghaanse militairen te trainen. Het Amerikaanse leger moet nog met een voorstel komen over de versterking. Voor hij president werd, was Trump voorstander van terugtrekken van troepen uit het land.
Nederland
Ongeveer honderd Nederlandse militairen zijn actief in de Afghaanse stad Mazar-e-Sharif. Het kabinet neemt zeer binnenkort een beslissing over verlenging van deze trainingsmissie. Hennis zei eerder in de Tweede Kamer dat de missie in dat geval niet „groots wordt gewijzigd of uitgebreid.”
Volgens minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) is het belangrijk dat de Amerikanen hoofdverantwoordelijke blijven voor de strijd in Afghanistan. Ook benadrukt hij dat het plan dat Trump maandag aankondigde nog moet worden uitgewerkt. Of Nederland in NAVO-verband actief blijft of zijn inzet uitbreidt is nog de vraag. „Ik acht het niet uitgesloten”, aldus Koenders. Nederland helpt in NAVO-verband bij het opleiden van Afghaanse troepen.
Over een gevechtsmissie voor Nederlandse militairen was Koenders stelliger. „Dat lijkt me niet aan de orde.”
NU 22.06.2017 Als de Nederlandse bijdrage aan de NAVO-missie in Afghanistan wordt verlengd, dan zal die volgens demissionair minister Jeanine Hennis niet “groots worden gewijzigd of uitgebreid”. Het militaire bondgenootschap heeft het kabinet al gevraagd langer in Afghanistan te blijven.
De NAVO wil ook meer troepen. Ongeveer honderd Nederlandse militairen nemen deel aan missie Resolute Support. Ze zijn gestationeerd in Mazar-e-Sharif onder leiding van de Duitsers. In het noorden van Afghanistan trainen en adviseren ze sinds 2015 hogere officieren van het Afghaanse leger en de politie.
Hennis zei donderdag in de Tweede Kamer bij verlenging niets hieraan te willen veranderen. Ze denkt wel dat de missie “flexibeler” moet worden als die langer blijft. Maar ze ziet niets in het inzetten van Nederlandse troepen in een ander deel van Afghanistan of het sturen van schaarse middelen (zoals bijvoorbeeld helikopters) zoals door de NAVO is gevraagd.
De ministers van Defensie van de NAVO-lidstaten praten volgende week over verlenging van de missie. Het kabinet staat daar positief tegenover. In juni besloot Duitsland de missie in Afghanistan met vijf jaar te verlengen; Australië overweegt extra inzet.
Telegraaf 22.06.2017 Als de Nederlandse bijdrage aan de NAVO-missie in Afghanistan wordt verlengd, dan zal die volgens minister Jeanine Hennis (Defensie) niet „groots worden gewijzigd of uitgebreid”. Het militaire bondgenootschap heeft het kabinet al gevraagd langer in Afghanistan te blijven. De NAVO wil ook meer troepen.
Ongeveer honderd Nederlandse militairen nemen deel aan missie Resolute Support. Ze zijn gestationeerd in Mazar-e-Sharif onder leiding van de Duitsers. Ze trainen en adviseren hier sinds 2015 hogere officieren van het Afghaanse leger en de politie.
Hennis zei donderdag in de Tweede Kamer bij verlenging niets hieraan te willen veranderen. De demissionaire bewindsvrouw denkt wel dat de missie flexibeler moet worden als die langer blijft. Maar ze ziet niets in inzet in een ander deel van Afghanistan of het sturen van schaarse middelen (zoals bijvoorbeeld helikopters) zoals door de NAVO is gevraagd.
De ministers van Defensie van de NAVO-lidstaten praten volgende week over verlenging van de missie. Het kabinet staat daar positief tegenover. Het CDA steunt een verlenging en is voor uitbreiding, zei Raymond Knops.
Telegraaf 14.06.2017 Het kabinet maakt 4,5 miljoen euro extra vrij voor hulp aan kwetsbare groepen in Afghanistan. Het geld gaat naar een alliantie van Nederlandse hulporganisaties en is bestemd voor onder meer voedsel, waterputten en tenten.
„Alleenstaande ouders, kinderen, zieken en zwangere vrouwen hebben dringend extra bescherming nodig”, aldus minister Lilianne Ploumen (Ontwikkelingssamenwerking) woensdag. De totale Nederlandse hulp aan Afghanistan komt dit jaar uit op ongeveer 70 miljoen euro.
Na een formatie van 225 dagen kunnen de bewindslieden van het kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie eindelijk Aan de Slag !!!
2017 heeft vooral in het teken van de Tweede Kamer verkiezingen gestaan waarna de langste formatie periode volgde. Beide zaken hebben grote implicaties gehad, wat goed is terug te zien in de bijbehorende data.
Onderstaande tabel laat zien dat er afgelopen jaar vooral veel gebruik is gemaakt van Twitter en er minder officiële documenten zijn gepubliceerd ten opzichte van 2016.
Het effect van de lange formatie is terug te zien in het aantal officiële documenten dat gepubliceerd is.
NRC 03.01.2018
Het nieuwe kabinet heeft op het bordes gestaan van, in dit geval, Paleis Noordeinde. Ze kunnen eindelijk, na 31 weken, terug naar de dagelijkse politieke routine. Ruim een half jaar was het voor Kamerleden en hun medewerkers duimen draaien. Vanaf dinsdag 31 oktober 2017 kan de Kamer volledig aan de bak.
Op woensdag 1 en donderdag 2 november 2017 is in de Tweede Kamer het debat over de regeringsverklaring van het kabinet-Rutte III. Na een maandenlange formatie is het kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie donderdag 26 oktober 2017beëdigd door koning Willem-Alexander.
Het aantreden van het nieuwe kabinet zorgt ook verschuivingen in de Tweede Kamer. Op dinsdag 31 oktober 2017 worden twaalf nieuwe Kamerleden beëdigd: zes VVD’ers, drie D66’ers, twee CDA’ers en één nieuw Kamerlid voor de ChristenUnie.
De twaalf nieuwe Kamerleden;
Antoinette Laan-Geselschap (VVD)
Judith Tielen (VVD)
Hayke Veldman (VVD)
Rudmer Heerema (VVD)
Wybren van Haga (VVD)
Leendert de Lange (VVD)
Evert Jan Slootweg (CDA)
Lenny Geluk-Poortvliet (CDA)
Monica den Boer (D66)
Matthijs Sienot (D66)
Joost Sneller (D66)
Stieneke van der Graaf (ChristenUnie)
Eindverslag en portefeuilleverdeling
Formateur Mark Rutte heeft woensdag 25 oktober 2017 zijneindverslagaan Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib overhandigd. Dit gebeurde in de Tweede Kamer, in de Stadhouderskamer.
Woensdagmiddag troffen de kandidaat-ministers van het nieuwe kabinet elkaar voor het eerst op het ministerie van de minister-president, het ministerie van Algemene Zaken. In dit ‘constituerende beraad’werden de portefeuillesPortefeuilles van de ministers en de staatssecretarissen vastgesteld. Op vrijdag 27 oktober 2017 is de eerste ministerraad in nieuwe samenstelling.
Stand van zaken 24.10.2017
Premier Mark Rutte heeft alle 23 kandidaat-bewindslieden voor zijn nieuwe kabinet gesproken. Hij voerde dinsdagavond als formateur van Rutte III zijn laatste gesprek. Hij wilde onder meer weten of de beoogde bewindslieden aan de vereisten voldoen.
De ministers van Rutte III komen woensdagmiddag 25.10.2017 samen om onder leiding van de formateur alle taken precies vast te leggen, het zogenoemd constituerend beraad. Donderdag 26.10.2017 iets na 11.00 uur worden de leden van het kabinet beëdigd door de koning. Daarna kan het kabinet-Rutte III aan de slag, ruim zeven maanden na de verkiezingen.
Stand van zaken 25.10.2017
Eindverslag
Formateur Mark Rutte heeft woensdag 25 oktober 2017 zijn eindverslag aan Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib overhandigd. Dit gebeurde in de Tweede Kamer, in de Stadhouderskamer. Woensdagmiddag troffen de kandidaat-ministers van het nieuwe kabinet elkaar voor het eerst op het ministerie van de minister-president, het ministerie van Algemene Zaken.
In dit ‘constituerend beraad’ werden de portefeuilles van de ministers en de staatssecretarissen vastgesteld. Donderdag 26 oktober 2017 is de eerste werkdag van het nieuwe kabinet. Dan is ook de traditionele bordesfoto, op paleis Noordeinde. Op vrijdag 27 oktober 2017 is de eerste ministerraad.
De ministers van het nieuwe kabinet zijn voor het eerst bij elkaar geweest. Dat gebeurde in het zogeheten constituerend beraad, een soort oprichtingsvergadering. Het was nog geen officiële ministerraad, want de bewindslieden worden morgen pas beëdigd.
In het beraad zijn afspraken gemaakt over de precieze taakverdeling tussen de ministers en staatssecretarissen. Dat luistert dit jaar extra nauw, omdat er verschillende departementen zijn met twee ministers.
Afgesproken is bijvoorbeeld dat de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Ollongren, ook het onderdeel wonen in haar portefeuille krijgt.
Adeldom
Maar Ollongren zal zich niet bemoeien met de Wet op de adeldom. Omdat ze zelf van adel is, draagt ze die wet over aan staatssecretaris Knops op haar ministerie.
Minister Bruins voor Medische Zorg gaat zich onder meer bezighouden met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, zegt hij. Hoe dat precies wordt verdeeld met de nieuwe minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is niet helemaal duidelijk.
De verantwoordelijkheid voor maatschappelijke stages gaat van het ministerie van Onderwijs naar het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en heet daar ‘maatschappelijke diensttijd’.
De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, die over asielzaken gaat, krijgt net als in het verleden in het buitenland de titel minister voor Migratie.
Catshuis
De aanstaande ministers en staatssecretarissen zien elkaar vanavond allemaal op het Catshuis bij een etentje. Er zijn zestien ministers en acht staatssecretarissen. Naast premier Rutte levert de VVD zes ministers en drie staatssecretarissen, het CDA en D66 allebei vier ministers en twee staatssecretarissen en de ChristenUnie twee en een.
Vier ministeries krijgen twee ministers. De minister ‘van’ is de echte baas van het ministerie, de minister ‘voor’ valt daar onder.
De bewindslieden worden morgen beëdigd door de koning; kort daarna gaan ze naar hun nieuwe departement voor de portefeuille-overdracht door de vertrekkende ministers.
In het kabinet-Rutte III hebben vier ministeries twee ministers:
minister Kaag voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
Stand van zaken 26.10.2017
Beediging
Ruim zeven maanden na de verkiezingen stond er vandaag dan eindelijk een nieuw kabinet op het bordes bij de koning.
Willem-Alexander beëdigde vandaag in de Grote Balzaal van Paleis Noordeinde het derde kabinet-Rutte. Daarna volgde de traditionele bordesscène.
1e dag Rutte 3
Het derde kabinet-Rutte is voor het eerst bij elkaar. De ministers, die vanochtend door de koning werden beëdigd, hebben een korte vergadering. Anders dan gebruikelijk mag bij het begin van de bijeenkomst in de Trêveszaal gefilmd worden.
Gisteren was er ook al een ontmoeting van de nieuwe bewindslieden: dat was de ‘constituerende vergadering’, een soort oprichtingsbijeenkomst. Toen waren de bewindslieden dus nog niet benoemd.
Stand van zaken 27.10.2017
Regeerakkoord versus CPB en NIBUD
Het budgetvoorlichtingsinstituut berekende voor bijna honderd veel voorkomende huishoudens wat die te besteden hebben als het regeerakkoord wordt doorgevoerd.
Werkenden
De komende vier jaar stijgt de koopkracht van alle werkenden, van een kleine 4% tot ruime 6%, hierin is inflatie meegenomen. Nibud houdt rekening met een loonstijging die hoger is dan de prijsstijging. Daarnaast profiteren werkenden van de hogere arbeidskorting en lagere belastingtarieven.
Eindelijk is de bordesfoto van Rutte III er. En dat betekent: gesprekken bij de koffieautomaat over de kleding van onze politici. Maar ook voer om opnieuw te discussiëren over de man-vrouwverhouding op topposities.
Tien mannelijke ministers en zes vrouwelijke ministers. Procentueel gezien is er niet zoveel veranderd in vergelijking met het voorgaande kabinet, want in beide kabinetten ligt het percentage vrouwelijke ministers rond de 38 procent. In Frankrijk en Canada besloten president Macron en premier Trudeau hun ministerposten fiftyfifty te verdelen onder mannen en vrouwen. “Omdat het 2015 is”, stelde Trudeau destijds.
Zeer ontevreden
Rutte gaf eerder aan dat hij graag meer vrouwen in het kabinet had willen hebben, maar dat uiteindelijk geldt: we gaan voor de beste mensen. “Het is wat het is”, zei hij. Partijprominent Neelie Kroes is zeer ontevreden over het feit dat de VVD slechts één vrouwelijke minister leverde. “Het is gewoon geen prioriteiten stellen”, is de mening van Kroes.
‘We hebben ze niet kunnen vinden’
In Metro schreef Iris van Lunenberg dat we ons moeten focussen op de gemeenteraadsverkiezingen in 2018. Het percentage vrouwen in de huidige gemeenteraden is 28 procent. Van de wethouders is slechts 21 procent vrouw, blijkt uit gegevens van ProDemos. Als daar een fiftyfifty-verdeling komt, kan de volgende premier niet zeggen: “We hebben ze niet kunnen vinden.”
Columnist Nausicaa Marbe zegt dat de uitspraken van Rutte gevolgen hebben voor de beeldvorming over vrouwen. Rutte zei na de aanstelling van het kabinet dat hij meer vrouwen had willen hebben, maar uiteindelijk voor de beste mensen ging. “Hiermee zegt hij expliciet dat de beste mensen geen vrouwen zijn”, aldus Marbe.
Stand van zaken 01.11.2017
Debat Regeerakkoord versus Strategie Rutte-3
In het midden de coalitie met 76 zetels, links en rechts daarvan de overige 74 zetels. In het debat over de regeringsverklaring vandaag gaan de oppositiepartijen op zoek naar de zwakke plekken van Rutte III. Wat wordt hun strategie?
Rutte III-filter
Na een historisch lange formatie is het kabinet Rutte III er eindelijk. Wij gidsen je door het regeerakkoord. Hoe wordt het geld verdeeld? Wat hebben de partijen binnengesleept? En op welke punten gaat de coalitie het moeilijk krijgen?
Eindigt elk debat straks in 76 tegen 74?
In het eerste Kamerdebat eerder deze maand tekenden zich de consequenties af van een coalitie die stoelt op de kleinst mogelijke meerderheid. De komende jaren zal het steeds gaan om de vraag: eindigt elk debat in 76 tegen 74, of zijn er andere smaken mogelijk?
Samenwerking vanuit de oppositie
Inmiddels staan de SP, GroenLinks en de PvdA reeds in de startblokken om het kabinet Rutte-3 flink onder druk te zetten.
Analyse Platform 31
Op 30 oktober 2017, op de Dag van de Stad, kwamen 1.500 mensen bij elkaar die dagelijks werken aan toekomstbestendige en sterke steden. Diezelfde ambitie klinkt ook door in het regeerakkoord 2018van het kabinet-Rutte III: zij presenteert een ambitieuze agenda voor Nederland.
In navolging van dit geslaagde evenement maakten wij een duiding van het regeerakkoord, waarbij we traditiegetrouw gebruik maken van ons (partner)netwerk in stad én regio. Deze Analyse van het regeerakkoord kunt u beschouwen als een extra toegift op de samenvatting van de rijksbegroting 2018, die wij in september publiceerden.
Het indrukwekkende aantal beleidsmaatregelen en beleidsintenties is u vast ook opgevallen. Het is echter de samenhang die regio’s, steden, wijken, buurten en dorpen verder brengt. Bij het aanbrengen van deze samenhang denkt Platform31 graag met u mee. Wij kijken uit naar nauwe samenwerking met u bij het oppakken van deze uitdaging op verschillende plaatsen in Nederland.
Tja, we zijn niet allemaal Hoogopgeleid toch ??
Leesbaar Regeerakkoord
D66 heeft het nieuwe regeerakkoord laten hertalen, zodat de plannen van het kabinet-Rutte III ook begrijpelijk zijn voor de 2,5 miljoen laaggeletterden in Nederland. Stichting Lezen & Schrijven opperde een eenvoudigere versie te maken, omdat het regeerakkoord vol staat met onbegrijpelijke ambtelijke taal en lange zinnen.
D66 wil dat iedereen mee kan doen. Daarom hebben we het regeerakkoord hertaald naar een begrijpelijke versie.
Zo kan iedereen zien wat de plannen van dit kabinet voor hem of haar betekenen, aldus Alexander Pechtold, D66.
Het ‘nieuwe’ regeerakkoord, bestaande uit slechts vier pagina’s, werd vanmorgen door D66-leider Alexander Pechtold overhandigd aan twee taalambassadeurs, die voorheen laaggeletterd waren. Een van hen droeg als dank een zelfgeschreven gedicht voor aan de politicus.
Alternatief
Stichting Lezen & Schrijven kwam begin vorige maand al met een eerste opzet voor een hertaling. Dat leverde al een duidelijk verschil op, zoals bij bijvoorbeeld deze sectie over het pensioenstelsel:
Regeerakkoord:
‘Ook in ons pensioenstelsel is een nieuwe balans nodig. We willen van abstracte aanspraken die leiden tot teleurstellingen, naar de opbouw van individueel pensioenvermogen. Elementen van collectieve risicodeling blijven daarbij verstandig en noodzakelijk. Samen met sociale partners willen wij zo’n nieuw stelsel gestalte geven.’
Vertaling:
‘Wij willen de pensioenen anders regelen. Nu zijn er vage beloftes. Zo raak je teleurgesteld. Wij willen dat iedereen voor zichzelf pensioen opbouwt. Maar we moeten als groep de risico’s delen. Hiervoor gaan we samenwerken met bedrijven en werknemers.’
15 november 2017, begroting – Minister Zijlstra pleit tijdens de voortzetting van de begrotingsbehandeling van Buitenlandse Zaken voor een realistisch buitenlandbeleid: zie ook kleine stapjes als een overwinning.
Debat over afschaffen dividendbelasting
De Tweede Kamer debatteerde woensdag 15 november 2017 over het besluit van het nieuwe kabinet om de dividendbelasting af te schaffen. Premier Rutte kwam voor dit debat naar de Tweede Kamer.
16 november 2017, debat – Hoe heeft de overheid gehandeld in het hormoonschandaal uit 2002 en wat kunnen we daarvan leren? De Kamer debatteert met de ministers Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) en Bruins (Medische Zorg).
In 2002 zijn varkens via vervuild veevoer besmet geraakt met medroxyprogesteronacetaat (MPA). Dit hormoon zat in farmaceutisch afvalwater dat illegaal in diervoer en in sommige levensmiddelen werd verwerkt. De overheid gaf indertijd te weinig openheid van zaken en nam onvoldoende maatregelen om de voedselveiligheid te borgen, zo stelt De Correspondent.
16 november 2017, begroting – Minister Ollongren en staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties lichten de begroting 2018 en hun beleidsplannen voor de komende kabinetsperiode toe.
Rapporteurs: ‘Wees voorbereid op Brexit zonder afspraken’
Nederland moet zich erop voorbereiden dat er na een Brexit helemaal geen akkoord met het Verenigd Koninkrijk (VK) komt. Dit is het zogenaamde chaosscenario. Dat zou betekenen dat de Britten uit de Europese Unie (EU) stappen zonder overgangsperiode en zonder afspraken over de nieuwe relatie tussen de EU en het VK.
Dat schrijven Anne Mulder (VVD), Pieter Omtzigt (CDA) en Kees Verhoeven (D66) donderdag 16 november 2017 in hun rapport. Ze vragen verder om meer aandacht voor de rechten en positie van Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk. Daarover bestaat nu nog veel onduidelijkheid. Ook vinden ze dat er meer transparantie over de onderhandelingen moet zijn, zodat parlementariërs het proces goed kunnen volgen en controleren.
Op tijd en volgens verwachting heeft de Tweede Kamer vandaag voor afschaffing Wet Hillen gestemd – het belastingvoordeel voor woningbezitters die hun hypotheek (bijna) hebben afgelost. Maar met hun mislukte filibuster om uitstel van de afschaffing voor elkaar te krijgen, hebben 50Plus en PVV wel bereikt dat het aantal tegenstemmers flink is gegroeid. 87 Kamerleden stemden voor en 37 tegen.
Om de maatregel in 2019 te laten ingaan en de voorbereidingen op tijd te laten beginnen, moest de Kamer er volgens staatssecretaris Snel uiterlijk deze week over stemmen. 50Plus en PVV probeerden met extra lange spreektijden het debat te rekken, maar dat is uiteindelijk dus zonder gevolg gebleven.
Toen het zeer geleidelijke einde (2019-2049) van de Wet Hillen in het regeerakkoord stond, protesteerden alleen die twee partijen. De rest van de oppositie vond afschaffing wel best; SP en PvdA hebben het in hun verkiezingsprogramma’s staan.
Inmiddels zijn die zo boos over de snelheid waarmee het kabinet de afschaffing ‘met stoom en kokend water er doorheen probeert te jassen’, dat ze zich achter Martin – lichttherapiebril – van Rooijen van 50Plus hebben geschaard. Alleen GroenLinks stemde mee met de coalitie. Nu mag Van Rooijen hopen dat de Eerste Kamer ‘Hillen’ handhaaft. Het debat daar volgt binnen enkele weken.
De historisch lange kabinetsformatie heeft de belastingbetaler 692.179 euro gekost.
Dat blijkt uit de afrekening afrekening die onlangs door het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer is goedgekeurd. Details over waar het geld aan besteed is, wil het parlement niet bekendmaken. Een zegsvrouw stelt dat het geld is opgegaan aan personeelskosten en materiële kosten, die betrekking hebben op de periode 15 maart tot en met 15 oktober.
De afrekening valt een stuk hoger uit dan die van de kabinetsformatie van 2012. Die duurde 52 dagen en kostte ruim twee ton. De formatie van 2017 was de langste sinds de oorlog met 225 dagen.
Wat vinden de ministers zelf van hun eerste 100 dagen?
Op donderdag 26 oktober 2017 stonden ze opgetogen op het bordes: de nieuwe bewindslieden van het kabinet-Rutte III. Vandaag regeert het kabinet precies 100 dagen, maar wat hebben de bewindspersonen in die tijd gedaan?
Een ding is duidelijk: van veel nieuwe wetgeving is het nog niet gekomen. Rutte III heeft één grote verandering doorgevoerd: het afschaffen van de wet-Hillen. Die maatregel moet stapsgewijs een eind maken aan het belastingvoordeel voor huiseigenaren die hun hypotheek volledig hebben afgelost.
Marathondebat
De afschaffing van de wet-Hillen ging zeker niet zonder slag of stoot. In een uiterste poging om de afschaffing tegen te houden, voerden de PVV en 50Plus in een marathondebat uren het woord, het zogeheten filibusteren. Het hielp niet, want uiteindelijk stemde een meerderheid van de Tweede en daarna de Eerste Kamer in met de afschaffing. Daarmee zal het belastingvoordeel voor mensen met een afbetaald huis verdwijnen, het eerste grote wapenfeit van het nieuwe kabinet (hoewel 50Plus er nog een referendum over wil organiseren).
Politiek verslaggever Ron Fresen vindt het opvallend dat de bewindspersonen hun plannen niet bepaald in de etalage zetten. “Ze lijken daar totaal niet mee bezig. Het kabinet werkt vooral achter de schermen aan al die maatregelen uit het regeerakkoord.” Behalve natuurlijk minister Wiebes van Economische Zaken, die zichtbaar met het dossier-gaswinning Groningen aan de slag is gegaan.
Huiswerk van het vorige kabinet
Het is niet geheel onlogisch dat we nog niet zoveel hebben gehoord van dit kabinet. Eerst moesten de nieuwe bewindspersonen nog het ‘huiswerk’ van het vorige kabinet afmaken, benadrukt Fresen. “Ze moesten eind vorig jaar meteen de begrotingen van hun voorgangers afhandelen en dan is er op die ministeries niet veel tijd om nieuwe plannen te maken”. Die begrotingsbehandelingen ging de meeste ministers en staatssecretarissen trouwens redelijk gemakkelijk af, constateert Fresen.
Verder zijn veel maatregelen uit het regeerakkoord ‘werk in uitvoering’. Dit kabinet wil bijvoorbeeld af van het referendum, maar dat plan heeft in het parlement nog een lange weg te gaan.
Bovendien zijn niet alle maatregelen uit het regeerakkoord nu al te vertalen in nieuwe wetten. Het kabinet moet nog een behoorlijk aantal akkoorden sluiten over een aantal complexe onderwerpen. Denk aan het klimaat- en energieakkoord en het nationaal preventieakkoord, dat vooral roken en overgewicht moet tegengaan.
Iets voor elkaar krijgen? Dat doe je niet door op je ministerie alleen maar wetten te maken
Minister uit het kabinet-Rutte III
“Het lijkt erop dat dit kabinet vooral op zoek is naar draagvlak”, zegt Fresen. “Dat is ook logisch, ze hebben tenslotte maar één zetel meerderheid in de Tweede Kamer. Daarom zijn die akkoorden ook zo belangrijk. Een bewindspersoon vertelde mij: iets voor elkaar krijgen doe je niet door op je ministerie alleen maar wetten te gaan maken.”
Draagvlak creëren gaat overigens niet altijd even snel. Het kabinet wil bijvoorbeeld grote hervormingen doorvoeren op de arbeidsmarkt. Zo wil het dat er een minimumtarief komt voor zzp’ers en dat het pensioenstelsel op de schop gaat. Daarvoor heeft het de steun nodig van werkgevers- en werknemersorganisaties (de ‘polder’), maar die gesprekken verlopen moeizaam.
Hoe zagen eerdere ‘honderd dagen’ eruit?
Als je terugkijkt naar de Nederlandse kabinetten van de afgelopen vijftien jaar, vallen er twee op. Het kabinet Balkenende IV (2007-2010) gebruikte zijn eerste honderd dagen om het land in te gaan en met burgers te praten. Na die honderd dagen presenteerde het een ‘beleidsprogramma’. Er kwam veel kritiek op de ‘honderd-dagentour’ van Balkenende: de oppositie verweet het kabinet dat het zelf geen plannen en ideeën had.
Bij het kabinet daarna, Rutte I (2010-2012), regende het de eerste honderd dagen juist persberichten en plannen. Dat kabinet viel wel al na anderhalf jaar.
In de huidige coalitie is het onderlinge vertrouwen sinds het aantreden gegroeid, zeggen bronnen bij de vier partijen. Was er aanvankelijk nog enige onzekerheid over ieders inzet, inmiddels geloven ze alle vier van elkaar dat ze met deze coalitie de eindstreep willen halen.
‘Honderd-dagen-debat’
De oppositie roept het kabinet juist ter verantwoording. Volgende week vraagt de PvdA een ‘honderd dagen-debat’ aan met premier Rutte. Als voorbereiding stelt PvdA-leider Asscher honderd vragen aan de premier over zijn plannen voor onder andere betaalbare woningen, de toegang tot onderwijs en de dividendbelasting.
Eerste honderd dagen Rutte III: Juiste chemie in een kabinet zonder gedoe
De eerste honderd dagen van het kabinet Rutte III zijn opvallend rustig verstreken. En dat was nu net de bedoeling toen deze regeringsploeg zonder grote ego’s op het bordes werd gezet.
Terwijl hij het Binnenhof wandelend verlaat, reageert minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes verrast op de vraag hoe Rutte III die belangrijke eerste periode is doorgekomen: ,,Ik heb niet eens tijd om terug te kijken. Er liggen zoveel dingen op mijn bord, ik ren en vlieg heen en weer.”
De VVD-minister staat als een van de weinigen in Rutte III volop in de schijnwerpers, met dank aan het Groningse gasdossier. ,,Er gaat een hele provincie op en neer”, sprak Wiebes na de zware beving in Zeerijp. Het kabinet maakte er een erekwestie van om een langverwacht schadeprotocol in elkaar te spijkeren en beloofde de gaswinning fors te verlagen.
Voor een kabinet met zoveel nieuwkomers – Wiebes is een van de weinigen die kan bogen op regeringservaring – zijn de begindagen van de nieuwe ploeg opvallend rustig verlopen. Er is nog geen bungelende minister of staatssecretaris en de achterbannen van de regeringspartijen zijn opvallend kalm.
Tegelijkertijd moet worden gezegd dat veel wetgeving nog op zich laat wachten. ,,Ons voornemen is om dit jaar alle grote hervormingen en ambities in de steigers te hebben staan”, zegt naamgever Mark Rutte. De echte test komt nog.
Rutte 3 doet het rustig aan. En dat mag eigenlijk geen verbazing wekken. De eerste 100 dagen van een nieuwe kabinetsperiode kunnen een regeringsploeg maken of breken. Ze zijn cruciaal voor de uitstraling. Ze zijn ook vaak een reactie op de start van het vorige kabinet. Ruttes tweede kabinet, met de PvdA, ontplofte in 2012 bijna bij de start toen zijn eigen achterban de inkomensafhankelijke zorgpremie niet slikte. Dat is niet wat je een droomstart noemt.
Dergelijk rumoer bleef uit bij Ruttes zwaarbevochten allereerste minderheidskabinet met het CDA, gedoogd door de PVV. Toen dat in 2010 eenmaal op het bordes stond, spoot het uit de startblokken, door onmiddellijk ‘linkse hobby’s’ te lijf te gaan, onder meer door te snijden in het budget voor ontwikkelingssamenwerking. De toon in de Kamer – rechts tegen links – was daarmee wel gezet. Tegelijkertijd markeerde de daadkracht van de begindagen overduidelijk een reactie op het vechtkabinet Balkenende IV, dat eerst 100 dagen op zijn handen ging zitten met een tour door Nederland. Dat moest anders, vond Rutte.
Zeg nou zelf, het ziet er toch niet ongezellig uit van buitenaf?, aldus Eric Wiebes – Minister van Economische Zaken en Klimaat (VVD).
Nu is het adagium van het huidige kabinet: geen intern gedoe! Van Rutte III is het vooral een verdienste dat het er is. Na de onmogelijke verkiezingsuitslag van 15 maart 2017, gevolgd door de langste kabinetsformatie allertijden, gaf niemand er een cent voor dat het zou lukken. Hoewel de samenstelling met D66 en ChristenUnie niet voor de hand lag, hebben ze elkaar goed leren kennen.
Wiebes: ,,We helpen elkaar allemaal. Zeg nou zelf, het ziet er toch niet ongezellig uit van buitenaf?” Er staat nu een ploeg die getalsmatig in zowel Tweede als Eerste Kamer de kleinst mogelijke meerderheid heeft. Dat was de VVD een lief ding waard.
Kamers
Soms is het lastiger in tijden van overvloed te doen wat nodig is, aldus Wopke Hoekstra, minister van Financiën.
Na zeven jaar eindeloos onderhandelen vanuit minderheidsposities wilde de VVD-top een meerderheidskabinet in beide kamers. Dat is er nu. In de politieke praktijk is de basis zelfs iets steviger. Coalitiepartijen tellen er sowieso de driekoppige SGP bij op, wat in de Tweede Kamer leidt tot 79 zetels en 40 zetels in de Eerste Kamer door de tweemansfractie daar. Mits het natuurlijk niet gaat om voor de SGP gevoelige onderwerpen.
Mocht bij de SGP geen steun zijn te vinden, dan wordt die gezocht bij de andere partijen. Het is opvallend dat de bewindslieden uit het derde kabinet veelvuldig door de wandelgangen struinen om met zoveel mogelijk fracties de lijnen open te houden.
Zo liggen er meer bedreigingen op de loer voor de zelfbewuste liberaal/christelijke coalitie. Dat de economie draait als een tierelier en het geld tegen de plinten klotst, heeft ook een andere kant. ,,Ik zeg bij voortduring ‘nee’ tegen de collega’s”, bekent Wopke Hoekstra, de nieuwe minister van Financiën. ,,Soms is het lastiger in tijden van overvloed te doen wat nodig is.
Het is mijn rol ervoor te waken dat er een idee ontstaat dat de bomen tot in de hemel groeien. Ik leg uit wat de logica is. Dat we hebben gekozen voor extra uitgaven, maar ook om op langere termijn een degelijke begroting te houden.”
De lastige gesprekken van Hoekstra met zijn collega’s gaan niet ten koste van de sfeer. ,,De sfeer die in de Trêveszaal heerst, waar we vergaderen, is enorm positief, van doen en aan de slag gaan!” Maar wat is het nu voor soort kabinet? Rutte: ,,Er zit een goed team in de Trêveszaal, we zijn gewoon aan het werk.”
En ook andere collega’s benadrukken het niet-bijzondere karakter: ,,Het is een kabinet dat gewoon dingen doet met de voeten op de grond”, zegt Defensieminister Ank Bijleveld. Onderwijsminister Arie Slob van de ChristenUnie roemt eveneens de ‘goede chemie en mix van bewindslieden’.
Voor de teambuilding zijn alle acht staatssecretarissen elke vrijdag welkom bij de lunch van de ministerraad. ,,Het werkt echt goed als je op vrijdag met een bordje pasta onderling dingen kunt regelen zonder ambtelijk traject”, zegt Stientje van Veldhoven, D66-staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat.
Het werkt echt goed als je op vrijdag met een bordje pasta onderling dingen kunt regelen zonder ambtelijk traject, aldus Stientje van Veldhoven, staatssecretearis van Infrastructuur en Waterstaat.
Rutte zei kort na de bordesscène dat de partijleiders van de coalitie bewust hebben gekozen voor bewindspersonen ‘met een ego dat tegen een stootje kan’. Relatief veel bewindspersonen hebben ervaring in het lokale bestuur, waar bonte coalities meer gemeengoed zijn dan aan het Binnenhof. Ideologische scherpslijperij in de Trêveszaal lijkt te ontbreken. ,,Er zitten veel mensen in die de neiging hebben om heel praktisch naar zaken te kijken”, zegt Ingrid van Engelshoven, D66-minister van Onderwijs, die tot en met vorig jaar nog in het gemeentebestuur van Den Haag zat.
Van Engelshoven noemt het de ‘wethoudersblik’. CDA-vicepremier De Jonge, overgekomen van het Rotterdamse stadhuis, ziet dat ook zo: ,,We zijn met opgerolde mouwen heel goed uit de startblokken gekomen. Het is gewoon een hands on-kabinet.”
En daar is eigenlijk niks mis mee, vindt Eric Wiebes: ,,Qua partijen zijn we heel verschillend. Binnen de Nederlandse traditie vind ik dat eerlijk gezegd wel weer normaal. Ja! Maar normaal is ook leuk!”
Stand van zaken 20.02.2018
Goedemorgen !!!
Minister Ollongren wil geen referendum-referendum. Juridisch staat ze sterk, stelt de Raad van State voor de tweede keer. Ook in Dagkoersen: alleen al over de suggestie dat Rutte een visie zou hebben, wil de oppositie opheldering.
De Raad van State draait overuren om Kamer en kabinet van adviezen te voorzien over het schrappen van het referendum. Op verzoek van minister Ollongren gaf de hoge juridisch adviseur in recordtijd een klap op haar intrekkingswet. Want de minister had gevraagd om een spoedadvies. Maar de oppositie vond het niet doorwrocht genoeg, zo bleek vorige week in het debat. Dus mocht de Raad van State in vijf dagen nog een advies uitbrengen.
Vanmiddag kreeg de Kamer uitslag: Ollongrens wet zit technisch goed in elkaar, stelt de Raad nogmaals. De minister mag in haar intrekkingswetsvoorstel bepalen dat over die wet geen referendum kan worden gehouden. Want, zo staat in de Grondwet, de ‘latere wetgever’ kan eerdere wetgeving wijzigen of afschaffen, inclusief bepalingen (zoals uitzonderingsgronden) in die eerdere wet.
Samengevat: er komt geen referendum-referendum. Dat is een politieke beslissing, zegt de Raad van State er nog bij. Zodra de Tweede en Eerste Kamer met Ollongrens intrekkingswet instemmen en de koning er zijn handtekening onder zet, is de Wet raadgevend referendum verleden tijd. De oppositie krijgt vanavond om 19.30 uur in het vervolg van het debat van donderdag een laatste kans daar een stokje voor te steken. Donderdag stemt de Kamer. De stemverhouding: de coalitie en de SGP steunen Ollongren.
Een onverwacht succesje voor PvdA-leider Lodewijk Asscher. Maandag vernam hij dat premier Rutte volgende week in Berlijn een ‘grote toespraak’ wil gaan houden over de toekomst van Europa. Kiest Nederland eindelijk duidelijk positie op het speelveld waar de Franse president Macron en commissievoorzitter Jean Claude Juncker in het najaar het initiatief namen? Destijds reageerde Rutte vooral defensief: ‘Hoed u voor de grootse vergezichten. Niet hele olifanten beloven en dan met een klein muisje komen aanwandelen.’
Maar wat wil hij zelf? Als hij het aan de Duitsers gaat vertellen, heeft de Tweede Kamer het recht om het eerst te weten, stelde Asscher vanmiddag in de Kamer. Met resultaat: zowat alle fracties steunden zijn verzoek om een visiebrief, die er woensdag voor 18:00 uur moet liggen, opdat er donderdag nog over gedebatteerd kan worden, aan de vooravond van een informele Europese top.
Daarmee introduceert de Kamer wel een politiek novum, dat op veel ministeries met gemengde gevoelens zal zijn ontvangen: moet elke ministeriële speech voortaan eerst aan het parlement worden voorgelegd? Gaat de speech wel door als de Kamer vooraf bezwaren blijkt te hebben? Dagkoersen is benieuwd met welke woorden de minister-president zich er woensdag vanaf gaat maken om te voorkomen dat er een ongemakkelijk precedent wordt geschapen.
Intussen blijkt de Europese politiek ook de coalitie te verdelen. D66-Kamerlid Kees Verhoeven beticht Rutte van campagneretoriek. Ruttes belofte over minder geld naar Europa heeft een beperkte houdbaarheidsdatum, twittert Verhoeven: ’21 maart 2018′, de dag van de gemeenteraadsverkiezingen.
NIET BESCHIKBAAR VOOR BZ Ten Broeke licht situatie toe
VVD-buitenlandwoordvoerder Han ten Broeke wordt ook deze ronde geen minister van Buitenlandse Zaken. Ten Broekes naam is al vaker genoemd voor die functie, tijdens de formatie vorig jaar, maar ook de afgelopen week sinds de post vrijkwam na het aftreden van partijgenoot Halbe Zijlstra.
De VVD’er heeft aan premier Rutte laten weten dat hij niet beschikbaar is voor het ministerschap, vertelt hij aan verslaggever Natalie Righton.
De reden: twee weken geleden werd hij onwel, waardoor hij naar het ziekenhuis moest. Wat er precies aan de hand is, weet hij nog niet. Verder onderzoek moet dat uitwijzen.
De komende weken zal hij daardoor soms afwezig zijn in de Kamer. GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik neemt voorlopig Ten Broekes taken waar als voorzitter van de vaste Kamercommissie voor Defensie. De VVD’er zet zijn werk voor de Buitenlandse Zakencommissie op een laag pitje. Een bezoek aan de VN-Veiligheidsraad in New York volgende week heeft hij afgezegd.
Ruud Lubbers kreeg vanmiddag een laatste saluut van de vier nog levende (oud-)premiers: Van Agt, Kok, Balkenende en Rutte. Zij waren aanwezig bij de herdenkingsdienst in de Laurentius- en Elisabethkathedraal in Rotterdam. Daarna werd Lubbers in familiekring begraven. ‘Hij leidde ons land uit de diepe crisis van de jaren ’80 en gaf NL in dat proces ook vertrouwen in de toekomst en zelfbewustzijn terug’, schreef premier Rutte op Twitter. De vlaggen op overheidsgebouwen hingen halfstok.
Leeshet Volkskrant-postuum: ‘Geen ideologisch bevlogen politicus, geen showman, maar wel 21 jaar een hoofdrol in de Nederlandse politiek.’ Ruud Lubbers overleed vorige week woensdag, hij was 78 jaar.
Stand van zaken 02.06.2018
Buma verdedigt einde dividendtax
CDA-leider Sybrand Buma heeft op het congres van zijn partij de afschaffing van de dividendbelasting verdedigd.
Die maatregel, die zo’n 1,6 miljardeuro kost, betaalt het internationale bedrijfsleven zelf, stelt Buma. ‘Ik zou het vandaag weer doen’.
De intrekking van de heffing op de winstuitkering aan aandeelhouders is een van meest omstreden plannen van het nieuwe kabinet.
De achterban van het CDA bekreunt zich over de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting. Partijleden spreken van een ‘weeffout in het regeerakkoord’ en eisen op het CDA-congres in Den Bosch compensatie in de vorm van lastenverlichting voor het midden- en kleinbedrijf.
Kritische CDA’ers onder aanvoering van gewezen financieel woordvoerder Eddy van Hijum liepen vandaag op het eigen congres te hoop tegen de maatregel. Zij zien die als een cadeautje voor multinationals, en willen dat dan in ieder geval ook het mkb wordt ontzien.
Buma ,,begrijpt de vragen daarover heel goed”, ook omdat geen enkele regeringspartij het plan in het verkiezingsprogramma had staan. Maar ,,het is geen gratis geld”, stelt Buma. Door onder meer brievenbusfirma’s aan te pakken en expats minder royaal te behandelen, denkt hij de maatregel terug te verdienen.
Dividend
Dividendbelasting is een belasting op winst die bedrijven uitkeren aan de aandeelhouders. Die uitkering heet dividend. Beleggers betalen 15 procent belasting over die uitkering.
De oppositie hekelde de maatregel omdat het schrappen van de dividendbelasting niet in de verkiezingsprogramma’s van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie stond, maar wel in het regeerakkoord landde. De vrees bestaat dat de coalitie tot het besluit kwam onder druk van multinationals en dat de beslissing verder niet onderbouwd is.
Bedrijven als Shell en Unilever zouden overwegen om hun hoofdkantoor uit Nederland terug te trekken. Afschaffing van de dividendbelasting, wat gunstig is voor aandeelhouders, zou dat kunnen voorkomen. Na het schrappen van de belasting werd in maart bekend dat Unilever Rotterdam kiest als locatie voor zijn hoofdkantoor.
De kritiek van de oppositie verscherpte door de zogenoemde ‘memo-gate’. Premier Rutte en de partijleiders van de coalitiepartijen hielden – ondanks herhaaldelijke verzoeken – vol dat ze geen herinnering hebben aan documenten die tijdens de formatie besproken zouden zijn aangaande het afschaffen van de dividendbelasting. Tijdens de kabinetsformatie bleken echter wel degelijk documenten over het onderwerp te zijn opgesteld.
Stand van zaken 09.06.2018
Bijstand niet omlaag
In een kabinet met de ChristenUnie wordt niet gemorreld aan de bijstand. ,,Zolang de ChristenUnie deelneemt aan de coalitie zal dat niet gebeuren”. Bijstand gaat niet omlaag zolang wij in kabinet zitten zei ChristenUnie-partijleider Gert-Jan Segers vandaag op het partijcongres in Lunteren. ,,Daar moet ik helder over zijn.” Segers reageerde daarmee op VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff die de bijstandsuitkering wil verlagen.
NOS 02.04.2018 Negen ministers en tien staatssecretarissen komen voorbij in Verloren vertrouwen, het boek over aftredende bewindslieden waarop historica Anne Bos afgelopen week promoveerde. De bonnetjesaffaire van Bram Peper. Het geëmotioneerde vertrek van Elske ter Veld. De dubbele deconfiture van de al demissionaire Ed van Thijn en Ernst Hirsch Ballin door de IRT-affaire. De drie dagen van Charl Schwietert (lange tijd een record). Toch gaat opvallend genoeg de meeste aandacht uit naar een minister die juist bleef zitten, Gijs van Aardenne.
“Dat was echt een kantelpunt in de parlementaire geschiedenis”, legt Bos telefonisch uit. “Men realiseerde zich later dat aanblijven eigenlijk een fout was geweest. Ze hadden hem moeten laten gaan.”
Van Aardenne kwam onder vuur te liggen door zijn omgang met de staatssteun voor de RSV-scheepswerf. Ondanks een ‘blanco cheque’ van de overheid was de megaonderneming failliet gegaan. Bij een parlementaire enquête naar de ondergang van de RSV in 1984 kwam naar boven dat de minister de Kamer verkeerd had ingelicht, naar eigen zeggen om de concurrentiepositie van de werf niet te schaden.
Veel veranderende politieke opvattingen kwamen samen in het geval-Van Aardenne: een nieuwe notie over ministeriële verantwoordelijkheid ontwikkelde zich en de Kamer ontdekte de kracht van de parlementaire enquête om die definitie te toetsen.
Had tot dan toe vaak een commissie van wijze mannen zich gebogen over affaires (Lockheed, Aantjes, Greet Hofmans), nu nam de Tweede Kamer zelf het voortouw, voor het eerst sinds de parlementaire enquête naar het regeringsbeleid in de Tweede Wereldoorlog.
“Aanvankelijk vond men dat ministeriële verantwoordelijkheid zich beperkte tot wat de minister wist of deed”, zeg Bos. “Gaandeweg ging het ook gelden voor wat zijn ambtenaren deden en waar de minister geen kennis van had. Sindsdien geldt: heeft hij het geweten, dan is hij daarop aan te spreken. Heeft hij er niet van geweten, dan heeft hij onvoldoende controle op zijn ministerie en moet hij er ook op worden aangesproken.”
De parlementaire enquête bleek een uitstekende manier om dergelijke vragen te beantwoorden. “Enquêtes werden eerst vooral gebruikt om de overheid te adviseren over wat beter kan: waar moet men spoorwegen aanleggen of hoe moest men arbeidsomstandigheden verbeteren? Maar nu ging men ook de uitvoering van het beleid controleren. De Tweede Kamer realiseerde zich ineens: we zijn geen lam, maar leeuw.”
Aangeschoten wild
Het beleid van Van Aardenne werd ‘onaanvaardbaar’ genoemd in de conclusie van de enquêtecommissie. Harde woorden in het Haagse vocabulaire. Toch hoefde hij het veld niet te ruimen, omdat de VVD achter haar vice-premier bleef staan en het CDA geen kabinetscrisis wilde forceren. Maar het oordeel zou Van Aardenne blijven achtervolgen. Sindsdien werd hij getypeerd als ‘aangeschoten wild’, de eerste keer dat die kwalificatie werd gebruikt in de politiek.
De zaak-Van Aardenne zou nog lang nagalmen op het Binnenhof. Bij de volgende crisis werd staatssecretaris van Volkshuisvesting Brokx er snel uitgewerkt om te voorkomen dat er opnieuw een nieuwe vleugellamme bewindsman zou blijven zitten. “Zowel de VVD als het CDA vond dat ze het anders had moeten doen, maar nu sloeg de slinger door naar de andere kant. Er werd druk op Brokx gezet om af te treden nog voordat er een enquêtecommissie was gevormd. Hij noemde zichzelf het eerste slachtoffer van het Van Aardenne-trauma.”
Het boek toont zo aan dat het ene aftreden vaak doorwerkt in het andere. “Er zijn eigenlijk heel weinig regels voor. We hebben geen voorschriften die zeggen: als er dit aan de hand is, moet iemand gaan. Ook de minister-president is nauwelijks bevoegd om veranderingen in zijn ministersploeg aan te brengen. Heel anders dan bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk, waar de premier halverwege de rit vaak een groot deel van zijn team herschikt.”
Of iemand sneuvelt is hier daarom afhankelijk van veel factoren: hoe werd er gereageerd op een eerdere crisis, hoe breed is iemands steun binnen het kabinet, hoe belangrijk is een persoon voor de partij, hoe staat een partij ervoor in de peilingen, hoe graag bespaart men een coalitiepartner een blamage?
Het klinkt een beetje primitief, maar een zoenoffer of zondebok werkt, aldus Anne Bos, Verloren vertrouwen.
Het proces tekende zich bijvoorbeeld goed af bij het vertrek van Elske ter Veld. Haar solide PvdA-achtergrond kon niet voorkomen dat impopulaire bezuinigingen op de sociale voorzieningen haar positie aantastten. “Ik heb te makkelijk gedacht: als Elske met haar linkse verleden harde bezuinigingsmaatregelen voor haar rekening neemt, zal iedereen begrijpen dat die echt nodig zijn”, analyseerde Ter Veld haar val achteraf. Toch verloor zij het vertrouwen van haar eigen fractie, terwijl Jacques Wallage daarna het beleid schier ongewijzigd kon voortzetten.
Soms gaat het in Den Haag immers niet om de inhoud, maar om de poppetjes. Een politicus wordt soms geslachtofferd. “Een zondebok, een zoenoffer”, noemt Bos het. “Het klinkt een beetje primitief, maar het werkt. Het geeft lucht, de coalitie kan daarna verder. Het kan de druk weghalen, of de ruimte geven om nieuwe mensen het te laten proberen.”
Premier Rutte neemt afscheid van Halbe ZijlstraANP
Ook defensieminister Jeanine Hennis vertrok; hier staat ze de pers te woord na haar aftreden ANP
En ook Ard van der Steur vertrok vroegtijdig als minister van JustitieANP
Blijft de vraag of zo’n politiek ritueel dan niet te veel aan een politicus persoonlijk blijft kleven. “Je moet onderscheid maken tussen verantwoordelijkheid en schuld. Dat wordt vaak verward. Neem het mortierongeluk in Mali waar minister Hennis om aftrad. Daar zijn fouten gemaakt, dus de minister werd er als ambtsdrager op aangesproken. Maar ze heeft niet zelf met die granaten geprutst. Ik sluit niet uit dat ze ooit nog in een bestuurlijke functie terugkeert, al is het voor de publieke opinie nu nog te vroeg. Er moet een soort boetedoening gedaan worden.”
De casus van Hennis is niet meegenomen in het boek; Bos eindigt haar overzicht in 2002, het jaar dat de komst van de LPF tot roerige tijden op het Binnenhof leidde. “Dat is een mooie markering, omdat de populistische partijen daarna opkomen en er een instabiele periode aanbreekt waarin partijen niet meer kunnen rekenen op een vast aantal zetels, zoals voorheen. Bovendien kon ik niet over materiaal beschikken, omdat bijvoorbeeld de notulen van de ministerraad nog niet openbaar zijn. Maar misschien komt zo’n onderzoek er ooit nog wel.”
AD 09.06.2018 In een kabinet met de ChristenUnie wordt niet gemorreld aan de bijstand. ,,Zolang de ChristenUnie deelneemt aan de coalitie zal dat niet gebeuren”, zei ChristenUnie-partijleider Gert-Jan Segers vandaag op het partijcongres in Lunteren. ,,Daar moet ik helder over zijn.” Segers reageerde daarmee op VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff die de bijstandsuitkering wil verlagen.
Op het partijcongres zei Segers dat het soms belangrijk is ‘je positie ten opzichte van je coalitievrienden te markeren’. Eerder had staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken al aan de Kamer laten weten dat het verlagen van sociaal minimum ‘voor dit kabinet geen onderwerp van gesprek’ is.
Segers benadrukte dat regeren meer is ‘dan het produceren van een stortvloed aan actieprogramma’s, plannen en wetten’. Hij herinnerde het kabinet aan ‘de dure belofte’ die het heeft gedaan in het regeerakkoord: het herstellen van vertrouwen in de politiek. ,,De overheid moet betrouwbaar zijn”, benadrukte Segers. ,,En ik herinner ons, het kabinet, de coalitie, Mark Rutte eraan.”
Formatie
Hij greep terug naar de formatie, toen directeur Kim Putters van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) twee keer bij de onderhandelende partijen langs kwam. Putters schetste toen een beeld van mensen die het gevoel hebben dat de overheid eerder een vijand dan een bondgenoot is, hield Segers het congres voor. ,,Het heeft geleid tot een belangrijke zin op de eerste bladzij van het regeerakkoord: ‘Wij willen dit land beter maken, nadrukkelijk ook voor de mensen die nu het gevoel hebben dat de overheid er niet meer voor hen is.’”
Volgens Segers is dat de visie van het kabinet. ,,Mark Rutte zegt altijd dat als je visie wilt, je naar de oogarts moet gaan. Maar ik heb goed nieuws: voor visie kun je ook terug naar de eerste pagina van het regeerakkoord.”
‘Kim Putters-toets’
Segers roept bewindslieden op bij plannen en wetten de ‘Kim Putters-toets’ toe te passen. ,,Doe ik het goede? Doe ik het voor de juiste mensen? Verkleint dit de kloven die ons verdelen? En draagt dit bij aan een betrouwbare overheid?”
Zijn fractie zelf doet dat al. Zoals toen de ChristenUnie stelling nam tegen de snelle opening van vliegveld Lelystad, zo zei Segers, en als het gaat om Groningen. ,,Er was deze week een publieke tribune vol Groningers die het gevoel hadden dat de overheid er al jaren niet meer voor hen is. Hoe pijnlijk ook, ik snap het wel.” Het inlossen van de ‘ereschuld’ richting Groningen noemde Segers wederom ‘een dure plicht’. Eerder deed hij dat al in een interview met deze krant.
Vicepremier Carola Schouten wilde in haar speech ‘een lans breken’ voor minister Eric Wiebes van Economische Zaken. ,,Hij zit bij mij op de gang en is dag en nacht bezig met dit dossier. Geef hem ook een kans. We zullen laten zien dat Groningen echt op ons vizier staat”, beloofde zij.
Werknemers met beperking
Op het congres werd verder een motie aangenomen die oproept dat werknemers met een beperking er niet financieel achteruit gaan in de nieuwe plannen voor loondispensatie van het kabinet. In het regeerakkoord is afgesproken dat de manier waarop werk wordt gesubsidieerd op de schop moet. Dat plan worden nu uitgewerkt door Sociale Zaken-staatssecretaris Van Ark. ,,Loondispensatie zal niet van tafel gaan”, stelde ChristenUnie-partijvoorzitter Piet Adema. ,,Maar we kunnen ons wel sterk voor maken dat de scherpere kantjes worden afgevlakt.”
De motie die oproept dat arbeidsgehandicapten er in de kabinetsplannen voor loondispensatie niet financieel op achteruit mogen gaan, wordt aangenomen met 345 stemmen vóór, 2 stemmen tegen en 5 onthoudingen. Noord-Koreaanse toestanden, zo wordt gegrapt. 12:33 PM – Jun 9, 2018
De ChristenUnie besprak tijdens het congres ook de beginselverklaring, die in het najaar wordt vastgesteld. De partij heeft nu alleen een ‘grondslag’ van één alinea en een kernprogramma. Ook wil de partij vastleggen dat volksvertegenwoordigers in principe maximaal drie termijnen van vier jaar voor de ChristenUnie in gemeenteraad, Provinciale Staten, Tweede of Eerste Kamer mogen zitten. Afwijken van die richtlijn is mogelijk als daar zwaarwegende redenen voor zijn. Van de huidige vijf ChristenUnie-Kamerleden zit Joël Voordewind in de gevarenzone. Hij zit al 11 jaar in de Tweede Kamer.
NOS 09.06.2018 De ChristenUnie vraagt andere partijen in het kabinet nadrukkelijk werk te maken van het verkleinen van de sociale tegenstellingen in Nederland.
“Het kabinet moet waken voor dadendrang zonder samenhang”, zei de leider van de partij, Gert-Jan Segers, op het partijcongres. Regeren is meer dan het produceren van een “stortvloed” aan actieprogramma’s, plannen en wetten.
De ChristenUnie zal ook niet instemmen met het plan van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff om de bijstand te verlagen. “Laat ik op dat punt helder zijn. In een coalitie met de ChristenUnie gaat dat niet gebeuren.”
Vijand
Segers maakt zich zorgen over de groeiende groep mensen die “van baantje naar baantje gaan, die steeds harder moeten werken, maar niet perse rijker worden, die ongezonder leven en dus ook korter leven”. Het gaat om een groep Nederlanders die de overheid als vijand zien. “Dat ze hoog en laag springen, kunnen zeggen wat ze willen, maar dat er toch niet geluisterd wordt.
Doe ik het goede?
De directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau Kim Putters noemt dit “de nieuwe sociale kwestie”en Segers wil dat VVD-, CDA- en D66-bewindslieden bij het maken van hun wetsvoorstellen een “Putters-toets” toepassen. “Doe ik het goede? Doe ik het voor de juiste mensen? Verkleint dit de kloven die ons verdelen?”, zijn volgens Segers de vragen die alle ministers en staatssecretarissen van Rutte III zich moeten stellen.
Ook voor de Groningers moet maximale hulp komen, maakt Segers duidelijk. “We hebben een ereschuld richting Groningen en we hebben de dure plicht om die in te lossen.”
Loondispensatie
De leden van de ChristenUnie hebben de fractie opgeroepen om te zorgen dat arbeidsgehandicapten kunnen blijven rekenen op een stabiel inkomen en goed pensioen. VVD-staatssecretaris Van Ark wil werkgevers stimuleren om meer mensen met een handicap aan te nemen door het principe van loondispensatie, waarbij werknemers een bijstandsuitkering krijgen, minder dat het huidige minimumloon.
Er is veel verzet tegen, nu ook van de CU-achterban. Van Ark is bezig met aanpassingen en de ChristenUnie-fractie moet nu zorgen dat dit zo gunstig mogelijk uit zal pakken voor deze groep mensen.
19.01.2018– Minister Ank Bijleveld van Defensie (CDA) en commissievoorzitter Jeroen van der Veer geven een reactie op het rapport over veiligheid bij Defensie.
Maar wie komen erin ?? Wie staan er over twee weken op het bordes van paleis Noordeinde? Dat weten de leiders van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie grofweg.
Ze zijn het eens over de verdeling van de posten, dat wil zeggen: welke partij welk ministerie krijgt, al kan daar nog altijd mee worden geschoven.
AD 17.10.2017
Maar de poppetjes – zestien ministers en acht staatssecretarissen – zijn nog onbekend.
Formateur Mark Rutte (VVD) neemt veertien dagen de tijd om zijn ploeg samen te stellen en dat is heel verstandig.
AD 18.10.2017
Vice-premier
En wie wordt de nieuwe vice-premier ?? CDA, D66 en ChristenUnie mogen alledrie een kandidaat voordragen als nieuwe vice-premier. Premier Mark Rutte verwacht over twee weken zijn derde kabinet klaar te hebben.
De bewindslieden van Rutte III kunnen op 26 oktober 2017 bij de koning op het bordes staan, zei hij vanmiddag in de Tweede Kamer tijdens het debat over de kabinetsformatie. Het gaat wel om een ‘planning met een potlood’, benadrukt de VVD-leider.
Een week later, op 31 oktober 2017 en 1 november 2017, wordt gedebatteerd over de regeringsverklaring. Tijdens dat debat wordt het regeerakkoord inhoudelijk besproken, hoewel de oppositie het debat met informateur Gerrit Zalm al eerder aangreep om de plannen te fileren.
Rutte werd officieel als informateur aangewezen door de Kamer. Hij zal in die functie de komende weken bewindslieden zoeken voor alle plekken in het kabinet. Het is al bekend dat Rutte III met zestien ministers en acht staatssecretarissen groter wordt dan het huidige kabinet van VVD en PvdA.
16.10.2017
Minister/Staatssecretaris
Rutte bevestigde dat er zestien ministers komen en acht staatssecretarissen. De VVD zal hiervan zes ministers leveren, CDA en D66 ieder vier en de ChristenUnie twee. De verdeling van de staatssecretarissen is drie VVD’ers, twee CDA’ers, twee D66’ers en één van de ChristenUnie.
CDA, D66 en ChristenUnie mogen alledrie een kandidaat voordragen als nieuwe vice-premier. Dit maakte VVD-leider Mark Rutte, die in het nieuwe kabinet weer minister-president wordt, bekend.
De portefeuilleverdeling in het nieuwe kabinet is grotendeels rond. Rutte, die werd verkozen tot formateur, zei echter dat nog niet definitief duidelijk is welke partijen welke portefeuilles krijgen. Volgens hem kan er afhankelijk van de kandidaten waar VVD, CDA, D66 en ChristenUnie mee komen, nog wel wat verschuiven.
De partijleiders van de andere coalitiepartijen hoeft hij in ieder geval niet te bellen voor een ministerspost. Sybrand Buma (CDA), Alexander Pechtold (D66) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) blijven in de TweedeKamer om het geluid van hun partij te bewaken.
Alom wordt geconstateerd dat het ministerie van Financiën het belangrijkste ministerie is en dus toekomt aan CDA of D66, die beide 19 zetels hebben. Wopke Hoekstra zou de kandidaat van het CDA zijn en Wouter Koolmees die van D66. Het CDA is echter percentueel wat groter en zou dat ministerie weleens kunnen claimen.
Gek genoeg zat er maanden een vrouw aan onderhandelingstafel wier kennis en kunde op het gebied van financiën onbetwist is: Carola Schouten. De secondant van ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers zou een perfecte kandidaat zijn voor Financiën. Toch wordt alleen Pechtolds secondant al maanden genoemd.
Maar Schouten wordt genoemd voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid, wat eerst het gedroomde ministerie was van Halbe Zijlstra (VVD). Na de val van Jeanine Hennis op Defensie en daardoor de verbleking van haar ster, aast Zijlstra opeens op Buitenlandse Zaken. Staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Justitie) neemt de komende tijd voorlopig de functie van minister van Defensie over van de dinsdag afgetreden Jeanine Hennis.
Alles is blijkbaar mogelijk voor de VVD-fractieleider, die zelf trouwens zal worden opgevolgd door Klaas Dijkhoff.
Stand van zaken 17.10.2017
De CDA’er Hugo de Jonge is de kandidaat-minister van Ouderenzorg op het ministerie van VWS. Hij wordt tevens een van de drie vice-premiers in het nieuwe kabinet-Rutte III. Dat bevestigen bronnen aan de NOS. De Jonge is nu wethouder Onderwijs, Jeugd en Zorg in Rotterdam. Commissaris van de Koning in Overijssel Ank Bijleveld (CDA) wordt de nieuwe minister van Defensie.
Ook viel de naam Andries Heidema, burgemeester van Deventer, als minister van Landbouw namens de ChristenUnie. Heidema studeerde aan de landbouwuniversiteit Wageningen en werkte onder meer als projectmanager bij het toenmalige ministerie van VROM.
Eerder werden al genoemd VVD’er Halbe Zijlstra als minister van Buitenlandse Zaken, VVD’er Eric Wiebes als minister van Klimaat en Economische Zaken en de CDA’er Wopke Hoekstra als minister van Financiën.
Telegraaf 18.10.2017
Stand van zaken 18.10.2017
Hieronder een inventarisatie van de vermoedens en zekerheden rond kandidaten. Het lijstje zal vast nog veranderen en sommige posten zijn nog niet ingevuld. Bovendien kunnen gevraagde kandidaten weigeren of er kunnen oneffenheden worden gevonden door de fiscus, justitie of de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst.
Premier: Mark Rutte (VVD)
Financiën:Wopke Hoekstra (CDA) – Nu nog Eerste Kamerlid en vicevoorzitter van de CDA-fractie.
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties plus vice-premier: Kajsa Ollongren (D66) – Sinds juni 2014 wethouder en locoburgemeester in Amsterdam.
VWS (ouderenzorg) plus vice-premier: Hugo de Jonge (CDA) – Sinds 2010 wethouder in de gemeente Rotterdam.
VWS (volksgezondheid): Andries Heidema (ChristenUnie) – Sinds 4 juli 2007 burgemeester van de gemeente Deventer. Of Jan Anthonie Bruijn (VVD) – Eerste Kamerlid
Onderwijs: Ingrid van Engelshoven (D66) – Sinds 2017 lid van de Tweede Kamer. Hiervoor wethouder en loco-burgemeester (sinds 2014) van Den Haag. En Bruno Bruins (VVD) – Staatssecretaris op dat departement in het derde kabinet-Balkenende (2006-2007), nu de baas van uitkeringsinstantie UWV.
Justitie: Ferdinand Grapperhaus (CDA) – Topadvocaat en voorzitter en sinds 1 oktober voorzitter van de Raad van Toezicht van het Stedelijk Museum. Daarnaast kroonlid van de Sociaal-Economische Raad (SER).
Veiligheid: Sander Dekker (VVD) – Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Economische Zaken en Klimaat: Eric Wiebes (VVD) – Staatssecretaris van Financiën.
Landbouw plus vice-premier: Carola Schouten (ChristenUnie) – Sinds 18 mei 2011 is lid van de Tweede Kamer.
Sociale Zaken en Werkgelegenheid: Wouter Koolmees (D66) – Sinds 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamer.
Defensie: Ank Bijleveld (CDA) – Sinds 1 januari 2011 commissaris van de Koning in de provincie Overijssel.
Buitenlandse Zaken: Halbe Zijlstra (VVD) – Van 1 november 2012 tot 16 maart 2017 fractievoorzitter in de Tweede Kamer voor de VVD.
Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel: Tom de Bruijn (D66) – Wethouder in Den Haag.
Infrastructuur: Cora van Nieuwenhuizen (VVD) –Lid van het Europees Parlement.
Immigratie en Integratie: nog niet bekend.
18.10.2017
Steeds meer namen lekken uit van het nieuwe kabinet van premier Mark Rutte. Staatssecretaris Sander Dekker, thans demissionair staatssecretaris van Onderwijs voor de VVD, zal minister worden op het ministerie van Veiligheid en Justitie, schrijft De Telegraaf woensdag.
Het huidige ministerie van Veiligheid en Justitie kent een minister en een staatssecretaris, maar krijgt nu twee ministers: voor Justitie en voor Veiligheid. En het NRCmeldt dat europarlementariër Cora van Nieuwenhuizen minister van Infrastructuur wordt.
Volgens onbevestigde berichten zou Justitie op het nieuwe departement naar CDA’er Ferdinand Grapperhaus (advocaat en hoogleraar arbeidsrecht) gaan. En volgens deVolkskrant gaat Bruno Bruins, bestuursvoorzitter van uitkeringsinstantie UWV, naar Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).
Per se een eigen ministerie
Volgens de krant wilde de ChristenUnie, die als vierde partij aanschoof bij de drie partijen VVD, CDA en D66, per se een eigen ministerie met een eigen begroting. Het aantal ministeries zou worden uitgebreid van elf naar twaalf. Carola Schouten is Kamerlid sinds 2011 en was als mede-onderhandelaar naast Gert-Jan Segers nauw betrokken bij de formatie.
Landbouw is voor haar geen onbekend terrein: ze groeide op een boerderij op, die zij samen met haar moeder en zussen runde na het vroegtijdig overlijden van haar vader. ‘Op de boerderij is mijn liefde voor ondernemen ontstaan. Ik hield mij bezig met de financiën: investeringen, de inkoop van grondstoffen,’ zei ze eerder op de website van werkgeversorganisatie VNO-NCW.
Telegraaf 19.10.2017
Gisteren werd al bekend dat Schouten een van de vicepremiers zal zijn. Dat betekent dat ze premier Mark Rutte (VVD) mogelijk vervangt als hij in het buitenland zit. Namens het CDA zou de Rotterdamse wethouder Hugo de Jonge vicepremier worden. Hij zou tevens een van de ministers worden op Volksgezondheid, meldde het AD gisteren. Zijn partijgenoot Ank Bijleveld – iemand met veel bestuurlijke ervaring – gaat naar verluidt naar Defensie.
AD 19.10.2017
Stand van zaken 19.10.2017
Staatsecretaris
Ook vallen steeds meer namen over mogelijke staatssecretarissen;
Binnenlandse Zaken Raymond Knops (CDA) – Sinds 2005 (met twee korte onderbrekingen) lid van de Tweede Kamer. der Staten-Generaal. Daarvoor gemeenteraadslid en wethouder in de Limburgse gemeente Horst aan de Maas.
ImmigratieMark Harbers (VVD) – Sinds 1 december 2009 lid van de Tweede Kamer. Eerder wethouder van economie, haven en milieu van de gemeente Rotterdam.
Sociale ZakenTamara van Ark (VVD) – Sinds 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamer. Daar woordvoerder emancipatiebeleid, algemene wet gelijke behandeling, mantelzorg, vrijwilligersbeleid en arbeid en zorg.
Defensie Barbara Visser (VVD) – Lid van de Tweede Kamer namens de VVD sinds 20 september 2012. Daarvoor wethouder in de gemeente Zaanstad.
Economische ZakenMona Keijzer (CDA) – Sinds 20 september 2012 lid van de Tweede Kamer.
Ed Anker (CU) – Van 2007 tot 2010 Tweede Kamerlid en van 2012 tot 2014 wethouder in Almere. Sinds 26 mei 2014 wethouder in Zwolle.
Kees Verhoeven (D66) – Sinds 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamer. Voormalig directeur van MKB-Amsterdam en regiodirecteur Noord-Holland bij MKB Nederland.
Vera Bergkamp (D66) – Sinds 20 september 2012 is zij lid van de Tweede Kamer. Daarvoor voorzitter van de homobelangenorganisatie COC.
Ministers op de trappen van paleis Noordeinde
Wonen krijgt geen ministermeer. Daarmee blijven nog twee posten over. Landbouw krijgt zeker een minister. Wellicht dat Immigratie en Integratie, het thema dat de burger zeer bezighoudt, de zestiende ministerspost wordt. Formateur Mark Rutte (VVD) hoopt 26 oktober met zijn ministers op het bordes te staan: dat wil zeggen op de trappen aan de achterzijde van paleis Noordeinde.
Hieronder een inventarisatie van de vermoedens en zekerheden rond kandidaten. Het lijstje zal vast nog veranderen en sommige posten zijn nog niet ingevuld. Bovendien kunnen gevraagde kandidaten weigeren of er kunnen oneffenheden worden gevonden door de fiscus, justitie of de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).
Premier: Mark Rutte (VVD)
Partijleider en fractievoorzitter, minister-president sinds 2010.
Financiën:Wopke Hoekstra (CDA)
Nu nog Eerste Kamerlid en vicevoorzitter van de CDA-fractie.
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties plus vice-premier:Kajsa Ollongren (D66) – Sinds juni 2014 wethouder en locoburgemeester in Amsterdam.
VWS (ouderenzorg) plus vice-premier:Hugo de Jonge (CDA)
Sinds 2010 wethouder in de gemeente Rotterdam.
VWS (volksgezondheid):Bruno Bruins (VVD)
Staatssecretaris op dat departement in het derde kabinet-Balkenende (2006-2007), nu de baas van uitkeringsinstantie UWV.
Onderwijs: Ingrid van Engelshoven (D66)
Sinds 2017 lid van de Tweede Kamer. Hiervoor wethouder en loco-burgemeester (sinds 2014) van Den Haag.
Justitie: Ferdinand Grapperhaus (CDA)
Advocaat bij Allen & Overy in Amsterdam. Sinds 1 oktober voorzitter van de Raad van Toezicht van het Stedelijk Museum. Voormalig Kroonlid van de Sociaal-Economische Raad (SER).
Veiligheid: Sander Dekker (VVD)
Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Economische Zaken en Klimaat: Eric Wiebes (VVD)
Staatssecretaris van Financiën.
Landbouw plus vice-premier: Carola Schouten(ChristenUnie)
Sinds 18 mei 2011 lid van de Tweede Kamer, was onderhandelaar bij formatie
Sociale Zaken en Werkgelegenheid: Wouter Koolmees(D66)
Sinds 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamer, onderhandelaar tijdens formatie
Defensie: Ank Bijleveld (CDA)
Sinds 1 januari 2011 commissaris van de Koning in de provincie Overijssel.
Buitenlandse Zaken:Halbe Zijlstra (VVD)
Van 1 november 2012 tot 16 maart 2017 VVD-fractievoorzitter Tweede Kamer, onderhandelaar tijdens de formatie.
Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel: Tom de Bruijn (D66) Wethouder in Den Haag. Tussen 2003 en 2011 de Nederlandse permanente vertegenwoordiger bij de EU.
Vrijdag 20 oktober 2017 hakken de partijleiders de knopen door, daarna houdt Rutte nog even sollicitatiegesprekken en intussen kunnen de fiscus, justitie en de AIVD de kandidaten screenen.
Stand van zaken 20.10.2017
Laatste check
Vanaf zaterdag 21.10.2017 trekt een stoet kandidaat-bewindslieden aan formateur Mark Rutte voorbij. Het is de laatsteformele controle voor de beëdiging. Zitten er nog mogelijke vuiltjes aan een kandidaat die het kabinet kunnen belasten? Dan is dit het moment om nog in te grijpen, al gebeurt het in de praktijk eigenlijk nooit.
De VVD levert als grootste partij zes ministers, het CDA en D66 elk vier en de ChristenUnie twee. Voor de staatssecretarissen zijn de aantallen respectievelijke drie, twee, twee en één.
Een overzicht:
Algemene Zaken
Mark Rutte (VVD, minister-president)
Financiën
Wopke Hoekstra (CDA, minister)
Menno Snel (D66, staatssecretaris)
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Wouter Koolmees (D66, minister)
Tamara van Ark (VVD, staatssecretaris)
20.10.2017
Economische Zaken en Klimaat
Eric Wiebes (VVD, minister)
Mona Keijzer (CDA, staatssecretaris)
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
Carola Schouten (ChristenUnie, vicepremier en minister)
Veiligheid en Justitie
Ferdinand Grapperhaus (CDA, minister van Justitie)
Mark Harbers (VVD, staatssecretaris voor Immigratie)
Sander Dekker (VVD, minister voor Rechtsbescherming)
Defensie
Ank Bijleveld (CDA, minister)
Barbara Visser (VVD, staatssecretaris)
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Ingrid van Engelshoven (D66, minister)
Arie Slob (ChristenUnie, minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media)
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Hugo de Jonge (CDA, vicepremier en minister voor Ouderenzorg)
Bruno Bruins (VVD, minister voor Medische Zorg)
Paul Blokhuis (ChristenUnie, staatssecretaris)
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Kajsa Ollongren (D66, vicepremier en minister)
Raymond Knops (CDA, staatssecretaris)
Buitenlandse Zaken
Halbe Zijlstra (VVD, minister)
Infrastructuur en Waterstaat
Cora van Nieuwenhuizen (VVD, minister)
Stientje van Veldhoven (D66, staatssecretaris)
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
Sigrid Kaag (D66, minister)
Stand van zaken 21.10.2017
Nu alle ministers en staatssecretarissen bekend zijn, moesten ze langs bij de oude en nieuwe premier Mark Rutte. Hij ontving als formateur de beoogde bewindslieden, om hen te vragen of ze nog iets ‘op hun kerfstok’ hebben. De drie aanstaande vicepremiers waren de eersten.
Maandag 23 en dinsdag 24 oktober 2017 gaan de andere ministers en staatssecretarissen naar de formateur. Ze zijn al gescreend door onder meer de Belastingdienst en de AIVD, de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Ook hebben de aankomend bewindslieden hun nevenactiviteiten moeten opgeven. Het is de bedoeling dat Rutte III donderdag 26.10.2017 bij de Koning op het bordes staat. Dan komt er een einde aan de langste formatie ooit.
Verrassende inkijkjes Exit Rutte 2
Wilma Borgman en Max van Weezel voerden de afgelopen maanden gesprekken met alle ministers van het kabinet-Rutte II. Die leverden soms verrassende inkijkjes op in de manier waarop het kabinet het vijf jaar heeft volgehouden.
– Sharon Dijksma (staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu)
– Jet Bussemaker (minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)
– Sander Dekker (staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)
– Lodewijk Asscher (minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid)
– Stef Blok (minister van Veiligheid en Justitie, daarvoor minister voor Wonen en Rijksdienst)
– Edith Schippers (minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)
– Martin van Rijn (staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)
Stand van zaken 24.10.2017
Premier Mark Rutte heeft alle 23 kandidaat-bewindslieden voor zijn nieuwe kabinet gesproken. Hij voerde dinsdagavond als formateur van Rutte III zijn laatste gesprek. Hij wilde onder meer weten of de beoogde bewindslieden aan de vereisten voldoen.
De ministers van Rutte III komen woensdagmiddag 25.10.2017 samen om onder leiding van de formateur alle taken precies vast te leggen, het zogenoemd constituerend beraad. Donderdag 26.10.2017 iets na 11.00 uur worden de leden van het kabinet beëdigd door de koning. Daarna kan het kabinet-Rutte III aan de slag, ruim zeven maanden na de verkiezingen.
Stand van zaken 25.10.2017
Eindverslag
Formateur Mark Rutte heeft woensdag 25 oktober 2017 zijn eindverslag aan Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib overhandigd. Dit gebeurde in de Tweede Kamer, in de Stadhouderskamer. Woensdagmiddag troffen de kandidaat-ministers van het nieuwe kabinet elkaar voor het eerst op het ministerie van de minister-president, het ministerie van Algemene Zaken.
In dit ‘constituerend beraad’ werden de portefeuilles van de ministers en de staatssecretarissen vastgesteld. Donderdag 26 oktober 2017 is de eerste werkdag van het nieuwe kabinet. Dan is ook de traditionele bordesfoto, op paleis Noordeinde. Op vrijdag 27 oktober 2017 is de eerste ministerraad.
De ministers van het nieuwe kabinet zijn voor het eerst bij elkaar geweest. Dat gebeurde in het zogeheten constituerend beraad, een soort oprichtingsvergadering. Het was nog geen officiële ministerraad, want de bewindslieden worden morgen pas beëdigd.
In het beraad zijn afspraken gemaakt over de precieze taakverdeling tussen de ministers en staatssecretarissen. Dat luistert dit jaar extra nauw, omdat er verschillende departementen zijn met twee ministers.
Afgesproken is bijvoorbeeld dat de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Ollongren, ook het onderdeel wonen in haar portefeuille krijgt.
Adeldom
Maar Ollongren zal zich niet bemoeien met de Wet op de adeldom. Omdat ze zelf van adel is, draagt ze die wet over aan staatssecretaris Knops op haar ministerie.
Minister Bruins voor Medische Zorg gaat zich onder meer bezighouden met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, zegt hij. Hoe dat precies wordt verdeeld met de nieuwe minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is niet helemaal duidelijk.
De verantwoordelijkheid voor maatschappelijke stages gaat van het ministerie van Onderwijs naar het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en heet daar ‘maatschappelijke diensttijd’.
De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, die over asielzaken gaat, krijgt net als in het verleden in het buitenland de titel minister voor Migratie.
Catshuis
De aanstaande ministers en staatssecretarissen zien elkaar vanavond allemaal op het Catshuis bij een etentje. Er zijn zestien ministers en acht staatssecretarissen. Naast premier Rutte levert de VVD zes ministers en drie staatssecretarissen, het CDA en D66 allebei vier ministers en twee staatssecretarissen en de ChristenUnie twee en een.
Vier ministeries krijgen twee ministers. De minister ‘van’ is de echte baas van het ministerie, de minister ‘voor’ valt daar onder.
De bewindslieden worden morgen beëdigd door de koning; kort daarna gaan ze naar hun nieuwe departement voor de portefeuille-overdracht door de vertrekkende ministers.
In het kabinet-Rutte III hebben vier ministeries twee ministers:
minister Kaag voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
Stand van zaken 26.10.2017
Beediging
Ruim zeven maanden na de verkiezingen stond er vandaag dan eindelijk een nieuw kabinet op het bordes bij de koning.
Willem-Alexander beëdigde vandaag in de Grote Balzaal van Paleis Noordeinde het derde kabinet-Rutte. Daarna volgde de traditionele bordesscène.
1e dag Rutte 3
Het derde kabinet-Rutte is voor het eerst bij elkaar. De ministers, die vanochtend door de koning werden beëdigd, hebben een korte vergadering. Anders dan gebruikelijk mag bij het begin van de bijeenkomst in de Trêveszaal gefilmd worden.
Gisteren was er ook al een ontmoeting van de nieuwe bewindslieden: dat was de ‘constituerende vergadering’, een soort oprichtingsbijeenkomst. Toen waren de bewindslieden dus nog niet benoemd.
Ziekenhuizen, verpleegkundigen en huisartsen luiden denoodklok over nieuwe grootscheepse zorgbezuinigingen van het kabinet Rutte III.
Ze vrezen dat de zorg voor kwetsbare mensen straks door de bodem zakt, door financiële problemen en een personeelsgebrek.
We zijn bang dat deze ingreep ten koste van de kwaliteit of toegankelijkheid van zorg gaat, aldus Woordvoerder Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
De afgelopen jaren beknotte zorgminister Schippers via afspraken met de medische wereld de groei van het aantal behandelingen door ziekenhuizen, de geestelijke gezondheidszorg en de wijkverpleging. Nu doet de coalitie daar een flinke schep bovenop en boekt een megabedrag, bijna 2 miljard in 2021, in als beoogde besparing. Dat is ruim 800 miljoen meer dan VVD, CDA, D66 en ChristenUnie in hun verkiezingsprogramma hadden staan. Het Centraal Planbureau acht zo’n grote bezuiniging onhaalbaar en waarschuwt voor slechtere zorg.
,,Dit besluit creëert onrust en verwarring”, stelt de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen. ,,Wat wordt er van ons verwacht? Geen idee. Maar we zijn bang dat deze ingreep ten koste van de kwaliteit of toegankelijkheid van zorg gaat”, aldus een zegsman. Hij herinnert zich de situatie van vijftien jaar geleden: toen lagen patiënten op de gang of werden ze met helikopters naar buurlanden gevlogen. ,,Daar moeten we natuurlijk niet naar terug.”
AD 24.10.2017
Verdrietig
Niels Jacobs, verpleegkundige op de spoedeisende hulp en actief voor vakbond Nu ‘91, is ‘heel verdrietig en teleurgesteld’ over het regeerakkoord. ,,Deze kostenbesparing gaat ons niet meer lukken. We zijn de afgelopen jaren al veel efficiënter gaan werken. De huisarts is al veel meer gaan doen, daarmee is veel winst behaald. Maar er is een grens aan wat we nog kunnen doen.’’
De belangenvereniging voor verpleegkundigen vreest de budgetverlaging voor de wijkverpleging, aldus V&VN-directeur Sonja Kersten.
,,Daar kampen ze al met personeelstekorten, cliëntenstops en een hoge administratieve last. Tel daar de groeiende vraag door een kort verblijf in het ziekenhuis en meer kwetsbare ouderen met bijvoorbeeld dementie bij op en dit is echt zorgwekkend.” Ook Actiz, branchevereniging van zorginstellingen, noemt bezuinigingen op de wijkverpleging onacceptabel.
Bezorgd
De werkdruk van huisartsen is nu al behoorlijk groot, de grens van wat we kunnen is in zicht, aldus LHV-voorzitter Ella Kalsbeek
De Landelijke Huisartsen Vereniging is eveneens bezorgd. ,,Doordat ziekenhuizen en de geestelijke gezondheidszorg minder kunnen doen, komen er steeds meer patiënten bij de huisarts terecht. De werkdruk van huisartsen is nu al behoorlijk groot, de grens van wat we kunnen is in zicht’’, zegt voorzitter Ella Kalsbeek.
Volgens de coalitiepartijen zijn de nieuwe zorgbezuinigingen ‘ambitieus’, maar terecht. Het aantal behandelingen en de medicijnkosten zullen de komende jaren doorstijgen, zo is de verwachting. ,,Als we niets doen, dan gaat de zorgpremie door het dak” zegt CDA’er Mona Keijzer. ,,Het is in ons aller belang dat de stijging wordt gedempt tot aanvaardbare proporties. We willen met de sector gaan kijken hoe dat het beste kan.”
Verkiezingscampagne
Het was notabene een van de belangrijkste campagnethema’s van de 2e kamerverkiezingen 2017: De zorg. De afgelopen maanden werd al duidelijk dat er ruim twee miljard extra naar de verpleeghuizen gaat. Maar naar de wijkverpleging gaat geen extra geld. En dat terwijl die sector juist de grootste groep ouderen verzorgt. “Echt verbazingwekkend”, zegt Sonja Kersten directeur van de Beroepsvereniging voor Verpleegkundigen en Verzorgenden in het radioprogramma Nieuws en Co.
Het kabinet wil dat ouderen langer thuis blijven wonen en daarom was Kersten dan ook verbaasd toen ze het regeerakkoord las. Daar komt het woord wijkverpleging maar één keer voor. “We zijn blij dat de beweging wordt gemaakt dat mensen zo lang mogelijk thuis wonen, want dat is wat iedereen het prettigst vindt. Maar dan heb je wel wijkverpleegkundigen nodig die goed voor je kunnen zorgen.”
Wijkverpleegkundige Niels verzorgt Riet Hendriks, NOS
Er kwam meer aandacht en nu dus ook geld voor de verpleeghuiszorg na het Manifest van journalist Hugo Borst. “Dat was ook echt nodig”, zegt Sonja Kersten. “Maar het is zo ontzettend jammer dat het nu ten koste gaat van andere sectoren.”
Kersten hoopt dat er ook een soort Hugo Borst voor de thuiszorg opstaat. Niels van Leeuwen is het met haar eens: “Het heeft voor de verpleeghuizen ook gewerkt. Waarom zou het voor ons niet werken?”
Het CPB betwist de opbrengst die de nieuwe regeringscoalitie wil binnenhalen via een grootscheepse zorgbezuiniging. Daarvoor zijn de onderhandelaars van Rutte III ook gewaarschuwd. Desondanks hebben zij het megabedrag, bijna 2 miljard, ingeboekt als besparing.
AD 12.10.2017
Terugdraaien geldkraan
Onder druk van de Tweede Kamer draaide het kabinet al een half miljard aan besparingen terug in de afgelopen jaren. Zowel de verpleeghuizen als de wijkverpleging en huishoudelijke hulp kregen er honderden miljoenen bij, omdat de fikse snijoperatie de kwaliteit van de zorg in het geding bracht.
Extraatje
Het demissionaire kabinet trok de komende vier jaar 130 miljoen euro extra uit voor de verpleegzorg. Het geld is vooral bedoeld voor een wervingscampagne voor nieuw personeel en voor omscholing.
Het bedrag staat in de Miljoenennota die, op Prinsjesdag, werd gepresenteerd, Het komt bovenop het extra bedrag dat staatssecretaris Van Rijn eerder al naar buiten bracht: vanaf 2018 jaarlijks 435 miljoen.
Nog meer
Maar er moest nog veel meer geld bij. Alleen al om de zorg in verpleeghuizen op orde te krijgen, zal het kabinet de komende jaren 2,1 miljard extra investeren. Daarnaast geven zorgverzekeraars meer uit aan ouderenzorg dan je op grond van de toename van het aantal senioren mag verwachten. Tussen 2015 en 2017 ging al bijna een miljard extra naar ouderenzorg. In 2018 kan dat oplopen naar 2,5 miljard euro is de verwachting, aldus de doorrekening van Investico.
Achter de schermen klinken verwijten aan PvdA-staatssecretaris Van Rijn
Zonder dat ze het zelf in de gaten had, heeft de Tweede Kamer ingestemd met een miljardeninvestering in de verpleeghuiszorg die de betaalbaarheid van het stelsel onder druk zet. Veel fracties voelen zich op het verkeerde been gezet door PvdA-staatssecretaris Martin van Rijn. Tegelijk is er gêne over het eigen falen. Dit blijkt uit een reconstructie door de Volkskrant.
De Tweede Kamer stemde er in oktober stilzwijgend mee in dat het Zorginstituut nieuwe kwaliteitsrichtlijnen zou opstellen. De meeste fracties beseften toen niet dat de politiek daarmee een groot deel van de zeggenschap uit handen gaf. Afgelopen januari werd het zogenoemde kwaliteitskader voor de verpleeghuiszorg van kracht. Verpleeghuizen kregen daarmee de opdracht extra personeel in te zetten. Het kabinet is juridisch verplicht er de financiële middelen voor te leveren.
Het verraste de onderhandelaars totaal. Ze bleken de wetgeving niet goed te kennen
AD 09.10.2017
Stress op de werkvloer
Driekwart van de verpleegkundigen en verzorgenden barst van de stress. Hun tijd wordt opgeslokt door administratie en de gekste taken als rolstoelen reinigen en zout strooien. Dat blijkt uit een peiling onder 17.000 werknemers.
Kwaliteit van leven en zorg van ouderen in verpleeghuizen en verzorgingshuizen
Op22 september 2017verscheen de zusterstudie ‘Gelukkig in het verpleeghuis?’ waarin de door de bewoners ervaren kwaliteit van de zorg en de kwaliteit van het leven in verzorgings- en verpleeghuizen aan bod komt. Hierin komen dus alleen de ouderen die zelf de vragen konden beantwoorden aan het woord.
AD 06.11.2017
Valboete ouderenzorg
De ‘valboete’ die sommige zorginstellingen ouderen in rekening brengen, leidt tot grote commotie. In Den Haag reageert PVV-leider Geert Wilders op Twitter kort maar furieus: ‘waanzin’. Hij vraagt zich af of Nederland de weg kwijt is.
AD 08.11.2017
Ouderenbond ANBO, die de noodklok luidt, deelt die mening. Volgens woordvoerster Renée de Vries moeten mensen nooit door geldkwesties ‘geremd worden om hulp te vragen’.
Ook Sharon Dijksma van de PvdA laat via Twitter weten dat ze er de kersverse minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) direct op het matje over gaat roepen. Zij vreest namelijk dat zo’n boete leidt tot ‘zorg mijden’: ouderen zullen zich wel twee keer bedenken om de noodknop te gebruiken als ze er tientjes extra voor moeten betalen.
AD 06.11.2017
Dokken
Het gaat bij de ‘valboete’ om ouderen die noodknop vaker gebruiken: zij moeten de kosten op een gegeven moment zelf betalen. Zo betalen cliënten van Aafje Thuiszorg na de derde val waarbij het personenalarmeringssysteem wordt ingeschakeld 37,50 euro per incident. En moeten bewoners van het Dordtse De Merwelanden na drie keer vallen of noodoproepen dokken: zij betalen dan voor de tijd dat de verpleegkundige hulp verleent: 49,95 euro per uur.
Preventie
‘Victor Zuidema’ oordeelt dat zorginstellingen in plaats van extra kosten te rekenen gewoon meer aan preventie moeten doen: er bestaan tegenwoordig onder andere cursussen die ouderen leren om beter te bewegen en ‘beter’ te vallen: zodat er minder kans op letsel is.
Intrekking maatregel
Thuiszorgorganisatie Aafje past na alle beroering over ‘valboetes’ de contracten aan voor ouderen die geabonneerd zijn op haar personenalarmering. De regel dat mensen na twee noodoproepen per incident of val 37,50 euro moeten afrekenen, wordt definitief in de overeenkomst geschrapt. Dat zegt directeur Ronald Simons.
Minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vindt dat zorginstellingen ouderen niet extra mogen laten betalen als die vaker dan drie keer per jaar na een val hun alarmknop indrukken. Hij zei dat na Kamervragen van de PvdA over het artikel in het AD van zaterdag 04.11.2017.
NOS 07.11.2017 Minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vindt dat zorginstellingen ouderen niet extra mogen laten betalen als die vaker dan drie keer per jaar na een val hun alarmknop indrukken. Hij zei dat na Kamervragen van de PvdA over een artikel in het AD van zaterdag. Volgens het AD brengen verschillende instellingen extra kosten in rekening.
PvdA-Kamerlid Dijksma zei bang te zijn dat ‘valboete’ kandidaat is om woord van het jaar te worden. Zij en anderen zijn boos over de boete.
Geen boetes opgelegd
De minister heeft navraag gedaan bij de twee instellingen die in het AD-artikel worden genoemd en volgens hem hebben ze allebei gezegd dat ze in de praktijk dit soort boetes niet uitdelen. Ook de Nederlandse Zorgautoriteit NZA heeft geen klachten gekregen.
Wel hebben de organisaties in hun voorwaarden de mogelijkheid opgenomen om een extra bedrag te vragen als vaak van de alarmknop gebruik wordt gemaakt. De Jonge benadrukte dat zo’n extra bedrag niet is toegestaan en hij heeft de instellingen gevraagd hun voorwaarden aan te passen.
Niet in Van Dale
De minister zei te hopen dat ‘valboete’ de Van Dale niet zal halen. “Alsof een financiële prikkel helpt om mensen minder vaak te laten vallen”, voegde hij eraan toe.
Als mensen vaak vallen, moet dat volgens De Jonge aanleiding zijn om met hen te praten en te kijken of er meer aan de hand is. Hij laat de NZA een steekproef doen om te kijken of dit vaker voorkomt.
AD 17.11.2017 Thuiszorgorganisatie Aafje past na alle beroering over ‘valboetes’ de contracten aan voor ouderen die geabonneerd zijn op haar personenalarmering. De regel dat mensen na twee noodoproepen per incident of val 37,50 euro moeten afrekenen, wordt definitief in de overeenkomst geschrapt. Dat zegt directeur Ronald Simons.
De maatregel komt na de massale verontwaardiging van afgelopen weekend dat ouderen die noodhulp nodig hebben, dit per keer moeten betalen bij verschillende zorginstellingen in Nederland. Volgens Aafje staat dit weliswaar in haar contracten, maar werd er niet gehandhaafd. ,,We sturen al jaren geen rekening meer. Daarom zullen we de contracten beter later aansluiten bij de praktijk’’, zegt Simons. ,,Het stond er in als stok achter de deur. Om oneigenlijk gebruik en misbruik te voorkomen.’’
Aafje levert op dit moment noodhulp aan 1200 tot 1300 senioren in Rijnmond en de Drechtsteden. 65-plussers die door een val of ander incident thuis knel zitten, kunnen met een druk op een knop 24 uur per dag hulp van een wijkverpleegkundige inschakelen.
Grote zorg
Hartstikke mooi dat Aafje dit uit haar contracten haalt. Hiermee is de barrière voor noodhulp weggehaald, aldus Renée de Vries van de ANBO.
Landelijke ouderenbond ANBO sprak afgelopen weekend haar grote zorg uit, omdat dit soort contracten een remmende werking kunnen hebben. Ouderen-in-nood zouden uit angst voor hoge kosten zorg mijden of bang zijn om te vallen, was de waarschuwing van de bond.
Renée de Vries van de ANBO vindt het goed dat Aafje de contracten aanpast. ,,Hartstikke mooi dat Aafje dit uit haar contracten haalt. Hiermee is de barrière voor noodhulp weggehaald. Je moet zonder geremdheid op de noodknop kunnen drukken. Weliswaar werd niet gehandhaafd, maar waarom zet je het dan in je contracten en spreek je het zo af met de mensen?’’
De Jonge
Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) zegt direct contact te hebben opgenomen met de betrokken zorginstellingen nadat hij de berichtgeving in de krant over de valboete had gelezen. Hij benadrukt dat er nooit een rekening is verstuurd naar ouderen die ‘te vaak’ zijn gevallen. ,,Wel gaan instellingen in gesprek met patiënten die vaak op de noodknop drukken.
Maar dat lijkt me niet meer dan normaal als mensen meer hulp nodig hebben. Neemt niet weg dat er in de voorwaarden van de instellingen wel degelijk staat dat er een rekening kan worden gestuurd wanneer iemand te vaak op de noodknop drukt. Ik heb hen direct gevraagd die voorwaarde te schrappen want die is domweg in strijd met de wet.’’
De Jonge laat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) nu een steekproef uitvoeren onder alle thuiszorginstellingen om te kijken of er nog meer instanties zijn die dergelijke regels in hun contracten hebben staan.
Ik heb hen direct gevraagd die voorwaarde te schrappen want die is domweg in strijd met de wet, aldus Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid).
AD 06.11.2017 Minister Bruno Bruins (Medische zorg) wil ‘dolgraag’ om tafel met de ziekenhuizen, geestelijke gezondheidszorg en (wijk)verpleegkundigen om te horen hoe de kosten van de gezondheidszorg de komende jaren verstandig ingetoomd kunnen worden.
In crisistijd zijn gezamenlijke afspraken gemaakt over het beschikbare budget. De situatie is nu anders, de crisis is voorbij, aldus Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
Dat zegt Bruins tegen deze krant in aanloop naar de cruciale onderhandelingen met het zorgveld over de financiële budgetten vanaf 2019. Die moeten zo snel mogelijk beginnen en uiteindelijk een blijvende besparing opleveren van 1,9 miljard euro, heeft het kabinet al vastgelegd.
Niet in beton gegoten
Volgens Bruins is zeker niet in beton gegoten hoe de besparingen worden ingevuld. ,,Ik wil hierover snel praten met de betrokken partijen en hoop dat zij dat ook willen. Eerst eens ga ik eens bekijken welke ideeën er leven in het veld. Alle suggesties zijn op dit moment goed en welkom.”
De minister wil nog niet vooruitlopen op exacte maatregelen die genomen kunnen worden om de kostengroei te beperken. Maar te denken valt aan minder bureaucratie, lagere kosten door technologische vooruitgang en meer behandelingen bij de huisarts of in de thuisomgeving.
De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen waarschuwde het kabinet onlangs nog dat de huid duur verkocht zal worden. ,,In crisistijd zijn gezamenlijke afspraken gemaakt over het beschikbare budget. De situatie is nu anders, de crisis is voorbij.”
Ambitie
Het is, net als bij de wijkverpleging, ‘overal de ambitie’ om de kwaliteit van zorg te behouden, aldus Bruins. Ook mag de werkdruk niet omhoog en moet de toegankelijkheid van zorg gegarandeerd blijven. ,,Ik vind het prettig om te weten dat we veel extra budget hebben. Aan de andere kant kunnen we het geld maar één keer uitgeven.”
De totale uitgaven stijgen, ondanks de al ingeboekte zorgdeals, komende vier jaar nog altijd met een duizelingwekkende 8 miljard euro. Het is de bedoeling dat de zogeheten hoofdlijnenakkoorden er uiterlijk komende zomer liggen, Bruins noemt dat althans een ‘prima planning’.
AD 06.11.2017 Ze is 24 en behalve haar twee jonge kinderen bezit ze niets. Alles is haar afgenomen, tot aan de zeggenschap over haar eigen lichaam toe. Toch straalt ze. Er hangt vrolijkheid om haar heen. Iets lichts. Want een nieuw leven is aanstaande. Een depressie, opgelopen door haar gedwongen werk in de prostitutie, wierp ze met behulp van een psycholoog van zich af. Ze heeft nét een baan bemachtigd als kamermeisje. En dankzij een urgentieverklaring kan ze straks een eigen woning betrekken.
De Roemeense Maria zit op de bank in de eengezinswoning van Melius Zorg, waar ze woont met haar twee kinderen. Een derde kind, een meisje, is nog in Roemenië. ,,Ik ben er mee bezig om de voogdij over haar terug te krijgen.” Uit een plastic bakje voert ze haar zoontje een Nutrilonpapje. Een buurmeisje wipt even aan. ,,Laat ze allemaal maar komen. Ik ben dol op kinderen.”
Het ging al jong mis met Maria. Met haar adoptiemoeder boterde het niet en ze liep weg van huis. Binnen de kortste keren had ze drie kinderen – ‘van voorbehoedmiddelen had ik nog nooit gehoord’ – en dwong een vriendje haar in Amsterdam de prostitutie in. Ze was er compleet geïsoleerd, Nederlands en Engels sprak ze niet. De organisatie HVO-Querido, die onder meer slachtoffers van mensenhandel en prostituees opvangt, is haar redding.
De hulpverleners sturen haar door naar Melius Zorg in Den Haag. Daar krijgt ze de steun die nodig is om op eigen benen te kunnen staan. In (bijna) vloeiend Nederlands: ,,Ik kreeg een psycholoog om van mijn depressie af te komen, ik heb Nederlands en Engels geleerd. Ik heb een huis en geld om van te leven.”
Ze wil graag haar verhaal doen naar aanleiding van de commotie rond Melius Zorg, dat de deuren moet sluiten tot het aan de normen van de Inspectie Gezondheidszorg voldoet. ,,In Roemenië word je aan je lot overgelaten. Hier krijg je zoveel hulp. Ik hoor slechte dingen over Melius Zorg. Daar ben ik teleurgesteld over. Ik ben blij dat deze organisatie bestaat. Ik heb hier de kans gekregen op een nieuw leven. Ik heb heel veel dingen geleerd, over seksualiteit en over hoe je moet sparen. Dat gun ik anderen ook.”
Onveilige situatie
Het doet mij persoonlijk echt pijn als dit zo moet eindigen, aldus Anonieme medewerkster Melius Zorg.
Deze week moeten alle cliënten van Melius Zorg over naar een andere zorgaanbieder. De inspectie, die de instelling al vanaf mei op de voet volgt, oordeelde dat er sprake is van ‘een aanhoudende onveilige situatie’. Uit de rapporten blijkt dat medewerkers vaak niet weten waar hun cliënten uithangen en dat agressieve vriendjes zomaar kunnen blijven slapen.
Per 20 oktober is de algemeen directeur vervangen. Ronald Oosterhof, voorheen de directeur bedrijfsvoering, heeft die rol nu op zich genomen. In het inspectierapport van 30 oktober, dat vandaag wordt geopenbaard, staat dat hij ‘de door de inspectie geconstateerde tekortkomingen erkent en de ernst van de situatie onderschrijft’.
Het rapport vervolgt: ‘Hij geeft aan dat er de afgelopen maanden te weinig is gebeurd omdat de organisatie in de ontkenningsfase heeft gezeten. Er was op alle niveaus onvoldoende kennis en ervaring aanwezig.’
Dat klopt, vertelt hij aan het AD, dat hij heeft uitgenodigd voor een bezoek aan de locatie bij Kijkduin. ,,We zijn een vrij jonge organisatie en hebben fouten gemaakt. Met een aantal medewerkers hebben we misschien de plank misgeslagen.” Hij vindt het jammer dat de cliënten weg moeten zonder dat hij de kans krijgt het verbetertraject af te maken. Inmiddels is er een gloednieuw team met gediplomeerde medewerkers opgetuigd.
Sfeer
Een medewerkster die anoniem wil blijven zegt: ,,Toen ik hier begon hing er een negatieve sfeer. Rancuneuze ex-collega’s die waren ontslagen riepen dat het hier kapot moest en stookten cliënten op. Dat is kwalijk. Inmiddels staat er een sterk team en een mooi programma. Op veel punten zijn we verbeterd. Het doet mij persoonlijk echt pijn als dit zo moet eindigen. De moeders zijn de dupe.”
Een 18-jarige moeder, die vaak overhoop ligt met de medewerkers, noemt de begeleiding ‘waardeloos’, maar weet ook niet waar ze nu dan heen moet. Voor de 25-jarige Vivien zat haar tijd bij Melius er sowieso op. ,,Ik heb een probleem met de vader van mijn dochter. We zitten hier voor onze veiligheid, maar dat gaat beter nu. Binnenkort ga ik op mezelf wonen.”
AD 06.11.2017 Alle 24 cliënten van Melius Zorg moeten deze week weg. De inspectie Gezondheidszorg vindt het niet langer verantwoord ze hier te houden vanwege ‘een aanhoudende risicovolle situatie’.
Dat maakt de waakhond vandaag bekend. Het gebeurt niet vaak dat de inspectie zo’n strenge maatregel oplegt. Mogelijk worden de kwetsbare jonge moeders met kinderen en de probleemjongeren overgenomen door zorgaanbieder Middin. ,,We streven ernaar dat er voor de cliënten niets verandert”, zegt directeur Ronald Oosterhof. ,,Dat de zorg hier wordt geleverd en dat onze medewerkers worden overgenomen.”
We streven ernaar dat er voor de cliënten niets verandert, aldus Ronald Oosterhof.
De twee Haagse locaties van Melius Zorg, waar moeders en jongeren uit de hele regio worden opgevangen, waren al deels leeg. De Inspectie verordonneerde eerder al een opnamestop. Aan het Terwestenpad in de Schilderswijk wonen nog vijf jongeren. Aan de Ad van Emmenesstraat bij Kijkduin wonen negentien jonge moeders met hun kinderen.
Onzekerheid
Onder cliënten en medewerkers heerst grote onzekerheid. Melius Zorg is een jonge zorgaanbieder die al sinds mei onder vuur ligt. Jongeren ontvingen ‘ongecontroleerd bezoek’, aldus de Inspectie. ‘Ondanks de risico’s voor de cliënten en de kinderen.’ Er is ‘meermaals sprake geweest van huiselijk geweld en van kindermishandeling.’
De instelling vangt zogenoemde lvb-jongeren op. Dat zijn jongeren met een licht verstandelijke beperking. Het is een kwetsbare groep die bijvoorbeeld vaak in handen valt van loverboys. Bij Melius Zorg zijn ze niet voldoende beschermd, oordeelde de Inspectie na het laatste bezoek twee maanden terug. Er is sprake van ‘een voortdurende risicovolle situatie’.
Daarom moet de instelling de huidige cliënten overdragen en zich nu volledig richten op het verbetertraject. Pas als is vastgesteld dat Melius Zorg ‘voldoet aan de vereisten’ mag er weer zorg worden verleend.
Volgens directeur Oosterhof was er sprake van ‘kinderziektes’ bij de nieuwe instelling en is de zorg inmiddels op orde.
OmroepWest 06.11.2017 De zorg van hulpverleningsinstelling Melius Zorg in Den Haag is ver onder de maat. Van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd moet de organisatie daarom alle cliënten binnen twee weken overdragen aan een andere zorgaanbieder.
Melius kreeg in mei al een ernstige waarschuwing van de inspectie omdat de zorg te wensen overliet. Zo schiet de instelling onder meer tekort op het gebied van veiligheid en hygiëne. Melius biedt hulp, begeleiding en verblijf met intensieve zorg aan jongeren en jonge moeders met een licht verstandelijke beperking. Voor de gemeente Den Haag heeft het garanderen van deze zorg nu de hoogste prioriteit.
Samen met Melius wordt zo snel mogelijk naar een andere jeugdhulpaanbieder gezocht. Het is de bedoeling dat de cliënten op de huidige locaties van Melius Zorg kunnen blijven. Het gaat om 37 jongeren en kinderen.
Veel mis bij Melius Zorg
De veiligheid van de instelling is niet op orde. Zo kunnen cliënten in de nacht ongecontroleerd bezoek ontvangen. Ook schort het aan de hygiëne in de panden en zijn er gevaarlijke situaties voor kinderen. Medewerkers en bewoners zelf gaven eerder al aan dat zij zich niet altijd veilig voelden.
Melius mag van de inspectie per direct geen nieuwe cliënten meer aannemen. Als Melius niet binnen twee weken alle noodzakelijke verbetermaatregelen heeft doorgevoerd, volgt een boete die kan oplopen tot 40.000 euro.
Den HaagFM 06.11.2017 De zorg van hulpverleningsinstelling Melius Zorg in Den Haag is zo ver onder de maat, dat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd de organisatie heeft opgedragen alle cliënten binnen twee weken over te dragen aan een andere zorgaanbieder.
Melius kreeg in mei al een ernstige waarschuwing van de inspectie omdat de zorg te wensen overliet. Zo schiet de instelling onder meer tekort op het gebied van veiligheid en hygiëne. Melius biedt hulp, begeleiding en verblijf met intensieve zorg aan jongeren en jonge moeders met een licht verstandelijke beperking.
Voor de gemeente Den Haag heeft het garanderen van deze zorg nu de hoogste prioriteit. Samen met Melius wordt zo snel mogelijk naar een andere jeugdhulpaanbieder gezocht. Het is de bedoeling dat de cliënten op de huidige locaties van Melius Zorg kunnen blijven. Het gaat om 37 jongeren en kinderen.
De veiligheid van de instelling is niet op orde. Zo kunnen cliënten in de nacht ongecontroleerd bezoek ontvangen. Ook schort het aan de hygiëne in de panden en zijn er gevaarlijke situaties voor kinderen. Medewerkers en bewoners zelf gaven eerder al aan dat zij zich niet altijd veilig voelden.
Melius mag van de inspectie per direct geen nieuwe cliënten meer aannemen. Als Melius niet binnen twee weken alle noodzakelijke verbetermaatregelen heeft doorgevoerd, volgt een boete die kan oplopen tot 40.000 euro.…lees meer
AD 04.11.2017 Als huisartsen meer tijd krijgen voor de behandeling van hun patiënten, dan gaan de zorgkosten fors omlaag. Bovendien zijn de patiënten van de arts dan veel tevredener. Dit is de uitkomst van een proef van zorgverzekeraar VGZ, waarover RTL Nieuws vanavond berichtte.
Hoeveel geld wordt bespaard kan VGZ nog niet zeggen. Uit de tests blijkt dat als huisartsen meer tijd nemen voor een consult, zij minder vaak patiënten doorverwijzen naar een specialist. Dit komt doordat ze beter kunnen luisteren naar de patiënt en deze daardoor eerder geruststellen. In het jaar dat de proef liep is het aantal verwijzingen 6 procent gedaald. Een consult bij een specialist is gemiddeld veel duurder dan een consult bij een huisarts.
Gorinchem
De proeven zijn door VGZ gehouden in Zuid-Hollandse Gorinchem en het Limburgse Afferden. In deze regio’s kregen de huisartsen geen 2100 maar 1800 patiënten in hun praktijk toebedeeld. De proef wordt door VGZ eind dit jaar geëvalueerd. Volgens een woordvoerder van VGZ is het mogelijk dat in de toekomst meer huisartsen kleinere praktijken krijgen.
VK 06.11.2017 Zorgverzekeraars komen de afspraken niet na die de druk op de huisartsen moeten verlichten. Daar is komend jaar 200 miljoen euro voor beschikbaar, maar dat bedrag wordt bij lange na niet besteed.
Huisartsen zouden meer geld moeten krijgen voor de zorg aan kwetsbare, thuiswonende ouderen en voor patiënten in achterstandswijken, maar bijna geen enkele verzekeraar komt daarmee over de brug.
André Rouvoet, voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland (ZN), erkent het probleem en heeft de verzekeraars vrijdag per brief laten weten hierover vandaag met ze te willen praten.
Anders dan de meeste zorgsectoren krijgen de huisartsen en de multi-disciplinaire zorg (voor chronische patiënten met bijvoorbeeld diabetes) er elk jaar extra geld bij. Het idee is dat er meer zorg door huisartsen moet worden geleverd; dat is goedkoper dan in het ziekenhuis.
Daardoor zien huisartsen meer patiënten die meer zorg nodig hebben. Erbij komt dat kwetsbare ouderen langer thuis blijven wonen en psychiatrische patiënten minder snel worden opgenomen. Ook dat betekent extra werk voor de huisartsen.
Zorgverzekeraars, huisartsen en het ministerie spraken af in 2018 extra oog te hebben voor acht ‘knelpunten’. ‘Maar nu de contracten worden opgesteld, moeten we helaas vaststellen dat een aantal verzekeraars zegt: sorry, dat gaan we niet doen’, zegt Ella Kalsbeek, voorzitter van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV).
Wrang
Zilveren Kruis, de grootste zorgverzekeraar, is boos dat de onenigheid naar buiten komt terwijl er nog gesprekken gaande zijn
Volgens Martin Bontje, voorzitter van InEen – de vereniging van organisaties voor eerstelijnszorg – zijn de zorgverzekeraars verwikkeld ‘in een race om zo min mogelijk geld uit te geven, waarbij het belang van de individuele zorgverzekeraar belangrijker is dan het maatschappelijk belang’.
Onbegrijpelijk, zegt Bontje, want als je wilt besparen op de totale zorgkosten, moet je investeren in de eerstelijnszorg. ‘Dat is een waarheid als een koe. Maar de zorgverzekeraars kijken naar elkaar en denken: als ík nu investeer, profiteren de anderen daarvan.’
Kalsbeek: ‘Het wrange is dat we het in de kern eens zijn. We willen allemaal dat de zorg toegankelijk en betaalbaar blijft. Daarvoor zijn investeringen nodig. Maar ze zijn panisch voor wegrennende klanten bij 2 euro premieverhoging.’
Rouvoet van ZN geeft toe dat niet alle zorgverzekeraars ‘even serieus met de knelpunten aan de slag zijn gegaan’. De problemen concentreren zich bij twee of drie zorgverzekeraars en op drie knelpunten. Hij wil ‘het grensje’ opzoeken van wat hij als branchevoorzitter kan doen. ‘Ik wil en kan en mag niet achter de inkoopgegevens van zorgverzekeraars aan. Maar als ik namens de branche mijn handtekening onder een akkoord zet, is dat niet vrijblijvend.’
Boos
Ook het ministerie bemoeit zich ermee. Onlangs is er nog overleg geweest, waarbij het ministerie heeft benadrukt dat gemaakte afspraken ‘uiteraard moeten worden nagekomen’.
Zilveren Kruis, de grootste zorgverzekeraar, is boos dat de onenigheid naar buiten komt terwijl er nog gesprekken gaande zijn, zegt een woordvoerder.
Bij conflicten tussen de huisartsen en de zorgverzekeraars delven de verzekeraars uiteindelijk het onderspit, verwacht gezondheidseconoom Wim Groot. ‘Die zullen toegeven, want ze willen ten koste van heel veel voorkomen dat ze ruzie krijgen met de huisartsen. Zeker nu klanten straks weer kunnen overstappen naar een andere zorgverzekering, kunnen ze de negatieve publiciteit niet gebruiken.’
AD 04.11.2017 De ‘valboete’ die sommige zorginstellingen ouderen in rekening brengen, leidt tot grote commotie. In Den Haag reageert PVV-leider Geert Wilders op Twitter kort maar furieus: ‘waanzin’. Hij vraagt zich af of Nederland de weg kwijt is. Ook Sharon Dijksma van de PvdA laat vanochtend via Twitter weten dat ze er de kersverse minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) direct op het matje over gaat roepen.
PvdA-Kamerlid Dijksma vreest dat zo’n boete leidt tot ‘zorg mijden’: ouderen zullen zich wel twee keer bedenken om de noodknop te gebruiken als ze er tientjes extra voor moeten betalen. Ouderenbond ANBO, die vandaag de noodklok luidt, deelt die mening. Volgens woordvoerster Renée de Vries moeten mensen nooit door geldkwesties ‘geremd worden om hulp te vragen’.
Waanzin! Onze ouderen moeten betalen als ze te vaak vallen.
Dokken
Het gaat bij de ‘valboete’ om ouderen die noodknop vaker gebruiken: zij moeten de kosten op een gegeven moment zelf betalen. Zo betalen cliënten van Aafje Thuiszorg na de derde val waarbij het personenalarmeringssysteem wordt ingeschakeld 37,50 euro per incident. En moeten bewoners van het Dordtse De Merwelanden na drie keer vallen of noodoproepen dokken: zij betalen dan voor de tijd dat de verpleegkundige hulp verleent: 49,95 euro per uur.
Niet alleen in Den Haag leidt de extra rekening tot ophef. Op social media laten ook veel anderen zich bezorgd of boos uit over de valboete die door de zorginstellingen verdedigd wordt met het motto dat ‘zij zich geen gratis dienst kunnen permitteren’. ‘Antoinette van Den A’ vindt het ‘niet te geloven’: alsof ouderen expres vallen. ‘Mieke’ noemt het de ‘waanzin van zorgmanagers’. En ‘robertt500’ concludeert dat Nederland zich ‘diep moet schamen’.
Preventie
‘Victor Zuidema’ oordeelt dat zorginstellingen in plaats van extra kosten te rekenen gewoon meer aan preventie moeten doen: er bestaan tegenwoordig onder andere cursussen die ouderen leren om beter te bewegen en ‘beter’ te vallen: zodat er minder kans op letsel is.
Dit is de waanzin van zorgmanagers, aldus ‘Mieke’ opTwitter.
AD 04.11.2017 Zorginstellingen laten ouderen soms extra betalen als ze te vaak noodhulp inschakelen na een val. Als ze meer dan drie keer per jaar hun persoonlijke alarmknop gebruiken, brengen ze tientallen euro’s per incident in rekening. Belachelijk, vindt ouderenbond ANBO.
Cliënten van Aafje Thuiszorg betalen na de derde val waarbij het personenalarmeringssysteem wordt ingeschakeld 37,50 euro per incident. Ook voor bewoners van het Dordtse woonzorgcentrum De Merwelanden begint de teller te lopen na drie vallen of noodoproepen. Ze betalen voor de tijd dat de verpleegkundige hulp verleent: 49,95 euro per uur.
De Merwelanden wil met de maatregel de stijgende personeelskosten beperken. ,,Mensen denken soms dat alles gratis is, maar als zorginstelling kun je je een gratis dienst niet permitteren’’, zegt zorgmanager Johan Renting. Volgens hem heeft nog niemand extra moeten betalen. ,,We hebben geen pinautomaat bij ons en we laten natuurlijk niemand liggen.’’
De extra betaling voor noodhulp is opmerkelijk omdat ouderen voor de alarmdienst al maandelijks abonnementskosten (18 tot 25 euro) betalen. Personenalarmering wordt meestal niet vergoed door verzekeraars. Het wordt aan de markt overgelaten. De tarieven verschillen. Daardoor kan noodhulp na een val voor de een 50 euro extra kosten en voor de ander niet.
Noodhulp
Ouderenbond ANBO vreest dat ouderen zorg gaan mijden als ze extra moeten betalen voor noodhulp. ,,Mensen moeten zich te allen tijde veilig voelen en niet geremd worden om hulp te vragen’’, zegt woordvoerster Renée de Vries .
Bovendien ziet de bond dat instellingen vaak de keuzevrijheid van bewoners beperken. Bij De Merwelanden zijn bewoners verplicht het systeem aan te schaffen en mogen ze niet kiezen voor een andere alarmdienst. De Vries: ,,Er is geen flexibiliteit. Instellingen moeten bewoners in contracten meer vrijheid geven om zelf een oplossing te vinden.’’
Jaarlijks belanden zo’n 90.000 65-plussers op de spoedeisende hulp door een val. Ook overleden vorig jaar bijna 3.900 Nederlanders, vooral 80-plussers.
VK 03.11.2017 Er moet een verbod komen op winstmaken in de zorg. GroenLinks wil dit in een reeks zorgwetten regelen. Het moet niet alleen gelden voor zorginstellingen maar ook voor ‘onderaannemers’ die het feitelijke werk doen.
Dit zegt Corinne Ellemeet, Tweede Kamerlid voor GroenLinks. Zij verwijst naar een berekening van de Tilburgse hoogleraar openbare financiën Harrie Verbon. Die becijferde dat zorginstellingen jaarlijks zo’n 1,2 miljard euro winst maken. Het Financieele Dagblad onderbouwde dat de afgelopen dagen met een artikelenreeks.
Ellemeet wijst erop dat kleine zorgverleners met een omzet tot 12 miljoen euro zijn vrijgesteld van veel publicatieverplichtingen. ‘Terwijl juist daar grote winsten worden afgeroomd’, aldus Ellemeet. Zij wil dat ook deze instellingen openheid geven, zodat het voor de toezichthouder mogelijk wordt in te grijpen.
Als zo’n instelling zorg uitbesteedt aan een bedrijf, geldt dat winstverbod daar niet
Daarnaast bepleit zij ook een winstverbod voor instellingen in de jeugdzorg en thuiszorg, die onder de Jeugdwet en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning werken en ook met publiek geld worden gefinancierd. Met name in de jeugdzorg werken veel instellingen met gespecialiseerde onderaannemers.
Het winstverbod dat nu wettelijk is vastgelegd voor zorginstellingen wil Ellemeet uitbreiden. ‘Dat verbod geldt voor zorginstellingen maar nu niet voor onderaannemers. Als zo’n instelling zorg uitbesteedt aan een bedrijf, geldt dat winstverbod daar niet. Dat moet anders. Het winstverbod moet ook gelden voor onderaannemers.’
Altijd mazen
Een winstverbod kan het schoonmaakbedrijf niet worden opgelegd
Zij erkent dat een winstverbod nooit sluitend kan zijn. Een zorginstelling huurt immers ook andere dienstverleners in, zoals een schoonmaakbedrijf. Dat wordt voor haar diensten ook met publiek geld betaald. Maar een winstverbod kan het schoonmaakbedrijf niet worden opgelegd. Dat laat ruimte voor creatieve zorgondernemers. Die kunnen het winstverbod dus omzeilen door met een eigen schoonmaakbedrijf en hoge rekeningen de winst van de zorginstelling af te romen. Hetzelfde is denkbaar met een bedrijf dat de inkoop regelt voor de zorginstelling of de was doet. ‘Er zullen altijd mazen zijn’, erkent Ellemeet.
Binnenkort behandelt de Tweede Kamer het wetsvoorstel toelating zorgaanbieders. Daarin staat dat zich jaarlijks zo’n tienduizend nieuwe zorgverleners melden. Ellemeet stelt voor dat zij bij inschrijving openheid geven over hun beoogde werkwijze. ‘Het gaat ook om transparantie..’
Nu houdt de Inspectie voor de Gezondheidszorg zowel toezicht op de kwaliteit van de zorg als op het winstverbod en de bedrijfsvoering. Dat laatste wordt volgens het wetsvoorstel overgeheveld naar de Nederlandse Zorgautoriteit. De toezichthouder op de bedrijfsvoering kan ingrijpen als het winstverbod wordt overtreden of wanneer sprake is van creatieve constructies om dat te omzeilen.
NU 01.11.2017 Medewerkers van woonzorgcentrum Thebe in Breda klappen uit de school over allerlei ”grove misstanden” bij de tehuizen van de organisatie. Die zijn ontstaan door een ”chronisch personeelstekort” en de inzet van flexwerkers en uitzendkrachten, meldt FNV Zorg & Welzijn.
Volgens de bond komt het voor dat bewoners dagen in hun eigen ontlasting liggen omdat bedden niet worden verschoond.
Ook zouden collega’s vaak weken achter elkaar zes dagen moeten werken omdat er niet genoeg mensen zijn. Naast de roosterproblemen zouden overuren niet of onvoldoende uitbetaald worden.
Volgens FNV is er door de misstanden en hoge werkdruk een massale leegloop van personeel. Dat hangt ook samen met een angstcultuur die er binnen Thebe zou zijn.
Zwartboek
Volgens de bond zijn de wantoestanden bij Thebe, waar zo’n vierduizend medewerkers in dienst zijn, van de zomer al aangekaart bij de directie. ”Maar daar wordt niets mee gedaan”, zegt een woordvoerder. Daarom maken de medewerkers woensdag een zwartboek met meer dan driehonderd misstanden openbaar.
De problemen zijn volgens FNV exemplarisch voor heel de sector.
Oplossingen
Thebe zegt zich ”totaal niet” te herkennen in het beeld dat door de vakbond wordt geschetst. De oorzaak van de hoge werkdruk komt volgens het bedrijf door de krapte op de arbeidsmarkt in de zorg.
”We doen ons uiterste best om oplossingen te zoeken waarmee we de goede zorg aan cliënten voort kunnen zetten en de werkdruk voor onze medewerkers zoveel mogelijk kunnen verlichten”, aldus Thebe.
NOS 01.11.2017 Medewerkers van woonzorgcentrum Thebe in Breda hebben een zwartboek gemaakt over de misstanden die zich afspelen in de tehuizen van de organisatie. In het zwartboek wordt melding gemaakt van een chronisch personeelstekort, hoge werkdruk en situaties waarin de zorg voor bewoners ernstig tekortschiet.
Zo zijn er meldingen van bewoners die na een valpartij lange tijd op de grond liggen of de hele nacht in hun rolstoel zaten omdat het personeel ze vergeten was. Ook lagen sommige bewoners twee dagen in hun eigen ontlasting omdat bedden niet op tijd werden verschoond.
Structurele problemen
Door de problemen zijn veel personeelsleden vertrokken of ontslagen, waardoor de situatie nog verder is verslechterd, staat in het zwartboek. Het inzetten van flex- en uitzendkrachten draagt volgens de medewerkers bij aan de misstanden.
Thebe-medewerker Annemarie van Laerhoven zegt tegen het NOS Radio 1 Journaal dat er sprake is van een structureel probleem: “Er gebeurt elke dag wel iets.”
Reactie Thebe
Het zwartboek werd maanden geleden aangeboden aan de raad van bestuur van de organisatie: “We hebben het begin augustus aangeboden aan het bestuur van Thebe, maar er is nog niets veranderd.” Daarom maken medewerkers het zwartboek vandaag via de media openbaar.
Thebe-bestuursvoorzitter Luc Kenter zei in het NOS Radio 1 Journaal dat hij zich niet herkent in het beeld dat wordt geschetst: “Er is zeker een aantal medewerkers die dat vindt, maar als je kijkt naar hoeveel bijeenkomsten er zijn geweest, is het duidelijk dat wij er veel aan doen.” Over de verhalen van bewoners die de nacht in hun rolstoel moeten doorbrengen, zegt hij: “Dat lijkt me heel onwaarschijnlijk.”
AD 29.10.2017 Toen zwaailichten gisteravond de huiskamers aan het Hof van Sint Pieter in Middelburg verlichtten na een dodelijke steekpartij in het gebouw voor beschermd wonen, keken bewoners eigenlijk niet vreemd op. Politie staat de laatste tijd wel vaker
,,En dat is gek”, zegt meneer Heeren, ,,want de tien jaar ervoor gebeurde er nooit wat. Sterker: we hebben altijd veel plezier beleefd aan de mensen die er begeleid woonden. Die jongen met zijn kar, die fietsen uit de sloot vist en ze oplapt. Prachtig om te zien. En die grote Indische man, zo ontzettend vriendelijk altijd.”
Of die er nog woont, weet de Middelburger niet. Eigenlijk weet hij sowieso niet wie er nog wonen. Dat geldt voor iedereen uit de buurt. ,,Er zijn veel wisselingen”, vertelt een achterbuurvrouw. Ze wil niet met haar naam in de krant, sinds ze zag hoe een buurman werd bekogeld met aardappelen. ,,En een tijdje terug zijn onze kinderen uitgescholden door zo’n gekkie. Nee, ik blijf liever anoniem. Je weet niet wat er gebeurt. Dat blijkt wel weer.”
Dodelijke steekpartij
De buurvrouw appte dat we nog maar even moesten blijven omdat er iemand was neergestoken. We zijn maar langs achter gegaan, aldus Wendy Westerlaken.
De dodelijke steekpartij vond plaats in één van de 22 kamers in het begeleid wonen-complex van Emergis. Daar wonen 22 mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen, van diverse aard. Ze krijgen 24 uurs-begeleiding. Op het moment dat de vrouw haar medebewoner neerstak, waren volgens woordvoerder Nanon Doeland twee begeleiders aanwezig. Die zaten toen net op kantoor de dienst over te dragen.
Dat omwonenden merken dat het de laatste jaren onrustiger is, kan kloppen. ,,Er is nu meer inzet op doorstroom”, vertelt Doeland. ,,Dat heeft ook te maken met het bekende verhaal van minder bedden in de kliniek en bezuinigingenin de zorg. Het is een tijdelijke plek, dus er zijn inderdaad meer wisselingen.”
Dat geldt niet voor de andere koop- en huurwoningen aan het hofje. ,,Op een enkeling na woont iedereen hier twaalf jaar”, vertelt bewoonster Wendy Westerlaken. ,,Vanaf het begin dat het werd gebouwd.
Ik weet nog dat mensen vochten om hier een huis te krijgen en dat plots een aantal afhaakte toen ze hoorden dat Emergis er ook zou komen. Voor ons is het echter nooit een issue geweest. Ik woon liever naast een instelling met een organisatie erachter dan naast een probleemgezin waartegen weinig te doen valt.”
Zij en haar gezin keerden gisteravond verdwaasd terug van het nachtelijke griezelfeest in de stad. ,,De buurvrouw appte dat we nog maar even moesten blijven omdat er iemand was neergestoken. We zijn maar langs achter gegaan. We hebben gelukkig niks gezien.”
Sporenonderzoek
De politie was gisteren nog volop bezig met sporenonderzoek. Misschien duurt dat nog wel langer, zegt politiewoordvoerder Alwin Don. ,,Ook hebben we medewerkers en bewoners gehoord. En natuurlijk de verdachte, die vastzit in Torentijd. Na ons onderzoek zal waarschijnlijk ook de Officier van Justitie betrokkenen nog willen laten onderzoeken.”
De achtergrond van de instelling kan volgens Don een rol hebben gespeeld bij het incident. ,,Het zal geruime tijd duren voor we echt harde uitspraken kunnen doen, maar bij twee mensen die allebei begeleid wonen, kun je van tevoren niet uitsluiten dat hun achtergrond iets met het incident te maken heeft.”
Een kop koffie en een gesprek
Omwonenden hebben gistermiddag een brief gekregen van Emergis die aankondigt hen binnenkort uit te nodigen voor een kop koffie en een gesprek met medewerkers, over wat er is gebeurd. Eerst doet de instelling intern onderzoek. Doeland: ,,Ook al kan zo’n incident feitelijk overal plaatsvinden, we vinden het verschrikkelijk wat er is gebeurd.
We willen weten wat er is gebeurd, hoe het kon gebeuren, of we het konden voorkomen en hoe we het in de toekomst kunnen voorkomen. Dat doen we altijd bij dit soort incidenten. Al zijn die bij dit begeleid wonen-complex nooit eerder voorgekomen. Het was altijd een lief BW’tje.”
AD 26.10.2017 De 97-jarige Meta van Beek weet niet wat haar overkomt. Een persoonlijk antwoord van de vandaag te beëdigen minister Hugo de Jonge van zorg, welzijn en sport. Een persoonlijk antwoord op haar aanklacht tegen de marktwerking in de zorg. ,,Ineens heb ik een platform, bij de minister nog wel!”
Op 19 oktober kreeg ik de mail van Hugo de Jonge als antwoord op mijn artikel dat ik september naar verschillende personen, gemeenten en instellingen stuurde
,,Overweldigd.” Meta van Beek uit Deventer is er ondersteboven van. Al jarenlang uit ze via verschillende artikelen haar grote zorg over de marktwerking in de zorg, krijgt ze op 19 oktober ‘ineens’ een reactie van de toekomstig minister zorg, welzijn en sport, Hugo de Jonge.
Weliswaar nog persoonlijk door hem ondertekend als wethouder Onderwijs, Jeugd en Zorg in Rotterdam. Maar op 19 oktober moet hij hebben geweten dat hij minister zou worden, èn vice-premier bovendien.
,,Ik wist niet wat me overkwam,’’ zegt de kwieke Meta van Beek, die nog zelfstandig woont. ,,Op 19 oktober kreeg ik de mail van Hugo de Jonge als antwoord op mijn artikel dat ik september naar verschillende personen, gemeenten en instellingen stuurde.
Hoorde ik een dag later dat hij de nieuwe minister èn vice-premier wordt. Geweldig. Heb ik eindelijk een platform voor mijn zorgen over de marktwerking in de zorg, en dan nog wel bij de nieuwe minister, die me dankt voor het artikel en ook zijn zorgen over de marktwerking uit.”
Missie
Meta van Beek ziet het al enige jaren als haar missie de huidige volgens haar ontmenselijking in de zorg en de uitbuiting van zorgverleners aan de kaak te stellen. Ze kan het weten want ze heeft jarenlang zelf als wijkverpleegkundige gewerkt en als mantelzorger voor haar jongste zus heeft ze ervaren hoe de zorg er sinds de intrede van de marktwerking uitziet. ,,Ik verbaasde me.
Mijn zus kreeg tientallen zorgverleners van thuiszorgbedrijf Meavita thuis. Het was een gekkenhuis. Flits, binnen waren ze, en flits, even snel weer buiten. In 2009 ging Meavita failliet. Daar schrok ik zo van. Toen ben ik gaan googelen – ja, dat doe ik ook – en las ik van alles over de marktwerking in de zorg. Ik ben me erin gaan verdiepen en zie hoe die marktwerking de zorg ontmenselijkt en zorgverleners uitbuit.’’
Wijkverpleging
Zoals Hugo Borst opkomt voor betere zorg in de verpleeghuizen, doet Van Beek dat voor de wijkverpleging. Voor de nieuwe minister heeft Meta van Beek dan ook aandachtspunten, zoals oog hebben voor het welzijn van de zieken en kwetsbare hulpbehoevende ouderen, maar óók voor de kwetsbare zorgmedewerkers.
,,Ze zijn verzorgende, maar wat voor verzorgende? Als je zegt verzorgende 1 of 2, a of b of weet ik wat, dan is dat een anonimiteit en dat vind ik beneden peil. Juist voor mensen die zoveel werk verzetten. Het is noodzakelijk dat de éénjarige opleiding ‘helpende’ en de tweejarige opleiding ‘zieken- en bejaardenverzorgende’ weer in ere wordt hersteld. De sleutel van de kwaliteit van de zorg is opleiding.’’
Ook vraagt Meta van Beek de minister aandacht voor het feit dat er volgens haar haar tussen 23.00 en 7.00 uur geen wijkverpleging wordt verleend. ,,Verzorgingshuizen zijn gesloten. Dat betekent dat er nu ouderen thuis moeten wonen die hiervoor eigenlijk een indicatie hebben. Ze hebben ’s nachts geen verzorging meer bij de hand. Dat is niet goed voor het welbevinden van ouderen. Die groep wordt steeds groter.’’
De PvdA roept het nieuwe kabinet op niet te bezuinigen op wijkverpleging.
NOS 24.10.2017 PvdA-leider Asscher richt zich tot de nieuwe bewindslieden nog voor ze zijn beëdigd. Asscher noemt het in een brief aan formateur Rutte en aan de kandidaat-bewindslieden “onverteerbaar dat in het regeerakkoord een bezuiniging van 100 miljoen op de wijkverpleging staat.”
Volgens hem hebben wijkverpleegkundigen vaak te weinig tijd voor alle ouderen, chronisch zieken en gehandicapten.
Constituerend beraad
Donderdag worden de ministers en staatssecretarissen van het kabinet-Rutte III beëdigd. De dag ervoor is het ‘constituerend beraad’, een soort oprichtingsvergadering van het kabinet.
De PvdA-leider vindt het constituerend beraad “het moment waarop onvolkomenheden in het regeerakkoord kunnen worden weggewerkt”. Volgens Asscher moet de bezuiniging nog voor het debat over de regeringsverklaring worden geschrapt. Dat debat is volgende week.
AD 24.10.2017 Het nieuwe kabinet moet al tijdens zijn eerste bijeenkomst, komende donderdag, gelijk een bezuiniging van 100 miljoen euro op de wijkverpleging schrappen. Die dringende oproep doet afzwaaiend PvdA-minister Lodewijk Asscher in een brief aan formateur Mark Rutte en de kandidaat-bewindslieden.
In een tijd van cadeaus aan multinationals, van overschotten op de begroting; in zo’n tijd is een bezuiniging op wijkverpleegkundigen niet oké
Het is voor Asscher onverteerbaar dat er in het regeerakkoord een bezuiniging van 100 miljoen op de wijkverpleging ingeboekt staat. Dat geld moet worden binnengeharkt door de nieuwe minister voor Medische Zorg, VVD’er Bruno Bruins. Hij zal afspraken met het zorgveld maken om de groei in het aantal behandelingen af te remmen.
De PvdA-voorman schrijft: ,,Ondanks dat wijkverpleegkundigen hun werk met hart en ziel doen, hebben ze vaak te weinig tijd voor alle ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Veel wijkverpleegkundigen gaan gebukt onder een te hoge werkdruk. Daarom moet er juist meer ruimte komen, zodat ze hun werk goed kunnen doen.”
Problemen
De wijkverpleging heeft te maken met personeelstekorten, cliëntenstops en een veel administratieve rompslomp. Na het debat over het regeerakkoord steunde bijna de hele oppositie daarom al een motie om de nieuwste bezuiniging te schrappen. Regeringspartij CDA had de maatregel niet in het programma staan en ook D66 wilde de wijkverpleging soelaas bieden.
V&VN – de beroepsvereniging voor verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten – vindt de ingreep net als Asscher ‘onbegrijpelijk en zeer onverstandig’, aldus directeur Sonja Kersten. ,,Ik verwacht door deze bezuiniging een toename van de huidige problematiek en nog meer druk op de wijkverpleging. Dit is echt zorgwekkend.”
Waardering
Tot slot bepleit Asscher: ,,Geef wijkverpleegkundigen de zekerheid en waardering die ze verdienen. Geef ouderen, zieken en gehandicapten de zekerheid dat zij thuis goede zorg krijgen.”
Morgen komt de nieuwe regering voor het eerst bijeen tijdens het ‘constituerend beraad’. Daar kunnen onvolkomenheden in het regeerakkoord worden weggewerkt. ,,We zullen dan zien of er serieus wordt geluisterd naar de mening van oppositiepartijen.”
AD 12.10.2017 Ziekenhuizen, verpleegkundigen en huisartsen luiden de noodklok over een nieuwe grootscheepse zorgbezuiniging van het kabinet Rutte III. Ze vrezen dat de zorg voor kwetsbare mensen straks door de bodem zakt, door financiële problemen en een personeelsgebrek.
We zijn bang dat deze ingreep ten koste van de kwaliteit of toegankelijkheid van zorg gaat, aldus Woordvoerder Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
De afgelopen jaren beknotte zorgminister Schippers via afspraken met de medische wereld de groei van het aantal behandelingen door ziekenhuizen, de geestelijke gezondheidszorg en de wijkverpleging. Nu doet de coalitie daar een flinke schep bovenop en boekt een megabedrag, bijna 2 miljard in 2021, in als beoogde besparing. Dat is ruim 800 miljoen meer dan VVD, CDA, D66 en ChristenUnie in hun verkiezingsprogramma hadden staan. Het Centraal Planbureau acht zo’n grote bezuiniging onhaalbaar en waarschuwt voor slechtere zorg.
,,Dit besluit creëert onrust en verwarring”, stelt de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen. ,,Wat wordt er van ons verwacht? Geen idee. Maar we zijn bang dat deze ingreep ten koste van de kwaliteit of toegankelijkheid van zorg gaat”, aldus een zegsman. Hij herinnert zich de situatie van vijftien jaar geleden: toen lagen patiënten op de gang of werden ze met helikopters naar buurlanden gevlogen. ,,Daar moeten we natuurlijk niet naar terug.”
Verdrietig
Niels Jacobs, verpleegkundige op de spoedeisende hulp en actief voor vakbond Nu ‘91, is ‘heel verdrietig en teleurgesteld’ over het regeerakkoord. ,,Deze kostenbesparing gaat ons niet meer lukken. We zijn de afgelopen jaren al veel efficiënter gaan werken. De huisarts is al veel meer gaan doen, daarmee is veel winst behaald. Maar er is een grens aan wat we nog kunnen doen.’’
De belangenvereniging voor verpleegkundigen vreest de budgetverlaging voor de wijkverpleging, aldus V&VN-directeur Sonja Kersten. ,,Daar kampen ze al met personeelstekorten, cliëntenstops en een hoge administratieve last. Tel daar de groeiende vraag door een kort verblijf in het ziekenhuis en meer kwetsbare ouderen met bijvoorbeeld dementie bij op en dit is echt zorgwekkend.” Ook Actiz, branchevereniging van zorginstellingen, noemt bezuinigingen op de wijkverpleging onacceptabel.
Bezorgd
De werkdruk van huisartsen is nu al behoorlijk groot, de grens van wat we kunnen is in zicht, aldus LHV-voorzitter Ella Kalsbeek
De Landelijke Huisartsen Vereniging is eveneens bezorgd. ,,Doordat ziekenhuizen en de geestelijke gezondheidszorg minder kunnen doen, komen er steeds meer patiënten bij de huisarts terecht. De werkdruk van huisartsen is nu al behoorlijk groot, de grens van wat we kunnen is in zicht’’, zegt voorzitter Ella Kalsbeek.
Volgens de coalitiepartijen zijn de nieuwe zorgbezuinigingen ‘ambitieus’, maar terecht. Het aantal behandelingen en de medicijnkosten zullen de komende jaren doorstijgen, zo is de verwachting. ,,Als we niets doen, dan gaat de zorgpremie door het dak” zegt CDA’er Mona Keijzer. ,,Het is in ons aller belang dat de stijging wordt gedempt tot aanvaardbare proporties. We willen met de sector gaan kijken hoe dat het beste kan.”
AD 11.10.2017 Het Centraal Planbureau betwist de opbrengst die de nieuwe regeringscoalitie wil binnenhalen via een grootscheepse zorgbezuiniging. Daarvoor zijn de onderhandelaars van Rutte III ook gewaarschuwd. Desondanks hebben zij het megabedrag, bijna 2 miljard, ingeboekt als besparing.
De afgelopen jaren beknotte zorgminister Schippers via afspraken met de medische wereld succesvol de groei van het aantal behandelingen door ziekenhuizen, de geestelijke gezondheidszorg en de wijkverpleging. Haar opvolger moet die truc straks dunnetjes overdoen, heeft de coalitie bedacht.
Volgens de rekenmeesters van het CPB kan via zulke deals in 2021 echter maximaal 0,9 miljard worden bezuinigd. Daarbij wordt ook nog gewaarschuwd dat zo’n ingreep leidt tot minder of slechtere zorg. Rutte III is het daar mee oneens en wil maar liefst 1,9 miljard besparen via zorgakkoorden.
Teleurstelling
We zijn bezorgd en teleurgesteld dat het nieuwe kabinet de benodigde financiële ruimte drastisch beperkt, aldus Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen ziet de bui al hangen, omdat zij straks met een minister van Volksgezondheid te maken krijgen die de duimschroeven komt aandraaien. ,,De NVZ is bezorgd en teleurgesteld dat het nieuwe kabinet de benodigde financiële ruimte drastisch beperkt.”
De afgelopen jaren hebben de ziekenhuizen hard meegewerkt aan de beteugeling van de zorgkosten, laten ze weten. ,,In crisistijd zijn gezamenlijke afspraken gemaakt over het beschikbare budget. De situatie is nu anders, de crisis is voorbij.” Toch komt de ziekenhuiszorg er in het nieuwe regeerakkoord niet goed vanaf.
Uitdaging
De ziekenhuizen mogen nooit in de problemen komen. Straks gaat de kwaliteit van zorg onderuit, aldus Henk Nijboer , PvdA.
Kamerlid Arno Rutte beheert de zorgportefeuille voor de VVD. Hij bevestigt dat de coalitie ‘aan de ambitieuze kant’ is gaan zitten, gezien de berekeningen van het CPB. ,,Maar die maken altijd veilige berekeningen”, aldus Rutte. Hij beseft dat er een ‘grote uitdaging en klus voor de nieuwe minister’ komt te liggen, maar acht de bezuiniging haalbaar.
De zorg kan volgens hem veel goedkoper, bijvoorbeeld als technologische vindingen worden omarmd. Meer ziekenhuiszorg thuis uitvoeren kan al een besparing van minimaal 1,5 miljard euro per jaar opleveren ‘en waarschijnlijk nog veel meer’, beweerden de werkgevers begin dit jaar nog. Ook de coalitie zit op deze koers.
,,Ik ken Gerrit Zalm, hij is een echte boekhouder”, reageert Kamerlid Henk Nijboer (PvdA). ,,Dat zie je terug in het regeerakkoord: de financiën zijn leidend. Dat is heel zorgelijk.” Het is volgens Nijboer goed als er in de zorg wordt bespaard op bureaucratie. ,,Maar de ziekenhuizen mogen nooit in de problemen komen. Straks gaat de kwaliteit van zorg onderuit.”
NOS 11.01.2017 Het was een van de belangrijkste campagnethema’s van de verkiezingen: de zorg. De afgelopen maanden werd al duidelijk dat er ruim twee miljard extra naar de verpleeghuizen gaat. Maar naar de wijkverpleging gaat geen extra geld. En dat terwijl die sector juist de grootste groep ouderen verzorgt. “Echt verbazingwekkend”, zegt Sonja Kersten directeur van de Beroepsvereniging voor Verpleegkundigen en Verzorgenden in het radioprogramma Nieuws en Co.
Het kabinet wil dat ouderen langer thuis blijven wonen en daarom was Kersten dan ook verbaasd toen ze het regeerakkoord las. Daar komt het woord wijkverpleging maar één keer voor. “We zijn blij dat de beweging wordt gemaakt dat mensen zo lang mogelijk thuis wonen, want dat is wat iedereen het prettigst vindt. Maar dan heb je wel wijkverpleegkundigen nodig die goed voor je kunnen zorgen.”
Ook wijkverpleegkundige Niels van Leeuwen merkt dagelijks dat extra geld voor de thuiszorg hard nodig is. “Gelukkig redden we het elke dag nog. Maar het is een hoop gepuzzel. We hebben een groot personeelstekort, mensen die langdurig ziek zijn of andere dingen gaan doen omdat ze de werkdruk te hoog vinden.”
Mensen hebben steeds meer en steeds langer zorg nodig, aldus Wijkverpleegkundige Niels van Leeuwen.
Dat Van Leeuwen niet gemist kan worden, blijkt als hij aankomt bij Theo en Riet Hendriks in Den Haag. Iedere dag komt hij langs om te zwachtelen en wondzorg te geven. “Het is een beste man. Formidabel!” zegt Theo Hendriks. Zijn vrouw Riet Hendriks is ook blij met haar wijkverpleegkundige. “Zonder Niels had ik niet thuis kunnen blijven wonen. Dan had ik nu in een tehuis gezeten. Nou, dan hoeft het van mij ook niet meer.”
Meneer en mevrouw Hendriks zijn niet de enigen die iedere dag uitkijken naar hun wijkverpleegkundige. Zo’n 85 procent van de 80-plussers woont nog thuis en ongeveer 15 procent woont in verpleeghuizen. Volgens Van Leeuwen is het daarom juist belangrijk dat er extra wordt geïnvesteerd in de wijkverpleging. “Mensen hebben steeds meer en steeds langer zorg nodig. Die zorg wordt ook steeds ingewikkelder. Maar het lijkt erop dat ze het niet interessant of belangrijk vinden dat er geld naar de thuiszorg gaat.”
Wijkverpleegkundige Niels verzorgt Riet Hendriks, NOS
Er kwam meer aandacht en nu dus ook geld voor de verpleeghuiszorg na het manifest van journalist Hugo Borst. “Dat was ook echt nodig”, zegt Sonja Kersten. “Maar het is zo ontzettend jammer dat het nu ten koste gaat van andere sectoren.”
Kersten hoopt dat er ook een soort Hugo Borst voor de thuiszorg opstaat. Niels van Leeuwen is het met haar eens: “Het heeft voor de verpleeghuizen ook gewerkt. Waarom zou het voor ons niet werken?”
AD 09.10.2017 Driekwart van de verpleegkundigen en verzorgenden barst van de stress. Hun tijd wordt opgeslokt door administratie en de gekste taken als rolstoelen reinigen en zout strooien. Dat blijkt uit een peiling onder 17.000 werknemers.
Een arts maakt na een operatie toch ook niet de medische instrumenten schoon?, aldus Woordvoerder Lieselot Meelker van beroepsvereniging V&VN.
46 uur per week werken in plaats van 24, in je eentje het werk doen van twee mensen en nauwelijks een dag vrij kunnen nemen. Verpleegkundigen en verzorgenden trekken het niet meer, stelt beroepsvereniging V&VN op basis van een peiling onder 17.000 leden. Hun privéleven en gezondheid lijden onder de werkdruk, die het sterkst wordt gevoeld in de ouderenzorg. Plus: de kwaliteit van de zorg én de veiligheid van de patiënt zijn in het geding.
Volgens V&VN doen werknemers er alles aan om de patiënten toch de hulp te geven die ze nodig hebben, zowel thuis als in het verpleeghuis. Met stress en overwerk als gevolg: ,,Ze voelen een enorme verantwoordelijkheid om de zorg aan het bed te blijven leveren en alle andere dingen doen ze er dan maar even bij.”
Uit de peiling blijkt dat het gaat om eindeloze administratie, maar ook taken als grasmaaien, zout strooien bij gladheid, de temperatuur van de koelkast controleren, rolstoelen soppen en het aircosysteem reinigen. Te dol voor woorden, vindt de beroepsgroep. Woordvoerder Lieselot Meelker: ,,Een arts maakt na een operatie toch ook niet de medische instrumenten schoon?”
Bezuinigd
Met name verpleeghuizen hebben de afgelopen jaren enorm bezuinigd op ondersteunende diensten: van de receptionist tot schoonmakers en de klusjesman. Hun taken komen op het bordje van het verzorgend personeel, zegt V&VN. Meelker: ,,Ze willen familieleden niet buiten laten wachten omdat er geen receptie meer is.” En daar blijft het niet bij, zo vervangen verpleegkundigen de pedicure, brengen ze dienstauto’s naar de garage en moeten ze zelf vervanging regelen als ze ziek zijn.
De kwaliteit van de geleverde zorg staat ernstig onder druk, zegt 64 procent van de ondervraagden. Cliënten moeten lang wachten voor ze worden geholpen én hun veiligheid is in het geding, oordeelt de helft. Voorbeelden zijn fouten met medicatie, minder hygiënisch werken en een nachtdienst waarbij één medewerker verantwoordelijk is voor 80 patiënten.
V&VN wil dat het nieuwe kabinet met de sector een noodplan opstelt om het huidige personeel te behouden – 11 procent wil stoppen en 31 procent twijfelt nog – en tegelijkertijd meer personeel te werven. Nederland (nu 350.000 verpleegkundigen en verzorgenden) heeft nu al 25.000 openstaande vacatures. De komende vijf jaar is bijna het drievoudige nodig.
Versnipperd
De oplossingen die de beroepsgroep voorstelt: laat verpleegkundigen en verzorgenden zich concentreren op de patiënt en huur anderen in voor extra taken. Dat zorgt direct voor meer uren en dus betere zorg. Als werkgevers dan ook nog zorgen voor fatsoenlijke contracten – meer dan een paar uur per week en niet zo versnipperd (nu soms 15 uur verspreid over 5 dagen) – wordt het volgens het ondervraagde zorgpersoneel een stuk realistischer om aan nieuwe mensen te komen.
Sasja van der Zanden (40):
Pendelen tussen eigen gezin en je oude moeder is een hele opgave. Volgens mantelzorgvereniging Mezzo is dat een van de redenen waarom mensen vaker overwegen om samen te gaan wonen met hun ouder. Mezzo krijgt inmiddels dagelijks telefoontjes binnen met vragen en dat aantal neemt toe. Van omgebouwd tuinhuis tot mobiele woonunit, het is een groeimarkt, constateerde ook kenniscentrum Aedes-Actiz eerder dit jaar.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/72588c74-7bc8-11e9-b9cc-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d85c4c8c-7cc1-11e9-b9cc-0217670beecd.jpg)
Mark Rutte
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a1c9a0be-5829-11e9-9815-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/107e499e-57bf-11e9-a0c3-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/be7e0c14-5760-11e9-a9d4-02d2fb1aa1d7.jpg)
GroenLinks en PvdA vinden beperkte CO2-heffing wassen neus
Werkgeversorganisaties bezorgd over plannen
VVD en FVD botsen over formatie Noord-Holland
FVD wil meepraten over Klimaatwet in Eerste Kamer
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/00dbbd52-4aed-11e9-968a-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/93f864ec-48a3-11e9-9b94-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/82ab9a64-463d-11e9-84e9-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7bb80a4c-459f-11e9-b2bc-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7d70250e-459f-11e9-b2bc-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7e0e33de-459f-11e9-b2bc-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e3819156-45be-11e9-be63-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d950e86e-3ce3-11e9-9e9e-15c1148a355b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/24b24fc6-3cdc-11e9-810d-dd7da5fb3f73.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6264285a-36bd-11e9-b2d1-832e0e7fe325.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/211553ee-352b-11e9-85c6-ff84f5ae1891.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a1d48f52-2132-11e9-a08f-4ddbf62ed589.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/aac837de-e150-11e8-8907-ff472cc00a1f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8a03c8d4-30f5-11e9-94a7-8f9be0ead3d3.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/eb649e08-3039-11e9-9c0b-19120a8f26f8.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f81f333e-2fa7-11e9-ad62-7bcd9c9cf179.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/09f09f3a-2dc3-11e9-823e-15d74d8bab85.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/94d5d5f6-2b67-11e9-89b3-a7cc3f483c4c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5743d3e2-2b66-11e9-9f28-d141901f29ae.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bf846b0a-2964-11e9-9869-e1bdc0d9b946.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c1e334b8-291d-11e9-83c9-250c195155b2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6aa9f31c-299f-11e9-a46a-052756a9a523.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/96042742-295b-11e9-8e7c-ff3159594cf0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/83f88a1c-25ea-11e9-8e6b-656aa87b208a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6a451a76-2627-11e9-9993-91f550d33d08.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4c568254-255d-11e9-9f28-d141901f29ae.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/51d4c84e-24c2-11e9-80c1-1d12b381eb25.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9774161c-252a-11e9-919f-c56aabf36538.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4e23e74a-23d0-11e9-b09e-416170831e63.JPG)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e15a1c9c-20af-11e9-93f1-cfa79db0733f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cecaefde-20c8-11e9-afab-bb8a4d3ac2a9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/00a5b93e-2098-11e9-a6b2-b735cf2dc66d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/58c94202-55fe-11e9-8be0-02d1dbdc35d1.jpg)
Auteur
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a7a84052-4ff1-11e9-bd14-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/642cf8fa-3ebb-11e9-a6fa-a37f2baeb519.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/64862014-30fc-11e9-a418-2df1f7a37429.jpg)
Arendo Joustra 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/071dc802-2de4-11e9-8378-3fb292e857e6.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e27585b0-297b-11e9-9900-bd1513695729.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fa3a0bee-27b9-11e9-89b3-a7cc3f483c4c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b1bcd5e0-25a2-11e9-9993-91f550d33d08.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/51d6637c-25f6-11e9-9900-bd1513695729.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/249b113e-24a5-11e9-a3de-a99c75d6b60c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/114b1646-260e-11e9-89b3-a7cc3f483c4c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c2f08494-2497-11e9-a08f-4ddbf62ed589.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/69b78eb6-24c6-11e9-8286-855d37de608e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/46f5f222-20b7-11e9-93e7-1983be47d715.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b8e53d10-208b-11e9-bda7-0118e8281e29.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ce6a3bb4-208a-11e9-bd48-6d1eda59c66c.jpg)
We gaan huizen isoleren
Elektrische auto’s worden betaalbaar
Vervuilende industrie betaalt klimaatboete
Iedereen kan meedoen
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ed222520-1b40-11e9-9a9e-e3370f40d68f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2af685f6-1b34-11e9-b5e4-8bf7d3ee8808.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/db2fe4d6-1804-11e9-bf27-d1f8d72fc4a4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7e2a3978-0f47-11e9-af6a-3f2800ca55c0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6e5d5bb8-e32a-11e8-a580-872c628ededa.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7e1cc142-0bee-11e8-b574-9734ae92ddf3.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fc5c9776-0054-11e8-b4a5-2b3f83fbb6d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/afceb9e2-fbc8-11e7-b435-b9e2e67ea4b5.jpg)
Politiek verslaggever Redacteur 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/48f82c6c-f82b-11e7-9a1a-e93828bb8edb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b06b180c-237b-11e8-955b-93dd442c0a30.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/31747d90-193a-11e8-9b87-c34ad7002cb7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/86f1782a-17bb-11e8-a7b3-ed9b1efcf64d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2622c424-13c2-11e8-916b-29ebce76cb53.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b9d280fc-1240-11e8-afc6-215bd10321e1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/48999cd0-0fd0-11e8-86de-e73995329ab5.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c2128cec-05ae-11e8-b2b7-9d1b65c11118.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4963a676-04ed-11e8-82ec-91ef2ab9f19b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2ab80d82-04d6-11e8-a3dc-fb7c8c5cade6.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/86803204-0371-11e8-a6e4-4f8859170bcc.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b5aafbb6-029c-11e8-9dea-25bebf13f8c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/642b7202-01d4-11e8-b398-f792e16657cb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/46c1943a-0120-11e8-9de3-d36d180a1393.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/16e7e15a-0130-11e8-9a1a-e93828bb8edb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/16f63278-0130-11e8-9a1a-e93828bb8edb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/41e2c9c4-febf-11e7-82ec-91ef2ab9f19b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4904bdce-f82b-11e7-9a1a-e93828bb8edb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/447aa8c6-f183-11e7-96b1-852846b4758d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/711edfee-efe1-11e7-926c-e3253cf65afd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/47440316-ebcc-11e7-bb98-79414cbdb644.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/84ec681c-ce2f-11e7-9896-933aab5d22b0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8c13c83e-caeb-11e7-ab38-9f2b40f444b7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6ef34754-bb35-11e7-b7eb-d365bcf6fa89.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7cc807e0-bc8c-11e7-a75b-8dffd17a5a4f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fa6201ea-f5cd-11e7-95c5-2d5e55ec9e61.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cb5960de-217c-11e8-ba1b-fdae7f0d90a9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ab8ebd9c-ed35-11e7-a0b4-7bbeb76d911b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8abe3448-d92c-11e7-ba2e-076df7cbc396.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/28c65d7c-c71d-11e7-a0b1-7d5cc9b42982.jpg)
:quality(80)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b1b918fc-b248-11e7-b836-5b751d80eea2.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.