Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 18 – proces

Start MH17-proces

Op 9 maart 2020 begon het strafproces tegen 4 verdachten van het neerhalen van vlucht MH17. De start van het proces is een belangrijke mijlpaal die waarheidsvinding en gerechtigheid voor de slachtoffers en hun nabestaanden weer een stap dichterbij brengt.

Maandag leest de officier van justitie Dedy Woei-a-Tsoi de aanklacht voor !!

Na jarenlange voorbereiding begint dan eindelijk de rechtszaak tegen de 4 verdachten in het MH17-proces. Een dag waar lang naar uit is gekeken door vooral de nabestaanden van de vliegramp. Om 10 uur in de ochtend start het MH17-proces. De zaak zal gevolgd worden door honderden journalisten van over de hele wereld.

AD 09.03.2020

Ook via internet zijn de zittingen te volgen, onder meer op de speciale MH17-site van het Openbaar Ministerie.

Wie we vrijwel zeker niet zullen zien in de rechtszaal, zijn de verdachten. Het gaat om drie Russen en iemand uit Oekraïne:

► rebellenleider Igor Girkin

► zijn rechterhand Sergej Doebinski

► diens assistent Oleg Poelatov

► garnizoenscommandant Leonid Ghartsjenko

Dit zijn de moordverdachten van de MH17-ramp;

Bekijk deze video op RTL XL

Op een rij: de vier mannen die worden verdacht van betrokkenheid bij de aanslag op vlucht MH17. Het OM legt hun moord op de 298 inzittenden ten laste.

Nederland heeft ook namens de andere landen in het Joint Investigation Team (JIT) – Australië, België, Maleisië en Oekraïne – de VN-Veiligheidsraad geïnformeerd over de start van het proces.

AD 07.03.2020

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft in juni vorig jaar het besluit genomen de 4 personen te vervolgen, met unanieme steun van de opsporingsautoriteiten van de andere landen in het JIT.

Het strafrechtelijk onderzoek naar de betrokkenheid van andere personen gaat nog steeds door. Daarom roept Nederland in lijn met de VNVR resolutie 2166 alle landen, inclusief de Russische Federatie, op om volledig mee te werken aan het strafrechtelijk onderzoek van het JIT.

Het strafrechtelijk proces is en blijft een zaak van lange adem en veel geduld. Het kabinet heeft veel respect voor de manier waarop de nabestaanden daar mee omgaan. Stap voor stap komen we dichterbij het achterhalen van de waarheid, bij het opsporen en vervolgen van de verantwoordelijken voor het neerhalen van vlucht MH17.

Dat blijft de hoogste prioriteit voor het kabinet. De dood van 298 onschuldige mensen van 17 verschillende nationaliteiten kan en mag niet onbestraft blijven. Daar blijven we keihard aan werken, samen met de landen van het JIT, en met brede steun van de internationale gemeenschap.

AD 03.03.2020

298 mensen werden gedood, onder wie 196 Nederlanders, toen vlucht MH17 uit de lucht werd geschoten. Dat gebeurde boven rebellengebied in Oekraïne, op 17 juli 2014.

Vanaf maandag 09.03.2020 staan vier verdachten terecht in het eerste strafproces na de ramp met MH17. Dat gebeurt in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol. Kijk nu hoe het er daar uitziet.

Zes vragen over het MH17-proces;

Wat is de aanklacht?

De (vooralsnog) vier verdachten worden officieel vervolgd voor ‘het doen verongelukken’ van de MH17 ‘met de dood van alle inzittenden tot gevolg’, danwel ‘moord’ op de inzittenden. Welk van de twee aanklachten het Openbaar Ministerie zal kiezen, hangt ervan af of aangetoond kan worden dat er met voorbedachte raden is gehandeld. Dat wil zeggen dat er een moment van kalm beraad was voordat de raket werd gelanceerd.

AD 10.03.2020

Hoe gaat het proces eruit zien?

Het enige wat zeker is: de eerste zitting begint maandag om 10.00 uur. ,,De eerste zittingsdagen zullen vooral inventariserend van karakter zijn’’, stelt de rechtbank. Het Openbaar Ministerie zal vertellen hoe ver het onderzoek is en wat er nog moet gebeuren. Andere partijen (de verdachten of hun advocaten) kunnen onderzoeksvragen neerleggen.

AD 11.03.2020

Telegraaf 11.03.2020

AD 11.03.2020

Wanneer de inhoudelijke behandeling van start gaat, is nog niet te zeggen. De rechtbank heeft een reeks data gereserveerd: de hele komende week, daarna nog een week verderop in maart en dan nog in juni, september, oktober, november en in februari en maart 2021. Er wordt 54 miljoen euro uitgetrokken voor het proces. Het gaat dan om kosten voor getuigenbescherming, de inzet van de rechtbank en kosten die het Openbaar Ministerie maakt voor het onderzoek. Ook de andere landen die slachtoffers te betreuren hadden, springen bij in de kosten.

Waarom wordt het proces in Nederland gehouden?

Ons land was in eerste instantie voorstander van berechting door een speciaal VN-tribunaal, maar dat werd door Rusland geblokkeerd. Een speciaal tribunaal van de vijf betrokken landen werd te ingewikkeld omdat de rechtssystemen van bijvoorbeeld Nederland, Maleisië en Oekraïne veel verschillen. Daarop besloten de betrokken landen te kiezen voor berechting in Nederland. De Nederlandse wet werd daarvoor (een beetje) aangepast zodat delen van het proces in het Engels gevoerd kunnen worden.

Telegraaf 09.03.2020

Waarom komen de verdachten niet?

Er zijn vier verdachten: drie Russen en een Oekraïner. Igor Girkin, in 2014 de hoogste in rang van de vier verdachten, heeft tegen deze krant gezegd geen schuld te hebben aan het neerhalen van MH17 en niet naar de rechtbank te zullen komen. Ook verdachte Sergej Doebinsk heeft dat laten weten. De andere twee verdachten, Oleg Poelatov en Leonid Kharchenko, hebben überhaupt niet gereageerd.

De vier oppakken en dwingen is geen optie, want Rusland levert geen onderdanen uit. Rusland bestempelt het onderzoek sowieso als oneerlijk en partijdig. Voor zover bekend zal er namens één verdachte, Poelatov, een advocaat aanwezig zijn.

Wat is de waarde van het proces?

Openbare waarheidsvinding. Wat is er nu precies gebeurd op 17 juli 2014 en de dagen ervoor? Wie was er verantwoordelijk voor het neerhalen van MH17? Een dergelijk drama verdient een openbare afwikkeling voor het oog van de wereld. Het geeft ook de nabestaanden (een beetje) genoegdoening. En wie weet veranderen de geopolitieke verhoudingen nog wel eens zodanig, dat er toch nog mensen achter de tralies verdwijnen.

Wat zijn de bewijzen?

Het Joint Investigation Team, geleid door het Nederlandse OM, heeft al wat uit het onderzoek prijsgegeven. Zo zeggen ze overtuigend bewijs te hebben dat MH17 is neergehaald door een Buk-raket die toebehoorde aan de Russische 53ste luchtafweerbrigade uit Koersk. De raket is, volgens het JIT, afgeschoten vanuit een weiland in Oost-Oekraïne dat op die dag onder controle van pro-Russische rebellen stond. De aanklacht tegen de vier verdachten is moord en doodslag omdat ze opzettelijk een vliegtuig in gevaar hebben gebracht.

Welke rol spelen de nabestaanden?

De nabestaanden van de passagiers van MH17 hebben spreekrecht. Tot nu toe hebben zo’n vijftig mensen aangegeven daar gebruik van te willen maken. Het is nog niet duidelijk wanneer zij aan het woord komen tijdens de inhoudelijke behandeling, maar dat is pas veel later in het proces.

AD 11.03.2020

Zaak onderbroken tot 23 maart 2020

De rechtbank gaat zich beraden over de wensen van de verdediging, het Openbaar Ministerie en de advocaten van de nabestaanden. Op maandag 23 maart 2020 gaat de zaak weer verder en laat de rechtbank zich uit over de verzoeken.

Telegraaf 18.03.2020

Corona-virus

Wel is het nog onduidelijk of de komende zittingen in het proces over het neerhalen van vlucht MH17 doorgaan. Dit in verband met het coronavirus, meldt de rechtbank Den Haag vrijdag. Uiterlijk woensdag 18 maart 2020 besluit de rechtbank of het proces als gepland op 23 maart 2020 verder gaat.

Het MH17-proces over het neerhalen van vlucht MH17 gaat maandag toch door. Nabestaanden, pers en belangstellenden zijn echter niet welkom bij deze zitting, in verband met het coronavirus.

Van de drie officieren van justitie zal er maar één in de zittingszaal zijn, ook worden minder advocaten verwacht. Dat heeft de rechtbank Den Haag laten weten.

AD 18.03.2020

De rechtbank laat maandag 23 maart 2020 tevens weten wat de beslissingen zijn op de onderzoekswensen die door het Openbaar Ministerie en de advocaten zijn gedaan. Dat is via livestream te volgen.

De eerst volgende zitting na 23 maart 2020 staat pas voor 8 juni 2020 op de agenda. Vermoedelijk duurt het proces tot in 2021.

OM: strafdossier (nog) niet naar nabestaanden

De advocaten van de nabestaanden hadden verzocht om het strafdossier. Volgens de raadslieden is dat nodig om het spreekrecht goed te kunnen uitoefenen en voor het effectief indienen van schadeclaims.

Het Openbaar Ministerie wil de feiten eerst op zitting bespreken, voordat dossierstukken aan de nabestaanden worden verstrekt. “Dit zorgt ervoor dat stukken niet eerder op straat kunnen komen te liggen. Anderzijds stelt het nabestaanden wat ons betreft beter in staat om te beslissen over welke stukken zij willen beschikken voor het uitoefenen van hun spreekrecht.”

Was er nieuws te horen?

Het MH17-proces startte onder grote internationale belangstelling, maar hield na twee dagen abrupt weer op. Wat hebben we van de eerste twee procesdagen geleerd?

Vijf vragen en antwoorden.

De eerste dagen van het MH17-proces hadden een ‘inventariserend karakter’ waarin de inhoud van het strafdossier niet op tafel kwam. Toch liet het Openbaar Ministerie zien waarom het zelfverzekerd is over het bewijsmateriaal. Het beschikt niet alleen over satelliet- en radarbeelden van de ramp, beeldbewijs van het vervoer van de Bukraket en afgeluisterde telefoongesprekken van pro-Russische separatisten, maar ook over verklaringen van tientallen getuigen.

Een belangrijke ooggetuige is ‘M58’, die anoniem blijft omdat hij represailles uit Rusland vreest. Hij stond vlakbij de lanceerlocatie van de Bukraket en claimt dat daar Russische militairen en agenten van de Russische geheime dienst FSB aanwezig waren. Vanwege zijn belastende verklaringen valt M58 in de zwaarste beschermingscategorie. Behalve M58 zijn er tientallen andere anonieme getuigen die vrezen voor hun leven.

Van de verdachten (de Russen Igor Girkin, Sergej Doebinski, Oleg Poelatov en de Oekraïner Leonid Chartsjenko) verscheen er niet één op de zitting. Een opsteker voor het Openbaar Ministerie was dat de rechtbank vond dat het OM genoeg pogingen had gedaan de vier te bereiken. Zij mogen bij verstek worden veroordeeld, waardoor het proces verder kan.

Het OM haalde fel uit tegen de ‘cynische desinformatiecampagne’ die Rusland voert en legde in weinig diplomatieke termen uit waarom Rusland zelf niet te vertrouwen is. ,,Wij hebben ons afgevraagd (…) hoe serieus wij de Russische beschuldigingen nog kunnen nemen na alle aantoonbare onwaarheden die de Russische autoriteiten hebben verkondigd.” Bellingcatonderzoeker Christo Grozev zei over die uitspraak: ,,Alleen Nederlanders kunnen het zo lomp zeggen.”

Hoe reageren nabestaanden?

Opgelucht. Met de start van het proces nam de spanning toe. Nabestaande Silene Fredriksz was blij ‘dat de kop eraf is’. Vooral het oplezen van de 298 namen van slachtoffers maakte veel emoties los. Zowel in de rechtszaal als in een congrescentrum in Nieuwegein, waar nabestaanden samenkwamen om het proces te volgen, vielen tranen.

Opluchting was er ook omdat het Openbaar Ministerie stelling durft te nemen tegen Rusland. Sommige nabestaanden twijfelden of het OM vanwege geopolitieke belangen wel durfde door te pakken. Dat vertrouwen is nu gegroeid. ,,Opzienbarend”, zei Piet Ploeg, die door de MH17-ramp drie familieleden verloor. ,,Ik heb grote bewondering dat het OM zo’n duidelijk standpunt inneemt ten opzichte van de Russische staat.”

Hoe kijkt het buitenland naar het proces?

Afgezien van Rusland, waar journaals het proces politiek en vooringenomen noemen, benadrukken buitenlandse media vooral de genoemde Russische desinformatiecampagne. ABC News citeert hoofdinspecteur David Nelson uit Australië, die vindt dat de Russische propaganda vooral de nabestaanden schoffeert. ,,Dat helpt de nabestaanden niet. Ik denk niet dat dit ze helpt bij hun rouwverwerking en kennis van de feiten.”

Hoe zit dat met de verdediging van de verdachte?

Verdachte Oleg Poelatov, dus niet aanwezig op het proces, is de enige die zich laat bijstaan door advocaten. Het gaat om Boudewijn van Eijck en Sabine Doesschate van het Haagse advocatenkantoor Sjöcrona. Zij werken samen met de Russische advocate Elena Koetina, die niet als zodanig het woord mag voeren in een Nederlandse rechtbank. De drie hebben het strafdossier kortgeleden in handen gekregen en vragen extra tijd om de 36.000 pagina’s door te nemen. Poelatovs verdediging wordt gefinancierd door een stichting in Moskou. Wie die stichting financiert, zegt Van Eijck nog niet te weten.

Hoe gaat het proces verder?

Maandag 23 maart reageert de rechtbank op verschillende verzoeken van het Openbaar Ministerie, de verdediging van Poelatov en de nabestaanden. Het Openbaar Ministerie heeft onder meer gevraagd om een schouw van het gereconstrueerde MH17-wrak in Gilze-Rijen en het opnieuw horen van meerdere getuigen. De nabestaanden willen het strafdossier tot hun beschikking krijgen, zodat ze zich kunnen voorbereiden op de inhoudelijke behandeling. Met alle verzoeken die nog kunnen worden ingediend, wordt die niet voor de zomer verwacht.

Terugblik

Plan veiligstellen rampgebied MH17 Oekraïne

Defensie had een plan voorbereid om de Luchtmobiele Brigade met ondersteunend personeel naar het crashgebied van vlucht MH17 in Oekraïne te sturen, bevestigt de Landmacht aan NU.nl na berichtgeving van De Telegraaf. De militairen hadden het crashgebied, dat werd beheerst door rebellen, veilig moeten stellen.

Enkele dagen nadat vlucht MH17 uit de lucht was geschoten en terecht was gekomen in rebellengebied in Oost-Oekraïne kreeg de landmacht de opdracht een operatie te plannen. ,,De vraag was: we hebben een crashsite waar we niet bij komen, hoe zou je die kunnen beveiligen zodat repatriëring van de stoffelijke overschotten mogelijk wordt? Je werkt verschillende soorten operaties uit. Van voorzichtig tot heel zwaar”, legt Wijnen uit in het dagblad.

AD 03.03.2020

Bataljonscommandant Cas Schreurs brieft op donderdag 24 juli 2014 zijn militairen over de aanstaande missie. ,,Ik had er vertrouwen in”, zegt hij. ,,Iedereen was goed getraind; ik had supersoldaten.” Een deel van de eenheid was toen nog in Portugal voor een oefening.

Zij werden versneld teruggehaald naar Nederland. Op dat moment besloot Den Haag de missie af te blazen, nadat stoffelijke resten door de rebellen waren overgedragen aan de Oekraïense regering.

Aldus

Het Nederlandse leger stond in de startblokken om te worden ingezet in Oekraïne voor de repatriëring van MH17-slachtoffers. Duizend militairen, bewapend en wel, waren klaar om in transportvliegtuigen te stappen en richting rampgebied te gaan. Op het allerlaatste moment werd de operatie afgeblazen. Voor het eerst geeft defensie openheid van zaken.

De krijgsmacht komt vrijwel meteen in beeld wanneer donderdag 17 juli 2014 het nieuws uit het rampgebied in Nederland begint door te dringen. Op de eerste beelden uit Oost-Oekraïne is te zien hoe pro-Russische rebellen, die het gebied beheersen waar Malaysia Airlines vlucht MH17 is neergekomen, sollen met stoffelijke overschotten, kostbaarheden achteroverdrukken en voor het onderzoek naar de oorzaak van het drama essentiële sporen uitwissen. Premier Rutte veroordeelt het de volgende dag in scherpe bewoordingen. „Het is ronduit walgelijk”, aldus de eerste minister.

Zomerhitte

Publiek oogt Rutte machteloos, want die zaterdag en zondag komt er geen verbetering in de situatie. De opstandelingen hebben de stoffelijke resten uit de brandende zomerhitte gehaald en in koelwagons opgeslagen. Ze zetten de stoffelijke overschotten nu alleen in als onderhandelingsmiddel.

Terwijl de rebellen die streven naar de zelfstandige volksrepubliek Donetsk en de Oekraïense regering touwtrekken over de inhoud van de koeltrein, groeit in Nederland de maatschappelijke druk om militairen te sturen die een einde aan deze vreselijk pijnlijke situatie kunnen maken. Er komt zelfs een hashtag op sociale media: #bringthemhome. Vanuit het ministerie van Defensie blijft het stil.

Achter de schermen wordt in het geheim koortsachtig gewerkt aan een militaire interventie. Op het hoofdkwartier van de landmacht zit vanaf zondag 20 juli een staf bij elkaar om een operatie te plannen. De landmacht heeft van Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp het verzoek gekregen met opties te komen.

„De vraag was: we hebben een crashsite waar we niet bij komen, hoe zou je die kunnen beveiligen zodat repatriëring van de stoffelijke overschotten mogelijk wordt? Je werkt verschillende soorten operaties uit. Van voorzichtig tot heel zwaar”, legt Commandant Landstrijdkrachten Martin Wijnen uit.

Slippers

Zijn voorganger Mart de Kruif gaat die zondag naar de Oranjekazerne in Schaarsbergen om met de leiding van 11 Luchtmobiele Brigade te overleggen. Deze eenheid moet de klus klaren omdat ze is opgericht om binnen korte tijd waar ook ter wereld te opereren. De Kruif komt binnenlopen op slippers. De lichtheid van de stralende zomerdag en de zware taak waar zijn mensen voor staan, vormen een groot contrast.

Het plan dat De Kruif ontvouwt, gaat uit van duizend Nederlandse militairen die lichtbewapend en met alleen wat in hun rugzak past het gebied in zullen gaan. De militairen zullen posities innemen en die zelfstandig een paar dagen vasthouden rond het 35 vierkante kilometer grote gebied waar delen van de Malaysia Airlines Boeing 777 en de passagiers neer zijn gekomen.

De militairen moeten hulpverleners en forensisch onderzoekers in staat stellen hun werk te doen. Ze krijgen steun van evenzoveel Australische collega’s. Australië verliest bij de MH17-ramp 27 staatsburgers.

Improvisatie

Het is volgens Martin Wijnen een plan met een duidelijk einddoel, maar om dat te bereiken is veel improvisatie nodig. Hoe gaat het bataljon op de rampplek komen? Er is nog geen idee. De commandant zal ter plekke trucks of bussen moeten regelen. De grootste onzekerheid waarmee hij te maken krijgt, is de extreem onstabiele situatie in het rampgebied.

Dat is in handen van separatisten. Hoe voorkom je dat Nederlandse militairen met hen in gevecht raken? Militair kunnen onze goed getrainde landgenoten en Australiërs hen aan. Maar zo’n confrontatie kan tot escalatie leiden. Niet wat je wil met een grote, zwaarbewapende Russische troepenmacht vlakbij aan de andere kant van de grens.

De Luchtmobiele Brigade begint zondag 20 juli met alles te verzamelen wat nodig is voor zo’n missie. Dat gaat van groot tot klein. Zo stuurt de staf iemand richting een boekwinkel om aan kaarten van het operatiegebied te komen. De nieuwste Lonely Planet blijkt de beste te bevatten.

Hoewel de ramp midden in de vakantietijd gebeurt, is voldoende personeel krijgen geen probleem. Vanuit alle hoeken van de wereld melden zich militairen. Zelfs vanuit de Zuid-Amerikaanse jungle komt een telefoontje. „Tegen hem werd gezegd dat hij daar wel mocht blijven”, vertelt Wijnen. „Anderen boekten al voor ze het verzoek hadden gekregen zich te melden tickets vanuit IJsland en Thailand.

Op nogal wat campings draaiden mensen de pootjes van de caravan weer in en reden terug naar huis. Als ze uitlegden dat papa vanwege MH17 aan het werk moest, snapte hun gezin het altijd wel.”

In Nederland regelen ondersteunende eenheden met grote haast munitie, water en rantsoenen. De bijbehorende procedures blijken ineens razendsnel te kunnen worden doorlopen. Binnen 48 uur is de eenheid klaar voor vertrek. Op woensdagavond 23 juli wordt de stand-by status officieel. De dag erop brieft bataljonscommandant Cas Schreurs zijn mensen.

De overste kan een speld horen vallen als hij zijn verhaal begint. Het is nog niet zo lang na Uruzgan. Een missie waaraan 11 Luchtmobiel veel militairen leverde. Afghanistan-veteranen ondergaan het moment geroutineerd. Bij nieuwkomers is de spanning zichtbaarder.

„Maar we wilden het allemaal vooral gaan doen omdat de omvang van deze ramp grote indruk had gemaakt op iedere militair”, vertelt de officier. „Ik had er vertrouwen in. Iedereen was goed getraind; ik had supersoldaten.”

Terwijl Schreurs zijn verhaal doet, is zijn club nog niet compleet. Een deel van de eenheid zit in Portugal voor een oefening. Defensie besluit de militairen versneld terug te halen zodat ze direct door kunnen naar Oekraïne. Terwijl ze in de lucht hangen, valt in Den Haag het besluit de missie af te blazen. Er zit beweging in de zaak.

Koeltrein

De rebellen hebben maandag na een weekend lang ruzie maken met de Oekraïense regering de koeltrein met stoffelijke resten laten vertrekken vanuit het plaatsje Torez. Hij komt dinsdag 22 juli aan in regeringsgebied, in Charkov.

Een dag later kunnen de eerste vliegtuigen met gekiste menselijke restanten per Hercules van de Koninklijke Luchtmacht richting Nederland. In Oost-Oekraïne resteert het forensisch onderzoek. Dat kan met minder massieve bewaking, oordeelt het kabinet. Het besluit veertig onbewapende marechaussees te sturen.

Partjes informatie over de Oekraïne-missie die er nooit kwam, lekten in de loop van de tijd uit. Bij defensie sprak niemand er publiekelijk over. Volgens landmachtbaas Martin Wijnen is dat omdat de periode iets dubbels had en houdt. ,,We zijn trots op wat onze mensen hebben neergezet”, zegt de generaal. „Tegelijkertijd past borstklopperij niet tegen de achtergrond van al het leed.”

Op de pagina /mh17 vind je al het nieuws en achtergrond over het MH17-proces.

Meer: MH-17 0mroepWest

Meer: MH17-vliegramp OM

Al onze verhalen over MH17, de verdachten en de nabestaanden lees je in ons dossier

Volg de eerste zittingsdag in het MH17-proces via ons liveblog. NU

MH17-proces NOS

meer: MH17-proces

MH17-proces RTL

lees: Alles wat je moet weten over het MH17-proces in De Ochtend Show to go AD

lees: Strafzaak MH17 van start, volg de zaak in ons liveblog RTL

lees: Extra uitzending: MH17-proces van start, dit gaat er gebeuren RTL

Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 17

Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 16

Zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 15

zie ook: Dick Schoof versus de Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 14

Zie dan ook: Herdenking MH17 17.07.2014 – 17.07.2018 – Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 13

zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 12

zie verder ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 11

zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 10

zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 9

zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 8

zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 7

zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 6

zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 5

zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 4

zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 3

zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 2

zie ook: Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 1

MH17: deze Russische vliegtuigexpert gaat tegen Kremlin in”‘Mijn land heeft mij verraden’

RTL 22.03.2020 Je zou het door de coronacrisis bijna vergeten, maar het MH17-proces gaat morgen 23.03.2020 weer verder. Vijf dagen na de ramp begon vliegtuigexpert Vadim Loekasjevitsj al openlijk kritiek te uiten op zijn eigen, Russische regering. Vadim was te gast bij een tv-zender om een Russische persconferentie over MH17 te becommentariëren. Het kostte de Rus uiteindelijk zijn baan. ‘De Russische leugens houden maar niet op’.

Meer: MH17 MH17-proces Rechtszaak

Rusland beschuldigt de Volkskrant van nepnieuws inzake MH17-onderzoek

NU 20.03.2020 Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft vrijdag een artikel van de Volkskrant als nepnieuws bestempeld. In het artikel wordt ingegaan op de veronderstelde Russische rol in het dwarsbomen van het onderzoek naar de ramp met vlucht MH17 op 17 juli 2014.

In een persbericht laat het Russische ministerie weten dat het artikel dat op 5 maart verscheen gezien moet worden “als wederom een poging om de aandacht af te leiden van serieuze discrepanties in het blijkbaar alleen plausibele verhaal dat Rusland betrokken is bij de ramp”.

In de reconstructie van de Volkskrant wordt onder andere ingegaan op de rol van de GRU, de Russische militaire inlichtingendienst, en hun pogingen om het onderzoek te ondermijnen. Zo zouden twee Russische luchtvaartdeskundigen die meewerkten aan het onderzoek door de Onderzoeksraad (OVV) banden hebben met de GRU.

Het ministerie zegt dat het artikel in de Volkskrant, “waarvan bekend is dat het sterke banden heeft met de politie elite”, onderdeel is van een desinformatiecampagne tegen Rusland.

Ook OM haalde hard uit naar Rusland

De krant staat echter niet alleen in zijn beweringen. Ook het Openbaar Ministerie (OM) haalde tijdens de eerste dagen van het MH17-proces hard uit naar Rusland, wiens houding een schaduw over het proces zou werpen.

Het OM zegt dat Rusland het strafrechtelijk onderzoek actief heeft tegengewerkt en dat de “Russische Federatie er alles aan doet om dit proces te dwarsbomen”.

Daarnaast schreef ook NU.nl over de discutabele rol van Rusland in het onderzoek naar de ramp met de MH17.

Zie ook: Het Kremlin en de MH17-ramp: Keihard ontkennen en zand in ogen strooien

Lees meer over: MH17

Hoofdofficier van justitie Fred Westerbeke: ‘De facto zit bij het MH17-proces het Russische bewind in de beklaagdenbank’

NRC 20.03.2020 Interview Fred Westerbeke Bij het OM leidde hij de belangrijkste strafrechtelijke onderzoeken, zoals naar het neerhalen van vlucht MH17. Nu wordt Fred Westerbeke politiebaas in Rotterdam.

Al bijna veertig jaar is Fred Westerbeke (57) misdaadbestrijder. Hij begon zijn loopbaan als politieman, stapte na een avondstudie rechten over naar het Openbaar Ministerie, keerde terug bij de politie, werd wederom officier van justitie en gaat nu voor de derde keer een blauwe pet dragen. Over een week wordt hij de politiebaas van de eenheid Rotterdam.

Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC Handelsblad van 21 maart 2020

Een versie van dit artikel verscheen ook in nrc.next van 21 maart 2020

Meer:

MH17-zitting gaat door ondanks coronacrisis

Telegraaf 17.03.2020 Het MH17-proces gaat gewoon door, maar zonder pers en publiek. De eerst volgende zitting staat komende maandag gepland.

De Raad voor de Rechtspraak maakte onlangs bekend dat, vanwege de coronacrisis, de meeste zittingen op de lange baan gaan. Voor urgente zittingen wordt een uitzondering gemaakt, en ook het MH17-proces kan niet wachten.

Dat betekent dat er op maandag 23 maart om 10 uur wel gewoon een zitting is, maar dat lang niet alle zogenoemde procespartijen daarbij aanwezig zijn. Zo zijn niet de gebruikelijke drie officieren van justitie aanwezig, maar slechts één. Pers en publiek zijn niet welkom en ook nabestaanden kunnen de zitting niet volgen vanuit de gebruikelijke locatie in Nieuwegein.

Daar konden zij bij het begin van het proces de zaak volgen via een live-verbinding. Dat kan nog steeds, maar dan thuis, net zoals andere belangstellenden dat kunnen.

Sinds begin deze maand, ruim vijf jaar na de ramp met vlucht MH17, loopt het proces tegen vier mannen die ervan worden verdacht een cruciale rol te hebben gespeeld bij het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines. Het is het omvangrijkste proces ooit op Nederlandse bodem wat betreft slachtoffers en nabestaanden. Bij de ramp kwamen 298 mensen om.

De eerst volgende zitting na 23 maart 2020 staat pas voor 8 juni 2020 op de agenda. Vermoedelijk duurt het proces tot in 2021.

BEKIJK MEER VAN; rechtshandhaving transport proces lucht- en ruimtevaartongeval/-incident Amsterdam MH17-proces Malaysia Airlines-vlucht 17

MH17-proces gaat door, maar zonder publiek

AD 17.03.2020 De volgende zitting in het MH17-strafproces, op 23 maart, gaat door. Maar dan zonder pers en publiek. Ook zal maar één van de drie officieren van justitie aanwezig zijn. Die maatregel in verband met het coronavirus maakt de rechtbank vandaag bekend.

Het proces tegen drie Russen en een Oekraïner, die verdacht worden van medeplichtigheid op de moord van 298 inzittenden van vlucht MH17, begon vorige week maandag in het Justitieel Complex Schiphol. Na een paar zittingsdagen werd de zaak geschorst tot 23 maart.

Lees ook;

‘De vier MH17-verdachten zijn slechts medeplichtig’

Lees meer

Reconstructie van fatale vlucht MH17: ‘Een vogeltje vliegt jouw kant op’

Lees meer

De rechtbank heeft besloten dat die zitting wel doorgaat, maar met beperkte aanwezigheid van betrokken partijen. Er zullen geen journalisten en nabestaanden in de zaal zitten. Ook het congrescentrum NBC in Nieuwegein, waar nabestaanden het proces via een livestream kunnen volgen, blijft die dag dicht. De zitting begint om 10 uur.

Rechtbanken dicht

Alle rechtbanken, gerechtshoven en bijzondere colleges zijn vanaf vandaag dicht tot ten minste 6 april vanwege het coronavirus, behalve voor urgente zaken. Dit zijn zaken waar een rechterlijke beslissing niet achterwege kan blijven omdat het bijvoorbeeld raakt aan de rechten van verdachten of rechtszoekenden. Hieronder valt dus ook het MH17-proces.

Ook de uitspraak tegen de Utrechtse tramschutter Gökmen Tanis, de man die op 18 maart vorig jaar een aanslag pleegde op een tram op het 24 Oktoberplein, gaat vrijdag gewoon door. Hoe dat zal gaan en wie er bij mogen zijn, is nog niet bekend, meldde een woordvoerder eerder.

MH17-proces gaat maandag door, zonder pers en publiek

MSN 17.03.2020 Het proces over het neerhalen van vlucht MH17 gaat maandag door. Nabestaanden, pers en belangstellenden zijn echter niet welkom bij deze zitting, in verband met het coronavirus.

Van de drie officieren van justitie zal er maar één in de zittingszaal zijn, ook worden minder advocaten verwacht. Dat heeft de rechtbank Den Haag laten weten.

De rechtbank laat maandag 23 maart weten wat de beslissingen zijn op de onderzoekswensen die door het Openbaar Ministerie en de advocaten zijn gedaan. Dat is via livestream te volgen. De eerstvolgende zitting hierna is begin juni.

Schutter, Adder, Chagrijn en Mol

Bekijk deze video op RTL XL

Dit zijn de verdachten van de MH17-ramp.

Het proces is op 9 maart begonnen in het Justitieel Complex Schiphol. De rechtszaak heeft veel deelnemers en trekt grote belangstelling, onder meer van pers uit binnen- en buitenland. Om de zaak te kunnen volgen is naast het complex een tijdelijk perscentrum gebouwd, waar honderden journalisten hun werk kunnen doen. Ook dit perscentrum blijft volgende week dicht, net als de locatie in Nieuwegein waar nabestaanden eerder deze maand het proces samen konden volgen.

Drie Russen en een Oekraïner zijn de verdachten in de zaak. Zij zijn niet bij het proces aanwezig. De rechtszaak zal volgens de planning tot ver in 2021 gaan duren.

Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 met een Buk-raket uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden, onder wie veel Nederlanders, kwamen daarbij om het leven.

Lees ook:

Nabestaande Ria blogt over het MH17-proces: ‘Gek genoeg voel ik me euforisch’

RTL Nieuws; MH17-proces MH17

meer: MH17-proces RTL

Nabestaande Lockerbie-ramp vreest dat waarheid MH17 niet naar buiten komt

Nabestaande Lockerbie-ramp over MH17-proces: ‘Voor nabestaanden is dit loodzwaar’

Teruglezen: tweede dag van strafproces MH17, mogelijk vrijgeleide voor Poelatov

Alle 23 artikelen Created with Sketch.

Doorgaan proces MH17 op losse schroeven

OmroepWest 13.03.2020 Het is nog onduidelijk of de komende zittingen in het proces over het neerhalen van vlucht MH17 doorgaan. Dit in verband met het coronavirus, meldt de rechtbank Den Haag vrijdag. Uiterlijk woensdag 18 maart besluit de rechtbank of het proces als gepland op 23 maart verder gaat.

Het proces is afgelopen maandag begonnen in het Justitieel Complex Schiphol. De rechtszaak heeft veel deelnemers en trekt grote belangstelling, onder meer van pers uit binnen- en buitenland. Om de zaak te kunnen volgen is naast het complex een tijdelijk perscentrum gebouwd, waar honderden journalisten hun werk kunnen doen.

LEES OOK: Vader slachtoffer: ‘MH17-proces gaat om gerechtheid’

Meer over dit onderwerp: CORONAVIRUS MH17

Alle ogen op MH17-proces: ‘lompe’ Nederlandse uithaal veelbesproken

AD 11.03.2020 Het MH17-proces startte onder grote internationale belangstelling, maar hield na twee dagen abrupt weer op. Wat hebben we van de eerste twee procesdagen geleerd? Vijf vragen en antwoorden.

Was er nieuws te horen?

Hoe reageren nabestaanden?

Hoe kijkt het buitenland naar het proces?

Hoe zit dat met de verdediging van de verdachte?

Hoe gaat het proces verder?

Teruglezen: tweede dag van strafproces MH17, mogelijk vrijgeleide voor Poelatov

RTL 10.03.2020 Op de tweede zittingsdag van het MH17-proces gaf het Openbaar Ministerie een toelichting op de stand van zaken van het opsporingsonderzoek. Wij hielden een liveblog bij van de zaak, lees die hier terug.

Het OM vervolgt Oleg Poelatov (53), Sergej Doebinski (57), Igor Girkin (49) en Leonid Chartsjenko (48)
Poelatev laat zich als enige vertegenwoordigen door advocaten. Hij ontkent iedere betrokkenheid.
Het liveblog van de eerste dag teruglezen, kan hier.

Zaak onderbroken tot 23 maart 2020

OM: strafdossier (nog) niet naar nabestaanden

De advocaten van de nabestaanden hadden verzocht om het strafdossier. Volgens de raadslieden is dat nodig om het spreekrecht goed te kunnen uitoefenen en voor het effectief indienen van schadeclaims.

OM: roep Poelatov op als getuige

Het Openbaar Ministerie vraagt de rechtbank om Oleg Poelatov op te roepen als getuige. “Dan kan hij later zelf beslissen of hij gebruik wil maken van die mogelijkheid, of niet.”

Poelatov is de enige van de vier verdachten die zich laat vertegenwoordigen door een advocaat bij dit proces.

Advocaat Poelatov: waarom vraagt Nederland Rusland dan om hulp?

De advocaat van Poelatov vraagt zich af waarom Nederland wel medewerking vraagt aan Rusland, als het dat land ook beschuldigt van het verspreiden van desinformatie. De verdediging noemt twee voorbeelden. Nederland heeft Rusland om hulp gevraagd bij het uitvaardigen van de dagvaardingen en Nederland heeft Rusland om medewerking verzocht aan onderzoek naar het luchtruim boven en rond Oekraïne.

Verder vraagt de verdediging om voorbereidingstijd. “Het kan niet zo zijn dat de verdediging constant achter de feiten aanloopt. Wij moeten de tijd krijgen om naar het dossier te kijken.”

Dit moet je weten over tweede dag MH17-proces: OM haalt keihard uit naar Rusland

AD 19.03.2020 Getuigen in het MH17-proces vrezen represailles vanuit Rusland en zijn zelfs bang geliquideerd te worden. Daarnaast voert Rusland ‘een cynische campagne van desinformatie’, zo stelde het Openbaar Ministerie (OM) vandaag in een harde uithaal naar de Russische Federatie. Lees hieronder wat je moet weten van dag twee in het MH17-proces en lees onderaan het liveblog over de zitting terug.

Wat gebeurde er vandaag?

Gisteren werd de zaak officieel ‘uitgeroepen’. Vandaag gaf het OM een inkijkje in de stand van zaken van het onderzoek: wie zijn er allemaal verhoord? Welk bewijs is er in de vorm van videobeelden en geluidsfragmenten? Wat is er allemaal gedaan om te controleren of die beelden en afgeluisterde gesprekken wel echt zijn en niet gemanipuleerd? En welk onderzoek moet nog gedaan worden? Voor dat verhaal had het OM ruim twee uur nodig.

Meerdere getuigen in het MH17-proces hebben aangegeven anoniem te willen blijven omdat ze anders vrezen voor hun veiligheid. Dat zegt officier van justitie Thijs Berger (links). Daarnaast de andere twee officieren van justitie. © videostill

Was er nieuws?

Jazeker. Opvallend was de felle uithaal van het OM naar Rusland. Dat land is officieel geen partij in het proces, maar is wel van grote invloed. Al was het maar omdat drie van de vier verdachten uit Rusland komen, ze daar ook verblijven en Rusland ze niet uitlevert.

Justitie stelde dat verschillende getuigen vrezen voor hun leven. Daarom worden ze in dit proces anoniem gehouden. Officier van justitie Thijs Berger: ,,Getuige S24 verklaart bang te zijn dat hij geliquideerd wordt, bang voor represailles van de Russische Federatie. Anderen willen volgens hem voorkomen dat de waarheid naar boven komt.”

De vrees is niet vreemd, vindt Berger. De inlichtingendiensten van de Russische Federatie spelen overduidelijk een rol in Oost-Oekraïne en zijn betrokken geweest bij meerdere moorden in het buitenland, aldus de officier. ,,In afgetapte telefoongesprekken wordt ook gesproken van ‘groen licht uit Moskou’ om iemand te liquideren.”

De rechtbank in het MH17-proces. © EPA

Voor een andere getuige, M58, zijn ‘specifieke maatregelen’ genomen, stelde het OM. Dat zou kunnen inhouden dat hij inmiddels elders in de wereld woont. Het gaat om een Russische vrijwilliger die zich had aangesloten bij de separatisten en die op 17 juli, de dag van de crash, een kruispunt bij Snizhne in Oost-Oekraïne bewaakte, in de buurt van de plek waar MH17 neerstortte.

Hij beschrijft hoe separatisten in eerste instantie juichten dat er een vliegtuig was neergeschoten, maar bij terugkeer van de rampplek niet langer blij waren: het bleek een burgervliegtuig. De getuige stelt ook gehoord te hebben dat er Russische militairen en leden van geheime dienst FSB aanwezig waren op de plek. Er zijn videobeelden van zijn verhoor, daarop is de getuige onherkenbaar gemaakt.

Had het OM verder nog iets tegen Rusland?

Justitie ging nog even door en stond ook stil bij wat ze een ‘cynische desinformatiecampagne’ van Rusland noemt. Ze doelde daarmee op de verschillende scenario’s die de Russen de afgelopen jaren naar voren hebben gebracht over de crash van MH17: eerst was het een ander vliegtuig dat had geschoten, daarna zou de Buk niet van Rusland, maar van Oekraïne zijn geweest. Het was aantoonbaar onjuist, maar de Russen bleven het herhalen.

Meer recent, vorige week nog, verschenen er via een Twitteraccount dat wordt gevuld door twee zelfbenoemde onderzoekers uit Rusland en Nederland plots artikelen gebaseerd op documenten van het Joint Investigation Team (waarin Nederland, Maleisië, Australië, België en Oekraïne samen onderzoek doen). In die vergaderverslagen wordt gesproken over de twijfels over zogenoemde metadata van enkele foto’s in het dossier.

,,Maar dat in diezelfde verslagen staat dat die twijfels inmiddels zijn verdwenen, staat niet in de artikelen die geschreven worden”, aldus het OM. Justitie vermoedt dat de documenten zijn verkregen door de Russische inlichtingendienst GROe, mogelijk bij een hack van de Maleisische politie, en door die dienst zijn gelekt aan de ‘onderzoekers’ om twijfel te zaaien over het onderzoek.

Wat zeggen de nabestaanden over de verklaringen van het OM?

De nabestaanden waren blij dat het OM zo ongeremd tegen Rusland durfde uit te halen. ,,Het OM heeft de vloer aangeveegd met alle desinformatie van Russische zijde”, zei Piet Ploeg, voorzitter van Stichting Vliegramp MH17, tevreden. Hij noemde het optreden van de officieren van justitie dapper. ,,Het OM heeft een heleboel gezegd over de manipulatie van bewijsmateriaal, de desinformatie en het bedreigen van getuigen.”

De advocaten van verdachte Poelatov (de enige verdachte namens wie er advocaten zijn, de vier verdachten zijn sowieso niet aanwezig) waren minder blij. ,,Het OM zeilt scherp aan de wind met haar uitlatingen over de veiligheid van de getuigen. Dat doet ze voor het oog van internationale media. En als de Russische Federatie structureel misleidende informatie verspreidt? Waarom vraagt Nederland dan wel om medewerking van Rusland als het Nederland uitkomt? Zoals bij uitreiken van de tenlastelegging aan de verdachten?”

Hoe gaat de zaak nu verder?

De zitting is geschorst tot maandag 23 maart 10.00 uur. Dan beslist de rechtbank over een aantal zaken, zoals wanneer de nabestaanden inzicht krijgen in het dossier en welke getuigen er nogmaals gehoord moeten worden. Daarna volgt in juni een zogenoemde regiezitting, waarop vooral de advocaten nog met vragen kunnen komen. De inhoudelijke behandeling van de zaak zal vermoedelijk pas in 2021 plaatsvinden.

Gisteren kende het MH17-proces een emotionele start, het OM las in de rechtbank de namen van alle 298 inzittenden van de vlucht voor. De vier verdachten (drie Russen en een Oekraïner) waren niet aanwezig. Lees alles over gisteren in onze samenvatting van dag één.

Behandeling strafzaak MH17 niet eerder dan 2021

Telegraaf 10.03.2020 De inhoudelijke behandeling van de strafzaak over het neerschieten van vlucht MH17 is waarschijnlijk niet eerder dan „in de loop van 2021.” Dat zei de officier van justitie dinsdag tijdens de tweede zittingsdag van het proces. De megazaak is momenteel nog in de voorbereidende en inventariserende fase.

De officier houdt er rekening mee dat het noodzakelijke aanvullende onderzoek niet voor het einde van dit jaar klaar is. Pas daarna kan de zaak inhoudelijk worden behandeld. De rechtbank heeft inmiddels blokken van zittingsdagen tot en met maart volgend jaar gereserveerd in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol.

Het Openbaar Ministerie heeft „sterke aanwijzingen” dat de Russische overheid het onderzoek naar het neerhalen van MH17 wil dwarsbomen. „Daarbij wordt de inzet van veiligheidsdiensten niet geschuwd.” Dat zei de officier van justitie dinsdag aan het begin van de tweede dag van het strafproces. Het OM geeft de tweede zittingsdag een toelichting op de stand van zaken van het opsporingsonderzoek.

De rechtszaak kan rekenen op grote nationale en internationale belangstelling, van nabestaanden, waarnemers en journalisten. Tijdens de eerste zittingsdag schetste de voorzitter van de rechtbank hoe het proces er de komende maanden ongeveer uit zal gaan zien. Er zijn blokken van zittingsdagen tot en met maart volgend jaar ingeruimd. Het is niet duidelijk hoeveel daarvan gebruikt gaan worden en of het voldoende is.

Monsterproces

Het monsterproces over het neerhalen van het vliegtuig van Malaysia Airlines begon maandag op het Justitieel Complex Schiphol. Het toestel werd op 17 juli 2014 uit de lucht geschoten boven oostelijk Oekraïne. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven. Een van de officieren van justitie las tijdens de eerste zittingsdag de namen op van alle slachtoffers. Het was toen muisstil in de zittingszaal.

Het OM vervolgt Oleg Poelatov (53), Sergej Doebinski (57), Igor Girkin (49) en Leonid Chartsjenko (48) voor het neerhalen van vlucht MH17, met de dood van alle inzittenden tot gevolg, en van de moord op alle inzittenden. De eerste drie verdachten zijn Russen, Chartsjenko is een Oekraïner. Poelatev laat zich als enige vertegenwoordigen door advocaten. Zij lieten namens hem weten dat hij ontkent er iets mee te maken te hebben.

Separatist heeft verklaard over afvuren buk ten tijde van neerhalen MH17

NU 10.03.2020 Het Openbaar Ministerie (OM) heeft dinsdag laten weten dat er verklaringen zijn afgelegd door een getuige die in 2014 in de buurt was van de veronderstelde afvuurlocatie van de buk-raket waarmee vlucht MH17 is neergehaald. De persoon was als Russische vrijwilliger actief in een separatistische eenheid in Oost-Oekraïne.

Volg hier ons liveblog over de tweede zittingsdag in het MH17-proces

De getuige, die wordt aangeduid als M58, zegt dat hij op de dag dat vlucht MH17 werd neergehaald (17 juli 2014) in de buurt van een buk was toen een raket werd gelanceerd.

M58 heeft verklaard dat het zijn taak was om met anderen het terrein waar de buk gestationeerd stond te bewaken en dat er ook andere pro-Russische separatisten aanwezig waren. Het OM gaat ervan uit dat een landbouwveld in de buurt van Pervomaisk de lanceerlocatie is geweest.

De getuige zegt dat aanwezigen in eerste instantie verheugd reageerden, omdat een militair transportvliegtuig zou zijn neergeschoten. Toen de eerste mensen terugkwamen van de crashsite, vertelden zij echter dat het om een burgervliegtuig ging.

De verklaring van M58 bij de rechter-commissaris is in oktober vastgelegd op video. Vanwege de aard van zijn verklaring is hij onherkenbaar gemaakt en wordt zijn naam afgeschermd. Het OM wil de getuige graag nog nader horen en kan zich voorstellen dat ook de verdediging dit wil.

Raketinstallatie die MH17 neerhaalde heeft unieke ‘vingerafdruk’

Getuige verklaart over vervoeren buk

M58 is niet de enige aan de kant van de separatisten die verklaringen heeft afgelegd. Ook getuige S21 zegt destijds in een militaire eenheid die onder leiding stond van verdachte Leonid Karchenko te hebben gediend.

Deze getuige zegt dat hij op de dag waarop MH17 is neergeschoten samen met een aantal anderen ’s avonds werd ingeschakeld om een buk-TELAR te vervoeren vanuit Snizhne in Oost-Oekraïne en uiteindelijk weer over te dragen.

De verklaringen kunnen van belang zijn voor het scenario waar het OM van uitgaat: dat vlucht MH17 in juli 2014 met een buk-raket is neergehaald boven gebied dat in handen was van separatisten.

De vier verdachten die worden vervolgd, zijn volgens het OM verantwoordelijk voor het binnenhalen van de buk vanuit Rusland, het bewaken van het afweergeschut en het vervoer terug naar Rusland.

De officier van justitie deed dinsdag op de tweede zittingsdag een dringend beroep op Igor Girkin (49), zijn rechterhand Sergey Dubinskiy (57), diens assistent Oleg Pulatov (53) en de Oekraïner Leonid Kharchenko (48) om een verklaring af te leggen over waar zij van worden verdacht.

Zie ook: MH17-verdachte Kharchenko: de man die het neerhalen rapporteerde

Lees meer over: MH17

Nieuwe getuigen in zaak MH17, onderzoek bijna klaar

NOS 10.03.2020 Het Openbaar Ministerie heeft op de tweede dag in het MH17-proces nieuwe getuigen gepresenteerd. Een van hen is een Rus die aanwezig zou zijn geweest bij het afvuren van de Buk-raket. Ook zei het OM dat het onderzoek bijna is afgerond.

De nieuwe getuige had zich volgens het OM als vrijwilliger bij de separatisten aangesloten. Hij bewaakte het terrein waar de Buk-raket werd afgeschoten. Volgens de man waren de aanwezigen blij dat er een militair transportvliegtuig was neergehaald, tot ze er achter kwamen dat het om een passagiersvliegtuig ging.

Volgens het OM is het voor de man te gevaarlijk om hem op een zitting te horen en moet dat in het geheim gebeuren. Hij heeft eerder wel in vermomming gesproken met de rechter-commissaris.

De tweede dag van het MH17-proces is te volgen via deze livestream.Ook tientallen andere getuigen lopen volgens het OM het risico om te worden bedreigd door Russische veiligheidsdiensten. De identiteit van deze mensen wordt met toestemming van de rechter-commissaris geheim gehouden. Meer getuigen hebben gezegd dat ze bang zijn voor vergelding of zelfs moord.

Filmer bedreigd

Die angst is niet onterecht, zei officier van justitie Thijs Berger. “Een van de mensen die een filmpje hebben gestuurd, kreeg twee keer bezoek van gewapende mensen. Daarna is hij gevlucht.” Op zijn opnames is de Buk-raket in Oost-Oekraïne te zien.

De dreiging komt volgens het OM van gewapende groepen in Oost-Oekraïne en van de geheime dienst in Rusland. “Dit werpt een donkere schaduw over dit proces. Er zijn veel aanwijzingen dat Russische veiligheidsdiensten het proces proberen te dwarsbomen.” De officier wees erop dat de diensten eerder in verband zijn gebracht met moorden.

Volgens het Openbaar Ministerie is het onderzoek naar de vier verdachten bijna klaar. Het OM zegt nog strenger dan anders te hebben beoordeeld of bewijsmateriaal in de MH17-zaak authentiek is.

Een deel van het bewijs komt uit tapgesprekken van de Oekraïense geheime dienst. Het OM heeft gecontroleerd of die gesprekken echt zijn, bijvoorbeeld door ze naast telecomgegevens te leggen. Het internationale Joint Investigation Team (JIT) heeft ook verschillende mensen op de tapgesprekken gesproken, die erkennen dat zij inderdaad te horen zijn.

Controle beelden

Ook foto’s en filmpjes zijn uitgebreid door het JIT gecheckt, onder meer door na te gaan of de plek op de beelden ook de werkelijke locatie was. Waar mogelijk zijn camera’s en geheugenkaarten onderzocht en het KNMI is gevraagd of het weer op de beelden overeenkomt met het weerbeeld van die dag.

Als voorbeeld van het zorgvuldig handelen door het JIT noemde het Openbaar Ministerie een foto waarop de Buk-installatie te zien was, samen met een donker busje met zwaailichten. Dat busje kwam ook op andere beelden voor. De telefoons van mensen die op de foto te zien waren, bleken inderdaad contact te hebben gehad met masten in de buurt van de locatie.

Volgens het Openbaar Ministerie is extra onderzoek naar beeldmateriaal en tapgesprekken niet nodig. Verwijten uit Rusland dat die zijn gemanipuleerd blijken keer op keer niet waar, benadrukte het OM. Verder wil justitie dat de rechtbank gaat kijken bij de wrakstukken van MH17. Die staan op de luchtmachtbasis in Gilze-Rijen.

Misleidende informatie

Het Openbaar Ministerie herhaalde dat de Rusland constant misleidende informatie verspreidt en ook afluister- en hackoperaties uitvoert om het MH17-onderzoek te verstoren.

Pas in de loop van volgend jaar zal de zaak inhoudelijk worden behandeld, is de verwachting, bij voorkeur opgedeeld per thema. “Tot die tijd zal de desinformatiecampagne ongetwijfeld doorgaan”, zegt het OM.

De aanklagers willen verder zo snel mogelijk weten of een van de verdachten, de Rus Poelatov, bereid is een verklaring af te leggen. Dat kan schriftelijk, op een opgenomen video of in Rusland. Het OM wil ook kijken of hij in Nederland door de rechter verhoord kan worden, zonder dat hij gearresteerd wordt. Geen van de vier mannen die terechtstaan zijn bij het proces komen opdagen.

Onder druk gezet

Maar de advocaten van Poelatov zeggen op zijn vroegst pas in juni te kunnen bepalen welk onderzoek zij nodig achten. Zij vinden de opmerkingen van het Openbaar Ministerie over de veiligheidsrisico’s voor een aantal getuigen ongepast. Daardoor zouden andere getuigen beïnvloed kunnen worden, zei advocaat Boudewijn van Eijck.

Hij uitte ook kritiek op de uitspraken over misleiding door Rusland. “Als dat zou kloppen, vraag ik me af waarom het OM Rusland wel om hulp heeft gevraagd. De rechtshulpverzoeken zijn allemaal keurig uitgevoerd.”

Of hun cliënt Poelatov een verklaring wil afleggen weten de advocaten nog niet. De verdediging voelt zich door justitie onder druk gezet. “Wij moeten nu de tijd krijgen om in het dossier te duiken.”

De zaak gaat op 23 maart 2020 verder. Dan bepaalt de rechtbank hoe het proces verder zal verlopen.

Bekijk ook;

OM: Dreiging vanuit Rusland richting getuigen MH17-proces reëel scenario

NU 10.03.2020 Het Openbaar Ministerie (OM) heeft dinsdag benadrukt dat de dreiging vanuit Rusland ten opzichte van getuigen in het MH17-proces zeer reëel is. Het is daarom van groot belang dat zij anoniem blijven.

De tweede dag in het MH17-proces stond in het teken van de stand van het onderzoek. De officier van justitie haalde nog maar eens hard uit naar Rusland wiens houding “een schaduw over dit proces werpt”.

Maandag stelde het OM al dat Rusland het strafrechtelijk onderzoek actief heeft tegengewerkt en dinsdag werd herhaald dat de “Russische Federatie er alles aan doet om dit proces te dwarsbomen”.

Daarbij zou volgens het OM de inzet van Russische veiligheidsdiensten niet worden geschuwd. Dat zij proberen de identiteit van de nu nog anonieme getuigen te achterhalen is volgens de officier “een reëel scenario”.

Een getuige die beeldopnamen heeft gemaakt van de buk waarmee MH17 op 17 juli 2014 uit de lucht is geschoten, zegt te zijn gevlucht toen er tot tweemaal toe gewapende mannen aan zijn deur stonden. Een ander zegt te vrezen voor zijn leven als zijn naam bekend wordt.

Raketinstallatie die MH17 neerhaalde heeft unieke ‘vingerafdruk’

‘Veiligheidsdiensten betrokken bij gewapende strijd’

Het OM zei op zitting dat het onderzoek van het Joint Investigation Team (JIT) duidelijke aanwijzingen heeft opgeleverd dat diezelfde Russische veiligheidsdiensten FSB en GRU ook nauw betrokken zijn bij het gewapend conflict in Oekraïne.

Om de risico’s zoveel mogelijk te beperken heeft de rechter-commissaris besloten dat van tientallen getuigen de identiteit moet worden afgeschermd. Een kleiner aantal is als bedreigde getuige gehoord. “Op die manier hebben zij een verklaring kunnen afleggen zonder onverantwoorde risico’s te lopen”, aldus de officier van justitie.

Zie ook: Het Kremlin en de MH17-ramp: Keihard ontkennen en zand in ogen strooien

Lees meer over: MH17

‘Rusland probeert waarheidsvinding MH17 te verstoren’

MSN 10.03.2020 Het Nederlandse Openbaar Ministerie beschikt over een getuige die zegt dat er Russische militairen waren op de locatie van de Boek-raketinstallatie op de locatie waarvandaan vlucht MH17 werd neergehaald. Separatisten vertelden de getuige dat de mannen hoorden bij de Russische geheime dienst FSB.

De verklaring van anonieme ‘getuige M58’ vormt een nieuwe aanwijzing dat Rusland direct betrokken was bij het neerschieten van het toestel in 2014.

Maandag begon het MH17-proces tegen drie Russen en een Oekraïner in de rechtszaal op Schiphol. Zij worden verdacht van moord en het vernietigen van een burgervliegtuig. Op de tweede zittingsdag is het OM begonnen met een overzicht van de stand van het onderzoek. Daaruit blijkt dat het OM veel informatie heeft over de rol die Rusland speelde in Oost-Oekraïne. Zo heeft het onderzoek „duidelijke aanwijzingen’’ opgeleverd dat de Russische veiligheidsdiensten FSB en GROe „nauw betrokken zijn bij het gewapend conflict in Oekraïne”. Zo zouden separatisten in afgeluisterde telefoongesprekken spreken over „groen licht uit Moskou om iemand te executeren” en over „een bevel uit Moskou om iemand neer te schieten”.

Getuigenverklaring Girkin

Geen van de vier verdachten is aanwezig bij het proces in het Justitieel Complex op Schiphol. In de rechtbank laat alleen verdachte Oleg Poelatov zich vertegenwoordigen door advocaten. Hoofdverdachte Igor Girkin blijkt wel een getuigenverklaring te hebben afgelegd in Rusland. Daarin vertelt de voormalige separatistenleider dat hij tien minuten na het neerstorten van MH17 de melding kreeg dat de ‘luchtverdediging’ een Oekraïens gevechtsvliegtuig had neergeschoten. Later zou hij te horen hebben gekregen dat het in werkelijkheid om een burgervliegtuig ging.

Volgens het OM zijn er „duidelijke aanwijzingen” dat Russische inlichtingendiensten proberen „de waarheidsvinding naar het neerschieten van vlucht MH17 te verstoren”. Officier van justitie Thijs Berger noemde in dat kader een poging om de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) te hacken en pogingen om in te breken in de computersystemen van de Maleisische justitie.

‘Donkere schaduw over proces’

Ook binnen Rusland zouden de autoriteiten proberen burgeronderzoek naar de toedracht te smoren. Een getuige die vanuit Rusland onderzoek deed naar de ramp, verklaarde dat zijn computer in beslag werd genomen en dat hij werd gezocht door de Russische inlichtingendienst FSB.

De getuigen die tegenover het Nederlandse OM een verklaring hebben afgelegd, lopen volgens Berger daarom een groot risico wanneer hun identiteit bekend wordt. Hij verwees naar verschillende aanslagen die zijn gepleegd door Russische diensten, zoals de vergiftiging van de Russische oud-spion Sergej Skripal in het Britse Salisbury in 2018. „De optelsom van al deze feiten werpt een donkere schaduw over dit proces”, aldus de officier van justitie.

Advocaat: mogelijk spreekt verdachte Poelatov tijdens MH17-proces

Telegraaf 09.03.2020 De advocaten van MH17-verdachte Oleg Poelatov sluiten niet uit dat hij zijn mond open gaat doen tijdens de strafzaak tegen hem en drie andere verdachten. De kans is echter klein dat hij naar Nederland komt. Mogelijk zal hij bijvoorbeeld via een videoverbinding spreken. Dat zei zijn advocaat Boudewijn van Eijck in het programma Nieuwsuur.

Er is een internationaal arrestatiebevel uitgevaardigd tegen de Rus. „Dat is geen stimulans om naar Nederland te komen”, aldus Van Eijck. De verdediging van Poelatov wordt betaald door een Russische stichting. Hoe die stichting aan het geld komt, weet Van Eijck niet.

De Rus wordt bijgestaan door hem en collega Sabine ten Doesschate. Poelatov is de enige die zich door advocaten laat verdedigen. De andere drie verdachten hebben geen gehoor gegeven aan de oproep om naar het Justiteel Complex Schiphol te komen of advocaten te sturen.

Ten Doesschate liet aan Nieuwsuur weten dat ze haar cliënt in Rusland heeft ontmoet. „Hij wil betrokken zijn bij zijn verdediging. Hij vindt het belangrijk dat daar werk van wordt gemaakt.” Hij ontkent iedere betrokkenheid bij de ramp.

BEKIJK OOK:

Reconstructie MH17: Die ene zomerdag dat alles gitzwart kleurde

’Laf gedrag’

„Ze hebben alles geprobeerd om de dagvaarding te ontlopen en onvindbaar te zijn voor het OM. Uitermate laf gedrag”, zegt nabestaande Silene Fredriksz tegen De Telegraaf over de drie verdachten. Ze is blij dat de strafzaak ’eindelijk is begonnen’. „Dat gaf maandag ook wel een ontlading bij velen van ons. De kop is eraf. We houden er rekening mee dat een lange adem nodig is.”

Vlucht MH17 werd bijna zes jaar geleden uit de lucht geschoten boven oostelijk Oekraïne. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven, onder wie 196 Nederlanders. Maandag begon de strafzaak hierover.

BEKIJK OOK:

’Er schuilt stukje hoop in strafproces MH17’

BEKIJK OOK:

’OM maakte fout door Russen vroegtijdig buitenspel te zetten in MH17-proces’

BEKIJK OOK:

Bataljonscommandant over geheime MH17-operatie: ’Ik had supersoldaten’

BEKIJK MEER VAN; rechtshandhaving proces moord/doodslag transport lucht- en ruimtevaartongeval/-incident Oleg Poelatov Boudewijn van Eijck Nederland

OM geeft tweede zittingsdag toelichting op MH17-onderzoek

MSN 10.03.2020 Het Openbaar Ministerie geeft dinsdag, de tweede zittingsdag van het MH17-proces, een toelichting op de stand van zaken van het opsporingsonderzoek. Dat wil zeggen dat het OM de rechtbank vertelt hoe ver het onderzoek is en wat er nog moet gebeuren voordat de zaak wat justitie betreft inhoudelijk behandeld kan worden.

Advocaat: mogelijk spreekt verdachte Poelatov tijdens MH17-proces

MSN 09.03.2020 De advocaten van MH17-verdachte Oleg Poelatov sluiten niet uit dat hij zijn mond open gaat doen tijdens de strafzaak tegen hem en drie andere verdachten. De kans is echter klein dat hij naar Nederland komt. Mogelijk zal hij bijvoorbeeld via een videoverbinding spreken. Dat zei zijn advocaat Boudewijn van Eijck in het programma Nieuwsuur.

Er is een internationaal arrestatiebevel uitgevaardigd tegen de Rus. “Dat is geen stimulans om naar Nederland te komen”, aldus Van Eijck. De verdediging van Poelatov wordt betaald door een Russische stichting. Hoe die stichting aan het geld komt, weet Van Eijck niet.

De Rus wordt bijgestaan door hem en collega en Sabine ten Doesschate. Poelatov is de enige die zich door advocaten laat verdedigen. De andere drie verdachten hebben geen gehoor gegeven aan de oproep om naar het Justiteel Complex Schiphol te komen of advocaten te sturen.

Ontmoeting

Ten Doesschate liet aan Nieuwsuur weten dat ze haar cliënt in Rusland heeft ontmoet. “Hij wil betrokken zijn bij zijn verdediging. Hij vindt het belangrijk dat daar werk van wordt gemaakt.” Hij ontkent iedere betrokkenheid bij de ramp.

De beide raadslieden hebben maandag in de rechtszaal betoogd dat het destijds niet sluiten van het luchtruim boven Oekraïne ten onrechte geen onderdeel is van het strafrechtelijk onderzoek. Zij hebben aangekondigd die kwestie te zullen opvoeren in hun verdediging. In Nieuwsuur zei hoofdofficier van justitie Digna van Boetzelaer dat het Openbaar Ministerie daarvan “de relevantie” niet ziet. “Dat is andere kwestie dan het neerhalen van MH17, waar de verdachte van beschuldigd wordt.”

Vlucht MH17 werd bijna zes jaar geleden uit de lucht geschoten boven oostelijk Oekraïne. Alle 298 inzittenden kwam om het leven. Maandag begon de strafzaak hierover.

LIVE Advocaat Poelatov: ’OM laat sluiten luchtruim achterwege in onderzoek MH17’

Telegraaf 09.03.2020 De verdediging van Oleg Poelatov zegt dat het Openbaar Ministerie ten onrechte het niet sluiten door Oekraïne van het luchtruim achterwege heeft gelaten in het strafrechtelijk onderzoek.

Advocaat Boudewijn van Eijck suggereerde dat dat wellicht te maken heeft met het feit dat Oekraïne deel uitmaakt van het Joint Investigation Team JIT, en invloed heeft uitgeoefend om uit de wind te worden gehouden. „De onderste steen is nog lang niet boven”, aldus de advocaat van verdachte Oleg Poelatov.

Verslaggever Saskia Belleman is in de beveiligde rechtbank op Schiphol. Volg het MH17-proces via haar tweets onderaan dit artikel.

De rechtbank tijdens de eerste zittingsdag in het MH17-proces. Ⓒ AFP

Van Eijck en zijn collega Sabine ten Doesschate kondigden aan dat de kwestie van het luchtruim een belangrijk onderdeel van hun verdediging zal zijn. Van Eijck vindt het onterecht dat er aan de 12 luchtverkeersleiders die in 2015 en 2016 door het JIT zijn gehoord, geen vragen zijn gesteld over het waarom van het niet sluiten van het luchtruim.

BEKIJK OOK:

Dit zijn de vier verdachten van de massamoord op vlucht MH17

BEKIJK OOK:

Muisstil in rechtszaal tijdens oplezen namen slachtoffers MH17

Door de Oekraïnse autoriteiten werd voor burgerluchtvaart een ’veilige’ grens van 32.000 voet aangehouden. Die grens was drie dagen voor het neerhalen van MH17 nog opgehoogd. Een reden daarvoor werd niet gegeven. MH17 vloog op 33.000 voet.

Op 16 juli 2014 werden er door de Russische autoriteiten zogenoemde ’Notice to airmen’ – Notams – uitgevaardigd voor het gebied dat grensde aan Oost-Oekraïne. De Russen gaven als laagste veilige vlieghoogte 53.000 voet aan, 6 kilometer hoger dan MH17 vloog. Die Notams gingen over Russisch grondgebied, maar verwezen duidelijk naar de reden: het gewapende conflict op de grond in Oost-Oekraïne.

Het vliegplan van MH17 voorzag niet in die hogere grens. Van Eijck en Ten Doesschate vinden het onterecht dat het onderzoek zich niet mede richt op het „opmerkelijke feit” dat het luchtruim boven Oekraïne niet dicht was. Volgens Van Eijck „overheersten militaire belangen, en werden er ten onrechte geen maatregelen genomen om civiele vliegtuigen te beschermen.”

BEKIJK OOK:

Op deze indrukwekkende manieren werden bewijzen MH17 verzameld

Van Eijck en Ten Doesschate kaartten de kwestie van het luchtruim aan op de eerste dag van het strafproces tegen 4 verdachten van het neerhalen van MH17, en de moord op 298 inzittenden. Ten Doesschate benadrukte het belang van een goede verdediging van verdachte Poeletov voor een eerlijk proces. „De drang om een schuldige aan te wijzen kan daaraan in de weg staan. Als die wens te sterk wordt, dan kan dat ten koste gaan van de waarheidsvinding.”

BEKIJK MEER VAN; rechtshandhaving rechterlijke macht lucht- en ruimtevaartongeval/-incident Boudewijn van Eijck Johan Frederik ten Doesschate Oleg Poelatov Oekraïne Joined Investigation Team JIT Openbaar Ministerie Malaysia Airlines-vlucht 17

Openbaar Ministerie: Buk-installatie had nooit in Oekraïne mogen zijn

NU 09.03.2020 Strafrechtelijk gezien had de buk-installatie waarmee MH17 uit de lucht is geschoten nooit in Oekraïne mogen zijn, en had het daar nooit een raket mogen afvuren. Dat heeft het Openbaar Ministerie (OM) maandag duidelijk gemaakt in het openingswoord van het proces rond het neergehaalde vliegtuig.

Dit is volgens de officier van belang omdat het deze zaak “wezenlijk anders maakt dan gevallen waarbij inschattingsfouten tijdens een rechtmatige militaire actie leiden tot burgerdoden”.

Volgens het OM hebben de vier verdachten Igor Girkin (49), zijn rechterhand Sergey Dubinsky (57), diens assistent Oleg Pulatov (53) en de Oekraïner Leonid Kharchenko (48) een hoofdrol gespeeld bij het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014, waarbij 298 mensen omkwamen. Ook al hebben zij geen van vieren op de knop gedrukt.

Het OM zegt dat het “goed denkbaar” is dat het bedoeling van de verdachten was “om een vliegtuig van de Oekraïense strijdkrachten uit de lucht te laten schieten”. In 2014 woedde er een strijd tussen pro-Russische separatisten en het Oekraïense leger. Maar volgens de officier sluit dit “vergissingsscenario” de strafbaarheid van de verdachten niet uit. “Al is het aan de rechtbank om hierover te oordelen”.

Namen van 298 MH17-slachtoffers voorgelezen tijdens zitting

OM benoemt tegenwerken Rusland

Het OM benoemde in het openingswoord dat Rusland het strafrechtelijk onderzoek actief heeft tegengewerkt. De officier sprak ook zijn verwachting uit dat er de komende tijd “rookgordijnen opgeworpen worden om de aandacht van de feiten af te leiden”.

De officier zei echter dat er een solide dossier is opgebouwd op basis van onder andere tientallen getuigen, die hebben verteld wat zij hebben meegemaakt op 17 juli 2014, en in de periode daaromheen.

Vanuit Rusland aangeleverde stukken, voorzien van een analyse van het OM, zijn eveneens opgenomen in het dossier. “Ook beschuldigingen van manipulatie van tapgesprekken en beeldmateriaal in open bronnen hebben wij serieus genomen en voorgelegd aan onafhankelijke deskundigen.”

Zie ook: Dit was de eerste dag van het MH17-proces

Geen van verdachten aanwezig

Het OM hoopt nog steeds op een actieve bijdrage vanuit de verdachten. Geen van de vier mannen verscheen maandag op de openingsdag van het proces en de verwachting is niet dat dit zal veranderen.

Alleen Pulatov wordt vertegenwoordigd door een Russische en twee Nederlandse advocaten, Boudewijn van Eijck en Sabine ten Doesschate. Laatstgenoemde liet weten dat hun cliënt alle betrokkenheid bij het neerhalen van MH17 ontkent.

Van Eijck zegt zich te hebben verbaasd dat er strafrechtelijk gezien maar weinig onderzoek is gedaan naar de rol van Oekraïne en het openhouden van het luchtruim, terwijl er sprake was van een gewapend conflict. Volgen het OM speelt dat geen rol in deze strafzaak, maar daar is de verdediging het niet mee eens.

Lees meer over: MH17

Dag één MH17-proces: 49 nabestaanden willen spreekrecht, verdachte ontkent

NOS 09.03.2020 In het Justitieel Complex Schiphol, de extra beveiligde rechtbank waar bijzondere rechtszaken worden gevoerd, is onder grote internationale belangstelling het strafproces begonnen tegen vier mannen die worden verdacht van betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17 in juli 2014.

De drie Russen en een Oekraïner zouden hebben meegewerkt aan het transport en in stelling brengen van de Buk-raket waarmee het passagiersvliegtuig van maatschappij Malaysia Airlines boven Oost-Oekraïne werd neergehaald.

De verdachten waren zoals verwacht niet aanwezig bij het strafproces. Wel laat een van hen zich vertegenwoordigen door Nederlandse advocaten. Het Openbaar Ministerie verwacht op korte termijn in deze complexe zaak, waarvan het dossier 36.000 pagina’s telt, geen nieuwe verdachten te vervolgen. De inhoudelijke behandeling gaat pas eind dit jaar van start. Het proces gaat naar verwachting jaren duren.

Hoofdrolspelers

Vandaag werd duidelijk dat van de nabestaanden er 49 gebruikmaken van hun spreekrecht. Dat wil zeggen dat ze aan het eind van het proces voor de rechtbank het woord willen voeren. 82 zijn van plan het bij een schriftelijke verklaring te houden, 84 mensen willen een vordering indienen.

De vier verdachten die nu terechtstaan, worden door het OM als ‘hoofdrolspelers’ getypeerd. Maar tientallen mensen hebben een rol gespeeld bij het vervoeren en bewaken van de raketinstallatie, zei officier van justitie Ferdinandusse, alleen is niet iedereen geïdentificeerd en sommige betrokkenen zijn overleden. Tegen anderen is geen of te weinig bewijs te leveren.

Vanochtend las officier van justitie Dedy Woei-a-Tsoi de aanklacht voor.

Namen MH17-slachtoffers voorgelezen in de rechtszaal

Het OM ziet het als “een van de grootste opgaven” om om te gaan met misleiding. “Het is zaak goed onderscheid te maken tussen de rookgordijnen die worden opgeworpen en waar het in dit proces werkelijk om gaat”, zei officier van justitie Ferdinandusse. Rusland heeft bij herhaling gezegd dat het bewijsmateriaal van het internationale onderzoeksteam is vervalst, maar het OM hoopt die beschuldigingen te kunnen weerleggen.

Verder onderzocht

Er is maar één verdachte, Oleg Poelatov (53), die zich door (Nederlandse) advocaten laat verdedigen. Zij benadrukten dat ze evenzeer als iedereen geschokt zijn door de ramp, maar ze vinden het ook belangrijk dat de waarheid boven tafel komt

Poelatov geldt als plaatsvervangend commandant van de eenheid die de Buk-raket bediende en hij zou vlak bij het wapen zijn geweest toen vlucht MH17 werd neergehaald. Als de wens naar het aanwijzen van een schuldige en bestraffing sterker worden, “kan dat ook ten koste gaan van waarheidsvinding”, sprak advocate Sabine ten Doesschate.

De verdediging wil verder in de zomer terugkomen op punten die verder onderzocht zouden moeten worden, zoals de vraag waarom het luchtruim boven Oekraïne ten tijde van de ramp maar beperkt gesloten was. Dat zou erop kunnen wijzen dat Kiev maar beperkt rekening hield met de risico’s voor passagiersvliegtuigen.

Verslaggever Kees van Dam viel op dat alle procespartijen “op kousevoeten” om het lot van de nabestaanden heen lopen. “Hun is iets verschrikkelijks overkomen, en alle partijen voelen dat zo: de rechter, het OM en de advocaten van de verdachte.”

Vooral de verdediging van Poelatov moet zoeken naar evenwicht: ook die beseft heel goed wat de nabestaanden is aangedaan, maar ze willen ook dat het een eerlijk proces wordt. Dat zal soms wrijving geven, zegt Van Dam. “Maar het medeleven met de nabestaanden, dat stond bij alle partijen centraal. In dat opzicht is dit echt een uniek proces. Hoe vaak die uitdrukking ook wordt gebruikt: hier gaat dat echt op.”

Meer lezen over de eerste dag van het MH17-proces? Het liveblog van vandaag vind je hier.

Bekijk ook;

Rechtbank: Impact MH17-ramp op nabestaanden nauwelijks voor te stellen

NU 09.03.2020 De rechtbank Den Haag stelde maandag vast dat de impact van het neerhalen van vlucht MH17 op de nabestaanden van de slachtoffers nauwelijks is voor te stellen. De rechter merkte dit op nadat de officier van justitie de namen van alle 298 slachtoffers had voorgelezen.

Volg de eerste zittingsdag in het MH17-proces via ons liveblog.

Het noemen van de namen zorgde voor de nodige emoties bij nabestaanden in de zittingszaal. “Stilte en bezinning is nu passend”, sloot de voorzitter van de rechtbank het eerste deel van de zittingsdag af.

Maandag begon het proces tegen vier verdachten van betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014. Zij worden verdacht van het laten verongelukken van het vliegtuig met de dood van de inzittenden tot gevolg dan wel de moord op alle 298 personen aan boord van het toestel van Malaysia Airlines.

Het gaat om de Russen Igor Girkin (49), zijn rechterhand Sergey Dubinsky (57), diens assistent Oleg Pulatov (53) en de Oekraïner Leonid Kharchenko (48).

Verantwoordelijk voor binnenhalen dodelijk wapen

“In de ogen van het Openbaar Ministerie hebben zij bewerkstelligd dat een dodelijk wapen, een buk-TELAR, Oost-Oekraïne is binnengebracht en naar een positie is gebracht vanwaar het toestel van Malaysia Airlines is neergehaald”, aldus de officier van justitie.

Na het voorlezen van de verdenking volgde een indrukkende voordracht van alle namen van de slachtoffers uit diverse landen. 196 van hen kwamen uit Nederland.

Het eerste gedeelte van zittingsdag stond vooral in het teken van “inventarisering”, aldus de rechtbank. Belangrijk is dat de rechter van oordeel is dat Girkin, Dubinsky en Kharchenko zonder aanwezigheid kunnen worden vervolgd.

Alleen Pulatov laat zich bijstaan door een Russische advocaat en twee Nederlandse advocaten. Van alle verdachten is bekend dat zij enige betrokkenheid bij het neerhalen van MH17 ontkennen.

Zie ook: Vlucht MH17 van minuut tot minuut: ‘Malaysia 17, how do you read me?’

Lees meer over: MH17 Binnenland

Rusland reageert sceptisch na eerste dag rechtszaak: journaal wijdt één minuut aan MH17

AD 09.03.2020 In Rusland is – zoals verwacht – met veel scepsis gereageerd op de opening van het proces tegen de verdachten van betrokkenheid bij het neerschieten van vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne in 2014. De Nederlandse autoriteiten zouden onder meer ‘druk uitoefenen’ op de rechtszaak.

Het OM stelde vandaag dat het de vier verdachten Igor Girkin, Sergej Doebinski, Oleg Poelatov en Leonid Chartsjenko verdenkt van betrokkenheid bij het vervoeren van de Buk-raket die MH17 neerhaalde op 17 juli 2014. Daarmee zijn ze verantwoordelijk voor de moord op de 298 inzittenden. Er was nog geen inhoudelijke behandeling van de zaak. Het zal nog maanden duren voordat het proces daaraan toe is.

Lees ook;

Dit moet je weten over eerste dag MH17-proces: ‘Er was nog een Buk, maar die vloog in brand’

Lees meer

‘De vier MH17-verdachten zijn slechts medeplichtig’

Lees meer

Het journaal van de Russische staatstelevisie opende met de ontwikkelingen rond het coronavirus en presenteerde vervolgens de rechtszaak die vandaag begon op Schiphol. ,,Er is een massa zwakke punten in de bewijsvoering’’, trapt de nieuwslezer af. ,,Er zijn dertien anonieme getuigen van wie volgens Nederlandse media de meerderheid pas vorig jaar is gehoord.

Vijf jaar na dato’’, smaalt de presentatrice van Ruslands belangrijkste nieuwsprogramma. ,,Daarnaast bestaat er een enorme hoeveelheid vragen over de methodiek en de kwaliteit van het onderzoek.’’

Rusland werd niet opgenomen in de onderzoeksgroep en alle informatie die we doorgaven heeft het Nederlandse OM genegeerd, aldus Nieuwslezer op het journaal in Rusland.

Zo wilde Rusland volgens het Russische journaal een niet-vooringenomen onderzoek waaraan alle partijen konden meedoen. ,,Maar Rusland liep letterlijk tegen een muur aan: ons land werd niet opgenomen in de onderzoeksgroep en alle informatie die we doorgaven over een natuurgetrouwe proef met een Buk en gegevens over radarstations, heeft het openbaar ministerie gewoonweg genegeerd.’’

Daarna volgt een litanie over het feit dat Oekraïne niet het luchtruim op tijd heeft gesloten en dat Kiev wel is toegelaten tot de het Joint Investigation Team (JIT) dat de aanslag op MH17 de afgelopen 5,5 jaar heeft onderzocht. ,,Daardoor had Kiev de mogelijkheid het onderzoek te manipuleren.’’

Het item wordt na 1 minuut en 16 seconden alweer afgesloten met de opmerking dat ‘in onze media meermalig is vermeld dat de Nederlandse autoriteiten druk uitoefenen op de rechtszaak’. Met diezelfde opmerking kwam woordvoerster Maria Zacharova van het ministerie van Buitenlandse Zaken afgelopen vrijdag ook al, zonder concrete voorbeelden van die druk te noemen.

Russische soevereiniteit

De Russische regeringskrant Izvestia gooit het over een andere boeg en schrijft dat er documenten zijn opgedoken die aantonen dat het JIT de ‘Russische soevereiniteit zou hebben geschonden’. De onderzoekers zouden hebben geprobeerd getuigen van de MH17-aanslag in Rusland te horen, zonder de Russische autoriteiten daarover te informeren.

,,Ze zeggen openlijk dat ze volledig onverschillig staan tegenover de wetten van de Russische Federatie. Ze zijn bereid om de wet te overtreden om bewijs te vinden’’, citeert persbureau TASS de woorden van de Nederlandse MH17-onderzoeker Max van der Werff. Die zet al jaren grote vraagtekens bij het JIT-onderzoek en wordt er door critici van bejegend zich door het Kremlin te laten misbruiken.

Senator en buitenlandspecialist Frants Klintsevitsj reageerde op de Russische televisie ook op de ontdekking van de documenten. ,,Welnu, het gaat daar (bij het JIT, red.) allemaal niet zo goed met de bewijsgronden. Al hun handelingen gaan over de schreef. Deze bekent dit, die zei dat (…) Informatie halen ze van internet’’, zei Klintsevitsj misprijzend op de Russische tv.

Ook hij hekelde het feit dat de getuigen (uit veiligheidsoverwegingen) anoniem hun verhaal mogen doen tijdens de rechtszitting op Schiphol. ,,Het onderzoeksteam voegt brandstof toe aan de situatie, voor de afronding van het proces’’, aldus de senator.

Het zwaarbeveiligde tribunaal op Schiphol. © Getty Images

Nabestaande na eerste dag MH17-proces: ‘Het was heel indrukwekkend’

OmroepWest 09.03.2020 ‘Ik ben bekaf, het was indrukwekkender dan ooit.’ Hans de Borst uit Monster was maandag bij de eerste dag van het MH17-proces. Zijn dochter Elsemiek kwam op 17 juli 2014 om het leven toen vlucht MH17 boven Oekraïne uit de lucht werd geschoten. Na jaren van onderzoek begon maandag de rechtszaak tegen vier mannen die verantwoordelijk worden gehouden voor het neerschieten van het toestel.

‘We zaten allemaal te snotteren’, zegt Hans. ‘Zeker toen de namen werden voorgelezen door de officier van justitie. Dat kwam heel dik aan’. Eigenlijk zou Hans de zaak maandag volgen in een speciaal ingericht centrum in Nieuwegein, maar op het laatste moment kreeg hij toch een plekje in de rechtszaal op Schiphol.

‘Ik ben blij hoe het allemaal gegaan is. De officier van justitie met zijn verhaal en natuurlijk zijn de verzoeken van de advocaten van de verdachten om extra onderzoek. Ja, hij zegt een achterstand te hebben en probeert zich zo veel mogelijk in te lezen, maar ik ga ervan uit dat ze morgen om uitstel gaan vragen.’ In de auto terug naar huis probeert het allemaal een plekje te geven. ‘We moesten als nabestaanden echt alle zeilen bijzetten, het was heel indrukwekkend.’

De verdachten zijn er niet

Hans de Borst is ook blij met de uitleg over de vier verdachten. Die waren er niet. De rechter legde uit hoe ze alles in het werk hebben gesteld om de mannen te bereiken. ‘Ze kunnen echt niet meer zeggen dat ze niet wisten dat dit proces eraan kwam. Het OM heeft echt alles gedaan om ze te bereiken. Daar ben ik heel blij mee.’

Dit moet je weten over eerste dag MH17-proces: ‘Er was nog een Buk, maar die vloog in brand’

AD 09.03.2020 In de rechtbank bij Schiphol is vanmorgen het MH17-proces begonnen. Waarom werd de vlucht van Malaysian Airlines op 17 juli 2014 uit de lucht geschoten en door wie? ,,Velen hebben lange tijd uitgekeken naar deze dag. Ten gevolge van de verschrikkelijke ramp in juli 2014 zijn 298 mannen, vrouwen en kinderen om het leven gekomen”, opende rechter Hendrik Steenhuis de zitting. Dit moet je weten van dag één.

Wat gebeurde er vandaag?

Vandaag was de officiële aftrap van het proces. Voor de eerste keer verzamelden rechters, Openbaar Ministerie (OM), advocaten, nabestaanden en pers zich in de rechtbank. Ruim vijf jaar na de ramp werd het begin van de strafzaak ‘uitgeroepen’.

Het OM stelde dat het de vier verdachten Igor Girkin, Sergej Doebinski, Oleg Poelatov en Leonid Chartsjenko verdenkt van betrokkenheid bij het vervoeren van de Buk-raket die MH17 neerhaalde. Daarmee zijn ze verantwoordelijk voor de moord op de 298 inzittenden. Er was nog geen inhoudelijke behandeling van de zaak. Het zal nog maanden duren voordat het proces daaraan toe is. Maar interessant was het vandaag wel.

Waren er verdachten aanwezig?

Nee, zoals verwacht kwam geen van de vier verdachten (drie Russen en een Oekraïner) opdagen. Namens een van hen, Oleg Poelatov, waren wel twee advocaten aanwezig. De rechtbank las uit het dossier voor wat het Nederlandse OM allemaal heeft geprobeerd om de verdachten duidelijk te maken dat het proces vandaag zou beginnen en waarvan ze verdacht worden.

Dat is belangrijk in een proces: een verdachte heeft het recht zichzelf te verdedigen. Daarvoor werden onder andere de Oekraïense en Russische autoriteiten ingeschakeld, die schoven officiële brieven onder de deuren door van de verdachten. Want die deuren bleven dicht. Ook stuurde het OM berichten via Skype, VK (de Russische Facebook) en WhatsApp.

Die appjes werden wel gelezen, maar niet beantwoord. Een verdachte die wel zijn telefoon opnam, zei dat hij iemand anders was. Ook omdat zeker twee verdachten in de media hebben aangegeven niet te zullen komen, oordeelde de rechtbank dat het OM genoeg geprobeerd heeft, dat de verdachten er blijkbaar niet bij willen zijn en dat de rechtszaak dus door kan gaan.

Was er nieuws vandaag?

Ja, dat zat hem vooral in wat het OM vertelde over de mensen die niet worden vervolgd. Eerder in het onderzoek werden er afgeluisterde telefoongesprekken openbaar gemaakt waarin pro-Russische rebellen met codenamen als Orion en Delfin spraken over het ‘hebben van een Buk’.

Volgens het OM is na onderzoek gebleken dat er in die periode meerdere rebellengroepen probeerden zo’n raketinstallatie te krijgen en ging dit gesprek vermoedelijk over een andere Buk. ,,Er is nog een andere Buk-Telar de Russische grens over Oekraïne in gegaan, maar die is in brand gevlogen voordat hij gebruikt kon worden.”

Ook werd duidelijk dat de separatist Igor Bezler niet wordt vervolgd. In een afgeluisterd gesprek op de dag van de crash zei een ‘spotter’ tegen hem ‘dat er een vogeltje aan komt gevlogen’. Dat ‘vogeltje’, vermoedden de onderzoekers eerder, zou weleens MH17 geweest kunnen zijn.

,,Maar de tijd tussen dit gesprek en het neerschieten van MH17 was zo kort, dat het maar de vraag is of dit gesprek aan de crash heeft kunnen bijdragen”, aldus officier van justitie Ward Ferdinandusse. Het OM zei ook niet te verwachten op korte termijn nog nieuwe verdachten te zullen aankondigen.

De rechtbank in het MH17-proces. In het midden voorzitter Hendrik Steenhuis. © ANP

Was er nog iets opvallends?

De strategie die de Nederlandse advocaten van verdachte Oleg Poelatov kozen. Zij begonnen hun verhaal door te zeggen dat ook zij de crash van MH17 een tragedie vinden. Maar ze zeiden ook: ,,Het gevaar dat sluimert, is echter niet de zoektocht naar de waarheid als zodanig. Het gevaar zit in de wens om een schuldige aan te kunnen wijzen en te kunnen laten bestraffen.”

Het gevaar zit in de wens om een schuldige aan te kunnen wijzen en te kunnen laten bestraffen, aldus Advocaat van Oleg Poelatov.

Poelatov ontkent ook maar iets te maken te hebben met de crash van MH17. Een van de twee advocaten van Poelatov gaf al direct een inkijkje in hun strategie. Hij kondigde aan veel vragen te gaan stellen over het feit dat het Oekraïense luchtruim ten tijde van de ramp nog gewoon open was voor de burgerluchtvaart. Oftewel: in hoeverre is Oekraïne verantwoordelijk voor de ramp? Het OM stelde dat deze rechtszaak daar nu juist níet over gaat. Ook de advocaten van de nabestaanden hebben het liever over de schuldigen.

Was het een emotionele dag?

Zeker. In de zittingzaal waren dertien nabestaanden van slachtoffers aanwezig. Tientallen anderen keken in een congrescentrum in Nieuwegein via een livestream naar het proces. Indrukwekkend was het toen officier van justitie Dedy Woei-A-Tsoi de namen van alle 298 slachtoffers voorlas. Daar was ze een kwartier mee bezig.

Dit was erg indrukwekkend. Heel waardig, aldus Piet Ploeg.

Direct gingen er zakdoekjes rond onder de nabestaanden in de rechtszaal, net als glazen water. Enkelen knepen elkaar even in de schouder. ,,Dit was erg indrukwekkend. Heel waardig”, vatte Piet Ploeg, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17, het samen.

Piet Ploeg, nabestaande en voorzitter van Stichting Vliegramp MH17, staat de pers te woord tijdens een schorsing van het internationale MH17-proces © ANP

Hoe nu verder?

Het MH17-proces gaat morgen om 10.00 uur verder. Dan zal het OM een update geven over de stand van zaken van het onderzoek. Het zal interessant zijn te horen hoeveel getuigen er precies hebben verklaard en ook wat het OM nog verder wil onderzoeken. Ook woensdag, donderdag en vrijdag kunnen er nog zittingen zijn. Verderop in maart is er nog een week gepland. Daarna gaat het proces in mei weer verder.

De rechtbank in de MH17-zaak © ANP

Lees ook;

Reconstructie van fatale vlucht MH17: ‘Een vogeltje vliegt jouw kant op’

Lees meer

Dit is dé rechter van het MH17-proces: ‘Hij valt nooit uit zijn rol’

Lees meer

Verdachte MH17 ontkent betrokkenheid: ‘Onderste steen nog lang niet boven’

RTL 09.03.2020 Bijna zes jaar na de ramp met vlucht MH17 is vandaag in de extra beveiligde rechtbank van Schiphol het strafproces van start gegaan. Geen van de vier verdachten heeft plaatsgenomen in het beklaagdenbankje, wel heeft één van hen een team advocaten in de arm genomen.

De advocaat van Oleg Poelatov erkende het grote leed voor de nabestaanden, maar wees ook op het belang van de verdediging van haar cliënt. “Het gevaar van dit proces zit in de wens om een schuldige aan te wijzen. Die wens kan onderdeel uitmaken van een zoektocht naar de waarheid, maar kan ook ten koste gaan van de waarheidsvinding.”

Op geen enkele manier verantwoordelijk

Poelatov wordt gezien als de tweede man van de inlichtingendienst van de pro-Russische separatisten. Hij zou hebben geholpen bij het binnenhalen en weer wegmaken van de BUK Telar die werd gebruikt om vlucht MH17 neer te halen, maar ontkent zelf iedere betrokkenheid bij de zaak. “Hij is niet verantwoordelijk, op geen enkele manier, in geen enkele hoedanigheid, voor het neerhalen van vlucht MH17 en de gevolgen daarvan”, betoogde zijn advocaat

Tenlastelegging

De vier verdachten worden verdacht van:

Het doen verongelukken van vlucht MH17 met de dood van alle inzittenden tot gevolg
De moord op 298 inzittenden van vlucht MH17

De andere drie verdachten laten zich niet vertegenwoordigen. Het Openbaar Ministerie heeft ook geen hoop dat zij zich nog vrijwillig melden bij de rechtbank.

Het OM verwacht niet dat er op korte termijn nog extra verdachten worden aangeklaagd. “Wij zien deze vier mannen als hoofdrolspelers bij het neerschieten van MH17. Zij hebben de BUK Telar overgenomen uit de Russische Federatie met als doel om een vliegtuig neer te schieten. Zij hebben daarop aangestuurd. Zij bespraken opgetogen dat er een vliegtuig was neergeschoten. En zij hebben ervoor gezorgd dat de BUK Telar weer werd afgevoerd naar de Russische Federatie”, aldus de officier van justitie.

Lees ook:

Teruglezen: eerste dag van strafproces MH17, advocaat verdachte ontkent schuld

In de zaak zullen de verklaringen langskomen van tientallen getuigen, de meeste anoniem. Volgens het OM moet dat omdat zij anders gevaar lopen, aangezien hun verklaringen als verraad kunnen worden gezien.

Onderste steen nog lang niet boven

De verdediging van Poelatov krijgt in juni gelegenheid om onderzoekswensen in te dienen. Die heeft al laten weten ontevreden te zijn over het onderzoek naar het niet-sluiten van het luchtruim boven Oekraïne ten tijde van de ramp. Waarom is dat niet zorgvuldig onderzocht, vroeg de verdediging zich af. “Welke rol heeft Oekraïne gespeeld – als lid van het internationale onderzoeksteam – om geen onderzoek in te stellen naar het eigen luchtruim? De onderste steen is nog lang niet boven.”

De zaak gaat morgenochtend om 10.00 uur verder met het bespreken van de stand van het onderzoek.

MH17-verdachte Girkin niet van plan naar proces te komen

Bekijk deze video op RTL XL

Tegenwoordig woont Igor Girkin in Moskou, waar onze correspondent hem op straat vroeg of hij ook naar de rechtszaak wil komen.

RTL Nieuws / Mitch van Helvert; MH17 MH17-proces

MH17-verdachte Poelatov: ik heb er niets mee te maken

MSN 09.03.2020 De Rus Oleg Poelatov, een van de verdachten in het MH17-proces, zegt dat hij op geen enkele manier betrokken is geweest bij het neerhalen van het vliegtuig, met de dood van de 298 inzittenden als gevolg.

Dat zei een van zijn advocaten maandag in haar openingsbetoog, in de rechtbank op Schiphol. Poelatov (53) is de enige van de vier verdachten die zich in het proces laat vertegenwoordigen door advocaten. “Poelatov zegt dat hij niet verantwoordelijk is, op geen enkele manier, in geen enkele hoedanigheid”, aldus advocaat Sabine van Doesschate. “Hij stelt, in simpel Nederlands, dat hij met het neerhalen van MH17 niets te maken heeft.”

Poelatov is voormalig militair en was in 2014 plaatsvervangend hoofd van de inlichtingendienst van de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk en één van de plaatsvervangers van medeverdachte Sergej Doebinski.

Namen van alle 298 slachtoffers voorgelezen bij begin proces vlucht MH17

NOS 09.03.2020 In het Justitieel Complex Schiphol, de extra beveiligde rechtbank waar bijzondere rechtszaken worden gevoerd, is onder grote internationale belangstelling het proces begonnen tegen vier mannen die worden verdacht van betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17 in juli 2014.

De verdachten zijn zoals verwacht niet aanwezig bij het strafproces. Wel laat een van hen zich vertegenwoordigen door advocaten van het Rotterdamse kantoor Sjöcrona Van Stigt. Omdat het proces in Nederland is, kunnen er alleen Nederlandse advocaten optreden in deze complexe zaak, waarvan het dossier 36.000 pagina’s telt.

Links geopend in e-mails

Drie verdachten hebben dus geen verdediging. Het is niet gelukt hun een dagvaarding te overhandigen, al heeft het Openbaar Ministerie op allerlei manieren geprobeerd om hen te bereiken. Ze kwamen niet opdagen bij de rechtbank om de stukken in ontvangst te nemen en zouden niet meer op adressen wonen die bij het OM bekend waren.

Ook pogingen om via Facebook, Skype of e-mail contact te leggen mislukten, al is bij twee verdachten wel duidelijk dat ze links hebben geopend in e-mails van het internationale onderzoeksteam. Overigens gaat de rechter ervan uit dat de verdachten allemaal op de hoogte zijn van de aanklachten tegen hen, en dat ze afzien van hun recht om bij de behandeling van de zaak aanwezig te zijn.

Ze kunnen daarom bij verstek terechtstaan en veroordeeld worden. Een van de verdachten, Sergej Doebinski, is gebeld. Degene die opnam ontkende dat hij Doebinski was, maar rechercheurs herkenden wel zijn stem.

Namen van alle slachtoffers

De rechtbank legde de zitting vanochtend na een half uur stil, omdat de livestream van het proces werd onderbroken. Onduidelijk was hoe dat kwam. Afgesproken is dat de rechtbank de zaak schorst als de livestream het niet doet, omdat veel nabestaanden en andere betrokkenen de zaak via internet volgen.

Later las een van de officieren van justitie de aanklacht voor. “Zij hebben bewerkstelligd dat er een dodelijk wapen naar Oost-Oekraïne is gebracht naar de locatie waar een Buk-raket is afgevuurd, die de MH17 heeft geraakt. Ook hebben ze ervoor gezorgd dat het wapen daarna werd afgevoerd.”

De officier noemde nog eens de officiële verdenking: het neerhalen van een vliegtuig en moord op alle inzittenden.

Namen MH17-slachtoffers voorgelezen in de rechtszaal

Nabestaanden staken na afloop hun duim op naar de officieren van justitie en zeiden het liefst te hebben willen applaudisseren.Daarna werd de zitting geschorst, omdat de president van de rechtbank “een moment van stilte en bezinning” gepast vond.

Gebruikmaken van spreekrecht

Deze week zijn er verder zogenoemde regiezittingen, waarin de zaak nog niet inhoudelijk wordt behandeld, maar waarin afspraken worden gemaakt over werkwijze en procedures. De inhoudelijke behandeling gaat pas eind dit jaar van start. Het proces gaat naar verwachting jaren duren.

In de rechtszaal zijn twintig nabestaanden aanwezig. Maar de meeste nabestaanden, van wie er ook veel uit het Australië en Maleisië komen, zijn in een congrescentrum in Nieuwegein, waar ze al vaak bijeen zijn gekomen om te worden bijgepraat over het onderzoek. De nabestaanden worden er ondersteund door familierechercheurs, Slachtofferhulp en mensen van het Openbaar Ministerie. Ze worden bij de rechtszaak vertegenwoordigd door negen advocaten.

Van de nabestaanden willen er 49 gebruik maken van hun spreekrecht, dat wil zeggen dat ze aan het eind van het proces voor de rechtbank het woord willen voeren. 82 zijn van plan het bij een schriftelijke verklaring te houden, 84 mensen willen een vordering indienen.

Ongeveer 450 journalisten uit binnen- en buitenland hebben zich aangemeld om verslag te doen van het proces, van wie er maar vijftien in de zittingszaal kunnen. De rest volgt de zaak vlak bij in een perscentrum.

Russisch veto

De rechtszaak wordt in Nederland gehouden omdat het door een Russisch veto niet mogelijk was een VN-tribunaal op te zetten. Nederland heeft het voortouw genomen in het onderzoek, het internationale Joint Investigation Team (JIT) staat onder Nederlandse leiding en de meeste slachtoffers zijn Nederlands.

Voorzitter van de rechtbank Den Haag, waarvoor het proces wordt gevoerd, is Hendrik Steenhuis. Hij is ook bekend van de ‘Minder Marokkanen’-zaak tegen PVV-leider Wilders. Steenhuis riep de partijen ertoe op elkaar in de loop van het proces met fatsoen en respect te bejegenen.

Bekijk ook;

Vader slachtoffer: ‘MH17-proces gaat om gerechtheid’

OmroepWest 09.03.2020 Bij de extra beveiligde rechtbank op Schiphol is het proces begonnen rond het neerschieten van vlucht MH17. Vier verdachten staan terecht. Nabestaanden van de slachtoffers hopen dat de waarheid over de vliegramp duidelijk wordt. Het dossier bestaat uit 36.000 pagina’s en veel multimediabestanden, zei de rechtbank maandagmorgen. De zaak wordt behandeld door de Haagse rechtbank, maar die is voor dit proces uitgeweken naar Schiphol.

Nabestaanden van de 298 slachtoffers hebben het recht om tijdens het proces hun verhaal te doen. Daarvoor zijn volgend jaar meerdere weken uitgetrokken door de rechtbank.

Zondag was er een herdenking van de ramp bij de Russische ambassade. Nabestaanden hebben toen 298 witte stoelen voor het gebouw neergezet. 24 Slachtoffers kwamen uit onze regio.

Nabestaanden volgen zaak op de voet

Een van de nabestaanden die het proces volgt is Hans de Borst uit Monster. Zijn dochter Elsemiek kwam om toen het vliegtuig op 17 juli 2014 neerstortte. Elsemieke zat met haar moeder, broertje en stiefvader in het toestel van vliegmaatschappij Malaysia Airlines.

In eerste instantie zou Hans de eerste zittingsdag volgen vanuit een speciaal ingerichte zaal in Nieuwegein. Daar komen nabestaanden samen die niet in de rechtszaal op Schiphol kunnen zijn. Zondag werd duidelijk dat hij toch naar Schiphol kon. Daar is hij maandagochtend naartoe gereden.

‘Het gaat om gerechtigheid’

‘Ik verwacht dat duidelijk wordt wat er is gebeurd. Wie mijn kind heeft vermoord’, zegt Hans de Borst. ‘Dan is het niet eens zo relevant dat de verdachten niet naar Nederland komen, dan gaat het gewoon om gerechtigheid.’

Het Openbaar Ministerie heeft vier verdachten aangeklaagd voor moord op 298 passagiers. Het zijn Sergej Doebinski, Oleg Poelatov, Igor Girkin, Leonid Chartsjenko. Drie russen en een man uit Oekraïne. Het is zeer de vraag of ze tijdens het proces naar Nederland komen. Maandag werd wel duidelijk dat Oleg Poelatov twee advocaten heeft aangesteld.

Meer over dit onderwerp: MH17 RECHTZAAK

‘De vier MH17-verdachten zijn slechts medeplichtig’

AD 09.03.2020 Hij was de baas van radiostations door heel Europa, tot de ramp met MH17 hem de onderzoeksjournalistiek introk. De bewierookte Bellingcat-onderzoeker Christo Grozev heeft zo zijn eigen theorie over het vliegtuigdrama. ,,De verantwoordelijkheid gaat tot aan de Russische minister van Defensie.”

Christo Grozev was in zijn zomerverblijf aan de kust van Bulgarije toen hij hoorde dat vlucht MH17 uit de lucht was geschoten. Niet lang daarna bracht de Oekraïense geheime dienst SBOe afgeluisterde telefoongesprekken naar buiten die zouden bewijzen dat pro-Russische rebellen achter de aanslag zaten. Vanaf dat moment was de audio-expert niet meer achter zijn computer weg te slaan.

,,Bij sommige gesprekken stonden telefoonnummers. Die heb ik gebeld, maar niemand nam op. Tot ik mijn caller-ID heb veranderd, waardoor het leek of ik uit Moskou belde. Ineens kreeg ik ‘Grek’ aan de lijn, een separatist die meteen na de ramp had getelefoneerd. Hij was verbaasd dat hij een journalist aan de lijn had. Toen ik hem een tweede keer belde, had hij zijn verhaal compleet veranderd. Die paniekreactie was de eerste aanwijzing dat het afgeluisterde gesprek authentiek kon zijn.”

Carrièreswitch

Grozev (50) kon toen nog niet weten dat hij een carrièreswitch zou maken die hem in 2019 een Europese prijs voor onderzoeksjournalistiek zou opleveren. Hij was immers al een kwart eeuw verbonden aan de radiobranche. Hij richtte commerciële radiostations op in Rusland, Oekraïne, de Baltische Staten, Finland en zelfs Nederland, waar hij aan de wieg stond van 100% NL en Slam!

Blogs die hij schreef over de strijd in Oekraïne en de aanslag op MH17 brachten hem in 2014 in contact met Eliot Higgins, de burgerjournalist die op dat moment onderzoeksgroep Bellingcat oprichtte. Grozev sloot zich bij Bellingcat aan en schreef mee aan opzienbarende rapporten.

Hoe raakte u ervan overtuigd dat de afgeluisterde telefoongesprekken authentiek zijn? Valt de Oekraïense geheime dienst SBOe wel te vertrouwen?

,,In een oorlog is alles geoorloofd, dus ook propaganda. Maar vergeet niet dat het heel moeilijk is om authentiek over te komen. Fakegesprekken klinken vaak als toneelstukjes. Deze gesprekken niet: je hoort het gevloek en de paniek in de stemmen. Een andere aanwijzing was dat de SBOe niet volledig waardeerde wat ze in handen had.

In de haast identificeerden ze sommige bellers verkeerd, die in werkelijkheid veel belangrijker bleken te zijn. Zo hoor je verdachte nummer één Igor Girkin bellen met Konstantin Malofejev, een machtige zakenman met directe toegang tot het Kremlin. Dat had de Oekraïense geheime dienst zelf nog niet uitgedokterd.”

In het MH17-dossier gaf Bellingcat een nieuwe invulling aan het begrip onderzoeksjournalistiek. Door open bronnen slim te combineren reconstrueerde de onderzoeksgroep de vermoedelijke route van de Buk-raket die het vliegtuig neerhaalde. Via een foto van de rookpluim van de raket bepaalde Bellingcat met behulp van geolocatie de lanceerplek. En door duizenden telefoongesprekken te analyseren, bracht de onderzoeksgroep de vermoedelijke hoofdrolspelers naar buiten.

In hoeverre hebben jullie het Joint Investigation Team (JIT), dat MH17 onderzoekt, geholpen?

,,Het is eenrichtingsverkeer. Wij presenteren daar onze bewijzen. Soms glimlachen ze aan de andere kant van de tafel, en soms niet. Dat is de enige reactie die wij krijgen.”

Lachen ze vaak?

,,Af en toe wel ja. Verder is onze rol natuurlijk beperkt. Wij schrijven een rapport in een paar maanden, maar het kost jaren om het strafrechtelijk bewijs rond te krijgen. Dat is het verschil.”

Bent u 100 procent overtuigd dat Rusland is betrokken bij het neerhalen van vlucht MH17?

,,Ja. Dat bewijs is inmiddels zo overtuigend. Zie het ook zo: als het niet waar was, had Rusland geen miljoenen gestoken in het manipuleren van het MH17-verhaal. Elke mogelijke getuige die wij hebben benaderd was door Rusland gewaarschuwd om niet te verklaren. Dat hoef je allemaal niet te doen als je verhaal klopt.”

Het JIT sleept vier verdachten voor de rechter: Igor Girkin, leider van het leger van de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk (DNR) en zijn ondergeschikten Sergej Doebinski, Oleg Poelatov en Leonid Kharchenko. Zijn dat volgens u de werkelijke daders?

,,Ze zijn misschien medeplichtig, maar niet de hoofddader. Het was roekeloos om een standalone BUK-Telar te gebruiken, zonder een centrale radar die veel nauwkeuriger alle vliegbewegingen in kaart brengt. Die roekeloosheid alleen al is een oorlogsmisdrijf. Maar de verantwoordelijkheid daarvoor gaat in mijn ogen veel verder omhoog, tot aan de Russische minister van Defensie.”

Waarom heeft het JIT deze vier dan uitgekozen?

,,Mijn persoonlijke theorie is dat de vervolging van deze vier een openingsschot is. De enige onderhandeling die het JIT Rusland te bieden heeft, is niet meteen naar de top van de keten te gaan. Deze vier zijn geen onderdeel van het establishment, dus Rusland kan ze zo laten vallen als dat beter uitkomt. Zo geeft het JIT Rusland nog de kans om schuld te bekennen. Als Rusland niet beweegt, vermoed ik dat er een tweede golf van vervolgingen komt. Dan zullen we figuren als Delfin en Orion zien opduiken in het proces.”

Delfin en Orion zijn volgens Bellingcat bijnamen van door het Kremlin gestuurde militaire officieren. Ze zouden in het voorjaar van 2014 de opdracht hebben gekregen om diverse los van elkaar opererende milities in Oost-Oekraïne tot één leger te smeden.

Volgens jullie staan Delfin en Orion hoger in de bevelketen dan Igor Girkin, de bevelhebber van het separatistenleger?

,,We hebben veel geleerd over de hiërarchie in een ander onderzoek, dat draaide om de bombardementen op de Oekraïense havenstad Marioepol in januari 2015, een half jaar na MH17. We hebben honderden ruwe telefoongesprekken beluisterd, waardoor we gingen begrijpen wie aan wie rapporteert. Zelfs Igor Girkin heeft toegegeven dat Delfin en Orion hoger in de hiërarchie stonden dan hij.”

Dus eigenlijk trok het Kremlin aan de touwtjes binnen de DNR?

,,Het is ondenkbaar dat in die periode een Buk-raket kon worden binnengebracht zonder de directe wetenschap en aansturing van de minister van Defensie. En je begrijpt wat dat betekent. Dat moet ook goedgekeurd worden door de president.”

Christo Grozev. © Marco Okhuizen

Ruim 2000 dagen na de ramp gaat strafzaak MH17 eindelijk beginnen

NOS 09.03.2020 Het is vrijdagmiddag 18 juli 2014. Premier Mark Rutte spreekt deze woorden uit: “De onderste steen moet boven. Als het een aanslag is, moeten de daders worden opgespoord en hun gerechte straf krijgen. Eerder zullen we niet rusten. Daar hebben de slachtoffers en hun nabestaanden recht op.”

Ruim vijfenhalf jaar later wordt een deel van die belofte ingelost. Vandaag start het strafproces tegen de eerste vier verdachten van het neerhalen van vlucht MH17. “Eindelijk”, verzuchten veel nabestaanden. Maar ze moeten opnieuw geduld hebben, want de rechtszaak gaat naar verwachting jaren duren.

‘Onderste steen boven’

Vlucht MH17 van Malaysia Airlines was in de middag van 17 juli 2014 op weg van Amsterdam naar Kuala Lumpur, met 298 inzittenden aan boord. Tegen half vier verdween het toestel van de radar en stortte het neer in Oost-Oekraïne, in oorlogsgebied, waar Russisch gezinde separatisten strijden met Oekraïense regeringssoldaten. Niemand overleefde de ramp.

Al snel werd gedacht aan de mogelijkheid dat het passagiersvliegtuig was neergehaald door een luchtafweerraket van de separatisten, al dan niet per ongeluk. Rusland opperde de theorie dat een Oekraïens gevechtsvliegtuig het had gedaan, met als doel om Rusland de schuld te geven. In Nederland deed premier Rutte zijn beroemde “onderste steen-uitspraak” en gaf daarmee het startschot voor een strafrechtelijk onderzoek dat moest leiden tot berechting van de schuldigen.

Drie weken na de ramp vormden Nederland, België, Oekraïne, Australië en Maleisië het zogenoemde Joint Investigation Team (JIT), dat onder leiding van Nederland de crash onderzoekt. Vanaf dat moment zoekt een team van circa 100 rechercheurs en officieren van justitie naar de schuldigen en bewijzen die stand houden voor de rechter.

De JIT-landen vonden dat een speciaal VN-tribunaal de beste plek zou zijn voor een rechtszaak, maar Rusland sprak in juli 2015 in de Veiligheidsraad een veto uit. Als alternatief kozen de landen ervoor om het proces dan maar in Nederland te houden, naar Nederlands recht.

Bewijzen en verdachten

In de loop der jaren heeft het JIT verschillende keren bewijzen gepresenteerd dat Russische en pro-Russische militairen betrokken waren bij de ramp. Zo werd vastgesteld dat vlucht MH17 is neergehaald door een Buk-luchtafweerraket, afgeschoten vanaf een landbouwveldje in separatistengebied. De Buk-installatie was afkomstig van de 53e luchtafweerbrigade uit het Russische Koersk en vanuit die stad naar Oost-Oekraïne gereden. Daags na de lancering is hij via Loegansk teruggebracht naar Rusland. Het JIT zegt zo’n honderd betrokkenen in beeld te hebben.

In juni 2019 werden vier personen officieel als verdachten aangemerkt: Igor Girkin, Sergej Doebinski en Oleg Poelatov uit Rusland en de Oekraïner Leonid Chartsjenko. Zij worden verdacht van samenwerking om de Buk-installatie naar het strijdgebied te halen en hem in stelling te brengen, met als doel om een vliegtuig neer te schieten. Ze worden aangeklaagd voor het “uit de lucht schieten van een vliegtuig met de dood tot gevolg” en moord op 298 inzittenden. De mannen kunnen daar levenslang voor krijgen. Oleg Poelatov is vooralsnog de enige die Nederlandse advocaten heeft ingehuurd.

De kans dat de verdachten na veroordeling hun straf daadwerkelijk ondergaan is uiterst klein. Ze wonen in Rusland, zijn niet van plan te verschijnen en worden niet uitgeleverd. Als ze worden veroordeeld, zal Rusland die uitspraak naast zich neerleggen.

Rusland erkent rechtszaak niet

Rusland heeft de conclusies en bewijzen van het JIT steevast afgewezen: de beschuldigingen zouden ongegrond zijn, het bewijs vervalst of niet concreet, het onderzoek niet transparant en alleen maar bedoeld om Rusland in diskrediet te brengen. Moskou erkent de rechtszaak dan ook niet.

Het land heeft in de afgelopen jaren talloze alternatieve theorieën opgeworpen, volgens het JIT vooral bedoeld om verwarring te stichten. De Russische geheime dienst heeft op verschillende manieren geprobeerd het onderzoek te beïnvloeden en te bespioneren.

Mogelijk uitstel

De rechtszaak begint weliswaar vandaag officieel, voorlopig zal het niet over de inhoud gaan. De eerste procesdagen zijn inventariserend van aard: wie is er verschenen, is de dagvaarding uitgereikt, zijn de advocaten gemachtigd, is het dossier compleet, hebben procespartijen nog onderzoekswensen en willen nabestaanden gebruik maken van hun spreekrecht?

Belangrijk is ook wat de verdediging doet. De advocaten van Poelatov zijn pas sinds een paar weken bij de zaak betrokken en hebben nog niet veel tijd gehad om het dossier van 35.000 pagina’s tot zich te nemen. Deskundigen gaan er vanuit dat de verdediging om uitstel van de zaak zal vragen.

‘Interessante zaak’

Strafrechtdeskundige Marieke de Hoon beklemtoont dat het een goede zaak is dat er advocaten bij zijn: “Daarmee wordt het een echt proces. Volgens het Nederlands recht kun je ook een proces voeren zonder aanwezigheid van verdachten en verdediging, maar dat snappen ze in het buitenland misschien niet. Dit is beter.”

Zij vermoedt dat de verdediging argumenten zal zoeken in verschillende rechtsgebieden. Naast strafrecht ook volkenrecht, mensenrechten en oorlogsrecht. “Ook daarom wordt het een heel interessante rechtszaak”.

Het proces gaat naar verwachting jaren duren. De inhoudelijke behandeling begint op zijn vroegst dit najaar, misschien pas volgend jaar. Waarschijnlijk worden gaandeweg meer verdachten toegevoegd aan het proces. Het kabinet heeft er tot 2023 in totaal 54 miljoen euro voor opzij gezet.

Een deel daarvan is besteed aan werkruimte voor de 450 journalisten uit binnen- en buitenland die verslag zullen doen van het proces. Van hen passen er maar vijftien in de zittingszaal. De rest kan de zaak volgen in een speciaal gebouwd perscentrum naast de extra beveiligde rechtbank bij Schiphol.

Uitkomst ongewis, één ding is zeker: MH17-proces gaat lang duren

MSN 09.03.2020 Vandaag, 2062 dagen nadat vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne werd neergehaald, begint in de rechtbank op Schiphol het proces tegen vier verdachten. Eén ding staat vast: het gaat lang duren. Maar wat mogen we verder verwachten?

Het dossier van het Openbaar Ministerie in de MH17-zaak telt op dit moment ongeveer 36.000 pagina’s. Daarnaast wordt in het dossier verwezen naar duizenden video’s, foto’s en websites: bij elkaar meer dan 6000 bestanden.

In een periode van ruim een jaar, tot en met maart 2021, zijn voor het proces liefst 25 weken uitgetrokken. Of dat te weinig is of juist te veel, zal de komende tijd moeten blijken. Het proces wordt gevoerd voor de rechtbank in Den Haag, maar heeft plaats in het justitieel complex op Schiphol.

400 journalisten

De ligging daarvan is gunstiger voor de vele internationale bezoekers die worden verwacht en er is meer ruimte dan in de Haagse rechtbank zelf. Ruim 400 journalisten uit meer dan twintig landen hebben zich aangemeld. Voor hen is naast de rechtbank een perscentrum opgetrokken waar de zittingen kunnen worden gevolgd.

In de rechtszaal is steeds plek voor een handjevol journalisten. Verslaggever Rik Konijnenbelt, die het proces voor RTL Nieuws zal volgen, geeft hier een inkijkje in de rechtszaal:

Nabestaanden kunnen het proces volgen vanuit een aparte plek in Nieuwegein. Ze krijgen tijdens het proces ook de kans gebruik te maken van hun spreekrecht. Het is nog niet duidelijk hoeveel mensen dat straks ook daadwerkelijk zullen doen.

‘Ik lust jullie rauw’

Eén van de nabestaanden, Ria van der Steen, houdt voor ons een blog bij over het proces. Zij verloor haar vader en stiefmoeder bij de ramp. Ze is er vandaag ook bij. “Ik wil er gewoon zijn”, schrijft ze in de eerste aflevering van haar blog, “in tegenstelling tot sommige familieleden die het niet aankunnen.”

Sommigen willen liever op een afstand meekijken en kunnen weglopen als het te veel wordt, schrijft ze. “Ik dus niet. Ik wil het zien, horen, voelen. Soort van: kom maar op, ik lust jullie rauw.”

Lees ook:

Nabestaande Ria blogt over het MH17-proces: ‘Ik wil het zién, hóren, vóelen’

Ook via internet zijn de zittingen te volgen, onder meer op de speciale MH17-site van het Openbaar Ministerie.

Wie we vrijwel zeker niet zullen zien in de rechtszaal, zijn de verdachten. Het gaat om drie Russen en iemand uit Oekraïne:

► rebellenleider Igor Girkin

► zijn rechterhand Sergej Doebinski

► diens assistent Oleg Poelatov

► garnizoenscommandant Leonid Ghartsjenko

Dit zijn de moordverdachten van de MH17-ramp;

Bekijk deze video op RTL XL

Op een rij: de vier mannen die worden verdacht van betrokkenheid bij de aanslag op vlucht MH17. Het OM legt hun moord op de 298 inzittenden ten laste.

Ze worden onder meer verdacht van het vervoeren van de Buk-lanceerinstallatie naar het oorlogsgebied in Oost-Oekraïne, van waaruit vlucht MH17 werd neergeschoten. Ghartsjenko is de enige Oekraïense verdachte. Alleen Poelatov laat zich bij de rechtszaak door advocaten vertegenwoordigen, twee Nederlandse raadslieden die samenwerken met een Russische collega.

“De tactiek van de verdediging”, zegt verslaggever Rik Konijnenbelt, “komt waarschijnlijk neer op: vertragen, vertragen, vertragen.” Iedereen is erop voorbereid, zegt hij – de nabestaanden incluis: “Dit wordt geen proces van maanden, maar van jaren.”

De uitkomst is ongewis en hangt mede af van de stevigheid van het door het Openbaar Ministerie verzamelde bewijsmateriaal. Daarover zal de eerste dagen van het proces, die vooral dienen als inventarisatie, meer naar buiten komen.

‘Zeg nooit nooit’

Maar ook als het OM erin slaagt de verdachten veroordeeld te krijgen voor moord op de 298 inzittenden van vlucht MH17, met mogelijk een levenslange gevangenisstraf als uitkomst, is de kans ‘ongeveer nul’ dat ze ooit in een Nederlandse cel zullen belanden, zegt Konijnenbelt. “Zeg nooit nooit. Maar ik sluit uit dat ze zich vrijwillig gaan melden.”

In 3 minuten: hier gaat het MH17-proces over;

Bekijk deze video op RTL XL

Verslaggever Rik Konijnenbelt over de belangrijkste punten van het MH17-proces.

Lees ook:

Waarschuwing voor nepnieuws aan nabestaanden MH17

RTL Nieuws; Openbaar Ministerie Joint Investigation Team JIT MH17-proces MH17

‘Alles om ons zwart te maken’, hoe Rusland kijkt naar het MH17-proces

NOS 08.03.2020 Groot nieuws in Rusland vandaag: het internationale onderzoeksteam dat de ramp met de MH17 onderzoekt, zou serieus hebben overwogen om stiekem getuigen te horen. In Rusland. Zonder toestemming van de autoriteiten. En dat zou een flagrante schending zijn van de Russische soevereiniteit.

Of het bericht klopt, doet eigenlijk niet zoveel ter zake. Er wordt niet gemeld of de onderzoekers de aan hen toegeschreven overweging daadwerkelijk hebben uitgevoerd. Het lijkt een zoveelste poging om verwarring te zaaien over de vraag wie er verantwoordelijk moet worden gehouden voor het neerhalen van de Boeing 777 van Malaysia Airlines op 17 juli 2014.

Maar verder is het in de Russische media oorverdovend stil aan de vooravond van het MH17-proces, dat morgen begint. Er zijn vrijwel geen berichten over de inhoud van het proces, of over de Russische verdachten die worden berecht in Nederland. Het gaat vooral over het coronavirus. Ook Internationale Vrouwendag en het huwelijksaanzoek van een vrouw aan president Poetin staan hoog op de agenda.

‘Rusland zwart maken’

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat Russische kijkers, lezers en luisteraars de afgelopen jaren niets te horen hebben gekregen over de ramp die zich op 17 juli 2014 voltrok. Er is eindeloos over bericht, beschouwd, geanalyseerd en gediscussieerd in kranten, op de radio, op de televisie en online. Maar het Kremlin houdt door de jaren heen vol niet verantwoordelijk te zijn voor het neerschieten van MH17.

Een van de gezichten die telkens terugkeerden in de media was dat van Maria Zacharova, woordvoerster van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken. Zij had vanaf het begin maar één boodschap: het onderzoek van het internationale Joint Investigation Team (JIT) en de conclusie die het Nederlandse Openbaar Ministerie eruit trok dat drie Russen (en een Oekraïner) verantwoordelijk zijn, zijn “bevoordeeld”, “politiek gemotiveerd” en “er enkel en alleen op gericht om Rusland zwart te maken”.

Rusland heeft, met andere woorden, volgens haar niets te maken met de MH17-ramp. Het heeft geen Buk-installatie naar Oost-Oekraïne gebracht, vanwaar de Boeing van Malaysia Airlines werd neergehaald. Laat staan dat die installatie gebruikt kan zijn om het vliegtuig uit de lucht te schieten. Daarbij schroomt Zacharova niet om grote woorden te gebruiken, die overigens meestal niet of nauwelijks te controleren zijn.

‘Veel mensen in Rusland hebben geen idee dat MH17-proces morgen begint’

Afgelopen week nog beweerde ze dat de Nederlandse autoriteiten “zware druk” uitoefenen op de Haagse rechtbank in een “groteske poging” om vooral maar tot een politiek gewenst vonnis te komen, berichtte het staatskanaal Rossija 24.

Toen de Nederlandse officier van justitie Fred Westerbeke twee weken geleden in het Amerikaanse tv-programma 60 minutes bekendmaakte over ten minste één ooggetuige te beschikken, verklaarde Zacharova daar “met walging” kennis van te hebben genomen. “Ze hebben een farce gemaakt van een tragedie.”

Rusland doet er alles aan om verwarring te zaaien over de gang van zaken op 17 juli 2014. Er zijn verhalen geweest over een Oekraïens gevechtsvliegtuig dat de MH17 zou hebben neergehaald, inclusief computeranimaties en ooggetuigenverslagen.

De producent van de Buk-raketten, Almaz Antey, zette een hele test op touw die zou moeten bewijzen dat de Boeing alleen kon zijn afgevuurd vanaf grondgebied dat onder controle stond van het Oekraïense leger. Rusland verweet het JIT dat het niet mee mocht doen aan het onderzoek, dat Russische informatie niet serieus werd genomen.

Gretig verspreid

Al die mist werd en wordt gretig verspreid door de Russische media, de door de staat gefinancierde netwerken RT en Sputnik voor de internationale markt en door vrijwel alle media in Rusland zelf.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat maar een piepklein percentage Russen het eigen land verantwoordelijk houdt voor de tragedie met de MH17; slechts 2 procent gelooft dat Rusland schuld heeft, bleek onlangs uit een opinieonderzoek van het Levada Centrum in opdracht van de Universiteit Leiden en de website Raam op Rusland. Meer dan de helft van de ondervraagden legt de schuld bij Oekraïne.

Toch slikt niet iedereen in Rusland de door de staat aangeleverde informatie voor zoete koek. Ruim een kwart van de ondervraagden zegt dat ze niet zeker weten wie verantwoordelijk is voor de tragedie.

Protest nabestaanden MH17 bij Russische ambassade aan vooravond proces

NOS 08.03.2020 Nabestaanden van de MH17-ramp hebben vanmorgen geprotesteerd voor de Russische ambassade in Den Haag. Er werden 298 lege stoelen geplaatst, dat het aantal mensen symboliseert dat bij de MH17-ramp is omgekomen.

De stoeltjesactie werd georganiseerd door de Werkgroep Waarheidsvinding MH17, die protesteert tegen de houding van de Russische overheid. De werkgroep benadrukt dat Rusland onder meer de waarheid verdraait, valse bewijzen in omloop brengt en getuigen afschermt. Moskou ontkent alle betrokkenheid bij het neerhalen van het toestel, op 17 juli 2014.

In mei 2018 concludeerde het Joint Investigation Team (JIT), dat het onderzoek doet naar de ramp, dat het vliegtuig uit de lucht is geschoten door een Buk-raket die afkomstig was van een Russische brigade.

298 stoeltjes als protest tegen Rusland

Het is de derde keer dat er een stil stoeltjesprotest voor de ambassade van Rusland wordt georganiseerd. De werkgroep benadrukt dat er niet namens alle nabestaanden actie wordt gevoerd.

Morgen is de eerste zitting tegen vier verdachten in het MH17-proces. Er wordt van uitgegaan dat geen van de verdachten bij het proces aanwezig zal zijn.

Bekijk ook;

Nabestaanden gaan ‘weer terug in de tijd’ bij start MH17-proces

Demonstratie bij Russische ambassade voor MH17-slachtoffers

AD 08.03.2020 Vlakbij de ambassade van de Russische Federatie, op de Andries Bickerweg, wordt op dit moment een demonstratie gehouden. De demonstranten vragen aandacht voor de slachtoffers van MH17.

Op het grasveld naast de ambassade zijn tientallen witte klapstoeltjes neergezet. Eerder werd er op deze plek ook al gedemonstreerd door nabestaanden van de slachtoffers. Het proces van MH17 gaat maandag van start in een speciale rechtbank bij Schiphol.

Lees ook;

Begin MH17-strafzaak doet Anton Kotte deugd

Lees meer

Dit is dé rechter van het MH17-proces: ‘Hij valt nooit uit zijn rol’

Lees meer;

Dag voor start MH17-proces opnieuw stoelenprotest

OmroepWest 08.03.2020 Een dag voor het begin van de strafzaak over het neerhalen van vlucht MH17 zijn in Den Haag opnieuw 298 stoelen geplaatst tegenover de Russische ambassade. De lege stoelen zijn een stil protest tegen de houding van Rusland dat volgens de initiatiefnemers het onderzoek naar de ramp doelbewust tegenwerkt.

De 298 stoelen vertegenwoordigen de 298 slachtoffers van de MH17. Van hen kwamen er 24 uit onze regio. Het is zondag de derde keer dat de Werkgroep Waarheidsvinding MH17 de actie organiseert. De werkgroep stelt dat Rusland onder meer de waarheid verdraait, liegt, met valse bewijzen komt en getuigen afschermt. ‘Is dit nou de manier waarop we met elkaar omgaan?’, vraagt woordvoerder Sander van Luik zich af.

Maandag begint de strafzaak in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol. Er zijn vier verdachten: drie Russen en een man uit Oekraïne. De kans is groot dat geen van de verdachten aanwezig zal zijn bij het proces.

Geen reactie

Eerder deze week schreef de Volkskrant dat Rusland de militaire inlichtingendienst inzette om het onderzoek naar de ramp te saboteren. Ook stuurde het een elite-eenheid naar Rotterdam, de plaats van het onderzoek. ‘Het onderschrijft wat wij staan te betogen’, zegt Van Luik. Hij laat weten dat Rusland tot nog toe niet heeft gereageerd op de protestacties.

MH17-protest: 298 lege stoelen bij Russische ambassade

LEES OOK: Vijf jaar na de MH17-ramp: Hoe Oud Ade zich staande hield na verlies Erik en Truike

Meer over dit onderwerp: MH17 PROTEST STOELEN RUSSISCHE AMBASSADE DEN HAAG

Een terugblik op de gebeurtenissen en zeven vragen over het proces

AD 07.03.2020 Maandag begint het proces over de aanslag op de MH17 waarbij 298 doden vielen, onder wie 196 Nederlanders. We blikken terug op de belangrijkste gebeurtenissen en kijken vooruit naar het proces. Wat zijn de bewijzen en hoe gaat het eruit zien?

Op de pagina /mh17 vind je al het nieuws en achtergrond over het MH17-proces.

Hier gaat het gebeuren: een bijzonder kijkje in de rechtszaal

AD 07.03.2020 Het proces van MH17 gaat maandag van start in een speciale rechtbank bij Schiphol. Wie zijn de hoofdrolspelers? En wie zit waar? Bekijk de video waarin verslaggever Yelle Tieleman je rondleidt in de rechtszaal en scroll naar beneden voor een interactieve plattegrond.

Lees ook;

‘Moskou ondermijnt MH17-onderzoek’

Lees meer

‘Defensie stond klaar om in te grijpen na MH17-ramp’

Lees meer

De speciale rechtszaal

Klik hier voor een optimale mobiele weergave.

Wie zit waar?

Een interactief overzicht van de rechtszaal bij Schiphol.

Beweeg over de illustratie en klik voor meer informatie op bijvoorbeeld de rechters of de verdachten.

Zes vragen over het MH17-proces;

Wat is de aanklacht?

Hoe gaat het proces eruit zien?

Waarom wordt het proces in Nederland gehouden?

Waarom komen de verdachten niet?

Wat is de waarde van het proces?

Wat zijn de bewijzen?

Welke rol spelen de nabestaanden?

Kabinet informeert VN Veiligheidsraad over MH17-proces

RO 06.03.2020 Op 9 maart 2020 begint het strafproces tegen 4 verdachten van het neerhalen van vlucht MH17. De start van het proces is een belangrijke mijlpaal die waarheidsvinding en gerechtigheid voor de slachtoffers en hun nabestaanden weer een stap dichterbij brengt.

Nederland heeft ook namens de andere landen in het Joint Investigation Team (JIT) – Australië, België, Maleisië en Oekraïne – de VN-Veiligheidsraad geïnformeerd over de start van het proces.

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft in juni vorig jaar het besluit genomen de 4 personen te vervolgen, met unanieme steun van de opsporingsautoriteiten van de andere landen in het JIT.

Het strafrechtelijk onderzoek naar de betrokkenheid van andere personen gaat nog steeds door. Daarom roept Nederland in lijn met de VNVR resolutie 2166 alle landen, inclusief de Russische Federatie, op om volledig mee te werken aan het strafrechtelijk onderzoek van het JIT.

Zie ook;

Neerhalen vlucht MH17

Verantwoordelijk;

Laatste poging tot identificatie MH17-slachtoffers

Telegraaf 05.03.2020 Het Nederlands Forensisch Instituut doet dit voorjaar een laatste poging om twee Nederlandse slachtoffers van MH17 te identificeren. „We gebruiken daarvoor de allernieuwste dna-technieken”, zegt NFI-deskundige Arnoud Kal.

Van de 298 bij de raketaanslag omgekomen inzittenden van vlucht MH17 op 17 juli 2014 is er alleen van de 16-jarige Gary Slok en Alex Ploeg (58) tot nu toe niets teruggevonden. „We hebben nog steeds botfragmenten van de rampplek, waar we toen geen dna uit konden halen. Mogelijk nu wel.”

BEKIJK OOK:

’Alsof ik beschikte over leven en dood’

’Duizenden monsters van weefsel en splinters’

Kal was destijds – na die massamoord in het oorlogsgebied van Oost-Oekraïne – al nauw betrokken bij de identificatie van stoffelijke resten. „We kregen duizenden monsters binnen van weefsel en splinters, maar ook persoonlijke spullen waar dna op kan zitten. Het is niet makkelijk om dan afstand te nemen. Ook bij ons zijn er emoties, maar het is dankbaar werk.”

“We geven niet op”

Defensie was volgens Kal de instantie om slachtoffers terug naar Nederland te halen. Via vliegbasis Eindhoven werden ze naar een kazerne in Hilversum gebracht en onderzocht. „Het is cruciaal in het rouwproces van nabestaanden dat hun dierbaren daarna ook worden geïdentificeerd. Op twee mensen na is ons dat gelukt. We geven niet op”, aldus Kal.

BEKIJK OOK:

Bataljonscommandant over geheime MH17-operatie: ’Ik had supersoldaten’

Alex’ broer Piet Ploeg, voorzitter van Stichting Vliegramp MH17, is aan de ene kant verheugd dat er een ultieme poging wordt gedaan door het NFI. „100% identificatie is belangrijk, maar ik heb een dubbel gevoel. Stel dat hij alsnog kan worden geïdentificeerd, maar de hoeveelheid lichamelijk materiaal is zo miniem, dat we als familie toch niks van hem overhouden?”

“Stoffelijke resten horen thuis bij de families”

Het is volgens Ploeg erg ingewikkeld voor nabestaanden om zeker te weten dat Alex en Gary dood zijn, „hoewel niemand daaraan twijfelt”, en dan toch niemand fysiek kunnen begraven. „Stoffelijke resten horen thuis bij de families. Als dat in de praktijk onmogelijk blijkt, is dat extra bezwarend.” Gary Slok en zijn moeder Petra van Langeveld werden vlak na de MH17-crash bekend van de laatste selfie aan boord (’daar gaan we’), vlak voor het vertrek op Schiphol naar Kuala Lumpur, waar de Maleisische Boeing 777 nooit zou aankomen.

BEKIJK OOK:

’Levenslang na MH17 geen rare straf’

BEKIJK MEER VAN; lucht- en ruimtevaartongeval/-incident strafonderzoek Arnoud Kal Gary Slok Oekraïne Nederlands Forensisch Instituut Malaysia Airlines-vlucht 17

Dit voorjaar laatste poging om twee MH17-slachtoffers te identificeren

NU 05.03.2020 Onderzoekers van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) en de International Commission on Missing Persons (ICMP) gaan komend voorjaar een laatste poging doen om twee slachtoffers van vlucht MH17 te identificeren.

Bij de vliegtuigramp kwamen 298 mensen om het leven. Van een jongen van 16 jaar en een man van 58 is tot nu toe geen DNA gevonden; zij zijn tot op heden ook nog niet geïdentificeerd.

“We hebben nog steeds botfragmenten van de rampplek, waar we toen geen DNA uit konden halen. Mogelijk nu wel”, vertelt Arnoud Kal van het NFI aan De Telegraaf. Daarvoor gaat het NFI samenwerken met de ICMP, die een speciale techniek heeft ontworpen om het DNA-materiaal opnieuw te testen.

“We hopen op deze manier een ultieme poging te doen om de slachtoffers te kunnen identificeren”, vertelt een woordvoerder van het NFI aan NU.nl.

Maandag 9 maart is in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol de eerste zitting in het MH17-proces tegen drie Russen en één Oekraïner. Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 neergeschoten boven Oekraïne. Het Joint Investigation Team stelde vast dat het vliegtuig werd neergehaald door een buk-raket die afkomstig was van het Russische leger.

De verdachten hebben volgens justitie onder meer bijgedragen aan het vervoer van de raket.

Lees meer over: MH17 Binnenland

Nieuwe aanwijzingen voor bemoeienis Russische GROe met MH17-onderzoeken

NOS 05.03.2020 Rusland heeft vanaf het moment dat vlucht MH17 neerstortte geprobeerd de onderzoeken daarnaar te hinderen, te beïnvloeden en te saboteren. Dat was deels bekend, maar de Volkskrant brengt vandaag, een paar dagen voor de start van het MH17-proces, nieuwe details naar buiten over hoe Rusland en vooral de Russische geheime dienst GROe te werk ging.

Direct na het neerstorten van de vlucht, in juli 2014, begon de Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) een onderzoek naar de oorzaak. Er werd contact gelegd met de Russische tegenpool, het Russische Interstatelijke Luchtvaart Comité (MAK), waarmee de verhoudingen goed waren.

Na een paar dagen bleek dat het MAK was vervangen door een vijfkoppige staatscommissie, met een teamleider die eerder voor een beveiligingsdienst van het Kremlin werkte. Vermoedelijk wilde de Russische regering greep op het onderzoek krijgen.

Toestel MH17 van de Maleisische luchtvaartmaatschappij Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 tijdens een vlucht van Amsterdam naar Kuala Lumpur boven strijdgebied in Oost-Oekraïne neergehaald door een Buk-raket. Alle 298 inzittenden kwamen om, onder wie 196 Nederlanders.

Het Joint Investigation Team (JIT) dat het strafrechtelijk onderzoek doet, is tot de conclusie gekomen dat de gebruikte Buk afkomstig was van een Russisch legeronderdeel.

Maandag is de eerste zittingsdag in het proces. Er zijn vier verdachten gedagvaard: drie Russen en een Oekraïner. De Russen hebben allen banden met Russische geheime diensten. Ze zijn aangeklaagd voor moord en het doen verongelukken van het toestel, met de dood van de inzittenden tot gevolg.

Een paar weken na de ramp kwamen Maleisische piloten naar Nederland om de gesprekken te vertalen die hun Maleisische collega’s in het ramptoestel met elkaar hadden gevoerd. In diezelfde periode waren twee leden van de Russische militaire inlichtingendienst GROe in Nederland, zo bleek later.

Het waren leden van een beruchte eenheid, die later betrokken was bij een poging tot vergiftiging van een Bulgaarse wapenhandelaar (2015), een mislukte staatsgreep in Montenegro (2016) en de vergiftiging van de Russische oud-spion Sergej Skripal (2018) in Groot-Brittannië. Een van de leden die in Nederland waren, is de leider van de eenheid. Wat de twee in Nederland deden is niet bekend. “Maar een relatie met MH17 ligt voor de hand”, zegt een bron van de Volkskrant.

Beïnvloeding Maleisiërs

Een half jaar later bleken twee voormalige GROe-leden deel uit te maken van de Russische staatscommissie waarmee de OVV samenwerkt. Een van hen is een generaal van het Russische leger die kort na de ramp in een interview zei dat het onwaarschijnlijk is dat het toestel door een Russische Buk-raket is neergehaald.

De Nederlandse militaire inlichtingendienst MIVD observeerde de twee toen ze in Nederland waren voor overleg met onderzoeksteams uit andere landen. Na elke vergadering belden ze met een telefoonnummer in het Kremlin, volgens de MIVD om het onderzoek van binnenuit te frustreren. Volgens de krant hielden ze zich vooral bezig met het “bewerken” van leden van het Maleisische onderzoeksteam.

De toenmalige Maleisische premier Mahatir zei vorig jaar dat er geen harde bewijzen waren dat Rusland verantwoordelijk was voor het neerhalen van het toestel.

Jonge vrouwen

Er zijn meer voorbeelden van pogingen tot beïnvloeding van het onderzoek en de onderzoekers. Zo werden leden van de OVV en Nederlandse politiemensen tijdens een bezoek aan Oekraïne bij hun hotel opvallend vaak aangesproken door jonge vrouwen, ook in het Nederlands. Ook werden hun hotelkamers opvallend vaak schoongemaakt, soms wel drie keer per dag. Privételefoons van marechaussees bleken na terugkeer in Nederland besmet met malware.

In de zomer van 2015 hielden zich verdachte personen op rond het OVV-kantoor in Den Haag. Uit een auto van een medewerker van de politie werd een tas met gespreksverslagen gestolen en in 2016 werden bij een inbraak bij een Defensie-fotograaf usb-sticks gestolen.

Verder is er bij de OVV ten minste één hackpoging bekend van de aan de GROe gelinkte hackersgoep Fancy Bear. Een OVV-medewerker kreeg in 2015 een mail met een verzoek opnieuw in te loggen op een website die op de OVV-website leek.

De GROe-leden die in 2018 Nederland uit zijn gezet Ministerie van Defensie

Naar de Volkskrant nu bekendmaakt, zijn de GROe-leden die in 2018 probeerden het computernetwerk van het OPCW-kantoor in Den Haag binnen te dringen, eerst in Rotterdam geweest in de buurt van het Landelijk Parket van het Openbaar Ministerie. Daar vindt het strafrechtelijk onderzoek naar de MH17-ramp plaats.

De MIVD nam apparatuur van de GROe-leden in beslag. Op een laptop vond de dienst informatie waaruit bleek dat het team in 2017 in Maleisië was geweest om een operatie op te zetten tegen het Maleisische onderzoeksteam.

Geen succes, wel ingewikkelder

De Nederlandse onderzoekers zijn ervan overtuigd dat de Russische beïnvloeding en sabotage geen succes hebben gehad. Het onderzoek werd er ingewikkelder van, er was ruis en wantrouwen, maar het heeft de conclusies niet beïnvloed, zeggen de onderzoekers in de Volkskrant.

Bekijk ook

Russische manipulatie en sabotage in MH17-onderzoek

VK 05.03.2020 Nadat vlucht MH17 is neergestort in Oost-Oekraïne begint een venijnige strijd om de waarheid. Moskou zet onder meer zijn beruchte militaire veiligheidsdienst GROe in, bewerkt leden van het onderzoeksteam en stuurt een eliteteam naar Rotterdam.

Meteen na de ramp met vlucht MH17 in 2014 ontkent Rusland elke betrokkenheid bij het neerhalen van het vliegtuig. En als komende maandag de rechtszaak tegen drie Russen en een Oekraïner begint wegens hun aandeel in de crash, zal Rusland dat volhouden.

Dat terwijl er twee onderzoeksrapporten over de ramp zijn, met details over de Buk-raket die afgeschoten werd uit een gebied in Oekraïne dat in handen was van pro-Russische separatisten. Een raket die werd afgevuurd van een Buk-installatie die afkomstig was uit Rusland en na de ramp weer werd teruggebracht naar hetzelfde land.

Naast de publieke ontkenningen heeft Rusland de afgelopen jaren achter de schermen ook geprobeerd de onderzoeken naar de toedracht van de aanslag op vlucht MH17 te frustreren en te saboteren. Uit gesprekken die de Volkskrant voerde met direct betrokkenen blijkt dat het land daarvoor onder meer leden van de beruchte militaire veiligheidsdienst GROe inzette.

Dat leverde ingewikkelde situaties op voor de Nederlandse onderzoekers, de betrokken politiemensen en de inlichtingendiensten. Want terwijl zij greep probeerden te krijgen op de steeds wisselende Russische tactieken, moesten ze ook samenwerken met Rusland, elk in een eigen rol.

Video: AP

Chaos bij de politie: wie doet onderzoek?

De top van de Landelijke Recherche neemt op donderdag 17 juli 2014 afscheid van een collega in een stijlvol restaurant aan de rivier de Linge als de telefoons van de aanwezigen beginnen te trillen. Ze hebben net het voorgerecht op als er een persalarm binnenkomt.

Een vliegtuig is neergestort. Het aantal doden loopt snel op: 21, 43. De telefoons van de aanwezigen blijven afgaan. Nederlandse slachtoffers, een toestel dat uit Amsterdam vertrok, wellicht meervoudige moord: dit is een zaak voor de Nederlandse politie. Ter plekke wordt een verdeling van taken gemaakt. Het dessert sturen ze terug; geen tijd meer voor.

De politie gaat in de offensieve stand. Honderden politiemensen melden zich, ze proberen zo veel mogelijk materiaal te verzamelen. De strijd om de waarheid rond MH17 begint direct. In de vroege ochtend van 18 juli, om 6.15 uur, zet de Oekraïense geheime dienst afgeluisterde gesprekken van Russische separatisten online. ‘Wat voor vliegtuig? Wapens?’, valt te horen. ‘Nee, niets van dat. Burgerlijke spullen. Toiletpapier, medische spullen, handdoeken, dat soort rotzooi.’

Vanuit een pand in Sint-Petersburg plaatsen jonge Russen in de eerste drie dagen na de ramp meer dan 100 duizend tweets over MH17 om de schuld bij Oekraïne te leggen. Russische militairen die in Oekraïne zijn, beginnen Facebookposts en Twitterberichten te verwijderen. Op 25 juli wordt op de Wikipedia-pagina van de ramp de hoogte van een Buk-raket aangepast van de correcte ruim 10 kilometer naar 7 kilometer. Het ip-adres verwijst naar het Kremlin.

Het antwoord van de politie in Nederland volgt ook snel. Op de tweede dag vraagt de politie specialisten van het Team High Tech Crime en de inlichtingendienst AIVD een ‘foto’ van het internet te nemen. Alles opslaan wat Russischtalig is.

350 miljoen webpagina’s van sociale media en fora waarop ook hoge Russische militairen compromitterende gegevens delen die ze later verwijderen. Dit is het krachtenveld waarin de Nederlandse onderzoekers hun werk moeten gaan doen: een ramp in een conflictgebied waarbij twee landen recht tegenover elkaar staan en elkaar de schuld geven van het neergestorte vliegtuig.

Voor het lezen en uitwerken van al die Russische berichten heeft de politie dringend Russische vertalers nodig. Op een oproep via het eigen intranet reageren twintig politiemedewerkers – de AIVD zal ze screenen. In de politietop bestaan al in de eerste dagen zorgen over dergelijke voortvarendheid.

Is de organisatie zich wel bewust van de risico’s op Russische ondermijning? Valt zo’n oproep via intranet niet teveel op? Niet alle politiemedewerkers die meedoen aan het MH17-onderzoek hebben een A-screening. Later zal blijken dat überhaupt onduidelijk is wie allemaal aan het onderzoek hebben meegedaan: als de politie dankpenningen wil uitdelen, bestaat er geen compleet overzicht van de naar schatting 450 politiemensen die hielpen met het MH17-onderzoek.

De politiemedewerkers die meteen na de ramp naar Kiev gaan, werken samen met de Oekraïense SBU – opsporings- én inlichtingenorganisatie in één. Complicerend is dat de SBU voortkomt uit de oude KGB: iedereen boven de 40 jaar heeft een verleden bij de beruchte geheime dienst van de Sovjet-Unie.

Dat de Nederlandse politiemedewerkers in Oekraïne een telefoon van de SBU krijgen om op kantoor mee te bellen, versterkt de achterdocht bij sommige politiebetrokkenen. Maar bij de politie is daar nauwelijks aandacht voor, daarvoor is de nood te groot.

Een betrokkene: ‘In de eerste maanden was niemand bij de politie echt bezig met het beschermen van het onderzoek.’ Typerend: hoofd van de Landelijke Recherche Wilbert Paulissen is vóór MH17 nog op een conferentie in Moskou geweest en nam zijn eigen telefoon mee. Zorgen over mogelijke hackpogingen wuifde hij weg.

Het Kremlin zet leden van elite-eenheid 29155 in

Terwijl een dag na de ramp de bloemenzee bij Vertrekhal 3 op Schiphol aanzwelt, zitten drie leden van de Onderzoeksraad al in het vliegtuig naar de Oekraïense hoofdstad Kiev voor het technische onderzoek naar de ramp. Het is, naast het strafrechtelijk onderzoek, het tweede officiële onderzoek naar MH17.

De leden van de Onderzoeksraad staan vanaf het eerste moment ook in contact met collega’s van het MAK, het Russisch Interstatelijk Luchtvaart Comité. Deze experts kennen elkaar al jaren en vertrouwen elkaar. Een Nederlandse betrokkene: ‘De integriteit van de leden van het MAK staat niet ter discussie.’ Direct na aankomst vraagt de Onderzoeksraad om de radarbeelden op het moment dat het MH17 neerstortte. Er komt geen reactie.

Al tijdens de eerste dagen merkt de Onderzoeksraad dat MH17 politiek beladen is. De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) krijgt te horen dat de medewerkers van het MAK worden vervangen door een vijfkoppige Russische ‘staatscommissie’. De nieuwe teamleider is Oleg Storchevoy, voormalig piloot van de Russische dienst die de president en overheidsmedewerkers beveiligt. Later is hij hoofd van Rosaviation, toezichthouder op de luchtvaart. Wéér vraagt de Onderzoeksraad om de radarbeelden.

De groep onderzoekers ontmoet elkaar op 18 juli op het ministerie van Transport in Kiev. Er zijn luchtvaartonderzoekers uit Nederland, Australië, Oekraïne, het Verenigd Koninkrijk, er is een Maleisische delegatie en een uit Rusland.

Doel van dit eerste gesprek is kennismaken, afstemmen van de taakverdeling en in het rampgebied komen. Na twee weken treffen ze elkaar weer op het Oekraïense ministerie. Ze wisselen in een standaard conferentiekamer – flesje water, kop koffie, aantekeningenblok op donkerhouten tafels –praktische zaken uit. De Nederlanders weten dan nog niet dat ze later wéér met andere Russen te maken krijgen.

Op 11 augustus keren de leden van de Onderzoeksraad terug naar Den Haag. Ze werken hard aan een rapport met eerste bevindingen, dat ze begin september moeten publiceren. Op 22 juli krijgt het onderzoeksteam de beschikking over de flight recorder en de cockpitvoicerecorder van de neergehaalde Boeing.

De gegevens op de apparaten worden twee dagen later uitgelezen in Groot-Brittannië in het bijzijn van vertegenwoordigers van het internationale onderzoeksteam. Daarna zijn de knaloranje kastjes naar Nederland gekomen en in een speciale kluis in het pand van de Onderzoeksraad aan de Anna van Saksenlaan in Den Haag opgeborgen.

Om de recorder voor alle zekerheid nogmaals uit te luisteren, vraagt de Onderzoeksraad Maleisische piloten om naar Den Haag te komen. Onderlinge cockpitgesprekken tussen piloten worden in de eigen taal gevoerd. Alleen kenners van het Maleis en van de luchtvaart kunnen de gesprekken en het gebruikte slang uitwerken.

In dezelfde periode komen twee leden van unit 29155, een onderdeel van de militaire GROe, ook naar Nederland. 29155 is een beruchte eenheid met oorlogsveteranen die de afgelopen jaren betrokken is geweest bij verschillende destabiliserende operaties in Europa – zoals de poging tot vergiftiging van een Bulgaarse wapenhandelaar in 2015, een mislukte coup in Montenegro in 2016 en de vergiftiging van de Russische oud-spion Sergej Skripal in 2018 in Londen met het zenuwgas novitsjok. Eenheid 29155 staat onder leiding van Andrei Averyanov, een onderscheiden Russische militair.

Twee van de vier verdachten: Igor Girkin (links) en Leonid Chartsjenko.

Uit data die onderzoekscollectief Bellingcat met de Volkskrant heeft gedeeld, blijkt dat Averyanov op vrijdag 22 augustus in Nederland landt met vlucht 2550. Hij reist met collega Sergey Pavlov, als lid van 29155 betrokken bij de vergiftiging van de Bulgaarse wapenhandelaar. Drie dagen zijn ze in Nederland, voordat ze weer terugvliegen. Wat ze in Nederland doen, is niet bekend. De Nederlandse geheime diensten missen hun komst. Een inlichtingenbron zegt later: ‘Maar een relatie met MH17 ligt voor de hand.’

Een half jaar later, als het onderzoek in volle gang is, melden zich twee nieuwe leden bij het Russische onderzoeksteam. Het gaat om twee mannen, Zakhar Omarov en Mikhail Krush, die beiden een verleden hebben bij de militaire dienst GROe en daar nog steeds goede contacten hebben. Krush is een generaal in het Russische leger, die kort na de ramp met de MH17 ook in het nieuws was.

In interviews liet hij weten dat het onwaarschijnlijk was dat het vliegtuig door een Buk-raket was neergehaald. ‘Er zijn geen getuigen die de lancering van een Buk die dag hebben gezien.’ Omarov is een onopvallende, kleine man, van wie weinig bekend is over zijn loopbaan. Hij reist vaker door Europa, getuige zijn toeristenvisum dat al is afgegeven vóór de MH17-ramp.

Als de namen van de Russische delegatie bekend zijn, gaan de alarmbellen af bij de militaire inlichtingendienst MIVD. Die dienst houdt militaire spionnen in de gaten en waarschuwt de Onderzoeksraad voor de twee GROe-leden.

Ook stuurt de MIVD een observatieteam om de mannen te volgen. Ze peilen ook de telefoongesprekken uit. De onopvallende Omarov blijkt, net als het hoofd van de delegatie, na elke vergadering met een telefoonnummer in het Kremlin te bellen. Uit het observeren van de mannen blijkt verder dat ze intensief contact zoeken met de Maleisische onderzoekers.

De MIVD registreert pogingen om ‘het ongevalsonderzoek van binnenuit de frustreren’, zoals een bron het noemt. Later zou de Maleisische premier het internationale onderzoek naar MH17 afdoen als ‘politiek gemotiveerd’ en gebaseerd op ‘geruchten’.

https://www.volkskrant.nl/kijkverder/v/2020/russische-manipulatie-en-sabotage-in-mh17-onderzoek~v335877/media/e8474b8364288822d73ff069cfa9ff4c.mp4

Krush komt één keer naar Nederland, Omarov twee keer. Hij is ook aanwezig in de hangar op luchtmachtbasis Gilze-Rijen op 11 augustus 2015 als de internationale onderzoekers het vliegtuigwrak – bestaande uit duizenden grote en kleinere stukken – vanaf een hoogwerker bekijken.

Aan die wrakstukken kleeft een geschiedenis. De Onderzoeksraad wil de technische oorzaak van de ramp achterhalen en heeft daarvoor zo veel mogelijk materiaal nodig. Brokstukken gaan vanuit het conflictgebied per trein naar Charkov en vervolgens in containers op vrachtwagens naar Nederland.

Tussen de brokstukken zitten ook raketdelen die informatie bevatten over het gebruikte wapensysteem. De Onderzoeksraad wil deze veiligstellen maar is bang dat lokale partijen er lucht van krijgen. ‘De informatie over wapensystemen en in welke container die zat, hebben we bewust in een zo klein mogelijk groep gedeeld’, zegt een betrokkene.

Toch wordt bij de grens die ene vrachtwagen aangehouden waarin de raketdelen zitten en door lokale grenswachten onderzocht – er blijkt een lek in het kleine comité dat op de hoogte is van het gevoelige transport.

Bij aankomst in Gilze-Rijen worden de onderdelen alsnog veiliggesteld. Dat veroorzaakt ook in Nederland nog discussie: de inlichtingendiensten willen de raketdelen zelf analyseren; de Onderzoeksraad wil ze gebruiken als bewijsmateriaal.

De raad trekt aan het langste eind. Uiteindelijk komen er bijna 8.000 kleine en grotere brokstukken naar Gilze-Rijen. Daar wordt de cockpit van de Boeing 777-200 minutieus gereconstrueerd. De linkerkant is met honderden ‘hoogenergetische deeltjes’ uit een raketkop doorboord.

Inbraken en mannen in zwarte jassen

Dat hun werk speciale aandacht trekt, is zowel de Onderzoeksraad als de politie snel duidelijk. Van 3 tot 8 augustus 2014 zijn zes leden van de raad in Charkov en Soledar, op zo’n twee uur van de rampplek. Ze worden ’s avonds na het werk in het hotel opvallend vaak aangesproken door jonge vrouwen. Sommigen spreken Nederlands.

De politiemensen overkomt hetzelfde in Kiev. Achter leden van de Onderzoeksraad die foto- en videomateriaal verzamelen en afspraken hebben met internationale delegaties lopen standaard ‘types in zwarte leren jas’. Die blijven op zo’n vijftig meter afstand. Een betrokkene: ‘Geen onredelijke figuren hoor.’

Verder valt het de Nederlanders op dat de hotelkamers in het oosten van Oekraïne erg vaak worden schoongemaakt – soms wel drie keer per dag. De leden van de Onderzoeksraad wisselen dagelijks van simkaart en spreken telefonisch niet over de inhoud van het onderzoek.

Aanwezige marechaussee zijn minder zorgvuldig: ondanks advies van de militaire veiligheidsdienst nemen sommige militairen hun eigen telefoon mee. Als ze terugkeren blijken enkele telefoons besmet met malware – de telefoons worden vernietigd.

In de zomer van 2015 is er lichte paniek bij de politie als een medewerker gespreksverslagen over MH17 kwijtraakt. Hij heeft zijn auto op de parkeerplaats bij het Van der Valk Hotel De Bilt neergezet en is vergeten zijn koffer eruit te halen.

Als hij terugkomt van de lunch is zijn raam ingeslagen en is de koffer verdwenen. De politie onderzoekt de inbraak, maar komt tot de conclusie dat het om een ‘normale’ inbraak gaat. Er is bij meerdere auto’s ingebroken en er zou geen relatie met MH17 zijn.

Een paar maanden later is het wéér raak. Een radarspecialist van de Onderzoeksraad is al een tijd achterdochtig. Hij ziet meerdere keren verdachte personen bij het kantoor van de Onderzoeksraad in Den Haag en maakt daar intern melding van.

We worden in de gaten gehouden, zegt hij tegen collega’s. Op 10 februari 2016 ziet een medewerker van de Onderzoeksraad dat het raam van zijn auto is ingeslagen. De inbrekers hebben zijn auto doorzocht en hebben de boordcomputer met navigatiegegevens eruit gehaald.

In dezelfde periode wordt óók ingebroken bij een fotograaf van Defensie. De inbrekers nemen bij hem diverse usb-sticks mee.

De twee overige verdachten: Sergej Doebinski (links) en Oleg Poelatov.

Russische Hackers zoeken doelwit

Ook digitaal moeten de Nederlandse onderzoekers op hun hoede zijn, blijkt in het najaar van 2015. Het rapport van de Onderzoeksraad is bijna klaar als de raad een waarschuwing krijgt van de MIVD over het aflopende contract met Fox-IT. Het Delftse beveiligingsbedrijf doet de monitoring van het netwerk, maar het contract loopt tot 1 september 2015, terwijl de raad een paar weken later het eindrapport wil publiceren. Een risicovolle situatie, vindt de MIVD.

De Onderzoeksraad wil het contract met Fox-IT verlengen maar aanbestedingsregels verhinderen dat. Dus neemt een nieuwe partij (OnSight) de beveiliging vanaf 1 oktober over – Fox-IT blijft nog een maand langer. Op 29 september om 10.31 uur in de ochtend krijgt een medewerker van de

Onderzoeksraad een Engelstalige mail van een collega die hem verzoekt opnieuw in te loggen. De mail stuurt hem door naar sftp.onderzoekraad.nl; een geldig lijkend domein. De man logt opnieuw in met zijn wachtwoord en gebruikersnaam. Meteen daarna krijgt hij argwaan en slaat intern alarm. De Onderzoeksraad past alle wachtwoorden aan en informeert de MIVD.

Die actie voorkomt net op tijd dat de Russische hackers van Fancy Bear (ook wel APT28) hun toegang tot de Onderzoeksraad misbruiken. Fancy Bear had het domein onderzoekraad.nl aangemaakt, zonder ‘s’ zoals in de officiële naam. De Onderzoeksraad doet geen aangifte van de inbraakpoging: de organisatie wil de politie niet toelaten op de computersystemen waarop onderzoeksinformatie staat.

Drie jaar later is er opnieuw een hackpoging, maar dit keer gaat het minder subtiel. Het is het voorjaar van 2018 als op Schiphol vier Russen landen: twee hackers van Fancy Bear en twee GROe-leden.

Ze gaan naar Den Haag en proberen daar met specialistische apparatuur in de kofferbak van hun auto de OPCW te hacken. De MIVD betrapt ze op heterdaad. Een persconferentie later van minister van Defensie Ank Bijleveld met de directeur van de MIVD gaat de wereld over.

Maar wat Bijleveld tijdens de persconferentie niet vertelt is dat de Russen in de vier dagen dat ze in Nederland zijn ook naar Rotterdam gaan. Daar komen ze in de buurt van het Landelijk Parket waar óók het onderzoek naar MH17 plaatsvindt.

In hun auto ligt apparatuur om wifinetwerken te hacken. De MIVD volgt de GROe-leden maar grijpt niet in, volgens bronnen omdat de Russen aan de overkant van de Maas blijven. Te ver om het netwerk van de politie te kunnen hacken.

De interesse in het MH17-onderzoek blijkt ook uit de laptop van Serebriakov – een van de betrapte GROe-hackers. In zijn computer vindt de MIVD wifi-gegevens van een hotel in Kuala Lumpur, Maleisië, waar hij een kleine week verbleef en in december 2017 een operatie opzette tegen de leden van het Maleisische onderzoeksteam.

Vertraging en verwarring

Voor de buitenwereld houdt Rusland de schijn van een soepele samenwerking op. Neem de radarbeelden waar de Onderzoeksraad direct na de ramp bij de staatscommissie om vraagt. In eerste instantie ontkent Rusland dat er radarbeelden zijn.

Die zouden al gewist zijn. Als diverse Russen eind augustus 2014 naar Nederland komen, spreken ze over ‘videobeelden’ van het radarscherm. Die bestaan nog wel. En later krijgt de Onderzoeksraad inderdaad een video van de radarbeelden. Het is onmogelijk de echtheid ervan te controleren.

Als de Onderzoeksraad om de ruwe data blijft vragen, overhandigt Rusland daarna alsnog radarbeelden. Maar als specialisten van de raad ernaar kijken, blijkt dat de data niet corresponderen met het te verwachten format. Normaal bestaan radarbeelden uit 64 bits, maar de data die de Russen overhandigen zijn 32 bits. ‘Dan weet je dat er wat mist’, aldus een van de betrokkenen.

Of neem de interpretatie van de feiten. De leden van het internationale onderzoeksteam zitten tijdens besprekingen vaak op één lijn met hun Russische collega’s – zolang het over technische details gaat. Totdat er een conclusie moest komen, zegt een van de betrokkenen. ‘Unaniem werd vastgesteld dat MH17 met een Buk-raket was neergehaald, maar de Russische delegatie bleef strak in de leer: de Buk kwam uit een andere richting.’

Had Moskou succes met zijn acties?

Zijn de Russische pogingen succesvol? Vraag het betrokken onderzoekers en ze zeggen: nee, uiteindelijk niet. Het onderzoek werd er ingewikkelder van, er was ruis en wantrouwen maar het heeft de conclusies niet beïnvloed.

Op een andere manier zijn de pogingen wel succesvol. Vlak voor het begin van de rechtszaak, komende maandag, duiken op diverse websites officiële documenten op uit 2016 die door een hack of lek zijn buitgemaakt. Daaronder ook ambtsberichten van militaire inlichtingendienst MIVD. Hoewel de context ontbreekt en het om enkele stukken gaat uit een gigantisch dossier leiden de documenten tot verwarring – bij justitie dat zich afvraagt waar ze vandaan komen en bij personen die het onderzoek kritisch volgen.

Door Russische media worden de documenten enthousiast geciteerd, om nogmaals te onderbouwen wat de Russische overheid al sinds de ramp stelt: Rusland heeft er niets mee te maken.

Hacks, manipulatie en diefstal: Rusland deed alles om het MH17-onderzoek te dwarsbomen

VK 05.03.2020 Rusland heeft jaren geprobeerd de twee officiële onderzoeken naar de ramp met de MH17 te saboteren. Moskou zette zijn militaire inlichtingendienst in, bewerkte leden van het onderzoeksteam en stuurde een elite-eenheid naar Rotterdam, de plaats van het onderzoek.

Een man temidden van de wrakstukken van vlucht MH17. Beeld AFP

Dit blijkt uit een reconstructie van de Volkskrant, waarvoor is gesproken met diverse betrokkenen.

Vlak voor het begin van het proces zijn nu ook documenten opgedoken uit het officiële onderzoek, die verkregen zijn na een hack of een lek. Deze documenten – die authentiek zijn – zijn gepubliceerd op pro-Russische websites en voorzien van vertalingen; de publicatie moet de indruk wekken dat Rusland niet verantwoordelijk kan zijn voor het neerhalen van vlucht MH17.

Hackpogingen

De afgelopen jaren waren er verschillende incidenten met personen die betrokken waren bij de MH17-onderzoeken. Er is ingebroken bij een medewerker van de Onderzoeksraad, bij een fotograaf van Defensie en in de auto van een politiemedewerker. Daarnaast waren er hackpogingen, werden onderzoekers gevolgd en bleek er kwaadaardige software geïnstalleerd op telefoons van marechaussees die in Oekraïne waren geweest.

De Russische militaire inlichtingendienst GROe speelt een belangrijke rol in de ondermijning van het onderzoek. Twee van de Russische luchtvaartdeskundigen die meewerkten aan het onderzoek door de Onderzoeksraad (OVV), bleken banden te hebben met de GROe. De Nederlandse militaire inlichtingendienst MIVD observeerde de twee tijdens hun verblijf in Nederland. Zij hielden zich vooral bezig met het bewerken van de Maleisische leden van het onderzoeksteam. Na OVV-vergaderingen belde één van hen met het Kremlin voor ruggespraak.

Ook kwamen er na het neerhalen van de MH17 twee leden van GROe-eenheid 29155 naar Nederland, blijkt uit data die onderzoekscollectief Bellingcat heeft gedeeld met de Volkskrant. Unit 29155 is berucht en bestaat uit oorlogsveteranen die de afgelopen jaren bij verschillende moordaanslagen in Europa betrokken waren. Dit tweetal was drie dagen in Nederland. In dezelfde periode kwamen de flight recorder en cockpit voice recorder van vlucht MH17 naar de Onderzoeksraad in Den Haag.

Proces

Volgende week begint het strafproces tegen vier verdachten van betrokkenheid bij het neerhalen van de MH17. Van de documenten die nu zijn opgedoken op pro-Russische websites, wordt de echtheid door bronnen bij justitie en in de inlichtingenwereld niet betwist. Die stellen dat het om een bewust lek of een hack gaat.

De documenten, waarschijnlijk uit 2016, worden gebruikt om het officiële onderzoek in diskrediet te brengen. Bronnen vermoeden dat de stukken zijn buitgemaakt in Maleisië. Russische hackers waren in december 2017 in Maleisië voor een operatie gericht tegen het MH17-onderzoek.

De documenten staan op drie websites die allemaal gelinkt zijn aan de Nederlandse blogger Max van der Werff – een zelfbenoemd MH17-onderzoeker die de betrokkenheid van Rusland bij het neerhalen van het passagiersvliegtuig in twijfel trekt. Hij was, samen met FvD-voorman Thierry Baudet, een van de ondertekenaars van een brief aan de Amerikaanse president Donald Trump waarin werd gevraagd om nieuw onderzoek naar de ramp met de MH17, omdat het OVV-onderzoek ‘noch onafhankelijk, noch overtuigend’ zou zijn.

Ambtsbericht

Hoe Van der Werff aan de documenten komt, is onbekend. Tussen de stukken zit onder andere een ambtsbericht van de militaire veiligheidsdienst MIVD uit 2016 over de posities van grondgebonden luchtafweersystemen ten tijde van de ramp. Het is een van de berichten die de MIVD heeft opgesteld over Oekraïense en Russische wapensystemen.

Van der Werff stelt op basis van het document dat er volgens de MIVD geen enkele Russische BUK-raket in Oekraïne was die de MH17 kon neerhalen. Die conclusie valt op basis van het gelekte document niet te trekken en klopt niet, maar wordt wel overgenomen door Russische media, onder meer bij staatspersbureau Tass en Sputnik.

Het Openbaar Ministerie wil niet inhoudelijk reageren op het lek. Bronnen wijzen erop dat het om enkele stukken gaat uit een zeer omvangrijk dossier, die worden gebruikt om vlak voor het proces verwarring te zaaien.

LEES VERDER

Nadat vlucht MH17 is neergestort in Oost-Oekraïne begint een venijnige strijd om de waarheid. Moskou zet onder meer zijn beruchte militaire veiligheidsdienst GROe, bewerkt leden van het onderzoeksteam en stuurt een eliteteam naar Rotterdam. Lees onze reconstructie van de Russische manipulatie en sabotage van het MH17-onderzoek hier.

MEER OVER; MH17 MISDAAD, RECHT EN JUSTITIE POLITIEK MISDAAD COMPUTERCRIMINALITEIT TOM KRELING EN HUIB MODDERKOLK

Laatste poging tot identificatie MH17-slachtoffers

MSN 05.02.2020 Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) doet dit voorjaar een laatste poging om twee Nederlandse slachtoffers van MH17 te identificeren. “We hebben nog steeds botfragmenten van de rampplek, waar we toen geen dna uit konden halen. Mogelijk nu wel”, zegt NFI-deskundige Arnoud Kal in De Telegraaf. “We gebruiken daarvoor de allernieuwste dna-technieken.”

Van de 298 bij de raketaanslag omgekomen inzittenden van vlucht MH17 op 17 juli 2014 is alleen van de 16-jarige Gary Slok en Alex Ploeg (58) tot nu toe niets teruggevonden. Defensie was volgens Kal de instantie om slachtoffers terug naar Nederland te halen. Via vliegbasis Eindhoven werden ze naar een kazerne in Hilversum gebracht en onderzocht. “Het is cruciaal in het rouwproces van nabestaanden dat hun dierbaren daarna ook worden geïdentificeerd. Op twee mensen na is ons dat gelukt. We geven niet op”, zegt de deskundige.

Familierechercheurs MH17 kijken terug: ‘Als zo’n ramp gebeurt, dan ben je er’

NOS 04.03.2020 Hij wil het eigenlijk nooit meer meemaken. Theo Vermeulen zat op 17 juli 2014 in de auto toen hij hoorde over een neergestort vliegtuig in Oost-Oekraïne. Het bleek te gaan om vlucht MH17.

Als coördinator van een team familierechercheurs, beheerste de vliegramp de afgelopen jaren zijn leven: “Je wil zo’n telefoontje niet krijgen. Maar als het dan gebeurt, dan ben je er”.

Op het hoogtepunt hadden Vermeulen en zijn team van 120 speciaal opgeleide rechercheurs contact met meer dan 500 nabestaanden van de vliegramp. Vermeulen en zijn collega’s waren vlak na de ramp vaak de eerste personen met wie nabestaanden spraken over de gebeurtenissen. “Je komt enorm binnen in hun emotie en onzekerheid. Dat maakt het werk niet makkelijk”, vertelt hij.

Hechte banden

De banden met de nabestaanden zijn hecht, legt Vermeulen uit. “Wij zijn dat vaste baken, die ze niets uit hoeven te leggen.” Toch is het volgens hem ook belangrijk om zakelijk te blijven, want naast het bijstaan van nabestaanden moesten de familierechercheurs voor de identificatie ook informatie verzamelen over de slachtoffers. Bijvoorbeeld over tatoeages, ringen en andere kenmerken. “We zitten daar met een opdracht: ervoor zorgen dat ze snel hun geliefde terugkrijgen. Dat is soms lastig.”

Ook al is de ramp inmiddels bijna zes jaar geleden, Vermeulen heeft nog dagelijks contact met veel nabestaanden. Dat gebeurt voornamelijk via de mail of telefonisch. “Maar als het dichtbij komt en het persoonlijk is, maken we een afspraak met ze.”

Familierechercheur kijkt terug op MH17-ramp: ‘Een zware, maar mooie opdracht’

Nu de rechtszaak rond de vliegramp volgende week begint, gaat ook het contact tussen de familierechercheurs en nabestaanden een nieuwe fase in. “Zo krijgen we de laatste tijd veel vragen van nabestaanden over wat ze kunnen verwachten van de eerste zittingsdag”, vertelt Vermeulen.

Nabestaanden mogen aanwezig zijn in de rechtbank bij het proces tegen de vier verdachten, dat aanstaande maandag begint. Ook is er een speciale bijeenkomst in Nieuwegein waar ze het proces met extra uitleg kunnen volgen. Volgens Vermeulen zijn veel nabestaanden van plan om te komen, al is dat niet voor iedereen makkelijk: “Een hele dag met de vliegramp bezig zijn, is voor sommige mensen een hele opgave”.

Vermeulen en zijn collega Sylvia van Braak proberen nabestaanden in aanloop naar het proces zo goed mogelijk voor te bereiden. “We proberen ze vooral mee te geven dat het verloop heel onvoorspelbaar is”, vertelt Vermeulen. Ook leggen ze uit hoe het rechtssysteem in Nederland precies werkt, vooral aan de buitenlandse nabestaanden.

Zwaar maar betekenisvol

Het contact met de nabestaanden maakt nog altijd veel indruk op de familierechercheur. Vermeulen kwam afgelopen jaren geregeld moe en met een ‘vol hoofd’ thuis. “Ik probeer dan wel even naar een voetbalwedstrijd te zappen voor de afleiding. Het werk gaat je niet in de koude kleren zitten.”

Trots is Vermeulen zeker. “Ik kijk terug op een tijd met veel emoties, maar ook een tijd waarin we iets voor de nabestaanden hebben kunnen betekenen.”

Nabestaanden van MH17-slachtoffers, maar ook de chauffeur van de rouwstoet en een Oekraïense reddingswerker deelden eerder hun verhaal in deze bijzondere special:

Vijf jaar MH17: ‘door de ogen van’

Bekijk ook

Defensie wilde Luchtmobiele Brigade naar crashgebied MH17 sturen

NU 03.03.2020 Defensie had een plan voorbereid om de Luchtmobiele Brigade met ondersteunend personeel naar het crashgebied van vlucht MH17 in Oekraïne te sturen, bevestigt de Landmacht aan NU.nl na berichtgeving van De Telegraaf. De militairen hadden het crashgebied, dat werd beheerst door rebellen, veilig moeten stellen.

Het voornaamste doel van de missie was het thuisbrengen van de Nederlandse slachtoffers. Toen de Oekraïense rebellen zelf de lichamen van de slachtoffers overdroegen, werd besloten de missie af te blazen.

Naast de repatriëring van slachtoffers, wilde Defensie onder meer ook mogelijk bewijsmateriaal voor het onderzoek veiligstellen.

De operatie zou uitgevoerd zijn in samenspraak met de regering van Oekraïne en was al grotendeels gepland. Militairen waren in deze periode op vakantie of in opleiding, maar zij werden teruggehaald ter voorbereiding van de actie.

Het zou gaan om een groep van 1.000 militairen. Ongeveer de helft daarvan zou van de Luchtmobiele Brigade zijn, de andere helft ondersteunend personeel “om te zorgen dat de Brigade er zo lang als nodig kon blijven”.

Uiteindelijk werd de missie van de Luchtmobiele Brigade afgeblazen en gingen er alleen Nederlandse forensisch experts en marechaussees naar het crashgebied.

Verdachten MH17 vanaf 9 maart 2020 voor de rechter

Vanaf 9 maart staan vier verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 voor de rechter. Zij worden verdacht van de moord op de 298 inzittenden van het vliegtuig, onder wie 196 Nederlanders.

Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 neergeschoten boven Oekraïne. Het Joint Investigation Team stelde vast dat het vliegtuig werd neergehaald door een buk-raket die afkomstig was van het Russische leger.

De verdachten die in maart terechtstaan, hebben volgens justitie onder meer bijgedragen aan het vervoer van de raket.

Lees meer over: Defensie MH17 Buitenland

Flarden van informatie over de voorgenomen operatie lekten destijds uit, maar het is voor het eerst dat defensie officieel openheid van zaken geeft over de missie die er niet kwam. Ⓒ ANP

Plan invasie MH17-gebied last-minute afgeblazen

Telegraaf 03.03.2020 Het Nederlandse leger had een uitgewerkt plan klaar om de rampplek van MH17 met duizend eigen en evenzoveel Australische militairen te omsingelen. Zo moest de locatie worden beveiligd om de berging van stoffelijke resten en forensisch onderzoek mogelijk te maken.

Dat vertelt Commandant Landstrijdkrachten Martin Wijnen in een exclusief interview met De Telegraaf aan de vooravond van het MH17-proces. De militairen stonden klaar voor vertrek en waren door hun commandant al gebriefd.

Lees via onderstaande link hoe ver de voorbereidingen al waren en waarom de geheime missie op het allerlaatste moment toch werd afgelast.

BEKIJK OOK:

Bataljonscommandant over geheime MH17-operatie: ’Ik had supersoldaten’

BEKIJK MEER VAN; krijgsmacht Martin Wijnen Amsterdam Schaarsbergen Oekraïne Malaysia Airlines-vlucht 17 MH17-proces

‘Defensie stond klaar om in te grijpen na MH17-ramp’

AD 03.03.2020 Vlak na de ramp met MH17 stond Nederland klaar om militair in te grijpen om de slachtoffers te kunnen repatriëren. Duizend militairen van de Luchtmobiele Brigade stonden stand-by om naar Oekraïne te reizen om het rampgebied veilig te stellen, zodat hulpverleners en forensische onderzoekers hun werk konden doen. Dat vertelt Commandant Landstrijdkrachten Martin Wijnen aan De Telegraaf.

De Nederlandse militairen zouden daarbij steun krijgen van evenzoveel Australische collega’s. Het is voor het eerst dat Defensie over de missie naar buiten treedt.

Lees ook;

Oekraïnse MH17-officieren ontslagen: wat betekent dat voor het proces?

Lees meer

Rusland wil MH17-verdachten zelf berechten

Lees meer

Bataljonscommandant Cas Schreurs brieft op donderdag 24 juli zijn militairen over de aanstaande missie. ,,Ik had er vertrouwen in”, zegt hij. ,,Iedereen was goed getraind; ik had supersoldaten.” Een deel van de eenheid was toen nog in Portugal voor een oefening. Zij werden versneld teruggehaald naar Nederland. Op dat moment besloot Den Haag de missie af te blazen, nadat stoffelijke resten door de rebellen waren overgedragen aan de Oekraïense regering.

maart 8, 2020 Posted by jandewandelaar | aanslag, BUK, JIT, mh17, MH17-ramp, MH17-tribunaal, Oekraïne, Poetin, politiek, rechtzaak, Rusland, Uncategorized | BUK, BUK-luchtdoelraket, Buk-raket, JIT, Malaysia Airlines, Malaysia Airlines-vlucht 17, MH-17, MH17, MH17-ramp, Oekraïne, onderzoek, proces, rechtbank, rechtbank Schiphol, rusland, schiphol, Stichting Vliegramp MH17, strafrecht, VNVR resolutie 2166 | Reacties uitgeschakeld voor Nasleep afwikkeling MH17 vliegtuigcrash Oekraïne – deel 18 – proces

Haalt het Klimaatkabinet Rutte 3 het jaar 2020 ???

Coalitie sterker? Rutte 3 twijfelt

Telegraaf 04.02.2019

In oorlogen sneuvelt de waarheid als eerste !!!!

Dat geldt evenzeer bij politiek wapengekletter. Het spel van spinnen, halve waarheden verkondigen en zelfs liegen wordt bij een politiek conflict door partijen pijlsnel tevoorschijn getoverd. Belanghebbenden hopen zo dat media hun versie van de werkelijkheid overnemen, met als doel de (potentiële) achterban ervan te overtuigen dat zij wat voor elkaar boksen.

Op weg naar de verkiezingen: ‘ Rutte 3 moet weg’

In de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen op 20 maart nemen de activiteiten van de politieke partijen toe.

Op weg naar de verkiezingen: Baudet en Klaver denken macht Rutte III te breken

Zowel Forum voor Democratie als GroenLinks weet het zeker; zij zijn de partij die de macht van het kabinet-Rutte III kan breken. Want de coalitie van VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie gaat bij de naderende verkiezingen de toch al krappe meerderheid in de Eerste Kamer verliezen, is de overtuiging van de twee partijen.

“Wij hebben straks een sleutelpositie in alle onderhandelingen, op alle dossiers”, zei partijleider Baudet tijdens de ledendag in Den Haag. “Ze zullen ons, hoe klein we ook in de Tweede Kamer zijn, echt nodig gaan hebben.”

Vertrouwen is op het dieptepunt

Nog maar 35 procent van de kiezers hoopt dat onze huidige regering de rit uitzit. Dat is de laagste score tijdens deze regeerperiode, blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.

De politieke week stond onder meer in het teken van het klimaatakkoord en het kinderpardon. De coalitiepartijen zijn daarover verdeeld en premier Mark Rutte noemde het al een ,,ingewikkelde politieke kwestie”. Op de vraag of de kiezer vindt dat het kinderpardon moet worden versoepeld, zegt ongeveer de helft ja, en de helft nee.

Bij het CDA (de partij die zich onlangs van tegen- tot voorstander bekeerde) is die verhouding ook ongeveer 50-50, maar bij de kiezers van VVD en D66 is er een duidelijke meerderheid tegen, respectievelijk voor.

Wat zijn de belangrijkste dossiers en wat worden de grootste struikelblokken?

Gele Hesjes

De Nederlandse ‘gele hesjes’ keren zich tegen premier Mark Rutte en willen dat Nederland net als het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie stapt.

Protest tegen de regering

De Gele Hesjes gingen al één keer eerder de straat op in Den Haag. Ook in andere steden hebben ‘gele hesjes‘ geprotesteerd. De gele hesjes demonstreren al weken tegen onder meer het beleid van de Nederlandse regering. D rie weken geleden verliep het protest rustig.

AD 24.01.2019

De protesten zijn geïnspireerd op de gelijknamige protestbeweging Les Gillets Jaunes in Frankrijk. Ook de Franse protestbeweging voert actie voor meer koopkracht en tegen de hervormingen van de Franse regering.

AD 07.01.2019

AD 25.01.2019

LEES OOK: Twee demonstraties, twee andere werelden in Den Haag

Geel hesje Maurice: ‘Links-rechts bestaat niet meer, dat is nu geel geworden’ NOS 16.02.2019

100 gele hesjes demonstreren op Media Park Hilversum AD 16.02.2019

Ruim honderd gele hesjes protesteren bij NOS-gebouw NOS 16.02.2019

Gele hesjes in Hilversum tegen NOS Telegraaf 16.02.2019

Gele hesjes scanderen antisemitische leuzen naar filosoof: ‘Zuivere haat’ AD 16.02.2019

Gele Hesjes: ’De rijken moeten meer betalen’ Telegraaf 02.02.2019

Demo Gele Hesjes Maastricht rustig verlopen Telegraaf 02.02.019

Honderden ‘Gele Hesjes’ protesteren in Maastricht tegen Rutte en EU NU 02.02.2019

Protest gele hesjes in Maastricht tegen Rutte en de EU NOS 02.02.2019

Honderden ‘gele hesjes’ op de been bij demonstratie in Maastricht AD 02.02.2019

Nieuwe confrontatie Gele Hesjes Parijs en oproerpolitie Telegraaf 02.02.2019

D66-Europarlementariër Gerbrandy over ‘gele hesjes’: “Onbegrijpelijke beweging” Den HaagFM 02.02.2019

Doolhof van regels

Premier Mark Rutte beloofde al na de eerste verkiezingen die hij won, dat hij het aantal wetten en regels juist wil laten dalen. Maakt de VVD zich daar dan ook ook hard voor ???

Het aantal wetten en regels is de afgelopen tien jaar met ongeveer duizend wetten en regels toegenomen. Per 1 januari 2019 bedroeg het totale aantal regelingen 9.834.

In het afgelopen decennium werden alleen in de jaren 2013 en 2014 meer regels en wetten geschrapt dan er bijkwamen.

Segers: ja-woord voor steun aan kabinet

De ChristenUnie geeft het ja-woord „om er alles aan te doen om met dit kabinet door te gaan.” Dat zegt voorman Gert-Jan Segers van de partij die met het CDA, de VVD en D66 in de coalitie zit.

Hoe zit het met de Koopkracht Rutte 3 ??

Van de belofte dat burgers er in 2019 toch in Koopkracht op vooruitgaan, geloven de klagers niks, want er komen ook nog allerlei maatregelen aan, zoals de uitvoering van het klimaatakkoord. En die zullen ook wel voor rekening van de gewone man en vrouw komen, denken deze kiezers.

De supermarktprijzen moeten worden aangepast vanwege een belastingverhoging. Vanaf 1 januari 2019 moet er 3 procentpunt meer btw betaald worden over voedingsmiddelen. Dat betekent dat veel producten iets duurder zijn geworden.

Bovendien vragen velen zich af: wat heeft dit kabinet in het eerste jaar eigenlijk voor elkaar gekregen? Voor grote onderwerpen zoals de snelle stijging van de AOW-leeftijd en de pensioenen die niet meestijgen, is geen oplossing gevonden.

Lonen

De eerste cijfers van de loonstrookjes vallen toch echt wel wat tegen !!!!

Het piepte en kraakte, zo overleefde Rutte 3 eerste grote test

Rond 20:00 uur dinsdagavond 29.01.2019 kwam het bericht naar buiten dat de deal rond was: er komt een acuut pardon voor de asielzoekers die al langer dan vijf jaar in Nederland zijn (een kleine 700 kinderen met hun ouders). De pardonregeling gaat van tafel voor nieuwe gevallen. De discretionaire bevoegdheid wordt verbouwd.

Dit voorstel lag volgens bronnen in de ChristenUnie ook al bij de formatie van Rutte III op tafel, met uitzondering van de discretionaire bevoegdheid. Destijds kreeg dit van niemand steun, behalve van de ChristenUnie.

Kortom, de tot nu toe zwaarste beproeving van Rutte 3, werd door de fractievoorzitters zelf gesust. Premier Rutte bemoeide zich nauwelijks met de impasse rondom het kinderpardon, zeggen ingewijden tegen RTL Nieuws. Een reconstructie van een coalitie die langs de rand van de afgrond liep.

AD 20.02.2019

Thierry Baudet loopt weg bij debat 13.02.2019

Partijleider Thierry Baudet is weggelopen bij een Kamerdebat over klimaat. De voorman van Forum voor Democratie was, na een oproep van andere Kamerleden, van plan om minister Wiebes (Klimaat) te bevragen over een kritisch rapport waarin staat dat het Energieakkoord 107 miljard euro kost.

Het rapport, opgesteld door een klimaatkritische groep, is vanmiddag overhandigd aan VVD-prominent Frits Bolkestein. Baudet deed woensdagmiddag een debataanvraag over de rekensom van de groep waaruit zou blijken dat het Energieakkoord van 2013 veel duurder is geworden dan door het vorige kabinet is beweerd.

Uitgerekend op het moment van de aanvraag was er al een debat bezig met minister Wiebes over energie en klimaat. Politici van andere partijen blokkeerden daarom het verzoek van Baudet en kwamen met een tegenvoorstel. „Kom met ons mee naar de commissiezaal en stel direct uw vragen”, opperde onder andere CDA-Kamerlid Agnes Mulder.

Inpakken

Baudet gaf gehoor aan de oproep om direct naar het debat te komen. Daar wilde hij wel eerst weten of minister Wiebes bekend is met het rapport en inhoudelijke vragen kan beantwoorden. De VVD-bewindsman gaf aan nog niet bekend te zijn met de volledige inhoud van het rapport. Baudet pakte daarop zijn spullen weer in: „Dan weet ik genoeg.”

AD 06.02.2019

Het Debat 05.02.2019

Premier Rutte ziet geen reden om gehaast klimaatmaatregelen voor te stellen als niet duidelijk is wat de gevolgen zijn. Hij reageert daarmee op de kritiek van de linkse oppositie in het klimaatdebat dat het kabinet niets doet en geen beslissingen durft te nemen.

Telegraaf 06.02.2019

Rutte: “Ik begrijp best dat we elkaar tot de verkiezingen op 20 maart nog de maat gaan nemen. Maar tegelijk hebben we 31 jaar de tijd om deze transitie door te maken.” Hij doelt op de doelstelling van 95 procent CO2-reductie in 2050. Het eerstvolgende doel is een reductie van 49 procent in 2030.

CO2-lekkage

Voor Nederland is het belangrijk om naar Europese en internationale ontwikkelingen te kijken en samen op te trekken met andere landen, zegt Rutte. Hij wijst op de risico’s van eenzijdige Nederlandse maatregelen, zoals “CO2-lekkage”.

Daarvan is sprake als Nederland relatief schone bedrijven met te hoge belastingen of te strenge regels “wegjaagt” naar het buitenland, waar die bedrijven dan juist met meer CO2-uitstoot gaan produceren. Of als Nederland eigen energiebronnen schrapt maar dan juist ‘vuilere’ energie in het buitenland moet inkopen. Ook wil Rutte niet dat het klimaatbeleid in Nederland banen kost.

Consensus

Rutte hoopt in april en mei consensus te kunnen bereiken met een groot deel van de Tweede Kamer. Dan zijn de doorrekeningen van het concept-klimaatakkoord klaar, heeft het kabinet daar keuzes uit gemaakt en gaan de ‘echte’ politieke debatten plaatsvinden.

Hij is daar optimistisch over: “Het zou zomaar kunnen dat dat met een draagvlak kan van meer dan 100 zetels. En dat we dan met deze partijen vooruit kunnen kijken naar een transitie die 11 en uiteindelijk 31 jaar gaat duren.”

Reactie

De twaalf CDA-lijsttrekkers voor de Provinciale Statenverkiezingen vinden dat Nederland niet moet doorslaan in de ambitie om de CO2-uitstoot te verlagen. Dat het kabinet in Europa pleit voor 55 procent reductie, is volgens hen slecht voor het draagvlak, de betaalbaarheid, de haalbaarheid en “een eerlijk speelveld” voor Nederlandse bedrijven.

In een ingezonden stuk in De Telegraaf schrijven de twaalf dat de provincies een belangrijke rol gaan spelen bij de uitvoering van de klimaatmaatregelen. Ze onderschrijven het in de coalitie afgesproken doel van 49 procent minder CO2-uitstoot in 2030, maar een hogere reductie zien ze niet zitten.

“De realiteit is dat veel van de ons omringende landen niet verder komen dan 40 tot 45 procent”, schrijven ze. “Dat maakt de Nederlandse ambitie riskant. Een Nederlandse ‘kop’ op de Europese doelen betekent dat wij voor veel geld de problemen van andere landen oplossen en dat de concurrentiepositie van mkb’ers en grote bedrijven verslechtert.”

Woensdagmiddag 05.02.2019 was het eindelijk zover: de politieke kopstukken van alle politieke partijen debatteerden in de plenaire zaal over het klimaatakkoord, de eind 2018 gepresenteerde lijst van Nederlandse plannen om de stijgende opwarming van de aarde tegen te gaan.

Het rapport van 200 pagina’s dik met zo’n 600 mogelijke maatregelen leidde vlak na de publicatie al tot een knetterende ruzie in de coalitie. VVD-fractievoorzitter Dijkhoff zei in De Telegraaf dat hij er weinig voor voelde het akkoord echt uit te voeren. Verder noemde hij zijn D66-collega Jetten een “drammer” en sloot hij een val van dit kabinet over het klimaat niet uit.

Pijnlijk

Dijkhoff gooide met zijn scherpe uitspraken olie op het vuur. De aanpak van het broeikaseffect is een van de moeilijkste opgaven van het derde kabinet-Rutte en niet alleen omdat in het regeerakkoord is afgesproken om de CO2-uitstoot in 2030 met 49 procent te verminderen ten opzichte van 1990.

De coalitie denkt er onderling echt anders over. D66 en ChristenUnie hebben haast en willen drastische maatregelen. De VVD en het CDA trappen liever op de rem, ook uit vrees voor voelbare pijn in de portemonnee van de achterban.

Flinke spanning

De oppositie had zich vorige week verheugd op een pittig klimaatdebat, maar toen de hoofdrolspelers niet op kwamen dagen, werd later vandaag als datum geprikt. “De oppositie ziet door Dijkhoffs interview dat er flinke spanning staat op dit onderwerp binnen de coalitie”, zegt NOS-verslaggever Xander van der Wulp. “Ze willen deze gelegenheid graag gebruiken om te proberen de politieke verschillen bloot te leggen.”

Alle ingrediënten voor een goed debat zijn aanwezig, zegt Van der Wulp. “Het is een mooi onderwerp met alle politieke kopstukken en premier Rutte in de arena.” Het debat gaat ook nog over de Urgenda-zaak, waar de rechter bepaalde dat Nederland nog meer en sneller klimaatmaatregelen moet nemen. “Toch kom ik met een teleurstellende voorspelling. Echt vuurwerk valt er niet te verwachten.”

Rijen gesloten

De coalitie heeft na een heleboel intern gedoe afgelopen weken – het Telegraaf-interview, de CDA-draai naar een soepel kinderpardon – de rijen vorige week gesloten, zegt Van der Wulp. De coalitie lukte het, ondanks grote meningsverschillen, nieuwe afspraken te maken over het in Nederland laten van gewortelde asielkinderen. “Alle vier de partijen zullen vandaag dus netjes de kabinetslijn verwoorden.”

De oppositie zal zeker nog proberen de onderlinge verschillen aan de oppervlakte te krijgen. “De verschillen tussen Jetten en Dijkhoff zijn zo groot dat de oppositie best hoop mag hebben dat dit lukt. Maar de oppositie zal geen aanpassingen gedaan krijgen”.

Telegraaf 06.02.2019

Pikant moment

Het wachten van de coalitie is namelijk op berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving. Daar wordt nu onderzocht hoeveel de voorgestelde maatregelen zullen kosten. Het duurt nog even voor de conclusies worden gedeeld, op 13 maart staat deze belangrijke publicatie gepland.

Een pikant getimed moment, zegt Van der Wulp, zo vlak voor de Provinciale Statenverkiezingen. “Het klimaat zal een belangrijk thema worden in de campagne, maar pas daarna gaan de coalitiepartijen kijken hoe ze het onderling écht op kunnen lossen.”

Kamer in debat over klimaatmaatregelen – Live

Lees hier het liveblog terug

Kabinet sluit CO2-heffing bij bedrijven niet uit – Live

NU 05.02.2019 De Tweede Kamer debatteert dinsdag met minister Eric Wiebes (Economische zaken) en premier Mark Rutte over het conceptklimaatakkoord.

De Tweede Kamer debatteert met minister Eric Wiebes (Klimaat) en premier Mark Rutte over het conceptklimaatakkoord.
Het kabinet wil dat er in 2030 de helft minder CO2 wordt uitgestoten ten opzichte van 1990.
Er zijn nog geen concrete klimaatmaatregelen, die worden in maart gepubliceerd.
Oppositie wil een CO2-heffing, coalitie wil op dat punt niets beloven.
Lees ook: Oppositie mag eindelijk met kabinet in debat over klimaatakkoord

Volg de laatste ontwikkelingen in ons liveblog.

LIVE | ‘Niet hoffelijk, maar geen spijt van kritiek klimaatakkoord’ – Live

Debat uitgesteld tot 05.02.2019

De Tweede Kamer debatteert dinsdagmiddag 05.02.2019 met minister Eric Wiebes (Economische Zaken) en premier Mark Rutte over het conceptklimaatakkoord. Dat is een vurige wens van de oppositie, hoewel veel concrete cijfers nog ontbreken.

Eigenlijk stond het debat vorige week woensdag op de agenda, maar onder druk van de oppositie werd het een week uitgesteld.

De partijen wilden dat VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff zich in de plenaire zaal van het parlement zou melden, maar in plaats daarvan was Dilan Yesilgoz aanwezig, de klimaatwoordvoerder van de partij.

De oppositie, aangevoerd door PvdA-leider Lodewijk Asscher, wilde met Dijkhoff debatteren omdat juist hij zich in de media zeer kritisch had uitgelaten over de klimaatplannen.

Hoewel Asscher en gelijkgestemden wisten dat Dijkhoff niet op de sprekerslijst stond, liet de reuring voorafgaand aan het debat zien hoe politiek gevoelig het onderwerp is.

Zie ook: Kamer stelt klimaatdebat uit na wegblijven VVD’er Dijkhoff

Waar debatteert de Tweede Kamer uiteindelijk over?

Ruim honderd partijen uit het bedrijfsleven, vakbonden, belangenclubs en de politiek hebben met elkaar ruim zeshonderd maatregelen bedacht om het gezamenlijke doel te halen: in 2030 49 procent minder CO2-uitstoot ten opzichte van 1990.

Die CO2-reductie is nodig om de opwarming van de aarde zo veel mogelijk te beperken, zoals is afgesproken tijdens de Klimaatconferentie van Parijs in 2015.

Om het percentage van 49 procent te halen, zijn maatregelen nodig. In het regeerakkoord is daarom door VVD, CDA, D66 en ChristenUnie afgesproken om een klimaatakkoord te maken.

Waarom leek het even alsof de VVD geen akkoord wilde sluiten?

Nadat de partijen, verenigd in de zogenoemde klimaattafels, hun plannen hadden gepubliceerd, leek het even alsof Dijkhoff er afstand van nam in een interview in De Telegraaf.

Volgens de VVD’er was het niet “zijn” akkoord en was D66-fractievoorzitter Rob Jetten een “drammer” omdat hij wel zo snel mogelijk aan de slag wil gaan met de klimaatplannen. Hij zinspeelde zelfs op de val van het kabinet. Dijkhoff hoopte zo de klimaatsceptici uit zijn achterban gerust te stellen.

Het wekte vooral verbazing bij de andere partijen, want Dijkhoff heeft zelf bij een deel van de klimaatonderhandelingen gezeten. Toen gebruikte hij deze grote woorden niet.

Uiteindelijk heeft Dijkhoff moeten beloven dat hij nog steeds achter het CO2-doel staat. Hij mag dit dinsdag nogmaals in de Kamer doen.

Wordt er dinsdag over het uiteindelijke klimaatakkoord gesproken?

Nee, er is namelijk nog geen akkoord. Er wordt gesproken over een concept. De maatregelen die nu zijn gepubliceerd, zijn een eerste zet.

Het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) gaan de maatregelen die de klimaattafels hebben opgeschreven uitrekenen op haalbaarheid en betaalbaarheid.

Als die cijfers er op 13 maart zijn, gaan het kabinet en de coalitie ‘shoppen’ met welke maatregelen zij de doelstelling van 49 procent minder CO2-uitstoot willen halen. Dat pakket krijgt uiteindelijk de sticker ‘Klimaatakkoord’.

AD 31.01.2019

Kamer stelt klimaatdebat 30.01.2019 uit na wegblijven VVD’er Dijkhoff

De oppositie was woedend over wegblijven Dijkhoff bij klimaatdebat. Nog voordat het debat begon, vroeg de oppositie daarom om een schorsing van enkele minuten, zodat Dijkhoff alsnog via “berichtjes of een belletje” naar de plenaire zaal van de Tweede Kamer gehaald kon worden.

Uiteindelijk zijn alle oppositiepartijen uit protest opgestapt bij het klimaatdebat op 30.01.2019 in de Tweede Kamer. Reden was dat VVD-fractievoorzitter Dijkhoff, die in de krant vergaande uitspraken deed over het concept-Klimaatakkoord, zelf niet aanwezig was. Ook CDA-leider Buma was er niet, al had hij wel gezegd dat hij zou komen. Jetten (D66) en Segers (ChristenUnie) waren er ook niet.

De voltallige oppositie is woedend over het wegblijven van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff bij het debat over het klimaatakkoord. Het veelbesproken klimaatinterview met de liberaal in De Telegraaf is de aanleiding voor het debat, maar Dijkhoff schittert door afwezigheid.

‘Bizar’

Juist daarom was de afwezigheid van Dijkhoff zeer opvallend, omdat hij enkele weken terug nog een interview gaf waarin hij het Klimaatakkoord zwaar bekritiseerde. Dat interview leidde tot onrust in de coalitie. ,,Dijkhoff hóórt hier nu dit debat te voeren”, klaagde Asscher. ,,Het is uitgesproken bizar en laf als je een proefballon alleen in de krant oplaat en het debat vervolgens niet voert.”

Debat 30.01.2019

De Kamer ging woensdag 30.01.2019 in debat over twee omstreden dossiers en NRC blogt mee: over het kinderpardon en over de plannen uit het klimaatakkoord, waar de VVD al openlijk afstand van nam.

Het wordt vandaag een lange dag voor de coalitie. De Tweede Kamer debatteert over twee hoofdpijndossiers. Eerst staat de versoepeling van het kinderpardon op de agenda en direct daarna gaat het over het klimaatakkoord.

Gisteravond 29.01.2019 werd alsnog een akkoord bereikt: een groep van 700 kinderen wordt opnieuw beoordeeld. Naar verwachting mag 90 procent van hen in Nederland blijven. Met hun ouders erbij gaat het in totaal om zo’n 1300 mensen.

Daar staat tegenover dat het kinderpardon wordt afgeschaft, zodat er in de toekomst geen schrijnende zaken meer gaan spelen zoals rond Lili en Howick. Ook wordt de druk bij de staatssecretaris weggehaald om in sommige gevallen, zoals bij de twee Armeense tieners, over zijn hart te strijken. Die verantwoordelijkheid gaat naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).

Wisselgeld

Beide punten heeft de VVD “binnengehaald”, zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp. Het is als het ware wisselgeld voor de grootste regeringspartij, die als enige van de vier coalitiepartijen nog tegen een verruiming van het kinderpardon was.

Over beide onderwerpen liep afgelopen weken de spanning op. Vooral de onderhandelingen over het kinderpardon verliepen in crisissfeer.

In een interview met NRC blikt Segers terug op een roerige week.

In het kabinet is er flinke onenigheid over onder meer het kinderpardon en het klimaatakkoord. De partijen vinden elkaar steeds maar niet op deze punten. Ook de uitspraken van VVD’er Klaas Dijkhoff zorgden voor spanning. Die zei onder meer een kabinetscrisis over het concept-klimaatakkoord niet uit te sluiten.

In NRC zegt Segers het belangrijk te vinden dat het kabinet niet valt. „Met vier partijen is het al ingewikkeld, maar na de volgende verkiezingen wordt het met misschien wel vijf of zes partijen nog moeilijker.”

Terwijl het kinderpardon een steeds heftiger splijtzwam in het kabinet wordt, is het dus ook alle hens aan dek voor (of tegen) het klimaatbeleid, ziet Philip van Tijn. Op dit ‘dossier’ zit het kabinet in de beklaagdenbank, letterlijk zelfs en is het ook hierover niet eens.

Maatschappelijk draagvlak

Het draagvlak voor klimaatmaatregelen brokkelt af. Dat blijkt uit een enquête van het EenVandaag Opiniepanel. Ruim de helft van de deelnemers is negatief over het klimaatakkoord en de steun voor de Klimaatwet is spectaculair gedaald.

De leden van het opiniepanel waren in juni 2018 (73 procent) nog enthousiast over het idee om de uitstoot in 2030 te halveren, nu is dat geslonken naar 59 procent.

Ook het draagvlak voor het Parijsakkoord is gedaald. Een half jaar geleden steunde 67 procent het doel om in 2050 klimaatneutraal te leven, nu is dat net iets meer dan de helft.

Telegraaf 08.02.2019

Kabinetscrisis

Het klimaatakkoord van ed nijpels kan eveneens niet rekenen op een warm bad. De helft van het opiniepanel maakt zich zorgen over de gevolgen. Slechts 33 procent vindt het een goed akkoord.

EenVandaag heeft ook gevraagd of kiezers van de coalitiepartijen het thema klimaat een kabinetsval waard vinden. Bij kiezers van D66 (69 procent), CDA (56 procent) en ChristenUnie (54 procent) is dat het geval.

Bij D66 en CU vinden ze het een kabinetscrisis waard als de klimaatmaatregelen niet ver genoeg gaan. Bij CDA-kiezers vrezen ze juist dat de groene plannen onbetaalbaar zijn voor de burger. VVD-kiezers vinden het voortbestaan van het kabinet wel belangrijker.

Het kinderpardon splijt het kabinet – hoe kon het zo ver komen?

De Asielkwestie is inmiddels uitgegroeid tot de zwaarste beproeving van de coalitie tot nu toe. Maandag 28.01.2019 was er tot laat in de avond spoedberaad om een crisis af te wenden.

De regeringspartijen van Rutte III blijven koortsachtig op zoek naar een uitweg uit de impasse rond het kinderpardon.

Woensdag 30.01.2019 staat een belangrijk Kamerdebat over het kinderpardon op de agenda. Is het onderwerp voor het CDA, D66 en de ChristenUnie, die een rem willen op het uitzetten van uitgeprocedeerde gezinnen, belangrijk genoeg om een kabinetscrisis met de VVD te riskeren? Dit schreven we er tot nu toe over.

Wordt het allemaal wat minder in 2019?

Nederlandse consumenten toonden zich in januari een stuk somberder. Op zich niet verwonderlijk als je de dagelijkse nieuwsstroom volgt rond signalen van tragere groei bij de buren in Duitsland, de soap rond de Brexit en een mogelijke groeidip in China. Maar hoe zit dat met Nederland?

De groeiprognoses voor de Nederlandse economie voor 2019 zijn nog altijd heel redelijk. En als je kijkt naar zaken die je portemonnee raken, is de start van 2019 helemaal niet zo slecht.

Business Insider houdt, in samenwerking met nieuwsapp Upday, elke maand zeven prijzen bij die van belang zijn voor de waarde van je bezittingen en die je maandelijkse uitgaven beïnvloeden.

De huizenprijs: €2.319 per maand erbij in een jaar tijd

Ook in het slotkwartaal van 2018 ging de gemiddelde huizenprijs razend hard omhoog: een plus van 10,3 procent vergeleken met het laatste kwartaal van 2017, zo bleek deze maand uit cijfers van makelaarsclub NVM.

Hypotheekrentes staan voorlopig nog op extreem lage niveaus.

Op de korte termijn is de trend dat hypotheekrentes de komende weken gemiddeld iets verder kunnen dalen, mede omdat rentes zijn gezakt op de kapitaalmarkt waar banken zelf lenen.

Sparen: gat met inflatie wordt nog groter door hogere btw

Terwijl de inflatie al maanden rond de 2 procent schommelt, zien spaarders rentes niet meebewegen. Variabele spaarrentes dalen gestaag en ook in januari kreeg je maximaal 0,35 procent rente op een vrij opneembare spaarrekening, volgens gegevens van de site Spaarinformatie.nl.

De economische nieuwsberichten van 2019 benadrukken vooral de gevaren voor beleggers: de ontwrichtende gevolgen van een eventuele no deal-Brexit en de groeivertraging in China.

Het blijft natuurlijk spannend: zo signaleert de Amerikaanse topeconoom Kenneth Rogoff dat er 3 risico’s zijn die van 2019 een bloederig jaar kunnen maken voor beleggers.

De lagere olieprijs is voelbaar aan de pomp

Voor olie geldt iets vergelijkbaars als voor aandelen. Menig analist wijst op risico’s van groeivertraging in China en het gevaar van een groeidip in West-Europa, met als gevolg een lager energieverbruik, minder vraag naar olie en dus mogelijk prijsdalingen.

Tegelijk laat de start van 2019 een lichte stijging van de olieprijs zien tot een niveau van 60 dollar voor een vat Noordzee-olie.

“Het variabele tarief voor stroom is 17 procent gestegen sinds vorige maand en maar liefst 36 procent sinds januari 2018”, aldus online consumentenadviseur Pricewise.nl.

Het klimaatakkoord ten uitvoer brengen

‘het Tientje van Rutte’

In de strijd voor een beter milieu probeert de overheid de komende jaren automobilisten te verleiden tot de aanschaf van een elektrische auto. Dat doet ze met allerhande voordeeltjes voor elektrische rijders. Om dat mogelijk te maken gaan bezitters van een ‘gewone’ auto iets extra’s betalen: ‘het Tientje van Rutte’.

Het kabinet wil dat in 2030 alle nieuw verkochte auto’s elektrisch zijn. Dat kost de belastingbetaler miljarden: in de periode 2021 tot en met 2025 gaat het om 3,9 miljard. In de periode daarna nog eens maximaal 1,5 miljard, tot 2030. Het kabinet wil dat de vervuiler betaalt en dus zal de ‘traditionele’ automobilist dat moeten ophoesten.

“Dat hangt heel erg af van je inkomen”, zegt een woordvoerder van budgetvoorlichter Nibud desgevraagd. “Voor huishoudens met een laag inkomen kan 10 euro per maand een aderlating zijn. Want een tientje per maand is op jaarbasis 120 euro.”

Wat gaan benzinerijders betalen?

BENZINE	2021	2022	2023	2024	2025
MRB-verhoging p.j. ICEV (fossiel)	€ 6,00	€ 21,00	€ 31,00	€ 60,00	€ 86,00
Verhoging brandstofaccijns per auto p.j.	€ 7,85	€ 7,85	€ 15,69	€ 15,69	€ 15,69
Innovatietoeslag op bezit	€ 25,00	€ 25,00	€ 25,00	€ 25,00	€ 25,00
Totaal per jaar	€ 38,85	€ 53,85	€ 71,69	€ 100,69	€ 126,69
Totaal per maand	€ 3,24	€ 4,49	€ 5,97	€ 8,39	€ 10,56

Chart: RTL Z

… en dieselrijders?

DIESEL	2021	2022	2023	2024	2025
MRB-verhoging p.j. ICEV (fossiel)	€ 9,00	€ 32,00	€ 46,00	€ 90,00	€ 130,00
Verhoging brandstofaccijns per auto p.j.	€ 11,93	€ 11,93	€ 23,86	€ 23,86	€ 23,86
Innovatietoeslag op bezit	€ 25,00	€ 25,00	€ 25,00	€ 25,00	€ 25,00
Totaal per jaar	€ 45,93	€ 68,93	€ 94,86	€ 138,86	€ 178,86
Totaal per maand	€ 3,83	€ 5,74	€ 7,90	€ 11,57	€ 14,90

Chart: RTL Z

300 tot 600 euro

Maar op het totaal bedrag wat automobilisten nu toch al maandelijks kwijt zijn aan hun auto, valt een tientje meer of minder relatief mee. Volgens het Nibud zijn Nederlanders gemiddeld 300 tot 600 euro per maand kwijt aan het bezit en gebruik van een auto.

‘Weg van de geleidelijkheid’

Dat komt ook omdat ons land nog heel veel traditionele automobilisten heeft. Als die miljoenen benzine- en dieselrijders morgen allemaal zouden overstappen op een elektrische auto hebben we een probleem. Er zijn niet genoeg auto’s, niet genoeg laadpalen en er is onvoldoende stroom. “Er wordt dus bewust gekozen voor de weg van de geleidelijkheid”.

Goede isolatie voor woningen

Minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) benadrukte vrijdag dat het belangrijk is dat “iedereen meedoet” en daarom wordt ook het milieuvriendelijker maken van woningen in het plan betrokken.

Om zo min mogelijk warmte – en daarmee energie – verloren te laten gaan, moeten volgens het akkoord in de periode van 2022 tot 2030 zo’n 1,5 miljoen woningen en gebouwen goed geïsoleerd en aardgasvrij gemaakt worden. Woningcorporaties gaan de komende jaren tienduizenden huizen duurzamer maken. In het voorstel staat wel de voorwaarde dat de huur en de energierekening samen niet hoger mogen zijn dan het huidige bedrag dat bewoners betalen. “Zo krijgen huurders een betere woning tegen gelijke of lagere maandlasten” , staat in het rapport.

Zeespiegel

Het klimaatpanel van de Verenigde Naties benadrukte in het IPCC-rapport van afgelopen oktober dat de zeespiegel na 2100 blijft stijgen, ook als de opwarming van de aarde beperkt blijft tot 1,5 graad. Instabiliteit van het zee-ijs in Antarctica of onomkeerbaar ijsverlies op Groenland kan een stijging van meerdere meters opleveren. Het IPCC stelt dat deze onzekerheden getriggerd kunnen worden tussen een temperatuurstijging van 1,5 graad en 2 graden.

In Nederland houden we dus rekening met een flinke stijging in 2100, maar niet overal zijn ze op korte termijn goed voorbereid op zo’n stijging.

Deltawerken

De Deltawerken moeten doordat de zeespiegel veel sneller stijgt dan verwacht, tien tot twintig jaar eerder worden vervangen. Dit gaat tientallen miljarden euro’s kosten. Dat stelt de nieuwe deltacommissaris Peter Glas zaterdag in een interview met het AD.

Uit voorspellingen van nationale en internationale klimaatexperts blijkt dat de zeespiegel in 2100 naar verwachting zo’n 2 meter gestegen zal zijn. Volgens Glas, de nieuwe topambtenaar op dit gebied, moet Nederland daarom op watergebied “bijschakelen”.

14.000 ton smeltwater per seconde

Zo bleek vorige maand uit een ander onderzoek dat het smeltende gletsjerijs in het Arctisch gebied momenteel de grootste bijdrage aan de stijging van de zeespiegel levert. Per seconde stroomt er volgens dat rapport 14.000 ton water de zee in.

Haasnoot onderzocht de mogelijke gevolgen van versnelde zeespiegelstijging en daaruit bleek dat Nederland zich goed moet voorbereiden. “In Nederland houden we rekening met een stijging van 1 meter in 2100”, vertelt de onderzoeker. “Maar dat zou met die versnelling weleens veel hoger uit kunnen vallen, en dat betekent dat je minder tijd hebt om je voor te bereiden. De stijging stopt niet in 2100. Wat doe je als het meer wordt dan die 1 meter?”

De nieuwe topambtenaar pleit ervoor om tijdig te beginnen met de voorbereidingen voor deze aangepaste planning. Glas pleit er ook voor dat het kabinet zich gaat inzetten om de klimaatdoelen van Parijs te halen. “Dat is de beste strategie om niet aan draconische maatregelen te hoeven denken”, stelt hij.

Zie ook: Coalitie denkt dat VVD-uitlatingen over klimaatakkoord weinig effect hebben

‘Goed beleid is randvoorwaarde om Nederland leefbaar te houden’

Glas beklemtoont dat niet meer ter discussie mag staan óf er klimaatbeleid gaat worden uitgevoerd. “Het halen van de Parijse afspraken is de randvoorwaarde voor succes om Nederland leefbaar te houden. Er is geen alternatief.”

De klimaatafspraken hebben de afgelopen week geleid tot veel frictie in de coalitie. De VVD verklaarde zich opeens niet te kunnen herkennen in het klimaatakkoord waar talloze partijen vorig jaar maandenlang over hebben nagedacht. Dit leidde tot veel irritatie bij de coalitiepartners D66, ChristenUnie en CDA.

In 2020 moet de CO2-uitstoot met een kwart zijn afgenomen ten opzichte van 1990. Een rechter heeft de Staat dit doel zelfs opgelegd in een door de duurzaamheidsorganisatie Urgenda aangespannen zaak.

Het PBL kwam eerder deze week met berekeningen dat Nederland de internationaal afgesproken klimaatdoelen voor 2020 bij lange na niet gaat halen.

Met het huidige beleid komt de reductie niet verder dan 21 procent, meldt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) vrijdag.

Geen draconische klimaatmaatregelen

Ingewikkeld noemde hij de vraag hoe het kabinet denkt de klimaatdoelen te halen nu het Planbureau voor de Leefomgeving definitief heeft geconstateerd dat de voorliggende plannen ontoereikend zijn.

Hierover zei de premier dat gezocht zal worden naar maatregelen die uitvoerbaar zijn en draagvlak in de samenleving hebben. ‘Er ligt een uitspraak van de rechter die wij hebben uit te voeren,’ zei Rutte, die ‘draconische maatregelen’ overigens uitsloot.

En hij herhaalde de mantra voor het definitieve Klimaatakkoord: ‘De mensen het financieel moeten kunnen meemaken; ze moeten het in hun persoonlijke leven kunnen meemaken en de lasten tussen bedrijven en burgers moeten eerlijk verdeeld zijn.’

Stap voor stap

Dat het kabinet fors achterloopt bij het halen van de klimaatdoelen wijt Rutte aan de economische groei die in Nederland hoger was dan in omliggende landen. Maar hij denkt dat de doelen gehaald worden. ‘Stap voor stap.’

Hij slaagde er niet in duidelijk te maken hoe hij dat denkt te realiseren, gezien ook de beloftes van eerdere kabinetten die nooit werden waargemaakt. Dat toont volgens hem slechts hoe ‘taai’ de materie is.

Geen toontje lager zingen

Een toontje lager zingen, wil hij niet. Rutte denkt zelfs andere Europese landen te kunnen overtuigen om afspraken te maken tot een vermindering van 55 procent in plaats van de afgesproken 49 procent minder uitstoot. ‘Dat is een debat dat gaande is.’

Ingrijpender maatregelen dan andere landen zal Nederland niet willen nemen. ‘Anders krijg je een weglekeffect van banen en verplaatsing van CO2-uitstoot. Dat heeft geen zin.’

Gevraagd waarom het kabinet sinds 2015, toen Urgenda de rechtszaak tegen de Staat won, geen actie heeft ondernomen, verwees hij naar maatregelen die wel degelijk genomen waren: ‘We liggen nu op 21 procent, terwijl het 25 procent moet zijn. En het vorige kabinet heeft tal van maatregelen genomen in de landbouw en de bebouwde omgeving.’

Oproep in Davos

Rutte deed deze week op het World Forum in Davos voor de zoveelste keer een oproep aan de internationale gemeenschap om alles op alles te zetten om ‘Parijs’ te halen. Op de vraag of hij niet terecht werd gewezen dat hij eerst zelf maar eens aan de klimaatdoelen moest voldoen, zei Rutte: ‘Nee, dit zijn problemen waarmee alle volwassen industriële landen worstelen.’

Hij krijgt in internationale gremia niet de indruk dat de klimaatdoelen als onhaalbaar worden gezien. Volgens Rutte doet zelfs Brazilië zijn best. Dat had hij opgemaakt uit zijn gesprek met de nieuwe president Jair Bolsonaro.‘Terwijl het beeld bestond dat ze uit het Akkoord van Parijs wilden stappen.’

Trump haakte eerder wel af

Hij was ook optimistisch over de steden en staten in Amerika die ‘Parijs’ willen halen, terwijl president Donald Trump afhaakte. En over China dat zou bewegen. ‘Dat is van belang. Wij kunnen Nederland wel schoon doorgeven aan de volgende generaties, maar dat heeft niet zoveel zin als we niet ook de rest van de wereld schoon doorgeven. We kunnen ambitieuze doelstellingen realiseren als ook andere concurrerende landen dat doen. Anders zou je gekke Henkie zijn.’

Welke maatregelen uit het concept-Klimaatakkoord het kabinet concreet zal voorstellen, blijkt pas in april: na de verkiezingen van Provinciale Staten op 20 maart.

Hoewel voorzitter van de ‘klimaattafels’ Ed Nijpels en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) op 21 december 2018 een ontwerp-klimaatakkoord presenteerden, overheerst de onzekerheid over dit hoofdpijndossier. Want wat de 600 voorgenomen maatregelen gaan kosten, moet nog door het Centraal Plan Bureau (CPB) worden getoetst.

Ook berekent het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) of de plannen wel voldoende zijn om het klimaatdoel – in 2030 de helft minder CO₂-uitstoot ten opzichte van 1990 – daadwerkelijk te halen.

VVD en CDA zijn weliswaar blij met de gepresenteerde maatregelen, maar het kostenplaatje baart beide coalitiepartijen al tijden zorgen. CDA-fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma waarschuwde afgelopen zomer in een interview met Elsevier Weekblad al voor een ‘Fortuyn-revolte’ als burgers financieel te zwaar worden belast door de klimaatmaatregelen.

De voorbije maanden herhaalde Buma die waarschuwing meerdere malen. Ook vreest hij voor ‘verkeerd beleid’ dat zorgt voor een uittocht van grote bedrijven uit Nederland, waarna die in het buitenland hun CO₂-uitstoot niet zullen verminderen.

VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff vindt dat Nederland ‘het moet fiksen, maar wel op een faire en eerlijke manier, zodat het betaalbaar blijft’. Minister Wiebes herhaalde in het Haagse café Nieuwspoort diverse keren dat ‘breed maatschappelijk draagvlak’ belangrijk is.

De linkerkant van de coalitie is op klimaatgebied ambitieuzer en legt vooral de nadruk op het belang van verregaande verduurzaming. ‘We zijn het aan de komende generaties verplicht om nu in beweging te komen. En dat doen we,’ aldus ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. Vergelijkbare taal sprak Rob Jetten. ‘Dit concept-klimaatakkoord bestaat uit ruim 600 afspraken voor de toekomst. Zo is de politiek op z’n best. Als het leiderschap toont.

Niet stilzitten, maar in actie komen. Met één duidelijk doel: een schone toekomst voor deze en volgende generaties,’ schreef hij op Twitter. Ook bracht de D66-fractievoorzitter bovenstaande video uit waarin het akkoord werd gevierd als een overwinning van ’klimaataanpakkers’ op ‘klimaatontkenners’ als Donald Trump en Thierry Baudet. ‘Dit klimaatakkoord is voor jouw toekomst. We maken Nederland klimaatleider in de wereld.’

Wat staat er in het ontwerp-klimaatakkoord? Lees het hier: Nijpels en kabinet presenteren klimaatplannen

In de oppositie zijn de tegenstellingen nog veel groter. Jesse Klaver (GroenLinks) hekelde de plannen omdat die volgens hem niet ver genoeg gaan. ‘De lat voor een eerlijk en effectief klimaatbeleid ligt hoog en dit ontwerpakkoord haalt die lat niet.’ Hij is van mening dat grote bedrijven te veel inspraak hebben, en riep premier Rutte op hen weg te sturen bij de onderhandelingen. Lammert van Raan, Kamerlid voor de Partij voor de Dieren, is ook voorstander van het wegsturen van multinationals als Shell.

Aan de andere kant van het politieke spectrum overheerst juist de kritiek dat de plannen ‘onhaalbaar’ en ‘onbetaalbaar’ zijn voor burgers, die niet zijn geraadpleegd bij het opstellen ervan. Zo spreekt PVV-leider Geert Wilders van ‘klimaatwaanzin van dit kabinet’, waarvan mensen wakker zouden liggen. ‘De burger mag bloeden van de VVD en het CDA.’ Thierry Baudet (Forum voor Democratie) verwijt die partijen ‘dictatoriale maatregelen’, en stelt dat er ‘een soort heimelijke GroenLinkser aan het roer’ staat van het kabinet.

Verkiezingen Provinciale Staten en Europees Parlement

Met zowel een verdeelde coalitie als oppositie lijken de onderhandelingen over de uitwerking van het klimaatakkoord in de Tweede Kamer lang en moeizaam te gaan verlopen, zeker met de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) in aantocht. Naar verwachting zullen de partijen zich de komende tweeënhalve maand stevig gaan profileren, niet in de laatste plaats op het thema klimaat. Eén vraag staat centraal: wie gaat de energietransitie betalen?

De nieuw verkozen leden van de Provinciale Staten en de kiescolleges – voor Nederlandse ingezetenen van Caribisch Nederland – kiezen op 27 mei de nieuwe leden van de Eerste Kamer. Mocht de coalitie daar zijn meerderheid kwijtraken, is de kans groot dat de concrete uitvoering van nieuw klimaatbeleid alleen maar moeilijker zal worden.

Een kleine week eerder, op 23 mei, gaat Nederland ook al naar de stembus voor de Europese verkiezingen, waarbij de leden van het Europees Parlement worden gekozen. De afgelopen 25 jaar was de animo voor deze vijfjaarlijkse verkiezingen laag: het opkomstpercentage lag telkens tussen de 30 en 40 procent.

Desalniettemin zijn diverse Nederlandse politieke partijen al enkele maanden druk met de voorbereidingen, onder meer omdat naast een zetel in het parlement in Straatsburg ook de opvolging van Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, op het spel staat. Namens Nederland hebben Frans Timmermans (PvdA/Sociaal-democraten) en Bas Eickhout (GroenLinks/Groenen) zich kandidaat gesteld om de machtigste man van de Europese Unie te worden.

Met het oog op de verkiezingen in de eerste helft van het komend jaar, is de verwachting dat de meeste partijen zich vooral zullen richten op het verleiden van kiezers met stevige plannen en zogenoemde proefballonnetjes. Dat lijkt de kans dat het in oktober 2017 gesloten Regeerakkoord het komend jaar verder wordt uitgevoerd aanzienlijk te verkleinen, zeker met de alles overschaduwende splijtzwam, het klimaatakkoord, in het achterhoofd.

Terugblik;

Demonsteren

Elke donderdag en vrijdag gaan in diverse Europese steden duizenden scholieren en studenten de straat op. Dat doen ze naar eigen zeggen om aandacht te vragen voor de klimaatverandering. Vooral in Brussel stromen de straten vol, maar ook in Nederland lijken de ‘klimaatmarsen’ van jongeren in opmars. Vier vragen en antwoorden over ‘spijbelen voor het klimaat’.

Telegraaf 01.02.2019

Met de 35.000 Belgische klimaatspijbelaars bij de laatste mars als grote voorbeeld, willen ook Nederlandse scholieren een klimaatmars houden. Het protest moet op 7 februari 2019 plaatsvinden in Den Haag.

AD 07.02.2019

AD 06.02.2019

Telegraaf 05.02.2019

AD 05.02.2019

De organisatie is in handen van een groep scholieren van de Daltonschool in Den Haag. Daar doet Stijn Warmenhoven uit 6 VWO de woordvoering. De scholier zegt teleurgesteld te zijn in het onlangs gepresenteerde klimaatakkoord. “Het zijn helaas vooral de burgers die moeten veranderen. Natuurlijk moeten die veranderen, maar de grote bedrijven die juist veel uitstoten moeten ook veranderen. Voor hun is het klimaatakkoord niet streng genoeg.”

AD 01.02.2019

3000 deelnemers

De organisatoren hopen op zeker 3000 deelnemers voor de mars. Zeker is al dat er gestart gaat worden op het Malieveld.

Schülerstreik en Fridays for Future: jongeren spijbelen voor het klimaat NOS 06.02.2019

Gaan scholieren donderdag Klimaatspijbelen? AD 06.02.2019

Honderden wetenschappers steunen klimaatspijbelaars in open brief AD 06.02.2019

Klimaatsceptici: ‘Gewoon les is beter voor stakende scholieren’ AD 06.02.2019

‘Ook zonder toestemming zouden we gaan’, Stijn (17) initiatiefnemer klimaatspijbelen OmroepWest 06.02.2019

3000 ‘klimaatstakers’ verwacht op het Malieveld AD 06.02.2019

Duizenden scholieren spijbelen voor klimaatmars op het Malieveld Den HaagFM 06.02.2019

Tijdens school naar klimaatstaking? Motivatiebrief of selfie vereist AD 06.02.2019

Klimaatspijbelen, heeft dat wel zin? AD 06.02.2019

Klimaatspijbelen of niet? ‘Ik ga wel, maar moet uren nakomen’ NOS 05.02.2019

Zweedse klimaatstrijdster moedigt Nederlandse spijbelaars aan: Wat jullie doen is geweldig! AD 04.02.2019

Wie is het klimaatmeisje Greta Thunberg? AD 05.02.2019

Schoolleiders scharen zich achter klimaatspijbelaars AD 04.02.2019

Haagse D66-Europarlementariër vindt klimaatspijbelen “symbolisch wel mooi” Den HaagFM 02.02.2019

Lapt de overheid de klimaatafspraken aan haar laars? NU 24.01.2019

‘Dit moeten we ook doen’, na België ook klimaatmars in Nederland NOS 24.01.2019

Klimaatmars Brussel trekt 32.000 spijbelende scholieren AD 24.01.2019

Klimaatmars Brussel trekt 35.000 scholieren Telegraaf 24.01.2019

Klimaatspijbelaars breken record: 35.000 scholieren betogen in Brussel NOS 24.01.2019

Klimaatakkoord

Een vliegtaks, een hogere benzineprijs, hogere parkeertarieven voor benzineauto’s, een mogelijk verbod op de verkoop van benzine- en dieselauto’s in 2030, dure warmtepompen.

Dat bevestigen ingewijden die betrokken waren bij de onderhandelingen over het klimaatakkoord. In het omstreden pakket aan groene maatregelen wordt geopperd om het bezit van een auto af te straffen met een maandelijkse ’innovatietoeslag’ van twee euro.

Om automobilisten een beetje te ontzien kwam Dijkhoff in een coalitieberaad met partijtoppers en ministers – het zogeheten cockpitoverleg – met een alternatief om geld op te halen voor het uitdelen van megasubsidies voor stekkerauto’s. Hij opperde tot verbazing van de coalitiepartners om dan maar de vliegtaks te verhogen van 7 naar 15 euro.

Volgens bronnen stelde het ChristenUnie-smaldeel daarop voor om de belasting op vliegtickets dan maar direct te verdrievoudigen.

AD 24.01.2019

VVD altijd openlijk pro-luchtvaart

Het is opmerkelijk dat uitgerekend de VVD met een hogere belasting (ofwel Vliegtaks) voor de luchtvaart op de proppen komt. De liberalen hebben een warm hart voor de luchtvaartsector en hielden afgelopen jaar als enige een pleidooi voor snellere groei van Schiphol.

Het op 21 december gepresenteerde klimaatakkoord omvat 600 maatregelen om in 2030 de helft minder CO2 te gaan uitstoten in Nederland. Maar Dijkhoff noemt het akkoord in De Telegraaf ,,een polderproduct.

Echter, Premier Mark Rutte is optimistisch dat de coalitiepartijen tot een definitief klimaatakkoord komen. „We kunnen hier uitkomen”, zei hij in het tv-programma Buitenhof.

Kortom, het uiteindelijke Nee van Dijkhoff levert weer nieuwe spanningen in de Coalitie !!! Ferme teksten van VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff, over het klimaatakkoord dat in december 2018 aan coalitie werd gepresenteerd. Toch is het vooral voor de bühne.

Klaas Dijkhoff heeft een duidelijk signaal voor zijn achterban. ,,Het is niet mijn akkoord.’’ Dat ‘even gewoon uitvoeren’, dat ‘gaat hij niet doen’. En coalitiepartner Rob Jetten (D66) die zo positief is over dat klimaatakkoord en ambitie van het kabinet verwacht ‘is nu aan het drammen, ja’

Wat een verschil met de Dijkhoff die de klimaatwet ondertekende. In een gelikt VVD-filmpje met milieuwoordvoerder Dilan Yeşilgöz was het nog ‘mooi’ dat die er kwam. Gaaf, noemde ze het zelfs. Dijkhoff: ,,Dat klinkt goed.’’

Op de keper beschouwd zegt Dijkhoff nu niets nieuws. Het werk van de klimaattafels is een pakket van liefst 600 voorgestelde maatregelen door (burger)organisaties om de uitstoot van broeikasgassen de komende jaren met bijna de helft gaat terugdringen.

Het hoofddoel: in 2030 49 procent minder broeikasgas de lucht in te laten gaan dan in 1990.

Stenen in de vijver

Want Dijkhoff vreest voor ‘de effecten op de portemonnee van gewone mensen’. Overigens iets waar CDA-leider Sybrand Buma zich al even veel zorgen over zegt te maken. Hij liet dus vanmorgen ook gretig weten dat het klimaatakkoord ‘niet heilig is’. En dat ‘het kabinet zelf keuzes moet maken om te zorgen dat de rekening voor gewone burgers betaalbaar blijft’.

Dat Buma en Dijkhoff stenen in de vijver gooien, is te verklaren. Juist de VVD, en ook het CDA, kregen de afgelopen weken delen van hun achterban over zich heen. Want de ‘klimaatgekte’ moest bij de VVD niet terugslaan op bedrijven, maar toch ook niet op de ‘hardwerkende Nederlander’. Die klimaathobby van D66 mag niet teveel pijn geven.

Nasleep

De coalitiepartijen hebben deze week verschillende malen moeten overleggen over de opmerkingen van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff over het klimaat. Dat zei minister-president Mark Rutte na de ministerraad vrijdag 18.01.2019. Hij sprak van een ,,pittige week“.

Volgens Rutte hoort het bij het politiek dat als de spanning oploopt dat er langer gesproken moet worden. Hij wilde niet zeggen of in de coalitie het vertrouwen beschadigd is. ,,Het heeft tijd nodig.” Hij voegde eraan toe dat de tijd wonden ook kan helen zonder dat er een litteken ontstaat.

Jammer van spierballentaal

Dat VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff afstand heeft genomen van het klimaatakkoord, heeft ervoor gezorgd dat het ‘knetterde’ tussen de coalitiepartijen. De irritatie tussen de regeringspartijen is bijna een week later nog niet weg.

Aanleiding was het gewraakte interview met Dijkhoff afgelopen zaterdag 12.01.2019, waarin hij zei dat hij niet was gebonden aan het klimaatakkoord.

Minister van Binnenlandse Zaken Ollongren (D66) zegt vanochtend dat het een illusie is dat er nooit discussie is binnen een coalitie van vier partijen. “Die zullen ook af en toe heftig zijn. Laat het dan ook maar een keer knetteren. Ik vind het jammer dat het moet met allemaal spierballentaal, maar inmiddels gaan wij weer gewoon vergaderen.”

Dijkhoff zal zijn achterban dus vooral nog eens onder ogen moeten komen, als de coalitie tot klimaatmaatregelen is gekomen. En misschien moeten uitleggen dat ‘de drammers’ hem aan zijn eerdere afspraken hebben gehouden !!

Telegraaf 19.01.2018

Gatenkaas

In politiek Den Haag woedt een hevige strijd over de kostenverdeling van het klimaatbeleid. Deze week zei premier Rutte dat uit de doorrekening van het CPB moet blijken dat ’het bedrijfsleven fair meedoet’. Maar die lastenverdeling is helemaal niet te maken, stelt de Rabo-analyse. „Veel kosten van het klimaatakkoord zullen ook over drie maanden niet duidelijk zijn”, zeggen de economen over de CPB-exercitie.

Het klimaatakkoord is een financiële gatenkaas. Veel kosten zijn ongedekt of verborgen en onduidelijk is wie ervoor opdraait. Daardoor zal het Centraal Planbureau (CPB) niet kunnen berekenen hoeveel lasten de burgers op hun nek gaan krijgen.

Die conclusie is te trekken uit de grondige kostenanalyse die het economisch bureau van de Rabobank heeft gemaakt op verzoek van De Telegraaf. De Rabo-economen voorzien dat de doorrekening van het CPB ’complex en incompleet’ zal zijn. Die doorrekening wordt na de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) voorzien.

Analyse Klimaatakkoord 13.03.2019 klaar

De planbureaus komen voor de provinciale verkiezingen met een analyse over de effecten en kosten van het klimaatakkoord.

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) zijn gevraagd om een doorrekening van de ruim 600 groene plannen te maken. De voltallige oppositie in de Tweede Kamer heeft vorige week geëist dat de informatie over de kosten vóór de verkiezingen naar buiten komt.

Het PBL en CPB laten weten dat ze op woensdag 13 maart 2019 met hun analyses komen. Dat is een week voor de verkiezingen. „De planbureaus achten het van belang om hun bevindingen zo spoedig mogelijk te kunnen laten meewegen in de voortgaande discussie over het klimaatakkoord”, zo laten de planbureaus in een verklaring weten.

dossier Klimaat NU

Klimaat NU

Doorberekeningen klimaatakkoord komen voor provinciale verkiezingen NU 22.01.2019

Doorrekening klimaatakkoord week voor verkiezingen NOS 22.01.2019

‘Als staat niet naar rechter luistert, zijn we een bananenrepubliek’ NOS 23.01.2019

Haags klimaatpact krijgt steeds meer steun OmroepWest 23.01.2019

Klimaatdoel is haalbaar, maar Nederland zit nu nog in Europese achterhoede NOS 28.09.2018

Klimaatakkoord komt er dit jaar niet, spanning in coalitie NOS 27.09.2018

Klimaatplannen te vaag voor doorrekening NOS 25.09.2018

AD 22.01.2019

Coalitie wil Urgendazaak niet op de spits drijven

De coalitiefracties reageren vrij laconiek op het nieuws dat Nederland de milieudoelen niet haalt. Niemand wil de druk over het klimaat nog verder opvoeren.

De klimaatdoelen voor 2020 raken uit zicht. Moet het kabinet beter zijn best doen om in de buurt te komen van de gemaakte afspraken? Of moeten de doelen van tafel en moet er een nieuw, realistisch scenario komen – Klimaatplan B – om minder ambitieuze klimaatdoelen te halen?

Telegraaf 24.01.2019

Het huidige kabinetsbeleid volstaat niet om de voor volgend jaar gestelde klimaatdoelen te halen.

Urgenda sleepte de Nederlandse staat voor de rechter, omdat die doelen met het huidige beleid niet gehaald zouden worden. De rechter gaf de duurzaamheidsorganisatie meermaals gelijk. Het Hof beoordeelde eind vorig jaar dat de staat maatregelen moest nemen.

In de door actiegroep Urgenda aangespannen rechtszaak kreeg de overheid tot twee keer toe opdracht de uitstoot van CO2 met minstens een kwart terug te dringen ten opzichte van 1990. Maar de teller blijft volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) steken op iets meer dan een vijfde, bevestigen Haagse bronnen.

CO2 uitstoot

Nederland heeft bij de klimaatakkoorden van Parijs afgesproken dat het de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met een kwart moet hebben verminderd ten opzichte van 1990. Daarvoor zijn ingrijpende maatregelen nodig, bijvoorbeeld het vervroegd sluiten van meerdere kolencentrales.

AD 31.01.2019

Vier van de vijf overgebleven kolencentrales moeten voor 2020 sluiten. Dat vond GroenLinks op 25 januari 2019. Met het plan wil de partij voldoen aan het Urgenda-vonnis, schrijft Rob Ramaker. Maar abrupt afscheid nemen van kolen is duur én contraproductief.

Het doel van het klimaatakkoord is helder: in 2030 moet Nederland dus minimaal 49 procent minder broeikasgassen uitstoten ten opzichte van 1990. Maar dan moet de politiek wel keuzes maken, zegt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).

Telegraaf 01.02.2019

De doelstelling voor 2030 staat in het regeerakkoord van het kabinet. Rutte III wil ook binnen de EU het voortouw nemen.

Duurzaamheidsorganisatie Urgenda heeft zelf berekeningen gemaakt hoe het doel uit de zogenoemde Urgenda-rechtszaak gehaald kan worden. In deze, door de actiegroep tegen de staat aangespannen zaak, heeft de rechter beslist dat in 2020 de uitstoot van broeikasgassen met 25 procent moet zijn gedaald ten opzichte van 1990.

Maar dat doel wordt bij lange na niet gehaald, blijkt uit berekeningen die vrijdag officieel bekend worden, maar sinds maandag al rondzingen in Den Haag. Volgens bronnen in Den Haag zal de daling van de uitstoot waarschijnlijk blijven steken rond de 20 procent.

Het kabinet moet de uitstoot van CO2 naar aanleiding van de zogenoemde Urgenda-zaak mogelijk met 9 megaton meer terugbrengen. De kans is hierdoor groot dat het kabinet op korte termijn nog eens extra ingrijpende maatregelen moet nemen om het klimaatprobleem aan te pakken, zo bevestigen Haagse bronnen tegen de NOS.

De rechter heeft in oktober 2018 in een door Urgenda aangespannen rechtszaak bepaald dat Nederland de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 25 procent moet hebben teruggebracht ten opzichte van 1990. Dat percentage lijkt bij lange na niet gehaald te worden. De Nederlandse Staat heeft een zorgplicht en moet burgers beschermen, vindt de rechter.

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PLB) keek afgelopen weken naar de gerechtelijke uitspraak en komt komende vrijdag met de definitieve doorrekening.

Deze maatregelen staan los van het klimaatakkoord, waar het kabinet nu mee bezig is. In dat akkoord wordt gezocht naar besparingen voor een langere termijn tot 2030. De berekening van het Planbureau voor de Leefomgeving kan nog enigszins veranderen, pas vrijdag stellen ze het definitieve getal vast.

CO2 belasting

Jesse Klaver is ‘levensgevaarlijk bezig’ met zijn wetsvoorstel voor een nationale CO2-belasting. Dat heeft voorzitter Hans de Boer van werkgeversorganisatie VNO-NCW vanmorgen gezegd bij het NPO Radio 1-programma 1op1. Volgens De Boer verspreidt de GroenLinks-voorman ‘fake news’ en is hij ‘straks verantwoordelijk voor 50.000 klimaatwerklozen’.

Bekijk ook;

Moet er een CO2-heffing komen? Marijnissen vs. Wientjes AD 30.01.2019

Hans de Boer (VNO-NCW) haalt hard uit naar Klaver en zijn CO2-heffing NOS 22.01.2019

Extra ‘klimaat-tegenslag’ kabinet; 9 megaton meer CO2-reductie nodig NOS 22.01.2019

Kabinet: burger verleiden tot klimaatmaatregelen NOS 21.12.2018

Wat moet het kabinet doen na de Urgenda-uitspraak? NOS 09.10.2018

Hof kraakt verweer Staat: Nederland moet uitstoot sneller terugdringen NOS 09.10.2018

Minder CO2-uitstoot prima, maar niet ten koste van werk en inkomen NOS 28.09.2018

Zorgkosten

Het kabinet-Rutte III toont nauwelijks ambitie om de zorgkosten in de toekomst binnen de perken te houden. Die scherpe kritiek uit Ruben Wenselaar, topman van de grote zorgverzekeraar Menzis, morgen in een interview met deze krant.

De zorgkosten rijzen momenteel de pan uit. Maar we willen allemaal het beste van het beste en daar zit nu eenmaal een behoorlijk prijskaartje aan. Dat moeten we accepteren, stelt Wenselaar.

Werkdruk

Personeel in de zorg heeft ondanks extra geld uit Den Haag nog altijd te maken met een te hoge en nog steeds stijgende werkdruk. Bovendien blijven veel collega’s de zorg verruilen voor ander werk. Dat komt naar voren in een onderzoek van de Beroepsvereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN), waarin 17.000 mensen naar hun ervaringen in de zorg werden gevraagd.

In 2018 zeiden iets meer mensen te overwegen de zorg te verlaten dan bij de enquête in het voorafgaande jaar. Dat percentage steeg van 11 naar 13 procent. Verder zeiden zeven van de tien ondervraagden dat het afgelopen jaar de werkdruk hoger is geworden.

Extra geld

Vorig jaar maart trok het kabinet 347 miljoen euro extra uit om het personeelstekort in de zorg aan te pakken. Met dat geld zou de krapte in 2022 opgelost moeten zijn.

Volgens Sonja Kersten, directeur van de beroepsvereniging, wordt dat geld niet goed besteed: “Geld om mensen de zorg in te trekken is heel goed, maar je moet natuurlijk vooral ook kijken naar mensen die het werk nu doen en hoe we die kunnen behouden voor de zorg.”

Overstappen naar andere sector

Jolanda de Graaf is wijkverpleegkundige in Barneveld. Ze ziet dat mensen enthousiast in de zorg gaan werken maar op een later moment afhaken: “Mensen lopen zichzelf voorbij. We hebben dagelijks te maken met leed, verdriet, eenzaamheid, palliatieve zorg en overlijden van patiënten. Dat zijn veel dingen die je op je bordje krijgt en die je eigenlijk met elkaar wilt kunnen delen, maar daar is geen tijd voor.”

En dus ziet De Graaf collega’s overstappen naar andere sectoren. “Als je om je heen kijkt zijn er genoeg andere banen voor hetzelfde salaris die veel minder belastend zijn.” Ook De Graaf zelf vraagt zich ondanks haar enthousiasme voor het vak weleens af of ze het vol blijft houden: “Er moet echt snel wat gebeuren.”

Uitstroom

Kersten herkent dat: “Mensen vinden hun vak geweldig, maar ze ervaren een torenhoge werkdruk.” Volgens de V&VN is dat een belangrijke reden voor de uitstroom van personeel uit de zorg. Zolang mensen blijven uitvallen is het volgens de V&VN ‘dweilen met de kraan open’.

Minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zegt dat hij hard werkt aan een oplossing. “We weten dat het begint te lukken om meer mensen te werven voor de zorg.”

De Jonge erkent dat de werkdruk voor verpleegkundigen nog volop voelbaar is. “Maar ik denk ook niet dat we moeten doen alsof er op het departement een knop staat waarmee je overal blikken met nieuwe mensen open kunt trekken. Het is gewoon een kwestie van hard werken om dat voor elkaar te krijgen.”

Maandag praat de Tweede Kamer met deskundigen over arbeidsmarktbeleid in de zorg.

Zie ook: Meer geld vanwege gedonder in de Zorg door bezuinigingen – deel 14

Zie ook: Gaat het gedonder in de Haagse zorg gewoon verder ???

Terreur

De jihadistische dreiging is de afgelopen periode veranderd, maar de kans op aanslagen in Nederland blijft substantieel. En dus blijft het Dreigingsniveau op 4 van de 5 staan. Dat blijkt uit het 48ste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) van de NCTV. De steekpartij op Amsterdam Centraal Station illustreert de dreiging in Nederland.

De in het vorige DTN geconstateerde verandering van de dreiging heeft zich doorgezet. Het aantal aanslagen in Europa is sinds oktober vorig jaar sterk verminderd. Ook is het vermogen van ISIS tot plannen en uitvoeren van aanslagen in Europa aangetast.

AD 01.10.2018

Dat het dreigingsniveau toch niet wijzigt heeft twee belangrijke redenen. Ten eerste opereren er ook in Nederland internationale jihadistische netwerken, al dan niet aan ISIS of Al Qa’ida verbonden. Deze netwerken hebben de intentie hebben om aanslagen in Europa te plannen. De tweede reden is de geweldsdreiging die blijft uitgaan van de Nederlandse jihadistische beweging. Er zijn aanhangers van deze beweging die zich bezighouden met het plannen van aanslagen, maar dit heeft tot op heden niet tot concrete dreiging geleid.

Telegraaf 11.09.2018

Jihadistisch beweging in Nederland

Ondanks een stagnerende groei, geeft de omvang van de Nederlandse jihadistische beweging reden tot zorg. Deze groep, die in de jaren 2013-2016 flink is gegroeid, is mogelijk bevattelijke voor een ‘wraaknarratief’ waarbij de schuld van de val van het ‘kalifaat’ gelegd wordt bij het Westen. Dit kan als rechtvaardiging worden gebruikt voor aanslagen.

De beweging bevindt zich in de fase van heroriëntatie na de ineenstorting van het kalifaat. Het gebrek aan uitreismogelijkheden, door de ineenstorting van het kalifaat, leidt tot meer nadruk op da’wa, het verspreiden van de jihadistische boodschap. Dit kan leiden tot een verdere groei van het aantal jihadisten in Nederland. Naast aanhangers van het jihadisme zijn er in Nederland nog enkele duizenden sympathisanten van het jihadisme, vooral van ISIS.

Telegraaf 06.11.2018

Internationaal

Ondanks de zware verliezen bestaat ISIS nog steeds. De afgelopen maanden is zichtbaar geworden dat ISIS in zowel Irak als Syrië de jihadstrijd voortzet, maar dan in de vorm van een insurgency: guerrilla tactieken, zoals korte hit-and-run aanvallen en ontvoeringen. De factoren die hebben geleid tot de opkomst van ISIS zijn geenszins weggenomen. Hierdoor blijft er een voedingsbodem voor onvrede bestaan, die door een organisatie als ISIS gekanaliseerd en uitgebuit kan worden.

Voor de dreiging in en tegen het Westen is het van belang dat in een aantal buurlanden tientallen jihadisten, die zijn veroordeeld voor een terroristisch misdrijf, binnenkort vrijkomen. Ook in Nederland zullen enkele veroordeelde jihadisten vrij komen.

Salafisme

De invloed van het salafisme in Nederland groeit al een aantal jaar. Een deel van de salafistische beweging propageert en legitimeert actieve onverdraagzaamheid en anti-democratische activiteiten. Hiermee vormt dit gedeelte van de salafistische beweging op termijn mogelijk een dreiging tegen de nationale veiligheid. Binnen het salafisme bevinden zich ook personen die terroristisch geweld legitimeren. Dat doen zij doorgaans verhuld in religieuze termen.

Links- rechtsextremisme

Er is een toename van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. Ook in Nederland is er een stijging. Dat stelt het Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) in een rapport dat maandag verscheen.

Er is sprake van groeiend zelfvertrouwen bij rechtsextremisten. De focus blijft gericht op acties tegen de vermeende islamisering van Nederland, de komst van asielzoekers en het vermeende verlies van de Nederlandse identiteit. Geweld door eenlingen of kleine groepen is denkbaar. In de afgelopen maanden hebben linkse actiegroepen nauwelijks extremistische acties uitgevoerd.

Deze moskee in Enschede werd al eens bekogeld met een molotovcocktail Ⓒ GinoPress

NCTV

Er is een toename van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. Ook in Nederland is er een stijging. Dat stelt het Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) in een rapport dat maandag verscheen.

In Nederland zullen extreem-rechtse stromingen niet snel overgaan op grootschalig terroristisch geweld dat tot veel slachtoffers zal leiden. Maar gewelddadige incidenten kunnen wel leiden tot angst in de samenleving. Dat kan de democratie ondermijnen, concludeert de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in het rapport De golfbewegingen van rechts-extremistisch geweld in West-Europa. Vier vragen en antwoorden over het onderzoek van de NCTV.

Zie ook: Verhoogde dreiging aanslagen door extremisme – deel 15

Schiphol overvol

Op het gebied van luchtvaart staat verantwoordelijk minister Cora van Nieuwenhuizen voor de loodzware taak om de opening van vliegveld Lelystad Airport in goede banen te leiden. Dat dat niet makkelijk verloopt, is duidelijk: de opening van de luchthaven is met minimaal een jaar uitgesteld tot 2020.

Begin december kreeg Van Nieuwenhuizen een nieuwe tegenslag te verwerken. De Europese Commissie ging niet akkoord met het de regeling die ervoor moet zorgen dat vluchten van Schiphol naar Lelystad worden verplaatst. Van Nieuwenhuizen is met de Europese Commissie in gesprek om de regeling aan te passen.

Carla Joosten maakte een reconstructie: Hoe ‘Lelystad’ Haagse kwestie werd

Alsof dat nog niet genoeg was, besloot een ruime Kamermeerderheid 20 december een motie aan te nemen die autonome groei op Lelystad Airport verbiedt. Diezelfde motie verbiedt overigens ook vrachtverkeer vanaf het nieuwe vakantievliegveld.

Lelystad moet een deel van de vakantievluchten van Schiphol overnemen. Tot 2023 zou het om maximaal 10.000 starts en landingen per jaar gaan, daarna maximaal 45.000. Op Lelystad mogen volgens de plannen alleen maatschappijen gaan vliegen die vluchten op Schiphol opgeven.

Vooral in Gelderland en Overijssel is er veel weerstand ontstaan tegen de lage aanvliegroutes. Een eerder onderzoek met meetgegevens over de geluidsoverlast bleek fouten te bevatten.

Lelystad

Met een nieuw plan hoopt minister Cora van Nieuwehuizen (Infrastructuur en Waterstaat) luchtvaartmaatschappijen te verleiden de overstap te maken van Schiphol naar Lelystad Airport, de luchthaven die in 2020 open moet gaan voor commerciële vluchten.

De minister wil vakantieverkeer prikkelen om van Schiphol weg te gaan door die vluchten voorrang te verlenen bij de verdeling van de slots (vliegrechten) voor Lelystad Airport, staat in een brief die de minister donderdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

lees: brief lelystad

Schalie

Zeker 11.671 panden zijn mogelijk onveilig en worden tegen het licht gehouden.

11.000 risicovolle huizen in aardbevingsgebied Groningen hiervan ligt het overgrote deel van de woningen die mogelijk onveilig zijn, ligt in Appingedam (2.528) en Delfzijl (2.523). Daarna volgen Groningen (2.281), Loppersum (2.202), Midden-Groningen (1.363) en Het Hogeland (683). Slechts een klein aantal panden staat in Oldambt (91). De woningen zijn verspreid over in totaal 15.634 adressen.

AD 28.11.2018

Plan van aanpak

Sietsma benadrukt dat nog niet zeker is of er 11.671 gebouwen, waaronder flats en gedeelde huizen, worden versterkt. Uit onderzoek moet naar voren komen of dit nodig is, staat in het openbaar gemaakte plan van aanpak.

Het plan van aanpak van waarnemend coördinator Sietsma is opgesteld na raadpleging van de regio. Maar burgemeesters in het gebied hebben er wel kanttekeningen bij. “De nieuwe lijst geeft volgens ons geen volledig en goed beeld van de situatie. We sturen er daarom op aan dat de lijst aangevuld wordt met panden die logisch gezien ook op de lijst moeten staan (zoals de complexe schades)”, schrijven vier burgemeesters in een brief aan de bewoners. Het is niet na te gaan hoe de lijst tot stand is gekomen, en hij “zit ook niet altijd logisch in elkaar”, stellen ze.

AD 25.01.2019

De gaswinning heeft geleid tot bodemdaling en aardbevingen in het gebied, waardoor veel panden zijn beschadigd. Omdat in de loop der jaren de kans op nog zwaardere aardbevingen groter is geworden is het nodig om panden te versterken, zolang de productie nog niet onder de 12 miljard kuub gas per jaar zit. Dat duurt waarschijnlijk nog wel even.

Complicerende factor is een gebrek aan kennis van de ondergrond. Het is niet duidelijk wat de toekomstige gaswinning voor gevolgen heeft voor de bodem, maar de productie sneller terugbrengen is volgens minister Wiebes niet mogelijk omdat dan de leveringszekerheid in gevaar komt.

Zeven jaar

Over zeven jaar moet volgens toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) de versterkingsoperatie zijn voltooid. Het SodM belooft de Groningers de voortgang goed in de gaten te houden. “Alleen als de versterking is uitgevoerd én de afbouw van de gaswinning volgens plan verloopt, is het in Groningen net zo veilig als elders in Nederland. Daarom houdt het SodM op allebei toezicht”, aldus inspecteur-generaal Kockelkoren.

Telegraaf 08.12.2018

Afschakelplan

Ook is Nederland is niet goed voorbereid op situaties waarin noodgedwongen het gas tijdelijk moet worden afgesloten voor gebruikers. Dat blijkt uit een vertrouwelijk crisisplan van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). EenVandaag kreeg dat plan in handen na een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob).

Het crisisplan in het kort

Crisisplan beschrijft wat mogelijke stappen zijn als Nederland ineens voor langere tijd geen gas op kan pompen uit Groningen.
In het plan wordt beschreven wat er moet gebeuren als we bijvoorbeeld ook niet genoeg gas uit het buitenland kunnen halen om aan de vraag te voldoen.
Het blijkt echter dat maatregelen, zoals bedrijven gedwongen afsluiten van Gronings gas, voor moeilijkheden zorgen.
Zo kunnen gasafnemers moeilijk gedwongen worden tot afsluiting, omdat de gasafsluiting zich op eigen terrein van het bedrijf in kwestie bevindt. Er zijn weinig mogelijkheden om toegang te eisen tot eigen terrein.
Het kabinet wil de gaswinning in Groningen vóór 2030 stilgelegd hebben. Komend jaar wordt daarom 19,4 miljard kuub uit de grond gehaald. Het huidige winningsniveau ligt op 21,6 miljard kuub.

In het plan wordt geschetst dat de gevolgen voor de Nederlandse maatschappij groot zijn bij een tekort aan gas op langere termijn. Het plan dateert van januari 2018 maar is vrijdag openbaar geworden na een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob).

Lees: Lapt de overheid de klimaatafspraken aan haar laars? NU

zie ook: PvdA over de Rooie vanwege het Schaliegas – deel 8 – nasleep

Brexit

Er hangt een ‘no deal’ – geen akkoord – in de lucht. Op 29 maart 2019 moet de Britse uittreding geregeld zijn. Op 15 januari komt het Lagerhuis bij elkaar om te stemmen over de deal die nu op tafel ligt. Stemt een meerderheid het plan weg, dan is er vrijwel geen tijd meer om de deal aan te passen en is een ‘harde Brexit’ een feit.

Meer achtergrond bij dit artikel: Nederland is nog lang niet Brexit-proof

Bij een harde Brexit krijgen bedrijven die handeldrijven met het Verenigd Koninkrijk veel meer papierwerk voor hun kiezen. Voor sommige producten komen importtarieven van 17 procent. Grenscontroles komen terug en dat betekent lange wachttijden bij havens en vliegvelden.

Lees hier; Maar wat als er geen Brexit-deal komt?

De export naar het Verenigd Koninkrijk van de Land- en tuinbouw is nu nog 8 miljard, wat daarmee gaat gebeuren, is onzeker. Voor Nederlandse vissers is het onduidelijk of ze in Britse wateren mogen blijven vissen. Ook bestaan er vragen over het uitwisselen van informatie tussen politie en justitie. De levering van medicijnen kan onder druk komen te staan doordat Europese wet- en regelgeving vervalt. Ten slotte heeft de Brexit gevolgen voor militaire EU-missies waar het Verenigd Koninkrijk niet langer aan deel hoeft te nemen.

Om de Brexit het hoofd te bieden, worden duizenden nieuwe krachten gezocht, voor bij de douane, de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA), maar ook de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND). Aan Rutte de taak dit in goede banen te leiden en te zorgen dat Nederland zo min mogelijk schade aan de mogelijke chaos ondervindt.

Terugblik

Rem op de Noodwet

De speciale bevoegdheden die het kabinet achter de hand houdt om te kunnen ingrijpen bij onvoorziene gevolgen van een harde Brexit worden beknot. Een meerderheid van de Tweede Kamer zal zich naar verwachting scharen achter voorstellen daartoe van CDA, D66 en ChristenUnie.

In plaats van één jaar na de Brexit kan het kabinet een half jaar noodmaatregelen nemen. Ook moet het kabinet eventuele noodwetten binnen een week aan de Kamer voorleggen. Bovendien moet zwart op wit komen dat de zogeheten ’ministeriële regelingen’ nooit in strijd zijn met de grondwet.

‘Zeer ongebruikelijk’

Een groot deel van de Tweede Kamer ziet de noodzaak van een noodwet bij een no-deal-brexit in, maar wil niet dat bewindslieden zulke ruime bevoegdheden krijgen. Ook de Raad van State is kritisch. Het adviesorgaan van de regering noemt het “zeer ongebruikelijk” en “zeer onwenselijk” om een minister zoveel macht te geven.

‘Buitenspel’

Maar een ruime Kamermeerderheid zal vandaag 24.01.2019 duidelijk maken dat het parlement nog steeds te veel buitenspel staat. Ook de regeringspartijen D66 en CDA zijn nog lang niet overtuigd. Zij vinden bijvoorbeeld dat de noodmaatregelen binnen tien weken moeten zijn ingediend én goedgekeurd door de Tweede Kamer en dat ze anders moeten vervallen.

Backstop

De Europese hoofdonderhandelaar voor de Brexit acht het onhaalbaar om de zogenoemde ’backstop’ een beperkte looptijd te geven. De garantieregeling moet volgens Michel Barnier voor onbepaalde tijd zijn, omdat anders niet gegarandeerd kan worden dat de grens tussen EU-lidstaat Ierland en het Britse Noord-Ierland openblijft.

zie ook: Van No-BREXIT naar Pro-NEXIT ????

Het Kinderpardon

Een andere kwestie die de coalitie het komend jaar dreigt te splijten, is het kinderpardon. Na de slepende zaak met de Armeense kinderen Lili en Howick, die in september te elfder ure toch mochten blijven omdat staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Mark Harbers (VVD) zijn discretionaire bevoegdheid gebruikte, kwamen tal van oproepen voor een ruimer kinderpardon.

Zo verzamelde televisiepresentator Tim Hofman met een petitie ruim 250.000 handtekeningen voor een ruimer kinderpardon, die hij aanbood in de Tweede Kamer. Daarmee wilde hij vooral de christelijke regeringspartij CDA overtuigen, die er net als de VVD niets in ziet om 400 uitgeprocedeerde ‘gewortelde’ kinderen en hun gezinnen alsnog toe te laten in Nederland.

De twee partijen staan lijnrecht tegenover de ChristenUnie, voorstander van een nieuw kinderpardon. Op het partijcongres in november stemde een ruime meerderheid nog vóór een motie voor een uitzetstop van ‘gewortelde’ asielkinderen.

Die motie was ondertekend door 140 ChristenUnie-leden, onder wie de Armeense Hayarpi Tamrazyan, die al sinds eind oktober ‘kerkasiel’ krijgt, eerst in Katwijk, daarna in de Bethelkerk in Den Haag. Omdat de overheid geen kerkdienst mag onderbreken, wordt al ruim twee maanden een dienst gehouden in het buurt- en kerkhuis.

Lees ook deze column van Gerry van der List over het kerkasiel: Hoe linkse dominees de rechtsstaat ondermijnen

Fractieleider Gert-Jan Segers noemde de aangenomen motie op zijn partijcongres een ‘duidelijk signaal’, maar blijft naar eigen zeggen trouw aan het regeerakkoord. Kamerlid Joël Voordewind greep de motie aan om de discussie met de andere regeringspartijen VVD, CDA en D66 te heropenen. Aangezien ook laatstgenoemde partij volgens het eigen verkiezingsprogramma een ruimer kinderpardon wil, ligt onenigheid in de coalitie op de loer.

Terugblik;

Overleg kinderpardon

Het overleg tussen coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie over een soepeler kinderpardon zit muurvast. Vandaag 24.01.2019 spraken de coalitiepartners opnieuw over de mogelijkheid om hier ’gewortelde’ asielkinderen vaker een verblijfsvergunning te verstrekken. „Maar voor mij is duidelijk wat er in het regeerakkoord staat en ik ga er vanuit dat andere partijen die afspraken ook respecteren”, zegt VVD-Kamerlid Azmani. Daarmee staat de VVD recht tegenover CDA, D66 en CU.

Migratiedeskundigen zetten vraagtekens bij de plotselinge koerswijziging van het CDA over het kinderpardon.

Onderzoeker Carolus Grütters van het Centrum van Migratierecht van de Radboud Universiteit vindt het moment waarop het CDA twijfelt aan het Nederlandse kinderpardon vreemd. „Ze beroepen zich op een uitspraak van het Europese Hof van Justitie, maar die uitspraak is al in juni vorig jaar gedaan.” De onderzoeker aan het Nijmeegse Centrum van Migratierecht vreest dan ook dat andere motieven een rol spelen. „Wat is de waarde van zo’n voorstel, in aanloop naar de verkiezingen?”

Adempauze

De regeringspartijen krijgen een adempauze om het eens te worden over verruiming van het kinderpardon. Tot eind volgende week worden er geen asielzoekers met kinderen uitgezet die al langer dan vijf jaar in Nederland verblijven.

Maar dat is puur toeval, benadrukt staatssecretaris Mark Harbers (Asiel). Hij heeft geen opdracht gegeven om de uitzettingen stil te leggen. Er stonden er simpelweg geen gepland.

AD 24.01.2019

Volgende week

Volgende week buigt de Kamer zich over het kinderpardon. De coalitiepartijen overleggen donderdag 24.01.2019 opnieuw om voor dat debat een oplossing te vinden voor het meningsverschil tussen VVD en haar drie regeringspartners.

Telegraaf 23.01.2019

Nog meer spanning in het Kabinet

Terwijl binnen de coalitie de discussie over het kinderpardon nog verder oploopt, weigert staatssecretaris Mark Harbers vooralsnog af te zien van geplande uitzettingen. Een uitzetstop geeft een ‘verkeerd signaal’ af, zei hij vanmiddag 22.01.2019 in het wekelijkse vragenuur in de Tweede Kamer.

Of er een uitzetstop komt voor gezinnen van afgewezen asielzoekers, blijft onzeker. Een oplossing binnen de coalitie is nog niet in zicht. Staatssecretaris Mark Harbers van justitie wil voorlopig geen veranderingen doorvoeren in het uitzetbeleid, zei hij dinsdag in het vragenuur van de Tweede Kamer.

De regeringspartijen willen dat de regels rond kinderen in de asielprocedure soepeler worden. Meer kinderen en hun ouders kunnen zo in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning, bevestigen de partijen naar aanleiding van berichtgeving.

400 lopende gevallen

Daarvoor zou in ieder geval het zogenoemde ‘meewerkcriterium’ veranderd moeten worden. Daarin wordt van asielzoekers gevraagd dat zij meewerken aan hun eigen uitzetting. Wie bijvoorbeeld een afspraak mist met de IND, loopt kans buiten de pardonregeling te vallen.

zie ook: Nieuwe hoop Kinderpardon versus Asielbeleid !!! ???

Bekijk ook;

Zie ook: 2019 – Het jaar van de waarheid voor kabinet Rutte 3

Lees ook: Dit zijn de grootste uitdagingen voor Rutte III in 2019

lees ook: Terugkijken op 2018: alle eindejaarsverhalen op een rij

zie ook: Terugblik 1 jaar Kabinet Rutte 3 – Coalitie VVD-CDA-D66-CU

zie ook: Zomerreces Tweede kamer 2018

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 8 – Kabinet-Rutte III aan de slag

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 7 – Aftrap Kabinet Rutte 3

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 6 – Regeerakkoord

CO2-plan corporaties en Urgenda voor kabinet

Telegraaf 15.02.2019 Duurzaamheidsorganisatie Urgenda presenteert vrijdag samen met ruim 150 woningcorporaties een plan voor extra reductie van CO2. De Nederlandse staat moet ervoor zorgen dat er in 2020 minstens een kwart minder broeikasgassen worden uitgestoten dan in 1990, maar daar lijkt nog een flink gat in te zijn. Dat is te dichten door kolencentrales te sluiten, maar als de overheid dat niet wil, kunnen veertig kleinere maatregelen ook helpen, stellen Urgenda en de woningcorporaties.

In 1990 was de uitstoot van broeikasgassen 221 megaton. Dat moet terug met 25 procent in 2020, naar 166 megaton. Vorig jaar was dat nog maar 13 procent lager (193 megaton). De overheid denkt evenwel op 21 procent uit te komen, en ziet daarmee een gat van 9 megaton.

Om te laten zien dat zo’n opgave „niet draconisch en onhaalbaar is, zoals het kabinet ons graag wil doen geloven”, wil Urgenda met alle partners laten zien dat die 9 megaton goed te halen is. „Als de overheid niet steeds echte maatregelen blijft uitstellen.”

De planindieners komen vrijdag met de eerste van hun veertig maatregelen. Ze willen 100.000 huurwoningen verduurzamen (bijvoorbeeld gasloos en met zonnepanelen) en huurders daarmee helpen aan een substantieel lagere energierekening. Dat is te financieren met geld van de verhuurdersbelasting, aldus het voorstel. Dat betekent extra CO,2-besparing én draagvlak bij de Nederlandse burger.

Bekijk ook:

Planbureau: Nederland haalt klimaatdoel 2020 niet

Bekijk ook:

Kabinet komt met extra klimaatmaatregelen

Amsterdamse raad akkoord met klimaatfonds van 150 miljoen euro

De gemeenteraad in de hoofdstad is opvallend eensgezind over de noodzaak van het fonds, inclusief VVD en CDA.

NOS 14.02.2019 De gemeenteraad van Amsterdam heeft vrijwel unaniem ingestemd met een klimaatfonds van 150 miljoen euro. Het geld is bedoeld voor projecten tot 2025. Dat betekent dat er 25 miljoen euro per jaar beschikbaar is. Alle partijen gingen ermee akkoord, op Forum voor Democratie na.

Het fonds werd vorige maand al gepresenteerd door de wethouder Duurzaamheid, Marieke van Doorninck (GroenLinks). Het college (met behalve GL ook D66, PvdA en SP) heeft de ambitie om de CO2-uitstoot in 2030 terug te brengen met 55 procent. In 2050 moet dat percentage 95 zijn. Ook wil Amsterdam over ruim vijftien jaar aardgasvrij zijn.

Waar het klimaatthema in politiek Den Haag geregeld tot frictie en spanning leidt, ook in de coalitie, was de gemeenteraad in de hoofdstad opvallend eensgezind over de noodzaak voor het fonds. Ook oppositiepartijen VVD en CDA, die landelijk waarschuwen dat de kosten voor de burger niet te hoog mogen oplopen, stemden in met de komst van het fonds.

Zonnepanelen voor de straat?

Met het geld wil Amsterdam ook burgerinitiatieven ondersteunen. De stad roept burgers op met voorstellen te komen om de klimaatdoelen te halen. Als voorbeeld noemde wethouder Van Doorninck eerder in Het Parool een buurtcoöperatie die in de hele straat zonnepanelen wil realiseren.

Forum voor Democratie noemt het fonds verspilling van geld. De partij had liever gezien dat het wordt besteed aan het herstellen van kades. “Deze plannen zijn peperduur en niemand weet wie het bonnetje gaat betalen”, citeert Het Parool FvD’er Kevin Kreuger.

Niet wachten op Den Haag

Milieuorganisatie Milieudefensie noemt de 150 miljoen een “heel mooi bedrag, waar Amsterdam een flinke stap mee kan zetten”. Campagneleider Energie Evert Hassink zegt dat de gemeente het geld bijvoorbeeld kan gebruiken voor een garantiefonds, waarvan minder vermogende mensen gebruik kunnen maken om hun huis te isoleren. Ook zou het verstandig zijn als een deel van het geld wordt geïnvesteerd in het vergroenen van de stadsverwarming, zegt hij.

Hassink vindt het van belang dat een grote stad als Amsterdam het voortouw neemt en niet wacht op het Rijk. Bovendien kunnen zaken op grotere schaal worden geregeld.

“Op het platteland en in kleinere gemeentes moet veel naar meer individuele oplossingen worden gezocht, zoals warmtepompen, maar die zijn relatief duur. Amsterdam heeft de luxe dat het huidige warmtenet makkelijk uitgebreid kan worden.”

CO2-uitstoot in laatste kwartaal 2018 hoger

Telegraaf 14.02.2019 De uitstoot van het broeikasgas koolstofdioxide (CO2) in Nederland is in het vierde kwartaal van 2018 met 0,5 procent toegenomen ten opzichte van een jaar eerder. Huishoudens en de transportsector stootten meer CO2 uit, energiebedrijven minder. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van de jongste kwartaalcijfers over de CO2-uitstoot.

De CO2-uitstoot van huishoudens was in het vierde kwartaal 1,8 procent hoger dan in hetzelfde kwartaal van 2017. Vooral de uitstoot door het verbruik van motorbrandstoffen nam toe. Het verbruik van gas bleef nagenoeg gelijk aan het vierde kwartaal van 2017. In het laatste kwartaal van 2018 was het aandeel van huishoudens in de totale CO2-uitstoot ruim 21 procent.

In de transportsector was de uitstoot in het vierde kwartaal 2,8 procent hoger dan een jaar eerder. Het aandeel in de totale uitstoot was bijna 12 procent. De uitstoot van de luchtvaart nam het meest toe, de binnenvaart stootte minder CO2 uit.

Bij energiebedrijven, waterbedrijven en afvalbeheer was de uitstoot in de laatste drie maanden van vorig jaar 1,7 procent lager dan een jaar eerder. Deze bedrijven waren in het vierde kwartaal verantwoordelijk voor bijna 29 procent van de totale uitstoot. Elektriciteitsbedrijven verbruikten bij hun productie minder steenkool en meer aardgas. Bij het verbranden van aardgas wordt minder CO2 uitgestoten dan bij steenkool.

Greenpeace zegt in een reactie dat „het weer niet gelukt is om een stap te zetten in de aanpak van de CO2-uitstoot. Het is glashelder dat het Nederlandse klimaatbeleid nog ver achterloopt op de feiten. De cijfers bevestigen wederom dat het voor de regering en de industrie nog steeds geen menens is met het klimaat.”

De meeste klimaatwetenschappers zijn het erover eens dat CO2-uitstoot bijdraagt aan klimaatverandering.

Bekijk meer van; co2 huishoudens centraal bureau voor de statistiek (cbs) klimaat

Baudet loopt weg bij debat

Telegraaf 13.02.2019 Partijleider Thierry Baudet is weggelopen bij een Kamerdebat over klimaat. De voorman van Forum voor Democratie was, na een oproep van andere Kamerleden, van plan om minister Wiebes (Klimaat) te bevragen over een kritisch rapport waarin staat dat het Energieakkoord 107 miljard euro kost.

Inpakken

Bekijk meer van; klimaat thierry baudet tweede kamer den haag

Baudet loopt weg bij debat

MSN 13.02.2019 Partijleider Thierry Baudet is weggelopen bij een Kamerdebat over klimaat. De voorman van Forum voor Democratie was, na een oproep van andere Kamerleden, van plan om minister Wiebes (Klimaat) te bevragen over een kritisch rapport waarin staat dat het Energieakkoord 107 miljard euro kost.

Inpakken

Staatssecretaris Snel: Brede Europese belangstelling voor invoering vliegtaks

NU 12.02.2019 Staatssecretaris Menno Snel (Belastingen) is “blij met de interesse voor een Europese vliegtaks” onder zijn EU-collega’s in Brussel. Hij zei dat na afloop van een vergadering van de ministers van Financiën waar hij zijn voorstel voor een Europese vliegbelasting presenteerde. Volgens Snel is er brede belangstelling voor.

In Nederland is al afgesproken per 2021 een vliegtaks van 7 euro per ticket voor alle bestemmingen in te voeren.

“We gaan daarmee door. Maar als er eerder een Europese taks zou komen, dan zijn we bereid ons aan te passen”, aldus Snel. “We kunnen het beter samen doen.” Een aantal lidstaten, waaronder Frankrijk en Duitsland, heeft al een vliegtaks.

EU-commissaris Pierre Moscovici zei een Europese vliegbelasting “een goed idee” te vinden. Maar hij benadrukt dat een wetsvoorstel niet meer van de huidige Europese Commissie kan komen, omdat haar mandaat deze herfst afloopt.

Volgens Snel wordt het onderwerp voor het eerst echt besproken op een bijeenkomst van de EU-ministers in april in Boekarest. Hij heeft ze ook uitgenodigd voor de internationale CO2-conferentie hierover die Nederland in juni organiseert.

Lees meer over: Klimaat Luchtvaart Politiek economie

Staatssecretaris pleit in Brussel voor EU-brede vliegtaks

NOS 12.02.2019 Nederland wil dat alle EU-landen een vliegbelasting invoeren. Staatssecretaris Snel van Financiën heeft dat voorstel gedaan in Brussel. Het kabinet wil over twee jaar in Nederland een vliegtaks van 7 euro per ticket invoeren.

“Als we de klimaatdoelen willen halen, moeten we ook wat aan het vliegverkeer doen. Nu is 2,5 procent van alle CO2-uitstoot afkomstig van vliegtuigen”, zei Snel tegen de ministers van de andere lidstaten. “Daar moeten we in Europees verband wat aan doen.”

Volgens de staatssecretaris is het voorstel niet alleen bedoeld om de CO2-uitstoot van vliegtuigen terug te dringen. Hij wil ook proberen om de verschillen tussen landen en vliegmaatschappijen weg te nemen. “Doordat elk land verschillende tarieven gebruikt is er sprake van oneerlijke concurrentie”, zei hij.

Deze zes landen hebben al een vorm van vliegbelasting:

Duitsland	Zweden
Frankrijk	Verenigd Koninkrijk
Italië	Oostenrijk

Naast de landen in het bovenstaande kader, hebben ook Nederland, Denemarken en Ierland een vliegbelasting gehad, maar die later weer afgeschaft.

Een echt voorstel van de Europese Commissie valt op z’n vroegst pas dit najaar te verwachten. Na de verkiezingen voor het Europees Parlement in mei, wordt eerst een nieuwe Europese Commissie samengesteld.

Na afloop van de vergadering met de andere Europese ministers, zei Snel dat hij dit voorstel nu alvast heeft gedaan zodat iedereen aan het idee kan wennen.

Volgens de staatssecretaris had alleen Spanje kritiek en waren de overige landen redelijk enthousiast. Hij citeerde tijdens de bijeenkomst een veel gebruikte uitdrukking uit de milieuhoek: “Tax bads, not goods”, ofwel, “belast het slechte, niet het goede”.

Bekijk ook;

Kabinet wil in 2021 vliegtaks invoeren

Vliegbelasting jaren geleden afgeschaft, waarom zou het nu wel werken?

In 2017 kwam 6,6 procent van de in Nederland opgewekte energie uit hernieuwbare bronnen. Volgend jaar moet dat 14 procent zijn.

Nederland onderaan EU-lijst duurzame energie

NOS 12.02.2019 Nederland is van alle EU-landen het verst verwijderd van het verwezenlijken van de klimaatdoelstellingen van 2020. In 2017 kwam 6,6 procent van de in Nederland opgewerkte energie uit duurzame bronnen, zoals windmolens en zonnepanelen. Volgend jaar moet dat 14 procent zijn. In geen enkele EU-lidstaat is het gat zo groot.

Elf lidstaten hebben hun doelstellingen voor 2020 al gehaald, blijkt uit onderzoek van Eurostat, het statistiekbureau van de EU. Koploper Zweden wekt meer dan de helft van de energie op uit duurzame bronnen. Ook Finland, Letland, Denemarken en Oostenrijk zitten boven de 30 procent.

Op het lijstje met landen die het verst van hun doelstelling verwijderd zijn, wordt Nederland gevolgd door Frankrijk en Ierland. Luxemburg haalde in 2017 weliswaar nog minder energie uit hernieuwbare bronnen dan Nederland (6,4 procent), maar heeft met 11 procent een lagere doelstelling voor volgend jaar. De doelstellingen zijn per land afhankelijk van hun uitgangspunt en economisch potentieel.

Nederland traditioneel laag

Nederland, van oudsher een olie- en gasland, staat al jaren laag op het EU-lijstje. In 2014 eindigde ons land met 5,5 procent voorlaatste, één plaats boven Frankrijk.

In 2017 voorspelde de Europese Commissie al dat Nederland de doelstellingen van 2020 niet ging halen. Het Nederlandse ministerie van Economische Zaken stelde toen dat de commissie zich had gebaseerd op oude cijfers.

Nederland verwacht de achterstand in duurzame energie te gaan inlopen met onder meer de bouw van grote windmolenparken op zee. Die windmolenparken worden pas na 2020 opgeleverd en tellen daarom nog niet mee voor de Europese doelstellingen in 2020.

De EU heeft afgesproken dat in de hele unie volgend jaar een vijfde van de energie duurzaam moet worden opgewekt. In 2017 was dat 17,5 procent. Voor 2030 is de doelstelling 32 procent.

Wat is duurzame energie? En wat is het verschil tussen ‘groene’ en ‘grijze’ energie? NPO Focus legt het uit in deze special: https://npofocus.nl/artikel/7490/wat-is-groene-energie

Bekijk ook;

Klimaatdoel is haalbaar, maar Nederland zit nu nog in Europese achterhoede

‘Ook Nederland heeft een Energiewende nodig’

Europees rapport: Nederland gaat energiedoelstellingen niet halen

Nederland bijna hekkensluiter op duurzaamheidslijsten

D66: ruim 5 miljard voor klimaat in provincies

Telegraaf 11.02.2019 De twaalf lijsttrekkers van D66 bij de provinciale verkiezingen van volgende maand willen in totaal ruim 5 miljard euro investeren in concrete maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan. De plannen worden maandag aangeboden aan Ed Nijpels, de voorzitter van het klimaatberaad.

„De provincie gaat over bouwen, wegen en energie”, zegt Michiel Scheffer, D66-lijsttrekker in Gelderland. „Onderwerpen die alles met klimaat te maken hebben. Daarom zijn klimaatplannen ook in de provincie ontzettend nodig.”

D66 wil geld steken in bijvoorbeeld laadpalen voor elektrische fietsen en auto’s, fietssnelwegen, isolatie van huur- en koopwoningen, zonnepanelen op de daken van huizen, scholen en bedrijven. Ook moet er volgens de regeringspartij worden geïnvesteerd in opleidingen voor vakmensen op het gebied van duurzame technologie.

Op landelijk niveau wordt gewerkt aan de nadere uitwerking van het klimaatakkoord, een verzameling van honderden voorstellen om Nederland op termijn CO2-neutraal te maken. „Met deze plannen laat D66 ook regionaal zien wat er allemaal mogelijk is”, aldus Tweede Kamerlid Matthijs Sienot.

Bekijk meer van; klimaat d66 amsterdam

D66: provincies moeten hun geld steken in klimaatmaatregelen

D66-lijsttrekkers reageren daarmee op de oproep van het CDA vorige week, dat juist op de rem wil staan.

NOS 11.02.2019 De twaalf D66-lijsttrekkers voor de Provinciale Statenverkiezingen willen dat provincies hun reserves besteden aan schone energie, laadpalen en isolatie van huizen. Dat zeggen ze tegen de NOS. Het gaat in totaal om 5,3 miljard euro. Bij de meeste provincies gaat het om geld dat is verdiend door de verkoop van aandelen van energiebedrijven.

De partij reageert daarmee op coalitiepartij CDA, die vorige week juist met een tegenovergestelde boodschap kwam. De twaalf lijsttrekkers van de christendemocraten schreven in De Telegraaf dat Nederland niet moet doorslaan in zijn ambitie om de CO2-uitstoot te verlagen.

Rijke provincie

Hoeveel geld iedere provincie te besteden heeft, is heel verschillend. Sommige, zoals Gelderland, hebben door de verkoop van de Nuon-aandelen veel geld in kas. Dat wordt veelal belegd in staatsobligaties. “Dat ligt nu op de plank”, zegt Michiel Scheffer, lijsttrekker van D66 in Gelderland. “Net als onze voorouders honderd jaar geleden hebben geïnvesteerd in Nuon, willen wij dat geld weer herinvesteren om duurzame groei mogelijk te maken.”

In Gelderland gaat het om een totaalbedrag van 2,5 miljard euro. “Iedere inwoner moet 2000 euro krijgen om zijn of haar huis te verduurzamen. Als een schenking of lening, afhankelijk van hun inkomen”, zegt Scheffer. Ook moeten er meer fietspaden komen, en krijgen ROC’s geld om mensen op te leiden voor de energietransitie, als het aan hem ligt.

Bomen en fietssnelwegen

Niet alle provincies hebben zo veel geld in kas. Maar al het geld dat uitgegeven wordt, moet worden getoetst aan duurzaamheid, zegt de lijsstrekker van D66 in Overijssel Wybren Bakker. “Je moet bij alle uitgaven de vraag stellen, helpt deze investeringen om ons klimaat te verbeteren. Alleen als het antwoord ja is, wordt het geld besteed”. Zo wil hij 600 miljoen euro gebruiken om onder andere meer dan een miljoen extra bomen te planten en extra fietssnelwegen aan te leggen.

Ook in Zeeland zijn de ambities groot. D66-lijsttrekker Ton Veraart wil 500 miljoen halen van de balans van PZEM, het voormalige Delta, waar de provincie grootaandeelhouder is. “Met dat geld kunnen we de overstap naar elektrisch rijden een boost geven. Dat is hard nodig in zo’n dun bevolkt gebied.”

In Flevoland denkt de D66-lijsttrekker Tiko Smetsers ongeveer 25 miljoen euro te kunnen vrijmaken. “Dat doen we deels door geld vrij te maken uit de huidige provinciebegroting, en wij hebben ooit verdiend aan de verkoop van Nuon-aandelen.” Smetsers wil met dat geld de inwoners helpen om zelf isolatiemaatregelen te nemen.

Bekijk ook;

CDA-lijsttrekkers: Nederland moet niet doorslaan in klimaatambitie

Dijkhoff neemt afstand van ‘klimaatdrammer’ Jetten

VVD stapt uit coalitie Rijswijk om klimaatmaatregelen

Segers sneert naar CDA vanwege klimaat: Wij hebben óók 12 lijsttrekkers

AD 09.02.2019 De ChristenUnie is kritisch op de andere christelijke regeringspartij, het CDA, vanwege diens houding over het klimaat. Doorn in het oog is het opiniestuk van twaalf provinciale CDA-lijsttrekkers waarin zij deze week stelden dat het klimaatbeleid van het kabinet niet te ambitieus moet zijn.

De ChristenUnie heeft die ambitie wel en erkende dat er in de coalitie ‘hier en daar verschillend over wordt gedacht’. ,,Wij hebben óók twaalf lijsttrekkers’’, sneerde partijleider Gert-Jan Segers naar ‘een zekere partij’ op het verkiezingscongres in Zwolle. ,,Samen met onze lijsttrekkers willen we een ambitieus klimaatakkoord waar we echt streven naar minder opwarming, naar schone energie, naar schone lucht.’’

Segers wees op de verschillen in de coalitie, waar VVD, CDA, D66 en ChristenUnie samenwerken. Van de vier meningsverschillen die hij noemde, sloegen er drie op de klimaatdiscussie. ,,We verschillen op asielbeleid, duurzaamheid, zorg voor de schepping en klimaat’’, zei de ChristenUnie-leider. Daarmee wees hij vooral op de verschillen tussen ChristenUnie en D66 enerzijds en VVD en CDA anderzijds.

Eerlijk

Volgens Segers moet het akkoord, dat dit voorjaar na de doorrekeningen van de planbureaus gesloten moet worden, de lasten eerlijk verdelen. Hij wil mensen met een smalle beurs ontzien. Maar dat betekent niet dat er concessies moeten worden gedaan aan de ambitie. ,,Niet de lat lager leggen omdat andere landen mogelijk gaan aarzelen, maar laten we onze verantwoordelijkheden richting de schepping en onze kinderen waarmaken.’’

Het rentmeesterschap – het idee dat de aarde goed moet worden achtergelaten voor volgende generaties – is een belangrijk begrip in de christelijke politiek. Ook Segers haalde dat aan. ,,We weten dat we rentmeesters zijn.’’

Volgens Eerste Kamer-lijsttrekker Mirjam Bikker is rentmeesterschap logisch. ,,Als je leeft van de rente die de aarde ons geeft moet je nuchter kijken naar je voetafdruk, of die niet te groot is.’’ Volgens haar gaat een klimaatakkoord ‘niet om 38 zeteltjes in de Eerste Kamer’. ,,Dit gaat verder dan deze kabinetsperiode.’’

Het verkiezingscongres van de ChristenUnie was het eerste congres sinds het aantreden van kabinet-Rutte III dat de leden geen beladen motie over de verruiming van het kinderpardon inbrachten. De deal in de coalitie over dat onderwerp werd gevierd. Partijlid Hayarpi Tamrazyan sprak haar dankbaarheid uit voor de steun die zij en haar familie hebben gekregen tijdens de maanden dat de familie in kerkasiel zat.

Door het coalitieakkoord over het kinderpardon mag het Armeense gezin in Nederland blijven. ,,Dit is bewijs dat de christelijke politiek zin heeft’’, zei Tamrazyan, ,,en een belangrijke rol kan spelen in het leven van kwetsbare mensen.’’

Time-out voor kibbelende Kamerleden

ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers wil Kamervoorzitter Khadija Arib de bevoegdheid geven om Kamerleden die zich schuldig maken aan wangedrag een time-out te geven. De aanleiding van zijn pleidooi is de aanvaring tussen PVV-Kamerlid Machiel de Graaf en Denk-Kamerlid Selçuk Öztürk, deze week.

Öztürk insinueerde dat De Graaf gefraudeerd zou hebben, maar gaf daarvoor geen bewijs. De Graaf reageerde woest en zei dat hij zijn Denk-collega ‘zou najagen’. ,,Dan ben je van mij.’’ Hoewel De Graaf zijn woorden later terugnam, overweegt Denk aangifte te doen. Arib zei er ‘een heel naar gevoel’ aan te hebben overgehouden.

,,Het was een beschamende vertoning en een dramatisch voorbeeld voor een samenleving die soms al zo verdeeld is’’, stelde Segers op zijn partijcongres in Zwolle. ,,Het parlement is de plek waar we onze verschillen met beschaafde woorden beslechten.’’

Een time-out moet volgens hem voortaan de gemoederen tot bedaren brengen. ,,Zoals een wedstrijd stil moet worden gelegd bij antisemitische spreekkoren, zoals twee scholieren na een vechtpartij even tot bedaren moeten worden gebracht, zo zou het goed zijn als parlementariërs van de voorzitter een afkoelingsperiode kunnen krijgen.’’

Kustlijn opgeven en het hogerop zoeken, dat is een plan B bij zeespiegelstijging

Er is een maatschappelijke discussie nodig over de opties die Nederland heeft als de zeespiegel harder stijgt bij falend klimaatbeleid.

NOS 09.02.2019 Omdat de gevolgen zo ingrijpend zijn, is het nodig dat er nu al wordt nagedacht over de keuzes die Nederland moet maken als internationaal klimaatbeleid faalt. Dat zeggen verschillende experts op het gebied van zeespiegelstijging in Vrij Nederland.

Als de wereld er niet in slaagt om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan en het Parijse Klimaatakkoord niet wordt nageleefd, zal de aarde meer opwarmen dan 1,5 of 2 graden. Dat zal ertoe leiden dat de zeespiegel steeds verder zal stijgen.

“De experts hebben één gedeelde zorg: in Nederland wordt te weinig nagedacht over een plan B, voor als de zeespiegel sneller gaat stijgen dan waar we rekening mee houden in het Deltaprogramma”, staat in Vrij Nederland. Een maatschappelijk debat hierover ontbreekt, zeggen de deskundigen, terwijl dat wel nodig is omdat er belangrijke keuzes gemaakt moeten worden. “Niet in de toekomst, maar nu.”

Steden op palen

De wereldwijde zeespiegelstijging laat sinds een aantal jaren een versnelling zien. Daarop wees ook de Deltacommissaris in een rapport dat een half jaar geleden aan de Tweede Kamer is gestuurd. Dat rapport ging over de gevolgen van zeespiegelstijging voor Nederland. Maar waar er nu al wel volop discussie is over klimaatmaatregelen om de CO2-uitstoot terug te dringen, en er ook wordt nagedacht over onze dijken, wordt er niet gesproken over de mogelijkheid dat dit samen toch te weinig is.

“Eén meter, of twee, dat lukt nog met een combinatie van zandsuppleties, dijken en natuurlijke opslibbing”, zegt de Utrechts hoogleraar fysische geografie Maarten Kleinhans. “Dus als regeringen zich daadwerkelijk aan Parijs zouden houden, dan is dit het scenario.” Maar als ‘Parijs’ niet lukt, dan is er volgens hem een groot probleem. “Ik ben het helemaal eens met de inschatting dat als de zeespiegel meer dan anderhalf à twee meter gaat stijgen, we het niet meer gaan redden met dit land.”

In dat geval moeten we een plan B beschikbaar hebben, vinden de zeespiegelexperts. Er moet nagedacht worden over verschillende opties. Zo zullen steeds hogere dijken ook steeds breder worden, iets wat op veel plekken nu onmogelijk is. Nog bredere rivieren maken zou ook kunnen, net als steden op palen bouwen, of het aanleggen van eilanden in zee. En dan is er ook nog een optie, waar nu nog niemand het over wil hebben: ‘De huidige kustlijn opgeven en het hogerop zoeken.’

De zeespiegel stijgt steeds sneller; het ijsverlies op Groenland en Antarctica neemt toe en satellieten meten een versnelling van de wereldwijde zeespiegelstijging. Lag de snelheid van die stijging in de 20ste eeuw onder de 2 millimeter per jaar, na het jaar 2000 was het rond de 3 millimeter en de afgelopen jaren is dat opgelopen tot 4,3 millimeter per jaar. Hoezeer die versnelling zal doorzetten is onzeker.

“We moeten een gecontroleerde terugtrekking op termijn gaan overwegen”, zegt polair meteoroloog Michiel van den Broeke van de Universiteit Utrecht. Zijn collega Roderik van de Wal: “In Nederland bestaat erg de houding dat we met aanpassen de problemen wel zullen oplossen. Dat is een misvatting.” Niet dat een versnelde zeespiegelstijging in de komende decennia al tot grote problemen zal leiden. Maar voor de termijn daarna is er veel onzeker.

Glacioloog Michiel Helsen, werkzaam als docent klimaatverandering, vindt het tijd voor een maatschappelijke discussie. “Op termijn is het mogelijk dat we West-Nederland niet kunnen behouden. Het lijkt me zinvol voor de maatschappij om de discussie te voeren welke delen van Nederland we tot welke prijs willen verdedigen.” Roderik van de Wal voegt daaraan toe: “Als we zo doorgaan, zal een groot deel van Nederland opgegeven moeten worden. Verhuizen naar Duitsland zou een onderwerp van gesprek moeten zijn.”

Naleving klimaatafspraken cruciaal

De experts zijn er allemaal van overtuigd dat het naleven van het Parijse Klimaatakkoord cruciaal is voor de toekomst van Nederland. “Nederland is voor z’n voortbestaan direct afhankelijk van het succes of het falen van het huidige internationale klimaatbeleid.” Toch is het op dit moment zeer onzeker of de afspraken wereldwijd echt nageleefd zullen worden.

Ook minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen is van mening dat het lot van Nederland min of meer afhankelijk is van mondiale klimaatafspraken. Dat zei ze tegen de NOS tijdens de laatste internationale klimaatconferentie in Polen. De minister reageerde daarmee op zorgen die er in Zeeland leven over de stijgende zeespiegel.

Toch vinden de experts dat er door de politiek onvoldoende wordt nagedacht over de gevolgen op lange termijn van zeespiegelstijging. “Voor zover ik weet, wordt er door de overheid voor de lange termijn weinig nagedacht over alternatieven voor het kustbeleid, anders dan het opspuiten van zand en het ophogen van dijken”, zegt Caroline Katsman, hoofddocent fysische oceanografie aan de TU Delft.

Omgaan met onzekerheden

Terwijl dat wel belangrijk is, vindt Marjolein Haasnoot van Deltares en auteur van het eerder genoemde rapport over de gevolgen van zeespiegelstijging voor Nederland. Zo moet er bij heel grote infrastructurele werken volgens haar rekening worden gehouden met een potentieel grote zeespiegelstijging.

“Voor alle maatregelen is tijd nodig. Nu is de tijd er nog om daarover na te denken en een goed plan te maken. (…) Als het gaat om zeespiegelbeleid moet je kunnen omgaan met onzekerheden. Je kunt niet wachten tot je precies weet wat er gaat gebeuren. Als je het zeker weet, dan gebeurt het al, en zou het bovendien veel te snel kunnen gaan.”

Bekijk ook;

Wetenschappers steunen klimaatspijbelaars: ‘Groot gelijk’

‘Een derde van ijskappen Himalaya smelt zeker af’

Ruim 3400 Belgische wetenschappers scharen zich achter klimaatbetogers

ChristenUnie: CDA moet lat niet te laag leggen voor klimaat

Kamerlid Dik-Faber reageert op CDA’ers die vinden dat Nederland niet moet doorslaan met zijn klimaatambities.

NOS 08.02.2019 De ChristenUnie neemt afstand van de oproep van provinciale CDA-lijsttrekkers over het klimaat. Die zeiden eerder deze week dat Nederland niet moet doorslaan in de ambitie om de CO2-uitstoot te verlagen.

Volgens de Friese CDA-lijsttrekker De Rouwe wordt het debat nu gekaapt door “drammers en dromers” over het klimaat. De provinciale politici willen dat er realistische voorwaarden worden gesteld om de klimaatopgaven tot een succes te maken.

In een ingezonden stuk in het AD schrijft Kamerlid Dik-Faber van coalitiepartner ChristenUnie samen met weerman Reinier van den Berg dat Nederland een land van aanpakkers is. Volgens de twee “past het niet in onze volksaard om de lat lager te leggen als het spannend wordt, zoals enkele provinciale CDA-politici bepleiten”. Ze vinden dat er juist een stapje moet worden bijgezet.

“Goed rentmeesterschap om de schepping te bewaren voor volgende generaties is geen vage droom, maar een concrete verantwoordelijkheid die voor elke Nederlander geldt”. schrijven Dik en Van den Berg.

Bekijk ook;

CDA-lijsttrekkers: Nederland moet niet doorslaan in klimaatambitie

Kabinet wil over grens steun voor CO2-taks

Telegraaf 08.02.2019 Hulp van onze buurlanden kan de invoering van CO2-heffing voor de industrie wel eens dichterbij brengen. Het kabinet probeert hiertoe met landen in Noordwest-Europa een kopgroep te vormen, bevestigt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat aan De Telegraaf.

Het moet voorkomen dat ons land na eventuele invoering van zo’n heffing onaantrekkelijker wordt voor bedrijven, vergeleken met buurlanden.

Duizenden scholieren spijbelden gisteren intussen voor het klimaat in Den Haag. Het leverde volle treinen op, en drukte bij hamburgerketens.

Bekijk ook:

Kabinet zoekt steun voor CO2-heffing in buurlanden

Bekijk meer van; klimaat heffingen

Kabinet: ‘Helft minder grondstoffen gebruiken in 2030’

RO 08.02.2019 Minder grondstoffen gebruiken en beter omgaan met de materialen die we al hebben. Op die manier wil het kabinet gezamenlijk al in 2030 de helft minder primaire grondstoffen gebruiken. Het uiteindelijke doel is om in 2050 een volledig circulaire economie tot stand te brengen.

De ministerraad heeft op voorstel van staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat ingestemd met het Uitvoeringsprogramma circulaire economie. Het programma was aangekondigd in de kabinetsreactie op de transitie-agenda’s circulaire economie op 29 juni jongstleden.

Slim omgaan met grondstoffen

Van Veldhoven: “Slim en zuinig omgaan met onze grondstoffen scheelt CO2-uitstoot en helpt dus bij het halen van de klimaatdoelen uit het Regeerakkoord. Daarnaast is bijvoorbeeld circulair ontwerpen en bouwen big business en liggen daar grote kansen voor Nederlandse bedrijven. Inzetten op een circulaire economie is op die manier goed voor het klimaat en goed voor de portemonnee.”

Uitvoeringsprogramma circulaire economie

Het Uitvoeringsprogramma staat bol van de kansrijke projecten, veelbelovende activiteiten en goede voorbeelden. Vijf sectoren krijgen extra aandacht: biomassa en voedsel, kunststoffen, maakindustrie, bouw en consumptiegoederen. Deze gebieden zijn belangrijk voor onze economie en kennen een hoge belasting van het milieu. Een paar voorbeelden van projecten:

Bio-asfalt van hout: de natuurlijke lijmstof die bomen hun stevigheid geeft, komt vrij bij het maken van karton en papier. Het kan in de toekomst gebruikt worden bij het maken van asfalt.
Beter hergebruik en ontwerp matrassen: project dat inzet op recyclen van afgedankte matrassen (95% in 2025) en het duurzamer ontwerpen van nieuwe matrassen – 75% van de nieuwe matrassen in 2025 is gemakkelijk uit elkaar te halen om de materialen opnieuw te gebruiken.
Plastic Pact: samenwerking tussen de overheid en het bedrijfsleven om minder plastic afval te maken en het overige afval beter te hergebruiken en te recyclen. Presentatie nog in februari 2019.
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland heeft een grondstoffenscan ontwikkeld zodat bedrijven kunnen waar en hoe zij hun risico’s op schaarste kunnen verkleinen.
Het Rijksvastgoedbedrijf en Rijkswaterstaat zijn grote opdrachtgevers en beheerders van vastgoed en infrastructuur. Het doel is dat beide organisaties in 2030 circulair werken. Recent werd het eerste circulaire viaduct geopend.

Economie zonder afval

Nederland werkt hard om in 2050 een economie zonder afval te zijn: een circulaire economie. Het Uitvoeringsprogramma kijkt vijf jaar vooruit en zal ieder jaar worden bijgewerkt. Het Planbureau voor de Leefomgeving maakt iedere twee jaar een rapport over de voortgang.

Zie ook;

Circulaire economie

Rutte benadrukt dat er wel tijd is om over te stappen op duurzame energie

Video afspelen

Rutte: we hebben 31 jaar de tijd voor de energie- en klimaattransitie

De premier waarschuwt voor te gehaaste maatregelen die juist slecht zijn voor de CO2-reductie of die banen kosten.

NOS 05.02.2019 Premier Rutte ziet geen reden om gehaast klimaatmaatregelen voor te stellen als niet duidelijk is wat de gevolgen zijn. Hij reageert daarmee op de kritiek van de linkse oppositie in het klimaatdebat dat het kabinet niets doet en geen beslissingen durft te nemen.

CO2-lekkage

Consensus

Rutte hoopt in april en mei consensus te kunnen bereiken met een groot deel van de Tweede Kamer. Dan zijn de doorrekeningen van het concept-klimaatakkoord klaar, heeft het kabinet daar keuzes uit gemaakt en gaan de ‘echte’ politieke debatten plaatsvinden.

Bekijk ook;

Tweede Kamer debatteert over klimaatakkoord, maar veel is nog onzeker

Klimaatdebat mét politieke kopstukken maar ‘zonder echt vuurwerk’

Kabinet staat open voor nationale CO2-heffing

NU 05.02.2019 Het kabinet staat bij monde van premier Mark Rutte en minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) open voor een CO2- heffing voor de Nederlandse industrie. Dat werd duidelijk in het debat over een conceptklimaatakkoord dinsdagavond.

“We staan open voor alle oplossingen”, zei Wiebes over zo’n heffing. “Er zijn geen taboes en we gaan dat bekijken”, aldus Rutte.

Met name oppositiepartijen PvdA, GroenLinks en SP pleitten voor een CO2-heffing voor bedrijven. In de voorstellen van de klimaattafels, het orgaan waarin per sector klimaatmaatregelen zijn gepubliceerd, was die optie niet meegenomen.

Daardoor werd het aanvankelijk ook niet doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) op haalbaarheid en betaalbaarheid. PvdA-fractievoorzitter Asscher heeft de planbureaus echter alsnog gevraagd de effecten van een CO2-heffing te berekenen.

Rutte en Wiebes blijven wel sceptisch. De premier denkt namelijk niet dat “een platte boete” tot de gewenste CO2-reductie zal leiden. Alles staat namelijk in het teken van 49 procent minder broeikasgassen in 2030 ten opzichte van 1990.

Wiebes waarschuwt dat bedrijven “de grens over rennen” als het ondernemen in Nederland te duur wordt. Afgezien van de vele reserveringen, zijn de bewindslieden toch bereid alle opties uiteindelijk serieus te overwegen.

Verschillende gedachten over CO2-heffing

Binnen de coalitie wordt er ook verschillend gedacht over een CO2-heffing. D66 en ChristenUnie hebben hier geen bezwaar tegen, VVD en CDA zijn hier veel kritischer op.

In het conceptklimaatakkoord is een zowel een boete- als een subsidiesysteem voor de industrie bedacht. Daarvoor moeten bedrijven plannen indienen om het klimaatdoel voor hun sector te halen. Lukt dat niet of als ze niet meewerken, krijgen ze een boete. Halen ze dat wel, komen ze in aanmerking voor subsidie van de overheid. Zo worden bedrijven gestimuleerd te innoveren, is de gedachte.

Overigens betalen bedrijven in Europees verband al voor hun CO2-uitstoot via een internationaal handelssysteem (ETS).

Lees hier het liveblog terug (gesloten).

Lees meer over: Klimaat Politiek

Klimaatplannen voor geen enkele partij meer heilig: ‘geen taboes’

AD.05.02.2019 Het plan van de klimaattafels om de CO2-uitstoot fors te verminderen, is voor geen enkele partij in de Tweede Kamer nog heilig. Hoe het dan wel moet, daarover steggelen ze nog even door.

Hij moest en zou zich komen verantwoorden tegenover zijn collega’s: VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff. Zonder hem weigerde de voltallige oppositie vorige week een debat over klimaat te voeren. Dijkhoff had eerder gezegd de honderden voorstellen die de verschillende klimaattafels in december deden niet automatisch over te willen nemen. En hij had D66-collega Rob Jetten een drammer genoemd.

Maar hoe hard de oppositiepartijen het vanavond in het alsnog gehouden debat ook probeerden: het lukte hen niet een wig te drijven tussen de regeringspartijen. Sterker, Jetten benadrukte in het debat ook niet automatisch zijn handtekening te willen zetten onder alle voorstellen.

Zo bleek tijdens het debat dat er inmiddels geen enkele partij meer is die het ‘klimaatakkoord’ nog onveranderd wil overnemen. Bijna een jaar onderhandelden tientallen maatschappelijke organisaties onder leiding van oud-minister Ed Nijpels over allerlei plannen waarmee Nederland de doelstellingen uit het klimaatakkoord van Parijs kan halen. Maar hoe hard ook de groene partijen vooraf zeiden dat het kabinet niet om de voorstellen heen kon, ook zij zijn ontevreden met wat er op tafel ligt.

CO2-heffing

Belangrijkste struikelblok is een zogeheten CO2-heffing voor de industrie. GroenLinks, SP, PvdA en Partij voor de Dieren willen dat die er per se komt. Die heffing per uitgestoten ton CO2 moet de vervuilende industrie dwingen schoner te produceren.

Het voorstel van de klimaattafels vinden ze te soft: die stelden voor dat de industrie plannen maakt om de CO2-uitstoot fors te verminderen. En pas als ze zich daar niet aan houdt, kan er een boete volgen.

De regeringspartijen zijn niet per se tegen zo’n CO2-heffing, maar willen eerst bezien of het plan van de klimaattafels niet beter werkt. Momenteel worden de verschillende scenario’s doorgerekend. ,,En als blijkt dat het niet werkt, snap ik ook wel dat een vorm van CO2-heffing op tafel komt’’, zei Dijkhoff.

Het was de enige minimale toenadering tijdens het hele debat. Alle partijen gaven vooral aan wat ze anders willen. De VVD wil niet dat mensen zelf geld moeten lenen om hun huis op een arme warmtebron aan te sluiten wanneer wijken van het gas afgaan.

Daarvoor moet een door de overheid gefinancierd warmtefonds komen. De PvdA wil niet dat de aanschaf van elektrische auto’s wordt gesubsidieerd door benzineauto’s zwaarder te belasten. ,,Dat is een verschuiving van arm naar rijk. Welke lobby heeft dat nou weer verzonnen?’’, zei voorman Lodewijk Asscher vlak voor het debat.

Verschil

En zo heeft elke partij zijn eigen bezwaren. Het is nogal een verschil met anderhalve maand geleden toen er nog door verantwoordelijk minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) werd gedaan alsof er al een klimaatakkoord lag toen de klimaattafels hun voorstellen presenteerden.

Die voorstellen worden nu doorgerekend door planbureaus. Op 13 maart moet duidelijk zijn wat ze opleveren en wat ze kosten. Pas daarna komt het kabinet met voorstellen en gaat het debat verder.

Alle partijen benadrukken dat het belangrijk is dat de plannen burgers niet te veel raken in de portemonnee. En bijna allemaal dat de doelen wel gehaald moeten worden. Alleen PVV en Forum voor Democratie vinden alle klimaatvoorstellen onzin. ,,Het is geldklopperij’’, zegt PVV-leider Geert Wilders.

Dijkhoff krijgt kritiek van oppositie in klimaatdebat

Video afspelen

Tweede Kamer debatteert over klimaatakkoord, maar veel is nog onzeker

De partijen in de Tweede Kamer discussiëren over het concept-Klimaatakkoord, maar welke maatregelen het kabinet gaat kiezen weet nog niemand.

NOS 05.02.2019 VVD-fractievoorzitter Dijkhoff krijgt in het klimaatdebat in de Tweede Kamer veel kritiek van oppositiepartijen op zijn optreden in de media over het concept-Klimaatakkoord. Hij noemde fractievoorzitter Jetten van regeringspartij D66 in een interview een “klimaatdrammer”. Dijkhoff zegt daarover: “Het was inderdaad niet het interview met de meest hoffelijke woordkeus.”

“Wat is een klimaatdrammer?”, wil Denk-leider Kuzu van hem weten. Dijkhoff: “Dan heb ik het over mensen die niet blij zijn met draagvlak, maar juist bij draagvlak de turbo erop zetten en dan verder van hun doelen afdwalen dan als je het behoedzaam had gedaan.” Achter dat deel van zijn boodschap blijft Dijkhoff staan.

Achterhaald

Op aandringen van de oppositiepartijen licht hij zijn kritiek in de media op bepaalde klimaatplannen toe. Dijkhoff vindt sommige plannen achterhaald, zoals subsidie voor elektrische auto’s als consumenten die toch wel kopen. Ook vindt hij dat alle maatregelen op haalbaarheid en draagvlak moeten worden beoordeeld en wil hij niet haasten. “We nemen niet klakkeloos dingen over.”

PvdA-leider Asscher vindt dat Dijkhoff als fractievoorzitter van de grootste partij niet in de media zijn handen kan aftrekken van het klimaatbeleid van de coalitie.

Dijkhoff zegt tegen Asscher dat hij alleen duidelijk wilde maken dat alles nog onzeker is en moet worden doorgerekend. SGP-Kamerlid Stoffer trekt de conclusie dat het beleid dus minder streng kan als dat beter is:

Video afspelen

Dijkhoff: we nemen niet alles klakkeloos over

Eerlijk

Het debat gaat verder voor een groot deel over wat eerlijk klimaatbeleid zou zijn. Maar wat eerlijk is, daarover verschillen de meningen. Moet er een CO2-heffing komen voor bedrijven? Ja, vindt GroenLinks-leider Klaver.

“De bedrijven willen geen CO2-belasting omdat ze bang zijn om de regie kwijt te raken”, zegt Klaver. “Maar er moet een belasting komen waar de overheid invloed op heeft. We weten uit het verleden dat een boetesysteem zoals het kabinet wil niet werkt.”

ChristenUnie-leider Segers vraagt zich af of er met Klaver te praten is als blijkt dat andere oplossingen om de CO2-uitstoot te verminderen beter zijn. Segers: “Het doel moet het belangrijkst zijn, niet het middel.” Klaver zegt dat er met hem valt te praten, maar houdt toch vast aan een CO2-heffing als beste middel.

Dat betwijfelt Dijkhoff, al wacht hij nog op de berekeningen van het kabinet. “Als je bedrijven met CO2-belasting het land uit schopt en ze gaan in een ander land verder maar dan minder schoon, dan maakt het dus voor de totale uitstoot niets uit.”

Vliegen

PVV-leider Wilders is tegen klimaatbeleid. “Maar ik heb wel geleerd dat als je iets van andere mensen vraagt, dat je het dan zelf ook moet doen.” Hij noemt een lijstje op met vliegreizen van D66-fractievoorzitter Jetten zoals Macedonië, Kosovo, Oman, Sicilië, Ethiopië en Schotland. “Wat vindt u hier nu zelf van?” vraagt Wilders aan Jetten. Jetten geeft toe dat hij geen heilige is.

Volgens PVV-leider Wilders is het klimaatbeleid pas eerlijk als de partijen die maatregelen voorstellen zelf het goede voorbeeld geven, zoals minder vliegen. D66-fractievoorzitter Jetten zegt dat hij zijn best doet en ook voorstander is van een vliegtaks:

Video afspelen

Wilders en Jetten over wel of niet vliegen: wat is eerlijk?

Status Klimaatakkoord

De discussie gaat ook over de status van het Klimaatakkoord. Ook al hebben veel maatschappelijke partijen en het bedrijfsleven erover onderhandeld, het is formeel nog een concept dat eerst moet worden doorgerekend. Daarna gaan het kabinet en de coalitiepartijen pas bepalen welke maatregelen wel en niet doorgaan.

SP-leider Marijnissen wil daar niet op wachten: “De energierekening van mensen stijgt terwijl grote bedrijven de dans ontspringen. Mensen worden bang gemaakt omdat iedereen een lening moet afsluiten om een warmtepomp te nemen. Een klimaatakkoord dat al faalt voordat het er is moet van tafel.”

CDA-leider Buma ergert zich aan Klaver die het Klimaatakkoord, dat er officieel nog niet is, toch inzet maakt van de verkiezingen. “Dit onderwerp gaat juist over de verkiezingen heen.” Klaver vraagt op zijn beurt aan Buma wat het CDA dan wil met het klimaat:

Video afspelen

Klaver en Buma: is het klimaatbeleid een verkiezingsonderwerp?

De oppositie had zich vorige week verheugd op een pittig klimaatdebat, maar toen de hoofdrolspelers niet op kwamen dagen, werd vandaag als datum geprikt.

Het debat gaat de hele avond door, met later vanavond premier Rutte en minister Wiebes aan het woord.

Bekijk ook;

CDA-lijsttrekkers: Nederland moet niet doorslaan in klimaatambitie

‘Kabinet gaat ‘Urgenda-klimaatdoelen’ voor 2020 niet halen’

Doorrekening klimaatakkoord week voor verkiezingen

Wilders woest op Jetten: ‘U bent hypocriet!’

Telegraaf 05.02.2019 De spanningen in het klimaatdebat lopen hoog op als PVV’er Geert Wilders voor de aanval gaat tegen Rob Jetten (D66).

Bekijk meer van; rob jetten d66 geert wilders partij voor de vrijheid (pvv) politiek debat video’s nieuws

Jetten reageert op CDA: wel voorop bij aanpak milieuvervuiling

Telegraaf 05.02.2019 Nederland moet juist wel voorop lopen bij het aanpakken van de milieuvervuiling. We zijn tot nu toe het vieste jongetje van de klas in Europa, stelt voorman Rob Jetten van regeringspartij D66. Volgens hem is er een inhaalslag nodig.

Jetten reageerde dinsdagochtend in het WNL-programma Goedemorgen Nederland op bedenkingen van coalitiepartner CDA. Op de dag van een groot debat in de Tweede Kamer over het concept-Klimaatakkoord pleiten christendemocraten voor meer realisme en gezond verstand bij de uitvoering van de plannen.

Volgens hen moet er meer naar draagvlak worden gezocht „in plaats van doordrukken.” En Nederland moet niet vooruitlopen bij de rest van Europa, omdat anders de concurrentiepositie van bedrijven verslechtert, aldus de lijsttrekkers van het CDA bij de Provinciale Statenverkiezingen in een opiniestuk in De Telegraaf. Eerder trapte ook al regeringspartij VVD op de rem.

Bekijk ook:

CDA eist reëler klimaatplannen

Jetten heeft er vertrouwen in dat de coalitie er uiteindelijk uitkomt. Wel wijst hij op de noodzaak van steun van andere partijen in de Eerste Kamer, waar de coalitiepartijen hun meerderheid lijken te verliezen. Hij sluit daar echter samenwerking met partijen als PVV en Forum voor Democratie uit, als deze „klimaatontkenners” niets of minder willen doen tegen de klimaatverandering. „Onbespreekbaar”, aldus de D66-fractievoorzitter.

Bekijk ook:

’Stoppen met dromen en drammen over klimaat’

LIVE: Dijkhoff wil kijken naar autoplannen

Telegraaf 05.02.2019 Premier Rutte stelt dat niemand gedwongen zal worden om direct een warmtepomp of elektrische auto te kopen. „Het hoeft niet morgen, we gaan het op een nette manier doen en niet mensen het leven onmogelijk maken.”

De sussende woorden van de minister-president in het klimaatdebat maken in de Tweede Kamer nog niet veel indruk. Van links tot rechts maken partijen zich zorgen over de klimaatkassa.

VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff was kritisch over de autoplannen uit het klimaatakkoord. Hij roept het kabinet op om te kijken naar andere middelen dan subsidie. Als voorbeeld gaf de liberaal België, daar garandeert de overheid een bepaalde schaalgrootte bij de inkoop van elektrische auto’s in ruil voor korting.

Vliegen

PVV-leider Geert Wilders richtte zijn peilen op D66-leider Rob Jetten. Op basis van het instagram-account van Jetten ontdekte Wilders een liefde voor vliegen. „U heeft zeker twintig vliegreizen gemaakt naar de andere kant van de wereld. Grote mond dat het allemaal niet mag, maar u bent zelf een grote vervuiler.”

Jetten verdedigde zijn reizen: „Ik vlieg wel eens, dat is slecht voor het milieu. En daarom ben ik een groot voorstander van een vliegtaks.” Wilders beet hard terug: „Wel eens? U heeft de hele wereld over gevlogen. Mensen zijn al blij als ze een keer per jaar op vakantie naar Portugal kunnen. Hoe kunt het van andere vragen dat ze fors moeten betalen voor een vliegreis?”

De linkse oppositie hamerde op een andere verdeling van de klimaatlasten. Ze willen de rekening meer op het bordje van het bedrijfsleven leggen door een nationale CO2-heffing voor de industrie te introduceren. GroenLinks-leider Jesse Klaver oppert een belasting die moet oplopen naar 50 per ton CO2-uitstoot. De ’Klavertaks’ moet in het eerste jaar een miljard opleveren. Deze inkomsten wil de milieupartij gebruiken om de energierekening van huishoudens te verlagen.

Klaver: „Zonder CO2-belasting gaan we het klimaatdoel niet halen.” D66-leider Rob Jetten staat open voor het nadenken over de invoering van zo’n nationale taks. Hij wacht een doorrekening van het planbureau af. Thierry Baudet van Forum voor Democratie ging vol in de aanval tegen Klaver: „U heeft een kinderlijke visie op de economie. Een miljard ophalen en teruggeven aan de burger. Denkt u dat het bedrijfsleven dit niet gaat doorrekenen aan de consument en dat bedrijven die het niet kunnen betalen failliet gaan.”

SP-leider Lilian Marijnissen kwam met een eigen voorstel voor een CO2-heffing. De socialisten willen een minder hoge taks en meer stapsgewijs verhogen. „De opbrengsten moeten naar een fonds waarmee 800.000 huizen in tien jaar tijd kunnen worden verduurzaamd. Huizenbezitters hoeven dan geen lening af te sluiten voor een warmtepomp.”

Geen taboes

Het kabinet gaat daarbij in eerste instantie uit van de honderden voorstellen uit het ontwerp-klimaatakkoord, dat het resultaat is van langdurig overleg tussen diverse organisaties, bedrijven en overheden. Maar premier Rutte herhaalde nog maar eens dat er wat hem betreft geen taboes zijn.

Daarbij tekende de premier wel aan dat hij nog altijd bedenkingen heeft bij de CO2-heffing die de linkse partijen willen invoeren. Hij vreest dat daardoor bedrijven, en daarmee ook banen, het land uit worden gejaagd. Ook kan zo’n belasting volgens Rutte investeringen in vergroening juist in de weg staan.

Bekijk ook:

Jetten reageert op CDA: wel voorop bij aanpak milieuvervuiling

Kijk hier terug naar de tweets van ‎@IngeLengton

Klimaatdebat mét politieke kopstukken maar ‘zonder echt vuurwerk’

NOS 05.02.2019 Vanmiddag is het eindelijk zover: de fractievoorzitters van alle politieke partijen debatteren in de plenaire zaal over het klimaatakkoord, de eind 2018 gepresenteerde lijst van Nederlandse plannen om de stijgende opwarming van de aarde tegen te gaan.

Pijnlijk

Flinke spanning

Het debat is te volgen op NPO Politiek vanaf 16.15 uur.

Rijen gesloten

Pikant moment

Het wachten van de coalitie is namelijk op berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving. Daar wordt nu onderzocht hoeveel de voorgestelde maatregelen zullen kosten. Het duurt nog even voor de conclusies worden gedeeld, op 13 maart staat deze belangrijke publicatie gepland.

Bekijk ook;

Oppositie stapt op om afwezigheid Dijkhoff en Buma, klimaatdebat afgeblazen

Spanning in coalitie over klimaat maar ‘vertrouwen dat het gaat lukken’

Stevig coalitiegesprek over klimaat, ‘afspraken staan’

Dijkhoff neemt afstand van ‘klimaatdrammer’ Jetten

Coalitie lijkt verdeeld over het klimaatakkoord

Over het concept-klimaatakkoord brak al een stevige coalitieruzie uit, die inmiddels lijkt gesust. Nu praat de Kamer er eindelijk over. “De rijen in de coalitie zijn gesloten.”

Kamer kruist degens met Rutte en Wiebes over klimaatakkoord

AD 05.02.2019 De Tweede Kamer kruist vandaag de degens met premier Mark Rutte en minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) over het ontwerp-klimaatakkoord dat in december werd gepresenteerd. Ditmaal mét de fractieleiders van de vier regeringspartijen.

Vorige week werd het debat nog afgeblazen, omdat zij tot ergernis van de oppositie niet waren komen opdagen en hun fractiespecialisten het woord wilden laten doen.

Het Klimaatakkoord, een opsomming van honderden mogelijke maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, is opgesteld op verzoek van het kabinet.

Er zijn lange en moeizame onderhandelingen tussen organisaties, bedrijven en overheden aan voorafgegaan. Het is nu aan de politiek om te kiezen welke voorstellen ook echt in de praktijk worden gebracht.

Knopen doorhakken

Een doorrekening door economen en klimaatdeskundigen, die medio maart wordt verwacht, moet nog wel inzicht bieden in de effecten en kosten van alle geopperde maatregelen.

Pas dan kunnen echt knopen worden doorgehakt. Maar met name VVD en CDA maken zich nu al druk om de hoogte van de rekening die wellicht bij de burger wordt neergelegd.

Snel aan de slag

D66 en ChristenUnie willen juist snel aan de slag met de aanbevelingen.
Ook de oppositie, die bijvoorbeeld in de discussie rond de afschaffing van de dividendbelasting nog één blok vormde, is over dit onderwerp sterk verdeeld.

De linkse partijen willen een voortvarend klimaatbeleid, waarbij het leeuwendeel van de rekening wordt betaald door grootverbruikers van energie in het bedrijfsleven. PVV en FVD vinden maatregelen tegen klimaatverandering hoe dan ook weggegooid geld.

Spanningen in coalitie opgelopen in aanloop naar klimaatdebat

Elsevier 05.02.2019 De Tweede Kamer debatteert vanmiddag en vanavond met premier Mark Rutte en minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (beiden VVD) over het concept-klimaatakkoord. Vorige week werd het debat nog afgeblazen omdat VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff, die opschudding had veroorzaakt met stevige uitspraken over het klimaatakkoord, niet kwam opdagen. De afgelopen dagen zijn de spanningen tussen de coalitiepartijen weer flink opgelopen.

CDA-lijsttrekkers: ‘Stoppen met dromen en drammen’

De twaalf lijsttrekkers van het CDA voor de Provinciale Statenverkiezingen stellen dinsdag in een ingezonden brief in De Telegraaf vier voorwaarden voor ‘reëler klimaatplannen‘. Volgens de christen-democraten is het hoog tijd om te ‘stoppen met dromen en drammen over klimaat’, omdat de plannen van de ‘klimaattafels’ tekortschieten om de doelen van het Akkoord van Parijs uit 2015 te halen.

CDA

✔ @cdavandaag

Om Parijs te halen is meer realisme en gezond verstand nodig in de uitvoering. Daarin schieten de plannen van de klimaattafels tekort. Daarom stellen onze 12 provinciale lijsttrekkers in de @telegraaf 4 voorwaarden: http://bit.ly/2MQlcXd #EenHeleGoedeMorgen = een schone morgen 102 07:56 – 5 feb. 2019

Allereerst pleiten de CDA’ers voor ‘draagvlak in plaats van doordrukken’: het concept-klimaatakkoord, dat eind december werd gepresenteerd, ontbeert volgens de provinciale lijsttrekkers duidelijkheid over ‘de werkelijke klimaatopgave’. Ook moet de transitie van fossiele naar duurzame energie ‘voor iedereen haalbaar en betaalbaar zijn’. Vooral de overgang naar elektrische auto’s, het isoleren van huizen en die van het gas afhalen en de hogere energierekening zijn volgens het CDA voor veel mensen niet te betalen.

Het overzicht kwijt over alle doelen? 30 jaar ambities: alle klimaatdoelen op een rij

De lijsttrekkers vinden ook dat de klimaatplannen in ‘een realistischer tempo’ moeten worden uitgevoerd. De CDA’ers willen niet te veel haast maken met het realiseren van de doelen (49 procent minder CO2-uitstoot in 2030, 95 procent minder in 2050) om ‘maximaal te profiteren van de technologische vooruitgang’.

Tot slot willen zij de grote ambities van het kabinet – dat in Europa steun zoekt voor een CO2-reductie van 55 procent in plaats van 49 procent – afremmen, omdat anders de concurrentiepositie van bedrijven in Nederland in gevaar zou komen: ‘Daarom moet Nederland aansluiten bij de Europese doelen, ook als die lager zijn dan de ambities waar het kabinet nu vanuit gaat.’

Lees ook het commentaar van Gertjan van Schoonhoven;‘Energiearmoede?’ Belastingarmoede zal je bedoelen!

De weerstand binnen het CDA tegen het concept-klimaatakkoord komt niet helemaal als een verrassing. Afgelopen zomer waarschuwde fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma in gesprek met Elsevier Weekblad al voor een ‘revolte’ als gevolg van te ambitieuze klimaatplannen. Ook zei hij in december dat hij vreest voor ‘verkeerd beleid’ waardoor bedrijven zich niet langer in Nederland willen vestigen of het land verlaten, zonder dat de CO2-uitstoot omlaag gaat.

Drie weken geleden nam VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff tegenover De Telegraaf ook al in felle bewoordingen afstand van het klimaatakkoord, omdat ‘gewone mensen’ te weinig zouden zijn gehoord bij het opstellen van de maatregelen, die burgers bovendien met torenhoge kosten zouden opzadelen. De VVD-fractievoorzitter haalde uit naar Rob Jetten (D66) en Jesse Klaver (GroenLinks) die hij ‘drammers’ noemde.

Rob Jetten: Nederland moet wél vooroplopen

Rob Jetten, fractieleider van coalitiepartij D66, reageerde dinsdagochtend in WNL-televisieprogramma Goedemorgen Nederland. Hij zei de oproep om de plannen ‘haalbaar en betaalbaar’ te houden te steunen: ‘Volgens mij is er ook niemand voor een onbetaalbaar klimaatakkoord.’ Jetten ziet het als de grootste opdracht voor het kabinet om mensen te helpen die ‘zelf niet kunnen investeren in hun huis’.

Met de wens van de CDA’ers om op de rem te trappen in plaats van de ambities te verhogen, is Jetten het niet eens. ‘Ik denk dat Nederland juist wel voorop moet lopen. We zijn tot nu toe het vieste jongetje van de klas in Europa.’ Wat hem betreft moet Nederland een ‘grote inhaalslag’ maken op het gebied van schone energie.

Ook is hij ervan overtuigd dat Nederlandse bedrijven ‘staan te trappelen om met het klimaat aan de slag te gaan’. Volgens hem hebben die vaak al plannen om hun fabriek te verduurzamen, maar moet de overheid hen niet dwingen om dat binnen een jaar te doen. Wel is hij voorstander van ‘hele harde afspraken’ met het bedrijfsleven.

Lees ook de column van Gerry van der List terug: Rob Jetten toont zich een ondemocratische eurofiel

Over de samenwerking met coalitiepartners VVD en CDA is de D66-leider ondanks hun weerstand optimistisch gestemd: ‘Ik denk dat het mooie van deze combinatie is dat D66 en ChristenUnie echt pleiten voor een ambitieus klimaatakkoord,’ aldus Jetten, ‘en dat de collega’s van VVD en CDA ons wijzen op: “het moet haalbaar en betaalbaar zijn”.

En daar zijn wij natuurlijk ook helemaal voor, dus in deze combinatie kunnen we denk ik een klimaatakkoord maken met veel draagvlak.’ Wel erkende hij dat het ‘spannend’ kan worden als na de Provinciale Statenverkiezingen (20 maart) de coalitie haar meerderheid in de Eerste Kamer verliest. ‘Dan zullen we ook moeten samenwerken met anderen partijen,’ zei Jetten, die samenwerking met PVV en Forum voor Democratie uitsluit, omdat die ‘ontkennen dat er überhaupt klimaatverandering is of daar niks aan willen doen’.

VVD en CDA stappen uit lokale coalities om klimaat

Terwijl de coalitiepartijen bezweren dat ze er samen uit willen komen, blijken meningsverschillen over het klimaatbeleid in diverse gemeenten een splijtzwam. Zo werd maandag bekend dat de VVD in Rijswijk uit het college van burgemeester en wethouders stapt.

VVD Rijswijk @VVDRijswijk

Haastige spoed bij energiebeleid Rijswijk leidt tot opstappen VVD Rijswijk uit de coalitie.

De VVD Rijswijk is een partij die al sinds 1948 bestuurlijke verantwoordelijkheid neemt in Rijswijk. Deze beslissing is dus veelzeggend en weegt ons zwaar.

Lees… http://bit.ly/2UCuPLO 12 10:18 – 4 feb. 2019

Omdat in de plaatselijke Energievisie is vastgelegd dat de Zuid-Hollandse gemeente in 2040 ‘energieneutraal’ moet zijn, moet de hele stad van het gas af. GroenLinks en de lokale partij WIJ.Rijswijk wilden vandaag debatteren over de maatregelen om dat doel te bereiken, maar de VVD wil eerst afwachten tot het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) het concept-klimaatakkoord hebben doorgerekend.

Volgens de VVD, die benadrukt niet tegen energiemaatregelen te zijn, willen GroenLinks en WIJ.Rijswijk – die een minderheidscoalitie vormen met D66 – de maatregelen ‘erdoor drukken’. De meeste andere oppositiepartijen zijn het met de VVD eens.

Meer over dit onderwerp; Grote en kleine obstakels voor gasvrije ‘proeftuin’

Ook in Winterswijk (Gelderland) zijn de gemoederen hoog opgelopen over het klimaat- en energiebeleid, al speelden persoonlijke vetes ook een grote rol. Al weken heerst er in de gemeenteraad onvrede over het zogenoemde koersdocument duurzaamheid 2030, dat volgens veel partijen onbegrijpelijk, vaag of te weinig ambitieus was. ‘We hebben een goede koers voor het koersdocument: het kan linea recta de shredder in,’ zei de fractievoorzitter van de lokale partij Winterswijks Belang. Vrijdag werd bekend dat na een nachtelijke ruzie, waarbij een wethouder en de fractievoorzitter van het CDA voor ‘leugenaar’ werden uitgemaakt, die partij het vertrouwen in Winterswijks Belang heeft opgezegd.

Partijen sturen zwaargewichten naar debat

Vorige week zouden de veelbesproken uitspraken van Dijkhoff al aan bod komen tijdens het Kamerdebat, maar omdat de VVD-fractievoorzitter verstek liet gaan en werd vervangen door partijgenoot Dilan Yesilgöz, werd het debat op aandringen van de oppositie een week uitgesteld. Dinsdag is Dijkhoff wel aanwezig, net als de meeste andere fractievoorzitters. Alleen 50Plus, Partij voor de Dieren en de SGP sturen niet hun eerste man of vrouw.

Lees ook het commentaar van Rob Ramaker terug: CO₂-taks levert klimaat weinig op en schaadt economie

Omdat het concept-klimaatakkoord nog niet door het CPB en het PBL is doorgerekend, zullen concrete maatregelen vermoedelijk weinig aan bod komen in het debat. Naar verwachting zullen vooral de oppositiepartijen zich nogmaals willen profileren: linkse partijen als GroenLinks vinden het akkoord niet ver genoeg gaan en benadrukken dat een CO2-heffing voor de industrie noodzakelijk is, terwijl rechtse partijen als PVV en Forum voor Democratie het klimaatakkoord het liefst van tafel vegen. Die partijen vinden de doelen veel te duur en ineffectief.

CDA-lijsttrekkers: Nederland moet niet doorslaan in klimaatambitie

NOS 05.02.2019 De twaalf CDA-lijsttrekkers voor de Provinciale Statenverkiezingen vinden dat Nederland niet moet doorslaan in de ambitie om de CO2-uitstoot te verlagen. Dat het kabinet in Europa pleit voor 55 procent reductie, is volgens hen slecht voor het draagvlak, de betaalbaarheid, de haalbaarheid en “een eerlijk speelveld” voor Nederlandse bedrijven.

‘Realistische voorwaarden’

“Al te goed is buurmans gek”, zei de Friese lijsttrekker Sander de Rouwe vanmorgen in het NOS Radio 1 Journaal. Hij vindt het prima dat de voorstellen van het concept-klimaatakkoord worden onderzocht en dat het kabinet daar een keuze uit maakt. “Het is positief dat er iets gaat gebeuren, maar het is nog belangrijker dat we realistische voorwaarden stellen.”

Voormalig Kamerlid De Rouwe zegt dat het debat op dit moment gekaapt wordt door “drammers en dromers” over het klimaat. “En daar voelen we ons als CDA niet bij thuis. We willen het aanpakken, maar met oog voor de draagbaarheid en in een realistisch tempo. Dat zijn wat ons betreft onderdelen die steeds een beetje ondersneeuwen. Vandaar dat wij nu zeggen: wij trekken hier de streep.”

De Rouwe zegt dat je al kunt discussiëren over de doelstelling om de CO2-uitstoot 49 procent te verlagen. “Maar je hoort in Nederland nu steeds meer mensen, met name ter linkerzijde, zeggen: laten we er nog een schepje bovenop doen. En dan ga je wat ons betreft echt de verkeerde kant op. Dan slaan we door.” Hij vindt dat Nederland niet voorop moet lopen in Europa, omdat de burgers daar volgens hem de dupe van worden.

‘Komt goed uit’

NOS-verslaggever Xander van der Wulp zei vanmorgen dat de brief van de lijsttrekkers uit de provincies CDA-leider Buma goed zal uitkomen. Hij doet vanmiddag in de Tweede Kamer mee aan het debat over het klimaatakkoord. Daar was gedoe over in de coalitie, nadat VVD-fractieleider Dijkhoff in De Telegraaf had uitgehaald naar ‘klimaatdrammers’ als zijn coalitiegenoot Jetten (D66), die de plannen volgens hem één op één willen uitvoeren en daarbij niet letten op de kosten voor gewone mensen.

“Nadat het weer is goedgemaakt in de coalitie heeft Buma vanmiddag weinig bewegingsruimte in het debat, want hij zal de kabinetslijn moeten verdedigen. Dat stuk komt dus wel goed uit, want nu hoeft hij niet meer te zeggen hoe het CDA tegenover alle klimaatplannen staat.”

D66-fractievoorzitter Jetten reageerde vanmorgen in het tv-programma Goedemorgen Nederland. Hij zei dat Nederland juist wel voorop moet lopen bij het aanpakken van de milieuvervuiling. Hij wijst op onderzoek waaruit blijkt dat Nederland in Europa het vieste jongetje van de klas is. Daarom is een inhaalslag nodig, zegt Jetten.

Bekijk ook;

Klimaatdebat mét politieke kopstukken maar ‘zonder echt vuurwerk’

Premier Rutte: hogere ambitie Europa bij terugdringen van CO2-uitstoot

Ingezonden stuk: “Stoppen met dromen en drammen over klimaat”

Hoekstra: dwangsommen misschien niet meer aftrekbaar

NOS 05.02.2019 Mogelijk mogen bedrijven opgelegde dwangsommen in de toekomst niet meer aftrekken van de belasting. Nu kan dat nog wel en minister Hoekstra zei in de Tweede Kamer dat hij gaat onderzoeken of dat kan veranderen.

De minister kwam met de toezegging naar aanleiding van vragen van D66-Kamerlid Van Weyenberg. Vorige week werd duidelijk dat de provincie Noord-Holland het Amerikaanse bedrijf Harsco op het terrrein van Tata Steel in IJmuiden een dwangsom heeft opgelegd van 25.000 euro voor het overtreden van milieuregels.

Raar dat het aftrekbaar is

Om dezelfde reden kreeg het bedrijf al dertig keer eerder een dwangsom van 5000 euro. Van Weyenberg ergert zich eraan dat bedrijven de bedragen kunnen aftrekken van de winstbelasting. “We geven een dwangsom, omdat je je niet aan de regels houdt, en dan is het raar dat we het effect van die dwangsom verkleinen doordat die aftrekbaar is.”

Hoekstra vindt de vraag van D66 begrijpelijk en logisch als je kijkt naar dit specifieke geval. Hij benadrukte dat de provincie nu een groot aantal dwangsommen heeft opgelegd, maar dat dat tot nu toe niet tot een verandering van het gedrag van het bedrijf heeft geleid.

Misschien volgend jaar al

De minister gaat nu eerst onderzoeken of dit kan worden aangepast en zo ja hoe. Hij wil weten hoe vaak dit voorkomt en wat de gevolgen voor de uitvoering zijn. “Maar ik heb een positieve grondhouding”, voegde hij eraan toe.

Als het onderzoek wat oplevert, zouden de regels misschien volgend jaar al kunnen worden veranderd.

Bekijk ook;

Opnieuw dwangsom opgelegd voor stofoverlast bij Tata Steel

Noord-Holland wil metaalbedrijf veel harder aanpakken na overtredingen

Directeur Tata Steel Nederland: bij invoering CO2-taks moeten we dicht

AD 05.02.2019 Weet de oppositie een wig te drijven tussen de coalitiepartijen rond het klimaatakkoord? Duidelijk is dat CDA en VVD anders in de klimaatwedstrijd staan dan partners D66 en ChristenUnie.

De Kamer debatteert vanmiddag met premier Mark Rutte en minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) over het klimaatakkoord, maar de oppositie zal de pijlen vooral richten op VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff, die zich eerder kritisch uitliet over het akkoord, en de spanningen binnen de coalitie. Volg alle ontwikkelingen in ons liveblog.

Tata Steel Nederland kan de deuren sluiten als er een CO2-taks komt. Dat heeft directievoorzitter Theo Henrar gezegd tegen BNR Nieuwsradio. Volgens hem worden de kosten van de voormalige Hoogovens in IJmuiden dan zo hoog dat ze niet meer gecompenseerd kunnen worden door energiebesparing.

Henrar reageerde op het wetsvoorstel van GroenLinks-voorman Jesse Klaver om een nationale heffing in te voeren voor de uitstoot van CO2. Eerder zei voorzitter Hans de Boer van werkgeversorganisatie VNO-NCW al dat Klaver ‘levensgevaarlijk bezig’ is.

De topman van Tata wijst ook op berekeningen van milieuonderzoeksbureau CE Delft. ,,Als we inderdaad de Klavertaks zouden doorrekenen, dan zouden we 600 miljoen à 2 miljard euro aan belasting moeten betalen. Dat is meer dan ons verdienvermogen, dan zijn we technisch failliet.’’

Gekke

Theo Henrar benadrukt dat zijn bedrijf in 2050 CO2-neutraal kan zijn als het de kans krijgt te innoveren. Hij vindt het dan ook absurd dat Tata hier zou moeten sluiten: ,,Daar wordt het klimaat niet beter van, want de productie zal elders plaatsvinden door andere staalbedrijven die vervuilender zijn.’’

Volgens het voorstel van Klaver moeten bedrijven vanaf volgend jaar 25 euro per ton uitgestoten CO2 betalen. In 2021 stijgt dat bedrag naar 50 euro om uiteindelijk, in 2050, op 200 euro per ton CO2 uit te komen. Met het geld dat de nieuwe belasting de schatkist oplevert – 2 miljard in 2021 – kan de energiebelasting al in 2020 omlaag, aldus Klaver.

Een boete voor bedrijven die in 2050 niet aan de richtlijnen voldoen, vindt Henrar een veel beter plan. Laat de ondernemingen zelf plannen maken voor het verlagen van de CO2-uitstoot, die terug moet naar nul in 2050, zei ook Bernard Wientjes, voorzitter Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) recent. ,,Geef bedrijven die daarin succesvol zijn vervolgens toegang tot subsidies, anderen krijgen een boete. Belonen en bestraffen, dan richt je je pijlen op een doelstelling die heel concreet en haalbaar is.’’

Invoering van een CO2-heffing vormt een serieuze bedreiging voor het voortbestaan van Tata Steel in IJmuiden. Ⓒ Foto Hollandse Hoogte

’CO2-heffing fataal voor Tata Steel’

Telegraaf 05.02.2019 Invoering van een CO2-heffing voor de industrie dreigt het einde te betekenen voor de staalindustrie in Nederland. Die conclusie trekt het rapport ’Effecten van CO2-beprijzing in industrie’ van CE Delft uit december vorig jaar.

Een heffing van 20 euro per ton uitgestoten CO2 doet de kostprijs voor Tata Steel IJmuiden al met 3 tot 8 procent stijgen. „De vraag is of Tata Steel een dergelijke prijsstijging in de prijzen kan verwerken”, stelt het rapport dat is geschreven in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. „Onze verwachting is dat dit niet het geval zal zijn.”

Tata Steel Nederland, opgericht als Koninklijke Hoogovens, biedt direct werk aan negenduizend werknemers en produceert staal sinds 1924. Ze is gespecialiseerd in dun, sterk staal voor de auto-industrie. Vergeleken bij de buitenlandse concurrentie werkt IJmuiden zeer energiezuinig.

’Klavertaks doodsteek’

GroenLinks en de PvdA willen echter een nog hogere CO2-heffing. De sociaaldemocraten denken aan een taks oplopend tot 80 euro per ton in 2050. Jesse Klaver wil een heffing van 100 euro per 2030.

„De CO2-taks van GroenLinks komt voor ons neer op 600 miljoen euro, oplopend naar 1,2 miljard per jaar”, reageert Theo Henrar, directeur van Tata Steel Nederland. „Dat kunnen wij simpelweg niet betalen, we zouden dan technisch failliet zijn. De Klaver-taks is de doodsteek voor de Hoogovens, de hele regio en 30.000 directe en indirecte banen.”

Tata Steel investeerde naar eigen zeggen al veel geld in energiebesparing en ontwikkelde in Nederland een nieuwe technologie waarmee straks nog 20 procent efficiënter kan worden gewerkt. Deze zogenoemde Hisarna-technologie is te combineren met CO2-levering aan tuinders of CO2-opslag onder de grond.

Henrar: „De vraag voor de toekomst is: willen we schoon staal uit Nederland of vuil staal uit het buitenland? Wij investeren vele miljoenen en gaan naar nul CO2-uitstoot vanaf 2050.”

Bekijk meer van; staal GroenLinks co2 klaver-taks

CDA-lijsttrekkers in opiniestuk: stop met klimaatdrammen

MSN 05.02.2019 Alle twaalf CDA-lijsttrekkers voor de Provinciale Statenverkiezingen schrijven dinsdag in de Telegraaf dat zij realistischer klimaatplannen willen dan het kabinet voorstaat. “Wij kunnen de klimaatopgave tot een succes maken (…) als we stoppen met dromen en drammen en kiezen voor haalbare, betaalbare en realistische plannen”, schrijven zij.

De campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen was al begonnen toen Klaas Dijkhoff (VVD) in diezelfde krant afstand nam van concept-klimaatakkoord. De Tweede Kamer debatteert dinsdagmiddag vanaf 16.15 uur over het concept-klimaatakkoord.

Klimaatdebat

De groep schrijft dat de klimaataanpak aan vier voorwaarden moet voldoen: er moet draagvlak zijn, de veranderingen moeten voor iedereen te betalen zijn, het moet niet te snel gaan en Nederland zou niet meer moeten doen dan andere Europese landen.

“Een Nederlandse ‘kop’ op de Europese doelen betekent dat wij voor veel geld de problemen van andere landen oplossen en de concurrentiepositie voor MKB’ers en grote bedrijven verslechtert”, schrijven de lijsttrekkers. Uit cijfers blijkt echter dat Nederland een achterblijver in Europa is. Het lukt Duitsland en het Verenigd Koninkrijk wél om CO2-uitstoot te verminderen.

Voordat het concept-akkoord was gesloten, sprak CDA-leider Sybrand Buma in augustus in Elsevier ook al de vrees uit dat de afspraken niet goed zouden uitpakken voor gewone mensen en zou leiden tot een tweedeling in de maatschappij. “Ik vrees een herhaling van 2002, de Pim Fortuyn-revolte, maar dan niet rond het thema migratie, maar rond het thema klimaat”, zei hij.

D66: wel voorop bij aanpak milieuvervuiling

MSN 05.02.2019 Nederland moet juist wel voorop lopen bij het aanpakken van de milieuvervuiling. We zijn tot nu toe het vieste jongetje van de klas in Europa, stelt voorman Rob Jetten van regeringspartij D66. Volgens hem is er een inhaalslag nodig.

Volgens hen moet er meer naar draagvlak worden gezocht ,,in plaats van doordrukken”. En Nederland moet niet vooruitlopen bij de rest van Europa, omdat anders de concurrentiepositie van bedrijven verslechtert, aldus de lijsttrekkers van het CDA bij de Provinciale Statenverkiezingen in een opiniestuk in De Telegraaf. Eerder trapte ook al regeringspartij VVD op de rem.

Jetten heeft er vertrouwen in dat de coalitie er uiteindelijk uitkomt. Wel wijst hij op de noodzaak van steun van andere partijen in de Eerste Kamer, waar de coalitiepartijen hun meerderheid lijken te verliezen. Hij sluit daar echter samenwerking met partijen als PVV en Forum voor Democratie uit, als deze ,,klimaatontkenners” niets of minder willen doen tegen de klimaatverandering. ,,Onbespreekbaar”, aldus de D66-fractievoorzitter.

Oppositie eindelijk met kabinet in debat over klimaatakkoord

NU 04.02.2019 De Tweede Kamer debatteert dinsdagmiddag met minister Eric Wiebes (Economische Zaken) en premier Mark Rutte over het conceptklimaatakkoord. Dat is een vurige wens van de oppositie, hoewel veel concrete cijfers nog ontbreken.