Op weg naar Kabinet Rutte 4 – de Formatie van de nieuwe coalitie – deel 1

Verkennende gesprekken over de Formatie

Op donderdag 18.03.2021, de dag na de verkiezingen, kwamen de 17 gekozen lijsttrekkers bijeen in de Tweede Kamer. Met Kamervoorzitter Khadija Arib zijn ze overeengekomen dat Kajsa Ollongren en Annemarie Jorritsma de verkenners worden die een nieuwe coalitie moeten onderzoeken.

Verkenners Annemarie Jorritsma en Kajsa Ollongren denken maandag 22.03.2021 te kunnen beginnen met de verkennende gesprekken voor een nieuw kabinet. Dat zei Kajsa Ollongren donderdag na een eerste gesprek dat zij en Jorritsma hadden met Kamervoorzitter Khadija Arib.

Telegraaf 19.03.2021

AD 19.03.2021

Jorritsma en Ollongren gaan aan de slag als verkenners

Annemarie Jorritsma (VVD) en de in Oegstgeest opgegroeide Kajsa Ollongren (D66) zijn door de lijsttrekkers aangewezen als verkenner. Dat maakte voorzitter Khadija Arib van de Tweede Kamer bekend na overleg met de lijsttrekkers. De verkenners moeten uitzoeken welke coalitie de meeste kans maakt.

En wie wordt de nieuwe Premier ????

Jorritsma is voorzitter van de VVD-fractie in de Eerste Kamer. Ollongren is demissionair minister van Binnenlandse Zaken. Ze moeten uiterlijk op 30 maart 2021 hun verslag inleveren bij de Tweede Kamer, zei Arib. De dag erna worden de leden van de nieuw gevormde Tweede Kamer geïnstalleerd. En komen ze voor het eerst samen om te debatteren over het verslag. De Kamer wijst dan een of meerdere informateurs aan.

Telegraaf 19.03.2021

Overleg 1e kamer 

De verkenners Jorritsma en Ollongren hadden vrijdagmiddag 19.03.2021 hun eerste officiële gesprek in de kabinetsformatie gevoerd. Ze ontvingen Eerste Kamervoorzitter Bruijn.

Die heeft bij de verkenners gewezen op het belang van een coalitie met ook een meerderheid in de Eerste Kamer. “Met het oog op de voortgang en stabiliteit”, zei Bruijn na afloop van het gesprek. Maar in het verleden zijn er ook geregeld periodes geweest dat de regeringscoalitie geen meerderheid in de senaat had, en dat heeft niet tot grote problemen geleid, zei hij. Zijn advies komt vrijwel overeen met dat van zijn voorganger Broekers in 2017.

Verder is Bruijn te spreken over de “voortvarendheid” waarmee Jorritsma en Ollongren te werk willen gaan. De twee werden gisteren door de Tweede Kamer aangewezen als verkenner. Ze moeten uitzoeken welke coalitie de meeste kans maakt.

Maandag 22.03.2021 fractievoorzitters 2e kamer

Bij de verkiezingen van woensdag waren VVD, D66, Forum voor Democratie, Volt en JA21 de grootste winnaars.

De meeste fractievoorzitters vinden dat VVD en D66 het voortouw moeten nemen in de formatie. Maandag 22.03.2021 beginnen Jorritsma (VVD) en Ollongren (D66) met hun gesprekken met fractievoorzitters. Ze moeten uiterlijk 30 maart 2021 een verslag klaar hebben.

In de formatie gaat het er meestal vooral om of een kabinet kan rekenen op steun van een meerderheid van de Tweede Kamer. Maar er wordt ook gekeken naar de positie in de Eerste Kamer. Het huidige, inmiddels demissionaire, kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, had bij de start in 2017 een kleine meerderheid in de senaat, maar verloor die na de Provinciale Statenverkiezingen van 2019.

Geplande gesprekken op maandag en dinsdag

Maandag 22 maart: Mark Rutte (VVD), Sigrid Kaag (D66), Geert Wilders (PVV), Wopke Hoekstra (CDA), Lilian Marijnissen (SP), Lilianne Ploumen (PvdA), Jesse Klaver (GroenLinks), Thierry Baudet (FvD)

Dinsdag 23 maart:Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren), Gert-Jan Segers (ChristenUnie), Laurens Dassen (Volt), Joost Eerdmans (JA21), Kees van der Staaij (SGP), Farid Azarkan (Denk), Liane den Haan (50Plus), Caroline van der Plas (BBB), Sylvana Simons (BIJ1)

Winnende partijen:

1 VVD op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

2 D66 op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

3 PVV op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

4 CDA op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

5 SP op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

6 PvdA op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

7 GL op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

8 FvD op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

9 PvdD op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

10 CU op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

11 SGP op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

12 Denk NL op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

13 JA21 op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

14 Partij Volt op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

15 50 plus op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

16 Partij BIJ1 op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

17 BBB (BoerBurgerBeweging) op weg naar de 2e kamerverkiezingen op 17 maart 2021

Partijprogramma’s;

Door een klik op een partij komt u automatisch bij het verkiezingsprogramma van die partij:

1 VVD

2 D66 

3 PVV (Partij voor de Vrijheid)

4 CDA

5 SP (Socialistische Partij)

6 Partij van de Arbeid (P.v.d.A.)

7 GROENLINKS

8 Forum voor Democratie

9 Partij voor de Dieren

10 ChristenUnie

11 Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP)

12 DENK

13 JA21

14 Volt

15 50PLUS

16 BIJ1

17 BBB

Oud-informateur Tjeenk Willink: niet eerst kijken wie met wie

Eerst de problemen dan de Formatie !!!!

Minister van Staat Tjeenk Willink vindt dat in de formatie niet eerst moet worden gekeken welke partijen precies met elkaar in een kabinet willen gaan samenwerken. Volgens hem moet eerst aan de orde komen wat de grote problemen zijn die moeten worden opgelost, in plaats van de machtsvraag wie met wie regeert.

Tjeenk Willink, die lid is van de PvdA, heeft een zeer lange ervaring met formaties. Hij was als secretaris al in 1972 betrokken bij de vorming van het kabinet-Den Uyl en hij is vier keer informateur geweest, ook nog in 2017. Die laatste keer hielp hij mee aan de totstandkoming van het derde kabinet-Rutte.

Kamerdebat

Hij wil dat partijen die bereid zijn in een kabinet te gaan zitten en die elkaar niet uitsluiten, eerst afbakenen welke onderwerpen in elk geval moeten worden aangepakt. Daarover zou dan tijdens de formatie een debat in de Kamer kunnen worden gevoerd, zei Tjeenk Willink in het televisieprogramma Buitenhof.

De oud-informateur wees erop dat in een formatie altijd enige tijd nodig is. “Maar wat doe je als je die tijd niet hebt?”, vroeg hij zich af: “De gevolgen van de pandemie wachten niet, omdat wij hier met een formatie bezig zijn en er zijn maatschappelijke problemen die echt moeten worden opgelost.”

Als voorbeeld noemde hij de stikstofcrisis. Volgens hem moet eerst duidelijk worden wat precies de feiten zijn en of de partijen het daarover eens zijn. Dat ze verschillend over de oplossing denken, hoeft dan minder een probleem zijn, vindt Tjeenk Willink: “Je hoeft niet tot dezelfde oplossing te komen om toch dezelfde vragen te kunnen stellen.”

Kwaliteit van wetten

Tjeenk Willink deelt de recente analyses dat de Kamer meer aandacht moet hebben voor de kwaliteit van wetten en voor de controle op de uitvoering (onder meer de parlementaire ondervragingscommissie uitvoeringsorganisaties kwam tot die conclusie). Dat er zoveel relatief kleine partijen in de Kamer zijn gekozen, vindt de minister van Staat een ‘zorgpunt’. Hij betwijfelt of die partijen genoeg capaciteit hebben om aan alle taken toe te komen.

Nijpels: Nederland moet tijdens formatie helder, hoger klimaatdoel stellen

Nederland loopt met klimaatbeleid achter in Europa, en die achterstand dreigt toe te nemen. Voor de noodzakelijke inhaalslag moet al in de formatie een helder nieuw klimaatdoel gesteld worden, zegt voormalig VVD-minister Ed Nijpels in Nieuwsuur: onze uitstoot van broeikasgassen moet in 2030 55 lager liggen, in lijn met het nieuwe EU-gemiddelde.

Nijpels heeft een belangrijke functie in het onder het demissionaire kabinet tot stand gekomen Nationale Klimaatakkoord, waar hij als voorzitter van het voortgangsoverleg de progressie van Nederlands klimaatbeleid moet bewaken.

Op die progressie valt het een en ander aan te merken. Het klimaatdoel voor 2020 is waarschijnlijk niet gehaald, en om het bestaande klimaatdoel voor 2030 te halen (een 49 procent lagere uitstoot ten opzichte van 1990) is al een verdubbeling van de jaarlijkse inspanning nodig, stelt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).

Nijpels schuwt daarbij ook kritiek op zijn eigen partij niet – specifiek op een recent tv-optreden van demissionair premier Rutte, die stelde dat we moeten oppassen dat we niet gaan ‘overtoepen’.

“Ik denk dat Rutte niet goed heeft opgelet in de klas. We gaan zo niet overtoepen. We zijn achterstallig huiswerk aan het maken en we weten daarnaast ook al dat we nieuw huiswerk krijgen vanuit Europa.”

55 procent lagere uitstoot Europees gemiddelde en nationaal compromis

De 55 procent zou een logisch compromis kunnen worden met de tweede partij, D66, die voor de verkiezingen opriep tot een nieuw klimaatdoel van een 60 procent lagere uitstoot in 2030, ten opzichte van het vaste basisjaar 1990. D66 stelde daarbij ook een pakket van maatregelen voor die volgens doorrekening van het PBL precies op die 60 procent lagere uitstoot zou uitkomen.

De VVD deed aan die doorrekening niet mee, maar sprak zich eerder uit voor het nieuwe Europese klimaatdoel van een 55 procent lagere uitstoot.

In de nationale energietransitie zijn er volgens Nijpels veel spelers die helderheid nodig hebben, ook over maatregelen die volgens hem sowieso nodig zullen zijn, zoals rekeningrijden en prijsprikkels om het gasgebruik sneller terug te dringen. Nu aansluiten bij het Europese klimaatdoel geeft volgens Nijpels “zekerheid aan al die partijen die bezig zijn met de energietransitie. En juist die zekerheid en consistentie, dat is waar die partijen op dit moment om vragen.”

Terugblik  verkenningsronde;

Telegraaf 22.03.2021

22.03.2021 – Dag 1 verkenning formatie

De verkenning is begonnen! Alle fractieleiders komen langs bij Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66), die onderzoeken hoe een volgend kabinet eruit zou kunnen komen te zien.

VVD-leider Mark Rutte schermt met JA21, D66 wil er juist helemaal niets van weten. En ondertussen ligt de sleutel bij het CDA van Wopke Hoekstra.

Alle partijen wilden een snelle formatie vanwege corona, maar bij de verkennende gesprekken voltrekt zich de oude, rituele dans. ‘Sleutelpartij’ CDA houdt de boot af, terwijl VVD-leider Mark Rutte uit tactisch oogpunt ineens JA21 noemt. De formatie is moeilijker dan hij op het eerste oog lijkt.

Noem het speeddaten-voor-politici: maandag trokken de acht grootste partijen uit de Tweede Kamer langs bij verkenners Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66). Allen legden ze hun gedachten neer over welke partijen bondgenoten moeten worden in het kabinet Rutte-4.

AD 22.03.2021

Vandaag zijn de leiders van de acht grootste partijen aan de beurt, op volgorde van meeste naar minste zetels.

Zodoende mocht demissionair premier Mark Rutte als eerste aantreden. Zijn partij, de VVD, won tijdens de verkiezingen 35 zetels en werd daarmee veruit de grootste partij. De meeste partijen stellen dan ook dat het initiatief voor het vormen van een coalitie bij hem ligt.

“D66 is een logische deelnemer vanwege hun overwinning, CDA willen we er ook graag bij en daarna wordt het even zoeken.” Dat zei VVD-partijleider Rutte na zijn gesprek met verkenners Jorritsma en Ollongren in de Stadhouderskamer aan het Binnenhof.

Telegraaf 22.03.2021

De VVD wil “serieus kijken” naar een coalitie met JA21, zei demissionair premier Mark Rutte maandagochtend na afloop van een gesprek met verkenners Kajsa Ollongren en Annemarie Jorritsma. Maar D66-leider Sigrid Kaag vindt regeren met die partij “moeilijk voorstelbaar”.

Haar partij staat lijnrecht tegenover de oud-FVD’ers als het gaat over belangrijke punten als het klimaat en de Europese Unie. In gesprek met journalisten wees Kaag op diverse standpunten van haar partij en die van Eerdmans, die lijnrecht tegenover elkaar staan. “JA21 wil uit de EU en het Klimaatakkoord van Parijs opzeggen, dat lijkt mij geen optie”, citeert het ADhaar.

JA21?

Rutte sluit niet uit een poging te wagen met nieuwkomer JA21 om aan de benodigde meerderheid te komen in de Tweede Kamer. Vooral omdat die partij een flink aantal zetels in de Eerste Kamer heeft, overgestapte oud-FVD-leden. “Dus we moeten serieus kijken naar JA21, maar goed we kennen die partij verder niet, dus we moeten onderzoeken waar ze nou precies voor staan.”

De combinatie VVD-D66-CDA-JA21 zou in de Tweede Kamer op 76 zetels uitkomen. De VVD-leider noemde ook het voortzetten van de huidige coalitie met de ChristenUnie als optie. “We hebben heel goed samengewerkt.” Deze combinatie zou uitkomen op 78 zetels.

De terughoudendheid van Hoekstra rondom de liberale partijen komt niet uit de lucht vallen. In verkiezingstijd hekelde de CDA-leider in gesprek met NU.nl het “richtingloze liberalisme” van voormalig coalitiepartner VVD.

Hoekstra stelt tevens niet te willen aanschuiven omdat de liberale partijen het nog niet eens zijn over mogelijke coalitiepartners.

Hoekstra: niet aan zet

CDA-leider Hoekstra komt Rutte voorlopig niet tegemoet. Hij zei na zijn gesprek dat het niet voor de hand ligt dat het CDA aanschuift bij een “liberaal motorblok” van VVD en D66. CDA verloor bij de verkiezingen vier zetels. “Wij zijn niet aan zet.” Hoekstra zei dat de twee liberale partijleiders het eerst maar onderling eens moesten worden.

Hoekstra doelde daarmee op D66-leider Kaag, die vanochtend zei dat de combinatie met JA21 haar “moeilijk voorstelbaar” lijkt. “Het is in deze fase belangrijk om te kijken wat iedereen wil bereiken in dit land”, zei Kaag. En wat betreft klimaat en Europa past JA21 niet bij D66, benadrukte ze.

CDA-leider Wopke Hoekstra “voelt er niet voor” om alvast aan te sluiten bij een liberaal ‘motorblok’ met VVD en D66, om vervolgens op zoek te gaan naar een vierde coalitiepartij. Dat zegt hij maandagmiddag na een eerste gesprek met Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66), die verkennen welke partijencombinaties mogelijk tot een coalitie kunnen leiden.

De nieuwe Tweede Kamer komt pas op 31 maart 2021 voor het eerst samen. Daarna wordt gedebatteerd over het verslag van de verkenners en worden één of meer informateurs aangewezen.

AD 23.03.2021

23.03.2021 – Dag 2 verkenning formatie

Na de eerste kopjes koffie met de lijsttrekkers van alle partijen zullen verkenners Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66) snel een nieuwe ronde inboeken met VVD-leider Mark Rutte en D66-leider Sigrid Kaag. De twee komen, afzonderlijk van elkaar, donderdag opnieuw op bezoek.

De eerste ronde aan formatiegesprekken levert nog veel onduidelijkheid op. Veel partijen houden de boot af en zetten hun pokergezichten op.

Rutte gaf na zijn eerste gesprek met de verkenners aan dat hij naast D66 graag in een kabinet wil met CDA. Hij ziet daar nieuwkomer JA21, geraamd op drie zetels, wel bij aanschuiven. De doorstart van een kabinet met CU is wat hem betreft ook een optie. Pas daarna wil hij kijken naar SP, PvdA en GL.

JA21 wil regeren met VVD, D66 en CDA: ‘Wij kunnen Nederland naar rechts trekken’

Vandaag 23.03.2021 was het de beurt aan de kleinere partijen om hun wensen voor een nieuw kabinet kenbaar te maken bij de verkenners. Met name ChristenUnie en JA21 lijken kans te maken op een plekje aan de onderhandelingstafel. JA21-leider Joost Eerdmans wil dolgraag regeren: ,,Wij kunnen Nederland naar rechts trekken.’’

Joost Eerdmans van JA21 (3 zetels) is enthousiast over regeringsdeelname. ,,Ik heb geadviseerd om een kabinet te verkennen van VVD, D66, CDA en JA21’’, zegt hij na afloop van het gesprek met de verkenners. ,,Wij kunnen Nederland naar rechts trekken. Voor ons is het cruciaal dat we dingen veranderen op migratie, klimaat en de Europese Unie.

Dat zal misschien niet allemaal tegelijk kunnen, of allemaal zoals wij het zien. Maar in ieder geval op het gebied van migratie zal er iets wezenlijks moeten veranderen. Als dat niet mogelijk blijkt, wordt het lastig.’’

ChristenUnie

Gert-Jan Segers van de ChristenUnie (5 zetels) zei na afloop van het gesprek met de verkenners nu niet te willen onderhandelen over een nieuw kabinet. ,,Het is ingewikkeld geworden met deze uitslag’’, zegt Segers. ,,De grootste verantwoordelijkheid ligt bij de grootste partijen. Je moet de rij af. En wij zijn de tiende partij. Ik zou het heel vreemd vinden als ze nu bij ons aankloppen.’’

Partij voor de Dieren

Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren (6 zetels) was vanochtend de eerste gast in de Stadhouderskamer op het Binnenhof. Na afloop van het gesprek zei Ouwehand een voorkeur te hebben voor een kabinet met VVD, D66, PvdA, GroenLinks en Partij voor de Dieren.

,,Ik stel als randvoorwaarde dat er een kabinet wordt gevormd met partijen die de rechtsstaat respecteren’’, zegt Ouwehand. ,,Tot nu toe zijn dat niet de VVD en het CDA. Maar ik kan mij niet voorstellen dat de minister-president blijft volhouden dat hij de rechtsstaat aan zijn laars kan lappen. De VVD kan een beweging maken.’’

GroenLinks

Jesse Klaver van GroenLinks heeft bij de verkenners gepleit voor een “zo progressief mogelijk” kabinet. Dat zei hij na afloop van het gesprek met Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66). Maar hij stelt niet de voorwaarde dat er per se ook een andere linkse partij in een nieuw kabinet moet zitten zoals de PvdA wil.

Volgens Klaver, wiens partij bijna werd gehalveerd tijdens de verkiezingen, moet de “formatie gaan over de grote uitdagingen van deze tijd”. Het gaat dan om de aanpak van de coronacrisis, stikstof, klimaatverandering en de ongelijkheid. “Er moet een kabinet gevormd worden van partijen die bereid zijn hierop samen te werken.”

Hij sluit deelname van GroenLinks aan een kabinet niet uit. “Alle partijen moeten verantwoordelijkheid dragen in deze tijd.” Maar het initiatief ligt bij de winnaars van de verkiezingen VVD en D66, benadrukt Klaver.

Vier jaar geleden schoof GroenLinks aan bij de formatie. Dat liep op niks uit omdat Klaver het met de leider van VVD, CDA en D66 toen niet eens konden worden op op het vlak van migratie.

AD 23.03.2021

Volt

Ook Laurens Dassen van Volt (3 zetels) kan voor een meerderheid zorgen, maar hij lijkt er niet voor te voelen om als nieuwe partij meteen in een kabinet te stappen. ,,Het is wenselijk dat een coalitie zowel vertegenwoordiging in de Tweede Kamer als de Eerste Kamer heeft’’, zegt Dassen.

Daarmee lijkt hij zichzelf uit te sluiten: Volt heeft momenteel geen zetels in de Eerste Kamer. ,,Wij willen graag dat er een stabiele regering komt: het liefst een duurzaam, progressief en Europees kabinet. Voor Volt kan het belangrijk zijn om eerst hier in Den Haag onze weg goed te leren kennen.’’

SGP

SGP-leider Kees van der Staaij ziet het liefst een centrumrechts kabinet. Hij zou het een goed idee vinden als het huidige kabinet doorgaat, eventueel ‘versterkt met JA21’.

,,Ik verwacht niet dat het balletje richting de SGP rolt’’, zegt Van der Staaij over de kans om zelf te gaan meeregeren.

Telegraaf 23.03.2021

Denk

Ook Farid Azarkan (Denk), Liane den Haan (50Plus), Caroline van der Plas (BoerBurgerBeweging) en Sylvana Simons (Bij1) zijn bij de verkenners op gesprek geweest. Denk-leider Azarkan pleitte voor een kabinet zónder VVD.

Vooral de leiders van ChristenUnie en JA21 lijken kans te maken om ergens tijdens de komende formatie mee te doen aan de coalitieonderhandelingen. Een van die partijen kan nodig zijn om een eventuele coalitie met VVD, D66 en CDA aan een meerderheid van 76 zetels in de Tweede Kamer te helpen.

PVV

Geert Wilders kan zich goed voorstellen dat het gewoon weer oppositie gaat worden voor de PVV, maar hij vindt dat een rechts kabinet zeker onderzocht mag worden: “Niet alleen hebben een miljoen mensen op de PVV gestemd, maar centrum-rechts heeft een meerderheid gehaald. Kiezers verdienen daarvan iets terug te zien in een nieuw kabinet”, liet hij weten.

Hoe zou zo’n kabinet er dan uit gaan zien? De grote jongens zouden VVD en PVV zijn, met CDA, FvD en hun afgebroken tak JA21 als aanvulling. Met SGP en 50Plus erbij ziet Wilders ook nog een meerderheid in de eerste kamer als een mogelijkheid.

FvD

FVD-leider Thierry Baudet ziet voor zijn partij geen rol weggelegd in een nieuw kabinet. “Het lijkt me duidelijk dat de kiezer ietsje meer richting rechts wil”, zei hij voor zijn gesprek met de verkenners Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66). “Maar zoals het er nu ligt zie ik niet echt een coalitiemogelijkheid voor ons.”

Ook na het gesprek zag Baudet weinig kansen om mee te gaan regeren, en benadrukte hij vooral de tegenstellingen met VVD, D66 en CDA. “Zij willen gewoon die Klimaatwet, ze willen de EU, ze willen de massale immigratie en ze willen die coronamaatregelen”, stelt hij. FVD wil juist het tegenovergestelde.

Baudet zou naar eigen zeggen zelf de voorkeur geven aan een minderheidskabinet, dat voor elk besluit op zoek moet naar voldoende draagvlak. “Of een kabinet over rechts, want dat zijn toch de partijen die winnen.”

25.03.2021 – Dag 3 verkenning formatie

Een kabinetsformatie komt altijd traag op gang. Twee verkenners werken aan een verslag van mogelijkheden en onmogelijkheden. Feitelijk is het uitsluiten van PVV en Forum voor Democratie begonnen.

Hoe staat het formatieproces er nu voor en hoe gaat het verder?

Een week na de verkiezingen hebben de ‘verkenners’ Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66) hun intrek genomen in de Stadhouderskamer in het oude deel van de parlementsgebouwen. Het is een prachtige zaal uit 1790 die het werk van het duo Jorritsma-Ollongren allure geeft, maar veel heeft het natuurlijk nog niet om het lijf. Donderdagmorgen 25.03.2021 spreken ze voor de tweede keer met VVD-leider Mark Rutte en D66-leider Sigrid Kaag.

Ze maken een lijstje van mogelijkheden en onmogelijkheden, doen misschien procedurele aanbevelingen voor de verdere voortgang en schrijven dat op in een rapportje dat volgende week dinsdag 30.03.2021 klaar moet zijn. Woensdag 31 maart wordt de nieuwe Kamer geïnstalleerd. Dan volgt een debat over de verkiezingsuitslag en de richting van de kabinetsformatie. Dan begint het echte werk.

VVD en D66 mogen als grote winnaars van de verkiezingen het voortouw nemen bij de vorming van een nieuw kabinet. Beide partijen lijken bijna zeker van kabinetsdeelname, maar hoe zit dat wat betreft hun standpunten?

VVD-voorman Mark Rutte en D66-leider Sigrid Kaag worden donderdag voor afzonderlijke gesprekken verwacht bij verkenners Jorritsma en Ollongren, heeft een woordvoerder bekendgemaakt.

De afgelopen dagen ontvingen de verkenners de leiders van alle 17 partijen die vanaf 31 maart in de Tweede Kamer zitten. Bijna allemaal wezen ze naar de winnaars VVD en D66 om het voortouw te nemen in de kabinetsformatie.

Maar die twee partijen zitten niet op één lijn. Rutte wil eerst een coalitie over rechts onderzoeken met CDA en JA21, terwijl Kaag meer voelt voor een kabinet met één of meer linkse partijen.

De eerste twee dagen van de verkenning zijn achter de rug. VVD-leider Mark Rutte wil het liefst in gesprek met JA21, maar D66 ziet een samenwerking met deze nieuwe partij niet direct voor zich. Waar staat JA21 voor? En waarom heeft de partij de voorkeur van demissionair premier Rutte?

Rutte kijkt om twee redenen naar de nieuwe partij van Joost Eerdmans, die drie zetels krijgt in de Tweede Kamer. In zijn brief aan de verkenners schrijft hij allereerst dat de VVD een voorkeur heeft voor een coalitie die “zoveel mogelijk zicht heeft op een meerderheid in de Eerste Kamer”.

Verder;

Zie ook: Aftrap Verkiezingen 2e kamer op 17 maart 2021 – op weg naar de uitslag

zie ook: Verkiezingen 2e kamer op 17 maart 2021

meer: TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN – Bing

meer: Kiesraad.nl

Meer: Verkenners brengen Kamer uiterlijk 30 maart verslag uit | Tweede Kamer der Staten-Generaal

Meer: Kabinetsformatie | Tweede Kamer der Staten-Generaal

Meer: Verkiezingen 2021: volg het hier | Tweede Kamer der Staten-Generaal

meer: Tweede Kamer der Staten-Generaal

meer: Tweede Kamerverkiezingen 2021

meer: Tweede Kamerverkiezingen 2021

Lees: VVD en D66 vrijwel zeker van deelname kabinet, maar verschillen zijn aanzienlijk RTL 24.03.2021

Lees: VVD en D66 vrijwel zeker van deelname kabinet, maar verschillen zijn aanzienlijk MSN 24.03.2021

Lees: Nieuwkomer JA21 wordt genoemd in de formatie, waarvoor staat deze partij? NU 24.03.2021

Lees: Rutte en Kaag donderdag apart langs bij verkenners over formatie MSN 23.03.2021

Lees: Formatie dag 6: De kleinere partijen komen langs NOS 23.03.2021

Lees: Rutte en Kaag donderdag afzonderlijk naar verkenners nos 23.03.2021

Lees: Rutte en Kaag in conclaaf over coalitiepartners: JA21 wil wel, ChristenUnie houdt de boot af AD 23.04.2021

Lees: Nieuwe verkenningsronde met Rutte en Kaag: partijen zetten pokergezicht op Telegraaf 23.03.2021

Lees: Nieuwe verkenningsronde met Rutte en Kaag: partijen zetten pokergezicht op MSN 23.03.2021

Lees: Rutte: Eerst formeren met JA21, dan ChristenUnie, dan pas met links AD 23.03.2021

Lees: Rutte wil eerst formeren met JA21, dan met CU, daarna pas met links NU 23.03.2021

Lees: Eerdmans (JA21) wil wel met VVD, D66 en CDA Telegraaf  23.03.2021

Lees: JA21 wil in centrumrechts kabinet met VVD, D66 en CDA NOS 23.03.2021

Lees: JA21 wil regeren met VVD, D66 en CDA: ‘Wij kunnen Nederland naar rechts trekken’  AD 23.03.2021

Lees: JA21-lijsttrekker Eerdmans wil coalitie met VVD, D66 en CDA onderzoeken NU 23.03.2021

Lees: Van der Staaij: huidige coalitie aanvullen met centrumrechts MSN 23.03.2021

Lees: Dassen (Volt) wil kabinet met ook meerderheid in Eerste Kamer MSN 23.03.2021

Lees: Segers vindt dat coalitie met ChristenUnie niet voor de hand ligt NU 23.03.2021

Lees: Segers vindt dat coalitie met ChristenUnie niet voor de hand ligt MSN 23.03.2021

Lees: Segers: zorgen over tegenstellingen na verkiezingsuitslag MSN 23.03.2021

Lees: Ouwehand wil groene coalitie ‘die rechtsstaat respecteert’ MSN 23.03.2021

Lees: Klaver pleit voor een zo progressief mogelijke coalitie MSN 23.03.2021

Lees: Baudet ziet geen rol voor FVD in nieuwe coalitie MSN 23.03.2021

Lees: Wilders ziet een rechts kabinet wel zitten MSN 23.03.2021

Lees: Nijpels: Nederland moet tijdens formatie helder, hoger klimaatdoel stellen NU 23.03.2021

Lees: Nijpels: Nederland moet tijdens formatie helder, hoger klimaatdoel stellen MSN 23.03.2021

Lees: Wie volgt Dijkhoff op: ‘empathische’ Hermans of ‘blind loyale’ Harbers? AD 23.03.2021

Lees: Geen verschuivingen in definitieve prognose: 34 zetels voor VVD, 24 voor D66 NU 23.03.2021

Lees: Zetelverdeling in definitieve prognose hetzelfde na tellen alle stemmen NOS 23.03.2021

Lees: Forum behoudt achtste zetel, geen meerderheid voor Paars-plus kabinet AD 23.03.2021

Lees: Van Haga krijgt bijna evenveel stemmen als lijsttrekker Baudet Telegraaf 23.03.2021

Lees: Laatste uitslagen: VVD grootste in Den Haag Telegraaf 23.03.2021

Lees: Formatie wordt moeilijker dan gedacht: ‘We hebben niet zoveel te kiezen’ AD 23.03.2021

Lees: Formatie dag 5: Iedereen kijkt naar VVD en D66 NOS 23.03.2021

Lees: Formatie wordt moeilijker dan gedacht: ‘We hebben niet zoveel te kiezen’ AD 22.03.2021

Lees: Hoekstra (CDA) wil nog niet aansluiten bij liberaal motorblok MSN 22.03.2021

Lees: CDA wil nog niet aanschuiven bij liberaal motorblok van D66 en VVD NU 22.03.2021

Lees: Partijen op ‘speeddate’ met verkenners: sleutelpartij CDA voelt weinig voor ‘liberaal motorblok’  AD 22.03.2021

Lees: Rutte wil ‘serieus kijken’ naar JA21, Kaag noemt het ‘moeilijk voorstelbaar’ NOS 22.03.2021

Lees: Rutte voelt voor coalitie met JA21, Kaag ziet het niet gebeuren Telegraaf 22.03.2021

Lees: Rutte bij start onderhandelingen: ‘Ook serieus kijken naar JA21’ MSN 22.03.2021

Lees: Rutte bij start onderhandelingen: ‘Ook serieus kijken naar JA21’ RTL 22.03.2021

Lees: Rutte: serieus kijken naar regeren met JA21 MSN 22.03.2021

Lees: Rutte: ‘Serieus kijken naar JA21’ Telegraaf 22.03.2021

Lees: Wilders wil ‘centrumrechts’ met VVD, CDA, PVV, Forum, JA21 MSN 22.03.2021

Lees: De puzzel ligt op tafel: formeren maar! AD 22.03.2021

Lees: Het geheim achter slim formeren: ‘Ik word er soms nog zwetend wakker van’ RTL 22.03.2021

Lees: Verkenners gaan de stemming peilen bij de fractievoorzitters NOS 22.03.2021

Lees: Zetel erbij voor D66, ten koste van VVD NOS 22.03.2021

Lees: D66 krijgt er nog een Kamerzetel bij, VVD verliest een zetel RTL 22.03.2021

Lees: Nieuwe tussenstand: D66 krijgt er een Kamerzetel bij ten koste van VVD NU 22.03.2021

Lees: Zetelverdeling schuift nog wat, nek-aan-nekrace bij FvD AD 22.03.2021

Lees: Oud-informateur Tjeenk Willink: niet eerst kijken wie met wie NOS 21.03.2021

Lees: Dit zijn de ingewikkelde dossiers die het aanstaande kabinet op zijn bordje krijgt NOS 20.03.2021

Lees: Na het weekend staan er zeventien gesprekken op de agenda NU 19.03.2021

Lees: Jorritsma en Ollongren trappen af met gesprek Eerste Kamervoorzitter Bruijn NOS 19.03.2021

Lees: Na het weekend staan er zeventien gesprekken op de agenda NU 19.03.2021

Lees: Arib: ‘Verkenners krijgen opdracht om alle fractievoorzitters te spreken’ NU 19.03.2021

Lees: Verkenners praten maandag en dinsdag met fracties MSN 19.03.2021

Lees: Verkenners willen vaart maken, maar puzzel is complex NOS 19.03.2021

Lees: Koolmees, Kaag of toch Hoekstra: wie wordt de nieuwe minister van Financiën? MSN 18.03.2021

Lees: Koolmees, Kaag of toch Hoekstra: wie wordt de nieuwe minister van Financiën? RTL 18.03.2021

Lees: Ollongren: maandag begin verkennende gesprekken over formatie MSN 18.03.2021

Lees: Verkiezingen: Maandag begin verkennende gesprekken over formatie OmroepWest 18.03.2021

Lees: Jorritsma en Ollongren beginnen maandag verkennende formatiegesprekken NU 18.03.2021

Lees: Verkenners Jorritsma (VVD) en Ollongren (D66) starten maandag met gesprekken: ‘Uitslag is complex’ AD 18.03.2021

Lees: Met Jorritsma en Ollongren politieke zwaargewichten als verkenner AD 18.03.2021

Lees: Jorritsma (VVD) en Ollongren (D66) aangesteld als verkenners: ‘Voor de zomer nieuw kabinet’ NOS 18.03.2021

Lees: Formatie is een puzzel met veel mitsen en maren AD 18.03.2021

Lees: Jorritsma (VVD) en Ollongren (D66) aan de slag als verkenners in kabinetsformatie RTL 18.03.2021

Lees: Ollongren en Jorritsma verkenners van nieuwe coalitie met VVD en D66 NU 18.03.2021

Lees: Verkenner moet snel aan de slag, maar formatie wordt lastig NOS 18.03.2021

Lees: Na de verkiezingen moet turboformatie volgen: ‘Je wil hier niet in oktober nog mee bezig zijn’ AD 18.03.2021

Lees: Baudet zegt dat partijen ‘niet meer om FVD heen kunnen’ en wil meeregeren NU 18.03.2021

Lees: Baudet wil initiatief nemen in formatie Telegraaf 18.03.2021

Lees: Baudet verwacht dat hij ‘met open armen wordt ontvangen’ bij formatie NOS 18.03.2021

Lees: Rutte kan zijn borst natmaken voor nieuwe krachtproef  AD 18.03.2021

Lees: Winnaars VVD en D66 aan zet bij formatie NOS 18.03.2021

Lees: Rutte ‘supertrots’ op winst VVD: ‘Agenda die voor ons ligt is enorm’ NU 18.03.2021

Lees: Verkiezingsblog: winst D66 1 zetel minder in nieuwe prognose ANP • Verkenners willen vaart NOS 18.03.2021

Lees: Rutte: Praten met D66 over formatie, liefst ook samenwerken met CDA AD 17.03.2021

Lees: Verkiezingsblog: winst D66 1 zetel minder in nieuwe prognose ANP • Verkenners willen vaart NOS 18.03.2021

Lees: Rutte kan zijn borst natmaken voor nieuwe krachtproef AD 17.03.2021

Lees: Arib aan onderhandelaars: ‘Belangrijk dat nieuwe Tweede Kamer meer ruimte krijgt’ AD 17.03.2021

Terugblik 1 jaar Kabinet Rutte 3 – Coalitie VVD-CDA-D66-CU

AD 26.10.2018

1 jaar Rutte 3

Het kabinet is vandaag jarig. Een mooi moment om vooruit te kijken: denken de coalitiepartijen de tweede verjaardag ook te halen?

Één jaar Rutte III en er zijn nog weinig besluiten genomen door het kabinet Rutte III dat deze week precies 1 jaar bestaat. De verschillende bewindslieden (Halbe Zijlstra en minister Stef Blok) beschadigden vooral zichzelf.

Telegraaf 26.10.2018

Er is optimisme, behalve over de VVD !!!!

VVD nummer 1

In de VVD moet integriteit een hoofdthema worden en de partij moet werken aan haar moreel kompas. Partijvoorzitter Christianne van der Wal zei dat onlangs tijdens een VVD-congres in Arnhem. Van der Wal verklaarde te “balen” dat haar partij steeds de lijstjes met integriteitskwesties aanvoert.

De liberalen hadden de afgelopen jaren te kampen met vele affaires rond Haagse en lokale politici die in opspraak kwamen. Van der Wal vindt dat niet kunnen. “Wij moeten van onbesproken gedrag zijn”, zei ze. Ze riep de leden op hieraan bij te dragen.

Ook lijdt het kabinet-Rutte III aan verstikkende regeldrift die de vrijheid van de bewindslieden inperkt en de coalitiepartijen elk apart kleurloos maakt. Alles is ‘dichtgeregeld’, bewindslieden durven voor het wekelijks coalitieoverleg op maandagochtend geen stap te zetten.

Dat zeggen twee ervaren topbestuurders met aanzien in de coalitie zelf, CDA-senaatsfractievoorzitter Elco Brinkman en VVD’er Ed Nijpels, voorzitter van het door het kabinet ingestelde Klimaatberaad. Brinkman: ,,Over elke vliegbeweging in Flevoland moeten de coalitiepartners overleggen. Ze hollen van het ene coalitieoverleg naar het andere.’’

Lees ook

‘Alles verdwijnt in de Bermuda­drie­hoek van Mark Rutte’

Lees meer

Het kabinet-Rutte III bestaat vandaag precies een jaar. Ed Nijpels, die als voorzitter van Klimaatberaad veel zaken doet met ministers, is zeer kritisch over het wekelijks coalitieoverleg van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Dat vindt iedere maandagochtend plaats bij vice-premier Hugo de Jonge op het ministerie van VWS.

Bij elk kabinet wordt dat geregel meer en erger, aldus Elco Brinkman.

,,Daar wordt álles geregeld. Ministers en staatssecretarissen durven geen stap te zetten voordat het daar is geaccordeerd. Het is een nieuw College van Staat’’, weet Nijpels.

AD 26.10.2018

Geregel

De vier coalitiepartijen hebben een intensief overlegcircuit opgebouwd, dat van maandagochtend tot en met vrijdagmiddag voortduurt. Het is een langjarig proces, erkent Brinkman. ,,Bij elk kabinet wordt dat geregel meer en erger. Het gaat pas bewegen als iedereen het over alles eens is.’’ Het intensieve overlegcircuit lijkt uit de hand te lopen, vindt Brinkman, die er vanuit de Eerste Kamer tot op zekere hoogte ook deel van uitmaakt: ,,De coalitie dreigt zichzelf uit te hollen.’’

Een derde topbestuurder uit de gelederen van de coalitiepartijen is de president van de Nederlandse Spoorwegen Roger van Boxtel. De voormalige D66-minister adviseert een wat lossere houding en meer vertrouwen. ,,Op een gegeven ogenblik komt er een moment dat de inkt van het regeerakkoord droog is. Dan komt het erop aan dat je elkaar als coalitiepartners wat flexibiliteit toestaat. Als die er niet is, wordt het heel moeilijk.’’

Ontspanning

Brinkman adviseert: ,,Meer ontspanning.’’ Niet alles hoeft dicht te zitten, de oppositie mag van hem ook wel eens wat binnenhalen. Nijpels ziet overlevingskansen voor de coalitie als de fracties meer ruimte krijgen. Van Boxtel, Nijpels en Brinkman vinden het een complicatie voor het cement van de coalitie dat Halbe Zijlstra en Alexander Pechtold als founding fathers van het kabinet zijn weggevallen.

Het kabinet-Rutte III heeft na 1 jaar nog weinig wetten doorgevoerd. Dit komt deels door iets waar het kabinet wél in uitblinkt: zichzelf beschadigen.

Carola Schouten bleef maar herhalen hoe schandelijk het was: de „grootschalige kalverfraude” die zojuist aan het licht was gekomen. Ze was net drie maanden minister van Landbouw toen de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit begin dit jaar ontdekte dat duizenden melkveeboeren zouden hebben gesjoemeld met de registratie van koeien. Schouten was boos en liet dat voor de camera’s duidelijk merken. Ze had de „ontzettend kwalijke” zaak meteen naar buiten gebracht „om te laten zien dat we dit niet accepteren”.

Misschien had de ChristenUnie-minister toch beter iets langer kunnen wachten met het zoeken van publiciteit. Zo grootschalig was de fraude namelijk niet, bleek deze maand. Van de 2.100 boerenbedrijven die Schouten met onmiddellijke ingang had laten stilleggen, hebben 75 moedwillig gefraudeerd, schreef de minister in een brief aan de Tweede Kamer. Ruim driehonderd bedrijven hadden niets verkeerd gedaan. In twee derde van de gevallen ging het om administratieve foutjes, niet om fraude. Excuses van Schouten aan de vermeende fraudeurs bleven uit.

Carola Schouten, behalve minister van Landbouw ook vicepremier, staat niet bekend om missers. Zij is juist de meest geliefde minister, zowel binnen het kabinet – als één van de architecten van Rutte III geldt zij als vertrouwenspersoon bij wie collega’s uithuilen of om advies vragen – als daarbuiten. Op populariteitslijstjes eindigt zij altijd bovenaan. Daar staat tegenover dat boerendochter Schouten binnen ‘haar’ agrarische sector niet meer zo lekker ligt, na haar overtrokken reactie op de ‘kalverfraude’.

De handelwijze van Schouten in deze kwestie is representatief voor die van het kabinet-Rutte III. Na een jaar regeren blinken ministers en staatssecretarissen van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie vooral uit in het creëren van hun eigen nederlagen. Ze hebben geen last van een economische crisis die dwingt tot tussentijds bezuinigen.

Ze zijn ook (nog) niet afhankelijk van oppositiesteun in de Eerste Kamer waardoor plannen uit het regeerakkoord moeten worden aangepast aan de wensen van andere partijen. Nee, de mislukkingen van het derde kabinet van Mark Rutte zijn steeds van eigen makelij. De krassen die bewindslieden hebben opgelopen, zijn eigenhandig aangebracht.

NRC liet kiezers aan het woord in vier bolwerken van de coalitiepartijen. Lees ook: In Laren geldt Rutte niet meer als de ideale schoonzoon

Vertraging en afhankelijkheid

Vrijdag een jaar geleden stonden ze op het bordes: zestien ministers en acht staatssecretarissen van vier partijen. De grote maar onervaren ploeg – naast Rutte waren slechts vier ministers eerder staatssecretaris geweest – was het resultaat van een moeizame formatie van ruim zes maanden.

Veel aandacht ging in het eerste jaar van Rutte III uit naar coalitietegenstellingen in de Tweede Kamer. Maar in het kabinet zelf lijkt het pais en vree te zijn. De bewindslieden sporten samen, trekken gezamenlijk op en verdedigen elkaar. Er lekken geen ruzies uit de Trêveszaal. „Ze bakken elkaar geen poetsen”, constateerde informateur Gerrit Zalm vrijdag in een interview met NRC.

Wel rijzen na een jaar vragen over de effectiviteit van het kabinet. Vorige week kondigde vicepremier Hugo de Jonge (Zorg, CDA) na de ministerraad aan dat een peiling zal worden gehouden over de voorkeur voor permanente winter- of zomertijd. Het was blijkbaar het enige besluit was dat het kabinet die week genomen had.

De cijfers wijzen inderdaad uit dat het kabinet betrekkelijk weinig voor elkaar bokst. Bij het aantreden van het kabinet selecteerde NRC 36 maatregelen uit het regeerakkoord die in concrete wetgeving moesten worden omgezet. Twee voorstellen zijn al ingetrokken: het schrappen van de dividendbelasting en het onderbetalen van arbeidsgehandicapten.

Slechts vijf plannen, waaronder het afschaffen van het referendum en een fiscale korting voor huizenbezitters, werden doorgevoerd na goedkeuring van de Eerste Kamer. En dat terwijl de coalitiepartijen in het voorjaar waarschijnlijk hun meerderheid in de senaat verliezen. Wetgeving zal in de tijd die het kabinet rest alleen maar moeilijker worden.

36 wetten, waarvan 5 doorgevoerd

Rutte III is niet, zoals zijn voorloper, een hervormingskabinet van grote stelselverbouwingen en decentralisaties.

Extra investeringen in onderwijs en defensie of het sterker uitdragen van de Nederlandse identiteit, laten zich niet in wetgeving vatten. En maatregelen voor pensioenen en klimaat zijn uitbesteed aan de polder. Na de publicatie van het regeerakkoord selecteerde NRC 36 plannen die sowieso wel bij wet vastgelegd moeten worden en die en cruciaal zijn voor het slagen van Ruttes derde kabinet.

In het eerste jaar Rutte III werden vijf van die wetten doorgevoerd.

In twee gevallen ging het om het schrappen van een bestaande wet: het raadgevend referendum en de fiscale korting voor huizenbezitters werden afgeschaft. De van Rutte II geërfde Wet Voortgang Energietransitie werd afgehamerd. Nieuw is dat pas boven een vermogen van 30.000 in plaats van 25.000 euro belasting betaald hoeft te worden.

En beide Kamers stemden in met het halveren van het collegegeld voor eerstejaarsstudenten. Twee andere plannen van het kabinet zijn al in de prullenbak beland: de door Rutte zo gewenste afschaffing van de dividendbelasting en de bezuiniging op arbeidsgehandicapten.

Komend voorjaar verliest de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie waarschijnlijk haar meerderheid in de senaat. In de ‘regeerakkoordtracker’ van NRC volgen we hoe het de overgebleven 29 wetten dan vergaat. nrc.nl/tracker

De vertraging ligt lang niet altijd aan bureaucratie, politieke perikelen of bewindspersonen zelf. Veel wensen heeft het kabinet uitbesteed aan de polder. De grote ingrepen in het klimaatbeleid wachten op een nieuwe onderhandelingsronde van de zogeheten ‘klimaattafels’, met belangengroepen en de industrie.

De gesprekken voor een pensioenakkoord tussen werkgevers en vakbonden lopen uiterst stroef. „Het kost gewoon tijd en we zijn afhankelijk van anderen”, verontschuldigde Hugo de Jonge zich vorige week.

Zolang de kabinetsploeg de eigen ambities nog niet waarmaakt, vallen de persoonlijke fiasco’s op. Er bestaan drie manieren waarop de huidige bewindspersonen falen. Er zijn er die, zoals Carola Schouten, met grote woorden en daadkracht reageren op incidenten om vervolgens te moeten constateren dat ze hebben beloofd een niet-bestaand probleem op te lossen.

Het gevolg is gezichtsverlies en ruzie met betrokkenen of de Kamer. Er zijn er die door onzorgvuldige uitspraken of flagrante leugens politieke controverses veroorzaken of, in het uiterste geval, hun eigen vertrek inluiden.

En dan zijn er de kabinetsleden, premier Rutte met zijn dividendtaks voorop, die moeten toegeven dat maatregelen uit het eigen regeerakkoord anders uitpakken dan gehoopt en daarom worden afgeserveerd.

Hoge toon en uitglijder

Wie net als Schouten voortvarend begon maar zijn goede naam al snel zelf heeft aangetast, is Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat, VVD). Hij werd de held van Groningen toen hij in maart de „historische beslissing” nam om de gaskraan helemaal dicht te draaien. Eindelijk een bewindspersoon die de veiligheid voorop stelt, verzuchtten ze in het noorden.

Die euforie bleek van korte duur toen Wiebes’ oordeel over zijn voorgangers („overheidsfalen van on-Nederlandse proporties”) niet betekende dat de versterking van vijftienhonderd woningen in het aardbevingsgebied nu wel subiet geregeld wordt.

Een ander voorbeeld van een minister die met grote woorden steeds haar eigen problemen veroorzaakt is Kajsa Ollongren. Haar zelfkastijding begon al bij de postenverdeling. Want waarom werd deze D66-belofte uitgerekend minister van Binnenlandse Zaken, waar ze meteen het referendum moest afschaffen en een door haar partij ongewenste inlichtingenwet moest verdedigen?

Naast die twee impopulaire maatregelen is Ollongren vooral in beeld geweest met haar hoge toon over nepnieuws en bestuurlijke integriteit. Zo kondigde ze groots aan „volstrekt onwenselijke” Russische desinformatie te gaan aanpakken, onder meer door een factcheckdienst van de EU te versterken.

Maar toen ze geen enkel concreet voorbeeld kon noemen van Russische inmenging en het door haar geprezen factcheckbureau keurige berichten van Nederlandse media als nepnieuws had bestempeld, moest ze onder druk van de Kamer juist pleiten voor het opheffen ervan.

Ook dreigde ze begin 2017 in te grijpen in het Limburgse Brunssum toen een omstreden gemeenteraadslid, Jo Palmen, daar wethouder werd. Een later onderzoek van de gemeenteraad trok niet de integriteit van Palmen in twijfel – hij is ook in de nieuwe coalitie in Brunssum weer wethouder – maar oordeelde dat de minister „beter haar kiezen op elkaar had kunnen houden”.

De pijnlijkste uitglijder was natuurlijk die van VVD’er Halbe Zijlstra. Hij moest in februari al opstappen als minister van Buitenlandse Zaken omdat hij jarenlang een verzonnen verhaal had verspreid over een ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin in 2006. Toen uitkwam dat Zijlstra, indertijd werkzaam voor Shell, nooit in Poetins datsja was geweest, nam hij in tranen afscheid van de politiek.

Halbe Zijlstra bij zijn aftreden als minister van Buitenlandse Zaken. Foto David van Dam

Ook Zijlstra’s opvolger Stef Blok (VVD) wankelde door zijn eigen woorden. De oerdegelijke, zelfs ietwat saaie Blok liet zich op een besloten bijeenkomst provocerend uit over onder meer Suriname („a failed state”) en de multiculturele samenleving („diep in onze genen zit dat we niet goed in staat zijn een binding aan te gaan met ons onbekende mensen”). Die opmerkingen lekten uit en Blok moest in de Kamer diep door het stof.

Rutte heeft in zijn derde termijn als premier een flinke kras opgelopen met de inmiddels gestrande afschaffing van de dividendbelasting. Het was de premier zelf die tijdens de kabinetsformatie zijn medeonderhandelaars verraste met een voorstel om multinationals tegemoet te komen. Het werd het onderdeel van het regeerakkoord waar de oppositie het felst tegen in verweer kwam. Maar Rutte was tot in zijn „diepste vezels” overtuigd dat het „een onverantwoord risico” was de maatregel niet te nemen.

Volg hier de voortgang van de belangrijkste wetgeving van het kabinet-Rutte III

Toen het Brits-Nederlandse zeep- en levensmiddelenconcern Unilever eerder deze maand bekendmaakte dat het hoofdkantoor tóch niet naar Nederland zou komen, kon ook de premier niet meer volhouden dat de afschaffing van de dividendbelasting – waarvan de kosten inmiddels waren opgelopen tot 1,9 miljard – nuttig was. Misschien wel het pijnlijkste moment uit Ruttes politieke carrière.

De volgende die zichzelf in de voet dreigt te schieten, is Wouter Koolmees, minister van Sociale Zaken en maandenlang coalitie-onderhandelaar namens D66. Drie van de vier thema’s die het kabinet zelf als meest urgent ziet – klimaat, integratie, arbeidsmarkt en pensioen – vallen onder hem. Terwijl zijn nieuwe plannen op het gebied van inburgering vrij onomstreden zijn, zit er bijzonder weinig schot in de zo gewenste hervorming van de arbeidsmarkt en het pensioenstelsel. Een minimum uurtarief voor zzp’ers lijkt onuitvoerbaar en mag misschien zelfs niet van de EU. Plannen om ‘vast en flex’ op de arbeidsmarkt dichterbij elkaar te brengen, stuiten op veel weerstand.

Wat betreft een pensioenakkoord is het niet meer de vraag wanneer, maar óf de sociale partners er ooit uit zullen komen. De al lopende polderonderhandelingen werden een jaar geleden overvallen toen in het regeerakkoord gedetailleerde politieke ideeën voor een nieuw pensioensysteem stonden. Door al zo duidelijk zijn wensen zwart-op-wit te zetten, luidde Koolmees waarschijnlijk – helemaal zelf – zijn politieke nederlaag in.

Zie ook: Gerommel in de Politiek versus Integriteit deel 3 – VVD nummer 1

zie ook:  Alsnog sorry van minister Stef Blok VVD of toch maar via de achterdeur ?

zie ook: Sorry van minister Stef Blok VVD of alsnog via de achterdeur ???

zie ook: Verdwijnt minister Stef Blok VVD via de achterdeur ? ? ?

zie ook: Wederom tot ziens Halbe Zijlstra VVD

zie ook: Tot ziens maar weer Minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra VVD

zie ook: Zomerreces Tweede kamer 2018

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 8 – Kabinet-Rutte III aan de slag

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 7 – Aftrap Kabinet Rutte 3

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 6 – Regeerakkoord

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 5

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 4

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 3

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 2

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte-3 – deel 1

zie ook: Uitslag 2e kamerverkiezing 15.03.2017 – VVD de grote winnaar

zie ook: Op weg naar de begroting 2019 van kabinet Rutte 3 – deel 2

zie ook: Op weg naar de begroting 2019 van kabinet Rutte 3  – deel 1

zie ook: Op weg naar de begroting 2018 van kabinet Rutte 3 – deel 2

zie ook: Op weg naar de begroting 2018 van kabinet Rutte 3 – deel 1

zie ook: Met de begroting 2017 op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 2

zie ook: Met de begroting 2017 op weg naar kabinet Rutte-3 – deel 1  

Verantwoordelijk minister van Binnenlandse Zaken, Kajsa Ollongren. Ⓒ ANP

Adviesorgaan hekelt toekomstvisie kabinet

Telegraaf 20.11.2018 Het kabinet heeft geen samenhangende visie op hoe Nederland er in de toekomst uit moet zien. Op een aantal problemen gaat het kabinet in zijn plannen helemaal niet in, zoals de toekomst van de luchtvaart en het ontwikkelen van een duurzame economie.

De Raad voor de Leefomgeving schrijft dat dinsdag in een advies. Dat gaat over de Nationale Omgevingsvisie van het kabinet, die begin volgend jaar verschijnt. In een notitie van vorige maand nam het kabinet al een voorschot hierop, maar de Raad voor de Leefomgeving maakt zich zorgen. Volgens de opstellers van het advies is meer politieke aansturing van het kabinet nodig. Ook moet er beter worden samengewerkt door de departementen. Op dit moment dreigt verkokering.

De Raad voor de Leefomgeving is een belangrijk adviesorgaan van regering en parlement over duurzame ontwikkeling van leefomgeving en infrastructuur.

In zijn advies schrijft de Raad dat het beleid voor de leefomgeving de laatste jaren sterk gedecentraliseerd is. Het Rijk stootte taken af naar de regio, vaak zonder voldoende budget. Het adviesorgaan noemt dat niet langer verantwoord.

Nederland staat voor grote opgaven door onder meer de klimaatverandering, de noodzaak van een duurzamer economie- en landbeleid, de verstedelijking en de verkeersproblemen. Het Rijk moet volgens de Raad meer in de regio’s investeren en zich daarbij richten op alle regio’s. Het adviesorgaan pleit ervoor dat het ministerie van Binnenlandse Zaken voor het beleid een apart budget krijgt.

Bekijk meer van;

• raad voor de leefomgeving en infrastructuur (rli)

Minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat (VVD). „Het is belangrijk dat er nu al extra stappen worden gezet om onze straten, tuinen en leefomgeving anders in te richten tegen de gevolgen van klimaatverandering.” Ⓒ ANP

Honderden miljoenen om Nederland klimaatklaar te maken

Telegraaf 20.11.2018 Gemeenten, waterschappen, provincies en het kabinet maken 600 miljoen euro vrij om Nederland voor te bereiden op de verandering van het klimaat. Met het geld worden onder andere steden bewapend tegen monsterbuien en kunnen er extra maatregelen worden genomen om ons land voor te bereiden op periodes van extreme droogte.

Alle overheidslagen hebben met elkaar een akkoord bereikt om aan de slag te gaan met ’klimaatadaptatie’. Waar het geld precies heen gaat moet de komende jaren blijken. Per gemeente wordt nu gekeken welke maatregelen nodig zijn.

Minister Van Nieuwenhuizen (Waterstaat): „Dit is echt een aan-de-slag-akkoord. Het is belangrijk dat er nu al extra stappen worden gezet om onze straten, tuinen en leefomgeving anders in te richten tegen de gevolgen van klimaatverandering. Dat dit nodig is, heeft het afgelopen jaar van weerextremen laten zien. Water was schaars door de droogste en warmste zomer in veertig jaar. Op andere momenten weer liepen straten en huizen onder water door hevige regenbuien.”

Bekijk meer van; water klimaat cora van nieuwenhuizen droogte

Hierom wordt komend jaar onzeker voor Rutte III

Telegraaf 26.10.2018 Rutte III is alweer een jaar aan de macht in Nederland. Politiek commentator Wouter de Winther blikt terug op een bewogen jaar en kijkt vooruit naar wat Rutte te wachten staat.

Haalt Rutte III ook zijn tweede verjaardag?

Telegraaf 26.10.2018 Het kabinet is vandaag jarig. Een mooi moment om vooruit te kijken: denken de coalitiepartijen de tweede verjaardag ook te halen? Er is optimisme, behalve over de VVD.

In augustus kwam het kabinet bijeen voor een informele heisessie. Met een zonnig humeur staan v.l.n.r. minister Van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, premier Rutte, minister Blok van Buitenlandse Zaken, minister Hoekstra van Financiën en minister Ollongren van Binnenlandse Zaken in de tuin van het Catshuis.

‘Alles verdwijnt in de Bermuda­drie­hoek van Mark Rutte’

AD 26.10.2018 Het derde kabinet-Rutte bestaat één jaar! Wat moet dit kabinet doen om de rit uit te zitten? En wat zijn de beren op de weg?

Feest is het niet vandaag, maar de uiteenlopende vierpartijencoalitie waar 26 oktober 2017 niet veel mensen wat voor gaven, lijkt het goed met zichzelf te vinden. VVD en CDA staan van nature dicht bij elkaar, D66 en de ChristenUnie kunnen toch door een deur. Maar van feestgedruis, diners in jacquet of taarten is geen sprake.

Daar is ook alle reden toe. Het eerste regeringsjaar staat in het teken van het dichtdraaien van de gaskraan en een ruzie over het afschaffen van de dividendbelasting, die pas net voorbij is. Verder is er buitengewoon weinig zichtbaar, terwijl de eerste electorale krachtmeting binnen vier maanden plaatsvindt.

Elco Brinkman, CDA-senaatsfractievoorzitter, wijst erop dat een kabinet altijd een paar punten moet zien vol te houden. ,,Rutte III moet lastenverlichting en klimaat een stap verder proberen te krijgen. Maar ze krijgen druk en weerstand die in het regeerakkoord niet was voorzien. Toch is er veel meer draagvlak voor milieubeleid dan de coalitie door alle kritiek denkt.‘’

Volgens de christen-democraat is er wel de motivatie om dit kabinet tot een succes te maken, maar omdat het niet makkelijk gaat, dreigt het verlies van focus. Bovendien gaat het ten koste van het smoel van de coalitiefracties in de Tweede Kamer. ,,Coalitiepartners zijn geneigd er andere onderwerpen bij te slepen, waardoor je het risico loopt dat je géén van de punten binnenhaalt. Dat tempert de zaak nog meer en voor je het weet ben je door je regeertijd heen.”

Coryfeeën CDA en VVD: Rutte III slaafs kabinet

AD 26.10.2018 Het kabinet-Rutte III lijdt aan verstikkende regeldrift die de vrijheid van de bewindslieden inperkt en de coalitiepartijen elk apart kleurloos maakt. Alles is ‘dichtgeregeld’, bewindslieden durven voor het wekelijks coalitieoverleg op maandagochtend geen stap te zetten.

Dat zeggen twee ervaren topbestuurders met aanzien in de coalitie zelf, CDA-senaatsfractievoorzitter Elco Brinkman en VVD’er Ed Nijpels, voorzitter van het door het kabinet ingestelde Klimaatberaad. Brinkman: ,,Over elke vliegbeweging in Flevoland moeten de coalitiepartners overleggen. Ze hollen van het ene coalitieoverleg naar het andere.’’.

Lees ook

‘Alles verdwijnt in de Bermuda­drie­hoek van Mark Rutte’

Lees meer

Het kabinet-Rutte III bestaat vandaag precies een jaar. Ed Nijpels, die als voorzitter van Klimaatberaad veel zakendoet met ministers, is zeer kritisch over het wekelijks coalitieoverleg van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Dat vindt iedere maandagochtend plaats bij vice-premier Hugo de Jonge op het ministerie van VWS.

Bij elk kabinet wordt dat geregel meer en erger, aldus Elco Brinkman .

,,Daar wordt álles geregeld. Ministers en staatssecretarissen durven geen stap te zetten voordat het daar is geaccordeerd. Het is een nieuw College van Staat’’, weet Nijpels.

Geregel

De vier coalitiepartijen hebben een intensief overlegcircuit opgebouwd, dat van maandagochtend tot en met vrijdagmiddag voortduurt. Het is een langjarig proces, erkent Brinkman. ,,Bij elk kabinet wordt dat geregel meer en erger. Het gaat pas bewegen als iedereen het over alles eens is.’’ Het intensieve overlegcircuit lijkt uit de hand te lopen, vindt Brinkman, die er vanuit de Eerste Kamer tot op zekere hoogte ook deel van uitmaakt: ,,De coalitie dreigt zichzelf uit te hollen.’’

Een derde topbestuurder uit de gelederen van de coalitiepartijen is de president van de Nederlandse Spoorwegen Roger van Boxtel. De voormalige D66-minister adviseert een wat lossere houding en meer vertrouwen. ,,Op een gegeven ogenblik komt er een moment dat de inkt van het regeerakkoord droog is. Dan komt het erop aan dat je elkaar als coalitiepartners wat flexibiliteit toestaat. Als die er niet is, wordt het heel moeilijk.’’

Ontspanning

Brinkman adviseert: ,,Meer ontspanning.’’ Niet alles hoeft dicht te zitten, de oppositie mag van hem ook wel eens wat binnenhalen. Nijpels ziet overlevingskansen voor de coalitie als de fracties meer ruimte krijgen. Van Boxtel, Nijpels en Brinkman vinden het een complicatie voor het cement van de coalitie dat Halbe Zijlstra en Alexander Pechtold als founding fathers van het kabinet zijn weggevallen.

Lees ook: ‘Alles verdwijnt in de Bermudadriehoek van Mark Rutte’.

Rutte III is vooral sterk in het creëren van eigen nederlagen

Het kabinet-Rutte III heeft na 1 jaar nog weinig wetten doorgevoerd. Dit komt deels door iets waar het kabinet wél in uitblinkt: zichzelf beschadigen.

NRC 26.10.2018 Één jaar Rutte III Er zijn nog weinig besluiten genomen door het kabinet Rutte III dat deze week precies 1 jaar bestaat. De verschillende bewindslieden beschadigden vooral zichzelf.

Carola Schouten bleef maar herhalen hoe schandelijk het was: de „grootschalige kalverfraude” die zojuist aan het licht was gekomen. Ze was net drie maanden minister van Landbouw toen de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit begin dit jaar ontdekte dat duizenden melkveeboeren zouden hebben gesjoemeld met de registratie van koeien. Schouten was boos en liet dat voor de camera’s duidelijk merken. Ze had de „ontzettend kwalijke” zaak meteen naar buiten gebracht „om te laten zien dat we dit niet accepteren”.

Misschien had de ChristenUnie-minister toch beter iets langer kunnen wachten met het zoeken van publiciteit. Zo grootschalig was de fraude namelijk niet, bleek deze maand. Van de 2.100 boerenbedrijven die Schouten met onmiddellijke ingang had laten stilleggen, hebben 75 moedwillig gefraudeerd, schreef de minister in een brief aan de Tweede Kamer. Ruim driehonderd bedrijven hadden niets verkeerd gedaan. In twee derde van de gevallen ging het om administratieve foutjes, niet om fraude. Excuses van Schouten aan de vermeende fraudeurs bleven uit.

Carola Schouten, behalve minister van Landbouw ook vicepremier, staat niet bekend om missers. Zij is juist de meest geliefde minister, zowel binnen het kabinet – als één van de architecten van Rutte III geldt zij als vertrouwenspersoon bij wie collega’s uithuilen of om advies vragen – als daarbuiten. Op populariteitslijstjes eindigt zij altijd bovenaan. Daar staat tegenover dat boerendochter Schouten binnen ‘haar’ agrarische sector niet meer zo lekker ligt, na haar overtrokken reactie op de ‘kalverfraude’.

De handelwijze van Schouten in deze kwestie is representatief voor die van het kabinet-Rutte III. Na een jaar regeren blinken ministers en staatssecretarissen van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie vooral uit in het creëren van hun eigen nederlagen. Ze hebben geen last van een economische crisis die dwingt tot tussentijds bezuinigen. Ze zijn ook (nog) niet afhankelijk van oppositiesteun in de Eerste Kamer waardoor plannen uit het regeerakkoord moeten worden aangepast aan de wensen van andere partijen. Nee, de mislukkingen van het derde kabinet van Mark Rutte zijn steeds van eigen makelij. De krassen die bewindslieden hebben opgelopen, zijn eigenhandig aangebracht.

NRC liet kiezers aan het woord in vier bolwerken van de coalitiepartijen. Lees ook: In Laren geldt Rutte niet meer als de ideale schoonzoon

Vertraging en afhankelijkheid

Vrijdag een jaar geleden stonden ze op het bordes: zestien ministers en acht staatssecretarissen van vier partijen. De grote maar onervaren ploeg – naast Rutte waren slechts vier ministers eerder staatssecretaris geweest – was het resultaat van een moeizame formatie van ruim zes maanden. Veel aandacht ging in het eerste jaar van Rutte III uit naar coalitietegenstellingen in de Tweede Kamer. Maar in het kabinet zelf lijkt het pais en vree te zijn. De bewindslieden sporten samen, trekken gezamenlijk op en verdedigen elkaar. Er lekken geen ruzies uit de Trêveszaal. „Ze bakken elkaar geen poetsen”, constateerde informateur Gerrit Zalm vrijdag in een interview met NRC.

Wel rijzen na een jaar vragen over de effectiviteit van het kabinet. Vorige week kondigde vicepremier Hugo de Jonge (Zorg, CDA) na de ministerraad aan dat een peiling zal worden gehouden over de voorkeur voor permanente winter- of zomertijd. Het was blijkbaar het enige besluit was dat het kabinet die week genomen had.

De cijfers wijzen inderdaad uit dat het kabinet betrekkelijk weinig voor elkaar bokst. Bij het aantreden van het kabinet selecteerde NRC 36 maatregelen uit het regeerakkoord die in concrete wetgeving moesten worden omgezet. Twee voorstellen zijn al ingetrokken: het schrappen van de dividendbelasting en het onderbetalen van arbeidsgehandicapten. Slechts vijf plannen, waaronder het afschaffen van het referendum en een fiscale korting voor huizenbezitters, werden doorgevoerd na goedkeuring van de Eerste Kamer. En dat terwijl de coalitiepartijen in het voorjaar waarschijnlijk hun meerderheid in de senaat verliezen. Wetgeving zal in de tijd die het kabinet rest alleen maar moeilijker worden.

36 wetten, waarvan 5 doorgevoerd

Rutte III is niet, zoals zijn voorloper, een hervormingskabinet van grote stelselverbouwingen en decentralisaties.

Extra investeringen in onderwijs en defensie of het sterker uitdragen van de Nederlandse identiteit, laten zich niet in wetgeving vatten. En maatregelen voor pensioenen en klimaat zijn uitbesteed aan de polder. Na de publicatie van het regeerakkoord selecteerde NRC 36 plannen die sowieso wel bij wet vastgelegd moeten worden en die en cruciaal zijn voor het slagen van Ruttes derde kabinet.

In het eerste jaar Rutte III werden vijf van die wetten doorgevoerd.

In twee gevallen ging het om het schrappen van een bestaande wet: het raadgevend referendum en de fiscale korting voor huizenbezitters werden afgeschaft. De van Rutte II geërfde Wet Voortgang Energietransitie werd afgehamerd. Nieuw is dat pas boven een vermogen van 30.000 in plaats van 25.000 euro belasting betaald hoeft te worden. En beide Kamers stemden in met het halveren van het collegegeld voor eerstejaarsstudenten. Twee andere plannen van het kabinet zijn al in de prullenbak beland: de door Rutte zo gewenste afschaffing van de dividendbelasting en de bezuiniging op arbeidsgehandicapten.

Komend voorjaar verliest de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie waarschijnlijk haar meerderheid in de senaat. In de ‘regeerakkoordtracker’ van NRC volgen we hoe het de overgebleven 29 wetten dan vergaat. nrc.nl/tracker

De vertraging ligt lang niet altijd aan bureaucratie, politieke perikelen of bewindspersonen zelf. Veel wensen heeft het kabinet uitbesteed aan de polder. De grote ingrepen in het klimaatbeleid wachten op een nieuwe onderhandelingsronde van de zogeheten ‘klimaattafels’, met belangengroepen en de industrie. De gesprekken voor een pensioenakkoord tussen werkgevers en vakbonden lopen uiterst stroef. „Het kost gewoon tijd en we zijn afhankelijk van anderen”, verontschuldigde Hugo de Jonge zich vorige week.

Zolang de kabinetsploeg de eigen ambities nog niet waarmaakt, vallen de persoonlijke fiasco’s op. Er bestaan drie manieren waarop de huidige bewindspersonen falen. Er zijn er die, zoals Carola Schouten, met grote woorden en daadkracht reageren op incidenten om vervolgens te moeten constateren dat ze hebben beloofd een niet-bestaand probleem op te lossen. Het gevolg is gezichtsverlies en ruzie met betrokkenen of de Kamer. Er zijn er die door onzorgvuldige uitspraken of flagrante leugens politieke controverses veroorzaken of, in het uiterste geval, hun eigen vertrek inluiden. En dan zijn er de kabinetsleden, premier Rutte met zijn dividendtaks voorop, die moeten toegeven dat maatregelen uit het eigen regeerakkoord anders uitpakken dan gehoopt en daarom worden afgeserveerd.

Hoge toon en uitglijder

Wie net als Schouten voortvarend begon maar zijn goede naam al snel zelf heeft aangetast, is Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat, VVD). Hij werd de held van Groningen toen hij in maart de „historische beslissing” nam om de gaskraan helemaal dicht te draaien. Eindelijk een bewindspersoon die de veiligheid voorop stelt, verzuchtten ze in het noorden. Die euforie bleek van korte duur toen Wiebes’ oordeel over zijn voorgangers („overheidsfalen van on-Nederlandse proporties”) niet betekende dat de versterking van vijftienhonderd woningen in het aardbevingsgebied nu wel subiet geregeld wordt.

Een ander voorbeeld van een minister die met grote woorden steeds haar eigen problemen veroorzaakt is Kajsa Ollongren. Haar zelfkastijding begon al bij de postenverdeling. Want waarom werd deze D66-belofte uitgerekend minister van Binnenlandse Zaken, waar ze meteen het referendum moest afschaffen en een door haar partij ongewenste inlichtingenwet moest verdedigen?

Naast die twee impopulaire maatregelen is Ollongren vooral in beeld geweest met haar hoge toon over nepnieuws en bestuurlijke integriteit. Zo kondigde ze groots aan „volstrekt onwenselijke” Russische desinformatie te gaan aanpakken, onder meer door een factcheckdienst van de EU te versterken. Maar toen ze geen enkel concreet voorbeeld kon noemen van Russische inmenging en het door haar geprezen factcheckbureau keurige berichten van Nederlandse media als nepnieuws had bestempeld, moest ze onder druk van de Kamer juist pleiten voor het opheffen ervan.

Ook dreigde ze begin 2017 in te grijpen in het Limburgse Brunssum toen een omstreden gemeenteraadslid, Jo Palmen, daar wethouder werd. Een later onderzoek van de gemeenteraad trok niet de integriteit van Palmen in twijfel – hij is ook in de nieuwe coalitie in Brunssum weer wethouder – maar oordeelde dat de minister „beter haar kiezen op elkaar had kunnen houden”.

De pijnlijkste uitglijder was natuurlijk die van VVD’er Halbe Zijlstra. Hij moest in februari al opstappen als minister van Buitenlandse Zaken omdat hij jarenlang een verzonnen verhaal had verspreid over een ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin in 2006. Toen uitkwam dat Zijlstra, indertijd werkzaam voor Shell, nooit in Poetins datsja was geweest, nam hij in tranen afscheid van de politiek.

Halbe Zijlstra bij zijn aftreden als minister van Buitenlandse Zaken. Foto David van Dam

Ook Zijlstra’s opvolger Stef Blok (VVD) wankelde door zijn eigen woorden. De oerdegelijke, zelfs ietwat saaie Blok liet zich op een besloten bijeenkomst provocerend uit over onder meer Suriname („a failed state”) en de multiculturele samenleving („diep in onze genen zit dat we niet goed in staat zijn een binding aan te gaan met ons onbekende mensen”). Die opmerkingen lekten uit en Blok moest in de Kamer diep door het stof.

Rutte heeft in zijn derde termijn als premier een flinke kras opgelopen met de inmiddels gestrande afschaffing van de dividendbelasting. Het was de premier zelf die tijdens de kabinetsformatie zijn medeonderhandelaars verraste met een voorstel om multinationals tegemoet te komen. Het werd het onderdeel van het regeerakkoord waar de oppositie het felst tegen in verweer kwam. Maar Rutte was tot in zijn „diepste vezels” overtuigd dat het „een onverantwoord risico” was de maatregel niet te nemen.

Volg hier de voortgang van de belangrijkste wetgeving van het kabinet-Rutte III

Toen het Brits-Nederlandse zeep- en levensmiddelenconcern Unilever eerder deze maand bekendmaakte dat het hoofdkantoor tóch niet naar Nederland zou komen, kon ook de premier niet meer volhouden dat de afschaffing van de dividendbelasting – waarvan de kosten inmiddels waren opgelopen tot 1,9 miljard – nuttig was. Misschien wel het pijnlijkste moment uit Ruttes politieke carrière.

De volgende die zichzelf in de voet dreigt te schieten, is Wouter Koolmees, minister van Sociale Zaken en maandenlang coalitie-onderhandelaar namens D66. Drie van de vier thema’s die het kabinet zelf als meest urgent ziet – klimaat, integratie, arbeidsmarkt en pensioen – vallen onder hem. Terwijl zijn nieuwe plannen op het gebied van inburgering vrij onomstreden zijn, zit er bijzonder weinig schot in de zo gewenste hervorming van de arbeidsmarkt en het pensioenstelsel. Een minimum uurtarief voor zzp’ers lijkt onuitvoerbaar en mag misschien zelfs niet van de EU. Plannen om ‘vast en flex’ op de arbeidsmarkt dichterbij elkaar te brengen, stuiten op veel weerstand.

Wat betreft een pensioenakkoord is het niet meer de vraag wanneer, maar óf de sociale partners er ooit uit zullen komen. De al lopende polderonderhandelingen werden een jaar geleden overvallen toen in het regeerakkoord gedetailleerde politieke ideeën voor een nieuw pensioensysteem stonden. Door al zo duidelijk zijn wensen zwart-op-wit te zetten, luidde Koolmees waarschijnlijk – helemaal zelf – zijn politieke nederlaag in.

Bekijk ook de fotoserie die politiek fotograaf van NRC David van Dam samenstelde over één jaar Rutte III

Lees ook deze artikelen ;

• ‘Ik ben méér dan alleen de Shell-man’
• Een eenzaam kabinet, druk met zichzelf
• De uitgestoken hand van Rutte – was die er wel?
• Oppositie gunt Rutte III niks meer
• Rutte slikt na een klein jaar zélf die ‘meloen’ van 1,9 miljard door

Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 8 – Kabinet-Rutte III aan de slag

We hebben Vertrouwen in de Toekomst !!!

En NU aan de slag

Na een formatie van 225 dagen kunnen de bewindslieden van het kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie eindelijk Aan de Slag !!!

2017 heeft vooral in het teken van de Tweede Kamer verkiezingen gestaan waarna de langste formatie periode volgde. Beide zaken hebben grote implicaties gehad, wat goed is terug te zien in de bijbehorende data.

Onderstaande tabel laat zien dat er afgelopen jaar vooral veel gebruik is gemaakt van Twitter en er minder officiële documenten zijn gepubliceerd ten opzichte van 2016.

Het effect van de lange formatie is terug te zien in het aantal officiële documenten dat gepubliceerd is.

NRC 03.01.2018

Het nieuwe kabinet heeft op het bordes gestaan van, in dit geval, Paleis Noordeinde. Ze kunnen eindelijk, na 31 weken, terug naar de dagelijkse politieke routine. Ruim een half jaar was het voor Kamerleden en hun medewerkers duimen draaien. Vanaf dinsdag 31 oktober 2017  kan de Kamer volledig aan de bak.

Over omvang, namen en geschiedenis van Regeerakkoorden  Elsevier 10.10.2017

Op woensdag 1 en donderdag 2 november 2017 is in de Tweede Kamer het debat over de regeringsverklaring van het kabinet-Rutte III. Na een maandenlange formatie is het kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie donderdag 26 oktober 2017 beëdigd door koning Willem-Alexander.

• Lees het Regeerakkoord 2017-2021
• Lees het eindverslag informateur Zalm
• Lees de doorberekening van het CPB: Analyse effecten -Regeerakkoord 2017-2021

Het aantreden van het nieuwe kabinet zorgt ook verschuivingen in de Tweede Kamer. Op dinsdag 31 oktober 2017 worden twaalf nieuwe Kamerleden beëdigd: zes VVD’ers, drie D66’ers, twee CDA’ers en één nieuw Kamerlid voor de ChristenUnie.

De twaalf nieuwe Kamerleden;

• Antoinette Laan-Geselschap (VVD)
• Judith Tielen (VVD)
• Hayke Veldman (VVD)
• Rudmer Heerema (VVD)
• Wybren van Haga (VVD)
• Leendert de Lange (VVD)
• Evert Jan Slootweg (CDA)
• Lenny Geluk-Poortvliet (CDA)
• Monica den Boer (D66)
• Matthijs Sienot (D66)
• Joost Sneller (D66)
• Stieneke van der Graaf (ChristenUnie)

Eindverslag en  portefeuilleverdeling

Formateur Mark Rutte heeft woensdag 25 oktober 2017 zijn eindverslag aan Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib overhandigd. Dit gebeurde in de Tweede Kamer, in de Stadhouderskamer.

Woensdagmiddag troffen de kandidaat-ministers van het nieuwe kabinet elkaar voor het eerst op het ministerie van de minister-president, het ministerie van Algemene Zaken. In dit  ‘constituerende beraad’ werden de portefeuillesPortefeuilles van de ministers en de staatssecretarissen vastgesteld. Op vrijdag 27 oktober 2017 is de eerste ministerraad in nieuwe samenstelling.

Stand van zaken 24.10.2017  

Premier Mark Rutte heeft alle 23 kandidaat-bewindslieden voor zijn nieuwe kabinet gesproken. Hij voerde dinsdagavond als formateur van Rutte III zijn laatste gesprek. Hij wilde onder meer weten of de beoogde bewindslieden aan de vereisten voldoen.

De ministers van Rutte III komen woensdagmiddag 25.10.2017 samen om onder leiding van de formateur alle taken precies vast te leggen, het zogenoemd constituerend beraad. Donderdag 26.10.2017  iets na 11.00 uur worden de leden van het kabinet beëdigd door de koning. Daarna kan het kabinet-Rutte III aan de slag, ruim zeven maanden na de verkiezingen.

Stand van zaken 25.10.2017

Eindverslag

Formateur Mark Rutte heeft woensdag 25 oktober 2017 zijn eindverslag aan Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib overhandigd. Dit gebeurde in de Tweede Kamer, in de Stadhouderskamer. Woensdagmiddag troffen de kandidaat-ministers van het nieuwe kabinet elkaar voor het eerst op het ministerie van de minister-president, het ministerie van Algemene Zaken.

In dit ‘constituerend beraad’ werden de portefeuilles van de ministers en de staatssecretarissen vastgesteld. Donderdag 26 oktober 2017 is de eerste werkdag van het nieuwe kabinet. Dan is ook de traditionele bordesfoto, op paleis Noordeinde. Op vrijdag 27 oktober 2017 is de eerste ministerraad.

Documenten;

Eindverslag formateur Rutte

Portefeuilleverdeling kabinet-Rutte III

Constituerend beraad

De ministers van het nieuwe kabinet zijn voor het eerst bij elkaar geweest. Dat gebeurde in het zogeheten constituerend beraad, een soort oprichtingsvergadering. Het was nog geen officiële ministerraad, want de bewindslieden worden morgen pas beëdigd.

In het beraad zijn afspraken gemaakt over de precieze taakverdeling tussen de ministers en staatssecretarissen. Dat luistert dit jaar extra nauw, omdat er verschillende departementen zijn met twee ministers.

Afgesproken is bijvoorbeeld dat de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Ollongren, ook het onderdeel wonen in haar portefeuille krijgt.

Adeldom

Maar Ollongren zal zich niet bemoeien met de Wet op de adeldom. Omdat ze zelf van adel is, draagt ze die wet over aan staatssecretaris Knops op haar ministerie.

Minister Bruins voor Medische Zorg gaat zich onder meer bezighouden met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, zegt hij. Hoe dat precies wordt verdeeld met de nieuwe minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is niet helemaal duidelijk.

De verantwoordelijkheid voor maatschappelijke stages gaat van het ministerie van Onderwijs naar het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en heet daar ‘maatschappelijke diensttijd’.

De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, die over asielzaken gaat, krijgt net als in het verleden in het buitenland de titel minister voor Migratie.

Catshuis

De aanstaande ministers en staatssecretarissen zien elkaar vanavond allemaal op het Catshuis bij een etentje. Er zijn zestien ministers en acht staatssecretarissen. Naast premier Rutte levert de VVD zes ministers en drie staatssecretarissen, het CDA en D66 allebei vier ministers en twee staatssecretarissen en de ChristenUnie twee en een.

Vier ministeries krijgen twee ministers. De minister ‘van’ is de echte baas van het ministerie, de minister ‘voor’ valt daar onder.

De bewindslieden worden morgen beëdigd door de koning; kort daarna gaan ze naar hun nieuwe departement voor de portefeuille-overdracht door de vertrekkende ministers.

In het kabinet-Rutte III hebben vier ministeries twee ministers:

Justitie en Veiligheid

minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid

minister Dekker voor Rechtsbescherming

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

minister Bruins voor Medische Zorg

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

minister Van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

minister Slob voor Basis- en Voortgezet onderwijs

Buitenlandse Zaken

minister Zijlstra van Buitenlandse Zaken

minister Kaag voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking

Stand van zaken 26.10.2017

Beediging

Ruim zeven maanden na de verkiezingen stond er vandaag dan eindelijk een nieuw kabinet op het bordes bij de koning.

Willem-Alexander beëdigde vandaag in de Grote Balzaal van Paleis Noordeinde het derde kabinet-Rutte. Daarna volgde de traditionele bordesscène.

1e dag Rutte 3

Het derde kabinet-Rutte is voor het eerst bij elkaar. De ministers, die vanochtend door de koning werden beëdigd, hebben een korte vergadering. Anders dan gebruikelijk mag bij het begin van de bijeenkomst in de Trêveszaal gefilmd worden.

Gisteren was er ook al een ontmoeting van de nieuwe bewindslieden: dat was de ‘constituerende vergadering’, een soort oprichtingsbijeenkomst. Toen waren de bewindslieden dus nog niet benoemd.

Stand van zaken 27.10.2017

Regeerakkoord versus CPB en NIBUD

Het budgetvoorlichtingsinstituut berekende voor bijna honderd veel voorkomende huishoudens wat die te besteden hebben als het regeerakkoord wordt doorgevoerd.

Werkenden

De komende vier jaar stijgt de koopkracht van alle werkenden, van een kleine 4% tot ruime 6%, hierin is inflatie meegenomen. Nibud houdt rekening met een loonstijging die hoger is dan de prijsstijging. Daarnaast profiteren werkenden van de hogere arbeidskorting en lagere belastingtarieven.

Het Centraal Planbureau stelt vandaag overigens dat woningbezitters er meer op vooruit gaan dan huurders. Dit omdat woningeigenaren vaker werken en daarom meer profiteren van de lastenverlichting die Rutte III wil doorvoeren. -> Bekijk hier wat huishoudens te besteden hebben

Stand van zaken 29.10.2017

Man versus vrouw

Eindelijk is de bordesfoto van Rutte III er. En dat betekent: gesprekken bij de koffieautomaat over de kleding van onze politici. Maar ook voer om opnieuw te discussiëren over de man-vrouwverhouding op topposities.

Tien mannelijke ministers en zes vrouwelijke ministers. Procentueel gezien is er niet zoveel veranderd in vergelijking met het voorgaande kabinet, want in beide kabinetten ligt het percentage vrouwelijke ministers rond de 38 procent. In Frankrijk en Canada besloten president Macron en premier Trudeau hun ministerposten fiftyfifty te verdelen onder mannen en vrouwen. “Omdat het 2015 is”, stelde Trudeau destijds.

Zeer ontevreden

Rutte gaf eerder aan dat hij graag meer vrouwen in het kabinet had willen hebben, maar dat uiteindelijk geldt: we gaan voor de beste mensen. “Het is wat het is”, zei hij. Partijprominent Neelie Kroes is zeer ontevreden over het feit dat de VVD slechts één vrouwelijke minister leverde. “Het is gewoon geen prioriteiten stellen”, is de mening van Kroes.

‘We hebben ze niet kunnen vinden’

In Metro schreef Iris van Lunenberg dat we ons moeten focussen op de gemeenteraadsverkiezingen in 2018. Het percentage vrouwen in de huidige gemeenteraden is 28 procent. Van de wethouders is slechts 21 procent vrouw, blijkt uit gegevens van ProDemos. Als daar een fiftyfifty-verdeling komt, kan de volgende premier niet zeggen: “We hebben ze niet kunnen vinden.”

Columnist Nausicaa Marbe zegt dat de uitspraken van Rutte gevolgen hebben voor de beeldvorming over vrouwen. Rutte zei na de aanstelling van het kabinet dat hij meer vrouwen had willen hebben, maar uiteindelijk voor de beste mensen ging. “Hiermee zegt hij expliciet dat de beste mensen geen vrouwen zijn”, aldus Marbe.

Stand van zaken 01.11.2017  

Debat Regeerakkoord versus  Strategie Rutte-3

In het midden de coalitie met 76 zetels, links en rechts daarvan de overige 74 zetels. In het debat over de regeringsverklaring vandaag gaan de oppositiepartijen op zoek naar de zwakke plekken van Rutte III. Wat wordt hun strategie?

Ken uw kabinet
Met het nieuwe kabinet treden nieuwe politici aan en krijgen bekende gezichten andere rollen. Hoe goed kent u het kabinet-Rutte III?

Rutte III-filter
Na een historisch lange formatie is het kabinet Rutte III er eindelijk. Wij gidsen je door het regeerakkoord. Hoe wordt het geld verdeeld? Wat hebben de partijen binnengesleept? En op welke punten gaat de coalitie het moeilijk krijgen?

Dezelfde premier, een nieuwe werkelijkheid
Het wordt een opgave om dit kabinet overeind te houden. Het monsterverbond van vier partijen, de minieme meerderheid in beide Kamers: bij elke stemming kan het misgaan.

Eindigt elk debat straks in 76 tegen 74?
In het eerste Kamerdebat eerder deze maand tekenden zich de consequenties af van een coalitie die stoelt op de kleinst mogelijke meerderheid. De komende jaren zal het steeds gaan om de vraag: eindigt elk debat in 76 tegen 74, of zijn er andere smaken mogelijk?

Samenwerking vanuit de oppositie

Inmiddels staan de SP, GroenLinks en de PvdA reeds in de startblokken om het kabinet Rutte-3 flink onder druk te zetten.

Analyse Platform 31

Op 30 oktober 2017, op de Dag van de Stad, kwamen 1.500 mensen bij elkaar die dagelijks werken aan toekomstbestendige en sterke steden. Diezelfde ambitie klinkt ook door in het regeerakkoord 2018 van het kabinet-Rutte III: zij presenteert een ambitieuze agenda voor Nederland.

In navolging van dit geslaagde evenement maakten wij een duiding van het regeerakkoord, waarbij we traditiegetrouw gebruik maken van ons (partner)netwerk in stad én regio. Deze Analyse van het regeerakkoord kunt u beschouwen als een extra toegift op de samenvatting van de rijksbegroting 2018,  die wij in september publiceerden.

Het indrukwekkende aantal beleidsmaatregelen en beleidsintenties is u vast ook opgevallen. Het is echter de samenhang die regio’s, steden, wijken, buurten en dorpen verder brengt. Bij het aanbrengen van deze samenhang denkt Platform31 graag met u mee. Wij kijken uit naar nauwe samenwerking met u bij het oppakken van deze uitdaging op verschillende plaatsen in Nederland.

Tja, we zijn niet allemaal Hoogopgeleid toch ??

Leesbaar Regeerakkoord

D66 heeft het nieuwe regeerakkoord laten hertalen, zodat de plannen van het kabinet-Rutte III ook begrijpelijk zijn voor de 2,5 miljoen laaggeletterden in Nederland. Stichting Lezen & Schrijven opperde een eenvoudigere versie te maken, omdat het regeerakkoord vol staat met onbegrijpelijke ambtelijke taal en lange zinnen.

D66 wil dat iedereen mee kan doen. Daarom hebben we het regeerakkoord hertaald naar een begrijpelijke versie.

Zo kan iedereen zien wat de plannen van dit kabinet voor hem of haar betekenen, aldus Alexander Pechtold, D66.

Het ‘nieuwe’ regeerakkoord, bestaande uit slechts vier pagina’s, werd vanmorgen door D66-leider Alexander Pechtold overhandigd aan twee taalambassadeurs, die voorheen laaggeletterd waren. Een van hen droeg als dank een zelfgeschreven gedicht voor aan de politicus.

Alternatief

Stichting Lezen & Schrijven kwam begin vorige maand al met een eerste  opzet voor een hertaling. Dat leverde al een duidelijk verschil op, zoals bij bijvoorbeeld deze sectie over het pensioenstelsel:

Regeerakkoord:
‘Ook in ons pensioenstelsel is een nieuwe balans nodig. We willen van abstracte aanspraken die leiden tot teleurstellingen, naar de opbouw van individueel pensioenvermogen. Elementen van collectieve risicodeling blijven daarbij verstandig en noodzakelijk. Samen met sociale partners willen wij zo’n nieuw stelsel gestalte geven.’

Vertaling:
‘Wij willen de pensioenen anders regelen. Nu zijn er vage beloftes. Zo raak je teleurgesteld. Wij willen dat iedereen voor zichzelf pensioen opbouwt. Maar we moeten als groep de risico’s delen. Hiervoor gaan we samenwerken met bedrijven en werknemers.’

Lees hier het volledige hertaalde regeerakkoord van D66.

Debat 15.11.1017 Een realistisch buitenlandbeleid

15 november 2017, begroting – Minister Zijlstra pleit tijdens de voortzetting van de begrotingsbehandeling van Buitenlandse Zaken voor een realistisch buitenlandbeleid: zie ook kleine stapjes als een overwinning.

Debat over afschaffen dividendbelasting

De Tweede Kamer debatteerde woensdag 15 november 2017 over het besluit van het nieuwe kabinet om de dividendbelasting af te schaffen. Premier Rutte kwam voor dit debat naar de Tweede Kamer.

TERUGKIJKEN EN VERSLAG;

• Lees het korte webverslag ‘Dividendbelasting roept discussie op’
• Kijk het debat terug via Debat Gemist
• Het overzichtvan de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagenvan Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk het debat terug via Debat Gemist

Debat 16.11.2017 – Lessen trekken uit MPA-affaire

16 november 2017, debat – Hoe heeft de overheid gehandeld in het hormoonschandaal uit 2002 en wat kunnen we daarvan leren? De Kamer debatteert met de ministers Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) en Bruins (Medische Zorg).

In 2002 zijn varkens via vervuild veevoer besmet geraakt met medroxyprogesteronacetaat (MPA). Dit hormoon zat in farmaceutisch afvalwater dat illegaal in diervoer en in sommige levensmiddelen werd verwerkt. De overheid gaf indertijd te weinig openheid van zaken en nam onvoldoende maatregelen om de voedselveiligheid te borgen, zo stelt De Correspondent.

hormoonschandaal

Begroting en beleid Binnenlandse Zaken toegelicht

16 november 2017, begroting – Minister Ollongren en staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties lichten de begroting 2018 en hun beleidsplannen voor de komende kabinetsperiode toe.

Rapporteurs: ‘Wees voorbereid op Brexit zonder afspraken’

Nederland moet zich erop voorbereiden dat er na een Brexit helemaal geen akkoord met het Verenigd Koninkrijk (VK) komt. Dit is het zogenaamde chaosscenario. Dat zou betekenen dat de Britten uit de Europese Unie (EU) stappen zonder overgangsperiode en zonder afspraken over de nieuwe relatie tussen de EU en het VK.

Dat schrijven Anne Mulder (VVD), Pieter Omtzigt (CDA) en Kees Verhoeven (D66) donderdag 16 november 2017 in hun rapport. Ze vragen verder om meer aandacht voor de rechten en positie van Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk. Daarover bestaat nu nog veel onduidelijkheid. Ook vinden ze dat er meer transparantie over de onderhandelingen moet zijn, zodat parlementariërs het proces goed kunnen volgen en controleren.

• Download hier het verslag van de rapporteurs over de Brexit

Debat 20.11.2017

Onderdeel Sport en Bewegen van de begroting VWS 2018 en aanverwante zaken

3e Herziene convocatie wetgevingsoverleg – Onderdeel Sport en Bewegen van de begroting VWS 2018

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2018

Memorie van toelichting

Nader rapport

Nota van wijziging

begroting VWS 2018 en aanverwante zaken – 20 november 2017

Verslag houdende een lijst van vragen en antwoorden

Voorstel van wet

We zullen eens lekker tijd gaan rekken !!!

Debat 22/23.11.2017 – Wet Hillen

Op tijd en volgens verwachting heeft de Tweede Kamer vandaag voor afschaffing Wet Hillen gestemd – het belastingvoordeel voor woningbezitters die hun hypotheek (bijna) hebben afgelost. Maar met hun mislukte filibuster om uitstel van de afschaffing voor elkaar te krijgen, hebben 50Plus en PVV wel bereikt dat het aantal tegenstemmers flink is gegroeid. 87 Kamerleden stemden voor en 37 tegen.

Om de maatregel in 2019 te laten ingaan en de voorbereidingen op tijd te laten beginnen, moest de Kamer er volgens staatssecretaris Snel uiterlijk deze week over stemmen. 50Plus en PVV probeerden met extra lange spreektijden het debat te rekken, maar dat is uiteindelijk dus zonder gevolg gebleven.

Toen het zeer geleidelijke einde (2019-2049) van de Wet Hillen in het regeerakkoord stond, protesteerden alleen die twee partijen. De rest van de oppositie vond afschaffing wel best; SP en PvdA hebben het in hun verkiezingsprogramma’s staan.

Inmiddels zijn die zo boos over de snelheid waarmee het kabinet de afschaffing ‘met stoom en kokend water er doorheen probeert te jassen’, dat ze zich achter Martin – lichttherapiebril – van Rooijen van 50Plus hebben geschaard. Alleen GroenLinks stemde mee met de coalitie. Nu mag Van Rooijen hopen dat de Eerste Kamer ‘Hillen’ handhaaft. Het debat daar volgt binnen enkele weken.

De historisch lange kabinetsformatie heeft de belastingbetaler 692.179 euro gekost.

Dat blijkt uit de afrekening afrekening die onlangs door het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer is goedgekeurd. Details over waar het geld aan besteed is, wil het parlement niet bekendmaken. Een zegsvrouw stelt dat het geld is opgegaan aan personeelskosten en materiële kosten, die betrekking hebben op de periode 15 maart tot en met 15 oktober.

De afrekening valt een stuk hoger uit dan die van de kabinetsformatie van 2012. Die duurde 52 dagen en kostte ruim twee ton. De formatie van 2017 was de langste sinds de oorlog met 225 dagen.

02.02.2018 – Video afspelen

Wat vinden de ministers zelf van hun eerste 100 dagen?

Op donderdag 26 oktober 2017 stonden ze opgetogen op het bordes: de nieuwe bewindslieden van het kabinet-Rutte III. Vandaag regeert het kabinet precies 100 dagen, maar wat hebben de bewindspersonen in die tijd gedaan?

Een ding is duidelijk: van veel nieuwe wetgeving is het nog niet gekomen. Rutte III heeft één grote verandering doorgevoerd: het afschaffen van de wet-Hillen. Die maatregel moet stapsgewijs een eind maken aan het belastingvoordeel voor huiseigenaren die hun hypotheek volledig hebben afgelost.

Marathondebat

De afschaffing van de wet-Hillen ging zeker niet zonder slag of stoot. In een uiterste poging om de afschaffing tegen te houden, voerden de PVV en 50Plus in een marathondebat uren het woord, het zogeheten filibusteren. Het hielp niet, want uiteindelijk stemde een meerderheid van de Tweede en daarna de Eerste Kamer in met de afschaffing. Daarmee zal het belastingvoordeel voor mensen met een afbetaald huis verdwijnen, het eerste grote wapenfeit van het nieuwe kabinet (hoewel 50Plus er nog een referendum over wil organiseren).

Video afspelen

Filibusteren, kijkt de Tweede Kamer er naar uit?

Politiek verslaggever Ron Fresen vindt het opvallend dat de bewindspersonen hun plannen niet bepaald in de etalage zetten. “Ze lijken daar totaal niet mee bezig. Het kabinet werkt vooral achter de schermen aan al die maatregelen uit het regeerakkoord.” Behalve natuurlijk minister Wiebes van Economische Zaken, die zichtbaar met het dossier-gaswinning Groningen aan de slag is gegaan.

Huiswerk van het vorige kabinet

Het is niet geheel onlogisch dat we nog niet zoveel hebben gehoord van dit kabinet. Eerst moesten de nieuwe bewindspersonen nog het ‘huiswerk’ van het vorige kabinet afmaken, benadrukt Fresen. “Ze moesten eind vorig jaar meteen de begrotingen van hun voorgangers afhandelen en dan is er op die ministeries niet veel tijd om nieuwe plannen te maken”. Die begrotingsbehandelingen ging de meeste ministers en staatssecretarissen trouwens redelijk gemakkelijk af, constateert Fresen.

Video afspelen

Hoe zag de eerste dag van Rutte III eruit?

Verder zijn veel maatregelen uit het regeerakkoord ‘werk in uitvoering’. Dit kabinet wil bijvoorbeeld af van het referendum, maar dat plan heeft in het parlement nog een lange weg te gaan.

Bovendien zijn niet alle maatregelen uit het regeerakkoord nu al te vertalen in nieuwe wetten. Het kabinet moet nog een behoorlijk aantal akkoorden sluiten over een aantal complexe onderwerpen. Denk aan het klimaat- en energieakkoord en het nationaal preventieakkoord, dat vooral roken en overgewicht moet tegengaan.

Iets voor elkaar krijgen? Dat doe je niet door op je ministerie alleen maar wetten te maken 

Minister uit het kabinet-Rutte III

“Het lijkt erop dat dit kabinet vooral op zoek is naar draagvlak”, zegt Fresen. “Dat is ook logisch, ze hebben tenslotte maar één zetel meerderheid in de Tweede Kamer. Daarom zijn die akkoorden ook zo belangrijk. Een bewindspersoon vertelde mij: iets voor elkaar krijgen doe je niet door op je ministerie alleen maar wetten te gaan maken.”

Draagvlak creëren gaat overigens niet altijd even snel. Het kabinet wil bijvoorbeeld grote hervormingen doorvoeren op de arbeidsmarkt. Zo wil het dat er een minimumtarief komt voor zzp’ers en dat het pensioenstelsel op de schop gaat. Daarvoor heeft het de steun nodig van werkgevers- en werknemersorganisaties (de ‘polder’), maar die gesprekken verlopen moeizaam.

Hoe zagen eerdere ‘honderd dagen’ eruit?

Als je terugkijkt naar de Nederlandse kabinetten van de afgelopen vijftien jaar, vallen er twee op. Het kabinet Balkenende IV (2007-2010) gebruikte zijn eerste honderd dagen om het land in te gaan en met burgers te praten. Na die honderd dagen presenteerde het een ‘beleidsprogramma’. Er kwam veel kritiek op de ‘honderd-dagentour’ van Balkenende: de oppositie verweet het kabinet dat het zelf geen plannen en ideeën had.

Bij het kabinet daarna, Rutte I (2010-2012), regende het de eerste honderd dagen juist persberichten en plannen. Dat kabinet viel wel al na anderhalf jaar.

In de huidige coalitie is het onderlinge vertrouwen sinds het aantreden gegroeid, zeggen bronnen bij de vier partijen. Was er aanvankelijk nog enige onzekerheid over ieders inzet, inmiddels geloven ze alle vier van elkaar dat ze met deze coalitie de eindstreep willen halen.

‘Honderd-dagen-debat’

De oppositie roept het kabinet juist ter verantwoording. Volgende week vraagt de PvdA een ‘honderd dagen-debat’ aan met premier Rutte. Als voorbereiding stelt PvdA-leider Asscher honderd vragen aan de premier over zijn plannen voor onder andere betaalbare woningen, de toegang tot onderwijs en de dividendbelasting.

Eerste honderd dagen Rutte III: Juiste chemie in een kabinet zonder gedoe

De eerste honderd dagen van het kabinet Rutte III zijn opvallend rustig verstreken. En dat was nu net de bedoeling toen deze regeringsploeg zonder grote ego’s op het bordes werd gezet.

Terwijl hij het Binnenhof wandelend verlaat, reageert minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes verrast op de vraag hoe Rutte III die belangrijke eerste periode is doorgekomen: ,,Ik heb niet eens tijd om terug te kijken. Er liggen zoveel dingen op mijn bord, ik ren en vlieg heen en weer.”

De VVD-minister staat als een van de weinigen in Rutte III volop in de schijnwerpers, met dank aan het Groningse gasdossier. ,,Er gaat een hele provincie op en neer”, sprak Wiebes na de zware beving in Zeerijp. Het kabinet maakte er een erekwestie van om een langverwacht schadeprotocol in elkaar te spijkeren en beloofde de gaswinning fors te verlagen.

Voor een kabinet met zoveel nieuwkomers – Wiebes is een van de weinigen die kan bogen op regeringservaring – zijn de begindagen van de nieuwe ploeg opvallend rustig verlopen. Er is nog geen bungelende minister of staatssecretaris en de achterbannen van de regeringspartijen zijn opvallend kalm.

Tegelijkertijd moet worden gezegd dat veel wetgeving nog op zich laat wachten. ,,Ons voornemen is om dit jaar alle grote hervormingen en ambities in de steigers te hebben staan”, zegt naamgever Mark Rutte. De echte test komt nog.

Rutte 3 doet het rustig aan. En dat mag eigenlijk geen verbazing wekken. De eerste 100 dagen van een nieuwe kabinetsperiode kunnen een regeringsploeg maken of breken. Ze zijn cruciaal voor de uitstraling. Ze zijn ook vaak een reactie op de start van het vorige kabinet. Ruttes tweede kabinet, met de PvdA, ontplofte in 2012 bijna bij de start toen zijn eigen achterban de inkomensafhankelijke zorgpremie niet slikte. Dat is niet wat je een droomstart noemt.

Dergelijk rumoer bleef uit bij Ruttes zwaarbevochten allereerste minderheidskabinet met het CDA, gedoogd door de PVV. Toen dat in 2010 eenmaal op het bordes stond, spoot het uit de startblokken, door onmiddellijk ‘linkse hobby’s’ te lijf te gaan, onder meer door te snijden in het budget voor ontwikkelingssamenwerking. De toon in de Kamer – rechts tegen links – was daarmee wel gezet. Tegelijkertijd markeerde de daadkracht van de begindagen overduidelijk een reactie op het vechtkabinet Balkenende IV, dat eerst 100 dagen op zijn handen ging zitten met een tour door Nederland. Dat moest anders, vond Rutte.

Zeg nou zelf, het ziet er toch niet ongezellig uit van buitenaf?, aldus Eric Wiebes – Minister van Economische Zaken en Klimaat (VVD).

Nu is het adagium van het huidige kabinet: geen intern gedoe! Van Rutte III is het vooral een verdienste dat het er is. Na de onmogelijke verkiezingsuitslag van 15 maart 2017, gevolgd door de langste kabinetsformatie allertijden, gaf niemand er een cent voor dat het zou lukken. Hoewel de samenstelling met D66 en ChristenUnie niet voor de hand lag, hebben ze elkaar goed leren kennen.

Wiebes: ,,We helpen elkaar allemaal. Zeg nou zelf, het ziet er toch niet ongezellig uit van buitenaf?” Er staat nu een ploeg die getalsmatig in zowel Tweede als Eerste Kamer de kleinst mogelijke meerderheid heeft. Dat was de VVD een lief ding waard.

Kamers

Soms is het lastiger in tijden van overvloed te doen wat nodig is, aldus Wopke Hoekstra, minister van Financiën.

Na zeven jaar eindeloos onderhandelen vanuit minderheidsposities wilde de VVD-top een meerderheidskabinet in beide kamers. Dat is er nu. In de politieke praktijk is de basis zelfs iets steviger. Coalitiepartijen tellen er sowieso de driekoppige SGP bij op, wat in de Tweede Kamer leidt tot 79 zetels en 40 zetels in de Eerste Kamer door de tweemansfractie daar. Mits het natuurlijk niet gaat om voor de SGP gevoelige onderwerpen.

Mocht bij de SGP geen steun zijn te vinden, dan wordt die gezocht bij de andere partijen. Het is opvallend dat de bewindslieden uit het derde kabinet veelvuldig door de wandelgangen struinen om met zoveel mogelijk fracties de lijnen open te houden.

Zo liggen er meer bedreigingen op de loer voor de zelfbewuste liberaal/christelijke coalitie. Dat de economie draait als een tierelier en het geld tegen de plinten klotst, heeft ook een andere kant. ,,Ik zeg bij voortduring ‘nee’ tegen de collega’s”, bekent Wopke Hoekstra, de nieuwe minister van Financiën. ,,Soms is het lastiger in tijden van overvloed te doen wat nodig is.

Het is mijn rol ervoor te waken dat er een idee ontstaat dat de bomen tot in de hemel groeien. Ik leg uit wat de logica is. Dat we hebben gekozen voor extra uitgaven, maar ook om op langere termijn een degelijke begroting te houden.”

De lastige gesprekken van Hoekstra met zijn collega’s gaan niet ten koste van de sfeer. ,,De sfeer die in de Trêveszaal heerst, waar we vergaderen, is enorm positief, van doen en aan de slag gaan!” Maar wat is het nu voor soort kabinet? Rutte: ,,Er zit een goed team in de Trêveszaal, we zijn gewoon aan het werk.”

En ook andere collega’s benadrukken het niet-bijzondere karakter: ,,Het is een kabinet dat gewoon dingen doet met de voeten op de grond”, zegt Defensieminister Ank Bijleveld. Onderwijsminister Arie Slob van de ChristenUnie roemt eveneens de ‘goede chemie en mix van bewindslieden’.

Voor de teambuilding zijn alle acht staatssecretarissen elke vrijdag welkom bij de lunch van de ministerraad. ,,Het werkt echt goed als je op vrijdag met een bordje pasta onderling dingen kunt regelen zonder ambtelijk traject”, zegt Stientje van Veldhoven, D66-staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat.

Het werkt echt goed als je op vrijdag met een bordje pasta onderling dingen kunt regelen zonder ambtelijk traject, aldus Stientje van Veldhoven, staatssecretearis van Infrastructuur en Waterstaat.

Rutte zei kort na de bordesscène dat de partijleiders van de coalitie bewust hebben gekozen voor bewindspersonen ‘met een ego dat tegen een stootje kan’. Relatief veel bewindspersonen hebben ervaring in het lokale bestuur, waar bonte coalities meer gemeengoed zijn dan aan het Binnenhof. Ideologische scherpslijperij in de Trêveszaal lijkt te ontbreken. ,,Er zitten veel mensen in die de neiging hebben om heel praktisch naar zaken te kijken”, zegt Ingrid van Engelshoven, D66-minister van Onderwijs, die tot en met vorig jaar nog in het gemeentebestuur van Den Haag zat.

Van Engelshoven noemt het de ‘wethoudersblik’. CDA-vicepremier De Jonge, overgekomen van het Rotterdamse stadhuis, ziet dat ook zo: ,,We zijn met opgerolde mouwen heel goed uit de startblokken gekomen. Het is gewoon een hands on-kabinet.”

En daar is eigenlijk niks mis mee, vindt Eric Wiebes: ,,Qua partijen zijn we heel verschillend. Binnen de Nederlandse traditie vind ik dat eerlijk gezegd wel weer normaal. Ja! Maar normaal is ook leuk!”

Stand van zaken  20.02.2018

Goedemorgen !!!

Minister Ollongren wil geen referendum-referendum. Juridisch staat ze sterk, stelt de Raad van State voor de tweede keer. Ook in Dagkoersen: alleen al over de suggestie dat Rutte een visie zou hebben, wil de oppositie opheldering.

Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken. © anp

UITSPRAAK VAN DE DAG
Geen referendum-referendum

De Raad van State draait overuren om Kamer en kabinet van adviezen te voorzien over het schrappen van het referendum. Op verzoek van minister Ollongren gaf de hoge juridisch adviseur in recordtijd een klap op haar intrekkingswet. Want de minister had gevraagd om een spoedadvies. Maar de oppositie vond het niet doorwrocht genoeg, zo bleek vorige week in het debat. Dus mocht de Raad van State in vijf dagen nog een advies uitbrengen.

Vanmiddag kreeg de Kamer uitslag: Ollongrens wet zit technisch goed in elkaar, stelt de Raad nogmaals. De minister mag in haar intrekkingswetsvoorstel bepalen dat over die wet geen referendum kan worden gehouden. Want, zo staat in de Grondwet, de ‘latere wetgever’ kan eerdere wetgeving wijzigen of afschaffen, inclusief bepalingen (zoals uitzonderingsgronden) in die eerdere wet.

Samengevat: er komt geen referendum-referendum. Dat is een politieke beslissing, zegt de Raad van State er nog bij. Zodra de Tweede en Eerste Kamer met Ollongrens intrekkingswet instemmen en de koning er zijn handtekening onder zet, is de Wet raadgevend referendum verleden tijd. De oppositie krijgt vanavond om 19.30 uur in het vervolg van het debat van donderdag een laatste kans daar een stokje voor te steken. Donderdag stemt de Kamer. De stemverhouding: de coalitie en de SGP steunen Ollongren.

Premier Rutte in Brussel. © ANP

View image on Twitter

  > Kees Verhoeven  ✔@KeesVee

Dit is Rutte zoals we hem kennen:

Als pro-Europese premier zeggen dat grote zaken als klimaat, terrorisme en grensbewaking door de EU aangepakt moeten worden.

Als VVD-leider in campagnetijd roepen dat er geen geld naar Europa gaat.

Geschatte houdbaarheidsdatum: 21 maart 2018  10:27 AM – Feb 20, 2018

Voorinzage in de speech Lodewijk Asscher

Een onverwacht succesje voor PvdA-leider Lodewijk Asscher. Maandag vernam hij dat premier Rutte volgende week in Berlijn een ‘grote toespraak’ wil gaan houden over de toekomst van Europa. Kiest Nederland eindelijk duidelijk positie op het speelveld waar de Franse president Macron en commissievoorzitter Jean Claude Juncker in het najaar het initiatief namen? Destijds reageerde Rutte vooral defensief: ‘Hoed u voor de grootse vergezichten. Niet hele olifanten beloven en dan met een klein muisje komen aanwandelen.’

Maar wat wil hij zelf? Als hij het aan de Duitsers gaat vertellen, heeft de Tweede Kamer het recht om het eerst te weten, stelde Asscher vanmiddag in de Kamer. Met resultaat: zowat alle fracties steunden zijn verzoek om een visiebrief, die er woensdag voor 18:00 uur moet liggen, opdat er donderdag nog over gedebatteerd kan worden, aan de vooravond van een informele Europese top.

Daarmee introduceert de Kamer wel een politiek novum, dat op veel ministeries met gemengde gevoelens zal zijn ontvangen: moet elke ministeriële speech voortaan eerst aan het parlement worden voorgelegd? Gaat de speech wel door als de Kamer vooraf bezwaren blijkt te hebben? Dagkoersen is benieuwd met welke woorden de minister-president zich er woensdag vanaf gaat maken om te voorkomen dat er een ongemakkelijk precedent wordt geschapen.

Intussen blijkt de Europese politiek ook de coalitie te verdelen. D66-Kamerlid Kees Verhoeven beticht Rutte van campagneretoriek. Ruttes belofte over minder geld naar Europa heeft een beperkte houdbaarheidsdatum, twittert Verhoeven: ’21 maart 2018′, de dag van de gemeenteraadsverkiezingen.

VVD-Kamerlid Han ten Broeke. © ANP

NIET BESCHIKBAAR VOOR BZ
Ten Broeke licht situatie toe

VVD-buitenlandwoordvoerder Han ten Broeke wordt ook deze ronde geen minister van Buitenlandse Zaken. Ten Broekes naam is al vaker genoemd voor die functie, tijdens de formatie vorig jaar, maar ook de afgelopen week sinds de post vrijkwam na het aftreden van partijgenoot Halbe Zijlstra.

De VVD’er heeft aan premier Rutte laten weten dat hij niet beschikbaar is voor het ministerschap, vertelt hij aan verslaggever Natalie Righton.
De reden: twee weken geleden werd hij onwel, waardoor hij naar het ziekenhuis moest. Wat er precies aan de hand is, weet hij nog niet. Verder onderzoek moet dat uitwijzen.

De komende weken zal hij daardoor soms afwezig zijn in de Kamer. GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik neemt voorlopig Ten Broekes taken waar als voorzitter van de vaste Kamercommissie voor Defensie. De VVD’er zet zijn werk voor de Buitenlandse Zakencommissie op een laag pitje. Een bezoek aan de VN-Veiligheidsraad in New York volgende week heeft hij afgezegd.

Het afscheid van oud-premier Lubbers in Rotterdam. © EPA

Oud-Premier Lubbers in familiekring begraven 

Ruud Lubbers kreeg vanmiddag een laatste saluut van de vier nog levende (oud-)premiers: Van Agt, Kok, Balkenende en Rutte. Zij waren aanwezig bij de herdenkingsdienst in de Laurentius- en Elisabethkathedraal in Rotterdam. Daarna werd Lubbers in familiekring begraven. ‘Hij leidde ons land uit de diepe crisis van de jaren ’80 en gaf NL in dat proces ook vertrouwen in de toekomst en zelfbewustzijn terug’, schreef premier Rutte op Twitter. De vlaggen op overheidsgebouwen hingen halfstok.

Lees het Volkskrant-postuum: ‘Geen ideologisch bevlogen politicus, geen showman, maar wel 21 jaar een hoofdrol in de Nederlandse politiek.’ Ruud Lubbers overleed vorige week woensdag, hij was 78 jaar.

Stand van zaken 02.06.2018 

Buma verdedigt einde dividendtax

CDA-leider Sybrand Buma heeft op het congres van zijn partij de afschaffing van de dividendbelasting verdedigd.

Die maatregel, die zo’n 1,6 miljard euro kost, betaalt het internationale bedrijfsleven zelf, stelt Buma. ‘Ik zou het vandaag weer doen’.

De intrekking van de heffing op de winstuitkering aan aandeelhouders is een van meest omstreden plannen van het nieuwe kabinet. 

De achterban van het CDA bekreunt zich over de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting. Partijleden spreken van een ‘weeffout in het regeerakkoord’ en eisen op het CDA-congres in Den Bosch compensatie in de vorm van lastenverlichting voor het midden- en kleinbedrijf.

Kritische CDA’ers onder aanvoering van gewezen financieel woordvoerder Eddy van Hijum liepen vandaag op het eigen congres te hoop tegen de maatregel. Zij zien die als een cadeautje voor multinationals, en willen dat dan in ieder geval ook het mkb wordt ontzien.

Lees ook;

Premier Mark Rutte wacht zwaar debat over ‘memogate’

Lees meer

Minister Wiebes beschikte wél over memo’s dividendbelasting

Lees meer

Buma ,,begrijpt de vragen daarover heel goed”, ook omdat geen enkele regeringspartij het plan in het verkiezingsprogramma had staan. Maar ,,het is geen gratis geld”, stelt Buma. Door onder meer brievenbusfirma’s aan te pakken en expats minder royaal te behandelen, denkt hij de maatregel terug te verdienen.

Dividend

Dividendbelasting is een belasting op winst die bedrijven uitkeren aan de aandeelhouders. Die uitkering heet dividend. Beleggers betalen 15 procent belasting over die uitkering.

De oppositie hekelde de maatregel omdat het schrappen van de dividendbelasting niet in de verkiezingsprogramma’s van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie stond, maar wel in het regeerakkoord landde. De vrees bestaat dat de coalitie tot het besluit kwam onder druk van multinationals en dat de beslissing verder niet onderbouwd is.

Bedrijven als Shell en Unilever zouden overwegen om hun hoofdkantoor uit Nederland terug te trekken. Afschaffing van de dividendbelasting, wat gunstig is voor aandeelhouders, zou dat kunnen voorkomen. Na het schrappen van de belasting werd in maart bekend dat Unilever Rotterdam kiest als locatie voor zijn hoofdkantoor.

De kritiek van de oppositie verscherpte door de zogenoemde ‘memo-gate’. Premier Rutte en de partijleiders van de coalitiepartijen hielden – ondanks herhaaldelijke verzoeken – vol dat ze geen herinnering hebben aan documenten die tijdens de formatie besproken zouden zijn aangaande het afschaffen van de dividendbelasting. Tijdens de kabinetsformatie bleken echter wel degelijk documenten over het onderwerp te zijn opgesteld.

Stand van zaken 09.06.2018

Bijstand niet omlaag

In een kabinet met de ChristenUnie wordt niet gemorreld aan de bijstand. ,,Zolang de ChristenUnie deelneemt aan de coalitie zal dat niet gebeuren”.  Bijstand gaat niet omlaag zolang wij in kabinet zitten zei ChristenUnie-partijleider Gert-Jan Segers vandaag op het partijcongres in Lunteren. ,,Daar moet ik helder over zijn.” Segers reageerde daarmee op VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff die de bijstandsuitkering wil verlagen.

Terugblik

AD 02.06.2018

AD 26.03.2018

lees: analyse-regeerakkoord-rutte-III effecten op-klimaat en energie PBL

zie hier: Analyse regeerakkoord kabinet-Rutte III

Zie ook: Kabinetsformatie 2017

Zie ook: kamerbrief met toelichting op koopkrachteffecten regeerakkoord

Lees: eindverslag formateur Rutte III 25-10-2017

Lees: portefeuilleverdeling kabinet Rutte III

Bekijk de volledige lijst met alle 24 beoogde ministers en staatssecretarissen en hun portefeuilles.

Lees hier alles over de verdeling van de ministersposten Elsevier 19.10.2017

Regeerakkoord niet de liefdesbaby smoorverliefd stel

Teruglezen – Het regeerakkoord ligt er. Lees hier wat er in staat en hoe er op werd gereageerd VK 10.10.2017

lees:  Dit was de dag dat het regeerakkoord werd gepresenteerd NOS 10.10.2017

lees:  Dit is wat je moet weten over het regeerakkoord NOS 10.10.2017

lees: Overzicht: De belangrijkste punten uit het regeerakkoord  NU 10.10.2017

lees: Hoe wordt het geld verdeeld? Wat hebben de partijen binnengesleept? En op welke punten gaat de coalitie het moeilijk krijgen?  VK 10.10.2017

lees: Dit zijn de maatregelen van het kabinet-Rutte III  VK 09.10.2017

lees: Wat staat er in het regeerakkoord? Je ziet, hoort en leest alles bij de NOS  NOS 09.10.2017

dossier “Kabinetsformatie”  AD

Lees meer over de kabinetsformatie van 2017 2de Kamer

Alle artikelen uit het dossier “Regeerakkoord Rutte III”  AD 

dossier Rutte 3  Elsevier

Dossier formatie  Elsevier

KABINETSFORMATIE  VK

BLOG: Alles over de formatie  Telegraaf

Ministers  Elsevier

Bekijk ook de rechtenvrije foto’s van de kabinetsformatie TK

Zie: verslag verkenner schippers 27.04.2017

Zie: Brief aan Voorzitter en TK van informateur Schippers 11.05.2017

Zie: Verslag  29.05.2017

Zie: Verslag 12.06.2017

Zie: brief_tweede_kamer_van 12.06.2017

Zie: eindverslag_informateur_tjeenk_willink_27_juni_2017

Zie: Brief informateur Zalm aan voorzitter tk 28.08.2017

Zie: eindverslag informateur Zalm 10.10.2017 

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 7 – Aftrap Kabinet Rutte 3

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 6 – Regeerakkoord

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 5

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 4

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 3

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 2

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte-3 – deel 1

zie ook: Uitslag 2e kamerverkiezing 15.03.2017 – VVD de grote winnaar

Terugblik:

In ’t Veld, Van Aardenne, Ter Veld en Peper ANP, HOLLANDSE HOOGTE, NATIONAAL ARCHIEF

Aftredende ministers: hoe het in Den Haag soms om de poppetjes gaat

NOS 02.04.2018 Negen ministers en tien staatssecretarissen komen voorbij in Verloren vertrouwen, het boek over aftredende bewindslieden waarop historica Anne Bos afgelopen week promoveerde. De bonnetjesaffaire van Bram Peper. Het geëmotioneerde vertrek van Elske ter Veld. De dubbele deconfiture van de al demissionaire Ed van Thijn en Ernst Hirsch Ballin door de IRT-affaire. De drie dagen van Charl Schwietert (lange tijd een record). Toch gaat opvallend genoeg de meeste aandacht uit naar een minister die juist bleef zitten, Gijs van Aardenne.

“Dat was echt een kantelpunt in de parlementaire geschiedenis”, legt Bos telefonisch uit. “Men realiseerde zich later dat aanblijven eigenlijk een fout was geweest. Ze hadden hem moeten laten gaan.”

Van Aardenne kwam onder vuur te liggen door zijn omgang met de staatssteun voor de RSV-scheepswerf. Ondanks een ‘blanco cheque’ van de overheid was de megaonderneming failliet gegaan. Bij een parlementaire enquête naar de ondergang van de RSV in 1984 kwam naar boven dat de minister de Kamer verkeerd had ingelicht, naar eigen zeggen om de concurrentiepositie van de werf niet te schaden.

Veel veranderende politieke opvattingen kwamen samen in het geval-Van Aardenne: een nieuwe notie over ministeriële verantwoordelijkheid ontwikkelde zich en de Kamer ontdekte de kracht van de parlementaire enquête om die definitie te toetsen.

Had tot dan toe vaak een commissie van wijze mannen zich gebogen over affaires (Lockheed, Aantjes, Greet Hofmans), nu nam de Tweede Kamer zelf het voortouw, voor het eerst sinds de parlementaire enquête naar het regeringsbeleid in de Tweede Wereldoorlog.

“Aanvankelijk vond men dat ministeriële verantwoordelijkheid zich beperkte tot wat de minister wist of deed”, zeg Bos. “Gaandeweg ging het ook gelden voor wat zijn ambtenaren deden en waar de minister geen kennis van had. Sindsdien geldt: heeft hij het geweten, dan is hij daarop aan te spreken. Heeft hij er niet van geweten, dan heeft hij onvoldoende controle op zijn ministerie en moet hij er ook op worden aangesproken.”

De parlementaire enquête bleek een uitstekende manier om dergelijke vragen te beantwoorden. “Enquêtes werden eerst vooral gebruikt om de overheid te adviseren over wat beter kan: waar moet men spoorwegen aanleggen of hoe moest men arbeidsomstandigheden verbeteren? Maar nu ging men ook de uitvoering van het beleid controleren. De Tweede Kamer realiseerde zich ineens: we zijn geen lam, maar leeuw.”

Aangeschoten wild

Het beleid van Van Aardenne werd ‘onaanvaardbaar’ genoemd in de conclusie van de enquêtecommissie. Harde woorden in het Haagse vocabulaire. Toch hoefde hij het veld niet te ruimen, omdat de VVD achter haar vice-premier bleef staan en het CDA geen kabinetscrisis wilde forceren. Maar het oordeel zou Van Aardenne blijven achtervolgen. Sindsdien werd hij getypeerd als ‘aangeschoten wild’, de eerste keer dat die kwalificatie werd gebruikt in de politiek.

De zaak-Van Aardenne zou nog lang nagalmen op het Binnenhof. Bij de volgende crisis werd staatssecretaris van Volkshuisvesting Brokx er snel uitgewerkt om te voorkomen dat er opnieuw een nieuwe vleugellamme bewindsman zou blijven zitten. “Zowel de VVD als het CDA vond dat ze het anders had moeten doen, maar nu sloeg de slinger door naar de andere kant. Er werd druk op Brokx gezet om af te treden nog voordat er een enquêtecommissie was gevormd. Hij noemde zichzelf het eerste slachtoffer van het Van Aardenne-trauma.”

Het boek toont zo aan dat het ene aftreden vaak doorwerkt in het andere. “Er zijn eigenlijk heel weinig regels voor. We hebben geen voorschriften die zeggen: als er dit aan de hand is, moet iemand gaan. Ook de minister-president is nauwelijks bevoegd om veranderingen in zijn ministersploeg aan te brengen. Heel anders dan bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk, waar de premier halverwege de rit vaak een groot deel van zijn team herschikt.”

Of iemand sneuvelt is hier daarom afhankelijk van veel factoren: hoe werd er gereageerd op een eerdere crisis, hoe breed is iemands steun binnen het kabinet, hoe belangrijk is een persoon voor de partij, hoe staat een partij ervoor in de peilingen, hoe graag bespaart men een coalitiepartner een blamage?

Het klinkt een beetje primitief, maar een zoenoffer of zondebok werkt, aldus Anne Bos, Verloren vertrouwen.

Het proces tekende zich bijvoorbeeld goed af bij het vertrek van Elske ter Veld. Haar solide PvdA-achtergrond kon niet voorkomen dat impopulaire bezuinigingen op de sociale voorzieningen haar positie aantastten. “Ik heb te makkelijk gedacht: als Elske met haar linkse verleden harde bezuinigingsmaatregelen voor haar rekening neemt, zal iedereen begrijpen dat die echt nodig zijn”, analyseerde Ter Veld haar val achteraf. Toch verloor zij het vertrouwen van haar eigen fractie, terwijl Jacques Wallage daarna het beleid schier ongewijzigd kon voortzetten.

Soms gaat het in Den Haag immers niet om de inhoud, maar om de poppetjes. Een politicus wordt soms geslachtofferd. “Een zondebok, een zoenoffer”, noemt Bos het. “Het klinkt een beetje primitief, maar het werkt. Het geeft lucht, de coalitie kan daarna verder. Het kan de druk weghalen, of de ruimte geven om nieuwe mensen het te laten proberen.”

Premier Rutte neemt afscheid van Halbe Zijlstra ANP

Ook defensieminister Jeanine Hennis vertrok; hier staat ze de pers te woord na haar aftreden ANP

En ook Ard van der Steur vertrok vroegtijdig als minister van Justitie ANP

Blijft de vraag of zo’n politiek ritueel dan niet te veel aan een politicus persoonlijk blijft kleven. “Je moet onderscheid maken tussen verantwoordelijkheid en schuld. Dat wordt vaak verward. Neem het mortierongeluk in Mali waar minister Hennis om aftrad. Daar zijn fouten gemaakt, dus de minister werd er als ambtsdrager op aangesproken. Maar ze heeft niet zelf met die granaten geprutst. Ik sluit niet uit dat ze ooit nog in een bestuurlijke functie terugkeert, al is het voor de publieke opinie nu nog te vroeg. Er moet een soort boetedoening gedaan worden.”

De casus van Hennis is niet meegenomen in het boek; Bos eindigt haar overzicht in 2002, het jaar dat de komst van de LPF tot roerige tijden op het Binnenhof leidde. “Dat is een mooie markering, omdat de populistische partijen daarna opkomen en er een instabiele periode aanbreekt waarin partijen niet meer kunnen rekenen op een vast aantal zetels, zoals voorheen. Bovendien kon ik niet over materiaal beschikken, omdat bijvoorbeeld de notulen van de ministerraad nog niet openbaar zijn. Maar misschien komt zo’n onderzoek er ooit nog wel.”

BEKIJK OOK;

‘In Den Haag wordt een privékwestie meteen politiek’

We willen het met je hebben over de uitkering voor politici

‘Als je dit soort dingen doet, moet je daar de last van dragen’

Verder

Segers: Bijstand gaat niet omlaag zolang wij in kabinet zitten

AD 09.06.2018 In een kabinet met de ChristenUnie wordt niet gemorreld aan de bijstand. ,,Zolang de ChristenUnie deelneemt aan de coalitie zal dat niet gebeuren”, zei ChristenUnie-partijleider Gert-Jan Segers vandaag op het partijcongres in Lunteren. ,,Daar moet ik helder over zijn.” Segers reageerde daarmee op VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff die de bijstandsuitkering wil verlagen.

Op het partijcongres zei Segers dat het soms belangrijk is ‘je positie ten opzichte van je coalitievrienden te markeren’. Eerder had staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken al aan de Kamer laten weten dat het verlagen van sociaal minimum ‘voor dit kabinet geen onderwerp van gesprek’ is.

Segers benadrukte dat regeren meer is ‘dan het produceren van een stortvloed aan actieprogramma’s, plannen en wetten’. Hij herinnerde het kabinet aan ‘de dure belofte’ die het heeft gedaan in het regeerakkoord: het herstellen van vertrouwen in de politiek. ,,De overheid moet betrouwbaar zijn”, benadrukte Segers. ,,En ik herinner ons, het kabinet, de coalitie, Mark Rutte eraan.”

Formatie

Hij greep terug naar de formatie, toen directeur Kim Putters van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) twee keer bij de onderhandelende partijen langs kwam. Putters schetste toen een beeld van mensen die het gevoel hebben dat de overheid eerder een vijand dan een bondgenoot is, hield Segers het congres voor. ,,Het heeft geleid tot een belangrijke zin op de eerste bladzij van het regeerakkoord: ‘Wij willen dit land beter maken, nadrukkelijk ook voor de mensen die nu het gevoel hebben dat de overheid er niet meer voor hen is.’”

Volgens Segers is dat de visie van het kabinet. ,,Mark Rutte zegt altijd dat als je visie wilt, je naar de oogarts moet gaan. Maar ik heb goed nieuws: voor visie kun je ook terug naar de eerste pagina van het regeerakkoord.”

‘Kim Putters-toets’

Segers roept bewindslieden op bij plannen en wetten de ‘Kim Putters-toets’ toe te passen. ,,Doe ik het goede? Doe ik het voor de juiste mensen? Verkleint dit de kloven die ons verdelen? En draagt dit bij aan een betrouwbare overheid?”

Zijn fractie zelf doet dat al. Zoals toen de ChristenUnie stelling nam tegen de snelle opening van vliegveld Lelystad, zo zei Segers, en als het gaat om Groningen. ,,Er was deze week een publieke tribune vol Groningers die het gevoel hadden dat de overheid er al jaren niet meer voor hen is. Hoe pijnlijk ook, ik snap het wel.” Het inlossen van de ‘ereschuld’ richting Groningen noemde Segers wederom ‘een dure plicht’. Eerder deed hij dat al in een interview met deze krant.

Vicepremier Carola Schouten wilde in haar speech ‘een lans breken’ voor minister Eric Wiebes van Economische Zaken. ,,Hij zit bij mij op de gang en is dag en nacht bezig met dit dossier. Geef hem ook een kans. We zullen laten zien dat Groningen echt op ons vizier staat”, beloofde zij.

Werknemers met beperking

Op het congres werd verder een motie aangenomen die oproept dat werknemers met een beperking er niet financieel achteruit gaan in de nieuwe plannen voor loondispensatie van het kabinet. In het regeerakkoord is afgesproken dat de manier waarop werk wordt gesubsidieerd op de schop moet. Dat plan worden nu uitgewerkt door Sociale Zaken-staatssecretaris Van Ark. ,,Loondispensatie zal niet van tafel gaan”, stelde ChristenUnie-partijvoorzitter Piet Adema. ,,Maar we kunnen ons wel sterk voor maken dat de scherpere kantjes worden afgevlakt.”

   Hanneke Keultjes@hannekekeultjes

De motie die oproept dat arbeidsgehandicapten er in de kabinetsplannen voor loondispensatie niet financieel op achteruit mogen gaan, wordt aangenomen met 345 stemmen vóór, 2 stemmen tegen en 5 onthoudingen. Noord-Koreaanse toestanden, zo wordt gegrapt. 12:33 PM – Jun 9, 2018

See Hanneke Keultjes’s other Tweets

De ChristenUnie besprak tijdens het congres ook de beginselverklaring, die in het najaar wordt vastgesteld. De partij heeft nu alleen een ‘grondslag’ van één alinea en een kernprogramma. Ook wil de partij vastleggen dat volksvertegenwoordigers in principe maximaal drie termijnen van vier jaar voor de ChristenUnie in gemeenteraad, Provinciale Staten, Tweede of Eerste Kamer mogen zitten. Afwijken van die richtlijn is mogelijk als daar zwaarwegende redenen voor zijn. Van de huidige vijf ChristenUnie-Kamerleden zit Joël Voordewind in de gevarenzone. Hij zit al 11 jaar in de Tweede Kamer.

ChristenUnie wil extra aandacht voor bestrijding ‘sociale kloof’

NOS 09.06.2018 De ChristenUnie vraagt andere partijen in het kabinet nadrukkelijk werk te maken van het verkleinen van de sociale tegenstellingen in Nederland.

“Het kabinet moet waken voor dadendrang zonder samenhang”, zei de leider van de partij, Gert-Jan Segers, op het partijcongres. Regeren is meer dan het produceren van een “stortvloed” aan actieprogramma’s, plannen en wetten.

De ChristenUnie zal ook niet instemmen met het plan van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff om de bijstand te verlagen. “Laat ik op dat punt helder zijn. In een coalitie met de ChristenUnie gaat dat niet gebeuren.”

Vijand

Segers maakt zich zorgen over de groeiende groep mensen die “van baantje naar baantje gaan, die steeds harder moeten werken, maar niet perse rijker worden, die ongezonder leven en dus ook korter leven”. Het gaat om een groep Nederlanders die de overheid als vijand zien. “Dat ze hoog en laag springen, kunnen zeggen wat ze willen, maar dat er toch niet geluisterd wordt.

Doe ik het goede?

De directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau Kim Putters noemt dit “de nieuwe sociale kwestie”en Segers wil dat VVD-, CDA- en D66-bewindslieden bij het maken van hun wetsvoorstellen een “Putters-toets” toepassen. “Doe ik het goede? Doe ik het voor de juiste mensen? Verkleint dit de kloven die ons verdelen?”, zijn volgens Segers de vragen die alle ministers en staatssecretarissen van Rutte III zich moeten stellen.

Ook voor de Groningers moet maximale hulp komen, maakt Segers duidelijk. “We hebben een ereschuld richting Groningen en we hebben de dure plicht om die in te lossen.”

Loondispensatie

De leden van de ChristenUnie hebben de fractie opgeroepen om te zorgen dat arbeidsgehandicapten kunnen blijven rekenen op een stabiel inkomen en goed pensioen. VVD-staatssecretaris Van Ark wil werkgevers stimuleren om meer mensen met een handicap aan te nemen door het principe van loondispensatie, waarbij werknemers een bijstandsuitkering krijgen, minder dat het huidige minimumloon.

Er is veel verzet tegen, nu ook van de CU-achterban. Van Ark is bezig met aanpassingen en de ChristenUnie-fractie moet nu zorgen dat dit zo gunstig mogelijk uit zal pakken voor deze groep mensen.

BEKIJK OOK

VVD’er Dijkhoff: bijstand en Nederlanderschap moet je verdienen

AD 21.04.2018

20.04.2018

Kabinet: Stukken dividendbe­las­ting wél besproken, maar niet door partijlei­ders AD 20.04.2018

‘Verhaal Rutte moeilijk te geloven’ Telegraaf 20.04.2018

Rutte herhaalt: ik kende memo over dividendbelasting niet NOS 20.04.2018

Rutte: ’Ik heb daar geen herinneringen aan’ Telegraaf 20.04.2018

Rutte wil omstreden memo’s over afschaffen dividendbelasting niet vrijgeven VK 20.04.2018

Rutte maakt memo’s dividendbelasting niet openbaar NU 20.04.2018

Ministerie: wel stukken over dividendbelasting, maar niet openbaar NOS 20.04.2018

Kabinet: stukken dividendtaks wel besproken Telegraaf 20.04.2018

Toch memo’s omstreden dividendmaatregel na eerdere ontkenning coalitie NU 20.04.2018

‘Toch wél stukken over omstreden afschaf­fing dividendbe­las­ting’ AD 20.04.2018

29.03.2018

Grapperhaus: in mei besluit over mogelijk rotjesverbod NOS 29.03.2018

Toch geen verbod op rotjes met Oud en Nieuw NOS 28.03.2018

Kabinet stelt besluit over nieuwe maatregelen tegen vuurwerk uit NU 28.03.2018

27.03.2018

‘Kabinet overweegt nog dit jaar verbod op rotjes in te voeren’ NU 27.03.2018

23.03.2018

Onverwacht ‘nee’ bij referendum zet eensgezindheid binnen coalitie voor het eerst echt onder druk VK 23.03.2018

06.03.2018

CDA’ER BELOOFT EXTRA GELD VOOR VEILIGHEID Telegraaf 06.03.2018

23.02.2018 – Minister Wiebes, rechts, na afloop van de wekelijkse ministerraad, eerder dit jaar

Wiebes legt uit hoe Rutte III het ‘groenste kabinet ooit’ denkt te worden VK 23.02.2018

22.02.2018 – Kajsa Ollongren tijdens het debat over de intrekking van de Wet raadgevend referendum.

Oppositie gromt, maar coalitie stemt voor afschaffen raadgevend referendum VK 22.02.2018

Oppositie gromt, toch stemt coalitie het referendum weg VK 22.02.2018

Coalitie schrapt wet raadgevend referendum Elsevier 22.02.2018

Tweede Kamer stemt in met intrekken raadgevend referendum NU 22.02.2018

Meerderheid in Tweede Kamer voor afschaffen raadgevend referendum NOS 22.02.2018

Tweede Kamer schaft raadgevend referendum af AD 22.02.2018

Tweede Kamer stemt voor afschaffen referendum Telegraaf 22.02.2018

21.02.2018 – Vaders dansen met hun babys en peuters tijdens de opening van de Negenmaandenbeurs.

Kabinet: zes werkweken kraamverlof voor partners in 2020, in 2019 één week VK 21.02.2018

Het spant erom bij stemming afschaffen referendumwet: slechts één dissident en de referendummogelijkheid lonkt VK 21.02.2018

20.02.2018

Weg is vrij voor Ollongren om referendum ten grave te dragen  VK 20.02.2018

Voltallige oppositie hekelt goedkeuring coalitie voor afschaffen referendum NU 20.02.2018

Regeringspartijen houden vol: geen referendum over afschaffen referendum NOS 20.02.2018

Ollongren: ‘Voorstel over referendumwet had eerst naar de Kamer gemoeten’ NU 20.01.2018

Referendumdebat: Ollongren opnieuw oog in oog met oppositie Elsevier 20.02.2018

Coalitie houdt vol: doek valt voor referendum AD 20.01.2018

Raad van State verandert niet van advies over intrekken referendum NU 20.02.2018

20.02.2018 – Minister Ferdinand Grapperhaus van Justitie en Veiligheid

Grapperhaus: Geen duizenden extra rechercheurs AD 20.02.2018

Kabinet schrapt experimentenwet gemeenten NU 20.02.2018

Minister wacht opnieuw pittig debat over afschaffen referendum AD 20.02.2018

19.02.2018

Kabinet trekt 117 miljoen euro extra uit voor opruimen kernafval Petten VK 19.02.2018

Kabinet wil belastingafspraken met multinationals aanscherpen VK 19.02.2018

Unieke zaak: minister Grapperhaus (Justitie) verdedigt zich tegen klacht over handelen als advocaat  VK 19.02.2018

16.02.2018

Kabinet moet snel beslissen over landelijk vuurwerkverbod, schrijven vier burgemeesters in brief aan minister VK 16.02.2018

Minister Grapperhaus neemt in voorjaar besluit over vuurwerkverbod NU 16.02.2018

Minister: Dit voorjaar besluit over vuurwerkverbod AD 16.02.2018

Minister Kaag stuurt aan op meldpunt voor wangedrag hulpverleners AD 16.02.2018

Rutte raakt zijn scherpte kwijt  AD 16.02.2018

Oppositie staat lijnrecht tegenover minister Ollongren bij debat over het afschaffen van het referendum VK 15.02.2018

13.02.2018

Ontknoping: donorwet goedgekeurd door Eerste Kamer  Elsevier 13.02.2018

Eerste Kamer stemt in met donorwet: in 2020 is elke Nederlander orgaandonor, tenzij bezwaar wordt aangetekend VK 13.02.2018

12.02.2018

Hoe trouw is de coalitie na de leugen van Zijlstra? Deze en nog drie – pijnlijke – vragen bepalen zijn lot VK 12.02.2018

09.02.2018

Scholen ontvangen 237 miljoen euro extra om werkdruk aan te pakken, leraren krijgen stem in besteding VK 09.02.2018

Kabinet en basisonderwijs eens over aanpakken werkdruk NU 09.02.2018

Kabinet stelt handhaving zzp-wet opnieuw uit. NU 09.10.2018

04.02.2018

Eerste honderd dagen Rutte III: Juiste chemie in een kabinet zonder gedoe AD 04.02.2018

02.02.2018

100 dagen Rutte III: weinig wetten, wel veel ‘werk in uitvoering’ NOS 02.02.2018

Minister Koolmees wil beter inzicht in hoogte pensioenen NU 02.02.2018

31.01.2018

Minister Hoekstra onderzoekt wenselijkheid Nederlands verbod op bitcoin NU 31.01.2018

Minister bekijkt verbod op speculeren bitcoin AD 31.01.2017

Minister roept hulp in van Kamer over verdeling on­der­wijs­ach­ter­stan­den­geld AD 31.01.2018

50Plus wil debat over koopkracht Telegraaf 31.01.2018

30.01.2018

Senaat wil meer duidelijkheid over donorwet, stemming uitgesteld NU 30.01.2018

Stemming Eerste Kamer over donorwet week uitgesteld NOS 30.01.2018

Staatsseceretaris Knops: Nog geen akkoord met Wereldbank over wederopbouw Sint Maarten  VK 30.01.2018

25.01.2018

Minister Koolmees blijft worstelen met zzp-dossier NU 25.01.2018

25.01.2018

Kabinet gaat met zzp’ers en werkgevers op zoek naar oplossingen NOS 24.01.2018

22.01.2018

Minister Schouten belooft zich in te spannen voor pulsvissers NU 22.01.2018

Minister Schouten wil Fransen overtuigen van voordelen pulsvisserij NOS 22.01.2018

Kamer: treuzel niet met aanpak wildgroei Engels in hoger onderwijs NOS 22.01.2018

Kabinet stelt 12 miljoen euro beschikbaar voor zorgstartups NU 22.01.2018

21.01.2018

Staatssecretaris Van Veldhoven wil lijst afnemers Chemours  NU 21.01.2018

Minister: Pleegkind moet tot 21 jaar bij pleeggezin kunnen wonen NU 21.01.2018

Minister wil pleegkind tot 21e bij pleeggezin AD 21.01.2018

‘Pleegkinderen tot 21ste bij pleeggezin laten wonen’ NOS 21.01.2018

Staatssecretaris Van Ark wil strenger toezicht op taaleis bijstand NU 21.01.2018

20.01.2018 – Premier Mark Rutte tijdens de aankomst van de bewindslieden voorafgaand aan de beëdiging van de ministers van het kabinet Rutte III.

Rutte III regeert nu 86 dagen, maar waarom horen we zo weinig van het kabinet?  VK 20.01.2018

19.01.2018 – Minister Ank Bijleveld van Defensie (CDA) en commissievoorzitter Jeroen van der Veer geven een reactie op het rapport over veiligheid bij Defensie.

Ook voor Ank Bijleveld is er weinig ruimte voor nieuwe missers bij Defensie VK 19.01.2018

16.01.2018

Kabinet doet ‘alles’ om einde pulsvisserij te voorkomen  NOS 16.01.2018

Minister Schouten geschokt door totaalverbod pulsvisserij Telegraaf 16.01.2018

14.01.2018

Rutte: dat het zo lang duurt in Groningen komt door kabinetsformatie  NOS 14.01.2018

Na de ministerraad: wat vindt Rutte van strenger Duits immigratiebeleid?  Elsevier 13.01.2018

Zo wil kabinet het criminelen lastiger maken celstraf te ontlopen  Elsevier 11.01.2018

30.12.2017 Minister Wopke Hoekstra (Financiën)

Hoekstra: misschien extra lastenverlichting  Telegraaf 30.12.2017

28.12.2017

Nieuwe ministers: het begint steeds meer te wennen NOS 28.12.2017

XXL Formatievlog #30: luchtig politiek jaaroverzicht  NOS 24.12.2017

23.12.2017

Schippers: Rutte heeft niet hard genoeg gezocht naar vrouwen Elsevier 23.12.2017

Edith Schippers: VVD is tekortgeschoten, Rutte zocht niet goed genoeg naar vrouwen voor ministersposten VK 23.12.2017

Schippers: Rutte zocht niet goed naar vrouwen Telegraaf 23.12.2017

AD 22.12.2017

AD 22.12.2017

XXL Formatievlog #30: luchtig politiek jaaroverzicht NOS 22.12.2017

Edith Schippers: VVD is tekortgeschoten, Rutte zocht niet goed genoeg naar vrouwen voor ministersposten VK 22.12.2017

21.12.2017

Vrolijke slimmerik Koolmees moet polder overtuigen Elsevier 21.12.2017

Kabinet houdt vast aan korting op uitkering arbeidsbeperktenNU 21.12.2017

Minister Koolmees overlegt eind januari over nieuwe zzp-wet NU 21.12.2017

20.12.2017 – Een stembureau in Rotterdam tijdens het eerste raadgevend referendum

Kabinet krijgt groen licht voor intrekking referendum over referendumwet VK 20.12.2017

Raad van State: Geen referendum over intrekken referendumwet  Elsevier 20.12.2017

Raad van State positief over intrekking raadgevend referendum NOS 20.12.2017

Raad van State: Kabinet kan referendumwet intrekken zonder referendum NU 20.12.2017

‘Kabinet kan zonder referendum referendumwet intrekken’ AD 20.12.2017

Kabinet maakt haast met intrekken referendum Telegraaf 20.12.2017

Kabinet: Wij willen dat experiment met legale coffeeshops slaagt AD 20.12.2017

VVD wil extra lastenverlichting, minister terughoudend Telegraaf 20.12.2017

19.12.2017

Document duikt op: orde op zaken bij kerncentrales kost kabinet honderden miljoenen VK 19.12.2017

Kabinet maakt meer geld vrij voor Q-koortspatiënten NU 19.12.2017

Eerste Kamer verzet zich tegen bezuinigingen op onderwijs NU 19.12.2017

Senaat keert zich tegen onderwijsbezuiniging Telegraaf 19.12.2017

Eerste Kamer keert zich voor het eerst tegen afspraken uit regeerakkoord AD 19.12.2017

Senaat stemt in met afschaffen wet-Hillen Telegraaf 19.12.2017

Belastingvoordeel hypotheekaflossers verdwijnt Telegraaf 19.12.2017

Ook Eerste Kamer achter verdwijnen belastingvoordeel afgelost huis NOS 19.12.2017

Kabinet wil 30 miljoen uittrekken voor omscholing oudere werklozen NU 19.12.2017

Voltooid Leven: D66 is stuitend arrogant  Elsevier 19.12.2017

Co­a­li­tie­part­ners blussen brandje over ‘voltooid leven’ AD 18.12.2017

‘Voltooid leven’ speelt weer op in coalitie NOS 18.12.2017

‘Voltooid le­ven’-dis­cus­sie laait opnieuw op in coalitie AD 18.12.2017

D66 en ChristenUnie botsen over ‘voltooid leven’ VK 18.12.2017

Segers: haast voltooid leven ’onverstandig’ Telegraaf 18.12.2017

Minister bekijkt plan mestsector tegen fraude Telegraaf 18.12.2017

Minister Schouten bekijkt plan mestsector tegen fraude AD 18.12.2017

Kabinet wil verkoop lachgas aan banden leggen NU 18.12.2017

Kabinet wil verkoop gevaarlijk lachgas aan banden leggen AD 18.12.2017

Ook CDA-fractie Senaat overtuigd van aflosboete Telegraaf 18.12.2017

AD 15.12.2017

Koolmees ziet geen mogelijkheid voor omvangrijk sociaal akkoord NU 15.12.2017

Geen nieuw sociaal akkoord arbeidsmarkt AD 15.12.2017

Kabinet stelt adviescommissie in voor wietteeltexperiment NOS 15.12.2017

Kabinet: 12 miljoen extra voor herstel Irak Telegraaf 15.12.2017

Kabinet: Extra voorzichtig met sleepwet AD 15.12.2017

Waarborgen ’aftapwet’ sneller ingevoerd  Telegraaf 15.12.2017

Minister: aftapwet gaat niet over lukraak informatie verzamelen NOS 15.12.2017

Kabinet wil wet DBA voor zzp’ers in 2020 vervangen NOS 15.12.2017

Rekentoets vwo’er telt definitief niet mee Telegraaf 15.12.2017

Rekentoets telt niet meer mee voor vwo-diploma NOS 15.12.2017

Rekentoets vwo’er telt definitief niet mee AD 15.12.2017

14.12.2017

Oproep aan het kabinet: kort de lonen van arbeidsbeperkten niet VK 14.12.2017

Werk moet lonen voor arbeidsbeperkten Telegraaf 14.12.2017

Van Ark koerst op minimumloon voor arbeidsbeperkten NOS 14.12.2017

Kamer akkoord met snorfiets op de rijbaan AD 14.12.2017

Kamer praat over afschaffen dividendbelasting, EC waarschuwt al jaren: ‘Doe het niet’ NOS 14.12.2017

Oppositie vraagt Shell en Unilever tevergeefs naar invloed dividendmaatregel  NU 14.12.2017

Unilever en Shell: Dividendtax belangrijke factor Telegraaf 14.12.2017

Najaar 2018 start maatschappelijke diensttijd Telegraaf 14.12.2017

Minister in gesprek over trapliftverspilling Telegraaf 14.12.2017

Achterstand herkeuringen arbeidsongeschikten loopt op NOS 13.12.2017

Van Engelshoven: meer vrijheid voor mbo-opleidingen NOS 13.12.2017

Slechte wifi via provider? Kabinet wil klant router laten kiezen NOS 13.12.2017

 

Kamer wil van ouderwetse cv-ketel af Telegraaf 13.12.2017

 

Minister Wiebes wil laatste kolencentrales sluiten door verbod  NU 13.12.2017

Wiebes: kolencentrales moeten dicht via wettelijk verbod  NOS 13.12.2017

12.12.2017

MINISTER KOOLMEES: INBURGERING MOET ECHT OP DE SCHOP  BB 12.12.2017

Minister Koolmees vindt dat ‘inburgering op de schop moet worden genomen’ NU 12.12.2017

Twijfels bij CDA over aflosboete Telegraaf 12.12.2017

Arie Slob: doelwit van de leraren  Elsevier 12.12.2017

Slob: eerst plannen, dan pas geld voor minder werkdruk op basisscholen NOS 12.12.2017

Stakende leraren slaan een beetje door Elsevier 12.12.2017

Leerkrachten leggen vandaag opnieuw massaal het werk neer AD 12.12.2017

11.12.2017

Minister Bruins sluit akkoord met fabrikant over medicijn spierziekte SMA NU 11.12.2017

08.12.2017

Wiebes wil in 2018 met nationaal klimaatakkoord komen NU 08.12.2017

Wiebes: kosten klimaatdoel Parijs hoog Telegraaf 08.12.2017

Tussen nu en een jaar moet er een klimaatakkoord liggen NOS 08.12.2017

Kabinet pakt fileleed aan Telegraaf 08.12.2017

 

Honderden miljoenen om groei verkeer op te vangen verdeeld NOS 08.12.2017

07.12.2017

Carola Schouten: nauwgezet en streng als het moet  Elsevier 07.12.2017

D66 en CU: leg sluiting kolencentrales vast Telegraaf 07.12.2017

06.12.2017

Rutte heeft zijn cadeau al binnen: een vlekkeloze nieuwe start VK 06.12.2017

Coalitie trekt niet nog meer geld uit voor leraren NU 06.12.2017

Coalitie: niet nog meer geld naar leraren NOS 06.12.2017

D66 wil minder lesuren op middelbare school en mbo voor beter onderwijs NOS 06.12.2017

CDA en D66: Slob moet werk maken van afschaffing rekentoets AD 06.12.2017

AD 05.12.2017

Torenhoge verwachtingen van minister met boerenverstand AD 05.12.2017

Leerkrachten gaan opnieuw staken: ‘Als er geen oplossing komt, gaan we tot Prinsjesdag door met acties’ VK 05.12.2017

Coalitie zet deur op kleine kier voor extra onderwijsgeld NU 05.12.2017

Boodschap kabinet aan onderwijs blijft vooralsnog: sorry, geen geld VK 05.12.2017

AD 05.12.2017

 

‘Kabinet praat met gespleten tong over belastingontwijking’ NOS 05.12.2017

50Plus wil referendum over afschaffing wet Hillen NU 05.12.2017

50PLUS wil referendum over ‘aflosboete’ Telegraaf 05.12.2017

50Plus wil referendum over belastingvoordeel afgelost huis NOS 05.12.2017

 

04.12.2017

Kabinet wil spoedadvies RvS over referendum Telegraaf 04.12.2017

D66 in senaat heeft nog vragen over afschaffen dividendbelasting NOS 04.12.2017

Wiebes wil energieakkoord in 2018 klaar hebben NOS 04.12.2017

Knops: 550 miljoen wederopbouw St-Maarten misschien niet genoeg NOS 04.12.2017

01.12.2017

Sander Dekker: veiligheidsman die hopelijk doorpakt  Elsevier 01.12.2017

Grapperhaus is kleurrijk, maar nu bewust even niet  AD 01.12.2017

Kamer wil snel debat over ‘indringend’ vuurwerkrapport AD 01.12.2017

30.11.2017

Nieuwe ministers hebben slecht nieuws voor de Kamer  VK 30.11.2017

Minister Ollongren dwarsboomt referendum over intrekken referendumwet VK 30.11.2017

‘Kabinet blokkeert referendum over afschaffing referendum’ NU 30.11.2017

Straat afgezet voor aangifte Wilders tegen premier Rutte NOS 30.11.2017

Wilders doet aangifte tegen premier Rutte, ‘met steun van tienduizenden’  AD 30.11.2017

Wilders doet aangifte tegen premier Rutte wegens discriminatie NU 30.11.2017

Wilders beschuldigt Rutte als premier van discriminatie, niet als Mark NOS 30.11.2017

29.11.2017

Grapperhaus: zwaargewicht met temperament Elsevier 29.11.2017

Van Nieuwenhuizen: ‘partijtijger’ die onder de radar bleef Elsevier 29.11.2017

Nederland gaat 1.750 extra vluchtelingen opvangen NU 29.11.2017

Migratiedeals zorgen voor politiek verzet in de Kamer – Kamerlid Azmani boekt succes VK 29.11.2017

Kabinet maakt twee miljoen euro extra vrij voor Saba NU 29.11.2017

Kamer wil opheldering over tekort Ollongren NOS 29.11.2017

Minister Slob biedt leraren alleen meer inspraak tijdens rumoerige bijeenkomst NU 29.11.2017

Slob kan boze leraren niet tegemoetkomen AD 29.11.2017

28.11.2017

Klein formatiefoutje: Ollongren komt 200 miljoen tekort NOS 28.11.2017

Staatssecretaris: NS, of andere partij, kan prestatie HSL verbeteren NOS 28.11.2017

27.11.2017

Kabinet wil meer ‘burgerschap’ op scholen NOS 27.11.2017

27.11.2017

Raymond Knops: geliefd, maar onderschat hem niet  Elsevier 27.11.2017

Minister Slob: NPO moet flink bezuinigen  AD 27.11.2017

Slob: publieke omroep zal moeten bezuinigen NOS 27.11.2017

NPO moet broekriem aanhalen Telegraaf 27.11.2017

‘Publieke omroep moet opnieuw bedenken waarop bezuinigd kan worden’  NU 27.11.2017

NPO moet van minister Slob weer bezuinigen, budget gaat 60 miljoen omlaag  VK 27.11.2017

AD 25.11.2017

PVV-leider Wilders on tour tegen Rutte  AD 25.11.2017

Het gaat van ‘au’ bij de ChristenUnie, maar Segers telt op het partijcongres vooral zijn zegeningen VK 25.11.2017

ChristenUnie-congres stemt omstreden kinderpardonmotie weg  AD 25.11.2017

Coalitie weigert knip te trekken voor publieke omroep AD 25.11.2017

 

AD 24.11.2017

Diplomate Kaag benadert iedereen met fluwelen handschoenen  AD 24.11.2017

Meer geld voor peuterklasjes volgend jaar AD 24.11.2017

Sigrid Kaag: denkt zij wel aan belang Nederland? Elsevier 23.11.2017

Minister Kaag wil grotere bijdrage China en Saudi-Arabië in vluchtelingencrisis NU 23.11.2017

Minister Kaag: Arabische landen moeten meer bijdragen aan noodhulp en vluchtelingenopvang VK 23.11.2017

Ondernemers: Stop bezuiniging op aanpak criminaliteit AD 23.11.2017

Bijleveld na kritiek: mijn lezing klopt  Telegraaf 23.11.2017

De drones en radars waar defensie ‘herstel-miljoenen’ aan besteedt NOS 23.11.2017

‘Door miljoenen voor defensie valt Nederland niet meer uit de toon’ NOS 23.11.2017

NTR-baas doet oproep aan kijkers: spreek je uit tegen bezuinigingen NOS 23.11.2017

Raad voor Cultuur: ‘Meer geld naar dance en Nederlandse lied’ VK 23.11.2017

Raad voor Cultuur wil meer subsidie voor populaire muziek NOS 23.11.2017

AD 23.11.2017

Mislukte filibuster mocht niet baten: Tweede Kamer stemt voor einde aan Wet Hillen VK 23.11.2017

Kamer stemt tegen voorstel bindend referendum NU 23.11.2017

Kamer stemt ondanks verzet oppositie in met afschaffen Wet Hillen NU 23.11.2017

Ruime Kamermeerderheid achter verdwijnen belastingvoordeel afgelost huis NOS 23.11.2017

Wet-Hillen weg ondanks fel verzet oppositie  AD 23.11.2017

Afschaffen belastingvoordeel afgelost huis is ‘verdedigbaar’ en ‘verstandig’ NOS 23.11.2017

Senaat nu laatste strohalm voor omstreden wet-Hillen AD 23.11.2017

22.11.2017

Wat is eigenlijk het budget van Sigrid Kaag? VK 22.11.2017

‘Snel meer duidelijkheid over peperduur medicijn tegen SMA’ AD 22.11.2017

Kamer: bekijken of apotheker medicijnen kan maken NOS 22.11.2017

Ank Bijleveld: kordate minister zonder soundbites Elsevier 22.11.2017

Marathondebat Kamer was een grote poppenkast  Elsevier 22.11.2017

Sheila Sitalsing: ‘Nooit geweten dat Henk en Ingrid massaal afgeloste huizen bezitten’  VK 22.11.2017

Filibuster mislukt: Kamer maakt al na 6,5 uur eind aan stunt van 50Plus en PVV  VK 22.11.2017

Niet nog een marathondebat over wet-Hillen NOS 22.11.2017

Vervolg ‘marathondebat’ wordt stuk korter AD 22.11.2017

Kamer maakt einde aan filibuster na ‘spelletje’ van PVV’er Mulder AD 22.11.2017

Kamer stopt marathondebat na ‘theater’ van PVV’er Elsevier 22.11.2017

Afschaffen wet-Hillen: Het tijdrekken door de Kamerleden is logisch AD 22.11.2017

21.11.2017

De kunst van het filibusteren  AD 21.11.2017

Filibuster-Kamerleden zien stunt aan het eind van de nacht stranden NOS 21.11.2017

‘Filibuster’ 50Plus en PVV mislukt, geen vertraging Wet Hillen NU  21.11.2017

50Plus begonnen aan 15 uur spreektijd ‘aflosboete’ Telegraaf 21.11.2017

Filibusterdebat over afschaffen wet-Hillen of ‘aflosboete’ begonnen NOS 21.11.2017

LIVE: Marathondebat over wet-Hillen loopt nu al vertraging op AD 21.11.2017

Aangekondigde ‘filibuster’ over Wet Hillen uur later begonnen NU 21.11.2017

Praten, praten, praten om stemming over afschaffing wet-Hillen te frustreren  AD 21.11.2017

Geen blokkade monsterspreektijd 50Plus en PVV bij debat Wet Hillen NU 21.11.2017

50Plus en PVV hopen door 35 uur te spreken de wet-Hillen te redden VK 21.11.2017

Wilders wil 20 uur spreektijd in debat aflosboete, dit is zijn plan Elsevier 21.11.2017

50Plus en PVV hopen door 35 uur te spreken de wet-Hillen te redden VK 21.11.2017

20.11.2017

Raad voor Cultuur opent ogen voor kunst uit de regio en adviseert de nieuwe minister hetzelfde te doen VK 20.11.2017

Geen blokkade monsterspreektijd 50Plus en PVV bij debat Wet Hillen NU 20.11.2017

‘Aanpak kindermishandeling topprioriteit voor Rutte III’   AD 20.11.2017

AD 18.11.2017

Ollongren aangedaan door Wilders Telegraaf 18.11.2017

Pechtold tijdens partijcongres ‘best trots’ op regeerakkoord VK 18.11.2017

Kabinet krijgt het ‘niet makkelijk’ met D66-fractie, waarschuwt Pechtold NOS 18.11.2017

 

AD 17.11.2017

CPB gaat gevolgen afschaffen dividendbelasting niet verder uitwerken  NOS 17.11.2017

‘Alsof Zijlstra het al jaren doet’ NOS 17.11.2017

Ollongren blij met discussie over Russische inmenging en nepnieuws NOS 17.11.2017

Uit de ministerraad: het debuut van Hugo de Jonge Elsevier 17.11.2017

Ook Hugo de Jonge wil niet somberen  VK 17.11.2017

50Plus en PVV willen met urenlang debat ‘aflosboete’ tegenhouden NOS 17.11.2017

Oppositie saboteert afschaffen wet-Hillen: 35 uur spreektijd aangevraagd  AD 17.11.2017

17.11.2017

Staatssecretaris Snel vindt belastingvoordeel huiseigenaren ‘rare bonus’ NU 17.11.2017

50Plus: ‘Rutte III pleegt “overval” met aflosboete Elsevier 17.11.2017

Defensie doet grote aankopen en gaat eenheden uitbreiden RO 17.11.2017

Kabinet geeft 400 miljoen extra uit aan Defensie NU 17.11.2017

Coalitie maakt vaart met extra geld Defensie  AD 17.11.2017

Kabinet verlaagt eigen bijdragen voor langdurige zorg RO 17.11.2017

Kabinet zet extra in op noodhulp en opvang in de regio  AD 17.11.2017

Over referenda: ‘Democratie is meer dan stembiljet’  Elsevier 17.11.2017

16.11.2017 – Minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra op het Binnenhof.

Ollongren knikt en geeft geen krimp, Zijlstra blijkt toch vrij buigzaam VK 16.11.2017

Schrappen ‘aflossubsidie’ dringt kabinet in verdediging – maar wat is het precies? VK 16.11.2017

Regeerakkoord in begrijpelijke taal: zo snapt iedereen wat de plannen zijn AD 16.11.2017

Waarom klaagt iedereen over ons supergeweldige zorgstelsel? VK 16.11.2017

Commissie: minister Grapperhaus heeft teveel macht over de politie VK 16.11.2017

Ollongren: referendum over intrekken referendumwet onzeker NOS 16.11.2017

Kabinet neemt nog geen besluit over referendum over referendumwet NU 16.11.2017

16.11.2017

Ollongren: Nog geen besluit rond referendum over referendumwet AD 16.11.2017

Kajsa Ollongren: de vrouw die de premier influisterde en nu zelf beslist Elsevier 16.11.2017

Schrappen ‘aflossubsidie’ dringt kabinet in verdediging – maar wat is het precies? VK 16.11.2017

Wiegel: ‘aflosboete’ is onbehoorlijk politiek handelen NOS 16.11.2017

Hans Wiegel tegen eigen partij: schaf Wet Hillen niet af Elsvier 16.11.2017

Huiseigenaren opgelet: coalitie drukt afschaffing wet-Hillen door AD 16.11.2017

DNB ziet vooral voordelen in schrappen belastingvoordeel huiseigenaren NU 16.11.2017

Nederlandse jongeren manen klimaatminister tot meer actie  NOS 16.11.2017

Deze vier vragen moet minister Zijlstra vanavond bij zijn debuut in de Kamer beantwoorden VK 15.11.2017

AD 16.11.2017

Brexit bracht afschaffing dividendbelasting op tafel, coalitie niet van plan dat terug te draaien VK 15.11.2017

Rutte excuseert zich bij Belgische premier voor ‘lompe’ opmerking NOS 15.11.2017

Rutte principieel tegen publiceren alle documenten over dividendmaatregel NU 15.11.2017

‘Gelukkig elke week debat over dividendbelasting’ NOS 15.11.2017

Oppositie protesteert, maar Rutte is onvermurwbaar over dividendbelasting  Elsevier 15.11.2017

Coalitie onder vuur om schrappen dividendbelasting Telegraaf 15.11.2017

LIVE: ‘Rutte doet een ‘Ivo-Opsteltentje’ over stukken dividendbelasting’  AD 15.11.2017

Oppositie hoeft niet te rekenen op aanpassing dividendmaatregel NU 15.11.2017

15.11.2017

‘Wij staan voor afschaffing en gaan er niks aan veranderen’ AD 15.11.2017

Woede bij oppositie over ‘achterhouden’ interne memo’s AD 15.11.2017

Oppositie wil alle onderliggende documenten achter dividendmaatregel NU 15.11.2017

Premier Rutte: Ik had niet zo hoeven spreken over België AD 15.11.2017

‘Rutte laat Nederlander in de kou staan en helpt multinational-vriendjes’ AD 15.11.2017

Kwestie van kiezen: ‘sterftaks’ en dividendbelasting net zo duur  AD 15.11.2017

Het dividenddebat wordt een krachtmeting: oppositie staat handenwrijvend klaar VK 15.11.2017

Kamer: Kijk of financiering scholen anders kan AD 15.11.2017

15.11.2017 – Leraren voeren al maanden actie voor een beter salaris en minder werkdruk.

‘Scholen en bonden zijn zelf verantwoordelijk voor laag salaris leraar’  AD 15.11.2017

Clash PVV en D66 om uitspraak dat “Ollongren achter tralies moet” NOS 15.11.2017

PVV’er Bosma dringt aan op celstraf minister Ollongren; doet geen aangifte NU 15.11.2017

PVV: Sluit minister Ollongren 30 jaar op  AD 15.11.2017

Minister Dekker heeft geen bezwaar tegen inzet ‘wietdrones’ NU 15.11.2017

14.11.2017

Wankelen Omtzigt eerste stresstest voor coalitie  AD 14.11.2017

Wiebes stemt in met proefboren naar gas in Noordzee NU 14.11.2017

Kleinzielig cultuurdebat in de Tweede Kamer Elsevier 14.11.2017

Advies: zo moeten kunstenaars en andere mensen met creatieve beroepen meer gaan verdienen VK 14.11.2017

Trollen, Russische nepberichten, beïnvloeding: de impact van nepnieuws NOS 14.11.2017

Ollongren: Nederland in vizier Russische inlichtingendiensten NOS 14.11.2017

Geen twijfel over België AD 14.11.2017

Kamer twijfelt helemaal niet over België  AD 14.11.2017

WEER HONDERDEN MILJOENEN EXTRA VOOR GEMEENTEN BB 14.11.2017

AD 13.11.2017

Fonds Podiumkunsten schrikt van VVD-plan: ‘Popmuziek kan niet leven van commercie’ NOS 13.11.2017

De nieuwe aanwijzingen van omvangrijke mestfraude maakten minister Carola Schouten ‘echt boos’ VK 13.11.2017

Minister Schouten eist stappen van mestbedrijven tegen misstanden NU 13.11.2017

Minister Schouten eist stappen van mestbedrijven tegen misstanden NU 13.11.2017

De nieuwe aanwijzingen van omvangrijke mestfraude maakten minister Carola Schouten ‘echt boos’ VK 13.11.2017

‘Politie wordt effectiever als minister macht inlevert’  NU 13.11.2017

Minister Ollongren: meer regie Rijk bij aanjagen woningbouw RO 13.11.2017

Ollongren: woningbouw in steden aanjagen NOS 13.11.2017

Cultuurminister: Ogen niet sluiten bij discussie Zwarte Piet  AD 13.11.2017

Staatssecretaris Visser zwicht en stelt ‘tijdelijk’ extern meldpunt in voor misbruik bij defensie VK 13.11.2017

12.11.2017

Minister Koolmees: AOW-leeftijd niet omlaag AD 12.11.2017

Kwestie dividendbelasting kost kabinet krediet AD 12.11.2017

Kwestie dividendbelasting kost kabinet krediet Telegraaf 12.11.2017

11.11.2017

Deze uitspraak van Rutte maakt Belgen woest Telegraaf 11.11.2017

Belastinguitspraak Rutte valt verkeerd in België: ‘onaanvaardbaar’ AD 11.11.2017

Nederlandse premier Rutte wil “niet eindigen zoals België” NWS 11.11.2017

Iedereen een portefeuille: Rutte-III is een nodeloos ingewikkeld kabinet VN 11.11.2017

AD 10.11.2017

Klaver schrijft brandbrief aan Europese Commissie om afschaffing dividendbelasting te blokkeren VK 10.11.2017

Dividendbelasting spil in concurrentiestrijd  Elsevier 10.11.2017

Rutte gaat na ministerraad in op dividendbelasting Elsevier 10.11.2017

Oppositie: Rutte gechanteerd door grote bedrijven  AD 09.11.2017

Rutte geeft geen krimp over dividendbelasting VK 10.11.2017

Rutte ‘overtuigd’ van noodzaak afschaffing dividendbelasting AD 10.11.2017

‘Afschaffing dividendbelasting noodzakelijk voor Brexit’ Elsevier 09.11.2017

‘Eerste nederlaag Rutte III’: afschaffen belastingvoordeel huiseigenaren uitgesteld  VK 10.11.2017

Nederland stelt ruim half miljard beschikbaar voor wederopbouw Sint Maarten VK 10.11.2017

Kabinet verdubbelt hulpgeld Sint-Maarten Elsevier 10.11.2017

550 miljoen in fonds wederopbouw Sint-Maarten  NOS 10.11.2017

Kabinet trekt onder voorwaarden 550 miljoen uit voor Sint Maarten NU 10.11.2017

Kabinet trekt 550 miljoen euro uit voor Sint-Maarten AD 10.11.2017

Financiële steun wederopbouw Sint Maarten, Saba en Sint Eustatius RO 10.11.2017

Zekerheid voor theatergroepen over hun subsidie NOS 10.11.2017

€ 10 miljoen extra voor cultuur RO 10.11.2017

NAVO-top tevreden met ambities Ank Bijleveld  Elsevier 10.11.2017

Kabinet verscherpt regels financiële dienstverleners AD 10.11.2017

Kabinet legt trustsector strengere regels op RO 10.11.2017

AD 09.11.2017

Wopke Hoekstra: geen bierdrinkende corpsbal, wel een family man  AD 09.11.2017

Wopke Hoekstra debuteert met flair: wie is hij? Elsevier 09.11.2017

Wopke Hoekstra staat meteen midden in de storm VK 09.11.2017

AD 09.11.2017

Knops dreigt Sint Maarten met dichtdraaien geldkraan Elsevier 09.11.2017

Knops: verkiezingen Sint-Maarten hoeven niet uitgesteld NOS 09.11.2017

 

‘Schrappen dividend-taks hard nodig in strijd met Britten en Amerikanen’ NOS 09.11.2017

Rutte erkent gesprek met VNO-NCW en Shell over afschaffen dividendbelasting NU 09.11.2017

Rutte geeft gesprekken over dividendbelasting toe, maar zonder namen NOS 09.11.2017

Rutte moet Kamer opnieuw uitleg komen geven over dividendbelasting NOS 09.11.2017

PVV: Kabinet moet ‘lobby’ dividendbelasting toelichten AD 09.11.2017

Drie redenen voor afschaffen dividendbelasting AD 09.11.2017

‘Rutte houd vol en schrap dividendbelasting!’  Elsevier 09.11.2017

 

08.11.2017

Peilingwijzer: regeringspartijen en Wilders in de min, Forum stijgt NOS 08.11.2017

‘Grote bedrijven zetten onderhandelaars kabinet onder druk’ NOS 08.11.2017

Wiebes en Klaver hadden goed gesprek over klimaat NOS 08.11.2017

Waarom het nieuwe kabinet best wil meewerken aan de invoering van Klavers Klimaatwet VK 08.11.2017

08.11.2017

Kabinet onderzoekt alle 4.000 belastingafspraken met multinationals VK 08.11.2017

Amerikanen ‘happy’ met Nederlandse minister van Defensie Bijleveld NOS 08.11.2017

Irritaties en snerende opmerkingen in de Kamer Telegraaf 08.11.2017

Oppositie wil Rutte horen over bedrijvenlobby tegen dividendtaks AD 08.11.2017

Woedende oppositie wil tekst en uitleg over dividendbelasting NOS 08.11.2017

Oppositie blijft verontwaardigd over afschaffen dividendbelasting NU 08.11.2017

Ambulancemedewerkers gaan volgende week toch niet actievoeren NOS 08.11.2017

Onderwijsorganisaties willen 5 december duidelijkheid van minister Slob NU 08.11.2017

AD 07.11.2017

Basisonderwijs boos over ‘verborgen’ bezuiniging NOS 07.11.2017

Basisonderwijs woest over bezuiniging van 61 miljoen euro: ‘Kabinet geeft trap na’ AD 07.11.2017

Politieke plankenkoorts tijdens eerste vragenuurtje AD 07.11.2017

Grapperhaus noemt incident met plofmunitie ‘zeldzaam’ AD 17.11.2017

AD 07.11.2017

Slob denkt dat basisschool geen last krijgt van miljoenenkorting NOS 07.11.2017

AD 07.11.2017

‘Afschaffen di­vi­dend­be­las­ting maakt Nederland aan­trek­ke­lij­ker’ AD 07.11.2017

06.11.2017

Nare verrassing: heffing op spaargeld stijgt vanaf 2019 Elsevier 06.11.2017

05.11.2017

Klimaatdoelen Parijs zijn ver weg, situatie ‘alarmerend’  NOS 05.11.2017

AD 04.11.2017

Nergens was iets van urgentie te merken in de regeringsverklaring  VK 04.11.2017

‘Lasten ná Rutte III met 7 miljard omhoog’ Elsevier 04.11.2017

Ouderenkorting rijkere senioren verdwijnt Elsevier 04.11.2017

AD 04.11.2017

Buma: ‘CDA is niet langer een machtspartij’ Elsevier 04.11.2017

CDA-leider Buma: het is het CDA niet om de macht te doen NOS 04.11.2017

Hoe Buma zijn stempel drukte Trouw 04.11.2017

Buma: CDA gaat het in dit kabinet anders doen AD 04.11.2017

Het CDA zal onder Buma niet langer regeren om het regeren VK 04.11.2017

AD 04.11.2017

VVD neemt Baudet bloedserieus Trouw 04.11.2017

Lodewijk Asscher: Rutte verliest zijn gezag AD 04.11.2017

Arie Slob: Leraren zaten al op de voorste rij toen er geld werd uitgedeeld AD 04.11.2017

De linkse oppositie wil een hoorzitting over het afschaffen van de dividendbelasting VK 04.11.2017

Heeft minister Grapperhaus een foutje gemaakt? AD 04.11.2017

AD 03.11.2017

Baudet na eerste debat: ‘Als dit het niveau is, laat dan maar’ VK 03.11.2017

Woorden Grapperhaus vragen om daden Blerick Elsevier 03.11.2017

Rutte hoopt dat PvdA (en andere middenpartijen) het goed gaan doen NOS 03.11.2017

Asscher: Er komt een hoorzitting over de afschaffing van de dividendbelasting AD 03.11.2017

Hoorzitting links over dividendbelasting Telegraaf 03.11.2017

Linkse partijen gaan hoorzitting houden over afschaffing dividendbelasting NU 03.11.2017

AD 03.11.2017

Leraren zetten minister voor blok; meer geld of nieuwe staking AD 03.11.2017

Ultimatum voor minister Slob: meer geld voor basisonderwijs, anders opnieuw staking VK 03.11.2017

Leraren gaan weer staken Telegraaf 03.11.2017

Leraren basisonderwijs dreigen met nieuwe staking NU 03.11.2017

Actiegroep leraren stelt kabinet ultimatum: geld of stakingen NOS 03.11.2017

AD 03.11.2017

‘Kabinet moet bedacht blijven op mogelijke financiële tegenvallers’ NU 03.11.2017

‘Kabinet neemt financiële risico’s’ AD 03.11.2017

Kabinet gaat door met streng begrotingsbeleid AD 03.11.2017

Wijkverplegers willen meer en komen in actie AD 03.11.2017

#meerzorgminderpapier op actiedag wijkverpleging NOS 03.11.2017

Actie om personeelstekorten in wijkverpleging NOS 03.11.2017

HOGERE EIGEN BIJDRAGE REMT GEBRUIK THUISZORG BB 03.11.2017

Methode-Rutte wordt wat sleets  AD 03.11.2017

Klaas Dijkhoff is de grote winnaar AD 03.11.2017

Dit is er echt gebeurd tijdens het debat over de regeringsverklaring NU 03.11.2017

Rutte III kan eindelijk aan het werk, ‘over en weer zoekend’ NOS 03.11.2017

Kabinet-Rutte III zonder problemen aan de slag NOS 03.11.2017

Rutte belooft wijkverpleegkundigen komende jaren te sparen VK 03.11.1017

De dividendbelasting is afgeschaft, maar niemand in Den Haag weet waarom VK 03.11.2017

AD 02.11.2017

Uitgereikte hand en meligheid: zo verliep het debat over de Regeringsverklaring  Elsevier 02.11.2017

Nog nooit had Rutte het zo makkelijk bij een debat over het regeerakkoord  VK 02.11.2017

Hoe bracht Rutte het ervan af? VK 02.11.2017

KABINET AAN ZET  BB 02.11.2017

Kamervoorzitter kapt Baudet af Telegraaf 02.11.2017

Klaver en Rutte vliegen elkaar in de haren over migratie Elsevier 02.11.2017

Rutte zal aftapwet ‘extreem gemotiveerd’ verdedigen AD 02.11.2017

Of er nou wel/niet wordt bezuinigd op de wijkverpleging, problemen blijven NOS 02.11.2017

Teruglezen – Rutte belooft: bezuiniging niet ten koste van wijkverpleging VK 02.11.2017

Voltallige oppositie wil af van bezuiniging wijkverpleging NU 02.11.2017

Hele oppositie op bres voor wijkverpleging Telegraaf 02.11.2017

Kabinet akkoord met extra geld wijkverpleging  NOS 02.11.2017

Kabinet wil niet bezuinigen op de wijkverpleging AD 02.11.2017

Toenadering coalitie en oppositie over wijkverpleging  NOS 02.11.2017

AD 02.11.2017

Huisartsen: grens psychische hulp is bereikt Telegraaf 02.11.2017

Huisartsen: ggz-patiënten moeten steeds langer wachten op zorg NOS 02.11.2017

Excuus Rutte over abortuspil: Ik heb hier zitten prutsen AD 02.11.2017

Premier weigert contacten met bedrijven te openbaren AD 02.11.2017

D66 dwingt kabinet tot aanpak ongelijkheid mannen en vrouwen AD 02.11.2017

Nederland keldert op ranglijst gelijkheid tussen man en vrouw NOS 02.11.2017

LIVE: Rutte vindt besluit Brexit onverstandig en desastreus AD 02.11.2017

AD 02.11.2017

Rutte: Ik mag niemand weigeren om dubbel paspoort AD 02.11.2017

Rutte vreest uittocht van bedrijven AD 02.11.2017

Getergde Rutte verdedigt ministers Grapperhaus en Ollongren NU 02.11.2017

Debat Regeringsverklaring: Rutte fel tegen Baudet en Wilders Elsevier 02.11.2017

Belasting op spaargeld gaat omlaag AD 02.11.2017

Liveblog: Kamer trekt conclusies aan einde debat regeringsverklaring NU 02.11.2017

Oppositie wil gevulde uitgestrekte hand, wat doet Rutte vandaag? NOS 02.11.2017

Rutte houdt vast aan afschaffen dividendbelasting NOS 02.11.2017

‘Kabinet draait afschaffen dividendbelasting niet terug’ NOS 02.11.2017

01.11.2017

Oppositie test uitgestoken hand van Rutte III NU 01.11.2017

‘Wie het kleine niet eert, is snel uitgeregeerd’ NOS 01.11.2017

Teruglezen – Kamer verkent nieuwe machtsverhoudingen in marathondebat VK 01.11.2017

 

LIVE: Oppositie wil af van btw-verhoging en afschaffen dividendtaks AD 01.11.2017

Het klimaatbeleid van Rutte III is nu al gedoemd te mislukken VK 01.11.2017

Motie oppositie: Niet snijden in wijkverpleging AD 01.11.2017

INVOERING WIV UITGESTELD TOT 1 MEI BB 01.11.2017

Opinie: Weinigen beseffen hoe rampzalig het leenstelsel uiteindelijk uit zal pakken voor de schatkist VK 01.11.2017

Asscher, Wilders en anderen willen geld voor wijkverpleegkundigen NOS 01.11.2017

Leraren willen doorgaan met actievoeren  AD 01.11.2017

Pechtold wil steun oppositie in strijd tegen ‘wegwerppolitiek’ NOS 01.11.2017

Pechtold flink doorgezaagd over medisch-ethische kwesties AD 01.11.2017

Kabinet veegt echtscheiding zonder rechter van tafel AD 01.11.2017

Rutte III haalt streep door abortuspil bij huisarts NOS 01.11.2017

Kabinet wijzigt plannen: abortuspil toch niet door de huisarts verstrekt VK 01.11.2017

Geen abortuspil via de huisarts AD 01.11.2017

Buma wanhopig over spreektijd Telegraaf 01.11.2017

Liveblog: Asscher dient al op eerste dag motie over wijkverpleging in NU 01.11.2017

Live – Segers stelt zich kwetsbaar op, ook pijnpunten in akkoord VK 01.11.2017

Segers zet Roemer op zijn nummer over wijkverpleging AD 01.11.2017

Buma ruziet met GroenLinks en SP over hogere btw Elsevier 01.11.2017

Buma verdedigt afschaffing dividendbelasting AD 01.11.2017

Klaver: kabinet voedt rechts-populisme NOS 01.11.2017

LIVE: Dijkhoff roept oppositie op tot samenwerking  AD 01.11.2017

Dijkhoff wil samenwerken AD 01.11.2017

Kuzu en Pechtold treiteren elkaar tijdens debat Telegraaf 01.11.2017

Buma onder vuur vanwege verlagen belasting multinationals NU 01.11.2017

Lessen voor het komende referendum en ‘niet afschaffen zonder alternatief’ NOS 01.11.2017

Raadgevend referendum over ‘aftapwet’ komt er NOS 01.11.2017

Kiesraad staat referendum over ‘sleepwet’ toe: ‘Aan alle voorwaarden is voldaan’ VK 01.11.2017

Referendum komt er: invoering sleepwet uitgesteld Elsevier 01.11.2017

Referendum over ‘aftapwet’ gaat definitief door NU 01.11.2017

Kamer fel in debat met Wilders over dubbele nationaliteit  AD 01.11.2017

Buma clasht met Wilders over dubbele nationaliteit NU 01.11.2017

Kabinet houdt vast aan zondagsrust NOS 01.11.2017

Kabinet houdt vast aan wet voor zondagsrust NU 01.11.2017

Nieuw kabinet houdt vast aan Zondagswet AD 01.11.2017

Keiharde kritiek Rosenmöller: onderwijsbeleid faalt AD 01.11.2017

Wilders: Kabinet zit op ‘planeet Rutte’ AD 01.11.2017

Regeringsverklaring: kortste van Mark Rutte ooit Elsevier 01.11.2017

Teruglezen: Ruttes derde regeringsverklaring AD 01.11.2017

Rutte in regeringsverklaring: een sterk land nog beter maken voor iedereen NOS 01.11.2017

Rutte: Kabinet is een heel normaal Nederlands kabinet AD 01.11.2017

Debat over de regeringsverklaring eerste vuurproef voor Rutte III NOS 01.11.2017

Kabinet-Rutte III krijgt vandaag zijn vuurdoop. Wat wordt de strategie van de oppositie? VK 01.11.2017

31.10.2017

Debat regeringsverklaring Rutte III: Hier moet je op letten NU 31.10.2017

Eerste debat nieuwe kabinet  Telegraaf 31.10.2017

Visie altijd ondergeschoven kindje in Regeringsverklaring Elsevier 31.10.2017

Invoering van aftapwet uitgesteld tot 1 mei NU 31.10.2017

De ‘aftapwet’ wordt uitgesteld NOS 31.10.2017

AD 01.11.2017

PO-raad: schoolbesturen blijven ontevreden  Telegraaf 31.10.2017

Schoolbesturen willen strijden totdat ze 1,4 miljard euro extra krijgen AD 31.10.2017

AD 01.11.2017

CPB: zorgpremie de komende jaren in totaal 300 euro omhoog NOS 31.10.2017

Zorgpremie kan volgens berekening CPB oplopen naar 1.600 euro in 2021  NU 31.10.2017

Bevriezing eigen risico zorgt voor fiks hogere zorgpremie AD 31.10.2017

31.10.2017

Maar minister Koolmees, wat heeft u dan te bieden?  AD 31.10.2017

Buma verdedigt omstreden uitspraak over referendum Telegraaf 31.10.2017

Ook D66 wil hoe dan ook door met aftapwet NU 31.10.2017

Pechtold: uitspraken Buma over referendum onverstandig NOS 31.10.2017

Pechtold: Uitlatingen Buma over referendum ‘niet zo verstandig’ AD 31.10.2017

Pechtold getergd na opmerking Buma over referendum Elsevier 31.10.2017

Twaalf nieuwe Tweede Kamerleden beëdigd NU 31.10.2017

Beëdiging twaalf nieuwe Kamerleden AD 31.10.2017

30.10.2017

Valse start voor staatssecretaris  Telegraaf 30.10.2017

Het kabinet duikt onder z’n eigen klimaatlat door VK 30.10.2017

Helft van Nederlandse klimaatdoelen binnen bereik door kabinetsbeleid NU 30.10.2017

Onderzoek: kabinet haalt hooguit de helft van zijn klimaatdoel VK 30.10.2017

Onderzoek: nog veel nieuw beleid nodig om klimaatdoel te halen NOS 30.10.2017

‘Rutte-3 haalt klimaatdoelen bij lange na niet’  AD 30.10.2017

Planbureau Leefomgeving: ‘Groenste regeerakkoord ooit’ schiet nog tekort  Trouw 30.10.2017

Nederland doet het heel goed bij het verminderen van de uitstoot van CO2 – klopt dit wel? VK 30.10.2017

‘Compenseer btw-pijn in de regio met fikse investering’  AD 30.10.2017

Ook ChristenUnie negeert referendum  Elsevier 30.10.2017

29.10.2017

Weer meer mannelijke dan vrouwelijke ministers: maar is dat erg?  Telegraaf 29.10.2017

28.10.2017

Eerste barstje in coalitie vanwege CDA-pleidooi om referendum te negeren: ‘Dit is onverstandig’ VK 28.10.2017

SP wil debat over ’negeren’ sleepwetreferendum  Telegraaf 28.10.2017

GroenLinks wil uitleg over sleepwetreferendum Telegraaf 28.10.2017

Oppositie verbaasd over ‘sleepwet’-uitspraken Buma NOS 28.10.2017

Initiatiefnemers referendum aftapwet hekelen ‘onprofessionele’ Buma NOS 28.10.2017

Thom de Graaf (D66): ‘Volgens mij is er niemand tegen de sleepwet’ Elsevier 28.10.2017

28.10.2017 – Het nieuwe kabinet met fractieleiders Sybrand Buma, Alexander Pechtold, Gert-Jan Segers en Mark Rutte.

Felle kritiek op kabinet vanwege negeren referendum: ‘Schandalig en de democratie onwaardig’ VK 28.10.2017

Felle kritiek op nieuwe regering vanwege negeren referendum AD 28.10.2017

Buma: Kabinet zal ‘nee’ bij referendum over ‘de sleepwet’ negeren VK 28.10.2017

Buma verwacht dat kabinet referendumuitslag over aftapwet negeert NOS 28.10.2017

Buma: ‘Referendum sleepwet is zinloos’ Elsevier 28.10.2017

‘Kabinet zal uitslag referendum over aftapwet negeren’ NU 28.10.2017

Wilders gaat motie van wantrouwen indienen tegen Ollongren AD 28.10.2017

AD 27.10.2017

Rutte verandert zijn manier van leidinggeven niet in nieuw kabinet NU 27.10.2017

De stemming van Vullings en Van Weezel: ‘De gelukkigste man van het kabinet’ NOS 27.10.2017

Ministers spreken alleen eerste dag zonder script VK 27.10.2017

Kersverse ministersploeg wacht stevig debat over ‘gebalanceerd verhaal’ AD 27.10.2017

AD 27.10.2017

Dit is het schaduwkabinet van Mark Rutte AD 27.10.2017

Nieuwe minister Bruno Bruins: ‘Ik blijf naar ADO gaan’ OmroepWest 27.10.2017

Daar stonden ze op het bordes, met diezelfde blik van ‘kom maar op’ AD 27.10.2017

AD 27.10.2017

Nieuwe bewindsman houdt vast aan eisen hulpgeld Sint-Maarten NOS 27.10.2017

Politiebond: beloofde 267 miljoen van Rutte III is niet zeker NOS 27.10.2017

Grootste plus voor middengroepen RO 27.10.2017

AD 27.10.2017

De nieuwe ministers ‘gaan goed op het geld passen’ NOS 27.10.2017

‘Poeh. Nu begint het dus pas’ AD 27.10.2017

Nieuwe regering als popgroep: de bordesscène van tel tot tel AD 27.10.2017

AD 27.10.2017

‘Aflosboete’ huizenbezitters niet voor 2019 van kracht AD 27.10.2017

50Plus: ‘Rutte III pleegt “overval” met aflosboete’  Elsevier 27.10.2017

AD 26.10.2017

Eerste dag kabinet Rutte III in video: ceremonie, foto’s en champagne NOS 26.10.2017

Nieuwe bordesfoto bij Paleis Noordeinde trekt aandacht Den HaagFM 26.10.2017

Foto´s Nu is het officieel: hier staat kabinet-Rutte III VK 26.10.2017

Rutte erkent: te weinig VVD-vrouwen op ministersposten NOS 26.10.2017

Rutte: Raadgevend referendum halfbakken  AD 26.10.2017

Kabinet zet vaart achter taks op afgelost huis AD 26.10.2017

Ank Bijleveld (CDA): ‘Wij gaan dingen doen. Doen is het nieuwe denken’ VK 26.10.2017

Rutte III in Trêveszaal en zo vertrekt Schippers (foto’s) Elsevier 26.10.2017

Hoe onbelangrijker een minister, hoe verder weg van Rutte VK 26.10.2017

Rutte III moet hard werken om niet te eindigen als Balkenende IV VK 26.10.2017

26.10.2017

Overzicht: Welke kabinetten regeerden afgelopen decennia ons land? NU 26.10.2017

Dit zijn de 24 mannen en vrouwen van Rutte III NOS 26.10.2017

Wie zijn de bewindslieden van het kabinet-Rutte III? NU 26.10.2017

Bijzonder cadeau voor nieuwe ministers Telegraaf 26.10.2017

Beëdiging kabinet: staat koning ook een ‘toneelstukje’ te wachten? AD 26.10.2017

26.10.2017

Kabinet-Rutte III kan aan de slag NOS 26.10.2017

Het kabinet Rutte III is op vele fronten bijzonder Elsevier 26.10.2017

Nieuwe regering beëdigd: wat kunnen we verwachten? Elsevier 26.10.2017

Kabinet-Rutte III beëdigd RO 26.10.2017

Kabinet-Rutte III officieel beëdigd op Paleis Noordeinde  NU 26.10.2017

Koning beëdigt nieuwe ministers en staatssecretarissen op Paleis Noordeinde Den HaagFM 26.10.2017

Den Haag in de rij voor bordesscène nieuw kabinet-Rutte III OmroepWest 26.10.2017

Kabinet-Rutte III door koning beëdigd  AD 26.10.2017

Wat is de rol van de koning tijdens de kabinetsbeëdiging? AD 26.10.2017

Lodewijk Asscher, kijk naar Edith Schippers, zo kan het ook! Elsevier 26.10.2017

Minister Bijleveld kiest tóch voor kanariegeel, met ‘vogelspin’ AD 26.10.2017

26.10.2017

Lodewijk Asscher, kijk naar Edith Schippers, zo kan het ook! Elsevier 26.10.2017

Asscher dist VVD  Telegraaf 26.10.2017

Asscher neemt op hilarische wijze afscheid als minister AD 26.10.2017

Tjonge, wat een stomme schoenen Hugo de Jonge ! Elsevier 26.10.2017

Ophef over de witte schoenen van minister De Jonge op het bordes NOS 26.10.2017

‘De Jonge wil de enige zijn met aparte schoenen’ Telegraaf 26.10.2017

Rotterdams schoenenmerk blij verrast met gratis reclame op bordes AD 26.10.2017

Dionne Stax duikt in persoonlijke verhalen kersvers kabinet AD 26.10.2017

26.10.2017

Rutte III op het bordes en aan de slag, de dag in vogelvlucht NOS 26.10.2017

De trappetjes staan al klaar voor de ‘elftalfoto’ van het nieuwe kabinet NOS 26.10.2017

Gepaste kleding, humeur en positie: de (ongeschreven) regels van de bordesfoto VK 26.10.2017

In netwerk Rutte is vooral teef Pietje (7) geliefd Elsevier 26.10.2017

ChristenUnie was niet voor niks de grote winnaar van de coalitiebesprekingen VK 26.10.2017

Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 7 – Aftrap Kabinet Rutte 3

Op naar Kabinet Rutte 3 

Maar wie komen erin ??  Wie staan er over twee weken op het bordes van paleis Noordeinde? Dat weten de leiders van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie grofweg.

Ze zijn het eens over de verdeling van de posten, dat wil zeggen: welke partij welk ministerie krijgt, al kan daar nog altijd mee worden geschoven.

AD 17.10.2017

Maar de poppetjes – zestien ministers en acht staatssecretarissen – zijn nog onbekend.

Formateur Mark Rutte (VVD) neemt veertien dagen de tijd om zijn ploeg samen te stellen en dat is heel  verstandig.

AD 18.10.2017

Vice-premier

En wie wordt de nieuwe vice-premier ?? CDA, D66 en ChristenUnie mogen alledrie een kandidaat voordragen als nieuwe vice-premier. Premier Mark Rutte verwacht over twee weken zijn derde kabinet klaar te hebben.

De bewindslieden van Rutte III kunnen op 26 oktober 2017 bij de koning op het bordes staan, zei hij vanmiddag in de Tweede Kamer tijdens het debat over de kabinetsformatie. Het gaat wel om een ‘planning met een potlood’, benadrukt de VVD-leider.

Een week later, op 31 oktober 2017 en 1 november 2017, wordt gedebatteerd over de regeringsverklaring. Tijdens dat debat wordt het regeerakkoord inhoudelijk besproken, hoewel de oppositie het debat met informateur Gerrit Zalm al eerder aangreep om de plannen te fileren.

Rutte werd officieel als informateur aangewezen door de Kamer. Hij zal in die functie de komende weken bewindslieden zoeken voor alle plekken in het kabinet. Het is al bekend dat Rutte III met zestien ministers en acht staatssecretarissen groter wordt dan het huidige kabinet van VVD en PvdA.

16.10.2017

Minister/Staatssecretaris

Rutte bevestigde dat er zestien ministers komen en acht staatssecretarissen. De VVD zal hiervan zes ministers leveren, CDA en D66 ieder vier en de ChristenUnie twee. De verdeling van de staatssecretarissen is drie VVD’ers, twee CDA’ers, twee D66’ers en één van de ChristenUnie.

CDA, D66 en ChristenUnie mogen alledrie een kandidaat voordragen als nieuwe vice-premier. Dit maakte VVD-leider Mark Rutte, die in het nieuwe kabinet weer minister-president wordt, bekend.

De portefeuilleverdeling  in het nieuwe kabinet is grotendeels rond. Rutte, die werd verkozen tot formateur, zei echter dat nog niet definitief duidelijk is welke partijen welke portefeuilles krijgen. Volgens hem kan er afhankelijk van de kandidaten waar VVD, CDA, D66 en ChristenUnie mee komen, nog wel wat verschuiven.

De partijleiders van de andere coalitiepartijen hoeft hij in ieder geval niet te bellen voor een ministerspost. Sybrand Buma (CDA), Alexander Pechtold (D66) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) blijven in de Tweede Kamer om het geluid van hun partij te bewaken.

Ook is duidelijk dat Hennis geen minister wordt in Rutte-3. Er gaan al geluiden over vertrouwde namen zoals Zijlstra en Wiebes als minister. En CDA’er Wopke Hoekstra wordt minister van Financiën.

Belangrijkste ministerie

Alom wordt geconstateerd dat het ministerie van Financiën het belangrijkste ministerie is en dus toekomt aan CDA of D66, die beide 19 zetels hebben. Wopke Hoekstra zou de kandidaat van het CDA zijn en Wouter Koolmees die van D66. Het CDA is echter percentueel wat groter en zou dat ministerie weleens kunnen claimen.

Gek genoeg zat er maanden een vrouw aan onderhandelingstafel wier kennis en kunde op het gebied van financiën onbetwist is: Carola Schouten. De secondant van ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers zou een perfecte kandidaat zijn voor Financiën. Toch wordt alleen Pechtolds secondant al maanden genoemd.

Maar Schouten wordt genoemd voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid, wat eerst het gedroomde ministerie was van Halbe Zijlstra (VVD). Na de val van Jeanine Hennis op Defensie en daardoor de verbleking van haar ster, aast Zijlstra opeens op Buitenlandse Zaken. Staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Justitie) neemt de komende tijd voorlopig de functie van minister van Defensie over van de dinsdag afgetreden Jeanine Hennis.

Alles is blijkbaar mogelijk voor de VVD-fractieleider, die zelf trouwens zal worden opgevolgd door Klaas Dijkhoff.

Stand van zaken 17.10.2017 

De CDA’er Hugo de Jonge is de kandidaat-minister van Ouderenzorg op het ministerie van VWS. Hij wordt tevens een van de drie vice-premiers in het nieuwe kabinet-Rutte III. Dat bevestigen bronnen aan de NOS. De Jonge is nu wethouder Onderwijs, Jeugd en Zorg in Rotterdam. Commissaris van de Koning in Overijssel Ank Bijleveld (CDA) wordt de nieuwe minister van Defensie.

Ook viel de naam Andries Heidema, burgemeester van Deventer, als minister van Landbouw namens de ChristenUnie. Heidema studeerde aan de landbouwuniversiteit Wageningen en werkte onder meer als projectmanager bij het toenmalige ministerie van VROM.

Eerder werden al genoemd VVD’er Halbe Zijlstra als minister van Buitenlandse Zaken, VVD’er Eric Wiebes als minister van Klimaat en Economische Zaken en de CDA’er Wopke Hoekstra als minister van Financiën.

Telegraaf 18.10.2017

Stand van zaken 18.10.2017 

Hieronder een inventarisatie van de vermoedens en zekerheden rond kandidaten. Het lijstje zal vast nog veranderen en sommige posten zijn nog niet ingevuld. Bovendien kunnen gevraagde kandidaten weigeren of er kunnen oneffenheden worden gevonden door de fiscus, justitie of de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst.

Premier: Mark Rutte (VVD)

Financiën: Wopke Hoekstra (CDA) – Nu nog Eerste Kamerlid en vicevoorzitter van de CDA-fractie.

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties plus vice-premier: Kajsa Ollongren (D66) – Sinds juni 2014 wethouder en locoburgemeester in Amsterdam.

VWS (ouderenzorg) plus vice-premier: Hugo de Jonge (CDA) – Sinds 2010 wethouder in de gemeente Rotterdam.

VWS (volksgezondheid): Andries Heidema (ChristenUnie) – Sinds 4 juli 2007 burgemeester van de gemeente Deventer. Of Jan Anthonie Bruijn (VVD) – Eerste Kamerlid

Onderwijs: Ingrid van Engelshoven (D66) – Sinds 2017 lid van de Tweede Kamer. Hiervoor wethouder en loco-burgemeester (sinds 2014) van Den Haag. En Bruno Bruins (VVD) – Staatssecretaris op dat departement in het derde kabinet-Balkenende (2006-2007), nu de baas van uitkeringsinstantie UWV.

Justitie: Ferdinand Grapperhaus (CDA) – Topadvocaat en voorzitter en sinds 1 oktober voorzitter van de Raad van Toezicht van het Stedelijk Museum. Daarnaast kroonlid van de Sociaal-Economische Raad (SER).

Veiligheid: Sander Dekker (VVD) – Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Economische Zaken en Klimaat: Eric Wiebes (VVD) – Staatssecretaris van Financiën.

Landbouw plus vice-premier: Carola Schouten (ChristenUnie) – Sinds 18 mei 2011 is lid van de Tweede Kamer.

Sociale Zaken en Werkgelegenheid: Wouter Koolmees (D66) – Sinds 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamer.

Defensie: Ank Bijleveld (CDA) – Sinds 1 januari 2011 commissaris van de Koning in de provincie Overijssel.

Buitenlandse Zaken: Halbe Zijlstra (VVD) – Van 1 november 2012 tot 16 maart 2017 fractievoorzitter in de Tweede Kamer voor de VVD.

Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel: Tom de Bruijn (D66) – Wethouder in Den Haag.

Infrastructuur: Cora van Nieuwenhuizen (VVD) – Lid van het Europees Parlement.

Immigratie en Integratie: nog niet bekend.

18.10.2017

Steeds meer namen lekken uit van het nieuwe kabinet van premier Mark Rutte. Staatssecretaris Sander Dekker, thans demissionair staatssecretaris van Onderwijs voor de VVD, zal minister worden op het ministerie van Veiligheid en Justitie, schrijft De Telegraaf woensdag.

Het huidige ministerie van Veiligheid en Justitie kent een minister en een staatssecretaris, maar krijgt nu twee ministers: voor Justitie en voor Veiligheid. En het NRC meldt dat europarlementariër Cora van Nieuwenhuizen minister van Infrastructuur wordt.

Volgens onbevestigde berichten zou Justitie op het nieuwe departement naar CDA’er Ferdinand Grapperhaus (advocaat en hoogleraar arbeidsrecht) gaan. En volgens de Volkskrant gaat Bruno Bruins, bestuursvoorzitter van uitkeringsinstantie UWV, naar Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).

Per se een eigen ministerie

Volgens de krant wilde de ChristenUnie, die als vierde partij aanschoof bij de drie partijen VVD, CDA en D66, per se een eigen ministerie met een eigen begroting. Het aantal ministeries zou worden uitgebreid van elf naar twaalf. Carola Schouten is Kamerlid sinds 2011 en was als mede-onderhandelaar naast Gert-Jan Segers nauw betrokken bij de formatie.

Landbouw is voor haar geen onbekend terrein: ze groeide op een boerderij op, die zij samen met haar moeder en zussen runde na het vroegtijdig overlijden van haar vader. ‘Op de boerderij is mijn liefde voor ondernemen ontstaan. Ik hield mij bezig met de financiën: investeringen, de inkoop van grondstoffen,’ zei ze eerder op de website van werkgeversorganisatie VNO-NCW.

Telegraaf 19.10.2017

Gisteren werd al bekend dat Schouten een van de vicepremiers zal zijn. Dat betekent dat ze premier Mark Rutte (VVD) mogelijk vervangt als hij in het buitenland zit. Namens het CDA zou de Rotterdamse wethouder Hugo de Jonge vicepremier worden. Hij zou tevens een van de ministers worden op Volksgezondheid, meldde het AD gisteren. Zijn partijgenoot Ank Bijleveld – iemand met veel bestuurlijke ervaring – gaat naar verluidt naar Defensie.

AD 19.10.2017

Stand van zaken 19.10.2017 

Staatsecretaris

Ook vallen steeds meer namen over mogelijke staatssecretarissen;

Binnenlandse Zaken Raymond Knops (CDA) – Sinds 2005 (met twee korte onderbrekingen) lid van de Tweede Kamer. der Staten-Generaal. Daarvoor gemeenteraadslid en wethouder in de Limburgse gemeente Horst aan de Maas.

Immigratie Mark Harbers (VVD) – Sinds 1 december 2009 lid van de Tweede Kamer. Eerder wethouder van economie, haven en milieu van de gemeente Rotterdam.

Sociale Zaken Tamara van Ark (VVD) – Sinds 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamer. Daar woordvoerder emancipatiebeleid, algemene wet gelijke behandeling, mantelzorg, vrijwilligersbeleid en arbeid en zorg.

Defensie Barbara Visser (VVD) – Lid van de Tweede Kamer namens de VVD sinds 20 september 2012. Daarvoor wethouder in de gemeente Zaanstad.

Economische Zaken Mona Keijzer (CDA) – Sinds 20 september 2012 lid van de Tweede Kamer.

Genoemd door RTL Nieuws maar nog onduidelijk voor welke post:
Joël Voordewind (CU) – Trad in 2006 toe tot de Tweede Kamer. Daarvoor duo-Statenlid van de Provinciale Staten in Noord-Holland. Lees ook de column van Carla Joosten over Joel Voordewind.

Ed Anker (CU) – Van 2007 tot 2010 Tweede Kamerlid en van 2012 tot 2014 wethouder in Almere. Sinds 26 mei 2014 wethouder in Zwolle.

Kees Verhoeven (D66) – Sinds 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamer. Voormalig directeur van MKB-Amsterdam en regiodirecteur Noord-Holland bij MKB Nederland.

Vera Bergkamp (D66) – Sinds 20 september 2012 is zij lid van de Tweede Kamer. Daarvoor voorzitter van de homobelangenorganisatie COC.

Ministers op de trappen van paleis Noordeinde

Wonen krijgt geen minister meer. Daarmee blijven nog twee posten over. Landbouw krijgt zeker een minister. Wellicht dat Immigratie en Integratie, het thema dat de burger zeer bezighoudt, de zestiende ministerspost wordt. Formateur Mark Rutte (VVD) hoopt 26 oktober met zijn ministers op het bordes te staan: dat wil zeggen op de trappen aan de achterzijde van paleis Noordeinde.

Hieronder een inventarisatie van de vermoedens en zekerheden rond kandidaten. Het lijstje zal vast nog veranderen en sommige posten zijn nog niet ingevuld. Bovendien kunnen gevraagde kandidaten weigeren of er kunnen oneffenheden worden gevonden door de fiscus, justitie of de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD).

Premier: Mark Rutte (VVD)
Partijleider en fractievoorzitter, minister-president sinds 2010.

Financiën: Wopke Hoekstra (CDA)
Nu nog Eerste Kamerlid en vicevoorzitter van de CDA-fractie.

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties plus vice-premier:Kajsa Ollongren (D66) – Sinds juni 2014 wethouder en locoburgemeester in Amsterdam.

VWS (ouderenzorg) plus vice-premier: Hugo de Jonge (CDA)
Sinds 2010 wethouder in de gemeente Rotterdam.

VWS (volksgezondheid):  Bruno Bruins (VVD)
Staatssecretaris op dat departement in het derde kabinet-Balkenende (2006-2007), nu de baas van uitkeringsinstantie UWV.

Onderwijs: Ingrid van Engelshoven (D66)
Sinds 2017 lid van de Tweede Kamer. Hiervoor wethouder en loco-burgemeester (sinds 2014) van Den Haag.

En Arie Slob (CU), sinds 2016 directeur van het Historisch Centrum Overijssel. Daarvoor vanaf 2001 fractievoorzitter van de ChristenUnie.

Justitie: Ferdinand Grapperhaus (CDA)
Advocaat bij Allen & Overy in Amsterdam. Sinds 1 oktober voorzitter van de Raad van Toezicht van het Stedelijk Museum. Voormalig Kroonlid van de Sociaal-Economische Raad (SER).

Veiligheid: Sander Dekker (VVD)
Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Economische Zaken en Klimaat: Eric Wiebes (VVD)
Staatssecretaris van Financiën.

Landbouw plus vice-premier: Carola Schouten(ChristenUnie)
Sinds 18 mei 2011 lid van de Tweede Kamer, was onderhandelaar bij formatie

Sociale Zaken en Werkgelegenheid: Wouter Koolmees(D66)
Sinds 17 juni 2010 lid van de Tweede Kamer, onderhandelaar tijdens formatie

Defensie: Ank Bijleveld (CDA)
Sinds 1 januari 2011 commissaris van de Koning in de provincie Overijssel.

Buitenlandse Zaken: Halbe Zijlstra (VVD)
Van 1 november 2012 tot 16 maart 2017 VVD-fractievoorzitter Tweede Kamer, onderhandelaar tijdens de formatie.

Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel: Tom de Bruijn (D66)  Wethouder in Den Haag. Tussen 2003 en 2011 de Nederlandse permanente vertegenwoordiger bij de EU.

Infrastructuur: Cora van Nieuwenhuizen (VVD)
Lid van het Europees Parlement.

Vrijdag 20 oktober 2017 hakken de partijleiders de knopen door, daarna houdt Rutte nog even sollicitatiegesprekken en intussen kunnen de fiscus, justitie en de AIVD de kandidaten screenen.

Stand van zaken 20.10.2017 

Laatste check

Vanaf zaterdag 21.10.2017 trekt een stoet kandidaat-bewindslieden aan formateur Mark Rutte voorbij. Het is de laatste formele controle voor de beëdiging. Zitten er nog mogelijke vuiltjes aan een kandidaat die het kabinet kunnen belasten? Dan is dit het moment om nog in te grijpen, al gebeurt het in de praktijk eigenlijk nooit.

Donderdag 26 oktober 2017 wordt het nieuwe kabinet-Rutte III gepresenteerd. De regering gaat zestien ministers en acht staatssecretarissen tellen, verdeeld over twaalf ministeries.

De VVD levert als grootste partij zes ministers, het CDA en D66 elk vier en de ChristenUnie twee. Voor de staatssecretarissen zijn de aantallen respectievelijke drie, twee, twee en één.

Een overzicht:

Algemene Zaken
Mark Rutte (VVD, minister-president)

Financiën
Wopke Hoekstra (CDA, minister)
Menno Snel (D66, staatssecretaris)

Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Wouter Koolmees (D66, minister)
Tamara van Ark (VVD, staatssecretaris)

20.10.2017

Economische Zaken en Klimaat
Eric Wiebes (VVD, minister)
Mona Keijzer (CDA, staatssecretaris)

Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
Carola Schouten (ChristenUnie, vicepremier en minister)

Veiligheid en Justitie
Ferdinand Grapperhaus (CDA, minister van Justitie)
Mark Harbers (VVD, staatssecretaris voor Immigratie)
Sander Dekker (VVD, minister voor Rechtsbescherming)

Defensie
Ank Bijleveld (CDA, minister)
Barbara Visser (VVD, staatssecretaris)

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Ingrid van Engelshoven (D66, minister)
Arie Slob (ChristenUnie, minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media)

Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Hugo de Jonge (CDA, vicepremier en minister voor Ouderenzorg)
Bruno Bruins (VVD, minister voor Medische Zorg)
Paul Blokhuis (ChristenUnie, staatssecretaris)

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Kajsa Ollongren (D66, vicepremier en minister)
Raymond Knops (CDA, staatssecretaris)

Buitenlandse Zaken
Halbe Zijlstra (VVD, minister)

Infrastructuur en Waterstaat
Cora van Nieuwenhuizen (VVD, minister)
Stientje van Veldhoven (D66, staatssecretaris)

Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
Sigrid Kaag (D66, minister)

Stand van zaken 21.10.2017

Nu alle ministers en staatssecretarissen bekend zijn, moesten ze langs bij de oude en nieuwe premier Mark Rutte. Hij ontving als formateur de beoogde bewindslieden, om hen te vragen of ze nog iets ‘op hun kerfstok’ hebben. De drie aanstaande vicepremiers waren de eersten.

Maandag 23 en dinsdag 24 oktober 2017 gaan de andere ministers en staatssecretarissen naar de formateur. Ze zijn al gescreend door onder meer de Belastingdienst en de AIVD, de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Ook hebben de aankomend bewindslieden hun nevenactiviteiten moeten opgeven. Het is de bedoeling dat Rutte III donderdag 26.10.2017  bij de Koning op het bordes staat. Dan komt er een einde aan de langste formatie ooit.

Verrassende inkijkjes Exit Rutte 2

Wilma Borgman en Max van Weezel voerden de afgelopen maanden gesprekken met alle ministers van het kabinet-Rutte II. Die leverden soms verrassende inkijkjes op in de manier waarop het kabinet het vijf jaar heeft volgehouden.

Op de YouTube-pagina van Met het Oog op Morgen kun je de exitgesprekken terugkijken en -luisteren. Hieronder staan de links naar alle bijbehorende artikelen.

– Mark Rutte (minister-president en minister van Algemene Zaken)

– Ronald Plasterk (minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties)

– Bert Koenders (minister van Buitenlandse Zaken)

– Lilianne Ploumen (minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking)

– Jeanine Hennis (voormalig minister van Defensie, trad op 3 oktober af)

– Klaas Dijkhoff (minister van Defensie, daarvoor staatssecretaris van Veiligheid en Justitie)

– Henk Kamp (minister van Economische Zaken)

– Melanie Schultz van Haegen (minister van Infrastructuur en Milieu)

– Sharon Dijksma (staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu)

– Jet Bussemaker (minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)

– Sander Dekker (staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)

– Lodewijk Asscher (minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid)

– Stef Blok (minister van Veiligheid en Justitie, daarvoor minister voor Wonen en Rijksdienst)

– Edith Schippers (minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)

– Martin van Rijn (staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport)

Stand van zaken 24.10.2017  

Premier Mark Rutte heeft alle 23 kandidaat-bewindslieden voor zijn nieuwe kabinet gesproken. Hij voerde dinsdagavond als formateur van Rutte III zijn laatste gesprek. Hij wilde onder meer weten of de beoogde bewindslieden aan de vereisten voldoen.

De ministers van Rutte III komen woensdagmiddag 25.10.2017 samen om onder leiding van de formateur alle taken precies vast te leggen, het zogenoemd constituerend beraad. Donderdag 26.10.2017  iets na 11.00 uur worden de leden van het kabinet beëdigd door de koning. Daarna kan het kabinet-Rutte III aan de slag, ruim zeven maanden na de verkiezingen.

Stand van zaken 25.10.2017

Eindverslag

Formateur Mark Rutte heeft woensdag 25 oktober 2017 zijn eindverslag aan Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib overhandigd. Dit gebeurde in de Tweede Kamer, in de Stadhouderskamer. Woensdagmiddag troffen de kandidaat-ministers van het nieuwe kabinet elkaar voor het eerst op het ministerie van de minister-president, het ministerie van Algemene Zaken.

In dit ‘constituerend beraad’ werden de portefeuilles van de ministers en de staatssecretarissen vastgesteld. Donderdag 26 oktober 2017 is de eerste werkdag van het nieuwe kabinet. Dan is ook de traditionele bordesfoto, op paleis Noordeinde. Op vrijdag 27 oktober 2017 is de eerste ministerraad.

Documenten;

Eindverslag formateur Rutte

Portefeuilleverdeling kabinet-Rutte III

Constituerend beraad

De ministers van het nieuwe kabinet zijn voor het eerst bij elkaar geweest. Dat gebeurde in het zogeheten constituerend beraad, een soort oprichtingsvergadering. Het was nog geen officiële ministerraad, want de bewindslieden worden morgen pas beëdigd.

In het beraad zijn afspraken gemaakt over de precieze taakverdeling tussen de ministers en staatssecretarissen. Dat luistert dit jaar extra nauw, omdat er verschillende departementen zijn met twee ministers.

Afgesproken is bijvoorbeeld dat de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Ollongren, ook het onderdeel wonen in haar portefeuille krijgt.

Adeldom

Maar Ollongren zal zich niet bemoeien met de Wet op de adeldom. Omdat ze zelf van adel is, draagt ze die wet over aan staatssecretaris Knops op haar ministerie.

Minister Bruins voor Medische Zorg gaat zich onder meer bezighouden met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, zegt hij. Hoe dat precies wordt verdeeld met de nieuwe minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is niet helemaal duidelijk.

De verantwoordelijkheid voor maatschappelijke stages gaat van het ministerie van Onderwijs naar het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en heet daar ‘maatschappelijke diensttijd’.

De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, die over asielzaken gaat, krijgt net als in het verleden in het buitenland de titel minister voor Migratie.

Catshuis

De aanstaande ministers en staatssecretarissen zien elkaar vanavond allemaal op het Catshuis bij een etentje. Er zijn zestien ministers en acht staatssecretarissen. Naast premier Rutte levert de VVD zes ministers en drie staatssecretarissen, het CDA en D66 allebei vier ministers en twee staatssecretarissen en de ChristenUnie twee en een.

Vier ministeries krijgen twee ministers. De minister ‘van’ is de echte baas van het ministerie, de minister ‘voor’ valt daar onder.

De bewindslieden worden morgen beëdigd door de koning; kort daarna gaan ze naar hun nieuwe departement voor de portefeuille-overdracht door de vertrekkende ministers.

In het kabinet-Rutte III hebben vier ministeries twee ministers:

Justitie en Veiligheid

minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid

minister Dekker voor Rechtsbescherming

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

minister Bruins voor Medische Zorg

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

minister Van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

minister Slob voor Basis- en Voortgezet onderwijs

Buitenlandse Zaken

minister Zijlstra van Buitenlandse Zaken

minister Kaag voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking

Stand van zaken 26.10.2017

Beediging

Ruim zeven maanden na de verkiezingen stond er vandaag dan eindelijk een nieuw kabinet op het bordes bij de koning.

Willem-Alexander beëdigde vandaag in de Grote Balzaal van Paleis Noordeinde het derde kabinet-Rutte. Daarna volgde de traditionele bordesscène.

1e dag Rutte 3

Het derde kabinet-Rutte is voor het eerst bij elkaar. De ministers, die vanochtend door de koning werden beëdigd, hebben een korte vergadering. Anders dan gebruikelijk mag bij het begin van de bijeenkomst in de Trêveszaal gefilmd worden.

Gisteren was er ook al een ontmoeting van de nieuwe bewindslieden: dat was de ‘constituerende vergadering’, een soort oprichtingsbijeenkomst. Toen waren de bewindslieden dus nog niet benoemd.

Zie ook; Kabinetsformatie 2017

Lees: eindverslag formateur Rutte III 25-10-2017

Lees: portefeuilleverdeling kabinet Rutte III

Bekijk de volledige lijst met alle 24 beoogde ministers en staatssecretarissen en hun portefeuilles.

Lees hier alles over de verdeling van de ministersposten Elsevier 19.10.2017

Regeerakkoord niet de liefdesbaby smoorverliefd stel

Teruglezen – Het regeerakkoord ligt er. Lees hier wat er in staat en hoe er op werd gereageerd VK 10.10.2017

lees:  Dit was de dag dat het regeerakkoord werd gepresenteerd NOS 10.10.2017

lees:  Dit is wat je moet weten over het regeerakkoord NOS 10.10.2017

lees: Overzicht: De belangrijkste punten uit het regeerakkoord  NU 10.10.2017

lees: Hoe wordt het geld verdeeld? Wat hebben de partijen binnengesleept? En op welke punten gaat de coalitie het moeilijk krijgen?  VK 10.10.2017

lees: Dit zijn de maatregelen van het kabinet-Rutte III  VK 09.10.2017

lees: Wat staat er in het regeerakkoord? Je ziet, hoort en leest alles bij de NOS  NOS 09.10.2017

dossier “Kabinetsformatie”  AD

Lees meer over de kabinetsformatie van 2017 2de Kamer

Dossier Rutte 3  Elsevier

Alle artikelen uit het dossier “Regeerakkoord Rutte III”  AD 

Dossier formatie  Elsevier

KABINETSFORMATIE  VK

BLOG: Alles over de formatie  Telegraaf

Bekijk ook de rechtenvrije foto’s van de kabinetsformatie TK

Zie: verslag verkenner schippers 27.04.2017

Zie: Brief aan Voorzitter en TK van informateur Schippers 11.05.2017

Zie: Verslag  29.05.2017

Zie: Verslag 12.06.2017

Zie: brief_tweede_kamer_van 12.06.2017

Zie: eindverslag_informateur_tjeenk_willink_27_juni_2017

Zie: Brief informateur Zalm aan voorzitter tk 28.08.2017

Zie: eindverslag informateur Zalm 10.10.2017 

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 6 – Regeerakkoord

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 5

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 4

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 3

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 2

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte-3 – deel 1

zie ook: Uitslag 2e kamerverkiezing 15.03.2017 – VVD de grote winnaar

Terugblik:

AD 27.10.2017

 

AD 27.10.2017

 

AD 27.10.2017

 

AD 27.10.2017

 

AD 27.10.2017

 

26.10.2017

Eerste dag kabinet Rutte III in video: ceremonie, foto’s en champagne NOS 26.10.2017

Nieuwe bordesfoto bij Paleis Noordeinde trekt aandacht Den HaagFM 26.10.2017

Foto´s Nu is het officieel: hier staat kabinet-Rutte III VK 26.10.2017

Ank Bijleveld (CDA): ‘Wij gaan dingen doen. Doen is het nieuwe denken’ VK 26.10.2017

Rutte III in Trêveszaal en zo vertrekt Schippers (foto’s) Elsevier 26.10.2017

Hoe onbelangrijker een minister, hoe verder weg van Rutte VK 26.10.2017

Rutte III moet hard werken om niet te eindigen als Balkenende IV VK 26.10.2017

26.10.2017

Overzicht: Welke kabinetten regeerden afgelopen decennia ons land? NU 26.10.2017

Dit zijn de 24 mannen en vrouwen van Rutte III NOS 26.10.2017

Wie zijn de bewindslieden van het kabinet-Rutte III? NU 26.10.2017

Bijzonder cadeau voor nieuwe ministers Telegraaf 26.10.2017

Beëdiging kabinet: staat koning ook een ‘toneelstukje’ te wachten? AD 26.10.2017

26.10.2017

Kabinet-Rutte III kan aan de slag NOS 26.10.2017

Het kabinet Rutte III is op vele fronten bijzonder Elsevier 26.10.2017

Nieuwe regering beëdigd: wat kunnen we verwachten? Elsevier 26.10.2017

Kabinet-Rutte III beëdigd RO 26.10.2017

Kabinet-Rutte III officieel beëdigd op Paleis Noordeinde  NU 26.10.2017

Koning beëdigt nieuwe ministers en staatssecretarissen op Paleis Noordeinde Den HaagFM 26.10.2017

Den Haag in de rij voor bordesscène nieuw kabinet-Rutte III OmroepWest 26.10.2017

Kabinet-Rutte III door koning beëdigd  AD 26.10.2017

Wat is de rol van de koning tijdens de kabinetsbeëdiging? AD 26.10.2017

Lodewijk Asscher, kijk naar Edith Schippers, zo kan het ook! Elsevier 26.10.2017

Minister Bijleveld kiest tóch voor kanariegeel, met ‘vogelspin’ AD 26.10.2017

26.10.2017

Lodewijk Asscher, kijk naar Edith Schippers, zo kan het ook! Elsevier 26.10.2017

Asscher dist VVD  Telegraaf 26.10.2017

Asscher neemt op hilarische wijze afscheid als minister AD 26.10.2017

Tjonge, wat een stomme schoenen Hugo de Jonge ! Elsevier 26.10.2017

Ophef over de witte schoenen van minister De Jonge op het bordes NOS 26.10.2017

‘De Jonge wil de enige zijn met aparte schoenen’ Telegraaf 26.10.2017

Rotterdams schoenenmerk blij verrast met gratis reclame op bordes AD 26.10.2017

Dionne Stax duikt in persoonlijke verhalen kersvers kabinet AD 26.10.2017

26.10.2017

Rutte III op het bordes en aan de slag, de dag in vogelvlucht NOS 26.10.2017

De trappetjes staan al klaar voor de ‘elftalfoto’ van het nieuwe kabinet NOS 26.10.2017

Gepaste kleding, humeur en positie: de (ongeschreven) regels van de bordesfoto VK 26.10.2017

In netwerk Rutte is vooral teef Pietje (7) geliefd Elsevier 26.10.2017

ChristenUnie was niet voor niks de grote winnaar van de coalitiebesprekingen VK 26.10.2017

25.10.2017

Haags publiek heeft zicht op beëdiging kabinet Rutte III OmroepWest 25.10.2017

Etentje en kennismaking ministers kabinet-Rutte III NOS 25.10.2017

Eerste Kamer wil uitleg over dubbele ministers in Rutte III NU 25.10.2017

Eerste Kamer wil opheldering van Rutte over duo-ministers NOS 25.10.2017

Eerste Kamer wil weten wie de baas wordt op ministeries Elsevier 25.10.2017

25.10.2017

De ‘ministers voor’ moeten vandaag alert zijn VK 25.10.2017

‘Welke gek begint aan deze klus?’ NOS 25.10.2017

Eindelijk staat het kabinet-Rutte III op het bordes  Telegraaf 25.10.2017

25.10.2017

Profiel: Hugo de Jonge (CDA), minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport NU 25.10.2017

De Jonge, Grapperhaus en Van Engelshoven worden de baas op hun ministerie VK 25.10.2017

Profiel: Ank Bijleveld (CDA), minister van Defensie NU 25.10.2017

Profiel: Stientje van Veldhoven (D66), staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat NU 25.10.2017

Profiel: Ingrid van Engelshoven (D66), minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen NU 25.10.2017

Profiel: Cora van Nieuwenhuizen (VVD), minister van Infrastructuur en Waterstaat NU 25.10.2017

25.10.2017

Profiel: Sander Dekker (VVD), minister voor Rechtsbescherming NU 25.10.2017

Profiel: Mark Harbers (VVD), staatssecretaris van Immigratie NU 25.10.2017

Profiel: Carola Schouten (ChristenUnie), minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit NU 25.10.2017

Profiel: Eric Wiebes (VVD), minister van Economische Zaken en Klimaat NU 25.10.2017

Profiel: Mona Keijzer (CDA), staatsecretaris van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit  NU 25.10.2017

25.10.2017

Poging Wilders mislukt om benoeming Grapperhaus tegen te houden NOS 25.10.2017

Geen steun voor PVV-wens om aanstelling Grapperhaus te voorkomen  AD 25.10.2017

Grapperhaus reageert op aanval Wilders Telegraaf 25.10.2017

Grapperhaus heeft geen boodschap aan weerstand Wilders Elsevier 25.10.2017

Grapperhaus: Spijtig, maar ik ga gewoon beëdigd worden AD 25.10.2017

PVV wil ministerschap Grapperhaus op laatste moment voorkomen  AD 25.10.2017

Profiel: Ferdinand Grapperhaus (CDA), minister van Justitie NU 25.10.2017

25.10.2017

Dit is Menno Snel, de enige bewindspersoon van Rutte III zonder politieke ervaring VK 25.10.2017

Profiel: Menno Snel (D66), staatssecretaris van Financiën NU 25.10.2017

Profiel: Tamara van Ark (VVD), staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid NU 25.10.2017

Profiel: Wopke Hoekstra (CDA), minister van Financiën NU 25.10.2017

Profiel: Arie Slob (ChristenUnie), minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media NU 25.10.2017

Profiel: Wouter Koolmees (D66), minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid NU 25.10.2017

24.10.2017

Wat valt op aan de mensen in Rutte-III? VK 24.10.2017

De grote nieuwe bewindsliedenquiz AD 24.10.2017

Bert Wagendorp: Rutte III gaat wat amusementswaarde betreft heel hoog scoren VK 24.10.2017

Rutte reageert na kennismakingsgesprekken Telegraaf 24.10.2017

Rutte: we gaan goed op de centjes passen NOS 24.10.2017

24.10.2017

Formateur Rutte heeft alle kandidaat-bewindslieden gesproken NOS 24.10.2017

Rutte rondt gesprekken met kandidaat-bewindslieden af  NU 24.10.2017

Rutte klaar met kandidaat-bewindslieden Telegraaf 24.10.2017

24.10.2017

Knops: Limburgse militair naar Binnenlandse Zaken NOS 24.10.2017

Paul Blokhuis (CU) bindt strijd aan met roken en overgewicht NOS 24.10.2017

Mona Keijzer (CDA): van de zorg naar Economische Zaken NOS 24.10.2017

Stientje van Veldhoven (D66) wordt een milieubewuste staatssecretaris NOS 24.10.2017

Barbara Visser (VVD) moet problemen op Defensie gaan oplossen NOS 24.10.2017

D66’er Menno Snel na jaren internationale ervaring terug op Financiën NOS 24.10.2017

UWV-voorzitter Bruno Bruins wordt minister voor Medische Zorg NOS 24.10.2017

‘Ik weet wat oorlog betekent’ Telegraaf 24.10.2017

Uitgesproken Grapperhaus valt nu al uit de toon AD 24.10.2017

Nieuwe minister Slob wil snel met leraren in gesprek NOS 24.10.2017

Arie Slob: Voel me herintreder die terug is aan het front AD 24.10.2017

Arie Slob (CU) maakt rentree in politiek Den Haag NOS 24.10.2017

Mark Harbers (VVD), wethouder Rotterdam in roerige periode NOS 24.10.2017

Ik wil geen doemdenker zijn, maar het kabinet maakt een slechte start AD 24.10.2017

AD 23.10.2017

‘Goede ministers, maar geen heiligen’ in Kabinet Rutte III  NU 23.10.2017

‘Naamswijziging ministeries kost miljoenen’  AD 23.10.2017

Oud-ministers als topmensen: is dat nou zo erg? AD 23.10.2017

Grapperhaus over eerdere kritiek op Rutte: Ik heb nu andere rol AD 23.10.2017

Grapperhaus heeft geen spijt van eerdere uitspraken NOS 23.10.2017

AD 23.10.2017

Sander Dekker (VVD) van het onderwijs naar het recht NOS 23.10.2017

Cijferaar Wouter Koolmees (D66) minister van Sociale Zaken NOS 23.10.2017

Diplomate Sigrid Kaag wordt nu zelf de baas NOS 23.10.2017

VVD’er Eric Wiebes moet economische groei gaan combineren met Parijsdoelen NOS 23.10.2017

AD 23.10.2017

Minister Cora van Nieuwenhuizen (VVD) heeft alle bestuurslagen gehad NOS 23.10.2017

Defensieminister Ank Bijleveld (CDA) kent Den Haag op haar duimpje NOS 23.10.2017

Wopke Hoekstra (CDA), bezige bij en nu minister van Financiën NOS 23.10.2017

Mark Rutte ontvangt nieuwe ‘Haagse’ minister Van Engelshoven OmroepWest 23.10.2017

Kersverse ‘Haagse’ minister Ingrid van Engelshoven op de koffie bij Mark Rutte Den HaagFM 23.10.2017

Minister Ingrid van Engelshoven (D66) ‘reanimeerde’ de partij NOS 23.10.2017

Zijlstra: u zult de komende jaren een andere kant van mij zien NOS 23.10.2017

Ferdinand Grapperhaus (CDA), nieuwkomer in Den Haag NOS 23.10.2017

Grapperhaus (CDA) en Zijlstra (VVD) zullen zich als minister anders uiten NU 23.10.2017

Nieuwe minister Halbe Zijlstra (VVD) spreekt graag duidelijke taal NOS 23.10.2017

AD 23.10.2017

Rutte ontvangt één voor één zijn uitvoerders NOS 23.10.2017

Rutte ontvangt beoogde ministersploeg: ‘Moet ik nog iets weten?’ AD 23.10.2017

Nieuwe kandidaat-bewindslieden komen op gesprek bij Rutte  NU 23.10.2017

Daar staan ze dan, een flink apenorkestje  AD 23.01.2017

Fijn, al die lokalo’s in het kabinet AD 23.10.2017

Staatssecretaris Tamara van Ark hield de VVD-fractie bij elkaar NOS 23.10.2017

Elsevier 22.10.2017

Staatssecretarissen in Rutte III zijn niet te benijden, ze hebben 40 procent meer kans om te vallen dan ministers VK 22.10.2017

Teleurgestelde Neelie Kroes: ‘Maar één VVD-vrouw minister’ Elsevier 22.10.2017

Het politieke midden is geen plaats delict Trouw 22.10.2017

Alle ministersposten zijn bezet: dit wordt het kabinet-Rutte III VK 22.10.2017

21.10.2017

Rutte ontvangt vicepremiers (en dus is de langste formatie ooit nu echt bíjna klaar) VK 21.10.2017

Rutte ontvangt de drie vicepremiers in spe (foto’s)  Elsevier 21.10.2017

Rutte ontvangt beoogde vicepremiers op Binnenhof NU 21.10.2017

Moeilijk besluit en opvallende schoenen: vicepremiers bij Rutte NOS 21.10.2017

Vicepremier Carola Schouten (CU) heeft haar wortels in het boerenbedrijf NOS 21.10.2017

Hugo de Jonge (CDA), van wethouder tot vicepremier NOS 21.10.2017

Vicepremier Kajsa Ollongren (D66), een vertrouweling van Rutte NOS 21.10.2017

21.10.2017

Nieuwe kabinet: meer mannen dan vrouwen en geen kleur NOS 21.10.2017

Alle ministersposten zijn bezet: dit wordt het kabinet-Rutte III VK 21.10.2017

Nederland krijgt een eigentijds kabinet (alleen een beetje wit) AD 21.10.2017

Wie staan er straks naast Koning op het bordes? Elsevier 21.10.2017

Het beeld dat Rutte III oproept? Een wethouderskabinet Elsevier 21.10.2017

20.10.2017

Rutte doet laatste check  Telegraaf 20.10.2017

Hoe lopen de gesprekken tussen Rutte en de nieuwe ministers en staatssecretarissen? NOS 20.10.2017

Alle namen kabinet-Rutte III bekend NU 20.10.2017

Alle ministersposten zijn bezet: dit wordt het kabinet-Rutte III VK 20.10.2017

Alle namen bekend van het kabinet-Rutte III NOS 20.10.2017

Dit zijn de 16 ministers van Rutte III  Telegraaf 20.10.2017

Dit zijn de 8 staatssecretarissen van Rutte III  Telegraaf 20.10.2017

Dit zijn alle nieuwe staatssecretarissen Elsevier 20.10.2017

Dit weten we over de nieuwe staatssecretarissen Elsevier 20.10.2017

Wie staan er straks naast Koning op het bordes? Elsevier 20.10.2017

20.10.2017

Minister weet van toeten noch blazen? Des te beter  AD 20.10.2017

Koenders tegen opvolger: blijf ook mensenrechten agenderen NOS 20.10.2017

Laatste D66-bewindspersonen bekend NU 20.10.2017

Menno Snel voor D66 naar Financiën Telegraaf 20.10.2017

D66 vrouwenkampioen van Rutte III  AD 20.10.2017

Kabinetsploeg Rutte III rond, op D66’ers na AD 20.10.2017

Drie Haagse oud-wethouders in het kabinet OmroepWest 20.10.2017

Sigrid Kaag wordt tweede minister van Buitenlandse Zaken, Ingrid van Engelshoven gaat naar Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Den HaagFM 20.10.2017

Het kan gaan knetteren bij Buitenlandse Zaken: beoogde ministers Kaag en Zijlstra zijn tegenpolen VK 20.10.2017

Minister weet van toeten noch blazen? Des te beter  AD 20.10.2017

Rutte had graag meer vrouwen in kabinet  Telegraaf 20.10.2017

AD 19.10.2017

Dit weten we over de nieuwe staatssecretarissen Elsevier 19.10.2017

Lees hier alles over de verdeling van de ministersposten Elsevier 19.10.2017

Overzicht: Deze namen lekten uit voor het kabinet-Rutte III NU 19.10.2017

Wie komen er in het kabinet-Rutte III? NOS 19.10.2017

Alle bewindslieden van VVD bekend  Telegraaf 19.10.2017

Onderwijs en Veiligheid en Justitie krijgen duoministers VK 19.10.2017

Halbe Zijlstra: Hulk of hulpje? AD 19.10.2017

Halbe is weleens in het buitenland geweest, maar dat is het dan ook wel zo’n beetje VK 19.10.2017

Wouter Koolmees en Cora van Nieuwenhuizen voegen zich bij de mensen rond Rutte VK 19.10.2017

Oud-wethouder Bruno Bruins wordt minister van Volksgezondheid Den HaagFM 19.10.2017

VVD’er Barbara Visser wordt nieuwe staatssecretaris Defensie NU 19.10.2017

Paul Blokhuis wordt nieuwe staatssecretaris van Volksgezondheid  AD 19.10.2017

Steeds meer vrouwen in nieuw kabinet AD 19.10.2017

Steeds meer vrouwen in nieuw kabinet Elsevier 19.10.2017

Val Defensie-minister Hennis betekende redding van Rutte III AD 19.10.2017

AD 18.10.2017

Staatscommissie oppert snellere en transparantere formatie NU 18.10.2017

Staatscommissie: formatie is een black box NOS 18.10.2017

Het bordes is bijna vol. Dit zijn de mensen rond Rutte VK 18.10.2017

DEZE WETHOUDERS WORDEN MINISTER  BB 18.10.2017

Lokale bobo’s op lijstjes voor Rutte III: Bruins, Van Engelshoven, De Bruijn  AD 18.10.2017

Rutte III krijgt vorm; zes nieuwe namen zingen rond over het Binnenhof. Wie zijn ze? VK 18.10.2017

Het nieuwe kabinet wordt hoe dan ook een frisse ploeg Trouw 18.10.2017

Deze ministers worden volgende week beëdigd  AD 18.10.2017

Steeds meer bewindspersonen bekend van kabinet-Rutte III NU 18.10.2017

Kabinet krijgt vorm: verrassende namen op bordes  Elsevier 18.10.2017

Rutte III krijgt nu snel vorm: Dekker naar Veiligheid, UWV-baas Bruins op Onderwijs VK 18.10.2017

Boeren blij met Carola  Telegraaf 18.10.2017

‘Schouten op Landbouw, Dekker naar Veiligheid’ Elsevier 18.10.2017

WETHOUDER IN BEELD VOOR VICE-PREMIERSCHAP BB 17.10.2017

Het geheime wapen van het CDA: Wopke Hoekstra  VN 18.10.2017

‘Haagse wethouder De Bruijn ministerskandidaat voor Ontwikkelingssamenwerking’ OmroepWest 17.10.2017

AD 17.10.2017

Puzzel van Rutte-3 past nog niet  AD 17.10.2017

Zij worden genoemd voor een ministerspost in kabinet-Rutte III – goede keuzen? VK 17.10.2017

Carola Schouten vicepremier in Rutte-3 AD 17.10.2017

Carola Schouten genoemd als vicepremier Elsevier 17.10.2017

Ollongren vicepremier en minister van Binnenlandse Zaken AD 17.10.2017

’Ollongren niet beschikbaar als waarnemend burgemeester A’dam’ Telegraaf 17.10.2017

‘Haagse wethouder De Bruijn ministerskandidaat voor Ontwikkelingssamenwerking’ OmroepWest 17.10.2017

Rutte-III: flinke dosis Rotterdam AD 17.10.2017

Rotterdamse wethouder gevraagd als vicepremier AD 17.10.2017

CDA’ers Hugo de Jonge en Ank Bijleveld worden ministers van Zorg en Defensie VK 17.10.2017

En wie werden er nog meer genoemd als kandidaat-ministers in kabinet-Rutte III? NOS 17.10.2017

CDA wil Ank Bijleveld als nieuwe minister van Defensie  AD 17.10.2017

Halbe Zijlstra ongeschikt? Wat een onzin Elsevier 17.10.2017

Hallo! Halbe Zijlstra minister van Buitenlandse Zaken? Elsevier 17.10.2017

Halbe als minister, ik moet er niet aan denken  AD 17.10.2017

16.10.2017- VVD-fractievoorzitter en Tweede Kamerlid Halbe Zijlstra en (links) en partijgenoot en staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes 

Zijlstra krijgt BuZa, Wiebes EZ Telegraaf 16.10.2017

Vertrouwde namen in nieuw kabinet: Zijlstra naar Buitenlandse Zaken, Wiebes doet het klimaat VK 16.10.2017

Zijlstra en Wiebes stomen op naar belangrijke ministeries Elsevier 16.10.2017

Den Haag gonst van de namen AD 16.10.2017

Hennis geen minister in kabinet Rutte III  NU 14.10.2017

Hennis niet in nieuw kabinet, keert terug in Kamer NOS 14.10.2017

Kamp trekt deur ‘Den Haag’ na kwart eeuw achter zich dicht NOS 14.10.2017

De ideale minister van Rutte III moet degelijk zijn. Wie lijkt het meest op Stef Blok VK 13.10.2017

23 plekken in het nieuwe kabinet, wie staan er op de lijstjes? NOS 12.10.2017

‘Dijkhoff wil fractievoorzitter VVD worden’  NU 12.10.2017

‘Dijkhoff wil fractievoorzitter VVD worden’ Elsevier 12.10.2017

VVD-minister Dijkhoff wil fractievoorzitter worden NOS 12.10.2017

Rutte: hoogstwaarschijnlijk op 26 oktober op bordes NOS 12.10.2017

Premier Rutte schoorvoetend akkoord met uitbreiding kabinet NOS 12.10.2017

En verder;

20.10.2017

Miljoenen niet genoeg, leraren bereid tot actie NOS 20.10.2017

Rutte III: portemonnee ouderen overhoop Elsevier 20.10.2017

19.10.2017

Ook betaler alimentatie dupe van lagere aftrek  Elsevier 19.10.2017

Rutte III: portemonnee ouderen overhoop Elsevier 19.10.2017

De fiscale plannen van Rutte III op een rij Elsevier 19.10.2017

18.10.2017

Doet Rutte III meer voor de rijken of de armen? Lees deze analyse VK 18.10.2017

Nieuw kabinet maakt werken onder minimumloon mogelijk Trouw 18.10.2017

Onzekerheid bij aanvraag hypotheek blijft Elsevier 18.10.2017

VNG VOORSPELT HOGERE WMO-UITGAVEN GEMEENTEN BB 18.10.2017

VNG: FINANCIËLE KRAPTE GEMEENTEN DOOR REGEERAKKOORD  BB 18.10.2017

AD 17.10.2017

Rutte spekt schatkist Trump Elsevier 17.10.2017

CDA-jeugd: Buma terug naar onderhandelingstafel  Elsevier 17.10.2017

CDA-jongeren willen basisbeurs alsnog in regeerakkoord  AD 17.10.2017

CDA-jongeren willen basisbeurs alsnog terug NOS 17.10.2017

AD 16.10.2017

Hele onderwijs trapt op de rem: acties verspreiden zich als een olievlek  AD 16.10.2017

5,4 miljoen werkenden krijgen lager belastingtarief  NOS 16.10.2017

Gevolgen regeerakkoord Decentrale Overheden FNV 16.10.2017

Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 6 – Regeerakkoord

Heren, we zijn er helemaal uit !!!!

‘Vertrouwen in de toekomst’ 

Na 208 dagen praten was het eindelijk zo ver: De onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben maandag 9 oktober 2017 overeenstemming bereikt over een conceptregeerakkoord. Zij legde dit akkoord voor aan hun fracties.

VK 11.10.2017

Dinsdag 10 oktober 2017 lieten ze aan informateur Gerrit Zalm weten hoe hun fracties over het conceptregeerakkoord denken.

Op dinsdag 10 oktober 2017 om 13.30 uur gaven de fractievoorzitters van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie in de Oude Zaal een toelichting  op hun regeerakkoord ‘Vertrouwen in de toekomst’.

Eindverslag

Informateur Gerrit Zalm overhandigde op dinsdag 10 oktober 2017 om 13.00 uur in de Oude Zaal zijn eindverslag met het regeerakkoord aan Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib.

De Kamerfracties van de onderhandelende partijen stemden eerder op de dag in met het definitieve regeerakkoord.

• Lees het Regeerakkoord 2017-2021
• Lees het eindverslag informateur Zalm
• Lees de doorberekening van het CPB: Analyse economische en budgettaire effecten -Regeerakkoord 2017-2021

De Onderhandelaars  van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zijn het dinsdag 10 oktober 2017 eens geworden over een regeerakkoord. Zij bespraken met informateur Gerrit Zalm de opmerkingen van hun fracties over het conceptregeerakkoord. De fracties bespreken nu afzonderlijk het definitieve regeerakkoord.

11.10.2017

De onderhandelende partijen bereikten op maandag 9 oktober al overeenstemming over een conceptregeerakkoord. Dezelfde dag gaven de fracties van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie op hoofdlijnen hun goedkeuring, maar kwamen zij nog wel met een aantal punten voor aanscherping van het conceptregeerakkoord.

Onzekerheid ???

Volgens PvdA-leider Lodewijk Asscher brengt het nieuwe kabinet meer onzekerheid voor Nederlanders. Uit de peiling van Maurice de hond blijkt deze onzekerheid.

De nieuwe regeringscoalitie staat inmiddels op acht zetels verlies in vergelijking met de laatste Tweede Kamerverkiezingen. Dat blijkt uit de wekelijkse peiling van Maurice de Hond.

Peiling 15.10.2017

De VVD zakte deze week verder weg met twee zetels verlies en staat nu op 29 zetels. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 behaalde de partij nog 33 zetels. Het CDA wint een zetel ten opzichte van de peiling van vorige week, maar staat nog wel op 3 zetels verlies ten opzichte van de verkiezingen. D66 verliest in de peiling deze week één zetel en staat daarmee op -1 ten opzichte van 2017. Het aantal zetels van ChristenUnie blijft gelijk.

Forum voor Democratie blijft ook deze week stijgen (+1). De partij noteert nu tien zetels, acht meer dan bij de verkiezingen. De zetels komen voornamelijk van VVD, PVV en CDA.

Regeerakkoord

Afgelopen week werd na drie maanden onderhandelen het regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en CU gepresenteerd. De vier coalitiepartijen hebben samen 76 van de 150 zetels in de Tweede Kamer. Rutte III leunt daarmee op de krapst mogelijke meerderheid.

Voor de daadkracht van het nieuwe kabinet vergt dat aantal dat Kamerleden áltijd met de fractie meestemmen. En niet met ‘gevaarlijke’ eigen initiatieven komen die een coalitiepartner kunnen grieven.

Rit uitzitten?

Van de Nederlanders denkt 32 procent dat het kabinet de rit uitzit. Kiezers van de regeringspartijen zijn hierover beduidend positiever dan de kiezers van de andere partijen. En 39 procent van de kiezers uit het panel van De Hond vindt dat de VVD het meest heeft binnengesleept tijdens de onderhandelingen over het nieuwe regeerakkoord. Daarna volgen het CDA (13%), D66 (11%) en CU (4%).

Rutte werd vorige week door de Tweede Kamer aangewezen als informateur. De premier verwacht binnen twee weken zijn derde kabinet klaar te hebben. De bewindslieden van Rutte III kunnen op 26 oktober bij de koning op het bordes staan,

Bekijk de laatste peiling van Maurice de Hond hier.

Check hier hoe populair Rutte III in jouw gemeente is.

Lees hier een eerder commentaar van chef parlement Hans van Soest terug: Hoe moet kiezer coalitie serieus nemen als die dat zelf niet doet?

AD 11.10.2017

,,Bijna alles is gelekt van het nieuwe kabinet, behalve het motto. Dat kan ik u alvast verklappen. Het gaat om conservatief christelijke en rechts liberale partijen. Zij zullen zich dinsdag presenteren onder de noemer: Ieder voor zich en God voor ons allen’’, sneerde Asscher tijdens het PvdA-congres in Nieuwegein.

AD 11.10.2017

Vanaf NU weten we dus eindelijk wat de plannen zijn van het komende kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Rutte noemt het akkoord ambitieus en evenwichtig.

AD 11.10.2017

Bij deze de belangrijkste onderdelen: 

Justitie en Veiligheid:

– 267 miljoen extra voor wijkagenten en rechercheurs.
– Reservering van 95 miljoen voor aanpak cybersecurity.
– Terugkerende jihadgangers kunnen langer in voorarrest blijven.
– Er is 13 miljoen euro extra per jaar gereserveerd voor contraterrorisme.
– Er komen extra waarborgen in de Wet op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten (WIV). Van willekeurig en massaal verzamelen van gegevens van burger “kan, mag en zal geen sprake zijn”. De evaluatie van de wet zal vervroegd worden en worden uitgevoerd door een onafhankelijke commissie.
– Er komt een verbod op criminele motorbendes.
– Er komt een ‘pooierverbod’. Het kabinet wil mensenhandelaren harder aanpakken door uitbaters van illegale prostitutie strafrechtelijk te vervolgen.
– Aanbieders van kansspelen op internet moeten voortaan in Nederland zijn gevestigd.
– De begroting Justitie wordt losgekoppeld van inkomsten boetes en schikkingen.
– Bij maximaal tien gemeenten wordt een proef gestart met gereguleerde wietteelt. De experimenten worden onafhankelijk geëvalueerd. Het kabinet zal daarna kijken wat voor acties het neemt.
– Strafmaat haatzaaien wordt verhoogd van 1 naar 2 jaar.
– Gedetineerden komen niet meer standaard na twee derde van hun straf vrij.
– Verdachten zware misdrijven moeten verplicht naar de rechtszitting.
– Wraakporno wordt strafbaar.

Defensie:

– Er komt meer geld voor defensie. Volgend jaar komt er 910 miljoen euro beschikbaar. Dat bedrag loopt in 2021 op naar 1,5 miljard euro structureel. De investering is bij lange na niet voldoende om te voldoen aan de NAVO-norm die eist dat 2 procent van het bruto binnenlands product wordt uitgegeven aan defensie. Wil Nederland daaraan voldoen, dan moet er 8 miljard geïnvesteerd worden.

Zorg:

– Er komt volgend jaar 180 miljoen de knelpunten in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en het manifest ‘Waardig ouder worden’. Daarna is er jaarlijks 30 miljoen euro beschikbaar.
– De bezuiniging op de langdurige zorg (Wlz) van 188 miljoen euro wordt teruggedraaid.
– Er komt 2,1 miljard voor verpleeghuiszorg.
– Het kabinet zet in op een nieuw zorgakkoord met een uitgavenplafond van 1,9 miljard euro per jaar.
– Tabaksaccijns gaan omhoog.
– 460 miljoen moet worden bespaard op geneesmiddelen.
– De NIPT blijft beschikbaar, maar niet in het basispakket.
– De transparantie in prijzen in de zorg moet worden vergroot.
– De hoogte van het eigen risico wordt bevroren op 385 euro. De zorgpremie gaat daardoor omhoog.

Medisch-ethisch:

– Er komt een brede maatschappelijke discussie over de euthanasiewetgeving en er zal nader onderzoek worden gedaan. Daarna zal besloten worden wat er met de Euthanasiewet gebeurt. De partijen hebben afgesproken dat de Kamer zelfstandig besluit over initiatieven.
– Het kabinet zal een discussie stimuleren over de kweek van embryo’s. Onderzoek met embryo’s kan ziektes voorkomen, maar de huidige regels staan dat niet toe. Verruiming van de regels kan volgens de Gezondheidsraad alleen als er een brede ethische en maatschappelijk discussie plaatsvindt.
– Embryoselectie waarbij het geslacht kan worden gekozen, wordt onder strikte voorwaarden wel mogelijk om erfelijke ziektes, zoals erfelijke borstkanker, te voorkomen.

AD 11.10.2017

Woningmarkt:

– De hypotheekrenteaftrek wordt met 3 procentpunt per jaar afgebouwd tot maximaal 36,93 procent.
– De versnelde afbouw wordt gecompenseerd door de verlaging van de eigenwoningforfait, een fiscale bijtelling voor huiseigenaren.
– De verlaging van het eigenwoningforfait voor huizenbezitters die hun woning hebben afbetaald (ook wel aflosboete), wordt afgeschaft. Dat gebeurt in 20 jaar.
– Er komen meer betaalbare huurwoningen in de vrije sector.
– De huurtoeslag wordt afgebouwd en vereenvoudigd.
– Nieuwe woningen worden niet meer met gas verwarmd.

AD 11.10.2017

Arbeidsmarkt en Sociale Zekerheid:

– Het wordt voor werkgevers makkelijker om werknemers te ontslaan, de ontslagvergoeding gaat wel omhoog.
– Werknemers hebben vanaf de eerste werkdag recht op een ontslagvergoeding.
– Er mag in een periode van drie jaar in plaats van twee jaar tijdelijke contracten worden gegeven. Daartussen blijft een periode van zes maanden gehandhaafd.
– Payrolling wordt aan banden gelegd. Arbeidsvoorwaarden voor uitzendkrachten moeten gelijk worden gesteld aan die van de werknemers van de inlener.
– Loondoorbetaling bij ziekte wordt bij kleine bedrijven (tot 25 werknemers) verkort van twee naar één jaar.
– Er komen maatregelen om werken vanuit arbeidsongeschiktheid aantrekkelijker te maken.
– De modelcontracten uit de zzp-wet (Wet DBA) worden vervangen.
– Er komt een opdrachtgeversverklaring die zekerheid vooraf moet bieden voor vrijstelling van loonbelasting en premies.
– Er komt een minimum uurtarief voor zzp’ers van 15 tot 18 euro.
– De zelfstandigenaftrek wordt net als de hypotheekrenteaftrek afgebouwd.
– Wanneer zzp’ers weinig verdienen (125 procent van het wettelijk minimumloon) en lang werken bij een opdrachtgever (drie maanden), hebben zij recht op een vast contract
– De arbeidswet wordt aangepast zodat ‘gezagsverhouding’ duidelijker is geformuleerd.
– Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers wordt niet verplicht, wel makkelijker gemaakt.
– Plek voor 20.000 extra beschutte werkplekken.
– Er komt een inspanningsverplichting voor bijstandsgerechtigden.
– Er komen meer regelingen voor mensen met schulden en er wordt meer geld vrijgemaakt voor schuldhulp.
– Ouderschapsverlof wordt per 2019 uitgebreid van twee naar vijf dagen, per 1 juli 2020 krijgen ouders vijf weken tegen een betaling van 70 procent van het loon.
– 250 miljoen euro per jaar extra voor kinderopvangtoeslag.
– Verhoging kinderbijslag van 250 miljoen euro en verhoging van kindgebonden budget van 500 miljoen euro.

Pensioenstelsel:

– Het pensioenstelsel dat de Sociaal-Economische Raad (SER) onderzoekt, blijft leidend (gedeelde risico, persoonlijke opbouw).
– Er komt collectieve gezamenlijke buffer waaruit tegenvallers betaald moeten worden.
– De doorsneesystematiek, de methode waarbij jong en oud evenveel pensioenpremie betaalt, wordt afgeschaft.
– Meer keuzevrijheid voor pensioendeelnemers, ook voor zzp’ers.
– Er wordt onderzocht of deelnemers een deel van het pensioenvermogen kunnen opnemen.
– Na 2020 moet het nieuwe stelsel worden ingevoerd.

Belastingstelsel:

– Er komen twee belastingschijven van 36,93 procent en één van 49,5 procent.
– Het lage BTW-tarief gaat omhoog van 6 naar 9 procent.
– De algemene heffingskorting en de arbeidskorting worden verhoogd.
– Brievenbusfirma’s worden aangepakt door belastingvoordelen te schrappen.
– De uitstoot van CO2 in de elektriciteitssector wordt beprijsd met een minimumbedrag.
– Mogelijk komt er belasting op vliegverkeer (vliegtaks) per 2021.
– Vermogen dat niet wordt belast wordt verhoogd van 25.225 naar 30.000 euro.
– Vermogen wordt sneller belast tegen het werkelijk behaalde rendement.
– De Belastingdienst krijgt 500 miljoen euro om de reorganisatie te financieren.

Onderwijs:

– 270 miljoen extra voor de verbetering van de cao’s van de leraren in het basisonderwijs.
– 450 miljoen voor verlaging werkdruk in het basisonderwijs.
– 170 miljoen voor de aanpak van achterstanden bij kleuters.
– Het opzetten van scholen wordt makkelijker.
– Het collegegeld in het hoger onderwijs wordt gehalveerd in het eerste jaar, bij de lerarenopleidingen in de eerste twee jaar.
– Er komt een maatschappelijke diensttijd van zes maanden. Het is op vrijwillige basis tegen “een bescheiden vergoeding”. Voor de maatschappelijke diensttijd wordt 100 miljoen uitgetrokken. Na voltooiing van de diensttijd wordt een getuigschrift verstrekt die bij sollicitaties bij de overheid gelden als een pré.
– 5 miljoen komt er voor aanpak laaggeletterdheid.
– Er mag geëxperimenteerd worden met samenwerkingsvormen tussen basisscholen en middelbare scholen. Deze onderwijsvorm moet kinderen dienen meer gebaat zijn bij een wat geleidelijke overgang naar het voortgezet onderwijs.
– De rekentoets wordt afgeschaft en er komt een alternatief. Tot die tijd wordt de toets wel afgenomen.

Migratie:

– Het kabinet zal niet tornen aan vluchtelingenverdragen, maar het kabinet zal wel onafhankelijk onderzoek laten doen of en zo ja hoe het VN-Vluchtelingen uit 1951 bij de tijd moet worden gebracht.
– Vluchtelingen hebben recht op bescherming, maar hebben geen recht om te mogen kiezen welk land die bescherming moet bieden. Het kabinet vindt dat andere EU-landen zich ook aan de verdragen moeten houden en vluchtelingen moeten opnemen.
– Het kabinet geeft de voorkeur aan opvang in de regio. Via extra geld naar ontwikkelingssamenwerking wil het kabinet investeren in veilige havens die vluchtelingen en ontheemden bescherming, hulp en kansen biedt in de regio.
– Er gaat extra geld naar landen en regio’s waar grote aantallen vluchtelingen worden opgevangen, zoals Libanon en Jordanië. Ook wordt er extra geïnvesteerd in het wegnemen van de grondoorzaken van migratie, zoals klimaatverandering, terreur en armoede. Dit moet de rechtstaat in landen van herkomst versterken.
– Het kabinet zet zich in om migratiedeals, zoals de Turkijedeal, te sluiten met veilige derde landen. Die deals moeten voldoen aan de voorwaarden van het Vluchtelingenverdrag en bij voorkeur gesloten worden in EU-verband.
– Nederland is bereid om in plaats van 500 nu 750 vluchtelingen naar Nederland te hervestigen. Er zal hierbij speciale aandacht zijn voor kwetsbare minderheden en vluchtelingen met zicht op een succesvolle integratie.

AD 11.10.2017

Asiel: 

– De duur van een verblijfsstatus voor asielzoekers gaat van vijf naar drie jaar. Als het in die tussentijd veilig genoeg is om terug te keren, moet de statushouder terug. Is dat niet het geval, dan wordt de termijn met twee jaar verlengd. Kan de vluchtelingen na vijf jaar nog steeds niet terugkeren, dan krijgt hij een vergunning voor onbepaalde tijd.
– Om uitgeprocedeerde migranten effectiever terug te sturen naar land van herkomst, moeten de EU-regels worden aangepast. Het kabinet gaat zich daar op Europees niveau voor inzetten.
– Het kabinet zet in op een betere bewaking van de Europese buitengrenzen. De bijdrage aan de grensbewaking wordt uitgebreid en landen aan de randen van de EU, als Italië en Griekenland, kunnen extra hulp verwachten.
– Migranten die de oversteek op zee naar Europa maken, maar op het water in de problemen komen, moeten naar het dichtstbijzijnde veilige land worden vervoerd. Drenkelingen die door Europese schepen worden opgepikt, moeten dus naar een land in Afrika of het Midden-Oosten als dat dichterbij is dan het Europese vasteland.
– Het kabinet zal alle drukmiddelen gebruiken om derde landen ertoe te bewegen om mee te werken aan gedwongen terugkeer van migranten. Dat kan bijvoorbeeld door ontwikkelingssamenwerking stop te zetten, visa’s te weigeren of landingsrechten in te trekken.

Ondernemen:

– Winstbelasting gaat omlaag van 20 en 25 procent naar 16 en 21 procent per 2021.
– De dividendbelasting wordt afgeschaft.
– Regeldruk en administratieve lasten voor ondernemers worden beperkt.
– De oprichting van een nationaal investeringsfonds voor bedrijven, InvestNL, gaat door en krijgt 2,5 miljard euro.
– De volledige beursgangen van a.s.r. en ABN Amro gaan gewoon door.
– Een beursgenoteerd bedrijf krijgt een bedenktijd van 250 dagen bij belangrijke, strategische wijzigingen.
– Bedrijven met eigen vermogen wordt bevorderd, belastingvoordelen voor vreemd vermogen wordt beperkt.
– Expatregeling wordt versoberd.

Bestuur en Koninkrijksrelaties:

– De benoeming van de burgemeester wordt uit de grondwet gehaald om de gekozen burgemeester mogelijk te maken
– 900 miljoen wordt uitgetrokken voor ‘regionale knelpunten’ (bijvoorbeeld rond kerncentrales)
– Openbare informatie wordt zoveel mogelijk via open data aangeboden
– Het raadgevend referendum wordt afgeschaft.

Emancipatie:

– Onnodige geslachtsregistratie wordt beperkt.
– Artikel 1 van de Grondwet wordt uitgebreid. Seksuele gerichtheid en een beperking zullen in het discriminatieverbod worden opgenomen.

Cultuur:

– Op school leren kinderen het Wilhelmus, inclusief de geschiedenis en context van het volkslied.
– Alle kinderen worden in de gelegenheid gesteld het Rijksmuseum en het parlement te bezoeken.
– 325 miljoen wordt uitgetrokken voor monumentenonderhoud.
– Jongeren krijgen op hun 18e een boekje over de geschiedenis van Nederland.

Sport:

– Er moet een ‘sportakkoord’ komen om de financiering en organisatie van de sport ‘toekomstbestendig’ te maken.
– Voor de positie van sportbonden wordt 10 miljoen uitgetrokken.
– De bijdrage voor de topsport wordt verdubbeld naar 20 miljoen.
– Er komt 5 miljoen extra voor sportevenementen.

Media:

– Er komt meer geld voor het bevorderen van onderzoeksjournalistiek, onbekend hoeveel.

Duurzaamheid:

– Het kabinet wil in Europa een emissiereductie afspreken van 55 procent in 2030.
– Een nationaal klimaatakkoord moet zorgen voor een reductie van 49 procent in 2030.
– Woningcorporaties krijgen een korting van 100 miljoen op de verhuurdersheffing om te zorgen voor woningisolatie.
– Uit de rijksmiddelen is zo’n 4 miljard beschikbaar voor de transitie naar schonere energie.
– De belastingen op energie worden groener.
– Kolencentrales gaan uiterlijk in 2030 dicht.
– Meer kavels voor windenergie op zee.
– Nieuwe woningen niet meer op gas.

Mobiliteit personenvervoer:

– In 2030 alle auto’s emissieloos.
– Eenmalig 100 miljoen voor fietsinfrastructuur.
– Meer sprinters op het spoor.
– Wegen voorbereiden op autonoom rijden.

Verkeersveiligheid:

– De verlichting bij snelwegen gaat op meer plekken aan.
– Boetes voor hardleerse verkeersovertreders gaan omhoog. Bij kleinere overtredingen gaan de boetes omlaag.

Vrachtvervoer:
– Voor vrachtverkeer wordt een kilometerheffing ingesteld.

Infrastructuur algemeen:

– In totaal wordt er 2 miljard extra beschikbaar gesteld voor infrastructuur, onder andere voor het aanpakken van knelpunten.
– Samen met de regio wordt gekeken of de bereikbaarheid van Schiphol kan worden verbeterd.

Gaswinning:
– De winning zal aan het einde van de kabinetsperiode naar verwachting 1,5 miljard kuub lager kunnen, naar 20 miljard kuub.
– Na 2021 kan de gaswinning verder omlaag.

Dierenwelzijn:
– Het kabinet verkent de mogelijkheden naar het beperken van vervoer van dieren.
– Om het aantal stalbranden te voorkomen moeten er voor 2019 afspraken worden gemaakt over het bestrijden van knaagdieren en het controleren van de elektra.
– Er komt een ‘witte’ lijst met hondenhandelaren die zich aan de regels houden.

Kabinet Rutte 3

Premier Mark Rutte verwacht over twee weken zijn derde kabinet klaar te hebben. De bewindslieden van Rutte III kunnen op 26 oktober bij de koning op het bordes staan, zei hij vanmiddag in de Tweede Kamer tijdens het debat over de kabinetsformatie. Het gaat wel om een ‘planning met een potlood’, benadrukt de VVD-leider.

Een week later, op 31 oktober en 1 november, wordt gedebatteerd over de regeringsverklaring. Tijdens dat debat wordt het regeerakkoord inhoudelijk besproken, hoewel de oppositie het debat met informateur Gerrit Zalm vandaag ook al aangreep om de plannen te fileren.

Rutte werd officieel als informateur aangewezen door de Kamer. Hij zal in die functie de komende weken bewindslieden zoeken voor alle plekken in het kabinet. Het is al bekend dat Rutte III met zestien ministers en acht staatssecretarissen groter wordt dan het huidige kabinet van VVD en PvdA.

16.10.2017

Minister/Staatssecretaris

Rutte bevestigde dat er zestien ministers komen en acht staatssecretarissen. De VVD zal hiervan zes ministers leveren, CDA en D66 ieder vier en de ChristenUnie twee. De verdeling van de staatssecretarissen is drie VVD’ers, twee CDA’ers, twee D66’ers en één van de ChristenUnie.

CDA, D66 en ChristenUnie mogen alledrie een kandidaat voordragen als nieuwe vice-premier. Dit maakte VVD-leider Mark Rutte, die in het nieuwe kabinet weer minister-president wordt, bekend.

De portefeuilleverdeling  in het nieuwe kabinet is grotendeels rond. Rutte, die werd verkozen tot formateur, zei echter dat nog niet definitief duidelijk is welke partijen welke portefeuilles krijgen. Volgens hem kan er afhankelijk van de kandidaten waar VVD, CDA, D66 en ChristenUnie mee komen, nog wel wat verschuiven.

De partijleiders van de andere coalitiepartijen hoeft hij in ieder geval niet te bellen voor een ministerspost. Sybrand Buma (CDA), Alexander Pechtold (D66) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) blijven in de Tweede Kamer om het geluid van hun partij te bewaken.

Ook is duidelijk dat Hennis geen minister wordt in Rutte-3. Er gaan al geluiden over vertrouwde namen zoals Zijlstra en Wiebes als minister. En CDA’er Wopke Hoekstra wordt minister van Financiën.

lees:  Teruglezen – Het regeerakkoord ligt er. Lees hier wat er in staat en hoe er op werd gereageerd VK 10.10.2017

lees:  Dit was de dag dat het regeerakkoord werd gepresenteerd NOS 10.10.2017

lees:  Dit is wat je moet weten over het regeerakkoord NOS 10.10.2017

lees: Overzicht: De belangrijkste punten uit het regeerakkoord  NU 10.10.2017

lees: Hoe wordt het geld verdeeld? Wat hebben de partijen binnengesleept? En op welke punten gaat de coalitie het moeilijk krijgen?  VK 10.10.2017

lees: Dit zijn de maatregelen van het kabinet-Rutte III  VK 09.10.2017

lees: Wat staat er in het regeerakkoord? Je ziet, hoort en leest alles bij de NOS  NOS 09.10.2017

dossier “Kabinetsformatie”  AD

Alle artikelen uit het dossier “Regeerakkoord Rutte III”  AD 

Dossier formatie  Elsevier

KABINETSFORMATIE  VK

BLOG: Alles over de formatie  Telegraaf

Meer informatie over de kabinetsformatie van 2017 TK

Bekijk ook de rechtenvrije foto’s van de kabinetsformatie TK

Zie: verslag verkenner schippers 27.04.2017

Zie: Brief aan Voorzitter en TK van informateur Schippers 11.05.2017

Zie: Verslag  29.05.2017

Zie: Verslag 12.06.2017

Zie: brief_tweede_kamer_van 12.06.2017

Zie: eindverslag_informateur_tjeenk_willink_27_juni_2017

Zie: Brief informateur Zalm aan voorzitter tk 28.08.2017

Zie: eindverslag informateur Zalm 10.10.2017 

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 5

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 4

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 3

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 2

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte-3 – deel 1

zie ook: Uitslag 2e kamerverkiezing 15.03.2017 – VVD de grote winnaar

Terugblik:

16.10.2017- VVD-fractievoorzitter en Tweede Kamerlid Halbe Zijlstra en (links) en partijgenoot en staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes 

Zijlstra krijgt BuZa, Wiebes EZ Telegraaf 16.10.2017

Vertrouwde namen in nieuw kabinet: Zijlstra naar Buitenlandse Zaken, Wiebes doet het klimaat VK 16.10.2017

Zijlstra en Wiebes stomen op naar belangrijke ministeries Elsevier 16.10.2017

Den Haag gonst van de namen

AD 16.10.2017

15.10.2017 – Afzwaaiend minister van OCW Jet Bussemaker

Bussemaker: verdeel posten in nieuw kabinet 50/50 onder mannen en vrouwen VK 15.10.2017

14.10.2017

Hennis geen minister in kabinet Rutte III  NU 14.10.2017

Bij de langste formatie uit de Nederlandse geschiedenis werd gevochten om elke komma VK 14.10.2017

Rutte: ‘In de politiek word je drie keer per dag in elkaar geslagen’ NOS 14.10.2017

Met Rutte III zijn we terug in de tijd van Lubbers en Kok  VN 14.10.2017

Kabinet verleidt niet door gebrek aan passie  AD 14.10.2017

Rutte verstopt 2 miljard euro hogere belasting in voetnoot  Elsevier 14.10.2017

13.10.2017 – Pechtold, Rutte, Buma en Segers bij de presentatie van het regeerakkoord.

Formatie hing aan ‘dun draadje’ door hypotheekrenteaftrek, compromis kwam onder hoogspanning tot stand  VK 13.10.2017

FormatieVlog #28: Akkoord zonder ballen, vroedvrouw Zalm en prestigieuze vlogprijs NOS 13.10.2017

De stemming van Vullings en Van Weezel: ‘Meer ministers vragen om moeilijkheden’ NOS 13.10.2017

Bedrijven lokken: belastingmaatregelen en een gelijk speelveld  NOS 13.10.2017

Video – De ideale minister van Rutte III moet degelijk zijn. Wie lijkt het meest op Stef Blok? VK 13.10.2017

‘CDA’er Wopke Hoekstra nieuwe minister van Financiën’ NOS 13.10.2017

CDA-senator Wopke Hoekstra wordt minister van Financiën AD 13.10.2017

Hoeveel invloed hebben de PVV en het FvD op het huidige regeerakkoord gehad? VK 13.10.2017

ChristenUnie: ’Wij hebben verschil gemaakt’ Telegraaf 13.10.2017

Pechtold dolbij met vrachttaks Telegraaf 13.10.2017

D66 voelt zich bevrijd na 11 oppositiejaren  AD 13.10.2017

Hoe moet kiezer coalitie serieus nemen als die dat zelf niet doet?  AD 13.10.2017

Deur op kier voor erkenning Armeense genocide  AD 13.10.2017

Jokkebrokkerij in de mooie nieuwe plannen van Rutte III is nog niet doorgeprikt  VK 13.10.2017

Is Buma de winnaar van de kabinetsformatie?  VK 13.10.2017

CDA-prominenten openen aanval op Buma  Elsevier 13.10.2017

‘Regering moet halverwege bereid zijn koers te verleggen’ Elsevier 13.10.2017

Rutte is de knappe vrouw die door iedereen bemind wil worden  AD 13.10.2017

Informateur Zalm voorkwam bezuinigingen met ‘kaasschaaf’ bij ministeries  NU 13.10.2017

Koning Willem-Alexander buigt zich over formatie, bezoek op Eikenhorst NOS 13.10.2017

12.10.2017

Buma: Rutte III gaat rit absoluut uitzitten  AD 12.10.2017

HELFT KIEZERS POSITIEF OVER PROEF WIETTEELT  BB 12.10.2017

Ga ik nu merken dat het beter gaat?  AD 12.10.2017

Volkslied of volkswiet, het debat over het regeerakkoord in quotes NOS 12.10.2017

Rutte: hoogstwaarschijnlijk op 26 oktober op bordes NOS 12.10.2017

Rutte: Kabinet op 26 oktober op het bordes AD 12.10.2017

Rutte verwacht 26 oktober nieuw kabinet op bordes  NU 12.10.2017

Rutte wil over twee weken op het bordes staan Trouw 12.10.2017

Liveblog: Eindverslag Zalm, nieuwe regering wellicht 26 oktober op bordes NU 12.10.2017

23 plekken in het nieuwe kabinet, wie staan er op de lijstjes? NOS 12.10.2017

CDA, D66 en ChristenUnie dragen drie kandidaten voor als vice-premier  NU 12.10.2017

Integratie bij Rutte III: oude kliekjes  Telegraaf 12.10.2017

Oppositie over Rutte: politieke oplichter met kulverhaal NOS 12.10.2017

Wilders snoeihard: ‘Rutte is een politieke oplichter’  Elsevier 12.10.2017

Grote clash in Kamer over kabinetsplannen  AD 12.10.2017

Dit is een knetterhard kabinet  AD 12.10.2017

Onrust over nieuwe megabezuiniging zorg AD 12.10.2017

Eindigt elk debat straks in 76 tegen 74? VK 12.10.2017

Krappe coalitie doorstaat formatiedebat, maar kan komende jaren stevige tegenwind verwachten VK 12.10.2017

Nieuwe coalitie en toekomstige oppositie maken zich op voor eerste debat  NU 12.10.2017

‘Fors’ meer geld naar ontwikkelingshulp onder Rutte III? Budget blijft nagenoeg gelijk VK 12.10.2017

Premier Rutte schoorvoetend akkoord met uitbreiding kabinet NOS 12.10.2017

AD 11.10.2017

Klaver haalt uit naar Pechtold: ‘Het was drie tegen één aan de formatietafel’ AD 11.10.2017

REGEERAKKOORD: SIMPELER ONTSLAG EN ‘OVERHEIDSTICKET’  BB 11.10.2017

GEMEENTEN WILLEN BOTER BIJ DE VIS  BB 11.10.2017

Kiezers afwachtend over Rutte III  VK 11.10.2017

Rutte in gesprek met kiezers  Telegraaf 11.10.2017

Verbazing bij industrie over ‘onrealistisch’ kabinetsplan CO2-opslag NOS 11.10.2017

‘Energienota 200 euro hoger door kabinetsplannen’ AD 11.10.2017

Thuiszorg teleurgesteld in kabinet: ‘nu hopen op een soort Hugo Borst’ NOS 11.01.2017

AD 11.10.2017

Links bundelt krachten tegen btw-verhoging NOS 11.10.2017

Linkse oppositie slaat handen ineen om verhoging van btw-tarief van 6 naar 9 procent tegen te houden VK 11.10.2017

Deel oppositie begint handtekeningenactie tegen btw-verhoging AD 11.10.2017

Straks meer bewindslieden, ook minister voor Klimaat NOS 11.10.2017

Coalitie kiest voor meer ministers op Onderwijs, Justitie en Volksgezondheid  NU 11.10.2017

Toch minister van Landbouw in Rutte III AD 11.10.2017

Check hier hoe populair Rutte III in jouw gemeente is AD 11.10.2017

CPB betwist megabezuiniging zorg AD 11.10.2017

Rutte III stevent af op unicum: Dubbele bezetting op drie ministeries AD 11.10.2017

Vertrouwen in de toekomst? ‘Niet met dit kabinet’ NOS 11.10.2017

Journalistenverenigingen maken zich zorgen: ‘Rutte III brengt journalistiek serieuze schade toe’ VK 11.10.2017

Rutte noemt ingrepen op woningmarkt ‘steentjes in schoen’  NU 11.10.2017

Kranten over het regeerakkoord: ‘Het is vaak vlees noch vis’ VK 11.10.2017

Commentaar: Rutte III is een kabinet dat nieuwsgierig maakt VK 11.10.2017

10.10.2017

Teruglezen – Het regeerakkoord ligt er. Lees hier wat er in staat en hoe er op werd gereageerd VK 10.10.2017

Dit was de dag dat het regeerakkoord werd gepresenteerd NOS 10.10.2017

Dit is wat je moet weten over het regeerakkoord NOS 10.10.2017

Overzicht: De belangrijkste punten uit het regeerakkoord  NU 10.10.2017

Commentaar: Rutte III is een kabinet dat nieuwsgierig maakt VK 10.10.2017

Liveblog regeerakkoord Rutte III: De maatregelen en de reacties (gesloten). NU 10.10.2017

Regeerakkoord veel te moeilijk opgeschreven, zo kan het ook AD 10.10.2017

LIVE: ‘We zijn er nu helemaal uit’  AD 10.10.2017

Nu definitief: regeerakkoord Rutte III is af AD 10.10.2017

Live – Rutte III presenteert regeerakkoord: ‘De normale Nederlander gaat erop vooruit. Aan de slag’  VK 10.10.2017

Ruttes ‘normale, gewone Nederlander’ is in praktijk vooral iemand met werk en een middeninkomen VK 10.10.2017

Groep D66-leden roept op tot congres NOS 10.10.2017

Groep D66-leden wil congres afdwingen AD 10.10.2017

Merkbaar dat Rutte III ‘geen liefde op eerste gezicht’ is Elsevier 10.10.2017

Reacties: Oppositie kraakt kabinetsplannen nieuwe coalitie NU 10.10.2017

Van les in het Wilhelmus via vlaktaks naar minder gas uit Rusland: dit zijn de plannen van Rutte III VK 10.10.2017

Dit is het Regeerakkoord van Rutte III: ‘Vertrouwen in de toekomst’ Elsevier 10.10.2017

Formatiedag 209: het regeerakkoord is gepresenteerd NOS 10.10.2017

Dit zijn de plannen van Rutte III  AD 10.10.2017

Rutte: ‘Regeerakkoord is af’ Elsevier 10.10.2017

Rutte III is kwetsbaar als porselein. Als één Kamerlid rebelleert, dreigt de val VK 10.10.2017

Oppositie gelijk met gestrekt been erin tegen Rutte III Elsevier 10.10.2017

Rutte ’loopt niet weg’ voor aflosboete  Telegraaf 10.10.2017

Regeerakkoord: klimaat, aflosboete en embryo-selectie NOS 10.10.2017

Ondanks ‘groenste regeerakkoord ooit’ blijven kolencentrales tot 2030 open VK 10.10.2017

Kabinet kondigt verbod op criminele motorbendes aan Elsevier 10.10.2017

Regeerakkoord stelt onderwijs, defensie en milieu teleur NOS 10.10.2017

Actiegroep leraren ontevreden met regeerakkoord: ‘Twee dagen staken in november’ VK 10.10.2017

LIVE: Leraren ontevreden, nieuwe staking dreigt AD 10.10.2017

Het zuur van Rutte III zit vooral in de zorg NOS 10.10.2017

Rutte III: Twee hoeraatjes voor de democratie! Elsevier 10.10.2017

Partijleiders beloven ambitie en daadkracht met nieuw kabinet  NU 10.10.2017

‘Regeerakkoord is ambitieus, maar de stormen zullen komen’ NOS 10.10.2017

Rutte III beloont werkend Nederland  Telegraaf 10.10.2017

CPB: bijna iedereen gaat er in koopkracht op vooruit NOS 10.10.2017

Zoveel ga jij er op vooruit AD 10.10.2017

Rutte noemt ingrepen op woningmarkt ‘steentjes in schoen’  NU 10.10.2017

Merkbaar dat Rutte III ‘geen liefde op eerste gezicht’ is  Elsevier 10.120.2017

Een degelijk en afgewogen werkstuk voor de ‘gewone’ Nederlander Trouw 10.10.2017

Leraren willen opnieuw staken AD 10.10.2017

Nieuw kabinet wil woningmarkt beter laten functioneren NOS 10.10.2017

Wat doet Rutte III voor de huizenmarkt? Elsevier 10.10.2017

Regeerakkoord: Levenslang blijft levenslang  Elsevier 10.10.2017

Ondernemers: Met deze plannen kunnen we Nederland in versnelling brengen AD 10.10.2017

Belasting omlaag, maar adders onder het gras  Elsevier 10.10.2017

‘Regeerakkoord verschrikkelijk gedrocht’ Telegraaf 10.10.2017

Wilders: Gedrocht van een regeerakkoord AD 10.10.2017

Rutte III opent meer ambassades en consulaten AD 10.10.2017

20.000 EXTRA BESCHUTTE WERKPLEKKEN  BB 10.10.2017

Zorg: meer geld voor ouderen, minder voor medicijnen  NRC 10.10.2017

NIEUW KABINET: SNELLER VAN HET GAS AF BB 10.10.2017

SPORTAKKOORD MET GEMEENTEN BB 10.10.2017

GESPREK OVER GEMEENTELIJKE UITVOERING TEGENPRESTATIE BB 10.10.2017

Meerouderschap op lange baan AD 10.10.2017

De rekentoets verdwijnt op middelbare scholen AD 10.10.2017

Bert Wagendorp: Rutte II wilde bruggen slaan, hoe zit dat met Rutte III VK 10.10.2017

KABINET: GEMEENTEN MOETEN MEEGAAN MET DIGITALISERING BB 10.10.2017

Baldewsingh hekelt integratieplannen: ‘Dit creëert tweederangs burgers’  AD 10.10.2017

‘Den Haag proeftuin voor legale wietteelt’  AD 10.10.2017

Fracties geven groen licht voor regeerakkoord  Elsevier 10.10.2017

Fracties stemmen definitief in met regeerakkoord NU 10.10.2017

Onderhandelaars voor het laatst om tafel: puntjes op de i AD 10.10.2017

Een kabinet van ‘iemand moet het doen’ AD 10.10.2017

Op weg naar de begroting 2018 van kabinet Rutte 3 – deel 2

CBS

Begrotingsbehandelingen uitgesteld: eerst een nieuw kabinet

De Tweede Kamer zal pas over de begrotingen voor 2018 debatteren als het nieuwe kabinet er is. Dan pas is duidelijk wat het nieuwe kabinet wil veranderen aan de begrotingen die op Prinsjesdag zijn ingediend. Eerder besloot de Tweede Kamer ook al de Algemene Politieke Beschouwingen en de Algemene Financiële Beschouwingen uit te stellen. Kamerlid Mark Harbers (VVD) deed het verzoek tot uitstel van de begrotingsbehandelingen woensdagmiddag 4 oktober tijdens de regeling van werkzaamheden. Hij kreeg steun van een meerderheid in de Kamer.

Door het uitstel vinden de verschillende debatten in de gebruikelijke volgorde plaats:

1. Debat over de regeringsverklaring: zodra het nieuwe kabinet er is en zijn plannen bekend heeft gemaakt, zal de Tweede Kamer eerst een debat over de regeringsverklaring organiseren. Zo’n debat is vergelijkbaar met de Algemene Politieke Beschouwingen. Het is een belangrijk debat, omdat daarin duidelijk wordt welke ruimte het kabinet heeft om zijn plannen daadwerkelijk uit te voeren en hoe groot de steun daarvoor is. Het debat duurt meestal twee dagen. De media besteden er gewoonlijk veel aandacht aan.
2. Kort daarna zullen de Algemene Financiële Beschouwingen gepland worden. In dit debat bespreken de financieel specialisten van de Kamerfracties de rijksbegroting, samen met de minister en de staatssecretaris van Financiën.
3. Daarna zal de Tweede Kamer de begrotingen van elke ministerie afzonderlijk behandelen. In de Tweede Kamer worden sommige voorstellen gewijzigd en aangepast, sommige worden geschrapt en andere voorstellen worden ongewijzigd overgenomen. Alleen de Tweede Kamer heeft amendementsrecht en mag wetsvoorstellen wijzigen. De Eerste Kamer mag dat niet.

VOORZITTER KHADIJA ARIB: ZORGVULDIGE BEHANDELING VAN DE BEGROTING IS BELANGRIJK

Voorzitter Khadija Arib gaat samen met het Presidium bekijken hoe de begrotingsdebatten ingepland worden. Ze vindt het belangrijk dat de Kamer de tijd en ruimte krijgt om de begrotingen zorgvuldig te behandelen. Tijdens de regeling van werkzaamheden zei ze: “Ik vind het niet goed als de nieuwe Tweede Kamer eerst een halfjaar moet wachten, en dan op het laatste moment alles moet afraffelen.”

Lekkende Begroting 2018

Wie nog dacht dat de bijna-kabinetscrisis van eind augustus om de inhoud ging, weet sinds vanmiddag beter: het ging alleen om politiek prestige.

In een notendop:

PvdA-leider en vicepremier Asscher eiste op hoge toon 270 miljoen euro om de onderwijzers in het basisonderwijs komend jaar een salarisverhoging van 3 procent te geven.

Coalitiepartner VVD weigerde toe te stemmen omdat tegelijkertijd aan de formatietafel financiële afspraken moesten worden gemaakt.

Eerst moest het aanstaande regeerakkoord door het Centraal Planbureau worden doorgerekend, daarna viel er pas meer te zeggen over het budget voor de onderwijzers.

Binnenskamers viel toen al te horen: met die 270 miljoen komt het wel goed, maar Asscher moest niet proberen de eer naar zichzelf toe te trekken.

Van de totale overheidsbegroting 2018 van 270 miljard euro zijn al een paar dingen uitgelekt…!!

Prinsjesdag komt dichterbij en zoals altijd de afgelopen jaren lekken er dan cijfers uit. “Verschrikkelijk”, reageert premier Rutte. “Maar ja, het is onderdeel van Den Haag.”

19.09.2017

En ziedaar, wat een korte adempauze niet kan doen. In de vanmiddag 15.09.2017 uitgelekte begrotingscijfers voor 2018  staat het dan toch gewoon: 270 miljoen voor de leraren. Tegelijkertijd lieten de formerende partijen weten dat hun akkoord nog niet naar het CPB kan. Toch nemen ze deze investering alvast voor lief, ongetwijfeld in de hoop dat het nu niet meer alleen op Asscher zal afstralen.

De basisschoolleraren eisen overigens 10 procent loonsverhoging, dus dit zal niet genoeg zijn om de al aangekondigde staking van 5 oktober 2017  af te wenden. 

Uit de Miljoenennota, die de Volkskrant heeft ingezien, blijkt ook dat het demissionaire kabinet 425 miljoen euro extra uittrekt om de Koopkracht te verbeteren van uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden.

AD 16.09.2017

Nota vol goed nieuws
Dit zijn de belangrijkste punten uit de begroting van komend jaar:

Met de economische cijfers feliciteert het kabinet zichzelf. De groei voor 2017 wordt geschat op 3,3 procent. Voor volgend jaar is de groei van de economie naar schatting 2,5 procent. De werkloosheid daalt naar 390.000 mensen.

Dit jaar staat Prinsjesdag vooral in het teken van de formatie. Want wat blijft er van de begroting voor 2018 overeind, als de formerende partijen het eens worden over een nieuw regeerakkoord?

Volgens premier Rutte veel. “Het gaat om een begroting van 270 miljard euro, dat gaan wij echt niet ineens allemaal anders doen.”

Prinsjesdag

Van de totale overheidsbegroting 2018 van 270 miljard euro zijn al een paar dingen uitgelekt:
* De leraren krijgen er 270 miljoen euro bij voor salarisverhoging
* De verpleegzorg krijgt er de komende vier jaar 130 miljoen euro bij, op de 435 miljoen extra
* De Belastingdienst krijgt 75 miljoen om problemen op te lossen
* Nederlanders gaan er volgend jaar gemiddeld 0,6 procent op vooruit
* De werkloosheid daalt naar 390.000
* Het begrotingsoverschot komt op 0,8 procent en de economische groei op 2,5 procent

Rutte is de verbindende schakel tussen het oude en het nieuwe kabinet. Buma en Segers van CDA en ChristenUnie gaan (waarschijnlijk) voor het eerst in jaren regeren, dus die leggen het accent anders dan Rutte.

Buma: “De Miljoenennota is van het demissionaire kabinet en het nieuwe kabinet zal een heleboel wijzigingen hebben.” Segers noemt de Prinsjesdagstukken wel echte plannen, maar die wijzigingen zullen er zeker komen, zegt hij.

Uiteindelijk gaat de Nederlander er qua Koopkracht gemiddeld maar 0,6 procent op vooruit. Werkenden profiteren het meest (0,8 procent). Om te voorkomen dat uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden erop achteruitgaan wordt 425 miljoen euro uitgetrokken.

AD 16.09.2017

Koopkrachtstijging, per groep

In de bijstand: 0,3 procent
Gepensioneerd: 0,6 procent
Werkend: 0,8 procent

– Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) schrijft in het voorwoord dat zowel de overheidsbestedingen als bedrijfsinvesteringen toenemen. De groei wordt enigszins geremd door de lagere gasproductie.

– Intussen daalt de staatsschuld naar 53,7 procent van het BNP en kan het kabinet wijzen naar een overschot op de begroting van 0,8 procent.

– Er wordt wordt flink geïnvesteerd in de zorg, een half miljard in 2018. Het eigen risico stijgt naar 400 euro. De zorgtoeslag voor lage inkomens gaat ook omhoog.

Formatie en Regeerakkoord

Over de formatie en het concept-regeerakkoord wordt overigens ook gelekt. Gisteren werd bekend dat de vier onderhandelende partijen het eens zijn over vluchtelingendeals en een nieuwe bed-bad-broodregeling.

Maandag 18.09.2017  gaan de onderhandelingen verder. Dinsdag 19.09.2017  is het Prinsjesdag.

Goedemorgen.

Het is vandaag de derde dinsdag van september: Prinsjesdag. Maar achter de feestelijkheden gaapt een leegte. 

Want met een demissionair kabinet zijn er geen grote plannen, geen vergezichten, geen met vers beleid gestutte visie op de toekomst.

Geen climax van het politieke seizoen, maar een verplicht nummer !!!

Qua rituelen zal de liefhebber niets tekortkomen, en toch is deze Prinsjesdag anders. Achter de feestelijkheden gaapt een leegte. Want wie schetst waar het heen moet met het land?

Zo op het eerste gezicht zal het een Prinsjesdag als alle andere zijn. Een Ridderzaal vol Kamerleden en hoogwaardigheidsbekleders. Luisterend naar de Koning die op plechtige toon de Troonrede voorleest. Een parade van dames met hoedjes waarover is nagedacht en heren in kraakverse pakken.

Goed, de Gouden Koets is in groot onderhoud, dus verplaatsen koning en koningin zich, voor het tweede jaar, per Glazen Koets. De route is wel weer klassiek. Vanwege de aanleg van een ondergrondse parkeergarage moest vorig jaar worden uitgeweken naar de Korte Houtstraat. Dit jaar gaat de koninklijke rijtoer als vanouds via de Korte Vijverberg naar het Binnenhof.

Een cavalerist oefent met rookbommen bij het Kurhaus in Scheveningen. © Freek van den Bergh / de Volkskrant

De Algemene Politieke Beschouwingen zijn verdaagd, tot na het regeerakkoord van een nieuw kabinet

Saluutschoten, ere-escorte van cavalerie, grenadiers, marechaussee en politie te paard – qua ritueel zal de liefhebber niets tekortkomen. Het zal niet genoeg zijn om te verhullen dat daarachter een grote leegte gaapt. Geen grote plannen, geen vergezichten, geen met vers beleid gestutte visie op de toekomst. Er is geen regering die de koning de woorden in de mond kan leggen om te schetsen waar het heen moet met ons land – de Troonrede als hoofdpijndossier. De begroting wordt een verlengstuk van die van vorig jaar.

Dit wordt de Prinsjesdag die niemand wilde, de dag die gehouden wordt omdat het nu eenmaal zo in de grondwet (artikel 65) staat. Wat normaal gesproken de climax van het politieke seizoen is, zal nu een verplicht nummer zijn. Ook de Algemene Politieke Beschouwingen – het debat van twee dagen waarin de oppositie de regering het vuur aan de schenen kan leggen – zijn verdaagd, tot na het regeerakkoord van een nieuw kabinet.

In plaats daarvan gaat het dezer dagen in de plenaire zaal over onderwerpen als misstanden in de bokkenhouderij en het gebruik van drones door Limburgse landbouwers. Nu de regering amper nog besluiten neemt, droogt de Kameragenda steeds verder op. Dat geldt in verhevigde mate voor de Eerste Kamer.

Vanwege de veiligheid worden wegblokkades aangebracht in de Haagse binnenstad.© Freek van den Bergh / de Volkskrant

Primaat

Je komt niet naar de Kamer voor die poespas, en toch doet het me wat, aldus Nieuw Kamerlid Gijs van Dijk.

De Glazen Koets. © ANP

Als het aan de SP had gelegen, was dat anders gelopen. Dan waren de Beschouwingen gewoon doorgegaan. ‘Waarom zou je het primaat bij een demissionaire regering laten’, zegt Peter Kwint (32), Kamerlid sinds maart. ‘We hadden deze periode kunnen gebruiken om als Kamer accenten aan te geven.’ De pogingen die de SP daartoe ondernam, door te proberen de verhoging van de salarissen in het lager onderwijs en de verlaging van het eigen risico in de zorg te forceren, hadden niet het gewenste resultaat. Kwint, door Kamervoorzitter Arib gekapitteld toen hij zonder jasje de Kamer toesprak, komt vandaag in pak. ‘Ik heb nog wel wat in de kast hangen.’ Zijn moeder vergezelt hem.

Waar Kwint vol ongeduld wacht totdat zijn Kamerlidmaatschap echt losbrandt, heeft Gijs van Dijk (36), nieuw Kamerlid voor de PvdA, het razend druk. Zijn toch al gedecimeerde fractie bestaat voor de helft uit demissionaire bewindspersonen. Omdat die hun handen nog vol hebben aan hun ministerie, bemoeit Van Dijk zich met zowat alles. ‘Wonen, politie, sociale zaken, koninkrijksrelaties, basisregistratie personen – het is een stoomcursus. Ik ga van commissie naar commissie.’ Van Dijk, ook geen pakkendrager, bezocht de Suit Supply. ‘Je komt niet naar de Kamer voor die poespas, en toch doet het me wat.’

Troonrede 2016. © ANP

Suzanne Kröger (41), nieuw bij GroenLinks, heeft deze week wel iets anders aan haar hoofd dan Prinsjesdag. Ze heeft debatten over de uitbreiding van de luchthaven Lelystad, over de vervuiling bij Chemours en over een noodpakket luchtkwaliteit. Een soort apotheose van haar eerste half jaar als Kamerlid. ‘Dit is de week waarvoor je het doet’, zegt ze. ‘Voor mij komt alles samen.’ Haar hoop voor de Troonrede? Dat er hoge prioriteit aan klimaatverandering wordt gegeven. Over haar Prinsjesdagkleding heeft ze nog niet nagedacht. ‘Volgend jaar ben ik ook op dat punt ingewerkt.’

René Peters (42), die als kandidaat-Kamerlid drie stond op de CDA-lijst, heeft in zijn fractie de portefeuille schulden en armoede en is daar druk mee. ‘Veel is controversieel verklaard en kan dus niet worden behandeld. Maar ik ga heel veel op werkbezoek, geef lezingen, eet alle letters die over dit onderwerp worden geschreven, wil m’n contacten perfect op orde hebben. Dit is helemaal mijn terrein.’ Hij wordt dinsdag vanaf het ontbijt gevolgd door Omroep Brabant. ‘Alles nieuw en tiptop, tot en met sokken en schoenen. Het pak is gemaakt door een kleermaker in Oss.’ Zijn ouders zullen langs de route staan.

Een Prinsjesdag om te laten zien dat alles gewoon doormarcheert. Ook als de formatie eindeloos lijkt te duren.

Samenvatting Platform 31

Nederland is sterker uit de crisis gekomen. Zo luidde de centrale boodschap van de Miljoenennota 2018 die werd gepresenteerd op Prinsjesdag.

De jaarlijkse rijksbegroting repte onder meer over een groeiende economie en dalende werkloosheid. Welke belangrijkste maatregelen en beleidswijzigingen voor stad en regio sprongen er verder uit?

De rijksbegroting van dit jaar gaat, vanwege een demissionair kabinet, de geschiedenis in als een beleidsarm document. Nederland wacht vol spanning op het aanstaande regeerakkoord. U ontvangt daarom dit jaar – anders dan u van Platform31 gewend bent – maar liefst twee analyses: een samenvatting van de rijksbegroting_2018 én een gedetailleerdere analyse van het regeerakkoord_2018. In deze eerste samenvatting bundelen we de meest opvallende maatregelen en beleidswijzigingen voor u, geordend naar de ministeries die het meest relevant zijn voor stad en regio. Zodra er een nieuw regeerakkoord is, maakt Platform31 een uitgebreide analyse en duiding en brengen we de consequenties voor steden en regio’s in beeld.

lees: Financieel Jaarverslag van het Rijk 2017

lees: bijlagen-bij-fjr

Volg en lees meer over:  PRINSJESDAG

Lees meer over: Prinsjesdag 2017

Zie ook: Samenvatting_rijksbegroting_2018

Zie ook: Analyse_regeerakkoord_kabinet-Rutte_III

Zie ook: kamerbrief met toelichting op koopkrachteffecten regeerakkoord

Zie ook: Waarom gaat Prinsjesdag dit jaar eigenlijk door?

zie ook: Op weg naar de begroting 2018 van kabinet Rutte 3 – deel 1

zie ook: Met de begroting 2017 op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 2

zie ook: Met de begroting 2017 op weg naar kabinet Rutte-3 – deel 1  

Kabinet: afschaffen van dividendbelasting niet van tafel

NOS 17.08.2018 Het kabinet houdt voorlopig vast aan het afschaffen van de dividendbelasting. Gisteren bleek dat de maatregel meer kost dan tot nu toe werd gedacht, waardoor er opeens een gat van 600 miljoen op de begroting is.

Staatssecretaris Snel van Financiën, die over belastingen gaat, zei na de eerste ministerraad na de vakantie dat hij ervan uitgaat dat de afschaffing van de dividendbelasting doorgaat. “Het is een maatregel die geld kost, maar dat hebben wij ervoor over.”

Hij is ervan overtuigd dat het schrappen van de heffing die bedrijven betalen over de winst die zij aan hun aandeelhouders uitkeren, goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid. “En ik ga ervan uit dat we deze maatregel uit het regeerakkoord gewoon gaan uitvoeren.”

Financiële dekking

Het kabinet-Rutte III ging er aanvankelijk vanuit dat de omstreden maatregel 1,4 miljard euro per jaar aan inkomsten zou schelen. Maar nu zeggen ingewijden dat het kan oplopen tot 2 miljard, waardoor minister Hoekstra van Financiën nog voor Prinsjesdag een oplossing moet zoeken voor het verschil van 600 miljoen euro.

Het kabinet wil de dividendbelasting op 1 januari 2020 afschaffen, maar dat staat aanstaande Prinsjesdag al in het Belastingplan van staatssecretaris Snel. Hij moet voor elke euro die de afschaffing van de dividendbelasting kost, financiële dekking vinden.

Prinsjesdag

Premier Rutte wilde niet op de berichtgeving ingaan, omdat hij niet vooruit wil lopen op de plannen die op Prinsjesdag worden gepresenteerd. Hij zei wel dat het kabinet op dit moment bezig is om de afspraken uit het regeerakkoord uit te voeren.

Het afschaffen van de dividendbelasting is omstreden omdat de maatregel vooral ten goede komt aan grote bedrijven en er geen bewijs is dat hierdoor meer bedrijven naar Nederland komen. De oppositie spreekt van een ‘cadeautje voor multinationals’.

BEKIJK OOK

Gat van 600 miljoen euro door afschaffing dividendtaks

Een klant doet boodschappen bij een groothandel. Foto ANP

Groeiende economie stelt kabinet voor dilemma: dividendbelasting afschaffen wordt nóg duurder

VK 16.08.2018 De Nederlandse economie blijft groeien, zo blijkt uit de nieuwste cijfers. Wat betekenen deze voor de plannen van het kabinet, en voor de portemonnee van de burger?

Begroten is voor dit kabinet een feest…

Miljoenennota’s maken is voor dit kabinet een feest. Gedwongen door de economische crisis stortte Rutte-II noodgedwongen de ene lastenverzwaring na de andere bezuiniging over het volk uit, maar Rutte-III geniet van een hoogconjunctuur. Minister Wopke Hoekstra van Financiën krijgt bij het opstellen van de rijksbegroting rugwind van de prachtige economische cijfers die het Centraal Planbureau (CPB) donderdag publiceerde.

Helaas voor het kabinet zijn die cijfers wel een tikje minder prachtig dan een paar maanden geleden. In maart dacht het planbureau nog dat de Nederlandse economie dit jaar met 3,2 procent zou groeien en volgend jaar met 2,7 procent. Die groeiverwachting heeft het CPB nu verlaagd naar respectievelijk 2,8 en 2,5 procent. Ook de ontwikkeling van de werkloosheid en de koopkracht ziet er sinds donderdag net iets minder rooskleurig uit dan daarvoor.

Het kabinet let bij het maken van de rijksbegroting altijd scherp op de koopkrachtontwikkeling die het CPB voorspelt. Is die wel evenwichtig? Welke kiezersgroepen blijven achter bij het gemiddelde? Moeten we voor die mensen iets extra’s doen, dus compenserende maatregelen nemen? De noodzaak daarvoor lijkt dit jaar gering. Volgens het CPB gaan alle huishoudens er in 2019 grosso modo op vooruit. Die doorsnee koopkrachtverbetering (1,3 procent) is ook substantieel groter dan dit jaar (0,4 procent).

Toch valt die voorspelling een beetje tegen. In juni ging het CPB nog uit van een koopkrachtstijging van 0,6 procent in 2018 en 1,6 procent volgend jaar. CPB-directeur Laura van Geest geeft twee redenen voor het neerwaarts bijstellen van de raming: de inflatie stijgt sneller dan eerder geraamd en de cao-lonen juist langzamer.

Het mysterie van de achterblijvende lonen is nog niet opgehelderd. Het CPB speculeert dat de onderhandelingspositie van arbeidskrachten is verzwakt ten opzichte van hun werkgevers. Dat zou onder andere liggen aan de digitalisering en robotisering van taken die vroeger door mensen werden gedaan en aan de internationalisering van de arbeidsmarkt (concurrentie uit lagelonenlanden). De economische wetenschap is er nog niet over uit. De ramingen van het CPB waren tot nu toe in elk geval telkens te optimistisch. In maart dacht het CPB nog dat de lonen met 3,2 procent zouden stijgen, in juni stelde het instituut dat bij naar 3,1 procent en in de voorspelling van donderdag is dat 2,9 procent.

Van alle huishoudens gaan de laagste inkomens (minder dan 23.700 bruto per jaar) er in 2019 het minst op vooruit (0,5 à 0,7 procent). Dit zijn hoofdzakelijk uitkeringsgerechtigden. Dit komt onder andere doordat de uitkeringen in mindere mate stijgen dan de lonen van werkenden. Een deel van deze groep (13 tot 14 procent) krijgt volgend jaar zelfs minder te besteden (tenzij het kabinet dat met nieuwe maatregelen voorkomt). Het CDA en de ChristenUnie kunnen ondertussen tevreden zijn over de koopkracht van alleenverdieners: die stijgt volgend jaar bovengemiddeld, net als die van huishoudens die meer dan 55.000 euro bruto per jaar verdienen. Het regeerakkoord pakt dus denivellerend uit.

Vergeleken met andere huishoudens komen gepensioneerden er dit jaar bekaaid vanaf, maar 2019 wordt ook voor hen een goed jaar. Maar liefst 96 procent van de AOW’ers gaat er dan in koopkracht op vooruit, voorspelt het CPB. Dat hebben de ouderen onder meer te danken aan een verhoging van de ouderenkorting, maar ook aan de verdere verlaging van de vermogensrendementsheffing en een (geraamde) rentestijging.

Gepensioneerden hebben gemiddeld meer spaargeld en beleggingen dan andere leeftijdsgroepen en profiteren daarom relatief meer van deze ontwikkelingen, voorspellen de rekenmeesters van het CPB. Ouderenpartij 50Plus eiste woensdag nog ‘compensatie voor AOW’ers’, omdat die ‘niet of nauwelijks’ zouden meedelen in de lastenverlichtingen van dit kabinet.

…totdat de dividendbelasting de sfeer bederft

Ondanks het financiële zomerweer moet het kabinet in de Miljoenennota (die het op Prinsjesdag publiceert) minimaal twee flinke tegenvallers wegwerken: de lagere aardgasbaten en – paradoxaal genoeg – een hoger dan geraamde opbrengst van de dividendbelasting. Het Rijk verliest tot en met 2022 1,9 miljard euro aan gasopbrengsten als gevolg van het besluit de gaskraan in Groningen sneller dicht te draaien dan gepland. Hoekstra zei in mei dat hij voor die tegenvaller al dekking heeft gevonden, maar niet welke. Waarschijnlijk vangt het kabinet de gastegenvaller pijnloos op met verwachte meevallers aan de uitgavenkant (besparingen op gezondheidszorg en sociale zekerheid). Een bron in Den Haag bevestigt dat.

De geplande afschaffing van de dividendbelasting, die toch al uiterst gevoelig ligt, stelt het kabinet nu ook nog voor een akelig begrotingsprobleem. Dankzij de florerende economie en de meegroeiende bedrijfswinsten brengt deze bedrijfstaks steeds meer geld in het laatje. Het AD berichtte donderdag dat de dividendbelasting de schatkist dit jaar minstens 1,9 miljard euro oplevert.

Dat is 500 miljoen euro meer dan begroot. Voor dit jaar is dat een mooie meevaller, maar de keerzijde is dat het schrappen van de dividendbelasting steeds duurder wordt. In het regeerakkoord hield het kabinet rekening met een inkomstenderving van 1,4 miljard euro vanaf 2020 (het jaar dat de belasting verdwijnt). Nu dat inkomstenverlies groter blijkt dan geraamd, moet Rutte-III volgens de begrotingsregels het verschil van 500 miljoen euro al in de aanstaande Miljoenennota compenseren. Volgens diezelfde begrotingsregels kan dat alleen met extra lastenverzwaringen, niet met budgettaire meevallers.

Het kabinet moet dus andere belastingen verhogen (of minder verlagen dan beloofd) om een impopulair douceurtje voor multinationals te kunnen bekostigen. En dat een half jaar voor de Provinciale Statenverkiezingen. Op het Binnenhof wordt druk gespeculeerd dat coalitiepartijen D66 en ChristenUnie, die eigenlijk tegen het afschaffen van de dividendbelasting zijn, de oplopende kosten zullen aangrijpen om dit onderdeel van het regeerakkoord opnieuw ter discussie te stellen tijdens de komende begrotingsonderhandelingen.

Zelfs bij initiatiefnemer VVD is het enthousiasme voor de maatregel maar matig. VVD-prominent Frank de Grave heeft publiekelijk zijn scepsis laten blijken en fractievoorzitter Klaas Dijkhoff onderkende vorig jaar in een Kamerdebat dat er geen bewijs is voor de veronderstelde heilzame uitwerking op het vestigingsklimaat. Volgens Dijkhoff is de afschaffing van de dividendbelasting ‘een gok’. Een dure gok bovendien, blijkt nu.

Koopkrachtcijfers. Foto De Volkskrant

MEER OVER 

• CPB
• ECONOMIE, BUSINESS EN FINANCIËN
• POLITIEK
• ECONOMIE

Nederland­se economie groeit iets minder hard

AD 16.08.2018 De Nederlandse economie groeit dit jaar en volgend jaar iets minder hard dan eerder werd voorzien, blijkt uit een nieuwe raming van het het Centraal Planbureau (CPB).

Het CPB voorziet nu voor 2018 een groei van 2,8 procent en van 2,5 procent in 2019. In juni ging het planbureau nog uit van een groei van respectievelijk 2,9 en 2,7 procent. ,,Ook in economisch opzicht is het een mooie zomer, met aanhoudende groei en verder dalende werkloosheid. Maar het is niet alleen maar zonneschijn. Onzekerheden rond brexit, het handelsbeleid van de VS en het economisch beleid in Italië kunnen het beeld doen kantelen”, zegt CPB-directeur Laura van Geest.

Volgens haar zijn de ‘neerwaartse risico’s’ voor de economie toegenomen. ,,De handelsconflicten die kunnen uitmonden in een handelsoorlog zijn verder verscherpt. Het risico op een harde brexit wordt met de dag groter. Het economische beleid in Italië en de groeivertraging in een aantal opkomende economieën, zoals Turkije, brengen onzekerheid met zich mee voor het eurogebied”, aldus Van Geest.

Historisch laag niveau

Het CPB wijst er wel op dat de economie blijft groeien in een bovengemiddeld tempo. Dat komt onder meer door gunstige consumptiecijfers van huishoudens, de overheidsbestedingen en investeringen in woningen. Daarbij daalt de werkloosheid naar verwachting in 2019 verder naar een ‘historisch laag niveau’ van 3,5 procent.

Het CPB voorziet in zijn nieuwe raming ook dat de inflatie iets sterker toeneemt. Dit jaar wordt het leven naar verwachting 1,6 procent duurder en volgend jaar komt de inflatie vermoedelijk uit op 2,4 procent. Volgens het planbureau wordt de inflatie vooral gestuwd door een hoger btw-tarief.

Machines

Gisteren meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) nog dat de economie het goed blijft doen. De groei hebben we te danken aan de binnenlandse bestedingen, export en bedrijfsinvesteringen. Vooral de bouw maakte het afgelopen kwartaal het verschil, aldus het CBS.

Zo is in het tweede kwartaal fors meer geïnvesteerd in woningen, bedrijfsgebouwen en infrastructuur. Verder schaften bedrijven opnieuw meer auto’s aan. Ook werd meer geld uitgetrokken voor machines.

Ook consumenten laten het geld rollen en jagen daarmee de groei aan. Al zeventien kwartalen op rij geven huishoudens meer uit dan een jaar eerder. Vooral voor auto’s en elektrische apparaten wordt flink de knip getrokken. Daarnaast geven mensen meer geld uit aan diensten, met name op het gebied van horeca, vervoer en communicatie.

Eurozone

Al met al doet onze economie het duidelijk beter dan het gemiddelde van de landen van de eurozone. Volgens een nieuwe schatting van Europees statistiekbureau Eurostat ging de economie van het eurogebied met 0,4 procent vooruit op kwartaalbasis, net als in het eerste kwartaal.

View image on Twitter

Centraal Planbureau@CPBnl

CPB raming: de Nederlandse economie ontwikkelt zich gunstig, dit jaar een groei van 2,8% en volgend jaar 2,5%. Verhoging lage BTW tarief duwt inflatie in 2019 omhoog naar 2,4%. Meer informatie: http://bit.ly/2MPOjJo  7:01 AM – Aug 16, 2018

View image on Twitter

Centraal Planbureau@CPBnl

cMEV raming: de economie groeit in 2018 en 2019 door in een bovengemiddeld tempo. De werkloosheid daalt in 2019 verder naar een historisch laag niveau van 3,5%, de overheidsschuld daalt naar 49%. Meer informatie: http://bit.ly/2MtFS9U  7:02 AM – Aug 16, 2018

View image on Twitter

   Centraal Planbureau@CPBnl

CPB koopkrachtraming: bijna alle huishoudens kennen in 2019 een positieve koopkrachtontwikkeling, met uitschieters tot boven de 4%. De presentatie van de koopkrachtontwikkeling is gewijzigd; de spreiding van koopkrachteffecten krijgt meer aandacht http://bit.ly/2MNknxG   7:03 AM – Aug 16, 2018

Meer risico’s voor Nederlandse economie, maar groei zet door

NOS 16.08.2018 De Nederlandse economie groeit volgend jaar bovengemiddeld, maar het tempo van de groei neemt wel af.

Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) in de conceptversie van de MEV 2019, de Macro Economische Verkenning. De MEV-cijfers en ramingen voor de economie, de koopkracht en de arbeidsmarkt vormen voor het kabinet het vertrekpunt voor de rijksbegrotingen en de koopkrachtplaatjes voor volgend jaar. Op Prinsjesdag (18 september) komt de definitieve MEV.

De economische groei komt volgend jaar uit op 2,5 procent. Dit jaar wordt er een groei van 2,8 procent verwacht. De werkloosheid blijft dit jaar en volgend jaar dalen en komt uit op het laagste niveau sinds 2001.

Turkije

Het Centraal Planbureau waarschuwt dat er steeds meer risico’s zijn voor de Nederlandse economie. Handelsconflicten kunnen uitlopen op een handelsoorlog en als er geen deal komt rond de brexit raakt dat ook de Nederlandse economie. Daarnaast wijzen de economen op de problemen in Turkije, die tot onzekerheid in het eurogebied leiden.

Vaak wordt er ook met extra belangstelling gekeken naar de cijfers over de koopkracht die het Centraal Planbureau presenteert. De mediane koopkracht stijgt in 2019 met 1,3 procent. Ook dat cijfer is naar beneden bijgesteld. De laagste inkomens gaan er het minst op vooruit. Ruim 1 op de 10 lage inkomens gaat er zelfs op achteruit.

Is het nou mediaan of gemiddelde?

Mediane koopkracht is niet hetzelfde als gemiddelde koopkracht. Een gemiddelde is de optelsom van de koopkracht van alle huishoudens gedeeld door het totale aantal huishoudens. Die koopkracht wordt voor verschillende soorten huishoudens berekend: alleen of meerpersoons, met of zonder kinderen, een- of tweeverdiener, werkend of uitkering of gepensioneerd. Zo’n gemiddelde levert een vertekend beeld op. Een kleine groep mensen met grote koopkracht vertekent het cijfer voor de mensen uit diezelfde groep die minder koopkracht hebben.

Een mediaan koopkrachtcijfer geeft daarom een beter beeld. We spreken van de mediane koopkracht als er in dezelfde groep evenveel huishoudens zijn die meer koopkracht hebben als huishoudens die minder koopkracht hebben.

Een positief koopkrachtcijfer betekent niet dat iedereen erop vooruit gaat. Het koopkrachtcijfer zegt dat de meesten erop vooruitgaan maar niet per se alle huishoudens. Koopkrachtplaatjes zijn ook statisch en houden geen rekening met de gevolgen van loonsverhoging, werk vinden of ontslagen worden, een kind krijgen, scheiden en ouder worden. Dat soort zaken hebben veel meer effect op de koopkracht.

Eerder deze week maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek groeicijfers over het afgelopen halfjaar bekend. Daaruit blijkt dat de Nederlandse economie harder is gegroeid dan veel andere Europese economieën.

BEKIJK OOK

Gevreesde vertraging blijft uit: economie blijft krachtig groeien

Einde dividendbe­las­ting wordt nóg duurder

AD 16.08.2018 De voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting valt honderden miljoenen duurder uit dan gepland. Volgens bronnen in Den Haag loopt de rekening op in de richting van de 2 miljard euro.

De maatregel is van meet af aan zeer omstreden. Geen van de vier regeringspartijen had afschaffing van de dividendbelasting in het verkiezingsprogramma opgenomen. Desondanks besloot het kwartet tot afschaffing van de belasting op de winstuitkering van ondernemingen aan hun aandeelhouders.

Bij het aantreden van het kabinet gingen de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie er nog vanuit dat het schrappen van de dividendbelasting 1,4 miljard euro aan inkomsten zou schelen. In mei bleek echter al dat dit bedrag te laag was ingeschat, omdat de opbrengsten in 2017 200 miljoen hoger waren.

Economische groei

Aangejaagd door de economische groei en toegenomen winsten neemt het bedrag intussen alleen maar verder toe, stellen ingewijden. Voor de zomer werd de opbrengst in kabinetskringen over 2018 al op 1,9 miljard euro geschat, aldus een betrokkene: ,,Het kan zomaar zijn dat het meer dan 2 miljard wordt.”

Actievoerders op de publieke tribune tijdens het debat over het afschaffen van de dividendbelasting. © ANP

Het kabinet wil de dividendbelasting per 1 januari 2020 schrappen. Het wetsvoorstel dat de afschaffing regelt, komt echter komende Prinsjesdag al naar de Tweede Kamer, als onderdeel van een omvangrijk Belastingplan. In dat wetsvoorstel staat ook hoe groot de inkomstenderving is.

Daarvoor heeft het ministerie van Financiën zich te baseren op de meest actuele cijfers. Voor elke euro bovenop de 1,4 miljard  uit het regeerakkoord zal extra dekking moeten worden gevonden. ,,Hier staat veel druk op”, bevestigt een ingewijde.

Vestigingsklimaat

Minister-president Mark Rutte heeft de maatregel altijd fanatiek verdedigd omdat die zou leiden tot een beter Nederlands vestigingsklimaat. Handhaving van de dividendbelasting zou voor grote bedrijven een reden kunnen zijn om hun hoofdkantoor niet in Nederland te vestigen of te verplaatsen naar het buitenland.

Volgens het Centraal Planbureau is er echter geen hard bewijs dat de maatregel effect heeft en komt de opbrengst ten goede aan buitenlandse overheden. Ook ambtenaren van Financiën uitten in memo’s aan de formerende partijen grote twijfels over het nut van de maatregel.

Nieuwe raming

Vandaag bleek uit een nieuwe raming van het Centraal Planbureau dat de Nederlandse economie dit jaar en volgend jaar iets minder hard groeit dan eerder werd voorzien. Het CPB voorziet nu voor 2018 een groei van 2,8 procent en van 2,5 procent in 2019. In juni ging het planbureau nog uit van een groei van respectievelijk 2,9 en 2,7 procent.

,,Ook in economisch opzicht is het een mooie zomer, met aanhoudende groei en verder dalende werkloosheid. Maar het is niet alleen maar zonneschijn. Onzekerheden rond brexit, het handelsbeleid van de VS en het economisch beleid in Italië kunnen het beeld doen kantelen”, zegt CPB-directeur Laura van Geest.

Morgen komt het kabinet voor het eerst sinds de vakantie weer bijeen voor de ministerraad.

‘Afschaffen dividendbelasting gaat mogelijk 2 miljard euro kosten’ 

NU 16.08.2018 De afschaffing van de dividendbelasting gaat jaarlijks mogelijk 2 miljard euro of meer kosten, in plaats van de 1,4 miljard euro die in het regeerakkoord wordt genoemd, bevestigen bronnen in Den Haag na berichtgeving door het AD​.

Het plan is om de dividendbelasting in 2020 af te schaffen, maar het wetsvoorstel dat dat moet regelen wordt volgende maand al ingediend.

AD schrijft dat het bedrag volgens ingewijden verder toeneemt door de economische groei en toegenomen winsten. Omdat de economie goed draait, wordt er meer belasting betaald – ook over dividend, de winstuitkering van bedrijven aan hun aandeelhouders.

De maatregel is een van de meest omstreden uit het regeerakkoord. Geen van de vier coalitiepartijen had afschaffing in het verkiezingsprogramma staan. Alleen de VVD van premier Mark Rutte is en blijft een uitgesproken voorstander.

Het afschaffen van deze belasting moet het vestigingsklimaat ten goede komen, maar feitelijke onderbouwing daarvoor ontbreekt.

Definitieve cijfers komen op Prinsjesdag

In eerste instantie meldde het kabinet dat de maatregel per 2020 de schatkist jaarlijks 1,4 miljard euro zou kosten, maar dat werd later verhoogd naar 1,6 miljard. Tijdens Prinsjesdag op 18 september worden de definitieve cijfers gepubliceerd.

Nederlandse aandeelhouders kunnen de afgedragen belasting over dividend via de Belastingdienst terugkrijgen. Dit maakt de afschaffing van de dividendbelasting vooral voordelig voor buitenlandse aandeelhouders in Nederlandse beursgenoteerde bedrijven.

Bedrijven zouden zo makkelijker aan buitenlands kapitaal moeten kunnen komen. Ze profiteren in ieder geval van minder administratieve lasten.

Motie van afkeuring voor Rutte

Het afschaffen van de dividendbelasting is uitgegroeid tot een hoofdpijndossier voor het kabinet en leverde Rutte in april een breed gedragen motie van afkeuring op vanwege zijn rol in de zoektocht naar de omstreden memo’s die tijdens de formatie gebruikt zijn om de belasting af te schaffen.

Rutte en de coalitiepartijen beweerden eerder dat er voor zover zij zich konden herinneren geen memo’s waren, maar die memo’s bleken er toch te zijn.

Lees meer over: Dividendbelasting

Gat van 600 miljoen euro door afschaffing dividendtaks

NOS 16.08.2018 Het afschaffen van de dividendbelasting kost veel meer dan gedacht. Minister Hoekstra van Financiën moet nog voor Prinsjesdag op zoek naar 600 miljoen euro op de Rijksbegroting, zeggen bronnen in Den Haag na berichtgeving in het AD.

Het kabinet-Rutte III ging er aanvankelijk van uit dat de omstreden maatregel 1,4 miljard euro aan inkomsten zou schelen. Dat bedrag zal de komende jaren alleen maar toenemen, omdat het goed gaat met de economie. Dividendbelasting wordt namelijk betaald over de winst die bedrijven uitkeren aan hun aandeelhouders. Hoe hoger de winst, hoe hoger de opbrengst voor de staatskas.

Ingewijden zeggen dat het zou kunnen oplopen tot 2 miljard per jaar. Dat betekent dat Hoekstra vanaf 2020 jaarlijks met een gat van 600 miljoen zit. Om dat te dichten zou hij bijvoorbeeld andere belastingen kunnen verhogen.

Financiële dekking

Het kabinet wil de dividendbelasting op 1 januari 2020 afschaffen, maar het voornemen staat aanstaande Prinsjesdag al in het Belastingplan van minister Hoekstra. Hij moet zich baseren op de meest actuele cijfers en voor elke extra euro die het kost financiële dekking zoeken.

Premier Rutte is een groot voorstander van de afschaffing van de dividendbelasting voor buitenlandse bedrijven. Hij denkt dat de maatregel ertoe leidt dat grote bedrijven hun hoofdkantoor eerder in Nederland houden of vestigen. De oppositie verwijt het kabinet dat het zijn oren te veel naar grote bedrijven laat hangen, die van de heffing af willen. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat het afschaffen van dividendbelasting goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid.

Economie groeit: consumen­ten laten geld rollen

AD 14.08.2018 De Nederlandse economie blijft het goed doen. In het tweede kwartaal werd de economie 0,7 procent groter in vergelijking met de eerste drie maanden van dit jaar. Op jaarbasis komt dit neer op een groeicijfer van 2,9 procent. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek.

De groei hebben we te danken aan de binnenlandse bestedingen, export en bedrijfsinvesteringen. Vooral de bouw maakte het afgelopen kwartaal het verschil, aldus het CBS.

Zo is in het tweede kwartaal fors meer geïnvesteerd in woningen, bedrijfsgebouwen en infrastructuur. Verder schaften bedrijven opnieuw meer auto’s aan. Ook werd meer geld uitgetrokken voor machines.

Ook consumenten laten het geld rollen en jagen daarmee de groei aan. Al zeventien kwartalen op rij geven huishoudens meer uit dan een jaar eerder. Vooral voor auto’s en elektrische apparaten wordt flink de knip getrokken. Daarnaast geven mensen meer geld uit aan diensten, met name op het gebied van horeca, vervoer en communicatie.

De huidige indicatoren geven aan dat de groei dit jaar uitkomt rond de 3 procent.  ,,In de eerste helft van dit jaar ligt de groei rond de 2,9 procent, dus we liggen goed op schema”, aldus CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen.

Economie in Nederland groeit gestaag door en sterker dan in de ons omringende landen https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2018/33/bbp-groeit-met-0-7-procent-in-tweede-kwartaal-2018 …

View image on Twitter

   CBS

✔@statistiekcbs

Economie in Nederland groeit gestaag door en sterker dan in de ons omringende landen https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2018/33/bbp-groeit-met-0-7-procent-in-tweede-kwartaal-2018 …  9:32 AM – Aug 14, 2018

Arbeidsmarkt

De consumptiegroei is in lijn met het verder aantrekken van de werkgelegenheid, de daling van de werkloosheid en het verdere herstel op de woningmarkt. Volgens het CBS is het aantal vaste banen in het tweede kwartaal opnieuw toegenomen: 159.000 meer dan vorig jaar.

Er is sprake van stijgende krapte op de arbeidsmarkt. Voor iedere vacature zijn er nu 1,4 werklozen. Op het hoogtepunt van de crisis waren dat er 7. Die krapte vertaalt zich echter nog altijd niet in forse cao-loonstijgingen. ,,Op het loonstrookje is het effect minder zichtbaar”, aldus Van Mulligen.

Al met al doet onze economie het duidelijk beter dan het gemiddelde van de landen van de eurozone. Volgens een nieuwe schatting van Europees statistiekbureau Eurostat ging de economie van het eurogebied met 0,4 procent vooruit op kwartaalbasis, net als in het eerste kwartaal.

Bronnen

•  StatLine – Bbp, productie en bestedingen; kwartalen, mutaties, nationale rekeningen

Relevante links

•  Achtergrond – Bijstellingen nationale rekeningen: algemeen overzicht
•  Dossier – Conjunctuur

‘Nederland­se economie doet het extreem goed’

AD 02.07.2018 De Nederlandse economie groeit snel en is sterk. Dat komt onder andere door de overheidssubsidies die we hier kennen, door groeiende werkgelegenheid en door het zelfverzekerde karakter van de economie. Dat meldt de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO).

Iedere twee jaar neemt de OESO de Nederlandse economie onder de loep om te kijken wat goed gaat en wat beter kan. Ook dit jaar is het rapport positief gestemd. De Nederlandse economie zal dit jaar met 3,3 procent groeien en volgend jaar naar verwachting met 2,9 procent. Dat is fors boven het Europese gemiddelde. Ook de werkeloosheid is flink afgenomen.

De OECD toont in zijn nieuwe rapport dat de werkeloosheid in Nederland afneemt. © OECD

Angel Gurria, secretaris-generaal van de OESO, reageert op het rapport: ,,De Nederlandse economie doet het extreem goed. Het toont prijzenswaardige weerstand sinds de wereldwijde financiële crisis. Er zijn echter wel belangrijke uitdagingen die aangepakt moeten worden om een duurzame en inclusieve groei te realiseren in de toekomst.”

Toekomstige stabiliteit

Die toekomstige economische stabiliteit  is nodig om een meer inclusieve arbeidsmarkt te realiseren. Zo zou Nederland goed aan doen om toch een beperkte vorm van sociale verzekeringen voor zelfstandigen in te voeren en de excessieve fiscale voordelen voor zzp’ers geleidelijk af te bouwen. De verschillen tussen de soorten arbeidsverbanden worden daardoor teruggebracht, waardoor meer Nederlanders kunnen profiteren van de sterke economische groei. Ook pleit de denktank voor een langer vaderschapsverlof.

Van alle parttime werknemers is bijna 75 procent vrouw, blijkt uit gegevens van de OESO/OECD. © OECD

Het is de OESO opgevallen dat Nederlandse vrouwen relatief een stuk minder pensioen opbouwen dan mannen, doordat ze vaker parttime werken. Volgens de onderzoekers is de pensioenkloof tussen mannen en vrouwen met gemiddeld dik 42 procent bijna nergens zo groot als hier. Als vaders vanaf het begin al langer bij de zorg van hun kind betrokken kunnen worden zou dit de seksverschillen op het gebied van parttimewerk wat kunnen beperken, adviseert het rapport.

Staatsschuld

Met een staatsschuld van bijna zestig procent van het bruto nationaal product (bnp) blijft Nederland onder de Europese norm. Griekenland heeft de grootste staatsschuld met 180 procent van het bnp, al is daar wel een lichte groei in de economie te zien.

De OESO brengt de staatsschuld van Nederland, in vergelijking met andere landen, in beeld. © OECD

Staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken benadrukt in een reactie dat een eerlijkere arbeidsmarkt ,,een van de prioriteiten” is van het kabinet. ,,Ook ondersteunt de OESO de Nederlandse aanpak als het gaat om belastingontwijking en belastingontduiking”, aldus de bewindsvrouw die verder niet inhoudelijk op de aanbevelingen uit het rapport ingaat.

Er gaan al langer stemmen op om te snijden in de zelfstandigenaftrek en bijvoorbeeld een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers verplicht te stellen. De politiek is evenwel verdeeld over het onderwerp. Zelfstandigenorganisaties hebben erop gewezen dat veel ondernemers zelf helemaal niet zitten te wachten op allerlei vergaande verplichtingen over het aangaan van verzekeringen.

CPB: piek economische groei voorbij

AD 19.06.2018 De economie van Nederland blijft zich gunstig ontwikkelen, maar de groeipiek ligt vermoedelijk achter ons. Dat schrijft het Centraal Planbureau (CPB) in een nieuw rapport over de groeiramingen. Volgens het planbureau blijft Nederland profiteren van gunstige omstandigheden in eigen land en van ,,prima groei” van de wereldhandel.

Het CPB-rapport volgt op nieuwe ramingen die De Nederlandsche Bank (DNB) gisteren naar buiten bracht. De toezichthouder stelde de verwachtingen voor de groei neerwaarts bij naar 2,5 procent dit jaar. Eerder ging DNB voor 2018 uit van 3,1 procent groei. De mindere vooruitzichten dit jaar hebben vooral te maken met een tegenvallend eerste kwartaal. Volgens het CPB is de lichte terugval vermoedelijk van tijdelijke aard.

Lees ook

Nederlandse economie nadert het kookpunt

Lees meer

Oplopende inflatie

Voor dit jaar gaat het CPB uit van een economische groei van 2,9 procent, tegen 3,2 procent vorig jaar. In 2019 zal de economie met 2,7 procent groeien. Verder zal de inflatie verder oplopen. Dit jaar 1,5 procent en een jaar later wordt het leven gemiddeld 2,3 procent duurder. De werkloosheid daalt volgend jaar naar 3,4 procent van de beroepsbevolking.

Door de krapte op de arbeidsmarkt zullen ook de lonen stijgen. Verder dragen oplopende olieprijzen en een verhoging van de indirecte belastingen bij aan de oplopende inflatie. De overheid houdt een overschot op de begroting.

Italië en Brexit

Wel wijst het CPB op ontwikkelingen in het buitenland die een risico kunnen vormen. Daarbij wordt onder meer gewezen op de politieke ontwikkelingen in Italië en de brexit. Ook het aanhoudende conflict met de Verenigde Staten over internationale handel kan de Nederlandse economie negatief beïnvloeden.

Het effect van de al ingevoerde importheffingen op de wereldwijde groei noemt het CPB ,,verwaarloosbaar”. Een escalatie van het handelsconflict kan wel ,,verstrekkende gevolgen” op de economische groei, met name op de langere termijn. Ook DNB wees al op de risico’s van een volwaardige handelsoorlog.

Overheidsfinanciën staan er onverminderd goed voor in 2018

RO 28.05.2018 De overheidsfinanciën vertonen onverminderd een positief beeld. Financiële meevallers helpen in 2018 bij het opvangen van de kosten van het verlagen van de gaswinning. De lagere gasbaten als gevolg van dit besluit lopen naar verwachting op tot 900 miljoen euro in 2022. Financiële meevallers zijn voornamelijk te vinden bij de zorg en sociale zekerheid.

Dit zijn de belangrijkste conclusies uit de Voorjaarsnota 2018 die minister Hoekstra van Financiën op 28 mei aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. In de Voorjaarsnota staan de wijzigingen voor het begrotingsjaar 2018 ten opzichte van de Startnota, de vertaling van de financiële afspraken uit het Regeerakkoord.

Economisch en budgettair beeld

Cijfers van het Centraal Planbureau (CPB) laten zien dat de economische groei hoger was dan bij de Startnota geraamd. Deze extra groei wordt vooral verklaard door een hogere uitvoer, die het gevolg is van een hoger dan geraamde wereldhandel. Ook de woningmarkt draagt bij aan de groei. De werkloosheid blijft met 3,9 procent ongewijzigd ten opzicht van de Startnota.

Ook de raming van het overheidssaldo is onveranderd en komt uit op 0,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp). De overheidsschuld is verder gedaald tot 53,3 procent bbp. De belangrijkste reden hiervoor is dat de schuld in 2017 lager uitkwam dan verwacht en doorwerkt in de voorjaarsnotacijfers.

Niettemin is het kabinet zich ervan bewust dat met name internationale risico’s, zoals de uitwerking van de Brexit en het (handels)beleid van de Verenigde Staten, kunnen de economische groei drukken.

Aanpassingen

Het kabinet heeft in de Voorjaarsnota 2018 extra geld vrijgemaakt voor onder andere het opvangen van de lagere gasbaten en meer mankracht bij de Brexit-voorbereidingen voor Douane en keuringsdiensten (34 miljoen).   Financiële meevallers zijn er onder andere door lagere uitgaven aan genees- en hulpmiddelen (350 miljoen) en een lager dan verwacht aantal AOW-gerechtigden (95 miljoen). Ook bij de huurtoeslag is er een meevaller van 100 miljoen.

Hogere uitgaven zijn er dit jaar onder andere door een hoger dan geraamd aantal leerlingen en studenten (200 miljoen) en doordat de gunstige economische omstandigheden meer mensen doen besluiten gebruik te maken van kinderopvang (80 miljoen).

De inkomsten komen lager uit door de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie over de fiscale eenheid en doordat zorgverzekeraars de nominale zorgpremie uiteindelijk lager hebben vastgesteld dan eerder geraamd. De economische groei zorgt – in mindere mate – juist voor hogere inkomsten.

Gasbesluit

In de Voorjaarsnota zijn de budgettaire effecten verwerkt van het kabinetsbesluit over de gaswinning in Groningen. Het gaat hier om gederfde ontvangsten voor begrotingsjaar 2018 en de meerjarige doorwerking hiervan tot en met 2022. De gedetailleerde financiële dekking van het besluit wordt zichtbaar op Prinsjesdag, waarbij traditioneel de integrale begrotingsbesluitvorming voor het jaar 2019 en verder wordt gepresenteerd.

Volgens de huidige inzichten leidt het verlagen van de gaswinning in 2018 tot 150 miljoen euro lagere baten, en loopt dit bedrag op tot 900 miljoen in 2022. Daarnaast is er structureel 200 miljoen euro gereserveerd voor diverse kosten van het Rijk voor onder andere de kosten voor de aardbevingen en het bieden van een perspectief voor de regio.

Beide maatregelen worden in 2018 gedekt uit meevallers en geld op de verschillende departementale begrotingen wat niet tot besteding zal komen, in het bijzonder die van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De meerjarige dekking wordt gepresenteerd op Prinsjesdag.

Zie ook

• Overheidsfinanciën

Meevallers op rijksbegro­ting moeten tekort door lagere gaswinning opvullen

AD 28.05.2018 Meevallers op de rijksbegroting zijn dit jaar groot genoeg om het gat te dichten dat geslagen wordt door het verder terugschroeven van de gaswinning in Groningen. Daarnaast is er ruimte om enkele tegenvallers op te vangen zonder elders te hoeven bezuinigen, blijkt uit de vandaag gepresenteerde Voorjaarsnota.

Het kabinet gaf al eerder aan niet extra te zullen bezuinigen om de kosten van het dichtdraaien van de Groningse gaskraan op te vangen. Het besluit om de gaskraan in 2030 helemaal dicht te draaien werd enkele weken geleden al genomen, maar onduidelijk was tot dusver welk prijskaartje daaraan hangt en hoe die rekening moet worden betaald. Hoe het kabinet dat vanaf 2019 denkt te gaan oplossen, wordt op Prinsjesdag bekendgemaakt.

Het besluit om de gaskraan verder dicht te draaien kost dit jaar 150 miljoen euro aan misgelopen gasbaten. Doordat de gaswinning de komende jaren helemaal wordt afgebouwd, loopt dat bedrag fors verder op naar 900 miljoen euro in 2022. Daarnaast wordt structureel 200 miljoen euro opzijgezet om het aardbevingsgebied in Groningen te helpen.

Onverminderd positief

Meevallers zijn er dit jaar met name bij de gezondheidszorg en de sociale zekerheid. Zo hoeft minder geld te worden uitgegeven aan genees- en hulpmiddelen, aan de AOW en aan huurtoeslagen. Daar staan hogere uitgaven tegenover aan onderwijs en kinderopvang. Ook gaat extra geld naar de douane en keuringsdiensten ter voorbereiding op het vertrek van Groot-Brittannië uit de EU.

De overheidsfinanciën vertonen volgens minister Wopke Hoekstra (Financiën) onverminderd een positief beeld. Het kabinet gaat nog altijd uit van een begrotingsoverschot van 0,5 procent van het bruto binnenlands product. De economie draait nog altijd op volle toeren, en groeit zelfs harder dan waar vanuit werd gegaan bij het opstellen van de begroting voor dit jaar.

Het kabinet waakt desondanks voor al te veel optimisme, omdat er ook risico’s op de loer liggen. De gevolgen van bijvoorbeeld de brexit en het handelsbeleid van de Verenigde Staten kunnen de economische groei drukken.

Verantwoordingsdag: niet populair, maar wel belangrijk

NU 23.05.2018 Zodra er plannen voor de toekomst worden gesmeed, staan politici maar wat graag vooraan. Maar zodra er teruggeblikt moet worden, is dat een ander verhaal. Ook na de achttiende Verantwoordingsdag op de derde woensdag in mei, vorige week, is dat beeld nog niet veranderd. Deze woensdag debatteert de Kamer met de premier over de jaarverslagen van de ministeries.

De tegenhanger van Verantwoordingsdag, Prinsjesdag op de derde dinsdag in september, is een stuk bekender bij het grote publiek.

Toch onderschrijft iedereen in Den Haag het belang van volledige en transparante verantwoording over wat er met belastinggeld is gebeurd.

Een week na Verantwoordingsdag, waarop de jaarverslagen van de ministeries en de toelichting daarop zijn gepubliceerd, debatteert de Kamer woensdag de hele dag met premier Mark Rutte en minister Wopke Hoekstra over de verantwoordingsstukken.

Aandacht

“Politici die plannen maken, krijgen veel aandacht. Terugkijken of die plannen ook hun doel hebben behaald, komt veel minder in het nieuws”, zegt D66-Kamerlid Joost Sneller.

Sneller voelt zich een ambassadeur van Verantwoordingsdag. Hij begeleidde als parlementariër een project waarin honderd burgers naar aanleiding van de verantwoordingsstukken zelf vragen aan het kabinet kunnen stellen.

“Het viel bijvoorbeeld iemand op dat er goed geschoold personeel in de zorg nodig is, maar dat slechts een vijfde van het budget door het ministerie daarvoor is gebruikt.” Een terechte vraag, vindt Sneller. Het kabinet moet nog antwoorden.

Sneller vindt eveneens dat de nadruk vooral ligt op wat er wordt uitgegeven aan nieuw beleid en te weinig wordt gekeken naar wat het dan oplevert. Maar kijkend naar het verleden ziet hij ook verbeteringen.

“Pas in 1993 werd het jaarverslag van de rijksoverheid voor het eerst goedgekeurd door de accountant. Nu scoren we traditioneel erg hoog op het gebied van rechtmatige rijksuitgaven.”

Verplicht

Veel onduidelijkheid kan vooraf worden weggenomen als ministers bij nieuwe wetgeving duidelijke doelen formuleren. Zo kan achteraf door de Kamer gemakkelijk worden beoordeeld of die doelen ook zijn gehaald.

Er is sinds dit jaar een wet van kracht die ministers verplicht meer inzicht te geven in de doelmatigheid en doeltreffendheid van hun beleid, maar gezien de conclusies van de Rekenkamer is er nog werk aan de winkel. Meer informatie heeft niet geleid tot meer inzicht in wat er met het belastinggeld is gebeurd, schrijft de organisatie.

Het valt Sneller ook op dat er nog winst valt te behalen op dit punt, maar het geheel moet volgens hem ook meer worden gezien als een lopend proces dat tijd nodig heeft.

Zie ook: Wat heeft het kabinet bereikt? Hier gaat Verantwoordingsdag over

Puzzel

GroenLinks-Kamerlid Bart Snels heeft het over “puzzelstukjes” die uiteindelijk tot een helder en transparant totaalbeeld moeten leiden.

“Wanneer je vooraf kijkt welke doelen je wilt behalen, kun je daar achteraf veel makkelijker verantwoording over afleggen. Zo til je het politieke debat naar een hoger niveau en zien burgers wat er met hun belastinggeld gebeurt”, zegt Snels.

Eén zo’n puzzelstukje is het onderzoek naar onze welvaart, die dit jaar voor het eerst door het Bureau voor de Statistiek (CBS) op verzoek van de Kamer is gepubliceerd.

In het onderzoek, dat onder de naam Monitor Brede Welvaart is uitgebracht, wordt naar de zogenaamde zachte waarden gekeken; gezondheid, vrije tijd, klimaat en kennis in plaats van harde economische groeicijfers uitgedrukt in het bbp waarover politici doorgaans debatteren.

Welvaart

Het algemene beeld dat dit jaar naar voren komt, is dat de welvaart in Nederland stijgt of gelijk blijft, al zijn er natuurlijk verschillen per bevolkingsgroep. Zaken als leeftijd, geslacht, etniciteit en opleidingsniveau hebben veel invloed op brede welvaart.

Snels ziet het liefst dat er bij het maken van beleid ook wordt verteld wat er bijvoorbeeld gebeurt met het klimaat, de inkomensverschillen en de natuur. Die zaken moeten dan met concrete doelstellingen in de begroting per ministerie worden opgenomen.

De Monitor is wat GroenLinks betreft een goede stap in de goede richting, maar Snels weet ook dat het een traag proces is. “We hebben het er al twintig jaar over dat de politiek duidelijke doelen moet stellen die we achteraf kunnen beoordelen. Oud-minister Gerrit Zalm begon met die discussie.”

Dividendbelasting

Voor de oppositie is het debat van woensdag een aanleiding om het wederom over de afschaffing van de dividendbelasting te hebben, de omstreden maatregel die het kabinet vanaf 2019 jaarlijks 1,6 miljard euro kost.

“Ik heb al meerdere keren vragen aan het kabinet gesteld over deze maatregel, maar ik krijg maar geen antwoord”, aldus Snels. “De discussie rondom het afschaffen van de dividendbelasting staat wat mij betreft symbool voor het grotere probleem; het gebrek aan openheid bij beleidsvorming.”

Ook PvdA-Kamerlid Henk Nijboer heeft zijn laatste vraag over dit onderwerp nog niet gesteld. “Natuurlijk ga ik het over de afschaffing van de dividendbelasting hebben. Het is echt onbegrijpelijk dat die maatregel nog op tafel ligt.”

Nijboer ziet ook positieve punten. Zo heeft het vorige kabinet de overheidsfinanciën in 2017 gezond achtergelaten. Dat de PvdA’er hierover begint is natuurlijk geen toeval, zijn partij was daar destijds medeverantwoordelijk voor.

Op hoe het geld door het nieuwe kabinet vervolgens wordt besteed, valt wel wat af te dingen, vindt Nijboer.

Over het belang van het begrip ‘brede welvaart’ lijken oppositie- en coalitiepartijen het wel eens. “Er is meer dan economische groei alleen”, zegt Nijboer.

D66-Kamerlid Sneller hoopt dat de verantwoordingsstukken en de Monitor Brede Welvaart langzaam maar zeker samensmelten.

ICT

Alleen bij de VVD willen ze het woensdag vooral over de door de Rekenkamer geconstateerde ICT-problemen bij de overheid hebben. Die zijn zelfs zo ernstig dat er gevreesd werd voor een datalek bij een onderdeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

“Ik ben echt verbaasd dat de ICT-problemen nog steeds niet zijn opgelost”, zegt VVD-Kamerlid Roald van der Linde. Hij wijst op een zeer kritisch overheidsonderzoek dat in 2014 al voor deze risico’s waarschuwde. Er moeten grote stappen worden gezet, vindt hij. “Er zijn te veel ideetjes en te weinig ideeën.”

Over brede welvaart zullen de liberalen het minder hebben, al heeft Van der Linde wel iets opgepikt uit het CBS-onderzoek: “Laten we wel wezen, Nederlanders zijn hartstikke tevreden.”

Lees meer over: Verantwoordingsdag

Kamer buigt zich over gang van zaken 2017

Telegraaf 23.05.2018  Het financiële reilen en zeilen van het Rijk en het kabinetsbeleid van 2017 staan centraal bij het grote verantwoordingsdebat in de Tweede Kamer, woensdag vanaf 10.30 uur. Dat is precies een week na de zogenoemde gehaktdag of Verantwoordingsdag, waarop de cijfers zijn gepresenteerd.

Het gaat om het eerste verantwoordingsdebat met het kabinet-Rutte III. Het kabinet moet verantwoording afleggen over het jaar 2017, dat nog door Rutte II is gedomineerd.

De overheidsfinanciën blijken vorig jaar verder verbeterd. Het overschot steeg tot 8 miljard euro. Toen het vorige kabinet de begroting voor 2017 opstelde, rekende het nog op een tekort.

Beveiliging slecht

De Algemene Rekenkamer, die toetst of het Rijk belastinggeld goed besteedt, plaatste vorige week wel een reeks kanttekeningen. Volgens de waakhond is vaak onduidelijk of de burger wel waar krijgt voor zijn geld.

Ook was er kritiek op de ministeries, waar bijna overal de beveiliging van computersystemen niet op orde is. Ook rammelt bij het minsterie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de verlening van subsidies.

LEES MEER OVER; tweede kamer

Eerste ’gehaktdag’ van Rutte III

Telegraaf 16.05.2018 Het is de eerste ’gehaktdag’ van het kabinet-Rutte III. Op deze derde woensdag van mei, die officieel Verantwoordingsdag heet, moet duidelijk worden wat er het afgelopen jaar van de plannen van het kabinet is terechtgekomen en wordt er financiële verantwoording afgelegd.

Minister Wopke Hoekstra (Financiën) komt net als op Prinsjesdag met een speciaal koffertje naar de Tweede Kamer om het financieel jaarverslag aan te bieden. Verder komt elk ministerie met een eigen jaarverslag, met een oordeel van de Algemene Rekenkamer.

Wat de gevolgen van het beleid zijn, is trouwens niet altijd vast te stellen. Vorig jaar meldde de Rekenkamer bijvoorbeeld dat het onduidelijk is hoeveel de overheid heeft bijgedragen aan de verbetering van de luchtkwaliteit de afgelopen jaren. Daar is tussen 2005 en 2015 wel 1,6 miljard euro voor vrijgemaakt.

’Een overbodig fremdkörper’

Verantwoordingsdag moest de tegenhanger worden van Prinsjesdag, maar heeft die status nooit bereikt. Kort na de invoering in 2000 brak dan ook al een discussie los of het moest worden aangepast of zelfs verdwijnen. Toenmalig SP-leider Jan Marijnissen noemde Verantwoordingsdag in 2008 „een overbodig fremdkörper.”

LEES MEER OVER;

• gehaktdag
• wopke hoekstra
• kabinet
• mark rutte
• verantwoordingsdag

Financieel Jaarverslag 2017: voor het tweede jaar op rij een begrotingsoverschot

RO 16.05.2018 De economie groeit fors en de overheidsfinanciën staan er in 2017 goed voor. In de Miljoenennota 2017 werd nog uitgegaan van een begrotingstekort van 0,5%, maar dat werd een overschot van 1,1% (bbp). Daarmee was 2017 het tweede opeenvolgende jaar met een begrotingsoverschot. De economische groei bedroeg vorig jaar 3,2%; de hoogste groei sinds 2008.

De overheidschuld lag met € 416,1 miljard in 2017 € 24,4 miljard lager dan het kabinet verwachtte bij het opstellen van de begroting voor 2017. De schuld is gelijk aan 56,7% van het bbp; een daling van 5,4 procentpunt. Daarmee komt de schuld voor het eerst sinds het uitbreken van de economische crisis uit onder de EU-norm van 60% van het bbp.

Dat blijkt uit het Financieel Jaarverslag Rijk (FJR) 2017, waarin het kabinet verantwoording aflegt over de ontvangsten en uitgaven van het Rijk. Minister Hoekstra van Financiën heeft het FJR en alle andere verantwoordingsstukken vandaag officieel aangeboden aan de Tweede en Eerste Kamer. Het Verantwoordingsdebat met de Tweede Kamer volgt op 23 mei 2018.

‘Het FJR 2017 biedt veel cijfers om tevreden over te zijn, maar zoals bekend bieden resultaten uit het verleden geen garanties voor de toekomst. De financiële gevolgen van de Brexit zijn nog moeilijk te voorspellen, internationale ontwikkelingen, zoals de dreiging van een handelsoorlog en militaire spanningen, zorgen voor onrust. Dat dwingt ons steeds de juiste balans te houden tussen geld uitgeven en buffers opbouwen voor economisch slechtere tijden’, aldus minister Hoekstra.

Begrotingstekort / Overheidssaldo
	2012	2013	2014	2015		2016		2017
als % bbp	-3,9	-2,4	-2,3	-2,1		0,4		1,1
in miljard €	-25,1	-15,5	-15,0	-14,0		2,6		8
Overheidsschuld
	2012	2013	2014	2015	2016		2017
als % bbp	66,3	67,8	68	64,6	61,8		56,7
in miljard €	428	443	451	441	434		416

Arbeidsmarkt

Het aantal werkenden nam in 2017 toe met bijna 200.000: de sterkste stijging sinds 2008. De werkloosheid daalde tot onder de 5%. Eind 2017 lag de werkloosheid zelfs op het laagste niveau in meer dan 8 jaar. De lonen stegen in 2017 gematigd; met 1,5% ten opzichte van 2016. De lonen stegen in de marktsector sneller dan bij de overheid en groeiden ongeveer even snel als de prijzen.

Woningmarkt

De huizenprijzen bleven in 2017 stijgen. Een huis in Nederland was eind 2017 gemiddeld 8,2% duurder dan een jaar eerder. Daarmee stegen de prijzen in het hoogste tempo in 15 jaar. Met name in de 4 grote steden was er grote krapte op de huizenmarkt.

Financiële sector

Het afgelopen jaar heeft het kabinet flinke voortgang geboekt om de interventies af te bouwen, die het Rijk tijdens de crisis in de financiële sector heeft gedaan. De minister van Financiën heeft in 2017 zowel aandelen van ABN AMRO als de laatste aandelen van verzekeringsmaatschappij a.s.r. die de overheid nog in bezit had, verkocht.

Europa

Ook in de Europese Unie (EU) en de rest van de wereld trok de economische groei in 2017 aan. De EU en eurozone kenden een hogere groei dan voorgaande jaren, en lieten een verbetering van de overheidsfinanciën zien. Ook de overheidsschuld daalde licht, hoewel een aantal landen een schuld hebben die duidelijk boven de EU-norm van 60% bbp ligt.

Documenten; 

Financieel Jaarverslag van het Rijk 2017

Zie ook;

• Verantwoordingsdagstukken 2017
• Verantwoordingsdag

Overschot op rijksbegroting verdrievoudigd

Telegraaf 16.05.2018 De overheidsfinanciën zijn vorig jaar flink verder verbeterd. Het overschot op de rijksbegroting is ten opzichte van 2016 verdrievoudigd tot 8 miljard euro, 1,1 procent van de totale omvang van de Nederlandse economie. Toen het vorige kabinet de begroting voor 2017 opstelde, rekende het nog op een tekort van 0,5 procent.

Dat staat in het Financieel Jaarverslag Rijk dat minister Wopke Hoekstra (Financiën) heeft aangeboden aan de Tweede Kamer. Het is het tweede jaar op rij waarin de overheid minder uitgaf dan dat er binnenkwam. Dat is mede te danken aan de sterker dan verwachte economische groei. Die kwam in 2017 uit op 3,2 procent, het hoogste niveau sinds 2008. De sterke groei zorgt ervoor dat minder mensen werkloos thuiszitten. „Dat leidt automatisch tot meer belastinginkomsten en minder overheidsuitgaven”, aldus Hoekstra.

De staatsschuld daalde naar 416 miljard euro. Dat is ruim 24 miljard euro minder dan waar het vorige kabinet in de Miljoenennota voor 2017 van uitging. De schuld was gelijk aan 56,7 procent van het bruto binnenlands product (bbp), een daling van 5,4 procentpunt ten opzichte van 2016.

BEKIJK OOK:

Eerste ’gehaktdag’ van Rutte III

’Mijlpaal’

Hoekstra noemt het „een mijlpaal” dat de staatsschuld daarmee voor het eerst in jaren onder de Europese norm van 60 procent lag. „Dat is erg goed nieuws”, aldus de minister. „Het betekent namelijk dat de last van de overheidsschuld steeds kleiner wordt.” Zo daalden de rentelasten op de overheidsschuld afgelopen jaar met 3,2 miljard euro.

„Dat is veel geld”, benadrukt Hoekstra. „Als we de schuld verder verlagen, dan krijgen we ruimte voor andere uitgaven en investeringen in onderwerpen die we met elkaar zo belangrijk vinden: in veiligheid, in onderwijs, in zorg, in duurzaamheid en het klimaat.” Bovendien is het volgens de bewindsman zaak een buffer aan te leggen voor als het economisch tij weer tegen gaat zitten.

LEES MEER OVER; rijksoverheid begrotingen wopke hoekstra

Minister Wopke Hoekstra. © ANP

Overschot op begroting verdrievou­digd

AD 16.05.2018 De rijksoverheid heeft 2017 afgesloten met een begrotingsoverschot van 8 miljard euro. Dat blijkt uit het financiële jaarverslag dat minister van Financiën Wopke Hoekstra aan de Tweede Kamer heeft aangeboden.

Gaat het goed in de wereld, dan gaat het goed met Nederland, aldus Minister Hoekstra.

Ook met de staatsschuld gaat het goed. De overheidsschuld zakte voor het eerst sinds de crisis weer onder de kritische grens van 60 procent die in de Europese Unie als maximum wordt gehanteerd. ,,Een mijlpaal”, aldus Hoekstra. Maar we zijn er nog niet, meent hij. Voor de crisis zat Nederland op een schuld van 43 procent. ,,Het moet verder naar beneden.” Het overschot wordt ingezet om de staatsschuld verder af te lossen.

Volgens Hoekstra profiteert Nederland sterk van de groeiende wereldeconomie. ,,Gaat het goed in de wereld, dan gaat het goed met Nederland.” Belastinginkomsten namen toe doordat meer mensen een baan vonden, terwijl de uitgaven aan bijvoorbeeld uitkeringen juist daalden.

Staatsschuld

De staatsschuld daalde naar 416 miljard euro. Dat is ruim 24 miljard euro minder dan waar het vorige kabinet in de Miljoenennota voor 2017 van uitging. De schuld was gelijk aan 56,7 procent van het bruto binnenlands product (bbp), een daling van 5,4 procentpunt ten opzichte van 2016.

Hoekstra waarschuwt wel voor een onterechte juichstemming: ,,Sommige experts voorzien al het einde van de hoogconjunctuur.;; Ook de brexit brengt risico’s voor de Nederlandse economie met zich mee.

Vandaag 16.05.2018 , de derde woensdag in mei, is het verantwoordingsdag. Dit is de tegenhanger van Prinsjesdag, die op de derde dinsdag van september plaatsvindt.

Overheidsfinanciën staan er in 2017 beter voor 

NU 16.05.2018 De overheidsfinanciën zijn in 2017 flink verder verbeterd. Het overschot op de rijksbegroting is ten opzichte van 2016 verdrievoudigd tot 8 miljard euro, 1,1 procent van de totale omvang van de Nederlandse economie. Toen het vorige kabinet de begroting voor 2017 opstelde, rekende het nog op een tekort van 0,5 procent.

Dat staat in het Financieel Jaarverslag Rijk dat minister Wopke Hoekstra (Financiën) aan de Tweede Kamer heeft aangeboden.

Het is het tweede jaar op rij waarin de overheid minder uitgaf dan dat er binnenkwam. Dat is mede te danken aan de sterker dan verwachte economische groei. Die kwam in 2017 uit op 3,2 procent, het hoogste niveau sinds 2008.

De staatsschuld daalde naar 416 miljard euro. Dat is ruim 24 miljard euro minder dan waar het vorige kabinet in de Miljoenennota voor 2017 van uitging. De schuld was gelijk aan 56,7 procent van het bruto binnenlands product (bbp), een daling van 5,4 procentpunt ten opzichte van 2016.

Teruggekeken

Op de derde woensdag in mei, Verantwoordingsdag, wordt traditioneel teruggekeken op het gevoerde beleid in het afgelopen jaar. Het draait dan om drie belangrijke vragen: wat waren de plannen voor het afgelopen jaar, wat is er bereikt en wat heeft dat gekost? Kortom: is het door burgers betaalde belastinggeld wel op de juiste manier uitgegeven?

De Algemene Rekenkamer, het instituut dat de uitgaven van de rijksoverheid controleert, heeft het Financieel Jaarverslag Rijk nagekeken en beoordeeld. De rijksuitgaven zijn voor ruim 99,5 procent goed besteed, maar er valt over het algemeen nog wel wat aan te merken op het beleid. Er zijn in totaal 35 onvolkomenheden geconstateerd door de Rekenkamer, ongeveer net zoveel als vorig jaar.

Overgangsjaar

Hoekstra zei bij het overhandigen van de verantwoordingsstukken aan de Kamer dat hij in 2017 “maar” 67 dagen verantwoordelijk was voor de overheidsfinanciën en dat het kabinet-Rutte III 225 dagen demissionair was.

2017 was een overgangsjaar, concludeert Hoekstra. “En dus kan ik mijn invloed op de staat van de overheidsfinanciën van vorig jaar eigenlijk alleen maar overschatten. Maar niettemin ben ik erg blij met het goede rapport dat ik u kan overhandigen.”

Lees meer over: Verantwoordingsdag

Rekenkamer kraakt controle op zorgsubsi­dies

AD 16.05.2018 De controle op zorg – en sportsubsidies die het ministerie van Volksgezondheid verstrekt, laat zwaar te wensen over. De tekortkomingen waren in 2017 zelfs zo pittig dat de Rekenkamer spreekt over ‘ernstige onvolkomenheden’.

Zo merkte het ministerie bij een subsidie aan een sportbond niet op dat deze bond voor de inzet van ‘stagiairs’ een dagvergoeding betaalde van 350 euro bruto. Terwijl de officiële stagevergoeding van het rijk maximaal 586 euro bruto per maand bedroeg.

Geen incident

Dit is geen incident, ziet de Rekenkamer. ,,Wij constateren dat de minister van VWS nog geen sluitend beleid ter voorkoming van misbruik en oneigenlijk gebruik van subsidies heeft. Vorig jaar wezen wij de minister ook op deze tekortkomingen. Naar ons oordeel zijn deze in 2017 ernstiger dan wij vorig jaar aangaven.”

Als gevolg daarvan bestaat onzekerheid over de rechtmatigheid van diverse subsidies, aldus de rekenmeesters. De Rekenkamer telde fouten en onzekerheden (de vraag of de subsidie rechtmatig was) op tot een totaal van 960,9 miljoen euro.

De Rekenkamer telde fouten en onzekerhe­den (de vraag of de subsidie rechtmatig was) op tot een totaal van 960,9 miljoen euro.

Dat bedrag heeft voor ruim 95 procent betrekking op subsidies, aldus de rekenmeesters. Het ministerie heeft in 2017 voor ongeveer 1,36 miljard euro aan zulke financiële injecties verleend.

Vorig jaar wezen wij de minister ook op deze tekortko­min­gen. Naar ons oordeel zijn deze in 2017 ernstiger dan wij vorig jaar aangaven, aldus Algemene Rekenkamer.

De Rekenkamer meldt verder dat er is nog te weinig vooruitgang is geboekt bij het toetsen van subsidies op staatssteun (daarvan moet melding zijn gemaakt in Brussel en ze moeten zijn toegestaan door de Europese Commissie). Bijna de helft van de regelingen moet nu nog worden getoetst. En als er al een controle heeft plaatsgevonden, dan is die niet altijd goed uitgevoerd.

Niet nieuw

Het probleem met controles op subsidies is niet nieuw, maar wel verergerd. Zowel in 2016 als over de periode 1999-2012 merkte de Rekenkamer het subsidiebeheer aan als een ‘onvolkomenheid’. Ook in andere jaren is aandacht gevraagd voor verbetering.

In een reactie onderschrijft minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid het belang van een toets op staatssteun. ,,Het is mijn inzet om alle subsidies te toetsen op staatssteun.” Al noemt De Jonge dit een ‘forse reparatie’.

Wat betreft het misbruik en oneigenlijk gebruik van subsidies gaat de minister dit jaar een aantal controles verder verbeteren, belooft hij. Het gaat om risicoanalyses en het delen van bevindingen. Verder wordt de kwaliteit van het beheer intern in de gaten gehouden. Ook de controles zelf worden nagelopen en zo nodig aangescherpt, aldus de bewindsman.

Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. © ANP

Rekenkamer: Onduide­lijk of belasting­geld zinnig wordt besteed

AD 16.05.2018 Het kabinet geeft lang niet altijd goed inzicht in het geld dat ministers besteden. Burgers weten daarom niet of ze waar krijgen voor hun geld.

Uit ons onderzoek blijkt steeds weer dat de informatie die nodig is om vooruit te kijken er niet is. En dat terwijl we in een informatie en communica­tie­tijd­perk leven, aldus Arno Visser

Die kritiek uitte de president van de Algemene Rekenkamer, Arno Visser, vanochtend bij het aanbieden van de verantwoordingsstukken over 2017. Hij noemt de beperkte informatieverstrekking ‘niet van deze tijd’. ,,Uit ons onderzoek blijkt steeds weer dat de informatie die nodig is om vooruit te kijken er niet is. En dat terwijl we in een informatie- en communicatietijdperk leven”, aldus Visser.

Visser noemt als voorbeeld het Rijksvastgoedbedrijf. Daar werden resultaten mooier voorgespiegeld dan ze in werkelijkheid waren. Het kabinet meldt aan de Kamer dat de verkoop van 83 Rijksgebouwen 102 miljoen euro heeft opgebracht. Het verzuimt echter te melden dat de boekwaarde van deze panden eerst met 100 miljoen euro naar beneden werd gebracht. De werkelijke opbrengst was per saldo dus maar 2 miljoen, concludeert de Rekenkamer.

Reïntegratietrajecten

Een ander voorbeeld van onduidelijke informatieverstrekking komt van het ministerie van Sociale Zaken, en dan specifiek over de resultaten die het UWV heeft behaald om mensen vanuit een uitkering aan het werk te krijgen. In het jaarverslag van het ministerie staat slechts vermeld dat het UWV een kwart van het budget van 206 miljoen euro niet heeft opgemaakt. Onvermeld blijft dat dat komt omdat het UWV minder reïntegratietrajecten inkocht dan het eerder verwachtte. Die informatie is echter alleen in het jaarverslag van het UWV zelf te lezen.

Rekenkamer kritisch: ‘Ernstige onvolkomenheid’ bij aanpak misbruik subsidies

AD 16.05.2018  Het kabinet geeft lang niet altijd goed inzicht in het geld dat ministers besteden. Burgers weten daarom niet of ze waar krijgen voor hun geld.

Uit ons onderzoek blijkt steeds weer dat de informatie die nodig is om vooruit te kijken er niet is. En dat terwijl we in een informatie en communica­tie­tijd­perk leven, aldus Arno Visser.

Die kritiek uitte de president van de Algemene Rekenkamer, Arno Visser, vanochtend bij het aanbieden van de verantwoordingsstukken over 2017. Hij noemt de beperkte informatieverstrekking ‘niet van deze tijd’. ,,Uit ons onderzoek blijkt steeds weer dat de informatie die nodig is om vooruit te kijken er niet is. En dat terwijl we in een informatie- en communicatietijdperk leven”, aldus Visser.

Visser noemt als voorbeeld het Rijksvastgoedbedrijf. Daar werden resultaten mooier voorgespiegeld dan ze in werkelijkheid waren. Het kabinet meldt aan de Kamer dat de verkoop van 83 Rijksgebouwen 102 miljoen euro heeft opgebracht. Het verzuimt echter te melden dat de boekwaarde van deze panden eerst met 100 miljoen euro naar beneden werd gebracht. De werkelijke opbrengst was per saldo dus maar 2 miljoen, concludeert de Rekenkamer.

Reïntegratietrajecten

Een ander voorbeeld van onduidelijke informatieverstrekking komt van het ministerie van Sociale Zaken, en dan specifiek over de resultaten die het UWV heeft behaald om mensen vanuit een uitkering aan het werk te krijgen. In het jaarverslag van het ministerie staat slechts vermeld dat het UWV een kwart van het budget van 206 miljoen euro niet heeft opgemaakt. Onvermeld blijft dat dat komt omdat het UWV minder reïntegratietrajecten inkocht dan het eerder verwachtte. Die informatie is echter alleen in het jaarverslag van het UWV zelf te lezen.

Rekenkamer: OCW controleert slecht op cultuursubsidies

Telegraaf 16.05.2018 Het ministerie van Cultuur verstrekt te makkelijk subsidies aan musea en theaters, vindt de Algemene Rekenkamer. Eerder hadden de rekenmeesters al aangegeven dat het Rijk subsidiegeld moet terugvorderen als cultuurinstellingen niet goed presteren. Het ministerie heeft weliswaar stappen gezet, maar de Rekenkamer is nog verre van tevreden.

Voor de subsidieperiode 2013-2016 heeft toenmalig minister Jet Bussemaker (Cultuur) vier prestatie-eisen aan cultuurinstellingen opgelegd. Om in aanmerking te kunnen komen voor het met 1,9 miljard euro gevulde subsidiepotje voor cultuur moesten ze een bepaald bezoekersaantal halen, ruime openingstijden hanteren, en voldoende leerlingen trekken uit een basis- en voortgezet onderwijs.

De Algemene Rekenkamer ziet echter dat het ministerie besloten heeft om alleen maar tot terugvordering van subsidies over te gaan als bezoekersaantallen niet worden gehaald, de overige eisen heeft de PvdA-bewindsvrouw laten varen. De Rekenkamer vindt dat slap en stelt ook vast dat de Tweede Kamer er door Bussemaker niet over is geïnformeerd. Dat had ‘wel voor de hand’ gelegen.

Onvoldoende bezoekers

Van de 86 gesubsidieerde cultuurinstellingen hebben er in 2013-2016 zeven onvoldoende bezoekers weten te trekken, constateert de Rekenkamer. Het ministerie heeft ze voor zo’n 56.000 euro aan sancties opgelegd. Dat bedrag had waarschijnlijk dus veel hoger kunnen en moeten zijn.

LEES MEER OVER;  cultuursubsidies cultuur overheden jet bussemaker algemene rekenkamer

Het gaat onverminderd goed met Nederland

AD 16.05.2018 Het gaat goed met Nederland. De zogenaamde brede welvaart in ons land laat op de meeste gebieden een stijgende lijn zien. Zo gaat de veiligheid omhoog, evenals de gezonde levensverwachting en het vertrouwen in de medemens en in organisaties. Dat volgt uit de resultaten van de Monitor Brede Welvaart 2018 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Om de brede welvaart te bepalen is niet alleen gekeken naar inkomen en vermogen, maar ook naar zaken als de ervaren gezondheid, woonlasten, het persoonlijk welzijn en vertrouwen in anderen. Nederland scoort in vergelijking met veel andere landen in Europa op de meeste onderdelen hoog tot zeer hoog. Ook de materiële welvaart en het welzijn stijgen.

Ongelijk

De welvaart is nog steeds wel ongelijk verdeeld. Hoogopgeleiden en inwoners met een Nederlandse achtergrond hebben een hogere brede welvaart dan laagopgeleiden en mensen met een niet-westerse achtergrond.

Niet alles gaat goed. De filedruk, de invloed van burgers op het openbaar bestuur, de kwaliteit van wonen en de tevredenheid over de vrije tijd staan licht in de min. Ook wat het milieu betreft zijn er zorgen, met name over de waterkwaliteit en de biodiversiteit.

Het CBS heeft ook gekeken naar de invloed van onze welvaart op het buitenland, en dan met name op de armste landen. Daar scoren we beduidend minder. De trend geeft aan dat wij in toenemende mate fossiele brandstoffen en biomassa uit de rest van de wereld betrekken. Het CBS neemt deze cijfers mee omdat hiermee natuurlijk kapitaal aan deze landen wordt onttrokken.

De broeikasgas-voetafdruk, de mate waarin Nederland verantwoordelijk is voor het schadelijke broeikasgas, nam in 2017 eveneens toe.

De welvaart in een grafiek. Groen is goed. © CBS

Welvaartskloof: hoger opgeleide is beter af

Telegraaf 16.05.2018  Het gaat redelijk tot goed met de welvaart in Nederland, maar niet iedereen vaart daar wel bij. Hoogopgeleide autochtone mannen hebben een hogere levensstandaard dan de rest van de bevolking.

Er is een kloof tussen die groep en vrouwen, lager opgeleiden en allochtonen, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek vanochtend in een eerste onderzoek naar de ’brede welvaart’. Het CBS kijkt daarin niet alleen naar het inkomen, maar ook naar zaken als gezondheid, woonlasten en sociale samenhang.

Criminaliteit

Op bijna al die punten scoren hoogopgeleiden, dus mensen met een hbo- of universitair diploma, (ver) boven het landelijk gemiddelde. Hun enige pijnpunt: ze zijn vaker slachtoffer van criminaliteit. Nederlanders met een mbo-achtergrond of lager zijn op veel punten juist slechter af dan het gemiddelde.

Ook uitgesplitst naar achtergrond zijn er duidelijke verschillen, zegt het CBS: autochtone Nederlanders scoren op geen enkel punt onder het gemiddelde, allochtonen – uit westerse landen of niet, maakt weinig uit – zitten op (bijna) alle aspecten van welvaart onder het gemiddelde.

Overgewicht

Dat gemiddelde ligt overigens best hoog, vindt het CBS. „De brede welvaart gaat over het algemeen omhoog. Alleen bij het aantal mensen met overgewicht, de tevredenheid met vrije tijd en het oppervlak aan beschermde natuur is de trend de afgelopen acht jaar negatief geweest.” Ook vergeleken met andere EU-landen doen ’we’ het qua welvaart best goed.

Op een aantal vlakken moeten we wel opletten, waarschuwen de statistici. Zo horen onze schoolklassen tot de grootste van Europa, en zijn ze de laatste jaren ook steeds groter geworden. Tegelijkertijd dalen onze uitgaven aan onderwijs, en zijn er relatief weinig docenten ten opzichte van de totale bevoling.

Ook geven Nederlanders opvallend veel geld uit om te wonen: de ’woonquote’, het gedeelte van het inkomen dat opgaat aan huur of hypotheek, is in bijna geen ander EU-land hoger dan hier.

Natuur

De ontwikkelingen van de brede welvaart op termijn, is minder positief dan die van nu. Vooral op het gebied van klimaat en energie is sprake van een slechter beeld. Ook zijn er zorgen over de krimp van het areaal beschermde natuurgebieden. Met het percentage bos en natuur van het totale landoppervlakte scoort Nederland met 16 procent het laagste van alle EU-landen.

Het gaat goed, maar met de ene groep wel beter dan met de andere

NOS 16.05.2018 We zijn gelukkig, met onze economie gaat het goed en socialer dan nu zijn we nog nooit geweest, blijkt uit de Monitor Brede Welvaart, een onderzoek naar de welvaart van Nederland van het CBS. Maar, vraag je je misschien af, waarom merk ik hier persoonlijk niets van? Bovenstaande conclusies zijn gebaseerd op gemiddelden, voor elke bevolkingsgroep zijn er natuurlijk uitschieters naar boven en beneden.

Zo is er een groot verschil in het rapport dat meteen opvalt: hoogopgeleiden hebben het op de meeste terreinen beter dan laagopgeleiden. Dat geldt voor het inkomen, vermogen, werkloosheid, ervaren woonlasten, vrijwilligerswerk, vertrouwen in andere mensen en persoonlijk welzijn (financiële situatie, gezondheid, sociaal leven, etc.) Mensen met een hogere opleiding zijn eigenlijk op alle vlakken positiever dan laagopgeleiden, met uitzondering van de tevredenheid met het sociale leven.

Het verschil tussen het welvaartsniveau tussen hoog- en laagopgeleiden komt het duidelijkst naar voren bij het persoonlijk welzijn. Ruim drie kwart van de hoogopgeleiden beoordeelt dit positief, tegenover de helft van de laagopgeleiden.

Ook zijn er verschillen tussen geslacht. Mannen ervaren een hogere welvaart dan vrouwen, maar vrouwen zijn wel gelukkiger met hun reistijd naar het werk. Daarnaast is te zien dat mensen met een migratieachtergrond op veel onderdelen een lagere brede welvaart hebben dan mensen met een Nederlandse achtergrond. Dat is deels te verklaren doordat zij jonger en lager opgeleid zijn dan gemiddeld.

Wat weten we nog meer?

In 2017 was 85,4 procent van de volwassenen tevreden met hun leven. 3,5 procent was dat niet. Daarbij valt op dat mensen in de leeftijd van 65 tot 75 jaar iets meer dan gemiddeld tevreden zijn (88,9 procent): dan zijn ze namelijk aan hun pensioen begonnen. Ook zijn hoogopgeleiden (89,6 procent) tevredener dan laagopgeleiden (81,3 procent).

Mensen met een Nederlandse of een westerse achtergrond zijn gelukkiger dan personen met een niet-westerse migratieachtergrond, blijkt uit de cijfers. Iets meer dan 75 procent van de mensen met een niet-westerse migratieachtergrond is tevreden.

CBS/BEWERKING NOS

Op gebied van persoonlijk welzijn scoren mannen (64,6 procent) hoger dan vrouwen (59,4 procent). Dat komt omdat vrouwen zich vaker onveilig voelen. Jongeren hebben een hoger persoonlijk welzijn dan ouderen: zij geven over het algemeen aan tevredener te zijn met hun gezondheid, meer vertrouwen te hebben in de instituties en zich veiliger te voelen dan ouderen.

Opleiding

Bijna een derde van de Nederlanders is hoogopgeleid (30,1 procent). Meer dan 30 procent van de mannen is hoogopgeleid en 29,9 procent van de vrouwen. Hoger opgeleiden hebben vaker een langere levensduur, betere gezondheid en participeren meer in de maatschappij. Het aantal hoogopgeleiden stijgt al jaren: zowel bij mannen als vrouwen, al stijgt het iets meer bij vrouwen. Daarom is het percentage voor het eerst vrijwel gelijk. Van de mensen met een niet-westerse achtergrond is ongeveer een vijfde (20,8 procent) hoogopgeleid.

En goed nieuws, want bijna 80 procent van de Nederlanders vindt hun gezondheid (zeer) goed. Meer dan 81 procent van de mannen en 77 procent van de vrouwen is tevreden. Vrouwen zijn iets minder positief omdat ze vaker last hebben van langdurige aandoeningen, lichamelijke beperkingen en belemmeringen door pijn. Natuurlijk neemt de (ervaren) gezondheid af met leeftijd: zo voelt 95,2 procent van de 15-jarigen zich nog gezond, maar van de 75-plussers maar 59,2 procent. Jonge mensen met een niet-westerse migratieachtergrond zijn vaak positiever over hun gezondheid dan jongeren met een westerse achtergrond.

CBS/BEWERKING NOS

De huizenmarkt, daar hebben we de laatste tijd genoeg negatieve verhalen over gehoord. De huizen worden steeds duurder en dan moet je het geluk hebben om überhaupt een huis te kunnen kopen. Bijna 5 procent van de huiseigenaren geeft aan onder een zware financiële last gebukt te gaan. Huishoudens met een kostwinner van 35 tot 65 jaar ervaren de woonlasten zwaarder dan jongere huishoudens.

Voor huurders is de financiële last nog hoger: meer dan 20 procent vindt het lastig om maandelijks de huur te betalen. Vooral huurders tot 35 jaar zijn een relatief groot deel van hun inkomen kwijt aan woonlasten, toch vinden de 35- tot 65-jarigen de financiële lasten zwaarder.

Wantrouwen?

Maar geven al die financiële lasten dan geen wantrouwen in de maatschappij? Blijkbaar niet, want 62,2 procent van de mensen heeft vertrouwen in de medemens. Mannen vertrouwen iets sneller (64,8 procent) dan vrouwen (59,6 procent). Het vertrouwen in anderen is bij de leeftijdsgroep 65 tot 75 jaar het laagst (54,4 procent). Ook mensen met een niet-westerse migratieachtergrond (43,9 procent) en laagopgeleiden (48,4 procent) vertrouwen minder dan gemiddeld mensen.

CBS/BEWERKING NOS

De cijfers verschillen dus per groep, maar toch is de grote lijn hetzelfde: we zijn gewoon echt gelukkiger, hebben meer vertrouwen en voelen ons gezond. Ook al lijkt dat misschien soms niet zo.

BEKIJK OOK;

Het gaat heel goed met ons, maar er is een belangrijke kanttekening

CBS presenteert voor het eerst cijfers over kwaliteit van leven

Het gaat heel goed met ons, maar er is een belangrijke kanttekening

NOS 16.05.2018 Over het algemeen lijkt het alsof het niet zo goed gaat met Nederland. We klagen veel: over de politiek, de economie, het weer en soms zelfs over het Eurovisie Songfestival. Toch klopt dit negatieve beeld niet, want het gaat gemiddeld heel goed met ons land. Op economisch, sociaal en cultureel gebied, hoe gelukkig we zijn en hoeveel vertrouwen we hebben. Alles verbetert, maar er is een kanttekening: onze invloed op het milieu. Onze welvaart laat onder meer een grote ‘broeikasgasvoetafdruk’ achter.

Dat blijkt uit de Monitor Brede Welvaart, een onderzoek naar de welvaart van Nederland van het CBS. Die zogeheten brede welvaart is een maatstaf voor meer dan alleen inkomen: het gaat ook over de samenleving, veiligheid, wonen, gezondheid en meer.

Het is voor het eerst dat het CBS de Monitor Brede Welvaart presenteert. Wat houdt die precies in? Lees hier een uitgebreide uitleg en waarom het rapport uniek is.

En wil je de uitgebreide uitleg van alle cijfers? Klik dan hier.

De brede welvaart in Nederland gaat omhoog. Vergeleken met andere landen in de Europese Unie is onze welvaart hoog en op een aantal vlakken zelfs heel hoog. Zo zijn veel mensen tevreden: maar liefst 85 procent van de Nederlanders gaf het leven een 7 of hoger in 2017. Daarmee staan we op plek 1 van Europa, we zijn dus het gelukkigst. In 2016 stonden we nog op de 13de plek.

Ook het opleidingsniveau is gestegen. In 2010 had 72 procent in de leeftijd van 25 tot en met 64 jaar minimaal een startkwalificatie op de arbeidsmarkt (havo-, vwo- of mbo-diploma), in 2017 was dit percentage gestegen tot 78. Daarmee behoort Nederland tot de middenmoot van Europa.

CBS/BEWERKING NOS

Ook werkte vorig jaar 67 procent van de bevolking tussen de 15 en 74 jaar oud. Niet veel? Jawel hoor, we staan daarmee op de vijfde plek van de ranglijst van Europa. En in 2016 stond Nederland nog op plek 28. In Nederland kennen we ook een grote groep vrijwilligers: met 40 procent aan Nederlanders die vrijwilligerswerk doen, staan we op de eerste plek van Europa.

Ook ons sociale leven bloeit. In 2010 gaf 92 procent van de Nederlanders aan meerdere keren per maand contact te hebben met vrienden, familie en collega’s. In 2016 is dit toegenomen tot 94 procent. Het vertrouwen in de mensen om ons heen is tevens gegroeid: 58 procent van de Nederlanders gaf in 2010 aan mensen om zich heen te vertrouwen, nu is dat 63 procent. Met deze cijfers staan we ook boven aan de ranglijst van Europa.

De toekomst ziet er ook rooskleurig uit. De economie blijft waarschijnlijk aantrekken, het vertrouwen van burgers is stabiel en ook de gezondheid en het opleidingsniveau is positief.

CBS/BEWERKING NOS

Maar er is niet alleen maar optimisme: Nederland legt druk op het milieu en de niet-hernieuwbare grondstoffen in andere landen. De blootstelling aan fijnstof is wel verbeterd (van 17,3 microgram per m3 lucht tot 11,8 microgram), en het vermogen om hernieuwbare elektriciteit op te wekken, is ook gestegen. Maar nog steeds staan we met deze indicatoren als Nederland onder in de Europese ranglijst. De fijnstofconcentratie overschrijdt zelfs op meerdere plekken de Europese norm.

Ook is in de periode 2010 tot en met 2017 het percentage beschermd natuurgebied gedaald naar 13. Hiermee staat Nederland op de 19de plaats van Europa. Ook het stikstofoverschot, door de uitstoot van boerenbedrijven, is hoog (plek 27 op ranglijst).

Broeikasgasvoetafdruk

Maar het grootste probleem is nog onze broeikasgasvoetafdruk. Dat is de schade op het milieu van onder meer de (productie van) spullen die we kopen, het voedsel dat we eten en de reizen die we maken. Onze broeikasgasvoetafdruk is vorig jaar met meer dan 8 procent gestegen: van 14 ton CO2-equivalenten per inwoner in 2016 naar 15 ton in 2017. En hoe groter die afdruk, des te meer effect op klimaatverandering.

Video afspelen

Nederlandse broeikasgasvoetafdruk met 8% gestegen

De jaarlijkse broeikasgasuitstoot op Nederlands grondgebied neemt dan wel af, toch staat Nederland nog steeds onder aan de ranglijst binnen de EU. In 2015 werd besloten dat de uitstoot in 2020 25 procent lager moet zijn, we zitten nu op 13 procent lager.

Het gaat goed met de brede welvaart in Nederland, nu het milieu nog.

BEKIJK OOK;

CBS presenteert voor het eerst cijfers over kwaliteit van leven

Rekenkamer: ’Geldstromen Syrië schimmig’

Telegraaf 16.05.2018  Het is onduidelijk of het geld dat Nederland uitgeeft voor vluchtelingenopvang rond Syrië goed is besteed. Dat concludeert de Algemene Rekenkamer in het onderzoek waarin ze de uitgaven van alle ministeries onder de loep neemt.

Voor opvang van Syrische vluchtelingen in buurlanden Turkije, Libanon, Irak en Jordanië geeft het kabinet meer geld uit dan het jaarverslag van minister Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) meldt. Over 2016 en 2017 werd in totaal 424 miljoen euro besteed, inclusief 95 miljoen voor Syrië zelf, terwijl er voor die periode eigenlijk maar 260 miljoen euro beschikbaar was, zo schrijft de Rekenkamer.

„Voor het parlement is het lastig uit het jaarverslag van BHOS op te maken waaraan de budgetten besteed worden”, schrijft de Rekenkamer. „Ook de begroting biedt dat inzicht niet vooraf. Of dit geld doeltreffend is besteed, kan wellicht pas over enkele jaren vastgesteld worden.”

LEES MEER OVER; vluchtelingenopvang sigrid kaag syrië algemene rekenkamer

Wat heeft het kabinet bereikt? Hier gaat Verantwoordingsdag over 

NU 15.05.2018 In Den Haag staat de derde woensdag in mei traditiegetrouw in het teken van Verantwoordingsdag. Het kabinet legt dan verantwoording af aan het parlement over het voorgaande kalenderjaar.

We kennen allemaal Prinsjesdag, de derde dinsdag in september, waarop het kabinet de begroting voor het komende jaar presenteert.

Het gebeurt niet vaak in Den Haag dat er zo uitgebreid wordt teruggekeken op gevoerd beleid.

Het draait op Verantwoordingsdag om drie belangrijke vragen: Wat waren de plannen voor het afgelopen jaar, wat is er bereikt en wat heeft dat gekost? Kortom: is het door burgers betaalde belastinggeld wel op de juiste manier uitgegeven?

Het kabinet publiceert de verantwoordingstukken in de vorm van jaarverslagen van alle ministeries (het Rijksjaarverslag) en de toelichting daarop (het Financieel Jaarverslag van het Rijk). De Tweede Kamer wordt zo geholpen met haar belangrijkste taak: het controleren van de regering.

Eigenlijk wordt op Verantwoordingsdag gekeken naar wat er terecht is gekomen van de beloften op Prinsjesdag. Op beide dagen overhandigt de minister van Financiën de stukken aan de Kamer in een speciaal koffertje.

Verschillen Verantwoordingsdag en Prinsjesdag

Verantwoordingsdag

• Kabinet blikt terug
• Minister van Financiën biedt Financieel Jaarverslag van het Rijk en Rijksjaarverslag aan
• Antwoord op de vragen:
  Hebben we bereikt wat we wilden bereiken?
  Hebben we gedaan wat we daarvoor zouden doen?
  Heeft het gekost wat we dachten dat het zou kosten?

Prinsjesdag

• Kabinet blikt vooruit
• Minister van Financiën biedt Miljoenennota en Rijksbegroting aan
• Antwoord op de vragen:
  Wat willen we bereiken?
  Wat gaan we daarvoor doen?
  Wat gaat dat kosten?

Rekenen

Er is die dag ook een grote rol weggelegd voor de Algemene Rekenkamer, het instituut dat de uitgaven van de rijksoverheid controleert. Want tegelijkertijd met de publicatie van de jaarverslagen, geeft de Algemene Rekenkamer per ministerie een oordeel over de stukken.

Hebben de ministers het geld in 2017 volgens de regels geïnd en uitgegeven? Zijn de zaken goed georganiseerd op de ministeries? Hebben de ministers voldoende zicht of het beleid de juiste resultaten heeft? Die vragen staan voor de Rekenkamer centraal.

Zo’n oordeel kan soms hard aan komen. Dat weten ze in ieder geval nog bij de Belastingdienst (als onderdeel van Financiën). Het ministerie kreeg de afgelopen twee jaar nogal wat te verstouwen op Verantwoordingsdag. De Algemene Rekenkamer heeft het dan in jargon over ‘onvolkomenheden’ of zelfs ‘ernstige onvolkomenheden’ als men het echt te bont heeft gemaakt.

Dat klinkt allemaal erg formeel, maar zo’n stempel kan nogal wat gevolgen hebben. De bewindspersoon in kwestie moet in het debat dat volgt op de verantwoordingsstukken laten weten hoe de problemen worden aangepakt en opgelost.

Soms krijgt het hele kabinet een tik op de vingers van de Rekenkamer, zoals vorig jaar gebeurde. De effecten van de overheidsuitgaven waren in het jaar 2016 onduidelijk, luidde de conclusie.

Daarmee werd direct de kernvraag beantwoord of burgers waar voor hun belastinggeld hebben gekregen.

Afronden

Het debat over de stukken volgt meestal een week na de publicatie. De minister van Financiën en de minister-president zijn daar in ieder geval bij aanwezig.

De jaarverslagen worden vervolgens door de Tweede en eerste Kamer behandeld als wetsvoorstellen. Als beide Kamers die wetten aannemen, is het begrotingsjaar afgesloten.

Lees meer over: Verantwoordingsdag

We geven steeds meer geld uit aan luxeartike­len

AD 15.05.2018 Nederlanders laten het geld dankzij de sterk draaiende economie weer volop rollen. Met name aan auto’s, elektrische apparaten, woninginrichting, kleding en horeca geven we meer geld uit, blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS.

De consumptie groeide het eerste kwartaal van 2018 met 3 procent, aldus Centraal Bureau voor Statistiek.

Het was jarenlang dé grote makke van de economie. Nederlanders waren tot lang na de crisis zo pessimistisch dat ze de hand op de knip hielden en geen grote uitgaven durfden te doen. Dat sentiment is nu totaal gekeerd.

In de eerste drie maanden van dit jaar gaven huishoudens 3 procent meer uit dan in het eerste kwartaal van 2017, aldus het Centraal Bureau voor Statistiek. Dat is de grootste groei in zeventien jaar. In totaal geven we al zestien kwartalen meer uit dan een jaar eerder.

Het geld gaat vooral naar auto’s, elektrische apparaten, kleding en de inrichting van woningen. Meer geld gaven we eveneens uit aan restaurants, cafébezoek en diensten. Uitgaven aan diensten maken ruim de helft van de totale binnenlandse consumptieve bestedingen uit.

Shoppers in het centrum van Leiden © foto Peter Hilz

Meer banen

Het CBS verklaart de forse groei doordat steeds meer Nederlanders aan het werk zijn en de woningmarkt nog altijd in de lift zit.

Eerder maakte het Centraal Bureau voor Statistiek al bekend dat het aantal banen in het eerste kwartaal met 76.000 gestegen is en dat voor het eerst weer meer vaste contracten zijn uitgedeeld aan werknemers dan dat er een flexibele arbeidsrelatie werd aangegaan.

Al met al groeide de Nederlandse economie het eerste kwartaal met een half procent. Ten opzichte van een jaar eerder is de economie 2,8 procent gegroeid. Of te wel: samen verdienen we dus bijna 3 procent meer dan de eerste maanden van 2017.

Export

Behalve dat consumenten meer hun portemonnee trekken, investeren bedrijven ook meer in machines, huisvesting en vervoermiddelen.  Van de export moest Nederland het dit keer minder hebben. Opmerkelijk is wel dat de import voor het eerst in ruim twee jaar harder aantrok dan de export.

De uitvoer van goederen en diensten dikte op jaarbasis met bijna 4 procent aan. Een kwartaal eerder groeide de export nog bijna twee keer zo sterk. De import ging met bijna 5 procent vooruit.

Het filiaal van Hudson’s Bay in Amersfoort. © bram petraeus

SP haalt uit naar kabinet wegens lekken ‘goed nieuws’

NU 15.05.2018 SP-Kamerlid Ronald van Raak heeft dinsdag hard uitgehaald naar het kabinet en in het bijzonder naar premier Mark Rutte. Van Raak heeft er geen goed woord voor over dat het kabinet plannen lekt naar de media zonder eerst de Tweede Kamer daarover te informeren.

“Dit kabinet trekt zich opnieuw niets aan van de Tweede Kamer”, zei hij. Van Raak verwijst naar het recente lek met betrekking tot de Voorjaarsnota. Zo zou er extra geld naar onderwijs en veiligheid gaan.

“Maar het lekken is structureel”, merkt hij op. “Ministeries lekken structureel goed nieuws naar bevriende journalisten met als doel om de eigen minister positief in beeld te brengen. Vervolgens krijgen Kamerleden telefoontjes van journalisten om op de gelekte plannen te regeren.” En dat is waar het volgens Van Raak schuurt.

Kamerleden kunnen niet reageren op plannen waar zij niet over geïnformeerd zijn, zegt hij. “Dit is te gênant voor woorden. Dit is onfatsoenlijk. Zo dreigt dit een nepparlement te worden.”

Niet gewoon

Van Raak maakt zich al een langere tijd zorgen om het lekken vanuit het kabinet. Zo is het bijna een parlementaire traditie geworden dat de plannen uit de Miljoenennota al op straat liggen voordat het Prinsjesdag is. “Maar we mogen dit niet gewoon gaan vinden. Dit is niet gewoon”, zegt Van Raak.

“Dit gaat ook over het manipuleren van media. Dit is geen incident, dit is beleid. Dit gaat over de reusachtige afdelingen voorlichting die bezig zijn met manipuleren van media en publieke opinie.”

Hij pleit ervoor dat de premier de kwestie serieus neemt en strafrechtelijk onderzoek laat instellen naar de lekken. Het zal er waarschijnlijk niet van komen, “omdat de lekken vanuit de ministers komen”.

‘Onaanvaardbaar’

Van Raak staat overigens niet alleen in zijn kritiek op Rutte, die als premier eindverantwoordelijk is voor de lekken naar media. Onlangs tikte Kamervoorzitter Khadija Arib de premier in een brief op de vingers vanwege de vele lekken vanuit de ministeries. “Het behoeft geen betoog dat dit verschijnsel vanuit staatsrechtelijk oogpunt zeer ongewenst, zo niet onaanvaardbaar is”, schreef zij.

Een debat over de nieuwe lekken kreeg geen steun van de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en CU. Zij vinden het voldoende als het kabinet nog een keer op de brief van Arib gewezen wordt.

Van Raak: “Dat kan twee dingen betekenen: of deze partijen leggen zich erbij neer dat zij de strijd over hun eigen informatiepositie verloren hebben, of deze partijen worden eerder dan de rest van de Kamer over kabinetsplannen geïnformeerd. In beide gevallen is dat een kwalijke zaak.”

Lees meer over: SP Mark Rutte

Het koffertje met daarin de rijksbegroting en miljoenennota in de Tweede Kamer op Prinsjesdag © ANP

Kabinet eens over tussenbegroting

AD 09.05.2018 Het kabinet heeft overeenstemming bereikt over de zogeheten voorjaarsnota, waarmee de begroting voor dit jaar wordt aangepast. Hoe het kabinet het wegvallen van de inkomsten van de gaswinning wil opvangen, wil minister Wopke Hoekstra (Financiën) nog niet zeggen.

De regering maakt ieder voorjaar een tussenbegroting om de begroting van Prinsjesdag bij de tijd te brengen. Naar deze voorjaarsnota werd dit jaar extra uitgekeken, omdat het kabinet moet beslissen over de kostbare gevolgen van het terugschroeven van de gaswinning.

Het zou kunnen beslissen de staatsschuld te laten oplopen, het gat met eventuele meevallers te dichten of toch weer te gaan bezuinigen, maar tegen al die opties zijn ook weer bezwaren. Het kabinet bestaat uit partijen die zich laten voorstaan op een zuinig begrotingsbeleid, maar heeft ook beloofd dat burgers de economische groei in hun portemonnee moeten merken.

Hoekstra zwijgt nog over de manier waarop het kabinet het vraagstuk wil oplossen, omdat hij ‘dat eerst met de Tweede Kamer wil delen’.

Kabinet hoeft niet te bezuinigen om gas, ook geld naar onderwijs en veiligheid

NOS 09.05.2018 Het kabinet trekt extra geld uit voor onderwijs en de aanpak voor de knelpunten bij de politie en het Openbaar Ministerie. Onderwijs krijgt er dit jaar zo’n 65 miljoen bij vanwege een tegenvaller, die is ontstaan omdat er meer leerlingen en studenten naar school en de universiteit gaan. Het ministerie van Justitie en Veiligheid kan rekenen op een eenmalig bedrag van ook zo’n 65 miljoen euro.

Niets kwijt

Dit staat in de Voorjaarsnota van minister Hoekstra van Financiën, zo bevestigen bronnen rondom het kabinet. De Voorjaarsnota moet voor 1 juni naar de Tweede Kamer. Minister Hoekstra wilde nog niets kwijt over dit belangrijke overzicht over de mee- en tegenvallers van de afgelopen periode. “Ik ga eerst de Tweede Kamer informeren.”

Gas

Verder is de coalitie het na veel discussie eens geworden over de betaling van de kosten van het dichtdraaien van de gaskraan. De tegenvallende gasinkomsten moeten binnen de begroting worden opgevangen, dat heet officieel binnen het “uitgavenkader”. Het is nog onbekend om hoeveel geld het gaat.

Belangrijk besluit

Het herstel en de versteviging van de beschadigde huizen daarentegen hoeven niet te worden betaald uit de bestaande begroting, vinden VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie. Dit geld komt uit de staatskas, waardoor het afbouwen van de staatsschuld minder snel gaat. Een belangrijk besluit, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen.

“Door deze grote kostenpost op deze manier te betalen, wordt gezorgd dat er altijd geld is. Ook wordt voorkomen dat het schadeherstel in Groningen iedere jaar weer een speelbal wordt in de discussie over geld. Het kabinet hoeft dan niet te zeggen dat er bijvoorbeeld geen geld is voor de zorg, omdat de huizen daar verstevigd moeten worden.”

Compromis

De belofte van extra geld naar onderwijs en veiligheid is een compromis tussen de partijen, aldus Fresen. “De VVD en het CDA wilden geld voor veiligheid, de ChristenUnie en D66 hebben zich hard gemaakt voor onderwijs.”

Wat is de Voorjaarsnota?

Het is een tussentijds overzicht van de lopende begroting van het Rijk. Daaruit blijkt of sommige ministeries teveel geld hebben uitgegeven (‘tegenvallers) of dat er extra geld is (‘de meevallers’).
Als een minister meer geld blijkt nodig te hebben, wordt de begroting die op Prinsjesdag is gepresenteerd nog veranderd.

Werkdruk

Het extra geld voor onderwijs voorkomt dat het ministerie de komende tijd op andere uitgaven moet bezuinigen.

De coalitie wil voorkomen dat de sector, die onder druk staat in verband met de werkdruk en lagere salarissen, de dupe wordt van die verkeerde inschatting van de leerling- en studentenaantallen. Het gaat om geld dat wel op Prinsjesdag officieel wordt geregeld, voor de afgelopen tijd is al zo’n oplossing gevonden.

Naar verluidt zijn er grote meevallers omdat het ministerie van Sociale Zaken en het ministerie van Volksgezondheid geld overhouden. Bij Sociale Zaken komt dat door lagere AOW-uitgaven, bij Volksgezondheid omdat de lonen en prijzen minder zijn gestegen dan werd aangenomen.

BEKIJK OOK;

Rijk vecht met Shell en Exxon over miljarden euro’s aan onbenut gas

Loonstijging? Even geduld aub

Trouw 07.03.2018 De economie draait fantastisch, maar wie meer wil verdienen moet hopen op promotie of een nieuwe, beter betaalde baan. Wie blijft zitten waar ‘ie zit, gaat er nauwelijks op vooruit.

Voor loonstijgingen moeten werknemers nog even geduld hebben, meldt het Centraal Planbureau. Dit jaar merken werkenden – en dan vooral tweeverdieners – wel al een iets in hun portemonnee, dankzij belastingmaatregelen die voor hen gunstig uitvallen, maar de meeste Nederlanders moeten wachten tot 2019.

Dit jaar stijgen de lonen iets meer dan vorig jaar, verwacht het planbureau. In 2017 gingen ze 1,6 procent omhoog, dat zal in 2018 gemiddeld 2,2 procent zijn. Pas in 2019 maken óf de vakbonden een vuist, óf is er geen personeel meer te vinden, want dan zullen werkgevers instemmen met een loonstijging van gemiddeld 3,2 procent, voorspelt het CPB.

Vakcentrale voor professionals (VCP) is nog niet gerust op de effecten voor de koopkracht. “Een goed draaiende economie betekent niet per definitie een hoger besteedbaar inkomen. Tot op de dag van vandaag voelen de midden- en hogere inkomens de maatregelen die tijdens de crisis in gang zijn gezet. De lasten moeten nu echt omlaag, zodat werken weer lonend wordt”, zegt VCP-voorzitter Nic van Holstein.

Uiterst laag

Het kabinet heeft lastenverlichtingen aangekondigd voor volgend jaar, maar de grootste winst in koopkracht is een daling van de werkloosheid. Een werkloze die een uitkering weet in te wisselen voor betaalde baan heeft pas echt meer te besteden.

En daar heeft het CPB goed nieuws: de werkloosheid daalt van 4,9 procent in 2017 naar 3,9 procent dit jaar. Voor 2019 voorziet het een verdere afname naar een uiterst lage 3,5 procent. Maar dat cijfer gaat alleen om de groep die actief naar een baan zoekt en per direct beschikbaar is: op dit moment iets minder dan 400.000 mensen.

Dan is er nog een groep, van bijna 3,9 miljoen mensen, die geen werk heeft. Het gros daarvan wil niet werken, is gepensioneerd of is te ziek. Maar zeker een half miljoen van hen wil wel aan de slag, maar staat niet als werkloos in de boeken. Daarnaast zijn er de parttimers die meer uren willen draaien. Dus wellicht is de ruimte op de arbeidsmarkt minder krap dan die lijkt.

Het CPB verwacht toch dat door ‘de toenemende schaarste aan arbeidskrachten’ bedrijven vaker een vast contract aanbieden. Een op de vijf bedrijven heeft al een personeelstekort, meldt het CPB. Toch blijft ook het aantal flexbanen toenemen en blijft Nederland, in de woorden van de vakbonden, kampioen flexwerk.

Lees ook: 
Wordt dit het jaar van de stakingen? Of overwegen werkgevers serieus het personeel meer te betalen?

De economische groei biedt de kans om het systeem echt te vergroenen, zeggen economen.

Pechtold wil vooral staatsschuld verkleinen

Telegraaf 06.03.2018 De economie groeit volgens het Centraal Planbureau als kool. D66-leider Pechtold wil, als er geld overblijft, dat het kabinet dat stopt in het verkleinen van de staatsschuld. „In tijden dat het toeneemt, moet je het niet allemaal zomaar weer uitgeven.”

Pechtold deed zijn uitspraken in praatprogramma Pauw. De democraat vindt het ’fijn’ dat Nederland weer goede cijfers noteert. Wel benadrukte hij dat het slechts om ’prognoses’ gaat.

Naast het terugschroeven van de staatsschuld hoopt de D66-voorman dat het kabinet de kans ziet om de belastingen voor werkenden in te perken. Als derde wens op zijn verlanglijst staan investeringen. „Het CDA zal dan veiligheid roepen, D66 mikt op onderwijs.”

Nederlandse economie is zoete cocktail van ‘meer werk, hoger inkomen, hogere consumptie en meer investeringen’

VK 06.03.2018 Het gaat uitstekend met de Nederlandse economie, zo blijkt uit nieuwe prognoses van het Centraal Planbureau. ‘De Nederlandse economie is op stoom.’ Dit en volgend jaar groeit de economie met respectievelijk 3,2 en 2,7 procent. Nederland hoort daarmee bij de beter presterende eurolanden.

Als het CEP, het Centraal Economisch Plan, niet elk jaar rond dezelfde datum zou verschijnen, zou je haast vermoeden dat het CPB de coalitiepartijen een zetje wil geven twee weken voor de raadsverkiezingen. Deze jubelende ramingen schreeuwen de kiezer toe: de crisis ligt achter ons, we leven in hoogtijdagen. De Nederlandse economie is momenteel een zoete cocktail van ‘aantrekkende werkgelegenheid, hoger beschikbaar inkomen, hogere consumptie en meer investeringen’.

Wellicht het mooiste nieuws voor het kabinet: de werkloosheid daalt volgend jaar naar 3,5 procent. Sinds 2001 was dat cijfer niet zo laag. De vraag naar werk stijgt tegelijkertijd, maar dat kan de economie simpel aan: ‘De krachtige werkgelegenheidsgroei absorbeert met gemak het stijgende arbeidsaanbod.’

Nederland surft op een mondiale hoogconjunctuur, een wereldwijde economische golf, en doet het extra goed vanwege twee binnenlandse factoren: een bloeiende woningmarkt en ‘expansief begrotingsbeleid’. Oftewel, de regering geeft flink geld uit – aan onder meer zorg, onderwijs en defensie – en dat is goed voor de economie. Die spendeerdrift heeft wel gevolgen voor de begrotingsbalans. Het overschot, het geld dat aan het eind van het jaar onder de streep overblijft, groeit minder hard dan de andere economische cijfers: 1,1 procent van het bruto binnenlands product dit jaar en 0,7 volgend jaar.

Jarenlang moest premier Rutte bij nieuwe CPB-cijfers constateren dat de economie weliswaar aantrok, maar dat de burger er nog weinig van merkte. Nu kan hij met het nieuwste CEP in de hand sparren met stijgende koopkrachtcijfers. Mensen vinden weer werk, hebben meer te besteden en laten het dan ook letterlijk rollen. Toch kan CPB-baas Laura van Geest het niet laten een beetje roet in het eten te gooien. Koopkrachtplaatjes zijn niet zaligmakend, schrijft ze vandaag in de Volkskrant: de individuele situatie is simpelweg niet af te lezen uit een verraderlijk absoluut koopkrachtcijfer.

Een CEP zonder kanttekeningen bestaat niet, dat geldt ook voor deze prognose. Het Planbureau waarschuwt voor onzekerheden in het buitenland. Het Verenigd Koninkrijk gaat door zwaar Brexit-weer en blijft economisch achter bij de eurozone. ‘Onzekerheid over de Brexit ontmoedigt investeringen.’ Ook binnen de eurozone liggen risico’s op de loer, zoals ‘een aantal zwakke banken’ en ‘beperkte beleidsruimte’ van de Europese Centrale Bank om economische schokken op te vangen. Nog niet opgenomen in dit CEP: de Italiaanse verkiezingsuitslag, die daar tot een politieke impasse dreigt te leiden.

Volg en lees meer over:  KABINET-RUTTE III   NEDERLAND   POLITIEK   ECONOMIE

Overheid houdt hand op de knip na sterke economische verwachtingen 

NU 06.03.2018 De goede cijfers over de Nederlandse economie betekenen niet dat er automatisch meer geld beschikbaar is om uit te geven. Daarvoor waarschuwt minister Wopke Hoekstra (Financiën) na publicatie van de jongste prognoses.

Hoekstra hamert op de noodzaak om in goede tijden een buffer op te bouwen en te zorgen voor ”vlees op de botten”. Dan hoeft er niet meteen te worden bezuinigd als het tijdelijk economisch slechter gaat.

De bewindsman benadrukt ook dat de mooie cijfers geen garanties voor de toekomst geven. ”We moeten rekening houden met onzekerheden. Nederland is een open economie en daardoor zeer gevoelig voor de ontwikkelingen in de wereldeconomie.”

Het kabinet gaat nu kijken wat de cijfers voor de begroting betekenen: ”Welke mee- en tegenvallers er zijn en hoe we tegenvallers kunnen oplossen.”

Zie ook: CPB verwacht laagste werkloosheid sinds 2001

Lees meer over: Nederlandse economie

Nederlandse economie trekt verder aan

Telegraaf 06.03.2018 De Nederlandse economie trekt verder aan. Het Centraal Planbureau becijfert voor dit jaar een groei van 3,2 procent en een groei van 2,7 procent in 2019.

Daarmee zit Nederland boven het Europese gemiddelde, waar het Verenigd Koninkrijk momenteel juist achterblijft. Onder andere door het vooruitzicht van de Brexit zijn bedrijven daar huiverig te investeren.

Op de Nederlandse arbeidsmarkt is een steeds groter tekort aan mensen op de werkvloer. Volgens de rekenmeesters daalt de werkloosheid in 2019 naar het laagste niveau sinds 2001, naar 3,5 procent. Door die krapte bieden bedrijven vaker een vast arbeidscontract of zijn ze bereid hogere lonen te betalen.

Wel stijgt de inflatie door de hogere arbeidskosten en ook door de verhoging van het lage btw-tarief volgend jaar.

Overschot

Het begrotingsoverschot is ondanks de groeiende economie dit jaar kleiner dan vorig jaar. Voor 2018 schat het CPB dat er een overschot is van 0,7 procent, voor volgend jaar zou dat 0,9 procent zijn.

De besluiten die nog moeten worden genomen rondom de gaswinning in Groningen hebben ongunstige gevolgen voor de overheidsfinanciën en de economische groei. Omdat dit nog allemaal niet uitgekristalliseerd is, zijn deze gevolgen nog niet in de cijfers verwerkt.

Gunstig

In een reactie zegt minister Wiebes (Economische Zaken) dat de ramingen bevestigen ’wat we eigenlijk al weten’: „De Nederlandse economie staat er goed voor.” Hij verwacht dat burgers en bedrijven ook steeds meer daarvan zullen merken. „Dat is ook een goede uitgangspositie voor de grote maatschappelijke uitdagingen waar we voor staan, zoals het energie- en klimaatvraagstuk en het betaalbaar houden van onze zorgkosten.”

Wel wijst hij nog op de risico’s voor de economie. „Denk aan onze intensieve handelsrelatie met het Verenigd Koninkrijk en de Brexit, of de dreiging van importheffingen in de Verenigde Staten”, aldus Wiebes. „Het kabinet zal zich blijven inzetten voor vrijhandel en een gelijk speelveld.”

De economie blijft groeien, met dank aan de overheid die geld uit blijft geven

Trouw 06.03.2018 De Nederlandse economie blijft, in Europees perspectief, bovengemiddeld presteren.  Eén van de belangrijkste redenen, volgens het Centraal Planbureau: de stijgende overheidsuitgaven. Maar is het wel verstandig om veel geld uit te geven als het toch al goed gaat?

De conclusie van het Centraal Planbureau (CPB) komt juist op het moment dat het debat over al dan niet hogere overheidsuitgaven oplaait. De overheidsuitgaven stijgen onder dit centrum-rechtse kabinet snel.

Vorig jaar, het jaar dat het derde kabinet-Rutte aantrad, was nog sprake van een bescheiden groei, maar dit en volgend jaar groeit de begroting met respectievelijk ruim drie en ruim twee procent. Vrijwel gelijk opgaand met de economische groei, die in diezelfde jaren op 3,2 en 2,7 procent geraamd wordt. Vooral de extra uitgaven in het onderwijs en in defensie zijn daar debet aan. Eerder berekende De Nederlandsche Bank (DNB) al dat zonder die extra uitgaven de economie een klein procentpunt minder hard zou groeien.

Klassieke discussie

De discussie of overheidsuitgaven moeten meebewegen met de stand van de economische conjunctuur is klassiek. In tijden van voorspoed kun je groei nog eens extra stimuleren met de dan ook bij de overheid ruimer aanwezige middelen. Je kunt echter ook redeneren dat in tijden van voorspoed buffers moeten worden aangelegd voor slechter tijden. Voor de overheidsfinanciën zou dat betekenen dat in het laatste geval de overheidsschuld wordt afgelost, zodat er in slechtere tijden weer geleend kan worden.

Er komt, zeker in de huidige economische omstandigheden, een overweging bij. De overheid kan de economie stimuleren, maar als die al zo groeit ontstaat het gevaar van oververhitting: de productiemiddelen zijn al bijna optimaal bezet en er ontstaat een tekort aan arbeidskrachten, waardoor prijzen en lonen snel gaan stijgen.

Voor De Nederlandsche Bank en economen van de Rabobank was het al duidelijk voor deze nieuwste CPB-cijfers. De overheid dient op de rem te trappen. Volgens een rapport van de Rabobank doet de overheid het nog immer verkeerd: te veel bezuinigen in slechte tijden en te veel uitgeven als de zon weer schijnt. DNB-directeur Job Swank zei onlangs dat hij het politiek gezien wel begrijpt, maar ‘economisch is al dat stimuleren niet nodig’.

Loonstijging

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) stelde vorige week in een rapport over de Nederlandse economie dat overheidsuitgaven in onderwijs en onderzoek omhoog moeten. Door elders daarvoor ruimte vrij te maken, dan wel door hogere uitgaven. Bovendien, aldus het IMF, dienen de Nederlandse lonen te stijgen. Het fonds is kennelijk niet bang voor oververhitting, want ook meer koopkracht betekent een extra impuls voor economische groei.

De nieuwe minister van financiën Wopke Hoekstra heeft zich de waarschuwing van De Nederlandsche Bank kennelijk aangetrokken. Hij voert nu een begroting uit met fors meer uitgaven, maar daar moet het bij blijven. In een reactie op de CPB-cijfers stelde Hoekstra dat er niet meer geld voor uitgaven beschikbaar komt. Hij benadrukte dat in goede tijden een buffer voor slechtere tijden moet worden opgebouwd.

Bovendien zijn deze mooie cijfers geen garantie voor de toekomst. “We moeten rekening houden met onzekerheden. Nederland is een open economie en daardoor zeer gevoelig voor ontwikkelingen in de wereldeconomie”, aldus Hoekstra.

Lees ook: Lonen kunnen veel sterker stijgen

De Nederlandsche Bank weet het, het IMF ook, net als het Centraal Planbureau en veel economen. Werknemers in Nederland verdienen te weinig.

CPB-directeur: ‘Politiek staart zich blind op koopkrachtplaatjes, laat fixatie los’

VK 06.03.2018 Het kabinet en de Tweede Kamer moeten hun fixatie op koopkrachtplaatjes loslaten. Die oproep doet Laura van Geest, directeur van het Centraal Planbureau, dinsdag in de Volkskrant. Koopkrachtplaatjes spelen een grote rol in debatten over inkomens, maar zijn onnauwkeurig.

Toch probeert de politiek koopkrachtcijfers met één cijfer achter de komma te sturen. Dat ‘wegpoetsen van minnen’, stelt Van Geest, kost miljarden euro’s, zorgt voor veel bureaucratie en voor een complex belastingstelsel.

Met haar CPB is Van Geest zelf de leverancier van koopkrachtplaatjes. Dinsdag komt de rekenmeester van het kabinet met de nieuwste. Met haar analyse hoopt Van Geest de politiek ervan te doordringen dat de waarde ervan beperkt is. ‘In de koopkrachtplaatjes vind je geen baan, maak je nooit promotie, krijg je geen kinderen, ga je niet scheiden, ga je nooit met pensioen’, aldus Van Geest. ‘Je kunt met de koopkrachtplaatjes in de hand niet bepalen hoe je eigen portemonnee er volgend jaar uit gaat zien.’

Het CPB levert sinds een halve eeuw de cijfers die de effecten van het regeringsbeleid vertalen naar wat mensen werkelijk te besteden hebben. Maar de invloed van politieke besluiten op het inkomen is zeer klein. Veranderingen in individuele levens zoals scheiding en werkloosheid hebben juist de grootste invloed op de koopkracht, maar kunnen onmogelijk in ‘het plaatje’. Daarbij is het ook steeds moeilijker geworden de zaken te voorspellen die er wel in zitten, zoals inflatie en algehele loonstijgingen.

Geen huishouden hetzelfde

Elke subgroep van een subgroep heeft inmiddels zijn eigen koopkrachtcijfer

Vroeger, toen werknemers hun hele leven in vaste dienst bij één werkgever bleven, was het makkelijk koopkrachtplaatjes maken. Het begon in 1968 met eentje van een fictieve werknemer met een doorsnee loon en twee kinderen. Twee jaar later maakte het CPB meer plaatjes, maar allemaal van werknemers – alleen hun inkomen verschilde.

Nu zijn er puntenwolken die de koopkrachtverandering van honderdduizenden echte huishoudens laten zien – ze tonen vooral dat geen huishouden hetzelfde is. Elke subgroep van een subgroep heeft inmiddels zijn eigen koopkrachtcijfer op tienden van procenten nauwkeurig. Dat er nu zoveel koopkrachtplaatjes zijn, is niet vreemd. Er zijn sinds 1968 allerlei typen werknemers bijgekomen, denk aan flexwerkers, zelfstandigen en jobhoppers. Bovendien is de politiek versnipperd geraakt. Veel partijen zijn in het bijzonder bezorgd om hun eigen doelgroep: hoe gaan we de koopkracht verbeteren van de eenverdiener, de gepensioneerde en zzp’er?

De politiek kan ze goed gebruiken om het verschil in koopkracht tussen alle groepen niet te veel te laten oplopen

Zo is het koopkrachtplaatje op het Binnenhof uitgegroeid tot een populair instrument, een voornaam thema in elk begrotingsdebat. Afschaffing ervan, daar pleit CPB-directeur Van Geest niet voor. Volgens haar zijn de plaatjes zeer geschikt om onderling te vergelijken. De politiek kan ze goed gebruiken om het verschil in koopkracht tussen alle groepen niet te veel te laten oplopen. Sturen op een evenwichtige inkomensontwikkeling, noemt het CPB dat.

Het tegenovergestelde is het met tienden van procenten sturen op het koopkrachtcijfer voor een specifieke groep. Zolang dat cijfer maar niet onder de nul komt, signaleert Van Geest. Maar dat ‘wegpoetsen van minnen’ kost miljarden en dan nog is de uitkomst door al zijn beperkingen onzeker. Bovendien heeft het bijsturen van de plaatjes een niet in geld uit te drukken prijs, vindt Van Geest: ‘Een ingewikkeld stelsel van belastingen, premies en toeslagen.’

Met koopkrachtplaatjes in de hand kun je niet bepalen hoe je eigen portemonnee er volgend jaar uit gaat zien

Koopkrachtcijfers spelen in de politiek een grote rol. Veel aandacht en actie. Maar wat koop je ervoor, vragen Laura van Geest en Patrick Koot zich af.

Volg en lees meer over:  POLITIEK  ECONOMIE   NEDERLAND

CPB: economie groeit door, laagste werkloosheid sinds 2001

AD 06.03.2018 De werkloosheid daalt in Nederland snel tot het laagste niveau sinds 2001. De economie blijft groeien. Dat blijkt uit de nieuwste ramingen van het Centraal Planbureau (CPB), dat nu uitgaat van een groei van 3,2 procent in 2018 en 2,7 procent in 2019.

De werkloosheid daalt snel, naar 3,9 procent dit jaar en 3,5 procent in 2019. De krachtige werkgelegenheidsgroei zorgt ervoor dat nieuwe toetreders op de arbeidsmarkt worden opgenomen. Bedrijven bieden vaker een vast arbeidscontract aan en betalen hogere lonen om mensen te kunnen aantrekken of te behouden.

Vorig jaar nam het bruto binnenlands product (bbp) met 3,1 procent toe. Dat was de sterkste groei in tien jaar. Tot dusver ging het CPB ook voor dit jaar uit van een groei van 3,1 procent. Nederland overtreft hiermee de groeicijfers van de eurozone.

De Nederlandse economische voorspoed is het gevolg van de groeiende internationale economie, lage rentes, begrotingsbeleid en een krachtige woningmarkt. Met die laatste twee factoren onderscheidt Nederland zich.

‘Geen fraai verhaal’

Werkenden merken van de economische voorspoed nog altijd te weinig in hun portemonnee. Dat zegt voorzitter Maurice Limmen van vakbond CNV in een reactie. ,,Het CPB voorspelt ook voor de komende jaren mooie economische cijfers, maar het verhaal achter die cijfers is minder fraai”, vindt hij.

Volgens CNV blijft Nederland kampioen flexwerk in Europa. ,,Die doorgeschoten flexibilisering drukt de lonen en zorgt ervoor dat steeds meer mensen in onzekerheid leven”, aldus Limmen. Daarnaast vindt de vakbondsbestuurder dat nog steeds een te grote groep mensen ongewild langs de zijlijn staat. ,,Daar moet wat aan gebeuren. En met deze economische rugwind is dat geen kwestie van kunnen maar van willen.”

Brexit

In de schatting van het CPB is rekening gehouden met een mild brexitscenario waarin een handelsovereenkomst wordt bereikt. Als de uittreding van de Britten uit de Europese Unie chaotisch verloopt of als de uitkomst tegenvalt kan dat schadelijk zijn voor de economie, meldt het onderzoeksinstituut.

IMF spoort Rutte III aan het geld nog meer te laten rollen, en De Nederlandsche Bank is daar niet blij mee

VK 28.02.2018 Ondanks hogere overheidsuitgaven houdt Nederland nog altijd te vaak de hand op de knip. Het nieuwe kabinet zou het geld veel meer moeten laten rollen, vindt het Internationaal Monetair Fonds (IMF).

Die boodschap botst met de waarschuwingen van De Nederlandsche Bank en het Centraal Planbureau. Zij zetten de afgelopen maanden juist vraagtekens bij de door het kabinet-Rutte III aangekondigde miljardenuitgaven aan onder meer onderwijs, zorg en defensie. Zonder die extra impuls zou de Nederlandse economie de komende jaren 0,8 procent minder groeien.

‘Politiek gezien begrijp ik het, na jarenlang bezuinigen’, vatte DNB-directeur Job Swank het standpunt samen. ‘Maar economisch is het niet nodig.’ De critici vrezen dat Nederland met haar begrotingsbeleid zowel de economische pieken als de dalen vergroot. ‘Juist in de jaren na de crisis, toen de economie wel wat stimulans kon gebruiken, bezuinigde de overheid hard om de begroting op orde te brengen’, schreven economen van Rabobank in reactie op het regeerakkoord. ‘Nu de economie is hersteld, gaat de overheid alleen maar verder stimuleren.’

‘Wij denken dat de economie het zó goed doet, dat er ruimte is om extra geld uit te geven’, zei Thomas Dorsey, hoofd van de IMF-delegatie die deze week Nederland bezocht. © ANP

Het IMF vindt dat niet bezwaarlijk. Integendeel, de regering dient het gaspedaal nog wat dieper in te drukken. ‘Wij denken dat de economie het zó goed doet, dat er ruimte is om extra geld uit te geven’, zei Thomas Dorsey, hoofd van de IMF-delegatie die deze week Nederland bezocht, woensdag op een persbijeenkomst in Amsterdam. Volgens zijn prognoses zal de overheidsschuld in 2023 gedaald zijn tot 42 procent van het BBP – ruim onder het Europese maximum van 60 procent. ‘Dat is een flinke veiligheidsmarge’, meent Dorsey. ‘Nederland kan met zulke vooruitzichten makkelijk meer uitgeven, en desondanks nog altijd een degelijk begrotingsbeleid voeren.’

De extra overheidsinvesteringen moeten wat het IMF betreft gestoken worden in onderwijs en onderzoek. Ook kunnen met behulp van dit geld de lasten op arbeid verder omlaag. Op die manier zouden nog meer Nederlanders gestimuleerd worden om een betaalde baan te zoeken, of meer uren te werken.

Mondiale bril

Het opvallende verschil in inzicht tussen Nederland en het IMF komt mede door de mondiale bril waardoor die laatste naar de economie kijkt. Door de populariteit van zijn goederen en diensten verdient Nederland veel meer aan het buitenland dan omgekeerd. Dat handelsoverschot is goed nieuws voor Nederlandse exportbedrijven. Voor andere landen die worstelen met een handelstekort, zoals in Zuid-Europa, is het daarentegen minder positief. Zij zien bestedingen en banen over de grens verdwijnen.

Het IMF ziet zulke ‘economische onevenwichtigheden’ graag kleiner worden. Behalve meer overheidsuitgaven helpt het daarbij ook als de lonen in Nederland harder gaan stijgen. Delegatieleider Dorsey herhaalde gisteren het eerdere IMF-pleidooi voor hogere inkomens. ‘In heel Noordwest-Europa groeien de lonen langzaam, maar in Nederland gaat het wel erg traag.’ Het IMF botst daarbij met de vakbonden. Die hechten naast loonstijgingen ook veel belang aan meer zekerheid voor werknemers. Het IMF is juist voorstander van verdergaande flexibilisering. ‘We zien liever dat de vakbonden focussen op hogere lonen, in plaats van meer vaste contracten’, aldus Dorsey.

Volg en lees meer over:  IMF   POLITIEK   NEDERLAND   KABINET-RUTTE III   ECONOMIE

Hoogste groei Nederlandse economie sinds 2007 – hoe lang kan dit nog doorgaan?

Maar hogere lonen en vaste contracten zijn nodig om de burger nu echt te laten spenderen

VK 14.02.2018 De Nederlandse economie heeft het beste jaar in een decennium achter de rug, al ziet de gemiddelde inwoner dat nauwelijks terug in zijn portemonnee. Maar de krapte op de arbeidsmarkt kan daar verandering in brengen.

Het werd al voorspeld, maar nu is het zeker: 2017 was in economisch opzicht het beste jaar in een decennium. Met de crisis achter de rug groeide de Nederlandse economie met 3,1 procent, maakte het CBS woensdag bekend. De laatste keer dat de zon zo hard scheen in de economie was in 2007. Aan de vooravond van de grootste recessie sinds de jaren dertig bedroeg de groei 3,7 procent.

Extra bemoedigend is dat ook op andere fronten het welzijn in Nederland lijkt toe te nemen. Steeds meer economen erkennen dat het bruto binnenlands product wat dat betreft een gammele graadmeter is. Als alle ouders vanaf morgen aan de ontbijttafel hun kinderen een euro laten betalen per gesmeerde boterham, stuwt dat het bbp op, zonder dat Nederland er daadwerkelijk welvarender op wordt.

Het is de dalende werkloosheid die de burger bovenal moed geeft

Positief in dit opzicht is dat de CO2-uitstoot in Nederland, ondanks een economie op stoom, volgens het CBS vorig jaar licht afnam. Dat komt onder meer doordat er minder steenkool gebruikt wordt bij de productie van elektriciteit. Ook stoelt de hoogconjunctuur, anders dan in het verleden, amper op Groningse grondstoffen. Zou de gaskraan niet deels zijn dichtgedraaid, dan was de economische groei in 2017 zelfs nog iets hoger uitgevallen.

Het is de dalende werkloosheid die de burger bovenal moed geeft. Het aantal banen nam in de laatste drie maanden van 2017 met 57 duizend toe. ‘Niet meer bang zijn om (door de crisis) je baan te verliezen, is voor veel mensen ook enorme winst’, twitterde hoofdeconoom Marieke Blom van ING Nederland woensdag. ‘Geen euro’s, maar wel een veel beter gevoel.’

Zorgwekkend blijft dat de gemiddelde Nederlander de economische bloei amper terugziet in de eigen portemonnee. De lonen strompelen achter de bbp-groei aan. Mede hierdoor valt de consumptie door huishoudens tegen vooral in het afgelopen kwartaal. Ook bij de bejubelde banenbonanza passen kanttekeningen. Hoewel het aantal vaste contracten flink toeneemt, blijkt het aantal flexbanen verhoudingsgewijs harder te groeien. De helft van alle extra werkgelegenheid komt bovendien voor rekening van de uitzendbranche. Dat zijn niet de best betaalde, meest zekere banen.

Groeitempo

Hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen (l) en Eric Wiebes, minister van Economische Zaken en Klimaat, tijdens de persconferentie van de Staat van de Economie over de gerealiseerde economische groei in 2017. © ANP

‘Economische groei maakt het mogelijk dat we grote maatschappelijke uitdagingen, zoals de energie- en klimaattransitie en de hoge kosten van de zorg, kunnen betalen’, reageerde een trotse minister Eric Wiebes van Economische Zaken woensdagochtend op de CBS-cijfers. ‘Maar uiteindelijk willen we natuurlijk vooral dat Nederlanders de groei nu ook zelf merken.’

De vraag is of de Nederlandse economie dit groeitempo lang genoeg kan volhouden om dat voor elkaar te krijgen. Is straks het feest voorbij, zonder dat de gewone burger van de taart heeft mogen snoepen? Feit is dat de groeimotoren van de afgelopen jaren niet eeuwig kunnen blijven ronken. Zo behoort, net als in 2007, de huizenmarkt tot de drijvende krachten achter het economische succes. De huizengekte vertaalt zich in een hoog consumentenvertrouwen en extra uitgaven aan bijvoorbeeld de inrichting van de woning. Ook had de bouw het afgelopen jaar opnieuw een stevig aandeel in de groei van de investeringen en het aantal banen.

Bijna een kwart miljoen bestaande koopwoningen wisselden in 2017 van eigenaar. Dat is een record dat niet snel zal worden verbroken. De koortsachtige bouw- en verbouwactiviteit zal afnemen.

Maar om de huidige groei te laten voortduren, zal ook in eigen land de burger het geld moeten laten rollen

Personeelstekorten

Een ander veelgenoemd punt van zorg zijn de groeiende personeelstekorten. Het CBS spreekt inmiddels van ‘een relatief gespannen arbeidsmarkt’. Tegenover elke openstaande vacature staan slechts 1,8 werklozen. Dat is nog altijd meer dan de 1,3 van vóór de crisis, maar het aantal werklozen slinkt snel. Werkgevers in sectoren als de bouw, horeca, onderwijs en ICT klagen al langer dat ze nauwelijks geschikte mensen kunnen vinden. Deskundigen beschouwen krapte op de arbeidsmarkt dan ook van oudsher als de ultieme economische bad guy een bedreiging voor verdere groei.

Gek genoeg kan het dit keer omgekeerd uitpakken. De economie profiteerde volgens het CBS ook afgelopen jaar vooral van de sterke export (plus 5,5 procent) en investeringen (plus 6 procent). Nederlandse machines, apparaten en chemische producten blijken buitengewoon gewild over de grens. Maar om de huidige groei te laten voortduren, zal ook in eigen land de burger het geld moeten laten rollen. Dat vinden tegenwoordig niet alleen de vakbonden en linkse partijen, maar ook instituten als het Centraal Planbureau en De Nederlandsche Bank.

Zoiets gebeurt pas als diezelfde burger vertrouwen heeft in de toekomst én meer te besteden krijgt. Daarvoor zijn meer vaste contracten en hogere lonen nodig. Twee eisen die werknemers doorgaans pas echt luid en duidelijk durven te stellen wanneer ze niet langer bang zijn dat hun werkgever hen inruilt voor een ander. Met andere woorden: wanneer er werkelijk een schreeuwend tekort aan arbeidskrachten ontstaat.

Volg en lees meer over:  ECONOMIE   NEDERLAND

Economie draait geweldig, hoogste groei sinds 2007

AD 14.02.2018 De Nederlandse economie is vorig jaar met liefst 3,1 procent gegroeid. Dat is de allerhoogste toename sinds 2007 en een procent meer dan in 2016. Dat meldt het Centraal Bureau van Statistiek (CBS) vanochtend in zijn jaarlijkse ‘Stand van de Economie’.

Het is belangrijk dat Nederlanders de economische groei nu ook zélf merken, aldus Eric Wiebes, minister EZ.

Veel economen dachten dat groeicijfers van boven de 3 procent na de economische crisis niet langer mogelijk waren. Maar na jaren van forse bezuinigingen draait de BV Nederland op volle toeren.

De investeringen van bedrijven en burgers groeiden liefst 6 procent. Dat geld ging vooral naar woningen, terwijl bedrijven meer aan machines, installaties en investeringen uitgaven.

Gewone Nederlanders gaven eveneens meer uit, hoewel de bestedingen met 1,8 procent wel wat achterbleven. Huishoudens kochten meer kleding, elektrische apparaten en besteedden flinke bedragen aan woninginrichting. Ook spendeerden we meer aan horeca, recreatie en cultuur. Toch dikt die kleine twee procent aan: uitgaven aan diensten maken ruim de helft van de totale binnenlandse consumptie uit.

Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS, spreekt van ‘hoogconjunctuur’. ,,Het is vandaag Valentijnsdag, maar we hoeven geen roze bril op te zetten om te zien hoe mooi de economie er voor staat.” Volgens Van Mulligen is de bouw voor een fors deel verantwoordelijk voor de groei. ,,Dat is ook niet vreemd omdat de bouw na de crisis totaal stilviel. Nu is er een inhaalslag.”

Trots

Minister Wiebes (Economische Zaken & Klimaat) reageert verheugd. ,,De Nederlandse economie staat er goed voor en daar mogen we best trots op zijn. Economische groei maakt het mogelijk dat we grote maatschappelijke uitdagingen zoals de energie- en klimaattransitie en de hoge koste van de zorg kunnen betalen.”

Maar de VVD-bewindsman zegt het vooral belangrijk te vinden dat Nederlanders de groei eindelijk zelf merken. Zelf stelt het CBS dat de economische groei “breed wordt gedragen”. Wat het gebruikelijke vakjargon is voor zeer positieve cijfers.

Achter de hoge economische groei gaan véél méér mooie rapportcijfers schuil. Afgelopen jaar wisselden ruim 250.000 koopwoningen van eigenaar, een record. Elke 2 minuten werd er een woning verkocht. 176.000 mensen vonden een baan.

Minister Wiebes (Economische Zaken & Klimaat) © ANP

Vaste banen 

In de laatste maanden van 2017 nam het aantal banen zelfs met 57.000 toe, het hoogste aantal sinds eind 2008. Gemiddeld waren er eind vorig jaar 10,3 miljoen banen in Nederland. In totaal werkten werknemers en zelfstandigen vorig jaar 13 miljard uren. Dat is een miljard uur meer dan rond de eeuwwisseling. Per baan werken we gemiddeld 24,5 uur per week.

Tegelijk stijgt vooral het aantal flexibele banen. De uitzendbranche is verantwoordelijk voor de helft van de totale banengroei. De sector is daarmee inmiddels goed voor 834.000 jobs, waarmee ongeveer één op de tien Nederlanders een uitzendbaan heeft.

Toch groeiden ook het aantal vaste banen. Die hoeveelheid lag eind vorig jaar 112.000 hoger dan eind 2016. En het aantal vacatures stijgt nog steeds. In december stonden liefst 227.000 vacatures open. Vooral in de bouw nam de vraag naar werk toe.

Het aantal werkloze Nederlanders zakte ondertussen onder de 400.000. Eind vorig jaar zaten 398.000 mensen zonder baan. Dat is 4,4 procent van de beroepsbevolking, het laagste percentage sinds medio 2009.

De aangetrokken bouwnijverheid is een van de belangrijkste oorzaken voor de record economische roei van 2017. © Robin van Utrecht

Nederlanders werkten 13 miljard uren in 2017, een miljard uur meer dan in 2000

CBS-cijfers

Gewend

We hebben door de crisis nog steeds een economische achterstand van 5-6 procent op Duitsland en het VK, aldus Peter Hein van Mulligen, CBS.

Voor komend jaar wordt opnieuw een groei van 3,1 procent verwacht. Toch waarschuwt Wiebes dat groeicijfers van boven de 3 procent niet iets zijn om aan gewend te raken.

Door het lage geboortecijfer en de vergrijzing groeit het arbeidsaanbod nauwelijks meer. ,,Dus moeten we het voor onze groei steeds meer hebben van de verhoging van de arbeidsproductiviteit,” schrijft EZ. ,,Dit vraagt om technologische ontwikkeling, innovaties en het slimmer organiseren van productieprocessen.

En zo vallen er meer kanttekeningen te maken: tijdens de crisis liep de Nederlandse economie harder terug dan onze Europese buurlanden. Nog steeds lopen we daardoor 5 tot 6 procent achter op Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. ,,We zullen dus jaren harder moeten groeien om dat verschil goed te maken,” zegt CBS-econoom Van Mulligen.

Daarnaast is er kans op oververhitting, zeker op de woningmarkt. ,,In grote steden als Amsterdam en Utrecht, wordt dat zichtbaar,” aldus Van Mulligen.

Reactie CNV en economen

Deze mooie cijfers zijn slechts de helft van het verhaal, aldus Maurice Limmen, voorzitter CNV.

In een eerste reactie stelt vakbond FNV blij te zijn met de cijfers. Toch vormen de fraaie resultaten slechts de helft van het verhaal, stelt voorzitter Maurice Limmen. 

Hij wijst op het feit dat er met name uitzendbanen bijkomen. ,,De groei komt te weinig terecht bij de mensen die er keihard voor werken. De flexibilisering van de arbeidsmarkt is een van de redenen dat de lonen maar niet stijgen, oordeelde onlangs ook nog eens De Nederlandsche Bank en dat mensen steeds meer blijven hangen in onzeker werk.”

Volgens het CNV ontlopen werkgevers ontlopen hun verantwoordelijkheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dat zijn er liefst 1,3 miljoen, aldus eerdere CBS cijfers. ,,Dat is het verhaal waar het nu over zou moeten gaan,” meent Limmen. ,,Van mooie bedrijfsresultaten krijgen we net zoals de resultaten bij de Olympische Spelen een fijn Oranjegevoel, maar dat helpt talloze mensen die nog steeds op de reservebank zitten niet aan vast werk.”

Euforie overdreven
Econoom Bas Jacobs laat per Twitter weten de euforie overdreven te vinden. ,,Totale euforie van 3,1 procent groei is sterk overtrokken. Het historisch gemiddelde tussen 1970 en 2007 was 2,6% per jaar. Nederland had wat in te halen na de netto nul groei in de periode 2008-2015.” I

ING-econoom Marieke Blom stelt op dat gewone burgers de groei nog niet of onvoldoende merken.

Economie maakt sterkste groei in tien jaar tijd door

NOS 14.02.2018 De Nederlandse economie is in tien jaar tijd niet eerder zo hard gegroeid als vorig jaar. De groei bedroeg in 2017 3,1 procent ten opzichte van 2016, becijferde het CBS. De groei in de laatste drie maanden nam iets af, maar is met 2,9 procent nog altijd stevig.

Vooral investeringen en de export droegen in het vierde kwartaal bij aan de groei. Huishoudens consumeerden iets minder hard, maar de industrie groeide juist sterker.

“De Nederlandse economie staat er goed voor”, zegt minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat. “Economische groei maakt het mogelijk dat we grote maatschappelijke uitdagingen zoals de energie- en klimaattransitie en de hoge kosten van de zorg kunnen betalen. Maar we willen ook dat Nederlanders de groei nu ook zelf merken.”

De economieën van de ons omringende landen zijn ook stevig gegroeid. De Duitse economie, onze belangrijkste handelspartner, groeide met 2,3 procent.

Economische groei 2001-2017

Investeringen

De investeringen zijn afgelopen jaar met 6 procent gegroeid. Het gaat dan vooral om investeringen in woningen. Ook hebben bedrijven veel meer geld uitgegeven aan machines en installaties. Ook de uitgaven aan personenauto’s en bedrijfsgebouwen zijn hoger dan een jaar eerder.

De uitvoer van goederen en diensten groeide in 2017 met 5,5 procent. Nederlandse bedrijven hebben beduidend meer (elektrische) machines en apparaten uitgevoerd dan een jaar eerder. Ook werden er meer chemische producten geëxporteerd.

De invoer lag 4,9 procent hoger dan in 2016.

BART KAMPHUIS | NOS

Consumenten

Consumenten gaven vorig jaar 1,8 procent meer uit dan in 2016. Dat gebeurde vooral aan kleding, woninginrichting en elektrische apparaten. Ook in de horeca, aan recreatie en cultuur werd meer geld besteed.

De zakelijke dienstverlening (zoals de uitzendbranche) en de bouw groeiden het sterkst. Ook de industrie produceerde in 2017 meer dan een jaar eerder.

Rutte geeft EU-korting niet zomaar op

Elsevier 19.01.2018 Nederland wil de miljard euro korting op de Europese meerjarenbegroting niet zomaar opgeven. Dat zei premier Mark Rutte (VVD) na de ministerraad.

Maar als vervolgens het plafond van de uitgaven in de Europese Unie enorm omhooggaat en Nederland houdt de miljard korting, dan zou Nederland alsnog netto meer gaan bijdragen en dat is niet de bedoeling, aldus Rutte.

Vanaf komende zomer beginnen in de Europese Unie de onderhandelingen over de nieuwe meerjarenbegroting (2021-2027). Afgelopen week begonnen in Den Haag de inleidende beschietingen. Zo spraken Rutte, minister van Financiën Wopke Hoekstra (CDA) en de Tweede Kamer met Europees begrotingscommissaris Günther Oettinger.

Lees ook: Hoeveel hebt ú over voor meer Europa?

Oettinger presenteert over enkele maanden een voorstel voor die begroting, maar liet in een interview met het FD al blijken dat Nederland de miljard euro korting die in 2005 werd binnengehaald, gaat verliezen.

Rutte legt zich daar niet bij neer. ‘Uiteindelijk is het van belang dat onze netto-positie niet verslechtert. We betalen geld aan Europa en dat leidt ook tot inkomsten,’ zei Rutte, die het standpunt van Oettinger ‘vanuit het oogpunt van eenvoud’ zegt te kunnen begrijpen.

‘Nettoost betaler’

De Nederlandse korting is een korting op de Britse korting en die valt weg wegens het vertrek van de Britten uit de EU. Maar Nederland is al een van de ‘nettoost’ betalers, aldus Rutte, en daarom wil hij het miljard niet zo maar opgeven.

Rutte liet zich niet verleiden tot de uitspraak ‘geen cent meer’ voor Europa. ‘Want behalve bezuinigen, vanwege het vertrek van de Britten, willen we ook moderniseren,’ zei Rutte.

Minder geld

Nederland wil dat er minder geld gaat naar cohesiefondsen en structuurfondsen en meer naar innovatiemiddelen, waar Nederland veel uit terugkrijgt.

En daarmee heeft Nederland precies dezelfde positie als zeven jaar geleden. Ook toen werd ingezet op meer geld voor innovatie en minder naar landbouw en structuur- en cohesiefondsen. Dat gebeurde mondjesmaat.

Onder de streep

Nu zegt Rutte: ‘Als die begroting niet moderniseert en er blijven honderden miljarden gaan naar structuur- en cohesiefondsen en het gemeenschappelijk landbouwbeleid, waarvan we overigens ook niet veel terugkrijgen, en er moderniseert verder niets, dan zullen wij kijken wat het betekent onder de streep.’

De onderhandelingen van de dan 27 EU-landen – de vertrekkende Britten onderhandelen niet mee over de begroting – gaan minstens tot medio 2019 duren, maar waarschijnlijk nog tot 2020.

Juncker wil hoger budget: ‘EU is meer waard dan kop koffie’

Elk land kan de begroting vetoën

Het worden lastige onderhandelingen, want elk land kan de EU-begroting vetoën. De omvang bedraagt 1 procent van het totale bruto nationale inkomen in de EU.

Voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie zei eerder deze maand al dat de EU-afdrachten na het vertrek van de Britten omhoog moeten, maar Nederland wil dat niet.

Carla Joosten  (1960) werkt sinds 2000 voor redactie Nederland bij Elsevier Weekblad. Ze is politiek redacteur in Den Haag en covert het koningshuis. Voor de Leven & Dood-pagina’s van Elsevier Weekblad verzorgt zij de nieuwtjes over mensen.

Nederland wil na brexit vasthouden aan Europese korting

NOS 18.01.2018 Nederland wil niet twee keer de dupe worden van de brexit. Die boodschap heeft het kabinet overgebracht aan Eurocommissaris Oettinger. “Wij zijn een van de landen die economisch het meest door de brexit worden geraakt. Het is onrechtvaardig als we ook nog eens meer budget moeten betalen”, vindt minister Hoekstra.

Oettinger was vandaag in Den Haag om te praten over de Europese meerjarenbegroting vanaf 2020. De onderhandelingen over die begroting beginnen in mei. Door de brexit wordt een gat in de Europese begroting geslagen van 12 tot 13 miljard euro en daar moet een oplossing voor komen. De eurocommissaris gaat nu alle lidstaten langs om daar over te praten.

Hij zou het liefst zien dat een korting, die na het vertrek van Groot-Brittannië alleen Nederland nog krijgt, wordt afgeschaft. Handelsland Nederland is een van de grote nettobetalers door de relatief kleine bevolking. Daar staat een jaarlijkse korting van ongeveer 1 miljard euro tegenover.

Kleine groep

Het kabinet heeft laten weten dat het niet akkoord zal gaan met afschaffing van de korting. “Er is een kleine groep landen die veel harder wordt geraakt door de brexit dan anderen”, zei Hoekstra. “En daar hoort Nederland bij.” Meer betalen aan Europa is volgens de minister van Financiën geen optie. Hij vindt dat het Europese budget na het vertrek van Groot-Brittannië verkleind moet worden. “Dat is onze uitgangspositie”, zei Hoekstra, “en daar willen we ook op uitkomen.”

Of die korting echt sneuvelt “hangt af van de onderhandelingen”, zei Oettinger. Die gaan een jaar duren. Hij wees erop dat de lidstaten unaniem moeten instemmen met de meerjarenbegroting. Hij zei dat duidelijk is hoe Nederland erin staat. “Het is nu mijn verantwoordelijkheid om tot een uitgebalanceerd voorstel te komen, waar ook Nederland mee uit de voeten kan.”

Oettinger: Na Brexit kan Nederland korting op EU-bijdrage vergeten

Elsevier 18.01.2018 Nederland hoeft er niet op te rekenen dat het opnieuw een korting van 1 miljard euro krijgt op zijn bijdrage aan de Europese Unie, zegt eurocommissaris Günther Oettinger voor Begrotingszaken. Volgens Oettinger zijn de kortingen die Nederland, het Verenigd Koninkrijk en andere lidstaten krijgen ‘enorm bureaucratisch en complex in de uitvoering’.

Nu de Britten volgend jaar de EU zullen verlaten – en dus hun korting ‘de moeder aller kortingen’ verdwijnt – is het een mooi moment om de kortingen van andere lidstaten ook te schrappen, zegt Oettinger in een interview met FD, dat vrijdag verschijnt.

Eurocommissaris Oettinger was donderdag in Den Haag om het toekomstig Meerjarig Financieel Kader (MFK) te bespreken, onder anderen met premier Mark Rutte.

Oettinger vraagt ‘flexibiliteit’ om te compenseren voor gat door Britten

Volgens Oettinger is een groot deel van die kortingen er om de directe en indirecte gevolgen door de Britse korting richting bijvoorbeeld de Nederlandse afdracht te verlagen.

De korting van de Britten, die in 1984 door de Conservatieve oud-premier Margaret Thatcher werd afgedwongen, had een permanent karakter, in tegenstelling tot die van andere lidstaten. De andere kortingen lopen af als het huidige meerjarige financiële kader stopt. Dat is in 2020.

Jelte Wiersma: De Britten zijn al 500 jaar tegen een verenigd Europa

Maar het feit dat de Britten de EU volgend jaar verlaten, heeft meer consequenties dan alleen het vervallen van hun korting. Ze laten een miljardengat achter op de algehele begroting van de EU, een gat dat volgens Oettinger voor de helft moet worden opgevuld door te snijden in de uitgaven van de EU.

De andere helft moet worden opgevangen door andere EU-lidstaten, die op een verhoogde bijdrage moeten rekenen. Oettinger vraagt flexibiliteit van de lidstaten voor het nieuwe MFK, dat in 2020 moet ingaan en ook weer een looptijd heeft van zeven jaar.

Maar het verhogen van de bijdragen gebeurt niet zomaar. In de Europese Raad moeten alle EU-lidstaten er unaniem mee akkoord gaan, waarna ook alle 27 nationale parlement ermee moeten instemmen.

Kabinet wil korting niet afstaan

Minister Wopke Hoekstra van Financiën liet eerder echter weten dat het kabinet wil vasthouden aan de korting. Ook wil Nederland niet extra bijdragen aan de EU, wanneer Groot-Brittannië is weggevallen. De Britten zijn de grootste nettobetaler aan de EU, en nemen naar schatting een bijdrage van ruim 13 miljard euro op jaarbasis voor hun rekening.

Hoekstra, evenals de Tweede Kamer, vindt dat de EU maar moet bezuinigen om het gat op te vullen. Hoekstra, die donderdag ook met Oettinger sprak in Den Haag, pleit bovendien voor een modernisering van de begroting, waarbij er minder geld zou gaan naar subsidies voor landbouw en armere EU-landen, en meer geld uitgetrokken wordt voor innovatie.

Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.

GERELATEERDE ARTIKELEN;

Juncker wil hoger budget: ‘EU is meer waard dan een kop koffie’

Farage vreest ‘verlies van historische Brexit-winst’

Waarom is iedereen zo negatief over de EU?

Het gaat goed met de Nederlandse economie, moet het kabinet dan niet juist nu gaan bezuinigen?

VK 07.01.2018  2018 belooft al economische zonneschijn, maar het nieuwe kabinet doet er nog een schepje bovenop. Gevaarlijk, waarschuwen economen. En hoe denken de felste voorstanders van extra overheidsuitgaven in crisistijd hierover?

Als de Nederlandse economie een barbecue is, dan dreigt het kabinet dit jaar de rol te vervullen van de iets te enthousiaste buurman. Met een scheut spiritus stookt die het vuurtje nog eens extra op.

Steeds meer economen waarschuwen voor zo’n oververhitting. ‘De overheid jaagt de economische groei verder aan’, constateerde het Centraal Planbureau vorige maand niet zonder zorgen in zijn vooruitblik op 2018. De uitgaven – aan onder meer leger, verpleeghuizen, onderwijs – lopen met maar liefst 3,5 procent op. Zonder die extra stimulans zou de Nederlandse economie maar liefst 0,8 procent minder groeien. Dit verklaart volgens het CPB ‘voor een belangrijk deel de hogere BBP-groei dan die in onze buurlanden’.

‘Anticyclisch beleid’

Winkelend publiek in Rotterdam© ANP

Dat lijkt mooi, maar de aloude economenwijsheid schrijft voor dat overheden in de vette jaren juist een financiële buffer aanleggen. Anders is er, zoals Jozef in het Oude Testament de farao al voorhield, in de magere jaren geen graan meer om uit te delen. Zo’n ‘anticyclisch beleid’ blijkt desondanks politiek moeilijk te verkopen.

In plaats van de economie af te remmen, wordt het gaspedaal nog dieper ingedrukt – ook buiten Nederland. Zo zal de belastingverlaging van president Trump de toch al florerende Amerikaanse economie verder opzwepen. Ondertussen blijft de geldpers van de Europese Centrale Bank draaien. Tot dit najaar worden voor 270 miljard euro aan extra staats- en bedrijfsobligaties opgekocht. Dat komt boven op de reeds aangeschafte schuldenberg van meer dan 2300 miljard euro. ‘Een te langzame afbouw’ van dit historisch ongekende monetaire stimuleringsprogramma, schrijft het CPB, ‘kan leiden tot oververhitting van de economie.’

‘Economisch niet nodig’

Behalve het Planbureau zet ook De Nederlandsche Bank vraagtekens bij de miljardenuitgaven die Rutte III voor ogen heeft. ‘Politiek gezien begrijp ik het, na jarenlang bezuinigen’, zei DNB-directeur Job Swank onlangs bij een persconferentie. ‘Maar economisch is het niet nodig.’ Minder omfloerst formuleren de economen van de Rabobank het in een rapport: ‘Juist in de jaren na de crisis, toen de economie wel wat stimulans kon gebruiken, bezuinigde de overheid hard om de begroting op orde te brengen. Nu de economie is hersteld, gaat de overheid alleen maar verder stimuleren.’ Dat maakt de Nederlandse economie kwetsbaar. De pieken worden hoger, maar in tijden van crisis is het dal ook extra diep.

Met die kritiek keert het uit de crisis bekende bezuinigingsdebat voorzichtig terug – zij het in spiegelbeeld. Toen luidde de kritiek van sommige economen dat de regering de hand te veel op de knip hield. Nu wordt juist iets meer calvinisme bepleit.

Er is wel een groot verschil in de toon van de discussie. Die is heel wat minder fel. Logisch: ondanks fors hogere overheidsuitgaven, kan het kabinet ook de staatsschuld terugdringen. Dat is het voordeel van economische groei. Daar komt bij dat bezuinigingen veel meer weerstand oproepen dan extra uitgaven. Nederland kent nu eenmaal geen krachtige belangengroepen, zoals in Duitsland de Bond van Belastingbetalers, die de regering om de oren slaan met elke extra cent belasting die over de balk wordt gesmeten.

‘Wereldwijde economische situatie verre van normaal’

Bas Jacobs © Raymond Rutting / de Volkskrant

Bas Jacobs, hoogleraar economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam:

Hoewel hij zelf niet tegen méér economische stimulering door de overheid is, vindt de Rotterdamse hoogleraar economie Bas Jacobs die gelatenheid onbegrijpelijk. ‘Volstrekt inconsequent’, gedraagt de Nederlandse politiek zich volgens hem. ‘De partijen die de afgelopen crisisjaren het hardst geroepen hebben dat er bezuinigd moet worden, hebben nu collectief hun budgettaire orthodoxie overboord gegooid. Echt, daar zit geen enkele diepere economische gedachte achter. Het ergste is dat vrijwel niemand hier een woord aan vuil lijkt te maken.’

Natuurlijk onderschrijft hij het bekende adagium van de econoom Keynes: wie in slechte tijden de economie wil stimuleren, moet sparen als het economisch voor de wind gaat. Toch is Bas Jacobs, in de voorbije crisis een van de felste critici van het bezuinigingsbeleid, niet per se tegen de extra uitgaven van Rutte III.

‘Het is erg lastig in te schatten op welk punt in de economische cyclus Nederland zit’, legt hij uit. ‘Er is een aanwijzing voor oververhitting: de extreem lage werkloosheid. Tegelijkertijd groeit de economie al een paar jaar veel harder dan verwacht, terwijl de lonen en prijzen heel gematigd stijgen. Dat wijst nog op overcapaciteit. Daarnaast blijft de wereldwijde economische situatie verre van normaal, met de rente van de Europese Centrale Bank die op nul staat.’

In die situatie acht Jacobs het economische risico van bezuinigingen – tegenvallende groei – groter dan het risico van wat oververhitting. ‘Als landen als Nederland en Duitsland met hogere lonen en extra investeringen zorgen voor meer inflatie in het Eurogebied, helpt dat de ECB om het monetaire beleid te normaliseren. Dat is belangrijk, wil de centrale bank bij een volgende recessie nog iets uit kunnen richten.’

‘Nederland spaart te veel’

Coen Teulings. © anp

Coen Teulings, hoogleraar economie in Cambridge 

Ook de voormalige CPB-directeur is geen voorstander van extra zuinigheid. De reden daarvoor heeft niet zozeer te maken met de economische conjunctuur, maar is fundamenteler: net als buurland Duitsland spaart Nederland te veel.

‘De staatsschuld daalt razendsnel, van ruim 60 procent in 2016 naar iets meer dan 50 procent van het BBP in 2019. Het pensioenvermogen is de afgelopen tien jaar toegenomen van 120 naar 160 procent van het BBP. Dat klinkt mooi, maar mondiaal gezien is het een onhoudbare situatie. Tegenover de besparingen van het ene land, moeten immers wel spaartekorten van een ander land staan. Je kunt niet met zijn allen tegelijkertijd sparen. Dat is een recept voor chaos. Vergeet niet: voorafgaande aan de crisis van 2008 was het het enorme spaaroverschot van China dat de zeepbel op de Amerikaanse huizenmarkt opblies, met alle gevolgen van dien.’

De oplossing ligt voor de hand: laat de lonen stijgen en het geld binnenlands rollen. Wat Teulings betreft, had dit het beste tijdens de crisis kunnen gebeuren, om de pijn te verzachten. Tegen de economische cyclus in dus. ‘Het kabinet heeft indertijd gekozen voor forse bezuinigingen. Het gevolg is dat we, nu het beter gaat, weinig anders kunnen doen dan opnieuw procyclisch handelen: niet besparen. Maar laten we het vooral van de positieve kant bekijken. We zijn veel rijker dan we denken.’

Dit schreven we eerder over de economische feeststemming

Is de huidige economische feeststemming een voorbode van een nieuwe zeepbel plus crisis?
Stapt Nederland in dezelfde valkuil als tien jaar geleden, toen het aan de vooravond van de grootste economische crisis sinds de jaren dertig bleek te staan?

De economische paradox van 2017
In 2017 zijn Nederlandse huizenbezitters gemiddeld enkele tienduizenden euro’s rijker geworden. Als hun huis in de Randstad staat, is die winst vaak nog groter. De gewonnen rijkdom is wel van papier. Leidt die duurdere woning in de praktijk tot een dikkere portemonnee?

Economische groei zet ook in 2018 door
Als de huizenprijzen niet zo hard waren gestegen, zou de economische groei de afgelopen jaren ruim een kwart lager zijn geweest. Had de woningmarkt zich in een ‘normaler’, gematigd tempo hersteld, dan waren de consumentenuitgaven zelfs 60 procent lager geweest.

Volg en lees meer over:  ECONOMIE   NEDERLAND

Nederlandse werknemer profiteerde in 2017 qua loon amper van aantrekkende economie

VK 04.01.2018 De cao-lonen zijn in het afgelopen jaar minder gestegen dan in het jaar ervoor, ondanks de krapte op de arbeidsmarkt. Vorig jaar namen de lonen 1,5 procent toe. In 2016 kregen werknemers er nog 1,8 procent bij. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Dat de loonstijging lager uitvalt dan in 2016 zou kunnen komen door het uitblijven van bepaalde cao-akkoorden, laat een woordvoerder van het CBS weten. Zo kregen de kappers- en uitvaartbranche nog geen nieuwe cao en heeft het CBS geen cijfers gepubliceerd over de sector onderwijs. In die sector zijn onvoldoende akkoorden getekend. In 2016 stond het onderwijs nog voor een loonstijging 3,9 procent in de boeken.

© vk

Ook speelt mee dat de ambtenarij in 2016 een goed jaar had. Overheidsdienaren kregen in dat jaar 3,2 procent extra. Vorig jaar kregen ambtenaren er nog slechts 1,1 procent bij. Bij de overheid werken relatief veel mensen, zodat het akkoord zwaar meetelt.

Wel goed doet de sector landbouw, bosbouw en visserij het. Werknemers in die branche kregen er het afgelopen jaar 2,3 procent bij.

Inflatie

De tegenvallende cijfers betekenen dat Nederlandse werknemers er qua loon in 2017 zeer weinig op vooruit zijn gegaan

De tegenvallende cijfers betekenen dat Nederlandse werknemers er qua loon in 2017 zeer weinig op vooruit zijn gegaan. De definitieve inflatiecijfers zijn nog niet bekend, maar de verwachting is dat de inflatie in het afgelopen jaar ook rond de 1,5 procent zal liggen. Bij dat percentage gaat de gehele stijging van de lonen op aan het duurder worden van goederen en diensten.

In 2016 was de inflatie nog historisch laag, waardoor de reële lonen (stijging van de lonen min stijging van de prijzen) sterk stegen. 

De loonstijging die het CBS meldt is een paar tienden lager dan de eerdere berekeningen vakbond FNV (1,76 procent erbij tot december en AWVN (1,78 procent erbij). Dat komt doordat die organisaties anders meten. FNV en AWVN turven de nieuw afgesloten CAO’s. Het CBS weegt werknemers zonder nieuwe cao ook mee.

Daarnaast beschikt het CBS over fijnmazige data. Het statistiekbureau weet beter hoeveel werknemers in een sector actief zijn en op welk salarisniveau zij zitten. Voor iemand met een hogere functie betekent een loonsverhoging van vijftig euro procentueel minder dan voor een werknemer met het minimumloon.

Wordt 2018 het jaar dat Nederland weer gaat staken?

In de nieuwe cao’s stijgen de lonen gemiddeld meer dan 2 procent per jaar; een symbolische grens. Is het de aanzet voor een langere periode met sterk stijgende lonen en groeiende welvaart voor de werknemer?

De economie groeit, de orderportefeuilles zijn vol en vacatures lastig in te vullen. Toch stijgen de lonen amper en gaat Nederland niet de straat op. Zijn we vergeten dat actievoeren loont? (+)

Volg en lees meer over:  ECONOMIE   NEDERLAND   VAKBONDEN

Loonstrook 2018 onder de loep: laagste inkomens leveren in

AD 04.01.2018 De meeste werknemers vinden deze maand nauwelijks extra geld op hun loonstrookje terug. Hoge inkomens gaan er het meest op vooruit, minima met een laag loontje leveren in. Dat blijkt uit berekeningen die loonstrookjesverwerker ADP vanmorgen heeft gepubliceerd.

Doordat het nieuwe kabinet net is gestart, zijn er weinig wijzigingen in de salarisstrook dit jaar, aldus Dik van Leeuwerden, ADP

Werknemers met een modaal salaris (2.894 euro) ontvangen straks netto 7 euro meer. Wie anderhalf keer modaal verdient, ziet nog 1 euro extra op de loonstrook. Mensen die meer verdienen (twee keer modaal) gaan er 16 euro op vooruit.

Bekaaid ervan af komen deeltijdwerknemers met een minimaal loontje van tussen de 1.000 en 1.500 euro per maand. Zij ontvangen tot vier euro minder. Werknemers met een minimaal salaris van 1.578 euro vinden 7 euro extra terug op hun salarisstrook.

Veel verdienende werknemers (5.750 euro of daarboven) profitereren doordat het top belastingtarief van 52 naar 51,95 procent daalt. Zij vinden eind januari tot 18 euro meer terug op hun salarisstrookje.

Veranderingen
De berekeningen van ADP zijn gebaseerd op alle veranderingen in onder meer fiscale regels, werknemerspremies en pensioenen. Ze staan los van loonsverhogingen die mensen krijgen doordat er een nieuwe CAO is afgesloten of doordat zij een treden in hun loonschaal stijgen. De CAO-lonen stegen vorig jaar gemiddeld met 1,5 procent, maakte het CBS vanmorgen bekend.

Het ADP, dat voor 1,4 miljoen werknemers de salarissen verwerkt, spreekt van een relatief saai jaar. ,,Doordat het vorige kabinet vanwege de lange formatie het grootste deel van 2017 demissionair was zie je dat veel veranderingen van Rutte III pas in 2019 ingaan,” zegt algemeen directeur Martijn Brand. ,,Daardoor zijn er weinig grote wijzigingen en veranderen de lonen relatief weinig.”

Een fictief loonstrookje zoals werknemers die het eind van deze maand op de deurmat vinden. © ANP

De reparatie van het derde WW-jaar drukt de lonen. Werknemers betalen daarvoor, aldus ADP.

De achteruitgang bij lage inkomens komt doordat de arbeidskorting niet geheel kan worden benut. Dat geldt voor alle inkomens tot 1750 euro per maand, zegt ADP-loonspecialist Dik van Leeuwerden.

,,Deze werknemers moeten er daarom goed op letten dat ze na 2018 het verschil via de aangifte inkomensbelasting terugvragen van de Belastingdienst.” Dat kan wel 250 euro opleveren.

De lonen voor de meeste werknemers stijgen iets ondanks dat de belastingtarieven in de tweede en derde schijf omhoog gaan naar 40,85 procent. ,,Maar omdat de inkomensgrenzen voor deze tarieven hoger zijn geworden en de heffingskortingen iets hoger zijn, blijft voor de meeste mensen uiteindelijk een kleine plus over,” aldus Van Leeuwerden.

Een factor die de loonstijging drukt is de reparatie van het derde WW-jaar. Het kabinet heeft bepaald dat werknemers die hun baan kwijtraken nog maximaal twee jaar recht op een WW-uitkering hebben. Met sociale partners is afgesproken dat het derde jaar toch mogelijk blijft maar dat werknemers de rekening betalen.

Ambtenaren

AMSTERDAM – Dik van Leeuwerden, loonspecialist ADP © Bart Maat

Het ADP keek naast algemene veranderingen ook naar branchegerelateerde werknemerspremies en grote pensioenregelingen bij onder andere ABP, Zorg & Welzijn en Metaal & Techniek.

Kijken we naar specifieke sectoren dan komen ambtenaren er bekaaid af. Omdat zij dit jaar meer pensioenpremie moeten betalen, gaat een modaal verdienende ambtenaar er slechts 5 euro per maand op vooruit. Overheidsdienaren die op twee keer modaal zitten zien hun loon zelfs een euro per maand op achteruit.

Bouwvakkers met doorsnee salaris gaan er 8 euro per maand op vooruit. In de zorg daalt de pensioenpremie licht en houdt personeel met een modaal salaris maandelijks 6 euro extra over. Voor 2,5 keer modaal is dat 15 euro.

Ook voor werknemers in de metaal en techniek zijn er iets lagere pensioenpremies. Een gemiddeld salaris stijgt 6 euro, voor twee keer modaal is dat 11 euro.

Pensionado’s

Pensioengerechtigen met een aanvullend pensioen of lijfrente zien hun uitkering iets dalen. Bij een aanvullend pensioen van 500 euro ontvangt iemand 1,25 euro minder per maand. Bij 750 euro is dat 1,88 euro. Het verschil loopt op tot bijna zeven euro bij een aanvullend pensioen van maandelijks 2.750 euro.

Reden van de daling is hun verhoogde bijdrage voor de Zorgverzekeringswet. Die steeg van 5,4 naar 5,65 procent. Wel profiteren pensioengerechtigden met een uitkering tussen de 1.700 en 2.650 euro lichtjes van de verlenging van de eerste belastingschijf.

Werkgevers

Voor werkgevers gaan de arbeidskosten omhoog. Een ambtenaar met modaal salaris kost de overheid 23 euro per maand meer. Voor werkgevers in de bouw blijven de lasten grotendeels gelijk. Dat veel organisaties en bedrijven duurder uit zijn komt doordat de verplichte bijdrage voor de Zorgverzekeringswet van 6,65 naar 6,90 procent stijgt.

Ook de grondslag waarop deze bijdrage wordt berekend ligt hoger. De verplichte Algemene Werkloosheidspremie (AWF) neemt toe van 2,64 naar 2,85 procent. De zogeheten AOF-premie stijgt van 6,66 naar 6,77 procent. Voor een gemiddelde werknemer met modaal salaris betekent dit 21 euro hogere werkgeverslasten.

Bekijk in de infographic hieronder  de loonwijzigingen voor 2018:

Infographic lonen 2018 © ADP

Kapper ging er in 2017 het minst op vooruit, landbouw het meest

AD 04.01.2018 De cao-lonen zijn in 2017 minder hard gestegen dan in 2016. Gemiddeld gingen de lonen er afgelopen jaar met 1,5 procent op vooruit, terwijl dat een jaar eerder nog 1,8 procent was. Het minst stegen de lonen in de bedrijfstak ‘overige dienstverlening’, zo blijkt uit cijfers van het CBS.

Tot deze bedrijfstak behoren onder meer kappers en uitvaartverzorgers. Hier klommen de lonen met slechts 1 procent omhoog. In 24 procent van de cao’s kwam er voor deze groep geen nieuw akkoord tot stand.

Landbouwwerkers zijn er volgens het CBS het meest op vooruit gegaan: gemiddeld kregen zij een loonsverhoging van 2,3 procent.

Dit jaar is in de cao’s een gemiddelde loonstijging van 2,14% afgesproken. Dat betekent dat we er in 2018 dus wél weer op vooruit gaan wat betreft de cao-lonen.

Staat leent dit jaar minder dan gedacht

AD 03.01.2018 De Nederlandse staat denkt dit jaar minder geld te moeten lenen dan gedacht. Dat blijkt uit een nieuwe raming van het Agentschap van de Generale Thesaurie van het ministerie van Financiën.

De staat schat in voor dit jaar genoeg te hebben aan 50,5 miljard euro, dat geleend zal worden op de kapitaal- en geldmarkt. De financieringsbehoefte ligt daarmee 3 miljard euro lager dan bij een eerdere raming medio december.

De verlaging hangt samen met een verbetering van de kaspositie aan het einde van 2017. Het agentschap verwacht tussen de 23 miljard en 29 miljard euro op te halen met de uitgifte van langlopend schuldpapier. In de rest van de financieringsbehoefte wordt voorzien met behulp van kortlopende leningen.

Sterke groei economie vlakt af

Telegraaf 02.01.2017 Voor beleggers remmen de winsten van 2017 komend jaar af. De eerste kwartalen houden stevige economische groei, vooral in Europa. Centrale banken, bedrijfsschulden en forsere correcties risico’s kunnen degelijke rendementen later in 2018 drukken, aldus strategen voor 2018.

De economie voorspellen blijft lastig. De consensus van doorzettende groei is opvallend onder strategen van alle zakenbanken en een tiental vermogensbeheerders. Het IMF rekent op een 3,7% beter bbp voor de wereld.

,,De markten staan op full steam ahead”, typeert hoofdeconoom Janwillem Acket van het Zwitserse Julius Bär. ,,Daar is economisch gezien voorlopig ook reden voor. Later in het jaar vind ik het verstandig wat kapitaal vrij te maken om snel van strategie te kunnen wisselen.”

Vooral de schuldenlast van bedrijven en huishoudens in China zijn, de grootste onder de kopzorgen van strategen (zie overzicht illustratie). Maar de dictatuur kan ook vrij snel ingrijpen, nuanceren de strategen meteen.

Meer voltatiliteit

De hele markt reageert nauwelijks op problemen zoals Noord-Koreaanse raketaanvallen. Maar de volatiliteit zal gaan toenemen, waarschuwt BlackRock, ’s werelds grootste vermogensbeheerder die tot 2020 wel groeiende aandelenmarkten voorziet. Want de nog steeds lage inflatie naast de aanhoudende monetaire steun van de ECB en de Federal Reserve bieden bedrijven en investeerders voldoende goedkoop kapitaal.

De verkiezingen dit jaar met anti-EU-partijenkrachten in Italië, en die in Mexico, Brazilië en Rusland, kunnen het stabiele sentiment verstoren. Terwijl de Brexit volgens de strategen al is ingeprijsd.

Het optimisme voor 2018 is historisch gezien zeer hoog. ,,We zitten in een bubbel, maar die barst nog niet”, typeert hoofdeconoom Keith Wade van vermogensbeheerder Schroders. Er is nog volop groei mogelijk voor beleggers, zegt ook hij. Voornamelijk in aandelen, claimt dit fonds. ,,Obligaties zullen met een half procent rentestijging in 2018 al een heel slecht rendement boeken”, bevestigt Corné van Zeijl (Actiam Vermogensbeheer).

Verschil rentetempo

De renteverschillen tussen de VS en de eurozone lopen in 2018 verder op. De Amerikaanse Fed onder leiding van nieuweling Jeremy Powell heeft drie renteverhogingen gepland, de ECB niet een. Met die afbouw zal de dollar stijgen tegen de euro, meent ETF Securities.

Volgens obligatiespecialist Mary Pieterse-Bloem van ABN Amro moeten beleggers rekening gaan houden dat een plots flink stijgende inflatie tot afwijkende, onverwachte ingrepen van centrale banken kan leiden.

,,Beleidsfouten door centrale bankiers behoren tot de grootste risico”, zegt hoofdstrateeg Jim McDonald van Northern Trust. Zonder uitzondering noemen strategen het grillige gedrag van Trump als rode vlag voor beleggers.

Oplopende waarderingen

De ECB zal de komende kwartalen sowieso de handen vol hebben aan het stoppen met het massaal opkopen van obligaties. Na de afbouw van het stimuleringsprogramma zal de ECB „in de lente of de zomer van 2019 voor het eerst de rente weer gaan verhogen”, stelt het Belgische Candriam. Maar vlakkere obligatiecurves tonen dat het herstel geleidelijker gaat dan hiervoor, waarschuwt ETF Securities.

Alle fondsen zijn daarnaast, met enige argwaan, enthousiast over Trumps belastingverlagingen. Amerikaanse bedrijven zullen profiteren. Het vrijgespeelde geld zal naar aandeelhouders gaan, wat tot oplopende waarderingen leidt. Maar die zijn al aan de stevige kant.

Europese aandelen blijven daarmee bij analisten favoriet voor 2018. „Wereldwijd zijn bedrijven uit de eurozone het meest aantrekkelijk geprijsd. Ook hun winsten zitten in de lift”, zegt hoofdeconoom Anton Brender van Candriam. Hij verwacht dat de Europese economie stabiel blijft groeien met 2,2%.

Gewilde sectoren

Opkomende markten zullen met hun opmars bijdragen aan een wereldwijde groei, van gemiddeld 3,6%, het hoogste niveau in tien jaar. „Het aantal kwetsbare landen, zoals Venezuela, is klein”, aldus Brender.

Naar sector bekeken trekken omzetten onder defensiebedrijven, financials, de entertainment-, sport- en reisbranche aan.

De autoproducenten blijven net als media-, retailconcerns, telecom-en kabelbedrijven en vastgoed gemiddeld vlak, tot zo’n 3% groei. De opmars van de elektrische auto krijgt nog weinig impact. Oliekartel OPEC zal bovendien zijn prijzen niet sterk kunnen verhogen, om schalieproducenten buiten de deur te houden.

Wat, afgezien van schokjes, in 2018 voor geringe prijsstijgingen van stook- en energieprijzen leidt.

Dit sorteercentrum van Wehkamp is het grootste geautomatiseerde sorteercentrum van Europa. De consument is koopzuchtig en het bedrijfsleven wil volop investeren. © Herman Engbers

Beter dan 2018 kan het economisch niet worden

Trouw 02.01.2018 Jubelen over de economie kan weer komend jaar. Voor het eerst sinds de crisis gaan alle remmen los.

Een economisch feestje wordt 2018 en het is bijna niet meer te verstoren. De consument is koopzuchtig, het bedrijfsleven wil volop investeren en geld lenen kost nog altijd bijna niets. Zie daar de ingrediënten die maken dat 2018 door een roze bril kan worden bezien. Economen hebben het over ‘hoogconjunctuur’ en een ‘groeispurt’. Kan het dan echt niet meer tegenvallen in 2018?

“Voor het eerst sinds het uitbreken van de crisis hebben we weer een echt goed jaar voor de boeg, waarin de werkloosheid laag is, de economie op volle toeren draait en de overheid ook nog eens grote uitgaven doet”, zegt Menno Middeldorp, hoofd onderzoek Nederlandse economie bij Rabobank. “Met de crisis in de achteruitkijkspiegel zijn we daar helemaal niet meer aan gewend.”

De Nederlandse economie groeit dit jaar met 3,1 procent, zo becijferde het Centraal Planbureau. De werkloosheid daalt naar het laagste niveau in tien jaar, namelijk naar 3,9 procent van de beroepsbevolking.

Hausse op de woningmarkt

Met de crisis in het achterhoofd zien veel consumenten de jubelstemming op de woningmarkt als een groot risico, zo blijkt uit een enquête van ING onder zijn klanten. Maar volgens Marieke Blom, hoofdeconoom van ING, is dit een verkeerde inschatting en is er niets ongezonds aan de hand. “Nederlanders blijven ook volgend jaar volop huizen kopen, omdat de hypotheekrente historisch laag blijft en de huizenprijzen gemiddeld lager liggen dan voor de crisis.”

Die goed draaiende woningmarkt is een belangrijke aanjager van de economie. Wie een huis koopt, geeft immers ook geld uit aan andere zaken. Denk aan een schilderbeurt, nieuwe gordijnen en meubilair. Het aantal woningen dat te koop staat, is in 2018 wel kleiner, zegt Blom. “Dat komt doordat er de afgelopen jaren te weinig woningen bij zijn gebouwd.” Blom verwacht dat het aantal huizen dat verkocht wordt daarom zal teruglopen. “Vooral in de Randstad zie je dat de markt droogkookt. Voor de toekomst moet er echt flink bijgebouwd worden.”

Halen huizenkopers zich niet veel te hoge hypotheekschulden op de hals? Dat valt gelukkig mee, vindt Middeldorp. “De regels voor het verkrijgen van een hypotheek zijn een stuk strenger geworden. Het gaat in de grote steden hard op de huizenmarkt, maar anders dan bij het uitbreken van de financiële crisis worden de aankopen niet gefinancierd met te hoge schulden. We hebben wel iets geleerd van alles wat er mis ging.”

Alleen in Amsterdam, waar de prijzen tot grote hoogten zijn gestegen, is het volgens Blom wel oppassen geblazen. “Wie voor een korte periode een huis wil kopen en daarvoor veel moet lenen, kan zich beter bedenken.” Volgens Middeldorp is Amsterdam een verhaal apart. “Wat daar gebeurt op de woningmarkt is zo anders dan in de rest van het land. Amsterdam krijgt steeds meer het karakter van een wereldstad als Londen of Parijs. Als je het met zo’n stad vergelijkt, zijn de ontwikkelingen beter te verklaren.”

De overheid trekt de portemonnee

Het kopen en verkopen op de woningmarkt gaat in 2018 dus vrolijk door. Valt er dan wellicht onheil te verwachten van het aflopen van het economisch steunprogramma van de Europese Centrale Bank (ECB)? Ook die kans is klein. Sowieso blijft het stimuleringsbeleid nog doorlopen tot en met september, waardoor de rente laag blijft. En of het eind september 2018 echt voorbij is, hangt af van de economische omstandigheden van dat moment. Bankpresident Mario Draghi lijkt economische schokken in de eurozone koste wat het kost te willen voorkomen. “De ECB zal heel rustig en geleidelijk te werk gaan”, zegt Middeldorp.

Nederland gaat het in 2018 zelfs beter doen dan buurlanden, omdat de overheid de uitgaven fors opschroeft, zo schrijft het CPB. Er gaat meer geld naar onderwijs, defensie en zorg. Was de groei van de overheidsbestedingen in 2017 nog 0,4 procent, in 2018 wordt dat 3,5 procent.

Economen zijn niet per se blij met dit beleid. Een bekende economische aanname is namelijk dat de overheid juist bij economisch hoogtij moet sparen voor slechtere tijden. En in zwaar economisch weer moet de overheid geld uitgeven om de neerwaartse trend tegen te gaan. De politiek heeft echter de neiging om precies mee te bewegen met de economische golfbeweging, zegt Luc Aben, hoofdeconoom van vermogensbeheerder Van Lanschot. “Typisch procyclisch beleid.”

Ook de Nederlandse overheid haalde tijdens de crisis de broekriem aan en strooit nu het goed gaat met geld. Niet dat de schatkist daar nu echt last van krijgt: de inkomsten liggen volgend jaar hoger dan de uitgaven en dus is er nog steeds een begrotingsoverschot van 0,5 procent.

Geen bubbel, maar normalisering

Nu iedereen weer volop aan het besteden is en de economie weer op volle toeren draait, dringt de vraag zich op of er geen risico is op oververhitting. Maar volgens Blom is er geen sprake van een nieuwe zeepbel. “De economie is nog altijd bezig te normaliseren na het diepe dal. Wat we nu zien is een normale, positieve conjunctuurbeweging.” Wie denkt dat de economie oververhit raakt, kijkt volgens Blom te weinig naar de historie. “De crisis was uitzonderlijk. Als je kijkt naar hoe de economie daarvoor draaide, zie je dat er nu nog ruimte is voor verder herstel.”

In 2018 komt wel het moment dat de Nederlandse economie op de toppen van haar kunnen draait, zegt Aben. “De vrije capaciteit die er nog was om extra te produceren, is benut. Om verder te groeien moeten bedrijven investeren.”

Wat tot dusver tegenvalt is dat de economische voorspoed nog niet heeft geleid tot een grote loonstijging. Het CPB verwacht echter wel dat dit volgend jaar beter gaat en raamt een stijging van 2,2 procent. Volgens Blom is de loonstijging tot dusver tegengevallen, omdat lonen nu eenmaal traag meebewegen met economische veranderingen. “Tijdens de crisis duurde het ook even voordat je de lonen zag reageren.”

De ruime schil van flexibele arbeidskrachten is ook een mogelijke verklaring dat de loonstijging van het vaste personeel tot dusver tegenvalt. Zzp’ers krijgen meer opdrachten als het weer economisch goed gaat. “De verdiensten van zzp’ers knallen omhoog en omlaag met de toppen en dalen van de economie”, zegt Blom. Kees Vendrik, hoofdeconoom bij Triodos Bank, vreest echter dat de beperkte loonstijging blijvend is, te verklaren door de uitholling van de positie van de vakbonden. “Zij kunnen het onderhandelingsspel aan de cao-tafel minder hard spelen, waardoor het minder goed lukt om bedrijfswinsten in te zetten voor het verhogen van de lonen. Bedrijven besteden liever geld aan het belonen van de aandeelhouders of aan investeringen.”

Politiek loopt het wel los

Anders dan vorig jaar lijken economen zich over politieke risico’s in 2018 niet al te druk te maken. De economische gevolgen van de verkiezingen in Frankrijk, Duitsland en Nederland zijn meegevallen. “2017 was een jaar van blije verrassingen”, zegt Aben. “Het ging allemaal veel beter dan verwacht.”

En dus is nu de inschatting dat het met de Italiaanse verkiezingen ook wel los zal lopen. Een overwinning van de populistische Vijfsterrenbeweging kan natuurlijk leiden tot politieke turbulentie, maar dan nog zal dit de Europese economische motor niet schaden, zegt Aben. “Nu het zo goed gaat, is de kans op economische tegenwind klein.”

Is er dan niets dat het feestje kan verpesten? Daar lijkt het niet op. De ellende van de eurocrisis, die Nederland in 2011 nog in een recessie stortte, is grotendeels voorbij. Dat alle signalen voor de Nederlandse economie op groen staan, is zelfs te danken aan het opbloeien van de eurozone, aldus Aben. “De Europese consument profiteert van de afbrokkelende werkloosheid. Zelfs in het zuiden zie je dat steeds meer mensen weer aan het werk komen. Het resultaat is een groot vertrouwen bij consumenten en producenten. De eurozone staat eindelijk weer stevig op de eigen benen en is daardoor minder afhankelijk van gebeurtenissen in de rest van de wereld.”

Zelfs al mocht de Brexit, het uittreden van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie, wat moeizamer verlopen dan verwacht, dan nog kan dat de pret niet drukken, zegt Corné van Zeijl, vermogensbeheerder bij Actiam. “Nederland exporteert veel naar het Verenigd Koninkrijk. Dat kan teruglopen bij een moeizame Brexit. Maar het gaat nu zo goed met de Nederlandse economie dat we van zo’n tegenslag weinig zullen merken.”

Oververhitting in de Verenigde Staten

Als Van Zeijl toch een risico moet noemen, dan is dat de Amerikaanse economie, die al wel erg lang in een opwaartse beweging zit. “Met de belastingmaatregel stimuleert Trump nu extra, terwijl dat helemaal niet nodig is. De kans op oververhitting van de economie neemt daardoor toe.” Bij oververhitting is de vraag veel groter dan het aanbod, waardoor de inflatie stijgt. De Fed, de Amerikaanse Centrale Bank, zal dan de rente laten stijgen om de vraag te temperen. Het wordt dan namelijk weer aantrekkelijker om te sparen en minder aantrekkelijk om geld te lenen. “Vroeg of laat komt er een terugslag. En zo’n correctie in de Verenigde Staten, voel je ook in de Europa.”

Ook hangen de oplopende schulden in China nog altijd als een donkere wolk boven de internationale markt. Om de hoge economische groei vol te kunnen houden, blijven de schulden verder stijgen. De gigantische schuldenberg wordt al jaren gezien als een risico voor de financiële stabiliteit in de wereld. “Het is de vraag of de Chinese overheid voldoende controle heeft om ervoor te zorgen dat dit geen probleem wordt”, aldus Van Zeijl.

En wie verder kijkt dan de economie van vandaag de dag, ziet dat we juist deze tijden van economische voorspoed moeten gebruiken om structurele problemen aan te pakken, zegt Vendrik. “Ja, de Nederlandse economie groeit met 3,1 procent. Maar daarbij hoort de krachtige kanttekening dat deze groei voornamelijk mogelijk wordt gemaakt door fossiele brandstof. De welvaart van nu zouden we moeten gebruik om de transitie naar duurzame energie te versnellen. Het klimaatakkoord dat minister Wiebes gaat sluiten in 2018 is daarbij cruciaal.”

Hoekstra: misschien extra lastenverlichting

Telegraaf 30.12.2017 Het kabinet sluit extra lastenverlichting niet uit. Minister Hoekstra van Financiën zet de deur op een kier om een deel van eventuele begrotingsoverschotten terug te geven aan de belastingbetaler.

In een interview met deze krant wijst de CDA’er erop dat het kabinet traditiegetrouw in het voorjaar bekijkt of er onder de streep extra geld overblijft. Doordat de economie harder groeit dan eerder werd voorspeld, is het niet ondenkbaar dat er meer belastinggeld wordt opgehaald dan gedacht. Zo kende de begroting ook dit jaar een miljardenoverschot.

Regeringspartij VVD drong er bij monde van VVD-Kamerlid Hennis vlak voor de kerst al op aan dat bij meevallers de belastingbetaler meedeelt in de pot. Minister Hoekstra (Financiën) benadrukt echter zuinig te zijn en gevraagd naar een scenario van overschotten wil hij eerst kijken of er nog geld moet worden uitgetrokken voor specifieke onderwerpen. Maar lastenverlichting noemt hij vervolgens ook een ’optie’.

De bewindsman waarschuwt echter dat de Brexit nog voor een flinke tegenslag voor de economie kan zorgen. „Dat is evident een van de grootste risico’s die de komende jaren op ons afkomt.” Bovendien erkent Hoekstra dat de klimaatrekening fors kan oplopen.

BEKIJK OOK:

’Streng op staatskas passen’

Hoekstra kijkt naar mogelijkheden voor extra lastenverlichting

NU 20.12.2017 Minister Wopke Hoekstra (Financiën) is bereid te kijken of er op termijn een formule gemaakt kan worden voor wat er moet gebeuren met eventuele financiële meevallers bij de overheid.

Nu is het zo dat meevallers terugvloeien naar de staatsschuld. Dat noemen ze op het ministerie “trendmatig begrotingsbeleid”.

VVD-Kamerlid Jeanine Hennis vroeg aan Hoekstra naar de mogelijkheden voor zo’n “meevallersformule”.

Ze wil, zonder het overschot “te verbrassen”, extra lastenverlichting zodat mensen de economische groei ook in hun portemonnee voelen. Het trendmatig begrotingsbeleid “fijnslijpen”, noemt de VVD-politica dat.

“Ik ga daarover nadenken”, zei Hoekstra woensdag tegen Hennis in de Tweede Kamer.

Als er extra geld is te verdelen, zijn er volgens de bewindsman drie smaken: andere overheidsuitgaven, teruggeven aan burgers in lastenverlichting of terug laten lopen naar de staatsschuld.

Maar zo ver is het nog niet. In het voorjaar wordt pas de balans opgemaakt en beoordeelt Hoekstra het wensenlijstje van zijn collega-ministers. “Dan hak ik die gordiaanse knoop door.”

Het vorige kabinet kende zo’n formule wel, maar toenmalig minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem deed hier uiteindelijk niets mee toen er wel een overschot was, benadrukte PVV’er Tony van Dijck. In het huidige regeerakkoord is hier niets over afgesproken.

Meevallers

De vraag is zeer actueel omdat de economie weer fors aantrekt. Woensdagochtend schroefde het Centraal Planbureau (CPB) de economische groeiverwachting voor 2018 nog op naar ruim 3 procent.

Hoekstra noemt het trendmatig begrotingsbeleid “het belangrijkste anker dat we hebben”. Hij brengt in herinnering dat Nederland ongeveer zes miljard euro per jaar aan rente betaalt. Het is daarom niet zo gek dat het “zuurverdiende geld” van werkend Nederland naar de staatsschuld vloeit.

Hoekstra vraagt zich daarom in de Kamer hardop af of de VVD-wens niet haaks staat op deze methode. Je weet namelijk niet waar de Nederlandse economie zich in de conjunctuur precies bevindt. Zit je net voor het punt van oververhitting, dan is het onverstandig om extra geld uit te geven, vindt de bewindsman.

Dus wat doe je in het geval als er extra geld is te verdelen: De staatsschuld verder terugschroeven of de lasten voor burgers verlichten? “Vraag aan drie economen wat je moet doen, en je krijgt vier verstandige antwoorden. Daarom ben ik voorzichtig”, aldus Hoekstra.

Olie op het vuur

Ook PvdA-Kamerlid Henk Nijboer waakt voor de mogelijkheid van extra investeringen terwijl de economie misschien tegen oververhitting aan zit. “Wij gooien geen olie op het vuur”, zei hij.

Maar Nijboer verwacht dat de politieke druk om het overschot toch uit te geven toe zal nemen. In dat geval wil de PvdA dat er extra wordt geïnvesteerd in onderwijs, huren, politie en zorg.

Hoekstra zal begin februari in een brief aan de Kamer verder uiteenzetten of hij iets ziet in een meevallersformule en zo ja, hoe die formule er dan precies uitziet.

Lees meer over: Wopke Hoekstra Nederlandse economie

VVD wil extra lastenverlichting, minister terughoudend

Telegraaf 20.12.2017 Regeringspartij VVD zou graag zien dat een deel van toekomstige overschotten op de begroting worden gebruikt voor lastenverlichting. Minister Hoekstra (Financiën) reageert echter zeer terughoudend.

Dit jaar is er op de begroting een overschot van zo’n 3 miljard euro. In principe is afgesproken dat overschotten gebruikt worden om de staatsschuld te verlagen. Maar woensdag tijdens een debat over de begroting van 2017 pleitte VVD-Kamerlid Jeanine Hennis ervoor dat in de toekomst ook een deel wordt gebruikt voor lastenverlichting, volgens een nog te bepalen ‘meevallersformule’.

In het vorige regeerakkoord tussen VVD en PvdA was zelfs afgesproken dat een kwart van de overschotten voor lastenverlichting zou worden. Maar door de crisis waren er pas plussen toen het kabinet al demissionair werd. Toenmalig minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) vond het daarom niet gepast om alsnog dat geld uit te gaan geven.

Zo’n afspraak is nu niet gemaakt in het regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en CU, terwijl er wel van wordt uitgegaan dat er jaarlijks een overschot van zo’n 0,5 procent overblijft. Hennis vindt dat over de besteding daarvan nadere afspraken moeten worden gemaakt.

Aarzelend

Huidig minister Wopke Hoekstra van Financiën reageerde echter aarzelend op de suggestie van de VVD. Hij wees er tijdens het debat op dat de coalitiepartijen dit keer niet zo’n afspraak hebben gemaakt en dat er voorzichtig moet worden omgesprongen met de financiën.

Wel zei de bewindsman toe de komende maanden in een brief aan de Tweede Kamer hierop terug te komen nadat hij zijn licht nog eens heeft laten schijnen over het begrotingsbeleid.

Koopkracht

Tijdens het debat werd ook ingegaan op de nieuwe voorspellingen van het Centraal Planbureau. PVV-Kamerlid Teun van Dijck noemt de verwachte koopkrachtstijging van 0,6 procent voor 2018 ‘kruimels’. „Nederland mag zich een slag in de rondte werken voor een schijntje.”

Hij wijst erop dat koopkrachtstijging mede afhankelijk is van stijgende lonen en dat dit nog moeizaam gaat. Tegelijkertijd stijgen wel de uitgaven van de overheid, wat wordt bekostigd door de extra inkomsten aan belastingen en premies. „Alles voor Wopke, niks voor Henk en Ingrid”, schamperde Van Dijck daarover aan het adres van de minister van Financiën.

Sociale partners

Hoekstra erkende daarop dat de koopkracht achter blijft en dat dit niet alleen afhankelijk is van het kabinetsbeleid, maar ook van de lonen. „Onze waarneming is dan ook dat er ruimte is voor loonstijging en we roepen de sociale partners op om rond de tafel te gaan om tot goede nieuwe afspraken te komen.”

De lastenverlichting die het kabinet voor Nederland in petto heeft door te draaien aan de belastingtarieven gaat pas per 2019 in.

Meeste huishoudens volgend jaar vooruit in koopkracht

NOS 20.12.2017 De meeste huishoudens gaan er volgend jaar in koopkracht licht op vooruit. Minister Koolmees van Sociale Zaken heeft in een brief aan de Tweede Kamer de effecten van alle maatregelen nog eens op een rij gezet, en daarbij ook rekening gehouden met de vandaag gepubliceerde ramingen van het Centraal Planbureau.

Koolmees erkent in zijn brief dat de stijging niet voor alle groepen geldt. Zo gaan alleenverdieners met een modaal inkomen die kinderen hebben er gemiddeld 0,2 procent op achteruit en leveren AOW’ers met een pensioen tot 10.000 euro en alleenstaanden met een uitkering, zonder kinderen, 0,1 procent in.

Gepensioneerden met alleen AOW

Voor gepensioneerden met alleen AOW blijft de koopkracht gelijk of ze gaan er licht op vooruit. Dat geldt ook voor sociale minima met kinderen.

Volgens de tabellen van Sociale Zaken is de grootste stijging in de ‘voorbeeldhuishoudens’ 0,5 procent: die geldt voor tweeverdieners met kinderen van wie de ene partner twee maal modaal verdient en de andere een half maal modaal, plus voor alleenstaanden met twee keer modaal en alleenstaande ouders met het minimumloon. Het CPB schat het modale inkomen volgend jaar op 37.500 euro per jaar.

Loonstrookje

Bij de berekeningen van het ministerie is gekeken naar de ontwikkeling van de lonen in 2018, de inflatie, de zorgpremie en de toeslagen. De lastenverlichting die in het regeerakkoord is afgesproken, zal pas vanaf 2019 effect hebben.

Ook de loonstrookjes laten voor de meeste mensen een lichte plus zien. Koolmees benadrukt dat de ontwikkeling van de koopkracht een vollediger beeld geeft van het besteedbaar inkomen dan het loonstrookje.

BEKIJK OOK;

Economische groei houdt volgend jaar nog aan

‘Alle werkenden gaan er door nieuw kabinet op vooruit’

Bruisende economie niet op loonstrookje terug te zien

AD 20.12.2017 De economie mag dan op volle toeren draaien, Nederlanders zien daar voorlopig amper iets van terug in hun portemonnee. Het eerste loonstrookje in januari zal voor de meeste mensen slechts een heel klein plusje laten zien. Ouderen zien hun AOW-uitkering weliswaar iets toenemen, maar die verhoging wordt bijna helemaal ongedaan gemaakt door een lager aanvullend pensioen.

Dat blijkt uit de jaarlijkse loonstrookjesbrief die het ministerie van Sociale Zaken vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Pas in 2019 zal de koopkracht van mensen meer toenemen, omdat de lastenverlichting die het nieuwe kabinet wil doorvoeren zich dan laat voelen.

Het Centraal Planbureau (CPB) becijferde vanochtend dat de economische groei in 2018 op 3,1 procent uitkomt. Daarmee is er sprake van hoogconjunctuur, die deels wordt aangejaagd doordat de overheid het geld flink laat rollen. Lastenverlichting blijft echter uit: Nederlanders blijven in 2018 een even groot deel van hun inkomen afdragen aan belastingen en premies, gemiddeld bijna 39 procent.

Magere toename

Hoewel de gemiddelde loonstijging volgens het CPB komend jaar toeneemt van 1,6 naar 2,2 procent per jaar, gooien stijgende prijzen – de inflatie stijgt van 1,4 naar 1,6 procent – roet in het eten.

Onder de streep blijft volgens Sociale Zaken daardoor een magere toename van het besteedbaar inkomen over van hooguit 0,5 procent. Dit geldt vooral voor gezinnen met kinderen en alleenstaanden die twee keer modaal (ongeveer 70.000 euro) verdienen. Pas in 2019 zal de gemiddelde koopkrachtstijging boven 1 procent uitkomen.

Slechter af zijn modale eenverdieners met kinderen, en ouderen met een aanvullend pensioen. Zij leveren onder de streep respectievelijk 0,2 en 0,1 procent in.

Economische groei houdt volgend jaar nog aan

NOS 20.12.2017 De economie piekt. Na de positieve berichten van De Nederlandsche Bank maandag ziet ook het Centraal Planbureau de economische toekomst zonnig in.

Volgens het CPB komt dat onder meer doordat de overheid meer geld uitgeeft. Zo gaat er komend jaar meer geld naar defensie en onderwijs. Daarnaast zullen ook de uitgaven aan zorg toenemen.

Net als dit jaar zal de economie volgend jaar met meer dan 3 procent groeien, stelt het CPB. Verder daalt de werkloosheid naar het laagste niveau sinds 2008 en zal de inflatie – het prijspeil en de kosten van levensonderhoud – met 1,5 procent vrij laag zijn.

Meer loon

Omdat de werkloosheid daalt en er minder mensen beschikbaar zijn om de beschikbare banen te vullen, zullen werkgevers meer loon gaan betalen om personeel te krijgen en houden.

De lonen zullen dan ook stijgen, verwacht het CPB. Wel gaan ze dit en komend jaar iets minder hard omhoog dan eerder verwacht, omdat sommige nieuwe loonafspraken langer op zich laten wachten dan gedacht.

Verder blijft er volgend jaar netto gemiddeld wat meer geld over van het loon om te besteden. De loonstijging is dan namelijk nog iets hoger dan de stijging van de inflatie.

Maar in 2019 lijkt dat verschil kleiner te worden. Maandag signaleerde DNB al dat de inflatie dat jaar hoger zal zijn, en dat mensen dus ondanks een hoger loon minder geld zullen overhouden.

Economie groeit volgend jaar veel harder dan gedacht

Elsevier 20.12.2017 De Nederlandse economie groeit in 2018 harder dan eerder werd gedacht. Het Centraal Planbureau (CPB) rekent op 3,1 procent groei.

Het CPB ging bij de raming in augustus nog uit van 2,5 procent groei. Eerder deze week verhoogde ook De Nederlandsche Bank (DNB) zijn groeiverwachtingen voor 2018 tot boven de 3 procent. ABN AMRO, ING en Rabobank gaan nog uit van iets minder dan 3 procent groei.

Voor 2017 komt de economische groei in Nederland volgens het CPB uit op 3,2 procent. Daarmee zijn de rekenmeesters van het kabinet iets minder optimistisch dan die van DNB, die uitgaan van 3,3 procent groei. Groei met meer dan 3 procent kwam voor het laatst voor in 2007, voorafgaand aan de crisis.

Wat kan de positieve ontwikkeling bedreigen?

Groei komt vooral door overheidsbestedingen

Het zijn volgens het CPB vooral de overheidsbestedingen die de positieve ontwikkeling aanjagen. Door de in het Regeerakkoord aangekondigde maatregelen nemen de bestedingen komend jaar met 3,5 procent toe. In 2017 werd nog 0,4 procent meer uitgegeven door de overheid.

De extra uitgaven aan onder meer onderwijs en defensie en de stijgende zorgkosten zorgen niet voor problemen met de begroting. Er blijft sprake van een begrotingsoverschot van 0,5 procent.

Stijging van de koopkracht door loonsverhoging

De werkloosheid daalt verder naar 3,9 procent van de beroepsbevolking, het laagste niveau in tien jaar. Dat komt door een groei van de werkgelegenheid met 2 procent, terwijl het arbeidsaanbod minder snel toeneemt.

De verwachting is dat bedrijven door de krapte op de arbeidsmarkt de lonen verhogen om personeel te kunnen vinden en behouden. Dat zorgt weer voor een stijging van de koopkracht.

    Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.

Economische groei zet ook in 2018 door, mede dankzij aanhoudende euforie op woningmarkt

Al zal deze huidige, harde groei niet eeuwig doorgaan, waarschuwt DNB

VK 19.12.2017 Als de huizenprijzen niet zo hard waren gestegen, zou de economische groei de afgelopen jaren ruim een kwart lager zijn geweest. De Nederlandsche Bank (DNB) publiceerde maandag eigen berekeningen waaruit blijkt hoe afhankelijk de Nederlandse economie is van de woningmarkt.

Had de woningmarkt zich in een ‘normaler’, gematigd tempo hersteld, dan waren de consumentenuitgaven zelfs 60procent lager geweest. Dat komt doordat hoge huizenprijzen huiseigenaren een gevoel van welstand bezorgen, waardoor huishoudens meer geld uitgeven. Bovendien zijn tal van bedrijven  van de bouw tot doe-het-zelfketens  voor hun inkomsten direct afhankelijk van de woningmarkt.

Personeelstekorten

Afhankelijkheid van huizenmarkt maakt economie er een van pieken en dalen, aldus DNB-directeur Job Swank.

Dat is geen goed nieuws, zei DNB-directeur Job Swank maandagochtend tijdens een persconferentie. ‘Je zou willen dat onze economie ook zonder die woningmarkt krachtig groeit.’ In plaats daarvan blijft Nederland mee ademen met de huizenprijzen. Gaan die omhoog, dan draait de economie op volle toeren. Dalen ze, zoals in de recente crisis, dan is de malaise des te groter. ‘De Nederlandse economie is er een van pieken en dalen’, constateert Swank. ‘Dat leidt ertoe dat je pech- en geluksgeneraties krijgt.’

Swank zou dat conjunctuureffect, dat in Nederland dus wordt versterkt door de woningmarkt, graag willen dempen. ‘Niet op de laatste plaats omdat de huidige, harde groei op de huizenmarkt niet eeuwig door zal gaan.’

Sinds het dieptepunt in 2013 zijn de huizenprijzen met gemiddeld ruim eenvijfde gestegen. In Amsterdam zijn woningen nu zelfs een kwart duurder dan aan de vooravond van de crisis in 2008, in Rotterdam 13 procent.

Gekte op woningmarkt

Sinds het dieptepunt in 2013 zijn de huizenprijzen gemiddeld met ruim een vijfde gestegen

Job Swank, directeur DNB © ANP

Ondanks zijn latere kanttekening over de woningmarkt begon Swank zijn persconferentie op ongebruikelijk opgewekte toon. DNB verwacht namelijk dat de economie ook volgend jaar zal groeien en bloeien. ‘Ik heb een boel goed nieuws voor u’, meldde Swank. De economische vooruitzichten waarmee hij strooit zijn ongekend positief. Na de piek van 3,3 procent dit jaar verwacht DNB voor 2018 een groei van 3,1 procent.

De staatsschuld smelt weg als sneeuw onder de zon. Werkloosheid? Die daalt verder van 4,9 procent dit jaar naar een extreem lage 3,5 procent in 2019. Een op de vijf bedrijven zegt een tekort aan personeel of productiemiddelen te ervaren. Daarnaast laten huishoudens het geld rollen en neemt zelfs het aantal vaste contracten na een jarenlange daling sinds kort weer serieus toe. ‘Alles werkt mee’, concludeert Swank, die binnen DNB verantwoordelijk is voor monetaire zaken en financiële stabiliteit.

DNB is zelfs nog iets positiever over de economische groei dan Rabobank en ABN Amro de afgelopen dagen waren. Woensdag komt het Centraal Planbureau met zijn nieuwste raming.

Lonen beginnen te stijgen

Een half jaar geleden waarschuwde DNB dat de Nederlandse lonen achterblijven bij de snelle economische groei. Daarin lijkt voorzichtig verandering te komen. De contractlonen stijgen de komende jaren met meer dan 2 procent. Ook de zogenoemde ‘arbeidsinkomensquote’ – het deel van de taart dat naar de werkenden gaat – verbetert tot en met 2019 licht, van 72,3 naar 73,4 procent.

Desondanks durft DNB nog niet van een definitieve ommekeer te spreken. Daarvoor zijn de loonstijgingen te bescheiden. Na aftrek van inflatie blijft er weinig over. DNB-directeur Swank toont zich daarom ‘een beetje’ tevreden. ‘Maar er blijft ruimte voor loonstijgingen in sectoren als de horeca, handel, vervoer en zakelijke diensten.’

Volg en lees meer over:  ECONOMIE   NEDERLAND   WONINGMARKT

Waarom alle economische groei volgens Wiebes op zal gaan aan de energietransitie

‘Alles wat ik in mij heb zal ik inzetten om gaswinning omlaag te krijgen’

VK 16.12.2017 De jaarlijkse economische groei van Nederland gaat de komende dertig jaar op aan de kosten van de energietransitie. Die kosten voor het overgaan van fossiele brandstoffen op hernieuwbare energie als zon en wind komen uiteindelijk terecht bij huishoudens.

Aldus overhandigde VVD-minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat zijn geloofsbrieven aan de Tweede Kamer. Hij deed dat deze week bij zijn eerste grote debat als minister. ‘De transitie, geachte leden en aanwezigen, die kost geld.’ Zo expliciet hoorden we het kabinet-Rutte III nog niet.

Circa 1 tot 3 procent van het bruto binnenlands product kost het elk jaar om het einddoel te halen, schatte Wiebes bij het debat over zijn begroting – zoals alle ministers van Rutte III greep hij zijn begrotingsdebat aan voor een minitroonrede over zijn belangrijkste opdracht de komende kabinetsperiode. Het einddoel volgt uit het mondiale klimaatakkoord van Parijs: in 2050 moet Nederland vrijwel volledig zijn overgeschakeld op duurzame energie en moet de uitstoot van broeikasgassen nihil zijn. Dit is nodig, dicteert ‘Parijs’, om de opwarming van de aarde flink onder de 2 graden Celcius te houden, liefst onder de 1,5 graad.

Een kostenpost van 1 tot 3 procent van de omvang van de economie komt neer op 7- tot 21 miljard euro per jaar. ‘Dat is de economische groei van dit jaar’, zei Wiebes. ‘Die reserveren we de komende dertig jaar voor het transitiedoel.’ Het kan erger, hield Wiebes de Kamer voor: minder efficiënt. ‘Als we het met onze ogen dicht en onnozel doen, dan hebben we het over veel meer dan 1 tot 3 procent.’

Waar bestaan die kosten volgens Wiebes uit? ‘Heb ik het nou over de energierekening? Nee, daar heb ik het absoluut niet over.’ Wat dan wel? Specifieker dan ‘inflatie, huur en producten’ werd de minister niet. Die kosten komen in eerste instantie terecht bij bedrijven en huishoudens.

‘Na acht uur ’s avonds ben ik echt niets meer waard’, zei de minister tijdens het debat dat een half uur eerder was begonnen en dat tot kwart voor twee ’s nachts zou duren

Maar omdat bedrijven hun kosten doorberekenen, stelt Wiebes, komen ze in tweede instantie ‘uiteindelijk weer terecht bij consumenten en consumenten zijn weer huishoudens’. Die gaan dat terugzien in hogere belastingen. Volgens Wiebes vindt driekwart van Nederland dat redelijk. Maar als de kosten nog hoger worden, is zijn overtuiging, haakt Nederland af.

Kamerleden sloegen niet erg aan op het weidse kostenplaatje dat Wiebes hun voorhield. ‘Een niet om aan te horen ellendig lang betoog’, zei PVV’er Dion Graus. Van andere Kamerleden kreeg Wiebes vragen over de samenhang van zijn visie met mestvergisting, de duurzaamheid van overheidsgebouwen en de verhoging van het lage btw-tarief. Als zijn meeslepend bedoelde betoog wordt onderbroken door zulke praktische zaken, gaat Wiebes’ stem steevast een octaaf omlaag en reageert hij enigszins vermoeid. ‘Na acht uur ’s avonds ben ik echt niets meer waard’, zei de minister tijdens het debat dat een half uur eerder was begonnen en dat tot kwart voor twee ’s nachts zou duren.

De afhankelijkheid van Gronings gas raken we kwijt. Dat zou zo welkom zijn. Maar ik zeg er gelijk bij: dat is straks

GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee wilde wel meer weten van het ‘de energietransitie kost heel veel geld’-verhaal van Wiebes. Wat betekent het voor de koopkracht? Want als de economische groei – die ook een keer ophoudt – opgaat aan de energietransitie, geldt dat wellicht ook voor de groei van de micro-economie op huishoudniveau. Dan verdwijnt de door Rutte III beloofde lastenverlichting als sneeuw voor de zon – zeker als lagere inkomens zich het niet kunnen veroorloven om bijvoorbeeld zonnecellen te plaatsen of hun (huur)woning te laten isoleren.

Nederland timmert al een halve eeuw koopkrachtplaatjes in elkaar, was de Wiebesiaanse reactie. In de modellen die eraan ten grondslag liggen wordt expliciet rekening gehouden met de energietransitie, stelde de minister. ‘Dit regeerakkoord zorgt ervoor dat alle groepen erop vooruitgaan.’

Alles wat ik in mij heb zal ik inzetten om het winningsniveau omlaag te krijgen. Het is niet eenvoudig. Je zal er maar verantwoordelijk voor zijn

Los daarvan, doceerde hij met brede armgebaren, na die transitie zijn we niet meer afhankelijk van olielanden. ‘De gemiddelde autorijder maakt daar gewoon 500 euro per jaar naar over.’ Ook mooi: ‘De afhankelijkheid van Gronings gas raken we kwijt. Dat zou zo welkom zijn. Maar ik zeg er gelijk bij: dat is straks.’

‘Kunt u in elk geval concreet maken dat we de komende twee jaar die gaskraan flink gaan dichtdraaien?’, was de inhaker van het Groningse SP-Kamerlid Sandra Beckerman. Wiebes’ stem ging weer omlaag, de blik ging op ‘na acht uur’. Er volgde: ‘Alles wat ik in mij heb zal ik inzetten om het winningsniveau omlaag te krijgen.’ Concreter werd Wiebes niet. ‘Het is niet eenvoudig. Het is hoogst oncomfortabel.’ En dan, meer voor zichzelf: ‘Je zal er maar verantwoordelijk voor zijn.’

Volg en lees meer over:  NEDERLAND   ECONOMIE   DUURZAAMHEID   POLITIEK   AARDBEVINGEN IN GRONINGEN   ERIC WIEBES

Bruisende economie bedreigd door tekort aan personeel

AD 14.12.2017 Het vertrouwen in de economie is onveranderd hoog en dat blijkt ook uit de verwachtingen voor volgend jaar. Ook dan blijft de economie flink groeien, met bijna 3 procent.

© ING Economisch Bureau

Dat blijkt uit onderzoeksrapport Outlook 2018 van het ING Economisch Bureau. Het enige dat de groei de komende jaren in de weg zou kunnen staan, is volgens het onderzoek het personeelstekort dat momenteel ontstaat in alle sectoren.

,,Al met al gaat het economisch goed met Nederland”, aldus Marieke Blom, hoofdeconoom van het ING Economisch Bureau. ,,Die constatering wordt echter vaak omgezet in de vraag: ‘hoelang gaat het nog goed?’ Zowel consumenten als bedrijven zijn een beetje getraumatiseerd door de lange crisis die we achter de rug hebben. Begrijpelijk, maar de groei is breed gedragen en er is nog geen sprake van oververhitting.”

De economie van het eurogebied is steeds beter gaan draaien en daar profiteert Nederland van, blijkt uit het onderzoek. Maar de economische groei komt voornamelijk uit het binnenland. Zowel consumenten als bedrijven geven meer uit en het regeerakkoord van 2018 voorziet extra overheidsuitgaven. Dat extra geld besteedt de overheid aan onder meer het onderwijs, onderzoek en ontwikkeling, infrastructuur, openbaar bestuur en defensie. Dit geeft volgens het ING Economisch Bureau een impuls aan de economie.

Lees ook;

Dít zijn de banen van de toekomst (plus de 5 beroepen die je niet moet kiezen)

Lees meer

Kijkend naar het Nederlandse bedrijfsleven, verwacht het ING Economische Bureau groei in alle sectoren, waarbij vooral de sectoren transport, toerisme, zorg, de bouw en de zakelijke dienstverlening in 2018 een bovengemiddelde groei zullen tonen.

Toch kan de economie de komende jaren ook weer onder druk komen te staan, voorziet het onderzoek. Door de aanhoudende groei vinden ook steeds meer mensen werk en dat leidt tot tekorten aan arbeidskrachten. De eerste voortekenen van krapte op de arbeidsmarkt zijn te zien in specifieke sectoren, met name in de bouw, ICT en in de industriesector.  Volgens de ING-economen is dit pas het begin.

© ING Economisch Bureau

,,Een op de zes bedrijven ervaart inmiddels een tekort aan personeel, en dat loopt snel op”, stelt Marieke Blom. ,,Het is dan ook belangrijk dat bedrijven hun productiviteit verhogen door zowel te investeren in mensen als in technologie. Bedrijven die dit niet doen dreigen daarmee groeikansen te missen, zeker als de arbeidsmarkt krapper en krapper wordt. Dat zou ook de groei in Nederland kunnen schaden, terwijl Nederland nu juist bezig is met een conjuncturele inhaalslag ten opzichte van andere Europese landen.”

De krapte is volgens Blom nog niet te vergelijken met 2008. ,,Dit zal zich daarom ook maar geleidelijk vertalen in hogere lonen. De prijsdruk neemt daardoor ook pas op termijn toe. In 2018 blijft in Nederland de inflatie voor consumenten laag en komt uit op 1,5%.”

© ING Economisch Bureau

De angst voor zeepbelvorming in de huizenmarkt is volgens het rapport niet reëel. Blom: ,,Met uitzondering van Amsterdam zie ik eerder een normalisering dan een zeepbel op de woningmarkt. Sterker nog, ik zie een normalisatie van de brede economie. De groei heeft robuuste fundamenten. Dat betekent dat we nog een aantal jaren door kunnen groeien.”

Kamer wil opheldering over tekort Ollongren

NOS 29.11.2017 De Tweede Kamer wil opheldering van het kabinet over een tekort op het ministerie van Binnenlandse Zaken. Gisteren werd duidelijk dat minister Ollongren op zoek is naar 200 miljoen euro om de uitvoering van de Omgevingswet te betalen.

Na de formatie werd de Omgevingswet overgeheveld van het ministerie van Infrastructuur naar Binnenlandse Zaken. In die wet worden diverse regels voor ruimtelijke ontwikkeling vereenvoudigd en samengevoegd. De uitvoering ervan is een arbeidsintensieve klus, die het ministerie van Ollongren eenmalig 200 miljoen kost. Dat geld heeft ze niet.

Krantenwijk zonder fiets

“Het lijkt erop dat de nieuwe minister wel de krantenwijk heeft overgenomen, maar vergeten is te vragen of de fiets er ook bij komt”, zei GroenLinks-Kamerlid Van Tongeren. Volgens PvdA-woordvoerder Nijboer lijkt het een rekenblunder. Hij is bang dat het probleem wordt afgewenteld op de huurders.

De Kamer wil een brief, waarin het kabinet uitlegt hoe dit wordt opgelost.

BEKIJK OOK;

Klein formatiefoutje: Ollongren komt 200 miljoen tekort

Klein formatiefoutje: Ollongren komt 200 miljoen tekort

NOS 28.11.2017 Het nieuwe kabinet zit al in de eerste weken met een politiek probleem in zijn maag. Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken blijkt een cadeau te hebben gekregen waar ze zelf voor moet betalen. Ze heeft daardoor nu al een tekort van ongeveer 200 miljoen euro en heeft geen idee waar ze het geld vandaan moet halen.

Wat waren ze na de formatie blij op het ministerie van Binnenlandse Zaken. Want op het allerlaatste moment, tijdens het verdelen van de taken, werd werk weggehaald bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu en overgeheveld naar Binnenlandse Zaken. Het gaat om de prestigieuze Omgevingswet van minister Schultz. Het is een van de grootste hervormingen van het vorige kabinet en een van de meest ingewikkelde wetgevingsprocessen ooit.

Minder vergunningen

De Omgevingswet is bedoeld om de regels voor ruimtelijke ontwikkeling te vereenvoudigen en samen te voegen. Daardoor zijn bijvoorbeeld minder vergunningen nodig, verlopen procedures sneller en is het makkelijker om een bouwproject te beginnen.

De Omgevingswet werd in 2015 aangenomen door de Tweede Kamer en in 2016 door de Eerste. De wet wordt nu uitgewerkt in diverse algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen.

Zwaar teleurgesteld

Ollongren, die al over Wonen gaat, wilde de Omgevingswet er ook graag bij hebben. Maar al snel kwam ze erachter dat het invoeren van de wet haar eenmalig ongeveer 200 miljoen euro gaat kosten. Zelf heeft ze dat geld niet. Conclusie: het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft extra taken binnengehaald zonder dat er geld tegenover staat.

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu (tegenwoordig Infrastructuur en Waterstaat), dat de wet maakte, zocht al tijden tevergeefs naar geld voor de uitvoering. Maar nu de taak is verdwenen, staakt het ministerie de zoektocht. Volgens bronnen is I&W zwaar teleurgesteld over de overheveling van de Omgevingswet, omdat de wet het troetelkindje van het ministerie was.

‘Moeten het oplossen’

In het kabinet en in het wekelijks coalitie-overleg is er al een paar keer over het probleem gepraat. “We moeten het oplossen”, zegt een bron uit de coalitie. Maar niemand weet nog hoe.

Een soortgelijk probleem speelt ook bij Onderwijs. Dat ministerie kreeg het landbouwonderwijs erbij van Economische Zaken. De Wageningen Universiteit en een aantal mbo-opleidingen moeten nu volgens de onderwijsnormen worden betaald. Die zijn een stuk hoger.

Overschot begroting valt lager uit, meevaller in de zorg

NU 24.11.2017 Het begrotingsoverschot dit jaar zal iets lager zijn dan op Prinsjesdag werd geraamd. Het loopt terug van 0,6 naar 0,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Daar staat een meevaller van 700 miljoen in de zorg tegenover.

Dat maakte minister Wopke Hoekstra van Financiën vrijdag na de ministerraad bekend. “We lijken het jaar voorlopig goed af te sluiten”, zei de bewindsman.

De cijfers staan in de nog niet gepubliceerde Najaarsnota, de laatste stand van de begroting, die door de ministerraad is goedgekeurd. 

De zorgmeevaller is te danken aan mindere uitgaven aan de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en medicijnen.

Het kabinet baseert deze bedragen op de declaraties bij de zorgverzekeraars over de eerste zes maanden van dit jaar en een inschatting van de verzekeraars over de tweede helft van 2017.

Ook kan het kabinet een meevaller aan belastinginkomsten bijschrijven van 51 miljoen euro.

Verder is er bij enkele ministeries minder geld uitgegeven dan aanvankelijk verwacht. Dat geldt vooral voor Defensie, Sociale Zaken, Onderwijs en Financiën.

Tegenvallers

Tegenvallers zijn onder meer de hulp aan Sint-Maarten na de orkaan Irma. Daar is alleen al voor het wederopbouwfonds 550 miljoen euro uitgetrokken.

Ook is er vertraging aan de inkomstenkant van de schenk- en erfbelasting van 450 miljoen euro. Dat bedrag komt in 2018 binnen. Hoekstra wil niet direct spreken van een meevaller omdat het een verschuiving is.

Het is dus allerminst zeker of dat geld volgend jaar kan worden besteed, er is van tevoren een afgesproken maximum aan uitgaven (het uitgavenkader).

Sowieso vloeien meevallers zoals gebruikelijk naar de staatsschuld. Zo worden ook de rentelasten lager, maar zo waarschuwt Hoekstra, volgend jaar wordt er naar verwachting alsnog 6 miljard euro aan rente over de staatsschuld betaald.

In het voorjaar wordt opnieuw de balans opgemaakt en kijkt het kabinet naar “de wensen en tegenvallers”, aldus Hoekstra.

EU-regels

Ondanks de tegenvallers, benadrukt Hoekstra dat Nederland er goed opstaat, ook in vergelijking met andere Europese landen.

“We zijn een van de vier landen in Europa met een begrotingsoverschot en een staatsschuld van onder de 60 procent van het bbp”, zei de bewindsman.

Daarmee voldoet Nederland ruim aan de regels die de Europese Unie stelt aan de overheidsfinanciën.

Zie ook: Profiel: Wopke Hoekstra (CDA), minister van Financiën

Lees meer over: Wopke Hoekstra Najaarsnota

Be­gro­tings­over­schot lager dan verwacht

AD 24.11.2017 Het begrotingsoverschot dit jaar zal iets lager zijn dan op Prinsjesdag werd geraamd. Het loopt terug van 0,6 naar 0,4 procent, zei minister Wopke Hoekstra van Financiën na de ministerraad. ,,Maar dit jaar gaan we voorlopig goed afsluiten”, zei hij.

Er komt meer dan een miljard minder in de schatkist. Tegenvallers zijn onder meer de hulp aan Sint-Maarten na de orkaan Irma. Daar is alleen al voor het wederopbouwfonds 550 miljoen euro uitgetrokken. Verder gaat er 67 miljoen naar de twee andere Bovenwindse eilanden Sint-Eustatius en Saba. Ook is er vertraging in de schenk- en erfbelasting. Dat scheelt 450 miljoen euro. Dat komt naar verwachting in de eerste helft van volgend jaar pas binnen, zei Hoekstra.

Daar staat tegenover een meevaller van 700 miljoen in de zorg. Er is minder dan verwacht uitgegeven aan geneesmiddelen. Ook is er 51 miljoen euro meer aan belastingen binnengekomen.

,,Ik denk nog steeds dat het heel goed nieuws is”, zei de bewindsman. Weinig landen in Europa stevenen volgens hem af op zo’n overschot. Dat is te danken aan ,,de robuustheid van de Nederlandse economie” en ,,het verstandige beleid van het vorige kabinet”.

De cijfers zijn verwerkt in de Najaarsnota, de laatste stand van de begroting, die door de ministerraad is goedgekeurd. Het overschot gaat naar aflossing van de staatsschuld.

Halbe Zijlstra: geen rasdiplomaat, maar nuchtere Fries

Elsevier 14.11.2017 Minister Halbe Zijlstra verdedigt dinsdag en woensdag zijn eerste begroting van Buitenlandse Zaken. Redt hij het als rechtse houwdegen of moet hij zich opwerpen als volbloed diplomaat? De postduivensecretaris is een nuchtere Fries: al te goed is buurmans gek.

De harde leerschool van Halbe Zijlstra stond in Utrecht. Van 1998 tot 2006 was hij gemeenteraadslid met een onderbreking van twee jaar wegens werkzaamheden in het buitenland.

Het was een heftige episode. In de Utrechtse raad ging het er wild aan toe. Popzanger en kroegbaas Henk Westbroek kwam met Leefbaar Utrecht als de daverende winnaar binnen en het zou lange tijd niet meer rustig worden. Linkse populisten zetten de toon. Kortom een ideale kweekvijver voor een rechtse politicus. Geert Wilders was er een jaartje eerder ook begonnen, maar stoomde in 1998 meteen door naar de Tweede Kamer.

Zoon van politieman schopte het tot raadslid in grote stad

Op de dag dat Zijlstra werd beëdigd, reisden zijn ouders vanuit Friesland naar Utrecht. In paasbeste kleren woonden zij de plechtigheid bij. De zoon van een politieman uit Oosterwolde schopte het tot gemeenteraadslid in een grote stad.

Toen de trotse Zijlstra’s eenmaal op de publieke tribune zaten, keken ze geschokt toe hoe andere raadsleden in sjofele spijkerbroek werden beëdigd. En hoe menigeen zich onbeschoft gedroeg tegenover de burgemeester.

Rechts is voor Zijlstra geen scheldwoord

Aan die tumultueuze periode in de gemeenteraad hield Zijlstra de liefde van zijn leven over: VVD-gemeenteraadslid Ingrid de Bondt, later wethouder, gedeputeerde en dijkgraaf. Plus een enorme zelfverzekerdheid, die zou nooit meer weg gaan, ook niet toen hij eind 2006 verkaste naar het Binnenhof. Hij is een van de weinige Haagse politici voor wie rechts geen scheldwoord is. Hij geniet er juist van tegenstanders en media te prikkelen. Meteen ontstaat verontwaardiging en kan Zijlstra weer gniffelen. Zijn provocatie werkte!

Meer van Eric Vrijsen; Halbe Zijlstra ongeschikt? Wat een onzin

Als fractieleider ging hij een paar keer in de fout. Hij flapte er bijvoorbeeld uit dat asielzoekers hiernaartoe komen voor gratis ooglidcorrecties en borstvergrotingen. Hij kon het niet staven en moest zijn woorden intrekken. Ook in de Zwarte Piet-discussie gleed hij uit: ‘Het Sinterklaasfeest wordt vermoord.’ Vervolgens praatte hij er een beetje omheen en moest hij zich excuseren: ‘Er is ruimte voor verbetering.’

Politieke stuntman

Toen vorige maand bekend werd dat Zijlstra in Rutte III de prestigieuze post van minister van Buitenlandse Zaken zou krijgen, ontstond ter linkerzijde ophef. Wat moest deze politieke stuntman op dat deftige departement? Hoe kon Nederland zich laten vertegenwoordigen door zo’n rabiate houwdegen? Want je kunt veel van hem zeggen, maar níet dat hij een geboren diplomaat is.

Media hoonden dat hij ervaring had als secretaris van de postduivenvereniging Oosterwolde. Partijgenoten verdedigden hem door te zeggen dat Zijlstra heus affiniteit had met het buitenland en dat hij zelfs ooit – toen hij in de jaren ’90 voor Shell werkte – op bezoek is geweest in de datsja van Vladimir Poetin. Later sprak Shell dit tegen. Opnieuw werd de spot gedreven met de postduivensecretaris.

Geen VVD-kroonprins

Het moet hem gestoken hebben, want hier werd hij geraakt in zijn ambities. En dat is nou juist het punt waarop hij zich kwetsbaar had gemaakt door nooit geheimzinnig te doen over wat hij wilde bereiken. Zijlstra maakte er ook nimmer een geheim van dat hij Rutte wilde opvolgen als VVD-leider. Al is hij sindsdien nogal buiten beeld geraakt als VVD-kroonprins.

In zijn rol als fractieleider dekte Zijlstra van 2012 tot vorige maand de rechterflank van de VVD af. Dat was niet altijd een dankbare taak. In juli 2015 sprak de VVD-top af dat premier Mark Rutte tijdens de Euro-top keihard zou vasthouden aan de verkiezingsbelofte ‘geen cent meer voor de Grieken’. De volgende dag zette Zijlstra thuis in Wassenaar de televisie aan en hoorde Rutte verklaren dat Nederland toch akkoord ging met extra financiële steun. Zijlstra ontstak in woede. Dit was precies wat ze niet hadden afgesproken.

Ruzie in de VVD-top, maar Rutte won en Zijlstra verloor, al trok hij daar wel een wijze les uit. Rutte verdedigde zich door te zeggen dat er een verschil is tussen politiek en bestuur. Wat had het voor zin te blijven vasthouden aan de VVD-lijn? Bondskanselier Angela Merkel had al besloten. Finland, Oostenrijk en eventuele andere bondgenoten van Nederland waren al gedraaid. Bestuur is geen kamikaze, hield Rutte zijn verbolgen partijgenoot voor. Zijlstra gaf toe. Hij regelde dat de VVD-fractie de lijn-Rutte zou verdedigen. Slechts één fractielid, Joost Taverne, stemde tegen.

Volgens bronnen in de VVD beloofde Rutte in ruil voor de politieke steun dat hij Zijlstra minister zou maken. Maar heel grote betekenis had dit niet, want in de VVD lopen wel meer politici rond met een halve toezegging van Rutte dat ze in het kabinet komen, waarna het toch niet doorgaat.

Eerste begroting

In de Tweede Kamer verdedigt Zijlstra de komende dagen zijn eerste begroting. Eerder maakte hij al zijn debuut in de Europese Unie. Wat opvalt is dat hij erg zijn best doet over te komen als geroutineerd diplomaat en dat hij scherp op zijn woorden let. Om niet uit de bocht te vliegen,  bedient hij zich nu van eufemismen. Als hij de militaire dreiging vanuit Rusland wil duiden, heeft hij het over ‘de niet zo vriendelijke landen’ of beweert hij ‘dat de wereld er minder gezellig op wordt’.

Volgens onze columnisten
Geerten Waling: ‘Hallo! Halbe Zijlstra minister van Buitenlandse Zaken?’

Ook in de Kamer zal hij nu de neiging tot provoceren bedwingen. Want hij weet wat hij wil. Hij is geen rasdiplomaat voor wie elke overeenkomst beter is dan géén overeenkomst. Hij is gezegend met het oerinstinct van de doorsnee Fries: al te goed is buurmans gek.

Het departement van Buitenlandse Zaken is sterk hiërarchisch. Het absolute tegendeel van de Utrechtse gemeenteraad van twintig jaar geleden. Bezoekers van de minister mogen hun jas ophangen, maar niet op het haakje met een M want dat is voor de minister en ook niet op het haakje met een R want dat is voor de minister van Buitenlandse Handel. En ook niet op het haakje met een S want dat is van de secretaris-generaal.

Zijlstra is opgeleid als socioloog en is bedreven in de handel. Hij zal spelen met zijn nieuwe omgeving en in het parlement maakt sowieso niemand hem wat wijs.

   Politiek verslaggever Redacteur Eric Vrijsen  (1957) volgt voor Elsevier Weekblad sinds 1994 de Nederlandse politiek.

Nederlanders beginnen te profiteren van economische groei

RO 14.11.2017 De Nederlandse economie is het derde kwartaal van 2017 opnieuw gegroeid, en wel met 0,4% ten opzichte van een kwartaal eerder en 3,3% ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Dit maakte het CBS vandaag bekend in haar nieuwste kwartaalcijfers. Daarmee is de Nederlandse economie nog steeds goed op weg om dit jaar met meer dan 3% te groeien. Zowel de consumptie, investeringen en export dragen bij aan deze groei.

Minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes: “Economische groei krijgt pas écht betekenis wanneer Nederlanders ervan beginnen te profiteren. In de cijfers zien we dat nu gebeuren: De groei van de werkgelegenheid zet zich door. In het derde kwartaal van 2017 kwamen er 51 duizend banen bij. Dat is goed nieuws.”

Aantal banen blijft groeien

Op de arbeidsmarkt zijn de ontwikkelingen positief. In het derde kwartaal kwamen er 51 duizend banen bij. Daarmee is er al vier kwartalen op rij sprake van een banengroei van boven de 50 duizend. Volgens het CPB mogen we volgend jaar een stijging in de contractlonen van 2,5% verwachten, en in 2019 zelfs een stijging van 3,5%.

Groei in alle bedrijfstakken

Ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder, is sprake van een economische groei van 3,0%. Na correctie voor het aantal werkdagen is de groei zelfs 3,3%. Bij de meeste bedrijfstakken is de groei zichtbaar. De zakelijke dienstverlening (+6,1%) en de handel, vervoer en horeca (+5%) laten de hoogste groei zien. Al met al passen de nieuwe groeicijfers in het beeld van een robuust groeiende economie.

CO2 uitstoot

De cijfers van vandaag geven aan dat de uitstoot van CO2 na correctie voor weereffecten in het derde kwartaal is gekrompen met één procent ten opzichte van een jaar eerder. Wiebes: “Dat is mooi meegenomen, maar om onze nationale klimaatdoelstellingen te halen, is meer nodig.”

Verantwoordelijk;

• Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

Nederlandse economie groeit met 0,4 procent in derde kwartaal

VK 14.11.2017 De Nederlandse economie is in het derde kwartaal met 0,4 procent gegroeid. Het bruto binnenlands product (bbp) steeg een stuk minder dan in het tweede kwartaal, maar dat was met 1,5 procent groei een uitzonderlijk kwartaal, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek  (CBS). De economie laat al veertien kwartalen achtereen groei zien, variërend van 0,3 tot 0,9 procent.

De groei is vooral te danken aan investeringen in woningen, vliegtuigen en personenauto’s. Bedrijven staken ook meer geld in machines. De hogere investeringen in het derde kwartaal zijn in lijn met het positieve vertrouwen van de Nederlandse ondernemers, zo stelt het CBS.

Een andere stuwende factor was de toename van de export. Die groeide met bijna 7 procent. De uitvoer van goederen en diensten groeide in het derde kwartaal van 2017 sterker dan in de eerste twee kwartalen van 2017. Nederlandse bedrijven hebben vooral meer machines en apparaten uitgevoerd. Daarnaast gingen ook meer chemische producten en auto’s de grens over.

De wederuitvoer (de uitvoer van eerder ingevoerde producten) groeide bijna twee keer zo snel als de export van Nederlands product.

Consumptie

Van alle bedrijfstakken groeide de zakelijke dienstverlening in het derde kwartaal het sterkst

Consumenten hebben in het derde kwartaal opnieuw meer uitgegeven dan een jaar eerder. Hun bestedingen groeiden iets sterker dan in de voorgaande kwartalen. Consumenten gaven vooral meer uit aan elektrische apparaten, kleding en de inrichting van hun huis.

Ook werd er meer besteed aan diensten, zoals horeca en recreatie. Uitgaven aan diensten maken ruim de helft uit van de totale binnenlandse consumptieve bestedingen.

Van alle bedrijfstakken groeide de zakelijke dienstverlening in het derde kwartaal het sterkst, met 6,2 procent ten opzichte van een jaar geleden. Die toename is vooral toe te schrijven aan de aanwas in de uitzendbranche. Dat is ook terug te zien in de banencijfers die CBS vandaag bekendmaakte. Het aantal werknemers met een flexibele arbeidsrelatie, waartoe ook werknemers met uitzicht op een vaste baan worden gerekend, groeide in het afgelopen jaar met 98 duizend. Het aantal zzp’ers nam toe met 27 duizend.

Dat de groei achter lijkt te blijven in vergelijking met het vorige kwartaal is niet verwonderlijk, zo signaleert het CBS. Een groei van 1,5 procent deed zich sinds het begin van deze eeuw pas twee keer eerder voor.

Volg en lees meer over:  ECONOMIE   NEDERLAND

Heb je straks meer of minder te besteden?

Telegraaf 27.10.2017 Het budgetvoorlichtingsinstituut berekende voor bijna honderd veel voorkomende huishoudens wat die te besteden hebben als het regeerakkoord wordt doorgevoerd.

Werkenden

De komende vier jaar stijgt de koopkracht van alle werkenden, van een kleine 4% tot ruime 6%, hierin is inflatie meegenomen. Nibud houdt rekening met een loonstijging die hoger is dan de prijsstijging. Daarnaast profiteren werkenden van de hogere arbeidskorting en lagere belastingtarieven.

Bekijk hier wat huishoudens te besteden hebben

Wie werkt maar een laag inkomen geniet, tot €20.000, ziet zijn koopkracht minder stijgen. Dit omdat het inkomen in de eerste belastingschijf valt. Dit is juist de schijf waarvan het belastingtarief stijgt, waardoor er dus meer belasting moet worden betaald. De middeninkomens en voor een groot deel de hoge inkomens, vallen in 2019 ook in deze schijf. De schijven met hogere tarieven die nu nog voor hen gelden komen te vervallen.

Bijstand

Ook bijstandsgerechtigden gaan er nauwelijks op vooruit. Een alleenstaande zonder kinderen heeft met de nieuwe maatregelen slechts €21 meer te besteden dan nu het geval is. Een alleenstaande met kind in de bijstand kan €15 meer uitgeven. Deze zuinige stijging van de koopkracht van bijstandsgerechtigden komt omdat zij geen arbeidskorting ontvangen en omdat de uitkeringen minder stijgen dan de lonen.

Gepensioneerd

Mensen die AOW-leeftijd hebben bereikt, profiteren ook niet van de loonstijging en arbeidskorting. Wel stijgt de AOW de komende vier jaar, maar de verwachting is dat de aanvullende pensioenen nauwelijks omhoog zullen gaan. In het regeerakkoord staan ook maatregelen om de koopkracht van ouderen te ondersteunen, zo wordt de ouderinkorting verhoogd en minder snel afgebouwd. Hier profiteren vooral ouderen met alleen AOW en een klein aanvullend pensioen van.

Nibud verwacht dat met name ouderen met een hoog aanvullend pensioen erop achteruit gaan. Het is voor hen moeilijk om prijsstijgingen om te vangen door de geringe stijging van de aanvullende pensioenen.

Btw-tarief

De prijzen stijgen onder meer omdat het kabinet het lage btw-tarief wil verhogen van 6 naar 9%. Dit betreft een aantal producten en diensten dat noodzakelijk is, zoals voedingsmiddelen. Met de btw-verhoging stijgt de de inflatie met ongeveer 0,7 procentpunt. Dit betekent dat een stel in de bijstand met twee kinderen zo’n €15 per maand meer kwijt is.

Kinderen

Huishoudens met kinderen krijgen een meevaller door de verhoging van de kinderbijslag en het inkomensafhankelijke kindgebonden budget. De afbouw daarvan begint nu nog bij een bruto jaarinkomen van €20.000, straks is dat voor paren ruim €39.000. Daarbij stijgt ook het kindgebonden budget voor het tweede kind. Volgens Nibud gaat het gezin met een werkende partner die €40.000 per jaar verdient, er meer op vooruit dan voorgaande jaren. Het eenverdienersgezin heeft €172 per maand meer te besteden dan nu.

Huurtoeslag

Het nieuwe kabinet verandert ook de regels voor huurtoeslag. Nu gelden er inkomensgrenzen waardoor je bij een bepaald inkomen geen recht hebt op huurtoeslag. Als de nieuwe regels ingaan, wordt de huurtoeslag lager naarmate het inkomen stijgt. Huishoudens die nu helemaal geen huurtoeslag krijgen, hebben daar straks wel recht op. Sommige profiteren daar behoorlijk van en hebben €160 per maand meer te besteden. Zo gaat de alleenstaande gepensioneerde met een aanvullend pensioen van jaarlijks €7500 euro er met €166 per maand er bijna 10% op vooruit. Zonder huurtoeslag zou deze gepensioneerde er slechts 1,6%, €27 per maand, op vooruit gaan.

Woningeigenaren

De koopkracht van woningbezitters met een hypotheek stijgt iets minder dan die van mensen met dezelfde woonlast die geen woning bezitten. De lagere belastingtarieven en de afbouw van de hypotheekrenteaftrek pakken nadelig uit voor huizenbezitters. Voor hen geldt: hoe hoger de hypotheek, hoe kleiner de koopkrachtstijging. Huishoudens die hun hypotheek volledig hebben afgelost, moeten door de afbouw van de wet-Hillen vanaf 2019, 10% van het eigenwoningforfait optellen bij hun inkomen in box 1. Wat dit uiteindelijk gaat kosten, is afhankelijk van het inkomen en de waarde van de woning.

Het Centraal Planbureau stelt vandaag overigens dat woningbezitters er meer op vooruit gaan dan huurders. Dit omdat woningeigenaren vaker werken en daarom meer profiteren van de lastenverlichting die Rutte III wil doorvoeren.

Nederlandse welvaart zit nog steeds in de crisis

Telegraaf 27.10.2017 De welvaart van ons land, gemeten naar zaken als inkomen, baanzekerheid, onderwijsniveau, gezondheid en woongenot, zit nog onder het niveau van 2008, blijkt uit onderzoek dat de Universiteit Utrecht en Rabobank vanochtend naar buiten brengen.

In Noord-Drenthe is het het best toeven, blijkt uit de meting. Naast Amsterdam, Rotterdam en Utrecht blijven ook Groningen, Zuid-Limburg en Flevoland achter bij het landelijk gemiddelde. „Het beeld van de grote steden wordt bepaald door de mensen die het daar gemaakt hebben”, zegt UU-hoogleraar Bas van Bavel, „maar die groep is niet representatief.”

Op het kaartje hieronder kunt u zien hoe welvarend uw regio is ten opzichte van de rest van Nederland. Hoe hoger het cijfer, hoe welvarender de regio. Geen kaartje te zien? Klik dan hier.

Politici moeten zich minder blindstaren op economische groei, vindt ook Rabo-econoom Sjoerd Harreman. .

Dijsselbloem komt op valreep met miljoenenmeevaller

NOS 26.10.2017 Nederland hoeft eenmalig 460 miljoen euro minder af te dragen aan de Europese Unie. De meevaller blijkt uit de laatste brief van minister van Financiën Dijsselbloem aan de Tweede Kamer.

Dijsselbloem schrijft op zijn laatste dag als demissionair minister dat de EU de begroting voor 2017 begin oktober heeft aangepast. Daardoor hoeven de lidstaten dit jaar minder af te dragen. Voor Nederland gaat het om een korting van 361 miljoen euro.

Omdat de EU ook 2,2 miljard euro meer aan boete-geld heeft geïnd dan verwacht, komt bovenop de meevaller waarschijnlijk nog een bedrag van 99 miljoen euro. Daardoor hoeft er in totaal 460 miljoen euro minder naar Brussel.

Nieuwe kabinet

De meevaller kwam pas begin oktober aan het licht en kan daarom niet meer voor dit jaar in de boeken worden verwerkt. Hij schuift nu door naar volgend jaar, naar het nieuwe kabinet.

Het gaat om een eenmalige meevaller, waarschuwt Dijsselbloem, die nog een poosje voorzitter van de Eurogroep blijft. In latere jaren zal de bijdrage naar verwachting juist hoger uitpakken.

De EU stond voor ruim 7 miljard in de begroting. De EU-afdracht loopt de komende jaren op tot 9,3 miljard euro in 2022.

Laatste miljoenennota Rutte-II: wacht ons een verrassing?

Elsevier 19.09.2017 De laatste keer dat de Koning een troonrede houdt die is opgesteld door het kabinet Rutte-II. Prinsjesdag heeft dit jaar een apart karakter: iedereen kijkt reikhalzend uit naar een nieuw kabinet. Is het vandaag een verplicht nummertje?

Den Haag is van top tot teen beveiligd op de derde dinsdag van september. Toeschouwers die zijn gekomen om naar de Glazen Koets te kijken, kunnen erop rekenen dat ze worden gefouilleerd . Ook zijn er betonblokken op strategische plekken langs de wegen gezet. Dit om aanslagen met bestelbusjes, zoals in Barcelona, Berlijn of Londen te voorkomen. Het is niet mogelijk om in de buurt van het Binnenhof te komen met een auto.

Al deze maatregelen zijn genomen omdat Prinsjesdag van grote symbolische waarde is voor Nederland, waardoor het een doelwit voor aanslagen is.

Syp Wynia: De loongolf begint bij de basisscholen 

Miljoenennota

Opvallend aan deze Prinsjesdag is dat de Miljoenennota geen uitgebreide vergezichten biedt voor de toekomst van Nederland. Het wachten is op het nieuwe kabinet, dat ook de begroting van 2018 naar eigen wens zal modelleren.

Wel doet het demissionaire kabinet, met instemming van de formerende partijen, een aantal investeringen: zo krijgen de basisschoolleraren 270 miljoen euro extra, een vurige wens van de PvdA. Ook wordt er 435 miljoen euro uitgetrokken voor verpleeghuiszorg, en 425 miljoen euro voor extra koopkracht voor gepensioneerden. Dit is in tegenspraak met de ongeschreven regel dat een demissionair kabinet een beleidsarme begroting moet opstellen. De Miljoenennota lekte vorige week al uit.

Algemene beschouwingen

De algemene politieke beschouwingen, waarin het kabinet de begroting moet verdedigen tegen kritiek en een tegenbegroting van de oppositie, blijft uit. Dat debat wordt pas gevoerd als het nieuwe kabinet is geïnstalleerd. Dan worden in de Tweede Kamer de degens gekruist over de plannen in het Regeerakkoord.

Naar verwachting is dit nog een kwestie van weken. De financiële plannen van de formerende partijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie gaan deze week naar het Centraal Planbureau (CPB), om te worden doorgerekend.

  Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.

De Miljoenennota, maar dan door kinderen: vooral geld naar defensie

NOS 18.09.2017 Op het Binnenhof in Den Haag zullen vanmiddag minstens honderd basisschoolleerlingen rondlopen. Niet voor een uitje van hun school, maar omdat ze de Kinder Miljoenennota aan de Tweede Kamer gaan aanbieden. Met uitgaven die zíj belangrijk vinden. Vorig jaar werd de ‘kinderbegroting’ voor het eerst aan de Kamer aangeboden.

De Kinder Miljoenennota is door 9000 basisschoolleerlingen samengesteld. Ze mochten voor negen posten aangeven hoeveel geld het kabinet er het komende jaar aan uit moet geven. “Een ding valt echt op: de kinderen willen veel meer geld geven aan het leger”, vertelt initiatiefnemer Bas Banning van Prodemos, het huis voor democratie en rechtsstaat, in het NOS Radio 1 Journaal. “Voor de rest wordt het geld gelijkmatig verdeeld.”

De echte reden voor het hoge bedrag voor defensie is niet duidelijk, maar Banning heeft wel een vermoeden. “Het heeft natuurlijk te maken met de huidige situatie in de wereld, met de terroristische aanslagen. Kinderen willen dat er zeker 1 miljard euro meer aan defensie wordt uitgegeven.”

Jade Couwmans tijdens de overhandiging van het koffertje met de Kinder Miljoenennota vorig jaar ANP

Ook wordt er veel geld weggezet voor de natuur en voor sport en cultuur. “De zorg is minder, daar willen ze een derde van wat we nu uitgeven aan besteden”, legt Banning uit.

De kinderen vulden de Kinder Miljoenennota in tijdens uitjes naar het mini-Binnenhof in Madurodam in Den Haag, als onderdeel van een educatief programma. In Madurodam gaven ze aan hoe ze vonden dat het geld verdeeld moest worden. Het gemiddelde van de scholen vormde de Kinder Miljoenennota. “Zo kunnen ze ervaren hoe moeilijk het is om al dat geld te verdelen”, zegt Banning.

BEKIJK OOK; 

We gaan er volgend jaar gemiddeld 0,6 procent op vooruit

Pechtold: extraatje geen gunst

Telegraaf 18.09.2017  Het opnemen van extra geld voor basisschoolleerkrachten in de nieuwe begroting was geen gunst aan de PvdA, vindt D66-leider Alexander Pechtold. „Het is gewoon een kwestie van goed samenwerken.”

„Ik vond dat de PvdA daar een terecht punt had”, zei Pechtold een dag voor het demissionaire kabinet de begroting presenteert. „We vonden dat eigenlijk allemaal, Kamerbreed.”

De partijen die onderhandelen over een nieuw kabinet voelden wel voor een extraatje voor juffen en meesters, maar wilden dat aanvankelijk nog niet in de begroting opgenomen zien omdat ze nog volop rekenden aan de inkomsten en uitgaven voor de komende jaren. Maar vorige week was het rekenwerk volgens ingewijden toch zover gevorderd, dat ze het demissionaire kabinet al groen licht konden geven voor het opnemen van 270 miljoen in de begroting.

Het getouwtrek over het cadeautje voor het basisonderwijs leek lang te draaien om de vraag wie daarvoor met de eer zou mogen strijken: het oude of het nieuwe kabinet. Maar „als dingen eenmaal duidelijk zijn, waarom ze dan niet ook maar opgeschreven?”, vroeg Pechtold zich af.

Het vergelijk tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en de vorige partner van de VVD, de PvdA, smaakte volgens Pechtold naar meer. Samenwerking zoals deze „móet in de politiek gebeuren.” „Ik hoop ook in de toekomst dat we niet zulke scherpe lijnen hebben tussen oppositie en coalitie als we het over zaken gewoon eens kunnen zijn.”

De regeringscoalitie in aanbouw heeft de kleinst mogelijke meerderheid in de Tweede en de Eerste Kamer en lonkt al langer naar bondgenoten.

Alexander Pechtold: extra geld voor leraren is geen gunst aan PvdA

AD 18.09.2017 Het opnemen van extra geld voor basisschoolleerkrachten in de nieuwe begroting was geen gunst aan de PvdA, vindt D66-leider Alexander Pechtold. ,,Het is gewoon een kwestie van goed samenwerken.”

,,Ik vond dat de PvdA daar een terecht punt had”, zei Pechtold een dag voor het demissionaire kabinet de begroting presenteert. ,,We vonden dat eigenlijk allemaal, Kamerbreed.”

De partijen die onderhandelen over een nieuw kabinet voelden wel voor een extraatje voor juffen en meesters, maar wilden dat aanvankelijk nog niet in de begroting opgenomen zien. De reden daarvoor was dat ze nog volop bezig waren met het uitrekenen van de inkomsten en uitgaven voor de komende jaren.

Maar vorige week was het rekenwerk volgens ingewijden toch zover gevorderd, dat ze het demissionaire kabinet al groen licht konden geven voor het opnemen van 270 miljoen in de begroting.

De eer

Het getouwtrek over de toezegging aan het basisonderwijs leek lang te draaien om de vraag wie daarvoor met de eer zou mogen strijken: het oude of het nieuwe kabinet. Maar ,,als dingen eenmaal duidelijk zijn, waarom ze dan niet ook maar opschrijven?”, vroeg Pechtold zich af.

Het akkoord tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en de vorige partner van de VVD, de PvdA, smaakte volgens Pechtold naar meer. Samenwerking zoals deze ‘moet in de politiek gebeuren’. ,,Ik hoop ook in de toekomst dat we niet zulke scherpe lijnen hebben tussen oppositie en coalitie als we het over zaken gewoon eens kunnen zijn.”

De regeringscoalitie in aanbouw heeft de kleinst mogelijke meerderheid in de Tweede en de Eerste Kamer en lonkt al langer naar bondgenoten.

Pechtold: meer geld voor leraren niet bedoeld om PvdA te paaien

Elsevier 18.09.2017 Het opnemen van extra geld voor basisschoolleraren in de nieuwe begroting was volgens D66-leider Alexander Pechtold ‘geen gunst’ aan de PvdA. Volgens hem vond de gehele kamer dat de PvdA ‘daar terecht een punt had’.

‘Het is gewoon een kwestie van goed samenwerken,’ zegt Pechtold in reactie op de afgewende crisis over de verhoging van de lerarensalarissen in het demissionaire kabinet, een dag voordat de nieuwe begroting wordt gepresenteerd.

Er moest nog gerekend worden

De partijen die onderhandelen over de formatie van een nieuw kabinet voelden allemaal wel voor een extraatje voor de leerkrachten, maar wilden dat aanvankelijk nog niet in de begroting opnemen omdat er nog gerekend werd aan de inkomsten en uitgaven voor de komende jaren. Maar vorige week was het rekenwerk volgens ingewijden toch zover gevorderd, dat ze het demissionaire kabinet al groen licht konden geven voor het opnemen van 270 miljoen in de begroting.

Volgens Elsevier Weekblad
Syp Wynia: ‘De loongolf begint bij de basisscholen’

Het getouwtrek over het extraatje aan de leraren leek lang te draaien om wie daarvoor met de eer zou mogen strijken: het oude of het nieuwe kabinet (dat nog altijd gevormd moet worden). Maar ‘als dingen eenmaal duidelijk zijn, waarom zijn ze dan niet ook maar opgeschreven,’ vraagt Pechtold zich af.

Bondgenoten

Pechtold hoopt dat er in de toekomst meer wordt samengewerkt, en dat er minder scherpe lijnen ontstaan tussen oppositie en coalitie ‘als we het over zaken gewoon eens kunnen zijn’. De regeringscoalitie waar nog aan getimmerd wordt heeft de kleinst mogelijke meerderheid in de Tweede en Eerste Kamer, en zal naar alle waarschijnlijkheid dus veel afhankelijk zijn van bondgenoten.

Dinsdag wordt tijdens Prinsjesdag de begroting van het huidige kabinet voor volgend jaar gepresenteerd. Omdat het kabinet-Rutte II demissionair is, staat er relatief weinig nieuw beleid in de begrotingsplannen. Dat wordt momenteel dus uitgestippeld in de formatiebesprekingen.

   Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.

Overzicht: De gelekte Prinsjesdagstukken, Wat verandert er in 2018? 

NU 18.09.2017 Zoals elk jaar lekten ook dit jaar de Prinsjesdagstukken met de plannen voor volgend jaar weer ruim voor de derde dinsdag van september uit. Afgelopen vrijdag was daarom al grotendeels bekend wat we dinsdag te weten gaan komen. Een overzicht van de belangrijkste punten.

Lerarensalarissen

Het demissionaire kabinet maakt in de Rijksbegroting voor 2018 alsnog 270 miljoen euro vrij voor de verhoging van de salarissen van de basisschoolleraren.

De verhoging van de salarissen was een wens van demissionair vice-premier Lodewijk Asscher (PvdA) die de kwestie de afgelopen maanden hoog liet oplopen. Hij dreigde zelfs uit het kabinet te stappen als er niet extra geld naar de leraren zou gaan.

Groei economie

Uit de gelekte Prinsjesdagstukken blijkt verder dat de economie volgend jaar groeit met 2,5 procent, zoals het Centraal Planbureau in augustus al raamde. De groei wordt enigszins afgeremd door de lagere gasproductie.

De koopkracht neemt met gemiddeld 0,6 procent toe en het aantal werklozen daalt verder naar 390.000. Dat is een lichte verbetering vergeleken met de CPB-cijfers in augustus. Het begrotingsoverschot komt volgend jaar uit op 0,8 procent, terwijl de rekenmeester vorige maand nog rekening hield met een overschot van 0,9 procent.

Verder trekt het kabinet 425 miljoen euro uit om de koopkracht van de minima te verbeteren. Globaal gezien gaan uitkeringsgerechtigden er 0,3 procent op vooruit.

Asscher beloofde al dat het kabinet extra geld zou uittrekken zodat iedereen er volgend jaar iets op vooruit gaat. Ook gepensioneerden (0,6 procent) en werkenden (0,8 procent) zien hun koopkracht stijgen in 2018.

Beleidsarme begroting

Omdat het kabinet demissionair is, staan er in de Miljoenennota weinig nieuwe plannen en beleid. Het is namelijk gebruikelijk dat dat wordt overgelaten aan het nieuwe kabinet.

Toch werd al eerder bekend dat het kabinet Rutte II in zijn laatste begroting extra geld vrijmaakt voor de zorg. Zo gaat er vanaf volgend jaar structureel 435 miljoen, wat in 2021 oploopt tot 2,1 miljard euro, naar de verpleeghuiszorg en komt daar de komende vier jaar nog eens 130 miljoen euro bovenop.

Ook is al bekend dat het eigen risico in de zorg stijgt naar 400 euro. Daar staat tegenover dat de zorgtoeslag wordt verhoogd.

De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) krijgt er na de fipronilcrisis 25 miljoen euro bij, de belastingdienst 75 miljoen, zo maakte RTL Nieuwseerder deze week bekend.

Veiligheid

In totaal komt er voor 116 miljoen bij voor veiligheid. Dat geld wordt onder meer besteed aan een expertisecentrum terrorisme, de politie, de AIVD en de MIVD. Voor de aanpak van mensenhandel wordt structureel 2 miljoen extra beschikbaar gesteld. Voor de aanpak van cybercrime 25 miljoen vrijgesteld.

Zodra een nieuw kabinet op het bordes staat, gaat de Tweede Kamer in de begrotingsdebatten echter nog sleutelen aan de begroting. Bij de behandeling van de diverse begrotingen kan daarmee dit najaar dus nog van alles worden aangepast. De onderhandelaars zullen dan echter wel vaart moeten maken.

Lees meer over: Prinsjesdag

Formatiedag 184: lekken over Prinsjesdag en de formatie

NOS 15.09.2017 Prinsjesdag komt dichterbij en zoals altijd de afgelopen jaren lekken er dan cijfers uit. “Verschrikkelijk”, reageert premier Rutte. “Maar ja, het is onderdeel van Den Haag.”

Dit jaar staat Prinsjesdag vooral in het teken van de formatie. Want wat blijft er van de begroting voor 2018 overeind, als de formerende partijen het eens worden over een nieuw regeerakkoord?

Volgens premier Rutte veel. “Het gaat om een begroting van 270 miljard euro, dat gaan wij echt niet ineens allemaal anders doen.”

Prinsjesdag

Van de totale overheidsbegroting 2018 van 270 miljard euro zijn al een paar dingen uitgelekt:
* De leraren krijgen er 270 miljoen euro bij voor salarisverhoging
* De verpleegzorg krijgt er de komende vier jaar 130 miljoen euro bij, op de 435 miljoen extra
* De Belastingdienst krijgt 75 miljoen om problemen op te lossen
* Nederlanders gaan er volgend jaar gemiddeld 0,6 procent op vooruit
* De werkloosheid daalt naar 390.000
* Het begrotingsoverschot komt op 0,8 procent en de economische groei op 2,5 procent

Rutte is de verbindende schakel tussen het oude en het nieuwe kabinet. Buma en Segers van CDA en ChristenUnie gaan (waarschijnlijk) voor het eerst in jaren regeren, dus die leggen het accent anders dan Rutte.

Buma: “De Miljoenennota is van het demissionaire kabinet en het nieuwe kabinet zal een heleboel wijzigingen hebben.” Segers noemt de Prinsjesdagstukken wel echte plannen, maar die wijzigingen zullen er zeker komen, zegt hij.

Gelekt

Over de formatie en het concept-regeerakkoord wordt overigens ook gelekt. Gisteren werd bekend dat de vier onderhandelende partijen het eens zijn over vluchtelingendeals en een nieuwe bed-bad-broodregeling.

Maandag gaan de onderhandelingen verder. Dinsdag is het Prinsjesdag.

Dit zijn de belangrijkste punten uit de nieuwe Miljoenennota

AD 15.09.2017 De inhoud van de Miljoenennota voor 2018 lag vandaag, ruim vijf dagen voor Prinsjesdag, al op straat. Onze parlementaire redactie heeft de hoogtepunten voor je op een rijtje gezet.

• Het eigen risico in de zorg stijgt naar 400 euro in 2018, maar de zorgtoeslag wordt tegelijkertijd verhoogd met maximaal 130 euro.• Voedselveiligheidsorganisatie NVWA krijgt 25 miljoen euro extra. De Belastingdienst mag zelfs uitkijken naar 75 miljoen euro bovenop het budget. De regering trekt ongeveer 30 miljoen uit voor werving van extra verpleeghuispersoneel.• Voor lerarensalarissen in het basisonderwijs is 270 miljoen extra beschikbaar gesteld. Dat levert hen tussen de 500 tot 1000 euro per jaar extra loon op.• De economische groei voor dit jaar wordt geschat op maar liefst 3,3 procent en voor volgend jaar op 2,5 procent. De gemiddelde Nederlander kan volgend jaar uitkijken naar 0,6 procent meer te besteden. In totaal wordt 425 miljoen euro uitgetrokken om burgers meer koopkracht te geven.
• Meer Nederlanders kunnen hopelijk uitkijken naar een baan. De werkloosheid daalt volgend jaar naar 390.000 mensen.• Voor veiligheid is 116 miljoen euro extra gereserveerd in 2018. Dat gaat onder meer naar de marechaussee en wordt ingezet op het gebied van cyberveiligheid.• De staatsschuld daalt naar 53,7 procent.

Miljoenennota: Ook minima krijgen er komend jaar wat bij  AD 15.09.2017

Zoveel gaat u erop vooruit AD 15.09.2017

Het staat nu zwart op wit: 270 miljoen voor leraren AD 15.09.2017

Rutte-2 laat financiële lijken in de kast achter AD 15.09.2017

Ook traditie: stukken wéér gelekt AD 15.09.2017

Extra miljoenen voor werving en opleiding verpleegpersoneel  AD 15.09.2017

We gaan er volgend jaar gemiddeld 0,6 procent op vooruit

NOS 15.09.2017 Nederlanders gaan er volgend jaar gemiddeld 0,6 procent op vooruit, de werkloosheid daalt naar 390.000, het begrotingsoverschot komt op 0,8 procent en de economische groei op 2,5 procent, meldt De Telegraaf.

Opnieuw zijn er vlak voor Prinsjesdag, aanstaande dinsdag, cijfers uit de begroting uitgelekt.

“Daar vind ik al zeven jaar hetzelfde van”, reageert premier Rutte. “Verschrikkelijk. Maar ja, het is onderdeel van Den Haag.”

Nieuw kabinet

Rutte onderhandelde vanmiddag verder over een nieuw regeerakkoord met CDA-leider Buma, D66-voorman Pechtold en ChristenUnie-leider Segers.

Aan hen de vraag wat de Miljoenennota eigenlijk betekent, als er toch binnenkort een nieuw kabinet komt met dus nieuwe plannen.

Buma: “De Miljoenennota is van het demissionaire kabinet en het nieuwe kabinet zal een heleboel wijzigingen hebben.” Volgens Pechtold gaat dat snel gebeuren, hij zegt dat de partijen meters maken.

Poppenkast

De vier onderhandelaars vinden niet dat Prinsjesdag daardoor een beetje een poppenkast zal worden.

“Prinsjesdag is een mooie gebeurtenis”, zegt Buma. “En dit komt vaker voor.” In 2012 was er ook een demissionair kabinet met een begroting die werd achterhaald door een nieuw kabinet.

“Niet alles verandert onmiddellijk met een nieuw kabinet”, zegt Rutte. “Het gaat om een begroting van 270 miljard euro, dat gaan wij echt niet ineens allemaal anders doen. Het gaat om accenten.”

Compromissen

Rutte wijst op de Nederlandse politiek die er een is van compromissen. Het grootste deel van het beleid voor volgend jaar is in overleg met veel politieke partijen tot stand gekomen.

Ook Segers vindt de Prinsjesdagstukken echte plannen, al gaat het nieuwe kabinet wel bepaalde veranderingen aanbrengen, zegt hij.

BEKIJK OOK;

Poortjes bij Binnenhof voor veiligheid Prinsjesdagbezoeker

Formerende partijen ook eens over nieuwe ‘vluchtelingendeals’

Prinsjesdag: nog eens 130 miljoen voor verpleegzorg

Prinsjesdag: nog eens 130 miljoen voor verpleegzorg

NOS 15.09.2017 Het demissionaire kabinet trekt de komende vier jaar 130 miljoen euro extra uit voor de verpleeghuiszorg. Het geld is bedoeld voor een wervingscampagne en voor omscholing.

Het bedrag staat in de Miljoenennota die dinsdag, op Prinsjesdag, wordt gepresenteerd, Het komt bovenop het extra bedrag dat staatssecretaris Van Rijn eerder al naar buiten bracht: vanaf 2018 jaarlijks 435 miljoen.

Er is een groot tekort aan personeel in de verpleeghuizen. Het kabinet wil dat er een campagne met onder meer televisiespots komt. Het is de bedoeling dat het voor personeel dat al in de verpleegzorg werkt aantrekkelijk wordt om dat te blijven doen. Daarnaast moeten bijvoorbeeld herintreders enthousiast gemaakt worden.

BEKIJK OOK;

Vanaf volgend jaar 435 miljoen extra voor verpleegzorg

Weer uitgelekt: dit staat in Miljoenennota

Elsevier 15.09.2017 Ook dit jaar is de Miljoenennota ruim voor Prinsjesdag gelekt. Het meeste nieuws is positief; gemiddeld hebben Nederlanders volgend jaar 0,6 procent meer te besteden.

Het is een traditie geworden, in de week voor Prinsjesdag: het is nit  meer de vraag of, maar wanneer de begrotingsplannen uitlekken. Dit jaar is het De Telegraaf die met de eer strijkt. ‘Daar vind ik al zeven jaar hetzelfde van,’ zegt premier Mark Rutte (VVD) erover. ‘Verschrikkelijk. Maar ja, het is onderdeel van Den Haag.’

Syp Wynia: Hoezo, meer welvaart? Burger profiteert nauwelijks

Nota vol goed nieuws
Dit zijn de belangrijkste punten uit de begroting van komend jaar:

– Met de economische cijfers feliciteert het kabinet zichzelf. De groei voor 2017 wordt geschat op 3,3 procent. Voor volgend jaar is de groei van de economie naar schatting 2,5 procent. De werkloosheid daalt naar 390.000 mensen.

– Uiteindelijk gaat de Nederlander er qua koopkracht gemiddeld maar 0,6 procent op vooruit. Werkenden profiteren het meest (0,8 procent). Om te voorkomen dat uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden erop achteruitgaan wordt 425 miljoen euro uitgetrokken.

Koopkrachtstijging, per groep

In de bijstand: 0,3 procent
Gepensioneerd: 0,6 procent
Werkend: 0,8 procent

– Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) schrijft in het voorwoord dat zowel de overheidsbestedingen als bedrijfsinvesteringen toenemen. De groei wordt enigszins geremd door de lagere gasproductie.

– Intussen daalt de staatsschuld naar 53,7 procent van het BNP en kan het kabinet wijzen naar een overschot op de begroting van 0,8 procent.

– Er wordt wordt flink geïnvesteerd in de zorg, een half miljard in 2018. Het eigen risico stijgt naar 400 euro. De zorgtoeslag voor lage inkomens gaat ook omhoog.

Alles over de formatie

Hoe zinvol is de nota?
Omdat het kabinet-Rutte demissionnair is, staat er relatief weinig nieuw beleid in de begrotingsplannen. Dat wordt momenteel uitgestippeld in de formatiebesprekingen.  Daardoor is de koopkrachtvoorspelling dit jaar relatief onzeker. Een nieuw kabinet zal met een reeks voorstellen komen die de economie beïnvloeden, stellen onder meer CDA-leider Sybrand Buma en D66-fractieleider Alexander Pechtold.

Maar, zo zegt premier Rutte: ‘Niet alles verandert onmiddellijk met een nieuw kabinet. Het gaat om een begroting van 270 miljard euro, dat gaan wij echt niet ineens allemaal anders doen. Het gaat om accenten.’

   Emile Kossen is sinds maart 2017 correspondent Verenigde Staten in Washington D.C. Werkte vanaf 2015 als (online) redacteur bij Elsevier Weekblad.

Miljoenennota: Nederlanders 0,6 procent…

Telegraaf 15.09.2017 Gemiddeld hebben Nederlanders volgend jaar 0,6 procent meer te besteden. De werkloosheid daalt naar 390.000. Dat blijkt uit cijfers in de begroting voor 2018, in handen van deze krant.

De begroting zoals die nu is opgesteld kent volgend jaar een overschot van 0,8 procent, ongeveer 6 miljard euro. De staatsschuld daalt naar 53,7 procent. Dat is grotendeels te danken aan de bloeiende economie. Voor volgend jaar wordt de groei geschat op 2,5 procent, dit jaar is dat zelfs 3,3 procent.

Eerder had PvdA-leider Asscher al verklapt dat iedereen er volgend jaar op vooruit gaat. De ’minnetjes’ in de koopkrachtplaatjes zijn weggewerkt. Gepensioneerden komen hierdoor uit op een plus van 0,6 procent en uitkeringsgerechtigden op 0,3 procent.

Gezinnen met kinderen zien hun portemonnee gemiddeld het meest opbollen, met 0,9 procent, gevolgd door werkenden met 0,8 procent.

Voor het ’substantiële’ bedrag dat was bedacht voor de lerarensalarissen, heeft de formatietafel inmiddels zijn fiat gegeven. Het gaat om 270 miljoen euro die extra in de begroting is opgenomen.

Groei

In de inleiding van de miljoenennota schrijft minister Dijsselbloem (Financiën) dat zowel de bedrijfsinvesteringen als de overheidsbestedingen toenemen. Alleen de lagere gasproductie remt de groei enigszins.

Dat de economie in 2018 minder hard groeit dan nu, komt volgens de demissionaire bewindsman door de invloed van ’gematigder groei’ van de investeringen. „Op dit moment profiteert Nederland als open economie van de gunstige economische ontwikkelingen in Europa als open economie”, stelt hij. „Daar staat tegenover dat Nederland relatief grotere risico’s loopt als het economisch tij in Europa of daarbuiten keert.”

Omdat het kabinet demissionair is, staat er in vergelijking met andere jaren weinig nieuw beleid in de miljoenennota die coalitiepartijen VVD en PvdA volgende week op Prinsjesdag officieel presenteren. Dat is immers aan een nieuwe regering.

Zorg

Van de besluiten die wel nog genomen zijn, lekte er de afgelopen weken al een aantal uit. Er gaat met name veel geld naar de zorg. Dat is vooral het gevolg van de miljardenimpuls voor verpleeghuizen waar de politiek zich begin dit jaar aan heeft gecommitteerd. In totaal gaat het voor volgend jaar bijna om een half miljard.

Daar tegenover staat dat het eigen risico meestijgt met de zorgkosten, naar 400 euro in 2018. De premies gaan eveneens omhoog. Om ervoor te zorgen dat mensen met een laag inkomen hierdoor niet in de problemen raken, verhoogt het kabinet de zorgtoeslag met in totaal zo’n 130 euro.

Buffer

Voor de marechaussee en voor cyberveiligheid worden ook alvast miljoenen uitgetrokken. Verder gaat er 25 miljoen euro extra naar voedselwaakhond NVWA, waarvan deze zomer tijdens de eiercrisis bleek dat dit hard nodig is.

Ook gaat er 75 miljoen euro naar de belastingdienst, een buffer om er ook volgend jaar van verzekerd te zijn dat de dienst blijft draaien. En 27 miljoen euro is gereserveerd voor de sanering van de Zeeuwse fosforfabriek Thermphos.

Miljoenennota: kabinet trekt 270 miljoen extra uit voor leraren

VK 15.09.2017 Lodewijk Asscher krijgt alsnog zijn zin: het demissionaire kabinet trekt 270 miljoen euro uit voor de verhoging van salarissen van basisschoolleerkrachten, goed voor een loonstijging van 3 procent. Het bedrag, waarover PvdA en VVD al langer discussieerden, staat in de Miljoenennota 2018 die Rutte II komende Prinsjesdag presenteert en de Volkskrant heeft ingezien.

Vicepremier Asscher en premier Rutte tijdens een debat in de Tweede Kamer. © ANP

Daarin staat ook een bedrag van 425 miljoen gereserveerd voor koopkrachtverbetering voor de lage inkomens. De twee extra uitgaven verlagen volgend jaar het overschot op de begroting van 0,9 naar 0,8 procent van het bbp.

Eind augustus eiste PvdA-leider en vicepremier Lodewijk Asscher 270 miljoen euro extra voor onderwijzers zodat het salarisgat met leraren in het voortgezet onderwijs wat verkleind kon worden. Eerder had Asscher gedreigd dat alle PvdA-ministers uit het demissionaire kabinet zouden stappen als de leerkrachten in het basisonderwijs er niets bij zouden krijgen.

Coalitiepartner VVD weigerde met de 270 miljoen in te stemmen, omdat premier Rutte tegelijkertijd aan de formatietafel financiële afspraken wilde maken met CDA, D66 en ChristenUnie. Wat Rutte betrof diende eerst het aanstaande regeerakkoord door het Centraal Planbureau worden doorgerekend. Pas daarna viel er meer te zeggen over het budget voor de onderwijzers. Asscher bond in na de toezegging van Rutte dat er ‘een substantieel bedrag’ naar de salarissen in het primair onderwijs zouden gaan.

Staking

Dat substantiële bedrag blijkt dus al in de begroting voor volgend jaar te staan en is exact hetzelfde als waar Asscher op inzette. De leraren willen echter geen 3 procent (tussen de 500 en 1000 euro per jaar) maar 10 procent loonsverhoging om het gat met leraren in het voortgezet onderwijs te vullen. Ze eisen daarmee 900 miljoen extra. Ze organiseren op 5 oktober een staking van een dag om die eis kracht bij te zetten.

Demissionair minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën (PvdA) liet de Tweede Kamer in juli weten twee zaken te willen regelen als hij ook de begroting van 2018 zou moeten maken: de salarissen van onderwijzers en koopkrachtverbetering voor lage inkomens. Normaal gesproken is de begroting van een demissionair kabinet bescheiden en zonder nieuw beleid. Maar Dijsselbloem meent dat hoe langer de formatie duurt, hoe meer vrijheid zijn partij als demissionaire coalitiepartner heeft om nieuwe uitgaven aan de begroting toe te voegen.

Koopkracht

0,6 procent hebben alleenverdieners meer te besteden dankzij de koopkrachtreparatie van VVD en PvdA. Zonder dat extra geld was hun koopkrachtstijging 0,4 procent geweest. Maar kostwinners horen bij CDA en ChristenUnie. Die partijen vinden dat dankzij VVD en PvdA één kostwinner verhoudingsgewijs meer belasting is gaan betalen dan twee tweeverdieners.

Zo blijkt uit de Miljoenennota dat het demissionaire kabinet 425 miljoen euro extra uittrekt om de koopkracht te verbeteren van uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden. Mensen met een uitkering hebben daardoor 0,3 procent meer te besteden. Zonder de extra miljoenen zou dat – 0,1 procent zijn. Ouderen gaan er 0,6 procent op vooruit in plaats van 0,1 procent op achteruit. Alle huishoudens samen zouden 0,6 procent meer te besteden moeten hebben. Mensen met werk gingen en gaan er 0,8 procent in koopkracht op vooruit.

Statistiekbureau CBS meldde vrijdag dat de koopkracht in 2016 met 2,7 procent gestegen is. Dat is conform de eerdere voorspelling van het kabinet. Het is de sterkste koopkrachtstijging sinds 2007, het laatste jaar voor de financiële crises. Het is tegelijk een eenmalige opleving. In de jaren ervoor en erna zijn de koopkrachtverbeteringen bescheidener. De oorzaak van de eenmalige piek is een belastingverlaging 5 miljard. Dat geld was eigenlijk bedoeld om een hervorming van het belastingstelsel te financieren, maar die mislukte doordat VVD en PvdA er geen overeenstemming over konden bereiken.

Staking gaat door

Het extra geld betekent niet dat de onderwijsstaking op 5 oktober van de baan is. ‘270 miljoen euro extra voor het primair onderwijs is immers onvoldoende om de problemen op onze arbeidsmarkt te beteugelen’, reageert Liesbeth Verheggen van de Algemene Onderwijsbond op de gelekte miljoenennota. ‘Het is fijn dat de PvdA is overtuigd van de noodzaak van extra geld. Het is winst dat het ze is gelukt ook de VVD te overtuigen. Dat is best een prestatie als je bedenkt dat het kabinet demissionair is en de PvdA slechts negen zetels overheeft.’

Volgens Verheggen is er tijdens de economische crisis te hard gesnoeid in de publieke sector. ‘Het onderwijs is daarvan een van de voornaamste slachtoffers. Vooral in het primair onderwijs lopen de salarissen fors achter vergeleken met die van hoogopgeleiden in andere sectoren.’ Een baan in het onderwijs is onaantrekkelijk, aldus de AOB ‘zolang de eisen hoog zijn en de beloning laag is’.

Volg en lees meer over:  PRINSJESDAG   TWEEDE KAMER   POLITIEK   NEDERLAND

PRINSJESDAG

• Miljoenennota: kabinet trekt 270 miljoen extra uit voor leraren
• Apekooleconomie is nu ook een jaarlijkse traditie
• Rutte: ‘Je moet niet in een hoekje gaan zitten janken’
• De belangrijkste punten uit de Miljoenennota
• Teruglezen Prinsjesdag – Koning en kabinet voorzichtig optimistisch over toekomst

BEKIJK HELE LIJST

Toch geld voor leraren

Telegraaf 15.09.2017 Het demissionaire kabinet van VVD en PvdA trekt in de begroting van volgend jaar toch al geld uit voor de leraren in het basisonderwijs. Het gaat om 270 miljoen euro volgens Haagse bronnen.

Het geld is bedoeld voor verbetering van de arbeidsvoorwaarden van leraren. Het bedrag zou genoeg zijn voor een loonsverhoging per leraar van 3 procent; 500 tot 1000 euro per jaar. Ingewijden wijzen er echter ook op dat het geld niet per se hoeft op te gaan aan salarissen.

Het geld voor de leraren komt, hoewel het bedrag eerder al werd genoemd, als een verrassing. De PvdA en met name vicepremier Lodewijk Asscher wilde al in de begroting die met Prinsjesdag wordt gepresenteerd miljoenen uittrekken. Uiteindelijk leek dit niet te lukken, doordat de partijen aan de formatietafel hun financiële plaatje nog niet rond hadden en niet wilden instemmen.

Asscher nam na dagen onderhandelen met de VVD genoegen met de toezegging van een onbekend maar „substantieel” bedrag op een later moment. Hij had eerder gedreigd dat zijn partij het kabinet zou verlaten als er geen extra geld zou worden gereserveerd in de begroting van 2018 voor de leraren.

’Onder de maat’

De PO-raad, de sectororganisatie voor het primaire onderwijs, is niet tevreden. „Zwaar onder de maat. De geplande staking op 5 oktober gaat gewoon door”, aldus een woordvoerder.

„Die 270 miljoen verandert niets aan onze stakingsplannen. We hebben al tijden een claim van 900 miljoen voor salarissen en 500 miljoen voor verlichten van de werkdruk. Dat is het totaalpakket wat wij hebben berekend en waar wij voor gaan.”

’Staking gaat door’

De Algemene Onderwijsbond vindt het fijn dat er een begin is gemaakt, maar zegt ook dat de staking gewoon doorgaat. „Wie denkt dat ons onderwijs is gered met dit bedrag, vergist zich”, zegt voorzitter Liesbeth Verheggen. De bond verwacht van een nieuw kabinet ambitie om de sector erbovenop te helpen.

De vakbonden hadden al eerder aangekondigd dat basisschoolleraren op 5 oktober het werk neerleggen, gesteund door de PO-raad. Al eerder circuleerden bedragen van 270 miljoen euro, maar het basisonderwijs vond dat toen ook al te weinig.

LEES MEER OVER; BANENPLAN LODEWIJK ASSCHER BASISSCHOOLLERARENSALARISSEN

‘Kabinet maakt toch 270 miljoen euro vrij voor lerarensalarissen’

NU 15.09.2017 Het demissionaire kabinet maakt in de Rijksbegroting voor 2018 alsnog 270 miljoen euro vrij voor de verhoging van de salarissen van de basisschoolleraren. Dat staat in de Miljoenennota 2018, schrijven de Volkskrant en het AD.

De verhoging van de salarissen was een wens van demissionair vice-premier Lodewijk Asscher (PvdA) die de kwestie de afgelopen maanden hoog liet oplopen. Hij dreigde zelfs uit het kabinet te stappen als er niet extra geld naar de leraren zou gaan. De VVD vond echter dat dergelijke grote uitgaven aan het nieuwe kabinet zouden moeten worden overgelaten.

Uiteindelijk moest Asscher genoegen nemen met de “inspanningsbelofte” van premier Mark Rutte – die waarschijnlijk aan het hoofd van een volgend kabinet zal staan – dat er een “substantieel bedrag” zal worden gereserveerd. Dat blijkt nu dus 270 miljoen euro te zijn, zoals verschillende media vorige maand al meldden.

De PO-raad, de sectororganisatie voor het primaire onderwijs, vindt het niet genoeg en kondigt aan dat de geplande staking op 5 oktober “gewoon doorgaat”. “Die 270 miljoen verandert niets aan onze stakingsplannen. We hebben al tijden een claim van 900 miljoen voor salarissen en 500 miljoen voor verlichten van de werkdruk. Dat is het totaalpakket wat wij hebben berekend en waar wij voor gaan”, aldus een woordvoerder.

Groei economie

Uit de gelekte Prinsjesdagstukken blijkt verder dat de economie volgend jaar groeit met 2,5 procent, zoals het Centraal Planbureau in augustus al raamde. De groei wordt enigszins afgeremd door de lagere gasproductie.

De koopkracht neemt met 0,6 procent toe en het aantal werklozen daalt verder naar 390.000. Dat is een lichte verbetering vergeleken met de CPB-cijfers in augustus. Het begrotingsoverschot komt volgend jaar uit op 0,8 procent, terwijl de rekenmeester vorige maand nog rekening hielden met een overschot van 0,9 procent.

Verder trekt het kabinet 425 miljoen euro uit om de koopkracht van de minima te verbeteren. Globaal gezien gaan uitkeringsgerechtigden er 0,3 procent op vooruit. In de eerdere berekeningen stond deze groep op de nul. Asscher beloofde al dat het kabinet extra geld zou uittrekken zodat iedereen er volgend jaar iets op vooruit gaat. Ook gepensioneerden (0,6 procent) en werkenden (0,8 procent) zien hun koopkracht stijgen in 2018.

Zie ook: Waarom gaat Prinsjesdag dit jaar eigenlijk door?

Beleidsarme begroting

Omdat het kabinet demissionair is staan er in de Miljoenennota weinig nieuwe plannen en beleid. Het is gebruikelijk dat dat wordt overgelaten aan een nieuw kabinet.

Toch werd al eerder bekend dat het kabinet Rutte II in zijn laatste begroting extra geld vrijmaakt voor de zorg. Zo gaat er vanaf volgend jaar structureel 435 miljoen, wat in 2021 oploopt tot 2,1 miljard euro, naar de verpleeghuiszorg en komt daar de komend vier jaar nog eens 130 miljoen euro bovenop.

Ook is al bekend dat het eigen risico in de zorg naar alle waarschijnlijkheid stijgt naar 400 euro. Daar staat tegenover dat de zorgtoeslag wordt verhoogd.

De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) krijgt er na de fipronilcrisis 25 miljoen euro bij en datzelfde bedrag wordt structureel ingeboekt voor cyberveiligheid. De Belastingdienst krijgt er 75 miljoen euro bij, zo maakte RTL Nieuws eerder deze week bekend.

Zodra er een nieuw kabinet op het bordes staat, gaat de Tweede Kamer in de begrotingsdebatten nog sleutelen aan de begroting. Op die manier zullen de coalitiefracties de kabinetsplannen in de nieuwe budgetten verwerken.

Geheimhouding

De inhoud van de Miljoenennota hoort geheim te blijven tot na de troonrede die Koning Willem-Alexander op Prinsjesdag zal uitspreken. De Tweede Kamerfracties krijgen een paar dagen voor Prinsjesdag de stukken al in te zien.

De plannen zijn daarvoor al bekend bij de ministeries. Ondanks de geheimhoudingsplicht worden in de weken voorafgaand aan Prinsjesdag de plannen regelmatig naar de media gelekt.

Lees meer over: Prinsjesdag 2017

Koopkrachtklapper voor huishoudens

Telegraaf 15.09.2017 Voor veel huishoudens was 2016 financieel een prima jaar. Werkenden hadden de sterkste koopkrachtstijging sinds 2001, en gepensioneerden maakten een heuse ’klapper’, zegt hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het CBS.

De koopkracht van gepensioneerden steeg vorig jaar in doorsnee met 0,9%, blijkt uit cijfers die het CBS vanochtend publiceert. „Dat lijkt weinig”, zegt Van Mulligen, „maar tijdens de crisis is deze groep er hard op achteruit gegaan.” De laatste keer dat de koopkracht van gepensioneerden harder steeg dan vorig jaar, was in 2007. „Dit mag je best een klapper noemen”, vindt de econoom. De meeste pensioenen zijn in 2016 niet geïndexeerd, maar veel gepensioneerden kregen een ouderenkorting op hun belastingaanslag.

Groen

Voor alle Nederlandse huishoudens samen komt de doorsnee koopkrachtstijging uit op 2,7%. „Dat is harder dan de economische groei”, benadrukt Van Mulligen. Voor werkenden stonden alle seinen op groen: de 4,9% stijging voor een doorsnee werkend gezin is de hoogste in vijftien jaar.

Of er dit jaar weer feest kan worden gevierd valt te bezien: op Prinsjesdag 2016 ging het kabinet voor bijna iedereen uit van een stijging tot 1%. Wel daalt de werkloosheid hard, zodat veel gezinnen het in de praktijk beter hebben gekregen.

Belasting

De forse toename van vorig jaar is deels het gevolg van hogere lonen, maar nog meer van gunstige belastingmaatregelen, zoals de hogere arbeidskorting en de lagere tarieven in de tweede en derde schijf.

Kregen we dan zo toch de beruchte ’duizend euro van Rutte’? „Nou, zelfstandigen gaan er veel minder hard op vooruit”, zegt Van Mulligen. „Dus gemiddeld zul je nog niet aan dat bedrag zitten, al durf ik er ook geen harde uitspraken over te doen.”

Inflatie

Ook de extreem lage inflatie, van 0,3%, hielp mee: zelfs wie in harde euro’s niet veel meer te besteden had, kon daar bijna hetzelfde van kopen. Van dat effect profiteren gepensioneerden ook.

Ondanks alle plussen zag maar liefst een derde van alle huishoudens de koopkracht afnemen. „Daar zitten mensen tussen die werkloos zijn geworden, minder zijn gaan werken, of met pensioen zijn gegaan”, verklaart Van Mulligen.

Koopkracht wederom gestegen: sterkste stijging sinds 2007

AD 15.09.2017 De koopkracht in Nederland steeg vorig jaar gemiddeld met 2,7 procent, de sterkste stijging sinds 2007. Toch profiteerde niet iedereen even veel. Vooral gezinnen en werkenden gaan erop vooruit. Gepensioneerden hielden in hun portemonnee nauwelijks extra geld over.

Werkenden zijn er verreweg het meest op vooruit gegaan. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op basis van nieuwe cijfers. Hun koopkracht steeg gemiddeld met 4,9 procent. Dit is het hoogst in 15 jaar tijd. Naast de stijging van de cao-lonen profiteerden werknemers van fiscale maatregelen, zoals verhoging van de arbeidskorting en een verlaging van het tarief in de tweede en derde schijf van de inkomstenbelasting.

Ondanks die lastenverlichting op arbeid daalde de koopkracht vorig jaar toch bij 28 procent van de werknemers, bijvoorbeeld omdat zij minder uren gingen werken. De ontwikkeling van de koopkracht is ook afhankelijk van bijvoorbeeld premies voor pensioen, zorgverzekering en van de belasting.

Gepensioneerden 

Gepensioneerden zagen hun koopkracht het minst toenemen. Gemiddeld nam die toe met 0,9 procent. In veel gevallen hadden pensioenontvangers profijt van een verhoging van de ouderenkorting, maar ze hadden ook nog steeds te maken met het niet of beperkt indexeren van aanvullende pensioenen. Daarnaast betekende het afschaffen van de ouderentoeslag dat een deel van de gepensioneerden meer belasting over hun vermogen moest betalen.

Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 4

We zijn net iets meer dan 183 dagen bezig !!!!

De formatiebesprekingen zijn weer gestart

Op woensdag 9 augustus 2017 zijn de formatiebesprekingen in het Johan de Witthuis weer begonnen. Informateur Zalm en de onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie vergaderen na een vakantieperiode weer verder.

Op woensdag 19 juli 2017 was de laatste sessie met onderhandelingen vóór de vakantie. De onderhandelaars vergaderden toen net als maandag en dinsdag in het Johan de Witthuis aan de Kneuterdijk in Den Haag, vlakbij de Tweede Kamer.

De volgende onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie voeren gesprekken over de formatie van een nieuw kabinet:

• VVD: Mark Rutte en Halbe Zijlstra
• CDA: Sybrand van Haersma Buma en Pieter Heerma
• D66: Alexander Pechtold en Wouter Koolmees
• ChristenUnie: Gert-Jan Segers en Carola Schouten

Record

De kabinetsformatie duurt zo lang dat het ene na het andere record sneuvelt. Het aftredende kabinet regeert inmiddels langer dan al zijn voorgangers, en sinds dit weekend is er nog maar één formatie die langer duurde dan deze.

De Tweede Kamerverkiezingen van 15 maart zijn zaterdag 164 dagen geleden. Daarmee passeert deze kabinetsformatie die van 1973.

Als de onderhandelaars nog tot begin oktober de tijd nemen, komt zelfs de eerste plaats in het vizier. Maar daar wil geen van de betrokkenen aan denken.

De formaties van de jaren zeventig leken tot voor kort onaantastbaar recordhouder. De vorming van het kabinet-Den Uyl in 1973 kostte 163 dagen, en die van het kabinet-Van Agt vier jaar later zelfs 208.

Groot electoraal enthousiasme formatiepoging blijft uit

Nog steeds zijn niet alle kiezers gerust op een geslaagde uitkomst voor VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Net als voor de formatiebreak blijven weinig kiezers enthousiast over deze constructie.

Niet verrassend zien we een groot contrast tussen kiezers van de formerende partijen en die van de niet-formerende partijen. PVV’ers zijn het minst gelukkig met deze centrumrechtse samenwerking. Meer dan de helft zou ontevreden zijn met deze constructie.

Wel opvallend is dat D66’ers als enige achterban van de formerende partijen het m inst positief zijn met een kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. 41% van hen zegt zich te kunnen vinden in deze constructie. Daarmee is het draagvlak onder D66’ers flink gezakt: een maand geleden gaf 54% aan tevreden te zijn. Onder VVD’ers en CDA’ers is het draagvlak onverminderd groot, met respectievelijk 72% en 58%. Ook ChristenUnie-stemmers zouden zich goed kunnen vinden in de deelname van hun partij in deze vorm.

Nog geen kwart van de Nederlanders denkt dat dit centrumrechtse kabinet plannen zal uitvoeren die voor hen belangrijk zijn. Alleen VVD’ers zijn met 56% overwegend overtuigd dat er voor hen belangrijke zaken behandeld worden. Onder CDA’ers (44%) en D66’ers (32%) is dit vertrouwen aanzienlijk lager.

Net zo weinig Nederlanders voorspellen dat het de goede kant op zal gaan met Nederland als dit kabinet er komt. Alleen een meerderheid van de VVD-kiezers is hiervan overtuigd. Nederlanders zijn dan ook niet van mening dat dit kabinet het beter zal doen dan het afgelopen kabinet, met VVD en PvdA, dat voor het grootste deel erg weinig draagvlak genoot.

Met 148 dagen onderhandelen is deze poging de op twee na langste in de Nederlandse parlementaire geschiedenis. Toch vragen kiezers informateur Zalm vooral de tijd te nemen om de partijen op alle vlakken samen te laten komen, ook als dat lang duurt. 52% geeft daar de voorkeur aan boven het zo snel mogelijk vormen van een kabinet (23%). Het overige kwart adviseert geen van beide of weet het niet.

Wanneer we kijken naar de politieke voorkeur van Nederlanders zien we geen significante verschuivingen ten opzichte van een maand geleden. Opvallend is het electorale succes dat Forum voor Democratie sinds de verkiezingen realiseert. De partij is vandaag de dag goed voor zeven zetels: vijf zetels meer dan op verkiezingsdag.

Dat blijkt uit deze midzomerse Politieke Barometer.

Klik hier voor de trend analyse tool
Klik hier voor de laatste peiling

 

Formatie onderhandelingen weer verder

Nog altijd staan D66 en de Christenunie tegenover elkaar op “principiële” zaken als abortus en stervenshulp.

“We zijn weer begonnen. Iedereen heeft energie, ook energie om verschillen op te lossen maar ook om de eigen standpunten nog eens met extra kracht te verdedigen”, zei D66-leider Alexander Pechtold woensdag na afloop van de onderhandeldag.

Volgens Pechtold liggen er nog een paar stevige dossiers op tafel. “Er liggen nog moeilijke punten”, stelde hij.

Het is bekend dat D66 schoorvoetend akkoord is gegaan met formatiegesprekken met de ChristenUnie. In een eerder stadium liet Pechtold nog weten het “onwenselijk” te vinden om met de partij van Gert-Jan Segers samen te werken, maar na de mislukte onderhandelingen met GroenLinks en blokkades van andere partijen zijn er geen combinaties meer die kunnen leiden tot een meerderheidscoalitie.

D66 en ChristenUnie staan lijnrecht tegenover elkaar als het gaat om bijvoorbeeld medisch-ethische kwesties, softdrugsbeleid en de toekomst van de Europese Unie.

Uitruilen

Wat Pechtold betreft is het een optie om thema’s uit te ruilen; een voorstel dat lijkt op de onderhandelingsstrategie die leidde tot het kabinet van de VVD en PvdA. Zo krijgt de ene partij grotendeels haar zin op bijvoorbeeld onderwijs en de ander op sociale zekerheid.

Volgens Pechtold is het streven om niet alles in detail op te schrijven, “want dat zou een hoop wantrouwen onderling opleveren”. “Soms moet je het vertrouwen hebben dat je als onderhandelaars dingen op grote lijnen regelt en de uitwerking aan de bewindslieden overlaat”, aldus de D66’er.

Komt u binnen heren !!!

Principes

Of ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers er hetzelfde over denkt, is echter nog maar de vraag. “De afspraken worden binnen gemaakt. Of ik het ermee eens ben of niet, zeg ik binnen en niet buiten.” Hij erkende dat de onderhandelaars “al een tijdje bezig zijn” met medisch-ethische kwesties, maar dat iedereen aan tafel een grote verantwoordelijkheid voelt om eruit te komen.

Hij ziet de onderhandelende partijen er op financieel-economisch vlak wel uitkomen, maar lijkt niet bereid om principiële thema’s uit te ruilen. “Over geld kun je compromissen sluiten. Over principes niet”, aldus Segers.

Hoe de andere onderhandelaars er over denken, is niet bekend. VVD-leider Mark Rutte en Sybrand Buma (CDA) hielden hun kaken stijf op elkaar.

Donderdag onderhandelde de partijleiders verder. Of er met Prinsjesdag een nieuw kabinet op het bordes staat, kon Rutte niet zeggen. Volgens Buma is het niet te voorspellen wanneer en of de partijen eruit zullen komen. “We zijn drie weken geleden weggegaan wetende dat er nog een hele klus ligt. Daar gaan wij nu verder mee, maar wel vol goede moed.”

Ondertussen Kabinetscrisis !!

De onenigheid tussen VVD en PvdA over de lerarensalarissen leek tot een crisis te leiden in het demissionaire kabinet. Volgens de sociaal-democraten valt het allemaal reuze mee.

Coalitiepartner VVD zou bereid zijn concessies te doen en meer geld in het basisonderwijs te willen steken, zo meent de PvdA. Donderdagochtend publiceerde De Telegraaf een bericht waarin fractievoorzitter Halbe Zijlstra het gedrag van PvdA-leider Lodewijk Asscher hekelt.

Nieuw kabinet moet kans grijpen om de belasting te verlagen, vindt Syp Wynia: ‘Laat regeringspartijen eindelijk eens wat lef tonen’

1,8 miljard euro

Zijlstra gaf aan dat de PvdA kan fluiten naar de hogere salarissen voor leraren die de partij in de begroting voor 2018 eist. ‘Hij had het misschien best kunnen regelen, maar dan had hij zijn mond moeten houden,’ zegt Zijlstra.

Omdat de formatiepartijen voorlopig niet met een regeerakkoord zullen komen, zal de begroting voor 2018 worden opgesteld door het demissionaire kabinet. Die begroting zorgt, met als aanleiding een (korte) nationale staking van leraren eind juni, voor geruzie tussen de partijen.

Asscher dreigt de begroting niet te ondertekenen, tenzij een salarisverhoging voor de leraren wordt meegenomen. De loonsverhoging kan het kabinet zo’n 1,8 miljard euro kosten.

AD 11.08.2017

Hoop gevestigd op formatiepartijen

Maar de situatie is niet zo ernstig, meent PvdA-Kamerlid Henk Nijboer. Omdat de VVD niet uitsluit aan de formatietafel alsnog te zullen meegaan in een salarisverhoging voor leraren in het basisonderwijs, is er geen reden tot zorg.

Zijlstra zegt dat de VVD best bereid is om ‘in afstemming met de formerende partijen hierover overeenstemming te bereiken’. ‘Maar dan moet je niet meteen gaan claimen, waarbij je eigenlijk zegt: dat gaat gebeuren dankzij mij. Wat Asscher probeert te doen, is de bloemen van anderen wegjatten. Daarmee heeft hij het op scherp gezet,’ aldus Zijlstra.

‘Dan moet het volgens mij snel geregeld kunnen worden,’ reageert Nijboer op donderdag.

Mogelijk komt een wijzigingspakket voor de begroting voor 2018, samengesteld door de formatiepartijen, alsnog bij het demissionaire kabinet terecht, en worden aangepaste maatregelen nog in de Miljoenennota verwerkt.

‘Moet om inhoud gaan’

De bonje tussen PvdA en VVD zorgt overigens voor woede onder leraren. Lerarencollectief PO in Actie verwijt de partijen een ‘politiek spel’ te spelen over de rug van de leraren heen. De organisatie kondigde donderdag voor het najaar een nieuwe stakingsactie aan.

Gerry van der List: Het nut van kibbelen en vliegen afvangen in de politiek

PO in Actie was betrokken bij de protestactie in juni. Duizenden basisscholen bleven het eerste uur van de dag dicht als protest tegen het uitblijven van een loonsverhoging. De actie in het najaar zal ‘intensiever’ zijn, aldus de organisatie.

‘Dit moet niet om partijpolitiek gaan, maar om de inhoud: de kwaliteit van het onderwijs,’ zegt Thijs Roovers van PO in Actie tegen RTL Nieuws. ‘De opmerkingen van Zijlstra bewijzen maar weer eens dat het belangrijk is om onze stem te laten horen.’

‘Asscher schoot zichzelf in de voet met leraren’

Opnieuw hommeles in het demissionaire kabinet, nu VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra de hakken nog eens goed in het zand zet in de kwestie over de lerarensalarissen. Zijn partij is niet van plan om zomaar akkoord te gaan met de eisen van de PvdA voor hogere salarissen voor leraren in de begroting over 2018.

‘Hij had het misschien best kunnen regelen, maar dan had hij zijn mond moeten houden,’ zegt Zijlstra in De Telegraaf.

Asscher zette verhouding op scherp 

PvdA-leider Lodewijk Asscher heeft zichzelf volgens de VVD’er in de vingers gesneden door te dreigen zijn handtekening niet onder het begrotingsakkoord van dit demissionaire kabinet te zetten als er geen afspraken worden gemaakt over hogere lonen.

Arendo Joustra: als Asscher leraren meer salaris wil geven, had hij aan de formatie mee moeten doen >

Zijlstra zegt dat de VVD best bereid is om, ‘in afstemming met de formerende partijen (dat zijn naast de VVD, het CDA, D66 en de ChristenUnie, red.) hierover overeenstemming te bereiken’: ‘Maar dan moet je niet meteen gaan claimen waarbij je eigenlijk zegt: dat gaat gebeuren dankzij mij. Wat Asscher probeert te doen, is de bloemen van anderen wegjatten. Daarmee heeft hij het op scherp gezet.’

Alsnog geld vrijmaken voor salarissen?

De VVD-fractievoorzitter sluit overigens niet uit dat er alsnog geld wordt vrijgemaakt voor hogere salarissen, maar dan omdat het door de formerende partijen wordt afgesproken, en niet omdat de PvdA dat zo graag wil. De begroting van volgend jaar is pas definitief net voor Kerst,’ zegt Zijlstra.

De onderhandelende partijen kunnen bijvoorbeeld nog een gezamenlijk wijzigingspakket indienen nadat het demissionaire kabinet een eigen begroting heeft gemaakt. Volgens De Telegraaf houden ze er bij de vier formerende partijen rekening mee dat het kabinet uiteenspat, dat de PvdA vertrekt uit het kabinet en dat de begroting op het liberale bordje komt te liggen.

Aanstaande coalitiepartijen moeten heel snel belastingdruk verlagen, meent Syp Wynia in Elsevier Weekblad: ‘Laat regeringspartijen eindelijk eens wat lef tonen’

De formatie is gisteren weer officieel begonnen na een vakantieperiode. D66-leider Alexander Pechtold en ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers keken elkaar eens diep in de ogen. Tussen hen zijn de verschillen ogenschijnlijk het grootst. Pechtold vindt het daarom beter om af te spreken dat ‘we het ene probleem aanpakken op de manier die jij ideaal vindt, en het andere zoals de ander dat zou zien’.  Zowel Segers als hij is van mening dat er over principes geen compromis valt te sluiten.

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 3

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 2

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte-3 – deel 1

zie ook: Uitslag 2e kamerverkiezing 15.03.2017 – VVD de grote winnaar

zie ook: Verkiezingen 2e Kamer 15.03.2017

zie ook: Op weg naar de 2e kamerverkiezingen in 2017 – deel 3

zie ook;  Op weg naar de 2e kamerverkiezingen in 2017 – deel 2

zie ook: Op weg naar de 2e kamerverkiezingen in 2017 – deel 1

dossier “Kabinetsformatie”  AD

Dossier formatie  Elsevier

KABINETSFORMATIE  VK

BLOG: Alles over de formatie  Telegraaf

Meer informatie over de kabinetsformatie van 2017 TK

Bekijk ook de rechtenvrije foto’s van de kabinetsformatie TK

Zie: verslag verkenner schippers 27.04.2017

Zie: Brief aan Voorzitter en TK van informateur Schippers 11.05.2017

Zie: Verslag  29.05.2017

Zie: Verslag 12.06.2017

Zie:  brief_tweede_kamer_van 12.06.2017

Zie:  eindverslag_informateur_tjeenk_willink_27_juni_2017

Terugblik;

16.09.2017

Centraal Planbureau bekijkt plannen formatie NU 16.09.2017

CPB begint met doorrekening stukken uit formatie NOS 16.09.2017

Stukken nog doorgerekend Telegraaf 16.09.2017

Rekenmeesters bekijken plannen formatie AD 16.09.2017

’Europa’ op formatietafel Telegraaf 16.09.2017

 

AD 15.09.2017

Formatiedag 184: lekken over Prinsjesdag en de formatie NOS 15.09.2017

‘Einde formatie in zicht’ Telegraaf 15.09.2017

Pechtold: Einde formatie in zicht  AD 15.09.2017

Formatievlog #24: clichéman Rutte, toneelspeler Pechtold en een boze Broekers-Knol NOS 15.09.2017

Wie wil/kan de beladen Immigratie-kar trekken? AD 15.09.2017

Onderhandelingen met farmaceuten: besparing van 150 miljoen NOS 15.09.2017

AD 14.09.2017

Formatiedag 183: toenadering op het migratiedossier NOS 14.09.2017

Formerende partijen ook eens over nieuwe ‘vluchtelingendeals’ NOS 14.09.2017

For­ma­tie­par­tij­en bereiken akkoord over bed-bad-brood  AD 14.09.2017

Akkoord VVD, CDA, D66 en CU over bed-bad-brood NOS 14.09.2017

Onderhandelaars formatie: de meesters van de holle frase AD 14.09.2017

‘Kabinet geeft genoeg’  Telegraaf 14.09.2017

KOEPELS WIJZEN FORMATIE OP DUURZAME INVESTERINGSAGENDA  BB 14.09.2017

Provincies, gemeenten, waterschappen: er is genoeg geld NOS 14.09.2017

Gemeenten en provincies tevreden over formatieoverleg NU 14.09.2017

Gemeenten en provincies tevreden over gesprek for­ma­tie­par­tij­en AD 14.09.2017

Formatiepartijen met gemeenten en provincies aan tafel  AD 14.09.2017

13.09.2017

Formatiedag 182: oppositiepartijen nu al in de aanval  NOS 13.09.2017

Kabinet mogelijk pas na herfstvakantie op bordes NU 13.09.2017

Kabinets- formatie langste ooit Telegraaf 13.09.2017

Deze formatie wordt de langste ooit AD 13.09.2017

LOKALE BESTUURDERS SCHUIVEN AAN BIJ FORMATIE  BB 13.09.2017

Provincie- en gemeentebestuurders schuiven aan bij formatie NU 13.09.2017

Eindelijk: ook bestuurders naar Stadhouderskamer  Elsevier 13.09.2017

Premier Buma: het zou zomaar kunnen  VN 13.09.2017

Niet-formerende partijen: geld moet terug naar burgers NOS 13.09.2017

Het is angstvallig stil in het CDA na de lezing van Buma  Trouw 13.09.2017

Hoe overleg in polder mislukte Telegraaf 13.09.2017

NVM: Stel bouwminister aan Telegraaf 13.09.2017

“Nieuw kabinet moet investeren in toekomst lokale omroep” Den HaagFM 13.09.2017

Geest SGP zit ook aan formatietafel’ Telegraaf 13.09.2017

12.09.2017

Formatiedag 181: ook de hypotheekrenteaftrek ligt op tafel NOS 12.09.2017

Oppositie gunt onderhandelaars geen rust  VK 12.09.2017

Oppositie loopt zich al warm voor een lekker robbertje coalitiepesten VK 12.09.2017

Gert-Jan Segers geen minister. Hoe zit dat met de rest?  Elsevier 12.09.2017

Dwing referenda maar af. Zo blijft bestuurder wakker  Elsevier 12.09.2017

12.09.2017

 

Kamer stemt tegen vergoeding NIP-test voor zwangere vrouwen AD 12.09.2017

Spanning bij formatie om NIPT AD 12.09.2017

VVD en D66 stemmen tegen langer vergoeden…  Telegraaf 12.09.2017

Kamer houdt verhoging eigen risico niet tegen AD 12.09.2017

Deur open voor hoger eigen risico Telegraaf 12.09.2017

SP’ers plakken oproep voor verlagen eigen risico op formatiedeur AD 12.09.2017

Partijen formatie praten over terugkeer van studiebeurs  Elsevier 12.09.2017

Studenten in jubelstemming  Telegraaf 12.09.2017

Rentree lonkt voor studiebeurs Telegraaf 12.09.2017

AD 11.09.2017

Formatie in eindfase: tijd om alles door te rekenen AD 11.09.2017

Het kabinet moet zich aan zijn eigen klimaatdoelstellingen houden VK 11.09.2017

10.09.2017

Achter de horizon dondert het al tussen CDA en D66 – vooral nu Buma geen bruggenbouwer meer is  VK 10.09.2017

Ploumen vraagt nieuw kabinet door te gaan met abortusfonds  NU 10.09.2017

AD 09.09.2017

Eerste Kamervoorzitter: dichtgetimmerd regeerakkoord dood in de pot NOS 09.09.2017

Broekers-Knol (VVD): ‘Dichtgetimmerd akkoord slecht voor democratie’  Elsevier 09.09.2017

Dijsselbloem ergert zich aan trage formatie: ‘niet professioneel’  Elsevier 09.09.2017

Formatie blijft moeizaam: ook financiën zijn struikelblok  VK 09.09.2017

 

Formatie duurt te lang  Telegraaf 09.09.2017

AD 09.09.2017

Ploumen: volgend kabinet moet ‘gezinsfonds’ doorzetten NOS 09.09.2017

Poldermodel en zorgstelsel moeten op de schop  Telegraaf 09.09.2017

08.09.2017

Formatiedag 177: minister Dijsselbloem vindt het te lang duren NOS 08.09.2017

Dijsselbloem wordt chagrijnig van lange formatie NOS 08.09.2017

‘Formatie duurt erg lang’ Telegraaf 08.09.2017

Nieuw kabinet moet fors investeren in geheime dienst  Elsevier 08.09.2017

07.09.2017 – Met twaalf ministers had het kabinet Rutte II (2010) de kleinste ministerploeg sinds WOII

‘Zestien ministersposten te verdelen onder Rutte III’  Elsevier 07.09.2017

‘Ministers voor klimaat en immigratie in nieuw kabinet’ NOS 07.09.2017

Meer ministers Telegraaf 07.09.2017

‘Verlaging premie moet snel’  Telegraaf 07.09.2017

Gebrek aan solidariteit  Telegraaf 07.09.2017

Vrijwel alle partijen willen een lager eigen risico, en toch gaat het omhoog Trouw 07.09.2017

 

AD 06.09.2017

Formatiedag 175: onzekerheid over eigen risico zorg NOS 06.09.2017

Dit wordt het kabinet dat niemand wilde  Trouw 06.09.2017

Reactie SP

Je moet het maar durven. In de verkiezingscampagne beloven het eigen risico aan te pakken, om het vervolgens doodleuk te verhogen. Toch is dat, als we de kranten mogen geloven, het plan van de formerende partijen. Dat gaan wij dus niet laten gebeuren. Het overgrote deel van de samenleving wil af van de boete op ziek zijn. Iedereen ziet dat het eigen risico onrechtvaardig is. De dokter moet bepalen welke zorg nodig is, niet de dikte van je portemonnee. Wij zullen de ChristenUnie en het CDA herinneren aan hun verkiezingsbelofte. Wij knokken door om het eigen risico van tafel te krijgen. Samen met iedereen die ook vindt dat je in een rijk land als Nederland moet kunnen rekenen op de zorg die je nodig hebt. Het wordt een hete herfst. Ook de basisschoolleraren blijven in actie. Zij eisen terecht een fatsoenlijk salaris en een normale werkdruk. Op 5 oktober gooien zij de scholen dicht en komen zij naar Den Haag. Natuurlijk steunen we hen. Deze juffen en meesters verdienen respect en waardering voor het belangrijke werk dat ze doen. Ook komend jaar is de SP de bondgenoot van al die mensen die willen bouwen aan een ander land. Een land waarin je kan rekenen op de overheid als je haar nodig hebt. Voor betaalbare zorg, fatsoenlijk onderwijs en een rechtvaardige samenleving. Doet u mee?

Doe mee

Met vriendelijke groet,

Emile Roemer Fractievoorzitter SP Tweede Kamer

PS. Gisteren blikte ik vooruit op het komend jaar bij de stichting Machiavelli. Daar vertelde ik over het belang van strijd in de politiek. Terugkijken kan hier.

Geen wonder dat formatie zo oeverloos lang duurt  Elsevier 06.09.2017

Verhoging eigen risico ’bizar’ Telegraaf 06.09.2017

‘Verhogen eigen risico is onaanvaardbaar’  AD 06.09.2017

‘Het geld moet toch ergens vandaan komen in de zorg’ NOS 06.09.2017

Vijf vragen zorgverzekering  Telegraaf 06.09.2017

Klap middeninkomens  Telegraaf 06.09.2017

AD 09.2017

Zorgpremie flink hoger Telegraaf 06.09.2017

Eigen risico in de zorg gaat onder Rutte III verder omhoog  AD 06.09.2017

Eigen risico en zorgpremie volgend jaar omhoog NOS 06.09.2017

AD 09.2017

‘Verplicht eigen risico gaat komende jaren verder omhoog’ NU 06.09.2017

Burger volgend jaar opnieuw meer kwijt aan zorg  Elsevier 06.09.2017

Eigen risico stijgt volgend jaar naar 400 euro, ook zorgpremie wordt hoger VK 06.09.2017

AD 09.2017

Onderhandelaars houden zich op vlakte over eigen risico  NOS 06.09.2017

Wat fikse bouwwoede kan geen kwaad in het nieuwe kabinet  VK 06.09.2017

AD 05.09.2017 – Formatiedag 174

Formatiedag 174: mislukt polderoverleg leidt tot vertraging in formatie NOS 05.09.2017

ChristenUnie-leider Segers weet het zeker: Dit kabinet dat komt er  Trouw 05.09.2017

Segers: kabinet komt er Telegraaf 05.09.2017

Dit kabinet komt er, CU-voorman Segers weet het zeker AD 05.09.2017

Formatie doet beroep op polder  Telegraaf 05.09.2017

Geen nieuw overleg: vakbonden gooien deur met klap dicht  Elsevier 05.09.2017

Werknemers weigeren verder te praten met werkgevers NU 05.09.2017

Bonden wijzen uitgestoken hand werkgevers af AD 05.09.2017

Beloften aan vakbonden keer op keer geschonden door politiek  AD 05.09.2017

 Werkgevers geven uitleg Telegraaf 05.09.2017

Vakbonden geven tekst en uitleg aan formatietafel AD 05.09.2017

Waarom polderoverleg tussen werkgevers en bonden mislukte  Elsevier 05.09.2017

AD 04.09.2017

Wie wil dat superministerie eigenlijk?  AD 04.09.2017

Formatie over polderoverleg Telegraaf 04.09.2017

Voorzitters VNO-NCW en FNV aan formatietafel na mislukt polderoverleg NU 04.09.2017

Tegenvaller voor formatie: geen sociaal akkoord vanwege versoepeling ontslagrecht VK 04.09.2017

Tegenslag voor de formatie: polderoverleg mislukt  Elsevier 04.09.2017

Polderoverleg werkgevers en werknemers geklapt  AD 04.09.2017

Overleg polder mislukt  Telegraaf 04.09.2017

Overleg vakbeweging en werkgevers vastgelopen  NOS 04.09.2017

Vakbonden stappen uit polderoverleg over arbeidsmarkt  NU 04.09.2017

AD 02.09.2017

Mikken Buma en Pechtold op een ministerspost?  AD 02.09.2017

‘Nieuw kabinet, wegkijken in strijd tegen criminaliteit kan niet meer’ AD 02.09.2017

AD 01.09.2017

Eerste vrouwelijke minister van BuZa nu eindelijk in zicht?  AD 01.09.2017

AD 31.08.2017

Hoe Lodewijks ballonnetje vol lucht in één keer piepend leegliep VK 31.08.2017

Referenda aan zijden draadje: zet Rutte III er een streep onder?  Elsevier 31.08.2017

Raadgevend referendum wankelt Telegraaf 31.08.2017

AD 31.08.2017

AD 31.08.2017

AD 31.08.2017

30.08.2017

Wenken voor het nieuwe kabinet: belast vervuilers veel zwaarder VK 30.08.2017

VVD en PvdA laten kwestie lerarensalarissen over aan formatie NU 30.08.2017

AD 29.08.2017

CDA-kanjer Wopke Hoekstra topkandidaat voor Financiën  AD 29.08.2017

Asscher krijgt toch ‘nee’ van VVD over lerarensalarissen  Elsevier 29.08.2017

’Nee’ tegen PvdA-wens extra lerarengeld Telegraaf 28.08.2017

 

28.08.2017

Trage formatie leidt tot onzekerheid voor militairen en irritatie bij bondgenoten

VK 28.08.2017

Zalm: geen nieuw kabinet op Prinsjesdag  NOS 28.08.2017

Zalm verwacht geen nieuw kabinet voor Prinsjesdag NU 28.08.2017

‘Geen kabinet voor Prinsjesdag’ Telegraaf 28.08.2017

Voor Prinsjesdag geen nieuw kabinet, verwacht Gerrit Zalm  Elsevier 28.08.2017

Zalm: Nog geen kabinet met Prinsjesdag  AD 28.08.2017

AD 26.08.2017

Aboutaleb en Van Aartsen hekelen gang van zaken rond formatie Elsevier 26.08.2017

Oud-burgemeester Van Aartsen kritisch over kabinetsformatie Den HaagFM 26.08.2017

‘Meer openheid formatie’ Telegraaf 26.08.2017

Economen: ‘Belasting omlaag’ Telegraaf 26.08.2017

Nederland heeft een 4.0 kabinet nodig Telegraaf 26.08.2017

Is dat nou nodig, zo’n ellenlange formatie? Vier (drog)redenen waarom het zo lang duurt VK 26.08.2017

Kabinetsformatie nadert record als langste ooit NU 26.08.2017

25.08.2017

Formatie op de hei afgelopen Telegraaf 25.08.2017

Formatievlog #21: onderhandelen op militair terrein met een wijntje erbij NOS 25.08.2017

Formatiedag 163: extra geld voor leraren? Rutte tempert verwachtingen NOS 25.08.2017

25.08.2017

 

Dreigend nieuw referendum verdeelt formatiepartijen Elsevier 25.08.2017

De stemming van Vullings en Van Weezel: ‘Het is een liefdeloze formatie’  NOS 25.08.2017

Tweede ’heidag’ formatie Telegraaf 25.08.2017

24.08.2017

Formatiedag 162: even weg uit Den Haag, akkoord over moeilijke onderwerpen NOS 24.08.2017

For­ma­ti­euit­stap­je zorgt voor optimisme AD 24.08.2017

Formatie verstopt in groen Telegraaf 24.08.2017

Oud-staatssecretarissen doen oproep aan nieuw kabinet: ‘Haal de politiek uit de Belastingdienst’ VK 24.08.2017

‘Kabinet maakt meer geld vrij voor lerarensalarissen en militairen’  NU 24.08.2017

23.08.2017

Max Pam: Mijnheer Pechtold, hou op met die aanstellerij!  VK 23.08.2017

22.08.2017

Formatie moet op landgoed ‘meters maken’ AD 22.08.2017

Formatie het land in; VVD, CDA, D66 en CU gaan om de tafel in Hilversum VK 22.08.2017

Onderhandelaars kabinetsformatie gaan de hei op NU 22.08.2017

Formatie naar bos Telegraaf 22.08.2017

Onderhandelaars donderdag en vrijdag naar Hilversum  NOS 22.08.2017

Waar moet Rutte III mee aan de bak? Telegraaf 22.08.2017

22.08.2017

Asscher verwacht oplossing conflict lerarensalarissen NU 22.08.2017

Asscher goedgemutst over kans op lerarendeal Elsevier 22.08.2017

Akkoord over salaris leraar nabij Telegraaf 22.08.2017

Akkoord over le­ra­ren­sa­la­ris­sen nabij  AD 22.08.2017

Deal leraren nabij: krijgt dreigende Asscher dan toch zijn zin?  Elsevier  22.08.2017

Patiënten zijn trage formatie beu: ‘verlaag nu het eigen risico’  VK 22.08.2017

21.08.2017

Formatiedag 159: Prinsjesdag en formatie beïnvloeden elkaar  NOS 21.08.2017

‘HONDERDEN MILJOENEN VOOR KOOPKRACHT MINIMA’ BB 21.08.2017

Miljoenen voor minima  Telegraaf 21.08.2017

Paar honderd miljoen euro voor koopkracht minima NOS 21.08.2017

‘Paar honderd miljoen voor koop­kracht­be­houd minima’ AD 21.08.2017

VVD legt wensen PvdA over hogere lerarensalarissen voor aan formatiepartners NU 21.08.2017

VVD wil lerarensalaris bespreken aan formatietafel  Elsevier 21.08.2017

Valt dit recordkabinet alsnog? VVD en PvdA worstelen met onderwijsbegroting  VK 21.08.2017

VVD en PvdA nog niet eens over lerarensalarissen  NOS 21.08.2017

Formatiepartijen kort om tafel voor begrotingsgesprekken AD 21.08.2017

VVD legt wensen PvdA over hogere lerarensalarissen voor aan formatiepartners  NU 21.08.2017

Hogere lerarensalarissen besproken aan de Formatietafel Telegraaf 21.08.2017

VVD wil een deal over le­ra­ren­sa­la­ris­sen AD 21.08.2017

Raoul du Pré: ‘Het recept voor D66 en ChristenUnie: laat elk Kamerlid naar eigen inzicht stemmen’ VK 21.08.2017

20.08.2017

Rutte II sinds zondag langst zittende naoorlogse kabinet NU 20.08.2017

Formeren loont niet  Telegraaf 20.08.2017

Rutte II boven Lubbers III  Telegraaf 20.08.2017

Rutte II kan record breken (en dan alsnog vallen) AD 20.08.2017

Kabinet-Rutte II verslaat Lubbers III: langstzittende kabinet NOS 20.08.2017

Door de lange formatie is Rutte II het langst zittende kabinet sinds de Tweede Wereldoorlog Trouw 20.08.2017

Waarom Chris­ten­Unie-lei­der Segers zo boos was over Het Lek Trouw 20.08.2017

AD 19.08.2017

AD 19.08.2017

Mark Rutte sluit vierde termijn als premier niet uit  Elsevier 19.08.2017

AD 18.08.2017

Record Rutte II: 1.750 dagen aan de macht  Elsevier 18.08.2017

Formatie kan nog weken duren NU 18.08.2017

D66’ers boos op Pechtold vanwege afspraken met formatiepartijen  Elsevier 18.08.2017

D66-leden protesteren in open brief tegen bevriezing meerouderschap VK 18.08.2017

Onrust bij D66 over formatie  Telegraaf 18.08.2017

Dijsselbloem: ‘Nooit gedreigd uit kabinet te stappen om lerarensalarissen’ Elsevier 18.08.2017

Zo wil Rutte III migratiestroom stuiten  Elsevier 18.08.2017

‘Formatie doorslaggevend voor toekomst lerarensalaris’ AD 18.08.2017

Dijsselbloem: Conflict over lerarensalaris wordt opgelost AD 18.08.2018

‘Aanslag Barcelona benadrukt noodzaak spoedige formatie’ AD 18.08.2017

AD 17.08.2017

Is de progressieve politieke wind in Den Haag alweer gaan liggen? VK 17.08.2017

Eventueel rompkabinet blijft Rutte-II heten AD 17.08.2017

AD 17.08.2017

CU-leider Segers na derde formatielek: Scherpte gaat er wat af AD 17.08.2017

‘Onderzoek meervoudig ouderschap’  Telegraaf 17.08.2017

AD 17.08.2017

‘Formerende partijen willen nader onderzoek naar meervoudig ouderschap’ NU 17.08.2017

AD 17.08.2017

En opnieuw ligt er gevoelige informatie op straat  Elsevier 17.08.2017

Rutte-III: studie naar meer ouders voor één kind  AD 17.08.2017

AD 16.08.2017

Sfeer in formatie verslechterd  Telegraaf 16.08.2017

‘Meer tijd voor pensioendeal’ Telegraaf 16.08.2017

Verplichte Wilhelmus-les op school? ‘Andere dingen zijn belangrijker’  NOS 16.08.2017

Plan over Wilhelmus uitgelekt: Rutte III onder druk  Elsevier 16.08.2017

Alles weten over het Wilhelmus voor een halve euro  AD 16.08.2017

AD 16.08.2017

Wilhelmus verplichte kost als Rutte III er komt  AD 16.08.2017

Staand zingen hoeft niet, maar kinderen krijgen wel Wilhelmusles, blijkt uit concept-regeerakkoord VK 16.08.2017

Les over het Wilhelmus en kolonialisme? Nieuw kabinet bediscussieert onderwijs Trouw 16.08.2017

Formatiepartijen hopen op steun van werkgevers en werknemers bij hervormingen: vijf vragen VK 16.08.2017

Sociale partners hebben ‘nog geen begin van akkoord’ over arbeidsmarkt NU 16.08.2017

Spectaculaire economische groei van 3,3 procent is goed nieuws voor het nieuwe kabinet VK 16.08.2017

Nog geen nieuw kabinet, wel groeispurt economie Elsevier 16.08.2017

Formerende partijen terughoudend, ondanks spectaculaire groeicijfers Trouw 16.08.2017

AD 16.08.2017

 

 

‘Eutha­na­sie’-deal is een verstandige AD 16.08.2017

‘Nog geen begin akkoord sociale partners’ AD 16.08.2017

Onbewogen om lek Telegraaf 16.08.2017

Pechtold: Ik begrijp dat er weer wat op straat ligt?  AD 16.08.2017

’Wilhelmus verplichte kost’  Telegraaf 16.08.2017

‘Formerende partijen willen schoollessen over het Wilhelmus’ NU 16.08.2017

Polder nadert akkoord  Telegraaf 16.08.2017

AD 15.08.2017

Kan de coalitie VVD, D66, CDA en ChristenUnie überhaupt wel tegenspoed verdragen?  VK 15.08.2017

‘KABINET VEROORZAAKTE TEKORT NIEUWBOUWWONINGEN’ BB 15.08.2017

Rutte: we vertrouwen elkaar nog, ook na lek    Elsevier 15.08.2017

Rutte: formatie gaat door, ondanks Seegers’ woede over lek over medisch-ethische thema’s VK 15.08.2017

Rutte: geen verwijten gemaakt  Telegraaf 15.08.2017

Segers is furieus: lek uit overleg ‘heel schadelijk’  Elsevier 15.08.2017

Irritatie bij Segers over lek compromis euthanasie  NU 15.08.2017

Segers kribbig: Dit helpt het proces niet AD 15.08.2017

Eu­tha­na­sie­ver­e­ni­ging kan zich vinden in formatiedeal AD 15.08.2017

Kabinet in spe tast de medisch-ethische tsunami liever eerst even rustig af  VK 15.08.2017

AD 15.08.2017

D66 en ChristenUnie plaveien de weg voor Rutte-III Trouw 15.08.2017

Pechtolds adviseur over medische ethiek  NRC 15.08.2017

Compromis informateur Zalm: maak van euthanasie bij ‘voltooid leven’ een vrije kwestie  VK 15.08.2017

‘Compromis over euthanasie op tafel bij kabinetsformatie’  NU 15.08.2017

Uitgelekt! D66 en CU sluiten deal over ‘voltooid leven’  Elsevier 15.08.2017

Pechtold en Segers hebben hun knopen geteld AD 15.08.207

Ka­bi­nets­for­ma­tie: deal over euthanasie AD 15.08.2017

14.08.2017

Na uitzetting Armeense moeder van minderjarige kinderen komt kinderpardon prominenter op formatietafel VK 14.08.2017

‘Formatie duurt nog wel even’ Telegraaf 14.08.2017

Optimisme in formatie houdt stand Telegraaf 14.08.2017

Partijen starten nieuwe week formeren met ‘goed gevoel’ AD 14.08.2017

12.08.2017

De formatie is verder gevorderd dan deze met GroenLinks ooit is geweest Trouw 12.08.2017

11.08.2017

Formatievlog #19: over de olifantenklus en poepende meeuw  NOS 11.08.2017

Informateur Zalm hoopt zijn klus voor oktober af te ronden  NOS 11.08.2017

Vertrouwen in formatiepoging groeit, maar finish nog niet in zicht  VK 11.08.2017

Vaart in formatiegesprekken Telegraaf 11.08.2017

‘Tempo’ in formatie, maar ook ‘stevige dingen die terugkomen’ Elsevier 11.08.2017

Pechtold en Segers positief: ‘Afgelopen dagen heel zinvol’ Elsevier 11.08.2017

Optimisme groeit bij onderhandelaars formatie NU 11.08.2017

Partijleiders optimistisch over formatie  AD 11.08.2017

De bloemen van Zijlstra: logisch dat kiezer cynisch wordt  Elsevier 11.08.2017

‘Idioot als de PvdA opstapt’ AD 11.08.2017

Binnenhof telt af naar mini-kabinetscrisis VK 11.08.2017

AD 10.08.2017

Over deze onderwerpen spreken sociale partners met formatiepartijen  Elsevier 10.08.2017

PvdA: VVD neigt in onze richting Telegraaf 10.08.2017

PvdA: VVD neigt juist in onze richting AD 10.08.2017

Vechtscheiding dreigt na geruzie tussen PvdA en VVD over extra geld leraren VK 10.08.2017

Kabinetscrisis dreigt: ‘Asscher schoot zichzelf in de voet met leraren’   Elsevier 10.08.2017

Kabinetscrisis? PvdA is juist positief gestemd  Elsevier 10.08.2017

Nu de formatie weer is gestart zoemt opeens het scenario ‘kabinetscrisis’ rond VK 10.08.2017

Formatie terug aan Binnenhof  Telegraaf 10.08.2017

Formatie hervat op het Binnenhof  AD 10.08.2017

09.08.2017

’Uitruilen’ lijkt optie in formatie Telegraaf 09.08.2017

Partijen blijven worstelen met ‘principiële’ vraagstukken bij formatie NU 09.08.2017

Segers en Pechtold sluiten liever geen compromis  AD 09.08.2017

Pechtold: soms principes ‘uitruilen’ in plaats van ‘verwateren’ Elsevier 09.08.2017

Onderhandelaars zijn terug van het uitwaaien  Elsevier 09.08.2017

‘Kamer moet terug van reces’ Telegraaf 09.08.2017

Partijen hervatten overleg: doorgaan of stoppen  AD 09.08.2017

Het huiswerk van Zalm ligt op de formatietafel Trouw 09.08.2017

Informateur Zalm heeft skelet voor regeerakkoord klaar, partijen blijven terughoudend VK 09.08.2017

Vakantie voorbij: formatie hervat met heikele kwestie Elsevier 09.08.2017

Formatie door met zware dobber Telegraaf 09.08.2017

Nog geen zicht op einde kabinetsformatie NU 09.08.2017

Achtergrond: De formatie wordt hervat, hoe zijn de kaarten geschud? NU 09.08.2017

Gronings gas op tafel formatie  Telegraaf 09.08.2017

PvdA in de steigers – fase 1 rouwverwerkingsproces

We durven jullie effe niet in de ogen te kijken !!!!

Onderzoek zetelverlies

Vandaag presenteert de burgemeester van Breda, Paul Depla PvdA, zijn analyse over de historische verkiezingsnederlaag van de Partij van de Arbeid. Na het recordverlies van 15 maart 2017 onderwierp Depla zijn partij aan een grondig onderzoek.

AD 22.06.2017

Rapporteur Paul Depla

Paul, burgemeester van Breda, is de auteur van een rapport over de dramatische verkiezingsnederlaag die zijn partij op 15 maart leed (van 38 naar 9 zetels). Een van zijn aanbevelingen: de PvdA moet gezelliger worden en minder betweterig. Op afdelingsvergaderingen mag voortaan best worden gelachen.

AD 21.06.2017

Tenslotte gaat het om een partij waarvan oud-minister Hedy d’Ancona ooit zei: de gemiddelde begrafenis is gezelliger dan onze congressen.De twee kleinzoons van oud-KVP-minister Frans Teulings hoorden bij de vertrouwelingen van Wouter Bos en Diederik Samsom en zijn nu close met Lodewijk Asscher. Ook die hoorde ik tijdens een politiek café in het Badhuistheater in Amsterdam zeggen dat de humor terug moest komen in de PvdA. Het lijkt me zoiets als zoeken naar water in de woestijn, was mijn eerste reactie.

Tenslotte gaat het om een partij waarvan oud-minister Hedy d’Ancona ooit zei: de gemiddelde begrafenis is gezelliger dan onze congressen

AD 21.06.2017

In dagblad Trouw geeft Depla alvast inzage in zijn rapport. De partij moet zich volgens zijn onderzoek ‘volledig focussen op de thema’s werk en inkomen, zorg, milieu en de multiculturele samenleving om het geloof in de sociaaldemocratie terug te winnen.’

AD 21.06.2017

Depla deed onderzoek naar het historische zetelverlies tijdens de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart  2017. De PvdA ging van 38 naar 9 zetels in de Tweede Kamer. De PvdA verloor 29 zetels en zit nu dus nog maar met negen leden in de Kamer.

De PvdA in anderhalve minuut NOS – Sinds hun start, kort na de Tweede Wereldoorlog, is de partij niet zo klein geweest.

Lees: kalma paul Ontwaak sociaal-democraat

Lees: Op de toekomst Paul Depla

Ook  NU.nl deed afgelopen tijd onderzoek naar de achtergronden van het verlies van de PvdA. Onder andere de manier van regeren met de VVD, de ouderwetse partijstructuur en de lijsttrekkersverkiezing speelden een rol.

Financiële problemen

Ook werd bekend dat de PvdA naast een ideologisch probleem ook een financieel probleem heeft. Door de historische verkiezingsnederlaag gaat namelijk de rijksbijdrage vanaf 1 juli 2017 al fors omlaag. Dat scheelt de partij bijna 1,5 miljoen euro.

Dat betekent niet alleen dat de rijksbijdrage vanaf begin volgende maand wordt verlaagd, maar ook dat er veel minder Kamerleden een deel van hun salaris afdragen aan de partij.

Sinds 2009 dragen verkozen volksvertegenwoordigers zo’n 5,5 procent van hun salaris af aan de partij. Hoewel de afdrachtregeling een stuk minder lucratief is dan die van de SP, waar politici niet meer verdienen dan een modaal inkomen, draagt elk Kamerlid toch zo’n 5.000 euro per jaar bij aan de partijkas.

Daarnaast kampt de partij met problemen met een nieuw administratiesysteem. De invoering van het systeem verloopt verre van vlekkeloos. Door een fout in het boekhoudsysteem zijn honderden openstaande rekeningen niet geïnd.

Het contributiegeld van veel leden staat nog niet op de PvdA-rekening en ook de afdracht van een aantal politici is nog niet geïnd. Om welke bedragen het gaat wil de partij niet zeggen.

Mes in personeelsbestand

Na de verkiezingen is er een ware crisis uitgebroken bij de PvdA. Ook voorzitter Hans Spekman moest uiteindelijk het veld ruimen, en zal in oktober aftreden. Om te zorgen dat dit netjes gebeurt, had de afzwaaiend partijvoorzitter Spekman gevraagd langer te mogen blijven. “Ik wil geen bende achterlaten,” zei hij op een ledenraad in maart dit jaar. Na de zomer kiezen de PvdA-leden zijn opvolger.

Door de bezuinigingen zal hij niet de enige PvdA’er zijn die de deur wordt gewezen. Inmiddels zijn reeds tientallen medewerkers in de Tweede Kamer en op het partijbureau hun baan kwijt geraakt. Dat meldt RTL Nieuws maandag.

AD 25.08.2017

Terugblik

Wij gaan de tent hier overnemen !!

Einde Rode Bolwerk het Noorden

De uitslag van de 2e kamerverkiezingen 15.03.2017  betekent het (voorlopig) einde van het noorden als sociaal-democratisch bolwerk. De PvdA leidt ook in Friesland, Groningen en Drenthe verpletterende verliezen. Toch weet de SP in het hart van het aardbevingsgebied – Loppersum – maar mondjesmaat te profiteren.

Wel domineren in Oost-Groningen de socialisten samen met de PVV die daar in bijna elke gemeente haar beste resultaat ooit neerzette.

Stemmen tellen op het stembureau Foto: Rob Ramaker/Elsevier

Aardbevingen als belangrijk campagnethema

‘Het is toch niet te geloven dat je in de rij moet staan?’ Hardop verbaasden bewoners van Loppersum zich woensdagavond over de rij stemmers die zich vanuit de raadskamer naar buiten slingerde. De opkomst was ook hier met ruim 82 procent flink hoger dan in 2012. In dat jaar had in het naburige Huizinge een aardbeving plaats met een kracht van 3,6. De start, zo bleek achteraf, van het protest tegen de door de gaswinning veroorzaakte bevingen en schade.

De aardbevingen waren een belangrijk campagnethema, zeker in Loppersum. Burgemeester Albert Rodenboog (CDA) ziet de impact hiervan zeker in de uitslag. Tegen de landelijke trend in groeit de SP hier met 4 procentpunten. ‘De SP heeft zich hier altijd sterk geprofileerd op het aardbevingsdossier.’ Toch is de invloed beperkt. De meeste kiezersbewegingen passen beter in het landelijke beeld. GroenLinks won fors, net als het CDA dat hier de grootste is geworden.

Veel kiezers in Loppersum bevestigden dat de bevingen meewogen in hun keuze. ‘Zeker weten,’ zegt Sander Eisinga (30), die de VVD verruilde voor D66. Hij hoorde hoe premier Mark Rutte bij Pauw & Jinek de schadeafhandeling ‘netjes’ noemde. ‘Daar denken wij anders over,’ zegt hij. Hij voelt het in ‘kopzorgen, tijd en in de portemonnee’. Eisinga verkocht zijn huis met 20 tot 25 procent verlies en kreeg slechts een deel gecompenseerd. Na de uitzending stuurde hij een mail naar de VVD, maar kreeg geen reactie. ‘Dat is prima, maar dan ben je deze stem kwijt.’

‘De kraan moet dicht’

Net als Eisinga ondervinden veel mensen die in de rij staan voor het gemeentehuis persoonlijk gevolgen van de bevingen. Ze hebben schade, hun huis moet bevingsbestendig worden gemaakt en in één geval zelfs nieuw worden gebouwd. ‘Dat kost erg veel tijd,’ zegt Anita Weistra (51). Om de scheuren in haar huis te laten repareren, kreeg ze te maken met bureaucratie, keuringen en contra-expertises. ‘Dat zijn we wel erg zat.’

Kiezers die de bevingen laten meewegen, doen dat elk op hun eigen manier. Meer mensen sloten net als Eisinga de VVD uit. Anderen stemmen voor een partij met ‘aandacht voor alternatieve energie’; dat wil zeggen: GroenLinks. Sommigen zien in de onrust een directe aanleiding PVV of SP te stemmen. Joyce Alders (27) verhuisde een jaar geleden vanuit Groningen naar Loppersum. Afgelopen zaterdag voelde ze voor het eerst een aardbeving. Het heeft haar letterlijk geschokt, en ze stemt PVV. ‘Er moet echt iets veranderen.’ Greetje Groen (58) stemt dit maal SP. Ze voelt mee met de mensen die psychologisch lijden onder de bevingen. ‘De kraan moet dicht.’

Lees ook: PvdA wil eenderde van aardgasopbrengst investeren in Groningen

De uitslag markeert het (voorlopig) einde van de provincie Groningen als rood bolwerk. De PvdA die hier traditioneel domineert, lijdt een onthutsend verlies.

In Loppersum hebben PVV en SP slechts licht geprofiteerd van de afstraffing van de PvdA. Maar in Oost-Groningen, een regio die kampt met bevolkingskrimp en hoge werkloosheid, beleven deze partijen een verdere opmars. In bijna alle gemeentes benaderden (SP) of verbeterden (PVV) ze hun beste score ooit. En in heel Oost-Groningen, behalve Stadskanaal, is één van beide de grootste.

Onvrede

Bij de PvdA zijn al vele gesprekken gevoerd met de leden en de achterban en zijn er onderzoeken gedaan zoals wat van Waarde is – en meer.  Het ging al wat langer niet zo best met de partij !!!

De voormalige PvdA-aanvoerder Wouter Bos en andere pleitte al eens  voor samenwerking tussen zijn PvdA en GroenLinks (eventueel met de SP) om in de formatie sterker te staan. Zo’n blok met zo’n 23 zetels had nu meer voor elkaar kunnen krijgen dan elk van de partijen afzonderlijk.

Het uitblijven van linkse samenwerking is kort te verklaren: de partij waarmee het goed gaat wil niet. En, voeg ik eraan toe, is geneigd tot zelfoverschatting, zoals de PvdA van Den Uyl met haar meerderheidsstrategie liet zien en GroenLinks van Klaver met het concept van ‘een beweging’ nu. zie:> hier

Kortom, “Heeft de PvdA nog bestaansrecht? Het is een harde vraag, maar je moet hem stellen.”

De website Linksom! wordt door zo’n 100 leden binnen de partij gesteund, zeggen de initiatiefnemers. Prominente leden worden opgeroepen om zich bij hen aan te sluiten.

De beweging werd al weer een tijdje geleden in het leven geroepen om de koers van de partij aan de kaak te stellen, maar de initiatiefnemers vinden dat er ‘nog steeds niks is veranderd’.

Dat komt volgens Monasch omdat de PvdA niet meer de brede volkspartij voor de gewone man is.

Hij stelt dat de meesten hun lidmaatschap ‘zo kunnen inruilen voor Groen Links’. ,,We zijn te veel een bestuurderspartij geworden. Wij zijn een partij geworden voor de hoogopgeleide politiek correcte medemens. Dit zegt hij tegen de Leeuwarder Courant.

Overigens gaan al enige jaren dergelijke geluiden op !! 

Het NWO-rapport Diploma Democracy  (download) laat namelijk  zien dat het kabinet en de Tweede Kamer vrijwel uitsluitend bestaat uit hooggeleerden en academisch afgestudeerden. Binnen de raadsfractie is zelfs de aanbeveling gedaan dat nieuwe kandidaten voor de raadsfractie ten minste hbo-niveau moeten hebben.

Crisis

Is er sprake van een crisis in de sociaal-democratie? Na de zeperd van de Partij van de Arbeid op 15 maart 2017 in Nederland, een gedecimeerde Parti Socialiste in Frankrijk en het verlies waarop de Britse Labourpartij op 8 juni lijkt af te stevenen, lijkt het einde van grote sociaal-democratische partijen nabij. Elsevier.nl deed een rondvraag naar de oorzaken.

Klara Boonstra (Directeur Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA):

‘Een crisis in de sociaal-democratie? Dat zijn grote woorden. Het hangt erg van de analyse af. Bekijk je het vanaf 1990, of in de laatste tien jaar? Dan krijg je al volkomen verschillende conclusies. Het woord crisis, daar geloof ik niet zo in.

‘Een oorzaak van de nederlaag bij de afgelopen verkiezingen is de opkomst van partijen die een deelbelang vertegenwoordigen. Er is nu een Partij voor dieren, een partij die opkomt voor etnische minderheden en een partij voor ouderen. Naarmate de samenleving heterogener wordt, worden deze partijen aantrekkelijker. Daarmee neemt de vraag naar een traditionele volkspartij af.

‘Een ander interessant fenomeen is dat partijen die niet dominant zijn in een coalitie daarvan schade ondervinden: D66 na Paars II, het CDA na Rutte I, en nu de PvdA in Rutte II. De afgelopen kabinetsperiode heeft de PvdA, in de ogen van de kiezer, te weinig de belangen van de verzorgingsstaat verdedigd. Sterker, het belang van de economie stond voorop ten koste van het belang van de werkenden.

Verandering arbeidsmarkt

‘De arbeidsmarkt is natuurlijk ingrijpend veranderd en die verandering zet door. Voornamelijk voor mensen die niet hoogopgeleid zijn, kan dat in de nabije toekomst problematisch worden. Het cynische is dat Lodewijk Asscher (minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, red.) wel een poging heeft gedaan om de arbeidsmarkt te hervormen, maar dat is naar de smaak van de kiezer te weinig gelukt.

Zijn voorgangers Henk Kamp (VVD, red.) en Piet Hein Donner (CDA, red.) hebben daar veel minder aandacht aan besteed. Die worden vervolgens niet bestraft, omdat ze buiten beeld blijven. Hetzelfde kan GroenLinks nu overkomen.

‘De kerk, de PvdA en vakbond FNV zijn de enige instituties in Nederland die het oogmerk hebben alle klassen te vertegenwoordigen. Dit geldt voor iedereen, laag- en hoogopgeleiden. Uiteindelijk is de PvdA er om te verbinden, en dat gaat het beste door werk. Of, om Ernst Hirsch Ballin te citeren: ‘Arbeid is de sleutel tot het  plein van de samenleving.’

René Cuperus (onderzoeker van de Wiardi Beckman Stichting):

‘Er zijn mensen die zeggen dat de sociaal-democratie klaar is, zijn klus heeft gedaan, omdat de samenleving af is, en iedereen geëmancipeerd. Maar dat is een dubieuze voorstelling van zaken.

‘Volgens mij is er sprake van een bredere politieke systeemcrisis. Een crisis van vertrouwen en vertegenwoordiging. De sociaal-democratie is daarvan het zwaarste slachtoffer, maar dit raakt ook christen-democraten en andere gevestigde partijen. In de twintigste eeuw had het kapitalisme twee remmen, enerzijds de sociaal-democratie, anderzijds het christendom.

Secularisering en individualisering hebben dat veranderd. Solidariteit, wat vroeger de lijm van de sociaal-democratie was, werkt niet in een samenleving waarin niemand meer een vaste baan krijgt, of waar niemand meer “in control” lijkt over de grenzen.

Establishment geworden

‘Vroeger stonden de sociaal-democraten met één been in de gevestigde orde, en met één been erbuiten. De PvdA onder Joop den Uyl zou je toch nooit elite of establishment noemen? De afgelopen twintig jaar is dat veranderd: de PvdA is gaan samenvallen met het establishment. Door neoliberaal mee te bezuinigen op de verzorgingsstaat, door het steeds meer wegvallen van de links/rechts-tegenstelling in de politiek.

Iets soortgelijks zie je in Frankrijk en Groot-Brittannië. Ook de zogenoemde Derde Weg, waarvoor Frankrijk nu met Emmanuel Macron gaat kiezen, draagt bij aan het ontstaan van een ‘marktsamenleving’. Dit heeft de sociaal-democratie onherkenbaar gemaakt.

‘De lijnen die door de samenleving lopen zijn veranderd: de PvdA was altijd een overbruggingspartij: tussen hogere en lagere middengroepen, tussen het rode noorden en de grote steden, tussen man en vrouw, migrant en niet-migrant. De sociaal-democratie wist die voorheen te verenigen.

De PvdA van Willem Drees bestond uit drie stromingen: de SDAP, de christelijk geëngageerden en de vrijzinnigen. Die zijn respectievelijk terechtgekomen bij SP, GroenLinks en D66.

Geen monopolie

‘De klassieke middenpartijen hebben niet het monopolie op de democratie. De samenleving is in hoog tempo veranderd: dan is het ook niet gek dat nieuwe partijen en bewegingen zich roeren. De vraag is wel even wat het alternatief voor het klassieke partijenkartel is. Daar ben ik niet helemaal gerust op. Neem de nationaal-populistische opstand tegen het establishment.

Een belangrijk alarmsignaal, maar ook met risico’s voor de rechtsstaat en de multiculturele verhoudingen. Met daartegenover de technocratie in Europa. Of de platte identiteitspolitieke zwart-witkeuzen: honderd procent voor Europa of honderd procent nationalist. Zie de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen.

‘Zal Europa erin slagen ook in een mondialiserende wereld een werkende democratie en een verzorgingsstaat overeind te houden? Dat is de kernvraag. Mensen beginnen het vertrouwen in het antwoord daarop te verliezen, ook en vooral van sociaal-democraten.

Adriaan van Veldhuizen (promoveerde aan de Universiteit Leiden op de geschiedenis van de SDAP, de voorloper van de PvdA):

‘Afgelopen twintig jaar hinkt de sociaal-democratie op twee gedachten: enerzijds de Derde Weg van Tony Blair en Wim Kok, anderzijds zeer gepolitiseerd activisme, zoals Jeremy Corbyn nu in Engeland, of Benoît Hamon in Frankrijk. Deze twee stromingen botsen met elkaar.

Politiek zijn het twee uitersten die moeilijk in één programma zijn te verenigen. In een Europese denktank over de sociaal-democratie zag ik dat dit vraagstuk in bijna elk land terugkeert: allemaal weten ze dat dit het probleem is, maar toch ging niemand met de oplossing naar huis. Dat is één kant van het probleem.

‘De andere kant is het achterhaalde instituut van de politieke partij. Je ziet bij de verkiezingen in Frankrijk dat het voordeel van een politiek instituut is weggevallen; Macron kan vanuit het niets de grootste partij worden, maar ook Jean-Luc Mélenchon gooide in korte tijd hoge ogen.

Traditioneel was een stevig gevestigde partij erg in het voordeel, maar als je je achterban kunt bedienen met behulp van Twitter of Facebook, wordt dat voordeel kleiner. In Nederland zie je dat aan de opkomst van Thierry Baudet, die in zeer korte tijd twee zetels veroverde.

Links gedachtegoed

‘Wel merk je dat er nog steeds behoefte is aan links gedachtegoed. GroenLinks en Mélenchon scoorden prima. In Duitsland komt ook Martin Schulz nu met een overwegend links programma. Volgens mij moeten de sociaal-democraten leren van de negentiende eeuw: gewoon twee of drie thema’s uitkiezen waar men waarde aan hecht, en voor die thema’s op de bres staan.

In de negentiende eeuw waren dat bijvoorbeeld het algemeen kiesrecht en de achturige werkdag. Zo zou je nu kunnen kiezen voor een basisinkomen en een klimaatneutrale overheid. Plannen mogen best lastig zijn om te bereiken, maar dit biedt kiezers meer perspectief dan een procentje erbij aan het eind van de maand.’

Lees hier meer over de PvdA, de verkiezingen en de formatie

De conclusies van de officiële interne evaluatie van de PvdA sluiten aan bij het verhaal dat verslaggevers Frank Hendrickx en Ariejan Korteweg al maakten over de crisis in de PvdA én de vraag of de partij ondanks de grootste verkiezingsnederlaag uit de politieke geschiedenis toch zou kunnen gaan regeren. Paul Depla, die het onderzoek leidde, komt daarin ook aan het woord. Dat verhaal leest u hier.

‘Afgelopen zaterdag zei Asscher het voor de zevenentwintigste keer, ditmaal in onder andere Het Parool, een regiokrant uit Amsterdam: Hij. Doet. Het Niet. Waarom zou hij ook? Hij lijkt het prima naar zijn zin te hebben, als demissionair minister.’ Lees hier de column van Sheila Sitalsing.

Enkele tientallen burgemeesters en wethouders van de PvdA willen dat de partij gaat meeregeren. Burgemeester Jan Nieuwenburg van Hoorn: ‘In de oppositie gaan we een beetje lopen dolen. Eindelijk marcheert de economie. Dan moet je niet rechts er met de buit vandoor laten gaan.’

Na de zware verkiezingsnederlaag heeft Lodewijk Asscher overwogen te stoppen. Dat vertelt hij eerder in een interview met de Telegraaf. ‘Als je 29 zetels verliest, dan gaat dat door je hoofd.’

Natrappen ???

Kabinetscrisis? PvdA is juist positief gestemd

De onenigheid tussen VVD en PvdA over de lerarensalarissen leek tot een ‘kabinetscrisis’ te leiden in het demissionaire kabinet. Volgens de sociaal-democraten valt het allemaal reuze mee.

Coalitiepartner VVD zou bereid zijn concessies te doen en meer geld in het basisonderwijs te willen steken, zo meent de PvdA. Donderdagochtend publiceerde De Telegraaf een bericht waarin fractievoorzitter Halbe Zijlstra het gedrag van PvdA-leider Lodewijk Asscher hekelt.

Nieuw kabinet moet kans grijpen om de belasting te verlagen, vindt Syp Wynia: 

‘Laat regeringspartijen eindelijk eens wat lef tonen’

1,8 miljard euro

Zijlstra gaf aan dat de PvdA kan fluiten naar de hogere salarissen voor leraren die de partij in de begroting voor 2018 eist. ‘Hij had het misschien best kunnen regelen, maar dan had hij zijn mond moeten houden,’ zegt Zijlstra.

Omdat de formatiepartijen voorlopig niet met een regeerakkoord zullen komen, zal de begroting voor 2018 worden opgesteld door het demissionaire kabinet. Die begroting zorgt, met als aanleiding een (korte) nationale staking van leraren eind juni, voor geruzie tussen de partijen.

Asscher dreigt de begroting niet te ondertekenen, tenzij een salarisverhoging voor de leraren wordt meegenomen. De loonsverhoging kan het kabinet zo’n 1,8 miljard euro kosten.

Hoop gevestigd op formatiepartijen

Maar de situatie is niet zo ernstig, meent PvdA-Kamerlid Henk Nijboer. Omdat de VVD niet uitsluit aan de formatietafel alsnog te zullen meegaan in een salarisverhoging voor leraren in het basisonderwijs, is er geen reden tot zorg.

Zijlstra zegt dat de VVD best bereid is om ‘in afstemming met de formerende partijen hierover overeenstemming te bereiken’. ‘Maar dan moet je niet meteen gaan claimen, waarbij je eigenlijk zegt: dat gaat gebeuren dankzij mij. Wat Asscher probeert te doen, is de bloemen van anderen wegjatten. Daarmee heeft hij het op scherp gezet,’ aldus Zijlstra.

‘Dan moet het volgens mij snel geregeld kunnen worden,’ reageert Nijboer donderdag.

Mogelijk komt een wijzigingspakket voor de begroting voor 2018, samengesteld door de formatiepartijen, alsnog bij het demissionaire kabinet terecht, en worden aangepaste maatregelen nog in de Miljoenennota verwerkt.

‘Moet om inhoud gaan’

De bonje tussen PvdA en VVD zorgt overigens voor woede onder leraren. Lerarencollectief PO in Actie verwijt de partijen een ‘politiek spel’ te spelen over de rug van de leraren heen. De organisatie kondigde donderdag voor het najaar een nieuwe stakingsactie aan.

Gerry van der List: Het nut van kibbelen en vliegen afvangen in de politiek

PO in Actie was betrokken bij de protestactie in juni. Duizenden basisscholen bleven het eerste uur van de dag dicht als protest tegen het uitblijven van een loonsverhoging. De actie in het najaar zal ‘intensiever’ zijn, aldus de organisatie.

‘Dit moet niet om partijpolitiek gaan, maar om de inhoud: de kwaliteit van het onderwijs,’ zegt Thijs Roovers van PO in Actie tegen RTL Nieuws. ‘De opmerkingen van Zijlstra bewijzen maar weer eens dat het belangrijk is om onze stem te laten horen.’

‘Idioot als de PvdA opstapt’ AD 11.08.2017

PvdA: VVD neigt in onze richting Telegraaf 10.08.2017

PvdA: VVD neigt juist in onze richting AD 10.08.2017

Vechtscheiding dreigt na geruzie tussen PvdA en VVD over extra geld leraren VK 10.08.2017

Kabinetscrisis dreigt: ‘Asscher schoot zichzelf in de voet met leraren’   Elsevier 10.08.2017

Kabinetscrisis? PvdA is juist positief gestemd  Elsevier 10.08.2017

Nu de formatie weer is gestart zoemt opeens het scenario ‘kabinetscrisis’ rond VK 10.08.2017

Rapport: Op-de-toekomst-Paul-Depla

zie ook: Fusie PvdA, GroenLinks, SP ??

zie ook: Populisme versus de opkomst van onvrede en onrust

zie ook: Tot ziens wethouder Rabin Baldewsingh PvdA !!!

zie ook: PvdA – aftrap Haagse gemeenteraadsverkiezingen 21.03.2018

zie ook: PvdA 70 jaar partijvernieuwing – Over wat van Waarde is – en meer

zie ook: PvdA over de Rooie vanwege het Schaliegas – deel 4

zie ook: PvdA versus Code Rood

zie ook: De PVDA is te onzichtbaar geworden

zie verder ook: PvdA partijvernieuwing – Over wat van Waarde is – deel 5

zie ook: PvdA partijvernieuwing – Over wat van Waarde is – deel 4

zie ook: PvdA partijvernieuwing – Over wat van Waarde is – deel 3

zie ook: PvdA partijvernieuwing – Over wat van Waarde is – deel 2

zie ook: PvdA partijvernieuwing – Over wat van Waarde is – deel1

zie ook: Wethouder Rabin Baldewsingh PvdA luidt de noodklok

zie ook: Het Rode Bolwerk in Amsterdam is gebarsten – deel 2

zie ook: Het einde van de PvdA ??

zie ook: Is de ‘Elitaire’ samenstelling van de 2e kamer een afspiegeling van de samenleving ??

zie ook: PvdA, Partij van de Academici in 2010?

Deprimerend, de PvdA moet (al)weer een partij met humor worden

VN 29.07.2017 De PvdA moet een beweging worden die haar voelsprieten uitsteekt in de samenleving, stelt een rapport. Dat hebben we vaker gehoord. Gaat het deze keer wel lukken, nu alle bestuurlijke ballast overboord is gezet?

De broers Depla zijn sociaal-democraten met een prettig relativerende inslag. Van Staf, oud-Tweede Kamerlid en nu wethouder van Eindhoven, is de uitspraak: ‘Voor een bijeenkomst van twee of meer PvdA’ers heb je een milieuvergunning nodig vanwege de zuurgraad.’

Paul, burgemeester van Breda, is de auteur van een rapport over de dramatische verkiezingsnederlaag die zijn partij op 15 maart leed (van 38 naar 9 zetels). Een van zijn aanbevelingen: de PvdA moet gezelliger worden en minder betweterig. Op afdelingsvergaderingen mag voortaan best worden gelachen.

Tenslotte gaat het om een partij waarvan oud-minister Hedy d’Ancona ooit zei: de gemiddelde begrafenis is gezelliger dan onze congressen.De twee kleinzoons van oud-KVP-minister Frans Teulings hoorden bij de vertrouwelingen van Wouter Bos en Diederik Samsom en zijn nu close met Lodewijk Asscher. Ook die hoorde ik tijdens een politiek café in het Badhuistheater in Amsterdam zeggen dat de humor terug moest komen in de PvdA. Het lijkt me zoiets als zoeken naar water in de woestijn, was mijn eerste reactie.

Tenslotte gaat het om een partij waarvan oud-minister Hedy d’Ancona ooit zei: de gemiddelde begrafenis is gezelliger dan onze congressen. Maar Asscher droomt van partijbijeenkomsten waar je met een gerust hart ook je familie en vrienden mee naartoe kunt nemen en de burgemeester van Breda moest hem daarvoor de ingrediënten aanleveren.

Op de toekomst heet het werkstuk van Paul Depla. Het gaat hem om een partij die niet in zichzelf is gekeerd maar openstaat voor samenwerking met ngo’s, actiegroepen en jongerenclubs. Geen technocratische bestuurderspartij maar een beweging die haar voelsprieten uitsteekt in de samenleving.

Het deprimerende is dat de meeste aanbevelingen van Depla al jaren geleden zijn gedaan. De commissie-Van Kemenade schreef in 1991 dat de PvdA minder introvert moest worden en aansluiting moest zoeken bij nieuwe maatschappelijke bewegingen.

De commissie-De Boer constateerde in 2002 dat de PvdA onder de paarse kabinetten van Wim Kok in zichzelf gekeerd was geraakt. PvdA-voorzitter Lilianne Ploumen riep de bestuurders binnen de partij op hun gezicht vaker buiten het stadhuis te laten zien. PvdA-voorzitter Hans Spekman vond dat Kamerleden, wethouders en gedeputeerden moesten worden verplicht om minstens 25 procent van hun tijd op straat door te brengen. Het was allemaal aan dovemansoren gericht.

Hoe groot is de kans dat de sociaal-democratie nu wél te veranderen is in ‘een beweging van themanetwerken die door middel van festivals, acties, plannen en safari’s het maatschappelijk debat weer naar zich toetrekt’, zoals Depla aanbeveelt? Waarom zou de PvdA nu niet meer immuun voor verandering zijn?

Misschien ben ik te somber, want de afgelopen jaren is de bestuurlijke context waarbinnen de PvdA opereert (o jee, ik bezondig me nu ook al aan technocratisch jargon) grondig veranderd. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 verloor de partij haar plek in het college van B en W in steden als Amsterdam, Utrecht en Maastricht. Bij de Provinciale Statenverkiezingen vielen de rode bolwerken Friesland en Groningen. Om nog maar te zwijgen van de 29 zetels verlies bij de Tweede Kamerverkiezingen.

Niet leuk voor de PvdA, maar voor de partijvernieuwing is het niet slecht dat zoveel bestuurlijke ballast overboord is gezet. Lodewijk Asscher, die sinds hij aan de VVD is ontsnapt een bevrijd man lijkt, heeft laten zien hoe ver je het in Kamerdebatten met een gezonde dosis humor kunt brengen. Al is het wel vaak galgenhumor.

‘Bezwaar tegen topbaan PvdA’er bij Financiën’

Elsevier 24.07.2017 De rechterhand van demissionair minister Jeroen Dijsselbloem (PvdA) en campagnevoerder van ‘Team Samsom’ komt op een invloedrijke positie op het ministerie van Financiën. Rens Nissen wordt directeur Algemene Financiële en Economische Politiek.

Dat betekent dat Nissen, die bij het afscheid van Diederik Samsom zelfs werd genoemd als actief campagnevoerder binnen de PvdA, veel invloed zal hebben op de Miljoenennota. Oud-partijleider Samsom leunde sterk op Nissen, die deel uitmaakte van een team van ‘high potentials’.

Eric Vrijsen: ‘Martijn van Dam had echt geen kartel of carrousel nodig’

Oppositiepartij kan meegluren

Zijn carrièreswitch wekt verbazing, zo meldt De Telegraaf, omdat een PvdA’er verantwoordelijk zal zijn voor de Miljoenennota. De sociaal-democratische partij kreeg een behoorlijke klap tijdens de verkiezingen, en verloor een historisch aantal zetels.

Met nog maar negen zetels is de PvdA veroordeeld tot de oppositiebanken. Die oppositiepartij zou toch achter de schermen kunnen meekijken op een van de belangrijkste ministeries, luidt de kritiek.

Banencarrousel

Het beleid in 2018 wordt al door Dijsselbloem uitgezet, zo bleek recent. Omdat de kabinetsformatie maar voortduurt, zal het demissionaire kabinet verantwoordelijk zijn voor de Miljoenennota en het beleid van het komende jaar. Voorlopig heeft de PvdA dus nog veel in de melk te brokkelen.

PvdA’ers die snel aan een nieuwe baan komen, vaak in bestuursfuncties of bij organen van de overheid, zorgen voor kritiek. Er zou sprake zijn van een banencarrousel, waardoor sociaa-ldemocraten door andere sociaal-democraten op belangrijke posities worden gezet.

  Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier Weekblad.

GERELATEERDE ARTIKELEN

Dijsselbloem speculeert niet over aftreden

Diederik Samsom krijgt leiding over fosfor-onderzoek

Marcouch (PvdA) wordt de nieuwe burgemeester

lees ook Schimmige (PvdA-)praktijken rond deradicalisering Amsterdam

Topbaan PvdA’er wekt verbazing

Telegraaf 24.07.2017 Aan het Binnenhof worden de wenkbrauwen gefronst over de nieuwe baan van Rens Nissen, de rechterhand van minister Dijsselbloem (Financiën). De PvdA’er was tot voor kort de persoonlijk assistent van Dijsselbloem. Hij zwaait nu de scepter over de afdeling ’AFEP’ van het ministerie van Financiën, kort voor Algemeen Financiële Economische Politiek.

Het is een invloedrijke baan. Grote delen van de Miljoenennota worden door dit deel van het departement geschreven.

Oppositie

De PvdA – door de kiezer gemillimeterd bij de verkiezingen – gaat zoals het er nu naar uitziet de oppositie in en heeft daardoor minder in de melk te brokkelen. Maar door Rens Nissen de topbaan te geven zouden de sociaaldemocraten een kijkje in de keuken behouden als het gaat om de portemonnee van een nieuw kabinet. „De schijn van belangenverstrengeling wordt gewekt”, zo wordt gefluisterd.

Recent ontstond er ook ophef over de nieuwe job van staatssecretaris van Dam (Economische Zaken). Hij gaat in september aan de slag bij de raad van bestuur van de publieke omroep. Tot die tijd blijft de PvdA’er aan als bewindsman. Oud-Kamerleden Vermeij en Marcouch hebben invloedrijke stekken gevonden als leider van een pensioenfonds en burgemeester van Arnhem.

Keklik Yücel: ‘Te vaak heeft PvdA emancipatie verward met iedereen maar toelaten’

VK 15.07.2017 Keklik Yücel is sinds 15 maart Kamerlid af. Ze blikt terug op een explosieve periode: met de afsplitsing van partijgenoten Kuzu en Öztürk, de arrestatie van Ebru Umar en met Erdogan die zijn invloed doet gelden.

‘Een keer, ik vergeet het nooit, stond Tunahan Kuzu trillend van woede voor me in het Tweede Kamergebouw. Ik had geen schriftelijke vragen gesteld over een school die een stagiaire met een hoofddoekje had geweigerd. Razend was hij. Ik wilde de kwestie eerst uitzoeken. Hij schoot meteen in de pavlovreactie: ze komen aan moslima’s dus het zal per definitie discriminatie zijn. Ik ben weggelopen.’

In september 2012 wordt Keklik Yücel (49) Tweede Kamerlid voor de PvdA. Ze weet dan nog niet dat ze aan het begin staat van een twee jaar durende strijd in haar eigen fractie. Yücel – dochter van een Turkse gastarbeider, kind uit een alevitisch en seculier gezin – ziet de Marokkaans- en Turks-Nederlandse gemeenschappen afdrijven van de Nederlandse samenleving.

Zij beschouwt het als haar missie dit tij te keren. Haar progressieve agenda stuit op hevig bezwaar van onder anderen haar fractiegenoten Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk, de Turks-Nederlandse Kamerleden die zich eind 2014 afsplitsen van de PvdA.

Wat zich die eerste twee jaar in het klein afspeelt in haar fractie, voltrekt zich in de laatste twee jaar van het kabinet-Rutte II op grote schaal landelijk en op het internationale toneel. De Turkse president Erdogan doet zijn invloed gelden tot in Nederland. In de Turks-Nederlandse gemeenschap borrelt en gist het. Yücel spreekt zich kritisch uit over Turkije en krijgt de volle laag van Nederlandse AKP-aanhangers.

Ze is sinds 15 maart Kamerlid af. Zelfs plek 16 op de lijst was te laag bij een PvdA in vrije val. In een café in de schaduw van de Deventer Waag blikt ze terug. ‘Veel conservatief-Turkse geluiden binnen de PvdA hebben geprobeerd mij tegen te werken. Er was een actieve lobby tegen mij: Keklik moet niet op de lijst. Het is ze niet gelukt.’

‘Veel conservatief-Turkse geluiden binnen de PvdA hebben geprobeerd mij tegen te werken. Er was een actieve lobby tegen mij: Keklik moet niet op de lijst. Het is ze niet gelukt.’ © Aurélie Geurts / de Volkskrant

Als kersvers Kamerlid krijgt Yücel in 2012 de gevoelige portefeuille integratie. Het eerste wat ze doet, is een gesprek voeren met PvdA-leider Diederik Samsom en PvdA-minister van Integratie Lodewijk Asscher. ‘Te lang heeft de nadruk bij integratiebeleid gelegen op sociaal-economische problemen en zijn de sociaal-culturele problemen genegeerd.

De fundamentele waardenontwikkeling van groepen mensen loopt uiteen. Ik heb hun gezegd dat we binnen tien jaar de rekening krijgen gepresenteerd.’ Samsom en Asscher steunden haar, maar waarschuwden ook: ‘Je gaat het niet makkelijk krijgen in de fractie.’

‘Toen waren die Denk-jongens nog bij ons. Van hen ondervond ik continu intimidatie. Ze probeerden me voortdurend tegen te houden. Als ik een debat had, zaten zij in het publiek. Beoordelend keken ze toe vanaf de tribune. Of ze regelden dat er een Turkse cameraploeg bij was. Dat is niet normaal. Maar ik boog geen millimeter voor ze.’

Wat was hun kritiek op u?

In Kamerdebatten werd ik nooit uitgedaagd, de uitdaging zat in de fractie

‘De problemen die ik schetste, bestonden niet. Er was geen probleem met de democratische waardenvorming onder minderheden, met de positie van vrouwen binnen conservatief-islamitische kringen, geen probleem met vrijheid van homo’s. Daar moest ik het niet over hebben. De rector van de zogenaamde Islamitische Universiteit, een man die demonstranten wegzet als honden, mocht je niet bekritiseren. Met moskee-internaten was ook niks mis, daar werd alleen huiswerkbegeleiding gegeven.

‘De echte integratiedebatten vonden niet plaats in de plenaire zaal, maar in onze fractie. Na zo’n vergadering kon niemand me wat maken, ik had op elke scherpe vraag mijn antwoord klaar. In Kamerdebatten werd ik nooit uitgedaagd, de uitdaging zat in de fractie.’

Welke fractiegenoten waren tegen u, naast Kuzu en Öztürk?

‘Zij zorgden altijd wel dat ze wat collega’s meekregen die ook belobbyd werden uit de conservatief-Turkse hoek. Collega’s met een migratieachtergrond, ik noem geen namen. De fractietop steunde mijn lijn en de meerderheid van de fractie ook. Maar het stoorde me dat ze de ruimte kregen voor hun intimidaties.

‘Diederik is één keer op zijn strepen gaan staan, een jaar voordat Kuzu en Öztürk vertrokken, maar ze bleven dwarsliggen. Ik denk dat ze bewust op een clash hebben aangestuurd. Als dat niet zo is, is dat eigenlijk nog erger. Een soort waanzinpolitiek, puur politiekislamitisch fanatisme.

De PvdA heeft in het verleden emancipatie te vaak verward met iedereen maar toelaten

‘De PvdA had in het begin veel duidelijker moeten zijn naar die jongens. Toen zij op de lijst kwamen, hebben veel progressieve mensen zich afgekeerd van de PvdA. Daardoor heeft de PvdA meer kiezers verloren dan die drie zetels van Denk. Het is alsof je een mengelmoes van Kees van der Staaij en Geert Wilders op de lijst zet, maar dan islamistisch.

De PvdA heeft in het verleden emancipatie te vaak verward met iedereen maar toelaten. Ja, ze brachten achterban met zich mee, maar je moet afstand houden van stromingen die orthodoxie en conservatisme propageren. Die mensen moet je niet jouw partij laten vertegenwoordigen.

‘De sociaal-democratie moet vooruitgang voor iedereen mogelijk maken, eerlijk loon, werk, onderwijs, zorg, opkomen voor vrouwen- en lhbt-rechten. De meeste mensen in Nederland willen dat. Als je niet zichtbaar voor die meest essentiële verworvenheden opkomt, keren kiezers zich van je af.’

Een jaar later liepen de Turks-Nederlandse spanningen snel op. 2016 begon met een EU-Turkijedeal over migratie. De PvdA speelde een grote rol bij de totstandkoming. Wat vond u van die deal?

‘We hadden geen beter plan. Het mooiste zou een eigen humaan Europees grensbeleid zijn, maar ongecontroleerd iedereen binnenlaten, dat kan Europa niet aan. We hadden geen keus. Met buikpijn sluit je zo’n deal. Je geeft Erdogan positie, je stut een dictator. Ik zei toen in de fractie: wat deze man in Turkije doet, gaat hij ook in Europa doen. Hij gaat ons om zijn vinger proberen te winden.’

‘We hadden geen keus in de Turkijedeal. Met buikpijn sluit je zo’n deal.’ © Aurélie Geurts / de Volkskrant

Kort daarop werd columniste Ebru Umar gearresteerd in Turkije. ‘Schande’, twitterde u en u haalde uit naar juichende Turkse Nederlanders die haar arrestatie vierden.

   > Keklik Yucel @keklikyucel

Vast vanwege haar column! Bizar dit schandelijk & onacceptabel’Columniste Ebru Umar door Turkse politie meegenomen’ http://nu.nl/algemeen/4251810/columniste-ebru-umar-turkse-politie-meegenomen.html …

12:06 AM – 24 Apr 2016

Columniste Ebru Umar opgepakt vanwege tweets over Erdogan

Ebru Umar, een kritische Nederlandse columniste van Turkse afkomst, is in Turkije door de politie meegenomen vanwege haar tweets over de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.

nu.nl

  > Keklik Yucel @keklikyucel

Blije tweets Erdogan aanhang in NL Schaam je! Hier opgroeien en je als anti-democraat ontwikkelen Mislukte integratie #parallellesamenleving

10:41 AM – 24 Apr 2016

‘Toen Ebru werd opgepakt heb ik autonoom gehandeld. Het was op een zaterdagavond, de partij had nog niet getweet. Ik vreesde dat de PvdA met mitsen en maren zou reageren. Ik vond dat een statement nodig was. Mijn tweets kwamen recht uit het hart. Zonder afstemmen, zonder communicatieregeltjes toe te passen. In het verleden ergerde ik me aan PvdA’ers die zich niet uitspraken. Nu probeerde ik het te doen zoals ik denk dat het moet.

‘Ik ben het niet altijd eens met wat Umar schrijft, maar ze moet de vrijheid hebben om het te kunnen schrijven. Daarom heb ik haar tijdens haar landarrest opgezocht in Turkije. Zij twitterde een foto van ons en de poppen waren aan het dansen.

Ik was de vijand, ik mocht opgehangen worden. Toen ik op Facebook een kritisch stuk schreef, werd mijn pagina uit de lucht gehaald. Dat werd opgepikt door Nederlandse media. In de Turkse gemeenschap was ik al eerder gebombardeerd tot Turkenhater. Nu was er een breder publiek. Mijn doel was niet: hier ga ik me op profileren. Ik deed wat nodig was in mijn ogen.’

In juli volgde de couppoging en gingen Turkse Nederlanders met Turkse vlaggen de Erasmusbrug op.

Die mensen die in Rotterdam journalisten aanvielen gaven Wilders gelijk. Heel zorgelijk

‘Zo’n couppoging is vreselijk. Bovendien heeft Turkije een traumatisch verleden met militaire coups. Onze woordvoerder heeft daar wel degelijk stevig op gereageerd. Maar de volgende dag werd meteen duidelijk dat de Turkse regering de couppoging gebruikte om meer autocratie door te voeren. De echte coup is nu al een jaar gaande. Daar kwam terecht kritiek op vanuit de EU.

‘Die mensen die in Rotterdam journalisten aanvielen, zeiden eigenlijk: wij willen niet integreren, Nederland is niet ons land. Ze gaven Wilders gelijk. Heel zorgelijk. Moet je nagaan hoe een werkgever reageert de volgende keer dat een Turkse Nederlander komt solliciteren.’

Begreep u het ‘pleur op’ van Rutte?

‘Ik zou andere woorden gebruiken, maar wanneer Rutte zegt ‘als jij onze waarden niet wil delen en respecteren, zoek dan een ander land’, snap ik dat heel goed. Die mensen zeggen: ‘Jullie rechtsstaat respecteer ik niet, Erdogan is mijn president’. Inderdaad, ga dan lekker daar wonen.’

Afgelopen maart weigerde Nederland een Turkse minister de toegang tot haar ambassade in Rotterdam.

Wat vond u daarvan?

‘Ik snap dat het kabinet zei: tot hier en niet verder. Ik was daar ontzettend blij mee. Je moet niet met je laten sollen.’ © Aurélie Geurts

‘Het was spierballenvertoon van Erdogan. Kijk, wij durven een andere staat te tarten. Dat was voor hem win-win. Als het lukt: kijk waar wij mogen demonstreren. Lukt het niet: ze zijn tegen ons. Ja, ik snap dat het kabinet zei: tot hier en niet verder. Ik was daar ontzettend blij mee. Je moet niet met je laten sollen.’

Uw eigen PvdA koerste op dat moment richting de electorale afgrond. Wat ging er mis?

‘We hebben de afgelopen jaren de sociaal-democratie op papier bedreven, maar niet de harten van de mensen bereikt. Lage inkomens ontzien, de verzorgingsstaat houdbaar maken, de overheidsfinanciën op orde, op papier klopte het.

Maar we zijn vergeten om herkenbaar en waardenvast de PvdA neer te zetten. We hebben de strijd die wij achter de schermen voerden niet kunnen laten zien. Het regeerakkoord heette ‘Bruggen slaan’. Die sloegen we naar de coalitiepartner, naar de sociale partners, naar de Eerste Kamer, naar iedereen, behalve naar de mensen.

‘Asscher kon als lijsttrekker het tij niet keren. De leiderschapsverkiezing kwam ook veel te laat. Vier jaar lang schreef de pers Diederik kapot. Tot hij weg was, toen was hij geweldig. Maar toen moest Lodewijk het doen, met nog een paar maanden te gaan tot de verkiezingen. Ga er maar aan staan.

‘Ik heb vertrouwen in hem als oppositieleider. Ik weet wat hij kan in debatten. Nu kan hij wel zichtbaar de PvdA-strijd voeren. Ik hoop dat we de weg omhoog terugvinden. Je zou zeggen: erger dan dit kan niet. Weet je, ik heb heel erg het gevoel dat het onbedoeld is afgebroken op 15 maart. Dus als je het me nu vraagt zeg ik: ja, de volgende keer sta ik weer op de lijst en heel hoog. Want ik heb nog een progressieve strijd te voeren.’

Waarom deze plek voor mij belangrijk is

‘Tachtig procent van de kinderen op mijn basisschool was Turks. Pal ernaast stond de Julianaschool met enkel witte kinderen. Ik groeide op in een buurt waar veel meiden thuisbleven. Die meisjes werden in de zesde klas uitgehuwelijkt en trouwden op hun 14de.

Mijn vader moest zich tegenover buren vaak verantwoorden waarom mijn zus en ik wel naar school gingen. Soms gingen klasgenootjes naar een internaat, dat was heel schimmig, dan waren ze plots een hele zomer weg.

Van mijn ouders leerden wij: je bent te gast, je past je aan, je gaat naar school. En wees onafhankelijk. Toen dachten mijn ouders nog dat ze in Nederland geld zouden sparen en daarna terug naar Turkije zouden gaan. Nu voelen ze zich geen gasten meer. Ze wonen nog steeds in dezelfde wijk, vlak bij mijn oude basisschool.’

Keklik Yücel: ‘Mijn ouders voelen zich nu geen gasten meer. Ze wonen nog steeds in dezelfde wijk, vlak bij mijn oude basisschool.’ © Aurélie Geurts / de Volkskrant

Volg en lees meer over: NEDERLAND   POLITIEK   POLITIEKE PARTIJEN   PVDA

PvdA’ers: liever baantjes dan intellectueel debat

Elsevier 11.07.2017 De PvdA overtreft zichzelf. Hoewel er geen einde lijkt te komen aan de afgrond waarin zij tuimelt, werkt het old boys network van de partij nog uitstekend. Hoe minder kiezers, hoe meer dit netwerk nodig blijkt om banen te regelen en invloed uit te oefenen. Het Uitzendbureau van de Arbeid draait overuren, er moeten heel wat leden opnieuw worden gedetacheerd.

Afgelopen week ontstond ophef over drie PvdA-transfers. Niet alleen werd bekend dat twee voormalige PvdA-Kamerleden prestigieuze nieuwe banen kregen – Roos Vermeij als bestuurder bij Pensioenfonds PME en Ahmed Marcouch als burgemeester van Arnhem –, maar ook bleek de nog zittend staatssecretaris Martijn van Dam over te stappen naar de publieke omroep. Daar komt hij vanaf september in de raad van bestuur, zelfs als er nog geen nieuw kabinet is. Van emissierechten naar uitzendrechten – het maakt de gretige bestuurder blijkbaar niets uit.

lees ook: Arnhem wil Ahmed Marcouch (PvdA) als nieuwe burgemeester

lees ook: Waarom Ahmed Marcouch ongeschikt is als burgemeesterPvdA maakt geen pas op de plaats

Politiek verslaggever Carla Joosten van Elsevier Weekblad merkte terecht op dat dit soort transfers bij burgers het beeld van een geoliede baantjescarrousel alleen maar versterken: ‘Baudet hoeft eigenlijk niets te doen om virtueel te groeien’. Juist als het verwijt van ‘partijkartel’ zo luid klinkt, zou een partij als de PvdA een pas op de plaats moeten maken.

Martijn van Dam bij NPO versterkt idee partijkartel, schrijft Carla Joosten >

lees ook: Martijn van Dam had echt geen kartel of carrousel nodig

Niet alleen gezien de genadeloze afstraffingen van de kiezer, maar ook omdat partijbenoemingen geheel ingaan tegen de ambitie van de PvdA om weer een ‘volksbeweging’ te worden. Maar nee, de PvdA maakt geen pas op de plaats. Zij loopt extra hard om iedereen nog snel een stoeltje te geven voordat de muziek stopt.

Van een wolkenkrabber een bungalow maken

Hoewel de PvdA-praktijk dus wordt gedomineerd door carrièristische beroepsbestuurders, is de sociaaldemocratie in theorie veel interessanter. Zij herbergt een lange traditie van intellectuele predikers en grote woorden, die geregeld doordringen tot achter de katheders van onze universiteiten.

Een proefschrift dat vorige maand verscheen, herinnert ons hieraan. De promovendus die aan de Universiteit van Amsterdam zijn doctorstitel verkreeg was Menno Hurenkamp (1971). Zijn dissertatie behandelt het burgerschap in de eenentwintigste eeuw – een belangwekkend thema. (Het boek is hier gratis te downloaden.) Dat Hurenkamp intussen verbonden is aan het wetenschappelijk bureau van de PvdA, alwaar hij hoofdredacteur is van het maandblad, maakt hem geen minder interessante analyticus.

Zijn boek is zelfs soms, en dat is zeldzaam voor een proefschrift en voor de PvdA, om te lachen. Zo bekritiseert Hurenkamp de beroemde Britse socioloog Thomas Marshall, die meende dat het ‘sociale burgerschap’ niet de bodem in het bestaan van een paar mensen verhoogt, maar juist van een wolkenkrabber een bungalow maakt. ‘Dat had hij misschien beter niet kunnen zeggen, want waar is dan nog de verleiding om hogerop te komen?’

lees: Hurenkamp_Proefschrift_compleet

lees: Summary_Verantwoording

De sociaaldemocratie is niet gediend met de PvdA

Het is bizar hoe de PvdA in staat is om deze bloeiende sociaaldemocratische intellectuele traditie, waar Hurenkamp in staat, volledig links te laten liggen. Zij heeft het onderwerp laten kapen door opportunistische premiers van andere partijen, met hun ‘normen en waarden’ (Jan Peter Balkenende) en hun ‘participatiesamenleving’ (Mark Rutte).

Als Hurenkamp stelt dat burgers tot op grote hoogte asociaal zijn geworden, afwachtend en berekenend, dan geldt zijn analyse ook voor zijn eigen partij.  ‘De wil om voor elkaar en voor de gemeenschap te zorgen, is gesmoord in voorzieningen en misplaatste geldingsdrang van bestuurders en politici.’

De goede verstaander leest hier drie namen – die van Vermeij, Van Dam, Marcouch.

   Geerten Waling is historicus en schrijver van o.a. de boeken Zetelroof (2017) en 1848 – Clubkoorts en revolutie (2016).

Ook zonder PvdA blijft Amsterdam socialistisch

Elsevier 29.06.2017 In 2014 werd de Amsterdamse PvdA dan eindelijk afgestraft voor haar arrogantie. Maar daarmee is het socialisme nog niet uit de hoofdstad verdwenen, schrijft Syp Wynia.

Geen gemeente in Nederland wordt zozeer getekend door het socialisme als de hoofdstad Amsterdam. Dat heeft zo zijn redenen. Vanaf 1914 was de SDAP de grootste partij en vanaf 1946 was dat de PvdA. Samen met kleinere linkse partijen zetten de sociaal-democraten de toon. En wie lang aan de macht is, krijgt nog meer macht, want coalitiepartijen, het ambtenarenkorps en maatschappelijke organisaties richten zich naar de macht en mengen zich met de macht.

Het heeft lang geduurd, maar in 2014 werd de Amsterdamse PvdA dan toch afgerekend op haar arrogantie. De Amsterdamse afdeling van D66 leidde met steun van partijleider Alexander Pechtold het verzet tegen de eeuwige machtspartij PvdA en won overtuigend de gemeenteraadsverkiezingen.

De PvdA werd ondanks verwoede pogingen van Lodewijk Asscher (ex-wethouder, toen vicepremier en nu ook PvdA-leider) om het tegendeel te bereiken, naar de oppositie verwezen. Er kwam een coalitie van D66, VVD en SP (waarvan toen nog werd gedacht dat die wel eens een opmaat zou kunnen zijn tot landelijke samenwerking).

Kroonjuwelen van de PvdA

D66 en VVD was er, zo zou je mogen verwachten, veel aan gelegen om de kroonjuwelen van de opzij gezette PvdA aan te pakken, nu ze daartoe in de gelegenheid waren. Die kroonjuwelen van de PvdA zitten vooral in grond en gebouwen en de mogelijkheid die dat biedt om geld te verdienen en een gemeentelijke bevolkingspolitiek te voeren.

Dat zit zo. Ten eerste is vrijwel alle bebouwde grond in Amsterdam eigendom van de gemeente en die gebruikt dat om er socialistisch grond- en woonbeleid mee te voeren. De erfpacht die eigenaren van koopwoningen en bedrijven wordt opgelegd, wordt gebruikt voor allerlei collectieve voorzieningen en vooral voor het subsidiëren van sociale huurwoningen.

Gesubsidieerde huurwoningen

Dat is meteen kroonjuweel twee, de gesubsidieerde huurwoning. Geen land ter wereld heeft er zo veel als Nederland (30 procent) en geen gemeente er zo veel als Amsterdam (60 procent, waarvan het overgrote deel in handen van woningbouwverenigingen). Nergens is het ook zo profijtelijk om zo’n sociale huurwoning te hebben als in Amsterdam, waar volgens het Centraal Planbureau de gemiddelde gesubsidieerde huurder 6.500 euro per jaar minder voor zijn woning betaalt dan zijn ongesubsidieerde, hurende buurman. De cijfers zijn al weer wat verouderd – waarschijnlijk is het inmiddels meer.

Ooit werden sociale huurwoningen gebouwd om arme arbeiders uit vochtige kelders te halen. Zo veel arme arbeiders en vochtige woonkelders zijn er niet meer. Waarschijnlijk zouden Nederland in het algemeen en Amsterdam in het bijzonder prima af kunnen met iets van 10 procent sociale huurwoningen: eenvoudige woningen op niet al te dure plekken voor mensen die als te kwetsbaar worden beschouwd om geheel op eigen benen te kunnen staan.

In Amsterdam was zowel de grond als het woningbestand de kern van de machtsmachine van de PvdA. Daarom is de erfpacht nooit afgeschaft of gedimd, en het gesubsidieerde woningbestand kunstmatig groot gehouden. En daartoe werd door de PvdA en de bondgenoten van de PvdA een kwart eeuw geleden een derde kroonjuweel ontwikkeld: De Ongedeelde Stad.

Lees ook dit: waarom toch die verbijstering over het verlies van de PvdA ?

De Ongedeelde Stad

Volgens het ideaal van De Ongedeelde Stad moet er zodanig woonbeleid worden gevoerd dat arme mensen gesubsidieerd in rijke buurten (grachtengordel, Zuid) kunnen wonen en rijkere mensen gesubsidieerd in arme buurten. Lodewijk Asscher heeft als lokaal PvdA-leider het scheefwonen (mensen met behoorlijke inkomens in een gesubsidieerde huurwoning) openlijk verdedigd als een probaat middel om het hogere doel – De Ongedeelde Stad – te bereiken.

In de praktijk werkt die Ongedeelde Stad trouwens niet of nauwelijks. In de praktijk zitten er vooral handige, maar allerminst arme heren en dames voor weinig geld gesubsidieerd in de grachtengordel (of in Oud-West) en woont Amsterdam heel wat meer gesegregeerd dan De Ongedeelde Stad pretendeert. Dat komt overigens ook doordat Surinamers liever niet tussen de Marokkanen in West wonen en de Marokkanen liever niet tussen de Surinamers in Zuid-Oost.

Enfin, zo lag Amsterdam er bij toen de Amsterdamse PvdA in 2014 naar de oppositie werd verwezen. Wat hebben de nieuwe machthebbers van D66, VVD en SP met de erfenis van de PvdA gedaan, met de erfpacht, met de overmacht aan sociale huurwoningen en met het ideaal van de Ongedeelde Stad?

Welnu. De erfpacht wordt anders. Dat besloot de gemeenteraad van Amsterdam op 28 juni 2017. De gemeente Amsterdam houdt echter gewoon de gemeentegrond onder huizen en bedrijven – in die zin verandert er niets. Vanaf eind dit jaar krijgen eigenaren van huizen en andere panden wel wat meer keuzevrijheid. Zo kunnen ze kiezen voor een vast bedrag aan erfpacht, waar de gemeente die tot dusver nog periodiek kon verhogen. Is dit kroonjuweel van de PvdA daarmee verdwenen? Allerminst.

Cliëntelisme

Dan het woonbeleid. De Amsterdamse PvdA gebruikte het woonbeleid om de bevolking van Amsterdam naar de eigen hand te zetten. Je zou het ook grootscheeps cliëntelisme kunnen noemen. En inderdaad stemden huurders van gesubsidieerde huurwoningen, scheefwonend of niet, in voor de PvdA betere tijden massaal op de PvdA. Dat het kabinet Rutte-II met actieve medewerking van de PvdA de huren (vooral voor scheefwoners) liet stijgen en de woningcorporaties een verhuurdersheffing oplegde, legde al een bom onder de loyaliteit van de gesubsidieerde huurder met de PvdA.

En wat doen de nieuwe machthebbers in de Stopera, D66, VVD en SP? Die leggen niet de bijl aan de wortel van het PvdA-kroonjuweel van de gesubsidieerde huur, maar breiden dat kroonjuweel uit! Op 19 juli 2017 gaat de Amsterdamse gemeenteraad naar verwachting op voorstel van B en W een woningplan voor de periode tot 2025 goedkeuren. Volgens dat plan worden er van de nieuw te bouwen woningen in Amsterdam 40 procent sociale huur, 40 procent gesubsidieerd voor middeninkomens en (slechts) 20 procent voor hogere inkomens.

Geen inperking, maar uitbreiding

In feite wordt het gesubsidieerde huurbeleid in Amsterdam (kosten: circa 1,5 miljard euro per jaar) dat officieel alleen is voor inkomens tot modaal (37.000 euro bruto) uitgebreid tot inkomens tot ongeveer 52.000 euro. Ook dat kost geld, omdat de gemeente in ruil voor eisen aan verhuurders een lagere erfpacht gaat rekenen en daar naar verwachting 1 miljard euro bij inschiet. Het PvdA-woonbeleid wordt dus niet ingeperkt, maar uitgebreid.

De verandering (een beetje, dan) van de erfpacht komt uit de koker van de plaatselijke VVD-leider, wethouder Eric van der Burg – ook wel bekend als de meest linkse VVD-bestuurder die er in Nederland te vinden is. Nog maar kort geleden riep Van der Burg tot verbijstering van VVD’ers in de rest van het land: ‘Hoe meer asielzoekers hoe beter’ – en nog wel speciaal in Amsterdam, waar de woningkrapte nota bene het grootst is en de koophuizenprijzen het hoogst zijn.

De uitbreiding van het PvdA-woonbeleid komt uit de koker van de plaatselijke SP-leider, wethouder Laurens Ivens, die van zijn collega’s van D66 en VVD voluit mag gaan, onder het motto dat zonder stevig extra gebouwde sociale huurwoningen en het betrekken van de middeninkomens bij het gemeentelijke woonbeleid, gewone mensen niet meer in Amsterdam kunnen wonen. Daarbij wil het gemeentebestuur politieagenten, verpleegkundigen en leraren overigens speciaal voortrekken. Waarom werknemers uit de collectieve sector worden voorgetrokken boven werknemers van gewone bedrijven, is een raadsel.

Problemen met wonen

Als er een probleem met wonen in Amsterdam is, dan is dat tweeledig. Aan de ene kant is Amsterdam al weer enkele decennia terug als favoriete woonstad. Aan de andere kant heeft Amsterdam zijn dirigistische woon- en grondbeleid steeds belangrijker gevonden dan in te spelen op werkelijke vraag.

Dat er in Amsterdam te weinig woningen voor de middenklasse zijn, is geen natuurverschijnsel, maar het product van verkeerd beleid. De middenklasse moest in ogen van de vorige machthebbers immers maar verhuizen naar Purmerend en Almere. D66, VVD en SP in Amsterdam maken geen eind aan dat schadelijke collectivistische beleid, maar breiden het uit – nu voor de middenklasse.

Dat is het paard achter de wagen spannen.

Het Amsterdamse grond- en woonbeleid blijft uitgaan van een maakbare wereld, waar grote bedragen worden besteed aan het van gemeentewege sturen van een gewenste bevolkingssamenstelling. Dat maakbaarheidsideaal produceert wachtlijsten en hoge prijzen, die worden bestreden met nog meer geld en nog meer overheidsdirigisme, zonder dat enig ideaal wordt gerealiseerd.

   Syp Wynia (1953) is sinds 1997 redacteur van Elsevier Weekblad. Hij schrijft columns, commentaren en analyses in weekblad Elsevier Weekblad en essays in maandblad Elsevier Juist over politiek, economie en samenleving, dikwijls met een grensoverschrijdende blik.

‘Opwindende’ meet-ups zijn niet van deze tijd, Klaver en Asscher!

Elsevier 27.06.2017 De PvdA is binnenkort geen partij meer, maar een ‘beweging’. Tenminste, als zij de adviezen volgt uit het nieuwe rapport van Paul Depla (nummer 784 in de reeks ‘verbeterstukken’ van de vermolmde sociaaldemocratie).

De ‘Beweging van de Arbeid’ moet nu ook met niet-leden in gesprek over ‘inhoudelijke vraagstukken’. Een verstandig advies, want bijeenkomsten met PvdA-leden dreigen inmiddels wel erg intieme onderonsjes te worden.

Nog naast de vraag of beroepsbestuurder Lodewijk Asscher wel genoeg charisma heeft voor opwindende meet-ups, dringt zich de vraag op: waar komen die meet-ups toch vandaan? Vorige week schreef ik al over de sociale en zelfs erotische aantrekkingskracht van meet-ups. Emmanuel Macron, Beppe Grillo, Jesse Klaver en Thierry Baudet – ze leiden allemaal succesvolle ‘bewegingen’. Die benaming wekt de suggestie dat het hier om heel iets anders gaat dan die ouwe, stoffige partijen.

René van Rijckevorsel: 

partij in de versukkeling? Maak er een ‘beweging’ van

Al in 1848 gloedvolle betogen in volle zaaltjes

Maar het hele idee van meet-ups is uiteraard niet nieuw. Gloedvolle betogen in volle zaaltjes met verhitte jonge idealisten vormen de kern van politieke bewegingen die verandering beloven. Dat is nu zo, dat was een generatie geleden zo – en het was zelfs in 1848 het geval.

Terwijl in tientallen Europese steden de barricades werden beklommen in de meest democratische en omvangrijke revolutie uit de geschiedenis van ons continent, raakten ook de meet-ups in zwang. De revolutionairen van 1848 noemden het uiteraard niet zo, zij verzamelden hun achterban in ‘clubs’ en ‘volksvergaderingen’.

Het idee was echter hetzelfde. Avond aan avond kwamen de inwoners van Parijs, Berlijn, Wenen, Boedapest, Praag, en andere steden bij elkaar in rokerige cafés, theaterzalen, scholen en welke ruimten ook maar voorhanden waren. Ze bespraken er de toekomst, in de hoop dat ze die zelf konden vormgeven. De revolutionaire euforie vertroebelde de zintuigen en wekte de suggestie dat de samenleving maakbaar was en dat dít het moment was om haar te hervormen.

Democratische experimenten drijven op euforie

In mijn boek 1848 – Clubkoorts en revolutie (2016) volg ik de voetsporen van enkele revolutionairen en hun gewillige achterban, die zich vol overgave stortten op democratische experimenten. Net als bij de tegenwoordige meet-ups draaide het vaak om aansprekende leiders, die scherpe toespraken de zaal in slingerden, vol vuur, zekerheid en belofte. Door het rumoer waren ze lang niet altijd goed te verstaan, maar daar ging het niet om: je was erbij, je maakte het mee, je was onderdeel van iets groots. Je laafde je aan de vlammende retoriek van de Messias of popster op het podium.

Lees deze blog van Geerten Waling:
Bij ‘meet-ups’ draait het meer om seks dan om idealisme >

Ook buiten de vergaderingen om bleven de aanhangers betrokken, middels pamfletten, kranten en affiches die de clubs overal in de stad aanplakten. De bewegingen van tegenwoordig gaan volgens de regels van deze tijd te werk: zij versterken hun meet-ups met slim gebruik van social media, waarop de aanhangers en hun vatbare omgeving gericht worden aangeschreven om petities te tekenen, om lid te worden van online- en offline-groepen, om hun steentje bij te dragen aan de beloofde verandering.

Hoe lang kan een beweging doen alsof zij geen partij is?

De empowerment van de idealistische kiezer in bewegingen lijkt nieuwe vormen aan te nemen, maar eigenlijk is het een oude traditie. Die is krachtig, maar leert ons ook dat alle euforie ooit een keer wegvloeit. In 1848 gebeurde dit al na een paar maanden, toen de revolutie toch niet zo baanbrekend en universeel bleek als gedacht.

Nu we in minder revolutionaire tijden leven kunnen bewegingen het iets langer volhouden en hun basis langzamer uitbouwen. Toch moeten ze beducht zijn voor de teleurstelling, de leegloop, de korte spanningsboog van hun jonge volgelingen. Hoe lang lukt het bewegingen de schijn op te houden dat zij geen partijorganisatie nodig hebben?

   Geerten Waling is historicus en schrijver van o.a. de boeken Zetelroof (2017) en 1848 – Clubkoorts en revolutie (2016).

Dit PvdA-rapport hoeft niet direct de la in

Trouw 21.06.2017 Het heeft inmiddels veel van een rituele dans en niet alleen voor de PvdA. Zodra er een (zware) verkiezingsnederlaag is geweest wordt een partijcommissie aan het werk gezet, die na lang nadenken tot de conclusie komt dat de partij te zeer een bestuurderspartij geworden is. Conclusie getrokken, en het rapport kan in een lade die verder niet meer opengaat.

De PvdA pakte het dit keer anders aan. De burgemeester van Breda, Paul Depla, werd gevraagd te reflecteren op de situatie waarin de partij zich bevindt en zijn bevindingen te rapporteren. Zijn werkstuk (‘Op de toekomst’) is verfrissend. Geen opsmuk, geen grote woorden, wel een interessante analyse van het huidige maatschappelijke en politieke klimaat en de consequenties voor de PvdA.

Depla trekt in ieder geval de juiste conclusie dat de PvdA niet als antwoord op de steeds verder fragmenterende samenleving in arren moede maar de eigen specifieke achterban op moet zoeken. De PvdA kan zijn eigen zuiltje zoeken, maar daar wint de partij niets mee, stelt hij.

De PvdA is een volkspartij. Terecht staat dat uitgangspunt centraal in de analyse; een zo groot mogelijke partij is niet het hoogste doel. De sociaal-democratische ideologie is leidend, niet de vraag hoe de partij weer zo snel mogelijk een centrale rol kan spelen in de politiek.

Depla gaat tegelijkertijd op dit punt de fout in. Hij constateert dat (regerings-)verantwoordelijkheid dragen niet altijd de meest effectieve weg is. Macht hebben en invloed uitoefenen zijn idealiter in balans, aldus Depla, maar tegelijkertijd is hij bijna jaloers op de PVV van Geert Wilders. Die partij heeft maximale invloed op de maatschappelijke discussie en daarmee op het beleid door langs de kant luid de stem te verheffen.

Traditie

De burgemeester van Breda lijkt daarmee te zeggen dat het beter is invloed te hebben zonder de last van verantwoordelijkheid te dragen. Als echter iets in de sociaal-democratische traditie staat dan is het het nemen van verantwoordelijkheid en de bereidheid situaties onder ogen te zien. De sterke bestuurstraditie van de partij, waar in het rapport aan wordt gerefereerd, begon met sociaal-democratische wethouders in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Zij droegen verantwoordelijkheid maar voerden beleid vanuit hun idealen.

Juist die houding is bij uitstek een sociaal-democratische. De specifieke conclusie van Depla lijkt al te zeer ingegeven door de onoverzichtelijke maatschappelijke verhoudingen van het moment en zou er op kunnen duiden dat ook hij nog geen concreet antwoord heeft op de vraag wat het typisch sociaal-democratische antwoord zou moeten zijn op de huidige gepolariseerde maatschappelijke verhoudingen.

De mening van de krant, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren.

‘Net­flixi­se­ring’ past in een taaltrend

Trouw 21.06.2017 De ‘netflixisering’ van de maatschappij: volgens Paul Depla is daar de ‘ineenstorting’ van de PvdA aan te wijten, stond gisteren in Trouw.

Netflix is een streamingdienst waarmee ieder voor zich zijn ideale tv-serie of film kan kijken, maar Depla gebruikt het hiervan afgeleide woord netflixisering als metafoor voor ‘het ontstaan van groepjes die in hun eigen informatiebubbel leven’, voor ‘het uiteenvallen van de samenleving’ en voor ‘een versplinterde verzuiling’.

Zo’n metafoor oogt hip en eigentijds, maar werkt hij ook? Kan de traditionele PvdA-achterban de vertaalslag maken van een metafoor waarmee ze niet vertrouwd is, naar wat daarmee wordt bedoeld? Ik betwijfel het.

Wel past zo’n metafoor in een taaltrend. We hebben al eerder gezien dat merknamen werden omgevormd tot metaforen. Zo hebben we weet van de ‘googlificatie’ van informatie en de ‘vertwittering’ van het politieke debat. En ‘facebookisering’, een metafoor die verwijst naar het ontstaan van groepjes mensen in hun eigen informatiebubbel, was een paar jaar geleden wat nu netflixisering heet.

Opvallend is dat deze metaforen zijn afgeleid van merknamen uit de wereld van informatie en entertainment. Blijkbaar spreken zulke nieuwe industrieën meer tot de verbeelding dan oude, want ‘unileverisering’ en ‘vershelling’ hebben we nog niet aangetroffen. Overigens raken van merknamen afgeleide metaforen slechts zelden echt ingeburgerd. Zal netflixisering wel beklijven? Of wijt de PvdA haar problemen binnenkort weer, wat minder catchy geformuleerd, aan de ‘versplintering van de maatschappij’?  tdb@taalbank.nl

De PvdA geeft zichzelf een peptalk tijdens hippe talkshow

Trouw 20.06.2017 Geen statig spreekgestoelte van waarachter burgemeester Paul Depla van Breda zijn adviezen over het herstel van de partij over de zaal uitstrooide, maar pizza bij binnenkomst, een talkshow op het podium, afgewisseld met live muziek van een brassband en bier van de tap. De PvdA introduceerde dinsdagavond een sessie politieke rouwverwerking nieuwe stijl.

Een paar honderd PvdA-leden kwamen dinsdag bijeen in een concertzaal in Hilversum om te praten over hoe het verder moet met de partij na het historische verlies van 29 zetels bij de verkiezingen. Of eigenlijk: luisteren. Partijleider Lodewijk Asscher, ­Depla en andere genodigden werden op het podium bevraagd door de presentator van de avond. Leden konden alleen via WhatsApp vragen insturen.

Met Depla, die vier tot acht jaar rekent voor de wederopbouw van de PvdA, ziet Asscher dat het herstel van de partij wel even kan gaan duren. “Er zijn leden die bij een eerste blik op een zandkorrel denken: ‘Ik heb wel genoeg van deze tocht door de woestijn.’ Maar het komt niet vanzelf weer goed. We krijgen niet vanzelf weer dertig of veertig zetels.” Ook een ander kritiekpunt deelt Asscher met Depla: “Ik wil dat we weer trots op onszelf kunnen zijn”.

Anders dan na vorige verkiezingsnederlagen kiest de PvdA dit keer voor een veel minder officiële eva­luatie van het verleden. Dit keer geen persconferentie in het Haagse perscentrum waar partijcoryfeeën na maanden intern gesoebat in vuistdikke rapporten hun kritiek uiteenzetten, maar een ‘talkshow met live muziek’ op een doordeweekse avond ver van het Binnenhof. Voor de ­concertzaal is geen banner of vlag van de PvdA te bekennen.

Ook het werk van Depla past in dat minder bestuurlijke beeld. Hij wil met zijn advies over hoe de PvdA weer uit het dal kan klimmen enkel ‘de hoekstukjes van de puzzel’ leggen.

Zijn hulptroepen en hijzelf mogen geen commissie heten, zijn advieswerk – een document van 33 kantjes – mag niet als rapport worden gezien. Alles om het beeld te vermijden van een wondenlikkende partij die met papieren werkelijkheden de strijd met de toekomst aan denkt te kunnen gaan. Dat terwijl er de afgelopen maanden heel wat materiaal is verzameld om een behoorlijk boekwerk mee te vullen.

Inspraakavonden

Zo zijn er vier inspraakavonden georganiseerd voor leden, die daar met een tablet op schoot hun commentaar op de campagne, de partij en de koers konden doorgeven. Dat leverde alleen tijdens de sessie in Rotterdam al een urenlang aanhoudende stroom aan opmerkingen en suggesties op.

Verder is er achter de schermen een grootscheepse enquête uitgevoerd. Honderd PvdA’ers dienden elk vijf mensen met kennis van zaken te bevragen over de oorzaken van de crisis in de sociaaldemocratische partij en hun aanbevelingen voor de toekomst. Dat konden mensen ­binnen de partij zijn, maar ook ­prominenten uit andere partijen werkten mee. Al die gegevens ­verdwenen eveneens in een online database om de rode draden te kunnen ontdekken.

Al die bergen aan data hebben Depla’s rapport niet gehaald, de PvdA-leden kregen de bevindingen gisteren evenmin over zich uitgestort.

In plaats daarvan kwamen voorbeelden van Asscher op het podium aan het woord. Van Roda JC-aanvoerder en rasoptimist Nathan Rutjes (“Wacht niet tot de storm voorbij is, maar dans in de regen”) tot de gelauwerde Amsterdamse vmbo-lerares Trudy Coenen. “Deze ­mensen brengen verandering in de praktijk”, zei Asscher bij wijze van peptalk tegen het publiek. “Ik vind dat inspirerend.”

Lees ook: Leden op congres: Dat Asscher weigert te regeren, is prima

Leden op congres: Dat Asscher weigert te regeren, is prima

Trouw 20.06.2017 Liesbeth Tijhaar is al 36 jaar lid van de Partij van de Arbeid. Ze was wethouder namens de partij, in Huizen. Maar de bestuursjaren zijn wat haar betreft nu even voorbij. Dat partijleider Lodewijk Asscher dit keer blijft volharden in zijn weigering om te regeren, vindt ze ‘alleen maar prima’.

Tijhaar kwam dinsdagavond nieuwsgierig af op ‘Club Rood’, de talkshow waarmee de PvdA zichzelf opnieuw probeert uit te vinden. “Ik maakte me wel zorgen”, zegt ze. “Ik hoorde op de radio dat Asscher ‘nee’ gezegd had tegen Rutte. In de auto hiernaartoe zei ik nog tegen mijn man: als ze nu maar hun poot stijfhouden.”

“Hij staat wel onder druk”, weet Tijhaar. “Ik las een oproep van burgemeesters: dat hij nu toch moest gaan onderhandelen. Maar nu ik hem hoorde zeggen ‘alleen als de pleuris uitbreekt’, ben ik wel wat gerustgesteld.”

De zaal van Club Rood is voller dan kennelijk verwacht werd: de stoelen zijn allemaal bezet, ook in de gangpaden staan mensen die luisteren. Huub van Schaijik uit Amsterdam staat in zo’n doorloop. Ooit was hij lid van de partij, maar hij zegde ook weer op. Waarom precies weet hij eigenlijk niet zo goed meer – dat het uit onvrede was, dat weet hij nog. Nu overweegt Van Schaijik sterk om zich opnieuw aan te melden.

Dat Asscher blijft weigeren om bij de coalitiebesprekingen aan te sluiten, is een belangrijke reden voor zijn hernieuwde geloof in de partij. “Het kan echt niet, anderen hebben gewonnen.”

Van Schaijik is gecharmeerd van het idee van een brede volkspartij. “Deze partij is toch het meest verbonden met iedereen, waar andere partijen meer een verzameling individuen lijken voor te staan”, zegt hij.

Naast hem staat Cisca van Rijn uit Almere – geen familie van de staatssecretaris, zegt ze. Van Rijn is raadslid in haar stad, die ‘behoorlijk rechts’ is. Ze weet dat je ook in zo’n omgeving dingen voor elkaar kan krijgen. Toch: “Ik vind het op dit moment wel heel erg goed, dat Asscher niet meedoet. We moeten de partij eerst opnieuw opbouwen”, zegt ze. Bovendien: “Er zijn nog genoeg andere mogelijkheden om een coalitie te vormen, er is geen reden voor de PvdA om rechts aan een meerderheid te helpen.”

Vijf jaar geleden vond Van Rijn dat trouwens ook al, toen Diederik Sam­som op het congres het regeerakkoord met de VVD presenteerde. “Ik heb toen tegengestemd. Ik wil niet gelijkhebberig doen, maar zie waar het ons heeft gebracht.”

 Lees ook: ‘PvdA mist aansluiting met de samenleving’

Macht moet geen doel zijn binnen de nieuwe ‘brede volksbeweging’ PvdA

VK 20.06.2017 Terug naar de basis. Dat is de kern van het advies dat rapporteur Paul Depla zijn verwarde partij geeft. De PvdA moet van en voor het volk zijn, opgebouwd van onderaf. En dat met politici in wie de kiezer zich kan herkennen.

De toekomstvisie die Paul Depla, burgemeester van Breda en prominent PvdA’er, dinsdagavond presenteerde, is ook te lezen als een correctie op de koers van de ploeg die de afgelopen jaren samen met de VVD het land bestuurde. Bezuinigingen op de zorg, flexwerk, strafbaarstelling van illegaliteit – het lijkt allemaal haaks te staan op de koers die Depla voorstelt om zelfvertrouwen te herwinnen. Die van een partij die mensen bindt, dwars door bevolkingsgroepen heen.

‘Een brede progressieve volkspartij’, dat moet de PvdA weer worden

‘De PvdA is sterk bezig geweest met besturen’, vertelt Depla vlak voordat de presentatie begint. ‘Dat moest ook, Nederland moest uit de crisis komen. Maar we hebben intussen ons verhaal niet kunnen vertellen.’  Een brede progressieve volkspartij, dat moet de PvdA weer worden. Dwars op wat Depla de ‘netflixisering’ van de samenleving noemt: ‘Kleine groepjes die in hun eigen informatiebubbel leven, met elk hun eigen politieke partij.’

Zaal de Vorstin in Hilversum is voor de gelegenheid omgedoopt in Cafe Rood. Er is inbreng uit allerlei richtingen geregeld. Voormalig hoofdpiet Erik van Muiswinkel, politicoloog Sarah de Lange, Volkskrantcolumnist Harriet Duurvoort, Kamerlid Gijs van Dijk, onderwijzers, vakbondsmensen – allemaal komen ze vertellen hoe ze de toekomst van de PvdA voor zich zien.

Ook Nathan Rutjes, cultheld van het veelgeplaagde Roda JC, schuift aan. Om uit te leggen hoe je positieve energie uit  nederlagen haalt. Zijn advies: ‘Wacht niet tot de storm voorbij is; leer dansen in de regen.’ En wat hij ervaart als hij Asscher hoort praten: ‘Dat is alsof ik het heel koud had, en iemand gooit een warme deken over me heen.’

Maar hoofdact is Depla. Zijn opvattingen zijn tot in de enscenering terug te vinden. Geen zaalmicrofoons voor ellenlange interrupties, maar bier en pizzapunten na afloop en het Broken Brass Ensemble om de zaal op te warmen. ‘Het moet gezellig zijn om naar de PvdA te gaan’ – Depla zal het vaak herhalen.

Een toekomstgerichte analyse moest het worden. Vooral geen evaluatie van wat er zoal mis ging, zoals bij vorige nederlagen gebeurde. Geen terugblik dus op de ongelukkig verlopen tweestrijd tussen Lodewijk Asscher en Diederik Samsom, waardoor de campagne te laat op gang kwam. Geen nabeschouwing over de samenwerking met de VVD, of over de fletse aanwezigheid  in de Tweede Kamer.

Telkens na een regeerperiode stelde de PvdA vast dat ‘ideologische veren’ waren afgeschud. Dan klonk de roep om terugkeer naar de bronnen van de sociaaldemocratie. Die roep is er ook bij Depla. De PvdA moet zich volgens hem de komende vier tot acht jaar richten op het beschermen van bestaanszekerheid. Hij deelt dat op in vier thema’s: werk en inkomen, zorg, milieu en de multiculturele samenleving.

Die nadruk op bestaanszekerheid is een constante in de partijgeschiedenis. Depla citeert Joop den Uyl die in ‘De weg naar vrijheid’ het socialisme een beweging noemt ‘die de ganse maatschappij (…) wil hervormen tot een gemeenschap van vrije mensen.’ Voor die vrije mensen is bestaanszekerheid een voorwaarde.

In het rapport ‘Bewogen beweging’, waarmee de PvdA zich in 1989 op de verkiezingen voorbereidde, werd ‘bestaanszekerheid’ als prioriteit genoemd. Ook Hans Spekman, tot oktober partijvoorzitter, noemt bestaanszekerheid vaak als kern van de sociaaldemocratie.

De PvdA moet ‘een organisatie van netwerken’ worden. Met minder nadruk op besluitvorming, en meer ideeënvorming

De PvdA moet ‘een organisatie van netwerken’ worden, vindt Depla. Met minder nadruk op besluitvorming, en meer ideeënvorming. Nieuwe maatschappelijke bewegingen moet worden omarmd en versterkt.

Welke bewegingen dat zijn, staat er niet bij. Depla wil ook minder nadruk op de ledendemocratie, die bij de PvdA gepaard kan gaan met interne verkiezingen die voor wrijving zorgen. ‘Het lidmaatschap krijgt waarde als men als lid dingen kan doen. En het gezellig is binnen de partij.’

Kritisch is hij over de stoet aan capabele bestuurders waar de partij graag mee pronkt. ‘Te lang heeft de partij op twee gedachten gehinkt. Aan de ene kant de sociaaldemocratische idealen. Aan de andere kant de PvdA als partij van sterke bestuurders.

De klassieke bestuurderspartij moet omgevormd naar een volksbeweging.’ Macht is geen doel op zich; het moet gaan om het uitoefenen van invloed op de maatschappelijke en politieke agenda. Geert Wilders noemt hij als voorbeeld van iemand die dat effectief doet.

De hamvraag: moet de PvdA de komende jaren in de oppositie zichzelf opnieuw uitvinden, als derde partij op de linkerflank?

Waarmee de hamvraag is aangesneden die de hele avond boven Cafe Rood hangt. Moet de PvdA de komende jaren zichzelf in de oppositie opnieuw uitvinden, als derde partij op de linkerflank? Of kan de partij loon naar werken krijgen door na Rutte II opnieuw aan te schuiven? Depla sluit dat laatste niet uit.

Fractieleider Asscher, dinsdagmiddag andermaal door informateur Herman Tjeenk Willink ontboden, gaf toen al aan dat overtuigend anders te zien. ‘Over regeringsdeelname kan ik in drie letters antwoorden: nee.’

Een ontspannen Asscher geeft in Cafe Rood nog eens zijn voorwaarden aan. ‘Als de pleuris uitbreekt en we nodig zijn, doen we mee. Maar een ruzie tussen Pechtold en Segers, dat kan het land wel aan. Willen ze dat uitpraten, dan gaan ze maar een weekeinde kamperen op Terschelling.’ Intussen heeft Asscher een andere prioriteit. Hij vindt het ‘heerlijk om van die nederlaag een kracht te maken’..’

Volg en lees meer over:  NEDERLAND  POLITIEK   POLITIEKE PARTIJEN   PVDA   LODEWIJK ASSCHER

Is de PvdA klaar om te regeren na de grote verkiezingsnederlaag?

De PvdA na de nederlaag

VK 20.06.2017 De PvdA boekte de grootste verkiezingsnederlaag uit de politieke geschiedenis. Toch is de partij van Lodewijk Asscher nu de formatie stokt weer in beeld om te regeren. Is de PvdA daar klaar voor? ‘Er zijn enkele malloten in onze partij die dat roepen.’

Op de ochtend van 16 maart riep een suizebollende Lodewijk Asscher zijn suizebollende acht fractieleden bij elkaar voor overleg. Op de gangen van de ineens veel te grote PvdA-burelen in het Kamergebouw zaten en hingen intussen de medewerkers, zeventig mensen in totaal. Ook zij waren verbijsterd en wanhopig. Door de nederlaag moesten er zo’n vijftig van hen weg. Maar wie?

‘Ik ben naar Asscher toegestapt’, vertelt Ellen Grigoleit, fractiemedewerker sinds de nadagen van Joop den Uyl. ‘Ik heb ‘m gezegd: jij moet de medewerkers nu wat vertellen. Hij bedankte me en is bij iedereen langs geweest. Een mooi gebaar. Eigenlijk had hij dat moeten doen vóór de fractievergadering.’

Volgende week neemt de PvdA afscheid van die medewerkers, onzichtbare slachtoffers van de dramatische verkiezingsuitslag: een ongekende val van 38 naar 9 zetels. Dat betekent minder beleidsmedewerkers, minder perswoordvoerders, minder ondersteunend personeel. Zowel in de Kamer als op het partijbureau. De riante fractiezaal waar Diederik Samsom de afgelopen jaren bleef hopen op de genade van de kiezer is definitief ontruimd. De nieuwe fractie kreeg de bescheiden derde verdieping toegewezen.

De politieke pikorde is onverbiddelijk, ook voor een partij die na de oorlog zo lang haar stempel op de politiek drukte. Asscher zit in de plenaire zaal niet op de voorste rij, zoals de leiders van grotere fracties. ‘Ik kan hem nauwelijks nog zien’, sarde Geert Wilders vanaf het spreekgestoelte. ‘Daar zit-ie, negen zetels, ergens naar achteren verbannen.’

Meteen na De Klap voorspelde Asscher een ‘tocht door de woestijn’. De gedachte dat de partij nog in aanmerking kwam voor regeringsdeelname was een idee-fixe. Asscher: ‘Regeren? Get real!’ Minister Plasterk stelde voor met GroenLinks te fuseren. Jesse Klaver kon dan de nieuwe leider worden. ‘We moeten een toontje lager zingen.’

Dit duo wil Hans Spekman opvolgen als voorzitter van de PvdA

Nog voor de inschrijving is geopend, melden zich de eerste twee kandidaten voor het voorzitterschap van de PvdA. Voormalig Kamerlid Astrid Oosenbrug (48) en Gerard Oosterwijk (32), beleidsmedewerker van de fractie in Brussel, willen er een duobaan van maken. Lees hier het hele artikel.

Het is negentig dagen later en het is alsof de historische afstraffing nooit plaatsvond. Regeren? Waarom niet? De opties voor een meerderheidskabinet zijn bijna uitgeput nu GroenLinks naar de oppositiebankjes is verbannen. Alleen ChristenUnie of PvdA zijn nog in de race.

Er hangt een nieuwe emotie op het Binnenhof: PvdA-heimwee. Zelfs Alexander Pechtold, die een privé-oorlogje leek uit te vechten met de arrogante regentenpartij die hem als juniorwethouder in Leiden al dwarszat, zou zijn halve verkiezingsprogramma inleveren om Asscher aan tafel te krijgen. VVD en CDA verlangen na de ‘surrealistische ervaring’ met Jesse Klaver naar de kille onderhandelaar Asscher.

Niet meer tobben

Asscher vertrekt na de wekelijkse ministerraad. © ANP

De negenkoppige fractie wil een goede indruk op het Binnenhof maken. PvdA-Kamerleden melden graag dat ze er met ‘opgeruimd gemoed’ tegenaan gaan, alsof is afgesproken dat het tobben is afgezworen. In de debatten over de formatie trekt Asscher fris van leer.

Een deel van de achterban vindt inmiddels dat de tocht door de woestijn lang genoeg heeft geduurd. De PvdA-kiezers zijn in meerderheid voor regeren, blijkt uit peilingen. Oud-minister Willem Vermeend, ex-campagnestrateeg Dig Istha, voormalig partijvoorzitter Michel van Hulten: allemaal vinden ze dat Asscher zijn bezwaren opzij moet zetten. Ook bij de bestuurlijke flank van de partij is dat gevoel aanwezig. ‘Er is maar één oplossing voor de PvdA: in een kabinet gaan zitten’, aldus Vermeend.

Is dat wel zo? Een rondgang in de coulissen roept de vraag op of de PvdA stabiel genoeg is om een kabinet te dragen. Organisatorisch verkeert de partij in niemandsland. Er klinkt veel kritiek op het tot oktober aanblijven van voorzitter Hans Spekman. Daardoor komt de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart te laat op gang, is de vrees. De PvdA tuimelt dan in dezelfde valkuil als bij de landelijke verkiezingen, toen de campagne pas echt begon nadat de lijsttrekkersstrijd tussen Samsom en Asscher was beslecht.

Eigen plan

We kunnen niet wachten tot oktober. Omdat we ons afvragen of de partijtop met de oplossingen komt die nodig zijn.

Den Haag en Amsterdam trekken zich niets van het partijproces aan, daar worden de lokale lijsttrekkers al gekozen. Ook de eerste kandidaten om Spekman op te volgen, Astrid Oosenbrug en Gerard Oosterwijk, negeren de partijkalender. Ze meldden zich voordat de profielschets naar buiten kwam. ‘We kunnen niet wachten tot oktober. Omdat we ons afvragen of de partijtop met de oplossingen komt die nodig zijn.’ Zo trekken PvdA’ers hun eigen plan.

Lodewijk Asscher houdt zich op de vlakte. De partijleider wil volgens zijn woordvoerder niet meewerken aan een artikel waarin hij moet ‘reageren op wat andere mensen zeggen’.

Onomstreden is zijn leiderschap niet, blijkt bijvoorbeeld op de zevende verdieping van het Haagse stadhuis. Daar zetelt Rabin Baldewsingh, laatste PvdA-wethouder in een van de vier grote steden. Baldewsingh is in alles een rode bestuurder. Robuuste man met luide stem, die zichzelf tijdens het gesprek vragen stelt en daar uitgebreid antwoord op geeft. ‘Follow the leader: dat bestaat de komende jaren niet meer bij de PvdA’, zegt hij. ‘De partijtop zal juist de basis moeten volgen.’

Baldewsingh is ‘een klassieke sociaaldemocraat’. Hij is voorstander van gesubsidieerd werk, wil dat de overheid de schulden overneemt van mensen in de schuldsanering en stelt voor dat gemeenten zelf goedkope woningen bouwen, omdat corporaties ‘de weg kwijt zijn’. De Rotterdamse burgemeester Aboulaleb noemt hij ‘knettergek’ omdat die het Vluchtelingenverdrag wil aanpassen. ‘Dan worden onze beginselen gewoon aan de kant gezet. Een populair orakel mag dat blijkbaar zeggen.’

Baldewsingh wil dat de PvdA zich bevrijdt van ‘de sociaal-liberale wurggreep’, zoals Corbyn deed met Labour. ‘Ik behoor tot de stoottroepen die de partij weer naar links willen krijgen. De partij moet weer activistisch worden. Het technocratische afschudden.’ Asscher kan de Nederlandse Corbyn worden, vindt de wethouder. ‘Ik zie hem veranderen en krachtiger worden. Maar hij mag grotere stappen nemen.’

De laatste PvdA-wethouder in de grote steden heeft zo zijn eigen zorgen. Baldewsingh is 54 jaar, loopt al heel lang mee in de PvdA en wordt gezien als ‘een machtspoliticus’. Zeker na de opkomst van Jesse Klaver is dat een probleem: de PvdA voelt zich oud en onzeker. Baldewsingh was erbij toen Sharon Dijksma het bij de laatste ledenraad bijna wanhopig uitriep: ‘Hoe worden we weer een beetje sexy?’

Linksom

We gaan met z’n allen door op de weg die Rabin inzet: linksom

In de strijd om het PvdA-lijsttrekkerschap in Den Haag doet de wethouder er alles aan om energiek en vitaal over te komen. In het debat ‘veegt’ de stuiterende Baldewsingh zijn jonge tegenstander, Martijn Balster, bijna van het podium. Tijdens een optreden bij Omroep West begint hij tot verbazing van de stamelende presentator opeens aan een zelfgeschreven rap. Hij wil een beweging met ‘de razende woede van een afgewezen minnaar’. ‘Ja, ja, ja. Onweerstaanbaar. Ja. Onweerstaanbaar’, rapt Baldewsingh. ‘Een vloed van tederheid.’

Sexy? De leden vinden van niet. Baldewsinghs jongere rivaal komt woensdag als winnaar uit de bus. Balster belooft wel de koers van de wethouder voort te zetten. ‘We gaan met z’n allen door op de weg die Rabin inzet: linksom.’

Maar lang niet iedereen gelooft dat de PvdA de kant op moet van Corbyns Labour. Zo’n 150 kilometer zuidelijker klinken heel andere geluiden. In Eindhoven, een van de weinige steden waar de PvdA nog de grootste is, gelooft wethouder Staf Depla in een tussenweg.

‘We hoeven niet te kiezen tussen markt óf overheid. Dat is meer iets voor andere partijen. Hier in het zuiden werken overheden, bedrijven en kennisinstellingen juist heel goed samen.’

Eerst moeten ze het over rechts proberen, met de ChristenUnie. Als dat niet lukt, zijn wij aan de beurt en moeten we ons interne en externe verhaal op orde hebben

Depla, voormalig Kamerlid, vindt het spijtig dat de term participatiesamenleving – een woord waar Baldewsingh van gruwelt – besmet raakte. ‘Net als marktwerking in de jaren tachtig werd het een dekmantel voor een bezuinigingsoperatie. Toch is het een ontwikkeling die in de samenleving plaatsvindt. Een gezonde maatschappij heeft ruimte voor burgerinitiatieven. Dat willen mensen ook.’

Anders dan Baldewsingh staat Depla achter Aboutaleb als die waarschuwt voor slinkende maatschappelijke spankracht voor vluchtelingenopvang. ‘We moeten het probleem onder ogen zien. We staan voor bestaanszekerheid: een fatsoenlijke arbeidsmarkt, toegankelijk onderwijs, betaalbare zorg en huisvesting. Minstens zo belangrijk is de immateriële bestaanszekerheid. Mensen willen zich thuis voelen in hun buurt, terwijl daar soms niet meer hun eigen taal wordt gesproken. Tegelijkertijd mogen Nederlanders met een allochtone achtergrond niet als tweederangsburgers worden behandeld.’

Kraken

De PvdA scoorde al vanaf 2013 laag in de peilingen. Dat staat dus los van het oordeel over de bewindspersonen

In september 2017 moet er volgens Depla een verhaal van Asscher liggen waarmee de PvdA de gemeenteraadsverkiezingen in kan. Meeregeren sluit de Eindhovense wethouder niet uit. ‘Eerst moeten ze het over rechts proberen, met de ChristenUnie. Als dat niet lukt, zijn wij aan de beurt en moeten we ons interne en externe verhaal op orde hebben.’

Als het zover komt, zal de PvdA ongetwijfeld kraken. De leden spraken zich op de laatste ledenraad uit tegen kabinetsdeelname en mensen als Baldewsingh zullen niet van mening veranderen. ‘De PvdA gaat dan weer pleisters plakken in een rechtse coalitie’, zegt hij. ‘Er zijn malloten in onze partij die roepen dat we het moeten doen. Never nooit! De PvdA gaat niet besturen. Met negen zeteltjes! We zijn in de war. Het dak is van ons huis geblazen. Met de gemeenten als proeftuinen moeten we de partij weer opbouwen, de beweging op gang krijgen.’

PvdA-leden tijdens de ledenraad in het Beatrix gebouw. © ANP

Mocht de PvdA toch in de regering gaan? Baldewsingh: ‘Dan moet de beweging kijken of er een plek voor ons verhaal is binnen de PvdA.’

René Cuperus, wetenschappelijk medewerker bij de Wiardi Beckman Stichting, de denktank van de PvdA – en columnist van de Volkskrant -, ziet een partij die nog niet lijkt te beseffen wat er is gebeurd. Zoals het huis dat verbazend genoeg niet in elkaar stort nadat het een dreun heeft gekregen van Jerommeke, de sterke man uit de strip Suske en Wiske. ‘Huis snapt nog niet wat gebeurd is, heeft even tijd nodig’, legt Jerommeke uit. Een plaatje verder verandert het huis alsnog in een bouwval.

‘Iedereen die zegt dat we zulke goede ministers hadden en dat de nederlaag onterecht is, vergeet één ding’, zegt Cuperus. ‘De PvdA scoorde al vanaf 2013 laag in de peilingen. Dat staat dus los van het oordeel over de bewindspersonen. 50 procent van onze aanhang heeft de partij niet meer nodig om te emanciperen. De andere helft voelt zich verraden.

Rode burchten als Amsterdam, Zaanstad en Rotterdam zijn weg, het rode noorden is verloren. De kweekvijver van wethouders die kunnen doorstromen naar het Binnenhof droogt op. Maar negen zetels is blijkbaar nog te veel om de partij wakker te schudden uit haar posttraumatische stresssyndroom.’

Cuperus plaatst het verlies van de PvdA in een ruimer verband: het hele traditionele politieke centrum verkeert in een systeemcrisis. Daarom is hij sceptisch over de kansen van de PvdA zich ‘als een baron van Münchhausen aan de eigen haren uit het moeras te trekken.’

De buitenwacht ziet partijen als organisaties die net zo degelijk zijn als Shell of de ANWB. In werkelijkheid zijn het reuzen op lemen voeten, die tijd noch menskracht hebben om structureel na te denken over waar het met Nederland heen moet, zegt Cuperus. ‘De PvdA heeft die wankele situatie lang gemaskeerd door telkens een nieuwe leider de arena in te sturen. Maar veel is improvisatie. Kamerleden hebben technocratische kennis op deelterreinen. Als die tien minuten over de partijkoers moeten praten, worden ze al ongemakkelijk.’

De PvdA heeft die wankele situatie lang gemaskeerd door telkens een nieuwe leider de arena in te sturen. Maar veel is improvisatie.

De vraag of Nederland een fatsoenlijke middenklassesamenleving blijft, is voor hem belangrijker dan de toekomst van de PvdA. ‘De samenleving spat uit elkaar. De middenklasse kan zich geen woning in Amsterdam meer permitteren, nieuwe emigranten leven in 19de-eeuwse omstandigheden. En dan is er een rijke bovenklasse. Dat bij elkaar brengen is de opdracht van het politieke midden. In een partij die dat wil, zal het altijd schuren. ‘Omdat je verschillende stemmen in je gelederen hebt. Heel anders dan partijen voor louter geestverwanten zoals GL, D66 of Denk.’

In eerste instantie was de Wiardi Beckman Stichting gevraagd een analyse te maken van de verkiezingsnederlaag. Later ging de opdracht naar Paul Depla, burgemeester van Breda, die dinsdag een juist op de toekomst gericht rapport zal presenteren. Cuperus is er niet rouwig om. ‘Ik heb die gifbeker al meerdere malen leeggedronken.’

Hoe het verder moet? ‘Laat iedere PvdA’er zichzelf opnieuw uitvinden en zijn eigen rommel opruimen, door eigen stad of regio op orde te brengen. We moeten nederig en relevant zijn.’

‘Blom fan ús partij’

Op een stralende zondagmiddag verzamelen zich in het voormalige kerkje van Wergea, onder de rook van Leeuwarden, tientallen wethouders, raadsleden en andere PvdA’ers uit voorheen ‘het rode noorden’ om afscheid te nemen van Lutz Jacobi, die elf jaar Kamerlid was. PvdA’ers als Roelof Offringa, fractievoorzitter in Heerenveen, waar de partij met acht raadsleden dubbel zo groot is als de nummer twee.

Hoe zal dat straks zijn, vraagt Offringa zich bezorgd af. Veel Friezen hoor je hier pleiten voor een terugkeer naar de basis: een PvdA die voorkomt dat mensen 40 procent van hun inkomsten aan huisvesting moeten besteden en die de decentrale zorg op orde brengt.

Er wordt gezongen, een lied op de wijs van Het Dorp. ‘Hé Lutz, wu wolle dy wat sizze/ Do bist de blom fan ús partij.’ Twee landelijke partijgenoten, voormalig Kamerlid Agnes Wolbert en staatssecretaris Jetta Klijnsma, namen de moeite naar Wergea te komen. Waar Jacobi nog eens uitlegt hoe je de PvdA nieuw leven inblaast. ‘Alle lagen van de samenleving moeten elkaar met liefde vasthouden. Als je elkaar vaak treft, gaat het goed komen. En’ – grote grijns – ‘het moet gezellig zijn.’

Zij gaat doen waar Cuperus op aandringt: in de eigen stad ‘de rommel opruimen’. Ze stelt zich, met een kus, kandidaat voor de gemeenteraad van Leeuwarden. ‘Dikke tút voor allemaal.’

Dat is de PvdA waar ook het Binnenhof mee te maken krijgt. ‘Follow the leader’ bestaat niet meer, het ontzag voor de partijtop is verdampt, de lokale afdelingen zoeken hun eigen weg en ‘het interne en externe verhaal’ is niet op orde.

Het is ook de partij waar VVD, CDA en D66 een deel van hun hoop op hebben gevestigd om na deze lange, lange formatie toch nog een meerderheidskabinet te vormen.

Luide roep – De PvdA moet weer een beweging worden

De PvdA moet weer een beweging worden – die roep klinkt luid. Bewegingen doen het goed. Macron werd president van Frankrijk dank zij zijn beweging En Marche. Klaver ziet GroenLinks als een beweging, Denk doet hetzelfde, Trump had het over zijn movement. We zijn een instituut dat weer een beweging van onderop moet worden, zegt wethouder Baldewsingh. ‘De PvdA is altijd een beweging geweest’, vinden kandidaat-partijvoorzitters Astrid Oosenbrug en Gerard Oosterwijk.

En in een videoboodschap voor Lutz Jacobi noemt Asscher haar ‘een sieraad van onze beweging’. Voormalig wethouder Pieter Hilhorst schreef in zijn boek De belofte: ‘Door van de partij een beweging te maken, is ze voor haar succes ook veel minder afhankelijk van de lijsttrekker.’ Alleen partij-ideoloog Cuperus is sceptisch. ‘De PvdA is nu niet eens een partij, laat staan een beweging.’ Zijn analyse: partijen hebben baat bij sterke wortels in maatschappelijke bewegingen.

‘In de jaren zeventig was de PvdA van Den Uyl zo sterk omdat de sociale protestbewegingen politiek werden vertolkt. Zo surft Klaver met GroenLinks nu op de groene golf van zorgen om het klimaat. Partijen zonder stuwende maatschappelijke beweging zijn lege hulzen.’

Volg en lees meer over:  NEDERLAND   POLITIEK   POLITIEKE PARTIJEN   PVDA

Intern advies: PvdA moet zich omvormen tot brede volksbeweging

VK 20.06.2017 De PvdA moet zich de komende vier tot acht jaar volledig richten op het beschermen van bestaanszekerheid op het gebied van werk en inkomen, zorg, milieu en de multiculturele samenleving. Dat zegt de Bredase burgemeester Paul Depla vandaag in Trouw. De klassieke bestuurderspartij moet daarbij worden omgevormd naar een brede volksbeweging.

Depla was door het bestuur van de PvdA gevraagd een advies te schrijven over hoe om te gaan met de grote verkiezingsnederlaag. Dat advies wordt vanavond in Hilversum gepresenteerd. De opdracht aan Depla was zich niet te concentreren op het grote zetelverlies, maar vooral te kijken naar hoe de partij weer een rol van betekenis kan krijgen.

Paul Depla, de burgemeester van Breda. © ANP

‘Een brede progressieve volkspartij.’ Dat is voor Depla nog steeds het ideaal dat de PvdA moet nastreven. Het moet een partij zijn die de verbinding legt tussen verschillende bevolkingsgroepen. Iedereen, binnen en buiten de PvdA, zegt volgens Depla ‘dat we dat ideaal van een brede progressieve volkspartij niet moeten verlaten.’

Invloed boven macht

Het beeld is ontstaan dat de PvdA een scholingsinstituut is voor bestuurders, zegt Depla. Dat moet veranderen. Invloed moet volgens hem boven macht worden gesteld. ‘In een kabinet ben je juist heel beperkt, want je zit vastgeketend aan een regeerakkoord. We hadden te weinig invloed op de maatschappelijke en publieke agenda.’

Toch sluit Depla opnieuw regeren niet uit. Wel vindt hij dat eerst moet worden onderzocht of een kabinet over rechts echt niet mogelijk is.

Demissionair minister Asscher verlaat de wekelijkse ministerraad. © ANP

De nadruk op bestaanszekerheid is een constante in de geschiedenis van de PvdA. In het rapport Bewogen beweging, waarmee de partij zich in 1989 op de verkiezingen voorbereidde, werd ‘bestaanszekerheid’ als eerste prioriteit genoemd. Het leidde tot Lubbers III, met Wim Kok als vicepremier. Ook Hans Spekman, tot oktober nog partijvoorzitter, noemt bestaanszekerheid vaak als kern van de sociaal-democratie.

Lees hier meer over de PvdA, de verkiezingen en de formatie

De conclusies van de officiële interne evaluatie van de PvdA sluiten aan bij het verhaal dat verslaggevers Frank Hendrickx en Ariejan Korteweg al maakten over de crisis in de PvdA én de vraag of de partij ondanks de grootste verkiezingsnederlaag uit de politieke geschiedenis toch zou kunnen gaan regeren. Paul Depla, die het onderzoek leidde, komt daarin ook aan het woord. Dat verhaal leest u hier.

‘Afgelopen zaterdag zei Asscher het voor de zevenentwintigste keer, ditmaal in onder andere Het Parool, een regiokrant uit Amsterdam: Hij. Doet. Het Niet. Waarom zou hij ook? Hij lijkt het prima naar zijn zin te hebben, als demissionair minister.’ Lees hier de column van Sheila Sitalsing.

Enkele tientallen burgemeesters en wethouders van de PvdA willen dat de partij gaat meeregeren. Burgemeester Jan Nieuwenburg van Hoorn: ‘In de oppositie gaan we een beetje lopen dolen. Eindelijk marcheert de economie. Dan moet je niet rechts er met de buit vandoor laten gaan.’

Na de zware verkiezingsnederlaag heeft Lodewijk Asscher overwogen te stoppen. Dat vertelt hij eerder in een interview met de Telegraaf. ‘Als je 29 zetels verliest, dan gaat dat door je hoofd.’

Volg en lees meer over:  NEDERLAND  POLITIEKE PARTIJEN   POLITIEK   PVDA

Demissionair minister van sociale zaken en werkgelegenheid en vicepremier Lodewijk Asscher (PvdA) wordt na het verlaten van de ministerraad op het Binnenhof aangeklampt door een fan. © ANP

‘PvdA mist aansluiting met de samenleving’

Trouw 20.06.2017 De partij moet niet capituleren voor maatschappelijke ontwikkelingen en laten zien dat ze nodig is, zegt verkenner Depla.

De PvdA moet de komende jaren veranderen van een klassieke bestuurderspartij in een brede volksbeweging die naast en met de mensen opkomt voor ieders bestaanszekerheid. De partij moet zich ‘volledig focussen’ op de thema’s werk en inkomen, zorg, milieu en de multiculturele samenleving om het geloof in de sociaaldemocratie terug te winnen. Dat is in hoofdlijnen het advies dat PvdA-prominent Paul Depla vanavond presenteert in Hilversum. Hij blikt er in deze krant alvast op vooruit.

De bijeenkomst vormt het sluitstuk van de werkzaamheden van Depla. De burgemeester van Breda was na de verkiezingen van maart door de partij gevraagd om te onderzoeken hoe de PvdA het verlies van 29 Kamerzetels te boven kan komen. Depla maakte een verkennende ronde langs de velden, won binnen en buiten de partij advies in bij honderden mensen om zo tot ‘toekomstgerichte aanbevelingen’ te komen. “Ik leg alleen de hoeksteentjes van de puzzel.”

Netflixisering

Depla ziet de ‘netflixisering’ van de maatschappij als een van de oorzaken van de ineenstorting van de partij. “De samenleving valt uiteen in kleine groepjes die in hun eigen informatiebubbels leven, met elk hun eigen politieke partij. Er is sprake van een versplinterde verzuiling, terwijl de PvdA juist altijd heeft gestaan voor verbinding tussen de verschillende bevolkingsgroepen om zo maatschappelijke ontwikkelingen aan te pakken die voor al die groepen van belang zijn.”

In die nieuwe verzuiling moet de PvdA niet meegaan, stelt Depla. “Als de PvdA een eigen zuiltje wordt, kunnen we beter ophouden te bestaan. Dan doe je geen recht aan waar de partij ooit voor is opgericht en wat nog steeds van betekenis is, namelijk dwars door de bevolkingsgroepen heen mensen binden. Iedereen, binnen en buiten de PvdA, zegt dat we dat ideaal van een brede progressieve volkspartij niet moeten verlaten.”

Lodewijk Asscher. © ANP

Om dat ideaal toekomstbestendig te maken, moet de partij zichzelf weer een duidelijk smoelwerk geven. De komende vier tot acht jaar zou ze zich daarom volledig op het thema bestaanszekerheid moeten concentreren, vindt Depla. Daaronder schaart hij vier hoofdthema’s: werk en inkomen, zorg, milieu en de multiculturele samenleving. “Op die punten voelen mensen zich niet altijd zeker over hun bestaan en verwachten ze van de PvdA een agenda die verdergaat dan capituleren voor maatschappelijke ontwikkelingen.”

Besturen met buikpijn

Daarnaast zou de partij zichzelf moeten bevrijden van het beeld van een klassieke bestuurderspartij, meent Depla. “Er is het beeld dat het land in goede handen is bij ons en we het land uit de crisis hebben geholpen. Daarmee presenteren we ons als een soort ENA-partij, naar die Franse eliteopleiding die bestuurders klaarstoomt. Alsof de PvdA een scholingsinstituut is voor bestuurders. Dat willen we niet. Dat vinden we te weinig.”

Uit de analyse van Depla komt een beeld naar voren van een partij die grote moeite heeft zichzelf een beetje leuk in de etalage te zetten. De top weet haar compromissen met moeite uit te leggen aan de achterban, leden staren zich blind op de weg in plaats van de horizon en ledenraden hebben de sfeer van een zitting bij de rechtbank.

“In wezen zijn we meer een oppositiepartij die bestuurt met buikpijn”, aldus Depla. Hij vergelijkt de sfeer in de partij met het kind dat voor een moeilijk proefwerk een zeven haalt. “Dan kun je als vader zeggen: ‘Nou, drie punten te weinig voor een tien’. Of je zegt: ‘Dat heb je goed gedaan’. Dat beeld dat we maar geen tienen haalden, leidde tot chagrijn en dat werd vervolgens het beeld naar buiten toe. Het kinderpardon is daar wel het grootste voorbeeld van. We hadden als partij ook kunnen zeggen: ‘Dat hebben we goed geregeld.'”

Het hielp daarbij niet dat de PvdA-kopstukken zich de afgelopen jaren afschermden, concludeert Depla. “Alles was erop gericht om uit de crisis te komen. Daar werd de top blind van. Ze zagen niet dat leden het gevoel hadden dat hun inspraak er niet meer toe deed. We zijn sowieso te weinig naast de mensen gaan staan. Neem de Q-koorts in Brabant. We leken meer op een verzekeringsbedrijf dan een partij die voor burgers opkomt.”

Trots

Dat de PvdA ook best trots op zichzelf mag zijn, kreeg Depla tijdens zijn rondgang alleen van buitenstaanders horen. “Binnen de partij gaat het niet over de mooie reis die we willen afleggen, maar over de moeren en bouten die nodig zijn om het schip voor die reis te laten varen. We verliezen onszelf in de details. In plaats daarvan zouden we best wat minder bescheiden kunnen zijn, én: we mogen het ook gezellig hebben met elkaar hebben.”

De ledenraad meteen na de verpletterende verkiezingsuitslag van maart was voor hem precies het toonbeeld van hoe het níet meer moet. Een Jaarbeurshal vol rijen stoelen en de ene na de andere ‘ome Harry van de PvdA’ die zijn gal spuwde in de microfoon. “Het leek wel een rechtszaal; mensen haken daardoor af. Als we die niet weten te veranderen, wordt de drempel voor nieuwkomers om actief te worden wel heel hoog.” Hoe Depla het had aangepakt? “We hadden na verloop van tijd gewoon de bierpomp open moeten zetten om samen het verdriet te verwerken.”

Geen agenda

Volgens Depla moet de PvdA het verkrijgen van invloed boven het vergaren van macht plaatsen. “Het misverstand is dat je alleen invloed hebt als je macht hebt. Terwijl je in een kabinet juist heel beperkt bent, want je zit vastgeketend aan een regeerakkoord. Kijk naar de afgelopen jaren. We hebben te weinig invloed uitgeoefend op de maatschappelijke en publieke agenda. Er lag geen agenda van de sociaaldemocratie waar mensen warm voor liepen.”

Tijdens de verbouwing van de partij kan de PvdA in theorie best meeregeren, vindt de burgemeester. Mits zij zaken kan regelen die passen bij het scherpgestelde kompas. “Macht is niet heilig en zaligmakend, maar het is ook geen verboden woord. Maar gelet op de geloofwaardigheid van de politiek zou ik eerst verkennen of een kabinet over rechts echt niet mogelijk is. Als dat niet lukt, is het logisch dat je als PvdA ook gaat kijken, maar we moeten onze geloofwaardigheid niet weer op het spel zetten omdat andere partijen dat niet durven.”

De rol van Samsom

Een opvallend detail in Depla’s studie is de rol van partijleider Diederik Samsom. Of beter gezegd: zijn functie. Volgens Depla was het ‘gezien Diederiks rol in de kabinetsformatie en zijn karakter veel logischer geweest om hem vicepremier te laten worden’ in Rutte-II. Hij werd fractievoorzitter. Samsom had in aanloop naar de verkiezingen van 2012 gezegd in de Kamer te blijven als hij van de PvdA niet de grootste partij wist te maken. Depla: “Dat was een reactie op het falen van de samenwerking tussen Bos en Balkenende in een vorig kabinet.

Maar daarmee vecht je een vorige oorlog uit. Achteraf had je op basis van het karakter van Diederik een andere conclusie moeten trekken.” Iemand als Frans Timmermans, die in 2012 minister van buitenlandse zaken werd, was geschikter geweest als fractieleider, denkt Depla. “Hij had als buitenboordmotor beschouwend kunnen zijn.” Huidig partijleider Lodewijk Asscher was in dat scenario wethouder in Amsterdam gebleven.

Lees ook: Hoe de volkspartijen kopje-onder gingen.

‘PvdA moet brede volksbeweging worden die opkomt voor mensen’

NU 20.06.2017 De PvdA moet de komende jaren veranderen van een klassieke bestuurderspartij in een brede volksbeweging die naast en met de mensen opkomt voor ieders bestaanszekerheid. Dat is de belangrijkste aanbeveling die coryfee Paul Depla dinsdag zal geven aan zijn partij.

In dagblad Trouw geeft hij dinsdag alvast inzage in zijn rapport.

Het prominente partijlid en burgemeester van Breda, deed in opdracht van de PvdA onderzoek naar hoe de partij het verlies van 29 zetels bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen te boven kan komen.

De partij moet zich volgens het onderzoek “volledig focussen op de thema’s werk en inkomen, zorg, milieu en de multiculturele samenleving om het geloof in de sociaaldemocratie terug te winnen”.

Depla sprak voor het rapport met honderden mensen binnen en buiten de partij om te komen tot wat hij noemt “toekomstgerichte aanbevelingen”.

Netflixisering

Een van de belangrijkste oorzaken van de ineenstorting van de partij noemt Depla de ‘Netflixisering van de maatschappij’.

“De samenleving valt uiteen in kleine groepjes die in hun eigen informatiebubbels leven, met elk hun eigen politieke partij. Er is sprake van een versplinterde verzuiling waarin de partij niet mee moet gaan. Als de PvdA een eigen zuiltje wordt kunnen we beter ophouden te bestaan”, stelt hij.

Het rapport zegt verder dat “de partij zal zichzelf snel weer een duidelijk smoelwerk zal moeten geven. De komende twee kabinetsperiodes zou de PvdA zich volledig op het thema bestaanszekerheid moeten richten. Kiezers verwachten van de PvdA dat we verder gaan dan capituleren voor maatschappelijke ontwikkelingen”.

Onderzoek

NU.nl deed afgelopen tijd ook onderzoek naar de achtergronden van het verlies van de PvdA. Onder andere de manier van regeren met de VVD, de ouderwetse partijstructuur en de lijsttrekkersverkiezing speelden een rol.

Op basis van de vele gesprekken komt bovendien een beeld naar voren van een inhoudelijk diep verdeelde partij, waarvan vele twijfelen aan het voortbestaan. Zo stellen drie onlangs vertrokken Kamerleden dat de partij zichzelf de vraag moet stellen of de sociaaldemocratie nog wel nodig is.

“De vraag bij de PvdA zou moeten zijn: Moet er nog wel een sociaaldemocratie zijn? En misschien is de conclusie wel: Misschien kan de sociaaldemocratie er beter niet zijn”, aldus een betrokken PvdA’er.

Lees het hele onderzoek hier:

Zie ook: NU.nl onderzoekt: Waar ging het mis bij de PvdA?

Lees meer over: PvdA

PvdA gaat strijd ‘populisten’ aan

Telegraaf 20.06.2017  ’Populisten’ zijn in het gat gesprongen dat de sociaaldemocratie heeft laten ontstaan. Dat concludeert de Bredase PvdA-burgemeester Paul Depla na een ’verkenning’ van de problemen binnen zijn partij. Hij adviseert daarom onder meer een kritischere houding ten aanzien van de rol van de islam in Nederland.

Na zijn licht op te hebben gestoken zowel binnen als buiten de partij over het waarom van de enorme verkiezingsnederlaag in maart, concludeert Depla dat de PvdA niet voldoende heeft gestaan voor ’bestaanszekerheid’. „Door die onzekerheid te negeren (of erger nog, te bagatelliseren) worden de mensen die zich onzeker voelen onbewust en onbedoeld in de armen van de xenofoben en racisten gedreven.”

In zijn verkenning pleit hij er dan ook voor dat de PvdA ’pal’ gaat staan „voor de waarden van de economische en culturele emancipatie gericht op het versterken van de autonomie van de mensen.” Volgens hem betekent dit dat er ’afstand’ genomen moet worden „van politieke stromingen in de islam en religieus-conservatieve groepen onder migranten.”

Ook op het gebied van zorg ziet Depla dat het mis is gegaan. „Voordat je het weet, ben je de sloper van de verzorgingstehuizen in plaats van de opbouwer van aanspreekbare zorg in de wijken”, aldus de Bredase burgervader.

Hij vindt dat de PvdA nu een ’brede volksbeweging’ moet worden, in plaats van een ’bestuurderspartij’. De hoofdthema’s waarop gericht zou moeten worden, zijn ’werk en inkomen’, ’milieu’, ’zorg’ en ’wonen en samenleven’.

PvdA’ers staat een potje navelstaren te wachten

Telegraaf 20.06.2017 Terwijl er door de beoogde coalitiepartijen steeds wanhopiger naar de PvdA gekeken wordt voor steun voor een meerderheidskabinet, richt de partij het vizier op zichzelf. Vandaag wordt het nieuwste rapport gelanceerd, bedoeld om het tij te keren.

PvdA’ers staat weer een ouderwets potje navelstaren te wachten. Met bier, pizza en live muziek worden leden naar Hilversum gelokt om de ’toekomstverkenning’ te bespreken die de Bredase PvdA-burgemeester Paul Depla heeft opgesteld na gesprekken met mensen ’binnen en buiten de partij’.

Uitdagingen

Zo zullen de sociaaldemocraten volgens ingewijden kleur op de wangen moeten krijgen door zich meer een oppositiestijl aan te meten met een herkenbaar verhaal dat aansluit op de ’uitdagingen’ van deze tijd, zoals migratie en de arbeidsmarkt. Ook moet de PvdA weer een ’partij worden die aanspreekt’ door zich bijvoorbeeld te profileren op thema’s als de positie van basisschoolleraren en het eigen risico in de zorg. Daarbij moet er meer oor zijn voor de geluiden die vanuit de samenleving zelf komen om zo van de PvdA weer een brede volkspartij te maken.

Dat dit een proces is dat enkele jaren in beslag neemt, wordt voor lief genomen. Volgens de verkenning liggen de problemen immers dieper dan één dramatische verkiezingsuitslag. Hierin zit ’m ook de reden dat PvdA-leider Asscher in steeds hardere bewoordingen ’nee’ zegt tegen deelname aan een kabinet met VVD, CDA en D66.

Bij het CDA zegt men inmiddels overtuigd te zijn van Asschers ’nee’. Maar VVD en D66 zien nog altijd mogelijkheden. Vandaag komt het ’motorblok’ bijeen met Tjeenk Willink om zich te buigen over de volgende stap in het formatieproces.

Intussen wacht de andere gegadigde, de ChristenUnie, rustig af tot men zich weer tot haar wendt.

Analyse Depla: ‘PvdA moet volksbeweging worden’

Elsevier 20.06.2017 Vandaag presenteert de burgemeester van Breda, Paul Depla, zijn analyse over de verkiezingsnederlaag van de Partij van de Arbeid. Na het recordverlies van 15 maart onderwierp Depla zijn partij aan een grondig onderzoek.

De Partij van de Arbeid leed bij de Tweede Kamerverkiezingen een verlies van 29 zetels – een niet eerder geëvenaard record in de naoorlogse parlementaire geschiedenis.

Depla werd gevraagd met een analyse te komen. Die levert hij vanavond op een partijbijeenkomst in Hilversum. In gesprek met dagblad Trouw blikt hij vooruit op zijn conclusie: ‘De Partij van de Arbeid is slachtoffer geworden van de “netflixisering” van de maatschappij.’

Depla ontwaart een nieuwe verzuiling: ‘De samenleving valt uiteen in kleine groepjes die in hun eigen informatiebubbels leven, met elk hun eigen politieke partij. Er is sprake van versplinterde verzuiling, terwijl de PvdA juist altijd heeft gestaan voor verbinding.’ Mogelijk doelt Depla op partijen die een deelbelang vertegenwoordigen, zoals DENK, 50Plus of Partij voor de Dieren. ‘Als de PvdA een eigen zuiltje wordt, kunnen we beter ophouden te bestaan.’

‘De Partij van de Arbeid moet weer een brede volksbeweging worden,’ filosofeert Depla tegen Trouw. Hij benadrukt dat er voor de sociaal-democraten vier thema’s van belang zijn: werk en inkomen, zorg, milieu en de multiculturele samenleving. Volgens de burgemeester van Breda moet de noodlijdende partij zich de komende vier tot acht jaar richten op eigen bestaanszekerheid.

Financiële problemen

Maandag werd bekend dat de PvdA naast een ideologisch probleem ook een financieel probleem heeft. De bijdrage van het Rijk gaat door het zetelverlies bij de verkiezingen fors omlaag, en door een fout in het boekhoudsysteem zijn honderden openstaande rekeningen niet geïnd.

De PvdA ging van 38 naar 9 zetels in de Tweede Kamer. Dat betekent niet alleen dat de rijksbijdrage vanaf begin volgende maand wordt verlaagd, maar ook dat er veel minder Kamerleden een deel van hun salaris afdragen aan de partij. Sinds 2009 dragen verkozen volksvertegenwoordigers zo’n 5,5 procent van hun salaris af aan de partij. Hoewel deze afdrachtregeling een stuk minder lucratief is dan die van de SP, waar politici niet meer verdienen dan een modaal inkomen, draagt ieder Kamerlid toch zo’n 5.000 euro per jaar bij aan de partijkas.

Lees verder: Sinds verkiezingsverlies kampt PvdA met groeiende geldproblemen 

Daarnaast kampt de partij met problemen met een nieuw administratiesysteem. De invoering van het systeem verloopt verre van vlekkeloos. Daarom zijn veel betalingen nog niet geïnd. Het contributiegeld van veel leden staat nog niet op de PvdA-rekening en ook de afdracht van een aantal politici is nog niet geïnd. Om welke bedragen het gaat wil de partij niet zeggen.

   Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.

PvdA moet weer een duidelijk smoelwerk krijgen

AD 20.06.2017 De Partij van de Arbeid moet de komende jaren van een klassieke bestuurderspartij veranderen in een brede volksbeweging, die naast en met de mensen opkomt voor ieders bestaanszekerheid. Daarnaast moet de PvdA weer een duidelijk smoelwerk krijgen. Dat is de belangrijkste aanbeveling die de Bredase burgemeester Paul Depla, prominent lid van de partij, vanavond zal geven aan zijn partij tijdens een ledenavond in Hilversum.

Depla deed onderzoek naar het historische zetelverlies tijdens de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart van dit jaar. De PvdA verloor 29 zetels en zit nu nog maar met negen leden in de Kamer.

Focussen

Er lag geen agenda van de so­ci­aal­de­mo­cra­tie waar mensen warm voor liepen

In dagblad Trouw geeft Depla alvast inzage in zijn rapport. De partij moet zich volgens zijn onderzoek ‘volledig focussen op de thema’s werk en inkomen, zorg, milieu en de multiculturele samenleving om het geloof in de sociaaldemocratie terug te winnen.’

Depla sprak voor het rapport met honderden mensen binnen en buiten de partij om zo tot ‘toekomstgerichte aanbevelingen’ te komen. ,,Ik leg alleen de hoeksteentjes van de puzzel.”

Verzuiling

 

Partijleider Lodewijk Asscher © ANP

Als de PvdA een eigen zuiltje wordt, kunnen we beter ophouden te bestaan

Een van de belangrijkste oorzaken van de ineenstorting van de partij is volgens de PvdA-prominent de ‘Netflixisering van de maatschappij’. ,,De samenleving valt uiteen in kleine groepjes die in hun eigen informatiebubbels leven, met elk hun eigen politieke partij. Er is sprake van een versplinterde verzuiling, terwijl de PvdA juist altijd heeft gestaan voor verbinding tussen de verschillende bevolkingsgroepen om zo maatschappelijke ontwikkelingen aan te pakken die voor al die groepen van belang zijn.”

Het is volgens Depla van groot belang dat de PvdA niet meegaat in die verzuiling. ,,Als de PvdA een eigen zuiltje wordt, kunnen we beter ophouden te bestaan. Dan doe je geen recht aan waar de partij ooit voor is opgericht en wat nog steeds van betekenis is, namelijk dwars door de bevolkingsgroepen heen mensen binden. Iedereen, binnen en buiten de PvdA, zegt dat we dat ideaal van een brede progressieve volkspartij niet moeten verlaten.”

Bestuurdersclub

In het rapport staat verder dat de partij zal zichzelf snel weer een ‘duidelijk smoelwerk’ zal moeten geven en af moet van het imago van een klassieke bestuurderspartij.

,,Er is het beeld dat het land in goede handen is bij ons en we het land uit de crisis hebben geholpen. Daarmee presenteren we ons als een soort ENA-partij, naar de Franse eliteopleiding die bestuurders klaarstoomt. Alsof de PvdA een scholingsinstituut is voor bestuurders. Dat willen we niet. Dat vinden we te weinig.”

Volgens Depla moet zijn partij invloed boven het vergaren van macht plaatsen. ,,Het misverstand is dat je alleen invloed hebt als je macht hebt. Terwijl je in een kabinet juist heel beperkt bent, want je zit vastgeketend aan een regeerakkoord”, aldus Depla. ,,Kijk naar de afgelopen jaren. We hebben te weinig invloed uitgeoefend op de maatschappelijke en publieke agenda. Er lag geen agenda van de sociaaldemocratie waar mensen warm voor liepen.”

Sinds verkiezingsverlies kampt PvdA met groeiende geldproblemen

Elsevier 19.06.2017 De financiële problemen van de Partij van de Arbeid stapelen zich op. De bijdrage van het rijk gaat fors omlaag door het zetelverlies bij de verkiezingen, en door een fout in het boekhoudsysteem zijn honderden betalingen niet geïnd.

Dat meldt RTL Nieuws maandag. De partij moet zelfs werknemers ontslaan om te bezuinigen. PvdA ging van 38 naar 9 zetels in de Tweede Kamer. Dat betekent niet alleen dat de rijksbijdrage vanaf begin volgende maand wordt verlaagd, maar ook dat er veel minder Kamerleden een deel van hun salaris afdragen aan de partij.

 Arendo Joustra: dat de PvdA niet is beloond, moet niet verbazen

Problemen met administratiesysteem

Sinds 2009 dragen verkozen volksvertegenwoordigers zo’n 5,5 procent van hun salaris af aan de partij. Hoewel de afdrachtregeling een stuk minder lucratief is dan die van de SP, waar politici niet meer verdienen dan een modaal inkomen, draagt elk Kamerlid toch zo’n 5.000 euro per jaar bij aan de partijkas.

Daarnaast kampt de partij met problemen met een nieuw administratiesysteem. De invoering van het systeem verloopt verre van vlekkeloos. Daarom zijn veel betalingen nog niet geïnd. Het contributiegeld van veel leden staat nog niet op de PvdA-rekening en ook de afdracht van een aantal politici is nog niet geïnd. Om welke bedragen het gaat wil de partij niet zeggen.

Mes in personeelsbestand

Na de verkiezingen is crisis uitgebroken bij de PvdA. Voorzitter Hans Spekman moest het veld ruimen, en zal in oktober aftreden. Door de bezuinigingen zal hij niet de enige PvdA’er zijn die de deur wordt gewezen. Tientallen medewerkers op het partijbureau en in de Kamer zouden hun baan kwijtraken.

Al voor de verkiezingen kwam aan het licht dat veel grote politieke partijen, waaronder naast de PvdA ook CDA en VVD, met geldproblemen zitten. Omdat het ledenaantal afneemt, loopt de partijkas langzaam leeg. Daarnaast wordt ook de subsidie minder omdat de partijen minder leden hebben, en omdat de subsidie aan politieke partijen is verlaagd als bezuinigingsmaatregel.

  Bauke Schram Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier Weekblad.

OP DE TOEKOMST

PvdA 17.06.2017 Het Partijbestuur heeft mij begin april benaderd om de PvdA een spiegel voor te houden. Om een toekomstgerichte analyse op te stellen, geen dik rapport, maar een serie observaties en een aantal adviezen. Dit heb ik met veel plezier samen met de Wiardi Beckmanstichting en met leden en experts van binnen en buiten de partij gedaan. Hieronder staat een beknopte samenvatting van die analyse.

De opdracht voor de PvdA is niet eenvoudig. We zullen met alle energie moeten werken aan een partij die herkenbaar en geloofwaardig is als brede progressieve volkspartij. Een inhoudelijk herkenbare agenda is van groot belang. Maar politiek gaat om meer dan alleen de inhoud. We kunnen alleen succesvol zijn als we aansprekend en inspirerend zijn.

Dat stelt eisen aan de structuur en cultuur van onze organisatie. Net zoals het eisen stelt aan de manier waarop we als PvdA politiek bedrijven. En de manier waarop we campagne voeren. Ook op deze punten moeten we kritisch in de spiegel kijken. En zouden we juist nu duidelijke keuzen moeten maken.

In de analyse waar het partijbestuur om heeft gevraagd, wordt daarom stil gestaan bij:

1. Wat voor een partij willen we zijn: het wezen van de PvdA.
2. Wat is de agenda van de PvdA: de idealen van de PvdA
3. Wat voor een organisatie ondersteunt agenda van de PvdA
4. Wat is een aansprekende stijl van politiek bedrijven

I. Het wezen van de PvdA

De PvdA is altijd een brede progressieve volkspartij geweest. De laatste decennia is dit steeds moeilijker geworden. De verdeelde samenleving speelt brede volkspartijen als de PvdA steeds meer parten. Het is de verzuiling in een eigentijdse vorm, waarbij de nieuwe zuiltjes steeds kleiner en specifieker lijken te worden. Ook op de kiezersmarkt zien we de gevolgen van de versplinterde verzuiling.

Ons electorale systeem maakt het mogelijk dat iedere nieuwe zuil zijn eigen nieuwe partij krijgt. Ik noem het de ‘Netflixisering’ van de politiek. Door deze versplintering lijkt voor brede volkspartijen geen plaats meer te zijn. En juist dat, een brede volkspartij, waren wij als PvdA altijd. Dus hebben we het als PvdA – net als andere brede volkspartijen – zwaar.

Hoewel de dominante maatschappelijke trends de keuze voor één zuil zou rechtvaardigen, is er vrijwel niemand binnen de PvdA die een dergelijke beweging omarmt. Wil de PvdA echt overleven als een brede progressieve volkspartij, zal het tegen de stroom in moeten roeien. Dat lukt alleen als de PvdA in staat is om duidelijk te maken waar de partij voor staat.

De laatste jaren is de PvdA is bij het antwoord op deze vraag te lang op twee gedachten blijven hinken. Aan de ene kant was de PvdA de partij die stond voor de sociaaldemocratische idealen. Aan de andere kant werd vaak aangegeven dat de PvdA uiteindelijk de partij van de sterke bestuurders waren. Die dubbele positie komt de herkenbaarheid van de PvdA niet ten goede.

II. De idealen van de PvdA

Hoewel de PvdA zich vaak presenteert als een bestuurderspartij, zien we onszelf vooral als een brede progressieve volkspartij. Gedreven door idealen. Vrijwel iedereen is ervan overtuigd dat PvdA in wezen een waardenpartij is. We moeten als partij leidend zijn in de zoektocht naar het verkennen van de belangrijkste, maatschappelijke vraagstukken.

Macht (bijvoorbeeld door te regeren) kan daarbij handig zijn. Maar het is geen doel op zichzelf. Het gaat uiteindelijk om de invloed die de sociaaldemocratische beweging heeft op de maatschappelijke en politieke agenda.

Als PvdA hoeven we niet op zoek te gaan naar nieuwe idealen. Integendeel, we kunnen vol trots vasthouden aan het aloude ideaal van het streven naar een gemeenschap van vrije mensen, zoals Den Uyl het omschreef. We beseffen alleen wel dat dit ideaal door de veranderende maatschappelijke context steeds bij de tijd gehouden moeten worden. Den Uyl was van mening dat de gemeenschap van vrije mensen alleen zou ontstaan als er bestaanszekerheid voor iedereen was. Vrijheid veronderstelt bestaanszekerheid.

De PvdA zou dus moeten staan voor het versterken van die bestaanszekerheid. Door die strijd voor bestaanszekerheid centraal te stellen, kunnen we als partij de spreekbuis worden voor de maatschappelijke beweging die de bestaanszekerheid in de huidige samenleving wil versterken. We hoeven zo dus ook niet alleen conservatief te zijn.

Waar de sociaaldemocratie niet meer lijkt te gaan voor bestaanszekerheid, duiken populisten handig in dit vacuüm. Toch hoeft bestaanszekerheid niet het domein van populisten te worden. In discussies over de toekomst van arbeid is namelijk meer mogelijk dan alleen een strategie van valse beloftes, capitulatie, of een van de kop in het zand.

Het is goed om te kijken wat op dit moment de belangrijkste pijlers van bestaanszekerheid zijn.

1. Werk en inkomen door globalisering, flexibilisering en robotisering
2. Milieu door klimaatverandering
3. Zorg door vergrijzing
4. Wonen en samenleven door de multiculturele samenleving

Dit zijn de vier thema’s die de belangrijkste dragers van bestaanszekerheid vormen, en waarop de PvdA zich dus de komende tijd volledig moet richten. De PvdA als partij die staat voor het versterken van de bestaanszekerheid. Omdat alleen dan mensen in staat zijn om echt te geloven in de toekomst. En optimistisch vooruit kunnen gaan.

III. De organisatie van de PvdA

De toekomst van de PvdA moet liggen in het zijn van een beweging. Een beweging georganiseerd rond de inhoudelijke vraagstukken waar de PvdA zich op gaat richten. In deze netwerken vinden, daarbij verbinding makend met afdelingen en regionale actiecentra, inhoudelijke debatten plaats. De inhoudelijke netwerken hebben een open karakter. Leden en niet leden kunnen deelnemen aan de activiteiten.

Een maatschappelijke beweging ontstaat echter niet bij toverslag. Het kost veel tijd en energie om deze beweging op te bouwen. Daarom moet het komende jaar tijd capaciteit – zowel in mensen als in centen – worden vrijgespeeld om de ontwikkeling richting beweging van netwerken mogelijk te maken. Op dit moment is de PvdA voor een groot deel georganiseerd langs de lijnen van de beroepsgroepen van politici.

Maar het is de vraag of we wel in staat zijn om op deze manier echt agenda-bepalend bezig te zijn op de thema’s waar je als PvdA het verschil wil maken. In plaats een organisatie van beroepsgroepen te zijn, zou het wellicht beter zijn om de partij in te richten als een organisatie van netwerken. De inzet van de netwerken zou dus minder moeten liggen op besluitvorming, en veel meer op de ideeënvorming. Die behoefte is breed aanwezig binnen de partij.

Ook de communicatie moet dan anders: de ontvanger met al zijn en haar emoties moet veel meer centraal staan in onze communicatie. Dat maakt onze communicatie veel effectiever.

De afgelopen jaren is veel tijd en moeite gestoken in het versterken van de ledendemocratie. Het is mooi dat deze ontwikkeling is ingezet. Op veel punten loopt de PvdA in dit opzicht voorop. Toch knaagt het. Want de manier waarop het binnen de PvdA georganiseerd is, wordt het stemmen over moties en amendementen de hoogste vorm van de ledendemocratie.

Terwijl het lidmaatschap waarde krijgt als men als lid dingen kan doen. En het gezellig is binnen de partij. Het kunnen loslaten van de stemdemocratie vraagt wellicht het een en ander van onze manier van werken. Het zou aardig zijn om met radicale voorstellen te komen. Voorstellen waarin we niet voortborduren op bestaande structuren en we tot marginale aanpassingen komen, maar we met voorstellen komen waarmee we een fundamenteel nieuwe start maken.

IV. De stijl van de PvdA

We zullen als PvdA weer ambitieus moeten zijn in onze idealen en veel bescheidener in de oplossingen. Juist in het zoeken van de oplossingen moet een eigentijdse politicus veel meer willen varen op de ervaring en de kennis in de samenleving. Als PvdA moeten we een positieve houding hebben.

Ten opzichte van elkaar (“De PvdA zal gezellig zijn, of de PvdA zal niet zijn”), maar ook ten opzichte van maatschappelijke initiatieven. Dergelijke initiatieven kunnen als een sociaal alternatief dienen voor het liberale dogma van de eigen verantwoordelijkheid. We moeten nieuwe maatschappelijke bewegingen omarmen en versterken, omdat ze een nieuw aansprekend vehikel zijn waarmee de bestaanszekerheid van mensen kan worden versterkt.

Als we dat niet doen, worden we in het oog van de samenleving namelijk meer en meer technocraten in plaats van aansprekende politici. Dat is lastig, want de gulzigheid van de ambtelijke-professionele wereld is groot en heeft grote gevolgen. Na verloop van tijd verliezen de bestuurders hun politiek-bestuurlijke antenne en politiek-bestuurlijke uitstraling.

Men verliest contact met de andere domeinen. En worden symbool van een voor de buitenwereld vrij gesloten bestuurlijke wereld. Politieke partijen hebben een rol om te voorkomen dat de politicus een beleidsmedewerker wordt. Bijvoorbeeld in de werving van politici. En ook in onze scholingsprogramma’s zouden we veel meer moeten richten op de eigenschappen die van een politicus mogen worden verwacht in de huidige tijd: waarin we mensen scholen in politieke acties en het politieke handwerk.

Tot slot

Met deze analyse eindigt niet het veranderingsproces. Integendeel. We beginnen pas. De analyse is niet meer dan de vier hoekstukjes van een puzzel die we de komende jaren met vele mensen moeten leggen. De PvdA heeft het niet gemakkelijk. Maar er is geen reden voor te groot pessimisme. Want als zelfs Feyenoord het heeft geflikt om toch weer eens kampioen te worden, kunnen we als PvdA er ook zeker weer er helemaal bovenop komen!

DOWNLOAD: DE VOLLEDIGE ANALYSE

Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 3

Doet ie het of doet ie het niet ??

De bel voor de volgende ronde

Onderhandelaars VVD, CDA, D66 en ChristenUnie praten verder – Informateur Gerrit Zalm en de onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie komen op maandag 3 juli 2017 opnieuw twee keer bij elkaar. De gesprekken zijn in de Tweede Kamer, in de Stadhouderskamer. Op vrijdagochtend 30 juni spraken de informateur en de onderhandelaars met voorzitter Mariëtte Hamer van de Sociaal-Economische Raad. In de middag volgde een onderlinge vergadering.

De onderhandelaars zijn:

• VVD: Mark Rutte en Halbe Zijlstra
• CDA: Sybrand van Haersma Buma en Pieter Heerma
• D66: Alexander Pechtold en Wouter Koolmees
• ChristenUnie: Gert-Jan Segers en Carola Schouten

ELKE WERKDAG ONDERHANDELEN

Onder leiding van informateur Zalm gaan VVD, CDA, D66 en ChristenUnie de komende tijd elke werkdag onderhandelen, maar snelheid in de formatie is geen doel op zich. Dat zei informateur Zalm woensdagavond 28 juni tijdens een korte persconferentie in de Oude Zaal van de Tweede Kamer. Hij kondigde ook aan dat de Stadhouderskamer, in de Tweede Kamer, het centrum van de kabinetsformatie blijft. Wel zullen de onderhandelaars op maandag 10 en en dinsdag 11 juli ergens buiten Den Haag samenkomen.

GESPREKKEN MET DESKUNDIGEN

Informateur Zalm en de onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie spraken op donderdag 29 juni met president Klaas Knot van de Nederlandsche Bank, directeur Laura van Geest van het Centraal Planbureau, voorzitter Manon Leijten van de Studiegroep Begrotingsruimte en directeur Kim Putters van het Sociaal en Cultureel Planbureau.

KIEZERS STERK VERDEELD OVER MOGELIJK CENTRUMRECHTS KABINET  – Aan de start van deze week vingen nieuwe onderhandelingen tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie aan. Uit de Politieke Barometer van deze week verwachten de meeste kiezers dat deze partijen er wel uit gaan komen en daarmee een volgend kabinet kunnen vormen. Echter nog niet alle kiezers zijn er gerust op dat een kabinet tussen deze partijen goed is voor Nederland.

Slechts 35% van de Nederlanders geeft aan tevreden te zijn als er een kabinet komt tussen deze partijen. Daarnaast kan een derde dat (nog) niet beoordelen en is nog eens een derde ontevreden met een dergelijk kabinet.

Tjeenk Willink: kabinet VVD, CDA, D66 en ChristenUnie onderzoeken – De Tweede Kamer debatteert op woensdag 28 juni 2017 om ongeveer 11.45 uur over het eindverslag van informateur Herman Tjeenk Willink en het vervolg van de kabinetsformatie.

Hij adviseert in zijn eindverslag dat een informateur van VVD-huize moet gaan onderzoeken of een kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie mogelijk is. Oud-minister Gerrit Zalm (VVD) is beschikbaar als nieuwe informateur. Tjeenk Willink overhandigde zijn eindverslag op dinsdag 27 juni aan Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib.

Informateur Herman Tjeenk Willink sprak op dinsdagmiddag 20 juni 2017 verder met fractievoorzitters Mark Rutte (VVD), Sybrand van Haersma Buma (CDA) en Alexander Pechtold (D66) over de kabinetsformatie. Het gesprek is in het Tweede Kamergebouw, in de Stadhouderskamer. De informateur richt zich op een meerderheidskabinet waarvan in elk geval VVD, CDA en D66 deel uitmaken. Dat zei hij donderdagmiddag 15 juni tijdens een persconferentie in de Oude Zaal van de Tweede Kamer.

Informateur Tjeenk Willink zoekt verder naar mogelijkheden om een stabiel meerderheidskabinet te vormen “dat grote vraagstukken aanpakt”. Hij liet donderdag 16 juni weten dat hij na gesprekken met fractievoorzitters Rutte, Buma en Roemer (SP) heeft geconcludeerd dat het op ‘inhoudelijke gronden’ niet mogelijk is om een meerderheidskabinet te formeren met de PVV of de SP.

Op donderdagmiddag 16 juni had Tjeenk Willink een gesprek met fractievoorzitters Rutte, Buma en Pechtold. Eerder op de middag sprak hij afzonderlijk met D66-fractievoorzitter Pechtold over het vervolg van de formatie.

Informateur Herman Tjeenk Willink richt zich op een meerderheidskabinet waarvan in elk geval VVD, CDA en D66 deel uitmaken. Dat zei hij donderdagmiddag 15 juni 2017 in een persconferentie over de voortgang van de kabinetsformatie in de Oude Zaal van de Tweede Kamer. Tjeenk Willink heeft na gesprekken met fractievoorzitters Mark Rutte (VVD), Sybrand Buma (CDA) en Emile Roemer (SP) geconcludeerd dat het op ‘inhoudelijke gronden’ niet mogelijk is om een meerderheidskabinet te formeren met de PVV of de SP.

Op woensdag 15 maart 2017 ging Nederland naar de stembus. Kiezers bepaalden zo welke 150 Nederlanders namens hen vier jaar lang volksvertegenwoordiger mogen zijn. 28 partijen deden mee aan de verkiezingen. De Tweede Kamerleden controleren de regering en maken en beoordelen wetsvoorstellen.

Net als tijdens de eerste formatiepoging, klapte de tweede ronde toen bleek dat de afstand tussen de partijen op het gebied van migratie te groot is. Al snel bleek dat GroenLinks geen handtekening wilde zetten onder het voorstel van informateur Tjeenk Willink, omdat het plan niet de bescherming zou bieden aan oorlogsvluchtelingen waar ze recht op hebben, aldus Klaver.

Tja, en wat nu ???

Formatie geklapt: VVD, CDA en D66 boos om vluchtelingeneis van Klaver

Volgens een peiling van RTL snapt ruim 55 procent van de GroenLinkskiezers niet waarom Klaver de handdoek in de ring gooit. Ook de Volkskrant publiceerde een aantal woedende brieven, van kiezers die zich door Klaver bedrogen voelen.

Na het mislukken van de formatiegesprekken reageert zelfs de ngo Vluchtelingenwerk Nederland verrast over het gewicht van het thema migratie. In een interview met De Telegraaf vraagt adjunct-directeur Jasper Kuipers zich af waarom migratie het grote struikelblok is: ‘In Zuid-Europa, waar echt problemen zijn, lukt het politiek wel.’

Telegraaf 14.06.2017

Internationale verdragen

Dat eindvoorstel gaat over de vraag of de Europese Unie (EU) deals mag sluiten met andere landen waarbij ze geld ontvangen in ruil voor het opvangen van migranten, naar het voorbeeld van de Turkijedeal die in 2015 werd gesloten.

Vluchtelingenwerk vindt het prijzenswaardig van Tjeenk Willink dat hij vastlegt dat de afspraken alleen mogen worden gemaakt wanneer alle partijen zich aan de internationale verdragen houden. ‘Dat biedt ook mogelijkheden om Turkije aan te spreken op het niet nakomen van de mensenrechten. Zo gaan daar veel kinderen niet naar school,’ aldus Kuipers, die daarmee verwijst naar een uitspraak van Klaver, die hij eerder op de dag gebruikte om zijn starre houding te rechtvaardigen.

Ferme kritiek op Klaver

Klavers koppigheid kon ook vanuit de Tweede Kamer op flinke kritiek rekenen.  ‘Gesprekken liepen stuk op een punt waarover iedereen het eens is. De afspraken die de Europese Unie met Turkije heeft gemaakt zijn conform het internationaal recht, en bovendien effectief. Zelfs de meest linkse lidstaten van de Europese Unie zijn het hierover eens,’ zei premier Mark Rutte eerder op de dag.

Nu wenden de ogen zich weer langzaam tot de ChristenUnie. Die partij is weliswaar bereid te praten, maar dan moet er verandering in de houding van D66 komen. Gert-Jan Segers: ‘We kunnen niet eindeloos wachten op een nieuw kabinet.’ D66 wees een samenwerking met ChristenUnie eerder resoluut af, omdat de partijen op het gebied van medisch-ethische kwesties te zeer verschillen.

Ik krijg er hoofdpijn van !!!

Lees ook;
Sybrand Buma: ‘Principiële ondergrens even onbegrijpelijk als ongelofelijk’

Weer mislukt

VVD en CDA hebben het natuurlijk ook aan zichzelf te wijten. Hadden ze de PVV vooraf níet uitgesloten, dan hadden ze Jesse Klaver (GroenLinks) onder druk kunnen zetten: ‘Blijf jij moeilijk doen over een rem op de massa-immigratie, dan wenden wij ons tot Wilders en dat wil jij zeker niet.’ Maar de leiders van de middenpartijen ontkenden pertinent die optie en doordat D66 feitelijk ook nog de ChristenUnie uitsluit, zit de formatie muurvast.

Pragmatisch zijn, is te moeilijk voor GroenLinks

GroenLinks wilde het onderste uit de kan. Volgens ‘verkenner’ Herman Tjeenk Willink was het verschil te overbruggen. Maar in plaats van pragmatisch te zijn, redeneerde Klaver teveel vanuit de eigen ideologische positie.

Volgens bronnen in de andere partijen boog hij voor de pro-immigratie-belangenorganisaties en actiegroepen, die in GroenLinks een flinke stem hebben. Klaver deed een beetje mee met de grote jongens over een nieuwe interpretatie van het Vluchtelingenverdrag maar eiste later toch weer dat grote aantallen vluchtelingen per vliegtuig naar Nederland werden overgebracht. Een onbegrijpelijke nederlagenstrategie.

De formatiegesprekken tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks zijn mislukt, meldde informateur Herman Tjeenk Willink maandagavond. Langzaam maar zeker komt toch ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers weer in beeld. Hoe denkt hij over het onderwerp waarover de partijen het niet eens werden?

Aanpassingen van Klaver

In eerste instantie leek het obstakel migratie te zijn overwonnen, maar GroenLinks-leider Jesse Klaver had nog wat aanpassingen. Daaronder viel onder meer zijn eis om 5.000 tot 25.000 extra vluchtelingen op te nemen in Nederland. De andere partijen gingen daar niet mee akkoord.

‘Libië-deal is onvermijdelijk’

Hoe kijkt de ChristenUnie naar dit soort deals? Voor de verkiezingen zei ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers duidelijk het ‘eens’ te zijn met de stelling ‘een Libië-deal is onvermijdelijk’ die het Nederlands Dagblad hem voorlegde. ‘Er moet in Noord-Afrika onder strikte voorwaarden opvang komen. Libië is een volstrekte chaos. We kunnen het niet aan hen overlaten hoe mensen worden opgevangen. De VN-vluchtelingenorganisatie moet daarbij betrokken zijn. Als goede en veilige opvang geregeld kan worden, is zo’n deal een optie.’

AD 14.06.2017

Gaat D66 in zee met ChristenUnie?

Na de eerste formatiepoging tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks, schoof Segers kort aan tafel met D66-leider Alexander Pechtold. De gesprekken liepen op niets uit, onder meer omdat Pechtold een lijst met eisen zou hebben gehad, waaraan Segers moest voldoen om een plekje te verdienen aan de formatietafel.

Segers zegt dinsdag dat de situatie ‘onveranderd’ is. Volgens de CU-leider heeft Pechtold de deur dichtgedaan. ‘Pas als hij van gedachten verandert, komen wij in beeld.’

AD 14.06.2017

D66 geeft aan dat de partij niet in een kabinet wil met de ChristenUnie. De partij hoopt dat de SP of de PvdA een einde maakt aan de blokkades die ze hebben opgeworpen, om aan te sluiten bij de VVD, CDA en D66.

Pechtold sluit echter nog niet uit dat de partijen in zee gaan met gedoogsteun van de ChristenUnie. Progressief D66 staat vooral op het gebied van medisch-ethische lijnrecht tegenover de ChristenUnie.

We komen er wel uit !!

Lees verder: jonge D66’ers hadden vertrouwen in kabinet met CU

Toch zegt de voorzitter van jongerenvereniging de Jonge Democraten wel wat te zien in samenwerking met de ChristenUnie, op voorwaarde dat de stappen niet worden teruggedraaid die D66 heeft gemaakt op het gebied van bijvoorbeeld wietregulering en andere ethische kwesties.

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 2

zie ook: Op weg naar kabinet Rutte-3 – deel 1

zie ook: Uitslag 2e kamerverkiezing 15.03.2017 – VVD de grote winnaar

zie ook: Verkiezingen 2e Kamer 15.03.2017

zie ook: Op weg naar de 2e kamerverkiezingen in 2017 – deel 3

dossier “Kabinetsformatie”  AD

dossier formatie  Elsevier

KABINETSFORMATIE  VK

BLOG: Alles over de formatie  Telegraaf

Meer informatie over de kabinetsformatie van 2017 TK

Bekijk ook de rechtenvrije foto’s van de kabinetsformatie TK

Zie: verslag verkenner schippers 27.04.2017

Zie: Brief aan Voorzitter en TK van informateur Schippers 11.05.2017

Zie: Verslag  29.05.2017

Zie: Verslag 12.06.2017

Zie:  brief_tweede_kamer_van 12.06.2017

Zie:  eindverslag_informateur_tjeenk_willink_27_juni_2017

Terugblik;

AD 10.08.2017

 

09.08.2017

’Uitruilen’ lijkt optie in formatie Telegraaf 09.08.2017

Partijen blijven worstelen met ‘principiële’ vraagstukken bij formatie NU 09.08.2017

Segers en Pechtold sluiten liever geen compromis  AD 09.08.2017

Pechtold: soms principes ‘uitruilen’ in plaats van ‘verwateren’ Elsevier 09.08.2017

Onderhandelaars zijn terug van het uitwaaien  Elsevier 09.08.2017

‘Kamer moet terug van reces’ Telegraaf 09.08.2017

Partijen hervatten overleg: doorgaan of stoppen  AD 09.08.2017

Het huiswerk van Zalm ligt op de formatietafel Trouw 09.08.2017

Informateur Zalm heeft skelet voor regeerakkoord klaar, partijen blijven terughoudend VK 09.08.2017

Vakantie voorbij: formatie hervat met heikele kwestie Elsevier 09.08.2017

Formatie door met zware dobber Telegraaf 09.08.2017

Nog geen zicht op einde kabinetsformatie NU 09.08.2017

Achtergrond: De formatie wordt hervat, hoe zijn de kaarten geschud? NU 09.08.2017

Gronings gas op tafel formatie  Telegraaf 09.08.2017

08.08.2017

Gaswinning op agenda bij hervatting formatie AD 08.08.2017

‘Nieuw kabinet moet luisteren naar ondernemers: schaf DBA af’  Elsevier 08.08.2017

07.08.2017

Frans Weisglas: Maak haast met formatie en houd ‘voltooid leven’ erbuiten VK 07.08.2017

Waarom die renovatie van het belastingstelsel zo moeilijk is  Trouw 07.08.2017

04.08.2017

Formatie lijkt eindfase te naderen: sociale partners welkom als gesprekspartner VK 04.08.2017

Komt eindfase formatie in zicht? Het lijkt er wel op  Elsevier 04.08.2017

03.08.2017

Sjaak van der Tak wil minister van land- en tuinbouw in nieuw kabinet OmroepWest 03.08.2017

24.07.2017 – Thierry Baudet op Instagram: “Ik laat mijn baard staan totdat er een nieuw kabinet is!

Thierry Baudet laat baard staan tot er een nieuw kabinet is  Telegraaf 24.07.2017

Thierry Baudet begint een nieuwe challenge: ‘Laat je baard staan …  DDS 24.07.2017

Thierry Baudet laat een zomerbaardje staan, en geniet van nieuwe … Dagelijke Standaard 24.07.2017

NPO-boegbeeld steunt #ThierryChallenge van Thierry Baudet …  TPO 24.07.2017

Baudet laat zijn baard staan totdat er een nieuw kabinet is  DD 24.07.2017

GeenStijl: Vergeet ice buckets: hier is de #thierrychallenge  GeenStijl 24.07.2017

Thierry Baudet start challenge: laat baard staan tot nieuw kabinet  WNL 24.07.2017

Baudet laat baard staan tot nieuw kabinet Elsevier 25.07.2017

22.07.2017 – week 19

Kunnen de onderhandelaars zomaar met formatievakantie? NU 22.07.2017

In de droom van Gert-Jan Segers past geen compromis  VN 22.07.2017

AD 21.07.2017

FormatieVlog #18: onderhandelaars zijn elkaar zat en off the record  NOS 21.07.2017

AD 21.07.2017

Principiële pijn tart de formatie  AD 21.07.2017

AD 20.07.2017

Zalm praat koning bij Telegraaf 20.07.2017

Informateur Zalm praat de koning bij over formatie AD 20.07.2017

AD 20.07.2017

 

Een minister van klimaat? Liever niet! Trouw 20.07.2017

Kabinet Rutte-III laat op zich wachten AD 20.07.2017

19.07.2017 – Dag 126 van de formatie

Ja, hier gaan we uitkomen, is de stemming op formatiedag 126 VK 19.07.2017

Het eindpunt van de formatie is nog niet in zicht Trouw 19.07.2017

Cruciale dag voordat vakantie formatie stillegt AD 19.07.2017

Onderhandelaars blijven hoopvol over goede afloop formatie NU 19.07.2017

Hoopvol formatiepauze in Telegraaf 19.07.2017

Laatste dag: politici kijken reikhalzend uit naar vakantie  Elsevier 19.07.2017

Laatste dag formeren voor vakantie Telegraaf 19.07.2017

Informateur Zalm hoopvol dat kabinet er na vakantie komt AD 19.07.2017

 

Als ‘de polder’ nu niets zegt, hebben ze na de formatie geen recht van spreken meer Trouw 19.07.2017

18.07.2017

Formatie op weg naar ’knip’ Telegraaf 18.07.2017

Geen tropenrooster bij formatie Telegraaf 18.07.2017

Rutte heeft haast met formatie? Dat blijkt nergens uit  Elsevier 18.07.2017

CU-voorman Segers glashelder: Point of no return nog niet bereikt AD 18.07.2017

Twee C’s in één kabinet?  AD 18.07.2017

‘Pechtold en Buma botsen over klimaat’ bij formatie-onderhandelingen  Elsevier 18.07.2017

17.07.2017

Pechtold: een productieve dag Telegraaf 17.07.2017

Productieve formatiedag: ‘Voor oktober hopelijk regeerakkoord’  Elsevier 17.07.2017

‘Financiële plaatje moet rond’  Telegraaf 17.07.2017

Partijen starten marathonsessie tijdens cruciale week in formatie AD 17.07.2017

Bijna vakantie. Op het nippertje een doorbraak in formatie?  Elsevier 17.07.2017

Laatste week formatie voor reces Telegraaf 17.07.2017

Lange dag aan de formatietafel  Telegraaf 17.07.2017

16.07.2017

Amper progressie in formatieonderhandelingen  AD 16.07.2017

14.07.2017 – Dag 122 van de formatie

Stap in formatie: CPB rekent volgende week eerste ‘houtskoolschetsen’ door VK 14.07.2017

Onderhandelaars praten maandag verder in Johan de Witthuis NU 14.07.2017

Weer naar Johan de Witthuis Telegraaf 14.07.2017

Onderhandelaars opnieuw naar Johan de Witthuis  Elsevier 14.07.2017

Formatiepartijen hebben geen haast: ‘Er zal nog wel wat tijd bijkomen’  Elsevier 14.07.2017

For­ma­tie­par­tij­en weer terug in vertrouwde Stad­hou­ders­ka­mer  AD 14.07.2017

Telegraaf 13.07.2017

‘Nieuwe kabinet moet start-ups stimuleren’  Telegraaf 13.07.2017

AD 12.07.2017

Informateur Zalm praat koning bij over formatie  AD 12.07.2017

Zalm praat koning bij over formatie  Telegraaf 12.07.2017

AD 11.07.2017

Pechtold tempert verwachtingen: ‘We zijn er nog lang niet’ Elsevier 11.07.2017

Overzicht kabinetsformatie: CU laatste optie voor VVD, CDA en D66 NU 11.07.2017

Pechtold ziet nog weinig vooruitgang in formatiegesprekken NU 11.07.2017

Onderhandelingen onderbroken: ChristenUnie naar U2  Elsevier 11.07.2017

Partijen maken centimeters’ Telegraaf 11.07.2017

Pechtold: Partijen formatie maken centimeters AD 11.07.2017

Partijen vervolgen ‘informeel’ formeren op nieuwe locatie AD 11.07.2017

‘Informeel’ formeren gaat verder Telegraaf 11.07.2017

AD 10.07.2017

Informele formatiedag Telegraaf 10.07.2017

‘Pittige’ formatie even verder buiten het Binnenhof Parool 10.07.2017

Formatie op gymschoenen verder NOS 10.07.2017

Formeren op gympen Telegraaf 10.07.2017

Formatie verkast naar goedkoop adresje  AD 10.07.2017

Onderhandelaars kiezen voor ‘uitje’ elders in Den Haag  Elsevier 10.07.2017

Formatie om de hoek verder  Telegraaf 10.07.2017

Formatie even weg van het Binnenhof NOS 10.07.2017

Elsevier 09.07.2017

Gênant, het snel willen regelen van ‘voltooid leven’-wet

Elsevier 09.07.2017  Over een paar dagen is het vier maanden geleden dat we naar de stembus gingen en een nieuwe volksvertegenwoordiging kozen. Sindsdien zijn de politieke kopstukken bezig geweest om op basis daarvan een nieuwe regeringscoalitie te smeden.

Het einde is nog niet in zicht, met nog een afgesproken vakantie voor de boeg. Als een nieuw kabinet op Prinsjesdag in de Ridderzaal zit, is dat al een hele prestatie.

Genoeg hebben van het leven

Een belangrijke factor bij deze slakkengang is het principiële meningsverschil over de ‘voltooid leven’-wet. Daar begint het misverstand, want er zijn er twéé van: de ene is ingediend in oktober door minister Edith Schippers (VVD, Volksgezondheid), de andere is een initiatiefwet van het Tweede Kamerlid Pia Dijkstra (D66).

Tussen beide wetsontwerpen zijn fijnzinnige verschillen, maar die laat ik voor wat ze zijn. Grofweg komt het in beide gevallen neer op zelfgekozen beëindiging van het leven van een mens die niet ziek is maar domweg genoeg heeft van het leven.

De hulp die daarbij door anderen wordt gegeven is momenteel strafbaar en aan een dergelijke zelfdoding wordt door de samenleving niet meegewerkt omdat er geen sprake is van zichtbare ellende. Anders dan bij euthanasie die (wettelijk) mag plaatshebben als sprake is van ‘ondraaglijk en uitzichtloos lijden’.

Voor euthanasie hebben we een Euthanasiewet, waarmee we in de wereld voorop lopen. Behalve het zojuist genoemde fundamentele verschil, zijn er nog andere verschillen. Er is in het ene geval wel een objectieve norm, in het andere niet en in het ene geval komt er iemand aan te pas die in het bezit is van een artsendiploma, in het andere geval is een ‘stervensbegeleider’ voldoende, wat dat ook moge zijn.

Afshin Ellian: eerst een volwaardig debat over ‘voltooid leven’, D66! >

Nieuw kroonjuweel

De ‘voltooid leven’-wet is een nieuw ‘kroonjuweel’ van D66. Voor nogal wat mensen kan de wereld niet meer fatsoenlijk draaien zonder die wet. Voor anderen is het niet veel meer dan ten dele een doublure van de Euthanasiewet en ten dele een overbodige wet gezien de bestaande praktijk. En voor weer anderen is het strijdig met hun religieuze beleving.

Zo lijkt het alsof de scheidslijnen duidelijk zijn, maar dat is allerminst het geval. Een adviescommissie, door de regering ingesteld met als voorzitter prof. Schnabel – een D66-er – sabelde de wet neer, de KNMG  -de beroepsgroep van artsen- wil er niets van weten. Het is nog vreemder. In gezelschappen stel ik geregeld dit onderwerp aan de orde en peil de meningen.

Die neigen steeds naar fifty-fifty, maar interessanter is dat de scheidslijnen niet duidelijk zijn. Mensen die in vrijwel alles dezelfde opvatting hebben, verschillen hier van opvatting en mensen die over vrijwel niets hetzelfde denken, zijn het hierin eens. In zo’n situatie moet je geen wet willen, maar de maatschappelijke ontwikkeling eerst zijn werk laten doen.

In een recent interview verwijst de oude staatsman Frits Korthals Altes (VVD) naar de wettelijke regeling van euthanasie en abortus, waarbij hij als minister betrokken was. Je moet bij dergelijke fundamentele levensvraagstukken niet te hard van stapel willen lopen, vindt hij. En: “De helft plus één is niet voldoende. Je moet draagvlak hebben.”

Trekken aan een dood paard

U zult mij niet horen zeggen dat materiële thema’s als salarisverhoging voor onderwijzers of versterking van onze krijgsmacht belangrijker zijn dan immateriële. Ze zijn beide even belangrijk en als ik moet kiezen vind ik immateriële zelfs belangrijker. Maar drammerig trekken aan een dood paard of netter gezegd: iets per se willen regelen dat daarvoor (nog) niet rijp is, is een beetje gênant.

En als je daarmee maanden vermorst terwijl de Noord-Koreaanse kernproeven dagelijks werk zijn, Donald Trump op vergelding hint, de G20-top nauwelijks iets heeft opgeleverd, een nieuwe crisis zich volgens deskundigen aankondigt en het IS-kalifaat zijn laatste uren beleeft, is dat haast (politiek) misdadig.

Als de Noord-Koreaanse langeafstandsraketten zijn geperfectioneerd en de jihadisten massaal terugkeren, hebben we allemaal een voltooid leven.

  Philip van Tijn is bestuurder, toezichthouder en adviseur. Schrijft geregeld voor elsevierweekblad.nl

08.07.2017

De gekunstelde poging om links en rechts te verbinden  VN 08.07.2017

AD 07.07.2017

Koning ook op vakantie op hoogte gehouden van formatie  AD 07.07.2017

Koning volgt formatie op vakantie  Telegraaf 07.07.2017

Restaurant formatie moet dicht Telegraaf 07.07.2017

Formatie even buiten Binnenhof Telegraaf 07.07.2017

Hoe werd Voltooid Leven zo groot in de formatie? Trouw 07.07.2017

AD 06.07.2017

De christelijke powervrouw van de formatietafel  AD 06.07.2017

Dijsselbloem voert druk op: Snel kabinet, anders drukt PvdA stempel op begroting AD 06.07.2017

Lastenverlichting? Zelfs VVD weigert beloftes te doen Elsevier 06.07.2017

Politici blijven deze zomer het liefst dichtbij huis  AD 06.07.2017

 

05.07.2017

Politieke te­gen­stel­lin­gen zijn min of meer naar de achtergrond verdwenen Trouw 05.07.2017

Dijsselbloem speculeert niet over aftreden na Asschers eis  Elsevier 05.07.2017

Dijsselbloem wil niet speculeren over aftreden als minister NU 05.07.2017

Formatieoverleg volgende week in Haagse Johan de Witthuis NU 05.07.2017

Onderhandelaars kiezen voor ‘uitje’ elders in Den Haag  Elsevier 05.07.2017

Onderhandelaars op ‘uitje’ naar Haagse Johan de Witthuis AD 05.07.2017

Formatie in Johan de Witthuis nabij Binnenhof Telegraaf 05.07.2017

For­ma­tie­par­tij­en vragen opnieuw advies van Sociaal en Cultureel Planbureau AD 05.07.2017

Partijen zijn er ‘nog lang niet’ na overleg over cijfers  Elsevier 05.07.2017

Kamer ruziet over geld Telegraaf 05.07.2017

Dijsselbloem belooft koopkrachtreparatie voor 2018   NU 05.07.2017

Vakantie Kamerleden beknot door formatie  AD 05.07.2017

AD 04.07.2017

Onderhandelaars hebben weer advies nodig Parool 04.07.2017

Weer advies voor onderhandelaars Telegraaf 04.07.2017

Carola Schouten brengt nuchterheid en ervaring aan de formatietafel  Trouw 04.07.2017

‘Rutte, kijk eens naar Schiphol’ Telegraaf 04.07.2017

Grootste gevaar voor Rutte III is de coalitie zelf  AD 04.07.2017

Formatie vandaag weer verder Telegraaf 04.07.2017

AD 03.07.2017

Kabinet heeft geluk nodig  Telegraaf 03.07.2017

Cruciale week voor formerende partijen AD 03.07.2017

‘Hete’ euthanasiewet kan nog alles verpesten AD 03.07.2017

Moeilijke kwesties aan formatietafel  Telegraaf 03.07.2017

Kiezers D66 en CU volgen formatie met argusogen Trouw 03.07.2017

Kabinet heeft geluk nodig Telegraaf 03.07.2017

Cruciale week voor formerende partijen AD 03.07.2017

‘Hete’ euthanasiewet kan nog alles verpesten  AD 03.07.2017

Moeilijke kwesties aan formatietafel Telegraaf 03.07.2017

Voorwaarts mars! Telegraaf 03.07.2017

02.07.2017

Met Kuyper tegen de heilige liberale koe Trouw 02.07.2017

De Haagse flipperkast waarin Zalm een coalitie moet zien te formeren  NRC 02.07.2017

01.07.2017

Een onverklaarbaar optimisme heeft zich meester gemaakt van politiek Den Haag Trouw 01.07.2017

Zorgen COC nog niet weg na gesprek met formatieteam ChristenUnie NU 01.07.2017

Hoe zal het dit keer boteren tussen Gerrit Zalm en de christelijke partijen?  VN 01.07.2017

Pensioendeal uit zicht Telegraaf 01.07.2017

Asscher blijft als demissionair vicepremier PvdA-wensen binnenhalen NU 01.07.2017

AD 30.06.2017

Formatievlogs maken politiek weer hip  OmroepWest 30.06.2017

Formerende partijen bespreken direct ‘stevige materie’ NU 30.06.2017

Onderhandelaars bespreken ‘stevige materie’ Telegraaf 30.06.2017

Asscher zorgt voor spanning bij kabinet én formatiepartijen  Elsevier 30.06.2017

Asscher trekt nu zijn eigen plan Trouw 30.06.2017

Dijsselbloem: Asschers eisen zijn ‘volstrekt legitiem’  Elsevier 30.06.2017

Bussemaker houdt dreigement lerarensalarissen overeind VK 30.06.2017

Rutte: Kabinet was al gevallen als we niet door konden AD 30.06.2017

Formatie verder met SER-voorzitter Hamer NU 30.06.2017

SER-voorzitter Hamer naar Zalm Telegraaf 30.06.2017

GroenLinks offert de rechtsstaat op aan een ideaal dat al in 2015 achterhaald was  Trouw 30.06.2017

Je moet het maar durven: twee weken weg tijdens de formatie  VK 30.06.2017

AD 29.06.2017

Formatie vrijdag verder Telegraaf 29.06.2017

Formatiepartijen morgen om tafel met SER-voorzitter Hamer  AD 29.06.2017

Informateur Zalm wil volgende week medisch-ethische kwesties behandelen NU 29.06.2017

Zalm: Heikele onderwerpen volgende week al aan bod  Elsevier 29.06.2017

DNB waarschuwt onderhandelaars opnieuw voor extra uitgaven NU 29.06.2017

DNB-president Klaas Knot bracht een informeel bezoek aan informateur Gerrit Zalm om een update te geven over de stand van de Nederlandse economie.  Telegraaf 29.06.2017

Verdeeldheid over centrumrechts  Telegraaf 29.06.2017

Slechts derde van kiezers blij met centrumrechts kabinet  AD 29.06.2017

Nederland maakt zich meeste zorgen over integratie AD 29.06.2017

Vakantie tijdens formatie is schoffering van de kiezer  Elsevier 29.06.2017

Boodschap formatie: niet te veel uitgeven Telegraaf 29.06.2017

Formatiediscipline schuift Asschers voorstel over langer partnerverlof weer op lange baan VK 29.06.2017

Uitbreiding vaderschapsverlof toch weer op de lange baan  NU 29.06.2017

Formatiepartijen blokkeren uitbreiding verlof voor papa’s AD 29.06.2017

Gerrit Zalm is meester in het gunnen  AD 29.06.2017

AD 28.06.2017

Belangrijkste breuklijn door coalitie in wording loopt tussen D66 en CU, maar aan de secondanten zal het niet liggen VK 28.06.2017

Informateur Zalm wil volgende week medisch-ethische kwesties behandelen NU 28.04.2017

Zalm zet vaart achter formatie  Telegraaf 28.06.2017

D66 heeft gegokt en zwaar verloren Trouw 28.06.2017

Pechtold blijft maar treuren over afhaken Klaver  Elsevier 28.06.2017

Zalm: We willen inzoomen op de grote onderwerpen AD 28.06.2017

Tjeenk Willink: Formerende partijen moeten respect voor elkaar hebben  AD 28.06.2017

Informateur rondt eerste dag overleg af AD 28.06.2017

Het is officieel: Gerrit Zalm nieuwe informateur  AD 28.06.2017

Rutte wil ook steun linkse partijen bij vraagstukken als migratie en klimaat NU 28.06.2017

Partijleiders weer aan de bak  Telegraaf 28.06.2017

Premier Rutte heeft vertrouwen  Telegraaf 28.06.2017

AD 27.06.2017

Weg vrij voor Zalms coalitie AD 27.06.2017

Scheidend informateur Tjeenk Willink pleit voor brede steun bij lastige dossiers NU 27.06.2017

Vanavond eindverslag Tjeenk Willink AD 27.06.2017

Formatiebesprekingen mogelijk op geheime locatie AD 27.06.2017

AD 27.06.2017

 

D66- en CU-kiezers stug  Telegraaf 27.06.2017

ChristenUnie toont eerste teken van loyaliteit aan de coalitie in wording VK 27.06.2017

Bonussenbeleid mogelijke splijtzwam formatie Elsevier 27.06.2017

ChristenUnie laat afkeer van bonussen plotseling vallen Elsevier 27.06.2017

ChristenUnie stemt onverwacht tegen motie over strenge bonuswetgeving  AD 27.06.2017

Kamer: soepeler bonusregels bankiers mogelijk AD 27.06.2017

Tjeenk Willink geeft opvolger huiswerk mee AD 27.06.2017

26.06.2017

Banvloek op PVV maakt de formatie erg spannend  Elsevier 26.06.2017

Zalm moet Rutte-III in elkaar sleutelen Trouw 26.06.2017

Gerrit Zalm volgt Tjeenk Willink op als informateur  NU 26.06.2017

Gerrit Zalm nieuwe informateur Telegraaf 26.06.2017

Gerrit Zalm wordt de nieuwe informateur  Trouw 26.06.2017

Gerrit Zalm volgt Tjeenk Willink op als informateur en moet Rutte III gaan smeden VK 26.06.2017

Gerrit Zalm (VVD) wordt de nieuwe informateur Elsevier 26.06.2017

Gerrit Zalm wordt nieuwe informateur  AD 26.06.2017

Gerrit Zalm wordt de nieuwe informateur Trouw 26.06.2017

Tjeenk Willink hoort ‘bekende standpunten’ van oppositie  NU 26.06.2017

Informateur Tjeenk Willink hoort bekende standpunten van oppositie AD 26.06.2017

Oppositie langs bij informateur Telegraaf 26.06.2017

Toekomstige oppositie bij informateur Telegraaf 26.06.2017

‘Informateur Tjeenk Willink houdt het voor gezien’  Elsevier 26.06.2017

‘Tjeenk Willink wil stoppen als informateur, Gerrit Zalm mogelijke opvolger’  NU 26.06.2017

Tjeenk Willink wil niet verder als informateur VK 26.06.2017

Tjeenk Willink wil stoppen als informateur AD 26.06.2017

Tjeenk Willink stopt ermee Telegraaf 26.06.2017

Partijleiders nog een keer langs informateur Tjeenk Willink, Wilders grote afwezige AD 26.06.2017

25.06.2019 

Het probleem is dat er zes, zeven partijen menen dat het Torentje binnen handbereik is Trouw 25.06.2017

Partijleiders nog een keer naar informateur  Telegraaf 25.06.2017

Informateur Tjeenk Willink ontvangt nogmaals alle partijleiders  NU 25.06.2017

AD 24.06.2017

Den Haag heeft geen formateur nodig, maar een tovenaar  VN 24.06.2017

De gesprekken over een nieuw klimaatbeleid beloven ingewikkeld te worden Trouw 24.06.2017

Slob (CU): ‘Pragmatische Pechtold kiest voor coalitie van lef’ Elsievier 24.06.2017

Roemer: VVD, CDA en D66 hebben zich verloofd AD 24.06.2017

SP moet ’hot’ worden  Telegraaf 24.06.2017

Welke strijd wordt het hevigst aan de onderhandeltafel?  VK 24.06.2017

Van de honderd dagen sinds de verkiezingen is er niet één verspild Trouw 24.06.2017

Formatiedag 100: na twee etentjes naar de volgende fase  NOS 24.06.2017

AD 23.06.2017

VVD, CDA, D66 en CU gaan woensdag onderhandelen  VK 23.06.2017

Partijen eindelijk bij elkaar: ‘Er moet wel een keer een kabinet komen’  Elsevier 23.06.2017

Motorblok gaat met CU onderhandelen  Telegraaf 23.06.2017

VVD, CDA en D66 gaan met ChristenUnie onderhandelen over kabinet  AD 23.06.2017

Nieuw hoofdstuk in ka­bi­nets­for­ma­tie begonnen Trouw 23.06.2017

Rutte 3 moet inzetten op digitaal, technologie en klimaat Telegraaf 23.06.2017

De formatieworsteling in zes ronden AD 23.06.2017

Wil een beweging iets bereiken, dan moet ze toch weer partij worden Trouw 23.06.2017

Tjeenk Willink levert perfect werk af  Trouw 23.06.2017

Deze hobbels staan VVD, CDA, D66 en ChristenUnie te wachten  NU 23.06.2017

AD 23.06.2017

 

VVD, CDA, D66 en CU zijn begonnen  Telegraaf 23.06.2017

VVD, CDA, D66 en ChristenUnie voor het eerst samen bij informateur  NU 23.06.2017

Leiders ‘motorblok’ en ChristenUnie samen bij informateur  AD 23.06.2017

Lang wachten op kabinet Telegraaf 23.06.2017

Na honderd dagen kunnen we vandaag starten! AD 23.06.2017

Gert-Jan Segers weigert het kleine broertje te zijn Trouw 23.06.2017

Alleen Tjeenk Willink krijgt de fractieleiders stil  Trouw 23.06.2017

Formeren zoals wij dat doen, is hopeloos verouderd  Trouw 23.06.2017

AD 22.06.2017

Brengt dit D66-wetsvoorstel formatie in gevaar?  Elsevier 22.06.2017

Pijnpunten formatie na weekend  Telegraaf 22.06.2017

VVD, CDA, D66 en ChristenUnie vrijdag naar Tjeenk Willink  Elsevier 22.06.2017

VVD, CDA, D66 en CU vrijdag naar informateur  NU 22.06.2017

VVD, CDA, D66 en Christenunie vrijdag naar informateur  AD 22.06.2017

VVD, CDA, D66 en CU vrijdag naar informateur  Telegraaf 22.06.2017

AD 22.06.2017

 

Achterban CU ziet D66 wel zitten Telegraaf 22.06.2017

Achterban ChristenUnie wil graag met D66 in zee  AD 22.06.2017

Het optimisme van Pechtold is ongeloofwaardig AD 22.06.2017

Rijsttafel klaart lucht tussen Segers en Pechtold: hoe verder?  Elsevier 22.06.2017

AD 21.06.2017

Doorbraak in formatie  AD 21.06.2017

Rutte: eerst even bellen Telegraaf 21.06.2017

Pechtold en Segers opgetogen over formatiediner: ‘Smaakt naar meer’  Elsevier 21.06.2017

De formatie: alle ingrediënten voor een voorspoedig vervolg zijn nu aanwezig

Na bijna 100 dagen gloort Rutte III  VK 21.06.2017

Schouten (CU) onderhandelt mee over nieuw kabinet  AD 21.06.2017

Etentje Pechtold en Segers Telegraaf 21.06.2017

Pechtold en Segers opnieuw in gesprek over nieuw kabinet Trouw 21.06.2017

Pechtold en Segers praten met elkaar tijdens diner  Elsevier 21.06.2017

D66 niet toe aan uitnodiging CU Telegraaf 21.06.2017

Alsnog formatiepoging VVD, CDA, D66 en ChristenUnie NU 21.06.2017

Kogel is door de kerk: CU aan tafel met VVD, CDA en D66 VK 21.06.2017

‘Motorblok’ van VVD, CDA en D66 gaat met ChristenUnie om tafel AD 21.06.2017

CU wil ’een faire kans’ Telegraaf 21.06.2017

Segers: ik wil wel, maar informateur moet checken of ik gewenst ben aan formatietafel  Elsevier 21.06.2017

Gert-Jan Segers is aan zet, zo navigeert hij  VK 21.06.2017

CU-leider Segers legt druk in formatieproces bij VVD, CDA en D66  NU 21.06.2017

Het is CU of nooit Telegraaf 21.06.2017

ChristenUnie-leider Segers wacht op uitnodiging van ‘motorblok’  AD 21.06.2017

ChristenUnie staat sterk na afhaken PvdA  AD 21.06.2017

Na ‘nee’ van Asscher zijn VVD, CDA en D66 aangewezen op Segers  Elsevier 21.06.2017

Voorman ChristenUnie woensdag naar informateur Tjeenk Willink   NU 21.06.2017

Leden op congres: Dat Asscher weigert te regeren, is prima  Trouw 21.06.2017

Formeren is een strijd om politieke prioriteiten en macht  Trouw 21.06.2017

20.06.2017

Tjeenk Willink zet streep door Asscher; alleen de ChristenUnie blijft over  VK 20.06.2017

Gert-Jan, kom er maar in; de PvdA blijft nee zeggen tegen VVD, CDA en D66 VK 20.06.2017

Asscher zegt nee; weg vrij voor coalitie met ChristenUnie Trouw 20.06.2017

Asscher: ‘Drie letters voor de informateur: nee’  Elsevier 20.06.2017

Asscher is niet beschikbaar voor plek in kabinet met VVD, CDA en D66 NU 20.06.2017

Asscher zegt ‘njet’ tegen regeringsdeelname  AD 20.06.2017

’Kabinet moet links en rechts verbinden’ Telegraaf 20.06.2017

Is de PvdA klaar om te regeren na de grote verkiezingsnederlaag? VK 20.06.2017

Rutte: nieuw kabinet moet links en rechts verbinden  AD 20.06.2017

Segers voert druk op VVD, CDA en D66 op: ‘CU is geen tussengerecht’ Elsevier 20.06.2017

Deadline nodig voor ka­bi­nets­for­ma­tie Trouw 20.06.2017

19.06.2017

’Duurdere tabak in regeerakkoord’ Telegraaf 19.06.2017

Zo’n ouderwets regeerakkoord kan echt niet meer Trouw 19.06.2017

PvdA-burgemeesters zetten Asscher onder druk  Elsevier 19.06.2017

PvdA-burgemeesters: we moeten meedoen met de formatie VK 19.06.2017

Sheila Sitalsing: meeregeren, waarom zou Asscher? Hij lijkt het prima naar zijn zin te hebben VK 19.06.2017

18.06.2017

Asscher: ‘We gaan Rutte niet aan een meerderheid helpen’  Elsevier 18.06.2017

Formatie toont de tragiek van links  Trouw 18.06.2017

Roemer wil geloofwaardigheid behouden  Trouw 18.06.2017

AD 17.06.2017

Het wordt tijd dat Asscher zijn knopen telt Trouw 17.06.2017

Een formatierecord komt snel dichterbij Trouw 17.06.2017

‘In een coalitie met een meerderheid in beide Kamers zal achterdocht het cement zijn’ Trouw 17.06.2017

Meeregeren? Of niet? Tweespalt binnen de PvdA  AD 17.06.2017

Segers: ‘De informateur kan beter eerst met de PvdA gaan praten’  Trouw 17.06.2017

‘IK DOE HET NIET. PUNT’

Alleen zij kunnen VVD, CDA en D66 nog aan meerderheid helpen AD 17.06.2017

Alleen zij kunnen VVD, CDA en D66 nog aan meerderheid helpen  Trouw 17.06.2017

Rutte en Buma spelen de vermoorde onschuld  VN 17.06.2017

Segers bedankt voor formatie, kaatst de bal weer naar Asscher  Elsevier 17.06.2017

Het wordt tijd dat Asscher zijn knopen telt Trouw 17.06.2017

Telegraaf 16.06.2017

Zoek de overeenkomsten: welke partij vult het ‘motorblok’ het best aan?  VK 16.06.2017

VVD, CDA en D66 praten dinsdag verder NU 16.06.2017

Informateur praat dinsdag verder met ‘motorblok’  AD 16.06.2017

Telegraaf 16.06.2017

Pechtold zet deur op kier voor ChristenUnie  Elsevier 16.06.2017

Formatie: D66 moet minder dogmatisch denken  Elsevier 16.06.2017

 

Telegraaf 16.06.2017

Asscher bepleit migratiedeals Telegraaf 16.06.2017

Asscher hengelt echt niet naar plek aan formatietafel, zegt hij  Elsevier 16.06.2017

Waarom mengt Lodewijk Asscher zich met een opinie-artikel in het asieldebat? VK 16.06.2017

Telegraaf 16.06.2017

‘PvdA wél bereid vluchtelingen terug te sturen naar Noord-Afrika’ AD 16.06.2017

Is Asscher toch uit op regeringsdeelname?  Elsevier 16.06.2017

Telegraaf 16.06.2017

GroenLinks offert de rechtsstaat op aan een ideaal dat al in 2015 achterhaald was Trouw 16.06.2017

Twee opties Tjeenk Willink Telegraaf 16.06.2017

AD 15.06.2017

 

 

 

 

Tjeenk Willink sluit SP en PVV uit van kabinetsformatie Elsevier 15.06.2017

Rutte en Buma sluiten Wilders uit, zwart op wit VK 15.06.2017

AD 15.06.2017

Informateur Tjeenk Willink roept partijen op te bewegen NU 15.06.2017

Meerderheid blijft inzet Telegraaf 15.06.2017

SP buitenspel in formatie, Tjeenk Willink wil verder met ChristenUnie of PvdA VK 15.06.2017

Tjeenk Willink sluit SP en PVV uit van kabinetsformatie  Elsevier 15.06.2017

Leiders motorblok moeten elkaar weer zien te vinden AD 15.06.2017

Roemer vindt dat VVD en CDA elkaar los moeten laten NU 15.06.2017

Roemer wil VVD en CDA uit elkaar trekken Elsevier 15.06.2017

SP volhardt: Geen deelname aan kabinet met VVD  AD 15.06.2017

Roemer wil echt niet Telegraaf 15.06.2017

Informateur wil variant met CU óf PvdA onderzoeken  Trouw 15.06.2017

‘Het is slim dat Jesse Klaver wegblijft van de schuldvraag’  Trouw 15.06.2017

Klaver had tijdens formatie geen vertrouwen in halen doelen Parijs NU 15.06.2017

GroenLinks is nooit een echte groene partij geweest  Trouw 15.06.2017

Heel goed dat Klaver zijn rug recht heeft gehouden VK 15.06.2017

Drukte in de achterkamertjes  Telegraaf 15.06.2017

Klaver: ik ben niet teruggefloten door onzichtbare partijbazen  Elsevier 15.06.2017

Het was niet alleen migratie, zegt Klaver: ‘Op andere dossiers zag ik ook geen compromis doorschemeren’   VK 15.06.2017

Telegraaf 14.06.2017

Rutte baalt van mislukte formatie, en Roemer aan tafel bij Tjeenk Willink Elsevier 14.06.2017

Zoek de overeenkomsten: welke partij vult het ‘motorblok’ het best aan?  VK 14.06.2017

SP op gesprek bij informateur Telegraaf 14.06.2017

SP-leider Roemer morgen bij informateur op bezoek AD 14.06.2017

Rutte en Buma richten zich nu op kabinet met SP, PvdA of ChristenUnie NU 14.06.2017

Tjeenk Willink probeert formatie weer vlot te trekken AD 14.06.2017

VVD verwijt GL koudwatervrees Telegraaf 14.06.2017

LIVE: Jesse Klaver geeft tekst en uitleg aan achterban  AD 14.06.2017

Informateur opnieuw om tafel met Rutte en Buma  AD 14.06.2017

PvdA komt langs bij D66  Telegraaf 14.06.2017

Asscher houdt hoop op kabinetsdeelname levend AD 14.06.2017

Rutte vreest lange formatie en sluit nieuwe verkiezingen niet uit NU 14.06.2017

Rutte: zaak is ingewikkeld Telegraaf 14.06.2017

Jesse Klaver heeft de milieuliefhebbers bedonderd  Elsevier 14.06.2017

Informateur weer verder in Stadhouderskamer  Telegraaf 14.06.2017

Klaver kort gehouden’ Telegraaf 14.06.2017

Felle kritiek op uitleg Klaver over mislukken formatie NU 14.06.2017

Helaas heeft Jesse Klaver een verkeerde afweging gemaakt Trouw 14.06.2017

Waarom de Turkije-deal niet te kopiëren is in Noord-Afrika  Trouw 14.06.2017

Er wordt te gretig naar de wereldvreemde Klaver gewezen Trouw 14.06.2017

De informateur trekt, maar wie helpt?  Trouw 14.06.2017

Misschien moet er nu geen regeerakkoord komen, maar een regeeragenda VK 14.06.2017

AD 13.06.2017

Aanhang GroenLinks verbijsterd over manoeuvre Klaver  Elsevier 13.06.2017

Onbegrijpelijk: Jesse Klaver liet gouden kans liggen  Elsevier 13.06.2017

Schuift CU aan bij formatiegesprek? Dit zegt Segers over migratiedeals  Elsevier 13.06.2017

Met de begroting 2017 op weg naar kabinet Rutte 3 – deel 2

Begrotingstekort

Het kabinet dat de opvolger moet worden van Rutte II dacht te kunnen profiteren van extra financiële ruimte, maar daarvan blijkt geen sprake. Vanwege tekorten op het ministerie van Volksgezondheid en het ministerie van Onderwijs, moet het nieuwe kabinet zelfs rekening houden met een tekort.  Dat melden althans NOS en De Telegraaf op basis van bronnen in Den Haag.

lees ook: Weer enorme financiële domper bij VWS Telegraaf 24.05.2017

Prognose CPB

In maart publiceerde het Centraal Planbureau een prognose, waaruit bleek dat de nieuwe coalitie kon rekenen op een begrotingsoverschot van ongeveer 3,5 miljard euro in 2017. Door tegenvallers in de zorg en het onderwijs, gaat het nu om een tekort van 1 miljard.

#Formatie: VVD en CDA kunnen D66 niet overhalen om met CU te formeren

‘Juridische blunders’ door Van Rijn

Volgens De Telegraaf valt het tekort vooral te wijten aan het ministerie van Volksgezondheid. Het ministerie zou een aantal ‘juridische blunders’ zijn begaan. De overheid heeft ervoor gezorgd dat het ministerie de komende jaren miljarden moet investeren in de verpleeghuiszorg, veel eerder dan verwacht.

Het gaat om een uitspraak van het Zorginstituut. Staatssecretaris Martin van Rijn (PvdA) liet het instituut bepalen hoeveel geld er nodig is voor betere verpleeghuiszorg. Omdat de staatssecretaris deze opdracht heeft gegeven, is de uitspraak juridisch bindend geworden. Het bedrag kan oplopen tot 2 miljard in 2021, zeggen anonieme bronnen.

lees ook: Flink prijskaartje aan betere verpleeghuiszorg AD 24.05.2017

Voorjaarsnota besproken in ministerraad

Het ministerie van Financiën ontkent dat er sprake is van een tekort. Het kabinet bespreekt de Voorjaarsnota woensdag 31.05.2017 in de ministerraad – die een half uur eerder begint dan normaal. Dan moet meer duidelijk worden over de berichten. Volgende week wordt de voorjaarsnota gepubliceerd.

Voorjaarsnota 2017 – 01.06.2017

aanbiedingsbrief-voorjaarsnota-2017

bijlage-1-kamerbrief-voorjaarsnota-2017

bijlage-2-meerjarig-uitgavenbeeld

bijlage-3-verticale-toelichting

Verantwoordingsbrief 2016: Van overheidstekort naar begrotingsoverschot  RO 17.05.2017

Financieel Jaarverslag 2016: voor het eerst in jaren een begrotingsoverschot  RO 17.05.2017

Economische groei op hoogste niveau sinds de crisis  RO 16.05.2017

zie ook: Met de begroting 2017 op weg naar kabinet Rutte-3 deel 1  

Consumenten besteden meer

Telegraaf 20.07.2017 Consumenten hebben in mei ruim 2 procent meer besteed dan in dezelfde maand een jaar eerder. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag. De groei is wel wat lager dan in de voorgaande maand.

Er werd in mei vooral meer uitgegeven aan kleding en woninginrichting. Aan voedings- en genotmiddelen werd circa 1 procent meer uitgegeven dan een jaar eerder. Verder hebben consumenten in mei bijna 3 procent meer besteed aan overige goederen.

Ook aan diensten als woninghuur, reizen met bus en trein en het bezoek aan kapper of restaurant werd meer besteed. De diensten maken ruim de helft van de totale binnenlandse consumptieve bestedingen uit, zo merkte het CBS op.

Volgens de zogenoemde consumptieradar van het statistiekbureau zijn de omstandigheden voor de consumptie in juli iets gunstiger dan in mei.

LEES MEER OVER; CBS NEDERLAND CONSUMENTEN

Begrotingstekort eurolanden daalt

Telegraaf 20.07.2017 Het begrotingstekort van de eurolanden is in het eerste kwartaal van dit jaar gedaald tot 0,9 procent van het bruto binnenlands product (bbp) van de eurozone. In het vierde kwartaal kwam het tekort nog uit op 1,1 procent.

Volgens cijfers van het Europese statistiekbureau Eurostat bedroeg voor de gehele Europese Unie het tekort 1 procent, tegen 1,2 procent in het voorgaande kwartaal. De Europese begrotingsregels schrijven voor dat landen hun tekort moeten beperken tot maximaal 3 procent van het bbp. Eurostat tekende binnen de EU het hoogste tekort op in Frankrijk met 3,3 procent. In Malta was juist sprake van een begrotingsoverschot met 3,5 procent. In Nederland was het overschot 1,5 procent.

Verder maakte Eurostat bekend dat de schuld van de eurolanden in de eerste drie maanden is opgelopen tot 89,5 procent van het bbp, tegen 89,2 procent in het voorgaande kwartaal. Voor de gehele EU kwam de schuld uit op 84,1 procent.

Geen feestje in politiek Den Haag

Telegraaf 01.07.2017 Op dit moment behoort Nederland in Europa tot de landen met de beste economische prestaties. Alle seinen staan op groen. Volgens de Juniraming 2017 van het Centraal Plan Bureau (CPB) groeit onze economie in 2017 met 2,4% en in 2018 met 2%. Deze groei leidt tot extra werkgelegenheid.

De werkloosheid daalt dit jaar tot 445.000 personen (4,9%) en in 2018 tot 425.000 (4,7%). Voor de herinnering: in 2014 lag de werkloosheid nog rond de 660.000 personen (7,4%). Ook de overheidsfinanciën zijn gezond. Volgens een optimistische raming, zonder rekening te houden met tegenvallers, eindigt 2017 met een begrotingsoverschot van 0,5% in 2017 en 0,7% in 2018. Deze positieve ontwikkelingen zorgen voor een daling van de zogenoemde staatsschuldquote naar 55% BBP, die in 2014 nog op het hoge niveau van bijna 70% lag.

Door dit feestelijke beeld worden de onderhandelaars, die onder leiding van informateur Gerrit Zalm bezig zijn met de formatie van het kabinet Rutte 3, van alle kanten bestookt met miljarden aan claims voor extra uitgaven, zoals voor de zorg, het basisonderwijs en sociale zekerheid, maar ook voor belastingverlaging. Niet alleen in de publieke opinie, maar ook bij politieke partijen bestaat veel sympathie voor de gedachte om voor deze goede doelen flink in de buidel te tasten.

Als je een optelsom maakt van alle wensen voor extra uitgaven voor de schatkist, zit je al snel boven een structureel bedrag van boven de €10 miljard. De kans is groot dat de onderhandelaars, mede onder druk van de roep om ‘goede doelenuitgaven’ met een regeerakkoord komen waarin een deel van dit bedrag gehonoreerd zal worden.

Geen geld verjubelen

Deze week kregen ze bezoek van de president van De Nederlandsche Bank, Klaas Knot, die de feestpret kwam bederven. Hij hield het onderhandelingsgezelschap voor dat het onverstandig is om een greep in de schatkist te doen en het begrotingsoverschot nu al te verjubelen. Volgens Knot kan van feestvieren geen sprake zijn en zou het verstandig zijn om een overschot op de rijksbegroting zoveel mogelijk in een spaarpotje te stoppen voor magere tijden.

Zo kan Rutte 3 voorkomen dat er in zware tijden en bij tegenvallers bezuinigd moet worden. Omdat onze economie en werkgelegenheid sterk afhankelijk zijn van de gang van zaken in de wereldeconomie en onze export naar andere landen, is dit een waardevol advies.

Maar wie politiek Den Haag kent, weet dat uitgeven en leuke dingen voor de mensen doen een hogere prioriteit hebben. Bovendien zitten ze daar niet te wachten op ‘doemdenkers’ die bij een stralende hemel voor zwaar weer waarschuwen. Toch leert de economische geschiedenis dat het licht voor de open Nederlandse economie snel op oranje kan springen en die kans is inderdaad aanwezig.

Spaarpotje

We zien op dit moment toenemende internationale onzekerheden waardoor de groei van onze economie kan worden afgeremd en de schatkist met tegenvallers te maken krijgt. Voorbeelden zijn de effecten van de Brexit-onderhandelingen en de financiële instabiliteit van een aantal Zuid-Europese landen.

Bovendien krijgen we te maken met de ongewisse gevolgen van het beleid van president Donald Trump en China die voor de EU, waaronder Nederland, slecht kunnen uitpakken. Om die reden zou het verstandig zijn om in het regeerakkoord een deel van het mogelijke begrotingsoverschot in een Klaas Knot-spaarpotje te stoppen en het andere deel te bestemmen voor uitgaven die onze economie versterken.

Voor extra rijksuitgaven op het terrein van de zorg en de sociale zekerheid is geen ruimte, tenzij je voor lief neemt dat de groei van onze economie wordt afgeremd en er werkgelegenheid in het bedrijfsleven verloren gaat. Internationaal gezien lopen we met deze twee mega kostenposten volledig uit de pas. Kijken we naar de uitgaven van de Rijksoverheid in 2017 dan gaat het om een totaalbedrag van €264 miljard.

Verreweg de twee grootste uitgavenposten zijn onze sociale zekerheid met €78 miljard en de zorg met €75 miljard. Deze posten zijn de afgelopen decennia fors gestegen. Daardoor was er minder ruimte voor andere rijksuitgaven die voor onze toekomstige economie van belang zijn, zoals die voor onderwijs. Hoe vervelend ook, maar iedereen zal er rekening mee moeten houden dat deze rijksuitgaven hun grenzen al hebben overschreden. We zullen de stijgende zorgkosten meer zelf moeten gaan betalen en dat geldt ook voor sociale zekerheid.

De nieuwe helden

Naast het spaarpotje zou het kabinet Rutte 3 er verstandig aandoen de extra uitgaven te beperken tot maatregelen waarmee de Nederlandse economie en werkgelegenheid worden versterkt. Onderwijs en onderzoek zijn daarvoor van cruciaal belang. Voor het verder terugdringen van de werkloosheid en het scheppen van banen heeft de politiek het bedrijfsleven nodig, vooral de bestaande kleine ondernemers uit het mkb en start-ups en scale-ups (starters die snel doorgroeien).

Dat zijn de nieuwe helden van de Nederlandse economie. Politiek Den Haag is buiten de (semi)overheid zelf niet in staat banen te scheppen, maar kan daaraan wel een bijdrage leveren door een goed bedrijfsklimaat voor deze helden te creëren.

Dit zou in het regeerakkoord moeten worden neergelegd in een concreet mkb-plan dat de volgende hoofdpunten omvat: minder bureaucratie, lagere werkgeverslasten en ruimere mogelijkheden voor bedrijfskredieten. Daarnaast zijn stimulansen nodig voor een versnelling van digitalisering, innovatieve technologieën en klimaatmaatregels.

Mooie groei Nederlandse economie

Telegraaf 23.06.2017 De economie is in het eerste kwartaal met 0,4 procent gegroeid ten opzichte van een kwartaal eerder. Dat blijkt uit een tweede raming van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het groeicijfer is gelijk aan dat van de eerste berekening.

De tweede berekening van het bbp wordt altijd 90 dagen na afloop van het kwartaal gepubliceerd. Het beeld van de economie blijft hetzelfde. De groei is vooral te danken aan de investeringen, aldus het statistiekbureau.

Het bruto binnenlands product (bbp) groeit al twaalf kwartalen achter elkaar. Ten opzichte van een jaar eerder groeide de economie in het eerste kwartaal overigens met 3,2 procent. Volgens de eerste berekening was dat 3,4 procent.

Nederlandse staatsschuld voor het eerst in zes jaar onder de Europese norm

VK 23.06.2017 De overheidsschuld kwam aan het einde van het eerste kwartaal van dit jaar uit op 59,6 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Daarmee is de staatsschuld voor het eerst in zes jaar lager dan de Europese norm, van 60 procent van het bbp. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

De schuld werd verlaagd door een overschot op de begroting en door opbrengsten uit het verminderen van financiële bezittingen. De Europese Unie hanteert als norm dat de overheidsschuld aan het eind van een kalenderjaar niet hoger dan 60 procent van het bbp mag zijn, óf daar naartoe moet bewegen. Eind 2016 bedroeg de schuldquote nog 61,8 procent.

De daling van schuld komt overeen met bijna 12 miljard euro. Hiermee komt de schuld eind maart uit op bijna 423 miljard euro. Dat is bijna 25 duizend euro per Nederlander. In zijn raming van juni rekent het Centraal Planbureau (CPB) eind 2017 op een overheidsschuld van 58,5 procent van het bbp.

De staatsschuld krimpt wanneer de economie groeit, omdat de schuld wordt uitgedrukt als percentage van de omvang van die economie. Hoe groter de totale Nederlandse omzet, hoe kleiner (relatief) de staatsschuld.

Chique balans voor nieuw kabinet

Nu Nederland voldoet aan het in Brussel afgesproken plafond begint het volgende kabinet de rit met een chique balans. Het vorige kabinet moest juist 50 miljard bezuinigen om het tekort en de te hoge staatsschuld onder controle te krijgen.

De positieve cijfers zijn te danken aan een groeiende economie. Meer werkgelegenheid, meer bedrijvigheid en meer consumptie betekenen meer belastinginkomsten en minder uitgaven aan uitkeringen. Opgeteld rekent Dijsselbloem op een meevaller van bijna 8 miljard in 2017. Daardoor blijft onderaan de streep geld over.

Betekenen deze positieve cijfers dat een nieuwe regering straks een grote zak geld ter beschikking heeft om naar hartelust te spenderen? Niet direct. Die 9,1 miljard overschot in 2021 is nog ver weg en komt er enkel als een volgende ministersploeg de hand strak op de knip houdt. Dat zal niet gebeuren. Zelfs het demissionaire kabinet is al aan het interen op de meevallers, zo bleek uit Dijsselbloems voorjaarsnota.

Volg en lees meer over:  NEDERLAND   ECONOMIE   POLITIEK   KABINET-RUTTE II

Overheidsschuld onder Europese norm

Telegraaf 23.06.2017 De overheidsschuld kwam aan het einde van het eerste kwartaal uit op 59,6 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Het is voor het eerst in zes jaar dat de schuld lager is dan de Europese norm, van 60 procent van het bbp. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vrijdag.

De schuld werd verlaagd door een overschot op de begroting en door opbrengsten uit het verminderen van financiële bezittingen. De Europese Unie hanteert als norm dat de overheidsschuld aan het eind van een kalenderjaar niet hoger mag zijn dan 60 procent van het bbp of daar naartoe moet bewegen. Eind 2016 bedroeg de schuldquote nog 61,8 procent, aldus het CBS.

De daling van schuld komt overeen met bijna 12 miljard euro. Hiermee komt de schuld eind maart uit op bijna 423 miljard euro, oftewel bijna 25.000 euro per Nederlander. Het Centraal Planbureau (CPB) raamt voor eind 2017 een overheidsschuld van 58,5 procent van het bbp in zijn raming van juni.

Overheidsschuld voldoet voor het eerst in zes jaar aan Europese norm

NU 23.06.2017 De schuld van de Nederlandse overheid voldoet voor het eerst in zes jaar aan de Europese norm.

De overheidsschuld kwam aan het einde van het eerste kwartaal uit op 59,6 procent van het bruto binnenlands product (bbp), meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vrijdag. Eind 2016 bedroeg de schuldquote nog 61,8 procent.

De Europese Unie hanteert als norm dat de overheidsschuld aan het eind van een kalenderjaar niet hoger mag zijn dan 60 procent van het bbp of daar naartoe moet bewegen.

Begroting

De schuld werd verlaagd door een overschot op de begroting en door opbrengsten uit het verminderen van financiële bezittingen. De daling van schuld komt overeen met bijna 12 miljard euro. Hiermee komt de schuld eind maart uit op bijna 423 miljard euro, oftewel bijna 25.000 euro per Nederlander.

Het Centraal Planbureau (CPB) raamt voor eind 2017 een overheidsschuld van 58,5 procent van het bbp in zijn raming van juni.

Economische groei

Het CBS maakte vrijdag ook bekend dat de economie in het eerste kwartaal met 0,4 procent is gegroeid ten opzichte van een kwartaal eerder. Dit was een tweede raming. Het groeicijfer is gelijk aan dat van een eerdere berekening.

De tweede berekening van het bruto binnenlands product (bbp) wordt altijd negentig dagen na afloop van het kwartaal gepubliceerd. Het beeld van de economie blijft hetzelfde. De groei is vooral te danken aan de investeringen, aldus het statistiekbureau.

Het bbp groeit al twaalf kwartalen achter elkaar. Ten opzichte van een jaar eerder groeide de economie in het eerste kwartaal overigens met 3,2 procent. Volgens de eerste berekening was dat 3,4 procent.

Lees meer over: Staatsschuld Economische groei

CBS: Consumenten onverminderd positief

AD 21.06.2017 Consumenten hebben weer meer vertrouwen in de markt dan vorig jaar. Tijdens het winkelen is meer geld uitgegeven. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vandaag.

De vertrouwensindex kwam uit op een niveau van 23. Het statistiekbureau constateerde daarbij dat het oordeel over het economische klimaat nauwelijks veranderde en de koopbereidheid iets toenam.

Met 23 ligt het consumentenvertrouwen in juni ruim boven het gemiddelde over de afgelopen twintig jaar (min 3). Het vertrouwen bereikte in januari 2000 de hoogste stand ooit op 36. Het dieptepunt werd bereikt in maart 2013 met min 41.

Meer besteed

Het CBS maakte ook bekend dat consumenten in april 2,7 procent meer hebben besteed dan een jaar eerder. De groei was daarmee ook hoger dan de maand ervoor. Vooral aan kleding en woninginrichting werd meer uitgegeven.

Groei dit jaar verwacht van 2,4%

CPB: Seinen economie staan op groen

Telegraaf 14.06.2017 Het Centraal Planbureau (CPB) is in zijn nieuwe ramingen positiever geworden over de economische groei in het land.

Het CPB gaat voor 2017 uit van een plus van 2,4 procent, waar eerder nog op 2,1 procent groei werd gerekend. Voor volgend jaar wordt 2 procent groei voorzien, wat betekent dat het stevige aantrekken van de economie voorlopig aanhoudt. Bij de vorige raming eind maart voorzag het CPB voor 2018 nog een plus van 1,8 procent.

De werkloosheid daalt naar verwachting verder, naar 4,9 procent dit jaar en 4,7 procent volgend jaar. Ook de overheidsfinanciën zijn gezond aldus het CPB, met een overschot van 0,5 procent in 2017 en 0,7 procent in 2018.

Eerder deze week verhoogde De Nederlandsche Bank (DNB) zijn prognoses voor de economie ook al. Demissionair minister Henk Kamp van Economische Zaken reageert dan ook verheugd: ,,Deze raming van het CPB bevestigt het beeld eerder deze week van DNB dat we dit jaar de sterkste economische groei kunnen verwachten in tien jaar tijd”, verklaart hij. ,,De uitdaging is nu om de groei voor de komende jaren veilig te stellen.”

Net als de centrale bank plaatst het CPB wel kanttekeningen. Zo blijft de ontwikkeling van de lonen nog achter. Volgens de belangrijke adviseur van het kabinet komt dit mogelijk door de flexibilisering van de arbeidsmarkt.

De contractlonen gaan volgens de voorspellingen dit jaar gemiddeld met 1,7 procent omhoog en volgend jaar met 2,0 procent. Ook de inflatie blijft wat onder de maat. Deze komt volgens het CPB waarschijnlijk uit op 1,4 procent in beide jaren. Het licht voor de Nederlandse economie kan daarbij weer ,,op oranje springen”, als internationale onzekerheden veranderen in tegenvallers, waarschuwt het planbureau.

Het is bijvoorbeeld nog niet duidelijk wat de uitkomst van de brexit-onderhandelingen zullen zijn. Buiten Europa is onder meer de koers van de Verenigde Staten onder president Donald Trump een punt van onzekerheid, aldus het CPB.

Economie groeit verder

Telegraaf 14.06.2017 Het blijft goed gaan met de Nederlandse economie. Volgens het Centraal Planbureau groeit de economie dit jaar met 2,4 procent en volgend jaar met 2,0 procent. Vooral de woningmarkt staat in volle bloei.

Dat blijkt uit de cijfers die het rekeninstituut vanochtend heeft gepubliceerd. Op de banenmarkt zijn de cijfers eveneens gunstig, waardoor de koopkracht in Nederland toeneemt. In 2018 daalt de werkloosheid naar 4,7 procent.

Wel blijft de hoogte van de lonen achter, net als de prijzen waardoor de inflatie niet erg stijgt. Volgens de rekenmeesters is dat mede vanwege de flexibilisering van de arbeidsmarkt en vanwege de internationale concurrentie.

Goed nieuws

Minister Kamp van Economische Zaken reageert: „Deze raming van het CPB bevestigt het beeld eerder deze week van DNB dat we dit jaar de sterkste economische groei kunnen verwachten in tien jaar tijd. Dat is goed nieuws voor iedereen: meer kansen voor ondernemers, meer werk, meer koopkracht.”

Wel zegt Kamp nu dat het de ’uitdaging’ is om de groei voor de komende jaren veilig te stellen. „Daarom is het nodig meer te investeren in innovatie en de intensieve samenwerking tussen bedrijven, overheden en kennisinstellingen onverminderd voort te zetten.”

zie ook: Nederlanders tevredener over eigen financiën

CPB: groeiverwachtingen voor 2017 en 2018 flink omhoog

AD 14.06.2017 De seinen voor de Nederlandse economie staan op groen. Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB), die in zijn nieuwe ramingen vandaag positiever is geworden over de economische groei in het land.

Het CPB gaat voor 2017 uit van een plus van 2,4 procent, waar eerder nog op 2,1 procent groei werd gerekend. Voor volgend jaar wordt 2 procent groei voorzien, wat betekent dat het stevige aantrekken van de economie voorlopig aanhoudt. Bij de vorige raming eind maart voorzag het CPB voor 2018 nog een plus van 1,8 procent.

De economie wordt onder meer geholpen door de toenemende wereldhandel. Daarbij loopt de consumptie op en trekken de investeringen aan. De werkloosheid daalt naar verwachting verder, tot 4,9 procent dit jaar en 4,7 procent volgend jaar. Ook de overheidsfinanciën zijn gezond aldus het CPB, met een begrotingsoverschot van 0,5 procent in 2017 en 0,7 procent in 2018.

Eerder deze week verhoogde De Nederlandsche Bank (DNB) zijn prognoses voor de economie ook al. Demissionair minister Henk Kamp van Economische Zaken reageert dan ook verheugd: ,,Deze raming van het CPB bevestigt het beeld eerder deze week van DNB dat we dit jaar de sterkste economische groei kunnen verwachten in tien jaar tijd”, verklaart hij. ,,De uitdaging is nu om de groei voor de komende jaren veilig te stellen.”

Kanttekeningen

Net als de centrale bank plaatst het CPB wel kanttekeningen. Zo blijft de ontwikkeling van de lonen nog achter. Volgens de belangrijke adviseur van het kabinet komt dit mogelijk door de flexibilisering van de arbeidsmarkt. De contractlonen gaan volgens de voorspellingen dit jaar gemiddeld met 1,7 procent omhoog en volgend jaar met 2,0 procent. Ook de inflatie blijft wat onder de maat. Deze komt volgens het CPB waarschijnlijk uit op 1,4 procent in beide jaren.

Het licht voor de Nederlandse economie kan daarbij weer ,,op oranje springen”, als internationale onzekerheden veranderen in tegenvallers, waarschuwt het planbureau. Het is bijvoorbeeld nog niet duidelijk wat de uitkomst van de brexit-onderhandelingen zullen zijn. Buiten Europa is onder meer de koers van de Verenigde Staten onder president Donald Trump een punt van onzekerheid, aldus het CPB.

‘Waar blijft onze koopkracht?’

Telegraaf 14.06.2017 Het CPB heeft de verwachtingen over de Nederlandse economie naar boven bijgesteld, eerder deze week kwam DNB ook al met positieve berichten. Maar DFT’s Martin Visser plaatst ook een kanttekening.

Nederland groeit het hardst in tien jaar tijd

Telegraaf 12.06.2017  De Nederlandse economie groeit dit jaar in het hoogste tempo in tien jaar tijd. Goed nieuws voor de overheid, die hierdoor steeds meer overhoudt op de begroting. En voor huishoudens, aangezien de lonen langzaamaan omhoog gaan.

Dat schrijft De Nederlandsche Bank in de vandaag gepubliceerde Economische Ontwikkelingen en Vooruitzichten. Dit jaar groeit het bruto binnenlands product (bbp) naar verwachting 2,5%. Het is het vijfde opeenvolgende jaar dat het bbp hoger is dan het jaar ervoor.

Dat onze economie zo goed draait, is onder meer te danken aan de aantrekkende wereldhandel en een stijging van investeringen door bedrijven. Zowel de overheid als de Nederlandse consument staan er beter voor. „Je moet tien jaar terug in de tijd voor vergelijkbare cijfers” zei Job Swank, directielid van De Nederlandsche Bank (DNB).

Groei zwakt af

De hoge economische groei zwakt de komende jaren wel wat af. In 2018 en 2019 zakt de groei naar 2,1 respectievelijk 1,9%.

De steeds beter draaiende economie betekent ook dat het begrotingsoverschot blijft oplopen, van 0,4% van het bbp vorig jaar tot 1,1% in 2019. Dat is met name omdat de overheid meer geld binnenkrijgt uit inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting en btw.

’Bouw buffer op’

DNB schreef in de EOV opnieuw dat ze hoopt dat het nieuwe kabinet dit overschot gebruikt als een buffer voor slechtere tijden. „We zijn kampioen procyclisch beleid”, zei Swank over de neiging om af te remmen in economisch slechtere tijden en gas te geven als het goed gaat.

De betere groei is ook te merken op het salarisstrookje. Vorig jaar stegen de contractlonen bij bedrijven met 1,6%. Dat is het hoogste niveau sinds de kredietcrisis. Maar wat DNB betreft, mogen de lonen nog wel wat verder omhoog. Het percentage dat bedrijven van hun inkomsten aan lonen uitbetalen, ligt onder het langjarig gemiddelde, en het loopt maar mondjesmaat op.

Volgens Swank is dat omdat er nog veel onbenut arbeidspotentieel is, bijvoorbeeld mensen die ontmoedigd zijn over de arbeidsmarkt maar wel weer aan het werk willen, of mensen die part-time werken maar graag meer uren willen maken.

Economische vooruitzichten onverminderd positief

RO 12.06.2017 De nieuwe raming, die de Nederlandsche Bank (DNB) vandaag naar buiten heeft gebracht, voorspelt opnieuw gunstige ontwikkelingen voor de Nederlandse economie. DNB verwacht dat de economische groei van de afgelopen jaren doorzet. In 2017 wordt een economische groei van 2,5% verwacht, in 2018 een groei van 2,1%.

De Nederlandse economie groeit inmiddels twaalf kwartalen op rij, de werkloosheid daalt snel en het vertrouwen van consumenten en producenten ligt op een hoog niveau.

Minister Kamp, Economische Zaken: “In het begin van deze kabinetsperiode gaf ik aan het oneens te zijn met de voorspellingen van veel economen dat een hogere economische groei dan 1 of 1,5 % er niet meer in zou zitten voor Nederland. We kunnen nu gezamenlijk vaststellen dat de Nederlandsche Bank voor dit jaar een groei van 2,5 procent verwacht.

Voor het vijfde achtereenvolgende jaar zal de groei hoger uitvallen dan in het voorgaande jaar. Steeds meer mensen vinden werk en merken in hun portemonnee dat het beter gaat. Nederland staat sterk met de meest concurrentiekrachtige economie van Europa.”

Dalende werkloosheid

In 2016 was er sprake van de snelste werkgelegenheidsgroei sinds 2007. De werkgelegenheid blijft dit jaar en de komende jaren stevig doorgroeien. Daardoor daalt de werkloosheid in 2017 naar 5%, oftewel 539 duizend personen en in 2018 naar 4,6% van de beroepsbevolking, oftewel 444 duizend personen. Omdat sommige delen van de arbeidsmarkt krapper worden, zullen de lonen in 2017 en 2018 naar verwachting sneller toenemen dan in voorgaande jaren.

Gezonde overheidsfinanciën

Het overschot op de begroting verbetert de komende jaren verder en de overheidsschuld neemt hard af. Door de gezonde positie van de overheidsfinanciën neemt de schuld in 2019 naar verwachting af tot 51,3% van het  bbp, ruimschoots onder het schuldencriterium van de EU.  De begroting is in de afgelopen kabinetsperiode met moeilijke maatregelen op orde gebracht.

Daarmee is er in het begrotingsbeleid een solide basis gelegd voor het volgende kabinet om de Nederlandse economie duurzaam te versterken door de energietransitie te versnellen en te investeren in maatregelen die het groeipotentieel verhogen, zoals extra middelen voor het innovatiebeleid.

Zie ook;

• Ondernemen en innovatie

Economie blijft groeien: tijd voor hogere lonen, vindt De Nederlandsche Bank

Trouw 12.06.2017 Er viel vandaag niks te klagen in het pand van De Nederlandsche Bank waar directeur Job Swank de economische vooruitzichten voor Nederland schetste. De economie groeit en blijft dat doen, de werkloosheid daalt, het vertrouwen is groot.

Goed, de inflatie had iets hoger gekund en er is natuurlijk die Amerikaanse president, maar dat weerhoudt de Nederlandse economie er niet van vol gas door te razen. Daarom moet een volgend kabinet niet nog harder op het gaspedaal trappen, waarschuwt Swank. Die neiging is bij Nederlandse politici namelijk moeilijk te onderdrukken.

Scandinavische aanpak

Nederland kent een zogeheten procyclisch beleid. Gaat het goed met de economie, dan geeft de overheid volop geld uit. Gaat het slecht, dan volgen de lastenverzwaringen en bezuinigingen elkaar snel op. Het kan ook anders. In Scandinavische landen bijvoorbeeld trappen overheden zachtjes op de rem als de economie snel vooruit gaat en geven zij gas bij als de snelheid terugloopt.

Door lagere belastingen en investeringen verkleinen landen als Denemarken en Zweden de gevolgen van een recessie.

Volgens DNB is dit het moment waarop Nederland het procyclische beleid kan veranderen in een meer Scandinavische aanpak. Dit jaar komt het begrotingsoverschot uit op 0,7 procent. Volgend jaar is dat 1 procent, zo blijkt uit de ramingen van DNB. In 2019 houdt de minister van financiën 1,1 procent van het bruto binnenlands product over; ongeveer 8 miljard euro.

“Dat is geen reden de sluizen open te zetten”, zegt Swank. “Pas bij een percentage boven de één procent ontstaat er ruimte.” Oftewel: als het aan DNB ligt geeft het nieuwe kabinet pas in 2019 de 0,1 procent uit, wat neerkomt op een voor begrotingsbegrippen klein bedrag van 80 miljoen euro.

Dat geld zou het kabinet kunnen steken in de lonen van ambtenaren. Want over de lonen heeft DNB nog wel wat te wensen. President Klaas Knot heeft al meerdere malen gezegd dat de salarissen in Nederland sneller omhoog moeten. Swank herhaalde die boodschap, waarbij hij ook zei dat de overheid als werkgever niet de eerste moet zijn om haar medewerkers royaler te belonen. De publieke sector volgt de markt, niet andersom, zei hij.

In de markt zullen de contractlonen de komende jaren met ongeveer 2 procent stijgen. Toch is er ruimte voor meer. Kijk maar naar de winsten van bedrijven, zegt Swank. Dat DNB zo op loonsverhoging hamert, “iets dat een centrale bank niet snel doet”, heeft te maken met de hardnekkig lage inflatie. De Europese Centrale Bank heeft ondertussen alle mogelijke instrumenten gebruikt, nu is het aan de markt. Als zij de lonen verhogen, volgt de inflatie vanzelf, zo wil de economische wetmatigheid.

Bij al het goede nieuws wilde DNB ook even stilstaan bij de Verenigde Staten, die dreigen met protectionisme. Voor een open economie als Nederland kan dat schadelijk zijn. Maar volgens Swank zijn de gevolgen van een protectionistische politiek beperkt. Tenzij Europa terug gaat pesten en zelf ook importtarieven verhoogt voor Amerikaanse producten.

Dan neemt de handel sterk af. “Toch kan dreigen met tegenmaatregelen handig zijn”, zegt Swank. “Al is het maar om de scherpe kanten van het protectionisme te halen.” Het grootste slachtoffer van dichte grenzen in de Verenigde Staten zijn de Amerikanen zelf, zegt Swank. In het slechtste geval kan hun inkomen met 3 procent dalen.

Prognoses van DNB;

• In 2017 zal de economie met 2,5 procent groeien, het hoogste percentage in tien jaar.
• De werkloosheid daalt verder en komt in 2019 uit op 4,4 procent van de beroepsbevolking.
• De lonen stijgen de komende jaren met ongeveer 2 procent.

Inflatie daalt naar 1,1 procent

Telegraaf 08.06.2017 De inflatie in Nederland is in mei gedaald naar 1,1 procent. Een maand eerder werd door consumenten voor goederen en diensten nog 1,6 procent meer betaald dan een jaar eerder.

Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag. Vooral door goedkopere vliegtickets en vakanties op bungalowparken stegen de consumentenprijzen in mei minder. De maand ervoor piekten de prijzen van deze diensten door de schoolvakanties die eind april begonnen, aldus het statistiekbureau. In mei nam de vraag naar vakanties weer af waardoor de prijzen zakten.

Autobrandstoffen werden in mei goedkoper en ook dit had een drukkend effect op de inflatie van consumentenprijzen, zo stelde het CBS.

Prijsontwikkeling energie

Omdat de prijsontwikkeling van energie als autobrandstoffen, gas en electriciteit en voeding sterk fluctueert en de prijzen van alcohol en tabak vaak stijgen door belastingmaatregelen, wordt ook gekeken naar de inflatie exclusief deze productgroepen. De inflatie in mei volgens deze maatstaf steeg met 0,8 procent op jaarbasis. In april was dat nog 1,3 procent.

Op basis van de geharmoniseerde Europese meetmethode daalden de consumentenprijzen vorige maand, van 1,4 procent in april naar 0,7 procent in mei. De inflatie in de eurozone daalde van 1,9 procent naar 1,4 procent. De inflatie in Nederland is vanaf mei 2016 lager dan in de eurozone, aldus het CBS.

Rabo: Nederlandse economie trekt verder aan

Telegraaf 07.06.2017 De Nederlandse economie groeit dit jaar ondanks internationale onzekerheid door. Dat verwachten economen van de Rabobank. Het bbp groeit dit jaar naar verwachting met 2,2 procent. In 2018 is de groei iets minder hoog: 1,9 procent. Vooral de export groeit gestaag.

De economie groeit verder door woninginvesteringen en de consumptie voor huishoudens. Voor een deel zijn dat tijdens de crisis uitgestelde investeringen en aan die inhaalgroei komt na 2018 een einde.

De Rabobank-economen verwachten dat de werkloosheid in 2018 afneemt naar 4,5 procent, maar maken zich zorgen om het besteedbaar inkomen. Dat groeit niet hard genoeg. Een manier om het besteedbaar inkomen te verhogen is om het verschil tussen netto- en brutoloon te verkleinen zodat werknemers meer geld krijgen en werkgevers niet meer kwijt zijn. ,,Zowel de hoogte van het besteedbaar inkomen als de werking van de arbeidsmarkt heeft baat bij verkleining van de wig tussen nettoloon en werkgeverslasten.”

De wereldeconomie groeit dit jaar waarschijnlijk iets harder dan vorig jaar. De groei in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk komt lager uit dan eerder verwacht, maar de eurozone en China presteren juist beter.

GERELATEERDE ARTIKELEN;

• 07 JUN 2017: OESO: groei wereldeconomie trekt aan

CPB: risico’s economie

Telegraaf 06.06.2017 Onzekerheid over de politieke koers in Europa, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten en de aanhoudend lage rente vormen grote economische risico’s in Nederland.

Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) in zijn dinsdagochtend gepresenteerde Risicorapportage Financiële Markten. Vooral het negatieve sentiment in Europa vormt een gevaar voor de Nederlandse economie.

De harde toon in de Brexit-onderhandeling tussen Brussel en Londen vergroten het risico op een harde scheiding tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie en hogere economische kosten. Vragen over de houdbaarheid van de eurozone en onzekerheid rondom de Italiaanse verkiezingen wakkeren het risico nog eens extra aan.

Trump

Ook het beleid van president Donald Trump kan de Nederlandse economie negatief beïnvloeden. Veel is afhankelijk hoe de Verenigde Staten zich opstellen tegenover internationale instellingen, handel en regulering van de financiële sector.

Naast de geopolitieke onzekerheden speelt de aanhoudend lage rente parten. Deze ondermijnt de vermogenspositie van pensioenfondsen en levensverzekeraars.

Pensioen

Vooral voor levensverzekeraars is de situatie penibel. Zij hebben weinig herstelmogelijkheden, zitten in een afkalvende markt en de onzekere afwikkeling van de woekerpolisaffaire staan een herstructurering van de sector in de weg.

Pensioenfondsen kunnen de lage rente nog wel ondervangen door bijvoorbeeld niet te indexeren. Deze maatregelen doen echter wel pijn, aldus het CPB.

Hypotheken

Hoewel Nederlandse banken er beduidend beter voor staan dan enkele jaren geleden, maakt het CPB zich wel zorgen over de toekomstige hypotheekverstrekking. Het Bazels Comité stelt voor om een minimumvloer voor risicogewichten in te stellen, waardoor het gemiddelde risicogewicht voor hypotheken van grote Nederlandse banken toeneemt van de huidige 11,5% naar 35-45%.

Dat zou betekenen dat de de banken €6 miljard extra kapitaal nodig hebben. In plaats van extra geld ophalen om te herkapitaliseren, kiezen banken volgens de rekenmeesters van de politiek er meestal voor de hypotheekkraan dicht te draaien.

De vraag is of andere partijen dit kunnen compenseren. Het marktaandeel van pensioenfondsen (11%) en verzekeraars (17%) op de hypotheekmarkt is afgelopen jaren gestegen, maar lijkt zich nu weer te stabiliseren, concludeert het CPB.

Exit-strategie

Onduidelijkheid over wat er gaat gebeuren met de afbouw van de obligatieportefeuille van de Europese Centrale Bank (ECB) kan volgens het planbureau leiden tot volatiliteit op de financiële markten en hogere rentes. De ECB heeft nog geen exit-strategie gepubliceerd. In de huidige vorm loopt het aankoopprogramma door tot het einde van het jaar, waarbij de bank tot wel €60 miljard per maand aan staatsobligaties opkoopt.

Het CPB brengt op verzoek van de Tweede Kamer sinds 2012 minimaal een keer per jaar een rapportage over de internationale en nationale macro-economische ontwikkelingen in samenhang met ontwikkelingen in de financiële sector. De regelmatige publicatie was een aanbeveling van Commissie-De Wit die onderzoek deed naar de financiële crisis.

Consument laat kassa’s rinkelen

Telegraaf 02.06.2017 Winkeliers hebben in het eerste kwartaal van dit jaar 4,8 procent meer omzet geboekt dan in de eerste drie maanden van 2016.

Ook het aantal verkopen steeg, blijkt uit de Kwartaalmonitor detailhandel van het CBS.

De omzet van onlineverkopen groeide met 14,8 procent. Opvallend is dat bedrijven die zowel een webwinkel als fysieke winkels hebben een sterkere omzetgroei hebben dan pure webwinkels: 16,4 procent tegen 13,6 procent.

De groei van winkels die voedingsmiddelen verkopen bedroeg 3 procent. Het waren vooral de supermarkten die goed boerden. In de non-foodsector, die met 4,1 procent op jaarbasis groeide, waren de woningwinkels de sterkhouders.

Zij profiteerden van de herstelde woningmarkt. De omzet van winkels in doe-het-zelfartikelen en keukens was ten opzichte van een jaar eerder 10,8 procent hoger.

Fysieke elektronicawinkels blijven onder druk staan door de concurrentie van webwinkels. De omzet van elektronicazaken kromp met 3,4 procent. Dat was het negende kwartaal op rij met krimp.

Het aantal openstaande vacatures was het hoogst van de afgelopen twintig jaar. Er stonden 20.000 vacatures open.

RUIMTE VOOR LOONSVERHOGING AMBTENAREN

BB 01.06.2017 Goed nieuws voor de schatkist: het begrotingsoverschot neemt naar verwachting verder toe naar 1,3 procent in 2021. Dat blijkt uit de voorjaarsnota van het kabinet. Het overschot zorgt ervoor dat er ruimte is voor loonsverhoging voor ambtenaren.

Pensioenpremies
Het kabinet maakt 342 miljoen extra vrij om de lonen van ambtenaren te verhogen. Daarmee wil de regering de pijn verzachten van de pensioenpremies bij het ambtenarenpensioenfonds ABP. Die stegen meer dan verwacht. Het extra geld komt beschikbaar om het begrotingsoverschot verder toeneemt, naar 1,3 procent in 2012. Dit jaar gaat het waarschijnlijk om 0,2 procent van het bruto binnenlands product. Dat is iets minder dan de 0,4 procent (2,9 miljard euro) vorig jaar, toen er voor het eerst sinds 2008 weer een overschot was. Maar de komende jaren stijgt het overschot weer.

Tegenvallers
Er zijn dit jaar financiële tegenvallers, maar ook meer extra inkomsten. Er is ruimte voor onder meer een loonsverhoging voor ambtenaren, voor meer geld voor de verpleeghuizen en voor meer marechaussees, meldt minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën donderdag in de zogenoemde voorjaarsnota. Het gaat om een tussentijdse stand van zaken over de lopende begroting. In de verpleeghuiszorg stelt het kabinet, naast de eerder aangekondigde eenmalige extra honderd miljoen euro, nog eens honderd miljoen euro beschikbaar om de kwaliteit te verbeteren. Daarnaast komt er tot 2021 in totaal 145 miljoen euro bij om in deze sector extra mensen op te leiden en om- of bij te scholen.
Meevallers
Het kabinet verwacht bijna 8 miljard euro meer aan belastingen en premies dan vorig jaar in de Miljoenennota is geraamd, mede doordat de economische groei doorzet. Daardoor dalen ook de uitgaven voor werkloosheid. Verder vallen de uitgaven aan hulpmiddelen in de zorg lager uit verwacht. In de langdurige zorg stijgen de uitgaven met 176 miljoen euro, doordat bepaalde groepen aanspraak hebben op meer zorg, zoals dagbesteding en huishoudelijke hulp. Verder ziet het kabinet af van de invoering van de kostendelersnorm AOW, waarbij de AOW lager zou worden als meer mensen van 21 jaar of ouder op hetzelfde adres wonen. Ook de korting op de scholings- en monumentenaftrek is van de baan. (ANP/Red.)

GERELATEERDE ARTIKELEN;

• 17-05-2017 Cao-overleg gemeenten schiet niet op
• 07-04-2017 Liever meer salaris dan pensioen
• 22-02-2017 Geen volledige harmonisatie lokaal verlof
• 21-02-2017 Verdeeldheid gemeenten over individuele beloning
• 20-02-2017 Bonden willen +2,5 procent voor gemeenteambtenaar

Tientallen miljoenen extra voor zorg van huisartsen

NU 01.06.2017 Huisartsen mogen volgend jaar voor enkele tientallen miljoenen euro’s meer zorg verlenen. Minister Edith Schippers van Volksgezondheid gunt de artsen meer ruimte, omdat langer thuiswonende ouderen en psychiatrisch patiënten steeds meer van hen vragen.

Schippers en de huisartsen, patiënten en zorgverzekeraars spraken donderdag af dat het budget voor huisartsen in 2018 2,5 procent mag stijgen naar een totaal van 3,5 miljard euro. De partijen verlengen daarmee in feite de afspraken die ze in 2014 hadden gemaakt.

Als huisartsen taken overnemen van medisch specialisten, zoals de bedoeling is, kunnen ze nog meer extra geld krijgen. Daarvoor is 75 miljoen euro uit het budget van de specialisten beschikbaar.

Huisartsen staan onder steeds grotere druk, waarschuwen ze. Vooral aan oudere patiënten hebben ze veel werk. Ze krijgen komend jaar meer tijd voor deze patiënten en ook extra ruimte om samen te werken met bijvoorbeeld wijkverpleegkundigen.

Lees meer over: Zorg Huisartsen

‘Staat leent in 2017 wat minder dan gedacht’

Telegraaf 01.06.2017 De Nederlandse staat hoeft dit jaar naar verwachting iets minder geld te lenen dan eerder werd gedacht. Het agentschap van de generale thesaurie van het ministerie van Financiën schat de financieringsbehoefte op dit moment op 56,8 miljard euro, waar eerder nog werd uitgegaan van 58,7 miljard euro.

De bijstelling komt vooral door een stijging van het verwachte kasoverschot. Deze daling wordt echter voor een groot deel tenietgedaan door het terugkopen van leningen die aflopen in 2018 en 2019 en door een afname van het onderpand in contanten.

De volgende actualisatie van de financieringsbehoefte vindt plaats in september, na de publicatie van de Miljoenennota 2018.

LEES MEER OVER; STAATSLENINGEN NEDERLANDSE STAAT OBLIGATIES RENTE ECB

Het begrotingsoverschot neemt van 0,2 procent in 2017 verder toe naar 1,3 procent in 2021

RO 01.06.2017  Het begrotingsoverschot loopt naar verwachting op van 0,2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) in 2017 naar 1,3 procent van het bbp in 2021. Dat is een verbetering van het EMU-saldo, de inkomsten min de uitgaven van de collectieve sector, van 0,7 procentpunt ten opzichte van de Miljoenennota van vorig jaar en komt vooral door de toename van de verwachte inkomsten in 2017.

De EMU-schuld komt dit jaar naar verwachting uit op 59,4 procent bbp, een verbetering van 2,7 procentpunt (13 miljard euro) ten opzichte van de raming uit de Miljoenennota 2017. In 2010 kwam de staatsschuld voor het laatst onder de zestig procent uit. Dit schrijft minister Dijsselbloem van Financiën in de Voorjaarsnota 2017 die vandaag aan de Tweede Kamer is gestuurd. In verband met de kabinetsformatie is dit jaar een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven in de komende jaren toegevoegd.

Extra uitgaven

Er is in 2017 ruimte gevonden voor noodzakelijke extra uitgaven aan de verpleeghuiszorg. Het kabinet stelt, naast de eenmalige extra honderd miljoen euro in 2017, nog eens honderd miljoen euro beschikbaar voor betere kwaliteit in de verpleeghuizen. Dit is een structurele investering vanaf 2017 in de verpleeghuiszorg. Daarnaast wordt er in de periode 2017 – 2021 in totaal 145 miljoen euro beschikbaar gesteld om in deze sector extra mensen op te leiden en om- of bij te scholen.

Vanwege de hoger dan verwachte pensioenpremie bij het ABP heeft het kabinet 342 miljoen extra vrijgemaakt, zodat er toch ruimte voor loonsverhoging voor ambtenaren is.

Het kabinet heeft 50 miljoen euro extra vrijgemaakt voor veiligheid, stabiliteit, migratiesamenwerking en opvang in de regio. Verder stijgt het budget voor ontwikkelingssamenwerking in 2017 met 62 miljoen euro, vanwege de koppeling aan het hogere geraamde bruto nationaal inkomen (bni).

Daarnaast werkt de lagere asielinstroom in 2016 door in lagere uitgaven van 170 miljoen euro aan asielopvang in 2017. Dit geld wordt teruggeboekt naar de begroting van ontwikkelingssamenwerking.

Verder stelt het kabinet structureel 20 miljoen euro extra beschikbaar voor de uitbreiding van de capaciteit van de Koninklijke Marechaussee. Hierdoor kunnen in de komende jaren ongeveer 200 extra marechaussees worden ingezet voor grensbewaking op lucht- en zeehavens.

Meevallers

Het kabinet verwacht in 2017 bijna 8 miljard euro meer aan belasting- en premieontvangsten te ontvangen dan vorig jaar in de Miljoenennota is geraamd. Vooral de btw (2,4 miljard), de vennootschapsbelasting (2,3 miljard) en de loon- en inkomensheffing (1,2 miljard) vallen hoger uit dan verwacht. Dit komt mede doordat de verwachte economische groei in 2017 doorzet.

De uitgaven aan de werkloosheid dalen met 234 miljoen euro in 2017. De werkloze beroepsbevolking komt naar verwachting dit jaar uit op 4,9 procent, waar ten tijde van de Miljoenennota 2017 nog werd uitgegaan van 6,2 procent. Verder vallen de uitgaven aan hulpmiddelen in zorg in 2017 164 miljoen euro lager uit verwacht.

Tegenvallers

Vanaf 2017 is er een tegenvaller van gemiddeld 200 miljoen euro per jaar op de OCW-begroting, voornamelijk als gevolg van hogere leerling- en studentenaantallen dan eerder geraamd. Het kabinet heeft besloten de tegenvaller in 2017 op te lossen door de inzet van meevallers. Daardoor hoeft er dit jaar niet bezuinigd te worden op de bekostiging van onderwijsinstellingen.

Ook in de langdurige zorg stijgen de uitgaven met 176 miljoen euro in 2017, doordat bepaalde groepen aanspraak hebben op meer zorg, zoals dagbesteding en huishoudelijke hulp. Verder ziet het kabinet af van de invoering van de kostendelersnorm AOW.

Deze regeling hield in dat de AOW lager wordt als meer mensen van 21 jaar of ouder op hetzelfde adres wonen. Ook de korting op de scholings- en monumentenaftrek is van de baan. De keuze hoe om te gaan met structurele dekking van deze tegenvallers wordt overgelaten aan nieuw kabinet.

Zie ook; Overheidsfinanciën

GroenLinks-leider Jesse Klaver schoof gisteren aan bij informateur Herman Tjeenk Willink. © ANP

Echte meevaller is er niet voor nieuw kabinet

Trouw 01.06.2017 Het nog te formeren kabinet kan niet rekenen op extra geld, want dat is grotendeels al uitgegeven.

Er is voor het volgend kabinet veel minder extra geld beschikbaar dan optimisten tijdens de verkiezingscampagne begin dit jaar dachten. De economie groeide harder dan gedacht en dus zou het geld tegen de plinten klotsen. Niets is minder waar, blijkt uit de Voorjaarsnota van minister Dijsselbloem van financiën.

Al tijdens het eerste deel van de kabinetsformatie, toen VVD, CDA, D66 en GroenLinks nog met elkaar onderhandelden, sijpelde uit de gesprekken naar buiten dat de partijen gewaarschuwd waren dat al dat beloofde geld er niet zou zijn.

Uit de Voorjaarsnota, het jaarlijkse overzicht over de uitvoering van de begroting van dat jaar en het eerste doorkijkje naar komende jaren, blijkt dat er dermate veel tegenvallers zijn, dat de meevallers al voor een groot deel weer uitgegeven zijn. Ook de komende jaren, want het gaat niet om eenmalige uitgaven.

Zo is er 200 miljoen euro per jaar extra naar de verpleeghuizen gegaan. Dat bedrag komt jaarlijks terug. Ook de tegenvallers bij onderwijs (meer leerlingen en studenten) zijn terugkerend en souperen dus een deel van het extra geld de komende jaren op.

Optimisten verwachtten eerder dit jaar dat er genoeg extra geld zou zijn de komende jaren om een ingrijpende belastingherziening te financieren. Daarvoor is naar schatting 5 miljard euro nodig, waarmee alle negatieve koopkrachtgevolgen van een belastingherziening zouden moeten worden voorkomen. Dat geld is er zeker niet als een nieuw kabinet niet besluit er nieuwe bezuinigingen tegenover te stellen.

Volgens het doorkijkje van Dijsselbloem zal het begrotingsoverschot (0,2 procent), dat dit jaar door alle tegenvallers toch lager uitkomt dan verwacht, de komende jaren wel groeien. Tot uiteindelijk 1,4 procent (rond 12 miljard euro) aan het einde van de nieuwe kabinetsperiode in 2021.

Vergrijzing

Dat overschot kan niet zomaar uitgegeven worden. Opeenvolgende kabinetten pleitten voor een overschot om extra uitgaven door de vergrijzing in de jaren na 2021 op te kunnen vangen. Het zogeheten houdbaarheidstekort, waarin wel met die extra uitgaven rekening wordt gehouden, laat dan ook een veel lager cijfer zien. Daarmee komt de begroting in 2021 grosso modo uit op noch een tekort, noch een overschot.

Belangrijke tegenvallers voor de overheidsbegroting zijn, naast de hogere zorguitgaven en de tegenvallers bij onderwijs, de veel lagere inkomsten uit het aardgas.

De Voorjaarsnota is voor de formerende politici extra slecht nieuws als bijvoorbeeld de brief van staats-secretaris Van Rijn van volksgezondheid aan de Kamer erbij betrokken wordt. In die brief becijferde hij dat er voor de verpleeghuiszorg de komende jaren 2 miljard euro extra nodig is om die sector aan de kwaliteitsnormen te laten voldoen die de Kamer wil stellen.

De cijfers van Dijsselbloem gaan overigens uit van de puur theoretische veronderstelling dat een nieuw kabinet het beleid ongewijzigd laat. Door bijvoorbeeld te bezuinigen op bestaande uitgaven zou ruimte voor nieuw beleid kunnen worden gecreëerd.

Bovendien zijn zijn cijfers gebaseerd op aannames over de prestaties van de economie de komende jaren. Of die aannames nog kloppen kan voor het eerst media deze maand worden nagegaan als het Centraal Planbureau met de nieuwste doorrekeningen komt.

Het kabinet houdt dit jaar geld over, maar minder dan verwacht

Trouw 01.06.2017 Demissionair minister van financiën Jeroen Dijsselbloem benadrukte wel dat een nieuw kabinet een aantal problemen snel zal moeten aanpakken. © ANP

Een nieuw kabinet krijgt dit jaar en de komende jaren te maken met flinke meevallers. In 2021 is er naar verwachting 10,7 miljard euro over. Bovendien zakt de staatsschuld voor het eerst sinds 2010 onder de 60 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Daarmee voldoet het kabinet aan het in Brussel afgesproken maximum.

De meevallers zijn onder meer te danken aan een groeiende economie, waardoor er meer werkgelegenheid is en meer geld wordt uitgegeven en doordat er meer belasting binnenkomt bij het rijk. 

Toch valt het overschot wat tegen vergeleken met eerdere voorspellingen. Het Centraal Planbureau (CPB) voorspelde in maart nog een overschot van 0,5, maar in zijn vandaag gepubliceerde voorjaarsnota houdt demissionair minister van financiën Jeroen Dijsselbloem rekening met een overschot van 0,2.

Er zijn daarnaast veel problemen die een nieuw kabinet snel zal moeten aanpakken, benadrukte Dijsselbloem vanmorgen bij de presentatie van de voorjaarsnota. Zo loopt de woningmarkt loopt vast en is er in het onderwijs is er behoefte aan veel extra ondersteuning, aldus Dijsselbloem.

Hoewel het demissionaire kabinet geen nieuw beleid uit mag voeren, wordt er op verschillende terreinen meer geld uitgegeven. Zo werd eerder al bekend dat er extra geld zou gaan naar de verpleeghuizen. Het kabinet stelt, naast de eenmalige extra honderd miljoen euro in 2017, nog eens honderd miljoen euro beschikbaar die de kwaliteit van de zorg in de verpleeghuizen moet verbeteren. Het kabinet wil daarnaast tot en met 2021 meer geld beschikbaar stellen om extra mensen op te leiden en bij te scholen.

Rustiger vaarwater

Het demissionair kabinet heeft daarnaast een streep gezet door plannen om de mantelzorg te schrappen. Hierdoor worden ouderen die bij hun kind inwonen niet gekort op AOW. Ook is er geld vrijgemaakt voor het uitbreiden van de Koninklijke Marechaussee, een loonsverhoging voor ambtenaren en kan het budget voor ontwikkelingssamenwerking met 62 miljoen omhoog.

Dat er op dit moment nog geen nieuw kabinet is gevormd is volgens Dijsselbloem geen ramp. “De begroting is nu in rustig vaarwater gebracht en met deze economische ontwikkeling gaat dat heel snel verder de goeie kant op”. Voor een gezonde begroting maakt het niet zo veel uit of een nieuw kabinet snel aantreedt of het oude nog even blijft zitten, aldus Dijsselbloem.

Maar mocht het demissionaire kabinet nog de begroting 2018 voor Prinsjesdag moeten opstellen, dan is het “onvermijdelijk” dat er nieuw beleid inkomt, zegt de minister. Er zal extra geld beschikbaar worden gesteld voor knelpunten, bijvoorbeeld om de koopkracht voor bepaalde groepen op peil te houden. “We gaan niet problemen laten ontstaan of laten oplopen.”

Voorjaarsnota: 8 mld naar staatskas

Telegraaf 01.06.2017 Nederland draagt dit jaar in totaal bijna 8 miljard euro meer naar de staatskas aan belastingen en premies dan eerder geraamd. Vooral de btw (2,4 miljard), de vennootschapsbelasting (2,3 miljard) en de loon- en inkomensheffing (1,2 miljard) vallen hoger uit dan gedacht.

Dat blijkt uit de tussentijdse stand van zaken van de begroting van 2017, de zogenaamde voorjaarsnota, die het kabinet donderdag bekend maakt. De extra miljarden zijn te danken aan de economische groei en zorgen voor overschotten op de begroting. Ook daalt de werkloosheid harder dan eerder gedacht en komt daarmee dit jaar naar verwachting uit op 4,9 procent. Een andere meevaller zit in de uitgaven aan hulpmiddelen in de zorg. Die vallen 164 miljoen lager uit dan geraamd.

Dit jaar nog gebruikt het demissionaire kabinet een deel van het geld om de verpleeghuiszorg te spekken. Ook wordt er 342 miljoen euro gereserveerd voor de verwachte stijging van de ambtenarenpensioenpremies, zodat er financiële ruimte overblijft voor stijging van loonsverhoging voor ambtenaren.

Verder gaat er nog 50 miljoen extra naar opvang in de regio en 62 miljoen naar ontwikkelingssamenwerking, vanwege de koppeling aan het hoger geraamde nationaal inkomen. Doordat er minder asielzoekers ons land inkomen, dalen de uitgaven daarvoor met 170 miljoen euro. Dat geld wordt teruggeboekt naar de begroting van ontwikkelingssamenwerking.

Voor de uitbreiding van de Koninklijke Marechaussee stelt het kabinet 20 miljoen euro beschikbaar. Hierdoor kunnen in de komende jaren zo’n 200 extra marechaussees worden ingezet voor onder andere luchthaven Schiphol.

Ook is er geld nodig om enkele tegenvallers op de begroting op te vangen. Zo is er vanaf 2017 een gat van zo’n 200 miljoen euro binnen de Onderwijsbegroting doordat er meer leerlingen en studenten zijn dan gedacht. Ook stijgen de kosten voor de zorg voor ouderen en gehandicapten met 176 miljoen euro, doordat bepaalde groepen aanspraak hebben op meer zorg, zoals dagbesteding en huishoudelijke zorg.

Wat er overblijft van het begrotingsoverschot, gaat naar de staatsschuld. Die komt daarmee dit jaar uit op 59,4 procent, voor het eerst sinds 2010 onder de Europa geëiste grens van 60 procent.

Het demissionaire kabinet gaat vandaag ook met de billen bloot wat betreft openstaande rekeningen voor het volgende kabinet. Zo werkt het extra geld voor de verpleeghuiszorg en de problemen binnen de Onderwijsbegroting de komende jaren nog door. Verder wordt de mantelzorgboete geschrapt, wat een bezuiniging van 200 miljoen moest opleveren, maar dat is inmiddels in de boeken weggewerkt.

Door de groeiende economie wordt echter alsnog een begrotingsoverschot van zo’n 11 miljard euro verwacht tegen 2021. Veel partijen willen daarmee onder andere inzetten op lastenverlichting.

Kabinet verwacht meevaller van 8 miljard euro in 2017

NU 01.06.2017 Het kabinet verwacht voor dit jaar bijna 8 miljard euro meer op te halen aan belastingen en premies dan eerder in de Miljoenennota op Prinsjesdag vorig jaar werd geraamd.

De meevallers komen vooral van de btw (2,4 miljard), de vennootschapsbelasting (2,3 miljard) en de loon- en inkomensheffing (1,2 miljard). 

Dat staat in de Voorjaarsnota die demissionair minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem donderdag naar de Tweede Kamer stuurt. De Voorjaarsnota laat zien welke wijzigingen er door het kabinet zijn doorgevoerd ten opzichte van de Miljoenennota.

De meevaller is te danken aan de aantrekkende economie, die doet het in 2017 beter dan aanvankelijk werd gedacht.

Zo daalt de werkloosheid met de huidige verwachting naar 4,9 procent van de beroepsbevolking. Bij de presentatie van de Miljoenennota in september vorig jaar werd uitgegaan van een werkloosheidspercentage van 6,2 procent.

Daardoor dalen de kosten aan uitkeringen met 234 miljoen euro. Tegelijkertijd wordt er meer inkomstenbelasting geïnd omdat er meer mensen aan het werk zijn. Ook aan hulpmiddelen in de zorg wordt minder uitgegeven dan verwacht: 164 miljoen euro.

In de Voorjaarsnota staat verder dat het begrotingsoverschot dit jaar uitkomt op 0,2 procent van het bbp en verder oploopt naar 1,3 procent in 2021. De staatsschuld blijft dit jaar net onder de door Europa gestelde grens van 60 procent van het bbp. Ook dit is een gunstiger beeld vergeleken met de Miljoenennota op Prinsjesdag.

Tegenvallers

Bij de positieve cijfers is een kanttekening op zijn plaats. Het Centraal Planbureau (CPB) becijferde in maart dat het begrotingsoverschot dit jaar zou uitkomen op een half procent.

Het ministerie van Financiën legt dit verschil van 0,3 procentpunt uit als gevolg van beleid. Het planbureau presenteert de kale cijfers, vervolgens kunnen die in dit geval lager uitvallen als gevolg van politieke keuzes.

Er zijn sowieso tegenvallers te melden. Eerder sprak Dijsselbloem van een tekort op de begroting van het ministerie van Onderwijs van “enkele honderden miljoenen”. Nu is het duidelijk dat het om 200 miljoen euro per jaar gaat. Een gevolg van te laag ingeschatte leerling- en studentenaantallen.

De langdurige zorg valt voor dit jaar 176 miljoen euro duurder uit omdat sommigen aanspraak hebben op meer zorg.

Ook de voorgenomen bezuiniging van de scholings- en monumentenaftrek is van de baan. De Tweede Kamer had grote problemen met de plannen waarop het kabinet afzag van de bezuiniging. De tegevallers voor dit jaar worden gedekt met de meevallers.

Staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) liet woensdag aan de Kamer weten dat de verpleeghuizen per jaar 2,1 miljard euro nodig hebben om op een gewenst niveau te blijven. Daarmee legt de demissionair bewindsman deze opdracht neer bij een volgend kabinet.

Nieuw beleid

Dankzij de goede economische ontwikkelingen, maakt het niet zoveel uit of een nieuw kabinet snel aantreedt of dat het huidige nog even blijft zitten, laat Dijsselbloem in een reactie weten.

Mocht het demissionaire kabinet nog de begroting 2018 voor Prinsjesdag moeten opstellen, dan is het ”onvermijdelijk” dat er nieuw beleid inkomt, zegt de minister. Er zal extra geld beschikbaar worden gesteld voor knelpunten, bijvoorbeeld om de koopkracht voor bepaalde groepen op peil te houden. ”We gaan niet problemen laten ontstaan of laten oplopen.”

Hoewel het overschot aan het eind van een volgende kabinetsperiode vermoedelijk oploopt tot ongeveer 11 miljard euro, vindt Dijsselbloem het vooral belangrijk te kijken naar hoe de overheidsfinanciën er op de langere termijn voor staan.

“Kunnen we dan ook de AOW, de zorg en het onderwijs betalen?”, vraagt de bewindsman zich af. Hij waarschuwt zijn opvolger daarom voor een te los uitgavebeleid.

Mantelzorgboete

De zogenoemde ‘mantelzorgboete’ is definitief van de baan. Op het plan van staatssecretaris Jetta Klijnsma (Sociale Zaken) kwam veel kritiek, omdat het immers financieel minder aantrekkelijk zou worden om als ouder een kind of als kind een ouder in huis te nemen om mantelzorg te verlenen. Volgens sommigen wordt het daardoor zelfs onmogelijk gemaakt.

Eerder werd al duidelijk dat de plannen de ijskast ingaan, waardoor de wijziging geen verrassing is voor de lopende begroting. Hoe de lagere inkomsten voor de komende jaren moet worden opgelost, is aan een volgend kabinet.

Uitgaven

Om een volgend kabinet meer inzicht te geven in de financiën, is er een overzicht van de inkomsten en uitgaven voor de komende jaren toegevoegd.

Voor 2017 stelt het kabinet 100 miljoen euro beschikbaar voor de verpleeghuiszorg. Dat komt bovenop de al eerder aangekondigde eenmalige 100 miljoen euro extra. Daarbij is er 145 miljoen euro beschikbaar gesteld tot 2021 om extra mensen op te leiden en om- of bij te scholen.

Ambtenaren kunnen een loonsverhoging tegemoetzien dankzij hogere inkomsten van het rijk uit pensioenpremies. Het gaat in totaal om 342 miljoen euro.

Verder gaat er 50 miljoen euro extra naar veiligheid, stabiliteit, migratiesamenwerking en opvang in de regio. Het budget voor ontwikkelingssamenwerking stijgt dit jaar met 62 miljoen euro.

De lagere asielinstroom in 2016 heeft ook nog effect op dit jaar. Er is 170 miljoen euro minder nodig dan gedacht voor de opvang. Dit geld gaat terug naar de begroting van ontwikkelingssamenwerking.

De Koninklijke Marechaussee krijgt er structureel 20 miljoen euro bij van het kabinet. Hiermee moeten tweehonderd extra marechaussees worden ingezet voor de grensbewaking op lucht- en zeehavens.

Lees meer over: Voorjaarsnota

Groeiende economie doet wonderen voor staatskas: in 2021 ruim 9 miljard ‘over’

Dijsselbloem heeft goed nieuws voor nieuw te vormen kabinet in voorjaarsnota

VK 01.06.2017 In 2021 heeft Nederland naar verwachting een begrotingsoverschot van 1,3 procent van het bruto binnenlands product (de omvang van de economie). In euro’s: in dat jaar ontvangt de overheid 9,1 miljard euro meer dan dat zij uitgeeft. Dat is het goede nieuws dat minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem in zijn voorjaarsnota meegeeft aan de partijen die onderhandelen over een nieuw te vormen kabinet.

Nog een opsteker: dit jaar zakt de staatsschuld voor het eerst sinds 2010 onder de 60 procent van het bbp. Daarmee voldoet Nederland aan het in Brussel afgesproken plafond. Moest het vorige kabinet nog 50 miljard bezuinigen om het tekort en de te hoge staatsschuld onder controle te krijgen, het volgende kabinet begint de rit met een chique balans waar de Europese Commissie enkel goedkeurend bij zal kunnen knikken.

De positieve cijfers zijn te danken aan een groeiende economie. Meer werkgelegenheid, meer bedrijvigheid en meer consumptie betekenen meer belastinginkomsten en minder uitgaven aan uitkeringen. Opgeteld rekent Dijsselbloem op een meevaller van bijna 8 miljard in 2017. Daardoor blijft onderaan de streep geld over.

De staatsschuld krimpt wanneer de economie groeit, omdat de schuld wordt uitgedrukt als percentage van de omvang van die economie. Hoe groter de totale Nederlandse omzet, hoe kleiner (relatief) de staatsschuld.

Betekenen deze positieve cijfers dat een nieuwe regering straks een grote zak geld ter beschikking heeft om naar hartelust te spenderen? Niet direct. Die 9,1 miljard overschot in 2021 is nog ver weg en komt er enkel als een volgende ministersploeg de hand strak op de knip houdt. Dat zal niet gebeuren. Zelfs het demissionaire kabinet is al aan het interen op de meevallers, blijkt uit Dijsselbloems voorjaarsnota.

Het Centraal Planbureau (CPB) voorspelde in maart dat het overschot dit jaar zou uitkomen op 0,5 procent, maar wat blijkt: het wordt een overschotje van 0,2 procent. Want hoewel de vertrekkende ministersploeg geen nieuw beleid mag maken, slaagt ze er wel in op tal van terreinen nog wat extra geld uit te geven. En naast meevallers zijn er ook tegenvallers, kosten die hoger uitvallen dan vooraf was ingeboekt.

De verpleeghuiszorg krijgt er 100 miljoen bij, een bedrag dat in de komende jaren nog zal oplopen. De langdurige zorg kost 176 miljoen meer dan was geraamd, omdat meer mensen recht blijken te hebben op dagbesteding en huishoudelijke hulp. Door stijgende pensioenpremies moet het kabinet 340 miljoen extra uitgeven aan ambtenarensalarissen.

De regering besteedt zo’n 130 miljoen extra aan veiligheid, migratie en ontwikkelingssamenwerking. De onderwijskosten vallen hoger uit doordat het aantal leerlingen hoger blijkt dan geraamd: een tegenvaller van 200 miljoen euro. En de beruchte ‘mantelzorgboete’ is van de baan.

Een p.s. van Dijsselbloem: het volgende kabinet mag zelf uitzoeken hoe ‘om te gaan met de structurele dekking van deze tegenvallers’.

Volg en lees meer over:  POLITIEK   NEDERLAND   ECONOMIE

Voorjaarsnota: kabinet rekent op meevaller van miljarden

Elsevier 01.06.2017 Het kabinet verwacht dit jaar bijna 8 miljard euro meer aan belastingen en premies op te halen dan in eerste instantie werd gedacht. De staatskas profiteert van de aantrekkende economie.

Het gaat om een meevaller van bijna 8 miljard ten opzichte van de schatting die in de Miljoenennota op Prinsjesdag werd gepresenteerd. Dat blijkt uit de voorjaarsnota – de tussentijdse update van de begroting van dit jaar – die het kabinet donderdag publiceerde.

Er is groei. 

Waarom blijft koopkracht zorgenkindje

Economische groei

De meevaller komt vooral uit hogere inkomsten van de BTW (2,4 miljard euro) en de vennootschapsbelasting (2,3 miljard). Daarnaast viel de loon- en inkomensheffing 1,2 miljard euro hoger uit dan verwacht.

Het ministerie van Financiën meldt donderdag ook dat het begrotingsoverschot oploopt van 0,2 procent van het bruto binnenlands product in 2017 naar 1,3 procent in 2021. Daarnaast daalt de werkloosheid sneller en eerder dan is ingecalculeerd.

De economische groei heeft een duidelijk effect op de financiën van de overheid. Het werkloosheidspercentage ligt in 2017 naar verwachting rond de 4,9 procent. In de Miljoenennota ging het kabinet nog uit van 6,2 procent. De uitgaven aan werkloosheid dalen met meer dan 200 miljoen euro.

Ook tegenvallers

Omdat het aantal asielzoekers dit jaar daalde, wordt er minder aan asielzoekersopvang uitgegeven: een adling van 170 miljoen euro. Wel besteedt het kabinet meer geld aan opvang in de regio (50 miljoen meer).

Meer: dit verandert er in 2017 in uw portemonnee

Niet bij alle ministeries verloopt alles voorspoedig. Structureel moet het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 200 miljoen euro meer aan onderwijs besteden, vanwege te laag ingeschatte studentencijfers. Het kabinet trekt ook meer geld uit voor de zorg, Justitie (de politie en de Marechaussee) en Ontwikkelingssamenwerking.

Het kabinet lost ook een deel van de staatsschuld af en geeft veel geld uit aan de loonsverhoging voor ambtenaren.

  Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier Weekblad.

RUIMTE VOOR LOONSVERHOGING AMBTENAREN

BB 01.06.2017 Goed nieuws voor de schatkist: het begrotingsoverschot neemt naar verwachting verder toe naar 1,3 procent in 2021. Dat blijkt uit de voorjaarsnota van het kabinet. Het overschot zorgt ervoor dat er ruimte is voor loonsverhoging voor ambtenaren.

Pensioenpremies
Het kabinet maakt 342 miljoen extra vrij om de lonen van ambtenaren te verhogen. Daarmee wil de regering de pijn verzachten van de pensioenpremies bij het ambtenarenpensioenfonds ABP. Die stegen meer dan verwacht. Het extra geld komt beschikbaar om het begrotingsoverschot verder toeneemt, naar 1,3 procent in 2012.

Dit jaar gaat het waarschijnlijk om 0,2 procent van het bruto binnenlands product. Dat is iets minder dan de 0,4 procent (2,9 miljard euro) vorig jaar, toen er voor het eerst sinds 2008 weer een overschot was. Maar de komende jaren stijgt het overschot weer.

Tegenvallers
Er zijn dit jaar financiële tegenvallers, maar ook meer extra inkomsten. Er is ruimte voor onder meer een loonsverhoging voor ambtenaren, voor meer geld voor de verpleeghuizen en voor meer marechaussees, meldt minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën donderdag in de zogenoemde voorjaarsnota.

Het gaat om een tussentijdse stand van zaken over de lopende begroting. In de verpleeghuiszorg stelt het kabinet, naast de eerder aangekondigde eenmalige extra honderd miljoen euro, nog eens honderd miljoen euro beschikbaar om de kwaliteit te verbeteren. Daarnaast komt er tot 2021 in totaal 145 miljoen euro bij om in deze sector extra mensen op te leiden en om- of bij te scholen.

Meevallers
Het kabinet verwacht bijna 8 miljard euro meer aan belastingen en premies dan vorig jaar in de Miljoenennota is geraamd, mede doordat de economische groei doorzet. Daardoor dalen ook de uitgaven voor werkloosheid.

Verder vallen de uitgaven aan hulpmiddelen in de zorg lager uit verwacht. In de langdurige zorg stijgen de uitgaven met 176 miljoen euro, doordat bepaalde groepen aanspraak hebben op meer zorg, zoals dagbesteding en huishoudelijke hulp. Verder ziet het kabinet af van de invoering van de kostendelersnorm AOW, waarbij de AOW lager zou worden als meer mensen van 21 jaar of ouder op hetzelfde adres wonen. Ook de korting op de scholings- en monumentenaftrek is van de baan. (ANP/Red.)

GERELATEERDE ARTIKELEN;

• 17-05-2017 Cao-overleg gemeenten schiet niet op
• 07-04-2017 Liever meer salaris dan pensioen
• 22-02-2017 Geen volledige harmonisatie lokaal verlof
• 21-02-2017 Verdeeldheid gemeenten over individuele beloning
• 20-02-2017 Bonden willen +2,5 procent voor gemeenteambtenaar

De staatsschuld is weer EU-proof

AD 01.06.2017 De staatsschuld bedraagt dit jaar 13 miljard euro minder dan op Prinsjesdag nog werd verwacht. Voor het eerst sinds 2010 voldoet Nederland daarmee aan de Europese staatsschuldnorm. 

Daarnaast zal Nederland ook in 2017 een begrotingsoverschot boeken, van 0,2 procent, stelt demissionair minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem in zijn voorjaarsnota.

De staatsschuld mag maximaal 60 procent van het nationaal inkomen bedragen, zo luidt de afspraak in Brussel. Nederland voldeed daar jarenlang niet aan, als gevolg van opeenvolgende begrotingstekorten en de redding van banken zoals ABN Amro. Dit jaar duikt de staatsschuld met 59,4 procent voor het eerst weer onder de afgesproken norm. Ter vergelijking: de Griekse staatsschuld bedraagt nog altijd ruim 170 procent van het bruto binnenlands product.

Niet alleen hosanna

Door de groeiende economie regent het belastingmeevallers. Zo verwacht Dijsselbloem meer btw (2,4 miljard), vennootschapsbelasting (2,3 miljard) en loon- en inkomensheffing (1,2 miljard). In totaal komt er bijna 8 miljard euro meer aan belastingen en premies binnen dan hij op Prinsjesdag verwachtte.

Maar het is niet alleen hosanna. De Onderwijsbegroting komt de komende jaren 200 miljoen euro per jaar tekort, doordat meer leerlingen naar school gaan dan verwacht. Voor dit jaar heeft het kabinet dat tekort weten op te lossen, maar de gaten in de jaren daarna mag een volgend kabinet dichten. Datzelfde geldt voor een tegenvaller van 176 miljoen euro in de langdurige zorg.

Meer geld voor zorg

Tegelijkertijd heeft het demissionaire kabinet besloten meer geld uit te trekken voor de verpleeghuiszorg. Behalve een eenmalige impuls van 100 miljoen euro komt er ook een langjarige stimulans voor eenzelfde bedrag om de kwaliteit in verpleeghuizen te verhogen. Daarnaast is er tussen 2017 en 2021 in totaal 145 miljoen euro beschikbaar om extra zorgmedewerkers op te leiden of om- of bij te scholen. Deze bedragen tellen echter bij lange na niet op bij de 2,1 miljard euro die volgens demissionair staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) op jaarbasis extra nodig is voor de verpleeghuiszorg. Ook dat mag een volgend kabinet regelen.

Verder is er goed nieuws voor ambtenaren. Het kabinet trekt alsnog 342 miljoen euro uit om de hogere pensioenpremies bij ambtenarenpensioenfonds ABP te kunnen betalen. Hierdoor is er toch ruimte voor loonsverhoging voor ambtenaren.

Waar komt die ‘miljardentegenvaller voor nieuw kabinet’ vandaan?

Elsevier 24.05.2017 Het kabinet dat de opvolger moet worden van Rutte II dacht te kunnen profiteren van extra financiële ruimte, maar daarvan blijkt geen sprake. Vanwege tekorten op het ministerie van Volksgezondheid en het ministerie van Onderwijs, moet het nieuwe kabinet zelfs rekening houden met een tekort.  Dat melden althans NOS en De Telegraaf op basis van bronnen in Den Haag.

In maart publiceerde het Centraal Planbureau een prognose, waaruit bleek dat de nieuwe coalitie kon rekenen op een begrotingsoverschot van ongeveer 3,5 miljard euro in 2017. Door tegenvallers in de zorg en het onderwijs, gaat het nu om een tekort van 1 miljard.

#Formatie: VVD en CDA kunnen D66 niet overhalen om met CU te formeren

‘Juridische blunders’ door Van Rijn

Volgens De Telegraaf valt het tekort vooral te wijten aan het ministerie van Volksgezondheid. Het ministerie zou een aantal ‘juridische blunders’ zijn begaan. De overheid heeft ervoor gezorgd dat het ministerie de komende jaren miljarden moet investeren in de verpleeghuiszorg, veel eerder dan verwacht.

Het gaat om een uitspraak van het Zorginstituut. Staatssecretaris Martin van Rijn (PvdA) liet het instituut bepalen hoeveel geld er nodig is voor betere verpleeghuiszorg. Omdat de staatssecretaris deze opdracht heeft gegeven, is de uitspraak juridisch bindend geworden. Het bedrag kan oplopen tot 2 miljard in 2021, zeggen anonieme bronnen.

Voorjaarsnota besproken in ministerraad

Het ministerie van Financiën ontkent dat er sprake is van een tekort. Het kabinet bespreekt de voorjaarsnota woensdag in de ministerraad – die een half uur eerder begint dan normaal. Dan moet meer duidelijk worden over de berichten. Volgende week wordt de voorjaarsnota gepubliceerd.

  Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier

Nieuw kabinet zit financieel minder ruim dan gedacht – hoe ernstig is het?

Vijf vragen over tegenvallers voor nieuwe kabinet

VK 24.05.2017  Het nieuwe kabinet heeft het financieel niet zo ruim als tijdens de verkiezingscampagne nog werd gedacht. Onverwachte tegenvallers duiken nu op. Hoe ernstig is de situatie?

Tegenvallers? En de economische groei dan?

Volgens informateur Edith Schippers kwam minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën gedurende de formatie – toen GroenLinks nog met het ‘motorblok’ van CDA, VVD en D66 onderhandelde – met een vervelende boodschap. Het nieuw te vormen kabinet moet niet denken dat er door de economische groei opeens ook exponentieel veel te besteden zal zijn. Dijsselbloem kondigde volgens Schippers een aantal financiële tegenvallers aan en zei dat er ook in ‘lopende dossiers’ van het huidige, demissionaire kabinet nog financiële addertjes onder het gras zitten.

Wat zijn de tegenvallers?

Jeroen Dijsselbloem van Financiën kwam gedurende de formatie naar informateur Edith Schippers met een vervelende boodschap. © ANP

Het gaat daarbij om uitgaven aan onder meer onderwijs, justitie en verpleegzorg. De onderwijsuitgaven vallen enkele honderden miljoenen euro’s hoger uit dan begroot doordat de leerlingenaantallen verkeerd zijn ingeschat. Bij het ministerie van Veiligheid en Justitie zit mogelijk een tegenvaller doordat de al begrote verhoging van griffierechten niet doorgaat.

Bovendien heeft het huidige kabinet beloofd meer extra geld voor justitie vrij te maken. Dat deed het ook rondom de verpleegzorg. De Telegraaf meldt vandaag dat staatssecretaris Van Rijn van Volksgezondheid er per ongeluk voor heeft gezorgd dat het komende kabinet meteen bij aantreden honderden miljoenen naar de verpleeghuiszorg moet loodsen. Het bedrag loopt op tot ruim 2 miljard in 2021.

De bedoeling was om geld uit te geven zodra duidelijk was waar welke behoefte aan was. De Telegraaf stelt dat Van Rijn een advies heeft bedoeld te vragen aan het Zorginstituut over de verpleegzorgkosten, maar nu vast zit aan een juridisch bindende uitspraak daarover en verplicht is het geld uit te geven. Volgens Van Rijn is dit geen onaangename, onverwachte tegenvaller. Alle politieke partijen willen de verpleeghuiszorg verbeteren, zei de staatssecretaris, en dat kost nu eenmaal geld.

Er is bovendien sprake van een ruilvoettegenvaller. Wat is dat?

Er schuilen tegenvallers in de ruilvoetproblematiek en in de monumentenaftrek

De zogenoemde ruilvoetproblematiek levert vanaf 2019 een tegenvaller op van circa 600 miljoen euro. Kort gezegd komt dat probleem erop neer dat de miljardenuitgaven van de overheid aan vooral ambtenarensalarissen niet in de pas lopen met de gewone loonontwikkeling. Vooraf is de afspraak: de uitgaven van het Rijk mogen niet meer stijgen dan de inflatie. Maar als de lonen in de markt harder stijgen dan de inflatie, geldt dat ambtenarensalarissen daar niet bij mogen achterblijven. Gevolg is dat departementen meer loonkosten hebben, terwijl ze volgens eerdere afspraken minder mogen uitgeven. Dat is een ruilvoettegenvaller.

Om het rijtje tegenvallers compleet te maken: Er schuilt er ook nog een in de monumentenaftrek. Die belastingaftrek voor het onderhoud van monumenten zou geschrapt worden, maar dat gaat niet door.

Om hoeveel geld gaan al die tegenvallers?

Dat is niet exact te specificeren zonder de zogenoemde Voorjaarsnota. Dat overzicht van hoe de overheidsfinanciën er in het lopende begrotingsjaar voor staan, komt volgende week van het ministerie van Financiën. Volgens bronnen van de NOS zou eruit blijken dat het volgende kabinet niet begint met een overschot op de begroting, maar een tekort van 1 miljard.

Minister Dijsselbloem ontkent het bericht krachtig. ‘Pertinent onjuist.’ De bron die de NOS heeft ingefluisterd snapt niets van begrotingen, zei de bewindsman. Dijsselbloem erkende dat er ‘forse tegenvallers’ in de Voorjaarsnota zullen staan, maar er blijft volgend jaar en de jaren erna een begrotingsoverschot.

De tegenvallers waar het nu over gaat, zijn acuut. Die spelen al volgend jaar of het jaar daarna. © ANP

Waar komt het idee vandaan dat er geld genoeg zou zijn?

De tegenvallers waar het nu over gaat, zijn acuut. Die spelen al volgend jaar of het jaar daarna. Waar het in de verkiezingscampagne over ging was de financiële situatie in 2021, het laatste jaar van het volgende kabinet als het de vier jaar volmaakt. Dat heeft te maken met de doorrekening van het Centraal Planbureau van de verkiezingsprogramma’s. De bedragen die daaruit rolden gingen allemaal over 2021. In dat jaar voorspelt het CPB een begrotingsoverschot van 1,3 procent van het bruto binnenlands product – in euro’s is dat dan 9,1 miljard. Het CBS stelde het overschot in 2016 op 3 miljard.

Maar een begrotingsoverschot is een keuze. Er zijn tal van politieke wensen die in de formatie geregeld moeten worden die geld kosten. Denk aan kleinere klassen, de krijgsmacht, verpleegzorg en een nieuw belastingstelsel. Zonder te bezuinigen op andere posten, is het voorspelde overschot in een oogwenk veranderd in een begrotingstekort zodra er geld gaat naar de grote verlangens van het nieuwe kabinet.

Volg en lees meer over:  POLITIEK  ECONOMIE  NEDERLAND

‘Tekort van 1 miljard op begroting nieuw kabinet’

AD 24.05.2017 Door tegenvallers is het overschot op de begroting van het kabinet volledig verdampt. Er zou nu zelfs sprake zijn van een tekort van 1 miljard euro, zo bevestigen bronnen in Den Haag aan de NOS. Het ministerie van Financiën ontkent de berichtgeving tegen deze redactie. Vandaag wordt de voorjaarsnota besproken in de ministerraad. Naar verwachting wordt dan meer bekend over eventuele tegenvallers. Vooral in de zorg en het onderwijs liep het financieel minder voorspoedig dan berekend en ook op andere gebieden waren er tegenvallers, aldus de NOS.

Het nieuws zou een flinke domper voor het nog te vormen kabinet zijn. In eerste instantie ging men ervan uit dat het nieuwe kabinet zo’n 3,5 miljard extra te besteden zou hebben.

Paniek om fikse tegenvaller

Telegraaf 24.05.2017 Een nieuw kabinet moet door een juridische blunder van het ministerie van Volksgezondheid stevig de hand op de knip houden, melden bronnen aan De Telegraaf.

Onbedoeld heeft het departement ervoor gezorgd dat de overheid de aankomende jaren al verplicht is om aan verpleeghuiszorg miljarden euro’s uit te geven. Het gaat volgend jaar al om honderden miljoenen, oplopend tot zo’n 2,1 miljard in 2021, wordt gemeld. Verwacht werd dat dit pas op termijn het geval zou zijn.

Een ander een gapend gat van 600 miljoen op de begroting is ontstaan vanwege ruilvoetproblematiek. Eerder werd al bekend dat er ook bij het ministerie van Onderwijs grote tekorten zijn. Ingewijden reageren ontsteld.

Het miljardentekort voor de verpleeghuiszorg is in principe uit goede bedoelingen ontstaan. Ruim voor de verkiezingen was compleet politiek Den Haag – van PVV tot GroenLinks – het er over eens dat de kwaliteit in de verpleeghuiszorg tekortschiet. Meer handen aan het bed, was het credo.

Een aantal partijen wilde echter dat dit geld pas zou worden ingeboekt, als het ook daadwerkelijk nodig was. Onverklaarbaar is het namelijk nog steeds dat het ene verpleeghuis veel meer geld opslurpt dan het andere, terwijl hun bewoners evenveel zorg krijgen. Personeel opleiden kost bovendien tijd, zo klonk het. Pas op termijn hoeft er dus pas meer geld naar extra krachten.

Bezuinigen

Politieke partijen die aan de onderhandelingstafel hebben gezeten zijn echter ruw wakker geschud door nieuws vanuit het ministerie van Volksgezondheid en Financiën. Doordat staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) het Zorginstituut heeft laten bepalen wat er nodig is voor betere verpleeghuiszorg, is de uitspraak van deze instelling juridisch bindend geworden. Het betekent dat er al veel sneller en veel meer geld naar de ouderenzorg moet. Het gaat volgend jaar al om honderden miljoenen, oplopend tot zo’n 2,1 miljard in 2021, wordt gemeld.

Het verraste onderhandelaars aan de formatietafel, bevestigen betrokkenen. Toch kwamen zij mede vanwege de ’aap uit de mouw’ met elkaar overeen om iets te doen aan de ’houdbaarheid van de overheidsfinanciën’, oftewel te gaan hervormen en bezuinigen. Hoe die bezuinigingen moesten worden ingevuld, daar kwamen VVD, CDA, D66 en GL niet meer aan toe. De gesprekken waren toen al afgeketst op strubbelingen over migratie.

Bij meerdere fracties wordt het verpleeghuisincident als ’angstaanjagend onhandig’ beschouwd. Gevreesd wordt namelijk dat het ook voor andere sectoren ingrijpende gevolgen heeft. „Gaan we nu straks ook juridisch vastleggen hoeveel leerlingen er maximaal in een klas mogen zitten en welk bedrag daar tegenover staat?”, schetst een geschrokken betrokkene het probleem.

LEES MEER OVER; KABINET BEGROTING MINISTERIE VAN VOLKSGEZONDHEIDMARTIN VAN RIJN

Tegenvallers begroting

Telegraaf 24.05.2017 Het kabinet moet forse tegenvallers op de begroting incasseren, maar er blijft volgend jaar en de jaren erna een begrotingsoverschot. Dat heeft minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën woensdagochtend benadrukt. ,,We bereiken dit jaar al een mooi overschot en dat loopt de komende jaren behoorlijk op”, zei Dijsselbloem.

Hij veegde de vloer aan met berichten dat het overschot zou omslaan in een tekort. Wie ,,dit verhaal heeft verspreid heeft geen verstand van begrotingen”, zei hij. ,,Ja, er zijn tegenvallers. En die zullen in de voorjaarsnota worden gepresenteerd. Maar die vallen echt in het niet bij de gunstige ontwikkeling.”

Voor verpleeghuizen is volgend jaar 200 miljoen euro extra nodig. In 2021 kost deze zorg zelfs 2,1 miljard extra. Maar volgens staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) mag dat geen onaangename verrassing heten. Nagenoeg alle politieke partijen willen de verpleeghuiszorg verbeteren en dat kost nu eenmaal geld, aldus Van Rijn. Haast iedere partij heeft dat volgens hem in haar verkiezingsprogramma al onder ogen gezien.

Het kabinet heeft afgesproken kwaliteitsnormen op te stellen waar de verpleeghuizen aan moeten voldoen. Omdat die eisen bindend zijn, kan het kabinet niet onder de hogere kosten uit die daarvoor moeten worden gemaakt.

Vanaf 2019 is er bij het ministerie van Volksgezondheid bovendien een tegenvaller van ongeveer 600 miljoen. Ook de uitgaven van het ministerie van Onderwijs vallen een paar honderd miljoen hoger uit dan begroot.

 

Weer enorme financiële domper bij VWS

Telegraaf 24.05.2017 Nu het kabinet de deur bijna achter zich dicht kan trekken blijven er maar lijken uit de kast vallen. Dit keer gaat het om een tegenvaller van bijna 750 miljoen euro, opnieuw op de begroting van het ministerie van Volksgezondheid.

Staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) moet de nieuwe financiële domper incasseren na een rechterlijke uitspraak. Door een weeffout in de wet blijken veel meer mensen recht te hebben op langdurige zorg. Het kost de Staat opgeteld 745 miljoen euro extra.

De financiële pijn wordt naar achter geduwd en uitgesmeerd. Zo’n 140 miljoen euro is ingeboekt voor het jaar 2019. De jaren daarna gaat het steeds om zo’n 200 miljoen euro.

Eerder werd ook al bekend dat het Rijk zich onbedoeld juridisch heeft vastgepind op extra geld voor de verpleeghuiszorg. Veel politieke partijen wilden daarvoor de knip wel trekken, maar wilden de regie houden over het tempo en de hoogte van het bedrag. Inmiddels is duidelijk dat dat een gepasseerd station is. De overheid moet volgend jaar al 200 miljoen euro betalen, op termijn oplopend naar 2,1 miljard euro.

Lees ook: Paniek om miljardentegenvaller

Een andere tegenvaller van bijna twee miljard euro zit op de begroting van minister Bussemaker (Onderwijs). De blunder is hoofdzakelijk te wijten aan het te laag inschatten van studentenaantallen. Een zeer kostbare blunder, zo blijkt. Ook op dit departement wordt de pijn uitgesmeerd. Volgend jaar prijkt er een min van 470 miljoen euro. De jaren daarna gaat het steeds om zo’n 400 miljoen euro.Bij politieke partijen die eerder aan de formatietafel zaten, zijn de tegenvallers ingeslagen als een bom. Ondanks de economische voorspoed blijken ze miljarden euro’s minder te spenderen te hebben dan kabinet-Rutte II. Hierdoor zullen ze veel zuiniger aan moeten doen, dan menigeen had gedacht.

Het maakt de formatie er niet makkelijker op. Partijen die in het kabinet durven te stappen zullen waarschijnlijk moeten hervormen of zelfs bezuinigen, willen ze voldoende geld overhouden voor de stokpaardjes uit hun verkiezingsprogramma.

LEES MEER OVER; KABINET BEGROTING MINISTERIE VAN VOLKSGEZONDHEIDMARTIN VAN RIJN

GERELATEERDE ARTIKELEN;

• 24 MEI 2017: Paniek om miljardentegenvaller

Koenders wil meer geld voor BZ

Telegraaf 24.05.2017  Om de veiligheid in Nederland te verbeteren, moet een nieuw kabinet ’tientallen miljoenen’ extra uitgeven aan buitenlands beleid. Daarvoor pleit demissionair minister Koenders (Buitenlandse Zaken). Hij wil meer Nederlandse diplomaten in gevaarlijke landen rondom Europa.

„Diplomaten zijn geen sherrydrinkers”, zegt Koenders. „Ze werken aan de frontlinie aan grote problemen als migratie, terrorisme, criminaliteit en cyberdreigingen. Ze zorgen voor reisadviezen en inlichtingen.”

Koenders reageert met zijn oproep op een rapport waarmee de Adviesraad Internationale Vraagstukken vandaag naar buiten komt. De AIV stelt vast dat er afgelopen decennia een ’verdunning’ heeft plaatsgevonden in de vertegenwoordigingen. Momenteel heeft Buitenlandse Zaken 834 medewerkers in het buitenland. In 2012 lag dit aantal nog op 948 en in 1997 op 1250. Op veel posten zet Nederland noodgedwongen stagiairs in, schrijft de adviesraad.

„Terwijl de situatie op de wereld ingewikkelder is”, zegt Koenders. „Lang hebben we kunnen leven in een wereld die relatief veilig is. Maar onze wereld is onveiliger geworden en dat hangt samen met wat er in het buitenland gebeurt.” De afgelopen jaren is er wel weer wat meer personeel op de diplomatieke posten gezet. „De weg terug is ingezet, maar het is nog niet genoeg”, vindt de minister.

Het ministerie wil vooral versterking van zijn diplomatieke posten in de ’instabiele ring’ rond Europa. In het oosten komt het mankracht te kort in landen als Moldavië en Wit-Rusland. Om migratiestromen vanuit Afrika in te dammen, wil Koenders vooral meer mankracht in landen als Tsjaad en Niger. Nederland heeft daar momenteel geen diplomatieke post.

Ook in grote, staatsgeleide economieën zoals China moet Nederland zijn aanwezigheid vergroten, vindt de PvdA-bewindsman.

De wens van Koenders en het AIV-advies komen overeen met een advies van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Die schreef dat een nieuw kabinet meer moet uitgeven aan veiligheid door de defensie-uitgaven te verhogen met zo’n 2,5 miljard euro en ambassades moet versterken.

Kabinet incasseert tegenvallers begroting, maar behoudt overschot

NU 24.05.2017 Het kabinet moet forse tegenvallers op de begroting incasseren, maar er blijft volgend jaar en de jaren erna een begrotingsoverschot. Dat heeft minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën woensdagochtend benadrukt.

”We bereiken dit jaar al een mooi overschot en dat loopt de komende jaren behoorlijk op”, zei Dijsselbloem.

Hij veegde de vloer aan met berichten dat het overschot zou omslaan in een tekort. Wie ”dit verhaal heeft verspreid heeft geen verstand van begrotingen”, zei hij. ”Ja, er zijn tegenvallers. En die zullen in de voorjaarsnota worden gepresenteerd. Maar die vallen echt in het niet bij de gunstige ontwikkeling.”

Voor verpleeghuizen is volgend jaar 200 miljoen euro extra nodig. In 2021 kost deze zorg zelfs 2,1 miljard extra. Maar volgens staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) mag dat geen onaangename verrassing heten. Nagenoeg alle politieke partijen willen de verpleeghuiszorg verbeteren en dat kost nu eenmaal geld, aldus Van Rijn. Haast iedere partij heeft dat volgens hem in haar verkiezingsprogramma al onder ogen gezien.

http://media.zie.nl/e/?v=d8yz67pf2q6s

Kwaliteitsnormen

Het kabinet heeft afgesproken kwaliteitsnormen op te stellen waar de verpleeghuizen aan moeten voldoen. Omdat die eisen bindend zijn, kan het kabinet niet onder de hogere kosten uit die daarvoor moeten worden gemaakt.

Vanaf 2019 is er bij het ministerie van Volksgezondheid bovendien een tegenvaller van ongeveer 600 miljoen.

Ook de uitgaven van het ministerie van Onderwijs vallen een paar honderd miljoen hoger uit dan begroot, bevestigt Financiën. Minister Jet Bussemaker had eigenlijk afgesproken wat te bezuinigen, maar de Tweede Kamer stak daar een stokje voor. Daardoor moeten er echter wel extra miljoenen naar dat departement. Bovendien zijn er volgens ingewijden meer leerlingen en studenten dan het ministerie verwachtte en ook dat kost extra geld.

Lees meer over: Staatsbegroting

Staatsschuld valt 32 miljard euro lager uit dan gedacht

NU 17.05.2017 De staatsschuld is eind vorig jaar 32 miljard euro lager uitgevallen dan eerder werd verwacht bij de presentatie van de Miljoenennota 2016.

Dat blijkt woensdag uit het Financieel Jaarverslag van het Rijk dat op Verantwoordingsdag door minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) is aangeboden aan de Eerste en Tweede Kamer. Deze dag wordt in de volksmond ook wel gehaktdag genoemd.

De overheidsschuld bedroeg eind 2016 434 miljard euro. Dat komt neer op 62,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Overigens is dit nog wel hoger dan volgens de EU-norm van 60 procent. De schuld per Nederlander komt nu uit op ongeveer 26.000 euro.

Staatsbezit

De schuld kromp onder meer sneller dan verwacht door een hogere opbrengst bij de verkoop van staatsbezit en nog enkele andere meevallers.

Zo is vorig jaar een eerste deel van verzekeraar ASR voor 1,1 miljard euro naar de beurs gebracht. Verder ging een tweede deel van het overheidsbelang in ABN Amro naar de beurs. Dit zorgde voor 1,3 miljard euro aan inkomsten. En de verkoop van Propertize, de voormalige vastgoedtak van SNS, leverde bijna 0,9 miljard euro op.

Eind 2014 kwam de overheidsschuld nog uit op 450 miljard euro. Een jaar later was de schuld afgenomen naar 441 miljard euro. Naar verwachting zal de schuld dit jaar dalen tot net onder de EU-grens van 60 procent van het bbp. Voor 2018 wordt een verdere daling voorzien.

Begroting

Het Rijk heeft vorig jaar voor het eerst sinds 2008 minder geld uitgegeven dan er binnenkwam. Dit resulteerde in een begrotingsoverschot van 2,9 miljard euro.

Dit zat vooral in een hogere opbrengst uit belastingen en premies dan verwacht. Bovendien heeft het Rijk minder uitgegeven dan eerder is begroot.

Eind 2015 was er nog sprake van een begrotingstekort van 14,1 miljard euro. Een jaar eerder bedroeg het tekort nog 15 miljard euro.

Staatsschuld en begrotingstekort of -overschot

Groei

De Nederlandse economie is vorig jaar met 2,2 procent gegroeid. Dat is het hoogste groeitempo sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2008.

Daarnaast is het aantal werklozen met 75.000 afgenomen en daalde het werkloosheidspercentage naar 5,4 procent. Dat is het laagste niveau sinds eind 2011.

Woningmarkt

Ook op de woningmarkt ging het vorig jaar beter. Het aantal verkochte woningen bereikte een record en het aandeel mensen dat een hogere schuld heeft dan hun woning waard is (‘onder water’), nam flink af.

Eind 2015 had nog 25,6 procent van de huishoudens een onderwaterhypotheek. Vorig jaar was dat nog 17,6 procent.

Uithoudingsvermogen

Volgens Dijsselbloem heeft de economie dankzij het uithoudingsvermogen “van een Tom Dumoulin” na een lange klim de voorkant van het peloton bereikt. Het is nu wel zaak onverstoorbaar door te trappen, zei hij.

In het jaarverslag legt het kabinet verantwoording af over de economische en budgettaire ontwikkelingen in 2016. Volgens het kabinet was de rechtmatigheid van de ontvangsten en uitgaven van het Rijk in 2016 “opnieuw hoog”, maar ging niet alles goed. Zo kwam de financiële besluitvorming van de Belastingdienst onder verscherpt toezicht te staan.

“De Belastingdienst is druk bezig met een jarenlange en omvangrijke renovatie van de dienst. Daarnaast heeft het ministerie van Financiën maatregelen genomen om het financiële toezicht op de Belastingdienst te verbeteren.”

Op 31 mei volgt er dan in de Tweede Kamer het zogenoemde Verantwoordingsdebat.

Dijsselbloem presenteert Financieel Jaarverslag

Lees meer over: Staatsschuld

Staatsschuld 32 miljard euro lager dan verwacht

AD 17.05.2017 De staatsschuld is vorig jaar 32 miljard euro meer gedaald dan was verwacht door het kabinet. Uiteindelijk bedroeg de schuld eind 2016 434 miljard euro, zo’n 26.000 euro per Nederlander.

Dat maakte minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) vandaag bekend in de Tweede Kamer. Hij presenteerde het Financieel Jaarverslag van het Rijk over 2016 op de zogenoemde Verantwoordingsdag. Op deze ‘gehaktdag’ legt het kabinet verantwoording af over het afgelopen jaar aan het parlement. De schuld zakte sneller door onder meer een hogere opbrengst bij de verkoop van staatsbezit en andere meevallers.

Volgens Dijsselbloem heeft de economie dankzij het uithoudingsvermogen ‘van een Tom Dumoulin’ na een lange klim de voorkant van het peloton bereikt. Het is nu wel zaak onverstoorbaar door te trappen, zei hij.

In 2014 was de overheidsschuld nog 450 miljard euro, 27.000 euro per Nederlander. Het jaar daarop daalde de schuld naar 441 miljard (26.000 euro per Nederlander). Met de schuld van 2016, die 62,3 procent van het bruto binnenlands product uitmaakte, zat Nederland nog wel boven de Europese limiet van 60 procent. Verwacht wordt dat de schuld dit jaar net onder die grens zakt, en in 2018 verder vermindert.

Het Rijk gaf vorig jaar voor het eerst sinds 2008 minder geld uit dan er binnenkwam. Dat zorgde voor een begrotingsoverschot van 2,9 miljard euro, meldde Dijsselbloem verder. De opbrengst uit belastingen en premies was hoger dan verwacht en de uitgaven vielen juist wat lager uit.

De Nederlandse economie groeide in 2016 met 2,2 procent in het hoogste tempo sinds het begin van de financiële crisis in 2008. De werkloosheid kwam uit op 5,4 procent, het laagste niveau sinds eind 2011. Voor het eerst sinds 2009 daalde daarnaast het aantal langdurig werklozen, ook onder ouderen.

Het aantal verkochte woningen bereikte een recordniveau. Het aantal huishoudens met een huis onder water, die dus een grotere hypotheekschuld hadden dan hun woning waard is, daalde naar 17,6 procent. Eind 2015 had nog een kwart van de huishoudens een onderwaterhypotheek.

Niet alles ging goed in 2016, erkent de bewindsman. Hij wijst op de problemen bij de Belastingdienst, waarvan een deel onder verscherpt toezicht is gekomen.