De Buk-raket waarmee vlucht MH17 werd neergehaald boven Oekraïne was afkomstig van de 53e brigade van het Russische leger uit Koersk. Dat maakte het Joint Investigation Team (JIT) vanochtend bekend op een persconferentie.
Lees hieronder een overzicht van de gebeurtenissen rond de presentatie van het onderzoeksteam.
AD 25.05.2018
Volgens het JIT is er nu wettig en overtuigend bewijs voor de betrokkenheid van Rusland bij de ramp met het Nederlandse passagiersvliegtuig. Het team beschikt over vele beelden waarop een konvooi te zien is van bijna vijftig voertuigen dat zes raketinstallaties vervoerde van Koersk naar de Oekraïense grens.
Ook beschikt het JIT over namen van militairen die betrokken zouden zijn, maar die worden pas bekendgemaakt als het onderzoek is afgerond. Het voortijdig bekendmaken van namen zou het proces kunnen schaden omdat verdachten zich dan in het openbaar gaan verdedigen.
AD 07.06.2018
Boos
“Er moeten, zeker in de militaire lijn, mensen op de hoogte zijn”, zei Fred Westerbeke, hoofdofficier van justitie van JIT. “Tenminste al uit de 53e brigade zelf, maar ook in de ‘line of command’ daar. En het feit dat ons dat nooit is gemeld is wel iets waar ik mij aan irriteer. Ik ben eigenlijk gewoon boos.”
Het JIT deed vandaag ook opnieuw een oproep aan getuigen om informatie te geven. Met name klokkenluiders worden uitgenodigd informatie te delen. Het onderzoeksteam benadrukte meerdere malen dat getuigen beschermd zullen worden.
NRC 06.06.2018
Deze kwestie blijft nog jaren de verhouding tussen Nederland en Rusland beïnvloeden op een hele negatieve manier, aldus Correspondent David Jan Godfroid.
“De Russen ontkennen als vanouds elke betrokkenheid bij de ramp met de MH17”, zei correspondent David Jan Godfroid. “Ze zeggen dat er geen enkele raketinstallatie de grens tussen Rusland en Oekraïne is overgestoken en zeker niet in die periode. Verder zeggen ze dat het bewijs van het JIT alleen is gebaseerd op gemanipuleerde beelden van sociale media en die zouden dan beschikbaar zijn gesteld door de Oekraïense inlichtingendiensten met als doel om Rusland zwart te maken.”
AD 25.04.2018
‘Het zijn de Oekraïners’
Ook ontkent Rusland de beschuldiging van het JIT dat het niet meewerkt aan het onderzoek, zei Godfroid. “Wij werken juist wel mee”, zeggen ze. “We hebben overweldigend bewijs geleverd dat die raket is afgeschoten vanuit Oekraïens grondgebied waar de Oekraïense strijdkrachten het voor het zeggen hadden. Met andere woorden: het zijn de Oekraïners die de MH17 hebben neergeschoten.”
AD 02.06.2018
“Deze kwestie blijft nog jaren de verhouding tussen Nederland en Rusland beïnvloeden op een hele negatieve manier”, voorspelde Godfroid. Later op de dag was president Poetin minder expliciet. Hij zei dat Rusland de resultaten van het onderzoek gaat bestuderen. Hij verwierp de kritiek dat Rusland onvoldoende meewerkt met de onderzoekers. Volgens Poetin wordt Rusland niet betrokken bij het onderzoek en Oekraïne wel. Hij beschuldigde dat land ervan internationale wetten te hebben overtreden door destijds het luchtruim niet te sluiten.
Telegraaf 25.05.2018
Het kan nu niet meer bij een juridische verkenning blijven, aldus Piet Ploeg, Stichting Vliegramp MH17.
Nabestaanden van de ramp met de MH17 verwachten na de bewijzen van vandaag stappen van het kabinet. “Ik verwacht eigenlijk wel dat de politiek zich nu gaat bemoeien met de verantwoordelijkheid van de Russische staat”, zei bestuurslid Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17. “Het kan nu niet meer bij een volstrekt juridische verkenning blijven. We weten nu meer.”
Volgens Ploeg kan het kabinet nu overwegen om de Russische staat aan te klagen voor mede-aansprakelijkheid voor het neerhalen van de MH17. Dat ligt volgens politiek verslaggever Ron Fresen inderdaad voor de hand. “Er is hier erg veel verontwaardiging over het feit dat de Russen informatie hebben achtergehouden en niet meewerken aan het onderzoek.”
Telegraaf 25.05.2018
‘Op het matje’
Het kabinet heeft volgens Fresen een scala aan mogelijkheden om Rusland aan te pakken. “Die komen eigenlijk allemaal neer op het vergroten van de diplomatieke druk op Rusland en om de MH17 weer hoger op de internationale agenda te krijgen.”
NRC 05.06.2018
Daarbij kan je volgens Fresen denken aan het terugroepen van onze ambassadeur voor overleg of het op het matje roepen van de Russische ambassadeur. Een andere optie is om via de VN-Veiligheidsraad de druk op Rusland te verhogen door bijvoorbeeld extra sancties.
AD 25.05.2018
Morgen spreekt de ministerraad over de bevindingen die het internationale onderzoeksteam JIT vandaag presenteerde. Premier Rutte komt daarvoor eerder terug van een handelsmissie in India. “Een belangrijke ontwikkeling en ik heb daarom besloten terug te keren naar Nederland omdat ik morgen zelf de ministerraad wil voorzitten waarin dit besproken zal worden.” Hij noemde het voor de nabestaanden opnieuw een moeilijke dag.
‘Ik betreur de Russische ontkenning natuurlijk zeer’
Volgens Fresen geeft Rutte door het afbreken van die reis een duidelijk signaal af. “Namelijk, Nederland neemt dit heel hoog op. Tot nu toe is Rutte steeds heel terughoudend geweest met het wijzen naar Rusland, maar ik denk dat dat na vandaag wel zal veranderen.”
AD 06.06.2018
AD 06.06.2018
Ook minister Blok van Buitenlandse Zaken keert eerder terug uit Luxemburg, waar hij met de koning en koningin is voor een staatsbezoek. Koning Willem-Alexander zei daar dat het rapport een open zenuw raakt bij iedereen die door de MH17-ramp is getroffen:
Overigens werd de 53e brigade in Koersk eerder al genoemd door onderzoekscollectief Bellingcat. Eind vorig jaar identificeerde Bellingcat een Russische generaal als betrokkene bij de aanslag. Morgen geeft Bellingcat een persconferentie die de NOS live uitzendt.
Wat willen jullie nou ? ? ? ?
Nederlandse opties veroordeling Rusland
Moet Nederland vast blijven houden aan de vervolging en veroordeling van Rusland voor de MH17-ramp via een internationaal strafhof of kan het beter een compromis sluiten in ruil voor geld voor de nabestaanden?
Kom toch eens met wat concrete feiten kereltje !!
Het is een zeldzame actie van Nederland en Australië: de twee landen eisen dat het Kremlin verantwoordelijkheid neemt voor het neerhalen van vlucht MH17. De reactie van Moskou: waar is het sluitend bewijs? En niets wijst er volgens onze Rusland-correspondent David Jan Godfroid op dat die houding zal veranderen.
AD 16.07.2018
AD 16.07.2018
AD 16.07.2018
Bijna vier jaar na de vliegramp boven Oekraïne lijkt de patstelling over de schuldvraag nog lang niet doorbroken. Rusland heeft vanaf het begin alle betrokkenheid ontkend.
AD 27.06.2018
‘Rusland kan de uitspraken zo opzij zetten.’
Dat zegt Mischa Wladimiroff, specialist op het gebied van internationaal recht, zondag in het programma Buitenhof. Hij pleit ervoor dat Nederland zich ernstig afvraagt of het strafvervolging wel door moet zetten en niet beter kan onderhandelen voor een financiële compensatie. Wladimiroff vergelijkt het met kiezen tussen ‘niks of niks’.
Vrijdag stelde premier Mark Rutte Rusland officieel aansprakelijk voor de vliegtuigramp. Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) verzocht de Russen een ‘passende compensatie’ te bieden aan de nabestaanden.
Maar dat ligt nog allemaal niet zo makkelijk, legt Wladimiroff uit. De juridische opties op een rij:
Civiele rechtsgang
Luchtvaartverdragen– Er zijn een aantal luchtvaartverdragen die partijen verplichten partijen aan tafel te gaan. Kom je er in die onderhandelingen niet uit, dan kan een derde partij een oplossing bieden als arbiter. Lukt dat ook niet, dan kan er een gerecht speciaal voor de kwestie worden ingesteld, maar dat kan alleen als beide landen daarmee akkoord gaan. De kans dat Rusland daarmee instemt is klein, omdat het niet op een veroordeling zit te wachten.
Internationaal Hof van Justitie in Den Haag– Een andere optie is dat een van de partijen rechtstreeks naar het Internationaal Hof van Justitie in den Haag stapt. Maar het is maar de vraag of dat Hof bevoegd is, want ook daar moeten Nederland en Rusland het over eens zijn. Bereik je die overeenstemming niet, dat wordt het lastig voor zo’n Hof om zich de rechtsmacht toe te kennen om over dit geschil een oordeel uit te spreken.
Veel staten hebben hun lidmaatschap bij het Hof altijd afhankelijk gemaakt van een aantal voorwaarden. De ene staat – zoals bijvoorbeeld Nederland – heeft van tevoren aangegeven dat het de rechtsmacht erkent, in wat voor geval dan ook. Rusland deed dat niet en kan in dit geval zeggen: jullie kunnen in dit geschil geen oordeel geven.
Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens – Een groot aantal nabestaanden heeft de zaak aangekaart bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Daarvoor moet je officieel eerst alle nationale rechtsmiddelen hebben uitgeput, maar kan ook als je verwacht dat deze wegen niets op zullen leveren. Maar zelfs al zou het Europese Hof oordelen dat de klagers daarin gelijk hebben, dan nog is een uitspraak niet bindend. Volgens het Russisch constitutioneel recht is het land namelijk niet verplicht is om zo’n uitspraak na te leven. Rusland heeft daarover in het kort gezegd: we blijven wel lid van dat Hof, maar zijn uitspraken kunnen we opzij zetten. Er komt dus geen uitspraak die uitvoerbaar en afdwingbaar is.
Wladimiroff pleit er daarom voor goed af te wegen of procederen iets oplevert. ‘De juridische arm van Nederland reikt niet verder dan de grens. Je kunt allemaal verlangens en politieke doeleinden hebben, maar die zullen nooit verder gaan dan wat je kunt bereiken. Je bent volledig afhankelijk van de ander of er een oplossing uitkomt.’
Het procedeertraject is volgens hem daarom helemaal niet aantrekkelijk, omdat Rusland niet gedwongen worden zich aan zo’n uitspraak te houden. Overleg daarentegen kan tot gevolg hebben dat Rusland geen aansprakelijkheid erkent voor wat het heeft gedaan, maar wel bereid is een vergoeding te geven aan de nabestaanden, uit coulance. Dat gebeurde eerder in 1983 toen de toenmalige Sovjet-Unie een Koreaans vliegtuig neerschoot boven het eigen grondgebied. Het land erkende niet dat het daaraan schuld had, maar betaalde wel een vergoeding aan Korea.
Een ander voorbeeld hiervan is een Iraans vliegtuig dat door de Amerikanen werd neerschoten in 1988. Iran diende een klacht in, maar trok die meteen daarna weer in omdat onmiddellijk een regeling werd ingesteld waarbij Amerika vrijwillig – maar zonder erkenning van aansprakelijkheid – betaalde. Hoe pijnlijk het ook is voor de nabestaanden in deze voorbeelden: erkenning voor aansprakelijkheid van wat Rusland heeft gedaan komt er dan waarschijnlijk niet.
Strafrechtelijke vervolging
Onderzoek door JIT – Parallel aan de civiele procedures loopt een strafrechtelijk onderzoek door het JIT, het Joint Investigation Team. Dat is ervoor bedoeld daders individueel te vervolgen. In onderhandelingen zou het kunnen dat Rusland zegt dat het alleen een regeling over geld wil bereiken als Nederland ophoudt met de strafzaken. Het is dus aan Nederland om dat af te wegen. Lastig hierbij is, is dat Nederland tot dusver altijd heeft gezegd dat politiek geen invloed mag hebben op de strafzaak.
Maar de realiteit is volgens de advocaat internationaal strafrecht dat Rusland geen onderdanen uitlevert. Als de keus van het Openbaar Ministerie valt op Russische militairen die aansprakelijk worden gehouden en strafrechtelijk worden vervolgd, zullen die militairen dus nooit in Nederland verschijnen. Er kan alleen berechting plaatshebben bij verstek: bij afwezigheid van de verdachte. Wladimiroff: ‘Je kan je afvragen, wie wordt daar beter van?’ Ze zullen hun straf immers altijd ontlopen.
De hele zaak is volgens Wladimiroff wel een prestigekwestie. ‘Het is voor een staat nooit prettig om bekend te staan als degene die zijn verplichtingen jegens andere staten niet nakomt.’ Aan de andere kant ziet hij wel dat grootmachten als Rusland, de Verenigde Staten en China zich meer kunnen permitteren en er makkelijker mee wegkomen als dat prestige wordt gedeukt of niet.
Wladimiroff erkent dat er geen ideale oplossing is waarbij de nabestaanden volledige gerechtigheid krijgen. Hij ziet overleg ‘als de beste oplossing onder de slechtste omstandigheden.’ Volgens hem is de kans nu eenmaal groot dat Rusland bij een uitspraak zegt: ‘Dat is allemaal mooi, maar we doen niks.’
Nederlanders zien Rusland als een weinig betrouwbare partner voor politieke samenwerking. Slechts 13 procent heeft weinig vertrouwen in Rusland, blijkt uit een onderzoek van peiler Maurice de Hond.
Van de ondervraagden vindt 39 procent de Verenigde Staten een betrouwbare partner. De VS scoren hiermee maar ietsje hoger dan China, dat van 33 procent van de Nederlanders het vertrouwen geniet. Duitsland scoort met 87 procent het hoogste, gevolgd door het Verenigd Koninkrijk met 75 procent.
Het onderzoek dat De Hond uitvoerde, is eerder in Duitsland door de tv-zender ZDF gehouden. Bij de oosterburen zijn de meningen duidelijk anders. Daar vindt 36 procent van de bevolking Rusland een betrouwbare partner. Rusland scoort hiermee hoger dan de VS, die nog maar het vertrouwen genieten van 14 procent van de oosterburen.
Volgens het onderzoek van De Hond denkt 71 procent van de Nederlanders dat Rusland direct of indirect verantwoordelijk is voor het neerhalen van de MH17. Bijna een derde verwacht dat nooit onomstotelijk wordt vastgesteld wie verantwoordelijk is voor het neerhalen van de MH17.
Steun EU
Nederland verwacht unanieme steun te krijgen van alle EU-lidstaten voor het aansprakelijk stellen van Rusland voor het neerhalen van vlucht MH17.
AD 28.05.2018
Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken licht die beslissing toe bij de vergadering van de buitenlandministers in Brussel. Het kabinet zoekt deze week bewust breed draagvlak, melden bronnen. Het effect daarvan moet groot zijn op Rusland, dat dan steeds meer alleen komt te staan.
AD 29.05.2018
‘Recht in de ogen kijken’ Buitenlandminister Stef Blok gaat de Russische vertegenwoordiger ‘recht in de ogen’ kijken als hij morgen in de VN-Veiligheidsraad aandringt op erkenning van de Russische betrokkenheid bij het neerschieten van de MH17 en op genoegdoening voor de nabestaanden. ,,En ik ben natuurlijk heel benieuwd naar zijn reactie.”
Blok zei dat vanmiddag na overleg met zijn Europese collega’s in Brussel, van wie hij ‘alle steun’ heeft. De bijeenkomst morgen in New York is belangrijker omdat, in de woorden van Blok, daar ‘de hele wereld’ aan tafel zit. En in elk geval ook Rusland als één van de permanente leden.
Blok wil uiteenzetten over welk bewijsmateriaal Nederland inmiddels beschikt, waarom Australië en Nederland de stap hebben gezet om Rusland aansprakelijk te stellen (en daarmee te preluderen op een rechtszaak) en waarom het goed zou zijn als Rusland nu zijn verantwoordelijkheid zou nemen.
,,Mijn diepe hoop is dat Rusland doet wat het moet doen: betrokkenheid erkennen en voor genoegdoening zorgen. Maar ik vrees dat we realistisch moeten zijn en dit proces stap voor stap verder door moeten.” En dat, aldus de bewindsman, kan nog jaren duren.
De locatie voor behandeling van het MH17-strafproces tegen verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 zal het Justitieel Complex Schiphol (JCS) zijn. In september 2017 is al bekendgemaakt dat een eventueel MH17-proces zal plaatsvinden voor de rechtbank Den Haag. Vervolgens is er onderzocht wat een geschikte zittingslocatie is binnen bestaande structuren. De keuze voor het JCS past hier in. Dat schrijft minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid, mede namens minister Blok van Buitenlandse Zaken, vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.
In het kort de Vliegramp ´MH17´
Wat gebeurde er op 17 juli 2014?
Op 17 juli 2014 is een Boeing 777-200ER van Malaysia Airlines met vluchtnummer MH17 neergestort in Oost-Oekraïne. Het vliegtuig werd geraakt door een luchtdoelraket. In Oekraïne was op dat moment een pro-Russische opstand gaande. Aan boord waren 298 mensen. 193 inzittenden hadden de Nederlandse nationaliteit. Onder hen waren 50 Brabanders. Niemand overleefde de crash.
Het vliegtuig vertrok om 12.14 uur vanaf Schiphol. Rond 14.00 uur steeg het vliegtuig tot zo’n 1060 meter, om ruim boven het gesloten luchtruim boven Oekraïne te vliegen (tot 9750 meter was het luchtruim dicht). Het vliegtuig verdween rond 15.18 uur van de radar.
De brokstukken van het toestel lagen verspreid over een oppervlakte van 35 vierkante kilometer. De staart lag op 10 kilometer afstand van andere brokstukken. De oorzaak van de crash is onderzocht door de Onderzoeksraad voor Veiligheid, die concludeerde dat het vliegtuig op 10 kilometer hoogte is neergehaald.
Bevinding J.I.T.
Toestel volgens JIT neergeschoten met Buk-raket
Raket en lanceerinstallatie afkomstig van Russisch leger
Rusland ontkent
JIT heeft meer bewijslast verzameld
Team vraagt mensen die meer weten zich te melden
Berechting daders zal in Nederland zijn
Het Joint Investigations Team (JIT), dat onderzoek doet naar het neerstorten van de MH17 in juli 2014, presenteerde donderdag 24.05.2018 tussentijdse onderzoeksresultaten.
Kraanvogels bij de tentoonstelling Room of Hope
Een kunstwerk van 298.000 origami-Kraanvogels ter nagedachtenis aan de Slachtoffers van MH17is onthuld in het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. De kraanvogels staan voor de 298Slachtoffers die omkwamen. Het kunstwerk maakt deel uit van de tentoonstelling Room of Hope.
Nabestaande Tjitske Dijkstra is de initiatiefnemer van het kunstwerk.
AD 17.07.2018 Duizend nabestaanden herdachten vandaag de ramp met vlucht MH17. Ze zochten troost en bemoediging bij elkaar. Want ook vier jaar later is de pijn onveranderd groot.
NOS 17.07.2018 Het is vandaag vier jaar geleden dat vlucht MH17 werd neergehaald. Op verschillende plaatsen zijn de slachtoffers herdacht. Veel nabestaanden kwamen vanmiddag samen bij het Nationaal Monument in Vijfhuizen.
Op de besloten bijeenkomst werden de namen van de 298 slachtoffers voorgelezen. Onder hen waren 196 Nederlanders.
‘Dit voelt alsof het gisteren is gebeurd. Hier komt alles weer boven’
Burgemeester Onno Hoes van de gemeente Haarlemmermeer, waar Vijfhuizen en Schiphol onder vallen was een van de sprekers, net als de voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17, Piet Ploeg.
In zijn toespraak zei Ploeg dat een herdenking ook vier jaar na dato nog belangrijk is voor de nabestaanden. Hij beschreef hoe moeilijk het nog is om om te gaan met het verlies, en dat het goed is om dat samen met andere nabestaanden te kunnen doen.
Gedoe en gesol
Hij wees op het ‘gedoe en gesol’ met stoffelijke resten, die ook nu nog worden gevonden in Oekraïne. “Telkens moeten we de moeilijke afweging maken om wel of niet te identificeren.”
Op het exacte tijdstip van de ramp, 15.18 uur, was er een minuut stilte. Premier Rutte opende daarna het defilé met het leggen van bloemen bij het monument, dat bestaat uit 298 speciaal geplante bomen, voor elk slachtoffer een.
Nederlandse ambassade
Niet alleen in Vijfhuizen is de ramp met het Maleisische vliegtuig herdacht. Zo was er vanochtend in Hilversum ook een bijeenkomst. Vijftien slachtoffers woonden in de mediastad.
Op de de rampplek in Oekraïne kwamen mensen samen bij een monument en ook bij de Nederlandse ambassade in Kiev werden bloemen gelegd. Bekijk hieronder beelden van de herdenkingen in Oekraïne:
Vier jaar na dato is het nog onduidelijk of de daders vervolgd gaan worden. Internationaal onderzoek heeft aangetoond dat de Buk-raket die het Maleisische toestel vernietigde afkomstig was uit Rusland, maar Moskou ontkent bij hoog en bij laag dat er ooit een Russische Buk-installatie de grens met Oekraïne is overgegaan.
NU 17.07.2018 Nabestaanden uit binnen- en buitenland hebben dinsdag in Vijfhuizen de 298 slachtoffers van de MH17-vliegramp herdacht. Ze deden dat bij het Nationaal Monument MH17.
Rond het tijdstip dat de Boeing 777 van Malaysia Airlines vier jaar geleden neerstortte, waren de ongeveer duizend aanwezigen een minuut stil.
Voorafgaand aan dat moment lazen familie en vrienden de namen en leeftijden van alle slachtoffers op. Minister-president Mark Rutte opende het defilé door bloemen bij het monument, dat uit 298 bomen bestaat, te leggen.
Het toestel van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
Het Nationaal Monument MH17 is een jaar geleden geopend door koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Het bos heeft de vorm van een lusvormig lint. De bomen staan voor hoop, geloof en verbondenheid. Ook staan er zonnebloemen, die symbool staan voor de ramp.
De Stichting Vliegramp MH17 wil volgend jaar een bijzondere herdenking organiseren, vijf jaar na de ramp. Volgens voorzitter van de stichting Piet Ploeg is het belangrijk te blijven herdenken, zo zei hij dinsdag tijdens de herdenking bij het Nationaal Monument MH17.
“De herdenking is belangrijk en moet blijven bestaan. Misschien niet meer elk jaar, maar ons monument is een plek waar we gezamenlijk, maar ook alleen kunnen blijven herdenken, ook in de verre toekomst”, aldus Ploeg.
Hoe de herdenking van volgend jaar eruit moet komen te zien, kan Ploeg nog niet zeggen. “Daar gaan we de komende tijd over nadenken. Het is ook afhankelijk van de actualiteit, misschien is er volgend jaar al een rechtszaak.”
Beluister een podcast met nabestaanden van slachtoffers van MH17
AD 17.07.2018 Nabestaanden uit binnen- en buitenland hebben in Vijfhuizen de 298 slachtoffers van de MH17-vliegramp herdacht. Ze deden dat bij het Nationaal Monument MH17. Rond het moment dat de Boeing 777 van Malaysia Airlines vier jaar geleden neerstortte, waren de ongeveer duizend aanwezigen een minuut stil.
Vier jaar na het gewelddadige verlies van onze dierbaren. Vier jaar nadat onze levens volledig op zijn kop zijn gezet, aldus Piet Ploeg.
Voorafgaand aan dat moment lazen familie en vrienden de namen en leeftijden op van alle slachtoffers. De Luchtmachtkapel verzorgde de muziek en aan het eind opende minister-president Mark Rutte het defilé met het leggen van bloemen bij het monument, dat bestaat uit 298 bomen.
,,Het is nu vier jaar na de afschuwelijke aanslag op vlucht MH17”, zei Piet Ploeg, voorzitter van Stichting Vliegramp MH17. ,,Vier jaar na het gewelddadige verlies van onze dierbaren. Vier jaar nadat onze levens volledig op zijn kop zijn gezet. Vier jaren ook waarin wij voortdurend worden geconfronteerd met berichten en discussies over waarheid, rechtvaardigheid, schuld, verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid.”
En het is volgens hem nog niet voorbij, aangezien nabestaanden nog steeds te maken hebben met repatriëring en identificatie van stoffelijke resten van slachtoffers. Ook als er een strafproces komt tegen de verdachten, komt er nog veel op de nabestaanden af. ,,Ook dan is het goed om samen te zijn.”
De Stichting Vliegramp MH17 wil volgend jaar een bijzondere herdenking organiseren. ,,De herdenking is belangrijk en moet blijven bestaan, misschien niet meer elk jaar, maar ons monument is een plek waar we gezamenlijk, maar ook alleen kunnen blijven herdenken, ook in de verre toekomst”, aldus Ploeg.
Hoe de herdenking van volgend jaar eruit moet komen te zien, kan hij nog niet zeggen. ,,Daar gaan we de komende tijd over nadenken. Het is ook afhankelijk van de actualiteit, misschien is er volgend jaar al een rechtszaak.”
Zonnebloemen
Het toestel van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
Het Nationaal Monument MH17 is een jaar geleden geopend door koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Het bos heeft de vorm van een lusvormig lint. De bomen staan voor hoop, geloof en verbondenheid. Ook staan er zonnebloemen, die symbool staan voor de ramp.
Buitenlandchef Mogherini rouwt om MH17-slachtoffers
De crash van de MH17 vier jaar geleden passeert ook in Brussel niet onopgemerkt. Buitenlandchef Federica Mogherini gaf vanmiddag een verklaring uit waarin ze de slachtoffers herdenkt en (opnieuw) Rusland ter verantwoording roept.
Mogherini’s letterlijke verklaring: ,,Vandaag herdenken we de vierde verjaardag van de tragische crash van Malaysian Airlines Flight MH17, die het verlies van zoveel onschuldige levens veroorzaakte. Voor degenen die hun dierbaren verloren hebben, is deze dag een voortdurende bron van verdriet. We betuigen onze sympathie en diepe respect aan hen allen.
De EU steunt volledig resolutie 2166 van de VN-Veiligheidsraad, waarin wordt geëist dat degenen die verantwoordelijk zijn voor de neergang van vlucht MH17 op 17 juli 2014 ter verantwoording worden geroepen en alle staten ten volle meewerken aan het streven naar verantwoordingsplicht.
Het werk van het gemeenschappelijk onderzoeksteam en de stappen die de betrokken landen nemen om tot een doeltreffende vervolging te komen, zijn in dit verband van essentieel belang. Het Joint Investigation Team presenteerde op 24 mei verdere bevindingen van zijn onafhankelijk, professioneel en onpartijdig onderzoek, en concludeerde dat de BUK-installatie die werd gebruikt om vlucht MH17 neer te schieten zonder twijfel eigendom was van de strijdkrachten van de Russische Federatie. Tegen deze achtergrond zullen we de Russische Federatie blijven vragen haar verantwoordelijkheid te nemen en volledig mee te werken aan alle inspanningen om verantwoording af te leggen.”
AD 17.07.2018 Vandaag vier jaar geleden werd vlucht MH17 neergehaald door een Russische Buk-raket boven Oost-Oekraïne. De herdenkingsdienst in Vijfhuizen vanmiddag krijgt een extra lading nu onlangs formeel Rusland als schuldige is aangewezen. ,,De wereld gaat door, maar voor ons nabestaanden niet.”
Bij het Nationaal Monument MH17 in Vijfhuizen bij Haarlem komen straks familie en vrienden samen om overleden dierbaren te herdenken. Bij de crash in Oekraïne kwamen 298 mensen om het leven, onder wie 196 Nederlanders. Tijdens de dienst vanmiddag worden hun namen voorgelezen. Minister-president Mark Rutte legt bloemen bij het monument, een ‘herdenkingsbos’ van 298 bomen, een voor elk slachtoffer.
‘Bij ons staat de tijd stil’
Hans de Borst uit Monster verloor zijn dochter Elsemiek (17) bij de ramp. Zij was met haar moeder, stiefvader en broertje op weg naar Maleisië. ,,Het is vier jaar geleden alweer, mensen vergeten het wel eens. Dat snap ik ook wel: de wereld gaat door, maar niet voor ons.”
Op de verjaardag van Elsemiek nodigde Hans de vriendinnen van zijn dochter uit. ,,Ik twijfelde daar dit jaar nog even aan. Maar ik heb ze toch gevraagd, en ze kwamen. We zijn naar het monument in Vijfhuizen gegaan, we hebben iets gedronken, een taartje gegeten. Het is curieus: zij zijn inmiddels 21, 22, gaan door met hun leven, ze zijn druk met de studie en vriendjes en zo. Maar mijn dochter blijft 17, de tijd staat stil. Dat blijft pijnlijk.”
Vanmiddag is de eerste herdenking sinds het kabinet Rusland formeel aansprakelijk heeft gesteld voor de aanslag. Dat gebeurde in mei, de dag nadat het internationale onderzoeksteam JIT geconcludeerd had dat het vliegtuig is neergehaald door een Buk-raket van het Russische leger. ,,Er moet gerechtigheid komen voor de slachtoffers en hun nabestaanden”, zei minister Stef Blok (VVD) van Buitenlandse Zaken in mei. Moskou blijft ontkennen, en stelt dat er nooit een Russische raketinstallatie in Oekraïne is geweest.
Voor De Borst is duidelijk dat ‘het net zich sluit’: ,,Vandaag zitten we voor het eerst met deze wetenschap bij elkaar. Dat geeft een gevoel van opluchting: nu is bevestigd wat we al dachten. Dan zeggen mensen wel eens: ‘de Russen reageren niet, ze strooien zand in de machine’. Dat staat voor mij los van de zaak: we laten met de rest van de wereld zien dat je niet kunt wegkomen met massamoord.”
196 Nederlanders verloren donderdag 17 juli 2014 het leven. Via deze link zijn de verhalen van de in ons land wonende slachtoffers te vinden.
NOS 17.07.2018 Vandaag wordt herdacht dat vier jaar geleden 298 mensen hun leven verloren toen vlucht MH17, waarmee zij op weg waren naar Kuala Lumpur, boven Oost-Oekraïne uit de lucht werd geschoten. Onder hen waren 196 Nederlanders. Nabestaanden komen vanmiddag bijeen in het speciaal aangelegde herdenkingsbos bij Vijfhuizen, vlakbij Schiphol, om stil te staan bij hun verlies.
Ondertussen loopt het onderzoek naar de ramp nog volop. Er is al veel bekend over de toedracht van de ramp, maar veel ook nog niet. Hoe staat het ervoor?
Wat weten we nu zeker over de ramp?
De Boeing 777 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 neergehaald door een Buk-raket die is gelanceerd vanaf een landbouwveldje bij het dorpje Pervomasjk, dat ligt in gebied in handen van Russisch-gezinde separatisten. De Buk-installatie is afkomstig van de 53e brigade van het Russische leger in Koersk. De raket is vanuit Rusland het oorlogsgebied in Oost-Oekraïne binnengebracht, heeft op een dieplader een route afgelegd van Donetsk naar het dorp Snizjne en is daarna op eigen kracht naar de lanceerplek gereden.
De raket bereikte in luttele seconden het vliegtuig en ontplofte ter hoogte van de cockpit. Een regen van metaaldeeltjes doorboorde het toestel dat in een aantal stukken uiteen viel en neerstortte. De Buk-installatie is de volgende dag teruggebracht naar Rusland.
Het Joint Investigation Team dat de ramp onderzoekt, kwam in mei met een rapport over de herkomst van de Buk-raket. Deze animatie vat de conclusies samen:
Animatie (kort): onderzoek naar Buk-raket die MH17 neerhaalde
Hoe staat het met de rol van Rusland?
Dat is een probleem. De Russen ontkennen vanaf het begin elke betrokkenheid bij de ramp. Ze vinden dat het bewijs van het Joint Investigation Team (JIT) is gebaseerd op gemanipuleerde beelden van sociale media. In het JIT werken tientallen rechercheurs en officieren van justitie uit vijf betrokken landen samen: Nederland, België, Oekraïne, Australië en Maleisië.
Volgens Moskou is destijds geen enkele raketinstallatie naar Oekraïne gebracht. Aan de andere kant klagen ze juist dat ze niet worden betrokken bij het onderzoek. De afgelopen jaren hebben ze de ene theorie na de andere geopperd, die gemeenschappelijk hebben dat Rusland er niets mee te maken heeft.
Hoe denken andere landen erover?
Nederland en de andere landen van het JIT krijgen steun van veel andere landen. Zondag nog heeft de G7 – de groep van zeven grote industrielanden – Rusland opgeroepen om opheldering te geven over de MH17. President Trump verzekerde premier Rutte bij diens bezoek aan het Witte Huis ook dat de VS achter Nederland staat in het MH17-dossier. Eerder sprak ook de EU haar steun uit. Premier Rutte en minister Blok van Buitenlandse Zaken kaarten de kwestie overal onvermoeibaar aan. Alleen in Rusland krijgen ze geen voet aan de grond.
En is er al zicht op een proces?
Het korte antwoord is nee. Want er zijn nog geen verdachten aangemerkt en de kans op een succesvol strafproces wordt op dit moment klein geacht.
Toch worden er volop voorbereidingen getroffen. De JIT-landen hebben afgesproken dat het MH17-proces gehouden wordt in Nederland bij de rechtbank Den Haag. Die zal dan overigens uitwijken naar het Justitieel Complex Schiphol, omdat dat geschikter is voor een groot internationaal proces.
Verder is met Oekraïne afgesproken dat verdachten verhoord kunnen worden via een videoverbinding. Eventuele veroordeelden kunnen in Oekraïne hun straf uitzitten.
Maar het grote probleem is dus Rusland. Dat zal nooit ingezetenen uitleveren. Het JIT kent de namen van militairen die betrokken zouden zijn, maar die worden pas bekend gemaakt als het onderzoek is afgerond.
En wat vinden de nabestaanden?
Die laten regelmatig van zich horen via de Stichting Vliegramp MH17 en door middel van incidentele acties. Zo werden in juni nog 298 stoeltjes geplaatst bij de Russische ambassade in Den Haag, uit protest tegen het Russische zwijgen.
De Stichting overlegt regelmatig met premier Rutte en de meest betrokken ministers over de voortgang van het onderzoek. De meeste nabestaanden hopen dat de schuldigen ooit voor de rechter worden gebracht, maar ze begrijpen dat daar op dit moment nog geen zicht op is.
Vanmiddag herdenken ze de ramp. De namen van alle 298 worden voorgelezen door familie en vrienden te midden van de bomen die voor alle slachtoffers zijn geplant. Sprekers zijn onder andere burgemeester Onno Hoes van Haarlemmermeer, pastoor Jules Dresme uit Hilversum en Piet Ploeg, voorzitter van de Stichting Vliegramp MH17.
Na afloop van het programma legt Rutte als eerste bloemen bij het gedenkteken. Nabestaanden volgen daarna in het defilé en leggen hun bloemen bij het gedenkteken. Rond het tijdstip van de ramp wordt een minuut stilte gehouden.
NOS 16.07.2018 Minister Blok vindt het belangrijk dat in de contacten met Rusland ook de dingen worden benoemd die niet goed gaan, zoals het gebrek aan medewerking bij de vervolging van de daders van vlucht MH17. Morgen is het precies vier jaar geleden dat de vlucht boven Oekraïne werd neergehaald door een Russische Buk-raket. Of Trump de MH17-kwestie tijdens de top in Helsinkiheeft aangekaart bij Poetin, is niet bekend.
Op de persconferentie van de twee presidenten na afloop van de top werd de zaak niet genoemd, maar dat wil niet zeggen dat het niet besproken is, volgens Blok. “Ik was niet bij het gesprek aanwezig “, zegt hij. Als het toch aan de orde is geweest dan wordt Nederland door de Amerikanen geïnformeerd, zegt de minister van Buitenlandse Zaken.
Nederland en Australië hebben onlangs Rusland aansprakelijk gesteld voor zijn aandeel bij het neerhalen van de vlucht van Schiphol naar Kuala Lumpur in 2014. Gisteren vroegen de ministers van de G7 nog aan Rusland om snel duidelijkheid te verschaffen. Bij het neerhalen van MH17 werden alle 298 inzittenden gedood.
Kernwapenarsenalen
Blok, die in Brussel was voor overleg met de EU-ministers van Buitenlandse Zaken, noemde het verder goed dat de VS en Rusland met elkaar praten. “Het zijn natuurlijk de landen met de grote kernwapenarsenalen en het is belangrijk dat die open communicatie houden.”
Hij benadrukt dat het ook voor Nederland van belang is dat er goede afspraken worden gemaakt. “In het verleden zijn er belangrijke afspraken geweest tussen Amerika en Rusland over het afbouwen van kernwapens, dus het zou goed zijn als dat wordt voortgezet. Als dat uit deze top komt dan zou dat winst zijn.”
NOS 15.07.2018 De ministers van Buitenlandse Zaken van de G7-landen roepen Rusland op om snel opheldering te geven over het neerstorten van vlucht MH17. Dinsdag is het precies vier jaar geleden dat het vliegtuig boven Oekraïne werd neergehaald met een luchtdoelraket. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven.
Volgens de G7 is het bewijsmateriaal van internationale onderzoekers dat het toestel werd neergehaald met een Buk-raket van het Russische leger “overtuigend, significant en verontrustend”. Rusland heeft altijd ontkend dat het iets met het ongeluk te maken heeft.
De G7 steunt de oproep van Nederland en Australië aan Rusland om met het onderzoek mee te werken om de waarheid te achterhalen en om de slachtoffers en hun nabestaanden recht te doen. Nederland leidt het onderzoek naar het ongeval omdat de meeste slachtoffers uit Nederland kwamen, gevolgd door Maleisië en Australië.
AD 15.07.2018 De ministers van Buitenlandse Zaken van de G7-landen hebben Rusland opgeroepen om opheldering te verschaffen over het neerstorten van het passagiersvliegtuig MH17. De Boeing werd op weg van Schiphol naar Maleisië in juli 2014 door een luchtdoelraket in Oost-Oekraïne neergehaald. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
Het bewijsmateriaal van internationale onderzoekers dat het vliegtuig van Malaysian Airlines met een buk-raket van het Russische leger werd neergehaald is ,,overtuigend, significant en diep verontrustend”. Moskou noemt het onderzoek ongeloofwaardig en geeft Oekraïne de schuld.
Rusland moet volgens de G7 onmiddellijk in overleg gaan met Nederland en Australië en opheldering te geven over mogelijke schendingen van het internationaal recht, aldus de ministers in een gezamenlijke verklaring. Nederland leidt het onderzoek naar het ongeval omdat het overgrote deel van de slachtoffers van de ramp Nederlanders waren. 38 slachtoffers waren Australiërs.
Eind mei riep NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg Rusland op om de verantwoordelijkheid voor het neerstorten op zich te nemen. Dinsdag is het vier jaar geleden dat het toestel werd neergehaald.
NU 15.07.2018 De ministers van Buitenlandse Zaken van de G7-landen hebben Rusland opgeroepen om opheldering te verschaffen over het neerhalen van het passagiersvliegtuig MH17.
Rusland moet volgens de G7 onmiddellijk in overleg gaan met Nederland en Australië en opheldering geven over mogelijke schendingen van het internationaal recht, aldus de ministers in een gezamenlijke verklaring.
MH17 werd op weg van Schiphol naar Maleisië in juli 2014 door een luchtdoelraket in Oost-Oekraïne neergehaald. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
Het bewijsmateriaal van internationale onderzoekers dat het vliegtuig van Malaysian Airlines met een buk-raket van het Russische leger werd neergehaald is “overtuigend, significant en diep verontrustend”. Moskou noemt het onderzoek ongeloofwaardig en geeft Oekraïne de schuld.
Nederland leidt het onderzoek naar het ongeval, omdat het overgrote deel van de slachtoffers van de ramp Nederlanders waren. 38 slachtoffers waren Australiërs.
Eind mei riep NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg Rusland op om de verantwoordelijkheid voor het neerstorten op zich te nemen. Dinsdag is het vier jaar geleden dat het toestel werd neergehaald.
RO 13.07.2018 De parlementen van Oekraïne en van Nederland hebben deze week de uitvoeringswetten aangenomen voor het verdrag dat internationale juridische samenwerking mogelijk maakt met betrekking tot vlucht MH17. Met het verdrag wordt geregeld dat de vervolging van de verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 ten behoeve van alle 298 slachtoffers van de ramp kan plaatsvinden in Nederland. Daarmee krijgen alle nabestaanden dezelfde rechten in een Nederlands proces.
Dinsdag heeft de Eerste Kamer in Nederland de wetsvoorstellen aangenomen die dienen ter uitvoering van het besluit om de vervolging en berechting van het neerhalen van vlucht MH17 te laten plaatsvinden in Nederland. Beide wetsvoorstellen werden na een debat met minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid unaniem aanvaard. Donderdag heeft ook het parlement van Oekraïne ingestemd met de uitvoeringswetgeving voor het verdrag.
Het bilateraal verdrag werd 7 juli 2017 door toenmalig minister Blok van Veiligheid en Justitie met zijn Oekraïense ambtsgenoot minister Petrenko ondertekend. Met het MH17-verdrag met Oekraïne wordt buiten twijfel gesteld dat vervolging van de daders ten behoeve van alle slachtoffers kan plaatsvinden en niet alleen de Nederlandse slachtoffers. De slachtoffers van de ramp met de MH17 kwamen uit 17 landen.
Verder is in het bilaterale verdrag met Oekraïne de mogelijkheid gecreëerd bij de berechting gebruik te maken van videoconferentie. Ook is de overdracht van mogelijk opgelegde gevangenisstraffen geregeld.
RO 22.06.2018 De locatie voor behandeling van een strafproces tegen verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 zal het Justitieel Complex Schiphol (JCS) zijn. In september 2017 is al bekendgemaakt dat een eventueel MH17-proces zal plaatsvinden voor de rechtbank Den Haag. Vervolgens is er onderzocht wat een geschikte zittingslocatie is binnen bestaande structuren. De keuze voor het JCS past hier in. Dat schrijft minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid, mede namens minister Blok van Buitenlandse Zaken, vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.
De landen wiens opsporingsautoriteiten samenwerken in het Joint Investigation Team (JIT) – Australië, België, Maleisië, Oekraïne en Nederland – hebben juli 2017 gezamenlijk besloten dat verdachten van het neerhalen van vlucht MH17 in Nederland en volgens Nederlands strafprocesrecht kunnen worden vervolgd.
In Nederland is direct begonnen met de noodzakelijke voorbereidingen, zoals de ratificatie van het MH17-verdrag, aanpassing van wetgeving en het zoeken van een geschikte en tijdig beschikbare zittingslocatie. Het is aan het Openbaar Ministerie (OM) om te bepalen of en wanneer verdachten voor de rechter worden gebracht. Het kabinet zorgt ervoor dat alles tijdig gereed is zodat een proces ook kan plaatsvinden.
Zorgvuldige analyse
Er heeft een zorgvuldige analyse plaatsgevonden, voordat gekozen is voor het JCS als zittingslocatie. Het internationale karakter van het MH17-proces maakt dat er veel eisen worden gesteld aan de zittingslocatie. Het OM en de rechtspraak hebben een programma van eisen opgesteld waaraan een zittingslocatie zou moeten voldoen.
Zo dienen alle nabestaanden van de slachtoffers, die afkomstig waren uit 17 verschillende landen, een plek te krijgen binnen het strafproces. Daarnaast is bijvoorbeeld van belang dat de locatie direct beschikbaar is als het OM besluit verdachten voor de rechter te brengen, er voldoende ruimte is voor de media en veiligheidsrisico’s kunnen worden ondervangen.
OmroepWest 08.06.2018 Een aantal nabestaanden van slachtoffers van de MH17-ramp heeft vrijdagmiddag geprotesteerd bij de Russische ambassade. Voor het stille protest zijn 298 lege stoelen neergezet in het parkje tegenover de ambassade in Den Haag. De stoelen staan symbool voor de 298 mensen die in 2014 omkwamen bij de ramp.
De organisatie heeft expres gekozen voor deze dag. Rusland organiseert dit weekend festiviteiten rondom de Rusland-dag op 12 juni. De Russen vieren de Russische onafhankelijkheid, een dag van trots. Met deze actie willen nabestaanden een oproep doen aan de Russen om hun nationale trots te rechtvaardigen.
Onlangs maakte het onderzoeksteam bekend dat de raket die de MH17 neerhaalde van het Russische leger kwam. Rusland blijft de betrokkenheid bij de ramp ontkennen. Voor de slachtoffers is de Rusland-dag geen feestdag, schrijft de organisatie. ‘298 mensen, 80 van hen voor altijd kinderen, hebben vandaag niets te vieren. Hun stoelen blijven leeg. Zij die hun lot bezegelden zwijgen en kijken weg.’
‘Zenuwachtig heen en weer drentelen’
Hans de Borst uit Monster was één van de aanwezigen bij het protest. Hij verloor zijn 17-jarige dochter Elsemiek bij de ramp. ‘Je zag op het balkon van de ambassade wat mensen zenuwachtig heen en weer drentelen. Ik denk dat ze het niet zo fijn vonden wat ze voor hun deur zagen’, zei De Borst in Studio Haagsche Bluf op Radio West.
De nabestaanden vinden dat Rusland zijn verantwoordelijkheid moet nemen. ‘Er is geen plaats voor trots en feestelijkheden, indien een natie geen openheid en verantwoordelijkheid betoont. Met de dag groeit de schaamte die Rusland zal moeten dragen met betrekking tot MH17’, schrijft de organisatie Werkgroep Waarheidsvinding MH17.
NU 08.06.2018 Nabestaanden van slachtoffers van de crash met vlucht MH17 hebben 298 lege stoelen neergezet voor de ambassade van Rusland in Den Haag.
De groep wil met dit stille protest een boodschap meegeven aan de Russische president, de regering en de bevolking.
Rusland viert dit weekend de onafhankelijkheid. “298 mensen, 80 van hen voor altijd kinderen, hebben vandaag niets te vieren. Hun stoelen blijven leeg. Zij die hun lot bezegelden zwijgen en kijken weg”, aldus de nabestaanden.
Onlangs kwam het Joint Investigation Team (JIT) met zijn conclusie dat Rusland achter het neerhalen van het vliegtuig boven Oost-Oekraïne op 17 juli 2014 zit. De buk-raket die daarvoor werd gebruikt, was van een brigade van het Russische leger in Koersk, stelt het JIT.
Moskou blijft ontkennen en stelt dat er nooit een Russische raketinstallatie de grens met Oekraïne is overgestoken. Bij de crash kwamen alle 298 inzittenden om, onder wie 196 Nederlanders.
De witte stoelen staan opgesteld zoals de rijen in een Boeing. Op enkele stoelen liggen rozen of foto’s, die nabestaanden hebben neergelegd.
De groep die deze actie vrijdag voert, bestaat uit ongeveer tien nabestaanden. Volgens actieleider Sander van Luik is de MH17-stichting hier niet bij betrokken, maar wel op de hoogte. “Zoveel nabestaanden, zoveel meningen. Een klein verband is juist goed en wij hadden als groepje het gevoel dat we dit moesten doen.”
Het gaat bij het protest volgens Van Luik, die zijn broer Klaas-Willem verloor, “om het beeld en de emotionele boodschap”. Aanleiding is de onafhankelijkheidsdag komende week in Rusland. “We willen de Russen voorhouden wat ze nu eigenlijk te vieren hebben met deze leugens.” Van Luik stopt ook een brief met eenzelfde strekking in de brievenbus van de ambassade. De stoelen worden aan het begin van de avond weer weggehaald.
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) heeft “alle begrip” voor de actie. “Alle druk leidt uiteindelijk tot waar we heen willen: verantwoording en gerechtigheid voor de nabestaanden.”
Telegraaf 08.06.2018 Opnieuw protesteren nabestaanden van MH17 pal voor de Russische ambassade in Den Haag. Zij zetten vrijdagmiddag 298 lege stoelen neer in een parkje tegenover het gebouw. Symbolisch voor het aantal slachtoffers dat op 17 juli 2014 bij de massamoord in Oost-Oekraïne de dood vond.
298 lege stoelen, gericht op de Russische ambassade, als stil protest voor de slachtoffers van de ramp met vluchtMH17ANP
NOS 08.06.2018 Bij een stil protest voor de Russische ambassade in Den Haag hebben nabestaanden van slachtoffers van de ramp met vlucht MH17 298 lege stoelen neergezet voor het ambassadegebouw. Zij vinden dat Rusland het onderzoek naar de vliegramp traineert met valse verklaringen en het weghouden van getuigen.
Bekijk hier alle stoeltjes voor de ambassade en een reactie van een nabestaande:
Dit weekend viert Rusland zijn onafhankelijkheid. “298 mensen, onder wie 80 kinderen, hebben vandaag niets te vieren”, schrijft de Werkgroep Waarheidsvinding MH17 in een open brief aan de ambassade. “Hun stoelen blijven leeg. Zij die hun lot bezegelden zwijgen en kijken weg.”
Twee weken geleden maakte het internationale onderzoeksteam JIT bekend dat de raket waarmee vlucht MH17 uit de lucht werd geschoten afkomstig is van het Russische leger. Rusland ontkent betrokkenheid bij de ramp en zegt dat bewijs gemanipuleerd is. Ook de aantijging dat Rusland niet meewerkt met het onderzoek, wijst het land van de hand: het zegt juist dat het daar niet bij wordt betrokken.
Stil protest slachtoffer van vlucht MH17 bij de Russische ambassadeANP
AD 08.06.2018 Nabestaanden van slachtoffers van de crash met vlucht MH17 hebben 298 lege stoelen neergezet voor de ambassade van Rusland in Den Haag.
De groep wil met het stille protest een boodschap meegeven aan de Russische president, de regering en de bevolking: ,,298 mensen, 80 van hen voor altijd kinderen, hebben vandaag niets te vieren. Hun stoelen blijven leeg. Zij die hun lot bezegelden zwijgen en kijken weg.” De witte stoelen staan opgesteld zoals de rijen in het gecrashte vliegtuig. Op enkele stoelen liggen rozen of foto’s, die nabestaanden hebben neergelegd.
De groep die vandaag actie voert, bestaat uit ongeveer tien nabestaanden. Volgens actieleider Sander van Luik is de MH17-stichting hier niet bij betrokken, maar wel op de hoogte. ,,Zoveel nabestaanden, zoveel meningen. Een klein verband is juist goed en wij hadden als groepje het gevoel dat we dit moesten doen.”
Leugens
Het gaat bij het protest volgens Van Luik, die zijn broer Klaas-Willem verloor, ,,om het beeld en de emotionele boodschap.” Aanleiding is de onafhankelijkheidsdag komende week in Rusland. ,, We willen de Russen voorhouden wat ze nu eigenlijk te vieren hebben met deze leugens.” Van Luik stopt ook een brief in de brievenbus van de ambassade met eenzelfde strekking. De stoelen worden aan het begin van de avond weer weggehaald.
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) heeft begrip” voor de actie. ,,Alle druk leidt uiteindelijk tot waar we heen willen: verantwoording en gerechtigheid voor de nabestaanden.”
Onlangs kwam het Joint Investigation Team (JIT) met zijn conclusie dat Rusland achter het neerhalen van het vliegtuig zit, boven Oost-Oekraïne op 17 juli 2014. De Buk-raket die daarvoor werd gebruikt, was van een brigade van het Russische leger in Koersk, stelt het JIT. Moskou blijft ontkennen en stelt dat er nooit een Russische raketinstallatie de grens met Oekraïne is overgegaan.
Bij de crash kwamen alle 298 inzittenden om, onder wie 196 Nederlanders. De stoelen staan tijdelijk in het parkje tegenover de ambassade.
AD 06.06.2018 De regering maakt op korte termijn bekend waar een eventuele strafzaak over de ramp met vlucht MH17 wordt gehouden. Dat zei minister Ferd Grapperhaus woensdag. Hoe lang de zoektocht naar een locatie precies nog gaat duren, liet hij in het midden.
De Kamer sprak over het verdrag dat Nederland en Oekraïne overeen zijn gekomen, waarmee wordt geregeld dat eventuele rechtszaken in Nederland worden gevoerd. Dat dit bij de rechtbank Den Haag zal gebeuren was al bekend, maar de locatie moet nog worden vastgesteld.
Bij het kiezen van een locatie moet met een aantal aspecten rekening worden gehouden. Zo moet er genoeg ruimte zijn voor nabestaanden, tolken en internationale media, en moet de beveiliging op orde zijn. Grapperhaus sloot niet uit dat het proces buiten de Haagse stadsgrenzen wordt gehouden.
Een proces om veiligheidsredenen ergens anders houden komt vaker voor. Zo viel het ‘minder-Marokkanenproces’ van PVV-leider Geert Wilders ook onder de Haagse rechtbank en later het Haagse hof, maar waren de zittingen in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol.
Videoverbinding
Omdat de Oekraïense grondwet verbiedt staatsburgers uit te leveren aan een ander land, is geregeld dat eventuele Oekraïense verdachten via een videoverbinding terecht kunnen staan. Daar moet zo’n verdachte dan wel mee instemmen en dit zorgde bij diverse Kamerleden voor gefronste wenkbrauwen.
Volgens Grapperhaus is dwang echter geen optie, omdat dit zogenoemde instemmingsvereiste in diverse verdragen is vastgelegd. ,,We zouden moeten afwachten of een Nederlandse rechter daarmee akkoord zou gaan”, waarschuwde Grapperhaus. ,,We willen niet dat het proces kwetsbaar wordt voor kritiek dat het geen eerlijk proces is.”
NOS 06.06.2018 Het kabinet ziet op dit moment geen aanleiding om afspraken met Rusland te maken over de vervolging en uitlevering van verdachten van het neerhalen van vlucht MH17. Dat zei minister Grapperhaus in een debat in de Tweede Kamer over zulke afspraken met Oekraïne. De Tweede Kamer is verbaasd over het standpunt van het kabinet. CDA-Kamerlid Van Dam sprak van “een knoop in mijn maag”.
De Kamer gaf eensgezind steun aan het verdrag met Oekraïne. Daarin is afgesproken hoe verdachten die in dat land zijn aangehouden, door Nederlandse rechters berecht kunnen worden. De Oekraïense grondwet verbiedt de uitlevering van eigen onderdanen. Maar bij een strafzaak over de ramp met vlucht MH17 kan bijvoorbeeld gebruik gemaakt worden van video conferencing, hebben Nederland en Oekraïne nu vastgelegd.
Goede stappen
De hele Tweede Kamer vindt dat het kabinet goede stappen maakt in het proces om de waarheid boven tafel te krijgen over de ramp in 2014. Nadat het Joint Investigation Team (JIT) anderhalve week geleden constateerde dat de Buk-raket waarmee het vliegtuig werd neergehaald afkomstig was van een brigade van het Russische leger, besloot het kabinet Rusland aansprakelijk te stellen. En nu ligt er dus een verdrag met Oekraïne over de berechting van verdachten.
Sinds de laatste presentatie van het JIT kan ik het gerust benoemen: dat we bij het ratificeren van het verdrag met Oekraïne toch door de oogharen kijken naar wat dit betekent voor de eventuele vervolging van Russische verdachten, aldus CDA-Kamerlid Van Dam.
Maar het zit een groot deel van de Kamer niet lekker dat er zelfs nog geen voorbereidingen zijn getroffen om soortgelijke afspraken te maken met Rusland. Terwijl het na het rapport van het JIT “niet ondenkbeeldig is dat er verdachten met een Russische nationaliteit in beeld komen”, zei SP-Kamerlid Van Nispen.
Minister Grapperhaus wees erop dat er aanleiding was om afspraken te maken Oekraïne, omdat de ramp met vlucht MH17 in dat land heeft plaatsgevonden. Hij zei dat het kabinet zeer bereid is om met Rusland in gesprek te gaan, als er aanwijzingen zijn dat dit nodig is. “Maar het vervolgen van individuen in een strafproces is heel wat anders dan het aansprakelijk stellen van een land”, stelde hij.
Locatie MH17-proces binnenkort bekend
Het kabinet maakt binnenkort bekend waar een eventuele strafzaak over het neerhalen van vlucht MH17 wordt gehouden.
De strafzaak wordt gedaan door de rechtbank Den Haag, is al besloten. “Die heeft veel ervaring met internationale rechtszaken met ingewikkelde aspecten”, verklaarde de minister van Justitie en Veiligheid. Maar er wordt nog gezocht naar een geschikte locatie, waar ruimte is voor nabestaanden, tolken en internationale media en waar de beveiliging in orde is. “Dat kan ook buiten Den Haag zijn.”
CDA-Kamerlid Van Dam stelde voor om aan Schiphol te denken. Vlucht MH17 vertrok vanaf die luchthaven en ‘het leven is een cirkel”, zei hij. Hij denkt dat de nabestaanden er troost aan kunnen ontlenen als het proces over de ramp daar plaatsvindt.
NOS 06.06.2018 De Raad voor de rechtspraak verwacht dat een eventueel strafproces van de ramp met vlucht MH17 zwaar gaat worden. “Dat wordt een heel heftige zaak waar wij straks mee worden belast”, zei voorzitter Frits Bakker van de Raad voor de rechtspraak in talkshow Jinek.
“Er zal ongelofelijk veel worden gevergd van de rechters die de zaak moeten behandelen. Die zullen onder enorme druk komen te staan.” De Raad vertegenwoordigt de rechterlijke macht. Op dit moment is een strafrechtelijk onderzoek gaande en zijn nog geen verdachten gedagvaard.
Het aansprakelijk stellen van Rusland staat op basis van het internationaal recht los van het strafrechtelijk onderzoek en de mogelijke vervolging en berechting van de daders.
Bakker reageerde in Jinek op gebeurtenissen in de Kamer. Daar werd gestemd over de aansprakelijkstelling van Rusland door het kabinet. Een motie waarin staat dat “onomstotelijk” vaststaat dat de Buk-installatie die is gebruikt bij het neerhalen van de MH17 uit Rusland kwam, werd aangenomen door de hele Kamer, met uitzondering van PVV en Forum voor Democratie.
Niet ‘onomstotelijk’
Die twee partijen vinden het onjuist dat het kabinet spreekt van “onomstotelijk”, aangezien het onderzoek nog niet is afgerond. Baudet diende een motie in, zonder het woord “onomstotelijk”. In plaats daarvan staat daarin dat er “serieuze en gegronde aanleiding” is om aan te nemen dat de Buk uit Rusland komt. Die motie werd verworpen, met alleen steun van de PVV.
Die handelwijze leidde tot kritiek van de andere partijen. VVD-Kamerlid Ten Broeke zegt dat diegenen die zich niet in de nationale eenheid willen schalen, zelf wat uit te leggen hebben. CDA-leider Buma vindt het ongekend dat de twee partijen “een totaal andere lijn hebben dan de werkelijkheid die door het internationale opsporingsteam al is vastgesteld”.
Telegraaf 05.06.2018 De Tweede Kamer vormt geen gesloten front tegenover Rusland. Iedereen is het erover eens dat het land aansprakelijk gesteld moet worden voor de ramp met MH17, maar de zwaarte van het bewijs tegen Moskou blijft onderwerp van discussie. De PVV en Forum voor Democratie kiezen een andere koers dan de rest van de Kamer.
Een motie van de VVD waarin steun wordt uitgesproken voor het aansprakelijk stellen van Rusland kreeg bij de stemmingen dinsdag geen steun van PVV en Forum voor Democratie. In de motie wordt ook vastgesteld dat Moskou tot nog toe onvoldoende meewerkt aan onderzoeken naar het neerhalen van vlucht MH17.
Forum-leider Baudet zei eerder al dat hij de motie niet zou steunen. Hij valt over de formulering ervan. Zo staat er in dat onderzoeksteam JIT onomstotelijk de Russische betrokkenheid heeft vastgesteld. Zoiets vaststellen is aan een rechter, meent Baudet, en niet de taak van ’een tussentijds rapport’.
PVV-voorman Wilders sluit zich vandaag bij die redenering aan. Volgens hem is Russische betrokkenheid ’aannemelijk’. ’Onomstotelijk vaststellen’ is wat hem betreft ook iets wat een rechter doet. Wilders zegt bijvoorbeeld dat nog niet is vastgesteld of de Russen de raket afgeschoten hebben en of ze dat willens en wetens hebben gedaan.
’Oekraïne aansprakelijk’
De PVV en Forum vinden allebei dus wel dat Rusland aansprakelijk gesteld moet worden. Hetzelfde had volgens hen echter ook met Oekraïne moeten gebeuren. Dat land hield het luchtruim open terwijl dat veel te gevaarlijk was. „Dat had nooit mogen gebeuren”, zegt Wilders.
Baudet diende nog wel een motie in, gesteund door de PVV, met minder scherpe bewoordingen over de status van het bewijs. Waarom steunde de VVD die dan niet? „Hij noemde de bevindingen van het JIT een opvatting”, zegt VVD’er Han ten Broeke, die de bewoordingen van Forum niet scherp genoeg vindt.
Die zouden afbreuk doen aan wat het JIT naar boven heeft gehaald. Over Baudets woordkeus: „Daarmee zijn we weer terug in 2016, toen Baudet die brief stuurde naar Trump waarin hij de bevindingen van het JIT zei te betwijfelen en waarvan hij inmiddels spijt heeft dat hij hem heeft verstuurd.” De liberaal had liever een gesloten front gehad: „Het was natuurlijk mooier geweest als de eenheid volledig was geweest. Het signaal is het krachtigst als je alle 150 Kamerleden aan één kant hebt.”
NU 05.06.2018 Het kabinet ziet geen gronden om Oekraïne verantwoordelijk te stellen voor het niet volledig sluiten van het Oekraïense luchtruim voordat vlucht MH17 werd neergeschoten.
Dat schrijft minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer.
Onder meer PVV, SP, Forum voor Democratie en CDA vinden dat naar de verantwoordelijkheid van Oekraïne moet worden gekeken, omdat het land zijn luchtruim op de dag van de ramp niet had gesloten. Destijds waren boven het oosten van Oekraïne al verscheidene vliegtuigen neergehaald door pro-Russische rebellen.
“Op basis van het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, de uitkomsten van het strafrechtelijk onderzoek van het JIT, informatie uit openbare bronnen en eigen, voortdurend, onderzoek, waaronder juridisch onderzoek, is er naar het oordeel van het kabinet op dit moment geen juridisch overtuigend bewijs voor succesvolle aansprakelijkstelling van Oekraïne”, schrijft Blok in de brief.
Niet nodig
Het kabinet acht het niet nodig aanvullend onderzoek naar de mogelijke aansprakelijkheid van Oekraïne in te stellen. Blok sluit echter niet uit dat er uit het strafrechtelijk onderzoek van het Joint Investigations Team (JIT) informatie komt waardoor die overweging verandert. Daarvoor is wel “juridisch overtuigend bewijs” noodzakelijk.
Blok benadrukt dat de samenwerking met Oekraïne, dat ook is aangesloten bij het JIT, goed verloopt en essentieel is voor de effectiviteit van het strafrechtelijk onderzoek. Maleisïe, België en Australië maken ook deel uit van het onderzoeksteam.
Nederland stelde eind vorige maand Rusland aansprakelijk voor het neerhalen van MH17. Ook Australië nam die stap. Dat gebeurde naar aanleiding van onderzoeksresultaten van het JIT, die medio mei zijn gepubliceerd. Het team vond overtuigende bewijzen dat de buk-raketinstallatie waarmee het burgervliegtuig is neergeschoten afkomstig was van een Russische legereenheid. Rusland ontkent elke betrokkenheid.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne getroffen door een buk-raket. Alle 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, kwamen om het leven.
NOS 05.06.2018 Het kabinet ziet geen aanleiding om Oekraïne aansprakelijk te stellen voor de ramp met vlucht MH17. Het zegt dat er “geen juridisch overtuigend bewijs” is dat het land te weinig heeft gedaan om het neerhalen van het vliegtuig boven zijn grondgebied te voorkomen.
In een debat vorige week over de aansprakelijkstelling van Rusland vroeg een aantal partijen, waaronder coalitiepartij CDA, of er ook niet gekeken moest worden naar de rol van Oekraïne. Dat land wist al een dag vantevoren dat er een Russische Buk-raketinstallatie onderweg was, zeggen ze, en had misschien zijn luchtruim moeten sluiten of op z’n minst het ‘plafond’ voor het luchtverkeer moeten verhogen.
Minister Blok antwoordt nu in een brief op basis van onderzoeken van onder andere de Onderzoeksraad voor Veiligheid en het internationale Joint Investigation Team (JIT) dat het bewijs ontbreekt voor “succesvolle aansprakelijkstelling van Oekraïne”. Hij voegt daaraan toe dat aanvullend onderzoek op dit moment niet nodig wordt geacht.
‘Zwaarwegende stap’
Blok sluit niet uit dat Oekraïne later misschien alsnog aansprakelijk kan worden gesteld. Hij schrijft dat het JIT geen onderzoek doet naar de vraag of het luchtruim van Oekraïne volledig afgesloten had moeten worden en sluit niet uit dat “bepaalde informatie uit het strafrechtelijk onderzoek relevant kan blijken”.
Het aansprakelijk stellen van een andere staat is volgens de minister van Buitenlandse Zaken “een zwaarwegende stap in het internationale verkeer”, die “niet lichtzinnig” wordt gezet.
Rusland aansprakelijk
Het internationale Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar de ramp met de MH17, concludeerde anderhalve week geleden dat de Buk-raket waarmee het vliegtuig werd neergehaald afkomstig was van de 53ste brigade van het Russische leger uit Koersk.
Nederland en Australië besloten op grond van die conclusie om Rusland aansprakelijk te stellen voor de vliegramp op 17 juli 2014, die aan 298 mensen het leven kostte. Verreweg de meeste slachtoffers waren Nederlanders. Er waren ook veel Australiërs aan boord.
In een toespraak voor de VN-Veiligheidsraad in New York vroeg minister Blok vorige weekrechtstreeks aan Rusland om verantwoordelijkheid te nemen, constructief mee te werken aan het vinden van de daders en genoegdoening te bieden aan de nabestaanden.
In een debat kreeg het kabinet steun van de volledige Tweede Kamer. Wel vroegen CDA , PVV, SP en Forum voor Democratie zich af of ook Oekraïne aansprakelijk moet worden gesteld.
NU 05.06.2018 Nederland moet zich volgens de Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra harder en agressiever opstellen tegen Rusland om gerechtigheid te krijgen voor de slachtoffers van de ramp met vlucht MH17.
De Amerikaanse ambassadeur in Nederland deed zijn uitspraken dinsdag in een interview met radiozender BNR.
Volgens Hoekstra moet Nederland de nationale veiligheid verbinden aan het economische beleid en de steun voor de aanleg van Nordstream 2 intrekken. Deze gaspijpleiding moet Russisch gas naar West-Europa brengen.
Er kan volgens de ambassadeur geen sprake zijn van “business as usual”. “Dit vraagt werkelijk om harde economische sancties en om het aansprakelijk stellen van Rusland”, aldus Hoekstra. “Er moeten consequenties zijn.”
Minister-president Mark Rutte maakte eind mei bekend dat Nederland en Australië Rusland officieel aansprakelijk stellen voor het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014.
Rutte en de minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok eisten van Rusland volledige medewerking aan het onderzoek naar het neerhalen van de MH17.
NOS 05.06.2018 De Russische president Poetin heeft in een interview met de Oostenrijkse publieke omroep ÖRF nogmaals Russische verantwoordelijkheid voor het neerhalen van vlucht MH17 boven Oekraïne ontkend.
Poetin kreeg de vraag of hij niet moest toegeven dat Rusland verantwoordelijk is voor het neerhalen van het passagierstoestel. Uit het onderzoek door het internationale Joint Investigation Team (JIT) blijkt dat de Buk-raket waarmee vlucht MH17 uit de lucht werd geschoten, afkomstig was van de 53e brigade van het Russische leger uit Koersk. Nederland stelt daarom Rusland aansprakelijk voor de ramp.
De president zei dat alle partijen in het Oekraïne-conflict wapens hebben die uit Rusland of de voormalige Sovjet-Unie komen. Dus dat vlucht MH17 met een Russisch wapen is neergehaald, betekent volgens hem nog niet dat de Russen er achter zitten.
Op 23 juni 2014, bijna vier weken voor de ramp, vertrok een konvooi van bijna vijftig voertuigen met zes Buk-raketinstallaties uit Koersk naar Oekraïne. Van de reis van het konvooi naar de Oekraïense grens heeft het JIT vele beelden, die zijn gemaakt op 23, 24 en 25 juni.
De beelden werden getoond in een animatiefilmpje, waarvan je hieronder een samenvatting kunt zien:
Animatie (kort): onderzoek naar Buk-raket die MH17 neerhaalde
Poetin noemde het onderzoek partijdig, onder meer omdat er geen Russische experts in het JIT zitten. “Alle argumenten moeten worden worden behandeld, ook de Russische. Er kan pas sprake zijn van gerechtigheid als ook Russische onderzoekers worden toegelaten.” Hij zei dat het onderzoeksteam niet naar de Russen wil luisteren, en blijkbaar wel naar de Oekraïners.
“Het is een enorme tragedie, het is verschrikkelijk wat families is overkomen, maar het onderzoek moet wel objectief zijn.”
Samenwerking
In het vraaggesprek met de Oostenrijkse zender kwam ook de relatie met de Europese Unie aan bod. Poetin zei dat hij niet probeert om verdeeldheid in de EU te zaaien. Volgens hem is een “verenigde en welvarende” EU goed voor Rusland en hij noemde de unie Ruslands belangrijkste handels- en economische partner.
Hoe meer problemen de Europese Unie heeft, hoe meer risico’s en problemen dat voor Rusland betekent, zei hij. “We moeten de samenwerking met de EU versterken. We hebben niet als doel om iets of iemand in de EU te verdelen.”
Staatsbezoek
Het interview werd gehouden in het Kremlin, voorafgaand aan een bezoek van Poetin aan Oostenrijk. In Wenen ontmoet Poetin vandaag de Oostenrijkse president Alexander van der Bellen en bondskanselier Sebastian Kurz. Zij bespreken onder meer de Oekraïne-crisis en de wederzijdse economische sancties. Het is de eerste keer in bijna een jaar tijd dat Poetin een West-Europees land bezoekt.
Elsevier 05.06.2018 Nederland moet veel harder optreden tegen Rusland in de kwestie MH17. Daarvoor pleit de Amerikaanse ambassadeur in Nederland Pete Hoekstra.
Hoekstra deed zijn uitspraken tegen BNR Nieuwsradio. Stelt Nederland zich niet harder op, dan komt er nooit gerechtigheid voor de slachtoffers, meent de ambassadeur.
‘Dit vraagt om zware economische sancties en het verantwoordelijk houden van de Russen voor hun acties.’ Hij waarschuwt dat Nederland en Europa niet te afhankelijk mogen worden van Rusland.
‘Je kunt geen zaken blijven doen met Rusland zoals je dat voorheen deed. Niet nu ze zo’n grote negatieve invloed zijn op al deze andere gebieden.’ Hoekstra doelt hiermee op de annexatie van de Krim en de Russische bemoeienis met het conflict in Syrië.
Nederland moet daarom volgens de ambassadeur niet langer meedoen aan de aanleg van de gaspijplijn Nord Stream 2. Die loopt van Rusland naar Duitsland en uiteindelijk ook naar Nederland.
‘Dat maakt Nederland alleen maar meer afhankelijk van Russisch gas. En de Russen hebben al eerder een keer het gas afgesloten. Als je de economische samenwerking met Rusland voortzet, kan ik je garanderen dat je nooit antwoorden zult krijgen.’ Waarmee hij doelt op de vragen over de MH17-ramp.
Russisch gedrag blijft zonder consequenties
Volgens Hoekstra is de reactie van Rusland op de bijna twee weken geleden gepubliceerde onderzoeksbevindingen over de MH17-ramp een belangrijk signaal. ‘Dat noemden ze ook “desinformatie”. Op geen enkel moment zeiden ze: dat is solide bewijs en vanaf nu gaan we meehelpen.’
Als Nederland en Australië blijven roepen dat ze Rusland verantwoordelijk willen houden, maar daar geen consequenties aan verbinden, verandert er niets aan het gedrag van de Russen, voorspelt Hoekstra.
Telegraaf 01.06.2018 Minister Blok (Buitenlandse Zaken) noemt het „verrassend” dat de Maleisische transportminister Loke stelt ’dat er geen doorslaggevend bewijs is dat Rusland verantwoordelijk is’ voor het neerhalen van vlucht MH17.
De uitspraak is opmerkelijk, want Maleisië maakt samen met onder andere Australië en Nederland onderdeel uit van het zogeheten Joint Investigation Team dat onderzoek doet naar de aanslag.
Blok merkt op dat de transportminister net nieuw is. „Als je net minister bent komt er veel informatie op je af”, zegt de bewindsman. „We werken nauw samen met Maleisië. Omdat het land alle gegevens kent, vind ik de uitspraak ook verrassend.”
Blok wil contact opnemen met Maleisië zodra er ook een nieuwe minister van Buitenlandse Zaken is.
AD 01.06.2018 Maleisië lijkt zich niet aan te sluiten bij de poging van Nederland en Australië om Rusland verantwoordelijk te houden voor het neerhalen van vlucht MH17. De Maleisische transportminister Loke stelt ‘dat er geen doorslaggevend bewijs is dat Rusland verantwoordelijk is’.
,,Het is te voorbarig om al naar Rusland te wijzen”, zei de minister gisteravond in een interview voor een Maleisische zender dat werd opgepikt door Australische media. De Australische minister van Buitenlandse Zaken, Julie Bishop, reageerde door te stellen ‘dat de enige logische conclusie is dat Rusland een directe rol heeft gespeeld bij het neerhalen’.
Nederland, Australië, Maleisië, België en Oekraïne werken samen in het Joint Investigation Team (JIT) dat het neerhalen van de vlucht in 2014 onderzoekt. Vorige week maakte het JIT op een persconferentie bekend dat ze voldoende bewijs hebben om te stellen dat de BUK-raket waarmee MH17 werd neergehaald afkomstig was van de 53e Luchtafweerbrigade van het Russische leger.
De Nederlandse en Australische regeringen besloten daarop Rusland aansprakelijk te willen stellen. De andere drie landen sloten zich daar niet direct bij aan. Volgens minister Blok van Buitenlandse Zaken kwam dat ‘omdat die landen wat meer tijd nodig hebben’. Het is nog onduidelijk wat de opmerking van de Maleisische minister betekent voor de samenwerking tussen de JIT-landen.
NU 31.05.2018 Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken sluit niet uit dat Nederland in de toekomst naast Rusland ook Oekraïne aansprakelijk te stellen voor het neerhalen van vlucht MH17.
“Er is geen harde juridische grond voor, maar het kabinet sluit niets uit”, zei Blok donderdag tijdens het debat over het kabinetsbesluit om Rusland aansprakelijk te stellen voor het neerhalen van vlucht MH17.
Oekraïne had zoals achteraf bleek zijn luchtruim moeten sluiten. In de dagen vóór de ramp met de MH17 in juli 2014 vonden meerdere luchtgevechten plaats boven het oosten van Oekraïne. Zo werd een Oekraïens militair vrachtvliegtuig neergehaald op grote hoogte.
PVV, SP en CDA wilden hierover meer duidelijkheid van Blok.
Maar de bewindsman wilde vooral voorzichtig te werk gaan. Het voortouw ligt bij het Openbaar Ministerie en het Joint Investigations Team (JIT), een samenwerkingsverband tussen Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne, zei Blok.
Nederland en Australië stellen Rusland aansprakelijk voor het neerhalen van de vlucht MH17 waarbij alle 298 inzittenden, waarvan 196 Nederlanders, om het leven kwamen.
Het kabinet kwam tot dat besluit nadat het Joint Investigations Team (JIT), een samenwerkingsverband tussen Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne, vorige week tussentijdse conclusies publiceerde uit hun onderzoek naar de toedracht van de rampvlucht.
Daaruit blijkt dat de buk-raketinstallatie die in juli 2014 de MH17 neerhaalde boven Oost-Oekraïne van het Russische leger was.
Die stap kon op goedkeuring van alle partijen rekenen. “We steunen het kabinet volledig”, zei GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik. PVV’er Raymond de Roon had het over “een stap verder naar waarheid en gerechtigheid”. “De dader en het motief zijn niet bekend, maar de vinger wijst naar Rusland”, stelde D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma.
De Kamer bleef nog wel met een aantal vragen zitten. Zo lijkt het bijvoorbeeld logisch dat de andere JIT-landen (België, Maleisië en Oekraïne) zich ook aansluiten bij Nederland en Australië, maar dat is tot op heden niet gebeurd.
Blok kon alleen herhalen wat hij er vorige week al over zei: “Dat is een afweging van de betreffende landen zelf.” En: “Ze hebben de mogelijkheid om mee te doen.”
Ook was er een vraag van de ChristenUnie wat de vervolgstappen van het kabinet zijn als Rusland niet mee blijft werken aan het onderzoek. Volgen er dan bijvoorbeeld extra sancties? SGP’er Roelof Bisschop wees op een mogelijk juridisch struikelblok: Staat het gebruik van een Russische buk-installatie gelijk aan Russische betrokkenheid?
Op de vlakte
Maar Blok hield zich verder op de vlakte in het belang van de zorgvuldigheid. “Er zijn allerlei juridische routes denkbaar. Maar om het doel te bereiken, moeten wij zorgvuldig opereren en houden wij de kaarten tegen de borst waar het gaat om concrete processtappen.”
Ook over de timing van de te nemen stappen, hield Blok zich op de vlakte. “Het kabinet voelt de urgentie”, wilde de bewindsman alleen kwijt. Het draait allemaal om het einddoel en dat is dat Rusland de aansprakelijkheid erkent, aldus Blok.
Het kabinet eist samen met de Australische regering dat Rusland volledig meewerkt aan waarheidsvinding en gerechtigheid voor de slachtoffers van vlucht MH17 en hun nabestaanden.
Rusland heeft altijd enige vorm van betrokkenheid bij de MH17-rampt ontkend en trekt het JIT-onderzoek in twijfel. Die standpunten veranderden niet naar aanleiding van de tussentijdse conclusies.
Telegraaf 31.05.2018 Het kabinet sluit niet uit dat Oekraïne ook aansprakelijk wordt gesteld voor de ramp met vlucht MH17. Meerdere Kamerleden riepen in debat op tot die stap tegen Oekraïne. Dat land hield het luchtruim immers open terwijl dat buitengewoon gevaarlijk was.
Het kabinet stelde vorige week Rusland aansprakelijk voor de ramp met de MH17. In debat daarover steunde de hele Kamer deze stap van het kabinet.
Het kabinet kwam tot de maatregel nadat het onderzoeksteam JIT vond dat er overtuigend juridisch bewijs was dat de Buk-raket waarmee MH17 is neergeschoten, van een Russische legerbrigade uit Koersk kwam. Er werd ook bewijs gepresenteerd dat een trailer van deze brigade, met daarop raketten, de grens naar Oekraïne overstak. Iets wat Rusland altijd glashard ontkende.
’Rusland moet meewerken’
Kamerleden eisen daarom unaniem dat Rusland mee gaat werken aan het onderzoek. Een deel van de Kamer – waaronder SP en PVV, maar bijvoorbeeld ook regeringspartij CDA – vroeg zich echter wel af waarom alleen Rusland aansprakelijk wordt gesteld en waarom dergelijke stappen niet richting Oekraïne worden gedaan. Dat land hield het gevaarlijke luchtruim immers open en zou wellicht ook deels aansprakelijk gesteld kunnen worden.
Minister Blok (Buitenlandse Zaken) zegt dat hij dat niet uitsluit. Maar voor de betrokkenheid ziet hij nu juridisch bewijs en voor het aansprakelijk stellen van Oekraïne heeft hij naar eigen zeggen nu ’geen harde juridische grond’. Dat kan volgens hem nog wel veranderen als het JIT, dat onafhankelijk is, onderzoek gaat doen en bewijzen presenteert over Oekraïne. Het CDA wil wel dat er in de toekomst stappen worden gezet om te bekijken of het land aansprakelijk gesteld kan worden, alleen afwachten of het JIT dat ook gaat onderzoeken, wil de fractie niet.
’Bewijs plausibel’
Thierry Baudet, de leider van Forum voor Democratie, vond in het debat ook dat het bewijs van het JIT ’plausibel’ was. Waar hij eerder twijfelde aan onderzoeken, zegt hij nu dat de Russen ’waarschijnlijk bij vergissing’ MH17 hebben neergehaald. Hij ging echter niet mee met de rest van de Kamer die zegt dat het JIT nu de betrokkenheid van Rusland heeft ’vastgesteld’, vaststellen doet de rechter, meent Baudet.
Ook de PVV, die normaal wat meer begrip toont voor Rusland dan andere partijen, ging mee met de stap van het kabinet. Al steunde die partij, net als Baudet, niet direct een brede motie waarin het woord ’vastgesteld’ stond. Daarover moest hij eerst met zijn fractie overleggen.
’Slap verhaal’
De partij vindt wel dat het kabinet een ’slap verhaal’ houdt over Oekraïne al dan niet aansprakelijk stellen. Kamerlid De Roon wil daar snellere stappen. De opstelling van het kabinet ’geeft Rusland munitie in de handen om te zeggen: we worden eenzijdig aangepakt’, aldus de PVV’er.
NOS 31.05.2018 De voltallige Tweede Kamer steunt het besluit van Nederland en Australië om Rusland aansprakelijk te stellen voor de ramp met de MH17. In een debat met de ministers Blok (Buitenlandse Zaken) en Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) spraken Kamerleden van een juist, logisch en dapper besluit.
Forum voor Democratie-leider Baudet sloot zich hierbij aan. Hij heeft altijd twijfels gehad over de onafhankelijkheid van het zogenoemde Joint Investigation Team, dat onderzoek doet naar de ramp. In 2016 ondertekende hij nog een brief waarin de Amerikaanse president Trump om nieuw onderzoek werd gevraagd.
In het debat zei hij dat hij nog steeds voor “maximale waarheidsvinding” is en geen spijt heeft van de brief, maar dat de onderzoeksresultaten die het JIT vorige week presenteerde hem grondig en plausibel lijken. Daarom steunt hij nu toch het kabinetsbesluit om Rusland aansprakelijk te stellen.
GroenLinks-Kamerlid Van Ojik benadrukte dat het niet vaak voorkomt dat de hele Tweede Kamer zich achter een besluit van het kabinet schaart. Denk deed niet mee aan het debat.
Ondanks de grote eensgezindheid in de Kamer, bleek het toch niet mogelijk de nationale eenheid over de Russische aansprakelijkheid in een motie vast te leggen. Forum voor Democratie en de PVV deden uiteindelijk niet mee.
Kamerbrede steun voor kabinet voor Russische aansprakelijkheid
België en Maleisië
Alle fracties in de Tweede Kamer wilden weten waarom landen als België en Maleisië, die ook passagiers aan boord van de MH17 hadden, zich niet hebben aangesloten bij het besluit van Nederland en Australië om Rusland aansprakelijk te stellen.
Minister Blok zei dat hij respecteert dat deze landen hun eigen afweging maken en dat zij daar even tijd voor nodig hebben.
Rusland aansprakelijk
Het internationale Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar de ramp met de MH17, concludeerde vorige week dat de BUK-raket waarmee het vliegtuig werd neergehaald afkomstig was van de 53ste brigade van het Russische leger uit Koersk.
Nederland en Australië besloten op grond van die conclusie om Rusland aansprakelijk te stellen voor de vliegramp op 17 juli 2014, die aan 298 mensen het leven kostte. Verreweg de meeste slachtoffers waren Nederlanders. Er waren ook veel Australiërs aan boord.
In een toespraak voor de VN Veiligheidsraad in New York vroeg minister Blok deze week rechtstreeks aan Rusland om verantwoordelijkheid te nemen, constructief mee te werken aan het vinden van de daders en genoegdoening te bieden aan de nabestaanden.
Oekraïne
PVV, CDA ,SP en Forum voor Democratie vragen zich af of ook Oekraïnes aansprakelijk moet worden gesteld. PVV-Kamerlid De Roon wijst erop dat er een tapgesprek is van een dag voordat MH17 werd neergeschoten. Dat is opgenomen door Oekraïense veiligheidsdiensten. De rebellen bespreken daarin dat er een BUK-raket aankomt. De Roon: “De bedoeling van een BUK binnenbrengen, is ermee te kunnen schieten, niet om hem op een plein tentoon te stellen.”
De vier partijen vinden dat Oekraïne had moeten optreden, bijvoorbeeld door het ‘plafond’ waarboven veilig gevlogen kan worden te verhogen. Nu dat niet is gebeurd, vinden ze dat er sprake is van verwijtbaar handelen.
Minister Blok vindt een tapgesprek niet voldoende bewijs en wil wachten op bewijs van het JIT, dat onderzoek doet naar individuele verantwoordelijkheid. Hij sluit echter niet uit dat Oekraïne alsnog een keer aansprakelijk wordt gesteld. PVV, CDA en SP vinden dat antwoord te vrijblijvend. Ze willen dat er specifiek onderzoek naar mogelijke staatsverantwoordelijkheid van Oekraïne wordt gedaan.
Blok beseft dat Nederland door het besluit om Rusland aansprakelijk te stellen “doelwit wordt van de Russische misinformatie, van Russische dreigingen”, maar hij voelt zich gesterkt door alle internationale steun. “Dat leidt tot de conclusie dat we door moeten gaan en druk op Rusland moeten houden om uiteindelijk te doen wat we van haar vragen.”
Trouw 31.05.2018 Een deel van de Tweede Kamer wil een onderzoek naar de rol van Oekraïne bij de vliegramp met vlucht MH17. Raymond de Roon (PVV) pleit ervoor om Kiev aansprakelijk te stellen voor de keuze om het luchtruim niet te sluiten.
In het strafdossier van het Openbaar Ministerie zit een geluidsopname van de Oekraïnse geheime dienst van een dag voor de vliegramp. Daarin is te horen hoe het Russische leger een luchtafweerraket naar Oekraïne vervoert. Ook Thierry Baudet (FvD) pleit ervoor dat Nederland een zaak tegen Oekraïne aanspant.
Volgens minister van buitenlandse zaken Stef Blok is dat nu niet aan de orde. De klacht tegen Rusland is namelijk gebaseerd op de conclusie van het OM dat de raket van het Russische leger kwam, en dat Rusland niet meewerkt aan het onderzoek. Over Oekraïne heeft het OM nog geen klachten. Volgens de Roon is dat ‘de slager die zijn eigen vlees keurt’, omdat Oekraïne ook deel uitmaakt van het door het OM geleide internationale onderzoeksteam.
Minister Blok wil niet uitsluiten dat er in de toekomst alsnog juridische stappen tegen Oekraïne volgen. “Als we concluderen dat er nog lacunes zijn, kunnen we zelf een vervolgonderzoek instellen. Maar zonder aanvullend bewijs kan ik niet overgaan tot aansprakelijkheidsstelling.”
Sadet Karabulut (SP) wil dat er sowieso een onderzoek naar Oekraïne komt. Daarbij krijgt ze steun van coalitiepartner Chris van Dam (CDA). “Een vorm van feitenonderzoek lijkt me gepast.” Hij is bang dat er ‘een beeld ontstaat dat de wens om Oekraïne niet aansprakelijk te stellen leidend is’ in de keuze van het internationale onderzoeksteam om niet te kijken waarom Kiev zijn luchtruim niet sloot. Van Dam wil volgende week op de zaak terugkomen. De Kamer spreekt dan over een verdrag met Oekraïne over berechting van eventuele verdachten.
De Kamer schaart zich wel eensgezind achter de keuze van het kabinet om Rusland aansprakelijk te stellen. De meeste partijen deden dat vorige week al, maar gisteren sloten ook de PVV en het FVD zich hierbij aan. Baudet sprak van een ‘terechte en logische stap’ door minister Blok.
Twee jaar geleden was Baudet nog medeondertekenaar van een brief aan Trump die vroeg om een nieuw onderzoek naar de toedracht van de vliegramp. Volgens de briefschrijvers waren de bevindingen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid en het OM ‘noch onafhankelijk noch overtuigend.’ Toen VVD-Kamerlid Han ten Broeke deze brief gisteren ter sprake bracht, zei Baudet dat de bevindingen nu ‘grondig en plausibel overkomen’. Hij voegde eraan toe dat hij een dergelijke brief op dit moment dan ook niet weer zou sturen.
AD 31.05.2018 In een Kamerdebat steunden alle partijen de beslissing van de regering om Rusland aansprakelijk te stellen. Alle partijen vinden het bewijs over de Russische herkomst van de Buk-raket van internationaal onderzoeksteam JIT ‘onomstotelijk’ of op z’n minst ‘plausibel’.
De eensgezindheid is belangrijk, stelde VVD-Kamerlid Han ten Broeke, vooral nu minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok deze week ‘de halve wereld is afgereisd om steun te vergaren’. ,,Dan moeten hier ook helder over zijn. Dat moet geen wig drijven, ook niet hier in de Tweede Kamer. We moeten de strijdbijl begraven zodat we de onderste steen kunnen opgraven.”
Zijn pleidooi werd omarmd. Oók door de PVV en Forum voor Democratie (FvD). PVV-leider Geert Wilders keerde zich eerder tegen de ‘hysterische Russofobie’ en bezocht in februari Moskou. Vooral de ‘draai’ van FvD werd met blije verrastheid begroet door de Kamer. Voorman Thierry Baudet suggereerde eerder op Twitter dat de CIA achter het neerhalen van MH17 zat, stelde Ten Broeke. Ook was hij anderhalf jaar geleden één van de ondertekenaars van een brief waarin hij de Amerikaanse president Trump vroeg om een nieuw onderzoek naar MH17.
Baudet
Nu stelde Baudet dat de staatsaansprakelijkheid ‘een terechte en logische stap’ is. VVD’er Ten Broeke vroeg daarop of Baudet daarmee afstand nam van zijn eerdere brief. ,,In die brief wees ik op afspraken tussen Nederland en Oekraïne waarvoor geheimhouding is bedongen. Dat blijft een probleem.”
Het land hield het luchtruim domweg open. Dat is op z’n minst onzorgvuldig, aldus Raymond de Roon.
De eensgezindheid klonk ook door in de vragen die de Kamerleden hadden. Waarom trekt Nederland alleen op met Australië en niet de andere landen die verenigd zijn in het JIT? Minister Blok zei herhaalde dat de landen zijn geïnformeerd en beloofde België en Maleisië nogmaals te vragen zich aan te sluiten. Kan Rusland aansprakelijkheid ontlopen? Blok: ,,Ik zou het einddoel niet helpen als ik in het openbaar verschillende scenario’s met u zou uitwerken.” En valt Oekraïne – die het luchtruim ondanks de gewelddadigheden niet sloot – iets te verwijten.
Op dat punt liep de eensgezindheid spaak. FvD, PVV en SP zouden graag zien dat ook aansprakelijkheid van Oekraïne wordt ingesteld of onderzocht. PVV-Kamerlid Raymond de Roon: ,,Het land hield het luchtruim domweg open. Dat is op z’n minst onzorgvuldig.” Blok stelde het kabinet niks uitsluit – ook aansprakelijkheid van Oekraïne niet. ,,We hebben nu voor Rusland hard bewijs van het Openbaar Ministerie. Er is geen juridische grond voor aansprakelijkheidsstelling van Oekraïne.”
AD 31.05.2018 Een eensgezinde Tweede Kamer is een zeldzaamheid, maar voor het aansprakelijkheid stellen van Rusland voor het neerhalen van vlucht MH17 krijgt het kabinet de volledige steun van de Kamer. Lees alles hieronder terug in ons blog.
In een Kamerdebat steunden alle partijen de beslissing van de regering om Rusland aansprakelijk te stellen. Alle partijen vinden het bewijs over de Russische herkomst van de Buk-raket van internationaal onderzoeksteam JIT ‘onomstotelijk’ of op z’n minst ‘plausibel’.
De eensgezindheid is belangrijk, stelde VVD-Kamerlid Han ten Broeke, vooral nu minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok deze week ‘de halve wereld is afgereisd om steun te vergaren’. ,,Dan moeten hier ook helder over zijn. Dat moet geen wig drijven, ook niet hier in de Tweede Kamer. We moeten de strijdbijl begraven zodat we de onderste steen kunnen opgraven.”
Zijn pleidooi werd omarmd. Oók door de PVV en Forum voor Democratie (FvD). PVV-leider Geert Wilders keerde zich eerder tegen de ‘hysterische Russofobie’ en bezocht in februari Moskou. Vooral de ‘draai’ van FvD werd met blije verrastheid begroet door de Kamer. Voorman Thierry Baudet suggereerde eerder op Twitter dat de CIA achter het neerhalen van MH17 zat, stelde Ten Broeke. Ook was hij anderhalf jaar geleden één van de ondertekenaars van een brief waarin hij de Amerikaanse president Trump vroeg om een nieuw onderzoek naar MH17.
Baudet
Nu stelde Baudet dat de staatsaansprakelijkheid ‘een terechte en logische stap’ is. VVD’er Ten Broeke vroeg daarop of Baudet daarmee afstand nam van zijn eerdere brief. ,,In die brief wees ik op afspraken tussen Nederland en Oekraïne waarvoor geheimhouding is bedongen. Dat blijft een probleem.”
Het land hield het luchtruim domweg open. Dat is op z’n minst onzorgvuldig, aldus Raymond de Roon.
De eensgezindheid klonk ook door in de vragen die de Kamerleden hadden. Waarom trekt Nederland alleen op met Australië en niet de andere landen die verenigd zijn in het JIT? Minister Blok zei herhaalde dat de landen zijn geïnformeerd en beloofde België en Maleisië nogmaals te vragen zich aan te sluiten. Kan Rusland aansprakelijkheid ontlopen? Blok: ,,Ik zou het einddoel niet helpen als ik in het openbaar verschillende scenario’s met u zou uitwerken.” En valt Oekraïne – die het luchtruim ondanks de gewelddadigheden niet sloot – iets te verwijten.
Op dat punt liep de eensgezindheid spaak. FvD, PVV en SP zouden graag zien dat ook aansprakelijkheid van Oekraïne wordt ingesteld of onderzocht. PVV-Kamerlid Raymond de Roon: ,,Het land hield het luchtruim domweg open. Dat is op z’n minst onzorgvuldig.” Blok stelde het kabinet niks uitsluit – ook aansprakelijkheid van Oekraïne niet. ,,We hebben nu voor Rusland hard bewijs van het Openbaar Ministerie. Er is geen juridische grond voor aansprakelijkheidsstelling van Oekraïne.”
Telegraaf 30.05.2018 De Russische minister Sergej Lavrov(Buitenlandse Zaken) heeft zich beklaagd over de behandeling van zijn land in het onderzoek naar de MH17-ramp. „Ik denk dat ze hebben besloten publiekelijk met beschuldigingen te komen vanwege belangrijke internationale gebeurtenissen die binnenkort plaatsvinden”, zei hij volgens persbureau TASS.
Rusland is deze zomer de gastheer van het wereldkampioenschap voetbal. „Ze willen de sfeer verpesten, maar zetten nutteloze middelen is”, concludeerde Lavrov. Hij herhaalde het standpunt dat beschuldigingen over de Russische betrokkenheid bij de ramp niet kloppen en klaagde dat hulp van zijn land wordt geweigerd.
De minister haalde ook uit naar Nederland en Australië. Hij zei dat die landen al willen praten over compensatie voor de nabestaanden van slachtoffers. Hij vindt dat te vroeg, omdat het onderzoek nog gaande is. „Hoe kunnen ze verwachten dat we op een normale manier met ze omgaan als ze voor zo’n aanpak kiezen?, zei Lavrov. „Ze zouden goede manieren moeten leren.”
AD 30.05.2018 Rusland heeft het verzoek van de Nederlandse minister Stef Blok van buitenlandse zaken om de schuld op zich te nemen van de aanslag op vlucht MH17 furieus van de hand gewezen. ,,We staan niet toe dat iemand met Rusland praat in de taal van ultimatums.”
,,Rusland accepteert niet de ongefundeerde uitkomsten van de gezamenlijke onderzoeksgroep (JIT, red.)”, zei Vasili Nebenzja, de permanente vertegenwoordiger van Rusland bij de VN.
Blok deed zijn oproep aan Moskou gisteravond in de VN-Veiligheidsraad. Nederland wil daarmee, samen met Australië Rusland dwingen tot medewerking aan het onderzoek naar het neerschieten van de Maleisische Boeing op 17 juli 2014 boven het oorlogsgebied in Oost-Oekraïne. Bij de aanslag kwamen alle 298 passagiers en bemanningsleden om het leven. Onder hen waren 196 Nederlanders.
,,Als we zien met welke stompzinnige methoden de afzonderlijke staten werken, dan kunnen we alleen nog maar dat onderzoek vertrouwen wat wordt gedaan met medewerking van Rusland”, foeterde Nebenzja.
Weekblad Argoementy i Fakty vraagt zich te langen leste maar weer eens af wat nu de nieuwe uitkomsten zijn in het onderzoek van het Joint Investigation Team (JIT), onder leiding van Nederland. ,,Blok heeft op geen enkele manier bewijs aangevoerd voor de betrokkenheid van Rusland bij datgene wat er is gebeurd.”
De Russische minister Sergej Lavrov van Buitenlandse Zaken uitte donderdag een tegenbeschuldiging: de toespraak van Blok kwam met opzet vlak voor het Wereldkampioenschap voetbal, dat op 14 juni in Rusland begint. ,,Ze willen ons slechts laten toegeven dat het inderdaad onze militaire eenheid en ons BUK-raketsysteem was, dat is alles”, zei Lavrov. ,,Het onderzoek is nog niet voorbij, maar ons aanbod tot assistentie worden verworpen.”
Op de woorden van Nebenzja en Lavrov na, wordt de speech van Blok doodgezwegen. De moord op de Russische oppositiejournalist Arkadi Babtsjenko, woensdagavond in Kiev, leidt alle aandacht af, en dat komt Moskou wel goed uit ook. Toch lijkt het gesloten front vanuit Rusland aan lichte erosie onderhevig. Buitenlandcommentator Maksim Joesin van de liberale zakenkrant Kommersant gelooft niet dat de speech van Blok de houding van het Kremlin zal veranderen of ook maar in het minst zenuwachtig maken.
,,Moskou vindt dat het met alle sancties al genoeg is gestraft, het zal nooit toegeven. Mogelijk wordt er op de langere termijn wel een compromis mogelijk: een erkenning dat de rebellen het gedaan hebben en dat Rusland compensatie betaalt”, zegt Joesin, die er aan toevoegt: ,,Maar een ding staat wel vast, die BUK was van ‘ons’.”
AD 30.05.2018 Een militair conflict tussen de Navo-landen, waar Nederland ook toe hoort, en Rusland is ‘zeer onwaarschijnlijk, maar wel voorstelbaar’. Die boodschap herhaalde generaal Onno Eichelsheim, directeur van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) vandaag in de Tweede Kamer.
Nederlandse militairen zijn vanwege de dreiging gestationeerd in Litouwen, een buurland van Rusland. Ook in andere Baltische staten en in Polen zijn Navo-militairen gelegerd. Die missie moet een afschrikkend effect hebben. ,,De Russische Federatie buit dat uit door te zeggen: de Navo is agressief richting mij, Rusland, want militairen staan aan de grens bij de Baltische staten. Maar dat is lachertje vergeleken wat er aan de andere kant van de grens staat”, aldus Eichelsheim. ,,Dat is een fors militair vermogen.”
Volgens de generaal ziet Rusland een versterking van de Europese Unie of de Navo als per definitie slecht voor Rusland. ,,De Russische Federatie vindt dat het invloed moet kunnen uitoefenen op de periferie van haar grondgebied”, zei Eichelsheim. Het gaat om de landen die aan Rusland grenzen.
Modernisering wapensystemen
De MIVD ziet dat Rusland de wapensystemen moderniseert en nieuwe technologie inzet. ,,Het conventionele en nucleaire vermogen van de Russische Federatie stijgt”, vertelde Eichelsheim tijdens een openbaar gesprek over het jaarverslag van de MIVD aan Kamerleden. Normaal gesproken wordt er vooral achter gesloten deuren over de militaire inlichtingendienst gesproken.
In het jaarverslag over 2017 waarschuwde de MIVD ook al voor de toenemende dreiging uit Rusland. Rusland worstelt met de verandering van een bipolaire wereld, waarin de twee grootmachten Amerika en Rusland elkaar in balans hielden, naar een multipolaire wereld, waarin meerdere landen of regio’s de dienst uitmaken, stelt de inlichtingendienst.
De relatie tussen Nederland en Rusland is al op het dieptepunt door MH17. Eichelsheim stelde ervoor te willen waken om Rusland ‘te bashen’. ,,Maar ik zie het wel als een dreiging waartegen we ons moeten wapenen om te voorkomen dat het ooit uit de hand loopt.”
Telegraaf 30.05.2018 Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken heeft in de VN-Veiligheidsraad de confrontatie gezocht met de Russen die hij verwijt ‘desinformatie te verspreiden’ en ‘de realiteit te vertekenen’ over het neerschieten van de MH17. Onze correspondent Herman Stam sprak de bewindsman in New York.
NU 30.05.2018 Rusland moet eindelijk zijn volledige medewerking verlenen aan het onderzoek naar het neerhalen van de MH17. Die harde eis heeft minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok dinsdag uitgesproken in de VN-Veiligheidsraad.
In zijn toespraak benadrukte Blok de conclusie die het onderzoeksteam vorige week trok: dat de BUK-raketinstallatie die de MH17 uit de lucht schoot deel uitmaakte van de 53e Luchtafweerbrigade van de Russische krijgsmacht.
Hij riep Rusland op volledig mee te werken aan het onderzoek, iets dat volgens de onderzoekers tot dusver niet is gebeurd. Maar volgens Blok is dat geen nieuw verzoek.
“Het is een duidelijke eis in resolutie 2166, die bijna vier jaar geleden unaniem door deze Raad werd aangenomen”, zei Blok – ook door Rusland. “Maar helaas moet deze eis, vier jaar later, toch worden herhaald. Ik herhaal hem vandaag nog maar eens, ondersteund door een berg onweerlegbaar bewijs.”
Rusland is een permanent lid van de Veiligheidsraad en dus ook aanwezig bij de vergadering. Tot op heden hebben de Russen nog niet meegewerkt aan het onderzoek.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov blijft volhouden dat Rusland niet betrokken is bij het neerhalen van MH17. Lavrov zei dinsdag het gestelde ultimatum van Nederland en Australië over de compensatie van de nabestaanden niet gepast te vinden.
Nederland zegt reeds de steun te hebben ontvangen van de Europese Unie (EU), de NAVO en de Verenigde Staten. De NAVO en de EU hebben eerder opgeroepen om “verantwoordelijkheid” te dragen voor MH17.
JIT
Vorige week concludeerde het Joint Investigation Team (JIT) dat de raket die de passagiersvlucht neerhaalde van het Russische leger afkomstig was. Het JIT staat onder leiding van Nederland. Ook nemen Maleisië, Australië, Oekraïne en België deel aan het onderzoeksteam.
Tegenover het Russische persbureau TASS vertelt Lavrov dinsdag dat het bewijs dat door Rusland is gepresenteerd door het JIT genegeerd wordt. Het JIT liet eerder juist weten het “vervelend” te vinden dat Rusland niet alle informatie aanlevert waar het team om heeft gevraagd.
Rusland trekt de onafhankelijkheid van het onderzoek al van meet af aan in twijfel, en de VN-ambassadeur deed dat dinsdag opnieuw. Ook weersprak de ambassadeur dat Rusland niet meewerkt aan het onderzoek. ”We hebben de Nederlanders maximale medewerking geboden.”
Hij insinueerde dat het Joint Investigation Team (JIT) vorige week haastig een persconferentie belegde, zodat het onderwerp vandaag kon worden aangesneden in de Veiligheidsraad. Ook zou het JIT data hebben gemanipuleerd. ”We kunnen de ongefundeerde conclusies van het JIT niet accepteren. Alleen een onderzoek waarin Rusland een volwaardig deelnemer is, kunnen wij vertrouwen.”
Tweede Kamer
Blok toonde zich teleurgesteld na de Russische reactie. ”Tot dusver heeft Rusland geen enkele blijk gegeven verantwoording na te streven.” Hij riep Rusland op met Nederland en Australië om tafel te gaan.
De Tweede Kamer wil deze week een debat met ministers Blok en Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid over MH17. Een voorstel voor het debat van VVD-Kamerlid Han ten Broeke kon rekenen op steun van vrijwel alle partijen.
Elsevier 29.05.2018 Rusland moet eindelijk zijn volledige medewerking verlenen aan het onderzoek naar het neerhalen van de MH17. Die harde eis heeft minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok dinsdag uitgesproken in de VN-Veiligheidsraad.
Hij riep Rusland op volledig mee te werken aan het onderzoek, iets dat volgens de onderzoekers tot dusver niet is gebeurd. Maar, zo stipte Blok aan, dat is geen nieuw verzoek.
Rusland moet zich aan afspraken houden die het gemaakt heeft
‘Het is een duidelijke eis in resolutie 2166, die bijna vier jaar geleden unaniem door deze Raad werd aangenomen,’ zei Blok – ook door Rusland. ‘Maar helaas moet deze eis, vier jaar later, toch worden herhaald. Ik herhaal hem vandaag nog maar eens, ondersteund door een berg onweerlegbaar bewijs.’
Een land kan zich niet op zijn zwijgrecht beroepen, betoogde Blok. Integendeel, ‘het heeft een plicht om constructief medewerking te verlenen. Om de waarheid aan het licht te brengen, en deze niet voortdurend met mist te verdoezelen.’
Blok riep Rusland bovendien op in overleg te treden met Nederland en Australië over de erkenning van aansprakelijkheid voor de vliegramp.
Rusland trekt de onafhankelijkheid van het onderzoek al van meet af aan in twijfel, en de VN-ambassadeur deed dat dinsdag opnieuw. Ook weersprak de ambassadeur dat Rusland niet meewerkt aan het onderzoek. ‘We hebben de Nederlanders maximale medewerking geboden.’
Hij insinueerde dat het Joint Investigation Team (JIT) vorige week haastig een persconferentie belegde, zodat het onderwerp vandaag kon worden aangesneden in de Veiligheidsraad. Ook zou het JIT data hebben gemanipuleerd. ‘We kunnen de ongefundeerde conclusies van het JIT niet accepteren. Alleen een onderzoek waarin Rusland een volwaardig deelnemer is, kunnen wij vertrouwen.’
Blok toonde zich teleurgesteld na de Russische reactie. ‘Tot dusver heeft Rusland geen enkele blijk gegeven verantwoording na te streven.’ Hij riep Rusland op met Nederland en Australië om tafel te gaan.
De Tweede Kamer debatteert donderdagmiddag over het kabinetsbesluit om Rusland aansprakelijk te stellen voor de MH17-ramp. Een voorstel van VVD-Kamerlid Han ten Broeke om daarvoor de ministers Blok en Ferdinand Grapperhaus van Justitie en Veiligheid naar de Kamer te roepen kreeg steun van vrijwel alle partijen.
Telegraaf 29.05.2018 Rusland moet eindelijk zijn volledige medewerking verlenen aan het onderzoek naar het neerhalen van de MH17. Die harde eis heeft minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok dinsdag uitgesproken in de VN-Veiligheidsraad.
In zijn toespraak benadrukte Blok de conclusie die het onderzoeksteam vorige week trok: dat de BUK-raketinstallatie die de MH17 uit de lucht schoot deel uitmaakte van de 53e Luchtafweerbrigade van de Russische krijgsmacht.
Hij riep Rusland op volledig mee te werken aan het onderzoek, iets dat volgens de onderzoekers tot dusver niet is gebeurd. Maar, zo stipte Blok aan, dat is geen nieuw verzoek.
,,Het is een duidelijke eis in resolutie 2166, die bijna vier jaar geleden unaniem door deze Raad werd aangenomen’’, zei Blok – ook door Rusland. ,,Maar helaas moet deze eis, vier jaar later, toch worden herhaald. Ik herhaal hem vandaag nog maar eens, ondersteund door een berg onweerlegbaar bewijs.’’
Een land kan zich niet op zijn zwijgrecht beroepen, betoogde Blok. Integendeel, ,,het heeft een plicht om constructief medewerking te verlenen. Om de waarheid aan het licht te brengen, en deze niet voortdurend met mist te verdoezelen.”
Blok riep Rusland bovendien op in overleg te treden met Nederland en Australië over de erkenning van aansprakelijkheid voor de vliegramp.
Rusland trekt de onafhankelijkheid van het onderzoek al van meet af aan in twijfel, en de VN-ambassadeur deed dat dinsdag opnieuw. Ook weersprak de ambassadeur dat Rusland niet meewerkt aan het onderzoek. ,,We hebben de Nederlanders maximale medewerking geboden.”
Hij insinueerde dat het Joint Investigation Team (JIT) vorige week haastig een persconferentie belegde, zodat het onderwerp vandaag kon worden aangesneden in de Veiligheidsraad. Ook zou het JIT data hebben gemanipuleerd. ,,We kunnen de ongefundeerde conclusies van het JIT niet accepteren. Alleen een onderzoek waarin Rusland een volwaardig deelnemer is, kunnen wij vertrouwen.”
Blok toonde zich teleurgesteld na de Russische reactie. ,,Tot dusver heeft Rusland geen enkele blijk gegeven verantwoording na te streven.” Hij riep Rusland op met Nederland en Australië om tafel te gaan.
AD 29.05.2018 Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken spreekt vanavond rond 21.30 uur de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties toe over het neerhalen van vlucht MH17. Hij zal de druk op Rusland om mee te gaan werken aan het onderzoek, opvoeren.
Vorige week maakte het Joint Investigation Team (JIT) dat de toedracht van de ramp onderzoekt bekend dat de raket die de passagiersvlucht neerhaalde van het Russische leger afkomstig was. Nederland heeft Rusland daarop aansprakelijk gesteld voor de vliegramp, die 298 mensen het leven kostte. Uit de bevindingen van het internationale team dat de toedracht onderzoekt, blijkt volgens het kabinet dat de Russen cruciale informatie hebben achtergehouden.
Moskou zegde in 2014 medewerking toe aan het MH17-onderzoek. Nederland zal wijzen op die belofte, die is vastgelegd in VN-resolutie 2166. ,,We moeten zorgen dat het onderwerp voortdurend op de agenda blijft en de aandacht niet verslapt. Gerechtigheid moet zegevieren”, zei de minister gisteren. Nederland is nu (tijdelijk) voorzitter van de Veiligheidsraad.
Vlak na het neerhalen van MH17 hield de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Frank Timmermans een emotionele speech over de aanslag.
Telegraaf 29.05.2018 De Tweede Kamer debatteert donderdagmiddag over het kabinetsbesluit om Rusland aansprakelijk te stellen voor de MH17-ramp. Een voorstel van VVD-Kamerlid Han ten Broeke om daarvoor de ministers Stef Blok (Buitenlandse Zaken) en Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) naar de Kamer te roepen kreeg steun van vrijwel alle partijen.
Nederland en Australië besloten vorige week Rusland aansprakelijk te stellen voor het neerhalen van vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne op 17 juli 2014. Na internationaal onderzoek staat volgens de regering onomstotelijk vast dat daarbij een Russische raketinstallatie is gebruikt. Minister Blok spreekt dinsdag de VN-Veiligheidsraad toe in een poging steun te verwerven voor dat standpunt.
Door Rusland formeel aansprakelijk te stellen hoopt Blok de druk op te voeren zodat het land gaat meewerken aan het onderzoek naar de ramp, die 298 levens eiste. In de Tweede Kamer kan die aanpak op brede steun rekenen. Toch noemt Ten Broeke het van groot belang dat de volksvertegenwoordigers snel met elkaar van gedachten wisselen over deze belangrijke kwestie. Dat is nagenoeg de gehele Kamer met hem eens.
AD 29.05.2018 De Tweede Kamer wil nog deze week een debat met ministers Stef Blok (Buitenlandse Zaken) en Ferdinand Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) over het kabinetsbesluit om Rusland aansprakelijk te stellen voor het neerhalen van vlucht MH17.
Een voorstel tot het debat van VVD-Kamerlid Han ten Broeke kon rekenen op steun van vrijwel alle partijen.
Nederland en Australië besloten vorige week Rusland aansprakelijk te stellen voor het neerhalen van vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne op 17 juli 2014. Uit onderzoek van het Joint Investigation Team (JIT) bleek dat de Buk-raket waarmee vlucht MH17 uit de lucht werd geschoten, is afgevuurd uit een installatie van het Russische leger. Bovendien zou zijn aangetoond dat de installatie van de 53e luchtafweerraketbrigade uit Koersk afkomstig was. Rusland heeft tot nu toe onvoldoende meegewerkt aan het onderzoek.
Minister Blok spreekt vandaag de VN-Veiligheidsraad in New York toe voor extra toelichting op dat besluit. Blok zal de Russen opnieuw oproepen om mee te werken aan het onderzoek en hun ambassadeur ‘recht in de ogen kijken. Ik ben natuurlijk heel benieuwd naar zijn reactie.’ De eerdere reacties uit Moskou stemmen Blok echter niet hoopvol. ,,Ik vrees dat we reëel moeten zijn en dat het nog jaren kan duren.”
Niet betrokken
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov ontkende vanmiddag opnieuw dat zijn land iets te maken heeft met de crash. Het past Nederland en Australië niet om ultimatums te stellen, vindt hij. Rusland laat niet met zich sollen, benadrukte de bewindsman.
Vlucht MH17 werd in 2014 boven het oosten van Oekraïne neergehaald. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven, onder wie 196 mensen met de Nederlandse en 38 met de Australische nationaliteit.
NOS 28.05.2018 Het kan nog jaren gaan duren voordat de Russen meewerken aan het MH17-onderzoek, aldus minister Blok van Buitenlandse Zaken vandaag in Brussel. Hij was daar om steun te vragen aan de EU-landen voor dat onderzoek en om de Russen onder druk te zetten.
Die steun kreeg Blok: De EU-landen hebben een gezamenlijke verklaring aangenomen om Nederland en Australië te steunen. De Franse president Macron heeft Poetin vorige week al op MH17 aangesproken en dat zullen de andere landen ook doen.
Opsporen en berechten
Minister Blok vliegt vanavond naar New York om de VN-Veiligheidsraad toe te spreken over MH17. Ook daar zal hij steun zoeken voor het opsporen en berechten van de daders. “Die verwacht ik van veel landen te krijgen, maar niet van Rusland”, zegt Blok. “We moeten realistisch zijn: als ik zie hoe ze afgelopen dagen gereageerd hebben, dan kan medewerking van de Russen nog jaren op zich laten wachten.”
Het is goed dat ik de Russische ambassadeur recht in de ogen kan kijken als ik spreek, aldus Stef Blok, minister van Buitenlandse Zaken.
Vorige week bleek uit een rapport van het onderzoeksteam naar de ramp met de MH17, dat het vliegtuig is neergehaald door een Buk die afkomstig was van een eenheid van het Russische leger.
Druk opvoeren
“Ik weet nog niet precies hoe ik het ga zeggen, maar het is goed dat ik de Russische ambassadeur recht in de ogen kan kijken als ik het zeg”, aldus Blok.”We moeten samen met de andere landen de druk stap voor stap opvoeren.”
Nederland wil de daders berechten en uiteindelijk ook schadevergoedingen afdwingen voor de nabestaanden. Om Rusland zover te krijgen, heeft Nederland de steun van zoveel mogelijk bondgenoten nodig.
“Met het aansprakelijk stellen van Rusland is nu weer een belangrijke stap gezet”, schrijft premier Rutte op Facebook. Juist op deze dag heeft hij nabestaanden van de ramp gesproken in het Torentje. “Ik ben mij ervan bewust dat dit voor de nabestaanden een moeilijk proces is, waarbij veel geduld wordt gevraagd. Nederland zal zich op alle manieren blijven inzetten om te komen tot waarheidsvinding en gerechtigheid, voor alle 298 slachtoffers en hun nabestaanden”, aldus Rutte.
Telegraaf 28.05.2018 Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken spreekt dinsdag zelf de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties toe over de zaak rond vlucht MH17. Hij gaat uitleggen waarom Nederland samen met Australië de stap heeft genomen om de Russische Federatie aansprakelijk te stellen. Ook zal hij Moskou opnieuw oproepen om mee te werken aan het vinden van de daders en genoegdoening voor de nabestaanden.
Vorige week bleek dat de raket die de passagiersvlucht neerhaalde van het Russische leger afkomstig was. Nederland heeft Rusland aansprakelijk gesteld voor de vliegramp, die 298 mensen het leven kostte. Uit de bevindingen van het internationale team dat de toedracht onderzoekt, blijkt volgens het kabinet dat de Russen cruciale informatie hebben achtergehouden.
Moskou zegde in 2014 medewerking toe aan het MH17-onderzoek. Nederland zal wijzen op die belofte, die is vastgelegd in resolutie 2166. „We moeten zorgen dat het onderwerp voortdurend op de agenda blijft en de aandacht niet verslapt. Gerechtigheid moet zegevieren”, zei de minister voor aanvang van overleg met zijn Europese ambtgenoten.
„Het is belangrijk dat de EU-landen achter Nederland blijven staan zodat we druk kunnen uitoefenen op Rusland”, vervolgde Blok. „Het vinden van de daders is van groot belang, en we moeten zorgen voor genoegdoening voor de nabestaanden. Nederland is het land met verreweg de meeste slachtoffers, dus het is aan ons het op de agenda te houden.”
Blok zei dat Nederland andere getroffen landen heeft uitgenodigd Rusland aansprakelijk te stellen. „Het zou fijn zijn als nog meer landen zich aansluiten.”
De Europese Unie staat pal achter de resultaten van het onderzoeksteam en de inspanningen om de daders ter verantwoording te roepen, liet EU-buitenlandchef Federica Mogherini weten. „We roepen Rusland op zijn verantwoordelijkheid te nemen.”
NOS 28.05.2018 Nederland moet het onderwerp MH17 op de agenda houden. Dat zegt minister Blok, die vandaag in Brussel is om met zijn EU-collega’s te overleggen. “Nederland is het land met de meeste slachtoffers en daarom hebben wij de plicht om het constant onder de aandacht van de wereld te brengen.”
Morgen gaat Blok naar New York, waar de VN dan vergadert. Blok zal een toespraak houden in de Veiligheidsraad, waar Nederland nu tijdelijk lid van is.
Blok krijgt steun van EU-buitenlandchef Mogherini. Zij wil dat Rusland actie onderneemt. “We steunen Nederland volledig en het is nu aan Rusland om z’n verantwoordelijkheid te nemen”, zegt ze.
Gerechtigheid
Volgens minister Blok is het van groot belang dat de hele EU vandaag steun uitspreekt voor Nederland. “We zijn erg blij met de reacties van vorige week, maar de aandacht mag niet verslappen. Er moet gerechtigheid geschieden.”
AD 28.05.2018 Buitenlandminister Stef Blok gaat de Russische vertegenwoordiger ‘recht in de ogen kijken’ als hij morgen in de VN-Veiligheidsraad aandringt op erkenning van de Russische betrokkenheid bij het neerschieten van de MH17 en op genoegdoening voor de nabestaanden. ,,En ik ben natuurlijk heel benieuwd naar zijn reactie.”
Blok zei dat vanmiddag na overleg met zijn Europese collega’s in Brussel, van wie hij ‘alle steun’ heeft. De bijeenkomst morgen in New York is belangrijker omdat, in de woorden van Blok, daar ‘de hele wereld’ aan tafel zit. En in elk geval ook Rusland als één van de permanente leden.
Blok wil uiteenzetten over welk bewijsmateriaal Nederland inmiddels beschikt, waarom Australië en Nederland de stap hebben gezet om Rusland aansprakelijk te stellen (en daarmee te preluderen op een rechtszaak) en waarom het goed zou zijn als Rusland nu zijn verantwoordelijkheid zou nemen.
,,Mijn diepe hoop is dat Rusland doet wat het moet doen: betrokkenheid erkennen en voor genoegdoening zorgen. Maar ik vrees dat we realistisch moeten zijn en dit proces stap voor stap verder door moeten.” En dat, aldus de bewindsman, kan nog jaren duren.
‘Het is onze taak’
Blok zei eerder op de dag, bij aankomst in Brussel, dat Nederland er alles aan doet om de MH17 op de internationale politieke agenda te houden – zijn optredens in Brussel en New York zijn in dat proces de eerste stappen. ,,Verreweg de meeste slachtoffers komen uit Nederland. Het is onze taak de politieke aandacht voor deze kwestie levend te houden”, aldus Blok, die van EU-buitenlandchef Mogherini de gelegenheid kreeg om in de Raad al zijn collega’s bij te praten.
Mogherini reageerde met een korte verklaring, waarin ze zei dat Nederland kan rekenen op blijvende ‘steun en eenheid’ bij de andere 27. Volgens Blok is die unanieme steun, vrijdag ook al verwoord in verklaringen van Mogherini (namens alle lidstaten) en Navo-topman Stoltenberg, belangrijk om maximale druk op Rusland te houden.
Ook de Belgische buitenlandminister Didier Reynders zei voor ‘meer druk’ op Rusland te zijn. ,,Daarom steunen we Nederland ook.” Toch is België, anders dan Nederland en Australië, tot nu toe niet zo ver gegaan om Rusland ‘aansprakelijk’ te stellen. Reynders ontkent dat er licht zit tussen de posities van Nederland en België.
Volgens Blok is dat wel het geval. ,,We hebben alle landen uitgenodigd (om Rusland mee aansprakelijk te stellen – red.), maar daaraan wel of geen gevolg geven is de afweging van elk getroffen land afzonderlijk.”
Niet verrassend
Voor de Litouwse buitenlandminister Linas Linkevicius, altijd scherp over Rusland, waren de uitkomsten van het onderzoek eind vorige week niet verrassend. ,,Er komt wel steeds meer bewijs, het net sluit zich. Ik geloof dat de schuldigen ooit voor het gerecht zullen komen.” Dat Poetin elke betrokkenheid ontkent, zegt hem niets. ,,Dat verrast toch niet? Die ontkent altijd alles: Salisbury, Oekraïne, De Krim.”
NU 28.05.2018 Alle EU-lidstaten hebben maandag hun ”zeer nadrukkelijke steun’’ uitgesproken voor de Nederlandse aanpak van de MH17-zaak. ”Echt bemoedigend en heel erg belangrijk dat die steun er is’’, zei minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok na een vergadering met zijn ambtgenoten in Brussel.
Blok spreekt dinsdag de VN-Veiligheidsraad toe, onder meer om uit te leggen dat Nederland en Australië Rusland aansprakelijk stellen voor het neerhalen van vlucht MH17. Ook licht hij het bewijsmateriaal toe. ”De steun betekent dat we gezamenlijk druk kunnen uitoefenen op Rusland. Dus dat helpt enorm.”
Tijdens zijn toespraak zal de bewindsman ”de Russische ambassadeur recht in de ogen kijken. Ik ben natuurlijk heel benieuwd naar zijn reactie. Mijn diepe hoop is dat de Russen uiteindelijk zullen doen wat ze moeten doen: hun betrokkenheid toegeven en zorgen voor genoegdoening.”
”Ik vrees echter dat we realistisch moeten zijn en de druk stap voor stap moeten opvoeren”, aldus Blok. ”De reacties van Rusland waren de afgelopen dagen helaas zeer afhoudend. Dat betekent niet dat we opgeven, maar eerder dat we er een tandje bij doen. Ik vrees dat we reëel moeten zijn en dat het nog jaren kan duren.”
Telegraaf 28.05.2018 Nederland heeft de volledige steun van 27 andere EU-landen voor de beslissing om Rusland aansprakelijk te stellen voor het neerhalen van vlucht MH17.
„Bemoedigend, dit helpt enorm. Dit is nodig om Rusland onder druk te kunnen zetten”, zei minister Blok (Buitenlandse Zaken) in Brussel waar hij een vergadering had met zijn Europese collega’s.
De VVD-bewindsman vliegt door naar New York waar hij dinsdag het Nederlandse standpunt toe zal lichten in de VN-Veiligheidsraad. Rusland zal daar ook bij vertegenwoordigd zijn. „Het is van groot belang dat Nederland daar uitlegt waarom het de Russische Federatie aansprakelijk stelt”, aldus Blok.
Veel illusies dat Rusland meteen volledige medewerking zal toezeggen koestert hij niet. „Als ik morgen (vandaag, red.) al beweging zie zal ik tevreden zijn.” Nederland heeft volgens hem de plicht – als land met veruit de meeste slachtoffers – ervoor te zorgen dat het onderwerp op de internationale agenda blijft, anders zal de aandacht verslappen.
Meer dan bemoedigend schouderklopje
De Europese steun betekent meer dan alleen een bemoedigend schouderklopje. President Macron heeft bij zijn recente bezoek aan president Poetin de zaak onder de aandacht gebracht. Ook andere collega’s zullen in navolging van de Franse president in hun contacten met de Russen blijven hameren op de Russische verantwoordelijkheid om helderheid te verschaffen, stelt Blok.
Het kabinet besloot vrijdag Rusland verantwoordelijk voor het neerhalen van vlucht MH17. Het JIT, het gezamenlijke onderzoeksteam van de getroffen landen, heeft vastgesteld dat het een Russische BUK-raket was die het vliegtuig van Malaysia Airlines heeft neergehaald.
AD 28.05.2018 Nederland gaat er vandaag in Europa, morgen in de VN-Veiligheidsraad en de komende weken in deze en andere internationale gremia alles aan doen de MH17 op de politieke agenda te houden.
,,Verreweg de meeste slachtoffers komen uit Nederland. Het is onze taak de politieke aandacht voor deze kwestie levend te houden”, aldus buitenlandminister Stef Blok vanmorgen in Brussel. ,,Die mag niet verslappen.”
Morgen reist hij naar New York om er de VN-Veiligheidsraad over toe te spreken, hij laat daarvoor een bilateraal bezoek aan België schieten.
Onder het hoofdje ‘actualiteiten’, kwam Blok vanmorgen tussenbeide om zijn 27 EU-collega’s bij te praten over het onderzoek naar de MH17-crash en hen te danken voor hun steun vrijdag. Bij monde van buitenlandchef Mogherini drongen zij toen unaniem aan op volledige medewerking van Rusland aan het verdere onderzoek. Mogherini reageerde in de vergadering kort met de verzekering dat Nederland mag blijven rekenen op de ‘eenheid en steun’ van de rest van de Unie.
Meer druk
Ook de Belgische buitenlandminister Didier Reynders zei voor ‘meer druk’ op Rusland te zijn. ,,Daarom steunen we Nederland ook.” Toch is België, anders dan Nederland en Australië, niet zo ver gegaan om Rusland ‘aansprakelijk’ te stellen voor het neerhalen van de vlucht.
Maar Reynders ontkent dat er licht zit tussen de posities van Nederland en België: ,,Medewerking van Rusland aan het onderzoek is nu het belangrijkste, daarin steunen wij Nederland.” Volgens Blok zijn de posities niet gelijk. ,,We hebben alle landen uitgenodigd (om Rusland mee aansprakelijk te stellen, red.), maar elk land moet daarover zelf beslissen.”
Voor de Litouwse buitenlandminister Linas Linkevicius, altijd scherp over Rusland, waren de uitkomsten van het onderzoek eind vorige week niet verrassend. ,,Er komt wel steeds meer bewijs, het net sluit zich. Ik geloof dat de schuldigen ooit voor het gerecht zullen komen.” Dat Poetin elke betrokkenheid ontkent, zegt hem niets. ,,Dat verrast toch niet? Die ontkent altijd alles: Salisbury, Oekraïne, De Krim.”
Elsevier 27.05.2018 Moet Nederland vast blijven houden aan een veroordeling van Rusland voor de MH17-ramp via een internationaal strafhof of kan het beter een compromis sluiten in ruil voor geld voor de nabestaanden? ‘Rusland kan de uitspraken zo opzij zetten.’
AD 28.05.2018
Dat zegt Mischa Wladimiroff, specialist op het gebied van internationaal recht, zondag in het programma Buitenhof. Hij pleit ervoor dat Nederland zich ernstig afvraagt of het strafvervolging wel door moet zetten en niet beter kan onderhandelen voor een financiële compensatie. Wladimiroff vergelijkt het met kiezen tussen ‘niks of niks’.
Vrijdag stelde premier Mark Rutte Rusland officieel aansprakelijk voor de vliegtuigramp. Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) verzocht de Russen een ‘passende compensatie’ te bieden aan de nabestaanden.
Maar dat ligt nog allemaal niet zo makkelijk, legt Wladimiroff uit. De juridische opties op een rij:
Civiele rechtsgang
Luchtvaartverdragen– Er zijn een aantal luchtvaartverdragen die partijen verplichten partijen aan tafel te gaan. Kom je er in die onderhandelingen niet uit, dan kan een derde partij een oplossing bieden als arbiter. Lukt dat ook niet, dan kan er een gerecht speciaal voor de kwestie worden ingesteld, maar dat kan alleen als beide landen daarmee akkoord gaan. De kans dat Rusland daarmee instemt is klein, omdat het niet op een veroordeling zit te wachten.
Internationaal Hof van Justitie in Den Haag– Een andere optie is dat een van de partijen rechtstreeks naar het Internationaal Hof van Justitie in den Haag stapt. Maar het is maar de vraag of dat Hof bevoegd is, want ook daar moeten Nederland en Rusland het over eens zijn. Bereik je die overeenstemming niet, dat wordt het lastig voor zo’n Hof om zich de rechtsmacht toe te kennen om over dit geschil een oordeel uit te spreken.
Veel staten hebben hun lidmaatschap bij het Hof altijd afhankelijk gemaakt van een aantal voorwaarden. De ene staat – zoals bijvoorbeeld Nederland – heeft van tevoren aangegeven dat het de rechtsmacht erkent, in wat voor geval dan ook. Rusland deed dat niet en kan in dit geval zeggen: jullie kunnen in dit geschil geen oordeel geven.
Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens – Een groot aantal nabestaanden heeft de zaak aangekaart bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Daarvoor moet je officieel eerst alle nationale rechtsmiddelen hebben uitgeput, maar kan ook als je verwacht dat deze wegen niets op zullen leveren. Maar zelfs al zou het Europese Hof oordelen dat de klagers daarin gelijk hebben, dan nog is een uitspraak niet bindend. Volgens het Russisch constitutioneel recht is het land namelijk niet verplicht is om zo’n uitspraak na te leven. Rusland heeft daarover in het kort gezegd: we blijven wel lid van dat Hof, maar zijn uitspraken kunnen we opzij zetten. Er komt dus geen uitspraak die uitvoerbaar en afdwingbaar is.
Wladimiroff pleit er daarom voor goed af te wegen of procederen iets oplevert. ‘De juridische arm van Nederland reikt niet verder dan de grens. Je kunt allemaal verlangens en politieke doeleinden hebben, maar die zullen nooit verder gaan dan wat je kunt bereiken. Je bent volledig afhankelijk van de ander of er een oplossing uitkomt.’
Het procedeertraject is volgens hem daarom helemaal niet aantrekkelijk, omdat Rusland niet gedwongen worden zich aan zo’n uitspraak te houden. Overleg daarentegen kan tot gevolg hebben dat Rusland geen aansprakelijkheid erkent voor wat het heeft gedaan, maar wel bereid is een vergoeding te geven aan de nabestaanden, uit coulance. Dat gebeurde eerder in 1983 toen de toenmalige Sovjet-Unie een Koreaans vliegtuig neerschoot boven het eigen grondgebied. Het land erkende niet dat het daaraan schuld had, maar betaalde wel een vergoeding aan Korea.
Een ander voorbeeld hiervan is een Iraans vliegtuig dat door de Amerikanen werd neerschoten in 1988. Iran diende een klacht in, maar trok die meteen daarna weer in omdat onmiddellijk een regeling werd ingesteld waarbij Amerika vrijwillig – maar zonder erkenning van aansprakelijkheid – betaalde. Hoe pijnlijk het ook is voor de nabestaanden in deze voorbeelden: erkenning voor aansprakelijkheid van wat Rusland heeft gedaan komt er dan waarschijnlijk niet.
Strafrechtelijke vervolging
Onderzoek door JIT – Parallel aan de civiele procedures loopt een strafrechtelijk onderzoek door het JIT, het Joint Investigation Team. Dat is ervoor bedoeld daders individueel te vervolgen. In onderhandelingen zou het kunnen dat Rusland zegt dat het alleen een regeling over geld wil bereiken als Nederland ophoudt met de strafzaken. Het is dus aan Nederland om dat af te wegen. Lastig hierbij is, is dat Nederland tot dusver altijd heeft gezegd dat politiek geen invloed mag hebben op de strafzaak.
Maar de realiteit is volgens de advocaat internationaal strafrecht dat Rusland geen onderdanen uitlevert. Als de keus van het Openbaar Ministerie valt op Russische militairen die aansprakelijk worden gehouden en strafrechtelijk worden vervolgd, zullen die militairen dus nooit in Nederland verschijnen. Er kan alleen berechting plaatshebben bij verstek: bij afwezigheid van de verdachte. Wladimiroff: ‘Je kan je afvragen, wie wordt daar beter van?’ Ze zullen hun straf immers altijd ontlopen.
De hele zaak is volgens Wladimiroff wel een prestigekwestie. ‘Het is voor een staat nooit prettig om bekend te staan als degene die zijn verplichtingen jegens andere staten niet nakomt.’ Aan de andere kant ziet hij wel dat grootmachten als Rusland, de Verenigde Staten en China zich meer kunnen permitteren en er makkelijker mee wegkomen als dat prestige wordt gedeukt of niet.
Wladimiroff erkent dat er geen ideale oplossing is waarbij de nabestaanden volledige gerechtigheid krijgen. Hij ziet overleg ‘als de beste oplossing onder de slechtste omstandigheden.’ Volgens hem is de kans nu eenmaal groot dat Rusland bij een uitspraak zegt: ‘Dat is allemaal mooi, maar we doen niks.’
Telegraaf 27.05.2018 Nederlanders zien Rusland als een weinig betrouwbare partner voor politieke samenwerking. Slechts 13 procent heeft vertrouwen in Rusland, blijkt uit een onderzoek van peiler Maurice de Hond.
Van de ondervraagden vindt 39 procent de Verenigde Staten een betrouwbare partner. De VS scoren hiermee maar ietsje hoger dan China, dat van 33 procent van de Nederlanders het vertrouwen geniet. Duitsland scoort met 87 procent het hoogste, gevolgd door het Verenigd Koninkrijk met 75 procent.
Het onderzoek dat De Hond uitvoerde, is eerder in Duitsland door de tv-zender ZDF gehouden. Bij de oosterburen zijn de meningen duidelijk anders. Daar vindt 36 procent van de bevolking Rusland een betrouwbare partner. Rusland scoort hiermee hoger dan de VS, die nog maar het vertrouwen genieten van 14 procent van de oosterburen.
Volgens het onderzoek van De Hond denkt 71 procent van de Nederlanders dat Rusland direct of indirect verantwoordelijk is voor het neerhalen van de MH17. Bijna een derde verwacht dat nooit onomstotelijk wordt vastgesteld wie verantwoordelijk is voor het neerhalen van de MH17.
AD 27.05.2018 Nederland verwacht unanieme steun te krijgen van alle EU-lidstaten voor het aansprakelijk stellen van Rusland voor het neerhalen van vlucht MH17.
Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken licht die beslissing morgen toe bij de vergadering van de buitenlandministers in Brussel. Het kabinet zoekt deze week bewust breed draagvlak, melden bronnen. Het effect daarvan moet groot zijn op Rusland, dat dan steeds meer alleen komt te staan.
Nederland vraagt daarom ook steun van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, waar ons land dit jaar lid van is. Ook daar zal het besluit worden uitgelegd tijdens een vergadering over Oekraïne. De verwachting is dat ook daar landen zich zullen uitspreken over het Nederlands-Australische besluit. Ook Rusland is lid van de Veiligheidsraad.
Hoewel na de aansprakelijkstelling afwijzende geluiden uit Rusland kwamen, heeft Moskou nog niet formeel gereageerd. Het is gebruikelijk dat dit wel een keer gebeurt, maar dat kan dagen, weken, maanden of zelfs jaren duren. Het is ook mogelijk dat Nederland en Australië in het diepste geheim met Rusland in overleg treden en dat er pas een formele reactie komt als dat proces ten einde is.
Kort na de aansprakelijkstelling kwamen landen al met steun voor het besluit van de Nederlandse en Australische regeringen. EU-buitenlandcoördinator Federica Mogherini kwam met een verklaring waarin ze stelde dat Rusland zijn verantwoordelijkheid moet nemen.
Groot-Brittannië en Duitsland spraken hun steun uit. Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken stelde dat de VS de beslissing van Nederland en Australië ‘zeer steunt’. ,,Het is tijd dat Rusland zijn rol in het neerschieten van MH17 erkent en stopt met zijn gevoelloze campagne van desinformatie.”
Het kabinet hoopt dat die woorden meer impact hebben als ze uit de mond van de Amerikaanse VN-ambassadeur Nikki Haley komen. ,,Als landen en organisaties zoals EU, Navo en VN allemaal met één mond spreken, voert dat de druk op Rusland op”, zegt een ingewijde.
Secretaris-generaal van de VN, Antonio Guterres stelt ‘met bezorgdheid kennis te hebben genomen’ van de conclusie van het Joint Investigation Team (JIT). De onderzoekers concludeerden donderdag dat de Buk-raket die MH17 raakte, behoorde tot de Russische 53ste Luchtafweerbrigade.
Nederland besloot samen met Australië – als de twee landen met het grootste aantal slachtoffers – Rusland aansprakelijk te stellen. Guterres benadrukt dat alle landen – ook Rusland – zich moeten houden aan een eerdere VN-resolutie, die eist dat alle landen volledig meewerken aan pogingen de verantwoordelijken te achterhalen.
Elsevier 25.05.2018 Na het aansprakelijk stellen van Rusland voor het neerhalen van de MH17 wacht Nederland op een reactie van Rusland. ‘We gaan kijken wat er gebeurt,’ zei premier Mark Rutte (VVD) na afloop van de ministerraad.
Rutte wilde vrijdag per se zelf de ministerraad voorzitten die zou beslissen over de volgende stap van de regering in de kwestie MH17. ‘De zwarte bladzijde in onze geschiedenis,’ aldus Rutte. Daarom was hij eerder terugkomen van handelsmissie in India. Een plan dat hij al had gehad, maar waar hij geen ruchtbaarheid had gegeven om ‘niet te veel druk te zetten’ op de presentatie van het MH17-onderzoeksrapport donderdag.
Rutte was in de nacht van donderdag op vrijdag teruggevlogen naar Nederland. Zo had hij in India nog een programma van vijftien uur af kunnen werken inclusief gesprekken met de Indiase regering.
Derde prioriteit is het strafrechtelijk spoor
Van de drie prioriteiten die Nederland na de MH17-ramp formuleerde waren er volgens Rutte eerder twee afgerond. Repatriëring ‘van onze mensen’ en identificatie en het achterhalen van de oorzaak van het neerstorten van het toestel. ‘De derde prioriteit is het strafrechtelijk spoor. Waarheidsvinding, genoegdoening voor alle 298 slachtoffers en de nabestaanden staat daarbij voorop.’
Dat laatste is voor het kabinet Rutte III ‘topprioriteit’. Vandaar dat het kabinet had besloten Rusland aansprakelijk te stellen.
Overtuigend bewezen
Het kabinet had daar volgens Rutte niet lichtvaardig toe besloten. ‘We hebben een zorgvuldige afweging gemaakt ons baserend op het diepgravend en onafhankelijk onderzoek van het internationaal onderzoeksteam onder leiding van het Nederlandse Openbaar Ministerie.’
Uit dat onderzoek was volgens hem overtuigend bewezen dat het toestel uit de lucht was geschoten door een raket afkomstig van een Russische installatie. ‘Daarnaast heeft het Openbaar Ministerie gemeld dat Rusland onvoldoende meewerkt aan het onderzoek. Ondanks herhaalde verzoeken, is cruciale informatie niet geleverd,’ zei Rutte.
Dinsdag bespreekt de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties de situatie in Oekraïne. Dan zal Nederland volgens Rutte opnieuw medewerking eisen van Rusland.
Vergelijking met atoomonderzeeër Koersk
Rutte twijfelt niet aan de schuld van Rusland. Hij had nooit ‘een vingerwijziging’ willen geven voor wie er achter het drama zat, ‘maar inmiddels weten we dat Rusland verantwoordelijkheid draagt.’ De premier hoopt nog steeds in gesprek te komen met de Russische president Vladimir Poetin. Tijdens een top in 2014 in Milaan heeft Rutte Poetin gewezen op de zaak rond de Russische atoomonderzeeër Koersk.
Een erekwestie voor Rusland
‘Een erekwestie voor Rusland. Nederlandse bedrijven hebben toen geholpen om de slachtoffers boven water te krijgen en zoveel mogelijk gerechtigheid te doen aan de nabestaanden en eer te betonen aan de omgekomenen. De MH17 is van minstens zo grote omvang,’ had Rutte tegen Poetin gezegd.
De premier heeft nog hoop dat Rusland alsnog meewerkt. Over eventuele volgende stappen beraadt het kabinet zich wel, maar daarover wilde Rutte niets zeggen.
Onderste steen
Vier jaar geleden zei Rutte dat de ‘onderste steen’ boven moest komen, maar zover is het volgens hem nog niet. Hoeveel tijd dit nog gaat kosten, is volgens hem een zaak van het onderzoeksteam en het ‘fantastische Openbaar Ministerie’.
Australië en Nederland zijn van meet af aan nauw opgetrokken gezien het grote aantal slachtoffers uit beide landen. Van de drie andere in het onderzoeksteam vertegenwoordigde landen – België, Maleisië en Oekraïne – hebben nog gesprekken plaats met België en Maleisië. Oekraïne spande al eerder een zaak aan tegen Rusland bij het Internationaal Gerechtshof.
De beschuldiging aan het adres van Rusland is naar zijn zeggen niet het moment waarop Rutte gewacht heeft. ‘Dat moment is pas daar er daders voor het gerecht verschijnen.’
Stap voor stap oplossen
Vooruitblikken op een volgende stap, wilde Rutte niet. ‘Dit soort ingrijpende vraagstukken zijn alleen stap voor stap op te lossen.’ Of bij het stellen van de Russische aansprakelijkheid ook gedacht werd aan vergoedingen voor de nabestaanden wilde de premier niet zeggen.
Voorlopig is het aan de diplomatie. Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) had de eerste stap gezet door zijn Russische collega Sergej Lavrov vrijdag te bellen.
Carla Joosten (1960) werkt sinds 2000 voor redactie Nederland bij Elsevier Weekblad. Ze is politiek redacteur in Den Haag en covert het koningshuis. Voor de Leven & Dood-pagina’s van Elsevier Weekblad verzorgt zij de nieuwtjes over mensen.
NOS 25.05.2018 Het is een zeldzame actie van Nederland en Australië: de twee landen eisen dat het Kremlin verantwoordelijkheid neemt voor het neerhalen van vlucht MH17. De reactie van Moskou: waar is het sluitende bewijs? En niets wijst er volgens onze Rusland-correspondent David Jan Godfroid op dat die houding zal veranderen.
Bijna vier jaar na de vliegramp boven Oekraïne lijkt de patstelling over de schuldvraag nog lang niet doorbroken. Rusland heeft vanaf het begin alle betrokkenheid ontkend.
De verschillende theorieën van Rusland
Het land kwam met verschillende theorieën over wie er dan wel verantwoordelijk was. Een tijdlang suggereerden de Russische autoriteiten bijvoorbeeld dat een Oekraïense SU25-straaljager de Boeing 777 had neergehaald.
“Poetin zei vandaag dat dit nog altijd mogelijk is”, zegt Godfroid. De laatste tijd leek het er volgens de correspondent juist op dat de Russen deze theorie min of meer hadden opgegeven. “Daarna was het volgens het Kremlin mogelijk wel een Buk-raket, maar dan beslist niet een van Rusland.”
Onmogelijk, zegt het JIT, het internationale onderzoeksteam van Nederland, Australië, Maleisië, België en Oekraïne. Het geleverde bewijs toont volgens het JIT aan dat de raket afkomstig was van de 53ste brigade van het Russische leger.
Poetin houdt volgens Godfroid nog wel een kleine slag om de arm. “Hij zegt: we gaan dit analyseren en onderzoeken of we het inhoudelijk kunnen beoordelen. Maar je kunt er donder op zeggen dat hij zal volhouden dat het niet waar is.”
Zo denkt het Kremlin over het onderzoek
Het onderzoek blijft volgens Rusland onbetrouwbaar. Het land is geen onderdeel van het JIT en dus kan het onderzoek zomaar gemanipuleerd zijn. En zolang er nog geen onafhankelijke rechtbank een uitspraak heeft gedaan, valt niets met zekerheid te zeggen, benadrukt Moskou.
Zelfs als de JIT-bewijzen ooit leiden tot een veroordeling, dan nog zal Poetin volgens Godfroid schuld blijven ontkennen. Daar had Rusland al vanaf het begin belangrijke redenen voor, vertelt de correspondent. “Zeker in 2014 was er een hevige, internationale discussie over of de Russen nou wel of niet actief waren in Oekraïne. Als ze meteen hadden toegegeven dat ze deze Buk hadden geleverd, dan hadden de Russen ook bekend dat ze militair actief waren in Oekraïne.”
“Ten tweede is er sprake van een ernstige oorlogsmisdaad. Want je mag wel oorlog voeren, maar geen passagiersvliegtuig neerhalen.” 298 mensen kwamen om het leven toen MH17 werd neergeschoten, onder wie 196 Nederlanders.
Enige verantwoordelijkheid bij zo’n oorlogsmisdaad kan voor een land ernstige gevolgen hebben. Denk aan sancties of andere maatregelen vanuit de internationale gemeenschap. En Rusland zit op dat vlak al in zwaar weer; tegen het land gelden verschillende sancties.
Het verhaal verandert steeds, aldus David Jan Godfroid.
“Over deze kwesties worden vanuit Rusland steeds verschillende verhalen de wereld in geholpen. Het ene moment was er geen sprake van een chemische aanval in Douma en het volgende moment juist wel, maar dan georganiseerd door anderen. En bij de vergiftiging van oud-spion Skripal in Groot-Brittannië zei Rusland eerst dat er geen sprake was van novitsjok-gas. Daarna opeens wel maar dan kon het niet uit Rusland komen, en zou het afkomstig uit Tsjechië zijn. Het verhaal verandert steeds.”
In al deze zaken loopt nog een internationaal onderzoek naar de dader. Net als bij MH17 zal Poetin daarom volgens Godfroid twijfel blijven zaaien.
“Natuurlijk probeert Rusland ook de eigen bevolking ervan te overtuigen dat het niets met MH17 te maken heeft. Wat dat betreft is dat in Rusland een stuk makkelijker, daar staan verreweg de meeste media indirect of direct onder controle van het Kremlin.”
RO 25.05.2018 Nederland en Australië stellen Rusland aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17. De ministerraad heeft daartoe besloten op voorstel van minister Blok van Buitenlandse Zaken. Rusland is hiervan door beide landen op de hoogte gesteld.
Minister Blok van Buitenlandse Zaken: “Het neerhalen van vlucht MH17 heeft onherstelbaar leed teweeggebracht. Het kabinet heeft altijd gezegd: de waarheid rond vlucht MH17 moet boven tafel en er moet gerechtigheid komen voor de slachtoffers en hun nabestaanden. Nederland heeft hiervoor de steun van de internationale gemeenschap.
Op basis van de conclusies van het JIT staat nu voor Nederland en Australië vast dat Rusland verantwoordelijk is voor de inzet van de BUK-installatie waarmee vlucht MH17 is neergehaald. Het kabinet handelt hier nu naar door Rusland formeel aansprakelijk te stellen.’’
Staatsaansprakelijkheid is relevant wanneer staten regels van het internationaal recht niet nakomen. Het is dan mogelijk om een staat voor het schenden van één of meerdere internationale regels aansprakelijk te stellen. Het is deze juridische weg die Nederland en Australië nu samen gaan bewandelen. Beide landen houden Rusland verantwoordelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17.
Het aansprakelijk stellen van een staat is een complex juridisch proces en kent verschillende routes. Nederland en Australië hebben Rusland vandaag verzocht om in overleg te treden met als doel tot een oplossing te komen die recht doet aan het enorme leed en de toegebrachte schade, veroorzaakt door het neerhalen van vlucht MH17. Het voorleggen aan een internationale rechter of organisatie om een oordeel te vellen kan een volgende stap zijn.
Het aansprakelijk stellen van Rusland voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17 – op basis van het internationaal recht – staat los van het strafrechtelijk onderzoek en de mogelijke vervolging en berechting van de daders. Het onderzoek van het JIT gaat door en het is aan het Openbaar Ministerie om te besluiten of en wanneer individuen als verdachten worden aangemerkt en gedagvaard.
“Wij eisen dat Rusland zijn verantwoordelijkheid neemt en volledig meewerkt aan waarheidsvinding en gerechtigheid voor de slachtoffers van vlucht MH17 en hun nabestaanden’’, aldus minister Blok.
AD 25.05.2018 Traditiegetrouw reageren Russische media en politici met misprijzen en sarcasme op het Nederlandse en Australische besluit Rusland aansprakelijk te stellen voor de aanslag op vlucht MH17 in juli 2014 boven Oost-Oekraïne.
We kunnen er alleen objectieve resultaten van verwachten als de benadering van het onderzoek wordt aangepast, aldus Igor Sjatrov.
,,Deze keer hebben de Nederlandse onderzoekers zonder het traditionele ‘zeer waarschijnlijk’, maar voor de zoveelste keer ook zonder bewijzen de beschuldiging geuit aan het adres van Rusland”, schampert Zvezda TV, een zender die rechtstreeks met het Russische ministerie van Defensie is verbonden.
De zender vervolgt met de vraag: ,,Waar zijn de decoderingen van de zwartedoosgegevens?” Zvezda (Russisch voor ‘ster’) vervalt vervolgens in een lange beschuldiging aan het adres van het ‘zogeheten’ onderzoekscomité, dat ‘om een of andere reden wordt geleid door Nederland’. De commissie zou nooit enig moment openheid van zaken hebben gegeven, zo klaagt de zender.
Oneerlijk
Persbureau RIA-Novosti laat politicoloog Igor Sjatrov aan het woord, die stelt dat Rusland moet gaan deelnemen in het onderzoekscomité. Zo niet, dan kan de Russische staat de resultaten niet erkennen, vindt hij. ,,Ik denk dat juist dit onderzoek de geschiedenis ingaat als een voorbeeld van oneerlijk werk. We kunnen er alleen objectieve resultaten van verwachten als de benadering van het onderzoek wordt aangepast.”
Joeri Sjvytkin, vicevoorzitter van de defensiecommissie in de Doema, het Russische lagerhuis, geeft blijk van een slechte kennis van het Engels. Hij neemt de woorden van het onderzoekscomité, dat de Buk-installatie een ‘unieke vingerafdruk’ zou hebben gevormd, namelijk letterlijk. ,,Hoe kunnen vingerafdrukken behoren tot een brigade? Ze kunnen alleen maar behoren tot een specifieke militair. Hoe kunnen ze vingerafdrukken nagaan van een militair?”
NOS 25.05.2018 Het kabinet maakte vanochtend bekend dat Nederland en Australië samen Rusland aansprakelijk stellen voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17. De maatregel volgt op de bevindingen van het Joint Investigation Team (JIT), dat gisteren concludeerde dat de Buk-raket waarmee het vliegtuig is neergehaald afkomstig was van een Russische legereenheid.
Niet veel later bracht onderzoekscollectief Bellingcat naar buiten dat het een tweede Russische verdachte heeft geïdentificeerd die betrokken zou zijn bij het neerhalen van vlucht MH17. Het gaat om de hooggeplaatste militair Oleg Ivannikov (51).
Het Kremlin ontkent nog steeds alle betrokkenheid bij de vliegramp en trok vandaag opnieuw de conclusies van het JIT in twijfel. Rusland noemt het MH17-onderzoek bevooroordeeld. Premier Rutte riep Moskou daarom op de resultaten van het JIT serieus te bekijken en eist de Russische medewerking aan het onderzoek.
Telegraaf 25.05.2018 Als Nederland er nu niet uitkomt met de Russen, komen vervolgstappen in het vizier. Dat zei premier Rutte vrijdag over het besluit Rusland aansprakelijk te stellen voor diens aandeel in het neerhalen van MH17.
Wat die vervolgstappen zullen zijn, daar wil het kabinet nog niet op vooruit lopen. „Ik kan daar nu niets over zeggen omdat ik eerst deze stap helemaal wil uitlopen”, aldus de premier.
Rutte noemt het een ’ernstig feit’ dat Rusland verantwoordelijk is voor de inzet van de BUK-installatie en hij noemt het ’kwalijk’ dat Rusland niet goed heeft meegewerkt met het onderzoek. „Ondanks herhaalde verzoeken is cruciale informatie niet geleverd”, is zijn oordeel.
’Gerechtigheid’
Het duo-optreden met Australië verklaart de premier uit het feit dat beide landen vanaf het begin nauw opgetrokken zijn. Ook wijst hij erop dat enkele van de andere getroffen landen om verschillende redenen mogelijk andere juridische accenten willen zetten, zoals Oekraïne.
Over de schadeclaim die nabestaanden van MH17 nu aanhangig maken bij het Europees hof, zegt Rutte dat hij hun besluit ’respecteert’, maar dat dit los staat van de verantwoordelijkheid die de Nederlandse overheid neemt. „Wij moeten zorgen voor gerechtigheid.”
NU 25.05.2018 Premier Mark Rutte verwacht dat Rusland nu, na de bevindingen van het Joint Investigation Team (JIT), volledig meewerkt aan het onderzoek dat moet leiden tot de berechting van de daders van het neerschieten van de MH17.
“Wij eisen van Rusland dat het zijn verantwoordelijkheid neemt en volledig meewerkt aan waarheidsvinding en gerechtigheid voor de slachtoffers van MH17 en hun nabestaanden”, zei Rutte vrijdag na afloop van zijn wekelijkse persconferentie
Volgens de premier werken de Russen op dit moment onvoldoende mee: “Ondanks herhaalde verzoeken van het JIT is cruciale informatie niet geleverd.”
Het JIT concludeerde donderdag dat de buk-raketinstallatie, waarmee de MH17 in juli 2014 werd neergeschoten, afkomstig was van de Russische krijgsmacht. Op basis van die informatie heeft het kabinet vrijdag samen met Australië besloten om Rusland aansprakelijk te stellen voor de ramp waarbij 298 mensen, waaronder 196 Nederlanders, om het leven kwamen.
Dat besluit is volgens Rutte “niet lichtvaardig genomen”. “We hebben een zorgvuldige afweging gemaakt die is gebaseerd op het diepgravend en onafhankelijk onderzoek van het internationaal onderzoeksteam onder leiding van het Nederlandse OM”, aldus de premier.
Rutte legde uit dat hij de afgelopen jaren niet wilde speculeren over de betrokkenheid van de Russen bij de ramp, tot nu. “Nu is het anders, nu liggen er feiten op tafel”, zei Rutte. “Uit de presentatie van het JIT is maar één conclusie te trekken: Rusland is verantwoordelijk.”
Rutte zei nog geen contact te hebben gehad met de Russische president Vladimir Poetin. Minister van Buitenlandse Zaken, Stef Blok, heeft eerder op de dag gesproken met zijn Russische ambtsgenoot Lavrov. Die reageerde volgens Blok “niet heel verrassend afhoudend” op deze stap en ontkende enige betrokkenheid van Rusland bij de MH17-ramp.
Nederland houdt Rusland verantwoordelijk voor neerhalen MH17
Vervolgstappen
Of de Russen van plan zijn nu wel mee te werken, zal moeten blijken. Rutte wilde niet vooruitlopen op eventuele vervolgstappen als de medewerking uitblijft. Volgens de premier is het noodzakelijk om de zaken “stap voor stap” aan te pakken.
De eerstvolgende stap die Nederland zal nemen is dinsdag tijdens de vergadering van de VN-Veiligheidsraad. Daar zal Nederland Rusland manen zich te houden aan VN-resolutie 2166, die Rusland heeft gesteund en die alle landen dwingt mee te werken aan het MH17-onderzoek.
Op een eventuele tegenreactie van de Russen wilde Rutte niet vooruitlopen. Zo kan Poetin besluiten de gasleveranties uit Rusland stop te zetten.
53e raketafweerbrigade
Donderdag publiceerde het JIT, een samenwerkingsverband tussen Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne, de tussentijdse conclusies uit hun onderzoek. Volgens het team kwam de buk-raketinstallatie die het toestel boven Oost-Oekraïne neerschoot, van het Russische leger.
Na uitvoerige vergelijkingen met andere buk-TELAR-installaties werd volgens het JIT duidelijk dat de installatie in kwestie afkomstig was van de 53e raketafweerbrigade uit Koersk in Rusland. Die maakt deel uit van de Russische krijgsmacht.
Rusland liet na de publicatie weten niet bij de ramp betrokken te zijn. Het JIT roept voor enkele vragen de hulp van “het publiek” in, omdat Rusland niet meewerkt.
Vrijdagochtend maakte het onderzoekscollectief Bellingcat bekend een van de hoofdverdachte te hebben geïdentificeerd. Het zou gaan om Oleg Ivannikov, een militair met een hoge functie in de Russische krijgsmacht.
Eerder identificeerde Bellingcat de Russische generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjev als een van de andere hoofdverdachten. Bellingcat is een door de Brit Eliot Higgins opgericht journalistiek netwerk van burgers. Het collectief kwam een jaar geleden al met dezelfde conclusies als het JIT donderdag presenteerde.
Bellingcat zegt de bevindingen uit het onderzoek naar de hoofdverdachte Ivannikov voor de persconferentie met het JIT te hebben gedeeld.
AD 25.05.2018 Het aansprakelijk stellen van Rusland voor het neerhalen van vlucht MH17 is vergaand, maar noodzakelijk. Dat zei premier Mark Rutte vanmiddag tijdens zijn wekelijkse persconferentie. Hij gaat ervan uit dat het Kremlin gehoor geeft aan de Nederlandse eis om medewerking te verlenen aan het onderzoek.
We weten inmiddels dat Rusland wel degelijk een aandeel heeft
Voor de Nederlandse regering blijft het absolute topprioriteit het onderzoek naar vlucht MH17 tot een goede einde te brengen, benadrukt de premier. Nederland en Australië stellen Rusland aansprakelijk voor het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014, maakte het kabinet vanmorgen bekend. Met die formele stap hoopt het kabinet af te dwingen dat Rusland meewerkt aan het onderzoek.
,,Rusland is een trots land, dat – als er in eigen land grote rampen gebeuren – recht doet aan de nabestaanden. Ik ga ervan uit dat ze dat nu ook doen”, aldus Rutte, die de ramp met MH17 een ‘inktzwarte bladzijde’ uit de Nederlandse geschiedenis noemt.
Rutte, die zijn handelsmissie naar India afbrak om de ministerraad vanmorgen te kunnen voorzitten, benadrukt dat het besluit niet lichtzinnig is genomen. Hij prijst het onderzoek van het Joint Investigation Team (JIT). Dat onderzoeksteam acht het bewezen dat de Buk-raket waarmee vlucht MH17 uit de lucht werd geschoten, is afgevuurd uit een installatie van het Russische leger. Die zou afkomstig zijn van de 53ste luchtafweerraketbrigade uit Koersk.
Voor Nederland en Australië staat nu vast dat Rusland verantwoordelijk is voor de inzet van de Buk-installatie, stelt de premier. ,,Daarnaast heeft het OM gemeld dat Rusland onvoldoende meewerkt aan het onderzoek. Ondanks herhaaldelijke verzoeken hebben de Russische autoriteiten cruciale informatie niet gegeven.” Rutte wijst erop dat Rusland de VN-resolutie heeft ondertekend waarmee medewerking is toegezegd. ,,We weten inmiddels dat Rusland wel degelijk een aandeel heeft.”
Ontkenning
We gaan er alles aan doen om tot medewerking te komen. Lukt dat niet, dan moeten we nadenken over vervolgstappen
Rusland heeft vandaag opnieuw ontkend iets met de zaak te maken te hebben. ,,Ik betreur dat”, zegt Rutte. ,,Ik roep Rusland op de resultaten serieus te bekijken. We gaan met de autoriteiten in gesprek om er alles aan te doen om tot medewerking te komen. Lukt dat niet, dan moeten we nadenken over vervolgstappen. We gaan zien wat er gebeurt.” Wat die vervolgstappen zouden kunnen zijn, wil Rutte niet zeggen.
Een groep van 270 nabestaanden van Nederlandse slachtoffers van vlucht MH17 heeft vandaag bekendgemaakt naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens te stappen voor een schadeclaim tegen Rusland. ,,Dat nabestaanden een dergelijke actie ondernemen staat hun uiteraard volledig vrij. De overheid heeft zijn verantwoordelijkheid. Wij willen twee dingen: medewerking en gerechtigheid voor de slachtoffers en hun nabestaanden. Ik hoop dat gerechtigheid vandaag een stap dichterbij is gekomen.”
De Verenigde Staten steunen het besluit van Nederland en Australië om Rusland aansprakelijk te stellen voor de MH17-ramp. Dat meldt het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, dat het Kremlin eerder al opriep te ‘stoppen met liegen’ en opheldering te geven over de rol die het speelde bij het neerhalen van het passagierstoestel. De VS zeggen alle vertrouwen te hebben in de bevindingen van het JIT.
NU 25.05.2018 Nederland en Australië stellen Rusland aansprakelijk voor het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014. Met die formele stap hoopt het kabinet medewerking van Rusland af te dwingen, desnoods via tussenkomst van een rechter of internationale organisatie.
In het kort:
Nederland en Australië stellen Rusland aansprakelijk voor neerhalen MH17
Hiermee willen beide landen afdwingen dat Rusland meewerkt aan onderzoek
Rusland is op de hoogte gebracht van besluit
Buk-raket waarmee toestel in 2014 uit lucht werd geschoten volgens onderzoeksteam afkomstig van Russisch leger
”Wij eisen dat Rusland zijn verantwoordelijkheid neemt en volledig meewerkt aan waarheidsvinding en gerechtigheid voor de slachtoffers van vlucht MH17 en hun nabestaanden”, aldus minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken.
De bewindsman heeft vrijdagochtend contact gehad met zijn Russische ambtsgenoot Sergei Lavrov. Die reageerde volgens Blok “niet heel verrassend afhoudend” op deze stap en ontkende enige betrokkenheid van Rusland bij de MH17-ramp.
Volgende week dinsdag komt de VN-Veiligheidsraad bijeen waar Nederland de aansprakelijkheid aan de orde zal stellen. Beide landen zijn op dit moment lid van de VN-Veiligheidsraad.
“We zullen de Russen dan zeker recht in de ogen kijken”, zei Blok. Maandag spreekt Blok met zijn EU-collegaministers bij wie hij het onderwerp ter sprake zal brengen.
Rusland moet van Nederland schuld erkennen en de slachtoffers compenseren. Het is volgens Blok te vroeg om het al over bedragen te hebben.
Donderdag publiceerde het Joint Investigations Team (JIT), een samenwerkingsverband tussen Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne, de tussentijdse conclusies uit hun onderzoek. Volgens het team kwam de buk-raketinstallatie die het toestel boven Oost-Oekraïne neerschoot van het Russische leger.
Na uitvoerige vergelijkingen met andere buk-TELAR-installaties werd volgens het JIT duidelijk dat de installatie in kwestie afkomstig was van de 53e raketafweerbrigade uit Koersk in Rusland. Die maakt deel uit van de Russische krijgsmacht. Rusland liet na de publicatie weten niet bij de ramp betrokken te zijn. Het JIT roept voor enkele vragen de hulp van “het publiek” in, omdat Rusland niet meewerkt.
Nederland en Australië, de landen met de meeste slachtoffers, hebben de andere deelnemers aan het JIT-onderzoek (België, Maleisië en Oekraïne) geïnformeerd en gevraagd zich aan te sluiten. Blok: “We kunnen ons voorstellen dat deze landen hun positie willen bepalen, maar ze zijn uitgenodigd.”
Nederland zegt wel steun te hebben vanuit de NAVO, de Europese Unie en de Verenigde Staten. De NAVO en de EU hebben Rusland vrijdag opgeroepen om “verantwoordelijkheid” te dragen.
Blok benadrukt dat de aanslag op het passagiersvliegtuig met 298 mensen aan boord ”onherstelbaar leed” heeft teweeggebracht. Het besluit staat los van het strafrechtelijk onderzoek en de mogelijke vervolging en berechting van de daders. ”Maar deze trajecten kunnen elkaar wel wederzijds versterken”, aldus de minister.
Rusland is door zowel Nederland als Australië op de hoogte gebracht van dit besluit. Het aansprakelijk stellen van een staat is een juridisch complex proces. Nederland en Australië hebben Rusland vrijdag verzocht in overleg te treden om samen tot een oplossing te komen.
Piet Ploeg, voorzitter van de stichting Vliegramp MH17, noemt de uitspraak van het kabinet “een belangrijke steun in de rug voor de nabestaanden en voor eventuele juridische procedures”.
Ploeg sprak donderdag na de presentatie van het JIT nog zijn hoop op een reactie van het kabinet uit. “Ik had het gehoopt, maar ik had dit niet durven te verwachten. Het is een hele stevige reactie van het kabinet, en dat is terecht.”
Schadeclaim
Een groep van 270 Nederlandse nabestaanden stapt naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens voor een schadeclaim tegen Rusland, maakt hun Amerikaanse advocaat Jerry Skinner vrijdag bij EenVandaag bekend. Die procedure gaat buiten de stichting Vliegramp MH17 om.
Skinner stapte twee jaar geleden al namens een aantal Maleisische, Australische en Nieuw-Zeelandse nabestaanden naar het hof. De claim wordt uiterlijk 13 juni ingediend bij het hof.
Elsevier 25.05.2018 Nederland en Australië stellen Rusland aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17. Volgens minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) is nu ‘onomstotelijk bewezen dat er een directe link is tussen de BUK-raket en het Russische leger’. Hij verzoekt de Russen een ‘passende compensatie’ te bieden aan de nabestaanden.
Blok benadrukte vrijdagochtend tijdens een persconferentie dat de aansprakelijkstelling losstaat van het strafrechtelijk onderzoek en de eventuele vervolging en berechting van de daders. Het onderzoek gaat onverminderd door, en daar moet Rusland volgens de minister aan meewerken. Nu doet het dat volgens hem onvoldoende. Blok eist dat Rusland ‘zijn verantwoordelijkheid neemt en volledig meewerkt aan waarheidsbevinding en gerechtigheid voor de slachtoffers’. Dat heeft hij vrijdagochtend telefonisch laten weten aan zijn Russische ambtsgenoot Sergej Lavrov.
Onderzoeksteam: BUK-raket was afkomstig van Russische legerbasis
Het Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar de ramp waarbij op 17 juli 2014 alle 298 passagiers (196 Nederlanders) van vlucht MH17 omkwamen, kwam donderdag met nieuwe bevindingen: de BUK-raket die het vliegtuig boven Oekraïne uit de lucht schoot, was afkomstig van een legerbasis bij het Russische Koersk. De Tweede Kamer was donderdag al eensgezind: de Russische regering in Moskou moet zich verantwoorden.
Coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie riepen Blok donderdag op er bij de Verenigde Naties (VN) op aan te dringen dat alle VN-lidstaten medewerking moeten verlenen aan het onderzoek. Dat schreven Kamerleden Sjoerd Sjoerdsma (D66), Han ten Broeke (VVD), Chris van Dam (CDA) en Joël Voordewind (ChristenUnie) in Kamervragen. Ze vragen Blok onder meer nogmaals de aandacht te vestigen op de unaniem aangenomen resolutie 2166 van de VN-Veiligheidsraad, die alle VN-lidstaten oproept volledig mee te werken bij het ter verantwoording roepen van de daders.
Oproep namens D66, VVD, CDA en CU aan minister Blok om in VN Veiligheidsraad opnieuw alle VN-lidstaten op te roepen tot volledige medewerking aan MH17 onderzoek: 12:56 – 24 mei 2018
Rutte en Blok eerder terug uit buitenland voor overleg en ministerraad
Blok, die met het koninklijk paar mee was op staatsbezoek in Luxemburg, komt eerder terug om vrijdagmiddag de ministerraad bij te wonen. Hij noemde de nieuwe bevindingen van het JIT al ‘wettig en overtuigend bewijs dat aan de rechter kan worden voorgelegd’. In Luxemburg sprak koning Willem-Alexander, geflankeerd door koningin Máxima, van een ‘open wond in de samenleving’.
Net als Blok keert ook premier Mark Rutte (VVD) eerder terug uit het buitenland; hij was met een grote kabinetsdelegatie in India voor een handelsmissie. Vandaag leidt Rutte het kabinetsberaad over MH17, waarna hij zijn gebruikelijke persconferentie na de ministerraad houdt.
Asscher: ‘Russische regering aanspreken op verantwoordelijkheid’
Vrijwel alle oppositiepartijen zien de bevindingen van het JIT als sluitend en overtuigend bewijs dat de BUK-raket van het Russische leger afkomstig is. PvdA-leider Lodewijk Asscher eist van het kabinet dat het de regering in het Kremlin ‘gaat aanspreken op hun verantwoordelijkheid’ en vindt dat het nieuws over de BUK-raket ‘niet zonder gevolgen kan blijven’. Kamerleden van SP en GroenLinks spreken vergelijkbare woorden.
De BUK-Raket was van het Russische leger. Dat kan niet zonder gevolgen blijven. De PvdA wil van het kabinet weten hoe zij de Russische regering gaat aanspreken op hun verantwoordelijkheid. Juist ook mbt de opsporing en vervolging van de daders https://www.om.nl/@103182/update/ 13:43 – 24 mei 2018
Hij roept alle partijen op om mee te werken aan het onderzoek. ‘Ook Rusland. In elk mogelijk verband, zowel multilateraal als bilateraal, dient Rusland erop te worden aangesproken volledige medewerking te verlenen en geen zaken achter te houden.’
Die mening was Wilders in februari ook al toegedaan. Naar eigen zeggen sprak hij de Russische politici daar destijds op aan. ‘Bij ieder gesprek stel ik ook aan de orde dat Rusland moet meewerken met betrekking tot MH17. Dat kan beter in goed overleg dan in vijandschap.’
Baudet niet overtuigd: ‘merkwaardig’ dat Oekraïne lid onderzoeksteam is
De enige partij die openlijk zijn twijfels uit over de meest recente uitkomsten van het JIT-onderzoek, is Forum voor Democratie (FvD). Lijsttrekker Thierry Baudetvindt dat de nieuwe informatie niet onomstotelijk aantoont dat de BUK-installatie inderdaad deel uitmaakte van de Russische 53e Luchtafweerraketbrigade. ‘Er is veel dat ik niet kan beoordelen. Dat vind ik echt aan een rechter. Ik wil geen voorschot nemen op de uitkomst,’ zegt de FvD-leider.
Baudet blijft het naar eigen zeggen ‘merkwaardig’ vinden dat een mogelijke dader – waarmee hij doelt op Oekraïne – deel uitmaakt van het onderzoeksteam. Dat wordt verder gevormd door Nederland, België, Australië en Maleisië.
Het Kremlin in Moskou ontkent nog altijd dat een wapensysteem van Russische makelij naar Oekraïne is vervoerd. Wel heeft de Russische president Vladimir Poetindonderdagavond op aandringen van de Franse president Emmanuel Macronbeloofd de JIT-bevindingen te gaan analyseren.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
NOS 25.05.2018 Verschillende landen willen dat Rusland verantwoording aflegt over zijn betrokkenheid bij de ramp met vlucht MH17. Duitsland, Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en de Europese Unie roepen de Russen op om mee te werken aan het onderzoek van het Joint Investigation Team (JIT).
“Het Kremlin denkt dat het straffeloos kan handelen”, zegt de Britse minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson. “Het neerhalen van vlucht MH17 is een flagrant voorbeeld van de minachting van het Kremlin voor onschuldige levens.”
EU-buitenlandchef Federica Mogherini roept de Russen op om volledig mee te werken aan het onderzoek en zijn verantwoordelijkheid te aanvaarden. Een woordvoerder van de Duitse regering zegt dat Rusland “zijn verantwoordelijkheid moet nemen, zodat deze tragedie volledig kan worden opgehelderd en de daders verantwoordelijk gehouden kunnen worden”.
‘Stop met liegen’
Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt in een verklaring het volledige vertrouwen te hebben in de resultaten van het Joint Investigation Team van gisteren. Volgens het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft het JIT aangetoond dat de Buk-raket vanuit Rusland naar Oekraïne is gebracht, vervolgens vanuit een door Rusland gecontroleerd gebied is afgevuurd en daarna weer is teruggebracht naar Russisch territorium.
“Het is tijd dat Rusland stopt met liegen en zijn verantwoordelijkheid neemt voor de rol in het neerhalen van de vlucht”, schrijft het ministerie in een verklaring. De VS beschuldigt Rusland van een “hardvochtige desinformatiecampagne” en roept het land op die te staken.
NAVO-baas Jens Stoltenberg zegt ook dat Rusland zijn verantwoordelijkheid moet nemen. “Het neerhalen van vlucht MH17 was een wereldwijde tragedie. Degenen die daarvoor verantwoordelijk zijn moeten verantwoordelijk worden gehouden. Ik roep Rusland op om die verantwoordelijkheid te nemen.”
Rusland ontkent
Eerder vandaag stelden Australië en Nederland de Russen aansprakelijk voor het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014, na de bevindingen van het internationale onderzoeksteam van gisteren. Dat concludeerde dat de Buk-raket waarmee de vlucht is neergehaald afkomstig was van een Russische brigade.
Het Kremlin spreekt de beschuldigingen tegen en ontkent opnieuw elke betrokkenheid. Rusland zegt dat het geen onderdeel is geweest van de onderzoeken naar de vliegramp en dat het de bevindingen daarom niet kan vertrouwen. Ook het Russische ministerie van Defensie ontkent.
OmroepWest 25.05.2018 ‘Het recht moet zegevieren, maar dat gaat niet gebeuren.’ Dat verzucht Joris Hentenaar bij het nieuws dat Nederland en Australië Rusland aansprakelijk stellen voor het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014. De Haagse cameraman verloor zijn goede vriend Rein Specken bij die ramp.
‘Ik hoop dat de druk op Rusland zo groot wordt dat het land buigt en de schuld op zich neemt. Maar daar geloof ik niet in’, zegt Hentenaar.
De cameraman reisde voor Nieuwsuur naar Oekraïne, waar het vliegtuig was neergehaald door een BUK-raket. In dat vliegtuig zaten 298 mensen, onder wie 193 Nederlanders. Hiervan kwamen er 24 uit onze regio, zo ook zijn Haagse vriend Rein Specken.
Zonnebloemen als symbool ramp
Hentelaar was voor Nieuwsuur bij de ramp. Tijdens het draaien in Oekraïne zag hij allemaal zonnebloemen liggen op de rampplek. Hij kwam daarom op het idee om een kunstwerk te maken van 5000 zonnebloemen, die het veld symboliseren waar het vliegtuig is neergestort.
Een tentoonstelling met dit kunstwerk werd geopend in Amstelveen. De tentoonstelling was mede voor de moeder van Rein Specken. Hiermee hoopte hij haar én de andere nabestaanden te kunnen troosten.
Verantwoordelijkheid
Ondertussen is nog steeds niet honderd procent duidelijk wie het vliegtuig heeft neergehaald. Rusland ontkent tot dusverre in alle toonaarden dat het land hiervoor verantwoordelijk is. Nederland en Australië hebben Rusland nu aansprakelijk gesteld in de hoop dat Rusland meewerkt aan het onderzoek naar de toedracht.
Volgens minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken staat het vast dat Rusland verantwoordelijk is voor de inzet van de BUK-raket. Het land benadrukte deze vrijdag nogmaals met klem niet verantwoordelijk te zijn voor het neerhalen van het MH17-vliegtuig.
Telegraaf 25.05.2018 Ook Nederlandse nabestaanden van slachtoffers van de crash van vlucht MH17 hebben zich aangemeld bij een Amerikaanse advocaat die namens hen een schadeclaim indient tegen Rusland bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Advocaat Jerry Skinner zei dat vrijdagavond in actualiteitenrubriek EenVandaag. Hij wil de klacht uiterlijk 13 juni indienen bij het hof.
Skinner legde in 2016 als bij het Europes hof een claim neer van in totaal 330 miljoen dollar namens 33 familieleden van de doden uit Maleisië, Nieuw-Zeeland en Australië. Die zaak loopt nog, aldus EenVandaag. Volgens de rubriek sluiten nu familieleden van zeker 130 slachtoffers, van wie honderd uit Nederland, zich aan.
Per nabestaande wil Skinner een schadebedrag claimen dat in de miljoenen loopt. Skinner is een bekende luchtvaartadvocaat; hij werd bekend als advocaat van nabestaanden van de fatale aanslag op het toestel van Pan Am dat in 1988 neerstortte bij het Schotse Lockerbie.
NOS 25.05.2018 Een groep van 270 nabestaanden van Nederlandse slachtoffers van de ramp met de MH17 stapt naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. Advocaat Jerry Skinner dient namens hen een schadeclaim in tegen Rusland, zo zegt hij in EenVandaag.
De nabestaanden sluiten zich aan bij een zaak die Skinner voert namens 33 Australische, Maleisische en Nieuw-Zeelandse nabestaanden. Het gaat volgens de actualiteitenrubriek om familieleden van 130 slachtoffers. Honderd daarvan komen uit Nederland.
Skinner claimt per nabestaande een bedrag dat in de miljoenen loopt. Hij hoopt niet alleen financiële genoegdoening te krijgen, maar ook de druk op Rusland op te voeren om mee te werken aan het strafrechtelijk onderzoek naar de vliegramp en de uitlevering van verdachten. Hij zegt dat het Europees Hof de enige plek is om als particulier claims in te dienen tegen Rusland.
Onderzoek
De stap van de nabestaanden staat volgens EenVandaag los van de persconferentie van het Joint Investigation Team (JIT) van gisteren. In die persconferentie meldde het JIT, het internationale team dat onderzoek doet naar de MH17-ramp, dat de Buk-raket waarmee vlucht MH17 werd neergehaald afkomstig was van de 53ste brigade van het Russische leger uit Koersk.
Nederland en Australië stelden Rusland vanochtend aansprakelijk voor het neerhalen van de vlucht, waarbij 298 doden vielen. Later vanochtend presenteerde het internationale onderzoekscollectief Bellingcat de naam van een nieuwe hoge Russische militair die betrokken was bij het neerhalen: Oleg Ivannikov.
Grote steun
Nabestaanden van de slachtoffers zijn blij dat het kabinet Rusland aansprakelijk gaat stellen. Voorzitter Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17 noemt het een grote steun in de rug. “Het belangrijkste is dat hier wordt aangetoond dat de Russische staat verantwoordelijkheid draagt.”
Ploeg is optimistisch over de juridische stappen, maar weet ook dat het nog jaren kan duren voordat er duidelijkheid is. “We vinden het vervelend dat het zo lang duurt, maar een zorgvuldig onderbouwde aanklacht vinden we veel belangrijker.”
De ontdekking van Bellingcat dat een hoge Russische militair betrokken was bij het neerhalen van MH17 moet volgens Ploeg goed onderzocht worden. Maar hij twijfelt er niet aan dat het JIT voldoende materiaal heeft om de militair aan te klagen.
Telegraaf 25.05.2018 Een groep van 270 nabestaanden van Nederlandse slachtoffers van de ramp met vlucht MH17 stapt naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens voor een schadeclaim tegen Rusland. De Amerikaanse advocaat Jerry Skinner zegt in EenVandaag dat de klacht uiterlijk 13 juni wordt ingediend bij het hof.
Skinner stapte twee jaar geleden al namens 33 Maleisische, Australische en Nieuw-Zeelandse nabestaanden naar het Europees Hof. Die zaak loopt nog. Nu sluit een nieuwe, grote groep nabestaanden zich bij de klacht aan. Het gaat om familieleden van in ieder geval 130 slachtoffers, van wie honderd uit Nederland.
Per nabestaande wil Skinner een schadebedrag claimen dat in de miljoenen loopt. Het Europees Hof is volgens hem het enige hof dat particulieren toestaat claims in te dienen tegen Rusland.
Telegraaf 25.05.2018 Onderzoekscollectief Bellingcat heeft de Russische militair Oleg Ivannikov aangewezen als hoofdverdachte in de MH17-zaak. Ze kregen hem niet te pakken voor een reactie.
Telegraaf 25.05.2018 De Rus Oleg Ivannikov, die volgens het onderzoekscollectief Bellingcat hoofdverdachte is voor het neerhalen van vlucht MH17, was de hoogste militair in de zelfbenoemde republiek Loehansk in Oost-Oekraïne. Hij staat bekend onder de codenaam Orion.
De nu 51-jarige had leiding over het militaire commando, een huurlingenleger en het privéleger Wagner. Bellingcat zegt een bulk aan indirect bewijs te hebben. „Deze kolonel was de hoogste leidinggevende, hij was in de regio en hij was verantwoordelijk voor het transport van de Buk-raket, waarmee het toestel uit de lucht was geschoten.”
Volgens Bellingcat is het aannemelijk dat hij de rang van generaal had toen hij Oekraïne eind 2014 verliet. Op basis van digitale bronnen heeft het onderzoekscollectief een cv van Ivannikov kunnen vaststellen: hij genoot eerst verschillende militaire opleidingen en kwam daarna bij het Russische leger.
Zuid-Ossetië
Onder een andere naam (Andrey Ivanovich Laptev) werd hij gepositioneerd in Zuid-Ossetië tijdens de onafhankelijkheidsstrijd tegen Georgië circa tien jaar geleden. Daar werd hij minister van Defensie, nog steeds onder zijn alias. ’Laptev’ was verantwoordelijk voor militaire operaties en support vanuit Rusland voor de lokale milities.
Ivannikov verliet na enige tijd die post om te gaan promoveren in Rusland, op het onderwerp ’The Complex Nature of the Information War in the Caucasus’. Hij werd militair expert en directeur van een staatsgesponsord onderzoekscentrum over de Caucasus. In 2014 zou hij in Oost-Oekraïne zijn opgedoken onder de naam ’Andrey Ivanovich’, als leider van de zelfbenoemde republiek Loehansk.
Telegraaf 25.05.2018 Onderzoekscollectief Bellingcat claimt een van de hoofdverdachten van het neerhalen van vlucht MH17 te hebben gevonden. Het gaat om iemand met een hoge functie in het Russische leger. Deze man, Oleg Ivannikov, stond bekend onder de codenaam Orion.
Dat meldde het journalistieke netwerk tijdens een persconferentie. Het gaat om een bulk aan indirect bewijs, meldde Bellingcat. „Deze kolonel was de hoogste leidinggevende, hij was in de regio en hij was verantwoordelijk voor het transport van de Buk-raket, waarmee het toestel uit de lucht was geschoten.”
Ivannikov, bekend onder vele aliassen, is door Bellingcat recent nog getraceerd. Afgelopen september bestelde hij een sportattribuut via een webwinkel.
Het onderzoekscollectief heeft de informatie enkele maanden geleden overgedragen aan het JIT, het internationale politie- en justitieteam dat onderzoek doet naar de rampvlucht. „Wij hebben een onderbouwde hypothese, het is aan het JIT om met keihard bewijs te komen dat standhoudt in de rechtbank.”
Onderzoeksjournalist Eliot Higgins, oprichter van onderzoekscollectief Bellingcat. Ⓒ ANP
Bellingcat zocht naar twee hoofdverdachten, Orion en Delfin. Het netwerk identificeerde de laatste eerder al als Nikolaj Fiodorovitsj. Van beide mannen bestaan geluidsfragmenten.
De persconferentie was een dag na de update van het JIT. Het internationale onderzoeksteam van politie en justitie meldde donderdag dat „onomstotelijk” vaststaat dat de Buk-raket waarmee vlucht MH17 uit de lucht is geschoten, is afgevuurd uit een installatie van het Russische leger. Bellingcat was eerder al tot dezelfde conclusie gekomen.
Bellingcat is een netwerk van journalisten, activisten en burgers dat werd opgericht door de Brit Eliot Higgins. Het zoekt in openbare digitale bronnen en naar officiële stukken die per ongeluk online komen naar informatie over internationale conflicten.
Het Joint Investigation Team (JIT) gaat de onthullingen van Bellingcat over de identiteit van een van de hoofdverdachten van het neerhalen van vlucht MH17 „met interesse bestuderen.” Dat laat een woordvoerder van het Openbaar Ministerie namens het JIT weten. Inhoudelijk commentaar kan ze niet geven. „We hebben veel waardering voor het werk van Bellingcat”, kan het OM wel melden.
Het Joint Investigation Team (JIT) heeft de informatie over de identiteit van de hoofdverdachte van het neerhalen van MH17 „al enkele maanden.” Dat zei Bellingcat-oprichter Eliot Higgins. „We hebben het JIT deze informatie gegeven, enkele maanden geleden”, zei Higgins. „Ze zeiden ’dank je wel’ en verder niet zo veel. Zoals iedere keer eigenlijk.” Bellingcat kwam al eerder met informatie over het neerhalen van MH17 die later door het onderzoeksteam werd bevestigd.
Het vliegtuig van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, een wapen van Russische makelij. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
NOS 25.05.2018 Het internationale onderzoekscollectief Bellingcat en het Russische onderzoeksplatform The Insider hebben de naam achterhaald van een tweede hoge Russische militair die betrokken was bij het neerhalen van vlucht MH17. Het is volgens hen de inlichtingenofficier Oleg Ivannikov, die in elk geval een half jaar geleden nog bij de buitenlandse militaire inlichtingendienst (GRU) van Rusland werkte. Hij is een van de twee hooggeplaatste personen die in beeld zijn bij het internationale onderzoeksteam JIT.
Op basis van onder meer telefoontaps concluderen de onderzoekers dat hij direct betrokken was bij het transport van de Buk-installatie naar en van Oekraine.
Het Joint Investigation Team (JIT) gaat de onthullingen van Bellingcat “met interesse bestuderen”, liet een woordvoerder van het Openbaar Ministerie namens het JIT weten. Inhoudelijk commentaar werd niet gegeven.
Loegansk
De 51-jarige Ivannikov, die door het JIT werd aangeduid als Orion werkte tijdens de ramp volgens Bellingcat in de rebellenrepubliek Loegansk in Oost-Oekraïne. Hij was daar militaire adviseur en gaf in feite de leiding aan de republiek. Hij coördineerde en leidde de activiteiten van de Russische militanten, de pro-Russische Oekraïense rebellen en een ‘privé-leger’ dat bekendstaat als de Wagner-groep, aldus Bellingcat.
Hiermee is volgens Bellingcat voor het eerst vastgeld dat een hoge Russische officier die betrokken was bij de ramp met de MH17 ten tijde van de ramp op Oekraïens grondgebied was. Wat precies zijn rol is geweest bij het neerhalen van het toestel is niet duidelijk.
Syrië
Eerder zou Ivannikov onder een schuilnaam minister van Defensie zijn geweest in Zuid-Ossetië, een pro-Russisch republiekje dat zich met Russische steun heeft afgescheiden van Georgië. Later was hij ook actief in de Syrische burgeroorlog. Dat hebben de onderzoekers onder meer afgeleid uit een telefoongesprek met de echtgenote van Ivannikov.
Bellingcat heeft de bewijzen gedeeld met het JIT. Dat gebeurde al ruim voor de openbaarmaking van vandaag, om te voorkomen dat alle openbare bewijs zou worden gewist voor het JIT ernaar kon kijken. Van Ivannikov waren geen foto’s op internet te vinden, zodat hij onopgemerkt onder verschillende namen kon opereren.
Correspondent David Jan Godfroid zegt dat de bevindingen van Bellingcat belangrijk zijn. “Als Ivannikov er inderdaad bij betrokken was, kan het niet anders dan dat de militaire en politieke top van het ministerie van Defensie in Rusland erbij betrokken was. En in dat geval is het haast ondenkbaar dat het Kremlin, en dus ook president Poetin, er niet vanaf wist.” Hij wijst erop dat het Russische leger strikt hiërarchisch is georganiseerd en dat lager geplaatsten niets ondernemen zonder toestemming van bovenaf. “Dat geldt zeker voor de inzet van Buk-raketten in Oekraïne.”
Eind vorig jaar identificeerde Bellingcat in samenwerking met The Insider een andere door het JIT gezochte hoge militair als kolonel-generaal Tkatsjov.
Eerder had Bellingcat al ontdekt dat de 53ste brigade van het Russische leger de Buk-installatie naar Oekraïne had gebracht. Dit werd gisteren bevestigd door het JIT, waarmee volgens het internationale onderzoeksteam de betrokkenheid van Rusland bij de ramp wettig en overtuigend bewezen is.
Vanochtend besloot het kabinet om die reden Rusland aansprakelijk te stellen voor het neerhalen van vlucht MH17.
Telegraaf 25.05.2018 In de Tweede Kamer is positief geregeerd op het kabinetsbesluit om Rusland aansprakelijk te stellen voor de MH17-ramp. De grootste regeringspartij, de VVD, zegt de „kraakheldere en stevige stap” van Nederland en Australië te steunen.
„De Russen staan nu voor een belangrijke keuze: eindelijk voluit gaan meewerken of mist blijven opwerpen. Het onderzoek zal sowieso doorgaan, met of zonder Rusland”, aldus VVD-Kamerlid Han ten Broeke.
’Een stevige stap’
Sjoerd Sjoerdsma van coalitiepartner D66 noemt het terecht dat het kabinet „een zeer stevige stap” zet. De kleinste regeringspartij, de ChristenUnie, verwacht dat Moskou uit zichzelf geen openheid van zaken geeft. „Deze stap kan ervoor zorgen dat Rusland wel zal moeten meewerken aan waarheidsvinding.”
Volgens ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind zou het goed zijn „wanneer Nederland zoveel mogelijk andere landen die aangesloten zijn bij het JIT (Joint Investigation Team, het internationale team dat de aanval onderzoekt) mobiliseert om de druk op Rusland op te voeren.”
’Kan niet zonder gevolgen blijven’
Tweede Kamerlid Bram van Ojik van oppositiepartij GroenLinks vindt het „goed dat Nederland en Australië genoegdoening vragen voor de slachtoffers.” Hij hoopt dat andere betrokken landen zich hier snel bij aansluiten.
En Kamerlid Lilianne Ploumen van oppositiepartij PvdA zegt: „Het JIT heeft onomstotelijk aangetoond dat de BUK-raket waarmee de MH17 is neergehaald afkomstig is van het Russische leger. Dat kan niet zonder gevolgen blijven. De PvdA steunt daarom de stap van het kabinet.”
NOS 25.05.2018 Nederland en Australië stellen Rusland samen aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17. Het kabinet heeft daar vanochtend een besluit over genomen.
De aansprakelijkstelling door het kabinet volgt op de bevindingen van het Joint Investigation Team (JIT), gisteren. Dat concludeerde dat de Buk-raket waarmee MH17 is neergehaald afkomstig was van een installatie van een brigade van het Russische leger.
Rusland is verantwoordelijk
Premier Rutte onderstreepte dat het kabinet geen enkele twijfel heeft over de bevindingen van het JIT en dat daarom deze “grote stap” wordt gezet. Hij benadrukte dat het Openbaar Ministerie en het JIT op geen enkele manier politiek zijn beïnvloed. Ook minister Blok sprak van onomstotelijk bewijs.
“Rusland is verantwoordelijk voor de inzet van deze Buk-installatie en daarmee kan worden vastgesteld dat Rusland niet heeft meegewerkt aan alle verzoeken om duidelijkheid te geven over het aandeel van het land in deze hele kwestie”, zei Rutte. Volgens hem is dat feit zo ernstig, dat het de aansprakelijkstelling rechtvaardigt.
Rutte is niet bang dat het kabinet met deze maatregel het justitieel onderzoek voor de voeten loopt. Volgens het kabinet staat de aansprakelijkstelling los van het strafrechtelijk onderzoek en de mogelijke vervolging en berechting van daders. Het onderzoek van het JIT gaat door.
Rutte: ik ga ervan uit dat Rusland snapt hoe ernstig dit is
Compensatie
Het kabinet erkent dat het aansprakelijk stellen van een land een ingewikkeld juridisch proces is. Blok sprak van een zeer ingrijpende stap, die niet lichtvaardig is genomen. “We zijn zeker van onze zaak”, voegde hij eraan toe.
Het besluit betekent dat Nederland en Australië Rusland “genoegdoening in verschillende vormen” vragen. Volgens Blok moet Rusland de nabestaanden een “passende compensatie” bieden. Het kabinet wil niet speculeren over bedragen.
Nederland stelt Rusland ‘aansprakelijk’, wat betekent dat?
Nederland en Australië hebben Rusland gevraagd te overleggen over een oplossing “die recht doet aan het enorme leed en de toegebrachte schade, veroorzaakt door het neerhalen van MH17”. Het voorleggen aan een internationale rechter of organisatie kan een volgende stap zijn.
Blok: wij eisen nu dat Rusland verantwoordelijkheid neemt
Andere landen
Voorlopig hebben alleen Nederland en Australië Rusland aansprakelijk gesteld. Maar het kabinet hoopt dat ook andere landen met slachtoffers, zoals Maleisië en België, zich bij die stap aansluiten. Die denken daar nog over na.
Blok zal de andere Europese landen maandag om steun vragen voor de maatregel van het kabinet en Nederland zal de stap volgende week ook aan de orde stellen in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties.
Telegraaf 25.05.2018 Nederland en Australië stellen Rusland aansprakelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17. De ministerraad heeft daartoe besloten op voorstel van minister Blok van Buitenlandse Zaken. Rusland is hiervan door beide landen op de hoogte gesteld.
Minister Blok (Buitenlandse Zaken): „Het neerhalen van vlucht MH17 heeft onherstelbaar leed teweeggebracht. Het kabinet heeft altijd gezegd: de waarheid rond vlucht MH17 moet boven tafel en er moet gerechtigheid komen voor de slachtoffers en hun nabestaanden.
Nederland heeft hiervoor de steun van de internationale gemeenschap. Op basis van de conclusies van het JIT staat nu voor Nederland en Australië vast dat Rusland verantwoordelijk is voor de inzet van de BUK-installatie waarmee vlucht MH17 is neergehaald. Het kabinet handelt hier nu naar door Rusland formeel aansprakelijk te stellen.’’
Volgens de bewindsman was de beschikbaarheid van de BUK-installatie in strijd met internationaal recht en is dat de grond voor de aansprakelijkheidstelling.
Staatsaansprakelijkheid is relevant wanneer staten regels van het internationaal recht niet nakomen. Het is dan mogelijk om een staat voor het schenden van één of meerdere internationale regels aansprakelijk te stellen en genoegdoening te vragen.
Het is deze juridische weg die Nederland en Australië nu samen gaan bewandelen. Beide landen houden Rusland verantwoordelijk voor zijn aandeel in het neerhalen van vlucht MH17. De andere betrokken landen zijn verzocht zich bij Nederland en Australië aan te sluiten.
Tijdens de ingelaste persconferentie zei Blok dat hij zijn Russische collega Lavrov op de hoogte heeft gesteld van het besluit. Nederland en Australië vragen Rusland nu mee te werken aan het onderzoek en verantwoordelijkheid te nemen. „Het initiatief ligt nu daar”, aldus Blok.
Reactie
Volgens hem reageerde Lavrov afhoudend, nadat Rusland ook donderdag opnieuw betrokkenheid had ontkend. „Ik betreur dat zeer”, zei Blok daarover. De Russische minister van Buitenlandse Zaken had echter gezegd de stukken nog niet gelezen te hebben en dus nog geen officiële reactie te hebben.
Wat er gebeurt als Rusland betrokkenheid blijft ontkennen, ook op diplomatiek niveau, daarop wilde Blok niet ingaan. „Daarvoor moeten we eerst een officiële reactie hebben.”
Ook over de hoogte van een eventuele schadevergoeding wilde hij nog niet speculeren. „De precieze strafrechtelijke consequenties zijn aan het OM.” Blok benadrukte dat deze aansprakelijkheidstelling van land tot land, het lopende strafrechtelijk onderzoek niet voor de voeten loopt en dat het elkaar zelfs kan versterken.
Scenario
In kabinetskringen valt te horen dat Nederland en Australië al weken bezig zijn met de voorbereidingen van deze stap. De scenario’s lagen al klaar. Er is voortdurend overleg geweest tussen de landen, zowel vanuit het Openbaar Ministerie als op kabinetsniveau face-to-face: het onderwerp lag zo gevoelig dat men hierover niet over open lijnen contact durfde te hebben.
Het Openbaar Ministerie had de hoofdconclusies al met het kabinet gedeeld voor de persconferentie van donderdag, maar de details over de presentatie nog niet. Wel wisten de premier en Blok hierdoor deze week al voor hun vertrek naar het buitenland, dat ze eerder zouden moeten terugkeren. Die informatie hielden ze echter voor zich om geen slapende honden wakker te maken.
’Duurt nog jaren’
Er wordt verwacht dat het hele proces nog jaren gaat duren. De eerste stap is nu om in overleg te treden met de Russen over wat ze met het Nederlands-Australische besluit gaan doen.
Telegraaf 25.05.2018 De Britse regering vindt dat Rusland „verantwoording moet afleggen” voor de rol die het speelde rond de MH17-ramp. „Het Kremlin denkt dat het straffeloos kan handelen”, zei minister Boris Johnson (Buitenlandse Zaken).
Door het neerhalen van het passagiersvliegtuig verloren tien Britse burgers het leven. Johnson verweet het Kremlin weinig waarde te hechten aan de levens van onschuldige mensen. „De Russische regering moet nu verantwoording afleggen voor zijn handelingen in relatie tot het neerhalen van MH17”, stelde de minister in een verklaring.
De relatie tussen Londen en Moskou staat verder onder druk door de zaak Skripal. Die voormalige Russische spion en zijn dochter werden begin maart bewusteloos aangetroffen op een bankje in Salisbury. De Britse autoriteiten denken dat Rusland verantwoordelijk is voor de vergiftiging van het duo met zenuwgas. Het Kremlin ontkent dat en zegt evenmin betrokken te zijn bij het neerhalen van MH17.
Telegraaf 25.05.2018 De Verenigde Staten steunen het besluit van Nederland en Australië om Rusland aansprakelijk te stellen voor de MH17-ramp. Dat meldt het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, dat het Kremlin eerder al opriep te „stoppen met liegen” en opheldering te geven over de rol die het speelde bij het neerhalen van het passagierstoestel.
De VS zeggen alle vertrouwen te hebben in de bevindingen van het JIT (Joint Investigation Team). Dat acht bewezen dat de raket die het vliegtuig trof afkomstig was van een Russische legerbasis. Het ministerie riep Moskou op de „desinformatiecampagne” te staken en openheid te geven over zijn betrokkenheid bij de ramp.
Rusland ontkent betrokken te zijn bij het neerhalen van vlucht MH17. Minister Sergej Lavrov (Buitenlandse Zaken) trok vrijdag een vergelijking met de zaak-Skripal, waarin zijn land verantwoordelijk werd gehouden voor het vergiftigen van een voormalige spion en zijn dochter. „Toen zeiden ze dat het ’zeer waarschijnlijk’ was dat de Russen erachter zaten, maar kondigde Scotland Yard direct aan dat het onderzoek nog gaande was. En dat is het nog steeds”, zei Lavrov.
Telegraaf 25.05.2018 De onderzoekers van het Joint Investigation Team (JIT) hebben donderdag Buk-raketten getoond van een type dat in Rusland sinds 2011 niet meer in gebruik is. Dit stelt het Russische ministerie van Defensie volgens Russische media.
De luchtafweerraketten zijn in de Sovjet-Unie in 1986 gemaakt. Ze zijn zoals gebruikelijk na een periode van 25 jaar om veiligheidsredenen uit de roulatie genomen om vervangen te worden door modernere raketten of een meer geavanceerde luchtafweer.
Oekraïne heeft twintig buk-luchtafweersystemen, maar heeft sinds 1991 daar nooit meer nieuwe raketten voor verworven. Kiev verving ze dus niet, aldus het Russische ministerie. Rusland vraagt zich daarbij af waarom de onderzoekers van het JIT zo geheimzinnig doen over de vraag waar die raket is gevonden en van wie ze hem gekregen hebben. Het ministerie vermoedt dat de herkomst van ’het bewijsstuk’ opzettelijk geheim wordt gehouden omdat het projectiel mogelijk bij de Oekraïense strijdkrachten vandaan komt.
NOS 25.05.2018 Wat het officiële onderzoeksteam naar de aanslag op vlucht MH17 gisteren als conclusie presenteerde, zei digitaal collectief Bellingcat vorig jaar al: de Buk-raket waarmee vlucht MH17 werd neergehaald was afkomstig van de 53ste brigade van het Russische leger uit Koersk.
De onthulling van het burgercollectief was vorig jaar al indrukwekkend. Met terugwerkende kracht is het nu dus ook gelegitimeerd door forensisch bewijs. Vandaag komt Bellingcat met een nieuw rapport over MH17 en geeft het zijn eerste persconferentie ooit. Wat is dit voor club?
Bellingcat komt uit de koker van de Engelse internetfanaat Eliot Higgins. De toen werkloze financieel analist werd in 2012 bekend met zijn blog Brown Moses, waarop hij onder meer de wapenhandel rondom de Syrische oorlog blootlegde. Informatie daarover vond hij via openbare digitale bronnen, gewoon vanachter de computer in Leicester.
Zijn droom
Higgins’ tamelijk nieuwe manier van nieuwsgaring smaakte naar meer. In de zomer van 2014 haalde hij via een crowdfundingsactie in korte tijd bijna 50.000 pond (ongeveer 57.000 euro) op voor Bellingcat. Zijn droom: journalisten, activisten en onderzoekers een platform en de hulpmiddelen geven om samen tot ‘open-source’ onderzoeksjournalistiek te komen.
Deze mond vol betekent niet meer dan dat Higgins en zijn ploeg van voornamelijk vrijwilligers op basis van digitale bronnen onderzoeksjournalistiek bedrijven. Ze zoeken op Facebook en de Russische evenknie VKontakte, op Twitter, Instagram, andere sociale media en Google Earth en snorren officiële documenten op die per ongeluk online komen en gebruiken wat er verder digitaal maar voorhanden is. Zo probeert een internationaal netwerk van huiskamerspeurneuzen de puzzel compleet te krijgen van conflicten die de internationale gemeenschap splijten.
Obsessie
In Nederland kreeg Bellingcat de meeste bekendheid door het onderzoek naar de ramp met de MH17. Ze kwamen met het nieuws over de 53ste brigade en identificeerden een hoge Russische generaal als medeplichtige aan de hand van zijn stem. NOS interviewde in 2016 een Nederlandse medewerker, die digitaal jacht maakte op informatie over de aanslag. Zijn zoektocht noemde hij “bijna een obsessie”.
In het Syrië-conflict gingen zij na waar de bommen vielen. Bellingcat achterhaalde dat het Syrische leger clusterbommen gebruikte. Ook wist Higgins met zijn team uit te pluizen waar de Amerikaan James Foley precies was vermoord door IS, onder meer aan de hand van herkenningspunten van de executievideo.
Het is geen magie, het is heel veel zoeken, aldus Nederlands Bellingcat-lid Christiaan Triebert,
De Nederlandse student Christiaan Triebert ontcijferde de WhatsAppgroep van Turkse coupplegers, die in 2016 de regering van Erdogan omver wilden werpen. “Met enige training kan iedereen dit doen. Het is geen magie, het is heel veel zoeken. Ik heb alleen openbare informatie gebruikt”, zei hij daar destijds over tegen de NOS. “We zoeken niet naar één naald in één hooiberg, maar naar duizenden naalden in duizenden hooibergen. Dat is een fantastische uitdaging.”
Triebert won met zijn onderzoek een Europese prijs voor innovatieve journalistiek. Tegen Het Parool zei hij “geen tegenstelling” te zien met traditionele journalistiek. “Het enige dat wij doen is berichten verifiëren. Het verschil is dat we dat doen met het nieuwste gereedschap. Er is gewoon veel mogelijk.”
Bekijk hieronder een samenvatting van de onthullingen van gisteren:
Telegraaf 25.05.2018 De constante ontkenning van Rusland over betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17 is „schofferend” voor de nabestaanden. Dat zei Silene Frederiksz na afloop van de persconferentie van Bellingcat. Het onderzoekscollectief onthulde vrijdag dat de Rus Oleg Ivannikov waarschijnlijk een van de hoofdverdachten is. Hij was de hoogste militair in de zelfbenoemde republiek Loehansk in Oost-Oekraïne.
Frederiksz noemde deze onthulling „een heel belangrijke ontwikkeling.” „We moeten zoveel mogelijk bewijs hebben zodat ze er niet omheen kunnen. De Russen gaan het namelijk nooit toegeven.” Frederiksz verloor haar zoon en zijn vriendin bij de ramp. Het vliegtuig van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, een wapen van Russische makelij. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
„Wij wachten en hopen al vier jaar op antwoorden”, zei ze. Op de vraag of ze nog geduld op kan brengen, zegt ze dat ze wel zal moeten. „Ik heb het gevoel dat we de goede richting op gaan. Het gaat langzaam maar het net sluit zich.”
Het Joint Investigation Team (JIT) dat de vliegramp onderzoekt, liet donderdag weten dat de personen achter het neerhalen van vlucht MH17 „binnen vijf jaar” voor de rechter zullen staan. Frederiksz vraagt zich af of dat zal lukken. „De juiste persoon zullen ze wel weten te achterhalen, maar of hij ooit in een Nederlandse rechtbank zal komen. Berechting wordt lastig vrees ik.”
Het journalistieke netwerk gaf de persconferentie een dag na de update van het JIT. Het internationale onderzoeksteam van politie en justitie meldde donderdag dat „onomstotelijk” vaststaat dat de Buk-raket waarmee vlucht MH17 uit de lucht werd geschoten, is afgevuurd uit een installatie van het Russische leger. Bellingcat was eerder al tot dezelfde conclusie gekomen.
Telegraaf 25.05.2018 De aansprakelijkstelling van Rusland voor het neerhalen van vlucht MH17 zal geen eenvoudige zaak zijn en is vooral een politieke daad, meent internationaal strafrechtadvocaat Geert-Jan Knoops. Moskou zal een proces voor het Internationaal Strafhof niet aanvaarden. Een klacht bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens zou meer een symbolische waarde hebben, waarbij Rusland bovendien de uitspraak naast zich kan neerleggen.
Knoops ziet ook problemen omdat het bewijs voor Russische betrokkenheid nog niet onomstotelijk door een rechter is vastgesteld. „Bovendien heeft het Joint Investigation Team enkele cruciale vragen nog onbeantwoord gelaten. Zolang die essentiële vragen niet zijn beantwoord en er hiervoor nog geen bewijs is, zal een aansprakelijkheidstelling meer een politieke daad zijn.”
Toch is het onverstandig om Rusland in deze fase van het onderzoek verantwoordelijk te houden, waarschuwt Knoops. Er is door het JIT alleen vastgesteld dat de 53e brigade de raket heeft vervoerd. Maar daarmee staat juridisch nog niet vast dat Rusland aansprakelijk is, legt de hoogleraar uit. Bewijs over wie de bemanning was en welke instructies zij hadden ontbreekt nog.
’We werken nu helemaal niet meer mee’
Het aansprakelijk stellen van Rusland staat overigens los van het strafrechtelijk onderzoek en de mogelijke vervolging van de daders, laat het ministerie weten. Knoops:. „Je hebt het risico dat Rusland nu zegt: ’bekijk het maar, we werken nu helemaal niet meer mee, aan welke vorm van berechting dan ook’.
„Ik denk dat het vooral een symbolische daad is geweest en dat de druk van de publiek opinie en de begrijpelijke wens van de nabestaanden om actie te ondernemen heeft meegespeeld. Maar als je die sentimenten zou wegdenken: dan is het maar zeer de vraag of het kabinet er goed aan heeft gedaan, deze stap te nemen.”
’Juridische obstakels’
De hoogleraar ziet bij een eventuele rechtszaak ’juridische obstakels’. Mocht Nederland naar het Internationaal Gerechtshof in Den Haag stappen, dan heeft Rusland de mogelijkheid om de bevoegdheid van die instantie te betwisten. Een uitspraak van het Europees Hof kunnen de Russen gewoon negeren. Dat heeft het land al eerder gedaan, stelt de hoogleraar vast.
Onderzoekscollectief Bellingcat maakte vrijdagmorgen overigens bekend dat de hoofdverdachte van het neerhalen van vlucht MH17 een hoge functionaris in het Russisch leger is, Oleg Ivannikov. „Deze kolonel was de hoogste leidinggevende, hij was in de regio en hij was verantwoordelijk voor het transport van de Buk-raket, waarmee het toestel uit de lucht was geschoten”, claimen de onderzoekers.
Telegraaf 25.05.2018 Rusland heeft opnieuw en met klem benadrukt niet verantwoordelijk te zijn voor het neerhalen van vlucht MH17. Het land stelt niet bij het onderzoek naar de oorzaak van de ramp te zijn betrokken en heeft mede daardoor geen vertrouwen in de onderzoeksresultaten van de internationale onderzoekscommissie JIT.
Het Kremlin wijst de jongste beschuldigingen van Nederland dat wordt gesteund door Australië, volstrekt af. De twee landen hebben vrijdag naar voren gebracht dat ze Rusland aansprakelijk stellen voor het neerhalen van de vlucht op 17 juli 2014. ,,Wij eisen dat Rusland zijn verantwoordelijkheid neemt en volledig meewerkt aan waarheidsvinding en gerechtigheid voor de slachtoffers van vlucht MH17 en hun nabestaanden’’, zei minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken.
Persbureau Interfax berichtte vrijdag dat op het Russische ministerie van Defensie is beklemtoond dat het nummer van de raket die volgens Nederlandse onderzoekers de vlucht neerhaalde, van een Oekraïense raket was. Dat projectiel was in 1986 in de Sovjet-Unie gemaakt en kwam later in handen van Oekraïense strijdkrachten.
Telegraaf 25.05.2018 Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken roept onderzoekscollectief Bellingcat op bewijs voor het aandeel van hoge Russische officieren in het neerhalen van vlucht MH17 te delen met het Openbaar Ministerie. „Zo kan het meegenomen worden in de strafrechtelijke procedure zodat de schuldigen voor de rechter kunnen komen”, zei Blok.
Bellingcat claimt een van de hoofdverdachten van het neerhalen van vlucht MH17 te hebben gevonden. Het gaat om Oleg Ivannikov, alias Orion, die een hoge rang in het Russische leger zou bekleden. Eerder verklaarde het onderzoekscollectief al hoofdverdachte ’Delfin’ te hebben ontmaskerd als de hoge officier Nikolaj Fiodorovitsj.
Het door Bellingcat verzamelde bewijs was niet nodig om Rusland aansprakelijk te kunnen stellen voor de vliegramp, zegt Blok. Maar het kan mogelijk een rol spelen in het identificeren van de personen die schuldig zijn aan de aanslag.
Nederland en Australië eisen van Rusland dat het volledig meewerkt aan het MH17-onderzoek en „recht doet aan het enorme leed en de schade” die het neerhalen van het toestel te weeg heeft gebracht. Maar minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken verwacht dat het lang zal duren voor het zover is. Hij vroeg de nabestaanden vrijdag om geduld te hebben. De Nederlandse regering zal volgens hem niet rusten „voor de feiten boven tafel zijn.”
Het kabinet heeft vrijdag besloten Rusland aansprakelijk te stellen voor de MH17-ramp. Dat heeft het de Russische regering via diplomatieke kanalen laten weten, zei Blok in een toelichting. Ook heeft hij gebeld met zijn Russische ambtgenoot Sergej Lavrov. Die reageerde afhoudend en blijft iedere betrokkenheid van Rusland bij het neerhalen van het passagierstoestel ontkennen.
Grondig onderzoek
Nederland en Australië hebben de andere landen die bij de ramp onderdanen hebben verloren „recent” uitgenodigd zich bij hen aan te sluiten, zei Blok. Hij verwacht hun steun. Nederland zal dinsdag ook in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties aan de orde stellen dat het Rusland aansprakelijk heeft gesteld. „Nederland zal Rusland zeker recht in de ogen kijken als dit onderwerp in de Veiligheidsraad besproken wordt”, kondigde de minister aan.
Blok wil niet vooruitlopen op eventuele vervolgstappen. De bal ligt volgens hem nu bij Rusland, dat de kans moet krijgen om te reageren. Ook de diplomatieke betrekkingen blijven vooralsnog in stand. Het is volgens Blok belangrijk om de lijnen open te houden. De minister benadrukt dat het besluit Rusland aansprakelijk te stellen „niet lichtvaardig is genomen.” Er is grondig onderzoek aan vooraf gegaan.
Geduld
Nabestaanden van omgekomen inzittenden van MH17 vragen zich af of het niet tijd wordt voor sancties tegen Rusland, zoals veel landen onlangs instelden na de moordaanslag op de Russische dubbelspion Sergej Skripal. Maar dat zou volgens Blok de goede afloop van het MH17-onderzoek juist in de weg zitten.
Uiterste voorzichtigheid is geboden om bijvoorbeeld de geloofwaardigheid van het onderzoek niet op het spel te zetten. De Skripal-zaak is ook heel anders dan de kwestie-MH17, stelt Blok.
Steun voor kabinetsbesluit MH17
In de Tweede Kamer is positief geregeerd op het kabinetsbesluit om Rusland aansprakelijk te stellen voor de MH17-ramp. Sjoerd Sjoerdsma van regeringspartij D66 noemt het terecht dat het kabinet „een zeer stevige stap” zet. Coalitiepartner ChristenUnie verwacht dat Moskou uit zichzelf geen openheid van zaken geeft. „Deze stap kan ervoor zorgen dat Rusland wel zal moeten meewerken aan waarheidsvinding.” Volgens ChristenUnie-Kamerlid Joël Voordewind zou het goed zijn „wanneer Nederland zoveel mogelijk andere landen die aangesloten zijn bij het JIT (Joint Investigation Team) mobiliseert om de druk op Rusland op te voeren.”
Kamerlid Lilianne Ploumen van oppositiepartij PvdA zegt: „Het JIT heeft onomstotelijk aangetoond dat de BUK-raket waarmee de MH17 is neergehaald afkomstig is van het Russische leger. Dat kan niet zonder gevolgen blijven. De PvdA steunt daarom de stap van het kabinet.”
NU 25.05.2018 Een van de hoofdverdachten van het neerschieten van vlucht MH17 is Oleg Ivannikov, stelt het onderzoekscollectief Bellingcat vrijdag tijdens een persconferentie in Den Haag. De Rus is een militair met een hoge functie in de Russische krijgsmacht.
Bellingcat komt tot deze conclusie na het onderzoeken van telefoongegevens. Volgens de journalisten was Ivannikov, die ook bekendstaat onder de codenaam Orion en als Andrey Ivanovich, direct betrokken bij het transport van de buk-raketinstallatie vanuit Rusland naar Oost-Oekraïne.
Ivannikov zou volgens Bellingcat aan het hoofd staan van een privéleger dat ook actief is in de strijd in Syrië. Het onderzoekscollectief wees eerder al de Russische generaal Nikolaj Fjodorovitsj Tkatsjev aan als een van de andere hoofdverdachten.
Bellingcat is een door de Brit Eliot Higgins opgericht journalistiek netwerk van burgers.
Persconferentie Bellingcat over MH17
JIT
Het Joint Investigations Team (JIT) maakte donderdag bij een presentatie over de tussentijdse conclusies van hun onderzoek bekend dat de buk-raketinstallatie die MH17 neerschoot van het Russische leger was.
Na uitvoerige vergelijkingen met andere buk-TELAR-installaties werd duidelijk dat de installatie in kwestie afkomstig was van de 53e raketafweerbrigade uit Koersk in Rusland. Deze brigade maakt deel uit van de Russische krijgsmacht. Vrijdagochtend maakte het kabinet bekend dat Nederland en Australië Rusland aansprakelijk zullen stellen voor de vliegramp.
Bellingcat kwam vorig jaar al met dezelfde conclusie. Dat het JIT een jaar later met dezelfde boodschap komt, heeft ermee te maken dat het langer duurt om bewijs te vergaren dat ook standhoudt in een strafzaak.
Bellingcat zegt de bevindingen uit het onderzoek naar de hoofdverdachte Ivannikov voor de persconferentie met het JIT te hebben gedeeld.
AD 25.05.2018 De constante ontkenning van Rusland over betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17 is ‘schofferend’ voor de nabestaanden. Dat zei Silene Frederiksz na afloop van de persconferentie van Bellingcat. Het onderzoekscollectief onthulde vrijdag dat de Rus Oleg Ivannikov waarschijnlijk een van de hoofdverdachten is. Hij was de hoogste militair in de zelfbenoemde republiek Loehansk in Oost-Oekraïne.
Frederiksz noemde deze onthulling ‘een heel belangrijke ontwikkeling’. ,,We moeten zoveel mogelijk bewijs hebben zodat ze er niet omheen kunnen. De Russen gaan het namelijk nooit toegeven.” Frederiksz verhoor haar zoon en zijn vriendin bij de ramp. Het vliegtuig van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, een wapen van Russische makelij. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
,,Wij wachten en hopen al vier jaar op antwoorden”, zei ze. Op de vraag of ze nog geduld op kan brengen, zegt ze dat ze wel zal moeten. ,,Ik heb het gevoel dat we de goede richting op gaan. Het gaat langzaam maar het net sluit zich.”
Voor de rechter
Het Joint Investigation Team (JIT) dat de vliegramp onderzoekt, liet donderdag weten dat de personen achter het neerhalen van vlucht MH17 ‘binnen vijf jaar’ voor de rechter zullen staan. Frederiksz vraagt zich af of dat zal lukken. ,,De juiste persoon zullen ze wel weten te achterhalen, maar of hij ooit in een Nederlandse rechtbank zal komen. Berechting wordt lastig vrees ik.”
Eenvandaag meldt vandaag overigens dat een groep van 270 nabestaanden van Nederlandse slachtoffers van vlucht MH17 stapt naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens voor een schadeclaim tegen Rusland.
AD 25.05.2018 Rusland moet zijn verantwoordelijkheid nemen en volledig meewerken aan alle inspanningen om verantwoording af te leggen over zijn rol in het neerhalen van de MH17. Dat staat in een korte verklaring waarmee EU-buitenlandchef Federica Mogherini Nederland ondersteunt.
Mogherini verwijst in haar verklaringen naar de eerder deze week gepubliceerde bevindingen van het Joint Investigation Team. Mogherini: ,,Dat concludeerde dat de Buk-installatie die werd gebruikt om de MH17 neer te halen, zonder enige twijfel aan de strijdkrachten van de Russische Federatie toebehoorde.”
AD 25.05.2018 Nederland en Australië stellen Rusland aansprakelijk voor het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014. Dat heeft minister Blok (Buitenlandse Zaken) vanmorgen bekendgemaakt. Met die formele stap hoopt het kabinet af te dwingen dat Rusland meewerkt aan het onderzoek.
Wij eisen dat Rusland zijn verantwoordelijkheid neemt en volledig meewerkt aan waarheidsvinding en gerechtigheid, aldus Minister Blok.
Rusland is inmiddels op de hoogte gesteld van het besluit, aldus minister Blok (Buitenlandse Zaken) in een verklaring. ,,Het kabinet heeft altijd gezegd: de waarheid rond vlucht MH17 moet boven tafel en er moet gerechtigheid komen voor de slachtoffers en hun nabestaanden. Nederland heeft hiervoor de steun van de internationale gemeenschap.”
Het Joint Investigation Team (JIT) zei gisteren dat het nu bewezen is dat de Buk-raket waarmee vlucht MH17 uit de lucht werd geschoten, is afgevuurd uit een installatie die van het Russische leger. Bovendien zou zijn aangetoond dat de installatie van de 53e luchtafweerraketbrigade uit Koersk afkomstig was.
Voor Nederland en Australië staat nu vast dat Rusland verantwoordelijk is voor de inzet van de BUK-installatie. ,,Wij eisen dat Rusland zijn verantwoordelijkheid neemt en volledig meewerkt aan waarheidsvinding en gerechtigheid voor de slachtoffers van vlucht MH17 en hun nabestaanden”, aldus Blok. Hij wijst erop dat de aanslag op het passagiersvliegtuig met 298 mensen aan boord ‘onherstelbaar leed’ teweeg heeft gebracht.
Het besluit staat los van het strafrechtelijk onderzoek en de mogelijke vervolging en berechting van de daders. ,,Maar deze trajecten kunnen elkaar wel wederzijds versterken”, zegt Blok.
AD 25.05.2018 De druk op Rusland wordt opgevoerd. Voor Nederland en Australië staat ‘definitief vast’ dat een Russische raket vlucht MH17 neerhaalde. De aansprakelijkheidsstelling is ‘een heel ingrijpende maatregel’, zegt minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken. ,,We gaan ons niet neerleggen bij de houding van Rusland.”
Hoe groter de groep landen is, hoe ingewikkelder de besluitvorming wordt. We hebben de andere landen wel nadrukkelijk uitgenodigd zich bij ons aan te sluiten, aldus minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken.
Er zou aanvullend bewijs komen. Meer wist Stef Blok tot gisteren niet over de persconferentie van het Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar het neerhalen van vlucht MH17. In Luxemburg, waar hij als minister van Buitenlandse Zaken het koninklijk paar bij hun staatsbezoek begeleidde, keek hij de persconferentie.
,,Ik vond dat zeer ingrijpend. Ik wist dat er nieuwe informatie zou komen, maar de animatie maakte dat het ook echt binnenkwam – bij mij, maar ik denk vooral bij de nabestaanden. Dat het heel nabij komt dat er inderdaad Russen hebben meegewerkt aan de uiteindelijke dood van heel veel onschuldige burgers.”
Het kabinet heeft altijd gezegd het hele onderzoek af te willen wachten voor met een vinger te gaan wijzen, ook om te voorkomen dat er ‘politieke vingerafdrukken’ op zouden komen te staan. Wat is er nu veranderd?
,,Er is een aantal ontwikkelingen bij elkaar gekomen. We hebben de Tweede Kamer al eerder laten weten geen enkele maatregel uit te sluiten, dus ook niet staatsaansprakelijkheid niet. We hebben ons huiswerk op dit gebied gedaan en zijn daarbij opgetrokken met Australië. Alles lag klaar.
Daar is bijgekomen dat de informatie nu zó direct naar Rusland wijst. Die combinatie van feiten leidt ertoe dat we vandaag Rusland aansprakelijk stellen. Dat staat overigens los van het strafrechtelijke proces, maar kan elkaar wel versterken.”
Waarom doen de andere landen die betrokkenheid hebben met MH17 – België en Maleisië bijvoorbeeld – niet mee?
,,Zij zijn deze week geïnformeerd over onze beslissing. Ik begrijp dat zij nog even hun positie moeten bepalen. Ze kunnen zich daarna bij ons aansluiten.”
Was het niet een veel sterker signaal naar Rusland geweest als een grote groep landen dit besluit had genomen?
,,Je zit altijd met de afweging, wat werkt bij het uiteindelijke doel: de schuldigen voor de rechter. En hoe zorgen we dat de besluitvorming vaart houdt en op het juiste moment genomen wordt. Hoe groter de groep landen is, hoe ingewikkelder de besluitvorming wordt.
Vandaar dat we ervoor hebben gekozen om met de twee landen die de meeste slachtoffers te betreuren hadden deze stap te zetten, maar de anderen wel nadrukkelijk uitnodigen zich bij ons aan te sluiten.”
Of je nou een groot land bent of een klein land, dat maakt niet uit. We hebben het recht aan onze kant
U wilde voorkomen dat deze beslissing pas volgende week of nog later genomen zou worden? ,,Hoe groter de groep landen, hoe groter de kans dat het zou gaan rondzingen.”
Rusland blijft ontkennen. Ook in uw telefoongesprek met uw Russische collega Sergei Lavrov bleef hij vanochtend iedere betrokkenheid ontkennen. Wat verwacht u van deze stap?,,Ik wil Rusland nog een serieuze kans geven op deze ingrijpende daad te reageren.
En dan ook op de goede manier, door met ons in overleg te gaan over deze aansprakelijkheidsstelling. Ik wil niet ontkennen dat de reactie aan de telefoon van Lavrov afhoudend was, maar tegelijkertijd zei hij wel de stukken – die onze ambassadeur bij zijn ministerie heeft bezorgd – te zullen bestuderen.”
Denkt u dat hij daardoor tot een nieuw inzicht komt?
,,Op grond van de reacties van de afgelopen maanden maak ik mij geen grote illusies. Maar het gaat over een heel ingrijpende gebeurtenis, waarbij honderden onschuldige mensen om het leven zijn gekomen. Het gaat om goed onderbouwde feiten. We hebben ook de steun van heel veel landen. Uiteindelijk moet de Russische regering vroeg of laat tot de conclusie komen dat ze hun verantwoordelijkheid moeten nemen.
Ik vind het de taak van de Nederlandse regering om zich niet neer te leggen bij de houding van Rusland, maar door te gaan tot ons doel bereikt is. Of je nou een groot land bent of een klein land, dat maakt niet uit. We hebben het recht aan onze kant.”
AD 25.05.2018 Het kabinet moet zo snel mogelijk de druk opvoeren op Rusland, stelt chef parlement Hans van Soest. Rusland heeft toegezegd het onderzoek naar MH17 te ondersteunen, maar lijkt de boel alsnog moedwillig te frustreren.
Telegraaf 25.05.2018 Het kabinet praat vrijdagochtend over de jongste ontwikkelingen in het onderzoek naar de aanslag op vlucht MH17. Premier Mark Rutte onderbrak een handelsmissie in India om de wekelijkse ministerraad zelf te kunnen voorzitten.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines, met 298 mensen aan boord op weg van Amsterdam naar Kuala Lumpur, werd op 17 juli 2014 uit de lucht geschoten boven Oost-Oekraïne. Er waren geen overlevenden. Volgens het internationale team dat de ramp onderzoekt, is na uitvoerig onderzoek vast komen te staan dat de raketinstallatie waarmee het toestel is neergehaald afkomstig was van een Russische legerbasis.
Premier Rutte heeft zijn taken in India overgedragen aan minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel). Hij verwacht vrijdag na de ministerraad al nadere mededelingen te kunnen doen over mogelijke vervolgstappen. Als het aan de coalitiepartijen in de Tweede Kamer ligt gaat de regering er via de Verenigde Naties nogmaals op aandringen dat alle landen meewerken aan het lopende onderzoek.
Ook minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok onderbreekt een buitenlands bezoek, in dit geval aan Luxemburg, om bij de ministerraad te kunnen zijn. Hij noemde in een eerste reactie de laatste resultaten van het internationale onderzoeksteam een „ernstige constatering.” Ook toonde hij zich „zeer onder de indruk van het vergaarde bewijs.”
Telegraaf 24.05.2018 De Russische president Vladimir Poetin heeft donderdagavond op aandringen van zijn Franse collega Emmanuel Macron toegezegd dat Moskou de Nederlandse bevindingen over het neerhalen van vlucht MH17 gaat analyseren. Door het drama kwamen alle 298 inzittenden van het vliegtuig van Malaysia Airlines in 2014 in Oost-Oekraïne om het leven.
Het Nederlands onderzoeksteam identificeerde eerder op de dag een Russische militaire eenheid die verantwoordelijk kan worden gesteld voor het neerschieten van het toestel met een raket. Het Kremlin ontkent dat er een wapensysteem de grens met Oekraïne is overgestoken.
Poetin en Macron voerden in Sint-Petersburg overleg met elkaar. Behalve MH17 passeerden nog andere belangrijke onderwerpen de revue. Beide leiders betreuren het dat de topontmoeting tussen Donald Trump en Kim Jong-un niet doorgaat. Toch is het voorzichtige optimisme dat er een oplossing komt voor de situatie op het Koreaans schiereiland niet verdwenen.
Poetin hoopt dat de VS en Noord-Korea in de nabije toekomst alsnog aanschuiven aan de onderhandelingstafel om te praten over beëindiging van de nucleaire dreiging door Pyongyang. Macron voegde eraan toe dat Trump en Kim vooral moeten doorgaan met hun pogingen de regio kernwapenvrij te maken. „Misschien was Trumps stap slechts een hapering in een proces dat moet worden voortgezet”, aldus Macron.
Iran
President Poetin maakt zich zorgen over het opzeggen van de nucleair akkoord met Iran door de VS. Hij waardeert de moeite die Europa doet de afspraken overeind te houden ondanks het afhaken van de Amerikanen. De Russische leider waarschuwde voor de „betreurenswaardige consequenties’ als dat niet lukt.
Elsevier 24.05.2018 De Russische president Vladimir Poetin heeft donderdagavond op aandringen van zijn Franse collega Emmanuel Macron toegezegd dat Moskou de Nederlandse bevindingen over het neerhalen van vlucht MH17 gaat analyseren.
Poetin en Macron voerden in Sint-Petersburg overleg met elkaar. Door het drama kwamen alle 298 inzittenden van het vliegtuig van Malaysia Airlines in 2014 in Oost-Oekraïne om het leven.
Het Joint Investigation Team (JIT) maakte donderdag bekend dat de Buk-raket die het vliegtuig uit de lucht schoot afkomstig was van een legerbasis bij het Russische Koersk. Het Kremlin ontkent dat er een wapensysteem de grens met Oekraïne is overgestoken.
De coalitiepartijen riepen de regering op bij de Verenigde Naties alle landen opnieuw te vragen mee te werken aan het onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17. De coalitiepartijen willen van minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok onder meer weten of hij de conclusies van het JIT onderschrijft. Onderzoeksleider Fred Westerbeke noemde het onder meer ‘niet juist’ dat Rusland niet zelf heeft gemeld dat de Buk-installatie deel uitmaakte van de 53e Luchtafweerraketbrigade.
Ook oppositie reageert fel op bevindingen
VVD, CDA, D66 en ChristenUnie willen nu dus dat Blok in de Veiligheidsraad nogmaals de aandacht vestigt op Resolutie 2166. In die resolutie, die in 2014 unaniem werd aangenomen, worden alle VN-lidstaten opgeroepen volledig mee te werken met het onderzoek naar de ramp en dat de daders ter verantwoording worden geroepen.
Ook de oppositie reageert fel. Volgens Lilianne Ploumen (PvdA) is nu bevestigd wat velen al vermoedden. ‘De BUK-raket waarmee de aanslag op de MH17 is gepleegd, kan niet anders dan afkomstig zijn uit Rusland.’ Ook voor Bram van Ojik van GroenLinks bestaat er geen twijfel meer over dat ‘de BUK-raket afkomstig was van het Russische leger’. Michiel van Nispen (SP) hoopt dat de nieuwe bevindingen ‘bijdragen aan de opsporing en vervolging van de daders’.
PVV-leider Geert Wilders vindt dat iedereen moet meewerken aan het onderzoek. ‘Ook Rusland. In elk mogelijk verband, zowel multilateraal als bilateraal dient Rusland erop te worden aangesproken volledige medewerking te verlenen en geen zaken achter te houden.’
Voor Thierry Baudet van het Forum voor Democratie staat nog niet onomstotelijk vast dat de BUK-installatie deel uitmaakte van de 53e Luchtafweerraketbrigade. ‘Er is veel dat ik niet kan beoordelen. Dat vind ik echt aan een rechter. Ik wil geen voorschot nemen op de uitkomst,’ zegt de FvD-leider. Hij blijft het ‘merkwaardig’ vinden dat een mogelijke dader – waarmee hij Oekraïne bedoelt – deel uitmaakt van het onderzoeksteam.
NOS 24.05.2018 De Buk-raket waarmee vlucht MH17 werd neergehaald boven Oekraïne was afkomstig van de 53e brigade van het Russische leger uit Koersk. Dat maakte het Joint Investigation Team (JIT) vanochtend bekend op een persconferentie. Lees hieronder een overzicht van de gebeurtenissen rond de presentatie van het onderzoeksteam.
Volgens het JIT is er nu wettig en overtuigend bewijs voor de betrokkenheid van Rusland bij de ramp met het Nederlandse passagiersvliegtuig. Het team beschikt over vele beelden waarop een konvooi te zien is van bijna vijftig voertuigen dat zes raketinstallaties vervoerde van Koersk naar de Oekraïense grens.
Ook beschikt het JIT over namen van militairen die betrokken zouden zijn, maar die worden pas bekendgemaakt als het onderzoek is afgerond. Het voortijdig bekendmaken van namen zou het proces kunnen schaden omdat verdachten zich dan in het openbaar gaan verdedigen.
Boos
“Er moeten, zeker in de militaire lijn, mensen op de hoogte zijn”, zei Fred Westerbeke, hoofdofficier van justitie van JIT. “Tenminste al uit de 53e brigade zelf, maar ook in de ‘line of command’ daar. En het feit dat ons dat nooit is gemeld is wel iets waar ik mij aan irriteer. Ik ben eigenlijk gewoon boos.”
Het JIT deed vandaag ook opnieuw een oproep aan getuigen om informatie te geven. Met name klokkenluiders worden uitgenodigd informatie te delen. Het onderzoeksteam benadrukte meerdere malen dat getuigen beschermd zullen worden.
Deze kwestie blijft nog jaren de verhouding tussen Nederland en Rusland beïnvloeden op een hele negatieve manier, aldus Correspondent David Jan Godfroid.
“De Russen ontkennen als vanouds elke betrokkenheid bij de ramp met de MH17”, zei correspondent David Jan Godfroid. “Ze zeggen dat er geen enkele raketinstallatie de grens tussen Rusland en Oekraïne is overgestoken en zeker niet in die periode. Verder zeggen ze dat het bewijs van het JIT alleen is gebaseerd op gemanipuleerde beelden van sociale media en die zouden dan beschikbaar zijn gesteld door de Oekraïense inlichtingendiensten met als doel om Rusland zwart te maken.”
‘Het zijn de Oekraïners’
Ook ontkent Rusland de beschuldiging van het JIT dat het niet meewerkt aan het onderzoek, zei Godfroid. “Wij werken juist wel mee”, zeggen ze. “We hebben overweldigend bewijs geleverd dat die raket is afgeschoten vanuit Oekraïens grondgebied waar de Oekraïense strijdkrachten het voor het zeggen hadden. Met andere woorden: het zijn de Oekraïners die de MH17 hebben neergeschoten.”
“Deze kwestie blijft nog jaren de verhouding tussen Nederland en Rusland beïnvloeden op een hele negatieve manier”, voorspelde Godfroid. Later op de dag was president Poetin minder expliciet. Hij zei dat Rusland de resultaten van het onderzoek gaat bestuderen. Hij verwierp de kritiek dat Rusland onvoldoende meewerkt met de onderzoekers. Volgens Poetin wordt Rusland niet betrokken bij het onderzoek en Oekraïne wel. Hij beschuldigde dat land ervan internationale wetten te hebben overtreden door destijds het luchtruim niet te sluiten.
Het kan nu niet meer bij een juridische verkenning blijven, aldus Piet Ploeg, Stichting Vliegramp MH17.
Nabestaanden van de ramp met de MH17 verwachten na de bewijzen van vandaag stappen van het kabinet. “Ik verwacht eigenlijk wel dat de politiek zich nu gaat bemoeien met de verantwoordelijkheid van de Russische staat”, zei bestuurslid Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17. “Het kan nu niet meer bij een volstrekt juridische verkenning blijven. We weten nu meer.”
Volgens Ploeg kan het kabinet nu overwegen om de Russische staat aan te klagen voor mede-aansprakelijkheid voor het neerhalen van de MH17. Dat ligt volgens politiek verslaggever Ron Fresen inderdaad voor de hand. “Er is hier erg veel verontwaardiging over het feit dat de Russen informatie hebben achtergehouden en niet meewerken aan het onderzoek.”
‘Op het matje’
Het kabinet heeft volgens Fresen een scala aan mogelijkheden om Rusland aan te pakken. “Die komen eigenlijk allemaal neer op het vergroten van de diplomatieke druk op Rusland en om de MH17 weer hoger op de internationale agenda te krijgen.”
Daarbij kan je volgens Fresen denken aan het terugroepen van onze ambassadeur voor overleg of het op het matje roepen van de Russische ambassadeur. Een andere optie is om via de VN-Veiligheidsraad de druk op Rusland te verhogen door bijvoorbeeld extra sancties.
Morgen spreekt de ministerraad over de bevindingen die het internationale onderzoeksteam JIT vandaag presenteerde. Premier Rutte komt daarvoor eerder terug van een handelsmissie in India. “Een belangrijke ontwikkeling en ik heb daarom besloten terug te keren naar Nederland omdat ik morgen zelf de ministerraad wil voorzitten waarin dit besproken zal worden.” Hij noemde het voor de nabestaanden opnieuw een moeilijke dag.
‘Ik betreur de Russische ontkenning natuurlijk zeer’
Volgens Fresen geeft Rutte door het afbreken van die reis een duidelijk signaal af. “Namelijk, Nederland neemt dit heel hoog op. Tot nu toe is Rutte steeds heel terughoudend geweest met het wijzen naar Rusland, maar ik denk dat dat na vandaag wel zal veranderen.”
Ook minister Blok van Buitenlandse Zaken keert eerder terug uit Luxemburg, waar hij met de koning en koningin is voor een staatsbezoek. Koning Willem-Alexander zei daar dat het rapport een open zenuw raakt bij iedereen die door de MH17-ramp is getroffen:
Overigens werd de 53e brigade in Koersk eerder al genoemd door onderzoekscollectief Bellingcat. Eind vorig jaar identificeerde Bellingcat een Russische generaal als betrokkene bij de aanslag. Morgen geeft Bellingcat een persconferentie die de NOS live uitzendt.
Den HaagFM 24.05.2018 D De personen die verantwoordelijk zijn voor het neerhalen van vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne staan “binnen vijf jaar” voor de rechter. Dat zei Fred Westerbeke, hoofdofficier bij het Landelijk Parket en onderzoeksleider naar de rampvlucht, donderdag op een persconferentie. Eerder werd al duidelijk dat de rechtbank in Den Haag de zaak zal behandelen.
Volgens het Joint Investigations Team, het internationale samenwerkingsverband dat de aanval op de lijnvlucht onderzoekt, staat nu vast dat de Buk-raketinstallatie, die in 2014 vlucht MH17 neerschoot, van het Russische leger was. Dat zou blijken uit “unieke uiterlijke kenmerken” die zijn aangetroffen op de resten van de Buk-raket en die ook zijn gezien op de raketinstallatie toen die van Rusland naar Oost-Oekraïne werd vervoerd.
Het onderzoek naar het neerstorten van de MH17 loopt al bijna vier jaar. Het onderzoeksteam hoopt de komende tijd getuigen te vinden die meer willen vertellen over de Buk-lanceerinstallatie en de bemanning van het konvooi. Om de getuigen te beschermen zijn in vijf landen programma’s voor getuigenbescherming opgezet.
Haagse slachtoffers
De vlucht van Malaysia Airlines crashte op 17 juli 2014 in het oosten van Oekraïne, met 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders. Aan boord bevonden zich onder meer dertien Hagenaars en een jonge vrouw uit Indonesië, van wie de ouders in Den Haag wonen. …lees meer
Telegraaf 24.05.2018 De voormalige secretaris-generaal van de NAVO Anders Fogh Rasmussen heeft donderdag gezegd dat het normaliseren van de relatie met Rusland nog niet aan de orde moet zijn. De Deen reageerde daarmee op de conclusies van het Joint Investigation Team (JIT).
„Het JIT is duidelijk: 298 onschuldige mensen aan boord van MH17 zijn gedood door een Russische raket”, schreef de Deense oud-premier op Twitter. „Om nog maar niet te beginnen over de meer dan 10.000 mensen die zijn omgekomen tijdens de Donbass-oorlog die is aangejaagd door Rusland.”
„Het Westen moet niet overwegen de relatie te normaliseren tot Rusland zijn gedrag aanpast”, concludeerde Rasmussen, nadat het JIT donderdag had bekendgemaakt dat de Buk-raket die het vliegtuig uit de lucht schoot afkomstig was van een legerbasis bij het Russische Koersk.
Telegraaf 24.05.2018 Nederland moet de VN-Veiligheidsraad in een aparte zitting bijeenroepen om Rusland aan te spreken op zijn beperkte medewerking aan het strafrechtelijk onderzoek naar de aanslag op vlucht MH17. Die oproep doen coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en CU aan minister Blok (Buitenlandse Zaken).
Daarmee reageren de partijen op de conclusies van het Joint Investigation Team (gemeenschappelijk opsporingsteam, JIT), die donderdag de tussenstand van het strafrechtelijk onderzoek toelichtte. Inmiddels heeft premier Rutte laten weten dat hij de handelsmissie aan India afbreekt om de bevindingen over MH17 te kunnen bespreken in de vrijdagse ministerraad. Ook Blok, die momenteel het Koninklijk Paar begeleidt op staatsbezoek in Luxemburg, keert eerder terug naar Den Haag.
De belangrijkste conclusie van het JIT is dat de Buk-raket waarmee MH17 is neergehaald afkomstig was van de 53e Luchtafweerraketbrigade van het Russische leger en is afgevuurd vanaf een plek in Oost-Oekraïne die toen in handen was van de pro-Russische rebellen.
„De uitspraken van MH17-onderzoeksleider Westerbeke roepen vragen op over de wil van Rusland om mee te werken aan dit onderzoek”, zegt VVD-Kamerlid Ten Broeke. „Vooral nu lijkt te zijn achtergehouden dat de Buk die afgeschoten op vlucht MH17 eigendom was van de Russische 53ste brigade in Koersk.”
„Het is tijd om in een aparte zitting van de Veiligheidsraad opnieuw resolutie 2166 onder de aandacht te brengen”, zegt Kamerlid Sjoerdsma van D66. Ook Rusland schaarde zich destijds achter de resolutie, die landen oproept tot volledige medewerking bij de vervolging van de plegers van de aanslag op MH17. Daar moet Nederland steun zoeken van alle landen die ons toen hebben geholpen met deze verklaring en vragen we alle landen om medewerking te verlenen aan het MH17-onderzoek.
„De Veiligheidsraad is toch de Champions League van de diplomatie. Als we ergens een krachtig signaal kunnen afgeven aan Rusland, dan is het daar”, zegt Sjoerdsma. Nederland is dit jaar lid van de Veiligheidsraad en bepaalt zo mede de agenda.
Ten Broeke wijst erop dat Blok in zijn ontmoeting met zijn Russische ambtgenoot Lavrov heeft gewezen op zijn verantwoordelijkheid tot het verlenen van medewerking, ondanks de bezwaren die Rusland steeds opwerpt.
PVV-leider Wilders, onlangs nog op bezoek in Rusland om ’tegenwicht’ te bieden aan de ’hysterische russofobie die her en der heerst, zegt dat de ’verantwoordelijke daders moeten worden opgespoord en berecht, ongeacht wie het zijn’. „Iedereen dient aan het onderzoek mee te werken. Ook Rusland. In elk mogelijk verband, zowel multilateraal als bilateraal, dient Rusland erop te worden aangesproken volledige medewerking te verlenen en geen zaken achter te houden.”
’Kan niet zonder gevolgen blijven’
Ook de PvdA wil van het kabinet weten op welke wijze het Rusland gaat aanspreken op zijn verantwoordelijkheid. Dat de raket die MH17 neerhaalde van het Russische leger was, „kan niet zonder gevolgen blijven”, vindt PvdA-leider Asscher.
Ook GroenLinks schaart zich achter de oproep van de coalitie om de Veiligheidsraad bijeen te roepen. „Het is essentieel dat Rusland volledige medewerking gaat verlenen aan het onderzoek”, zegt Kamerlid Van Ojik. „Omdat Rusland tot nu toe weigert, vraag ik met klem om actie in de VN-Veiligheidsraad en uitvoering van de eerder aangenomen resoluties. De waarheid moet aan het licht gebracht en de schuldigen moeten ter verantwoording geroepen.”
Voor Thierry Baudet van het Forum voor Democratie staat nog niet onomstotelijk vast dat de BUK-installatie deel uitmaakte van de 53e Luchtafweerraketbrigade. ,,Er is veel dat ik niet kan beoordelen. Dat vind ik echt aan een rechter. Ik wil geen voorschot nemen op de uitkomst”, zegt de FvD-leider. Hij blijft het ,,merkwaardig” vinden dat een mogelijke dader – waarmee hij Oekraïne bedoelt – deel uitmaakt van het onderzoeksteam.
Puzzel
In de eerste reactie van minister Blok kwam het woord Rusland overigens niet voor. „Het is van groot belang dat er nu opnieuw meer duidelijkheid is over het neerhalen van vlucht MH17, vooral voor de nabestaanden”, reageerde de VVD-bewindsman. „Een belangrijk stuk van de puzzel is gelegd. Ik ben zeer onder de indruk van het vergaarde bewijs en heb veel respect voor het werk van het Openbaar Ministerie, de politie en de partners van het Joint Investigation Team (JIT). Dit is een ernstige constatering.” Het kabinet bespreekt de bevindingen van het JIT vrijdag in de ministerraad.
Telegraaf 24.05.2018 De mensen die verantwoordelijk zijn voor het neerhalen van vlucht MH17 moeten ter verantwoording worden geroepen, vindt NAVO-topman Jens Stoltenberg. „Het is belangrijk dat bijna vier jaar na deze mondiale tragedie het recht zijn loop krijgt”, zegt hij in een gemailde verklaring.
Stoltenberg reageert hiermee op het rapport van het Joint Investigation Team (JIT) waarin wordt vastgesteld dat de Buk-raket waarmee het vliegtuig in 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht werd geschoten, is afgevuurd vanaf een installatie van het Russische leger.
De Noorse oud-premier prijst het „professionele, onafhankelijke werk” van het team. In navolging van de EU verwijst hij naar de VN-Veiligheidsraadresolutie die oproept de daders ter verantwoording te roepen. Stoltenberg memoreert dat bij de ramp 298 mensen omkwamen „uit vele landen over de hele wereld”. Onder hen 196 Nederlanders.
OmroepWest 24.05.2018 ‘Het net sluit zich rond de Russische brigade die in 2014 de Buk-raket afschoot op vlucht MH17.’ Dat zegt Hans de Borst uit Monster over het onderzoek naar de aanslag, dat donderdag is gepresenteerd. De Borst verloor zijn 17-jarige dochter Elsemiek bij de vliegtuigcrash in 2014.
Het internationale Joint Investigation Team (JIT) komt donderdag met harde bewijzen over de betrokkenheid van de Russen. Wilbert Paulissen, hoofd Nationale Recherche, vertelde op een persconferentie dat de Buk-raket waarmee vlucht MH17 werd neergehaald afkomstig was van de 53ste brigade van het Russische leger uit Koersk. Het onderzoeksteam gaat er in elk geval vanuit dat mensen binnen de 53ste brigade meer weten van de noodlottige raketlancering en van de mensen die erbij betrokken waren.
De Borst is blij met de uitkomst, omdat heel duidelijk wordt wie verantwoordelijk was voor de dood van zijn dochter. ‘Ze tonen nu aan dat het net zich echt aan het sluiten is. Dat de raket echt van de 53ste brigade komt, is het nieuws van vandaag. Het JIT zegt niet zomaar dingen, dat doen ze pas als ze het driedubbel in kunnen brengen in een rechtszaak.’
Brief
Rusland heeft inmiddels gereageerd en ontkent opnieuw iedere betrokkenheid bij de ramp met de MH17. Daarom hebben tien nabestaanden woensdag met het oog op het komende WK voetbal een brief geplaatst in een Russische krant. Hans de Borst was één van hen.
De stichting Vliegramp MH17 verwacht dat het kabinet met dit onderzoek stappen zal nemen tegen Rusland.
OmroepWest 24.05.2018 Met een open brief in de onafhankelijke Russische krant Novaya Gazeta hoopt Hans de Borst uit Monster de aandacht te trekken van de gewone Rus. In de aanloop naar het WK Voetbal in Rusland wil de Westlander de rol van Rusland bij het MH17-onderzoek aan de kaak stellen.
‘In de brief staat uitvoerig dat we niet de gewone Russische mensen op straat haten’, zegt De Borst in Muijs in de Morgen op Radio West. ‘We vinden wel dat sinds de MH17-ramp de Russische staat en media een zeer dubieuze, frustrerende rol spelen bij alles wat er moet plaatsvinden rondom het onderzoek. Daar wordt door het Joint Investigation Team (JIT) nog steeds hard aan gewerkt. Rusland verspreidt desinformatie, nepinformatie, ze ontkennen dingen. En als je ziet dat Poetin straks bij het WK weer de leider van de wereld speelt, dan is dat voor ons wel een moment om bij onze kinderen en slachtoffers stil te staan.’
Als je ziet dat Poetin straks bij het WK weer de leider van de wereld speelt, dan is dat voor ons wel een moment om bij onze kinderen en slachtoffers stil te staan aldus Hans de Borst – Nabestaande MH17-ramp
Waarom in een Russische krant? ‘De Novaja Gazeta is een van de weinige, grote onafhankelijke media in het land. Dan krijgt het hopelijk de aandacht van zoveel mogelijk gewone Russen’, zegt De Borst.
Dochter Elsemiek (17)
In 2014 keek hij met zijn dochter Elsemiek op het WK Voetbal in Brazilië nog naar het prachtige doelpunt van Robin van Persie tegen Spanje. ‘Vier jaar later ligt mijn kind onder de groene zoden en de daders lopen gewoon vrij rond ergens op een markt in een Russische stad. Dat kan ik niet verkroppen.’
NOS 24.05.2018 Bestuurslid Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17 verwacht van het kabinet stappen na de vandaag gepresenteerde bewijzen van Russische betrokkenheid.
Hij verwacht niet dat het kabinet al naar het Europese hof stapt, maar zegt wel dat het kabinet de Russische staat zou kunnen aanklagen voor medeaansprakelijkheid voor het neerhalen van MH17. “Het kan nu niet meer bij een juridische verkenning blijven.” De Stichting Vliegramp MH17 is een organisatie die nabestaanden vertegenwoordigt en hen helpt bij het verwerken van hun leed.
Bekijk hieronder waarom Ploeg stappen verwacht van het kabinet:
‘Het kabinet moet overwegen de Russische staat aan te klagen’
Morgen spreekt de ministerraad over de bevindingen die het internationale onderzoeksteam JIT vandaag presenteerde. Premier Rutte komt daarvoor vervroegd terug van zijn bezoek aan India, terwijl minister Blok van Buitenlandse Zaken eerder terugkomt uit Luxemburg, waar hij met de koning en koningin is voor een staatsbezoek.
Nieuwe dingen
Ploeg hoorde in de persconferentie van het internationale onderzoeksteam JIT vandaag drie nieuwe dingen. Het belangrijkste is volgens hem dat het JIT heeft aangetoond dat de Russische 53ste brigade de Buk-raket heeft geleverd die MH17 neerhaalde. Daarmee is de betrokkenheid van de Russische staat aangetoond, zegt Ploeg.
Belangrijk vindt Ploeg ook dat het aantal mensen dat mogelijk betrokken was, is teruggebracht van honderd tot enkele tientallen. “Het net sluit zich”, is zijn conclusie.
Verder vond Ploeg het opvallend dat het JIT voor het eerst openlijk forse kritiek uitte op het Russische gebrek aan medewerking. “Tot nu toe is men altijd voorzichtig gebleven, maar nu wordt gewoon gezegd dat de Russen de informatie die vandaag is gepresenteerd, hebben achtergehouden.”
Niet te lang
Ploeg vindt niet dat het kabinet tot nu toe te afwachtend is geweest. Volgens hem is het reëel dat het kabinet wachtte op de bevindingen van het JIT. Maar nu het JIT zulke stevige uitspraken doet, moeten het kabinet en de Tweede Kamer daarmee aan de slag, vindt hij.
Inmiddels is de ramp al bijna vier jaar geleden, maar Ploeg vindt niet dat het allemaal al te lang duurt. Hij trekt de vergelijking met het Passageproces over de liquidaties in de Amsterdamse onderwereld, dat ook al jaren duurt. “Dit is een buitengewoon complex onderzoek. Ik denk dat het in belang is van de nabestaanden en de samenleving dat het in één keer grondig gebeurt, met bewijzen die standhouden voor de rechter.”
Telegraaf 24.05.2018 Koning Willem-Alexander en koningin Máxima denken vandaag opnieuw aan de nabestaanden van MH17.
Dat heeft de koning gezegd in reactie op de vandaag verschenen tussenrapportage van het JIT (Joint Investigation Team). Hij wilde niet op de inhoud van het rapport ingaan. Wel zei hij zich te realiseren dat het rapport tot verdriet kan leiden bij nabestaanden, omdat het drama rond MH17 een open zenuw openrijt in de Nederlandse samenleving. Heel Nederland leeft mee, aldus de koning.
In het rapport komen nieuwe bewijzen naar voren van Russische betrokkenheid bij het neerhalen van MH17.
Op de vraag of de koning zichzelf ooit nog een biertje ziet drinken met president Poetin, zoals in de winter van 2014 gebeurde, hield hij zich op de vlakte. Er is volgens Willem-Alexander na de aanslag een nieuwe realiteit ontstaan over de relatie met de Russen. Hij wil evenwel niet speculeren over de toekomst.
Koning Willem-Alexander en koningin Máxima toonden zich de afgelopen jaren zeer betrokken bij de nabestaanden van de aanslag op het Maleisische vliegtuig, waar 196 Nederlanders bij om het leven kwamen.
De koning gaf zijn reactie in de marge van het staatsbezoek aan Luxemburg. Premier Rutte is in India op handelsmissie, maar komt eerder terug om morgen in de ministerraad over het JIT-rapport te spreken.
Buk-raket
De onderzoekers van het JIT achten bewezen dat de Buk-raket waarmee vlucht MH17 op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht werd geschoten, is afgevuurd vanaf een installatie van het Russische leger. Uitvoerig onderzoek van het JIT heeft aangetoond dat de raketinstallatie afkomstig is van de 53e luchtafweerraketbrigade gelegerd bij het Russische Koersk .
Rutte sprak in India zijn waardering uit voor het werk van de JIT-onderzoekers. De premier kan nog niet vooruitlopen op eventuele actie naar aanleiding van de onderzoeksresultaten. „Daar worden vrijdag ongetwijfeld direct mededelingen over gedaan” , aldus Rutte. Minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) vervangt de premier voor de rest van het bezoek.
Ook minister Blok (Buitenlandse Zaken), die de koning vergezelt bij het staatsbezoek in Luxemburg, komt vrijdagochtend hiervoor vervroegd terug.
NOS 24.05.2018 Premier Rutte komt eerder terug van een handelsmissie in India voor kabinetsoverleg over de laatste onderzoeksresultaten over het neerhalen van de MH17. Hij vliegt komende nacht terug. Rutte noemt het voor de nabestaanden opnieuw een moeilijke dag.
Het JIT, het Joint Investigation Team van de betrokken landen, heeft bekendgemaakt dat de Buk-raket waarmee vlucht MH17 werd neergehaald afkomstig was van de 53e brigade van het Russische leger uit Koersk.
“Een belangrijke ontwikkeling en ik heb daarom besloten terug te keren naar Nederland omdat ik morgen zelf de ministerraad wil voorzitten waarin dit besproken zal worden”, laat Rutte op Facebook weten. De ministers Kaag, Schouten, Van Nieuwenhuizen en Bruins blijven in India.
Open zenuw
Ook minister Blok van Buitenlandse Zaken komt vervroegd terug uit Luxemburg, waar hij met de koning en koningin was voor een staatsbezoek. Koning Willem-Alexander zei daar dat het rapport een open zenuw raakt bij iedereen die door de MH17-ramp is getroffen:
Blok sprak van een ingrijpend moment voor de nabestaanden. Hij zegt dat hij bij zijn ontmoeting met Lavrov, in april, erop heeft aangedrongen dat Rusland respectvol omgaat met de vondsten van het JIT. “Ik betreur dat er meteen Russische ontkenning was.” Wat de ontkenning betekent voor de relatie met Rusland, wist hij nog niet. “Maar de reactie vandaag was niet hoopgevend.”
Bekijk hieronder een uitgebreidere reactie van minister Blok:
‘Ik betreur de Russische ontkenning natuurlijk zeer’
Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid zegt dat hij zeer onder de indruk is van de onderzoeksresultaten van het JIT. Hij beoordeelt het onderzoek als “grondig monnikenwerk” dat aantoont dat een Buk-raketinstallatie van de Russische krijgsmacht is gebruikt om vliegtuig MH17 neer te halen. “De waarheid komt met steeds grotere stukken aan het licht.”
Grapperhaus doet ook opnieuw de oproep aan Rusland om mee te werken aan het onderzoek, in de hoop dat de schuldigen voor de rechter komen. “Wij gaan nu op een resolute, maar rechtvaardige manier de schuldigen boven water halen en die worden dan vervolgd.”
‘Geen zaken achterhouden’
Ook PVV-leider Wilders zegt naar aanleiding van de resultaten van vandaag dat Rusland volledige medewerking moet verlenen en geen zaken mag achterhouden: “Iedereen dient aan het onderzoek mee te werken. Ook Rusland.”
AD 24.05.2018 Premier Rutte heeft zijn handelsmissie in India abrupt afgebroken, omdat hij morgenochtend per se aanwezig wil zijn bij de wekelijkse ministerraad. Dan staat het onderzoek naar de MH17 op de agenda.
Het kabinet gaat mogelijk bij de Verenigde Naties kritiek uiten op Rusland omdat het land informatie heeft achtergehouden, zo denken ingewijden.
Het Joint Investigation Team zei vandaag in een persbijeenkomst dat het nu bewezen is dat de Buk-raket waarmee vlucht MH17 uit de lucht werd geschoten, is afgevuurd uit een installatie die van het Russische leger. Bovendien zou zijn aangetoond dat de installatie van de 53e luchtafweerraketbrigade uit Koersk afkomstig was.
Rusland was door een VN-resolutie verplicht om zulke informatie met het onderzoeksteam te delen, maar heeft dat mogelijk dus achtergehouden.
Coalitiepartijen CDA, VVD, ChristenUnie en D66 willen daarom dat het kabinet in de VN oproept om de resolutie ‘te herbevestigen’ en uitspreekt dat Rusland ‘niet juist’ heeft gehandeld door informatie niet te delen met het JIT. ,,De conclusies van het JIT zijn duidelijk, dus moeten ook besproken worden op het hoogste diplomatieke niveau”, vindt Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma die met coalitiegenoten het kabinet tot actie manen.
Ernstig
Premier Rutte spreekt van ‘opnieuw een moeilijke dag’ voor de nabestaanden van de slachtoffers. Hij noemt de conclusie dat de BUK-raket onderdeel was van het Russische leger een ‘belangrijke ontwikkeling’. ,,Ik heb daarom besloten terug te keren naar Nederland omdat ik morgen zelf de ministerraad wil voorzitten waarin dit besproken zal worden.”
Minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) sprak van een ‘ernstige constatering’ en zei onder de indruk te zijn van het ‘vergaarde bewijs’. Ook hij keert eerder terug naar Nederland voor het overleg. Blok is met het koninklijk paar mee op staatsbezoek in Luxemburg, maar zorgt dat hij morgenochtend vroeg terug is voor de ministerraad, zegt een woordvoerder van zijn ministerie.
NU 24.05.2018 Premier Mark Rutte keert een dag eerder terug van de handelsmissie in India om aanwezig te kunnen zijn bij de wekelijkse ministerraad. Daar worden de recente onderzoeksresultaten van het Joint Investigation Team (JIT) over het neerhalen van vlucht MH17 besproken.
Donderdagochtend maakte het JIT bekend dat de buk-raketinstallatie waarmee vlucht MH17 is neergeschoten afkomstig is van de Russische krijgsmacht. Uitvoerig onderzoek heeft aangetoond dat de installatie van de 53e luchtafweerraketbrigade uit Koersk afkomstig was.
“Een belangrijke ontwikkeling en ik heb daarom besloten terug te keren naar Nederland, omdat ik morgen zelf de ministerraad wil voorzitten waarin dit besproken zal worden”, zegt Rutte donderdag in een reactie. Minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel) neemt de taken van Rutte in India over.
Minister van Buitenlandse Zaken, Stef Blok, zei na afloop van de JIT-presentatie dat “een belangrijk stuk van de puzzel is gelegd”. “Het is van groot belang dat er nu opnieuw meer duidelijkheid over het neerhalen van vlucht MH17 is, vooral voor de nabestaanden”, zei Blok.
Ook koning Willem-Alexander reageerde op de presentatie en noemde de ramp een “open zenuw in onze samenleving die nu opnieuw wordt opengehaald”. De koning zei dat hij en koningin Máxima enorm meeleven met de mensen die het betreft.
Wat de kabinetsreactie op de onderzoekresultaten zal zijn, wordt waarschijnlijk vrijdag na afloop van de ministerraad bekendgemaakt.
De vier coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie vinden dat Nederland de bevindingen in de VN-Veiligheidsraad moet bespreken. Daar zou Rusland erop moeten worden aangesproken dat het onvoldoende medewerking aan het onderzoek verleent.
D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma verwijst naar VN-resolutie 2166 die alle landen oproept mee te werken aan het MH17-onderzoek, waar ook de Russen mee hebben ingestemd.
“Nu blijkt dat de Russen cruciale informatie niet hebben gegeven, moet Nederland samen met de bondgenoten de internationale gemeenschap herinneren aan deze resolutie”, aldus Sjoerdsma.
Telegraaf 24.05.2018 Premier Mark Rutte heeft besloten terug te keren uit India nadat donderdagochtend bekend werd dat vlucht MH17 is neergehaald door een Buk-raket van het Russische leger.
Ook Stef Blok (Buitenlandse Zaken) keert eerder terug uit Luxemburg. De twee willen vrijdag aanwezig zijn bij de wekelijkse ministerraad. Daar worden de meest recente onderzoeksresultaten van het Joint Investigation Team besproken over het neerhalen van vlucht MH17.
De onderzoekers achten bewezen dat de Buk-raket waarmee vlucht MH17 uit de lucht werd geschoten, is afgevuurd uit een installatie van het Russische leger. Uitvoerig onderzoek heeft aangetoond dat de installatie van de 53e luchtafweerraketbrigade uit Koersk was.
„Het Openbaar Ministerie heeft vandaag belangrijk nieuws over het neerhalen van MH17 naar buiten gebracht”, verklaart Rutte. „Daarmee is dit voor nabestaandenwederom een mopeilijke dag. Het Joint Investigation Team heeft vastgesteld dat de Buk-raket die MH17 heeft neergehaald onderdeel was van het Russische leger, afkomstig uit Koersk. Een belangrijke ontwikkeling en ik heb daarom besloten terug te keren naar Nederland omdat ik morgen zelf de ministerraad wil voorzitten waarin dit besproken zal worden.”
Handelsmissie
Rutte is met een grote kabinetsdelegatie op handelsmissie in India. Hij vertrok dinsdag en zou pas zaterdag terugkeren. Rutte sprak in India zijn waardering uit voor het werk van de JIT-onderzoekers. Minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) vervangt de premier voor de rest van het bezoek. Rutte zou in India de ontvoering van peuter Insiya op hoog niveau aankaarten.
Blok
Minister Blok is met het koningspaar mee op staatsbezoek in Luxemburg. Dat duurt nog tot en met vrijdag, maar de bewindsman keert vrijdagmorgen vroeg terug voor de ministerraad, aldus een woordvoerder van het ministerie. Blok vindt de laatste resultaten van het JIT een „ernstige constatering.” Ook toonde hij zich onder de indruk „van het vergaarde bewijs.”
Telegraaf 24.05.2018 Rusland weigert nog steeds om mee te werken aan het strafrechtelijk onderzoek naar de massamoord op MH17 van het Joint Investigation Team onder leiding van het Nederlandse Openbaar Ministerie.
Dat zei hoofdofficier van justitie Fred Westerbeke donderdag bij een update van het onderzoek dat al jaren duurt. „Het is een slechte zaak dat de Russen ondanks onze verzoeken geen cruciale informatie willen overhandigen”, zei hij.
Nabestaanden reageren geschokt. „Wij vinden dit heel belangrijk nieuws. Voor het eerst is keihard door het JIT aangetoond dat de Russische staat actief betrokken was bij het neerhalen van MH17. Dat bewijs is nu een feit”, zegt voorzitter Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17.
Ook is volgens hem nieuw dat het OM Rusland direct beschuldigt van gebrek aan medewerking en het achterhouden van informatie. „Tegen alle internationale afspraken in. Dat moet wat ons betreft zware politieke consequenties hebben. De Nederlandse regering moet nu een signaal afgeven”, vindt Ploeg.
Het net sluit zich om de daders en verantwoordelijke leiders van de aanslag op vlucht MH17 op 17 juli 2014 in Oost-Oekraïne. Daarbij kwamen alle 298 inzittenden om het leven. De dodelijke Buk-installatie is met 100% zekerheid afkomstig van de Russische 53e brigade in Koersk.
De Europese Unie roept Rusland op tot „volledige samenwerking” met het JIT. „Alle staten die kunnen bijdragen aan de vervolging van de daders moeten dat doen”, zei een woordvoerster van de diplomatieke dienst van de EU. „Rusland was in dit opzicht tot nu toe niet bereid tot samenwerking.”
Het onderzoek naar de toedracht verdient steun van de hele internationale gemeenschap, aldus de zegsvrouw, verwijzend naar de resolutie van de VN-Veiligheidheidsraad daarover.
Telegraaf 24.05.2018 De conclusie van het internationaal onderzoeksteam dat vlucht MH17 is neergehaald door een Buk-raket afkomstig van een Russische militaire eenheid is een „ernstige constatering”, laat minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) weten.
„Het is van groot belang dat er nu opnieuw meer duidelijkheid is over het neerhalen van vlucht MH17, vooral voor de nabestaanden. Een belangrijk stuk van de puzzel is gelegd. Ik ben zeer onder de indruk van het vergaarde bewijs en heb veel respect voor het werk van het Openbaar Ministerie, de politie en de partners van het Joint Investigation Team (JIT). Dit is een ernstige constatering. Het kabinet bespreekt de bevindingen van het JIT morgen in de ministerraad”, aldus Blok in een korte reactie.
Het onderzoeksteam van Nederland, Australië, Maleisië, België en Oekraïne maakte donderdag bekend dat de Buk-raket afkomstig is van de 53e Luchtafweerraketbrigade gelegerd nabij het Russische Koersk.
Telegraaf 24.05.2018 Het Joint Investigation Team (JIT) wil meer informatie over de 53e brigade van het Russische leger en vraagt mensen die meer weten, zich te melden. De raketinstallatie waarmee het toestel werd neergehaald, was van deze brigade, zo heeft onderzoek uitgewezen.
Het onderzoeksteam dat het neerhalen van vlucht MH17 onderzoekt, heeft vier vragen. Wie maakte deel uit van de bemanning? Met welke instructie ging die bemanning op pad op de dag van de crash? Wie was verantwoordelijk? En wie heeft meer informatie over procedures en verantwoordelijkheden binnen de brigade?
Het onderzoeksteam hoopt op reacties van mensen die op een of andere manier betrokken zijn geweest bij het gebruik van de Buk-lanceerinstallatie.
Armenië
De 53e luchtafweerraketbrigade ontstond in 1967 in Armenië uit een luchtafweerregiment. Kort na de oprichting werd de brigade overgeplaatst naar de DDR (het toenmalige Oost-Duitsland) en maakte daar gedurende de Koude Oorlog deel uit van de GSSD, de Groep van Sovjetstrijdkrachten in Duitsland. Nadat de sovjettroepen zich in 1992 uit Duitsland hadden teruggetrokken, verhuisde de brigade naar Koersk, op zo’n 100 kilometer van de Oekraïense grens.
NU 24.05.2018 De Russische president Vladimir Poetin zegt donderdag dat Moskou de bevindingen over MH17 van het Joint Investigations Team zal analyseren. Het onderzoeksteam meldde eerder dat de buk-raketinstallatie die in 2014 het vliegtuig neerschoot van het Russische leger was.
Toestel volgens JIT neergeschoten met Buk-raket afkomstig van Russisch leger
Rusland gaat conclusies bekijken na eerdere ontkenning
Team vraagt mensen die meer weten zich te melden
Eerder zei het Russische ministerie van Defensie niets met het neerschieten van vlucht MH17 te maken hebben gehad.
Het JIT kwam tot de conclusie dat de installatie uit Rusland kwam door beelden uitvoerig te vergelijken. De buk-raketinstallatie had volgens het team unieke uiterlijke kenmerken.
Getuigenverklaringen ondersteunden de bevindingen, bleek donderdag uit de presentatie van de onderzoeksresultaten.
Dezelfde conclusie werd vorig jaar al getrokken door het onderzoekscollectief Bellingcat. Het JIT verricht een eigen, onafhankelijk onderzoek.
Het JIT zet het onderzoek voort en wil beantwoord hebben wie deel uitmaakte van de bemanning van het konvooi dat het vliegtuig neerhaalde, met welke instructies die bemanningsleden op pad gingen op de dag van de crash, wie verantwoordelijk is en wie meer informatie heeft over verantwoordelijkheden binnen de brigade.
Hierbij is het team nog op zoek naar getuigen. Wie zich zorgen maakt over veiligheid, kan in de vijf JIT-landen aanspraak maken op getuigenbescherming, meldde het onderzoeksteam donderdag.
JIT presenteert onderzoeksresultaten
MH17
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines was op 17 juli 2014 onderweg van Amsterdam naar de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur. Boven Oost-Oekraïne werd het toestel uit de lucht geschoten door een buk-raket, een wapen van Russische makelij. Bij de crash kwamen alle 298 inzittenden om. Onder hen bevonden zich 196 Nederlanders.
Het JIT is een samenwerking van Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne. Het doel van het team is om erachter te komen waarom het vliegtuig is neergehaald. Ook wil het JIT de verdachten voor de rechter brengen.
Het is niet bekend wanneer het precies tot een rechtszaak komt, meldde Fred Westerbeke, hoofdofficier bij het Landelijk Parket en JIT-onderzoeksleider. Dit zal wel “binnen vijf jaar zijn”, is de voorspelling van Westerbeke.
Eerder was al duidelijk dat de rechtbank in Den Haag de zaak zal behandelen.
Telegraaf 24.05.2018 Rusland ontkent dat ooit een Russische raketinstallatie de grens met Oekraïne over is gegaan. Het Russische ministerie van Defensie zegt volgens Russische media dat bewijsmateriaal is gepresenteerd dat wijst op Oekraïense betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17.
De mededeling volgde op de persconferentie van het Joint Investigation Team (JIT) in Nederland. Dat maakte bekend dat de Buk-raket die vlucht MH17 neerhaalde afkomstig was van een legerbasis bij het Russische Koersk.
Het Russische ministerie van Defensie neemt afstand van die conclusie. Het departement stelt dat de onderzoekers voorbij gingen aan verklaringen van ooggetuigen. Die zouden hebben aangegeven dat het projectiel werd afgevuurd vanuit een gebied dat in handen was van Oekraïense regeringstroepen.
„Tijdens de samenwerking met de Nederlandse politiediensten, heeft Rusland overweldigend bewijs gepresenteerd dat aantoont dat Oekraïense BUK-systemen zijn gebruikt”, citeert persbureau TASS uit een verklaring van het ministerie. „Geen van de luchtverdedigingssystemen van het Russische leger zijn ooit de grens tussen Rusland en Oekraïne overgegaan.”
NOS 24.05.2018 Rusland blijft ook na de vandaag gepresenteerde bewijzen zijn betrokkenheid bij de ramp met vlucht MH17 glashard ontkennen. “Geen enkele Russische raketinstallatie heeft ooit de grens tussen Rusland en Oekraïne gepasseerd”, zegt het ministerie van Defensie. Ook zegt het ministerie dat het Russische leger niets te maken heeft met de vliegtuigcrash.
Later op de dag was president Poetin minder expliciet. Hij zei dat Rusland de resultaten van het onderzoek gaat bestuderen. Hij verwierp de kritiek dat Rusland onvoldoende meewerkt met de onderzoekers. Volgens Poetin wordt Rusland niet betrokken bij het onderzoek en Oekraïne wel. Hij beschuldigde dat land ervan internationale wetten te hebben overtreden door destijds het luchtruim niet te sluiten.
Het internationale onderzoeksteam JIT zei vandaag wettige en overtuigende bewijzen te hebben dat de Buk-raket die vlucht MH17 neerhaalde, afkomstig was van de 53ste brigade van de Russische strijdkrachten. Ook werden beelden getoond om het bewijs te ondersteunen dat de installatie waarop de raket zat door de 53ste brigade vanuit Koersk naar de grens met Oekraïne werd gebracht.
Gemanipuleerd
Het Russische ministerie zegt dat het onderzoeksteam zijn conclusies alleen rechtvaardigt met mogelijk gemanipuleerde beelden van sociale media. Die beelden zijn volgens Moskou geleverd door de Oekraïense inlichtingendiensten en werden eerder getoond door “de beruchte Britse activistische onderzoeksgroep Bellingcat”.
Het ministerie weerspreekt volgens persbureau Tass ook dat Rusland niet meewerkt met het JIT. Volgens het ministerie heeft het JIT van Rusland “overweldigend bewijs” van Oekraïense betrokkenheid gekregen.
Ooggetuigen
Uit verklaringen van ooggetuigen blijkt volgens Moskou dat de raket werd afgevuurd vanuit een gebied dat in handen was van het Oekraïense leger. Ook is volgens het ministerie van Defensie “tijdens de samenwerking met de Nederlandse politiediensten” aangetoond dat er geen Russische, maar een Oekraïense Buk-raket is gebruikt.
De Russische ambassade in Nederland geeft geen commentaar op de bevindingen van het JIT.
AD 24.05.2018 Rusland heeft ontkend dat Russische raketinstallaties vanuit het land de grens met Oekraïne zijn overgestoken. Het Russische ministerie van Defensie herhaalt volgens persbureau Sputnik dat geen Russische militairen betrokken waren bij het neerhalen van vlucht MH17.
Geen van de luchtverdedigingssystemen van het Russische leger zijn ooit de grens tussen Rusland en Oekraïne overgegaan, aldus Russische ministerie van Defensie.
De mededeling volgde op de persconferentie van het Joint Investigation Team (JIT) in Nederland. Dat maakte bekend dat de Buk-raket die vlucht MH17 neerhaalde afkomstig was van een legerbasis bij het Russische Koersk.
Maar het Russische ministerie van Defensie neemt afstand van die conclusie. Het departement stelt dat de onderzoekers voorbij gingen aan verklaringen van ooggetuigen. Die zouden hebben aangegeven dat het projectiel werd afgevuurd vanuit een gebied dat in handen was van Oekraïense regeringstroepen.
,,Tijdens de samenwerking met de Nederlandse politiediensten, heeft Rusland overweldigend bewijs gepresenteerd dat aantoont dat Oekraïense BUK-systemen zijn gebruikt”, citeert persbureau TASS uit een verklaring van het ministerie. ,,Geen van de luchtverdedigingssystemen van het Russische leger zijn ooit de grens tussen Rusland en Oekraïne overgegaan.” Eerder concludeerden verschillende instanties, waaronder onderzoekscollectief Bellingcat, dat vlucht MH17 in 2014 alleen maar kon zijn neergehaald door een raket van de Russische 53ste luchtafweerbrigade.
Waarheid verhullen
Bij de vliegramp kwamen alle 298 inzittenden om het leven. Hun nabestaanden wachten nog steeds op het aanhouden van de daders. In een brief naar de Russische krant Novaya Gazeta schreven tien van hen afgelopen week dat ze worstelen met het aanstaande WK voetbal in Rusland.
,,De Russische regering is er consequent op uit geweest de waarheid te verhullen en de verantwoordelijkheid te ontduiken sinds die vreselijke dag in juli 2014. We zijn ons op pijnlijke wijze bewust van de duistere ironie dat de Russische leiders die zich zullen opstellen alsof ze de wereld met open armen ontvangen, degenen zijn die het meest schuldig zijn aan het verwoesten van onze wereld.”
Het JIT wil nog steeds alle verdachten uiteindelijk voor een rechtbank in Den Haag brengen. Onderzoeksleider Fred Westerbeke van het Landelijk Parket denkt dat dit over vijf jaar gaat gebeuren. ,,We hadden al een groep van 100 mensen in beeld en we hebben de rol van een flink deel van hen nu duidelijker in beeld. Maar als we nu zeggen wat we weten, kan dat het onderzoek schaden. Dat zal in de rechtszaal komen.”
Vliegramp MH17
Wat gebeurde er op 17 juli 2014?
Op 17 juli 2014 is een Boeing 777-200ER van Malaysia Airlines met vluchtnummer MH17 neergestort in Oost-Oekraïne. Het vliegtuig werd geraakt door een luchtdoelraket. In Oekraïne was op dat moment een pro-Russische opstand gaande. Aan boord waren 298 mensen. 193 inzittenden hadden de Nederlandse nationaliteit. Onder hen waren 50 Brabanders. Niemand overleefde de crash.
Het vliegtuig vertrok om 12.14 uur vanaf Schiphol. Rond 14.00 uur steeg het vliegtuig tot zo’n 1060 meter, om ruim boven het gesloten luchtruim boven Oekraïne te vliegen (tot 9750 meter was het luchtruim dicht). Het vliegtuig verdween rond 15.18 uur van de radar.
De brokstukken van het toestel lagen verspreid over een oppervlakte van 35 vierkante kilometer. De staart lag op 10 kilometer afstand van andere brokstukken. De oorzaak van de crash is onderzocht door de Onderzoeksraad voor Veiligheid, die concludeerde dat het vliegtuig op 10 kilometer hoogte is neergehaald.
Bevinding J.I.T.
Toestel volgens JIT neergeschoten met Buk-raket
Raket en lanceerinstallatie afkomstig van Russisch leger
NU 24.05.2018 De buk-raketinstallatie die in 2014 vlucht MH17 neerschoot boven Oost-Oekraïne was van het Russische leger. Dat is een van de tussentijdse conclusies van het Joint Investigations Team (JIT). Rusland ontkent echter. Er zou geen raketinstallatie van Rusland naar Oekraïne zijn gebracht.
Toestel volgens JIT neergeschoten met Buk-raket
Raket en lanceerinstallatie afkomstig van Russisch leger
Rusland ontkent
JIT heeft meer bewijslast verzameld
Team vraagt mensen die meer weten zich te melden
Berechting daders zal in Nederland zijn
Het JIT, het internationale samenwerkingsverband dat de aanval op de lijnvlucht onderzoekt, maakte haar bevindingen donderdag bekend. Kort daarop kwam Rusland met een reactie.
Volgens het land is nog nooit een Russische raketinstallatie over de grens van Rusland naar Oekraïne gegaan. Het Russische ministerie van Defensie laat weten niets met het neerschieten van vlucht MH17 te maken hebben gehad.
Uit beelden van de raketinstallatie bleek dat die unieke uiterlijke kenmerken bezat, meldt Wilbert Paulissen, hoofd van de Nationale Recherche en onderdeel van het Joint Investigation Team.
Na uitvoerige vergelijkingen met andere buk-TELAR-installaties werd duidelijk dat de installatie in kwestie afkomstig was van de 53e raketafweerbrigade uit Koersk in Rusland, die deel uitmaakt van de Russische krijgsmacht. Ook getuigenverklaringen bevestigen dat, aldus het team.
Daarmee heeft de JIT dezelfde bevindingen als het onderzoekscollectief Bellingcat, dat vorig jaar ook concludeerde dat de buk-installatie afkomstig was van de Russische militaire eenheid in kwestie. De onderzoekseenheid verrichtte het eigen onderzoek onafhankelijk van het Bellingcat-onderzoek.
Route
Aan de hand van onder meer video’s en foto’s op sociale media werd vrijwel de hele route van het konvooi van zeker zes buk-installaties, dat van de Russische basis naar Oekraïne reed, gereconstrueerd. Die reconstructie werd op de persconferentie vertoond.
De ‘vingerafdruk’ die werd gevormd door de uiterlijke markeringen op de lanceerinstallatie die MH17 neerhaalde, kwam alleen overeen met een specifieke buk-TELAR-installatie uit dat konvooi, waarvan de aanwezigheid in het Oost-Oekraïense Donetsk is vastgesteld.
Het onderzoeksteam dat het neerhalen van vlucht MH17 onderzoekt, heeft vier vragen: wie maakte deel uit van de bemanning, met welke instructie ging die bemanning op pad op de dag van de crash, wie was verantwoordelijk en wie heeft meer informatie over procedures en verantwoordelijkheden binnen de brigade?
Het onderzoeksteam hoopt op reacties van mensen die op een of andere manier betrokken zijn geweest bij het gebruik van de buk-lanceerinstallatie.
Getuigen die naar voren willen stappen, maar zich zorgen maken over hun veiligheid, kunnen in de vijf JIT-landen aanspraak maken op verschillende programma’s voor getuigenbescherming, aldus het onderzoeksteam.
Het JIT-team zei eerder het “vervelend” te vinden dat Rusland niet alle informatie aanlevert waar het team om heeft gevraagd. De informatie over de afkomst van de buk-installatie is dan ook niet van tevoren gedeeld met de Russische autoriteiten. “Ze kunnen het volgen op de livestream.”
Presentatie tussentijdse bevindingen over MH17
Verdachten
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een buk-raket, een wapen van Russische makelij. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
In het JIT werken Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne nauw samen. Het doel van het onderzoeksteam is te achterhalen waarom het toestel werd neergehaald en de verdachten voor de rechter te brengen. Bij het onderzoeksteam zijn enkele tientallen personen in beeld die mogelijk betrokken waren bij de 53e brigade of de inzet van de buk-installatie.
Wanneer het tot een rechtszaak zal komen, is nog onduidelijk. Het antwoord is complex, aldus Fred Westerbeke, hoofdofficier bij het Landelijk Parket en JIT-onderzoeksleider. “We weten gewoon nog niet wanneer we daar genoeg informatie voor hebben. Ik kan wel zeggen: we zitten in de laatste fase van het onderzoek. Maar er is nog veel werk te doen.”
Westerbeke voorspelt wel dat de personen achter het neerhalen van MH17 “binnen vijf jaar” voor de rechter zullen staan. Eerder werd al duidelijk dat de rechtbank in Den Haag de zaak zal behandelen.
Telegraaf 24.05.2018 Het Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar de crash van vlucht MH17, heeft nog meer bewijs gevonden dat de Russische federatie achter het neerhalen van het vliegtuig zit. Het net sluit zich dus langzaam om de daders en verantwoordelijke leiders. Dat blijkt donderdag tijdens de presentatie van tussentijdse onderzoeksresultaten.
Van de Buk-raket die het toestel fataal werd, is een soort vingerafdruk gemaakt, meldt hoofd van de Nationale Recherche en onderdeel van het Joint Investigation Team Wilbert Paulissen. Daaruit is duidelijk geworden dat de raket bezit was van de 53e ’anti aircraft missile brigade’ van het Russische leger in Koersk.
De installatie waarmee de Buk-raket werd gelanceerd is gefilmd, beelden hiervan zijn getoond tijdens de persconferentie.
In het JIT werken Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne nauw samen. Het doel van het onderzoeksteam is te achterhalen waarom het toestel werd neergehaald en de verdachten voor de rechter te brengen.
Onderzoekscollectief Bellingcat kwam al eerder tot dezelfde conclusie.
Dringende oproep
Een dringende oproep aan getuigen en informanten wordt gedaan door onderzoeksleider en hoofdofficier van justitie Fred Westerbeke van het Landelijk Parket. Volgens hem hebben de Russische autoriteiten geen enkele bevestiging gegeven.
„Daarom zoeken we de hulp van het publiek.” Zo is de grote vraag wie de bemanning was, Westerbeke is ervan overtuigd dat er mensen zijn die meer weten.
Afrondende fase
Het onderzoek naar de personen achter het neerhalen van vlucht MH17 is in de „afrondende fase.” Maar wanneer de rechtszaak kan beginnen is niet duidelijk, zei Westerbeke. Eerder werd al duidelijk dat de rechtszaak in Nederland zal plaatsvinden, waarschijnlijk in Den Haag. De personen achter het neerhalen van vlucht MH17 staan volgens Westerbeke „binnen vijf jaar” voor de rechter.
Vlucht MH17 van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, een wapen van Russische makelij. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
NOS 24.05.2018 De Buk-raket waarmee vlucht MH17 werd neergehaald was afkomstig van de 53ste brigade van het Russische leger uit Koersk. Dat heeft Wilbert Paulissen, het hoofd landelijke recherche, bekendgemaakt op een persconferentie van het JIT. Dat is het internationale team dat onderzoek doet naar de ramp met de MH17.
Het JIT wil nog weten in hoeverre de 53ste brigade zelf actief betrokken was bij het neerhalen van het passagiersvliegtuig. Het onderzoeksteam gaat er in elk geval van uit dat mensen binnen de 53ste brigade meer weten van de noodlottige raketlancering en van de mensen die erbij betrokken waren.
Eerder wees het onderzoekscollectief Bellingcat al naar de 53ste brigade, maar met het onderzoek van het JIT is er, volgens het JIT, nu ook wettig en overtuigend bewijs voor de betrokkenheid van de brigade uit Koersk, en dus van Rusland. Dat bewijs zal worden gebruikt in het strafproces.
Vingerafdruk
Op 23 juni 2014, bijna vier weken voor de ramp, vertrok een konvooi van bijna vijftig voertuigen met zes Buk-raketinstallaties uit Koersk naar Oekraïne. Van de reis van het konvooi naar de Oekraïense grens heeft het JIT vele beelden, die zijn gemaakt op 23, 24 en 25 juni.
De beelden werden getoond in een animatiefilmpje, waarvan je hieronder een samenvatting kunt zien:
Animatie (kort): onderzoek naar Bukraket die MH17 neerhaalde
Alle voertuigen waren van de 53ste brigade. Op de beelden waren alleen voertuigen, wapens, wegen en landschappen te zien, en geen personen. De beelden zijn vooral afkomstig van sociale media. Tientallen foto’s en filmpjes van het konvooi zijn in die dagen op sociale media gezet door mensen die ze vanuit hun auto gemaakt hebben en andere voorbijgangers.
Een van de raketinstallaties in het konvooi heeft overtuigende overeenkomsten met beelden van 17 en 18 juli 2014 van de Buk die MH17 neerhaalde. Het JIT toonde in het filmpje zeven overeenkomende kenmerken, die samen “een vingerafdruk” opleverden.
Meer informatie
Onderzoeksleider Westerbeke zei dat het JIT nog veel meer informatie heeft, maar die nog niet prijsgeeft, omdat het zich niet in de kaart wil laten kijken. Opvallend is bijvoorbeeld dat er geen beelden werden getoond van de periode tussen 25 juni en 17 juli, de dag van de ramp.
Hij benadrukte dat er bij het onderzoek nog elke dag vooruitgang wordt geboekt. Het onderzoek zit volgens hem in de afrondende fase, maar hij kan nog niet zeggen wanneer het klaar is en wanneer de strafzaak tegen de verdachten kan beginnen.
Het internationale onderzoeksteam JIT had al laten weten dat het vandaag niet met namen van verdachten naar buiten zou komen. Dat gebeurt pas als het onderzoek is afgerond. Het voortijdig bekendmaken van namen kan het proces schaden, omdat verdachten zich dan in openbaar zouden kunnen gaan verdedigen.
Klokkenluiders
Het JIT deed vandaag wel voor de derde keer een oproep aan getuigen om informatie te geven. Ditmaal was de oproep niet gericht aan het publiek, maar specifiek aan insiders, met name klokkenluiders die informatie willen delen. Het JIT benadrukte meermalen dat getuigen beschermd zullen worden.
Het gaat het JIT om vier vragen: wie maakte deel uit van de bemanning, met welke instructie gingen zij op pad en van wie was die instructie afkomstig, wie was verantwoordelijk voor de inzet van de Buk-raket op 17 juli 2014 en welke procedures golden binnen de 53ste brigade.
Het onderzoeksteam wil mede hierdoor antwoord krijgen op de vraag waarom MH17 is neergehaald, en wie daarvoor verantwoordelijk waren.
Vorige rapportage
Bij de vorige tussentijdse rapportage in september 2016 maakte het JIT bekend een groep van honderd betrokkenen in beeld te hebben. Westerbeke zei dat dat is teruggebracht tot enkele tientallen. Het gaat om mensen van verschillende nationaliteiten, zei hij. Daar wilde hij verder niet op ingaan.
Het JIT heeft zijn informatie gedeeld met de Russische overheid, die volgens Westerbeke niet goed meewerkt. Al in 2014 vroeg het JIT de Russische autoriteiten om alle informatie te geven die van belang kan zijn voor de waarheidsvinding, maar bijvoorbeeld over de betrokkenheid van de 53ste brigade is niets gemeld.
Het JIT had in 2016 al vastgesteld dat vlucht MH17 was neergehaald door een Buk-raket, vanuit een landbouwveld in Oost-Oekraïne dat in handen was van pro-Russische rebellen. Vaststond ook dat de Buk-installatie van Russisch grondgebied was gekomen en later weer naar Rusland was teruggebracht. Bij de vliegramp op 14 juli 2014 kwamen alle 298 inzittenden om het leven, onder wie 196 Nederlanders.
Blok
Minister Blok zegt in een reactie op een presentatie van vandaag dat er een belangrijk stuk van de puzzel is gelegd. Hij is zeer onder de indruk van het vergaarde bewijs. Het kabinet bespreekt de bevindingen van het JIT morgen in de ministerraad.
Hieronder zie je de gehele JIT-animatie over het onderzoek naar de Russische Buk-installatie:
AD 24.05.2018 De BUK-raket die is gebruikt bij het neerhalen van vlucht MH17 kwam uit Rusland. Dat heeft Wilbert Paulissen, hoofd Nationale Recherche, vanochtend gemeld tijdens een persconferentie. Daarmee bevestigde hij eerdere beweringen van onderzoekscollectief Bellingcat.
,,We hebben alle beelden van de BUK Telar onderzocht, hij is afkomstig van de 53e Luchtafweergeschutbrigade. Die is onderdeel van Russische krijgsmacht. Onderzoekscollectie Bellingcat meldde dit al eerder. Wij melden het nu omdat we bewijs hebben gevalideerd en het stand kan houden in rechtszaal”, aldus Paulissen vanochtend tijdens een gezamenlijke persconferentie van de vijf landen die onderzoek doen naar het neerschieten van vlucht MH17 die zich hebben verenigd in het Joint Investigation Team (JIT). Paulissen is één van de onderzoekers.
Er werden nog geen namen van verdachten genoemd. Wel riep Paulissen mensen op om met meer informatie te komen. ,,Dat we deze brigade kunnen aanwijzen, is een belangrijke stap. We roepen nu mensen op met meer informatie te komen. We hebben nog vragen: wie was de bemanning, met welke opdracht gingen ze op pad, wie was er verantwoordelijk voor de brigade? We vragen mensen van 53e Brigade of familieleden om met meer info te komen.” Het JIT deed daarmee dus een oproep aan Russissche (ex)militairen om met info over hun eigen briagde te komen. ,,Zodat dit misdrijf kan worden opgelost.”
Jennifer Hurst (Australische politie): ,,We hebben in Oost-Oekraine het omhulsel en de uitlaat van een BUK-raket gevonden (dat was al bekend). Daar staan specifieke nummers op. Die nr’s duiden op productiejaar en plek: Moskou ’86’ 11:27 AM – May 24, 2018
Onderzoeksleider en Hoofdofficier van Justitie Fred Westerbeke van het Landelijk Parket nuanceerde dat dit niet direct betekent dat de 53e Luchtafweerbrigade achter de aanval zat. Hij zei: ,,Was de 53e Brigade zelf betroffen bij het neerhalen van MH17? Dat onderzoeken we. De Russische Federatie heeft nog niet gemeld dat dat zo is. We hebben jaren geleden al om info gevraagd. Maar we willen ons niet alleen meer tot de Russische autoriteiten wenden. We vragen nu dus ook het Russische publiek om ons te helpen.”
Westerbeke: ,,We krijgen cruciale informatie niet van de Russen. Dat is niet juist. Daar moet snel een stap in worden gezet.” De onderzoekers hebben de Russische autoriteiten gevraagd om meer informatie over de 53e brigade en de specifieke raket. Van de 100 aanvankelijke verdachten zijn er nu nog ‘enkele tientallen’ van meerdere nationaliteiten over.
Berechting in Den Haag
Het JIT heeft nog steeds als doel de verdachten uiteindelijk voor een rechtbank in Den Haag te brengen, Westerbeke denkt over vijf jaar. Westerbeke vanochtend: ,,We hadden al een groep van 100 mensen in beeld en we hebben de rol van een flink deel van hen nu duidelijker in beeld. Maar als we nu zeggen wat we weten, kan dat het onderzoek schaden. Dat zal in de rechtszaal komen.”
Onderzoekscollectief Bellingcat wees de Russische 53e Luchtafweerbrigade eerder al aan als het schuldige legeronderdeel. Dat deden ze op basis van onderzoek van foto’s van de BUK en social media. Zij kwamen met namen van betrokken militairen en separatisten.
De conclusie van het internationaal onderzoeksteam is een ,,ernstige constatering”, laat minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) weten. ,,Het is van groot belang dat er nu opnieuw meer duidelijkheid is over het neerhalen van vlucht MH17, vooral voor de nabestaanden. Een belangrijk stuk van de puzzel is gelegd. Ik ben zeer onder de indruk van het vergaarde bewijs en heb veel respect voor het werk van het Openbaar Ministerie, de politie en de partners van het Joint Investigation Team (JIT). Dit is een ernstige constatering. Het kabinet bespreekt de bevindingen van het JIT morgen in de ministerraad.”
Premier Mark Rutte keert een dag eerder terug van de handelsmissie in India omdat hij aanwezig wil zijn bij de wekelijkse ministerraad. Rutte sprak zijn waardering uit voor het werk van de JIT-onderzoekers.
De coalitiepartijen willen dat de regering bij de Verenigde Naties alle landen opnieuw oproept mee te werken aan het onderzoek naar het neerhalen van vlucht MH17. Ze willen van minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok onder meer weten of hij de conclusies van het JIT onderschrijft.
Gezamenlijk onderzoek
Vlucht MH17 van Malaysia Arilines werd op 17 juli 2014 neergeschoten boven Oekraïne. Daarbij kwamen alle 298 inzittenden van de vlucht van Amsterdam naar Kuala Lumpur om het leven, onder hen waren 196 Nederlanders. Omdat er ook Australiërs en Belgen aan boord zaten, doen die twee landen samen met Nederland, Maleisië en Oekraïne onderzoek naar de verantwoordelijken voor de crash.
Uit eerder onderzoek van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid bleek al dat MH17 is neergehaald door een BUK-raket. Die raket was afgeschoten vanuit Oost-Oekraïne, een gebied dat onder controle stond van pro-Russische rebellen.
Vliegramp MH17
Wat gebeurde er op 17 juli 2014?
Op 17 juli 2014 is een Boeing 777-200ER van Malaysia Airlines met vluchtnummer MH17 neergestort in Oost-Oekraïne. Het vliegtuig werd geraakt door een luchtdoelraket. In Oekraïne was op dat moment een pro-Russische opstand gaande. Aan boord waren 298 mensen. 193 inzittenden hadden de Nederlandse nationaliteit. Onder hen waren 50 Brabanders. Niemand overleefde de crash.
Het vliegtuig vertrok om 12.14 uur vanaf Schiphol. Rond 14.00 uur steeg het vliegtuig tot zo’n 1060 meter, om ruim boven het gesloten luchtruim boven Oekraïne te vliegen (tot 9750 meter was het luchtruim dicht). Het vliegtuig verdween rond 15.18 uur van de radar.
De brokstukken van het toestel lagen verspreid over een oppervlakte van 35 vierkante kilometer. De staart lag op 10 kilometer afstand van andere brokstukken. De oorzaak van de crash is onderzocht door de Onderzoeksraad voor Veiligheid, die concludeerde dat het vliegtuig op 10 kilometer hoogte is neergehaald.
Het Joint Investigation Team komt vandaag met een update van het onderzoek naar de MH17. Hoe zit het ook alweer met die onderzoeken?
NOS 24.05.2018 Op 17 juli 2014 werd vlucht MH17 van Malaysia Airlines neergehaald boven Oost-Oekraïne. Het toestel was met 298 inzittenden op weg van Amsterdam naar Kuala Lumpur. Alle passagiers en bemanningsleden kwamen om het leven, onder hen 196 Nederlanders.
Premier Rutte beloofde dat de onderste steen boven zou komen en dat er alles aan gedaan zou worden om de schuldigen voor de rechter te brengen. Er werden parallel verschillende onderzoeken gestart naar de toedracht en de schuldvraag.
Onderzoeksraad
De Onderzoeksraad voor Veiligheid presenteerde in oktober 2015 de uitkomst van het onderzoek naar de toedracht: vlucht MH17 is neergehaald door een Buk-raket die ontplofte vlak naast de cockpit. Door de impact van een regen aan kleine metaaldeeltjes is het toestel in een aantal stukken uiteengevallen en neergestort. De raket is afgeschoten vanuit een gebied in Oost-Oekraïne.
Een jaar later, in september 2016, gaf het Joint Investigation Team (JIT) antwoord op de vraag hoe de raket in Oost-Oekraïne terecht was gekomen. De Buk-installatie kwam uit Rusland, heeft een route afgelegd naar een landbouwveldje bij Pervomajsk, heeft daar de raket gelanceerd en is de volgende dag weer naar Rusland teruggebracht. Het JIT gaf aan een groep van honderd betrokkenen in beeld te hebben.
Animatie waarin het JIT vaststelt dat MH17 door een BUK-raket is neergeschoten
In het JIT werken tientallen rechercheurs en officieren van justitie uit vijf betrokken landen samen: Nederland, België, Oekraïne, Australië en Maleisië. Het onderzoek richt zich op de vraag wie schuldig is aan het neerhalen van vlucht MH17. De opdracht is om verdachten aan te wijzen en dat te onderbouwen met bewijsmateriaal dat standhoudt bij een rechtszaak. Het staat onder leiding van de Nederlandse hoofdofficier van justitie Fred Westerbeke.
Hij benadrukt voortdurend dat het onderzoek lang zal duren. In de loop van de ochtend maakt het JIT tussentijdse resultaten bekend van het lopende onderzoek. Die persconferentie wordt vanaf 10.55 uur rechtstreeks uitgezonden op NOS.nl en NPO 1.
Inmiddels is tussen de betrokken landen afgesproken dat een rechtszaak – als die er komt – in Nederland wordt gehouden. Hoewel er voorbereidingen getroffen worden, lijkt een rechtszaak nog ver weg, vooral omdat Rusland eventuele verdachten niet zal uitleveren.
Bellingcat
Daarnaast heeft onderzoekscollectief Bellingcat verschillende onderzoeken gepresenteerd. Een van de belangrijkste daarvan ging over de ‘verdachten’ van de 53ste brigade in Koersk, in Rusland. En eind vorig jaar identificeerde Bellingcat een Russische generaal als betrokkenen bij de aanslag op MH17.
Bellingcat heeft voor morgen een persconferentie aangekondigd.
Telegraaf 24.05.2018 De Buk-raket die MH17 neerhaalde was van Russische strijdkrachten, concludeert het Joint Investigation Team. Maar sommige cruciale vragen zijn nog niet beantwoord, vertelt verslaggever Paul Eldering.
Telegraaf 24.05.2018 Het Joint Investigation Team (JIT), dat onderzoek doet naar de crash van vlucht MH17, presenteert donderdag tussentijdse onderzoeksresultaten. Dat gebeurt tijdens een bijeenkomst in Bunnik. Ook wordt de hulp van het publiek ingeroepen bij de speurtocht naar de daders van de vliegramp.
Er worden geen mededelingen gedaan over mogelijke verdachten, noch wordt informatie gegeven over de resultaten van de eerdere getuigenoproepen, meldde het JIT vooraf al.
In het team werken Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne nauw samen. Het doel van het onderzoeksteam is te achterhalen hoe de ramp kon gebeuren en de verdachten voor de rechter te brengen.
Het vliegtuig van Malaysia Airlines werd op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne uit de lucht geschoten door een Buk-raket, een wapen van Russische makelij. Alle 298 inzittenden kwamen om. Onder hen waren 196 Nederlanders.
Heren, dit is zomaar een Haags geintje, aldus Arnoud van Doorn PvdE !!!
Aangifte tegen Raadslid Arnoud van Doorn PvdE
Het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CIDI) heeft dinsdag 22.05.2018aangifte gedaan tegen het Haagse raadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid (PvdE). Van Doorn schreef 14 mei 2018 op Twitter ’Moge Allah de zionisten vernietigen’. Dit in combinatie met twee gewelddadige plaatjes, emoticons.
Vandaag in Palestina weer tientallen jonge mensen door kogels van de zionistische bezettingsmacht vermoord. Het wordt druk in het Paradijs.
Moge Allah swt de zionisten vernietigen 23:44 – 14 mei 2018
Haatzaaien
Volgens het CIDI roept Van Doorn met de uitspraak op tot haat en geweld. „Het is niet de eerste keer dat Van Doorn en zijn partij haat en verdeeldheid zaaien in de hofstad”. Vandaar dat is besloten nu aangifte te doen. aldus de organisatie.
AD 23.05.2018
Vaker kritiek
Boodschappen van de door de islam geïnspireerde partij leidden de afgelopen jaren vaker tot kritiek. Zo schreef Van Doorn in 2014 als reactie op het nieuws dat een Joodse zakenman 120 meisjes vrijkocht uit handen van Islamitische Staat: ‘Om met winst weer door te verkopen?’
Deze uitspraken werden destijds veroordeeld door de fracties van de VVD, ChristenUnie/SGP, CDA en Groep de Mos. Volgens het CIDI blijft het nu echter ‘bijzonder stil’ vanuit de gemeenteraad.
Raadslid Van Doorn PvdE is niet echt onder de indruk van de aangiftes, zo blijkt op Twitter. Zeg @federatiefjoods lukt het een beetje met jullie aangifte? Ik kan niet wachten.
OproepWest 22.05.2018 Opnieuw maakt het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CIDI) en de jongerenorganisatie CIJO bezwaar tegen uitlatingen van een van de leden van de Partij van de Eenheid in de Haagse gemeenteraad.
De organisaties hebben dinsdag aangifte gedaan tegen raadslid Arnoud van Doorn van die partij. Reden is dat hij op 14 mei een bericht op Twitter zette met de boodschap ‘Moge Allah de zionisten vernietigen’ in combinatie met twee gewelddadige plaatjes, emoticons.
Volgens het CIDI roept het raadslid met deze tweet op tot ‘haat en geweld’. Omdat het aldus het CIDI niet de eerste keer is dat Arnoud van Doorn en de Partij van de Eenheid ‘haat en verdeeldheid zaaien in de hofstad’, is besloten nu aangifte te doen.
Vaker kritiek
Boodschappen van de door de islam geïnspireerde partij leidden de afgelopen jaren vaker tot kritiek. Zo schreef Van Doorn in 2014 als reactie op het nieuws dat een Joodse zakenman 120 meisjes vrijkocht uit handen van Islamitische Staat: ‘Om met winst weer door te verkopen?’ Meer recent grapte hij op de herdenkingsdag van de Holocaust – Jom HaSjoa – over zijn Joodse vriend die een Land Rover had gekocht. Volgens het CIDI impliceert hij hiermee dat alle joden landrovers zijn.
De uitspraken van raadsleden van de Partij van de Eenheid zijn ‘onacceptabel’, aldus het CIDI. De organisatie in een verklaring: ‘Arnoud van Doorn besmeurt opnieuw het ambt van gemeenteraadslid plaatst zich hiermee buiten het maatschappelijk debat. CIDI en CIJO spreken daarom de hoop uit dat het Openbaar Ministerie tot vervolging overgaat, om deze haat en polarisatie in Den Haag een halt toe te roepen.’
Arnoud van Doorn was niet bereikbaar voor commentaar.
Vandaag in Palestina weer tientallen jonge mensen door kogels van de zionistische bezettingsmacht vermoord. Het wordt druk in het Paradijs.
Moge Allah swt de zionisten vernietigen 23:44 – 14 mei 2018
Den HaagFM 22.05.2018 Het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CIDI) heeft dinsdag aangifte gedaan tegen raadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid. Van Doorn schreef eerder deze maand op twitter “Moge Allah de zionisten vernietigen.”
Vandaag in Palestina weer tientallen jonge mensen door kogels van de zionistische bezettingsmacht vermoord. Het wordt druk in het Paradijs.
Moge Allah swt de zionisten vernietigen
Volgens het CIDI is het niet de eerste keer dat het raadslid en fractievoorzitter van de Partij van de Eenheid oproept tot geweld tegen joden en heeft de organisatie dus besloten om aangifte te doen. Ook CIDI’s jongerenorganisatie CIJO doet aangifte tegen Van Doorn. Zowel het CIDI als CIJO hopen dat het Openbaar Ministerie tot vervolging over gaat.…lees meer
Telegraaf 22.05.2018 Het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CIDI) heeft dinsdag aangifte gedaan tegen het Haagse raadslid Arnoud van Doorn van de Partij van de Eenheid (PvdE). Van Doorn schreef op 14 mei op Twitter ’Moge Allah de zionisten vernietigen’.
Volgens het CIDI roept Van Doorn met de uitspraak op tot haat en geweld. „Het is niet de eerste keer dat Van Doorn en zijn partij haat en verdeeldheid zaaien in de hofstad”, aldus de organisatie. Zo schreef Van Doorn in 2014, als reactie op het nieuws dat een Joodse zakenman 120 meisjes vrijkocht uit handen van IS: „Om met winst weer door te verkopen?”
Een jaar geleden protesteerde CIDI’s jongerenorganisatie CJIO nog voor het Haagse stadhuis tegen uitspraken van PvdE-raadslid Abdoe Khoulani. Hij had een groep Israëlische scholieren uitgemaakt voor zionistische terroristen in wording.
Van Doorn reageert dinsdag op Twitter met de opmerking: „Lukt het een beetje met jullie aangifte? Ik kan niet wachten.”
AD 22.05.2018 Het Centrum voor Informatie en Documentatie Israel (CIDI) heeft aangifte gedaan tegen Haags raadslid Arnoud van Doorn. De fractieleider van de islamitische Partij van de Eenheid schreef op 14 mei 2018 op Twitter: ‘Moge Allah de zionisten vernietigen’.
Van Doorn deed zijn gewraakte uitspraak vanwege het geweld in de Gazastrook. Bij confrontaties tussen Israëlische militairen en Palestijnse betogers vielen toen tientallen doden. Zo’n tweehonderd betogers zouden schotwonden hebben opgelopen.
‘Vandaag in Palestina weer tientallen jonge mensen door kogels van de zionistische bezettingsmacht vermoord. Het wordt druk in het Paradijs. Moge Allah swt de zionisten vernietigen’, schreef Van Doorn.
Haat
Federatief Joods Nederland zei eerder al aangifte te doen tegen het Haagse raadslid. Het CIDI heeft vandaag dat voorbeeld gevolgd. ‘Het raadslid roept met deze tweet op tot haat en geweld’, schrijft het CIDI op zijn website. ‘Omdat het niet de eerste keer is dat Arnoud van Doorn en de Partij van de Eenheid verdeeldheid en haat zaaien, hebben we besloten om aangifte te doen.’
Ongeveer een jaar gelden protesteerde de jongerenorganisatie van het CIDI onde het het motto ‘geen haat in de raad’ tegen de uitspraken van het toenmalige raadslid Abdoe Khoulani van de Partij van de Eenheid. Hij had een groep Israëlische scholieren op bezoek in Den Haag uitgemaakt voor ‘zionistische terroristen in wording’.
Raadslid Van Doorn is niet echt onder de indruk van de aangiftes, zo blijkt op Twitter. ‘Zeg @federatiefjoods lukt het een beetje met jullie aangifte? Ik kan niet wachten’, schrijft hij.
President Recep Tayyip Erdogan heeft ruim een maand voor de verkiezingen de Turken in het buitenland opgeroepen hem massaal te steunen. „Zijn jullie bereid de terreurorganisaties en hun lokale en buitenlandse handlangers een ‘Ottomaanse oorvijg‘ te geven?”, vroeg hij zijn juichende landgenoten in de Bosnische hoofdstad Sarajevo.
„Zijn jullie bereid me te steunen met een recordaantal stemmen?”, vervolgde de Turkse leider, want bij de stembusgang op 24 juni 2018 „gaat het om een besluit voor de komende eeuw van ons land.”
AD 02.06.2018
Vervroegde verkiezingen 24 Juni 2018
Op 24 juni 2018 worden de verkiezingen gehouden. Naar verwachting grijpt Erdogan de presidentsverkiezingen aan om zijn greep op het land extra te vergroten. De presidentsverkiezingen stonden in eerste instantie gepland voor november 2019.
AD 19.06.2018
AD 19.06.2018
De Turkse Nederlanders kunnen van vrijdag 15 juni tot en met dinsdag19 juni 2018stemmen. De verkiezingen in Turkije zelf zijn op zondag 24 juni 2018. De Turken kiezen dan zowel de president als het parlement.
Einde Noodtoestand
De Turkse president Erdogan zal de noodtoestand opheffen als hij de verkiezingen van 24 juni 2018 wint. Die belofte deed hij in een interview met de Turkse zender 24TV.
De noodtoestand werd ingesteld na de couppoging van juli 2016 en wordt nog steeds elke drie maanden verlengd. Erdogan zei er wel bij dat de noodtoestand opnieuw wordt ingesteld als het land weer met dreigingen te maken krijgt.
Begin mei kondigde de regering een hervorming aan van het pensioenstelsel en een vernieuwing van het sociale stelsel. Toen werd gesuggereerd dat dat een zet was van de president om de ouderen aan zijn kant te krijgen voor de verkiezingen. Ook deed hij toezeggingen aan studenten.
AD 12.06.2018
De zittende president, Recep Tayyip Erdogan, had de verkiezingen eerder uitgeschreven. Eigenlijk zouden ze pas eind volgend jaar worden gehouden. Na de verkiezingen krijgt de president meer macht, omdat de nieuwe grondwet dan ingaat. Erdogan is een van de kandidaten.
3 miljoen stemmers
Bij Turkse verkiezingen is de mening van de stemgerechtigden over de grens belangrijk. Bij het grondwetsreferendum van vorig jaar waren dat er bijna 3 miljoen, ofwel zo’n 5 procent van het totaal aantal kiezers. Erdogan krijgt doorgaans veel stemmen in Nederland.
DeStemlocatieswaar Turkse Nederlanders kunnen stemmen voor de Turkse presidents- en parlementsverkiezingen op 24 juni 2018 zijn bekend.
Zij zullen drie dagen lang hun stem uitbrengen in Amsterdam, Den Haag en Deventer.
Het stemproces vindt op vrijdag 15 tot en met dinsdag 19 juni 2018 van 09.00 tot 21.00 uur plaats.
De adresgegevens voor de drie steden Amsterdam, Den Haag en Deventer zijn als volgt:
– Rhone Events
Rhoneweg 12-14, 1043 AH AMSTERDAM
– GIA Exhibition Center
De Werf 11, 2544 EH DEN HAAG
– Sport- en Belevingscentrum De Scheg
Piet van Donkplein 1, 7422 LW DEVENTER
Afrin Operatie Olijftak
Volgens Erdogan zijn nieuwe verkiezingen van belang vanwege de roerige situatie in Irak en Syrië. Afgelopen maanden bezette het Turkse leger het gebied rond het Syrische plaatsje Afrin.
Eerder werd gespeculeerd over mogelijke mobilisatieorders van Turkije, waarmee ook dienstplichtige Turken in Europese landen konden worden opgetrommeld om mee te vechten in Afrin.
Het kabinet worstelt met de vraag of Nederlanders met een Turkse nationaliteit moeten kunnen worden opgeroepen om mee te vechten met het Turkse leger.
Turkije viel onder de noemer Operatie Olijftak begin januari het Syrische Afrin binnen. Het Turkse leger vecht daar samen met milities van het Vrije Syrische Leger (FSA) tegen de Koerdische YPG, een beweging die door de regering van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan als extensie van de Koerdische terreurbeweging PKK wordt beschouwd.
Deelname aan de strijd in Syrië is in principe strafbaar, antwoordden de ministers Stef Blok (VVD) van Buitenlandse Zaken en Ferdinand Grapperhaus (CDA) van Justitie op Kamervragen van CDA’ers Martijn van Helvert en Pieter Omtzigt over de mogelijke strafbaarheid van het vechten van Turkse Nederlanders voor Turkije in Syrië.
Deelname aan gewapende strijd in Syrië in principe strafbaar
Nederlandse mannen tot 40 jaar oud die ook de Turkse nationaliteit hebben, kunnen in principe worden opgeroepen om deel te nemen aan gevechten van de Turkse krijgsmacht. Het CDA vreest dat daarmee Turkse Nederlanders, en dan specifiek politieagenten en militairen, daarmee mogelijk worden gedwongen om aan Turkse zijde mee te vechten in bijvoorbeeld Afrin.
Hoewel de volkenrechtelijk adviseur eerder aan de Nederlandse regering adviseerde dat het militair ingrijpen in Syrië onrechtmatig is, weigert het kabinet de inval in Afrin als onrechtmatig te bestempelen. De uitzonderingen die het VN-Handvest biedt, namelijk ofwel een mandaat van de Veiligheidsraad of het recht op zelfverdediging, zijn in het geval van de inval in Afrin niet van toepassing, aldus de volkenrechtelijk adviseur.
In dienst treden bij Turks leger niet strafbaar
Het intreden bij een vreemde krijgsdienst als zodanig is niet strafbaar, aldus Blok, tenzij er sprake is van ‘een krijgsmacht van een land waarmee Nederland in oorlog is of op het punt staat in oorlog te raken’. Dat is bij Turkije niet het geval. Bovendien heeft het kabinet de Turkse inval in Afrin niet als onrechtmatig bestempeld, dus zouden Turkse Nederlanders die daarin meevechten daarmee ook niet in overtreding zijn.
Voor defensiepersoneel geldt bovendien dat zij ‘alleen kunnen voldoen om aan een oproep om in Turkije de dienstplicht te vervullen als zij van defensie (buitengewoon) verlof hebben gekregen en aldus (tijdelijk) zijn vrijgesteld van hun dienstverplichtingen in Nederland.’
De Tweede Kamer wilde vorig jaar af van die regeling, omdat de relatie met de Turkse regering zodanig was verslechterd en omdat met de regeling onwillekeurig het regime van Erdogan werd gesponsord. Voor defensiepersoneel geldt de regeling echter nog wel.
AD 05.06.2018
Economie
Naast de operatie in Noord-Syrië draait de Turkse economie stroef. “En ook de vooruitzichten zijn donkergrijs. De Turkse munt, de lira, zakt elke maand verder weg en wachten tot november 2019 is voor de regeringspartij AKP een te groot risico.” De kans dat Erdogan wordt afgerekend op de zwakke economie is volgens de correspondent nu veel kleiner dan over anderhalf jaar, als de economie er mogelijk nog veel slechter voor staat.
Kritiek Erdoğan
De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan heeft kritiek geuit op oppositiepartijen vanwege uitspraken dat het slecht zou gaan met de Turkse economie. Met de Amerikaanse kredietbeoordelaar Moody’s heeft Turkije ook nog het en ander af te handelen, aldus de president.
“Zij weten niet wat economie is. Ze denken dat economie het geld op zak is”, zei Erdoğan tijdens een live-uitzending van meerdere Turkse televisiezenders. “Hoe komen al die bedrijven aan hun grote leningen (voor megaprojecten) als het zo slecht zou gaan met de Turkse economie?”
Kredietbeoordelaar Moody’s, laatste jaren bekend om zijn veelvuldige negatieve cijfers over Turkije en – volgens Erdoğan – economische manipulaties van buitenaf, kreeg er ook van langs. “Na 24 juni (verkiezingen) gaan wij dit keer een operatie uitvoeren op die Moody’s. We zijn niet eens lid bij hun. Ze moeten zich schamen. Ze doelen enkel op zwartmaking van Turkije. Gaat ze niet lukken”, zei Erdoğan.
Junkstatus
Moody’s heeft vaker de kredietwaardigheid van Turkije verlaagd zonder grondige redenen, vindt de Turkse regering. Het heeft vaker benadrukt dat de kredietbeoordelaar in opdracht bezig is, niet meer geloofwaardig is en de Turkse economie zich niets meer aantrekt van die negativiteit. (LEES meer)
Moody’s heeft ook vaker de te laag ingeschatte groeicijfers over Turkije naar boven moeten bijstellen. Het ratingbureau was ‘verbaasd’ dat Turkije sneller groeide dan verwacht. (LEES meer)
Groei 7,4 procent
De Turkse economie is in het eerste kwartaal van dit jaar met 7,4 procent gegroeid. Daarmee groeit Turkije, sinds de mislukte couppoging, inmiddels zes kwartalen op rij. Dat blijkt uit cijfers van het Turkse statistiekbureau TUIK die maandag zijn gepubliceerd.
Het bruto binnenlands product (BBP) tegen huidige prijzen klom dit jaar tot 792,7 miljard lira (151 miljard euro), een stijging van 21,9 procent ten opzichte van het eerste kwartaal in 2017.
De totale toegevoegde waarde van de agrarische sector steeg ten opzichte in hetzelfde kwartaal van een jaar eerder met 4,6 procent, industrie met 8,8 procent en bouwsector met 6,9 procent. De toegevoegde waarde van de dienstensector, bestaand uit handel, vervoer en horeca, steeg met 10 procent.
De consumptieve bestedingen van Turkse huishoudens stegen met 11 procent.
Erdogan kondigde reeds in april aan dat er vervroegde verkiezingen komen in Turkije. Volgens de president gaat het bij die verkiezingen om een besluit voor de komende eeuw van het land. De Turkse president kondigde vervroegde verkiezingen aan, omdat het land volgens hem behoefte heeft aan ‘uitvoerend presidentschap’.
Ik wil de zaak beter in de gaten gaan houden !!
Systeem op de schop
Het politieke systeem gaat daarom na de verkiezingen flink op de schop, de post van premier vervalt en de president krijgt meer bevoegdheden. Turkse kiezers stemden vorig jaar in met het Referendum over een grondwetswijzing die dat mogelijk maakte.
Met de grondwetswijziging zou een presidentieel systeem worden ingevoerd, waarbij alle uitvoerende macht bij de president komt te liggen. In het huidige stelsel leidt de premier de regering en is de functie van president slechts een ceremoniële.
Na de grote verkiezingswinst in november 2017 heeft de AKP te kennen gegeven graag de huidige grondwet te willen aanpassen.
Kortom,slaagt Erdogan met zijn greep naar de absolute macht ?
Bij Turkse verkiezingen is de mening van de stemgerechtigden over de grens heel belangrijk. Bij het grondwetsreferendum van vorig jaar waren dat er bijna 3 miljoen, ofwel zo’n 5 procent van het totaal. Erdogan krijgt in onder meer Duitsland en Nederland geen toestemming zieltjes te winnen.
Kabinet, fluit Nederlandse Turken terug!
Nederland dreigt de controle over een vitaal belang te verliezen. Ik heb het hier niet over gas, olie of telecommunicatie, maar over Nederlanders van Turkse komaf.
Het vorige kabinet besloot om, waar het om vitale economische belangen gaat, de overname van Nederlandse door buitenlandse bedrijven te belemmeren. Mag een ander land een deel van de Nederlandse bevolking mobiliseren voor een militaire strijd? Ruim 350.000 Nederlanders staan onder controle van een andere staat.
Ook een substantieel deel van de Nederlandse bevolking kan worden beschouwd als een vitaal belang. Waarom? Daarvoor zijn minstens drie redenen: veiligheid, economie én recht en sociale cohesie. Recht ordent de samenleving en draagt bij aan sociale cohesie door waarden en normen als handelingsperspectieven te bieden.
Daarbij denken we aan de grondrechten (vrijheden, gelijkheid, democratie, rechtsstaat et cetera). Maar Turkse Nederlanders zijn uitgeleverd aan de controle en grillen van de Turkse regering. Daarmee wordt een vitaal belang van Nederland ondermijnd. Al decennialang doen kabinetten van verschillende samenstelling niets om deze ondermijnende Turkse interventie te beëindigen.
Turkse interventie beperkt zich niet tot de moskee
Turkse moskeeën in Nederland staan onder controle van de Turkse regering. Waarom is dat niet verboden? Tja, de Turkse regering zou dat niet leuk vinden. Sinds wanneer is voor de bescherming van een vitaal Nederlands belang de mening van een ander land doorslaggevend? En dit is niet eens de enige vorm van de Turkse interventie in Nederland.
Voorzitter Yürükel van de Turkse raad in 2016 ANP
Doodsbedreiging tegenstanders Erdogan
Een bijeenkomst in Vlaardingen zondag 27.05.2018 over de verkiezingen in Turkije gaat niet door vanwege ‘doodsbedreigingen’. De eigenaar van het restaurant waar de bijeenkomst zou zijn is bedreigd, net als de organiserende Turkse Raad in Nederland, zegt voorzitter Sefa Yürükel van de raad.
Op de bijeenkomst zou Ayse Sucu van de nieuwe nationalistische IYI-partij spreken. De IYI-partij is vorig jaar ontstaan door splitsing van de nationalistische MHP. Voor de komende verkiezingen in Turkije is de IYI-partij een samenwerking aangegaan met drie andere oppositiepartijen: de centrum-linkse CHP, de islamitische Gelukspartij en de centrum-rechtse Democratische Partij.
Aanhangers van president Erdogan
De eigenaar van het Vlaardingse restaurant bevestigt dat de bijeenkomst is afgeblazen nadat er onder meer via sociale media bedreigingen waren geuit. Hij wil niet met zijn naam of dat van zijn restaurant in de publiciteit, uit vrees voor de gevolgen. “Ik zeg er verder niets over. Ik ben een ondernemer”, aldus de restauranteigenaar.
Volgens Yürükel van de Turkse Raad in Nederland komen de bedreigingen uit de hoek van aanhangers van de Turkse president Erdogan of de MHP, die met de huidige regering in Turkije samenwerkt.
Yürükel verwachtte op de bijeenkomst zo’n 150 mensen. De organisatie wil de verkiezingsbijeenkomst met Ayse Sucu op een andere locatie laten doorgaan. De Turkse Raad in Nederland is een organisatie van seculiere Turken.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan sprak zondagmiddag 20.05.2018 in Sarajevo, de hoofdstad van Bosnië-Herzegovina. In een afgeladen sporthal sprak hij duizenden Europese Turken toe om ze ervan te overtuigen op hem te stemmen. Hij riep hen op een eenheid te blijven en zich niet te ‘laten verdelen’ door de landen waarin ze wonen.
‘Als een van onze burgers in gevaar is, is het onze plicht om ze te beschermen,’ betoogde Erdogan voor een publiek van duizenden enthousiaste Turken in de olympische hal in Sarajevo.
Een met Turkse vlaggen zwaaiende menigte van zo’n 20.000 mensen juichte de Turkse president toe tijdens zijn toespraak, die was bedoeld om het vertrouwen winnen van de miljoenen Turken die in Europa wonen. Op 24 juni kunnen pakweg 3 miljoen van hen stemmen tijdens de vervroegde verkiezingen die Erdogan vorige maand uitschreef.
Erdogan: Europese landen proberen Turkse inwoners te verdelen
Hij riep zijn toehoorders op om een eenheid te blijven, omdat sommige Europese landen in zijn ogen verdeeldheid proberen te zaaien onder hun Turkse inwoners. ‘Als Turken in Europa verenigd zijn, zullen ze sterker zijn,’ aldus Erdogan.
Hij spoorde de Turken aan om actief deel te nemen aan de maatschappij en politiek. ‘Jullie moeten in die parlementen zitten, niet die verraderlijke mensen’, doelend op Europese politici die anti-Turkse retoriek bezigen. Ook vroeg hij Turken de taal van hun moederland niet te verleren: ‘Als je in Duitsland woont, kun je Duitser én Turk zijn.’ Erdogan beloofde zijn toehoorders te zorgen voor meer Turks onderwijs in Europa en een verbetering van ‘consulaire zaken’. Ook krijgen gepensioneerde Turken in het buitenland de kans om parttime te werken in Turkije.
Turkey’s President Recep Tayyip Erdogan says that some European countries “act outrageously” towards Turkey and attempt to divide Turks living in Europe 17:00 – 20 mei 2018
Eerder op de dag sprak Erdogan al met de Bosnische leider Bekir Izetbegovic, het islamitische lid van het driemanschap dat het land leidt. Erdogan benadrukte de hechte band tussen Turkije en Bosnië-Herzegovina, dat ruim vier eeuwen (1463–1878) deel uitmaakte van het Ottomaanse Rijk. Hij beloofde de Bosnische wens voor EU– en NAVO-lidmaatschap te blijven ondersteunen.
‘Terroristische Gülenbeweging in Bosnië uitroeien’
Ook richtte de Turkse president zijn pijlen op de Gülenbeweging, die hij consequent FETÖ (De Fethullahistische Terroristische Organisatie) noemde. Volgens hem is de beweging van zijn politieke aartsrivaal Fethullah Gülen – die hij verantwoordelijk houdt voor de couppoging op 15 juli 2016 – actief in Bosnië. ‘FETÖ probeert zijn aanwezigheid te behouden als een octopus, met zijn tentakels uitgespreid over alle aspecten van de maatschappij,’ aldus Erdogan, die beloofde de Bosnische regering te ondersteunen bij het ‘uitroeien van deze terreurgroep’.
Volgens de Turkse regering is er zelfs een moordaanslag beraamd op Erdogan. ‘We zijn ons ervan bewust dat er kringen zijn die ongemakkelijk worden van zo’n grote leider, een man met een missie,’ zei vicepremier Bekir Bozdag zaterdag. ‘We zijn ons ervan bewust dat ze van onze president af willen. Deze moordaanslagdreigingen zijn niet nieuw, ze zijn er altijd al geweest.’ In Sarajevo reageerde Erdogan zelf op de vermeende moordaanslag die zou zijn beraamd: die zullen hem naar eigen zeggen niet stoppen, schrijft staatspersbureau Anadolu op Twitter.
#BREAKING Erdogan says alleged ‘assassination’ plot targeting him in Bosnia will not stop him from moving forward 14:54 – 20 mei 2018
Duitsland, Oostenrijk en Nederland willen geen Turkse campagnes
De voornemens van Erdogan om ‘ergens in Europa’ een verkiezingstoespraak te houden, leidden tot zorgen in Europa. Duitsland en Oostenrijk zeiden eerder dat Turkse politici niet welkom zijn om op hun grondgebied campagne te voeren. Ook premier Mark Rutte (VVD) noemde dat ‘onwenselijk’. Uiteindelijk koos Erdogan voor Bosnië-Herzegovina, waar volgens de UETD, de Europese tak van Erdogans AK-partij, vele Turken uit tal van Europese landen, waaronder Nederland, naartoe kwamen.
Een overzicht van de landen waarvandaan Turken naar Bosnië kwamen. Bron: UETD
Vorig jaar zorgden Turkse campagneacties voor hoogoplopende diplomatieke spanningen, vooral in Nederland. In aanloop naar het referendum stuurde de Turkse regering de Turkse minister van Familiezaken naar Rotterdam om campagne te voeren. Zij werd op last van burgemeester Ahmed Aboutaleb het land uitgezet. Erdogan beschuldigde Nederland vervolgens van ‘nazi-achtige praktijken’. De diplomatieke relatie tussen Nederland en Turkije werd hierdoor beschadigd: nog steeds is er geen Nederlandse ambassadeur in Ankara.
Toen hij zijn keus voor Bosnië bekendmaakte, sneerde Erdogan naar Duitsland en Nederland: ‘In een tijd waarin sommige landen moeten debatteren over de vraag of ze ons toelaten voor campagnes, kiezen wij ervoor om met onze burgers samen te komen in Bosnië.’ Hij benadrukt: ‘Aan de andere kant zullen onze burgers die in andere Europese landen wonen, ook gewoon doorgaan met campagnevoeren.’ Het verbod voor Turkse politici om op het grondgebied van bepaalde landen campagne te voeren is volgens hem ‘ondemocratisch’.
De alliantie tussen Turkije, Iran en Rusland gaat de toekomst van de wereld vormen.
TM 08.07.2018 Dat stelt de Russische strateeg en politicoloog Aleksandr Dugin, bekend om zijn geopolitiek.
De drie landen zijn een samenwerking aangegaan voor vrede in Syrië (LEES meer), zei Dugin dit weekend tegen de Iraanse staatszender. “Dit is een belangrijkste stap voor vrede in de regio.”
En daarmee zijn alle vuile plannen van de VS in de regio in duigen gevallen, vertelde de Russische strateeg. “Dankzij deze samenwerking is het regionale complot van de VS mislukt.”
De strateeg ziet veel in een betere samenwerkingsverband tussen Turkije, Iran en Rusland. “Deze alliantie gaat de toekomst van de wereld vormen. Als het Eurazië-project slaagt, schakelt de internationale gemeenschap van een unipolaire – eenpolige – orde over naar een multipolaire orde en verliest de VS regionale invloed”, aldus Dugin.
Couppoging
Dugin is bekend om zijn uitspraken over de Turkse mislukte staatsgreep in 2016. “Ze wilden niet het regime veranderen, maar Turkije verdelen en compleet van de kaart vegen”, reageerde hij toen. Hij weet ook welke figuren met behulp van welke mogendheden achter de mislukte couppoging zitten, aldus Dugin in een interview.
Syrië blijft Syrië
De drie landen zijn in korte tijd meerdere keren bijeengekomen voor de zogeheten Syrië-toppen. Zij waren er unaniem over eens dat de territoriale integriteit van Syrië behouden moet blijven.
“Het lijkt alsof Daesh en PYD/YPG tegen elkaar strijden, maar schijn bedriegt: ze steunen en voeden elkaar. Eerst laten ze Daesh los waar ze chaos willen creëren waarna ze de PYD/YPG daar positioneren voor de zogenaamde strijd (Bekijk NOS-reportage). En zo is de terreurcirkel voltooid. In de tussentijd worden de echte helden van Syrië (FSA) die daadwerkelijk strijden voor de toekomst van hun land, verpletterd, misbruikt en vermoord“, zei de Turkse president in april. (LEES meer + foto’s)
Trouw 08.07.2018 Turkije ontslaat meer dan 18.000 ambtenaren, onder wie politieagenten, militairen en academici. Dat staat in een zondag gepubliceerd decreet.
De ambtenaren worden ervan beschuldigd banden te hebben met terreurorganisaties of met groepen die handelen ‘tegen de nationale veiligheid’. De helft van het aantal ontslagen betreft politieagenten. Verder verliezen 199 academici en 5000 militairen hun baan.
De ontslagen hebben te maken met de verwachte opheffing van de al twee jaar durende noodtoestand. Erdogan heeft beloofd om die na het verstrijken ervan op 18 juli niet te verlengen. Daarna is de president niet meer in staat zulke decreten uit te vaardigen. Het lijkt erop alsof de regering gebruik maakt van haar laatste mogelijkheid. De noodtoestand, die kort na de mislukte staatsgreep in 2016 werd afgekondigd en inmiddels zeven keer is verlengd, stelt de regering in staat bepaalde vrijheden in te perken en de decreten uit te vaardigen die geen goedkeuring van het parlement nodig hebben.
Sinds de mislukte staatsgreep zijn ongeveer 160.000 mensen gevangengezet en is bijna eenzelfde aantal ambtenaren ontslagen, meldde het mensenrechtenbureau van de Verenigde Naties in maart van dit jaar. Er zijn al diverse keren demonstraties uitgebroken om aan deze praktijken een einde te maken door de noodtoestand af te schaffen. Zoals in mei, toen duizenden Turken demonstreerden tegen de zevende verlenging.
Turkije zegt dat de maatregelen nodig zijn om bedreigingen van de nationale veiligheid tegen te gaan en vooral ook om de verboden Gülen-beweging uit te schakelen. Deze organisatie wordt ervan verdacht achter de mislukte putsch te zitten die aan 250 mensen het leven kostte. Tienduizenden mensen zijn sindsdien opgepakt, maar volgens Ankara is het gevaar nog altijd niet geweken.
Noodtoestand als instrument
Critici van president Erdogan beschuldigen hem er echter van dat hij de mislukte staatsgreep als voorwendsel gebruikt om afwijkende meningen de kop in te drukken. De noodtoestand zou daarbij een instrument zijn. Ondanks deze kritiek werd Erdogan onlangs met 53 procent van de stemmen herkozen als president van Turkije, een functie die hij al vijftien jaar bekleed en ook de komende vijf jaar nog zal bekleden.
Erdogan krijgt met deze verkiezingszege nog meer macht dan hij al had, omdat de meerderheid van de kiezers vorig jaar in een referendum instemde met de invoering van een presidentieel systeem. De uitvoerende macht ligt voortaan officieel bij de president. Zo heeft Erdogan vanaf nu de wettelijke bevoegdheid om hoge functionarissen, onder wie vicepresidenten en ministers, rechtstreeks te benoemen.
Lees ook:
In Turkije is regeren per decreet de nieuwe norm
Door heel Turkije gingen in mei duizenden mensen de straat op. De demonstraties werden georganiseerd door de seculiere oppositiepartij CHP. Op Twitter was de hele dag het motto van de protestactie trending: Wij willen geen noodtoestand, maar democratie.
Is de noodtoestand in Turkije een vrijbrief voor Erdogan?
Nu in Turkije de noodtoestand geldt, heeft de Turkse president Tayyip Erdogan alle vrijheid om zijn staat de ‘zuiveren van het virus dat rondwaart binnen de strijdkrachten’, zoals hij het zelf noemt. Welke extra bevoegdheden krijgt hij?
NU 08.07.2018 Turkije heeft zondag 18.000 ambtenaren ontslagen middels een decreet. De helft daarvan werkt bij de politie.
Het decreet volgt tien dagen voor het verwachte einde van de noodtoestand. Onder de ontslagen zijn 199 academici en 5.000 personeelsleden van de Turkse strijdkrachten.
De ontslagen ambtenaren worden ervan beschuldigd banden te hebben met terreurorganisaties of met groepen te handelen “tegen de nationale veiligheid”.
Het decreet volgt na de verkiezingsoverwinning van president Erdogan van vorige maand en een dag voordat hij de eed aflegt voor een presidentschap met meer macht dan voorheen. Erdogan heeft beloofd de noodtoestand niet te verlengen na het verstrijken ervan op 18 juli.
De noodtoestand werd kort na de mislukte staatsgreep in 2016 afgekondigd. Daardoor kunnen bepaalde vrijheden worden ingeperkt en kan de regering decreten uitvaardigen die geen goedkeuring van het parlement nodig hebben.
Sinds de mislukte staatsgreep zijn ongeveer 160.000 mensen gevangengezet en is bijna hetzelfde aantal ambtenaren ontslagen, meldde het mensenrechtenbureau van de Verenigde Naties in maart van dit jaar.
Turkije zegt dat de maatregelen nodig zijn om bedreigingen van de nationale veiligheid tegen te gaan. Critici van president Erdogan beschuldigen hem ervan dat hij de mislukte staatsgreep als voorwendsel gebruikt om afwijkende meningen de kop in te drukken.
NOS 08.07.2018 Turkije ontslaat meer dan 18.000 ambtenaren, onder wie duizenden politiemensen en militairen, maar ook leraren en 199 medewerkers van universiteiten. Het decreet over het massaontslag is vanochtend gepubliceerd in het staatsblad.
Als reden voor het ontslag worden vermoedelijke banden met terroristische organisaties of activiteiten tegen de staatsveiligheid gegeven.
Per decreet worden verder twaalf verenigingen, drie kranten en een tv-kanaal verboden. Een van de kranten is de pro-Koerdische Özgürlükcü Demokrasi.
Machtiger
De bekendmakingen volgen op de winst van president Erdogan bij de verkiezingen vorige maand. Morgen wordt hij beëdigd voor een nieuwe termijn.
Vanaf dan krijgt Erdogan veel meer bevoegdheden. De Turken gingen vorig jaar bij een referendum akkoord met de invoering van een presidentieel systeem. De functie van premier verdwijnt, het parlement wordt zwakker en de president, die straks zowel regeringsleider als staatshoofd is, krijgt meer macht.
Erdogan heeft beloofd dat hij na zijn inauguratie een einde maakt aan de noodtoestand, die werd ingesteld na de couppoging twee jaar geleden. Sindsdien zijn volgens de VN al meer dan 160.000 ambtenaren ontslagen in Turkije.
AD 08.07.2018 Turkije ontslaat meer dan 18.000 ambtenaren, onder wie politieagenten, militairen en academici. Dat staat in een vandaag gepubliceerd decreet. De ontslagen komen aan de vooravond van de verwachte opheffing van de al twee jaar durende noodtoestand.
De ontslagen ambtenaren worden ervan beschuldigd banden te hebben met terreurorganisaties of met groepen die handelen ,,tegen de nationale veiligheid”.
De helft van het aantal ontslagen betreft politieagenten. Verder verliezen 199 academici en 5000 militairen hun baan. Het decreet volgt na de verkiezingsoverwinning van president Tayyip Erdogan van vorige maand en een dag voordat hij de eed aflegt voor een presidentschap met meer macht dan voorheen.
Bedreigingen
Erdogan heeft beloofd de noodtoestand na het verstrijken ervan op 18 juli niet te verlengen. Die werd kort na de mislukte staatsgreep in 2016 afgekondigd. Daardoor kunnen bepaalde vrijheden worden ingeperkt en kan de regering decreten uitvaardigen die geen goedkeuring van het parlement nodig hebben.
Sinds de mislukte staatsgreep zijn ongeveer 160.000 mensen gevangen gezet en is bijna hetzelfde aantal ambtenaren ontslagen, meldde het mensenrechtenbureau van de Verenigde Naties in maart van dit jaar.
Turkije zegt dat de maatregelen nodig zijn om bedreigingen van de nationale veiligheid tegen te gaan. Critici van president Erdogan beschuldigen hem ervan dat hij de mislukte staatsgreep als voorwendsel gebruikt om afwijkende meningen de kop in te drukken.
TM 07.07.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan heeft gezegd dat Turkije een nieuwe periode ingaat. Hij is blij met de grote verkiezingswinst maar heeft ook zelfkritiek.
“Het Turkse volk koos voor ons met 26,3 miljoen geldige stemmen (52,56 procent). Dat is 11 miljoen meer dan de dichtstbijzijnde tegenstander”, sprak Erdoğan zaterdag tijdens zijn partijbijeenkomst. “Hoewel het om een victorie gaat, is onze verkiezingsdoel niet behaald. We moeten deze gevoelige boodschap van ons volk goed evalueren.”
Het Turkse volk kiest voor de AK-partij vanwege de strijd die het levert en opkomt voor doelen van Turken. “Daardoor waren we de eerste twee periodes succesvol. Derde periode hebben we al die vuile (buitenlandse) plannen en valkuilen in duigen laten vallen.”
“In de vierde periode kregen we te maken met een groot ongeluk. 15 juli – mislukte couppoging – was een van het grootste verraad ooit in de wereld. Maar dat mislukte dankzij ons volk. We hebben het systeem in samenwerking met ons volk gewijzigd. We zullen net zoals altijd zij aan zij staan met ons volk en met mensen die onze waarden, doelen, gevoeligheden en verwachtingen delen”, sprak Erdoğan.
Zijn partij weet wat hen te wachten staat. “Wat we nu moeten doen is weer kijken naar wat ons volk van ons verlangt en ons pad vervolgen in de richting die het Turkse volk ons wijst.”
Feest
De Turkse president wordt maandag beëdigd als de nieuwe president van het nieuwe presidentiële systeem. Die ceremonie zal bijgewoond worden door 22 voormalige presidenten, 17 premiers en vele vertegenwoordigers van allerlei en verschillende organisaties en verengingen. Ook zijn een groot aantal buitenlandse leiders, ministers en diplomaten uitgenodigd. De beëindiging en ceremonie vinden in het Turkse parlement en in het presidentiële paleis plaats.
“En zo zullen we ons nieuw bestuurssysteem gezamenlijk met de wereld en ons volk vieren in het huis van het Turkse volk”, aldus Erdoğan.
NU 06.07.2018 Turkije ontslaat vrijdagavond per decreet duizenden ambtenaren bij meerdere overheidsdiensten, waaronder de politie en het leger. Dat zei premier Binali Yildirim tegen CNN Turk. Hoeveel mensen precies de wacht wordt aangezegd, zei Yildirim niet.
”Het laatste decreet in het kader van de noodtoestand zal vanavond worden gepubliceerd en er zullen ontslagen vallen bij vele instellingen. De ontslagen zullen grotendeels vallen bij politie en leger”, aldus Yildirim. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft beloofd de noodtoestand niet te verlengen na het verstrijken ervan op 18 juli.
De noodtoestand werd kort na de mislukte staatsgreep in 2016 afgekondigd. Daardoor kunnen bepaalde vrijheden worden ingeperkt en kan de regering decreten uitvaardigen die geen goedkeuring van het parlement nodig hebben.
Sinds de mislukte staatsgreep werden ongeveer 160.000 mensen gevangengezet en is bijna hetzelfde aantal ambtenaren ontslagen, zei het mensenrechtenbureau van de Verenigde Naties in maart van dit jaar.
TM 06.07.2018 De grootschalige anti-terreurmissie van Turkije in Noord-Syrië zal na Manbij doorgetrokken worden naar andere Syrische regio’s die getroffen zijn door terrorisme.Dat liet de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavuşoğlu vrijdag weten.
Het Turkse leger heeft Manbij omsingeld en patrouilleert in de regio.
In de Syrische stad bevinden zich ook Amerikaanse militairen, die nu de door hun land gesteunde terreurgroep YPG, de Syrische PKK, ook vragen om te vetrekken nu Turkije daad bij het woord heeft gevoegd in Afrin en andere Syrische steden. Die steden zijn ook in korte tijd schoongeveegd door het Turkse leger waarbij duizenden YPG/PYD-terroristen zijn uitgeschakeld, blijkt uit officiële cijfers.
Turkije eist dat de VS de uitgedeelde wapens aan de YPG terugneemt en samen moet werken met NAVO-bondgenoot Turkije en niet met een terreurgroep. De YPG zou strijden tegen terreurgroep Daesh (IS), maar daar gelooft Turkije helemaal niets van en is dat niet wat het lijkt. Zo bleek dat de YPG en Daesh omstreden deals hebben gesloten en YPG een nieuw land, een terreurstaat, wilde oprichten, iets wat Turkije niet toestaat zei de Turkse president Erdoğan eerder.
De VS stemde in met een samenwerkingsvoorstel van Turkije. Anders zou Turkije – net zoals in de andere Syrische steden – alsnog alles zelf doen en was iedereen in een YPG-uniform, ongeacht nationaliteit, doelwit, is gemeld. (LEES meer)
Het volk van Manbij roept Turkije om hulp. (LEES meer)
Duitsland
De Duitse nationale inlichtingendienst voor de bescherming van de grondwet rapporteerde donderdag dat de PYD en YPG zusterorganisaties en verlengstukken zijn van terreurgroep PKK.
Volgens Duitse cijfers verblijven er 14.500 PKK- terreursympathisanten in Duitsland, vormen zij een gevaar voor Duitsland en opereren zogenaamde verenigingen en centra van ‘Koerdische Democraten’ in belang van de PKK, zijn conclusies van het 138 pagina tellende Duitse inlichtingenrapport, dat ook is gepubliceerd op hun website.
De PKK is sinds 22 november 1993 verboden in Duitsland. De EU plaatste de terreurgroep met deknaam ‘Koerdische Arbeiderspartij’ in 2002 op de terreurlijst, benadrukte het Duitse inlichtingenrapport. “De PKK gebruikt Duitsland als onderdak en als financieel centrum.”
De Duitse binnenlandse inlichtingen zijn op de hoogte van het gevaar voor hun land. “De terreurgroep doet niet meer aan zware geweldsdelicten, maar zamelt daarentegen geld in, organiseert protesten en brengt mensen bijeen voor de PKK. Dit doen ze allemaal in het belang van hun sympathisanten. Dit vormt een gevaar voor de binnenlandse politiek van Duitsland”, benadrukt het rapport.
“De geheime en illegale hiërarchische structuur heeft Duitsland in 33 regio’s verdeelt voor uitvoering van propaganda-activiteiten. De PYD/YPG heeft zich in Duitsland anders georganiseerd dan de PKK”, aldus de Duitse grondwetbeschermers.
NU 04.07.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft een decreet getekend dat hem meer macht geeft. Het ambt van premier verdwijnt en het parlement wordt deels buitenspel gezet.
Erdogan kan voortaan zonder enige inspraak van het parlement ministers aanstellen of naar huis sturen. Met zijn decreet past de Turkse president diverse wetten aan die tussen 1924 en 2017 ingevoerd zijn.
De wijzigingen van het Turkse parlementaire stelsel werden woensdag per decreet afgekondigd. Ze worden van kracht als Erdogan op 8 of 9 juli opnieuw als president wordt ingezworen.
De veranderingen komen niet als verrassing; Erdogan had vorig jaar al een referendum over zijn plannen georganiseerd. Dat won hij met een nipte meerderheid. Vooral in de grote steden stemde een grote meerderheid van de Turken tegen de plannen. De meeste ja-stemmers kwamen uit de regio Centraal-Anatolië of wonen in het buitenland.
Het referendum en de uitslag werden fel bekritiseerd door waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa. Volgens de Europese waakhond was het referendum niet eerlijk verlopen en zijn er veelvuldig ongestempelde biljetten gebruikt.
In de praktijk had Erdogan trouwens al de macht die hij nu officieel vastgelegd heeft. Na de coup in de zomer 2016 kondigde hij de noodtoestand af, wat hem het recht gaf fundamentele rechten van burgers te beperken en per decreet te regeren, zonder inspraak van het parlement. Sindsdien zijn honderdduizenden kritische politici, journalisten en wetenschappers opgepakt, vastgezet of ontslagen.
Reporters zonder Grenzen publiceert jaarlijks een lijst waarop de persvrijheid in de wereld geanalyseerd wordt en noemde Turkije vorig jaar “de grootste gevangenis voor media-professionals ter wereld”.
NOS 04.07.2018 In Turkije is een begin gemaakt met de overheveling van belangrijke bevoegdheden naar president Erdogan. Turkije gaat over naar een presidentieel systeem, waarbij de uitvoerende macht in handen wordt gelegd van president Erdogan.
In de Turkse staatskrant is een decreet afgekondigd, met veranderingen van de wetten die tussen 1924 en 2017 golden.
In het referendum van vorig jaar sprak de bevolking zich met een krappe meerderheid uit voor een presidentieel systeem. Die verandering werd definitief door de verkiezingswinst van Erdogan van vorige week zondag.
Een belangrijke wijziging is de afschaffing van de functie van premier, zoals ook de VS geen premier kent. In het nieuwe systeem mag de president ministers en andere hoge functionarissen ontslaan, waarbij hij de toestemming van het parlement niet nodig heeft. Die bevoegdheid heeft de Franse president ook.
De veranderingen gaan in na het afleggen van de eed door Erdogan. Dat gebeurt zaterdag of zondag. Erdogan heeft verklaard dat hij daarna de noodtoestand zal opheffen. Die geldt sinds de mislukte poging tot staatsgreep twee jaar geleden.
NU 02.07.2018 De Turkse autoriteiten hebben de aanhouding gelast van tientallen legerofficieren. Zij worden er volgens staatspersbureau Anadolu van verdacht banden te hebben met de organisatie van Fethullah Gülen, die door Turkije verantwoordelijk wordt gehouden voor de mislukte staatsgreep in 2016.
De autoriteiten zijn op zoek naar 68 verdachten, onder wie 22 kolonels en 27 luitenant-kolonels.
Bronnen binnen het kantoor van de hoofdaanklager in Ankara zeggen tegen Anadolu dat de verdachten telefonisch contact hebben gehad met medewerkers van Gülen. Die geestelijke leeft in ballingschap in de Verenigde Staten, die weigeren hem uit te leveren aan Turkije.
De Turkse autoriteiten stellen dat de beweging van Gülen de regering omver wil werpen met behulp van aanhangers die zijn geïnfiltreerd in bijvoorbeeld het leger, de politie en de rechterlijke macht. Critici beschuldigen de regering ervan de mislukte staatsgreep als excuus te gebruiken om politieke tegenstanders aan te pakken.
AD 02.07.2018 De Turkse autoriteiten hebben de aanhouding gelast van tientallen legerofficieren. Zij worden er volgens staatspersbureau Anadolu van verdacht banden te hebben met de organisatie van Fethullah Gülen, die door Turkije verantwoordelijk wordt gehouden voor de mislukte staatsgreep in 2016.
De autoriteiten zijn op zoek naar 68 verdachten, onder wie 22 kolonels en 27 luitenant-kolonels. Bronnen binnen het kantoor van de hoofdaanklager in Ankara zeggen tegen het Turkse nieuwsmedium Anadolu dat de verdachten telefonisch contact hebben gehad met medewerkers van Gülen. De geestelijke leeft in ballingschap in de Verenigde Staten, die weigeren hem uit te leveren aan Turkije.
De Turkse autoriteiten stellen dat de beweging van Gülen de regering omver wil werpen met behulp van aanhangers die zijn geïnfiltreerd in bijvoorbeeld het leger, de politie en de rechterlijke macht. Critici beschuldigen de regering ervan de mislukte staatsgreep als excuus te gebruiken om politieke tegenstanders aan te pakken.
TM 01.07.2018Om de enorme desinformatie en zwartmaking van de Turkse militaire operatie Olijftak in het Syrische Afrin tegen te gaan, heeft het land een mediareis georganiseerd voor buitenlandse journalisten. Mediavertegenwoordigers en 50 journalisten van 32 persgroepen uit 16 landen zijn naar Afrin gebracht zodat zij “zelf met eigen ogen kunnen zien wat Turkije in Syrië doet”.
Dat verklaarde de woordvoerder van het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken Hami Aksoy zondag.
“We hebben Afrin schoongeveegd van terreur. Turkije werkt met man en macht aan de opbouw van Afrin”, liet Aksoy weten. “En daarom hebben we buitenlandse journalisten gebracht naar de regio, zodat ze alles zelf met hun eigen ogen kunnen zien. Turkije overhandigt Afrin aan de Afrinezen. Het normale leven is teruggekeerd. Men kan weer winkelen, de straten zijn levendig.”
Na de redding van Afrin uit handen van terroristen in maart (FOTO’S), heeft Turkije ervoor gezorgd dat de lokale bevolking een lokaal parlement en bestuur hebben opgericht, bestaande uit Koerden, Arabieren en Turkmenen. “Stap voor stap overhandigen we de stad aan het volk. Turkije blijft nog even in de regio voor de handhaving. Turkije leidt agenten en andere veiligheidsmensen in de regio op.”
De mediareis is georganiseerd door het Turkse directoraat-generaal voor de Pers, het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken en het Turkse leger.
Zwartmaking
Turkije is in het buitenland tijdens missie Olijftak onder een zware desinformatieregen terechtgekomen veroorzaakt door internationale persgroepen (LEES meer). Het land zou bezig zijn met een ‘invasie’ en ‘Koerdische burgers vermoorden’. Zo werden uitspraken van terreurleden als bron genomen en neppe foto’s gedeeld door terreursympathisanten. Daarbij waren zelfs oude foto’s van Israëlische militairen gebruikt. (LEES meer + FOTO’S)
Dat terwijl Turkije het Koerdische volk heeft gered (LEES meer) uit handen van PYD-terroristen, de Syrische PKK, meldt het land. Zo deelt het Turkse leger als een extraatje zelfs dagelijks brood uit aan de lokale bevolking (FOTO’S) en heeft het een ziekenhuis neergezet in de regio (FOTO’S). Het volk ontving de Turkse megahulp met veel vreugde (FOTO’S). Zo kunnen kinderen weer dankzij Turkije naar school in de Afrinese regio. (FOTO’S)
Ook zijn inmiddels meer dan 140.000 Afrinezen teruggekeerd naar hun stad, aldus Aksoy.
NOS 30.06.2018 Nederland moet niet meedoen aan een nieuwe missie naar NAVO-bondgenoot Turkije, mocht er in de toekomst een beroep worden gedaan op ons land. In een interview met De Telegraaf zegt ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers zich “niet geroepen te voelen om Turkije te verdedigen tegen een tegenreactie die het zelf heeft uitgelokt”.
Segers hekelt de manier waarop Turkije zich in de regio gedraagt. Waar Nederland in het begin van het conflict in Syrië nog Patriot-raketten naar buurland Turkije stuurde om de NAVO-bondgenoot te steunen, heeft er volgens Segers een verandering plaatsgevonden. “We zien inmiddels dat Turkije zich als agressor heeft gedragen en letterlijk de grens over is gegaan.” Zo nam Turkije in maart de Koerdische plaats Afrin in Syrië in.
Segers zegt over eventuele volgende steun: “Als er nu een beroep zou worden gedaan met de vraag of we een nieuwe missie naar Turkije zouden willen sturen, zou ik ‘nee’ zeggen.”
B-lidmaatschap
Volgens Segers heeft Turkije binnen de NAVO een andere status dan bijvoorbeeld de Baltische staten, die volgens hem stevig worden gesteund door het bondgenootschap omdat ze in de frontlinie tegen Rusland liggen. “Ze hebben al een andere positie. Je moet terughoudend zijn met ze uit de NAVO zetten, want we zijn voor langere tijd een defensie-samenwerking aangegaan.”
Volgende maand vindt een NAVO-top plaats in Brussel. Ook de onderhandelingen over EU-lidmaatschap voor Turkije moeten volgens Segers stoppen.
Harder uitspreken
Segers wil dat Nederland zich veel harder uitspreekt tegen het beleid van de Turkse president Erdogan. Hij wijst hierbij op de afgelopen presidentsverkiezingen in het land, waarmee Erdogan opnieuw veel macht naar zich toetrok. Volgens Segers heeft Nederland een verkiezing gefaciliteerd “die alleen maar een verdere stap is in de richting van onvrijheid”.
De ChristenUnie-voorman zegt zich ook te hebben gestoord aan de Turks-Nederlandse aanhangers van Erdogan, die na de bekendmaking van de verkiezingsuitslag de straat op gingen. “Ze spraken over ‘mijn president’ en ‘mijn land’ en waren blij met deze uitslag. Het is een heel erg haperende integratie, om het maar even zachtjes te zeggen.”
Volgens Segers spreekt Nederland zich niet harder uit tegen Turkije “uit angst voor mogelijke economische en politieke gevolgen”. Segers stelt dat de angst bestaat dat Turkije bij te veel kritiek de vluchtelingendeal opzegt.
D66: NAVO is ‘waardengemeenschap’
Coalitiepartij D66 deelt de kritiek op Turkije. D66-Kamerlid Sjoerdsma benadrukt dat de NAVO niet alleen een militair bondgenootschap is, maar ook een “waardengemeenschap”.
“Turkije moet dat laatste eindelijk weer serieus nemen. Het uithollen van de rechtsstaat, de inval in Syrië en het aanschaffen van Russische wapensystemen door Turkije is zeer, zeer zorgelijk”, aldus Sjoerdsma. Turkije moet daarover worden aangesproken en minister Blok van Buitenlandse Zaken mag van D66 wel een “tandje bijzetten.”
Elsevier 30.06.2018 Regeringspartij ChristenUnie is klaar met de slappe houding van Nederland tegenover het regime van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Ook wordt het NAVO-lidmaatschap van Turkije in twijfel getrokken.
Mocht het land van ‘agressor’ Erdogan nu worden aangevallen, dan moet Nederland niet helpen met verdedigen, vindt ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers.
In een interview met De Telegraaf haalt hij uit naar Turkije, Erdogan en Turkse Nederlanders die op hem stemmen. ‘‘Ik voel me niet geroepen om Turkije te verdedigen tegen een tegenreactie die het zelf heeft uitgelokt,’ zegt Segers, een brisante uitspraak omdat de NAVO gestoeld is op het idee dat een aanval op één lidstaat een aanval is op alle lidstaten.
Onvrije verkiezingen niet meer faciliteren
Naast het NAVO-lidmaatschap van Turkije moet ook Nederland het ontgelden wat betreft het faciliteren van stembussen voor stemgerechtigden hier. Segers vindt dat Nederland zich krachtiger moet uitspreken tegen het regime van Erdogan, dat continu mensenrechten schendt.
Ook zijn ‘onvrije’ verkiezingen moeten we hier volgens Segers niet langer faciliteren. Volgens de CU-leider werkt dat namelijk averechts op de integratie van Turkse Nederlanders, en spreekt Nederland daarbij impliciet zijn goedkeuring uit voor wat er in Turkije gebeurt.
‘Maar nog erger dan die verkeersborden (borden langs de snelweg die Turkse kiezers naar de stemlocaties moesten dirigeren, red.) vond ik het om na de uitslag te zien dat toch Turkse Nederlanders in vrij groten getale de straat op gingen met Turkse vlaggen. Ze spraken over ’mijn president’ en ’mijn land’ en waren blij met deze uitslag. Het is een heel erg haperende integratie, om het maar even zachtjes te zeggen.
Het gaat om mensen die vaak hier zijn geboren en blij zijn met de ontwikkelingen daar die haaks staan op onze rechtsstaat,’ aldus Segers. Hij vindt dat de tweede en derde generaties moeten kiezen wat hun land is: ‘Zo lang je Erdogan verdedigt en je wegkijkt bij dat wat er aan onvrijheid plaatsvindt in Turkije, heb je hier niet gekozen voor onze rechtsstaat.’
Eerste keer dat regeringspartij zich sterk uitspreekt tegen Erdogan
Hoewel het standpunt van Segers niet bijster origineel is, is het de eerste keer deze kabinetsperiode dat een regeringspartij zich in zulke krachtige bewoordingen uitspreekt tegen het regime van Erdogan.
Regeringspartijen zijn daar doorgaans huiverig voor, in de woorden van Segers zelf: ‘Uit angst voor mogelijke economische gevolgen en politieke gevolgen hebben we onszelf als Nederland voor een deel monddood gemaakt.’
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 webredacteur bij Elsevier Weekblad.
AD 30.06.2018 Nederland moet Turkije niet langer in NAVO-verband te hulp schieten als dat land wordt aangevallen. Dat zegt ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers in een interview met De Telegraaf. ,,Ik voel me niet geroepen om Turkije te verdedigen tegen een tegenreactie die het zelf heeft uitgelokt”, zegt hij vandaag in de krant.
Segers wil dat Nederland zich ‘krachtiger uitspreekt’ tegen de Turkse regering van president Recep Tayyip Erdogan. De politicus wil dat Nederland niet langer de ‘onvrije verkiezingen’ faciliteert.
De Turkstalige verkeersborden die de weg wezen naar de kieslokalen waar gestemd kon worden voor de verkiezingen zijn bij de CU verkeerd gevallen. Segers hierover: ,,Die borden vertellen een groter verhaal. Ze vertellen dat wij een verkiezing faciliteren die alleen maar een verdere stap is in de richting van onvrijheid. Toen er in de Tweede Kamer vragen over werden gesteld, was het antwoord van het kabinet: ‘Ja, zo doen we dat bij verkiezingen’. Maar dat moeten we alleen doen bij democratische verkiezingen.”
Niet democratisch
Democratisch waren die verkiezingen volgens Segers niet: ,,Het kan alleen democratisch zijn als het vrije verkiezingen waren. En dat was niet het geval. Want als jij de oppositie opsluit, als jij de pers monddood maakt en als jij alles wat jou tegenspreekt de pas afsnijdt. Dan kun je wel verkiezingen houden en kunnen mensen een vakje inkleuren, maar dan zijn dat geen vrije verkiezingen.”
Segers is dan ook van mening dat het faciliteren van Turkse verkiezingen averechts werkt op de integratie van Turken: ,,Dan zeggen wij dat het legitiem is wat daar gebeurt. En dat moeten we niet meer doen.
Maar nog erger dan die verkeersborden vond ik het om na de uitslag te zien dat toch Turkse Nederlanders in vrij groten getale de straat op gingen met Turkse vlaggen. Ze spraken over ‘mijn president’ en ‘mijn land’ en waren blij met deze uitslag. Het is een heel erg haperende integratie, om het maar even zachtjes te zeggen. Het gaat om mensen die vaak hier zijn geboren en blij zijn met de ontwikkelingen daar die haaks staan op onze rechtsstaat.”
Elsevier 29.06.2018 Voor de verlenging van de migrantendeal met Turkije maakt de EU zoals eerder afgesproken 3 miljard euro vrij voor dit en volgend jaar. Uit de EU-begroting komt 2 miljard, de lidstaten moeten 1 miljard ophoesten.
Dat hebben EU-landen vrijdag besloten tijdens een gezamenlijke top in Brussel. Van Nederland wordt een kleine 50 miljoen euro verwacht. Dat geld komt uit de begroting van minister van Sigrid Kaag van Ontwikkelingssamenwerking.
De EU en Turkije spraken in maart 2016 af dat alle migranten die aankomen in Griekenland mogen worden teruggestuurd. Voor elke teruggenomen migrant zou Europa een Syrische vluchteling naar de EU laten overkomen. Voor de opvang van de ruim 3,5 miljoen vluchtelingen in Turkije betaalt de unie in ruil 1,5 miljard per jaar.
Onder meer Nederland, Duitsland en Frankrijk wilden eigenlijk dat het hele bedrag uit de EU-begroting zou komen, maar Italië ging daar niet mee akkoord.
Het aantal bootmigranten vanuit Turkije is enorm gedaald en wordt door veel leiders als een succes gezien. Premier Mark Rutte ziet de deal met Ankara als een voorbeeld om soortgelijke afspraken te maken met landen in Afrika.
‘De toetredingsonderhandelingen zijn daarmee tot stilstand gekomen,’ staat in een verklaring van de Europese Raad die verscheen op dinsdag. ‘Er kunnen geen verdere hoofdstukken worden geopend en geen verder werk gedaan aan de modernisering van de EU-Turkije douane-unie.’
Vooral zorgen over verzwakte democratie
De raad maakt zich vooral zorgen om de rechtsstaat en de verslechterende democratie in Turkije. Dat is al langer een struikelblok voor verdere onderhandelingen. De teloorgang van de vrijheid van meningsuiting wordt in de verklaring expliciet genoemd.
De Turkse regering wil al heel lang dat de visumplicht voor Turken die naar de EU reizen wordt afgeschaft, zoals eerder in het kader van de Turkijedeal is beloofd. De EU benadrukt telkens weer dat Turkije eerst aan 72 voorwaarden moet voldoen die hiervoor gesteld zijn, waaronder aanpassing van de terreurwet. Die wet wordt nogal eens gebruikt om critici van het regime de mond te snoeren.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
Elsevier 28.06.2018 De Rotterdamse gemeenteraad moet zich minder bezighouden met Turkse kwesties, vindt DENK. Die partij is klaar met de vermeende ‘Turkije-obsessie’ van VVD, Leefbaar en CDA, die zich in een debat kritisch uitlieten over de onrust die Turken zondagavond veroorzaakten in Rotterdam, toen ze de verkiezingsoverwinning van Erdogan vierden.
Onder meer bij het Eendrachtsplein en bij de Westblaak, waar het Turkse consulaat is gevestigd, scandeerden menigten luidkeels ‘Recep Tayyip Erdogan’ en zorgden toeterende Turken in auto’s voor verkeersopstoppingen tot in de late uurtjes. De politie deelde aan zeker zeventig Turken boetes uit voor onnodig claxonneren, verkeerd parkeren en het blokkeren van het verkeer, zei burgemeester Ahmed Aboutaleb (PvdA) maandagavond.
Het verkeer staat muurvast bij het Eendrachtsplein omdat feestvierende Erdogan-aanhangers de weg versperren. De politie is in geen velden of wegen te bekennen. #rotterdam#turken#verkiezingen00:15 – 25 jun. 2018
Coalitie : buitenlandse verkiezingen verbieden als die tot overlast leiden
Vincent Karremans, fractievoorzitter van de lokale VVD, zei daarna ‘helemaal klaar’ te zijn met ‘de bemoeienis van buitenlandse politiek wat tot spanningen in onze Rotterdamse samenleving leidt’. In het coalitieakkoord, dat de zes partijen van de ‘middencoalitie‘ dinsdag presenteerden, is dan ook opgenomen dat buitenlandse verkiezingen niet meer in Rotterdam mogen worden gehouden als die voor overlast kunnen zorgen. Hoe een verbod concreet kan worden afgedwongen, is niet duidelijk. Het bestuur van de Maasstad ‘treedt in overleg met het Rijk’ als zulke verkiezingen voor de deur staan, aldus het akkoord.
Karremans ging donderdag met de gemeenteraad in debat over de wegblokkades door feestvierende Turken, die hij ‘onacceptabel’ noemde. ‘Waarom moeten wij een avond lang politiemensen inzetten voor een president die 4.000 kilometer verderop wordt gekozen?’ vroeg hij.
Daarop reageerde DENK-raadslid Enes Yigit geërgerd: ‘Gaan we elke week over Turkije debatteren? U heeft een obsessie met Turkije en Leefbaar en het CDA ook.’ Hij betichtte Karremans van hypocrisie, omdat die het geen probleem vond toen de kruispunten in mei vorig jaar, toen Feyenoord kampioen was geworden, moesten worden afgesloten. ‘Toen stond ik in de fontein,’ antwoordde de VVD-lijsttrekker, ‘maar dat was een feest voor alle Rotterdammers’.
Leefbaar: houding DENK bij demo Pegida leidde tot bedreiging Aboutaleb
Volgens Karremans heeft juist DENK een ‘obsessie met de niet bestaande Turkse obsessie bij andere partijen’. CDA en Leefbaar waren het daarmee eens en wezen op de vier debatten die DENK aanvroeg over de aangekondigde Pegida-barbecuebij de Turkse Laleli-moskee, die de politie uiteindelijk annuleerde uit veiligheidsoverwegingen. De aanwezige demonstranten vierden dat als een overwinning en scandeerden onder meer ‘Aboutaleb hoerenjong‘, omdat die de demonstratie – in tegenstelling tot veel andere burgemeesters – niet wilde verbieden. Ook de Turkse regering bemoeide zich ermee en hekelde Aboutaleb.
Er werden tijdens het tegengeluid in de Gruttostraat leuzen gescandeerd als “Aboutaleb, hoerenjong, hoerenzoon, en Allahu Akbar door de aanwezigen. 21:13 – 7 jun. 2018
Het toestaan van de omstreden barbecue voor de moskee leverde Aboutaleb een doodsbedreiging op, zei hij zondag. In het debat in de Rotterdamse gemeenteraad haalde Leefbaar-raadslid Tanya Hoogwerf die kwestie nogmaals aan. ‘Uw debatten over Pegida hebben geleid tot inperkingen van het demonstratierecht en een bedreiging van burgemeester Aboutaleb,’ zei ze tegen Yigit.
Die liet zich op zijn beurt nogmaals kritisch uit over de burgemeester en vroeg hem of het nieuwe college geen ‘wethouder voor Turkse Zaken’ wilde aanstellen. Aboutaleb diende Yigit vervolgens scherp van repliek: ‘Die wethouder is er al en dat ben ik. Ik heb er een dagtaak aan’.
‘Wethouder Turkse Zaken’ Aboutaleb wil praten met Turkse gemeenschap
Naar eigen zeggen staat Aboutaleb open voor een dialoog met de Turkse gemeenschap omdat hij zijn verstandhouding met Turkse Rotterdammers graag wil verbeteren. In september organiseerde de burgemeester ook al zo’n gesprek, maar daar was weinig animo voor: er kwamen slechts enkele tientallen Turken opdagen.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
AD 28.06.2018 Burgemeester Aboutaleb wil nogmaals het gesprek aangaan met Turkse Rotterdammers, ‘aangezien er frictie is tussen de burgemeester en een deel van de gemeenschap’, zei hij in de gemeenteraad.
Al eerder kondigde de burgemeester een dialoog aan met de Turkse gemeenschap, naar aanleiding van interne spanningen na de mislukte coup twee jaar geleden. Dat leverde niet heel veel op, waarna besloten werd pas op de plaats te maken.
De verhoudingen zijn er niet beter op geworden. Onlangs werd hij door boze Turkse Rotterdammers uitgemaakt voor ‘hoerenzoon’ omdat hij een demonstratie van Pegida – vlakbij een moskee – toestond.
Aboutaleb vertelde dat hij vorig week aanwezig was bij de opening van een Turkse moskee om een hand uit te steken. ,,Ik sta open voor een gesprek. Ook zou ik graag zien dat vanuit de Turkse gemeenschap zelf deze noodzaak wordt gevoeld.’’
De gemeenteraad debatteerde vandaag over de uitbundige taferelen van afgelopen zondag in de omgeving van het Turks consulaat. Vele tientallen Turkse Rotterdammers vierden de verkiezingswinst van Erdogan met vlaggenvertoon en getoeter.
Accepteren
Ze grijpen de vrijheid om hun mening te uiten, en dat is hun goed recht. Dan moeten ze accepteren dat ook anderen deze vrijheid grijpen, aldus Aboutaleb.
,,Ze grijpen de vrijheid om hun mening te uiten, en dat is hun goed recht. Maar dan moeten ze ook accepteren dat ook anderen deze vrijheid grijpen’’, aldus een kritische Aboutaleb.
Het ging om een ‘spontane manifestatie’ die volgens de wet is toegestaan, meldde Aboutaleb. De politie deelde wel 70 bekeuringen uit aan overlastgevers.
Volgens Tanya Hoogwerf van Leefbaar Rotterdam was het allerminst spontaan. ,,De Turkse vlaggen zullen wel weer zijn uitgedeeld. In verschillende steden gebeurde precies hetzelfde. Het Eendrachtsplein werd geblokkeerd zonder dat er één agent was te bekennen. Wie is dan de baas op straat?’’
Aboutaleb verwierp de kritiek dat er te weinig agenten waren. ,,Van onlusten was geen sprake, er is niet gevochten. Wel hebben mensen zich onbehoorlijk gedragen. Daar hebben we tegen opgetreden.’’
4000 kilometer afstand
VVD-leider Vincent Karremans, die het debat had aangevraagd, noemde het ‘van de zotte’ dat zo veel agenten moesten worden opgetrommeld ‘omdat er op 4000 kilometer afstand verkiezingen zijn’. ,,Het verstoren van de openbare orde is onacceptabel. En als liberaal kan ik het niet verkroppen dat mensen hier genieten van vrijheden en maar stemmen op iemand die deze vrijheden in een ander land de nek om draait.’’ Volgens Karremans kwam het getoeter intimiderend over op ‘normale Rotterdammers’.
Denk vond de kritiek zwaar overdreven. Volgens raadslid Enes Yigit heerst er in de gemeenteraad een ‘Turkije-obsessie’. ,,Er zijn boetes uitgedeeld voor verkeersovertredingen, prima. Maar waarom steeds een discussie in de gemeenteraad? Wat is nu het probleem?’’ aldus Yigit. ,,Dit is om Turkse Nederlanders in een kwaad daglicht te stellen. Nog even, en we krijgen hier een wethouder Turkse zaken.’’
Over deze suggestie wilde Aboutaleb wel wat zeggen: ,,De wethouder Turkse zaken heeft u al, en die zit hier. Ik heb er een dagtaak aan…’’
Elsevier 27.06.2018 De gesprekken over een Turkse toetreding tot de Europese Unie (EU) zijn tot stilstand gekomen, zegt de Europese Raad van Ministers. De kans dat daarin verandering komt, is volgens de raad zeer klein.
Na de verkiezingsoverwinning van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, zeggen ministers van Europese Zaken na een bijeenkomst in Luxemburg dat ‘Turkije steeds verder afdrijft van de EU’.
Ministers voorzien blijvende patstelling in onderhandelingen
‘De toetredingsonderhandelingen zijn daarmee tot stilstand gekomen. Er kunnen geen verdere hoofdstukken worden geopend en geen verder werk gedaan aan de modernisering van de EU-Turkije douane-unie,’ aldus de verklaring. De raad maakt zich vooral zorgen om de rechtsstaat en de verslechterende democratie in Turkije, iets wat al geruime tijd een struikelblok vormt voor verdere onderhandelingen. De teloorgang van de vrijheid van meningsuiting wordt in de verklaring expliciet benoemd.
‘De verslechterende onafhankelijkheid en het functioneren van de rechterlijke macht kunnen niet worden vergoelijkt, evenals de voortdurende beperkingen, het gevangenschap en andere maatregelen gericht op journalisten, academici, politici, mensenrechtenactivisten, sociale media-gebruikers en anderen die gebruik maken van hun fundamentele rechten en vrijheden.’
Pluim voor ‘constructieve samenwerking’ in strijd tegen immigratie
Wel krijgt de Turkse regering een pluim van de EU-ministers voor de ‘sleutelrol’ die het land vervult bij het bestrijden van de migratiestroom naar de EU. De ‘constructieve medewerking’ van Turkije heeft ‘heldere resultaten’ opgeleverd, aldus de ministers.
De financiële bijdrage die de EU aan Turkije levert voor het opnemen van immigranten zal dan ook blijven.
Onduidelijkheid over visumliberalisering
Vorig jaar al gaf de EU meermaals aan niets meer te zien in verdere onderhandelingen over EU-lidmaatschap voor Turkije. De Turkse regering wil al heel lang dat de visumplicht voor Turken die naar de EU reizen wordt afgeschaft, zoals eerder in het kader van de EU-migratiedeal met Turkije is beloofd. Daarop benadrukte de EU dat Turkije eerst aan de 72 voorwaarden voor visumliberalisering moet voldoen, waaronder aanpassing van de terreurwet. Die wet wordt nogal eens gebruikt om critici van het regime de mond te snoeren.
In februari klopte Turkije aan bij vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans met een beleidsnota om de strenge terreurwetten te versoepelen. Dat is een van de overgebleven zeven eisen die de EU aan Turkije stelt om aan de criteria van visumliberalisering te voldoen. Die criteria, in totaal dus 72, zijn nodig om aan de ‘Europese standaarden van wetgeving’ tegemoet te komen. De Turkse nota zou waarschijnlijk worden goedgekeurd, zei Timmermans destijds. Hoe het nu in de nieuwe situatie met de visumliberalisering zit, is niet geheel duidelijk.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 webredacteur bij Elsevier Weekblad.
Elsevier 26.06.2018 Politici en journalisten reageren geschokt op een bericht op de schimmige website Haber Arnhem. In het bericht wordt pochend gesproken over de verkiezingswinst van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan en wordt een aantal Nederlandse journalisten en opiniemakers bestempeld als ‘Turkije-haters’ en impliciet bedreigd.
Hoewel, zo impliciet is het niet. Het stuk op de pro-Erdoganwebsite begint met een opsomming van de verkiezingsresultaten in Turkije van afgelopen maandag.
´Anti-Turkijecampagne door Turkse bounty’s’
Er wordt gesproken van een ‘Anti-Turkije-campagne van bekenden’ en vervolgens worden bekende Nederlanders van Turkse komaf als journalisten Fidan Ekiz en Gulsah Ercetin, columnist Özcan Akyol en SP-Kamerlid Sadet Karabulut genoemd als ‘Turkse bounty’s die een ‘anti-campagne’ tegen de AK-partij van Erdogan voerden. Ook NOS-correspondent Lucas Waagmeester staat in het rijtje.
Ook wordt er gepocht over het stemgedrag van Turkse Nederlanders. Van de Turkse stemgerechtigden in Nederland die daadwerkelijk kwamen opdagen voor de verkiezingen stemde 72 procent voor Erdogan, een veel hoger percentage dan in Turkije zelf. ‘Het is ondanks alle “shit” niet gelukt om de stemmer in Nederland te overtuigen om NIET te stemmen op Erdogan of MHP (de verkiezingspartner van Erdogans AKP, red.)’, aldus Haber Arnhem.
Vervolgens neemt het stuk een grimmige wending met een ‘waarschuwing aan familie en vrienden van deze gasten’, die dit stuk volgens de site ‘natuurlijk’ ook onder ogen krijgen. ‘Aan allen willen wij met een waarschuwing komen: Neem ze niet te serieus, en blijf gewoon een wijntje met ze drinken. Hoe meer je met een van deze gasten omgaat, hoe meer last je hier van (sic) gaat krijgen vanwege allerlei onzin dat (sic) ze uitkramen over Turkije. Een gewaarschuwd mens telt voor twee.’
Kamerleden eerder al doelwit van Turkse intimidatie
Overigens was Karabulut eerder dit jaar naast een viertal andere Tweede Kamerleden al doelwit van een intimidatiecampagne die direct uit Turkije afkomstig was. De Turkse pro-regeringswebsite En Son Haber publiceerde in februari een artikel waarin Karabulut naast GroenLinks-Kamerleden Zihni Özdil en Nevin Özütok, Dilan Yesilgöz (VVD) en SP’er Cem Lacin werden weggezet als ‘landverraders’ na een stemming in de Tweede Kamer over de erkenning van de Armeense genocide.
Ervaringsdeskundigen Özdil en Yesilgöz spreken dinsdag dan ook hun walging uit over het onheilspellende bericht van Haber Arnhem. Özdil roept het Openbaar Ministerie op om actie te ondernemen.
Weerzinwekkende, expliciet als waarschuwing gebrachte boodschap voor vrienden en familie van Erdogan-critici: ook zij zullen ‘last krijgen.’ @Het_OM, leest u mee? Dit is intimidatie: onacceptabel.
Elsevier 26.06.2018 Na de uitslag van de Turkse verkiezingen heeft de politie zondagavond in Rotterdam zeventig boetes uitgedeeld aan Turkse Nederlanders die overlast veroorzaakten bij het Turkse consulaat.
Dat zei burgemeester Ahmed Aboutaleb maandagavond in het radioprogramma Rijnmond Nu. Volgens de burgemeester zijn de Turken beboet voor claxonneren, verkeerd parkeren en het blokkeren van verkeer. De Turken vierden de verkiezingsoverwinning van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
Volgens de burgemeester zou de Turks-Rotterdamse gemeenschap ‘haar heil en toekomst’ meer moeten zoeken in Rotterdam. ‘Hoe belangrijk het nationale gevoel en de vlag ook kunnen zijn, uiteindelijk zijn het mensen die hier wonen en werken en zeer waarschijnlijk hier ook dood zullen gaan.’
Om de Turken meer bij Rotterdam te betrekken, wil Aboutaleb graag met ze om de tafel. ‘Ik sta klaar om met iedereen in gesprek te gaan, maar ik kan dat niet in mijn eentje doen. Daar is ook de andere kant bij nodig.’
‘Vrijheid van demonstratie niet ten koste van alles’
De VVD in de Rotterdamse gemeenteraad heeft aangegeven dat het vragen gaat stellen over de kwestie. Volgens fractievoorzitter Vincent Karremans leidden de toeterende auto’s en schreeuwende menigte tot ‘enorm veel problemen’ en verkeersopstoppingen in de stad. ‘De vrijheid van demonstratie is een groot goed, maar niet ten koste van alles.’
In Amsterdam willen de gemeentefracties van VVD, Forum voor Democratie en de Partij van de Ouderen ook opheldering over de Turken die in de hoofdstad luidruchtig de straat opgingen. VVD-raadslid Marianne Poot heeft schriftelijke vragen gesteld.
Annabel Nanninga van Forum voor Democratie vindt het schokkend dat de feestvierders ‘zich openlijk van de Nederlandse samenleving afkeren’ en ‘de burgers in Turkije vanuit het vrije Nederland uitleveren aan tiran Erdogan’. Als de driehoek niet ingrijpt, dreigt Erdogans AK-partij de baas te worden op de Nederlandse straten en pleinen, zei Nanninga, die op Twitter sprak van een ‘parallelle samenleving’.
Gemeenteraadslid Wil van Soest van de eenmansfractie Partij van de Ouderen roept de feestende menigte op haar ‘energie in de Nederlandse samenleving te stoppen’. ‘Anders worden het echt droeftoeters,’ zei Van Soest.
Ook ongeregeldheden na Marokkaans gelijkspel op WK
Gisteren was het op het Amsterdamse Mercatorplein opnieuw raak toen Marokkaanse supporters de straat opgingen na het 2-2 gelijkspel van het Marokkaanse elftal tegen Spanje op het WK voetbal in Rusland. Marokkaanse supporters blokkeerden de weg en gooiden eieren en vuurwerk naar de politie.
Er was veel politie op de been, zeker één man werd aangehouden. Agenten probeerden met man en macht het kruispunt, dat vol stond met scooters en auto’s, vrij te houden voor ander verkeer. Agenten noteerden de kentekens van scooterrijders en automobilisten die zich niet aan de verkeersregels hielden. Veel agenten droegen bodycams, ook reed er een videoregistratiewagen van de politie rond. Pas ruim na middernacht vertrokken de meeste Marokkaanse Amsterdammers van het plein.
Regio15 19.06.2018 Op een stemlocatie van de Turkse verkiezingen is dinsdagavond grote onrust uitgebroken.
Het stembureau, gelegen in het pand van Gia Trade & Exhibition Centre aan de Werf in Den Haag, ontstond een massale ruzie tussen tientallen voor- en tegenstanders. Volgens een woordvoerder van de politie is er geen fysiek máár verbaal geweld gebruikt. De situatie was gespannen.
De politie kwam met veel eenheden, waaronder meerdere hondengeleiders, ter plaatse. Eenheden vanuit allerlei locaties uit Den Haag werden ingezet.
Het stembureau is ontruimd en alle aanwezigen moesten het pand verlaten. De politie hield de omgeving van de stemlocatie nauwlettend in de gaten, vooral omdat er signalen waren dat de groepen elkaar mogelijk in de omgeving zouden kunnen gaan opzoeken.
Er is niemand aangehouden.
Bij het stembureau kunnen Turkse Nederlanders hun stem uitbrengen voor de parlements- en presidentsverkiezingen in Turkije. De stembureaus in Nederland waren tot vandaag geopend.
Na afloop vd verkiezingen in DHaag hebben AKP aanhangers vrijwillgers van HDP aangevallen. HDP activisten konden t gebouw niet verlaten. Politie heeft ingegrepen. Blijkbaar geven ze ook hier gehoor aan de oproep v Erdoğan om HDP sympathisanten te bashen. #TurkseVerkiezingen#HDP
TM 19.06.2018 VVD Den Haag stoort zich aan de Turkse zin onder het verkiezingsbord dat Turkse Nederlanders naar de stemlocaties leidt. “Niet wenselijk”, zegt Jan Pronk (VVD) tegen het AD, over de naar eigen zeggen mogelijke situatie dat er Turken zijn die geen Nederlands kunnen lezen.
De borden moeten uitsluitend in het Nederlands, vindt de 32-jarige uit Scheveningen. “Je moet de Nederlandse taal machtig zijn om succesvol te zijn op onze arbeidsmarkt en in onze samenleving.”
Volgens Pronk wordt er met het Turks-Nederlandse bord een ‘verkeerd signaal’ afgegeven. Hij maakt er een zaak van en gaat dit aankaarten in het Haagse college van burgemeesters en wethouders.
Vorig jaar stonden de tijdelijke verkeersborden, bekostigd door het Turkse consulaat, er ook, toen voor het Turkse referendum.
AD 18.06.2018 De borden die vanwege de Turkse verkiezingen in Den Haag in de berm staan om de weg naar het stemlokaal te wijzen in de stad, horen uitsluitend in het Nederlands te verwijzen. En niet ook nog eens in het Turks. Dat vindt de VVD in Den Haag, die dit in het college van burgemeester en wethouders aan de kaak gaat stellen.
Turkse Nederlanders komen al vier dagen lang naar stemlokalen in Den Haag, Deventer en Amsterdam om daar hun stem uit te brengen voor een nieuw parlement en een nieuwe president in hun tweede land, Turkije.
Je moet de Nederlandse taal machtig zijn om succesvol te zijn op onze arbeidsmarkt en in onze samenleving, aldus Jan Pronk (VVD).
In Den Haag is het druk. Er kwamen tot nu tot 35.000 Turken, meldde het consulaat vanmiddag. Jan Pronk (VVD) vindt de borden, die betaald zijn door de Turkse regering, niet normaal. Daarop staat in het Nederlands waar de verkiezingen zijn, maar ook in het Turks.
,,Het bord is gericht op mensen met een migratieachtergrond, woonachtig in Nederland. Je moet de Nederlandse taal machtig zijn om succesvol te zijn op onze arbeidsmarkt en in onze samenleving,” aldus Pronk die het stuitend vindt dat er kennelijk Turken zijn die het Nederlands niet kunnen lezen. ,,Niet wenselijk,” vindt hij die situatie.
,,Deze borden horen gewoon in het Nederlands.” Het Turks langs de openbare weg keurt hij af. ,,Wij vinden dit een verkeerd signaal naar Nederlanders met een migratieachtergrond die de Nederlandse taal moeten leren.”
AD 18.06.2018 Met kinderwagens en soms zelfs met hele families tegelijk komen Turkse Nederlanders al dagen naar Den Haag om in het GIA Trade & Exhibition Center te stemmen voor het Turkse parlement en zijn president. Vanmiddag rond 13.00 uur hadden in Den Haag al meer dan 35.000 Turkse Nederlanders hun stem uitgebracht, meldt het consulaat.
Den HaagFM 15.06.2018 Ongeveer een kwart miljoen Turkse Nederlanders kunnen vanaf deze vrijdag naar de stembus. Ze mogen onder andere in Den Haag stemmen voor de president en het parlement van Turkije. Ook in Amsterdam en Deventer zijn er stembureaus.
De Nederlandse stembureaus blijven tot en met dinsdag open. Mensen kunnen van 9.00 uur tot 21.00 uur hun stem uitbrengen. De verkiezingen in Turkije zelf zijn volgende week zondag. Bij het grondwetsreferendum vorig jaar konden Turkse Nederlanders ook in Den Haag, Amsterdam en Deventer stemmen.
De zittende president, Recep Tayyip Erdogan, heeft de verkiezingen uitgeschreven. Eigenlijk zouden ze pas eind volgend jaar worden gehouden. Na de verkiezingen krijgt de president meer macht, omdat de nieuwe grondwet dan ingaat.
Tegenstanders
Erdogan is een van de presidentskandidaten. Zijn belangrijkste tegenstanders zijn Muharrem Ince van de seculiere partij CHP, Selahattin Demirtas van de pro-Koerdische HDP en Meral Aksener van de liberale, hervormingsgezinde partij Iyi. Erdogan krijgt doorgaans veel stemmen in Nederland.…lees meer
Elsevier 15.06.2018 Het is wrang dat de Nederlandse overheid geen gegevens meer heeft over de dubbele nationaliteit van Turkse Nederlanders, terwijl de AK-partij van president Recep Tayyip Erdogan hun vrijelijk brieven stuurt.
Met nieuwe verkiezingen in Turkije in aantocht, benadert de regerende AK-partij Turkse Nederlanders opnieuw met een brief waarin de Turkse politieke partij benadrukt dat de geadresseerden zeer belangrijke onderdanen van Turkije zijn. In 2015 en 2017 zijn soortgelijke brieven gestuurd, waarna Nederland de Turkse ambassadeur op het matje riep. Niet alle ontvangers waren blij met de brief en maakten zich zorgen: hoe kwam de AK-partij aan hun adres in Nederland
Onhandig dat registratie dubbele nationaliteit is afgeschaft.Lees verder
De Autoriteit Persoonsgegevens (toen nog: College Bescherming Persoonsgegevens) concludeerde dat Turkse politieke partijen op grond van Turks recht lijsten met adressen van kiesgerechtigden mochten kopen, en deed geen verder onderzoek.
Nikki Sterkenburg (1984) is sinds september 2013 redacteur op de redactie Nederland van Elsevier Weekblad.
Elsevier 15.06.2018 Leiders staan of vallen met de welvaart die zij hun onderdanen kunnen bieden. Als dat niet lukt, worden ze nerveus. Zo ook de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Hij besloot de verkiezingen meer dan een jaar te vervroegen, omdat er economisch noodweer op komst is. De president wil op 24 juni worden herkozen, voordat de belastingbetaler dat voelt. Wat gaat er mis?
Op het eerste gezicht is Turkije een economisch succesverhaal. Sinds 2003 is de economie jaarlijks met gemiddeld 6 procent gegroeid. De gemiddelde Turk heeft nu 2,5 keer zoveel te besteden als vijftien jaar geleden. Om die cijfers mogelijk te maken, is er flink met geld gesmeten. Tekenend voor dit beleid zijn megalomane bouwprojecten, die duizenden banen hebben gecreëerd en Erdogan mateloos populair hebben gemaakt. Tot 2023 staat er, volgens een rapport van internationaal consultant PWC uit 2017, nog voor eens 277 miljard euro aan nieuwe projecten in de planning.
Kortom, een pijnlijk moment voor de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, vlak voor de presidents- en parlementsverkiezingen. Er is een video uitgelekt waarin hij zijn lokale afgevaardigden en volgelingen oproept om kiezers die op de Koerdische oppositiepartij HDP stemmen in beeld te brengen.
Een ‘strikte markering’ van HDP-stemmers, zijn de woorden die Erdogan gebruikte tijdens een besloten bijeenkomst van de Turkse AK-partij (AKP) op het partijhoofdkwartier in Ankara op 9 juni.
Ondanks verwijdering van Facebook ging video viral
De video lekte uit toen de lokale AKP-politicus Ahmet Öztürk hem op zijn Facebook-pagina plaatste. Öztürk verwijderde hem daarna snel, maar het kwaad was al geschied. De video ging viral op sociale media.
‘Vrienden, onze partijorganisatie moet heel ander werk gaan verrichten met betrekking tot de HDP. Ik kan deze woorden niet publiekelijk uitspreken, maar hier met jullie doe ik dat wel,’ zegt Erdogan in de video-opname. ‘Waarom? Omdat wanneer de HDP onder de kiesdrempel belandt, het betekent dat wij ons op een veel betere plek zullen bevinden.’
Vervolgens draagt hij zijn partijgenoten op om een ‘strikte markering’ toe te passen op kiezers in elk stemdistrict. ‘Jullie weten wie wie is… als onze buurtvertegenwoordigers niet weten wie wie is, dan moeten ze opstappen. Jullie zullen de stemlijsten voor elke stembus verzamelen en speciaal werk verrichten,’ aldus een quasi-cryptische Erdogan.
This video is allegedly leaked from a confidential meeting of #Erdogan w/ local party officials. He’s heard saying: “We shd work on #HDP. If they are below %10, we will benefit. You know who is who on the electoral registrate and you shd work on those ppl” 21:21 – 13 jun. 2018
Erdogan wil voorkomen dat Koerdische partij kiesdrempel haalt
Volgens de Turkse krant Hurriyet is op een andere video-opname van dezelfde bijeenkomst te horen hoe Erdogan zijn partijgenoten vraagt om ervoor te zorgen dat een meerderheid van AKP-waarnemers tijdens de verkiezingen aanwezig is, zodat ‘de klus in Istanbul kan worden geklaard, voordat hij goed en wel is begonnen.’
Erdogan wil voorkomen dat de HDP de kiesdrempel van 10 procent behaalt. ‘We willen geen herhaling van 7 juni,’ aldus de Turkse president, refererend aan de verkiezingen in 2015 waarin zijn AKP een meerderheid in het parlement verloor. De Koerdische HDP-partij zat toen met 59 leden in het parlement.
De partij is niet te spreken over de uitgelekte video van Erdogan. Via het officiële Twitter-account van de HDP laat de partij weten dat ‘AKP-voorzitter Erdogan mensen openlijk opruit tot het plegen van misdrijven. Hij is erop uit om onze stemmen te stelen en ons onder druk te zetten om onder de kiesdrempel te blijven.’
Sinds de verkiezingen van 2015 raakten negen HDP-parlementariërs hun zetel kwijt door strafrechtelijke veroordelingen, onder meer voor lidmaatschap van een terreurorganisatie (PKK) en het ‘beledigen’ van Erdogan. HDP-oppositieleider Selahattin Demirtas is een van de HDP-parlementariërs die momenteel in de gevangenis zitten.
De Turkse presidents- en parlementsverkiezingen zijn op 24 juni. In Nederland kunnen Turkse stemgerechtigden komend weekeinde onder meer in Amsterdam, Den Haag en Deventer naar de stembus.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 webredacteur bij Elsevier Weekblad.
NU 14.06.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan wil de noodtoestand in het land opheffen als hij wordt herkozen. De noodtoestand is van kracht sinds een mislukte militaire staatsgreep in juli 2016. Dat zei Erdogan in een televisie-interview in de aanloop naar de verkiezingen van 24 juni.
De noodtoestand is sinds 2016 iedere drie maanden verlengd en schakelt het parlement en de meest wezenlijke rechtsbescherming van burgers vrijwel uit.
Erdogan kondigt per decreet wetten af dankzij de noodtoestand. Meer dan 160.000 mensen zijn in het kader van de noodtoestand opgepakt en ongeveer evenveel ambtenaren zijn ontslagen.
Het is de bedoeling dat Turkije na de verkiezingen ook een ander politiek stelsel krijgt. Daar stemden de Turkse kiezers voor tijdens een referendum in 2017.
De president wordt de leider van de regering. Eerder was de Turkse president vooral een ceremoniële figuur en leidde de premier de regering.
Telegraaf 14.06.2018 De Turkse president Erdogan zal eenmaal als president herkozen de noodtoestand opheffen. Erdogan zei dit in een vraaggesprek op de tv in de aanloop naar de verkiezingen van 24 juni.
De noodtoestand is van kracht sinds een mislukte militaire staatsgreep in juli 2016. Ze wordt telkens met drie maanden verlengd. De noodtoestand schakelt het parlement en de meest wezenlijke rechtsbescherming van burgers vrijwel uit.
Erdogan kondigt per decreet wetten af dankzij de noodtoestand. Meer dan 160.000 mensen zijn in het kader van de noodtoestand opgepakt en een soortgelijk aantal ambtenaren is ontslagen.
Het is straks de bedoeling dat met de nieuwe verkiezingen Turkije ook een ander politiek stelsel krijgt. Dan is de president een machtige leider van de regering. Eerder was de Turkse president vooral een ceremoniële figuur en leidde de premier de regering.
NOS 14.06.2018 De Turkse president Erdogan zal de noodtoestand opheffen als hij de verkiezingen van 24 juni wint. Die belofte deed hij in een interview met de Turkse zender 24TV.
De noodtoestand werd ingesteld na de couppoging van juli 2016 en wordt nog steeds elke drie maanden verlengd. Erdogan zei er wel bij dat de noodtoestand opnieuw wordt ingesteld als het land weer met dreigingen te maken krijgt.
Begin mei kondigde de regering een hervorming aan van het pensioenstelsel en een vernieuwing van het sociale stelsel. Toen werd gesuggereerd dat dat een zet was van de president om de ouderen aan zijn kant te krijgen voor de verkiezingen. Ook deed hij toezeggingen aan studenten.
Rechten inperken
Dankzij de noodtoestand kunnen president en regering zonder instemming van het parlement nieuwe wetten aannemen en rechten en vrijheden van de Turken inperken.
Sinds de mislukte coup zijn meer dan 160.000 mensen vastgezet en een vergelijkbaar aantal mensen dat in de publieke sector werkte, raakte zijn baan kwijt, zegt de VN. Ook is de vrije pers de mond gesnoerd en zijn journalisten en activisten opgepakt.
Volgens critici gebruikt Erdogan de situatie om protesten de kop in te drukken. Volgens Turkije zijn de maatregelen nodig voor de veiligheid en heeft de noodtoestand geen invloed op de verkiezingscampagne. Het beschermt juist tegen terrorisme en weerhoudt arbeiders ervan om te gaan staken, zei Erdogan eerder.
AD 14.06.2018 De Turkse president Erdogan zal eenmaal als president herkozen de noodtoestand opheffen. Erdogan zei dit in een vraaggesprek op de tv in de aanloop naar de verkiezingen van 24 juni.
De noodtoestand is van kracht sinds een mislukte militaire staatsgreep in juli 2016. Ze wordt telkens met drie maanden verlengd. De noodtoestand schakelt het parlement en de meest wezenlijke rechtsbescherming van burgers vrijwel uit.
Erdogan kondigt per decreet wetten af dankzij de noodtoestand. Meer dan 160.000 mensen zijn in het kader van de noodtoestand opgepakt en een soortgelijk aantal ambtenaren is ontslagen.
Het is straks de bedoeling dat met de nieuwe verkiezingen Turkije ook een ander politiek stelsel krijgt. Dan is de president een machtige leider van de regering. Eerder had de Turkse president vooral een ceremoniële functie en leidde de premier de regering.
TM 14.06.2018De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan heeft kritiek geuit op oppositiepartijen vanwege uitspraken dat het slecht zou gaan met de Turkse economie. Met de Amerikaanse kredietbeoordelaar Moody’s heeft Turkije ook nog het en ander af te handelen, aldus de president.
“Zij weten niet wat economie is. Ze denken dat economie het geld op zak is”, zei Erdoğan tijdens een live-uitzending van meerdere Turkse televisiezenders. “Hoe komen al die bedrijven aan hun grote leningen (voor megaprojecten) als het zo slecht zou gaan met de Turkse economie?”
Kredietbeoordelaar Moody’s, laatste jaren bekend om zijn veelvuldige negatieve cijfers over Turkije en – volgens Erdoğan – economische manipulaties van buitenaf, kreeg er ook van langs. “Na 24 juni (verkiezingen) gaan wij dit keer een operatie uitvoeren op die Moody’s. We zijn niet eens lid bij hun. Ze moeten zich schamen. Ze doelen enkel op zwartmaking van Turkije. Gaat ze niet lukken”, zei Erdoğan.
Junkstatus
Moody’s heeft vaker de kredietwaardigheid van Turkije verlaagd zonder grondige redenen, vindt de Turkse regering. Het heeft vaker benadrukt dat de kredietbeoordelaar in opdracht bezig is, niet meer geloofwaardig is en de Turkse economie zich niets meer aantrekt van die negativiteit. (LEES meer)
Moody’s heeft ook vaker de te laag ingeschatte groeicijfers over Turkije naar boven moeten bijstellen. Het ratingbureau was ‘verbaasd’ dat Turkije sneller groeide dan verwacht. (LEES meer)
Elsevier 11.06.2018 Duitsland moet de Oostenrijkse premier Sebastian Kurz tot de orde roepen. Dat vindt de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, die opnieuw de regeringsleider van Oostenrijk onder vuur neemt. Kurz sloot zeven moskeeën, omdat daar de radicale islam werd gepredikt.
‘Ik doe een oproep aan de Oostenrijkse premier,’ zei Erdogan zondagavond tijdens een campagnebijeenkomst, ‘U bent nog jong en u heeft ervaring nodig. Uw gebrek aan ervaring en dit soort handelingen zullen u duur komen te staan.’ Dat meldt de Turkse krant Hurriyet. De aanpak van Kurz is Erdogan in het verkeerde keelgat geschoten. Eerder waarschuwde Erdogan al dat dit de opmaat kon zijn voor een nieuwe kruistocht.
Kurz wil radicalisering tegengaan door moskeeën te sluiten waar radicale imams prediken. Na onderzoek sloot de Oostenrijkse regering zeven moskeeën, waarvan er één banden had met Turkije.
Als het aan Erdogan ligt, blijft deze beslissing niet zonder gevolgen. ‘Ik ben bang dat de door de Oostenrijkse kanselier genomen stappen de opmaat kunnen vormen voor nieuwe kruistochten,’ zei Erdogan zaterdag in Istanbul. ‘De westerse wereld moet de boel op orde krijgen.’
Opmerkelijk is dat de Turkse regering er zelf geen moeite mee heeft om zich orthodox-christelijke kerken toe te eigenen. Onder het mom van restauratieprojecten werden afgelopen jaren tal van kerken onteigend, met name in de regio Diyarbakir. Met name Armeens-orthodoxe en Syrisch-orthodoxe kerken werden getroffen.
‘Radicalisering en parallelle samenlevingen horen hier niet’
Ook wil Kurz veertig radicale imams uitwijzen, omdat ze de politieke islam prediken. De imams zullen worden uitgezet, omdat ze worden gefinancierd door vreemde mogendheden. ‘De politieke islam, radicalisering en parallelle samenlevingen horen niet thuis in ons land,’ zei Kurz.
Ook het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken spreekt zich uit tegen de beslissing van Kurz. ‘We veroordelen Oostenrijkse politici, Kurz in het bijzonder, omdat ze proberen politiek gewin te halen uit deze verontrustende ontwikkelingen. Terwijl ze moeten vechten tegen xenofobie, racisme, en de opkomst van extreem-rechts.’
Berend Sommer (1990) is sinds maart 2017 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
Elsevier 10.06.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan is woedend op de beslissing van Oostenrijk om zeven omstreden moskeeën te sluiten, en veertig radicale imams uit te wijzen. Erdogan waarschuwt dat dit kan leiden tot ‘een nieuwe kruistocht.’
Erdogan richt zijn pijlen vooral op de Oostenrijkse premier Sebastian Kurz, die radicalisering wil tegengaan door moskeeën te sluiten waar radicale imams prediken. Kurz gaat zo de strijd aan met de politieke islam. Na onderzoek sloot de Oostenrijkse regering zeven moskeeën, waarvan er één banden had met Turkije. Dat meldt de Turkse krant Hurriyet.
De imams zullen worden uitgezet, omdat ze worden gefinancierd door vreemde mogendheden. ‘De politieke islam, radicalisering en parallelle samenlevingen horen niet thuis in ons land,’ zei Kurz.
‘Westen moet de boel op orde krijgen’
Als het aan Erdogan ligt, blijft deze beslissing niet zonder gevolgen. ‘Ik ben bang dat de door de Oostenrijkse kanselier ondernomen stappen de opmaat kunnen vormen voor nieuwe kruistochten,’ zei Erdogan zaterdag in Istanbul. ‘De westerse wereld moet de boel op orde krijgen.’
Ook het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken spreekt zich uit tegen de beslissing van Kurz. ‘We veroordelen Oostenrijkse politici, Kurz in het bijzonder, omdat ze proberen politiek gewin te halen uit deze verontrustende ontwikkelingen. Terwijl ze moeten vechten tegen xenofobie, racisme, en de opkomst van extreem rechts.’
Met de grondwetswijziging zou een presidentieel systeem worden ingevoerd, waarbij alle uitvoerende macht bij de president komt te liggen. In het huidige stelsel leidt de premier de regering en is de functie van president slechts een ceremoniële.
Voor serieuze grensbewaking is het hopen op Kurz, schrijft Jelte Wiersma
Berend Sommer (1990) is sinds maart 2017 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
AD 10.06.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan zal de beslissing van Oostenrijk om imams uit te wijzen en zeven moskeeën te sluiten, niet ongemoeid laten. Dat heeft hij zaterdag gezegd in Istanboel, zo bericht het staatspersagentschap Anadolu.
,,Ik ben bang dat de stappen die de Oostenrijkse premier heeft ondernomen de wereld leiden naar een nieuwe kruisvaart”, zei Erdogan. ,,Jij doet zoiets en wij doen niks? Dat betekent dat wij ook enkele stappen zullen ondernemen. De westerse wereld moet zijn boel op orde krijgen.”
De Oostenrijkse conservatieve bondskanselier Sebastian Kurz kondigde vrijdag aan dat zijn land verschillende imams zal uitwijzen en zeven door onder meer Turkije gefinancierde moskeeën zal sluiten. ,,Parallelle samenlevingen, de politieke islam en radicalisering hebben geen plaats in ons land”, zei de regeringsleider.
NU 08.06.2018 De Oostenrijkse regering heeft vrijdag plannen aangekondigd voor het sluiten van verschillende salafistische instellingen en zeven moskeeën. Ook wil het land meerdere imams uitwijzen.
De autoriteiten onderzoeken of imams een verbod op financiering vanuit het buitenland hebben overtreden, zegt minister Herbert Kickl (Binnenlandse Zaken). In zeker twee zaken zou al zijn vastgesteld dat geestelijken het land moeten verlaten.
De autoriteiten doen nog onderzoek naar tientallen andere imams. Zij kunnen worden uitgewezen of naast een visum grijpen. Het gaat om leden van de Unie van Turks-Islamitische Culturele Verenigingen in Europa (ATIB), een vereniging die nauwe banden heeft met de Turkse overheid.
”Dit is nog maar het begin”, belooft vicekanselier Heinz-Christian Strache, op de gezamenlijke persconferentie met meerdere bewindslieden.
Kritiek
Het besluit komt na een periode van kritiek op de ATIB. De organisatie vertegenwoordigt meer dan zestig verenigingen in Oostenrijk en zou het Turks-nationalisme aanhangen.
Bondskanselier Sebastian Kurz zei vrijdag dat in zijn land geen plaats is voor ”parallelle samenlevingen, de politieke islam en radicalisering”.
De rechts-populistische FPÖ (Vrijheidspartij van Oostenrijk) van Strache vormde eind vorig jaar een coalitie met de christendemocratische ÖVP (Oostenrijkse Volkspartij) van Kurz. Het verbod op buitenlandse financiering voor religieuze groeperingen dateert uit 2015.
De actie heeft al een boze reactie ontlokt aan de Turkse regering. Een Turkse regeringswoordvoerder zei dat het optreden van de Oostenrijkse autoriteiten volgde op een golf van ”islamofobie, racisme en discriminatie” in het land. In Oostenrijk wonen ongeveer 600.000 moslims. Velen zijn van Turkse afkomst.
Telegraaf 08.06.2018 De Oostenrijkse regering sluit zeven moskeeën en wijst meerdere imams uit. Bondskanselier Sebastian Kurz zei dat in zijn land geen plaats is voor „parallelle samenlevingen, de politieke islam en radicalisering.”
De autoriteiten onderzoeken of imams een verbod hebben overtreden op financiering vanuit het buitenland, zei minister Herbert Kickl (Binnenlandse Zaken). In zeker twee zaken zou al zijn vastgesteld dat geestelijken het land moeten verlaten.
De autoriteiten doen nog onderzoek naar tientallen andere imams. Zij kunnen worden uitgewezen of naast een visum grijpen. Het gaat volgens de autoriteiten om leden van de ATIB, een vereniging die nauwe banden heeft met de Turkse overheid. „Dit is nog maar het begin”, beloofde vicekanselier Heinz-Christian Strache, op de gezamenlijke persconferentie met meerdere bewindslieden.
De rechts-populistische FPÖ (Vrijheidspartij van Oostenrijk) van Strache vormde eind vorig jaar een coalitie met de christendemocratische ÖVP (Oostenrijkse Volkspartij) van Kurz. Het verbod op buitenlandse financiering voor religieuze groeperingen dateert uit 2015.
De actie heeft al een boze reactie ontlokt aan de Turkse regering. Een Turkse regeringswoordvoerder zei dat het optreden van de Oostenrijkse autoriteiten volgde op een golf van „islamofobie, racisme en discriminatie” in het land. In Oostenrijk wonen ongeveer 600.000 moslims. Velen zijn van Turkse afkomst.
NOS 08.06.2018 De Oostenrijkse regering heeft zeven radicale moskeeën gesloten en wil veertig imams uitzetten omdat ze gefinancierd worden door Turkije. De maatregelen zijn het gevolg van een nationaal onderzoek naar islamitische verenigingen en moskeeën. Dat is uitgevoerd in samenwerking met de koepel van islamitische verenigingen.
Kanselier Kurz zei vanochtend in een persconferentie dat hij hard optreedt tegen de politieke islam. “Parallelle maatschappijen, politieke islam en radicalisering hebben geen ruimte in ons land”, zei Kurz.
Salafisten
Van de zeven gesloten moskeeën is er een van de rechtsextremistische Turkse Grijze Wolven en zijn er zes van de Arabische Geloofsgemeenschap. Die organisatie wordt verboden omdat er banden zouden zijn met salafisten. De imams die Oostenrijk wil uitzetten kunnen nog in beroep gaan.
Volgens Turkije zijn de maatregelen het gevolg van een anti-islamitische, racistische en populistische golf in Oostenrijk.
De regering voerde in 2015 de islamwet in om naar eigen zeggen de integratie van de ongeveer 600.000 moslims in het land te verbeteren. In de wet staat onder meer in dat imams in Oostenrijk moeten zijn opgeleid en dat ze Duits moeten kunnen spreken.
AD 08.06.2018 De Oostenrijkse regering sluit zeven moskeeën en wijst meerdere imams uit. Bondskanselier Sebastian Kurz zei dat in zijn land geen plaats is voor ,,parallelle samenlevingen, de politieke islam en radicalisering”.
De autoriteiten onderzoeken of imams een verbod hebben overtreden op financiering vanuit het buitenland, zei minister Herbert Kickl (Binnenlandse Zaken). In zeker twee zaken zou al zijn vastgesteld dat geestelijken het land moeten verlaten.
De autoriteiten doen nog onderzoek naar tientallen andere imams. Zij kunnen worden uitgewezen of naast een visum grijpen. Het gaat volgens de autoriteiten om leden van de ATIB, een vereniging die nauwe banden heeft met de Turkse overheid. ,,Dit is nog maar het begin”, beloofde vicekanselier Heinz-Christian Strache, op de gezamenlijke persconferentie met meerdere bewindslieden.
Coalitie
De rechts-populistische FPÖ (Vrijheidspartij van Oostenrijk) van Strache vormde eind vorig jaar een coalitie met de christendemocratische ÖVP (Oostenrijkse Volkspartij) van Kurz. Het verbod op buitenlandse financiering voor religieuze groeperingen dateert uit 2015.
De actie heeft al een boze reactie ontlokt aan de Turkse regering. Een Turkse regeringswoordvoerder zei dat het optreden van de Oostenrijkse autoriteiten volgde op een golf van ,,islamofobie, racisme en discriminatie” in het land. In Oostenrijk wonen ongeveer 600.000 moslims. Velen zijn van Turkse afkomst.
Telegraaf 06.06.2018 Nederland knijpt wapenleveranties aan Turkije af. Dat valt op te maken uit recente afwijzingen van wapenexportvergunningen door het kabinet.
De afgelopen maanden gebeurde het drie keer dat een vergunning werd geweigerd voor de doorvoer van militair materieel. Sinds 2016 tot nu werden 11 van de 95 aanvragen geweigerd. De twee jaar daarvoor gebeurde dat niet één keer.
Volgens het kabinet legt Nederland de gedragscode van de EU voor wapenleveranties strenger uit dan andere lidstaten, maar voor EU- en NAVO-bondgenoten zijn we doorgaans soepeler. Dat geldt blijkbaar niet voor NAVO-bondgenoot Turkije.
Exportvergunningen voor wapens kunnen op meerdere gronden worden geweigerd, bijvoorbeeld omdat ze conflicten of instabiliteit in de regio in de hand kunnen werken, of kunnen bijdragen aan binnenlandse onderdrukking. Volgens Buitenlandse Zaken werd de uitvoer naar Turkije geblokkeerd vanwege het conflict met de Koerden in het zuidoosten van het land en de Turkse inname van Afrin in Noord-Syrië, waar de Koerden als grondtroepen vochten tegen IS.
Volgens een woordvoerder van minister Kaag (Buitenlandse Handel) heeft de strengheid jegens Turkije niet per se te maken met de mislukte staatsgreep van twee jaar geleden, waarna het regime van president Erdogan tienduizenden vermeende handlangers en sympathisanten van de coupplegers arresteerde of ontsloeg.
Elsevier 06.06.2018 De barbecues van anti-islambeweging Pegida veroorzaken niet alleen in Nederland opschudding. De Turkse minister van Europese Zaken, Ömer Celik, haalt woensdag uit naar de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb omdat die het roosteren van varkensvlees voor een moskee toestaat. Het is niet de eerste keer dat Aboutaleb overhoop ligt met de Turkse overheid.
In een lange serie berichten op Twitter uit Celik zijn woede over de gang van zaken in Rotterdam, waar Pegida – dat hij een ‘fascistische groep’ noemt – donderdagavond een speenvarken wil roosteren bij voor de Laleli moskee in Rotterdam-Zuid. Een principekwestie, meent Pegida: omdat anti-Zwarte Piet-activisten ook bij sinterklaasintochten mag demonstreren, wil de anti-islamgroep dat ook kunnen doen bij een moskee tijdens de islamitische vastenmaand ramadan.
Muslims will teach a humanity lesson against this policy of hatred. Thus, they will remind everyone of the respect to mosques, churches & synagogues. They will also underline that when respect does not exist in a community then hatred prevails over democracy, law and freedoms
We are proud of the way how Muslims will teach a humanity lesson against this immoral attempt of hatred. It is now time to raise the voice of humanity all together against the circles of hatred. 16:06 – 6 jun. 2018
Pegida was voornemens dat ook in Gouda, Arnhem, Utrecht en Den Haag te doen, maar die vier steden verboden de demonstraties. In Utrecht oordeelde de voorzieningenrechter maandag dat het verbod dat burgemeester Jan Zaanen (VVD) had opgelegd, terecht was. De enige burgemeester die de barbecue in zijn stad niet wil laten verbieden, is Ahmed Aboutaleb (PvdA), nota bene zelf moslim: hij wil niet tornen aan het demonstratierecht. DENK, dat vaker kritisch is op Aboutaleb, had hem daartoe opgeroepen, maar geen enkele andere partij in de Rotterdamse gemeenteraad steunde die motie.
Other municipalities in the Netherlands did not allow Pegida to roast pigs in front of mosques at the fast-breaking time. However, Ahmet Abutalib, Mayor of Rotterdam, who is of Moroccan origin, thinks that this activity of Pegida is not against the law. Such a gross tragedy!
Mr Abutalib, from a Muslim family, says that organizing a demonstration is a fundamental legal right. Since when disrespect to mosques has become legal right? Any disrespect to mosques, churches, synagogues is a hate crime. There cannot be any law which would allow hate crime 16:04 – 6 jun. 201819 mensen praten hierover
‘Een grove tragedie!’ schrijft Celik. Hij noemt expliciet de Marokkaanse en islamitische achtergrond van Aboutaleb (‘zelf afkomstig uit een moslimfamilie’) en vraagt zich af sinds wanneer ‘respectloosheid jegens moskeeën’ een fundamenteel grondrecht is: ‘Iedere vorm van respectloosheid tegenover moskeeën, kerken, synagoges is een haatmisdrijf. Er kan geen enkele wet zijn die een haatmisdrijf zou toestaan’.
Celik: barbecue ‘meest immorele poging in de geschiedenis van haatmisdrijven’
Celik vindt het omkeren van de speklapjes ‘tot nu toe de meest immorele poging ooit in de geschiedenis van haatmisdrijven’. Moslims zullen als reactie een ‘lesje menselijkheid’ geven, aldus Celik. De Turkse minister kondigt aan dat Turkse- en moslimorganisaties in Rotterdam bloemen zullen leggen rond de moskee ‘om een muur van liefde op te werpen tegen de geur van haat’. De Laleli moskee publiceerde dinsdag een verklaring op Facebook waarin Rotterdammers worden uitgenodigd om ‘voor de vrede’ te komen stoepkrijten en bloemen leggen bij de moskee.
Initiatief werkgroep Hand in Hand 010, die wordt geleid door voormalig leider van ChristenUnie-SGP Setkin Sies, zegt op zoek te zijn naar ‘verbinding, geen confrontatie’. In februari 2017 organiseerde diezelfde werkgroep ook al een ‘menselijk schild’ van zo’n zestig mensen rondom de Essalam Moskee. Dat was een reactie op een aanslag op moskeegangers in het Canadese Quebec, waarbij zes doden vielen.
OM eist celstraf en werkstraffen tegen relschoppers bij Turks consulaat
Het is niet de eerste keer dat Aboutaleb in conflict raakt met de overheid van Turkije. In maart vorig jaar, tijdens de diplomatieke crisis rondom het bezoek van de Turkse minister van Familiezaken Fatma Kaya, gaf de Rotterdamse burgemeester agenten opdracht om Kaya, die Nederland illegaal was binnengekomen, aan te houden, mocht dat nodig zijn. De agenten mochten ook geweld gebruiken en dat gebeurde: de politie greep hardhandig in tegen rellende Turken, waarna arrestaties volgden en zes mensen zijn vervolgd voor openlijk geweld.
Vrijdag maakte het Openbaar Ministerie (OM) de strafeisen tegen de relschoppers bekend. Een 37-jarige man schopte een ME’er tegen zijn hoofd, tegen hem is een celstraf van vijf maanden geëist. Het OM eiste eveneens een werkstraf van 200 uur eiste tegen drie stenengooiers.
Aboutaleb kritisch op beveiligers na mishandeling Koerdische man
Vorige week uitte Aboutaleb nog kritiek op het Turkse consulaat in Rotterdam, waar beveiligers pepperspray gebruikten tegen twee bezoekers. Dit nadat een Koerdische bezoeker zich boos had gemaakt over de lange wachttijden in het gebouw. De man werd ook in elkaar geslagen met stokken door de beveiligers.
‘De beveiligers zijn strafbaar,’ aldus Aboutaleb. Vanwege de diplomatieke onschendbaarheid van het consulaat en zijn medewerkers kan de politie geen onderzoek doen in het gebouw. De Rotterdamse burgemeester heeft aangekondigd het ministerie van Buitenlandse Zaken op de hoogte te stellen van het incident. Volgens hem staat het voorval op zichzelf.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Telegraaf 06.06.2018 Turkije heeft boos gereageerd op een geplande barbecue van anti-islamgroep Pegida bij een Rotterdamse moskee. Minister Ömer Çelik (Europese Zaken) reageerde teleurgesteld op het feit dat de Nederlandse autoriteiten geen stokje steken voor de „immorele” actie, bericht het Turkse staatspersbureau Anadolu.
„Andere gemeenten in Nederland staan Pegida niet toe om tijdens de vastenperiode varkens te roosteren bij moskeeën”, zei de minister, die Pegida een „fascistische organisatie” noemde. „Maar Ahmed Aboutaleb, de Rotterdamse burgemeester van Marokkaanse afkomst, denkt dat deze activiteit van Pegida niet strijdig is met de wet. Wat een enorme tragedie.”
Çelik kondigde aan dat moslims in Rotterdam bloemen zullen leggen rond het gebedshuis „om een muur van liefde op te werpen tegen de geur van haat.” „Ze zullen iedereen eraan herinneren dat respectvol moet worden omgegaan met moskeeën, kerken en synagogen”, aldus de minister.
AD 06.06.2018 Turkije heeft boos gereageerd op een geplande barbecue van anti-islamgroep Pegida bij een Rotterdamse moskee. Minister Ömer Çelik (Europese Zaken) reageerde teleurgesteld op het feit dat de Nederlandse autoriteiten geen stokje steken voor de ‘immorele’ actie, bericht het Turkse staatspersbureau Anadolu.
,,Andere gemeenten in Nederland staan Pegida niet toe om tijdens de vastenperiode varkens te roosteren bij moskeeën”, zei de minister, die Pegida een ‘fascistische organisatie’ noemde. ,,Maar Ahmed Aboutaleb, de Rotterdamse burgemeester van Marokkaanse afkomst, denkt dat deze activiteit van Pegida niet strijdig is met de wet. Wat een enorme tragedie.”
Çelik kondigde aan dat moslims in Rotterdam bloemen zullen leggen rond het gebedshuis ,,om een muur van liefde op te werpen tegen de geur van haat”. ,,Ze zullen iedereen eraan herinneren dat respectvol moet worden omgegaan met moskeeën, kerken en synagogen”, aldus de minister.
Telegraaf 01.06.2018 Het kabinet overweegt of het een goed idee is om campagne-activiteiten door politici van buiten de EU in principe niet toe te staan.
De ministers Blok (Buitenlandse Zaken) en Koolmees (Sociale Zaken) schrijven dat in reactie op vragen van de VVD. Nu de Turkse president Erdogan opnieuw over de grens campagne voert, wijzen de liberalen erop dat in Duitsland de algemene lijn wordt gehanteerd dat dergelijke activiteiten in principe niet worden toegestaan.
VVD-Kamerlid Becker wil dat Nederland die aanpak overneemt, waarop het kabinet antwoordt te bezien of dit ’wenselijk’ is. Een woordvoerder van Koolmees licht desvraagd toe dat wordt bedoeld of daarmee niet de vrijheid van meningsuiting te veel in het geding komt en of het gevolgen kan hebben voor de situatie van onze eigen parlementariërs als ze naar het buitenland gaan.
Inmiddels hebben beide bewindspersonen met het oog op de Turkse presidentsverkiezingen van eind juni in totaal 21 Nederlandse gemeenten geïnformeerd over het standpunt van het kabinet dat bezoek van Turkse bewindslieden momenteel niet gewenst is, hoewel gemeenten uiteindelijk zelf gaan over de campagne-activiteiten die ze toestaan.
Wel vindt Nederland het goed dat de Turkse autoriteiten voor hun onderdanen in Nederland stemlokalen openen.
OmroepWest 01.06.2018 Turkse Nederlanders kunnen op drie plekken stemmen voor de komende verkiezingen in Turkije, waaronder in Den Haag. Naast een stembureau in Den Haag kan er ook gestemd worden in een evenementenzaal in Amsterdam en in een schaatsbaan in Deventer. Volgens de Turkse ambassade zijn ongeveer een kwart miljoen Turkse Nederlandse kiezers geregistreerd.
De Turkse Nederlanders kunnen van vrijdag 15 tot en met dinsdag 19 juni stemmen. De verkiezingen in Turkije zelf zijn op zondag 24 juni. De Turken kiezen dan zowel de president als het parlement.
De zittende president, Recep Tayyip Erdogan, had de verkiezingen uitgeschreven. Eigenlijk zouden ze pas eind volgend jaar worden gehouden. Na de verkiezingen krijgt de president meer macht, omdat de nieuwe grondwet dan ingaat. Erdogan is een van de kandidaten.
Belangrijk
Bij Turkse verkiezingen is de mening van de stemgerechtigden over de grens belangrijk. Bij het grondwetsreferendum van vorig jaar waren dat er bijna 3 miljoen, ofwel zo’n 5 procent van het totaal aantal kiezers. Erdogan krijgt doorgaans veel stemmen in Nederland.
Bij het grondwetsreferendum vorig jaar konden Turkse Nederlanders ook in Amsterdam, Den Haag en Deventer stemmen.
AD 01.06.2018 Turkse Nederlanders kunnen op drie plekken stemmen voor de komende verkiezingen in Turkije. Er zijn stembureaus in evenementenzalen in Amsterdam en Den Haag en in een schaatsbaan in Deventer. Volgens de Turkse ambassade zijn ongeveer een kwart miljoen Turkse Nederlandse kiezers geregistreerd.
De Turkse Nederlanders kunnen van vrijdag 15 tot en met dinsdag 19 juni 2018 stemmen. De verkiezingen in Turkije zelf zijn op zondag 24 juni 2018. De Turken kiezen dan zowel de president als het parlement.
De zittende president, Recep Tayyip Erdogan, had de verkiezingen uitgeschreven. Eigenlijk zouden ze pas eind volgend jaar worden gehouden. Na de verkiezingen krijgt de president meer macht, omdat de nieuwe grondwet dan ingaat. Erdogan is een van de kandidaten.
Bij Turkse verkiezingen is de mening van de stemgerechtigden over de grens belangrijk. Bij het grondwetsreferendum van vorig jaar waren dat er bijna 3 miljoen, ofwel zo’n 5 procent van het totaal aantal kiezers. Erdogan krijgt doorgaans veel stemmen in Nederland.
Bij het grondwetsreferendum vorig jaar konden Turkse Nederlanders ook in Amsterdam, Den Haag en Deventer stemmen.
Telegraaf 01.06.2018 Turkse Nederlanders kunnen op drie plekken stemmen voor de komende verkiezingen in Turkije. Er zijn stembureaus in evenementenzalen in Amsterdam en Den Haag en in een schaatsbaan in Deventer. Volgens de Turkse ambassade zijn ongeveer een kwart miljoen Turkse Nederlandse kiezers geregistreerd.
De Turkse Nederlanders kunnen van vrijdag 15 tot en met dinsdag 19 juni stemmen. De verkiezingen in Turkije zelf zijn op zondag 24 juni. De Turken kiezen dan zowel de president als het parlement.
De zittende president, Recep Tayyip Erdogan, had de verkiezingen uitgeschreven. Eigenlijk zouden ze pas eind volgend jaar worden gehouden. Na de verkiezingen krijgt de president meer macht, omdat de nieuwe grondwet dan ingaat. Erdogan is een van de kandidaten.
Mening van de stemgerechtigden over de grens belangrijk
Bij Turkse verkiezingen is de mening van de stemgerechtigden over de grens belangrijk. Bij het grondwetsreferendum van vorig jaar waren dat er bijna 3 miljoen, ofwel zo’n 5 procent van het totaal aantal kiezers. Erdogan krijgt doorgaans veel stemmen in Nederland.
Bij het grondwetsreferendum vorig jaar konden Turkse Nederlanders ook in Amsterdam, Den Haag en Deventer stemmen.
Elsevier 01.06.2018 Visumvrij reizen door het Schengengebied lijkt voor de Turken een stapje dichterbij gekomen. De Europese Commissie is ‘tevreden’ met het Turkse plan van aanpak om aan de voorwaarden voor visumliberalisering te voldoen.
Een afgevaardigde van de Europese Commissie was vrijdag in Ankara om verder te praten over een visumliberalisering voor de Turken. Volgens de Turkse regering is de volgende stap om de details van de ‘technische regulering’ van de voorwaarden uit te werken. Een Turkse ambtenaar reageert tegenover de Turkse krant Hurriyet verheugd over het gevoerde gesprek.
Bij de totstandkoming in 2016 van het vluchtelingenakkoord tussen Turkije en de Europese Unie (EU) was bedongen dat de Turkse bevolking gemakkelijker toegang zou krijgen tot landen in de Schengenzone. Maar nadat de Turkse president Recep Tayyip Erdogan na een mislukte coup in juli 2016 de terreurwetten in zijn land had aangescherpt, raakte die toezegging uit het zicht. Turkije voldeed niet meer aan de eisen die de EU had gesteld.
Beleidsnota voor eurocommissaris Timmermans
In februari klopte Turkije aan bij vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans met een beleidsnota om de strenge terreurwetten te versoepelen. Dat is een van de overgebleven zeven eisen die de EU aan Turkije stelt om aan de criteria van visumliberalisering te voldoen. Die criteria, in totaal 72, zijn nodig om aan de ‘Europese standaarden van wetgeving’ tegemoet te komen. De Turkse nota zou waarschijnlijk worden goedgekeurd, zei Timmermans toen.
Sinds de mislukte coup in Turkije verliepen de contacten tussen de Turkse regering en de EU stroef. De Turkse president Erdogan wil dat daarin verandering komt. Eerder probeerde hij al toenadering te zoeken tot Duitsland en Nederland.
Maar een poging om de banden met Nederland te herstellen, liep uit op een mislukking. Nederland en Turkije konden het niet eens worden over de manier waarop dat moest gebeuren. Daarop is de Nederlandse ambassadeur officieel teruggeroepen uit Ankara, hoewel die al sinds maart 2017 niet meer welkom was op Turks grondgebied.
Visumliberalisering heeft schaduwzijde
Overigens heeft de visumliberalisering voor Turkije een schaduwzijde, bleek uit een rapport van de Europese Commissie uit 2016. Daarin wordt de angst uitgesproken dat met het visumvrije reizen voor Turken ook buitenlandse terroristen en criminelen vrij spel krijgen. In het rapport schrijven Europese ambtenaren dat ‘naar verwachting’ buitenlandse terroristen en criminele netwerken zullen proberen om een Turks paspoort te bemachtigen om zo de Europese Unie binnen te komen.
Die angst betreft vooral de Turkse maffia, die bekendstaat om zijn drugs-, wapen- en mensenhandel. Als gevolg van de afspraken tussen de Europese Unie en Turkije zou de Turkse maffia zijn territorium direct kunnen uitbreiden, aldus het rapport.
Volgens het rapport zou alleen een hervorming van het Turkse politie- en justitieapparaat enigszins kunnen helpen om de risico’s terug te dringen. Vooral bij nieuwe aanvragen voor een Turks paspoort, bij immigranten die de Turkse nationaliteit willen bemachtigen en bij mogelijke identiteitsfraude met Turkse paspoorten moet streng worden opgetreden.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 webredacteur bij Elsevier Weekblad.
NOS 01.06.2018 “Hoe ik erop terugkijk? Het is gewoon fout, stom, fout, wat je dan doet heeft voor de rest van mijn leven veel impact op mij.” Dit vertelt een van de verdachten van de rellen bij het Turkse consulaat in Rotterdam, vorig jaar. Hij wil anoniem blijven.
Hij heeft geen duidelijke verklaring waarom hij bij het consulaat was. “Ik werd meegesleurd. Het was geen politiek voor mij. Ik heb ook niet eens gestemd in het referendum, want daar houd ik me niet mee bezig. En ik kwam er pas later achter dat de minister was tegengehouden. Dat ze was weggestuurd wist ik niet eens.”
De verdachte vreest voor imagoschade. Dat is ook de reden dat hij alleen anoniem met de NOS wil praten, zegt hij. “Ik vrees dat de mensen meteen een ander beeld van mij krijgen, terwijl ik het altijd goed heb gedaan. Op deze fout na.”
Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam gaf vorig jaar geen toestemming voor een campagnetoespraak van de Turkse minister van Familiezaken Fatma Kaya bij het consulaat. De minister werd tegengehouden en uiteindelijk het land uitgezet.
In de rechtszaal wordt de avond bij het consulaat op de Westblaak in Rotterdam gereconstrueerd. Er worden beelden getoond waarop te zien is hoe groepjes mannen stenen en tegels lostrekken en naar ME’ers gooien. Het loopt uit de hand als de Turkse minister wordt weggestuurd door de Nederlandse autoriteiten.
Eerder vandaag legde de anonieme verdachte die we spraken aan de rechter uit dat hij livebeelden op Facebook zag en nieuwsgierig was. Daarom was hij bij het Turkse consulaat, zegt hij zelf. “Ik ben gebleven om van een afstandje te kijken. En het is inderdaad stom, stom, stom dat ik niet naar huis ben gegaan.”
‘Onacceptabel’
“Wat gooide u?”, vraagt de rechter. “Een klein steentje. En dat is zeker onacceptabel. Ik heb me laten meesleuren door de menigte en het geschreeuw, helaas.”
De verdachte heeft eerder een politie-opleiding gevolgd en is ook op ME-training geweest. Hij heeft geen strafblad en zijn moeder was boos en teleurgesteld over zijn daad. “Niemand zou zoiets van mij verwachten, we hebben winkels en een sterke band met onze klanten.”
‘Niet om te rellen’
Naast hem in het beklaagdenbankje zit ook verdachte Mehmet B. uit Enschede. Hij was naar eigen zeggen in Rotterdam om “een drankje te doen”, toen een vriend van hem een kijkje wilde gaan nemen bij het consulaat. “Ik heb inderdaad een voorwerp gegooid”, geeft hij de rechter toe. Wat het was, wil B. niet zeggen. “Vuurwerk?”, vraagt de rechter. B. houdt het op ‘iets kleins’.
Hij verklaart ook niet goed te weten waarom hij daar was. “Om te rellen?” “Zeker niet”, zegt B. stellig. “Wat ik wel zeker weet is dat ik er spijt van heb.”
Dit was gewoon heel erge frustratie vanwege de klappen die ik van de ME kreeg, aldus Verdachte Ahmed B.
Ook Ahmed B. wordt aan de tand gevoeld, die zegt dat hij de boel probeerde te sussen toen het grimmig werd die avond. “Je wil voorkomen dat het uit de hand loopt”, legt hij de rechter uit. “Ik wil dat mensen netjes blijven.” B. zegt dat hij nog probeerde weg te komen, maar dat hij onmogelijk zijn auto kon bereiken. “Ik kreeg ook rake klappen van de ME.”
Uit frustratie ging Ahmed B. toch de fout in. “Dom. De grootste fout in mijn leven.” De rechter laat beelden zien waarop B. mogelijk iets gooit. “Het was niet mijn bedoeling om te komen rellen. U ziet dat ik netjes gekleed ben. Je probeert mensen te sussen en je krijgt klappen. Dit was gewoon heel erge frustratie vanwege de klappen die ik van de ME kreeg.”
Schaamte
B. zegt tot slot dat hij zich diep schaamt. “Dit is slecht voor mijn imago. Mijn klanten hebben hierdoor een verkeerd beeld van me. Want ik ben zo niet.” En die schaamte gaat nog verder. “Mijn vrouw durfde niet meer met de kinderen naar school.”
De officier van justitie eist de zwaarste straf tegen verdachte Gohkan C., omdat hij een ME’er tegen het hoofd zou hebben geschopt. De drie andere mannen moeten als het aan het Openbaar Ministerie ligt, worden veroordeeld tot een werkstraf van 200 uur.
NU 01.06.2018 Tegen een 37-jarige man is zeven maanden cel, waarvan twee voorwaardelijk, geëist voor zijn rol in de rellen bij het Turks consulaat in Rotterdam vorig jaar maart.
De Schiedammer Gokhan C. zou hard tegen het voorhoofd van een gestruikelde ME’er hebben geschopt, waardoor diens helm van zijn hoofd vloog en hij een hersenschudding opliep.
Tegen drie andere mannen eiste de officier van justitie in Rotterdam taakstraffen van elk tweehonderd uur en een maand voorwaardelijk celstraf, omdat ze de politie hebben bekogeld met voorwerpen, waaronder stenen.
De vier mannen, die niets met elkaar te maken hebben, waren alle vier aanwezig bij de massale bijeenkomst bij het Turkse consulaat, waar op de avond van 11 maart 2017 de Turkse minister van Familiezaken Fatma Kaya wilde spreken. Toen de autoriteiten dit verboden, werd de sfeer grimmig en ontstonden rellen.
Het Openbaar Ministerie (OM) gaat ervan uit dat er circa duizend mensen aanwezig waren rondom het consulaat. Op basis van camerabeelden konden van zestien mensen herkenbare strafbare feiten worden vastgesteld. Na publicatie van die beelden werden zes mensen herkend. De zaak tegen twee minderjarige verdachten wordt later achter gesloten deuren behandeld.
C. wordt beschuldigd van het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel. Alle vier de mannen is openlijke geweldpleging in vereniging ten laste gelegd. Het OM verwijt ze dat ze ,,nauw en bewust” hebben samengewerkt tegen de politie.
Volgens de advocaat van C. was het niet zijn opzet de ME’er te verwonden en was de kans daarop ook niet groot, omdat hij een helm droeg. Ze vroeg daarom om vrijspraak voor het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel.
De advocaat van een van de anderen erkende dat de mannen zich als een kip zonder kop hadden gedragen, maar wees erop dat ze spijt hebben betuigd. Dat deden ze opnieuw nadrukkelijk in hun laatste woord. Uitspraak op 15 juni.
NOS 01.06.2018 Het OM eist vijf maanden cel tegen de 37-jarige verdachte die een ME’er tegen het hoofd schopte bij de rellen bij het Turkse consulaat in Rotterdam vorig jaar. Tegen drie andere verdachten, die onder meer stenen gooiden naar de ME, is 200 uur werkstraf geëist.
Het OM wil de 37-jarige ook een voorwaardelijke celstraf opleggen van twee maanden. Tegen de andere drie is een maand voorwaardelijk geëist. In totaal zes mannen staan terecht voor deelname aan de rellen. Twee daarvan zijn minderjarig.
‘Het was een reflex’
“Ik probeerde te voorkomen dat de jongeren geweld gingen gebruiken tegen de politie”, zei de 37-jarige Gohkan C uit Schiedam. Hij wordt verdacht van het schoppen van een ME’er. Hij legde de rechter uit dat hij naar eigen zeggen tussen de ME en de menigte stond, om te proberen de boel te sussen.
De demonstratie bij het consulaat op de Westblaak liep uit de hand nadat een Turkse minister was weggestuurd door de Nederlandse autoriteiten. C. probeerde de politie uit te leggen dat hij de situatie onder controle wilde brengen, zegt hijzelf. Hij wist niet goed meer wat er precies gebeurde, maar hij kreeg een klap met een gummiknuppel.
“Er was geen ruimte meer om naar achteren te gaan; het was een reflex. In die paniek heb ik hem geschopt. Dat zou ik onder normale omstandigheden niet doen.” De rechter antwoordde: “Nee, dat mag ik hopen.”
‘Ik voelde me weerloos’
Vervolgens werd er voorgelezen uit de verklaringen van de mishandelde ME’er. Die was naar eigen zeggen gestruikeld over een verkeersbord dat op de grond lag. “Ik probeerde op te staan en voelde opeens een heel harde klap tegen mijn voorhoofd.” Zijn helm vloog af. Het kinbandje was door de kracht van de trap losgescheurd.
Beelden van de ongeregeldheden bij het Turkse consulaat in Rotterdam
“Het was buitengewoon beangstigend”, verklaarde de ME’er destijds. “Ik voelde me weerloos toen de helm was afgevlogen, temidden van een buitengewoon agressieve menigte.”
De man liep een hersenschudding op. Volgens zijn advocaat is de emotionele schade groot en kampt hij met duizeligheid en last van zijn nek. De schadeclaim is 400 euro voor immateriële schade.
Leven verder op orde
De verdachte heeft naar eigen zeggen spijt en verdriet van zijn daad. De rechter zei dat hij ervan staat te kijken, want C. had “zijn leven verder netjes op orde.” Hij woont sinds 2012 in Nederland en werkt “keihard als steigerbouwer”. De reclassering schetst een positief beeld van C.
“Ik had er nooit naartoe moeten gaan”, zei de 37-jarige. Op videobeelden in de rechtszaal is te zien dat C. inderdaad sussend tussen de ME en menigte staat. De ME voert een charge uit en de verdachte krijgt een klap met een wapenstok. De ME’er stapt vooruit en struikelt. De verdachte schopt hem tegen het hoofd.
“Wat vindt u daarvan?”, vroeg de rechter aan C.
“Verschrikkelijk, ik wil mijn excuses aanbieden.”
Twee dagen rechtszaak
De rechtbank in Rotterdam heeft twee dagen uitgetrokken voor de zaak tegen vier volwassenen en twee minderjarigen van Turkse komaf. Ze worden vervolgd voor openlijk geweld, C. ook voor poging tot zware mishandeling.
De politie had een grootschalig onderzoek op touw gezet om de relschoppers op te sporen. Daarbij werden onder meer foto’s van verdachten gepubliceerd. Een aantal van hen heeft zichzelf daarna gemeld op het politiebureau.
Ministers Kaya van Familiezaken kwam per auto vanuit Duitsland naar Rotterdam voor een campagnetoespraak, maar burgemeester Aboutaleb gaf haar geen toestemming om de menigte bij het consulaat toe te spreken over een referendum in Turkije. Dat ging over de grondwet en had tot doel om de macht van president Erdogan te vergroten.
Kaya werd als zogeheten ongewenst persoon uit het land gezet. Dat besluit leidde tot een diplomatieke rel tussen Nederland en Turkije.
NOS 01.06.2018 Zes mannen die verdacht worden van deelname aan de rellen bij het Turkse consulaat in Rotterdam vorig jaar, staan voor de rechter. De groep zou stenen, fietsen, dranghekken en vuurwerk naar de politie en ME’ers hebben gegooid.
De ongeregeldheden ontstonden nadat een Turkse minister was tegengehouden door de Nederlandse autoriteiten. De protesten in de omgeving van het consulaat aan de Westblaak liepen daarna uit de hand.
De rechtbank in Rotterdam heeft twee dagen uitgetrokken voor de zaak tegen vier volwassenen en twee minderjarigen van Turkse komaf. Ze worden vervolgd voor openlijk geweld, een van hen ook voor poging tot zware mishandeling. De 37-jarige zou een agent tegen het hoofd hebben geschopt.
De politie heeft een grootschalig onderzoek op touw gezet om de relschoppers op te sporen. Daarbij werden onder meer foto’s van verdachten gepubliceerd. Een aantal van hen heeft zichzelf daarna gemeld op het politiebureau.
Ongewenst persoon
Ministers Kaya van Familiezaken kwam per auto vanuit Duitsland naar Rotterdam voor een campagnetoespraak, maar burgemeester Aboutaleb gaf haar geen toestemming om de menigte bij het consulaat toe te spreken over een referendum in Turkije. Dat ging over de grondwet en had tot doel om de macht van president Erdogan te vergroten.
Kaya werd als zogeheten ongewenst persoon uit het land gezet. Dat besluit leidde tot een diplomatieke rel tussen Nederland en Turkije.
BB 01.04.2018 Burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam noemt het gebruik van pepperspray door beveiligers van het Turkse consulaat een ‘ernstige zaak’. Dinsdag werd de bijtende stof ingezet toen een Koerdische bezoeker zich boos maakte over de lange wachttijd. Daardoor raakten twee bezoekers enige tijd onwel.
Strafbaar
Aboutaleb wees er in de gemeenteraad op dat beveiligers geen vergunning hadden pepperspray te gebruiken. ‘De beveiligers zijn strafbaar.’ Het consulaat heeft een diplomatieke status en daardoor kan de politie geen onderzoek doen in het gebouw. De Rotterdamse burgemeester neemt de zaak hoog op en zal het ministerie van Buitenlandse Zaken op de hoogte stellen van het incident. Volgens Aboutaleb staat het voorval op zichzelf.
Intimidatie
Leefbaar Rotterdam, CDA en VVD twijfelen daar aan. In de raad wezen deze partijen op toegenomen geluiden die zij krijgen over ‘bedreigingen en intimidaties binnen de Turkse gemeenschap’. Volgende maand zijn de Turkse verkiezingen. In Rotterdam kan niet gestemd worden. De organisatoren konden geen locatie vinden. (ANP)
NOS 31.05.2018 De beveiligers van het Turkse consulaat in Rotterdam hebben zich schuldig gemaakt aan illegaal wapenbezit. Volgens burgemeester Ahmed Aboutaleb hebben ze geen vergunning voor het bezit van pepperspray. De Turkse beveiligers gebruikten dit wapen dinsdag tegen een lastige bezoeker van het consulaat.
De beveiligers werkten met pepperspray de bezoeker van het consulaat naar buiten, meldde de politie toen al. Daar werd de man overgedragen aan agenten. Door de pepperspray werden twee andere bezoekers onwel. Zij werden ter plekke door ambulancepersoneel behandeld.
Volgens Aboutaleb wordt nog onderzocht wat zich precies heeft afgespeeld in het consulaat. Dat onderzoek is volgens hem gecompliceerd omdat het incident zich in een diplomatieke omgeving heeft afgespeeld.
Strafbaar
Als vastgesteld wordt dat zij inderdaad pepperspray hebben gebruikt zijn de beveiligers strafbaar, zegt Aboutaleb. “Ze moeten zich houden aan de Nederlandse wet. Dat betekent dat ze geen wapens zoals pepperspray mogen gebruiken, tenzij ze daarvoor verlof hebben. En dat is niet het geval”, zegt Aboutaleb.
Uiteindelijk is volgens de burgemeester de consul verantwoordelijk voor het handelen van zijn personeel. De politie en het Openbaar Ministerie onderzoeken het incident en zullen aan het ministerie van Buitenlandse Zaken rapporteren.
Telegraaf 31.05.2018 Burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam noemt het gebruik van pepperspray door beveiligers van het Turkse consulaat een „ernstige zaak.” Dinsdag werd de bijtende stof ingezet toen een Koerdische bezoeker zich boos maakte over de lange wachttijd. Daardoor raakten twee bezoekers enige tijd onwel.
Aboutaleb wees er in de gemeenteraad op dat beveiligers geen vergunning hadden pepperspray te gebruiken. „De beveiligers zijn strafbaar.” Het consulaat heeft een diplomatieke status en daardoor kan de politie geen onderzoek doen in het gebouw.
De Rotterdamse burgemeester neemt de zaak hoog op en zal het ministerie van Buitenlandse Zaken op de hoogte stellen van het incident. Volgens Aboutaleb staat het voorval op zichzelf.
Leefbaar Rotterdam, CDA en VVD twijfelen daar aan. In de raad wezen deze partijen op toegenomen geluiden die zij krijgen over „bedreigingen en intimidaties binnen de Turkse gemeenschap.”
Volgende maand zijn de Turkse verkiezingen. In Rotterdam kan niet gestemd worden. De organisatoren konden geen locatie vinden.
Telegraaf 30.05.2018 Een homokoppel in Schaarbeek is in eigen straat ernstig mishandeld door Turkse onderburen en een grote groep sympathiserende omstanders.
Het Belgische stel heeft aangifte gedaan bij de politie. Ook op Facebook doet Jeroen zijn verhaal. „Beste Facebookvrienden. Dergelijke posts zul je mij niet vaak zien posten, maar gisteren is een dag die voor de rest van mijn leven in mijn geheugen gegrift staat. Niet dat ik het nooit eerder heb meegemaakt, agressie tegen PD’s, homo’s, flikkers, maar dit keer was het karakter van een andere aard.”
Beschamend
„Het was fysiek, het was publiek voor de hele straat, het was beschamend, pijnlijk, frustrerend, en vooral: het waren mijn Turkse onderburen. Oudste broer, jongste broer, papa en ja zelfs mama, die hun zonen aan het opjutten waren om ons nog net een beetje harder te slaan dan de seconde ervoor.”
„Het eerste deel van de aftuiging stond ik er helemaal alleen voor. Tientallen toeschouwers… Ik schreeuwde om hulp, zonder zelf fysiek te worden. Van de eerste keer dat dit mij overkomen was, weet ik immers dat ik helemaal niet mag terugslaan. Maar hij blijft doormotten.”
“Het einde van mijn lijdensweg is in zicht wanneer een handvol allochtone toeschouwers hem van mij afhalen. Homofobe uitlatingen worden mij naar het hoofd geslingerd”.
“In deel twee komt mijn held aan, mijn vriend, die sinds een maand bij mij inwoont. Hij probeert mij te helpen, tevergeefs. Hij ondergaat dezelfde agressie, woordelijk en lijfelijk. Een groepje van zes achtervolgt hem in de straten, gelukkig kan hij ontsnappen.”
„Een toevallige voorbijganger op een fiets die het hele sensationele gebeuren gadesloeg, zegt mij dat ik maar nooit naar hier had moeten komen wonen en beter zou verhuizen. Dat zal ik dan maar doen. PS.: Oh ja, nog even vermelden dat de grootste agressor met zijn gehandicaptenkaart stond te zwaaien bij de politie”, zo besluit Jeroen.
De Brussels staatssecretaris van Gelijke Kansen Bianca Debaets reageert verontwaardigd op Twitter.
Elsevier 29.05.2018 Het Franse opinieblad Le Point is bedreigd door boze aanhangers van Recep Tayyip Erdogan omdat de Turkse president op het omslag van het nummer van 24 mei wordt aangeduid als dictator. De Franse president Emmanuel Macron neemt het op voor de journalisten. Hij noemt de intimidaties ‘onacceptabel’.
Op de nieuwe cover van LePoint, een populair links georiënteerd weekblad, staat een foto van de Turkse president met de tekst ‘De dictator. Hoe ver zal Erdogan gaan?’ In het artikel stelt de redactie de vraag ‘Is Erdogan de nieuwe Hitler?
Recente cover van Le Point.Bron: Twitter.
Erdogan-aanhangers wilden posters bedekken en verwijderen
Franse Turken lieten de vergelijking tussen ‘hun’ president en de Duitse nazileider niet over hun kant gaan. In de zuidelijke stad Avignon moest de politie afgelopen weekeinde ingrijpen omdat Erdogan-aanhangers probeerden advertentieposters voor het nieuwste nummer te verwijderen en te bedekken, meldt het Franse persbureau AFP. Datzelfde gebeurde ruim honderd kilometer noordelijker, in de stad Valence.
Fransa’da Le Point tepkisi yayılıyor. Bu sefer de Valence kentinde gençler derginin tanıtım afişini indirmiş. 22:19 – 26 mei 2018
‘Na een week van intimidatie, beledigingen, antisemitische laster en bedreigingen jegens ons, is nu het moment gekomen dat aanhangers van de AKP (Erdogan’s partij) symbolen van vrijheid van meningsuiting en diversiteit in de pers aanvallen,’ schrijft Le Point op zijn website. Nadat de politie ingreep, zijn in beide steden de reclameposters weer opgehangen.
Macron springt in de bres voor persvrijheid: censuur ‘onacceptabel’
De Franse president Macron heeft geen goed woord over voor de pogingen tot censuur. Op Twitter schreef hij maandagavond dat het ‘volledig onacceptabel’ is dat de posters van Le Point werden verwijderd en bedekt ‘omdat ze de vijanden van de vrijheid niet aanstaan, zowel in Frankrijk als in het buitenland’. De Franse president is van mening dat de persvrijheid ‘geen prijs’ heeft, en dat een land afglijdt naar een dictatuur als de vrijheid niet is gegarandeerd.
Il est parfaitement inacceptable que des affiches de @LePoint soient retirées des kiosques de presse au motif qu’elles déplaisent aux ennemis de la liberté, en France comme à l’étranger. La liberté de la presse n’a pas de prix : sans elle, c’est la dictature. 20:27 – 28 mei 2018
De Turkse regering reageerde vorige week al op de vergelijking, meldt de Turkse nieuwswebsite Hurriyet. ‘We kennen deze aanvallen,’ zei Erdogans woordvoerder Ibrahim Kalin. ‘We weten welk doel ze hebben. Het land en het onderdrukte volk ziet wat er aan de hand is.’ Volgens hem zijn ‘de dagen voorbij’ dat Turkije ‘instructies van jullie volgt’.
Erdogan noemde in 2016 het Duitsland van Hitler als voorbeeld
Volgens Le Point zijn er overeenkomsten tussen de opkomst van Hitler en die van Erdogan, al wil het blad de twee leiders niet op één lijn zetten. Wel baart de harde reactie van Erdogan op de couppoging in Turkije (14 juli 2016) het blad veel zorgen, omdat daarbij duizenden critici van Erdogan in de cel belandden. Begin 2016 haalde Erdogan zelf bovendien ‘het Duitsland van Hitler’ aan als voorbeeld van een goed functionerend presidentieel systeem. En in 1996 noemde hij democratie ‘een trein waar je vanaf kunt springen als het gewenste doel is bereikt’.
De Turkse president strooide al eerder kwistig met vergelijkingen met de nazi’s. In maart vorig jaar betichtte hij de Duitse bondskanselier Angela Merkel van ‘nazi-methoden’. Kort daarvoor, toen de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Cavusoglu niet welkom was om in Nederland campagne te voeren, noemde hij Nederland en zijn politici ‘nazi-overblijfselen en fascisten’. Die laatste uitspraak nam hij later terug.
Erdogan spande eerder rechtszaak aan tegen Duitse komiek Böhmermann
Erdogan zelf heeft nog niet heeft gereageerd. Eerder reageerde hij direct furieus op beledigingen aan zijn adres. Zo spande hij in 2016 een rechtszaak aan tegen de Duitse komiek Jan Böhmermann, die in een gedicht onder meer insinueerde dat de Turkse president seks had met dieren en naar kinderporno keek. Twee weken terug besloot het hooggerechtshof in Hamburg dat delen van dat gedicht verboden moeten blijven.
Het gaat om passages waarin Böhmermann fantaseert over de seksuele escapades van de Turkse president. De komiek mag in zijn gedichten wel kritiek uiten op de manier waarop Erdogan Turkije bestuurt, oordeelde de rechter.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Telegraaf 29.05.2018 De Franse president Emmanuel Macron is op de bres gaan staan voor de persvrijheid. Dat deed hij ter verdediging van het opinieblad Le Point, dat op de cover van het jongste nummer de Turkse leider Recep Tayyip Erdogan als despoot afschildert.
„Het is volkomen onacceptabel dat posters van LePoint van kiosken worden gehaald omdat ze vijanden van de vrijheid niet aanstaan, zowel in Frankrijk als in het buitenland”, reageerde Macron maandag via Twitter. „De persvrijheid heeft geen prijs: zonder haar, dat is de dictatuur.”
Le Point plaatste op de voorpagina van de laatste editie een foto van Erdogan met onder meer de tekst: De dictator. Hoever zal Erdogan gaan? In het hoofdartikel wordt de vraag gesteld: „Is Erdogan een nieuwe Hitler?”
De redactie van het blad zei dat in Avignon aanhangers van de Turkse president de uitbater van een kiosk gedwongen hebben de affiches te verwijderen. In Valence gebeurde hetzelfde. Later zijn de reclamebiljetten van Le Point weer opgehangen.
Il est parfaitement inacceptable que des affiches de @LePoint soient retirées des kiosques de presse au motif qu’elles déplaisent aux ennemis de la liberté, en France comme à l’étranger. La liberté de la presse n’a pas de prix : sans elle, c’est la dictature. 8:27 PM – May 28, 2018
NOS 28.05.2018 De Turkse kiescommissie verplaatst stembureaus in gebieden waar veel Koerden wonen. Volgens de kiescommissie gebeurt dit om te voorkomen dat stemmers worden geïntimideerd en onder druk worden gezet om voor de belangrijkste Koerdische politieke partij HDP te kiezen. De regering beschouwt de HDP als de politieke tak van de PKK, die door Turkije, de Europese Unie en de VS wordt gezien als een terroristische organisatie .
Volgens de HDP worden stembureaus weggehaald uit dorpen waar de partij een grote aanhang heeft. Ze gaan naar dorpen waar de AK-partij van president Erdogan veel steun geniet. De verplaatsing zou zijn bedoeld om de partij uit het parlement te houden bij de verkiezingen volgende maand. In peilingen schommelt de HDP rond de kiesdrempel van 10%.
Krachtmeting
Twee maanden geleden is er een wet aangenomen waarmee de kiescommissie districten kan wijzigen en stembureaus kan verplaatsen. De commissie heeft niet aangegeven hoeveel stembureaus worden verplaatst. Wel dat het gaat om zo’n 144.000 stemgerechtigden in de oostelijke provincies.
De verkiezingen in Turkije worden een krachtmeting tussen de regering en de oppositie. Peilingen laten zien dat de oppositie ongeveer de helft van de stemmen kan binnenhalen.
NOS 27.05.2018 Een bijeenkomst in Vlaardingen vanavond over de verkiezingen in Turkije gaat niet door vanwege ‘doodsbedreigingen’. De eigenaar van het restaurant waar de bijeenkomst zou zijn is bedreigd, net als de organiserende Turkse Raad in Nederland, zegt voorzitter Sefa Yürükel van de raad.
Op de bijeenkomst zou Ayse Sucu van de nieuwe nationalistische IYI-partij spreken. De IYI-partij is vorig jaar ontstaan door splitsing van de nationalistische MHP. Voor de komende verkiezingen in Turkije is de IYI-partij een samenwerking aangegaan met drie andere oppositiepartijen: de centrum-linkse CHP, de islamitische Gelukspartij en de centrum-rechtse Democratische Partij.
Aanhangers van president Erdogan
De eigenaar van het Vlaardingse restaurant bevestigt dat de bijeenkomst is afgeblazen nadat er onder meer via sociale media bedreigingen waren geuit. Hij wil niet met zijn naam of dat van zijn restaurant in de publiciteit, uit vrees voor de gevolgen. “Ik zeg er verder niets over. Ik ben een ondernemer”, aldus de restauranteigenaar.
Volgens Yürükel van de Turkse Raad in Nederland komen de bedreigingen uit de hoek van aanhangers van de Turkse president Erdogan of de MHP, die met de huidige regering in Turkije samenwerkt.
Yürükel verwachtte op de bijeenkomst zo’n 150 mensen. De organisatie wil de verkiezingsbijeenkomst met Ayse Sucu op een andere locatie laten doorgaan. De Turkse Raad in Nederland is een organisatie van seculiere Turken.
AD 27.05.2018 Een bijeenkomst over de Turkse verkiezingen die vanavond in Vlaardingen zou worden gehouden, is vanwege doodsbedreigingen verplaatst naar Den Haag. Dat zegt voorzitter Sefa Yürükel van de Turkse Raad in Nederland, een organisatie van seculiere Turken.
Ayçe Sucu, een Turkse schrijver en lid van de nieuwe nationalistische partij IYI spreekt daar. Die partij van ‘ijzeren dame’ Meral Aksener is vermoedelijk de belangrijkste tegenstander van Erdogan.
Yürükel, tegenstander van de Turkse president Erdogan, zegt te zijn bedreigd via onder meer Facebook, messenger en Whatsapp. Ook de eigenaar van het restaurant werd bedreigd, waarna werd besloten de bijeenkomst te verplaatsen. ,,Ik heb veel berichten van Erdogan-aanhangers gehad waarin ze schrijven dat ze me zullen doden’’, zegt Yürükel. ,,Erdogan gebruikt Turkse moslims in Nederland om problemen te maken. We kunnen dat niet accepteren. De autoriteiten staan in voor onze veiligheid in Den Haag.’’
Volgens Yürükel is Erdogan bang dat hij de verkiezingen verliest die op 24 juni worden gehouden. Die stonden oorspronkelijk voor november 2019 gepland, maar Erdogan vervroegde die. De grondwetswijzigingen die hem meer macht geven, worden namelijk pas daarna van kracht.
Yürükel zegt niet bang te zijn voor zijn eigen veiligheid, maar wel voor de verhoudingen tussen Turken en Nederlanders. ,,Er zitten extremisten onder de aanhangers van Erdogan in Nederland. Zij kunnen iets heel stoms doen, zoals een individuele terroristische aanval’’, zegt Yürükel.
Hij hoopt dat de Turken in Nederland in de aanloop naar de verkiezingen vreedzaam met elkaar omgaan en hoopt dat de autoriteiten in Nederland daarin een rol zullen spelen. ,,De Hollandse veiligheid is onze veiligheid en omgedraaid geldt hetzelfde.’’
NU 24.05.2018 De acht Turkse militairen die twee jaar geleden naar Griekenland vluchtten, mogen hopen dat ze politiek asiel krijgen. De Griekse staatsradio ERT meldde woensdag dat de hoogste administratieve rechtbank heeft bepaald dat een van de betrokkenen een permanente verblijfsvergunning moet krijgen.
Volgens juristen betekent dat besluit ook goed nieuws voor diens zeven kompanen, omdat er nu sprake is van precedentwerking. Rechters dienen ook in de andere zaken met die uitspraak rekening te houden.
De Turken namen na de mislukte staatsgreep in de zomer van 2016 een helikopter naar Griekenland en vroegen asiel aan. Dat zette de betrekkingen tussen beide buurlanden onder spanning. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan eiste uitlevering. Justitie in Griekenland weigert dat tot dusver omdat de acht geen eerlijk proces te verwachten hebben.
Turkije houdt sinds begin maart twee Griekse militairen vast, die naar eigen zeggen per ongeluk de grensrivier Evros waren overgestoken. De regering in Athene spreekt van een gijzeling, maar volgens de Turken gaat het om spionage.
Telegraaf 24.05.2018 De acht Turkse militairen die bijna twee jaar geleden naar Griekenland vluchtten, mogen meer dan ooit hopen dat ze politiek asiel krijgen. De Griekse staatsradio ERT meldde woensdag dat de hoogste administratieve rechtbank heeft bepaald dat een van de betrokkenen een permanente verblijfsvergunning moet krijgen.
Volgens juristen betekent dat besluit ook goed nieuws voor diens zeven kompanen, omdat er nu sprake is van precedentwerking. Rechters dienen ook in de andere zaken met die uitspraak rekening te houden.
Spanning
De Turken gingen na de mislukte staatsgreep in de zomer van 2016 met een helikopter naar Griekenland en vroegen daar asiel aan. Dat zette de betrekkingen tussen beide buurlanden onder spanning. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan eiste uitlevering. Justitie in Griekenland weigert dat tot dusver omdat de acht geen eerlijk proces te verwachten hebben.
Turkije houdt sinds begin maart twee Griekse militairen vast, die naar eigen zeggen per ongeluk de grensrivier Evros waren overgestoken. De regering in Athene spreekt van een gijzeling, die in Ankara van spionage.
NOS 23.05.2018 Een van de acht Turkse officieren die naar Griekenland waren gevlucht na de mislukte coup in 2016, krijgt definitief asiel. Dat heeft de hoogste Griekse bestuursrechter bepaald, melden Griekse media.
De uitspraak is waarschijnlijk een voorbode voor het verloop van de procedure tegen de zeven andere officieren. Uitlevering van de acht officieren werd al eerder geblokkeerd door het Griekse hof.
De Turkse president Erdogan heeft herhaaldelijk gevraagd om uitlevering van de acht mannen, die volgens Ankara betrokken waren bij de poging zijn regering omver te werpen. In Turkije zijn de militairen al schuldig bevonden aan hoogverraad.
Moeizame relatie
Het verblijf van de militairen in Griekenland zet de toch al moeizame diplomatieke verhoudingen tussen Turkije en Griekenland onder druk. Ook Griekenland zit daarom in zijn maag met de officieren en wilde de mannen uitleveren. Maar het Griekse Hof ging daar voor liggen: de rechter acht het aannemelijk dat de mannen in Turkije een oneerlijk proces wacht en worden gemarteld.
Turkije heeft twee Griekse soldaten in hechtenis. Erdogan wil hen uitruilen met de acht dissidenten, die overigens zelf zeggen dat zij niets te maken hebben met de coup.
NOS 20.05.2018 De Turkse president Erdogan sprak vandaag zijn aanhangers toe in Sarajevo, de hoofdstad van Bosnië en Herzegovina. Hij riep onder meer op om de kracht van de Europese Turken te laten zien. En vroeg ze een actieve rol te spelen in de politieke partijen in de landen waar ze wonen.
Volgende maand zijn in Turkije parlementsverkiezingen. Met de toespraak hoopt Erdogan op een recordaantal stemmen van Turken uit het buitenland.
Terwijl critici de uitspraken van Erdogan zien als politieke inmenging, denken duizenden West-Europese Turken daar anders over. Die zaten uren in de auto of in de bus om hem te kunnen zien in Sarajevo.
‘Waar Erdogan ook zal zijn, daar gaan wij naartoe’
Volgens de UETD, de Turkse lobbyorganisatie van de AK-partij, zijn er 200 bussen naar Sarajevo gekomen, waarvan vier uit Nederland. Anderen kwamen zelf met de auto.
De NOS sprak met verschillende Turkse Nederlanders. Zo is Fatma uit Amsterdam met vier vriendinnen speciaal naar Sarajevo gereden om Erdogan te zien. “Ik kom om onze president uit Turkije te steunen,” zei ze tegen de NOS. “We zagen de flyers en wilden er graag bij zijn.”
Fatma vindt het belachelijk dat Erdogan in Nederland niet welkom is om campagne te voeren. “Ik heb het gevoel dat er sprake is van selectieve vrijheid. Nederland is een tolerant land waar veel mogelijk is. Waarom zou dit niet mogelijk kunnen zijn?”
Ze is blij dat Erdogan toch een andere plek heeft gekozen. “Dat hij toch zoekt naar mogelijkheden, en ervoor zorgt dat Turken uit verschillende landen bijeen kunnen komen,” zegt ze. “Het maakt niet uit waar.”
Negatieve reacties
De Turkse-Nederlandse legt uit dat ze liever niet in beeld wil omdat ze bang is voor negatieve reacties. “We zijn Nederlanders. We willen niet kiezen, we zijn er voor ons vaderland en voor ons moederland.”
Ze merkt dat sommige mensen meteen een etiket op haar plakken als ze vertelt dat ze aanhanger van Erdogan is. Dat vindt ze jammer. “Dat je veel vragen op je af krijgt, waarom doe je dit? Of opmerkingen als: ‘Dit had ik niet van je verwacht’. Je hoeft het niet met me eens te zijn, maar respecteer mijn gedachten,” besluit ze.
Telegraaf 20.05.2018 President Recep Tayyip Erdogan heeft ruim een maand voor de verkiezingen de Turken in het buitenland opgeroepen hem massaal te steunen. „Zijn jullie bereid de terreurorganisaties en hun lokale en buitenlandse handlangers een Osmaanse draai om de oren te geven?”, vroeg hij zijn juichende landgenoten in de Bosnische hoofdstad Sarajevo.
„Zijn jullie bereid me te steunen met een recordaantal stemmen?”, vervolgde de Turkse leider, want bij de stembusgang op 24 juni „gaat het om een besluit voor de komende eeuw van ons land.”
Volgens de Unie van Turks-Europese Democraten (UETD) waren ruim 10.000 buitenlandse fans naar Sarajevo gekomen. Erdogan sommeerde hen „vanuit Duitsland, België, Oostenrijk en Nederland een krachtig antwoord te geven dat overal in Europa hoorbaar is.”.
“Neem beslist de nationaliteit aan van dat land en ga er een actieve rol spelen in de politiek. Word lid van het parlement”, aldus Erdogan.
Erdogan raadde hun aan meer politieke invloed te verwerven in het tweede vaderland. „Neem beslist de nationaliteit aan van dat land en ga er een actieve rol spelen in de politiek. Word lid van het parlement”, adviseerde Erdogan zijn achterban in den vreemde.
’Bescherm religie goed’
Maar hij waarschuwde de betrokkenen ook Turkije niet te verraden of hun afkomst te verloochenen. „Bescherm jullie religie en taal goed. Als je die verliest, zijn jullie verloren.”
Bij Turkse verkiezingen is de mening van de stemgerechtigden over de grens belangrijk. Bij het grondwetsreferendum van vorig jaar waren dat er bijna 3 miljoen, ofwel zo’n 5 procent van het totaal. Erdogan krijgt in onder meer Duitsland en Nederland geen toestemming zieltjes te winnen.
NU 20.05.2018 President Recep Tayyip Erdogan heeft Europese Turken opgeroepen om politiek actief te worden in hun tweede vaderland. Hij deed de oproep tijdens een verkiezingsbijeenkomst in de Bosnische hoofdstad Sarajevo.
“Neem de nationaliteit aan van het land waar je woont en ga er een actieve rol spelen in de politiek. Word lid van het parlement”, adviseerde Erdogan zijn achterban. Hij waarschuwde de betrokkenen ook Turkije niet te verraden of hun afkomst te verloochenen. “Bescherm jullie religie en taal goed. Als je die verliest, zijn jullie verloren”.
Volgens de Unie van Turks-Europese Democraten (UETD) waren ruim tienduizend buitenlandse aanhangers naar Sarajevo gekomen. Erdogan vroeg hen een krachtig antwoord te geven dat overal in Europa hoorbaar is.
“Zijn jullie bereid de terreurorganisaties en hun lokale en buitenlandse handlangers een Ottomaanse draai om de oren te geven?”, vroeg hij zijn juichende landgenoten tijdens een toespraak. “Zijn jullie bereid me te steunen met een recordaantal stemmen?”
Verkiezingsbijeenkomst Erdogan in Sarajevo
Vervroegde verkiezingen
Erdogan kondigde in april aan dat er vervroegde verkiezingen komen in Turkije. Volgens de president gaat het bij die verkiezingen om een besluit voor de komende eeuw van het land. De Turkse president kondigde vervroegde verkiezingen aan, omdat het land volgens hem behoefte heeft aan ‘uitvoerend presidentschap’.
Het politieke systeem gaat na de verkiezingen op de schop, de post van premier vervalt en de president krijgt meer bevoegdheden. Turkse kiezers stemden in het referendum van vorig jaar in met een grondwetswijzing die dat mogelijk maakte.
Bij Turkse verkiezingen is de mening van de stemgerechtigden over de grens belangrijk. Bij het grondwetsreferendum van vorig jaar waren dat er bijna 3 miljoen, ofwel zo’n 5 procent van het totaal.
Erdogan krijgt in onder meer Duitsland en Nederland geen toestemming om verkiezingsbijeenkomsten te houden.
Elsevier 20.05.2018 De Turkse president Recep Tayyip Erdogan sprak zondagmiddag in Sarajevo, de hoofdstad van Bosnië-Herzegovina. In een afgeladen sporthal sprak hij duizenden Europese Turken toe om ze ervan te overtuigen op hem te stemmen. Hij riep hen op een eenheid te blijven en zich niet te ‘laten verdelen’ door de landen waarin ze wonen.
‘Als een van onze burgers in gevaar is, is het onze plicht om ze te beschermen,’ betoogde Erdogan voor een publiek van duizenden enthousiaste Turken in de olympische hal in Sarajevo. Een met Turkse vlaggen zwaaiende menigte van zo’n 20.000 mensen juichte de Turkse president toe tijdens zijn toespraak, die was bedoeld om het vertrouwen winnen van de miljoenen Turken die in Europa wonen. Op 24 juni kunnen pakweg 3 miljoen van hen stemmen tijdens de vervroegde verkiezingen die Erdogan vorige maand uitschreef.
Erdogan: Europese landen proberen Turkse inwoners te verdelen
Hij riep zijn toehoorders op om een eenheid te blijven, omdat sommige Europese landen in zijn ogen verdeeldheid proberen te zaaien onder hun Turkse inwoners. ‘Als Turken in Europa verenigd zijn, zullen ze sterker zijn,’ aldus Erdogan.
Hij spoorde de Turken aan om actief deel te nemen aan de maatschappij en politiek. ‘Jullie moeten in die parlementen zitten, niet die verraderlijke mensen’, doelend op Europese politici die anti-Turkse retoriek bezigen. Ook vroeg hij Turken de taal van hun moederland niet te verleren: ‘Als je in Duitsland woont, kun je Duitser én Turk zijn.’ Erdogan beloofde zijn toehoorders te zorgen voor meer Turks onderwijs in Europa en een verbetering van ‘consulaire zaken’. Ook krijgen gepensioneerde Turken in het buitenland de kans om parttime te werken in Turkije.
Turkey’s President Recep Tayyip Erdogan says that some European countries “act outrageously” towards Turkey and attempt to divide Turks living in Europe 17:00 – 20 mei 2018
Eerder op de dag sprak Erdogan al met de Bosnische leider Bekir Izetbegovic, het islamitische lid van het driemanschap dat het land leidt. Erdogan benadrukte de hechte band tussen Turkije en Bosnië-Herzegovina, dat ruim vier eeuwen (1463–1878) deel uitmaakte van het Ottomaanse Rijk. Hij beloofde de Bosnische wens voor EU– en NAVO-lidmaatschap te blijven ondersteunen.
‘Terroristische Gülenbeweging in Bosnië uitroeien’
Ook richtte de Turkse president zijn pijlen op de Gülenbeweging, die hij consequent FETÖ (De Fethullahistische Terroristische Organisatie) noemde. Volgens hem is de beweging van zijn politieke aartsrivaal Fethullah Gülen – die hij verantwoordelijk houdt voor de couppoging op 15 juli 2016 – actief in Bosnië. ‘FETÖ probeert zijn aanwezigheid te behouden als een octopus, met zijn tentakels uitgespreid over alle aspecten van de maatschappij,’ aldus Erdogan, die beloofde de Bosnische regering te ondersteunen bij het ‘uitroeien van deze terreurgroep’.
Volgens de Turkse regering is er zelfs een moordaanslag beraamd op Erdogan. ‘We zijn ons ervan bewust dat er kringen zijn die ongemakkelijk worden van zo’n grote leider, een man met een missie,’ zei vicepremier Bekir Bozdag zaterdag. ‘We zijn ons ervan bewust dat ze van onze president af willen. Deze moordaanslagdreigingen zijn niet nieuw, ze zijn er altijd al geweest.’ In Sarajevo reageerde Erdogan zelf op de vermeende moordaanslag die zou zijn beraamd: die zullen hem naar eigen zeggen niet stoppen, schrijft staatspersbureau Anadolu op Twitter.
#BREAKING Erdogan says alleged ‘assassination’ plot targeting him in Bosnia will not stop him from moving forward 14:54 – 20 mei 2018
Duitsland, Oostenrijk en Nederland willen geen Turkse campagnes
De voornemens van Erdogan om ‘ergens in Europa’ een verkiezingstoespraak te houden, leidden tot zorgen in Europa. Duitsland en Oostenrijk zeiden eerder dat Turkse politici niet welkom zijn om op hun grondgebied campagne te voeren. Ook premier Mark Rutte (VVD) noemde dat ‘onwenselijk’. Uiteindelijk koos Erdogan voor Bosnië-Herzegovina, waar volgens de UETD, de Europese tak van Erdogans AK-partij, vele Turken uit tal van Europese landen, waaronder Nederland, naartoe kwamen.
Een overzicht van de landen waarvandaan Turken naar Bosnië kwamen. Bron: UETD
Vorig jaar zorgden Turkse campagneacties voor hoogoplopende diplomatieke spanningen, vooral in Nederland. In aanloop naar het referendum stuurde de Turkse regering de Turkse minister van Familiezaken naar Rotterdam om campagne te voeren. Zij werd op last van burgemeester Ahmed Aboutaleb het land uitgezet. Erdogan beschuldigde Nederland vervolgens van ‘nazi-achtige praktijken’. De diplomatieke relatie tussen Nederland en Turkije werd hierdoor beschadigd: nog steeds is er geen Nederlandse ambassadeur in Ankara.
Toen hij zijn keus voor Bosnië bekendmaakte, sneerde Erdogan naar Duitsland en Nederland: ‘In een tijd waarin sommige landen moeten debatteren over de vraag of ze ons toelaten voor campagnes, kiezen wij ervoor om met onze burgers samen te komen in Bosnië.’ Hij benadrukt: ‘Aan de andere kant zullen onze burgers die in andere Europese landen wonen, ook gewoon doorgaan met campagnevoeren.’ Het verbod voor Turkse politici om op het grondgebied van bepaalde landen campagne te voeren is volgens hem ‘ondemocratisch’.
Matthijs van Schie (1992) is sinds 1 februari 2018 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
NOS 20.05.2018 De Turkse president Erdogan heeft zijn aanhangers in het buitenland opgeroepen hem met een recordaantal stemmen te steunen bij de presidents- en parlementsverkiezingen van volgende maand. Bij die verkiezingen gaat het volgens hem om een beslissing “voor de volgende eeuw van ons land”, zei hij tegen zijn aanhangers in Sarajavo.
Zo’n 10.000 West-Europese Turken, van wie de helft Duitsers, waren naar de Bosnische hoofdstad afgereisd voor de enige campagnebijeenkomst die Erdogan buiten Turkije zal houden. Erdogan mag in andere Europese landen geen campagne voeren.
Hij riep zijn juichende aanhangers op “de hele wereld de kracht van de Europese Turken te laten zien”. “Geef vanuit Duitsland, België , Oostenrijk, Nederland een antwoord dat overal in Europa gehoord kan worden.”
Gloriedagen
Ook vroeg hij zijn aanhangers of ze bereid waren “de terreurorganisaties en hun handlangers een Ottomaanse oorvijg” te geven, een verwijzing naar het Turks-Ottomaanse rijk dat in zijn gloriedagen Zuidoost-Europa beheerste. Ook Sarajevo was tot 1878 een Ottomaanse stad.
Erdogan riep zijn aanhangers in Europa verder op hun invloed ook uit te breiden in de landen waar ze wonen. “Ik vraag jullie een actieve rol te spelen in de politieke partijen in de landen waar jullie wonen. Jullie moeten deel uitmaken van hun parlementen, niet degenen die hun land verraden.”
‘Niet de verraders, maar jullie moeten in de Europese parlementen plaatsnemen’
Ook vroeg hij zijn aanhangers hun godsdienst en de Turkse taal te beschermen, omdat die volgens hem anders verloren gaan.
De stem van de Europese Turken is belangrijk voor Erdogan. Er zijn zo’n 3 miljoen stemgerechtigde Turken in Europa, ongeveer 5 procent van het totale Turkse electoraat.
NOS 20.05.2018 De Turkse president Erdogan spreekt vandaag in een sporthal in de Bosnische hoofdstad Sarajevo zo’n 20.000 Turken uit landen in West-Europa toe. Velen van hen komen uit Duitsland. Dat land, maar ook Nederland en Oostenrijk, hebben Turkse campagnebijeenkomsten voor de verkiezingen van 24 juni verboden.
Het is de eerste en enige bijeenkomst van Erdogans AK-partij buiten Turkije in de aanloop naar de verkiezingen.
Nog voor zijn aankomst in Sarajevo kwam de Bosnische regering met nieuws over de goede Turks-Bosnische verhoudingen: Turkije betaalt de aanleg van een langverwachte snelweg tussen Sarajevo en de Servische hoofdstad Belgrado.
Tegen het zere been
Onomstreden is het bezoek van Erdogan aan Bosnië overigens niet. Turkije kondigde de bijeenkomst in Sarajevo zonder overleg aan, wat tegen het zere been was van een aantal Bosnische parlementariërs en inwoners van Sarajevo. “Wij willen in vrede leven. Zijn bezoek draagt hier niet aan bij”, zei Sasha, een van de oprichters van een Facebookgroep tegen de komst van Erdogan, tegen NOS-correspondent Mitra Nazar.
Maar de Bosnische leider Bakir Izetbegovic zag geen problemen. “We zullen laten zien dat Erdogan vrienden heeft en dat er mensen zijn die trots op hem zijn”, zei hij vorige week tegen zijn aanhangers. Izetbegovic is een goede vriend van Erdogan. De Bosnische leider was in 2016 bij het huwelijk van de dochter van Erdogan.
We zullen laten zien dat Erdogan vrienden heeft, aldus De Bosnische leider Bakir Izetbegovic.
Er wonen zo’n 6 miljoen Turken buiten Turkije. De Turken uit Europa zijn belangrijk voor Erdogan in de verkiezingsstrijd: bijna 3 miljoen van hen zijn stemgerechtigd. Alleen Duitsland telt al 1,4 miljoen stemgerechtigde Turken. In Nederland gaat het om 250.000 kiezers.
Consternatie in Rotterdam
Aanleiding voor Nederland om Turkse campagnebijeenkomsten te verbieden, was de consternatie in 2017 in Rotterdam. Toen wilde een Turkse minister daar een toespraak houden in de aanloop naar een Turks referendum over de grondwet.
Premier Rutte zei in april dat een campagne in Nederland kan leiden tot verstoring van de openbare orde. Ook wil hij dat er geen druk wordt uitgeoefend op Turkse kiezers in Nederland en wil hij geen conflicten importeren.
AD 19.05.2018 De fel bekritiseerde Duitse topvoetballers Mesut Özil en Ilkay Gündogan waren vandaag in Berlijn om met hun bondscoach in gesprek te gaan over de ontmoeting die zij hadden met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. De twee voetballers met Turkse roots spraken zelfs met de Duitse president Frank-Walter Steinmeier.
Özil en Gündogan zijn vanwege hun actie tijdelijk geschorst, maar mogen nog wel mee naar het WK in Rusland. ,,De spelers hebben ons allebei verzekerd dat ze totaal geen politieke bedoelingen hadden met hun actie. Zij delen dezelfde kernwaarden als de Duitse voetbalbond”, aldus Reinhard Grindel, voorzitter van de DFB.
Özil verklaarde: ,,Ik ben geboren en getogen in Duitsland, ik speel voor mijn thuisland.” Gündogan reageerde: ,,Mijn familie komt uit Dursunbey. Ik ben geboren in Gelsenkirchen. Net zoals het huis van mijn ouders ook een thuis is voor mij, is Duitsland vandaag duidelijk mijn land en de Duitse ploeg mijn team.”
Kritiek
Diverse Duitse politici riepen eerder op om de twee middenvelders niet mee te nemen naar het WK. Ook grote sponsors waren kritisch over de actie van de twee spelers met Turkse roots. Velen vonden dat de voetballers zich voor het karretje lieten spannen van de campagne van Erdogan.
Özil en Gündogan ontmoetten de Turkse president een week geleden voor een gezellige babbel in Londen. Op foto’s gedeeld op het Twitter-account van de AK-partij was te zien hoe Erdoğan poseerde met de spelers en shirts van hun clubs Arsenal (Özil) en Manchester City (Gündogan).
De rechters die het hoger beroep om de ‘minder-Marokkanen’-uitspraken van Geert Wilders behandelen, moeten namelijk vervangen worden. Het proces wordt nu voorlopig stilgelegd.
PVV-leider Geert Wilders heeft gelijk gekregen in het wrakingsverzoek in zijn zaak om de ‘minder Marokanen-uitspraak’. Dat heeft de wrakingskamer vrijdag 18.05.2018 bepaald. Drie andererechters moeten nu met de zaak aan de slag. Daardoor loopt de rechtszaak vertraging op.
Wilders had verzocht om uitstel, omdat hij nader onderzoek wil doen om zich naar behoren tegen de beschuldigingen van het Openbaar Ministerie (OM) te kunnen verweren
AD 18.05.2018
De wrakingskamer, bestaand uit drie leden van het gerechtshof in Amsterdam, boog zich over het wrakingsverzoek van de advocaten van Geert Wilders. Volgens advocaat Geert-Jan Knoops is het logisch dat de PVV-leider vindt dat de gewraakte raadsheren vooringenomen zijn.
Pechtold
Het hoger beroep tegen Geert Wilders in de ‘minder Marokkanen-zaak’ begon gisteren 17.05.2018 en eindigde met een wrakingsverzoek.
Wat Geert Wilders wordt verboden, mag Alexander Pechtold dat wel?
D66-leider Alexander Pechtold wordt niet vervolgd vanwege een uitspraak over Russen. Hij heeft zich niet schuldig gemaakt aan groepsbelediging, concludeert het Openbaar Ministerie.
Pechtold zei in februari tegen de NOS, naar aanleiding van de leugen van toenmalig minister Zijlstra over zijn ontmoeting met president Poetin: “Ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet.” Zeven mensen deden aangifte tegen Pechtold omdat die discriminerend zou zijn voor Russen.
Uitstel
PVV-leider Geert Wilders heeft gevraagd om uitstel op de eerste dag van het hoger beroep tegen hem in de ‘minder Marokkanen’-zaak. Hij wil nader onderzoek naar het besluit van het Openbaar Ministerie (OM) om D66-voorman Alexander Pechtold niet te vervolgen voor een volgens Wilders vergelijkbare uitspraak over Russen. Hij verwijt het OM met twee maten te meten.
Hij vindt dat ook Pechtold niet moet worden vervolgd. “Gelijke monniken, gelijke kappen”, voegde Wilders daaraan toe.
Wilders’ advocaat Geert-Jan Knoops wil onder anderen de officier van justitie horen die het sepotbesluit nam, om na te gaan of het OM zijn vervolgingsrecht op de juiste wijze heeft toegepast. Advocaat-generaal Gerard Sta zei namens het OM dat de zaken-Pechtold en –Wilders op zichzelf staan en er geen reden is tot verder onderzoek en dus aanhouding van de zaak. Hij riep Wilders nadrukkelijk op om het debat aan te gaan in de rechtszaal.
AD 17.05.2018
Zwijgrecht
De PVV-leider zei dat hij zich op zijn zwijgrecht beroept om principiële redenen. “Omdat ik vind dat ik hier niet hoor te staan. Het debat aangaan doe ik met iedere collega in de Tweede Kamer. Het doel van het OM is om mijn vrijheid van meningsuiting te knevelen. Ik weiger principieel op vragen in te gaan die in de Tweede Kamer horen.”
Uitspraken Wilders
De PVV’er werd in 2016 veroordeeld door de rechtbank voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie. In de aanloop van de verkiezingen in 2014 vroeg hij aan zijn aanhangers in een café in Den Haag of zij meer of minder Marokkanen wilden, waarna het publiek “minder, minder” scandeerde. Een week daarvoor had Wilders tijdens een interview op een markt ook gesproken over minder Marokkanen “als het even kan”. Zowel Wilders als het OM ging in hoger beroep.
Pechtold zei in februari naar aanleiding van een affaire rond toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra (VVD) over een verzonnen ontmoeting met de Russische president Poetin: “Ik waardeer zijn openhartigheid. Ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet.”Zeven mensen deden aangifte tegen Pechtold wegens discriminatie.
Het OM vindt die uitlatingen niet beledigend en heeft de zaak geseponeerd. Wilders vindt dat besluit getuigen van willekeur door het OM. Volgens advocaat Geert-Jan Knoops is er mogelijk sprake van schending van het gelijkheidsbeginsel en Wilders’ recht op een eerlijk proces. Hij wijst daarbij onder meer naar strafrechtdeskundige Theo de Roos, die ook vindt dat beide uitspraken vergelijkbaar zijn,
Hoe en door wie besluit genomen?
De verdediging wil de officier die het sepotbesluit nam en de mensen die aangifte deden horen. De advocaat van Wilders wil weten hoe het besluit om niet te vervolgen in het geval van Pechtold is afgewogen en door wie het is genomen. Volgens Knoops heeft Wilders zijn uitspraken beter onderbouwd dan Pechtold, terwijl juist Wilders door het OM wordt verweten geen context te beiden.
Er is geen enkele vorm van maatschappelijk debat, laat staan context rond de generalistische opmerking van Pechtold, vindt Knoops. Terwijl volgens hem Wilders zich juist baseert op data. Pas na het horen van de getuigen kan volgens Knoops het hof een besluit nemen over de volgens hem essentiële vraag: heeft het OM zijn vervolgingsrecht op de juiste wijze toegepast?
Ga in deze zaal het debat met het openbaar ministerie aan en ook met hof om een juist oordeel te vellen Daaraan moest ik denken toen ik de raadsman meerdere malen hoorde zeggen: ‘Hij moet de kans krijgen’, aldus Advocaat-generaal Gerard Sta.
Advocaat-generaal Sta benadrukte namens het OM dat het gaat om twee woorden, niet meer en niet minder. Vaststaat volgens het OM dat de verdachte de woorden “minder Marokkanen” heeft uitgesproken, de vraag is hoe die juridisch moeten worden uitgelegd.
Het OM zei dat de verdediging erop hamert dat Wilders de kans krijgt om verweren feitelijk te onderbouwen. Volgens Sta heeft de verdachte alle kans gehad om uitleg te geven over hoe zijn woorden moeten worden uitgelegd, om zogezegd het debat aan te aan. Tijdens de behandeling van de zaak bij de rechtbank zei Wilders weinig, en ook nu zal hij dat volgens Sta waarschijnlijk niet doen.
“Ga in deze zaal het debat met het Openbaar Ministerie aan en ook met hof om een juist oordeel te vellen”, zei de advocaat-generaal. “Daaraan moest ik denken toen ik de raadsman meerdere malen hoorde zeggen: ‘Hij moet de kans krijgen’.” De advocaat-generaal richtte zich daarna tot Wilders omdat hij dacht dat de verdachte iets wilde zeggen, waarop een geprikkelde Wilders antwoordde dat hij dat dan verkeerd heeft gedacht.
Omdat er volgens het OM door Pechtold geen strafbaar feit is gepleegd, is de vraag van opportuniteit niet aan de orde. Hij benadrukte dat Pechtold een andersluidende uitlating gedaan dan gedachte en elke uitlating op zijn eigen merites dient te worden beoordeeld. “De gelijkenis is niet zodanig dat het door de verdediging gewenste onderzoek noodzakelijk is.”
Beslissing gerechtshof
Het hof beslist vanmiddag of de zaak wordt uitgesteld voor nader onderzoek naar de aangifte tegen Pechtold. De zitting is in het extra beveiligde gerechtsgebouw op Schiphol.
Het gerechtshof in Den Haag heeft drie nieuwe data voor de zaak gepland: vrijdag 30 november 2018, maandag 3 december 2018 en vrijdag 7 december 2018.
Aanhangers van Wilders bij Schiphol ROBERT BAS/NOS
Den HaagFM 06.07.2018 De rechtszaak tegen PVV-leider Geert Wilders wordt aan het eind van het jaar voortgezet. Het gerechtshof in Den Haag heeft drie nieuwe data voor de zaak gepland: vrijdag 30 november, maandag 3 december en vrijdag 7 december. Het gaat om regiezittingen, die worden gehouden in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol.
Wilders wraakte in mei met succes de rechters van het gerechtshof die de zaak eerst behandelden. De wrakingskamer stelde dat de vrees van Wilders voor vooringenomenheid van de rechters gerechtvaardigd was. Daardoor moesten nieuwe rechters worden gezocht, die tijd nodig hebben om zich voor te bereiden.
De PVV-leider staat terecht voor zijn ‘minder Marokkanen-uitspraken’ in een café aan het Plein in 2014. De rechtbank veroordeelde de politicus in 2016 voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, maar hij kreeg geen straf opgelegd. Zowel Wilders als het Openbaar Ministerie tekende hoger beroep aan tegen het vonnis. …lees meer
NU 06.07.2018 De rechtszaak tegen PVV-leider Geert Wilders wordt aan het einde van het jaar voortgezet. Het gerechtshof in Den Haag heeft drie nieuwe data voor de zaak gepland: vrijdag 30 november, maandag 3 december en vrijdag 7 december.
Het gaat om regiezittingen die in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol worden gehouden.
Wilders wraakte in mei met succes de rechters van het gerechtshof die de zaak eerst behandelden. De wrakingskamer stelde dat de vrees van Wilders voor vooringenomenheid van de rechters gerechtvaardigd was. Daardoor moesten nieuwe rechters worden gezocht, die tijd nodig hebben om zich voor te bereiden.
De PVV-leider staat terecht voor zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraken in 2014. De rechtbank veroordeelde de politicus in 2016 voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, maar hij kreeg geen straf opgelegd. Zowel Wilders als het Openbaar Ministerie tekende hoger beroep tegen het vonnis aan.
De voorman van de PVV stelde zijn aanhangers in 2014 de vraag of ze “meer of minder Marokkanen” wilden. Zij antwoordden: “Minder, minder.” “Dan gaan we dat regelen”, zei Wilders vervolgens.
Wilders stond eerder terecht voor onder meer haatzaaien en discriminatie voor zijn anti-Koranfilm Fitna. Toen wraakte hij de rechtbank met succes en moesten er ook nieuwe rechters komen. Hij werd uiteindelijk vrijgesproken door de rechtbank.
Den HaagFM 05.06.2018 Het gerechtshof in Den Haag heeft drie nieuwe rechters aangewezen voor de verdere behandeling in het hoger beroep van de strafzaak tegen Geert Wilders. De vorige raadsheren werden in mei door Wilders gewraakt. De rechters hadden volgens hem de schijn van partijdigheid gewekt, wat door de wrakingskamer werd erkend.
De behandeling van de zaak loopt zeker een half jaar vertraging op. De drie nieuwe rechters – E. van Veen en A. van Waesberghe en J. Reinking – moeten zich eerst inlezen in het dossier. Bovendien is het een grote zaak die moet worden ingepast in het schema van het hof.
Eind 2016 werd Wilders veroordeeld voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, maar hij kreeg geen straf opgelegd. Zowel Wilders als het Openbaar Ministerie (OM) ging in hoger beroep. De PVV-voorman liet in maart 2014 in een café aan het Plein zijn aanhangers op televisie roepen dat ze “minder Marokkanen” wilden. …lees meer
OmroepWest 05.06.2018 Het gerechtshof in Den Haag heeft drie nieuwe raadsheren aangewezen voor de verdere behandeling in het hoger beroep van de strafzaak tegen Geert Wilders. De vorige raadsheren werden in mei door Wilders gewraakt. De rechters hadden volgens hem de schijn van partijdigheid gewekt, wat door de wrakingskamer werd erkend.
De nieuwe raadsheren zijn E. van Veen en A. van Waesberghe, onder voorzitterschap van J. Reinking. De behandeling van de zaak loopt zeker een half jaar vertraging op. De drie nieuwe raadsheren moeten zich eerst inlezen in het dossier. Bovendien is het een grote zaak die moet worden ingepast in het schema van het hof.
Eind 2016 werd Wilders veroordeeld voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, maar hij kreeg geen straf opgelegd. Zowel Wilders als het Openbaar Ministerie (OM) ging in hoger beroep. De PVV-voorman liet in maart 2014 zijn aanhangers op televisie roepen dat ze ‘minder Marokkanen’ wilden.
‘Dan gaan we dat regelen’
Hij deed zijn omstreden uitspraak in Café De Tijd aan het Plein in Den Haag. De PVV-voorman vroeg zijn toehoorders of ze meer of minder Marokkanen wilden. Het publiek begon daarna massaal ‘minder, minder’ te roepen, waarop Wilders antwoordde met: ‘Nou, dan gaan we dat regelen.’
AD 05.06.2018 Het gerechtshof in Den Haag heeft drie nieuwe rechters aangewezen in het hoger beroep van de strafzaak tegen Geert Wilders. De vorige raadsheren werden in mei door Wilders gewraakt. De rechters hadden volgens hem de schijn van partijdigheid gewekt, wat door de wrakingskamer werd erkend.
De nieuwe raadsheren zijn E. van Veen en A. van Waesberghe, onder voorzitterschap van J. Reinking.
De behandeling van de zaak loopt zeker een half jaar vertraging op. De drie nieuwe rechters (E. van Veen, A. van Waesberghe en J. Reinking) moeten zich eerst inlezen in het dossier. Bovendien is het een grote zaak die moet worden ingepast in het schema van het hof.
Wilders besloot de vorige rechters te wraken omdat zijn verzoek tot uitstel van het hoger beroep werd afgewezen. De PVV-leider wilde dat er nader onderzoek zou worden gedaan naar het besluit van het Openbaar Ministerie (OM) om D66-voorman Alexander Pechtold niet te vervolgen. Volgens de PVV-leider ging het om een vergelijkbare zaak.
De wrakingskamer gaf Wilders gelijk. De beslissingen van het hof zijn ‘dermate beperkt onderbouwd‘ en zodanig ‘afwijkend van de gedane verzoeken dat er sprake is van een ‘onbegrijpelijke beslissing’, stelde de kamer.
Proces
Eind 2016 werd Wilders veroordeeld voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, maar hij kreeg geen straf opgelegd. Zowel Wilders als het Openbaar Ministerie (OM) ging in hoger beroep. De PVV-voorman liet in maart 2014 zijn aanhangers op televisie roepen dat ze ,,minder Marokkanen” wilden.
Wilders’ advocaat Geert-Jan Knoops hoopt hoopt dat het aantreden van nieuwe rechters leidt tot een ‘evenwichtig proces’. Of deze ontwikkeling ook leidt tot een andere opstelling van Wilders, is nog de vraag. ,,Wilders heeft van meet af aan geen vertrouwen gehad in deze zaak, hij vindt dat hij niet in de rechtszaal moet staan.`
OmroepWest 18.05.2018 PVV-leider Geert Wilders heeft gelijk gekregen in het wrakingsverzoek in zijn zaak om de ‘minder Marokkanen-uitspraak’. Dat heeft de wrakingskamer vrijdag bepaald. Drie andere rechters moeten nu met de zaak aan de slag. Daardoor loopt de rechtszaak vertraging op.
Wilders had verzocht om uitstel, omdat hij nader onderzoek wil doen om zich naar behoren tegen de beschuldigingen van het Openbaar Ministerie (OM) te kunnen verweren. Volgens het hof was tijdens de inhoudelijke behandeling genoeg ruimte voor de verzoeken van Wilders en zijn advocaat en is er geen noodzaak voor nader onderzoek. Na dat besluit heeft Wilders het gerechtshof gewraakt.
Den HaagFM 18.05.2018 PVV-leider Geert Wilders heeft gelijk gekregen in het wrakingsverzoek in zijn zaak om de ‘minder Marokanen-uitspraak’. Dat heeft de wrakingskamer vrijdag bepaald. Drie andere rechters moeten nu met de zaak aan de slag. Daardoor loopt de rechtszaak vertraging op.
Wilders had verzocht om uitstel, omdat hij nader onderzoek wil doen om zich naar behoren tegen de beschuldigingen van het Openbaar Ministerie (OM) te kunnen verweren. Volgens het hof was tijdens de inhoudelijke behandeling genoeg ruimte voor de verzoeken van Wilders en zijn advocaat en is er geen noodzaak voor nader onderzoek. Na dat besluit heeft Wilders het gerechtshof gewraakt.
Eind 2016 werd Wilders veroordeeld voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, maar hij kreeg geen straf opgelegd. Zowel Wilders als het OM ging in hoger beroep. De PVV-voorman liet in maart 2014 zijn aanhangers op televisie roepen dat ze ‘minder Marokkanen’ wilden. …lees meer
Elsevier 18.05.2018 De rechters in het hoger beroep van Geert Wilders over zijn uitspraak ‘minder Marokkanen’ worden vervangen. De wrakingskamer heeft een verzoek daartoe van de PVV-leider gehonoreerd.
De raadsman van Wilders, Geert-Jan Knoops vroeg eerder om extra onderzoek naar de uitspraken van D66-leider Alexander Pechtold, omdat die mogelijk verband zouden hebben met het proces Wilders. Pechtold deed volgens Knoops een uitspraak die vergelijkbaar was met die van Wilders, maar dan over Russen. De raadsman van Wilders wilde weten waarom Pechtold niet werd vervolgd, en Wilders wel.
Het Hof wees dat verzoek af. Volgens de wrakingskamer was de toelichting bij die afwijzing ‘zo summier en onbegrijpelijk’ dat het Hof de schijn van vooringenomen wekt. De wrakingskamer spreekt van een ‘onbegrijpelijke beslissing’ van het Hof.
Deze toewijzing van de wrakingskamer betekent dat er andere rechters moeten komen. Hierdoor zal het hoger beroep extra vertraging oplopen: de nieuwe rechters moeten zich eerst inlezen. De voorzitter van de wrakingskamer stelt vast dat zowel Pechtold als Wilders politicus is, en dat ze zich hebben uitgesproken over respectievelijk Russen en Marokkanen.
Pechtold werd voor zijn uitspraak ‘ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zelf zijn fouten rechtzet’, in maart dit jaar, niet vervolgd. Pechtold zei dat nadat toenmalig VVD-minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra opbiechtte dat hij een ontmoeting met president Vladimir Poetin had verzonnen.
Volgens Knoops is er sprake van een schending van het gelijkheidsbeginsel. De wrakingskamer acht Wilders’ vrees voor vooringenomenheid van de rechtbank ‘objectief gerechtvaardigd’.
Geert Wilders werd in december 2016 veroordeeld voor aanzetten tot discriminatie, met zijn uitspraken over ‘minder, minder Marokkanen’. Hij deed die uitspraak na de gemeenteraadsverkiezingen in 2014, toen hij zijn publiek in een Haags café vroeg of ze ‘meer of minder Marokkanen’ wilden. Het publiek scandeerde: ‘Minder, minder.’
Berend Sommer (1990) is sinds juli 2017 webredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
AD 18.05.2018 De rechters in het proces van Geert Wilders worden vervangen. De zogeheten wrakingskamer deed vanmiddag uitspraak over zijn verzoek de ‘vooringenomen’ leden van het gerechtshof te vervangen. De kamer geeft hem gelijk.
De wrakingskamer vindt dat het hof zó summier en onbegrijpelijk heeft toegelicht dat extra onderzoek naar aangiftes tegen Wilders niet nodig is, dat het hof vooringenomen lijkt. De beslissingen van het hof zijn ‘dermate beperkt onderbouwd’ en zodanig ‘afwijkend van de gedane verzoeken dat er sprake is van een ‘onbegrijpelijke beslissing’, stelt de kamer. Daarom kan het niet anders dat rechters de schijn hebben gewekt van vooringenomenheid, luidt het oordeel.
Met de toewijzing van het verzoek van Wilders loopt zijn proces maanden van vertraging op. Er moeten namelijk drie nieuwe rechters komen die zich in de zaak moeten gaan verdiepen.
Nieuwe kans
Advocaat Geert-Jan Knoops vindt dat de wrakingskamer moed heeft getoond door zijn verzoek tot wraking in de zaak-Wilders toe te wijzen. ,,Ik ben blij dat mijn cliënt Wilders een nieuwe kans krijgt in dit proces”, aldus de raadsman. ,,Wel is het treurig dat het drie jaar heeft moeten duren voordat Wilders die kans krijgt.”
Wilders noemt de beslissing geweldig. ,,En zeer terecht dat de rechters van de wrakingskamer inzien en besluiten dat het proces oneerlijk en vooringenomen is”, meldt hij op Twitter.
Behalve moedig vindt Knoops de beslissing van de wrakingskamer ook uitzonderlijk. ,,Ik heb daar respect voor. Het vereist moed om dit over collega’s te zeggen.”
Knoops hoopt dat het aantreden van drie nieuwe rechters leidt tot een ,,evenwichtig proces” in hoger beroep. Of deze ontwikkeling ook leidt tot een andere opstelling van Wilders, is voor Knoops nog de vraag. ,,Wilders heeft van meet af aan geen vertrouwen gehad in deze zaak, hij vindt dat hij niet in de rechtszaal moet staan.”
Parallellen
De wrakingskamer zei in zijn oordeel ook dat niet kan worden uitgesloten dat er parallellen zijn tussen de uitlatingen van D66-leider Alexander Pechtold en Wilders. Wilders wraakte het gerechtshof gistermiddag omdat zijn verzoek tot uitstel van het hoger beroep in de ‘minder-Marokkanen’-zaak werd afgewezen.
De PVV-leider wilde dat er nader onderzoek zou worden gedaan naar het besluit van het Openbaar Ministerie (OM) om D66-voorman Alexander Pechtold niet te vervolgen. Volgens de PVV-leider ging het om een vergelijkbare zaak.
Rus
De D66-leider had, in de nasleep van de val van minister Halbe Zijlstra over de Rusland-affaire gezegd dat hij ‘de eerste Rus nog moet tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet’.
Wilders meent dat die uitspraak wel beledigend is en wil ook de officier van justitie horen over de beslissing om Pechtold niet te vervolgen. De rechtszaak tegen Wilders zou daarom uitgesteld moeten worden. Wilders zelf meent overigens dat het terecht is dat Pechtold niet vervolgd wordt. Hij vindt echter dat hij dan ook niet vervolgd dient te worden. ,,Ik vind: gelijke monniken, gelijke kappen. Of allebei wel, of allebei niet.’’
Het hof vond uitstel echter niet nodig, waarop Wilders de rechters wraakte. ,,U had ons moeten gunnen dat te onderzoeken. U bindt onze handen op de rug.”
Het ligt overigens niet voor de hand dat Pechtold alsnog vervolgd wordt. Het OM besloot eerder dat niet te doen.
Telegraaf 18.05.2018 Het wrakingsverzoek van Geert Wilders is toegewezen. De rechters van het Haagse gerechtshof die volgens Wilders de schijn van partijdigheid hebben gewekt, worden van de zaak afgehaald. Dat heeft de wrakingskamer vrijdag bepaald. Drie andere rechters zullen met de zaak aan de slag moeten.
Verslaggever Marcel Vink is vrijdagmiddag bij de rechtszaak en twittert hierover. Zijn tweets kan je ook onderaan dit verhaal volgen.
Wilders en zijn raadsman Geert-Jan Knoops deden het wrakingsverzoek donderdag, tijdens de eerste dag van de inhoudelijke behandeling van de strafzaak tegen Wilders. Het hof had daarvoor elf zittingsdagen uitgetrokken. De geslaagde wraking zal leiden tot vertraging en een streep door die planning.
Vertraging
De behandeling van de strafzaak tegen PVV-leider Geert Wilders loopt zeker een half jaar vertraging op. Na het toegewezen wrakingsverzoek moet het gerechtshof Den Haag nieuwe raadsheren aanwijzen die zich over de zaak moeten buigen.
„Zij moeten zich inlezen in het dossier en daar is tijd mee gemoeid”, aldus persraadsheer Kiki Plugge vrijdag. „Daarbij is dit een grote zaak die ingepland moet worden in de rest van het schema van het hof.”
Eind 2016 werd Wilders veroordeeld voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, maar hij kreeg geen straf opgelegd. Zowel Wilders als het Openbaar Ministerie ging in hoger beroep. Het OM wilde een hogere straf en vond dat hij ook moest worden veroordeeld voor het aanzetten tot haat.
Circa 6500 mensen hebben aangifte gedaan tegen de PVV-voorman vanwege zijn ’minder Marokkanen’-uitspraak.
Knoops blij
Advocaat Geert-Jan Knoops vindt dat de wrakingskamer moed heeft getoond door zijn verzoek tot wraking in de zaak-Wilders toe te wijzen. „Ik ben blij dat mijn cliënt Wilders een nieuwe kans krijgt in dit proces”, aldus de raadsman vrijdag. „Wel is het treurig dat het drie jaar heeft moeten duren voordat Wilders die kans krijgt.”
Wilders noemt de beslissing „geweldig.” „En zeer terecht dat de rechters van de wrakingskamer inzien en besluiten dat het proces oneerlijk en vooringenomen is”, meldt hij op Twitter.
Behalve moedig vindt Knoops de beslissing van de wrakingskamer ook uitzonderlijk. „Ik heb daar respect voor. Het vereist moed om dit over collega’s te zeggen.”
’Rechters veroordeeld’
Zwemmen met de handen op de rug gebonden. Dat is wat het hof Den Haag hem dwingt om te doen, vindt Geert Wilders. De PVV-leider zei dat nadat hij donderdag op de eerste dag van het hoger beroep in de minder Marokkanenzaak, het hof wraakte.
Helemaal verrassend was dat niet. Wilders maakte in deze zaak al drie keer eerder gebruik van het wapen – twee keer bij de rechtbank en een keer bij het hof – omdat hij van mening is dat zijn rechters bevooroordeeld zijn.
Vergelijking met Pechtold
Steen des aanstoots was dit keer dat het hof het niet nodig vond om de zaak aan te houden voor nader onderzoek naar de reden waarom D66-leider Alexander Pechtold niet wordt vervolgd voor zijn uitspraak over Russen. Nadat minister Halbe Zijlstra zich gedwongen zag om af te treden vanwege een leugen over een ontmoeting met Poetin, zei Pechtold: „Ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zelf zijn fouten rechtzet.”
Het OM vond dat Pechtold zijn opmerking maakte in het kader van „het maatschappelijk debat” en dus niet strafbaar is, maar dat dat voor Wilders niet opgaat.
’Gelijke monniken, gelijke kappen’
Volgens Wilders en zijn verdediging is de opmerking van Pechtold van dezelfde orde als de minder Marokkanenuitspraak van Wilders in 2014. Zij wilden daar nader onderzoek naar laten doen. „Dat had u ons moeten gunnen”, aldus een teleurgestelde Wilders. „Het gelijkheidsbeginsel is de basis voor onze rechtsstaat.” De PVV-leider benadrukte nog wel dat hij helemaal niet wil dat Pechtold wordt vervolgd. „Maar ik vind dat ik evenmin moet worden vervolgd. Gelijke monniken, gelijke kappen.”
Het hof vond onderzoek naar de strafbaarheid van de uitlatingen van Pechtold, niet relevant voor de zaak tegen Wilders. Ook zei het hof dat een beslissing om vervolging in te stellen is voorbehouden aan het Openbaar Ministerie. „Daar gaat het hof niet over.”
’Blijk van vooringenomenheid’
Volgens advocaat Geert-Jan Knoops geeft het hof daarmee blijk van vooringenomenheid. De raadsman wees erop dat 85 procent van de verzoeken van de verdediging is afgewezen. Ook daaruit zou vooringenomenheid blijken.
Knoops deed tijdens de behandeling door de rechtbank ook een wrakingsverzoek, maar dat werd afgewezen.
NOS 17.05.2018 De raadsheren die moeten beoordelen of PVV-leider Wilders het gerechtshof in zijn strafzaak terecht heeft gewraakt, doen morgenmiddag uitspraak. Dan wordt duidelijk of het hoger beroep over de ‘minder Marokkanen’-uitspraak kan doorgaan met dezelfde rechters.
De wrakingskamer, bestaand uit drie leden van het gerechtshof in Amsterdam, boog zich vanavond over het wrakingsverzoek van de advocaten van Wilders. Volgens advocaat Geert-Jan Knoops is het logisch dat de PVV-leider vindt dat de gewraakte raadsheren vooringenomen zijn.
Pechtold
Het hof wees vandaag wensen van Wilders’ verdedigers af om nader onderzoek te doen naar aangiftes tegen D66-leider Pechtold. Die liet zich laatdunkend uit over Russen; Wilders noemt dat een vergelijkbare zaak als zijn minder-Marokkanen-tekst. Het hof vindt extra onderzoek echter niet nodig.
Ook vindt het hof niet dat het Openbaar Ministerie meer informatie moet geven over de manier waarop de aangiftes tegen Wilders tot stand zijn gekomen.
‘Redelijke uitleg’
Knoops wil met het ondervragen van onder anderen de aangevers tegen Pechtold en de officier van justitie die deze zaak seponeerde bewijs verzamelen voor zijn standpunt dat het beleid van het OM willekeurig is. Hij noemde het vreemd dat Wilders wordt vervolgd terwijl Pechtold zich voor – in zijn ogen – soortgelijke uitspraken niet voor de rechter hoeft te verantwoorden.
Doordat het hof het onderzoek niet toestaat, mist Wilders de kans op een fundamenteel verweer en wekt het hof, zo stelt Knoops, de schijn van vooringenomenheid. Bovendien is de afwijzing door het hof volgens hem niet onderbouwd. “Als er een redelijke uitleg was gekomen, was dit niet gebeurd. Om in voetbaltermen te spreken: we hebben niet gewraakt omdat we niet tegen ons verlies kunnen”, aldus Knoops.
Telegraaf 17.05.2018 Het proces van PVV-leiders Geert Wilders in hoger beroep ligt weer stil. Onze verslaggever Saskia Belleman was erbij en legt uit waarom Wilders het hof heeft gewraakt.
Den HaagFM 17.05.2018 PVV-leider Geert Wilders heeft het gerechtshof gewraakt nadat zijn verzoek tot uitstel is afgewezen. Wilders deed dat verzoek omdat hij vindt dat er onderzocht moet worden waarom hij wel wordt vervolgd, en D66-voorman Pechtold niet.
Daarmee doelt Wilders op de uitlating van Alexander Pechtold in de datsja-affaire rond de afgetreden minister Zijlstra: “Ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet.” Wilders staat terecht voor zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraken. De politicus liet in maart 2014 in grand café De Tijd zijn aanhangers op televisie roepen dat ze ‘minder Marokkanen’ wilden. De zaken zijn volgens de PVV-leider vergelijkbaar.
Een aparte wrakingskamer zal zich nu op de aanvraag moeten richten. Wanneer dit zal gebeuren is nog niet bekend, maar de zaak moet geschorst worden bij een wraking.…lees meer
Telegraaf 17.05.2018 Het proces in hoger beroep tegen PVV-leider Geert Wilders ligt weer stil. Volgens advocaat Knoops heeft het hof blijk gegeven van vooringenomenheid door te stellen dat het OM voldoende heeft gemotiveerd waarom Pechtold niet wordt vervolgd. Wilders heeft het hof gewraakt.
De politicus kwam donderdag hard in aanvaring met de advocaat-generaal van het Openbaar Ministerie. Die zei het te betreuren dat Wilders zich op zijn zwijgrecht beroept en nodigde hem uit toch het debat aan te gaan.
Wilders begon daarop op zijn stoel te draaien. „Wilt u iets zeggen meneer Wilders?”, vroeg de aanklager. „Niet bepaald nee”, schamperde de politicus. Kort daarna legde Wilders de rechter uit dat zijn weigering principieel is. „Het debat ga ik aan met iedere collega in de Tweede Kamer. Ik vind dat ik hier niet hoor te staan. Daarom weiger ik principieel alle vragen te beantwoorden die in de Tweede Kamer thuishoren.”
De politicus kwam donderdag hard in aanvaring met de advocaat-generaal van het Openbaar Ministerie. Die zei het te betreuren dat Wilders zich op zijn zwijgrecht beroept en nodigde hem uit toch het debat aan te gaan.
Wilders begon daarop op zijn stoel te draaien. „Wilt u iets zeggen meneer Wilders?”, vroeg de aanklager. „Niet bepaald nee”, schamperde de politicus. Kort daarna legde Wilders de rechter uit dat zijn weigering principieel is. „Het debat ga ik aan met iedere collega in de Tweede Kamer. Ik vind dat ik hier niet hoor te staan. Daarom weiger ik principieel alle vragen te beantwoorden die in de Tweede Kamer thuishoren.”
’Minder Marokkanen’
Wilders staat voor het gerechtshof in Den Haag, voor de gelegenheid uitgeweken naar de extra beveiligde rechtbank op Schiphol, terecht om zijn ’minder-Marokkanen’ uitspraken. De politicus liet in maart 2014 zijn aanhangers op tv roepen dat ze „minder Marokkanen” wilden.
Eind 2016 werd de politicus veroordeeld voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen. Hij kreeg geen straf opgelegd. Zowel het OM als Wilders ging tegen die uitspraak in beroep.
Uitstel
Het hoger beroep tegen Geert Wilders had moeten worden uitgesteld, want de PVV-leider heeft meer onderzoekstijd nodig, zo vond zijn advocaat Geert-Jan Knoops. Dat is essentieel voor een „eerlijk en juist” proces, zei Knoops tijdens het begin van de elf dagen durende behandeling van het gerechtshof in Den Haag.
De advocaat-generaal reageerde donderdag aan het begin van de middag op een uitvoerig betoog van Wilders’ advocaat Geert-Jan Knoops, die het hof om uitstel heeft verzocht. Volgens hem kan het hoger beroep gewoon doorgaan, hetgeen later werd overgenomen.
’Disciminatie wegens ras?’
De vraag die beantwoord moet worden, aldus de advocaat-generaal, is: heeft Wilders zich schuldig gemaakt aan discriminatie wegens ras? Hoe moeten de woorden „minder Marokkanen” juridisch uitgelegd worden? Justitie meent dat zowel het OM als Wilders en zijn raadsman hun visie daarop kunnen geven, op basis van het dossier zoals het er nu ligt.
Advocaat Knoops zet de zaak van Wilders – en de beslissing van het OM hem te vervolgen – af tegen een uitspraak van D66-voorman Alexander Pechtold. Die zei in februari: „Ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet.” Hij zei dit naar aanleiding van de leugen van voormalig minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra over diens ontmoeting met Poetin.
’Flagrante ongelijkheid’
„Waarom Wilders wel vervolgen en Pechtold niet?”, vraagt Knoops zich af. Wilders voegde daaraan toe dat hij absoluut niet wil dat Pechtold vervolgd wordt. „Het is een terechte beslissing om niet te vervolgen. Maar het moet zijn: alle twee wel of alle twee niet.”
Volgens Knoops is er sprake van „flagrante ongelijkheid.” Verscheidene mensen hadden aangifte gedaan tegen de D66-leider, maar het OM besloot begin april dat de uitlatingen niet strafbaar zijn. Knoops wil onder anderen de officier van justitie horen die dat heeft besloten.
Het hof, voor de gelegenheid uitgeweken naar de extra beveiligde rechtbank op Schiphol, zal donderdagmiddag een beslissing nemen en bepalen of het proces wordt voortgezet of uitgesteld.
Knoops noemt het “veelzeggend” dat Pechtold niet, en #Wilders wel is gedagvaard. Hij wil de officier van justitie die de beslissing heeft genomen in de zaak Pechtold horen omdat de afwegingen relevant zijn voor deze zaak. 10:18 AM – May 17, 2018
6500 mensen deden aangifte
Circa 6500 mensen hebben aangifte gedaan tegen Wilders. Eind 2016 werd hij veroordeeld voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, maar hij kreeg geen straf opgelegd. Zowel Wilders als het Openbaar Ministerie ging in hoger beroep. Het OM wilde een hogere straf en vond dat hij ook moest worden veroordeeld voor het aanzetten tot haat.
De PVV-voorman liet weten zich verder op zijn zwijgrecht te beroepen, uit principiële overwegingen. „Het debat ga ik aan met iedere collega in de Tweede Kamer. Ik vind dat ik hier niet hoor te staan. Daarom weiger ik principieel alle vragen te beantwoorden die in de Tweede Kamer thuishoren.”
’Trek ik mij niets van aan’
In diverse media heeft Wilders zich eerder al laten ontvallen dat hij zich niets van de uitspraak van de rechter zal aantrekken, ongeacht wat de uitspraak wordt.
OmroepWest 17.05.2018 PVV-voorman Geert Wilders heeft het gerechtshof gewraakt nadat zijn verzoeken werden afgewezen. Het gerechtshof bepaalde eerder op donderdag dat het proces tegen Wilders door moest gaan.
Wilders had verzocht om uitstel, omdat hij nader onderzoek wil doen om zich naar behoren tegen de beschuldigingen van het Openbaar Ministerie (OM) te kunnen verweren. Volgens het hof was tijdens de inhoudelijke behandeling genoeg ruimte voor de verzoeken van Wilders en zijn advocaat en is er geen noodzaak voor nader onderzoek.
Na dat besluit heeft Wilders het gerechtshof gewraakt. Een aparte wrakingskamer moet zich nu over dit verzoek buigen. Wanneer dat gebeurt, is nog niet duidelijk.
‘Minder Marokkanen’
Eind 2016 werd Wilders veroordeeld voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, maar hij kreeg geen straf opgelegd. Zowel Wilders als het OM ging in hoger beroep. De PVV-voorman liet in maart 2014 zijn aanhangers op televisie roepen dat ze ‘minder Marokkanen’ wilden.
Den HaagFM 17.05.2018 Het hoger beroep tegen Geert Wilders moet uitgesteld worden, want de PVV-leider heeft meer onderzoekstijd nodig. Dat zei zijn advocaat Geert-Jan Knoops donderdag tijdens het begin van de elf dagen durende behandeling van het hoger beroep door het gerechtshof in Den Haag.
Wilders staat terecht voor zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraken. De politicus liet in maart 2014 in grand café De Tijd aan het Plein zijn aanhangers op televisie roepen dat ze “minder Marokkanen” wilden. Het proces vindt plaats in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol. De PVV-leider zou meer tijd nodig hebben om nader onderzoek te kunnen doen naar het aangiftetraject. Volgens advocaat Knoops krijgt hij alleen een eerlijk proces als het hof hem die kans geeft.
Het Openbaar Ministerie (OM) ziet geen reden voor uitstel. Volgens de aanklager kan het hoger beroep gewoon doorgaan. De vraag die beantwoord moet worden is, aldus de advocaat-generaal: heeft Wilders zich schuldig gemaakt aan discriminatie wegens ras? Hoe moeten de woorden “minder Marokkanen” juridisch uitgelegd worden?
Zwijgrecht
De advocaat-generaal zei donderdag in rechtszaal het te betreuren dat Wilders zich op zijn zwijgrecht beroept en nodigde hem uit toch het debat aan te gaan. Wilders begon daarop op zijn stoel te draaien. “Wilt u iets zeggen meneer Wilders?”, vroeg de aanklager. “Niet bepaald nee”, reageerde Wilders.
In diverse media heeft Wilders zich eerder al eerder gezegd dat hij zich niets van de uitspraak van de rechter zal aantrekken, ongeacht wat de uitspraak wordt.…lees meer
OmroepWest 17.05.2018 Het hoger beroep tegen Geert Wilders moet uitgesteld worden, want de PVV-leider heeft meer onderzoekstijd nodig. Dat zei zijn advocaat Geert-Jan Knoops donderdag tijdens het begin van de elf dagen durende behandeling van het hoger beroep door het gerechtshof in Den Haag.
Wilders staat terecht voor zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraken. De politicus liet in maart 2014 in grand café De Tijd zijn aanhangers op televisie roepen dat ze ‘minder Marokkanen’ wilden. Het proces vindt plaats in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol.
De PVV-leider zou meer tijd nodig hebben om nader onderzoek te kunnen doen naar het aangiftetraject. Volgens advocaat Knoops krijgt hij alleen een eerlijk proces als het hof hem die kans geeft.
Zwijgrecht
De advocaat-generaal zei donderdag in rechtszaal het te betreuren dat Wilders zich op zijn zwijgrecht beroept en nodigde hem uit toch het debat aan te gaan. Wilders begon daarop op zijn stoel te draaien. ‘Wilt u iets zeggen meneer Wilders?’, vroeg de aanklager. ‘Niet bepaald nee’, reageerde Wilders.
In diverse media heeft Wilders zich eerder al eerder gezegd dat hij zich niets van de uitspraak van de rechter zal aantrekken, ongeacht wat de uitspraak wordt.
NU 17.05.2018 Geert Wilders heeft donderdag besloten het gerechtshof in Den Haag te wraken nadat het hof besloot om de zaak niet uit te stellen. Volgens de advocaat van Wilders, Geert-Jan Knoops is het hof vooringenomen.
Knoops vroeg eerder op donderdag om uitstel, omdat er volgens hem extra onderzoek nodig is. Zo wilde de advocaat van het Openbaar Ministerie (OM) weten waarom zij niet is overgegaan tot vervolging van Alexander Pechtold.
De D66-leider zei in februari van dit jaar: “Ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet”.
Hij maakte deze opmerking nadat de toenmalig minster van Buitenlandse Zaken, Halbe Zijlstra, zijn excuses had aangeboden omdat hij had verzonnen een ontmoeting te hebben gehad met de Russische president Vladimir Poetin.
Het hof zei hierop dat zij oordelen over de uitspraak van Wilders en niet over die van Pechtold. Uitstel was dan ook niet nodig.
De verdediging zou tijdens het proces genoeg de gelegenheid krijgen om te proberen aan te tonen dat de vervolging van Wilders onrechtmatig is.
Eind 2016 werd Wilders veroordeeld voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, maar hij kreeg geen straf opgelegd. Zowel Wilders als het OM ging in hoger beroep. De PVV-voorman liet in maart 2014 zijn aanhangers op televisie roepen dat ze “minder Marokkanen” wilden.
Het gerechtshof van Amsterdam zal de wraking onderzoeken en waarschijnlijk vrijdag met een beslissing komen. Afhankelijk van het besluit van de wrakingskamer zal de zaak vrijdag worden voortgezet en anders worden overgedragen aan een ander hof.
Wilder zei over het wraken: “Ik sta hier met grote tegenzin. Had op zijn minst een eerlijk proces verwacht.”
Aangifte
Zeven mensen deden aangifte tegen Pechtold vanwege diens uitspraak, maar het OM oordeelde dat de politicus niet strafbaar was aan groepsbelediging.
“Als de uitspraak wel beledigend zou zijn, dan neemt naar het oordeel van het OM de context van het maatschappelijk debat het beledigende karakter weg”, aldus justitie in een persbericht.
Volgens Knoops is dit opvallend, omdat de uitspraken van Wilders volgens het OM wel strafbaar zijn. De advocaat wil dan ook weten waarom Pechtold niet strafbaar was, om zo uit te kunnen sluiten dat er sprake is van willekeur of zelfs een politiek geladen beslissing.
Knoops haalde rechtsgeleerde Theo de Roos aan, die stelde dat de uitspraken van Pechtold wel discriminerend zijn. De Roos zou ook bereid zijn dit toe te lichten in de rechtszaal.
Hoger beroep proces Geert Wilders van start
Wilders
Wilders benadrukte tijdens de zitting dat hij niet vindt dat Pechtold vervolgd moet worden, maar datzelfde geldt voor hemzelf. “Gelijke monniken, gelijke kappen”, aldus de PVV-leider.
Knoops wilde ook dat het OM meer duidelijkheid zou geven over het aangiftetraject in aanloop naar de vervolging van Wilders. Dat zou mogelijk onrechtmatig zijn verlopen en de advocaat zegt hier nog niet afdoende antwoord op te hebben gekregen.
Het OM zegt dat de uitspraken van Pechtold en Wilders twee op zichzelf staande zaken zijn en dat extra onderzoek dus onnodig is. “De officieren van justitie hebben in beide gevallen hun eigen gedegen afweging gemaakt”, zei het OM.
Ook aanvullend onderzoek naar het aangiftetraject is onnodig en zinloos. “Juridisch is alles volgens de regels gegaan.”
Voor het hoger beroep zijn elf dagen uitgetrokken. Vrijdag zal rechtsfilosoof Afshin Ellian als deskundige worden gehoord.
AD 17.05.2018 Geert Wilders heeft het gerechtshof vanmiddag gewraakt nadat zijn verzoek tot uitstel van het hoger beroep in de ‘minder-Marokkanen’-zaak is afgewezen. De PVV-leider wil tijd voor nader onderzoek naar het besluit van het Openbaar Ministerie (OM) om D66-voorman Alexander Pechtold in een wat hem betreft vergelijkbare zaak niet te vervolgen. Verslaggever Tobias den Hartog volgt de zaak.
Met de handen op de rug kun je moeilijk zwemmen, aldus Geert Wilders.
Wilders vreest vooringenomenheid van het hof, omdat die meent dat voldoende is aangetoond dat Pechtold niet hoeft te worden vervolgd. Zijn advocaat Geert-Jan Knoops hekelt het feit dat het hof geen verder onderzoek toestaat, omdat daarmee vaststaat dat er genoeg over zaak Pechtold is gezegd. Een aparte wrakingskamer moet zich nu over dit verzoek buigen. Wanneer dat gebeurt, is nog niet duidelijk.
Knoops vroeg het hof vandaag opnieuw om nog eens te kijken naar de uitspraak van Pechtold, omdat die zei: ,,Ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet.” Knoops meent dat die uitspraak wel beledigend is en wil ook de officier van justitie horen over de beslissing om Pechtold niet te vervolgen.
De rechtszaak tegen Wilders zou daarom uitgesteld moeten worden. Wilders zelf meent overigens dat het terecht is dat Pechtold niet vervolgd wordt. Hij meent echter dat hij dan ook niet vervolgd dient te worden.
Het hof vindt uitstel echter niet nodig. Tijdens de inhoudelijke behandeling zou genoeg ruimte zijn voor de verzoeken van Wilders en zijn advocaat. Bovendien is er geen noodzaak voor nader onderzoek. Reden genoeg voor Wilders om de rechtbank opnieuw te wraken.
,,Een collega van mij, Alexander Pechtold, heeft iets vergelijkbaars gezegd over Russen, dus het minste wat ik had verwacht is dat u het gelijkheidsbeginsel in oog zou houden”, zei hij in reactie. ,,U had ons moeten gunnen dat te onderzoeken. U bindt onze handen op de rug.”
Volgens het hof ligt de beslissing om al dan niet te vervolgen bij het OM. Dat geldt zowel ten aanzien van Wilders als van Pechtold. Wraken is een bekende tactiek van de politicus: dit is de vijfde keer in drie processen. Dat lukte overigens slechts één keer.
Knevelen
Wat de rechters straks ook besluiten, ik trek me er geen bal van aan, aldus Geert Wilders.
De PVV-leider zelf liet er eerder deze week al geen misverstanden over bestaan: ,,Wat de rechters straks ook besluiten, ik trek me er geen bal van aan.” Volgens zijn advocaat, Geert-Jan Knoops kan de uitspraak in deze zaak ‘gevolgen hebben voor de vrijheid van meningsuiting van iedereen’. Wat Wilders betreft probeert het Openbaar Ministerie de vrijheid van meningsuiting te knevelen.
En zo betrekken beide partijen dezelfde stellingen als tijdens het proces twee jaar geleden. Wilders als voorvechter van het vrije woord, het Openbaar Ministerie dat weer aanstuurt op een veroordeling voor groepsbelediging en het aanzetten tot haat. In 2016 werd Wilders schuldig bevonden aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie, maar kreeg hij geen straf opgelegd omdat hij als politicus met een veroordeling al genoeg was gestraft, vond de rechtbank toen.
Nu start de zaak de facto opnieuw, met elf geplande zittingsdagen, al hopen justitie en de rechtbank er gestroomlijnd doorheen te gaan.
Ras
Belangrijkste inhoudelijke vraag in de zaak tegen Wilders is of de bouwstenen van zijn veroordeling overeind blijven. Cruciaal is dat de Haagse rechtbank oordeelde over het begrip ‘ras’. Wilders stelling is dat hij niet kon hebben gediscrimineerd, omdat ‘Marokkaan’ geen ras is, maar een nationaliteit. De rechtbank vond echter dat ‘nationale of etnische afstamming’ ook onder verdragen valt waarin is gesteld dat je niet op ras mag discrimineren. Advocaat Geert-Knoops zal hier op schieten. Hij brengt daarvoor ook hoogleraar mensenrechten Tom Zwart in stelling, net als rechtswetenschapper Afshin Ellian, die vindt dat rechters buiten het politieke debat moeten blijven.
Ongeacht hun pleidooien bij het gerechtshof, zal Wilders de hele rechtszaak vanaf de verdachtenstoel argwanend volgen. Die argwaan geldt zeker de voorzitter van het gerechtshof, want hij suggereerde eind vorig jaar al dat raadsheer Jeanne Gaakeer zich moest terugtrekken. Zij bleek voorzitter van een stichting die een prijs gaf aan een studente die eens bij een demonstratie tegen Wilders was. Gaakeer weigerde echter, maar de toon leek gezet. Het zal Wilders, die steevast spreekt van ‘wereldvreemde rechters’ niet milder stemmen.
Trouw 17.05.2018 Het hoger beroep tegen Geert Wilders in de ‘minder Marokkanen-zaak’ begon vandaag en eindigde zojuist met een wrakingsverzoek.
Wat Geert Wilders wordt verboden, mag Alexander Pechtold dat wel? Met die vraag probeerde Wilders’ advocaat Geert-Jan Knoops vandaag het hoger beroep te vertragen. Toen dat niet lukte, wraakte hij de drie rechters.
Op de eerste dag van het hoger beroep in de ‘minder-Marokkanen’-zaak richtte Wilders’ raadsman Knoops zijn pijlen op de manier waarop politie en justitie Pechtold behandelden.
Waar zijn eigen cliënt opnieuw voor de rechter staat, kwam de D66-voorman weg in het debat over de ‘leugen’ van toenmalig minister Halbe Zijlstra van buitenlandse zaken over zijn aanwezigheid op een bijeenkomst met Poetin. “Ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet”, liet Pechtold zich ontvallen. En ook al zei hij daags daarop dat hij enkel doelde op Russische politici, de uitspraak was al gedaan en is volgens Knoops minstens zo erg als die van Wilders.
Sterker nog, waar de uitspraak van Wilders past in diens jarenlange politieke visie en hij deze met cijfers probeert te staven, gaat het volgens Knoops bij Pechtold om een onbewezen uiting die niets te maken heeft met het D66-partijprogramma. En toch kwam alleen Pechtold er mee weg omdat zijn opmerkingen zouden horen in een ‘maatschappelijk debat’.
Knoops liet op het scherm boven de hoofden van de drie rechters twitterberichten verschijnen van een Bredaas-Russische onderneemster. Die schrijft in februari dat de politie pas na aandringen haar aangifte tegen Pechtold wilde opnemen.
Knoops wilde de zaak uitstellen om eerst tot op de bodem uit te zoeken waarom Pechtold er zo veel makkelijker was afgekomen dan Wilders. De vrouw uit Breda en haar zes mede-aangevers zouden gehoord moeten worden, net als de officier van justitie die eerder dit jaar heeft besloten dat Pechtold niet wordt vervolgd.
‘Onvergelijkbare uitspraken’
Volgens de advocaat-generaal, de aanklager bij het hof, zijn beide uitspraken onvergelijkbaar. “Er zijn toch bepaald andere woorden gebruikt.” Elke uitspraak van een politicus moet apart op zijn merites beoordeeld worden, aldus de aanklager bij het hof. “En hier gaat het om twee woorden: ‘minder Marokkanen’. En om de vraag hoe we die moeten beoordelen.” Het Openbaar Ministerie wil vaart in de zaak houden en ziet niets in extra onderzoek.
Het gerechtshof concludeerde dat het niet over de zaak-Pechtold gaat en wees uitstel af. Ook de wens van Knoops om eerst goed uit te zoeken hoe gemeenten het burgers vier jaar terug – misschien wel té – gemakkelijk maakten om aangifte te doen tegen Wilders, vond geen gehoor. Voor Knoops was dat reden om de drie rechters te wraken. Hij vindt ze ‘vooringenomen’ omdat ze de uitspraak van Pechtold niet willen onderzoeken en er volgens hem al vanuit gaan dat de zaak tegen de D66-politicus terecht is geseponeerd.
Wilders heeft een patent op het wraken van rechters. In 2010, in een eerdere rechtszaak tegen hem, naar aanleiding van uitspraken over de islam in de Volkskrant, wraakte hij met succes. Het ging toen over de mogelijke partijdigheid van een rechter, die bij een etentje geprobeerd zou hebben om een getuige-deskundige te beïnvloeden. Twee andere wrakingsverzoeken (één in deze en één in de huidige rechtszaak) van Geert Wilders werden afgewezen.
De Haagse rechtbank achtte de PVV-leider twee jaar terug schuldig aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie. Behalve Wilders ging ook het Openbaar Ministerie in hoger beroep, omdat de politicus werd vrijgesproken van aanzetten tot haat en bovendien geen straf kreeg opgelegd. In verband met veiligheidsmaatregelen heeft het Haagse gerechtshof de zaak verplaatst naar de extra beveiligde rechtbank bij Schiphol.
Het hoger beroep zou morgen verder gaan met het horen van de Leidse hoogleraar rechtsfilosofie Afshin Ellian en de uitspraak wordt begin juli verwacht. Omdat nu eerst de wrakingskamer van het hof een uitspraak moet doen over het wrakingsverzoek, is dat onzeker. Die taak neemt het collega-gerechtshof van Amsterdam op zich en de uitspraak wordt vanavond of morgen verwacht.
Net als eerder beroept Wilders zich op zijn zwijgrecht. Maar uitgedaagd door de aanklager die hem een ‘kans’ wilde geven zijn standpunt toe te lichten, nam hij toch het woord: “Ik kies voor mijn zwijgrecht omdat ik vind dat ik hier niet had hoeven staan. Ik ga het debat aan met iedere collega in de Tweede Kamer. Het doel van het Openbaar Ministerie is het knevelen van de vrijheid van meningsuiting.”
Als tegenwicht hiervoor zal hij een cartoonwedstrijd organiseren voor portretten van de profeet Mohammed, liet hij vlak voor de zitting weten. Wilders nam een tweede keer het woord, om te benadrukken dat hij Pechtold niet vervolgd wil hebben – net als zichzelf.
Geert Wilders in de Tien Geboden
Om te illustreren dat de ‘minder-Marokkanen’-uitspraak van Wilders past in de visie die de huidig PVV-leider al jaren heeft, citeerde zijn advocaat uit een interview in 2004 in deze krant. In de reeks Tien Geboden zei Wilders, die toen net uit de VVD-fractie was gestapt:
“Negenennegentig procent van alle problemen in de wereld hebben op een of andere manier met de islam te maken. Dat is de realiteit. Ja, ook in Nederland. Daarom heb ik voorgesteld de eerst komende vijf jaar niet meer aan gezinshereniging van niet-westerse allochtonen te doen. Ik zeg niet dat ik Nederland schoon wil vegen; mensen weg wil sturen, nee, ik wil er juist voor zorgen dat de mensen die hier zijn zich beter integreren.”
In het hoger beroep tegen Geert Wilders treedt vandaag opnieuw Geert-Jan Knoops in de schijnwerpers. De advocaat die inmiddels bijna half bekend Nederland als cliënt heeft. Een portret.
NOS 17.05.2018 PVV-leider Geert Wilders heeft het gerechtshof in de ‘minder Marokkanen’-zaak gewraakt. Hij deed dat nadat het hof een verzoek van Wilders had afgewezen om meer onderzoek te doen naar een besluit van het Openbaar Ministerie (OM) om collega-politicus Alexander Pechtold niet te vervolgen voor een – in de ogen van Wilders – vergelijkbare uitspraak over Russen.
Hij verwijt het Openbaar Ministerie (OM) met twee maten te meten in zijn zaak en die van Pechtold. De D66-voorman hoeft niet te worden vervolgd, maar “gelijke monniken, gelijke kappen”, vindt Wilders. Het OM vindt de twee zaken juist niet vergelijkbaar. Het gerechtshof oordeelt nu dat er geen betrokkenen of stukken uit de zaak-Pechtold hoeven te worden gehoord of toegevoegd aan de zaak-Wilders.
Dat eerlijke proces dat ik gehoopt had hier te krijgen, wilt u mij niet geven, luidt de toelichting van Wilders op het wrakingsverzoek. Verwijzend naar de zaak-Pechtold en het gelijkheidsbeginsel zei de PVV-leider dat het hof “ons had moeten gunnen om te onderzoeken of voor hem andere criteria gelden dan voor mij”.
Fitna
Volgens Wilders’ advocaat Geert-Jan Knoops is er sprake van vooringenomenheid en is het besluit van het hof tekenend in het hele proces. “Alles, maar dan ook alles wordt afgewezen wat redelijk is.” Hij noemde de stukken uit de zaak-Pechtold essentieel voor de verdediging van Wilders en het besluit van het hof niet acceptabel. “Wij kunnen geen verweer voeren op deze manier”.
De wrakingskamer van het gerechtshof Amsterdam is nu aan zet. Het is niet duidelijk of vandaag nog een beslissing valt over de wraking, mogelijk gebeurt dat pas morgen. Het is niet het eerste wrakingsverzoek van Wilders. In het proces rond de film Fitna gebeurde het zelfs drie keer, een keer kreeg Wilders gelijk. Ook in de ‘minder Marokkanen’-zaak wraakte hij de rechtbank, tevergeefs.
Veroordeling Wilders
PVV-leider Wilders werd in 2016 veroordeeld door de rechtbank voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie. In de aanloop van de verkiezingen in 2014 vroeg hij aan zijn aanhangers in een café in Den Haag of zij meer of minder Marokkanen wilden, waarna het publiek “minder, minder” scandeerde. Een week daarvoor had Wilders tijdens een interview op een markt ook gesproken over minder Marokkanen “als het even kan”. Zowel Wilders als het OM ging in hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank in 2016.
Pechtold zei in februari naar aanleiding van een affaire rond toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra (VVD) over een door hem verzonnen ontmoeting met de Russische president Poetin: “Ik waardeer zijn openhartigheid. Ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet.” Zeven mensen deden aangifte tegen Pechtold wegens discriminatie.
Vragen Knoops
Het OM vindt de uitlating van Pechtold niet beledigend en heeft de zaak geseponeerd. Wilders vindt dat besluit getuigen van willekeur door het OM. Volgens advocaat Geert-Jan Knoops is er mogelijk sprake van schending van het gelijkheidsbeginsel en Wilders’ recht op een eerlijk proces. Hij wijst daarbij onder meer naar strafrechtdeskundige Theo de Roos, die ook vindt dat beide uitspraken van de politici vergelijkbaar zijn,
De verdediging wilde dat onder anderen de officier die het sepotbesluit nam en de mensen die aangifte deden werden gehoord. Ook wilde ze stukken uit de zaak Pechtold toevoegen in de ‘minder Marokkanen’-zaak. Knoops wil weten hoe het besluit om niet te vervolgen in het geval van Pechtold is afgewogen en door wie het is genomen.
Volgens Knoops heeft Wilders zijn uitspraken beter onderbouwd dan Pechtold, terwijl juist Wilders door het OM wordt verweten geen context te bieden. Er is geen enkele vorm van maatschappelijk debat, laat staan context rond de generalistische opmerking van Pechtold, vindt Knoops. Terwijl volgens hem Wilders zich juist baseert op data.
Ga in deze zaal het debat met het Openbaar Ministerie aan en ook met hof om een juist oordeel te vellen. Daaraan moest ik denken toen ik de raadsman meerdere malen hoorde zeggen: ‘Hij moet de kans krijgen’, aldus Advocaat-generaal Gerard Sta.
Advocaat-generaal Sta benadrukte namens het OM dat het gaat om twee woorden, niet meer en niet minder. Vaststaat volgens het OM dat de verdachte de woorden “minder Marokkanen” heeft uitgesproken, de vraag is hoe die juridisch moeten worden uitgelegd.
Sta zegt dat Pechtold een andersluidende uitlating heeft gedaan en dat elke uitlating op zijn eigen merites dient te worden beoordeeld. “De gelijkenis is niet zodanig dat het door de verdediging gewenste onderzoek noodzakelijk is.”
Het OM zei dat de verdediging erop hamert dat Wilders de kans krijgt om verweren feitelijk te onderbouwen. Volgens Sta heeft de verdachte echter alle kans gehad om uitleg te geven over hoe zijn woorden moeten worden uitgelegd, om zogezegd het debat aan te aan. Tijdens de behandeling van de zaak bij de rechtbank zei Wilders weinig, en ook nu zal hij dat volgens Sta waarschijnlijk niet doen.
Beroep op zwijgrecht
Hij riep namens het OM Wilders nadrukkelijk op om het debat aan te gaan in de rechtszaal. “Ga in deze zaal het debat met het Openbaar Ministerie aan en ook met het hof om een juist oordeel te vellen”, zei de advocaat-generaal. “Daaraan moest ik denken toen ik de raadsman meerdere malen hoorde zeggen: ‘Hij moet de kans krijgen’.” De advocaat-generaal richtte zich daarna tot Wilders, omdat hij dacht dat de verdachte iets wilde zeggen, waarop een geprikkelde Wilders antwoordde dat hij dat dan verkeerd heeft gedacht.
Daarna zei de PVV-leider dat hij zich op zijn zwijgrecht beroept om principiële redenen. “Omdat ik vind dat ik hier niet hoor te staan. Het debat aangaan doe ik met iedere collega in de Tweede Kamer. Het doel van het OM is om mijn vrijheid van meningsuiting te knevelen. Ik weiger principieel op vragen in te gaan die in de Tweede Kamer horen.”
De zitting is in het extra beveiligde gerechtsgebouw op Schiphol. Aanhangers van Wilders hebben voor de rechtbank gedemonstreerd tegen het proces:
NU 17.05.2018 Advocaat Geert-Jan Knoops vindt dat het hoger beroep tegen Geert Wilders moet worden uitgesteld, omdat de PVV-leider meer onderzoekstijd nodig heeft. Dat zei de raadsman donderdag tijdens het begin van de elf dagen durende behandeling van het gerechtshof in Den Haag.
De PVV-leider heeft volgens zijn advocaat meer tijd nodig om nader onderzoek naar het aangiftetraject te kunnen doen. Volgens Knoops krijgt hij alleen een eerlijk proces als het hof hem die kans geeft.
Ook wil Wilders kunnen onderzoeken waarom hij een strafbare grens zou hebben overschreden. Het is voor burgers van belang om te weten waar de grens ligt tussen uitlatingen die wel en uitlatingen die niet strafbaar zijn, aldus Knoops. Die grens ligt nu niet vast.
Wilders zet zijn zaak – en de beslissing van het OM hem te vervolgen – af tegen een uitspraak van D66-voorman Alexander Pechtold. Die zei in februari tegen de NOS: “Ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet.”
Pechtold zei dit naar aanleiding van de leugen van voormalig minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra over diens ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin.
Openbaar Ministerie
Het Openbaar Ministerie (OM) verzet zich tegen uitstel. Volgens het OM is daar geen reden toe.
De vraag die volgens de advocaat-generaal beantwoord moet worden is: heeft Wilders zich schuldig gemaakt aan discriminatie wegens ras en hoe moeten de woorden “minder Marokkanen” juridisch uitgelegd worden? Justitie meent dat zowel het OM als Wilders en zijn raadsman hun visie daarop kunnen geven op basis van het dossier zoals dat er nu ligt.
Het hof zal donderdagmiddag een beslissing nemen en bepalen of het proces wordt voortgezet of uitgesteld.
Hoger beroep proces Geert Wilders van start
Minder
Wilders staat terecht voor groepsbelediging op grond van ras en het aanzetten tot haat en discriminatie. De PVV-politicus deed de bewuste uitspraken over Marokkanen op 12 en 19 maart 2014 in Den Haag, in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen.
Tijdens een campagnebezoek aan het Haagse stadsdeel Loosduinen op 12 maart zei Wilders dat Den Haag “een stad met minder lasten en als het even kan wat minder Marokkanen” zou moeten worden.
Op 19 maart, de avond van de gemeenteraadsverkiezingen vroeg Wilders de zaal met PVV-kiezers of ze “meer of minder Marokkanen in Den Haag” wilden. Het publiek scandeerde “minder, minder, minder”, waarop Wilders zei: “Dan gaan we dat regelen”.
Daar kwamen bijna 6.500 aangiften over binnen. Het proces vindt plaats in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol.
Geen straf
Eind 2016 werd Wilders veroordeeld voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, maar kreeg hij geen straf opgelegd.
Zowel Wilders als het OM ging in hoger beroep. Het OM wilde een hogere straf en vond dat hij ook moest worden veroordeeld voor het aanzetten tot haat.
Telegraaf 17.05.2018 De advocaat-generaal van het Openbaar Ministerie en Geert Wilders zijn donderdag tijdens het hoger beroep tegen de PVV-leider met elkaar in aanvaring gekomen. De advocaat-generaal zei het te betreuren dat Wilders zich op zijn zwijgrecht beroept en nodigde hem uit toch het debat aan te gaan.
Wilders begon daarop op zijn stoel te draaien. „Wilt u iets zeggen meneer Wilders?”, vroeg de aanklager. „Niet bepaald nee”, schamperde de politicus. Kort daarna legde Wilders de rechter uit dat zijn weigering principieel is. „Het debat ga ik aan met iedere collega in de Tweede Kamer. Ik vind dat ik hier niet hoor te staan. Daarom weiger ik principieel alle vragen te beantwoorden die in de Tweede Kamer thuishoren.”
’Minder Marokkanen’
Wilders staat voor het gerechtshof in Den Haag, voor de gelegenheid uitgeweken naar de extra beveiligde rechtbank op Schiphol, terecht om zijn ’minder-Marokkanen’ uitspraken. De politicus liet in maart 2014 zijn aanhangers op tv roepen dat ze „minder Marokkanen” wilden.
Eind 2016 werd de politicus veroordeeld voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen. Hij kreeg geen straf opgelegd. Zowel het OM als Wilders ging tegen die uitspraak in beroep.
Uitstel
Het hoger beroep tegen Geert Wilders moet worden uitgesteld, want de PVV-leider heeft meer onderzoekstijd nodig, vindt zijn advocaat Geert-Jan Knoops. Dat is essentieel voor een „eerlijk en juist” proces, zei Knoops tijdens het begin van de elf dagen durende behandeling van het gerechtshof in Den Haag.
De advocaat-generaal reageerde donderdag aan het begin van de middag op een uitvoerig betoog van Wilders’ advocaat Geert-Jan Knoops, die het hof om uitstel heeft verzocht. Volgens hem kan het hoger beroep gewoon doorgaan en gaat het om de aanklacht tegen Wilders.
’Disciminatie wegens ras?’
De vraag die beantwoord moet worden, aldus de advocaat-generaal, is: heeft Wilders zich schuldig gemaakt aan discriminatie wegens ras? Hoe moeten de woorden „minder Marokkanen” juridisch uitgelegd worden? Justitie meent dat zowel het OM als Wilders en zijn raadsman hun visie daarop kunnen geven, op basis van het dossier zoals het er nu ligt.
Advocaat Knoops zet de zaak van Wilders – en de beslissing van het OM hem te vervolgen – af tegen een uitspraak van D66-voorman Alexander Pechtold. Die zei in februari: „Ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet.” Hij zei dit naar aanleiding van de leugen van voormalig minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra over diens ontmoeting met Poetin.
’Flagrante ongelijkheid’
„Waarom Wilders wel vervolgen en Pechtold niet?”, vraagt Knoops zich af. Wilders voegde daaraan toe dat hij absoluut niet wil dat Pechtold vervolgd wordt. „Het is een terechte beslissing om niet te vervolgen. Maar het moet zijn: alle twee wel of alle twee niet.”
Volgens Knoops is er sprake van „flagrante ongelijkheid.” Verscheidene mensen hadden aangifte gedaan tegen de D66-leider, maar het OM besloot begin april dat de uitlatingen niet strafbaar zijn. Knoops wil onder anderen de officier van justitie horen die dat heeft besloten.
Het hof, voor de gelegenheid uitgeweken naar de extra beveiligde rechtbank op Schiphol, zal donderdagmiddag een beslissing nemen en bepalen of het proces wordt voortgezet of uitgesteld.
Knoops noemt het “veelzeggend” dat Pechtold niet, en #Wilders wel is gedagvaard. Hij wil de officier van justitie die de beslissing heeft genomen in de zaak Pechtold horen omdat de afwegingen relevant zijn voor deze zaak.
Circa 6500 mensen hebben aangifte gedaan tegen Wilders. Eind 2016 werd hij veroordeeld voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, maar hij kreeg geen straf opgelegd. Zowel Wilders als het Openbaar Ministerie ging in hoger beroep. Het OM wilde een hogere straf en vond dat hij ook moest worden veroordeeld voor het aanzetten tot haat.
De PVV-voorman liet weten zich verder op zijn zwijgrecht te beroepen, uit principiële overwegingen. „Het debat ga ik aan met iedere collega in de Tweede Kamer. Ik vind dat ik hier niet hoor te staan. Daarom weiger ik principieel alle vragen te beantwoorden die in de Tweede Kamer thuishoren.”
’Trek ik mij niets van aan’
In diverse media heeft Wilders zich eerder al laten ontvallen dat hij zich niets van de uitspraak van de rechter zal aantrekken, ongeacht wat de uitspraak wordt.
NOS 17.05.2018 PVV-leider Geert Wilders heeft gevraagd om uitstel op de eerste dag van het hoger beroep tegen hem in de ‘minder Marokkanen’-zaak. Hij wil nader onderzoek naar het besluit van het Openbaar Ministerie (OM) om D66-voorman Alexander Pechtold niet te vervolgen voor een volgens Wilders vergelijkbare uitspraak over Russen. Hij verwijt het OM met twee maten te meten.
Hij vindt dat ook Pechtold niet moet worden vervolgd. “Gelijke monniken, gelijke kappen”, voegde Wilders daaraan toe.
Wilders’ advocaat Geert-Jan Knoops wil onder anderen de officier van justitie horen die het sepotbesluit nam, om na te gaan of het OM zijn vervolgingsrecht op de juiste wijze heeft toegepast. Advocaat-generaal Gerard Sta zei namens het OM dat de zaken-Pechtold en -Wilders op zichzelf staan en er geen reden is tot verder onderzoek en dus aanhouding van de zaak. Hij riep Wilders nadrukkelijk op om het debat aan te gaan in de rechtszaal.
De PVV-leider zei dat hij zich op zijn zwijgrecht beroept om principiële redenen. “Omdat ik vind dat ik hier niet hoor te staan. Het debat aangaan doe ik met iedere collega in de Tweede Kamer. Het doel van het OM is om mijn vrijheid van meningsuiting te knevelen. Ik weiger principieel op vragen in te gaan die in de Tweede Kamer horen.”
Uitspraken Wilders
De PVV’er werd in 2016 veroordeeld door de rechtbank voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie. In de aanloop van de verkiezingen in 2014 vroeg hij aan zijn aanhangers in een café in Den Haag of zij meer of minder Marokkanen wilden, waarna het publiek “minder, minder” scandeerde. Een week daarvoor had Wilders tijdens een interview op een markt ook gesproken over minder Marokkanen “als het even kan”. Zowel Wilders als het OM ging in hoger beroep.
Pechtold zei in februari naar aanleiding van een affaire rond toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra (VVD) over een verzonnen ontmoeting met de Russische president Poetin: “Ik waardeer zijn openhartigheid. Ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet.” Zeven mensen deden aangifte tegen Pechtold wegens discriminatie.
Het OM vindt die uitlatingen niet beledigend en heeft de zaak geseponeerd. Wilders vindt dat besluit getuigen van willekeur door het OM. Volgens advocaat Geert-Jan Knoops is er mogelijk sprake van schending van het gelijkheidsbeginsel en Wilders’ recht op een eerlijk proces. Hij wijst daarbij onder meer naar strafrechtdeskundige Theo de Roos, die ook vindt dat beide uitspraken vergelijkbaar zijn,
Hoe en door wie besluit genomen?
De verdediging wil de officier die het sepotbesluit nam en de mensen die aangifte deden horen. De advocaat van Wilders wil weten hoe het besluit om niet te vervolgen in het geval van Pechtold is afgewogen en door wie het is genomen. Volgens Knoops heeft Wilders zijn uitspraken beter onderbouwd dan Pechtold, terwijl juist Wilders door het OM wordt verweten geen context te beiden.
Er is geen enkele vorm van maatschappelijk debat, laat staan context rond de generalistische opmerking van Pechtold, vindt Knoops. Terwijl volgens hem Wilders zich juist baseert op data. Pas na het horen van de getuigen kan volgens Knoops het hof een besluit nemen over de volgens hem essentiële vraag: heeft het OM zijn vervolgingsrecht op de juiste wijze toegepast?
Ga in deze zaal het debat met het openbaar ministerie aan en ook met hof om een juist oordeel te vellen Daaraan moest ik denken toen ik de raadsman meerdere malen hoorde zeggen: ‘Hij moet de kans krijgen’, aldus Advocaat-generaal Gerard Sta.
Advocaat-generaal Sta benadrukte namens het OM dat het gaat om twee woorden, niet meer en niet minder. Vaststaat volgens het OM dat de verdachte de woorden “minder Marokkanen” heeft uitgesproken, de vraag is hoe die juridisch moeten worden uitgelegd.
Het OM zei dat de verdediging erop hamert dat Wilders de kans krijgt om verweren feitelijk te onderbouwen. Volgens Sta heeft de verdachte alle kans gehad om uitleg te geven over hoe zijn woorden moeten worden uitgelegd, om zogezegd het debat aan te aan. Tijdens de behandeling van de zaak bij de rechtbank zei Wilders weinig, en ook nu zal hij dat volgens Sta waarschijnlijk niet doen.
“Ga in deze zaal het debat met het Openbaar Ministerie aan en ook met hof om een juist oordeel te vellen”, zei de advocaat-generaal. “Daaraan moest ik denken toen ik de raadsman meerdere malen hoorde zeggen: ‘Hij moet de kans krijgen’.” De advocaat-generaal richtte zich daarna tot Wilders omdat hij dacht dat de verdachte iets wilde zeggen, waarop een geprikkelde Wilders antwoordde dat hij dat dan verkeerd heeft gedacht.
Omdat er volgens het OM door Pechtold geen strafbaar feit is gepleegd, is de vraag van opportuniteit niet aan de orde. Hij benadrukte dat Pechtold een andersluidende uitlating gedaan dan gedachte en elke uitlating op zijn eigen merites dient te worden beoordeeld. “De gelijkenis is niet zodanig dat het door de verdediging gewenste onderzoek noodzakelijk is.”
Beslissing gerechtshof
Het hof beslist vanmiddag of de zaak wordt uitgesteld voor nader onderzoek naar de aangifte tegen Pechtold. De zitting is in het extra beveiligde gerechtsgebouw op Schiphol.
Aanhangers van Wilders bij Schiphol ROBERT BAS/NOS
AD 17.05.2018 Geert Wilders staat vanaf vandaag terecht voor alweer zijn derde proces, ditmaal in hoger beroep voor zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraken. De PVV-leider wil dat zijn zaak wordt uitgesteld omdat hij meer onderzoekstijd nodig heeft. Zo wil hij nader onderzoek naar het besluit van het Openbaar Ministerie (OM) om D66-voorman Alexander Pechtold in een wat hem betreft vergelijkbare zaak niet te vervolgen. Verslaggever Tobias den Hartog volgt de zaak.
Wat de rechters straks ook besluiten, ik trek me er geen bal van aan, aldus Geert Wilders.
Advocaat Knoops vroeg het hof vandaag opnieuw om nog eens te kijken naar de uitspraak van Pechtold. Hij meent dat die uitspraak wel beledigend is en wil ook de officier van justitie horen over de beslissing om Pechtold niet te vervolgen. De rechtszaak tegen Wilders zou daarom uitgesteld moeten worden. Wilders zelf meent overigens dat het terecht is dat Pechtold niet vervolgd wordt. Hij meent echter dat hij dan ook niet vervolgd dient te worden.
Het Openbaar Ministerie ziet niets in uitstel. Het OM wil tempo houden en meent dat de zaak van Pechtold echt een andere is en niet terzake doet in de zaak van Wilders zelf. ,,De parallellen zijn niet zodanig. Beide zaken staan op zichzelf.”
De PVV-leider zelf liet er eerder deze week al geen misverstanden over bestaan: ,,Wat de rechters straks ook besluiten, ik trek me er geen bal van aan.” Volgens zijn advocaat, Geert-Jan Knoops kan de uitspraak in deze zaak ‘gevolgen hebben voor de vrijheid van meningsuiting van iedereen’. Wat Wilders betreft probeert het Openbaar Ministerie de vrijheid van meningsuiting te knevelen.
En zo betrekken beide partijen dezelfde stellingen als tijdens het proces twee jaar geleden. Wilders als voorvechter van het vrije woord, het Openbaar Ministerie dat weer aanstuurt op een veroordeling voor groepsbelediging en het aanzetten tot haat. In 2016 werd Wilders schuldig bevonden aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie, maar kreeg hij geen straf opgelegd omdat hij als politicus met een veroordeling al genoeg was gestraft, vond de rechtbank toen.
Nu start de zaak de facto opnieuw, met elf geplande zittingsdagen, al hopen justitie en de rechtbank er gestroomlijnd doorheen te gaan. Wilders deed pogingen het proces uit te stellen. Onder meer omdat hij vond dat D66-leider Alexander Pechtold ook vervolgd zou moeten worden omdat die zei: ,,Ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet.”
Wilders’ redenering: als ik strafbaar ben omdat ik een vraag stelde over of er minder Marokkanen in ons land zou moeten zijn, dan Pechtold ook vanwege zijn opmerking in de datsja-affaire rond de afgetreden minister Zijlstra (‘ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet.). Justitie zag dat echter anders: Pechtold beledigde niet en de ‘context’ was anders. En dus kan Wilders’ proces door. Want ook zijn (herhaalde) pogingen om Premier Mark Rutte en zes andere oud-ministers te horen als getuigen omdat zij Wilders’ minder-Marokkanen-uitspraak bekritiseerden, werden afgewezen.
Ras
Belangrijkste inhoudelijke vraag in de zaak tegen Wilders is of de bouwstenen van zijn veroordeling overeind blijven. Cruciaal is dat de Haagse rechtbank oordeelde over het begrip ‘ras’. Wilders stelling is dat hij niet kon hebben gediscrimineerd, omdat ‘Marokkaan’ geen ras is, maar een nationaliteit. De rechtbank vond echter dat ‘nationale of etnische afstamming’ ook onder verdragen valt waarin is gesteld dat je niet op ras mag discrimineren. Advocaat Geert-Knoops zal hier op schieten. Hij brengt daarvoor ook hoogleraar mensenrechten Tom Zwart in stelling, net als rechtswetenschapper Afshin Ellian, die vindt dat rechters buiten het politieke debat moeten blijven.
Ongeacht hun pleidooien bij het gerechtshof, zal Wilders de hele rechtszaak vanaf de verdachtenstoel argwanend volgen. Die argwaan geldt zeker de voorzitter van het gerechtshof, want hij suggereerde eind vorig jaar al dat raadsheer Jeanne Gaakeer zich moest terugtrekken. Zij bleek voorzitter van een stichting die een prijs gaf aan een studente die eens bij een demonstratie tegen Wilders was. Gaakeer weigerde echter, maar de toon leek gezet. Het zal Wilders, die steevast spreekt van ‘wereldvreemde rechters’ niet milder stemmen.
NOS 17.05.2018 In het extra beveiligde gerechtsgebouw op Schiphol begint vanmorgen het hoger beroep in de zaak van PVV-leider Geert Wilders over zijn ‘minder Marokkanen’-uitspraken uit 2014. Elf dagen heeft het gerechtshof van Den Haag voor het proces uitgetrokken. Maar als het aan Wilders en zijn advocaten ligt, wordt de zaak vandaag direct uitgesteld. Een confrontatie hangt in de lucht.
De rechtbank veroordeelde Wilders in 2016 voor uitspraken die hij ruim twee jaar eerder had gedaan. De PVV-leider vroeg tijdens een verkiezingsbijeenkomst in Den Haag aan zijn aanhangers of zij meer of minder Marokkanen wilden hebben. Het publiek riep “minder, minder”, waarna Wilders zei dat hij dat zou regelen.
Volgens de rechtbank maakte Wilders zich hiermee schuldig aan groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie. Hij kreeg geen straf opgelegd omdat hij met de veroordeling al voldoende gestraft was, oordeelde de rechtbank.
Wilders ging direct in beroep tegen het vonnis. Het Openbaar Ministerie, dat een boete van 5000 euro had geëist, volgde later ook. Door in beroep te gaan, kan het OM ook de punten aan het hof voorleggen waarin de rechtbank het OM geen gelijk gaf, zoals dat Wilders met zijn uitspraken ook zou hebben aangezet tot haat.
Pechtold
Het hof buigt zich in het hoger beroep opnieuw over de vraag of de ‘minder Marokkanen’-uitspraak strafbaar is. Op 6 juli wil het hof uitspraak doen. Maar de verdediging wil uitstel om nader onderzoek te kunnen doen naar aangiften tegen Pechtold en de beslissing van het OM om de D66’er niet te vervolgen.
Pechtold zei in februari tegen de NOS: “Ik moet de eerste Rus nog tegenkomen die zijn fouten zelf rechtzet”. Hij deed de uitspraak naar aanleiding van de leugen van toenmalig minister Zijlstra dat hij Poetin had ontmoet.
Zeven mensen vonden dat die uitspraak discriminerend is voor Russen en deden aangifte tegen Pechtold. Maar het OM vindt de uitlating in strafrechtelijke zin niet beledigend en seponeerde de zaak. Volgens Wilders blijkt hieruit dat het vervolgingsbeleid van het OM willekeurig is.
Getuigen
Hij wil nader onderzoek naar de aangifte tegen Pechtold. Hij wil de aangevers laten getuigen, net als de officier van justitie die heeft besloten de zaak tegen Pechtold te seponeren. Ook rechtsgeleerde Theo de Roos, die zei dat de uitlatingen van Pechtold en Wilders vergelijkbaar zijn, moet als getuige worden gehoord, vindt Wilders.
Het hof beslist vanmiddag of de wensen van Wilders worden ingewilligd. Duidelijk is dat deze kwestie voor Wilders belangrijk is. De vraag is of hij zich zal neerleggen bij een afwijzing door het hof. Wraking van het hof hangt dan ook al direct bij het begin van het hoger beroep in de lucht.
Telegraaf 17.05.2018 PVV-leider Geert Wilders wil na de zomer een Mohammed-cartoonwedstrijd organiseren in de Tweede Kamer. Iedereen met tekentalent kan meedingen naar de hoofdprijs van 5000 euro. Hij heeft cartoonist Bosch Fawstin, die in 2015 zelf een prijs won met een Mohammed-cartoon, bereid gevonden om samen met hem de jury te vormen.
O p de dag dat zijn hoger beroep in de ’minder Marokkanen’-zaak begint, kondigt Wilders aan dat het tijd is voor een ’tegengeluid’ om de vrijheid van meningsuiting te verdedigen.
„Het vrije woord komt steeds meer onder druk te staan”, stelt de PVV-leider. „Niet alleen door mijn proces. Gisteren diende het kabinet nog een wetsvoorstel in om haatzaaien tegen te gaan. Dat is echt niet gedaan om een paar moslims aan te pakken.” Wilders heeft zich eerder al fel uitgesproken tegen dergelijke voorstellen, waarvan hij vermoedt dat ze vooral zijn bedoeld om hem de mond te snoeren. „En als je ’Allahu akbar’ schreeuwt en je steekt mensen neer, word je een ’verwarde man’ genoemd.”
Atheïst
De Amerikaan Bosch Fawstin is kind van Albanese moslim-ouders. Hij heeft het geloof de rug toe gekeerd en is tegenwoordig atheïst. In 2015 won hij in het Texaanse Garland een prijs met een cartoon van Mohammed. Wilders was bij dit evenement aanwezig. Twintig minuten na zijn vertrek probeerden twee jihadisten een aanslag te plegen op de locatie. Dat mislukte, het duo werd doodgeschoten door de politie.
Gisteren kreeg Wilders het groene licht van de Amerikaan dat hij dit najaar naar Nederland komt om te jureren. Een gulle gever, die volgens Wilders anoniem wil blijven, stelt 5000 euro beschikbaar voor de eerste prijs en 2500 euro voor de tweede prijs.
Clubdag
De wedstrijd vindt – als het aan Wilders ligt – plaats in het parlementsgebouw. Iedere politieke partij die in de Tweede Kamer is gekozen heeft eenmaal per jaar de gelegenheid om een evenement te organiseren voor de eigen club. Veel partijen organiseren zo dagen voor nieuwe leden. Die heeft de PVV niet en daarom wil Wilders ’zijn dag’ gebruiken voor de Mohammed-cartoonwedstrijd.
Het tekenen van Mohammed wordt door sommige moslims als heiligschennis beschouwd. De fanatici onder hen willen ver gaan om dit onmogelijk te maken, of zich te wreken op tekenaars en andere mensen of organisaties die bij zoiets betrokken zijn.
De PVV-voorman erkent dat het evenement tot beroering kan leiden en wellicht risico’s met zich meebrengt. „Natuurlijk moet het wel veilig zijn. Maar het Kamergebouw ís veilig. Het grootste gevaar is als we het vrije woord gaan beperken”, zegt Wilders. „Het is niet om te provoceren, maar om te onderstrepen dat de vrijheid van meningsuiting groter is dan de aversie van moslims tegen het tekenen van Mohammed.” Het is dan ook niet een gewone cartoonwedstrijd, maar een Mohammed-cartoonwedstrijd, benadrukt de PVV-leider. „Een wedstrijd bloemen tekenen, zal weinig succes hebben.”
Wilders heeft het idee al eens in 2015 geopperd, maar stelt nu ook echt door te zetten vanwege de komst van Fawstin. „Als het niet lukt om de wedstrijd in de Kamer te organiseren, doen we die ergens anders. Maar het evenement gaat in ieder geval door. Nog voor de kerst.”
AD 17.05.2018 PVV-leider Geert Wilders wil een cartoonwedstrijd houden in de Tweede Kamer. Iedereen die tekentalent heeft mag wat hem betreft meedoen, voorwaarde is wel dat de cartoons de profeet Mohammed als onderwerp hebben. De tekenwedstrijd zou nog dit jaar in het parlementsgebouw plaats moeten vinden.
,,Vrijheid van meningsuiting ligt onder vuur, zeker voor islamcritici. Dat mogen we nooit accepteren”, aldus de PVV-voorman via Twitter. ,,Voor de Mohammed-cartoonwedstrijd heb ik de wereldberoemde cartoonist en ex-moslim Bosch Fawstin uitgenodigd.”
De Amerikaanse striptekenaar won in 2015 een prijs met een Mohammed-cartoon. Tijdens die bijeenkomst in Texas, waar Wilders bij aanwezig was, probeerden jihadisten vergeefs een aanslag te plegen.
Wilders komt met zijn plan op de dag dat het hoger beroep dient in de zaak over zijn ,,Meer of minder Marokkanen”-uitspraken.
Telegraaf 15.05.2018 Het hoger beroep in de zaak tegen PVV-leider Geert Wilders start donderdag, maar de hoofdpersoon maakt zich niet druk. De politicus belooft alvast dat hij zich ’geen bal’ zal aantrekken van welk vonnis dan ook.
Wilders zegt dat er een ’juridische jihad’ tegen hem wordt gevoerd en hij vindt het ’een gotspe’ dat hij überhaupt voor de rechter moet verschijnen. „Als je mensen in hun nek steekt, kom je weg met het stempel ’verwarde man’, maar als je een legitieme vraag stelt aan je publiek kom je voor de rechter.”
De politicus werd eerder veroordeeld nadat hij zijn publiek liet roepen dat ze minder Marokkanen willen, waarop Wilders zei hij dat hij dat zou regelen. Hij kreeg ondanks dat de rechter hem schuldig bevond aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie, geen straf opgelegd. Wilders en het OM gingen in beroep tegen de uitspraak.
’Immuniteit’
De PVV’er zegt echter nu al dat hij geen andere toon zal aanslaan na een nieuwe veroordeling. „Ik zal me van welke uitkomst dan ook geen bal aantrekken.” Hooguit zal hij de plek veranderen waarvandaan hij zijn boodschap verspreidt. „In het allerslechtste geval kan ik alleen dingen zeggen in de microfoon van de Tweede Kamer, waar ik immuniteit geniet.”
Zenuwachtig is Wilders niet. „Ik heb het eigenlijk allemaal al eens meegemaakt.” Wel kost de hele gang van zaken weer ’voorbereidingstijd, geld en energie’. Wilders zegt dat zijn ’goede advocaat’ Geert-Jan Knoops het woord zal voeren, hij zelf niet. „Ik ga geïnteresseerd luisteren.” De PVV’er blijft strijdlustig. „Niemand snoert mij de mond, ook de raadsheren van het hof niet.”
Telegraaf 09.05.2018 Het gerechtshof in Den Haag begint volgende week donderdag met het proces tegen Geert Wilders. De PVV-leider staat in hoger beroep terecht om zijn ’minder-Marokkanen’ uitspraken. Voor het proces zijn elf zittingsdagen uitgetrokken.
De politicus liet in maart 2014 zijn aanhangers op tv liet roepen dat ze „minder Marokkanen” wilden. Eind 2016 werd Wilders veroordeeld voor groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie van Marokkanen, maar hij kreeg geen straf opgelegd. Zowel Wilders als het OM ging in hoger beroep.
De behandeling van de zaak vindt plaats in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol.
De recherche heeft in het onderzoek naar de bedreiging van burgemeester Wil Houben van Voerendaal duizenden sms’jes verstuurd. Hiermee probeert de politie potentiële getuigen te vinden.
De burgemeester werd op 25 februari 2018 in Klimmen met een pistool bedreigd door een man met een bivakmuts. Het rechercheteam heeft een zogeheten ‘sms-bom’ verstuurd naar ongeveer 4.500 mensen die in de omgeving van de plaats delict waren.
Na buurtonderzoeken en oproepen op sociale media, besloot de politie dit opsporingsmiddel in te zetten. Met toestemming van het Openbaar Ministerie zijn hiervoor bij telecomproviders de 06-nummers opgevraagd.
In een sms van 160 tekens worden burgers opgeroepen om eventuele informatie te delen met de politie en worden zij verwezen naar de website van de politie. Op de webpagina wordt hen enkele gerichte onderzoeksvragen voorgelegd door het onderzoeksteam.
Burgemeester Wil Houben van Voerendaalwerd onlangs nog bedreigd met een vuurwapen. Houben was net van huis weggereden, toen een gemaskerde man uit de struiken de weg op stapte en een wapen op hem richtte. De burgemeester sloeg daarop op de vlucht.
Het gaat prima met hem, zegt de VVD’er tegen 1Limburg. “Het was heel raar, zoiets verwacht je in een film. Het was een beetje surrealistisch, maar ik wist wel meteen dat het een heel ernstige zaak was. Het schijnt zo te zijn dat je dan kunt bevriezen, vechten of vluchten. Ik heb een goed heenkomen gezocht.”
De man kwam op een splitsing op hem af. Hij stond op een afstand van 3 meter. “Dan weet je dat het op jou is gericht. Er is hier in Voerendaal natuurlijk het nodige gebeurd met woonwagenbewoners. Maar het is speculeren wat erachter kan zitten.”
Vinger aan de trekker
Volgens de Limburgse gouverneur Bovens is het de ergste bedreiging van een burgemeester in Nederland. “Dat denk ik ook”, zegt Houben daarover. “Hij hoefde alleen nog maar zijn vinger naar achteren te trekken.” Maar Houben is niet “door zijn hoeven gezakt.” Hij is naar eigen zeggen vandaag weer “lekker gaan werken”.
De dader heeft volgens justitie waarschijnlijk twee uur staan wachten voor hij de weg op stapte. Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken noemt het in De Limburger verschrikkelijk dat Houben is bedreigd. Ze heeft hem telefonisch gesproken en is blij dat hij aangifte heeft gedaan.
Ook premier Rutte vindt het vreselijk nieuws. Hij heeft er respect voor dat Houben doorgaat met “het heel stevig aanpakken van de criminaliteit”. Daardoor kunnen Nederlanders volgens de VVD-partijleider zien dat ‘de huifkarren van de politiek in een cirkel staan’. “Mensen moeten weten dat wij aan de kant staan van de burgers die het goede willen en tegenover de mensen die de samenleving willen ondermijnen”. Rutte reageerde op campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen in Leiden.
Auto in brand
In Voerendaal werd vorig jaar de auto van een wethouder in brand gestoken. Destijds zijn al extra veiligheidsmaatregelen getroffen. Die worden nu licht opgeschaald, schrijft De Limburger.
Vorig jaar werden twee broers die op een woonwagenkamp woonden weggestuurd vanwege een huurachterstand en verdenkingen van criminele activiteiten. Destijds zei Houben dat de mannen meermaals wethouders en gemeenteambtenaren hadden bedreigd. Hij zei ook dat alles erop wees dat de twee woonwagenbewoners betrokken waren bij de autobrand.
Met de twee broers die de loodsen bezaten, ligt Voerendaal al jaren in de clinch. Zij hadden een huurachterstand en op het terrein kwamen eerder criminele activiteiten aan het licht. Uiteindelijk moesten ze het terrein van de gemeente verlaten.
Bedreiging
Eerder werd bekend dat Houben onlangs is bedreigd met een vuurwapendoor een man met een bivakmuts op. Het is onduidelijk of er een verband is met de voormalige woonwagenlocatie.
Volgens de regionale omroep L1 wil de gemeente de grond uit tactische overwegingen in bezit krijgen. Het is onduidelijk wat Voerendaal er verder mee wil doen. Voor het gebied bestaat nog geen plan. Wel laat de gemeente weten dat het “een strategische locatie” is en dat het terrein zal worden ontwikkeld tot een plek voor bedrijven. De nabijgelegen gronden zijn al in bezit van de gemeente.
NU 08.09.2018 Twee mannen uit Landgraaf, die worden verdacht van het bedreigen van de burgemeester van Voerendaal, zijn vrijdag voorlopig vrijgelaten. Ze blijven wel verdachten, meldt het Openbaar Ministerie.
De twee waren begin augustus opgepakt. Ze zouden ook brand hebben gesticht in een loods in die Limburgse gemeente.
Een derde verdachte, een 48-jarige man uit Heerlen, was vorige week al vrijgelaten. Maar ook hij blijft als verdachte in beeld.
Burgemeester Wil Houben was op 26 februari met de auto onderweg naar het gemeentehuis toen een man met een bivakmuts de weg op liep en een wapen op hem richtte. De burgemeester ontsnapte door hard weg te rijden.
De bedreiging lijkt niet op zichzelf te staan, maar deel uit te maken van een reeks gezagsondermijnende incidenten, aldus de politie. Zo werd in 2017 de auto van een wethouder in brand gestoken.
De bedreiging van Houben lijkt volgens de politie een waarschuwing tegen de gemeente en andere diensten die betrokken zijn bij de bestrijding van criminaliteit in Voerendaal. Sinds 2016 zijn hennepkwekerijen en een drugslaboratorium ontmanteld en zijn daaraan gelinkte belastingschulden geïnd.
AD 17.07.2018 De bedreiging in februari van burgemeester Wil Houben van het Zuid-Limburgse Voerendaal lijkt een waarschuwing tegen de gemeente en andere diensten die betrokken zijn bij de bestrijding van criminaliteit in die plaats.
Dat zei de politie vanavond in het televisieprogramma Opsporing Verzocht, dat aandacht besteedde aan de zaak. Houben was op 26 februari in de ochtend met de auto onderweg naar het gemeentehuis toen een man met een bivakmuts de weg opliep en een wapen op hem richtte. De bedreiging lijkt niet op zichzelf te staan, maar deel uit te maken van een langere reeks ‘gezagsondermijnende incidenten’, zegt de politie. Zo werd in 2017 de auto van een wethouder in brand gestoken.
Sinds 2016 zijn hennepkwekerijen en een drugslaboratorium ontmanteld en zijn daaraan verwante belastingschulden geïnd. Het is volgens de politie goed mogelijk dat de bedreiging en intimidatie uit de hoek komen van de criminelen tegen wie die acties waren gericht.
De politie heeft een beloning van 12.500 euro uitgeloofd voor de gouden tip die leidt tot een oplossing van de zaak. Al eerder is veel aandacht besteed aan de zaak. Zo hebben bijvoorbeeld 4500 mensen die in de buurt waren toen de bedreiging plaatsvond, een sms gekregen waarin om informatie is gevraagd. Tot een aanhouding leidde dat nog niet.
BB 13.07.2018 Justitie in Limburg heeft een beloning van 12.500 euro klaarliggen voor de gouden tip in het onderzoek naar de bedreiging van de burgemeester van de gemeente Voerendaal. Burgemeester Wil Houben werd begin dit jaar met een wapen bedreigd door een gemaskerd persoon.
Man met bivakmuts
Er is veel aandacht besteed aan de zaak, zo hebben bijvoorbeeld 4500 mensen die in de buurt waren toen de bedreiging plaatsvond, een sms gekregen waarin om informatie is gevraagd. Tot een aanhouding heeft het nog niet geleid. In het tv-programma Opsporing Verzocht wordt de zaak dinsdag ook besproken.
Houben was 26 februari ’s ochtends met de auto onderweg naar het gemeentehuis toen een man met een bivakmuts de weg opliep en het wapen op hem richtte. (ANP)
NOS 13.07.2018 Het Openbaar Ministerie in Limburg looft een beloning van 12.500 euro uit voor informatie die leidt tot de aanhouding en vervolging van de man die de burgemeester van Voerendaal heeft bedreigd.
Burgemeester Houben (VVD) reed op 26 februari omstreeks 9.30 uur met zijn auto bij zijn huis weg, toen een gemaskerde man uit de struiken stapte en een vuurwapen op hem richtte. “Ik wist meteen dat het een heel ernstige zaak was”, zei hij in maart tegen de NOS. “Het schijnt zo te zijn dat je dan kunt bevriezen, vechten of vluchten. Ik heb een goed heenkomen gezocht.”
De politie begon een groot onderzoek. Zo kregen 4500 mensen een sms’je met de vraag of ze informatie die van belang kon zijn wilden delen met de politie.
Het tv-programma Opsporing Verzocht besteedt aanstaande dinsdag aandacht aan de zaak. Het programma wordt vanaf 20.30 uur uitgezonden op NPO 1.
BB 16.05.2018 De politie heeft in het onderzoek naar de bedreiging van de burgemeester van Voerendaal duizenden mensen een sms’je met oproep gestuurd. Het gaat om ongeveer 4500 telefoonnummers die op die bewuste dag in de omgeving waren.
Bedreiging
Burgemeester Wil Houben van Voerendaal werd op 26 februari in het plaatsje Klimmen door een gemaskerd persoon met een vuurwapen bedreigd. Met toestemming van het Openbaar Ministerie zijn bij telecombedrijven de 06-nummers opgevraagd.
In de sms wordt gevraagd eventuele informatie te delen met de politie en worden de geadresseerden doorverwezen naar een aparte informatiepagina. Eerder is technisch en buurtonderzoek gedaan en had de politie getuigen via sociale media opgeroepen. ‘In aanvulling daarop kiest de politie nu voor dit ingrijpend opsporingsmiddel, de zogenoemde sms-bom.’
Motief
Onduidelijk is nog wat de aanleiding of het motief is voor de bedreiging. Houben was met de auto onderweg naar het gemeentehuis toen een man met een bivakmuts de weg opliep en het wapen op hem richtte, vertelde de burgemeester eerder aan De Limburger. Hij zei ervan uit te gaan dat de bedreiging ‘op mij persoonlijk in mijn functie als burgemeester’ was gericht. (ANP)
NU 16.05.2017 De recherche heeft in het onderzoek naar de bedreiging van burgemeester Wil Houben van Voerendaal duizenden sms’jes verstuurd. Hiermee probeert de politie potentiële getuigen te vinden.
De burgemeester werd op 25 februari in Klimmen met een pistool bedreigd door een man met een bivakmuts. Het rechercheteam heeft een zogeheten ‘sms-bom’ verstuurd naar ongeveer 4.500 mensen die in de omgeving van de plaats delict waren.
Na buurtonderzoeken en oproepen op sociale media, besloot de politie dit opsporingsmiddel in te zetten. Met toestemming van het Openbaar Ministerie zijn hiervoor bij telecomproviders de 06-nummers opgevraagd.
In een sms van 160 tekens worden burgers opgeroepen om eventuele informatie te delen met de politie en worden zij verwezen naar de website van de politie. Op de webpagina wordt hen enkele gerichte onderzoeksvragen voorgelegd door het onderzoeksteam.
Motief
Op dit moment is nog niet duidelijk wat de aanleiding of het motief was voor de bedreiging. De burgemeester zegt zeker te weten dat het een gerichte actie was.
In 2017 werd de auto van een Voerendaalse wethouder in brand gestoken, nadat er een xtc-lab werd opgerold en een aantal invallen werden gedaan in twee woonwagenkampen. Sindsdien zijn de veiligheidsmaatregelen voor ambtenaren verhoogd. Ook bij dit incident gaat Houben uit van een gerichte actie tegen het gemeentebestuur.
Telegraaf 16.05.2018 De politie heeft in het onderzoek naar de bedreiging van de burgemeester van Voerendaal duizenden mensen een sms’je met oproep gestuurd. Het gaat om ongeveer 4500 telefoonnummers die op die bewuste dag in de omgeving waren.
Burgemeester Wil Houben van Voerendaal werd op 26 februari in het plaatsje Klimmen door een gemaskerd persoon met een vuurwapen bedreigd. Met toestemming van het Openbaar Ministerie zijn bij telecombedrijven de 06-nummers opgevraagd.
In de sms wordt gevraagd eventuele informatie te delen met de politie en worden de geadresseerden doorverwezen naar een aparte informatiepagina. Eerder is technisch en buurtonderzoek gedaan en had de politie getuigen via sociale media opgeroepen. „In aanvulling daarop kiest de politie nu voor dit ingrijpend opsporingsmiddel, de zogenoemde sms-bom.”
Onduidelijk is nog wat de aanleiding of het motief is voor de bedreiging. Houben was met de auto onderweg naar het gemeentehuis toen een man met een bivakmuts de weg opliep en het wapen op hem richtte, vertelde de burgemeester eerder aan De Limburger. Hij zei ervan uit te gaan dat de bedreiging „op mij persoonlijk in mijn functie als burgemeester” was gericht.
LI 16.05.2018 De recherche heeft duizenden sms’jes gestuurd in de hoop tips te krijgen over de bedreiging van de burgemeester Wil Houben van Voerendaal.
In totaal hebben 4.500 mensen die in de omgeving van de plaats delict waren woensdag een sms’je gekregen met een oproep om eventueel informatie te delen.
Informatie delen
Agenten deden eerder al technisch en buurtonderzoek. Ook zijn getuigen via social media opgeroepen. Dat heeft nog niet geleid tot een aanhouding.
Telefoonnummers opvragen
De politie heeft toestemming gekregen van het Openbaar Ministerie om bij de telecomproviders de 06-nummers op te vragen van mensen die rond het tijdstip van de bedreiging in Klimmen of omgeving hebben gebeld.
Wapen
Burgervader Houben werd op 26 februari rond 9:30 uur op de Retersbekerweg staande gehouden door de man met een bivakmuts. Toen hij merkte dat de gemaskerde man een wapen trok, is hij snel weggereden.
Volkswagen Golf
Vermoedelijk heeft de verdachte – in een donkerkleurige Volkswagen van het type Golf 4 – enige tijd in de omgeving gestaan.
Reeks incidenten
De bedreiging is een nieuwe episode in een reeks aan incidenten in Voerendaal. Eerder ging bijvoorbeeld de auto van wethouder Patrick Leunissen in vlammen op; de brand was aangestoken. Ook blies Houben een geplande borrel af, omdat de situatie rondom het gemeentebestuur op dat moment niet veilig zou zijn.
Naar aanleiding daarvan kreeg Houben 24 uur per dag beveiliging. Deze beveiliging werd later verder geïntensiveerd.
Maandagavond 14.05.2018 zijn zeven van de acht leden van het hoofdbestuur van 50plus opgestapt. De hoofdbestuursleden van 50Plus hebben er de brui aan gegeven. De partij heeft nu nog maar een bestuurder over. Er zijn kennelijk dus serieuze problemen bij 50Plus, waardoor bijna het hele bestuur opstapt.
Aan het aftreden van vrijwel het gehele bestuur van ouderenpartij 50PLUS is een handgemeen voorafgegaan. Zeven van de acht leden van het hoofdbestuur stapten maandagavond op. Secretaris Hylke ten Cate is vooralsnog als enige over.
Dat melden partijleden aan De Telegraaf. Het gevecht ontstond afgelopen week tijdens de vergadering van de afdeling Overijssel in Deventer. Met het oog op de verkiezingen voor Provinciale Staten en de waterschappen volgend jaar moet er een nieuw afdelingsbestuur worden gekozen. Daarover zou een machtsstrijd woeden. Na kritiek op Fred Kerkhof, fractievoorzitter van 50PLUS in Provinciale Staten, werd twee leden gevraagd de zaal te verlaten. Daarbij zijn over en weer rake klappen uitgedeeld.
Tegen Kerkhof is aangifte gedaan
Kerkhof laat in een reactie aan de krant weten dat er ‘een probleem is geweest’. Tegen hem is aangifte gedaan bij de politie. Vanwege die aangifte wil hij inhoudelijk niet op de kwestie ingaan. ‘Ik laat het nu even bij justitie.’
De gebeurtenissen in de afdeling Overijssel zouden volgens De Telegraaf een belangrijke rol hebben gespeeld bij de crisis in het hoofdbestuur van de partij, meldde de krant dinsdag. Maar volgens partijleider Henk Krol staan die incidenten los van elkaar.
Afdeling Overijssel ‘altijd al lastig’
De bestuurscrisis in de top van de partij begon maandagavond toen bestuurslid Marianne Fennema het hoofdbestuur rond 20.00 uur een mail stuurde waarin zij in felle bewoordingen liet weten dat zij het niet eens is met de stijl en de werkwijze van het bestuur onder leiding van Jan Zoetelief. Na de mail van Fennema volgden andere bestuursleden die lieten weten dat ze opstapten.
Ook voorzitter Jan Zoetelief voelde zich genoodzaakt zijn functie neer te leggen. Op 26 mei 2018 moet een nieuw bestuur worden gekozen door de leden van 50Plus. Jan Zoetelief gaf gisteren aan die functie niet langer te ambiëren. ,,Dag op dag verschijnen er berichten vol met vunzigheid en vuiligheid over mij, en dat neemt alleen maar toe”, verklaarde Zoetelief zijn besluit. ,,Het is allemaal zo op de man en dat voor onbetaald vrijwilligerswerk.”
AD 28.05.2018
Voorzetje vanuit het bestuur
De kandidatuur van Geert Dales voor het voorzitterschap van 50Plus is geregeld door de politieke top van de ouderenpartij. Dat zegt een andere kandidaat, Nico de Vos, tegen deze krant.
Er zijn drie gegadigden over voor het voorzitterschap: oud-politicus (VVD) en ex-onderwijsbestuurder Geert Dales (66), voormalig Achmeaman Alfons Leerkes (62) en Nico de Vos (65). De Vos was eerder al even in de race voor het lijsttrekkerschap.
Nico de Vos stapt ook terug
Ook Nico de Vos uit Den Helder wil niet langer de voorzittershamer op zich nemen bij 50Plus, staat op de website van de partij. Daardoor is het aantal kandidaten voor het voorzitterschap van de ouderenpartij inmiddels gehalveerd.
Eerder hing oud-voorzitter Jan Zoetelief zijn kandidatuur al aan de wilgen, omdat hij vond dat er ‘te veel op de man wordt gespeeld’ bij 50Plus. Zoetelief had bij zijn vertrek met bijna iedereen ruzie bij de ouderenpartij.
Harde kritiek
Eerder al uitte De Vos bij deze krant nog harde kritiek op de kandidatuur van oud-politicus en voormalig onderwijsbestuurder Geert Dales, die geparachuteerd zou zijn door de politieke top van 50Plus.
Uiteindelijk Geert Dales als nieuwe partijvoorzitter
De leden van 50Plus hebben de voormalige VVD-politicus Geert Dales gekozen als nieuwe partijvoorzitter. Hij was de enig overgebleven kandidaat voor het voorzitterschap. Van de 253 geldige stemmen waren er 182 vóór Dales.
De verkiezing van Dales volgt op een bestuurscrisis binnen 50Plus. Begin vorige week stapten zeven van de acht bestuursleden op, onder wie partijvoorzitter Jan Zoetelief. Op hem was veel kritiek: in april nog lieten de 50Plus-fracties in de Eerste en Tweede Kamer weten van Zoetelief af te willen. Zij zagen liever Dales als voorzitter.
Gerommel met de boekhouding
50Plus is niet alleen organisatorisch een zooitje, ook de ‘gebrekkige’ boekhouding laat nogal te wensen over. Dat stelt althans de financiële controlecommissie van de ouderenpartij in een alarmerende verklaring. Er ligt zelfs een ‘dringend advies’ aan de leden om de jaarrekening af te keuren.
Het zou gaan om ‘niet genoemde ontvangen subsidies’ ter waarde van 100.000 tot 150.000 euro, aldus Een betrokkene over gelden wetenschappelijk bureau.
In een spoedverslag van de onafhankelijke financiële controlecommissie staat dat de verantwoording van gelden door het wetenschappelijk bureau van 50Plus niet deugt. Dit was mede aanleiding voor het recente vertrek van bijna het hele hoofdbestuur. ,,Er lag overigens een waslijst aan onduidelijkheden over de gang van zaken”, aldus een ingewijde.
De controlecommissie was ook tot de conclusie gekomen dat de jaarrekening 2017 ‘wegens vele gebreken’ niet kan worden goedgekeurd door de ledenvergadering, aanstaande zaterdag. Daarom zou het opgestapte hoofdbestuur van de ouderenpartij niet ontslagen mogen worden van hun verantwoordelijkheid voor het gevoerde financieel beleid.
Anonieme brief
Meerdere ingewijden binnen de ouderenpartij bevestigen dat het bericht van de commissie bestaat, nadat deze krant er ook een anonieme brief over binnen kreeg. ,,Deze verklaring gaat over de onheldere besteding van gelden van het wetenschappelijk bureau.” Het zou gaan om ‘niet genoemde ontvangen subsidies’ ter waarde van 100.000 tot 150.000 euro, vertelt een betrokkene.
Toenmalig voorzitter Jan Zoetelief en penningmeester Hans Cornet weigerden naar verluidt het alarmerende bericht van de financiële controlecommissie voor te leggen aan de leden. Dat gebrek aan transparantie viel – zeker omdat het niet de eerste keer was – zeer slecht bij de overige hoofdbestuursleden.
De partij verkeert al langer in chaos. De fracties van 50PLUS in de Eerste en Tweede Kamer keerden zich ook in april al tegen Zoetelief. Politiek leider Henk Krol verwijt hem dat het ledenaantal daalt. De fracties steunen bij de komende bestuursverkiezing dan ook voormalig VVD’er Geert Dales, die kandidaat is voor het voorzitterschap.
In het ADmeldden ingewijden eerder dat Zoetelief ‘megalomane trekjes’ begon te vertonen. ‘Jan wilde op een bepaald moment discretionaire bevoegdheden om zelfstandig te kunnen beslissen bij geschillen en hij kwam op de proppen met een volstrekt onwerkbaar mediaprotocol. Alle externe communicatie moest met zijn toestemming gebeuren,’ zei een anonieme betrokkene in de krant. In De Telegraaf noemden betrokkenen hem machtsgeil en lui.
‘Zoetelief functioneert gewoon niet. Tijdens bestuursvergaderingen wordt er geschreeuwd, met deuren geslagen en met royementen gedreigd,’ zei een betrokkene. Volgens een ander steekt het de partijtop tevens dat Zoetelief geen vinger heeft uitgestoken om het referendum over de ‘aflosboete’ van de grond te krijgen, een van de paradepaardjes van 50PLUS.
En al beloofde Zoetelief bij zijn aantreden dat hij zich zou inzetten voor vernieuwing van de partij, achter de schermen werkte hij de commissie die zich hiermee bezighield actief tegen. Die kreeg geen geld en mocht niet van vergaderruimten gebruikmaken. Ook zou hij maar zelden bij de fracties langskomen en deze links laten liggen. ‘Terwijl de ledenaantallen dramatisch terugliepen en hoofdbestuur en dagelijks bestuur elkaar bestookten met e-mails waar de honden geen brood van lusten, deed hij niets.’
Zoetelief liet na alle kritiek weten dat hij nog steeds vertrouwen heeft in het ‘democratisch proces’ binnen 50PLUS. Volgens de woordvoerder van 50PLUS blijft Zoetelief op 26 mei verkiesbaar.
Jan Zoetelief werd vorig jaar benoemd als de nieuwe partijvoorzitter van 50PLUS. Hij was op dat moment wethouder Werk en Inkomen in Nijmegen en al lid van het hoofdbestuur van de partij.
AD 22.05.2018
50PLUS verkeerde op dat moment ook al in crisis en was ten prooi aan interne conflicten. Een deel van de leden was teleurgesteld over de verkiezingsuitslag; de partij haalde vier zetels. Dat zou de schuld zijn van partijvoorzitter Jan Nagel, die vernieuwing in de weg zou staan. De keuze voor Zoetelief was opvallend, omdat hij zich bij de benoeming van Nagel in 2016 ook kandidaat had gesteld.
Toen deed het partijbestuur er zelfs tijdens de ledenvergadering nog alles aan om Zoetelief van het voorzitterschap af te houden. Zo werden tijdens de pauze folders verspreid waarin de verdiensten van partijoprichter Nagel werden opgesomd.
AD 26.05.2018 Geert Dales is vandaag op de ledenvergadering van 50Plus verkozen tot de nieuwe voorzitter van de ouderenpartij. Er waren uiteindelijk geen tegenkandidaten
Toch werd over de benoeming gestemd. Dales, voormalig VVD-politicus (eerder wethouder van Amsterdam en burgemeester van Leeuwarden) en oud-onderwijsbestuurder, kreeg 182 vóórstemmen op de vergadering in Driebergen. Daar waren vanmiddag 258 stemmende leden aanwezig, volgens kenners de drukst bezochte vergadering ooit.
Bloedhete ledenvergadering bij @50pluspartij , maar nu al veel vertrouwen in nieuwe hoofdbestuur. Veel moties geschrapt of aangehouden… 2:54 PM – May 26, 2018
Oorspronkelijk waren er vier kandidaten voor het voorzitterschap: eerder hing oud-voorzitter Jan Zoetelief zijn kandidatuur al aan de wilgen, omdat hij vond dat er ‘te veel op de man wordt gespeeld’ bij 50Plus. Zoetelief had bij zijn vertrek met bijna iedereen ruzie bij de ouderenpartij, maar was er vandaag wél bij.
Enkele dagen geleden trok ook Nico de Vos uit Den Helder, niet aanwezig op de vergadering, zich terug als kandidaat voor de voorzittershamer, vlak nadat hij stelde dat Geert Dales ‘geparachuteerd’ zou zijn als voorzitterskandidaat door de politieke top van 50Plus. Dales heeft dat altijd ontkend.
Uiteindelijk gaf ook de laatste tegenkandidaat van Dales, Alfons Leerkes, vanmorgen zijn kandidatuur op. Hij zei te willen dat de ouderenpartij nu eenheid uitstraalt en benadrukt zich op eigen beweging te hebben teruggetrokken.
De afgelopen weken was de ouderenpartij veelvuldig in het nieuws, vanwege organisatorische en financiële perikelen. Uiteindelijk keurden de leden de jaarrekening vanmorgen goed. Er wordt echter nog nader onderzoek gedaan naar de juiste besteding van subsidies, voordat het vertrokken bestuur wordt ontslagen van de verantwoordelijkheid voor het gevoerde beleid.
Richting het slot van de vergadering hield partijleider Henk Krol een speech. Daarin stelde hij dat de invloed van 50Plus in Nederland toeneemt. ,,We zijn een politieke factor van belang. Niemand kan meer om ons heen.”
Het komende jaar zijn er meerdere verkiezingen in ons land. Krol sprak daarover de hoop uit: ,,We moeten het succes van de gemeenteraadsverkiezingen op zijn minst herhalen. Ik spreek de wens uit dat we het samen doen, in harmonie.”
NOS 26.05.2018 De leden van 50Plus hebben de voormalige VVD-politicus Geert Dales gekozen als nieuwe partijvoorzitter. Hij was de enig overgebleven kandidaat voor het voorzitterschap. Van de 253 geldige stemmen waren er 182 vóór Dales.
De verkiezing van Dales volgt op een bestuurscrisis binnen 50Plus. Begin vorige week stapten zeven van de acht bestuursleden op, onder wie partijvoorzitter Jan Zoetelief. Op hem was veel kritiek: in april nog lieten de 50Plus-fracties in de Eerste en Tweede Kamer weten van Zoetelief af te willen. Zij zagen liever Dales als voorzitter.
Poppetjes
Ondanks de kritiek op zijn bestuursstijl wilde Zoetelief aanvankelijk opnieuw meedingen naar het partijvoorzitterschap. Hij was nog maar een jaar voorzitter: vorig jaar volgde hij 50Plus-oprichter Jan Nagel op toen die fractievoorzitter werd in de Eerste Kamer.
Maandag liet Zoetelief weten toch af te zien van zijn kandidatuur. Hij vond dat de strijd te veel ging over de “poppetjes” in plaats van over de inhoud. “En dat op een manier waar de honden geen brood van lusten.”
Toen daarna ook de twee andere kandidaten zich terugtrokken – Alfons Leerkes was vanochtend de laatste – bleef Dales als enige kandidaat over. Na zijn verkiezing op de algemene ledenvergadering zei Dales wel blij te zijn dat er ook 50Plus-leden tegen hem hebben gestemd (48 stemmen) of blanco (23). “Er zijn dus mensen die het niet zien zitten of het even afwachten. Dan weet je waar je aan toe bent. Ik heb veel steun, maar er zijn ook nog mensen die ik moet overtuigen.”
50Plus-voorzitter Dales: “Never waste a good crisis”
Volgens Dales is het contact met de opgestapte voorzitter Zoetelief goed. “Hij heeft veel voor zijn kiezen gehad, niet alles is goed gegaan. Maar hij heeft wel zijn nek uitgestoken en daar verdient hij waardering voor.”
Dales was tot 2016 lid van de VVD. Voor die partij was hij van 2000 tot 2004 wethouder in Amsterdam en daarna enkele jaren burgemeester van Leeuwarden. Begin dit jaar werd bekend dat hij met de gemeenteraadsverkiezingen voor 50Plus lijstduwer werd in Amsterdam.
Bejaarde knokkers
Tweede Kamer-fractievoorzitter Henk Krol zei “heel blij” te zijn met de nieuwe voorzitter en feliciteerde hem met zijn overwinning. Volgens Krol klopt het beeld dat 50Plus “een stel bejaarde knokkers” is niet. “We hebben vandaag bewezen dat dat onzin is.”
Referendum
Het ging tijdens de algemene ledenvergadering van 50Plus ook over het afschaffen van het referendum, waar het kabinet mee bezig is. 50Plus is tegen en wil dat er eerst een referendum komt over deze intrekkingswet. Jan Nagel, partij-oprichter en nu fractievoorzitter in de Eerste Kamer, haalde in zijn toespraak fel uit tegen D66.
Nagel gaat in de Eerste Kamer een motie indienen om een referendum over de intrekkingswet mogelijk te maken. Hij wil daar dan hoofdelijk over stemmen, “om duidelijk te kunnen zien welke D66’ers wel of niet trouw zijn aan hun beginselen en verkiezingsprogramma”.
Eerder dit jaar probeerde 50Plus nog een referendum te organiseren over het afschaffen van het belastingvoordeel voor mensen die hun hypotheek volledig hebben afgelost. Maar de partij haalde daarvoor niet de benodigde 300.000 handtekeningen op.
NU 26.05.2018 Voormalig VVD’er Geert Dales is de nieuwe voorzitter van politieke partij 50PLUS. Zijn verkiezing op het partijcongres zaterdag was min of meer een voldongen feit, nadat de laatste tegenkandidaat zich eerder tijdens het congres had teruggetrokken.
Dales genoot de steun van onder anderen partijleider Henk Krol en oprichter en senator Jan Nagel. Toch was de stemming allesbehalve unaniem. Van de 253 geldige stemmen waren er 182 voor Dales, en 48 tegen. Daarnaast stemden 23 mensen blanco.
De nieuwe voorzitter erkende dat de aanwezige leden zich niet eensgezind achter hem schaarden. “Ik weet dat er tegenstemmen zijn geweest. Zo’n zeventig leden die het of niet zien zitten of afwachten”, aldus Dales. “Ik beschouw dat als een grote opdracht. Ik vind het goed dat dit op tafel ligt, dan weet je waar je aan toe bent.”
Een deel van het congres was niet toegankelijk voor de pers, nadat de partij de afgelopen weken veelvuldig negatief in het nieuws is geweest. Er was onenigheid over de jaarrekeningen en enkele leden gingen bij een vergadering van de Overijsselse afdeling met elkaar op de vuist.
Zoetelief
De fracties in de Eerste en Tweede Kamer keerden zich bovendien tegen scheidend voorzitter Jan Zoetelief en deze maand stapten Zoetelief en secretaris Hylke ten Cate op nadat de rest van het partijbestuur al was vertrokken.
Zoetelief hield uiteindelijk de eer aan zichzelf en trok zich eerst terug als voorzitter en later ook als kandidaat. De kersverse voorzitter Dales bedankte Zoetelief nog wel voor het werk dat hij voor de partij heeft verricht.
AT5 26.05.2018 Oud-wethouder Geert Dales gaat aan de slag als landelijke voorzitter van 50Plus.
Dat bleek vandaag op het ledencongres van de ouderenpartij in Driebergen. Er waren geen andere kandidaten, maar er werd wel over de benoeming gestemd. Zeventig procent van de aanwezige leden steunde Dales.
Vorige maand bleek al dat partijprominenten de oud-VVD’er als voorzitter wilden.
Dales trad tijdens de verkiezingscampagne voor de gemeenteraadsverkiezingen op als lijstduwer van 50Plus. De partij haalde echter geen zetel in de gemeenteraad.
AD 24.05.2018 Nico de Vos uit Den Helder wil niet langer de voorzittershamer op zich nemen bij 50Plus, staat op de website van de partij. Daardoor is het aantal kandidaten voor het voorzitterschap van de ouderenpartij inmiddels gehalveerd.
Eerder hing oud-voorzitter Jan Zoetelief zijn kandidatuur al aan de wilgen, omdat hij vond dat er ‘te veel op de man wordt gespeeld’ bij 50Plus. Zoetelief had bij zijn vertrek met bijna iedereen ruzie bij de ouderenpartij.
Harde kritiek
Gisteren uitte De Vos bij deze krant nog harde kritiek op de kandidatuur van oud-politicus en voormalig onderwijsbestuurder Geert Dales, die geparachuteerd zou zijn door de politieke top van 50Plus.
Nu heeft de inwoner van Den Helder zich ineens teruggetrokken als kandidaat. Volgens een partijwoordvoerder van 50Plus heeft De Vos laten weten zich terug te hebben getrokken omdat hij zich persoonlijk aangevallen voelt. De Vos zou beweren in een brief dat hij ten onrechte is beschuldigd van tippen van de media en lekken van nieuws. Deze verwijten zouden hem hebben ‘beschadigd’.
De zegsman van 50Plus stelt daarnaast dat De Vos nog bij verschillende instanties geregistreerd staat als bestuurder van een andere politiek partij, OPA. ,,Dat was sowieso een probleem geworden.”
Zelf was De Vos vanmiddag niet beschikbaar voor een toelichting.
Naast Dales is nu alleen voormalig Achmeaman Alfons Leerkes uit Wilnis nog kandidaat voor het voorzitterschap van 50Plus. De leden beslissen daar zaterdag over tijdens een vergadering in Driebergen.
AD 23.05.2018 De kandidatuur van Geert Dales voor het voorzitterschap van 50Plus is geregeld door de politieke top van de ouderenpartij. Dat zegt een andere kandidaat, Nico de Vos, tegen deze krant.
Er zijn drie gegadigden over voor het voorzitterschap: oud-politicus (VVD) en ex-onderwijsbestuurder Geert Dales (66), voormalig Achmeaman Alfons Leerkes (62) en Nico de Vos (65). De Vos was eerder al even in de race voor het lijsttrekkerschap.
Naar voren geschoven
Diezelfde De Vos haalt nu uit naar de manier waarop medekandidaat Dales (de keuze van de selectiecommissie) kandidaat is geworden. ,,Hij is duidelijk door Henk Krol (partijleider) en Jan Nagel (partij-oprichter en senator) naar voren geschoven.”
De Vos verder: ,,Ik vind het kwalijk dat de politieke top zich steeds meer met de vereniging bemoeit. Krol en Nagel zijn prima gezichten voor de partij, maar het kan niet zo zijn dat ze op deze manier dingen naar hun hand proberen te zetten. Veel leden zijn daar gewoon niet blij mee.”
Geen dikke vrienden
De framing van mij als ‘geparachuteerde’ kandidaat, zo niet paladijn van de politieke leiding, spoort niet met de werkelijkheid, aldus Geert Dales.
Dales laat in een reactie weten dat het beeld niet klopt dat hij al dikke vrienden was met de politieke top. ,,Van belang is te weten dat ik tot voor kort Jan Nagel nog nooit had ontmoet en dat ik Henk Krol slechts kende van enkele kortstondige, heel oppervlakkige ontmoetingen tijdens opera- en balletvoorstellingen in het Muziektheater in Amsterdam.”
Hij benadrukt dat zijn kandidatuur ook gebaseerd is op een reeks ondersteuningsverklaringen. ,,De framing van mij als ‘geparachuteerde’ kandidaat, zo niet paladijn van de politieke leiding, spoort dus niet met de werkelijkheid.”
Overigens meldt de derde kandidaat voor het voorzitterschap van 50Plus, Alfons Leerkes, juist helemaal niets gemerkt te hebben van bemoeienis door Krol of Nagel met de race om het voorzitterschap. ,,Geert Dales heeft dezelfde route bewandeld als ik.”
AD 22.05.2018 50Plus is niet alleen organisatorisch een zooitje, ook de boekhouding laat nogal te wensen over. Dat stelt althans de financiële controlecommissie van de ouderenpartij in een alarmerende verklaring. Er ligt zelfs een ‘dringend advies’ aan de leden om de jaarrekening af te keuren.
Het zou gaan om ‘niet genoemde ontvangen subsidies’ ter waarde van 100.000 tot 150.000 euro, aldus Een betrokkene over gelden wetenschappelijk bureau.
In een spoedverslag van de onafhankelijke financiële controlecommissie staat dat de verantwoording van gelden door het wetenschappelijk bureau van 50Plus niet deugt. Dit was mede aanleiding voor het recente vertrek van bijna het hele hoofdbestuur. ,,Er lag overigens een waslijst aan onduidelijkheden over de gang van zaken”, aldus een ingewijde.
De controlecommissie was ook tot de conclusie gekomen dat de jaarrekening 2017 ‘wegens vele gebreken’ niet kan worden goedgekeurd door de ledenvergadering, aanstaande zaterdag. Daarom zou het opgestapte hoofdbestuur van de ouderenpartij niet ontslagen mogen worden van hun verantwoordelijkheid voor het gevoerde financieel beleid.
Anonieme brief
Meerdere ingewijden binnen de ouderenpartij bevestigen dat het bericht van de commissie bestaat, nadat deze krant er ook een anonieme brief over binnen kreeg. ,,Deze verklaring gaat over de onheldere besteding van gelden van het wetenschappelijk bureau.” Het zou gaan om ‘niet genoemde ontvangen subsidies’ ter waarde van 100.000 tot 150.000 euro, vertelt een betrokkene.
Toenmalig voorzitter Jan Zoetelief en penningmeester Hans Cornet weigerden naar verluidt het alarmerende bericht van de financiële controlecommissie voor te leggen aan de leden. Dat gebrek aan transparantie viel – zeker omdat het niet de eerste keer was – zeer slecht bij de overige hoofdbestuursleden.
Volgens de partijwoordvoerder van 50Plus betreft het dringende bericht ‘een verklaring, geen officieel advies’, omdat de controlecommissie door interne ruzies nog maar bestaat uit één persoon. Maar inmiddels is door de overgebleven hoofdbestuurder, Hylke ten Cate, besloten dat het stuk zaterdag op de ledenvergadering in Driebergen wél wordt besproken.
De zegsman legt uit dat 50Plus door de succesvolle verkiezingsuitslag van afgelopen maart extra subsidie ontving, maar dat die gelden nog niet terug te vinden waren in de boekhouding bij de baten van het wetenschappelijk bureau. ,,Het is een legitieme boekhoudkundige vraag waarom dat niet zo was.”
De opgestapte voorzitter Jan Zoetelief noemt de verklaring van de controlecommissie desgevraagd ‘klinkklare onzin’. Zoetelief ontkent ook dat hij het stuk achter wilde houden. ,,Die discussie over het wetenschappelijk bureau loopt al jaren, is nog van vóór mijn tijd. En de jaarrekening is gewoon goedgekeurd door de accountant.”
Overigens verklaren alle betrokkenen dat 50Plus er onder de streep financieel goed voorstaat, mede door de hogere subsidie-inkomsten.
Zoetelief trekt zich terug
Zaterdag zal een nieuw hoofdbestuur worden gekozen door de leden van 50Plus. Jan Zoetelief gaf gisteren aan die functie niet langer te ambiëren. ,,Dag op dag verschijnen er berichten vol met vunzigheid en vuiligheid over mij, en dat neemt alleen maar toe”, verklaarde Zoetelief zijn besluit. ,,Het is allemaal zo op de man en dat voor onbetaald vrijwilligerswerk.”
Voormalig politicus Geert Dales wordt nu gezien als de gedoodverfde kandidaat voor het voorzitterschap van de ouderenpartij. Penningmeester Hans Cornet (niet bereikbaar voor commentaar) was aangedragen door de selectiecommissie om de kas wederom te beheren, maar heeft zich inmiddels zelf teruggetrokken als kandidaat.
Ouderenpartij 50Plus wordt al langer geteisterd door intern geruzie en gescheld. Bij de club rondom BN’er Henk Krol gaan sommigen zelfs rollebollend over straat.
NU 21.05.2018 Na alle discussie over zijn functioneren als voorzitter van de partij 50PLUS heeft Jan Zoetelief besloten zich niet meer kandidaat te stellen voor een herverkiezing. Hij heeft dat maandag in een brief aan het hoofdbestuur meegedeeld.
Hij zegt geen strijd te willen om de ”poppetjes”.
Uit onvrede over zijn functioneren was onlangs vrijwel het voltallige partijbestuur opgestapt. Daarna voelde Zoetelief zich genoodzaakt eveneens zijn taken neer te leggen. Hij zag toen nog niet af van een nieuwe kandidatuur voor het voorzitterschap. De algemene ledenvergadering van de partij wil zaterdag een nieuw bestuur kiezen.
De fracties in de Eerste en Tweede Kamer hadden eerder al het vertrouwen in Zoetelief opgezegd. Zij zien voormalig VVD’er Geert Dales graag als voorzitter.
Kritisch
In zijn brief is Zoetelief zeer kritisch over de hele gang van zaken. ”Zo word je het ene moment onthaald als een goed democratisch bestuurder voor de toekomst, en het andere moment word je betiteld als demagoog en dictator.”
Hij was bijna een jaar voorzitter, als opvolger van Jan Nagel. Volgens Zoetelief vindt er in de partij geen debat plaats over de verschillen van mening, maar spitst de strijd zich vooral toe op de personen.
“Poppetjes in plaats van de inhoud. En dat op een wijze waar de honden geen brood van lusten.” Omdat alle vijftigplussers in Nederland een ”goede, stabiele en krachtige politieke vertegenwoordiging verdienen”, wil hij dat doel niet in de weg staan. ”Nu er over mijn persoon discussie is ontstaan”, heeft hij besloten zijn kandidatuur in te trekken, schrijft hij.
Telegraaf 21.05.2018 Oud-partijvoorzitter Jan Zoetelief van 50Plus wil niet nog een keer voorzitter worden. Hij heeft zich teruggetrokken als kandidaat voor de verkiezing.
In een emotionele brief legt Zoetelief aan Hylke ten Cate, de enige overgebleven hoofdbestuurder bij 50Plus, uit niet meer beschikbaar te zijn nu er over hem zoveel discussie is ontstaan.
“Het gaat namelijk niet om mij of mijn carrière, maar het gaat om de groep ouderen die een stem nodig hebben”, schrijft Zoetelief. “Om ervoor te zorgen dat dit belang ondergeschikt zou worden aan een strijd om ‘de poppetjes’ heb ik na rijp beraad besloten mijn kandidatuur voor het voorzitterschap van 50PLUS in te trekken.”
Hij kijkt met grote treurnis terug op de afgelopen periode: “Het kan verkeren in een bestuurlijk mensenleven. Zo word je het ene moment onthaald als een goed democratisch bestuurder, en het andere moment word je betiteld als demagoog en dictator.”
Onlangs stapte bijna het hele hoofdbestuur van 50Plus op, inclusief Zoetelief. De preses kreeg veel kritiek over zijn manier van werken. Komende zaterdag mogen de leden stemmen over een nieuw partijbestuur. Er zijn drie kandidaten. De partijtop heeft de voorkeur voor oud-politicus Geert Dales.
NOS 21.05.2018 De voormalige 50Plus-voorzitter Jan Zoetelief stelt zich niet opnieuw kandidaat voor het voorzitterschap van de partij. Dat heeft hij vandaag in een brief laten weten.
“Het kan verkeren in een bestuurlijk mensenleven. Zo word je het ene moment onthaald als een goed democratisch bestuurder voor de toekomst, en het andere moment word je betiteld als een demagoog en een dictator”, zo schrijft hij in een brief aan de partijsecretaris.
Op de bestuursstijl van Zoetelief ontstond steeds meer kritiek. De fracties in de Eerste en Tweede Kamer maakten in april al bekend van de partijvoorzitter af te willen. Vorige week stapten zeven van de acht leden van het hoofdbestuur op, onder wie ook Zoetelief zelf. Hij liet meteen weten dat hij zich weer zou kandideren voor het nieuwe voorzitterschap. Op de Algemene Ledenvergadering op 26 mei wordt het nieuwe bestuur gekozen.
Honden
Nu trekt Zoetelief zich toch terug. Hij vindt dat de strijd te veel gaat over de “poppetjes” in plaats van over de inhoud. “En dat op een manier waar de honden geen brood van lusten.” Partijleider Henk Krol vindt het jammer dat het zo gelopen is.
Favoriet voor het voorzitterschap is oud-VVD-politicus Geert Dales. Zoetelief volgde vorig jaar oprichter Jan Nagel op als voorzitter van 50Plus.
AD 19.05.2018 Fractieleider Henk Krol van 50Plus heeft een merkwaardige rol gespeeld in de bestuurscrisis van de partij. Dat stelt de deze week afgetreden voorzitter Jan Zoetelief uit Bemmel. Zoetelief zegt in een interview in deze krant dat Krol hem aanvankelijk hartelijk de hand schudde, om hem drie weken later te laten vallen. Volgens Krol heeft Zoetelief het niet goed begrepen.
NOS 15.05.2018 Partijleider Henk Krol van 50Plus heeft zich verkeken op partijvoorzitter Jan Zoetelief. In het NOS Radio 1 Journaal zei Krol dat hij dacht dat Zoetelief de perfecte voorzitter zou zijn. “Maar als je als voorzitter het bestuur niet op één lijn kunt krijgen, dan doe je iets fout.”
Gisteravond besloten zeven van de acht leden van het partijbestuur van 50Plus op te stappen, onder wie voorzitter Zoetelief. Alleen secretaris Hylke ten Cate is aangebleven.
Krol zegt dat hij verrast is door de gang van zaken. Hij wist al enige tijd dat het “niet boterde” binnen het bestuur. “Ik heb toen vriendelijk gevraagd om het intern te houden”, zegt de partijleider. Dat dit niet is gelukt, zegt iets over de capaciteiten van de voorzitter, vindt hij.
De 50Plus-voorman had gehoopt dat het bestuur het nog twee weken had volgehouden. Dan is er een ledenvergadering van de partij en wordt er een nieuw bestuur gekozen.
AD 15.05.2018 Ouderenpartij 50Plus wordt geteisterd door intern geruzie en gescheld. Bij de club rondom BN’er Henk Krol gaan sommigen zelfs rollebollend over straat.
Deze week werd een bestuurlijke coup voorkomen van de inmiddels opgestapte partijvoorzitter Jan Zoetelief, melden ingewijden. En had een vechtpartij bij de afdeling Overijssel een persoonlijk tintje.
Eerder bleek al dat de Kamerfracties van 50Plus en een groot deel van het hoofdbestuur af wilden van Zoetelief omdat die volgens de partijtop ‘megalomane trekjes’ begon te vertonen en de boel ondertussen te veel op zijn beloop liet.
Opvolger
Tijdens een vergadering op 26 mei moet voormalig VVD-politicus en – onderwijsbestuurder Geert Dales zijn opvolger worden. Tot die tijd zou Zoetelief, die zelf door wil als partijvoorzitter, nog kunnen aanblijven.
Maar afgelopen weekend kwam het toch tot een uitbarsting. Toen zette de voorzitter volledig op eigen houtje een bericht op de website van de partij. Daarin stond dat moties vanuit de leden van 50Plus niet zouden worden behandeld bij de komende vergadering.
Leden reageerden woedend en het bericht werd snel verwijderd. Gelijk na het weekend dienden drie hoofdbestuurders per mail hun ontslagbrieven in. De top vermoedde daarop dat Zoetelief wilde regelen dat het héle bestuur, bestaande uit acht leden, zou opstappen. Volgens de reglementen zou Zoetelief daarna als demissionair bestuurder de scepter kunnen blijven zwaaien.
Dus werd besloten in te grijpen. Eén bestuurder werd gemaand aan te blijven: Hylke ten Cate, secretaris en vertrouweling van partijleider Henk Krol. Ten Cate zegt daarover droogjes: ,,Uiteindelijk heb ik gewoon niet gereageerd op de oproep om het vóór het einde van de dag kenbaar te maken als je wilde vertrekken. De twee weken tot de vergadering overleef ik ook wel weer.”
Uiteindelijk heb ik gewoon niet gereageerd op de oproep om het vóór het einde van de dag kenbaar te maken als je wilde vertrekken
Handgemeen
Alsof deze landelijke bestuurscrisis nog niet genoeg was, kwam vandaag ook naar buiten dat op 5 mei de vergadering van de afdeling Overijssel in Deventer is uitgelopen op een handgemeen.
Volgens aanwezigen verstoorden twee mannen, waaronder 50Plus-lid Rob Freriks, de vergadering onophoudelijk met kritiek op het bestuur. De voorzitter schorste vervolgens de bijeenkomst. Terwijl er overlegd werd over een oplossing, begon Freriks naar verluidt te schelden op zijn ex-partner, die ook in de zaal zat.
Toen de vergadering in een ander zaaltje werd voortgezet, probeerde Freriks daar met duwen en trekken binnen te dringen. Hij werd onder meer tegengehouden door Statenlid en oud-militair Fred Kerkhof, waarna Freriks volgens Kerkhof ‘meermaals geweld gebruikte’. Die heeft daar ook foto’s van als bewijsmateriaal, vertelt hij.
Ook de ex van Freriks wierp zich in de strijd, wat haar een vuistslag in het gezicht zou hebben opgeleverd. Een vrouwelijke beheerder van het zaaltje kreeg nog een schop voordat Freriks hardhandig de deur werd uitgewerkt, luidt het verhaal. Van het hele incident is aangifte gedaan.
Grof geweld
Freriks laat via een email weten dat niet alleen door hem, maar ook tegen hem geweld is gebruikt tijdens de bewuste dag. Zo zou hij ‘met grof geweld’ naar achteren zijn geduwd en bij de keel zijn gegrepen. In het handgemeen dat volgde, werd Freriks naar eigen zeggen geslagen in het gezicht en tegen de grond gewerkt.
Meerdere bronnen binnen 50Plus benadrukken dat het incident op 5 mei en het vertrek van het hoofdbestuur, deze week, niets met elkaar te maken hebben.
Partijleider Henk Krol wil desgevraagd alleen over de kwesties kwijt dat hij het ‘vervelend en schadelijk’ vindt dat de buitenwereld steeds kennis moet nemen van interne perikelen bij 50Plus.
Elsevier 15.05.2018 Aan het aftreden van vrijwel het gehele bestuur van ouderenpartij 50PLUS is een handgemeen voorafgegaan. Zeven van de acht leden van het hoofdbestuur stapten maandagavond op. Secretaris Hylke ten Cate is vooralsnog als enige over.
Dat melden partijleden aan De Telegraaf. Het gevecht ontstond afgelopen week tijdens de vergadering van de afdeling Overijssel in Deventer. Met het oog op de verkiezingen voor Provinciale Staten en de waterschappen volgend jaar moet er een nieuw afdelingsbestuur worden gekozen. Daarover zou een machtsstrijd woeden. Na kritiek op Fred Kerkhof, fractievoorzitter van 50PLUS in Provinciale Staten, werd twee leden gevraagd de zaal te verlaten. Daarbij zijn over en weer rake klappen uitgedeeld.
Tegen Kerkhof is aangifte gedaan
Kerkhof laat in een reactie aan de krant weten dat er ‘een probleem is geweest’. Tegen hem is aangifte gedaan bij de politie. Vanwege die aangifte wil hij inhoudelijk niet op de kwestie ingaan. ‘Ik laat het nu even bij justitie.’
De gebeurtenissen in de afdeling Overijssel zouden volgens De Telegraaf een belangrijke rol hebben gespeeld bij de crisis in het hoofdbestuur van de partij, meldde de krant dinsdag. Maar volgens partijleider Henk Krol staan die incidenten los van elkaar.
Afdeling Overijssel ‘altijd al lastig’
De bestuurscrisis in de top van de partij begon maandagavond toen bestuurslid Marianne Fennema het hoofdbestuur rond 20.00 uur een mail stuurde waarin zij in felle bewoordingen liet weten dat zij het niet eens is met de stijl en de werkwijze van het bestuur onder leiding van Jan Zoetelief. Na de mail van Fennema volgden andere bestuursleden die lieten weten dat ze opstapten.
Ook voorzitter Jan Zoetelief voelde zich genoodzaakt zijn functie neer te leggen. Op 26 mei moet een nieuw bestuur worden gekozen.
Het laatste overgebleven bestuurslid, Hylke ten Cate, laat in een reactie weten dat de afdeling Overijssel ‘altijd al lastig is geweest’.
Krol: daling ledenaantal schuld van Zoetelief
De partij verkeert al langer in chaos. De fracties van 50PLUS in de Eerste en Tweede Kamer keerden zich ook in april al tegen Zoetelief. Politiek leider Henk Krol verwijt hem dat het ledenaantal daalt. De fracties steunen bij de komende bestuursverkiezing dan ook voormalig VVD’er Geert Dales, die kandidaat is voor het voorzitterschap.
In het ADmeldden ingewijden eerder dat Zoetelief ‘megalomane trekjes’ begon te vertonen. ‘Jan wilde op een bepaald moment discretionaire bevoegdheden om zelfstandig te kunnen beslissen bij geschillen en hij kwam op de proppen met een volstrekt onwerkbaar mediaprotocol. Alle externe communicatie moest met zijn toestemming gebeuren,’ zei een anonieme betrokkene in de krant. In De Telegraaf noemden betrokkenen hem machtsgeil en lui.
‘Zoetelief functioneert gewoon niet. Tijdens bestuursvergaderingen wordt er geschreeuwd, met deuren geslagen en met royementen gedreigd,’ zei een betrokkene. Volgens een ander steekt het de partijtop tevens dat Zoetelief geen vinger heeft uitgestoken om het referendum over de ‘aflosboete’ van de grond te krijgen, een van de paradepaardjes van 50PLUS.
En al beloofde Zoetelief bij zijn aantreden dat hij zich zou inzetten voor vernieuwing van de partij, achter de schermen werkte hij de commissie die zich hiermee bezighield actief tegen. Die kreeg geen geld en mocht niet van vergaderruimten gebruikmaken. Ook zou hij maar zelden bij de fracties langskomen en deze links laten liggen. ‘Terwijl de ledenaantallen dramatisch terugliepen en hoofdbestuur en dagelijks bestuur elkaar bestookten met e-mails waar de honden geen brood van lusten, deed hij niets.’
Zoetelief liet na alle kritiek weten dat hij nog steeds vertrouwen heeft in het ‘democratisch proces’ binnen 50PLUS. Volgens de woordvoerder van 50PLUS blijft Zoetelief op 26 mei verkiesbaar.
Jan Zoetelief werd vorig jaar benoemd als de nieuwe partijvoorzitter van 50PLUS. Hij was op dat moment wethouder Werk en Inkomen in Nijmegen en al lid van het hoofdbestuur van de partij.
50PLUS verkeerde op dat moment ook al in crisis en was ten prooi aan interne conflicten. Een deel van de leden was teleurgesteld over de verkiezingsuitslag; de partij haalde vier zetels. Dat zou de schuld zijn van partijvoorzitter Jan Nagel, die vernieuwing in de weg zou staan. De keuze voor Zoetelief was opvallend, omdat hij zich bij de benoeming van Nagel in 2016 ook kandidaat had gesteld.
Toen deed het partijbestuur er zelfs tijdens de ledenvergadering nog alles aan om Zoetelief van het voorzitterschap af te houden. Zo werden tijdens de pauze folders verspreid waarin de verdiensten van partijoprichter Nagel werden opgesomd.
Telegraaf 15.05.2018 De 50Plussers die betrokken waren bij een vechtpartij tijdens een ledenvergadering in Deventer geven meer duidelijkheid over het voorval.
Fred Kerkhof, fractievoorzitter van 50Plus in de Provinciale Staten van Overijssel, blijkt volgens Leendert Lodder inderdaad betrokken te zijn bij het handgemeen.
„Maar hij was vooral slachtoffer. Hij heeft drie rake klappen gekregen. Hij heeft er een blauwe rug en een schaafwond in het gezicht aan overgehouden.”
Oud-militair Fred Kerkhof zou volgens ingewijden op de vuist zijn gegaan met twee anderen. Anderen noemen hem slachtoffer. Ⓒ 50PLUS
Volgens Lodder ontstond er tijdens de ledenvergadering irritatie omdat twee 50Plussers, Rob Freriks en Piet van de Wouw, de voorzitter ’constant in de rede vielen’. „Op een agressieve manier.” De voorzitter, Willem de Vries, wilde de twee vervolgens uit de zaal zetten. „Een meerderheid stemde daarmee in”, vertelt Lodder.
Leendert Lodder op archiefbeeld uit 2012.
Ⓒ REINIER VAN WILLIGEN
Duw- en trekwerk
Freriks en Van de Wouw weigerden er echter gehoor aan te geven, stelt Lodder. De 50Plussers besloten daarom zonder de onruststokers naar een andere zaal te verkassen. Het leidde tot duw- en trekwerk bij de nieuwe zaal, vertelt hij.
Volgens Lodder was het Freriks die vervolgens over de rooie ging. Hem werd door Fred Kerkhof de toegang ontzegd waarna hij klappen is gaan uitdelen, aldus Lodder. Wel is Freriks op de grond geduwd. Niet duidelijk is wie dat deed.
Tegen Freriks is inmiddels aangifte gedaan, vertelt Lodder. Niet alleen door Kerkhof, maar ook door de beheerder van de zaal.
Krol: politieonderzoek afwachten
Partijleider Henk Krol wil nu eerst het politieonderzoek afwachten. Het handgemeen had volgens Krol niets te maken met het opstappen van de leden van het hoofdbestuur.
Maandagavond stapte vrijwel het complete landelijke hoofdbestuur van 50Plus op. De vechtpartij in Deventer speelde daarbij volgens 50Plusser Hylke ten Cate, die als enige nog wel aanblijft in het hoofdbestuur, wel degelijk een rol. Partijvoorzitter Jan Zoetelief koos namelijk partij voor een van de strijdende partijen in Overijssel. Ten Cate stelt dat het beter zou zijn geweest als de voorzitter neutraal was gebleven.
Volgens Ten Cate is 50Plus ’intern bezig’ met de meppende senioren in Overijssel. Volgens hem is de afdeling Overijssel ’altijd al een lastige afdeling geweest.’
Crisis compleet
Bij 50Plus is de crisis compleet. Eerder werd al stevig getwist over partijvoorzitter Jan Zoetelief. Hij wordt door tal van leden autoritair en niet transparant gevonden. Hij heeft ook de steun verloren van de Tweede- en Eerste Kamerfracties van 50Plus. Die zien liever dat voormalig VVD’er Geert Dales het stokje van hem overneemt.
Op 26 mei staat een grote partijbijeenkomst gepland. Leden mogen dan een nieuw hoofdbestuur kiezen. Het belooft een broeierige vergadering te worden.
Nieuw partijplan moet brand blussen
Een groepje 50Plussers probeert intussen de brand te blussen door een nieuw partijplan te lanceren, genaamd Magna Charta 50Plus. In Utrecht wordt daar momenteel over vergaderd. De beoogde nieuwe partijvoorzitter Geert Dales is daarbij aanwezig, evenals Dick Schouw en Nico de Vos die altijd felle kritiek op de gang van zaken hebben geuit.
Toen een verslaggever van De Telegraaf evenwel opdook bij de bijeenkomst om poolshoogte te nemen, werd snel duidelijk gemaakt dat pottenkijkers niet gewenst waren. Ook werd ontkend dat de hete strijd rond het bestuur onderwerp van de agenda was. Slechts alledaagse 50Plus-aangelegenheden, zo werd er gezegd. „Met de verkiezing van het bestuur gaan we ons hier niet bemoeien”, aldus kandidaat-bestuurslid Marc van Rooij.
Meer macht voor leden
Intern valt echter te horen dat volgens een clubje 50Plussers het roer om moet bij de seniorenpartij. Op een site die vanmiddag wordt gelanceerd, zullen zij ontvouwen hoe dat zou moeten. Leden moeten meer macht krijgen, is het idee. Er mag geen plek meer zijn voor ’voorkeursbehandelingen, vriendjespolitiek en achterstelling in behandeling’.
De seniorenpartij heeft een ’cultuurswitch’ nodig, wordt bepleit. Externe adviseurs zullen deze zomer tijdens ’brainstormsessies’ raadgeven over hoe de partij democratischer kan worden. De sessies zullen rond oktober van dit jaar besproken worden tijdens ’heidedagen in een conferentieoord’. De uitkomsten worden begin volgend jaar aan de 50Plus-leden voorgelegd.
NU 15.05.2018 Zeven van de acht leden van het hoofdbestuur van 50PLUS zijn maandagavond opgestapt. Secretaris Hylke ten Cate blijft vooralsnog als enige bestuurslid over.
De bestuurscrisis begon toen Marianne Fennema rond 20.00 uur in felle bewoordingen liet weten het niet eens te zijn met de bestuursstijl en werkwijze van het bestuur onder leiding van voorzitter Jan Zoetelief, zegt een woordvoerder van het bestuur. Na haar mail volgden de andere bestuursleden met hun ontslagbrieven.
Voorzitter Jan Zoetelief voelde zich genoodzaakt om eveneens zijn taken neer te leggen, vanwege het terugtreden van de andere leden “zo vlak voor de Algemene Vergadering”. Op 26 mei moet op die vergadering een nieuw bestuur gekozen worden.
“We hebben al enige tijd geleden gemerkt dat het niet goed boterde tussen twee groepen in het bestuur”, zegt politiek leider Henk Krol op NPO Radio 1. Hij wijst op de ”verschillen” tussen het dagelijks bestuur en de rest van het hoofdbestuur. ”Maar we hadden echt gehoopt dat dit over twee weken met de leden bediscussieerd zou worden en niet in de media. Gelukkig is het nog maar twee weken.”
Ledenaantal
De fracties van 50PLUS in de Eerste en Tweede Kamer keerden zich in april ook al tegen Zoetelief. Volgens politiek leider Henk Krol is het hem te verwijten dat het ledenaantal van de partij daalt. De fracties schaarden zich daarom bij de komende bestuursverkiezing achter voormalig VVD’er Geert Dales als voorzitter.
”Als je als voorzitter je bestuur niet op één lijn kunt krijgen, als je de helft van het bestuur niet kunt overtuigen, dan doe je iets fout”, vindt Krol. ”Dat is heel vervelend, want dan is zo’n bestuur toch een beetje lamgelegd.”
Volgens de 50PLUS-woordvoerder blijft Jan Zoetelief op 26 mei verkiesbaar.
Telegraaf 15.05.2018 Zeven van de acht leden van het hoofdbestuur van 50Plus zijn maandagavond opgestapt. Secretaris Hylke ten Cate blijft vooralsnog als enige bestuurslid over.
De bestuurscrisis begon toen Marianne Fennema rond 20.00 uur in felle bewoordingen liet weten het niet eens te zijn met de bestuursstijl en werkwijze van het bestuur onder leiding van voorzitter Jan Zoetelief, zegt een woordvoerder van het bestuur. Na haar mail volgden de andere bestuursleden met hun ontslagbrieven.
Voorzitter Jan Zoetelief voelde zich genoodzaakt om eveneens zijn taken neer te leggen, vanwege het terugtreden van de andere leden „zo vlak voor de Algemene Vergadering.” Op 26 mei moet op die vergadering een nieuw bestuur gekozen worden.
Krol
„We hebben al enige tijd geleden gemerkt dat het niet goed boterde tussen twee groepen in het bestuur”, zegt politiek leider Henk Krol op NPO Radio 1. Hij wijst op de „verschillen” tussen het dagelijks bestuur en de rest van het hoofdbestuur.
„Maar we hadden echt gehoopt dat dit over twee weken met de leden bediscussieerd zou worden en niet in de media. Gelukkig is het nog maar twee weken.”
’Bestuur lamgelegd’
De fracties van 50Plus in de Eerste en Tweede Kamer keerden zich in april ook al tegen Zoetelief. Volgens politiek leider Henk Krol is het hem te verwijten dat het ledenaantal van de partij daalt. De fracties schaarden zich daarom bij de komende bestuursverkiezing achter voormalig VVD’er Geert Dales als voorzitter.
„Als je als voorzitter je bestuur niet op één lijn kunt krijgen, als je de helft van het bestuur niet kunt overtuigen, dan doe je iets fout”, vindt Krol. „Dat is heel vervelend, want dan is zo’n bestuur toch een beetje lamgelegd.”
Volgens de 50Plus-woordvoerder blijft Jan Zoetelief op 26 mei verkiesbaar.
NOS 15.05.2018 Zeven van de acht leden van het hoofdbestuur van 50Plus zijn gisteravond opgestapt. Alleen de secretaris, Hylke ten Cate, is nog in functie.
Volgens de partij is er een conflict ontstaan over de bestuursstijl en werkwijze van een aantal bestuursleden. Zo zou het dagelijks bestuur de overige leden niet tijdig informeren over besluiten.
De een na de ander
De bestuurscrisis begon toen bestuurder Marianne Fennema gisteravond liet weten dat ze het niet eens was met de werkwijze van het bestuur onder leiding van voorzitter Jan Zoetelief. Na haar e-mail volgden de andere bestuursleden die hun vertrek aankondigden.
Zoetelief zag zich vervolgens genoodzaakt om eveneens zijn taken neer te leggen.
Volgens een woordvoerder van de partij is de onenigheid binnen het bestuur “langzaam naar deze apotheose geëvolueerd”. De bestuurscrisis komt vlak voor de Algemene Vergadering. Op 26 mei moet daar een nieuw bestuur gekozen worden.
Geert Dales
Er zijn vier kandidaten voor het voorzitterschap, onder wie Jan Zoetelief en de voormalige VVD’er Geert Dales. Een maand geleden werd bekend dat de voltallige fracties van 50Plus in zowel de Eerste als de Tweede Kamer een andere partijvoorzitter willen.
De parlementariërs lieten toen weten dat ze Zoetelief niet steunen. Ze geven de voorkeur aan Dales, die burgemeester van Leeuwarden en wethouder in Amsterdam is geweest.
AD 15.05.2018 Zeven van de acht leden van het hoofdbestuur van 50Plus zijn maandagavond opgestapt. Secretaris Hylke ten Cate blijft vooralsnog als enige bestuurslid over.
De bestuurscrisis begon toen Marianne Fennema rond 20.00 uur in felle bewoordingen liet weten het niet eens te zijn met de bestuursstijl en werkwijze van het bestuur onder leiding van voorzitter Jan Zoetelief, zegt een woordvoerder van het bestuur. Na haar mail volgden de andere bestuursleden met hun ontslagbrieven.
,,We hebben al enige tijd geleden gemerkt dat het niet goed boterde tussen twee groepen in het bestuur”, zegt politiek leider Henk Krol op NPO Radio 1. Hij wijst op de ‘verschillen’ tussen het dagelijks bestuur en de rest van het hoofdbestuur. ,,Maar we hadden echt gehoopt dat dit over twee weken met de leden bediscussieerd zou worden en niet in de media. Gelukkig is het nog maar twee weken.”
Ook voorzitter legt taken neer
Voorzitter Jan Zoetelief voelde zich genoodzaakt om eveneens zijn taken neer te leggen, vanwege het terugtreden van de andere leden ‘zo vlak voor de Algemene Vergadering’. Op 26 mei moet op die vergadering een nieuw bestuur gekozen worden.
De wachtgeldregeling ligt regelmatig onder vuur. Minister Ronald Plasterk van BZK heeft in het verleden laten al laten weten dat het wachtgeld niet verder teruggeschroefd moet worden. Lees hier het opiniestuk
AD 25.04.2020
Sinds 2012 is er bijna 15 miljoen euro aan wachtgeld uitgekeerd o.a. aan vertrokken Tweede Kamerleden, staatssecretarissen,ministers etc. Dat meldt NU.nl op basis van cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken
Echter regeringspartijen VVD en PvdA duiken weg na het pleidooi van VVD-CORYFEE WIEGEL om de ’grappenmakerij’ van de misbruikte wachtgeldregeling aan te pakken.
Het pleidooi van Wiegel kwam naar aanleiding van de ophef rondom (ex-)D66-Kamerlid Wassila Hachchi, die geheel uit het niets haar koffers pakte en naar de Verenigde Staten vertrok om op vrijwillige basis te helpen bij de campagne voor presidentskandidaat Hillary Clinton. Kort na haar plotselinge vertrek, werd zij al flyerend gespot in New Hampshire.
AD 30.11.2019
Afschaffen dan maar ??
SP-Tweede Kamerlid Ronald van Raak heeft een wetsvoorstel ingediend om het wachtgeld voor bestuurders in gemeenten, provincies en waterschappen, leden van het kabinet en de Tweede Kamer af te schaffen .
Ruimere regelingen
Voor deze zogeheten politieke ambtsdragers die werkloos, ziek of arbeidsongeschikt worden gelden nu andere sociale voorzieningen dan de Werkloosheidswet, de Ziektewet of de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen. Ondanks een eerder wetsvoorstel in 2009 van Van Raak, waarbij onder meer een sollicitatieplicht voor politici werd ingevoerd en een verplichting om ‘passend werk’ te aanvaarden en de duur van de uitkeringen werd verkort, zijn er verschillen blijven bestaan.
De regelingen voor politieke ambtsdragers zijn over het algemeen ruimer. Dat leidt volgens Van Raak voortdurend tot discussies. In zijn wetsvoorstel worden die voorzieningen ongedaan gemaakt en wordt bij werkloosheid, ziekte of arbeidsongeschiktheid zo veel mogelijk aangesloten bij de regelingen die voor werknemers gelden.
Telegraaf 30.11.2019
Best betaald
De rechtvaardiging voor de voordelige regelingen voor politieke ambtsdragers is het bijzondere karakter van het politieke ambt: politieke ontwikkelingen zouden het politieke bestaan ongewis maken en politici zouden relatief snel hun baan kunnen verliezen. Die kwetsbaarheid wordt volgens Van Raak echter gecompenseerd door een relatief hoog inkomen. ‘Politieke ambtsdragers behoren tot de bestbetaalde functionarissen in de samenleving.
Zij hebben over het algemeen een goede opleiding of werkervaring en beschikken veelal over een uitgebreid sociaal netwerk. Bovendien hebben veel meer werknemers tegenwoordig een ‘flexibele’ baan met veel onzekerheden’, aldus de indiener van het wetsvoorstel.
Hij vindt ook dat ‘de regels die politici in de sociale zekerheid maken voor andere burgers, ook zoveel mogelijk voor politieke ambtsdragers zelf moeten gelden.’
Een uitzondering maakt hij voor de sollicitatieplicht, die voor politieke ambtsdragers pas na drie maanden gaat gelden. Dat element uit de bestaande regeling wordt in zijn wetsvoorstel behouden, vanwege het feit dat politieke ambtsdragers kunnen worden ontslagen zonder opzegtermijn.
Lagere uitkeringslasten
Met name doordat de berekening van de duur van de uitkering wordt gelijkgesteld met die van een werknemer op grond van de WW, zal over het algemeen sprake zijn van een aanzienlijk kortere uitkeringsduur. Dat leidt volgens Van Raak ‘tot navenant fors lagere uitkeringslasten voor gewezen politieke ambtsdragers.’ Maar omdat de uitkeringsduur sterk afhankelijk is van de individuele omstandigheden kan geen precieze inschatting van de totaal te verwachten vermindering van uitgaven worden gegeven.
AD 12.12.2019 Nadat VVD’er Klaas Dijkhoff in opspraak kwam vanwege zijn wachtgeld en reiskosten, liggen alle Tweede Kamerleden onder het vergrootglas. Niet onterecht: er blijken meer politici die langs de rand van de regels gaan.
Thierry Baudet heeft het weekend ‘uitgebreid’ met zijn collega-FvD’er Theo Hiddema ‘in de boekhouding gezeten’. Zijn slotsom: ik doe niets wat verboden is.
Toch ontvangt de Forum-leider een vergoeding voor woon-werkverkeer én een reiskostenvergoeding van 4900 netto per jaar voor werkbezoeken, terwijl hem óók een Jaguar XJ ter beschikking staat die wordt betaald uit de partijkas. Een fractiemedewerker rijdt hem daarmee van huis naar Den Haag.
Overtreedt Baudet daarmee de regels? Nee, want stellige voorwaarden voor de vergoedingen zijn er niet. Het komt aan op de eigen afweging. En die is, vindt Baudet, in de haak in zijn geval. Er is ‘helemaal niets geks aan de hand’. ,,U hoeft niet met kinnesinne te kijken naar welke bedragen wij ontvangen. Maakt u zich maar geen zorgen: dat gaat allemaal ruimschoots op. Ik zou eigenlijk wel willen dat ik wat meer kon krijgen.’’
Baudet is niet de enige die in de boeken is gedoken. Politici voelen de aandacht op zich gericht sinds bekend werd dat Klaas Dijkhoff gebruikmaakte van wachtgeld bovenop zijn salaris als Kamerlid, vanwege zijn eerdere baan als minister en staatssecretaris. Bovendien bleek dat hij een reiskostenvergoeding kreeg, terwijl Dijkhoff zich met een auto van de VVD laat vervoeren. Om het nog ingewikkelder te maken deed hij van die laatste vergoeding meteen afstand, terwijl partijgenoot premier Mark Rutte die ook kreeg tussen 2006 en 2010. Hij wil die juist niet terugbetalen. De VVD voelt alle ophef al flink in de peilingen, al is er geen enkele regel overtreden.
Alle 150 Kamerleden krijgen bovenop hun salaris een reiskostenvergoeding van 4900 euro. Volgens Rutte was het destijds ‘normaal’ om die te innen. De regeling werd immers juist ingevoerd om gedoe en discussie rond bonnetjes te voorkomen. Een roep om nieuwe regels vindt weinig gehoor.
Ondertussen rijst het beeld van politici die wel de regel van de wet volgen, maar lak hebben aan de geest van de letter. PvdA-leider Lodewijk Asscher: ,,Als de overheid mensen met toeslagen voor de kinderopvang controleert, is het ook normaal dat wijzelf tegen het licht worden gehouden.”
Als de overheid mensen met toeslagen voor de kinderopvang controleert, is het ook normaal dat wijzelf tegen het licht worden gehouden, aldus Lodewijk Asscher, PvdA.
Ov-chipkaart
Zelf gaf hij na zijn aftreden als vicepremier aan geen wachtgeld te willen ontvangen, omdat hij terugkeerde naar het parlement. Sindsdien reist hij overigens met een ov-chipkaart. ,,Voor een auto met chauffeur is de fractie te klein.”
Toch vrezen burgers het ergste, merkte Henk Krol (50Plus). ,,Ik moest gisteren even wachten in een café. Dan is meteen de vraag: hebt u ook een auto van de zaak? En hoe zit het met uw onkosten?”
ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers vindt dat politici ‘terecht’ langs de ‘strengste maatstaven’ worden gemeten. ,,Het gaat er namelijk om: Wat vraag je van burgers en wat doe je zelf? Dat snap ik.”
Toch zijn het allemaal individuele afwegingen, beaamt een woordvoerster van de Tweede Kamer.
‘Bestedingspatroon’
Dat weet ook GroenLinks, waar Tweede Kamerlid Isabelle Diks wachtgeld bleek te ontvangen. Ze wilde er eerst nog geen afstand van doen nu ze gewend was geraakt aan ‘een bepaald bestedingspatroon’. Toen de partij dat las, dwong deze haar alsnog er afstand van te doen, hoewel ze er formeel recht op heeft.
Maar daarbovenop rees een nieuw probleem. Volgens HP/De Tijd kreeg ze een hogere verblijfskostenvergoeding van 46.000 euro, omdat ze op papier in Leeuwarden zou wonen, terwijl ze veel vaker in haar appartement in Den Haag zat.
De partij laat nu aan de per januari aantredende integriteitsadviseur van de Tweede Kamer voorleggen of dit eigenlijk niet rammelde. Punt is wel: zij doet geen dwingende uitspraken. Het oordeel komt zo weer terecht waar het nu ook ligt: bij het Kamerlid zelf.
MSN 03.12.2019 De chaos omtrent de wachtgeldregeling van Klaas Dijkhoff is compleet. De VVD-fractieleider wil na nieuwe onthullingen en druk vanuit zijn eigen fractie alsnog stoppen met het incasseren van de riante regeling. Hij weigert echter om het al opgestreken bedrag terug te storten. Maar volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken is die door de VVD’er bedachte constructie formeel onmogelijk.
De wachtgeldmeter van VVD’er Dijkhoff staat inmiddels al op zo’n 80.000 euro. Hij kreeg dit geld omdat hij voorheen staatssecretaris en minister was en als Kamerlid minder ging verdienen. Hij krijgt hierdoor zo’n 37.000 euro per jaar extra aan wachtgeld.
Dijkhoff, die als kroonprins van Rutte wordt gezien, hield aanvankelijk aan zijn wachtgeldregeling vast, ook al stak er een storm van kritiek over op. Dinsdag maakte hij echter bekend er alsnog vanaf te willen zien, omdat zijn fractie er toch wel veel moeite mee heeft en de negatieve beeldvorming hem parten ging spelen.
Ook een nieuwe publicatie van HP/De Tijd zorgde ervoor dat Dijkhoff overstag ging. Het tijdschrift kwam erachter dat de VVD’er onterecht een reiskostenvergoeding opstreek. Vlak voor het moment dat dit nieuwe migrainemoment voor de VVD door HP/De Tijd naar buiten zou worden gebracht probeerde de VVD dit nieuwsmoment te kapen door te openbaren dat Dijkhoff alsnog wilde afzien van zijn wachtgeldregeling.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken laat nu weten dat als Dijkhoff de wachtgeldregeling tussentijds officieel wil stopzetten dat hij in feite dan afziet van zijn recht daarop en daarom het het al eerder ontvangen geld dient terug te storten. Dat gaat inmiddels om een bedrag van zo’n 80.000 euro.
In een reactie laat de VVD weten dat, als dit waar mocht zijn, Dijkhoff de regeling dan niet officieel zal stopzetten, maar het wachtgeldbedrag dat hij nu nog steeds krijgt overgemaakt zal terug geven. Benadrukt wordt dat hij nog steeds weigert om het al geïncasseerde wachtgeld terug te betalen.
Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken zou dit volgens de regels wel mogen. „Je kunt maandelijks de uitkering terugstorten, maar dan vervalt het recht op de uitkering niet.”
Telegraaf 03.12.2019 Zelfs in de VVD-fractie werd de wachtgeldregeling van fractieleider Klaas Dijkhoff niet begrepen. Na druk van zijn collega’s en een nieuwe onthulling over nog meer extra geld, gooit de VVD-kroonprins het roer om. Met tegenzin. Dijkhoff ziet af van de extra toelages, maar houdt vol dat hij er nog steeds recht op heeft.
Het verhaal was al moeilijk uit te leggen, maar sinds dinsdag is er nog een schepje bovenop gekomen. Na onderzoek van HP/De Tijd blijkt dat Dijkhoff maandelijks een vergoeding voor reiskosten op zijn loonstrookje krijgt bijgeschreven, terwijl hij voor werk gebruik kan maken van een VVD-auto. Jaarlijks gaat het om 4900 euro.
Dijkhoff verkeerde in de veronderstelling dat hij hier vanaf had gezien, omdat hij daartoe een formulier had ingevuld. Dat document had echter betrekking op woon-werkverkeer. De Tweede Kamer biedt parlementariërs ook nog een vergoeding voor andere reiskosten.
Die ontving Dijkhoff wel, hoewel hij zelf zegt dat hij dat niet wist. „Een stomme fout”, reageerde hij dinsdag. Dit geld stort hij terug, het tot nu toe ontvangen wachtgeld houdt hij. Ook VVD-Kamerlid Arne Weverling stopt met wachtgeld, dat hij ontving omdat hij wethouder is geweest.
Vorige week bleek dat Dijkhoff zijn royale fractievoorzitters-beloning aangevuld ziet tot een ministerssalaris. Dat kwam omdat hij na het aftreden van Jeanine Hennis in 2017 zijn staatssecretariaat van Justitie verruilde om een paar weken haar baan over te nemen als minister van Defensie.
Arbeidsvoorwaarden
Dijkhoff beschouwde het extraatje als onderdeel van zijn arbeidsvoorwaarden als bewindspersoon. VVD-voorman Mark Rutte noemde de keuze van zijn partijgenoot vorige week nog ’100 procent acceptabel’. Veel kiezers denken daar anders over.
In de peiling van Maurice de Hond raakte de VVD na rampweken rond het verlagen van de maximumsnelheid opnieuw twee zetels kwijt. Bijna de helft van de overgebleven VVD-achterban vindt de wachtgeldregeling onterecht, bleek uit dezelfde peiling.
Ook in de VVD-fractie was er ophef over, een zeldzaam en daarom veelzeggend teken dat liberale Tweede Kamerleden zich zorgen beginnen te maken over de koers van de partijtop. „Iedereen heeft zijn eigen weging gegeven, maar ik doe verder geen uitspraken over de fractievergadering”, zegt Dijkhoff daarover. Hij ontkent dat premier Rutte of een ander lid van het kabinet een rol heeft gespeeld in zijn besluit.
’Volledig achter de regeling’
Dijkhoff zegt nu ’zijn mening opzij te zetten en de toelage (bij u beter bekend als: wachtgeld) per direct stop te zetten’. Van harte gaat het allemaal niet. „Ik sta nog steeds volledig achter de regeling en achter iedereen, in de landelijke, provinciale of lokale politiek, die op grond van die regeling ontvangt waar hij of zij voor heeft gewerkt”, zegt de VVD-fractieleider in een verklaring.
Met het opgeven van het wachtgeld hopen de liberalen dat Dijkhoff niet langer kop van Jut is in de discussie rond wachtgeld, die vanwege de onthulling van vorige week weer in alle hevigheid oplaaide. Minister Knops (Binnenlandse Zaken) verklaarde vrijdag dat hij de regeling tegen het licht wil houden, terwijl premier Rutte even later nog verklaarde dat dat wat hem betreft niet nodig was.
De VVD hoopt de kwestie nu te begraven. Als Dijkhoff was doorgegaan met het ontvangen van wachtgeld, bleef hij kwetsbaar voor de electorale concurrentie die niet zou nalaten om de VVD-bons als graaier neer te zetten. De wachtgeldmeter zou rond de verkiezingen van 2021 de ton wel eens kunnen hebben overschreden. Nu hij van het wachtgeld afziet is partijen deze munitie uit handen geslagen.
Hoewel aan het Binnenhof wordt ingeschat dat Mark Rutte nogmaals als VVD-lijsttrekker de volgende verkiezingen in wil gaan, is ook waargenomen dat de premier vindt dat Dijkhoff er in de publiciteit goed op moet staan. De fractieleider geldt momenteel immers als enige kroonprins bij de VVD. Met een besmeurde reputatie komen prinsen dezer dagen echter niet zomaar meer weg.
Telegraaf 03.12.2019 De chaos omtrent de wachtgeldregeling van Klaas Dijkhoff is compleet. De VVD-fractieleider wil na nieuwe onthullingen en druk vanuit zijn eigen fractie alsnog stoppen met het incasseren van de riante regeling. Hij weigert echter om het al opgestreken bedrag terug te storten. Maar volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken is die door de VVD’er bedachte constructie formeel onmogelijk.
De wachtgeldmeter van VVD’er Dijkhoff staat inmiddels al op zo’n 80.000 euro. Hij kreeg dit geld omdat hij voorheen staatssecretaris en minister was en als Kamerlid minder ging verdienen. Hij krijgt hierdoor zo’n 37.000 euro per jaar extra aan wachtgeld.
Dijkhoff, die als kroonprins van Rutte wordt gezien, hield aanvankelijk aan zijn wachtgeldregeling vast, ook al stak er een storm van kritiek over op. Dinsdag maakte hij echter bekend er alsnog vanaf te willen zien, omdat zijn fractie er toch wel veel moeite mee heeft en de negatieve beeldvorming hem parten ging spelen.
Ook een nieuwe publicatie van HP/De Tijd zorgde ervoor dat Dijkhoff overstag ging. Het tijdschrift kwam erachter dat de VVD’er onterecht een reiskostenvergoeding opstreek. Vlak voor het moment dat dit nieuwe migrainemoment voor de VVD door HP/De Tijd naar buiten zou worden gebracht probeerde de VVD dit nieuwsmoment te kapen door te openbaren dat Dijkhoff alsnog wilde afzien van zijn wachtgeldregeling.
Ministerie: dit kan niet
Het ministerie van Binnenlandse Zaken laat nu weten dat als Dijkhoff de wachtgeldregeling tussentijds officieel wil stopzetten dat hij in feite dan afziet van zijn recht daarop en daarom het het al eerder ontvangen geld dient terug te storten. Dat gaat inmiddels om een bedrag van zo’n 80.000 euro.
In een reactie laat de VVD weten dat, als dit waar mocht zijn, Dijkhoff de regeling dan niet officieel zal stopzetten, maar het wachtgeldbedrag dat hij nu nog steeds krijgt overgemaakt zal terug geven. Benadrukt wordt dat hij nog steeds weigert om het al geïncasseerde wachtgeld terug te betalen.
Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken zou dit volgens de regels wel mogen. „Je kunt maandelijks de uitkering terugstorten, maar dan vervalt het recht op de uitkering niet.”
RTL 03.12.2019 VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff ziet verder af van wachtgeld. Dat meldt hij op Facebook. Hij zet zijn ‘mening opzij’ nu hij opnieuw in opspraak is gekomen door een ten onrechte ontvangen reiskostenvergoeding.
Dijkhoff streek de afgelopen tijd 4900 euro per jaar op voor reiskosten die hij niet maakte, ontdekte HP De Tijd. Hij dacht dat hij de reiskosten niet ontving, maar controleerde dat niet. Hij betitelt dat zelf als ‘stom’.
Per direct stopt hij met wachtgeld
Vorige week ontstond er ook al ophef. Toen werd bekend dat de VVD-fractievoorzitter jaarlijks 37.000 euro bruto aan wachtgeld krijgt. Hij heeft daar recht op omdat hij staatssecretaris en minister was in het vorige kabinet. Na ophef die ontstond, bleef Dijkhoff erbij dat het wachtgeld niet ging terugbetalen.
“Ik werk er hard voor en ik hou me aan de wet”, zei hij in een eerste reactie. Ook premier Mark Rutte liet vrijdag nog weten dat Dijkhoff het volste recht op het wachtgeld had.
Komt op zijn besluit terug
Maar vandaag komt Dijkhoff dus op dat besluit terug en maakt de fractievoorzitter op zijn Facebookpagina bekend dat hij toch per direct stopt met het wachtgeld.
Hij gaat eerder ontvangen wachtgeld niet terugbetalen, laat een woordvoerder van de VVD weten.
Het wachtgeld zorgde voor kritiek bij de achterban van de VVD. Volgens de laatste peiling van Maurice de Hond verloor de partij door de wachtgeldkwestie twee zetels.
Dijkhoff licht in zijn verklaring toe: “Ik vind nog steeds hetzelfde en ga dus ook geen andere, wellicht meer wenselijke mening verkondigen. Ik vind tegelijkertijd dat in deze discussie onze fractie op inhoud het debat moet kunnen voeren zonder iedere keer aangesproken te worden op mijn persoonlijk keuze.”
De VVD’er vervolgt: “Daarom heb ik besloten mijn mening opzij te zetten en de toelage (bij u beter bekend als: wachtgeld) per direct stop te zetten. Ik sta nog steeds volledig achter de regeling en achter iedereen, in de landelijke, provinciale of lokale politiek, die op grond van die regeling ontvangt waar zij of hij voor heeft gewerkt.”
Ook Arne Weverling ziet af van wachtgeld
Ook VVD-Kamerlid Arne Weverling laat via Twitter weten af te zien van zijn wachtgeld. Weverling kreeg een toelage bovenop zijn salaris als Tweede Kamerlid, zodat hij er niet op achteruitging bij zijn overstap van het wethouderschap naar de Tweede Kamer. Maar hij zet dat dus nu ook stop.
“Dit om de discussie die vorige week is opgelaaid op inhoud te kunnen voeren.”
AD 03.12.2019 VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff stort zijn omstreden wachtgelduitkering voortaan elke maand terug. Na alle ophef wilde hij de toelage eigenlijk laten stopzetten, maar dat is volgens de wet niet mogelijk. Of hij zou dan alles wat hij tot nu toe kreeg, moeten terugbetalen, en dat wil hij niet.
Als een ontvanger van wachtgeld vraagt om de uitkering stop te zetten, dan ziet hij volgens de wet af van het recht op de hele uitkering, aldus het ministerie van Binnenlandse Zaken. Omdat dan het uitkeringsrecht vervalt, moet de uitkering terugbetaald worden. Je kunt ook maandelijks de uitkering terugstorten en daarmee vervalt je recht op de uitkering niet.
Dijkhoff is eigenlijk te vroeg met zijn aankondiging om de toeslag stop te zetten. Er ligt een voorstel om de wet te wijzigen zodat het mogelijk wordt de uitbetaling tijdelijk en voor een deel te stoppen.
Reiskosten
Dijkhoff liet vanmiddag weten verder af te zien van zijn wachtgeld à 37.000 euro per jaar. Hij zette zijn mening opzij nadat hij opnieuw in opspraak kwam door een ten onrechte ontvangen reiskostenvergoeding. Dijkhoff streek de afgelopen tijd 4900 euro per jaar op voor reiskosten die hij niet maakte, ontdekte HP De Tijd. De tweede man van de VVD had een auto met chauffeur.
Vorige week moest Dijkhoff zich al verantwoorden omdat hij bovenop zijn salaris wachtgeld ontving. Dat is niet de bedoeling van de wachtgeldregeling, vinden veel critici. Dijkhoff gaf echter geen krimp en kreeg steun van onder anderen premier Mark Rutte. De fractievoorzitter van de VVD krijgt bovenop zijn salaris als Tweede Kamerlid wachtgeld, omdat hij als minister meer verdiende dan hij momenteel krijgt (115.000 euro).
Telegraaf 03.12.2019 VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff ziet tegen zijn zin verder af van wachtgeld. Hij zet zijn ’mening opzij’ nu hij opnieuw in opspraak is gekomen door een ten onrechte ontvangen reiskostenvergoeding.
Vorige week ontstond er ophef over het wachtgeld van de VVD-kroonprins. Dat extra geld kreeg hij omdat hij staatssecretaris en minister is geweest. Hij bleek 37.000 euro per jaar, meer dan een modaal salaris, te krijgen bovenop zijn schadeloosstelling à 115.000 euro voor zijn werk als Kamerlid.
Peilingen
Uit een peiling van Maurice de Hond bleek daarna dat de VVD was teruggezakt naar 22 zetels. De Hond peilde niet alleen het stemgedrag, maar vroeg ook naar de mening van mensen over de wachtgeldkwestie van Dijkhoff.
De achterban van de partij was erg verdeeld over de kwestie. Bovenop die reeds bestaande ophef bleek dinsdag uit een publicatie van HP/De Tijd dat Dijkhoff ook nog eens een onterechte reiskostenvergoeding ontving. Het ging om een bedrag van 4.900 per jaar. Dat, terwijl het VVD-kopstuk een auto met chauffeur heeft.
„Een stomme fout”, lag daar volgens de fractieleider van de liberalen aan ten grondslag. „Daardoor heb ik een vergoeding ontvangen die ik nooit heb willen krijgen.” Hij heeft het bedrag inmiddels teruggestort.
Niet op loonstrook gekeken
In een verklaring op Facebook legt de liberale fractieleider uit dat hij de vergoeding standaard kreeg, terwijl hij op een formulier had aangegeven geen gebruik te maken van reiskostenvergoedingen. Daardoor dacht hij dat hij het geld niet kreeg. Hij had echter niet op z’n loonstrook gekeken of alles correct was doorgevoerd. „Dat was stom. Ik heb daarom niet doorgehad dat ik een van de twee vergoedingen nog wel ontving, hoewel het mijn bedoeling was dit geld niet te ontvangen.”
Wachtgeld
In de verklaring zegt Dijkhoff de kritiek op zijn wachtgeldregeling te begrijpen. Maar het is nu eenmaal een wettelijke regeling waarop hij recht had, zo redeneert hij. „Ik vind het een kromme redenering om wel de wet goed te vinden, maar niet de toepassing ervan. Dan zou je de wet moeten aanpassen.” Daarmee zegt hij te staan voor zijn opvatting. Liever dat ’dan dat ik om gedoe te voorkomen een politiek correcte, maar in mijn ogen feitelijk en juridisch incorrecte mening ga verkondigen.’
Toch gezwicht
Kennelijk had ook die principiële volharding z’n houdbaarheid, aangezien Dijkhoff ’ nu de discussie is opgelaaid’ alsnog heeft besloten van verdere uitkering van wachtgeld af te zien, ook omdat het de partij beschadigt. „Ik heb ook een verantwoordelijkheid naar het team. Dat had er last van. En ik heb ook te maken met beeldvorming.” Daarom besloot hij alsnog af te zien van verder wachtgeld, al vindt hij nog altijd dat hij dat geld terecht heeft ontvangen. Hij gaat daarom ook niet het reeds ontvangen wachtgeld terugbetalen.
Ook Weverling stopt wachtgeld
Behalve Dijkhoff ziet ook VVD-Kamerlid Arne Weverling af van verder wachtgeld. Hij was wethouder in Westland en mocht zijn schadeloosstelling als Kamerlid ophogen tot zijn oude salaris met ongeveer 10.000 euro extra per jaar. Daar stopte hij vanaf nu mee. „Dit om de discussie die vorige week is opgelaaid op inhoud te kunnen voeren.” Ook Weverling gaat geen geld terugstorten.
NOS 03.12.2019 VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff blijft toch gewoon elke maand wachtgeld ontvangen. Het tussentijds stopzetten van de uitkering kan volgens de wet alleen als hij het hele bedrag dat hij tot nu toe heeft ontvangen, zo’n 80.000 euro, terugbetaalt. Maar dat wil de VVD’er niet. Daarom blijft hij de uitkering gewoon ontvangen, maar wil hij de bedragen voortaan na ontvangst terugstorten.
Volgens een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken kent de wet op dit moment niet de mogelijkheid om het wachtgeld op verzoek stop te zetten en het tot nu toe ontvangen geld te houden. Dat is eigenlijk wat Dijkhoff wil. Hij vindt nog steeds dat hij recht heeft op wachtgeld, maar vanwege de ophef die er over is ontstaan wil hij het niet langer ontvangen.
Als een ontvanger van wachtgeld vraagt om de uitkering stop te zetten, dan ziet hij volgens de wet af van het recht op de hele uitkering. Dat betekent dat er geen uitkeringsrecht is. Omdat dit recht vervalt, moet de uitkering terugbetaald worden, zegt de woordvoerder van het ministerie.
Er wordt wel gewerkt aan een wetswijziging waardoor het wel mogelijk wordt de uitbetaling tijdelijk en voor een deel te stoppen. Maar die wetswijziging is nog niet van kracht.
Terugstorten
Dijkhoff laat in een reactie weten dat hij dan toch het wachtgeld blijft ontvangen, maar dat er wordt gezocht naar een manier om het geld na ontvangst weer terug te storten. Dan zou hij er per saldo niets aan overhouden. Volgens de woordvoerder van het ministerie is dat wel mogelijk.
Dijkhoff heeft de afgelopen twee jaar 37.000 euro per jaar gekregen, bovenop zijn salaris als Kamerlid. Hij kreeg het wachtgeld, omdat zijn salaris lager is dan zijn loon toen hij nog staatssecretaris en minister was.
Vandaag werd ook bekend dat de VVD’er een reiskostenvergoeding van 4900 euro heeft aangenomen, terwijl hij gratis gebruik kon maken van een auto met chauffeur van de fractie. Dijkhoff noemt dat nu “een domme fout” en betaalt dat bedrag terug.
Volgens Dijkhoff is er daarbij duidelijk iets mis gegaan, zei hij vanmiddag:
NU 03.12.2019 VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff heeft jaarlijks ten onrechte 4.900 euro aan reiskosten vergoed gekregen en stort dit bedrag terug, meldt HP/De Tijd woensdag. Daarnaast ziet hij alsnog af van de omstreden wachtgeldregeling. Door deze regeling ontving hij 37.000 euro boven op zijn salaris als Kamerlid, omdat hij in het vorige kabinet kortstondig minister is geweest.
Uit onderzoek van HP/De Tijd blijkt dat Dijkhoff een reiskostenvergoeding van 4.900 euro ontvangt voor reizen binnen Nederland, terwijl hij als fractievoorzitter beschikt over een auto met chauffeur die door de VVD betaald wordt.
Daardoor maakt Dijkhoff geen extra reiskosten. De VVD’er toont zich in een reactie op Facebook schuldbewust en spreekt van “een stomme fout”. “Daardoor heb ik een vergoeding ontvangen die ik nooit heb willen krijgen.”
Dijkhoff zegt te hebben geprobeerd de dubbele vergoeding stop te zetten. Naar eigen zeggen heeft hij daarna niet naar zijn loonstrookje gekeken om te controleren of de stopzetting ook was doorgevoerd.
Dijkhoff zet wachtgeldregeling toch stop
Ook gaat de VVD-fractievoorzitter in het bericht in op het wachtgeld dat hij tot voor kort ontving. “Nu de discussie is opgelaaid, ook over hoe dit soort regelingen er in de toekomst uit moet zien, komt er een dimensie bij”, schrijft hij.
“Daarom heb ik besloten mijn mening opzij te zetten en de toelage (bij u beter bekend als: wachtgeld) per direct stop te zetten.” De VVD’er is niet van plan het geïncasseerde wachtgeld terug te betalen
Dijkhoff ontving zo’n 37.000 euro aan wachtgeld per jaar, omdat hij staatssecretaris voor Asiel en een maand minister van Defensie was. De VVD’er heeft hier volgens de wet ruim drie jaar recht op.
Hij kreeg de toelage boven op de 115.000 euro per jaar én toeslagen voor zijn fractievoorzitterschap. Premier Mark Rutte zei afgelopen vrijdag “volledig achter” het besluit van Dijkhoff te staan om het wachtgeld te innen.
Dijkhoff: Recht op wachtgeld
PvdA-Kamerleden Lodewijk Asscher en Lilianne Ploumen, die in het vorige kabinet ook minister waren, accepteerden het extra geld niet. Asscher vindt dat het niet past om boven op het salaris van Kamerlid wachtgeld te ontvangen. “Ik heb een prachtig salaris.” Hij beschouwt de regeling als een vangnet voor wanneer politici zonder baan komen te zitten. Ook VVD-Kamerlid Mark Harbers, tot voor kort staatssecretaris voor Asiel, zag af van de regeling.
Dijkhoff vond en vindt nog steeds dat hij recht heeft op de toeslag. “Ik sta nog steeds volledig achter de regeling en achter iedereen, in de landelijke, provinciale of lokale politiek, die op grond van die regeling ontvangt waar zij of hij voor heeft gewerkt.”
VVD-Kamerlid Arne Weverling maakte na het besluit van zijn fractievoorzitter bekend af te zien de wachtgeldregeling. Hij ontving jaarlijks 10.000 euro, omdat hij voor het Kamerlidmaatschap wethouder is geweest in de gemeente Westland.
AD 03.12.2019 VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff ziet verder af van zijn wachtgeld à 37.000 euro per jaar. Hij zet zijn mening opzij nu hij opnieuw in opspraak is gekomen door een ten onrechte ontvangen reiskostenvergoeding. In navolging van Dijkhoff zet ook partijgenoot Arne Weverling het wachtgeld stop.
Dijkhoff streek de afgelopen tijd 4900 euro per jaar op voor reiskosten die hij niet maakte, ontdekte HP De Tijd. De tweede man van de VVD had een auto met chauffeur.
Hij verkeerde in de veronderstelling dat hij die reiskostenvergoeding niet ontving, maar controleerde dat niet. ,,Ik ben zo stom geweest om het niet te checken op mijn loonstrook. Daardoor heb ik een vergoeding ontvangen die ik nooit heb willen krijgen.” Het geld is inmiddels teruggestort, zegt de voorman van de VVD-fractie in de Tweede Kamer.
Vorige week moest Dijkhoff zich al verantwoorden omdat hij bovenop zijn salaris wachtgeld ontving. Dat is niet de bedoeling van de wachtgeldregeling, vinden veel critici. Dijkhoff gaf echter geen krimp en kreeg steun van onder anderen premier Mark Rutte.
De fractievoorzitter van de VVD krijgt bovenop zijn salaris als Tweede Kamerlid wachtgeld, omdat hij als minister meer verdiende dan hij momenteel krijgt. Jaarlijks ontvangt hij zo’n 37.000 euro wachtgeld, een bedrag dat bovenop zijn Kamerlidsalaris van 115.000 euro komt. Omdat hij in het vorige kabinet staatssecretaris (Veiligheid en Justitie) en vier weken minister (Defensie) was, heeft hij recht op aanvulling van zijn salaris.
Andere ex-bewindslieden die in de Kamer zijn beland, zoals de PvdA’ers Lodewijk Asscher en Lilianne Ploumen, hebben daarvan afgezien. GroenLinks-Kamerlid Isabelle Diks, die eerder wethouder in Leeuwarden was, besloot deze maand om niet langer wachtgeld te ontvangen en het te veel ontvangen geld terug te betalen.
Maar VVD’er Dijkhoff wilde zijn wachtgeld niet kwijt. Hij vond dat hij er recht op had. ,,Het is uitgesteld loon, net als pensioen’’, zo zei hij eerder tegen de Volkskrant. ,,Daar doe ik ook geen afstand van.’’
Dijkhoff houdt vast aan de ,,niet populaire” opvatting dat hij zijn toelage verdient. Hij stort het ontvangen geld ook niet terug. Maar hij vindt ,,dat in deze discussie onze fractie op inhoud het debat moet kunnen voeren, zonder iedere keer aangesproken te worden op mijn persoonlijk keuze”. Hij heeft ,,helaas gemerkt” dat zijn fractiegenoten werden aangesproken op zijn keuzes.
Hij kan zich voorstellen dat de twee kwesties hem hebben beschadigd. ,,Maar eerlijk gezegd: toen ik die toelage ooit accepteerde, wist ik dat er gedoe kwam. Dat vind ik ook niet erg. Inhoudelijk sta ik er nog steeds volledig achter.” Dat altijd nog ,,liever dan een politiek correcte, maar in mijn ogen feitelijk en juridisch incorrecte mening” verkondigen, stelt hij.
Volste recht
Premier Mark Rutte liet vrijdag nog weten dat Dijkhoff het volste recht op het wachtgeld heeft. Maar toen Rutte daar zelf aanspraak op kon maken heeft hij dat niet gedaan, als hij het zich goed herinnert.
Dijkhoff is overigens niet de enige parlementariër die gebruik maakt van de regeling en er nu vanaf ziet. VVD-Kamerlid Arne Weverling volgt zijn voorbeeld. Weverling kreeg een toelage bovenop zijn salaris als Tweede Kamerlid, zodat hij er niet op achteruitging bij zijn overstap van het wethouderschap naar de Tweede Kamer. Maar hij zet dat nu stop. ,,Dit om de discussie die vorige week is opgelaaid op inhoud te kunnen voeren.”
Net als zijn fractievoorzitter zal Weverling geen geld terugstorten, maar zet hij de regeling vanaf nu stop.
NOS 03.12.2019 VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff ziet af van het verder ontvangen van wachtgeld bovenop zijn salaris als Kamerlid. In een verklaring op Facebook schrijft Dijkhoff dat hij nog steeds vindt dat hij recht heeft op de vergoeding, maar dat hij niet wil dat de fractie telkens wordt aangesproken op zijn keuze.
Dijkhoff komt met zijn verklaring, nadat weekblad HP/DeTijd vanmorgen meldde dat de VVD’er ook nog een reiskostenvergoeding van 4900 euro per jaar ontvangt, terwijl hij voor zijn zakelijke reizen gratis gebruik kan maken van een auto met chauffeur van de fractie.
Volgens Dijkhoff is er duidelijk iets mis gegaan.
Huidige salaris lager
Vorige week ontstond er ophef nadat bekend was geworden dat Dijkhoff jaarlijks 37.000 euro wachtgeld ontvangt, omdat zijn huidige salaris als fractievoorzitter lager is dan het loon dat hij kreeg toen hij in het vorige kabinet staatssecretaris en drie weken lang minister van Justitie was.
“Ik snap wel dat er een hoop kritiek is”, schrijft Dijkhoff, maar volgens de wet had hij er recht op. “Ik vind het een kromme redenering om wel de wet goed te vinden, maar niet de toepassing ervan. Dan zou je de wet moeten aanpassen.”
Toch heeft hij nu besloten zijn mening “opzij te zetten” en de toelage per direct stop te zetten.
‘Stomme fout’
Daar komt vandaag dus de kwestie van de reiskostenvergoeding bij. “Bij het beantwoorden van de vragen van de journalist kwam ik er achter dat ik een stomme fout heb gemaakt. Daardoor heb ik een vergoeding ontvangen die ik nooit heb willen krijgen”,schrijft Dijkhoff.
Hij ging er vanuit dat de reiskostenvergoeding was stopgezet bij zijn aantreden als fractievoorzitter, maar dat bleek niet zo. “Ik heb na het verzoeken tot stopzetten niet op m’n loonstrook gekeken of alles ook was doorgevoerd. Dat was stom. Vanzelfsprekend heb ik deze vergoeding inmiddels teruggestort.”
De beslissing van Dijkhoff krijgt navolging in de VVD-fractie. Ook Kamerlid Arne Weverling, in het verleden wethouder in de gemeente Westland, laat zijn wachtgeld stopzetten.
Arne Weverling@ArneWeverling
Net als mijn fractievoorzitter Klaas @dijkhoff heb ik besloten om de wettelijke toelage die ik ontving stop te zetten. Dit om de discussie die vorige week is opgelaaid op inhoud te kunnen voeren.
AD 03.12.2019 Na zijn fractievoorzitter Klaas Dijkhoff heeft ook Tweede Kamerlid Arne Weverling (VVD) besloten om af te zien van zijn wachtgeld.
Dijkhoff liet weten de toelage van 37.000 euro per jaar stop te zetten nu hij opnieuw in opspraak is gekomen door een ten onrechte ontvangen reiskostenvergoeding. Westlander Weverling kreeg zo’n 10.000 euro per jaar om zijn salaris als Tweede Kamerlid aan te vullen tot het salaris dat hij kreeg als wethouder van Westland. Een wethouder van een gemeente van meer dan 100.000 inwoners verdient namelijk meer dan een Kamerlid.
Het wachtgeld van Weverling kwam naar voren uit gegevens die de gemeente Westland vrijgaf nadat de Volkskrant een beroep had gedaan op de Wet openbaarheid van bestuur. ,,Net als mijn fractievoorzitter Klaas Dijkhoff heb ik besloten om de wettelijke toelage die ik ontving stop te zetten”, reageert Weverling. ,,Dit om de discussie die vorige week is opgelaaid op inhoud te kunnen voeren.”
Weverling zag tijdens zijn verkiezingscampagne om Tweede Kamerlid te worden af van wachtgeld, maar ontving het wel toen hij eenmaal aan de slag ging in Den Haag. Tweede Kamerleden hebben wettelijk gezien recht op wachtgeld, maar sommigen zien daar vanaf. Dijkhoff en Weverling nu dus ook.
OmroepWest 30.11.2019 Burgemeester Liesbeth Spies (CDA) hoeft haar neveninkomsten niet terug te betalen aan de gemeente Alpen aan den Rijn. Dat heeft de gemeenteraad zaterdag besloten tijdens een extra raadsvergadering. Spies moest zich verantwoorden over haar inkomsten. ‘Wie mij kent weet dat dit mij heel diep heeft geraakt’, zei Spies.
Het debat werd gehouden vanwege onduidelijkheid over de inkomsten van de burgemeester. Spies schreef de gemeenteraad een brief over haar neveninkomsten nadat een journalist van AD Groene Hart haar vroeg naar de gedragscode van de gemeente Alphen aan den Rijn. In de gedragscode van 2014 staat dat bestuurders geen inkomsten uit nevenfuncties mogen houden, maar alles moeten storten in de gemeentekas. Maar, volgens de landelijke gemeentewet mag een bestuurder maximaal 14 procent van het jaarsalaris aan neveninkomsten zelf houden. Daar sluit de raad zich nu dus bij aan.
In het geval van Spies gaat het om ongeveer 100.000 euro in de afgelopen vijf jaar. De burgemeester vindt het schadelijk voor het ambt en de gemeente Alphen aan den Rijn dat ze door de kwestie in opspraak is geraakt. ‘Ik hecht zeer aan de integriteit van het openbaar bestuur en die van mijzelf in het bijzonder.’
Naar eer en geweten gehandeld
‘Ik verkeerde in de overtuiging dat ook in Alphen aan den Rijn de wettelijke bepalingen rond de afdracht van neveninkomsten van toepassing waren. De afgelopen jaren heb ik naar beste eer en geweten gehandeld en heeft er jaarlijks conform de wettelijke bepaling een verrekening en afdracht van neveninkomsten plaatsgevonden.
Een advocatenkantoor heeft inmiddels de landelijke wet en de gemeentelijke gedragscode naast elkaar gelegd. ‘Uit die toets is gebleken dat de gemeentewet voor onze eigen gedragscode gaat. Het is niet afdwingbaar dat alle neveninkomsten moeten worden afgedragen aan de gemeente. Dus het lijkt erop, als je kijkt naar de uitkomst van deze toets, dat er juist is gehandeld door Liesbeth Spies’, aldus PvdA-fractievoorzitter Ernst-Jan Straver na afloop van de raadsvergadering van woensdag.
Meningen verschillen bij partijen
Volgens de ChristenUnie moet de gedragscode gewijzigd worden. ‘Wij kunnen de burgemeester niet verplichten om geld terug te betalen’, zei Caroline Blom (CU). Daar waren D66, PvdA en GroenLinks het mee eens. Hans van Kuijk (SGP) en André de Jeu (Nieuw Elan) haalden uit naar de media. ‘Het is pijnlijk om te zien hoe de burgemeester in de media wordt afgeschilderd als iemand die zo veel mogelijk geld wil zien’, zei Van Kuijk.
Niet iedereen is het eens over het besluit van de raad. VVD, SP en RijnGouweLokaal willen dat Spies wel betaalt. ‘De overheid staat vooraan om geld terug te halen bij (bijstands)gezinnen die een afspraak niet goed gelezen hebben’, vindt Iris van de Kolk (SP). ‘Ik kende de gedragscode wel’, stelt Ank de Groot (RijnGouweLokaal). ‘De burgemeester moet moreel het juiste doen en zich houden aan de gedragscode’, besluit Anouk Noordermeer (VVD).
Burgemeester Liesbeth Spies heeft verschillende nevenfuncties, waarvan het grootste gedeelte vrijwillig is. Voor drie functies krijgt ze wel betaald: voorzitter van de Raad van Toezicht van Reclassering Nederland, vicevoorzitter van het European Institute for Public Administration (Eipa) en bestuurslid van het Nationaal Groenfonds. Spies heeft een jaarsalaris van ruim 140.000 euro. Uit een overzicht op de gemeentewebsite blijkt dat Spies op dit moment 31.000 euro per jaar ontvangt voor nevenactiviteiten.
NOS 29.11.2019 Minister Knops vindt de huidige wachtgeldregeling voor Kamerleden adequaat, maar staat open voor aanpassingen als daar brede politieke steun voor is. Deze week ontstond enige ophef over het wachtgeld dat VVD-fractievoorzitter Dijkhoff en GroenLinks-Kamerlid Diks krijgen op grond van een eerdere functie.
Dijkhoff was eerder staatssecretaris en minister en Diks was wethouder. Dijkhoff is niet van plan zijn wachtgeld stop te zetten, Diks besloot dat wel te doen en het ontvangen bedrag terug te betalen.
Na afloop van de ministerraad benadrukte Knops dat niemand de regels overtreedt en dat er een vangnet moet zijn voor politici. Maar hij kan zich de commotie wel voorstellen, ook “omdat het om grote bedragen gaat”. “De meningen kunnen erover verschillen of je dit wenselijk vindt en in welke mate. Ik vind de huidige regeling adequaat, maar als breed politiek gedeeld wordt dat er iets moet worden veranderd, hoor ik dat graag.”
Regeling al versoberd
De minister wees er ook op dat de regeling de afgelopen jaren al behoorlijk is versoberd. Hij zou de “veel ruimere regels van zo’n tien jaar geleden” niet kunnen verdedigen. Knops is tijdelijk minister, als vervanger van de zieke Ollongren, en binnenkort wordt hij weer staatssecretaris. Hij heeft er nog niet over nagedacht of hij dan ook wachtgeld wil krijgen.
Premier Rutte denkt dat hijzelf toen hij van 2006 tot 2010 Kamerlid was, na eerder staatssecretaris te zijn geweest, niet van de wachtgeldregeling gebruik heeft gemaakt. Maar hij moet nog nakijken of dat echt zo is.
Rutte staat er wel achter dat Dijkhoff wachtgeld ontvangt. “Hij maakt gebruik van een recht dat hij heeft en dat vind ik 100 procent acceptabel.”
MSN 29.11.2019 De wachtgeldregeling voor politici gaat mogelijk op de schop. Het kabinet onderzoekt of er iets moet veranderen. Dat zegt minister Knops (Binnenlandse Zaken) nadat er deze week ophef ontstond over een fors jaarlijks extraatje van 37.000 euro voor VVD-fractieleider Dijkhoff.
„We zijn bezig om te kijken of het anders moet”, zegt de CDA-bewindsman. Hij wil nog niet zeggen wat er mogelijk verandert. „Daar ga ik nu niet op in. Het is altijd goed om te kijken of regelingen nog voldoende zijn of dat ze moeten worden aangepast.” Knops zegt met de Tweede Kamer te willen bespreken hoe het anders moet.
Deze week ontstond er ophef over de vergoeding van Dijkhoff. De VVD-fractieleider strijkt ieder jaar naast zijn salaris als Kamerlid 37.000 euro wachtgeld op. De liberaal ontvangt dat bedrag omdat hij in het kabinet-Rutte II staatssecretaris van Asiel en een maandje minister van Defensie was.
Premier Rutte staat achter de keuze van Dijkhoff. „Dat is een recht wat je hebt, dat is gewoon onderdeel van de arbeidsvoorwaarden.” De premier wil er voorlopig geen werk van maken om de regeling te veranderen. „Dat heeft voor mij nu geen prioriteit.” Rutte gaat nog ’definitief checken’ of hij zelf heeft afgezien van wachtgeld toen hij na zijn tijd als staatssecretaris in de Kamer kwam. „U kent mijn legendarische geheugen. Ik wil het even zeker weten.”
VVD-fractievoorzitter Dijkhoff zegt zelf dat hij ook zonder wachtgeld al meer verdient dan als staatssecretaris. Dat komt door sommige toeslagen, die bovenop het Kamerlidsalaris van 115.000 euro komen. Dijkhoff krijgt per jaar nog eens een vergoeding van zo’n 18.000 euro netto voor verblijfkosten en 4.900 euro voor binnenlands reisverkeer.
De wachtgeldregeling is er voor politici die hun baan verliezen, bijvoorbeeld na verkiezingen of bij het vallen van een kabinet. Dijkhoff heeft dus wel recht op de vergoeding, maar andere politici zien er regelmatig van af. Dat doen PvdA-Kamerleden – tevens oud-bewindslieden – Asscher en Ploumen bijvoorbeeld omdat ze de vergoeding al riant genoeg vinden.
Zijn jaarlijkse extraatje is meer dan een modaal inkomen voor gewone Nederlanders, dat volgens het CPB dit jaar neerkomt op 36.000 euro. De volksvertegenwoordiger heeft bewust besloten van de regeling gebruik te maken, laat hij weten. „Over de arbeidsvoorwaarden van een ministerschap of staatssecretariaat valt niet te onderhandelen”, zegt de fractievoorzitter.
Telegraaf 29.11.2019 De wachtgeldregeling voor politici gaat mogelijk op de schop. Het kabinet onderzoekt of er iets moet veranderen. Dat zegt minister Knops (Binnenlandse Zaken) nadat er deze week ophef ontstond over een fors jaarlijks extraatje van 37.000 euro voor VVD-fractieleider Dijkhoff.
„We zijn bezig om te kijken of het anders moet”, zegt de CDA-bewindsman. Hij wil nog niet zeggen wat er mogelijk verandert. „Daar ga ik nu niet op in. Het is altijd goed om te kijken of regelingen nog voldoende zijn of dat ze moeten worden aangepast.” Knops zegt met de Tweede Kamer te willen bespreken hoe het anders moet.
Deze week ontstond er ophef over de vergoeding van Dijkhoff. De VVD-fractieleider strijkt ieder jaar naast zijn salaris als Kamerlid 37.000 euro wachtgeld op. De liberaal ontvangt dat bedrag omdat hij in het kabinet-Rutte II staatssecretaris van Asiel en een maandje minister van Defensie was.
Premier Rutte staat achter de keuze van Dijkhoff. „Dat is een recht wat je hebt, dat is gewoon onderdeel van de arbeidsvoorwaarden.” De premier wil er voorlopig geen werk van maken om de regeling te veranderen. „Dat heeft voor mij nu geen prioriteit.” Rutte gaat nog ’definitief checken’ of hij zelf heeft afgezien van wachtgeld toen hij na zijn tijd als staatssecretaris in de Kamer kwam. „U kent mijn legendarische geheugen. Ik wil het even zeker weten.”
VVD-fractievoorzitter Dijkhoff zegt zelf dat hij ook zonder wachtgeld al meer verdient dan als staatssecretaris. Dat komt door sommige toeslagen, die bovenop het Kamerlidsalaris van 115.000 euro komen. Dijkhoff krijgt per jaar nog eens een vergoeding van zo’n 18.000 euro netto voor verblijfkosten en 4.900 euro voor binnenlands reisverkeer.
De wachtgeldregeling is er voor politici die hun baan verliezen, bijvoorbeeld na verkiezingen of bij het vallen van een kabinet. Dijkhoff heeft dus wel recht op de vergoeding, maar andere politici zien er regelmatig van af. Dat doen PvdA-Kamerleden – tevens oud-bewindslieden – Asscher en Ploumen bijvoorbeeld omdat ze de vergoeding al riant genoeg vinden.
Meer dan modaal
Zijn jaarlijkse extraatje is meer dan een modaal inkomen voor gewone Nederlanders, dat volgens het CPB dit jaar neerkomt op 36.000 euro. De volksvertegenwoordiger heeft bewust besloten van de regeling gebruik te maken, laat hij weten. „Over de arbeidsvoorwaarden van een ministerschap of staatssecretariaat valt niet te onderhandelen”, zegt de fractievoorzitter.
AD 29.11.2019 Minister Raymond Knops van Binnenlandse Zaken bekijkt of de wachtgeldregeling voor ex-bewindspersonen aangepast moet worden. Nu hebben voormalig ministers en staatssecretarissen recht op aanvulling van hun salaris als ze een nieuwe baan krijgen.
Zo krijgt VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff in de Tweede Kamer wachtgeld – bóvenop zijn salaris – omdat hij in het vorige kabinet staatssecretaris en een tijdje minister was. ,,We zijn bezig om te kijken of het anders moet’’, zegt minister Knops desgevraagd na afloop van de ministerraad.
Wat het kabinet precies wil veranderen, wil Knops niet zeggen. ,,Daar ga ik nu niet op in. Dat is iets wat we met de Tweede Kamer gaan bespreken. Het is altijd goed om te kijken of regelingen nog voldoende zijn, of dat ze moeten worden aangepast.’’
VVD-fractievoorzitter Dijkhoff kwam deze week in het nieuws omdat hij jaarlijks zo’n 37.000 euro wachtgeld krijgt. Dat bedrag komt bovenop zijn Kamerlidsalaris van 115.000 euro. Omdat hij in het vorige kabinet staatssecretaris (Veiligheid en Justitie) en vier weken minister (Defensie) was, heeft hij recht op aanvulling van zijn salaris.
Andere ex-bewindspersonen die op dit moment Tweede Kamerlid zijn, onder wie PvdA’ers Lodewijk Asscher en Lilianne Ploumen, zagen af van wachtgeld toen ze parlementslid werden. GroenLinks-Kamerlid Isabelle Diks, die eerder wethouder in Leeuwarden was, besloot deze maand om niet langer wachtgeld te ontvangen en het te veel ontvangen geld terug te betalen.
Maar VVD’er Dijkhoff wil zijn wachtgeld niet kwijt. Hij vindt dat hij er recht op heeft. ,,Het is uitgesteld loon, net als pensioen’’, zo zei hij tegen de Volkskrant. ,,Daar doe ik ook geen afstand van.’’
Geen overtreding
Minister Knops, die verantwoordelijk is voor de wachtgeldregeling, zegt dat hij zich ‘de commotie kan voorstellen’. ,,Maar niemand overtreedt op dit moment de regels’’, zegt hij. ,,Als we wat willen veranderen, moeten we de regels aanpassen. Ik vind de regeling zoals die nu is adequaat, maar ik zeg ook dat ik het graag hoor als er een breed gedeelde opvatting is dat we zaken moeten veranderen.’’
Knops zegt dat hij nog niet weet of hij zélf aanspraak zou maken op wachtgeld als hij na zijn ministerschap weer staatssecretaris wordt of in de Tweede Kamer komt. ,,Daar heb ik nog niet over nagedacht.’’
Rutte: volste recht
Premier Mark Rutte staat ‘er volledig achter’ dat Dijkhoff gebruik maakt van de regeling. ,,Dat is een recht wat je hebt, dat is gewoon onderdeel van de arbeidsvoorwaarden.’’
De premier wil er voorlopig geen werk van maken om de regeling te veranderen. ,,Dat heeft voor mij nu geen prioriteit.’’
Toen Rutte zelf aanspraak kon maken op de regeling heeft hij dat niet gedaan, als hij zich goed herinnert. Hij gaat nog ‘definitief checken’ of hij inderdaad heeft afgezien van wachtgeld toen hij na zijn tijd als staatssecretaris in de Kamer kwam. ,,U kent mijn legendarische geheugen. Ik wil het even zeker weten.’’
„Dat is een recht wat je hebt, dat is gewoon onderdeel van de arbeidsvoorwaarden’’, aldus Rutte. ⒸHollandse Hoogte / Maarten Hartman
Telegraaf 29.11.2019 VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff heeft het volste recht dat hij wachtgeld ontvangt naast zijn salaris als Tweede Kamerlid, vindt premier Mark Rutte. Maar toen Rutte daar zelf aanspraak op kon maken heeft hij dat niet gedaan, als hij zich goed herinnert.
Dijkhoff krijgt wachtgeld bovenop zijn salaris, omdat hij als minister meer verdiende dan nu. Andere ex-bewindslieden die in de Kamer zijn beland, zoals de PvdA’ers Lodewijk Asscher en Lilianne Ploumen, hebben daarvan afgezien. Maar Rutte staat „er volledig achter” dat zijn partijgenoot dit doet. „Dat is een recht wat je hebt, dat is gewoon onderdeel van de arbeidsvoorwaarden.”
De premier wil er voorlopig geen werk van maken om de regeling te veranderen. „Dat heeft voor mij nu geen prioriteit.”
Rutte gaat nog „definitief checken” of hij inderdaad heeft afgezien van wachtgeld toen hij na zijn tijd als staatssecretaris in de Kamer kwam. „U kent mijn legendarische geheugen. Ik wil het even zeker weten.”
De wachtgeldregeling is „adequaat”, vindt ook verantwoordelijk minister Raymond Knops. Wel heeft hij een aantal „verbeteringen” voorgesteld, zoals gratis sollicitatietraining voor Kamerleden die broeden op een vertrek. Hij hoopt ze zo sneller aan een nieuwe baan te helpen, zodat ze minder aanspraak maken op wachtgeld.
Wil de Tweede Kamer nog meer aanpassen, dan zal dat wel blijken zodra de Kamer zich over die voorstellen buigt. „Dan kan dat ook onderwerp van gesprek zijn.”
RTL 29.11.2019 Of premier Rutte in het verleden zijn salaris met wachtgeld heeft opgeplust? “Volgens mij niet. Ik dacht het niet”, zegt Rutte na vragen van RTL Nieuws tijdens zijn wekelijkse persconferentie. Dat de huidige fractievoorzitter van de VVD, Klaas Dijkhoff, dat wel doet vindt Rutte ‘zijn goed recht.’
“Ik begrijp dat Dijkhoff het wel doet. Ik sta daar ook achter. Hij mag dat doen”, zei premier Rutte tijdens zijn wekelijkse persconferentie.
Deze week werd bekend dat de fractievoorzitter van de VVD zijn salaris opplust met wachtgeld: jaarlijks krijgt Dijkhoff 37.000 euro bruto per jaar aan wachtgeld. Volgens de regels heeft hij daar recht op omdat Dijkhoff staatssecretaris en kort minister van Defensie is geweest in het vorige kabinet.
Het inkomen dat een politicus misloopt met zijn nieuwe baan, kan hij laten opvullen met wachtgeld. Een oud-politicus krijgt net zo lang wachtgeld als hij of zij in de politiek heeft gezeten, met een minimum van 2 jaar en een maximum van 3 jaar en 2 maanden. De wachtgeldregeling is er omdat het politieke leven erg onzeker is.
Deed Rutte dat?
Of Rutte ook wachtgeld heeft geïnd toen hij tussen 2006 en 2010 fractievoorzitter was? Hij ‘denkt van niet’. “Maar ik ga het voor de zekerheid nog even uitzoeken. Het was volgens mij geen automatisme en dat moest je actief doen en daar staat mij niets van bij.”
Rutte staat er achter dat Dijkhoff het wel heeft gedaan. “Dat is zeer verdedigbaar.”
MSN 29.11.2019 Of premier Rutte in het verleden zijn salaris met wachtgeld heeft opgeplust? “Volgens mij niet. Ik dacht het niet”, zegt Rutte na vragen van RTL Nieuws tijdens zijn wekelijkse persconferentie. Dat de huidige fractievoorzitter van de VVD, Klaas Dijkhoff, dat wel doet vindt Rutte ‘zijn goed recht.’
“Ik begrijp dat Dijkhoff het wel doet. Ik sta daar ook achter. Hij mag dat doen”, zei premier Rutte tijdens zijn wekelijkse persconferentie.
Wachtgeld Dijkhoff
Deze week werd bekend dat de fractievoorzitter van de VVD zijn salaris opplust met wachtgeld: jaarlijks krijgt Dijkhoff 37.000 euro bruto per jaar aan wachtgeld. Volgens de regels heeft hij daar recht op omdat Dijkhoff staatssecretaris en kort minister van Defensie is geweest in het vorige kabinet.
Het inkomen dat een politicus misloopt met zijn nieuwe baan, kan hij laten opvullen met wachtgeld. Een oud-politicus krijgt net zo lang wachtgeld als hij of zij in de politiek heeft gezeten, met een minimum van 2 jaar en een maximum van 3 jaar en 2 maanden. De wachtgeldregeling is er omdat het politieke leven erg onzeker is.
Deed Rutte dat?
Of Rutte ook wachtgeld heeft geïnd toen hij tussen 2006 en 2010 fractievoorzitter was? Hij ‘denkt van niet’. “Maar ik ga het voor de zekerheid nog even uitzoeken. Het was volgens mij geen automatisme en dat moest je actief doen en daar staat mij niets van bij.”
Rutte staat er achter dat Dijkhoff het wel heeft gedaan. “Dat is zeer verdedigbaar.”
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/69b8de48-6189-11e8-a52b-3da3abd77110.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bbd8f0b6-6b50-11e8-9446-0be231c2ce82.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f1eac31e-68ee-11e8-97b6-2f9ab93e2a22.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a265f286-65a2-11e8-a7cf-f5e81aab27b6.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/03a8ec36-64f1-11e8-99e5-8191ac101940.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2a42175e-63f3-11e8-9088-db40f7a9d674.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0e77fa7c-63ce-11e8-a2e3-b921941bd6e4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c680591e-63cb-11e8-b1ba-752776da4b66.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b9b99c46-6357-11e8-be41-e98a884c88fb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a85689c0-6256-11e8-be41-e98a884c88fb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cd3f15d2-6287-11e8-ad5a-65b45296a253.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5c0911e2-601b-11e8-9f82-e3850a9b92db.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/020bf7e6-6001-11e8-b348-4d0b419574e2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/92f66a1e-6012-11e8-a3d8-8d04dd08f5bb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/da45a32e-6046-11e8-8f5c-41d2f1514c91.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d947e56e-5fff-11e8-99df-55c69c985b8c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/48670c28-6018-11e8-8f5c-41d2f1514c91.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/16728c1c-6016-11e8-a27e-85de891e7879.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3baf00f0-601b-11e8-9019-f3734f7fb734.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3bbd0cfe-601b-11e8-9019-f3734f7fb734.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d5eab50e-6013-11e8-9019-f3734f7fb734.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/020bf7e6-6001-11e8-b348-4d0b419574e2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4ae80600-6013-11e8-9554-eb441402ec65.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c7eb01d6-6034-11e8-9088-db40f7a9d674.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1edd5b34-6011-11e8-b660-e1f612219f6b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/49b60a2e-605f-11e8-8f5c-41d2f1514c91.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/92f66a1e-6012-11e8-a3d8-8d04dd08f5bb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/48a462f2-6014-11e8-912b-b9e704a940fe.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/328f76d0-6011-11e8-8e84-5b0accd0fdcd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b9eaf59a-6008-11e8-8e84-5b0accd0fdcd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a5528acc-5fda-11e8-a3d8-8d04dd08f5bb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/96531f98-5f8d-11e8-a517-21bd811f28c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/52e21324-5f4f-11e8-a6eb-0583e430f27b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8c04ba56-5f74-11e8-ade1-9d51688e46c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e33b16ae-5f64-11e8-be41-e98a884c88fb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ebed1608-5f7d-11e8-8751-0fe281596ed5.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0749eb34-5f69-11e8-a2e3-b921941bd6e4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/437f655a-5f4d-11e8-9648-9d94e6373620.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/10182e56-5f50-11e8-9554-eb441402ec65.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/06d42e92-5f70-11e8-9648-9d94e6373620.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/411aec94-5f39-11e8-9648-9d94e6373620.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0efef58c-5f81-11e8-a6eb-0583e430f27b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/26c109d4-5f3c-11e8-be41-e98a884c88fb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b3d3fa7a-5f4b-11e8-9e75-37d1b48271e9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/08709448-5f16-11e8-a781-c1023be9e278.jpg)
23:44 – 14 mei 2018
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f0bf89c6-5dbc-11e8-8f27-a77189a0f9cb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/98f3d8d8-5c58-11e8-a3d8-8d04dd08f5bb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b9df6fd0-6fbd-11e8-8b65-a384f24d9fe4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/23a5a270-6b06-11e8-87cd-554e95338ceb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e838de60-69bf-11e8-83dd-0f544a2fef4f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ce47b8f8-69a8-11e8-87cd-554e95338ceb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/eeff063e-65af-11e8-a4bd-6faf33f23674.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/50edb54c-6598-11e8-a450-9f9ecf930835.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/218f64ae-64ed-11e8-9936-6b78b8ed1184.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/afe63c2e-63f7-11e8-aae7-1bf18a707b36.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2292409a-62c9-11e8-b9d2-8385246d3e57.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0ec99704-5ed0-11e8-a52b-3da3abd77110.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/821c002c-5ab4-11e8-a2e3-b921941bd6e4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d6e64d7e-5a00-11e8-a524-1fc830736f46.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5d6b133e-5a01-11e8-afda-ff28bd8df43a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/33b06690-59c8-11e8-8ed0-f3189d2d61a3.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/62189e30-595a-11e8-8f5c-41d2f1514c91.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a4b6cafc-5872-11e8-b9d2-8385246d3e57.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0207424e-5374-11e8-ad5a-65b45296a253.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f8999bde-5815-11e8-8e84-5b0accd0fdcd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e9b29d8e-5d09-11e8-ade1-9d51688e46c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/87786d3c-5878-11e8-981a-4bf276e72aeb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/87895e58-5878-11e8-981a-4bf276e72aeb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/879adad4-5878-11e8-981a-4bf276e72aeb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a8e21dbc-15fd-11ea-baca-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/24c10796-160c-11ea-b91a-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/55878680-15ed-11ea-bd49-0217670beecd.jpg)
Arne Weverling @ArneWeverling
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/80e2b1f2-12c2-11ea-b2be-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/22761bb8-12c2-11ea-b35a-02d2fb1aa1d7.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.