Dit verhaal beschrijft hoe Hugo Borst en Carin Caemers tot een manifest voor betere zorg voor hulpbehoevende ouderen kwamen.
Brief
Van de veelbesproken open brief aan staatssecretaris Martin van Rijn in juli, tot talloze gesprekken met politici en ouderenverzorgers. Ondanks de meningsverschillen en politiek, één kern: goede zorg voor afhankelijke ouderen, dat moet uit ons hart komen.
‘Verwarde ouderen (…) aandachtig en liefdevol verplegen en hun veiligheid garanderen. Ik weet hoe dat veel beter kan.’
De brief eindigt zo:
‘Boze mantelzorgers, gefrustreerde verzorgers en leidinggevenden met een geweten zullen de verpleeghuiszorg in deze mensonterende vorm laten ploffen.’
Niet alleen Van Rijn reageert. Laptop en telefoon slaan na de publicatie op hol. Mantelzorgers. Mensen uit de zorg. Een enkele leidinggevende van een zorginstelling. De teneur: het is nog veel erger dan je schrijft, het is 2 over 12, zo kan het niet langer, eindelijk trekt iemand zijn mond open.
‘Een schande,’ mokt bestuursvoorzitter Ids Thepass in het NOS Journaal. ‘Één groot onrecht naar onze medewerkers, klanten en familieleden.’ Meer bobo’s van slechte zorgorganisaties plengen krokodillentranen en dreigen, net als Laurens, naar de rechter te stappen. Wat niemand doet.
Drie weken later is de complete raad van bestuur gelukkig weg. Dat Laurens Zorginstelling op omvallen staat wordt deze bestuurders hard aangerekend. Wat Carin Gaemers en mij nog steeds dwars zit: bestuursvoorzitter Thepass en de zijnen regeerden op afstand. Vanuit hun ivoren toren hadden ze geen idee hoe het er op een woongroep aan toe gaat.
1. Stop met het politiseren van verpleeghuiszorg
Ouderenzorg is geen schadepost maar een kwestie van fatsoen. Het is geen politiek thema maar een algemeen belang.
2.Stel vast hoeveel zorgpersoneel nodig is om complete zorg te leveren
Pas het budget aan aan die norm. Aandacht is net zo belangrijk als verzorging en veiligheid.
3.Hanteer totdat deze norm is vastgesteld als vuistregel: minimaal twee bevoegde en bekwame zorgmedewerkers op een groep van maximaal acht personen
Stel daarvoor als noodmaatregel direct geld beschikbaar. De ouderen die nu in verpleeghuizen zitten, kunnen niet wachten tot overheid en zorgorganisaties het eens zijn.
4.Stop de overdaad aan registratie
Registreer op een eenvoudige en werkbare manier alleen wat bijdraagt aan de directe zorg en een zo simpel mogelijke verantwoording daarvan. Voor Big Data hebben we het Centraal Bureau voor de Statistiek.
5.Voer een verplichte ballotage in voor bestuurders en toezichthouders
Verpleeghuizen waar het goed gaat hebben betrokken, gemotiveerde bestuurders. Hun manier van werken moet de maatstaf zijn. Iedere bestuurder en iedere toezichthouder dient te beseffen wat zorg is en moet beschikken over een goed werkend moreel kompas. Een bestuurder laat zich wekelijks zien op de werkvloer van een verpleeghuis, een toezichthouder doet dat elke maand.
6. Maximaliseer de overheadkosten en de reserves: 10 % aan overhead, maximaal 25% aan reserves voor elk verpleeghuis, voor elke zorginstelling
Zorggeld hoort naar de werkvloer te gaan en niet management, directie en bestuur. Het is onnodig en ongepast gemeenschapsgeld te besteden aan imago, status of marktpositie van een zorgorganisatie. Beloon zorgorganisaties die aan de nieuwe normen voldoen.
7.Maak een einde aan de angstcultuur die bij teveel zorginstellingen heerst en garandeer een prettige werkomgeving
Verzorgenden en behandelaars moeten weer invloed krijgen op hun eigen werk. Zij weten het beste wat hun bewoners nodig hebben.
8.Stel een eenvoudige norm op voor bijscholing
Vakkennis van verzorgenden en verpleegkundigen moet voortdurend worden aangevuld met nieuwe wetenschappelijke inzichten, maar dit mag niet leiden tot meer administratie en bureaucratie.
9.Geef mantelzorgers de mogelijkheid direct maatregelen af te dwingen wanneer de kwaliteit van de zorg tekortschiet
De bestaande procedures zijn te beperkt en de looptijd is te lang.
10.Geef cliëntenraden in verpleeghuizen helder inzicht in geldstromen en meer invloed waar het gaat om het bewaken van de kwaliteit van leven van verpleeghuisbewoners
Het huidige voorstel voor de herziening van de Wet Medezeggenschap Cliëntenraden Zorginstellingen biedt hiervoor onvoldoende mogelijkheden.
Tenslotte
Het ministerie van VWS, de beroepsvereniging voor verpleegkundigen en verzorgenden, zorgorganisaties, zorgverzekeraars en de Inspectie voor de Gezondheidszorg moeten zo snel mogelijk de koppen bij elkaar steken om dit te regelen. Daarbij mogen belangen van organisaties en politieke partijen niet zwaarder wegen dan het belang van kwetsbare ouderen.
Trouw 09.03.2017 Goede ouderenzorg is een belangrijk thema tijdens deze verkiezingscampagne. Terecht. Vanuit de praktijk zien we dagelijks hoe goede zorg door verschraling van financiële middelen onder druk staat.
Wie zijn de auteurs?
Boris van der Ham is voorzitter van het Humanistisch Verbond. Joachim Duyndam is voorzitter van de onderzoeksgroep Goed ouder worden, van de Universiteit voor Humanistiek.
Vanuit de samenleving zijn er verschillende initiatieven genomen om dit aan de kaak te stellen. Een daarvan is het zogeheten Zilveren Pact, gestart door de ChristenUnie, ouderenbond KBO-PCOB en omroep Max. Daarin wordt onder meer aandacht gevraagd voor huishoudelijke hulp, en ondersteuning van mantelzorg en vrijwilligerswerk. Het zijn vrijwel allemaal behartigenswaardige punten, die ook door andere partijen en organisaties – waaronder ook een aantal humanistische – zijn ondersteund.
Toch is er meer nodig. Het Humanistisch Verbond neemt daarom samen met een aantal humanistische geestelijk begeleiders, mensen die werkzaam zijn in verzorgingshuizen van Humanitas en de onderzoeksgroep ‘goed ouder worden’ van de Universiteit voor Humanistiek, het initiatief tot een Gouden Pact, dat we vandaag ook online lanceren.
Om te beginnen is het volgende nodig: zolang we ouderen vooral willen ‘redden’, blijven ze buitenspel staan. Ouderen worden dan allereerst als slachtoffers gezien, en niet als gesprekspartners. Dat zien we ook in discussies over een waardig levenseinde. Te vaak wordt er een tegenstelling gesuggereerd tussen waardige zorg en de wens om bij ‘voltooid leven’ over het eigen levenseinde te mogen beschikken. Het Zilveren Pact doorbreekt die tegenstelling niet en wijst zelfs stervensbegeleiders af door er levensbegeleiders tegenover te zetten. Maar waarom zou het een het ander uitsluiten? Wij vinden dat aandacht voor goede zorg en de vrije keuze van iemand om te sterven, niet tegen elkaar moeten worden uitgespeeld.
Grote verlegenheid
Als we inzoomen op de ouderenzorg zelf, dan merken wij in de praktijk dat de noodzaak voor goede ‘immateriële’ zorg misschien wel het meest urgent is. Als iemand iets mankeert, worden met gemak beproefde protocollen uitgerold, maar als iemand met levensvragen of eenzaamheid worstelt dan is er vaak een grote verlegenheid. Ook vrijwilligers en mantelzorgers kunnen daar niet altijd mee uit de voeten.
Er zal dus flink geïnvesteerd moeten worden in maatschappelijke werk en geestelijk begeleiders, die binnen de zorg een vrijplaats kunnen innemen. Geen hulp die in het model van vraaggerichte zorg eerst geïndiceerd hoeft te worden, maar die in zorginstellingen gewoon rondloopt. Mensen bij wie je zonder drempel je vragen kunt delen, die altijd een luisterend oor paraat hebben en kunnen helpen een eigen antwoord te vinden op de situatie.
Dit soort zorg moet niet alleen in zorginstellingen, maar ook in wijken een grote rol spelen. Eenzaamheid is vooral een probleem voor zelfstandig wonende ouderen en de huidige organisatie van de zorg schiet hier schrijnend te kort.
Betrokkenheid
Juist bij deze moeilijk te benaderen categorie ouderen kunnen niet-medische zorgverleners een belangrijke rol spelen om sociale betrokkenheid en welwillendheid in straten en buurten te mobiliseren en te organiseren. Bovendien kunnen zij nabij zijn in het geval van toenemende kwetsbaarheid en ziekte.
Zowel bij verzorgingshuizen als daarbuiten is het cruciaal dat er een omslag in denken komt bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Willen we af van de onmenselijke overload aan protocollen, normen en documentatie-plichten, dan moeten we in de zorg meer eigen keuzes en risico’s durven toelaten. Ouderen moeten daarin zelf leidend zijn, ook als daar fysieke risico’s aan kleven.
Daarnaast willen mensen een eigen huiselijke ruimte, waar ze ook rommel mogen maken of met een ander intiem kunnen worden, ook al voldoet dit niet aan de uniforme toezicht- en efficiëntie-normen.
Belangrijk is hoe in de toekomst naar het personeel in de zorg wordt gekeken. De tendens bij de inspectie is om van al het personeel minimaal een mbo- of hbo-diploma te eisen. Maar de praktijk laat zien dat juist een mix van personeel goed werkt. Als mensen aantoonbare vaardigheden hebben om (niet-medisch) met ouderen om te gaan, moeten ze niet geweerd worden. Op korte termijn kan hier veel worden gewonnen, want het gaat vaak om begeleiding bij kleine, alledaagse dingen met grote betekenis zoals samen tafeldekken, groente verbouwen, kunst en creativiteit, of een wandeling maken.
Jongvolwassenen
Tenslotte bepleiten we dat het tijdens deze verkiezingscampagne niet alleen over de ouderen moet gaan. De ‘zilveren’ ouderen zijn een grote electorale groep, die zich de afgelopen jaren goed hebben kunnen organiseren. Dat is grote winst, maar dat mag geen reden zijn minder naar andere groepen om te zien, die veel minder georganiseerd hun stem laten horen. Naast ouderen kampen ook steeds meer jongvolwassenen met eenzaamheid. Mensen met een handicap , chronische ziekte, verslaving of levend in armoede worden ook te weinig gehoord. Ook daar zijn erkenning, aandacht en waardige zorg bittere noodzaak.
Ouder word je bovendien al vanaf het moment dat je wordt geboren. Zolang het ons niet lukt om dat proces een vanzelfsprekende plek te geven in onze samenleving, lopen we steeds achter de feiten aan. Een inclusieve samenleving behelst méér maatschappelijk debat over de waarde van generaties op de werkvloer, over een flexibele AOW, een leven lang leren en van betekenis zijn voor elkaar.
Het is mooi dat steeds meer maatschappelijke organisaties en politieke partijen de zorg hebben omarmd. Wij doen daar vanuit onze praktijk graag aan mee. Bovenstaande aanvullingen kunnen van het Zilveren Pact, een heus ‘Gouden Pact’ maken.
Telegraaf 03.03.2017 Zeventien zorgorganisaties beginnen zaterdag met een groot landelijk onderzoek naar problemen in de ouderenzorg. Het doel is om de problemen van kwetsbare ouderen die nog thuis wonen in kaart te brengen, zodat geld op de juiste plaats kan worden ingezet. Het gezamenlijke onderzoek wordt uitgevoerd door onder meer Patiëntenfederatie Nederland, de Landelijke Huisartsenvereniging, Alzheimer Nederland, de vereniging van Nederlandse ziekenhuizen en mantelzorgvereniging Mezzo.
„De ouderenzorg in Nederland is zo complex geworden, dat de problemen nauwelijks kunnen worden opgelost en door vergrijzing verder toenemen. Ouderen die langer thuis wonen, redden het vaak niet alleen. Wij willen weten waar ouderen, dokters en verpleegkundigen in hun dagelijkse werkelijkheid tegenaan lopen”, zegt Dianda Veldman, directeur bij de patiëntenfederatie. „Waar zitten capaciteitsproblemen? Waarom gaan mensen van het kastje naar de muur? Wat zit daar achter?”, vervolgt ze.
Veldman geeft het voorbeeld van een alleenstaande oudere die het na een operatie thuis niet redt. Mensen als deze belanden vaak ten onrechte op de spoedeisende hulp. Huisartsen zitten vaak uren te bellen omdat er niets geregeld is voor deze patiënten.
De uitkomsten van het onderzoek worden eind van de maand verwacht. Patiëntenfederatie Nederland voorziet dat er honderdduizenden ouderen, patiënten en zorgmedewerkers mee zullen doen.
Nederland telt vier miljoen mensen van 65 en ouder, waarvan zo’n 70 procent een of meer chronische ziektes heeft. Inmiddels zijn er 715.000 mensen van 80 en ouder.
OmroepWest 03.03.2017 Zeventien zorgorganisaties beginnen zaterdag met een landelijk onderzoek naar problemen in de ouderenzorg. Het doel is om de problemen van kwetsbare ouderen die nog thuis wonen in kaart te brengen, zodat geld op de juiste plaats kan worden ingezet.
‘De ouderenzorg in Nederland is zo complex geworden, dat de problemen nauwelijks kunnen worden opgelost en door vergrijzing verder toenemen. Ouderen die langer thuis wonen, redden het vaak niet alleen. Wij willen weten waar ouderen, dokters en verpleegkundigen in hun dagelijkse werkelijkheid tegenaan lopen’, legt Diana Veldman, directeur van Patiëntenfederatie Nederland, uit. Ze geeft het voorbeeld van een alleenstaande oudere die het na een operatie thuis niet redt.
Het gezamenlijke onderzoek wordt uitgevoerd door onder meer Patiëntenfederatie Nederland, de Landelijke Huisartsenvereniging, Alzheimer Nederland, de vereniging van Nederlandse ziekenhuizen en mantelzorgvereniging Mezzo. De uitkomsten van het onderzoek worden eind van de maand verwacht. Patiëntenfederatie Nederland voorziet dat er honderdduizenden ouderen, patiënten en zorgmedewerkers mee zullen doen.
Telegraaf 01.03.2017 Het boek Ma van journalist en columnist Hugo Borst over zijn dementerende moeder is volgend jaar te zien als solovoorstelling in de theaters. Acteur en presentator Eric Corton neemt de monoloog voor zijn rekening, zo maakte theaterbureau Solo Stories woensdag bekend.
Borst beschrijft in het boek de aftakeling van zijn moeder, die hij al jaren verzorgt. Corton vindt het bijzonder dat hij het verhaal mag gaan vertellen op het toneel. „Omdat het een heel ’echt’ verhaal is. Een verhaal van afscheid, van herinneringen, van angst voor het onbekende en van harde humor”, laat de acteur weten.
Het is volgens hem een belangrijk verhaal, omdat veel mensen de ziekte krijgen en nog meer mensen in hun omgeving te maken krijgen met de ingrijpende gevolgen ervan.
Ma ruim 100.000 keer verkocht
Het boek Ma ging al ruim 100.000 keer over de toonbank. Borst schreef samen met Carin Gaemers ook een manifest over de ouderenzorg waarmee ze zelfs tot de politiek doordrongen. Ze ontvingen hiervoor onlangs de Machiavelliprijs voor publieke communicatie.
De monoloog Ma wordt geschreven door Marc Veerkamp en geregisseerd door Benno Hoogveld.
Trouw 15.02.2017 Burgerinitiatieven als dat van Hugo Borst dragen ertoe bij dat mensen die daadwerkelijk de zorg van dichtbij meemaken uitspreken wat er volgens hen veranderen moet. Laten we naar die mensen luisteren, zegt Sa’eeda Versluis-Van Winkel, specialist ouderengeneeskunde in Rotterdam.
Jammer dat zelfs hoogleraar ouderenzorg Jan Hamers zo compleet de plank mis slaat (Trouw, 9 februari). Hij wil het geld gebruiken om te zorgen dat ‘zorgverleners … ouderen in staat stellen om meer zelf te bepalen. Nu mogen ze hun eigen boterham niet smeren of limonade uit de ijskast halen.’
Geloof mij: waar mensen dat nog kunnen smeren ze echt hun eigen boterham. Maar mensen die dat nog kunnen, komen niet meer in een verpleeghuis. Die blijven thuis. En ook thuis kan de thuiszorg je boterham smeren als je dat niet meer kan. Alleen mensen met de allerzwaarste zorg komen nog in het verpleeghuis. Want voor elke lichamelijke handicap is wel thuiszorg mogelijk.
Maar als je daarnaast dementie hebt, verslavings-, psychiatrische of ernstige gedragsproblemen of als er sprake is van nachtelijk dwalen waardoor een mantelzorger compleet uitgeput raakt of ernstig gevaar loopt, dan wacht altijd nog de warme schuilplaats van het verpleeghuis. Als een mantelzorger een-op-een thuis het niet meer aan kan, is het niet logisch dat een verzorgende in een verpleeghuis wel even vijf of acht mensen aankan. Natuurlijk zijn voldoende handen aan het bed essentieel. Maar dat is niet alles. Veel psychiatrische en ernstige gedragsproblemen vergen kennis.
Het verpleeghuis als gezinsvervangend tehuis met gezellige huiskamers is irrelevant geworden
Verandering
Jarenlang zijn onze verpleeghuizen gebouwd voor kleinschalig wonen: gezellige huiskamers, samen koken, de bewoner kon zelf een aardappeltje mee schillen. Het verpleeghuis als gezinsvervangend tehuis. Met de huidige populatie is deze opzet totaal irrelevant geworden. De verzorgende moet daar ook alle huishoudelijke taken verrichten en met de ernstige gedragsproblemen van nu is steeds vaker sprake van ronduit gevaarlijke situaties.
We hebben dus behoefte aan meer handen aan het bed, een hoger kennisniveau, een evaluatie van het takenpakket van de zorg en ook een andere inrichting van het verpleeghuis. Mensen met ernstige agressie moeten kunnen worden geïsoleerd van andere bewoners om veiligheid te kunnen waarborgen. Verpleeghuizen worden geacht dit zelf op te lossen, maar hebben daar de middelen niet voor. Er zouden ‘intensive care’ units moeten zijn, waar gespecialiseerde verpleegkundigen werken en een psychiater structureel meedenkt over eventuele medicamenteuze behandeling van het gedrag.
De verschuiving in de zorg vereist een geheel nieuwe visie op verpleeg-huiszorg
Spoedbedden
Dit is één kant van de medaille, want in het verpleeghuis worden niet alleen mensen blijvend opgenomen, sommigen komen er tijdelijk. Kranten maken regelmatig melding van spoedeisende hulpposten die dichtslibben met ouderen die daar niet horen en ziekenhuizen met veel ouderen die eigenlijk in een verpleeghuis horen.
Veel meer dan nu zou het verpleeg-huis gericht moeten zijn op spoedeisende ouderenzorg. Kwetsbare ouderen, die voorheen in het verpleeghuis woonden en nu thuis blijven, mogen bij spoedeisende zorg niet op het conto van huisartsen en ziekenhuizen komen. Die zijn daar niet voor opgeleid en ingericht. Gaan verpleeghuizen die zorg leveren, dan moeten er ook spoedbedden zijn voor 24/7.
De verschuiving in de zorg vereist een geheel nieuwe visie op verpleeg-huiszorg. Laten we voorkomen dat, zoals de VVD wil, verpleeghuizen zelf mogen weten waar het geld aan besteed wordt. Een nieuwe visie zal ook het imago van de ouderenzorg verbeteren. En dat maakt het ook weer leuk om er te komen werken.
AD 08.02.2017 Hugo Borst en Carin Gaemers hebben vanmiddag de Machiavelliprijs 2016 in ontvangst genomen. Ze kregen de prijs voor hun manifest ‘Scherp op Ouderenzorg’. Dankzij het duo staat de verpleeghuiszorg weer hoog op de politieke agenda. Met hun manifest zijn Borst en Gaemers volgens de jury ‘de meest effectief communicerende actiegroep van de laatste tijd’.
Het tweetal heeft volgens de jury ,,politieke geschiedenis geschreven door in recordtempo het onderwerp uit de politieke sfeer vandaan te halen”. Zo hebben ze een grote stap gezet naar de verbetering van de ouderenzorg. Dat alle politieke partijen zich eensgezind achter de boodschap schaarden, verdient volgens de jury een plek in de politieke geschiedenis.
Zo eensgezind waren de politieke partijen het overigens vanmiddag niet. Bijna de voltallige oppositie in de Tweede Kamer stapte op bij een overleg over verpleeghuiszorg. Verschillende Kamerleden zijn woedend over de verkiezingsbelofte van regeringspartij VVD om 2 miljard euro extra uit te trekken voor de verpleeghuiszorg.
Opmerkelijke prestatie
De Machiavelliprijs werd vandaag voor de 28e keer uitgereikt voor een opmerkelijke prestatie wat betreft publieke communicatie tussen politiek, overheid en burgers. Vorig jaar kreeg de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) de prijs. RTL, burgemeester Eberhard van der Laan en eurocommissaris Neelie Kroes wonnen de prijs eerder ook.
Telegraaf 08.02.2017 Verpleeghuis Residence Zonnestraal in Hilversum, dat vorig jaar een tik op de vingers kreeg van de gezondheidsinspectie wegens allerlei tekortkomingen, heeft orde op zaken gesteld. Volgens de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft de instelling voldoende verbeteringen doorgevoerd.
Zonnestraal is een particulier verpleeghuis voor dementerende ouderen. De inspectie stelde in september vastdat er problemen waren met cliëntdossiers, de veiligheid van medicijnen en met beleid over vrijheidsbeperking. Ook moest Zonnestraal er voor zorgen dat de medewerkers goed geschoold zijn voor het werk dat ze doen.
Elsevier 08.02.2017 Het plan van regeringspartij VVD om twee miljard euro extra uit te trekken voor de verpleeghuiszorg, valt helemaal verkeerd bij de oppositie. Zozeer, dat enkele Tweede Kamerleden woensdag boos wegliepen uit het overleg met de VVD.
Het zijn vooral de linkse partijen die fel van leer trekken. Voor hen zijn ‘de verkiezingspraatjes’ van de VVD natuurlijk net zo goed campagnemateriaal. Het was premier Mark Rutte die het twee miljard-plan op tafel legde, maar partijgenoot en Kamerlid Sjoerd Potters die zich tijdens het overleg op het Binnenhof moest verweren.
Ook PVV is niet mals in kritiek
De liberalen moeten zich schamen dat ze vlak voor de verkiezingen met deze plannen komen na jaren bezuinigen, riep SP-Kamerlid Renske Leijten naar Potters. De socialisten keerden zich altijd al tegen het snijden in de zorgkosten en willen de marktwerking stoppen. Vera Bergkamp (D66) richtte haar pijlen op staatssecretaris Martin van Rijn (PvdA, Verpleeghuiszorg) wanneer hij hoorde van het VVD-voorstel.
Hij wilde die vraag niet beantwoorden. ‘Ik was niet betrokken bij de opstelling of de doorrekening van het VVD-verkiezingsprogramma,’ zei de bewindsman. Wel wilde hij in algemene zin kwijt blij te zijn als partijen meer geld beschikbaar willen stellen voor verpleeghuizen. ‘Het gaat niet om het moment van de bekering, maar om de bekering. Dat lijkt me een goede zaak.’
Ook de PVV – op zorggebied gewoon links – was niet mals in de kritiek. ‘Achterbaks,’ betitelde Fleur Agema het VVD-plan. Ze beschuldigde de liberalen ervan ouderen in te zetten als ‘campagnemateriaal’. Toen Potters aan staatssecretaris Van Rijn vroeg wat hij eigenlijk vond van het voorstel, raakte de oppositie geïrriteerd. Nog voor het debat goed en wel was beëindigd, pakten Agema, Bergkamp en Mona Keijzer (CDA) hun biezen. Ze liepen demonstratief de zaal uit.
Breekt Rutte weer een belofte?
Zorg is een van de belangrijkste onderwerpen in aanloop naar de verkiezingen op 15 maart. Dat heeft Rutte ook in de smiezen. ‘Onze vaders en moeders verdienen een beste oude dag. Je moet er op kunnen vertrouwen dat het juiste pilletje op het nachtkastje ligt,’ luidde het VVD-persbericht. Al snel was het commentaar dat de premier (en VVD-lijsttrekker) ook deze belofte wel zou breken.
‘Het is geen belofte, want het hangt af van de kabinetsformatie en van wat de tehuizen nodig hebben. Het is wel onze inzet,’ verdedigde Rutte zich. In het VVD-persbericht stond het volgende: ‘Onze vaders en moeders verdienen een beste oude dag. Je moet erop kunnen vertrouwen dat het juiste pilletje op het nachtkastje ligt.’
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
NU 08.02.2017 Het plan van regeringspartij VVD om 2 miljard euro extra uit te trekken voor de verpleeghuiszorg is woensdag fel bekritiseerd in de Tweede Kamer.
Onder andere SP en GroenLinks zeiden dat de liberalen zich, na jaren van bezuinigingen, moeten schamen dat ze vlak voor de verkiezingen met dit voorstel komen.
Het voorstel werd dinsdag gedaan door premier Mark Rutte in een interview met het AD, maar het was woensdag in een debat Tweede Kamerlid Sjoerd Potters (VVD) die het moest ontgelden.
Fleur Agema van de PVV noemde het voorstel ”achterbaks”. Volgens haar zijn ouderen voor de VVD ”alleen campagnemateriaal”. Ook Renske Leijten van de SP was niet bepaald onder de indruk van het VVD-plan. ”Ga je schamen!”, beet ze Potters toe.
Vera Bergkamp van D66 vroeg staatssecretaris Martin van Rijn (PvdA), die in het kabinet over de verpleeghuiszorg gaat, wanneer hij hoorde van het VVD-voorstel. Maar de bewindsman liet zich geen commentaar ontlokken.”Ik was niet betrokken bij de opstelling of de doorrekening van het verkiezingsprogramma van de VVD”, aldus Van Rijn.
Wel zei hij in algemene zin blij te zijn als partijen meer geld beschikbaar willen stellen voor verpleeghuizen. ”Het gaat niet om het moment van de bekering, maar om de bekering. Dat lijkt me een goede zaak.”
Demonstratief
Toen Kamerlid Potters op het einde van het debat Van Rijn vroeg wat hij vond van het voorstel van de VVD leidde dat tot schamperende reacties van Kamerleden. Enkelen liepen zelfs demonstratief de zaal uit voordat het debat officieel werd beëindigd.
Het huidige kabinet trok onlangs al 100 miljoen euro uit voor betere ouderenzorg in verpleeghuizen. Alle partijen in de Kamer schaarden zich eind vorig jaar achter een voorstel van de PVV, die wil dat staatssecretaris Martin van Rijn alle punten in het manifest voor ouderenzorg van Hugo Borst en Carin Gaemers volgt.
Telegraaf 08.02.2017 De VVD krijgt in de Tweede Kamer de wind van voren vanwege een vlak voor de verkiezingen gelanceerd plan over een miljardeninjectie voor de verpleeghuiszorg.
VVD-lijsttrekker Rutte maakte gisteren bekend twee miljard euro te willen reserveren voor de verpleeghuiszorg. Dat geld moet na de verkiezingen worden vergaard en kan alleen maar worden vrijgegeven als blijkt dat het ook echt nodig is, liet hij weten.
Bij oppositiepartijen doet het de stoppen doorslaan. Ze reageren getergd, omdat het huidige VVD-PvdA-kabinet juist stevig wilde bezuinigen op de worstelende verpleeghuiszorg en pas recent de knip een piepklein beetje verder opentrok door 100 miljoen te beloven voor meer personeel in de veelal onderbezette verpleeghuizen.
„Hoe bestaat dit?”, vraagt PVV-Kamerlid Agema zich perplex af. „PvdA-staatssecretaris Van Rijn kreeg onlangs slechts een fooitje van de VVD en nu opeens twee miljard?” Volgens CDA-Kamerlid Keijzer zijn verkiezingsplannen, zoals dat van de VVD, ’wat politiek zo lelijk maakt’.
D66-Kamerlid Bergkamp spreekt van ‘een hele nare afdronk’. Ook zij wijst erop dat staatssecretaris Van Rijn rondom oud- en nieuw in het kabinet hemel en aarde heeft moeten bewegen om de 100 miljoen euro los te peuteren voor meer verpleeghuispersoneel. „Hij moest leuren. En nu dit. Of is het slechts campagnevuur?”
VVD-Kamerlid Potters was degene die het spervuur over zich heen kreeg. „Ik snap oprecht niet waar de verontwaardiging vandaan komt”, luidde zijn verdediging. Volgens de liberaal zouden anderen juist blij moeten zijn dat zijn partij met een nieuw voorstel komt. Niet meteen, benadrukte hij, maar pas als zeker is dat er goede dekking is. „We willen kijken of we na verkiezingen een hele mooie stap hierin kunnen zetten.
SP-Kamerlid Leijten bleef ontsteld. „Ga je schamen, meneer Potters.” Bij Kamerlid Dik (CU) heeft hij het eveneens verbruid. „Ik vind dit echt niet kunnen. Kan de VVD zich voorstellen dat ouderen zich de boksbal van de politiek voelen?” GL-Kamerlid Grashoff: „De problemen in de verpleeghuiszorg waren een jaar eerder al glashelder. En dan nu – vijf weken voor de verkiezingen – wel met geld komen? Schaamteloos!”
AD 08.02.2017 Bijna de voltallige oppositie in de Tweede Kamer is vanmiddag opgestapt bij een overleg over verpleeghuiszorg. Verschillende Kamerleden zijn woedend over de verkiezingsbelofte van regeringspartij VVD om 2 miljard euro extra uit te trekken voor de verpleeghuiszorg. ,,We zijn de praatjes zat”, klonk het in de wandelgangen.
Onder meer de SP, GroenLinks, CDA en D66 vinden dat de liberalen zich, na jaren van tehuizen sluiten en banen schrappen, moeten schamen dat ze vlak vóór de verkiezingen op 15 maart met dit voorstel komen.
Het voorstel voor extra geld werd eerder deze week gedaan door premier Mark Rutte in een interview met deze krant, maar Tweede Kamerlid Sjoerd Potters (VVD) moest het tijdens het Kamerdebat ontgelden vanwege dit plan. Fleur Agema van de PVV noemde het voorstel ‘achterbaks’.
Volgens haar zijn ouderen voor de VVD ‘alleen campagnemateriaal’. Vera Bergkamp van D66 zei op haar beurt ‘een vieze smaak in de mond te krijgen’ van het optreden van de VVD. Ook Renske Leijten van de SP was niet bepaald onder de indruk van het plan. ,,Ga je schamen!”, beet ze Potters toe.
Staatssecretaris Martin van Rijn (PvdA), die in het kabinet over de verpleeghuiszorg gaat, liet zich niet uit over de 2 miljard van de VVD. ,,Ik was niet betrokken bij de opstelling of de doorrekening van het verkiezingsprogramma van de VVD”, aldus Van Rijn. Wel zei hij in algemene zin blij te zijn als partijen meer geld beschikbaar willen stellen voor verpleeghuizen.
Meer geld
Ik geloof dat de tijd van de-politiseren een beetje voorbij is, aldus Martin van Rijn (PvdA).
Het huidige kabinet trok onlangs al 100 miljoen euro uit voor betere ouderenzorg in verpleeghuizen. Alle partijen in de Kamer schaarden zich eind vorig jaar achter een voorstel van de PVV, die wil dat staatssecretaris Van Rijn alle punten in het manifest voor ouderenzorg van Hugo Borst en Carin Gaemers volgt.
In dat manifest wordt ook de wens uitgesproken om de discussie over goede ouderenzorg te ‘de-politiseren’. Dat lukte de Tweede Kamer vanmiddag in ieder geval niet. Van Rijn: ,,Ik geloof dat de tijd van de-politiseren een beetje voorbij is. Maar goed, het is ook verkiezingstijd. Alle partijen moeten zich profileren, dat hoort erbij.”
VVD’er Sjoerd Potters wilde vanmiddag volgens zijn woordvoerder niet reageren op de botsing.
Telegraaf 07.02.2017 Een grote zak met geld is geen oplossing voor de zorg. Investeren in goed zorgonderwijs en een beter imago van de ouderenzorg is een betere optie, zodat meer mensen in de sector willen werken.
Dat stelt ANBO, belangenbehartiger van senioren, in een reactie op het plan van de VVD om 2 miljard euro te reserveren voor de ouderenzorg. Vorige week werd al duidelijk dat GroenLinks hetzelfde voornemen heeft.
„Je kunt wel meer geld voor zorg reserveren, maar de werknemers zijn er gewoon nog niet”, zegt ANBO-bestuurder Liane den Haan. Zij vindt ook niet dat dat politici zich moeten laten verleiden tot verkiezingsretoriek.
Zo zegt de VVD te willen voorkomen dat er geld gaat naar extra managementlagen. „Maar er zijn geen managementlagen meer in de zorg. Op tachtig werknemers staat één leidinggevende. Wanneer het gaat over de huishoudelijke hulp loopt het op naar één leidinggevende op 250 werknemers. Dat zie je in geen enkele andere sector”, aldus de voorzitter.
Den Haan denkt dat er juist meer managers moeten terugkomen, zodat verpleegkundigen zich kunnen bezig houden met zorg in plaats van administratie.
Twee miljard voor zorginstellingen. In verkiezingstijd werkt het nu eenmaal zo
Elsevier 07.02.2017 Hugo Borst en Carin Gaemers namen het op voor hun beide moeders en alle lotgenoten in de verpleegtehuizen. Twee miljard euro voor de zorg, eisten ze. Dan zou het uit zijn met de ‘plascontracten’ en andere naargeestige gevolgen van de half commerciële bezuinigingsbureaucratie.
Het is een thema dat de doorsnee Nederlander in het hart raakt. Er zijn wel eens problemen met medicatie, maar bijna nergens ter wereld is de ouderenzorg zo fijn georganiseerd als hier. Desondanks wordt er zoveel over geklaagd dat iedereen veronderstelt dat je daar als bewoner/patiënt bent overgeleverd aan de grillen van verpleegsters met een hevige burn-out en – nog erger – aan strak in het pak gestoken zorgmanagers.
Enfin, Borst en Gaemers kregen volop media-aandacht en vandaag klapt VVD-premier Mark Rutte per interview in het AD de gevraagde twee miljard op tafel.
Rutte is zijn critici dit keer voor
Je eerste reactie is: ‘Nou doet-ie het weer!’ Plechtige beloftes als VVD-lijsttrekker in verkiezingstijd en ze later als VVD-premier achteloos verbreken. De kiezers zijn ‘geen cent voor de Grieken’, ‘Duizend euro per werkende’ en ‘Jihadisten kunnen maar beter sterven in de woestijn’ heus niet vergeten.
Maar Rutte is zijn critici op dit punt voor: ‘Het is geen belofte, want het hangt af van de kabinetsformatie en van wat de tehuizen nodig hebben. Het is wel onze inzet.’
Met andere woorden: Rutte sloot Geert Wilders (PVV) uit als regeringspartner en moet na de verkiezingen met CDA, D66 plus waarschijnlijk met twee van de vier linkse partijen – PvdA, GroenLinks, SP, 50Plus – aan de slag. Rutte voelt aankomen dat de toekomstige coalitiepartners sowieso het zorgpleidooi van Borst en Gaermers overnemen. Als het dan toch twee miljard kost, dan kan hij beter meteen doen alsof hij het zelf verzonnen heeft. Het VVD-persbericht: ‘Onze vaders en moeders verdienen een beste oude dag. Je moet er op kunnen vertrouwen dat het juiste pilletje op het nachtkastje ligt.’
Gaat links nu de inzet opdrijven met extra miljarden?
Risico is dat de toekomstige coalitiepartners de ‘inzet’ verder opdrijven met extra miljarden. SP of GroenLinks willen de zorginstellingen en zorgverzekeringen ook onder direct beheer van de staat brengen met het verplegend personeel als ambtenaar. Dan is de belastingbetaler de dupe en komen hulpbehoevende ouderen in een Sovjet-zone met dito zorgkwaliteit. Laten we hopen dat Rutte straks een trucje in de mouw heeft om zo’n ‘progressief anti-privatiseringsoffensief’ weg te toveren.
Electoraal voordeeltje voor de premier is: de kwaliteit van de zorg houdt veelmensen bezig, omdat ze iemand kennen die in een zorginstelling verblijft of omdat ze ongerust zijn over de eigen toekomst in Huize Avondrood. Hierdoor trekken PVV en 50Plus veel stemmen.
Lijsttrekker Rutte is daar kennelijk beducht voor. In de peilingen staat zijn VVD op zwaar verlies. Met zijn ‘inzet’ van twee miljard kan Rutte de uittocht van kiezers stelpen. Daar kun je cynisch of sarcastisch over doen, maar in verkiezingstijd werkt het nu eenmaal zo.
Politiek verslaggever Redacteur Eric Vrijsen (1957) volgt voor Elsevier sinds 1994 de Nederlandse politiek.
NU 07.02.2017 Mark Rutte wil met de VVD twee miljard euro uittrekken om de verpleeghuiszorg te verbeteren. Dat zegt de premier dinsdag in een interview met het AD.
De verpleeghuizen zullen zelf moeten aangeven waaraan ze het geld willen besteden. Dat zal verschillen per verpleeghuis, legt Rutte uit in de krant. “Dat geld moet natuurlijk niet naar een lease-auto voor de directeur.”
De twee miljard is hetzelfde bedrag waarvoor Hugo Borsto en Carin Gaemers pleitten in hun manifest Scherp op Ouderenzorg. Volgens het Centraal Planbureau (CPB) is het bedrag haalbaar vanwege de economische groei.
“We willen het geld in ieder geval reserveren: 1,9 miljard tot 2 miljard. We zeggen er wel meteen bij; of we dat geld nodig hebben zullen we zien”, vervolgt Rutte. “Het is geen belofte, want het hangt af van de formatie en wat de verpleeghuizen nodig hebben. Het is wel onze inzet.”
Opstappen
Verpleeghuizen krijgen bovendien niet zomaar het geld. “Ze moeten onbureaucratisch duidelijke plannen opstellen”, zegt de premier. Zorgkantoren moeten de aanvragen van verpleeghuizen beoordelen.
De VVD wil niet ook aan alle verpleeghuizen geld geven. Volgens de partij gaat geld niet helpen bij verpleeghuizen die slecht presteren en waarvan de directeuren ook niet kunnen laten zien dat de zorg verbetert. ”Tegen die directeuren van de verpleeghuizen die slecht blijven, zeggen we: extra geld is er. Maar alleen als je opstapt”.
Motie
Het huidige kabinet heeft al 100 miljoen euro uitgetrokken voor betere ouderenzorg in verpleeghuizen. Alle partijen in de Kamer schaarden zich eind vorig jaar achter een voorstel van de PVV, die wil dat staatssecretaris Martin van Rijn alle punten in het manifest volgt.
Uit een peiling van NU.nl onder bijna 2.000 respondenten blijkt dat zorg en gezondheid één van de belangrijkste thema’s zijn bij de komende Tweede Kamerverkiezingen in maart.
Telegraaf 07.02.2017 De VVD wil twee miljard euro beschikbaar stellen voor betere zorg in verpleeghuizen. Dat zegt premier Mark Rutte in een interview met het AD. Twee miljard is ook het bedrag waarvoor Hugo Borst en Carin Gaemers pleitten in hun manifest Scherp op Ouderenzorg.
Verpleeghuizen moeten aangeven waaraan ze het willen besteden. Voor ieder verpleeghuis zal dat anders zijn, zegt Rutte . ,,Dat geld moet natuurlijk niet naar een lease-auto voor de directeur.” De VVD wil voorkomen dat het geld gaat naar extra managementlagen of andere zaken die niet direct ten goede komen aan goede zorg en extra aandacht voor de bewoners.
Volgens de VVD gaat extra geld ook niet helpen bij verpleeghuizen die slecht presteren en waarvan de directeuren ook niet kunnen laten zien dat de zorg verbetert. ,,Tegen die directeuren van de verpleeghuizen die slecht blijven, zeggen we: extra geld is er. Maar alleen als je opstapt”. Het is volgens VVD de manier om zeker te stellen dat het geld goed terechtkomt. De partij wil dat over een paar jaar alle verpleeghuizen net zo goed zijn als de beste van nu.
Rutte noemt het bedrag van twee miljard euro in het AD overigens geen belofte: ,,Want het hangt af van de formatie en wat de verpleeghuizen nodig hebben. Het is wel onze inzet.”
Het huidige kabinet heeft al 100 miljoen uitgetrokken voor betere ouderenzorg in verpleeghuizen. Alle partijen in de Kamer schaarden zich eind vorig jaar achter een voorstel van de PVV, die wil dat staatssecretaris Martin van Rijn alle punten in het manifest volgt.
AD 07.02.2017 VVD-lijsttrekker Rutte wil dat er twee miljard euro beschikbaar komt voor betere verpleeghuiszorg. Verpleeghuizen moeten aangeven waaraan ze het willen besteden. Voor ieder huis zal dat anders zijn, zegt Rutte in een interview met deze krant. ,,Dat geld moet natuurlijk niet naar een lease-auto voor de directeur.”
Het is geen belofte, want het hangt af van de formatie en wat de verpleeghuizen nodig hebben, aldus VVD-leider Mark Rutte.
In het VVD-verkiezingsprogramma wordt de twee miljard euro apart gezet. Volgens berekeningen van het Centraal Planbureau (CPB) is dit haalbaar op basis van extra economische groei. Het is ookhet bedrag waarvoor Hugo Borst en Carin Gaemers naar aanleiding van hun manifest Scherp op Ouderenzorg pleitten om de kwaliteit van verpleeghuizen te verbeteren.
Rutte: ,,Laten we er vanuit gaan dat Borst en Gaemers gelijk hebben. We willen dat geld in ieder geval reserveren: 1,9 miljard tot 2 miljard. We zeggen er wel meteen bij: of we dat geld nodig hebben, zullen we zien. Het is geen belofte, want het hangt af van de formatie en wat de verpleeghuizen nodig hebben. Het is wel onze inzet.”
De aanwas van extra personeel zal moeilijk zijn, erkent Rutte. Hij bepleit dan ook een creatieve benadering. ,,Er dreigen tekorten voor extra personeel, dat zal dus tijd kosten. Ik denk dat je moet kijken naar zij-instromers, parttimers kunnen fulltime werken en mensen in opleiding kunnen al ervaring opdoen in de praktijk.”
De verpleeghuizen krijgen niet zomaar een zak met geld, vindt Rutte. Ze moeten ,,onbureaucratisch duidelijke plannen opstellen.” Dat er twee verzorgenden moeten komen op acht bewoners, dat moeten tehuizen zelf uitmaken. ,,Daar ben ik het niet helemaal eens met Borst en Gaemers,” zegt de VVD-lijsttrekker.
We zijn ook de partij van Erica Terpstra die beroemd is geworden vanwege haar ouderenzorgaanpak
Mark Rutte
Aanvragen
De zorgkantoren moeten de aanvragen van verpleeghuizen beoordelen. Rutte:,,Die kunnen meer personeel wensen, het kan naar betere scholing van personeel gaan. Het kan zijn dat er verpleeghuizen zijn die geld willen steken in extra activiteiten. Anderen kunnen weer huiskamerassistenten nodig hebben: extra handen van lieve mannen en vrouwen die niet hoog zijn opgeleid.”
Rutte: ,,We zijn ook de partij van Erica Terpstra, staatssecretaris in het eerste paarse kabinet, die beroemd is geworden vanwege haar ouderenzorgaanpak. Hier ligt een mogelijkheid naast de klassieke VVD-issues als defensie, veiligheid en wegen.”
Motie Alle partijen steunden recentelijk in de Tweede Kamer een PVV-motie waarin het kabinet wordt opgedragen aan te geven hoe het plan van Borst en Gaemers kan worden uitgevoerd. Volgens het CPB is er 1,9 miljard nodig voor een goede personeelsbezetting en betere kwalitatieve zorg. PvdA-staatssecretaris Martin Van Rijn trok vorige maand 100 miljoen euro extra uit voor verpleeghuizen.
Telegraaf 24.01.2017 D66 wil jaarlijks 400 miljoen euro uittrekken om verpleegkundigen en verzorgenden bij te scholen en extra personeel aan te nemen. ,,De druk op verpleegkundigen is nu te groot”, vindt Tweede Kamerlid Vera Bergkamp.
Het personeel van zorginstellingen doet ,,ontzettend goed werk”, maar om te zorgen dat de medewerkers het werk ook aankunnen hebben zij volgens Bergkamp bijscholing en versterking nodig. De steeds ingewikkelder zorg vraagt meer kennis en vaardigheden van het personeel.
Ook sneuvelen wat D66 betreft veel ,,onnodige en onzinnige regels”. Dat zou zorgmedewerkers veel tijd besparen, die ze zoveel beter kunnen besteden aan ,,een luisterend oor, een aai over iemand z’n bol of een stukje maatwerk”.
De nood is nu vooral hoog bij de nachtploeg van verpleeghuizen, stelt D66. Ook gespecialiseerde verpleegkundigen zijn er te weinig.
AD 24.01.2017 D66 wil jaarlijks 400 miljoen euro uittrekken om verpleegkundigen en verzorgenden bij te scholen en extra verzorgingspersoneel aan te nemen. ,,De druk op verpleegkundigen is nu te groot”, vindt Tweede Kamerlid Vera Bergkamp.
Het personeel van zorginstellingen doet ‘ontzettend goed werk’ volgens Bergkamp, maar om te zorgen dat de medewerkers het werk ook aankunnen hebben zij volgens haar bijscholing en versterking nodig. De steeds ingewikkeldere vraag naar zorg vraagt meer kennis en vaardigheden van het personeel.
Ook sneuvelen wat D66 betreft veel ‘onnodige en onzinnige regels’. Dat zou zorgmedewerkers veel tijd besparen, die ze zo beter kunnen besteden aan ‘een luisterend oor, een aai over iemand z’n bol of een stukje maatwerk’.
De nood is nu vooral hoog bij de nachtploeg van verpleeghuizen, stelt de partij. Ook zouden er te weinig gespecialiseerde verpleegkundigen zijn.
Telegraaf 24.01.2017 Het duurt nog jaren voordat er voldoende extra personeel is om de broodnodige kwaliteitsslag te kunnen maken in de verpleeghuiszorg. Pas vanaf 2019 is een extra toename van 10.000 voltijd medewerkers per jaar haalbaar.
Dat blijk uit een geheime notitie van het Centraal Planbureau, die politieke partijen hebben gekregen voor de doorrekening van hun verkiezingsprogramma en die in handen is van het AD.
ActiZ, de organisatie van zorgondernemers, becijferde onlangs dat er maar liefst 45.000 extra arbeidsplaatsen (te vervullen door 70.000 mensen) bij moeten komen.
De rekenmeesters van het Centraal Planbureau denken dat er 1,9 miljard euro nodig zal zijn per 2021 om de ’noodoplossing’ van Hugo Borst en Carin Gaemers voor betere verpleeghuiszorg – een bezettingsnorm van twee zorgmedewerkers of activiteitenbegeleiders op een groep van acht bewoners – uit te kunnen voeren.
AD 24.01.2017 Het duurt nog jaren voordat er voldoende extra personeel is om de broodnodige kwaliteitsslag te kunnen maken in de verpleeghuiszorg, dat blijkt uit een vertrouwelijke notitie van het Centraal Planbureau.
Vriend en vijand zijn het erover eens dat meer medewerkers en een zak geld de verpleeghuiszorg naar een hoger plan kunnen tillen. Volgens de geheime notitie van het Centraal Planbureau, die politieke partijen hebben gekregen vanwege de doorrekening van hun verkiezingsprogramma en die in handen is van deze krant, is pas vanaf 2019 een extra toename van 10.000 voltijd medewerkers per jaar haalbaar.
Dat terwijl ActiZ, de organisatie van zorgondernemers, recent becijferde dat er maar liefst 45.000 extra arbeidsplaatsen (te vervullen door 70.000 mensen) bij moeten komen. Alleen dan kan de kwaliteit in de verpleeghuiszorg worden opgeschroefd. Het CPB is echter somber over het groeitempo van het personeelsbestand de komende jaren: ,,De benodigde uitbreiding van het aantal zorgmedewerkers zal tijd kosten”, klinkt het.
Ontslag
Momenteel werkt een derde van het zorgpersoneel in de ouderenzorg, maar vooral jonge mensen hebben weinig zin om in een tehuis aan de slag te gaan. De laatste jaren is het aantal medewerkers, mede door het afbouwen van verpleeghuisplekken, gedaald van 426.000 mensen in 2012 tot zo’n 375.000 in 2015. De ontslaggolf in de zorg (thuiszorg en verpleeghuizen) kostte in 55.000 mensen hun baan.
De zorg in verpleeghuizen heeft volgens de sector deels geen goede naam door de slechte publiciteit in de media. Veel mensen zien het werk vooral als ‘billen wassen’ en vrezen de hoge werkdruk. Daarnaast heeft kabinetsbeleid eraan bijgedragen dat louter zeer kwetsbare ouderen nog in het verpleeg-huis terechtkomen en daar vaak al snel overlijden. Per saldo is de zorgvraag van deze groep alleen maar intensiever geworden.
Haalbaarheid
De rekenmeesters van het Centraal Planbureau denken dat er 1,9 miljard euro nodig zal zijn per 2021 om de ‘noodoplossing’ van Hugo Borst en Carin Gaemers voor betere verpleeghuiszorg - een bezettingsnorm van twee zorgmedewerkers of activiteitenbegeleiders op een groep van acht bewoners – uit te kunnen voeren.
ActiZ kwam onlangs uit op 1,5 tot 2 miljard euro. Volgens een woordvoerster komt de acute noodzaak van vele tienduizenden banen bovenop het tekort aan medewerkers dat er nu al is en zal toenemen. Als het CPB aangeeft dat er door de te krappe arbeidsmarkt maar 10.000 arbeidsplaatsen meer per jaar geworven kunnen worden, dan onderstreept dat volgens ActiZ het probleem alleen maar. ,,We moeten met alle betrokken partijen samenwerken om meer mensen op te leiden, bij te scholen en te werven voor onze branche. Alleen zo kunnen we het geven van liefdevolle zorg en aandacht aan ouderen in verpleeghuizen ook in de toekomst realiseren.”
Het CPB wil geen toelichting geven op stukken die vertrouwelijk met de Tweede Kamer zijn gedeeld. Gaemers, die samen met Borst het manifest ‘Scherp op Ouderenzorg’ opstelde, zegt over de geheime notitie: ,,Als dit klopt, dan kunnen wij het nog steeds totaal niet narekenen. Maar iedere medewerker extra is mooi. Hugo en ik hebben zelf ideeën om mensen aan te trekken.”
Werving
Zo zijn er volgens haar genoeg werkzoekenden bij het UWV. ,,Maar dan moet men het idee wel loslaten dat iedereen een opleiding als verzorgende of verpleegkundige nodig heeft. Voor veel goede ondersteuning kom je met open communicatie, een nuchtere instelling, wat extra training en een groot zorghart al heel ver als noodoplossing. Mits er natuurlijk ook voldoende bevoegde mensen beschikbaar zijn.”
Een woordvoerder van staatssecretaris Martin van Rijn meldt dat het ministerie van Volksgezondheid niet inhoudelijk op de hoogte is van een vertrouwelijke notitie die het CPB heeft gemaakt ten behoeve van de verkiezingsprogramma’s.
NU 23.01.2017 Nauwelijks drie weken nadat ze de Machiavelliprijs wonnen voor hun manifest Scherp op Ouderenzorg, hebben Hugo Borst en Carin Gaemers maandag de Issue Award 2017 gekregen in Amstelveen.
Juryvoorzitter Frits Wester maakte de winst voor het tweetal maandag bekend tijdens een congres in Amstelveen.
Borst en Gaemers hebben volgens het juryrapport een onderwerp van groot maatschappelijk belang op een heel persoonlijke en directe manier van een nieuwe lading voorzien. De Issue Award, die voor de achtste keer werd uitgereikt, moet het agenderen van maatschappelijke onderwerpen zichtbaar maken en belonen.
Borst en Gaemers kwamen met tien punten om de ouderenzorg te verbeteren en hun plan kreeg veel bijval in de Tweede Kamer en in de zorgsector.
Ze pleiten in het manifest onder meer voor twee professionele zorgverleners per groep van zes tot acht bewoners in alle verpleeghuizen. Actiz, de organisatie van zorgondernemers, liet daarop weten dat voor de uitvoering van het gehele manifest 1,5 tot 2 miljard euro en 70.000 extra medewerkers nodig zijn.
AD 23.01.2017 Nauwelijks drie weken nadat ze de Machiavelliprijs wonnen voor hun manifest Scherp op Ouderenzorg, vallen Hugo Borst en Carin Gaemers weer in de prijzen. Vandaag kregen ze de Issue Award 2017. Juryvoorzitter Frits Wester heeft dat bekendgemaakt tijdens een congres in Amstelveen.
Ze hebben volgens het juryrapport een onderwerp van groot maatschappelijk belang op een heel persoonlijke en directe manier van een nieuwe lading voorzien. De Issue Award, die voor de achtste keer werd uitgereikt, moet het agenderen van maatschappelijke onderwerpen zichtbaar maken en belonen.
Borst en Gaemers kwamen met tien punten om de ouderenzorg te verbeteren en hun plan kreeg veel bijval in de Tweede Kamer en de zorgsector. Ze pleiten in het manifest onder meer voor twee professionele zorgverleners per groep van zes tot acht bewoners in alle verpleeghuizen. Actiz, de organisatie van zorgondernemers, liet daarop weten dat voor de uitvoering van het gehele manifest 1,5 tot 2 miljard euro en 70.000 extra medewerkers nodig zijn.
NU 13.01.2017 Het kabinet trekt 100 miljoen euro extra uit voor de verpleeghuizen. Een structurele oplossing voor alle problemen in de zorg lijken de extra investeringen echter niet te bieden, bepleit hoogleraar ouderengeneeskunde Jos Schols van Maastricht University.
Wat vindt u van de aankondiging van het kabinet?
“Elk bedrag dat extra in goede zorg in de verpleeghuizen wordt geïnvesteerd is zeer welkom. Maar we zitten in een transitie die je tijd moet gunnen. En dat is iets waar de politiek niet goed in is. Het kost tijd om te transformeren naar een gedecentraliseerde ouderenzorg waarin de nadruk meer komt te liggen op zorg aan huis. Over elk nieuw knelpunt dat de kop opsteekt, wordt nu meteen moord en brand geschreeuwd. Er zijn zaken die niet lopen zoals ze zouden moeten. Maar elke keer maar extra geld beschikbaar maken, is een pleister tegen het bloeden.”
Zet het manifest van Hugo Borst zoden aan de dijk?
“De discussie over de kwaliteit van de verpleegzorg is al twee jaar gaande, dus het stond echt wel op de agenda. Wat Borst wél heeft bewerkstelligd , is dat de politiek opeens op één lijn staat: er móet nu wat gebeuren en we moeten met z’n allen een tandje bijzetten. Anderzijds mogen de sector en Den Haag zich wel eens achter de oren krabben waarom dat niet lukte zonder het manifest van Borst.”
U zegt dat extra geld de oplossing niet is. Wat moet er dan wel gebeuren?
“Extra geld is niet de enige oplossing. De sector is onrustig omdat niemand de tijd krijgt om de transitie goed te voltooien. We zetten er op in dat ouderen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen, met de mogelijkheid voor professionele zorg aan huis. Maar je moet zowel gemeenten, zorgaanbieders als de mensen zelf wel de tijd gunnen om zich goed aan deze veranderingen aan te passen. Nu zijn er bijvoorbeeld al te veel verzorgingshuizen gesloten zonder dat er een functioneel alternatief voor handen was. De maatschappij was, en is nog niet goed ingericht op langer thuis wonende ouderen.”
“Een ziekenhuis is niet bedoeld om ouderen lang onderdak te bieden”, aldus Jos Schols, hoogleraar ouderengeneeskunde.
Wat is het grootste knelpunt in de transitie van de zorg?
“Het zijn er twee: de verandering van de zorg an sich, en de knelpunten in de verpleeghuizen waarvoor deze 100 miljoen euro is bedoeld. Het tweede probleem wordt nu aangepakt met een kwaliteitskader, maar ook dat heeft tijd nodig – net als de totale verandering van de ouderenzorg. Omdat de zorg aan huis nog niet optimaal is geregeld, belanden nu bijvoorbeeld teveel ouderen bij incidenten in het ziekenhuis. Dat is fout, want een ziekenhuis is niet bedoeld om ouderen lang onderdak te bieden. Het ziekenhuis is geen goed verblijfsomgeving voor ouderen.”
Hoe doet Nederland het op dit gebied eigenlijk in vergelijking met andere landen?
“We hadden en hebben in Nederland altijd een relatief hoge institutionaliseringsgraad gekend. Dit betekent dus dat andere landen beter zijn voorbereid op thuiszorg dan wij. Maar als je kijkt naar de kwaliteit van onze verpleeghuizen en die afzet tegen de kwaliteit van huizen in bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk of de VS, dan doen we het echt niet zo slecht. Het kan echter altijd nog beter. Kwetsbare en hulpbehoevende ouderen willen naast goede zorg en behandeling ook comfort en de mogelijkheid om nog een beetje hun eigen leven te leiden.”
Toch lezen we in de media vooral over schrijnende incidenten.
“Natuurlijk zijn er incidenten. Maar de transitie moet tijd krijgen, en al die aandacht voor die losstaande incidenten, verstoort het transitieproces. Er zijn zoveel instellingen die uitstekend werk leveren en waar niets mis is met de manier waarom de ouderen worden behandeld en verzorgd. Een groot probleem van de transitie is dat veel verzorgingshuizen zijn gesloten terwijl de eerstelijnszorg niet op orde was. Gemeenten hebben amper de tijd gekregen om zich klaar te maken voor hun nieuwe verantwoordelijkheden.”
Er wordt ook gesuggereerd dat kinderen in de toekomst hun ouders vaker in huis moeten nemen. Is dat een realistische oplossing?
“Mantelzorg is een oplossing, al is de vraag in hoeverre je dat van alle mensen mag en kan vragen. Vroeger bleven kinderen vlak bij hun ouderlijk huis wonen; tegenwoordig zitten er vaak uren reizen tussen. Eenzelfde probleem doet zich voor bij het in huis nemen van de ouders. Willen de ouders dat wel, en willen die kinderen dat wel? Een belangrijk probleem is ook dat de overheid op geen enkele manier die optie faciliteert, zoals dat bijvoorbeeld in Duitsland gebeurt. Daar levert het fiscale voordelen op, en kunnen mensen die hun ouders in huis nemen zorgverlof opnemen en financieel of fiscaal ondersteund woningaanpassingen realiseren.”
“Ook zal er toch behoefte zijn of komen om toch weer geclusterde woonvormen te realiseren, denk aan appartementencomplexen waar ouderen huren, ook wat voor elkaar kunnen zorgen en geclusterd zorg krijgen als dat nodig is.”
Steeds meer volwassenen gaan single door het leven. Wordt dat geen probleem als die mensen later geen kinderen hebben?
“Ook daar worden wel oplossingen voor gevonden. Er zullen in de toekomst dus meer geclusterde appartementencomplexen en andere woonvormen komen waar mensen kunnen wonen en leven met zorg binnen handbereik. Maar je kunt er ook aan denken dat vrienden meer voor elkaar gaan zorgen. Denk aan een groep die een huis koopt of huurt en elkaar in het oog houdt.”
“De piek waar we nu in zitten, duurt zeker tot 2040.”, aldus Jos Schols, hoogleraar ouderengeneeskunde.
De druk op de zorg blijft toenemen, ook door de vergrijzing. Is er een einde aan die trend in zicht?
“Er komt een moment waarop het aantal ouderen af gaat nemen. Maar de piek waar we nu in zitten, duurt zeker tot 2040. Tot die tijd is pro-actief denken en werken het sleutelwoord: ouderen moeten zelf ook pro-actief kiezen wat ze precies willen. Want wie dat niet doet, kan als zich opeens problemen voordoen, zoals ziekte, voor voldongen feiten komen te staan.”
“Verder hoop ik dat het financieel goed blijft gaan. Het kabinet heeft nu de ruimte om snel 100 miljoen extra te geven. Maar laten we niet vergeten dat alle problemen ontstaan zijn door de noodzaak tot matiging wegens stijgende kosten in een tijd dat de economie ook onder druk stond. En reken er maar op dat de zorg weer de dupe zal zijn als er bij economische tegenslag weer gesneden moet worden.”
Waarom luistert de politiek niet wat meer naar wetenschappers zoals u?
“Dat doet de politiek echt wel; we hebben vanuit de universiteiten primacontacten met het ministerie. Maar in de politiek wordt erg ad hoc gereageerd op incidenten en men kijkt dan doorgaans veel te weinig naar de lange termijn-planning. Er moet nú resultaat worden geboekt – een eis die je niet kan stellen als je zo’n enorme zorg-transitie doormaakt. Daar heb je veel meer tijd voor nodig.”
“Het laatste wat we dan ook nodig hebben is een nieuw kabinet dat straks meteen weer besluit alles om te gaan gooien op het gebied van de ouderenzorg. De meeste kwaliteit garandeer je de komende jaren door de zorgsector nu gewoon even met rust te laten.”
Telegraaf 13.01.2017 Het is niet uitgesloten dat er meer geld wordt uitgetrokken voor verpleeghuizen, naast het bedrag van 100 miljoen euro extra dat donderdag al uitlekte. De kans is wel groot dat dat besluit door een volgend kabinet moet worden genomen, zei staatssecretaris Martin van Rijn vrijdag.
Van Rijn sprak na afloop van de ministerraad, waar zijn plan werd goedgekeurd om direct 100 miljoen euro uit te trekkenom de ergste nood in de verplegingszorg te lenigen. Het geld is bedoeld om meer handen aan het bed te krijgen.
Minimumnormen
Het kabinet trekt het geld uit naar aanleiding van het zogenoemde kwaliteitskader dat is opgesteld door het Zorginstituut. In dat document is een aantal minimumnormen opgesteld waar verpleeghuizen aan moeten voldoen, onder meer op het gebied van veiligheid en de samenstelling van het bestuur en het personeel.
Een van die eisen is een minimale personeelsbezetting voor verpleeghuizen, maar dat wordt geen harde norm die voor elk verpleeghuis hetzelfde zal zijn, benadrukte Van Rijn. Voor verschillende soorten patiënten zijn verschillende soorten zorg en normen nodig. „Maar er zijn wel een aantal minimumeisen waaraan je moet voldoen.”
70.000 extra medewerkers nodig
In hun manifest voor de ouderenzorg pleitten Hugo Borst en Karin Gaemers onder meer voor zo’n minimumaantal medewerkers van twee mensen op elke acht patiënten. Actiz, de organisatie van zorgondernemers, zei eerder deze week dat voor de uitvoering van het gehele manifest 1,5 tot 2 miljard euro en 70.000 extra medewerkers nodig zijn.
De Nederlandse Zorgautoriteit is bezig te bepalen hoeveel het gaat kosten om het kwaliteitskader door te voeren. Van Rijn verwacht in februari hier meer over te kunnen zeggen.
’Goede zaak’
De Patiëntenfederatie Nederland vindt het een goede zaak dat staatssecretaris Van Rijn met een lijst komt van minimumeisen voor betere verpleeghuiszorg. Maar in het kwaliteitskader is volgens de organisatie onvoldoende oog voor de ervaringen van verpleeghuisbewoners. „Verpleeghuizen gaan pas echt verbeteren op basis van wat hun bewoners belangrijk vinden, als ze zich daar altijd en daadwerkelijk voor openstellen”, aldus een woordvoerster.
De sleutel voor verbetering van de situatie in verpleeghuizen ligt volgens brancheorganisatie V&VN in de handen van duizenden verzorgenden en verpleegkundigen. De driehoek bewoner, familie, zorgverlener staat volgens V&VN centraal bij het leveren van goede zorg in verpleeghuizen.
RO 13.01.2017 De verpleegzorg voor ouderen wordt overal naar een hoger plan getild met nieuwe normen voor kwaliteit en personeel. Alle verpleeghuizen moeten nu stappen zetten om daar naartoe te groeien. Daar waar dat het hardst nodig is, investeert het kabinet € 100 miljoen. Met dat geld kunnen extra medewerkers worden aangenomen. De ministerraad heeft daarmee ingestemd op voorstel van staatssecretaris Van Rijn van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Van Rijn: ‘Deze maatregelen en dit geld zijn een steun in de rug voor bewoners, hun naasten en de medewerkers van verpleeghuizen. Zij krijgen er extra collega’s bij voor het belangrijke, zware werk dat ze dag in dag uit doen. Meer medewerkers met meer tijd betekent meer aandacht voor onze ouderen. Daar doen we dit voor.’
Goede personeelsbezetting in alle verpleeghuizen is ook een centraal onderwerp in het manifest Scherp op Ouderenzorg van Hugo Borst en Carin Gaemers.
Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg: lat hoger gelegd
Met ingang van 13 januari 2017 is het kwaliteitskader verpleegzorg vastgesteld door de onafhankelijke deskundigen van het Zorginstituut Nederland. Na een discussie van jaren is het voor het eerst dat zo’n alomvattend kader – inclusief normen voor personeel – er nu daadwerkelijk is. Daarmee wordt niet alleen de lat hoger gelegd voor goede kwaliteit in de verpleegzorg maar is ook voor iedereen duidelijk – van cliënten, tot medewerkers en bestuurders – waarop mag worden gerekend en waarop zal worden toegezien.
Strikte voorwaarden
Om extra geld te kunnen krijgen moet een verpleeghuis wel aan strikte voorwaarden voldoen en laten zien dat er geen geld wordt verspild aan te veel papierwerk, overhead of onnodig grote reserves op de bank.
Structureel voldoende geld?
De nieuwe personeelsnorm die het Zorginstituut vaststelt, houdt rekening met de grote diversiteit van cliëntengroepen en de omgevingen waarin verpleegzorg wordt gegeven. De verschillen zijn te groot voor één vaste norm, soms is er meer, soms minder en soms ander personeel nodig. Op basis van de nieuwe normen voor personeel en kwaliteit en de toegenomen zorgzwaarte zal de Nederlandse Zorgautoriteit onderzoeken of er structureel voldoende geld beschikbaar is voor de verpleeghuiszorg. De eerste voorlopige uitkomsten van dat onderzoek worden eind februari aan de Tweede Kamer gezonden.
Verbeteren kwaliteit
Het verbeteren van de kwaliteit van de verpleeghuis- en gehandicaptenzorg is een speerpunt van Van Rijn. Voor de ouderenzorg lanceerde hij begin 2015 met ‘Waardigheid en Trots’ een breed plan om in alle Nederlandse verpleeghuizen liefdevolle zorg door trotse medewerkers te bewerkstelligen. Daarnaast verhoogt hij met het vervolg ‘Waardig leven met zorg’ de invloed van ouderen op de kwaliteit van zorg. Hun wensen moeten bepalen hoe de zorg er uit ziet. Daarom worden die leidend bij de bekostiging en inkoop van zorg.
AD 12.01.2017 Een goed begin, maar nog lang niet voldoende. Dat zeggen Hugo Borst en Carin Gaemers in een reactie op het besluit van staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid om nog dit jaar 100 miljoen euro extra uit te geven om de kwaliteit van verpleeghuiszorg op te krikken.
Om de kwaliteit van zorg te verhogen is beslist meer nodig dan 100 miljoen. Daar zal de Kamer net zo over denken, aldus Hugo Borst en Carin Gaemers.
,,We zijn blij met dit gebaar, omdat dit betekent dat niet alleen staatssecretaris Van Rijn de problemen zeer serieus neemt, maar het hele kabinet. Maar het is niet genoeg. Alleen de allerergste nood kan er mee geledigd worden. Tevreden zijn we pas als alle punten van ons manifest zijn uitgevoerd”, meldden Borst en Gaemers in een verklaring.
Het kabinet neemt waarschijnlijk morgen een formeel besluit over de maatregelen die Van Rijn op het oog heeft. ,,Mocht dit worden besloten, dan is het een aardig begin, maar nog lang niet voldoende”, aldus Borst en Gaemers.
Scherp op Ouderenzorg
Om het manifest Scherp op Ouderenzorg van Hugo Borst en Carin Gaemers uit te kunnen voeren zijn 70.000 extra zorgmedewerkers en 1,5 tot 2 miljard euro nodig. Zo berekende branchevereniging voor zorgondernemers Actiz eerder. Het manifest is door meer dan 100.000 mensen ondertekend.
Borst en Gaemers en overheidsorganisatie Zorginstituut Nederland pleiten voor twee professionele zorgverleners per groep van zes tot acht bewoners in alle verpleeghuizen. ,,Dat is het absolute minimum om de zorg – en niet te vergeten de aandacht – op een enigszins respectabel niveau te brengen”, meldt het tweetal dan ook.
Zij hopen dat er meer in het vat zit, dan wat Van Rijn in het vooruitzicht heeft gesteld. ,,Om de kwaliteit van zorg te verhogen is beslist meer nodig dan 100 miljoen. Daar zal de Kamer net zo over denken, na de collectief aangenomen motie in december.”
NU 12.01.2017 Staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) wil dit jaar 100 miljoen euro investeren in het aannemen van extra personeel voor de verbetering van de kwaliteit van de ouderenzorg.
Dat bevestigen bronnen tegenover NU.nl naar aanleiding van berichtgeving van RTL Nieuws.
Het voorstel zou vrijdag besproken worden in de ministerraad, maar het is niet zeker of dit nog doorgaat. Waar Van Rijn de 100 miljoen van zijn begroting vandaan haalt, is nog niet duidelijk.
Het extra geld is een reactie op het zorgmanifest Scherp op Ouderenzorg van schrijver Hugo Borst en Carin Gaemers.
Reactie
Vorige maand riep de voltallige Tweede Kamer de staatssecretaris op het manifest te omarmen en met een officiële reactie te komen op alle punten van het manifest.
Borst en Gaemers pleiten onder andere voor twee professionele zorgverleners per groep van zes tot acht bewoners in alle verpleeghuizen.
Kosten
De 100 miljoen euro voor de kwaliteitsverbetering is lang niet genoeg om te voldoen aan de eisen die het manifest stelt. Branchevereniging voor zorgondernemers Actiz becijferde woensdag dat het plan 1,5 tot 2 miljard euro zal kosten.
Los van de hoge kosten is het voorstel een grote uitdaging gezien de krapte op de arbeidsmarkt, zegt Actiz. ”Het vraagt om een gezamenlijk, innovatief arbeidsmarktplan van alle betrokken partijen, waaronder het ministerie van VWS, de opleidingen en de vakbonden.”
Kritisch
De Patiëntenfederatie is blij met het extra geld maar is ook kritisch over het bedrag. Een woordvoerder wijst erop dat geld niet alle problemen kan oplossen. “We zouden al veel winnen als verpleeghuizen gaan luisteren naar hun bewoners en openheid geven over wat hun sterke en zwakke punten zijn.”
Ook schrijvers van het manifest Hugo Borst en Carin Gaemers zeggen dat het geld niet genoeg is. “We zijn blij met dit gebaar, omdat dit betekent dat niet alleen staatssecretaris Van Rijn de problemen zeer serieus neemt, maar het hele kabinet. Alleen de allerergste nood kan er mee gelenigd worden. Tevreden zijn we pas als alle punten van ons manifest zijn uitgevoerd.”
Telegraaf 12.01.2017 Het kabinet trekt dit jaar 100 miljoen euro extra uit voor verpleeghuizen. De ministerraad moet het voorstel van staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid vrijdag goedkeuren. Het geld is vooral bedoeld om meer personeel aan te trekken.
Ingewijden bevestigden berichtgeving van RTL Nieuws hierover donderdag aan De Telegraaf.
Met zijn voorstel reageert Van Rijn op een motie van de Tweede Kamer. Die omarmde vorige maand unaniem een motie van de PVV waarin het kabinet werd opgeroepen het manifest voor betere ouderenzorg van Hugo Borst en Carin Gaemers te omarmen.
’Dit is niet genoeg’
,,We zijn blij met dit gebaar, omdat dit betekent dat niet alleen staatssecretaris Van Rijn de problemen zeer serieus neemt, maar het hele kabinet. Maar het is niet genoeg. Alleen de allerergste nood kan er mee gelenigd worden. Tevreden zijn we pas als alle punten van ons manifest zijn uitgevoerd”, is de reactie van Hugo Borst en Carin Gaemers.
In hun manifest Scherp op Ouderenzorg pleiten Borst en Gaemers onder meer voor een plafond voor bestuurskosten en reserves in verzorgingshuizen en voor een ondergrens voor het aantal verplegers. Ze willen twee zorgverleners per zes tot acht bewoners. Om het plan uit te voeren zouden 70.000 extra zorgmedewerkers en 1,5 tot 2 miljard euro nodig zijn.
’Alles is meegenomen’
Brancheorganisatie van zorgondernemers Actiz zegt blij te zijn met iedere euro extra die het kabinet beschikbaar stelt aan verpleeghuizen. ,,Maar de 100 miljoen is bij lange na niet genoeg om de benodigde 70.000 vacatures in te vullen, aldus een woordvoerder.
Ook de Patiëntenfederatie is kritisch over het bedrag, maar beaamt dat ,,alles meegenomen is”. Tegelijk wijst een woordvoerster erop dat geld niet alle problemen kan oplossen. ,,We zouden al veel winnen als verpleeghuizen gaan luisteren naar hun bewoners en openheid geven over wat hun sterke en zwakke punten zijn.”
’Te weinig verpleging’
Er zijn in de verpleeghuiszorg tal van signalen bekend dat er eenvoudigweg te weinig verpleging is, te weinig handen aan het bed. In de Tweede Kamer bestond er echteronduidelijkheid over hoe dat komt.
VK 12.01.2017 Het kabinet trekt 100 miljoen euro extra uit voor verpleeghuizen. Het is de reactie op het manifest van Hugo Borst en Carin Gaemers over verbetering van deze zorg. De hele Tweede Kamer steunde in december een motie van de PVV waarin het kabinet werd opgeroepen het manifest in daden over te nemen.
Het bedrag dat het kabinet uittrekt, is relatief bescheiden. Op de begroting staat zo’n 6 miljard euro voor de verpleeghuiszorg dit jaar. De lobbyclub van verpleeghuizen, Actiz, heeft berekend dat voor de uitvoering van het manifest van Borst en Gaemers 1,5 tot 2 miljard euro extra nodig is. Daarvan zouden onder meer 70 duizend extra zorgverleners mee worden betaald.
In een reactie wijzen Borst en Gaemers erop dat er nog geen formeel besluit is omdat de ministerraad er vrijdag over spreekt. Als het geld er komt vinden zij het ‘een aardig begin, maar nog lang niet voldoende’.
PvdA en SP reageren voorzichtig positief op het kabinetsplan
De 100 miljoen euro is niet de eerste maatregel voor de verpleeghuizen. Vorig najaar schrapte het kabinet een voorgenomen bezuiniging van 500 miljoen euro en reserveerde het 210 miljoen extra gereserveerd voor opleidingen om steeds complexere zorg te kunnen verlenen. Omdat ouderen langer thuis blijven wonen is de zorg die zij nodig hebben als zij uiteindelijk wel naar een verpleeghuis gaan, complexer dan vroeger.
Voor de echte vernieuwing van de verpleeghuiszorg waar Borst en Gaemers voor pleiten, is het wachten tot na de verkiezingen van 15 maart. PvdA en SP reageren voorzichtig positief op het kabinetsplan. SP-Kamerlid Renske Leijten vindt het een erkenning van de problemen maar ook dat er een forse impuls nodig is.
In hun manifest roepen Borst en Gaemers de politici op om de discussie te depolitiseren. Zij zijn beide betrokken bij de Rotterdamse zorginstelling Laurens, die vorig jaar op de lijst van zwakke zorginstellingen stond. Voor hun manifest kregen zij inmiddels de Machiavelliprijs 2016. De jury roemt het ‘in recordtempo depolitiseren van het zeer beladen politieke debat over ouderenzorg’. Volgens de jury vormt het duo de effectiefst communicerende actiegroep van de laatste tijd.
AD 12.01.2017 Staatssecretaris Martin van Rijn trekt nog dit jaar 100 miljoen euro extra uit om de kwaliteit van verpleeghuiszorg op te krikken. Dat bevestigen Haagse bronnen.
Met de extra zak geld wil de staatssecretaris op Volksgezondheid inspringen op het manifest voor betere verpleeghuiszorg, waarmee Hugo Borst en Carin Gaemers vorig jaar naar buiten kwamen.
Van Rijn haalt het bedrag bij zijn eigen ministerie, VWS. Hij rekent op verwachte meevallers elders in de begroting, zegt een ingewijde. ,,Die moeten er dan ook wel komen, anders ontstaat er een probleem.”
Officieel besluit
Het kabinet moet nog officieel een besluit nemen over de maatregelen die Van Rijn op het oog heeft. Dat zal morgen gebeuren. Zo komen er goede kwaliteitseisen voor de verpleeghuiszorg en een personeelsnorm.
Een andere bron vertelt dat sommige verpleeghuizen een inhaalslag moeten maken. ,,Daar is dat geld voor, om extra personeel aan te trekken. Dat is slechts een eerste stap, daarmee is nog steeds niet alles klaar.”
2 miljard
Om het manifest Scherp op Ouderenzorg van Hugo Borst en Carin Gaemers uit te kunnen voeren zijn 70.000 extra zorgmedewerkers en 1,5 tot 2 miljard euro nodig. Zo berekende branchevereniging voor zorgondernemers Actiz eerder.
Borst en Gaemers en overheidsorganisatie Zorginstituut Nederland pleiten voor twee professionele zorgverleners per groep van zes tot acht bewoners in alle verpleeghuizen. Actiz is voorstander van het principe van ‘vier ogen, vier handen’ en heeft de personele en financiële consequenties ervan doorgerekend.
Pronken
,,Ik heb wel eens gezegd dat Van Rijn pronkt met de keizers kleren, maar hier kan hij nog geen vijgenblaadje van kopen”, reageert SP-Kamerlid Renske Leijten. ,,En er komt geen cent van Financiën, tragisch! Dit is een eerste stap, maar het bedrag is eigenlijk niet serieus te nemen. Er zijn veel mensen nodig en dan is er ook serieus geld nodig.”
Marith Volp van coalitiepartij PvdA is positiever. ,,Als dit klopt, dan is het prachtig nieuws. Ouderen verdienen een liefdevolle en waardige oude dag en moeten kunnen rekenen op goede zorg. Met dit geld kan er meer personeel en daarmee meer aandacht voor ouderen komen.”
Fleur Agema (PVV) spreekt echter over een ‘campagnefooi van Van Rijn’. ,,Er is alleen al zo’n 2 miljard euro nodig om in de verpleeghuizen tijdens piektijden een bezetting van 2 op 8 mogelijk te maken, komt Van Rijn met 100 miljoen euro aanzetten. Dit bewijst maar weer eens dat zijn betrokkenheid bij de verpleeghuiszorg geveinsd is.”
Hugo Borst heeft steeds aangegeven alleen te willen reageren op de definitieve plannen met de verpleeghuiszorg van Van Rijn. Die worden waarschijnlijk morgen bekend.
RTVWEST 11.01.2017 Om de ouderenzorg weer op orde te krijgen zijn 70.000 extra zorgmedewerkers en 1,5 tot 2 miljard euro nodig. Dat heeft de branchevereniging voor zorgondernemers Actiz uitgerekend. De organisatie reageert hiermee op het manifest Scherp op Ouderenzorg van Hugo Borst en Carin Gaemers.
Eind oktober bepleitten de twee, onder meer via Omroep West, voor twee professionele zorgverleners per groep van zes tot acht bewoners in alle verpleeghuizen. De overheidsorganisatie Zorginstituut Nederland is het ermee eens. Actiz is ook voorstander van het principe van ‘vier ogen, vier handen’ en heeft berekend wat dat betekent op personeel en financieel gebied.
Volgens Actiz zal het moeilijk zijn om voldoende personeel te vinden omdat er nu al forse tekorten zijn op de arbeidsmarkt. ‘Eind 2016 kampten de zorgorganisaties met honderden moeilijk vervulbare vacatures en hun verwachting is dat dit aantal in 2017 verder oploop’, blijkt uit eigen onderzoek van Actiz.
Meer vaste banen
De organisatie werkt aan voorstellen om de krapte aan te pakken. Daarbij denkt Actiz onder meer aan verkorte opleidingen en het bijscholen van personeel. Ook zouden instellingen mensen eerder in vaste dienst moeten nemen.
NU 11.01.2017 Om het manifest Scherp op Ouderenzorg van Hugo Borst en Carin Gaemers uit te kunnen voeren zijn 70.000 extra zorgmedewerkers en 1,5 tot 2 miljard euro nodig. Dat heeft branchevereniging voor zorgondernemers Actiz uitgerekend.
Borst en Gaemers en overheidsorganisatie Zorginstituut Nederland pleiten voor twee professionele zorgverleners per groep van zes tot acht bewoners in alle verpleeghuizen.
Actiz is voorstander van het principe van ‘vier ogen, vier handen’ en heeft de personele en financiële consequenties ervan doorgerekend.
Los van de hoge kosten, is het voorstel een enorme uitdaging gezien de krapte op de arbeidsmarkt, zegt Actiz. ”Het vraagt om een gezamenlijk, innovatief arbeidsmarktplan van alle betrokken partijen, waaronder het ministerie van VWS, de opleidingen en de vakbonden.”
Telegraaf 11.01.2017 Om het manifest Scherp op Ouderenzorg van Hugo Borst en Carin Gaemers uit te kunnen voeren zijn 70.000 extra zorgmedewerkers en 1,5 tot 2 miljard euro nodig. Dat heeft branchevereniging voor zorgondernemers Actiz uitgerekend.
Borst en Gaemers en overheidsorganisatie Zorginstituut Nederland pleiten voor twee professionele zorgverleners per groep van zes tot acht bewoners in alle verpleeghuizen. Actiz is voorstander van het principe van ‘vier ogen, vier handen’ en heeft de personele en financiële consequenties ervan doorgerekend.
Los van de hoge kosten, is het voorstel een enorme uitdaging gezien de krapte op de arbeidsmarkt, zegt Actiz. ,,Het vraagt om een gezamenlijk, innovatief arbeidsmarktplan van alle betrokken partijen, waaronder het ministerie van VWS, de opleidingen en de vakbonden.”
Volgens de branchevereniging zijn er nu al forse tekorten op de arbeidsmarkt. ,,Eind 2016 kampten de zorgorganisaties met honderden moeilijk vervulbare vacatures en hun verwachting is dat dit aantal in 2017 verder oploopt”, blijkt uit eigen onderzoek van Actiz.
De organisatie werkt aan voorstellen om de krapte aan te pakken. Daarbij denkt Actiz onder meer aan verkorte opleidingen speciaal voor ouderenzorg, bijleren tijdens de loopbaan en het stimuleren van vaste banen.
AD 11.01.2017 Om het manifest Scherp op Ouderenzorg van Hugo Borst en Carin Gaemers uit te kunnen voeren zijn 70.000 extra zorgmedewerkers en 1,5 tot 2 miljard euro nodig. Dat heeft branchevereniging voor zorgondernemers Actiz uitgerekend.
Borst en Gaemers en overheidsorganisatie Zorginstituut Nederland pleiten voor twee professionele zorgverleners per groep van zes tot acht bewoners in alle verpleeghuizen. Actiz is voorstander van het principe van ‘vier ogen, vier handen’ en heeft de personele en financiële consequenties ervan doorgerekend.
Los van de hoge kosten, is het voorstel een enorme uitdaging gezien de krapte op de arbeidsmarkt, zegt Actiz. ,,Het vraagt om een gezamenlijk, innovatief arbeidsmarktplan van alle betrokken partijen, waaronder het ministerie van VWS, de opleidingen en de vakbonden.”
Forse tekorten
Volgens de branchevereniging zijn er nu al forse tekorten op de arbeidsmarkt. ,,Eind 2016 kampten de zorgorganisaties met honderden moeilijk vervulbare vacatures en hun verwachting is dat dit aantal in 2017 verder oploopt”, blijkt uit eigen onderzoek van Actiz.
De organisatie werkt aan voorstellen om de krapte aan te pakken. Daarbij denkt Actiz onder meer aan verkorte opleidingen speciaal voor ouderenzorg, bijleren tijdens de loopbaan en het stimuleren van vaste banen.
Brief aan Van Rijn
Staatssecretaris Van Rijn maakte vorig jaar juli een lijst met slecht presterende verpleeghuizen bekend. Hugo Borst, wiens moeder aan Alzheimer lijdt en in een verzorgingstehuis zit, schrijft hem in een open brief op de voorpagina van het AD hoe het beter kan. De emotionele brief van Borst maakt veel los.
In oktober schreef hij, samen met Gaemers, zijn manifest. ,,Teveel kwetsbare ouderen in verpleeghuizen krijgen structureel niet de zorg die zij zo hard nodig hebben. Door gebrek aan aandacht zijn teveel verpleeghuisbewoners veroordeeld tot een monotoon bestaan. Dit is een aantasting van hun grondrechten.”
Borst pleit in zijn manifest ‘Scherp op Ouderenzorg’ voor ‘depolitisering’ van de ouderenzorg en kwaliteitsgaranties voor goede zorg, zoals een norm voor voldoende personeel op de werkvloer. Het antwoord van staatssecretaris Van Rijn laat nog op zich wachten.
Borst en Gaemers wonnen met hun manifest de Machiavelliprijs 2016. Dankzij het duo staat de verpleeghuiszorg weer hoog op de politieke agenda, meende de jury. Tijdens een debat in de Tweede Kamer over verpleeghuiszorg kreeg het manifest veel politieke bijval.
Telegraaf 11.01.2017 De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft Zorg Allerlei, een verpleeghuis voor ouderen met dementie in Beverwijk, onder verscherpt toezicht gesteld. Het gaat om de locatie Ons Thuis. De maatregel geldt voor een periode van zes maanden omdat er verschillende tekortkomingen zijn vastgesteld, maakte de IGZ woensdag bekend.
Het gaat om problemen op het gebied van cliëntdossier, medicatieveiligheid en vrijheidsbeperking van bewoners. ,,Het is van belang dat deze dossiers op orde zijn om constant goede zorg te leveren en het gedrag van cliënten te begrijpen. Verder laat de medicatieveiligheid te wensen over. Ook is er niet genoeg kennis en deskundigheid aanwezig voor de zorgvuldige toepassing van vrijheidsbeperking”, aldus de inspectie.
De zorgorganisatie biedt persoonlijke verzorging, verpleging, individuele begeleiding en terminale zorg.
NU 10.01.2017 Stichting Warande, een organisatie voor zorg aan senioren, heeft de problemen met medicatieveiligheid opgelost. De cliëntdossiers van bewoners moeten nog wel op orde worden gebracht, meldt de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) dinsdag.
De inspectie gaf de stichting in november een strenge terechtwijzing om snel orde op zaken te stellen.
Bij verschillende vestigingen, onder meer Schutsmantel in Bilthoven en De Loericker Stee in Houten, waren tekortkomingen in de zorg. Die problemen zijn nu deels opgelost.
Warande stond ook al op de de beruchte lijst van verpleeghuizen waarover de inspectie extra zorgen had.
Trouw 04.01.2017 Toen hun moeders in het verpleeghuis belandden, schrokken ze van de kwaliteit van de zorg. Dus kwamen Hugo Borst en Carin Gaemers in actie. Voor hun manifest werden ze vandaag gelauwerd met de Machiavelliprijs.
Al op de avond van publicatie kreeg schrijver Hugo Borst de eerste aanwijzing dat zijn manifest ‘Scherp op ouderenzorg’ weleens heel groot kon worden. Zijn telefoonscherm lichtte op, onder de voetbalwedstrijd Sparta-PSV. Premier Rutte aan de lijn, tot tweemaal toe. Daarna een dringende sms: ‘Kun je me terugbellen?’
Een tikje Machiavelli was het wel: de schrijver liet de premier wachten tot de volgende ochtend. De wedstrijd van de favoriete Rotterdamse voetbalclub ging voor. Maar op alle andere momenten is Borst beschikbaar voor zijn missie, samen met kompaan Carin Gaemers: de ouderenzorg.
Dat de ouderenzorg een van de belangrijkste verkiezingsthema’s is geworden, is mede te danken aan de publicitaire storm die Hugo Borst en Carin Gaemers hebben weten te ontketenen. Ze ontvingen er vandaag de Machiavelliprijs voor, een onderscheiding voor effectieve publieke communicatie.
Wie is Hugo Borst
Hugo Borst (54) is voetbaljournalist en schrijver. Hij werkte voor Voetbal International, Algemeen Dagblad, de sportprogramma’s ‘Studio Voetbal’ en ‘Langs de Lijn’. Sinds 2014 schrijft hij in het Algemeen Dagblad een column over zijn 86-jarige moeder, die aan dementie lijdt. Zij woont in verpleeghuis De Hofstee in Rotterdam. In het najaar verscheen van Hugo Borst de bundel ‘Ma’.
Geen politieke partij wilde – of durfde – de afgelopen maanden achterblijven om steun te betuigen aan Borst en Gaemers. Zij eisen snelle verbetering van de ouderenzorg, met name van de zorg in verpleeghuizen. De deuren gingen overal open: het duo sprak partijcongressen toe, zat vijf keer met staatssecretaris Van Rijn (ouderenzorg) aan tafel, kwam binnen bij alle fractievoorzitters, bij de inspectie, de verzekeraars.
De twee Rotterdammers aten bastognekoeken in het Torentje van de premier, en gingen met hem op werkbezoek in een ‘goed’ verpleeghuis – zonder camera’s. Ze werden hartelijk ontvangen door Geert Wilders in diens zwaarbeveiligde werkkamer op het Binnenhof, en bewonderden en passant de PVV-kast vol snuisterijen van buitenlandse bezoeken. “Tussen de serieuze gesprekken door voelden we ons soms net toeristen op het Binnenhof”, Carin Gaemers, die jarenlang voor haar moeder mantelzorgde.
Komende week zal blijken of hun breekijzer heeft gewerkt. Maandag komt staatssecretaris Van Rijn (PvdA) met concrete voorstellen hoe hij de tien punten uit het manifest van Borst en Gaemers gaat uitwerken. Een unanieme Tweede Kamer heeft dat geëist.
Hugo Borst schenkt thee in zijn ‘schrijfhok’ in het centrum van Rotterdam, een krappe etage waar hij ook de meubels van zijn moeder stalt, sinds die in het verpleeghuis woont. Wee de bezoeker die de theemok onbeschermd op moeders antieke salontafel zet. “Pas op, kringen!”, roept de schrijver. Die tafel moet goedblijven, voor haar.
Borst en Gaemers voeren met Rotterdamse directheid actie namens hun beider moeders, de een nog in leven, de ander al overleden. Ze ontmoetten elkaar op een inspraakavond, want hun moeders wonen en woonden in hetzelfde verpleeghuis.
“Ons verpleeghuis is symptomatisch voor wat er de afgelopen jaren met de ouderenzorg is gebeurd”, zegt Hugo Borst. “Het stond een paar jaar geleden nog in de topvijf van Elsevier. De Hofstee in Rotterdam was het paradepaardje. Mijn tantes waren er zo goed verzorgd.
‘Daar wil ik naar toe als het zover moet komen’, vond mijn moeder. Ze ging eind 2014, achteraf precies op het verkeerde moment. Door bezuinigingen op verzorgingshuizen en reorganisaties ging de kwaliteit van zorg steil naar beneden. In een half jaar tijd. En dat is overal in het land gebeurd, weet ik nu.”
Borst rolde er bij toeval in, toen hij voor het Algemeen Dagblad begon te schrijven over de zorg voor zijn demente moeder. De reacties waren zo overweldigend dat het project uitmondde in een boek, ‘Ma’, en lezingen door het hele land.
“Hij had bezoekersaantallen waar Connie Palmen de vingers bij aflikt”, zegt Gaemers, bewonderend. “Vierhonderd op een avond!” Zelf strijdt ze al jaren voor hetzelfde onderwerp, als lid van de cliëntenraad van het verpleeghuis. Zonder veel succes. “Met een bekende naam als Hugo Borst erbij lukt dat toch beter”, constateert ze.
Breekijzer
Ga een kop koffie drinken met elkaar, in godsnaam! Maak eens een front als je het zo belangrijk vindt
Ook Carin Gaemers zag hoe het Rotterdamse verpleeghuis, na het overlijden van haar moeder, achteruit holde. “De verpleeghuizen hebben de tol betaald van de politieke veranderingen elders in de zorg. Van de sluiting van verzorgingshuizen, van het failliet van de thuiszorg. Het wrange is: voor verpleeghuiszorg is op papier nog net zoveel geld, of meer, dan een paar jaar geleden.
Maar de zorgorganisaties hadden dat geld nodig om problemen elders op te lossen. De werkvloer is vanaf 2015 een sluitpost geworden. En het bestuur dacht in alle hoogmoed dat dat kon, dat het alleen ging om financieel overleven.”
Hugo Borst telt op zijn vingers: “Mijn tantes hadden nog twee verzorgenden op acht bewoners. Mijn moeder eerst anderhalf, nu nog één. De tragiek is dat de meiden op de werkvloer geen enkele blaam treft. Op lezingen in het land heb ik hun treurige verhalen gehoord. ‘We redden het niet meer’, zeggen ze. Ze gaan soms huilend naar huis omdat ze niet de zorg kunnen geven die ze willen bieden.
Ik dacht: potverdorie! Ik wist het niet. Het gaat écht slecht.” Met Carin Gaemers besloot hij: hij moest die ervaringen uit het hele land politiek onder de aandacht brengen. In juli schreef Hugo Borst een open brief aan staatssecretaris Martin van Rijn. In oktober volgde een tienpuntenplan, in een manifest.
Hoe kregen ze dat voor elkaar, dat werkelijk iedereen met hen wil samenwerken, en ogenschijnlijk ditmaal ook echt? “Anderen voor ons hebben hun tanden erop stuk gebeten”, zegt Borst. “Iemand als verpleeghuisarts Bert Keizer, bijvoorbeeld, heeft al zoveel jaren om aandacht gevraagd.” Het was misschien ook een kwestie van het juiste moment: de verkiezingen zijn in aantocht. De kiezers zijn boos. Binnen de kortste keren was het manifest 100.000 keer ondertekend.
Borst: “We hebben een paar goede adviseurs gehad. Zij zeiden: je moet inzetten op de verkiezingsprogramma’s, zorgen dat je op congressen komt.” Gaemers: “We zijn op zijn Rotterdams blijven vragen aan alle politieke partijen: hoe kan dat nou, dat jullie allemaal hetzelfde vinden, namelijk dat het niet goed gaat met de kwaliteit van de verpleeghuizen.
Ga een kop koffie drinken met elkaar, in godsnaam! Maak eens een front als je het zo belangrijk vindt. Dat was onze lobby: de fracties in de Tweede Kamer moeten hun politieke verschillen opzij durven zetten. Dat is misschien wel het beste breekijzer geweest.”
Zenuwachtig
Wie is Carin Gaemers?
Carin Gaemers (58) is historica en schrijver. Ze schreef onder andere een boek over de achttiende-eeuwse ‘Vrijvrouwe van Renswoude’. Ze is al zes jaar actief als vrijwilliger in de cliëntenraad van verpleeghuis De Hofstee, waar haar moeder werd verzorgd wegens dementie. Ook na het overlijden van haar moeder is Gaemers vrijwilliger gebleven.
De open brief van Hugo Borst in het AD had daarvoor al, in de zomer, in Den Haag menig politieke partij zenuwachtig gemaakt. Staatssecretaris Martin van Rijn belde Borst direct, in juli. Het duo kon bij hem langskomen. “Hij was heel erg geschrokken van de open brief. We hebben hem leren kennen als een goeie vent. Een technocraat, maar met hart op de goede plek.
Wat niet wegneemt dat ‘ie af en toe een schop onder zijn kont moet hebben. Dat zeg ik hem ook persoonlijk hoor. Hij is Rotterdammer, net als wij. Dat kan hij wel hebben. Hij wil hetzelfde als wij, betere zorg, maar hij gaat niet snel genoeg. Hij is te veel van de weg der geleidelijkheid”.
Belangrijk was vooral dat de VVD zich opeens meldde als medestander. Borst en Gaemers waren aanvankelijk sceptisch. “Kamerlid Sjoerd Potters drong erg aan, hij kende Borst via-via, en mocht komen eten. Hij bleek oprecht geïnteresseerd. Hij had als twintigjarige zelf nog een bijbaantje in een verpleeghuis gehad.
Hij is in de loop van de zomer ook echt anders gaan praten en denken over het onderwerp, vooral over de vraag of er extra geld voor de verpleeghuizen moet komen”, zegt Borst. De missie genas het duo van een spookbeeld, dat politici in een ivoren toren zouden zitten. “Alle Kamerleden waren zo betrokken, zo goed geïnformeerd. Ze gingen zo vaak kijken in verpleeghuizen. Ik ben echt onder de indruk. Aan politieke wil ontbreekt het niet.”
Zorg was voorheen het domein van de progressieve partijen, maar opeens stonden Borst en Gaemers op het podium bij de liberalen van de VVD, waar ze een ‘daverend applaus’ ontvingen volgens het congresverslag. Bij het CDA was het een ‘staande ovatie’. Bij 50Plus ook. Met de PvdA is het duo nog in overleg, ze zouden graag op het partijcongres het manifest willen toelichten.
Maar als PvdA-bewindsman Martin van Rijn maandag met een stevig plan komt, is dat misschien niet meer nodig. Borst: “We hebben hoge verwachtingen. Hij wil toch niet met pek en veren uitgeluid worden? Als hij niet met iets stevigs komt, heeft hij een groot probleem, met de hele Kamer.”
Hoopvol
Wij schatten in dat een derde van de verpleeghuizen slecht wordt bestuurd, en een derde goed
Intussen blijft wel de vraag: had het manifest niet beter aan de verpleeghuizen zelf gericht kunnen worden? Dat de zorg onder de maat is, ligt aan besturen die zelf besloten om het geld voor verpleeghuiszorg aan andere zaken uit te geven, immers? Borst en Gaemers hebben dat even overwogen, maar het leek hen zinloos.
“Het is inderdaad meer de schuld geweest van de bestuurders dan van de politiek. Als je geen goede bestuurder hebt, is het huis ook niet goed. Daar begint het. Wij schatten in dat een derde van de verpleeghuizen slecht wordt bestuurd, en een derde goed.
De rest hangt er tussenin. We hebben enorm veel goede, nieuwe bestuurders leren kennen, die verbindend zijn, echte kennis hebben van de zorg, die anders willen dan vastgoed beheren en ceo’tje spelen, zoals de slechte bestuurders.
Gaemers is stelliger: “Iedereen heeft boter op het hoofd. De politiek heeft zelf de bestuurders in het financiële keurslijf gedwongen.”
Daarom kan volgens het duo alleen de politiek de puinhoop oplossen. Borst: “Er moet tijdelijk geld bij, om het vastgelopen systeem weer uit de knoop te halen. Geen enorme bedragen, dat is best te overzien. Staatssecretaris Van Rijn is goed bezig om een cultuuromslag in de verpleeghuiszorg te organiseren. Hij vraagt geduld. Ik zeg: maar dan zijn de bewoners al dood, die hebben nú nodig dat er extra personeel op de werkvloer bijkomt.”
In het verpleeghuis van moeder Borst gaat het langzaam beter. De omslag is begonnen met een nieuw bestuur, dat systematisch redeneert vanuit de behoeftes van de bewoners, en niet alleen financieel-technisch naar de organisatie kijkt. Gaemers ziet het vanuit de cliëntenraad: “Er wordt anders gepraat, anders gedacht, een enorm verschil.” Volgens Hugo Borst is die omslag in het hele land gaande. “Dit is een hoopvol verhaal.
De oude garde bestuurders vertrekt, er komt een nieuwe lichting. Over een paar jaar zal het beter zijn. Maar op de werkvloer merken ze er nu alleen nog niets van. Daar is geen tijdelijk geld voor extra personeel. Daar heerst nog de gedachte dat de inspectie afrekent op oneindig veel regeltjes.”
In het regeerakkoord, zegt het duo, moet dat allemaal goed komen. Ze kunnen niet wachten tot de verkiezingen, op 15 maart 2017. “Iedereen is vast gewaarschuwd op het Binnenhof. Wij gaan dat strak in de gaten houden.”
Trouw 04.01.2017 Hugo Borst en Carin Gaemers krijgen de Machiavelliprijs 2016 voor hun manifest Scherp op Ouderenzorg om de ouderenzorg te verbeteren. Dat heeft door Marja Wagenaar, voorzitter van de Stichting Machiavelli, vandaag op Radio1 bekendgemaakt.
Volgens de jury hebben zij met hun manifest politieke geschiedenis geschreven door in recordtempo het onderwerp uit de politieke sfeer vandaan te halen. In het stuk stellen Borst en Gaemers dat te veel kwetsbare ouderen in verpleeghuizen structureel niet de zorg krijgen die zij nodig hebben. De moeder van Borst zit in een verpleeghuis en Gaemers’ moeder zat ook in zo’n instelling.
Borst en Gaemers kwamen met tien punten om de ouderenzorg te verbeteren. Dit sprak veel mensen aan, ook de tot voor kort verdeelde politieke partijen. Deze riepen verantwoordelijk staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) vervolgens op puntsgewijs in te gaan op het manifest.
Van Rijn zei tegen de Kamer dat hij het het manifest heeft ‘omarmd’: “Betere verpleeghuizen, dat is waar ik al jaren mee bezig ben. Dit manifest is heel constructief. Net als Hugo Borst geloof ik niet in een ‘kwik-fitje’ hier en een ‘kwik-fitje’ daar, het moet structureel beter met de verpleeghuizen. Blijf ons opjagen en opjutten.” Hij wilde niet beloven dat hij letterlijk alle tien punten uit het manifest overneemt, zoals de oppositie eiste.
De Machiavelliprijs wordt jaarlijks toegekend voor een opmerkelijke prestatie op het gebied van publieke communicatie. Vorig jaar kreeg de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) de prijs. RTL, burgemeester Eberhard van der Laan en eurocommissaris Neelie Kroes wonnen de prijs eerder ook. De prijs wordt dit jaar voor de 28e keer uitgereikt, op 8 februari.
AD 04.01.2017 Hugo Borst en Carin Gaemers hebben de Machiavelliprijs 2016 gewonnen voor hun manifest ‘Scherp op Ouderenzorg’. Dankzij het duo staat de verpleeghuiszorg weer hoog op de politieke agenda. Met hun manifest zijn Borst en Gaemers volgens de jury ‘de meest effectief communicerende actiegroep van de laatste tijd’.
Borst vindt het ongemakkelijk om een reactie te geven. ,,Het is een schitterende prijs. Ook wordt het ongetwijfeld een mooie uitreiking. Maar we kijken vooral uit naar komende maand als ons manifest verder geconcretiseerd gaat worden.’’ Gaemers sluit zich hierbij aan. ,,Het is een eervolle onderscheiding en echt een hart onder de riem. Maar het is triest dat ons werk nodig is omdat er nog steeds mensenrechten worden geschonden.’’
In het manifest wordt puntsgewijs uitgelegd hoe we veel beter voor onze hulpbehoevende ouderen kunnen zorgen. Zo staat er onder meer dat zorginstellingen verplicht zijn om optimale verpleegzorg te leveren aan ouderen. Aandacht is daarbij volgens het duo net zo belangrijk als verzorging en veiligheid.
Ze hebben politieke geschiedenis geschreven door in recordtempo het onderwerp uit de politieke sfeer vandaan te halen, aldus De jury.
Het gevolg was een ware stortvloed aan reacties. Onder meer van de staatsecretaris zelf, patiënten, ouderenverzorgers en politici. De Tweede Kamer wil zelfs dat de regering het spraakmakende manifest compleet omarmt. Alle partijen in de Kamer schaarden zich achter een voorstel van de PVV, die wil dat staatssecretaris Martin van Rijn alle punten in het manifest volgt.
Recordtempo
Het tweetal heeft volgens de jury ,,politieke geschiedenis geschreven door in recordtempo het onderwerp uit de politieke sfeer vandaan te halen”. Zo hebben ze een megastap gezet naar de verbetering van de ouderenzorg. Dat alle politieke partijen zich eensgezind achter de boodschap schaarden, verdient volgens de jury een plek in de politieke geschiedenis.
De Maciavelliprijs wordt 8 februari voor de 28e keer uitgereikt voor een opmerkelijke prestatie wat betreft publieke communicatie tussen politiek, overheid en burgers. Vorig jaar kreeg de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) de prijs. RTL, burgemeester Eberhard van der Laan en eurocommissaris Neelie Kroes wonnen de prijs eerder ook.
VK 04.01.2017 Hugo Borst en Carin Gaemers hebben de Machiavelliprijs 2016 gewonnen voor het ‘in recordtempo depolitiseren van het zeer beladen politieke debat over ouderenzorg’. Het tweetal vormt met hun manifest ‘Scherp op Ouderzorg’ de meest effectief communicerende actiegroep van de laatste tijd.
Met het initiatief is een ‘megastap gezet naar de verbetering van de zorg voor ouderen’, oordeelde de jury van de Machiavelliprijs, die voor de 28ste keer werd uitgereikt voor een opmerkelijke prestatie op het gebied van publieke communicatie. Met hun communicatieve huzarenstukje – het bij alle politieke partijen in de Tweede Kamer een hoogst uitzonderlijke eensgezindheid afdwingen – hebben zij ‘een doorbraak bereikt die een plek in de politieke geschiedenis verdient’.
Volgens Borst en Gaemers krijgen te veel kwetsbare ouderen in verpleeghuizen structureel niet de zorg die zij nodig hebben. ‘Door gebrek aan aandacht zijn te veel verpleeghuisbewoners veroordeeld tot een monotoon bestaan’, staat in het manifest. ‘Dit is een aantasting van hun grondrechten.
‘Onacceptabel’
Zo kwam een modelverpleeghuis op de zwarte lijst
Ooit was de Hofstee een modelverpleeghuis; in juli 2016 werd de zorginstelling onder verscherpt toezicht geplaatst. De moeder van Hugo Borst lijdt ook in de Hofstee. Lees hier over de teloorgang van het verpleeghuis.
Ze vinden het ‘onacceptabel dat niet álle zorginstellingen worden verplicht om de beste verpleeghuiszorg te leveren aan onze dierbare ouderen’. Het ministerie van VWS, de beroepsvereniging voor verpleegkundigen en verzorgenden, zorgorganisaties, zorgverzekeraars en de Inspectie voor de Gezondheidszorg worden door het tweetal opgeroepen dit te regelen.
Borst en Gaemers worden met name geprezen voor de publiciteit die zij om het manifest heen organiseerden. ‘Hun onpartijdigheid en onbevangenheid in het benaderen van politici, bepaalden hun politieke succes’, staat in het juryrapport. ‘Een mooi plan maken is een ding, daar goed over communiceren is een kwaliteit apart.’
Kritiek op winnaar Vaatstra
De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) won de prijs vorig jaar, omdat ‘het rapport over de ramp met de MH17 – waar mogelijk – klaarheid bracht voor de nabestaanden in het bijzonder en de wereld in het algemeen’. Daarnaast oordeelde de jury dat de OVV een schoolvoorbeeld is voor goede communicatie. Eerdere winnaars waren de zender RTL Nederland – ‘in veel opzichten vernieuwend, gedurfd en vooral ook bindend’ -, de Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan, columnist Jan Blokker en eurocommissaris Neelie Kroes.
In 2012 was er kritiek op de jury toen de prijs werd toegekend aan Bauke Vaatstra, de vader van de vermoorde Marianne Vaatstra. Sommige betrokkenen vonden dat hij de prijs niet verdiende, omdat hij agressief tegen een asielzoekerscentrum zou hebben geageerd. De oud-directeur van Vluchtelingenwerk Leeuwarden deed destijds aangifte van anonieme bedreiging met de dood door Vaatstra, die alle beschuldigingen ontkent.
Borst en Gaemers krijgen de prijs woensdag 8 februari uitgereikt door Marja Wagenaar, voorzitter van de Stichting Machiavelli in het Haagse Perscentrum Nieuwspoort.
VK 28.12.2016 2016 was het jaar van de plascontracten, pyjamadagen en zwarte lijsten. Kunnen we onze ouderen nog wel met een gerust hart in een verpleeghuis achterlaten? Charlotte Huisman liep op zoek naar een antwoord vijf dagen en nachten mee in verpleeghuis Adegeest in Voorschoten.
Ja, als er genoeg personeel is om ze op tijd naar het toilet te brengen
Mevrouw Van Os bekijkt op haar kamer de fotoboeken van haar grote familie, voor haar gemaakt voor haar 100ste verjaardag. Ze geniet nog elke dag, zegt ze. ‘Het leven gaat heel snel, opeens ben je oud.’ Nu ze niet meer kan lezen, komt eens per week een vrijwilliger haar het kerkblad voorlezen.
Is het leven menswaardig in een verpleeghuis? De excessen zijn uitgebreid in het nieuws geweest, met bijvoorbeeld verhalen over bewoners waarbij de urine langs de benen liep. In Adegeest gaan ze er prat op dat ook met de krappe bezetting de basiszorg wordt geleverd. Of een bestaan als menswaardig wordt ervaren, hangt ook af van hoe een bewoner zich voelt. Of hij wat leuks te doen heeft, of hij aandacht krijgt.
Zo zou mevrouw Van Os het fijn vinden als er sneller iemand komt als ze hulp nodig heeft. Ze valt steeds vaker. ‘Soms glijdt er gewoon een voet weg, en boem, daar lig ik weer’, zegt ze. Ze fluistert samenzweerderig: ‘Als het me zelf lukt om weer op te staan, dan vertel ik het niemand. Maar soms moet ik op de alarmknop drukken. Dan vragen de zusters: mevrouw, wat bent u aan het doen? Dan zeg ik: ik zocht een stuiver, onder mijn bed.’
Het vorig jaar geopende gebouw van verpleeghuis Adegeest is mooier dan een gemiddeld verpleeghuis. Beneden is een gemeenschappelijke ruimte, met onder meer een restaurant met stemmig behang met bloemen en vogels. Er wonen 52 bewoners. Op de begane grond en de eerste etage zijn gesloten afdelingen, met respectievelijk 16 en 18 bewoners met de ziekte van Alzheimer. Op de tweede etage hebben 18 bewoners met ernstige lichamelijke beperkingen een kamer op de open afdeling somatiek.
Het nieuwe gebouw wordt verschillend gewaardeerd. Mevrouw De Vries, een 88-jarige bewoonster die via een buisje in haar nek ademt, is enthousiast. ‘Zo mooi vind je het nergens in Nederland, met een keuken op elke afdeling en grote kamers voor de bewoners met ieder een eigen badkamer.’
Mevrouw Pieterse, een 71-jarige bewoonster met de ziekte van Parkinson, zegt dat mensen zich te veel blindstaren op hoe het eruitziet. ‘Ik had liever een lelijker gebouw gehad met meer handen aan het bed.’
Ik had liever een lelijker gebouw gehad met meer handen aan het bed
Zoals op de avond waarop zorgmedewerkster Kim (28) letterlijk voor twee werkt in Adegeest. Op de afdeling met achttien bewoners met lichamelijke beperkingen worden van 17.00 tot 21.00 uur gewoonlijk twee krachten ingeroosterd. Maar haar collega heeft zich ziek gemeld. En rond de feestdagen zijn er nauwelijks uitzendkrachten te krijgen. ‘In je hoofd moet je rust houden en bedenken wat je gaat doen.’ Kordaat begeleidt ze twee bewoners in rolstoelen met de lift naar het restaurantgedeelte. Daarna neemt ze maaltijden mee naar boven voor degenen die aan de tafel in de huiskamer van hun eigen afdeling willen dineren of in hun eigen kamer willen eten.
Later verstrekt Kim de achttien bewoners hun avondmedicijnen en begeleidt ze hen naar bed. Onderwijl reageert ze op hulpoproepen die via de persoonlijke alarmknoppen binnenkomen.
De bewoners weten dat het bij deze drukte soms even kan duren voordat er een verpleegkundige komt. ‘Dat je helemaal afhankelijk bent, vind ik zo moeilijk’, zegt de 91-jarige mevrouw Peeters, vanuit haar rolstoel. ‘Als ik moet plassen, moet ik hulp vragen. Soms moet ik zo lang wachten dat ik het niet meer kan ophouden. Dan kan ik wel huilen.’
Vanuit de deuropening kijkt mantelzorger Henri Versteeg bezorgd naar het geren van de ene zorgmedewerkster. Drie maanden woonde zijn 95-jarige moeder hier toen ze er haar heup brak. Drie dagen later, te snel naar zijn zin, ontsloeg het ziekenhuis haar weer. Deze avond is ze net teruggekeerd. ‘Mijn moeder heeft veel zorg nodig. Het kan toch niet zo zijn dat ze een half uur moet wachten als ze op de knop drukt, bijvoorbeeld als ze veel pijn heeft.’
Als iemand zorg nodig heeft en even moet wachten, duurt iedere minuut verschrikkelijk lang
De krappe bezetting is volgens de Cliëntenraad, die het woord voert namens de bewoners, de hoofdklacht in Adegeest. De woordvoerder, mijnheer Tjalma, echtgenoot van een bewoonster, zegt: ‘Vooral in de vroege avond, als de bewoners naar bed worden gebracht, is er soms zo weinig toezicht dat er risicovolle situaties kunnen ontstaan, bijvoorbeeld als een bewoner agressief wordt.’
‘Als iemand zorg nodig heeft en even moet wachten, duurt iedere minuut verschrikkelijk lang’, zegt manager Clarine van Wessem van Adegeest. Zij beaamt dat de krappe bezetting het grootste probleem is van het verpleeghuis. Een situatie als deze avond noemt zij niet wenselijk, maar het kan een enkele keer gebeuren. ‘In noodgevallen springt personeel van andere afdelingen bij. Als we het onverantwoord vinden moet een medewerker langer blijven of eerder beginnen met een dienst.’
‘Mensen die nu het verpleeghuis binnenkomen, hebben veel meer zorg nodig dan vroeger. Ze komen hier pas als het echt niet meer anders kan’, zegt Van Wessem. Probleem is dat er niet meer geld beschikbaar is gekomen. ‘Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) beoordeelt de mensen nu in veel lagere zorgcategorieën dan voorheen. Die categorie bepaalt het budget. Daardoor krijgen we te weinig geld voor wat we willen doen.’
Met het door deze indicaties van de bewoners bepaalde budget kan ze, rekent Van Wessem voor, per bewoner gemiddeld 2,5 uur zorg per dag bieden, de rest is toezicht. En daarmee draait het verpleeghuis al verlies; door de kleinschaligheid is de exploitatie niet rond te krijgen. ‘Wij beknibbelen nu verder op ondersteunende diensten als de receptie om maar niet te korten op de handen aan het bed. Pyjamadagen komen er bij ons niet, dat is niet menswaardig.’
Het gevoel continu tekort te schieten, is frustrerend
Soms wordt er nu te veel geëist van de medewerkers, vreest Van Wessem. ‘Het ziekteverzuim is hoog, ook door een aantal chronisch zieken, waardoor we een beroep moeten doen op uitzendkrachten. Als er onverwachts een zieke is, zijn niet alle bewoners voor elf uur gewassen en uit bed. Het gevoel continu tekort te schieten, is frustrerend.’
De volgende ochtend is de bezetting wel op orde op de afdeling. Met vier ervaren krachten in de ochtendploeg weten de zorgmedewerkers voor de koffie bijna alle achttien bewoners te wekken, medicijnen te verstrekken, de noodzakelijke zorg te geven, te wassen en aan te kleden. Ondertussen hebben vrijwilligers de tafels gereed gemaakt voor het ontbijt. Een dag later zijn die vrijwilligers voor het ontbijt er niet. ‘Elke dag is anders’, zegt zorgmedewerkster Dorenda de Vreede. ‘Met een goede bezetting kun je zorg geven zoals je die wilt geven. Met minder mensen is het stressvol. We moeten steeds meer dingen doen die niet direct ten goede komen aan de bewoners, zoals van alles afvinken van lijstjes en elke week de rolstoelen soppen.’
Ja, als de drukke familie toch ook eens een wasje doet
2. Mantelzorg
Sommige familieleden beginnen een tirade, als je hun mening vraagt over de zorg in Adegeest. Zoals de zoon van mevrouw Peeters. ‘Dit gebouw ziet er schunnig duur uit. Die meiden rennen hun poten uit hun reet’, zegt hij. ‘Ik heb meegemaakt dat mijn moeder hoogzomer om half 12 nog op bed lag, te smachten naar een koppie water. De keuken wordt zelden gebruikt. In het oude gebouw kregen de bewoners meer aandacht. Hier moet je de zustertjes zoeken.’
Ook tijdens de lunch op de gesloten afdeling met demente bewoners klaagt een schoondochter van een bewoonster honderduit. ‘De mensen worden te weinig geactiveerd’, zegt ze. ‘Meestal is er maar één woonzorgassistente per huiskamer tijdens het eten. Die zet gewoon een bord voor hen neer.’
Deze middag zijn er twee woonzorgassistentes aanwezig. Ze hebben een verse salade gemaakt. Brood en beleg staan uitgestald op tafel.
De schoondochter: ‘Soms is het gehoorapparaat van mijn moeder niet opgeladen. Of zijn de veters van haar schoenen niet gestrikt. Of ze vergeten haar tijdens het eten een slab om te doen. Ik kom elke dag, maar de communicatie kan beter. Sommigen hier vinden mij lastig.’
In de zithoek zit zorgmedewerker Robert (35) achter zijn laptop de dossiers bij te werken. ‘Familieleden hebben het idee dat het personeel zich afzondert als ze de verplichte administratie doen’, zegt maatschappelijk werkster Jeanette die bij hem zit. Robert zit vijftien jaar in de zorg. De houding van de familie is veranderd, zegt hij. ‘Vroeger zeiden ze: wat is de beste behandeling? Nu vertellen ze ons wat wij moeten doen.’
Jeanette: ‘Als de familie nu hun vader of partner hier brengt, zijn ze vaak uitgeput en overspannen omdat ze al tot de uiterste grens mantelzorg hebben verleend. Ze hebben er dan ook moeite mee de regie uit handen te geven. Er zit een groot gat tussen de verwachtingen die mensen hebben en hoe het hier is.’
Veel zorgmedewerkers vinden het jammer, dat veel mantelzorgers zo negatief zijn, maar ze tonen ook begrip. ‘Ze willen dat wij een-op-een voor hun familielid zorgen, maar daarvoor is geen geld.’
Vroeger zeiden ze: wat is de beste behandeling? Nu vertellen ze ons wat wij moeten doen
Bovendien heeft de overheid met de bezuinigingen in de zorg haar kaarten gezet op de ‘participatiemaatschappij’. Dat betekent concreet dat van de familieleden wordt verwacht dat zij ook de handen uit de mouwen steken.
Manager Van Wessem probeert de familie meer te betrekken bij het verpleeghuis. Maar toen zij vorige maand een familieavond organiseerde om daarover te praten, kwam maar van eenderde van de bewoners familie opdagen.
‘De familie is vaak druk-druk-druk’, zegt de verpleegkundige. ‘Sommigen zie je nooit, zelfs met de feestdagen halen ze hun vader of moeder niet op’, valt een collega haar bij. ‘Niet alle familieleden zijn bereid mee te helpen. Ze kunnen bijvoorbeeld even het afwasje doen van hun moeder of de koelkast inspecteren. Dat zou je thuis toch ook doen? Terwijl veel van onze personeelsleden op hun vrije dag hierheen kwamen om Zwarte Piet te spelen voor het sinterklaasfeest.’
Juridisch gezien kan een zorginstelling de familie niet dwingen mee te helpen in het verpleeghuis. Maar de politiek verwacht steeds meer van mantelzorgers en vrijwilligers. Sommige verpleeghuizen leggen familieleden een ‘morele verplichting’ op een paar uur per maand bijvoorbeeld spelletjes te doen met de bewoners of met hen te wandelen. Door bezuinigingen en de gestegen zorgbehoefte heeft het personeel zelf daarvoor minder tijd.
Adegeest ‘nodigt mantelzorgers nadrukkelijk uit’ om zich in te zetten. Bij de komst van een nieuwe bewoner vragen zorgmedewerkers de familie wat ze kunnen blijven doen, net zoals toen hun familielid nog thuis woonde. Als ze bijvoorbeeld elke vrijdag gingen wandelen of een bepaalde dag samen aten, of ze dat kunnen blijven doen. Deze afspraken worden vastgelegd. Van ongeveer eenderde van de bewoners van Adegeest zijn mantelzorgers wekelijks betrokken. Het verpleeghuis zegt nadrukkelijk er rekening mee te houden dat veel mantelzorgers zelf behoorlijk op leeftijd zijn en dat kinderen vaak ver wonen en drukke banen hebben.
Hoe maak je de familie op een prettige toon duidelijk het appartement van hun familielielid even op te ruimen, als ze er koffie hebben gedronken? Dat is een prangende vraag in Adegeest. Manager Van Wessum: ‘Sommige familieleden laten alles uit hun handen vallen. En zorgmedewerkers vinden het lastig om daar wat van te zeggen. Ze krijgen nu een training hoe de familie op een correcte manier aan te spreken.’
Het is een van de meest gehoorde frustraties van het personeel, naast de krappe bezetting: dat veel mantelzorgers hogere verwachtingen hebben van het verpleeghuis dan zij kunnen waarmaken. Een enkele keer loopt het uit de hand. De zoon van een bewoner gedroeg zich de week ervoor bedreigend tegen de verpleegkundigen op de gesloten afdeling. Hij schreeuwde en zei tegen een verpleegkundige: ‘Pas goed op je vrouw en je kind.’ De politie moest erbij komen.
De tijden zijn veranderd, stelt mijnheer Tjalma van de Cliëntenraad vast. Toen zijn vader in het oude verpleeghuis Adegeest woonde, ging zijn vrouw voor elk wissewasje naar hem toe. ‘Maar mijn drie dochters en twee zoons hebben allemaal voltijdsbanen en wonen van Harlingen tot IJsselstein. Nu zijn er nog veel vrouwelijke vrijwilligers, een aantal flink op leeftijd. De volgende generatie vrouwen werkt en heeft hiervoor veel minder tijd. Ook niet voor mantelzorg, waarvan de politiek zo veel verwacht.’
Natuurlijk moet de familie helpen, vindt ook meneer De Hart (87). Maar het is te gemakkelijk om te denken dat de mantelzorgers het wel oplossen. Hij komt op de gesloten afdeling zijn echtgenote opzoeken. Aanvankelijk woonde hij met haar in een van de aanpalende appartementen, tot het niet meer ging. ‘De druk op het personeel is groot’, zegt meneer De Hart, die drie keer per dag langskomt.
Na de lunch lijkt de tijd stilgezet. Aan tafel kijken drie vrouwen zwijgend voor zich uit. ‘Het is helemaal mis’, doorbreekt een met een sombere blik de stilte. Een ander tikt met de vingers op tafel. Een woonzorgassistente serveert zelfgemaakte smoothies. ‘Dit is lekker hoor, met fruit’, zegt ze tegen de bewoonsters die nauwelijks opkijken.
‘Deze woonzorgassistenten geven zo veel liefde’, zegt De Hart. ‘Ik ben het niet eens met staatssecretaris Van Rijn, die wil dat er vooral hogeropgeleid personeel gaat werken in de verpleeghuizen. Het personeel van hoog tot laag geeft ieder op zijn eigen wijze het beste.’
Mevrouw De Hart zit in een zwarte jurk met een gekleurde ketting in een fauteuil in de zithoek. Haar man neemt plaats in de fauteuil naast haar. ‘Ik ben zo blij dat je er bent, ik hou van jou’, zegt ze tegen hem. Als hij na een uur weer weggaat, begint mevrouw De Hart te snikken.’Wanneer ga ik naar huis, naar de kinderen?’, vraagt ze. ‘Help me, onze lieve heer. Ik ben helemaal alleen.’
Ja, als er niet alleen zorg is, maar ook zingen met Jan
3. Waardevolle dagbesteding
Aan de bewoners van Adegeest is te zien hoe verschillend van humeur mensen oud worden. De ene bewoner met de ziekte van Alzheimer zingt vrolijk een lied en maakt er een dansje bij, bij de ander lijkt alle levenslust verdampt.
Niet alleen de kwaliteit van de zorg, maar ook de daginvulling is onderwerp van gesprek in de verpleeghuizen. Het moet bijdragen aan een menswaardig leven. De overheid stelde er dit jaar extra geld voor beschikbaar.
In Voorschoten organiseren twee activiteitenbegeleiders regelmatig schilder- of spelletjesochtenden. Die zijn niet aan iedereen besteed. Of een bestaan menswaardig is, hangt ook af van hoe een bewoner zich voelt.
Tijdens het ontbijt op de gesloten afdeling dommelen een paar bewoners aan de eettafel alweer in. Een woonzorgassistente helpt geduldig een man die levenloos voor zich uit kijkt een boterham met muisjes te eten. Mevrouw Donker kijkt vanuit haar rolstoel afkeurend. ‘Hij is net een pop, hij heeft nergens nog verstand van’, zegt ze. ‘Ik trouwens ook niet meer hoor. Het verstand wordt eruit geslagen, als met een hamer op een blok. Ik vind helemaal niets leuk meer.’
Toch lichten de ogen van mevrouw Donker op als mevrouw Schmidt de kamer inkomt: de twee vrouwen begroeten elkaar enthousiast. ‘We zijn collega’s’, lacht mevrouw Schmidt. ‘Zo ben je wat in het leven, zo is het voorbij. We zitten hier opgesloten. Ik zou veel vaker naar buiten willen. Ik heb heimwee naar vroeger. Gelukkig is iedereen hier allerhartelijkst tegen me.’
Voor ons zingt meneer Jan soms: meisjes met rode lippen. Daarom stift ik ze
Wat een waardevolle dagbesteding met de bewoners doet, blijkt vrijdagmiddag. Dan zingen de bewoners met meneer Jan. Ruim op tijd zitten ze klaar in de grote centrale ruimte beneden. Op de wand worden de liedteksten geprojecteerd onder meer van Tulpen uit Amsterdam en Twee motten van Dorus. Vrijwilligers gaan rond met bitterballen en glaasjes advocaat met slagroom.
Meneer Jan doet dit al jaren zo. Maar hij is inmiddels zelf zo op leeftijd dat hij, met pijn in zijn hart, afscheid zal moeten nemen van de bewoners. Een bewoonster van achter in de zeventig heeft deze middag speciaal voor hem haar lippen gestift. ‘Hier zijn geen meisjes met rode haren, alleen meisjes met grijze haren’, lacht ze. ‘Voor ons zingt meneer Jan soms: meisjes met rode lippen. Daarom stift ik ze.’
Meneer Groen (85), die in een aanpalend appartement woont, komt meerdere keren per dag op de gesloten afdeling, om zijn 79-jarige vrouw te bezoeken. Hij gaat naast zijn vrouw zitten en houdt haar hand vast. Het gezicht van mevrouw Groen die even daarvoor nog leeg voor zich uit keek, krijgt een vredige uitdrukking.
Afgelopen nacht nog liep mevrouw Groen in een lang roze T-shirt energiek over de gangen. Als de verpleegkundige naar haar toe komt, lacht ze betrapt, als een stout kind. Die zet de tv voor haar aan, op een eentonig telsell-kanaal. Mevrouw Groen kijkt vanuit haar bed naar het beeld. Ze ziet er allesbehalve slaperig uit.
De verpleegkundige is nauwelijks haar kamer uit of de deur gaat weer open. Mevrouw Groen kijkt voorzichtig om het hoekje of iemand haar ziet. Die nacht wordt ze nog meerdere keren op de gang betrapt. ‘Wij hebben bijna zestig jaar samen geslapen’, zegt meneer Groen. ‘Ze kan er niet aan wennen, zo alleen in bed.’
Veel patiënten met de ziekte van Alzheimer zijn het gevoel voor tijd kwijt. Mevrouw Wieringa slaapt zo slecht dat nu voor een paardenmiddel is gekozen. Zij krijgt een Poseybed, een blokvormige tent die over het bed wordt gespannen. Doel ervan is dat de bewoner niet voortdurend zijn bed uit kan gaan en uiteindelijk rustiger gaat slapen, door het gevoel van geborgenheid dat de tent moet bieden.
Verantwoording
Charlotte Huisman kon zonder restricties in Adegeest rondlopen, dag en nacht. Een representatief verpleeghuis, aldus branche-organisatie Actiz, zij het iets kleinschaliger dan gemiddeld. Uiteraard kan de situatie anders zijn in andere verpleeghuizen. Op verzoek van betrokkenen zijn sommige namen veranderd. Sommige verzorgenden wilden alleen met hun voornaam in de krant.
‘Ze is de eerste nacht in paniek geraakt’, vertelt verpleegkundige Marriet Wennemers na haar nachtdienst. ‘Het is een zware maatregel om iemand zijn vrijheid zo te beperken, maar volgens de arts is het Poseybed de beste oplossing. Door haar doorwaakte nachten was ze overdag zo moe dat het ons nauwelijks lukte om haar te laten eten en drinken, waardoor ze verzwakte.’
Ze hoopt dat mevrouw Wieringa de volgende nachten beter reageert op het tentbed. ‘Het is niet de bedoeling dat ze zich er juist rotter door voelt.’ Bij haar volgende nachtdienst gaat ze meteen kijken. De tweede nacht ligt mevrouw Wieringa er al rustiger bij. Maar ze slaapt nog niet. ‘Ik leg nog een dekentje over u heen, dan ligt u lekker warm’, zegt de verpleegkundige. ‘Maakt u zich nergens zorgen over, u ligt fijn zo.’
Tegen half drie heeft Wennemers goed nieuws voor haar collega. ‘Mevrouw Wieringa slaapt als een roos.’ De twee vrouwen juichen stilletjes, in het nachtelijke verpleeghuis.
Wat kost de zorg voor een oudere?
Het aantal uren zorg per bewoner hangt af van de beoordeling van diens ‘zorgzwaarte’, die het budget bepaalt. Een dementerende zonder ernstige gedragsproblemen zou de beoordeling ZZP5 krijgen, het verpleeghuis krijgt voor de bewoner 210 euro per dag. Daaruit moeten wonen, zorg, eten en drinken, schoonmaak en dagactiviteiten worden betaald. Omgerekend is er ongeveer 2,5 uur per dag tijd voor zorg.
Ouderen gaan alleen naar een verpleeghuis als langer thuis wonen niet meer mogelijk is. De zorg wordt daardoor zwaarder terwijl de budgetten nauwelijks zijn meegestegen. Het aantal klachten over onderbezetting stijgt, met name van bezorgde mantelzorgers.
Er zijn geen wettelijke normen voor een minimale personeelsbezetting in de verpleeghuizen. De discussie in de politiek is nu of die normen er moeten komen, bijvoorbeeld twee zorgmedewerkers op acht dementerende bewoners. De vraag is of elke bewoner zo veel zorg nodig heeft; of het financieel reëel is en of er überhaupt menskracht genoeg is die de vacatures moeten vervullen. Het Zorginstituut Nederland vindt zo’n norm geen goed idee, bleek afgelopen week uit hun conceptadvies.
VERPLEEGHUIZEN IN HET NIEUWS
Plascontracten
In een verpleeghuishuis in Hellevoetsluis zou een bewoner slechts drie keer per dag op gezette tijden naar het toilet mogen, vertelde de familie deze herfst aan RTV Rijnmond. Zo ontstond de term ‘plascontract’. Er is geen plascontract dat toiletgang beperkt, zei het verpleeghuis. Veel demente bejaarden vergeten dat ze naar de wc moeten of zijn geweest. Volgens het verpleeghuis zijn de tijden juist vastgelegd om te zorgen dat de bewoners dan echt naar de wc gaan.
Zwarte lijsten
De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) publiceerde deze zomer een lijst met de elf slechtstpresterende zorgorganisaties met verpleeghuizen waar de zorg ondermaats is. Belangrijkste klachten: te weinig hoogopgeleid personeel en te veel uitzendkrachten, een onveilige medicatieverstrekking en/of de onvoldoende bijgehouden bewonersdossiers. Onder toezicht van de inspectie zijn de organisaties verplicht snel orde op zaken stellen.
Pyjamadagen
In 2003 ontstaat deze term, door de praktijk in een verpleeghuis waar niet genoeg personeel was om de bewoners elke dag uit bed te helpen. Het verpleeghuis stelde hierop elke week een dag in waarop de bewoners in hun pyjama moesten lopen. Na klachten in de pers van de familie ontstond maatschappelijke ophef.
Het manifest van Hugo Borst
In oktober stelde mantelzorger en publicist Hugo Borst voor slechtpresterende verpleeghuizen een lijst met tien verbeterpunten op. Hij pleit onder meer voor het instellen van een norm voor beschikbaar personeel. De politiek moet vervolgens het budget voor de ouderenzorg hierop aanpassen. Zijn manifest voor een betere ouderenzorg wordt door alle politieke partijen gesteund.
Zorgzwaartepakket
Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) beoordeelt hoeveel zorg een bewoner nodig heeft in categorieeën. Een bewoner in een verpleeghuis zou nu minimaal ZZP-(zorgzwaartepakket)-5 moeten hebben, dat wil zeggen dat iemand niet meer zelfstandig kan wonen. Volgens onder meer verpleeghuis Adegeest deelt het CIZ nu de bewoners lager in dan voorheen wat gevolgen heeft voor het budget.
Bezetting in verpleeghuis is soms krap, maar toewijding personeel groot
VK 27.12.2016 Is het echt zo slecht gesteld met ouderen in verpleeghuizen? Volkskrant-verslaggever Charlotte Huisman verbleef een volle werkweek in een verpleeghuis om de praktijk te ervaren. Morgen verschijnt een uitgebreide reportage in de Volkskrant. Lees hier een voorproefje.
‘Zwarte lijst’ verpleeghuizen
De namen van de elf slechtst presterende verpleeghuisinstellingen werden in juli bekendgemaakt. Wat is er mis? Vijf vragen. (+)
Is het nog wel verantwoord om je partner/vader/moeder onder te brengen in een verpleeghuis? Dat was de vraag, na alle berichten over bijvoorbeeld plascontracten en de publicatie van de ‘zwarte lijst’ van de Inspectie voor de Gezondheidszorg van verpleeghuizen met ondermaatse zorg.
Kwetsbare ouderen zouden in verpleeghuizen vaak niet de zorg krijgen die ze nodig hebben, zei onder meer mantelzorger en publicist Hugo Borst. Of heeft Nederland nog steeds de beste ouderenzorg van de wereld, zoals de branche zelf beklemtoont?
Verslaggever Charlotte Huisman verbleef een volle werkweek intern in verpleeghuis Adegeest in Voorschoten om het met eigen ogen te zien. Een representatief verpleeghuis, aldus de branche-organisatie Actiz, zij het iets kleinschaliger dan gemiddeld. Ze kon er zonder restricties rondlopen.
Inderdaad, de bezetting is soms krap. Het is een veelgehoorde klacht, ook in dit verpleeghuis. Maar de toewijding van het personeel is bewonderenswaardig groot.
Bijvoorbeeld deze avond, waarop zorgmedewerkster Kim letterlijk voor twee werkt in Adegeest. Op de afdeling met achttien bewoners met lichamelijke beperkingen worden van 17 uur tot 21 uur gewoonlijk twee krachten ingeroosterd. Maar haar collega had zich ziek gemeld. En rond de decemberfeestdagen zijn er nauwelijks uitzendkrachten te krijgen.
‘In je hoofd moet je rust houden en bedenken wat je gaat doen’, zegt de 28-jarige zorgmedewerkster. Kordaat begeleidt Kim twee bewoners in rolstoel met de lift naar de restaurantruimte van het gebouw. Naar boven neemt ze de maaltijden mee voor degenen die aan de tafel in de huiskamer van hun eigen afdeling willen dineren, of in hun eigen kamer.
Later verstrekt Kim de achttien bewoners hun avondmedicijnen en begeleidt ze naar bed. Ondertussen reageert ze op hun hulpoproepen via de persoonlijke alarmknoppen.
De bewoners weten dat het bij deze drukte soms even kan duren voordat er een verpleegkundige komt. ‘Dat je helemaal afhankelijk bent, vind ik zo moeilijk’, zegt de 91-jarige mevrouw Peeters, vanuit haar rolstoel. ‘Als ik moet plassen, moet ik hulp vragen. Soms moet ik zo lang wachten dat ik het niet meer kan ophouden. Dan kan ik wel huilen.’
Alzheimer
Het is niet zo erg als vaak wordt gezegd en geschreven, aldus Ben van Gent, bestuurder Florence.
Adegeest huistvest 52 bewoners in een nieuw gebouw, dat vorig jaar is geopend. Op de begane grond en de eerste etage zijn gesloten afdelingen met zestien en achttien bewoners met de ziekte van Alzheimer. Op de tweede etage hebben achttien bewoners met ernstige lichamelijke beperkingen een kamer op de open afdeling somatiek.
Het verpleeghuis valt onder Florence, een van de zorgorganisaties die dit jaar kritiek kregen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg, maar inmiddels van de lijst af is van verpleeghuisorganisaties die onvoldoende presteren. ‘Door het magere budget dat wij van het Rijk krijgen, zijn er zeker tekortkomingen in onze zorg, bijvoorbeeld door de krappe bezetting’, zegt Florence-bestuurder Ben van Gent. ‘Maar het is niet zo erg als vaak wordt gezegd en geschreven.’
AD 21.12.2016 Er komen wel degelijk harde afspraken over genoeg personeel in de verpleeghuizen. Dat zegt staatssecretaris Martin van Rijn tegen AD.nl. Volgens Van Rijn voldoet hij hiermee zonder twijfel aan de wens die Hugo Borst en Carin Gaemers in hun manifest over de verpleeghuiszorg hebben neergelegd.
In het pamflet zegt Borst dat vastgesteld moet worden hoeveel zorgpersoneel nodig is om ‘complete zorg’ te leveren. Tot deze norm er ligt, geldt de vuistregel: minimaal twee zorgmedewerkers per acht bewoners. Gisteren bleek echter dat een belangrijke adviseur van Van Rijn één landelijke norm niet haalbaar vindt.
Het Zorginstituut, dat een onafhankelijke rol speelt, stelt nauwelijks bewijs te hebben gevonden dat zo’n exacte norm voor iedereen per se de zorgkwaliteit zal verbeteren. Toch komen er nog altijd heldere criteria, benadrukt Van Rijn. ,,Ze leggen wel degelijk een aantal goede richtlijnen op tafel.”
Zo moeten tijdens ‘intensieve zorgmomenten’ (zoals opstaan en naar bed gaan) twee zorgverleners aanwezig zijn. En gedurende de dag en avond is er altijd iemand in de huiskamer of de gemeenschappelijke ruimte om bewoners de benodigde aandacht en nabijheid te bieden en toezicht te houden.
Contact
Verder is direct contact met de cliënten essentieel. Zo is er in iedere dagdienst (ook in het weekend) iemand aanwezig die, los van zorgtaken, aandacht kan besteden aan een zinvolle daginvulling. Maar een arts of verpleegkundige kan ook binnen 30 minuten ingrijpen als directe medische zorg nodig is.
Van Rijn: ,,Dat hele pakket is een normering, hoe je het ook wendt of keert. Hugo wil daarnaast overal voldoende gekwalificeerd personeel en ook aan de opleiding wordt aandacht besteed.” De staatssecretaris benadrukt dat het advies van het Zorginstituut nog niet klaar is, maar dat de definitieve norm er snel zal liggen.
Hugo Borst wil pas op de definitieve plannen reageren.
NU 15.12.2016 Een deel van de Nederlandse zorginstellingen voldoet niet aan een minimale privacynorm. Wel is er in de sector steeds meer aandacht voor goede beveiliging van patiëntgegevens.
Dat blijkt uit een rapport van adviesbureau PBLQ in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport dat donderdag is gepubliceerd.
Uit interviews en enquêtes blijkt dat niet alle zorgaanbieders voldoen aan de zogenoemde NEN 7510-norm, die door de onderzoekers wordt omschreven als “een minimum beveiligingsniveau”. De wet schrijft voor dat alle zorginstellingen aan deze norm moeten voldoen. Het is niet bekend hoeveel zorginstellingen niet aan de norm voldoen en welke dat zijn; daar maakt het rapport geen melding van.
De privacynorm zou door medewerkers in de zorg als “complex en moeilijk te begrijpen” worden gezien, schrijven de onderzoekers. Een bijbehorend handboek wordt door kleinere instellingen niet aangeschaft, omdat daar “teveel drempels (zoals kosten en administratieve handelingen)” mee gemoeid zijn.
Beroepsgeheim
“De wil en het besef dat patiëntgegevens moeten worden beschermd is er bij zorginstellingen; het is zelfs de basis onder het medisch beroepsgeheim”, staat in het rapport. Maar niet iedereen weet precies hoe zij moeten omgaan met privacygevoelige gegevens: “Voor medewerkers in de zorg is de wet- en regelgeving voor informatiebeveiliging en privacybescherming vaak te abstract en onduidelijk voor hun specifieke werksituatie”, schrijven de onderzoekers.
Desalniettemin signaleren ze wel dat informatiebeveiliging “bij een aantal instellingen als integraal onderdeel van goede zorg wordt gezien.” Ook hier is onduidelijk om hoeveel instellingen het gaat en welke dat zijn.
De onderzoekers raden aan om managers in de zorg privacybewuster te maken en goed gedrag te bevorderen. Ook moeten er betere systemen komen om eventuele datalekken te melden en moeten er sectorbrede afspraken worden gemaakt. Daarnaast moeten er strengere contracten komen met derden die toegang krijgen tot patiëntgegevens, zogenoemde ‘bewerkersovereenkomsten’.
Reactie
In een brief aan de Tweede Kamer schrijft minister Schippers (Volksgezondheid) een actieplan te willen opzetten om de beveiliging van patiëntgegevens beter te regelen. Daarvoor zal onder meer worden samengewerkt met ziekenhuizen, GGZ-instellingen en toezichthouders.
“Het Actieplan zal moeten leiden tot structurele verbeteringen in de dagelijkse werkpraktijk in de genoemde zorginstellingen: in de bestuurskamer en bij de stafdiensten, bij de artsen, bij verpleegkundigen en bij onderzoekers”, schrijft Schippers. “Dat is een ambitieuze opgave, omdat het in de kern ook gaat over veranderingen in gedrag van mensen en verandering van de cultuur van organisaties.”
Telegraaf 14.12.2016 De bewoners van het Arnhemse woonzorgcentrum Insula Dei/Huize Kohlmann lopen mogelijk risico’s, zegt de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). Daarom zijn beide vestigingen voor zes maanden onder verscherpt toezicht gesteld.
De inspectie had al eerder tekortkomingen vastgesteld en die zijn nog niet voldoende aangepakt. Het centrum moet de cliëntdossiers op orde brengen en actualiseren. Verder moeten leidinggevenden en behandelaren medewerkers beter ondersteunen.
„Afspraken zijn niet altijd duidelijk voor zorgmedewerkers. Daardoor komt men afspraken op het vlak van medicatieveiligheid en het gebruik van het cliëntdossier regelmatig niet na”, aldus de inspectie.
Telegraaf 08.12.2016 PvdA-Kamerlid Marith Volp heeft met opstappen gedreigd omdat ze wilde dat haar partij voor het eerst sinds jaren achter een PVV-voorstel zou gaan staan.
De PvdA boycot de PVV sinds de ‘minder-minder’-uitspraak van partijleider Geert Wilders in maart 2014. Het betekent dat de sociaaldemocraten nooit vooraf een handtekening zetten onder politieke plannen uit die hoek.
Vandaag is die trend voor het eerst doorbroken. De PvdA zette namelijk een krabbel onder de oproep van de PVV om het manifest van Hugo Borst over de verpleeghuiszorg te omarmen.
Bij de PvdA moest er echter wel heel wat water door de Rijn. De partij vond het verpleeghuisvoorstel weliswaar goed, maar baalde er tegelijkertijd van dat het uit de koker van de PVV kwam. Volp vond echter dat haar partij gewoon mee moest tekenen. Ze moest uiteindelijk bij een tegenstribbelende Diederik Samsom dreigen met opstappen om dat voor elkaar te krijgen, laat ze weten.
Manifest
Televisiebekendheid en sportjournalist Hugo Borst riep politieke partijen onlangs op om zijn manifest over verpleeghuizen te steunen. Dat manifest moet tot betere zorg in deze zorginstellingen leiden. Het is een tienpuntenplan. Er staat onder andere in dat er voldoende personeel dient te zijn en dat daar ook geld voor vrij moet worden gemaakt als dat nodig is.
Het eerste punt was voor PvdA-Kamerlid Volp uiteindelijk de reden om te stoppen met het boycotten van de PVV. Hugo Borst en zijn aanhangers roepen daarin op om te stoppen met het ’politiseren’ van de verpleeghuiszorg. „We moeten over onze schaduw heen springen”, zegt Volp. „Dat hebben we dan ook gedaan.”
Eigenlijk hadden coalitiepartijen VVD en PvdA in eerste instantie met elkaar afgesproken het verpleeghuisplan van de PVV niet vooraf te steunen, stelt een woedende Volp. „De VVD zag daar op het laatste moment echter van af.” Volgens haar kwam de PvdA daardoor in een wel zeer lastig parket. Het zou dan de enige partij zijn die het manifest niet zou omarmen.
Dat was het moment dat Volp besloot dat het maar eens afgelopen moest zijn met het boycotten van de PVV en dat ze hierover een verhit gesprek met partijleider Samsom startte.
Extra geld
Door de coalitiepartijen is overigens ook nog gesproken over extra geld voor de verpleeghuiszorg. De PvdA wilde dat het kabinet daar nu al mee over de brug zou komen. Volgens bronnen heeft minister Dijsselbloem (Financiën) dat geweigerd.
De VVD zegt op haar beurt woest te zijn op PvdA, omdat de sociaaldemocraten zouden hebben rondgestrooid dat ook de VVD voorstander van het voorstel voor extra verpleeghuisgeld zou zijn. De liberalen betwisten dan. Tussen de coalitiepartners is het op dit terrein dus alles behalve koek en ei.
Verpleeghuizen hebben het zwaar. Cliënten belanden door het kabinetsbeleid later in een verpleeghuis, maar moeten dan wel zwaardere zorg krijgen. Veel instellingen kampen met een personeelstekort. Sommigen leveren onvoldoende kwaliteit.
Binnenkort komen er nieuwe normen voor bijvoorbeeld de hoeveelheid handen aan het bed. Staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) beloofde eerder daar geld voor vrij te willen maken als dat echt nodig is. Minister Dijsselbloem wil de verpleeghuizen echter geen ongedekte cheque geven. Van Rijn zegt daarom nu eerst te willen inventariseren hoeveel de instellingen uit eigen zak kunnen betalen door bijvoorbeeld efficiënter te gaan werken. Mogelijk volgt later alsnog de extra zak met geld.
AD 08.12.2016 PvdA-Kamerlid Marith Volp heeft gezwaaid met haar Kamerlidmaatschap om te zorgen dat haar partij zich schaarde achter een PVV-motie die het manifest van Hugo Borst over ouderenzorg omarmt. ,,Ik ben er nog!”, zegt ze inmiddels vrolijk tegen deze site.
Vanmorgen was de stemming nog anders: Volp werd geconfronteerd met de harde PvdA-lijn dat er geen moties van de partij van Geert Wilders mede worden ondertekend. Die houding hebben de sociaaldemocraten sinds de ‘minder, minder’-uitspraken van Wilders.
Geen handtekening
Borst pleit in zijn manifest ‘Scherp op Ouderenzorg’ voor ‘depolitisering’ van de ouderenzorg en kwaliteitsgaranties voor goede zorg, zoals een norm voor voldoende personeel op de werkvloer. Eerst zouden PvdA en VVD met een eigen motie komen om die wens te steunen.
Toen echter bleek dat de PVV ook een deugdelijke tekst, inclusief een deadline, voor staatssecretaris Van Rijn had gemaakt, besloten de liberalen daarvoor te gaan. Zo zou Volp als enig Kamerlid overblijven die geen handtekening kon zetten onder een unieke Kamerwens.
,,Dat vond ik onacceptabel. Dus heb ik Diederik (Samsom, red.) vanmorgen een berichtje gestuurd met de tekst: ‘Ik ga niet als enige niet onder motie staan. Als we niet meetekenen, dan stap ik op. Dat ga ik niet meemaken.'” Samsom antwoordde vervolgens: ‘Teken maar mee’.
Reactie
De Kamer wil begin januari een reactie van Van Rijn, waarin hij op elk punt van het manifest ingaat. De staatssecretaris heeft al beloofd dat er begin volgend jaar nieuwe kwaliteitseisen klaarliggen waar de verpleeghuizen zich aan dienen te houden. Ook komt er een bezettingsnorm.
Overigens is nog niet helder hoeveel deze ingrepen precies gaan kosten en waar dat geld vandaan moet komen. Een geplande motie van de PvdA, waarin feitelijk een blanco cheque werd gegeven, strandde door bezwaren van de VVD en ook het kabinet zag dit financiële risico niet zitten.
VK 08.12.2016 Een unicum: een motie van de PVV krijgt steun van de hele Tweede Kamer. Dus ook van de PvdA, hoewel die in 2014 nog aankondigde ‘nooit’ moties van de PVV zou steunen.
De Kamer wil dat het kabinet vóór 9 januari duidelijk maakt hoe staatssecretaris Van Rijn van Volksgezondheid het manifest van sportjournalist Hugo Borst en onderzoeker Carin Gaemers gaat uitvoeren. In dat manifest, 25 oktober in het AD, roepen Borst en Gaemers op te stoppen met het ‘politiseren van verpleeghuiszorg’ en doen voorstellen ‘om goede zorg voor alle kwetsbare ouderen in verpleegtehuizen te waarborgen’. Denk aan het maximeren van overheadkosten, ballotage van bestuurders en toezichthouders en stoppen met de ‘overdaad aan registratie’.
Alle politieke partijen wilden het manifest claimen. Dat kon in november tijdens een debat met verantwoordelijk staatssecretaris Van Rijn. PVV-Kamerlid Fleur Agema ging er met de overwinning vandoor door nog voor het debat een motie over het manifest aan te kondigen. Dat schoot de andere partijen in het verkeerde keelgat, want Agema sprak bij het debat dat volgde eerst alleen schande van het beleid, vertrok daarna en kwam niet meer terug.
Een ongehoorde truc, mopperden de achtergebleven zorgwoordvoerders. Vervolgens soebatten ze over de tekst van de motie. Die werd zo globaal dat alle partijen hun handtekening eronder konden zetten. Maar die van de PVV staat bovenaan.
NU 08.12.2016 De Tweede Kamer wil dat de regering het manifest voor betere ouderenzorg van Hugo Borst en Carin Gaemers omarmt.
Alle partijen in de Kamer schaarden zich donderdag achter een voorstel van de PVV, waarin staatssecretaris Martin van Rijn wordt opgeroepen puntsgewijs in te gaan op het manifest.
Borst en Gaemers roepen in hun plan ‘Scherp op Ouderenzorg’ op tot de “depolitisering” van de ouderenzorg. Het manifest roept verder onder meer op tot een plafond voor bijvoorbeeld bestuurskosten en reserves in verzorgingshuizen en een ondergrens voor het aantal verplegers.
Hugo Borst in de bres voor ouderenzorg
Steun PVDA
De steun van de PvdA voor de oproep van de PVV is opvallend. PvdA-leider Diederik Samsom zei namelijk in 2014, na de ‘minder Marokkanen’-uitspraak van PVV-leider Geert Wilders, dat zijn partij geen enkel voorstel van de PVV meer zou steunen.
Telegraaf 08.12.2016 De Tweede Kamer wil dat de regering het spraakmakende manifest voor betere ouderenzorg van Hugo Borst en Carin Gaemers omarmt. Alle partijen in de Kamer schaarden zich donderdag achter een voorstel van de PVV, waarin staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) wordt opgeroepen puntsgewijs in te gaan op het manifest.
Borst en Gaemers pleiten in hun plan Scherp op Ouderenzorg voor ,,depolitisering” van de ouderenzorg. Volgens Kamerlid Henk Krol (50PLUS) is de unanieme steun voor de oproep van de PVV bewijs dat dit is gelukt. Het manifest roept verder onder meer op tot een plafond voor bijvoorbeeld bestuurskosten en reserves in verzorgingshuizen en een ondergrens voor het aantal verplegers.
De Kamer wil begin januari een reactie van Van Rijn, waarin hij op elk punt van het manifest ingaat. De staatssecretaris stemde daarmee in.
De steun van de PvdA voor de oproep van de PVV is opvallend. De partij zei namelijk in 2014, na de ‘minder Marokkanen’-uitspraak van PVV-leider Geert Wilders, geen enkel voorstel van de PVV meer te zullen steunen.
AD 08.12.2016 De Tweede Kamer wil dat de regering het spraakmakende manifest voor betere ouderenzorg van Hugo Borst en Carin Gaemers omarmt. Alle partijen in de Kamer schaarden zich achter een voorstel van de PVV, die wil dat staatssecretaris Martin van Rijn alle punten in het manifest volgt.
Borst en Gaemers roepen in hun plan Scherp op Ouderenzorg op tot de ,,depolitisering” van de ouderenzorg. Volgens Kamerlid Henk Krol (50PLUS) is de unanieme steun voor die oproep het bewijs dat dit is gelukt.
Het manifest roept verder onder meer op tot een plafond voor bijvoorbeeld bestuurskosten en reserves in verzorgingshuizen en een ondergrens voor het aantal verplegers.
Opvallend
Dat ook de PvdA de oproep van de PVV steunt, is opvallend. De partij zei namelijk in 2014, na de ‘minder Marokkanen’-uitspraak van PVV-leider Geert Wilders, geen enkel voorstel van de PVV meer te zullen steunen.
De Kamer wil begin januari een reactie van Van Rijn, waarin hij op elk punt van het manifest ingaat. De staatssecretaris stemde daarmee in.
Steun
De Kamer sprak vorige maand tijdens het zorgdebat al zijn steun uit voor het manifest. Toen gaf ook staatssecretaris Van Rijn aan dat de zorg in verpleeghuizen beter moet. Wel verschilde hij van mening met de Kamer over de aanpak.
Bij het debat zei PVV’er Fleur Agema dat ze het manifest van Borst in een motie wilde gieten. Nu het voorstel van haar partij de steun van de Kamer heeft, moet Van Rijn opnieuw gaan kijken hoe hij de zorg wil gaan verbeteren.
RTVWEST 01.12.2016 Thuiszorgorganisatie Gallus uit Rijswijk zit in de financiële problemen. Het bedrijf verkeert in surseance van betaling. Volgens advocaat Martijn Vermeeren, die is aangesteld als bewindvoerder, worden door het bedrijf 700 tot 800 patiënten van thuiszorg voorzien. Die wonen vooral in Den Haag en Zoetermeer.
Bij het bedrijf werken 170 mensen, zegt Vermeeren. Zij kunnen voorlopig aan de slag blijven, want de bewindvoerder is druk bezig met gesprekken over een reorganisatie. ‘Ik ben aan het kijken of het bedrijf kan voortbestaan’, zegt Vermeeren tegen Omroep West.
Volgens hem is het nog te vroeg om iets over de oorzaak te zeggen. ‘Maar ik kan al wel zeggen dat het bedrijf een hoog ziekteverzuim kent en ook zijn de marges door de bezuinigingen in de zorg erg krap’, aldus de bewindvoerder.
Zorg gaat gewoon door
Hij zegt dat cliënten zich voorlopig nog geen zorgen hoeven te maken, omdat alles ‘gewoon’ doordraait. De zorg gaat dus ook gewoon door. De advocaat verwacht dat er volgende week meer duidelijkheid komt over de toekomst van Gallus Thuiszorg.
De directie van het bedrijf was donderdagmiddag niet voor commentaar bereikbaar.
AD 24.11.2016 Staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) is hard in botsing gekomen met de oppositie in de Tweede Kamer door zijn optreden in een debat over langdurige zorg voor zwakke ouderen en ernstig gehandicapten.
Van Rijn haalde zich vanmorgen de woede van vooral SP, PVV en CDA op de hals. Hij zou volgens hen hebben gezegd dat schrijnende voorbeelden van de problemen niet per se opgaan voor de stand van zaken in de hele langdurige zorg.
Kamerlid Renske Leijten (SP) beet Van Rijn toe dat hij eens ‘op moet kijken van zijn getalletjes en rekenmachine’ en oog dient te hebben voor de echte problemen in de samenleving. De bewindsman reageerde daar vervolgens zeer boos op.
Verandering
Volgens Van Rijn wordt er continu overlegd over veranderingen in de zorg en gekeken of de nieuwe situatie goed uitpakt. Hij ontkent geen rekening te houden met individuele gevallen, die alle Kamerleden regelmatig in hun mailbox aantreffen.
Zo blijven oude, zieke mensen vaak onverantwoord lang thuis wonen doordat het kabinet de toegang tot het verpleeghuis heeft aangescherpt. Ze belanden op de eerste hulp als het thuis niet meer gaat of omdat ze een ernstig ongeluk krijgen.
‘Schande’
PVV’er Fleur Agema vindt het een schande dat Van Rijn ‘denkt in systemen’ en niet zou werken aan oplossingen voor de duizenden kwetsbare mensen die nodig naar een zorginstelling moeten, maar op de wachtlijst staan voor de instelling van hun voorkeur.
Kamerlid Mona Keijzer (CDA) denkt dat Van Rijn de Kamer aan het lijntje houdt door telkens maar in overleg te gaan of zaken eerst uitgebreid en langdurig te onderzoeken. Uiteindelijk ging de bewindsman de discussie met de boze leden vanmorgen niet meer aan.
De commissie VWS staat onder bewindslieden bekend als een ‘pittige’ club Kamerleden. De staatssecretaris overleefde al meermaals moties van wantrouwen vanuit de oppositie.
AD 23.11.2016 De Wereld Draait Door maakt vanavond de winnaar bekend van de NS Publieksprijs. Behalve de zes genomineerde auteurs schuift ook Hugo Borst aan. Hij was aanvankelijk niet genomineerd, maar op zijn boek Mawerd zo vaak gestemd dat hij nu ook een grote kanshebber is.
AD- columnist Borst geeft aan – mocht hij winnen – het bedrag van €7.500 dat bij de prijs hoort, te doneren aan onderzoek naar de ziekte van Alzheimer. ,,Een stem op Ma is dus een stem op dat onderzoek”, aldus Borst.
AD 18.11.2016 Hugo Borst en Carin Gaemers, die samen het manifest Scherp op ouderenzorg schreven, woonden gisteren een zorgdebat bij. Borst beschrijft hoe hij de dag heeft ervaren.
Ik kan niet ontkennen dat ik gisteren tijdens het debat over de verpleeghuiszorg ook ten prooi viel aan ongeduld, ergernis en argwaan, Hugo Borst.
Fleur Agema (PVV) deed het, en anders had Mona Keijzer (CDA), Henk van Gerven (SP), Henk Krol (50Plus), Vera Bergkamp (D66) of Linda Voortman (GroenLinks) het wel gedaan: alle politici oproepen om het manifest Scherp op ouderenzorg te steunen. Binnenkort worden onze aanbevelingen en verbeteringen mogelijk vervat in een motie. Maar zelfs als die wordt aangenomen, wat de verwachting is, staan Carin Gaemers en ik niet te juichen.
Gematigd positief
Ik zoek naar de juiste woorden voor onze gemoedstoestand. We zijn na een halfjaar actievoeren en lobbyen gematigd positief. Omdat we al meer dan 100.000 handtekeningen hebben. Omdat het heter wordt onder de voeten van slechte zorgbestuurders. Omdat alle politieke partijen echt willen dat het in alle verpleeghuizen in Nederland uitstekend gaat. Maar ik kan niet ontkennen dat ik gisteren tijdens het debat over de verpleeghuiszorg ook ten prooi viel aan ongeduld, ergernis en argwaan. Ik viel zelfs eventjes in slaap, twee seconden, maar toch. Wat is het soms gedetailleerd, taai en complex.
Ambivalent gevoel
De knap geconstrueerde open brief, gisteren in deze krant, die staatssecretaris Martin van Rijn aan Carin en mij schreef zorgde ook al voor een ambivalent gevoel. Mooi hoe hij over zijn demente moeder schrijft en warm wat hij zegt over de mensen die onze kwetsbare geliefden zo liefdevol verzorgen. Er staat eigenlijk geen onvertogen zin in zijn schrijven. Het moet potverdorie beter! Er is zelfs de suggestie van gezwinde spoed. Zo vlak voor de verkiezingen bewegen de heren en dames politici zich in looppas voort, maar halleluja, we gaan nog steeds over De weg der Geleidelijkheid – en wat is die gruwelijk lang.
Even iets technisch – helaas ontkomen ook Carin en ik er niet aan. De Leidraad Personeel moet per 1 januari de garantie worden voor goede verpleeghuiszorg. Er staan goede dingen in. Zwart op wit lezen we dat aandacht en begeleiding even belangrijk zijn als verzorging en verpleging. Eindelijk! Hulde.
Wie toetst die hautaine, eigenwijze, machtswellustige en/of slechte bestuurders?, aldus Hugo Borst.
Kanttekening
Maar we plaatsen – ‘Blijf ons alsjeblieft aanjagen, opjutten en helpen’ schrijft Van Rijn – een kanttekening. Terecht krijgen de verzorgenden in de nieuwe plannen de verantwoordelijkheid (terug) voor het geven van complete zorg en aandacht. Dus mogen zij bestuurders en managers ervan overtuigen hoe die zorg eruit moet zien en wat daarvoor nodig is. Maar in een goed verpleeghuis is dat helemaal niet nodig. Daar werken uitstekende bestuurders, die altijd al hebben geluisterd.
Slecht geleid
Het gaat om de zorgorganisaties waar bestuurders en managers niets van liefdevolle zorg snappen. Carin en ik schatten conservatief dat een derde van de verpleeghuizen slecht geleid wordt. Ook daar weten de verzorgenden precies wat er nodig is, maar hun bestuurders en managers luisteren al jaren niet. Kritische zorgmedewerkers worden genegeerd of geïntimideerd. We kunnen voorspellen wat er bij die zorginstellingen gaat gebeuren.
Er zal op hoog niveau worden gepalaverd. Er zal veel worden geschreven en vastgelegd. Het duurbetaalde beroepsleger van externe consultants en adviseurs stelt zich al in slagorde op. Met als gevolg wéér jarenlange hoge uitgaven aan overhead die aan feitelijke zorg had moeten worden besteed.
Dat is een achilleshiel van de Leidraad Personeel. Want wie toetst die hautaine, eigenwijze, machtswellustige en/of slechte bestuurders?
Sneller
Terug naar het debat. We zagen dat cynisme bij bijna alle partijen opspeelde. Terwijl er onderling toch niet bijster veel verschillen zijn. Ongeduld werkt op de zenuwen. Het moet sneller. Dat vindt de politiek en dat vinden wij. Carin en ik blijven aandringen op een noodmaatregel. Tijdelijk twee verzorgenden op acht bewoners. Zo’n maatregel zal rust brengen. In het verpleeghuis en in de Kamer.
Als u het zorgmanifest van Hugo Borst en Carin Gaemers wil delen, of wilt ondertekenen dan kan dathier.
VK 18.11.2016 Er gaat te weinig geld naar directe zorg en er moeten heldere normen komen voor personeelsinzet.
Te weinig personeel in verpleeghuizen is een ernstige misstand. Maar er zijn gelukkig goede verpleeghuizen met voldoende (en het juiste) personeel in de directe zorg. De middelen zijn er wel degelijk, maar worden niet altijd goed ingezet. Er wordt te weinig geld besteed aan directe zorg. Dat kan goed liggen aan het onvermogen van verantwoordelijken of aan de wil van de sector, bekostigers en politiek om instellingen aan te spreken op het juist verdelen van het geld.
Ik werk sinds 1991 aan het zo goed mogelijk organiseren van zorg, en dat lukt vaak. Voor mij begint goede zorg met het inzetten van voldoende, gemotiveerd en goed opgeleid personeel: de inzet van de juiste mensen op het juiste moment in de zorg.
Vanuit die ervaring en als ervaringsdeskundige (ook ik heb een demente moeder) denk ik dat ik iets kan zeggen over wanneer een verpleeghuis een goed verpleeghuis is.
Om opgenomen te worden is een indicatie nodig. Een indicatie staat voor een zak geld. Als een verpleeg-huis mensen opneemt, moet men weten wat er binnenkomt. Mijn ervaring is dat er toch zorgorganisaties zijn die dat niet precies weten.
Met een standaardindicatie voor verpleeghuiszorg kan een instelling ongeveer 68.000 euro per persoon per jaar besteden. Niet al dat geld kan naar de inzet van personeel in de zorg. Er is een gebouw, een tuin, er moet schoongemaakt worden, er zijn artsen, er moet gegeten worden en er zijn managers.
Maar je moet wel beginnen met redeneren hoeveel er van dat bedrag naar de inzet van zorgpersoneel gaat. Te vaak gebeurt dit niet en is de bewoner het sluitstuk.
Met een rekenvoorbeeld laat ik zien wat een verantwoorde inzet van personeel is, en wat dat kost. We gaan uit van kleinschalige zorg van acht tot twaalf bewoners bij elkaar. Een verantwoorde inzet van personeel is dat er van zeven uur ’s ochtends tot elf uur ’s avonds steeds twee goed opgeleide zorgverleners in de directe zorg zijn die ondersteuning kunnen krijgen van andere zorgverleners.
Vervolgens moet er een nachtdienst zijn en een achterwacht. Om dat 24 uur per dag, 365 dagen in het jaar te realiseren, heb je ongeveer negen formatieplaatsen nodig. Deze inzet kost een instelling ongeveer 390.000 euro.
Er komt tussen de 544.000 euro en 816.000 euro binnen. We zien vaak dat er 50 procent (of zelfs minder) van het geld doorgezet wordt naar de directe zorg. Dan is er voor acht bewoners 272.000 euro beschikbaar en voor twaalf bewoners 408.000 euro. Voor acht bewoners gaat het niet lukken, en voor twaalf bewoners is dat heel krap.
Zorg voor mijn moeder is nu naar tevredenheid geregeld
Voor de twaalf bewoners geldt dat bij 55 procent van het geld naar de directe zorg er 448.000 euro is. Dat kan. Maar als er maar iets gebeurt, gaat het mis. Het percentage moet dus omhoog naar 60 procent. Binnen de overige 40 procent van het geld moeten keuzes gemaakt worden. Keuzes in de overhead, keuzes met betrekking tot vastgoed en, laten we het toch maar noemen, keuzes met betrekking tot salarissen in de top.
Ik heb de praktijk hiervan gezien en weet: het is te doen. Familie van de bewoners en het personeel zijn hierover zeer tevreden. Op basis van deze norm is het gesprek aangegaan over de zorg voor mijn moeder, en die is nu naar tevredenheid geregeld.
Ik wil niet zeggen dat het eenvoudig is om dit te realiseren, maar als we het in de discussie over verpleeghuiszorg eens kunnen worden over twee dingen, dan gaat het echt beter!
1. Bij kleinschalige zorg zijn er van zeven uur ’s ochtends tot elf uur ’s avonds continu twee goed opgeleide zorgverleners in de directe zorg, die ondersteuning kunnen krijgen van andere zorgverleners.
2. Er gaat van het binnenkomende geld ten minste 55 procent naar de inzet van personeel in de directe persoonsgerichte zorg in het verpleeghuis, en dit geldt ook voor de niet kleinschalige huizen.
Ik heb vaak aangegeven dat er een heldere norm te formuleren is als het gaat om de personeelsinzet. Steeds is dit verzand in polderoverleg tussen werkgeversorganisaties, zorgkantoren, brancheverenigingen en politiek. Men lijkt geen concrete normen te willen. Zou dit het onvermogen van de verantwoordelijken duidelijk maken?
Trouw 17.11.2016 Verpleeghuizen kunnen meer geld krijgen als dat nodig is. Dat heeft staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) vandaag gezegd in de Tweede Kamer. Dat geld zegt hij nog niet hard toe, eerst wil Van Rijn een nieuwe ‘kwaliteitsnorm’ invoeren voor de personeelsbezetting. ‘Als daaruit blijkt dat er meer geld nodig is, valt er natuurlijk over te praten’, zei hij tegen de Tweede Kamer.
Net als Hugo Borst geloof ik niet in een ‘kwik-fitje’ hier en een ‘kwik-fitje’ daar, aldus Martin van Rijn.
De staatssecretaris is onder vuur komen te liggen door een manifest van schrijver en presentator Hugo Borst, door 120.000 mensen ondertekend. Borst eist betere verpleeghuiszorg en samenwerking tussen regering en oppositie om dat snel voor elkaar krijgen. Hij kwam met het manifest nadat zijn moeder in een Rotterdams verpleeghuis werd opgenomen.
De staatssecretaris heeft het manifest ‘omarmd’, zei hij tegen de Kamer. Hij kiest voor de vlucht naar voren: “Betere verpleeghuizen, dat is waar ik al jaren mee bezig ben. Dit manifest is heel constructief. Net als Hugo Borst geloof ik niet in een ‘kwik-fitje’ hier en een ‘kwik-fitje’ daar, het moet structureel beter met de verpleeghuizen. Blijf ons opjagen en opjutten.” Hij wilde niet beloven dat hij letterlijk alle tien punten uit het manifest overneemt, zoals de oppositie eist.
De afgelopen jaren heeft Van Rijn altijd de stelling uitgedragen dat de verpleeghuizen op zichzelf genoeg geld hebben. Het is een kwestie van goed bestuur, vindt hij. Van Rijn laat nu doorschemeren dat er misschien toch geld bij moet, om genoeg personeel op de vloer te krijgen. De oppositie eist dat er een minimumbezetting komt van twee personeelsleden op acht bewoners. Dat is ook een van de punten uit het manifest van Hugo Borst.
‘kwaliteitsnorm’
De tijd is voorbij dat we het aan de verpleeghuizen overlaten. Zij doen het gewoon niet, aldus Linda Voortman.
Van Rijn belooft een andere norm voor personeel, per 1 januari, een ‘kwaliteitsnorm’ per situatie. ‘Niet voor elke groep bewoners dezelfde norm, dat werkt niet’. Het Zorginstituut Nederland werkt op zijn verzoek aan een concreet voorstel. Van Rijn belooft dat de inspectie er streng op gaat toezien.
De oppositie in de Tweede Kamer wil verder gaan: een wettelijke norm, van minimaal ‘twee op acht’, direct in te voeren. CDA-Kamerlid Mona Keijzer: “Al twee jaar geleden heeft de Kamer in een motie gezegd: kom snel met een norm, en twee op acht is de tijdelijke vuistregel.” GroenLinks bereidt een nieuwe motie voor om Van Rijn onder druk te zetten; het geduld is op. “De tijd is voorbij dat we het aan de verpleeghuizen overlaten. Zij doen het gewoon niet”, aldus Kamerlid Linda Voortman.
Schrijver Hugo Borst zat op de publieke tribune bij het debat. Hij zag hoe de Tweede Kamer ouderwets aan het bakkeleien was. Precies het tegenovergestelde van wat hij hoopte. Zijn eerste punt in het manifest: stop de politisering van het debat over de ouderenzorg. Veel fracties gebruikten het debat om hun onvrede te uiten over de nieuwe rol van de VVD, die de laatste tijd hard alarm slaat over slechte verpleeghuizen.
De VVD kreeg de wind van voren van PVV, SP, ChristenUnie, D66 en CDA: “Gaat u de moties van de oppositie voor betere zorg nu steunen?”, schamperde SP-Kamerlid Henk van Gerven. ‘De VVD die het over leaseauto’s van bestuurders heeft, ik kan er nog niet aan wennen”, zei CDA-Kamerlid Mona Keijzer. Dat was een verwijzing naar de inbreng van VVD-Kamerlid Sjoerd Potters in het debat, die verpleeghuisdirecties verwijt ‘dat ze eerst denken aan hun leaseauto en dan pas aan de bewoners’.
Ook de staatssecretaris wilde nog even kwijt dat hij zich ergert aan de politieke spelletjes. ‘Bokito’s’, zei hij over de Tweede Kamer, zonder partijen te noemen. Van Rijn is overtuigd dat hij met de verpleeghuizen de weg omhoog heeft gevonden. ‘Als we met z’n allen zeggen: ‘Dit gaat lukken dan zal het toch wel gaan lukken!”, smeekte hij de Kamer. De oppositie bleef bij de kritiek: het gaat niet snel genoeg. Maar Van Rijn weet zich gesteund door de regeringspartijen. Ook de kritische VVD steunt de staatssecretaris in zijn huidige aanpak.
AD 17.11.2016 Het manifest van Hugo Borst en Carin Gaemers kreeg vandaag veel steun tijdens het debat verpleeghuiszorg in de Kamer. Toch moet er nog veel gebeuren om de zorg daadwerkelijk te verbeteren, concluderen zij.
Borst reageert: ,,Onze mening wordt alleen maar steeds verder bevestigd, er moet wat veranderen.” Ook Tweede Kamerlid Mona Keijzer reageert: ,,Er zijn heel veel woorden gezegd, maar met zeggen dat het beter gaat worden, is het nog niet beter.”
AD 17.11.2016 Voordat in alle verpleeghuizen sprake is van liefdevolle zorg van goede kwaliteit moet er nog veel gebeuren. Dat vindt staatssecretaris Martin van Rijn. De Tweede Kamer is het roerend met hem eens, maar verschilt van mening over de oplossingen. Vandaag werd in de Kamer met de staatssecretaris over deze kwestie gepraat.
Het debat in de Kamer begon vanmorgen om 10.00 uur. Tot nu toe lijkt de hele Kamer expliciet steun uit te spreken voor het manifest van Hugo Borst en Carin Gaemers voor betere verpleeghuiszorg.
Overheadnorm
Er is vandaag onder meer gediscussieerd over deoverheadnorm; het geld dat zorginstellingen uitgeven aan ondersteunende zaken zoals het management en ict. GroenLinks wil dat er een maximale norm komt van 10 procent voor wat instellingen daaraan mogen uitgeven. De PvdA is het eens met GroenLinks. De VVD is nog niet om, maar zij hebben wel aangegeven naar de norm te willen kijken. De steun van de VVD is nodig voor een meederheid.
Van Rijn was vanmorgen al vroeg aanwezig. Fleur Agema (PVV) sprak als eerste. Ze vindt het debat ongemakkelijk, omdat de persoonlijke situatie Van Rijn met kwestie verweven is. De staatssecreatis schreef vanmorgen in deze krant over zijn moeder, die in een Haagse zorginstelling ligt.
Personeelsnorm
In het manifest van Hugo Borst staat dat er een verplichte norm moet zijn van minstens twee zorgverleners op acht bewoners. Maar het is lastig om één bezettingsnorm te maken, blijkt nu. Ieder tehuis heeft andere bewoners met andere zorgbehoeftes.
Van Rijn geeft aan dat hij niet wegloopt voor de verantwoordelijkheid om geld beschikbaar te stellen, mocht een nieuwe personeelsnorm dat vereisen. Op 1 januari 2017 moet de norm er liggen. Daarna moet worden gekeken of de tarieven toereikend zijn, en of de tehuizen het geld wel goed inzetten.
Motie
Fleur Agema geeft aan dat ze het manifest van Hugo Borst in een motie wil gieten, ondertekend door de hele kamer. Vera Bergkamp (D66) steunt de oproep van Agema, net als de PvdA en het CDA. Bergkamp wil daarnaast weten wat Van Rijn de afgelopen jaren heeft gedaan aan de regeldruk in de zorg. En ze maakt zich zorgen over mensen in het ‘grijze gebied’; te goed voor een verpleeghuis, te slecht om thuis te blijven.
De SP is kritisch. ,,Prachtige verhalen hoor, in de krant. Maar Van Rijn moet ook leveren”, zegt Henk van Gerven. Hij vindt dat het kabinet niet mag wegkijken. ,,Die hebben de hele zorg gesloopt.”
Mona Keijzer (CDA) wil weten waar het geld vandaan komt dat nu beschikbaar is voor de ouderenzorg. Ze maakt daarnaast een ‘diepe buiging’ voor het manifest van Hugo en Carin. Keijzer kwam later in het debat nog eens terug op dit verzoek. Van Rijn antwoordde ietwat bot: ,,Over geld hebben we u al geïnformeerd bij begroting, lees dat maar terug.”
De vereniging van apothekers wil graag dat ieder verpleeghuis een eigen apotheker heeft. De SP steunt dat plan. Van Rijn heeft toegezegd te gaan kijken naar het plan van de vereniging, de KNMP.
Lees hier de brief van Van Rijn aan Carin en Hugo.
Drukker met beloning dan bewoning
De VVD wil hard zijn voor zorgbestuurders van verpleeghuizen die blijven onderpresteren. Ze zouden te druk zijn met hun salaris, vindt Sjoerd Potters. Ook vindt de VVD dat de nieuwe kwaliteitseisen, die per 1 januari ingaan, hard moeten worden gehandhaafd.
Henk Krol (50plus) wil dat de verbeteringen in de verpleeghuiszorg ‘in de haarvaten van alle organisaties doordringen’.
In reactie op het Manifest ‘Scherp op Ouderenzorg’ van Hugo Borst en Carin Gaemers gaf Van Rijn gisteren al aan het ongeduld te delen over de benodigde veranderingen in onze verpleeghuizen. ,,Een structureel beter niveau bereiken in al onze verpleeghuizen is deels een kwestie van lange adem en inspelen op een veranderende zorgvraag.”
Op vaste basis heeft de bewindsman daarom 200 miljoen euro extra geregeld voor dagbesteding en meer deskundigheid. Ook is de voorgenomen bezuiniging op de langdurige zorg van 500 miljoen geschrapt.
Politiek verslaggever Edwin van der Aa volgt het debat en twittert live mee.
Telegraaf 17.11.2016 Het kabinet overweegt meer geld vrij te maken, zodat verpleeghuizen meer personeel kan aannemen.
Bestudeerd wordt momenteel of er extra geld nodig is voor extra personeel. Als dat zo is dan ’loopt’ staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) daar ’niet van weg’, laat hij weten.
Er zijn in de verpleeghuiszorg tal van signalen dat er eenvoudigweg te weinig verpleging is, te weinig handen aan het bed. In de Tweede Kamer bestaat er echter onduidelijk over hoe dat komt.
Per bewoner is er jaarlijks zo’n 81.000 euro beschikbaar. Dat staat vast. Onduidelijk is echter of dat voldoende is om goede zorg te leveren. PVV en VVD vrezen bijvoorbeeld dat er te veel geld in de zakken van bestuurders verdwijnt. Kamerlid Potters (VVD) wijst erop dat er instellingen zijn die voor 81.000 euro per bewoner momenteel prima zorg leveren. Hij vraagt zich af waarom het bij sommige andere niet lukt.
Van Rijn laat weten dat de Nederlandse Zorgautoriteit momenteel onderzoek doet naar de zorgkosten in verpleeghuizen. Dat moet helderheid geven. Maar eerst wil de PvdA-bewindsman dat er normen komen voor de hoeveelheid personeel in de verpleeghuizen. Daarna kan er pas worden bekeken of het budget dat daarvoor beschikbaar is voldoet, of moet worden aangevuld, stelt hij.
Van Rijn wil echter niet zelf met een personeelsnorm komen, laat hij weten. Liever laat hij dat over aan de sector zelf. De vraag is echter of de sector wel met een duidelijke norm komt. Er ligt een plan op tafel om vast te leggen dat er minimaal twee verzorgenden moeten komen voor elke acht verpleeghuisbewoners. Het Zorginstituut maakt de nieuwe norm binnenkort bekend. De inspectie moet er op gaan toezien.
Telegraaf 16.11.2016 Van alle arbeidssectoren ervaren werknemers in de zorg verreweg de hoogste werkdruk. Ook de emotionele belasting is hoger dan gemiddeld, blijkt uit een dinsdag verschenen onderzoek van statistiekbureau CBS en onderzoeksinstituut TNO.
Ruim de helft van de werknemers in onder meer ziekenhuizen, verpleeghuizen, huisartspraktijken en de thuiszorg zegt vaak ,,heel veel werk” te moeten verzetten. Daarnaast zegt 43 procent vaak ,,erg snel” te moeten werken en 35 procent moet vaak ,,extra hard” werken. Onder alle werknemers samen liggen deze percentages volgens de onderzoekers een stuk lager.
,,Werk kan niet alleen veel vergen doordat er vaak heel snel, veel of hard gewerkt moet worden, maar ook omdat het emotioneel zwaar is. In de gezondheids- en welzijnszorg is de emotionele belasting het hoogst van alle bedrijfstakken”, stellen de onderzoekers. Meer dan een kwart van de werknemers noemt het werk emotioneel veeleisend, ruim twee keer zo vaak als gemiddeld. Zorgmedewerkers vinden ook dat ze te weinig ruimte hebben om hun werkzaamheden naar eigen inzicht in te richten.
Suzanne Kruizinga voorzitter van vakbond CNV Zorg & Welzijn herkent de uitkomsten van de enquête. ,,We zien drie belangrijke oorzaken. Overbodige regels en onnodige administratie. Door de mantelzorg is de zorgbehoefte zwaarder als een professionele kracht in beeld komt. En als laatste oorzaak ontbreekt voor veel medewerkers echte invloed op het werk en de werktijden.” Kruizinga vindt dit zonde. ,,Deze mensen doen zulk mooi werk, maar door de hoge werkdruk wordt er roofbouw op hen gepleegd.”
In een woensdag door FNV Zorg & Welzijn uitgebracht onderzoek onder 2761 ziekenhuismedewerkers geeft de helft van de ondervraagden aan wel eens te overwegen een baan buiten de gezondheidszorg te zoeken. Meer dan de helft van deze mensen zegt dat dit wordt ingegeven door de hoge werkdruk.
De gezondheids- en welzijnszorg in Nederland telt bijna 1,2 miljoen werknemers. Het is een echte vrouwensector. Ruim acht op de tien van de werknemers is vrouw.
Telegraaf 16.11.2016 D66 maakt zich grote zorgen over de karige nachtdienst in verpleeghuizen. De partij krijgt meldingen dat er ’s nachts amper personeel aanwezig is. Kamerlid Vera Bergkamp wil dat staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) dit laat onderzoeken.
„De capaciteit in verpleeghuizen is een ondergeschoven kindje. Te vaak slechts één verzorgende en één verpleegkundige, op soms wel veertig tot zestig cliënten. Dat kan niet en is bovendien levensgevaarlijk.”
Het Kamerlid wil dat Van Rijn de Inspectie voor de Gezondheid (IGZ) vraagt om extra onderzoek te doen naar de nachtdienst. De IGZ neemt verpleeghuizen al vaker onder de loep. Na druk vanuit de Tweede Kamer wordt er sinds kort ook een zwakke lijst van zwakke instellingen gepubliceerd. Het moet ervoor zorgen dat zorgbestuurders beter hun best gaan doen.
Versuffende middelen
De Tweede Kamer spreekt donderdag over de verpleeghuiszorg. PVV en PvdA vragen daarin aandacht voor het toedienen van medicijnen aan de bewoners. Kamerlid Fleur Agema (PVV) vreest dat cliënten soms expres versuffende middelen toegediend krijgen, omdat het personeel het anders niet kan bolwerken.
PvdA-Kamerlid Marith Volp vindt dat sterk overdreven. Wel wil ze dat instellingen creatiever omgaan met onrustige patiënten. „Sommige dementerenden zijn erg onrustig en willen ontsnappen. Met slimme foefjes valt dat op te lossen.” Het Kamerlid wijst op de soms schrijnende taferelen bij gesloten deuren op geriatrische afdelingen. Dementerende senioren proberen die nog wel eens open te breken. Ze vertelt over een instelling in Brabant die de deur met speciaal folie bekleedde waardoor het op een boekenkast leek. „De onrust was weg.”
AD 16.11.2016 AD-columnist Hugo Borst schreef een paar weken geleden een manifest waarin hij puntsgewijs uitlegt hoe we volgens hem veel beter voor onze hulpbehoevende ouderen kunnen zorgen. Lees hieronder – aan de vooravond van het zorgdebat – de uitgebreide persoonlijke reactie van staatssecretaris Martin van Rijn op Hugo’s plannen.
Net als honderdduizenden andere zoons en dochters worstelen we met het lange afscheid dat dementie veroorzaakt.
Beste Carin en Hugo,
De dag dat ik mijn moeder naar een verpleeghuis bracht, was de verdrietigste dag van mijn leven. Zij en mijn vader konden niet meer altijd samen zijn. Wij herkennen elkaars ervaringen. Net als honderdduizenden andere zoons en dochters worstelen we met het lange afscheid dat dementie veroorzaakt. Met het verdriet dat je voelt als je geliefde of moeder je niet meer herkent.
Over liefdevolle zorg van goede kwaliteit moet je je dan geen zorgen hoeven maken. Die moet juist bij heel kwetsbare mensen boven elke twijfel verheven zijn.
Zoals je van me weet voel ik me juist daarom zo verbonden met jullie manifest ‘Scherp op Ouderenzorg’. De zorg in onze verpleeghuizen voor onze partners, ouders en grootouders kan en moet beter. Daar kunnen we nooit teveel aandacht voor hebben in de samenleving en in de politiek.
Zo simpel als het zou moeten zijn, is het helaas niet altijd
De punten in jullie manifest onderschrijf ik ook: goed en genoeg personeel. Goede betrokken bestuurders. Goed contact en overleg met de familie over de zorg. Minder tijd besteden aan papier en meer aan de bewoners. Goede zorg is eigenlijk heel simpel.
Mijn ambitie om dat overal te realiseren, is groot. Mijn ongeduld zo mogelijk nog groter. Want zo simpel als het zou moeten zijn, is het helaas niet altijd. De betrokkenheid van de mensen op de werkvloer is hartverwarmend. Zij verdienen niets anders dan onze grootst mogelijke waardering. Tegelijkertijd zie ik hoe hun werk steeds moeilijker is geworden. In het verpleeghuis van nu hebben mensen meestal zeer zware zorg nodig.
Dat vraagt enorm veel van verpleegkundigen en verzorgenden. Zij mogen ook veel van ons vragen: terecht vraagt jullie manifest aandacht voor voldoende personeel. Dat wil ik ook. Daarom heb ik hen gevraagd een norm te maken, samen met de patiëntenfederatie. Dat is de ‘Leidraad Personeel’ geworden. Eén van de uitgangspunten is dat in elk team minstens één medewerker zit die alle mensen kent waarvoor zij zorgt.
Is dat genoeg? Nee, want met alleen voldoende personeel zijn we er niet. Zoals ik schreef: de zorg vraagt steeds meer van verplegend en verzorgend personeel. Daarom gaan wij de opleidingen verbeteren. Niet iets wat de werkelijkheid van vandaag op morgen verandert, wel heel erg nodig.
We moesten ook in de zorg bezuinigen maar hebben de zware zorg in verpleeghuizen uit de wind gehouden. Voor die betere opleiding en dagbesteding van bewoners is er onlangs meer geld bijgekomen – tot 210 miljoen elk jaar weer De geplande bezuinigingen op de Wet langdurige zorg van een half miljard heb ik geschrapt. Dat lag steeds als een steen op de maag. Zodra het iets beter ging met Nederland heb ik dat gelukkig voor elkaar weten te krijgen.
Blijf mij en alle andere betrokkenen alsjeblieft aanjagen, opjutten en helpen. Ik zal dat vanuit mijn rol ook blijven doen
Is geld alles? Nee. Was het maar zo simpel. Met de meer dan €80.000 per bewoner per jaar lukt het in het ene verpleeghuis goed en in het andere verpleeghuis niet. Het is daarom ook nodig dat er betrokken bestuurders zijn die weten wat er op de werkvloer speelt. Dat we iets doen aan de papier en registratielast. Dat we luisteren naar cliëntenraden.
Meer personeel aantrekken kost tijd. Beter opgeleid personeel kost tijd. Regels schrappen kost tijd. Op sommige plekken is die tijd er niet. Daar moet ingegrepen worden omdat de zorg door de bodem dreigt te zakken. Ik heb de Inspectie gevraagd dat scherper te doen. We hebben veel over die inspectielijst kunnen lezen. Ik vind heel belangrijk dat van alle verpleeghuizen duidelijkheid bestaat over de kwaliteit.
Iedere keer dat er een incident wordt uitvergroot, raakt dat medewerkers recht in het hart. Zij voelen zich aangesproken en aangetast in hun beroepseer. Slechte voorbeelden mogen niet verhullen dat op heel veel plekken liefdevolle zorg wordt gegeven. Daar moeten we meer aandacht voor hebben. Ik wil dat ze op een verjaardag trots kunnen vertellen dat ze in een verpleeghuis werken.
Tot slot. Aanstaande donderdag komt jullie manifest ongetwijfeld aan de orde als de Tweede Kamer doorpraat over verpleeghuizen. Dat vind ik ontzettend waardevol. Met het programma Waardigheid en Trots: naar een liefdevolle zorg voor onze ouderen hebben we al heel veel in gang gezet. Samen met heel veel betrokken mensen uit de verpleeghuiszorg. Maar we moeten ook nog veel doen om er voor te zorgen dat in alle onze verpleeghuizen sprake is van liefdevolle zorg van goede kwaliteit waar we allemaal trots op kunnen zijn.
Ik blijf daar dag in dag uit aan doorwerken. En ik voel me daarbij gesteund door jullie inzet. Ik twijfel er niet aan maar vraag het jullie toch hardop: Blijf mij en alle andere betrokkenen alsjeblieft aanjagen, opjutten en helpen. Ik zal dat vanuit mijn rol ook blijven doen. Zo kunnen we samen echt het verschil maken voor onze ouderen in verpleeghuizen.
Hartelijke groet,
Martin van Rijn
Op 12 juli publiceerde columnist Hugo Borst een open brief over de verpleeghuiszorg aan staatssecretaris Van Rijn. Op 24 oktober volgde een manifest van Hugo en zijn medestrijdster Carin Gaemers. Drie dagen later publiceerde deze krant een kort interview met Van Rijn, dat werd gepresenteerd als zijn reactie op Hugo Borst.
Dat laatste was maar ten dele waar: de staatssecretaris was op werkbezoek in China en het gesprek met onze verslaggeefster ging vooral dáárover. Bovendien werden er uitspraken aan hem toegeschreven die hij niet zo had gezegd. Vandaag, een dag voordat de Tweede Kamer debatteert over de verpleeghuiszorg, alsnog een uitgebreide persoonlijke reactie van Martin van Rijn op Hugo’s manifest.
Trouw 07.11.2016 Zorgorganisatie Stichting Careyn moet haar zaakjes nu snel op orde krijgen of er volgen vergaande maatregelen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft er onvoldoende vertrouwen in dat Careyn zonder extra maatregelen, op korte termijn de vereiste verbeteringen kan aanbrengen.
De inspectie liet vandaag weten dat de instelling verplicht is binnen negen maanden verbeteringen door te voeren in alle vestigingen en locaties waar ouderen worden verzorgd.
Careyn staat op de zogenoemde ‘zwarte lijst’ met verpleeghuizen waar de inspectie de grootste zorgen over heeft. Er is al een zogeheten interventieteam aangesteld bij de stichting. Het is de eerste keer dat gebruik is gemaakt van deze zware maatregel.
In verpleeghuis Grootenhoek, onderdeel van Careyn, bleek onlangs tot afschuw van politici sprake van een ‘plascontract’ waarin is vastgelegd hoe vaak bewoners per dag naar het toilet kunnen. Volgens een woordvoerder van instelling is de ophef overdreven omdat er geen sprake is van een algemeen beleid.
De stichting heeft de afgelopen jaren te maken gehad met geldproblemen en reorganisaties en de zorg heeft hieronder geleden, stelt de inspectie. Careyn heeft de tijd gekregen de boel op orde te krijgen maar dat is niet gelukt. Nog steeds zijn bijvoorbeeld cliëntendossiers niet op orde en is er geregeld te weinig gekwalificeerd personeel en worden flexwerkers ingezet die niet de juiste opleiding hebben. Ook worden fouten niet altijd gemeld en heeft de raad van bestuur te weinig aandacht voor overbelasting en tijdgebrek van medewerkers, aldus de inspectie.
Zes andere zorginstellingen die samen met Careyn op de oorspronkelijke ‘zwarte lijst’ stonden, hebben zich de afgelopen maanden zo verbeterd dat ze van de lijst af mochten.
VK 05.11.2016 Wie zou de term ‘plascontract’ hebben bedacht? De familie die zich kritisch heeft geuit over de omgang met haar naaste? Of het management van verpleeghuis Careyn? Het woord heeft Nederland in ieder geval op zijn kop gezet.
In een verpleegtehuis komt het inderdaad voor dat een bewoner 36 keer per dag naar het toilet wil. Het moge duidelijk zijn dat dit niet haalbaar is. Een verzorgende kan iemand niet 36 keer naar het toilet brengen en dus wordt er een overleg gepland om te onderzoeken welke betekenis achter dit gedrag schuilgaat.
Vreemd gedrag, schaamtevol gedrag, het komt allemaal voor
Is de bewoner depressief, wat de onrust deels kan verklaren? Is het een schreeuw om aandacht, wat zijn uitweg vindt in de toiletgang (want pas dan heeft hij het gevoel gehoord te worden). Is er sprake van een traumatische gebeurtenis in het verleden wat het gedrag kan verklaren.
Toch is zorg leveren maatwerk en een plascontract waarin men drie keer per dag naar het toilet mag, is geen maatwerk. Drie keer per dag is inhumaan.
Maar ligt het eigenlijke probleem niet veel dieper? Is de maatschappij wel klaar voor het verpleeghuis? Ik denk van niet. Vreemd gedrag, moeilijk gedrag, schaamtevol gedrag, het komt allemaal voor. Mensen die de hele dag roepen, schreeuwen, naar het toilet moeten, voorwerpen verzamelen, huilen, claimen, agressief zijn. Het hoort er allemaal bij. We zullen dit moeten accepteren.
Afwijkend gedrag laat zich niet normaliseren door een wurgcontract
Pas wanneer de maatschappij hiervan doordrongen is, als ons beeld overeenkomt met de werkelijke situatie, kunnen we werken aan de broodnodige acceptatie van dit gedrag.
Zullen we alsjeblieft stoppen met het wegpoetsen en onder het tapijt vegen van bizar gedrag? Zodat de verzorgenden op verjaardagsfeestjes ook weer durven zeggen dat ze in de zorg werken, zonder zich voor hun prachtige beroep te hoeven schamen?
Ik ben ervan overtuigd dat alleen dan de verzorgenden werkelijk kunnen doen waar ze goed in zijn: zorgen. Zij zijn het die over de geweldige vaardigheid beschikken om te signaleren wanneer een bewoner naar het toilet moet en hier tijdig op inspringen. Hier hebben zij geen plascontract voor nodig.
En als iemand 36 keer per dag naar het toilet moet, zijn zij het die samen met de familie onderzoeken hoe vaak het wél haalbaar is iemand naar het toilet te brengen. Bijvoorbeeld ieder half uur een toiletronde. Samen.
Want drie keer per dag is inhumaan. Een blaas laat zich niet temmen en afwijkend gedrag laat zich niet normaliseren door een wurgcontract. Volg en lees meer over: OPINIENEDERLAND
AD 04.11.2016 Deze krant krijgt veel brieven en mails. De mooiste, ontroerendste en interessantste pikken wij eruit. Eerder deze week werd bekend dat een Hellevoets verpleeghuis bij enkele bewoners met een ‘plascontract’ werkt. Bewoners mogen dan alleen op afgesproken tijd naar het toilet. Veel lezers reageerden op dit nieuws.
Laat je stem horen in het stemhokje en haal mijn collega’s niet zo naar beneden
Hebben wij vaste toiletrondes? Ja. Is dat een schande? Nee
De media zetten de verpleeghuiszorg ten onrechte in een kwaad daglicht. Welke jongere kiest straks nog voor de ouderenzorg? Elk verhaal heeft twee kanten. Een zorgleefplan wordt in samenspraak met de cliënt, of bij wilsonbekwaamheid, met de familie opgesteld en ondertekend. Ik werk zelf op een gesloten afdeling, met dementerende ouderen. Hebben wij vaste toiletrondes? Ja. Is dat een schande? Nee.
Dementerenden kunnen na verloop van tijd vaak niet meer aangeven of ze naar het toilet moeten. Als je het vraagt, is het antwoord vaak ‘nee’. Gaan wij hierin mee, dan is het een kwestie van tijd dat iemand incontinent is. Dus wij proberen hem of haar over te halen om toch even naar het toilet te gaan en dat lukt ook vaak. Hier voorkomen we problemen mee, zoals incontinentie maar ook blaasontsteking of obstipatie.
Mensen worden ook naar het toilet gebracht na het uit bed komen en bij het naar bed gaan. Geeft iemand aan, tussen de rondes door, naar het toilet te moeten? Prima. We hebben ook mensen gehad die erg gefixeerd waren op het toilet. Zij wilden elke vijf minuten. En dan niets doen natuurlijk. Dan worden er afspraken gemaakt, in samenspraak met familie.
En er wordt uitgezocht wat de oorzaak kan zijn. Die heeft vaak met toiletgang te maken.
We laten de familie veel meer meedenken dan tien jaar geleden. Dat er problemen zijn in de zorg, is duidelijk. Wij krijgen steeds meer taken en geen extra personeel. Maar laat je stem horen in het stemhokje en haal mijn collega’s niet zo naar beneden. Het moet vanuit Den Haag komen, wij roeien met de riemen die we hebben.
Monique Duinhouwer, Zierikzee.
Ik sta alléén voor 35 dementerende ouderen
Ik kan soms wel huilen
Na de pyjamadagen de plasmomenten! Gaan er nou eens ogen open in het kabinet? Ik werk zélf in de zorg en ik weet dat er met incontinentiemateriaal goed moet worden omgesprongen. Dus wordt er niet zomaar een ‘luier’ omgedaan, zoals wordt beweerd. Verschrikkelijk! Wanneer is dat gedonder nou eens afgelopen?
Waar ik werk wordt een prachtig nieuw zorgcomplex gebouwd. De directeur, regiomanager én de manager daaronder lopen rond met opgestoken staart, trots als een pauw. Maar als je kijkt naar de nachtelijke bezetting, maak ik me zorgen. Ik sta alléén voor 35 dementerende ouderen. Wij, alle verzorgenden die het beste voor hun bewoners willen, worden langzaam uitgeknepen. Hoe moet dit nu verder? Wie is verantwoordelijk als er ongelukken gebeuren? Ik kan soms wel huilen, aldus Rianne Pon, Zuid-Beijerland.
Elsevier 02.11.2016 Verpleeghuis Grootenhoek in Hellevoetsluis instrueert het personeel om patiënten maximaal drie keer per dag naar de wc te laten gaan. In de Tweede Kamer wordt verontwaardigd gereageerd op de gang van zaken, die typerend lijkt voor zorgorganisatie Careyn.
In het verpleeghuis van Careyn in Hellevoetsluis klagen familieleden van patiënten dat bewoners maar drie keer per dag naar de wc mogen. RTV Rijnmond stuitte op formulieren waarop de toilettijden worden gedicteerd: elf, twee en zes uur. Als bewoners vaker willen, wordt er moeilijk gedaan. Wachttijden voor het toilet zijn eerder regel dan uitzondering.
Politiek noemt behandeling ouderen ‘schandalig’
Harry Luik, bestuurder van de verantwoordelijke zorgorganisatie Careyn, wil niet ingaan op individuele gevallen. ‘Mensen die dementerend zijn, zijn vaak rusteloos en willen soms wel 36 keer naar de wc. Wat wij dan vaak doen, is dat wij hen helpen in hun behoefte om zo normaal mogelijk naar het toilet te kunnen. Als het even kan faciliteren we het wc-bezoek uiteraard.’
Kamerleden vragen staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid, PvdA) om opheldering. Geert Wilders noemt de gang van zaken ‘schandalig’. Sjoerd Potters van de VVD zegt dat ‘je er niet aan moet denken dat bejaarden eerst een plascontract moeten tekenen voordat ze naar een verpleeghuis mogen’. Henk Krol (50PLUS) vraagt zich af ‘in wat voor land we leven.’
Veel meer problemen bij verpleeghuizen Careyn
De berichtgeving over Careyn, eigenaar van 29 verpleeghuizen in Utrecht, Zuid-Holland en Brabant, komt niet uit het niets: de instelling staat op de zwarte lijst van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en als enige krijgt Careyn een ‘interventieteam’ over de vloer. Die moet erop toezien dat de kwaliteit van de zorg, die soms ernstig tekort schiet volgens IGZ, snel wordt verbeterd.
In het ADvertelt een leidinggevende van Careyn dat de plaatsing op de zwarte lijst terecht is. Volgens hem is het niveau van de verzorging in veel gevallen te laag, staan overal volle wasmanden en stinken de afdelingen naar pis. ‘Op dit moment zou ik mijn moeder niet onderbrengen bij een van onze huizen.’
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Europese Unie Politiek Tech
AD 02.11.2016 De Tweede Kamer wil niet dat verpleeghuizen vastleggen hoe vaak bewoners per dag naar het toilet mogen. Ze reageert op het bericht van RTV Rijnmond dat zoiets momenteel wel gebeurt in een verpleeghuis in Hellevoetsluis. Staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) moet de Kamer woensdag voor 18.00 uur opheldering geven over de situatie in Hellevoetsluis. Ook moet van de VVD in de brief komen te staan dat dit ‘plasbeleid’ ,,per direct” wordt gestopt.
Dit belachelijke gedrag van het verpleeghuis moet vandaag nog stoppen. Zo gaan we niet met onze ouderen om, alduys Sjoerd Potters (VVD).
Een meerderheid van de Kamer wil opheldering. ,,In wat voor land leven we?”, vraagt Henk Krol (50PLUS) zich af. Schandalig, vindt Geert Wilders (PVV).
,,Je moet er toch niet aan denken dat je ouders eerst een plascontract moeten tekenen voordat ze naar het verpleeghuis mogen. Hier moet vandaag nog duidelijkheid over komen”, aldus Sjoerd Potters (VVD).
,,Dit belachelijke gedrag van het verpleeghuis moet vandaag nog stoppen. Zo gaan we niet met onze ouderen om.” Ook de PvdA wil weten hoe het zit.
Heel vervelend
Verpleeghuis Grootenhoek, onderdeel van zorginstelling Careyn, zegt de ontstane verontrusting heel vervelend te vinden. ,,Het is voor het personeel en voor de bewoners van het verpleeghuis jammerlijk om zo te worden neergezet en geeft weer gedoe over de situatie in verpleeghuizen”, aldus een woordvoerder.
Hij benadrukt dat de toiletafspraken geen algemeen beleid zijn, maar dat in individuele gevallen in een zorgplan wel afspraken worden gemaakt. Daarbij gaat het om een deel van de bewoners in het verpleeghuis die lijden aan dementie of incontinentie. Als patiënten dat wensen, kunnen de toiletafspraken worden aangepast, aldus de woordvoerder.
Rusteloos
Ook bestuurder Harry Luik van Careyn laat weten dat het voorkomt dat personeel afspraken maakt met bewoners om de werkdruk omlaag te brengen. ,,Dementerenden zijn vaak rusteloos en willen soms wel 36 keer naar de wc. Vaak helpen wij hen in hun behoefte om zo normaal mogelijk naar het toilet te kunnen. Als het even kan faciliteren we het wc-bezoek uiteraard.”
Careyn komt voor op de lijst van verpleeghuizen die slecht presteren. De lijst werd onlangs bekendgemaakt door staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) nadat verschillende partijen in de Tweede Kamer daar op hadden aangedrongen.
‘Oma plaste uit wraak in haar broek’
De 80-jarige oma van Samantha van Rookhuizen (41) verhuisde na een flinke heupoperatie naar verpleeghuis Grootenhoek. ,,Ik vond het mensonterend”, vertelt de kleindochter aan RTL Nieuws. Ook oma zelf had dat door. ,,Ze plaste in haar broek, zó boos was ze. ‘Nu hebben jullie nog meer werk aan mij’, zei ze erbij.”
De 80-jarige vrouw woonde in totaal driekwart jaar in het tehuis: ze overleed in 2011. ,,Het was vijf jaar geleden al zo. Ik weet nog dat mijn moeder en ik bij haar sterfbed stonden en dat ik tegen mijn moeder zei: ‘Mam, als jij ooit naar een bejaardentehuis moet, zal ik je nóóit hiernaartoe brengen’. Ik vind het heel erg dat mijn oma hier de laatste maanden van haar leven heeft doorgebracht. Als ik dit van tevoren had geweten, had ik een andere plek voor haar uitgezocht.”
AD 31.10.2016 Het Haagse Cato staat onder ‘intensief vervolgtoezicht’ van de gezondheidsinspectie. Het is één van de acht aanbieders in Nederland, waar de inspectie zich de meeste zorgen om maakt. Dat maakte de waakhond deze avond bekend.
Het orgaan publiceerde een geüpdate versie van de beruchte ‘zwarte lijst’ van verpleeghuizen, die in juli voor het eerst verscheen. Daar staan drie nieuwkomers op, waaronder Cato. Twee andere Haagse partijen, Florence en WZH, zijn zorgenkindje af en schoven van categorie 1 op naar categorie 2.
Cato biedt seniorenwoningen en verpleeghuiszorg op acht locaties in Den Haag. Op 18 augustus dit jaar werd de organisatie al op de vingers getikt. Cato kreeg een aanwijzing voor de locaties Bezuidenhout en Carel van den Oever en moest binnen zes weken de onvolledige cliëntdossiers op orde te brengen.
NU 31.10.2016 De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft verstrekkende maatregelen genomen bij drie verpleeghuisinstellingen omdat daar de medicatieveiligheid niet voldoet. Dat heeft staatssecretaris Martin van Rijn bekendgemaakt.
Van Rijn heeft maandag voor de tweede keer een lijst vrijgegeven van verpleeghuizen waar de grootste zorgen over zijn. Vijf van de elf verpleeghuizen die afgelopen zomer voor het eerst op de lijst stonden hebben zich niet aan het intensiefste toezicht weten te ontworstelen en staan er nog steeds op.
Omdat er drie (kleine) nieuwe instellingen op de lijst zijn geplaatst, telt die nu acht verpleeghuisinstellingen.
De instellingen die in september (nog) onder intensief toezicht stonden, zijn Avondrust, Care Residence Zonnestraal, Beweging 3.0, Careyn, Cato, Humanitas, Laurens en Warande.
Verhoogd risico
De staatssecretaris liet ook weten dat, sinds de start van het extra toezicht in 2015, bij 111 van de 150 verpleeghuisinstellingen waar sprake was van een verhoogd risico de kwaliteit inmiddels op orde is. Daar is geen extra toezicht van de inspectie meer nodig.
“Laat ik duidelijk zijn: ik wil dat de kwaliteit zo snel mogelijk verbetert in alle verpleeghuizen waar dat nodig is. Gelukkig is er door er bovenop te zitten echt vooruitgang geboekt in de afgelopen periode. Bij 111 instellingen is het extra toezicht ondertussen overbodig”, stelt Van Rijn.
AD 31.10.2016 De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft drie nieuwe verpleeghuizen op de zwarte lijst gezet. Het gaat om verpleeghuizen om: Cato uit Den Haag, Care Residence Zonnestraal uit Hilversum en Avondrust in Veenendaal. Zij presteren onder de maat.
De IGZ begon afgelopen zomer met het bekendmaken van de lijst. Bij de lancering stonden er elf verzorgingstehuizen op. Bij drie van hen voldeed de medicatieveiligheid niet. Vijf van die instellingen hebben zich niet aan het meest intensieve toezicht weten te ontworstelen en staan er nog steeds op. Dat zijn: Careyn, Humanitas, Laurens, Beweging 3.0 en Warande.
Bij één van de instellingen, Stichting Careyn, is zelfs een interventieteam ingezet. Het is de eerste keer dat dit gebeurt, en dat bij één van de grootste instellingen van het land. Careyn heeft 29 verpleeghuizen in de provincies Utrecht, Noord-Brabant en Zuid-Holland. Daarin wonen 2400 mensen.
Met de drie (kleine) nieuwkomers zijn er momenteel dus acht instellingen die niet goed scoren en in september (nog) onder intensief toezicht stonden. De inspectie neemt extra maatregelen om de situatie in de verpleeghuizen te verbeteren. Zo hebben vier van de acht instanties een bestuurlijke aanwijzing gekregen en krijgen de vier andere verscherpt toezicht.
Ik wil dat de kwaliteit zo snel mogelijk verbetert in alle verpleeghuizen waar dat nodig is, aldus Staatssecretaris Martin van Rijn
Van Rijn
Staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) laat ook weten dat, sinds de start van het extra toezicht in 2015, bij 111 van de 150 verpleeghuisinstellingen waar sprake was van een verhoogd risico de kwaliteit inmiddels op orde is. Daar is geen extra toezicht van de inspectie meer nodig.
De drie nieuwe (kleine) instellingen op de zwarte lijst maakten al onderdeel van de eerdere 150 verpleeghuizen met verhoogd risico.
,,Laat ik duidelijk zijn: ik wil dat de kwaliteit zo snel mogelijk verbetert in alle verpleeghuizen waar dat nodig is. Gelukkig is er door er bovenop te zitten echt vooruitgang geboekt in de afgelopen periode. Bij 111 instellingen is het extra toezicht ondertussen overbodig. Waar nog verbeteringen nodig zijn, treedt de inspectie handhavend op”, aldus Van Rijn.
AD 31.10.2016 Omroep MAX-directeur Jan Slagter breekt een lans voor het ontroerende boek ‘Ma’ dat AD-columnist Hugo Borst over zijn dementerende moeder schreef. Slagter mist het boek tussen de nominaties voor de NS Publieksprijs en roept ‘alle liefhebbers’ op het toch te nomineren via ns.publieksprijs.nl. ,,Het is onterecht dat ‘Ma’ niet genomineerd is”.
,,In de week dat Hugo Borst alomtegenwoordig was in de media met zijn manifest over de ouderenzorg, werden ook de genomineerde boeken voor de NS Publieksprijs bekendgemaakt. Stuk voor stuk bijzondere boeken: Neem een geit, De verwarde cavia, De Amerikaanse prinses, Gij nu, As in tas en Pogingen iets van het leven te maken.
,,Zeker die laatste titel, van Hendrik Groen, heeft mijn sympathie, al was het maar omdat we bij omroep Max een dramaserie op basis van dit boek gaan maken. Plaats van handeling: een verzorgingshuis. Maar ik mis een ander belangrijk boek, dat zich in een verpleeghuis afspeelt: ‘Ma’, van Hugo Borst.
Tussen de twee boeken is één groot verschil: het boek van Hendrik Groen is fictie, verzonnen dus, terwijl Hugo de schrijnende werkelijkheid beschrijft, aldus Jan Slagter.
Inkijkje
,,Tussen de twee boeken is één groot verschil: het boek van Hendrik Groen is fictie, verzonnen dus, terwijl Hugo de schrijnende werkelijkheid beschrijft.
,,Voor wie het heeft gemist: Hugo’s moeder, die aan alzheimer lijdt, woont in een verpleeghuis en in ‘Ma’ schetst hij een mooi, indringend beeld van haar, ook omdat hij herinneringen aan vroeger ophaalt.
,,Tegelijk krijgt de lezer een inkijkje in de ouderenzorg anno nu. Hoe raden van bestuur falen in de uitoefening van hun functie. Hoe managers zich schuldig maken aan wanbeleid. Hoe het personeel z’n best doet, en welke bureaucratische hindernissen het daarbij ondervindt. Zo wordt meteen duidelijk waarom Hugo met het manifest ‘Scherp op ouderenzorg’ naar buiten kwam.
Aandacht
,,Wat mij betreft gaan zijn tien punten nog niet ver genoeg. Zelf ben ik bezig met het opzetten van een kleinschalige woonvorm voor ouderen met dementie in Rotterdam, voor 24 ouderen. Daarbij wil ik op iedere acht bewoners drie zorgmedewerkers (Hugo vraagt om twee medewerkers op een groep van acht).
,,De zorg heeft dus ook míjn speciale aandacht. Dat zou welbeschouwd voor iedereen moeten gelden: er zijn maar weinig mensen die níet met ouderenzorg te maken krijgen, het niveau van de zorg gaat dus iedereen aan.
Steun de kwetsbare ouderen en de medewerkers in de ouderenzorg, stem op Ma.
Nogmaals Slagter.
Stem op Ma!
,,Terug naar het boek van Hugo. Het gaat mij er niet om dat ‘Ma’ de NS Publieksprijs wint, maar ik vind het onterecht dat zijn boek niet tussen de genomineerde titels staat. Eigenlijk is er maar één voorwaarde in de verder wat schimmige verkiezing, en dat is dat het tot de best verkochte titels van het jaar hoort. Daaraan voldoet ‘Ma’ met bijna honderdduizend verkochte exemplaren ruim.
,,Het mooie is nu dat we daar met z’n allen iets aan kunnen doen, het is immers een publieksprijs, dus het staat eenieder vrij op een ander boek te stemmen dan op een van de zes door de CPNB genomineerde titels. Ik roep daarom alle liefhebbers van de kroniek en de kruistocht van Hugo op om via nspublieksprijs.nl op ‘Ma’ te stemmen, zodat het alsnog meedoet bij de verkiezing. En zodat het onderwerp – hoe houden we de verpleeghuizen menselijk – weer een beetje extra aandacht krijgt. Want dat verdient het.
,,Steun de kwetsbare ouderen en de medewerkers in de ouderenzorg, stem op Ma.”
Trouw 28.10.2016 De Meente is weer van de zwarte lijst van de Inspectie voor de Gezondheidszorg af. De bewoners begrepen toch al niet waarom hun huis erop stond.
Nou, de verzorging was best. Oké, ze haalden me wel wat vroeg uit bed, rond zeven uur, aldus Bertus Bakker, inwoner De Meente.
“Zelfs de kippen zijn oud hier”, lacht Bertus Bakker (92) bij de kippenren op de binnenplaats van De Meente, hét verzorgingshuis van Genemuiden.
Na een graai in de ren tovert de gepensioneerde bouwvakker twee piepkleine eieren tevoorschijn. Eigenlijk zouden het er meer moeten zijn, maar de bejaarde beestjes houden van hun gemak, lacht hij.
Dat IJsselheem, waar De Meente onder valt, tot een maand geleden op de zwarte lijst van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) prijkte, kan hij moeilijk bevatten. “Momenteel heb ik weinig zorg nodig, maar een tijdje geleden hebben ze er bij mij een pacemaker ingedrukt. Nou, de verzorging was best. Oké, ze haalden me wel wat vroeg uit bed, rond zeven uur. Voor mij is acht uur ook prima.”
IJsselheem is een verhaal apart. Tot grote verbazing van het bestuur prijkte de organisatie in juli met tien andere instellingen met het cijfer ‘1’ op de zwarte lijst, de slechtst denkbare notering. Waar de andere instellingen nog steeds een ‘1’ hebben, of hooguit ‘2’ of een ‘3’, is IJsselheem sinds eind september alweer van de lijst verdwenen.
Een administratieve kwestie
Het draait om de regeltjes, en hoe je die noteert. Of wij goede zorg verlenen, dat lijkt van ondergeschikt belang, aldus Ciska Koerhuis, verzorgende.
Volgens regiomanager Hermien van Helsdingen was het in feite een administratieve kwestie. “Qua registratie was het volgens de Inspectie niet op orde. Zo werd de temperatuur van de koelkast niet altijd goed bijgehouden, of ontbraken de handtekeningen van de families onder de zorgplannen. Ik begrijp het probleem, maar met alle respect: onze medewerkers zijn praktisch ingestelde mensen. Die willen niet achter een computer zitten. Die willen zorg verlenen.”
Eind maart bleek uit een herbezoek van de Inspectie dat de kwestie grotendeels was opgelost. Maar omdat het onderzoek voor het opstellen van de lijst een paar weken eerder was beëindigd, kwam dat net te laat.
Verzorgende Ciska Koerhuis zegt dat ze er in het dorp op werd aangesproken. “Ze zeiden: Wat is er aan de hand? Ik zei: Het draait om de regeltjes, en hoe je die noteert. Of wij goede zorg verlenen, dat lijkt van ondergeschikt belang.” Op de dagbesteding, waar een handjevol ouderen een taart bakt, rakelt het begrip ‘zwarte lijst’ het oude zeer snel weer op. Els Visscher, een bewoner van de aanleuningwoningen, vindt het gemeen dat de Inspectie onjuiste ‘proaties’ rondstrooide. “Het is eten is goed, de verzorging is goed en het drinken ook. Er is zelfs af en toe een glaasje.”
Op zaterdag is er vis met rijst, net als in het dorp. Hier leeft het idee: De Meente is van ons allemaal. Daar moet je niet aankomen, aldus Hermien van Helsdingen, regiomanager.
Als ze in tranen uitbarst, vindt Van Helsdingen het tijd om de ruimte te verlaten. “Dit kan snel gebeuren bij kwetsbare ouderen”, licht ze toe. Maar wat ook meespeelt: “De Meente is het enige verzorgingshuis van Genemuiden. Op zaterdag is er vis met rijst, net als in het dorp. Hier leeft het idee: De Meente is van ons allemaal. Daar moet je niet aankomen.”
Bij de kippenren windt de 92-jarige Bakker zich intussen op over een verdwenen haan. Een verzorgster lag er tijdens haar slaapdienst van wakker. “Niet slapen? Ze moet acht geven”, bromt hij. De eieren, die moet de bezoeker meenemen, hij staat erop. “Ze zijn van goede kwaliteit, probeer maar. Als u er toch ziek van wordt, kom dan maar terug. We hebben hier goede zusters.”
Telegraaf 27.10.2016 Vijf verpleeghuizen presteren ondanks een eerdere waarschuwing nog steeds ondermaats. Careyn, Humanitas, Laurens, Beweging 3.0 en Stichting Antroz blijven in de zorgelijke categorie. Woont een familielid van u of iemand anders uit uw omgeving in een van deze verpleeghuizen? Dan komt De Telegraaf graag met u in contact.
NU 27.10.2016 Vijf van de verpleeghuizen die eerder op een zwarte lijst voor verpleeghuizen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) stonden, krijgen in de nieuwe versie in oktober opnieuw de negatiefste beoordeling, zo blijkt uit een rondgang van vakblad Zorgvisie langs de verpleeghuizen.
Toen de lijst in juli uitkwam waren er grote zorgen over de kwaliteit van elf verpleeghuizen. Van die instellingen zijn de zorgen onveranderd bij Careyn in Utrecht en Zuid-Holland, Humanitas in Rotterdam, Laurens, Beweging 3.0 en de voormalige stichting Antroz. Al deze instellingen vallen in een categorie 1, de zwaarste categorie die de Inspectie hanteert, meldt Zorgvisie.
Enkele instellingen zeggen inmiddels verbeteringen aangebracht te hebben of stellen momenteel nog met verbetertrajecten bezig te zijn.
De publicatie van de lijst leidde in juli leidde tot veel ophef onder medewerkers en bewoners. Verpleeghuizen noemden de IGZ-lijst achterhaald en vinden dat ze onterecht negatief in het nieuws kwamen. De Tweede Kamer vroeg om een geactualiseerde lijst, die volgens Zorgvisie begin volgende week bekend gemaakt wordt door de Inspectie.
Staatssecretaris Van Rijn heeft gezegd mogelijk in te gaan grijpen wanneer de zorg in de verpleeghuizen in oktober niet weer op niveau zou zijn.
Telegraaf 27.10.2016 Van de elf verpleeghuizen die deze zomer op een zwarte lijst van de Inspectie voor de Gezondheidszorg stonden, staan er nog vijf op de nieuwe lijst die maandag gepubliceerd wordt. Dat concludeert Zorgvisie na een rondgang langs de betrokken verpleeghuizen.
Careyn, Humanitas, Laurens, Beweging 3.0 en Stichting Antroz blijven in de zorgelijke categorie 1. Zes andere verpleeghuizen hebben voortgang geboekt en gingen naar categorie 2 of zelfs 3.
Trouw 27.10.2016 De gewraakte zwarte lijst van de inspectie voor volksgezondheid (IGZ) telt nog maar vijf van de oorspronkelijke elf verpleegzorginstellingen. Zes andere instellingen hebben zich in de afgelopen vier maanden zo verbeterd dat ze van de lijst zijn afgevoerd.
Drie instellingen hebben flinke vorderingen gemaakt.
Er zijn ook nieuwkomers: verpleeghuizen waar de inspectie pas onlangs ernstige tekortkomingen heeft geconstateerd, waar de zorg is verslechterd of onvoldoende verbeterd.
Dat blijkt uit een inventarisatie van deze krant onder 150 zorginstellingen die de inspectie sinds 2015 onderzocht. De resultaten daarvan werden op 5 juli gepubliceerd. Over elf instellingen maakte de inspectie zich toen grote zorgen, omdat het medicatiebeleid niet op orde was en de veiligheid van bewoners niet kon worden gegarandeerd. Zij werden onder verscherpt toezicht gesteld.
Inmiddels hebben drie van deze instellingen flinke vorderingen gemaakt: Evean Zorg Amsterdam, Zorggroep Groningen en IJsselheem hebben de kwaliteit van hun verpleeghuizen zo verbeterd dat het toezicht is opgeheven.
Drie andere instellingen staan nog wel onder toezicht, maar het ‘verscherpt’ is eraf: het gaat om Stichting Amstelring Groep, Florence en Stichting Woonzorgcentra Haaglanden, het verpleeghuis waarin de moeder van staatssecretaris Martin van Rijn woont.
Nieuwe instellingen op lijst
Wanneer de herziene lijst wordt gepubliceerd is niet bekend. De IGZ wil op dit moment ook niet zeggen hoeveel nieuwe zorginstellingen er op de zwarte lijst staan: verpleeghuizen die recent onder verscherpt toezicht zijn geplaatst.
Eén daarvan is in elk geval Avondrust in Veenendaal: daar gaat het volgens de inspectie mis met medicatieveiligheid, ook is er onvoldoende deskundig personeel. Aan ‘inzet en goede wil’ ontbreekt het daarentegen niet. Volgens het management van Avondrust is de sfeer er ‘open en warm’.
Er was veel ophef over de eerste versie van de lijst in juli. Voor het personeel was alle negatieve publiciteit, zegt Bernadet Naber van Actiz, de koepel van zorgorganisaties. “Mensen kwamen echt huilend op het werk: ‘Ik loop me de benen uit het lijf en dan word ik in de pers zó weggezet’.”
AD 27.10.2016 Van de elf verpleeghuizen die deze zomer op een zwarte lijst van de Inspectie voor de Gezondheidszorg stonden, staan er nog vijf op de nieuwe lijst die aanstaande maandag bekend wordt gemaakt.
Dat concludeert het vakblad Zorgvisie na een rondgang langs de betrokken verpleeghuizen.
De verpleeghuizen Careyn, Humanitas, Laurens, Beweging 3.0 en Stichting Antroz blijven in de zorgelijke categorie 1, de ‘zwarte lijst’.
Dat betekent dat de zorg in de zes andere verpleeghuizen is verbeterd. Sommige huizen zijn van categorie 1 naar categorie 3 verplaatst, en de huizen Ijsselheem en Zorggroep Groningen zijn van de lijst verdwenen.
RTVWEST 26.10.2016 Ruim 45.000 stemmen zijn er al uitgebracht op de speciale website van Hugo Borst en Carin Gaemers. Dat vertelt het duo in het radioprogramma Studio Haagsche Bluf van Omroep West. Borst en Gaemers lanceerden dinsdag een zorgmanifest om aandacht te vragen voor de ouderenzorg in Nederland.
‘Het was echt een explosie’, reageert Borst op de vraag van presentator Tjeerd Spoor hoe er op het manifest gereageerd is. ‘Ik ga ervan uit dat we nu ook wel weer over dit getal heen zijn gegaan. En ik hoop wel dat de mensen die bijvoorbeeld mantelzorger of sociaal bewogen zijn naar onze website gaan en het manifest ondertekenen. Daar doen ze namelijk iedereen een plezier mee.’
De moeder van Borst is dement en woont in een verpleeghuis van de Rotterdamse zorginstelling Laurens. Ook de moeder van Gaemers woonde daar, tot zij twee jaar geleden overleed. Vanwege de in hun ogen abominabele ouderenzorg in Nederland stelde het tweetal een lijst op van tien punten die moeten veranderen in de ouderenzorg. Die lijst, Scherp op Ouderenzorg, werd dinsdag gepubliceerd in het AD.
‘We moeten een rampenplan maken’
‘Het grote probleem is dat er al heel vaak gesproken is over de ouderenzorg in ons land, maar dat iedereen op elkaar wacht. De zorginstellingen of brancheorganisaties schuiven alles naar elkaar toe’, legt Gaemers uit. ‘Terwijl we eigenlijk gewoon een rampenplan zouden moeten maken en moeten aanpakken alsof bijvoorbeeld de Deltawerken zijn doorgebroken.’
Borst: ‘Je kunt de situatie in de ouderenzorg een beetje vergelijken met het piramidespel van de Amerikaan Bernard Madoff. Hij had de financiële waardepapieren zo vaak versnipperd en verkocht dat niemand meer wist wat de waarde hiervan was. En dat zie je nu ook in de ouderenzorg. Er heerst apathie en niemand weet meer waar de verantwoordelijkheid ligt.’
Waakhond
Met hun manifest hoopt het tweetal hier een einde aan te maken. Toch zien ze zichzelf vooral als waakhond, niet als degenen die dé oplossing hebben. Gaemers: ‘Hoe meer steunbetuigingen we krijgen, hoe duidelijker we aan de politici en bewindvoerders kunnen laten zien dat we het zat zijn hoe onze ouderen verkommeren. Dus aan iedereen: blijf je stem geven!’
RTVWEST 26.10.2016 Hugo Borst is woensdagavond te gast in het radioprogramma Studio Haagsche Bluf van Omroep West. De columnist komt praten over de ouderenzorg in Nederland, die in zijn ogen veel beter kan en moet.
De moeder van voetbaljournalist Borst is dement en woont in een verpleeghuis van de Rotterdamse zorginstelling Laurens. Borst schreef deze zomer een brief aan staatsecretaris Martin van Rijn over de volgens hem abominabele ouderenzorg in Nederland.
Samen met Carin Gaemers van zorginstelling Laurens stelde hij een lijst op van tien punten die moeten veranderen in de ouderenzorg in Nederland. Die lijst, Scherp op Ouderenzorg, werd dinsdag gepubliceerd in het AD.
Fatsoen
‘Ouderenzorg is geen schadepost maar een kwestie van fatsoen’, vindt Borst. Hij pleit onder meer voor minder administratieve rompslomp, een verplichte ballotage voor bestuurders en toezichthouders en meer aandacht voor ouderen.
Borst is tussen 18.00 en 19.00 uur te gast bij Tjeerd Spoor in het laatste uur van Studio Haagsche Bluf.
AD 25.10.2016 Het zorgmanifest dat Hugo Borst en Carin Gaemers gisteren lanceerden heeft duizenden lezers in het hart geraakt. Ruim 21.000 steunbetuigingen kwamen er al binnen op een speciale website. In het manifest legt Borst puntsgewijs uit hoe we volgens hem beter voor onze hulpbehoevende ouderen kunnen zorgen.
Dit is enorm en geeft wel aan hoe dit leeft en dat wat wij naar voren brengen dus heel breed gedeeld wordt, aldus Carin Gaemers.
Gaemers is overweldigd door de enorme stapel reacties. ,,Dit is enorm. Wij krijgen in één dag de helft van het aantal reacties bij elkaar die nodig zijn voor een burgerinitiatief. Dat geeft wel aan hoe dit leeft en dat wat wij naar voren brengen dus heel breed gedeeld wordt.”
Volgens Gaemers is het nu de taak van de politiek om er ook echt eens iets aan te doen. ,,We zien in Nederland initiatieven waar het wel goed gaat. Maar wat wij niet snappen is waarom dat niet overal lukt. Het is genoeg geweest. Doe er nu iets aan.”
Wie het manifest ook wil ondersteunen kan terecht op de website van Scherp op Ouderenzorg.
AD 25.10.2016 AD-columnist Hugo Borst is blij met de ruim achtduizend handtekeningen die hij tot nu toe heeft ontvangen op zijn zorgmanifest. In de verklaring legt Borst uit hoe we volgens hem beter kunnen omgaan met de ouderenzorg.
,,De aandacht is overweldigend en dat is fijn, want uiteindelijk moet dat leiden tot betere ouderenzorg en een veranderd politiek beleid. Ik ben er heel optimistisch over”, aldus Borst.
Volgens de columnist zijn politieke partijen het op hoofdlijnen met zijn zorgmanifest eens. ,,Als de debatten over een paar weken plaatsvinden, dan hoop ik dat er wat gaat veranderen. Mocht dat niet zo zijn, dan gaan we de handtekeningen op onze site gebruiken. Jammer genoeg, zou ik bijna zeggen, want we hopen dat het zonder dat machtsmiddel kan.”
AD 25.10.2016 Het zorgmanifest dat Hugo Borst gisteren met Carin Gaemers lanceerde heeft tot veel steunbetuigingen geleid. In het manifest legt Borstpuntsgewijs uit hoe we volgens hem beter voor onze hulpbehoevende ouderen kunnen zorgen.
Je hebt me geraakt Hugo, met je juiste woorden, aldus Jeanette Westerink.
Actiz, de organisatie van zorgondernemers, prijst het zorgmanifest van Borst en hoopt dat het de politiek zal wakkerschudden. ,,Na alle veranderingen en bezuinigingen wordt het tijd dat er een keerpunt komt”, zegt woordvoerder Bernadet Naber.
Volgens haar is het manifest van Borst een kans om een stem vanuit de samenleving te laten klinken. ,,We moeten ons als maatschappij vooral afvragen wat we in de toekomst kunnen en mogen verwachten van de ouderenzorg en wat we daarvoor over hebben.”
Verandering
Borst, die zelf ook vaak in een verzorgingstehuis is te vinden omdat zijn moeder daar verblijft, maakt zich druk om de verpleegzorg in Nederland. Hij en Gaemers hopen daar met het manifest ‘Scherp op Ouderenzorg’ verandering in te kunnen brengen. ,,Het doet pijn om te zien dat mensen die hun verstandelijke vermogens zijn kwijtgeraakt, te zien verpieteren”, aldus Borst.
Lintje
Op Facebook wordt het initiatief met veel enthousiasme ontvangen. ,,Je hebt me geraakt Hugo, met je juiste woorden. Iedereen heeft recht op goede zorg”, zegt Jeanette Westerink. Gaby Smith is enthousiast over de actie. ,,Deze man verdient een lintje!” Zegt ze. En Cor van Lievenoogen reageert: ,,Mijn ervaring met zorgverleners is dat dit vaak fantastische mensen zijn, die graag meer zouden willen doen. Maar zoals Hugo al zei, het zijn de bovenlagen waar het niet klopt.”
Oplossingen
Borst hoopt dat de politiek snel met oplossingen komt. ,,De politieke strijdbijl, die gehanteerd wordt in verband met de aankomende verkiezingen, die moet even begraven worden. Ik weet wel zeker dat ze dit gaan oplossen, want anders ben ik de afgelopen tijd met een kluitje in het riet gestuurd.”
AD 24.10.2016 Hugo Borst is boos. ,,Ik ben boos omdat het maar niet lukt om de verpleegzorg in Nederland te verbeteren.” Het manifest ‘Scherp op Ouderenzorg’ dat hij vandaag met Carin Gaemers lanceerde, moet daar snel verandering in brengen. ,,Het doet pijn om te zien dat mensen die hun verstandelijke vermogens zijn kwijtgeraakt, te zien verpieteren.”
Borst roept de politiek op om snel met oplossingen te komen. ,,Ze zijn allemaal voornemens om dit op te lossen. De politieke strijdbijl, die gehanteerd wordt in verband met de aankomende verkiezingen, die moet even begraven worden. Ik weet wel zeker dat ze dit gaan oplossen, want anders ben ik de afgelopen tijd met een kluitje in het riet gestuurd.”
AD 14.10.2016 AD-columnist Hugo Borst beschrijft hoe hij en Carin Caemers tot een manifest voor betere zorg voor hulpbehoevende ouderen kwamen. Van de veelbesproken open brief aan staatssecretaris Martin van Rijn in juli, tot talloze gesprekken met politici en ouderenverzorgers. Ondanks de meningsverschillen en politiek, één kern: goede zorg voor afhankelijke ouderen, dat moet uit ons hart komen.
Mantelzorgers slaan het gefrustreerd gade. Onze geliefden krijgen niet de zorg en aandacht die ze verdienen
Ik geef Messi net een hondenbrokje als vlak voor de uitzending de display van mijn telefoon oplicht. Het is de staatsecretaris. Twee uur eerder heeft Martin van Rijn al een sms gestuurd met onder andere de mededeling: We are in this together.
Die dag heb ik op de voorpagina van deze krant een open brief aan hem geschreven die zo begint: ‘Verwarde ouderen (…) aandachtig en liefdevol verplegen en hun veiligheid garanderen. Ik weet hoe dat veel beter kan.’ De brief eindigt zo: ‘Boze mantelzorgers, gefrustreerde verzorgers en leidinggevenden met een geweten zullen de verpleeghuiszorg in deze mensonterende vorm laten ploffen.’
Van Rijn zegt door het schrijven geraakt te zijn en staat erop elkaar de volgende dag te ontmoeten. Maar het EK voetbal is bezig, ik doe Studio France, zeg ik. Dan kom ik naar Hilversum, antwoordt hij.
Pas een maand later zien we elkaar. Ik besluit onze ontmoeting bewust even uit te stellen. De open brief was weliswaar aan de staatssecretaris gericht, maar niet alleen voor hem bedoeld. Wie deelt de boosheid over het akelige lot van veel verpleeghuisbewoners in dit land nog meer?
Niet alleen Van Rijn reageert. Laptop en telefoon slaan na de publicatie op hol. Mantelzorgers. Mensen uit de zorg. Een enkele leidinggevende van een zorginstelling. De teneur: het is nog veel erger dan je schrijft, het is 2 over 12, zo kan het niet langer, eindelijk trekt iemand zijn mond open.
Problemen
Niet alleen in de zorginstelling waar mijn moeder woont leidt onderbezetting tot problemen. In veel Nederlandse verpleeghuizen is het mis. Er zijn goede huizen, maar ook daar wordt op zorgmedewerkers roofbouw gepleegd. In de Randstad lijkt dit het ergst, waarschijnlijk omdat de bezettingsgraad daar het laagst is. Een hoog ziekteverzuim is het gevolg van die hoge werkdruk. Vervangend personeel is er soms niet en indien wel aanwezig dan wreekt zich dat uitzendkrachten de bewoners niet kennen. Mantelzorgers slaan het gefrustreerd gade. Onze geliefden krijgen niet de zorg en aandacht die ze verdienen.
Niet alleen vanwege de bezoekjes aan mijn eigen moeder durf ik mezelf ervaringsdeskundige te noemen. Hoe vaak ik niet staande word gehouden. De e-mails die ik krijg. Elk individueel verhaal grijpt me naar de strot. In de alzheimercafé’s en bibliotheken waar ik wekelijks praat over mijn moeder, dementie en de haperende verpleeghuiszorg word ik door de meiden van de werkvloer bijgepraat over hoe het er bij hun verpleeghuis aan toe gaat. Conclusie: zelfs bij de huizen in de provincie (daar zijn meer vrijwilligers en is de sociale cohesie beter) lopen ze op hun tenen.
Jazeker, ik hoor ook weleens positieve verhalen. Natuurlijk. Een hemelgeschenk. Die zorginstellingen/verpleeghuizen doen het met hetzelfde budget goed. Fatsoenlijke zorg kan dus wel degelijk.
Voordat wij, bezorgde mantelzorgers, een dik klachtenboek konden overhandigen aan meneer Thepass gingen er twee maanden voorbij
Laurens
December 2015 komt er een pittige tante in mijn leven, Carin Gaemers. Haar ma zat in hetzelfde verpleeghuis als de mijne. Nadat haar moeder stierf bleef Carin haar werk als Cliëntenraadslid doen. Ze is ook lid van de Centrale Cliëntenraad van de zorginstelling Laurens. Carin, historicus, heeft veel verstand van verpleeghuiszorg en heeft een sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel.
Een paar dagen voor mijn open brief maakt de Inspectie voor de Gezondheid (IGZ) bekend dat 150 verpleeghuizen niet voldoende in staat zijn de juiste zorg te leveren. Bij 11 daarvan is de situatie zelfs zeer ernstig. Onder druk van de Tweede Kamer wordt de lijst openbaar gemaakt. Laurens zorginstelling (ma’s verpleeghuis valt daaronder) behoort tot die 11 slechtste. De IGZ heeft gezien dat het de spuigaten uitloopt.
‘Een schande,’ mokt bestuursvoorzitter Ids Thepass in het NOS Journaal. ‘Één groot onrecht naar onze medewerkers, klanten en familieleden.’ Meer bobo’s van slechte zorgorganisaties plengen krokodillentranen en dreigen, net als Laurens, naar de rechter te stappen. Wat niemand doet.
Drie weken later is de complete raad van bestuur gelukkig weg. Dat Laurens Zorginstelling op omvallen staat wordt deze bestuurders hard aangerekend. Wat Carin Gaemers en mij nog steeds dwars zit: bestuursvoorzitter Thepass en de zijnen regeerden op afstand. Vanuit hun ivoren toren hadden ze geen idee hoe het er op een woongroep aan toe gaat. Zelfs niet in tijden van crisis. Als Thepass zich al eens op een woongroep vertoonde, zag hij alleen wat hij wilde zien: Laurens leverde uitstekende zorg. Voordat wij, bezorgde mantelzorgers, een dik klachtenboek konden overhandigen aan meneer Thepass gingen er twee maanden voorbij. Hij heeft er in zijn laatste halfjaar niet eens op gereageerd. Ik denk dat toen het zaadje van mijn woede is geplant.
Cursus
Terwijl de politiek zijn zomerreces beleeft, zit VVD-zorgwoordvoerder Sjoerd Potters bij mij aan de keukentafel. Via via kennen we elkaar. Carin en ik krijgen een cursus Haagse manieren. We hebben het lang en breed over de zorg aan ouderen en wat me treft is Potters’ betrokkenheid. Zoiets is me twee maanden eerder op bezoek bij Mona Keijzer (CDA) ook al opgevallen: niet alle politici zijn kil. Zowel Potters (coalitie) als Keijzer (oppositie) balen enorm van de staat van de verpleeghuiszorg.
Carin en ik spreken na het zomerreces veel portefeuillehouders zorg. Wat is hun drijfveer? Bij Renske Leijten (SP) zou ik het (want zo herkenbaar) oerwoede willen noemen. Bij Henk Krol (50 +) de urgentie van de mantelzorger. Marith Volp (PvdA), Vera Bergkamp (D66) en Linda Voortman (GroenLinks) zijn geëngageerde vrouwen. Fleur Agema (PVV) laat zich een tikje verongelijkt leiden door echte boosheid en drift. We hopen haar nog te spreken.
We pleiten de politiek niet vrij, maar teveel zorginstellingen worden gewoon beroerd geleid. Dat wil niet zeggen dat ze er niet zijn, goede bestuurders
Eensgezindheid
Er valt ons iets op. GroenLinks en SP denken in grote lijnen hetzelfde over betere verpleeghuiszorg als de VVD. Ze vinden dat er snel iets moet veranderen: werkdruk omlaag, regelgeving simpeler en een drastische mentaliteitsverandering bij de beleidsbepalers. En stevig ingrijpen van de staatsecretaris als zorgorganisaties slechte zorg leveren. SP wil daar trouwens meer geld voor uittrekken, GroenLinks en VVD niet. Die willen dat de overhead van dure zorginstellingen omlaag gaat. De besparing daarvan moet naar de directe zorg.
Verbaasd over zoveel eensgezindheid sturen we een mail met de suggestie eens met elkaar te gaan praten. Nog diezelfde week hebben Leijten, Voortman en Potters besloten samen een voorstel uit te werken. We spreken af elkaar op de hoogte te houden. Carin en ik geven onszelf op dat moment lacherig de status van lobbyist.
We zijn er halverwege al die gesprekken met woordvoerders namelijk ook achter gekomen dat het thema verpleeghuiszorg dringend moet worden losgekoppeld van de gebruikelijke haat en nijd in de Kamer. De enige kans op snelle maatregelen ligt in het depolitiseren van de gevoelige materie. Dat vinden ook Marith Volp (PvdA), Renske Leijten (SP), Henk Krol (50 +) en Vera Bergkamp (D66) verzekeren ze ons. Hopelijk denken Fleur Agema (PVV), Carla Faber (CU), Tunahan Kuzu (DENK) en Esther Ouwerhand (PvdD) er net zo over.
Gematigd optimistisch
Carin Gaemers en ik zijn na onze bezoekjes aan politiek Den Haag gematigd optimistisch over wat er de komende weken zal gaan gebeuren. Na de zorgspecialisten van de partijen praten we nu ook met fractievoorzitters. Ook aan hen vragen we of bij dit thema het debat vrij van politiek venijn kan zijn.
Met Halbe Zijlstra (VVD) en Diederik Samson drinken we koffie. Carin en ik brengen ActiZ ter sprake, die hautaine branchevereniging voor zorgbestuurders waarvoor in politiek Den Haag nou niemand een aardig woord overheeft. Ik knap op van Zijlstra’s cynisme over die club. Ons voorstel om elk lid van de raad van bestuur en de raad van toezicht van elke zorginstelling langs een ballotagecommissie te duwen doet Samsom euforisch opveren. Zijlstra heeft er ook niets op tegen.
Want daar, bij de bestuurders in de zorg, wringt de schoen behoorlijk. We pleiten de politiek niet vrij, maar teveel zorginstellingen worden gewoon beroerd geleid. Dat wil niet zeggen dat ze er niet zijn, goede bestuurders. Op onze tocht langs verpleeghuizen ontmoeten we bekwame, gedreven mensen die het onderste uit de kan proberen te halen voor hun bewoners. Bestuurders die exact weten wat er leeft onder hun bewoners en zorgmedewerkers en die beseffen dat ze beide, ondanks een lage overhead, vaak tekort moeten doen. Bij een verpleeghuis in Brabant zien we dat bijvoorbeeld. Een goede sfeer, tevreden bewoners. Zorgmedewerkers en behandelaars die vanuit hun hart werken maar daar vanwege te weinig personeel niet genoeg aan toekomen.
Ergens in Overijssel hetzelfde verhaal. Kalme levendigheid, zo willen we de sfeer omschrijven. Op elke willekeurige woongroep zijn de demente ouderen zelf bezig of krijgen aandacht, maar als je verzorgenden spreekt hoor je hoe zwaar het is om met deze bezetting voldoende tijd te besteden aan iedereen. Ze zijn bang dat ze door de bodem zakken als er niets verandert. Beide huizen stonden onder toezicht van de IGZ. Inmiddels niet meer trouwens.
Inspectie
Tja, de Inspectie voor de Gezondheid. Er wordt flink op gemopperd. Door zorgbestuurders maar ook door zorgmedewerkers. Dat ze op overdreven veel slakken zout leggen. Dat de temperatuur van de koelkast niets zegt over de kwaliteit van de zorg. En dan al die idiote afvinklijstjes als er geïnspecteerd wordt. Maar de IGZ is een uitvoeringsorganisatie die alleen toetst op wat de overheid hen opdraagt.
Verzorgenden blijken als de dood voor de inspecteurs. Dat moeten ze beslist niet zijn, zegt directeur IGZ Ronnie van Diemen tegen ons. ‘We ontslaan ze toch niet. We leggen de vinger op de zere plek en eisen van bestuurders dat ze daar wat aan doen. Maar misschien moeten we dat nog beter uitleggen.’
Carin Gaemers en ik hebben natuurlijk ook House of Cards gekeken. We weten dat er giftig slib door de gangetjes rond de Tweede kamer stroomt…
Staatssecretaris
Indachtig de Inspectie voor de Gezondheid en vergeet al die managementslagen bij verpleeghuizen en zorginstellingen niet en dan al die verplichte registratie voor zorgmedewerkers: Carin en ik – en wij niet alleen – zien dat het allemaal te complex is geworden. Dat vindt de staatssecretaris ook.
Carin Gaemers en ik spreken Martin van Rijn twee keer. Een maand na de open brief in het AD zitten we in een Haags etablissement tegenover elkaar. Als iemand weet hoe een verpleeghuis er vanbinnen uitziet, dan hij wel. Zijn moeder verblijft er. Van Rijn is eerst mantelzorger dan staatssecretaris. Maar in de hoedanigheid van zijn ambt zegt hij niet in één maand en ook niet in één jaar te kunnen veranderen wat in 30, 40 jaar is ontstaan. Gelukkig zegt hij in één adem te gruwen van lijstjes, regeltjes en protocollen. Hij wil er korte metten mee maken, waarbij aangetekend: medicatieveiligheid is voor hem heilig.
Al duurt het leven van afhankelijk ouderen niet zo heel lang meer, de kwaliteit van hun levens in verpleeghuizen móet omhoog, vindt de staatssecretaris en we zien dat hij het meent. Vandaar Waardigheid en trots, een breed plan van Martin van Rijn om in alle Nederlandse verpleeghuizen liefdevolle zorg door trotse medewerkers te bewerkstelligen. Dat plan is lauw ontvangen. Critici vinden Waardigheid en trots na de ingrijpende overheidsmaatregelen in 2013 en 2015 een doekje voor het bloeden. De bedoeling is goed, maar de uitvoering overlaten aan de zorgsector zelf lijkt onverstandig. Zo bereikt het de verpleeghuisbewoner (nog) niet of te weinig.
Aandoenlijk
De tweede ontmoeting is op het ministerie. De directeur-generaal en de secretaris-generaal langdurige zorg zitten ook aan. Wat zien wij hier in Den Haag nou over het hoofd? vraagt de staatssecretaris.
Carin en ik zijn uitgenodigd om even vakkundig te worden gemasseerd, maar dat gebeurt op zo’n openlijke en bijna terughoudende manier dat het aandoenlijk is. De heren zijn uitstekende denkers, zien de bittere ernst van het probleem in, ze weten wat er verbeterd moet worden en hoe, ze zijn verder dan menig bestuurder uit de zorgsector, maar ze worstelen met het gegeven dat er te weinig geld vrijgemaakt kan worden. Ze delen hun ergernis over zorgbestuurders en toezichthouders die de bobo uithangen en constateren dat de branchevereniging niet erg medewerkend is als er naar oplossingen wordt gezocht.
Hoe nu verder?
Wij hebben vertrouwen in de politiek. Neem die wat stijve staatssecretaris Martin van Rijn. Dat hij uit het goede hout is gesneden bleek toen hij in 2015 met zijn portefeuille zwaaide toen de bezuinigingen op de ouderenzorg niet geschrapt leken te worden. Alle politici die we spreken zijn net als hij echt begaan met kwetsbare ouderen. Carin Gaemers en ik hebben natuurlijk ook House of Cards gekeken. We weten dat er giftig slib door de gangetjes rond de Tweede kamer stroomt. Het kan zijn dat we steeds met een kluitje in het riet worden gestuurd, maar daar hebben de politici dan toch echt zichzelf mee. Een week na de behandeling van de begroting van het ministerie van VWS is er een debat over de verpleeghuiszorg. Dán moet het gebeuren. Een slap compromis is onaanvaardbaar. Kamerbreed weet men dat er nu echt wat moet veranderen.
Geen partij durft voor de verkiezingen natuurlijk de vingers te branden aan zorgkwesties. De kiezer vindt zorg het belangrijkste thema. Laat ik het populistisch zeggen. Dementerende ouderen in de steek laten, na alle shit van de afgelopen jaren, dat is politieke zelfmoord. Maar met zo’n verkapt dreigement bedrijf ik zelf ook politiek, zegt mijn strijdgenoot Carin. Dat siert een lobbyist niet, zelfs een pseudo-lobbyist niet.
Ze heeft gelijk: goede zorg voor afhankelijke ouderen, dat moet uit ons hart komen. Wat er moet veranderen – en heel gauw – staat in ons manifest. We hopen dat heel veel mensen dat zullen ondertekenen.
AD 14.10.2016 Teveel kwetsbare ouderen in verpleeghuizen krijgen structureel niet de zorg die zij zo hard nodig hebben. Door gebrek aan aandacht zijn teveel verpleeghuisbewoners veroordeeld tot een monotoon bestaan. Dit is een aantasting van hun grondrechten.
Als u het manifest wil delen, of wilt ondertekenen dan kan dat hier.
Wij weten dat er veel verpleeghuizen zijn waar het wèl goed gaat. Daarom vinden wij het onacceptabel dat niet àlle zorginstellingen worden verplicht om optimale verpleeghuiszorg te leveren aan onze dierbare ouderen. Wij zien ook dat goede verpleeghuizen moeite hebben om niet door de bodem te zakken.
Wij roepen alle politieke partijen op eensgezind hun verantwoordelijkheid te nemen en zo snel mogelijk goede zorg voor alle kwetsbare ouderen in verpleegtehuizen te waarborgen. Nu en in de toekomst.
Ouderenzorg is geen schadepost maar een kwestie van fatsoen. Het is geen politiek thema maar een algemeen belang.
2. Stel vast hoeveel zorgpersoneel nodig is om complete zorg te leveren
Pas het budget aan aan die norm. Aandacht is net zo belangrijk als verzorging en veiligheid.
3. Hanteer totdat deze norm is vastgesteld als vuistregel: minimaal twee bevoegde en bekwame zorgmedewerkers op een groep van maximaal acht personen
Stel daarvoor als noodmaatregel direct geld beschikbaar. De ouderen die nu in verpleeghuizen zitten, kunnen niet wachten tot overheid en zorgorganisaties het eens zijn.
4. Stop de overdaad aan registratie
Registreer op een eenvoudige en werkbare manier alleen wat bijdraagt aan de directe zorg en een zo simpel mogelijke verantwoording daarvan. Voor Big Data hebben we het Centraal Bureau voor de Statistiek.
5. Voer een verplichte ballotage in voor bestuurders en toezichthouders
Verpleeghuizen waar het goed gaat hebben betrokken, gemotiveerde bestuurders. Hun manier van werken moet de maatstaf zijn. Iedere bestuurder en iedere toezichthouder dient te beseffen wat zorg is en moet beschikken over een goed werkend moreel kompas. Een bestuurder laat zich wekelijks zien op de werkvloer van een verpleeghuis, een toezichthouder doet dat elke maand.
6. Maximaliseer de overheadkosten en de reserves: 10 % aan overhead, maximaal 25% aan reserves voor elk verpleeghuis, voor elke zorginstelling
Zorggeld hoort naar de werkvloer te gaan en niet management, directie en bestuur. Het is onnodig en ongepast gemeenschapsgeld te besteden aan imago, status of marktpositie van een zorgorganisatie. Beloon zorgorganisaties die aan de nieuwe normen voldoen.
7. Maak een einde aan de angstcultuur die bij teveel zorginstellingen heerst en garandeer een prettige werkomgeving
Verzorgenden en behandelaars moeten weer invloed krijgen op hun eigen werk. Zij weten het beste wat hun bewoners nodig hebben.
8. Stel een eenvoudige norm op voor bijscholing
Vakkennis van verzorgenden en verpleegkundigen moet voortdurend worden aangevuld met nieuwe wetenschappelijke inzichten, maar dit mag niet leiden tot meer administratie en bureaucratie.
9. Geef mantelzorgers de mogelijkheid direct maatregelen af te dwingen wanneer de kwaliteit van de zorg tekortschiet
De bestaande procedures zijn te beperkt en de looptijd is te lang.
10. Geef cliëntenraden in verpleeghuizen helder inzicht in geldstromen en meer invloed waar het gaat om het bewaken van de kwaliteit van leven van verpleeghuisbewoners
Het huidige voorstel voor de herziening van de Wet Medezeggenschap Cliëntenraden Zorginstellingen biedt hiervoor onvoldoende mogelijkheden.
Tenslotte
Het ministerie van VWS, de beroepsvereniging voor verpleegkundigen en verzorgenden, zorgorganisaties, zorgverzekeraars en de Inspectie voor de Gezondheidszorg moeten zo snel mogelijk de koppen bij elkaar steken om dit te regelen. Daarbij mogen belangen van organisaties en politieke partijen niet zwaarder wegen dan het belang van kwetsbare ouderen.
AD 14.10.2016 AD-columnist Hugo Borst schreef deze zomer een brief aan staatsecretaris Martin van Rijn over de volgens hem abominabele ouderenzorg in Nederland. Een ware stortvloed aan reacties was het gevolg. Onder meer van de staatsecretaris zelf, patiënten, ouderenverzorgers en politici. Borst komt vandaag met een manifest waarin hij puntsgewijs uitlegt hoe we volgens hem veel beter voor onze hulpbehoevende ouderen kunnen zorgen. ,,Aandacht is net zo belangrijk als verzorging en veiligheid.”
Telegraaf 24.10.2016 Woonzorgcentrum Huis in de Duinen in Zandvoort staat zes maanden onder verscherpt toezicht. Volgens de IGZ worden bij de instelling medicijnen onvoldoende veilig bewaard. Ook aan de registratie van wie medicijnen heeft gekregen en de deskundigheid van het personeel schort het een en ander.
Verder moet de samenwerking tussen het zorgpersoneel beter en moet Huis in de Duinen ervoor zorgen dat de cliëntdossiers volledig en up-to-date zijn. Huis in de Duinen is een woonzorgcentrum voor ouderen met dementie en mensen met lichamelijke aandoeningen.
De IGZ heeft dit en vorig jaar enkele inspectiebezoeken gebracht aan de instelling waarbij de inspectie telkens tekortkomingen vaststelde. Huis in de Duinen kreeg de tijd om deze zelf op te lossen, maar na het laatste bezoek van de IGZ-inspecteurs bleek dat niet gelukt.
AD 24.10.2016 Zorgcentrum Huis in de Duinen in Zandvoort komt de komende zes maanden onder toezicht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ). In het verpleeghuis gaat nog van alles mis bij het toedienen van medicijnen, dossiers van cliënten en deskundigheid van het personeel.
De Inspectie constateerde bij een bezoek eind augustus dat de instelling niet voldeed aan elf van de vijftien beoordeelde normen.
,,De Inspectie heeft er onvoldoende vertrouwen in dat Huis in de Duinen zonder het nauwlettend volgen door de Inspectie, de noodzakelijke verbeteringen doorvoert”, schrijft interim-bestuurder Wies Oldenkamp aan het personeel.
Over de instelling komen al jaren meldingen binnen van wantoestanden. Ex-medewerkers meldden in 2008 in een zwartboek tientallen voorbeelden van mishandeling, verwaarlozing, onvakkundige zorg en onheuse bejegening van kwetsbare ouderen.
Kamervragen
In achttien maanden tijd waren er op één afdeling met 30 bewoners maar liefst 26 sterfgevallen. Toch concludeerden de Inspectie en het ministerie van VWS toen dat er geen bijzonderheden waren. De PVV stelde jarenlang tal van Kamervragen, maar de bewindslieden hielden vol dat de zorginstelling verbeteringen doorvoerde.
Vorige zomer sprak de Inspectie nog van een ‘uitermate zorgwekkende situatie’. ,,De zorg die Huis in de Duinen biedt, leidt tot ernstige risico’s op gezondheidsschade voor cliënten”, stond in het rapport.
Begin dit jaar constateerde de inspectie weliswaar dat veel is verbeterd, maar nog steeds voldeed de insteling niet aan bijna de helft van de normen.
De vooraad medicijnen en de houdbaarheidsdatum hiervan worden niet goed geregistreerd, constateert de Inspectie. Daarnaast gaat het personeel onverantwoord om met protocollen, en is er te weinig deskundigheid voor de dagelijkse zorg.
De komende zes maanden staat de zorginstelling onder verscherpt toezicht. ,,Dit is uiteraard geen goed nieuws, maar het helpt ons wel om de kwaliteitsslag beter te maken en de urgentie nog beter in te zien”, schrijft Oldenkamp in de eerdergenoemde brief.
Ze geeft aan dat er al maatregelen zijn genomen om de medicatieveiligheid te verbeteren. Daarover komen voor medewerkers verplichte bijeenkomsten, waarin de urgentie wordt benadrukt.
De Nijmeegse PvdA- wethouder Turgay Tankir (economische zaken) stapt op. Hij voelt zich niet langer gesteund door zijn eigen fractie.
Er is volgens hem geen sprake van een conflict binnen het college van B&W. Volgens Tankir draait het om ‘een verschil van inzicht tussen mijzelf en de PvdA-fractie over hoe om te gaan met het dossier werk en inkomen’. Hij ervaart daardoor onvoldoende vertrouwen om goed te kunnen functioneren.
De PvdA-fractie Nijmegen zegt het het besluit van Tankir te betreuren en bedankt hem voor zijn werk. Tankir was 6,5 jaar wethouder.
Het plotselinge opstappen van PvdA-wethouder Turgay Tankir (economie, werk en inkomen; tweede van rechts op de foto) in Nijmegen zorgt voor beroering in de politiek. SP-fractievoorzitter Van Hooft twijfelt of hij nog wel verder wil met de PvdA in de coalitie.
Terugblik
Tankir maakte donderdag eind van de dag bekend dat hij opstapte. Hij wil de pers niet te woord staan, maar laat in een persbericht weten dat er verschil van inzicht is tussen hem en de PvdA-fractie over onderwerpen op het gebied van werk en inkomen.
Langere geschiedenis
PvdA-fractievoorzitter Marc van Nijnatten: ‘Dit besluit heeft al een langere geschiedenis dit jaar. Wij werden als fractie meerdere keren geconfronteerd met besluiten die burgemeester en wethouders namen waar wij ons écht niet mee kunnen verenigen. Die ons raken in het hart en de ziel van de PvdA. Bijvoorbeeld de bezuinigen op de bijzondere bijstand. Toen Tankir merkte dat hij de steun in de fractie voor zijn besluiten kwijt raakte, heeft hij zelf besloten op te stappen.’
Zelf wethouder worden
Fractievoorzitter Hans van Hooft van de SP, met 8 zetels samen met GroenLinks de grootste partij in de coalitie, is totaal verrast. ‘Ik ben ontzet. Dit is ongelooflijk. Woensdag heb ik nog met de PvdA om de tafel gezeten. De besluiten waren echt niet zo erg dat het niet opgelost kon worden. Maar de PvdA-fractie wíl het niet oplossen, omdat er in de fractie iemand zit die de ambitie heeft om zelf wethouder te worden. Dit is echt ongelooflijk; een dolk in de rug van de eigen wethouder. Ik ga nu met mijn fractie overleggen hoe we nu verder moeten. Maar ik heb sterk twijfels of ik wel wil samenwerken met een partij die dit soort streken levert.’
Ook GroenLinks fractievoorzitter Pepijn Boekhorst reageert verbijsterd. ‘Woensdagavond hebben we met de PvdA nog een heel goed overleg gehad. Ze hebben toen met geen woord gerept over het opstappen van de wethouder terwijl ik heb gehoord dat ze toen al wel het vertrouwen in hem hadden opgezet. Met wie hebben wij dan aan tafel gezeten? Dit is niet goed voor ons vertrouwen in onze coalitie partner de PvdA. De vraag ligt op tafel of wij nog wel verder willen met de PvdA.’
De kleine coalitiepartij Stadspartij DNF is stomverbaasd over het aftreden. ‘Van mij had Tankir niet weg gehoeven’, zegt fractievoorzitter Wendy Grutters. ‘Ik had alle vertrouwen in hem. De PvdA krijgt van mij de kans om het uit te leggen, maar ik heb wel ernstige twijfels of we zo wel verder kunnen.’
Volgens de SP en GroenLinks komt het voortbestaan van het college van B&W, dat bestaat uit SP, GroenLinks, PvdA en Stadspartij DNF, niet in gevaar door het opstappen van de PvdA-wethouder.
De partijen in Nijmegen gaan zondagavond met elkaar om de tafel om te kijken wat er nu gaat gebeuren. Voorlopig neemt wethouder Bert Frings de taken van Tankir over.
BB 10.11.2016 De Nijmeegse coalitiepartijen SP, GroenLinks en Stadspartij DNF hebben de PvdA uit het college van burgemeester en wethouders gezet. De PvdA mocht wel blijven als gedoogpartij, maar geen wethouder meer leveren. Dat was voor de partij onaanvaardbaar, aldus fractievoorzitter Marc van Nijnatten in een verklaring donderdag.
Linkse coalitie
Volgens de PvdA heeft het college, dat er trots op was ‘de meest linkse coalitie’ te zijn, de idealen losgelaten. De partij heeft grote moeite met voorgenomen bezuinigingen die ‘de kwetsbaarste groepen’ treffen.
Onmogelijk
De voormalige coalitiegenoten vonden dat er met de PvdA-fractie niet meer te werken viel. ‘Ze hebben zich onmogelijk gemaakt en zelfs hun eigen wethouder laten vallen’, aldus SP-fractievoorzitter Hans van Hooft. Kortgeleden trad PvdA-wethouder Turgay Tankir (Economie) af na een vertrouwensbreuk met zijn fractie.
Wethouder van ouderenpartij VSP
Terwijl de PvdA dacht dat de partij een nieuwe wethouder zou leveren, overlegden de coalitiegenoten met ouderenpartij VSP, die nu voor een wethouder zorgt. Met de VSP erbij behoudt de coalitie een nipte meerderheid met twintig van de 39 raadszetels.
Grote afdeling
De PvdA zit vrijwel altijd in het Nijmeegse college. De Nijmeegse afdeling is een van de grootste van het land. De gemeenteraad praat op 30 november over de problemen. (ANP) , … Lees meer
VK 21.10.2016 De Nijmeegse PvdA-wethouder Turgay Tankir (Economie, Werk en Inkomen) heeft met onmiddellijke ingang zijn portefeuille neergelegd. Turgay heeft hiertoe besloten omdat hij zich naar eigen zeggen niet meer gesteund voelt door zijn eigen fractie in de gemeenteraad.
In een schriftelijke verklaring zegt Tankir dat er geen sprake van een conflict binnen het college. Wel verschilt hij van mening met zijn eigen fractie over zijn beleid op het gebied van werk en inkomen.
De PvdA-fractie voelde zich dit voorjaar overvallen door plotselinge bezuinigingen op de bijzondere bijstand. Na de zomer bleken de tekorten op de bijstandsuitkeringen veel hoger dan van tevoren was aangekondigd. Tankir raakte daarover in conflict met zijn eigen fractie.
Tankir gold als een voorbeeldfiguur. Hij werd in 1957 geboren in de Turkse stad Samsun en kwam op zijn achttiende naar Nederland waar hij ging werken in een vleeswarenfabriek in Deventer. Hij werd actief binnen de PvdA waarvoor hij van 1986 tot 1990 gemeenteraadslid werd in Deventer. Zijn grote voorbeeld was Joop den Uyl. Zesenhalf jaar geleden werd Tankir door de Nijmeegse PvdA gevraagd wethouder te worden.
De PvdA-fractie zegt in een verklaring op twitter het vertrek van Tankir te betreuren en beraadt zich op de ontstane situatie. Tankirs portefeuille wordt voorlopig waargenomen door GroenLinks-wethouder Bert Frings. Tankir is niet bereid tot een mondelinge toelichting.
De aanpak van scheefwoners, huurders met een te hoog inkomen voor een sociale huurwoning, ontwikkelt zich tot een hoofdpijndossier voor het kabinet. De Woonbond, die opkomt voor de belangen van huurders, begint een rechtszaak om zo’n 365 miljoen euro aan wellicht onterecht betaalde huurverhoging terug te eisen.
Het kabinet wil scheefwonen aanpakken. Huurders die meer dan een modaal inkomen verdienen, konden sinds 2013 een extra, inkomensafhankelijke huurverhoging krijgen. Bij honderdduizenden huurders is dat ook gebeurd.
Daarmee wilde het kabinet bereiken dat deze huurders plaatsmaken voor lagere inkomens. De rijkere huurders moesten een duurder huis in de vrije sector huren of een huis kopen. Het kabinet vindt dat scheefwoners niet in een goedkope sociale huurwoning moeten wonen.
Bij een bruto huishoudinkomen van meer dan 43.786 euro per jaar mocht de huur per 1 juli 2015 volgens het kabinet met maximaal 5 procent stijgen. Bij inkomens tussen 34.229 en 43.786 euro mocht de huur 3 procent omhoog, bij lagere inkomens niet meer dan 2,5procent.
Geen bedragen, maar lettercodes
Woningcorporaties konden bij de Belastingdienst informatie opvragen over het inkomen van huurders, en deden dat massaal. De fiscus gaf geen bedragen door, maar lettercodes. De letter N staat voor lagere inkomens die geen extra huurverhoging krijgen, de letter J voor inkomens die de maximale huurverhoging kunnen krijgen.
De hoogste bestuursrechter, de Raad van State, oordeelde begin dit jaar echter dat de fiscus die gegevens niet mocht verstrekken aan de verhuurders. Volgens de rechter ontbrak daarvoor de wettelijke basis.
VVD-minister Stef Blok (Wonen) en VVD-staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) hebben vervolgens getracht dat gat in de wet te dichten, waardoor de inkomensverklaringen wel verstrekt kunnen worden. De Woonbond is echter van mening dat het nog steeds illegaal is.
Rekening doorschuiven naar kabinet
De directeur van de Woonbond, Ronald Paping, meldt in een persbericht dat ‘bij huurders vanaf een bescheiden middeninkomen jaar op jaar de privacy is geschonden zodat verhuurders enorme huurverhogingen konden eisen.’
Als de rechter inderdaad zou beslissen dat huurders onterecht huurverhogingen moesten betalen, is dat een flinke financiële tegenvaller voor de verhuurders.
Niet uitgesloten is dat zij in dat geval de rekening proberen door te schuiven naar het kabinet. De verhuurders betalen op hun beurt namelijk een ‘verhuurdersheffing’, die volgens het kabinet oploopt tot 1,7 miljard euro in 2017.
‘Bij invoering is er rekening mee gehouden dat verhuurders de heffing kunnen betalen uit de inkomensafhankelijke huurverhoging. Die werd drie jaar geleden mogelijk gemaakt om het scheefwonen aan te pakken,’ aldus het kabinet deze zomer in een evaluatie.
Huurtoeslag ook onder druk
Minister Blok (Wonen) zit al een paar jaar met de huurtoeslag in zijn maag. Keer op keer blijkt dat het Rijk er veel meer geld aan kwijt is dan vooraf was geraamd. Daardoor ontstaan er telkens grote tekorten.
Het afgelopen jaar was het opnieuw mis, bleek uit de Voorjaarsnota. Het kabinet heeft een tegenvaller te verhapstukken van 200 miljoen euro, plus een tekort van het jaar daarvoor dat nog niet is weggewerkt. In totaal is er nu een gat van 400 miljoen euro, laat het ministerie van Wonen weten.
Steeds meer huurders ontvangen huurtoeslag, de aanspraak op de huurtoeslag zal de komende jaren niet afnemen, verwacht Aedes. Aedes heeft notabene dit probleem al meerdere malen aangekaart.
Maar toch wil het kabinet in 2017 een kwart miljard euro bezuinigen. In 2015 was het totaalbedrag aan huurtoeslag 3,6 miljard euro.
Het kabinet bereidt een plan voor om dat gat te dichten door de zogeheten kwaliteitskorting te verhogen. Dat betekent dat mensen in duurdere huurwoningen voortaan minderhuurtoeslag krijgen.
Trouw 07.06.2017 Garantie op wonen in plaats van garantie op een woning. Dat beoogt de Amsterdamse woningcorporatie Stadgenoot met haar plan om bestaande huurcontracten om te zetten in een wooncontract.
Met zo’n wooncontract kan de corporatie haar huurders dwingen kleiner te wonen als de kinderen het huis uit zijn, of ze geeft een jong stel in verwachting voorrang op een grotere woning. Verdient een huurder te veel, dan ziet hij zijn huur stijgen. En als het financieel wat tegen, krijgt de huurder voorrang op een goedkopere woning.
Die flexibiliteit moet de doorstroming op de verstopte sociale woningmarkt bevorderen, zegt Stadgenoot. Nu kunnen huurders, als ze dat willen, hun leven lang in een sociale huurwoning blijven zitten. Daardoor is het systeem vastgelopen, zegt woordvoerder Pim de Ruiter van Stadgenoot. “De doorstroom is erg klein. Bij ons wordt een woning gemiddeld twintig jaar bewoond. Als iedereen veel passender woont, kunnen we ook meer mensen huisvesten.”
Dat zou als volgt gaan: de scheefhuurder die nu te weinig huur betaalt gaat of meer betalen of de corporatie helpt hem aan een woning in de vrije sector. In het eerste geval zorgen de extra huuropbrengsten ervoor dat er meer woningen gebouwd kunnen worden, waardoor ook de starter die nu veertien jaar wacht op een woning aan de bak kan komen. En in het tweede geval komt er een woning vrij, waardoor een jong gezin uit een te krappe tweekamerwoning kan trekken, en de starter wederom kans maakt op een corporatiewoning.
Woningwet
Of het plan daadwerkelijk wordt uitgevoerd, moet nog blijken. Onder de huidige woningwet mag de verhuurder een huurcontract niet zomaar opzeggen. Daarbij staat de Woonbond, belangenbehartiger van huurders, niet te springen om dit plan. Er zijn al genoeg maatregelen genomen om het zogenoemde ‘passend wonen’ te stimuleren, zei directeur Ronald Paping vanochtend in de Volkskrant.
Heeft het plan wel enige kans van slagen? “De wetgeving moet aangepast worden. We hebben natuurlijk al gepolst bij verschillende partijen of ze dat zien zitten. Tot nu toe kan het plan rekenen op instemmend geknik”, aldus woordvoerder De Ruiter.
Huurders komen gemiddeld pas na 14 jaar op de wachtlijst aan een woning
VK 07.06.2017 De strikte Nederlandse huurbescherming moet worden versoepeld in de strijd tegen de lange wachtlijsten voor sociale huurwoningen in Amsterdam en andere populaire woningmarkten. Daarvoor pleit de Amsterdamse woningcorporatie Stadgenoot.
Huurwoning te groot? Verplicht verhuizen
De doorstroming van sociale huurwoningen in Amsterdam stokt, onder meer doordat mensen in te grote huizen blijven wonen. Gedwongen verhuizen is volgens woningcorporatie Stadgenoot de oplossing. Maar niet iedereen is het daarmee eens eens. (+)
Bestuurder Marien de Langen wil huurders in de toekomst een ‘wooncontract’ kunnen aanbieden. Zo’n contract geeft niet langer recht op een specifieke woning, maar wel op ‘passend’ wonen. Als inkomen of gezinssamenstelling wijzigt zou dat kunnen betekenen dat een huurder verplicht wordt een kleiner, duurder of goedkoper huis te accepteren. Zo’n verdere flexibilisering van het huurrecht stuit onder wetenschappers en huurdersorganisaties op stevige bezwaren.
Bij Stadgenoot, met 30 duizend woningen een van de grote corporaties in Amsterdam, komen jaarlijks zeer weinig woningen vrij, terwijl de wachtlijsten erg lang zijn. Gemiddeld krijgen de huizen van Stadgenoot slechts eens in de twintig jaar een nieuwe bewoner. Eenderde van de vrijgekomen huizen gaat naar huurders met een urgentieverklaring (vluchtelingen of mensen met medische nood). Reguliere huurders komen gemiddeld pas na 14 jaar op de wachtlijst aan een woning.
Logische oplossing
We zien dat de flexibiliteit op de arbeidsmarkt mensen al onzeker maakt, als je daar nog onzekerheid over wonen aan toevoegt doe je huurders heel wat aan, aldus Johan Conijn, hoogleraar woningmarkt (UvA).
Bijbouwen van huizen lijkt de meest logische oplossing om de lange wachtlijsten weg te werken. Maar door geld- en ruimtegebrek lukt dat onvoldoende. En dat terwijl ‘duizenden’ relatief grote woningen van Stadgenoot worden bewoond door één persoon, zegt Marien de Langen. ‘We zouden veel meer mensen kunnen huisvesten als in die huizen gezinnen wonen.’ Daarom wil hij dus de mogelijkheid krijgen, huurders die te groot wonen in een kleiner huis onder te brengen.
Op veel enthousiasme van huurdersvereniging Woonbond hoeft De Langen niet te rekenen. Directeur Ronald Paping vindt dat er recent al te veel maatregelen zijn genomen om mensen die ‘niet passend’ wonen via hogere huur tot verhuizen te motiveren. ‘Het probleem van Stadgenoot is reëel, maar ik ben toch huiverig’, zegt ook hoogleraar woningmarkt Johan Conijn (UvA). ‘We zien dat de flexibiliteit op de arbeidsmarkt mensen al onzeker maakt, als je daar nog onzekerheid over wonen aan toevoegt doe je huurders heel wat aan.’
De Langen vindt dat zijn plan juist wel zekerheid biedt. ‘Alleen zekerheid van wonen, niet van een specifieke woning.’ Hij erkent dat het ‘woonrecht’ praktisch nog heel wat haken en ogen heeft, maar hoopt erg dat een nieuwe minister voor Wonen die praktische vraagstukken in een volgend kabinet zal aanpakken.
Lees verder:
Huurhuis te groot? Verplicht verhuizen
Mee met Meryem, op bezoek bij een huis aan de Olmenweg in Amsterdam. ‘Ik woon nu in Diemen in een vrijesectorhuurwoning voor 1.100 euro per maand. Elk jaar wordt het duurder, maar ik kan het nog betalen.’ Aangezien ze geen haast heeft, wil ze de 23 jaar wachttijd die ze sinds 1994 bij Woningnet heeft opgebouwd niet te snel opgeven. ‘Als ik accepteer, ben ik die wachttijd kwijt, dus ik moet wel iets heel goeds vinden.’ (+)
Baas in je eigen huurhuis
Sloop leek onvermijdelijk in de Haagse Roggeveenstraat. Toen sloegen de bewoners de handen ineen en vormden een coöperatie die de geliefde straat opkocht. De panden met elkaar opknappen is wel rendabel. (+)
Geldvraag
Mijn sociale huurwoning in de Amsterdamse Pijp is de afgelopen vijf jaar 30 procent duurder geworden. Word ik de stad uit gejaagd? (+)
Telegraaf 08.12.2016 Steeds meer woningzoekenden doen een beroep op goedkope huurwoningen, terwijl het aantal sociale huurwoningen aan het dalen is.
Steeds meer mensen hebben het financieel moeilijker gekregen en kunnen nauwelijks hun huur- en energierekening betalen. Ook wonen meer mensen in een huis waarvan de huur hoog is ten opzichte van hun inkomen.
Dat zeggen de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), wooncorporatiekoepel Aedes, de vier grootste steden (G4), de G32 (37 middelgrote steden) en de Woonbond. Ze reageren donderdag op het rapport ‘Staat van de woningmarkt’ van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Daarin staat dat het aantal sociale huurwoningen wel kan dalen, omdat de vraag daarnaar zal afnemen. De organisaties betwijfelen dat. Zij denken dat de vraag juist zal toenemen, omdat veel mensen hun inkomen hebben zien dalen en er meer betaalbare woonruimte nodig is voor kwetsbare groepen als ouderen, statushouders en mensen met een zorgvraag.
Volgens de organisaties zijn er meer betaalbare huurhuizen voor de middeninkomens nodig, zodat er doorstroom op gang komt uit de sociale huur. Ze vinden dat het kabinet een eind moet maken aan de verhuurderheffing, een heffing die corporaties betalen over hun woningvoorraad om de nationale schuld te helpen verminderen. Het geld wat ze daar nu aan kwijt zijn, 1,7 miljard euro per jaar, zou dan gebruikt kunnen worden voor het bouwen van goedkope huurwoningen en het laag houden van de huren.
VK 16.11.2016 De vrije huursector op de woningmarkt moet net zoveel subsidie krijgen als de sociale huursector en de koopsector. Anders komt de krappe vrije sector nooit van de grond, schrijft het Centraal Planbureau in een dinsdag gepubliceerd rapport.
Nu krijgt 95 procent van de 7,3 miljoen Nederlandse huishoudens hypotheekrenteaftrek of huurtoeslag, of profiteert van een wettelijke vastgelegde lage huur. De resterende 400 duizend huishoudens moeten het doen met een woning in de vrije huursector. Daar zijn de prijzen hoger en is er geen huurtoeslag.
Middeninkomens zijn oververtegenwoordigd in de vrije sector, blijkt uit cijfers van het CPB. Woningen met een huur lager dan 711 euro per maand vallen in de sociale huursector, duurdere huurwoningen in de vrije sector. ‘Een deel van de middeninkomens – huishoudens met een jaarinkomen tussen de 35- en 50 duizend euro – zou willen huren voor maximaal 700 euro per maand’, vertelt onderzoeker Stefan Groot van het CPB.
‘Het probleem is dat zij vaak niet in aanmerking komen voor zo’n woning, want daarvoor verdienen zij wettelijk gezien te veel.’ Huishoudens uit de middengroep moeten daarom op zoek naar een huis in de dure vrije huursector of een koophuis, waarvan de maandlasten als gevolg van de hypotheekrenteaftrek lager zijn dan de huur in de vrije sector.
Het CPB heeft onderzocht hoe de vrije huursector kan groeien. Dat kan volgens het instituut alleen als ook de vrije sector gesubsidieerd wordt. ‘Huurders in de vrije sector worden dan geholpen en de keuze tussen koop en huur raakt minder vertroebeld’, stelt Groot. Daarnaast stelt het CPB voor om de regels voor sociale huur alleen te laten gelden voor woningcorporaties.
Commerciële verhuurders mogen woningen dan verhuren voor elke prijs, ook onder de 711 euro. ‘Dan zijn ze af van wettelijk vastgestelde huren en maximale huurprijsstijgingen’, zegt Groot.
Middeninkomens zijn oververtegenwoordigd in de vrije sector
Daarnaast kan de verhuurdersheffing volgens het CPB op de helling. Dat is een belasting voor verhuurders met tien of meer sociale huurwoningen. ‘Als deze belasting verdwijnt, is er voor verhuurders eerder een verdienmodel in de vrijesectorhuur’, zegt de onderzoeker. Op termijn leidt dit tot een stijgend aanbod van huurwoningen waardoor de vrije sector groter wordt, aldus het CPB.
Het afbouwen van subsidies op koop en sociale huur leidt tot meer vraag in de vrije sector. ‘Uiteraard moeten die maatregelen over langere tijd worden uitgesmeerd. Als we de hypotheekrenteaftrek morgen zouden afschaffen, dan hebben we ook een probleem op de koopwoningmarkt.’
Telegraaf 16.11.2016 De privacy van mensen die woningen huren van woningcorporaties staat op de tocht, omdat deze organisaties de klantgegevens onvoldoende afschermen. Dat blijkt uit een onderzoek van advies- en accountantsbureau BDO.
Het bureau nam de situatie bij 31 woningcorporaties onder de loep en noemt de bevindingen die daaruit voortkomen alarmerend. „Ze hebben hun informatiebeveiliging bij lange na niet op orde. Het overgrote deel heeft geen concreet beveiligingsbeleid en heeft niet de juiste kennis in huis van bestaande en naderende privacywetgeving. Daarmee lopen woningcorporaties niet alleen achter bij andere (semi)publieke sectoren, maar zetten ze ook de privacy van huurders op het spel.”
BDO raadt de corporaties aan met spoed werk te maken van het afschermen van de dossiers, omdat de gegevens die daarin worden opgenomen door wet- en regelgeving steeds gevoeliger worden. „Daar waar de naam, het adres en betalingsgegevens van huurders vroeger volstonden, hebben corporaties sinds 2011 bijvoorbeeld ook hun inkomensgegevens en het burgerservicenummer nodig. Vaak staan ook extra zaken zoals de gezinssamenstelling, (delen van) medische dossiers en een eventueel strafblad geregistreerd.”
Het bureau beveelt de organisaties onder meer aan de dataveiligheid intern meer en beter te evalueren.
Aedes, de koepel van woningcorporaties, herkent punten van kritiek uit het rapport en stelt druk bezig te zijn verbeteringen door te voeren. „We hebben onder meer een handleiding met richtlijnen op het gebied van dataveiligheid opgesteld voor de woningcorporaties”, aldus een woordvoerder. „Ook de komende tijd blijven deze kwesties een punt van aandacht voor ons.”
AD 16.11.2016 Woningcorporaties gaan niet zorgvuldig genoeg om met de privacy van hun huurders. Dat blijkt uit een onderzoek van advies- en accountantsbureau BDO. Volgens het bureau worden de klantgegevens onvoldoende afgeschermd.
BDO nam de situatie bij 31 woningcorporaties onder de loep en noemt de bevindingen die daar uit voortkomen alarmerend. ,,De hoeveelheid opgeslagen data blijft maar groeien, en bij het eerstvolgende datalek liggen talloze ‘onnodige’ gegevens op straat”, zegt Roland van Hecke partner bij BDO.
Hackers
Uit het onderzoek blijkt dat het overgrote deel van de woningcorporaties geen concreet beveiligingsbeleid heeft. Daarmee staat de privacy van huurders volgens het BDO op het spel. ,,Hackers kunnen nu nog te makkelijk bij de vaak gevoelige gegevens”, zegt onderzoeksleider en adviseur van BDO Pieter Schraverus. ,,Maar ook het risico van het per ongeluk lekken door medewerkers is groot. Denk hierbij aan het verlies van een smartphone, USB-stick of laptop of het versturen van een mail met persoonsgegevens naar de verkeerde persoon.”
Tegenwoordig beschikken de corporaties over veel meer informatie dan slechts de naam, het adres en betalingsgegevens van de huurder. Zaken zoals inkomensgegevens, medische feiten, geloofsovertuiging en een eventueel strafblad staan vaak ook geregistreerd. ,,Als die informatie in de verkeerde handen komt kan het bijvoorbeeld worden verkocht. Het is gewoon geld waard”, aldus Schraverus. ,,Daarnaast kan de woningcorporatie reputatieschade oplopen en het risico voor de burger is chantage of identiteitsfraude.”
BDO raadt de corporaties aan met spoed maatregelen te treffen. ,,Gedacht kan worden aan trainingen voor medewerkers hoe ze zorgvuldig omgaan met deze gegevens. En technische verbeteringen kunnen helpen om hackeraanvallen te voorkomen.”
Richtlijnen
Aedes, de koepel van woningcorporaties, herkent punten van kritiek uit het rapport en zegt druk bezig te zijn met het doorvoeren van verbeteringen ,,We hebben onder meer een handleiding met richtlijnen op het gebied van dataveiligheid opgesteld voor de woningcorporaties”, aldus een woordvoerder. ,,Ook de komende tijd blijven deze kwesties een punt van aandacht voor ons.”
VK 16.11.2016 Tienduizend Amsterdamse sociale huurders kunnen geld terugkrijgen van de gemeente als compensatie voor de relatief hoge huren die ze betalen. Gemiddeld gaat het om een bedrag van 340 euro per huishouden voor 2016.
Het voorstel voor die compensatieregeling stuurt SP-wethouder Arjan Vliegenthart woensdag naar de gemeenteraad. Hij loopt daarmee vooruit op huurverlagingen die de Amsterdamse woningcorporaties de komende jaren zullen geven aan duizenden minima. Het gaat om huishoudens met een laag inkomen (tot 120 procent van het minimum) en een huur tussen de 586 en 710 euro per maand. Door hoge vaste lasten houden zij slechts enkele tientjes per maand over voor eten.
De gemeente stuurt binnenkort ongeveer tienduizend huishoudens een brief met ‘een betrekkelijk eenvoudig formulier’ aan twee groepen huishoudens die in aanmerking komen voor de regeling. In de eerste plaats zijn dat huurders die door baanverlies, scheiding of ziekte hun inkomen hebben zien dalen.
Duizenden huurders hebben (te) dure sociale huurwoningen geaccepteerd
Daarnaast zijn er de huishoudens die in de afgelopen jaren huurwoningen hebben betrokken die eigenlijk te duur voor hen waren. Dat kon doordat corporaties tussen 2009 en 2016 amper minimumeisen stelden aan het inkomen van huurders. In de krappe Amsterdamse woningmarkt hebben daarom duizenden huurders (te) dure sociale huurwoningen geaccepteerd.
Door dezelfde nieuwe huurwetgeving die tegenwoordig ‘passend toewijzen’ voorschrijft is het sinds dit jaar voor corporaties financieel minder pijnlijk geworden om een deel van hun huren te verlagen. Amsterdam is dan ook niet de enige gemeente die met corporaties en huurders heeft besloten arme huurders met relatief hoge huren tegemoet te komen. Ook in andere gemeenten, zoals Zwolle, Alkmaar en Purmerend, gaan corporaties voor die doelgroep huren terugdringen tot de ‘aftoppingsgrens’ van 586 euro. Onder die grens hebben huurders namelijk recht op volledige huurtoeslag.
Omdat de wettelijk toegestane huren in Amsterdam relatief hoog zijn, gaat het in die gemeente direct om duizenden mensen. Bijzonder is bovendien dat de gemeente niet wil afwachten tot de verhuurders volgend jaar alle organisatorische breinbrekers hebben uitgewerkt die ‘huurkortingen’ of zelfs permanente huurverlagingen met zich meebrengen.
Als ze niet op zo’n aanbod ingaan, zullen we hun huur natuurlijk ook niet verlagen
‘Voor deze groep is een halve maand huur veel geld’, verklaart Vliegenthart. ‘Wij willen de 3,4 miljoen euro die we voor dit doel uittrekken dus ook echt dit jaar uitgeven.’ De wethouder kreeg vorig jaar nog van de gemeenteraad op zijn kop toen bleek dat zijn verhoogde budget voor armoedebestrijding voor een deel niet was uitgegeven.
Verhuizen naar een goedkopere huurwoning lijkt ook een efficiënte oplossing voor te hoge huren. Maar dat is in Amsterdam vaak geen optie, stelt directeur Egbert de Vries van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties. ‘Stellen die in driekamerwoningen zitten kun je wel een tweekamerwoning aanbieden. Maar dat scheelt niet eens heel veel in huur, terwijl je mensen wel op kosten jaagt met een verhuizing en ze uit hun vertrouwde omgeving laat vertrekken.’
Mochten de corporaties huurders treffen die in hun eentje een grote woning bewonen, dan krijgen die wel een kleiner en goedkoper huis aangeboden. De Vries: ‘En als ze niet op zo’n aanbod ingaan, zullen we hun huur natuurlijk ook niet verlagen.’
BB 16.11.2016 Amsterdam gaat 10.000 inwoners met een laag inkomen maar met een relatief hoge huur helpen. Hiervoor wordt de komende drie jaar 3,5 miljoen euro per jaar uitgetrokken, meldde de gemeente woensdag.
Lasten te hoog
‘We zien dat Amsterdammers steeds vaker in financiële problemen komen doordat hun vaste lasten simpelweg te hoog zijn. Met deze regeling kunnen we daar een beetje bij helpen’, stelt wethouder Arjan Vliegenthart (Sociale Zaken).
Aantal personen
Hoeveel geld huurders kunnen terugkrijgen hangt onder meer af van de hoogte van de huur en het aantal personen in het huishouden. (ANP)
Telegraaf 24.10.2016 Ook gezinnen met inkomens boven de €30.000 per jaar moeten in aanmerking komen voor een sociale huurwoning, vindt budgetvoorlichter Nibud.
„Voor bepaalde gezinssamenstellingen kun je kijken of de grens naar boven kan worden opgerekt”, zegt directeur Gerjoke Wilmink tegen radiozender BNR. De budgetvoorlichters maken zich zorgen over het groeiende deel van hun inkomen dat huishoudens aan woonlasten kwijt zijn.
Het Nibud vindt dat gezinnen maximaal een derde van hun inkomen aan woonlasten zouden moeten besteden. Het gemiddelde ligt nu echter op 37%, en huurders zijn zelfs 41% van hun inkomen aan woonlasten kwijt. „De inkomens gaan wel omhoog, maar de vaste lasten drukken ook steeds sterker op de portemonnee”, zegt Wilmink. „Met name woonlasten en zorgkosten zijn sterk gestegen.”
De Nibud-directeur noemt het oprekken van de socialehuurgrens als een mogelijke oplossing voor dat probleem.
Elsevier 20.10.2016 De aanpak van scheefwoners, huurders met een te hoog inkomen voor een sociale huurwoning, ontwikkelt zich tot een hoofdpijndossier voor het kabinet. De Woonbond, die opkomt voor de belangen van huurders, begint een rechtszaak om zo’n 365 miljoen euro aan wellicht onterecht betaalde huurverhoging terug te eisen.
Het kabinet wil scheefwonen aanpakken. Huurders die meer dan een modaal inkomen verdienen, konden sinds 2013 een extra, inkomensafhankelijke huurverhoging krijgen. Bij honderdduizenden huurders is dat ook gebeurd.
Daarmee wilde het kabinet bereiken dat deze huurders plaatsmaken voor lagere inkomens. De rijkere huurders moesten een duurder huis in de vrije sector huren of een huis kopen. Het kabinet vindt dat scheefwoners niet in een goedkope sociale huurwoning moeten wonen.
Bij een bruto huishoudinkomen van meer dan 43.786 euro per jaar mocht de huur per 1 juli 2015 volgens het kabinet met maximaal 5 procent stijgen. Bij inkomens tussen 34.229 en 43.786 euro mocht de huur 3 procent omhoog, bij lagere inkomens niet meer dan 2,5 procent.
Geen bedragen, maar lettercodes
Woningcorporaties konden bij de Belastingdienst informatie opvragen over het inkomen van huurders, en deden dat massaal. De fiscus gaf geen bedragen door, maar lettercodes. De letter N staat voor lagere inkomens die geen extra huurverhoging krijgen, de letter J voor inkomens die de maximale huurverhoging kunnen krijgen.
De hoogste bestuursrechter, de Raad van State, oordeelde begin dit jaar echter dat de fiscus die gegevens niet mocht verstrekken aan de verhuurders. Volgens de rechter ontbrak daarvoor de wettelijke basis.
VVD-minister Stef Blok (Wonen) en VVD-staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) hebben vervolgens getracht dat gat in de wet te dichten, waardoor de inkomensverklaringen wel verstrekt kunnen worden. De Woonbond is echter van mening dat het nog steeds illegaal is.
Rekening doorschuiven naar kabinet
De directeur van de Woonbond, Ronald Paping, meldt in een persbericht dat ‘bij huurders vanaf een bescheiden middeninkomen jaar op jaar de privacy is geschonden zodat verhuurders enorme huurverhogingen konden eisen.’
Als de rechter inderdaad zou beslissen dat huurders onterecht huurverhogingen moesten betalen, is dat een flinke financiële tegenvaller voor de verhuurders.
Niet uitgesloten is dat zij in dat geval de rekening proberen door te schuiven naar het kabinet. De verhuurders betalen op hun beurt namelijk een ‘verhuurdersheffing’, die volgens het kabinet oploopt tot 1,7 miljard euro in 2017.
‘Bij invoering is er rekening mee gehouden dat verhuurders de heffing kunnen betalen uit de inkomensafhankelijke huurverhoging. Die werd drie jaar geleden mogelijk gemaakt om het scheefwonen aan te pakken,’ aldus het kabinet deze zomer in een evaluatie.
Chef Redactie EconomieJean Dohmen werkt Sinds 2010 voor Elsevier. Hij leidt nu de redactie economie en schrijft daarnaast over belastingen, personal finance en de huizenmarkt. Dohmen is getrouwd, heeft drie kinderen en woont in Monnickendam
BB 20.10.2016 Voor het eerst zijn cijfers van betaalbaarheid en beschikbaarheid van sociale huurwoningen in één overzicht te zien per regio, per gemeente en per wijk. Het overzicht is te vinden in de Lokale Monitor Wonen op www.waarstaatjegemeente.nl
72 procent van de woningen passend bij inkomen
Uit de monitor zijn allerlei feiten te halen. Zo blijkt dat een huurder van een corporatiewoning gemiddeld een derde van zijn inkomen kwijt is aan woonlasten, bij bijna twee op de drie huurders van een corporatiewoning sluit de huur die zij betalen aan bij hun inkomen. Bij 15 procent is het inkomen niet voldoende om de woonlasten en andere basisuitgaven te betalen. In totaal is 72 procent van de corporatiewoningen passend bij het inkomen. Daarnaast woont 14 procent van de huurders in een woning met een huurprijs die laag is ten opzichte van het inkomen. Zo’n 11 procent van de woningen heeft een huurprijs onder de 410 euro.
Gezamenlijk initiatief
De Lokale Monitor Wonen is een gezamenlijk initiatief van Aedes, G4, G32, de VNG en de Woonbond Met het instrument willen zij tot een beter lokaal woonbeleid en prestatieafspraken komen. KING en ABF Research hebben de Lokale Monitor Wonen gebouwd op basis van onder andere CBS- en WSW-cijfers.
Trouw 19.10.2016 De Woonbond stapt namens honderdduizenden huurders naar de rechter om het terugdraaien van huurverhogingen te eisen. De belangenorganisatie liet woensdag weten dat de schade voor huurders tot nu toe circa 365 miljoen euro bedraagt.
De actie is gericht tegen de Belastingdienst en de verhuurderskoepels Aedes, IVBN en Vastgoed Belang. Vanaf 2013 kon huishoudens met een brutojaarinkomen vanaf 33.600 euro een inkomensafhankelijke huurverhoging worden opgelegd. Om het inkomen te kunnen vaststellen, maakten woningcorporaties en andere verhuurders gebruik van inkomensverklaringen van de Belastingdienst. Op basis van die gegevens is de huur van veel mensen verhoogd, de zogenoemde ‘gluurverhoging’, aldus de Woonbond.
Strijdig met privacywetgeving
Begin dit jaar oordeelde de Raad van State dat de verstrekking van die gegevens onrechtmatig was. Het was strijdig met de privacywetgeving. Daarom eist de Woonbond dat de huurverhogingen worden teruggedraaid en dat huren die te hoog zouden zijn, worden teruggedraaid.
Eerder dit jaar liet de Woonbond al weten een rechtszaak te overwegen om namens de huurders te veel betaalde huur terug te eisen. De belangenorganisatie zag daar nog even van af en probeerde via overleg met verhuurders en de Belastingdienst tot een oplossing te komen. Volgens de Woonbond voelden die partijen er niets voor rond de tafel te gaan zitten. ‘De Woonbond heeft daarom geen andere mogelijkheid dan het aanspannen van een procedure’, aldus de organisatie voor huurders.
De Woonbond stuurt aan op een collectieve regeling voor alle gedupeerde huurders. Die hoeven zich hiervoor niet aan te melden.
Het kabinet gaat het zelfstandig ondernemen van ProRail beëindigen. Vooral vanwege de overlast op het spoor en de onverwachte tekorten van vorig jaar, wordt de privatisering teruggedraaid.
De NOSmeldt op basis van Haagse bronnen dat het kabinet afgelopen vrijdag 14.10.2016 akkoord ging met het voorstel van staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur en Milieu, PvdA) dat ProRail wordt ondergebracht bij het ministerie van Infrastructuur.
De beslissing wordt vrijdag 21.10.2016 officieel bekendgemaakt.
In een brandbrief waarschuwde de spoorsector het kabinet twee weken geleden nog voor overhaaste beslissingen. “In het belang van ruim één miljoen dagelijkse spoorreizigers, de Nederlandse industrie en de spoorsector doen wij een beroep op u om niet over één nacht ijs te gaan.” De brief is ondertekend door acht organisaties waaronder de NS, Koninklijk Nederlands Vervoer, FNV Spoor en reizigersorganisatie Rover.
ProRail legt zich dus uiteindelijk neer bij de plannen van staatssecretaris Dijksma (Infrastructuur) om de spoorbeheerder onder de vleugels van de overheid te brengen.
Van ProRail wordt dan een zelfstandig bestuursorgaan (zbo) gemaakt. Het bedrijf is verantwoordelijk voor het beheer, de aanleg, het onderhoud en de veiligheid van de Nederlandse spoorwegen.
De laatste jaren is de staat alleen aandeelhouder geweest, maar het Rijk is wel verantwoordelijk voor het grootste deel van de 2,5 miljard euro die de BV jaarlijks ontvangt.
Het kabinet hoopt dus vooral op meer controle: vorig jaar werd het geconfronteerd met een dreigend tekort van bijna een half miljard euro.
Dat blijkt uit een brief van de Raad van Commissarissen (RvC) en Raad van Bestuur van ProRail aan de staatssecretaris. In de brief, die in handen is van De Telegraaf, schrijft de top de keuze van het kabinet te respecteren en mee te zullen werken aan de uitwerking en invulling van de plannen. Dit in tegenstelling tot de eerdere reactie van ProRail waar ook nogal wat bezwaar leek mbt de bemoeienisvan het ministerie.
Weglekken
Dijksma onderzoekt momenteel in welke concrete vorm dat het beste kan. ProRail was in juni nog zeer kritisch. De organisatie sprak angst uit voor afleiding van de operatie en voor het weglekken van energie en kennis.
Maar na een ’verhelderend’ gesprek tussen de staatssecretaris en RvC begin september is het voor het miljardenbedrijf duidelijk geworden dat ze voor een voldongen feit staat. „Nu door u een principiële keuze is gemaakt kunt u rekenen op medewerking van ProRail”, valt te lezen in de brief.
Het personeel is fel tegen directe invloed van het ministerie. Ze vrezen voor slechtere arbeidsomstandigheden en hun pensioenen. De bonden staan vierkant achter de spoormedewerkers.
Debacles
Dijksma wil ProRail terugbrengen onder de vleugels van het departement. Bij het bedrijf was het jarenlang een puinhoop. Keer op keer kwam er een spoor van financiële debacles aan het licht. De staatssecretaris en haar voorgangers werden tot hun grote frustratie steeds weer in de Kamer op het matje geroepen als het misgaat, terwijl ze feitelijk niet de touwtjes in handen hebben.
CDA-Kamerlid Van Helvert is kritisch over de gang van zaken: „Wij hebben gevraagd geen onomkeerbare stappen te zetten. Het onderzoek naar de beste organisatievorm voor ProRail is nog bezig en toch heeft ze al besloten dat het gaat gebeuren. Dit besluit neemt ze als reactie op de Fyra-enquête, terwijl ProRail niets te verwijten valt. NS wordt daarin wél alles verweten. Maar de NS krijgt nog een 734e kans.”
Andere partijen zijn juist enthousiast. D66 pleit in het verkiezingsprogramma dat ProRail dezelfde structuur moet krijgen als Rijkswaterstaat. Bronnen bij de PvdA stellen dat de sociaaldemocraten in hun programma op hetzelfde spoor zitten.
Fyra
De discussie over de positie van ProRail komt voort uit de kabinetsreactie op de parlementaire enquête naar de Fyra. Staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur) wil de spoorbeheerder dichter naar het ministerie trekken.
Nu is de organisatie een zelfstandig bedrijf, met een eigen raad van commissarissen, een eigen directie en met de staat als enige aandeelhouder.
Dijksma wil met de structuurwijziging meer zeggenschap krijgen over ProRail, maar het plan stuitte op veel verzet van onder meer de vakbonden en de ondernemingsraad van ProRail. Er werd met verbazing gereageerd dat het kabinet erkent dat de organisatie weinig te maken heeft met het Fyra-debacle, maar tegelijkertijd wel moet veranderen in een publieksorganisatie.
Eringa, zelf ooit directeur geweest van een ziekenhuis, vergelijkt het kabinet met een overijverige dokter. “Ze gaan met de patiënt in de weer, terwijl ik juist geloof dat het eigen immuunsysteem van ProRail het werk zelf kan doen.”
Hoorzitting ProRail
Acuut
Er valt nog wel winst te behalen in de operationele slagkracht. Zo is ProRail volgens Eringa goed in de geplande zorg, maar bij een acuut probleem op het spoor kan er sneller worden geschakeld. “Daar moet nog een cultuuromslag plaatsvinden. Wie heeft de leiding op het spoor? Als we de commandostructuur verbeteren, worden de problemen beter opgelost.”
NS-baas Roger van Boxtel, ook in de Kamer aanwezig bij het gesprek, vindt dat de discussie teveel over de spelregels gaat. Dat leidt af van de hoofdzaak.
Van Boxtel vindt de structuur een zaak voor de politiek, maar geeft wel advies mee. “Ga niet knippen in ProRail, houd het in samenhang. Ik hoop op een visie die voor jaren rust biedt. Daar moet je energie in stoppen.”
VK 21.11.2017 Als het aan het Openbaar Ministerie (OM) ligt komt het Timo Huges, oud-president-directeur van de NS, duur te staan dat hij de schuld van de fraude bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg vooral bij leidinggevenden van een dochterbedrijf heeft proberen te leggen. Huges hoorde dinsdag voor de rechtbank in Den Bosch een jaar gevangenisstraf tegen zich eisen voor zijn aandeel in die fraudezaak uit 2014.
Juist uit verklaringen van ex-directieleden van het dochterbedrijf maakt het OM op dat Huges meer bemoeienis had bij het vals spel dan hij wil doen geloven. ‘Hij heeft gefaald als leidinggevende en is weggedoken voor zijn verantwoordelijkheid’, zo beet de officier van justitie hem dinsdag toe.
Vijf van de zes verdachten in de fraudezaak hebben zich volgens het OM schuldig gemaakt aan omkoping, valsheid en geschrifte en schending van bedrijfsgeheimen. In de onderbouwing van die verwijten kwam Huges er het slechtst van af. Het ontbreekt hem aan ‘een moreel kompas’, vindt het OM.
Zo wordt hem verweten te hebben ‘gemanipuleerd’ met een intern fraudeonderzoek door advocatenbureau De Brauw om zo zijn eigen rol toe te dekken. Ook zouden er notulen van een directievergadering van een dochterbedrijf over de Limburgse aanbesteding zijn vervalst.
‘Schijnconstructie’
Dat daarmee het concurrentiebeding werd overtreden wist NS heel goed
Huges zou de leidinggevenden van NS-dochterbedrijven onder druk hebben gezet om hoe dan ook de bieding op het Limburgse vervoer voor de periode 2017-2031 te winnen. Met die aanbesteding was ruim twee miljard euro gemoeid. Belangrijker voor de NS was de vrees dat anders een concurrerend vervoersbedrijf treinen mocht gaan rijden op het hoofdrailnet.
Om dat voor te zijn greep de NS alle middelen aan in de strijd om het vervoersrecht. Inclusief strafbare handelingen, aldus het OM. Er werd een oud-directeur van concurrerend vervoersbedrijf Veolia aangetrokken – via een ‘schijnconstructie’, zegt het OM – die werd omgekocht en alles wist van het openbaar vervoer in Limburg om vervolgens vertrouwelijke informatie door te spelen aan de NS.
Dat daarmee het concurrentiebeding werd overtreden wist de NS heel goed, probeerde het OM in een urenlang betoog te bewijzen. Huges drong er bij ondergeschikten op aan dit probleem ‘verstandig op te lossen’, zo werd uit mailverkeer geciteerd.
Dat een staatsbedrijf zich met ‘immorele’ praktijken inliet wordt de NS zwaar aangerekend
Een ingreep van Huges zelf in de hiërarchische structuur van het staatsbedrijf maakt het ‘onwaarschijnlijk’ dat hij van niks wist, menen de aanklagers. In een op zijn initiatief nieuwgevormd uitvoerend comité bespraken leidinggevenden van het moederconcern en dochterbedrijven alle belangrijke zaken.
Ex-directieleden van dochterbedrijf Qbuzz hebben tegenover de FIOD verklaard Huges steeds op de hoogte te hebben gehouden over de aanbestedingskwestie in Limburg. De topman hamerde erop dat de buit moest worden binnengehaald. Aanvankelijk won NS-dochterbedrijf Abellio de bieding maar toen in 2015 de fraude aan het licht kwam en Huges de laan werd uitgestuurd, verwierf concurrent Arriva alsnog de concessie.
Het hele dossier is ‘doordrenkt’ van de vrees van de NS dat een concurrent op het hoofdrailnet dreigde te gaan rijden, keek het OM dinsdag op het strafrechtelijk onderzoek terug. Dat een staatsbedrijf zich met ‘immorele’ praktijken inliet wordt de NS zwaar aangerekend.
Tegen het bedrijf werd een boete van drie miljoen euro geëist. Toezichthouder ACM gaf de NS eerder een boete van 41 miljoen euro. De NS is daar tegen in beroep gegaan. Behalve Huges werden ook tegen de oud-directeur van Veolia en de voormalige topman van NS-dochter Abellio gevangenisstraffen geëist, respectievelijk acht en tien maanden. Voor andere verdachten dreigen taakstraffen en boetes.
De komende dagen zijn de advocaten van de verdachten aan het woord. De rechtbank doet op 21 december 2017uitspraak.
Lees hier het profiel over Timo Huges;
Timo Huges, de gebeten hond van NS en justitie
De mantra van de voormalige president-directeur van NS Timo Huges was: ‘De reiziger hoort op 1, 2 én 3 te staan.’ Hoe kortstondig hij ook aan het roer stond van de NS, bij de vakbonden en reizigersorganisaties zijn ook nu nog – ondanks het optreden van het Openbaar Ministerie – amper lelijke woorden op te vangen over Huges. (+)
Telegraaf 21.11.2017 De hoge strafeisen tegen oud-topmensen van NS Groep zijn keihard aangekomen. Tegen ex-baas Timo Huges is bij de rechtbank in Den Bosch een celstraf geëist van twaalf maanden in een ’schokkende smeergeldaffaire’.
NOS 21.11.2017Tegen voormalig NS-topman Timo Huges is een jaar cel geëist in de rechtszaak over fraude bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. Huges, de NS en vijf andere betrokkenen staan daarvoor terecht.
Het Openbaar Ministerie acht Huges schuldig aan valsheid in geschrifte, het schenden van bedrijfsgeheimen en het leidinggeven aan corruptie. Volgens het OM had hij voldoende kennis om in te grijpen, maar heeft hij zeer ernstig gefaald. Huges had een defect moreel kompas, zegt de officier van justitie.
Oud-directeur concurent
Het OM eist 10 maanden cel tegen directeur Hoogesteger van NS-dochter Abellio. Tegen René de Beer, oud-directeur van Veolia, is 8 maanden geëist. Hij zou door Abellio zijn ingehuurd om bedrijfsgeheimen van zijn oude werkgever te gebruiken om de Limburgse aanbesteding binnen te halen. Dat lukte; Abellio haalde de gunning binnen.
Tegen de andere betrokkenen eist het OM taakstraffen. NS als bedrijf moet een boete van 3 miljoen euro betalen, vindt de officier van justitie. Volgens het OM deed het bedrijf aan bedrijfsspionage, valsheid in geschrifte en omkoping.
10 miljoen euro
Tijdens de rechtszaak ontkende Huges dat hij als NS-topman persoonlijk betrokken was bij de fraude. “Als president-directeur hoef je geen verstand van aanbestedingen te hebben. Daar heb je hele capabele directeuren voor”, zei hij. Volgens hem was het financiële belang beperkt. Het ging om een omzet van 10 miljoen euro, tegenover de totale NS-omzet van 5 miljard euro.
Nadat de fraude twee jaar geleden bekend was geworden, raakte Abellio de gunning kwijt. Arriva, de nummer twee in de aanbestedingsprocedure, mag hierdoor gedurende vijftien jaar het vervoer met stoptreinen en bussen in Limburg verzorgen. De Autoriteit Consument & Markt gaf de NS eerder een boete van bijna 41 miljoen euro.
AD 21.11.2017 Tegen oud-NS-topman Timo Huges is bij de rechtbank in Den Bosch een celstraf geëist van twaalf maanden, omdat hij leiding zou hebben gegeven aan de fraude bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg.
Tegen NS zelf werd 3 miljoen euro boete geëist. Ook oud-directeur René de Beer van Veolia hoorde een strafeis, omdat hij vertrouwelijke bedrijfsinformatie naar NS zou hebben gelekt: acht maanden cel.
Schijnconstructie
Volgens het Openbaar Ministerie (OM) nam NS Groep NV via een schijnconstructie de oud-directeur van Veolia in dienst, die informatie doorspeelde naar NS. Daardoor kon de NS de aanbesteding winnen. Toen de fraude uitkwam, ging de concessie voor de periode 2017-2031 naar Arriva. Volgens de officier van justitie maakten de betrokkenen zich schuldig aan valsheid in geschrifte, omkoping en het lekken van bedrijfsgeheimen.
De Beer werd, om het concurrentiebeding te omzeilen, in dienst genomen bij consultant PTRM. ,,Dat was alleen als afleiding om te verhullen dat hij in werkelijkheid al in dienst was bij Qbuzz”, stelde de aanklager. Die NS-dochter hield zich bezig met de voorbereiding van de aanbesteding. Volgens de aanklager hadden ,,alle directeuren, inclusief Huges, zich als één blok gecommitteerd aan de aanbesteding”. Iedereen wist van de schijnconstructie en de reden ervan, aldus de aanklager.
‘Onwaarachtig’
Huges zou een aan hem geadresseerde mail met concurrentiegevoelige informatie van vervoersbedrijf Veolia hebben doorgestuurd naar NS-dochter Qbuzz terwijl dat strikt verboden is. De bestuurder heeft tijdens het proces gezegd dat hij ten onrechte wordt beschuldigd. Hij zou niet hebben geweten van de zwendel en zich nauwelijks hebben bemoeid met de aanbesteding. ,,Onwaarachtig”, zei de officier daarover. ,,Hij gaf feitelijk leiding aan de strafbare feiten.” Huges moest als gevolg van de affaire aftreden.
Huges werd in 2015 door toenmalig minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem op het matje geroepen. Kort na dat gesprek werd Huges ontslagen. De NS kreeg in juni van dit jaar een boete van bijna 41 miljoen euro opgelegd in verband met deze zaak.
Werkstraffen
Tegen twee directeuren van NS-dochterbedrijf Qbuzz werden werkstraffen en boetes tot 50.000 euro geëist. De bestuurder van NS-dochter Abellio hoorde tien maanden cel eisen. Uitspraak op 21 december.
Elsevier 21.11.2017 Tegen oud-NS-topman Timo Huges is bij de rechtbank in Den Bosch een celstraf geëist van twaalf maanden. Hij zou leiding hebben gegeven aan de fraude bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. Tegen oud-directeur René de Beer van Veolia eiste het Openbaar Ministerie (OM) acht maanden cel, omdat hij vertrouwelijke bedrijfsinformatie naar de NS zou hebben gelekt.
Tegen de NS zelf werd een boete van 3 miljoen euro geëist.
Volgens het OM nam NS Groep NV via een schijnconstructie de oud-directeur van vervoerder Veolia in dienst, die informatie doorspeelde naar de NS. Daardoor kon de NS de aanbesteding winnen. Toen de fraude aan het licht kwam, ging de aanbesteding voor de periode 2017-2031 naar Arriva. De deal heeft een waarde van 2 miljard euro.
Volgens de officier van justitie maakten de betrokkenen zich schuldig aan valsheid in geschrifte, omkoping en het lekken van bedrijfsgeheimen.
De Beer werd, om het concurrentiebeding te omzeilen, in dienst genomen bij consultant PTRM. ‘Dat was alleen als afleiding om te verhullen dat hij in werkelijkheid al in dienst was bij Qbuzz’, stelde de aanklager. NS-dochter Qbuzz hield zich bezig met de voorbereiding van de aanbesteding. Volgens de aanklager hadden ‘alle directeuren, inclusief Huges, zich als één blok gecommitteerd aan de aanbesteding’. Iedereen wist van de schijnconstructie en de reden ervan, aldus de aanklager.
Huges: ‘beschuldiging ten onrechte’
Huges heeft tijdens het proces gezegd dat hij ten onrechte wordt beschuldigd. Hij zou niet hebben geweten van de zwendel en zich nauwelijks hebben bemoeid met de aanbesteding. ‘Onwaarachtig’, noemde de officier van justitie die verklaring. Eerder kreeg het spoorbedrijf al een boete van 41 miljoen euro opgelegd van de Autoriteit Consument & Markt (ACM).
In juni 2015 stapte de topman op nadat bewijzen tegen hem zich steeds verder opstapelden. Zo zou hij een mail met vragen van vervoerbedrijf Veolia hebben doorgestuurd naar QBuzz.
Op het matje om uitleg te geven
Toenmalig minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) riep de top van de NS een paar dagen voor het vertrek van Huges op het matje om uitleg te geven. De bewindsman noemde de onregelmatigheden toen zeer ernstig.
De uitspraak in de zaak volgt op 21 december 2017.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
Oud-NS-topman Huges hield vol dat hij van aanbestedingen hoegenaamd geen verstand had
VK 16.11.2017 Het is geen alledaags beeld in strafzaken voor de rechtbank: leidinggevenden van een staatsbedrijf die zich verweren tegen de aanklacht zich schuldig te hebben gemaakt aan onder meer omkoping en valsheid in geschrifte. Het gebeurde Timo Huges donderdag.
De voormalig president-directeur van de Nederlandse Spoorwegen (NS) is een van de zeven verdachten in de strafzaak over de malversaties bij de aanbesteding van het openbaar vervoer in Limburg. Op de eerste dag van het proces deed Huges er donderdag alles aan om rechter ervan te overtuigen dat hij in een verkeerd toneelstuk is beland.
Vals spel
Volgens het Openbaar Ministerie staat het vast dat de NS en dochterbedrijven QBuzz en Abellio vanaf 2013 vals spel hebben gespeeld bij het binnenhalen van de Limburgse ov-concessie voor de periode 2017-2031. De NS raakte die buit kwijt toen de malversaties aan het licht kwamen. Concurrent Arriva is nu verantwoordelijk voor het openbaar vervoer in Limburg.
Huges zelf werd voor zijn rol in dat vals spel halverwege 2015 door de grootaandeelhouder (ministerie van Financiën) de laan uitgestuurd. Hij beklemtoonde voor de rechtbank dat hij als hoogste in rang vrijwel geen rol speelde in deze kwestie. Ruim twee miljard euro was er met de Limburgse concessie gemoeid, over een periode van vijftien jaar, maar volgens Huges was zijn bemoeienis verwaarloosbaar.
‘In feite ging het om een omzet van tien miljoen euro op twee stoplijntjes in Limburg’, zei hij. ‘Beperkt’ noemde Huges het financiële belang van de NS, een bedrijf met een jaarlijkse omzet van meer dan vijf miljard.
Daarbij: de strijd om het Limburgse openbaar vervoer was een aangelegenheid voor de dochterbedrijven en vereiste zeker geen actieve rol van de hoogste in rang. Op de vraag van de rechter of het hier geen ‘Chefsache’ betrof: ‘Welnee..’ De aanschaf van nieuwe intercity’s (kosten twee miljard) of het publiekelijk opkomen voor een mishandelde conductrice in Hoofddorp, dat zijn zaken waarmee een president-directeur van de NS zich bemoeit, zei Huges.
Hoezeer Huges zijn eigen rol ook bagatelliseerde, uit het dertien ordners dikke dossier waarmee het Openbaar Ministerie (OM) de strafzaak ingaat, rijst het beeld op dat NS en dochterbedrijven er heel veel aan gelegen was de buit in Limburg binnen te halen. In Limburg werden voor het eerst in Nederland treinverkeer en ander openbaar vervoer in één concessie aanbesteed.
Machtspositie
De NS, dat door het rijk het alleenrecht is vergund op het rijden op het hoofdrailnet, vreesde dat Limburg het begin kon worden van aantasting van die machtspositie. Als concurrenten als Veolia of Arriva treinen mochten laten rijden in Limburg zou dat tot een ‘boktoreffect’ kunnen leiden, zo staat in interne NS-stukken die door het OM in beslag zijn genomen. Er zou ook elders ‘geknabbeld’ kunnen worden aan de monopoliepositie van NS op grote delen van het spoornet, voorzag het staatsbedrijf.
Oud-NS-topman Huges hield vol dat hij van aanbestedingen hoegenaamd geen verstand had
De NS ging in de voorbereiding op het bieden op het Limburgse openbaar vervoer in zee met een oud-directeur van Veolia, de spin in het web in de hele kwestie. Veolia was tot dan verantwoordelijk voor het openbaar vervoer in Limburg en de oud-directeur voorzag NS en dochterbedrijven Abellio en Qbuzz van allerhande nuttige data. De man, een van de zes verdachten in deze zaak, schond daarmee het concurrentiebeding en werd daartoe aangezet door NS die een ‘schijnconstructie’ voor zijn werk optuigde, zegt het OM.
Om die reden omvat de aanklacht van het OM niet alleen omkoping en valsheid in geschrifte, maar ook de schending van bedrijfsgeheimen. Zo complex is de zaak dat de rechtbank er acht procesdagen voor heeft uitgetrokken. Het OM neemt de zaak hoog op. Juist omdat er bij de toch al vaak ondoorzichtige aanbestedingsprocedures van een staatsbedrijf een smetteloos optreden mag worden verwacht.
Oud-NS-topman Huges hield vol dat hij van aanbestedingen hoegenaamd geen verstand had. Zijn rol was vooral de reputatie van de NS te beschermen. ‘Dus ben ik eens gaan eten met een Limburgse gedeputeerde die zich onaardig over ons had uitgelaten.’
Telegraaf 27.12.2016 De tariefsverlaging die de Autoriteit Consument en Markt aan ProRail heeft opgelegd, moet voor de NS reden zijn om de prijs van treinkaartjes te verlagen. Dat vindt althans reizigersorganisatie Voor beter OV.
Consumentenwaakhond ACM heeft vorige week uitspraak gedaan over een klacht die de kleine spoorvervoerders over ProRail hadden ingediend. De spoorbeheerder heeft de ’gebruiksvergoeding’ in 2015 met 18% verhoogd, volgens de klagers zonder goede reden.
Gelijk
De ACM heeft die klagers gelijk gegeven, en ProRail moet nu over zowel dit jaar als vorig jaar €4 miljoen terugbetalen. Niet alleen aan klagende partijen Arriva, Connexxion, Syntus en Veolia, maar ook aan grootverbruiker NS.
Die moet dat doorberekenen aan de reiziger, vindt Voor beter OV. De belangenclub vindt het opvallend dat NS zelf géén bezwaar maakte tegen ProRails tariefsverhoging.
„Hiermee wordt duidelijk dat de vervoerconcessie van de NS niet deugt”, concludeert de reizigersorganisatie. „De NS kan alle door ProRail in rekening gebrachte heffingen plompverloren in de tarieven doorberekenen, en zal daarom – zo blijkt nu – geen vinger uitsteken om die kosten op een fatsoenlijk niveau te houden.”
Telegraaf 27.12.2016 De tariefsverlaging die de Autoriteit Consument en Markt aan ProRail heeft opgelegd, moet voor de NS reden zijn om de prijs van treinkaartjes te verlagen. Dat vindt althans reizigersorganisatie Voor beter OV.
Consumentenwaakhond ACM heeft vorige week uitspraak gedaan over een klacht die de kleine spoorvervoerders over ProRail hadden ingediend. De spoorbeheerder heeft de ’gebruiksvergoeding’ in 2015 met 18% verhoogd, volgens de klagers zonder goede reden.
Gelijk
De ACM heeft die klagers gelijk gegeven, en ProRail moet nu over zowel dit jaar als vorig jaar €4 miljoen terugbetalen. Niet alleen aan klagende partijen Arriva, Connexxion, Syntus en Veolia, maar ook aan grootverbruiker NS.
Die moet dat doorberekenen aan de reiziger, vindt Voor beter OV. De belangenclub vindt het opvallend dat NS zelf géén bezwaar maakte tegen ProRails tariefsverhoging.
„Hiermee wordt duidelijk dat de vervoerconcessie van de NS niet deugt”, concludeert de reizigersorganisatie. „De NS kan alle door ProRail in rekening gebrachte heffingen plompverloren in de tarieven doorberekenen, en zal daarom – zo blijkt nu – geen vinger uitsteken om die kosten op een fatsoenlijk niveau te houden.”
Telegraaf 27.12.2016 ProRail heeft spoorvervoerders de afgelopen twee jaar te hoge tarieven gerekend voor het gebruik van het spoor. Daarom moet de spoorbeheerder over 2015 en 2016 €4 miljoen per jaar terugbetalen, heeft toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) bepaald.
De ACM tikte ProRail eerder al op de vingers over de variabele kosten die de spoorbeheerder in rekening brengt aan vervoerders. Zij zagen de tarieven voor de gebruiksvergoeding in 2015 en 2016 met bijna een vijfde (circa €50 miljoen) stijgen. Arriva, Connexion, Syntus en Veolia dienden daarover een klacht in bij de ACM.
Die bepaalde eerder dat ProRail de berekening van de tarieven moest aanpassen en beter moest onderbouwen. Uit die onderbouwing bleek volgens ACM dat ProRail één factor ten onrechte meerekende bij de vaststelling van de gebruiksvergoeding.
NU 20.12.2016 De door het kabinet teruggedraaide privatisering van spoorbeheerder ProRail zal niet leiden tot duurdere treinkaartjes, zegt staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur).
De bewindsvrouw reageert dinsdag op een rapport van adviesbureau McKinsey, dat in handen is van De Telegraaf. Daaruit zou blijken dat er een flink prijskaartje aan de omvorming van ProRail hangt.
Treinkaartjes zouden tot 10 procent duurder kunnen worden, aldus het rapport. “Het kabinet wil ervoor zorgen dat de kosten niet op reizigers, verladers, vervoerders en investeringen op het spoor worden afgewenteld”, zegt Dijksma.
Het rapport zou maandag naar de staatssecretaris zijn gestuurd ter voorbereiding op het debat in de Tweede Kamer dinsdagavond.
ProRail is nu een besloten vennootschap, maar moet een zelfstandig bestuursorgaan worden onder het ministerie van Infrastructuur en Milieu.
Akkoord
De ministerraad ging begin december akkoord met het voorstel om de spoorbeheerder om te vormen. Het wetsvoorstel moet eind 2017 naar de Kamer. De totale kosten van de operatie worden geraamd op 20 tot 30 miljoen euro.
De verrekening van belastingvoordelen met de fiscus en het betalen van vennootschapsbelasting zouden daarbij punten van zorg zijn. Deze zouden een naheffing van honderden miljoenen extra kunnen opleveren. maar moeten volgens Dijksma nog worden nagerekend door de Belastingdienst.
Telegraaf 10.12.2016 Nu ProRail een publieke organisatie wordt, is de kans groot dat de NS in delen wordt verkocht, vreest Jacqueline Lohle, bestuurder bij FNV Spoor. Vrijdag maakte het kabinet bekend ProRail als publieke organisatie bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu onder te brengen.
FNV Spoor is fel tegenstander van dat kabinetsbesluit. „Hierdoor is nadere samensmelting van ProRail met de NS verder weg dan ooit. Ze komen verder van elkaar op afstand te staan. Het wordt nu makkelijker om de NS in delen op te knippen en te verkopen aan buitenlandse partijen”, aldus Lohle.
Ze zegt geen aanwijzingen te hebben dat de NS in de etalage staat, maar met de verkiezingen in aantocht is haar angst dat de NS een speelbal wordt van marktwerking. Lohle zou liever zien dat het kabinet ervoor had gekozen om „één ov Nederland” te maken. „Als de NS openbaar verkocht wordt, verkwanselt de overheid opnieuw een groot Nederlands bedrijf. We hebben dan niets meer te zeggen over ons eigen spoor”, zegt Lohle.
AD 10.12.2016 Nu ProRail een publieke organisatie wordt, is de kans groot dat de NS in delen wordt verkocht, vreest Jacqueline Lohle, bestuurder bij FNV Spoor. Gisteren maakte het kabinet bekend ProRail als publieke organisatie bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu onder te brengen.
FNV Spoor is fel tegenstander van dat kabinetsbesluit. ,,Hierdoor is nadere samensmelting van ProRail met de NS verder weg dan ooit. Ze komen verder van elkaar op afstand te staan. Het wordt nu makkelijker om de NS in delen op te knippen en te verkopen aan buitenlandse partijen”, aldus Lohle. Ze zegt geen aanwijzingen te hebben dat de NS in de etalage staat, maar met de verkiezingen in aantocht is haar angst dat de NS een speelbal wordt van marktwerking.
Lohle zou liever zien dat het kabinet ervoor had gekozen om ,,één ov Nederland” te maken. ,,Als de NS openbaar verkocht wordt, verkwanselt de overheid opnieuw een groot Nederlands bedrijf. We hebben dan niets meer te zeggen over ons eigen spoor”, zegt Lohle.
RO 09.12.2016 De ministerraad heeft op voorstel van staatssecretaris Dijksma van Infrastructuur en Milieu definitief besloten om van private spoorbeheerder ProRail een zelfstandig bestuursorgaan met eigen rechtspersoonlijkheid (zbo) te maken.
ProRail is nu een bedrijf, terwijl het zo’n 2 miljard euro aan belastinggeld krijgt om te werken aan het spoor. Het kabinet kan met de verandering van ProRail van een bv naar een zbo beter sturen op de financiën en prestaties van de organisatie. Het publiek maken van ProRail geeft een bewindspersoon de mogelijkheid om ook echt direct verantwoording te kunnen afleggen.
Goedkeuren begroting
Het kabinet heeft met een zbo de mogelijkheid om onder meer de begroting en jaarrekening van ProRail goed te keuren, kwaliteitsonderzoeken te doen en beleidsregels vast te stellen. Verder valt een zbo onder de wet openbaarheid van bestuur. Hierdoor ontstaat een meer navolgbare en controleerbare manier van werken.
Behoud salaris en pensioen personeel
Medewerkers van ProRail behouden met deze zbo hun eigen cao en pensioen bij het Spoorwegpensioenfonds. De structuur verandert door het wegvallen van de Raad van Commissarissen.
Onafhankelijkheid
Met de ZBO is de vereiste onafhankelijkheid van ProRail het beste georganiseerd, zowel ten aanzien van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) als van een aantal taken van ProRail (capaciteitsverdeling, vaststelling van de gebruikersvergoeding, verkeersleiding en planning) en het toezicht daarop.
Gebruikersraad
Het kabinet wil partijen (onder andere vervoerders, verladers, reizigers) die een direct belang hebben bij ProRail de kans geven om mee te denken over bijvoorbeeld verbeteringen van de werkwijze en procedures, tariefvoorstellen en jaarplannen. Dit zou kunnen met een gebruikersraad. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu kan bij het toezicht op ProRail dan gebruik maken van zo’n gebruikersraad.
Geen financiële gevolgen voor reiziger
Voor het kabinet geldt de blijvende inzet om de organisatieverandering zonder financiële gevolgen voor reizigers, verladers, vervoerders en investeringen op het spoor te laten plaatsvinden. Eind 2017 verwacht het kabinet het wetsvoorstel voor de omvorming van ProRail BV naar een zbo gereed te hebben.
Telegraaf 09.12.2016 ProRail weet niets van het kabinetsbesluit, waarbij het bedrijf weer een publieke organisatie wordt. Het bedrijf zegt vrijdag in een reactie verrast te zijn door het besluit van staatssecretaris Sharon Dijksma de spoorbeheerder om te vormen tot een zelfstandig bestuursorgaan met eigen rechtspersoonlijkheid (zbo).
ProRail gaat het besluit eerst goed bestuderen en is benieuwd op grond van welke nieuwe elementen het besluit is genomen. De organisatie wil weten wat de personele, organisatorische, juridische en financiële consequenties zijn van het kabinetsbesluit.
Een woordvoerder van Dijksma zegt dat ProRail wel degelijk op de hoogte is gebracht van het besluit en betrokken bij het traject naar deze besluitvorming.
NU 09.12.2016 ProRail wordt definitief weer een publieke organisatie. De ministerraad ging vrijdag akkoord met het voorstel om de spoorbeheerder, die nu nog een besloten vennootschap is, om te vormen tot een zelfstandig bestuursorgaan met eigen rechtspersoonlijkheid (zbo).
Het ministerie van Infrastructuur en Milieu moet zo meer greep krijgen op het bedrijf dat afgelopen jaren onder meer te maken had met kostenoverschrijdingen bij projecten. Ook verliep de samenwerking tussen het ministerie en Prorail niet optimaal. Tegen de structuurwijziging zijn veel bezwaren in de spoorsector.
Om procedures, werkwijzen, tarieven en jaarplannen te verbeteren overweegt het kabinet een gebruikersraad instellen. Daarin kunnen dan onder meer vervoerders, verladers en reizigers zitting nemen. Eind volgend jaar hoopt het kabinet de wet voor de structuurwijziging klaar te hebben.
ProRail zegt in een reactie niets van het kabinetsbesluit te weten en is naar eigen zeggen verrast. De spoorbeheerder gaat het besluit eerst goed bestuderen en is benieuwd op grond van welke nieuwe elementen het besluit is genomen. De organisatie wil weten wat de personele, organisatorische, juridische en financiële consequenties zijn van het kabinetsbesluit.
Een woordvoerder van Dijksma zegt dat ProRail wel degelijk op de hoogte is gebracht van het besluit en betrokken bij het traject naar deze besluitvorming.
AD 09.12.2016 ProRail wordt definitief weer een publieke organisatie. De ministerraad ging vrijdag akkoord met het voorstel om de spoorbeheerder, die nu nog een besloten vennootschap is, om te vormen tot een zelfstandig bestuursorgaan met eigen rechtspersoonlijkheid (zbo).
Het ministerie van Infrastructuur en Milieu moet zo meer greep krijgen op het bedrijf dat afgelopen jaren onder meer te maken had met kostenoverschrijdingen bij projecten. Ook verliep de samenwerking tussen het ministerie en ProRail niet optimaal. Tegen de structuurwijziging zijn veel bezwaren in de spoorsector.
Om procedures, werkwijzen, tarieven en jaarplannen te verbeteren overweegt het kabinet een gebruikersraad instellen. Daarin kunnen dan onder meer vervoerders, verladers en reizigers zitting nemen. Eind volgend jaar hoopt het kabinet de wet voor de structuurwijziging klaar te hebben.
Telegraaf 09.12.2016 De tijdelijke NS-baas Roger van Boxtel blijft aan tot augustus 2019. Dat is besloten door de raad van commissarissen en de staat als aandeelhouder. Hij werd vorig jaar aangesteld na de aanbestedingsfraude in het Limburgse ov en het Fyra-debacle.
De toenmalige NS-topman Timo Huges moest opstappen samen met diverse andere betrokken managers. Volgende week begint in Den Bosch de strafzaak tegen NS, Huges en een viertal verdachten.
Er loopt ook een civiele procedure van de benadeelde vervoerder Veolia (Transdev). Die claimt miljoenen schadevergoeding. Concurrent Arriva gaat de concessie vanaf volgende week rijden.
Onder leiding van Van Boxtel heeft NS de vernieuwde strategie 2016-2019 gepresenteerd en een proces in gang gezet om de besturing van de organisatie slagvaardiger te maken. Ook is NS gestart met het doorvoeren van de lessen naar aanleiding van de parlementaire enquête Fyra.
Ook loopt het programma NS in Control om de risicobeheersing en interne procedures binnen NS op een hoger niveau te brengen. Van Boxtel: ,,Het is mijn ambitie om van NS een sterk bedrijf te maken.”
De Raad van Bestuur van NS bestaat verder uit directeur Financiën Bert Groenewegen, directeur Risicobeheersing Susi Zijderveld, directeur Operatie Marjan Rintel en de directeur Commercie & Ontwikkeling, waargenomen door Maurice Unck.
Telegraaf 27.10.2016 In de Tweede Kamer bestaan geen bezwaren tegen het plan van het kabinet om de zelfstandigheid van ProRail te beperken. „We kunnen de keuze billijken”, zei VVD’er Betty de Boer. Alleen het CDA keert zich tegen de ingeslagen weg, bleek donderdag tijdens een debat in de Kamer.
Staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur) kondigde eerder deze maand aan de spoorbeheerder te willen omvormen tot een zogeheten zelfstandig bestuursorgaan (zbo). Het komt daarmee onder de hoede van haar ministerie. Zij wil zo meer grip krijgen op ProRail.
In de spoorsector zijn veel bezwaren tegen het plan van Dijksma. Ook reizigersorganisaties reageerden negatief. Werkgeversorganisatie VNO-NCW waarschuwde donderdag nog in een brief aan de staatssecretaris dat haar plan negatieve gevolgen kan hebben voor investeringen in het spoor.
Een aantal partijen zoals de PVV, SP en GroenLinks steunen het beleid, maar zouden het liefst zien dat ProRail en NS worden samengebracht onder een moedermaatschappij, een holding. Dat is volgens Dijksma niet mogelijk.
Zij wil meer controle op ProRail omdat het staatsbedrijf onder meer de kosten overschreed bij een reeks projecten. Ook verliep de samenwerking tussen het ministerie en ProRail niet optimaal. In het verleden is ook in de Kamer erop aangedrongen dat het ministerie haar greep op ProRail zou versterken.
Het CDA vindt het nu allemaal te snel gaan. „De nut en noodzaak is voor mij nog niet duidelijk”, zei Marijn van Helvert. Hij vindt dat eerst nog andere varianten moeten worden onderzocht.
Dijksma komt in december met een verder uitgewerkt plan.
Telegraaf 26.10.2016 Een meerderheid van de Nederlanders vindt het een goed idee dat spoorbeheerder ProRail weer in publieke handen komt. Dat blijkt uit representatief onderzoek door bureau SAMR onder treinreizigers en niet-treinreizigers. Tegelijkertijd geeft het grootste deel van de ondervraagden aan dat het ze niet uit maakt wie er verantwoordelijk is; we vinden het vooral belangrijk dat het spoor goed geregeld is.
Het draagvlak is een positieve opsteker voor het ministerie van Infrastructuur, opdrachtgever van het onderzoek. Reizigersorganisaties en vakbonden maken de laatste weken een hoop kabaal over de aanstaande nationalisatie van ProRail. Ze willen dat het bedrijf, met de overheid als enig aandeelhouder, zelfstandig blijft.
Het kabinet heeft onlangs besloten dat de spoorbeheerder een zelfstandig bestuursorgaan moet worden. Hierdoor komt ProRail onder direct toezicht van het ministerie van Infrastructuur te staan en kan er sneller worden ingegrepen als er net als in het verleden grote financiële puinhopen ontstaan.
Staatssecretaris Dijksma (Infrastructuur) wil zo min mogelijk negatieve gevolgen voor personeel en reizigers. Volgens de bewindsvrouw is er om die reden besloten om van ProRail geen agentschap te maken. Wegbeheerder Rijkswaterstaat is wel een afdeling van het ministerie.
Nederlanders zijn nog verdeeld over de vraag of de nationalisatie negatieve gevolgen heeft. Ongeveer een kwart denkt dat reizen met de trein duurder zal worden, maar ook een kwart van de mensen verwacht geen gevolgen voor de prijs. Ruim 30 procent van de treinreizigers vreest veel hinder te ondervinden van de aanstaande reorganisatie. Tegelijkertijd denkt eenzelfde aantal dat er door het nieuwe ProRail minder treinen uitvallen.
De Tweede Kamer praat morgen over de toekomst van ProRail. Een meerderheid steunt de nationalisatie.
NU 24.10.2016 Het kabinet sluit uit dat spoorbeheerder ProRail een agentschap kan worden. Dat schrijft staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur en Milieu) maandag in een brief aan de Tweede Kamer.
De staatssecretaris is niet voor deze optie, omdat dit “ingrijpende gevolgen” heeft voor de arbeidsvoorwaarden en het pensioen van personeel.
ProRail is nu nog een privaat bedrijf dat vrijwel volledig op belastinggeld draait. Hoewel er ieder jaar ongeveer 2 miljard euro publiek geld naar het bedrijf gaat, gaat ProRail in de huidige situatie als bv over de eigen bedrijfsvoering.
Sturen
Het plan om ProRail dan om te vormen tot een zelfstandig bestuursorgaan wordt nu verder uitgewerkt. In dat geval blijven de huidige arbeidsvoorwaarden en het pensioen behouden.
Als ProRail inderdaad een zelfstandig bestuursorgaan wordt, dan kan het kabinet meer sturen op het gebied van prestaties, transparantie en financiën. “Daarbij ligt een duidelijke eindverantwoordelijkheid bij de bewindspersoon”, aldus het ministerie van Infrastructuur en Milieu.
“Verder blijft de onafhankelijkheid van ProRail het beste geborgd, net als de mogelijkheid om zelf de dagelijkse operatie in handen te houden.”
Verantwoordelijkheid
Door van ProRail een publieke organisatie te maken, wordt het volgens Dijksma voor de verantwoordelijke bewindspersoon mogelijk om ook echt verantwoordelijkheid te nemen voor de besteding van het geld dat naar de spoorbeheerder gaat.
Er wordt nog een analyse uitgevoerd en met betrokken partijen gesproken. Eind dit jaar zal het kabinet dan een definitieve keuze maken over de organisatievorm.
VK 16.10.2016 Zelf maakte Sharon Dijksma, nog als lid van de Tweede Kamer, in 2005 al deel uit van de zoveelste parlementaire commissie die zich boog over de vraag of de splitsing van het (personen-) vervoer over het spoor en het beheer over dat spoor niet beter ongedaan gemaakt kon worden. Te veel rompslomp, concludeerde die commissie.
Nu is Sharon Dijksma de ‘baas’ over het beheer van het spoor – voor zo lang het nog duurt; een terugkeer van de PvdA in een volgend kabinet is niet zo evident – en wordt de wissel omgezet: het spoor en stations zijn van ons allen, jaarlijks pompen we 2,5 miljard euro in ProRail, dus waarom laten we al dat werk aan een ‘bedrijf’ over?
Een bedrijf onder curatele stellen en elke week op het matje roepen, daar worden de mensen in het algemeen niet beter van, aldus ProRail-directeur Eringa.
In het Utrechtse hoofdkantoor van dat bedrijf liet Dijksma begin vorige maand ten overstaan van het personeel er geen enkel misverstand over bestaan: sinds anderhalf jaar, onder leiding van de nieuwe directeur Pier Eringa, presteert ProRail veel beter dan voorheen. Niettemin: het ministerie van Infrastructuur en Milieu, enig aandeelhouder van ProRail, haalt de teugels aan en transformeert de BV ProRail tot een soort ambtelijke dienst.
‘Een bedrijf onder curatele stellen en elke week op het matje roepen, daar worden de mensen in het algemeen niet beter van’, zei ProRail-directeur Eringa eind augustus in een interview met deze krant (+). Onmiddellijk werd hij zelf op het matje geroepen aan de Haagse Plesmanweg. Het botert, kortom, niet tussen het ministerie en het ‘bedrijf’ dat in Nederland treinstations bouwt, spoor onderhoudt en vernieuwt en verantwoordelijke is voor een soepele treinenverloop.
Zo beroerd is het in Nederland niet met dat treinverkeer, zegt de geroutineerde (internationale) reiziger, maar het gemopper op NS (vervoerder) en ProRail (spoorbeheerder) zal uiteraard nooit verstommen. En dringt ook bij voortduring de Tweede Kamer binnen. Voor ieder wissewasje moeten we naar het Binnenhof komen, klagen verantwoordelijke bewindslieden, terwijl we amper zegging hebben over de dagelijkse bedrijfsvoering.
Andersom klaagt ProRail vaak dat ‘Den Haag’ zelf het werk aan het spoor onnodig gecompliceerd maakt. Als er een wisselstoring is moet tegenwoordig vanwege allerlei veiligheidsregelgeving van alles worden stilgelegd. ‘Vroeger stapte een machinist uit en schopte even tegen die wissel. Mag niet meer’, zei ProRail-directeur Eringa een jaar geleden. Reizigersorganisaties besloten spontaan een inzamelingsactie te houden voor een boeket voor Eringa.
Diens constatering dat het ‘onder curatele’ stellen alleen maar een contraproductieve effect heeft lijkt nu door het kabinet te worden genegeerd.
Onder leiding van hoogleraar bestuurskunde Wim Derksen (voorstander van het terugbrengen van het spoorbeheer onder directe verantwoordelijk van de overheid) liet het kabinet in bredere zin onderzoeken wat het betekent als de band met staatsdeelnemingen strakker wordt aangehaald. Derksen nu: ‘Spoor is toch gewoon een nutsfunctie?’
Derksen plaatst de kanttekening dat het ombouwen van ProRail tot een zelfstandig bestuursorgaan – hij is er voorstander van – in zichzelf ook weer handenvol geld kost. Wat tot allerlei geschuif binnen de rijksbegroting (‘Zonder parlementaire controle’, schat hij in) leidt.
Kosten/baten
Nog vorige week drong een deel van de Tweede Kamer aan op een grondige analyse van de problemen bij ProRail, inclusief een kosten/baten analyse van een verandering van status van het bedrijf. Na het herfstreces informeert staatssecretaris Dijksma over het standpunt van het kabinet. Dat er in dit stadium op neer komt dat Dijksma het groene licht krijgt om van ProRail een zelfstandig bestuursorgaan te maken omdat het alternatief, een agentschap van het ministerie, nóg duurder uitvalt.
Volgens deskundigen in het belastingrecht gaat het opheffen van de BV ProRail sowieso veel belastinggeld kosten maar het ministerie van I en M zegt zich daar geen zorgen over te maken.
Trouw 16.10.2016 Het kabinet draait de verzelfstandiging van ProRail terug, meldt de NOS. Het staatsbedrijf wordt een zelfstandig bestuursorgaan onder het ministerie van infrastructuur, zodat het kabinet er meer grip op krijgt.
Het kabinet wil dat het onderhoud van het spoor verbetert zodat de overlast door storingen afneemt. Daarnaast moet er beter zicht komen op de financiën van ProRail, aangezien het kabinet de afgelopen jaren meermaals werd verrast door kostenoverschrijdingen.
Op dit moment heeft het Rijk alleen als aandeelhouder invloed op ProRail. Door er een zelfstandig bestuursorgaan onder het ministerie van infrastructuur van te maken, kan het kabinet besluiten terugdraaien en bestuurders benoemen en ontslaan. Andere voorbeelden van zelfstandige bestuursorganen zijn De Nederlandsche Bank, het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en het kadaster.
Nog geen definitief besluit
Volgens de NOS heeft de ministerraad afgelopen vrijdag de knoop doorgehakt na een voorstel van staatssecretaris Sharon Dijksma. Een woordvoerder van het ministerie laat weten dat het kabinet nog geen definitief besluit heeft genomen. Dijksma wil de Tweede Kamer binnen anderhalve week informeren over de stand van zaken, voordat de Kamer zich over de toekomst van ProRail buigt.
De ondernemingsraad van ProRail laat in een reactie aan persbureau ANP weten dat het kabinet in hun ogen ‘zeer onzorgvuldig en zelfs onbehoorlijk handelt in een poging de nationalisering van ProRail door te drijven’.
Misstanden bij bouwprojecten
ProRail had in voorgaande jaren te kampen met enorme kostenoverschrijdingen en misstanden bij grote bouwprojecten. In een interview met Trouw erkende John Voppen, directeur operatie van ProRail, vorige maand dat de spoorbeheerder nogal eens de neiging heeft om meer te beloven dan verstandig is. Zoals mei dit jaar, toen er grote werkzaamheden waren aan het spoor tussen Utrecht en Houten.
“We wilden zo graag dat de treinen maandagochtend om 6.00 uur zouden rijden, dat we geen buffer inbouwden voor het afronden van de werkzaamheden. Onverstandig, want die deadline bleek niet haalbaar. Die zondagavond moesten we toen communiceren dat het niet was gelukt om het op tijd af te krijgen. En dat de treinen dus niet konden rijden.”
Toch vindt Voppen dat het beeld van de spoorbeheerder in de media te negatief is, zei hij in Trouw. “Dat heeft te maken met het verschil tussen statistiek en ervaring. Ik kan wel zeggen dat het aantal storingen relatief laag is, als jij er als reiziger toevallig net twee in een week meemaakt, heb je daar geen boodschap aan.”
VK 16.10.2016 Spoorbeheerder ProRail komt onder directe controle van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I en M). Het kabinet heeft besloten ProRail, officieel sinds 2004 een zelfstandige BV met I en M als enig aandeelhouder, om te vormen tot een zelfstandig bestuursorgaan.
Daarmee maakt het kabinet na 21 jaar een einde aan de ‘opdeling op het spoor’ na de invoering van de marktwerking. Onder Paars-2 van premier Wim Kok werd bepaald dat de NS voortaan verantwoordelijk werd voor het personenvervoer en ProRail voor de infrastructuur, beide met een grote mate van zelfstandigheid maar met de staat als aandeelhouder.
ProRail wordt nu een min of meer ambtelijke dienst, waarbij de Raad van Commissarissen (nu onder leiding van oud-minister Hans Alders) het veld moet ruimen en het ministerie van I en M meer greep krijgt op de bedrijfsvoering. Het kabinet Rutte-2 heeft als een van de speerpunten van beleid staatsdeelnemingen die ‘op afstand’ zijn geplaatst weer meer aan de leiband te leggen. Ook om de parlementaire controle op het functioneren van die ‘bedrijven’ te versterken.
Een ingreep vindt het ministerie van I en M nodig omdat er naar het oordeel van verantwoordelijk staatssecretaris Sharon Dijksma (PvdA, Spoor) nog te vaak iets mis gaat op het spoor. Al erkent het kabinet dat er sinds anderhalf jaar, onder leiding van de nieuwe directeur Pier Eringa, veel is verbeterd als het gaat om computer- en wisselstoringen.
ProRail zegt niet op de hoogte te zijn van het feit dat het kabinet, op voorspraak van Dijksma, het principebesluit heeft genomen dat het bedrijf een zelfstandig bestuursorgaan wordt. Vergelijkbaar met bijvoorbeeld Staatsbosbeheer, de Sociale Verzekeringsbank of het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers.
Onder vuur
Meer over ProRail;
Lees hier het interview met Pier Eringa, de directeur van ProRail die eind augustus door de Volkskrant werd geïnterviewd.
Lees hier het opiniestuk van Wim Derksen: ‘ProRail moet het kleine broertje van Rijkswaterstaat worden’. De hoogleraar bestuurskunde reageerde op het interview met Pier Eringa.
‘Wij zijn nog in gesprek met het ministerie’, zegt de woordvoerder. ‘Allerlei onderzoeken naar de gevolgen van een ingreep van het kabinet lopen nog.’ Vorige week heeft ProRail een rapportage van accountantsbureau Stibbe aan het ministerie overlegd. Daarin staat dat de ‘ordening’ die Dijksma voorstaat een langdurige, kostbare operatie wordt. Met verregaande gevolgen voor de arbeidsvoorwaarden van de vierduizend personeelsleden van ProRail.
De ondernemingsraad van ProRail verwijt de staatssecretaris ‘onbehoorlijk’ bestuur. ‘Beloften worden verbroken, onderzoeken worden niet afgewacht, de belangen van reizigers en verladers genegeerd.’
Met dat laatste doelt de ondernemingsraad op het standpunt van de spoorsector (NS, andere vervoerders, goederenvervoerders, reizigersorganisaties en de havens van Rotterdam en Amsterdam) die nog vorige week in een ‘brandbrief’ aan het ministerie lieten weten geen heil te zien in een ingreep door het kabinet. Volgens al die ‘stakeholders’ van ProRail is de spoorbeheerder de laatste tijd juist op de goede weg.
Gevreesd wordt dat een opheffing van de zelfstandige BV die ProRail nu is grote financiële gevolgen heeft die vervoersbedrijven in de problemen gaan brengen. En uiteindelijk ook treinreizigers gaan treffen. Zo kan ProRail straks als zbo niet meer 21 procent BTW verrekenen met spoorvervoerders waardoor die zich mogelijk gedwongen zien de prijs voor vervoer over spoor te verhogen.
NU 16.10.2016 Het kabinet maakt een einde aan de zelfstandigheid van ProRail. De spoorbeheerder wordt volgens NOS een zelfstandig bestuursorgaan (zbo), waardoor de overheid meer te zeggen krijgt over het beleid.
De NOSmeldt op basis van Haagse bronnen dat ProRail wordt ondergebracht bij het ministerie van Infrastructuur.
Het kabinet zou het besluit vrijdag op aandringen van staatssecretaris Sharon Dijksma hebben genomen en van plan zijn de wijziging komende week aan te kondigen.
In april kondigde Dijksma al aan dat het kabinet de leiding van ProRail zou gaan overnemen. Eind 2015 bleek dat ruim 40 procent van de treinuitval werd veroorzaakt door problemen met rails, wissels en bovenleidingen. Het kabinet wil dat het onderhoud snel verbetert.
Overhaast
Ook wil het kabinet beter zicht krijgen op de financiën van Prorail. Het bedrijf had in voorgaande jaren te kampen met kostenoverschrijdingen en misstanden bij grote bouwprojecten.
ProRail spreekt tegenover de NOS van een onverstandig en overhaast besluit, omdat er nog onderzoek wordt gedaan naar de gevolgen van zo’n reorganisatie. Uit een onderzoek van ProRail zou blijken dat treinkaartjes duurder kunnen worden als gevolg van de reorganisatie.
‘Afstand groter’
Ook FNV Spoor vindt het een onverstandig besluit om ProRail onder te brengen bij het ministerie van Infrastructuur. “FNV Spoor is verbijsterd. Dit is een voorbarige en overhaaste stap. Met dit besluit maak je de afstand tussen NS en de spoorbeheerder alleen maar groter”, zegt Jacqueline Lohle, bestuurder FNV Spoor.
Lohle ziet nog een ander gevaar, namelijk dat de NS in de uitverkoop gaat: “Als je ons OV aan het buitenland wilt verkopen en de zeggenschap erover wilt verliezen, dan moet je het zo doen. Breng je ProRail onder bij het ministerie, dan zet je de NS klaar om verkocht te worden. Dat is niet in het belang van het OV in Nederland.”
Elsevier 16.10.2016 Het kabinet gaat het zelfstandig ondernemen van ProRail beëindigen. Vooral vanwege de overlast op het spoor en de onverwachte tekorten van vorig jaar, wordt de privatisering teruggedraaid.
Dat meldt NOS. Haagse bronnen beweren dat het kabinet vrijdag akkoord ging met het voorstel van staatssecretaris Sharon Dijksma (Infrastructuur en Milieu, PvdA). De beslissing wordt vrijdag officieel bekendgemaakt.
Van ProRail wordt een zelfstandig bestuursorgaan (zbo) gemaakt. Het bedrijf is verantwoordelijk voor het beheer, de aanleg, het onderhoud en de veiligheid van de Nederlandse spoorwegen. De laatste jaren is de staat alleen aandeelhouder geweest, maar het Rijk is wel verantwoordelijk voor het grootste deel van de 2,5 miljard euro die de BV jaarlijks ontvangt.
Het kabinet hoopt dus vooral op meer controle: vorig jaar werd het geconfronteerd met een dreigend tekort van bijna een half miljard euro. ProRail reageert volgens NOS verbijsterd, en noemt het besluit ‘onverstandig en overhaast’. Het zou daarnaast desastreuze gevolgen kunnen hebben voor het personeel en ook voor de klanten: treinkaartjes in Nederland zouden duurder kunnen worden.
De bestuurders van ProRail en andere spoorbedrijven voelden de bui al hangen. ‘In het belang van ruim één miljoen dagelijkse spoorreizigers, de Nederlandse industrie en de spoorsector doen wij een beroep op u om niet over één nacht ijs te gaan,’ aldus de spoorsectorbedrijven, waaronder ook NS, in een brandbrief aan Dijksma die begin oktober werd verstuurd.
De bedrijven lijken vooral te vinden dat Dijksma niet genoeg inzicht heeft in de eventuele gevolgen van een publieke organisatievorm voor ProRail. ‘De vraag is hoe zonder dat inzicht een afweging kan worden gemaakt. Wij achten het zorgwekkend dat ook zonder dit inzicht het besluit al lijkt te zijn genomen.’
Dat Dijksma de touwtjes in handen neemt, heeft te maken met het feit dat ProRail volgens het ministerie de hakken in het zand zet als het om het delen van informatie gaat. Dijksma zou hebben aangegeven dat haar voorganger ook regelmatig botste met het bedrijft, dat zou weigeren informatie te delen.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
Telegraaf 16.10.2016 Het ministerie van Infrastructuur neemt definitief de touwtjes bij spoorbeheerder ProRail in handen. De NOS meldt dat zondag op basis van bronnen in Den Haag. De voorlopers van ProRail waren in 1995 geprivatiseerd, maar nu zou het bedrijf een zelfstandig bestuursorgaan worden.
De ministerraad zou afgelopen vrijdag de knoop hebben doorgehakt, na een voorstel van staatssecretaris Sharon Dijksma (Spoor). Een woordvoerder van het ministerie laat desgevraagd weten dat het kabinet nog geen definitief besluit heeft genomen. Dijksma wil de Tweede Kamer binnen anderhalve week informeren over de stand van zaken, voordat de Kamer zich over de toekomst van ProRail buigt.
ProRail zegt zondag in een reactie „niet op de hoogte” te zijn van een besluit. De Ondernemingsraad van ProRail laat in een reactie weten dat het kabinet in hun ogen „zeer onzorgvuldig en zelfs onbehoorlijk handelt in een poging de nationalisering van ProRail door te drijven.”
ProRail had in voorgaande jaren te kampen met enorme kostenoverschrijdingen en misstanden bij grote bouwprojecten.
Een zelfstandig bestuursorgaan of zbo is, zoals de naam al aangeeft, zelfstandig en valt niet rechtstreeks onder een minister. Maar de minister houdt wel toezicht, gaat over benoeming en ontslag van bestuurders en kan besluiten terugdraaien. Bekende zbo’s zijn De Nederlandsche Bank (DNB), het kadaster, het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). ProRail is nu nog een staatsbedrijf, zoals Schiphol, de Gasunie en Holland Casino.
AD 16.10.2016 Het kabinet maakt een einde aan de privatisering van ProRail. Voortaan valt het bedrijf weer onder het ministerie van Infrastructuur, zo meldt de NOS. Belangrijkste reden is de wens om het onderhoud aan het spoor te verbeteren zodat de overlast afneemt. Dit wordt waarschijnlijk komende week bekend gemaakt.
Na ruim twintig jaar komt er een einde aan de privatisering van ProRail. De bedoeling is dat het een zelfstandig bestuursorgaaan wordt dat valt onder het minsterie van Infrastructuur.
Bij ProRail is men verbijsterd over de beslissing van het kabinet. De bedoeling is dat het onderhoud van het spoor verbetert, waardoor het aantal storingen teruggedrongen wordt. Ook een beter inzicht in de financiën van ProRail zou een belangrijke reden zijn geweest.
Overhaast
Volgens ProRail zou het onderzoek naar de gevolgen van een reorganisatie nog niet zijn afgerond. Zo zou het bijvoorbeeld tot gevolg kunnen hebben dat de treinkaartjes duurder worden.
Staatssecretaris Eric Wiebes zei al eerder sorry voor ‘te aantrekkelijke’ vertrekregeling.
Over de vertrekregeling van de Belastingdienst zijn ‘te haastig en onzorgvuldig’ besluiten genomen. De vrijwillige vertrekregelingrammelde aan alle kanten, en dat had niet zo gemoeten.
Dat schreef staatssecretaris Eric Wiebes (VVD) van Financiën als antwoord eerder nog in een brief aan de Tweede Kamer. In eerste instantie dacht de Belastingdienst moeite te hebben zo’n 5.000 werknemers te laten vertrekken, maar uiteindelijk meldden 7.800 vrijwilligers zich.
In antwoord op eerdere Kamervragen, schreef de staatssecretaris nog dat 7.820 medewerkers zich aanmeldden voor een gesprek over de vertrekregeling maar dat dat ‘niet betekent dat al deze mensen automatisch zullen besluiten daadwerkelijk gebruik te maken van de regeling’.
CDA
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt noemde de vertrekregeling ‘volstrekt bizar’. Hij vreest dat er nu alsnog gedwongen ontslagen volgen, omdat de regeling door zijn populariteit het doel voorbij schiet en de ‘verkeerde mensen’ zullen vertrekken.
Zoals uit onderstaande tabel blijkt, kwam de meerderheid van de geïnteresseerden uit de leeftijdscategorieën van boven de 40 jaar, waarbij vooral de cohorten 50-54 jaar en 55-59 jaar eruit springen.
Bron: Ministerie van Financiën
Centrale fouten
Uiteindelijk moest de aanmeldingstermijn worden verkort om complete leegloop te voorkomen. ‘De besluitvorming is niet acceptabel en mag niet meer voorkomen,’ besluit Wiebes.
Opvallend veel ambtenaren van de Belastingdienst die vlak voor hun pensioen stonden of de pensioengerechtigde leeftijd al gepasseerd waren, maakten gebruik van de regeling. Als ze stopten met werken, kregen ze een vertrekpremie die kon oplopen tot 75.000 euro.
Ook bleek de staatssecretaris niet goed geïnformeerd. Wiebes sprak in de Kamer over een cultuur van ‘informeelheid en slordigheid’. De Belastingdienst komt uit de affaire naar voren als een gesloten organisatie die pottenkijkers op afstand houdt.
Inmiddels regent het maatregelen. Wiebes heeft de Belastingdienst onder curatele gesteld. De organisatie raakt haar autonomie kwijt. Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën (PvdA) schrapte donderdag het recht van de fiscus om zonder overleg uitgaven te doen van meer dan een ton.
Maar nu dreigt ook Wiebes in hetzelfde moeras terecht te komen als Frans Weekers. Hij heeft de Kamer bewust niet geïnformeerd over de omstreden vrijwillige vertrekregeling bij de fiscus.
Dat erkende hij in een antwoord op Kamervragen van CDA’er Pieter Omtzigt. Wiebes deed dat naar eigen zeggen in belang van de Belastingdienst. ‘Om de positie van de Belastingdienst in dit heronderhandelingstraject niet prijs te geven, om het onderhandelingsproces niet te verstoren en omdat de bedragen nog fors in beweging waren, heb ik gemeend de op dat moment ingeschatte overschrijding niet te melden,’ aldus de VVD-staatssecretaris.
Excuses van Wiebes
Er moet worden bezuinigd bij de Belastingdienst. En kregen medewerkers de mogelijkheid om zich aan te melden voor een vrijwillige vertrekregeling. Maar dat pakte even heel wat duurder uit dan begroot. Volgens het plan zouden 4.800 mensen moeten ‘afvloeien’, maar dat worden er een stuk meer. Het is de verwachting dat uiteindelijk 5.200 tot 5.800 mensen gebruik willen maken van de regeling. Voor de operatie werd in eerste instantie 648 miljoen euro uitgetrokken, maar dat bedrag is met 70 miljoen euro overschreden. Een prijzig grapje op kosten van de belastingbetaler dus.
Tegen BNR Nieuwsradio zei Albert van der Smissen, voorzitter van de vakbond NCF, dat Wiebes ‘boter op zijn hoofd heeft’ als hij zich nu beklaagt over de deal bij de fiscus. De staatssecretaris ‘heeft zelf de deal met een waarde van 648 miljoen gesloten’, aldus Van der Smissen. ‘Zodra de eerste signalen binnenkwamen dat het uit de hand liep, had de staatssecretaris zich op de hoogte moeten stellen van de situatie. Ik kan me echt niet voorstellen dat Wiebes niet geweten heeft van de uitwerking van de deal.’
Debat
Zware kritiek op staatssecretaris Eric Wiebes (VVD) van Financiën tijdens een Tweede Kamerdebat over de riante vertrekpremie bij de Belastingdienst. Als hoofdverantwoordelijke hield hij onvoldoende toezicht, was hij vaak niet op de hoogte van wat er gebeurde en greep hij veel te laat in, is het verwijt van de oppositie.
Het debat moest drie uur duren, maar werd aanzienlijk verlengd door de vele vragen van Kamerleden. Na het herfstreces wordt het debat opnieuw opgepakt.
70 miljoen euro meer dan gedacht
Wiebes trok opnieuw het boetekleed aan, en erkende dat het hele proces ‘niet beheerst’ is verlopen. Volgens hem is hij afgeweken van zijn eigen principes, en had hij ‘harder moeten sturen’ dan hij heeft gedaan. ‘Extra pijnlijk omdat het uitgerekend bij de Belastingdienst is gebeurd’.
Het is een duur grapje: de vrijwillige vertrekregeling, waar veel meer mensen gebruik van willen maken dan Wiebes aanvankelijk dacht, gaat de belastingbetaler waarschijnlijk zo’n 720 miljoen euro kosten, 70 miljoen meer dan berekend. Ook vertrekkende werknemers die binnenkort met pensioen gaan, krijgen een vertrekpremie.
Daarnaast deed Wiebes een opmerkelijke uitspraak. Vertrekkers die gebruik maken van de regeling zouden mogelijk als zelfstandige weer opnieuw ingehuurd wordendoor de Belastingdienst om gevallen gaten op te vullen. ‘Het beleid is om dat niet te doen,’ aldus Wiebes, maar als het wel gebeurt dan kan de opgestreken vertrekpremie niet worden teruggevorderd.
Eerdere fraude bij de Belastingdienst
Tijdens het bewindschap van ex-Staatssecretaris Frans Weekers van Financiën (VVD) gingen er ook al zaken grondig de mist bij de Belastingdienst. Indertijd bespraken Dijsselbloem, Weekers, premier Mark Rutte (VVD), PvdA-fractievoorzitter Diederik Samsom en VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra het ontslag.
Voorlopig nam Dijsselbloem de taken van Weekers waar. ‘Ik weet dat de Belastingdienst zeer gemotiveerd is en blijft om het lek boven te krijgen en de fraude aan te pakken. Dus dat gaan we vanaf morgen weer doen,’ zei Dijsselbloem.
Gedoogpartijen
Staatssecretaris Frans Weekers van Financiën (VVD) diende zijn ontslag in bij de Koning. Hij moest zich in de Tweede Kamer verdedigen voor de fouten van de Belastingdienst bij het uitbetalen van toeslagen. Kamerleden werden tijdens het debat steeds geïrriteerder door antwoorden van de staatssecretaris, die meerdere keren geen antwoord had op vragen over de kwestie.
Weekers werd nog wel gesteund door de coalitiepartijen VVD en PvdA, maar de partijen die het kabinet de facto gedogen sinds het Herstakkoord, D66, ChristenUnie en SGP, waren uiterst kritisch over het optreden van de VVD’er. Ook wilde de PvdA dat Weekers elke week zou melden hoeveel mensen nog steeds geen toeslag hadden gekregen.
Dat was kort en krachtig Co, het ga je goed !!
Tweede vertrekkende bewindspersoon
De 46-jarige Weekers was staatssecretaris sinds oktober 2010. Daarvoor was hij bijna twaalf jaar Kamerlid. Hij is de tweede staatssecretaris in het kabinet Rutte-II die opstapt. Het kabinet zat net een maand toen staatssecretaris van Economische Zaken Co Verdaas (PvdA) moest aftreden.
Telegraaf 20.01.2017 De Belastingdienst, die kampt met een uit de hand gelopen reorganisatie, heeft een nieuwe hoogste baas. Jaap Uijlenbroek wordt de opvolger van Hans Leijtens. Dat is vrijdag door de ministerraad besloten.
Leijtens stapte een week geleden op. Hij was pas ruim een jaar directeur-generaal.
Uijlenbroek (1965) is sinds januari 2014 hoogste baas van het Rijksvastgoedbedrijf. Hij is ook bijzonder hoogleraar Arbeidsverhoudingen in de publieke sector. Uijlenbroek begint volgende week. Premier Mark Rutte noemt hem „heel goed geschikt.”
Reorganisatie
Bij de reorganisatie bij de Belastingdienst pakte een vrijwillige vertrekregeling voor het personeel verkeerd uit, waardoor die tientallen miljoenen euro’s extra gaat kosten. Het ministerie van Financiën plaatste de fiscus, die veel te zelfstandig opereerde, onder financiële curatele.
Eerder deze week werd bekend dat de inmiddels vertrokken Leijtens niet lang na zijn aantreden opdracht gaf voor een intern onderzoek naar de gang van zaken bij de Belastingdienst. Dat onderzoek wordt uitgevoerd door ex-topambtenaar Arthur Docters van Leeuwen.
Oppositiepartijen in de Tweede Kamer reageerden verbolgen en eisten dat het adviesrapport openbaar wordt. Ook regeringspartij PvdA vroeg om inzage.
Verantwoordelijk staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) stemde daar donderdag mee in. Hij benadrukte wel dat door de wisseling van de wacht het nog maar de vraag is of en wanneer het rapport er komt.
Volgens oppositiepartijen is het onderzoek opzettelijk stilgehouden omdat ook naar het functioneren van Wiebes is gekeken.
NU 19.01.2017 Staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) is bereid om steekproefsgewijs belastingafspraken tussen bedrijven en de Belastingdienst te toetsen op juistheid.
“Er komen nu ik er zo over spreek wat ideeën opborrelen”, zei Wiebes donderdag in de Tweede Kamer.
Sommige bedrijven willen zekerheid vooraf over hun belastingafdrachten en maken daarom eerst afspraken met de fiscus. Deze zogenoemde rulings worden vanwege privacyredenen achter gesloten deuren gemaakt.
Dat moet zo blijven, vindt Wiebes. “Ik ga de vertrouwelijkheid niet opofferen. Dat is tegen de wet.”
Hij zei het principe van zekerheid vooraf hartstochtelijk te verdedigen. “Dat is niet alleen belangrijk voor grote bedrijven, maar ook voor kleine ondernemingen zoals een bed and breakfast.”
Schimmig
Deze werkwijze zorgt ervoor dat de SP en GroenLinks die afspraken omschrijven als schimmig. Deze partijen willen volledige openbaarheid.
“Zekerheid vooraf, prima. Maar we hebben nu te maken met een woud aan geheime belastingafspraken. Dat noem ik valse concurrentie en daarom moeten die rulings openbaar”, zegt GroenLinks-Kamerlid Rik Grashoff. De partijen vinden weinig gehoor voor hun oproep.
Wiebes begrijpt de zorgen, maar vindt het middel niet goed. Daarom zegde hij toe te kijken naar de mogelijkheid de belastingafspraken met steekproeven op bepaalde criteria te toetsen.
De bewindsman erkende dat niet alle afspraken die de Belastingdienst in het verleden met bedrijven heeft gemaakt de schoonheidsprijs verdienen. “De Belastingdienst zit onherroepelijk ook een keer fout. Ik hoor weleens: dat zouden we nu helderder vastleggen”, aldus Wiebes.
Op de opmerking van SP’er Arnold Merkies dat de administratie bij de fiscus een rommeltje is, reageerde Wiebes fel. “Alle documenten worden centraal vastgelegd zodat we alles kunnen uitwisselen. Precies zoals we dat moeten hebben.”
Strengere eisen
GroenLinks vroeg in het debat opnieuw aandacht voor scherpere eisen voor bedrijven die zich hier vestigen. Zodra er strengere normen gelden, zoals een minimaal aantal werknemers, is de kans op brievenbusfirma’s kleiner.
Brievenbusfirma’s kenmerken zich door alleen met een postadres in Nederland aanwezig te zijn. Zo wordt er wel gebruikgemaakt van gunstige belastingvoordelen, maar er vinden geen bedrijfsactiviteiten plaats.
Grashoffs oproep aan het kabinet, nagenoeg dezelfde als die hij eind vorig jaar in stemming bracht, kon in ieder geval op steun van de PvdA, SP, D66 en ChristenUnie rekenen.
Dat is op dit moment niet genoeg voor een meerderheid, maar de motie wordt volgende week in stemming gebracht. Als de Kamer zich met een meerderheid hiervoor uitspreekt, moet het kabinet voor 1 april laten weten op welke manier de strengere regels worden omgezet in wet- en regelgeving.
Trouw 19.01.2017 Oppositiepartijen in de Tweede Kamer eisen opheldering over een adviescommissie bij de Belastingdienst, waar een reorganisatie helemaal uit de hand is gelopen. De commissie werd vorig jaar zomer ingesteld door de hoogste baas van de Belastingdienst, Hans Leijtens, die afgelopen vrijdag opstapte, ruim een jaar na zijn aanstelling.
Staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) stemde vandaag in met de op de wens van oppositiepartijen en regeringspartij PvdA om het interne advies over de gang van zaken bij de Belastingdienst openbaar te maken. Het CDA had het eerder over een ‘geheim’ onderzoek bij de fiscus.
Volgens Wiebes gaat het om een advies dat was gevraagd door de Leijtens. Die adviesaanvraag kwam pas dinsdag officieel naar buiten.
Oppositiepartijen klaagden dat zij niet zijn geïnformeerd over de aanvraag. Het bestaan van de commissie, waarin overigens alleen ex-topambtenaar Arthur Docters van Leeuwen zit, is niet met de Tweede Kamer gedeeld, klaagde D66-parlementariër Steven van Weyenberg gisteren. Volgens Kamerlid Farshad Bashir van de grootste oppositiepartij SP zou ook een ambtelijk onderzoek naar het functioneren van Wiebes zijn stilgehouden.
Mislukte reorganisatie
Vorige week vrijdag werd bekend dat de hoogste baas van de Belastingdienst, Hans Leijtens, zijn functie had neergelegd. Het ministerie van financiën wilde niet zeggen of Leijtens’ vertrek met de mislukte reorganisatie bij te maken had.
Bij de reorganisatie pakte een vrijwillige vertrekregeling voor personeel verkeerd uit. In sommige gevallen waren medewerkers financieel beter af als zij stopten met werken. De regeling kostte tientallen miljoenen euro’s meer dan voorzien. Er wilden zoveel mensen vertrekken dat een tekort aan kundige belastingambtenaren dreigde. Omdat het om een verkapte regeling voor vroegpensioen ging, moest de dienst ook een boete aan de staat betalen.
Staatssecretaris van financiën Eric Wiebes kwam daardoor politiek flink onder vuur te liggen. Bij de besluitvorming rond de vertrekregeling bleek hij door zijn eigen ambtenaren voor voldongen feiten te zijn geplaatst.
Telegraaf 19.01.2017 Op aandringen van de Tweede Kamer wordt een intern advies over de gang van zaken bij de Belastingdienst openbaar. Staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) ging donderdag in op de wens van oppositiepartijen en regeringspartij PvdA. Het CDA had het eerder over een „geheim” onderzoek bij de fiscus, waar een reorganisatie fors uit de hand is gelopen.
Volgens Wiebes gaat het om een advies dat was gevraagd door de destijds hoogste baas van de Belastingdienst, Hans Leijtens. Die stapte vrijdag op, ruim een jaar na zijn aanstelling. De adviesaanvraag kwam pas dinsdag officieel naar buiten. Het advies wordt gegeven door ex-topambtenaar Arthur Docters van Leeuwen.
Oppositiepartijen klaagden dat zij niet zijn geïnformeerd over de adviesaanvraag. Kamerlid Farshad Bashir van de grootste oppositiepartij SP had het zelfs over een ambtelijk onderzoek naar het functioneren van Wiebes, dat zou zijn stilgehouden.
De bewindsman wees erop dat Leijtens na diens aantreden zijn „verbazing” uitsprak over bepaalde zaken bij de fiscus. Hij wilde zich laten adviseren over hoe het beter kan, aldus Wiebes. Volgens hem is het alleen maar positief als mensen, bijvoorbeeld voor hun eigen functioneren, advies vragen aan wijze mensen. Wiebes vond het niet nodig een dergelijk advies aan de Kamer te melden.
De staatssecretaris benadrukt dat met het vertrek van Leijtens nu onhelder is of het adviesrapport er komt en wanneer. Dat hangt mede af van de nieuwe hoogste baas. Ook van Docters van Leeuwen wil Wiebes weten hoe het nu verder gaat.
NU 19.01.2017 Op aandringen van de Tweede Kamer wordt een intern advies over de gang van zaken bij de Belastingdienst openbaar.
Staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) ging donderdag in op de wens van oppositiepartijen en regeringspartij PvdA.
Het CDA had het eerder over een ”geheim” onderzoek bij de fiscus, waar een reorganisatie fors uit de hand is gelopen.
Volgens Wiebes gaat het om een advies dat was gevraagd door de destijds hoogste baas van de Belastingdienst, Hans Leijtens. Die stapte vrijdag op, ruim een jaar na zijn aanstelling. De adviesaanvraag kwam pas dinsdag officieel naar buiten. Het advies wordt gegeven door ex-topambtenaar Arthur Docters van Leeuwen.
Oppositiepartijen klaagden dat zij niet zijn geïnformeerd over de adviesaanvraag. Kamerlid Farshad Bashir van de grootste oppositiepartij SP had het zelfs over een ambtelijk onderzoek naar het functioneren van Wiebes, dat zou zijn stilgehouden.
NU 19.01.2017 In de Tweede Kamer gaan weinig stemmen op om de afspraken die bedrijven met de Belastingdienst maken, de zogenoemde rulings, openbaar te maken.
“Ik vraag me af wat de toegevoegde waarde is”, zegt PvdA-Kamerlid Ed Groot. Hij vindt het wel belangrijk dat de belastingafspraken tussen belastingdiensten wereldwijd worden uitgewisseld.
“Ik ben er niet op tegen om rulings openbaar te maken, maar je moet er rekening mee houden dat het om dikke pakketten gaat. De werkdruk bij de Belastingdienst is al heel groot”, aldus Groot.
De SP en GroenLinks zijn fel voorstander van het openbaar maken. “We weten niet welke afspraken tussen de Belastingdienst en multinationals zijn gemaakt”, zegt SP-Kamerlid Arnold Merkies. De partijen dienen hier donderdag een motie over in wanneer de Kamer met de bewindslieden van Financiën debatteert over het onderwerp.
“Het heeft er nu erg de schijn van dat er afspraken worden gemaakt met multinationals die het mogelijk maken de belasting te ontwijken door gekunstelde constructies die gewoon worden toegelaten”, aldus Merkies.
Het is voor sommige partijen een doorn in het oog dat de fiscus met multinationals achter gesloten deuren vooraf afspraken maakt over de belastingafdrachten. Die zouden ertoe leiden dat multinationals, zoals koffieketen Starbucks, miljarden aan winsten door Nederland sluizen, maar er bijna geen belasting over betalen.
Privacy
Voor de VVD, PvdA, CDA, en D66 speelt de privacy voor bedrijven een belangrijke rol om het met de SP op dit punt oneens te zijn. Daarnaast hebben de belastingdiensten met de genomen maatregelen genoeg handvatten om misbruik tegen te gaan.
Zo moeten multinationals sinds 2016 per land rapporteren over hun winst en de aard van bedrijfsvoering. Die methode vinden de partijen veel efficiënter om te controleren of bedrijven correct handelen met de belastingafdrachten.
“Het uitwisselen van informatie tussen de belastingdiensten is de manier om belastingontduiking tegen te gaan. We moeten eerst kijken hoe die maatregelen werken”, zegt VVD-Kamerlid Aukje de Vries.
Ongepast
CDA’er Pieter Omtzigt noemt het “ongepast” als de belastinggegevens van iedereen, dus ook van burgers, openbaar zijn. “Er komt bovendien concurrentiegevoelige informatie op straat te liggen”, zegt Omtzigt. Hij pleit er wel voor om Kamerleden vertrouwelijk inzage te geven in de stukken, zodat zij kunnen controleren of de wet wordt nageleefd.
Ook Steven van Weyenberg (D66) stemt in met die werkwijze. “Als je van iedereen de belastingaangifte en -afspraken openbaar maakt, is dat strafbaar. Mensen hebben recht op privacy, dus bedrijven ook. Met de jaarverslagen en bedrijfsresultaten is bovendien al veel bekend”, aldus Van Weyenberg.
Onzin
SP’er Merkies doet de argumenten over privacy af als onzin. “Privacy is iets voor mensen, dit zijn multinationals die überhaupt al veel openbaar moeten maken voor de aandeelhouders. Ik vind het logisch als bedrijven meer publieke verantwoording afleggen, omdat ze gebruikmaken van openbare voorzieningen”, aldus Merkies.
Donderdag debatteert de Tweede Kamer met staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) over belastingontduiking.
Telegraaf 18.01.2017 Oppositiepartijen in de Tweede Kamer eisen opheldering over een adviescommissie bij de Belastingdienst, waar een reorganisatie helemaal uit de hand is gelopen. De commissie werd vorig jaar zomer ingesteld door de hoogste baas van de Belastingdienst, Hans Leijtens. Die stapte vrijdag op, ruim een jaar na zijn aanstelling.
Het bestaan van de commissie, waarin overigens alleen ex-topambtenaar Arthur Docters van Leeuwen zit, is niet met de Tweede Kamer gedeeld, klaagde D66-parlementariër Steven van Weyenberg woensdag. De instelling van de commissie bleek uit een officiële bekendmaking dinsdag.
Van Weyenberg wil van het kabinet weten wat het doel is van de commissie. Ook vraagt hij zich af of de commissie nog wel nodig is nu de hele aansturing van de fiscus al is veranderd. Verder vindt hij dat verantwoordelijk staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) de bevindingen van de commissie „vanzelfsprekend” met de Kamer moet delen.
’Erg opmerkelijk’
Kamerlid Farshad Bashir van de grootste oppositiepartij SP noemt de zaak „erg opmerkelijk.” Hij beschouwt het bestaan van de commissie als een ambtelijk onderzoek naar het functioneren van Wiebes, dat is stilgehouden.
Ook CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt is uiterst verbolgen over het „geheime” onderzoek. Hij eist dat Wiebes meer openheid geeft. „Dit is de laatste kans voor Wiebes om alles te vertellen wat hij had moeten vertellen”, dreigt hij.
Intern onderzoek
Een woordvoerder van de bewindsman benadrukt dat het om een intern onderzoek gaat. Wiebes zelf wees vorig jaar een zogenoemde commissie van wijzen aan om de hele besluitvorming bij de fiscus onder de loep te nemen.
Telegraaf 13.01.2017 De topman van de Belastingdienst vertrekt. Hans Leijtens was verantwoordelijk voor het oplossen van de problemen rond de mislukte reorganisatie van de fiscus. Het ministerie van Financiën beweert dat het vertrek een besluit is van Leijtens zelf. Of daarbij druk is uitgeoefend, stelt een woordvoerster niet te kunnen zeggen. Op de vraag of staatssecretaris Wiebes, politiek verantwoordelijk voor de puinhoop bij de Belastingdienst, ook heeft overwogen op te stappen, antwoordt de zegsvrouw resoluut ’nee’. „Hij wordt juist meer gedreven om de problemen op te lossen.”
Naar verluidt heeft Leijtens veel kansen gehad, maar wist hij die keer op keer niet te benutten. Het was crisis, maar hij was geen crisismanager, constateerde men.
Hoewel Leijtens het dus liet liggen, krijgt hij direct een nieuwe functie. Dat komt omdat hij als topambtenaar deel uitmaakt van de Algemene Bestuursdienst. Door die club worden de belangrijkste, ambtelijke banen in Den Haag verdeeld. Wie eenmaal lid is, is zo goed als verzekerd van inkomen. Leijtens wordt nu kwartiermaker voor de integriteitskamer op Sint Maarten, dat gaat hij vanuit Den Haag doen.
De PvdA eist opheldering over deze overstap. Kamerlid Groot vindt het opmerkelijk dat Leijtens na de dramatisch verlopen reorganisatie direct een nieuwe baan krijgt bij de overheid. „De PvdA wil hier tekst en uitleg over. Dit bevreemdt ons wel.”
De officiële verklaring van het departement over het vertrek luidt: „Het afgelopen jaar is het accent van de functievervulling dusdanig verschoven dat zijn persoonlijke verwachtingen over de functie van directeur-generaal Belastingdienst en deze functievervulling onvoldoende op elkaar aansloten. Leijtens heeft daarom aangegeven dat hij zichzelf niet langer de aangewezen persoon vindt om de Belastingdienst te leiden.”
VK 13.01.2017 Na amper veertien maanden in functie stapt de baas van de Belastingdienst, Hans Leijtens, alweer op. De vroegere commandant van de Koninklijke Marechaussee vindt zijn baan bij de Belastingdienst bij nader inzien niet aansluiten bij wat hem was voorgespiegeld toen hij op 1 november 2015 aantrad.
‘Zijn persoonlijke verwachtingen over de functie van directeur-generaal Belastingdienst’, zo meldt het ministerie van Financiën in een verklaring over Leijtens’ vertrek, sluit ‘onvoldoende’ aan op de werkelijke ‘functievervulling’.
Het onmiddellijke opstappen van de hoogste man van de Belastingdienst heeft alles te maken met de vertrekregeling voor belastingambtenaren die door een verkeerd ontwerp ervan nadelig heeft uitgepakt voor schatkist en Belastingdienst zelf. De bedoeling van verantwoordelijk staatssecretaris Wiebes van Financiën was dat 5.000 laaggeschoolde medewerkers zouden vertrekken en dat tegelijk circa 1.500 hoogopgeleide ICT-mensen zouden worden aangenomen.
Onzeker is of Wiebes hem dat ook heeft geadviseerd of erop heeft aangedrongen
Bijna een jaar geleden waarschuwden de verschillende ‘vakbonden’ van belastingambtenaren Wiebes dat juist de hogere, onmisbare ambtenaren van de vertrekregeling gebruik maakten. ‘Een zeer grote kwalitatieve mismatch’, was in juni vorig jaar de typering van Leijtens in een brief aan de bonden. Ook gebruikten ambtenaren de regeling als vroegpensioen. Dat mag niet en dus moest de fiscus zichzelf een boete opleggen.
Na het aldus mislukken van de vertrekregeling, waarbij het om een bedrag van een half miljard euro ging, plaatste Wiebes zijn dienst in oktober vorig jaar onder curatele. Daarmee legde Wiebes ook Leijtens aan de leiband. Enkele maanden later besluit die nu zelf op te stappen. Onzeker is of Wiebes hem dat ook heeft geadviseerd of erop heeft aangedrongen. Volgens de vakbond NCF heeft Wiebes de ‘prima functionerende’ Leijtens geslachtofferd met het oog op de verkiezingen.
Leijtens werd en wordt alom als ‘peoples manager’ gezien
Volgens zijn woordvoerster begrijpt en respecteert staatssecretaris Wiebes het besluit van de baas van de Belastingdienst. Leijtens gaat zich op Sint Maarten bezig houden met integriteitsonderzoek en -advies.
Leijtens werd en wordt alom als ‘peoples manager’ gezien. Maar volgens insiders is dat type leiderschap niet wat de Belastingdienst nodig heeft nu de dienst al jaren in een permanente reorganisatie zit. Binnen enkele weken wordt een opvolger van Leijtens benoemd, zegt het ministerie van Financiën. Naar verluidt is het de bedoeling dat dit een krachtig, hiërarchisch ingestelde leider wordt, die, vooral met het oog op het alsnog slagen van de vertrekregeling, knopen kan doorhakken in een organisatie vol even eigenwijze en autonome als ervaren en deskundige werknemers.
NU 13.01.2017 De hoogste baas van de Belastingdienst, Hans Leijtens, vertrekt. Hij heeft zijn functie vrijdag neergelegd, meldt het ministerie van Financiën.
Leijtens was pas sinds 1 november 2015 directeur-generaal bij de Belastingdienst.
Een reorganisatie bij de Belastingdienst liep vorig jaar spaak; een vrijwillige vertrekregeling pakte verkeerd uit en leidde tot forse overschrijding van het budget.
”Het afgelopen jaar is het accent van de functievervulling dusdanig verschoven dat zijn persoonlijke verwachtingen over de functie van directeur-generaal Belastingdienst en deze functievervulling onvoldoende op elkaar aansloten. Leijtens heeft daarom aangegeven dat hij zichzelf niet langer de aangewezen persoon vindt om de Belastingdienst te leiden”, aldus een verklaring van Financiën.
Volgens een woordvoerder van de Belastingdienst zal binnen twee weken een opvolger worden benoemd.
Financiën respecteert de beslissing, maar wil niet zeggen of het vertrek met de bekritiseerde reorganisatie te maken heeft. Leijtens wordt kwartiermaker voor de zogeheten integriteitskamer op Sint Maarten, aldus het ministerie. Hij was eerder baas van de Koninklijke Marechaussee.
Wiebes
Staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën), politiek verantwoordelijk voor de fiscus, heeft meerdere verhitte debatten in de Tweede Kamer gevoerd over de vertrekregeling bij de Belastingdienst. Partijen kregen het gevoel dat zij niet volledig werden geïnformeerd over de situatie.
Over een periode van zes jaar was het de bedoeling dat er 5.000 arbeidsplaatsen zouden verdwijnen. Maar vanwege de grote belangstelling voor de vrijwillige vertrekregeling staat de teller op 5.900.
Vanaf het begin was het de bedoeling om tijdens de reorganisatie ook werknemers met kennis van moderne techniek aan te trekken. In de beginplannen waren dat er 1.500, maar door de overgelopen uitstroom worden dat er nu 2.500.
Telegraaf 13.01.2017 De hoogste baas van de Belastingdienst, Hans Leijtens, vertrekt. Hij heeft zijn functie vrijdag neergelegd, meldt het ministerie van Financiën. Hij was pas sinds 1 november 2015 de directeur-generaal van de Belastingdienst.
Een reorganisatie bij de Belastingdienst is helemaal misgegaan. Een vrijwillige vertrekregeling pakte verkeerd uit.
„Het afgelopen jaar is het accent van de functievervulling dusdanig verschoven dat zijn persoonlijke verwachtingen over de functie van directeur-generaal Belastingdienst en deze functievervulling onvoldoende op elkaar aansloten. Leijtens heeft daarom aangegeven dat hij zichzelf niet langer de aangewezen persoon vindt om de Belastingdienst te leiden”, aldus een verklaring van Financiën.
Curatele
Al eerder werd de dienst door staatssecretaris Wiebes onder financiële curatele gezet. Deze maand wordt ook het rapport van ‘een commissie van wijzen’ verwacht over de gang van zaken bij de Belastingdienst. Mogelijk kiest Leijtens daarom voortijdig eieren voor zijn geld.
Leijtens was, voor hij bij de Belastingdienst kwam, commandant van de Koninklijke Marechaussee. Hij beveiligde als militair agent onder meer paleis Soestdijk, en kreeg bij zijn afscheid een koninklijke onderscheiding. De ex-belastingbaas wordt kwartiermaker voor de integriteitskamer op Sint-Maarten.
Volgens een woordvoerder van de Belastingdienst zal binnen twee weken een opvolger worden benoemd. Financiën respecteert de beslissing, maar wil niet zeggen of het vertrek met de bekritiseerde reorganisatie te maken heeft.
AD 13.01.2017 Het vertrek van directeur-generaal Leijtens lijkt het rechtstreekse gevolg van de chaotische reorganisatie bij de Fiscus. De vertrekregeling bleek zo riant dat veel meer mensen zich inschreven dan de gewenste 4800 ambtenaren. Die kost daardoor 700 miljoen euro, 70 miljoen duurder dan gepland.
Staatssecretaris Wiebes had beter zélf op kunnen stappen. Leijtens heeft geen schuld aan alle problemen rond de reorganisatie en heeft prima werk geleverd, aldus Albert van der Smissen, NCF.
Wiebes stelde de Belastingdienst dit najaar onder curatele en beperkte de tekenbevoegdheid van Leijtens. De DG lijkt nu geen zin meer te hebben in zijn uitgeklede functie.
,,Het afgelopen jaar is het accent van de functievervulling dusdanig verschoven dat zijn persoonlijke verwachtingen over de functie van directeur-generaal Belastingdienst en deze functievervulling onvoldoende op elkaar aansloten,” aldus het ministerie van Financiën in een korte reactie. ,,Leijtens heeft daarom aangegeven dat hij zichzelf niet langer de aangewezen persoon vindt om de Belastingdienst te leiden.”
Een nieuwe directeur-generaal is er nog niet, maar wordt op ,,korte termijn” benoemd, laat een woordvoerder van Financiën weten. ,,Denk aan maximaal enkele weken.”
Slachtoffer
De bonden reageren teleurgesteld op het vertrek van Leijtens, die kwartiermaker wordt bij de integriteitskamer van Sint Maarten. ,,Staatssecretaris Wiebes had beter zelf op kunnen stappen,” zegt Albert van der Smissen van de NCF, waarbij 6.000 werknemers van de fiscus zijn aangesloten. ,,De reorganisatie was geheel zijn agenda, Leijtens trad aan toen daartoe al besloten was door voorganger Peter Veld. Er lijkt nu voor de verkiezingen een slachtoffer te moeten vallen bij de Fiscus.”
Belastingvakbond NCF prijst Leijtens. ,,Hij dacht altijd in het belang van de gehele Belastingdienst en aan alle werknemers,” aldus Van der Smissen. ,,De politiek wil echter iemand die één op één de wensen uit Den Haag uitvoert en stelt die houding niet op prijs. Waarschijnlijk dacht Leijtens de vrijheid en autonomie te krijgen om zijn werk te doen bij de Fiscus. Maar hij kwam bedrogen uit.”
Totaal andere wereld
Desalniettemin staat de handtekening van Leijtens onder de deal die de vakbonden met de Belastingdienst over de reorganisatie sloten en is hij mede-verantwoordelijk voor het drama. Leijtens was pas sinds november 2015 de hoogste ambtenaar. Daarvoor was hij drie jaar lang Commandant van de Koninklijke Marechaussee.
Naar verluidt heeft staatssecretaris Wiebes destijds flink op hem moeten inpraten om hem los te weken. ,,Ik ben in een totaal andere wereld terechtgekomen,” vertelde hij vorig jaar aan deze krant in zijn eerste grote interview. ,,De Belastingdienst zit in de sociaal-economische hoek en is een uitvoeringsorganisatie die vele malen groter is dan de marechaussee.”
Inmiddels is het al jaren hommeles bij de Fiscus. Vorig jaar stapte Hans Blokpoel, directeur belastingen en toeslagen al op. Bekendste slachtoffer is uiteraard staatssecretaris Frans Weekers die begin 2014 aftrad na de Bulgarenfraude. Inmiddels ligt zijn opvolger Wiebes al twee jaar lang continu onder vuur na problemen in meerdere dossiers.
Het lukt de VVD’er maar niet om vat te krijgen op de Belastingdienst. Omdat zowel belastingaangiften en controles steeds meer online plaatsvinden, zit de dienst in een transitiefase. Duizenden oude werknemers moeten het veld ruimen. Tegelijk komen er 1500 digitaal vaardige krachten bij.
In Den Haag wil CDA-kamerlid Pieter Omtzigt, die de afgelopen jaren Wiebes als een terriër volgt, desgevraagd niet reageren op het ontslag. Maar in Den Haag zeggen ingewijden dat de staatssecretaris zware weken tot de verkiezingen te wachten staan. Later deze maand verschijnen de uitkomsten van het onderzoek dat oud-topambtenaren Tjibbe Joustra en Hans Borstlap naar de ontspoorde vertrekregeling hebben gedaan. Die kunnen explosief zijn. Volgende week praat Erik Rutten van de Vereniging van Hoge Ambtenaren van het ministerie van Financiën de Tweede Kamer bij in een bijzondere procedure.
Lef
Eén van Leijtens weinige zichtbare besluiten was om de aangiftedatum definitief van 1 april naar 1 mei te verplaatsen. Oorzaak was dat de vooraf ingevulde aangifte pas per maart beschikbaar is en een maand te kort is om de jaarlijkse 9 miljoen aangiftes te verwerken.
Ook wenste Leijtens de vertrekregeling eerder te sluiten toen deze te populair werd. ,,Dat was natuurlijk niet in ons belang, maar getuigt van lef,” roemt Van der Smissen van de NCF dat besluit.
Telegraaf 23.12.2016 De Belastingdienst heeft nog zo’n 20 miljard euro te goed. Van ruim 6 miljard euro is de fiscus zelf niet zeker of het bedrag tijdig dan wel ooit binnenkomt.
Dat meldt het AD vrijdag, dat gegevens heeft verkregen met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur.
Op 1 november van dit jaar stonden volgens het AD in totaal 6,4 miljoen burgers en bedrijven in het krijt bij de Belastingdienst. Samen zijn zij nog 19,4 miljard euro schuldig. Het hoogste bedrag dat een belastingplichtige nog moet betalen is 150 miljoen euro, het laagste bedrag is 25 cent, aldus het AD. Van alle vorderingen stamt 4,6 miljard euro uit 2011 of eerder.
De Algemene Vereniging van Belastingdeurwaarders (AVB) vreest dat steeds meer aanslagen onbetaald zullen blijven nu de Belastingdienst inkrimpt. Zo zijn er na de reorganisatie in 2020 nog maar circa 170 van de 315 belastingdeurwaarders, aldus het AD.
AD 23.12.2016 De Belastingdienst heeft nog zo’n 20 miljard euro tegoed. Van ruim 6 miljard euro is de fiscus zelf niet zeker of het bedrag tijdig dan wel ooit binnenkomt. Dat blijkt uit gegevens die deze krant heeft verkregen met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur.
Het is nu nog te behappen, maar straks hebben we echt een capaciteitsprobleem, aldus Voorzitter Mario Hoogendoorn.
Van alle vorderingen stamt 4,6 miljard euro uit 2011 of eerder.
Oppositiepartijen SP en CDA spreken van ‘schrikbarend openstaande aantallen met erg grote totaalbedragen’. De Algemene Vereniging van Belastingdeurwaarders en belastinginvorderaars (AVB) trekt aan de bel en vreest dat steeds meer aanslagen onbetaald zullen blijven nu de Belastingdienst inkrimpt. Zo zijn er na de reorganisatie in 2020 nog maar circa 170 van de 315 belastingdeurwaarders over.
Belastingplichtige
Voorzitter Mario Hoogendoorn: ,,Het is nu nog te behappen, maar straks hebben we echt een capaciteitsprobleem. Met alle gevolgen van dien voor de schatkist.” Op 1 november van dit jaar stonden in totaal 6,4 miljoen burgers en bedrijven in het krijt bij de Belastingdienst. Samen zijn zij nog 19,407 miljard euro schuldig. Het hoogste bedrag dat een belastingplichtige nog moet betalen is 150 miljoen euro, het laagste bedrag is 25 eurocent.
Bijna 70 procent van deze totaalsom denkt de fiscus zonder problemen te kunnen incasseren, omdat bijvoorbeeld de betaaltermijn nog niet is verstreken. Problematischer verloopt de inning van de resterende 30 procent, die goed is voor ruim 6 miljard. Om daarvan zo’n 3,3 miljard euro op te kunnen halen heeft de fiscus dwangmiddelen ingezet, zoals een beslaglegging of een vordering van het loon.
Passief
Nog eens 1,36 miljard euro moet komen van 910.000 belastingplichtigen bij wie op dit moment niets te halen zou vallen. Deze categorie krijgt te maken met ‘dynamisch monitoren’, waarbij het de bedoeling is dat de fiscus alsnog actief tot inning overgaat als er opeens toch middelen blijken te zijn, bijvoorbeeld omdat er een auto is verkocht of er een erfenis blijkt te zijn. Volgens Hoogendoorn is dit instrument, dat twee jaar geleden werd ingevoerd, echter niet dynamisch maar ‘veel te passief en niet actueel’, waardoor te veel schuldenaren de dans ontspringen.
De fiscus denkt ten slotte helemaal te kunnen fluiten naar zo’n 1,5 miljard euro aan openstaande vorderingen, omdat deze belastingplichtigen failliet zijn of in de schuldsanering zitten. ,,Een belangrijk deel van deze vorderingen zal uiteindelijk niet inbaar zijn”, meldt de Belastingdienst.
VK 15.12.2016 Staatssecretaris Wiebes van Financiën (VVD) ontkent dat de Belastingdienst zal inkrimpen van nu 30 duizend medewerkers naar 23 duizend. Volgens de bewindsman blijft het bij een bezuiniging die in 2010 is ingezet en ervoor zorgt dat over enkele jaren 26.500 mensen bij de Belastingdienst werken.
De vereniging van hogere belastingambtenaren, VHMF, waarschuwde Wiebes, hun politieke baas, deze week in een openbare brandbrief voor ‘grote onrust binnen de Belastingdienst’. VHMF-voorzitter Erik Rutten zegt in de Volkskrant dat er naast het vertrek van belastingambtenaren door bezuinigingen, ook een ‘reguliere uitstroom’ is. ‘Toen we de dienstleiding vroegen om hoeveel mensen het gaat, kon die een scenario niet uitsluiten dat de Belastingdienst krimpt naar 23 duizend mensen’, zegt Rutten.
Bijna 10 miljoen aangiften komen er jaarlijks bij de Belastingdienst binnen. Hoe worden die allemaal gecontroleerd? Is de Belastingdienst echt zo onderbemand? Vijf vragen over belastingcontrole. (+)
‘Ik herken dat getal niet’, zei Wiebes vandaag in een debat met de Tweede Kamer over de Belastingdienst. ‘De directeur-generaal Belastingdienst herkent het niet en de financiële mensen ook niet.’ De staatssecretaris hield de Kamer voor dat sinds 2010 bekend is met welke bezuinigingen de Belastingsdienst te maken heeft. ‘Daar komt ook niets nieuws bovenop’, aldus Wiebes.
Volgens de vertegenwoordiger van de hogere belastingambtenaren Rutten is dat wel het geval. Dat komt volgens hem doordat Wiebes de Belastingdienst onder curatele heeft geplaatst als gevolg van gemaakte fouten bij de vertrekregeling die voor de uitstroom van belastingambtenaren moest zorgen. ‘Door de ondercuratelestelling kunnen nu geen nieuwe mensen worden aangenomen’, stelt Rutten. ‘Tegenover de uitstroom staat dus geen instroom. Dat is spelen met vuur.’
NU 15.12.2016 Er wordt niet extra bezuinigd bij de Belastingdienst. De voorgenomen reorganisatie blijft voor de komende zes jaar gehandhaafd op 3.500 werknemers.
Partijen in de Tweede Kamer wilden donderdag van staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) weten wat er klopt van de waarschuwingen die de vakbond voor hogere ambtenaren bij Financiën (VHMF) deze week naar de Kamer stuurde.
De VHMF schrijft in een brandbrief dat het aantal medewerkers bij de Belastingdienst wellicht daalt van 30.000 naar 23.000 doordat de fiscus onder curatele staat vanwege de uit de hand gelopen vertrekregeling.
“Het gevolg hiervan is dat de dienst meerjarig binnen zeer strakke financiële kaders moet blijven”, schrijft de vakbond. Dat leidt “onherroepelijk” tot een krimp van het personeelsbestand waarmee de continuïteit in het geding komt.
Continuïteit
Maar Wiebes herkent het getal niet, zegt hij in de Kamer. De financiële kaders zijn bij hem al sinds 2010 bekend en zijn niet veranderd. Ook is er ondanks de reorganisatie geen vacaturestop. De continuïteit van de Belastingdienst is dus niet in gevaar, bezweert Wiebes.
Hoe de verschillende getallen tot stand zijn komen, weet Wiebes niet, zegt hij op vragen van SP-Kamerlid Farshad Bashir.
“Ik had het op prijs gesteld om contact te hebben voordat de brief werd verzonden, maar dat is niet gebeurd”, zegt de bewindsman. Hij gaat de komende tijd wel in gesprek met de vakbond, dat contact werd tot nu toe vooral onderhouden door de directeur-generaal van het ministerie.
In januari komt Wiebes met een analyse over de stand van zaken rondom de vertrekregeling.
Telegraaf 15.12.2016 Er is geen sprake van nieuwe bezuinigingen bij de Belastingdienst. Dat stelt staatssecretaris Wiebes (Financiën) in reactie op de brandbrief van hoge ambtenaren over nieuwe saneringsrondes.
Volgens de ambtenaren wordt de bezetting bij de Belastingdienst de komende jaren teruggebracht van 30.000 tot 23.000 mensen. Maar Wiebes ontkende dat beeld donderdag tijdens een debat in de Tweede Kamer.
“Ik herken dat getal niet”, zo zei hij en volgens hem geldt dat ook voor zijn andere collega’s op het ministerie van Financiën. De bewindsman wees erop dat de reorganisatieplannen in 2010 zijn vastgesteld “en daar komt niets nieuws bovenop”.
NU 14.12.2016 De Belastingdienst is de komende jaren mogelijk niet meer in staat goed haar werk te doen. Dit komt door het grote aantal ambtenaren dat de dienst heeft verlaten tijdens de recente reorganisatie.
Dat stelt voorzitter Erik Rutten van de Vakbond van Hoge ambtenaren bij Financiën (VHMF) in een brandbrief aan de Tweede Kamer.
De bond vreest dat het aantal medewerkers de komende jaren nog verder terugvalt, van 30.000 naar 23.000 medewerkers. DIt zijn duizenden banen meer dan waar het ministerie van Financiën nu op rekent.
Hierdoor kan de dienst mogelijk het werk niet meer aan en kan de ‘belastingmoraal’ van de Nederlandse burgers onder druk komen te staan.
Grote onrust
Ambtenaren van het ministerie van Financiën maken zich zorgen over deze ontwikkelingen, die leiden tot “grote onrust” binnen de dienst.
De vereniging van hogere ambtenaren van het departement roept het kabinet en de politieke partijen op het aantal medewerkers bij de fiscus niet onder de 26.500 te laten zakken.
Waanzin ten top
De dienst is onder streng toezicht geplaatst nadat de reorganisatie volledig uit de hand is gelopen. De ambtenaren vrezen dat door de strikte regels nog meer medewerkers weg moeten. Door de reorganisatie was al een daling van 30.000 naar 26.500 voorzien.
SP-Kamerlid Farshad Bashir, die dinsdag op de brandbrief van de ambtenaren reageerde, noemt het schrappen van nog eens duizenden banen “de waanzin ten top'” Volgens de ambtenaren speelt de politiek met vuur. Zij wijzen erop dat de Belastingdienst als enige overheidsinstantie geld ‘binnensleept’.
NU 25.11.2016 Topambtenaar Harry Paul moet er voor gaan zorgen dat de Belastingdienst niet meer zo veel op eigen houtje handelt. Hij krijgt de taak om zo snel mogelijk de greep van het ministerie van Financiën op de Belastingdienst te verbeteren.
Paul is benoemd tot zogenoemd project-plaatsvervangend secretaris-generaal bij het ministerie. Dat is vrijdag besloten door de ministerraad. Hij begint op 1 januari 2017.
De stap volgt op de volledig uit de hand gelopen reorganisatie van de fiscus. Een vrijwillige vertrekregeling pakte helemaal verkeerd uit. Eerder was al besloten de Inspectie der Rijksfinanciën te laten toezien op de uitgaven van de Belastingdienst.
Paul is sinds 2013 inspecteur-generaal van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) bij het ministerie van Economische Zaken. Hij studeerde Plantenziektenkunde aan de Landbouwuniversiteit Wageningen.
Telegraaf 25.11.2016 Topambtenaar Harry Paul moet er voor gaan zorgen dat de Belastingdienst niet meer zo veel op eigen houtje handelt. Hij krijgt de taak om zo snel mogelijk de greep van het ministerie van Financiën op de Belastingdienst te verbeteren. Uit de hand gelopen reorganisatie
Paul is benoemd tot zogenoemd project-plaatsvervangend secretaris-generaal bij het ministerie. Dat is vrijdag besloten door de ministerraad. Hij begint op 1 januari 2017.
De stap volgt op de volledig uit de hand gelopen reorganisatie van de fiscus. Een vrijwillige vertrekregeling pakte helemaal verkeerd uit. Eerder was al besloten de Inspectie der Rijksfinanciën te laten toezien op de uitgaven van de Belastingdienst.
Paul is sinds 2013 inspecteur-generaal van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) bij het ministerie van Economische Zaken. Hij studeerde Plantenziektenkunde aan de Landbouwuniversiteit Wageningen.
AD 25.11.2016 Topambtenaar Harry Paul moet ervoor zorgen dat de Belastingdienst niet meer zo veel op eigen houtje handelt. Hij krijgt de taak om zo snel mogelijk de greep van het ministerie van Financiën op de Belastingdienst te verbeteren.
Paul is benoemd tot zogenoemd project-plaatsvervangend secretaris-generaal bij het ministerie. Dat is vandaag besloten door de ministerraad. Hij begint op 1 januari 2017. De stap volgt op de volledig uit de hand gelopen reorganisatie van de fiscus. Een vrijwillige vertrekregeling pakte helemaal verkeerd uit.
Half oktober besloot Staatssecretaris Eric Wiebes de inspectie der Rijksfinanciën te laten toezien op de uitgaven van de Belastingdienst. De organisatie staat sindsdien onder curatele.
Paul is sinds 2013 inspecteur-generaal van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) bij het ministerie van Economische Zaken. Hij studeerde Plantenziektenkunde aan de Landbouwuniversiteit Wageningen.
In 2014 werd de topman echter beschuldigd in het VPRO-programma Argos op Radio 1. Hij zoumisbruik hebben gemaakt van zijn functie om zijn broer te helpen in een werkconflict.
Deze keer de affaire met het Alkmaarse gemeenteraadslid Mohamed Keskin van voorheen de PvdA !!!!.
Mohamed Keskin ex-PvdA
Alkmaars Ontzet Selçuk Öztürk laat weten dat 08.10.2016 speciaal was uitgekozen om Mohamed Keskin te presenteren. ,,Het is de dag van het Alkmaars ontzet, waar de spreuk ‘bij Alkmaar begint de victorie’ vandaan komt”, aldus het Kamerlid. zie:video
Het Alkmaarse gemeenteraadslid Mohamed Keskin (36) sluit zich namelijk aan bij DENK.NL. Keskin verliet al in de mei dit jaar de gemeenteraadsfractie van de PvdA Alkmaar om onafhankelijk raadslid te worden. Volgens partijvoorzitter Selçuk Öztürk zullen meer raadsleden het voorbeeld van Keskin volgen. Het zou gaan om politici van linkse partijen.
Keskin zei in mei bij zijn afscheid van de PvdA dat die partij de schuld voor de moeizame integratie van moslims ten onrechte neerlegt bij mensen zoals hij, ‘een geboren Alkmaarder’ en ‘echte kaaskop’.
Keskin zat meer dan tien jaar in de Alkmaarse raad. ‘Met veel pijn en verdriet moet ik vaststellen dat ik me niet meer kan vinden in de koers van de PvdA’, zei hij tegen Alkmaar Centraal. ‘Niet ik heb de PvdA verlaten, de PvdA heeft mij verlaten.’
BB 22.12.2016 De nieuwe partij DENK heeft sinds woensdag een raadszetel in Veenendaal. Het voormalige D66-raadslid Gökhan Çoban vertegenwoordigt de partij. Dat leek eerst ontoelaatbaar, maar nadere bestudering van het reglement van orde van de raad heeft de weg voor hem vrijgemaakt, liet de gemeente woensdag weten. Veenendaal is na Alkmaar de tweede plaats waar DENK in de raad zit.
Zelfstandig raadslid
Çoban stapte in oktober na ruzie uit de D66-fractie. Toen hij namens DENK verder wilde gaan, liet burgemeester Wouter Kolff hem weten dat dat onmogelijk was, omdat die partij niet in de Veenendaalse raad was gekozen. Hij mocht alleen als zelfstandig raadslid verder.
Reglement
Çoban en Kolff werden het niet eens en namen hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga, specialist in lokale politiek, in de arm. Die heeft nu geconcludeerd dat het reglement toestaat dat een afsplitsend raadslid onder de naam van een andere, al geregistreerde partij verder mag. (ANP)
Volgens het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken bejegent de Nederlandse overheid de Turkse gemeenschap hier op een agressieve en racistische wijze. Het gaat om initiatieven en uitspraken die schadelijk kunnen zijn voor de bevordering van de bilaterale betrekkingen, aldus het ministerie.
Agressieve en racistische beschuldigingen aan het adres van Turken die onderdeel uitmaken van de Nederlandse samenleving zijn onacceptabel; aldus het Turkse Ministerie van Buitenlandse Zaken.
‘De laatste tijd is er in Nederland een ontwikkeling gaande, die de Turkse achterban zorgelijk vindt. Er is een verslag hiervan publiek gemaakt dat naar verluidt in opdracht van overheidsinstanties werd uitgebracht. In de brief betreffende dit verslag die naar de Tweede Kamer werd gestuurd zijn negatieve opmerkingen over Turkije en de Turkse bewegingen in Nederland opgenomen.
Een meerderheid van de Kamer steunde het verzoek van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt om duidelijk in kaart te brengen wat nu eigenlijk gezegd is en wat de standpunten van beide regeringen zijn.
Er was namelijkveel kritiek uit de Tweede Kamer op de houding van Asscher. Oppositiepartij CDA vindt dat van de aanvankelijk stoere woorden van de PvdA’er maar weinig over is. ‘Na heftige reacties vanuit die Turkse organisaties en uit eigen gelederen kiest hij een andere toon, ‘ zegt CDA-Kamerlid Pieter Heerma.
Wat is er aan de hand tussen Nederland en Turkije?
Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Nederlandse regering beschuldigd van racisme. Het ministerie schrijft in een verklaring op zijn website dat de Turkse gemeenschap in Nederland “wordt gediscrimineerd” en dat ze “het doelwit wordt van xenofobe, islamofobe en racistische beschuldigingen”.
Het is een reactie op twee recente uitlatingen van minister Asscher (Sociale Zaken, PvdA). Twee weken geleden omarmde Asscher een onderzoek waarin staat dat veel Turkse jongeren Syriëgangers als ‘helden’ zien. Vorige week plaatste Asscher vier Turkse religieuze organisaties onder toezicht omdat ze de integratie van Turken zouden belemmeren. PvdA-minister Lodewijk Asscher (Integratie) kondigde op 25 september aan vier Turkse organisaties op de voet te zullen volgen omdat ze ondoorzichtig zijn en wellicht bijdragen aan het achterblijven van de ‘culturele’ integratie van Turken in Nederland.
Daarop stapten de twee Turks-Nederlandse Kamerleden uit Asschers partij, de PvdA. De Turkse regering noemt de “ongegronde racistische aanvallen van de laatste tijd” onaanvaardbaar. Toen dat nieuws bekend werd, ontvingen ze grote steun vanuit de Turkse gemeenschap. Onder anderen de adviseur Religieuze Zaken van de Turkse ambassade in Den Haag feliciteerde het tweetal met hun ‘moedige besluit’.
KRITIEK VAN TURKIJE OP NEDERLAND
Vervolgens verscheen een verklaring op de site van het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken waarin stevige kritiek werd geuit op het Nederlandse integratiebeleid. Dat beleid zou onder andere agressief en racistisch zijn.
Na deze publicatie van de aantijgingen op de website van het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken was het huis te klein in Den Haag. Asscher reageerde als gestoken en noemde de Turkse verklaring ‘ongeïnformeerd, onjuist en ongepast’. Asscher nam woensdag al afstand van deze verklaring.
Minister Koenders noemde “de directe inmenging” door Turkije “ongepast”. Volgens hem heeft de Turkse minister in het telefoongesprek afstand genomen van enige kritiek op de Nederlandse overheid of politiek. Maar de beschuldigende verklaring staat nog steeds op de site van het Turkse ministerie. Een woordvoerder van het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken laat telefonisch weten: “De verklaring blijft zoals die is. Wij hebben gezegd wat we denken. Het is heel duidelijk en ik geloof dat het begrepen is.”
VK 08.10.2016 Het Alkmaarse gemeenteraadslid Mohamed Keskin (36) sluit zich aan bij DENK. Keskin verliet in de mei de fractie van de PvdA om onafhankelijk raadslid te worden. Volgens partijvoorzitter Selçuk Öztürk zullen meer raadsleden het voorbeeld van Keskin volgen. Het zou gaan om politici van linkse partijen.
Lees ook:
De PVV en DENK zijn elkaars tegenpolen, maar bij nadere bestudering zie je veel gelijkenis (+).
DENK kondigde de overstap met tromgeroffel aan. In Alkmaar zou een ‘unicum in de Nederlandse politieke geschiedenis worden medegedeeld’: het eerste raadslid voor DENK. Formeel klopt dat niet. Keskin blijft raadslid op eigen titel: Groep Keskin. DENK deed niet mee aan de gemeenteraadsverkiezingen en kan dus geen raadsleden hebben.
Ook Tweede Kamerleden Öztürk en Tunahan Kuzu danken hun zetel aan een plaats op de PvdA-lijst. Ze verlieten die fractie om hun eigen partij te beginnen. Keskin is Turkse Nederlander, net als de beide voormannen van DENK. Op de tot dusver bekende kieslijsten voor de Kamerverkiezingen staan weinig kandidaten van Turks-Nederlandse komaf. Bij GroenLinks en PvdA kwamen Turks-Nederlandse raadsleden in de problemen toen ze geen afstand namen van de zuiveringen die de Turkse premier doorvoerde na de couppoging.
Keskin zei in mei bij zijn afscheid van de PvdA dat die partij de schuld voor de moeizame integratie van moslims ten onrechte neerlegt bij mensen zoals hij, ‘een geboren Alkmaarder’ en ‘echte kaaskop’. Keskin zat meer dan tien jaar in de Alkmaarse raad. ‘Met veel pijn en verdriet moet ik vaststellen dat ik me niet meer kan vinden in de koers van de PvdA’, zei hij tegen Alkmaar Centraal. ‘Niet ik heb de PvdA verlaten, de PvdA heeft mij verlaten.’
Trouw 08.10.2016 De politieke beweging Denk krijgt ook een vertegenwoordiger in de lokale politiek. Het Alkmaarse raadslid Mohamed Keskin, een 38-jarige oud-PvdA’er, stapte zaterdag over naar Denk. Hij verwacht dat ook raadsleden uit andere gemeentes zich zullen aansluiten bij Denk, maar hij noch voorzitter Selçuk Öztürk wilde zaterdag namen noemen.
Wij zijn tegen de verrechtsing en verruwing, wij houden de samenleving een spiegel voor, aldus Mohamed Keskin, gemeenteraadslid voor Denk in Almere.
Keskin was circa acht jaar lid van de gemeenteraad voor de PvdA. Hij kon het beleid, met name op sociaal gebied, steeds minder goed uitleggen aan de kiezers. En eigenlijk begreep hij het zelf ook niet meer, zei hij zaterdag op een persconferentie van Denk in zijn stad. Keskin verliet de partij in mei en ging als eenmansfractie verder.
Hij verdiepte zich in het gedachtengoed van Denk, de tweemansfractie in de Tweede Kamer van de Kamerleden Kuzu en Öztürk, die net als de Alkmaarder, uit de PvdA stapten uit onvrede met het integratiebeleid van die partij. “Denk begrijpt de frustraties en het ongenoegen van mensen in de samenleving”, zei Keskin, een Turkse Nederlander. “Wij zijn tegen de verrechtsing en verruwing, wij houden de samenleving een spiegel voor.” Met dat laatste doelde hij ook op racisme en discriminatie, waar Denk korte metten mee wil maken.
Als raadslid voor Denk gaat Keskin zich inzetten voor gratis openbaar vervoer, voor gratis schoolpakketten voor kinderen, voor gratis fietsen.
Keskin verwacht dat andere raadsleden in andere steden hem zullen volgen, uit onvrede met de partij waarin ze nu functioneren, of dat nu PvdA, GroenLinks, D66 of CDA is. Hij kon geen namen noemen.
Ook voorzitter Öztürk is ervan overtuigd dat raadsleden en statenleden zullen overstappen, niet alleen Nederlanders met een andere etnische achtergrond, maar ook ‘pure Hollanders’. Maar zij wachten eerst even af om te kijken hoe Denk zich ontwikkelt, aldus de voorzitter.
AD 08.10.2016 De politieke beweging DENK heeft vanmiddag in Alkmaar met Mohamed Keskin zijn eerste raadslid ooit gepresenteerd.
Keskin was onafhankelijk raadslid, nadat hij zich eerder dit jaar van de PvdA-fractie in Alkmaar had afgescheiden. Hij kon zich naar eigen zeggen niet meer vinden in het beleid van de sociaaldemocraten. Afgelopen zomer liet hij al weten de partij van Kuzu en Özturk goed in de gaten te houden.
Tweede Kamerlid Selçuk Öztürk, zelf ook ex-PvdA, zegt dat Keskin (36) het eerste, maar zeker niet het laatste raadslid zal zijn dat zich aansluit bij DENK. De komende maanden zullen er volgens hem tot aan de verkiezingen meer nieuwe namen bekend worden gemaakt. Het gaat daarbij niet alleen om raadsleden die van de PvdA afkomstig zijn, maar ook van andere gevestigde partijen.
Alkmaars Ontzet
Öztürk laat weten dat vandaag speciaal is uitgekozen om Keskin te presenteren. ,,Het is de dag van het Alkmaars ontzet, waar de spreuk ‘bij Alkmaar begint de victorie’ vandaan komt”, aldus het Kamerlid.
DENK is de beweging van de Kamerleden Özturk en Tunahan Kuzu, en van Sylvana Simons en Farid Azarkan. De aanpak van discriminatie is een van de hoofdpunten van de groep.
De Overijsselse gemeente Ommen moet drie jaar en drie maanden lang wachtgeld betalen aan de voormalig burgemeester.
Deze gegevens zijn in de begroting van 2017 opgenomen. De begroting van 2016 bevat geen informatie over het wachtgeld voor Ahne.
De begroting van de gemeente Ommen voor 2017 toont aan dat voor volgend jaar en het jaar erna 83.000 euro is gereserveerd voor het wachtgeld van de voormalige burgemeester. Dat meldt De Stentor. Over 2016 krijgt Ahne zelfs 116.000 euro salaris. In totaal kost de vertrokken burgemeester de stad maximaal 276.000 euro.
In september 2015 legde Ahne zijn functie als burgemeester van Ommen neer, nadat de rijksrecherche een onderzoek tegen hem had ingesteld. Hij had contant geld bij een groothandel in kleding in Ommen gestolen. Dat bleek zo te zijn. Ahne gaf zijn fout toe en sprak in een verklaring van een ‘pijnlijke misstap in de privésfeer’.
Marc-Jan Ahne – Politicus
Marc-Jan Ahne is een Nederlands politicus voor D66. Van april 2012 tot 22 september 2015 was hij burgemeester van de gemeente Ommen. Wikipedia
AD 06.10.2016 Het is nodig dat bestuurders, zoals burgemeesters, wachtgeld krijgen. Maar de regels mogen best iets strenger. Dat zegt Bernt Schneiders, net vertrokken als voorzitter van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters. ,,Bij integriteitsschending geen wachtgeld”, bepleit Schneiders.
De wachtgeldregeling voor burgemeesters en wethouders moet aangepast worden als het aan Schneiders ligt. ,,De Socialistische Partij wil alle wachtgeldregelingen afschaffen, de WW ook invoeren voor het openbaar bestuur, maar daar ben ik het niet mee eens. Dan wordt een functie in het openbaar bestuur zo onaantrekkelijk dat je niemand meer zo gek kunt krijgen.”
Schneiders reageert op de berichten over de oud-burgemeester van Ommen, Marc-Jan Ahne. Hij trad vorig jaar af nadat hij was betrapt op diefstal uit een winkel. Desondanks heeft hij recht op mogelijk 276.000 euro wachtgeld. ,,Ahne is over de schreef gegaan. Dat het op een schikking is uitgedraaid, doet daar niets aan af.”
Inkomenszekerheid
Wachtgeld is bedoeld als inkomenszekerheid voor een burgemeester, gedeputeerde of wethouder die zelf zijn functie neerlegt, legt Schneiders uit terwijl hij vandaag op het punt stond zijn functie als voorzitter van het NGB neer te leggen op het najaarscongres van het genootschap in Den Bosch.
,,Een burgemeester die in problemen denkt te komen, omdat de gemeenteraad onwerkbaar is, of dat hij of zij geslachtofferd lijkt te worden over een politieke kwestie, moet met ongeschonden blazoen zijn ambt kunnen neerleggen”, meent Schneiders uit. ,,Je hoeft er dan als burgemeester niet op te wachten tot je weggestuurd wordt met het risico dat je nooit meer ergens aan het werk komt.”
Schneiders vindt het goed verdedigbaar dat bestuurders in geval van integriteitsschendingen geen recht op wachtgeld hebben. ,,De regels zouden daarop aangepast moeten worden. Bij het opstellen van de regels heeft nooit iemand er aan gedacht dat dit zou kunnen gebeuren. Dat zou als discussie in de Tweede Kamer opgepakt moeten worden. Het is inderdaad nietuit te leggen dat je nog drie of vier jaar op kosten van de overheid kunt leven als je met je hand in de kas hebt gezeten.”
Telegraaf 05.10.2016 Oud-burgemeester Marc-Jan Ahne van het Overijsselse Ommen krijgt de komende twee jaar gewoon wachtgeld, ondanks dat hij vorig jaar ontslag nam wegens diefstal.
Dat blijkt uit de begroting van de gemeente die 83.000 euro per jaar reserveerde voor het wachtgeld, bericht RTL Nieuws.
Ahne werd vorig jaar mei betrapt toen hij geld stal bij een groothandel in kleding, volgens zijn advocaat 500 euro. Hij vermeed een gang naar de rechter door een onbekende boete te accepteren. Burgemeesters hebben wettelijk recht op wachtgeld na ontslag, onafhankelijk van de reden voor dat ontslag.
“Ik heb in de privésfeer een pijnlijke misstap begaan die door mij snel daarna is hersteld”, schreef de oud-burgemeester na zijn vertrek. Hij zei spijt te hebben van het gebeuren.
AD 05.10.2016 Het wachtgeld voor Marc-Jan Ahne, de oud-burgemeester van Ommen die vorig jaar werd ontslagen na het stelen van geld, loopt nog zeker twee jaar door. Hij ontvangt 83.000 euro per jaar.
De Overijsselse gemeente Ommen moet drie jaar en drie maanden lang wachtgeld betalen aan de voormalig burgemeester. Deze gegevens zijn in de begroting van 2017 opgenomen. De begroting van 2016 bevat geen informatie over het wachtgeld voor Ahne.
In september 2015 legde Ahne zijn functie als burgemeester van Ommen neer, nadat de rijksrecherche een onderzoek tegen hem had ingesteld. Hij had contant geld bij een groothandel in kleding in Ommen gestolen. Dat bleek zo te zijn. Ahne gaf zijn fout toe en sprak in een verklaring van een ‘pijnlijke misstap in de privésfeer’.
Reden ontslag
Volgens informatie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) krijgen burgemeesters na verleend ontslag een uitkering op grond van de Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (Appa). De reden van het ontslag is niet relevant. Het maakt dus niet uit of een burgemeester ontslagen is op eigen verzoek, niet is herbenoemd of dat hij vanwege het opzeggen van het vertrouwen is ontslagen.
Ommen moet het wachtgeld betalen zo lang Ahne geen andere inkomsten heeft. Voor de duur van de wachtgeldregeling telt ook zijn wethouderschap in Deventer mee tussen 2009 en 2012. In april 2012 begon Ahne in Ommen als burgemeester. Toen Ahne werd benoemd, had hij aanspraak kunnen maken op een toelage. Hij verdiende als wethouder in Deventer meer dan als burgervader in Ommen.
De gemeente heeft voor 2016 110.000 euro opgenomen voor wachtgeldverplichtingen en begeleidingskosten, aldus wethouder Ko Scheele. Voor 2017 en 2018 is 83.000 euro per jaar geraamd. Eventuele inkomsten van Ahne worden in mindering gebracht op het wachtgeldbedrag.
Marc-Jan Ahne was niet bereikbaar voor commentaar.
Elsevier 05.10.2016 Marc-Jan Ahne (D66), de voormalige burgemeester van Ommen (Overijssel), krijgt de komende twee jaar gewoon wachtgeld. Dat hij opstapte nadat hij werd betrapt op het stelen van geld, maakt niets uit.
De begroting van de gemeente Ommen voor 2017 toont aan dat voor volgend jaar en het jaar erna 83.000 euro is gereserveerd voor het wachtgeld van de voormalige burgemeester. Dat meldt De Stentor. Over 2016 krijgt Ahne zelfs 116.000 euro salaris. In totaal kost de vertrokken burgemeester de stad maximaal 276.000 euro.
Hij heeft recht op drie jaar en drie maanden wachtgeld, maar de aanleiding voor zijn vertrek maakt dat ‘salaris’ controversieel. Ahne stapte in mei 2015 op, nadat hij was betrapt op het stelen van contant geld van een kledinggroothandel in Ommen. Het zou gaan om een bedrag van rond de vijfhonderd euro: Ahne werd op heterdaad betrapt.
Mogelijke inkomsten zullen worden verrekend met wachtgeld De burgemeester kreeg een boete en hoefde zich niet voor een rechter te verantwoorden. Wel stapte hij op. Dat leidde destijds tot kritiek van andere lokale politici. Ahne werd eerder als wethouder in Deventer al betrapt op het stelen van verfkwasten.
Sinds het begin van dit jaar heeft Ahne een adviesbureau. Als hij daarmee inkomsten vergaart, zal het wachtgeld daarmee worden verrekend. Het is niet bekend of dat nu al het geval is, want Ahne wil niet reageren op de commotie.
Weer ophef rond wachtgeld Het is niet de eerste keer dat de wachtgeldregeling in opspraak komt. Recentelijk waren er kwesties rond de Groningse oud-burgemeester Peter Rehwinkel, CDA-politicus Kathleen Ferrier en D66-Kamerlid Wasilla Hachchi. Toch wil de Tweede Kamer de regels niet aanpassen.
Hachchi legde plotseling haar werk in Den Haag neer om voor het campagneteam van Hillary Clinton te werken. ‘Ik moet aannemen dat het betaald werk is,’ zei D66-leider Alexander Pechtold die net zo verrast leek als de rest van Nederland.
Emile Kossen (1992) is sinds september 2015 online redacteur bij Elsevier. Portefeuilles/interesses Verenigde Staten Latijns-Amerika Politiek Media
Het rapport van de Kinderombudsman over Zwarte Piet verdeelt het Binnenhof tussen geharnaste voor- en tegenstanders van de aanpassing van het kinderfeest. Opnieuw werd vrijdag duidelijk hoezeer ook de coalitiepartijen PvdA en VVD het inmiddels onderling oneens zijn.
Het zijn volgens de peiling vooral de kiezers van D66, PvdA en GroenLinks die pleiten voor de kleurverandering.
De Kinderombudsman richtte de boodschap aan ouders en jeugdorganisaties maar ook aan scholen en ‘op jeugdigen gerichte media’ zoals het Sinterklaasjournaal. Organisaties dus die met overheidsgeld worden bekostigd. Partijen als GroenLinks en de SP grijpen het rapport dan ook aan om hun roep tot aanpassing van het feest te herhalen.
Scholen of omroepen die hopen op eensgezinde inspiratie hopen vanuit Den Haag worden voorlopig teleurgesteld
Maar scholen of omroepen die bij het bepalen van hun beleid op eensgezinde inspiratie hopen vanuit Den Haag, of tenminste het kabinet, worden voorlopig teleurgesteld. Zelfs de top van de anders zo eendrachtige coalitie is het niet eens. Vicepremier Asscher bekende zich vorig jaar al tot het kamp dat aanpassing van het feest noodzakelijk acht. Premier en VVD-leider Rutte wuifde het debat tot nu toe weg. Hij erkende weliswaar dat ‘veel mensen in dit land zich gediscrimineerd voelen, maar zei ook dat het ‘symbooltje van dit kereltje’ daar los van staat.
VVD-Kamerlid Van Veen herhaalde die boodschap vrijdag met kracht ‘Sinterklaas is een sullige man. Er is ook geen actiegroep die opkomt voor de sullige man’ en kreeg luide bijval van PVV-leider Wilders: ‘Pleur op Kinderombudsman met je Zwarte Piet-onzin.’
Volwassenen moeten ervoor zorgen dat een kind plezier beleeft aan het Sinterklaasfeest, en zich veilig voelt. Maar in de discussie voeren ze op een onprettige manier de boventoon. De figuur Zwarte Piet moet worden aangepast.
‘Veel gekleurde kinderen met wie is gesproken, ervaren discriminatie in hun dagelijks leven en vertellen dat dit rond Sinterklaastijd erger wordt,’ zegt Kinderombudsman Margrite Kalverboer in een rapport over zwarte piet.
‘Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten’
‘Ze wijten dat aan een aantal typische kenmerken en gedragingen van Zwarte Piet.’ Kinderen zouden volgens haar ‘graag willen meedenken over aanpassingen’. De Kinderombudsman heeft als leidraad het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties.
Dat Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten, uitsluiting en discriminatie is in strijd met dat verdrag. ‘Door hem van discriminerende en stereotyperende kenmerken te ontdoen kan het een figuur worden die recht doet aan het plezier dat velen beleven aan de sinterklaastraditie,’ zegt Kalverboer.
Karikatuur
Maar hoe Zwarte Piet er dan uit moet zien, dat zegt de Kinderombudsman niet. Wel worden ‘ouders, scholen, particuliere en publieke jeugdorganisaties en op jeugdigen gerichte media’ aangemoedigd zich in te spannen om opnieuw vorm te geven aan Zwarte Piet.
De klagers die zich meldden bij de Kinderombudsman, vinden dat de knecht van de goedheiligman een karikatuur is, en een ‘voedingsbodem voor discriminatie en racisme’, schrijft de NOS. Kinderen zouden Zwarte Piet als kwetsend ervaren – van doorslaggevende betekenis voor Kalverboer.
Met haar uitspraken is het Zwarte Pietendebat weer losgebarsten, net als voorgaande jaren steevast in het najaar. Ook op Twitter leidt het rapport van de Kinderombudsman tot bijtende reacties. Waarom moeten we het er nu alweer over hebben, vragen sommigen zich af.
Als een kind Zwarte Piet als kwetsend of discriminatie opvat, dan zegt het meer over de ouders. Een jong kind oordeelt niet in kleur. 09:07 – 30 september 2016
Telegraaf 28.10.2016 Een directeur van een basisschool in Arnhem wordt sinds vorige week bedreigd omdat hij geen Zwarte Piet meer op zijn school wil. Scholenkoepel De BasisFluvius, waar de school onder valt, overweegt aangifte te doen. Dat schrijft De Gelderlander.
De schooldirecteur kreeg volgens de krant honderden haatberichten via internet. „Ook DeBasisFluvius heeft nare reacties via Twitter en e-mail ontvangen”, zegt een woordvoerder van de scholengemeenschap. „Wij maken met dit beleid geen politiek statement, de maatschappij verandert en vraagt om een nieuwe invulling van het feest.”
NRC 27.10.2016 De vraag kon niet uitblijven: sinds wanneer kennen wij het woord schoorsteenpiet? Journalist Ewoud Sanders zocht het uit.
Het woord Schoorsteenpiet bestaat al zeker veertien jaar. Het dagblad Trouw gebruikte het in november 2002 in de zin: „De televisie heeft van de Wegwijspiet en de Hoofdpiet bekende ‘Nederlanders’ gemaakt, maar er zijn ook nog de Schoorsteenpiet, de Pakjespiet, de Paardenpiet, de Pepernotenpiet.”
Voorstanders van de egaal zwarte Zwarte Piet – de EZZP – verwijzen graag naar de uitdrukking ‘zo zwart als roet’. Die uitdrukking komt in verschillende Sinterklaasliedjes voor, bijvoorbeeld in de regels: „Pieterknecht zo zwart als roet / die het speelgoed dragen moet.”
De voorstanders van de EZZP zien in die uitdrukking het bewijs dat de knecht van Sinterklaas niets met slavernij of zwarte mensen te maken heeft. Het kroeshaar en de dikke rode lippen zijn geen karikaturale uitvergrotingen, nee, de knecht van Sinterklaas is alleen zwart omdat hij door de schoorsteen kruipt.
Ewoud Sanders schrijft wekelijks over taal. Twitter: @ewoudsanders
Even een intermezzo voor vluchtelingen en andere buitenlanders die het inburgeringsexamen nog moeten doen. De eerste vermelding van Zwarte Piet dateert van 1850. In boekjes uit die tijd staat dat Sinterklaas met een wit paard over de daken reed. Op die daken stonden schoorstenen. Voor de komst van de centrale verwarming stookten wij hier kolen, cokes of hout. Dat laat zwarte resten na. Dat noemen wij roet.
De knecht van Sinterklaas klom door de schoorsteen, hoe smal ook, een huis binnen. Stoute kinderen sloeg hij met een takkenbos, die ook door schoorsteenvegers werd gebruikt. Die takkenbos noemen wij een roede. Sinterklaas schreef alles wat je fout deed in een dik boek. Dat las hij voor, op school of thuis. Daarna kreeg je een pakje. Ook als je dat eng vond, moest je bij Sint op schoot komen zitten.
Tegen stoute kinderen zeiden ouders: „Als je niet luistert, geven we je mee aan Zwarte Piet. Die stopt je in een zak en neemt je mee naar Spanje.” Als het Sinterklaasfeest nog ver weg was, zeiden ouders: „We geven je mee aan de boze jood of aan de zigeuners.”
Je ziet: het Sinterklaasfeest is een heel leuk, gezellig oud-Nederlands kinderfeest, waaraan nooit iets mag veranderen. Vooral Zwarte Piet mag nooit veranderen, want alle Nederlandse kinderen hebben altijd enorm van hem genoten. Tot zover dit intermezzo.
De uitdrukking ‘zo zwart als roet’ is aan het eind van de 18de eeuw voor eerst opgetekend – ruim een halve eeuw voor de vermelding van Zwarte Piet. We lezen over water, nachten, ketels, keukens en koffie zo zwart als roet („De Turken zitten in huizen, naar kroegen gelijkende, en drinken een drank, die zij koffa noemen, en welke zoo zwart als roet en in smaak daaraan niet ongelyk is”, aldus een reisverslag uit 1804). Ook van de duivel en van demonen werd geregeld opgemerkt dat zij zo zwart als roet zijn.
Bijzonder van Zwarte Piet is dat hij bij zijn afdaling door de schoorsteen alleen zijn handen en gezicht egaal zwart wist te maken – zijn kleding bleef schoon.
Dat is niet wat je leest over schoorsteenvegers, van oudsher een beroepsgroep waartoe veel arme Italiaanse emigranten behoorden.
VK 25.10.2016 Dat RTL zou kappen met zwartgeschminkte Pieten stond in de sterren geschreven. RTL is een snoeihard commercieel bedrijf, met een feilloos instinct voor wat de klanten willen. Daarom is het op RTL doorgaans een vrolijke parade van aspirant-modellen, aspirant-kindsterretjes, aspirant-zangers, zelfhulp-tv in talloos veel varianten, showbizzroddel, sentimentaliteit-met-een-gelukkig-einde, onderbroekenlol, een uitstekend nieuwsbulletin en Chantal Janzen.
Daarom had RTL al hoog en breed een beeldbepalende creoolse presentator van een lateavondpraatshow, toen ze bij de NPO nog klaaglijk ‘wekunnuhzenietvinduh’ jankten na de zoveelste vruchteloze zoektocht door de eigen achtertuin en na de zoveelste keer lafjes peuren in de eigen navel, die óók al vol wittig spul bleek te zitten. Met zijn lateavondpraatshow vol Amerikaans aandoende positiviteit en vrolijkheid overklast de beeldbepalende creoolse presentator inmiddels avond na avond de tobberige NPO-concurrent in kijkcijfers.
Toen ze bij de NPO nog klaaglijk ‘wekunnuhzenietvinduh’ jankten had RTL al een creoolse lateavondshowpresentator
En daarom heeft RTL na korstondig de knopen te hebben geteld besloten voortaan Sinterklaas met roetpieten te vieren. Interssanter nog: vanaf volgend jaar zal RTL ook geen reclames meer uitzenden met blackface-Pieten. Het is een volslagen logische stap nu tot diep in provincie is doorgedrongen dat een mens voor schut staat als hij in 2016 wrokkig blijft vasthouden aan een racistisch stereotype.
Nickelodeon, een zender die kinderen aantrekt als de rattenvanger van Hamelen omdat er jongens en meisjes werken met een uitstekend ontwikkeld commercieel gevoel, ging vorig jaar al over op de naturel-Piet: types uit alle windstreken zonder schmink. Het zag er prima uit, de kinderen hebben vorig jaar innig tevreden Op weg naar Pakjesavond uitgekeken. Zenders als Nickelodeon en RTL zijn veel adequatere vertegenwoordigers van de ‘zwijgende meerderheid’ waar je tegenwoordig zoveel over hoort.
Waarmee maar weer eens is aangetoond dat de markt een kwestie van formaat heel simpel oplost: zodra het geld gaat kosten of kijkers, is het klaar. Een van de aardige kanten van het kapitalisme is dat het doorgaans weinig boodschap heeft aan moraal, normen, waarden, mensenrechten, ‘onze manier van leven’, fatsoen, politieke correctheid of incorrectheid, schone schijn of hypocrisie. Het gaat om spullen verkopen, geld stinkt niet, klant is koning, u vraagt wij draaien, wat de gek ervoor geeft – dat werk. Af en toe grijpt een overheid in, om milieu, mens of moraal te redden. Het is een doorgaans elegant systeem.
Een van de aardige kanten van het kapitalisme is dat het doorgaans weinig boodschap heeft aan moraal of ‘onze manier van leven’
Na de aankondiging van RTL waren er de gebruikelijke doodsbedreigingen van marginale figuren op twitter. Er waren de gebruikelijke oprispingen uit Den Haag, dit maal van Halbe Zijlstra die speciaal een filmpje voor internet liet maken, voor het geval niemand hem om commentaar zou vragen. In dat filmpje doet de voorman van de partij die vroeger altijd voorstander was van ruim baan voor het bedrijfsleven, een geestige poging Geert Wildersje te spelen, door de beslissing van een onafhankelijke marktpartij ‘heel dom’ te noemen. Zijlstra was van de postduivenvereniging voordat hij begon aan een lange carrière in het openbaar bestuur dus hij heeft verstand van geld verdienen met televisie.
Het prettige van een commerciële zender zijn, is dat RTL een onafhankelijke middelvinger naar Zijlstra kan opsteken en vervolgens kan overgaan tot de orde van de dag.
Bij het zappen hoorde ik gisteravond een doodsreutel uit mijn televisie komen. Hij kwam niet van RTL.
AD 25.10.2016 RTL kiest niet enkel zelf voor de Schoorsteenpiet, vanaf volgend jaar weert de zender ook reclames waarin Zwarte Piet te zien is. Dat lijkt misschien een dapper besluit in de oververhitte Pietendiscussie – stel dat adverteerders massaal wegblijven – maar volgens mediabureaus valt daar op af te dingen.
Kijkers riepen gisteren op tot een boycot, maar op het moment dat Goede Tijden, Slechte Tijden of The Voice begint, zetten ze de tv toch weer aan, aldus Evert Bronkhorst, mediabedrijf.
,,De hoeveelheid commercials met Zwarte Piet erin is relatief beperkt”, weet Evert Bronkhorst van mediabureau Vizeum, dat reclamezendtijd inkoopt voor adverteerders. ,,Grote supermarktketens als Albert Heijn en Jumbo, maar ook een bedrijf als Hema gebruiken Zwarte Piet al niet meer.”
Ruud de Langen van mediabureau Mindshare beaamt dat. ,,Het is voor adverteerders geen issue. Ik verwacht niet dat het financieel gezien enige impact gaat hebben.” Bronkhorst legt uit: ,,Het is een statement, het staat mooi, maar ze hebben ongetwijfeld eerst naar de consequenties gekeken. Als ze substantieel veel inkomsten zouden mislopen, hadden ze dit nooit gedaan.”
Sentiment
De negatieve reacties op RTL’s Schoorsteenpiet en het besluit om straks ook Zwarte Piet te weren is vooral een sentiment dat leeft onder de bevolking, denkt Bronkhorst.
De Langen: ,,Minder onder adverteerders, die willen zich helemaal niet mengen in die discussie en kiezen voor mijtertjes en schoorstenen.”
Bronkhorst: ,,Het gevoel is dat RTL wel even gaat bepalen hoe Nederland eruit gaat zien. Kijkers riepen gisteren op tot een boycot, maar op het moment dat Goede Tijden, Slechte Tijden of The Voice begint, zetten ze de tv toch weer aan.”
Telegraaf 25.10.2016 Johan Derksen heeft zich weer eens van zijn meest uitgesproken kant laten zien. De voetbalanalyticus haalde maandag tijdens Voetbal Inside uit naar Sylvana Simons.
Presentator Wilfred Genee wilde van Johan weten of hij van slag was toen hij hoorde van het besluit van RTL om de veegpiet te introduceren, waarop Johan antwoordt: “RTL moet gewoon het besluit nemen wat RTL wil, daar zal intern over gesproken zijn. Maar de politici rollen over je heen. Het enige nadeel aan het besluit van RTL, vind ik, is dat dat hysterische juffrouwtje Simons nu zo trots als een aapje door het land rent.”
Vervolgens probeert Wilfred zijn RTL 7-collega nog te corrigeren en vooral te redden: “Zo trots als een pauw bedoel je”, maar Johan gaat verder met zijn monoloog. “Ik dacht dat we met Wilders het ergste gehad hadden wat mogelijk was in Nederland, maar de politieke partij DENK is nóg erger.”
Irritant wezentje
Nadat Wilfred wederom benadrukt dat Johan waarschijnlijk bedoelde: ‘zo trots als een pauw’, laat de oud-hoofdredacteur van Voetbal International weten nog niet klaar te zijn met zijn tirade over Sylvana. “Dat vind ik ongeveer het meest hypocriete, irritante wezentje van Nederland, die juffrouw.”
Kort na de break geeft de presentator, die het in augustus zelf met de politica van DENK aan de stok kreeg, Johan een allerlaatste kans om zijn uitspraken te nuanceren: “Een aap met zeven l*llen, dat bedoelde je zeker?”, waarop de voetbalanalyticus laat weten: “Jawel, maar dat kun je over een vrouw moeilijk zeggen.”
Voor RTL is de uitbarsting van Johan een hard gelag, aangezien zij eerder op de dag stelling namen in de zwartepietendiscussie door de hulp van Sinterklaas van uiterlijk te laten veranderen.
NU 24.10.2016 Zwarte Piet met gouden oorringen, kroeshaar en rode lippen zullen niet meer te zien zijn op RTL. In plaats daarvan kiest de omroep voor een schoorsteenpiet met roetvegen die voortaan Piet zal heten. RTL volgt daarmee de aanbevelingen van de Kinderombudsman die eerder concludeerde dat Het Sinterklaasfeest in de huidige vorm in strijd is met het Kinderrechtenverdrag.
Ook de Verenigde Naties heeft eerder in een rapport kritisch gereageerd op het kinderfeest. Wat staat er precies in het rapport van de Kinderombudsman en de VN?
Kinderombudsman Margrite Kalverboer heeft de figuur Zwarte Piet nader onderzocht nadat er klachten bij haar waren binnengekomen. De klagers vinden dat Zwarte Piet een karikatuur is en een voedingsbodem biedt voor discriminatie en racisme. Bovendien, stellen de klagers, wordt de figuur door kinderen als kwetsend ervaren.
Kalverboer concludeert dat dat het Sinterklaas met de Zwarte Piet in zijn huidige vorm kan bijdragen aan pesten, uitsluiting en discriminatie. Daarmee is de figuur, met een aantal typische kenmerken en gedragingen van Zwarte Piet als een negatief stereotype van mensen met een donkere huidskleur, in strijd met het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind.
Artikel 2 van het verdrag stelt dat kinderen horen op te groeien in een omgeving die veilig, respectvol en vrij van discriminatie is. Artikelen 3 en 6 dragen op dat volwassenen een belangrijke verantwoordelijkheid dragen om die veilige en respectvolle omgeving te garanderen. Dat is nu niet het geval.
In 60 seconden: Het ontstaan van Zwarte Piet
Slavernij
Een deel van de kinderen ervaart het hele jaar door discriminatie dat rond het Sinterklaasfeest erger wordt. Een aantal kinderen koppelt Zwarte Piet aan de slavernij. “Sinterklaas zit op het paard en is altijd hoger” en “Zwarte Piet heeft het pakje aan uit de slaventijd”, zeggen zij tegen de Ombudsman.
De meeste ondervraagde kinderen vinden dat de gouden oorringen, het kroeshaar en de rode lippen moeten verdwijnen. Gekleurde pieten, pieten met zwarte vegen in het gezicht of een piet die minder zwart is, zijn volgens de kinderen goede alternatieven.
Het is Kalverboer ook opgevallen dat veel kinderen vertellen dat de manier waarop ouders en volwassenen de discussie voeren een grote rol speelt. “Kinderen geven aan last te hebben van de discussie zoals die door ouders gevoerd wordt”, schrijft de Ombudsvrouw. “Verschillende kinderen geven aan de gedachten van ouders wel te begrijpen maar vinden dat ze hun kind er niet in moeten meetrekken. Ze vinden het belachelijk dat volwassenen er ruzie over maken.”
Aanpassing
Dat leidt bij de Kinderombudsvrouw tot de conclusie dat Zwarte Piet “zodanig [moet worden] aangepast dat gekleurde kinderen geen negatieve effecten meer ervaren en dat ieder kind zich veilig en goed voelt bij het Sinterklaasfeest.”
Kalverboer stelt verder: “Door Zwarte Piet te ontdoen van discriminerende en stereotyperende kenmerken kan er van hem een figuur gemaakt worden die recht doet aan het plezier dat zovelen beleven aan de Sinterklaastraditie en die tegelijk in overeenstemming is met de rechten van alle kinderen in Nederland.”
De Ombudsvrouw moedigt ouders, scholen, particuliere en publieke jeugdorganisaties en instellingen en op jeugdigen gerichte media aan om te zorgen voor een Sinterklaasfeest dat met kinderen van alle huidskleuren kan worden gevierd.
Verenigde Naties
Een werkgroep van de Verenigde Naties dat racisme en discriminatie onderzoekt, kwam in augustus 2015 ook met kritiek op de figuur Zwarte Piet.
De commissie begrijpt dat de traditie van het Sinterklaasfeest met Zwarte Piet door een groot deel van de Nederlandse samenleving gewaardeerd wordt, maar constateert tegelijkertijd dat de figuur Zwarte Piet in sommige gevallen een negatief stereotype van mensen van Afrikaanse afkomst is die volgens mensen van Afrikaanse afkomst herinnert aan de slavernij, stelt de commissie.
Hier jaarlijks mee geconfronteerd te worden is schadelijk voor de waardigheid en het zelfbeeld van zowel volwassenen als kinderen van Afrikaanse afkomst, stelt de commissie.
Geweld en intimidatie
Ook zijn er zorgen bij de commissie dat burgers die geweldloos protesteren tegen Zwarte Piet in de vorm die als kwetsend wordt ervaren gehinderd worden. Zij krijgen van de autoriteiten niet de toestemming om op een gepast tijdstip en betekenisvolle plek te demonstreren. Bovendien worden de demonstranten in onvoldoende mate beschermd tegen geweld en intimidatie.
Deze incidenten worden onvoldoende onderzocht. Begin oktober van dit jaar oordeelde de rechtbank nog dat de politie te hard had opgetreden tegen anti-Zwarte Piet demonstrant Jerry Afriyie. Hij werd in 2011 ook al ten onrechte opgepakt tijdens de intocht van Sinterklaas.
De commissie raadt de overheid aan strenger op te treden tegen mensen die demonstraties dwarsbomen en over te gaan tot vervolging waar nodig, om zo de vrijheid van meningsuiting en het recht op demonstratie ook voor de tegenstanders van Zwarte Piet te garanderen.
Taak voor kabinet
De commissie concludeert dat een diepgewortelde culturele traditie deze vorm van discriminatie en stereotypering niet rechtvaardigt. Zij raadt het kabinet aan om zich actief in te zetten om de discriminatoire en negatief stereotyperende elementen van Zwarte Piet uit te bannen.
Een aanpassing van het uiterlijk van Zwarte Piet behoort tot de aanbevelingen, om op die manier ervoor te zorgen dat de waardigheid en de mensenrechten van alle inwoners in Nederland gerespecteerd worden.
NU 24.10.2016 De VVD neemt stelling tegen het besluit van RTL om Zwarte Piet niet meer op televisie te laten zien. In een filmpje op Twitter heeft fractieleider Halbe Zijlstra zijn ongenoegen over de keuze van het mediabedrijf kenbaar gemaakt.
“Ik vind dit een hele domme zet”, stelt Zijlstra. “Want Zwarte Piet hoort bij een kinderfeest. Een feest van Sinterklaas én Zwarte Piet. En op deze manier zorgen we ervoor dat dat kinderfeest gaat verdwijnen.”
Dit zou de VVD een “hele slechte zaak” vinden, beklemtoont de fractieleider. “Gun kinderen hun kinderfeest. En laat Zwarte Piet voortbestaan.”
Ook PVV-leider Geert Wilders heeft er ook geen goed woord voor over. ”Laf laf laf. Zwarte Piet is zwart en moet zwart blijven”, aldus Wilders.
Premier Mark Rutte stelde vorige jaar dat de politiek zich ver van het debat over Zwarte Piet zou moeten houden. “Hoed je voor een land waar de staat bepaalt hoe een volkstraditie eruit ziet. Dat lijkt me echt iets voor het volk en niet voor de politiek”, beklemtoonde de VVD-premier toen naar aanleiding van het VN-rapport over de Hollandse traditie.
Complimenten
Eerder op de dag prees minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken RTL voor de beslissing. “Complimenten aan RTL, tijd voor verandering”, liet de vicepremier weten.
Ook andere partijen zijn zeer te spreken over het afschaffen van Zwarte Piet op de commerciële zenders.
SP-Tweede Kamerlid Harry van Bommel is het met Asscher eens. “Moedig! De publieke omroep kan nu niet achterblijven”. Jesse Klaver van GroenLinks spreekt van een dappere stap. “Sinterklaasfeest moet een feest van ons allemaal zijn”, aldus Klaver.
RTL gaat verder met schoorsteenpiet
Gesprekken
Het besluit is genomen door de directie van RTL na de vele gesprekken die zijn gevoerd met zowel voor- als tegenstanders van Zwarte Piet.
De schoorsteenpiet, die bij RTL vanaf nu gewoon Piet heet, heeft zwarte vegen op zijn gezicht omdat hij door de schoorsteen komt. De laatste jaren is door de discussie over Zwarte Piet vooral verdeeldheid en onduidelijkheid ontstaan, aldus een verklaring van RTL.
In 60 seconden: Het ontstaan van Zwarte Piet
Discriminerend
“Voor een deel van Nederland is het beeld van Zwarte Piet discriminerend, terwijl anderen vinden dat Zwarte Piet een onlosmakelijk deel van de traditie is”, aldus een verklaring. “RTL heeft begrip voor beide standpunten, maar vindt ook dat het in deze discussie niet zou moeten gaan over gelijk, maar over begrip hebben voor elkaar.”
De kritiek op Zwarte Piet groeide het afgelopen jaar. Zo lieten onder meer de VN en de Kinderombudsman in een verklaring weten dat de rol van Piet in het Sinterklaasfeest beter aangepast zou kunnen worden.
De NTR, producent van het Sinterklaasjournaal (vanaf 9 november te zien), doet nog geen uitspraken over het uiterlijk van Zwarte Piet.
Dit jaar vertrok een aantal oudgedienden bij het programma, omdat ze zich niet meer konden vinden in de manier waarop het programma omgaat met Zwarte Piet. Zo stapten Erik van Muiswinkel en Dolores Leeuwin op.
Telegraaf 24.10.2016 De beslissing van RTL dat de Schoorsteenpiet voortaan de enige Piet is die in de RTL-programma’s te zien zal zijn, heeft voor zeer gemengde reacties gezorgd in politiek Den Haag. Het betekent het einde van Zwarte Piet bij het mediabedrijf.
Regeringspartij VVD keurt de beslissing ronduit af. „Een hele domme zet”, aldus VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra. „Want Zwarte Piet hoort bij een kinderfeest. Het kinderfeest van Sinterklaas én Zwarte Piet. En op deze manier zorgen we ervoor dat het kinderfeest gaat verdwijnen en dat vindt de VVD een hele slechte zaak.”
PVV-leider Geert Wilders heeft er ook geen goed woord voor over. „Laf laf laf. Zwarte Piet is zwart en moet zwart blijven”, aldus Wilders.
’Complimenten voor RTL’
Andere partijen zijn juist wél te spreken over het afschaffen van Zwarte Piet. Minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken (PvdA) reageerde meteen positief. „Complimenten voor RTL. Tijd voor verandering”, aldus de vicepremier.
SP-Tweede Kamerlid Harry van Bommel is het met hem eens. „Moedig! De publieke omroep kan nu niet achterblijven.” Jesse Klaver van GroenLinks spreekt van een dappere stap. „Sinterklaasfeest moet een feest van ons allemaal zijn.”
Trouw 24.10.2016 Een Piet met roetvegen: dat is vanaf nu de enige Piet die nog in RTL-programma’s te zien is. Schoorsteen Piet of Roet Piet vervangt definitief de zwart of donkerbuin geschminkte Zwarte Piet. Dat heeft de RTL-directie besloten, na veel gesprekken die zijn gevoerd met zowel voor- als tegenstanders van Zwarte Piet. ‘In onze visie past Zwarte Piet niet meer in het huidige tijdsbeeld.’
Schoorsteen Piet, die bij de zender vanaf nu gewoon Piet heet, heeft zwarte vegen op zijn gezicht omdat hij door de schoorsteen komt. De laatste jaren is door de discussie over Zwarte Piet vooral verdeeldheid en onduidelijkheid ontstaan, aldus een verklaring van RTL.
‘Voor een deel van Nederland is het beeld van Zwarte Piet discriminerend, terwijl anderen vinden dat Zwarte Piet een onlosmakelijk deel van de traditie is. RTL heeft begrip voor beide standpunten, maar vindt ook dat het in deze discussie niet zou moeten gaan over gelijk, maar over begrip hebben voor elkaar.’
Sinterklaasjournaal verklapt nog niets
Het Sinterklaasjournaal van de NTR verklapt nog niets over het uiterlijk van de pieten in de komende afleveringen over de intocht van de Sint. “Dat kan iedereen in de eerste aflevering zien”, zegt een woordvoerster.
Vanaf 9 november tot en met 4 december doet het Sinterklaasjournaal weer dagelijks verslag van de komende intocht van de goedheiligman. Dit jaar vertrok een aantal oudgedienden bij het programma, omdat ze zich niet meer konden vinden in de manier waarop het programma omgaat met Zwarte Piet. Zo stapten Erik van Muiswinkel, Jochem Myjer en Dolores Leeuwin op.
NTR-directeuren Paul Römer en Carel Kuyl lieten eerder dit jaar al wel weten de verandering van Zwarte Piet ‘onomkeerbaar en vanzelfsprekend’ te vinden. Volgens hen is de omroep daar tien jaar geleden al mee begonnen.
Commercials
Ondanks dat RTL heeft aangekondigd te stoppen met Zwarte Piet is het nog wel mogelijk dat er commercials verschijnen met een Zwarte Piet. RTL zegt te snappen dat het nu kort dag is voor adverteerders om nog aanpassingen te doen. Maar volgend jaar worden geen commercials met een zwarte piet meer geaccepteerd.
Telegraaf 24.10.2016 RTL kiest voor de Schoorsteen Piet. Deze Piet is vanaf nu de enige Piet die in de RTL-programma’s te zien is. Dat heeft de RTL-directie besloten, na veel gesprekken die zijn gevoerd met zowel voor- als tegenstanders van Zwarte Piet. „In onze visie past Zwarte Piet niet meer in het huidige tijdsbeeld.”
Minister Asscher van Sociale Zaken is blij met de beslissing. „Complimenten voor RTL. Tijd voor verandering”, aldus de vicepremier.
Schoorsteen Piet, die bij de zender vanaf nu gewoon Piet heet, heeft zwarte vegen op zijn gezicht omdat hij door de schoorsteen komt. De laatste jaren is door de discussie over Zwarte Piet vooral verdeeldheid en onduidelijkheid ontstaan, aldus een verklaring van RTL.
„Voor een deel van Nederland is het beeld van Zwarte Piet discriminerend, terwijl anderen vinden dat Zwarte Piet een onlosmakelijk deel van de traditie is. RTL heeft begrip voor beide standpunten, maar vindt ook dat het in deze discussie niet zou moeten gaan over gelijk, maar over begrip hebben voor elkaar.”
Het overleg over Zwarte Piet is de afgelopen tijd onder meer gevoerd in bijeenkomsten die zijn gefaciliteerd door minister Asscher (Sociale Zaken). In de laatste bijeenkomst is door voor- en tegenstanders een verklaring opgesteld waarin afstand wordt genomen van elke vorm van bedreiging, geweld, polarisatie en agressie rond het sinterklaasfeest en is het voornemen uitgesproken om dat feest een feest te laten zijn voor alle kinderen in Nederland. „Met de keuze voor de Schoorsteen Piet geeft RTL inhoud aan deze verklaring”, meldt het mediabedrijf.
Het Sinterklaasjournaal
Bij de publieke omroep verklapt Het Sinterklaasjournaal van de NTR nog niets over het uiterlijk van de pieten. „Dat kan iedereen in de eerste aflevering zien”, zegt een woordvoerster. Het kinderprogramma doet vanaf 9 november tot en met 4 december dagelijks verslag van de komende intocht van de goedheiligman. Dit jaar vertrok een aantal oudgedienden bij het programma, omdat ze zich niet meer konden vinden in de manier waarop het programma omgaat met Zwarte Piet. Zo stapten Erik van Muiswinkel, Jochem Myjer en Dolores Leeuwin op.
NTR-directeuren Paul Römer en Carel Kuyl lieten eerder dit jaar al wel weten de verandering van Zwarte Piet „onomkeerbaar en vanzelfsprekend” te vinden. Volgens hen is de omroep daar tien jaar geleden al mee begonnen.
AD 24.10.2016 Volgens journaliste Hanneke Groenteman (77) zal de NTR dit jaar ‘anders te werk gaan’ met de Zwarte Pieten in het Sinterklaasjournaal. Groenteman beroept zich in De Wereld Draait Door op een ‘hele goede bron’, ondanks dat de publieke omroep vandaag geen uitspraken wilde doen over het uiterlijk van de pieten. Ook Sinterklaasjournaalpresentatrice Dieuwertje Blok houdt haar lippen stijf op elkaar.
Laten we het feestje vooral leuk houden. De vorm die je daar voor kiest, moet iedereen zelf weten, aldus Dieuwertje Blok.
Gevraagd naar de Zwarte Pietenkwestie – die vandaag weer oplaaide nadat bekend werd dat de commerciële zender RTL stopt met Zwarte Piet enovergaat op Schoorsteen Piet – zegt Groenteman tegen presentator Matthijs van Nieuwkerk: ,,Het Sinterklaasjournaal gaat dit jaar ook heel anders te werk.”
Vervolgend: ,,Je mag naar de bron vragen, maar je krijgt geen antwoord want ik ben een oma. Maar wacht maar af als Sinterklaas binnenkomt en Dieuwertje zit daar weer, de Pieten zullen er héél anders uitzien.”
Dieuwertje
Groenteman snapt niet waarom de publieke omroep vandaag niet met pietennieuws kwam. ,,Maar reken er maar op: ze hebben de hele discussie heel serieus genomen. We wachten Dieuwertje af.”
Blok, die momenteel midden in de opnames van het kinderjournaal zit, schaart zich achter de beslissing van de NTR niets over de Pieten te zeggen. ,,Juist omdat er – zoals nu – weer gedoe van komt. Je ziet het vanzelf wel. De beslissing is zo genomen”, zegt ze vanavond tegen het AD. Blok zegt uit solidariteit achter haar werkgever te blijven staan. ,,Laten we het feestje vooral leuk houden. De vorm die je daar voor kiest, moet iedereen zelf weten.”
Blok gaf in november vorig jaar aan dat de pietendiscussie haar de ogen heeft geopend. ,,Het sinterklaasfeest staat of valt niet bij die zwarte kleur, ik begin zo langzamerhand ook te denken: van die rare blackface moeten we maar eens af.”
AD 24.10.2016 De beslissing van RTL dat de Schoorsteenpiet voortaan de enige Piet is die in de RTL-programma’s te zien zal zijn, heeft voor zeer gemengde reacties gezorgd in politiek Den Haag. Het betekent het einde van Zwarte Piet bij het mediabedrijf.
Sinterklaasfeest moet een feest van ons allemaal zijn, aldus Jesse Klaver.
Regeringspartij VVD keurt de beslissing ronduit af. ,,Een hele domme zet”, aldus VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra. ,,Want Zwarte Piet hoort bij een kinderfeest. Het kinderfeest van Sinterklaas én Zwarte Piet. En op deze manier zorgen we ervoor dat het kinderfeest gaat verdwijnen en dat vindt de VVD een hele slechte zaak”.
Het is het kinderfeest van Sinterklaas én Zwarte Piet! #ZwartePiet
5:15 PM – 24 Oct 2016
PVV-leider Geert Wilders heeft er ook geen goed woord voor over. ,,Laf laf laf. Zwarte Piet is zwart en moet zwart blijven”, aldus Wilders.
AD 24.10.2016 Commerciële zender RTL kiest voor de Schoorsteenpiet als enige Piet die in hun televisieprogramma’s te zien zal zijn. Dat heeft de RTL-directie besloten, na veel gesprekken gevoerd te hebben met zowel voor- als tegenstanders van Zwarte Piet.
Het Sinterklaasjournaal van de NTR verklapt nog niets over het uiterlijk van de pieten in de komende afleveringen over de intocht van de Sint. ,,Dat kan iedereen in de eerste aflevering zien”, zegt een woordvoerster.
De Schoorsteenpiet, die bij de zender vanaf nu gewoon Piet heet, heeft zwarte vegen op zijn gezicht omdat hij door de schoorsteen komt.
De laatste jaren is door de discussie over Zwarte Piet vooral verdeeldheid en onduidelijkheid ontstaan, aldus een verklaring van RTL. ,,In onze visie past Zwarte Piet niet meer in het huidige tijdsbeeld. Voor een deel van Nederland is het beeld van Zwarte Piet discriminerend, terwijl anderen vinden dat Zwarte Piet een onlosmakelijk deel van de traditie is. RTL heeft begrip voor beide standpunten, maar vindt ook dat het in deze discussie niet zou moeten gaan over gelijk, maar over begrip hebben voor elkaar.”
De zender meldt dat de beslissing in de lijn ligt van het in de ban doen van de roe en het meenemen van kinderen in zakken naar Spanje.
Mogelijk zijn er nog wel commercials met zwarte piet te zien bij de zender. RTL zegt te snappen dat het nu te kort dag is voor adverteerders om nog aanpassingen te doen. Maar volgend jaar worden geen commercials met een zwarte piet meer geaccepteerd. Verwacht wordt dat er niet veel reclames zijn waarin Zwarte Piet te zien zal zijn.
RTL is niet van plan om de discussie verder te gaan voeden door bijvoorbeeld te verschijnen in discussieprogramma’s. ,,Dit is ons statement, en daar blijft het bij’, aldus RTL vandaag in een reactie.
Het mediabedrijf krijgt vooral op social media veel reacties. ,,Deze zijn zowel positief als negatief. We merken dat mensen een verandering moeilijk vinden.”
In onze visie past Zwarte Piet niet meer in het huidige tijdsbeeld, aldus Woordvoerder RTL.
Onze Nederlandse identiteit hangt niet af van de kleur van de schmink op het gezicht van Piet, aldus Minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken).
Bijeenkomsten
Het overleg over Zwarte Piet is de afgelopen tijd onder andere gevoerd in bijeenkomsten die zijn gefaciliteerd door minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken). Hij geeft aan blij te zijn met de beslissing. ,,Complimenten voor RTL. Tijd voor verandering,” aldus de vicepremier.
De minister zei vorig jaar al in een column op Facebook dat hij een aanpassing van Zwarte Piet wilde en dat hij zou bijdragen aan debatten over het onderwerp.
Asscher: ,,Onze Nederlandse identiteit hangt niet af van de kleur van de schmink op het gezicht van Piet, maar van onze bereidheid de diepere waarden van onze samenleving te verdedigen. De vrijheid te zijn wie je wilt zijn, opkomen voor elkaar.”
Geert Wilders is het niet met Asscher eens. Op twitter schrijft hij: ‘Laf, laf laf. Zwarte Piet is zwart en moet zwart blijven’.
Verklaring
In de laatste bijeenkomst is door voor- en tegenstanders een verklaring opgetekend waarin afstand wordt gedaan van elke vorm van bedreiging, geweld, polarisatie en agressie rond het Sinterklaasfeest en is het voornemen uitgesproken om dat feest een feest te laten zijn voor alle kinderen in Nederland.
,,Met de keuze voor de Schoorsteen Piet geeft RTL inhoud aan deze verklaring,” meldt het mediabedrijf. ,,Wij hopen dat de nieuwe Piet de harten herovert en dat het vieren van een gezellige Sinterklaasavond met het gezin, familie, vrienden, buurten en verenigingen weer centraal staat.”
AD 23.10.2016 Zowel de Dorpsstraat als het Stadshart hebben komende maand themapieten rondspringen. De ene winkeliersorganisatie kiest voor een kakofonie aan kleuren, de andere voor egaal bruine schmink.
Zwarte schmink gebruiken we al jaren niet meer. Een verhaal over een schoorsteen hebben we niet, het zijn gewoon themapieten, aldus Joke van Akkeren.
In de Zoetermeerse Dorpsstraat komen kinderen dit jaar lenige acrobaatpieten tegen, pieten met gezichten die zijn geschminkt in alle kleuren van de regenboog en schoorsteenpieten, die de cadeautjes in de Zoetermeerse woonkamers brengen.
Dat is het verhaal dat voorzitter van de winkeliersvereniging Lon Oosterbroek wil vertellen. ,,De één is wat bruiner dan de ander, afhankelijk van hoe vaak de schoorsteen in kwestie is geveegd”, aldus de voorzitter.
Een andere associatie heeft Oosterbroek niet bij Zwarte Piet. Zo is het hem als kind verteld. ,,De pieten die het paard van de sint verzorgen, zijn om die reden niet bruin, maar hebben andere kleuren”, vervolgt Oosterbroek, die zeer tevreden is over de huidige vorm van vieren.
De winkeliersvereniging bepaalt in de Dorpsstraat het beleid omtrent de sinterklaasviering en staat open voor suggesties. ,,Als er tien procent meer of minder kleurpieten moeten komen, dan gaan we dat regelen. Maar mijn ervaring is dat de kinderen zich daarover niet druk maken. Die vinden al die kleuren helemaal geweldig.”
Tutu
In het Stadshart pakken de winkeliers het, net als de afgelopen jaren, ietsje anders aan dan in de Dorpsstraat. Daar hupsen themapieten rond in roze tutu, kokssloof of butlerkleding. Ze delen pepernoten uit. ,,Ook zijn er muziekpieten”, vertelt Joke van Akkeren van Vereniging Promotie Stadshart. ,,Die spelen in orkestjes.”
Wel zijn alle pieten tijdens de intocht van 12 november voorzien van bruine schmink. ,,Dat is prima bevallen”, zegt Van Akkeren. ,,Zwarte schmink gebruiken we al jaren niet meer. Een verhaal over een schoorsteen hebben we niet, het zijn gewoon themapieten. Neem bijvoorbeeld omapiet, die in een bloemetjesjurk en met een brilletje op haar hoofd door de menigte loopt. Kinderen vinden dat prachtig.”
Vorig jaar reisde Sinterklaas met dit gevolg langs winkelcentra in Zoetermeer. ,,Ik heb nergens negatieve geluiden gehoord”, besluit Van Akkeren.
Telegraaf 21.10.2016 Kinderombudsman Kalverboer oordeelde dat Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie. Sinterklaas zou daardoor in strijd zijn met het VN-Kinderrechtenverdrag.
Groepsgesprekken zijn beperkt bruikbaar als onderzoeksmethode, beaamt de Groningse professor Casper Albers, die de werkwijzen van wetenschappers onderzoekt: „Ze zijn alleen geschikt om anekdotisch bewijs te verzamelen. Maar je kunt niets zeggen over wat de Nederlandse jeugd vindt. Daarvoor heb je onderzoeken met een veel grotere steekproef nodig.”
Elsevier 21.10.2016 De conclusie van de Kinderombudsman dat Zwarte Piet kan bijdragen aan uitsluiting of discriminatie, is gebaseerd op een gesprek met zo’n veertig kinderen. Daarnaast blijft de Kinderombudsman Margrite Kalverboer zeer vaag over het onderzoek.
Onderwijzer Pim Walenkamp meldt aan De Telegraafdat de conclusie dat Zwarte Piet in strijd zou zijn met het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties, is gebaseerd op vier gesprekken met telkens tien kinderen. In plaats van een uitgebreide steekproef gaat het dus om anekdotes van zo’n veertig kinderen.
Vaag rapport
Walenkamp was verbaasd over het resultaat van het onderzoek, omdat hij uit eigen steekproeven een heel ander geluid hoorde. Hij verbaasde zich tevens over de vaagheid van het rapport van de Kinderombudsman. Toen hij om detail vroeg, luidde de reactie dat het inderdaad maar om een gesprek met een paar kinderen ging.
‘Dit onderwerp levert altijd mooie discussies op,’ zegt Walenkamp. ‘De heersende mening is dat Zwarte Piet niets met discriminatie te maken heeft. Er zijn op een klas van 25 leerlingen misschien twee of drie kinderen die kritiek hebben.’
In een reactie meldt een woordvoerder van de Kinderombudsman aan elsevier.nl dat Kalverboer simpelweg een Sinterklaasfeest voor alle kinderen wil. ‘Zoals de wet voorschrijft, heeft De Kinderombudsman de afgelopen jaren voor veel van zijn onderzoeken kinderen geraadpleegd,’ aldus de woordvoerder. ‘Hun mening wordt gehoord en hier wordt een passende waarde aan toegekend – zoals ook staat in het Kinderrechtenverdrag.’
Na kritiek van de VN kwam ook de nieuwe Kinderombudsman eind september met bezwaren tegen Zwarte Piet. ‘Kinderen ervaren de combinatie van een aantal typische kenmerken en gedragingen van Zwarte Piet als negatief en discriminerend voor mensen met een donkere huidskleur,’ aldus Kalverboer.
Ze raadde aan de Piet te veranderen, zodat het figuur minder ‘racistische aspecten’ zou hebben. Toch blijkt uit verschillende onderzoeken dat Nederland vooral wil dat de Zwarte Piet blijft. Een rapport dat is opgesteld in opdracht van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed (VIE) dat de meerderheid van de Nederlanders tegen aanpassing van het uiterlijk van Zwarte Piet is.
Zwarte Piet wordt als toegankelijker en vriendelijker dan Sinterklaas ervaren, en is juist voor de meerderheid de ‘grote kindervriend’, blijkt uit het onderzoek voor VIE. Ook onder jongeren is de meerderheid (62 procent) voor een Zwarte Piet, blijkt uit onderzoek in opdracht van RTL Nieuws.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
AD 21.10.2016 Het oordeel van de Kinderombudsman dat kinderen dankzij Zwarte Piet gediscrimineerd worden, is gebaseerd op vier kringgesprekken met steeds tien scholieren. Dat ontdekte onderwijzer Pim Walenkamp uit Utrecht volgens De Telegraaf.
Kinderombudsman Kalverboer oordeelde dat Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie. Sinterklaas zou daardoor in strijd zijn met het VN-Kinderrechtenverdrag.
De Utrechtse leraar werd bijzonder argwanend toen hij de bevindingen las. Hij heeft hele andere ervaringen. Toen hij de onderzoeksmethoden inzag was hij verbijsterd. Academische precisie is in haar pietenstandpunt niet te bekennen, vindt hij. ,,Overal staan vaagheden als ‘verschillende gekleurde kinderen’, ‘een aantal gesprekken’ en ‘veel kinderen’.”
Walenkamp kreeg in een reactie te horen dat het om vier kringgesprekken ging.
AD 21.10.2016 In het Persmuseum in Amsterdam is vanmiddag een expositie geopend over het omstreden verschijnsel Zwarte Piet: ‘Zwarte Piet in de media’. Dat was volgens het museum nodig: ,,Hoewel de nationale twist steeds heftiger wordt, verdiept de discussie zich nauwelijks.”
Het Persmuseum wil daar samen met het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid en Het Citaat (Bureau voor Historisch Onderzoek) verandering in brengen, door de rol van Zwarte Piet in de geschiedenis te laten zien en te ‘duiden’. Het wil ook weergave van Piet in media tonen.
Het Persmuseum belooft de bezoekers ,,een heterogeen overzicht van het thema met verrassende en soms minder welgevallige meningen en beelden.” Ze krijgen honderd jaar oude (spot)prenten en negentiende-eeuwse boeken te zien, maar ook de recente Piet-glossy. Er zijn compilaties van tweets en quotes uit de media, beelden van intochten en van oudere discussies over het uiterlijk van Piet op televisie.
AD 15.10.2016 Basisscholen in Maassluis weigeren lespakketten over Zwarte Piet. Ze voelen niets voor de extreme standpunten die de pakketten verkondigen en willen zelf de discussie voeren.
De landelijke intocht van Sinterklaas is dit jaar in Maassluis. Burgemeester Edo Haan verwelkomt Sint zaterdag 12 november. De antizwartepietengroep Nederland Wordt Beter kreeg, nadat activist Jerry Afriyie zich meldde bij Haan, de gelegenheid zijn onderwijspakket te presenteren aan de scholen. Ook het Sint & Pietengilde mocht zijn lesmateriaal toelichten, maar maakte geen gebruik van deze gelegenheid.
De schooldirecties vinden dat beide organisaties extreme standpunten – voor of tegen – naar voren brengen. ,,Wij willen onze eigen discussie kunnen voeren”, laten zij weten. ,,Wij willen vooral naar de kinderen zelf luisteren. Het draait tenslotte om hen, het is hun feest. We moeten als volwassenen niet de discussie over de hoofden van kinderen voeren.”
Quiz
Onderdeel van het pakket van Nederland Wordt Beter is een quiz met vragen als ‘Willen de mensen die Zwarte Piet spelen echte zwarte mensen plagen?’ Goede antwoord: ‘Meestal niet’.
Hoe de ‘hulpjes’ van Sinterklaas er dit jaar uit komen te zien, is nog de vraag. De scholen hebben in hun overleg afgesproken mee te gaan met het landelijke beeld van Zwarte Piet in het Sinterklaasjournaal.
Er heeft zich tot nu toe slechts één partij gemeld die wil protesteren en dat is de extreemrechtse Nederlandse Volks-Unie (NVU). Zij wil een manifestatie houden.
VK 07.10.2016 Het is mooi dat protest tegen Zwarte Piet gewoon mag. Het is nog mooier als het niet meer nodig is.
Het is prima nieuws dat anti-Zwarte Piet-activist Jerry Afriyie alsnog is ontslagen van rechtsvervolging wegens verzet bij zijn aanhouding. Voor Afriyie natuurlijk, maar ook voor de vrijheid van meningsuiting. De politie slaat de laatste jaren hinderlijk door in de belemmering van demonstraties.
Vooral rond de koning en Sinterklaasintochten is de openbare orde uitgegroeid tot hét excuus om elke vorm van protest weg te vegen. ‘Ik Willem niet’ op je T-shirt is al genoeg om uren op het bureau door te brengen, evenals het dragen van een varkensmuts of een papiertje met tekst. Waarna doorgaans vrijlating en excuses volgen, maar dan is het kwaad al geschied.
Dat Jerry Afriyie is ontslagen van rechtsvervolging is goed voor de vrijheid van meningsuiting
Het vonnis van de Haagse rechtbank kan zo op het prikbord van alle politiebureaus: een agent kan niet zomaar beslissen dat een protest ongeoorloofd is. Die bevoegdheid ligt alleen bij de burgemeester. En dan nog slechts als de veiligheid, de openbare orde, de goede zeden of de rechten en vrijheden van anderen worden bedreigd.
Een stil protest met teksten op T-shirts valt daar niet onder. Afriyies aanhouding was daarom onrechtmatig. Dat is goed om te weten, voor alle agenten, nu Afriyie en zijn medestanders doorgaan met hun actie, ook dit jaar. De politie zal daar ontspannen mee om moeten gaan.
Nog beter is het als we allemaal wat ontspannener omgaan met de kwestie Zwarte Piet. Het is inmiddels 18 jaar geleden dat Stephan Sanders en wijlen Anil Ramdas het probleem indringend aankaartten. ‘Het wordt een kwestie van wachten tot de houding, met een gelaten zucht, verandert in iets van “nou oké, als jullie het zo erg vinden, dan veranderen we het wel”,’ aldus Ramdas destijds.
Het zou nog mooier zijn als Afriyie de behoefte tot protesteren niet meer voelt
Na de ontsporingen van de afgelopen jaren weten we dat het zo makkelijk niet gaat, maar het zou al veel schelen als de overheid nu eens zelf kordaat het voortouw neemt. Alle gemeentebesturen, schoolbesturen en publieke omroepen die zich ermee bemoeien, zouden zich inmiddels toch aangesproken moeten voelen. Er zijn zoveel manieren om het feest een beetje van aankleding te veranderen zonder dat de ziel wordt aangetast.
Het is mooi dat Afriyie half november gewoon kan protesteren. Het zou nog mooier zijn als hij de behoefte niet meer voelt.
VK 07.10.2016 Het Openbaar Ministerie in Den Haag gaat in hoger beroep tegen een vonnis van de Haagse rechtbank, waarin wordt gesteld dat de arrestatie van anti-Zwarte Piet-activist Jerry Afriyie in 2014 in Gouda onrechtmatig was. Dit heeft het OM vrijdag bevestigd.
De rechtbank oordeelde donderdag dat de politie Afriyie ten onrechte hardhandig heeft opgepakt toen hij tijdens de Sinterklaasintocht tegen Zwarte Piet demonstreerde. Het daarbij gebruikte geweld was ‘disproportioneel’.
Het OM blijft bij het standpunt dat de agenten wel degelijk juist gehandeld hebben. Het parket vecht ook het oordeel van de rechter aan dat Afriyie niet gestraft hoeft te worden voor het feit dat hij zich tijdens zijn arrestatie had verzet. Dat hij een agent in zijn arm kneep, was volgens de rechter het gevolg van paniek.
De officier van justitie had een geldboete van 1.500 euro geëist. Daarnaast zou Afriyie de geknepen agent, die nog steeds last zou hebben van zijn pols, 1.250 euro smartengeld moeten betalen. De rechtbank verwees beide eisen naar de prullenbak.
‘Wij vinden nog steeds dat deze eisen op zijn plaats zijn en gaan daarom in hoger beroep’, licht een OM-woordvoerster toe. De nationale verontwaardiging die de zaak teweeg bracht heeft volgens haar bij dat besluit geen rol gespeeld.
Afriyie, ook bekend als Kno’Ledge Cesare, is niet blij met het besluit van het OM om in hoger beroep te gaan. ‘Ze moeten echt mij hebben’, reageert hij vrijdag op Twitter. In een interview met de Volkskrant zei de dichter en blogger eerder deze week dat de agenten die hem hardhandig arresteerden ‘Sinterklaasliefhebbers’ waren.
Verder liet hij in dat gesprek weten zijn protest tegen zwarte piet voort te zetten ‘tot mijn eigen einde, of tot het einde van Zwarte Piet in Nederland. Heel Nederland moet zijn verantwoordelijkheid nemen om van Sinterklaas een veilig feest te maken – voor wit en zwart.’
De agent die bij de aanhouding in 2014 gewond raakte, deed aangifte tegen Afriyie. Dit kostte de activist zijn baan als beveiliger. ‘Vanwege het verlies van mijn baan ben ik guilty untill proven innocent. Ik sta in de rechtszaal als crimineel. Dat maakt het voor mij af en toe wel moeilijk om te geloven dat het allemaal wel goed komt in dit land.’
AD 07.10.2016 Het Openbaar Ministerie gaat in hoger beroep tegen de beslissing om anti-Zwarte Piet-activist Jerry Afriyie te ontslaan van alle rechtsvervolging. Het OM is het niet eens met het besluit van de rechtbank om geen straf op te leggen.
Het OM toont hier haar ware aard. Je zou denken dat ik iemand heb vermoord. Zo graag wilt men mijn naam door het slijk halen. Schandalig!! 3:37 PM – 7 Oct 2016
Afriyie was door het OM voor de rechter gebracht voor verzet bij aanhouding en mishandeling van een politieman tijdens de intocht van Sinterklaas in Gouda twee jaar geleden.
Onrechtmatig
De rechter oordeelde gisteren echter dat het verzet en de mishandeling weliswaar bewezen zijn, maar ook dat het optreden van twee agenten onrechtmatig was en de verdachte daarna in paniek handelde. Een straf was volgens de rechtbank dan ook niet nodig.
Activist Jerry Afriyie reageert op Twitter verbolgen op de beslissing van het OM. ‘Het OM toont hier haar ware aard. Je zou denken dat ik iemand heb vermoord. Zo graag wil men mijn naam door het slijk halen. Schandalig!!’
Over de overwegingen om in beroep te gaan tegen het vonnis treedt het OM pas later naar buiten. Eerder eiste het OM een boete van 1500 euro tegen de activist.
Telegraaf 06.10.2016 Zwarte Piet, Donkere Piet, Bruine Piet, Roetveeg Piet, helemaal geen Piet. Op de sinterklaasartikelen in de supermarkten van Albert Heijn zijn de pieten in verschillende vormen te zien en zijn er producten waar de afbeelding helemaal niet op staat.
Dat heeft Albert Heijn donderdag laten weten. De supermarktketen heeft daarmee hetzelfde beleid als vorig jaar rond de gevoelige zwartepietendiscussie.
De sinterklaasartikelen zijn vanaf volgende week in de winkel te vinden.
Supermarktketen Jumbo liet afgelopen week weten dat er op het huismerk geen Zwarte Piet of Sinterklaas afgebeeld staat. In plaats daarvan laat de verpakking van bijvoorbeeld chocoladeletters en pepernoten afbeeldingen zien van blije kinderen met een mijter, een pietenpet of een gevulde schoen.
RTVWEST 06.10.2016 Anti-Zwarte Piet demonstrant Jerry Afriyie krijgt geen straf opgelegd, zo heeft de rechter bepaald. De man demonstreerde in 2014 bij de intocht van Sinterklaas in Gouda tegen Zwarte Piet en werd opgepakt. Tijdens zijn aanhouding mishandelde hij een agent.
Verdachte mishandeling agent bij anti-zwarte piet demonstratie ontslagen van alle rechtsvervolging
13:13 – 6 oktober 2016
Twee weken geleden werd een boete van 1500 euro geëist tegen de demonstrant. Afriyie verklaarde toen in de rechtbank: ‘Ik reageerde uit overlevingsdrang. Alles ging op zwart toen ik eruit werd gepikt. Ik werd aangevallen, ik dacht dat ik doodging. Mijn keel werd dichtgeknepen.’
De politieman die Afriyie heeft aangeklaagd liet in de rechtszaal een blauwe plek zien die hij door toedoen van Afriyie zou hebben opgelopen. Het Openbaar Ministerie eiste een schadevergoeding van 1250 euro voor hem.
Volgens de rechtbank heeft de politie te hard opgetreden bij de arrestatie op de Markt. ‘Er was een verbod op demonstreren’, beaamt persrechter Elianne van Rens, ‘maar deze demonstranten gaven geen aanleiding te denken dat het uit de hand zou lopen.’
De politie heeft daarom te hard opgetreden tegen de demonstranten. ‘Door Afriyie uit een rijtje ingehaakte demonstranten te trekken, gingen ze te ver. Die aanhouding was onrechtmatig.’
Afriyie toch schuldig
Toch is Afriyie volgens de rechtbank schuldig aan mishandeling van een agent. ‘Die agent kwam er later bij’, zegt Van Rens. ‘Hij had dus niets te maken met de aanhouding die onrechtmatig was. Hij schoot collega’s te hulp die een arrestant niet onder controle kregen en dat is gewoon rechtmatig. Die agent deed niets verkeerd.’
Afriyie knijpt hem en dat mag van de rechter niet. Dat is strafbaar. Toch krijgt Afriyie geen straf. ‘Op de beelden maakt verdachte een paniekerige indruk en roept hij dat hij geen lucht krijgt. Het is aannemelijk dat hij het strafbare feit pleegde uit een wezenlijke psychologische druk, de angst te overlijden.’ Afriyie wordt niet vrijgesproken, maar door de omstandigheden wel ontslagen van alle rechtsvervolging.
Negentig arrestaties
In totaal werden bij de intocht van Sinterklaas in Gouda in 2014 negentig mensen opgepakt, zowel voor- als tegenstanders van Zwarte Piet. Ze kwamen allemaal ’s avonds weer vrij en kregen een boete van 220 euro.
VK 06.10.2016 Anti-Piet-activist Jerry Afriyie is tijdens de sinterklaasintocht in Gouda opnieuw het slachtoffer van een onrechtmatige arrestatie geworden. Dat bleek donderdag uit het vonnis van de rechtbank in Den Haag, waarin staat dat Afriyie twee jaar geleden ten onrechte hardhandig is opgepakt. Volgens de rechtbank raakte de activist hierbij zo in paniek dat hij niet voor zijn verzet en het knijpen van een agent mag worden gestraft.
Een eerdere arrestatie van de dichter en activist, tijdens de intocht in Dordrecht in 2011, werd door de Nationale Ombudsman ook al onrechtmatig genoemd. Agenten zouden toen ‘disproportioneel geweld’ hebben toegepast.
Twee weken terug stelde het Openbaar Ministerie (OM) dat Afriyie zich tijdens zijn arrestatie in 2014 heeft verzet en opzettelijk een agent had verwond, die nog steeds last van zijn pols zou hebben. Om die reden eiste de officier van justitie een geldboete van 1.500 euro en 1.250 euro smartengeld voor de agent, maar daar maakte de rechtbank donderdag korte metten mee.
‘Onnodig fors’
Ik herinner alleen dat ik werd gewurgd en dacht dat ik dood ging, aldus Jerry Afriyie.
Hoewel de rechtbank eveneens bewezen acht dat Afriyie zich heeft verzet en een agent heeft geknepen, stelt de rechtbank dat zijn aanhouding ‘onnodig fors’ was. Volgens het vonnis was er voor politie ‘geen noodzaak om hem direct en zonder enig verbaal contact’ vast te pakken en hem uit de ketting van betogers te trekken. Volgens de rechter kwam het verzet van de activist voort uit angst en paniek, waardoor hij niet mag worden gestraft.
Op Youtube staat nog steeds een filmpje van Afriyie’s arrestatie, waarop is te zien hoe agenten hem naar de grond werken, op hem gaan zitten, een nekklem toepassen en zijn T-shirt over het hoofd trekken. ‘Ik herinner alleen dat ik werd gewurgd en dacht dat ik dood ging’, aldus Afriyie tijdens de rechtszaak. ‘Ik heb geschreeuwd met mijn laatste adem.’ De rechtbank acht zijn verklaring aannemelijk, ook vanwege de camerabeelden. ‘De verdachte maakt een paniekerige indruk en roept een paar keer dat hij niet kan ademen, terwijl door de politieambtenaren het nodige geweld wordt gebruikt om verdachte onder bedwang te krijgen.’
De van oorsprong Ghanese Afriyie, ook bekend als Kno’ledge Cesare, denkt dat de politie hem met deze rechtszaak erin probeerde te luizen. ‘Dit waren geen agenten, dit waren Sinterklaasliefhebbers’, zei hij woensdag in een interview (+) tegen de Volkskrant. ‘Dat maak ik op uit het geweld waarmee zij mij arresteerden. Ze deden het met liefde. Het was duidelijk dat ze het niet tolereerden dat een zwarte man aan hun feest komt.’
In de rechtbank vertelde de dichter dat hij door zijn arrestatie zijn baan als beveiliger is kwijtgeraakt, en van een minimuminkomen moet rondkomen. ‘Het enige dat ik heb, is mijn stem: mijn vrijheid van meningsuiting. Maar die wil men mij met spoed ontnemen.’
De rechtbank noemt de arrestatie van Afriyie en veertien anderen ook nog ‘een ongeoorloofde inbreuk op de vrijheid van meningsuiting en vrijheid van betoging’, omdat hun protest hierdoor feitelijk is beëindigd (er werden die dag in Gouda 90 mensen opgepakt).
Hoogleraar Informatierecht Egbert Dommering is het hiermee eens. ‘Ze hadden deze demonstratie niet mogen opbreken. Niet zonder een bevel van de burgemeester. Maar ze deden het toch, en hoe. Wie het vonnis bekijkt leest in alles dat de politie totaal overdreven heeft gereageerd.’
NU 06.10.2016 Een man die werd opgepakt tijdens de intocht van Sinterklaas in Gouda in 2014 krijgt geen straf voor de mishandeling van een agent. De 35-jarige Jerry Afriyie nam op 15 november in Gouda deel aan een anti-Zwarte Pieten demonstratie.
Dat heeft de rechtbank in Den Haag donderdag bepaald. Afriyie werd in 2011 ook al ten onrechte opgepakt tijdens de intocht van Sinterklaas in Dordrecht.
Op 15 november 2014 werden negentig mensen aangehouden, maar alleen Afriyie is uiteindelijk vervolgd. Volgens het Openbaar Ministerie had de man een agent mishandeld en verzette hij zich tegen zijn arrestatie.
De rechtbank oordeelt dat de politie te fors heeft opgetreden bij de aanhouding van de man. Er was op dat moment geen sprake van dreigende wanordelijkheden en was er geen noodzaak om de man zonder enig verbaal contact vast te pakken en hem uit de ketting van demonstrerende personen te trekken.
De rechtbank vindt dat de agenten hun taak als politie niet goed hebben uitgevoerd. Dit geldt niet voor de agent die zijn collega’s te hulp schoot na de aanhouding. Deze agent werd geknepen door Afriyie. De rechtbank zegt dat het verzet tegen de agent en de mishandeling voortkwam uit een paniekreactie en daarom niet strafbaar is.
Ophef
De demonstratie in Gouda zorgde in 2014 voor veel ophef. De gemeente had locaties aangewezen waar mensen mochten demonstreren. Toch trokken voor- en tegenstanders van Zwarte Piet naar de Markt. Tegenstanders van Zwarte Piet rolden een spandoek uit met de tekst ‘Zwarte Piet racisme’. Voorstanders gingen voor het doek staan, waarna er een opstootje ontstond.
Elsevier 06.10.2016 Anti-Zwarte Piet-demonstrant Jeffrey Afriyie is niet strafbaar voor verzet tijdens aanhouding en het mishandelen van een agent. De activist werd verdacht van ‘weerspannigheid en mishandeling’, na de demonstratie bij de Sinterklaasintocht van bijna twee jaar geleden, die volledig uit de hand liep.
Het gebeurde op 15 november 2014: zo’n 90 mensen werden opgepakt, uit het kamp tegen Zwarte Piet, en uit het pro-Piet-kamp. ‘Zwarte Piet is racisme! Sinterklaas bestaat niet,’ schreeuwden de agressieve demonstranten, die vinden dat het personage voortkomt uit racisme. Daarom zou het Sinterklaasfeest in de huidige vorm niet mogen worden gevierd.
Aanhouding Afriyie
De situatie escaleerde snel: pro- en anti-Piet-demonstranten vlogen elkaar in de haren. Affiyie werd gearresteerd. Anti-racismegroep Nederland Wordt Beter heeft een video online geplaatst, waarop de kwestie na de aanhouding te zien is.
Wat er voorafging aan de arrestatie is niet te zien. Waarom is niet duidelijk. Afriyie komt wel in beeld als hij door agenten tegen de grond wordt gehouden: de activist trapt wild om zich heen tijdens de aanhouding. Afriyie, bekend als Kno’ledge Cesare roept dat hij niet meer kan ademen en zegt dat hij juist werd mishandeld door de politie. De politie is volgens de rechtbank te fors opgetreden: ‘Voor de politie was geen noodzaak om de verdachte direct zonder enig verbaal contact vast te pakken en hem uit de ketting van demonstrerende personen te trekken,’ luidt het oordeel. Bij Afriyie was er sprake van een paniekreactie, waardoor hij niet strafbaar is voor het verzet.
De Zwarte Pieten-discussie houdt Nederland al jaren bezig. Dit jaar begon het debat zelfs al in mei: omroep NTR, uitzender van het razend populaire Sinterklaasjournaal, gaf aan dat de geleidelijke verandering naar een ander type Piet ‘vanzelfsprekend’ is. Er komen al jaren alternatieven naar voren: zo werd de Stroopwafelpiet geïntroduceerd.
Vorig jaar kwamen de Verenigde Naties met een rapport over Zwarte Piet. Volgens het Comité voor de Eliminatie van Rassendiscriminatie is er sprake van een ‘discriminerende traditie’, maar het woord racisme werd vermeden. Op 13 november zal Sinterklaas aankomen in Maassluis. Demonstranten van beide kampen hebben al aangegeven daarbij te willen zijn. Politie is tegenwoordig steevast op de been om escalatie te voorkomen.
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
AD 06.10.2016 Anti-Piet activist Jerry Afriyie krijgt geen straf voor verzet bij zijn arrestatie tijdens de intocht van Sinterklaas in Gouda in 2014. Het OM stelde dat hij daar een agent had mishandeld. Maar de rechtbank vindt dat de politie te fors optrad.
Terwijl de sint en zijn pieten in 2014 de Markt in Gouda opkwamen, stonden Afriyie en mede-activisten ook op die Markt. Ze hielden er een ‘stil protest’. De politie vond de situatie te onveilig (er waren ook activisten voor Zwarte Piet aanwezig) en voerde een charge uit. Aan het eind van de dag bleken er 90 mensen opgepakt te zijn.
Geen dreiging
De rechtbank oordeelde donderdagmiddag dat er ‘geen sprake was van dreigende wanordelijkheden’. De politie had Afriyie daarom niet zomaar uit de ketting van demonstrerende personen mogen halen. Zij arrestatie was daarom onrechtmatig en Afriyie krijgt geen straf.
Knijpen
Afriyie was twee weken geleden de eerste en enige die voor die ongekend chaotische middag voor de rechter moet verschijnen. Omdat hij de enige is die zich verzette tijdens zijn arrestatie, stelt het OM. “Hij duwde en trok en kneep een agent in zijn been. Die agent heeft ook nu nog last van een pols”, aldus de officier van justitie. Het OM eiste een boete van 1.500 euro en vindt dat de agent recht heeft op 1.250 euro schadevergoeding.
De rechter stelt dat het klopt dat Afriyie heeft geknepen, maar ‘dat was een paniekreactie waar hij niet strafbaar voor is’.
Filmpje
Op een filmpje op internet is te zien hoe er vijf agenten op hem zitten, er een nekklem wordt toegepast en zijn T-shirt over zijn hoofd wordt getrokken. “Ik werd aangevallen, ik dacht dat ik dood zou gaan”, zei Afriyie tijdens zijn rechtszaak.
Volgens het boekje
Het OM noemt de aanhouding tijdens de rechtszaak ‘volgens het boekje’.Het was niet voor het eerst dat de activist werd aangehouden. Dat gebeurde ook tijdens de intocht van 2011 in Dordrecht, toen hij een T-shirt met ‘Zwarte Piet is racisme’ droeg. De Nationale Ombudsman oordeelde later dat die arrestatie onrechtmatig was. Nu is dat dus voor de tweede keer vastgesteld.
Tot het einde actie voeren
Donderdagmorgen zei Afriyie in een interview met de Volkskrant dat hij ‘tot het einde door zal gaan met het protesteren tegen Zwarte Piet’. Hij zegt ook te vermoeden dat zijn veroordeling tot meer geweld zal leiden. ,,Als ik word veroordeeld dan zal er iets veranderen. Niet eens voor mij. Eerder voor de jongens die zelfs nog bozer waren over mijn arrestatie dan ikzelf. Die zullen zeggen: als nu een agent op mij afkomt bij een Zwarte Piet-protest, dan zal ik meteen met hem gaan vechten. Want linksom of rechtsom, ik word toch gestraft voor mijn protest. Dan maar in volle glorie ten onder gaan.”
RO 04.10.2016 Verklaring naar aanleiding van het rondetafelgesprek over de figuur van Zwarte Piet op 3 oktober 2016 op het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, onder leiding van minister Asscher.
We doen afstand van elke vorm van bedreiging, geweld, polarisatie en agressie. We doen een oproep tot kalmte en een beschaafde en respectvolle dialoog. We stellen het belang van het kind centraal. We streven er naar het een feest voor alle kinderen te laten zijn.
Dit is een verklaring van de volgende partijen:
Gemeente Maassluis, RTL Nederland, Stichting Sinterklaasintocht Amsterdam, Stichting Stadsontspanning Utrecht, Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland, Sint Nicolaas Genootschap Nederland, Surinaams Inspraak Orgaan, Overlegorgaan Caribisch Nederland, Stichting Nederland wordt beter, Stichting Sint en Pietengilde, Detailhandel Nederland, Stichting Intocht Sint Nicolaas Dordrecht.
Den HaagFM 04.10.2016 In het Ministerie van Sociale Zaken in Den Haag is maandag een overleg geweest met een aantal organisaties die een rol spelen bij de maatschappelijke discussie over Zwarte Piet. De groepen kwamen bij elkaar op uitnodiging van minister Lodewijk Asscher (kleine foto).
In een gezamenlijke verklaring roepen de organisaties op tot kalmte en een respectvolle dialoog over het onderwerp. In de verklaring doen ze afstand van iedere vorm van bedreiging, geweld, polarisatie en agressie. “We stellen het belang van het kind centraal. We streven er naar het een feest voor alle kinderen te laten zijn”, aldus de partijen. Bij het overleg waren voor- en tegenstanders van Zwarte Piet, en ook organisaties die ‘neutraal’ zijn maar veel met het onderwerp te maken hebben, zoals Detailhandel Nederland en de omroep RTL.
Onder de organisaties waren verder onder meer Stichting Sinterklaasintocht Amsterdam, Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland, Sint Nicolaas Genootschap Nederland, Surinaams Inspraak Orgaan, Overlegorgaan Caribisch Nederland, Stichting Nederland Wordt Beter en Stichting Sint en Pietengilde.
Discriminatie
De organisator van de Sinterklaasintocht in Den Haag maakte vorige week nog bekend dat gekleurde Pieten en Roetpieten niet meer welkom zijn bij de Haagse intocht. Op zaterdag 12 november komt de Sint aan in de Scheveningse haven, met bij hem vooral Zwarte Pieten zonder oorringen en dikke rode lippen. Ook verscheen vorige week een rapport van de Kinderombudsman waarin staat dat Zwarte Piet in zijn huidige vorm in strijd is met het VN-Kinderrechtenverdrag omdat de figuur kan bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie. s…lees meer
RTVWEST 03.10.2016 Een aantal organisaties die een rol spelen bij de maatschappelijke discussie over Zwarte Piet roept op tot kalmte en een respectvolle dialoog over het onderwerp. Ze doen dat in een statement nadat zij maandag om de tafel hadden gezeten op het ministerie van Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) in Den Haag.
In de verklaring doen ze afstand van iedere vorm van bedreiging, geweld, polarisatie en agressie. ‘We stellen het belang van het kind centraal. We streven er naar het een feest voor alle kinderen te laten zijn’, aldus de partijen.
Bij het overleg waren voor- en tegenstanders van Zwarte Piet, en ook organisaties die ‘neutraal’ zijn maar veel met het onderwerp te maken hebben, zoals Detailhandel Nederland en RTL Nederland.
Veel organisaties
Onder de organisaties waren verder onder meer Stichting Sinterklaasintocht Amsterdam, Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland, Sint Nicolaas Genootschap Nederland, Surinaams Inspraak Orgaan, Overlegorgaan Caribisch Nederland, Stichting Nederland Wordt Beter en Stichting Sint en Pietengilde.
AD 03.10.2016 Een aantal organisaties die een rol spelen bij de maatschappelijke discussie over Zwarte Piet roept op tot kalmte en een respectvolle dialoog over het onderwerp. Ze doen dat in een statement nadat zij vandaag om de tafel hadden gezeten op het ministerie van Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) in Den Haag.
In de verklaring doen ze afstand van iedere vorm van bedreiging, geweld, polarisatie en agressie. ,,We stellen het belang van het kind centraal. We streven er naar het een feest voor alle kinderen te laten zijn”, aldus de partijen.
Voor- en tegenstanders
Bij het overleg waren voor- en tegenstanders van Zwarte Piet, maar ook organisaties die ‘neutraal’ zijn maar veel met het onderwerp te maken hebben, zoals Detailhandel Nederland en RTL Nederland.
Onder de organisaties waren verder onder meer Stichting Sinterklaasintocht Amsterdam, Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland, Sint Nicolaas Genootschap Nederland, Surinaams Inspraak Orgaan, Overlegorgaan Caribisch Nederland, Stichting Nederland Wordt Beter en Stichting Sint en Pietengilde.
Telegraaf 03.10.2016 Een aantal organisaties die een rol spelen bij de maatschappelijke discussie over Zwarte Piet roept op tot kalmte en een respectvolle dialoog over het onderwerp. Ze doen dat in een statement nadat zij maandag om de tafel hadden gezeten op het ministerie van Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) in Den Haag.
In de verklaring doen ze afstand van iedere vorm van bedreiging, geweld, polarisatie en agressie. ,,We stellen het belang van het kind centraal. We streven er naar het een feest voor alle kinderen te laten zijn”, aldus de partijen.
Bij het overleg waren voor- en tegenstanders van Zwarte Piet, maar ook organisaties die ‘neutraal’ zijn maar veel met het onderwerp te maken hebben, zoals Detailhandel Nederland en RTL Nederland.
Onder de organisaties waren verder onder meer Stichting Sinterklaasintocht Amsterdam, Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland, Sint Nicolaas Genootschap Nederland, Surinaams Inspraak Orgaan, Overlegorgaan Caribisch Nederland, Stichting Nederland Wordt Beter en Stichting Sint en Pietengilde.
NU 03.10.2016 Kinderombudsman Margrite Kalverboer gaat aangifte doen vanwege bedreigingen die ze ontving naar aanleiding van een kritisch rapport over Zwarte Piet dat zij schreef, bevestigt een woordvoerder aan NU.nl.
Nadat het rapport vrijdag uitkwam, ontving de kinderombudsman direct ‘vele tientallen bedreigingen’, waaronder serieuze doodsbedreigingen.
Kalverboer schreef in het rapport dat Zwarte Piet in zijn huidige vorm in strijd is met het VN-Kinderrechtenverdrag. De figuur lokt uitsluiting, pesten en discriminatie uit, stelde ze na gesprekken met kinderen.
“Het gebeurt wel vaker dat de Kinderombudsman een boze mail krijgt, maar het is nog nooit zo heftig geweest als nu”, zei een woordvoerder vrijdag. Eerder ontving ook Ineke Strouken, de directeur van het Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed, vele honderden haatmails nadat zij zich kritisch uitliet over Zwarte Piet.
Kinderrechtenverdrag
Kalverboer toetste in haar rapport het feest aan het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties. Hierin staat onder andere dat kinderen recht hebben op gelijke behandeling en op bescherming tegen discriminatie. Veel gekleurde kinderen ervaren, zeker in de periode rond het Sinterklaasfeest, veel discriminatie.
Ook staat in dit verdrag dat belangen van het kind voorop moeten staan bij alle maatregelen die voor hen belangrijk zijn. Dit is momenteel in de discussie over Zwarte Piet te vaak niet het geval.
De geschiedenis van Sinterklaas en Zwarte Piet in 60 seconden
AD 03.10.2016 Kinderombudsman Margrite Kalverboer gaat aangifte doen van de bedreigingen die zij ontving na de publicatie van haar rapport omtrent Zwarte Piet. In het rapport stelt Kalverboer onder meer dat Piet in strijd is met het VN-Kinderrechtenverdrag.
Nadat het rapport vrijdag uitkwam heeft de kinderombudsman ‘vele tientallen bedreigingen ontvangen.’ De mailbox van Kalverboer liep vol met ‘doodsverwensingen’, opmerkingen ‘dat ze maar naar een ander land moet’ en dat ze ‘een ziekte’ moet krijgen. De Kinderombudsman zegt wel voorbereid te zijn geweest op heftige reacties, maar niet op zoveel.
De Kinderombudsman stelde in een het bewuste rapport dat Zwarte Piet in strijd is met het VN-Kinderrechtenverdrag. De ‘kindervriend’ kan volgens Margrite Kalverboer bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie en moet daarom worden aangepast.
Op de schop
Zwarte Piet zou daarom flink op de schop moeten zodat kinderen geen negatieve effecten meer ervaren door het Sinterklaasfeest. ,,Door Zwarte Piet te ontdoen van discriminerende en stereotyperende kenmerken kan er van hem een figuur gemaakt worden die recht doet aan het plezier dat zovelen beleven aan de Sinterklaastraditie”, aldus de Kinderombudsman in het rapport.
Het is voor het eerste dat de onafhankelijke Ombudsman zich mengt in de Zwarte Pietdiscussie. Hoe er dan wel invulling aan Zwarte Piet moet worden gegeven, weet Kalverboer niet.
Telegraaf 02.10.2016 Moet Piet zwart of niet? 21 procent van de Nederlanders vindt van niet en is van mening dat het tijd is voor een andere kleur. Drie jaar geleden lag dat percentage nog op minder dan 10 procent. Dat blijkt uit een peiling van Maurice de Hond.
In zijn wekelijkse peiling werd een vraag gesteld over de discussie rond Zwarte Piet naar aanleiding van het rapport van de Kinderombudsman. De figuur van Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie en is daarmee in strijd met het Kinderrechtenverdrag, zo stelt de Kinderombudsman.
Foto: Maurice de Hond
Het zijn volgens de peiling vooral de kiezers van D66, PvdA en GroenLinks die pleiten voor de kleurverandering.
VK 01.10.2016Het rapport van de Kinderombudsman over Zwarte Piet verdeelt het Binnenhof tussen geharnaste voor- en tegenstanders van de aanpassing van het kinderfeest. Opnieuw werd vrijdag duidelijk hoezeer ook de coalitiepartijen PvdA en VVD het inmiddels oneens zijn.
De Kinderombudsman richtte de boodschap aan ouders en jeugdorganisaties maar ook aan scholen en ‘op jeugdigen gerichte media’ zoals het Sinterklaasjournaal. Organisaties dus die met overheidsgeld worden bekostigd. Partijen als GroenLinks en de SP grijpen het rapport dan ook aan om hun roep tot aanpassing van het feest te herhalen.
Scholen of omroepen die hopen op eensgezinde inspiratie hopen vanuit Den Haag worden voorlopig teleurgesteld
Maar scholen of omroepen die bij het bepalen van hun beleid op eensgezinde inspiratie hopen vanuit Den Haag, of tenminste het kabinet, worden voorlopig teleurgesteld. Zelfs de top van de anders zo eendrachtige coalitie is het niet eens. Vicepremier Asscher bekende zich vorig jaar al tot het kamp dat aanpassing van het feest noodzakelijk acht. Premier en VVD-leider Rutte wuifde het debat tot nu toe weg. Hij erkende weliswaar dat ‘veel mensen in dit land zich gediscrimineerd voelen, maar zei ook dat het ‘symbooltje van dit kereltje’ daar los van staat.
VVD-Kamerlid Van Veen herhaalde die boodschap vrijdag met kracht (‘Sinterklaas is een sullige man. Er is ook geen actiegroep die opkomt voor de sullige man’) en kreeg luide bijval van PVV-leider Wilders: ‘Pleur op Kinderombudsman met je Zwarte Piet-onzin.’
Pleur op Kinderombudsman met je Zwarte Piet-onzin, aldus Geert Wilders.
Daar staat de mening van oppositiepartijen als GroenLinks en SP dan weer lijnrecht tegenover. Zij vinden wel dat aanpassing nodig is. ‘Sint is voor alle kinderen’, aldus GroenLinks-Kamerlid Voortman.
Asscher zei vrijdag na afloop van de ministerraad te hopen dat de praktijk het politieke debat inhaalt. De mensen die de Kinderombudsman vrijdag belaagden noemde hij ‘buitengewoon triest’.
VK 01.10.2016 Sinterklaas en Zwarte Piet zullen dit jaar toch gewoon te vinden zijn in de winkels van Jumbo. De supermarktketen kreeg de afgelopen dagen veel kritiek op sociale media nadat bekend was gemaakt dat afbeeldingen van Sint en Piet dit jaar zouden worden vermeden in de schappen. Maar dat blijkt niet te kloppen.
‘We zijn helaas onduidelijk geweest in onze communicatie’, geeft een woordvoerder toe. ‘Het gaat namelijk alleen om de sinterklaasverpakkingen van het huisassortiment. We hebben dit jaar besloten om daarop niet Sint en Piet, maar symbolen als de mijter van Sint, de pet van Piet, schoencadeautjes en diverse lekkernijen te laten zien. Maar op promotiemateriaal in de winkels en op de site zijn Sint en Piet ook dit jaar gewoon weer te zien.’
Op de site van de supermarktketen staat dat Jumbo ‘terug wil naar de essentie van het Sinterklaasfeest als kinderfeest’. ‘Om deze reden is het thema van de verpakkingen van de Jumbo huismerk Sinterklaas-artikelen ‘Heerlijk avondje’. ‘De huidige generatie volwassenen denkt graag terug aan de heerlijke avondjes uit hun jeugd. Jumbo wil de kinderen van nu graag eenzelfde beleving bieden.’
Jumbo zegt verder het jammer te vinden ‘dat volwassenen in Nederland de discussie over Piet zo scherp voeren.’ Kinderombudsman Margrite Kalverboer kreeg vrijdag tientallen boze reacties nadat ze een rapport had gepubliceerd waarin ze concludeerde dat Zwarte Piet aangepast moet worden. De figuur van Zwarte Piet kan volgens haar namelijk bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie en is daarmee in strijd met het Kinderrechtenverdrag.
Telegraaf 01.10.2016 Supermarktketen Jumbo zal het ’heerlijk avondje’ dit jaar tóch duidelijk promoten. Sinterklaas en Zwarte Piet zijn namelijk wél te zien bij de winkelketen. Dat meldt de NOS.
Volgens een woordvoerder van Jumbo was dat altijd al de bedoeling, maar gisteren werd dat „niet zo handig gecommuniceerd”. Er zullen ook nog gewoon Sint- en Piet-figuren worden verkocht in de Jumbo-supermarkt.
Op vrijdag kondigde Jumbo nog aan om afbeeldingen van Sint en Piet te vermijden. Daarvoor in de plaats zouden er alleen nog de symbolen als mijter, pet en schoenen te zien zijn.
AD 01.10.2016 Supermarktketen Jumbo heet Sint en Piet toch welkom in zijn vestigingen. De Brabantse super zei gisteren dat geen gebruik meer te maken van traditionele Sint-figuren. Dat blijkt onjuist. ,,Op verschillende plekken in de winkels worden Sint en Piet-producten aangeboden, zoals chocolade Sint en Piet-figuren en schoencadeautjes met de afbeelding van Sint en Piet.”
De huidige generatie volwassenen denkt graag terug aan de heerlijke avondjes uit hun jeugd, aldus Jumbo.
In een persbericht brengt de grootgrutter naar buiten dat het allemaal niet zo bedoeld was. Het was simpelweg onhandige communicatie, aldus een woordvoerder. ,,We moeten hier echt hand in eigen boezem steken. We hadden het anders moeten brengen.” De nieuwe verpakking is slechts een deel van het totale Sinterklaas-assortiment, aldus Jumbo.
Op sociale media wordt gesuggereerd dat Jumbo is gebogen voor de golf van kritiek die de winkel kreeg. ,,Onzin”, zegt de woordvoerder, ,,Voor Sint en Piet is altijd plek geweest bij ons.”
Schoencadeautjes
,,Het heerlijke avondje wordt gesymboliseerd door blije kinderen omringd door allerlei Sinterklaas-symbolen, zoals de mijter van Sint, de pet van Piet, schoencadeautjes en diverse lekkernijen. De huidige generatie volwassenen denkt graag terug aan de heerlijke avondjes uit hun jeugd. Jumbo wil de kinderen van nu graag eenzelfde beleving bieden”, aldus Jumbo.
Kinderen mogen in de winkels ook hun schoentje komen zetten. ,,Er verandert niets ten opzichte van vorig jaar”, stelt de woordvoerder. De veelbesproken Zwarte Piet is al jaren punt van discussie. Vorig jaar besloot Jumbo zowel witte als zwarte Pieten af te drukken op verpakkingen.
Kinderombudsman De Kinderombudsman bracht gisteren in een rapport naar buiten dat Zwarte Piet in strijd is met kinderrechten. Volgens Margrite Kalverboer draagt Zwarte Piet in zijn huidige vorm bij aan pesten, uitsluiting of discriminatie.
Telegraaf 01.10.2016 Aan het Binnenhof groeit het onbehagen over bedrijven die het Sinterklaasfeest steeds verder van zijn tradities ontdoen, terwijl er wel ruim baan wordt gemaakt voor islamitische feesten. „Ik voel het ongemak ook”, zei vicepremier Asscher (PvdA).
Aanleiding is het besluit van supermarktketen Jumbo om niet alleen afbeeldingen van Zwarte Piet in de ban te doen, wat veel winkels vorig jaar al deden, maar óók Sinterklaas te weren van alle huismerkproducten. Het bedrijf verklaart het kinderfeest alleen nog te vieren ’met cadeautjes, snoep en symbolen als een mijter, pet en schoen’. „Het kind moet centraal staan”, legt een woordvoerder uit. „Daarom hebben we voor deze symbolen gekozen.” Tegelijkertijd zag de keten er twee weken terug geen kwaad in gratis baklava uit te delen in het kader van het islamitische offerfeest.
Ondanks het ongemak verzekert Asscher dat „het Sinterklaasfeest altijd zal blijven” en de PvdA-bewindsman noemt het daarbij „goed als het feest met zijn tijd meegaat.” Maar PVV-leider Wilders is het daar absoluut niet mee eens. „Jumbo islamiseert”, constateert hij. „Wel een offerfeest en geen Sinterklaas, zijn ze knettergek geworden! Laat Sinterklaas en Zwarte Piet met rust.”
In een kramp
Vanuit de VVD klinkt het boos dat de maatschappelijke discussie wordt gevoerd „over de rug van een onschuldig kinderfeest.” VVD-Kamerlid Van Veen: „Daardoor schieten we met zijn allen in een kramp. In mijn jeugd aten we gewoon een chocoladesint, verkleedden we ons als Piet en zongen we bij de schoorsteen kinderliedjes in de hoop dat er iets in onze schoen kwam. Niet omdat we iemand wilden onderdrukken, maar gewoon omdat we ervan genoten. Vandaag de dag moeten we overal iets achter zoeken.”
Jan Roos, de lijsttrekker van VNL, vermoedt zelfs dat er bij winkels sprake is van een politiek-correcte trend. „Je ziet steeds vaker dat dit soort bedrijven de Nederlandse cultuur willen weggummen en er tegelijk geen enkele moeite mee hebben de islamitische cultuur uit te venten. Bij Hema ging het ook al zo. Zwarte Piet moest weg maar tijdens het Suikerfeest wordt de hele winkel verbouwd.”
CDA-Kamerlid Heerma kijkt de ontwikkelingen eveneens hoofdschuddend aan. „Het is triest dat volwassenen een mooi traditioneel kinderfeest naar de knoppen helpen”, zegt hij. „Ik hoop dat mensen thuis gewoon Sinterklaas blijven vieren.”
Weinig begrip
Ook onder retaildeskundigen is weinig begrip voor de beslissing van Jumbo. „Sint verbannen gaat heel ver”, zegt Paul Moers. „Er is niemand die kritiek heeft op Sinterklaas. Jumbo slaat nu door in zijn angst. Als je alleen een mijter op de verpakking zet, zijn we over drie jaar vergeten wie Sinterklaas is. Ik weet zeker dat mensen zich eraan ergeren en denken, is kerst straks aan de beurt?” Expert Cor Molenaar snapt de keuze evenmin. „Als Sinterklaas volledig uit de winkel verdwijnt, gaat ze dat omzet kosten.”
Jumbo lijkt geschrokken van alle ophef. Het hoofdkantoor deed gisteren overhaast een verklaring de deur uit, in een poging eventuele imagoschade te beperken. Daarin schrijft het dat er afgezien van het huismerk nog steeds genoeg sint- en pietproducten worden verkocht.
Elsevier 02.10.2016 Kinderombudsman Margrite Kalverboer gaat aangifte doen wegens bedreiging. Kalverboer gaf vrijdag het startschot voor het – inmiddels traditionele – jaarlijkse Zwarte Pietendebat toen ze in een rapport bepleitte dat Zwarte Piet in strijd is met het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties.
Volgens Kalverboer kan het hulpje van Sinterklaas daarom bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie van kinderen, en moet hij daarom worden aangepast.
Naar eigen zeggen ontving ze daarna een stortvloed aan ‘doodsverwensingen’, ‘opmerkingen dat ze naar een ander land moet’, en dat ze een ‘ziekte’ moet krijgen. In talkshow Pauw zegt ze vrijdagavond aangifte te willen doen vanwege bedreiging.
‘Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten’
‘Ze wijten dat aan een aantal typische kenmerken en gedragingen van Zwarte Piet.’ Kinderen zouden volgens haar ‘graag willen meedenken over aanpassingen’. De Kinderombudsman heeft als leidraad het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties
Dat Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten, uitsluiting en discriminatie is in strijd met dat verdrag. ‘Door hem van discriminerende en stereotyperende kenmerken te ontdoen kan het een figuur worden die recht doet aan het plezier dat velen beleven aan de sinterklaastraditie,’ zei Kalverboer.
‘Kinderen willen meedenken over nieuwe Zwarte Piet’
Maar hoe Zwarte Piet er dan uit moet zien, specificeert de Kinderombudsman niet. Wel worden ‘ouders, scholen, particuliere en publieke jeugdorganisaties en op jeugdigen gerichte media’ aangemoedigd zich in te spannen om opnieuw vorm te geven aan Zwarte Piet. Zij geeft ook aan dat kinderen zelf mee willen denken over hoe vorm te geven aan een nieuwe Zwarte Piet, en benadrukt dat kinderen vinden dat ‘volwassenen het debat op een onprettige manier domineren’.
De ene keer gebeurt het in september, de andere keer al in de zomer. Maar met de uitspraken van Kalverboer is traditionele Zwarte Pietendebat weer losgebarsten, net als voorgaande jaren steevast in het najaar. Ook op Twitter leidt het rapport van de Kinderombudsman tot bijtende reacties. Waarom moeten we het er nu alweer over hebben, vragen sommigen zich af.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
RTVWEST 30.09.2016 Wanneer Sinterklaas en Zwarte Piet op zaterdag 12 november 2016 hun grote intocht in Scheveningen beleven, ziet Zwarte Piet er vooral zwart uit. Oorringen en dikke rode lippen ga je dan niet zien. Net zo min als gekleurde pieten. En dat laatste is een verandering wanneer je het vergelijkt met afgelopen jaar. ‘Op die gekleurde pieten – of ze nu rood, geel of groen waren-, kregen we veel commentaar. Dus dat was ook weer niet goed. Roetpieten, met vegen over hun gezicht, ook niet.’
Daarin staat dat Zwarte Piet is in zijn huidige vorm in strijd is met het VN-Kinderrechtenverdrag omdat de figuur kan bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie. ‘Daarom moet Zwarte Piet zodanig worden aangepast dat kinderen geen negatieve effecten meer kunnen ervaren bij het Sinterklaasfeest,’ aldus de opstellers. Hoe een aangepaste Zwarte Piet er concreet uit moet uitzien, zegt Kinderombudsman Margrite Kalverboer niet.
Knoop in je maag na uitkomst rapport
Boelhouwer, desgevraagd in reactie daarop: ‘Dan word je dus met z’n allen weer met een knoop in de maag wakker. Iedereen mag een mening hebben, maar zo’n rapport draagt opnieuw niet bij aan een oplossing. Die oplossing heb ik namelijk opnieuw niet gehoord.’
Als organisator van de Scheveningse intocht weet Boelhouwer zich sinds een paar jaar onderdeel van de brede maatschappelijke discussie over Sint en Zwarte Piet. ‘We gaan er hier altijd zorgvuldig mee om. Gaan steeds in gesprek met voor- en tegenstanders en kiezen wat op basis van die gesprekken het beste is.’
Producent van een intocht die er altijd zal zijn
Mijn rol als organisator, of beter: producer, is niet te bepalen hoe het eruit komt te zien, ik voel me vooral de producent van een intocht die er altijd zal zijn. Een intocht met Sint en 600 figuranten, onder wie Zwarte Pieten. Zij hebben trouwens ook een mening, vergis je niet.
Ik sta open voor elk debat, zeker in een internationale stad als Den Haag. We blijven in gesprek met elkaar, dan ontstaat wederzijds begrip en een natuurlijke verandering. Daarvan ben ik overtuigd. Zo is de roe ooit verdwenen, gaandeweg. Een Sintfeest ontwikkelt zich. En uiteindelijk moet je keuzes maken.’
Kritiek op een anders gekleurde pieten
Boelhouwer sprak vorig jaar, samen met de organisatoren van intochten in de verschillende wijken in Den Haag, een paar aanpassingen af. Gekleurde pieten deden hun intrede, al te opzichtige versieringen en oorringen verdwenen bij Zwarte Piet. ‘De basis blijft dit jaar zwart, die ringen en dikke rode lippen doen we opnieuw niet.
Voor Boelhouwer is het zaak dat de discussie vooral wegblijft ‘bij politiek’. ‘Want,’ zegt hij: ‘Het feest en het debat daarover moeten van de gewone mensen blijven. Zolang wij het met elkaar kunnen bespreken, komt het goed.’ De organisator gelooft daar heilig in. ‘Vanmorgen kreeg ik de vraag hoe wij denken om te gaan met eventuele demonstraties op 12 november. Dan is er maar een antwoord mogelijk: Wij blijven in gesprek met alle mensen die iets vinden. Namens zichzelf of namens een organisatie. Daarmee kun je volgens mij elke demonstratie voorkomen. In plaats van bang te moeten zijn voor demonstraties en protesten tijdens de intocht.
Voor alles: Ik kan niet voor een land of stad beslissen hoe een volksfeest verandert. Dat antwoord komt vanzelf uit de samenleving. En vooral niet roepen dat het moet veranderen zonder aan te geven hoe. Of olie op het vuur te gooien. Aan verharding hebben we niks.’
Den HaagFM 30.09.2016 De gekleurde Pieten en de Roetpieten keren niet terug bij de Haagse intocht van Sinterklaas. Op zaterdag 12 november 2016 komt de Sint aan in de Scheveningen beleven, met bij hem vooral Zwarte Pieten zonder oorringen en dikke rode lippen.
“Op die gekleurde pieten – of ze nu rood, geel of groen waren-, kregen we veel commentaar. Dus dat was ook weer niet goed. Roetpieten, met vegen over hun gezicht, ook niet”, zegt Peter Boelhouwer, sinds jaar en dag de Haagse intocht organiseert voor Sinterklaas.
Boelhouwer voerde vrijdag een eerste overleg met gemeentelijke diensten over de intocht, uitgerekend op de dag dat de Kinderombudsman een rapport liet verschijnen. Daarin staat dat Zwarte Piet in zijn huidige vorm in strijd is met het VN-Kinderrechtenverdrag omdat de figuur kan bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie. Boelhouwer zegt daarover: “Iedereen mag een mening hebben, maar zo’n rapport draagt opnieuw niet bij aan een oplossing. Die oplossing heb ik namelijk opnieuw niet gehoord.”
“Blijven in gesprek”
Als organisator van de Scheveningse intocht weet Boelhouwer zich sinds een paar jaar onderdeel van de brede maatschappelijke discussie over Sint en Zwarte Piet. “We gaan er hier altijd zorgvuldig mee om. Gaan steeds in gesprek met voor- en tegenstanders en kiezen wat op basis van die gesprekken het beste is. We blijven in gesprek met elkaar, dan ontstaat wederzijds begrip en een natuurlijke verandering. Daarvan ben ik overtuigd. Zo is de roe ooit verdwenen, gaandeweg. Een Sintfeest ontwikkelt zich. En uiteindelijk moet je keuzes maken.” …lees meer
VK 30.09.2016 Kinderombudsman Margrite Kalverboer heeft vrijdag tientallen boze reacties gekregen na haar vrijdag gepubliceerde rapport dat Zwarte Piet aangepast moet worden. Het gaat om mails met daarin ‘hele nare boodschappen’, aldus een woordvoerster. Of de Kinderombudsman aangifte gaan doen, is nog niet duidelijk. ‘We gaan in ieder geval alle reacties verzamelen’, stelt ze.
Die bedreigingen laten precies het probleem zien, vindt Kalverboer. ‘Kinderen zeggen tegen ons dat ze het beu zijn dat volwassen continu ruzie maken over Zwarte Piet. Deze bedreigingen zijn een bevestiging van wat ik schrijf.’
Minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk zegt de bedreigingen ‘erg’ te vinden. ‘Ik zou aangifte doen’, aldus de bewindsman.
De figuur van Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie en is daarmee in strijd met het Kinderrechtenverdrag, zo staat in het rapport van de Kinderombudsman. Daarom moet Zwarte Piet ‘zodanig worden aangepast dat kinderen geen negatieve effecten meer ervaren door het Sinterklaasfeest’.
‘Veel gekleurde kinderen met wie is gesproken, ervaren discriminatie in hun dagelijks leven en vertellen dat dit rond sinterklaastijd erger wordt’, zegt Margrite Kalverboer. ‘Ze wijten dat aan een aantal typische kenmerken en gedragingen van Zwarte Piet.’ Ze stelt: ‘Ik ben de boodschapper van wat de kinderen in Nederland mij vertellen.’
Veiligheid
De Kinderombudsman deed onderzoek naar de schadelijkheid van Zwarte Piet naar aanleiding van klachten uit de samenleving. Ze toetste de figuur Zwarte Piet aan het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties, waarin onder andere staat dat kinderen recht hebben op gelijke behandeling en op bescherming tegen discriminatie.
Volgens de Kinderombudsman is het ‘een taak van volwassenen om een veilige en respectvolle omgeving te garanderen’. Kalverboer: ‘Op plekken waar het Sinterklaasfeest met kinderen wordt gevierd, is het aan volwassenen om ervoor te zorgen dat alle kinderen zich veilig voelen en plezier beleven aan dit feest. Kinderen zeggen verder dat volwassenen de discussie op een onprettige manier domineren.’
‘Door Zwarte Piet van discriminerende en stereotyperende kenmerken te ontdoen kan het een figuur worden die recht doet aan het plezier dat velen beleven aan de sinterklaastraditie’, aldus Kalverboer
Trouw 30.09.2016 Kinderombudsman Margrite Kalverboer heeft vrijdag tientallen boze reacties gekregen na haar vrijdag gepubliceerde rapport dat Zwarte Piet aangepast moet worden. Het gaat om mails met daarin “hele nare boodschappen”, aldus een woordvoerster. Of de Kinderombudsman aangifte gaan doen, is nog niet duidelijk.
De telefoon staat ook roodgloeiend met mensen die vragen of opmerkingen over het rapport hebben, maar dat gebeurt volgens de woordvoerster wel op een normale manier.
In het vrijdag gepresenteerde rapport van de Kinderombudsman staat dat de figuur van Zwarte Piet kan bijdragen aan “pesten, uitsluiting of discriminatie” en dus in strijd is met het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties, waar de Kinderombudsman aan toetst. Daarom zou Zwarte Piet aangepast moeten worden zodat kinderen geen negatieve effecten meer ervaren door het sinterklaasfeest.
“Door Zwarte Piet te ontdoen van discriminerende en stereotyperende kenmerken kan er van hem een figuur gemaakt worden die recht doet aan het plezier dat zovelen beleven aan de sinterklaastraditie”, staat in het rapport.
Kalverboer zegt in het rapport ook met een aantal witte en gekleurde kinderen gesproken te hebben, in de leeftijd van 10 tot 16 jaar. De Kinderombudsman erkent dat het niet om een representatieve groep kinderen gaat, maar stelt dat hun meningen een indruk geven van wat andere kinderen in Nederland over de kwestie-Zwarte Piet te zeggen hebben.
Volgens Kalverboer willen kinderen graag meedenken over aanpassingen aan de figuur Zwarte Piet. Kinderen zeggen dat volwassenen in de discussie op een onprettige manier de boventoon voeren, blijkt uit het onderzoek.
“Veel gekleurde kinderen met wie is gesproken, ervaren discriminatie in hun dagelijks leven en vertellen dat dit rond sinterklaastijd erger wordt”, aldus Kalverboer vrijdag. “Ze wijten dat aan een aantal typische kenmerken en gedragingen van Zwarte Piet.”
NU 30.09.2016 De Kinderombudsman heeft vrijdagochtend “vele tientallen bedreigingen” gehad naar aanleiding van een kritisch rapport over Zwarte Piet dat zij heeft geschreven. De mails bevatten ook een aantal serieuze doodsbedreigingen.
Verder gaat het vooral om scheldpartijen, bevestigt de woordvoerder van kinderombudsman Margrite Kalverboer naar aanleiding van een bericht van RTL Nieuws.
“Het gebeurt wel vaker dat de Kinderombudsman een boze mail krijgt, maar het is nog nooit zo heftig geweest als nu”, aldus de zegsvrouw. Eerder ontving ook Ineke Strouken, de directeur van het Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed, vele honderden haatmails nadat zij zich kritisch uitliet over Zwarte Piet.
In het rapport schrijft de Kinderombudsman dat Zwarte Piet in zijn huidige vorm in strijd is met het VN-Kinderrechtenverdrag. De figuur lokt uitsluiting, pesten en discriminatie uit, stelt Kalverboer in het onderzoek.
De geschiedenis van Sinterklaas en Zwarte Piet in 60 seconden
Kalverboer toetste het feest aan het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties. Hierin staat onder andere dat kinderen recht hebben op gelijke behandeling en op bescherming tegen discriminatie. Veel gekleurde kinderen ervaren, zeker in de periode rond het Sinterklaasfeest, veel discriminatie.
Ook staat in dit verdrag dat belangen van het kind voorop moeten staan bij alle maatregelen die voor hen belangrijk zijn. Dit is momenteel in de discussie over Zwarte Piet te vaak niet het geval.
Onacceptabel
Minister Ard van der Steur (Justitie en Veiligheid) vindt het “onacceptabel” dat de Kinderombudsman vrijdag tientallen bedreigingen heeft ontvangen na een rapport over Zwarte Piet. Dat heeft Van der Steur vrijdag gezegd na de wekelijkse ministerraad. “Als er sprake is van bedreiging moet er aangifte worden gedaan”, stelt de bewindsman. “Dan wordt daar door de politie zeer serieus naar gekeken.”
Beveiliging
De minister wil niets zeggen over eventuele beveiliging van de Kinderombudsman: “Daar doen we nooit mededelingen over.” Wel beklemtoont Van der Steur dat “iedereen die tot bedreiging of intimidatie overgaat tegen iemand die zijn of haar werk doet, of je het nou met diegene eens bent of niet, onacceptabel is. En daar moet stevig tegen worden opgetreden.”
Een woordvoerder van de Kinderombudsman laat desgevraagd weten dat er nog geen aangifte van bedreiging is gedaan.
Pietenwet
Politici reageren wisselend op het rapport van de Kinderombudsman. Vicepremier Lodewijk Asscher laat aan NU.nl weten dat het niet aan de overheid is om het Sinterklaasfeest te veranderen.
“Het feit dat kinderen extra gepest worden onderstreept dat het Sinterklaasfeest mee moet gaan met de tijd, zodat het voor alle kindertjes een feest is”, zegt hij. “Die verandering moet uit de samenleving komen, het is niet aan de overheid om met een Pietenwet te komen.”
VVD-Kamerlid Michiel van Veen reageert tegenover NU.nl woest op de uitspraken van de Kinderombudsman. “Ik word hier droevig van. De Kinderombudsman gooit in deze tijd bewust olie op het vuur. Schreeuwende mensen bij de Sinterklaasoptocht jagen meer angst aan bij kinderen dan Zwarte Pieten”, stelt hij.
Niet zeuren
GroenLinks-Kamerlid Linda Voortman ziet in de uitspraak van de Kinderombudsman juist reden om te werken aan “een nieuwe piet”. “Dankzij de Kinderombudsman wordt de stem van kinderen gehoord in het debat over Piet. Dat vind ik winst. Het is heel erg dat kinderen zich gediscrimineerd voelen door iets wat een kinderfeest zou moeten zijn. Dit is een heel belangrijke extra reden dat het tijd wordt voor een nieuwe Piet”, aldus Voortman.
Sadet Karabulut (SP) stelt dat het belang van kinderen in deze discussie voorop moet staan. PVV-leider Geert Wilders roept op Twitter op te stoppen met zeuren.
Trouw 30.09.2016 De figuur Zwarte Piet vormt een schending van het kinderrechtenverdrag, zegt Kinderombudsman Margrite Kalverboer. “Zwarte Piet draagt bij aan pesten, uitsluiting of discriminatie en dát de figuur dus moet worden aangepast, daar is geen ontkomen aan.
Opvallend vaak geven kinderen aan dat volwassenen moeten stoppen met ruzie maken. Ik zat daar eerlijk gezegd wel met plaatsvervangende schaamte, aldus Margrite Kalverboer, Kinderombudsman.
Wij hebben met veel kinderen gesproken, in een veilige omgeving, waar ze niets ingefluisterd kregen door ouders. Gekleurde kinderen ervaren discriminatie in hun dagelijks leven en vertellen dat dit rond de sinterklaastijd erger wordt.”
De uitspraak van de Kinderombudsman leverde haar gisteren talloze bedreigingen op, doodsbedreigingen zelfs. Of Kalverboer aangifte gaat doen, weet ze nog niet. De discussie over Zwarte Piet is volgens haar niet bedoeld voor in de rechtszaal. Wat Kalverboer betreft moet niet daar, maar in de samenleving worden bepaald hoe we omgaan met Zwarte Piet. “Ik vind het prima als een school of zelfs een regio kijkt wat daar het beste werkt.”
Het Comité tegen Rassendiscriminatie van de Verenigde Naties oordeelde in augustus vorig jaar dat stereotyperingen die doen denken aan slavernij niet door de beugel kunnen: dikke rode lippen, gouden oorringen, krompraat. En ook het College voor de Rechten van de Mens raadt aan om Zwarte Piet zo aan te passen dat associaties met raskenmerken gewoon niet meer kúnnen opkomen.
Het probleem is dat geen van de instanties voorschrijft hoe die ‘niet-discriminerende’ Piet er precies uit moet zien. De overheid moet niet opleggen hoe je een feest moet vieren, reageerde minister Asscher gisteren nog. Tegelijk ziet hij dat met elke nieuwe discussie de aanpassingen sneller gaan. Tijdens zijn politieke carrière in Amsterdam vond hij het eerst ook wat vreemd toen een Surinaamse vrouw klaagde over Zwarte Piet. “Maar ik ben geleidelijk gaan inzien dat ze een punt heeft.”
Sommige winkelketens zoals ¬Hema en Blokker lopen voorop en hebben alleen nog verpakkingen met roetveegpieten. Maar er zijn ook grootgrutters die de keuze aan filiaalmanagers laten. Overheid en semi-overheid zeggen ook dat de veranderingen van onderop moeten komen, zoals het Genootschap van Burgemeesters. Landelijke scholenkoepels wijzen naar schoolbesturen en scholen gaan op hun beurt eerst uitgebreid in overleg met ouders.
Ook Kinderombudsman Kalverboer is voorstander van overleg. “De gemeenschap bepaalt, regio’s mogen verschillen. Het past bij de traditie dat het sinterklaasfeest op het platteland anders wordt gevierd dan in de stad.”
Maar liefst zou ze wel zien dat de discussie echt helemaal onderaan begint: bij de kinderen voor wie het feest ooit bedoeld was. “Ik zat eerlijk gezegd wel met plaatsvervangende schaamte met die kinderen te praten. Het debat is gepolariseerd rondom volwassenen. Kinderen zijn de dupe. Heel vaak gaven zij aan dat volwassenen moeten stoppen met ruzie maken! Ik zou echt hopen dat ouders en scholen zich iets nederiger opstellen en eerst eens vragen wat kinderen er zelf van vinden.”
Die kunnen volgens de kinderombudsman heel praktische oplossingen bedenken. “Het maakt hen vaak niet uit als ie niet meer zwart is, of ie ook andere kleuren krijgt, dan noemen ze hem gewoon Piet.”
Telegraaf 30.09.2016 Kinderen willen graag meedenken over aanpassingen aan de figuur Zwarte Piet. Volwassenen moeten zorgen dat een kind plezier beleeft aan het sinterklaasfeest en zich veilig voelt, maar in de discussie voeren ze op een onprettige manier de boventoon, blijkt uit onderzoek van Kinderombudsman Margrite Kalverboer.
“Veel gekleurde kinderen met wie is gesproken, ervaren discriminatie in hun dagelijks leven en vertellen dat dit rond sinterklaastijd erger wordt”, aldus Kalverboer vrijdag. “Ze wijten dat aan een aantal typische kenmerken en gedragingen van Zwarte Piet.”
De Kinderombudsman heeft als leidraad het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties. Dat Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten, uitsluiting en discriminatie is in strijd met dat verdrag.
“Door hem van discriminerende en stereotyperende kenmerken te ontdoen kan het een figuur worden die recht doet aan het plezier dat velen beleven aan de sinterklaastraditie”, zegt Kalverboer
Elsevier 30.09.2016 Volwassenen moeten ervoor zorgen dat een kind plezier beleeft aan het Sinterklaasfeest, en zich veilig voelt. Maar in de discussie voeren ze op een onprettige manier de boventoon. De figuur Zwarte Piet moet worden aangepast.
‘Veel gekleurde kinderen met wie is gesproken, ervaren discriminatie in hun dagelijks leven en vertellen dat dit rond Sinterklaastijd erger wordt,’ zegt Kinderombudsman Margrite Kalverboer in een rapport.
‘Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten’
‘Ze wijten dat aan een aantal typische kenmerken en gedragingen van Zwarte Piet.’ Kinderen zouden volgens haar ‘graag willen meedenken over aanpassingen’. De Kinderombudsman heeft als leidraad het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties.
NU 30.09.2016 Zwarte Piet is in zijn huidige vorm in strijd met het VN-Kinderrechtenverdrag. Dat heeft Kinderombudsman Margrite Kalverboer geconstateerd na onderzoek naar het kinderfeest. De figuur lokt uitsluiting, pesten en discriminatie uit.
Kalverboer toetste het feest aan het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties.
Hierin staat onder andere dat kinderen recht hebben op gelijke behandeling en op bescherming tegen discriminatie. Ook staat in dit verdrag dat belangen van het kind voorop moet staan bij alle maatregelen die voor hen belangrijk zijn.
“Door hem van discriminerende en stereotyperende kenmerken te ontdoen kan het een figuur worden die recht doet aan het plezier dat velen beleven aan de sinterklaastraditie”, zegt Kalverboer.
Kinderen willen graag meedenken over aanpassingen aan de figuur Zwarte Piet, zo blijkt uit het onderzoek.
Discriminatie
Volgend Kalverboer ervaren veel gekleurde kinderen met wie is gesproken discriminatie in hun dagelijks leven. Dit zou erger worden rond sinterklaas. “Ze wijten dat aan een aantal typische kenmerken en gedragingen van Zwarte Piet”, stelt ze.
De Kinderombudsman deed onderzoek naar aanleiding van diverse klachten van burgers. Zij hebben de Kinderombudsman gevraagd om een uitspraak te doen over de figuur van Zwarte Piet in relatie tot ervaringen van hun kinderen.
De taak van de Kinderombudsman is om er op toe te zien dat in Nederland de rechten van het kind worden nageleefd. Zij rapporteert jaarlijks haar bevindingen aan de Tweede Kamer.
Bedreigingen
De Kinderombudsman ontving vrijdagochtend “vele tientallen bedreigingen” naar aanleiding van haar rapport. Het ging om doodsverwensingen en scheldpartijen vol ziektes, bevestigt haar woordvoerder naar aanleiding van een bericht van RTL Nieuws.
“Het gebeurt wel vaker dat de Kinderombudsman een boze mail krijgt, maar het is nog nooit zo heftig geweest als nu”, aldus de zegsvrouw. Eerder ontving ook Ineke Strouken, de directeur van het Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed, vele honderden haatmails nadat zij zich kritisch uitliet over Zwarte Piet.
Asscher
Vicepremier Lodewijk Asscher laat aan NU.nl weten dat het niet aan de overheid is om het Sinterklaasfeest te veranderen. “Het feit dat kinderen extra gepest worden onderstreept dat het Sinterklaasfeest mee moet gaan met de tijd, zodat het voor alle kindertjes een feest is”, zegt hij.
“Die verandering moet uit de samenleving komen, het is niet aan de overheid om met een Pietenwet te komen.”
Droevig
VVD-Kamerlid Michiel van Veen reageert tegenover NU.nl woest op de uitspraken van de Kinderombudsman.
“Ik word hier droevig van. De Kinderombudsman gooit in deze tijd bewust olie op het vuur. Schreeuwende mensen bij de sinterklaasoptocht jagen meer angst aan bij kinderen dan Zwarte Pieten”, stelt hij.
Volgens hem gaat het er om dat het verhaal goed moet worden uitgelegd. “De kinderen hebben nooit bij deze kwesties stilgestaan. Dat geloof ik echt niet”, aldus de VVD’er.
“Voor hen is Zwarte Piet allang een held. Sinterklaas is een sullige man. Er is ook geen actiegroep die opkomt voor de sullige man. Ik heb geen idee waar deze gevoeligheid vandaan komt.”
Volgens Van Veen is Zwarte Piet door de jaren heen al enorm veranderd. “Daar hebben we geen ombudsvrouw voor nodig. Die zak waar die kinderen in gingen en de roe zijn allang verdwenen.”
Nieuwe piet
GroenLinks-Kamerlid Linda Voortman ziet in de uitspraak van de Kinderombudsman juist reden om te werken aan “een nieuwe piet”.
“Dankzij de Kinderombudsman wordt de stem van kinderen gehoord in het debat over Piet. Dat vind ik winst. Het is heel erg dat kinderen zich gediscrimineerd voelen door iets wat een kinderfeest zou moeten zijn. Dit is een heel belangrijke extra reden dat het tijd wordt voor een nieuwe Piet”, aldus Voortman.
“Laten we samen met kinderen kijken welke dat moeten zijn. Zodat Sinterklaas een feest kan zijn voor alle kinderen.”
Sadet Karabulut (SP) stelt dat het belang van kinderen in deze discussie voorop moet staan. “Wij juichen aanpassingen aan de figuur Zwarte Piet toe. Evenals het continueren van de discussie hierover op een volwassen en voor kinderen voorbeeldige manier. Kinderen betrekken bij die aanpassingen is een prima idee”, aldus de SP’er.
Discussie
PvdA-Kamerlid Ahmed Marcouch roept de samenleving op “de discussie te blijven voeren.
“Zwarte Piet ziet er nu al anders uit en heeft een andere rol dan pakweg 50 jaar geleden. Door de kracht van het debat verandert de traditie: steeds meer elementen worden aangepast. En dat zal blijven gebeuren. De PvdA vindt dat een gezonde ontwikkeling”, aldus de PvdA’er.
“Laten we de discussie dan wel op een normale manier voeren, zonder het kinderfeest te verstieren met polariserende en discriminerende teksten. Onze kinderen verdienen beter dan dat.”
PVV-leider Geert Wilders roept op Twitter op te stoppen met zeuren.
Video: De geschiedenis van Sinterklaas en Zwarte Piet in zestig seconden
Telegraaf 30.09.2016 De figuur van Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie en is daarmee in strijd met het Kinderrechtenverdrag. Dat stelt de Kinderombudsman. Verder in het Gesprek van de Dag: trainer Jimmy Floyd Hasselbaink ‘zit helemaal stuk’ door het Engelse voetbalschandaal en plofkraken blijken behoorlijk lucratief te zijn.
Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten, uitsluiting en discriminatie is in strijd met dat verdrag. Dat stelt de Kinderombudsman. Kinderen willen graag meedenken over aanpassingen. Lees meer
„In de discussie rondom Zwarte Piet blijkt het al enkele jaren moeilijk een oplossing te vinden waarmee iedereen tevreden is”, meldt Jumbo aan NOS. „We hebben er dit jaar voor gekozen niet de traditionele afbeeldingen van Sinterklaas en Pieten te gebruiken, maar het kinderfeest te vieren met cadeautjes, snoep, symbolen en afbeeldingen van veel blije kinderen.”
De Albert Heijn is vooralsnog niet van plan de beeltenis van Sinterklaas uit de winkels te halen.
Jumbo is geschrokken van alle commotie en laat weten dat er besloten is om de beeltenis van Sint en Piet alleen te verwijderen van de verpakkingen van het huismerk. Het gaat dus om slechts een deel van het totale Sinterklaas-assortiment in de supermarkten.
AD 30.09.2016 Supermarktketen Jumbo doet dit jaar uitingen van Sinterklaas en Pieten op een gedeelte van het assortiment in de ban. Het bedrijf heeft daartoe besloten omdat het ‘al enkele jaren moeilijk is om een oplossing te vinden waarmee iedereen tevreden is’.
We vieren dit kinderfeest met cadeautjes, snoepgoed, symbolen als een mijter, pet en schoen en afbeeldingen van veel blije kinderen, aldus Jumbo in een statement..
POLL
Jumbo doet óók Sinterklaas in de ban op verpakkingen. Goed idee?
Groot gelijk
Wat een onzin
Stem/Bekijk resultaten
Jumbo neemt een unieke beslissing, want niet eerder werd naast Zwarte Piet óók Sinterklaas verbannen. De personages zullen geweerd worden van de verpakkingen van het huismerk van de supermarkt. Er zijn geen andere voorbeelden van winkels bekend die voornemens zijn om Sinterklaas te weren van verpakkingsmateriaal.
De veelbesproken Zwarte Piet is al jaren punt van discussie. Vorig jaar besloot Jumbo zowel witte als zwarte Pieten af te drukken op verpakkingen.
In een statement laat Jumbo weten dat ze het sinterklaasfeest vooral als een kinderfeest ziet, met het heerlijk avondje als hoogtepunt. ,,Daarom hebben we er in 2016 voor gekozen niet de traditionele afbeeldingen van Sinterklaas en Pieten te gebruiken, maar dit kinderfeest te vieren met cadeautjes, snoepgoed, symbolen als een mijter, pet en schoen en afbeeldingen van veel blije kinderen.”
Jumbo wil geen verdere toelichting geven op het besluit om zowel Sinterklaas als Pieten te weren op alle accesoires.
Kinderrechten
Het besluit van Jumbo volgt op het nieuws van vanmorgen, toen de Kinderombudsman in een rapport liet weten dat Zwarte Piet in strijd is met kinderrechten. Volgens Margrite Kalverboer draagt Zwarte Piet in zijn huidige vorm bij aan pesten, uitsluiting of discriminatie.
AD 30.09.2016 Zwarte Piet is in strijd met het VN-Kinderrechtenverdrag, stelt de Kinderombudsman vanmorgen in een nieuw rapport. De ‘kindervriend’ kan volgens Margrite Kalverboer bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie en moet daarom worden aangepast.
Veel gekleurde kinderen ervaren discriminatie in hun dagelijks leven en vertellen dat dit rond de Sinterklaastijd erger wordt, aldus Margrite Kalverboer, Kinderombudsman.
Zwarte Piet zou daarom flink op de schop moeten zodat kinderen geen negatieve effecten meer ervaren door het Sinterklaasfeest. ,,Door Zwarte Piet te ontdoen van discriminerende en stereotyperende kenmerken kan er van hem een figuur gemaakt worden die recht doet aan het plezier dat zovelen beleven aan de Sinterklaastraditie”, aldus de Kinderombudsman inhet rapport.
Het is voor het eerste dat de onafhankelijke Ombudsman zich mengt in de Zwarte Pietdiscussie. Hoe er dan wel invulling aan Zwarte Piet moet worden gegeven, weet Kalverboer niet.
Klachten
Kalverboer ontving naar eigen zeggen diverse klachten van mensen over Zwarte Piet, en het verzoek een standpunt in te nemen over de figuur. ,,Veel gekleurde kinderen met wie is gesproken, ervaren discriminatie in hun dagelijks leven en vertellen dat dit rond de Sinterklaastijd erger wordt”, aldus Kalverboer.
,,Kinderen ervaren de combinatie van een aantal typische kenmerken en gedragingen van Zwarte Piet als negatief en discriminerend voor mensen met een donkere huidskleur. De Kinderombudsman vindt het op basis van deze gesprekken aannemelijk dat kinderen gepest of gediscrimineerd worden met daarbij verwijzingen naar Zwarte Piet.”
Discussie
Kinderen zeggen verder ook dat volwassenen de discussie op een onprettige manier domineren, blijkt uit het rapport. De ondervraagde kinderen geven aan mee te willen denken over aanpassingen aan de figuur van Zwarte Piet en vinden dat volwassenen het goede voorbeeld moeten geven.
Nederlandse militairen zullen de Afghaanse strijdkrachten ook volgend jaar adviseren en trainen. Ook blijft Nederland de wederopbouw van Afghanistan financieel ondersteunen. Dit schrijft het kabinet vrijdag in een brief aan de Kamer waarin verlenging van de missie tot eind 2017 wordt aangekondigd.
De Nederlandse militaire missie in Afghanistan zal niet alleen actief zijn in Mazar-e-Sharif maar ook in andere steden in het noorden van het land zoals Kunduz. Zo bevestigt berichtgeving hierover door RTL Nieuws.
Ongeveer honderd Nederlandse militairen leveren vanuit Mazar-e-Sharif een bijdrage aan de NAVO-missie Resolute Support.
De Nederlanders adviseren en trainen sinds 2015 hogere officieren van het Afghaanse leger en de politie. Dat gebeurt incidenteel ook al buiten Mazar-e-Sharif, maar ,,deze meer flexibele inzet zal in de komende periode naar verwachting worden voortgezet en wellicht worden uitgebreid”.
De NAVO-missie ging eind 2014 van start en telt 12.000 militairen. In juni dit jaar besloot het Atlantische bondgenootschap de missie ook na 2017 voort te zetten.
Nederland
Nederland levert op dit moment zo’n honderd militairen aan Resolute Support. Ze zijn gestationeerd in Mazar-e-Sharif onder leiding van de Duitsers. Minister van Defenise Jeanine Hennis zei toen dat de Nederlandse bijdrage “niet groots wordt gewijzigd of uitgebreid”. Wel werd op verzoek een team van ongeveer zes chirurgen naar Mazar-e-Sharif uitgezonden.
Commandostructuur
Woensdag 08.11.2017 begint in Brussel een twee dagen durend NAVO-overleg, waarbij Nederland wordt vertegenwoordigd door de nieuwe defensieminister Ank Bijleveld. De defensieministers van de 29 NAVO-landen nemen woensdag onder meer een principebesluit over de aanpassing van de commandostructuur in Europa, liet Stoltenberg weten. Volgens hem moeten soldaten, tanks en ander militair materieel snel en efficiënt hun weg door Europa kunnen vinden als er een brandhaard is.
Om dit te coördineren wordt een aparte NAVO-commandant aangesteld. Nederland pleitte eerder voor een ‘militair Schengengebied’, waarbij militaire transporten centraal worden gecoördineerd en technische, logistieke en financiële obstakels worden weggenomen.
De bewindslieden zullen naar verwachting ook instemmen met een nieuwe commando-eenheid die moet zorgen voor betere beveiliging van de militaire transporten tussen de VS en Europa over zee. Volgens Stoltenberg is dit erg belangrijk voor de Atlantische samenwerking.
Wat heeft de wederopbouw van Uruzgan nou eigenlijk opgeleverd?
Kom woensdag 11 januari 2017 naar Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. De avond wordt gepresenteerd door onze Harm Ede Botje, die zich op de kwestie stort met vijf Uruzgan-experts. Een van de gasten is Jan Willem Petersen , die bebaard op een brommer door Uruzgan trok, op zoek naar wat er daadwerkelijk terecht was gekomen van de door Nederland gebouwde scholen, wegen, klinieken en politieposten.
P.S . Entree is gratis! Je hoeft je alleen maar op de reserveer-button te klikken .
Elsevier 10.11.2017 Minister Ank Bijleveld van Defensie maakte een soepel debuut in de NAVO. Voor het eerst woonde zij een vergadering bij in Brussel met haar 28 collega’s. Die knikten instemmend toen Bijleveld vertelde dat Den Haag het defensiebudget met 1,5 miljard euro verhoogt tot 10,4 miljard in 2021.
Ook Denemarken, Noorwegen en Canada maakten onlangs een hoger defensiebudget bekend. ‘We zijn op de goede weg,’ zei Bijleveld (CDA). Overigens voldoet Nederland nog lang niet aan de afspraak uit 2015 om 2 procent van het nationaal inkomen uit te geven aan defensie. Het percentage kruipt langzaam omhoog van 1,1 naar 1,3 procent.
Drieduizend militairen naar Afghanistan
De ministers van Defensie van de 29 NAVO-landen besloten gisteren drieduizend extra militairen te sturen naar Afghanistan. Op dit moment trainen en ondersteunen dertienduizend NAVO-militairen het Afghaanse leger en de politie, maar het land is nog altijd kwetsbaar en telkens slaan de Taliban en andere opstandelingen toe. Nederland heeft honderd militairen in Afghanistan.
Bijleveld verhoogt dat aantal niet, maar beloofde wel een chirurgisch team te sturen; wat in NAVO-kringen werd uitgelegd als een kwaliteitsimpuls en dus als een extra bijdrage van Nederland.
De defensieministers vergaderden in het NAVO-hoofdkwartier ook over de nieuwe commandostructuur, in reactie op de toegenomen dreiging vanuit Rusland. Bijleveld constateerde tevreden dat ‘niet wordt getornd aan het Joint Force Command in Brunssum’. In februari volgend jaar valt het definitieve besluit over de nieuwe commandostructuur, maar het hoofdkwartier in Zuid-Limburg – waar militaire operaties worden gepland – hoeft niet te vrezen voor het verlies van taken en blijft een impuls voor de regionale economie.
‘Flitsmacht’ NAVO vertraagd door douanes
Bijleveld incasseerde ook de tamelijk uitvoerige complimenten van haar Amerikaanse ambtgenoot James Mattis. De baas van het Pentagon prees het Nederlandse initiatief om te komen tot een ‘militaire Schengenzone’. Bij grootscheepse NAVO-oefeningen, zoals Noble Jump, moeten troepen en materieel in snel tempo worden verplaatst van West- naar Midden-Europa en de Baltische Staten. Daarbij ontstaat vaak vertraging doordat tunnels, bruggen en viaducten niet berekend zijn op de omvang en het gewicht van het hedendaagse materieel.
Aan de Europese binnengrenzen moet de ‘flitsmacht’ van de NAVO halt houden, want de douaniers eisen dat eerst een enorme papierwinkel wordt afgehandeld. ‘Soms moeten honderden formulieren worden ingevuld. In een ander geval mag het vervoer niet op zondag,’ schetst een medewerkster van minister Bijleveld de ambtelijke rompslomp en het nodeloze tijdverlies.
Het kabinet speelt een voortrekkersrol bij het bezweren van die bureaucratie. Het is van groot belang dat troepenverplaatsingen snel kunnen gebeuren als de nood aan de man komt. Bijleveld en VVD-minister Halbe Zijlstra van Buitenlandse Zaken ondertekenen daartoe volgende week een document bij de Europese Unie als startsein voor de militaire Schengenzone.
Aan het slot van zijn persconferentie gisteren op het NAVO-hoofdkwartier complimenteerde minister Mattis Nederland daarvoor. ‘Ik begroet deze Nederlandse inspanning. Vaak moeten we deze problemen oplossen met lokale regelingen. Dankzij het Nederlandse voorstel kunnen we het gestandaardiseerd aanpakken,’ zei Mattis.
Politiek verslaggever Redacteur Eric Vrijsen (1957) volgt voor Elsevier Weekblad sinds 1994 de Nederlandse politiek.
AD 27.10.2017 Het kabinet heeft een officieel verzoek ontvangen van de Amerikaanse regering om meer troepen te leveren voor de missie in Afghanistan. De passage uit een Kamerbrief waarin toenmalig minister van Defensie Klaas Dijkhoff melding maakt van dat verzoek, is donderdag echter kort na de verzending aan de Tweede Kamer uit de digitale brief gehaald.
In de oude versie van de brief, waarover deze krant beschikt, staat dat de regering op 18 oktober een brief heeft ontvangen van de Amerikaanse minister van Defensie James Mattis ‘waarin hij Nederland verzoekt om een aanvullende bijdrage’ aan de NAVO-missie Resolute Support in Afghanistan. Die zin is later verdwenen. Ook is uit de brief gehaald dat het verzoek ‘zoals altijd, serieus zal worden onderzocht’.
Tandvlees
Waarom mogen wij dit niet weten? Wat precies willen de Amerikanen dan?, aldus Sadet Karabulut, SP-Kamerlid.
Al blijkt uit een eveneens verdwenen zin dat de Amerikaanse minister weinig kans maakt op de gevraagde extra militairen. De regering schreef over ‘beperkingen’ die ‘van kracht zijn’. De Nederlandse krijgsmacht loopt immers op z’n tandvlees. Maar een belangrijke bondgenoot in de kou laten staan, ligt internationaal ook gevoelig.
Volgens een woordvoerder van het ministerie van Defensie zijn de zinnen verwijderd omdat het Amerikaanse verzoek ‘iets te prematuur is om nu al naar buiten te brengen’. Het zou pas aan de orde moeten komen bij een Kamerdebat over de verlenging van de missie. Dat debat staat nog niet gepland.
Opheldering
SP-Kamerlid Sadet Karabulut, die de geschrapte passage opmerkte, eist opheldering. ,,Waarom mogen wij dit niet weten? Nu dit verzoek er ligt, moet het kabinet ook de Kamer inlichten. Wat precies willen de Amerikanen dan?”
Zeker is dat de missie in Afghanistan, waaraan Nederland met 100 militairen deelneemt, kampt met tekorten. De Amerikaanse president Donald Trump voerde op de NAVO-top in juni de druk al op. Van een officieel verzoek was – tot nu toe – niets bekend.
Eerder deed de NAVO al een oproep aan de bondgenoten om een aanvullende bijdrage te leveren. Dijkhoff benadrukt in de laatste versie van de brief dat ‘een substantiële toename van de Nederlandse bijdrage’ vanwege ‘de beperkte capaciteit van de krijgsmacht’ niet haalbaar is.
NU 14.09.2017 Het kabinet ziet weinig in een nieuwe evaluatie van de militaire missie in de Afghaanse provincie Uruzgan. Een meerderheid van de Tweede Kamer had daar op aangedrongen.
CDA-Kamerlid Raymond Knops zei dat de Kamer minister Jeanine Hennis (Defensie) aan een belofte wil houden van het vorige kabinet dat grote missies na een jaar of vijf nog eens worden geëvalueerd.
Het zou duidelijk moeten maken wat de effecten zijn geweest van de inspanningen van de Nederlandse militairen. De missie duurde van 2006 tot 2010.
Het kabinet schrijft echter dat zo’n zogeheten post-missiebeoordeling niet zinvol is.
Geweld
Na al die jaren is nauwelijks na te gaan wat de invloed van de inzet van toen is op de situatie van nu, menen Hennis en haar collega Bert Koenders van Buitenlandse Zaken. Na Nederland kreeg Australië de verantwoordelijkheid in het gebied. De slechte veiligheidssituatie ter plaatse maakt het onderzoek bovendien moeilijk en duur.
Als de Kamer doorzet, wil het kabinet zich wel inspannen om toch een evaluatie te doen.
De missie in Uruzgan kostte 25 Nederlandse militairen het leven. Na afloop gleed de provincie weer snel af in geweld en bloedvergieten. Veteranen vrezen dat veel van de geboekte vooruitgang teniet is gedaan.
Telegraaf 14.09.2017 Het kabinet ziet weinig in een nieuwe evaluatie van de militaire missie in de Afghaanse provincie Uruzgan. Een meerderheid van de Tweede Kamer had daar op aangedrongen.
CDA-Kamerlid Raymond Knops zei dat de Kamer minister Jeanine Hennis (Defensie) aan een belofte wil houden houden van het vorige kabinet dat grote missies na een jaar of vijf nog eens worden geëvalueerd. Het zou duidelijk moeten maken wat de effecten zijn geweest van de inspanningen van de Nederlandse militairen. De missie duurde van 2006 tot 2010.
Het kabinet schrijft echter dat zo’n zogeheten post-missiebeoordeling niet zinvol is. Na al die jaren is nauwelijks na te gaan wat de invloed van de inzet van toen is op de situatie van nu, menen Hennis en haar collega Bert Koenders van Buitenlandse Zaken. Na Nederland kreeg Australië de verantwoordelijkheid in het gebied. De slechte veiligheidssituatie ter plaatse maakt het onderzoek bovendien moeilijk en duur.
Bloedvergieten
Als de Kamer doorzet, wil het kabinet zich wel inspannen om toch een evaluatie te doen.
De missie in Uruzgan kostte 25 Nederlandse militairen het leven. Na afloop gleed de provincie weer snel af in geweld en bloedvergieten. Veteranen vrezen dat veel van de geboekte vooruitgang teniet is gedaan.
AD 14.09.2017 Het kabinet ziet weinig in een nieuwe evaluatie van de militaire missie in de Afghaanse provincie Uruzgan. Een meerderheid van de Tweede Kamer had daarop aangedrongen.
CDA-Kamerlid Raymond Knops zei dat de Kamer minister Jeanine Hennis (Defensie) aan een belofte wil houden houden van het vorige kabinet dat grote missies na een jaar of vijf nog eens worden geëvalueerd. Het zou duidelijk moeten maken wat de effecten zijn geweest van de inspanningen van de Nederlandse militairen. De missie duurde van 2006 tot 2010.
Het kabinet schrijft echter dat zo’n zogeheten post-missiebeoordeling niet zinvol is. Na al die jaren is nauwelijks na te gaan wat de invloed van de inzet van toen is op de situatie van nu, menen Hennis en haar collega Bert Koenders van Buitenlandse Zaken. Na Nederland kreeg Australië de verantwoordelijkheid in het gebied. De slechte veiligheidssituatie ter plaatse maakt het onderzoek bovendien moeilijk en duur.
Doorzetten
Als de Kamer doorzet, wil het kabinet zich wel inspannen om toch een evaluatie te doen.
De missie in Uruzgan kostte 25 Nederlandse militairen het leven. Na afloop gleed de provincie weer snel af in geweld en bloedvergieten. Veteranen vrezen dat veel van de geboekte vooruitgang teniet is gedaan.
RO 11.09.2017 Nederland blijft ook volgend jaar actief meedoen aan de VN-vredesmissie in Mali, de internationale strijd tegen ISIS en de NAVO-missie in Afghanistan. De ministerraad heeft ingestemd met deze verlengingen, waarover het kabinet de Tweede Kamer maandag schriftelijk heeft geïnformeerd.
De internationale veiligheidssituatie vraagt er volgens het kabinet om dat Nederland zijn verantwoordelijkheid blijft nemen. Militaire en civiele bijdragen aan missies zijn gericht op de ring van instabiliteit rond Europa, die onze eigen veiligheid direct raakt. De prioriteit ligt bij de bestrijding van terrorisme en het voorkomen van irreguliere migratie.
De mandaten voor de Nederlandse deelname aan MINUSMA in Mali, de anti-ISIS-coalitie en Resolute Support in Afghanistan lopen aan het einde van het jaar af. Het demissionaire kabinet vond het noodzakelijk om nu een besluit te nemen over verlenging, omdat Nederland een betrouwbare partner wil zijn voor onze bondgenoten, vanwege planningsdoeleinden en om tijdig duidelijkheid te kunnen geven aan de uit te zenden militairen en hun families. De Nederlandse bijdrage aan de drie missies wordt verlengd tot eind 2018.
Via de deelname aan MINUSMA draagt Nederland bij aan stabiliteit in Mali en daarmee de bredere Sahel-regio. Stabiliteit daar is in het directe veiligheidsbelang van Europa. De Nederlandse blauwhelmen richten zich ook volgend jaar vooral op het verzamelen en analyseren van inlichtingen voor de VN-missie.
Een eenheid voor lange afstandsverkenning met nationale ondersteuning vormt de kern van de bijdrage. Nederland levert daarnaast een aantal stafofficieren, marechaussees en politiefunctionarissen en civiele adviseurs. Dankzij de overdracht van het beheer van Kamp Castor eind 2017 aan Duitsland kan het aantal Nederlandse militairen in de missie in 2018 worden teruggebracht tot maximaal 250.
Met de voortgezette inzet aan de internationale coalitie tegen ISIS levert Nederland een belangrijke bijdrage aan het breken van de slagkracht en de ideologische aantrekkingskracht van de terreurorganisatie. Ongeveer 155 Nederlandse trainers ondersteunen en adviseren de Iraakse strijdkrachten en vanaf begin januari dragen vier Nederlandse F-16’s opnieuw bij aan het militair verslaan van ISIS in Irak en Oost-Syrië.
Het detachement ter ondersteuning van de gevechtsvliegtuigen bestaat uit ongeveer 150 militairen. Om ISIS duurzaam te bestrijden, blijft Nederland zich ook onverminderd richten op het stoppen van de stroom van buitenlandse strijders, het aanpakken van de inkomstenbronnen van ISIS en het ontkrachten van de perverse ISIS-ideologie. Stabilisatie en wederopbouw van op ISIS heroverde gebieden is daarbij essentieel.
Ongeveer 100 Nederlandse militairen blijven in Afghanistan meedoen aan Resolute Support. Sinds 2015 is de Afghaanse regering zelf verantwoordelijk voor veiligheid in het land, maar internationale betrokkenheid blijft vooralsnog nodig. De NAVO-missie richt zich op het trainen, adviseren en assisteren van het Afghaanse leger en de politie.
De Nederlandse adviseurs delen hun kennis op het gebied van operationele planning, logistiek, bedrijfsvoering en gender. De medische-, transport- en beveiligingseenheden zorgen ervoor dat de NAVO-adviseurs in en rond Mazar-e-Sharif hun werk kunnen blijven uitvoeren. Vanaf begin 2018 zal Nederland op verzoek van de NAVO ook een chirurgisch team sturen.
VK 04.09.2017 Het demissionaire kabinet Rutte II regeert noodgedwongen over zijn graf heen en verlengt de bijdrage aan de vijf grote Nederlandse militaire missies. Hoeveel manschappen en materieel er in 2018 precies naar Mali, Afghanistan, Irak, Litouwen en de Hoorn van Afrika worden gestuurd, wordt ‘op korte termijn’ bekendgemaakt.
Dit schrijven de demissionaire ministers Koenders (Buitenlandse Zaken), Hennis (Defensie), Blok (Veiligheid en Justitie) en Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) maandagochtend in een brief aan de Tweede Kamer.
‘De internationale veiligheidssituatie vereist dat Nederland ook in 2018 verantwoordelijkheid neemt en actief bijdragen levert aan de internationale (militaire) inspanningen om instabiliteit het hoofd te bieden’, staat in de kabinetsbrief. De ‘aanpak van de complexe conflicten en problemen in onder andere Syrië, Irak, Afghanistan en Mali vergen een langdurige inzet en geïntegreerde aanpak’.
Hetzelfde geldt voor de geruststellingsmissie in Litouwen (tegen het ‘zorgwekkende optreden van Rusland’) en de antipiraterij-missie nabij de Hoorn van Afrika.
Premier Mark Rutte had gehoopt een besluit over de toekomst van de militaire missies te kunnen nemen met zijn nieuwe ministersploeg. Maar nu de onderhandelingen tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie voortduren, moet het demissionaire kabinet van VVD en PvdA alsnog knopen doorhakken.
Nederland wil haar ‘reputatie als betrouwbare partner’ hoog houden
Een besluit nog langer uitstellen is niet meer verantwoord vanwege de vereiste ‘militaire planning’, schrijft het kabinet. Zo moeten militairen die worden uitgezonden gemiddeld vier maanden voor vertrek beginnen met trainen.
Nederland wil bovendien zijn ‘reputatie als betrouwbare partner’ hoog houden door bondgenoten ‘duidelijkheid te verschaffen’ over de toekomstige inzet. Zowel Rutte als Koenders en Hennis moet in de maand september op diverse internationale fora duidelijk maken hoeveel en hoe lang Nederland militairen inzet in diverse conflictgebieden.
Strijd gaat door
Zeker is dat Nederland in 2018 haar krijgsmacht en militaire middelen vooral weer zal inzetten in de ‘ring van instabiliteit rondom Europa’, schrijft het kabinet.
Zo is de strijd tegen terreurgroep IS in Irak en Syrië ‘nog niet gestreden’, geeft het kabinet toe. Ook al is ‘sinds 2014 70 duizend vierkante kilometer heroverd op IS’. De Nederlandse Irak-missie met 190 man zal nog hard nodig zijn om de strijd voort te zetten. De F16-piloten zijn in januari klaar met hun bijscholing, waardoor ook zij hoogstwaarschijnlijk weer ingezet worden in de strijd tegen IS in Irak en Syrië.
Op ‘korte termijn’ krijgt de Tweede Kamer zogenoemde artikel 100-brieven waarin per missie staat beschreven hoe de bijdrage wordt vormgegeven en welke financiële bedragen daarbij horen.
NOS 04.09.2017 Nederlandse militairen zullen ook volgend jaar op verschillende plekken in de wereld actief zijn. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft het demissionaire kabinet dat de missies in Mali, Afghanistan, Litouwen en voor de kust van Afrika (tegen de piraterij) zullen worden verlengd.
Ook aan de strijd tegen IS in Irak en Syrië blijft Nederland een bijdrage leveren. Vanaf volgend jaar zullen er ook weer F-16’s worden ingezet. De gevechtsvliegtuigen worden waarschijnlijk gestationeerd in Jordanië om van daaruit stellingen van de terreurgroep aan te vallen.
Tot juni 2016 waren Nederlandse F-16’s ook al actief in het Midden-Oosten. Ze werden teruggehaald voor noodzakelijk onderhoud. Dat is nu afgerond.
Verantwoordelijkheid nemen
Het besluit om de militaire missies te verlengen werd al verwacht. De ministers Hennis, Koenders en Ploumen schrijven dat de internationale veiligheidssituatie vereist dat Nederland ook in 2018 verantwoordelijkheid neemt en actief bijdragen levert.
Omdat de verlenging voorbereiding vergt wil het demissionaire kabinet niet wachten tot de formatie is afgerond en er een nieuwe ministersploeg zit. Binnenkort komt het kabinet met meer informatie, ook over de aantallen militairen en het materiaal dat ze meekrijgen.
Om welke vijf missies gaat het?
– Syrië/Irak. In de strijd tegen IS levert Nederland gevechtsvliegtuigen en militaire trainers.
– Mali. Voor de VN-missie MINUSMA verzamelen Nederlandse militairen informatie.
– Afghanistan. Opbouwmissie. Nederlanders trainen leger en politie.
– Litouwen. Vanwege de dreiging van Rusland zijn NAVO-partners daar aanwezig.
– Afrikaanse kust. Marineschepen bestrijden daar in EU-verband de piraterij.
AD 04.09.2017 Alle lopende militaire missies van Nederland worden komend jaar voorgezet. De internationale veiligheidssituatie ‘vereist dat Nederland verantwoordelijkheid neemt’, zo schrijft het demissionaire kabinet vanochtend aan de Tweede Kamer.
Daarom wachten de demissionaire ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie niet op een nieuw aangetreden ministersploeg, maar kondigen ze nu al aan de VN-missie in Mali, trainingen in Irak en Afghanistan, de NAVO-aanwezigheid in Litouwen en antipiraterijacties voor de kust van Somalië te willen voortzetten. Ook gaan er, zoals al het voornemen was, weer F-16’s naar IS-gebied.
Alle missies zijn zo goed als onomstreden bij CDA, D66 en ChristenUnie, de partijen die nu met de VVD onderhandelen voor een nieuw kabinet. Toch zou de Kamerbrief niet vooraf zijn afgestemd met de formerende partijen. Wel zijn zij geïnformeerd over dit voornemen van het kabinet. Dat de brief is verstuurd, wordt gezien als teken dat zij geen bezwaar hebben gemaakt. Het demissionaire kabinet mag weliswaar geen nieuw beleid maken, maar wel over lopende zaken beslissen. Bij internationale zaken heeft het dan meer speelruimte.
Meerderheid
Formeel is het uitzenden van Nederlandse troepen voorbehouden aan het kabinet, maar het gebruik om voor die besluiten steun te vragen aan de Tweede Kamer. De formerende partijen, aangevuld met demissionaire coalitiepartij PvdA, hebben daar een meerderheid. Die partijen hebben deze missies in het verleden altijd gesteund.
Het kabinet komt binnenkort, mogelijk nog deze week, met de eerste formele besluiten voor verlenging. Dan wordt ook duidelijk hoeveel Nederlandse militairen naar welk missiegebied worden uitgezonden. Mogelijk wordt de missie in Mali verder afgeslankt.
NU 29.08.2017 Het demissionaire kabinet gaat volgende week waarschijnlijk de militaire missies in Mali, Afghanistan en Litouwen verlengen.
Op dit moment zitten er nog 290 Nederlanders voor de VN-missie MINUSMA in Mali. Hoewel er dus plannen zijn de deelname aan de missie te verlengen, wordt het aantal Nederlandse militairen wel teruggeschroefd, zo melden bronnen aan persbureau ANP naar aanleiding van berichten van De Telegraaf.
Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp stelde tegenover Radio 1 dat besluiten hierover echter nog niet definitief genoemen zijn.
Het demissionaire kabinet zou zich ook buigen over de inzet van Nederlandse F16’s. Deze zullen volgens de berichten opnieuw ingezet worden om vanuit Jordanië terreurgroep IS in Syrië en Irak te bestrijden. De gevechtsvliegtuigen lossen dan in januari de Belgen af.
Tussen oktober 2014 en juni 2016 namen Nederlandse F-16’s deel aan de strijd tegen IS. Belgische vliegtuigen namen daarna de taak over.
Het kabinet liet eerder dit jaar al weten weer F-16’s te zullen sturen als de internationale coalitie tegen IS daar om zou vragen.
Ruim 850 Nederlandse militairen verkeren al maanden in onzekerheid
VK 28.08.2017 Als Nederlandse militairen ook volgend jaar deelnemen aan de missies in Irak, Afghanistan, Mali en Litouwen, moeten zij vanaf september gaan trainen. Doordat er nog geen nieuw kabinet is, laat de beslissing op zich wachten.
Ruim 850 Nederlandse militairen verkeren al maanden in onzekerheid of zij aankomende januari worden uitgezonden naar een oorlogsgebied. Door de voortslepende gesprekken over een nieuw kabinet is nog steeds geen besluit genomen over het verlengen van de missies in Mali, Irak, Afghanistan en Litouwen.
Mandaat
Officieel eindigt het mandaat van de vier grote militaire missies in december 2017. Als een nieuwe groep militairen in januari klaar moet staan, dan moeten zij vanaf 1 september gaan trainen. Gemiddeld oefenen militairen die op uitzending gaan vier maanden voor vertrek. Tot nog toe weten de militairen die aan de training beginnen niet of zij ook ingezet gaan worden.
Premier Mark Rutte had gehoopt een besluit over de toekomst van de militaire missies te kunnen nemen met zijn nieuwe ministersploeg. Maar nu de onderhandelingen tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie voortduren, zal het demissionaire kabinet van VVD en PvdA alsnog knopen moeten doorhakken.
Militairen planners hebben geen tijd meer om te wachten op kabinet-Rutte III, aldus Insider over de (internationale) besluitvorming.
Bondgenoten willen duidelijkheid
Niet alleen vanwege de trainingsdeadline van 1 september moet het kabinet-Rutte II over de brug komen met een besluit. Ook internationale bondgenoten verwachten duidelijkheid over de Nederlandse inbreng vanaf 2018. ‘Militaire planners hebben geen tijd meer om te wachten op kabinet-Rutte III’, zegt een insider.
Minister Jeanine Hennis van Defensie kwam in juni al klem te zitten toen haar militair strategen bij overleg in Brussel werden bevraagd of Nederland door zou gaan met de Afghanistan-missie. Ze moest het antwoord schuldig blijven.
Aanstaande 7 september moet Hennis zelf naar Brussel om de Europese defensieministers te vertellen dat Nederland nog steeds geen antwoord heeft. Minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken moet op 7 en 8 september in de Estse hoofdstad Tallinn ook zeggen dat hij het nog niet weet. Het leidt tot onnodige irritatie bij bondgenoten in de EU, de NAVO en de VN.
Verenigde Naties
Rutte zag de bui van boze militaire planners en bondgenoten in juni al hangen, toen hij in de Tweede Kamer opmerkte dat het vooral voor het optreden in het buitenland van ‘heel groot belang is dat dit land zo snel mogelijk weer een volledige, stabiele missionaire regering krijgt’.
De minister-president moet zelf eind september bij de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties een signaal afgeven over de toekomstige militaire bijdrage aan bijvoorbeeld de door de VN geleide Mali-missie. Op 19 oktober staat de strijd tegen terrorisme weer op de agenda tijdens de EU-top in Brussel. Ook daar wil Rutte niet met zijn mond vol tanden staan.
Op de departementen van Hennis en Koenders wordt daarom koortsachtig gewerkt aan een brief over de toekomst van alle militaire missies. Dat besluit moet dan toch maar genomen worden door de demissionaire ministers, heeft Rutte bedacht. Dit zorgt voor opmerkelijke afwegingen.
Kostbare strijdkrachten
Zo zijn de VVD en de PvdA erg verdeeld over de 290 man sterke Mali-missie. PvdA-minister Koenders wil deze missie graag voortzetten. Maar de VVD en ook veel Defensiemensen willen de kostbare strijdkrachten liever elders inzetten. Het compromis dat nu in het vat zit: nog één jaar verlengen, maar tegelijkertijd nadrukkelijk afbouwen en taken overdragen aan andere partijen.
In de wandelgangen van het Binnenhof en de departementen van Defensie en Buitenlandse Zaken gonst het ook van de geruchten over de toekomst van de andere missies.
Litouwen gaat door, zo wordt gefluisterd. De 270 Nederlandse militairen daar dienen als ‘geruststellende maatregel’ voor het ‘zorgwekkende optreden’ van Rusland langs de oostgrens van Europa. Dit blijft een prioriteit in 2018.
Ook de Irak-missie met 190 man wordt hoogstwaarschijnlijk verlengd en per januari mogelijk zelfs weer uitgebreid met F-16’s. De strijd tegen terreurbeweging IS is nog lang niet klaar.
Om dezelfde reden wordt de Afghanistan-trainingsmissie met ongeveer honderd militairen hoogstwaarschijnlijk verlengd en mogelijk ook een beetje uitgebreid. In het land steken steeds vaker groepen als IS de kop op. Maar de bijdrage wordt niet echt fors opgeschroefd: het blijft een land ver weg en Nederland heeft daar al een steentje bijgedragen. Op meer dan twintig man extra hoeven de planners en bondgenoten niet te rekenen.
Trump
Opvallend is dat de beoogde coalitiepartijen D66 en CDA niet moeilijk doen als gevraagd wordt of een beperkte bijdrage aan een vechtmissie in Afghanistan ook een optie is, als aanvulling op de huidige risicoloze trainingsmissie. De Amerikaanse president Trump heeft in augustus in heldere taal laten weten dat hij niet meer is geïnteresseerd in nation building – zoals Nederland nu doet – maar wel in het doden van terroristen. Als Nederland zijn voorbeeld volgt, wordt het een heel andere Afghanistan-missie.
De PvdA zit helemaal niet op die lijn, maar de buitenlandwoordvoerder van de VVD, Han ten Broeke, heeft eerder al laten weten dat zijn partij vindt dat vechten in een oorlog er soms nou eenmaal bij hoort. D66 en CDA delen die mening, zeggen ze nu.
Het kabinet heeft geen toestemming van het parlement nodig om een militaire missie te beginnen, verlengen of af te bouwen. In artikel 100 van de Grondwet staat wel dat het kabinet verplicht is de Tweede Kamer per brief te informeren bij de inzet van militairen in het buitenland. Na de brief volgt een debat in de Tweede Kamer.
Het kabinet hecht eraan dat een ruime Kamermeerderheid na dit debat zijn steun uitspreekt voor de missie. In de recente praktijk is het niet voorgekomen dat een missie toch begon terwijl steun van een Kamermeerderheid ontbrak. Het is een erg Nederlands verschijnsel. In landen als Frankrijk zijn de straaljagers allang aan het bombarderen voordat het parlement is geïnformeerd.
‘Het zou zomaar kunnen dat een kleine groep special forces inderdaad gaat meedoen aan een vechtmissie. Zeker als de VS duidelijk maken dat dit een grote wens is’, zegt defensiespecialist Ko Colijn van instituut Clingendael. ‘De Noren en Denen hebben in dit opzicht goed gescoord bij de Amerikanen.’
Hennis suggereerde op 22 juni al in de Tweede Kamer dat de VS hebben gevraagd aan Nederland om de bijdrage in Afghanistan te ‘intensiveren’ en te wijzigen. Er is volgens Hennis toen gevraagd om ‘schaarse capaciteiten’ in te zetten.
Special forces zijn schaars voor Nederland. Hennis had er destijds niet veel zin in: ‘Wij opereren al de hele tijd samen met de Duitsers in een gebied; ik zie niet in waarom wij dat ineens naar een ander deel van Afghanistan zouden moeten verleggen met een andere lead nation.’ ‘Maar’, zegt Colijn: ‘Onder druk wordt alles vloeibaar.’ Praktisch probleem: de special forces kampen met grote materieeltekorten en ze zijn nog aan het herstellen van hun recente inzet in Mali.00
Het kabinet zal een voornemen over de missies in Mali, Litouwen, Irak en Afghanistan eind augustus of begin september in een ‘totaalbrief’ aankondigen. Dit wordt daarna besproken met de nieuwe Kamerleden. Op 5 september krijgen zij uitleg over de procedure voor het verlengen of afbouwen van een militaire missie – de zogenoemde artikel 100-procedure.
Er is Rutte, Hennis en Koenders veel aan gelegen om vrijwel direct daarna in een Kamerdebat knopen door te hakken. Dat kunnen zij nog net op de internationale fora in september en oktober de militaire plannen van Nederland
Telegraaf 28.08.2017 Het kabinet moet de missie in Uruzgan nogmaals tegen het licht houden. Daarop dringt een meerderheid van de Tweede Kamer aan.
Nu er zeven jaar zijn verstreken, kan in kaart worden gebracht wat er van de inspanningen van de Nederlandse militairen in de Afghaanse provincie terecht is gekomen.
CDA’er Raymond Knops wil minister Jeanine Hennis houden aan een belofte van het vorige kabinet dat grote missies na een jaar of vijf nog eens worden geëvalueerd, bevestigt hij. Nu pas kunnen we overzien „wat er onomkeerbaar is bereikt op het gebied van onderwijs, infrastructuur, veiligheid, etcetera”, stelt Knops.
Onafhankelijk
Sommige partijen zien liever een onafhankelijk onderzoek, maar Knops wijst erop dat aan een nieuwe evaluatie al deskundigen van buiten zouden meewerken. De christendemocraat denkt dat minister Hennis weinig voelt voor het sturen van nieuwe onderzoekers naar Uruzgan omdat ze het daar nu te gevaarlijk vindt.
De missie in Uruzgan kostte 25 Nederlandse militairen het leven. Na afloop gleed de provincie weer snel af in geweld en bloedvergieten. Veteranen vrezen dat veel van de geboekte vooruitgang teniet is gedaan.
NU 26.08.2017 Het kabinet moet de missie in Uruzgan nogmaals tegen het licht houden. Daarop dringt een meerderheid van de Tweede Kamer aan.
Nu er zeven jaar zijn verstreken, kan in kaart worden gebracht wat er van de inspanningen van de Nederlandse militairen in de Afghaanse provincie terecht is gekomen.
Volgens CDA’er Raymond Knops wil de Kamer minister Jeanine Hennis houden aan een belofte van het vorige kabinet dat grote missies na een jaar of vijf nog eens worden geëvalueerd, bevestigde hij na berichtgeving van Reporter Radio.
Nu pas kunnen we overzien “wat er onomkeerbaar is bereikt op het gebied van onderwijs, infrastructuur, veiligheid et cetera”, stelt Knops.
25 militairen
Sommige partijen zien liever een onafhankelijk onderzoek, maar Knops wijst erop dat aan een nieuwe evaluatie al deskundigen van buiten zouden meewerken. De christendemocraat denkt dat minister Hennis weinig voelt voor het sturen van nieuwe onderzoekers naar Uruzgan omdat ze het daar nu te gevaarlijk vindt. Hennis wil nog niet reageren.
De missie in Uruzgan kostte 25 Nederlandse militairen het leven. Na afloop gleed de provincie weer snel af in geweld en bloedvergieten. Veteranen vrezen dat veel van de geboekte vooruitgang teniet is gedaan.
AD 26.08.2017 Het kabinet moet de missie in Uruzgan nogmaals tegen het licht houden. Daarop dringt een meerderheid van de Tweede Kamer aan. Nu er zeven jaar zijn verstreken, kan in kaart worden gebracht wat er van de inspanningen van de Nederlandse militairen in de Afghaanse provincie terecht is gekomen.
CDA’er Raymond Knops wil minister Jeanine Hennis houden aan een belofte van het vorige kabinet dat grote missies na een jaar of vijf nog eens worden geëvalueerd, bevestigde hij na berichtgeving van Reporter Radio. Nu pas kunnen we overzien ,,wat er onomkeerbaar is bereikt op het gebied van onderwijs, infrastructuur, veiligheid etcetera”, stelt Knops.
Sommige partijen zien liever een onafhankelijk onderzoek, maar Knops wijst erop dat aan een nieuwe evaluatie al deskundigen van buiten zouden meewerken. De christendemocraat denkt dat minister Hennis weinig voelt voor het sturen van nieuwe onderzoekers naar Uruzgan omdat ze het daar nu te gevaarlijk vindt. Hennis wil nog niet reageren.
De missie in Uruzgan kostte 25 Nederlandse militairen het leven. Na afloop gleed de provincie weer snel af in geweld en bloedvergieten. Veteranen vrezen dat veel van de geboekte vooruitgang teniet is gedaan.
VS hebben formeel verzoek al ingediend bij Hennis en Koenders
VK 23.08.2017 Het Nederlandse kabinet zal eind augustus hoogstwaarschijnlijk de knoop doorhakken om de trainingsmissie in Afghanistan te verlengen. Zowel minister Hennis (Defensie) als Koenders (Buitenlandse Zaken) heeft dinsdag gehint op een positief besluit hierover.
Ongeveer honderd Nederlandse militairen zijn actief in de Afghaanse stad Mazar-e-Sharif, en een handjevol in Kabul. Hennis benadrukte dinsdag dat een grote uitbreiding niet wordt verwacht, maar dat Defensie wel kijkt wat de mogelijkheden zijn. De krijgsmacht is al zwaar belast met andere missies zoals die in Irak.
AD 23.08.2017
Ook Koenders ‘acht het niet uitgesloten’ dat Nederland de inzet in Afghanistan voortzet en uitbreidt. Het is volgens de minister wel belangrijk dat de Amerikanen hoofdverantwoordelijke blijven voor de strijd in Afghanistan. De VS hebben op 24 mei al een ‘formeel politiek verzoek’ aan Nederland gedaan om Afghanistan militair te blijven steunen. Hennis en Koenders lieten toen aan de Tweede Kamer weten ‘serieus’ en ‘met een positieve grondhouding’ naar het verzoek te kijken.
Het kabinet hecht eraan dat een meerderheid van de Tweede Kamer het eens is over het uitzenden van Nederlandse militairen naar een land in oorlog. De nieuwe Kamerleden krijgen op de eerste Kamerdag, 5 september, uitleg over de procedure voor het verlengen van een militaire missie. Kort daarna valt een besluit over Afghanistan. De beoogde nieuwe coalitiepartners steunen de Afghanistan-missie. De VVD, D66 en de ChristenUnie zijn gecommitteerd aan langdurige vrede in het land. Het CDA wil de missie al langer uitbreiden.
NU 22.08.2017 Het kabinet is tevreden over de Afghanistan-strategie die de Amerikaanse president Donald Trump naar buiten heeft gebracht. ”Omdat hij heel duidelijk inzet op het voortzetten van de Amerikaanse aanwezigheid”, zei minister Jeanine Hennis (Defensie) dinsdag.
Vermoedelijk gaan de Amerikanen tot vierduizend extra militairen naar Afghanistan sturen, vooral om Afghaanse militairen te trainen.
Het Amerikaanse leger moet nog met een voorstel komen over de versterking. Voor hij president werd, was Trump voorstander van terugtrekken van troepen uit het land.
Ongeveer honderd Nederlandse militairen zijn actief in de Afghaanse stad Mazar-e-Sharif. Het kabinet neemt zeer binnenkort een beslissing over verlenging van deze trainingsmissie. Hennis zei eerder in de Tweede Kamer dat de missie in dat geval niet ”groots wordt gewijzigd of uitgebreid”.
Koenders
Volgens minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) is het belangrijk dat de Amerikanen hoofdverantwoordelijke blijven voor de strijd in Afghanistan.
Ook benadrukt hij dat het plan dat Trump maandag aankondigde nog moet worden uitgewerkt. Of Nederland in NAVO-verband actief blijft of zijn inzet uitbreidt is nog de vraag. ”Ik acht het niet uitgesloten”, aldus Koenders. Nederland helpt in NAVO-verband bij het opleiden van Afghaanse troepen.
Over een gevechtsmissie voor Nederlandse militairen was Koenders stelliger. ”Dat lijkt me niet aan de orde.”
Telegraaf 22.08.2017 Het kabinet is tevreden over de Afghanistan-strategie die de Amerikaanse president Donald Trump naar buiten heeft gebracht. „Hij zet heel duidelijk in op het voortzetten van de Amerikaanse aanwezigheid”, zei minister Jeanine Hennis (Defensie) dinsdag.
Vermoedelijk gaan de Amerikanen tot 4000 extra militairen naar Afghanistan sturen, vooral om Afghaanse militairen te trainen. Het Amerikaanse leger moet nog met een voorstel komen over de versterking. Voor hij president werd, was Trump voorstander van terugtrekken van troepen uit het land.
Nederland
Ongeveer honderd Nederlandse militairen zijn actief in de Afghaanse stad Mazar-e-Sharif. Het kabinet neemt zeer binnenkort een beslissing over verlenging van deze trainingsmissie. Hennis zei eerder in de Tweede Kamer dat de missie in dat geval niet „groots wordt gewijzigd of uitgebreid.”
Volgens minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) is het belangrijk dat de Amerikanen hoofdverantwoordelijke blijven voor de strijd in Afghanistan. Ook benadrukt hij dat het plan dat Trump maandag aankondigde nog moet worden uitgewerkt. Of Nederland in NAVO-verband actief blijft of zijn inzet uitbreidt is nog de vraag. „Ik acht het niet uitgesloten”, aldus Koenders. Nederland helpt in NAVO-verband bij het opleiden van Afghaanse troepen.
Over een gevechtsmissie voor Nederlandse militairen was Koenders stelliger. „Dat lijkt me niet aan de orde.”
NU 22.06.2017 Als de Nederlandse bijdrage aan de NAVO-missie in Afghanistan wordt verlengd, dan zal die volgens demissionair minister Jeanine Hennis niet “groots worden gewijzigd of uitgebreid”. Het militaire bondgenootschap heeft het kabinet al gevraagd langer in Afghanistan te blijven.
De NAVO wil ook meer troepen. Ongeveer honderd Nederlandse militairen nemen deel aan missie Resolute Support. Ze zijn gestationeerd in Mazar-e-Sharif onder leiding van de Duitsers. In het noorden van Afghanistan trainen en adviseren ze sinds 2015 hogere officieren van het Afghaanse leger en de politie.
Hennis zei donderdag in de Tweede Kamer bij verlenging niets hieraan te willen veranderen. Ze denkt wel dat de missie “flexibeler” moet worden als die langer blijft. Maar ze ziet niets in het inzetten van Nederlandse troepen in een ander deel van Afghanistan of het sturen van schaarse middelen (zoals bijvoorbeeld helikopters) zoals door de NAVO is gevraagd.
De ministers van Defensie van de NAVO-lidstaten praten volgende week over verlenging van de missie. Het kabinet staat daar positief tegenover. In juni besloot Duitsland de missie in Afghanistan met vijf jaar te verlengen; Australië overweegt extra inzet.
Telegraaf 22.06.2017 Als de Nederlandse bijdrage aan de NAVO-missie in Afghanistan wordt verlengd, dan zal die volgens minister Jeanine Hennis (Defensie) niet „groots worden gewijzigd of uitgebreid”. Het militaire bondgenootschap heeft het kabinet al gevraagd langer in Afghanistan te blijven. De NAVO wil ook meer troepen.
Ongeveer honderd Nederlandse militairen nemen deel aan missie Resolute Support. Ze zijn gestationeerd in Mazar-e-Sharif onder leiding van de Duitsers. Ze trainen en adviseren hier sinds 2015 hogere officieren van het Afghaanse leger en de politie.
Hennis zei donderdag in de Tweede Kamer bij verlenging niets hieraan te willen veranderen. De demissionaire bewindsvrouw denkt wel dat de missie flexibeler moet worden als die langer blijft. Maar ze ziet niets in inzet in een ander deel van Afghanistan of het sturen van schaarse middelen (zoals bijvoorbeeld helikopters) zoals door de NAVO is gevraagd.
De ministers van Defensie van de NAVO-lidstaten praten volgende week over verlenging van de missie. Het kabinet staat daar positief tegenover. Het CDA steunt een verlenging en is voor uitbreiding, zei Raymond Knops.
Telegraaf 14.06.2017 Het kabinet maakt 4,5 miljoen euro extra vrij voor hulp aan kwetsbare groepen in Afghanistan. Het geld gaat naar een alliantie van Nederlandse hulporganisaties en is bestemd voor onder meer voedsel, waterputten en tenten.
„Alleenstaande ouders, kinderen, zieken en zwangere vrouwen hebben dringend extra bescherming nodig”, aldus minister Lilianne Ploumen (Ontwikkelingssamenwerking) woensdag. De totale Nederlandse hulp aan Afghanistan komt dit jaar uit op ongeveer 70 miljoen euro.
AD 09.11.2017 Veel Navo-landen staan niet te springen om extra troepen naar Afghanistan te sturen, ook al is het maar voor trainingswerk. Van de 3.000 die VS-president Donald Trump er extra wil, moet hij zeker de helft zelf leveren. Dat bleek op de laatste dag van een tweedaags beraad van de Navo-defensieministers in Brussel.
Trump wil het totale aantal westerse troepen opvoeren van 13.000 nu naar 16.000 volgend jaar. Van die 13.000 komt ruwweg de helft uit andere landen dan Amerika. Navo-baas Jens Stoltenberg houdt goede hoop dat de verdeling 50/50 blijft, zo zei hij vanmiddag. Dat betekent: de helft uit Amerika en de helft uit de 38 andere deelnemende landen (Navo plus partners). Precieze cijfers verstrekte hij niet omdat het plaatje nog incompleet is en de Navo nog middenin haar proces van ‘force generating’ (troepen zoeken) zit.
Volgens Stoltenberg is het logisch dat het Amerikaanse aandeel relatief groot is, omdat de operaties in Afghanistan begonnen na de aanval op de twin towers in New York in september 2001, de eerste en tot nu toe enige keer dat de Navo haar beroemde bijstandsartikel 5 (‘een aanval op één is een aanval op allen’) activeerde.
Fantastisch
Stoltenberg zei ook dat het ‘fantastisch’ is om te zien hoe gemotiveerd de Navo-landen na 16 jaar in Afghanistan nog steeds zijn. ,,Ze zien in dat door de terreur daar te bestrijden, ze ook hun eigen landen veiliger maken.”
Overigens heeft de Navo er geen gevechtsmissies meer. Het Afghaanse leger is nu zelf verantwoordelijk voor de veiligheid in het land, de Navo-soldaten beperken zich tot training. De Afghaanse strijdkrachten hebben wel behoefte aan snelle uitbreiding om de Taliban de baas te kunnen blijven. Of om hen, zoals dat bij de Navo heet, de beslissende slag te kunnen toebrengen.
Ze zien in dat door de terreur daar te bestrijden, ze ook hun eigen landen veiliger maken, aldus Jens Stoltenberg, Navo-baas.
NU 07.11.2017 Afghaanse veiligheidstroepen hebben een aanval afgeslagen op een trainingscentrum van de politie in de provincie Wardak. De lokale politiechef zei tegen nieuwszender TOLO dat zeker vijftien Talibanstrijders de basis bestormden. Zij zouden allemaal gedood zijn.
De aanvallers gebruikten volgens de eerste berichten zwaar geschut en explosieven, maar dat is nog niet bevestigd door de autoriteiten. Voor zover bekend vielen geen slachtoffers aan de kant van de veiligheidstroepen.
Enkele uren eerder vielen zeker twee doden bij een aanval op een aanval op een televisiestation in hoofdstad Kabul. Ook raakten twintig mensen gewond, onder meer omdat medewerkers uit ramen sprongen om zichzelf in veiligheid te brengen. De verantwoordelijkheid voor die aanval is opgeëist door terreurgroep Islamitische Staat.
NOS 07.11.2017 In de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn twee of drie gewapende mannen het gebouw van Shamshad TV binnengevallen. Volgens de politie hebben ze twee mensen gedood. Daarop schoten agenten de aanvallers dood. Ongeveer twintig medewerkers van het tv-station liggen gewond in het ziekenhuis.
Tijdens de aanval waren ruim honderd mensen in het gebouw; ongeveer twintig van hen zijn meteen door agenten via de achterdeur bevrijd. Anderen konden later naar buiten.
Een van de daders zou een bomgordel hebben gedragen. Ook zouden de aanvallers handgranaten bij zich hebben gehad. Ze lieten eerst een explosief ontploffen en konden toen het gebouw in.
Het is niet duidelijk wie de aanvallers zijn. IS heeft de verantwoordelijkheid opgeëist, maar het is niet bekend of die claim serieus is. De Taliban hebben al laten weten dat zij er niet achter zitten. Ook is niet duidelijk waarom juist dit station is aangevallen. Shamshad TV is een van de grootste tv-stations van het land.
Beveiligingspersoneel verzamelt bij het gebouw van de tv-zender / AFP
AD 07.11.2017 Twee gewapende mannen verkleed als agenten zijn vanochtend vroeg een televisiestation in de Afghaanse hoofdstad Kabul binnengevallen. De uitzending is nog steeds stilgelegd. Beiden mannen zijn neergeschoten. Er zijn twee doden en twintig gewonden gevallen.
De aanval is de zoveelste op media en journalisten in Afghanistan. Hoewel de mannen niet uit zouden dragen dat zij namens een organisatie handelen, klonk als snel dat de Taliban de aanslag opeisten. Dat werd later door hen ontkend, toen bleek dat ook terreurgroep IS eist de aanslag opeiste. Inmiddels heeft een woordvoerder van de Afghaanse politie bevestigd dat de aanslag is gepleegd door IS.
De mannen, beiden zwaar bewapend, vielen het station binnen nadat ze een explosie hadden veroorzaakt. Een van de mannen werd bij het binnendringen door een bewaker neergeschoten. De ander wist zich een weg te banen door met granaten te gooien. Een derde man heeft zich in het gebouw opgeblazen.
Het tv-station werd na de aanval omsingeld en binnengevallen door het Afghaanse leger. Het is nog niet bekend of de daders zijn gearresteerd.
Een van de medewerkers twitterde vanuit het gebouw dat er twee tot vijf doden zijn gevallen. Binnen zouden zich zo’n honderd tot honderdvijftig medewerkers hebben bevonden. Twintig mensen wisten via de achterdeur te ontsnappen. De rest kon met behulp van het leger naar buiten komen.
Vorig jaar vielen er zeven doden bij een vergelijkbare aanval op de grootste commerciële zender van het land, Tolo. Een zelfmoordterrorist van de Taliban blies zich toen op in het gebouw.
NU 07.11.2017 De militaire trainingsmissie van de NAVO in Afghanistan wordt opnieuw uitgebreid. De deelnemende landen hebben toegezegd drieduizend extra troepen te leveren aan de operatie Resolute Support. De NAVO-missie in Afghanistan bestaat nu nog uit ruim dertienduizend man.
De troepen blijven de Afghaanse politie en veiligheidstroepen trainen en adviseren, maakte secretaris-generaal van de militaire alliantie Jens Stoltenberg dinsdag bekend in Brussel. Een gevechtsmissie is niet aan de orde.
Het besluit om extra troepen te sturen komt voort uit een oproep van de commandant van de Amerikaanse troepen in Afghanistan, generaal John Nicholson. Hij stelde in februari dat hij “enkele duizenden troepen” nodig heeft om de huidige patstelling in de strijd tegen de Taliban te doorbreken. Groeperingen als de Taliban en Al-Qaeda rukken de afgelopen tijd weer op. Daarom werd de trainingsmissie in juni ook al uitgebreid.
VS
Ongeveer de helft van de extra troepen komt volgens Stoltenberg uit de Verenigde Staten. De Amerikaanse president Donald Trump kondigde in augustus al aan extra troepen naar Afghanistan te sturen, en stelde dat de Amerikanen zich voorlopig niet terug zullen trekken uit het land. Dat zou volgens Trump een machtsvacuüm scheppen, waar terroristische organisaties gebruik van zullen maken.
Nederland levert op dit moment zo’n honderd militairen aan Resolute Support. Ze zijn gestationeerd in Mazar-e-Sharif onder leiding van de Duitsers. Eerder wel al bekend dat de Nederlandse bijdrage niet wordt uitgebreid, maar wel wordt op verzoek een team van ongeveer zes chirurgen naar Mazar-e-Sharif uitgezonden.
Commandostructuur
Woensdag 08.11.2017 begint in Brussel een twee dagen durend NAVO-overleg, waarbij Nederland wordt vertegenwoordigd door de nieuwe defensieminister Ank Bijleveld. De defensieministers van de 29 NAVO-landen nemen woensdag onder meer een principebesluit over de aanpassing van de commandostructuur in Europa, liet Stoltenberg weten. Volgens hem moeten soldaten, tanks en ander militair materieel snel en efficiënt hun weg door Europa kunnen vinden als er een brandhaard is.
Om dit te coördineren wordt een aparte NAVO-commandant aangesteld. Nederland pleitte eerder voor een ‘militair Schengengebied’, waarbij militaire transporten centraal worden gecoördineerd en technische, logistieke en financiële obstakels worden weggenomen.
De bewindslieden zullen naar verwachting ook instemmen met een nieuwe commando-eenheid die moet zorgen voor betere beveiliging van de militaire transporten tussen de VS en Europa over zee. Volgens Stoltenberg is dit erg belangrijk voor de Atlantische samenwerking.
NU 05.11.2017 Een Amerikaanse militair is in het oosten van Afghanistan om het leven gekomen. Dat bevestigt het Amerikaanse leger in het land. Wie het slachtoffer is en hoe de soldaat is omgekomen is nog niet bekendgemaakt.
“De militair is overleden aan verwondingen bij een operatie van het leger in de provincie Logar in het oosten van het land”, zo staat in de verklaring van het Amerikaanse commando in de Afghaanse hoofdstad Kabul.
Vorige week kwam in hetzelfde gebied ook al een Amerikaanse militair om het leven bij een helikoptercrash.
Telegraaf 01.11.1017 Aan de vrachtwagens waren kleefbommen bevestigd. Door de klap werd een autobus vernietigd, hetgeen veel passagiers het leven kostte. Ook werden voorbijgangers gedood. De aanslag is nog door niemand opgeëist. Op dinsdag kwamen acht mensen om in de hoofdstad Kabul, toen een zelfmoordenaar zich opblies.
Charikar is de hoofdstad van de provincie Parvan, in het noorden van het land.
Telegraaf 31.10.2017 Een jongen heeft dinsdag een bom laten ontploffen in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Naast de jongen vielen er vijf doden. Circa twintig mensen raakten gewond.
De jongen liet de bom ontploffen in de wijk Wazir Akbar Khan, in een buurt waar buitenlandse ambassades en veel regeringskantoren zijn gevestigd. Volgens de politie was hij tussen de tien en veertien jaar oud. De politie sluit niet uit dat de jongen de bom van iemand anders had gekregen en dat hij niet wist dat het om een explosief ging.
De jongen liet de bom ontploffen in de wijk Wazir Akbar Khan, in een buurt waar buitenlandse ambassades en veel regeringskantoren zijn gevestigd. Volgens de politie was hij tussen de tien en veertien jaar oud. De politie sluit niet uit dat de jongen de bom van iemand anders had gekregen en dat hij niet wist dat het om een explosief ging.
Terreurgroep Islamitische Staat heeft de verantwoordelijkheid voor de explosie opgeëist. In een verklaring die via het persbureau Amaq werd verspreid, liet IS weten dat het bij de explosie in de diplomatenwijk in de Afghaanse hoofdstad om een zelfmoordaanslag met een explosievengordel ging.
Telegraaf 29.10.2017 Door enkele aanvallen van de Taliban zijn in Afghanistan zeker 38 mensen om het leven gekomen, onder wie 28 politieagenten. Ook kwam een flink aantal terroristen om, zo claimde de gouverneur van de provincie Kunduz zonder aantallen te noemen.
De aanvallen waren specifiek gericht op politieposten. De Taliban voerden hun aanvallen uit in de nacht van zaterdag op zondag in zowel de noordelijke provincie Kunduz als in het zuiden van Afghanistan. Het is nog niet bekend hoeveel mensen gewond raakten tijdens de acties.
De afgelopen weken doodden de Taliban meer dan 150 agenten en burgers bij aanvallen. Bij een aanval op een legerbasis in Kandahar vermoordden ze ook nog eens 58 soldaten.
NU 29.10.2017 Door enkele aanvallen van de Taliban zijn in Afghanistan zeker negentien politiemensen om het leven gekomen. Ook kwam een onbekend aantal terroristen om.
De aanvallen waren specifiek gericht op politieposten. De Taliban voerden hun aanvallen in zowel de noordelijke provincie Kunduz als in het zuiden van Afghanistan uit.
Het is nog niet bekend hoeveel mensen gewond raakten tijdens de acties.
NOS 29.10.2017 Bij aanvallen van de Taliban op politieposten in Afghanistan zijn zeker negentien agenten gedood. Ook een onbekend aantal Talibanstrijders kwam om.
De aanvallen werden uitgevoerd op posten in de noordelijke provincie Kunduz en in het zuiden van Afghanistan. In Kunduz werden dertien agenten gedood, één agent wist te ontsnappen.
Taliban
Gisteren kwamen nog negen politieagenten om bij aanslagen op controleposten in de oostelijke provincie Ghazni. Zes Talibanstrijders werden gedood.
De gevechtsmissie van de NAVO in Afghanistan werd eind 2014 afgerond. Vanaf 2015 werd een kleinere missie op touw gezet met als doel het opleiden van het Afghaanse leger en politie. Ook het Nederlandse leger is nog altijd in Afghanistan aanwezig. Sinds het einde van de gevechtsmissie is het aantal aanslagen door de Taliban echter sterk toegenomen.
Hoofdstad Kabul is de laatste maanden vaak het doelwit, maar ook politieposten in andere delen van het land worden geregeld door de terreurgroep aangevallen. Alleen al in oktober kwamen meer dan tweehonderd mensen om.
NU 28.10.2017 Een Amerikaanse militair is om het leven gekomen doordat een helikopter neerstortte in Afghanistan. Volgens een verklaring van de NAVO-coalitie zaterdag gaat het om een ongeval en is het toestel niet uit de lucht geschoten.
De helikopter crashte in de provincie Logar ten zuiden van de hoofdstad Kabul. Zes bemanningsleden raakten gewond. De helikopter zou een of meer bomen hebben geraakt.
De Taliban claimden kort na het ongeval dat zij de helikopter hadden neergeschoten en dat er 43 Amerikaanse militairen waren omgekomen. Dat wordt door de NAVO ontkend.
Elsevier 24.10.2017 Gematigde leden van de Taliban moeten volgens de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson kunnen plaatsnemen in de regering van Afghanistan. Dat zei hij maandag tijdens een flitsbezoek aan het land.
Tegelijkertijd gaf hij aan dat de Verenigde Staten zullen blijven vechten tegen de Taliban, meldt de Volkskrant. ‘Ze moeten begrijpen dat ze nooit zullen winnen. Maar we geloven dat er gematigde stemmen zijn die niet eeuwig willen doorstrijden, en niet willen dat hun kinderen eeuwig zullen strijden.’ Amerikaanse soldaten vechten al zestien jaar tegen terreur in Afghanistan.
Regeringskandidaten moeten het geweld afzweren, terrorisme veroordelen en zich willen inzetten voor een stabiel Afghanistan, zei Tillerson na afloop van zijn ontmoeting met de Afghaanse president Ashraf Ghani.
Ook spoorde hij Pakistan aan om meer actie te ondernemen tegen terroristen op zijn grondgebied. Ten slotte had hij een boodschap voor India: dat zou banen moeten creëren in Afghanistan om het land er weer bovenop te helpen.
Uit veiligheidsoverwegingen reisde de Amerikaanse minister in een onopvallend grijs vliegtuig vanuit Doha, de hoofdstad van Qatar. Hij ontmoette de Afghaanse premier in een zwaarbeveiligde bunker en riskeerde geen rit naar het nabijgelegen Kabul. Bij een recent bezoek van de Amerikaanse defensieminister James Mattis namen Talibanstrijders de luchthaven van Kabul onder vuur.
Uruzgan deels veroverd
De Taliban slaagden er onlangs in om een gebied in de provincie Uruzgan te veroveren. Ook voeren ze geregeld aanslagen uit, zoals vorige week op een militaire basis in de zuidelijke provincie Kandahar. Daarbij vielen zeker 64 doden.
Maar volgens Tillerson is het land op de goede weg. ‘Als je de huidige situatie vergelijkt met een paar jaar geleden, heeft het stappen gemaakt op het gebied van een actieve samenleving, een beter bestuur en onderwijs en een grotere economie.’
Vandaag bezoekt Tillerson Pakistan, woensdag reist hij naar India.
NOS 23.10.21017 Gematigde leden van de Taliban moeten plaats kunnen nemen in de Afghaanse regering, vindt de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson. De bewindsman bracht vandaag een zorgvuldig geheim gehouden bezoek aan het Aziatische land waar Amerikaanse militairen al zestien jaar actief zijn in de strijd tegen terreur.
Voorwaarde voor regeringsdeelname is wel dat de leden van de terroristische organisatie geweld afzweren, terrorisme veroordelen en zich willen inzetten voor een stabiel Afghanistan, zei Tillerson na afloop van zijn onderhoud met president Ghani.
Hij zei er zeker van te zijn dat er gematigde elementen in de Taliban zijn, die inzien dat hun strijd nergens toe leidt. Verder pleitte hij voor een keiharde aanpak van alle extremisten in de regio.
Grijs vliegtuig
Tillerson ontmoette het Afghaanse staatshoofd en diens rechterhand Abdullah Abdullah op de streng beveiligde Amerikaanse vliegbasis Bagram, ten noordwesten van de hoofdstad Kabul. Hij was voor dag en dauw opgestegen in een onopvallend grijs militair toestel vanuit Doha, de hoofdstad van Qatar, begeleid door een kleine groep journalisten. Bij een recent bezoek van de Amerikaanse minister Mattis van Defensie aan Afghanistan vuurden de Taliban projectielen af op de luchthaven van Kabul.
Tillerson benadrukte in Afghanistan dat de hele regio moet samenwerken om extremisten op te sporen, uit hun schuilplaatsen te jagen en uit te schakelen, zoals president Trump onlangs ook uiteenzette. Morgen bezoekt Tillerson Pakistan, woensdag reist hij naar India.
Onderduiken
Vooral Pakistan biedt in de ogen van de VS en Afghanistan terroristen nog te veel mogelijkheden om onder te duiken en aanslagen voor te bereiden. “We moeten de Taliban zodanig aanpakken dat ze zich realiseren dat ze nooit een militaire zege zullen boeken”, zei Tillerson op de terugweg naar Doha. In Pakistan zal hij duidelijk maken dat een keiharde aanpak van extremisme de voorwaarde is voor een goede relatie met de VS.
Voor India heeft Tillerson de boodschap dat het zijn invloed moet aanwenden in Afghanistan, en er banen moet scheppen om het land er weer bovenop te helpen.
De VS heeft nog zo’n 8400 militairen gestationeerd in Afghanistan. In NAVO-verband zijn ze vooral actief bij het trainen en superviseren van de Afghaanse strijdkrachten. De Taliban zijn er recent in geslaagd gebied in de regio Uruzgan te heroveren.
Ook voeren ze geregeld bloedige aanslagen uit, zoals vorige week op een militaire basis in Kandahar. Daarbij vielen zeker 64 doden.
NOS 21.10.2017 Afghanistan is voor de tweede keer in 24 uur getroffen door een aanslag. In de hoofdstad Kabul liet een zelfmoordterrorist een auto vol explosieven ontploffen toen een groep militairen een trainingscentrum van het leger uitliep. Vijftien soldaten kwamen om het leven, vier raakten gewond.
Militairen en politie doelwit
Gisteren werden in Kabul tientallen gelovigen gedood bij een aanslag op een moskee. Ook elders in het land werden moskeebezoekers gedood. Alleen al deze week zijn bij aanslagen in Afghanistan zeker 150 doden gevallen, vooral militairen en politiemensen waren het doelwit.
De verantwoordelijkheid voor aanslagen in het land wordt vaak opgeëist door de Taliban. Maar er zijn meer terreurgroepen actief in Afghanistan.
NU 21.10.2017 Zeker vijftien militairen zijn om het leven gekomen door een aanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Een zelfmoordterrorist in een auto met explosieven blies zich volgens een woordvoerder van het ministerie van Defensie op buiten een trainingscentrum van de strijdkrachten.
“Medewerkers van het leger verlieten de Marshal Fahim University toen een zelfmoordmoordterrorist hen tot doelwit maakte”, zei de woordvoerder. Daarbij raakten ook zeker vier personen gewond. Het is niet bekend of het gaat om Afghaanse of buitenlandse militairen.
De Afghaanse hoofdstad werd vrijdag ook al opgeschrikt door een bloedige aanslag. Toen blies een zelfmoordterrorist zich op in een moskee. Tientallen mensen kwamen om het leven.
Telegraaf 21.10.2017 „Medewerkers van het leger verlieten de Marshal Fahim University toen een zelfmoordmoordterrorist hen tot doelwit maakte”, zei de woordvoerder. Daarbij raakten ook zeker vier personen gewond. Het is niet bekend of het gaat om Afghaanse of buitenlandse militairen.
De Afghaanse hoofdstad werd vrijdag ook al opgeschrikt door een bloedige aanslag. Toen blies een zelfmoordterrorist zich op in een moskee. Tientallen mensen kwamen om het leven.
NOS 20.10.2017 Bij twee zelfmoordaanslagen in Afghanistan zijn vandaag meer dan zeventig mensen omgekomen. Beide aanslagen vonden tijdens het vrijdaggebed plaats en zijn nog niet opgeëist.
In hoofdstad Kabul was de sjiitische Imam Zaman-moskee het doelwit. Minstens 39 mensen kwamen om en zeker 45 personen raakten gewond toen de dader zichzelf opblies. Sjiieten vormen een minderheid in Afghanistan.
Een aanslag op een soennitische moskee in de westelijke Afghaanse provincie Ghor eiste nog eens 33 levens. Een onbekend aantal mensen raakte gewond. Vermoedelijk was een voormalig krijgsheer die door de regering is aangesteld als lokaal commandant het doelwit van de aanslag. Onder de doden zijn zeven van zijn lijfwachten.
Deze week waren er weer veel aanslagen in het land, met zeker 150 doden tot gevolg. Onder hen waren veel politieagenten en militairen.
De Taliban krijgen weer steeds meer greep op Afghanistan. Volgens SIGAR, dat onderzoek doet naar de wederopbouw van Afghanistan, is sinds het schrikbewind van de Taliban in 2001 werd verdreven nog nooit zo’n groot gebied onder hun invloed geweest. De Taliban zijn vooral sterk in landelijke gebieden in het midden en zuiden van het land.
Sinds 2007 zijn er nog nooit zoveel gewapende conflicten geweest in Afghanistan als nu. Veel families en stammen vechten onderling om land en drugs. Wel hebben ze allemaal één gezamenlijke vijand: de centrale overheid in Kabul.
De Taliban eisen geregeld de verantwoordelijkheid op voor aanslagen waarbij burgers en vaak ook politiemensen om het leven komen.
Ook Islamitische Staat pleegt aanslagen in Afghanistan. In maart kwamen bij een aanslag van IS op een militair ziekenhuis 50 mensen om het leven.
NU 20.10.2017 Bij een bomaanslag in een moskee in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn vrijdagavond lokale tijd 39 doden gevallen. Kort daarna vielen bij een aanslag op een moskee in het midden van het land ten minste 33 doden.
De zelfmoord aanslag in Kabul vond plaats in de sjiitische Imam Zaman moskee in het westen van Kabul. De dader blies zich op in de op dat moment dat de moskee vol zat.
Volgens de veiligheidsdiensten hebben troepen die aanwezig zijn op de plek al zeker dertig lichamen geborgen. Een woordvoerster van het ministerie van Binnenlandse Zaken zei dat 45 anderen gewond zijn geraakt, onder wie vrouwen en kinderen.
Minder dan een uur later volgde een terreuraanval op een moskee in Ghor, in Centraal-Afghanistan, met eveneens een aanzienlijke sjiitische Hasara-gemeenschap. Een woordvoerder van de politie in de regio Dolaina zei dat daar ten minste 33 doden zijn te betreuren. De klap was zo groot dat het dak naar beneden kwam. Volgens de provinciale regering ging het om een soennitische moskee en was een leider van de politieke partij Jamiat het doelwit.
Verantwoordelijkheid
Islamitische Staat eiste de verantwoordelijkheid voor de aanslag op. Het zei in een verklaring dat de dader een bomvest liet ontploffen. Bij beide aanslagen is kans aanwezig dat het dodental nog oploopt.
De sjiitische gemeenschap in Afghanistan is dit jaar al meerdere malen getroffen door aanslagen. Volgens een rapport van de Verenigde Naties zijn daarbij zeker 84 doden en 194 gewonden gevallen.
Telegraaf 20.10.2017 Door aanslagen op twee moskeeën in Afghanistan zijn vrijdag tientallen doden gevallen en nog meer gewonden. Een veiligheidsfunctionaris zei in een gebedshuis in Kabul ten minste dertig lichamen te hebben gezien na een zelfmoordactie. Een woordvoerster van het ministerie van Binnenlandse Zaken bevestigde later dat zeker 39 gelovigen om het leven zijn gekomen en 45 gewond geraakt, onder wie vrouwen en kinderen.
Deze aanslag was opnieuw in een wijk waar veel sjiieten wonen, in het westen van de hoofdstad. De dader blies zich op in de op dat moment dat de Imam Zaman-moskee vol zat.
Minder dan een uur later volgde een terreuraanval op een moskee in Ghor, in Centraal-Afghanistan, met eveneens een aanzienlijke sjiitische Hasara-gemeenschap.
Een woordvoerder van de politie in de regio Dolaina zei dat daar ten minste 33 doden zijn te betreuren. De klap was zo groot dat het dak naar beneden kwam. Volgens de provinciale regering ging het om een soennitische moskee en was een leider van de politieke partij Jamiat het doelwit.
Reeks terreurdaden
De sjiitische minderheid in Afghanistan is dit jaar het slachtoffer van een reeks terreurdaden. Volgens een VN-rapport van vorige week zijn er in 2017 al zeker 84 sjiitische burgers om het leven gekomen door bloedige aanvallen op hun gebedshuizen en religieuze bijeenkomsten. Daarnaast vielen er 194 gewonden. In augustus en september sloegen jihadisten ook al toe in twee moskeeën in Kabul.
Wie achter deze aanslagen zit, is nog niet bekend. Tot dusver eiste de soennitische terreurorganisatie Islamitische Staat meestal de verantwoordelijkheid op voor de bloedbaden in sjiitische moskeeën.
AD 20.10.2017 Door aanslagen op twee moskeeën in Afghanistan zijn vandaag tientallen doden gevallen en nog meer gewonden. Het zou om zowel een sjiitische als een soennitische moskee gaan.
Een veiligheidsfunctionaris zei in een gebedshuis in Kabul ten minste dertig lichamen te hebben gezien na een zelfmoordactie. Een woordvoerster van het ministerie van Binnenlandse Zaken bevestigde later dat zeker 39 gelovigen om het leven zijn gekomen en 45 gewond geraakt, onder wie vrouwen en kinderen. De dader blies zich op in de op dat moment dat de Imam Zaman-moskee vol zat.
Minder dan een uur later volgde een terreuraanval op een moskee in Ghor, in Centraal-Afghanistan, met eveneens een aanzienlijke sjiitische Hasara-gemeenschap. Een woordvoerder van de politie in de regio Dolaina zei dat daar ten minste 33 doden zijn te betreuren. De klap was zo groot dat het dak naar beneden kwam. Volgens de provinciale regering ging het om een soennitische moskee en was een leider van de politieke partij Jamiat het doelwit.
Minderheid
De sjiitische minderheid in Afghanistan is dit jaar het slachtoffer van een reeks terreurdaden. Volgens een VN-rapport van vorige week zijn er in 2017 al zeker 84 sjiitische burgers om het leven gekomen door bloedige aanvallen op hun gebedshuizen en religieuze bijeenkomsten. Daarnaast vielen er 194 gewonden. In augustus en september sloegen jihadisten ook al toe in twee moskeeën in Kabul.
Wie achter deze aanslagen zit, is nog niet bekend. Tot dusver eiste de soennitische terreurorganisatie Islamitische Staat meestal de verantwoordelijkheid op voor de bloedbaden in sjiitische moskeeën.
NOS 20.10.2017 De afgelopen week waren er weer meerdere aanslagen in Afghanistan, met zeker 150 doden tot gevolg. Onder hen waren veel politie-agenten en militairen. Ook gisteren vielen nog tientallen doden bij een aanslag door de Taliban.
De terreurorganisatie is bezig aan een opmars in het land, maar de situatie is ingewikkelder dan dat. “Het conflict in Afghanistan staat er niet goed voor”, zegt journalist Bette Dam, die momenteel haar tweede boek over Afghanistan schrijft, in het NOS Radio 1 Journaal.
De Taliban wordt steeds groter, bevestigt NOS-correspondent Aletta André. “Maar dat is eigenlijk al een paar jaar zo.” Volgens SIGAR, een organisatie die onderzoek doet naar de wederopbouw van Afghanistan, is nog nooit zo’n groot gebied onder controle van de Taliban geweest sinds 2001, het jaar dat het schrikbewind werd afgezet.
Sinds een aantal maanden zijn er bijna dagelijks aanslagen op posten van Afghaanse veiligheidstroepen. Zo was er dinsdagochtend een grote aanslag op een trainingscentrum van de politie in de oostelijke provincie Paktia. Zeker 48 mensen kwamen om het leven.
In februari van dit jaar stond nog maar iets meer dan de helft van het land onder controle van de regering: 57 procent. Vorig jaar was dat nog 63 procent. De Taliban is vooral sterk in landelijke gebieden in het midden en zuiden van het land.
Het is helemaal niet zo’n duidelijke oorlog als je denkt. aldus Bette Dam.
“Het lijkt alsof het nu erger is dan bijvoorbeeld drie jaar geleden, maar het conflict rommelt gewoon op deze manier voort”, zegt Dam. Maar volgens haar is de strijd in het land wel ingewikkelder geworden. “Veel mensen denken dat het een oorlog is tussen de overheid en Taliban, maar eigenlijk is het onduidelijker. Heel veel families en stammen vechten om land en drugs. Het is niet zo’n duidelijke oorlog als je denkt.”
Een ding is duidelijk: de Taliban, de families en stammen hebben één gezamenlijke vijand en dat is de centrale overheid in Kabul. Die geeft hun tegenstanders ook genoeg redenen om te vechten, zegt Dam. “Hun land en geld worden afgepakt. De overheid speelt een vals spel, is corrupt en niet objectief.”
Maar ook de slechtere veiligheidssituatie en werkloosheid leiden tot meer geweld, vult André aan.
Misschien is praten een oplossing, en niet meer al die bommen, aldus Bette Dam.
Sinds 2007 zijn er nog nooit zoveel gewapende conflicten geweest in Afghanistan als nu.
Het is dus een ingewikkeld conflict, zegt Dam. “Het is een gevecht tussen alle groepen, niet alleen de overheid en Taliban. Misschien is praten een oplossing, en niet meer al die bommen.”
NU 19.10.2017 Door een aanval van de Taliban op een legerkamp in de provincie Kandahar in het zuidoosten van Afghanistan zijn volgens Afghaanse media rond veertig militairen gedood.
Twee mannen mannen voerden de aanval uit met gestolen legervoertuigen die waren volgestouwd met explosieven, aldus de zender Solo TV.
Het Afghaanse ministerie van Defensie bevestigde dat er een aanval was geweest op een legerbasis in het district Maiwand, maar wilde geen bijzonderheden geven. De Taliban claimden zelfs zestig militairen te hebben gedood.
De Taliban voeren sinds enkele maanden bijna dagelijks aanvallen uit op posten en bases van Afghaanse veiligheidstroepen.
Troepenmacht
Zo kwamen dinsdag 48 mensen om door een aanval op een opleidingscentrum van de politie in de oostelijke provincie Paktia.
Sinds het einde van de NAVO-gevechtsmissie en de terugtrekking van het grootste deel van de internationale troepenmacht uit Afghanistan in december 2014 hebben Afghaanse veiligheidstroepen grote verliezen geleden.
NU 17.10.2017 Door zelfmoordaanslagen in Afghanistan zijn dinsdag zeker 61 mensen omgekomen. De Taliban hebben de aanslagen opgeëist.
Door een zelfmoordaanslag op een politiehoofdkantoor in de provincie Paktia kwamen 33 mensen om en raakten 160 mensen gewond. Een van de doden was de hoofdcommandant.
De aanslag was gericht op een politietrainingscentrum, meldt het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken. Ook vijf aanvallers werden gedood. Het dodenaantal neemt naar verwachting nog toe.
In de provincie Ghazni vonden vijftien veiligheidsbeambten en twaalf burgers de dood bij aanvallen door de Taliban. Leden van de extremistische groepering hadden onder meer explosieven geplaatst in pantservoertuigen nabij het kantoor van de provinciegouverneur. Negentien mensen raakten gewond.
VK 17.10.2017 Het geldt als het succesnummer van de buitenlandse steun aan Afghanistan en werd in 2001 aangevoerd als een reden voor de Amerikaanse interventie in het land: onderwijs voor meisjes. Maar zestien jaar na het verjagen van het Talibanbewind is eerder sprake van een mislukking.
Zeker tweederde van de meisjes gaat niet naar school, stelt Human Rights Watch (HRW) in een vandaag verschenen rapport.
Volgens HRW daalt in sommige districten het aantal meisjes dat onderwijs volgt. Dat is niet alleen, en niet in de eerste plaats, het gevolg van de weerstand bij de Taliban en andere extremisten tegen meisjesonderwijs. Een reeks andere factoren speelt een rol, waaronder gebrek aan politieke wil bij de Afghaanse overheid.
‘Het ministerie van Onderwijs discrimineert meisjes openlijk’, zegt Heather Barr, onderzoekster van HRW. ‘De staat bouwt meer scholen voor jongens dan voor meisjes.’ Het HRW-team kwam in Afghanistan op plekken waar jongens les kregen in een gebouw, terwijl meisjes verderop in een tent zaten.
Ook donorlanden doen volgens Barr ongewild mee aan de discriminatie. Zij verkleinen hun diplomatieke staf in het land en doen steeds minder direct zaken met ngo’s, die vaak toegewijd werken voor meisjes. Het donorgeld gaat steeds meer naar door de Wereldbank beheerde fondsen. De bank op zijn beurt sluist het door naar het ministerie.
De lage status van vrouwen en meisjes in de Afghaanse samenleving is de grondoorzaak van de deerniswekkende staat van het meisjesonderwijs. Veel families vinden het niet belangrijk – en soms zelfs ongewenst – dat dochters naar school gaan.
In het rapport wordt de 15-jarige Zahra geciteerd, nota bene dochter van een leraar op een jongensschool. Zij is nooit naar school gegaan en zegt dat er geroddeld wordt over meisjes die dat wel doen. ‘De mensen zeggen dat het schandelijk is als families hun dochter onderwijs laten volgen.’
Onveilig
De achterstelling van meisjes wordt groter naarmate de beslissing van ouders wordt bemoeilijkt door armoede en onveiligheid. Veel ouders hebben geen geld om hun kinderen, of in ieder geval hun dochters, naar school te sturen. Veel meisjes werken op het land of in de huishouding. Zeker een kwart van alle kinderen tussen 5 en 11 jaar werkt.
De toegenomen onveiligheid pakt rampzalig uit voor het meisjesonderwijs, aldus HRW. Ouders schatten mogelijke risico’s voor dochters veel hoger in dan voor zoons, zeker als ze een grote afstand moeten afleggen naar school. Vooral in afgelegen gebieden zijn veel te weinig scholen.
De Taliban en andere opstandelingen zijn de afgelopen jaren opnieuw in meer gebieden actief geworden. Afgezien van het willekeurige oorlogsgeweld worden soms meisjesscholen gericht aangevallen door de extremisten. Onderwijzers durven zich niet meer op school te vertonen.
Hoeveel kinderen precies naar school gaan in Afghanistan is niet goed vast te stellen, aldus het rapport. Uiteenlopende cijfers doen de ronde. Unicef schat, uitgaande van gegevens van de Afghaanse regering, dat 40 procent van de kinderen geen onderwijs volgt.
Volgens HRW zijn er goede redenen sceptisch te zijn over de officiële cijfers, al was het maar omdat de regering een kind pas als niet-schoolgaand registreert nadat het zich drie jaar lang niet in de klas heeft laten zien. ‘De opgeblazen cijfers wekken de indruk dat het voortdurend de goede kant op gaat, terwijl de aantallen in sommige delen van het land juist
NU 15.10.2017 De Afghaanse politie heeft zondagavond een vrachtwagen onderschept die met meer dan 2.500 kilo explosieven hoofdstad Kabul wilde binnenrijden. De vrachtwagen werd tegengehouden bij een controlepost buiten de bebouwde kom.
De chauffeur negeerde het stopsignaal en gaf gas. Hij crashte even verder op. In de laadbak vonden de bewakers verstopt onder de tomaten een grote hoeveelheid materiaal om bommen te maken, waaronder ammoniumnitraat maar ook explosieven die het leger gebruikt.
In mei kwamen door een enorme bomaanslag met een vrachtwagen meer dan 150 mensen om in Kabul.
Elsevier 14.10.2017 Het Amerikaans-Canadese gezin Boyle dat in 2012 in Afghanistan werd ontvoerd door een aan de Taliban gelieerde groep, is weer in Canada. Joshua Boyle, Caitlan en hun drie kinderen arriveerden vrijdag (lokale tijd) in Toronto, na eerder deze week te zijn bevrijd door het Pakistaanse leger. Het leger hoorde van de Amerikanen dat de gijzelaars naar Pakistan waren gebracht, meldt de Canadese regering.
Gevangengenomen tijdens reis door Afghanistan
Ze werden deze week in het noordwesten van Pakistan bevrijd, vlakbij de grens met Afghanistan. De Amerikanen beschuldigen Pakistan er al geruime tijd van niet genoeg op te treden tegen het Haqqani-netwerk.
Het netwerk heeft hetzelfde doel als de Taliban: het verdrijven van de door Amerika gesteunde regering in Kabul. Wel hebben de twee groepen een andere organisatiestructuur.
Het echtpaar Boyle verdween vijf jaar geleden tijdens een backpackersreis in Afghanistan. Ze vielen vermoedelijk in handen van het zogenaamde Haqqani-netwerk, dat banden heeft met de Taliban. Coleman was op dat moment zwanger. De drie kinderen werden allemaal in gevangenschap geboren.
Verkracht door een cipier
‘Het is natuurlijk van het grootste belang voor mijn gezin dat we een veilig onderkomen kunnen vinden waar onze kinderen die het wel hebben overleefd, zich thuis voelen,’ sprak Boyle tijdens een korte persverklaring op Pierson International Airport in de Canadese stad. Hij las zijn verklaring met kalme stem op van een briefje. De Amerikaanse Coleman was niet aanwezig bij de verklaring.
Volgens Boyle hebben de Taliban – die hij zelf aanduidde als het Islamitische Emiraat van Afghanistan – vorig jaar een onderzoek ingesteld, waaruit is geconcludeerd dat de misdaden tegen zijn gezin zijn gepleegd door leden van Haqqani. Volgens Boyle werd zijn vrouw verkracht door een cipier, onder supervisie van een commandant en met hulp van zijn chef.
Familieleden van Boyle en Coleman zouden herhaaldelijk zijn gevraagd waarom het stel had besloten om in een dergelijk gevaarlijk gebied te gaan backpacken, vooral gezien de zwangerschap van Coleman. Volgens Boyle waren ze daar om ‘dorpelingen die diep in het Taliban-gecontroleerd gebied wonen’ te helpen, gezien het ‘gebrek aan NGOs, hulpverleners en een regering’.
‘Als God dat wil, komt deze reeks stommiteiten op het graf van het Haqqani-netwerk te staan, aldus Boyle, die de Taliban oproept om de daders te straffen, en daarmee ‘gerechtigheid’ voor zijn familie te brengen.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
VK 12.10.2017 Het aantal burgerdoden in Afghanistan als gevolg van bombardementen door de Amerikaanse en de Afghaanse luchtmacht is fors gestegen. Tot nu kwamen dit jaar 50 procent meer burgers om het leven dan in dezelfde periode vorig jaar, zo melden de Verenigde Naties. Meer dan tweederde van de slachtoffers zijn vrouwen en kinderen.
Woensdag maakte het Pentagon bekend dat de Amerikaanse luchtmacht meer bombardementen boven Afghanistan uitvoert dan ooit sinds het hoogtepunt van de Amerikaanse militaire bemoeienis met het land in 2010, de periode van de ‘surge’. In september wierpen Amerikaanse vliegtuigen 751 bommen af, tegen 503 in augustus. Dat is dus eveneens een stijging met 50 procent.
De toename van de militaire activiteit van zowel Amerikanen als Afghanen is een direct gevolg van de nieuwe strategie voor Afghanistan die in augustus werd afgekondigd door president Donald Trump.
In plaats van zijn handen van Afghanistan af te trekken, zoals hij in zijn de verkiezingscampagne had beloofd, besloot Trump juist tot een grotere inzet. Als de VS zich overhaast terugtrekken, zei hij, ontstaat er een vacuüm dat meteen zal worden opgevuld door de Taliban en terroristen van Al Qaida en Islamitische Staat. Dat bleek al toen de meeste Amerikaanse troepen zich eind 2014 terugtrokken uit het land.
De VS blijven voor onbepaalde tijd in Afghanistan en de omvang van de Amerikaanse troepenmacht wordt verhoogd met minstens 4000, ook een toename van circa 50 procent. ‘De strategie van de president is meer proactief extremistische groepen aan te vallen die de veiligheid van de Afghaanse bevolking bedreigen’, aldus het Pentagon.
Uit de recente VN-cijfers blijkt echter dat ook de nieuwe strategie slecht kan uitpakken voor de veiligheid van de Afghaanse bevolking. Van de burgerdoden door bombardementen is 38 procent toe te schrijven aan buitenlandse (meestal Amerikaanse) troepen. De rest komt op het conto van de Afghaanse luchtmacht, die ook actiever is geworden.
Het totaal aantal burgerdoden in de Afghaanse burgeroorlog (dus niet allen door luchtacties) is veel minder sterk toegenomen, van 2.616 vorig jaar tot 2.640 dit jaar. Het aantal gewonden daalde van 5.915 tot 5.379. De Taliban en andere opstandelingengroepen zijn verantwoordelijk voor de meeste burgerslachtoffers.
NOS 09.10.2017 Het Internationale Rode Kruis vermindert zijn activiteiten in Afghanistan en haalt een onbekend aantal medewerkers weg uit het land. Monica Zanarelli, hoofd van het Rode Kruis in Afghanistan, zegt dat hulpverleners met steeds meer grote risico’s en levensbedreigende situaties te maken krijgen. “Daarom moeten we onze aanwezigheid in Afghanistan drastisch terugschroeven.”
In het noorden van het land werken ongeveer driehonderd medewerkers van het Rode Kruis. Het is nog niet duidelijk hoeveel hulpverleners het gebied verlaten, maar veel lokale medewerkers zullen werkzaam blijven.
Met name de activiteiten in het noorden van Afghanistan worden door het Rode Kruis gestopt. Daar is het aantal aanslagen door strijders van de Taliban en Islamistische Staat toegenomen. Het Rode Kruis is al meer dan dertig jaar actief in Afghanistan.
Medewerkers gedood
Eerder dit jaar legde het Rode Kruis de werkzaamheden in Afghanistan al een tijdje stil, nadat in het noorden zeker zes Afghaanse collega’s waren vermoord. Buitenlandse medewerkers werden toen teruggetrokken.
Later schoot een man in dezelfde regio een fysiotherapeute van de hulporganisatie dood. “Dit soort aanslagen bemoeilijken en vertragen de hulpverlening in de conflictgebieden, omdat extra veiligheidsmaatregelen moeten worden getroffen”, zegt het Rode Kruis nu.
Onder de mensen die worden teruggehaald, zijn geen Nederlandse hulpverleners.
NU 09.10.2017 Het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) schroeft zijn activiteiten in Afghanistan ”drastisch” terug. De chef van de Afghaanse tak van het ICRC, Monica Zanarelli, zei ”geen keus” te hebben, na het dodelijke geweld tegen hulpverleners van de organisatie.
Zes medewerkers van het Rode Kruis verloren in februari het leven bij een aanval op een konvooi. Later schoot een Afghaanse patiënt een Spaanse fysiotherapeute van de hulporganisatie dood in de stad Mazar-i-Sharif.
”Blootstaan aan risico’s is onze grootste uitdaging en zorg geworden”, zei Zanarelli op een persconferentie in hoofdstad Kabul. ”We hebben geen keus. We moeten onze aanwezigheid in Afghanistan drastisch terugschroeven”, stelde ze. Dat besluit heeft vooral betrekking op activiteiten in het noorden van Afghanistan.
Nu 13.09.2017 Zeker drie mensen zijn om het leven gekomen door een zelfmoordaanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul. De aanslagpleger blies zich op bij een controlepost buiten het cricketstadion in de Afghaanse hoofdstad, zeggen veiligheidsbronnen tegen nieuwszender TOLOnews.
In het stadion was op het moment van de aanslag een wedstrijd bezig. De toeschouwers en spelers bleven volgens de autoriteiten ongedeerd. De slachtoffers zijn volgens bronnen leden van de veiligheidstroepen.
Telegraaf 13.09.2017 Zeker twee mensen zijn om het leven gekomen door een zelfmoordaanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul.
De aanslagpleger blies zich op bij een controlepost buiten het cricketstadion in de Afghaanse hoofdstad, zeggen veiligheidsbronnen tegen nieuwszender TOLOnews.
In het stadion was op het moment van de aanslag een wedstrijd bezig. De toeschouwers en spelers bleven volgens de autoriteiten ongedeerd. De twee slachtoffers zijn volgens bronnen leden van de veiligheidstroepen.
Telegraaf 02.09.2017 De inspecteur-generaal van de Australische strijdkrachten onderzoekt „geruchten” over mogelijke oorlogsmisdaden van Australische militairen in Afghanistan. Hij vraagt iedereen die daar meer over weet contact met hem op te nemen.
De oproep volgt op berichten van de Australische publieke omroep in juli over het toedekken van de dood van een Afghaanse jongen. Ook zijn er documenten uitgelekt over geheime operaties van Australische speciale eenheden.
Australië is een belangrijke bondgenoot van de Verenigde Staten en heeft sinds 2002 militairen in Afghanistan. Momenteel zijn er ongeveer driehonderd Australische militairen in dat land.
NU 02.09.2017 De inspecteur-generaal van de Australische strijdkrachten onderzoekt “geruchten” over mogelijke oorlogsmisdaden van Australische militairen in Afghanistan. Hij vraagt iedereen die daar meer over weet contact met hem op te nemen.
De oproep volgt op berichten van de Australische publieke omroep in juli over het toedekken van de dood van een Afghaanse jongen. Ook zijn er documenten uitgelekt over geheime operaties van Australische speciale eenheden.
Australië is een belangrijke bondgenoot van de Verenigde Staten en heeft sinds 2002 militairen in Afghanistan. Momenteel zijn er ongeveer driehonderd Australische militairen in dat land.
Telegraaf 30.08.2017 Het Pentagon heeft woensdag bevestigd dat er al ongeveer 11.000 Amerikaanse militairen in Afghanistan verblijven, verscheidene duizenden meer dan waarvan eerder werd uitgegaan. Het is voor het eerst in jaren dat Defensie een nauwkeuriger beeld geeft van het aantal manschappen die in het land zijn gestationeerd.
De bekendmaking kwam nadat de verantwoordelijke minister Jim Mattis zijn frustratie had uitgesproken over de becijfering van Amerikaanse soldaten in conflictgebieden en zegt niets over eventuele uitbreiding van de inzet. „Dit betreft geen toename van de gelegerde eenheden maar is een poging transparanter te zijn over de totale omvang van de Amerikaanse strijdkrachten daar”, zei woordvoerster Dana White.
Het Pentagon zei eerder dat er ongeveer 8400 Amerikaanse militairen waren in Afghanistan, de limiet die tijdens de regering-Obama was gesteld. Trump liet onlangs weten extra manschappen te willen sturen voor de strijd tegen islamitische terroristen, Mattis noemde een aantal van 4000. Het Amerikaans leger zit sinds oktober 2001 in Afghanistan.
VK 23.08.2017 De nieuwe Amerikaanse strategie voor Afghanistan is in de regio kritisch ontvangen. Buurland Pakistan en regionale grootmacht China zijn boos vanwege de kritiek van president Donald Trump op Pakistan, dat een veilige haven zou bieden aan ‘agenten van chaos, geweld en terrorisme’.
Pakistan ontkent dat het terroristen of militanten herbergt die de VS of de Afghaanse regering in Kabul bevechten. ‘Onze inzet voor de oorlog tegen het terrorisme is zonder weerga en ongebroken’, zei minister van Buitenlandse Zaken Khawaja Asif woensdag in een tv-interview. ‘De VS moeten Pakistan niet tot zondebok maken van hun eigen mislukkingen in Afghanistan.’
Trump zei maandag dat de VS de al 16 jaar aanslepende oorlog in Afghanistan zullen voortzetten omdat opgeven een gevaarlijk vacuüm zou creëren waarin groepen als de Taliban, Al Qaida en IS kunnen springen. Ook riep hij Pakistan op een grotere bijdrage te leveren aan de strijd tegen het terrorisme.
We gaan onze steun aan en relatie met Pakistan afhankelijk maken van de resultaten die ze boeken’, legde minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson later uit. Als Pakistan niet meewerkt gaan de VS hun ontwikkelingshulp afbouwen en zou kernmacht Pakistan de status van belangrijke niet- Navo-bondgenoot kunnen verliezen.
Pakistan doet al veel in Afghanistan en zal dat blijven doen, liet de Pakistaanse legerchef generaal Qamar Javed Bajwa gisteren afgemeten weten. ‘Niet om iemand te gerieven maar in lijn met ons eigen nationale belang.’
Amerika is de vijand van de islamitische ummah (gemeenschap), aldus Sami-ul Haq, geestelijk leider.
Reacties van Pakistan en China;
Autobom
Als om te onderstrepen dat de VS nog jarenlang de handen vol zullen hebben aan Afghanistan liet een zelfmoordterrorist van de Taliban woensdag een autobom ontploffen bij een politiebureau in Lashkar Gah, de hoofdstad van de zuidelijke provincie Helmand. Zeker zeven mensen kwamen om en 42 mensen raakten gewond. De meeste slachtoffers waren agenten die wachtten op hun soldij.
De VS erkennen dat Pakistan militaire steun heeft geleverd aan de strijd tegen Al Qaida en IS. Maar tegelijk steunen delen van het Pakistaanse leger en de geheime dienst ISI militante groepen, zoals de Taliban en het Haqqani-netwerk, om invloed uit te oefenen in Afghanistan, alsook moslimrebellen in Kashmir, om India dwars te zitten.
Pakistaanse geestelijken veroordeelden woensdag de VS. ‘Amerika is de vijand van de islamitische ummah (gemeenschap)’, stelde Sami-ul Haq, geestelijk leider van een islamitische school waar veel Afghaanse Taliban studeerden. ‘De regering van Pakistan dient de alliantie voor de oorlog tegen het zogenaamde terrorisme te verlaten.’
Saillant was ook de Chinese reactie dinsdag. Een zegsman van het ministerie van Buitenlandse Zaken verdedigde Pakistan tegen Trumps verwijten. Volgens China vecht Pakistan in de voorste linies van de strijd tegen het terrorisme en had het ‘belangrijke bijdragen’ geleverd en ‘grote offers’ gebracht.
De Pakistaanse en Chinese reacties lijken mede ingegeven door Trumps lovende woorden over beider grote rivaal India.
De Pakistaanse en Chinese reacties lijken mede ingegeven door Trumps lovende woorden over beider grote rivaal India. Trump noemde India de grootste democratie ter wereld en een cruciale economische en veiligheidspartner van de VS. Hij riep ook India op een grotere bijdrage te leveren aan de strijd in Afghanistan, een oproep die in India met instemming werd begroet.
India is Pakistans aartsvijand (en de regionale tegenpool van China). De grootste angst van Pakistan is altijd geweest dat India en Afghanistan samenspannen en Pakistan militair in de tang nemen. Dit is volgens analisten ook de reden dat Pakistan de Afghaanse Taliban jarenlang hebben gesteund.
De harde Amerikaanse aanpak van Pakistan lijkt volgens veel waarnemers tot mislukken gedoemd. De VS hebben het land nodig om de strijd in Afghanistan te kunnen voeren, want voor de aanvoer van militairen en materiaal zijn de wegen en het luchtruim van Pakistan onmisbaar. Ook is Pakistan nodig om druk te zetten op de Taliban.
Isolatie
Trumps pogingen om via toenadering tot India Pakistan te isoleren zullen volgens de Pakistaanse analist Zahid Hussain averechts uitpakken. Mogelijk wordt Pakistan in de armen van China, Rusland of Iran gedreven. Het kan ook tot spanningen leiden met China, dat Pakistan als cruciale bondgenoot ziet en 60 miljard dollar in Pakistaanse infrastructuur voor haar ‘Nieuwe Zijderoute’ heeft gestoken.
De Amerikaanse regering is intussen bezig de schade te beperken. David Hale, de Amerikaanse ambassadeur in Pakistan, sprak woensdag met legerchef Bajwa om de nieuwe strategie toe te lichten. Minister Tillerson, die vooraf aan Trumps rede al premier Shadid Khaqan Abbasi telefonisch had ingeseind, reist binnenkort naar Pakistan om ambtsgenoot Asif te ontmoeten.
NU 22.08.2017 De VS gaat zich intensiever bezighouden met het conflict in Afghanistan. Dat heeft de Amerikaanse president Donald Trump dinsdag aangekondigd. Daarbij zullen opnieuw Amerikaanse gevechtstroepen worden ingezet in het land.
Volgens ingewijden uit het Pentagon en het Witte Huis gaat het om zo’n vierduizend soldaten.
Trump zelf ging tijdens de aankondiging van zijn nieuwe beleid over Afghanistan echter niet in op specifieke aantallen troepen die hij naar het land wil sturen. Volgens de president zijn dit besluiten die overgelaten worden aan zijn legerleiding en leden van het kabinet.
Vlak na zijn aantreden droeg Trump zijn kabinet en legerleiding op om met een een strategie voor Afghanistan te komen om het conflict in het land te kunnen beëindigen. Trump stelde namelijk dat de oorlog in Afghanistan lange tijd “te veel tijd, geld en vooral levens” heeft gekost.
Trump zei dat hij Afghanistan voorafgaand aan de ontwikkeling van zijn nieuwe strategie “in detail en vanuit elke mogelijke hoek” heeft bestudeerd.
Hij stelt dat de Verenigde Staten niet meer zullen doen “aan het opbouwen van naties naar ons evenbeeld”. Wel is Trump van mening dat Amerika moet zoeken naar “een bestendige uitkomst” in het conflict, die de “enorme offers die zijn gemaakt”, waard zijn.
De president stelde daarom dat de Verenigde Staten zich voorlopig niet terug zullen trekken uit het land, zoals Trump eerder wel eens gesuggereerd heeft. Trump noemt de gevolgen van een snelle aftocht “zowel voorspelbaar als onacceptabel” en zei door zijn militaire adviseurs te zijn overgehaald om in Afghanistan te blijven.
Volgens de president zou terugtrekking van troepen uit Afghanistan een machtsvacuüm scheppen, waar terroristische organisaties gebruik van zullen maken. In plaats daarvan kondigde hij acties aan tegen dergelijke organisaties. “We gaan terroristen doden”, zo sprak Trump.
Ook zei de Amerikaanse president dat de VS geen aankondigingen meer zal doen over start- of einddata van militaire offensieven, noch over de aantallen troepen die daarbij zullen worden ingezet. Volgens Trump is dat informatie waar de vijand gebruik van kan maken. De nieuwe Amerikaanse strategie in Afghanistan zal Trump baseren op de “situatie op de grond”.
Critici voerden na de toespraak van de president aan dat hij niet veel concrete veranderingen van beleid aanstipte. Wat hij wel zei, zou veel lijken op de benadering van zijn voorgangers.
NAVO
Het besluit van Trump om troepen in Afghanistan te houden en deze ook uit te breiden, sluit aan bij een oproep van de NAVO. De commandant van de Amerikaanse en NAVO-troepen in Afghanistan, generaal John Nicholson, heeft enkele maanden geleden namelijk gezegd dat hij “enkele duizenden troepen” nodig heeft om de huidige patstelling in de strijd tegen de Taliban te doorbreken. Groeperingen als de Taliban en Al-Qaeda rukken de afgelopen tijd weer op.
De VS is sinds 2001 in het land aanwezig. Het is daarmee het langst lopende conflict waarbij de Amerikanen betrokken zijn. Er zijn momenteel ongeveer 8.400 Amerikaanse militairen aanwezig in het land, die zich vooral bezighouden met het trainen, adviseren en assisteren van Afghaanse troepen die tegen de Taliban strijden. Ook voeren zij anti-terrorismemissies uit tegen Islamitische Staat en Al-Qaeda.
De Amerikaanse militairen maken deel uit van de NAVO-trainingsmissie Resolute Support, die ruim 12.000 manschappen telt. NAVO-topman Jens Stoltenberg heeft positief gereageerd op Trumps boodschap. Vijftien NAVO-landen lieten in juni al weten bereid te zijn meer troepen te leveren.
Aan de missie doen sinds 2015 ongeveer honderd Nederlandse militairen mee, in Mazar-e-Sharif onder commando van de Duitsers. Defensieminister Jeanine Hennis zei twee maanden geleden dat de Nederlandse bijdrage niet “groots wordt gewijzigd of uitgebreid.”
De vierduizend extra militairen waarmee Trump nu bij wil dragen aan de strijd, zullen waarschijnlijk worden ingebed in fronteenheden van het Afghaanse leger. Ook zullen ze de slagkracht van de Afghaanse luchtmacht en speciale eenheden versterken.
Trumps voorganger Obama stuurde er juist in zijn eerste termijn op aan om de meeste Amerikaanse troepen uit Afghanistan terug te trekken.
Naast acties in Afghanistan zelf, wil de Amerikaanse president dat buurlanden meer doen tegen het conflict in de regio. Zo wil Trump Pakistan onder druk zetten om meer te doen in de strijd tegen extremisme. Het land biedt nu een “veilige haven” aan terroristen, zo stelt hij.
Ook India werd aangesproken. Het land moet als “strategisch partner en grootverdiener aan de handel met de VS” meer doen aan de economische wederopbouw van Afghanistan, vindt Trump.
Taliban
De Taliban hebben Trump in een reactie op zijn toespraak gewaarschuwd dat ze “tot de laatste adem een heilige oorlog zullen voeren” tegen de Amerikaanse militairen in Afghanistan. “We zijn nog lang niet oorlogsmoe en we zullen blijven vechten zolang er Amerikaanse militairen in Afghanistan zijn. We zullen ze angst aanjagen”, liet een Talibanwoordvoerder weten.
De Afghaanse president Ashraf Ghanu heeft dinsdag laten weten “dankbaar” te zijn voor het besluit van Trump om tegen de Taliban te willen blijven vechten.
Telegraaf 22.08.2017 President Donald Trump wil extra militairen naar Afghanistan sturen, zo heeft hij laten weten in een televisietoespraak op maandag (lokale tijd). Zijn nieuwe aanpak is erop gericht te voorkomen dat Afghanistan een vrijplaats wordt voor islamitische terroristen.
Tijdens zijn verkiezingscampagne liet hij nog herhaaldelijk weten dat de oorlog in Afghanistan te veel geld en levens kosten. Trump liet niet los hoeveel extra militairen het betreft, maar volgens Defensieminister James Mattis gaat het om 4000 extra militairen bovenop de al 8400 in Afghanistan gestationeerde troepen. Zij maken deel uit van de NAVO-trainingsmissie Resolute Support, die ruim 12.000 manschappen telt.
De Verenigde Staten zijn al sinds oktober 2001 actief in Afghanistan, het is daarmee het langst lopende militaire conflict waar het land bij betrokken is.
De militaire alliantie droeg de verantwoordelijkheid voor de veiligheid in 2014 over aan de Afghanen. NAVO-topman Jens Stoltenberg reageerde positief op Trumps boodschap. Vijftien NAVO-landen lieten in juni al weten bereid te zijn meer troepen te leveren.
Aan de missie doen sinds 2015 ongeveer honderd Nederlandse militairen mee, in Mazar-e-Sharif onder commando van de Duitsers. Defensieminister Jeanine Hennis zei twee maanden geleden dat de Nederlandse bijdrage niet „groots wordt gewijzigd of uitgebreid.”
Heilige oorlog
De Taliban hebben in een reactie Trump gewaarschuwd dat ze „tot de laatste adem een heilige oorlog zullen voeren” tegen de Amerikaanse militairen in Afghanistan. „We zijn nog lang niet oorlogsmoe en we zullen blijven vechten zolang er Amerikaanse militairen in Afghanistan zijn. We zullen ze angst aanjagen”, liet een Talibanwoordvoerder weten.
Elsevier 22.08.2017 De Amerikaanse president Donald Trump benadrukt graag dat hij een America First-politiek wil voeren, maar ontkomt er toch niet aan om mogelijk duizenden extra militairen naar Afghanistan te sturen. De radicaal-islamitische Taliban waarschuwen de Amerikanen in een snoeiharde reactie voor een ‘heilige oorlog’.
Trump kondigde de extra troepeninzet maandag (lokale tijd) aan in een tv-toespraak. ‘De Verenigde Staten zullen overwinnen!’ zei hij in een toelichting op zijn besluit.
Snelle uittocht uit Afghanistan is ‘onacceptabel’
De Amerikaanse president denkt dat een snelle uittocht uit het land ‘zowel voorspelbaar als onacceptabel is’ en laat weten dat hij zich er door zijn militaire adviseurs van heeft laten overtuigen in Afghanistan te blijven. Koste wat het kost wil hij ‘een machtsvacuüm’ en een ‘vrijplaats voor terroristen’ voorkomen. Volgens bronnen in het Pentagon, het Amerikaanse ministerie van Defensie, en in het Witte Huis gaat het om zo’n vierduizend soldaten. Trump noemde zelf geen aantallen.
De Taliban hebben Trump gewaarschuwd dat ze ‘tot de laatste snik een heilige oorlog zullen voeren’ tegen de Amerikaanse militairen in Afghanistan. De verklaring is een reactie op Trumps toespraak.
‘We zijn nog lang niet oorlogsmoe en we zullen blijven vechten zolang er Amerikaanse militairen in Afghanistan zijn. We zullen ze angst aanjagen,’ liet een Taliban-woordvoerder weten.
Tijdens zijn verkiezingscampagne stelde Trump diverse keren dat de oorlog in Afghanistan te veel geld en Amerikaanse levens kost. Op dit moment zijn er 8.400 Amerikaanse militairen in het land.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
AD 22.08.2017 De Taliban waarschuwen president Donald Trump dat ze ‘tot de laatste adem een heilige oorlog zullen voeren’ tegen de Amerikaanse militairen in Afghanistan. Trump zei afgelopen nacht dat Washington de militaire campagne in Afghanistan mogelijk juist gaat opvoeren.
,,We zijn nog lang niet oorlogsmoe en we zullen blijven vechten zolang er Amerikaanse militairen in Afghanistan zijn. We zullen ze angst aanjagen”, liet Taliban-woordvoerder Zabiullah Mujahid weten. ,,Het zal een nieuw kerkhof worden voor de VS.”
Trump zei in een televisietoespraak dat hij de Amerikaanse militairen niet weghaalt uit Afghanistan. Hij zette zelfs de deur open voor het sturen van meer troepen naar het land, maar noemde geen aantallen. De president wil voorkomen dat Afghanistan een vrijplaats wordt voor islamitische terroristen.
Tijdens zijn verkiezingscampagne liet Trump herhaaldelijk weten dat de oorlog in Afghanistan te veel geld en levens kost. ,,Mijn eerste instinct was om terug te trekken,” erkende Trump dan ook. Maar zo simpel is het niet, leerde hij als president. ,,De consequenties van een snelle exit zijn onacceptabel.” Er zou een vacuüm ontstaan waarin terreurgroepen vrij spel hebben, schetste Trump, die verwees naar de opkomst van IS in Irak nadat de Amerikanen daar vertrokken. ,,We kunnen in Afghanistan niet de fouten herhalen die onze leiders in Irak hebben gemaakt.”
Taliban-woordvoerder Mujahid noemde de plannen van Trump ook nog ‘verouderd en vaag’. ,,Er zit niets nieuws in en hij was absoluut niet duidelijk.”
NAVO
Op dit moment zijn er 8.400 Amerikaanse militairen in het land. Zij maken deel uit van de NAVO-trainingsmissie Resolute Support, die ruim 12.000 manschappen telt. De militaire alliantie droeg de verantwoordelijkheid voor de veiligheid in 2014 over aan de Afghanen. NAVO-topman Jens Stoltenberg reageerde positief op Trumps boodschap. Vijftien NAVO-landen lieten in juni al weten bereid te zijn meer troepen te leveren.
Aan de missie doen sinds 2015 ongeveer honderd Nederlandse militairen mee, in Mazar-e-Sharif onder commando van de Duitsers. Defensieminister Jeanine Hennis zei twee maanden geleden dat de Nederlandse bijdrage ‘niet groots wordt gewijzigd of uitgebreid’.
VK 22.08.2017 De Amerikanen blijven in Afghanistan, zo heeft president Donald Trump maandagavond gezegd in een toespraak tot de natie. We mogen ons niet overhaast terugtrekken, want dan ontstaat er een vacuüm dat meteen zal worden opgevuld door de terroristen van Al-Qaida en ‘Islamitische Staat’ (IS). Met deze boodschap nam Trump de president, afstand van Trump de kandidaat. Vier jaar geleden twitterde hij nog: ‘Wegwezen daar!’ Nu erkent ook hij dat Amerika zich niet zomaar kan losmaken van de zogeheten ’11-septemberoorlogen’, hoe graag het dat ook wil.
Deze oorlogen in Afghanistan en Irak, die een reactie waren op de aanslagen op de Twin Towers in New York en het Pentagon in Washington DC, begonnen respectievelijk in 2001 en 2003. Trumps voorganger, president Obama, trok conform een verkiezingsbelofte de Amerikaanse strijdkrachten eind 2011 terug uit Irak. Dit land verviel vervolgens weer in chaos waarna de opmars van IS Obama een paar jaar later dwong opnieuw troepen en bommenwerpers te sturen.
In zijn toespraak zei Trump dat hij de fout van een te vroege aftocht niet wil herhalen in Afghanistan. Wel zag hij zich genoodzaakt zijn besluit expliciet te verdedigen tegenover zijn kiezers. ‘Mijn oorspronkelijke instinct was terugtrekken, en historisch gezien volg ik graag mijn instincten. Maar mijn hele leven heb ik al gehoord dat beslissingen heel anders zijn als je achter het bureau zit in de Oval Office.’
Nieuwe strategie
Wie weet hoe belangrijk 21 augustus 2017 achteraf zal blijken in het presidentschap van Trump. Bij het begin van zijn achtste maand in het Witte Huis heeft hij kennelijk besloten niet meer uitsluitend naar zijn instincten te luisteren.
Voor het eerst nam hij een besluit waarbij min of meer de traditionele Washingtonse methode werd gevolgd. Over de nieuwe strategie werd maandenlang overlegd door de meest betrokken veiligheidsdepartementen, met een hoofdrol voor minister van Defensie James Mattis en de nationale-veiligheidsadviseur H.R. McMaster. Het ministerie van Buitenlandse Zaken deed naar verluidt nog niet zo mee, daar lopen de zaken nog niet zoals het moet, maar voor de rest leek er het begin van een normaal bureaucratisch proces.
Er waren over het onderwerp geen splijtende lekken en geen impulsieve presidentiële tweets. Over de plaats van de toespraak was duidelijk nagedacht: een militaire basis vlak bij Washington. Een passend decor voor ’s lands opperbevelhebber, die vervolgens de tekst keurig voorlas van de autocue, in zekere zin de ketting met ijzeren bal waarmee de staf en ministers hopen te voorkomen dat de president zich laat meeslepen door zijn driften.
Als er na het tumult van Charlottesville een nieuwe Trump is opgestaan; dan wellicht op deze dag in Fort Myer, Virginia. Een nieuwe Trump ook die net als menig voorganger leert dat in de praktijk van het regeren campagnebeloftes niet onversneden de eindstreep halen.
Bescheiden vermeerdering
Ik zeg niet wanneer we gaan aanvallen, maar aanvallen zullen wij
Voorzichtigheid blijft geboden bij Trump. Voor hem is onvoorspelbaarheid niet alleen maar een nood, maar ook een deugd. Het is goed als je vijanden niet weten wat je gaat doen. Hij heeft dat meermalen gezegd en hij herhaalde het maandagavond. Van tevoren was gemeld dat hij waarschijnlijk een bescheiden vermeerdering van het aantal troepen in Afghanistan zou aankondigen. Dat deed hij niet.
Trump: ‘We zullen niet spreken over troepenaantallen en militaire plannen. De omstandigheden op het slagveld, en niet willekeurig gekozen tijdslimieten, zullen onze strategie bepalen. Amerika’s vijanden mogen nooit weten wat we gaan doen, mogen niet geloven dat ze ons vertrek gewoon kunnen afwachten. Ik zeg niet wanneer we gaan aanvallen, maar aanvallen zullen wij.’
Dat Trump geen troepenaantallen noemde, was waarschijnlijk om zijn kiezers te ontzien. Dat Amerika in Afghanistan blijft, is voor hen al bezwaarlijk genoeg; een mededeling dat de troepensterkte zal worden opgevoerd, zouden ze mogelijk niet trekken.
De uiterst-rechtse nieuwssite Breitbart, populair bij de Trump-aanhang, was nu al niet blij met wat de president te zeggen had. Trumps ‘sombere ommezwaai-speech’, stond in een kop. Steve Bannon, Trumps voormalige strateeg en ex-baas van Breitbart, was erg tegen de troepenversterkingen. Dat hij vorige week werd ontslagen, kan misschien worden gezien als een onderdeel van Trumps ‘normalisatie’.
Overigens wil het feit dat Trump niet een troepenvermeerdering aankondigde, niet zeggen dat die er niet komt. Minister Mattis kreeg al eerder de bevoegdheid om 3900 extra man te sturen als hij dat nodig vindt. En dat vindt hij waarschijnlijk. In juni zei hij bij de Navo in Brussel dat de troepensterkte in Afghanistan de afgelopen jaren ‘te snel’ was teruggebracht. Vijftien Navo-landen zegden toen onder druk van Mattis toe meer troepen te zullen sturen.
Er zijn momenteel in totaal 8400 Amerikaanse militairen gestationeerd in Afghanistan. De meesten van die manschappen maken deel uit de van 13.000 man sterke Navo-missie Resolute Support die bedoeld is om de Afghaanse regeringstroepen te trainen en te adviseren in de strijd tegen de Taliban-rebellen. Tweeduizend Amerikaanse militairen zijn belast met gevechtstaken in het kader van de strijd tegen terreurgroepen als de ‘Islamititische Staat in Khorasan’.
De moordenaars moeten weten dat ze zich nergens zullen kunnen verschuilen, dat er geen plek is die buiten het bereik van de Amerikaanse macht en Amerikaanse wapens ligt
Nation building
Dat dit plaatselijke IS-filiaal aan terrein wint, is een belangrijke rechtvaardiging voor Trump om Amerika in Afghanistan te laten blijven. Hij wil in het kader van zijn motto ‘America First’ meer aandacht aan Amerika zelf besteden, maar hij heeft ook altijd beloofd er alles aan te zullen doen om het internationale terrorisme te verslaan. Een voortgezet verblijf probeert hij nu aan zijn kiezers te ‘verkopen’ als noodzakelijk kwaad in de strijd tegen de terreur.
Nation building, het bouwen van bruggen en scholen in landen als Afghanistan, zei hij niet meer te willen. Maar in de oorlog tegen het terrorisme mogen alle remmen los. De Amerikaanse militairen krijgen meer vrijheid in de jacht op terroristen. ‘De moordenaars moeten weten dat ze zich nergens zullen kunnen verschuilen, dat er geen plek is die buiten het bereik van de Amerikaanse macht en Amerikaanse wapens ligt.’ Trump gelooft in de overwinning. ‘Op het eind winnen we.’
Dat was weer de Trump zoals de wereld hem heeft leren kennen. Vol bravoure en bluf. De strijd in Afghanistan duurt al zestien jaar, er vielen 100.000 doden, er sneuvelden 2000 Amerikanen, het kostte Amerika 700 miljard dollar. Het is de langste oorlog die de Amerikanen ooit hebben gevoerd. Het einde is nog niet in zicht.
Meer lezen?
Afghanistan raakt weer in de greep van fundamentalisten
De Amerikaanse president Donald Trump heeft vannacht Nederlandse tijd aangekondigd dat de VS zich militair niet zullen terugtrekken uit Afghanistan. Dat zou de Taliban en islamitische extremisten als IS in de kaart spelen. Onduidelijk is nog of Trump ook extra troepen stuurt. Vooralsnog rukken de Taliban echter op. Lees hier het hele artikel. (+)
‘Geheime’ oorlog Amerika: mariniers bestoken IS klokje rond met granaten
Verscholen in de Syrische woestijn, onder een zandkleurig net, schieten Amerikaanse mariniers met hun M777-houwitser granaten af op IS-strijders in Raqqa. In het geniep en onafgebroken. Ze vormen Amerika’s geheime bijdrage aan het offensief om de jihadisten te verdrijven uit de hoofdstad van het kalifaat. Zonder de honderden granaten die zo’n 20 kilometer verderop neerdalen op de hoofden van de IS-strijders, zou de val van Raqqa niet nabij zijn.
VK 22.08.2017 Tijdens een toespraak op de Amerikaanse televisie heeft president Donald Trump zijn plannen voor Afghanistan uit de doeken gedaan. Het was zijn eerste officiële toespraak op televisie in zes maanden tijd. Trump kondigde onder meer aan dat het Amerikaanse leger zich voorlopig niet terug zal trekken uit Afghanistan en er meer verantwoordelijkheid zal komen te liggen bij het leger zelf.
De VS blijven voorlopig in Afghanistan, waar het land al zestien jaar een militaire aanwezigheid heeft, omdat terugtrekking volgens de president een vacuüm zou achterlaten dat zal worden opgevuld door onder meer Islamitischde Staat (IS) en de Taliban. Als voorbeeld noemde hij de Amerikaanse terugtrekking uit Irak in 2011, die zou de weg hebben vrijgemaakt voor de opkomst van IS.
Trump liet zich vanaf de de militaire basis van Fort Myer in Arlington (Virginia) echter niet specifiek uit over het sturen van extra troepen. In plaats daarvan zei hij dat de Amerikaanse strategie in Afghanistan wordt aangepast: militaire acties zullen niet meer vooraf worden aangekondigd en militaire leiders te plekke krijgen meer ruimte om zelf beslissingen te nemen. ‘De vijanden van Amerika zullen nooit weten wat we van plan zijn’, aldus Trump. ‘Met micro-managing in Washington D.C. winnen we geen gevechten.’
Onduidelijk is dus, hoeveel extra Amerikaanse troepen er zullen worden gestuurd. John Nicholson, de Amerikaanse NAVO-bevelhebber in Afghanistan, zei in februari tegen het Amerikaanse Congres dat er meer manschappen nodig zijn om de militaire patstelling in Afghanstan te doorbreken. De regering en de Taliban hebben allebei ongever evenveel districten in handen. Ingewijden zeiden eerder dat er 4.000 extra soldaten naar Afghanistan gaan.
Tijdens zijn campagne beloofde Trump herhaaldelijk een politiek van ‘Amerika eerst’; oftewel een terugtrekking uit Afghanistan. Die mening heeft hij bijgesteld nadat hij zich uitgebreid in de complexe situatie Afghanistan verdiepte, zei de president.
De VS zullen samenwerken met de Afghaanse regering en het leger met als doel het uitbannen van terrorisme, maar de tijd van ‘nation building’ is voorbij; Amerika heeft geen interesse in aan andere landen voorschrijven hoe ze moeten regeren, aldus Trump.
Pakistan en India
Afghanistan raakt weer in de greep van fundamentalisten
Dat de VS hun militairen niet terugtrekken uit Afghanistan zou de Taliban en islamitische extremisten als IS in de kaart spelen. Onduidelijk is nog of Trump ook extra troepen stuurt. Vooralsnog rukken de Taliban echter op.
Pakistan zal in de toekomst harder worden afgerekend op het herbergen van terroristen en terroristische organisaties, aldus Trump. De VS geeft grote hoeveelheden geld aan een land dat onderdak biedt aan de terroristen waar nu juist tegen gevochten wordt, en dat moet stoppen.
Afgezien van zijn belofte om zich niet langer stil te houden over de terroristische organisaties die zich volgens Trump in Pakistan ophouden met medeweten van de Pakistaanse regering, kwam uit zijn toespraak niet naar voren hoe hij dit probleem wil gaan oplossen.
Ook India kwam kort aan bod: van dit land verwacht Trump meer hulp als het aankomt op Afghanistan, zowel financieel als diplomatiek.
Aan het begin en einde van zijn voorgelezen toespraak, waarin Trump niet leek af wijken van de tekst op zijn teleprompter, riep de president op tot eenheid. Na de rellen in Charlottesville afgelopen week, waarbij onder meer een vrouw om het leven kwam, lag de president onder vuur omdat hij extreem-rechtse demonstranten en witte nationalisten niet bij naam zou willen noemen. ‘Beide kanten’ hadden schuld, aldus Trump, zowel rechts als links. Dat kwam hem op veel kritiek te staan.
Hij leek de afgelopen dagen een milder pad te bewandelen. Eerst twitterde hij bemoedigende woorden richting liberale demonstranten in Boston, die met tienduizenden kwamen opdagen om een relatief kleine een neo-nazi mars te dwarsbomen.
In zijn toespraak van vanavond zei hij dat soldaten het verdienen om thuis te komen in een Amerika zonder haat, waarin alle mensen gelijk zijn. ‘De mannen en vrouwen die over de grens voor ons oorlogen uitvechten, verdienen het om thuis te komen in een land dat niet in oorlog is met zichzelf’.
Vannacht maakt de Amerikaanse president zijn Afghanistan-beleid bekend
VK 21.08.2017 President Donald Trump spreekt maandagavond het Amerikaanse volk toe over Afghanistan. Hij kreeg de afgelopen maanden diverse opties voorgelegd: van wegwezen tot blijven, van outsourcen tot meer eigen troepen. Waarschijnlijk zal hij een troepenversterking bekendmaken. Hoewel het daarbij naar verluidt om bescheiden aantallen gaat, zou het een breuk betekenen met de gestage dalingen van de afgelopen jaren.
Het blijkt weer eens dat een oorlog beëindigen moeilijker is dan een oorlog beginnen. De Amerikanen en de Navo hadden allang weg willen zijn uit Afghanistan. Maar dat lukt niet. Zestien jaar zitten ze nu in dat land maar ze krijgen de Taliban er niet onder. In juni liet het bondgenootschap weten dat vijftien lidstaten positief hadden geantwoord op een verzoek van de militaire commandanten om extra troepen.
Maandag is het naar verwacht de beurt aan Trump. Vanaf de militaire basis van Fort Myer in Arlington, Virginia, zal hij zich om 9 uur ’s avonds (3 uur vannacht Nederlandse tijd) tot de natie richten. Dat is voor het eerst sinds hij in januari een toespraak hield tot het Congres. Zijn de berichten juist dat hij zo’n 4000 extra manschappen gaat sturen, dan heeft hij ook echt iets uit te leggen. Met name tegenover zijn achterban.
America First maar Afghanistan een beetje Second
Als presidentskandidaat profileerde Trump zich als een isolationist. Hij vond dat het na de uitputtende oorlogen in Afghanistan en Irak hoog tijd was dat de Amerikanen weer eerst aan zichzelf zouden gaan denken. In de rede bij zijn beëdiging zei hij het een paar keer met grote klem: ‘Amerika Eerst! Amerika Eerst!’ Maandagnacht moet hij wellicht bekennen: America First maar Afghanistan een beetje Second.
Het zal interessant zijn om te zien hoe Trump een ommezwaai zal rechtvaardigen. Hij wil meer aandacht besteden aan Amerika zelf, maar hij heeft ook altijd beloofd er alles aan te zullen doen om het internationale terrorisme te verslaan. Een eventuele troepenversterking kan hij aan zijn kiezers ‘verkopen’ als noodzakelijk kwaad in de strijd tegen de terreur, zeker nu een filiaal van ‘Islamitische Staat’ (IS) terreinwinst boekt in Afghanistan.
Daarnaast kan Trump erop wijzen dat de Navo-landen eveneens een extra bijdrage zullen gaan leveren, wat hem in staat stelt te zeggen dat Amerika er niet meer goeddeels alleen voor opdraait.
Het is uitgesloten dat het bondgenootschap weer gevechtsoperaties gaat uitvoeren, aldus Navo-chef Jen Stoltenberg.
Er zijn momenteel in totaal 8.400 Amerikaanse militairen gestationeerd in Afghanistan. De meesten van die manschappen maken deel uit van de 13.000 man sterke Navo-missie Resolute Support die bedoeld is om de Afghaanse regeringstroepen te trainen en te adviseren in de strijd tegen de Taliban-rebellen.
Tweeduizend Amerikaanse militairen zijn belast met gevechtstaken in het kader van de strijd tegen terreurgroepen als de ‘Islamititische Staat in Khorasan’, het plaatselijke IS-filiaal. Hoeveel man extra de Navo-landen willen gaan leveren, is nog niet bekend. Deze troepen zullen uitsluitend bedoeld zijn voor de trainingsmissie. Volgens Navo-chef Jen Stoltenberg is het uitgesloten dat het bondgenootschap weer gevechtsoperaties gaat uitvoeren.
Daar zijn de Amerikanen ook niet zo tuk op. Reden waarom er een optie op tafel lag om geen extra manschappen uit de reguliere strijdkrachten te sturen maar het werk uit te besteden aan huurlingen van particuliere beveiligingsorganisaties. Trumps strateeg Steve Bannon was voor dit outsourcen, maar het lijkt er niet op dat daarvoor wordt gekozen. Bannon werd vorige week ontslagen.
Het is moeilijk voor Amerika zich te onttrekken aan Afghanistan
Het is moeilijk voor Amerika zich te onttrekken aan Afghanistan. De vorige Amerikaanse president, Barack Obama, had gehoopt zich voor het eind van zijn presidentschap uit Afghanistan te kunnen terugtrekken. Vanwege de aanhoudende kracht van de Taliban zag hij af van dat plan. Hij had geleerd van Irak.
Dat land verviel weer in chaos kort na het vertrek van de Amerikaanse strijdkrachten in december 2011. Door de opmars van het terreurleger van IS zag hij zich zelfs gedwongen troepen en bommenwerpers terug te sturen naar Irak.
Een dergelijk scenario moest worden voorkomen in Afghanistan. De westerse aanwezigheid werd de afgelopen jaren niet beëindigd. Zij werd wel verminderd en veranderde van karakter. Het aantal troepen werd gereduceerd van 140.000 tot 17.000 in totaal en gevechtstaken werden overgedragen aan de Afghaanse strijdkrachten.
De Navo-landen stopten in 2015 met hun gevechtsmissie. In plaats daarvan gingen zij in het kader van Resolute Support de Afghanen helpen vechten.
Een chaos als in Irak is vermeden maar in de strijd met de Taliban heerst een ‘patstelling’, zei Stoltenberg in juni. Die lijken de VS en de Navo nu te willen doorbreken met toch weer meer troepen. De zogenaamde ’11-septemberoorlogen’ die Amerika na de aanslagen in 2001 tegen het islamitisch extremisme ontketende, blijken nog moeilijker te beëindigen dan gewone oorlogen.
De Amerikaanse minister van Defensie James Mattis verklaarde in juni in Brussel dat de troepensterkte in Afghanistan de afgelopen jaren ‘te snel’ is teruggebracht.
Telegraaf 21.08.2017 De Amerikaanse president Donald Trump houdt maandagavond een televisietoespraak om uitleg te geven over zijn strategie voor Afghanistan. The New York Times en andere Amerikaanse media berichten dat Trump vermoedelijk zal aankondigen dat hij de Amerikaanse troepenmacht in Afghanistan met enkele duizenden militairen gaat versterken.
De Verenigde Staten hebben op dit moment ongeveer 8400 militairen in Afghanistan. Mogelijk wil Trump een kleine vierduizend extra militairen sturen om het Afghaanse leger beter te kunnen trainen en helpen bij operaties tegen de Taliban en andere militante groepen in het Centraal-Aziatische land.
Telegraaf 13.08.2017 Bij bombardementen van het Amerikaanse leger tegen terreurorganisatie Islamitische Staat (IS) in Afghanistan zijn volgens het leger van de Verenigde Staten zeker vier kopstukken van IS gedood.
De aanval vond afgelopen donderdag plaats, maar werd pas zondag bekendgemaakt. Belangrijkste slachtoffer van de aanval is volgens een zegsman van het leger Abdul Rahman, de emir van de provincie Kunar in het noordoosten van het land.
Naast hem werden nog drie IS-leiders uit het gebied gedood. Rahman is volgens de Amerikanen de derde emir van IS die binnen een jaar tijd in de regio door de Amerikanen is gedood.
„De dood van Rahman is de zoveelste klap die we uitdelen aan de leiding van IS”, zei Generaal John Nicholson, de Amerikaanse militaire bevelhebber in Afghanistan. Nicholson zei verder dat het nog altijd het doel is om „IS voor het eind van dit jaar volledig te hebben uitgeschakeld.”
AD 13.08.2017 Bij bombardementen van het Amerikaanse leger tegen terreurorganisatie Islamitische Staat (IS) in Afghanistan zijn volgens het leger van de Verenigde Staten zeker vier kopstukken van IS gedood. Dat melden Amerikaanse autoriteiten.
De aanval vond afgelopen donderdag plaats, maar werd vandaag pas bekendgemaakt. Belangrijkste slachtoffer van de aanval is volgens een zegsman van het leger Abdul Rahman, de emir van de provincie Kunar in het noordoosten van het land.
Naast hem werden nog drie IS-leiders uit het gebied gedood. Rahman is volgens de Amerikanen de derde emir van IS die binnen een jaar tijd in de regio door de Amerikanen is gedood.
Uitschakeling
,,De dood van Rahman is de zoveelste klap die we uitdelen aan de leiding van IS”, zei Generaal John Nicholson, de Amerikaanse militaire bevelhebber in Afghanistan. Nicholson zei verder dat het nog altijd het doel is om ,,IS voor het eind van dit jaar volledig te hebben uitgeschakeld.”
Volgens de Afghaanse autoriteiten kwamen bij de aanval ook 16 burgers om. De Amerikanen ontkennen dat en zeggen dat er alleen militanten zouden zijn gedood.
De dood van Rahman is de zoveelste klap die we uitdelen aan de leiding van IS
NU 06.08.2017 Opstandelingen hebben in Afghanistan zondag zeker vijftig mensen vermoord bij een aanval op een dorp in de noordelijke provincie Sar-e Pul. Dit melden de autoriteiten in Afghanistan.
Onder de slachtoffers zijn ouderen, vrouwen en kinderen. Zabihullah Amani, woordvoerder van de provinciale gouverneur, zegt dat de slachtoffers op een “brute, onmenselijke manier” zijn vermoord.
De opstandelingen, waaronder buitenlandse militanten, vielen in de nacht van zaterdag op zondag een beveiligingspost aan in het gebied Mirza Olang in Sayaad, waar nog steeds wordt gevochten. Volgens Amani zijn bij de aanval zo’n dertig woningen in brand gestoken.
Bij de gevechten zijn tot dusver zeven leden van de Afghaanse veiligheidsmachten om het leven gekomen. Ook zijn er opstandelingen gedood.
Het is nog onduidelijk wie achter de aanval zit. Volgens Amani gaat het om strijders van de terreurgroeperingen Islamitische Staat en Taliban. De laatstgenoemde ontkent betrokkenheid en beschuldigt de Afghaanse minister van propaganda.
Telegraaf 06.08.2017 Ten minstens 58 mensen, onder wie vijftig burgers, zijn zondag in het noorden van Afghanistan doodgeschoten door militanten van de Taliban en Islamitische Staat. Onder de doden zijn zeven politieagenten en een Afghaanse soldaat.
De groep militanten stormde donderdagavond het dorp Mirza Olang binnen en raakte daarna verwikkeld in een hevig vuurgevecht met agenten en andere opstandelingen. Na 48 uur hadden de strijders van de terroristische organisaties het dorp veroverd. Ze dreven de inwoners vervolgens bijeen en schoten hen dood.
Circa 25 dorpsbewoners zijn vermist. Vermoedelijk zijn ze door IS-aanhangers ontvoerd.
NU 01.08.2017 Bij een explosie in een moskee in de Afghaanse stad Herat zijn dinsdag zeker twintig doden en tientallen gewonden gevallen.
Volgens een woordvoerder van de lokale politie was er waarschijnlijk meer dan een aanvaller. Een van de daders zou zichzelf hebben opgeblazen, terwijl de ander granaten naar biddende mensen gooide. Beide aanvallers zijn omgekomen.
De aanval vond plaats tijdens het avondgebed. Volgens AFP is er ook geschoten tijdens de aanslag. De lokale autoriteiten verwachten dat het dodental nog verder oploopt, want er zijn zeker dertig gewonden.
Herat ligt dicht bij de grens met Iran en staat niet als gewelddadig bekend.
Telegraaf 01.08.2017 Door een zelfmoordaanslag op een sjiitische moskee in de West-Afghaanse stad Herat zijn dinsdag ten minste 25 mensen gedood. Dat is het aantal doden dat volgens een woordvoerder van het provinciaal ministerie van Gezondheidszorg naar het grootste plaatselijke ziekenhuis is gebracht. Daar zijn ook nog 35 gewonden opgenomen.
De autoriteiten proberen na te gaan of er ook slachtoffers naar privéklinieken zijn vervoerd. Gevreesd wordt dat het dodental nog zal oplopen. De verantwoordelijkheid voor de bomaanslag is nog niet opgeëist. De voorbije maanden zaaiden soennitische IS-terroristen vooral dood en verderf in hoofdstad Kabul.
NU 31.07.2017 Bij een aanslag op de Iraakse ambassade in Kabul zijn zes doden gevallen, onder wie twee Afghaanse bewakers. Het ambassadepersoneel is veilig.
Terreurorganisatie Islamitische Staat (IS) heeft de aanval opgeëist.
Maandag liet een zelfmoordterrorist van IS bij de ingang van de ambassade een bom afgaan, waardoor drie gewapende IS-strijders naar binnen konden.
Afghaanse strijdkrachten hebben in de ambassade urenlang tegen de indringers gevochten en ze alle drie uiteindelijk gedood, meldt een woordvoerder van de Afghaanse regering.
Telegraaf 31.07.2017 Bij een aanslag op de Iraakse ambassade in Kabul zijn zes doden gevallen, onder wie twee Afghaanse bewakers. Het ambassadepersoneel is veilig. Terreurorganisatie Islamitische Staat (IS) heeft de aanval opgeëist.
Maandag liet een zelfmoordterrorist van IS bij de ingang van de ambassade een bom afgaan, waardoor drie gewapende IS-strijders naar binnen konden. Afghaanse strijdkrachten hebben in de ambassade urenlang tegen de indringers gevochten en ze alle drie uiteindelijk gedood, meldde een woordvoerder van de Afghaanse regering.
IS heeft in Kabul al meerdere aanslagen gepleegd, voornamelijk gericht op het overwegend sjiitische Hazaravolk. In Afghanistan heerst bezorgdheid over mogelijk veel IS-strijders die uit Irak en Syrië zijn overgelopen naar Afghanistan.
Behalve IS, is er nog altijd de constante dreiging van de Taliban in Afghanistan. Vorige week nog pleegde de terreurgroep een aanslag op overheidspersoneel waarbij 35 mensen om het leven zijn gekomen. De Taliban, die vecht voor invoering van strenge islamitische wetgeving in Afghanistan, heeft zich tegen IS uitgesproken.
NU 24.07.2017 Bij een zelfmoordaanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn zondagnacht zeker 35 mensen omgekomen.
Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken raakten zeker veertig mensen gewond. De aanslag is door de Taliban opgeëist.
De slachtoffers zijn gevallen door het ontploffen van een autobom, rond 05.00 uur ’s ochtends in het district Gulai-e Dawachana in Kabul, een wijk waar overwegend sjiieten wonen. De auto trof een bus die voorbij reed. Op foto’s zijn verkoolde bomen te zien, meerdere kleine branden en zwaar beschadigde huizen en winkels.
Het doelwit van de aanslag is nog niet duidelijk.
Kabul
Het is de tiende zware aanval in Kabul sinds begin dit jaar. De Afghaanse troepen strijden tegen de Taliban en Islamitische Staat (IS). De Verenigde Naties maakten onlangs bekend dat in de eerste zes maanden 1.662 burgers in het land zijn omgekomen en 3.581 inwoners gewond zijn geraakt.
In juni werd bekend dat de militaire trainingsmissie van de NAVO in Afghanistan wordt uitgebreid. Vijftien landen hebben toegezegd extra troepen te leveren aan de operatie Resolute Support, die het Afghaanse leger helpt in de strijd tegen islamitisch extremisme.
Telegraaf 24.07.2017 Een zelfmoordaanslag heeft maandagochtend in Kabul aan minstens 35 mensen het leven gekost. Zeker veertig anderen zijn in de Afghaanse hoofdstad gewond geraakt en naar ziekenhuizen overgebracht.
Omstreeks vijf uur ’s ochtends explodeerde volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken een autobom in het district Gulai-e Dawachana, een wijk waar overwegend sjiieten wonen. De auto trof een bus die voorbij reed. De verantwoordelijkheid werd later opgeëist door de Taliban. Die claimde dat er 37 doden waren gevallen.
In Afghanistan wordt zowel door de Taliban als een variant van Islamitische Staat aanslagen gepleegd. Ook kleinere groeperingen plegen verzet tegen de regering. Dit jaar was Kabul al tien keer het doelwit, maar ook in andere plaatsen vinden bloedige aanslagen plaats. Door de strijd in Afghanistan zijn in de eerste zes maanden van dit jaar zeker 1662 burgers om het leven gekomen en 3581 gewond geraakt.
AD 24.07.2017 Het dodenaantal als gevolg van een zelfmoordaanslag in het Afghaanse Kabul, is inmiddels opgelopen naar 35. Zeker veertig mensen raakten gewond en zijn naar het ziekenhuis gebracht, aldus de autoriteiten.
Gisternacht ontplofte rond 05.00 uur een autobom in het district Gulai-e Dawachana. Op foto’s zijn verkoolde bomen te zien, meerdere kleine branden en zwaar beschadigde huizen en winkels.
Het is de tiende zware aanval in Kabul sinds begin dit jaar. De Afghaanse troepen strijden tegen de Taliban en tegen Islamitische Staat (IS). Wie achter de nieuwe bomaanslag zit, is nog niet duidelijk, maar de verantwoordelijkheid werd wel opgeëist door de Taliban. Die claimde dat er 37 doden waren gevallen.
Burgerslachtoffers
Door de oorlog in het land zijn in de eerste zes maanden zeker 1662 burgers om het leven gekomen en 3581 gewond geraakt, werd eerder deze maand bekend. De onderzoekers zeiden dat de Taliban verantwoordelijk waren voor minstens 43 procent van alle burgerslachtoffers.
Terreurgroep Islamitische Staat werd beschuldigd van 5 procent van het aantal, terwijl niet nader geïdentificeerde anti-overheidsgroepen verantwoordelijk waren voor nog eens 19 procent van het totaal.
NU 23.07.2017 Zeker zeven Afghaanse burgers zijn vermoord nadat ze eerder deze week werden ontvoerd door strijders van de Taliban. In totaal zouden zestig mensen zijn gegijzeld, waarvan een deel inmiddels is vrijgelaten.
Dat zegt een een hooggeplaatste functionaris van de Afghaanse politie. Volgens hem worden nog minimaal dertig mensen vastgehouden. Zo’n dertig anderen zijn al vrijgelaten. De burgers zouden zijn ontvoerd uit hun huizen in een dorp langs de snelweg tussen de provincies Kandahar en Tarin Kowt.
Volgens de autoriteiten was de meest recente aanval gericht tegen een legerkamp in de provincie Kandahar, vlak bij de grens met Uruzgan. Volgens lokale media beschuldigde de Taliban de inwoners ervan samen te werken met de overheid.
Burgerslachtoffers
De ontvoering is inmiddels het zoveelste geweldsincident in Afghanistan dit jaar waarbij burgers zijn betrokken. De Verenigde Naties maakten onlangs bekend dat in de eerste zes maanden 1662 burgers in het land zijn omgekomen en 3581 inwoners gewond zijn geraakt.
In juni werd bekend dat de militaire trainingsmissie van de NAVO in Afghanistan wordt uitgebreid. Vijftien landen hebben toegezegd extra troepen te leveren aan de operatie Resolute Support, die het Afghaanse leger helpt in de strijd tegen islamitisch extremisme.
Telegraaf 23.07.2017 Zeker zeven Afghaanse burgers zijn vermoord nadat ze eerder deze week werden ontvoerd door strijders van de extremistische Taliban. Volgens een hooggeplaatste functionaris van de Afghaanse politie worden nog minimaal dertig mensen vastgehouden. Zo’n dertig anderen zijn al vrijgelaten.
De meest recente aanval was gericht tegen een legerkamp in de provincie Kandahar, vlak bij de grens met Uruzgan. Volgens lokale media beschuldigde de Taliban de inwoners ervan samen te werken met de overheid.
De ontvoering is inmiddels het zoveelste geweldsincident in Afghanistan dit jaar waarbij burgers zijn betrokken. De Verenigde Naties maakten onlangs bekend dat in de eerste zes maanden 1662 burgers in het land zijn omgekomen en 3581 inwoners gewond zijn geraakt. Het is volgens de BBC een nieuw dieptepunt van het aantal burgerslachtoffers.
NU 22.07.2017 Het aantal doden door een aanval in Afghanistan die per abuis werd uitgevoerd door de Amerikaanse luchtmacht is opgelopen van negen naar zestien. Een woordvoerder van de provincie Helmand heeft dat zaterdag verklaard.
De aanval was vrijdag in het district Gereshk. Het doel was een huis waarvan het Amerikaanse leger dacht dat zich daar strijders van de extremistische Taliban ophielden. In werkelijkheid waren het lokale veiligheidstroepen. Hoe de vergissing kon gebeuren, wordt uitgezocht.
De Afghaanse troepen strijden in het gebied tegen de Taliban, die grote delen van Helmand in handen hebben.
Telegraaf 22.07.2017 Het aantal doden door een aanval in Afghanistan die per abuis werd uitgevoerd door de Amerikaanse luchtmacht is opgelopen van negen naar zestien. Een woordvoerder van de provincie Helmand heeft dat zaterdag verklaard.
De aanval was vrijdag in het district Gereshk. Het doel was een huis waarvan het Amerikaanse leger dacht dat zich daar strijders van de extremistische Taliban ophielden. In werkelijkheid waren het lokale veiligheidstroepen. Hoe de vergissing kon gebeuren, wordt uitgezocht.
De Afghaanse troepen strijden in het gebied tegen de Taliban, die grote delen van Helmand in handen hebben.
Telegraaf 22.07.2017 Abdur Rahman, een zoon van de leider van de Afghaanse Taliban, de mullah Haibatullah Akhundzada, is donderdag omgekomen bij het plegen van een zelfmoordaanslag. De extremistische Taliban hebben zaterdag bevestigd dat de 23-jarige Abdur Rahman met een truck vol explosieven een Afghaanse militaire basis is ingereden en zich heeft opgeblazen. Deze aanslag was donderdag in Gereshk in de zuidelijke provincie Helmand.
De mullah Haibatullah werd Talibanleider nadat zijn voorganger Akthar Mohammad in mei 2016 was gedood door een aanval met een Amerikaanse drone.
Telegraaf 21.07.2017 Amerikaanse gevechtsvliegtuigen hebben vrijdag bij vergissing Afghaanse veiligheidstroepen onder vuur genomen in de provincie Helmand. Volgens de woordvoerder van de Amerikaanse strijdkrachten in Afghanistan zijn daarbij zeker negen Afghanen gedood, „maar dit aantal kan nog stijgen.”
„Wij hebben een huis beschoten waarvan wij vermoedden dat zich daar vijandelijke strijdkrachten ophielden. Dat bleken echter lokale veiligheidstroepen te zijn”, aldus woordvoerder Bill Salvin. Hoe de vergissing kon gebeuren, wordt uitgezocht.
De aanval had plaats in het district Gereshk. De Afghaanse troepen voerden daar operaties uit tegen de Taliban, die grote delen van Helmand in handen hebben.
NU 21.07.2017 Amerikaanse gevechtsvliegtuigen hebben vrijdag bij vergissing Afghaanse veiligheidstroepen onder vuur genomen in de provincie Helmand.
Volgens de woordvoerder van de Amerikaanse strijdkrachten in Afghanistan zijn daarbij zeker negen Afghanen gedood, “maar dit aantal kan nog stijgen”.
“Wij hebben een huis beschoten waarvan wij vermoedden dat zich daar vijandelijke strijdkrachten ophielden. Dat bleken echter lokale veiligheidstroepen te zijn”, aldus woordvoerder Bill Salvin. Hoe de vergissing kon gebeuren, wordt uitgezocht.
De aanval had plaats in het district Gereshk. De Afghaanse troepen voerden daar operaties uit tegen de Taliban, die grote delen van Helmand in handen hebben.
NU 17.07.2017 Het aantal doden en gewonden in Afghanistan door zelfmoordaanslagen is in de eerste helft van het jaar met 15 procent gestegen.
Door de oorlog in het land zijn in de eerste zes maanden in totaal zeker 1.662 burgers om het leven gekomen en 3.581 gewond geraakt. Dat is net iets meer dan het aantal slachtoffers in dezelfde periode een jaar geleden, meldden onderzoekers van de Verenigde Naties maandag.
De onderzoekers zeiden dat de Taliban verantwoordelijk waren voor minstens 43 procent van alle burgerslachtoffers. Terreurgroep Islamitische Staat (IS) werd beschuldigd van 5 procent van het aantal, terwijl niet nader geïdentificeerde antioverheidsgroepen verantwoordelijk waren voor nog eens 19 procent van het totaal.
Telegraaf 16.07.2017 Afghaanse regeringstroepen hebben een deel van provincie Helmand heroverd op de radicaal-islamitische Taliban. Het gaat om het district Nawa. Tijdens de gevechten zijn tientallen strijders van de terreurorganisatie gedood of gewond geraakt. Dat vertelde een woordvoerder van het Afghaans ministerie van Defensie zondag op een persconferentie. De terreurorganisatie bezette het gebied sinds oktober.
Een lid van de provincieraad van Helmand bevestigde dat Afghaanse legereenheden het weer voor het zeggen hebben in de streek. Hij benadrukte dat de militaire actie alleen een succes is als ze de controle blijven houden. Doordat de regio Nawa bezaaid lag met mijnen, rukten de Afghaanse troepen maar langzaam op.
De herovering van de streek is een belangrijke strategische overwinning voor de regering. Sinds de verdedigingsmissie van de NAVO in 2014 eindigde, maken de Taliban in grote delen van Helmand de dienst uit.
NU 16.07.2017 Afghaanse regeringstroepen hebben een deel van provincie Helmand heroverd op de radicaal-islamitische Taliban. De herovering van de streek is een belangrijke strategische overwinning voor de regering.
Het gaat om het district Nawa.
Tijdens de gevechten zijn tientallen strijders van de terreurorganisatie gedood of gewond geraakt. Dat vertelde een woordvoerder van het Afghaans ministerie van Defensie zondag op een persconferentie.
Doordat de regio Nawa bezaaid lag met mijnen, rukten de Afghaanse troepen maar langzaam op. De terreurorganisatie bezette het gebied sinds oktober.
Een lid van de provincieraad van Helmand bevestigde dat Afghaanse legereenheden het weer voor het zeggen hebben in de streek. Hij benadrukte dat de militaire actie alleen een succes is als ze de controle blijven houden.
De Talbiban maken in grote delen van Helmand de dienst uit sinds de verdedigingsmissie van de NAVO er in 2014 eindigde.
Telegraaf 14.07.2017 De leider van Islamitische Staat in Afghanistan, Abu Sayed, is eerder deze week om het leven gekomen. Dat gebeurde volgens het Pentagon door een aanval op het hoofdkwartier van de terreurorganisatie in de provincie Kumar.
Defensie-woordvoerster Dana White verklaarde vrijdag dat door de actie van de Amerikaanse strijdkrachten ook andere IS-leden zijn gedood. Dat betekent volgens haar een „belangrijke ontregeling van de plannen van de terroristische groepering de aanwezigheid in Afghanistan uit te breiden”.
AD 14.07.2017Abu Sayed, de leider van Islamitische Staat in Afghanistan, is deze week in de plaats Kumar omgekomen bij een aanval op het hoofdkwartier van de organisatie. Dat heeft het Pentagon vandaag bekend gemaakt.
In een verklaring liet een woordvoerder van het Pentagon weten dat Sayed afgelopen dinsdag werd uitgeschakeld na een inval. Het wegvallen van de leider zorgt er volgens het Pentagon voor dat de plannen van de terreurorganisatie ernstig worden verstoord. Zo zou het gevolgen hebben voor de uitbreiding van IS in Afghanistan.
VK 29.06.2017 Een oorlog beëindigen is moeilijker dan een oorlog beginnen. Deze oude wijsheid gaat ook weer op voor Afghanistan. De Amerikanen en de Navo hadden zich een paar jaar geleden al goeddeels willen terugtrekken uit dit land. Maar dat lukt niet. Donderdag liet het bondgenootschap weten dat het toch weer meer troepen gaat sturen. Na zestien jaar hebben het Westen en zijn Afghaanse bondgenoten de Taliban er nog steeds niet onder kunnen krijgen.
Op een vergadering van de Navo-ministers van Defensie zei Jens Stoltenberg zei Jens Stoltenberg, de secretaris-generaal van het bondgenootschap, dat tot dusver vijftien landen positief hebben geantwoord op een verzoek van de militaire commandanten om extra troepen. Hij zei nog geen aantallen te kunnen noemen. Nederland bevindt zich niet onder de vijftien landen. Demissionair minister Hennis verwacht geen uitbreiding van de huidige Nederlandse bijdrage van 100 man.
De toegezegde extra manschappen zijn bedoeld voor operatie Resolute Support. Dat is een missie om de Afghaanse strijdkrachten te trainen. Op dit moment doen hieraan 13 duizend militairen mee. Voor het overgrote deel zijn dat Amerikanen. Het zijn nu ook de Verenigde Staten die sterke druk uitoefenen om het aantal troepen te verhogen. In een milde variant op ‘naming and shaming’ noemde de Amerikaanse minister van Defensie, James Mattis, in de vergadering alle vijftien landen die meer troepen hebben toegezegd bij naam. Minister Hennis was er toen al niet meer bij. Ze moest eerder terug naar Nederland.
Obama
In de strijd met de Taliban heerst een patstelling, aldus Jens Stoltenberg.
De vorige Amerikaanse president, Barack Obama, had gehoopt zich voor het eind van zijn presidentschap uit Afghanistan te kunnen terugtrekken. Vanwege de aanhoudende kracht van de Taliban zag hij af van dat plan. Hij had geleerd van Irak. Dat land verviel weer in chaos kort na het vertrek van de Amerikaanse strijdkrachten in december 2011. Door de opmars van het terreurleger van ‘Islamitische Staat’ (IS) zag hij zich zelfs gedwongen troepen en bommenwerpers terug te sturen naar Irak.
Een dergelijk scenario moest worden voorkomen in Afghanistan. De westerse aanwezigheid werd de afgelopen jaren niet beëindigd. Zij werd wel verminderd en veranderde van karakter. Het aantal troepen werd gereduceerd en gevechtstaken werden overgedragen aan de Afghaanse strijdkrachten. De Navo-landen stopten in 2015 met hun gevechtsmissie. In plaats daarvan gingen zij in het kader van Resolute Support de Afghanen helpen vechten.
Een chaos als in Irak is vermeden maar in de strijd met de Taliban heerst een ‘patstelling’, zei Stoltenberg. Die willen de VS en de Navo nu doorbreken met meer troepen. De Navo-chef sloot uit dat het bondgenootschap weer over gaat tot gevechtsoperaties. De troepenuitbreiding is vooral bedoeld om de Afghanen nog beter in staat te stellen zelf de strijd te voeren. Bijvoorbeeld door een versterking van hun commandotroepen en door hulp bij het ontwikkelen van een Afghaanse luchtmacht.
De Amerikanen zijn overigens zelf nooit gestopt met het uitvoeren van gevechtsoperaties. Naast hun deelname aan de trainingsmissie doen zij ook nog steeds aan aan terrorismebestrijding. Counterterrorism is zelfs een van de prioriteiten geworden van president Trump. Niet uitgesloten is dat hij die in het kader van de nieuwe Afghanistan-strategie gaat intensiveren.
Het zou Amerika nog verder verwijderd doen raken van Obama’s vroegere droom een punt te zetten achter de Amerikaanse militaire betrokkenheid in Afghanistan en Irak. De zogenaamde ’11-septemberoorlogen’ die Amerika na de aanslagen in 2001 in New York en Washington ontketende tegen het islamitisch extremisme, blijken nog moeilijker te beëindigen dan gewone oorlogen.
Lees ook
Val van Mosul nu echt nabij
Het Iraakse leger heeft vandaag het terrein van de onlangs verwoeste historische moskee van Mosul op IS heroverd. Daarmee is de val van de stad nabij. De inname van de Grote Al-Nuri-moskee is bovendien een grote symbolische overwinning voor Bagdad in het nu acht maanden durende offensief om IS te verdrijven uit Mosul.
NU 29.06.2017 De militaire trainingsmissie van de NAVO in Afghanistan wordt uitgebreid. Vijftien landen hebben toegezegd extra troepen te leveren aan de operatie Resolute Support, die het Afghaanse leger helpt in de strijd tegen islamitisch extremisme.
Dat zei secretaris-generaal van de militaire alliantie Jens Stoltenberg donderdag voor aanvang van overleg van de NAVO-defensieministers in Brussel. Hij verwacht nog geen concrete aantallen te kunnen noemen.
De NAVO-missie in Afghanistan bestaat nu uit ruim 12.000 man, waaronder veel Amerikanen. De Verenigde Staten gaven eerder aan steun te willen krijgen van enkele duizenden extra troepen. Onder meer het Verenigd Koninkrijk en Denemarken hebben manschappen beloofd. Stoltenberg zei uit te zien naar toezeggingen van andere landen.
Nederlandse bijdrage
Ongeveer honderd Nederlandse militairen nemen deel aan missie Resolute Support. Ze zijn gestationeerd in Mazar-e-Sharif onder leiding van de Duitsers. Minister van Defenise Jeanine Hennis zei vorige week dat de Nederlandse bijdrage “niet groots wordt gewijzigd of uitgebreid”.
Defensiebudget
De defensieministers van de NAVO-landen vergaderen in Brussel over de uitgaven van de lidstaten op het gebied van veiligheid en defensie. Aan de vooravond van dat overleg werd bekend dat de Europese NAVO-landen en Canada het defensiebudget van de NAVO dit jaar met 4,3 procent uitbreiden. De uitgaven van de Verenigde Staten, die jarenlang pleitten voor de verhoging, blijven op het hetzelfde niveau.
In totaal betekent dit een uitbreiding van het defensiebudget van de trans-Atlantische bondgenootschap met ruim 40 miljard euro.
Telegraaf 29.06.2017 De NAVO gaat zestien jaar nadat de Amerikanen het land binnenvielen extra troepen sturen naar Afghanistan. Vijftien landen hebben na een verzoek uit Washington besloten om hun inspanningen op te voeren. Maar Nederland zit daar (nog) niet bij.
Vijftien landen hebben na een verzoek uit Washington besloten om hun inspanningen op te voeren. Maar Nederland zit daar (nog) niet bij.
Foto: ANP
De bondgenoten hebben weinig zin in een nieuw avontuur in Afghanistan, waar veel westerse soldaten het leven hebben gelaten onder wie 25 Nederlanders. Maar ze zien ook dat de Afghaanse overheid niet in staat is de veiligheid te handhaven en de Taliban rap aan invloed wint. Hoeveel extra troepen worden gestuurd kon NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg donderdag na een vergadering met ministers van Defensie nog niet zeggen.
Volgens de Amerikaanse minister ’Mad Dog’ Mattis is nu zo’n 70 procent van wat benodigd is ingevuld. „We hebben onze troepen te snel afgebouwd”, deelde hij nog een sneer uit naar de vorige regering-Obama.
James ’Mad Dog’ Mattis.
Foto: REUTERS
Minister Hennis (Defensie) wil geen toezeggingen doen omdat het kabinet demissionair is. Eerder gaf ze wel aan dat wat haar betreft de huidige inzet van een honderdtal Nederlanders in Afghanistan wordt voortgezet. Een uitbreiding, wat de VS eigenlijk graag wil, zit er vooralsnog niet in.
De Amerikanen zelf zitten nog middenin een herziening van hun Afghanistan-missie. Waarschijnlijk halverwege juli geeft Mattis het Congres een langverwacht rapport.
De NAVO trok in 2014 zijn gevechtstroepen terug uit het land. In het kader van operatie Resolute Support is er wel een trainingsmissie opgezet die de Afghanen in staat moet stellen weer zorg voor de veiligheid van hun eigen land te kunnen dragen. Daaraan dragen nu 13.000 militairen bij.
In het kader van operatie Resolute Support is er wel een trainingsmissie opgezet die de Afghanen in staat moet stellen weer zorg voor de veiligheid van hun eigen land te kunnen dragen.
Foto: ANP
Naast de NAVO-missie heeft de VS ook nog een eigen counterterrorisme missie lopen. Op het hoogtepunt van de oorlog waren er 140.000 militairen in Afghanistan gestationeerd.
Volgens Stoltenberg is het nu zaak om een stap extra te zetten. „We denken niet dat het makkelijk zal zijn. Er zal dit jaar geen vrede zijn en volgend jaar ook niet”, aldus de Noor. Hij wil de ’patstelling’ doorbreken. „Zolang de Taliban denken dat ze de oorlog kunnen winnen, gaan ze niet onderhandelen over vrede.”
Hij stelde wel duidelijk dat de NAVO niet weer gaat vechten in Afghanistan. Het blijft voorlopig bij uitbreiding van de trainingsmissie.
AD 29.06.2017 De Navo stuurt toch weer extra troepen naar Afghanistan. Zeker vijftien landen deden vandaag in Brussel concrete toezeggingen nadat zowel de militaire bevelhebbers als de Amerikaanse president Donald Trump om 3.000 man extra hadden gevraagd. Amerika zelf zou er nog eens 4.000 sturen.
Hoewel Navo-topman Jens Stoltenberg naliet exacte aantallen te noemen, is volgens VS-defensieminister James Mattis 70 procent van de versterking nu rond. Het gaat niet om een nieuwe gevechtsmissie. De verse manschappen, bovenop de 13.000 die dat nu al doen, moeten de Afghaanse veiligheidsdiensten gaan trainen. Dertig maanden na het vertrek van ISAF, een militaire monstercoalitie van 51 landen met op haar hoogtepunt 130.000 manschappen, leggen zij het alweer af tegen de Taliban en andere terreurcellen.
Impasse doorbreken
Met de extra trainers, zo hoopt Stoltenberg, kan het Westen de ontstane impasse doorbreken en de strijd weer in het voordeel van de regeringstroepen beslechten. ,,Zo lang de Taliban het idee hebben dat zij kunnen winnen, gaan ze niet onderhandelen”, aldus Stoltenberg. Maar wat ook telt is dat het westen het zich na Irak en Libië niet kan permitteren om door vroegtijdig weg te gaan, opnieuw een land in chaos achter te laten.
Toch ontkent Stoltenberg dat de Navo en partnerlanden in Afghanistan ‘een fout’ hebben gemaakt door er eind 2014 hun strijdkrachten terug te trekken. ,,Hooguit hadden we eerder moeten beginnen met onze trainingsactiviteiten.” Mattis vindt wel dat het westen te vroeg is vertrokken. ,,Terugkijkend hebben we onze troepen te snel teruggetrokken. Het westerse eigenbelang van de trainingsmissie, Resolute Support, wijkt verder niet zo veel af van de gevechtsaanwezigheid eerder: voorkomen dat Afghanistan zich opnieuw kan ontwikkelen tot uitvalsbasis voor terreur.
In ruil voor de versterkte en langduriger aanwezigheid, aldus Stoltenberg, verwacht de Navo wel dat ook Afghanistan ‘levert’: door te zorgen voor een goed functionerende rechtsstaat en democratie, uitbannen van corruptie en gelijke rechten voor vrouwen en meisjes.
Telegraaf 29.06.2017 De militaire trainingsmissie van de NAVO in Afghanistan wordt uitgebreid. Vijftien landen hebben toegezegd extra troepen te leveren aan de operatie Resolute Support, die het Afghaanse leger helpt in de strijd tegen islamitisch extremisme.
Jens Stoltenberg, secretaris-generaal van de militaire alliantie, zei dat donderdag voor aanvang van overleg van de NAVO-defensieministers in Brussel. Hij verwacht nog geen concrete aantallen te kunnen noemen.
De missie bestaat nu uit ruim 12.000 man, vooral Amerikanen. De Verenigde Staten hadden eerder gezegd enkele duizenden troepen extra te willen. Onder meer het Verenigd Koninkrijk en Denemarken hebben manschappen beloofd. Stoltenberg zei uit te zien naar toezeggingen van andere landen.
Nederland doet mee met ongeveer honderd militairen, die in Mazar-e-Sharif onder Duits commando hogere officieren trainen en adviseren. Minister Jeanine Hennis (Defensie) zei vorige week dat de Nederlandse bijdrage niet „groots wordt gewijzigd of uitgebreid.”
VK 22.06.2017 Zeker 34 mensen zijn om het leven gekomen door een zelfmoordaanslag met een auto in Lashkar Gah, de hoofdstad van de Afghaanse provincie Helmand. De slachtoffers stonden in de rij voor een bank om hun salaris op te halen. Er zouden ook kinderen zijn omgekomen die met hun ouders mee waren gegaan om inkopen te doen voor het Suikerfeest. Zeker 58 mensen zijn zwaar gewond geraakt.
Onder de slachtoffers bevinden zich relatief veel politiemannen, soldaten en ambtenaren, die donderdag bij de bank uitbetaald zouden worden. De Taliban hebben de aanslag opgeëist.
Gedurende de hele Ramadan, de heilige vastenmaand op de islamitische kalender, is Afghanistan geteisterd door aanslagen. Die in de hoofdstad Kabul kregen daarbij veel aandacht, maar er wordt ook toegeslagen in kleine provinciestadjes, wat het vertrouwen in de regering ernstig ondermijnt.
Islamitische Staat
Terwijl Islamitische Staat ook actief is in Afghanistan, blijven de Taliban de grootste bedreiging vormen. De beweging beschikt over tienduizenden strijders en is sterker dan ooit sinds ze in 2001 door Amerikaans ingrijpen uit Kabul werd verjaagd. Het regeringsleger moet steeds meer gebied prijsgeven, de Taliban controleren zeker 40 van de 407 districten. De overheid heeft 232 districten in handen, en in de rest van het land woedt strijd om de gebieden.
NU 22.06.2017 Een autobom die tot ontploffing werd gebracht in de Afghaanse provincie Helmand heeft woensdag zeker 36 doden levens geëist en 59 mensen verwond. Dat melden de plaatselijke autoriteiten.
De bom ontplofte buiten een bank in Lashkar Gah, hoofdstad van de provincie Helmand, waar tientallen burgers en leden van de veiligheidsdiensten in de rij stonden om hun salaris in ontvangst te nemen.
Volgens een woordvoerder van de provinciale gouverneur zijn er naast burgers ook medewerkers van de politie, het leger en bankemployees onder de slachtoffers.
De aanslag is nog niet opgeëist, maar verschillende terroristische groeperingen, zoals de Taliban en Islamitische Staat, hebben in het verleden aanslagen op banken uitgevoerd op betaaldagen. Vorige maand kwamen ten minste drie mensen om het leven bij een aanval op een bank in de oostelijke stad Gardez.
Ramadan
Zondag beginnen de feestdagen aan het einde van de Ramadan. De Afghaanse regering keert de salarissen daarom eerder uit, inclusief een bonus, zodat de werknemers cadeaus en eten kunnen kopen.
De auto met de explosieven was veiligheidsmensen opgevallen omdat hij verkeerd geparkeerd stond. Toen ze de chauffeur daarop aanspraken, heeft die de bom laten afgaan.
Telegraaf 22.06.2017 Een autobom bij een bank in de Afghaanse stad Lashkar Gah heeft donderdag het leven gekost aan zeker 36 mensen. De bom ontplofte bij de ingang van de bank waar op dat moment een rij stond met voornamelijk militairen en politiemensen die hun salaris kwamen halen.
Er raakten 59 mensen gewond door de aanslag in de provincie Helmand. De aanslag is nog niet opgeëist, maar in het recente verleden werden soortgelijke terreurdaden bij banken veelal gepleegd door Islamitische Staat of de Taliban.
Zondag beginnen de feestdagen aan het einde van de Ramadan. De Afghaanse regering keert de salarissen daarom eerder uit, inclusief een bonus, zodat de werknemers cadeaus en eten kunnen kopen.
De auto met de explosieven was veiligheidsmensen opgevallen omdat hij verkeerd geparkeerd stond. Toen ze de chauffeur daarop aanspraken, heeft die de bom laten afgaan.
Elsevier 19.06.2017 De Amerikaanse president Donald Trump heeft groen licht gegeven voor het sturen van duizenden militairen naar Afghanistan. De missie moet de opmars van de Taliban en Islamitische Staat (IS) een halt toeroepen.
Het Pentagon maakte dat eind vorige week in enige beslotenheid bekend, meldt de Amerikaanse krant The New York Times. Het besluit werd niet aangekondigd door Trump, die zich in tegenstelling tot andere conflicten erg stil houdt over de strijd in Afghanistan.
Zware verliezen
De Amerikaanse strijdkrachten werken momenteel een nieuwe strategie uit voor Afghanistan. Zo moeten de extra troepen het Afghaanse Nationale Leger ontlasten, dat zware verliezen lijdt in de strijd tegen de Taliban. Daarnaast heeft IS – een relatief nieuwe speler in de regio – vaste voet aan de grond gekregen.
Onder oud-president Barack Obama werd er juist een geleidelijke terugtrekking in gang gezet. In 2014 bedroegen de Amerikaanse troepen in Afghanistan nog zo’n 32.000, nu zijn dat er nog geen 10.000. De terugtrekking betekende meer verantwoordelijkheid voor de Afghaanse overheid en strijdkrachten. Ook dienden de resterende Amerikaanse soldaten eerder als steun in de rug voor de regering in Kabul, niet zo zeer als gevechtseenheden.
Sinds de terugtrekking heeft de Afghaanse overheid de controle over diverse districten verloren. Hoewel de Taliban er niet in slaagde een grote stad te veroveren, vergrootte het de invloed op het platteland. Naar schatting leven 9,2 miljoen Afghanen – zo’n 29 procent van de bevolking – in gebieden gecontroleerd door de Taliban.
Ook neemt het aantal zelfmoordaanslagen in de hoofdstad Kabul weer toe, vaak gericht tegen westerse doelen. Zo kwamen er eind mei bij een zware aanslag nabij de Duitse ambassade 150 mensen om het leven. Drie dagen later vielen er twintig doden bij een aanslag op een begrafenis.
Naast interne bedreigingen richten de Amerikanen zich ook op bedreigingen van buitenaf. Vooral de rol van buurland Pakistan is controversieel. Op papier geldt Pakistan als een belangrijke bondgenoot, maar de bevolking koestert sterke anti-Amerikaanse sentimenten. Ook wordt de Pakistaanse geheime dienst geregeld beschuldigd van steun leveren aan terreurorganisaties.
Controversieel Pakistan
Deze beschuldigingen zijn niet geheel uit de lucht gegrepen. Pakistan – evenals de Verenigde Staten – steunde tijdens de Afghaanse Oorlog (1979-1989) diverse radicaal islamitische groepen in de strijd tegen de Sovjet-Unie, in de vorm van miljarden dollars en wapenleveranties. Volgens militaire experts verleent de Pakistaanse geheime dienst nog steeds steun aan de Taliban.
Om het tij in Afghanistan te keren wil het Pentagon tussen de 3.000 en 5.000 Amerikaanse militairen sturen. Onduidelijk is nog in hoeverre de Amerikanen gaan deelnemen aan gevechten. Het sturen van versterkingen is overigens geen populair besluit. De oorlog in Afghanistan duurt al bijna 16 jaar, zonder enig uitzicht op een overwinning. Bovendien kostte de strijd aan ruim 2.300 Amerikaanse soldaten het leven.
Milan Bruynzeel (1991) is sinds februari 2017 stagiair op de webredactie. Momenteel studeert hij European Studies aan de Haagse Hogeschool.
NU 20.06.2017 Onbekenden hebben dinsdag acht Afghaanse beveiligers gedood die op weg waren naar hun werk op de grootste Amerikaanse militaire basis in Afghanistan in Bagram.
Twee andere bewakers raakten gewond, zei de gouverneur van Bagram, het district buiten de hoofdstad Kabul waar de basis ligt.
De verantwoordelijkheid is nog niet opgeëist. De Taliban voeren regelmatig aanvallen uit op de basis. Meestal nemen ze patrouilles onder vuur of schieten ze raketten af. Door een bomexplosie op de basis zelf kwamen in november vier Amerikaanse militairen om het leven.
Telegraaf 18.06.2017 Vijf zelfmoordterroristen hebben zondag een aanslag gepleegd op het hoofdbureau van de politie in Gardez, in het oosten van Afghanistan. Daarbij zijn zeker tien doden gevallen en dertig gewonden. De aanslag vond rond 06.30 uur plaatselijke tijd plaats.
Een terrorist blies zich met auto en al op bij de ingang van het bureau, vier anderen stormden daarna het complex binnen. Deze aanslagplegers werden gedood door de politie.
De Taliban hebben de aanslag opgeëist en claimt dat er honderd agenten zijn omgekomen, maar de Taliban overdrijven over het algemeen dit soort getallen.
Telegraaf 17.06.2017 Zeker zeven Amerikaanse militairen zijn gewond geraakt door een vermeende schietpartij op een legerbasis in het noorden van Afghanistan. Een Afghaanse militair kwam om het leven, zei een woordvoerder van de Amerikaanse strijdkrachten in het land. Het is onduidelijk of het gaat om de schutter.
De zegsman sprak tegen dat Amerikanen zijn gedood in Camp Shaheen bij de stad Mazar-i-Sharif, zoals aanvankelijk werd gemeld door het Afghaanse leger. Volgens de Afghaanse nieuwszender TOLO opende een Afghaanse soldaat het vuur op buitenlandse trainers. De aanvaller zou daarna zijn doodgeschoten door zijn collega’s.
De Taliban hebben de aanval op de Amerikanen opgeëist. Volgens een woordvoerder van de opstandelingen opende een Afghaanse commando het vuur op buitenlandse „invasietroepen”, met doden en gewonden tot gevolg. De schutter zou trouw zijn geweest aan de Taliban.
Het zou niet de eerste keer zijn dat de Taliban toeslaan in Camp Shaheen. In de basis werd eerder dit jaar een bloedbad aangericht. Toen drongen Talibanstrijders vermomd als soldaten het kamp binnen, waarna ze een groot aantal Afghaanse militairen doodschoten.
Afghaanse militairen keren zich wel vaker tegen buitenlandse troepen. Zo schoot een Afghaanse soldaat eerder deze maand drie Amerikanen dood in een basis in de provincie Nangarhar. Een vierde Amerikaan raakte toen gewond.
NU 17.06.2017 Zeker zeven Amerikaanse militairen zijn gewond geraakt door een vermeende schietpartij op een legerbasis in het noorden van Afghanistan. Een Afghaanse militair kwam om het leven, zei een woordvoerder van de Amerikaanse strijdkrachten in het land. Het is onduidelijk of het gaat om de schutter
De zegsman sprak tegen dat Amerikanen zijn gedood in Camp Shaheen bij de stad Mazar-i-Sharif, zoals aanvankelijk werd gemeld door het Afghaanse leger.
Volgens de Afghaanse nieuwszender TOLO opende een Afghaanse soldaat het vuur op buitenlandse trainers. De aanvaller zou daarna zijn doodgeschoten door zijn collega’s.
De Taliban heeft de aanval op de Amerikanen opgeëist. Volgens een woordvoerder van de opstandelingen opende een Afghaanse commando het vuur op buitenlandse ”invasietroepen”, met doden en gewonden tot gevolg. De schutter zou trouw zijn geweest aan de Taliban.
Bloedbad
Rebellen hebben vaker toegeslaan in Camp Shaheen. In de basis werd in april dit jaar een bloedbad aangericht door vermomde Talibanstrijders. Zij drongen het kamp binnen, waarna ze op meer dan honderd nietsvermoedende Afghaanse militairen schoten.
Militairen uit verschillende landen zijn in het kamp aanwezig. De Verenigde Staten leidt in Afghanistan een internationale coalitie die het Afghaanse leger steunt in de moeizame strijd tegen de Taliban en Islamitische Staat.
Afghaanse militairen keren zich wel vaker tegen buitenlandse troepen. Zo schoot een Afghaanse soldaat eerder deze maand drie Amerikanen dood in een basis in de provincie Nangarhar. Een vierde Amerikaan raakte toen gewond.
NU 10.06.2017 Een Afghaanse soldaat heeft drie Amerikaanse militairen doodgeschoten. Bij het incident in de provincie Nangarhar in het oosten van Afghanistan raakte nog een andere Amerikaan gewond. Dat hebben Amerikaanse officials gezegd op voorwaarde van anonimiteit.
Lokale autoriteiten spraken eerder van twee doden en twee gewonden. De Afghaanse dader is doodgeschoten. Het Pentagon laat in een reactie weten dat er inderdaad drie Amerikanen zijn omgekomen. Eén soldaat is gewond overgebracht naar een andere locatie voor medische hulp.
Speciale eenheden van de VS zijn in het gebied actief bij de bestrijding van Islamitische Staat en de Taliban. Deze laatste groepering claimde dat de schutter een van hun mannen was. Een woordvoerder van het Witte Huis liet weten dat president Donald Trump ,,de ontwikkelingen in Afghanistan op de voet volgt”.
Telegraaf 10.06.2017 Een Afghaanse soldaat heeft drie Amerikaanse militairen doodgeschoten. Bij het incident in de provincie Nangarhar in het oosten van Afghanistan raakte nog een andere Amerikaan gewond. Dat hebben Amerikaanse officials gezegd op voorwaarde van anonimiteit.
Lokale autoriteiten spraken eerder van twee doden en twee gewonden. De Afghaanse dader is doodgeschoten. Het Amerikaanse ministerie van Defensie meldde alleen dat er ,,een incident in het oosten van Afghanistan” was maar gaf verder nog geen informatie.
Speciale eenheden van de VS zijn in het gebied actief bij de bestrijding van Islamitische Staat en de Taliban. Deze laatste groepering claimde dat de schutter een van hun mannen was. Een woordvoerder van het Witte Huis liet weten dat president Donald Trump ,,de ontwikkelingen in Afghanistan op de voet volgt”.
NU 10.06.2017 Drie Afghaanse politiemensen zijn per ongeluk om het leven gekomen door een aanval van de Amerikaanse luchtmacht. Volgens het Amerikaanse leger gebeurde dat in de nacht van vrijdag op zaterdag tijdens een actie van speciale troepen in de provincie Helmand die samen met het Afghaanse leger werd uitgevoerd.
Het gaat om drie leden van de Afghaanse grenspolitie. Volgens het Amerikaanse leger werden zij geraakt toen vanuit de toestellen werd ”teruggeschoten”. Nog twee Afghaanse politiemensen zijn gewond geraakt, meldt persbureau Reuters.
In een verklaring condoleert het Amerikaanse leger de nabestaanden van de slachtoffers. Zowel de Amerikaanse als Afghaanse autoriteiten doen onderzoek naar het incident. In de provincie Helmand ondersteunen en trainen de Amerikanen de Afghaane troepen.
De afgelopen weken hebben de Afghaanse troepen en burgers meerdere aanslagen en aanvallen van de taliban te verduren gekregen. BIj een aanslag in de hoofdstad Kabul kwamen deze week 150 mensen om het leven.
Telegraaf 10.06.2017 Drie Afghaanse politiemensen zijn per ongeluk om het leven gekomen door een aanval van de Amerikaanse luchtmacht. Volgens het Amerikaanse leger gebeurde dat in de nacht van vrijdag op zaterdag tijdens een actie van speciale troepen in de provincie Helmand die samen met het Afghaanse leger werd uitgevoerd.
Het gaat om drie leden van de Afghaanse grenspolitie. Volgens het Amerikaanse leger werden zij geraakt toen vanuit de toestellen werd „teruggeschoten.” In een verklaring condoleert het Amerikaanse leger de nabestaanden van de slachtoffers.
Telegraaf 10.06.2017 Het Duitse leger blijft nog minstens vijf jaar in Afghanistan, waarschijnlijk zelfs langer. ,,In Kosovo zijn we twintig jaar gestationeerd geweest, in Afghanistan is waarschijnlijk een nog langere inzet nodig om een stabiele situatie te krijgen,” aldus Defensieminister Ursula von der Leyen.
Duitse militairen helpen sinds 2002 mee aan de veiligheid in Afghanistan. In dat jaar startte ook Nederland haar hulp.
Hoe lang de Nederlandse militairen nog in Afghanistan blijven is onduidelijk. In 2016 verlengde het kabinet de militaire bijdrage aan de NAVO-missie met een jaar, vanwege de zorgelijke situatie in het land.
NU 10.06.2017 Het Duitse leger blijft nog minstens vijf jaar in Afghanistan en misschien zelfs nog langer. De verlenging van de inzet van strijdkrachten is nodig om een stabiele situatie te krijgen in Afghanistan, zegt Defensieminister Ursula von der Leyen.
Duitse militairen helpen al sinds 2002 mee aan het herstellen van de veiligheid in Afghanistan, maar de Afghanen hebben moeite om het land ook daadwerlijk veilig te houden.
Tegenstanders van de Afghaanse regering hebben hun acties in de afgelopen tijd opgevoerd. De Taliban rukt op steeds meer plaatsen in het land op en pleegt daarnaast veel aanslagen. Ook aan IS-gelieerde organisaties zijn actief in het land.
Vorige week nog werd Afghanistan opgeschrikt door een zware bomaanslag in de hoofdstad Kabul. Bij de aanslag kwamen meer dan 150 mensen om het leven en raakten honderden mensen gewond. De aanslag gold als een van de dodelijkste sinds begin 2000.
Naar aanleiding van die aanslag besloot Duitsland ook al tijdelijk geen uitgeprocedeerde asielzoekers meer uit te zetten naar Afghanistan, omdat de veiligheidssituatie volgens het land eerst verder onderzocht moet worden.
Nederland
Ook Nederland is actief in Afghanistan. Hoe lang de Nederlandse militairen nog in Afghanistan blijven is onduidelijk. In 2016 verlengde het kabinet de militaire bijdrage aan de NAVO-missie met een jaar vanwege de zorgelijke situatie in het land.
NU 06.06.2017 Afghanistan is opnieuw opgeschrikt door een aanslag. Door een bomexplosie bij een grote moskee in de provincie Herat kwamen dinsdag minstens tien mensen om het leven.
Vijftien anderen raakten gewond. Het aantal slachtoffers kan nog toenemen.
De bom was verstopt in een motorfiets die voor de ingang van de moskee stond, aldus de politie. Het is nog niet bekend wie er achter de aanslag zit.
Vorige week was er een zware bomaanslag in het centrum van de Afghaanse hoofdstad Kabul. Meer dan 150 mensen vonden de dood. Duizenden mensen gingen de straat op om tegen de regering te protesteren. Volgens hen zorgt zij onvoldoende voor een veilige situatie in Afghanistan. Bij die protesten kwamen meerdere betogers om.
De begrafenis van een van die betogers ging zaterdag gepaard met minstens drie explosies, die aan zeker twintig personen het leven kostten.
Telegraaf 06.06.2017 Afghanistan is opnieuw opgeschrikt door een aanslag. Door een bomexplosie bij een grote moskee in de provincie Herat kwamen dinsdag minstens zeven mensen om het leven. Vijftien anderen raakten gewond. De bom was verstopt in een motorfiets die voor de ingang van de moskee stond, aldus de politie. Het is nog niet bekend wie er achter de aanslag zit.
Vorige week was er een zware bomaanslag in het centrum van de Afghaanse hoofdstad Kabul. Meer dan 150 mensen vonden de dood. Duizenden mensen gingen de straat op om tegen de regering te protesteren. Volgens hen zorgt zij onvoldoende voor een veilige situatie in Afghanistan. Bij die protesten kwamen meerdere betogers om.
NU 06.06.2017 Het dodental van de aanslag in Kabul van vorige week is opgelopen tot meer dan 150. Dat meldt de Afghaanse president Ashraf Ghani.
Het is daarmee de dodelijkste aanslag in Kabul sinds 2001. Een in een wagen verstopt explosief ging af tijdens de drukke ochtendspits, waardoor veel burgers omkwamen. Het eerdere dodental lag op negentig, en 460 gewonden.
Het is niet duidelijk wat het precieze doelwit was van de aanslag. De autobom ontplofte in een wijk waar veel ambassades gevestigd zijn. Zo liepen de Duitse, Turkse, Chinese en Franse ambassades schade op. Volgens Ghani is het mogelijk dat de “diplomatieke gemeenschap” het doelwit was.
De aanval is vooralsnog niet opgeëist. De Taliban benadrukte de dag van de aanslag direct dat de explosie niet hun werk is. Volgens de Afghaanse inlichtingendienst tonen voorlopige onderzoeksresultaten aan dat het militante Afghaanse Haqqani-netwerk achter de aanslag zit, meldde Sky News eerder.
Telegraaf 06.06.2017 Het dodental door de zware bomaanslag in het centrum van de Afghaanse hoofdstad Kabul vorige week, is volgens president Ashraf Ghani opgelopen tot meer dan 150. De aanslag is daarmee de dodelijkste sinds 2001 toen de Taliban werden verjaagd.
Tot nu toe heeft niemand de verantwoordelijkheid opgeëist. Tot dinsdag was sprake van negentig doden en ongeveer 460 gewonden.
De aanslag was woensdag tijdens de drukke ochtendspits. Een vrachtwagen vol met explosieven ontplofte bij de ingang van een afgesloten wijk met veel ambassades en regeringsgebouwen.
Volgens Ghani, die dinsdag sprak tijdens een bijeenkomst met diplomaten, zijn alle doden Afghanen.
Telegraaf 03.06.2017 Minstens drie explosies in de Afghaanse hoofdstad Kabul hebben zaterdag aan zeker twintig mensen het leven gekost, meldden de lokale autoriteiten. Volgens het ministerie van Volksgezondheid raakten ten minste 87 mensen gewond.
De ontploffingen deden zich voor rond de begrafenis van een betoger, die een dag eerder tijdens een demonstratie tegen de regering was omgekomen. Het betrof de zoon van een Afghaanse senator.
Bij de clash tussen Afghaanse veiligheidstroepen en de betogers in Kabul vielen vrijdag vijf doden. De ruim duizend actievoerders eisten het aftreden van president Ashraf Ghani en premier Abdullah Abdullah. Desondanks was de premier zaterdag bij de begrafenis aanwezig. Hij bleef ongedeerd, meldde de regering, evenals de minister van Buitenlandse Zaken.
Dader
Het is niet bekend wie er achter de explosies in de wijk Badam Bagh zitten. Nog geen enkele beweging heeft de aanslagen opgeëist. De Taliban lieten via een WhatsApp-bericht direct weten niets met de ontploffingen te maken te hebben.
De betogers gingen vrijdag de straat op om tegen de regering te protesteren. Ze houden haar verantwoordelijk voor de aanslag van woensdag met een tankauto vol explosieven in een wijk met ambassades en ministeries in Kabul, waardoor circa negentig doden vielen.
NU 03.06.2017 Door drie explosies in de buurt van een begrafenis in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn zeker twintig mensen om het leven gekomen.
Er zouden ook vele tientallen gewonden zijn. De aanslagen zijn nog niet opgeëist.
De ontploffingen vonden plaats tijdens de uitvaart van een slachtoffer van de gewelddadige confrontaties tussen de Afghaanse politie en demonstranten op vrijdag. Hierbij kwamen zeker vier burgers om.
De ruim duizend actievoerders waren samengekomen in de hoofdstad om het aftreden van de regering van president Ashraf Ghani te eisen.
Tientallen doden en gewonden bij aanslagen tijdens begrafenis in Kabul
De betogers houden Ghani en premier Abdullah Abdullah verantwoordelijk voor de aanslag woensdag met een tankauto vol explosieven in een wijk met ambassades en ministeries. Daardoor vielen circa negentig doden en raakten ongeveer 460 mensen gewond.
Volgens een Afghaanse inlichtingendienst zit het Haqqani-netwerk vermoedelijk achter de aanslag. Deze terreurgroep onderhoudt banden met de Taliban en al-Qaeda. De betogers in Kabul eisten vrijdag dat leden van het Haqqani-netwerk die in de gevangenis zitten, worden geëxecuteerd.
Telegraaf 02.06.2017 Afghaanse veiligheidstroepen hebben vrijdag in Kabul hard ingegrepen om een woedende menigte betogers uiteen te jagen. De ruim duizend actievoerders waren samengekomen in de hoofdstad om het aftreden van de regering van president Ashraf Ghani te eisen. Tijdens de onlusten kwamen zeker vier mensen om, aldus een ziekenhuiswoordvoerder.
Tijdens de betoging gooiden de actievoerders stenen naar de oproerpolitie. Die schoot in de lucht en gebruikte traangas en een waterkanon om de menigte uiteen te drijven.
De betogers houden Ghani en premier Abdullah Abdullah verantwoordelijk voor de aanslag woensdag met een tankauto vol explosieven in een wijk met ambassades en ministeries. Daardoor vielen circa negentig doden en raakten ongeveer 460 mensen gewond.
Volgens een Afghaanse inlichtingendienst zit het Haqqani-netwerk vermoedelijk achter de aanslag. Deze terreurgroep onderhoudt banden met de Taliban en al-Qaeda. De betogers in Kabul eisten vrijdag dat leden van het Haqqani-netwerk die in de gevangenis zitten, worden geëxecuteerd.
NU 02.06.2017 Afghaanse veiligheidstroepen hebben vrijdag in Kabul in de lucht geschoten om een woedende menigte betogers uiteen te jagen. Bij de onlusten zouden vier betogers om zijn gekomen.
Ook agenten zijn volgens AP gewond geraakt bij de schermutselingen.
De ruim duizend actievoerders waren samengekomen in de hoofdstad om het aftreden van de regering van president Ashraf Ghani te eisen.
De betogers houden Ghani en premier Abdullah Abdullah verantwoordelijk voor de aanslag woensdag met een tankauto vol explosieven in een wijk met ambassades en ministeries. Daardoor vielen circa negentig doden en raakten ongeveer 460 mensen gewond.
Volgens een Afghaanse inlichtingendienst zit het het Haqqani-netwerk vermoedelijk achter de aanslag. Deze terreurgroep onderhoudt banden met de Taliban en al-Qaeda. De betogers in Kabul eisten vrijdag dat leden van het Haqqani-netwerk die in de gevangenis zitten, worden geëxecuteerd.”
NU 01.06.2017 Duitsland stuurt voorlopig geen uitgeprocedeerde asielzoekers uit Afghanistan terug naar hun vaderland. Dat hebben de regering en de deelstaten donderdag besloten naar aanleiding van de zware aanslag in Kabul woensdag.
Duitsland zou afgewezen Afghaanse asielzoekers op woensdag al van Frankfurt naar Kabul vliegen, maar dat werd meteen na de aanslag uitgesteld. Nu geldt dus ook een tijdelijke stop.
Door de aanslag met een tankauto vol explosieven in de wijk met ambassades en ministeries kwamen negentig mensen om het leven en raakten honderden mensen gewond. De Duitse ambassade raakte daarnaast zwaar beschadigd.
De Duitse regering laat het ministerie van Buitenlandse Zaken een nieuwe inschatting van de veiligheidssituatie in Afghanistan maken. Verder moet de ambassade zijn hersteld voor er Afghanen worden teruggestuurd.
De tijdelijke stop geldt niet voor criminelen en mensen die als een terreurgevaar worden gezien.
Telegraaf 01.06.2017 De Afghaanse president Ashraf Ghani wil na de zware bomaanslag in hoofdstad Kaboel als vergelding elf terroristen terechtstellen. Daartoe gaf hij donderdag het bevel, aldus een anonieme bron in het presidentiële paleis. Volgens zender Tolo TV zijn onder de terroristen Talibanaanhangers en strijders van het Haqqani-netwerk.
Eerder op de dag maakte de Afghaanse inlichtingendienst bekend dat voorlopige onderzoeksresultaten uitwijzen dat het militante Afghaanse Haqqani-netwerk achter de aanslag zit, meldde Sky News. Het Haqqani-netwerk onderhield nauwe banden met de Taliban en al-Qaeda. De Pakistaanse geheime dienst ISI zou hulp hebben geboden. De regering van dat land wees de beschuldigingen echter direct van de hand.
Bij de aanslag in het centrum van Kaboel op woensdagochtend kwamen ten minste negentig mensen om het leven. Circa 460 anderen raakten in de drukke ochtendspits gewond.
NU 01.06.2017 Het dodental als gevolg van de zware bomaanslag in het centrum van de Afghaanse hoofdstad Kabul is donderdag opgelopen tot negentig. Circa 460 mensen zijn gewond geraakt door de bloedige aanval van woensdagochtend, melden de autoriteiten.
Een in een wagen verstopt explosief ging af tijdens de drukke ochtendspits, waardoor veel burgers omkwamen.
Ook raakten ambassademedewerkers gewond doordat de aanslag plaatsvond in de omgeving van meerdere diplomatieke posten. Zo liepen de Duitse, Turkse, Chinese en Franse ambassades schade op. De Nederlandse ambassade ligt in dezelfde wijk, daar vielen volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken geen gewonden.
Onder de doden een chauffeur die voor de Britse nieuwszender BBC werkte. Vier medewerkers raakten gewond.
De aanval is vooralsnog niet opgeëist. De Taliban benadrukt woensdag direct dat de explosie niet hun werk is. Volgens de Afghaanse inlichtingendienst tonen voorlopige onderzoeksresultaten aan dat het militante Afghaanse Haqqani-netwerk achter de aanslag zit, meldt Sky News donderdag.
De Pakistaanse geheime dienst ISI zou daarbij hulp hebben geboden. Het Haqqani-netwerk onderhoudt nauwe banden met de Taliban en al-Qaeda en vecht tegen de NAVO en de Afghaanse regering.
Telegraaf 01.06.2017 Het dodental als gevolg van de zware bomaanslag in het centrum van de Afghaanse hoofdstad Kabul is donderdag opgelopen tot negentig. Circa 460 mensen zijn gewond geraakt door de bloedige aanval van woensdagochtend, meldden de autoriteiten. Een in een wagen verstopt explosief ging af tijdens de drukke ochtendspits, waardoor veel burgers omkwamen.
Ook raakten ambassademedewerkers gewond doordat de aanslag plaatsvond in de omgeving van meerdere diplomatieke posten. Zo liepen de Duitse, Turkse, Chinese en Franse ambassades schade op.
De aanval is vooralsnog niet opgeëist. De Taliban benadrukten woensdag direct dat de explosie niet hun werk is. Volgens de Afghaanse inlichtingendienst tonen voorlopige onderzoeksresultaten echter aan dat het militante Afghaanse Haqqani-netwerk achter de aanslag zit, meldde Sky News donderdag. De Pakistaanse geheime dienst ISI zou daarbij hulp hebben geboden. Het Haqqani-netwerk onderhield nauwe banden met de Taliban en al-Qaeda.
Trouw 31.05.2017 De grootste aanslag sinds jaren in Kaboel is nog niet opgeëist. De slachtoffers vielen in een zwaar bewaakte wijk. Juist op het moment dat de Navo extra troepeninzet overweegt.
In de drukke ochtendspits van de Afghaanse hoofdstad klonk woensdag om half negen een luide explosie, waarna een kolom van rook en stof zich over de wijde omgeving verspreidde. Het is nog een raadsel hoe een vrachtwagen met explosieven zich zo diep in de zwaarbewaakte ambassadewijk van Kaboel kon begeven.
De zelfmoordaanslag kostte zeker 90 levens en meer dan 400 gewonden, aldus de Afghaanse regering. De straten in de ambassadewijk zijn afgeschermd met drie meter hoge muren om schade van explosies te beperken. Toch richtten de aanslag er een ravage aan. Van de Duitse ambassade staat alleen het karkas nog overeind. Ook de ambassades van China, Turkije, Japan en India raakten beschadigd. Een beveiliger van de Duitse ambassade overleed en medewerkers van diverse ambassades raakten gewond.
Doelwit
Het eigenlijke doelwit is nog niet bekend. De moedjahedien van het Islamitisch Emiraat, ofwel de Taliban, ontkenden betrokkenheid. Zij hebben eind april hun jaarlijkse lenteoffensief ingezet. Concurrent IS pleegde de afgelopen maanden al vaker zware aanslagen in de hoofdstad. Begin mei stierven daardoor acht buitenlandse militairen, in maart kwamen bij een IS-aanval op een militair hospitaal 50 mensen om.
Was het doelwit soms het iets verderop gelegen hoofdkwartier van de Navo-missie? Of toch de Duitse ambassade? Met 980 militairen is Duitsland na de VS (ruim 9000) een van de grootste troepenleveranciers van de missie. De Navo overlegt momenteel over de inzet van 5000 extra militairen om de oprukkende islamisten in het land het hoofd te bieden.
Toen de VS in 2014 bij het einde van de Isaf-missie (Navo) hun meeste troepen terugtrokken, en in 2015 officieel trainingsmissie Resolute Support begon, is de veiligheidssituatie in Afghanistan sterk verslechterd. Vorig jaar nam het aantal aanslagen fors toe en raakten 583.000 burgers ontheemd, het hoogste aantal sinds het begin van de telling, in 2008.
Ook sneuvelden vorig jaar 6800 Afghaanse agenten en militairen. Het moreel in het leger is toch al laag, schietschijf zijn wil niemand. Westerse landen staan nu voor een dilemma: vertrekken, zoals veel Duitse krantenlezers na de aanslag schreven? Dan zijn alle inspanningen en verliezen van de afgelopen vijftien jaar voor niets geweest; de regering van president Ashraf Ghani kan geen standhouden tegen de extremisten. Meisjes en vrouwen kunnen hun minimale leefruimte definitief verliezen, de klok gaat terug richting Middeleeuwen en het terrorisme zal toenemen. Het alternatief is meer militairen en geld sturen, wat eerder matige resultaten opleverde.
Begin mei sprak Navo-secretaris-generaal Jens Stoltenberg over het verzoek om duizenden extra militairen te sturen, omdat de huidige 13.450 de situatie niet aankunnen. Nu is het doel: trainen en adviseren op de Afghaanse hoofdkwartieren. Maar er zouden ook troepen voor training op het slagveld komen. Eind juni neemt de Navo hierover een besluit.
Een vliegtuig met afgewezen Afghaanse asielzoekers kon niet uit Frankfurt opstijgen omdat de ambassade de uitzetting niet kon afwikkelen, aldus Berlijn. De Bondsrepubliek wijst de helft van de Afghaanse asielvragen af.
Telegraaf 31.05.2017 De Taliban ontkennen verantwoordelijk te zijn voor de bloedige bomaanslag in Kabul. De extremistische beweging liet via een woordvoerder weten aanslagen te veroordelen waarbij burgerdoden vallen.
Door de explosie in het centrum de Afghaanse hoofdstad vielen woensdagochtend zeker tachtig doden. Honderden mensen raakten gewond. De meeste slachtoffers lijken Afghaanse burgers te zijn. Op videobeelden zijn brandend puin, deels ingestorte muren en verwoeste auto’s te zien.
Het is nog onduidelijk wie verantwoordelijk is. Een eerder deze maand gepleegde aanslag in Kabul werd opgeëist door terreurorganisatie Islamitische Staat.
NU 31.05.2017 In een wijk in de Afghaanse hoofdstad Kabul waar voornamelijk buitenlandse ambassades zijn gevestigd, heeft zich woensdagmorgen een aanslag voorgedaan. Hierbij zijn 64 doden gevallen en zeker 320 mensen raakten gewond, meldt de Afghaanse minister van Binnenlandse Zaken.
Eerder was er volgens autoriteiten sprake van zeker tachtig doden en meer dan 350 gewonden. Onduidelijk is nog of het huidige aantal slachtoffers nog oploopt.
Het is niet duidelijk wat het precieze doelwit was van de aanslag. Volgens de politie ontplofte een autobom dicht bij de Duitse ambassade. Onduidelijk is ook wie er achter de aanslag zit, de Taliban ontkent er iets mee te maken te hebben.
De knal was hoorbaar en voelbaar in heel Kabul, melden verschillende getuigen en lokale autoriteiten. De kracht van de explosie zorgde ervoor dat ruiten braken en deuren uit hun voegen sprongen.
Grote zwarte wolken cirkelen boven de stad in de buurt van het presidentiële paleis, buitenlandse ambassades en regeringsgebouwen, zo blijkt uit foto’s op sociale media.
De Nederlandse ambassade ligt in dezelfde wijk. Het ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat er geen Nederlanders gewond zijn. Bronnen melden dat twee medewerkers van de Japanse ambassade gewond raakten.
Onder meer de ambassades van Japan, India, Turkije en Frankrijk raakten beschadigd. Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat ambassademedewerkers bij de aanslag gewond zijn geraakt.
Een chauffeur die voor de BBC werkte in Afghanistan is bij de aanslag omgekomen, meldt de omroep. Vier medewerkers zijn gewond geraakt.
Grote explosie in Kabul
Koenders
Minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken veroordeelt de aanslag. “Onze gedachten zijn bij de vele, vele slachtoffers en hun families en vrienden. Deze aanslag laat opnieuw zien dat onze steun aan Afghanistan en de ontwikkeling van het land nog steeds nodig is.”
VK 31.05.2017 Bij een aanslag met een autobom in Kabul zijn woensdag zeker 90 doden en naar schatting 460 gewonden gevallen. De grote bom ontplofte in de zwaarbeveiligde diplomatieke wijk van de hoofdstad waar veel ambassades en ministeries zijn. De autoriteiten vrezen dat het dodental nog flink zal oplopen. Onder de doden en gewonden zouden ook enkele Afghaanse journalisten zijn.
Het voelde als een aardbeving, aldus Een 21-jarige gewonde over de explosie.
Een daverende knal, een enorme rookwolk boven de stad, gillende sirenes, gebroken ramen tot in een kilometer omtrek. De daders van de aanslag woensdag in Kabul hebben duidelijk laten blijken waartoe zij in staat zijn. Maar vooral lieten zij blijken waartoe de autoriteiten niet in staat zijn: het beschermen van de inwoners van de Afghaanse hoofdstad. Ruim tachtig personen, van wie het merendeel burgers, kwamen om het leven. 460 mensen raakten gewond.
De onmacht van de regering van president Ashraf Ghani werd nog benadrukt doordat de explosie plaatsvond in de best beveiligde wijk van Kabul. Wazir Akbar Khan herbergt buitenlandse ambassades, het presidentieel paleis en het hoofdkwartier van de internationale troepenmacht liggen nabij. Alles is omringd door betonnen muren van 3,5 meter hoog. Op veel straathoeken staan zwaar bewapende militairen op wacht achter stapels zakken met zand.
Wie de zelfmoordaanslag heeft gepleegd is nog niet bekend, maar het aantal potentiële daders is overzichtelijk: de Taliban of Islamitische Staat. Beide organisaties hebben in het verleden bommen laten ontploffen in de hoofdstad. Beide organisaties zijn eropuit uit de Afghaanse regering te laten wankelen.
De Taliban vormen veruit de grootste bedreiging. De beweging beschikt over tienduizenden strijders en is sterker dan ooit sinds ze in 2001 door Amerikaans ingrijpen uit Kabul werd verjaagd. Het regeringsleger moet steeds meer gebied prijsgeven, de Taliban controleren zeker 40 van de 407 districten.
Zelf ontkennen de Taliban verantwoordelijk te zijn voor de aanslag, maar dat zegt niet zo veel. Volgens Martine van Bijlert van het Afghanistan Analysts Network (AAN) in Kabul hebben de Taliban vaker de verantwoordelijkheid ontkend van aanslagen die ze wel degelijk hadden gepleegd.
‘Dat gebeurt vooral als er veel burgerslachtoffers zijn, als ze het niet kunnen verantwoorden met een verwijzing naar doelen die volgens hen legitiem zijn’, zegt Van Bijlert. Een Taliban-woordvoerder zei gisteren dat de beweging aanvallen veroordeelt zonder legitiem doelwit waarbij burgers omkomen.
Nadrukkelijk moet daarom rekening worden gehouden met de mogelijkheid dat de bom te vroeg afging. De auto ontplofte op de openbare weg, nabij tal van voor terroristen aantrekkelijke doelen, maar net te ver weg om zo’n gebouw met symboolwaarde echt te kunnen treffen. De ambassades van Duitsland, China en Frankrijk liepen enige schade op. Volgens de door de NAVO geleide militaire missie Resolute Support wisten Afghaanse veiligheidstroepen te voorkomen dat de bomauto de zwaar bewaakte Groene Zone binnenkwam. In de zone bevinden zich het hoofdkwartier van Resolute Support en een groot aantal ambassades.
‘Vingerafdruk’
Wat was het doelwit? Het blijft gissen. Misschien was het inderdaad de bedoeling van de daders om tijdens het spitsuur op een druk kruispunt zoveel mogelijk burgers te treffen, maar misschien ook niet. Er zijn in Kabul wel eerder bommen per ongeluk in woonwijken afgegaan.
Overigens zegt het opeisen van een aanslag in de Afghaanse context ook niet alles. Er zijn aanslagen geweest die door de Taliban werden ontkend en door IS werden opgeëist, terwijl ze waarschijnlijk toch door de Taliban werden gepleegd.
Vooralsnog meent Van Bijlert – met alle voorbehoud – dat de aanslag van woensdag de ‘vingerafdruk’ van de Taliban heeft, niet die van Islamitische Staat. ‘IS zou het nu al hebben opgeëist. En tot nu toe was IS niet in staat zo’n aanval te organiseren, met zoveel explosieven. Maar ja, het kan altijd de eerste keer zijn.’
Teleurgestelde Talibanstrijders
IS heeft naar schatting niet meer dan 600 tot 800 strijders over, in slechts drie districten in Nangarhar, aan de grens met Pakistan
Islamitische Staat is een betrekkelijke nieuwkomer in Afghanistan. De organisatie kreeg in 2014 zeven districten in de oostelijke provincie Nangarhar in handen. Later doken IS-strijders op in zes andere provincies, waar ze inmiddels alweer verjaagd zijn. Niet door het Afghaanse leger, maar door de Taliban. Zij beschouwen de mannen van het kalifaat als concurrent. IS trok veel teleurgestelde Talibanstrijders die vonden dat het onvoldoende opschoot met de jihad.
De beweging heeft naar schatting niet meer dan 600 tot 800 strijders over, in slechts drie districten in Nangarhar, aan de grens met Pakistan. Pakistanen domineren tegenwoordig de leiding. IS in Afghanistan is bijna vernietigd. Dat kan echter juist een reden zijn om een aanslag te plegen: laten merken dat je niet uitgespeeld bent.
Lees meer
In de greep van fundamentalisten
Met een paar duizend extra militairen dacht de NAVO-commandant in Afghanistan de Taliban toch te kunnen verslaan. Moslimfundamentalisten rukken echter op (+).
AD 31.05.2017 Bij een van de bloedigste bomaanslagen sinds jaren in Kabul zijn vandaag circa 80 doden en naar schatting 364 gewonden gevallen. De aanslag is gepleegd met een tankwagen. De grote autobom ontplofte tijdens de ochtendspits in een voorname wijk van de Afghaanse hoofdstad waar veel ambassades en ministeries zijn gevestigd.
Volgens ooggetuigen zijn op honderden meters afstand van de plek van de aanslag nog huizen beschadigd. Ramen versplinterden en deuren werden uit de sponningen geblazen. Zo’n 50 auto’s zijn door de klap verwoest. Een enorme zwarte rookwolk trok over de stad.
Onder de beschadigde panden zijn de Turkse, Chinese, Duitse en de Franse ambassade. Volgens de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Sigmar Gabriel zijn werknemers van de Duitse ambassade gewond geraakt. Ook zou één Afghaanse beveiliger die buiten het gebouw stond zijn omgekomen. Ook Pakistaanse en Japanse ambassademedewerkers raakten gewond.
De Nederlandse ambassade ligt in dezelfde wijk, enkele straten verderop. Daar zijn volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken geen slachtoffers gevallen.
Ook het paleis van de president staat niet ver van de plek waar de tankauto ontplofte. Het is niet duidelijk wat het doelwit was in de chique wijk Wazir Akbar Khan. Volgens de door de NAVO geleide stabiliseringsmissie Resolute Support hebben Afghaanse veiligheidstroepen voorkomen dat het voertuig met de bom de zwaar beveiligde groene zone kon binnenrijden. Dat wijst erop dat de nog onbekende aanslagpleger zijn oorspronkelijke doelwit mogelijk niet heeft bereikt.
Aangenomen wordt dat soennitische extremisten achter de aanslag zitten. Vooralsnog heeft geen enkele beweging de verantwoordelijkheid opgeëist voor het bloedbad. Een eerder deze maand gepleegde aanslag in Kabul werd opgeëist door terreurorganisatie Islamitische Staat. Een woordvoerder van de Taliban liet aan een Arabische nieuwszender weten dat zij niet achter de aanslag zitten.
De aanslag leidde tot chaotische toestanden bij een nabijgelegen ziekenhuis. Ambulances reden er af en aan om slachtoffers af te leveren. Geëmotioneerde familieleden bekeken lijsten met namen van slachtoffers en vroegen ziekenhuismedewerkers om informatie. Een 21-jarige man met een hoofdwond zei dat de explosie ,,voelde als een aardbeving”.
De bom ontplofte op het drukste moment van de ochtendspits, rond 8.30 uur lokale tijd. De wegen zijn dan gevuld met forenzen. De wijk wordt gezien als de veiligste plek in Kabul. Er staan hoge muren rond de buitenlandse ambassades; overheidskantoren worden bewaakt door de politie en veiligheidstroepen.
De meeste slachtoffers van de aanslag zijn burgers, onder wie vrouwen en kinderen. Ook vier journalisten van de BBC en een van lokale zender 1TV zijn gewond geraakt. ,,Deze gruwelijke handelingen gaan in tegen de waarden van de mensheid en die van de vreedzame Afghanen”, stelt het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken in een verklaring. ,,Deze aanval toont het extreme niveau van wreedheid door terroristen tegen onschuldige burgers.”
De Afghaanse president Ashraf Ghani heeft de bloedige aanslag, daags na het begin van de Ramadan, sterk veroordeeld. ,,De terroristen stoppen zelfs in de heilige maand niet.”
Telegraaf 31.05.2017 Bij de bomaanslag woensdag in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn volgens hulpverleners meer dan tachtig doden en 350 gewonden gevallen. De aanslag met een tankauto vol met explosieven in een van de voornaamste en best beveiligde delen van de stad, was er een van de zwaarste ooit.
Het paleis van de president en tal van ambassades, zoals de Duitse en Nederlandse, en overheidsgebouwen staan niet ver van de plek waar de tankauto ontplofte. Het was niet duidelijk wat het doelwit was in de chique wijk Wazir Akbar Khan. Aangenomen wordt dat soennitische extremisten achter de aanslag zitten. Vooralsnog heeft geen beweging de verantwoordelijkheid voor het bloedbad opgeëist.
Elsevier 31.05.2017 In de ambassadewijk van de Afghaanse hoofdstad Kabul is woensdag een grote bomaanslag gepleegd. Er vielen zeker 80 doden. Ook raakten er meer dan 300 mensen gewond bij de explosie.
Dit meldt persbureau Reuters op basis van een verklaring van het Afghaanse ministerie van Volksgezondheid. Dit is de grootste terreuraanslag in Afghanistan in maanden. De aanslag is gepleegd met een bom in een tankwagen, in de buurt van de Duitse en de Franse ambassade. Zowel de Chinese als de Franse ambassade zijn getroffen.
Ook de Nederlandse ambassade bevindt zich in dezelfde wijk, het is nog niet bekend in hoeverre er Nederlandse slachtoffers zijn.
Niet opgeëist
Het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken spreekt van een terroristische aanslag, en veroordeelt die ten strengste. De aanslag is nog niet opgeëist. Afgelopen maanden werden in Afghanistan zowel door de Taliban als door Islamitische Staat aanslagen gepleegd.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn eerste boek verschijnt in 2017 bij Uitgeverij Prometheus. Portefeuille Buitenland Politiek Fusies en overnames Onderwijs
Trouw 31.05.2017 Bij een zelfmoordaanslag met een autobom in Kaboel zijn vandaag minstens tachtig doden en meer dan driehonderdvijftig gewonden gevallen, laat het Afghaanse ministerie van gezondheid weten.
De bom was verstopt in een tankwagen die gebruikt werd voor het legen van septische tanks en ontplofte tijdens de drukke ochtendspits. “De explosie was zo enorm dat die een krater van wel vier meter diep sloeg”, zei de politiechef van Kaboel volgens de New York Times.
De grote bom ontplofte in een voorname wijk van de Afghaanse hoofdstad waar veel ambassades en ministeries zijn, vlak voor de zwaarbeveiligde ingang van de Duitse ambassade. Een Afghaanse beveiliger kwam hierbij om en verschillende ambassademedewerkers raakten gewond. Ook de Franse, Turkse en Chinese ambassades raakten beschadigd, maar hier vielen geen gewonden.
Doelwit onbekend
Volgens ooggetuigen zijn huizen op honderden meters afstand beschadigd. Ramen versplinterden en deuren werden uit de sponningen geblazen. Circa dertig auto’s zijn door de klap verwoest. Een enorme zwarte rookwolk trok over de stad.
Het is niet bekend wat het precieze doelwit van de aanslag was. Veiligheidsdiensten konden wel voorkomen dat het voertuig de zwaarbeveiligde groene zone binnenreed, meldt de Navo-missie Resolute Support. In de groene zone staan veel ambassades en de hoofdkwartieren van de Navo-missie.
De Nederlandse ambassademedewerkers zijn veilig en ongedeerd, liet minister Koenders vanmiddag weten via Twitter. “Deze aanslag laat opnieuw zien dat onze steun aan Afghanistan en de ontwikkeling van het land nog steeds nodig is. Samen strijden we tegen terrorisme.” Honderd Nederlandse militairen werken mee aan operatie Resolute Support door Afghaanse soldaten en politieagenten te trainen en adviseren.
Verantwoordelijkheid
“Welke lafhartige terreurgroep gaat de verantwoordelijkheid voor deze massamoord opeisen?”, schreef de Afghaanse ambassadeur in de Verenigde Staten op Twitter. “Kabul bloedt tijdens de ramadan.” Ook de Afghaanse president Ashraf Ghani heeft de aanslag streng veroordeeld.
De verantwoordelijkheid voor de aanslag is nog niet opgeëist. Zowel de Taliban als Islamitische Staat hebben in het verleden grote aanslagen gepleegd in de Afghaanse hoofdstad, maar de Taliban ontkent betrokkenheid bij de aanslag. Volgens een woordvoerder veroordeelt de Taliban ongerichte aanslagen met zo veel burgerslachtoffers.
De Taliban zijn bezig met een opmars in Afghanistan, waar het Talibanregime in 2001 werd verdreven. Sinds de meeste internationale troepen in 2014 zijn vertrokken, hebben de fundamentalistische moslims ongeveer veertig procent van het land heroverd.
Telegraaf 27.05.2017 De eerste dag van de islamitische maand ramadan is in Afghanistan bloedig begonnen. Zeker veertien mensen werden gedood door een zelfmoordaanslag en bij gevechten tussen militanten en Afghaanse veiligheidstroepen sneuvelden 36 mensen.
In de oostelijke provincie Khost liet een terrorist een autobom ontploffen bij een voetbalveld, dicht bij een legerbasis. Artsen telden veertien doden en acht gewonden. Volgens een van de artsen is het niet duidelijk of het gaat om burgers of militairen, omdat de lichamen te verminkt zijn. Een woordvoerder van de Taliban heeft namens zijn beweging de verantwoording opgeëist voor de aanslag. Hij zei dat die gericht was tegen leden van de Afghaanse veiligheidsmacht.
In de noordwestelijke provincie Badghis vielen militanten veiligheidstroepen aan. Daarbij kwamen 22 extremisten, zes veiligheidsmedewerkers en acht burgers om het leven.
De door het Westen gesteunde Afghaanse regering voert door het hele land strijd met de Taliban en extremisten van Islamitische Staat.De Taliban hebben hun aanvallen in de weken voorafgaand aan de ramadan opgevoerd in Kandahar, Paktia, Helmand en andere provincies.
AD 27.05.2017 De eerste dag van de islamitische maand Ramadan is in Afghanistan bloedig begonnen. Zeker veertien mensen werden gedood door een zelfmoordaanslag. Bij gevechten tussen militanten en Afghaanse veiligheidstroepen sneuvelden nog eens 36 mensen.
In de oostelijke provincie Khost liet een terrorist een autobom ontploffen bij een voetbalveld, dicht bij een legerbasis. Artsen telden veertien doden en acht gewonden. Volgens een van de artsen is het niet duidelijk of het gaat om burgers of militairen, omdat de lichamen te verminkt zijn.
In de noordwestelijke provincie Badghis vielen militanten veiligheidstroepen aan. Daarbij kwamen 22 extremisten, zes veiligheidsmedewerkers en acht burgers om het leven.
De door het Westen gesteunde Afghaanse regering voert door het hele land strijd met de Taliban en extremisten van Islamitische Staat.
NU 26.05.2017 Opnieuw hebben Afghaanse rebellen een legerbasis in de provincie Kandahar aangevallen. Daarbij kwamen donderdagavond vijftien soldaten om het leven, zei een woordvoerder van het Afghaanse ministerie van Defensie vrijdag tegen de BBC. Vijf anderen raakten gewond door de aanval van de Taliban in het district Shahwali Kot.
Vier dagen geleden vielen de Taliban een andere legerbasis in dezelfde regio aan. Toen werden minstens tien militairen gedood en raakten er negen gewond.
De regeringstroepen in het kamp Achakzai vochten terug en doodden ten minste twaalf aanvallers, zei de defensiewoordvoerder.
Vermomming
Legerbases in Afghanistan zijn vaker het doelwit van de rebellen. Een maand geleden was het ook al raak toen Talibanstrijders een bloedbad aanrichtten op een legerbasis in Mazar-i-Sharif.
De rebellen kwamen vermomd als militairen het complex binnen en openden het vuur op de nietsvermoedende soldaten. Daardoor vielen meer dan honderd doden en gewonden.
Telegraaf 26.05.2017 Opnieuw hebben Afghaanse Taliban-strijders een legerbasis in de provincie Kandahar aangevallen. Daardoor kwamen donderdagavond vijftien soldaten om het leven, zei een woordvoerder van het Afghaanse ministerie van Defensie vrijdag tegen de BBC. Vijf anderen raakten gewond door de aanval van de Taliban in het district Shahwali Kot.
Vier dagen geleden vielen de Taliban een andere legerbasis in dezelfde regio aan. Toen werden minstens tien militairen gedood en raakten er negen gewond. De regeringstroepen in het kamp Achakzai vochten terug en doodden ten minste twaalf aanvallers, zei de defensiewoordvoerder.
Legerbases in Afghanistan zijn vaker het doelwit van de rebellen. Een maand geleden was het ook al raak toen Talibanstrijders een bloedbad aanrichtten op een legerbasis in Mazar-i-Sharif. De rebellen kwamen vermomd als militairen het complex binnen en openden het vuur op de nietsvermoedende soldaten. Daardoor vielen meer dan honderd doden en gewonden.
NU 23.05.2017 Afghaanse rebellen hebben in de nacht van maandag op dinsdag een legerbasis in de provincie Kandahar aangevallen. Door de aanval kwamen minstens tien militairen om het leven en raakten negen gewond, maakte het Afghaanse ministerie van Defensie dinsdag bekend.
De regeringstroepen in het kamp Achakzai in het district Shawali Kot vochten terug en doodden zeker twaalf aanvallers, zei een defensiewoordvoerder.
Tegenstanders van de Afghaanse regering hebben hun activiteiten in de afgelopen weken flink opgevoerd. Zo vielen Talibanstrijders afgelopen weekend in meerdere provincies controleposten aan.
De Verenigde Staten overwegen 3000 tot 5000 meer militaire adviseurs naar Afghanistan te sturen om de Afghaanse veiligheidstroepen bij te staan. Ook de president van Australië zegt dat hij “openstaat” voor een uitbreiding van de missie voor zijn troepen in Afghanistan.
NU 16.05.2017 Het onderzoek naar de explosie van een handgranaat in een Nederlands legervoertuig in 2010 in Afghanistan, wordt niet heropend. In een door de Koninklijke Marechaussee uitgevoerde analyse zijn geen nieuwe feiten boven tafel gekomen.
Twee Nederlandse militairen werden er destijds korte tijd van verdacht de granaat zelf tot ontploffing te hebben gebracht in de Bushmaster op Camp Coyote in Uruzgan.
Eén van hen was Admilson R., die in november 2015 is veroordeeld tot dertig jaar cel en tbs voor drie roofmoorden in Drenthe. Het hoger beroep in deze zaak loopt nog. De ander was een militair die ternauwernood de explosie overleefde. Hij wijst naar Admilson R. als degene die de granaat in het voertuig moet hebben geplaatst.
De marechaussee heeft in opdracht van het Openbaar Ministerie (OM) opnieuw onderzoek gedaan naar de explosie, na aangifte vorig jaar van de veteraan die R. aanwees als de veroorzaker van de explosie.
Onderzoek
De marechaussee heeft in opdracht van het OM opnieuw onderzoek gedaan naar de explosie, na aangifte vorig jaar van de veteraan die R. aanwees als de veroorzaker van de explosie. Zijn advocaat Sébas Diekstra noemt het weliswaar teleurstellend dat er geen strafrechtelijk onderzoek komt, maar is tevreden met het ”gedegen uitgevoerde onderzoek”.
Uit het onderzoek van de marechaussee blijkt dat een van de twee betrokken militairen de ontploffing moet hebben veroorzaakt. Beiden ontkennen echter. Wel is duidelijk dat R. kort voor de explosie zijn collega mondeling heeft gewaarschuwd.
NU 12.05.2017 Australië overweegt om de bestaande bijdrage aan de NAVO-troepenmacht in Afghanistan uit te breiden. Het land lijkt hiermee tegemoet te komen aan de oproep van NAVO-topman Jens Stoltenberg die om uitbreiding heeft gevraagd.
De Australische premier Malcolm Turnbull heeft gezegd dat hij “openstaat” voor een uitbreiding van de missie voor zijn troepen. Turnbull deed geen mededelingen over hoeveel extra militairen hij mogelijk in wil zetten.
De Australische premier stelt dat het belangrijk is dat internationale partners elkaar blijven ondersteunen in Afghanistan. Hij sluit daarmee aan bij eerdere conclusies van de Verenigde Staten. Dat land stelt dat de fragiele winst die de NAVO tot nu toe heeft geboekt in het conflict met de Taliban op het spel staat als er niet snel wordt ingegrepen.
Het Amerikaanse hoofd van inlichtingendiensten zei dat veiligheidssituatie in Afghanistan het komende jaar vrijwel zeker zal verslechteren. “Totdat ze de Taliban effectief kunnen bestrijden of een vredesverdrag bereiken, blijven de Afghaanse autoriteiten afhankelijk hulp van buitenaf.”
De Amerikaanse president Donald Trump maakt al plannen voor uitbreiding van de Amerikaanse deelname aan de missie in Afghanistan.
Afghaanse veiligheidstroepen hebben deze winter zware verliezen geleden in de strijd met de Taliban. Traditioneel vormen de koude Afghaanse wintermaanden een rustige periode wat betreft geweld, maar dit jaar zette de Taliban de strijd voort. Ook in de lente lijkt het offensief aan te houden met onder andere een aanval op een Afghaans legerbasis waar meer dan honderd doden vielen.
Er zijn nog 8.400 Amerikaanse troepen actief in Afghanistan, van wie de meeste meewerken in de trainings- en adviesmissie van de NAVO voor Afghaanse troepen die tegen de Taliban vechten. In diezelfde missie draaien ook driehonderd Australiërs mee. In totaal zijn in de zogenaamde Resolute Support-missie ongeveer 13.000 troepen actief.
In 2015 namen het Afghaanse leger en de politie de veiligheidstaken in eigen land weer over van de NAVO. Dat had tot gevolg dat duizenden soldaten en politieagenten om het leven kwamen of gewond raakten.
Telegraaf 11.05.2017 Bondskanselier Angela Merkel voelt er vooralsnog niets voor om extra Duitse militairen naar Afghanistan te sturen. „Ik denk niet dat wij de eersten moeten zijn om onze capaciteiten daar te vergroten”, zei zij donderdag na een onderhoud met NAVO-secreteris-generaal Jens Stoltenberg in Berlijn.
De NAVO heeft de lidstaten gevraagd meer troepen beschikbaar te stellen voor Afghanistan. Het politieke besluit moet over enkele weken worden genomen.
Afghaanse veiligheidstroepen hebben in de afgelopen maanden terrein moeten prijsgeven aan de Taliban en extremisten van Islamitische Staat. De regering beheerst nu nog maar 60 procent van het land.
’Advies en assistentie nodig’
De NAVO heeft momenteel 13.000 militairen in Afghanistan, ruim de helft van hen Amerikanen. Stoltenberg zei eerder deze week dat de gevraagde extra militairen geen gevechtstroepen hoeven te zijn. Ze moeten de Afghaanse strijdkrachten „trainen, assisteren en adviseren”, zei hij.
Telegraaf 09.05.2017 KABUL – Een islamitische geleerde is dinsdag opgeblazen terwijl hij lesgaf op een Afghaanse Koranschool. Zeker zes leerlingen raakten gewond, berichtte de Afghaanse nieuwszender Tolonews. President Ashraf Ghani heeft de ,,onmenselijke” aanslag veroordeeld.
De bom was naar verluidt verstopt onder het zitkussen van de geleerde en ontplofte tijdens de les. ,,Onze les was net begonnen toen we een explosie hoorden en het licht uitviel”, zei een leerling op de religieuze school in Charikar. Een docent sprak over een ,,laffe en gewelddadige aanslag”.
De geestelijke Hanafi was meerdere keren bedreigd door de Taliban. Daarom waakten vier lijfwachten over zijn veiligheid. ,,Zij zijn in hechtenis genomen door
Trouw 08.05.2017 IS heeft in Afghanistan alleen vijanden. De VS, de Taliban en ook de Afghanen zelf moeten niets van de beweging hebben.
Terreurbeweging Islamitische Staat, die kunnen ze er in Afghanistan ook nog wel bij hebben. Het land dat na de aanslagen van 11 september 2001 bekend werd als de thuisbasis van gewelddadig jihadisme, kampte al met een guerrillastrijd tegen Al-Qaida en de Taliban.
De laatste jaren laat ook IS zien dat het hard kan toeslaan in Afghanistan. In maart bijvoorbeeld viel de groep een ziekenhuis aan in de hoofdstad Kaboel, waarbij 49 doden vielen, en in februari was het hooggerechtshof doelwit van een bloedige zelfmoordaanslag.
Maar net als in Syrië en Irak zitten de ultraradicalen van IS ook in Afghanistan in de hoek waar de klappen vallen. Amerikaanse en Afghaanse commando’s zitten de beweging op de hielen. Vorige maand nog dropte de Amerikaanse luchtmacht een 21.000 pond zware ‘Mother of All Bombs’ op een stelling van IS.
Gisteren werd bekend dat Abdul Hasib, de IS-leider in Afghanistan, op 27 april werd gedood bij een Afghaans-Amerikaanse commando-aanval in de grensprovincie Nangarhar, waar IS zijn machtsbasis heeft.
Niet alleen de Amerikanen jagen op IS-Khorasan, zoals de Afghaanse tak genoemd wordt. Ook de fundamentalistische Taliban strijden tegen Islamitische Staat. Daarvoor hebben de Taliban-strijders – voor de komst van IS voor het Westen nog hét schrikbeeld van islamitisch fundamentalisme – tactische en ideologische redenen.
IS stak in 2014 voor het eerst de kop op in het Afghaans-Pakistaans grensgebied. Terwijl de beweging in Syrië snel terreinwinst boekte en het gesprek van de dag werd in jihadistische kringen wereldwijd, liepen morrende Talibanstrijders over naar Islamitische Staat, zo analyseerde het Amerikaanse Middle East Institute in een studie vorig jaar.
Die Afghaanse opmars begon veelbelovend. Een flink aantal Talibanstrijders keerde zich tegen vredesgesprekken met de Afghaanse regering en sloot zich daarom aan bij IS.
Maar met het succes groeide ook de tegenstand. Al snel werd de groep teruggedrongen vanuit het hart van het Talibangebied naar de Pakistaanse grens. De Taliban dulden immers geen concurrentie in de strijd om terrein en rekruten.
De twee radicale bewegingen kregen het zwaar aan de stok. Daarbij kregen de Taliban een steuntje in de rug van Amerika: bij een luchtbombardement in 2015 kwam een belangrijke IS-moellah om het leven, een mooie opsteker voor de Taliban.
Desondanks slaagt IS erin tot in Kaboel aanslagen te plegen en daarmee aandacht te trekken.
Hoewel de twee groepen allebei het islamitisch fundamentalisme omarmen, staan de Taliban van oudsher veel meer open voor Afghaanse tradities, stelde onderzoeker Hameed Hakimi onlangs in een interview met Newsweek. Islamitische Staat ‘is compleet anti-lokale cultuur’, stelde hij.
Volgens hem negeert IS tribale leiders, wat tot wrevel leidt onder Afghanen. Ook zijn de strijders van Islamitische Staat in de ogen van veel Afghanen – die toch heel wat gewend zijn – zó wreed dat zelfs zij ervoor terugschrikken.
Veel Afghanen houden de nieuwelingen daarom liever op afstand, IS komt daarom ook steeds moeilijker aan rekruten om het gedroomde kalifaat in Afghanistan tot werkelijkheid te maken.
IS-leider Abdul Hasib ‘achter ziekenhuisaanslag’
Vorig jaar nam de Afghaanse IS-commandant Abdul Hasib het stokje over van de vorige IS-leider Hafiz Saeed Khan. Khan kwam, net als zijn voorganger, om bij een Amerikaanse drone-aanval. Nu, enkele maanden later, is ook Hasib gedood.
Over Hasibs leven is weinig bekend, maar de Amerikanen zeggen zeker te weten dat hij achter een recente geruchtmakende aanslag op het militaire ziekenhuis van Kaboel zat. Een groep IS-strijders in doktersjassen trok toen het ziekenhuis in en richtte een bloedbad aan onder de patiënten en het medisch personeel.
Hij wordt ook beschuldigd van betrokkenheid bij een aanslag op een sjiitische moskee in Kaboel waarbij zeker 32 doden vielen.
Onduidelijk is hoeveel contact de Afghaanse tak van IS heeft met het hoofdkwartier van de radicalen in het Syrische Raqqa, waar IS zijn ‘hoofdstad’ heeft.
NU 07.05.2017 De leider van de Afghaanse tak van de groep Islamitische Staat, Abdul Hasib, is tijdens een actie van Afghaanse speciale eenheden in de oostelijke provincie Nangarhar gedood. Dat heeft de Afghaanse president Ashraf Ghani zondag bekendgemaakt.
Hasib kwam vorig jaar aan de leiding van IS in Afghanistan nadat zijn voorganger Hafiz Saeed Khan om het leven was gekomen door een Amerikaanse drone-aanval.
Hij zou bevel hebben gegeven tot een reeks spraakmakende aanslagen, waaronder een aanval in maart op het belangrijkste legerhospitaal in Kabul door een groep extremisten die waren verkleed als dokters.
AD 03.05.2017Hilda Clayton drukte nog één keer af en toen ging het mis. Een mortier ontplofte per ongeluk toen ze in Afghanistan een trainingssessie wilde vastleggen. Het leger heeft de aangrijpende beelden nu vrijgegeven.
Clayton was oorlogsfotografe van het Amerikaanse leger. In juli 2013 was ze samen met de 1ste Cavaleriedivisie van het Amerikaanse leger in Afghanistan. Daar maakte ze foto’s van een legeroefening in Qaraghahi. Het was de bedoeling om Afghaanse soldaten op te leiden. Daarnaast begeleidde Clayton een Afghaanse oorlogsfotograaf op het terrein.
Clayton fotografeerde de mortierlancering toen het explosief in de buis per ongeluk afging. Zowel Clayton als haar pupil overleefden het ongeluk niet. Ook drie Afghaanse soldaten kwamen bij het ongeval om. De familie van de oorlogsfotografe gaf toestemming om de aangrijpende beelden openbaar te maken. De foto’s zijn nu gepubliceerd in de Army’s Military Review Journal.
In Fort Meade, Maryland staat de naam van Clayton gegraveerd op een muur van het opleidingscentrum van het leger, samen met andere helden die het leven hebben gelaten tijdens hun legerdienst.
NU 03.05.2017 Bij een zelfmoordaanval op een militair konvooi in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn woensdagochtend acht mensen om het leven gekomen en zeker 25 mensen gewond geraakt.
Dat meldt het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken. Islamtische Staat heeft de aanslag opgeëist.
De aanslag was volgens het departement gericht op een konvooi van bepantserde voertuigen van NAVO-troepen in Afghanistan. Alleen burgers kwamen om bij de explosie. In het konvooi raakten drie Amerikaanse militairen gewond.
De explosie is volgens veiligheidstroepen veroorzaakt door een zelfmoordaanslag. De aanslag was tijdens de ochtendspits op een druk kruispunt en vernielde ook verschillende burgervoertuigen.
AD 03.05.2017 Door een zelfmoordaanslag nabij de Amerikaanse ambassade in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn vanochtend zeker acht burgers gedood en 25 gewonden gevallen. Islamitische Staat heeft de verantwoordelijkheid opgeëist.
De aanslag was gericht op een konvooi van bepantserde voertuigen dat gebruikt wordt door de NAVO-troepen in Afghanistan, zo meldden getuigen en veiligheidsfunctionarissen. Onder de gewonden zijn drie Amerikaanse militairen, verklaarde het Afghaanse ministerie van binnenlandse zaken.
De explosie, die volgens veiligheidstroepen is veroorzaakt door een zelfmoordaanslag, vernielde ook verschillende burgervoertuigen in de nabije omgeving. Het was op het moment van de aanslag erg druk vanwege de ochtendspits.
De aanslag werd na enkele uren opgeëist door een tak van IS, meldde de terreurgroep via het eigen medium Aamaq. Eerder werd het vermoeden uitgesproken dat de Taliban achter de aanslag zat. Die terreurbeweging heeft onlangs een lenteoffensief aangekondigd, dat vooral op buitenlanders is gericht.
Telegraaf 03.05.2017 Door een zelfmoordaanslag nabij de Amerikaanse ambassade in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn woensdagochtend zeker acht doden en 25 gewonden gevallen. Dat meldde het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken. Islamitische Staat heeft de aanslag opgeëist.
De aanslag was volgens het departement gericht op een konvooi van bepantserde voertuigen van NAVO-troepen in Afghanistan. In het konvooi raakten drie Amerikaanse militairen gewond.
De explosie is volgens veiligheidstroepen veroorzaakt door een zelfmoordaanslag, die nog niet is opgeëist. De aanslag was tijdens de ochtendspits op een druk kruispunt en vernielde ook verschillende burgervoertuigen.
NU 01.05.2017 De Afghaanse veiligheidstroepen hebben zware verliezen geleden in gevechten met de Taliban afgelopen winter, normaliter een rustig strijdseizoen. Tussen 1 januari en 24 februari sneuvelden 807 Afghaanse soldaten.
Dat blijkt uit een analyse van de speciale inspecteur voor de wederopbouw van Afghanistan (SIGAR) van de Amerikaanse regering, schrijft AFP.
“Afghanistan blijft in de greep van een dodelijke oorlog. De verliezen die worden geleden door de Afghaanse strijdkrachten en veiligheidsdiensten in de strijd tegen de Taliban en andere opstandelingen blijven schokkend groot”, meldt het SIGAR-rapport.
Traditioneel vormen de koude Afghaanse wintermaanden een rustige periode wat betreft geweld, maar dit jaar zette de Taliban de strijd voort.
Het offensief van de extremistische groepering lijkt ook in de lente aan te houden. Op 19 april werden ten minste 144 legerrekruten gedood bij een Taliban-aanval op een legerbasis buiten de noordelijke stad Mazar-i-Sharif.
Veiligheidstaken
In 2015 namen het Afghaanse leger en de politie de veiligheidstaken in eigen land weer over van de NAVO. Volgens SIGAR eiste dat al snel een hoge tol: tussen 1 januari en 12 november 2016 kwamen 6.785 soldaten en politieagenten om het leven en raakten bijna 12.000 anderen gewond.
De strijd in Afghanisten blijft ook hoge aantallen burgerslachtoffers eisen, meldt de speciale rapporteur. Het aantal burgerdoden lag in 2016 op het hoogste niveau sinds de VN in 2009 begon met het bijhouden van de statistieken. Er kwamen vorig jaar 3.498 burgers om het leven door conflictgerelateerd geweld en bijna achtduizend mensen raakten gewond.
Trouw 24.04.2017 De Amerikaanse defensieminister James Mattis bezoekt vandaag Afghanistan. De VS staan voor de opgave een nieuwe strategie te formuleren. Dat de Taliban in opmars zijn, werd vrijdag onderstreept door een grote aanval op een Afghaanse legerbasis, waarbij zeker 140 militairen omkwamen.
Terwijl Mattis nog onderweg was naar Afghanistan, traden vanochtend de Afghaanse minister van defensie en de stafchef van het leger af vanwege de slachtpartij van vrijdag. President Ashraf Ghani stuurde bovendien nog de commandanten van vier legerkorpsen de laan uit. Gisteren hield het land een dag van rouw voor de slachtoffers.
Het was de dodelijkste aanval van de Taliban op het Afghaanse leger sinds het islamistische Talibanregime ruim vijftien jaar geleden door de Verenigde Staten werd verjaagd uit Afghanistan.
Maar de terreurbeweging rukt al jaren weer op en bedreigt nu zo’n 40 procent van het land of heeft dit gebied al in handen. Daar komt bij dat ook Islamitische Staat probeert voet aan de grond te krijgen in Afghanistan. Ook IS pleegt bloedige aanslagen, zoals vorige maand op een militair ziekenhuis in de hoofdstad Kaboel, waarbij dertig doden vielen.
De Talibanaanval onderstreept de ingewikkelde uitdaging waar de Afghaanse regering en haar westerse partners voor staan. Bij ongewijzigd beleid dreigt het land opnieuw ten onder te gaan aan het geweld van de oprukkende terreurbewegingen, zo beseft ook president Donald Trump, die met zijn regering hard zoekt naar een nieuwe strategie.
Trump heeft opdracht gegeven om alle opties te onderzoeken, zei zijn nationale veiligheidsadviseur generaal McMaster tijdens diens eigen bezoek aan Afghanistan, half april. De president wil zien welke mogelijkheden er zijn om politieke, diplomatieke, militaire en economische maatregelen te integreren in de strijd tegen deze terreur, aldus McMaster, die ook met de premiers van Pakistan en India heeft gesproken over nieuwe wegen om de Taliban te bestrijden. “Wij zullen hem die opties geven, en de keuze die hij maakt gaan we uitvoeren.”
Defensieminister Mattis spreekt in Afghanistan met president Ghani en de Amerikaanse militaire staf. Het is zijn eerste bezoek als minister, maar het land is hem niet vreemd. De nu 66-jarige Mattis was er zelf als brigadegeneraal gestationeerd rond 2002 en nam in het zuiden deel aan gevechtsoperaties tegen de Taliban. Tussen 2010 en 2013 was hij als opperbevelhebber verantwoordelijk voor alle Amerikaanse operaties in Centraal-Azië, het Midden-Oosten en Noordoost-Afrika.
Mattis zal onder meer de vraag moeten beantwoorden of het sturen van meer troepen zinvol zou zijn. De Verenigde Staten hebben nu rond de 8400 militairen in Afghanistan, vooral in de rol van trainers en adviseurs. Verder zijn er nog duizenden militairen uit andere landen die onder de Navo-vlag meedoen aan de operatie in Afghanistan. Onder Trumps voorganger Barack Obama is juist een groot aantal militairen teruggetrokken en is het Afghaanse leger tot eerstverantwoordelijke gemaakt voor de veiligheid in het land. Maar duidelijk is dat die strategie niet heeft gewerkt.
Onlangs vroeg generaal Nicholson, de hoogste Amerikaanse commandant in Afghanistan, tijdens een hoorzitting in het Congres om duizenden extra internationale troepen om de patstelling in de strijd met de Taliban te kunnen doorbreken. In de VS lijkt de discussie nu te gaan over 3000 tot 5000 extra militairen voor Afghanistan.
Sommige analisten hebben grote twijfels bij het sturen van meer militairen. “We moeten het onder ogen zien, hoeveel militairen je ook stuurt naar Afghanistan, het zal ontzettend moeilijk worden om de oorlog daar te beëindigen”, zei Michael Kugelman, Zuid-Azië-specialist van het Woodrow Wilson Center, een Amerikaanse denktank. “Op het hoogtepunt van de strijd hadden we 100.000 militairen in Afghanistan en we hebben de oorlog niet gewonnen.”
Falende beveiliging
De Taliban-aanval van vrijdag op een Afghaanse legerbasis bij de noordelijke stad Mazar-i-Sharif legt pijnlijk bloot hoe ernstig het Afghaanse Nationale Leger ANA kan falen. De wachtposten van de basis lieten zich volledig verrassen door de Talibanstrijders die zich aan de poort voordeden als collega’s.
Gekleed in Afghaanse legeruniformen en rijdend in twee pick-uptrucks van het leger, wist de groep van tien strijders zich rond het middaguur met een smoes over een gewonde kameraad naar binnen te kletsen, waarna ze met bomvesten, granaten en machinegeweren een bloedbad aanrichtten onder de aanwezige militairen die net uit de moskee kwamen of aan het eten waren. De Afghaanse regering meldt nog altijd officieel dat er ruim honderd doden en gewonden zijn gevallen, maar meerdere bronnen op de basis en daarbuiten spreken van zeker 144 doden en mogelijk veel meer.
Een Amerikaanse militaire militaire functionaris in Kaboel zei te vermoeden dat de aanslag is uitgevoerd door het Haqqani-netwerk, een factie van de Taliban die haar basis heeft in Pakistan. Volgens de functionaris is voor het plannen van een dergelijke aanslag zo’n vier tot zes maanden tijd nodig en hebben de plegers waarschijnlijk hulp gehad van handlangers op de basis zelf.
NU 24.04.2017 Acht kinder- en mensenrechtenorganisaties waaronder Unicef, Defence for Children en Amnesty International, stellen dat Nederland moet stoppen met het uitzetten van gezinnen met jonge kinderen naar Afghanistan. De situatie is daar volgens de organisaties te onveilig en instabiel.
De organisaties vragen om de stop op de uitzettingen, omdat ze van mening zijn dat er onaanvaardbare risico’s genomen worden door de Nederlandse overheid.
“De veiligheidssituatie in Afghanistan is erg verslechterd”, zegt Horia Mosadiq van Amnesty International. “Delen die eerder veilig waren, zijn nu niet meer veilig. Het aantal kinderen onder de slachtoffers is sterk toegenomen.
Ook het aantal ontheemden is daarnaast met 1,5 miljoen mensen verdrievoudigd in vier jaar tijd. Uit onderzoek van Save the Children blijkt dat 91 procent van 520 ondervraagde Afghaanse kinderen onder de vijftien jaar te maken kreeg met een vorm van geweld.
NU 24.04.2017 Taliban-opstandelingen hebben maandag vermoedelijk een bomaanslag gepleegd op een Amerikaanse basis in de Afghaanse oostelijke provincie Khost.
Plaatselijke functionarissen gaven weinig details over de aanslag, die samenviel met een bezoek aan de hoofdstad Kabul van de Amerikaanse minister van Defensie James Mattis.
De aanslagplegers hadden een autobom laten exploderen bij de ingang van Camp Chapman, een faciliteit die is bemand door Amerikaanse troepen en particuliere militaire contractanten, zei een woordvoerder van provinciale gouverneur. Hij had niet onmiddellijk informatie over eventuele schade of slachtoffers.
Een woordvoerder van het Amerikaanse leger in Afghanistan bevestigde de aanval met een autobom. Hij zei dat er een aantal Afghaanse slachtoffers is.
De aanslag kwam drie dagen nadat meer dan 140 Afghaanse militairen werden gedood door een aanval op hun basis door Taliban-strijders die waren vermomd als militairen. De Afghaanse minister van Defensie en de legerchef namen maandag ontslag na deze dodelijkste aanslag door de Taliban op een legerbasis ooit.
VK 24.04.2017 De dodelijkste aanval op een Afghaanse legerbasis ooit, waarbij vrijdag zo’n 130 militairen om het leven zijn gekomen, heeft twee hooggeplaatsten hun baan gekost: de Afghaanse minister van Defensie Abdullah Habibi en legerleider Qadam Shah Shahim ruimen het veld.
Het is nog niet duidelijk door wie de twee opgevolgd zullen worden.
De Amerikaanse minister van Defensie Jim Mattis brengt juist vandaag een onaangekondigd bezoek aan het land. Hij is vanmorgen in de hoofdstad Kabul aangekomen om te praten over het Amerikaanse beleid voor Afghanistan.
De aanslag van vrijdag is het werk van de Taliban. Tien strijders drongen vrijdag met een smoes het zwaarbewaakte hoofdkwartier van het 209de Afghaanse legerkorps bij Mazar-e-Sharif binnen en richtten er een bloedbad aan.
De meeste slachtoffers waren ongewapende soldaten die op dat moment de moskee op de basis verlieten of buiten de eetzaal aan hun lunch zaten. Onder de doden bevond zich ook een commandant. De Taliban gebruikten granaatwerpers, machinegeweren en op de twee voertuigen gemonteerde mitrailleurs.
De Taliban konden volgens getuigen een eerste controlepost passeren door te doen alsof ze gewonde militairen vervoerden. Ze openden pas het vuur toen ze bij een tweede controlepost te horen kregen dat ze hun wapens moesten inleveren. Ze schoten twee bewakers dood, vuurden een granaat af op een derde controlepunt en konden vervolgens de basis binnenrijden.
De aanval maakt duidelijk dat de Taliban zeer goed in staat zijn tot complexe terreuroperaties
Trage reactie
De reactie kwam traag op gang omdat niemand in de verwarring direct aan een terreuraanslag dacht. ‘We werden aanvankelijk via de radio opgeroepen niet te schieten. Ze dachten dat het een misverstand zou kunnen zijn’, zei een overlevende zaterdag tegen persbureau Reuters. ‘Het was een totale chaos, ik wist niet wat ik moest doen’, aldus een gewond geraakte legerofficier. De aanvallers werden uiteindelijk doodgeschoten door commandotroepen die van elders op de basis kwamen. Twee terroristen brachten hun bomgordels tot ontploffing. Mogelijk is een van de aanvallers gevangen genomen.
De Taliban eisten in een e-mail aan enkele media de verantwoordelijkheid voor de aanslag op. Die zou een vergelding zijn voor de recente dood van een aantal Talibanleiders. Vier van de aanvallers zouden in het regeringsleger zijn geïnfiltreerd en zo de basis van binnenuit hebben verkend. De aanval maakt duidelijk dat de Taliban zeer goed in staat zijn tot complexe terreuroperaties.
Het 209de legerkorps is gelegerd in het district Dihdadi in de provincie Balkh. Het is de grootste legerbasis in het noorden van Afghanistan. Het korps moet de rust en veiligheid bewaken in het noorden en noordoosten van het land, onder meer in de provincie Kunduz waar recent zwaar is gevochten.
Bloedige aanslagen zijn geen zeldzaamheid in Afghanistan, waar de Taliban steeds meer terrein winnen naarmate de door de NAVO geleide westerse militaire alliantie zich terugtrekt. In maart kwamen meer dan 50 dokters, verplegers en patiënten om het leven bij een aanval van militanten van Islamitische Staat op een militair ziekenhuis in de hoofdstad Kabul.
NU 24.04.2017 De Afghaanse minister van Defensie en de baas van het leger stappen op na de plotselinge aanval van de Taliban op een legerbasis in het noorden van het land. Daarbij kwamen naar schatting ruim honderd militairen om het leven.
De Afghaanse president Ashraf Ghani heeft het ontslag van minister Abdullah Habibi en legeraanvoerder Qadam Shah Shahim maandag geaccepteerd, aldus AFP. Het is nog niet bekend door wie ze worden vervangen.
Vrijdag vielen tien Talibanstrijders in legeruniformen op een basis in de provincie Balkh een moskee binnen. Ze waren gewapend met automatische geweren en explosieven en openden het vuur op de aanwezige personen.
Het dodental loopt volgens verschillende bronnen uiteen. Zaterdag meldde een anonieme bron dat zeker 140 mensen zouden zijn omgekomen. Ook raakten tientallen mensen bij de aanslag gewond.
De Taliban eiste vrijdag de verantwoordelijkheid op voor de aanslag. De aanval zou een vergelding zijn voor de dood van enkele hooggeplaatste Talibanstrijders, die omkwamen bij acties van het leger.
Zondag was in het land een dag van nationale rouw van kracht. President Ghani noemde de aanval een “laffe daad”.
Aanval Taliban in Afghanistan
Jim Mattis
Het ontslag komt op de dag dat de Amerikaanse minister van Defensie Jim Mattis een bezoek brengt aan Afghanistan. De minister is in het land om te overleggen over de strategie van het leger tegen de Taliban, maar ook terroristische organisatie IS.
Mattis brengt onder meer een bezoek aan Amerikaanse troepen in Kabul en de Afghaanse legertop.
Marteling
Een rapport van de Verenigde Naties heeft het Afghaanse leger en de veiligheidsdiensten maandag in verlegenheid gebracht. Uit onderzoek van de VN blijkt dat marteling en mishandeling van gevangenen door Afghaanse veiligheidstroepen nog altijd wijdverbreid is, ondanks beloften tot beterschap van president Ghani en nieuw ingevoerde wetten.
Ten minste 39 procent van de gevangenen die door de VN-onderzoekers zijn geïnterviewd gaf “geloofwaardige en betrouwbare verklaringen” dat ze in gevangenschap waren gemarteld of op een andere manier waren mishandeld door de Afghaanse politie, veiligheidstroepen of door legerpersoneel. In de afgelopen twee jaar spraken de onderzoekers 469 gevangen in 62 detentiecentra in het hele land.
In een vergelijkbaar onderzoek gepubliceerd in 2015, was sprake van 35 procent van de geïnterviewden die zou zijn gemarteld.
NU 23.04.2017 De Afghaanse president Ashraf Ghani heeft een dag van nationale rouw uitgeroepen na een bloedbad op een legerbasis in Mazar-i-Sharif. Daar vielen zeker honderd slachtoffers toen Talibanstrijders in legeruniformen het complex binnendrongen en het vuur openden.
Het ministerie van Defensie sprak van meer dan honderd doden en gewonden. Een functionaris, die anoniem wilde blijven, sprak over zeker 140 doden. Andere bronnen stelden dat het dodental zelfs nog hoger kan uitvallen.
Ongeveer tien strijders van de Taliban hadden zich verkleed als Afghaanse militairen en vielen vrijdag met explosieven en automatische wapens de basis aan in de noordelijke provincie Balch. Ze maakten gebruik van militaire voertuigen en legeruniformen, waardoor bij de aanvang van de aanval veel verwarring ontstond.
Getuigen spraken over chaotische toestanden. Veel slachtoffers waren ongewapend toen ze onder vuur werden genomen; de militairen zaten te eten of verlieten de moskee. “De soldaten vielen als zwaluwen die met een shotgun zijn neerschoten”, vertelde een overlevende vanuit zijn ziekenhuisbed.
‘Laf’
President Ghani noemde de aanval zaterdag “laf” en het werk van “ongelovigen”. Hij gaf opdracht vlaggen zondag halfstok te hangen om de gestorven militairen te eren.
De Taliban lieten weten dat de aanval was bedoeld om de dood te vergelden van een aantal hooggeplaatste opstandelingen.
NU 22.04.2017 Onder de Afghanen die naar Duitsland zijn gevlucht, zijn veel mensen die zeggen dat ze lid van de Taliban zijn geweest of voor de fundamentalistische beweging hebben gewerkt. Dit schrijft weekblad Der Spiegel zaterdag op basis van informatie van de Duitse vluchtelingen- en migratiedienst (BAMF).
Volgens het BAMF moet aan een “getal met vier cijfers” worden gedacht als het gaat om het aantal vluchtelingen die claimen dat ze actief waren binnen de Taliban of zeggen dat ze contacten hadden met de groepering.
Der Spiegel meldt dat justitie inmiddels onderzoek doet naar zeventig asielzoekers. Door hun mogelijke betrokkenheid bij de Taliban zouden ze schuldig kunnen zijn aan onder meer terrorisme. Zes asielzoekers zitten vast.
De autoriteiten houden er rekening mee dat de vluchtelingen hebben gezegd dat ze voor de Taliban werkten om te voorkomen dat ze naar Afghanistan worden teruggestuurd. Wie lid is geweest van de Taliban, kan in Afghanistan de doodstraf krijgen.
Telegraaf 22.04.2017 Onder de Afghanen die naar Duitsland zijn gevlucht, zijn veel mensen die zeggen dat ze lid van de Taliban zijn geweest of voor de fundamentalistische beweging hebben gewerkt. Dit schrijft weekblad Der Spiegel zaterdag op basis van informatie van de Duitse vluchtelingen- en migratiedienst (BAMF).
Volgens het BAMF moet aan een ’getal met vier cijfers’ worden gedacht als het gaat om het aantal vluchtelingen die claimen dat ze actief waren binnen de Taliban of zeggen dat ze contacten hadden met de groepering. Der Spiegel meldt dat justitie inmiddels onderzoek doet naar zeventig asielzoekers. Door hun mogelijke betrokkenheid bij de Taliban zouden ze schuldig kunnen zijn aan onder meer terrorisme. Zes asielzoekers zitten vast.
De autoriteiten houden er rekening mee dat de vluchtelingen hebben gezegd dat ze voor de Taliban werkten om te voorkomen dat ze naar Afghanistan worden teruggestuurd. Wie lid is geweest van de Taliban, kan in Afghanistan de doodstraf krijgen.
Telegraaf 22.04.2017 De Talibanstrijders die vrijdag een bloedbad aanrichtten in een Afghaanse legerbasis, konden een controlepost passeren door te doen alsof ze gewonde militairen vervoerden. Ze openden volgens een getuige pas het vuur toen ze bij een tweede bewakingspost te horen kregen dat ze hun wapens moesten inleveren.
Bij de aanval op de basis in de noordelijke provincie Balch kwamen volgens functionarissen zo’n 140 militairen om het leven. Dat riep direct de vraag op hoe een handjevol als militairen vermomde terroristen het zwaarbewaakte complex konden binnendringen.
Een militair die aanwezig was in de basis, zei tegen Reuters dat de Taliban met een smoes de eerste controlepost konden passeren. Daarna schoten de aanvallers twee bewakers dood bij een tweede post, waarna een explosief werd afgevuurd op een derde checkpoint. Ze konden vervolgens met hun voertuigen de basis binnenrijden.
„Op het eerste voertuig zat een lichte mitrailleur”, vertelt de overlevende. „Het begon te schieten op de tientallen soldaten en officieren die uit de moskee kwamen.” Een tweede voertuig met strijders reed ondertussen naar een eetzaal. Daar openden aanvallers het vuur met granaatwerpers en machinegeweren. Andere strijders bliezen zichzelf op.
Doordat de Talibanstrijders legeruniformen droegen, dacht het leger niet direct aan een terreuraanslag. „We werden aanvankelijk via de radio opgeroepen niet te schieten. Ze dachten dat het een misverstand zou kunnen zijn”’, zei de man. Sommige functionarissen op de basis meenden naar verluidt dat mogelijk ruzie was uitgebroken tussen militairen.
„Toen ze andere soldaten begonnen neer te schieten, begrepen we dat het een terreuraanval was”, vertelde een tweede overlevende vanuit zijn ziekenhuisbed. „De soldaten vielen als zwaluwen die met een shotgun zijn neerschoten.” Hij vertelde dat de aanvallers pas werden uitgeschakeld toen commandotroepen arriveerden uit een ander deel van de basis.
NU 22.04.2017 De aanval van de Taliban op een basis van het Afghaanse leger vrijdag heeft vermoedelijk veel meer slachtoffers geëist dan de autoriteiten aanvankelijk meldden.
Een legerwoordvoerder repte over circa vijftig doden en zeventig gewonden, maar zaterdag meldden Afghaanse legerbronnen dat het dodental tot boven de honderd is opgelopen.
Een Afghaanse militair die anoniem wilde blijven zei zaterdag dat de aanval van de Taliban zeker 140 levens heeft geëist. Andere legerbronnnen zeiden dat het dodental nog hoger ligt.
Ongeveer tien strijders van de Taliban hadden zich verkleed als Afghaanse militairen en vielen vrijdag een moskee in een legerbasis in de noordelijke provincie Balch aan. Daarbij maakten ze gebruik van militaire voertuigen.
Telegraaf 22.04.2017 De aanval van de Taliban op een basis van het Afghaanse leger heeft vermoedelijk veel meer slachtoffers geëist dan de autoriteiten aanvankelijk meldden. Een legerwoordvoerder repte vrijdag van circa vijftig doden en zeventig gewonden, maar zaterdag meldden Afghaanse legerbronnen dat het dodental tot boven de honderd is opgelopen.
Een Afghaanse militair die zijn naam niet wilde prijs geven zei zaterdag dat de aanval van de Taliban zeker 140 levens heeft geëist. Andere legerbronnnen zeiden dat het dodental nog hoger ligt.
Ongeveer tien strijders van de Taliban hadden zich verkleed als Afghaanse militairen en vielen vrijdag een legerbasis in de noordelijke provincie Balch aan. Daarbij maakten ze gebruik van militaire voertuigen.
Trouw 22.04.2017 De Talibanaanval van gisteren op een Noord-Afghaanse legerbasis heeft vermoedelijk veel meer slachtoffers geëist dan de ongeveer vijftig die de autoriteiten aanvankelijk meldden. Er zijn mogelijk zelfs meer dan 140 doden gevallen, wat het tot de dodelijkste aanval op een Afghaanse legerbasis ooit zou maken. Drie Nederlandse militairen bleven ongedeerd.
De grote aanval vond vrijdag aan het begin van de middag plaats in de provincie Balkh, in het noordwesten van Afghanistan, door een groep van tien Talibanstrijders. Volgens een anonieme officier op de basis kwam de groep rond het tijdstip van gebed aanrijden in enkele militaire voertuigen en waren de zwaarbewapende strijders gekleed in Afghaanse legeruniformen. Ze zouden zich bij de bewaakte toegangspoort naar binnen hebben weten te praten.
Twee van de Talibanstrijders bliezen zich vervolgens op in de moskee op het terrein waar veel soldaten aan het bidden waren. Het vuurgevecht dat volgde duurde vijf uur, waarbij volgens het leger zeven strijders gedood werden, en een gevangen is genomen.
Vandaag meldde het Afghaanse ministerie van defensie dat er ‘meer dan honderd doden en gewonden’ zijn gevallen, maar een lokale functionaris in de nabijgelegen stad Mazar-i-Sharif zei dat er zeker 140 doden te betreuren zijn. De Afghaanse officier op de basis schatte zelfs dat het dodental ‘boven de 150 ligt met tientallen gewonden’.
De aangevallen legerbasis wordt onder meer gebruikt als opleidingscentrum, en er waren dan ook veel rekruten aanwezig, wat het hoge aantal doden mede kan verklaren. Ook waren velen van hen op het moment van de aanval aan het bidden in de moskee op het terrein, waarbij zij in de regel hun wapens niet dragen. Mogelijk is de aanval een ‘inside job’ geweest, waarbij de Taliban gebruik hebben gemaakt van handlangers op de basis, zoals al vaker gebeurd is.
In een verklaring stelden de Taliban vandaag dat de aanval een vergelding is voor verschillende recente aanvallen op hoge Talibanleiders in het noorden.
Dodelijkste aanval
Als het hoge aantal slachtoffers wordt bevestigd zou het de dodelijkste aanval ooit op een Afghaanse militaire basis zijn. Bij een aanval door strijders van Islamitische Staat op een militair hospitaal in de hoofdstad Kaboel afgelopen maart, vielen volgens officiële cijfers van de Afghaanse autoriteiten 54 doden.
Bij het vuurgevecht in Balkh zouden geen buitenlandse militairen betrokken zijn geweest, zei een woordvoerder van de door de Navo geleide coalitie in Afghanistan. Op de aangevallen basis zijn wel adviseurs van de Navo gestationeerd die de Afghaanse troepen trainen en bijstaan.
Minister van defensie Jeanine Hennis-Plasschaert was eind deze week nog twee dagen in Afghanistan, waar zij onder meer een bezoek heeft gebracht aan de honderden Nederlandse militairen die deelnemen aan de Navo-missie in dat land. Op het moment van de Talibanaanval had Hennis Afghanistan al verlaten, aldus de woordvoerder.
Veel Nederlandse militairen zijn gestationeerd in Mazar-i-Sharif, volgens een woordvoerder van Defensie ongeveer twintig kilometer ten zuiden van de nu aangevallen Afghaanse legerbasis. Ten tijde van de aanval waren ook drie Nederlandse militairen aanwezig op de basis in Balkh. Ze verbleven op een extra beveiligd deel van die basis, zijn niet in gevaar geweest en hebben ook niet deelgenomen aan gevechten. Na de aanslag hebben de drie militairen, die onderdeel uitmaakten van een medisch team, bijstand verleend.
De Nederlandse militairen werken in het noorden van Afghanistan samen met Duitse militairen en blijven nog tot eind dit jaar. Demissionair minister Hennis zei dat zij persoonlijk voorstander is van verlenging van de missie.
AD 22.04.2017 Het aantal doden dat is gevallen tijdens een aanslag van de Taliban op een legerbasis in Afghanistan is flink opgelopen. Volgens militaire bronnen zijn er zeker 140 doden, en vielen er meer dan 160 gewonden.
De aanslag vond gisteren plaats op een legerbasis in Mazar-e Sharif, in het noorden van Afghanistan. Tien gewapende Talibanstrijders drongen de basis binnen door zich te verkleden als Afghaanse militairen. Ze zouden met een legerauto de verschillende checkpoints zijn gepasseerd.
Eenmaal binnen opende ze het vuur in de moskee waar op dat moment het vrijdaggebed aan de gang was. Ook drongen ze binnen in een kantine waar militairen aan het eten waren.
Over de identiteit van de slachtoffers is nog niet veel bekend. De Afghaanse legerbasis is ook enige tijd het onderkomen geweest van buitenlandse soldaten, onder meer uit Duitsland.
Bomgordel
De aanvallers, die naar verluidt met een man of tien waren, waren allen zwaar bewapend. Een van hen bleek een niet-geëxplodeerde bomgordel te dragen. De militairen op de basis wisten na een urenlang vuurgevecht zeker vijf van de aanvallers uit te schakelen, onder wie de man met de bomgordel. Een van de aanvallers is gevangengenomen.
De aanslag zou een vergelding zijn voor het uit de weg ruimen van enkele Talibanleiders. De Taliban heeft op zijn eigen communicatiekanaal de aanslag opgeëist.
VK 22.04.2017 Meer dan 140 Afghaanse militairen zijn vrijdag gedood bij een aanval van de Taliban op een basis van het regeringsleger in de noordelijke provincie Balkh. Tientallen soldaten raakten gewond. Mogelijk valt het dodental nog hoger uit. Het is de bloedigste terreuraanval op een Afghaanse legerbasis ooit.
Tien Talibanstrijders in legervoertuigen drongen verkleed als regeringssoldaten met een smoes het zwaarbewaakte hoofdkwartier van het 209e Afghaanse legerkorps bij Mazar-e-Sharif binnen en richtten er een bloedbad aan.
De meeste slachtoffers waren ongewapende soldaten die op dat moment de moskee op de basis verlieten of buiten de eetzaal aan hun lunch zaten. Onder de doden was ook een commandant. De Taliban gebruikten granaatwerpers, machinegeweren en op de twee voertuigen gemonteerde mitrailleurs. De Taliban konden volgens getuigen een eerste controlepost passeren door te doen alsof ze gewonde militairen vervoerden. Ze openden pas het vuur toen ze bij een tweede controlepost te horen kregen dat ze hun wapens moesten inleveren. Ze schoten twee bewakers dood, vuurden een granaat af op een derde checkpunt en konden vervolgens de basis binnenrijden.
De reactie kwam traag op gang omdat niemand in de verwarring direct aan een terreuraanslag dacht. ‘We werden aanvankelijk via de radio opgeroepen niet te schieten. Ze dachten dat het een misverstand zou kunnen zijn’, zei een overlevende zaterdag tegen persbureau Reuters. ‘Het was een totale chaos, ik wist niet wat ik moest doen’, aldus een gewond geraakte legerofficier. De aanvallers werden uiteindelijk doodgeschoten door commandotroepen die van elders op de basis kwamen. Twee terroristen brachten zelf hun bomgordels tot ontploffing. Mogelijk is een van de aanvallers gevangen genomen.
Het was een totale chaos, ik wist niet wat ik moest doen, aldus Gewonde legerofficier tegen persbureau Reuters.
Complexe operatie
Hoe hoog het totale aantal slachtoffers is bleef lang onduidelijk. Aanvankelijk ging het om enkele tientallen doden. Zaterdag liep het aantal steeds verder op. Het Afghaanse ministerie van defensie moet een officieel dodental nog bekendmaken, maar heeft al wel bevestigd dat dit boven de 100 ligt.
De Taliban eisten in een e-mail aan enkele media de verantwoordelijkheid voor de aanslag op. Die zou een vergelding voor de recente dood van een aantal Talibanleiders. Vier van de aanvallers zouden in het regeringsleger zijn geïnfiltreerd en zo de basis van binnenuit hebben verkend. De aanval maakt duidelijk dat de Taliban zeer wel in staat zijn tot complexe terreuroperaties. Het 209de legerkorps is gelegerd in het district Dihdadi in de provincie Balkh. Het is de grootste legerbasis in het noorden van Afghanistan. Het korps moet de rust en veiligheid bewaken in het noorden en noordoosten van het land, onder meer in de provincie Kunduz waar recent zwaar is gevochten.
Bij strikte inspecties hadden de aanvallers de hoofdpoort nooit kunnen passeren, aldus Nabestaande van overleden militair.
Familieleden van omgekomen soldaten namen zaterdag hun doodskisten in ontvangst bij de kazernepoort en uitten kritiek op de veiligheidsmaatregelen. ‘Als er strikte inspecties waren geweest, hadden de aanvallers de hoofdpoort nooit kunnen passeren’, zei Jan Agah uit de provincie Jowzjan tegen de BBC. Een neef van Agah werd gedood bij de aanval, een andere raakte gewond.
Bloedige aanslagen zijn geen zeldzaamheid in Afghanistan, waar de Taliban steeds meer terrein winnen naarmate de door de NAVO geleide westerse militaire alliantie zich terugtrekt. In maart kwamen meer dan 50 dokters, verplegers en patiënten om het leven bij een aanval van militanten van Islamitische Staat op een militair ziekenhuis in de hoofdstad Kabul.
Telegraaf 21.04.2017 Door een aanval van de Taliban op een basis van het Afghaanse leger zijn vrijdag zeker vijftig doden gevallen en meer dan 73 mensen gewond geraakt. De militanten bestormden de basis in de noordelijke provincie Balch, aldus een woordvoerder van het Afghaanse leger.
Gevreesd wordt dat het aantal doden oploopt omdat de veiligheidsdiensten het terrein nog onderzoeken. De ongeveer tien aanvallers hadden zich verkleed als Afghaanse soldaten. Eén aanvaller werd vastgenomen, de rest is gedood. De Taliban meldden overigens dat honderd Afghaanse militairen waren gedood.
Volgens een woordvoerder van het Amerikaanse leger vielen de Taliban een moskee en een eetzaal op de basis aan. Er zijn voor zover bekend geen Amerikanen bij de aanval omgekomen.
Telegraaf 21.04.2017 Afghanistan heeft langer buitenlandse militaire hulp nodig. Dat heeft demissionair minister Jeanine Hennis-Plasschaert van Defensie gezegd tijdens een tweedaags bezoek aan het land. Honderd Nederlandse militairen nemen deel aan de NAVO-missie in Afghanistan.
,,De Afghanen dragen pas sinds 2015 de volledige verantwoordelijkheid voor hun eigen veiligheid, maar daar hebben ze onze hulp nog langer bij nodig”, aldus Hennis vrijdag in een verklaring. Tegen meegereisde Nederlandse media zei ze persoonlijk voorstander te zijn van verlenging van de missie.
Nederland levert al vele jaren een bijdrage aan de missies in Afghanistan, eerder in Uruzgan en Kunduz. Momenteel verblijven de meeste Nederlanders in Mazar-e-Sharif en werken ze daar nauw samen met de Duitsers. Zij blijven daar nog tot eind dit jaar. De Duitsers hechten veel belang aan de Nederlandse bijdrage, aldus Defensie.
NU 21.04.2017 Door een aanval van de Taliban op een basis van het Afghaanse leger zijn vrijdag zeker vijftig doden gevallen en meer dan 73 mensen gewond geraakt.
De militanten bestormden de basis in de noordelijke provincie Balch, aldus een woordvoerder van het Afghaanse leger.
Gevreesd wordt dat het aantal doden oploopt omdat de veiligheidsdiensten het terrein nog onderzoeken. De ongeveer tien aanvallers hadden zich verkleed als Afghaanse soldaten. Eén aanvaller werd vastgenomen, de rest is gedood. De Taliban meldden overigens dat honderd Afghaanse militairen waren gedood.
Volgens een woordvoerder van het Amerikaanse leger vielen de Taliban een moskee en een eetzaal op de basis aan. Er zijn voor zover bekend geen Amerikanen bij de aanval omgekomen.
AD 15.04.2017 De luchtaanval met een Amerikaanse reuzenbom op een schuilplaats van strijders van Islamitische Staat in Afghanistan heeft volgens de lokale autoriteiten aan minstens 94 IS-leden het leven gekost.
De Amerikanen gooiden donderdag de zwaarste niet-nucleaire bom op een ondergronds tunnelcomplex van de Afghaanse IS in een bergachtig grensgebied ten zuidoosten van Kabul.
Onder de slachtoffers van de Amerikaanse luchtaanval waren vier commandanten, zo liet de gouverneur van de provincie Nangarhar vandaag via zijn woordvoerder weten.
Eerder werd gesproken van 36 gedode extremisten. Volgens de Afghaanse regering in Kabul werd door de aanval een belangrijk commandocentrum van IS volledig verwoest. Bij de aanval zouden geen burgerdoden zijn gevallen.
De GBU-43 is de zwaarste conventionele bom in het Amerikaanse arsenaal. Met conventioneel worden wapens bedoeld die geen chemische, biologische of nucleaire lading bevatten. De lading van 8.500 kilogram heeft een explosieve kracht die overeenkomt met 11 ton TNT.
De bijna 10.000 kilo zware bom wordt ook wel de ‘Mother of all Bombs‘ (MOAB) genoemd. Hij is meer dan 9 meter lang. Officieel staat MOAB voor Massive Ordnance Air Blast. De bom is voor het eerst getest in 2003, maar werd nooit eerder ingezet.
NOS 15.04.2017 Het dodental van de Amerikaanse bom-aanval op Afghanistan is opgelopen tot 94, zegt een woordvoerder van de provincie Nangarhar. De Verenigde Staten gooiden daar eergisteren de zwaarste niet-nucleaire bom uit hun arsenaal op.
De Afghanen zeiden aanvankelijk dat er 36 mensen om het leven waren gekomen, maar dat aantal is nu naar boven bijgesteld.
Doelwit van de Amerikanen was een gangenstelsel van terreurgroep Islamitische Staat. Zeker vier leiders van de terroristische organisatie zouden bij het bombardement om het leven zijn gekomen. Het dodental kan nog verder oplopen, omdat de autoriteiten het gebied nog doorzoeken.
Volgens de woordvoerder zijn de doden allen strijders van IS. Waar de Afghanen het aantal van 94 precies op baseren, is overigens onduidelijk.
B-52-bommenwerpers
De bom die werd gebruikt, door de VS ook wel ‘Moeder Aller Bommen’ genoemd, bevat 10 ton aan explosieven. Daarmee is het de zwaarste conventionele bom, maar nog vele malen minder krachtig dan de kleinste nucleaire bom. En in Vietnam dropten Amerikaanse B-52-bommenwerpers bijvoorbeeld ‘bommentapijten’ met tientallen bommen die samen een veel grotere impact hadden.
Stop being weird about the 11-ton MOAB. For some perspective, here is a B-52 starting to drop 81 1,000 pound bombs. pic.twitter.com/lm1DPyYFjs
Elsevier 15.04.2017 De zwaarste niet-nucleaire bom die de Amerikanen in hun bezit hebben, heeft voor meer doden gezorgd dan eerder werd aangenomen. Volgens de lokale autoriteiten in Afghanistan zijn zeker 94 IS-leden om het leven gekomen.
Onder hen waren vier commandanten, zo liet de gouverneur van de provincie Nangarhar zaterdag via zijn woordvoerder weten. De omgeving in het bergachtige gebied ten zuidoosten van de hoofdstad Kabul wordt nog uitgekamd.
‘Geen burgerdoden’
Eerder werd gesproken van 36 gedode extremisten. De aanval verwoestte een belangrijk commandocentrum en schuilplaats van IS volledig, zegt de regering in Kabul. Afghanistan zei gisteren in een verklaring dat er geen burgerdoden zijn gevallen. ‘De aanval werd uitgevoerd in samenwerking met ons en wel zo dat burgers zoveel mogelijk zijn ontzien,’ zegt de regering.
Veel lokale inwoners rond de geraakte grotten in de Nangarhar-provincie zouden reeds zijn gevlucht, uit angst voor de anti-IS-operatie die al enige tijd aan de gang is. Speciale Afghaanse eenheden zijn met de hulp van Amerikaanse luchtsteun dertien dagen geledenbegonnen met operaties tegen IS. ‘IS-doelen zijn geregeld gebombardeerd, maar het bombardement van donderdag is het grootste dat ik ooit zag,’ zegt district-gouverneur Ismail Shinwary.
Zwaarste niet-nucleaire bom
Volgens een woordvoerder van het presidentiële paleis is IS-commandant Siddiq Yar onder de doden. Afghanistan is blij dat de ‘IS-extremisten uit Pakistan’ zijn aangepakt. Ook de Amerikaanse president Donald Trump claimt het succes: ‘Het was een nieuwe succesvolle operatie. Ik ben erg trots op ons leger.’
De GBU-43 is de zwaarste conventionele bom in het Amerikaanse wapenarsenaal. Met conventioneel worden wapens bedoeld die geen chemische, biologische of nucleaire lading bevatten. De bijna 10.000 kilo zware bom wordt ook wel de ‘Mother of all Bombs’ (MOAB) genoemd vanwege de omvang en kracht. Officieel staat MOAB voor Massive Ordnance Air Blast. De bom ontploft in de lucht. De kracht die vrijkomt, richt op de grond grote schade aan: alles binnen een vierkante mijl gaat plat.
NU 14.04.2017 De zware bomaanval van de Verenigde Staten donderdag in Afghanistan heeft aan zeker 36 strijders van Islamitische Staat het leven gekost. De VS gebruikte de zwaarste niet-nucleaire bom die ooit bij een operatie gebruikt is.
Een woordvoerder van het Afghaanse ministerie van Defensie heeft het dodental gemeld en stelt dat er geen burgerslachtoffers zijn gevallen. De Verenigde Staten hebben zelf nog geen informatie gegeven over dodentallen. IS zelf ontkent vrijdagmiddag dat er aan hun kant slachtoffers zijn gevallen.
De VS voerde donderdag gerichte aanvallen uit op een afgelegen gebied in het oosten van Afghanistan. Het doelwit was een tunnelcomplex, bestaande uit grotten en bunkers van IS.
Bij de aanval is de zeer zware GBU-43-bom gebruikt, de zwaarste niet-nucleaire bom in het wapenarsenaal van de VS. De aanval werd uitgevoerd met een Lockheed MC-130-vliegtuig.
President Donald Trump noemde het bombardement het toonbeeld “voor een meer gespierd buitenlandbeleid”. Ook sprak hij van een “zeer succesvolle missie”.
De veiligheidssituatie blijft onzeker in Afghanistan, waar een aantal militante groeperingen probeert grondgebied te claimen. Momenteel zijn er circa 8.400 Amerikaanse militairen actief in het land. Ze voeren speciale anti-terrorismemissies uit of helpen en trainen de Afghaanse strijdkrachten.
NU 14.04.2017 De zware Amerikaanse bomaanval op ondergrondse stellingen van Islamitische Staat in een uithoek van Afghanistan donderdag kan “absoluut” worden gezien als een signaal richting Noord-Korea.
Dat zegt Noord-Korea-deskundige Koen de Ceuster van de Universiteit Leiden tegen NU.nl. “De bom wordt ook wel de ‘bunkerbuster’ genoemd en in Noord-Korea vinden rakettesten ondergronds plaats.”
De Verenigde Staten gebruikten bij de aanval in Afghanistan de zeer zware GBU-43 bom, de zwaarste niet-nucleaire bom in het wapenarsenaal van de VS. Minstens 36 IS-strijders werden daarbij gedood. Het was de eerste keer dat het land dit wapen gebruikte bij een operatie.
De Ceuster verwijt de Amerikanen last te hebben van tunnelvisie en de Amerikaanse president Donald Trump een gebrek aan langetermijnbeleid inzake Noord-Korea.
Marineschepen
De spanningen rond het Noord-Koreaanse kernwapenprogramma liepen deze week hoog op. Uit bezorgdheid stuurden de Verenigde Staten twee marineschepen, gewapend met Tomahawk-raketten richting het Koreaanse schiereiland.
De VS zou zelfs een preventieve luchtaanval voorbereiden op Noord-Korea. Zodra de Amerikanen ervan overtuigd zijn dat de Noord-Koreanen een nieuwe kernproef gaan uitvoeren, zullen ze toeslaan, meldde de Amerikaanse zender NBC vrijdag op basis van bronnen bij de geheime dienst.
Het Pentagon wilde niet speculeren over mogelijke scenario’s, maar Trump zei wel dat de maat vol is voor wat betreft de provocaties door Noord-Korea.
Spierballengerol
“Dreigen met een aanval lijkt op spierballengerol, al is het zeker niet uitgesloten dat die aanval er daadwerkelijk komt”, stelt De Ceuster. “Dat is de onvoorspelbaarheid van Trump: je weet niet wat er gebeurt.”
Het bewijs daarvoor leverde de Amerikaanse president vorige week al door toestemming te geven voor de luchtaanval op een Syrische luchtmachtbasis uit wraak op een gifgasaanval in dat land. “De consequenties van zijn aanvallen zijn dat de stukken op het schaakbord grondig door elkaar geschud worden, maar met een aanval op Noord-Korea bewandelt de VS onbetreden paden.”
Noord-Korea voerde de afgelopen maanden tot ongenoegen van de rest van de wereld meerdere rakettests uit. Zaterdag begint in het land de viering van de 105e geboortedag van oud-leider Kim II-Sung en Noord-Korea wil tijdens de festiviteiten ook een kernproef uitvoeren. Daarbij stellen experts dat op de testlocatie Punggye-ri, waar eerder al kernproeven werden gehouden, verhoogde activiteit is te zien.
De Ceuster stelt dat er vanuit moet worden gegaan dat die kernproef er komt. “Het regime lokt hiermee een aanval van de VS uit en er zullen zeker sancties volgen, maar als ze het afblazen, geven ze toe aan de internationale druk.”
Het antwoord van de Amerikanen daarop zou kunnen zijn dat zij besluiten om Noord-Korea aan te vallen. “Wat er dan gebeurt weet niemand, dat hangt ook van het doelwit af”, zegt De Ceuster. “Maar als ze overgaan tot militair ingrijpen zal dat buitengewoon destabiliserend werken in de regio. China zal dat te allen tijde willen voorkomen.”
De Ceuster hoopt dat het niet zover komt en dat Trump geleerd heeft van de lessen van de Chinese president Xi Jinping, waarmee de Amerikaanse president vorige week een ontmoeting had. “Xi Jinping weet dat een preventieve daad niet werkt en dat je het probleem Noord-Korea met een aanval niet effectief oplost”, zegt hij. “Bovendien zal een aanval het regime in de kaart spelen. Het bevestigt namelijk wat Noord-Korea al jaren verkondigt: dat het land zich moet wapenen tegen de grote vijand, de VS.”
De Ceuster waarschuwt dat Noord-Korea een aanval door de VS niet aan zich voorbij zal laten gaan. Een eventuele tegenaanval kan volgens hem gericht zijn op militaire doelen van de VS. Over een kernwapen die het vasteland van de VS kan bereiken, beschikt Noord-Korea op dit moment niet. “Het duurt volgens prognoses minimaal nog twee jaar voordat zij daar de technologie voor hebben.”
Maar zelfs als de Noord-Koreanen een kernwapen in handen hebben, is de situatie volgens De Ceuster nog beheersbaar. “Het gevaar is ook wat doen ze met die technologie, verkopen ze die? Noord-Korea is ook een speler op de wapenmarkt.”
De Ceuster hoopt dat de oplossingen alsnog aan de onderhandelingstafel worden gezocht. “Belangrijk hierbij is om te kijken wat de belangen zijn van Noord-Korea. Als je het gevoel van onveiligheid die Noord-Korea voelt wegneemt, is er ook geen reden om een kernwapen te hebben.”
“Het is aan de internationale gemeenschap om een antwoord te vinden. Tot nu toe is de wereld niet in staat gebleken om het raketprogramma van Noord-Korea tegen te houden.”
Telegraaf 14.04.2017 De Amerikanen hebben donderdag voor het eerst een MOAB ingezet. Een militair toestel liet de zogenoemde ’moeder aller bommen’ vallen boven de Afghaanse provincie Nangarhar. Wat is deze bom en wat kan hij aanrichten?
MOAB staat officieel voor Massive Ordnance Air Blast, maar heet onder meer in militaire kringen ook Mother of All Bombs, vanwege de omvang en kracht. De technische benaming is GBU-43/B. De conventionele bom weegt ongeveer 10.000 kilo en wordt doorgaans vervoerd en afgeworpen met een C-130 Hercules.
De ontwikkeling van het projectiel begon in 2002, vooral ter afschrikking van Irak, en het voorjaar daarop volgde een succesvolle test. Het is een aangepaste versie van de Daisy Cutter, een bom die onder meer in de Vietnamoorlog werd gebruikt. Er zouden in elk geval vijftien MOAB’s zijn geproduceerd, op een militaire basis in Florida.
Zijn kracht is veel kleiner dan die van een moderne atoombom. De bom ontploft in de lucht en de kracht die daarbij vrijkomt, richt op de grond de schade aan, zo ongeveer alles binnen een vierkante mijl gaat plat. Volgens Amerikaanse media zijn de Verenigde Staten het enige land dat dergelijke bommen heeft. Wel gaan er geruchten dat ook Rusland over iets soortgelijks beschikt. Die wordt in legerkringen de FOAB genoemd (Father of All Bombs).
Elsevier 14.04.2017 Het Amerikaanse bombardement op stellingen van Islamitische Staat (IS) in Afghanistan is succesvol verlopen. Dat meldt althans het Afghaanse ministerie van Defensie.
Zeker 36 jihadisten zijn donderdag gedood, meldt een woordvoerder volgens de BBC. Afghanistan zegt in een verklaring dat er geen burgerdoden zijn gevallen. ‘De aanval werd uitgevoerd in samenwerking met ons en wel zo dat burgers zoveel mogelijk zijn ontzien,’ zegt de regering.
Veel lokale inwoners rond de geraakte grotten in de Nangarhar-provincie zouden reeds zijn gevlucht, uit angst voor de anti-IS-operatie die al enige tijd aan de gang is. Speciale Afghaanse eenheden zijn met de hulp van Amerikaanse luchtsteun dertien dagen geleden begonnen met operaties tegen IS. ‘IS-doelen zijn geregeld gebombardeerd, maar het bombardement van gisteren is het grootste dat ik ooit zag,’ zegt district-gouverneur Ismail Shinwary.
Volgens een woordvoerder van het presidentiële paleis is IS-commandant Siddiq Yar onder de doden. Afghanistan is blij dat de ‘IS-extremisten uit Pakistan’ zijn aangepakt. Ook de Amerikaanse president Donald Trump claimt het succes: ‘Het was een nieuwe succesvolle operatie. Ik ben erg trots op ons leger.’
Zwaarste niet-nucleaire bom
Niet zo gek. De Amerikanen gooiden de zwaarste niet-nucleaire bom die ze hebben. Het doelwit was een ondergronds complex van de Afghaanse tak van IS in een bergachtig grensgebied ten zuidoosten van Kabul. De bijna 10.000 kilo zware bom wordt ook wel de ‘Mother of all Bombs’ (MOAB) genoemd vanwege de omvang en kracht.
Officieel staat MOAB voor Massive Ordnance Air Blast. De technische benaming is GBU-43/B. De MOAB wordt afgeworpen door een C-130 Hercules. De ontwikkeling van het projectiel begon in 2002, toen ter afschrikking van Saddam Husseins Irak. In het voorjaar erop volgde een succesvolle test. De bom ontploft in de lucht. De kracht die vrijkomt, richt op de grond grote schade aan: alles binnen een vierkante mijl gaat plat.
Er zouden zeker vijftien MOAB’s zijn geproduceerd op een militaire basis in Florida. Volgens Amerikaanse media zijn de Verenigde Staten het enige land dat dergelijke bommen bezit. Wel gaan er geruchten dat Rusland over iets soortgelijks beschikt. Die wordt in legerkringen de FOAB genoemd (Father of All Bombs). Het is de eerste keer dat een MOAB-bom is gebruikt op het slagveld.
Tom Reijner (1986) werkt sinds augustus 2013 op de webredactie. Hij studeerde Politicologie en Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
VK 13.04.2017 De Verenigde Staten heeft donderdag de allerzwaarste bom uit haar niet-nucleaire arsenaal ingezet tegen terreurgroep Islamitische Staat (IS) in Afghanistan. Hierbij zijn zeker 36 IS-strijders gedood. Dat heeft het Afghaanse ministerie van Defensie vrijdag bekendgemaakt.
Volgens het ministerie heeft de aanval in goed overleg plaatsgevonden. Er zijn geen burgers omgekomen. Het is de eerste keer dat de Amerikaanse luchtmacht de ‘moeder aller bommen’ gebruikte. De bom heeft een kracht van 11 ton TNT.
Een bommenwerper wierp de bijna tienduizend kilo zware GBU-43 af op een stelsel van grotten en bunkers van ISIS-K, zoals de Afghaanse tak van IS wordt genoemd.
Het ondergrondse gangenstelsel ligt in de provincie Nangarhar bij de grens met Pakistan. De VS maken zich steeds meer zorgen over het oprukken van de terreurgroep in Afghanistan, waar ze ook al worden geconfronteerd met een opmars van de Taliban.
IS dook begin 2015 op in Afghanistan, in eerste instantie onder de naam Khorasan. Het is de eerste tak van IS buiten de Arabische wereld.
Volgens generaal John Nicholson, de commandant van de internationale troepenmacht in Afghanistan, was de bom bedoeld om het offensief tegen ISIS-K kracht bij te zetten.
Mogelijk was het ook machtsvertoon door de nieuwe regering van president Donald Trump. Die gaf vorige week al het bevel tot een bombardement op een Syrische luchtmachtbasis als vergelding voor de gifgasaanval op Khan Skeikhoun, waarbij tientallen mensen om het leven kwamen. Eerder zei Trump herhaaldelijk dat hij geen voorstander is van het aanvallen van Syrië.
Alles wat u moet weten over de Amerikaanse luchtaanval in Syrië;
Trump’s wispelturige presidentschap in 3 bedrijven
De NAVO is toch niet achterhaald, China is toch geen wisselkoersmanipulator en Stephen Bannon is toch geen nauwe vriend en meesterstrateeg. In een week tijd is Donald Trump compleet gedraaid.Lees hier wat daarachter zit.Trump pakt Assad aan: zo reageert de wereld
De Verenigde Staten hebben vorige week een militaire basis van het Syrische leger aangevallen, als reactie op de gifgasaanval dinsdag in Khan Sheikhoun, waarbij tientallen mensen om het leven kwamen. Het is de eerste keer dat de VS het regime van Assad rechtstreeks aanvallen.Volg en lees meer over: VERENIGDE STATEN VAN AMERIKA
NU 13.04.2017 De Verenigde Staten hebben donderdag een zware luchtaanval uitgevoerd in een afgelegen gebied in Afghanistan. Daarbij is een tunnelcomplex, bestaande uit grotten en bunkers, van Islamitische Staat (IS) geraakt.
De aanval vond plaats in het district Achin in de provincie Nangarhar in de buurt van de grens met Pakistan. Dat bevestigt het Amerikaanse leger.
Bij de aanval uitgevoerd door een Lockheed MC-130 is volgens het Pentagon de zeer zware GBU-43-bom gebruikt, de zwaarste non-nucleaire bom in het wapenarsenaal van de VS. Het is de eerste keer dat het land deze bom bij een militaire actie inzet.
Slachtoffers
Het Amerikaanse leger stelt in een verklaring dat bij de aanval alles gericht is om zoveel mogelijk schade toe te richten aan IS. Ook zeggen de Amerikanen dat het risico op slachtoffers onder militairen van Afghaanse en Amerikaanse strijdkrachten minimaal is en dat er alles aan gedaan is om burgerslachtoffers te voorkomen.
“Nu de verliezen aan de kant van IS zijn toegenomen, gebruiken zij geïmproviseerde bommen, bunkers en tunnels om zich beter te verdedigen”, zegt de Amerikaanse generaal John Nicholson. “Dit is de juiste munitie om deze obstakels te reduceren en het momentum te houden in onze strijd tegen IS”, zo rechtvaardigt hij het gebruik van de GBU-43-bom.
De Amerikaanse president Donald Trump noemde het bombardement het bewijs “voor een meer gespierd buitenlandbeleid”. Ook sprak hij van een “zeer succesvolle missie”.
Over eventuele slachtoffers is nog niets bekend. Ook is nog niet duidelijk hoeveel schade de bom precies heeft aangericht
Luchtaanval VS op IS in Afghanistan
Veiligheid
De veiligheidssituatie blijft precair in Afghanistan, waar een aantal militante groeperingen probeert grondgebied te claimen. Momenteel zijn er circa 8.400 Amerikaanse militairen actief in het land. Ze voeren speciale anti-terrorismemissies uit of helpen en trainen de Afghaanse strijdkrachten.
Het aantal burgerslachtoffers in Afghanistan door Amerikaanse bombardementen is in 2016 sterk gestegen. Vorig jaar viel het hoogste aantal burgerslachtoffers sinds 2009.
Telegraaf 13.04.2017 Het Amerikaanse leger heeft donderdag een enorme bom laten vallen op Afghanistan. De MOAB-bom was gericht op tunnels en personeel van IS in het oosten van het land.
De bom zou om 19.00 uur lokale tijd zijn gedropt in het district Achin, gelegen in de oostelijke provincie Nangarhar. Het is nog niet duidelijk hoe groot de schade is.
MOAB
Het is de eerste keer dat de MOAB-bom (Massive Ordnance Air Blast), is gebruikt, aldus Amerikaanse bronnen. Deze bom is een van de grootste niet-nucleaire bommen, bijnaam ’Mother Of All Bombs (Moeder Van Alle Bommen)’, die de Amerikanen hebben. De GBU-43 werd ontwikkeld tijdens de oorlog in Irak maar was vooralsnog nog nooit ingezet in een gevechtssituatie.
De bom weegt in totaal zo’n 10.000 kilo en kan niet met een normale bommenwerper worden vervoerd. Er is een vrachtvliegtuig nodig om de MOAB te verplaatsen.
’Verdediging versterkt’
Islamitische Staat heeft zijn verdediging in Afghanistan versterkt met ,,geïmproviseerde explosieven, bunkers en tunnels”, aldus de Amerikaanse strijdkrachten in een verklaring die naar Amerikaanse media is gestuurd. De MOAB zou ,,de juiste munitie” zijn om dergelijke obstakels aan te pakken.
De inzet van de bom diende ook om de kans te minimaliseren dat slachtoffers zouden vallen onder Amerikaanse en Afghaanse militairen die actief zijn in het gebied. De VS benadrukken al het mogelijke te hebben gedaan om burgerslachtoffers te voorkomen.
Elsevier 13.04.2017 Een primeur voor de Amerikanen in de strijd tegen terreurbeweging Islamitische Staat (IS). Voor het eerst hebben de Verenigde Staten een zogenoemde MOAB-bom ingezet tegen de terroristen.
Het gebeurde in de Afghaanse provincie Nangarhar. Daar liet een Amerikaans militair toesten de zogenoemde ‘moeder van alle bommen’ vallen.
Grootste niet-nucleaire bom
Het gaat om een ‘Massive Ordnance Air Blast’ (MOAB, in de volksmond ook welMother of all Bombs genoemd). Het is een van de zwaarste niet-nucleaire explosief in het Amerikaanse arsenaal, en de kracht ervan wordt soms vergeleken met een kleine nucleaire bom. Volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie is de bom nog niet eerder gebruikt in een gevechtssituatie.
De aanval van donderdag was gericht op Afghaanse grotten die zouden worden gebruikt door IS. Volgens Amerikaanse militairen heeft IS zijn verdediging in Afghanistan versterkt met ‘geïmproviseerde explosieven, bunkers en tunnels’, meldt het Amerikaanse ministerie in een verklaring. De MOAB zou de ‘juiste munitie’ zijn om dit type obstakels aan te pakken.
Minimaliseren militaire slachtoffers
De bom zou ook zijn ingezet om de kans dat slachtoffers zouden vallen onder Amerikaanse en Afghaanse militairen die in het gebied actief zijn te minimaliseren. Ook zou volgens de Amerikaanse regering er alles aan zijn gedaan om burgerslachtoffers te voorkomen.
Het Amerikaanse leger schatte vorig jaar dat er ongeveer 1.000 tot 3.000 leden van IS actief zijn in Afghanistan. Vaak zijn het overlopers die eerder bij de Taliban hoorden. Er is voorlasnog geen informatie over het effect van de bom van donderdag.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
AD 30.03.2017 Diverse medewerkers van de Amerikaanse ambassade in Afghanistan zijn de wacht aangezegd vanwege drugsgebruik en -handel. Het gaat vooral om Amerikaanse staatsburgers. Juist de VS steken veel geld in het antidrugsprogramma in het land.
De ambassade in Kabul was op onderzoek uitgegaan nadat een van de personeelsleden ‘verward en op het oog onder invloed’ rondliep. Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigde dat zes mensen op straat zijn gezet, maar ontkende berichten dat het om 22 medewerkers zou gaan.
De VS hebben volgens opgaven van de Senaat sinds 2012 rond 8,5 miljard euro gestoken in projecten tegen drugs. Afghanistan is de grootste producent van opium in de wereld. Opium is de grondstof voor heroïne.
Telegraaf 26.03.2017 De Verenigde Staten hebben bij een luchtaanval in Afghanistan een bekende terroristenleider van al-Qaeda gedood. Dat meldt het Pentagon zaterdag (lokale tijd) in een verklaring.
De aanval zou plaats hebben gevonden op 19 maart en daarbij zou Qari Yasin zijn omgekomen. ,,De dood van Yasin is het bewijs dat terroristen die de islam zwartmaken en zich doelbewust richten op onschuldige mensen niet zullen ontkomen aan gerechtigheid”, zei Jim Mattis, de Amerikaanse minister van Defensie.
De bekende al-Qaeda-militant is verantwoordelijk voor de dood van tientallen mensen waaronder twee Amerikaanse soldaten, bij een bomaanslag in een hotel in de Pakistaanse stad Islamabad in 2008. Bovendien zou hij een rol hebben gespeeld bij de dodelijke aanslag op een bus van het nationale cricketteam van Sri Lanka in 2009. De spelers en begeleiders werden beschoten toen zij in een bus met politiebegeleiding op weg waren naar de Pakistaanse stad Lahore. Door de aanslag kwamen zes agenten en de chauffeur van het voertuig met scheidsrechters om het leven.
NU 26.03.2017 De Verenigde Staten hebben bij een luchtaanval in Afghanistan een bekende terroristenleider van al-Qaeda gedood. Dat meldt het Pentagon zaterdag (lokale tijd) in een verklaring.
De aanval zou plaats hebben gevonden op 19 maart en daarbij zou Qari Yasin zijn omgekomen. “De dood van Yasin is het bewijs dat terroristen die de islam zwartmaken en zich doelbewust richten op onschuldige mensen niet zullen ontkomen aan gerechtigheid”, zei Jim Mattis, de Amerikaanse minister van Defensie.
De bekende al-Qaeda-militant is verantwoordelijk voor de dood van tientallen mensen waaronder twee Amerikaanse soldaten, bij een bomaanslag in een hotel in de Pakistaanse stad Islamabad in 2008.
Bovendien zou hij een rol hebben gespeeld bij de dodelijke aanslag op een bus van het nationale cricketteam van Sri Lanka in 2009. De spelers en begeleiders werden beschoten toen zij in een bus met politiebegeleiding op weg waren naar de Pakistaanse stad Lahore. Door de aanslag kwamen zes agenten en de chauffeur van het voertuig met scheidsrechters om het leven.
AD 25.03.2017 Zeven maanden na een bloedige aanval van de Taliban heeft de Amerikaanse Universiteit in de Afghaanse hoofdstad Kabul de deuren heropend. De ‘oriëntatiedagen’ zijn begonnen en het reguliere onderwijs gaat dinsdag weer van start, deelde de leiding van de instelling vandaag mee.
In augustus 2016 drongen twee zwaarbewapende Taliban de universiteit binnen, nadat een derde met een bomauto een opening had geforceerd. Pas na tien uur wisten veiligheidstroepen de indringers uit te schakelen. Zestien mensen werden gedood: studenten, docenten en veiligheidstroepen. Ook raakten 53 mensen gewond.
NU 09.03.2017 Het dodental door de aanval van IS-leden op het legerziekenhuis in de Afghaanse hoofdstad Kabul is opgelopen tot 49.
Ook raakten 76 mensen gewond, van wie er donderdag nog tien in kritieke toestand verkeerden. Dat heeft het Afghaanse ministerie van Volksgezondheid meegedeeld.
De aanval werd uitgevoerd door vijf IS-aanhangers, die allen zijn omgekomen. Islamitische Staat publiceerde in de loop van de nacht hun namen met foto’s.
Zij openden de aanval woensdag om 09.00 lokale tijd. Een blies zichzelf op bij de ingang, waarna de anderen binnendrongen, op artsen en patiënten begonnen te schieten en handgranaten gooiden. Het duurde zeven uur voordat speciale eenheden de laatste aanvaller wisten uit te schakelen.
Het vierhonderd bedden tellende Sardar Mohammed Daud Khan-ziekenhuis in het centrum van Kabul is het grootste en best uitgeruste legerhospitaal in Afghanistan. Behalve militairen en politieagenten worden ook hun gezinsleden daar behandeld.
Telegraaf 09.03.2017 Het dodental door de aanval van IS-leden op het legerziekenhuis in de Afghaanse hoofdstad Kabul is opgelopen tot 49. Ook raakten 76 mensen gewond, van wie er donderdag nog tien in kritieke toestand verkeerden. Dat heeft het Afghaanse ministerie van Volksgezondheid meegedeeld.
De aanval werd uitgevoerd door vijf IS-aanhangers, die allen zijn omgekomen. Islamitische Staat publiceerde in de loop van de nacht hun namen met foto’s.
Zij openden de aanval woensdag om 09.00 lokale tijd. Een blies zichzelf op bij de ingang, waarna de anderen binnendrongen, op artsen en patiënten begonnen te schieten en handgranaten gooiden. Het duurde zeven uur voordat speciale eenheden de laatste aanvaller wisten uit te schakelen.
Het vierhonderd bedden tellende Sardar Mohammed Daud Khan-ziekenhuis in het centrum van Kabul is het grootste en best uitgeruste legerhospitaal in Afghanistan. Behalve militairen en politieagenten worden ook hun gezinsleden daar behandeld.
VK 08.03.2017 Jihadisten in witte doktersjassen met automatische geweren hebben woensdag een militair ziekenhuis in de Afghaanse hoofdstad Kabul bestormd. Bij de aanval zijn 49 doden en vijftig gewonden gevallen.
De jihadisten verschansten zich op de bovenste verdieping en openden het vuur. Artsen en patiënten verstopten zich onder bedden of klommen door de ramen op richels aan de gevels.
De aanval begon gisterochtend rond 9 uur plaatselijke tijd en werd vrijwel meteen opgeëist door de Afghaanse onderafdeling van Islamitische Staat (IS). Het doelwit, het Sardar Mohammad Daud Khan-ziekenhuis, is met vierhonderd bedden het grootste militaire ziekenhuis van Afghanistan, en ligt midden in de zwaarbewaakte diplomatieke wijk van Kabul.
De aanval laat zien hoe precair de veiligheidssituatie in Afghanistan is geworden sinds de door de VS geleide westerse alliantie vanaf eind 2014 haar militaire inzet heeft afgebouwd. Groepen als IS en de Taliban zijn in staat tot grote aanslagen in het hart van Kabul. Mede daarom vroeg de Amerikaanse bevelhebber in het land, generaal John Nicholson, onlangs om duizenden extra militairen.
Zelfmoordcommando’s
Het plaatselijke filiaal van IS (IS Khorasan Province) strijdt zowel tegen de regering in Kabul als tegen de Taliban
Bij de aanval van woensdag waren volgens het Afghaanse ministerie van Defensie vier jihadisten betrokken, twee zelfmoordcommando’s die hun bomgordel lieten ontploffen toen ze in het ziekenhuis waren, en twee schutters die door veiligheidstroepen werden gedood. Volgens door Reuters geciteerde getuigen waren de schutters al binnen toen de eerste bom rond 9 uur afging.
Afghaanse veiligheidstroepen kwamen snel in actie. Het ziekenhuiscomplex werd direct hermetisch afgesloten. Vanuit helikopters die boven het complex hingen lieten commando’s zich op het dak zakken om daarna schietend etage na etage schoon te vegen. De hele operatie duurde uren. Halverwege de middag waren alle aanvallers dood en werd het sein veilig gegeven.
De overlevenden prezen zich gelukkig, zoals Zia Zabuli, opgenomen vanwege een beenwond. Toen hij en drie medepatiënten een van de schutters zagen naderen, verstopten ze zich in een kamer en schoven bedden en stoelen voor de deur, zei Zabuli na afloop tegen Reuters. Vanuit hun schuilplaats hoorden ze de explosies en schotenwisselingen. ‘We hielden ons muisstil en baden.’
De aanval werd opgeëist door IS via zijn persbureau Amaq. Het plaatselijke filiaal van IS (IS Khorasan Province) strijdt zowel tegen de regering in Kabul als tegen de Taliban. In militaire zin marginaal, met slechts een klein gebiedje ten oosten van Kabul in vaste handen, is de beweging afgelopen twee jaar wel in staat gebleken tot het plegen van grote en complexe aanslagen.
Een aanval op een ziekenhuis is een aanval op heel Afghanistan, aldus Afghaanse president Ashraf Ghani.
Veel sterker dan IS zijn de Taliban, die sinds ze in 2001 door de Amerikanen werden verslagen weer in opmars zijn. De Taliban willen de westerse troepen en de door het Westen gesteunde regering weg hebben en de islamitische wet herstellen. Ook de Taliban plegen aanslagen (vorige week nog een dubbelaanslag op bureaus van de politie en de inlichtingendienst – met tientallen doden), maar woensdag ontkenden ze direct elke betrokkenheid.
De aanval werd gisteren van alle kanten veroordeeld. In zijn toespraak vanwege Internationale Vrouwendag zei de Afghaanse president Ashraf Ghani: ‘In alle godsdiensten wordt een ziekenhuis gezien als een onaantastbare plek. Een aanval op een ziekenhuis is een aanval op heel Afghanistan.’
De VN-missie in Afghanistan sprak van een oorlogsmisdaad. Humanitair coördinator Adele Khodr riep alle strijdende partijen in Afghanistan op ziekenhuizen, artsen en patiënten te respecteren. Volgens haar waren er afgelopen jaar 41 aanvallen op ziekenhuizen en medisch personeel.
NU 08.03.2017 Bij een aanslag op een militair ziekenhuis in Kabul zijn zeker dertig doden en meer dan vijftig gewonden gevallen. Drie gewapende mannen vielen woensdag het ziekenhuis binnen en namen het personeel en patiënten onder vuur.
Aan het begin van de middag (lokale tijd) blies een man zichzelf op bij het ziekenhuis. Daarna vielen gewapende mannen gekleed in doktersjassen de ziekenzalen binnen en schoten om zich heen. Terreurbeweging Islamitische Staat (IS) heeft de aanslag opgeëist.
Afghaanse veiligheidstroepen omsingelden het ziekenhuis en namen de aanvallers onder vuur. Mogelijk blies een tweede aanvaller zichzelf op. De mannen hadden automatische wapens en handgranaten.
Volgens een woordvoerder van het ministerie van Defensie wordt nog steeds “hevig gevochten” rondom het ziekenhuis. Zeker een aanvaller zou zijn gedood. Ook kwam een Afghaanse militair om het leven en raakten drie anderen gewond. Twee aanvallers zouden nog in het gebouw aanwezig zijn.
President Ashraf Ghani maakte in een toespraak in verband met Internationale Vrouwendag melding van “een terroristische aanslag die de menselijke waarden vertrapt”.
Taliban
Het Sardar Mohammad Daud Khan ziekenhuis telt vierhonderd bedden. De patiënten zijn voornamelijk Afghaanse militairen. Het gebouw ligt in een internationale wijk in Kabul waar onder meer de Amerikaanse ambassade is gevestigd.
In tegenstelling tot eerder berichten, is de aanslag niet het werk van de Taliban. Die groepering pleegt geregeld aanslagen in Afghanistan. Vorige week vielen bij een aanval op een politiebureau nog tientallen gewonden.
Telegraaf 08.03.2017 Door een aanval op een militair ziekenhuis in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn woensdag zeker dertig doden gevallen. De aanval begon woensdagochtend vroeg en werd uitgevoerd door gewapende mannen die waren verkleed als medisch personeel. Terreurgroep Islamitische Staat heeft de aanval opgeëist.
De Afghaanse veiligheidstroepen hadden uren nodig om het hospitaal weer in handen te krijgen. Na de gevechten bleek dat er tientallen doden waren gevallen. Aanvankelijk meldden lokale autoriteiten drie tot zes doden.
Aan het begin van de aanval blies een zelfmoordenaar zich op bij de achteringang van het Sardar Mohammad Daud Khan met ongeveer vierhonderd bedden. Daarna drongen drie zwaarbewapende terroristen het complex binnen. De aanvallers zijn gedood.
Telegraaf 25.02.2017 Talibanstrijders hebben een raket afgevuurd op een schoolklas in het oosten van Afghanistan. Volgens de gouverneur van Laghman, de provincie waar dat gebeurde, kwamen twee scholieren om het leven.
Zeven andere kinderen raakten gewond. De Taliban hebben geen commentaar gegeven op de aanval.
AD 21.02.2017 Een Nederlandse soldaat van de landmacht is in Afghanistan lichtgewond geraakt toen het pistool van zijn collega per ongeluk afging. Dat meldde het ministerie van Defensie vandaag. De marechaussee onderzoekt de oorzaak van het incident met de semi-automatische Glock 17.
Het gebeurde eerder deze week op de Nederlandse basis in Mazar-e-Sharif. De soldaat is ter plekke behandeld en was zelf in staat om zijn familie te informeren. De Koninklijke Marechaussee doet onderzoek naar de toedracht, volgens Defensie.
Ongeveer honderd Nederlanders zijn in Afghanistan voor de NAVO-missie Resolute Support. De Nederlanders adviseren en trainen sinds 2015 hogere officieren van het Afghaanse leger en de politie. De missie duurt nog tot eind dit jaar.
Telegraaf 19.02.2017 Een vooraanstaande commandant van al-Qaeda, Qari Saifullah Akhtar, is gedood bij een actie van de Afghaanse inlichtingendienst NDS. Daarbij kwam ook een al-Qaedastrijder om, meldde de NDS zondag.
Qari Saifullah Akhtar had de leiding over 30.000 Pakistaanse strijders tot het einde van het bewind van de Taliban in Afghanistan in 2001.
Akhtar werd eerder meerdere keren opgepakt in Pakistan, maar weer vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs. Hij zou betrokken zijn geweest bij een dubbele zelfmoordaanslag in 2007 op oud-premier Benazir Bhutto. Zij overleefde de aanslag, maar 139 mensen kwamen om. Twee maanden later tijdens een verkiezingsbijeenkomst in Rawalpindi kwam Bhutto alsnog om het leven door een bomaanslag.
AD 19.02.2017 Een vooraanstaande commandant van al-Qaeda, Qari Saifullah Akhtar, is gedood bij een actie van de Afghaanse inlichtingendienst NDS. Daarbij kwam ook een al-Qaedastrijder om.
Dat meldde de NDS vandaag. Qari Saifullah Akhtar had de leiding over 30.000 Pakistaanse strijders tot het einde van het bewind van de Taliban in Afghanistan in 2001.
Akhtar werd eerder meerdere keren opgepakt in Pakistan, maar weer vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs. Hij zou betrokken zijn geweest bij een dubbele zelfmoordaanslag in 2007 op oud-premier Benazir Bhutto. Zij overleefde de aanslag, maar 139 mensen kwamen om. Twee maanden later tijdens een verkiezingsbijeenkomst in Rawalpindi kwam Bhutto alsnog om het leven door een bomaanslag.
AD 12.02.2017 Zeker achttien burgers zijn afgelopen week om het leven gekomen bij luchtaanvallen in de Afghaanse provincie Helmand. Het gaat vooral om vrouwen en kinderen, concludeerden onderzoekers van de Verenigde Naties.
Amerikaanse legerfunctionarissen stelden dat hun toestellen vorige week zo’n dertig bombardementen hebben uitgevoerd in de provincie. Een woordvoerder van de internationale coalitie in land zei dat de beschuldigingen worden onderzocht.
Volgens de VN zijn de aanvallen uitgevoerd door ‘internationale strijdkrachten’, maar volgens legerbronnen waren alleen Amerikaanse toestellen betrokken bij recente bombardementen. De VN roepen strijdende partijen op alle mogelijke maatregelen te nemen om burgers te beschermen.
De nabestaanden van de slachtoffers in het ziekenhuis in Lashkar Gah eisen een verklaring. ,,Hoe kunnen vrouwen en kinderen Taliban zijn?”, vroeg een man zich af. Hij stelde dat elf mensen omkwamen toen het huis van zijn broer donderdag werd gebombardeerd.
NU 11.02.2017 Zeker zeven mensen zijn om het leven gekomen door een zelfmoordaanslag bij een bank in de Afghaanse stad Lashkar Gah. De aanslagpleger liet zijn auto volgens de autoriteiten ontploffen naast een voertuig van het Afghaanse leger.
De wagen van de dader was volgeladen met explosieven, zei een woordvoerder van de gouverneur van de provincie Helmand. De terrorist sloeg toe toen Afghaanse militairen hun soldij kwamen ophalen. Door de explosie kwamen zeker vier burgers en drie militairen om het leven. Ook raakten twintig mensen gewond.
De Taliban zijn vermoedelijk verantwoordelijk voor de aanslag. De beweging noemde de dader op Twitter een martelaar en beweerde dat 39 soldaten verwondingen hebben opgelopen of zijn gedood. De extremisten komen na een aanslag doorgaans met hogere slachtofferaantallen dan de autoriteiten.
In Helmand zijn honderden buitenlandse militairen aanwezig om namens de NAVO hun Afghaanse collega’s te trainen en begeleiden.
AD 11.02.2017 Zeker zeven mensen zijn om het leven gekomen door een zelfmoordaanslag bij een bank in de Afghaanse stad Lashkar Gah. De aanslagpleger liet zijn auto volgens de autoriteiten ontploffen naast een voertuig van het Afghaanse leger.
Volgens een woordvoerder van de gouverneur van de provincie Helmand was de wagen van de dader volgeladen met explosieven. De terrorist sloeg toe toen Afghaanse militairen hun soldij kwamen ophalen. Door de explosie kwamen zeker vier burgers en drie militairen om het leven. Ook raakten twintig mensen gewond.
Taliban
Vermoedelijk zijn de Taliban verantwoordelijk voor de aanslag. De beweging noemde de dader op Twitter een martelaar en beweerde dat 39 soldaten verwondingen hebben opgelopen of zijn gedood. De extremisten komen na een aanslag doorgaans met hogere slachtofferaantallen dan de autoriteiten.
In Helmand zijn honderden buitenlandse militairen aanwezig om namens de NAVO hun Afghaanse collega’s te trainen en begeleiden.
NU 11.02.2017 Een Nederlands echtpaar dat een aanslag van de Taliban overleefde tijdens een reis door Afghanistan overweegt het Britse reisbureau waarbij zij hun reis boekten voor de rechter te slepen.
De man (73) jaar oud en de vrouw (70) reisden in augustus met een busje met acht andere toeristen door het noordwesten van Afghanistan toen zij werden beschoten door een antitankwapen, meldt de Volkskrant zaterdag.
Het is de eerste keer dat het echtpaar naar buiten treedt met het verhaal van de aanslag. Eerder was nog niet bekend dat onder de mensen die de aanslag meemaakten ook Nederlanders zaten, meldt de krant.
Omdat het projectiel uiteindelijk het rechtervoorwiel raakte, raakte niemand in de bus zwaargewond. De Nederlandse vrouw werd door zo’n twintig granaatscherven getroffen. De schade werd niet door verzekeraars vergoed omdat die meestal bij aanslagen niet uitkeren.
Aangeklaagd
Een Britse reiziger die de aanslag ook meemaakte heeft het Engelse Hinterland Travel nu aangeklaagd. De rechtszaak vindt op 21 februari plaats in Engeland. Het Nederlandse echtpaar zegt ook een rechtszaak te overwegen als de Britse toerist in het gelijk gesteld wordt.
Het echtpaar treedt pas nu naar buiten met hun verhaal omdat zij andere Nederlanders willen waarschuwen om niet naar Afghanistan toe te gaan, zeggen zij in de Volkskrant.
Ze sloegen het negatieve reisadvies dat de Nederlandse staat voor het land heeft afgegeven in de wind en lieten zich overtuigen door de Engelse reisorganisatie om toch door onveilig gebied te reizen, zeggen ze.
Telegraaf 11.02.2017 De Nederlanders Ria en Dick van Santen hebben vorig jaar augustus in Afghanistan een aanslag door de Taliban overleefd. Het busje waarin ze met andere toeristen zaten werd geraakt door een granaat. Ria kreeg twintig granaatscherven in haar been. Het busje brandde uit.
Het echtpaar doet zijn verhaal in de Volkskrant van zaterdag. Hoewel voor het door islamitisch geweld geteisterde Afghanistan een negatief reisadvies geldt, zeggen Ria en Dick dat ze zich lieten overtuigen door de Engelse reisorganisatie Hinterland Travel om toch op reis te gaan. „Afghanistan is een extreem mooi land. Maar niemand moet erheen”, zegt Ria van Santen in de krant.
De Nederlanders schatten de schade die ze hebben geleden door alle ellende op zo’n 20.000 euro. Hun verzekering betaalt niet uit in gevallen van molest en oorlog. Ze willen een deel van de schade verhalen op Hinterland. Of dat gaat lukken is afhankelijk van een zaak die een Britse toerist heeft aangespannen. Die dient op 21 februari in Engeland.
AD 11.02.2017 De Nederlanders Ria en Dick van Santen hebben vorig jaar augustus in Afghanistan een aanslag door de Taliban overleefd. Het busje waarin ze met andere toeristen zaten werd geraakt door een granaat. Ria kreeg twintig granaatscherven in haar been. Het busje brandde uit.
Afghanistan is een extreem mooi land. Maar niemand moet erheen, aldus Ria van Santen.
Het echtpaar doet zijn verhaal in de Volkskrant van vandaag. Hoewel voor het door islamitisch geweld geteisterde Afghanistan een negatief reisadvies geldt, zeggen Ria (70) en Dick (73) dat ze zich lieten overtuigen door de Engelse reisorganisatie Hinterland Travel om toch op reis te gaan.
De geschrokken landgenoten, beiden ervaren reizigers, willen anderen waarschuwen. ‘Afghanistan is een extreem mooi land. Maar niemand moet erheen”, zegt Ria van Santen in de krant. Hun busje, waarin naast de chauffeur nog acht andere toeristen zaten, werd bij het rechtervoorwiel geraakt door een antitankwapen. Bij het voorval vielen slechts zes lichtgewonden.
Reisadvies
Militairen die het konvooi moesten beveiligen openden het vuur op de Taliban, waarna de gewonden in een lokaal ziekenhuis werden behandeld. De reizigers werden per helikopter en vliegtuigen naar de hoofdstad Kaboel teruggevlogen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken zegt niet te kunnen beginnen tegen Nederlanders die, tegen het advies in, toch naar Afghanistan willen reizen. ,,Ons reisadvies is, zoals het woord aangeeft, een advies.”
De Nederlanders schatten de schade die ze hebben geleden door alle ellende op zo’n 20.000 euro. Hun verzekering betaalt niet uit in gevallen van molest en oorlog. Ze willen een deel van de schade verhalen op Hinterland. Of dat gaat lukken is afhankelijk van een zaak die een Britse toerist heeft aangespannen. Die dient op 21 februari in Engeland.
VK 10.02.2017 Een Nederlands echtpaar van 70 en 73 jaar heeft vorig jaar augustus in Afghanistan een aanslag door de Taliban overleefd. Het busje waarin ze met acht andere toeristen en een chauffeur zaten, werd in het noordwesten van het land beschoten met een antitankwapen. Omdat de granaat het rechtervoorwiel raakte, vielen er slechts zes lichtgewonden.
Tot nog toe was alleen bekend dat Britten, Amerikanen en een Duitser de aanslag hadden meegemaakt. Ria van Santen (70) werd in haar been getroffen door zo’n twintig granaatscherven, zo vertellen zij en haar man aan de Volkskrant.
Afghanistan is een extreem mooi land. Maar niemand moet erheen, aldus zegt Ria van Santen.
De twee ervaren reizigers treden met hun verhaal naar buiten om landgenoten te waarschuwen. Ze hebben er spijt van dat ze het negatieve reisadvies in de wind sloegen en zich lieten overtuigen door een Engelse reisorganisatie. ‘Afghanistan is een extreem mooi land. Maar niemand moet erheen’, zegt Ria van Santen.
Na een vuurgevecht tussen de Taliban en de militairen die het konvooi moesten beschermen, werden de toeristen in een lokaal ziekenhuis aan hun verwondingen behandeld. Met helikopters en vliegtuigen zijn ze teruggebracht naar Kabul, waarna Dick en Ria van Santen vervroegd terugkeerden op Schiphol. De 20 duizend euro schade die ze hebben geleden, kunnen ze nergens verhalen: verzekeringen keren niet uit bij molest, al zijn speciale dekkingen bij sommige afsluitbaar.
Ministeries adviseren niet voor niets om niet naar Afghanistan te gaan. Maar ik dwing niemand om erheen te reizen, aldus Geoff Hann, de 79-jarige eigenaar van de reisorganisatie.
De Nederlanders verwijten de eigenaar van het Engelse Hinterland Travel dat hij hen over land heeft vervoerd door Chesht-e Sharif, een regio waar de Taliban actief is. Ze overwegen een rechtszaak aan te spannen tegen Hinderland om zo de helft van hun reissom op te eisen. Hun beslissing is afhankelijk van de uitslag in een zaak van een Engelse reiziger die net als zij de aanslag meemaakte. Die zaak dient op 21 februari in Engeland.
Geoff Hann, de 79-jarige eigenaar van de reisorganisatie, ziet de uitkomst met vertrouwen tegemoet. ‘Ministeries adviseren niet voor niets om niet naar Afghanistan te gaan. Maar ik dwing niemand om erheen te reizen.’ Hinterland biedt in juli precies dezelfde reis aan die de tien toeristen vorig jaar bijna fataal werd, al kan de route volgens Hann worden aangepast als de veiligheidssituatie daarom vraagt.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken raadt reizen naar heel Afghanistan af, maar kan niets beginnen tegen landgenoten die er toch heen willen: ‘Ons reisadvies is – het woord zegt het al – een advies.’
NU 10.02.2017 Luchtaanvallen van de Verenigde Staten op Talibanstrijders in de Afghaanse provincie Helmand hebben veel burgerslachtoffers geëist. Dat zeggen de Afghaanse autoriteiten vrijdag. De luchtaanvallen hadden in de nacht van donderdag op vrijdag plaats.
Volgens een stamoudste in de gemeente Sangin kwamen bij de bombardementen zeker 19 mensen om het leven. Nog eens 20 mensen liepen verwondingen op. De gemeenteraad sprak zelfs van 23 doden. Het was de autoriteiten niet bekend of er Talibanstrijders onder de slachtoffers waren. De Taliban zelf maakte ook melding van slachtoffers. Volgens hen vonden 22 vrouwen en 3 mannen de dood.
De Amerikaanse generaal Charles Cleveland liet weten dat hij op de hoogte is. “We nemen de situatie zeer ernstig en we onderzoeken de kwesties met onze Afghaanse partners.”
Het aantal burgerslachtoffers in Afghanistan door Amerikaanse bombardementen is in 2016 sterk gestegen. Vorig jaar viel het hoogste aantal burgerslachtoffers sinds 2009.
Telegraaf 10.02.2017 Luchtaanvallen van de Verenigde Staten op Talibanstrijders in de Afghaanse provincie Helmand hebben veel burgerslachtoffers geëist. Dat zeggen de Afghaanse autoriteiten vrijdag. De luchtaanvallen hadden in de nacht van donderdag op vrijdag plaats.
Volgens een stamoudste in de gemeente Sangin kwamen bij de bombardementen zeker 19 mensen om het leven. Nog eens 20 mensen liepen verwondingen op. De gemeenteraad sprak zelfs van 23 doden. Het was de autoriteiten niet bekend of er Talibanstrijders onder de slachtoffers waren. De Taliban zelf maakte ook melding van slachtoffers. Volgens hen vonden 22 vrouwen en 3 mannen de dood.
De Amerikaanse generaal Charles Cleveland liet weten dat hij op de hoogte is. ,,We nemen de situatie zeer ernstig en we onderzoeken de kwesties met onze Afghaanse partners.”
Het aantal burgerslachtoffers in Afghanistan door Amerikaanse bombardementen is in 2016 sterk gestegen. Vorig jaar viel het hoogste aantal burgerslachtoffers sinds 2009.
Trouw 09.02.2017 Het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) stopt tijdelijk met zijn werk in Afghanistan. Dat heeft directeur Dominik Stillhart laten weten. Het ICRC besloot de hulpverlening op te schorten vanwege een moordaanslag op acht medewerkers, van wie er zeker zes werden gedood.
“Voordat we ons werk kunnen hervatten, moeten we eerst te weten komen wat er precies is gebeurd”, zei ICRC-directeur Stillhart gisteravond in Genève. Het ICRC sprak van de ‘zwaarste aanval op ons’ in twintig jaar tijd.
De hulpverlening ligt zeker tot volgende week dinsdag stil en mogelijk langer, aldus woordvoerder Thomas Glass vandaag. “We zijn niet van plan om Afghanistan te verlaten, maar we moeten een dialoog met alle partijen in het conflict hebben over de veiligheid van onze staf.”
Zeker zes Afghaanse medewerkers van het Internationale Rode Kruis werden woensdag vermoord in de noordwestelijke Afghaanse provincie Jowzjan. Twee hulpverleners worden nog vermist, eveneens Afghaanse burgers. De moord is vermoedelijk gepleegd door terroristen van Islamitische Staat, zeggen de autoriteiten.
Het team van acht medewerkers, onder wie drie chauffeurs, was met hulpgoederen op weg naar de streek ten zuiden van de stad Shibergan. Daar is de nood hoog door sneeuwstormen. Het afgelopen weekend is in sommige delen van Afghanistan twee meter sneeuw gevallen.
“Deze mensen deden alleen maar hun plicht en probeerden onbaatzuchtig de lokale gemeenschap te helpen en te ondersteunen”, zei ICRC-voorzitter Peter Maurer.
Bij het Orthpedisch Centrum van het ICRC in Kaboel hangt de vlag halfstok na de moord op zeker zes medewerkers.
Het hulpprogramma in Afghanistan is wereldwijd het op drie na grootste van het Internationale Rode Kruis. De organisatie zorgt voor hulpgoederen en schoon drinkwater, maar onder meer ook voor het vervoer van zwaargewonden in Afghanistan. Al deze hulp ligt nu voorlopig stil. Alleen de zeven orthopedische centra die het ICRC in Afghanistan heeft blijven open, aldus een woordvoerster.
Het Rode Kruis zegt in Afghanistan steeds vaker het doelwit te worden van geweld en aanslagen. Vorig jaar werd onder meer een ziekenhuis in de zuidelijke stad Kandahar aangevallen en in december werd een hulpverlener van de hulporganisatie ontvoerd, die een maand later weer werd vrijgelaten.
De lokale autoriteiten vermoeden dat de aanslag in Jowzjan is gepleegd door strijders van Islamitische Staat. “IS is heel actief in dat gebied”, zei de provinciale gouverneur Lotfullah Azizi. De Taliban hebben verzekerd dat zij er niet achter zitten. De terreurbeweging stelde zelfs ‘alles te zullen doen om de daders te vinden’.
Duizenden IS-strijders
Voordat we ons werk kunnen hervatten, moeten we eerst te weten komen wat er precies is gebeurd, aldus ICRC-directeur Domink Stillhart.
Terreurgroep Islamitische Staat vestigde zich in 2014 in Afghanistan. Ze heeft haar basis in een handjevol provincies in het oosten van het land, maar duikt regelmatig ook in andere provincies op. De tak van IS die in Afghanistan en Pakistan opereert staat sinds begin 2015 bekend als IS in de Khorasan Provincie, wat staat voor een groot gebied in Centraal-Azië.
IS in Afghanistan en Pakistan telt duizenden strijders en aanhangers, volgens een studie van het Amerikaanse Middle East Institute (MEI). Zij zijn voornamelijk overgelopen uit andere terreurgroepen, zoals ontevreden leden van de Afghaanse Taliban. Ook buitenlandse strijders hebben zich bij IS aangesloten, zoals leden van de Pakistaanse Talibanbeweging (TTP) en de Oezbeekse terreurgroep Islamitische Beweging van Oezbekistan (IMU).
De terreurgroep krijgt moeilijk een voet aan de grond in Afghanistan, aldus het MEI. Door de radicale ideologie, de extreem gewelddadige aanslagen en het gebrek aan respect voor de Afghaanse cultuur vindt de groep weinig steun onder gewone Afghanen. Bovendien hebben veel Afghanen een al eeuwenoud wantrouwen tegen buitenlanders, en zeker tegen strijders uit andere landen die Afghanistan de afgelopen decennia van oorlog van alle kanten hebben overspoeld.
Een Afghaanse jongen in shock na de bloedige zelfmoordaanslag op een demonstratie van de sjiitische Hazara-minderheid in Kaboel, vorig jaar juli. De aanslag was het werk van IS.
IS-groepen hebben het regelmatig aan de stok met de veel grotere Afghaanse Talibanbeweging, die Islamitische Staat als concurrent ziet. Ook de Afghaanse en internationale veiligheidstroepen in Afghanistan voeren regelmatig aanvallen uit op strijders van IS, wat de positie van IS in Afghanistan verzwakt. Zo zijn deze week bij een luchtaanval van de Navo in de oostelijke provincie Nangarhar nog zeker elf IS-strijders gedood, onder wie twee commandanten, meldden de Afghaanse autoriteiten.
Dat neemt niet weg dat IS er de afgelopen jaren regelmatig in geslaagd is bloedige aanslagen te plegen. Die waren vooral gericht tegen de sjiitische minderheid en de veiligheidstroepen. Vorig jaar juli richtte IS onder meer een bloedbad aan tijdens een demonstratie in Kaboel van de sjiitische Hazara-minderheid. Daarbij vielen zo’n tachtig doden. Ook enkele recentere aanslagen in Kaboel worden toegeschreven aan IS.
Volgens cijfers van de Verenigde Naties maakte IS in 2016 bijna 900 burgerslachtoffers, ruim tien maal zoveel als in 2015. In totaal zijn vorig jaar 3498 Afghaanse burgers door militair geweld en aanslagen om het leven gekomen en vielen er 7920 gewonden, in totaal een stijging van 3 procent vergeleken met 2015. Meer dan 900 kinderen kwamen om, een stijging van bijna 25 procent. Zij stierven door gevechten, maar ook vaak door achtergebleven landmijnen en het oprapen van munitie.
NU 09.02.2017 De Amerikaanse commandant in Afghanistan, generaal John Nicholson, heeft donderdag om enkele duizenden buitenlandse troepen extra gevraagd.
Nicholson zei in Washington dat de impasse in de gevechten met de extremistische Taliban alleen kan worden doorbroken met meer manschappen. Sinds maart 2016 heeft hij de leiding over de gevechten in Afghanistan.
De generaal zei dat hij voldoende mensen tot zijn beschikking heeft om af te rekenen met terroristen, maar hij mist nog enkele duizenden militairen voor de missies bestemd voor training, advies en hulp aan de Afghaanse strijdkrachten. Aangenomen wordt dat zijn verzoek snel wordt overgebracht aan de nieuwe president van de VS, Donald Trump.
Momenteel zijn er circa 8.400 Amerikaanse militairen actief in Afghanistan. Ze voeren speciale anti-terrorismemissies uit of helpen en trainen de Afghaanse strijdkrachten.
Trump heeft zich vaak gekeerd tegen de voortrekkersrol van de VS in buitenlandse militaire missies. Hij vindt dat de kosten niet tegen de baten opwegen en zelfs dat Amerikanen belangeloos de kastanjes voor anderen uit het vuur halen. Hij wil ook minder uitgeven aan het NAVO-bondgenootschap, terwijl andere NAVO-leden juist meer zouden moeten ophoesten.
De NAVO is al sinds 2003 betrokken bij de strijd in Afghanistan. Nederland is volgens het ministerie van Defensie betrokken geweest bij missies in Afghanistan sinds 2002, onder meer in Kunduz en later in Uruzgan. Sinds 2015 zijn er in het kader van een NAVO-missie circa honderd Nederlandse militairen in Afghanistan voor de opleiding en opbouw van het veiligheidsapparaat.
Rusland
Moskou zei donderdag open te staan om opnieuw samen te werken met de VS en de NAVO in Afghanistan. Volgens een vertegenwoordiger van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken is Rusland bezorgd om de toenemende activiteit van opstandelingen in het land. Zamir Kabulov van het ministerie stelt dat de geleidelijke terugtrekking van de VS uit Afghanistan op een ongelukkig moment komt.
“De veiligheidssituatie gaat achteruit, terwijl lokale strijdkrachten het niet meer volhouden tegen de gewapende oppositie”, aldus Kabulov bij persbureau TASS.
VK 08.02.2017 Na de dood van ten minste zes medewerkers in het noorden van Afghanistan heeft het Internationale Rode Kruis voorlopig alle hulp in het land opgeschort.
De medewerkers, allen afkomstig uit Afghanistan zelf, zijn woensdag in het noorden van hun land vermoord, terwijl zij noodhulp wilden afleveren. Jihadisten van Islamitische Staat (IS), of sympathisanten van die terreurorganisatie, zijn de vermoedelijke daders. De Taliban ontkent iedere betrokkenheid en wil helpen de schuldigen te pakken.
‘We moeten eerst te weten zien te komen wat er is gebeurd’, aldus directeur Dominik Stillhart in Genève over de opschorting van de hulp. Hij sprak over ‘de ergste aanval op ons in twintig jaar’.
Stillhart hoopt dat het werk in Afghanistan snel zal kunnen worden hervat
Acht medewerkers, waaronder drie chauffeurs, waren met hulpgoederen onderweg in de provincie Jowzjan. Daar is de nood hoog door sneeuwstormen. Afgelopen weekeinde kwamen er ruim honderd mensen om het leven toen er twee meter sneeuw viel. Het Rode Kruis-transport werd woensdag door diverse schutters onder vuur genomen. De gouverneur van de provincie stelt dat zij aanhangers van IS waren. De terreurorganisatie probeert al langer voet aan de grond te krijgen in het land.
Het Rode Kruis zegt nog niet te weten of IS inderdaad achter de aanslag zat. Twee medewerkers worden nog vermist. Stillhart sprak de hoop uit dat het werk in Afghanistan, in hulpomvang het vierde land voor het Rode Kruis, weer zal kunnen worden hervat. Maar de veiligheidssituatie is steeds verder aan verslechteren. Dinsdag vielen er zeker twintig doden bij een zelfmoordaanslag op het Hooggerechtshof in Kabul.
NU 08.02.2017 Minstens zes medewerkers van het Internationale Rode Kruis (ICRC) in Afghanistan zijn woensdag gedood. De moorden zijn vermoedelijk gepleegd door terroristen van Islamitische Staat, zo zeggen de autoriteiten.
De moordpartij vond plaats in het noorden van Afghanistan, in de provincie Jowzjan. Volgens het Rode Kruis worden nog twee medewerkers vermist. De actie is nog niet opgeëist.
Het zou in alle gevallen gaan om Afghaanse staatsburgers. De groep, bestaande uit drie chauffeurs en vijf hulpverleners, was onderweg om hulpgoederen af te leveren ten zuiden van de stad Shibergan. Dit konvooi werd aangevallen door een groep onbekende gewapende mannen, laat het Rode Kruis weten.
Het Internationale Rode Kruis heeft geschokt gereageerd op de gebeurtenis. ICRC-president Peter Maurer sprak op Twitter zijn medeleven uit met de families van de slachtoffers. Hoofd van de ICRC-delegatie in Afghanistan, Monica Zanarelli, spreekt van een “verachtelijke daad”. Volgens haar is het nog te vroeg om de impact van het “verschrikkelijke incident” op de operaties van het Rode Kruis in Afghanistan te bepalen.
Wel heeft de ICRC besloten om de hulpverlening in Afghanistan voorlopig op te schorten. Dat heeft het hoofd van expedities, Dominik Stillhart, woensdagavond gezegd in Genève. “Voordat we ons werk kunnen hervatten, moeten we eerst te weten komen wat er precies is gebeurd.”
Directeur-generaal Yves Daccord noemt de aanval de ergste in twintig jaar.
Het Rode Kruis stelt volgens AFP dat de gevaren voor haar medewerkers in het door oorlog geteisterde land toenemen. Sinds 2016 werd de hulpverlening bemoeilijkt door “toenemend geweld, groeiende onzekerheid en slechte toegankelijkheid van bepaalde gebieden in Afghanistan”.
In december vorig jaar werd een Spaans medewerker ontvoerd toen leden van het Rode Kruis op weg waren naar de stad Kunduz in het noordoosten van Afghanistan. Een maand later kwam de man vrij, maar onduidelijk bleef wie achter de ontvoering zat.
In 2015 werden in de zuidelijke provincie Uruzgan vijf Afghaanse werknemers van de hulporganisatie Save the Children doodgeschoten nadat ze eerst waren ontvoerd.
Het (ICRC heeft besloten de hulpverlening in Afghanistan voorlopig op te schorten. Dat heeft directeur Dominik Stillhart woensdagavond gezegd in Genève. ,,Voordat we ons werk kunnen hervatten, moeten we eerst te weten komen wat er precies is gebeurd.”
Telegraaf 08.02.2017 Ten minste zes medewerkers van het Internationale Rode Kruis in Afghanistan zijn woensdag vermoord. De moord is vermoedelijk gepleegd door terroristen van Islamitische Staat, zo zeggen de autoriteiten.
De moordpartij vond plaats in het noorden van Afghanistan, in de provincie Jowzjan. Volgens het Rode Kruis worden nog twee medewerkers vermist. Het zou in alle gevallen gaan om Afghaanse staatsburgers. Het team van acht medewerkers, onder wie drie chauffeurs, was met hulpgoederen op weg naar de streek ten zuiden van de stad Shibergan. Daar is de nood hoog door sneeuwstormen.
Het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) heeft besloten de hulpverlening in Afghanistan voorlopig op te schorten. Dat heeft directeur Dominik Stillhart woensdagavond gezegd in Genève. „Voordat we ons werk kunnen hervatten, moeten we eerst te weten komen wat er precies is gebeurd.’’
AD 08.02.2017 Zeker zes medewerkers van het Internationale Rode Kruis in Afghanistan zijn vandaag vermoord. De moord is vermoedelijk gepleegd door terroristen van Islamitische Staat, zo zeggen de autoriteiten.
De moordpartij vond plaats in het noorden van Afghanistan, in de provincie Jowzjan. Volgens het Rode Kruis worden nog twee medewerkers vermist. Het zou in alle gevallen gaan om Afghaanse staatsburgers.
Het team van acht medewerkers, onder wie drie chauffeurs, was met hulpgoederen op weg naar de streek ten zuiden van de stad Shibergan. Daar is de nood hoog door sneeuwstormen.
Het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) heeft besloten de hulpverlening in Afghanistan voorlopig op te schorten. Dat heeft directeur Dominik Stillhart woensdagavond gezegd in Genève. ,,Voordat we ons werk kunnen hervatten, moeten we eerst te weten komen wat er precies is gebeurd.”
NU 07.02.2017 Door een zelfmoordaanslag bij het Afghaanse Hooggerechtshof in Kabul zijn minstens twintig doden gevallen. Ongeveer veertig mensen zouden gewond zijn.
De aanslagpleger had het gemunt op medewerkers van het hof die hun kantoor verlieten aan het einde van de werkdag, laat de Afghaanse politie aan Reuters weten.
Getuigen ter plekke zagen bloed op straat en ambulances wegrijden. Nog niet alle slachtoffers zouden zijn geïdentificeerd, volgens persbureau AP.
De aanslag is nog niet opgeëist, maar in het verleden viel de Taliban dit hof – en andere hoven – al eerder aan.
Begin dit jaar kwamen er nog tientallen mensen om bij twee aanslagen in Kabul. Die aanslagen werden gepleegd door de Taliban.
Telegraaf 07.02.2017 Zeker twintig mensen zijn dinsdag gedood door een autobom bij het Hooggerechtshof in het centrum van de Afghaanse hoofdstad Kabul. Dat meldt Reuters.
Er zouden zeker 48 gewonden zijn geteld. Het lijkt erop dat een zelfmoordterrorist het had gemunt op medewerkers van het Hooggerechtshof, die aan het eind van hun werkdag huiswaarts keerden.
Eerder werden er vijf doden gemeld. De verwachting was toen al dat het dodental nog verder zou oplopen.
NU 06.02.2017 Het aantal burgerslachtoffers door geweld in Afghanistan bereikte vorig jaar het recordaantal van 11.418, meldt de VN maandag. Dat is een toename van 3 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. 3.498 burgers kwamen om het leven en 7.920 mensen raakten gewond.
Het groeiende aantal aanslagen door Islamitische Staat (IS), een toename van luchtaanvallen en een groeiend aantal sterfgevallen onder kinderen zijn de belangrijkste oorzaken voor de toename. Veel burgers raakten daarnaast gewond door niet-geëxplodeerde oorlogsmunitie.
Er waren vooral meer kindslachtoffers. 923 kinderen kwamen om het leven en 2.489 raakten gewond, het grootste deel door gevonden explosieven. Dat is een toename van 24 procent ten opzichte van 2015.
“De plaatsen waar burgers veilig zouden moeten zijn, veranderen in slagvelden met zelfmoordaanslagen in moskeëen, gerichte aanvallen op regionale kernen, markten en woonwijken, en het gebruik van scholen en ziekenhuizen voor militaire doeleinden”, zo stelt een VN-woordvoerder in een reactie op de cijfers.
Taliban en IS
Volgens de VN werd 61 procent van de burgerslachtoffers veroorzaakt door partijen die de Afghaanse regering bestrijden, zoals de Taliban en IS.
De VN dicht ten minste 4.953 doden en gewonden toe aan de Taliban, maar in 2016 nam het aantal slachtoffers van IS volgens de onderzoekers tienvoudig toe. Die terreurgroep maakt vaak leden van de sjiitische minderheid tot doelwit.
IS was voorheen amper actief in Afghanistan, maar zou vorig jaar verantwoordelijk zijn geweest voor 899 slachtoffers.
Luchtaanvallen
De Afghaanse veiligheidsdiensten veroorzaakten ongeveer 20 procent van de burgerslachtoffers. Pro-regeringsmilities en internationale troepen waren elk verantwoordelijk voor zo’n 2 procent van de slachtoffers.
De VN zegt dat de Afghaanse regering vooral veel slachtoffers maakt door zware wapens in te zetten in bewoonde gebieden.
Bovendien verwierf de Afghaanse luchtmacht meer toestellen en intensiveerde de Verenigde Staten de luchtcampagne tegen IS en de Taliban. Dat veroorzaakte een stijging van het aantal burgerslachtoffers van luchtaanvallen met 99 procent ten opzichte van 2015, aantallen die sinds 2009 niet zijn voorgekomen
Telegraaf 06.02.2017 In de Pakistaanse stad Karachi is maandag een Afghaanse diplomaat doodgeschoten. Een beveiliger is opgepakt als verdachte, meldde de politie.
De schietpartij had plaats in het Afghaanse consulaat in Karachi. Het slachtoffer is de derde secretaris. De verdachte heeft volgens de politie ook de Afghaanse nationaliteit. Het motief achter de moord is nog onduidelijk.
NU 06.02.2017 In de Pakistaanse stad Karachi is maandag een Afghaanse diplomaat doodgeschoten. Een beveiliger is opgepakt als verdachte, meldde de politie.
De schietpartij had plaats in het Afghaanse consulaat in Karachi. Het slachtoffer is de derde secretaris. De verdachte heeft volgens de politie ook de Afghaanse nationaliteit. Het motief achter de moord is nog onduidelijk, maar de Pakistaanse politie heeft gemeld dat het om een persoonlijke ruzie zou gaan.
De bewaker zou met een automatisch wapen meerdere kogels hebben afgevuurd op de Afghaanse diplomaat.
Telegraaf 24.01.2017 Rusland vreest dat de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump de troepen uit Afghanistan haalt. Het vertrek van de Amerikanen uit Afghanistan zou de toestand in dat land verergeren. Een woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken sprak dinsdag volgens persbureau Interfax van een „ineenstorting.”
Trump is een protectionist die bovendien geld wil besparen op de prominente rol van zijn land in de wereldpolitiek. Dure buitenlandse militaire avonturen of operaties vindt Trump zonde van het geld, zo zei althans tijdens de jongste campagne. Volgens schattingen hebben de VS inmiddels 4800 miljard dollar (4500 miljard euro) uitgegeven aan met name de oorlogen in Afghanistan en Irak.
Afghanistan is al decennia in oorlog. De Sovjet-Unie viel het land eind 1979 binnen en verliet het land tien jaar later. De Verenigde Staten vielen Afghanistan eind 2001 binnen. Het militair ingrijpen van de VS en de NAVO is formeel eind 2014 beëindigd, maar er zijn naar schatting nog meer dan 8000 Amerikaanse troepen in Afghanistan.
NU 11.01.2017 Vijf diplomaten van de Verenigde Arabische Emiraten zijn om het leven gekomen bij een bomaanslag in de Afghaanse stad Kandahar. Ambassadeur Juma al-Kaabi en enkele andere diplomaten zijn gewond geraakt.
De diplomaten waren op een humanitaire missie in Afghanistan. President Sheikh Khalifa bin Zayed al-Nahyan heeft bevestigd dat de diplomaten zijn omgekomen, meldt het Emiratische persbureau WAM woensdag.
De bomaanslag vond plaats in het hoofdkantoor van de gouverneur van Kandahar, in het zuiden van Afghanistan. De explosieven zouden zijn verstopt in een bank in het gastenverblijf. De aanslag is nog niet opgeëist.
In totaal kwamen bij de aanslag dertien mensen om het leven. De omgekomen diplomaten waren in het land om Afghanistan te helpen met humanitaire, educatieve en ontwikkelingsprojecten.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken van de Emiraten heeft bepaald dat de vlag op alle overheidsgebouwen van het land drie dagen halfstok moet hangen.
Kabul
Het is de tweede bomaanslag in korte tijd in Afghanistan. Dinsdag kwamen zeker 37 mensen om het leven bij een aanslag bij het parlementsgebouw in Kabul. 98 anderen raakten gewond. De autoriteiten vrezen dat het dodental verder zal oplopen.
De Afghaanse veiligheidsdiensten zijn een onderzoek begonnen naar de aanslag. Onder de slachtoffers zijn veel medewerkers van het parlement. De aanslag is opgeëist door de Taliban.
Trouw 10.01.2017 Bij een dubbele bomaanslag in de Afghaanse hoofdstad Kaboel zijn zeker 33 mensen om het leven gekomen en meer dan zeventig gewond geraakt. De aanslag vond plaats bij het parlementsgebouw. Ook elders in Afghanistan waren aanslagen.
Een zelfmoordterrorist blies zich op in een buurt waar behalve het parlement ook overheidskantoren zijn gevestigd. Toen hulpverleners toesnelden ontplofte een autobom.
Sommige bronnen spreken van zeker 38 doden. De meeste slachtoffers zijn burgers, onder wie een aantal werknemers van het parlement.
De Taliban hebben de verantwoordelijkheid voor de aanslag meteen opgeëist. Volgens woordvoerder Zabiullah Mujahed was een busje met medewerkers van de Afghaanse inlichtingendienst NDS het doelwit van de aanslag. Er zou in elk geval een districtschef van de NDS zijn omgekomen en vier politiemensen.
Het was de zwaarste aanslag in de Afghaanse hoofdstad sinds afgelopen juli toen een lokale IS-terreurgroepering een aanslag pleegde op een protestmars van Hazara’s, een sjiitische minderheid in Afghanistan. Daarbij kwamen 80 mensen om.
De Taliban pleegden eerder vandaag ook een zelfmoordaanslag in Lashkar Gah, de hoofdstad van de zuidelijke provincie Helmand, waarbij zeven doden vielen. Doelwit daar was een gastenverblijf van een provinciale officier van de geheime dienst.
Onder de doden waren zowel burgers als militairen. Nog eens zes mensen raakten gewond. In de buurt werd ook nog een met explosieven geladen auto ontdekt, zei het hoofd van de provinciale politie. Ook voor die aanslag eisten de Taliban de verantwoordelijkheid op. In Helmand strijden de Taliban en regeringstroepen al jaren om de macht. Een groot deel van de provincie is in handen van de Taliban.
In Kandahar, eveneens in het zuiden van het land, werd een aanslag gepleegd op de residentie van de gouverneur. Daardoor vielen vijf doden. Acht mensen raakten gewond, onder wie gouverneur Humayun Azizi zelf en de ambassadeur van de Verenigde Arabische Emiraten in Afghanistan die op bezoek was.
NU 10.01.2017 Bij een bomaanslag op een bus met medewerkers van de Afghaanse inlichtingendienst NDS in de hoofdstad Kabul zijn dinsdag zeker 30 mensen om het leven gekomen. Ten minste 70 mensen raakten gewond, meldt persbureau AFP.
De aanslag, die is opgeëist door de Taliban, vond plaats in de nabijheid van het parlementsgebouw in Kabul tijdens de drukke avondspits.
Meldingen over het aantal dodelijke slachtoffers lopen wild uiteen. Naar verwachting word later vandaag duidelijk om hoeveel mensen het precies gaat.
Er zou sprake zijn van ten minste één zelfmoordenaar te voet en een bomauto, die een schijnbaar gecoördineerde aanval uitvoerden.
Eerder dinsdag kwamen bij een zelfmoordaanslag van de Taliban in de hoofdstad van de zuidelijke provincie Helmand zeven mensen om het leven.
Ook was er een explosie in de woning van de gouverneur van Kandahar. Daardoor vielen elf doden. Acht mensen raakten gewond, onder wie de gouverneur zelf en de ambassadeur van de Verenigde Arabische Emiraten in Afghanistan die op bezoek was.
Telegraaf 10.01.2017 Bij een aanslag met twee autobommen in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn dinsdag volgens een bron bij de gezondheidsdiensten minstens 23 mensen om het leven gekomen en meer dan twintig gewond geraakt.
In de buurt van het Afghaanse parlementsgebouw ontplofte eerst één autobom. Nadat hulpdiensten waren toegesneld ontplofte de tweede, zei een politiewoordvoerder. De Taliban eisten de verantwoordelijkheid op. Volgens woordvoerder Zabiuallh Mujahid was een busje met medewerkers van de Afghaanse geheime dienst NDS het doelwit van de aanslag.
Eerder dinsdag kwamen bij een zelfmoordaanslag van de Taliban in de hoofdstad van de zuidelijke provincie Helmand zeven mensen om het leven. Ook was er een explosie in de woning van de gouverneur van Kandahar. Daardoor vielen elf doden. Acht mensen raakten gewond, onder wie de gouverneur zelf en de ambassadeur van de Verenigde Arabische Emiraten in Afghanistan die op bezoek was.
Elsevier 28.12.2016 In Noord-Afghanistan is een vrouw onthoofd omdat ze in haar eentje naar de markt zou zijn gegaan. De Taliban worden ervan beschuldigd achter de onthoofding te zitten, maar ontkennen de aanslag te hebben gepleegd.
Pakistaanse media melden dat het gaat om een 30-jarige vrouw die in het door de Taliban bezette gebied naar de markt ging. Ze werd onthoofd in het plaatsje Latti, in de Sar-e-Pol-provincie in het noorden van het land.
De woordvoerder van de gouverneur geeft aan dat de vrouw is onthoofd, maar er zijn nog geen arrestaties verricht. De Taliban worden aangewezen als schuldigen, maar de terreurgroep ontkent verantwoordelijk te zijn voor de onthoofding.
‘Als je een vrouw bent in Afghanistan, ben je een probleem’
Vrouwenrechten in Afghanistan worden niet alleen in de door de Taliban bezette gebieden ingeperkt. Begin december werd de Afghaanse rapper Paradise Sorouri in elkaar geslagen, omdat ze geen hoofddoek draagt. De muzikant laat in haar liederen een kritisch geluid horen over vrouwenrechten, en draagt geen hoofddoek of burqa, zoals gebruikelijk is voor vrouwen in Afghanistan.
Sorouri draagt naar eigen zeggen ‘liever een baseballpet dan een hijab’, en heeft het land al twee keer moeten ontvluchten omdat ze anders in levensgevaar zou verkeren. ‘Het maakt niet uit of je een zanger, een artiest of een leraar bent,’ zegt de rapper. ‘Als je een vrouw bent in Afghanistan, ben je een probleem. Ik spreek me daarover uit en vecht voor vrouwen die geen stem hebben.’
Bauke Schram (1993) is sinds april 2016 online redacteur bij Elsevier
Elsevier 26.12.2016 De regering van Afghanistan is boos op Nilofar Rahmani, de eerste vrouwelijke piloot van de Afghaanse luchtmacht en symbool van vrijheid voor vrouwen. Rahmani heeft net een opleiding voltooid in de Verenigde Staten en heeft daar asiel aangevraagd.
De regering van Afghanistan is boos op Nilofar Rahmani, de eerste vrouwelijke piloot van de Afghaanse luchtmacht. Rahmani heeft net een opleiding van 15 maanden voltooid in de Verenigde Staten en wil niet terug naar haar geboorteland.
Rahmani (25) blijkt al in de zomer in Amerika asiel te hebben aangevraagd. Tegen de media zei ze met de dood te zijn bedreigd door de Taliban, evenals haar familieleden. Rahmani voelt zich slecht en minderwaardig behandeld door haar mannelijke collega’s, schrijft The New York Times.
‘Dingen in Afghanistan veranderen niet positief, ze worden juist slechter en slechter,’ aldus de piloot, die zich naar eigen zeggen niet veilig voelt.
Symbool van nieuwe vrijheid
Volgens het Afghaanse ministerie van Defensie zijn de argumenten van de piloot uit de lucht gegrepen. ‘Als zij echt problemen had gehad, had zij daar bij talrijke instanties haar beklag over kunnen doen,’ zegt generaal Radmanish van de Afghaanse luchtmacht. ‘Ik weet zeker dat ze liegt over de bedreigingen zodat ze asiel zou krijgen. Het argument dat ze gevaar loopt bij de Afghaanse luchtmacht is nergens op gestoeld’.
De afgelopen vijftien maanden trainde zij op verschillende luchtbases in de staten Arkansas, Florida en Texas. De Afghaanse luchtmacht roept Amerika op de asielaanvraag af te wijzen.
Positie van vrouwen in de strijdkracht
Rahmani werd nationaal en internationaal bekend als de belichaming van de nieuwe vrijheid die Afghaanse vrouwen na het streng-islamitische Taliban-regime konden genieten. Vooral de Amerikanen vierden haar: in 2015 ontving zij van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken nog de Women of Courage Award. Foto’s van haar met pilotenbril en losjes geknoopte hoofddoeken zijn kenmerkend.
Er is niet alleen vanuit de regering kritiek op Rahmani. Ook op sociale media worden haar motieven in twijfel getrokken. Wazhma Frogh, een vrouwenrechtenactiviste in Afghanistan, zegt dat de zaak tot een nationaal debat over de positie van vrouwen in de strijdkrachten moet leiden. Anderen beschuldigen Rahmani juist weer van lafheid, omdat ze zich terug wil trekken juist nu de strijd met de Taliban weer oplaait.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
NU 27.12.2016 Rusland, China en Pakistan hebben dinsdag gewaarschuwd voor toenemende invloed van Islamitische Staat in Afghanistan. Daarnaast zeggen de landen dat de veiligheidssituatie verslechtert in het land waar de regering in een oorlog is verwikkeld met extremistische groeperingen als de Taliban en al-Qaeda.
Afgevaardigden van de drie landen waren voor gesprekken bijeen in Moskou. Ze hebben afgesproken de Afghaanse regering uit te nodigen voor toekomstig overleg, zo meldt het Russisch ministerie van Buitenlandse Zaken.
”De drie landen delen hun zorgen over de groeiende activiteit van extremistische groepen in het land, waaronder de Afghaanse tak van IS”, zei een Russische woordvoerder na afloop.
Zwarte lijst
Het Russische ministerie liet bovendien weten dat de landen enkele personen van de zwarte lijst met sancties willen halen om zo een vreedzame dialoog tussen de regering in de Afghaanse hoofdstad Kabul en de Taliban mogelijk te maken.
De Afghaanse president Ashraf Ghani had er juist bij de VN op aangedrongen de nieuwe Talibanleider op de zwarte lijst te plaatsen.
‘Geen oplossingen’
De Verenigde Staten, die nog altijd 10.000 soldaten in Afghanistan hebben, waren niet uitgenodigd voor het overleg. Overheidsfunctionarissen in Washington en Kabul zeggen dat Rusland zijn banden met de Taliban aanhaalt, maar Moskou ontkent steun aan de opstandelingen.
De woordvoerder van de Afghaanse minister van Buitenlandse Zaken liet dinsdag weten dat iedere discussie over de situatie in Afghanistan zonder de Afghanen zelf, hoe goed bedoeld ook, geen daadwerkelijke oplossingen biedt. ”Het roept ook vragen op over het doel van deze bijeenkomsten.”
Telegraaf 27.12.2016 Rusland, China en Pakistan hebben dinsdag gewaarschuwd voor toenemende invloed van Islamitische Staat in Afghanistan. Daarnaast zeggen de landen dat de veiligheidssituatie verslechtert in het land waar de regering in een oorlog is verwikkeld met extremistische groeperingen als de Taliban en al-Qaeda.
Afgevaardigden van de drie landen waren voor gesprekken bijeen in Moskou. Ze hebben afgesproken de Afghaanse regering uit te nodigen voor toekomstig overleg, zo meldt het Russisch ministerie van Buitenlandse Zaken. „De drie landen delen hun zorgen over de groeiende activiteit van extremistische groepen in het land, waaronder de Afghaanse tak van IS”, zei een Russische woordvoerder na afloop.
Het Russische ministerie liet bovendien weten dat de landen enkele personen van de zwarte lijst met sancties willen halen om zo een vreedzame dialoog tussen de regering in de Afghaanse hoofdstad Kabul en de Taliban mogelijk te maken. De Afghaanse president Ashraf Ghani had er juist bij de VN op aangedrongen de nieuwe Talibanleider op de zwarte lijst te plaatsen.
VS niet uitgenodigd
De Verenigde Staten, die nog altijd 10.000 soldaten in Afghanistan hebben, waren niet uitgenodigd voor het overleg. Overheidsfunctionarissen in Washington en Kabul zeggen dat Rusland zijn banden met de Taliban aanhaalt, maar Moskou ontkent steun aan de opstandelingen.
De woordvoerder van de Afghaanse minister van Buitenlandse Zaken liet dinsdag weten dat iedere discussie over de situatie in Afghanistan zonder de Afghanen zelf, hoe goed bedoeld ook, geen daadwerkelijke oplossingen biedt. „Het roept ook vragen op over het doel van deze bijeenkomsten.”
Telegraaf 26.12.2016 De Afghaanse regering is boos op de gevierde eerste vrouwelijke vlieger van de Afghaanse luchtmacht, die na het voltooien van een vijftien maanden durende opleiding in de Verenigde Staten niet naar haar land terug wil.
De 25-jarige Nilofar Rahmani blijkt al in de zomer in de VS asiel te hebben aangevraagd. Tegen de Wall Street Journal zei zij met de dood te zijn bedreigd, niet alleen door de Taliban maar ook door familieleden. Volgens de New York Times voelt Rahmani zich slecht behandeld door haar mannelijke collega’s.
Volgens het Afghaanse ministerie van Defensie zijn de argumenten van Rahmani uit de lucht gegrepen. „Als zij echt problemen had gehad, had zij daar bij talrijke instanties haar beklag over kunnen doen”, zei een woordvoerder.
’Nieuwe vrijheid’
Rahmani werd nationaal en internationaal geafficheerd als de belichaming van de nieuwe vrijheid die Afghaanse vrouwen na het strengislamitische Talibanregime konden genieten. Zij was vaak op foto’s te zien met pilotenbril en losjes gedragen hoofddoek en gekleed in een nauwsluitende overall.
Ook op social media worden de motieven van Rahmani fel bediscussieerd. Wazhma Frogh, voorvechtster van vrouwenrechten in Afghanistan, zei dat de zaak tot een nationaal debat over de positie van vrouwen in de strijdkrachten moet leiden. Anderen beschuldigden Rahmani van desertie en lafheid, juist nu de oorlog met de Taliban weer oplaait.
Telegraaf 22.12.2016 Bij een aanval op het huis van een parlementslid in Afghanistan zijn bij elkaar elf doden gevallen. Politicus Mir Wali uit de provincie Helmand overleefde de aanval en kon ontkomen.
Volgens Afghaanse media, die eerst over tien doden berichtten, werd de aanval in de hoofdstad Kabul uitgevoerd door drie leden van de Taliban. Die kwamen om het leven.
Wali en vrouw gewond
Onder de doden zijn verder onder anderen twee kleinkinderen van het parlementslid, een neef, de zoon van een andere politicus en twee leden van de veiligheidsdienst. Speciale eenheden van de politie raakten in een vuurgevecht met de Taliban dat uren duurde.
Wali en zijn vrouw raakten gewond. De Taliban eisten de aanval op een verklaarden dat deze gericht was tegen een „belangrijke militaire leider” van Helmand.
Trouw 14.12.2016Tijdens de missie in Uruzgan konden Nederlandse militairen te weinig samenwerking zoeken met de machtige tribale leiders in het gebied. Mocht niet van Den Haag.
Kitzen noemt het een mythe dat de Nederlanders het met hun ‘Dutch approach’, met veel praten en overleg, veel beter deden dan troepen uit andere Westerse landen.
De missie in de Afghaanse provincie Uruzgan kampte vanaf het begin met een gebrek aan visie en onrealistische politieke richtlijnen. Nederlandse militairen, diplomaten en ontwikkelingswerkers zijn in 2006 op pad gestuurd zonder dat er concrete doelen en een duidelijke strategie op tafel lagen. Toen de Taskforce Uruzgan (TFU) eindelijk de juiste strijdmethode onder de knie had, werd de missie in 2010 afgebroken.
Dat stelt Martijn Kitzen (38), voormalig militair en docent aan de Nederlandse Defensie Academie in Breda, die vandaag op het onderwerp promoveert. Het is het eerste wetenschappelijke onderzoek naar de missie in Uruzgan.
Het kabinet concludeerde in 2011 in een eigen evaluatie nog dat de missie tot ‘zichtbare resultaten’ had geleid. De insprekers bij een hoorzitting in de Tweede Kamer waren later al veel kritischer over de resultaten van de vredesoperatie. Op dit moment is Uruzgan voor een groot deel weer in handen van de Taliban.
Kitzen concludeert dat de politieke realiteit in Den Haag niet aansloot bij de werkelijkheid in de provincie. Volgens hem is het louter aan het aanpassingsvermogen van de Taskforce Uruzgan te danken dat er uiteindelijk nog iets is bereikt, hoewel dat veel meer had kunnen zijn als de Nederlandse troepen daar langer waren gebleven.
De krijgswetenschapper ging in 2008 met de missie mee als majoor en verrichtte toen zijn veldonderzoek. Na afloop interviewde hij militairen uit alle geledingen. Kitzen mocht geheime documenten inzien, hoewel hij daaruit niet kon citeren.
Waar de soldaten steeds beter hun weg vonden in de verdeelde lokale samenleving, daar bleven de Haagse instructies achter. Sterker nog, diverse beperkingen droegen er toe bij dat er uiteindelijk geen duurzaam resultaat kon worden achtergelaten. De Nederlanders zouden met hun ‘Dutch approach’, met veel praten en overleg, het veel beter doen dan troepen uit andere Westerse landen. In zijn boek noemt Kitzen dat ‘een mythe’.
Lokale krijgsheer
De troepen mochten in Uruzgan niet met lokale milities samenwerken. Terwijl bijvoorbeeld tijdens de slag om Chora in 2007 bleek dat dit soort gewapende groepen een cruciale rol kunnen vervullen bij de bescherming van de lokale bevolking. De manier waarop militairen moesten omgaan met de voortdurende machtsstrijd tussen rivaliserende tribale fracties, volgens Kitzen de belangrijkste reden dat de Taliban machtig bleven in Uruzgan, had geen enkele binding met de dagelijkse werkelijkheid.
“Soldaten hadden de grootste moeite om een werkbare weg rond die Haagse restricties te vinden”, zegt Kitzen. “Door militiestrijders aan te stellen als ‘hulppolitie’ omzeilde men de richtlijnen.” Volgens Kitzen staat dit gebrek aan kennis over inzet van militairen onder krijgswetenschappers bekend staat als ‘strategisch analfabetisme’.
Een voorbeeld van tamelijk desastreuze bemoeienis van de Tweede Kamer was de eis dat de toenmalige gouverneur van Uruzgan, Jan Mohammed Khan, zou worden vervangen. Deze Khan stond bekend als een krijgsheer die met bruut geweld optrad. Ook met zijn neef Matiullah Khan, een belangrijke politiecommandant met een zeer dubieuze reputatie, mochten de soldaten niet samenwerken.
Kitzen noemt deze ingrepen op dat moment ‘begrijpelijk’, maar achteraf ‘zeer onverstandig.’ “In dit soort zaken is er een groot verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. Deze heren verdwenen natuurlijk niet van het toneel. Zij kregen belangrijke functies op andere plekken. Soldaten en diplomaten moesten een nieuw tribaal evenwicht zien op te bouwen terwijl zij de belangrijkste spelers moesten negeren. Absurd, als je weet dat Matiullah Khan tijdens de missie uitgroeide tot een van de machtigste figuren in Zuid-Afghanistan.”
Zodra duidelijk werd dat Den Haag de troepen ging terugtrekken, grepen de oude warlords weer de macht. “Zij hadden rustig hun kans afgewacht. Toen bleek al snel dat het tribale evenwicht dat de Nederlanders met veel pijn en moeite hadden bereikt, kunstmatig en tijdelijk was. Alle moeite was voor niets geweest.”
NU 14.12.2016 De Nederlandse missie in de Afghaanse provincie Uruzgan kampte vanaf het begin met een gebrek aan visie en onrealistische politieke richtlijnen.
Dat blijkt uit een onderzoek van Martijn Kitzen, voormalig militair en docent aan de Nederlandse Defensie Academie. Woensdag promoveert hij op het onderzoek, meldt Trouw.
Hij stelt dat Nederlandse militairen, diplomaten en ontwikkelingswerkers in 2006 zonder concrete doelen of een duidelijke strategie naar Uruzgan gingen. Op het moment dat de missie afliep in 2010, zou de Taskforce Uruzgan (TFU) zich wel een juiste strijdmethode eigen hebben gemaakt.
Het is volgens de krant het eerste wetenschappelijke onderzoek naar de missie. Uit een evaluatie van het kabinet in 2011 bleek dat de missie ‘zichtbaar effect’ had. Hulporganisatie Cordaid concludeerde in datzelfde jaar dat meer bereikt had kunnen worden in Uruzgan als de Tweede Kamer zich niet zo gedetailleerd met de missie had bemoeid.
Politieke realiteit
Volgens Kitzen sloot de politieke realiteit in Den Haag niet aan bij de werkelijkheid in Uruzgan. Het zou te danken zijn aan de Taskforce dat er nog iets is bereikt in Uruzgan. Hij ging in 2008 mee met de missie om onderzoek te doen. Kitzen interviewde militairen en zou geheime documenten hebben mogen inzien.
Tussen 2006 en 2010 waren Nederlandse militairen gelegerd in Kamp Holland, vlakbij Tarin Kowt. Inmiddels heeft de Taliban weer voor een groot deel voet aan de grond gekregen in Uruzgan.
AD 05.12.2016 Zeven (oud-)militairen krijgen dapperheidsonderscheidingen voor hun optreden in Afghanistan. Dat soort onderscheidingen wordt zelden toegekend.
Voordat zo’n onderscheiding wordt toegekend, wordt het optreden van de militairen uitgebreid onderzocht. Volgens Defensie verdient het zevental het om in het zonnetje gezet te worden.
,,Met gevaar voor eigen leven deden zij wat nodig was voor hun kameraden, hun Afghaanse collega’s, de Afghaanse bevolking en de Nederlandse missie in Afghanistan”, staat in een verklaring.
Een officier krijgt een Bronzen Leeuw en een sergeant die de dienst inmiddels verlaten heeft, krijgt een Bronzen Kruis. Verder wordt het Kruis der Verdienste opgespeld bij een adjudant, een kapitein en een korporaal. Ook worden twee kapiteins onderscheiden met het Vliegerkruis.
Woensdag
Minister Jeanine Hennis van Defensie spelt de onderscheidingen woensdag op in een kazerne in Hilversum. Naast deze dapperheidsonderscheidingen krijgen ook nog een sergeant-majoor en sergeant buiten dienst een Ereteken voor Verdienste in goud, vanwege hun tijd in Afghanistan.
NU 04.12.2016 De Amerikaanse militair Bowe Bergdahl, die na jaren gevangenschap bij de Taliban in eigen land wordt vervolgd voor desertie, heeft zijn hoop gevestigd op vertrekkend president Obama.
De sergeant heeft hem om een presidentieel pardon gevraagd, meldden Amerikaanse media zaterdag.
Sergeant Bergdahl liep in 2009 weg van zijn post in Afghanistan, omdat hij het niet eens was met de gang van zaken in zijn eenheid. Hij werd gepakt door Taliban-strijders en zat vijf jaar vast.
Uiteindelijk kwam de militair vrij door een gevangenenruil: vijf Afghanen mochten het detentiecentrum op Guantanamo Bay verlaten voor zijn vrijheid.
Later besloten aanklagers hem te vervolgen omdat hij gedeserteerd zou hebben, ook al was uit een intern onderzoek naar voren gekomen dat Bergdahl van plan was geweest zich bij een militaire post verderop te melden.
Het proces staat gepland voor 18 april, maar als Obama het verzoek inwilligt gaat hij vrijuit.
Obama’s opvolger Donald Trump noemde de militair een ”verrader die geëxecuteerd had moeten worden”. Daarop vroeg Bergdahls advocaat zich af of hij nog wel een eerlijk proces kan krijgen.
Telegraaf 03.12.2016 De Amerikaanse militair Bowe Bergdahl, die na jaren gevangenschap bij de Taliban in eigen land wordt vervolgd voor desertie, heeft zijn hoop gevestigd op vertrekkend president Obama. De sergeant heeft hem om een presidentieel pardon gevraagd, meldden Amerikaanse media zaterdag.
Sergeant Bergdahl liep in 2009 weg van zijn post in Afghanistan, omdat hij het niet eens was met de gang van zaken in zijn eenheid. Hij werd gepakt door Taliban-strijders en zat vijf jaar vast. Uiteindelijk kwam de militair vrij door een gevangenenruil: vijf Afghanen mochten het detentiecentrum op Guantanamo Bay verlaten voor zijn vrijheid.
Trump noemde militair verrader
Later besloten aanklagers hem te vervolgen omdat hij gedeserteerd zou hebben, ook al was uit een intern onderzoek naar voren gekomen dat Bergdahl van plan was geweest zich bij een militaire post verderop te melden. Het proces staat gepland voor 18 april, maar als Obama het verzoek inwilligt gaat hij vrijuit.
Obama’s opvolger Donald Trump noemde de militair een ,,verrader die geëxecuteerd had moeten worden”. Daarop vroeg Bergdahls advocaat zich af of hij nog wel een eerlijk proces kan krijgen.
VK 01.12.2016 Ongeveer duizend scholen in Afghanistan hebben dit jaar hun deuren moeten sluiten vanwege de toegenomen onveiligheid in het land. Dat is meer dan twee keer zoveel als vorig jaar, volgens het ministerie van Onderwijs.
Volgend jaar kan de situatie nog slechter worden, aangezien de Taliban steeds meer terrein in handen krijgen. ‘De vooruitgang die we hebben geboekt kan eenvoudig teniet worden gedaan’, zegt Mujib Mehrdad, woordvoerder van het ministerie.
3,5 miljoen afwezigen
Het Afghaanse onderwijssysteem is sterk verbeterd sinds het Talibanregime in 2001 werd verjaagd door de Verenigde Staten en hun lokale bondgenoten. Op het ogenblik gaan 8,4 miljoen kinderen naar school. Onder de Taliban was dat nog geen 1 miljoen (alleen jongens, meisjes mochten geen onderwijs volgen).
Zo’n 3,5 miljoen kinderen echter gaan níet naar school, voor driekwart meisjes. Dat heeft te maken met het geweld in de provincies waar de Taliban actief zijn, maar ook het gebrek aan leerkrachten speelt een rol. Verder zijn er tal van factoren in de de conservatieve Afghaanse samenleving die meisjes parten spelen. Hoe ouder ze zijn, hoe minder ouders geneigd zijn hun dochters naar school te sturen. Ook kindhuwelijken vormen een belemmering.
Meisjesscholen
‘Vooral vanaf groep zes mogen meisjes niet meer naar school’, zegt Hakim Hakimi, hoofd onderwijs van de oostelijke provincie Paktia, waar dit jaar twintig meisjesscholen zijn gesloten. ‘Vanaf groep zes moesten onze dochters naar een school ver weg’, zegt Sakhi Jaan, inwoner van de provincie. ‘Onze families hebben daarom besloten ze niet verder te laten studeren.’
Karima, een meisje in de provinciehoofdstad Gardez, ging stiekem naar groep zes tot haar familie dat verbood. ‘Toen mijn broers ervan hoorden, hebben ze mijn boeken verbrand. Nu zit ik thuis met mijn twee zussen.’
Een half miljoen mensen zijn dit jaar ontheemd geraakt
De helft van alle districten in Afghanistan is in de greep van het geweld. Een derde van het land is in handen van de Taliban of wordt ernstig bedreigd. Daardoor zijn ruim een half miljoen mensen dit jaar ontheemd geraakt, volgens woensdag gepubliceerde cijfers van de Verenigde Naties. Dat is hoogste aantal sinds vele jaren.
NU 21.11.2016 Een zelfmoordaanslag maandag op een sjiitische moskee in de Afghaanse hoofdstad Kabul heeft minstens 27 levens geëist.
Dat meldt persbureau AP op basis van een politiechef. Er zijn zeker 35 gewonden, maar dat aantal kan oplopen.
De dader bracht explosieven tot ontploffing in de moskee Baqir ul Olum, waar op dat moment een gebedsdienst gaande was. Ten minste zeventien mensen raakten gewond door de explosie. Ziekenhuismedewerkers zeggen dat de gewonden blijven binnenstromen.
De aanslag is opgeëist door Islamitische Staat. De soennitische terreurbeweging probeert al langer de spanningen tussen soennieten en de sjiitische minderheid in Afghanistan op te drijven.
Eerder deze week werd er ook al een zelfmoordaanslag gepleegd in Kabul. Hierbij vielen vier doden.
AD 21.11.2016 Bij een bloedige zelfmoordaanslag op een sjiitische moskee in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn vandaag zeker 32 mensen gedood. Ook zijn er tientallen gewonden, meldt het Afghaanse ministerie van Volksgezondheid.
De dader bracht explosieven tot ontploffing in de moskee Baqir ul Olum, waar op dat moment een gebedsdienst gaande was. Ziekenhuismedewerkers zeggen dat de gewonden blijven binnenstromen. De aanslag is nog niet opgeëist. Volgen de lokale zender TOLO News ontkennen Taliban betrokkenheid.
De aanslag is opgeëist door terreurbeweging Islamitische Staat. De soennitische organisatie probeert al langer de spanningen tussen soennieten en de sjiitische minderheid in Afghanistan op te drijven.
VK 16.11.2016 Bij een zelfmoordaanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn zeker vier doden gevallen en een onbekend aantal gewonden. Een man op een motor blies zichzelf op vlakbij een voertuig van de nationale veiligheidsdienst.
Het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken bevestigde de aanslag, maar kon nog geen zekerheid geven over het aantal doden en gewonden.
Trouw 16.11.2016 Bij een zelfmoordaanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn zeker vier doden gevallen en een onbekend aantal gewonden. Een man op een motor blies zichzelf op vlakbij een voertuig van de nationale veiligheidsdienst.
Het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken bevestigde de aanslag, maar kon nog geen zekerheid geven over het aantal doden en gewonden.
NU 16.11.2016 In de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn bij een zelfmoordaanslag woensdag zeker vier mensen om het leven gekomen. Meerdere mensen raakten gewond.
Het doel van de zelfmoordterrorist was een motor met daarop veiligheidsbeambten, meldt Reuters.
Een medewerker van het Ministerie van Binnenlandse Zaken bevestigt de aanval, maar kan nog niet zeggen hoeveel mensen bij de aanval zijn gedood.
De aanslag is nog niet opgeëist.
Meerdere doden bij aanslag Afghaanse hoofdstad Kabul
AD 16.11.2016 Bij een zelfmoordaanslag in de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn zeker vier doden gevallen en een onbekend aantal gewonden. Een man op een motor blies zichzelf op vlakbij een voertuig van de nationale veiligheidsdienst.
Het Afghaanse ministerie van Binnenlandse Zaken bevestigde de aanslag, maar kon nog geen zekerheid geven over het aantal doden en gewonden.
VK 15.11.2016 Het Amerikaanse leger en de Amerikaanse inlichtingendienst CIA hebben in 2003-2004 mogelijk oorlogsmisdaden begaan in Afghanistan tegenover gevangenen. Het zou gaan over marteling en wrede behandeling, aldus een aanklager van het Internationaal Strafhof maandag.
‘Er is voldoende reden om aan te nemen dat de leden van het Amerikaanse leger en de CIA, tijdens het verhoor van gedetineerden, methodes hebben gebruikt die onder oorlogsmisdaden vallen’, aldus aanklager Fatou Bensouda in een rapport over de eerste onderzoeken, die een inleidend karakter hebben.Op basis van de informatie waarover ze beschikt, denkt Bensouda dat minstens 61 gevangenen in Afghanistan door strijdkrachten gefolterd werden. CIA-leden zouden hetzelfde gedaan hebben bij minstens 27 gevangenen in Afghanistan, maar ook in Polen, Roemenië en Litouwen.Volgens Bensouda gaat het niet om alleenstaande gevallen, maar is er reden om aan te nemen dat de misdaden het gevolg waren van een beleid waarbij informatie verkregen werd door wrede ondervragingstechnieken toe te passen.Washington heeft het Statuut van Rome, het stichtingsverdrag van het Internationaal Strafhof, nooit geratificeerd. Daardoor is het erg onwaarschijnlijk dat Amerikaanse soldaten ooit vervolgd zullen worden door de rechtbank in Den Haag.
Trouw 15.11.2016 Het Amerikaanse leger en de Amerikaanse inlichtingendienst CIA hebben in 2003-2004 mogelijk oorlogsmisdaden begaan in Afghanistan tegenover gevangenen. Het zou gaan over marteling en wrede behandeling, aldus een aanklager van het Internationaal Strafhof maandag.
‘Er is voldoende reden om aan te nemen dat de leden van het Amerikaanse leger en de CIA, tijdens het verhoor van gedetineerden, methodes hebben gebruikt die onder oorlogsmisdaden vallen’, aldus aanklager Fatou Bensouda in een rapport over de eerste onderzoeken, die een inleidend karakter hebben.
Op basis van de informatie waarover ze beschikt, denkt Bensouda dat minstens 61 gevangenen in Afghanistan door strijdkrachten gefolterd werden. CIA-leden zouden hetzelfde gedaan hebben bij minstens 27 gevangenen in Afghanistan, maar ook in Polen, Roemenië en Litouwen.
Volgens Bensouda gaat het niet om alleenstaande gevallen, maar is er reden om aan te nemen dat de misdaden het gevolg waren van een beleid waarbij informatie verkregen werd door wrede ondervragingstechnieken toe te passen.
Washington heeft het Statuut van Rome, het stichtingsverdrag van het Internationaal Strafhof, nooit geratificeerd. Daardoor is het erg onwaarschijnlijk dat Amerikaanse soldaten ooit vervolgd zullen worden door de rechtbank in Den Haag.
Telegraaf 12.11.2016 De Taliban hebben zaterdag in Afghanistan de verantwoordelijkheid opgeëist voor een aanslag op de Amerikaanse basis en het vliegveld in Bagram. Daar was een grote explosie en vielen zaterdag zeker vier doden en zestien gewonden. Volgens de Taliban was het een zelfmoordaanslag.
De Amerikaanse minister van Defensie Carter liet zaterdag weten dat de doden Amerikanen zijn, onder wie twee militairen.
Het vliegveld is de grootste militaire basis van het land en ligt 30 kilometer ten noorden van de hoofdstad Kabul. Het is het hoofdkwartier van de Amerikaanse troepenmacht in Afghanistan die nog altijd uit 10.000 man bestaat. De meeste Amerikaanse militairen werden voor het einde van 2014 teruggetrokken. De VS vielen in 2001 Afghanistan binnen en brachten het vijf jaar oude schrikbewind van de Taliban ten val. Deze soennitische extremisten pogen met terreur de macht te heroveren.
Eerdere aanslag
De aanslag in Bagram is kort na een grote aanslag in het noorden van het land. Donderdag blies een aanslagpleger van de Taliban zich op in een auto voor het Duitse consulaat in de Noord-Afghaanse stad Mazar-i-Sharif. Daarbij kwamen zes mensen om en vielen bijna 130 gewonden.
Trouw 12.11.2016 De Taliban hebben zaterdag in Afghanistan de verantwoordelijkheid opgeëist voor een aanslag op de Amerikaanse basis en het vliegveld in Bagram. Bij een grote explosie vielen daar vandaag zeker vier doden en zestien gewonden. Volgens de Taliban was het een zelfmoordaanslag.
De Amerikaanse minister van Defensie Carter liet weten dat de doden Amerikanen zijn, onder wie twee militairen.
Het vliegveld is de grootste militaire basis van het land en ligt 30 kilometer ten noorden van de hoofdstad Kabul. Het is het hoofdkwartier van de Amerikaanse troepenmacht in Afghanistan die nog altijd uit 10.000 man bestaat. De meeste Amerikaanse militairen werden voor het einde van 2014 teruggetrokken.
De VS vielen in 2001 Afghanistan binnen en brachten het vijf jaar oude schrikbewind van de Taliban ten val. Deze soennitische extremisten pogen met terreur de macht te heroveren.
De aanslag in Bagram volgt kort na een grote aanslag in het noorden van het land. Donderdag blies een aanslagpleger van de Taliban zich op in een auto voor het Duitse consulaat in de Noord-Afghaanse stad Mazar-i-Sharif. Daarbij kwamen zes mensen om en vielen bijna 130 gewonden.
VK 12.11.2016 Bij een zelfmoordaanslag zijn vier Amerikanen om het leven gekomen op Bagram, een grote Amerikaanse de luchtmachtsbasis in Afghanistan. Het zou gaan om twee soldaten en twee huurlingen. Zeker veertien mensen zijn gewond geraakt. De Taliban hebben gezegd dat één van hun strijders de aanslag heeft gepleegd.
Bagram is een van de best beveiligde plekken in Afghanistan. De basis is in het verleden eerder aangevallen, maar het is de eerste keer dat het de Taliban lukt om een bom af te laten gaan in het complex zelf.
Volgens een regeringswoordvoerder kwam de aanslagpleger ’s morgens vroeg de basis op en stond hij in de rij met Afghaanse arbeiders die zich voor hun werk kwamen melden toen hij zijn vest detoneerde.
Grootste militaire basis van het land
Bagram ligt ten noorden van de hoofdstad Kabul. Het vliegveld is de grootste militaire basis van het land en ligt 30 kilometer ten noorden van de hoofdstad Kabul. Het is het hoofdkwartier van de Amerikaanse troepenmacht in Afghanistan die nog altijd uit 10.000 man bestaat. De meeste Amerikaanse militairen werden voor het einde van 2014 teruggetrokken.
De aanslag in Bagram is kort na een grote aanslag in het noorden van het land. Donderdag blies een aanslagpleger van de Taliban zich op in een auto voor het Duitse consulaat in de Noord-Afghaanse stad Mazar-i-Sharif. Daarbij kwamen zes mensen om en vielen bijna 130 gewonden.
NU 12.11.2016 Bij een explosie op NAVO-vliegbasis Bagram in Afghanistan zijn zaterdagochtend vier doden gevallen. Dat bevestigt de NAVO aan persbureau AFP.
Ook zijn veertien mensen gewond geraakt. De explosie zou om 5.30 uur lokale tijd hebben plaatsgevonden in de buurt van een eetgelegenheid op de vliegbasis.
Volgens NBC News gaat het om een aanslag door een zelfmoordenaar. Al Jazeera meldt dat de Taliban de aanslag hebben opgeeist.
Vliegbasis Bagram biedt onderdak aan de meeste van de tienduizend Amerikaanse troepen die actief zijn in Afghanistan. Twee jaar geleden heeft de NAVO zijn gevechtshandelingen in het land formeel beëindigd.
De vliegbasis ligt in de provincie Parwan, zo’n dertig kilometer van de Afghaanse hoofdstad Kabul.
Donderdag vielen er nog zes doden en ongeveer honderdtwintig gewonden in de Afghaanse stad Mazar-i-Sharif. Daar vond een zelfmoordaanslag op het Duitse consulaat plaats. Ook die aanslag is door de Taliban opgeëist.
AD 12.11.2016 De Taliban hebben vandaag in Afghanistan de verantwoordelijkheid opgeëist voor een aanslag op de Amerikaanse basis en het vliegveld in Bagram. Daar was een grote explosie en vielen vandaag zeker vier doden en veertien gewonden. Volgens de Taliban was het een zelfmoordaanslag.
Het vliegveld is de grootste militaire basis van het land en ligt 30 kilometer ten noorden van de hoofdstad Kabul. Het is het hoofdkwartier van de Amerikaanse troepenmacht in Afghanistan die nog altijd uit 10.000 man bestaat. De meeste Amerikaanse militairen werden voor het einde van 2014 teruggetrokken.
De VS vielen in 2001 Afghanistan binnen en brachten het vijf jaar oude schrikbewind van de Taliban ten val. Deze soennitische extremisten pogen met terreur de macht te heroveren.
De aanslag in Bagram is kort na een grote aanslag in het noorden van het land. Donderdag blies een zelfmoordenaar van de Taliban zich op in een auto voor het Duitse consulaat in de Noord-Afghaanse stad Mazar-i-Sharif. Daarbij kwamen zes mensen om en vielen meer dan 120 gewonden.
Een week eerder kwamen bij gevechten tussen Amerikaanse en Afghaanse troepen en Talibanstrijders dertig burgers om het leven, evenals twee Amerikaanse militairen en 26 militanten. Op dezelfde dag veranderden mortieren van de Taliban een bruiloft in de noordelijke provincie Faryab in een bloedbad. Zeven bruiloftsgasten werden daarbij gedood.
Trouw 12.11.2016 Bij een explosie op de NAVO-vliegbasis Bagram in Afghanistan zijn zaterdagochtend zeker drie doden gevallen. Dertien personen raakten gewond. Dat meldden de plaatselijke autoriteiten aan CNN.
Volgens de NAVO-missie vond de explosie iets na half zes in de ochtend plaats. Over de identiteit van de slachtoffers is nog niets bekend. Ook is niet duidelijk of het om een aanslag of ongeluk gaat. Het vliegveld is de grootste militaire basis van Afghanistan en bevindt zich vlakbij de historische stad Bagram in de provincie Parwan. Dertig kilometer zuidelijker ligt de hoofdstad Kabul.
Het nieuws volgt op een reeks recente aanslagen in het door geweld geteisterde land. Donderdag blies een zelfmoordenaar van de Taliban zich op in een auto voor het Duitse consulaat in de Noord-Afghaanse stad Mazar-i-Sharif. Daarbij kwamen zes mensen om en vielen meer dan 120 gewonden.
Een week eerder kwamen bij gevechten tussen Amerikaanse en Afghaanse troepen en Talibanstrijders dertig burgers om het leven, evenals twee Amerikaanse militairen en 26 militanten. Op dezelfde dag veranderden mortieren van de Taliban een bruiloft in de noordelijke provincie Faryab in een bloedbad. Zeven bruiloftsgasten werden daarbij gedood.
Elsevier 11.11.2016 Het zwaarbeveiligde Duitse consulaat in de Noord-Afghaanse stad Mazar i-Sharif is doelwit geworden van een zelfmoordaanslag. De extremistische Taliban pleegde een aanslag, waarbij zeker twee doden en circa 60 gewonden vielen.
De Taliban eisten snel de verantwoordelijkheid op voor de aanslag, die met een bomauto werd gepleegd. De dader ramde met zijn auto de muur van het pand, meldt persbureau Reuters.
Ook tapijtenmarkt vatte vlam
Volgens lokale artsen verkeert een aantal van de gewonden in kritieke toestand. Een tapijtenmarkt in de buurt van het consulaat vatte vlam door de aanslag. Het is nog niet duidelijk of er onder de gewonden medewerkers van het consulaat zijn. Onder de gewonden zijn wel tenminste tien kinderen, meldt Deutsche Welle.
In Mazar-i-Sherif zijn ook ongeveer honderd Nederlandse militairen actief. Ze leiden er politieagenten en militairen op. Defensie heeft laten weten dat er geen Nederlanders gewond zijn geraakt. Duitsland heeft bijna duizend man in Afghanistan, de meeste in de provincie Balkh waar Mazar-i-Sherif de hoofdstad van is.
Wraak voor NAVO-luchtaanvallen
Het consulaat bevindt zich in een groot gebouw vlakbij de Blauwe Moskee in het centrum van Mazar-i-Sharif. Het wordt omheind door hoge muren, en is zwaar beveiligd.
Mazar-i-Sharif in de provincie Balkh is met ongeveer 700.000 inwoners de derde stad van Afghanistan. De Taliban zouden met de aanslag wraak nemen op westerse luchtaanvallen op gebieden van de terreurbeweging in de aangrenzende provincie Kunduz. Bij een NAVO-luchtaanval in Kunduz werden een week geleden 30 burgers gedood en raakten er bijna 20 gewond.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier.
VK 11.11.2016 Het dodental na de bomaanslag in de Noord-Afghaanse stad Mazar-i-Sharif is opgelopen tot zes. Dat maakte het lokale ziekenhuis vrijdagochtend bekend. Meer dan 120 mensen raakten gewond door de zelfmoordaanslag van donderdagavond op het Duitse consulaat.
Volgens een woordvoerder van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken bleven alle Duitsers op het consulaat ongedeerd. Onder de doden is ook een dader. Het is onbekend hoeveel strijders betrokken waren bij de aanval. De politiechef van de stad laat weten een tweede dader te hebben gearresteerd.
De extremistische Taliban hebben de verantwoordelijkheid opgeëist voor de aanslag, die met een auto met explosieven werd gepleegd. De dader ramde met zijn auto tegen een muur van het pand, melden Duitse media.
Gevechten
Volgens het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken wordt er in en rond het terrein van het consulaat gevochten. Afghaanse en NAVO-militairen zijn te hulp geschoten om personeel te evacueren.
Duitsland heeft in het kader van de door de NAVO geleide internationale troepenmacht in Afghanistan bijna duizend man in het land, de meesten in de provincie Balkh, waar Mazar-i-Sharif de hoofdstad van is. Met circa 700.000 inwoners is het de derde stad van het land. De Taliban zouden met de aanslag wraak willen nemen vanwege westerse luchtaanvallen op gebieden van de Taliban in de aangrenzende provincie Kunduz. Bij een Amerikaanse luchtaanval in Kunduz werden een week geleden dertig burgers gedood en vielen bijna twintig gewonden.
AD 11.11.2016 Het dodental na de bomaanslag in de Noord-Afghaanse stad Mazar-i-Sharif is opgelopen tot zes. Dat maakte het lokale ziekenhuis vrijdagochtend bekend. Meer dan 120 mensen raakten gewond door de zelfmoordaanslag van donderdagavond op het Duitse consulaat.
Volgens een woordvoerder van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken bleven alle Duitsers op het consulaat ongedeerd. Onder de doden is ook een dader. Het is onbekend hoeveel strijders betrokken waren bij de aanval. De politiechef van de stad laat weten een tweede dader te hebben gearresteerd.
De extremistische Taliban hebben snel de verantwoordelijkheid opgeëist voor de aanslag, die met een auto met explosieven werd gepleegd. De dader ramde met zijn auto een muur van het pand, meldden Duitse media. Daarop volgde een vuurgevecht.
Nederland
In Mazar-i-Sharif zijn ook ongeveer honderd Nederlandse militairen actief. Ze leiden er politieagenten en militairen op. Defensie heeft laten weten dat er geen Nederlanders gewond zijn geraakt. Duitsland heeft bijna duizend man in Afghanistan, de meeste in de provincie Balkh waar Mazar-i-Sharif de hoofdstad van is.
Mazar-i-Sharif is met circa 700.000 inwoners de derde stad van het land. De Taliban zouden met de aanslag wraak nemen op westerse luchtaanvallen op gebieden van de Taliban in de aangrenzende provincie Kunduz. Bij een Amerikaanse luchtaanval in Kunduz werden een week geleden dertig burgers gedood en raakten er bijna twintig gewond.
Trouw 11.11.2016 Het dodental na de bomaanslag in de Noord-Afghaanse stad Mazar-i-Sharif is opgelopen tot zes. Dat maakte het lokale ziekenhuis vrijdagochtend bekend. Meer dan 120 mensen raakten gewond door de zelfmoordaanslag van donderdagavond op het Duitse consulaat.
Volgens een woordvoerder van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken bleven alle Duitsers op het consulaat ongedeerd. Onder de doden is ook een dader. Het is onbekend hoeveel strijders betrokken waren bij de aanval. De politiechef van de stad laat weten een tweede dader te hebben gearresteerd.
De extremistische Taliban hebben snel de verantwoordelijkheid opgeëist voor de aanslag, die met een auto met explosieven werd gepleegd. De dader ramde met zijn auto een muur van het pand, meldden Duitse media. Daarop volgde een vuurgevecht.
Nederland
In Mazar-i-Sharif zijn ook ongeveer honderd Nederlandse militairen actief. Ze leiden er politieagenten en militairen op. Defensie heeft laten weten dat er geen Nederlanders gewond zijn geraakt. Duitsland heeft bijna duizend man in Afghanistan, de meeste in de provincie Balkh waar Mazar-i-Sharif de hoofdstad van is.
Mazar-i-Sharif is met circa 700.000 inwoners de derde stad van het land. De Taliban zouden met de aanslag wraak nemen op westerse luchtaanvallen op gebieden van de Taliban in de aangrenzende provincie Kunduz. Bij een Amerikaanse luchtaanval in Kunduz werden een week geleden dertig burgers gedood en raakten er bijna twintig gewond.
NU 10.11.2016 Bij een zelfmoordaanslag op het Duitse consulaat in de Noord-Afghaanse stad Mazar-i-Sharif zijn donderdag zeker zes doden en circa 120 gewonden gevallen. Alle dodelijke slachtoffers zijn Afghaans.
Onder de doden is ook een dader. Het is onbekend hoeveel strijders betrokken waren bij de aanval. De politiechef van de stad laat weten een tweede dader te hebben gearresteerd.
Volgens een woordvoerder van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken zijn alle Duitsers op het consulaat ongedeerd gebleven. Duitsland heeft bijna duizend man in Afghanistan, de meeste in de provincie Balkh waar Mazar-i-Sherif de hoofdstad van is.
In Mazar-i-Sherif zijn ook ongeveer honderd Nederlandse militairen actief. Ze leiden er politieagenten en militairen op. Defensie heeft laten weten dat er geen Nederlanders gewond zijn geraakt.
Taliban
De extremistische Taliban hebben snel de verantwoordelijkheid opgeëist voor de aanslag, die met een auto met explosieven werd gepleegd. De dader ramde met zijn auto een muur van het pand, meldden Duitse media. Daarop volgde een vuurgevecht.
Luchtaanvallen
Mazar-i-Sharif is met circa 700.000 inwoners de derde stad van het land. De Taliban zouden met de aanslag wraak nemen op westerse luchtaanvallen op gebieden van de Taliban in de aangrenzende provincie Kunduz.
Bij een Amerikaanse luchtaanval in Kunduz werden een week geleden dertig burgers gedood en raakten er bijna twintig gewond.
Telegraaf 10.11.2016 Het dodental na de bomaanslag in de Noord-Afghaanse stad Mazar-i-Sharif is opgelopen tot zes. Dat maakte het lokale ziekenhuis vrijdagochtend bekend. Meer dan 120 mensen raakten gewond door de zelfmoordaanslag van donderdagavond op het Duitse consulaat.
Volgens een woordvoerder van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken bleven alle Duitsers op het consulaat ongedeerd. Onder de doden is ook een dader. Het is onbekend hoeveel strijders betrokken waren bij de aanval. De politiechef van de stad laat weten een tweede dader te hebben gearresteerd.
De extremistische Taliban hebben snel de verantwoordelijkheid opgeëist voor de aanslag, die met een auto met explosieven werd gepleegd. De dader ramde met zijn auto een muur van het pand, meldden Duitse media. Daarop volgde een vuurgevecht.
In Mazar-i-Sharif zijn ook ongeveer honderd Nederlandse militairen actief. Ze leiden er politieagenten en militairen op. Defensie heeft laten weten dat er geen Nederlanders gewond zijn geraakt. Duitsland heeft bijna duizend man in Afghanistan, de meeste in de provincie Balkh waar Mazar-i-Sharif de hoofdstad van is.
Mazar-i-Sharif is met circa 700.000 inwoners de derde stad van het land. De Taliban zouden met de aanslag wraak nemen op westerse luchtaanvallen op gebieden van de Taliban in de aangrenzende provincie Kunduz. Bij een Amerikaanse luchtaanval in Kunduz werden een week geleden dertig burgers gedood en raakten er bijna twintig gewond.
AD 06.11.2016 De Verenigde Naties starten een onderzoek naar een luchtaanval die de VS deze week in de provincie Kunduz in Afghanistan heeft uitgevoerd. Daarbij kwamen meer dan dertig burgers om het leven. Dat heeft de internationale organisatie zondag meegedeeld.
Volgens de VN vielen donderdag 32 burgerslachtoffers en raakten 19 mensen gewond. Het was in eerste instantie onduidelijk wie de luchtaanval had uitgevoerd, maar zaterdag erkende het Amerikaanse leger erachter te zitten.
De actie was ter ondersteuning van een Afghaanse speciale eenheid die vergezeld werd door Amerikaanse adviseurs. Zij werden onder vuur genomen door de Taliban, waarbij twee Amerikanen en drie Afghanen werden gedood. Onder de Taliban werden ,,vele” doden gemeld maar exacte cijfers ontbraken.
AD 05.11.2016 Het Amerikaanse leger heeft een belangrijke leider van terreurgroep Al Qaeda in Afghanistan gedood. Dat heeft het Pentagon gemeld in de nacht van vrijdag op zaterdag.
Farouq al-Qahtani werd op 23 oktober gedood in het noordoosten van Afghanistan. De Verenigde Staten voerden in de provincie Kunar in het noordoosten van Afghanistan verschillende luchtaanvallen uit op al-Qahtani. Over het lot van een ander doelwit van de aanvallen, Bilal al-Utabi, bestaat nog onduidelijkheid, aldus het Amerikaans ministerie van Buitenlandse Zaken. Al-Qahtani was een hooggeplaatste Al Qaeda-leider in het noordoosten van Afghanistan, die volgens het leger verantwoordelijk was voor het plannen van aanslagen tegen de Verenigde Staten. Hij zou daarbij ook zorgen voor schuilplaatsen voor Al Qaeda-leden.
NU 03.11.2016 Twee Amerikaanse militairen zijn donderdag om het leven gekomen in Afghanistan. Twee andere soldaten raakten gewond. Dat hebben de Amerikaanse strijdkrachten in Afghanistan donderdag bekendgemaakt.
De Amerikanen maakten deel uit van een NAVO-trainingsmissie die de Afghanen bijstaat in hun strijd tegen de Taliban. Zelf zouden ze officieel niet mee hebben gevochten. De twee kwamen om het leven toen ze onder vuur werden genomen in de provincie Kunduz, in het noorden van het land.
De commandant van de Amerikaanse en NAVO-troepen in Afghanistan, generaal John W. Nicholson, zei in een verklaring ”ondanks deze tragische gebeurtenis verder te gaan met onze belofte om onze Afghaanse partners te helpen bij de verdediging van hun land.”
NAVO
De luchtaanvallen waren op doelen in de stad Kunduz. Op ongeveer 10 kilometer van het centrum kwamen volgens lokale autoriteiten dertig burgers om het leven. Onder de Taliban werden ”vele” doden gemeld maar exacte cijfers ontbraken.
Het is niet zeker wie de luchtaanvallen heeft uitgevoerd. De NAVO liet wel weten luchtaanvallen te hebben uitgevoerd, maar meldde niets over slachtoffers. Een woordvoerder zei dat berichten over burgerslachtoffers zullen worden onderzocht.
NU 27.10.2016 De Verenigde Staten hebben bij drone-aanvallen in Afghanistan een hooggeplaatste commandant van Al-Qaeda gedood. De Afghaanse geheime dienst heeft het nieuws donderdag bevestigd, meldt persbureau AFP.
Eerder meldde NBC News al dat Nayef Salam Muhammad Ujaym al-Hababi en zijn rechterhand Balal al-Utabi het doelwit waren van twee aanvallen die zondag zijn uitgevoerd in het oosten van het Afghanistan.
De dood van al-Hababi is een gevoelige klap voor al-Qaeda. De in Qatar geboren Saudi-Arabiër vervulde verschillende belangrijke taken voor de terreurbeweging. “Dit was een van de belangrijkste aanvallen op al-Qaeda in jaren”, zegt een Amerikaanse functionaris tegen NBC.
Al-Hababi was sinds 2010 de leider van de terreurbeweging in Oost-Afghanistan en had een belangrijk aandeel in het werven van fondsen in Golflanden. Al-Hababi overzag daarnaast de aankoop van zware wapens die de terreurbeweging in Afghanistan gebruikte en leverde aan de Taliban.
Terreurplannen
De terrorist en zijn rechterhand zouden betrokken zijn bij terreurplannen voor Europa en de VS. Daarmee zou al-Hababi omgebrachte al-Qaeda-prominenten willen wreken. Volgens de Verenigde Naties zou al-Hababi ook betrokken zijn geweest bij zelfmoordaanslagen op Afghaanse veiligheidsdiensten.
De VS zouden de twee al enkele jaren op de korrel hebben. In 2012 werd een aanval afgeblazen uit vrees voor burgerslachtoffers.
Telegraaf 27.10.2016 Bij een luchtaanval met een drone van Amerikaanse militaire troepen in de Afghaanse plaats Kunar zijn drie kopstukken van al-Qaeda om het leven gekomen.
Het Pentagon laat in een verklaring weten dat de dood van het drietal een harde klap is voor al-Qaeda. Een van de omgekomen leden van al-Qaeda, Faruq al-Qatani, zou verschillende aanslagen in de VS hebben gepland.
Het is niet de eerste keer dat terroristen in het Midden-Oosten worden bestookt door drones van de Amerikanen. Terreurgroep Islamitische Staat heeft uit angst voor de nietsontziende Amerikaanse drones zelfs straten overdekt. Het terreurleger publiceerde onlangs de namen en adressen van Amerikaans legerpersoneel dat betrokken zou zijn bij de drone-programma’s, met de oproep hen te vermoorden.
Het gerichte ‘liquidatiebeleid’ van president Barack Obama leidt in binnen- en buitenland tot juridische en mensenrechtelijke bezwaren. Zo komen bij de acties ook burgers om. De Amerikaanse antiterreurspecialist Micah Zenko schatte eerder dit jaar dat bij Amerikaanse drone-aanvallen de afgelopen jaren vierduizend mensen zijn omgekomen in Jemen, Somalië en Pakistan.
VK 26.10.2016 Terreurgroep Islamitische Staat heeft dinsdagnacht ten minste dertig Afghaanse burgers ontvoerd en vermoord in de centraal gelegen provincie Ghor. Dit meldt persbureau AFP. Onder de gedode burgers zouden zich ook kinderen bevinden.
Een woordvoerder van de lokale gouverneur zei tegen persbureau Reuters dat de moordpartij een wraakactie is op het doden van een IS-commandant door de Afghaanse politie eerder die dag.
Volgens persbureau AP gaat het wellicht niet om IS-strijders, maar om de Taliban of een afvallige Taliban-groep die vorig jaar trouw beloofde aan IS. De provincie Ghor staat niet bekend als IS-bolwerk – de terreurgroep bevindt zich voornamelijk in het oostelijke Nangarhar. De Taliban hebben nog niet van zich laten horen.
De situatie in Afghanistan is sinds een jaar aan het verslechteren. IS dook er vorig jaar voor het eerst op en breidt langzaam zijn aanwezigheid uit. Hoe groot IS in het land is, is niet duidelijk. De Taliban boeken sinds de zomer weer terreinwinst. Sinds begin oktober vechten ze met de Afghaanse troepen om de stad Kunduz. De Taliban hopen de door het westen gesteunde regering van Afghanistan omver te werpen en een streng-islamitische regering in te stellen. Het regeringsleger heeft nu zo’n tweederde van het land onder controle.
NU 18.10.2016 Vertegenwoordigers van de Taliban en de Afghaanse regering praten in Qatar opnieuw over vrede. De twee partijen spraken elkaar twee keer, in september en oktober.
Bij zeker een van de gesprekken in Qatar was een hoge Amerikaanse functionaris aanwezig, meldt The Guardiandinsdag.
Ook Mullah Abdul Manan, de broer van de in 2013 omgekomen Talibanleider Mullah Mohammad Omar, was aanwezig bij de gesprekken. Omars zoon schuift later aan.
Gesprekken tussen de Taliban en de Afghaanse regering werden gestaakt na de dood van Talibanleider Mullah Mansour in mei. Omars opvolger kwam om bij een luchtaanval met een drone van het Amerikaanse leger.
Pakistan
De gesprekken die tot begin dit jaar werden gevoerd, werden geleid door Pakistan. Die besprekingen hebben echter niet geleid tot noemenswaardige vooruitgang.
Bij de nieuwe besprekingen is Pakistan naar verluidt niet betrokken. Ze worden gevoerd in de Qatarese hoofdstad Doha, waar de Taliban in 2013 een permanente vertegenwoordiging mocht opzetten.
Trouw 11.10.2016 Een groep gewapende mannen heeft dinsdag een heiligdom in de Afghaanse hoofdstad Kaboel aangevallen. Er zijn minstens veertien doden, onder wie een politieman, en 36 gewonden te betreuren, zo deelde het ministerie van binnenlandse zaken mee. Het ministerie van volksgezondheid had 43 gewonden geteld.
Het aantal aanvallers is onduidelijk. Rapporten spreken van één en vier mannen. Van een aanvaller, gekleed in een uniform, staat vast dat hij door de politie is doodgeschoten.
Honderden sjiitische moslims hadden zich dinsdag in het heiligdom verzameld voor de viering van de Ashura, de herdenking van de dood van een kleinzoon van de profeet Mohammed. De politie zei dat drie schutters rond 20.00 uur lokale tijd het vuur openden. Het heiligdom is ontruimd.
De aanslag is nog niet opgeëist. De Taliban hebben ontkend erachter te zitten.
NU 11.10.2016 Een groep gewapende mannen heeft dinsdag een heiligdom in de Afghaanse hoofdstad Kabul aangevallen. Er zijn minstens veertien doden, onder wie een politieman, en 36 gewonden.
Honderden Sjiitische moslims hadden zich dinsdag in het heiligdom verzameld voor de viering van de Ashura, de herdenking van de dood van een kleinzoon van de profeet Mohammed.
De politie zei dat drie schutters rond 20.00 uur lokale tijd het vuur openden. Het heiligdom is ontruimd.
Het aantal aanvallers is onduidelijk. Rapporten spreken van één en vier mannen. Van een aanvaller, gekleed in een uniform, staat vast dat hij door de politie is doodgeschoten.
Video: Doden en tientallen gewonden bij aanslag in Kabul
Telegraaf 11.10.2016 Een groep gewapende mannen heeft dinsdag een heiligdom in de Afghaanse hoofdstad Kabul aangevallen. Volgens een bron bij de politie vielen er zeker zeven doden en 22 gewonden.
Honderden sjiitische moslims hadden zich dinsdag in het heiligdom verzameld voor de viering van de Ashura, de herdenking van de dood van een kleinkind van de profeet Mohammed. De politie zei dat drie schutters rond 20.00 uur lokale tijd het vuur openden. Het heiligdom is ontruimd. Hoeveel schutters er nog in leven zijn, is onduidelijk.
Het ministerie van Volksgezondheid sprak van achttien gewonden, maar maakte nog geen melding van doden.
AD 11.10.2016 Een groep gewapende mannen heeft vandaag een heiligdom in de Afghaanse hoofdstad Kaboel aangevallen. Er zijn minstens veertien doden, onder wie een politieman, en 36 gewonden te betreuren, zo deelde het ministerie van Binnenlandse Zaken mee. Het ministerie van Volksgezondheid had 43 gewonden geteld.
Het aantal aanvallers is onduidelijk. Rapporten spreken van één en vier mannen. Van een aanvaller, gekleed in een uniform, staat vast dat hij door de politie is doodgeschoten.
Honderden Sjiitische moslims hadden zich vandaag in het heiligdom verzameld voor de viering van de Ashura, de herdenking van de dood van een kleinzoon van de profeet Mohammed.
De politie zei dat drie schutters rond 20.00 uur lokale tijd het vuur openden. Het heiligdom is ontruimd.
Trouw 10.10.2016 De Taliban breiden hun najaarsoffensief in Afghanistan uit. Vandaag opende de radicale islamistische beweging de aanval op de hoofdstad van de zuidelijke provincie Helmand. Vorige week vielen de Taliban Kunduz opnieuw aan, en ruim een maand geleden Tarin Kowt in Uruzgan. Het Afghaanse leger krijgt steeds meer moeite om al deze aanvallen het hoofd te bieden.
In de hoofdstad van Helmand, Lashkar Gah, begonnen de Taliban hun aanval vanochtend met een zelfmoordaanslag. Daarbij kwamen minstens veertien mensen om, onder wie tien politieagenten.
Het Afghaanse Nationale Leger vuurt mortieren af op stellingen van de Taliban in Kunduz.
De hoofdstad van Helmand, Lashkar Gah, wordt al langer belegerd door de Taliban. Zij openden vandaag de aanval, die begon met een zware zelfmoordaanslag. Daarbij kwamen zeker veertien mensen om het leven, onder wie tien politieagenten.
Volgens het Afghaanse ministerie van binnenlandse zaken zijn er voldoende veiligheidstroepen in de stad om de aanval af te slaan. Op verschillende plaatsen zouden vuurgevechten met Talibanstrijders gaande zijn. “We zullen hen snel terugdringen”, beloofde de woordvoerder optimistisch.
De stad is al weken omsingeld door de Taliban. Zij hebben een aanzienlijk deel van de districten in de provincie Helmand, centrum van de opiumteelt, al langer in handen. De Afghaanse regering en het leger zijn niet bij machte gebleken om die weer te heroveren.
“Elke dag komen er delegaties op bezoek in Helmand, maar een groot deel van de provincie is al verloren gegaan”, verzuchtte een lid van de provinciale raad zaterdag tegen persbureau Reuters. “Alstublieft, voer hier meer militaire operaties uit, of stuur meer vliegtuigen zodat we allemaal naar Kaboel kunnen gaan.”
Als Lashkar Gah toch valt, zou het de tweede keer zijn dat een provinciehoofdstad verloren gaat na de val van het Talibanregime in 2001. Vorig jaar oktober was de noordelijke stad Kunduz enkele weken in handen van de Taliban, en het kostte het Afghaanse leger geholpen door Amerikaanse militairen en luchtsteun, grote moeite om hen weer te verjagen.
24.000 ontheemden
Een week geleden vielen Talibanstrijders het noordelijke Kunduz opnieuw binnen, en daar zijn de gevechten nog steeds gaande. De regering in Kaboel heeft laten weten dat de Taliban uit het centrum van de stad zijn verdreven. Maar Talibanstrijders bieden nog hardnekkig weerstand vanuit huizen en gebouwen aan de rand van Kunduz, dat in normale omstandigheden ongeveer 270.000 inwoners heeft. Vorige week zijn al veel burgers gevlucht uit vrees voor het geweld.
“Bloed en lijken liggen door de hele stad heen. Onze jonge mensen sterven en de regering doet niets voor ons”, zei Parmi, een inwoonster van Kunduz die met dertien familieleden naar Kaboel wist te ontkomen, tegen Reuters. Elektriciteit, water, voedsel en medicijnen zijn nauwelijks nog voorhanden in Kunduz, vertellen ontheemden.
Het humanitair bureau van de Verenigde Naties (UNOCHA) meldde dat zo’n 24.000 inwoners de stad zijn ontvlucht. De meesten zijn vertrokken naar de naburige provincie Tachar, ten oosten van Kunduz. Ook trekken ontheemden richting het westelijk gelegen Balkh en zuidelijk naar de hoofdstad Kaboel. De autoriteiten houden er rekening mee dat het aantal vluchtende burgers kan oplopen tot 100.000.
Eind september werden in Kunduz zeker twaalf Afghaanse politiemensen in hun slaap vermoord door twee collega’s. Zij waren vermoedelijk ingehuurd door de Taliban.
Tijdens het najaarsoffensief van de Taliban vielen zij een maand geleden Tarin Kowt aan, de hoofdstad van de provincie Uruzgan. Die aanval werd afgeslagen, maar de Taliban zijn allesbehalve verdreven uit de provincie.
Nieuw offensief
Hetzelfde gebeurde na de Talibanaanval van een jaar geleden op Kunduz. De stad werd toen wel heroverd door Afghaanse troepen, maar omliggende districten als Chardara en Dasht-e-Archi, die de Taliban soms al jaren geheel of gedeeltelijk in handen hebben, werden niet schoongeveegd. Met als gevolg dat de Talibanstrijders zich daar terugtrokken en in relatieve rust een nieuw offensief konden voorbereiden.
Ook in de buurprovincies van Kunduz, zoals Tachar, Badachshan en Baghlan hebben lokale Talibangroepen, geholpen door grote groepen buitenlandse extremisten, al veel gebieden in handen. Mocht Kunduz-Stad vallen dan is er weinig hoop meer voor de Afghaanse regering dat zij het noordoosten in handen kan houden.
Patroon
Het is een patroon dat overal in Afghanistan steeds weer voorkomt: de Taliban vallen aan, de regering stuurt elitetroepen die de strijders verjagen, en daarna naar een nieuwe brandhaard elders worden geroepen. Het in handen houden van de heroverde gebieden wordt vervolgens overgelaten aan de politie en het reguliere Afghaanse leger. Maar die zijn vaak onvoldoende getraind, bewapend en slecht gemotiveerd om het op te nemen tegen de geharde Talibanstrijders. Zij kennen de zwaktes van leger en politie maar al te goed, en proberen het opnieuw. Waarna de hele operatie weer van voren af aan begint, zoals nu in Kunduz.
Vorig jaar waren er voldoende militairen en politiemensen om de Taliban te verslaan, zei de toenmalige districtsgouverneur Muhammad Zaher van Chardara begin dit jaar tegen de denktank Afghan Analysts Network (AAN), “maar het ontbrak hen aan het moreel om te vechten”. In Kunduz en eerder in Tarin Kowt behoorden Afghaanse politieagenten in veel gevallen tot de eersten die vluchtten toen de Taliban in aantocht waren.
Uitputtingsslag
De gevechtstactieken van de Taliban putten de Afghaanse veiligheidstroepen intussen steeds verder uit. De goed getrainde maar beperkte groep Afghaanse commando’s kan niet overal tegelijk optreden, en veel andere legeronderdelen zijn gedemotiveerd door gebrek aan behoorlijk materieel en de voortdurende dreiging van de dood.
Regering en leger in Afghanistan hebben nog altijd geen afdoende tactiek gevonden om de oorlog tegen de Taliban te beëindigen. Voor vredesonderhandelingen blijkt de radicale beweging al jaren niet aan tafel te krijgen, en het aantal burgerslachtoffers stijgt.
Dat ondermijnt de toch afnemende steun voor de regering van president Ashraf Ghani nog verder. Hij belooft dat het leger de veiligheid van burgers zal garanderen, maar dat blijkt steeds vaker een illusie. Met alle gevolgen voor het vertrouwen van de Afghanen in hun overheid.
Telegraaf 10.10.2016 De bevolking van Kunduz ontvlucht de Afghaanse stad in hoog tempo. Een week nadat de Taliban de stad van verschillende kanten aanviel en binnendrongen, zijn al 24.000 bewoners op de vlucht geslagen.
De Verenigde Naties lieten maandag weten dat de meeste burgers naar de naburige provincie Tachar gaan. Ook trekken de vluchtelingen naar de steden Balkh, Sar-e-Pul en de hoofdstad Kabul. De autoriteiten houden rekening met 100.000 vluchtelingen. Kunduz telt normaal gesproken ongeveer 270.000 inwoners.
De regering in Kabul deelde mee dat de Taliban inmiddels uit het centrum van Kunduz zijn verdreven. De gevechtshandelingen vinden momenteel plaats aan de randen van de stad. Ondanks de inzet van speciale eenheden heeft het leger de stad echter nog niet geheel onder controle.
De Verenigde Staten hebben gevechtsvliegtuigen ingezet en meer dan twintig aanvallen uitgevoerd.
NU 09.10.2016 In het noorden van Afghanistan zijn acht doden gevallen bij een helikoptercrash van het Afghaanse leger. Volgens de Afghaanse autoriteiten was sprake van een technisch mankement. De Taliban beweren dat zij het toestel hebben neergehaald.
De helikopter was in de provincie Baghlan om een militaire basis van voorraad te voorzien. De acht slachtoffers zijn vijf leden van de bemanning en drie militairen, aldus een legerwoordvoerder.
Tliban-strijders voeren in het noorden van Afghanistan veel aanvallen uit op binnenlandse veiligheidstroepen. In de provincie Kunduz is sinds begin deze week een strijd gaande met het Afghaanse leger.
Telegraaf 06.10.2016 De Verenigde Naties verwachten een grote stroom vluchtelingen die de Afghaanse stad Kunduz verlaat. De afgelopen dagen sloegen al 10.000 burgers op de vlucht voor het geweld dat in de stad is opgelaaid.
De meeste vluchtelingen trokken richting de hoofdstad Kabul en naar Mazar-i-Sharif en Talokan. De meeste mensen hadden weinig spullen en voedsel bij zich. De inwoners van Kunduz gaan het geweld uit de weg dat door een inval van de Taliban onverwacht in de straten aanwezig is.
De VN schatten dat in heel Afghanistan momenteel ruim 277.000 mensen op de vlucht zijn. De organisatie verwacht dat dat aantal voor het einde van het jaar is opgelopen tot 400.000.
Telegraaf 05.10.2016 Afghanistan is bereid uitgeprocedeerde asielzoekers en economische migranten terug te nemen. In ruil steunt de Europese Unie het land jaarlijks met 1,3 miljard euro en banenprojecten om de terugkerende migranten te laten integreren.
Dat hebben Afghaanse en Europese leiders afgesproken op een top over Afghanistan in Brussel. De Europese Commissie sprak van een win-winsituatie die een belangrijke bron van zorgen voor de EU kan wegnemen. In Europa verblijven vele tienduizenden Afghanen wier terugkeer de Afghaanse regering om verschillende redenen weigert.
Europa belooft ook opvangfaciliteiten. Verder is afgesproken dat mensensmokkelaars worden aangepakt. EU-president Donald Tusk bedankte de Afghaanse overheid woensdag voor haar ,,moed’’ door akkoord te gaan met de ,,faire’’ afspraken, die overigens nog verder moeten worden uitgewerkt. Hij tekende aan dat het terugsturen van migranten altijd humaan en in lijn met internationaalrechtelijke normen zal plaatsvinden.
Trouw 05.10.2016 Afghanistan wil uitgeprocedeerde asielzoekers en economische migranten terugnemen. In ruil daarvoor steunt de Europese Unie het land tot 2020 jaarlijks met 1,3 miljard euro en banenprojecten om de terugkerende migranten te laten integreren. Amnesty International noemt de deal een ‘absolute schande’.
Dat hebben Afghaanse en Europese leiders afgesproken op een top over Afghanistan in Brussel. De Europese Commissie sprak van een win-winsituatie, die een belangrijke bron van zorgen voor de EU kan wegnemen.
In Europa verblijven vele tienduizenden Afghanen wier terugkeer de Afghaanse regering om verschillende redenen weigert.
Opvang
Europa belooft ook opvangfaciliteiten. Verder is afgesproken dat mensensmokkelaars worden aangepakt.
EU-president Donald Tusk bedankte de Afghaanse overheid woensdag voor haar ‘moed’ door akkoord te gaan met de ‘faire’ afspraken, die overigens nog verder moeten worden uitgewerkt. Hij tekende aan dat het terugsturen van migranten altijd humaan en in lijn met internationaalrechtelijke normen zal plaatsvinden.
‘Absolute schande’
Amnesty International noemt de deal een ‘absolute schande’. “Het ruilen van de terugkeer van asielzoekers uit een duidelijk instabiel land voor hoognodige humanitaire en ontwikkelingshulp is oneerlijk en immoreel”, aldus de mensenrechtenorganisatie.
Dat de Taliban maandag de stad Kunduz kort konden innemen, toont volgens Amnesty aan ‘dat vele Afghanen internationale bescherming kunnen claimen en niet kunnen worden teruggestuurd vanwege de veiligheidssituatie’. “De claim van de EU dat Afghanistan een veilig land is om mensen naar terug te sturen is belachelijk.”
De organisatie citeert een Afghaanse minister die de deal vergeleek met ‘een kop vergiftigde thee die de regering is gedwongen op te drinken’.
Afghanistan belooft migranten terug te nemen als onderdeel van hulpprogramma
VK 05.10.2016 Ruim 13 miljard euro is de Afghaanse president Ashraf Ghani woensdagavond toegezegd door de EU en andere internationale partners, voor de veiligheid en wederopbouw van zijn land.
Het bedrag is geen overbodige luxe, gezien de oplaaiende strijd in Kunduz. Maar met die miljarden brengt Ghani iets anders mee naar huis: de verplichting duizenden Afghaanse vluchtelingen terug te nemen uit Europa.
Officieel heeft het geld ‘niets, niets’ te maken met de terugnameplicht, verzekerde EU-buitenlandchef Mogherini bij aanvang van de donorconferentie voor Afghanistan in Brussel. De vers ondertekende migratieverklaring (Gezamenlijke weg vooruit) meldt hetzelfde: ‘Terugkeerprogramma’s en hulp bij herintegratie staan buiten en los van de ontwikkelingshulp voor Afghanistan.’ Een heel ander geluid kwam van een anonieme Afghaanse minister, die tegen Amnesty International over de verklaring zei: ‘Een gifbeker die we leeg moesten drinken.’
Onveilig
EU-president Donald Tusk bedankte de Afghaanse overheid woensdag voor haar ‘moed’
Alle ontkenningen en aantijgingen daargelaten, het akkoord tussen Brussel en Kabul over het terugbrengen van vluchtelingen kan niemand verbazen. De EU-landen voeren uit wat Europese premiers en ministers al langere tijd verkondigen en waar grote delen van hun bevolkingen om vragen: migranten die geen recht op een verblijfsvergunning hebben, moeten gaan.
De EU-afspraak met Afghanistan benadrukt dat alle internationale vluchtelingenverdragen worden nageleefd. Afghanen die echt moeten vrezen voor hun leven bij terugkeer, mogen dus blijven. Maar volgens schattingen van de Europese Commissie zijn er ruim tachtigduizend Afghanen in Europa die wel uitgezet kunnen worden.
Voor deze groep bevat het migratieakkoord gedetailleerde afspraken voor een ‘soepele, waardige en ordelijke’ terugkeer. Die kan vrijwillig of gedwongen plaatsvinden, al dan niet met charters georganiseerd door Frontex (de coördinator voor de EU-buitengrenzen). Per vlucht geldt een maximum van 50 personen die tegen hun zin worden uitgezet en de kosten van terugkeer zijn voor rekening van de EU.
De afspraak met Afghanistan past in de migratiestrategie die de EU ontwikkelt als antwoord op het ‘rampjaar’ 2015, toen ruim een miljoen migranten de Unie binnentrokken. De eerste contouren werden vorig jaar november zichtbaar op de EU-Afrika-top in Malta. Onder het motto ‘meer voor meer’ kregen de Afrikaanse leiders te horen dat financiële hulp voor hun landen wordt gekoppeld aan acties om migratie te voorkomen en hun onderdanen terug te nemen. Bij weigering slaat het beleid om in ‘minder voor minder’.
Dwangbuizen
Het akkoord van dit voorjaar met Turkije het terugnemen door Ankara van alle migranten in ruil voor geld (6 miljard); opheffing van de visumplicht voor Turkse toeristen en nieuwe onderhandelingen over het Turkse EU-lidmaatschap borduurt daarop voort en geldt als voorbeeld voor afspraken met andere landen. ‘Migratieovereenkomsten’ is de term die Brussel gebruikt, organisaties als Amnesty en Human Rights Watch spreken liever over ‘dwangbuizen’.
Het informele treffen vorige maand van de 27 Europese regeringsleiders over de toekomst van de EU zonder Groot-Brittannië was grotendeels gewijd aan het indammen van de vluchtelingenstroom en het terugsturen van illegale migranten. In december praten de leiders er opnieuw over.
Op papier krijgt het nieuwe beleid steeds meer handen en voeten. De uitvoering ervan op de grond is als altijd stukken weerbarstiger. Zo verandert met de week welke regio’s in Afghanistan als veilig beschouwd kunnen worden. En wat als Kabul de boel simpelweg saboteert? Of als de opvang en herintegratie vastlopen in corruptie en incompetentie? De woensdag bejubelde verklaring bevat geen enkele passage dat de financiële hulp dan mag worden bevroren of gekort.
VK 04.10.2016 Afghaanse troepen zijn in Kunduz in de vroege dinsdagochtend het gevecht aangegaan met de Taliban. Zondagavond trokken de Taliban de Afghaanse stad binnen, precies een jaar nadat ze de stad voor een korte periode in wisten te nemen. De Afghaanse troepen proberen ze de stad weer uit te jagen.
Volgens de Afghaanse politiechef wordt luchtsteun verleend om de Taliban terug te dringen. Ook zijn versterkingen onderweg. ‘We hebben reeds meer dan 25 vijanden gedood en we diverse delen van de stad heroverd. We zullen de stad zuiveren van de Taliban.’
Talibanstrijders vielen de stad zondag vanuit vier richtingen aan. Een aantal strijders wist de stad in te sluipen voordat de aanval begon. Sommigen hadden zich in huizen verschanst en maandag werd in en rondom de stad nog gevochten. De autoriteiten zetten elite-eenheden en de luchtmacht in om ze te verdrijven.
Kunduz viel een jaar geleden ook in handen van de Taliban. Toen werden de militanten er na twee weken weer verjaagd door Afghaanse troepen. Vorige maand waren de Taliban ook de stad Tarin Kowt in de provincie Uruzgan binnengetrokken. Ook in de provincie Helmand hebben de Taliban militaire operaties uitgevoerd bij de provinciehoofdstad Lashkar Gah.
Trouw 04.10.2016 Afghaanse troepen zijn vanochtend opnieuw de strijd aangegaan met de Taliban in Kunduz. De Taliban trokken zondagavond de Afghaanse stad binnen, exact een jaar nadat ze de stad voor een korte periode in wisten te nemen. De Afghaanse troepen proberen ze de stad weer uit te jagen.
Het Afghaanse leger is in Kunduz in een felle strijd verwikkeld met de Taliban, die de stad in het noorden van Afghanistan maandag van verschillende kanten aanvielen. De Taliban claimde maandag een aantal belangrijke plekken in Kunduz ingenomen te hebben, maar werden daar later weer verjaagd.
Volgens de Afghaanse politiechef wordt luchtsteun verleend om de Taliban terug te dringen. Ook zijn versterkingen onderweg. De politiechef liet aan persbureau AFP weten dat er inmiddels meer dan honderd leden van de Taliban zijn gedood, maar over dat aantal bestaat nog onduidelijkheid. “We zullen de stad zuiveren van de Taliban”, zei hij.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken liet weten dat Afghaanse veiligheidstroepen vandaag “proberen de stad veilig te stellen” en dat de inwoners van de stad zo veel mogelijk hun dagelijkse leven weer moeten oppakken. Ze vorderen echter langzaam, omdat de Taliban zich in woonhuizen hebben verschanst.
Strijdkrachten
Het hoofd van de provincieraad van Kunduz zei dat op veel plaatsen in de stad wordt gevochten. De Taliban namen de stad vorig jaar ook in, maar werden toen door Afghaanse en Amerikaanse strijdkrachten verdreven.
De stad Kunduz viel een jaar geleden na een grote aanval van de Taliban. Toen werden de militanten na twee weken weer verjaagd door Afghaanse troepen. Afgelopen april voerden de Taliban opnieuw een aanval uit op de stad, maar die werd toen afgeslagen door Afghaanse en Amerikaanse troepen gesteund door luchtaanvallen.
Vorige maand trokken de Taliban ook al de stad Tarin Kowt in de Centraal-Afghaanse provincie Uruzgan binnen. Ook in de provincie Helmand hebben de Taliban aanvallen uitgevoerd op de provinciehoofdstad Lashkar Gah.
NU 04.10.2016 Afghaanse troepen vechten in Kunduz in de vroege dinsdagochtend met de Taliban. De Taliban trokken zondagavond de Afghaanse stad binnen, exact een jaar nadat ze de stad voor een korte periode in wisten te nemen.
De Afghaanse troepen proberen ze de stad weer uit te jagen.
Volgens de Afghaanse politiechef wordt luchtsteun verleend om de Taliban terug te dringen. Ook zijn versterkingen onderweg. “Meer dan 25 vijanden hebben we gedood en we hebben diverse delen van de stad heroverd. We zullen de stad zuiveren van de Taliban”, zo luidden de woorden van de Afghaanse troepen.
Vorige maand wisten de Taliban ook al de stad Tarin Kowt, in de provincie Uruzgan, binnen te trekken. Ook in de provincie Helmand hebben de Taliban militaire operaties uitgevoerd op de provinciehoofdstad Lashkar Gah.
Video: Afghaanse troepen proberen Taliban te verjagen
Telegraaf 04.10.2016 Afghaanse troepen vechten in Kunduz in de vroege dinsdagochtend met de Taliban. De Taliban trokken zondagavond de Afghaanse stad binnen, exact een jaar nadat ze de stad voor een korte periode in wisten te nemen. De Afghaanse troepen proberen ze de stad weer uit te jagen.
Volgens de Afghaanse politiechef wordt luchtsteun verleend om de Taliban terug te dringen. Ook zijn versterkingen onderweg. ,,Meer dan 25 vijanden hebben we gedood en we hebben diverse delen van de stad heroverd. We zullen de stad zuiveren van de Taliban.”
AD 04.10.2016 Afghaanse troepen vechten in Kunduz in de vroege ochtend met de Taliban. Zondagavond trokken de Taliban de Afghaanse stad binnen, exact een jaar nadat ze de stad voor een korte periode in wisten te nemen. De Afghaanse troepen proberen ze de stad weer uit te jagen.
Er wordt luchtsteun verleend om de Taliban terug te dringen, meldt een Afghaanse politiechef. ,,We hebben meer dan 25 vijanden gedood en we hebben diverse delen van de stad heroverd. We zullen de stad zuiveren van de Taliban.”
VK 03.10.2016 Taliban-strijders zijn er maandag in geslaagd om het belangrijkste kruispunt van Kunduz in te nemen. Dit melden inwoners van de noordelijke stad. De strijders hebben hier hun vlag gehesen. Volgens de Afghaanse autoriteiten is Kunduz, dat vorig jaar korte tijd in handen viel van de Taliban, nog niet gevallen. Er zou zwaar worden gevechten bij met name het hoofdkwartier van de gouverneur.
Ook zouden de luchthaven en de hoofdgebouwen van de politie en de inlichtingendienst nog in handen zijn van het leger.
‘Hevige gevechten zijn nu gaande bij het kantoor van de gouverneur en de inlichtingendienst’, aldus Amruddin Wali, een lid van het provinciale parlement. De Taliban trokken zondagavond Kunduz binnen, de stad waar Nederland enkele jaren actief was met een politiemissie. Volgens de lokale politie vielen strijders de stad vanuit vier richtingen aan. Politie-eenheden probeerden ze terug te dringen.
Aan beide kanten vielen slachtoffers, maar over aantallen is nog niets bekend, liet een lid van het provinciebestuur weten. Het ministerie van Defensie in Kabul zei dat het leger met onder andere luchtaanvallen probeert de Taliban terug te dringen. Volgens een woordvoerder hebben de rebellen een westelijk deel van de stad in handen.
Het offensief begon rond 02.00 uur, aldus een woordvoerder van de politie. Elite-eenheden werden direct ingezet. Militaire helikopters vlogen over de stad, de straten waren leeg en winkels werden gesloten.
Slechte situatie
De Taliban veroverden Kunduz ook een jaar geleden. Toen werden de militanten na twee weken weer verjaagd door Afghaanse troepen.
De aanval onderstreept de slechte veiligheidssituatie in Afghanistan, waar het regeringsleger naar schatting tweede derde van het land onder controle heeft. Vorige maand waren de Taliban ook al de stad Tarin Kowt in de provincie Uruzgan binnengetrokken. Hier werden ze met hulp van Amerikaanse gevechtsvliegtuigen weer verjaagd. Ook in de provincie Helmand hebben de Taliban militaire operaties uitgevoerd op de provinciehoofdstad Lashkar Gah.
Trouw 03.10.2016 De Taliban zijn afgelopen nacht de Afghaanse stad Kunduz binnengetrokken. Volgens de lokale politie vielen Talibanstrijders de stad vanuit vier richtingen aan en lukte het hen zelfs om de stad binnen te komen.
Lokale politie-eenheden proberen de Taliban terug te dringen. Zij zouden zich op een aantal plaatsen in de stad in gebouwen en woonhuizen hebben verschanst. Aan beide kanten zijn slachtoffers gevallen, maar over aantallen is nog niets bekend, liet een lid van het provinciebestuur weten.
De Talibanaanval begon rond middernacht, toen een onbekend aantal strijders controleposten wist te omzeilen en de stad binnendrong. Afghaanse elite-eenheden zijn ingezet en de strijdkrachten krijgen luchtsteun. Het Afghaanse ministerie van binnenlandse zaken heeft versterkingen gestuurd.
De stad Kunduz viel een jaar geleden na een grote aanval van de Taliban. Toen werden de militanten na twee weken weer verjaagd door Afghaanse troepen. Afgelopen april voerden de Taliban opnieuw een aanval uit op de stad, maar die werd toen afgeslagen door Afghaanse en Amerikaanse troepen gesteund door luchtaanvallen.
Vorige maand trokken de Taliban ook al de stad Tarin Kowt in de Centraal-Afghaanse provincie Uruzgan binnen. Ook in de provincie Helmand hebben de Taliban aanvallen uitgevoerd op de provinciehoofdstad Lashkar Gah.
NU 03.10.2016 De Taliban zijn zondagavond de Afghaanse stad Kunduz binnengetrokken. Volgens de lokale politie vielen Talibanstrijders de stad vanuit vier richtingen aan en lukte het hen zelfs om de stad binnen te komen.
De lokale politie-eenheden proberen de Taliban terug te dringen. Aan beide kanten vielen dodelijke slachtoffers, maar over aantallen is nog niets bekend, liet een lid van het provinciebestuur weten.
Het offensief begon rond middernacht, zei een woordvoerder van de politie. Een aantal Taliban wist een afzetting te passeren en de stad in te sluipen voordat de aanval begon.
Sommigen hebben zich in huizen verschanst en maandag werd in en rondom de stad nog gevochten. De autoriteiten hebben elite-eenheden en de luchtmacht ingezet om de Taliban te verdrijven.
Een woordvoerder van de NAVO-macht in Afghanistan zei zich bewust te zijn van berichten over gevechten in de stad. Voor zover hij wist, is er echter geen sprake van een groot offensief.
Video: Leger probeert Taliban terug te dringen
Luchtaanvallen
Kunduz werd een jaar geleden ook aangevallen door de Taliban. Toen werden de militanten er na twee weken weer verjaagd door Afghaanse troepen met behulp van Amerikaanse luchtaanvallen.
Vorige maand waren de Taliban ook al de stad Tarin Kowt, in de provincie Uruzgan, binnengetrokken. Ook in de provincie Helmand hebben de Taliban militaire operaties uitgevoerd op de provinciehoofdstad Lashkar Gah.
Telegraaf 03.10.2016 De Taliban zijn zondagavond de Afghaanse stad Kunduz binnengetrokken. Volgens de lokale politie vielen Talibanstrijders de stad vanuit vier richtingen aan en lukte het hen zelfs de stad binnen te komen. De lokale politie-eenheden proberen de Taliban terug te dringen. Aan beide kanten vielen slachtoffers, maar over aantallen is nog niets bekend, liet een lid van het provinciebestuur weten.
Het offensief begon rond middernacht, zei een woordvoerder van de politie. Een aantal Taliban wist de stad in te sluipen voordat de aanval begon. Sommigen hebben zich in huizen verschanst en maandag werd in en rondom de stad nog gevochten. De autoriteiten hebben elite-eenheden en de luchtmacht ingezet om de Taliban te verdrijven.
Een woordvoerder van de NAVO-macht in Afghanistan zei zich bewust te zijn van berichten over gevechten in de stad. Voor zover hij wist, is er echter geen sprake van een groot offensief.
Kunduz viel een jaar geleden ook in handen van de Taliban. Toen werden de militanten er na twee weken weer verjaagd door Afghaanse troepen. Vorige maand waren de Taliban ook al de stad Tarin Kowt in de provincie Uruzgan binnengetrokken. Ook in de provincie Helmand hebben de Taliban militaire operaties uitgevoerd bij de provinciehoofdstad Lashkar Gah.
AD 03.10.2016 De Taliban zijn zondagavond de Afghaanse stad Kunduz binnengetrokken. Volgens de lokale politie vielen Talibanstrijders de stad vanuit vier richtingen aan en lukte het hen zelfs om de stad binnen te komen. De lokale politie-eenheden proberen de Taliban terug te dringen.
Aan beide kanten vielen slachtoffers, maar over aantallen is nog niets bekend, liet een lid van het provinciebestuur weten. Het offensief begon rond 02.00 uur, zei een woordvoerder van de politie. Elite-eenheden zijn ingezet en de strijdkrachten krijgen luchtsteun.
Kunduz viel een jaar geleden ook aan de Taliban. Toen werden de militanten er na twee weken weer verjaagd door Afghaanse troepen.
Vorige maand waren de Taliban ook al de stad Tarin Kowt in de provincie Uruzgan binnengetrokken. Ook in de provincie Helmand hebben de Taliban militaire operaties uitgevoerd op de provinciehoofdstad Lashkar Gah.
Een woordvoerder van de NAVO-macht in Afghanistan zei zich bewust te zijn van berichten over gevechten in de stad. Voor zover hij wist, is er echter geen sprake van een groot offensief.
RO 30.09.2016 Nederlandse militairen zullen de Afghaanse strijdkrachten ook volgend jaar adviseren en trainen. Ook blijft Nederland de wederopbouw van Afghanistan financieel ondersteunen. Het kabinet heeft besloten de militaire bijdrage aan de NAVO-missie Resolute Support met een jaar te verlengen. Maximaal 100 militairen blijven daardoor in 2017 actief in het noorden van Afghanistan, vooral vanuit de stad Mazar-e-Sharif. Duitsland leidt de missie in dit gebied. De Nederlandse militairen zullen nauw met de Duitsers blijven samenwerken.
De veiligheidssituatie in Afghanistan blijft zorgelijk. De Afghaanse strijdkrachten hebben in de afgelopen jaren stappen voorwaarts gezet, maar zijn nog niet in staat zelfstandig de veiligheid in het Centraal-Aziatische land te garanderen. Internationale betrokkenheid blijft van belang en daarom zet het kabinet de Nederlandse bijdrage voort.
De NAVO-missie is gericht op de verdere opbouw van een professioneel Afghaans leger en politie. Een goed functionerend veiligheidsapparaat is een belangrijke voorwaarde voor veiligheid en het herstel van de rechtsstaat in Afghanistan. Dit moet voorkomen dat het land opnieuw een uitvalsbasis wordt voor terroristische activiteiten, die zowel de Afghaanse bevolking als doelen in het westen bedreigen.
Naast de militaire bijdrage ondersteunt Nederland, in het kader van een geïntegreerde inzet, ook de verdere ontwikkeling van Afghanistan. Het kabinet zal die blijvende betrokkenheid op 4 en 5 oktober in Brussel bevestigen tijdens een internationale conferentie over Afghanistan. Het land heeft de afgelopen vijftien jaar een grote ontwikkeling doorgemaakt. Vooral op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs en vrouwenrechten is er veel verbeterd.
De Nederlandse ontwikkelingssamenwerking in Afghanistan zal de komende jaren gericht blijven op het verbeteren van de veiligheid en rechtsorde. Het kabinet zal de omvang van de hulp de komende jaren wel geleidelijk afbouwen van 60 naar 50 miljoen euro per jaar.
NU 30.09.2016 De missie in Afghanistan wordt met een jaar verlengd. Dat besluit neemt het kabinet vrijdag, melden ingewijden in Den Haag.
Ze bevestigen berichtgeving hierover door RTL Nieuws. Ongeveer honderd Nederlandse militairen leveren vanuit Mazar-e-Sharif een bijdrage aan de NAVO-missie Resolute Support.
De Nederlandse militairen adviseren en trainen hogere Afghaanse functionarissen van leger en politie. De NAVO-missie ging eind 2014 van start en telt 12.000 militairen. In juni besloot het Atlantische bondgenootschap de missie ook na 2017 voort te zetten.
De Tweede Kamer ging donderdag zoals verwacht akkoord met verlenging van de missie tegen terreurgroep Islamitische Staat (IS). Rond de 150 Nederlandse militairen trainen collega’s in Irak. Verder gaat een Nederlands tankervliegtuig gevechtsvliegtuigen van de internationale coalitie tegen IS van brandstof voorzien.
Telegraaf 30.09.2016 De Nederlandse militaire missie in Afghanistan zal niet alleen actief zijn in Mazar-e-Sharif maar ook in andere steden in het noorden van het land zoals Kunduz. Dat schrijft het kabinet vrijdag in een brief aan de Kamer waarin verlenging van de missie tot eind 2017 wordt aangekondigd.
De Nederlanders adviseren en trainen sinds 2015 hogere officieren van het Afghaanse leger en de politie. Dat gebeurt incidenteel ook al buiten Mazar-e-Sharif, maar ,,deze meer flexibele inzet zal in de komende periode naar verwachting worden voortgezet en wellicht worden uitgebreid”.
Het kabinet verwacht dat de komende maanden de gevechten in Noord-Afghanistan aanhouden en mogelijk intensiveren. De veiligheidssituatie is ,,zorgelijk”. De Taliban hadden Kunduz vorig jaar kortstondig in handen. Nederlandse militairen leidden hier van 2011 tot 2013 Afghaanse politiemensen op.
Verder meldt het kabinet dat de ontwikkelingshulp aan het land de komende jaren wordt verminderd. In 2017 gaat het nog om circa 60 miljoen euro. Dat wordt gestaag afgebouwd naar circa 50 miljoen euro in 2020.
AD 30.09.2016 De missie in Afghanistan wordt met een jaar verlengd. Dat besluit neemt het kabinet morgen, melden ingewijden in Den Haag. Ongeveer honderd Nederlandse militairen leveren vanuit Mazar-e-Sharif een bijdrage aan de NAVO-missie Resolute Support.
De Nederlandse militairen adviseren en trainen hogere Afghaanse functionarissen van leger en politie. De NAVO-missie ging eind 2014 van start en telt 12.000 militairen. In juni besloot het Atlantische bondgenootschap de missie ook na 2017 voort te zetten.
De Tweede Kamer ging donderdag zoals verwacht akkoord met verlenging van de missie tegen terreurgroep IS. Rond de 150 Nederlandse militairen trainen collega’s in Irak. Verder gaat een Nederlands tankervliegtuig gevechtsvliegtuigen van de internationale coalitie tegen IS van brandstof voorzien.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e0cd371a-ced4-11e7-ae76-89e46a2ed3f5.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/207926a4-cef2-11e7-9fc5-31e2e5a2e602.jpg)
Politiek verslaggever Redacteur 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/eff5b5a4-bf35-11e7-8180-1dfd8013523a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e938e24c-be52-11e7-b556-c9b3400e4b78.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2181a4ca-bca7-11e7-86d6-7f9d20bc7023.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/107b86e2-b66b-11e7-a7a5-7bc289b64884.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7f7c96ea-b5c5-11e7-b3f8-f76fba638d4c.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.