Ruim tien jaar na het opheffen van verzorgingshuizen is er nog steeds geen goede oplossing voor ouderen die niet thuis kunnen blijven, maar ook niet naar een verpleeghuis gaan. In een `zorgvilla’ krijgen ze veelal minimale zorg, waardoor ouderen onnodig in ziekenhuizen belanden. ,,Als je een kroeg wil beginnen, heb je meer papieren nodig dan voor een zorgvilla.’’
Het kabinet-Rutte II besloot in 2012 om verzorgingshuizen te sluiten. Ouderen moeten langer thuis blijven en gaan alleen nog naar een verpleeghuis als het echt niet anders kan. Senioren die minder zorg nodig hebben, moeten zelf een huis betalen en krijgen een indicatie voor zorg. Daarvan kunnen ze thuis zorg inschakelen, bijvoorbeeld om ze uit bed te helpen.
Bedrijven, maar ook woningcorporaties en zorginstellingen springen in dat gat dat is ontstaan. Inmiddels zijn er honderden particuliere woonzorgcomplexen voor ouderen. Senioren huren of kopen zelf een appartement – soms voor hoge bedragen – en via hun zorgbudget wordt thuiszorg ingekocht. Vooral bij mensen die veel zorg nodig hebben, schuurt het echter.
,,Het wonen is goed geregeld, maar de zorg niet altijd. Die moet je wel kunnen bieden, want de gezondheid van ouderen wordt er niet beter op. Vaak kiezen juist mensen die niet alleen thuis kunnen blijven voor zo’n woning. Die complexen proberen de krenten uit de pap te halen, want als iemand zwaardere zorg nodig heeft, moet die alsnog naar een verpleeghuis verhuizen’’, weet Els van Daal van ouderenorganisatie KBO Brabant.
Klinisch geriaters, specialisten ouderengeneeskunde, ouderenpsychiaters, internisten en huisartsen constateren dat meer ouderen in de problemen komen die in appartementen met zorg wonen. Zij maken zich er grote zorgen over en stellen dat de zorg beter moet.
Zeker bij senioren met dementie gaat het regelmatig fout als hun gezondheid achteruitgaat, zegt Esther Cornegé-Blokland, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie. ,,Als de dementie vordert, krijgen ouderen complexere problemen. Ze gaan dwalen, lopen weg, worden ontzettend achterdochtig, gaan roepen. Die mensen hebben meer begeleiding nodig, maar dat kan zo’n huis niet bieden.”
Terwijl bij verpleeghuizen een vaste specialist ouderengeneeskunde is betrokken, geldt dat voor zulke zorgvilla’s niet altijd. ,,Als er iets aan de hand is, worden ze sneller naar het ziekenhuis verwezen’’, constateert Cornegé-Blokland. Ze krijgt bijval van tientallen afdelingen voor klinische geriatrie in ziekenhuizen. Zij zien ouderen op de eerste hulp belanden, omdat ‘ze ’s nachts onrustig zijn of omdat de zorg het niet meer aankan’.
Bovendien lopen ziekenhuizen er tegenaan dat het lastiger is om deze patiënten te ontslaan. Na een opname kunnen ouderen veelal niet naar huis, omdat de zorgvilla niet de juiste zorg kan bieden. Cornegé-Blokland: ,,De zorgbelasting was al te hoog, horen we dan. Of er is geen hoog-laagbed. Dat moet dan eerst besteld worden.”
Extra werk
Ook huisartsen krijgen er extra werk bij. Als er geen specialist ouderengeneeskunde bij zo’n complex werkt, zijn het de dokters die voor deze patiënten moeten zorgen. ,,Maar de mensen die daar wonen, zijn niet kwiek en fit. Die mankeren wel het één en ander. Het zijn ook niet altijd eigen patiënten, omdat ze vanuit andere woonplaatsen zijn verhuisd’’, legt huisarts Guus Jaspar, die bestuurder is van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV).
Huisartsen hebben het vaak te druk om zulke complexe patiënten erbij te krijgen en zijn zelf ook niet gespecialiseerd in de zorg voor ouderen. ,,Als thuis de nood het hoogst is, hebben mensen er belang bij om in zo’n woning met zorg te gaan wonen omdat daar vaak 24 uur een zorgverlener is. Maar als die zorg niet goed is geregeld, zijn ouderen helemaal niet beter af’’, aldus Jaspar.
Daar gaat het voor een deel mis: wat zijn de beloftes van een zorgvilla? En met welke verwachtingen verhuizen ouderen erheen? ,,Vanuit de commerciële woonvoorziening wordt ouderen vaak verteld dat ze er de rest van hun leven kunnen blijven’’, weet Julie Meerveld van Alzheimer Nederland. Maar als de gezondheid achteruitgaat, moeten ze soms tóch verhuizen. ,,Dan voel je je misleid. Verhuizen is voor mensen met dementie heel ingrijpend, daarom verhuis je het liefst naar een plek waar je kan blijven wonen.’’
Er worden foutengemaakt
Zelf ziet specialist ouderengeneeskunde Jacqueline de Groot (tevens voorzitter van beroepsvereniging Verenso) de fouten voor haar neus gebeuren. ,,Ik heb wel eens meegemaakt dat de medicijnen op een nachtkastje van iemand met dementie stonden zonder dat gecheckt wordt of het daadwerkelijk wordt ingenomen. Dat hoort niet. Voor het openen van een kroeg heb je meer papieren nodig dan voor een zorgvilla.”
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) kent de geluiden. Het is onduidelijk hoeveel klachten er over particuliere woonzorgcomplexen liggen. ,,We kijken naar de kwaliteit van zorg. Het staat ouderen vrij om in zo’n huis te gaan wonen. Als ze toch moeten verhuizen, heeft de aanbieder de verantwoordelijkheid een passende plek te zoeken en de overdracht goed te regelen’’, reageert een woordvoerder.
Volgens Actiz, vertegenwoordiger van ouderenzorgorganisaties, is er veel behoefte aan dergelijke woningen. ,,We vinden het vooral belangrijk dat de overheid oog heeft voor een groeiende groep ouderen die tussen wal en schip vallen. Er moeten meer passende woonvormen komen’’, stelt een woordvoerder. De branchevereniging raadt instellingen aan om huisartsen en gemeenten over hun plannen te informeren voordat ze een nieuw woonzorgcomplex openen. ,,Daarmee voorkom je dat huisartsen zich overvallen voelen.’’
Met goede visie op zorg gaat het wel goed
Overigens zijn er wel degelijk goede voorbeelden van kleinschalige woningen waar ouderen wél goede zorg krijgen. ,,In villa’s van projectontwikkelaars die geld zien in deze woningen gaat het vaker niet goed. Mensen met een goede visie op zorg, die meer vanuit hun idealen werken en goede zorgmedewerkers neerzetten, daar gaat het wél goed’’, stelt De Groot.
Artsen raden families die een plek voor hun ouders zoeken aan om goed door te vragen naar hoe de zorg in een huis is geregeld. ,,Kijk niet alleen naar die mooie woning. Vraag of de huisarts is geregeld. Of er een specialist ouderengeneeskunde is. Maar vraag ook of die voor controles bij vader of moeder op bezoek gaat, want soms zitten deze artsen in Dubai”, zegt huisarts Jaspar.
Beloven dat vader of moeder niet meer hoeft te verhuizen, kan niet worden gegarandeerd, stelt hij. Want vooraf valt nooit te voorspellen hoe snel de gezondheid van een bewoner achteruitgaat.
Roep om terugkeer verzorgingshuis steeds luider: ‘ het Thuiswonen is doorgeslagen’
Het ouderenbeleid van de laatste kabinetten was gericht op: zo lang mogelijk thuis wonen, en als het écht niet meer kan, is er plek in het verpleeghuis. Maar dat systeem piept en kraakt. De roep om de terugkeer van het vroegere bejaardenhuis klinkt steeds luider.
Aad de Groot, topman van zorgverzekeraar DSW, is groot pleitbezorger van een nieuwe aanpak van de ouderenzorg. “Veel mensen wonen gedwongen langer thuis, maar tussen thuis wonen en het verpleeghuis zit nu niets”, aldus De Groot in Nieuwsuur. “We zien een steeds groter wordende groep ouderen die eenzaam en minder actief is. Thuis wonen is op zich goed, maar we zien dat het is doorgeslagen.”
Een hervorming van de Ouderenzorg, die lijkt op het beleid van vroeger met het verzorgingshuis als tussenstap, ziet De Groot als zijn grootste prioriteit. “Het is een acuut probleem vanwege de vergrijzing. De zorgvraag van ouderen neemt toe, maar wordt ook complexer. Aan de andere kant is er schaarste aan zorgmedewerkers en neemt het aantal mantelzorgers af. We gaan een gigantisch probleem krijgen om de ouderenzorg in de toekomst goed te kunnen organiseren.”
Sluiten verzorgingshuizen
In 2013 besloot het kabinet Rutte II te bezuinigen op de ouderenzorg door verpleeghuizen te sluiten. Achthonderd huizen sloten hun deuren. De wijkverpleegkundige verzorgde voortaan de zorg aan huis. Ook de toegang tot het verpleeghuis werd beperkt. Veel ouderen met complexe zorgvragen belandden op de wachtlijst. Op dit moment wachten 22.218 ouderen op een plek in het verpleeghuis.
In politiek Den Haag zijn steeds meer partijen voorstander van de introductie van een vorm tussen thuis en het verpleeghuis. Bijna de voltallige Tweede Kamer steunde afgelopen oktober een motie van JA21-Kamerlid Eerdmans hierover.
In Schiedam zijn voormalige aanleunwoningen voor fitte ouderen getransformeerd in huurappartementen voor zelfstandige 80-plussers met een lichte zorgvraag. Een eigentijdse versie van het vertrouwde bejaardenhuis:
Is het tijd voor de terugkeer van het bejaardenhuis? In Schiedam weten ze wel hoe dat moet
DSW-bestuurder De Groot wil het verzorgingshuis weer nieuw leven inblazen, maar dan in een nieuwe variant. Ouderen wonen zelfstandig, maar omgeven door zorg, voorzieningen en activiteiten “op pantoffelafstand”. “Mensen hebben een eigen thuis, maar wel een ontmoetingsplek en alle voorzieningen in de buurt.”
In het ideale verzorgingshuis van De Groot wonen ouderen die veel zorg nodig hebben samen met vitale ouderen. “Zo kunnen mensen elkaar helpen, bijvoorbeeld door voor elkaar te koken of boodschappen te doen. We zien ouderen vaak als kostenpost, maar ze kunnen nog veel bijdragen aan de maatschappij. En het belangrijkste is dat mensen een hogere kwaliteit van leven hebben.”
Per wooncomplex één zorgaanbieder
Een voorwaarde voor De Groot is dat één organisatie de zorg in het wooncomplex regelt. Nu zijn er soms vijf verschillende zorgaanbieders die de zorg in één wooncomplex organiseren. Dat is inefficiënt.
Ook de financiering kan veel simpeler, denkt De Groot. “Als je één wijk- of regiobudget vrijmaakt en vanuit dat budget de samenwerking aangaat met de gemeente, verzekeraar, wooncorporatie en zorgaanbieder, is er niet continu strijd: uit welk potje moet het worden betaald?”
Nieuwe bezuinigingen, maar deze uitwassen zien medewerkers nu al in verpleeghuizen
De werkdruk in de ouderenzorg zal volgens zorgorganisaties de komende jaren alleen maar toenemen, omdat de zorgtarieven niet volledig meestijgen. En dat terwijl de situatie in veel verpleeghuizen al nijpend is.
Aldus, dit vertellen tientallen zorgmedewerkers aan de NOS. Onder welke omstandigheden moeten zij op dit moment hun werk doen?
Minder geld voor medewerkers
Zorgorganisaties moeten daarnaast meer financiële tegenvallers opvangen. Zo krijgen ze ook ruim 4 procent minder budget om hun gebouwen te bekostigen. Ook gaan de loonkosten flink omhoog door nieuwe cao-afspraken. Mossel van NNCZ verwacht dat ze in haar organisatie 3 miljoen euro moet bezuinigen.
In veel verpleeghuizen is de ochtend het drukste moment van de dag. Zorgmedewerkers moeten dan hard werken om alle bewoners uit bed te helpen, aan te kleden en ontbijt en medicatie te geven. De afgelopen jaren zijn er op veel plekken diensten geschrapt. Daardoor ontstaan er meteen problemen als medewerkers ziek uitvallen.
Vanwege bezuinigingen mogen we niet meer met washandjes en water wassen, aldus Verzorgende uit Zuid-Holland
“Mensen worden daardoor bij ons soms weken niet gedoucht”, vertelt een verzorgende uit Zuid-Holland. “En vanwege bezuinigingen op de was, mogen we ook niet meer met washandjes en water wassen. We doen dat daarom alleen maar met een doekje met creme. Mensen krijgen nu dus soms weken achter elkaar alleen een laag crème op hun lijf.”
Soms moeten zorgmedewerkers kiezen wie ze in bed laten liggen. De keuze valt dan snel op mensen die zich niet goed meer kunnen uitdrukken, of weinig bezoek krijgen. “Dat is geen luiheid, maar we kunnen echt niet anders”, zegt een verzorgende uit Flevoland. “We willen voorkomen dat boze familieleden verhaal komen halen.”
In je eentje op drie verdiepingen
Sommige verpleeghuizen bestaan uit meerdere verdiepingen, waardoor het extra moeilijk is voor het weinige personeel om iedereen te verzorgen. Een verzorgende was bijvoorbeeld tijdens de nachtdienst in haar eentje verantwoordelijk voor 24 ouderen, die op drie verschillende verdiepingen lagen.
“Dan waren er op de ene afdeling allerlei incidenten, terwijl er op de andere verdieping iemand op sterven lag. De familie van die laatste persoon wilde mij heel graag wat vragen stellen, maar ik had gewoon geen tijd. Dat verscheurde me.”
Haar zorgorganisatie wilde geen extra mensen inzetten. Daarom besloot ze uiteindelijk te gaan zzp’en, om zelf haar werkplekken te kunnen kiezen. Ze draait alleen nog maar nachtdiensten op locaties waar het rustiger is. “Ik heb nu tenminste de tijd om zelf wat te eten en drinken. Daarnaast kan ik normaal mensen te woord staan, met de huisarts overleggen en mensen begeleiden.”
Puinhoop
De afgelopen jaren maakten veel meer mensen dezelfde keuze: het aantal zzp’ers in de zorg groeide sterk. Dat heeft volgens de zorgmedewerkers die de NOS sprak grote gevolgen voor de kwaliteit van de zorg. Zo zijn flexwerkers vaak minder op de hoogte van de situatie van bewoners, maar lezen ze ook niet altijd de overdracht of het zorgplan. Dat komt ook doordat er vaak niet voor betaald wordt: het lezen moet dus in eigen tijd.
Het gevolg is dat er van alles misgaat. “Soms kom ik ’s ochtends binnen en kan ik de fouten oprapen”, vertelt een verzorgende uit Noord-Holland. “Medicijnen zijn niet gegeven, de kamer is een puinhoop en de ouderen hebben geslapen zonder bedhek.”
Flexkrachten kunnen soms niet anders dan iemand helemaal vies en met kleding aan in bed leggen, aldus Verzorgende uit Gelderland
Een andere zorgmedewerker vertelt: “Bij dementie is een vertrouwensband belangrijk: die cliënten laten zich moeilijk uitkleden door iemand die ze nog nooit hebben gezien. Dus kunnen flexkrachten soms niet anders dan ze helemaal vies en met kleding aan in bed leggen. Dan tref ik ze de volgende ochtend helemaal onder de poep aan.”
Vrijwel alle medewerkers die de NOS sprak zagen het afgelopen jaar het aantal medicatiefouten stijgen. Dat kan gaan om het verkeerd aftekenen tot gevaarlijke situaties waarbij bewoners de verkeerde medicijnen kregen. Het leidt ook tot meer papierwerk, omdat van elke fout melding moet worden gemaakt.
Ook de wondzorg schiet er soms bij in. Het moet dagelijks en kost tijd, vandaar dat het volgens zorgmedewerkers een van de eerste klusjes is die bij drukte wordt doorgeschoven. “Ik heb weleens linnen, die bij smetplekken worden gebruikt, aangetroffen die ik dagen geleden tussen huidplooien had gestopt”, vertelt een verzorgende uit Flevoland. “Die waren inmiddels groen geworden.”
Om te voorkomen dat bewoners steeds bellen om naar het toilet te gaan, gelden in meerdere verpleeghuizen voor het wc-bezoek vaste tijden. “Maar soms voelt iemand na een toiletbezoek meteen de darmen weer borrelen”, vertelde dezelfde verzorgende uit Flevoland. “Dat moeten we dan weigeren. Dat doet heel erg pijn. En natuurlijk gaat het dan daarna mis en zit de bewoner helemaal onder de ontlasting.”
Al met al blijft hun beroep volgens verzorgenden “prachtig”, maar is het de afgelopen jaren steeds meer “fabriekswerk” en “mensonterender” geworden. De werkdruk van de vloer gaat privé door: veel mensen worden dagelijks gebeld of ze extra willen komen werken. Vrij krijgen is aan de andere kant erg moeilijk.
De discussie over nieuwe bezuinigingen zien de meesten met lede ogen aan. “Iedereen gaat staken, maar wij kunnen dat niet”, zo klinkt het. “Want dan is er echt niemand meer die voor deze ouderen zorgt.”
Verantwoording
De NOS sprak met tientallen zorgmedewerkers, voornamelijk verzorgenden IG. Ze werken bij verschillende zorgorganisaties door het hele land.
De medewerkers zijn benaderd via LinkedIn of reageerden op een oproep op Facebook. Ze blijven in dit verhaal anoniem, omdat ze anders problemen kunnen krijgen met hun werkgever. Hun namen en telefoonnummers zijn bij de redactie bekend.
Wil je ook een verhaal over dit onderwerp delen? Dat kan door te mailen naar anna.pruis@nos.nl. Mails worden in vertrouwen behandeld.
Honderden bedden bezet door patiënten die geen ziekenhuisbehandeling meer nodig hebben !!!!
Honderden ziekenhuisbedden zijn momenteel onnodig bezet door patiënten die geen ziekenhuisbehandeling nodig hebben. Patiënten wachten op een plek in een verpleeghuis, revalidatiecentrum of op thuiszorg. Ziekenhuizen kunnen daardoor minder opereren en spoedeisende hulpen gaan soms dicht.
Dat blijkt uit een rondgang langs ziekenhuizen. In de regio Utrecht liggen zo’n honderd mensen die geen ziekenhuiszorg meer nodig hebben, in het Zuyderland Medisch Centrum wachten veertig patiënten op een andere plek en het Maastricht UMC spreekt van dagelijks zo’n veertig mensen die al ontslagen kunnen worden.
Ziekenhuizen zien dat met name ouderen langer dan nodig blijven liggen. Door de griepgolf is dat aantal momenteel hoog. Verschillende ziekenhuizen zeggen dat zo’n 10 procent van de bedden bezet is door patiënten die daar eigenlijk niet meer horen. Meer ouderen wonen langer zelfstandig thuis, maar na een spoedopname lukt dat niet altijd meer.
Het probleem is groter sinds de pandemie. ,,In feite hebben de meeste problemen de oorsprong in de zorgkloof die er al is en steeds groter wordt”, stelt Wim Goudswaard, bedrijfskundig manager snijdend in het ADRZ in Goes. De vraag naar zorg neemt toe, maar het aanbod daalt. In de hele zorg is er een personeelstekort. Ook blijft het ziekteverzuim hoog.
Dagen tot weken
Patiënten liggen soms enkele dagen langer dan nodig in het ziekenhuis, maar in uitzonderlijke gevallen kan die wachttijd zelfs oplopen tot weken. ,,Het is vooral erg lastig om mensen geplaatst te krijgen die verward zijn. Die moeten vaak op een gesloten afdeling en hebben veel zorg nodig. Veel instellingen hebben geen plek voor deze patiënten”, weet Esther Peters, directeur integraal capaciteitsmanagement in het Maastricht UMC.
,,Ouderen die langer thuis blijven wonen na een spoedopname zijn te kwetsbaar om terug te keren naar huis en daar zelfstandig te wonen”, verklaart Monique den Haan, woordvoerder van het Isala Ziekenhuis in Zwolle. Ze wachten bijvoorbeeld op een plek in een verpleeghuis, moeten naar een revalidatiecentrum of hebben veel thuiszorg nodig.
Ook komen ouderen voor een deel op de spoedeisende hulp binnen zonder dat ze daadwerkelijk ziekenhuiszorg nodig hebben. ,,Geregeld komen patiënten via de spoedeisende hulp in het ziekenhuis terecht bij wie niet direct duidelijk is welke zorg nodig is, maar het wel helder is dat het thuis niet langer gaat. Voor deze patiënten is het moeilijk om vervolgzorg te regelen”, reageert Majella de Spaey, woordvoerder van het Flevoziekenhuis.
Ouderen die langer thuis blijven wonen na een spoedopname zijn te kwetsbaar om terug te keren naar huis en daar zelfstandig te wonen, aldus Monique den Haan, voordvoerder Isala Ziekenhuis
Minder operaties
Het gevolg is dat door drukte in ziekenhuizen er minder nieuwe patiënten opgenomen kunnen worden waardoor operaties niet kunnen worden gedaan. Het gaat dan bijvoorbeeld om minder snel in te halen zorg die door de pandemie is blijven liggen. Ook moet de spoedeisende hulp soms dicht, omdat er geen nieuwe patiënten meer bij kunnen.
Een paar dagen geleden haalde het St. Jansdal-ziekenhuis in Harderwijk en Lelystad juist opgelucht adem: daar hoefden deze week geen operaties meer uitgesteld te worden, nadat er vorige week wel mensen afgebeld moesten worden. Dit weekend viel de instroom van grieppatiënten daar mee.
Dagelijks zijn er telefoontjes tussen ziekenhuizen en ouderenzorgorganisaties. Volgens ziekenhuizen is het niet bevorderlijk voor patiënten om te lang op een plek te moeten wachten. ,,Als patiënten langer dan nodig in het ziekenhuis verblijven, is er meer kans op verlies van spiermassa en kan functieverlies optreden.
Ook is er meer risico op complicaties, zoals bijvoorbeeld het krijgen van een delier (acute verwardheid) bij oudere, kwetsbare patiënten”, legt Rianne Beukelman, woordvoerder van het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein en Utrecht uit. Dat beaamt Yvette van der Windt van het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda: ,,Het betekent soms ook stagnatie in herstel. Vaak is een vertrouwde omgeving het beste voor herstel.”
In de meeste regio’s is al samenwerking tussen ziekenhuizen en ouderenzorgorganisaties. Ze proberen bijvoorbeeld een digitaal systeem op te zetten waarin te zien is welke vrije plekken in de buurt zijn. Toch geven verschillende ziekenhuizen aan dat ze zo’n systeem nog missen.
Zorg op afstand
Ook zoeken ziekenhuizen naar andere digitale oplossingen. Het UMC Utrecht laat bijvoorbeeld steeds meer patiënten met zorg op afstand naar huis gaan. ,,Mensen kunnen eerder naar huis met controle op afstand. Dan moeten ze een paar keer per dag gegevens doorgeven die wij vanuit het medisch regiecentrum in de gaten houden”, aldus woordvoerder Margreeth Fernhout.
Bovendien proberen zorginstellingen te voorkomen dat kwetsbare ouderen onnodig in het ziekenhuis belanden. Soms hebben ze wel zorg nodig, maar is het ziekenhuis niet de juiste plek. Tegelijkertijd zien ze een rol voor mantelzorgers. ,,Er zal steeds meer aan inwoners van onze regio gevraagd worden wat zij zelf kunnen en of ze familie, vrienden of buren hebben die hen kunnen helpen. We gaan van zorgen voor naar zorgen met”, aldus Saskia Byvank, woordvoerder van het Jeroen Bosch Ziekenhuis.
Maar als patiënten dan tóch voor een operatie in het ziekenhuis belanden, probeert het Maastricht UMC deze mensen zo fit mogelijk te krijgen. ,,Dan herstellen ze sneller en kunnen ze eenvoudiger terug naar huis”, zegt Esther Peters, directeur Integraal Capaciteitsmanagement.
Als alternatief krijgen ouderen in de Wijkkliniek ziekenhuiszorg én werken ze aan terugkeer naar huis
Ouderen die in het Amsterdam UMC op de spoedeisende hulp belanden, worden veelal overgebracht naar de Wijkkliniek: een speciale ziekenhuisafdeling in het verpleeghuis. Dat scheelt de ziekenhuizen honderden opnames per jaar en is bovenal beter voor de gezondheid van de patiënten.
Met aan de ene kant een kop koffie en aan de andere kant haar rollator zit de 92-jarige Tiny van der Poel op haar gemak in een fauteuil. Alleen het infuus in haar linkerhand verraadt dat ze iets mankeert. ,,Ik had een longontsteking en mijn hart heeft flink moeten werken’’, vertelt ze.
Dus al lijkt het niet zo, mevrouw Van der Poel is wel degelijk opgenomen en krijgt ziekenhuiszorg. Ze is afgelopen maandag via de spoedeisende hulp van het Amsterdam UMC in de Wijkkliniek beland. ,,Ik kon mijn bed niet meer uit. Mijn kinderen hebben net zo lang gedramd totdat de huisarts kwam. Die belde meteen de ambulance, zo slecht was ik eraan toe.’’
Zo’n zevenhonderd ouderen belanden jaarlijks via de Amsterdamse ziekenhuizen in de Wijkkliniek: een afdeling voor ziekenhuiszorg met 24 bedden, in een verpleeghuis van zorgorganisatie Cordaan. Op twee verdiepingen hebben ouderen hier een eigen ziekenhuiskamer, compleet met badkamer, zitje en een tafel om aan te eten.
Als ouderen in het reguliere ziekenhuis te lang op bed liggen, verliezen ze zoveel spierkracht dat ze vaak niet meer zelfstandig naar huis kunnen
Proef
Ruim vier jaar geleden werd de Wijkkliniek als proef gestart, omdat ziekenhuizen zagen dat de conditie van veel ouderen achteruitging na een opname. ,,We zijn erg goed in het behandelen van een medisch probleem, zoals een longontsteking. Maar we zijn er niet goed in om mensen op de been te houden’’, vat klinisch geriater Hanna Willems van het Amsterdam UMC samen. Als ouderen in het reguliere ziekenhuis te lang op bed liggen, verliezen ze zoveel spierkracht dat ze vaak niet meer zelfstandig naar huis kunnen.
De Wijkkliniek moet daarop een antwoord bieden. Ouderen die hier belanden, krijgen medische zorg van artsen uit het Amsterdam UMC én werken vanaf dag 1 aan hun terugkeer naar huis. ,,Ze blijven alleen in bed met koorts’’, stelt Willems. ’s Ochtends worden ze gewekt, eten ze hun ontbijt aan tafel, kleden ze zich aan én krijgen ze fysiotherapie.
Infuus
Terug naar de kamer van Tiny van der Poel. Verpleegkundige Aranka is bezig haar infuus te verwijderen. ,,Niet te hard trekken, hoor. Dat doet zeer’’, zegt mevrouw Van der Poel. Als het infuus eruit is, gaan de twee voor een bord in de kamer staan. ,,Wat is uw doel voor uw ontslag?’’, vraagt Aranka. ,,Dat ik op eigen houtje kan staan.’’ ,,En heeft u nog een doel voor vandaag?’’ ,,Ja, vandaag krijg ik fysiotherapie.’’
Dagelijks praten verpleegkundigen en patiënten over wat de patiënt moet én wil bereiken. Alles met het oog op een fit vertrek naar huis. Mevrouw Van der Poel woont nog zelfstandig, een paar straten verderop. En dat houdt ze graag zo. ,,Ik loop tegenwoordig wel met een rollator, want ik ben twee keer gevallen en had twee keer botbreuken. Maar verder ben ik best fit.’’
80-plussers
In de Wijkkliniek liggen voornamelijk 80-plussers. Gemiddeld blijven ze een dag of acht in de kliniek. De afgelopen jaren is onderzoek gedaan naar de voordelen van deze ouderenzorg. Daaruit blijkt onder meer dat de helft minder ouderen tijdens hun behandeling een delier (acute verwardheid) krijgen. Na een opname in de Wijkkliniek hebben ze minder vaak vervolgzorg nodig dan ouderen die op een reguliere ziekenhuisafdeling belanden.
,,Bij ons gaat 30 procent naar een verpleeghuis, in een ziekenhuis is dat percentage vele malen hoger’’, weet Willems op basis van onderzoek. Bovendien is het aantal ouderen dat binnen drie maanden opnieuw in het ziekenhuis terechtkomt fors lager (24 procent, tegenover 40 procent buiten de Wijkkliniek). En het Amsterdam UMC heeft 11 procent minder opnames van 70-plussers.
Volgens Willems zijn de lijntjes met andere zorgverleners veel korter. Benodigde medicatie wordt direct met de eigen apotheek gedeeld, de huisarts krijgt een telefoontje over de situatie en wijkverpleegkundigen komen soms even binnenlopen om vast bij de cliënt te kijken. ,,De overdracht vanuit het ziekenhuis naar huis verloopt niet altijd even goed. Voor een deel zien we daardoor ook meer heropnames’’, aldus Willems.
We hebben hier geen apparatuur om bijvoorbeeld een hartecho of röntgenfoto te maken. Bij twijfel houden we ze in het ziekenhuis, aldus Hanna Willems, Klinisch geriater
Wanneer blijven ouderen überhaupt nog in een regulier ziekenhuis? Met name als de diagnose onzeker is, zegt Willems. ,,We hebben hier geen apparatuur om bijvoorbeeld een hartecho of röntgenfoto te maken. Bij twijfel houden we ze in het ziekenhuis. En we kunnen natuurlijk niet opereren hier.’’ Maar met een long- of blaasontsteking, chronische ziekte of na een val waarvoor geen operatie nodig is, kunnen ouderen gewoon naar de Wijkkliniek.
Herstel
Om dit voor elkaar te krijgen is wel samenwerking met een verpleeghuisorganisatie nodig. De Amsterdamse instelling Cordaan zag de voordelen. ,,Deze omgeving nodigt veel meer uit tot herstel’’, zegt bestuurder Ronald Schmidt. ,,Daar werken we hard aan, zodat er minder vervolgzorg nodig is en mensen makkelijker naar huis kunnen.’’ Daarbij kosten deze bedden gemiddeld zo’n 2000 euro per patiënt minder.
Met de toenemende vergrijzing en ouderen die langer thuis moeten wonen, verwacht Schmidt dat de Wijkkliniek in de toekomst meer bedden nodig heeft. ,,We halen hiermee een probleem weg uit de ziekenhuizen. Maar we zijn natuurlijk niet bedoeld als opvangplek omdat er onvoldoende verpleeghuisplekken zijn. We zijn er echt om ziekenhuiszorg op te vangen.’’
Zorgverzekeraar Zilveren Kruis ondersteunt de proef en ziet de potentie. Inmiddels zijn op acht andere plekken in het land – waaronder Nijverdal, Nijmegen en Heerlen – dergelijke proeftuinen gestart. Vier staan er op het punt om te beginnen. ,,Voor een patiënt heeft de Wijkkliniek meerwaarde, omdat die minder lang wordt opgenomen en zo fit mogelijk naar huis kan’’, stelt woordvoerder Christine Rompa. ,,En voor het ziekenhuis betekent dit minder opnames én minder heropnames.’’
Intussen loopt mevrouw Van der Poel met haar rollator rustig de gang heen en weer, in gezelschap van fysiotherapeut Marlies. ,,We begeleiden de patiënten best veel op hun kamer, bijvoorbeeld door ze te leren hoe ze uit bed kunnen komen, hun kleren kunnen aantrekken, uit een stoel kunnen komen’’, vertelt Marlies. ,,En soms gaan we zelfs met ze naar buiten om een flink rondje te wandelen. In het ziekenhuis lig je veel, hier is het meer zoals thuis en kunnen ouderen een beetje op hun kamer rommelen.’’
Als het zo doorgaat, mag mevrouw Van der Poel na een week weer naar huis. Hoewel ze natuurlijk liever thuis is, bevalt het verblijf in de Wijkkliniek haar prima. ,,Het is hier erg plezierig. Je hebt je eigen kamer. En de verpleegkundigen komen zich elke dag voorstellen, je weet precies wie je verzorgt.’’
Tot slot wil deze patiënt nóg twee grote voordelen benoemen: ,,Het parkeren is hier gratis. Nou, dat is voor het bezoek toch echt veel beter. En het is ook fijn dat ik in de buurt van huis ben. Van de week kwam mijn buurman met zijn zoontje even op bezoek. Die hoeft niet verplicht anderhalf uur tijdens het bezoekuur te blijven zitten, maar kan gewoon zo binnenlopen. Nee, dit voelt niet als een ziekenhuisopname.’’
Is het realistisch je oude dag per se op een plek naar keuze door te brengen?
De vergrijzing in Nederland neemt toe en daarmee de druk op de zorg. Met steeds meer ouderen die een plek nodig hebben in een verzorgingshuis of verpleeghuis wordt de kans steeds kleiner dat je op een plek naar keuze terechtkomt. Is het realistisch om te eisen dat je in je eigen woonplaats je oude dag kan blijven doorbrengen?
Voorbeelden als die van Hein Maat (85) komen steeds vaker voor. De noeste Westlander moest tegen zijn zin in wonen in een ‘kakkineus’ verzorgingshuis in Den Haag. En dat zint hem totaal niet. Maar met oplopende wachtlijsten is het zeker niet logisch dat iedereen maar overal terechtkan. Dat beeld bevestigt ook Heleen Hofstra van Filica. Dat is een platform dat ouderen bijstaat met informatie over het vinden van de juiste zorg.
Zorgkantoor
Om te beoordelen welke zorg iemand nodig heeft, maakt het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) een zorgprofiel. Vervolgens krijg je een indicatie voor de Wet langdurige zorg (Wlz). Afhankelijk van het indicatiebesluit kun je in een verpleeghuis terecht of thuis zorg ontvangen. Het CIZ stuurt het indicatiebesluit door naar het zorgkantoor in de desbetreffende regio. Het zorgkantoor geeft vervolgens invulling aan het indicatiebesluit.
,,Het is vooral zo dat, als je te lang wacht en er ineens een acute zorgvraag komt, de kans veel groter is dat je op een plek terechtkomt die je niet ideaal vindt”, weet Hofstra. ,,Meestal gaat het bij dit soort spoedgevallen wel om een tijdelijke plek en kan er daarna alsnog gekeken worden naar een plek die beter bij die persoon past.”
Met de groeiende vergrijzing wordt die puzzel alleen maar ingewikkelder
Om dit groeiende probleem, dat met de toenemende vergrijzing alleen maar groter wordt, het hoofd te bieden, kiezen zorginstellingen steeds vaker voor andere oplossingen. Hoftstra: ,,Grote zorgorganisaties spelen meer en meer in op ouderen met een zwaardere zorgvraag. Dus mensen die dat nog enigszins kunnen, worden gestimuleerd zo lang mogelijk thuis te wonen totdat het echt niet meer anders kan.
Er wordt meer ingezet op mantelzorg, wijkverpleging of langer zelfstandig thuis wonen door middel van technologie en domotica. Het is natuurlijk altijd lastig te voorspellen waar en wanneer er plek beschikbaar komt. Dus is het zo lang mogelijk thuis wonen belangrijker dan ooit. Want met de groeiende vergrijzing wordt die puzzel alleen maar ingewikkelder.”
Slimme sensor in luier spaart 1900 zorgbanen: ‘Techniek kan veel opleveren’
Ouderen krijgen slechts mondjesmaat Technologische zorg, zoals slim incontinentiemateriaal of heupairbags, aangeboden. Zorgaanbieders hikken aan tegen de kosten, weten niet welke technische snufjes ze moeten gebruiken en ervaren weerstand bij cliënten en personeel.
Uit onderzoek van zorgkantoor CZ onder 121 zorgaanbieders in het zuidelijke deel van het land blijkt dat verpleeghuis- en thuiszorginstellingen gemiddeld een kleine drie bewezen zorgtechnologieën gebruiken. Het vaakst gebruiken ze sensoren om bijvoorbeeld te zien of cliënten uit bed komen en medicijndispensers die ouderen waarschuwen als ze hun medicijnen moeten innemen.
Van meer technische snufjes is wetenschappelijk bewezen dat ze het zorgpersoneel tijd besparen óf zorgen dat ouderen zichzelf beter kunnen redden. ,,Er mag wel een versnelling bij. Nu is de inzet van zorgtechnologie nog te afhankelijk van personen binnen een zorgorganisatie die enthousiast zijn”, zegt CZ-zorginkoper Bram Visschers.
Van de verzekerden met wijkverpleging bij Menzis kreeg vorig jaar 3,3 procent ‘een vorm van thuiszorgtechnologie’. Menzis vindt dat dat er volgend jaar meer moeten zijn. ,,De ambitie kan omhoog, voor iedere zorgaanbieder moet 10 procent haalbaar zijn”, zegt een woordvoerder.
Volgens de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) is het vooral voor kleine zorgaanbieders lastig meer technologie in te zetten. Zij hebben vaak onvoldoende geld, bestuurlijke visie en mankracht om te innoveren. De toezichthouder vindt dat zorgkantoren deze zorgaanbieders moeten helpen door ervaringen te delen en afspraken te maken over de vergoeding.
Met digitale medicijndoosjes of slimme sensors in luiers hoeven ouderen niet meer op een wijkverpleegkundige te wachten. Zorgmedewerkers besparen zo dagelijks minutenlang werk per cliënt. Toch gebruiken ouderen deze technische snufjes slechts mondjesmaat.
De eerste keer dat een vreemde stem door haar huis galmde, schrok de 86-jarige Ave Vermeer-Spetter uit Rotterdam zich lam. ,,Ik ben alleen en ineens hoorde ik een vreemde stem zeggen: mevrouw Vermeer, kan ik iets voor u betekenen?’’ Ze wijst naar een wit kastje dat bij de verwarming staat. Via dat apparaatje kan de alarmcentrale contact met haar zoeken als haar horloge alarm slaat. ,,Gelukkig heb ik het nog niet nodig gehad, alleen per ongeluk’’, vertelt Vermeer-Spetter.
Deze dame woont met haar 86 jaar nog zelfstandig in een appartement, twaalfhoog in Rotterdam, met prachtig uitzicht over de stad. Ze beweegt zich voort achter een rollator, maar oogt jonger dan ze is. Voor geen goud zou ze deze woning voor een verpleeghuis inruilen. ,,Ik moet er niet aan denken om dit uitzicht kwijt te raken.” Met een beetje hulp redt ze het prima thuis. Bijna dagelijks komt de wijkverpleging haar helpen met douchen. De rest van de tijd draagt ze een horloge dat alarm slaat als ze valt, maar bijvoorbeeld ook haar hartslag meet.
Door hartklachten moet de gezondheid van mevrouw Vermeer-Spetter goed in de gaten worden gehouden. Elke dag stapt ze op een weegschaal die automatisch haar gewicht aan de wijkverpleging doorgeeft. ,,Als ik te veel aankom, houd ik vermoedelijk vocht vast. Dat moeten we dagelijks controleren’’, verklaart ze.
Speciale horloges
Lelie zorggroep is een van de zorgaanbieders die waar mogelijk technologie gebruikt. Cliënten dragen speciale horloges, via beeldbellen kunnen ouderen contact houden met een welzijnscoach, ze krijgen automatisch een seintje als ze hun medicijnen moeten innemen. ,,Bij een intake kijken onze verpleegkundigen direct welke zorg we digitaal kunnen opvangen. Dat is echt onze nieuwe werkwijze’’, vertelt Joanne Ebbers, teamleider productontwikkeling en innovatie.
Die nieuwe werkwijze betaalt zich uit. Al binnen enkele maanden bleek dat de cliënten 38 procent minder fysieke zorg van wijkverpleegkundigen nodig hadden. Door de tijd die is vrijgekomen, kan de zorgaanbieder 12 procent meer cliënten zorg bieden; omgerekend gaat het om honderden mensen extra.
Maar helemaal vanzelf ging dat niet. Want waar moet je als zorgaanbieder beginnen als je keuze hebt uit zoveel technologieën die ook nog eens van verschillende leveranciers komen? Wat levert het op? En hoe krijg je de cliënten én het zorgpersoneel mee?
Door efficiënter werken kunnen patiënten van het Maastricht UMC eerder naar huis
Enthousiast
Lelie zorggroep heeft 37 teams van wijkverpleegkundigen. Elk team kreeg een eigen ‘kartrekker’, iemand die enthousiast is over technologie en die de collega’s leert over de inzet ervan. ,,Dat bleek goed te werken. Als iemand enthousiast is, werkt dat aanstekelijk. En die kartrekkers vangen ook de vragen en knelpunten op’’, zegt Ebbers.
De meesten zeggen: dat kan ik niet. Ik zeg dan dat ze het moeten proberen. Meestal hebben ze een paar weken nodig en dan zijn ze die drempel over, aldus Mariska Molenaar, Wijkverpleegkundige
Wijkverpleegkundige Mariska Molenaar merkt dat ze minder vaak bij sommige mensen langs hoeft. Door het gebruik van een medicijndispenser nemen ze bovendien hun medicatie trouwer in. ,,We kunnen mensen beter ondersteunen. Ik vind het ideaal.’’ Toch staan niet alle cliënten direct te springen om technologie te gebruiken. ,,De meesten zeggen: dat kan ik niet. Ik zeg dan dat ze het moeten proberen. Meestal hebben ze een paar weken nodig en dan zijn ze die drempel over. We moeten ze goed begeleiden.’’
Hoewel Lelie zorggroep veel met technologie werkt, zijn nog lang niet alle zorgaanbieders overstag. Uit onderzoek van zorgkantoor CZ onder 121 zorgaanbieders in het zuidelijke deel van het land blijkt dat verpleeghuis- en thuiszorginstellingen gemiddeld een kleine drie bewezen zorgtechnologieën gebruiken. Het vaakst gebruiken ze sensoren om bijvoorbeeld te zien of cliënten uit bed komen en medicijndispensers die ouderen waarschuwen als ze hun medicijnen moeten innemen.
Er mag wel een versnelling bij. Nu is de inzet van zorgtechnologie nog te afhankelijk van personen binnen een zorgorganisatie die enthousiast zijn, aldus Bram Visschers, Zorginkoper CZ
Van de verzekerden met wijkverpleging bij Menzis kreeg vorig jaar 3,3 procent ‘een vorm van thuiszorgtechnologie’. Menzis vindt dat dat er volgend jaar meer moeten zijn: 10 procent zou haalbaar moeten zijn.
Ook volgens CZ valt er nog veel te winnen. Inkoper Corné van Groenedaal: ,,We moeten goed vertellen wat technologie kan opleveren; voor de aanbieder qua tijdsbesparing, maar ook voor de cliënt qua eigen regie. Als mantelzorgers met sensoren op afstand hun geliefde in de gaten kunnen houden, geeft dat veel rust. Dan hoeven ze niet elke keer langs om diegene te controleren.’’
Bewijs
Want er ligt wel degelijk bewijs dat in ieder geval dertien technologieën tijd of geld besparen. Ter illustratie: uit onderzoek van Vilans, kennisorganisatie voor zorg en ondersteuning, blijkt dat met medicijndispensers 22 minuten zorg per cliënt per dag bespaard kan worden. Een heupairbag, die breuken bij valpartijen voorkomt, kan 16 minuten besparen. En met slim incontinentiemateriaal, waarbij sensoren aangeven of iemand verschoond moet worden, zijn 1900 voltijdbanen per jaar minder nodig.
,,Dat geldt natuurlijk niet een-op-een, want zorgmedewerkers doen vaak meerdere handelingen op één moment. Maar het geeft wel werkdrukverlichting. En cliënten hoeven ‘s nachts niet onnodig wakker te worden voor een nieuwe luier’’, aldus onderzoeker Henk Herman Nap.
Het kabinet ziet technologie als één van de manieren om de zorg voor het groeiende aantal ouderen overeind te houden. De vraag naar zorg groeit hard, maar er komt niet snel meer zorgpersoneel bij. Volgens minister Conny Helder (Langdurige Zorg) snijdt het mes aan twee kanten: het zorgpersoneel kan tijd besparen én ouderen blijven langer zelfstandig.
,,Wijkverpleegkundigen kunnen hun tijd efficiënter verdelen en zorg bieden op het moment wanneer de cliënt dat wil. Mensen geven bovendien aan dat ze zich minder eenzaam voelen dankzij de tablet’’, reageert een woordvoerder.
Innoveren
Waarom gebruiken niet alle zorgaanbieders die technologieën dan? In het onderzoek van CZ stellen ze niet genoeg geld te hebben om in technologie te investeren. Bovendien missen de zorgaanbieders kennis en is de ict-infrastructuur niet overal op orde. Ook zeggen ze dat het aan draagvlak bij cliënten, mantelzorgers en zorgpersoneel ontbreekt. Zeker voor kleinere zorgaanbieders is het lastig, omdat ze bijvoorbeeld minder makkelijk iemand kunnen vrijspelen om de technologie te gaan regelen.
Brancheorganisatie Actiz ziet dat het noodzakelijk is de ouderenzorg te innoveren. ,,Op dit moment gebeurt al veel in de sector’’, vertelt Annet Boekelman, voorzitter van ActiZ-themacommissie Digitaal, Denken en Doen (DDD). Maar het blijft lastig om technologie op grote schaal in te zetten. ,,Dat vraagt een andere manier van denken en doen; voor de organisatie, maar ook voor de zorgmedewerkers en hun cliënten.’’
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) denkt dat er meer plekken moeten komen waar mensen hulp kunnen vragen, bijvoorbeeld in de bibliotheek. ,,Voor sommige mensen is het fijn om technologie eerst even uit te proberen, zodat ze kunnen ervaren of het past bij hun situatie’’, zegt een woordvoerder.
Als je echt wilt inzetten op meer technologie zouden financiën geen issue moeten zijn. Nu is de ene zorgverzekeraar ruimhartiger dan de andere, aldus Eveline Wouters, Hoogleraar succesvolle technologische innovaties in de zorg
Om de zorgaanbieders een handje te helpen, werkt Zorgverzekeraars Nederland aan een digitaal loket. Daar komt informatie over welke technologieën écht werken en wat die zorgorganisaties opleveren.
Toch denkt Eveline Wouters, hoogleraar succesvolle technologische innovaties in de zorg aan de Tilburg University, dat ook de financiën eenvoudiger moeten. ,,Als je echt wilt inzetten op meer technologie zouden financiën geen issue moeten zijn. Nu is de ene zorgverzekeraar ruimhartiger dan de andere. En zeker na corona zitten veel ouderenzorgorganisaties niet heel ruim in hun jasje.’’
Problemen
Voor Lelie zorggroep werkt het vooral goed dat een bedrijf allerlei technologieën in één pakket aanbiedt. Als er iets aan mankeert, lost dat bedrijf ook de problemen op. Bovendien komen er steeds nieuwe technische snufjes in het pakket dat wijkverpleegkundigen hun cliënten kunnen aanbieden.
Inmiddels krijgen duizend ouderen digitale zorg thuis. ,,Het ging als een trein, veel beter dan we durfden te hopen’’, zegt Ebbers. ,,En ik denk dat er nog meer te halen is. Het is een kwestie van oefenen en experimenteren.’’
En hoe ervaren cliënten de digitale ontwikkelingen? Ebbers: ,,We hebben daar onderzoek naar gedaan en 55 procent vindt dat het welzijn is toegenomen. 44 procent vindt de zorg beter dan voorheen. Mensen voelen zich ook veiliger, omdat we meer meten.’’
Mevrouw Vermeer-Spetter vertelt dat haar kinderen er steeds op hameren dat ze haar mobiele telefoon bij zich moet houden. ,,Soms loop ik door mijn huis en vergeet ik die mee te nemen. Maar dan denk ik: ach, ik heb mijn horloge om, dus het is niet erg. Dat geeft een veilig gevoel.’’
En als het nodig is om langer thuis te blijven, mogen er best meer technische snufjes in haar huis komen. ,,Ik kon ook altijd met de computer werken, heb een telefoon. Dus kom maar door, ik wil alles wel uitproberen.’’
Het kabinet denkt dit jaar maar liefst 92 miljard euro te kort te komen. Met een geschat begrotingstekort van 11,8 procent is sprake van een naoorlogs record. De staatsschuld explodeert eveneens en komt uit op 65,2 procent.
Telegraaf 25.04.2020
Volgens premier Rutte kan ons land deze slechte vooruitzichten aan. ,,Hier helpt het enorm dat we spaarzaam zijn geweest de afgelopen jaren. We hebben een enorme appel voor de dorst. We hebben de ruimte om dit op te vangen.’’
Hij stelt dat Nederland zich niet hoeft op te maken voor nieuwe bezuinigingen. De tekorten zijn volgens hem geen reden voor grote bezuinigingen. ,,Nee, dat zou ik niet doen. We hebben ruimte op de financiële markten. Die nemen we ook. Dat leidt wel tot een oplopend tekort, maar veel belastinginkomsten komen ook weer terug. Ik denk dat we dat niet hoeven op te lossen door een nieuwe bezuinigingsronde.”
Telegraaf 25.04.2020
Eind vorig jaar was er nog een overschot van 1,7 procent. De staatsschuld zal dit jaar vermoedelijk stijgen naar 65procent van het bbp, ofwel van een kleine 400miljard eind vorig jaar (48,8 procent bbp) naar ruim 500miljard. Dat blijkt uit de voorlopige, voorzichtige berekeningen die het ministerie van Financiën voor de jaarlijkse Voorjaarsnota heeft gemaakt.
Het is een ongekende verslechtering van de overheidsfinanciën. Bij de vorige grote economische crisis, die eind 2008 begon, daalde het begrotingssaldo van plus 0,2 procent naar min 5,4 procent. Dat was destijds een daling van ruim 21 miljard euro. De daling nu bedraagt 105,8 miljard euro.
Grote onzekerheden
Minister Wopke Hoekstra (Financiën, CDA) schrijft in een begeleidend persbericht dat de dieprode cijfers vermoedelijk nog veel slechter worden. Het enorme begrotingstekort is volgens hem „de beste inschatting die nu te maken is, maar is met grote onzekerheden omgeven en we weten dat die lopende het jaar nog zal veranderen”. Voor de coronacrisis uitbrak rekende Financiën nog op een begrotingsoverschot van ruim 9miljard euro.
Ook de inschatting van de toename van de staatsschuld is nog maar voorlopig, zegt Hoekstra: „De enige zekerheid die we daarvan hebben, is dat ook deze weer zal worden bijgesteld.” De staatsschuld overschrijdt met 65 procent de begrotingsnorm die geldt in de eurozone (van 60 procent). In maart kwamen de lidstaten al overeen om door de uitzonderlijke situatie soepel om te gaan met de Brusselse begrotingsregels. „In Europees verband is afgesproken dat landen, gedwongen door de uitzonderlijke omstandigheden, boven de grens van 60 procent bbp aan staatsschuld mogen uitkomen”, schrijft Hoekstra.
Hetzelfde geldt voor het begrotingstekort dat in de eurozone hooguit 3 procent mag bedragen; Nederland stevent nu af een tekort van 11,8 procent.
Economie daalt met 7,5 procent
De oorzaken voor de grote gaten in de rijksfinanciën zijn evident: de economie wordt hard geraakt door de coronamaatregelen die het land en vele sectoren grotendeels plat hebben gelegd. Daarnaast heeft het kabinet voor ruim 20 miljard aan economische steunmaatregelen toegezegd, voor een eerste periode van drie maanden. En veel bedrijven en ondernemers in nood hebben uitstel van belastingbetaling gekregen.
Het kabinet volgt de inschatting die het IMF vorige week al deed, dat de Nederlandse economie dit jaar met 7,5 procent zal krimpen. Het Centraal Planbureau rekende eind maart vier scenario’s voor de lopende coronacrisis door. Die liepen uiteen van een economische krimp van 4,5 procent tot min 9,4 procent.
Voorjaarsnota 2020
De rode cijferskomen naar voren in de Voorjaarsnota die minister van Financiën Wopke Hoekstra op vrijdag 24.04.2020 naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Volgens de bewindsman is sprake van een ‘eerste grove schatting’ en kan het saldo uiteindelijk hoger of lager uitvallen: ,, De enige zekerheid die we daarvan hebben, is dat ook deze weer zal worden bijgesteld”, stelt hij.
CPB publiceerde vier Corona-scenario’s
Het Centraal Planbureau (CPB) publiceerde eind maart vier scenario’s over wat deze crisis voor de economie betekent. In het gunstigste geval is er in 2020 een krimp van 1,2 procent, in het zwartste scenario is er sprake van min 7,3 procent. Eind februari werd er nog van uitgegaan dat de overheidsfinanciën er dit en volgend jaar kerngezond bij zouden liggen.
In het voorjaar dacht het Centraal Planbureau dat de begroting dit jaar nog een overschot van 9 miljard euro zou vertonen. In dat cijfer was echter nog geen rekening gehouden met de gevolgen van de coronacrisis. Doordat dit overschot compleet verdampt rest onder de streep een tekort van 92 miljard euro, ofwel 11,8 procent van het bruto binnenlands product (bbp).
Tweede Wereldoorlog
Dat percentage is in de naoorlogse geschiedenis nooit eerder zo groot geweest. Het grootste begrotingstekort dat Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog had, stamt uit 1995. Toen kwam de overheid 9,2 procent van het bbp te kort, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Dat er veel geld zou worden uitgegeven was al duidelijk. Er werd vanwege het Corona-virus een noodpakket opgetuigd van ruim 20 miljard euro om mensen aan het werk te houden (NOW) en om ondernemers (TOGS) en zzp’ers (TOZO) tegemoet te komen.
Geplande uitgaven gaan gewoon door. Zo wordt er voor de komende tien jaar 5 miljard euro uitgetrokken om de stikstofuitstoot en -neerslag terug te dringen.
Ook gaan de investeringen in het klimaat door. De staat moet zich houden aan het Urgenda-vonnis om voor het einde van dit jaar minimaal een kwart minder CO2 uit te stoten ten opzichte van 1990. Daarvoor wordt onder meer de productie van de kolencentrales flink teruggeschroefd, werd onlangs bekendgemaakt.
NU 24.04.2020 Ondanks de enorme economische klap als gevolg van de coronacrisis, gaat het kabinet op korte termijn niet bezuinigen. Dat betekent niet dat er helemaal niet gesneden wordt op de overheidsuitgaven. “We houden alle opties open”, zei premier Mark Rutte vrijdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie.
“Het heeft niet zoveel zin om nu bij de begroting van 2021 een enorme bezuinigingsronde te gaan doen”, zei Rutte.
Nederland stevent af op het grootste overheidstekort sinds de Tweede Wereldoorlog van ongeveer 12 procent, de staatsschuld loopt op tot ruim 65 procent. Het gaat om een verlies van zo’n 92 miljard euro, een combinatie van uitgaven aan noodmaatregelen, uitgestelde belastingen en economische krimp.
Hoewel deze cijfers met grote onzekerheden zijn omgeven, staat vast dat de financiële gevolgen van de coronacrisis gigantisch zijn.
Rutte: “De zorg in Nederland is het begrotingstekort morgen weer naar 0 procent te brengen. Dat gaat natuurlijk niet gebeuren.”
Overheidsfinanciën stonden er goed voor
De overheidsfinanciën stonden er goed voor met een begrotingsoverschot en een lage staatsschuld. Daarom is er nu ruimte voor de vele extra miljarden die het kabinet uitgeeft, zei Rutte. “Je ziet het tekort oplopen, maar de staatsschuld blijft een van de laagste van Europa.”
Daar komt bij dat Nederland onder gunstige voorwaarden geld kan lenen. De staat krijgt soms negatieve rente op staatsleningen, dat betekent dat je geld toe krijgt.
De premier verwacht dat de overheidsfinanciën weer op orde komen als de maatregelen worden versoepeld, de economie weer op gang komt en er weer belastinginkomsten zijn. “De komende tijd zullen er tekorten zijn. Maar het lijkt me niet verstandig dat nu op te lossen met een grote bezuinigingsronde”
Minister Wopke Hoekstra (Financiën) liet eerder op de dag weten dat het kabinet deze zomer gaat bekijken wat verstandig is voor de korte en maar juist ook de langere termijn. “Alle opties liggen op tafel”, aldus Hoekstra.
Telegraaf 24.04.2020 Het sterk oplopende begrotingstekort betekent niet dat er direct een nieuwe bezuinigingsronde aankomt. Dat zei premier Rutte tijdens zijn wekelijkse persmoment. „Er is niemand die denkt: we gaan nu eens een grote bezuinigingsronde beginnen.”
Toch deelde de premier de opvatting van minister Hoekstra (Financiën) dat alle opties wel op tafel liggen. Alleen is het volgens hem niet verstandig om al tijdens de komende Prinsjesdag te gaan snoeien.
Het begrotingstekort loopt door de coronacrisis aan het einde van het jaar op tot duizelingwekkende hoogte. Volgens een eerste schatting heeft minister Hoekstra eind dit jaar een gapend gat van 92 miljard euro in zijn huishoudboekje, het grootste tekort ’buiten oorlogstijden’.
Rutte waarschuwt dat er nog wel meer tekorten kunnen komen, maar zegt ook dat Nederland wel een stootje kan hebben. „Bovendien komt er ook weer belastinggeld terug als de economie weer op gang komt.”
Het kabinet ondersteunt de economie nu in coronatijd met onder meer looncompensatie, bijstand voor zelfstandigen en allerlei garanties, giften en leningen. Dat kost voor de maanden maart, mei en april al 20 miljard euro. Daarnaast komt er in eerste instantie 35 tot 45 miljard euro minder aan belasting binnen. Dat steunpakket zal waarschijnlijk met drie maanden verlengd worden, over de exacte invulling wordt nu nog nagedacht.
„Zelfs het zwartste scenario voor dit jaar kan de prullenbak in”, zegt Martin Visser in de podcast Kwestie van Centen. Samen met Herman Stam bespreekt hij hoe diep de zakken zijn van minister Hoekstra. Luister ‘m hier.
NU 24.04.2020 De noodhulp om de economische klappen van de coronacrisis op te vangen, heeft een gigantisch negatief effect op de overheidsfinanciën.
Uit een eerste grove schatting blijkt dat het begrotingssaldo op een tekort uitkomt van 11,8 procent van het bruto binnenlands product (bbp), zo’n 92 miljard euro. De staatsschuld loopt op tot ruim 65 procent. Dat staat in de Voorjaarsnota die vrijdag naar de Tweede Kamer is verstuurd.
Minister Wopke Hoekstra (Financiën) beklemtoont dat de precieze impact van de crisis, waar we nog middenin zitten, uiterst onzeker is. “Hele voorzichtige berekeningen laten zien dat we naar een tekort toegaan van bijna 12 procent, Dat is enorm en komt buiten oorlogstijd eigenlijk niet voor”, zei hij na afloop van de ministerraad.
Het is niet eerder voorgekomen dat het tekort zo hoog opliep. Tijdens de financiële crisis in 2008 bleef het tekort ‘beperkt’ tot ruim 5 procent. Een tekort van bijna 12 procent is het hoogste ooit sinds het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) sinds 1995 de gegevens bijhoudt. Daarmee is deze economische klap ongekend.
De afgelopen jaren kreeg het kabinet de overheidsfinanciën juist op orde dankzij de economische groei, bezuinigingen en hervormingen. Het begrotingstekort sloeg in 2016 om in een overschot, het kabinet kreeg miljarden meer binnen dan er werd uitgegeven. Sommige ministeries kregen de afgelopen jaren hun geld niet opgemaakt.
De schuld daalde in 2017 onder de Brusselse norm van 60 procent van het bbp. Die komt daar nu dus waarschijnlijk weer boven, maar de EU liet al snel weten dat de begrotingsregels opzij worden geschoven in deze tijden.
CPB publiceerde vier scenario’s
Het Centraal Planbureau (CPB) publiceerde eind maart vier scenario’s over wat deze crisis voor de economie betekent. In het gunstigste geval is er in 2020 een krimp van 1,2 procent, in het zwartste scenario is er sprake van min 7,3 procent. Eind februari werd er nog van uitgegaan dat de overheidsfinanciën er dit en volgend jaar kerngezond bij zouden liggen.
Dat er veel geld zou worden uitgegeven was al duidelijk. Er werd een noodpakket opgetuigd van ruim 20 miljard euro om mensen aan het werk te houden (NOW) en om ondernemers (TOGS) en zzp’ers (TOZO) tegemoet te komen.
Daarbovenop loopt de schatkist tot 45 miljard euro mis omdat ondernemers hun belastingen mogen uitstellen. Dat geld wordt in principe dus later terugbetaald. Hoekstra moet tot 65 miljard euro extra lenen om de klappen van de maanden maart, april en mei op te vangen.
Dat zijn de uitgaven, daar komt de economische krimp als gevolg van de lockdown nog bovenop. Het kabinet schat de totale kosten uiteindelijk op zo’n 92 miljard euro.
Kabinet gaat ondanks crisis nog niet bezuinigen
Er wordt ondanks de enorme crisis vooralsnog niet bezuinigd. Dat heeft te maken met het begrotingsbeleid van het kabinet. Als er extra geld binnenkomt, dan wordt daarmee de staatsschuld afgelost. Moet er juist extra geld worden uitgegeven, dan loopt die staatsschuld weer op.
“Het lijkt mij niet verstandig om deze crisis met forse bezuinigingen op te lossen”, zei premier Mark Rutte tijdens zijn wekelijkse persconferentie.
Hoekstra was iets voorzichtiger. “Het kabinet zal deze zomer bekijken wat verstandig is voor de korte, maar juist ook de langere termijn”. Volgens de bewindsman liggen alle opties op tafel.
Geplande uitgaven gaan gewoon door. Zo wordt er voor de komende tien jaar 5 miljard euro uitgetrokken om de stikstofuitstoot en -neerslag terug te dringen.
Ook gaan de investeringen in het klimaat door. De staat moet zich houden aan het Urgenda-vonnis om voor het einde van dit jaar minimaal een kwart minder CO2 uit te stoten ten opzichte van 1990. Daarvoor wordt onder meer de productie van de kolencentrales flink teruggeschroefd, werd onlangs bekendgemaakt.
AD 24.04.2020 Het kabinet denkt dit jaar maar liefst 92 miljard euro te kort te komen. Met een geschat begrotingstekort van 11,8 procent is sprake van een naoorlogs record. De staatsschuld explodeert eveneens en komt uit op 65,2 procent. Ondanks de ‘enorme dreun’ hoeft Nederland niet te vrezen voor een flinke bezuinigingsronde, aldus premier Mark Rutte vanmiddag in een reactie.
De rode cijfers komen naar voren in de Voorjaarsnota die minister van Financiën Wopke Hoekstra naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Volgens de bewindsman is sprake van een ‘eerste grove schatting’ en kan het saldo uiteindelijk hoger of lager uitvallen: ,, De enige zekerheid die we daarvan hebben, is dat ook deze weer zal worden bijgesteld”, stelt hij.
De schatkist wordt in vele opzichten hard geraakt door de coronacrisis. Zo is er al 20 miljard euro uitgegeven aan allerlei steunmaatregelen en zorgt uitstel van belastingen en premies ervoor dat er dit jaar circa 32 miljard euro minder binnenkomt. Hiervan is de hoop dat een deel in volgende jaren alsnog kan worden betaald.
Krimp
De grootste klap wordt echter toegebracht door de economische neergang. Hoekstra volgt de inschatting van het Internationaal Monetair Fonds, dat voor Nederland in 2020 uitgaat van 7,5 procent krimp. Door minder economische activiteit komen er bijvoorbeeld veel minder opbrengsten uit de btw en de inkomstenbelasting binnen. Ook zijn er hogere uitgaven aan onder meer WW en bijstand. Reken je de gevolgen daarvan door, dan is sprake van een extra gat van 45 miljard euro.
In het voorjaar dacht het Centraal Planbureau dat de begroting dit jaar nog een overschot van 9 miljard euro zou vertonen. In dat cijfer was echter nog geen rekening gehouden met de gevolgen van de coronacrisis. Doordat dit overschot compleet verdampt rest onder de streep een tekort van 92 miljard euro, ofwel 11,8 procent van het bruto binnenlands product (bbp).
Tweede Wereldoorlog
Dat percentage is in de naoorlogse geschiedenis nooit eerder zo groot geweest. Het grootste begrotingstekort dat Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog had, stamt uit 1995. Toen kwam de overheid 9,2 procent van het bbp te kort, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Dit negatieve saldo tijdens het eerste kabinet Kok is enigszins vertekend, omdat het voor een belangrijk deel werd veroorzaakt door de eenmalige afkoop van subsidies aan woningcorporaties. Tijdens de meer recente grote recessie als gevolg van de kredietcrisis kwam het overheidstekort nooit tot zulke hoge niveaus. Het piekjaar was 2009 toen het tekort op 5,6 procent uitkwam, pakweg de helft van het percentage waar Hoekstra nu rekening mee houdt.
Staatsschuld
De combinatie van stijgende tekorten en een krimpende economie zorgt ervoor dat de staatsschuld hard oploopt. Eind vorig jaar bedroeg de nationale schuld nog 49 procent. Als gevolg van de coronacrisis stijgt dit getal mogelijk in één klap naar 65,2 procent.
Zowel het tekort- als het schuldniveau overstijgt dit jaar de kritische grens van het Europese Stabiliteits- en Groeipact. Daarin is afgesproken dat het tekort maximaal 3 procent mag bedragen en de schuld 60 procent. Nederland heeft echter eerder al met de andere Europese lidstaten afgesproken dat deze grenzen, vanwege de ‘uitzonderlijke omstandigheden’, overschreden mogen worden. Er hoeft voorlopig dus niet bezuinigd te worden.
Geen bezuinigingen
Volgens premier Rutte kan ons land de slechte vooruitzichten aan. ,,Hier helpt het enorm dat we spaarzaam zijn geweest de afgelopen jaren. We hebben een enorme appel voor de dorst. We hebben de ruimte om dit op te vangen.’’
De tekorten zijn volgens hem dan ook geen reden voor grote bezuinigingen. ,,Nee, dat zou ik niet doen. We hebben ruimte op de financiële markten. Die nemen we ook. Dat leidt wel tot een oplopend tekort, maar veel belastinginkomsten komen ook weer terug. Ik denk dat we dat niet hoeven op te lossen door een nieuwe bezuinigingsronde.”
Tegelijk ziet hij ook dat het tekort oploopt, vooral door coronamaatregelen. ,,We zien de risico’s voor bedrijven, de hinder die gezinnen hebben, maatschappelijk ook. Maar we moeten dit enorm voorzichtig doen. Ik zou dolgraag de maatregelen willen versoepelen. Maar de versoepeling nu, kan ook enorme effecten hebben en de druk verhogen op de zorg. De effecten van wat we vandaag doen, zien we pas echt over twee of drie weken.”
AD 24.04.2020 De coronacrisis geeft de Nederlandse economie een ‘enorme dreun’, maar Nederland hoeft niet te vrezen voor een flinke bezuinigingsronde. Dat heeft premier Mark Rutte gezegd tijdens een persconferentie, na de wekelijkse ministerraad.
Volgens Rutte ‘kan ons land dat aan’. ,,Hier helpt het enorm dat we spaarzaam zijn geweest de afgelopen jaren. We hebben een enorme appel voor de dorst. We hebben de ruimte om dit op te vangen.”
Hij stelt dat Nederland zich niet hoeft op te maken voor nieuwe bezuinigingen. ,,Nee, dat zou ik niet doen. We hebben ruimte op de financiële markten. Die nemen we ook. Dat leidt wel tot een oplopend tekort, maar veel belastinginkomsten komen ook weer terug. Ik denk dat we dat niet hoeven op te lossen door een nieuwe bezuinigingsronde.”
Tegelijk ziet hij ook dat het tekort oploopt, vooral door coronamaatregelen. ,,We zien de risico’s voor bedrijven, de hinder die gezinnen hebben, maatschappelijk ook. Maar we moeten dit enorm voorzichtig doen. Ik zou dolgraag de maatregelen willen versoepelen. Maar de versoepeling nu, kan ook enorme effecten hebben en de druk verhogen op de zorg. De effecten van wat we vandaag doen, zien we pas echt over twee of drie weken.”
‘Geen heilige datum’
Wel zei Rutte dat 20 mei, de nieuwe dag tot wanneer veel van de maatregelen zijn gaan gelden, ‘geen heilige datum’ is. ,,Als iets eerder blijkt te kunnen, gaan we niet wachten. Het kan best zijn dat eerder een verruiming mogelijk is, maar ik kan niets beloven.”
Rutte: ,,Ik snap caféhouders die zeggen: ik heb allang een plan klaar. Of bioscopen die claimen dat ze het klaar hebben liggen. Dan is mijn reactie: ik zou dat ontzettend graag willen. Maar je moet meewegen dat meer mensen op straat lopen, of gebruikmaken van het openbaar vervoer. Waarmee de kans dat het virus zich verspreidt ook groeit.
Waar contacten zijn, zijn overdrachten van het virus. We moeten het zo zien te plooien dat de zorg het aan kan. Daar moeten we heel voorzichtig mee zijn. Ik wil het ook dolgraag, ik heb dat virus ook niet bedacht, maar het kan echt nog niet.”
Telegraaf 24.04.2020 Het begrotingstekort loopt door de coronacrisis aan het einde van het jaar op tot duizelingwekkende hoogte. Volgens een eerste schatting heeft minister Wopke Hoekstra (Financiën) eind dit jaar een gapend gat van 92 miljard euro in zijn huishoudboekje, het grootste tekort ’buiten oorlogstijden’.
De staatsschuld komt daardoor uit op ruim 65 procent van het nationaal inkomen. Dat is maar net lager dan de hoogste piek die in de nasleep van de kredietcrisis werd bereikt. De voorzichtige afbouw van de schuld in de afgelopen jaren is daardoor in één klap bijna helemaal tenietgedaan.
Het gaat nog om grove schattingen, zegt Hoekstra, omdat de crisis nog in volle gang is. Zo is het nog onduidelijk hoe lang en in welke mate het kabinet de economie de komende tijd blijft steunen. Ook weet de minister nog niet precies hoeveel van de uitgestelde belastingbetalingen uiteindelijk toch nog zullen binnenkomen. De economische krimp wordt voor dit jaar geschat op 7,5 procent.
In de berekeningen gaat Hoekstra alleen nog maar uit van het eerste steunpakket voor maart, april en mei. Dat gaat hoogstwaarschijnlijk nog wel verlengd worden. Ondanks alle onzekerheden in de berekeningen gaat Hoekstra er wel van uit dat het tekort ook aan het eind van het jaar wel meer dan 10 procent is.
Steunpakket
Het kabinet ondersteunt de economie nu met onder meer looncompensatie, bijstand voor zelfstandigen en allerlei garanties, giften en leningen. Dat kost voor de maanden maart, mei en april al 20 miljard euro. Daarnaast komt er in eerste instantie 35 tot 45 miljard euro minder aan belasting binnen. Dat steunpakket zal waarschijnlijk met drie maanden verlengd worden, over de exacte invulling wordt nu nog nagedacht.
Door de tientallen miljarden die uit worden getrokken, komt de staatsschuld weer uit boven de Europese norm van 60 procent van het nationaal inkomen. Binnen Europa zijn al afspraken gemaakt dat landen door de uitzonderlijke omstandigheden boven die grens uit mogen komen.
Dat geldt ook voor de grens van 3 procent voor het begrotingstekort die normaal geldt. Met ruim 90 miljard euro zou Nederland eind dit jaar op een tekort van bijna 12 procent afstevenen.
Bezuinigen is voorlopig nog niet aan de orde, maar Hoekstra stipt al wel aan dat hij richting de zomer wel kritischer zal kijken naar de uitgaven van de overheid.
Andere investeringen
Naast alle maatregelen rondom corona doet het kabinet ook nog de nodige andere investeringen. Zo gaan er bijvoorbeeld structureel honderden miljoenen euro’s naar de Belastingdienst. Voor de uitvoering van toeslagen en het opsplitsen van de fiscus wordt dit jaar 80 miljoen euro en structureel 130 miljoen uitgetrokken.
Nog eens ruim 60 miljoen per jaar wordt beschikbaar gemaakt voor het verbeteren van de dienstverlening, zoals het aannemen van 200 extra mensen bij de Belastingtelefoon. En voor het ’borgen van de continuïteit’ komt er 182 miljoen euro per jaar. Dat geld komt bovenop de eenmalige 500 miljoen euro voor compensatie van de gedupeerde toeslagouders.
Het kabinet trekt ook 150 miljoen euro structureel uit voor de bestrijding van ondermijnende criminaliteit en daarnaast 232 miljoen euro per jaar om de oplopende kosten bij justitie te dekken. Voor de aanpak van het lerarentekort komt er structureel 32 miljoen euro. Daarnaast gaat er 450 miljoen euro extra per jaar naar onderwijs omdat er de komende jaren meer leerlingen dan verwacht zullen zijn.
Stikstof
Ook wordt er in totaal 5,1 miljard euro beschikbaar gemaakt voor de stikstofaanpak voor de periode tot 2030. Het kabinet gaat later nog apart geld reserveren voor het sluiten van kolencentrales.
„Zelfs het zwartste scenario voor dit jaar kan de prullenbak in”, zegt Martin Visser in de podcast Kwestie van Centen. Samen met Herman Stam bespreekt hij de diepe zakken van minister Hoekstra. Luister ‘m hier.
NOS 24.04.2020 Het kabinet houdt dit jaar rekening met een historisch hoog begrotingstekort van 92 miljard euro. Dat is 11,8 procent van het bruto binnenlands product (bbp), staat in de Voorjaarsnota.
“Dat is enorm, dit komt buiten oorlogstijd eigenlijk niet voor. Dit is een crisis zonder precedent”, zegt minister Hoekstra van Financiën.
Vorig jaar hield Hoekstra nog 14 miljard euro over. Volgens de Europese begrotingsregels mag het tekort normaal niet oplopen boven de 3 procent, maar binnen Europa is afgesproken dat vanwege de coronacrisis die grens nu mag worden overschreden.
Een tekort van meer dan 10 procent is nog nooit voorgekomen:
NOS
De Voorjaarsnota geeft voor het eerst een beeld van de veranderingen in de lopende begroting door de coronacrisis. Het kabinet weet één ding zeker: er zullen dit jaar nog fikse aanpassingen volgen en het verwachte tekort zal later weer worden bijgesteld. Hoekstra benadrukt dat dit een grove inschatting is en dat er allerlei grote onzekerheden zijn.
Het kabinet voorziet door het virus een flinke economische krimp. Het gaat uit van veel lagere belastinginkomsten en is ook nog enorme bedragen kwijt aan steunmaatregelen. Hoekstra rekent met een staatsschuld van 65,2 procent van het bbp. Volgens de gangbare EU-regels is de toegestane grens 60 procent, maar ook die is versoepeld.
Een tekort van 92 miljard dus, we zetten het even in perspectief:
NOS
Volgens de Voorjaarsnota worden de slechte cijfers voor een heel groot deel veroorzaakt door de verminderde belasting- en premieontvangsten die weer een gevolg zijn van de financiële steunmaatregelen. Financiën gaat ervan uit dat de drie maanden die het noodpakket geldt 35 tot 45 miljard euro kosten aan gemiste opbrengst van premies en belastingen.
Het merendeel daarvan komt door uitstel van belastingbetaling. Zo kunnen particulieren en ondernemers onder meer uitstel aanvragen van de inkomsten-, vennootschaps-, omzet- en loonbelasting. Het is de bedoeling dat uitgestelde belastingen later alsnog worden betaald, maar het kabinet erkent dat niet te verwachten is dat dat in alle gevallen zal gebeuren, omdat bedrijven failliet zullen gaan.
Buikpijn
Hoekstra voegt eraan toe dat de overheidsfinanciën goed op orde waren en dat we “de bandbreedte hebben om deze lastige fase door te komen”. Over de gevolgen voor de begroting op de lange termijn wil de minister nog niet veel zeggen. “Daar kijken we in de zomer naar en dan liggen alle opties op tafel.”
Hij wil dan afwegen hoe de economie het best kan worden geholpen, hoe de werkgelegenheid op peil blijft en je bijvoorbeeld politieagenten, agenten, defensie en scholen kan blijven betalen.
Hoekstra erkent dat iedereen buikpijn heeft van de hele situatie, omdat veel mensen weer aan het werk willen.
In de Voorjaarsnota staat verder dat er dit jaar 125 miljoen euro extra wordt besteed aan stikstofmaatregelen en voor de periode tot 2030 bij elkaar opgeteld 5,1 miljard euro.
Ook is er extra geld uitgetrokken voor onder meer de uitvoering van de Urgenda-uitspraak, voor de compensatie van ouders die de dupe zijn van de fouten bij de kinderopvangtoeslag, voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit en voor het terugdringen van het lerarentekort.
RO 24.04.2020 Het jaar is nog niet half voorbij en toch is de begroting voor 2020 door toedoen van het coronavirus al grondig bijgesteld. Daarbij weten we één ding zeker: er zullen dit jaar nog fikse aanpassingen volgen.
De Voorjaarsnota, die het kabinet vandaag naar de Kamer heeft gestuurd, geeft een eerste beeld van de veranderingen in de begroting van het lopende jaar. Hierin zit ook een eerste grove inschatting van het saldo waar Nederland aan het eind van het jaar op uit zal komen. De enige zekerheid die we daarvan hebben, is dat ook deze weer zal worden bijgesteld.
Het corona-virus grijpt diep in in het leven van alle Nederlanders. In de eerste plaats doordat mensen ziek worden of een naaste verliezen. Maar ook doordat mensen in hun werk worden getroffen, omdat er geen opdrachten meer binnenkomen, ze geen werk meer hebben voor hun personeel of niet zeker zijn of ze hun baan kunnen houden. Het kabinet heeft daarom forse noodmaatregelen getroffen die op hun beurt een flinke invloed hebben op de overheidsfinanciën.
Dit alles maakt dat de Voorjaarsnota een ander karakter heeft dan voorgaande jaren. Het kabinet verwacht een flinke economische krimp, kan rekenen op fors lagere belastinginkomsten en is daarnaast veel geld kwijt aan steunmaatregelen. Hoe groot de krimp zal zijn, welke deuk er in de belastinginkomsten wordt geslagen en wat er uiteindelijk wordt uitgegeven aan steun is op dit moment, in het oog van de storm, uiterst onzeker.
Er is nog geen raming van het CPB beschikbaar die rekening houdt met de actuele economische situatie. Wel hebben we een aantal handvatten om een grove inschatting te maken van hoe de overheidsfinanciën er eind dit jaar uit zouden kunnen zien.
We kunnen hiervoor gebruik maken van de scenario’s uit maart van CPB, het IMF heeft een eerste inschatting van de economische krimp van dit jaar en we weten wat er nu begroot is voor de noodsteun in de eerste drie maanden. In de Voorjaarsnota wordt dan ook een grove inschatting gegeven van het EMU-saldo in 2020. Dit is nadrukkelijk geen gebruikelijke raming en is met grote onzekerheden omgeven.
De eerste grove schatting voor 2020 komt uit op een tekort van 11,8 procent van het BBP (92 miljard euro). Dat is de beste inschatting die nu te maken is maar is met grote onzekerheden omgeven en we weten dat die lopende het jaar nog zal veranderen. De grove inschatting van de EMU-schuld komt uit op 65,2 procent van het BBP.
Daarmee zouden we dus, ondanks de goede uitgangspositie die we aan de start van het jaar hadden, boven de 60 procent BBP uitkomen. In Europees verband is afgesproken dat landen, gedwongen door de uitzonderlijke omstandigheden, boven de grens van 60 procent BBP aan staatsschuld mogen uitkomen.
Noodpakket
Op 17 maart heeft het kabinet een noodpakket naar de Tweede Kamer gestuurd dat als doel heeft de economische gevolgen van het coronavirus voor mensen en bedrijven zo beperkt mogelijk te houden. Dit pakket richt zich in eerste instantie op de eerste drie maanden van de gezondheidscrisis.
Het is bedoeld om zo veel mogelijk te voorkomen dat in de kerngezonde ondernemingen omvallen, dat mensen hun baan verliezen en dat zelfstandigen zo weinig mogelijk in grote financiële problemen komen en hun werkzaamheden na de crisis niet meer op kunnen pakken. Na 17 maart zijn op dit pakket verschillende uitbreidingen gekomen.
De grootste impact op de financiën die we nu kennen, hebben de 35 tot 45 miljard euro aan verminderde belasting- en premieontvangsten over de drie maanden dat het noodpakket geldt. Het grootste deel hiervan komt door uitstel van belastingbetaling. Zo kunnen mensen en ondernemers onder meer uitstel aanvragen van de inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, omzetbelasting en loonbelasting.
Over de uitgestelde belastingen wordt geen rente gerekend en worden geen boetes geïnd. Net als voor de uitgaven geldt ook hier dat de hoogte van het bedrag sterk afhangt van het aantal mensen en bedrijven dat gebruik maakt van de mogelijkheid. In beginsel worden uitgestelde belastingen op een lager moment alsnog betaald, in het geval van faillissementen is dat niet volledig te verwachten.
De drie belangrijkste regelingen uit het pakket zijn een regeling om ondernemers te helpen loonkosten door te betalen terwijl ze fors omzetverlies verwachten (de NOW), een regeling waar ondernemers een beroep op kunnen doen als ze door de crisis grote moeite hebben met het doorbetalen van de vaste lasten (TOGS) en een tijdelijke overbruggingsregeling voor zelfstandigen (TOZO). De begrote uitgaven tellen op tot ruim 20 miljard euro. Een overzicht van de begrote uitgaven is hieronder te vinden.
Lopend kabinetsbeleid
Dan zijn er natuurlijk ook nog de uitgaven van het lopende kabinetsbeleid. Hierbij springen de extra uitgaven aan het terugdringen van het neerslaan van stikstof en het herstel van natuur, de lagere gaswinning in Groningen, de uitvoering van het Urgendavonnis en de compensatie van ouders die de dupe zijn geworden van fouten bij de kinderopvangtoeslag het meest in het oog.
Bij stikstof gaat het dit jaar om 125 miljoen euro en voor de periode tot 2030 bij elkaar opgeteld om 5,1 miljard euro. De grootste maatregel die verband houdt met de uitvoering van het Urgendavonnis gaat over het substantieel terugdringen van de uitstoot van kolencentrales.
De maatregelen die daartoe leiden worden nog uitgewerkt, geld hiervoor zal op een later moment beschikbaar worden gesteld. Voor compensatie van ouders bij de kinderopvangtoeslag en uitvoering daarvan is over drie jaar verspreid 500 miljoen euro gereserveerd.
Ook is er structureel geld (80 miljoen in 2020, structureel 130 miljoen) beschikbaar om de uitvoering van het uitkeren van toeslagen te verbeteren en voor het ontvlechten van de Belastingdienstonderdelen Douane en Toeslagen.
Daarnaast gaat er 61,6 miljoen euro structureel naar het verbeteren van de dienstverlening van de belastingdienst. Dat wordt onder meer gebruikt voor het verbeteren van de bereikbaarheid van de Belastingtelefoon door middel van 200 extra fte. Tot slot wordt voor het borgen van de continuïteit structureel 182 miljoen uitgetrokken
Daarnaast trekt het kabinet structureel 150 miljoen euro uit voor de aanpak van ondermijning. Dat komt onder meer ten goede aan Justitie, FIOD en Douane. Verder wordt er extra geld uitgetrokken om de oplopende uitgaven in de justitiële keten te dekken. Dat gaat in 2020 om 113 miljoen en structureel om 232 miljoen.
Voor de aanpak van het lerarentekort trekt het kabinet in 2020 29 miljoen euro extra uit en structureel 32 miljoen. Ook wordt er extra geld uitgetrokken voor de hoger dan geraamde aantallen leerlingen en studenten die dit jaar en de komende jaren te verwachten zijn. Hiervoor wordt structureel circa 450 miljoen euro extra beschikbaar gesteld en wordt het restant binnen de onderwijsbegroting zelf gevonden.
Het tekort van 550 miljoen euro, veroorzaakt door een toenemende vraag naar langdurige zorg, wordt ook gedekt in de Voorjaarsnota. Daarnaast gaat er in 2020 en 2021 samen 200 miljoen euro extra naar gemeenten voor de opvang van dak- en thuislozen. En om de nieuwe inburgeringswet uit te kunnen gaan voeren ontvangen gemeenten structureel 35 miljoen euro extra.
Ten slotte zijn er in de Voorjaarsnota nog enkele kleinere investeringen en technische verschuivingen terug te vinden.
NRC 24.04.2020 De economische schade door de corona-uitbraak zorgt voor een ongekende verslechtering van de overheidsfinanciën. Het begrotingsoverschot slaat om in een tekort van 11,8 procent.
De overheidsfinanciën komen diep in het rood te staan ten gevolge van de coronacrisis. Het ruime begrotingsoverschot dat Nederland al enige jaren kent, zal omslaan in een tekort van 92 miljard euro, ofwel 11,8 procent van het bruto binnenlands product.
Eind vorig jaar was er nog een overschot van 1,7 procent. De staatsschuld zal dit jaar vermoedelijk stijgen naar 65 procent van het bbp, ofwel van een kleine 400 miljard eind vorig jaar (48,8 procent bbp) naar ruim 500 miljard. Dat blijkt uit de voorlopige, voorzichtige berekeningen die het ministerie van Financiën voor de jaarlijkse Voorjaarsnota heeft gemaakt.
Het is een ongekende verslechtering van de overheidsfinanciën. Bij de vorige grote economische crisis, die eind 2008 begon, daalde het begrotingssaldo van plus 0,2 procent naar min 5,4 procent. Dat was destijds een daling van ruim 21 miljard euro. De daling nu bedraagt 105,8 miljard euro.
Grote onzekerheden
Minister Wopke Hoekstra (Financiën, CDA) schrijft in een begeleidend persbericht dat de dieprode cijfers vermoedelijk nog veel slechter worden. Het enorme begrotingstekort is volgens hem „de beste inschatting die nu te maken is, maar is met grote onzekerheden omgeven en we weten dat die lopende het jaar nog zal veranderen”. Voor de coronacrisis uitbrak rekende Financiën nog op een begrotingsoverschot van ruim 9 miljard euro.
Ook de inschatting van de toename van de staatsschuld is nog maar voorlopig, zegt Hoekstra: „De enige zekerheid die we daarvan hebben, is dat ook deze weer zal worden bijgesteld.” De staatsschuld overschrijdt met 65 procent de begrotingsnorm die geldt in de eurozone (van 60 procent). In maart kwamen de lidstaten al overeen om door de uitzonderlijke situatie soepel om te gaan met de Brusselse begrotingsregels. „In Europees verband is afgesproken dat landen, gedwongen door de uitzonderlijke omstandigheden, boven de grens van 60 procent bbp aan staatsschuld mogen uitkomen”, schrijft Hoekstra.
Hetzelfde geldt voor het begrotingstekort dat in de eurozone hooguit 3 procent mag bedragen; Nederland stevent nu af een tekort van 11,8 procent.
Economie daalt met 7,5 procent
De oorzaken voor de grote gaten in de rijksfinanciën zijn evident: de economie wordt hard geraakt door de coronamaatregelen die het land en vele sectoren grotendeels plat hebben gelegd. Daarnaast heeft het kabinet voor ruim 20 miljard aan economische steunmaatregelen toegezegd, voor een eerste periode van drie maanden. En veel bedrijven en ondernemers in nood hebben uitstel van belastingbetaling gekregen.
Het kabinet volgt de inschatting die het IMF vorige week al deed, dat de Nederlandse economie dit jaar met 7,5 procent zal krimpen. Het Centraal Planbureau rekende eind maart vier scenario’s voor de lopende coronacrisis door. Die liepen uiteen van een economische krimp van 4,5 procent tot min 9,4 procent.
Trouw 24.04.2020 We stevenen af op een historisch begrotingstekort van 11,8 procent. Spaarzaam Nederland kan die klap voorlopig wel opvangen, zegt het kabinet.
De coronacrisis slaat dit jaar een gat in de schatkist zonder precedent. Het begrotingstekort gaat de kant op van min 11,8 procent, in harde euro’s een tekort van 92 miljard, is de verwachting. “Dit komt buiten oorlogstijd eigenlijk niet voor, de begroting kan de prullenbak in”, zegt minister Wopke Hoekstra van financiën. Dit jaar zijn enorme extra uitgaven nodig om bedrijven te hulp te schieten en de economie te stutten.
Nederland heeft genoeg financiële armslag, verzekert het kabinet. Premier Rutte zegt dat het helpt “dat we de afgelopen jaren spaarzaam zijn geweest en een appel voor de dorst hebben”. Nederland is een van de weinige landen in Europa met een lage staatsschuld, waardoor een jaar van grote tekorten niet tot een spiraal naar beneden hoeven leiden.
Vorig jaar was het gat in de schatkist bijna te klein om doorheen te kijken
Een begrotingstekort van 11,8 procent ligt wel ver af van de percentage die in normale economische in Nederland gewend is. Vorig jaar was het gat in de schatkist bijna te klein om doorheen te kijken: 1,7 procent. Binnen Europa is de afspraak dat 3 procent het maximum is, in gewone tijden. Die afspraak is door de coronacrisis sowieso al losgelaten.
Het kabinet brengt de schatting naar buiten in een aangepaste Voorjaarsnota. Het gaat nu nog maar om een hele ruwe inschatting gebaseerd op cijfers van het Internationaal Monetaire Fonds (IMF). Het werkelijke begrotingstekort kan lager, maar ook hoger uitvallen, afhankelijk van de coronaepidemie, aldus minister Hoekstra.
Een tekort van 11,8 procent is één keer eerder benaderd, in 1922. Dichterbij in de herinnering van veel Nederlanders ligt het tekort uit de jaren tachtig, toen een golf van massawerkloosheid het land trof. Op het dieptepunt was in 1982 het begrotingstekort 5,9 procent.
Beeld Louman & Friso
Premier Rutte verzekert dat er geen bezuinigingen aan komen
Het grote verschil is dat nu de schatkist veel zwaardere klappen kan opvangen dan toen. Premier Rutte verzekert dat bezuinigingen er niet aan zitten te komen. “Dat zou niet helpen”, zei hij gisteren. Het is ook niet nodig, vanwege de eerder genoemde gezonde uitgangssituatie van de staatsfinanciën. Daar zit het grote verschil met de eerdere keren.
Het verwachte tekort van 92 miljard euro voor dit jaar wordt vooral veroorzaakt door de economische krimp die eraan zit te komen. Daardoor komt er waarschijnlijk 45 miljard euro minder binnen in de schatkist. Het uitstel van belastingbetalingen kost waarschijnlijk 36 miljard euro.
Voor noodsteun aan bedrijven is 20 miljard nodig. Dat bedrag is alleen nog maar voor de eerste drie maanden en kan dus nog oplopen. Enig soelaas is er omdat de rest van de begroting zo op orde is, dat een eerder verwacht overschot van 9 miljard euro ingezet kan worden.
Hoewel de bedragen astronomisch zijn, komen ze niet als een complete verrassing. Al in maart zei minister van financiën Hoekstra dat hij desnoods 90 miljard euro kan uitgeven aan noodpakketten, voordat Nederland met de staatsschuld in een kritische fase komt. Volgens de oude Europese begrotingsnormen mag een land 60 procent staatsschuld hebben. Nederland zat voor de coronacrisis op 48,8 procent, maar gaat nu richting 65 procent.
Mark Rutte weet niet wat hij meemaakt. Ineens is hij premier in een ongekende crisis. Wat zegt dit over het leiderschap van Rutte? Wordt hij er een andere leider door?
VK 24.04.2020 De Nederlandse overheidsfinanciën storten dit jaar in een ravijn. De tussentijdse begrotingsbijstelling, de Voorjaarsnota, schetst vrijdag een dramatisch kostenplaatje van de coronacrisis.
Minister Wopke Hoekstra van Financiën gaat ervan uit dat hij eind dit jaar de boeken zal sluiten met een begrotingstekort van maar liefst 11,8 procent, oftewel 92 miljard euro. Dat zou het op een na slechtste resultaat sinds het jaar 1900 zijn. Alleen 1918, het laatste jaar van de Eerste Wereldoorlog, eindigde met een nog groter begrotingstekort van 15 procent.
De Nederlandse staatsschuld zal dit jaar in één klap stijgen van 48,3 naar 65,2 procent van het bbp. De extra uitgaven die het kabinet tot dusver heeft gedaan om de medische kosten en de economische schade van de corona-uitbraak op te vangen, tellen op tot een kostenpost van 20,1 miljard euro, zo blijkt uit een financieel overzicht dat Hoekstra bij de Voorjaarsnota heeft gevoegd.
Nog meer steun nodig
Dit is de eerste inschatting van de coronaschade voor de schatkist die het kabinet zelf naar buiten brengt. De nattevingerberekening zal later dit jaar zeker bijgesteld moeten worden. Dat kan in positieve zin zijn, maar het tekort kan ook nóg groter uitvallen. Hoekstra erkende vrijdag na de ministerraad dat in deze eerste schatting een aantal voorziene extra uitgaven niet is meegenomen.
Zo ziet het ernaar uit dat het kabinet het huidige noodpakket zal moeten uitbreiden. Hoogstwaarschijnlijk moet Hoekstra de portemonnee binnenkort weer trekken om Air France-KLM overeind te houden; minister Koolmees van Sociale Zaken werkt aan een extra steunregeling voor flexwerkers en het kabinet overweegt ook een steunregeling voor bedrijven met een sterk seizoensafhankelijke omzet in te stellen.
Ook zal de noodsteun aan zzp’ers en bedrijven die in eerste instantie voor drie maanden was gepland (maart, april en mei), waarschijnlijk verlengd moeten worden. Het is op dit moment bijvoorbeeld niet waarschijnlijk dat horecagelegenheden en culturele instellingen op 1 juni alweer open kunnen. In de kostenraming die het kabinet eind maart publiceerde, ging de regering er nog van uit dat het noodpakket drie maanden van kracht zou zijn.
Uitstel belastingbetaling
De grootste onzekerheid is de post belastinginkomsten. Veel bedrijven hoeven de winst-, omzet- en loonbelasting over 2019 voorlopig niet te betalen. Het kabinet heeft het bedrijfsleven grootschalig uitstel van betaling gegeven om bedrijven door de crisis heen te helpen.
In principe moeten ondernemers die belasting later alsnog betalen, maar een deel van die 35 tot 45 miljard euro kan de overheid op zijn buik schrijven omdat de bedrijven failliet gaan. Ook zal het kabinet volgend jaar weinig belasting kunnen innen, omdat de winsten en omzetten dit jaar zijn gekelderd. Daardoor daalt de verwachte belastingopbrengst over 2020 die in 2021 betaald moet worden.
Opmerkelijk genoeg is het kabinet aanzienlijk somberder over de overheidsfinanciën dan onder andere het IMF (begin deze maand) en het Centraal Planbureau (CPB) in maart. Het IMF voorspelde drie weken geleden dat het Nederlandse begrotingstekort dit jaar zou uitkomen op 6,2 procent en de staatsschuld op 58,3 procent.
Het CPB voorzag in zijn worstcasescenario een begrotingsgat van 7,3 procent in 2020. Volgens Hoekstra is dit te verklaren doordat een aantal steunmaatregelen pas vrij recent zijn aangekondigd en dus niet door het IMF en CPB zijn meegenomen. Daarnaast is inmiddels wel duidelijk dat deze recessie niet zal verlopen als een ‘snelle dip met snel herstel’, maar dat de wereldwijde lockdown een langduriger karakter zal hebben dan in eerste instantie gehoopt.
In de ‘Stand van de zorg‘ constateert NZA dat de kosten (te) hard stijgen. Bij ongewijzigd beleid wordt de zorg onbetaalbaar en dus ook minder toegankelijk voor iedereen.
AD 01.11.2019
Het is belangrijk dat partijen de krachten bundelen. Welke zorg, ‘waar’ en ‘door wie’ ze de zorg laten geven moet opnieuw bekeken worden. Dit jaar gaven ze voor het eerst meer dan 100 miljard uit aan zorg. Daar krijgen ze veel voor terug: de kwaliteit van zorg in Nederland is hoog.
In de jaarlijkse ‘Stand van de zorg’ constateren ze dat de zorgkosten stijgen door onder meer de vergrijzing en het personeelstekort. Ze zien dat er stappen worden gezet om de kostenstijging in de hand de houden. Ze constateren dat er veel initiatieven en beleidsvoornemens zijn. En dat is goed. Maar de resultaten zijn nog te mager.
Door de bloeiende economie is er in meerdere sectoren een tekort aan mensen. Maar de zorg is wel oververtegenwoordigd. Vijf van de tien beroepen waar grote tekorten zijn, zijn zorgberoepen, zoals wijkverpleegkundigen of psychiaters.
Op dit moment zijn er ruim 30.000vacatures in de zorg. Bovendien komen er, mede door de vergrijzing, steeds meer patiënten bij. Het RIVM heeft al berekend dat over een tijdje 1 op de 4 werkenden een zorgmedewerker zou moeten zijn.
Volgens het ministerie van Volksgezondheid is dat aantal nog nooit zo hoog geweest. Reden voor minister Hugo de Jonge om het startsein te geven voor een reclamecampagne om het imago van werken in de zorg op te kalefateren. Als onderdeel van de campagne werd op donderdag17.10.2019 ook een vacaturewebsite gelanceerd.
Ziekenhuizen
Het Beatrixziekenhuis in Gorinchem en het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch zijn de winnaars van de Ziekenhuis Top 100, die morgen verschijnt op deze site. De eerste is het beste streekziekenhuis, de ander is de nummer één bij de topklinische ziekenhuizen.
AD 30.12.2019
AD 15.11.2019
Grote blijdschap bij medewerkers van beide winnende ziekenhuizen, en vooral ook trots. Want aan de top komen is één ding, er blijven is een stuk lastiger. Toch is dat precies wat de winnende ziekenhuizen deden. Het Jeroen Bosch Ziekenhuis stond ook vorig jaar op de eerste plaats en ook het RIVAS Beatrixziekenhuis eindigt de laatste jaren steevast bovenin.
AD 08.11.2019
,,Deze eerste plaats is – wederom – de kroon op het dagelijks werk van onze zorgverleners’’, zegt Anja Blonk, directeur van het Beatrixziekenhuis, dat twee keer eerder winnaar was. Dat was in 2016 en 2017, toen de ranglijst nog geen onderscheid maakte tussen de zogenoemde topklinische en de algemene- of streekziekenhuizen. Die onderverdeling is nodig omdat ziekenhuizen zich steeds verder specialiseren; topklinische ziekenhuizen richten zich op complexe operaties en behandelingen, in het streekziekenhuis kun je terecht voor basiszorg.
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis wint voor de tweede keer op rij de Ziekenhuis Top 100. Maar het is een roerig jaar: personeel voert actie voor betere lonen en er loopt een rechtszaak rond de overleden baby Luna. ,,Verdrietige dingen horen bij een ziekenhuis”, zegt bestuursvoorzitter Piet-Hein Buiting.
Het personeelstekort bij het UMCG in Groningen is zo hardnekkig dat het ziekenhuis al een jaar lang vier operatiekamers dichthoudt. Ook zijn er minder bedden beschikbaar, schrijft RTV Noord.
Dat komt door een gebrek aan specialistisch personeel in de operatiekamers. Daarom sloot het ziekenhuis vorig jaar vier van de 29operatiekamers. Ook kwamen er minder bedden op de intensive care.
Eerder deze maand 08.10.2019 werd ook al duidelijk dat elf ziekenhuizen in Nederland er slecht voor staan. Dat blijkt uit de jaarlijkse Benchmark Ziekenhuizen, waarvoor BDO Accountants de Nederlandse ziekenhuizen op basis van hun financiële jaarverslagen van 2018 rangschikt. Het LangeLand Ziekenhuis in Zoetermeer scoort het slechtst; dat krijgt nu een twee en vorig jaar een drie. Het Ommelander Ziekenhuis in Groningen moet het doen met een schamele vier, terwijl dat vorig jaar nog een acht kreeg.
Volgens de accountants is het vooral zorgwekkend als ziekenhuizen het twee jaar achter elkaar slecht doen. Drie ziekenhuizen scoren nu een vijf en vorig jaar een vier. Dat geldt voor het HagaZiekenhuis in Den Haag, het Brabantse Maasziekenhuis Pantein en het Zaans Medisch Centrum.
Verder bungelen ook onderaan de lijst nog het Limburgse Zuyderland (nu een vijf vorig jaar een twee), Ziekenhuisgroep Twente (nu een vijf, vorig jaar een drie), het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen (beide jaren een vijf). Kijk op deze interactieve kaart om te zien hoe het ziekenhuis bij jou in de buurt scoort. De rode ziekenhuizen scoren onvoldoendes.
Onlangs maakte Treant Zorggroep in het noorden van het land bekend dat het zich genoodzaakt ziet om vijfhonderd personeelsleden te ontslaan. Drie ziekenhuizen van die groep zitten in de problemen, maar in deze lijst krijgen die ziekenhuizen nog wel een zes, juist omdat zij maatregelen hebben genomen om rode cijfers tegen te gaan. Zo’n 500 medewerkers zullen hun baan verliezen, gedwongen ontslagen worden niet uitgesloten. Wegens de problemen sluit de nachtelijke spoedhulp in Stadskanaal per direct.
BDO verwacht niet dat er op korte termijn ziekenhuizen kopje onder gaan. Na het bankroet van het Amsterdamse MC Slotervaart en de MC IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad op 25 oktober 2018 zijn bestuurders volgens de accountants voorzichtiger geworden. ,,Het ministerie, zorgverzekeraars en gemeenten zullen er alles aan doen om dat te voorkomen,’’ verwacht Van den Haak. Het faillissement van het Slotervaart-ziekenhuis bracht zeker één patiënt in levensgevaar.
Vorig jaar voorspelde BDO Accountants: dat ‘meer ziekenhuizen zullen omvallen’. Zeker veertien ziekenhuizen in ons land verkeerden toen in de gevarenzone, stelde het accountantskantoor toen.
Ook al deden ziekenhuizen het financieel iets beter dan vorig jaar, ‘het gevreesde zorginfarct’ is volgens accountants ‘niet afgewend’.
AD 16.12.2019
Premies voor personeel
Het Groningse ziekenhuis nam het afgelopen jaar verschillende maatregelen. Zo kregen medewerkers een premie van 5000 euro als ze drie jaar zouden blijven. Daarnaast gingen parttime medewerkers van het operatiecentrum extra uren werken. Ook trok het ziekenhuis extra personeel aan. Het hielp, maar niet genoeg.
Telegraaf 16.12.2019
Dat is opmerkelijk, want juist in het Bredase ziekenhuis wordt vandaag actie gevoerd voor een betere cao. Het personeel houdt onder meer een stilteactie, protestmars, en verschillende toespraken. Voor veel patiënten betekent de actie dat geplande operaties, onderzoeken en afspraken zijn verzet. Van den Haak: ,,Dit is de financiële score, dat wil niets zeggen over de kwaliteit van de zorg of de werkdruk en happiness van de medewerkers.’’
Nieuw manifest De Tien Geboden
Voor kwetsbare ouderen is er welliswaar 2,1 miljard euro extra bij gekomen, maar in drie jaar tijd gaat het slechts ietsiepietsie beter beter in de ouderenzorg. Daarom hebben Wanda de Kanter, Carin Gaemers en Hugo Borst een nieuw manifest gemaakt: De Tien Geboden voor de zorg voor ouderen die vanwege dementie in het verpleeghuis zitten.
‘Iedere bewoner die daartoe in staat is, komt dagelijks uit bed en wordt geholpen de dag aangenaam door te brengen. Er is altijd iemand die een oogje in het zeil houdt. Gedurende de dag is er regelmatig persoonlijk contact met een zorgverlener of begeleider. Langer dan twee uur zonder persoonlijk contact is onacceptabel.’
Tekortkomingen
Ook wordt lang niet altijd een professionele afweging gemaakt over welke zorg mensen nodig hebben; in 47 procent van de gevallen constateert de inspectie hierop tekortkomingen. Het bijhouden van het dossier van bewoners is een nog groter probleem. Bij zo’n twee derde van de instellingen wordt dit niet goed gedaan.
Om de situatie te verbeteren, is vereist dat medewerkers functioneren in “een veilige cultuur, waarin de zorgmedewerker open kan zijn over zijn twijfels en dilemma’s”,stelt de inspectie. Een kwart van de bezochte verpleeghuizen voldoet daar nog niet aan.
Op www.igj.nl/verpleeghuiszorginbeeld zijn de landelijke resultaten te zien van de toezichtbezoeken. Daarnaast is op de site van de inspectie op een overzichtskaart te zien welke instellingen er bezocht zijn en wat de bevindingen van de inspectie op deze locaties waren.
AD 19.11.2019
AD 21.10.2019
AD 21.10.2019
Problemen bij de jeugdzorg
De omzet in de jeugdzorg is vorig jaar gestegen en het aantal cliënten is toegenomen. Toch zit bijna een kwart van de jeugdzorginstellingen in de rode cijfers
Telegraaf 03.12.2019
AD 03.12.2019
Dit komt onder andere omdat tarieven niet kostendekkend zijn, personeel duurder wordt door de krappe arbeidsmarkt en de vraag naar zorg toeneemt.
Dat blijkt uit een analyse van de jaarverslagen van 268 jeugdzorgorganisaties uitgevoerd door inkoopcoöperatie Intrakoop in samenwerking met accountantskantoor Verstegen. Intrakoop is een inkoopcoöperatie voor zorginstellingen en heeft ongeveer zeshonderd leden door het land.
In 2015 is de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg overgegaan van de Rijksoverheid naar de gemeenten. De overgang ging gepaard met een bezuiniging van 15 procent en heeft bijgedragen aan de financiële druk op de sector, concludeert Intrakoop.
13 miljoen minder nettoresultaat
De totale omzet van de onderzochte instellingen bedroeg afgelopen jaar circa 2,5 miljard euro, 200 miljoen meer dan een jaar eerder. Hoewel de omzet met 6,4 procent steeg, en het aantal cliënten met 5,4 procent, daalde het nettoresultaat met 13 miljoen naar 33 miljoen euro.
Eerste staking
Afgelopen september 2019 legden veel jeugdzorgwerkers een dag het werk neer vanwege de crisis in de jeugdzorg. Ze zeiden dat er 950 miljoen euro nodig was om de administratiedruk te verlagen en arbeidsvoorwaarden te verbeteren. Het was voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis dat medewerkers uit de jeugdzorg het werk neerlegden.
Ook staakten ze voor betere arbeidsvoorwaarden, een lagere werkdruk en een einde aan de ‘inkoopwaanzin’, de term die ze gebruiken voor het beleid van gemeenten om de jeugdzorg tegen zo laag mogelijke tarieven in te kopen. Het was de eerste staking in de geschiedenis van de jeugdzorg.
Als rode cijfers zich twee à drie jaar voortzetten, kun je op je vingers natellen dat het mis gaat, aldus Harald Bresser, Intrakoop.
Met het omvallen van de Brabantse jeugdzorginstelling Juzt is al een van de grotere instellingen door zijn hoeven gegaan. Vorige week ketste weer een overname af van de organisatie die zorg biedt aan 1800 jongeren. Dit weekend werd bekend dat de Gelderse instelling Pluryn zo ernstig in de financiële problemen zit dat het zijn deuren wil sluiten voor schrijnende, acute gevallen.
Verschillende Zuid-Hollandse jeugdinstellingen slepen gemeenten voor de rechter omdat ze de tarieven van de gemeente te laag vinden. Zij stellen: ‘Onder deze voorwaarden gaan we failliet’. Volgende week doet de rechter uitspraak. Een advocaat van Curium, een academisch centrum voor kind- en jeugdpsychiatrie, reageerde verbijsterd: ,,Er wordt een berekening gemaakt van de productiviteit, daar wordt een wiskunde op losgelaten die werkelijk is losgezongen van de realiteit.’’
Fraude
Een deel van de Nederlandse zorgaanbiedersfraudeert mogelijk met hun declaraties. 97 grote zorgaanbieders boekten in 2017 samen 51,7 miljoen euro winst. Dat is veel meer dan je zou verwachten op basis van hun bedrijfsvoering.
Journalisten van Pointer,Reporter Radio en Follow the Money bekeken de jaarrekeningen van 1.959 grote zorginstellingen in de geestelijke gezondheidszorg, gehandicaptenzorg en thuiszorg. 97 instellingen boekten gemiddeld 20,8 procent winst, terwijl twee tot drie procent in de sector normaal is. Thuiszorgorganisatie Anahid spande de kroon: daar werd bijna 67 procent winst geboekt.
Onlangs beschreef Follow the Money hoe handige ondernemers een fikse winst in de zorg kunnen opstrijken. Anahid kreeg in dat stuk een bijzondere vermelding: over het boekjaar 2017 maakte het bedrijf namelijk een winst van 66,8 procent. Dergelijke winsten zijn absurd hoog: in 2016 was het gemiddelde resultaat in de thuiszorg vóór belasting 3,9 procent.
Incidenteel kan een hogere winst dan normaal geboekt worden, bijvoorbeeld door subsidies of verkoop van een bedrijfsonderdeel. Voor de 97 zorgbedrijven is de hoge winst echter structureel en niet eenvoudig te verklaren, aldus de onderzoekers.
Eerst veroordeeld zijn voor oplichting of poging tot doodslag, dan als bestuurder verantwoordelijk worden voor de besteding van zorggeld. Dat klinkt misschien vreemd, maar is allerminst ongewoon. Dat blijkt uit onderzoek van het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ). De organisatie keek naar de voorgeschiedenis van 53 zorgbestuurders die betrokken waren bij fraudezaken. Dertig van hen bleken al een strafblad te hebben. Hoe kunnen zulke rotte appels toch op zo’n plek komen?
Bij Zorgfraude zijn vaak bestuurders betrokken die een strafblad hebben en die vaak ook veroordeeld zijn. Dat blijkt uit een onderzoek (.pdf) van het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ).
Het IKZ onderzocht 53 bestuurders in 41 zaken waarin sprake was van zorgfraude. Dertig van hen (57 procent), bleek een juridisch dossier te hebben. Daarvan zijn 25 personen veroordeeld, één zaak loopt nog en vier bestuurders zijn niet veroordeeld. Het gaat geregeld om meerdere veroordelingen per bestuurslid en om uiteenlopende delicten, waaronder fraude, diefstal en geweldsdelicten.
AD 05.11.2019
Meldingen geweld
De commissie-De Winter opende een meldpunt voor slachtoffers tijdens een onderzoek naar seksueel, fysiek en psychisch geweld in de jeugdzorg sinds 1945. Bij dit meldpunt kwamen er in totaal honderden meldingen binnen.
Van de meldingen van seksueel, fysiek en psychisch geweld in de jeugdzorg kunnen uiteindelijk maar zes meldingen in een daadwerkelijke aangifte resulteren. De rest van de zaken is verjaard, blijkt uit gegevens van het Openbaar Ministerie die dagblad Trouw heeft opgevraagd.
Dat meldde Trouw maandag 01.07.2019 op basis van opgevraagde cijfers van het Openbaar Ministerie (OM). Van de ongeveer duizend meldingen zijn veruit de meeste zaken verjaard.
Secretaris Christiaan Ruppert van de commissie-De Winter, die het onderzoek hiernaar uitvoerde, noemt de zes gevallen “een magere oogst”. Met de verjaarde zaken kan juridisch niets meer gedaan worden.
Inkoop Jeugdzorg
Jeugdzorginstellingen hebben van de rechter gelijk gekregen in hun strijd om een fatsoenlijke vergoeding voor het verlenen van jeugdhulp.
De gemeente moet opnieuw kijken naar te lage tarieven. Het overgrote merendeel van de instellingen was naar de rechter gestapt. Dat concludeert de Haagse voorzieningenrechter dinsdag 22.10.2019 na een kort geding, gevoerd door twaalf jeugdhulpaanbieders.
De procedure werd aangespannen door verschillende jeugdzorginstellingen waaronder Jeugdformaat, Ipse de Bruggen, Parnassia en Rivierduinen, naar eigen zeggen samen goed voor 85 procent van de totale jeugdzorg in de gemeenten rond Den Haag.
Tien gemeenten in de Haagse regio startten dit jaar gezamenlijk een nieuwe procedure voor de inkoop van jeugdhulp. De tarieven, die de gemeenten voorstelden, klopten volgens de jeugdzorginstellingen van geen kant en daarom stapten ze naar de rechter. Ze voelden zich klemgezet. Het ging om zowel de grote instellingen als Jeugdformaat, als de ‘kleintjes’, de vrijgevestigde eenpitters, bij elkaar goed voor 85 procent van alle jeugdzorg.
Jeugdwet
Eerder deze week kwam naar buiten dat een kwart van de jeugdzorgorganisaties verlies lijdt. Een oorzaak is de krappe arbeidsmarkt waardoor instellingen veel extern personeel in moeten huren met stijgende personeelskosten tot gevolg.
NU 30.12.2019 Nederlandse gemeenten kampen met financiële tekorten omdat zij de hoeveelheid zorg waar jongeren en ouderen om vragen, hebben onderschat. Dat zegt algemeen directeur van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) Jantine Kriens maandag in gesprek met de Volkskrant.
Gemeenten kregen op 1 januari 2015 de verantwoordelijkheid voor jeugdhulp, de ondersteuning van ouderen en mensen met beperkingen en de begeleiding voor mensen zonder regulier werk.
Hiermee kregen lokale overheden verantwoordelijkheid voor de zorg van ongeveer twee miljoen Nederlanders. Vijf jaar geleden werden zorgtaken overgedragen aan lokale overheden.
Het idee was dat gemeenten de zorg efficiënter konden vormgeven, waardoor het overdragen van verantwoordelijkheid samenging met bezuinigingen. Dit bleek niet haalbaar voor gemeenten en de lokale overheden hoopten op steun van de overheid, wat volgens hen uitbleef.
Het ministerie van Volksgezondheid zegt dat gemeenten deze hulp wel hebben gekregen en meer geld krijgen van het gemeentefonds. Toch willen de gemeenten een verhoging van het budget. Het ministerie gaat onderzoeken of dit nodig is.
Om problemen in de jeugdzorg aan te pakken moeten gemeenten volgens het ministerie beter gaan samenwerken, aldus een woordvoerder tegen de Volkskrant.
Telegraaf 30.12.2019 De leden van vakbond FNV hebben ingestemd met de cao voor personeel in ziekenhuizen. Half december werd het onderhandelaarsakkoord bereikt voor de 200.000 medewerkers die onder de cao vallen. 88 procent van de vakbondsleden stemden in met het akkoord.
Ziekenhuispersoneel krijgt een structurele loonsverhoging van 8 procent met een looptijd van 27 maanden. Ook is er een hogere onregelmatigheidstoeslag afgesproken die uitkomt op een extra structurele loonsverhoging van zo’n 2,5 procent. Verder krijgen alle ziekenhuismedewerkers een eenmalige bruto uitkering van 1200 euro over 2019 in januari. In het akkoord zijn ook hogere salarissen afgesproken voor leerlingen en stagiairs.
De vakbonden en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen hadden, na maandenlange acties bij ziekenhuizen, half december een akkoord gesloten. In november was er nog een grote landelijke ziekenhuisstaking, medewerkers eisten een stevige structurele loonsverhoging en betere afspraken over werk- en rusttijden.
AD 30.12.2019 De FNV is akkoord met de nieuwe cao voor ziekenhuispersoneel. Bijna negentig procent van de leden vindt dat ze er in loon en arbeidsomstandigheden voldoende op vooruit gaat.
Het conflict tussen de ziekenhuiswerkgevers en vakbeweging lijkt daarmee eindelijk beslecht. Maandenlang werd er niet tussen de partijen gepraat nadat de cao-onderhandelingen spaak liepen. Nadat het personeel in bijna alle ziekenhuizen het werk neerlegde, eind november, werden de onderhandelingen hervat met hulp van een bemiddelaar. Dat resulteerde op 14 december 2019in een cao-akkoord, waarmee de FNV-leden echter nog wel moesten instemmen.
OmroepWest 30.12.2019 De leden van van vakbond FNV hebben ingestemd met de cao voor personeel in ziekenhuizen. Half december werd het onderhandelaarsakkoord al bereikt voor de 200.000 medewerkers die onder de cao vallen. Uiteindelijk stemde bijna 90 procent van de vakbondsleden in met het akkoord.
Actiecomités van het Alrijne Ziekenhuis, Langeland Ziekenhuis, HagaZiekenhuis en het HMC reageerden twee weken geleden al positief op de berichten over een overeenstemming. ‘Het is een mooi en evenwichtig akkoord. De verslechteringen zijn van tafel en er zijn betere voorwaarden gekomen om de balans tussen werk en privé beter te krijgen’, zei een woordvoerder van het actiecomité van het Langeland Ziekenhuis.
Ziekenhuispersoneel krijgt in ruim twee jaar tijd een structurele loonsverhoging van 8 procent. Daarnaast heeft het FNV een hogere onregelmatigheidstoeslag afgesproken. Dat betekent dat er uiteindelijk een extra structurele loonsverhoging van zo’n 2,5 procent bij komt. Verder krijgen alle ziekenhuismedewerkers een eenmalige bruto uitkering van 1200 euro over 2019 in januari. Ook leerlingen en stagiairs profiteren van het akkoord. Ze krijgen een hogere vergoeding.
‘Blij dat het tot een akkoord gekomen is’
Het actiecomité van het HMC is blij dat de overeenkomst is ‘toegespitst op directe zorg.’ Volgens het actiecomité van het HagaZiekenhuis laat het akkoord ‘niet alleen zien dat actievoeren loont, maar vooral dat de nijpende situatie ten aanzien van het personeel binnen de ziekenhuizen duidelijk is.’
Voor het bereiken van het akkoord werd actie gevoerd door het personeel. In november was er nog een grote landelijke ziekenhuisstaking. De ziekenhuismedewerkers eisten onder meer een stevige structurele loonsverhoging en betere afspraken over werk- en rusttijden. ‘Er zijn echt te weinig mensen in het ziekenhuis’, zei Marleen Eikelenboom van het Westeinde Ziekenhuis toen. ‘Als er een schakel uitvalt, klapt alles hier in elkaar.’
NU 14.12.2019 Afgelopen jaar zijn er bijna vierduizend mensen bijgekomen op de wachtlijst voor langdurige zorg in de verpleging en verzorging. Ouderenbonden waarschuwen voor de gevolgen van lange wachttijden.
In een jaar tijd is het aantal mensen op de wachtlijst voor verpleeghuiszorg met 30 procent gestegen, blijkt uit cijfers van Zorginstituut Nederland. Dit is het tweede jaar op rij dat de wachtlijst zo sterk is gegroeid.
NU.nl vroeg zorgverzekeraars hoe ze tegen de stijging van de wachtlijsten aankijken. In Nederland beheren 8 zorgverzekeraars 31 regionale zorgkantoren. Zorgkantoren zijn verantwoordelijk voor de langdurige zorg in hun regio.
Tot een jaar wachten op plek van voorkeur
De 16.700 mensen op de wachtlijst hebben langdurig intensieve zorg nodig. De meeste van deze mensen willen naar een verpleeghuis dat ze kennen en niet naar een verpleeghuis in een ander dorp of stad. Andere mensen op de wachtlijst zitten juist al in een verpleeghuis ver van huis en wachten op een plek in het verpleeghuis van voorkeur. Dit zijn volgens het Zorginstituut Nederland ‘niet-actief’-wachtenden.
Verschillende verzekeraars schrijven dat de wachttijd voor de niet-actief-wachtenden flink is toegenomen. In de regio’s Twente en Arnhem, waar verzekeraar Menzis de zorgkantoren beheert, moeten deze mensen in vergelijking met begin dit jaar gemiddeld een maand langer wachten. Verzekeraar Zorg en Zekerheid, die twee zorgkantoren in Noord- en Zuid-Holland beheert, spreekt nu van een gemiddelde wachttijd van tien tot twaalf maanden.
“Er wordt voor iedereen een goede oplossing gevonden”
VGZ en CZ, die samen dertien zorgkantoren beheren, vertellen in gesprek met NU.nl dat volgens hen de aanhoudende stijging van de wachtlijsten in de verpleeghuiszorg een probleem is. Maar, dat op dit moment voor iedereen een goede oplossing kan worden gevonden, door bijvoorbeeld thuiszorg aan te bieden.
Ouderenbonden ANBO en KBO-PCOB maken zich meer zorgen om de stijging van het aantal mensen op de wachtlijst. De ouderenbonden waarschuwen dat de langere wachtlijst voor meer overbelasting van mantelzorgers en een toename van crisissituaties kan zorgen.
Wachtlijsten groeien sneller in Limburg en Brabant
Vooral buiten de Randstad lijken de wachtlijsten hard te groeien. CZ beheert zorgkantoren in Zuid-Holland, Zeeland, Noord-Brabant en Limburg. Uit cijfers van deze zorgkantoren blijkt dat de stijging in de Brabantse en Limburgse regio’s het afgelopen jaar veel sterker was dan in de regio’s in Zuid-Holland.
Dit beeld komt ook naar voren bij VGZ, dat zorgkantoren in Noord-Holland, Zuid-Holland, Noord-Brabant, Gelderland en Limburg beheert. Zij schrijven dat ze vooral een stijging zien in de regio Nijmegen, hun Limburgse regio en Noordoost-Brabant.
Niet alle zorgkantoren hebben inzicht gegeven in de regionale veranderingen. Daarom weten we niet van iedere regio hoe hard de wachtlijsten het afgelopen jaar stegen.
Vergrijzing zorgt voor meer ouderen die intensieve zorg nodig hebben
Uit cijfers van het CBS blijkt dat vooral Limburg snel vergrijst, vooral ten opzichte van Noord- en Zuid-Holland vergrijst de regio een stuk sneller.
Vergrijzing is dan ook volgens VGZ en CZ de belangrijkste oorzaak dat de wachtlijsten stijgen. Het aantal ouderen groeit en dus groeit ook het aantal ouderen dat langdurig intensieve zorg nodig zal hebben. Daarnaast zorgt het tekort aan personeel in de zorg en in sommige regio’s het tekort aan fysieke plekken voor langere wachttijden, aldus de zorgkantoren.
Hugo de Jonge, de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport schreef op 13 december in een brief aan de Tweede Kamer dat de vraag naar verpleeghuiszorg de afgelopen jaren groter was dan verwacht en dat deze vraag ook in de toekomst steeds groter wordt. Zicht op een concrete oplossing voor de wachtlijsten lijkt er niet te zijn. Het verder stijgen van de wachtlijsten wordt ook door de verzekeraars zelf niet uitgesloten.
Verantwoording
NU.nl bekeek voor dit onderzoek cijfers van Zorginstituut Nederland en vroeg aanvullende gegevens op bij de 31 zorgkantoren. Het Zorginstituut Nederland bericht maandelijks over het aantal mensen op de wachtlijst voor langdurige verpleging en verzorging. Voor dit bericht hebben we de cijfers van oktober 2019, oktober 2018 en oktober 2017 met elkaar vergeleken.
In het bericht van Zorginstituut Nederland staat het totaal aantal ‘niet actief-wachtenden’ en het aantal ‘actief-wachtenden’ dat langer dan zes weken wacht. Actief-wachtenden zijn mensen die zo snel mogelijk moeten worden geplaatst en dus soms ook in een verpleeghuis terecht komen die niet hun voorkeur heeft.
Het aantal mensen dat actief-wachtend is, maar korter dan zes weken wacht op zorg wordt niet door het Zorginstituut Nederland maandelijks gerapporteerd en is in de cijfers die in dit artikel worden genoemd daarom niet meegenomen.
De recentste cijfers over deze groep komen uit augustus 2019 en laten zien dat deze groep toen bestond uit ongeveer 1.300 mensen. Ook dit aantal is in vergelijking met begin dit jaar gegroeid.
Telegraaf 26.11.2019 Het kabinet maakt bijna 180 miljoen euro vrij voor verpleeghuizen. Door verkeerde inschattingen en oplopende wachtlijsten is er flink meer geld nodig.
Uit de Najaarsnota blijkt dat minister Hoekstra (Financiën) de knip heeft moeten trekken. Dat was nodig omdat de kosten voor de langdurige zorg te laag ingeschat waren. Na een bijsturing door de Nederlandse Zorgautoriteit bleek dat er meer geld nodig was.
Daarom maakt het kabinet in de Najaarsnota nu 130 miljoen euro extra geld vrij voor de verpleeghuizen. Daar komt nog eens 60 miljoen euro bij vanwege de toegenomen wachtlijsten in dit jaar. Omdat er budgettair nog eens 11 miljoen euro wordt verrekend, gaat het onder de streep om 179 miljoen euro aan extra uitgaven.
Tegenvaller
De tegenvaller komt doordat het ministerie van Volksgezondheid het aantal mensen dat verpleeghuiszorg nodig heeft, te laag heeft ingeschat. Daarnaast moet er extra geld worden uitgetrokken om wachtlijsten weg te werken. Die lopen alsmaar verder op door de vergrijzing en een gebrek aan verpleegkundigen.
Eerder dit jaar maakte minister De Jonge (Volksgezondheid) al bekend het budget voor de langdurige zorg met 470 miljoen euro te verhogen. Daar komt dit bedrag nu nog bovenop.
AD 07.11.2019 Het Beatrixziekenhuis in Gorinchem en het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch zijn de winnaars van de Ziekenhuis Top 100, die morgen verschijnt op deze site. De eerste is het beste streekziekenhuis, de ander is de nummer één bij de topklinische ziekenhuizen.
Grote blijdschap bij medewerkers van beide winnende ziekenhuizen, en vooral ook trots. Want aan de top komen is één ding, er blijven is een stuk lastiger. Toch is dat precies wat de winnende ziekenhuizen deden. Het Jeroen Bosch Ziekenhuis stond ook vorig jaar op de eerste plaats en ook het RIVAS Beatrixziekenhuis eindigt de laatste jaren steevast bovenin.
,,Deze eerste plaats is – wederom – de kroon op het dagelijks werk van onze zorgverleners’’, zegt Anja Blonk, directeur van het Beatrixziekenhuis, dat twee keer eerder winnaar was. Dat was in 2016 en 2017, toen de ranglijst nog geen onderscheid maakte tussen de zogenoemde topklinische en de algemene- of streekziekenhuizen. Die onderverdeling is nodig omdat ziekenhuizen zich steeds verder specialiseren; topklinische ziekenhuizen richten zich op complexe operaties en behandelingen, in het streekziekenhuis kun je terecht voor basiszorg.
Dit betekent niet dat we tevreden achteroverleunen. In de zorg valt altijd wat te verbeteren, aldus Anja Blonk, directeur Beatrixziekenhuis.
De bovenste plaats in de ranglijst is volgens Piet-Hein Buiting, voorzitter van de Raad van bestuur van het Jeroen Bosch Ziekenhuis, vooral te danken aan het personeel. ,,En aan het feit dat wij hier voortdurend bezig zijn met de vraag hoe onze zorg beter kan.’’ Dat geldt ook voor het Beatrixziekenhuis: ,,Dit betekent niet dat we tevreden achteroverleunen. In de zorg valt altijd wat te verbeteren. En daar zetten we ook op in’’, zegt directeur Blonk.
De Top 100 gebruikt gegevens die ziekenhuizen elk jaar moeten aanleveren, bijvoorbeeld aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. De instellingen worden beoordeeld op 33 onderdelen die iets zeggen over het niveau van de zorg, zoals toezicht op medicijngebruik, uitkomsten van veelvoorkomende of juist heel complexe operaties, de kwaliteit van de verpleging of tijdige start van een behandeling.
Weinig complicaties
In het Beatrixziekenhuis worden zeer veel patiënten gescreend op pijn, ernstige verwardheid en ondervoeding, factoren die van invloed kunnen zijn op het herstel. Ook het beleid rond medicijnen is op orde: goede controle op de medicatie bij opname en ontslag voorkomt fouten. Het streekziekenhuis in Gorinchem scoort veel punten met veelvoorkomende operaties: er zijn weinig complicaties na een galblaasverwijdering, het plaatsen van knie- of heupprotheses of het plaatsen van een pacemaker.
Wel laat het Beatrix punten liggen bij het percentage patiënten dat overlijdt na complicaties na een darmkankeroperatie, dat ligt er nét iets hoger dan het landelijk gemiddelde. Directeur Blonk: ,,Het percentage is niet zo hoog meer als het jaar ervoor. Dat was voor ons reden om specifiek in te zoomen op de vraag wat we beter konden doen.’’
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis doet minimaal één keer per dag pijnmetingen bij veel patiënten op de verpleegafdeling en scoort daarmee punten. In 2017 ging dat nog minder goed. Buiting: ,,Onze metingen zijn nu veel nauwkeuriger, we hebben gekeken waar het misging, vooral bij patiënten bij wie pijn het meest op de loer ligt.”
Daarnaast voldeed het Bossche ziekenhuis vorig jaar ruimschoots aan het minimumaantal operaties bij blaas- en prostaatkanker. Het deed er respectievelijk 46 en 125, waar 20 en 50 operaties als norm zijn gesteld. Toch laat het ziekenhuis wel punten liggen bij de complicaties na een aantal kankeroperaties. Zeer veel patiënten krijgen tijdig preventieve antibiotica toegediend en er zijn weinig complicaties na het verwijderen van de galblaas of het plaatsen van een knie- of heupprothese.
Perfecte ziekenhuizen bestaan niet volgens Piet-Hein Buiting van het Jeroen Bosch Ziekenhuis. ,,Dat kán niet, je kunt nooit alles helemaal goed doen.”
Morgen 08.11.2019 op deze site: de prestaties van alle ziekenhuizen op een rij.
AD 07.11.2019 Het Jeroen Bosch Ziekenhuis wint voor de tweede keer op rij de Ziekenhuis Top 100. Maar het is een roerig jaar: personeel voert actie voor betere lonen en er loopt een rechtszaak rond de overleden baby Luna. ,,Verdrietige dingen horen bij een ziekenhuis”, zegt bestuursvoorzitter Piet-Hein Buiting.
Gefeliciteerd met de eerste plek. Verrast?
,,Ja, verbaasd en blij verrast. Ik heb er zelfs een weddenschap op verloren met een medewerkster die de kwaliteit van het ziekenhuis bijhoudt. Ik dacht: twee keer op rij winnen, komt niet vaak voor. We vergelijken ons werk continu met dat van vier samenwerkende ziekenhuizen.
We weten dat we goed werk doen, maar de definitie van het beste ziekenhuis blijft lastig. Voor mij is dat een ziekenhuis dat ervoor zorgt dat een patiënt eenmaal thuis zijn leven weer kan oppakken. En dat effect blijft heel lastig te meten. Patiënten en personeel worden vandaag op rozen, mandarijntjes en cakejes getrakteerd. De medewerkster die de weddenschap won, krijgt een mooie cadeaubon.”
Wat kan in uw ogen nog beter?
,,We hadden vorig jaar meer complicaties na longkankeroperaties. We zaten boven het landelijk gemiddelde. Onze longchirurgen zijn in de samenwerkende ziekenhuizen gaan kijken wat er beter kon, zoals we dat eerder ook op het gebied van darmkanker hebben gedaan.
Uit zo’n zoektocht komt maar zelden één oorzaak. Het gaat om het hele proces van diagnose tot operatie, waar we kleine dingen kunnen verbeteren. Zo’n operatie is net een marathon. Patiënten krijgen dan ook adviezen van ons om zo fit mogelijk de operatie in te gaan.
Denk aan sport- en voedingsprogramma’s. De chirurgen nemen op hun beurt de operatietechnieken door en kijken welke problemen ze sneller kunnen herkennen. We zien nu al dat het aantal complicaties bij longkankeroperaties is gedaald tot onder het landelijk gemiddelde.”
In de zorg bestaat een schrijnend personeelstekort, hoe is dat bij jullie?
,,Als je naar het totaal kijkt hebben wij geen tekort. Alleen op de afdeling anesthesie hebben we veel vacatures: 9,5 fte op 37 man. Omdat wij in 2015 al zijn begonnen met het opleiden van extra personeel waren wij de tekorten voor die twee jaar later overal ontstonden.
Ook denken we dat we goed voor onze mensen zorgen, waardoor ze hier graag werken. Zo hebben we onder meer een welzijnsprogramma voor personeel dat ’s nachts op de intensive care werkt. Zij krijgen gekleurde brillen (de oranje bril weert blauw licht en verbetert de kwaliteit van de slaap, red.) en speciale stoelen om een powernapje te doen.”
Toch lijkt niet iedereen zo tevreden. De verpleegafdelingen hangen vol met actieposters voor hogere lonen. Hoe groot is de onvrede?
,,Dat vind ik moeilijk te zeggen. Ik hoor medewerkers zeggen dat er 5 procent bij moet, anderen vinden het bod van de ziekenhuizen nog niet zo slecht. Ik ben zelf vooral geïnteresseerd of medewerkers zich voldoende kunnen ontwikkelen, zich in het team thuisvoelen en zich door de organisatie gesteund voelen.”
Steunt u hen in het protest?
,,Ik praat hier niet over cao-onderhandelingen, dat vind ik niet netjes. Ik wil wel het maatschappelijke debat voeren. Zorgen we goed genoeg voor de mensen die de ruggengraat van de samenleving vormen, zoals politieagenten, leraren en verpleegkundigen? Als je van deze mensen een grote inzet vraagt, moet je daar iets tegenover zetten. Of dat 5 procent extra moet zijn, weet ik niet. Het risico is dat we straks wel beter betaalde mensen hebben, maar te weinig. Het geld moet uit de lengte of de breedte komen.”
Zelf staat u met een jaarsalaris van 235.000 euro in de top vijftig van grootverdieners in ziekenhuizen. Dat wringt.
,,We kunnen geen maatschappij hebben waar het niet wringt. Een ziekenhuis heeft een heel loongebouw waar allerlei mensen verschillende taken verrichten en waar ook verschillende salarissen voor staan. Daar zijn afspraken over gemaakt. Iedereen mag dus iets vinden van de hoogte van mijn salaris, maar we passen de afbouwregeling precies toe volgens de wettelijk regels.”
Uw ziekenhuis kwam afgelopen jaar negatief in het nieuws. De ouders van baby Luna daagden tien doktoren voor het tuchtcollege, omdat hun pasgeboren dochter volgens hen stierf door tal van medische fouten. Haalt deze gebeurtenis de glans af van de nummer 1-positie?
,,Nee, deze situatie raakt de kern van een ziekenhuis. Hier gebeuren heel mooie en heel verdrietige dingen. Dat laatste kunnen we als ziekenhuis helaas niet helemaal voorkomen. Je doet je best. Natuurlijk denk ik aan het verdriet van de ouders. Het is verschrikkelijk om je kind te verliezen. In deze situatie is het heel erg belangrijk om te kijken wat er precies is gebeurd.
Daar gaat de tuchtzaak over (uitspraak eind november, red.). Ook voor ons personeel was dit een verschrikkelijke gebeurtenis. Het heeft iedereen geraakt. We proberen de medewerkers te ondersteunen, het gesprek met hen aan te gaan, zodat ze elke patiënt de 100 procent aandacht kunnen geven die hij verdient. We staan nog altijd open voor een gesprek met de ouders van Luna. Het is aan hen om hierop in te gaan.”
Zo scoorde het Jeroen Bosch Ziekenhuis:
Plus:
+ Voldeed vorig jaar aan het minimumaantal operaties bij darm-, blaas- en prostaatkanker. Bij de laatste voldoet het zelfs aan de norm die voor dit jaar geldt en krijgt het daarom een bonuspunt.
+ Hoort bij de 10 procent ziekenhuizen met de beste uitkomst bij staaroperaties: 98 procent van de patiënten ziet beter na de ingreep.
+ Ook veel punten op andere criteria rond operatiebeleid: zeer veel patiënten krijgen tijdig preventieve antibiotica toegediend en er zijn weinig complicaties na het verwijderen van de galblaas of het plaatsen van een knie- of heupprothese.
Min:
– ziekenhuis laat veel punten liggen bij de complicaties na diverse kankeroperaties.
– percentage patiënten dat langer dan verwacht in het ziekenhuis ligt, is er hoger dan gemiddeld en dat betekent geen punten op dit onderdeel.
– aanpak van ondervoeding bij kinderen is op orde, maar bij volwassenen blijft deze achter.
AD 01.11.2019 Om de dreigende personeels-tekorten in de ziekenhuizen het hoofd te bieden, moet de productiviteit fors omhoog. Dat kan door meer processen te stroomlijnen en vooral door te digitaliseren, denkt ING.
Als ziekenhuizen niets veranderen aan de wijze waarop ze werken, dreigt er een immens personeelsprobleem. Uit berekeningen blijkt dat de zorginstellingen in 2040 170.000 medewerkers meer nodig hebben dan nu. En dat terwijl de beroepsbevolking met 500.000 personen afneemt.
Het is niet realistisch om te veronderstellen dat al dat personeel gevonden kan worden, stelt ING in een studie naar de knelpunten. Nu al hebben de ziekenhuizen een tekort. De oplossing moet gevonden worden in een hogere arbeidsproductiviteit van het personeel. Nu groeit die met 0,4 procent per jaar. Dat kan gemakkelijk naar 1 procent als er gebruikt gemaakt gaat worden van digitalisering in de zorg, aldus de bank.
Als de jaarlijkse productiviteit met 1 procent stijgt in plaats van 0,4 procent, scheelt dat 60.000 banen in 2040, berekende ING. Dat soort besparingen is mogelijk, laten voorbeelden uit onder meer Zweden en Engeland zien.
Hard nodig
De omslag is hard nodig, zegt Jan Willem Spijkman, sectorbanker zorg bij ING. ,,In het hoofdlijnenakkoord van het kabinet is afgesproken dat de zorgkosten van de ziekenhuizen in 2021 niet meer stijgen. Maar de zorgvraag stijgt jaarlijks met 3 procent, vooral vanwege de vergrijzing.”
De afspraak om de kosten te beheersen, knelt nu al op sommige plekken. Een paar ziekenhuizen hebben al opnamestops ingevoerd omdat het budget dat ze op jaarbasis van de verzekeraar krijgen op is. ,,Voor spoedeisende hulp geldt dat uiteraard niet”, zegt Spijkman. ,,Maar wel voor planbare hulp, zoals een nieuwe heup.”
Geen wonder dat ziekenhuizen naarstig op zoek zijn naar mogelijkheden om kosten te besparen. En daarbij wordt veel verwacht van digitalisering, waarmee de afgelopen jaren veel vooruitgang is geboekt. ,,Als je de communicatie met patiënten en met zorgaanbieders bestudeert, blijken die processen nauwelijks gedigitaliseerd. Daar is nog veel winst te boeken”, aldus Spijkman.
Afspraak
,,Kijk naar de manier waarop een afspraak tot stand komt. Eerst moet je met de huisarts bellen voor een afspraak. Daarna bel je met het ziekenhuis en kun je over een paar weken langskomen. Daar zit je weer een tijd in de wachtkamer. Recepten worden nog per fax gestuurd. En als je naar een ander ziekenhuis gaat, krijg je een cd-rom mee met je patiëntgegevens.”
Spijkman verwacht vooral voordelen bij mensen met chronische aandoeningen. ,,Mensen kunnen thuis zelf hartfilmpjes maken of hun bloeddruk meten.” Die gegevens kunnen vanuit huis naar het ziekenhuis worden gestuurd en daar worden bekeken door de behandelend arts. Dat scheelt een ziekenhuisbezoek. ,,Het blijkt dat patiënten dit soort handelingen liever thuis of bij de huisarts doen dan in het ziekenhuis”, aldus Spijkman.
Door betere monitoring kan sneller worden ingegrepen als iets fout dreigt te gaan. Dat levert ook een besparing op, omdat ziektes en kwalen vroegtijdig worden aangepakt. Dit soort laaghangend fruit is redelijk makkelijk te plukken en levert direct een besparing in de zorgkosten op.
Toch staat de digitalisering in de zorg nog in de kinderschoenen. Dat heeft verschillende oorzaken, zegt Spijkman. ,,Ziekenhuizen worden betaald voor de zorg die ze zelf leveren. Digitalisering betekent in de praktijk dat er minder zorg in het ziekenhuis verleend wordt. Dat scheelt omzet, terwijl de instellingen wel moeten investeren in digitalisering van de zorg buiten het ziekenhuis.”
Geen prettige combinatie
Hogere kosten en minder omzet, dat is geen prettige combinatie. Een aanpassing in de bekostiging zou helpen. Een ander probleem is dat veel ziekenhuizen zelf een systeem opzetten dat niet communiceert met systemen van andere spelers in de zorgketen. ,,Op veel plekken is men bezig het wiel uit te vinden”, zegt de sectorbanker.
ING pleit in het rapport voor bovenregionale samenwerking via één platform. Dat zou georganiseerd kunnen worden rond de academische ziekenhuizen. ,,Er moeten standaarden komen zodat patiëntgegevens makkelijk kunnen worden uitgewisseld”, zegt Spijkman. Als die goed loopt, kunnen de vier tot zeven bovenregionale platforms ook met elkaar patiënteninformatie delen.
Als de digitalisering slaagt, zal dat tot een daling leiden van het aantal patiënten dat de polikliniek bezoekt. Ook zijn er minder ziekenhuisbedden nodig omdat patiënten eerder naar huis kunnen als ze digitaal gevolgd worden, of helemaal niet meer in het ziekenhuis terechtkomen.
OmroepWest 31.10.2019 Het aantal jongeren in de jeugdzorg is al vijf jaar achter elkaar gestegen. Dat blijkt uit cijfers van het CBS. De eerste helft van dit jaar zaten er in totaal 366.000 jongeren tot en met 23 jaar in de jeugdzorg . Dat is ongeveer één op de twaalf jongeren. In een aantal gemeenten in Zuid-Holland ligt aantal dat nog hoger.
In de gemeenten Kaag en Braassem, Alphen aan den Rijn, Hillegom, Leiden en Gouda zit 13 tot 15 procent jongeren in de jeugdzorg. Dat is flink hoger dan het gemiddelde van 9,5 procent onder alle gemeente die het CBS testte.
Dat is een probleem, want hoewel er meer jongeren bijkomen neemt de kwaliteit van de zorg alleen maar af. Zorgverleners hebben te kampen met personeelstekorten en bezuinigingen vanuit de gemeenten.
Miljoenentekorten
Uit onderzoek blijkt dat zeker een kwart van alle jeugdzorginstellingen in het rood staat. Er is sinds de invoering van de Jeugdwet in 2015 flink bezuinigd op de jeugdzorg en de gevolgen daarvan worden nu door de hele sector ervaren.
In 2015 werden gemeenten verantwoordelijk voor jeugdzorg. Omdat men dacht dat dit efficiënter zou zijn, ging dit gepaard met een bezuiniging van 450 miljoen euro. Maar er zijn juist meer jongeren bijgekomen die hulp nodig hebben, terwijl er minder geld beschikbaar is om die zorg te verlenen.
Volgens vakbond FNV moet er meer geld beschikbaar komen voor de jeugdzorg op structureel niveau. Zo is er sinds 2015 een budget nodig van zeker 300 miljoen euro op jaarbasis, aldus FNV. Om zowel de bestaande tekorten als de toegenomen vraag aan te kunnen is volgens de vakbond nog veel meer nodig: 750 miljoen euro per jaar.
Met name gemeenten met een hoog percentage jongeren in de jeugdzorg hebben te kampen met flinke begrotingstekorten. Zo blijft Den Haag bijvoorbeeld zitten met een tekort van 35 miljoen euro.
Lange wachtlijsten
Om de tekorten op te lossen heeft minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport 1 miljard euro toegezegd over de komende drie jaar om te investeren in de jeugdzorg. Volgens de sector is dat echter bij lange na niet genoeg om de problemen op te lossen. Als het aan het FNV ligt moet een dergelijk bedrag ieder jaar geïnvesteerd worden.
‘De druk ligt bij jeugdzorgwerkers, kinderen en gezinnen’ – Maaike van der Aar, FNV
Volgens Maaike van der Aar, bestuurder FNV Zorg & Welzijn, worden de problemen in de jeugdzorg flink onderschat: ‘De budgetten voor de jeugdzorg stijgen niet evenredig mee met de stijgende vraag. Jeugdzorgorganisaties lijden verlies en die druk komt dan bij de jeugdzorgwerkers, kinderen en de gezinnen te liggen’.
De financiële tekorten zorgen voor hogere werkdruk, waardoor relatief veel personeel uitvalt en nieuw personeel niet aanhaakt. Omdat niet alleen de vraag naar maar ook de duur van de jeugdzorg stijgt ontstaan lange wachtlijsten. De problematiek bij jongeren neemt toe omdat het langer duurt voordat zij de zorg krijgen die ze nodig hebben.
Minder administratie
Een ander irritatiepunt bij de zorginstellingen is de grote hoeveelheid administratie die hun werk met zich meebrengt. Verschillende gemeenten hanteren verschillende procedures voor de jeugdzorg, waardoor aanbestedingen veel tijd kosten.
Daarnaast moeten ook de organisaties zelf veranderen vindt Sophie Hospers van Partners in Jeugdbeleid: ‘Zet de hulpverleners bij elkaar en geef ze een forse uitdaging, bijvoorbeeld we gaan de wachtlijst terugbrengen van twee maanden naar één week. De hulpverleners kennen zelf het beste hun processen en kunnen beoordelen wat er anders, efficiënter en beter kan’.
Lector Jeugdzorg Peer van der Helm aan de Hogeschool Leiden ziet er ook heil in om het aantal ambtenaren per gemeente terug te schroeven. ‘Er gaat te veel geld naar de ambtenaren die jeugdzorg regelen bij de gemeenten. Dat geld moet direct naar de kinderen.’ Als gemeenten het aantal ambtenaren omlaag brengen, blijft er meer geld over voor de organisaties zelf.
Tarieven
De geldstroom vanuit de gemeenten richting de jeugdzorg is al langer een punt van kritiek. Per 1 januari zou een nieuw systeem ingevoerd worden waarbij jeugdzorginstellingen afgerekend zouden worden op basis van resultaten in plaats van gewerkte uren.
Volgens de gemeenten moet het nieuwe systeem zorgen voor efficiëntere en effectievere zorg. Een aantal jeugdzorginstellingen in en rondom Den Haag spanden een zaak aan tegen tien gemeenten in Zuid-Holland omdat ze in de nieuwe manier van werken minder geld zouden krijgen voor de geleverde zorg.
Volgens de instellingen was de rekenwijze niet toereikend genoeg. Zo werd er geen rekening gehouden met regionale en organisatorische factoren die de kostprijs beïnvloeden. Op 22 oktober stelde een voorzieningenrechter hen in het gelijk.
Bas Timman van Jeugdformaat reageerde destijds bij Omroep West op de uitspraak: ‘We zijn blij, maar het is triest dat we voor reële en kostendekkende tarieven naar de rechter moesten’. Nu worden er met de gemeenten nieuwe afspraken gemaakt over de tarieven die gehanteerd worden bij jeugdzorg.
Onzekere toekomst
Zolang er geen structurele oplossing komt om de groeiende vraag naar jeugdzorg en de grote financiële tekorten op te lossen, is de toekomst onzeker. Een eenmalige kapitaalinjectie doet weinig om de problemen in de sector op lange termijn te verhelpen. FNV-bestuurder Maaike van der Aar benadrukt de zorgen van medewerkers in de sector: ‘Ze spreken over nalatigheid en wanbeleid. Dat jeugdzorgwerkers deze woorden in de mond nemen, is heel wat.’
Den HaagFM 23.10.2019 Den Haag, en negen andere gemeenten, moeten opnieuw kijken naar de tarieven die zij vanaf 2020 willen betalen aan jeugdzorginstellingen. Dat heeft de rechter bepaald. Per 1 januari 2019 zouden de gemeenten een nieuw systeem invoeren waarbij de aanbieders van jeugdzorg worden afgerekend op hun resultaten in plaats van de gewerkte uren. De jeugdzorgorganisaties vrezen dat de tarieven te laag en niet kostendekkend zouden worden.
Volgens de gemeenten zijn de door hen in die inkoopprocedure gehanteerde tarieven reëel en noodzakelijk om de jeugdhulp efficiënter en effectiever te maken. De rechter deed dinsdag uitspraak en stelde de jeugdzorgorganisaties in het gelijk.
Volgens de rechter worden bij de gegevens waar de gemeenten de tarieven op baseerden verschillende definities gehanteerd waardoor als het ware ‘appels met peren worden vergeleken’. Ook is te weinig rekening gehouden met regionale en organisatie-specifieke aspecten die van invloed zijn op de kostprijs van de werkzaamheden. De rechtbank oordeelde daarom dat de gemeenten opnieuw naar de tarieven voor de inkoop van jeugdhulp moeten kijken zodat deze alsnog kostendekkend en reëel worden.
NU 22.10.2019 Tien gemeenten in de regio Haaglanden, waaronder de gemeente Den Haag, hebben te lage tarieven gebruikt bij de inkoop van jeugdzorg. Dat concludeert de Haagse voorzieningenrechter dinsdag na een kort geding, gevoerd door twaalf jeugdhulpaanbieders.
De twaalf aanbieders van jeugdhulp, waaronder Stichting Jeugdformaat, stapten naar de rechter omdat de gemeenten te lage, niet-kostendekkende tarieven gebruikten. Hierdoor zouden zij niet langer in staat zijn goede jeugdhulp te verlenen, aldus de jeugdhulpaanbieders.
Volgens de jeugdzorgaanbieders waren de lage tarieven het gevolg van een nieuw systeem waarbij aanbieders van jeugdzorg vanaf 1 januari worden afgerekend op hun resultaten en niet langer op hun gewerkte uren, aldus de marktpartijen.
De Haagse voorzieningenrechter concludeert dat de tarieven inderdaad te laag liggen, omdat de wijze waarop de tarieven tot stand zijn gekomen niet deugt. Daarbij hebben de gemeenten onvoldoende rekening gehouden met regionale en organisatiespecifieke aspecten die van invloed zijn op de kostprijs van de jeugdhulp, aldus de voorzieningenrechter.
De tien gemeenten, Delft, Den Haag, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Voorschoten, Wassenaar, Westland en Zoetermeer, moeten nu opnieuw naar de tarieven voor de inkoop van jeugdhulp kijken, zodat de tarieven alsnog kostendekkend worden en overeenkomen met de Jeugdwet.
AD 22.10.2019 Jeugdzorginstellingen hebben van de rechter gelijk gekregen in hun strijd om een fatsoenlijke vergoeding voor het verlenen van jeugdhulp. De gemeente moet opnieuw kijken naar de tarieven. Het overgrote merendeel van de instellingen was naar de rechter gestapt.
Tien gemeenten in de Haagse regio startten dit jaar gezamenlijk een nieuwe procedure voor de inkoop van jeugdhulp. De tarieven, die de gemeenten voorstelden, klopten volgens de jeugdzorginstellingen van geen kant en daarom stapten ze naar de rechter. Ze voelden zich klemgezet. Het ging om zowel de grote instellingen als Jeugdformaat, als de ‘kleintjes’, de vrijgevestigde eenpitters, bij elkaar goed voor 85 procent van alle jeugdzorg.
Het ondertekenen van de wurgcontracten zou hen binnen een paar jaar in enorme financiële problemen brengen. Het niet-ondertekenen van de overeenkomst zou echter betekenen dat duizenden kinderen zonder hulp zouden komen te zitten.
Overhead
De gemeenten, als Den Haag, Westland, Zoetermeer of Delft, vonden echter dat ze alleszins met redelijke tarieven over de brug kwamen. Zij vinden dat bij de jeugdzorginstanties wel heel veel geld aan overhead opgaat.
De Haagse kort-gedingrechter geeft de instellingen nu gelijk. Zij concludeert dat de gemeenten verschillende definities hanteren bij de diverse cijfers en percentages. ,,Daardoor worden als het ware ‘appels met peren vergeleken’”, aldus het vonnis. Daarnaast, zo zegt de rechter, is er ‘onvoldoende rekening gehouden’ met de verschillende soorten hulp die organisaties bieden en wat van invloed is op de kostprijs.
Stichting Jeugdformaat is blij met de uitspraak vanwege de ‘erkenning voor het werk wat wij hier doen’, aldus een woordvoerder. Maar dat na zo’n klinkende overwinning de champagnefles wel moest zijn opengetrokken, is niet waar, zegt hij. ,,Het was al triest genoeg dat we naar de rechter moesten stappen. We moeten nu zo snel mogelijk weer met de gemeentes om tafel, hoe nu verder.”
Bij Parnassia overheerst opluchting. ,,De rechter heeft aangegeven dat de tarieven moeten aansluiten bij de werkelijke kosten. Kostendekkende tarieven zijn een noodzaak voor het kunnen betalen van salarissen.”
OmroepWest 22.10.2019 Tien gemeenten in de regio Haaglanden moeten opnieuw kijken naar de tarieven die zij vanaf 2020 willen betalen aan jeugdzorginstellingen. Per 1 januari zouden de gemeenten een nieuw systeem invoeren waarbij de aanbieders van jeugdzorg worden afgerekend op hun resultaten in plaats van de gewerkte uren. Een aantal jeugdzorgorganisaties vond de tarieven niet reëel en spande een zaak aan. De rechter deed dinsdag uitspraak en stelde hen in het gelijk.
De procedure werd aangespannen door verschillende jeugdzorginstellingen waaronder Jeugdformaat, Ipse de Bruggen, Parnassia en Rivierduinen, naar eigen zeggen samen goed voor 85 procent van de totale jeugdzorg in de gemeenten rond Den Haag. Volgens hen zijn de tarieven die de gemeenten willen betalen te laag en niet kostendekkend. Ze stellen dat zij niet langer in staat zijn goede jeugdhulp te verlenen als de tarieven niet worden aangepast en dat zij dan structureel verlies lijden.
De tien gemeenten – Delft, Den Haag, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Voorschoten, Wassenaar, Westland en Zoetermeer – zeggen op hun beurt dat de door hen in de nieuwe inkoopprocedure gehanteerde tarieven reëel en noodzakelijk zijn om de jeugdhulp efficiënter en effectiever te maken.
Appels met peren vergelijken
Volgens de rechter worden bij de gegevens waar de gemeenten de tarieven op baseerden verschillende definities gehanteerd waardoor als het ware ‘appels met peren worden vergeleken’. Ook is te weinig rekening gehouden met regionale en organisatie-specifieke aspecten die van invloed zijn op de kostprijs van de werkzaamheden.
De rechtbank oordeelde daarom dat de gemeenten opnieuw naar de tarieven voor de inkoop van jeugdhulp moeten kijken zodat deze alsnog kostendekkend en reëel worden. Bas Timman van Jeugdformaat reageert op Radio West ingetogen. ‘We zijn blij, maar het is triest dat we voor reële en kostendekkende tarieven naar de rechter moesten.’ Volgens hem is het nu zaak om met de gemeenten om de tafel te gaan.
Jeugdwet
Eerder deze week kwam naar buiten dat een kwart van de jeugdzorgorganisaties verlies lijdt. Een oorzaak is de krappe arbeidsmarkt waardoor instellingen veel extern personeel in moeten huren met stijgende personeelskosten tot gevolg.
Ook de invoering van de Jeugdwet pakte niet altijd even goed uit. Met deze wet ging de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg van het Rijk naar de gemeenten. Die hanteren vaak verschillende spelregels waardoor met name grote instellingen, die in meerdere gemeenten actief zijn, relatief veel geld kwijt zijn om dat in goede banen te leiden. Ook zijn de tarieven die instellingen krijgen voor hun zorg niet altijd kostendekkend.
OmroepWest 21.10.2019 ‘Het is ernstig in de sector.’ Dat zegt bestuurder Gerrit Jan Hoogeland van de Leidse jeugdzorginstelling Cardea. Een kwart van de jeugdzorginstellingen in Nederland heeft een financieel tekort, ook Cardea. ‘We kunnen de klappen nu nog opvangen, maar op termijn is dit niet meer vol te houden.’
Hoewel in de jeugdzorg de omzet vorig jaar is gestegen vergeleken met het jaar daarvoor en ook het aantal cliënten groter is geworden, kwam toch een kwart van die instellingen uit in de rode cijfers. Dat stelde inkoopcoöperatie Intrakoop maandag. Die organisatie baseert zich op de Jaarverslagenanalyse Jeugdzorg 2018, waarvoor 268 jaarverslagen van jeugdzorgorganisaties werden bekeken.
Ook het Leidse Cardea verwacht dit jaar op een paar ton verlies uit te komen. De tekorten hebben volgens bestuurder Hoogeland vooral te maken met de administratieve druk vanuit gemeenten. ‘Dat levert enorme administratieve lasten op voor medewerkers die hun tijd eigenlijk moeten besteden aan gezinnen. Ze moeten op dit moment tot op de minuut verantwoorden wat ze doen. Dat kost veel tijd en geld en levert hoge werkdruk op. We moeten als jeugdzorginstellingen steeds meer leveren voor minder geld.’
‘Geld komt niet bij kinderen terecht’
Daarnaast heeft iedere gemeente volgens Hoogeland eigen verantwoordingseisen. ‘Dat betekent dat ik extra mankracht moet inzetten in de administratie om dat te kunnen realiseren. Dat kost vreselijk veel geld en is heel jammer. Hierdoor komt het niet bij de kinderen terecht.’
De bal ligt volgens Hoogeland nu bij de gemeenten. ‘Als ik bij een aantal gemeenten zie wat zij met tarieven doen… Ze bieden tarieven waarvoor wij de zorg niet kunnen leveren. Gemeenten hebben de verantwoording om met eerlijke tarieven te komen. Er moet echt iets veranderen. We hebben een eerlijke prijs nodig voor de zorg die we leveren.’
‘We stevenen af op een ramp’
Het kabinet trekt de komende jaren 1 miljard euro extra uit voor de jeugdzorg, benadrukt een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid. ‘Dat is echt niet voldoende’, reageert Hoogeland. ‘Het is een sigaar uit eigen doos, er is echt meer nodig. Het aantal jongeren aan wie wij hulp bieden is flink toegenomen. Daarnaast is het de vraag waar het geld naartoe gaat.’
Vakbond FNV is geschokt door de resultaten van het onderzoek. ‘Dit rapport bevestigt alles waarvoor we gewaarschuwd hebben. We stevenen af op een ramp, als de overheid onze boodschap naast zich blijft neerleggen en niet rigoureus ingrijpt’, zegt FNV-bestuurder Maaike van der Aar. ‘De cijfers uit deze analyse zijn schokkend. Minister Hugo de Jonge moet de tekorten aanvullen of op zijn minst een maatregel treffen die zorgt dat eerlijk alle kosten worden betaald.’
NU 21.10.2019 Bijna een kwart van de jeugdzorginstellingen kan financieel amper het hoofd boven water houden. Dat blijkt uit een analyse van de jaarverslagen van 268 organisaties, zo meldt de NOS maandag op basis van een analyse van inkoopcoöperatie Intrakoop.
De totale omzet van de sector is gestegen en het aantal cliënten neemt toe, maar tegelijkertijd zijn de administratieve kosten gestegen en is het personeel van de jeugdzorginstellingen duurder geworden.
Uit de analyse blijkt dat de tarieven die de instellingen hebben afgesproken met de gemeenten lang niet alle kosten dekken. Sinds 2015 ligt de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg bij de gemeentes in plaats van de Rijksoverheid. Deze overgang heeft volgens de onderzoekers bijgedragen aan de huidige financiële problemen.
Maaike van der Aar, bestuurder bij het FNV, reageert geschokt op het nieuws. “Wij zien dat organisaties en gemeenten vooral bezig zijn met ‘eerst zelf overleven’. In een sector waarbij er wederzijdse afhankelijkheid is in het kunnen organiseren van de juiste zorg voor de meest kwetsbare kinderen, is dat een doodsteek.”
Begin september nog legden duizenden jeugdzorgmedewerkers het werk neer om te protesteren tegen de decentralisatie, de toenemende werkdruk en de ingewikkelde administratie.
De 268 onderzochte jeugdzorginstellingen vormen zo’n 70 procent van het totale aantal instellingen in Nederland. De analyse is uitgevoerd door inkoopcoöperatie Intrakoop en accountantskantoor Verstegen.
NOS 21.10.2019 Bijna een kwart van de instellingen voor jeugdzorg in Nederland draait met verlies, ook al is de totale omzet van de sector gestegen en neemt het aantal cliënten toe. De rode cijfers komen onder andere door administratieve lasten en doordat het personeel van de jeugdzorginstellingen steeds duurder wordt.
Ook dekken de tarieven die de instellingen met gemeenten hebben afgesproken lang niet altijd de kosten. Dat blijkt uit een analyse van de jaarverslagen van 268 jeugdzorgorganisaties, zo’n 70 procent van het totale aantal instellingen voor jeugdzorg in Nederland. De analyse is uitgevoerd door inkoopcoöperatie Intrakoop en accountantskantoor Verstegen.
Minder middelen, meer cliënten
Sinds 2015 ligt de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg niet langer bij de Rijksoverheid, maar bij gemeenten. Volgens de onderzoekers levert die overgang een belangrijke bijdrage aan de financiële problemen in de sector.
“Die transitie ging gepaard met een bezuiniging van 15 procent”, vertelt Richard Janssen, hoogleraar economie en organisatie van de gezondheidszorg en betrokken bij de jaarverslagenanalyse. “Die klap is deels opgevangen, maar intussen is het personeel duurder geworden, terwijl de vraag naar zorg is toegenomen. Instellingen hebben dus minder middelen, maar meer cliënten.”
Kwart jeugdzorginstellingen in financiële problemen: ‘Langere wachttijd, onacceptabel’
Bovendien zijn de instellingen sinds 2015 veel meer tijd kwijt aan administratie en coördinatie, vooral de grote jeugdzorgorganisaties. “Zo’n 30 procent van de totale kosten van de jeugdzorgsector bestaat uit administratieve kosten”, zegt Janssen. Dat komt doordat iedere gemeente met een ander verantwoordingssysteem werkt, legt hij uit.
Janssen vergelijkt het met een trein die van Amsterdam naar Den Bosch rijdt. “Stel dat de trein in iedere tussenliggende gemeente stopt en dat er dan steeds een andere conducteur instapt die jou om een ander kaartje vraagt. Dat zouden we heel absurd vinden. Maar in de jeugdzorg werken instellingen soms in wel vijftig gemeenten, elk met een andere administratieve afwikkeling.”
Niet-dekkende tarieven
Volgens Janssen moeten gemeenten hun procedures vereenvoudigen en daar onderling betere afspraken over maken. Ook hoopt hij dat gemeenten beter naar hun tariefstructuur gaan kijken. “Veel gemeenten hanteren nu maar één tarief, zowel voor gespecialiseerde zorg als voor eenvoudige zorg. Terwijl die gespecialiseerde zorg bijvoorbeeld veel meer coördinatie vraagt. Als je kijkt naar de kosten die daarachter schuilgaan, is dat tarief vaak niet dekkend.”
Instellingen die dat soort dure zorg leveren, komen dan ook sneller in de gevarenzone, zegt Janssen. En dat betekent dat ze geen geld overhouden voor bijvoorbeeld goed opgeleid personeel of nieuwe ict-systemen.
Lagere drempel
Toch is Janssen inhoudelijk wel te spreken over de overgang van de jeugdzorg naar gemeenten. “In principe is die decentralisatie goed: dichter bij de mensen, dichter bij de wijk- en schoolteams. De drempel is lager, dat zien we ook in de cijfers: het aantal jongeren dat zorg krijgt, neemt toe.”
Maar de bedrijfsmatige kant rammelt, vindt hij. “Er is actie nodig. We moeten regionaal en waar nodig landelijk de handen ineenslaan om de kosten terug te dringen en kwetsbare jeugd te kunnen blijven voorzien van de zorg die nodig is.”
Eerste staking
Afgelopen september legden veel jeugdzorgwerkers een dag het werk neer. Ze staakten voor betere arbeidsvoorwaarden, een lagere werkdruk en een einde aan de ‘inkoopwaanzin’, de term die ze gebruiken voor het beleid van gemeenten om de jeugdzorg tegen zo laag mogelijke tarieven in te kopen. Het was de eerste staking in de geschiedenis van de jeugdzorg.
Minister De Jonge van Volksgezondheid trok in mei 420 miljoen euro uit voor de jeugdzorg. In 2020 en 2021 komt daar nog twee keer 300 miljoen bij. Maar volgens vakbonden FNV en CNV is dat veel te weinig.
AD 21.10.2019 De jeugdzorg in tientallen instellingen is in gevaar. Juist organisaties die hulp bieden aan kinderen en tieners die niet zonder intensieve zorg kunnen, lopen het risico om failliet te gaan. Jeugdzorg Nederland noemt de rode cijfers ‘alarmerend’.
Zestig jeugdhulpinstellingen schreven in 2018 rode cijfers. Dat is bijna 30 procent meer dan het jaar ervoor, toen nog 47 organisaties verlieslijdend waren. Dat blijkt uit onderzoek naar de jaarcijfers van 268 jeugdhulpinstellingen dat is gedaan door Intrakoop, een corporatie die honderden zorginstellingen door het hele land helpt bij het inkopen van bijvoorbeeld eten, software en medicijnen.
‘Alarmerend’
Jeugdzorg Nederland noemt de vele rode cijfers ‘alarmerend’. ,,Het is extra zorgwekkend omdat juist die instellingen in financiële nood zitten die de meest specialistische zorg leveren, die anderen niet bieden’’, benadrukt woordvoerder Eva de Vroome. Het gaat volgens de brancheorganisatie bijvoorbeeld om instellingen die zorg bieden aan pleegkinderen en aan jongeren die ‘een gevaar vormen voor zichzelf of voor anderen en die nergens anders op hun plek zijn’.
Als rode cijfers zich twee à drie jaar voortzetten, kun je op je vingers natellen dat het mis gaat, aldus Harald Bresser, Intrakoop.
Met het omvallen van de Brabantse jeugdzorginstelling Juzt is al een van de grotere instellingen door zijn hoeven gegaan. Vorige week ketste weer een overname af van de organisatie die zorg biedt aan 1800 jongeren. Dit weekend werd bekend dat de Gelderse instelling Pluryn zo ernstig in de financiële problemen zit dat het zijn deuren wil sluiten voor schrijnende, acute gevallen.
Accountants sluiten faillissementen niet uit. ,,Als rode cijfers zich twee à drie jaar voortzetten, kun je op je vingers natellen dat het mis gaat’’, voorspelt Harald Bresser van Intrakoop. Volgens financiële experts is bijna de helft van de jeugdzorginstellingen ‘kwetsbaar’ omdat er te weinig geld in kas is. Dit komt ook doordat personeelskosten hoger uitvallen, vanwege een schrijnend tekort aan personeel.
Het kabinet heeft in de voorjaarsnota al een miljard euro extra uitgetrokken voor de jeugdzorg: 420 miljoen voor dit jaar en 300 miljoen in 2020 en 2021.
Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor de jeugdzorg, maar moesten dat wel met 15 procent minder budget doen. De tarieven die met gemeenten zijn afgesproken, blijken nu ook steeds minder kostendekkend te zijn. In eerste instantie werkten veel gemeenten samen in jeugdzorgregio’s, maar inmiddels hebben die allemaal hun eigen regels opgesteld. Dat leidt vooral voor grote, gespecialiseerde instellingen die voor veel verschillende gemeenten leiden tot hoge administratiekosten.
1 miljard ‘organisatiekosten’
Ruim een miljard euro gaat in de jeugdzorg op aan ‘organisatiekosten’, staat in een analyse die vandaag verschijnt. Dat is bijna een derde van het totale budget.
Organisatieadviesbureau Berenschot kwam recent tot de conclusie dat ruim 1 miljard in de jeugdzorg opgaat aan ‘organisatiekosten’, dat is bijna 30 procent van het totale jeugdzorgbudget van 3,7 miljard euro. Accountantskantoor Verstegen uit Dordrecht, dat ook meewerkte aan de analyse die vandaag verschijnt en huisaccountant is van honderd jeugdzorginstellingen, bevestigt de rekensom van Berenschot.
Die instellingen zijn samen goed voor een omzet van 2,5 miljard euro. In 2017 boekten deze organisaties samen een resultaat van 46 miljoen, in 2018 was nog 33 miljoen over. Van de zestig organisaties die vorig jaar rode cijfers schreven, kampten er twintig in 2017 ook al met een verlies.
De onderzochte instellingen hadden eind 2018 ruim 1100 vacatures, 4 procent meer dan in 2017. Het aantal vacatures dat langer dan drie maanden openstaat zonder een geschikte kandidaat te hebben gevonden, steeg zelfs met meer dan een derde ten opzichte van een jaar eerder. Door het schrijnende personeelstekort waren organisaties ook veel meer geld kwijt aan het inhuren van extern personeel. Daar werd met 156 miljoen euro 13,5 procent meer voor neergeteld.
GroenLinks-Kamerlid Lisa Westerveld vroeg Zorgminister Hugo de Jonge middels Kamervragen al om opheldering. Zij vraagt zich af of het klopt dat er nu pas voor het eerst de totale kosten voor het coördineren van de jeugdzorg zijn berekend en waarom dat dan niet eerder is gedaan. Ook vraagt ze of de minister het percentage, net als de onderzoekers, hoog vindt. De minister heeft laten weten tijd nodig te hebben om die vragen te beantwoorden.
‘Geen bijdrage aan betere zorg’
Volgens hoogleraar Organisatie van de Gezondheidszorg Richard Janssen van de Erasmus Universiteit Rotterdam en Universiteit van Tilburg is het overdoen van de zorg naar de gemeenten ‘gepaard gegaan met de reflex: ‘nu we verantwoordelijk zijn, gaan we ook ons eigen beleid maken’. Dat is volgens hem ‘begrijpelijk’, maar leidt tot veel kosten en allerlei verschillende regels ‘die niet per se bijdragen aan betere zorg’.
Verschillende Zuid-Hollandse jeugdinstellingen slepen gemeenten voor de rechter omdat ze de tarieven van de gemeente te laag vinden. Zij stellen: ‘Onder deze voorwaarden gaan we failliet’. Volgende week doet de rechter uitspraak. Een advocaat van Curium, een academisch centrum voor kind- en jeugdpsychiatrie, reageerde verbijsterd: ,,Er wordt een berekening gemaakt van de productiviteit, daar wordt een wiskunde op losgelaten die werkelijk is losgezongen van de realiteit.’’
Eerder deze maand werd ook al duidelijk dat elf ziekenhuizen in Nederland er slecht voor staan. Ook al deden ziekenhuizen het financieel iets beter dan vorig jaar, ‘het gevreesde zorginfarct’ is volgens accountants ‘niet afgewend’.
MSN 21.10.2019 De omzet in de jeugdzorg is vorig jaar gestegen en het aantal cliënten is toegenomen. Toch zit bijna een kwart van de instellingen in de rode cijfers
Dit komt onder andere omdat tarieven niet kostendekkend zijn, personeel duurder wordt door de krappe arbeidsmarkt en de vraag naar zorg toeneemt.
Dat blijkt uit een analyse van de jaarverslagen van 268 jeugdzorgorganisaties uitgevoerd door inkoopcoöperatie Intrakoop in samenwerking met accountantskantoor Verstegen. Intrakoop is een inkoopcoöperatie voor zorginstellingen en heeft ongeveer zeshonderd leden door het land.
In 2015 is de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg overgegaan van de Rijksoverheid naar de gemeenten. De overgang ging gepaard met een bezuiniging van 15 procent en heeft bijgedragen aan de financiële druk op de sector, concludeert Intrakoop.
De totale omzet van de onderzochte instellingen bedroeg afgelopen jaar circa 2,5 miljard euro, 200 miljoen meer dan een jaar eerder. Hoewel de omzet met 6,4 procent steeg, en het aantal cliënten met 5,4 procent, daalde het nettoresultaat met 13 miljoen naar 33 miljoen euro.
In september staakten veel jeugdzorgwerkers vanwege de crisis in de jeugdzorg. Ze zeiden dat er 950 miljoen euro nodig was om de administratiedruk te verlagen en arbeidsvoorwaarden te verbeteren. Het was voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis dat medewerkers uit de jeugdzorg het werk neerlegden.
NOS 17.10.2019 Zo’n 3000 mensen die in het verleden in de zorg hebben gewerkt, krijgen vandaag een brief in de bus van de ministers De Jonge en Bruins van Volksgezondheid. Zij willen de oud-zorgmedewerkers interesseren voor een terugkeer. De sector kampt met een groot tekort aan personeel.
Op dit moment zijn er ruim 30.000 vacatures in de zorg. Bovendien komen er, mede door de vergrijzing, steeds meer patiënten bij. Het RIVM heeft al berekend dat over een tijdje 1 op de 4 werkenden een zorgmedewerker zou moeten zijn.
Verpleegkundigen en verzorgenden
De geadresseerden hebben pensioen opgebouwd bij pensioenfonds Zorg en Welzijn. Dat fonds stuurt de brief van de ministers door, uit betrokkenheid bij de sector. Alle geadresseerden hebben minstens drie jaar in de zorg gewerkt en zijn niet langer dan tien jaar weg. De campagne is vooral gericht op verpleegkundigen en verzorgenden.
“Misschien verlangt u nog wel eens terug naar de zorg? Overweegt u een terugkeer, dan biedt de sector vele kansen en mogelijkheden”, aldus Minister De Jonge in zijn brief aan de ex-zorgmedewerkers.
Als onderdeel van de campagne wordt vandaag ook een vacaturewebsite gelanceerd. Ex-zorgmedewerkers die zich daar aanmelden, krijgen gratis loopbaanadvies. Ook bijscholing is mogelijk.
De campagne is volgens de bewindspersonen van VWS een succes als ten minste 5 procent van de ontvangers van de brief in actie komt. In dat geval wordt de brief ook naar alle andere 108.000 ex-zorgmedewerkers gestuurd.
NU 17.10.2019 Mensen die op 20 november een afspraak hebben in het ziekenhuis, hoeven nog geen concrete actie te ondernemen. Dat melden vakbonden CNV en FNV. De vakbonden kondigden donderdag, samen met FNV, FBZ en NU’91, een landelijke staking aan.
De ziekenhuizen draaien op 20 november zogeheten zondagsdiensten, waarbij het personeel het werk neerlegt voor niet-spoedeisende zaken. Spoedeisende afspraken gaan gewoon door, niet-spoedeisende afspraken worden verplaatst. “Als iemand bijvoorbeeld voor een nierdialyse naar het ziekenhuis moet, dan wordt dat niet zomaar afgezegd”, meldt Joost Veldt van vakbond CNV.
“De kans dat de patiënten er last van krijgen, als de staking doorgaat, is natuurlijk heel groot”, zegt Wouter van der Horst van de branchevereniging Nederlandse Verenigingen van Ziekenhuizen (NVZ). “We kunnen niet inschatten hoeveel mensen getroffen worden door de staking, maar omdat het zo ver van tevoren wordt aangekondigd, kan je tijdig maatregelen nemen om afspraken te verzetten.”
Toch is het nog niet nodig om afspraken te verzetten, meent Van der Horst. Vóór de actie plaatsvindt, wil de NVZ nog gesprekken voeren met de vakbonden. Beide partijen hopen dan tot een akkoord te komen.
Het is daarnaast nog niet bekend welke ziekenhuizen meedoen aan de staking. De vakbonden moeten dit nog inventariseren. “Te zijner tijd horen de mensen of de actie ook plaats gaat vinden in hun ziekenhuis en op de afdeling waar ze moeten zijn. Het is nu dus nog niet nodig om afspraken te verzetten of af te zeggen”, aldus Veldt van CNV.
Annika Heerekop van vakbond FNV beaamt dit: “Hoewel patiënten wel wat gaan merken van de staking, is het nog voorbarig om te zeggen dat afspraken worden afgezegd of verplaatst.”
‘Ziekenhuispersoneel moet na 20 november 2019 tandje bijzetten’
Als er afspraken worden afgezegd voor de staking, moeten deze opnieuw worden ingepland. Hoelang de mensen hierop moeten wachten, kan Veldt niet zeggen. “Dat verschilt per ziekenhuis. Het gevolg van de staking is dat het ziekenhuispersoneel na 20 november nog even een tandje bij moet zetten.”
Voorlopig hebben de vakbonden de actie alleen gepland om de werkgever onder druk te zetten. “We hopen natuurlijk dat deze staking niet nodig gaat zijn, en dat we voor die tijd een akkoord bereiken”, zegt Veldt.
NZA 18.10.2019 Iedereen moet zich verzekerd voelen van goede zorg als dit nodig is. Daarom is het belangrijk dat de zorg betaalbaar en toegankelijk blijft. Hierover maakt de NZa zich grote zorgen. In de ‘Stand van de zorg‘ constateren we dat de kosten hard stijgen. Bij ongewijzigd beleid wordt de zorg onbetaalbaar en dus ook minder toegankelijk voor iedereen. Het knelt.
Het is belangrijk dat partijen de krachten bundelen. Welke zorg, ‘waar’ en ‘door wie’ we de zorg laten geven moet opnieuw bekeken worden. Dit jaar gaven we voor het eerst meer dan 100 miljard uit aan zorg. Daar krijgen we veel voor terug: de kwaliteit van zorg in Nederland is hoog.
In onze jaarlijkse ‘Stand van de zorg’ constateren we dat de zorgkosten stijgen door onder meer de vergrijzing en het personeelstekort. We zien dat er stappen worden gezet om de kostenstijging in de hand de houden. We constateren dat er veel initiatieven en beleidsvoornemens zijn. En dat is goed. Maar de resultaten zijn nog te mager.
Er zijn afspraken gemaakt over taakherschikking en verplaatsing van zorg, preventie en innovatie. Maar de resultaten laten nog teveel op zich wachten. We kunnen gezamenlijk de zorgvraag in kaart brengen. Eenvoudige zorg kan verschuiven van de tweede naar de eerste lijn. Er is behoefte aan een versterking van de eerstelijnszorg. We monitoren deze afspraken en brengen verslag uit over wat goed gaat en beter kan. Als de bekostiging een belemmering vormt voor het maken van afspraken daarover, is de NZa bereid om dat aan te passen.
De NZa is de marktmeester in de zorg. Daarom reguleren wij, houden we toezicht en doen we onderzoek. “Verandering moet, maar veranderen is moeilijk. Voor de organisatie en de mensen die er werken. Dat vraagt om een voorspelbaar proces van vernieuwing en goede communicatie met alle betrokkenen”, aldus bestuursvoorzitter Marian Kaljouw.
De NZa brengt jaarlijks een ‘Stand van de zorg’ uit. Daarin schetst zij de ontwikkelingen in de gezondheidszorg van het afgelopen jaar. En kijkt zij vooruit. Bij de NZa werken ruim 500 medewerkers voor goede, toegankelijke en betaalbare zorg.
MC 18.10.2019 Het is mooi dat er zoveel initiatieven en plannen zijn om de kostenstijgingen in de zorg te beperken, maar ze leveren nog te weinig op. Dat zegt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) in haar jaarlijkse publicatie ‘Stand van de zorg’. De organisatie is ongerust.
‘Iedereen moet zich verzekerd voelen van goede zorg als die nodig is. Daarom is het belangrijk dat de zorg betaalbaar en toegankelijk blijft. Hierover maakt de NZa zich grote zorgen. In “Stand van de zorg” constateren we dat de kosten hard stijgen. Bij ongewijzigd beleid wordt de zorg onbetaalbaar en dus ook minder toegankelijk voor iedereen. Het knelt’, aldus de organisatie.
De resultaten van afspraken over taakherschikking en verplaatsing van zorg, preventie en innovatie laten nog te veel op zich wachten, aldus de NZa. ‘Er is behoefte aan een versterking van de eerstelijnszorg. We monitoren deze afspraken en brengen verslag uit over wat goed gaat en wat beter kan. Als de bekostiging een belemmering vormt voor het maken van afspraken daarover, is de NZa bereid om dat aan te passen’, laat de zorgautoriteit vandaag weten.
Dit jaar gaven we voor het eerst meer dan 100 miljard euro uit aan zorg, brengt de autoriteit in herinnering. ‘Daar krijgen we veel voor terug: de kwaliteit van zorg in Nederland is hoog.’
SkiPR 18.10.2019 Het is mooi dat er zoveel initiatieven en plannen zijn om de kostenstijgingen in de zorg te beperken, maar ze leveren vooralsnog te weinig op. Dat zegt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) in haar publicatie Stand van de Zorg. De organisatie is ongerust.
“Iedereen moet zich verzekerd voelen van goede zorg als die nodig is. Daarom is het belangrijk dat de zorg betaalbaar en toegankelijk blijft. Hierover maakt de NZa zich grote zorgen. In de Stand van de zorg constateren we dat de kosten hard stijgen. Bij ongewijzigd beleid wordt de zorg onbetaalbaar en dus ook minder toegankelijk voor iedereen. Het knelt”, aldus de organisatie.
Het is belangrijk dat goed wordt bekeken wie waar welke zorg geeft en dat krachten worden gebundeld, stelt de autoriteit. Eenvoudige zorg kan verschuiven van de tweede naar de eerste lijn, aldus de NZa, maar de eerstelijnszorg heeft intussen ook behoefte aan versterking. Eerstelijnszorg wordt geboden door bijvoorbeeld de huisarts. Voor toegang tot de tweede lijn is een verwijzing nodig.
Dit jaar gaven we voor het eerst meer dan 100 miljard uit aan zorg, brengt de autoriteit in herinnering. “Daar krijgen we veel voor terug: de kwaliteit van zorg in Nederland is hoog.” (ANP)
Nederland behoort tot de EU-landen met relatief de hoogstezorguitgaven. Dat blijkt 09.05.2019 uit CBS-cijfers. Die komen uit op de Dag van Europa, waarmee de aanzet tot de oprichting van de voorloper van de Europese Unie in de jaren vijftig wordt gevierd.
In Nederland ging 10,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp) in 2016 naar de gezondheidszorg, terwijl het EU-gemiddelde op 9,9 procent lag. Alleen in Frankrijk, Duitsland, Zweden, Oostenrijk en Denemarken was dit aandeel hoger. „Die hoge uitgaven komen vooral door het grote stelsel aan langdurige zorg in Nederland”, legt hoogleraar gezondheidseconomie Wim Groot uit.
AD 17.05.2019
Verpleeghuizen
„Denk daarbij aan verpleeghuizen en aan ggz- of gehandicapteninstellingen. Ondanks de bezuinigingen zijn die instellingen nog altijd ruimer aanwezig dan in het buitenland. Tel daarbij het feit op dat arbeidskrachten in deze sector steeds schaarser en dus duurder worden. Daardoor betaalt de gewone Nederlander ook meer”, aldus Groot.
Behalve uitgebreide gezondheidsinstellingen kent ons land Europees gezien ook een hoge levensverwachting. In 2016 lag die op 81,7 jaar, terwijl het EU-gemiddelde precies 81 jaar was. Dat komt vooral door de Nederlandse mannen, van wie de levensverwachting met 80 bijna twee jaar boven het Europese gemiddelde lag.
AD 15.05.2019
Stijgende zorguitgaven
Het kabinet waarschuwt opnieuw voor de zorguitgaven. Volgens zorgminister De Jonge zijn extra stappen om de betaalbaarheid in de hand te houden ’niet uit te sluiten’.
Hij laat daarom in kaart brengen welke extra ingrepen er mogelijk zijn om betere grip te krijgen op de groei. Ook vraagt hij de Tweede Kamer om met eigen ideeën te komen.
Het huidige kabinet probeert de zorguitgaven, net als vorige kabinetten, te beperken. Dat gebeurt door afspraken te maken met bijvoorbeeld artsen en ziekenhuizen om de uitgavengroei te beperken. Ondanks dat zal er onder kabinet Rutte-III liefst 16,7 miljard euro extra vloeien naar de zorg.
AD 14.05.2019
Zorg grootste post kabinet
De netto zorguitgaven in Nederland zijn 71 miljard euro. Als eigen betalingen, jeugdzorg en wmo-zorg worden meegerekend, is dat zelfs 85 miljard euro. Daarmee is de zorg verreweg de grootste uitgavenpost van het kabinet. In de praktijk betekent het dat de gemiddelde volwassen Nederlander tegenwoordig via premie en belastingen jaarlijks zo’n 5490 euro aan de zorg betaalt.
Voorzien is dat deze uitgaven verder gaan groeien, meldt minister De Jonge (Volksgezondheid) aan de Tweede Kamer. Hij laat daarom in beeld brengen waar er in de toekomst op bezuinigd kan worden. Maar pijnlijke besluiten daarover zullen waarschijnlijk door een volgend kabinet genomen moeten worden. „Het kabinet zet stappen om maatregelen in kaart te brengen waarmee toekomstige uitdagingen voorzien kunnen worden van passende beleidsinzet”, laat de CDA-bewindsman weten.
Thuiswonende ouderen
Zo is er een commissie ingesteld die gaat kijken hoe de zorg voor thuiswonende ouderen in de toekomst op peil gehouden kan worden. Eind dit jaar zal die commissie verslag uitbrengen. De Sociaal Economische Raad(SER) is gevraagd om de gevolgen te verkennen van de stijgende zorgkosten voor de arbeidsmarkt en economie.
„Daarbij is de SER gevraagd zijn visie te geven op de grenzen waarbinnen de zorguitgaven zich kunnen ontwikkelen.” De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid moet in kaart brengen „welke inzichten ons op weg kunnen helpen naar beheersing van de zorguitgaven op lange termijn”, stelt De Jonge.
AD 14.05.2019
Noodkreet VNG Jeugdzorg
Het kabinet trekt honderden miljoenen extra uit voor jeugdzorg. Daarmee komt het tegemoet aan de klacht van gemeenten dat zij te weinig geld hebben voor hulp aan jongeren met psychische of gedragsproblemen. Dat staat in de Voorjaarsnota die later deze maand openbaar wordt, bevestigen bronnen in Den Haag.
Dit jaar nog gaat er 350 miljoen euro extra naar de gemeenten. In de drie jaar daarna telkens 190 miljoen euro, zo is er afgesproken in het kabinet. Met dat bedrag van 920 miljoen euro in totaal kunnen de gemeenten de tekorten wegwerken die zij hebben.
De gemeenten luidden vandaag 08.05.2019 de noodklok. Ze dreigden hun taken in de jeugdzorg aan het Rijk terug te geven, omdat het kabinet volgens hen te weinig geld beschikbaar stelt om de taken goed uit te voeren.
De extra kosten die ontstaan door de toenemende vraag naar jeugdhulp en psychische zorg voor kwetsbare burgers mogen niet meer verhaald worden op Nederlandse gemeenten, schrijft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) woensdag in een paginagrote open brief in het Algemeen Dagblad (AD).
Gaat niet meer
In 2015 namen de gemeenten taken op het gebied van zorg en jeugd van het Rijk over, omdat zij meer maatwerk zouden kunnen leveren. Tegelijkertijd ging het budget voor deze taken met 450 miljoen euro omlaag.
We hebben de afgelopen jaren zo goed ons best gedaan, maar het water staat ons aan de lippen en er moet substantieel geld bij, aldus Hubert Bruls, vicevoorzitter VNG.
In de jaren daarna groeide de vraag naar jeugdzorg, zonder dat het kabinet extra geld beschikbaar stelde. Ze moesten op allerlei terreinen bezuinigen of de lasten verhogen om de toenemende uitgaven op te vangen.
AD 18.06.2019 De ziekenhuiszorg voor oudere mensen moet veel beter worden afgestemd op hun individuele behoeften, blijkt uit een nieuw rapport. Vaak hebben ouderen meerdere gezondheidsproblemen tegelijk en ook kan een reguliere ziekenhuisbehandeling ze een psychische of lichamelijk terugval bezorgen.
Volgens initiatiefnemer ZonMw, samen met ouderenorganisatie KBO-PCOB en medisch professionals, gaat het om een ‘niet te onderschatten probleem dat de zelfredzaamheid en de autonomie van ouderen in gevaar kan brengen’. Acht professionals uit de praktijk signaleren in de rapportage dat de soms ingrijpende behandelingen of het verblijf in het ziekenhuis het functioneren van zieke senioren zwaar nadelig kan beïnvloeden.
Ze kunnen daardoor onnodig lang in het ziekenhuis liggen of zelfs in een verzorgingstehuis belanden. Terwijl er vaak alternatieve, minder belastende behandelingen bestaan die de voorkeur verdienen. Of ingrepen – binnen of buiten het ziekenhuis – die een behandeling positief kunnen beïnvloeden.
Geen slechte zorg
Er is nu zeker geen sprake van slechte of onveilige zorg, wordt benadrukt. ,,We weten alleen onvoldoende wat de best passende zorg of behandeling is voor de zeer diverse groep oudere patiënten. Een deel van die groep is heel vitaal, terwijl anderen kampen met meerdere gezondheidsproblemen tegelijk.” Ook zijn er grote verschillen qua opleidingsniveau en de wijze waarop mensen met hun gezondheid omgaan.
Daarnaast werken zorgverleners in het ziekenhuis meestal op basis van onderzoek met veel jongere – en relatief gezonde – patiënten. Ook is de behandeling vaak gericht op de aanpak van één ziekte terwijl de complexere medische situatie en de persoonlijke omstandigheden en voorkeuren van oudere patiënten vragen om maatwerk.
Afstemmen
Simon Mooijaart, internist-ouderengeneeskunde in het LUMC concludeert: ,,Het ziekenhuis is een knooppunt waar veel ouderen komen in een belangrijke periode van hun leven. Juist daar moeten we de zorg goed op iemands specifieke situatie afstemmen, zodat alle ouderen in het ziekenhuis en daarbuiten optimaal profiteren van onze goede gezondheidszorg.”
De onderzoekers bevelen beleidsmakers aan een groot onderzoeksprogramma rond ziekenhuiszorg voor ouderen op te zetten, om te vernieuwen en meer kennis te vergaren.
AD 13.06.2019 Volgens de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) is er in ieder geval 200 miljoen euro extra nodig om de sneller dan verwachte, toenemende vraag naar verpleeghuiszorg in Nederland op te vangen. Daar bovenop voorziet de NZa dat nog eens 270 miljoen euro nodig is om aan de vraag naar langdurige zorg te kunnen voldoen.
,,Voor de korte termijn is een verhoging van het budget onvermijdelijk om te voorkomen dat er te lange wachtlijsten ontstaan”, aldus de zorgautoriteit. In totaal gaat er in Nederland bijna 23 miljard euro om in de langdurige zorg. De NZa houdt de ontwikkelingen in de gaten en komt in augustus met een vervolgadvies voor minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid).
Voor 2019 is door de overheid 600 miljoen euro extra beschikbaar gesteld voor de verpleeghuizen. Daarvan gaat 496 miljoen naar extra personeel en 87 miljoen naar andere investeringen, zoals technologische verbeteringen, zo blijkt uit de plannen die de verpleeghuizen onlangs bij de zorgverzekeraars hebben ingediend.
De investering in met name extra personeel was een voorwaarde van minister Hugo de Jonge. Een deel van het budget van 17 miljoen is nog niet toegekend. Dat wordt gereserveerd voor verpleeghuizen die nog groeien of er een goed plan voor hebben.
Het aantal werknemers in verpleeghuizen ten opzichte van 2016 is in twee jaar met 18.500 medewerkers toegenomen. In de plannen voor 2019 verwachten de aanbieders nog eens 19.000 mensen te kunnen aannemen. Het gaat dan vooral om verplegend en verzorgend personeel, welzijnsmedewerkers, gastvrouwen en huiskamermedewerkers.
Minister De Jonge is tevreden met de resultaten tot nu toe. ,,Wat we zien is dat er een brede beweging op gang is gekomen om meer liefdevolle en persoonsgerichte zorg te bieden in verpleeghuizen. Het is mijn overtuiging dat bewoners en medewerkers echt het verschil al merken”, liet hij recent weten.
Telegraaf 01.06.2019 De zorg voor ouderen en chronisch zieken zoals die nu is, zal de komende decennia verdwijnen. Het is nu te duur, te weinig efficiënt en te arbeidsintensief. Dat zegt Henk Kamp, voorzitter van de branchevereniging voor thuiszorg en verpleegzorg ActiZ, in een interview met Trouw.
Kamp wil dat de naderende veroudering van Nederland en alle zorg die daarbij hoort bij iedereen tussen de oren gaat zitten. „Dan ook zal het besef doordringen dat de zorg voor ouderen die Nederland nu heeft, onhoudbaar is en zal verdwijnen. De oplossing voor wat ons de komende twintig jaar staat te gebeuren, hebben we nog niet. Iedereen moet zich realiseren wat er gaande is en iedereen moet meedenken over oplossingen. We zullen bereid moeten zijn om meer voor elkaar te doen dan we nu al doen.”
Volgens de oud-minister is er een „fundamenteel maatschappelijk debat” nodig over ouder worden, een debat zoals dat eerder gevoerd is over het klimaat, waarbij allerlei belanghebbenden bij elkaar kwamen om plannen te ontwikkelen.
NOS 23.05.2019 De personeelstekorten in de gezondheidszorg lopen snel terug. Dat komt volgens het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport naar voren uit CBS-cijfers over zij-instromers, herintreders en het zorgonderwijs.
In maart vorig jaar ging het kabinet ervan uit dat de zorgsector over drie jaar 100.000 tot 125.000 personeelsleden tekort zou komen. Volgens de meest recente prognose wordt dat 80.000 medewerkers.
Als de huidige stijging van het aantal zij-instromers en herintreders doorzet en de aantallen nieuwe zorgverleners in opleiding en extra stageplaatsen zo blijven groeien, zou het tekort mogelijk kunnen teruglopen tot 55.000 zorgverleners, zeggen de ministers De Jonge en Bruins en staatssecretaris Blokhuis.
De bewindspersonen op het ministerie zijn blij met deze trend. “Deze cijfers laten zien dat we op de goede weg zijn, maar de klus is nog lang niet geklaard. Het blijft dus alle hens aan dek.”
Uitstroom nog wel hoog
Vorig jaar sprak het kabinet het doel uit om de tekorten in de zorg richting 2022 helemaal weg te werken. Daarvoor werd toen 347 miljoen euro vrijgemaakt, waarvan een groot deel werd gereserveerd voor opleidingen, omscholing en stageplekken.
Wel zijn er volgens het ministerie zorgen over uitstroom van zorgpersoneel en het ziekteverzuim. Dat laatste percentage is gestegen van 4,9 naar 5,1 procent. Het aantal mensen dat de zorg in het derde kwartaal van 2018 verliet ten opzichte van een jaar eerder, nam toe met 6 procent. Mensen vertrekken onder meer omdat ze de werkdruk te hoog vinden en het salaris te laag.
Reactie uit de praktijk
Actiz, de organisatie van zorgondernemers, herkent de terugloop in personeelstekorten. “Wij zien ook dat het aantal vacatures daalt.” Volgens de organisatie heeft vooral de brede campagne ‘Ik zorg’ geholpen om het “moeilijke” imago van de zorgsector te verbeteren. Ook is er veel ingezet op verhoging van de salarissen.
Toch moet het volgens Actiz nog beter, als je kijkt naar de bevolkingsontwikkeling op de lange termijn. De verwachting is dat rond 2040 de piek van de vergrijzing ligt. Nu werkt 1 op de 7 mensen in de zorg, dat zou 1 op de 4 moeten zijn tegen die tijd. “Het kabinet is goed bezig, maar moet verder kijken naar de toekomst”, zegt een Actiz-woordvoerder.
De beroepsvereniging Verpleegkundigen & Verzorgden Nederland (V&VN) noemt het een stap in de goede richting, maar constateert dat er nog steeds veel problemen zijn. Vooral de uitstroom, die onder jongeren erg hoog is, zit de vereniging dwars. Ook wijst de V&VN erop dat het ziekteverzuim erg hoog is.
Telegraaf 23.05.2019Het personeelstekort in de zorg loopt sneller terug dan verwacht. Het kabinet pompt veel geld in deze sector om het personeelstekort terug te dringen. Het aantal mensen dat de zorg verlaat neemt echter ook toe.
„Deze cijfers laten zien dat we op de goede weg zijn”, aldus het ministerie van VWS. Dat verwacht in 2022 een tekort van 80.000 en mogelijk zelfs 55.000 medewerkers. Vorig jaar werd nog uitgegaan van een tekort van 100.000 tot 125.000.
Volgens het CBS neemt het aantal zijinstromers en herintreders toe. Ook komen er meer afgestudeerden uit het zorgonderwijs. Woensdag melde VWS al dat er de afgelopen twee jaar 18.500 medewerkers in de verpleeghuiszorg bij waren gekomen.
Extra aandacht komt er voor scholing en goed werkgeverschap om de stijgende uitstroom te keren. In het derde kwartaal van 2018 nam de uitstroom met 6 procent toe vergeleken met een jaar eerder. Dat was een stijging met ongeveer 7000 mensen. Ook nam in diezelfde periode het ziekteverzuim licht toe.
Telegraaf 22.05.2019 Het extra geld dat het kabinet beschikbaar heeft gemaakt om de kwaliteit van verpleeghuizen op te schroeven, levert dit jaar zo’n 19.000 extra zorgmedewerkers op. Zij vullen 9800 voltijdsbanen.
Dat blijkt uit nieuwe cijfers van de zorgkantoren en het ministerie van Volksgezondheid.
In totaal was er voor dit jaar 600 miljoen euro extra beschikbaar. Daarvan vloeit 496 miljoen naar extra personeel, 87 miljoen naar andere zaken, zoals technische snufjes die het personeel kunnen ontlasten.
Om aanspraak te kunnen maken op het extra geld moesten verpleeghuizen plannen opstellen waarin ze exact aangaven waaraan ze het geld wilden besteden. Zorgkantoren beoordelen die plannen en kennen het al dan niet toe.
Tevredenheid
De zorgplannen waren volgens de zorgkantoren niet allemaal even goed, maar over het algemeen klinkt er tevredenheid. Een deel van het beschikbare budget is trouwens nog niet toegekend: 17 miljoen euro. Dat geld wordt op de plank gelegd voor verpleeghuizen die kans zien om het dit jaar alsnog goed te besteden.
Zo’n 85 procent van het beschikbare geld gaat naar extra personeel, blijkt uit de cijfers. Dat was ook een harde voorwaarde van minister De Jonge (Volksgezondheid), die eenvoudigweg meer handen aan het bed wil zien. Maar er gaat ook geld naar technische snufjes, zoals een chip in incontinentiemateriaal, zodat het personeel weet wanneer iemand verschoond moet worden.
Een andere zorginstelling stopt geld in dagbestedingsactiviteiten die speciaal gericht zijn op mannen, „omdat zij andere interesses hebben dan vrouwen.”
Ook is er een soort buddy-netwerk opgericht voor personeel dat nieuw is in de sector, om te voorkomen dat zij het gevoel krijgen in het diepe te worden gegooid.
Voor volgend jaar wil De Jonge iets meer ruimte geven aan verpleeghuizen die procentueel meer geld in technische snufjes willen stoppen. Nu is dat nog maximaal 15 procent. „Als zij kunnen aantonen dat dit de kwaliteit in hun instelling echt verbetert, mag dat”, zegt de CDA-bewindsman.
BB 15.05.2019 Ruim 250 wethouders van regeringspartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie pleiten bij het kabinet en de Tweede Kamer voor extra geld voor de jeugdzorg. ‘De rek is er uit.’ Zonder extra middelen kunnen gemeenten niet garanderen dat ze de juiste zorg aan jongeren kunnen blijven geven. Ze ondersteunen het pleidooi van de VNG om structureel 490 miljoen euro extra (rijks)geld vrij te maken voor de gemeentelijke jeugdzorgtaken.
Gemeenten naderen ‘de grens van het mogelijke’, schrijven de wethouders in een open brief die donderdag in NRC verschijnt. ‘Als het budget voor jeugdzorg niet voldoende en structureel wordt aangevuld vanuit het rijk, plaatst u ons voor het onmogelijke.’ Het zijn zowel wethouders van grote en kleine gemeenten die bij hun Haagse partijgenoten aan de bel trekken.
Onverantwoord
Gemeenten hebben zich de afgelopen jaren maximaal ingespannen om, ondanks de bezuiniging van 450 miljoen euro, de toegenomen vraag naar jeugdzorg op te vangen, stellen de wethouders. Die vraag steeg tussen 2015 en 2017 met 12,1 procent. Over 2018 was sprake van een stijging van 1,9 procent, zo bleek recent uit CBS-cijfers. ‘Maar we kregen er geen cent bij. Zo doorgaan is onverantwoord’, aldus de open brief.
Onbegrip
Gemeenten worden nu gedwongen om te bezuinigen, ‘ook op zaken die we juist hard nodig hebben om in de toekomst zorg te voorkomen’, aldus de open brief. ‘Armoedebestrijding, sportvoorzieningen, bibliotheken, onderwijsachterstandenbeleid, brandweer, veiligheidsbeleid en OZB verhoging, niets blijft ongemoeid.’ De bezuinigingen en lastenverhoging leiden tot onbegrip in de samenleving. ‘De brief van de VNG is ons dan ook uit het hart gegrepen.’ In die open brief van vorige week dreigt de VNG de jeugdzorgtaken terug te geven, als het kabinet er onvoldoende extra geld voor vrijmaakt. Later werd bekend dat de VNG 490 miljoen euro er bij wil hebben.
Bittere noodzaak
‘Een ongekend signaal vanuit bittere noodzaak’, stellen de wethouders in hun open brief. Maar er is meer nodig dan alleen geld, zo realiseren zij zich. ‘Het huidige stelsel van de jeugdzorg moet doorontwikkeld worden om beter en efficiënter te werken.’ Dat willen de wethouders samen met het rijk doen, maar dat vraagt tijd en ruimte, die er alleen bij voldoende middelen is. Naar verluidt wil het kabinet niet verder gaan dan eenmalig 350 miljoen en de drie daaropvolgende jaren jaarlijks 190 miljoen euro. VNG is nog steeds in onderhandeling met VWS.
Telegraaf 15.05.2019 Een opdoffer voor minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid): de Algemene Rekenkamer kraakt kritische noten over de vele miljarden euro’s extra die onder zijn toezicht naar verpleeghuizen stromen. Het effect daarvan kan op dit moment niet goed gemeten worden, concluderen de rekenmeesters.
De CDA-bewindsman heeft de zorgkantoren – die het extra geld verdelen over de verpleeghuizen- de taak gegeven om de kwaliteit in verpleeghuizen sterk te verbeteren. Daarvoor is ook een grote som geld vrijgemaakt, van 600 miljoen dit jaar oplopend naar 2,1 miljard structureel. De zorgkantoren krijgen volgens de Rekenkamer echter onvoldoende informatie van verpleeghuizen om pal te kunnen staan voor de broodnodige verbeterslag.
Als voorbeeld noemt de Rekenkamer dat een voorwaarde voor goede zorg in verpleeghuizen is dat er voldoende goed gekwalificeerd personeel in de instellingen aanwezig is. Zorgkantoren kunnen dat echter niet garanderen, stelt de Rekenkamer, omdat de zorginstellingen slechts een zeer algemeen beeld hoeven te geven, niet van de daadwerkelijke situatie per afzonderlijke locatie. De Rekenkamer betwijfelt dan ook of dit een goed beeld geeft van de daadwerkelijke aanwezigheid van personeel.
De rekenmeesters stellen dat er betere informatie nodig richting de Tweede Kamer en de samenleving om na te kunnen gaan of de miljardeninjectie wel in verhouding staat met de bereikte verbeteringen in verpleeghuizen.
NOS 15.05.2019 Wethouders van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie uit het hele land smeken het Rijk om meer geld voor de jeugdzorg. In een open brief richten ze zich tot hun partijgenoten in het kabinet en in de Tweede Kamer.
“De rek is eruit. Hoewel we ons tot het uiterste willen inzetten voor de ondersteuning van kwetsbare kinderen en jongeren in onze steden en dorpen naderen wij de grens van het mogelijke”, staat in de brief, die is ondertekend door ruim 250 wethouders.
Vier jaar geleden namen de gemeenten de taken van jeugdzorg van het Rijk over. Het beschikbare budget ging met 450 miljoen euro omlaag, terwijl de vraag naar zorg steeg. Vorige week beloofde het kabinet al honderden miljoenen extra, maar dat vinden de wethouders niet genoeg, omdat ook de vraag is gestegen.
Noodkreet VNG
Vorige week kwam de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) met dezelfde noodkreet. Zo gaat het niet langer, er moet geld bij, was de oproep.
De wethouders steunen die oproep van harte. Ze wijzen ook op andere bezuinigingen, bijvoorbeeld op armoedebestrijding en sportvoorzieningen, allemaal zaken die volgens hen zorgverlening in de toekomst moeten voorkomen. De VNG en de wethouders vragen 490 miljoen euro extra.
De wethouders vragen hun “Haagse” partijgenoten niet alleen om meer geld, maar pleiten ook voor een beter en efficiënter stelsel van jeugdzorg. Maar voor “flinke stappen” zijn “voldoende middelen” nodig, zeggen de wethouders.
BB 14.05.2019 Het extra geld dat het kabinet voor de uitvoering van de jeugdhulp wil vrijmaken, is niet bedoeld om alleen de tekorten bij gemeenten te dekken. Het is vooral bedoeld om de uitvoering van het jeugdhulpstelsel beter en efficiënter te maken en de transformatie te versnellen. Daarover wil de minister bestuurlijke afspraken met gemeenten maken.
Betere sturing
Dat stelt minister De Jonge (VWS) in reactie op het dreigement van de VNG om de jeugdhulp op het bordje van het rijk te leggen als het kabinet niet met voldoende extra geld over de brug komt. Meer (rijks)geld leidt niet automatisch tot betere en beter beheersbare jeugdhulp, stelt De Jonge in een brief aan de Kamer. Er is ook betere regievoering, betere sturing en betere regionale samenwerking nodig. Daar zullen de afspraken met de VNG zich op richten. Daarnaast is verdiepend onderzoek nodig naar de achtergronden van de gemeentelijke tekorten. ‘Om te leren wat er in de sturing beter moet’, aldus De Jonge.
Meer eenheid
Er is ook meer eenheid en voorspelbaarheid in het zorglandschap noodzakelijk, stelt de minister in zijn brief. Daarbij horen onder meer onderwerpen als vermindering van administratieve lasten, de toegang tot jeugdhulp en de reikwijdte van de jeugdhulpplicht van gemeenten. Welke vormen van jeugdhulp vallen onder de Jeugdwet en welke niet.
Onderhandelingen
In zijn brief noemt De Jonge geen bedragen die het rijk extra wil uittrekken. Vorige week lekte uit dat het om eenmalig 350 miljoen euro zou gaan, en de drie jaren daarna jaarlijks 190 miljoen euro. De VNG wil 490 miljoen euro van het kabinet. De onderhandelingen met de VNG zijn nog steeds gaande, zo blijkt uit de brief van De Jonge.
Telegraaf 15.05.2019Het Rijk moet snel meer geld uittrekken voor de financiering van de jeugdzorg. Met die dringende oproep aan het kabinet sluiten wethouders van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zich aan bij een recente brief van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).
„De rek is eruit”, luidt de open brief van circa 250 wethouders aan hun partijgenoten in de coalitie in Den Haag. Als er niet snel geld bijkomt voor de jeugdzorg, die sinds 2015 de verantwoordelijkheid is van de gemeenten, „plaatst u ons voor het onmogelijke.”
Net als de VNG eerder deze maand benadrukken de wethouders dat er meer beroep wordt gedaan op de jeugdzorg – zo’n 12 procent – terwijl er sinds de decentralisatie in 2015 juist zo’n 450 miljoen euro werd bezuinigd. De redenering was dat de nieuwe aanpak tot lagere kosten zou leiden. „Zo doorgaan is onverantwoord”, concluderen de wethouders.
Haagse bronnen lieten vorige week weten dat er dit jaar ruim 300 miljoen euro extra beschikbaar komt, en daarna nog enkele jaren zo’n 200 miljoen euro. Of dat voor de VNG en de wethouders genoeg is, is nog maar de vraag. De wethouders roepen in hun brief op tot „voldoende en structureel” meer geld en stippen daarbij aan dat de 12 procent extra zorg neerkomt op 490 miljoen euro.
Telegraaf 14.05.2019 Het moet uit zijn met de versnippering in de wijkverpleging, vindt minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid. Hij wil dat iedere buurt een voor iedereen herkenbaar zorgteam krijgt en dat de schaarse verpleegkundigen zo goed mogelijk worden ingezet. Daarvoor moet ook de verdeling van het geld voor deze zorg op de schop.
De wijkverpleging kampt met grote personeelstekorten. De verpleegkundigen díe er zijn, worden ook niet altijd even efficiënt ingezet. Door de komst van talloze kleine zorgaanbieders en ’eenpitters’ versplintert de zorg en gaat tijd verloren, stelt De Jonge. Hij ziet dat als een schadelijk gevolg van de marktwerking in de zorg.
Nu loont het voor zorgaanbieders bovendien nog om zoveel mogelijk tijd te besteden aan een patiënt en om zwaardere gevallen zoveel mogelijk links te laten liggen. De Jonge wil voortaan belonen voor het verlenen van de zorg die het beste bij de patiënt past. Daarom gaat hij bijvoorbeeld duidelijker onderscheid maken tussen lichte en zware patiënten.
Ondertussen denkt De Jonge erover de zorg voortaan niet meer per ingreep, maar bijvoorbeeld per uur, per complete behandeling of zelfs per wijk of buurt te betalen. Dan wordt het voor zorgverzekeraars en -aanbieders aantrekkelijk om bijvoorbeeld te voorkomen in plaats van te genezen. Eind volgend jaar hoopt hij daarover de knoop door te hakken.
’Huidige werkwijze niet langer houdbaar’
De manier waarop de wijkverpleging nu werkt is „in de toekomst niet langer houdbaar”, vindt de minister. Hij wijst erop dat steeds oudere en langer thuiswonende patiënten bijvoorbeeld steeds zwaardere zorg nodig hebben, dat er steeds meer en steeds kleinere zorgaanbieders zijn, dat die langs elkaar heen werken en dat patiënten door de bomen het bos niet meer zien. Om wildgroei van zorgaanbieders te voorkomen, staan er al strengere toelatingseisen op stapel. Maar De Jonge gaat kijken of hij meer moet doen.
De oppositie reageert vooralsnog niet positief op het plan. „De Jonge heeft hoog van de toren geblazen over het aanpakken van marktwerking in de wijkverpleging. Maar de voorstellen die hij nu doet dringen die marktwerking helemaal niet terug. Een gemiste kans”, aldus Corinne Ellemeet van GroenLinks. Ook de PVV en PvdA hebben kritiek.
MSN 14.05.2019 Het moet uit zijn met de versnippering in de wijkverpleging, vindt minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid. Hij wil dat iedere buurt een voor iedereen herkenbaar zorgteam krijgt en dat de schaarse verpleegkundigen zo goed mogelijk worden ingezet. Daarvoor moet ook de verdeling van het geld voor deze zorg op de schop.
De wijkverpleging kampt met grote personeelstekorten. De verpleegkundigen díe er zijn, worden ook niet altijd even efficiënt ingezet. Door de komst van talloze kleine zorgaanbieders en ‘eenpitters’ versplintert de zorg en gaat tijd verloren, stelt De Jonge.
Nu loont het voor zorgaanbieders bovendien nog om zoveel mogelijk tijd te besteden aan een patiënt en om zwaardere gevallen zoveel mogelijk links te laten liggen. De Jonge wil voortaan belonen voor het verlenen van de zorg die het beste bij de patiënt past. Daarom gaat hij bijvoorbeeld duidelijker onderscheid maken tussen lichte en zware patiënten.
Telegraaf 14.05.2019 Het omgooien van de bekostiging van de wijkverpleging levert minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) hoofdbrekens op. De CDA-bewindsman wil af van het huidige systeem van ’uurtje-factuurtje’, maar een goed alternatief is vooralsnog niet gevonden.
De Jonge liet vlak voor de Statenverkiezingen weten dat hij de manier waarop de thuiszorg wordt bekostigd volledig op de schop wil nemen. Zorgaanbieders krijgen veelal betaald naar gedeclareerde uren. Ze worden dus geprikkeld om veel uren te draaien, niet om efficiënt te werken. De CDA-bewindsman stoort zich daaraan.
De zorgminister ziet liever dat mensen in de thuiszorg worden beloond voor het inzetten van slimme zorg, op basis van de behoeften van hun cliënten. De Nederlandse Zorgautoriteit deed al eerder onderzoek naar zulke bekostigingsvormen, maar ziet nog veel beren op de weg.
In een brief aan de Tweede Kamer laat de Jonge daarom weten dat nader onderzoek van de NZa moet uitwijzen of er wel betere vormen gevonden kunnen worden. Dat vergt tijd.
Hij denkt wel dat het huidige kabinet nog de knoop kan doorhakken. „Eind 2020, begin 2021 kan een besluit worden genomen”, belooft hij.
BB 14.05.2019 Bij de verdeling van de rijksgelden voor de jeugdhulp moet het kabinet meer rekening houden met de sociaaleconomische samenstelling van gemeenten. Daarvoor pleit het college van Zutphen, die met deze boodschap bij het rijk aan de bel trekt.
Brandbrief
Ook diverse andere gemeenten luiden, los van de VNG, de noodklok over de oplopende tekorten op het jeugdhulpbudget, waaronder Wageningen. Deze gemeente heeft een brandbrief naar minister De Jonge (VWS) gestuurd waarin ze om extra geld vraagt.
33 procent
De sociaaleconomische samenstelling van Zutphen is volgens wethouder Annelies de Jonge (jeugd, PvdA) de belangrijkste reden van het tekort op de jeugdhulp. Over 2018 bedroeg dat tekort voor Zutphen ruim 5 miljoen euro.
De gemeente ontving van het rijk een krappe 15 miljoen euro, maar gaf 20,4 miljoen euro uit. Het tekort ten opzichte van het rijksbudget bedraagt daarmee ruim 33 procent. Ruim 1.500 kinderen en jongeren kregen zorg in natura of een pgb.
Compensatie rijk
‘Ik durf de voorzichtige conclusie te trekken dat bij het ministerie parameters ontbreken voor steden als Zutphen als het gaat om de huidige verdeling van de rijksmiddelen voor jeugdhulp’, aldus De Jonge. Zutphen heeft een centrumfunctie en relatief veel sociale woningen en zorginstellingen. ‘Zutphen lijkt aantrekkingskracht te hebben op kwetsbare doelgroepen en aanbod voor deze doelgroepen.
Worden hier naar het lijkt met IUJeugd (Integratie Uitkering Jeugd, red) onvoldoende voor gecompenseerd’, zo werd ook in de benchmark uitgaven jeugdhulp, uitgevoerd onder 26 gemeenten in opdracht van het ministerie van VWS, geconcludeerd. Zutphen is niet de enige stad met dergelijke problematiek, stelt de wethouder. ‘Dit geldt ook voor verschillende andere middelgrote steden buiten de Randstad. Hiervoor moeten we worden gecompenseerd door het rijk.’
Motie
Wageningen heeft een brandbrief naar minister De Jonge gestuurd; daartoe had de gemeenteraad via een motie opgeroepen. De gemeente roept de minister hierin met klem op extra geld voor de jeugdhulp beschikbaar te stellen. Over 2018 noteerde Wageningen een tekort van zo’n 2,4 miljoen euro; 2,5 procent van de totale gemeentelijke begroting. Al jaren ontvangt Wageningen te weinig rijksbudget voor de uitvoering van de Jeugdwet.
AD 14.05.2019 Terwijl gemeenten in de regio Haaglanden jaarlijks miljoenen toeleggen op de jeugdzorg, potten veel grote instellingen die deze hulp bieden het geld op. Dat stelt de Haagse zorgwethouder Kavita Parbhudayal.
,,De afgelopen twee jaar hebben alle jeugdzorgaanbieders die wij voor dit werk inschakelen zwarte cijfers geschreven en hun reserves aangevuld. Dat geld moet nodig naar de kinderen”, vindt de wethouder.
Den HaagFM14.05.2019 Zorggeld dat blijft liggen op de plank van jeugdhulpaanbieders in de regio Haaglanden moet zo snel mogelijk naar de zorg voor kinderen en gezinnen. Dat zegt jeugdwethouder Kavita Parbhudayal. De gemeente heeft grote tekorten op de jeugdhulp, terwijl de reserves van jeugdhulpaanbieders stegen.
“Ik zeg het maar even zoals het is: het kan niet zo zijn dat gemeenten enorme rode cijfers moeten schrijven en aanbieders geld op de plank zetten. Dat geld moet daar niet tot sint juttemis blijven liggen en moet wel bestemd worden waar het voor bedoeld is, de zorg voor kinderen en gezinnen.” De wethouder benadrukt ook dat het belangrijk is dat het Rijk met geld over de brug komt nu blijkt dat sinds de zorg voor de jeugd is overgegaan naar gemeenten, de vraag enorm is toegenomen.
Nieuwe afspraken
Den Haag heeft nieuwe afspraken gemaakt voor de inkoop van jeugdhulp. Met deze afspraken wordt vanaf 2020 geïnvesteerd in een flinke verbetering van de jeugdhulp. Ook zijn er afspraken gemaakt om de jeugdhulp op lange termijn financieel houdbaar te houden.
Telegraaf 13.05.2019 Het kabinet waarschuwt opnieuw voor de stijgende zorguitgaven. Volgens zorgminister De Jonge zijn extra stappen om de betaalbaarheid in de hand te houden ’niet uit te sluiten’. Hij laat daarom in kaart brengen welke extra ingrepen er mogelijk zijn om betere grip te krijgen op de groei. Ook vraagt hij de Tweede Kamer om met eigen ideeën te komen.
Het huidige kabinet probeert de zorguitgaven, net als vorige kabinetten, te beperken. Dat gebeurt door afspraken te maken met bijvoorbeeld artsen en ziekenhuizen om de uitgavengroei te beperken. Ondanks dat zal er onder kabinet Rutte-III liefst 16,7 miljard euro extra vloeien naar de zorg.
Zorg grootste post kabinet
De netto zorguitgaven in Nederland zijn 71 miljard euro. Als eigen betalingen, jeugdzorg en wmo-zorg worden meegerekend, is dat zelfs 85 miljard euro. Daarmee is de zorg verreweg de grootste uitgavenpost van het kabinet. In de praktijk betekent het dat de gemiddelde volwassen Nederlander tegenwoordig via premie en belastingen jaarlijks zo’n 5490 euro aan de zorg betaalt.
Voorzien is dat deze uitgaven verder gaan groeien, meldt minister De Jonge (Volksgezondheid) aan de Tweede Kamer. Hij laat daarom in beeld brengen waar er in de toekomst op bezuinigd kan worden. Maar pijnlijke besluiten daarover zullen waarschijnlijk door een volgend kabinet genomen moeten worden. „Het kabinet zet stappen om maatregelen in kaart te brengen waarmee toekomstige uitdagingen voorzien kunnen worden van passende beleidsinzet”, laat de CDA-bewindsman weten.
Thuiswonende ouderen
Zo is er een commissie ingesteld die gaat kijken hoe de zorg voor thuiswonende ouderen in de toekomst op peil gehouden kan worden. Eind dit jaar zal die commissie verslag uitbrengen. De Sociaal Economische Raad (SER) is gevraagd om de gevolgen te verkennen van de stijgende zorgkosten voor de arbeidsmarkt en economie.
„Daarbij is de SER gevraagd zijn visie te geven op de grenzen waarbinnen de zorguitgaven zich kunnen ontwikkelen.” De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid moet in kaart brengen „welke inzichten ons op weg kunnen helpen naar beheersing van de zorguitgaven op lange termijn”, stelt De Jonge.
De zorgminister vraagt daarnaast politieke partijen om al hun ideeën voor het indammen van de zorgkosten op tafel te leggen en te laten doorrekenen door het Centraal Planbureau. „Het valt niet uit te sluiten dat er in de toekomst lastige keuzes gemaakt moeten worden. Lastige keuzes zijn echter makkelijker te nemen als we met meer zekerheid kunnen zeggen dat het ook verstandige keuzes zijn.”
De zorguitgaven zijn in Nederland, vergeleken met andere Europese landen, relatief hoog: 10,3 procent van het bruto binnenlands product ging in 2016 naar de gezondheidszorg; het EU-gemiddelde lag op 9,9 procent.Ⓒ ANP
Telegraaf 09.05.2019 Nederland behoort tot de EU-landen met relatief de hoogste zorguitgaven. Dat blijkt vandaag uit CBS-cijfers. Die komen uit op de Dag van Europa, waarmee de aanzet tot de oprichting van de voorloper van de Europese Unie in de jaren vijftig wordt gevierd.
In Nederland ging 10,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp) in 2016 naar de gezondheidszorg, terwijl het EU-gemiddelde op 9,9 procent lag. Alleen in Frankrijk, Duitsland, Zweden, Oostenrijk en Denemarken was dit aandeel hoger. „Die hoge uitgaven komen vooral door het grote stelsel aan langdurige zorg in Nederland”, legt hoogleraar gezondheidseconomie Wim Groot uit.
Verpleeghuizen
„Denk daarbij aan verpleeghuizen en aan ggz- of gehandicapteninstellingen. Ondanks de bezuinigingen zijn die instellingen nog altijd ruimer aanwezig dan in het buitenland. Tel daarbij het feit op dat arbeidskrachten in deze sector steeds schaarser en dus duurder worden. Daardoor betaalt de gewone Nederlander ook meer”, aldus Groot.
Behalve uitgebreide gezondheidsinstellingen kent ons land Europees gezien ook een hoge levensverwachting. In 2016 lag die op 81,7 jaar, terwijl het EU-gemiddelde precies 81 jaar was. Dat komt vooral door de Nederlandse mannen, van wie de levensverwachting met 80 bijna twee jaar boven het Europese gemiddelde lag.
De levensverwachting van vrouwen is met 83,2 vergelijkbaar met de EU. Nederlanders zijn dan ook tevredener. Ze geven hun leven een 7,7, tegenover gemiddeld een 7,1 in de EU.
Dat komt ook door de lage werkloosheid in 2017, die met 4,9 procent van de beroepsbevolking duidelijk onder het EU-gemiddelde van 7,6 lag. Op het gebied van jeugdwerkloosheid scoorden in 2017 alleen Duitsland en Tsjechië beter.
Wie wil internetten, moet ook in ons land zijn. Geen enkel EU-land is beter aangesloten. Maar liefst 98 procent van de Nederlandse huishoudens in 2018 was ermee verbonden, terwijl het EU-gemiddelde op 89 procent lag. Ook met het gebruik van mobiel internet scoorde Nederland samen met Zweden en Denemarken het hoogst.
Maar volgens het rapport doet Nederland het niet in elke sector even goed. Zo stootte ons land in 2017 gemiddeld 11,3 ton aan broeikasgassen uit per inwoner, ruim boven het EU-gemiddelde van 8,4 ton.
Dat is echter logisch te verklaren. In Nederland ligt het bbp per inwoner relatief hoog en juist die economie, met bedrijven, is verantwoordelijk voor een groot deel van de uitstoot. Van alle EU-landen wekt Nederland de minste duurzame energie op, met een aandeel van 6,6 procent. Zweden is koploper met 54,5 procent.
Toch bezitten Nederlanders relatief weinig auto’s per inwoner, vergeleken met andere EU-landen. Begin 2017 stonden er in ons land ruim acht miljoen personenauto’s geregistreerd, wat neerkomt op 481 per duizend inwoners. Gemiddeld ligt dat aantal in EU-landen op 505. Luxemburg is koploper met 662 auto’s per duizend inwoners.
Volgens Tom Huyskens van branchevereniging Bovag komt het bescheiden autobezit in Nederland vooral door de kleine afstanden. „Daardoor hebben we de auto minder nodig dan in Duitsland of Spanje. Ook zijn we een echt fietsland met zo’n twintig miljoen rijwielen. We pakken de fiets vaak net zo snel voor een boodschap als de auto.”
BB 08.05.2019 Het kabinet maakt dit jaar ruim 300 miljoen euro vrij voor de jeugdhulp. Daarna wordt er enkele jaren 200 miljoen euro opgeplust. Dat meldt het ANP op basis van bronnen in Den Haag. De woordvoerder van minister De Jonge (VWS) wil het bericht bevestigen noch ontkennen.
‘De gesprekken met de VNG zijn nog bezig’, laat de woordvoerder desgevraagd weten. Eerder liet minister De Jonge weten later deze maand bekend te maken of en hoeveel extra geld het kabinet vrijmaakt voor de tekorten op de jeugdhulp. ‘Daar moeten we op wachten’, aldus de woordvoerder.
Te weinig
Recent meldde ook De Telegraaf dat het kabinet dergelijke bedragen zou willen vrijmaken, eveneens op basis van Haagse bronnen. Als de berichten kloppen, is het op voorhand al duidelijk dat de 300 miljoen euro te weinig is. Woensdagochtend stelde VNG-vice-voorzitter Hubert Bruls dat er 490 miljoen euro nodig is om de financiële nood van gemeenten in de jeugdhulp te lenigen. Dat deed hij in het Radio 1 journaal.
Stijgende zorgvraag
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft woensdag in een open brief het kabinet gedreigd de jeugdhulptaken terug te geven, als het kabinet niet bereid is gemeenten ‘voldoende tegemoet te komen’. In die brief werd geen concreet bedrag genoemd. Die oproep wordt gesteund door de Branches Gespecialiseerde Zorg voor Jeugd (BGZJ). Ook de bonden willen dat het rijk honderden miljoenen euro’s extra vrijmaakt.
Zij vinden echter dat dit geld niet alleen moet worden gebruikt om de tekorten bij gemeenten te dekken. Uit een inventarisatie van Binnenlands Bestuur onder 20 gemeenten blijkt dat gemeenten tussen de 5 en bijna 30 procent tekortkomen op hun jeugdhulpbudget ten opzichte van het rijksbudget. Stijging van het aantal jongeren in jeugdhulp en de toegenomen complexiteit van zorg zijn, naast de tekortschietende rijksbudgetten, onder meer oorzaken van de oplopende tekorten.
Lees meer over de oorzaken en tekorten in de jeugdhulp, en de manieren waarop gemeenten de tekorten dekken, in Binnenlands Bestuur nummer 9, dat vrijdag verschijnt. (inlog)
NOS 08.05.2019 De gemeenten krijgen er honderden miljoenen bij voor de jeugdzorg. Volgens Haagse bronnen trekt het kabinet daar dit jaar 350 miljoen euro voor uit en in de drie jaar daarna nog eens 190 miljoen per jaar.
De gemeenten luidden vandaag de noodklok. Ze dreigden hun taken in de jeugdzorg aan het Rijk terug te geven, omdat het kabinet volgens hen te weinig geld beschikbaar stelt om de taken goed uit te voeren.
Naar verluidt zijn over de extra middelen al eerder afspraken gemaakt, maar die zijn nog niet gepresenteerd.
De Jonge wilde er vandaag alleen over kwijt dat de financiële tekorten van de gemeenten voor het uitvoeren van de jeugdzorg de “nadrukkelijke aandacht van het kabinet hebben” en dat hij er met de gemeenten over praat. “Maar de opdracht om de zorg aan onze kwetsbare jongeren te verbeteren is breder dan geld alleen. Ook in de regie, sturing en samenwerking aan de kant van gemeenten is veel ruimte voor verbetering; het is én én”, voegde hij eraan toe.
AD 08.05.2019 Het kabinet trekt honderden miljoenen extra uit voor jeugdzorg. Daarmee komt het tegemoet aan de klacht van gemeenten dat zij te weinig geld hebben voor hulp aan jongeren met psychische of gedragsproblemen. Dat staat in de Voorjaarsnota die later deze maand openbaar wordt, bevestigen bronnen in Den Haag.
Dit jaar nog gaat er 350 miljoen euro extra naar de gemeenten. In de drie jaar daarna telkens 190 miljoen euro, zo is er afgesproken in het kabinet. Met dat bedrag van 920 miljoen euro in totaal kunnen de gemeenten de tekorten wegwerken die zij hebben. Vanochtend nog dreigden gemeenten deze taak terug te leggen op het bordje van het Rijk, omdat ze er te veel geld op toe moeten leggen waardoor ze moeten bezuinigen op allerlei lokale voorzieningen.
Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk geworden voor de jeugdzorg. Wel bezuinigde het toenmalige kabinet op het budget voor hulpverlening. Sinds gemeenten de taak op hun bordje kregen, is dat budget met 450 miljoen euro gekrompen. De problemen werden nog eens extra groot, doordat tegelijkertijd steeds meer jongeren een beroep doen op jeugdzorg. Van alle jongeren tot 23 jaar kregen er vorig jaar 428.000 hulp via de jeugdzorg. Dat is een stijging van 13 procent sinds de reorganisatie in 2015.
Meer geld
,,Op deze manier kunnen wij onze bewoners niet meer geven waar ze recht op hebben,’’ zei Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen vanochtend namens alle gemeenten in een open brief aan het kabinet. De roep om meer geld klinkt echter al langer. Achter de schermen is wekenlang gesteggeld tussen verantwoordelijk minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) en Wopke Hoekstra (Financiën).
Het bedrag dat nu is uitgetrokken moet volgens de ministers genoeg zijn om iedereen die nu jeugdzorg aanvraagt ook te kunnen helpen en de achterstanden weg te werken.
BB 08.05.2019 Het regent de afgelopen weken tekorten op de jeugdhulp. De ene na de andere gemeente meldt zich met (forse) rode cijfers. De tekorten variëren van vijf tot bijna dertig procent ten opzichte van het rijksbudget.
De oorzaken van de tekorten zijn divers, maar de tekortschietende rijksbudgetten worden als belangrijkste oorzaak genoemd. Iedereen hoopt op extra geld uit ‘Den Haag’. Of dat er komt, en hoeveel, wordt pas eind deze maand duidelijk, als de Voorjaarsnota van het kabinet verschijnt.
Oorzaken
Aan twaalf gemeenten – uit elke provincie een, groot en klein – vroeg Binnenlands Bestuur naar de tekorten over 2018, de oorzaken, oplossingsrichtingen en de verwachting voor dit jaar. Een grove berekening leert dat alleen al deze twintig gemeenten (Tilburg sprak namens Hart van Brabant, waarin negen gemeenten zijn vertegenwoordigd) samen vorig jaar een tekort op de jeugdhulp hadden van ruim 61 miljoen euro.
Bij extrapolatie van dat bedrag kom je uit op een landelijk tekort van ruim 1,2 miljard euro. Uit een eerdere analyse van de jaarrekeningen in opdracht van Divosa bleek al dat gemeenten over 2017 605 miljoen euro meer aan jeugdhulp hebben uitgegeven dan begroot. De gemeentelijke jaarrekeningen over 2018 zijn nog niet allemaal af, maar stuk voor stuk geven de door Binnenlands Bestuur benaderde gemeenten (veel) meer uit dan het rijksbudget voor de uitvoering van de Jeugdwet.
Toename complexiteit
De tekortschietende rijksmiddelen speelt alle gemeenten parten. Ook de toename van het aantal jongeren dat jeugdhulp krijgt, is mede debet aan de tekorten. Daarnaast is sprake van een toename van de intensiteit van hulptrajecten en toenemende complexiteit van zorgvragen, zo stellen gemeenten.
Enkele gemeenten stellen dat er steeds minder kinderen vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) worden gefinancierd ‘waardoor deze dure zorg ten laste van de gemeente komt’, zo laat Emmen weten. Het dichtbij organiseren van jeugdhulp en daarmee samenhangend de vroegsignalering worden eveneens als oorzaken van de tekorten genoemd.
De openeinderegeling met begrensde (rijks) budgetten is een andere oorzaak, stelt Delfzijl. Gemeenten hebben een wettelijke zorgplicht, dus nee zeggen is geen optie.
Afschalen zorg
Gemeenten vangen de tekorten met een keur aan maatregelen op, zo leert de inventarisatie. Het ophogen van het jeugdhulpbudget uit eigen middelen, bezuinigingen (zowel binnen als buiten het sociaal domein), bijpassen uit de reserves, verhoging van gemeentelijke tarieven (ozb en parkeertarieven) en hervormingen/aanscherpingen van jeugdhulp(beleid) zijn de belangrijkste ingrediënten.
Vaak wordt een combinatie van maatregelen doorgevoerd. Ook duiken diverse gemeenten dieper in het aanbod en de declaraties van zorgaanbieders. Daarbij wordt onder meer gekeken of er niet onnodig zware zorg wordt ingezet en wordt in de gaten gehouden of eenmaal ingezette zorg tijdig wordt afgeschaald of beëindigd.
Preventie
Veel van de benaderde gemeenten verwachten ook over 2019 een tekort op de jeugdhulp. Zij willen – en hopen – dat het rijk met fors extra, structureel, geld over de brug komt. Een aantal gemeenten vindt het lastig om een prognose te geven, een enkeling verwacht over 2019 geen tekort meer te hoeven noteren.
Gemeenten zelf zitten ook niet stil. Er worden analyses gemaakt naar de stijgende kosten, er worden plannen gemaakt om de jeugdhulp slimmer, beter en goedkoper te maken en er wordt nog meer op preventie ingezet. Maar ook wordt bezuinigd, de ozb verhoogd en investeringen in voorzieningen (zoals in sport en onderhoud van wegen) in de ijskast gezet.
Onhoudbaar
‘Het rijk moet inzien dat het rijksbudget omhoog moet’, benadrukt wethouder Berry van Rijswijk (Sittard-Geleen, jeugd). ‘We willen de taken graag houden, maar er moet boter bij de vis komen.’ Zijn gemeente verwacht komend jaar opnieuw fors in de rode cijfers te duiken: 6 miljoen euro ten opzichte van het rijksbudget.
Over 2018 noteerde de gemeente een tekort van 6,2 miljoen ten opzichte van het rijksbudget. Dronten verwacht over dit jaar een veel groter tekort dan over 2018: 3,6 miljoen euro; bijna 38 procent ten opzichte van het rijksbudget. ‘Omdat het tekort structureel is, verwachten wij dat het rijk ook aan de inkomstenkant maatregelen gaat treffen’, stelt Dronten. Dalfsen schat het tekort over 2019 minimaal even hoog in als over 2018 (7 ton, een ‘immens bedrag’, aldus wethouder Jan Uitslag, jeugd).
Het rijk moet structureel met honderden miljoenen over de brug komen, vindt hij. ‘De tekorten zijn onhoudbaar.’ Een eenmalige injectie zet geen zoden aan de dijk. ‘De oorzaken van de tekorten, zoals meer kinderen in jeugdhulp en de toenemende kosten per kind – laten zich niet makkelijk ombuigen.’
NU 08.05.2019 De extra kosten die ontstaan door de toenemende vraag naar jeugdhulp en psychische zorg voor kwetsbare burgers mogen niet meer verhaald worden op Nederlandse gemeenten, schrijft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) woensdag in een paginagrote open brief in het Algemeen Dagblad (AD).
Als dat niet kan, dan wil de koepelorganisatie de gedecentraliseerde taken weer bij het Rijk leggen. Sinds 2015 ligt de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg bij gemeenten. Volgens de VNG is het onzeker of gemeenten zonder extra geld nog volwaardige hulp kunnen bieden.
Volgens VNG zijn lokale overheden al jaren met het kabinet in gesprek over de tekorten in de jeugdzorg, maar leiden die gesprekken nergens toe. Volgens VNG-vicevoorzitter Hubert Bruls, tevens burgemeester van Nijmegen, moet er op korte termijn geld bij. “Het water staat ons aan de lippen”, aldus Bruls.
De VNG waarschuwt dat er bezuinigd moet worden als er niet op korte termijn extra geld beschikbaar is. “Denk aan meer overlast in de wijken, het sluiten van bibliotheken, sportcomplexen of andere voorzieningen, het uitstellen van onderhoud en langere wachtlijsten in de jeugdzorg.”
Een op de tien jongeren krijgt jeugdzorg
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bracht anderhalve week geleden cijfers naar buiten waaruit blijkt dat vorig jaar een op de tien jongeren met jeugdzorg te maken kreeg. Het gaat om zo’n 428.000 individuen. In 2015 waren dat er nog zo’n 380.000.
Volgens Bruls zijn de budgetten van de gemeenten niet meegegroeid met het aantal jongeren dat behoefte heeft aan jeugdzorg. In 2017 gaven gemeenten 605 miljoen euro uit aan hulp voor jongeren. In 2018 moest drie kwart van de gemeenten het budget opnieuw opschroeven.
Het kabinet reserveerde in de Voorjaarsnota al extra geld voor de jeugdhulp, maar volgens Bruls is het “substantieel minder” dan de gevraagde 490 miljoen euro. Daarnaast wil hij een structurele bijdrage, waar het nu om een eenmalig bedrag gaat.
Telegraaf 08.05.2019 Gemeenten weigeren nog langer op te draaien voor de extra kosten die zij maken voor de toenemende vraag naar de jeugdhulp en psychische zorg voor kwetsbare burgers. In een open brief in het AD overweegt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) afstand te doen van de taken die de gemeenten van het Rijk hebben overgenomen.
„Als het kabinet niet bereid is om gemeenten voldoende tegemoet te komen, is het de vraag of wij onze inwoners kunnen geven waar zij recht op hebben. In uw belang moeten wij dan serieus overwegen of wij de gedecentraliseerde taken weer bij het Rijk terugleggen”, staat in de brief.
De gemeenten benadrukken dat ze deze verregaande stap niet zomaar zullen nemen. „We willen onze jeugd niet in de steek laten. Als er geen compensatie komt, moeten gemeenten bezuinigen”, meldt de VNG in de open brief. „Dat heeft ongewenste gevolgen.”
FNV Zorg & Welzijn laat weten positief verrast te zijn door de „stevige woorden” van de VNG. De bond wijst erop dat als er geld bijkomt dit wel op de goede plek moet terechtkomen. „Geld voor jeugdzorg moet naar jeugdzorg”, zegt bestuurder Maaike van der Aar. „Het mag niet wegvloeien in de tekorten van de gemeenten.”
Ultimatum
Op 18 april hebben FNV Zorg & Welzijn en CNV Zorg & Welzijn een ultimatum gestuurd naar minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid). De bonden willen dat in de jeugdzorg verantwoord kan worden gewerkt met passende arbeidsvoorwaarden. De vakbonden eisen dat een bezuiniging van 450 miljoen euro op jeugdzorg wordt teruggedraaid en dat er 300 miljoen euro komt voor de toename van de vraag naar jeugdzorg.
AD 08.05.2019 Als het kabinet niet voldoende extra geld geeft om de lokale jeugdhulp en psychische zorg aan kwetsbare burgers van te betalen, kan het ervan komen dat gemeenten deze taken moeten afstoten. Dat stellen ze in een open brief.
Gemeentekoepel VNG schrijft in de brief aan alle inwoners, die vandaag in deze krant staat: ,,Als het kabinet niet bereid is om gemeenten voldoende tegemoet te komen, is het de vraag of wij onze inwoners kunnen geven waar zij recht op hebben. In uw belang moeten wij dan serieus overwegen of wij de gedecentraliseerde taken weer bij het Rijk terugleggen.”
De gemeenten benadrukken dat ze deze verregaande stap niet lichtvaardig zullen nemen. ,,We willen onze jeugd niet in de steek laten.” Maar de lokale overheden zijn al jaren tevergeefs in gesprek met het kabinet over de tekorten in de jeugdzorg en hulp aan psychisch kwetsbare inwoners.
We hebben de afgelopen jaren zo goed ons best gedaan, maar het water staat ons aan de lippen en er moet substantieel geld bij, aldus Hubert Bruls, vicevoorzitter VNG.
,,Ik had nooit gedacht dat we deze brief ooit zouden schrijven en de rillingen lopen nu weer over mijn rug”, zegt vicevoorzitter Hubert Bruls van de VNG in een toelichting. Hij is tevens burgemeester van Nijmegen. ,,We hebben de afgelopen jaren zo goed ons best gedaan, maar het water staat ons aan de lippen en er moet substantieel geld bij.”
De afgelopen weken bleek uit verschillende onderzoeken dat gemiddeld één op de tien jongeren momenteel jeugdzorg ontvangt. Sinds de gemeenten in 2015 die handschoen oppakten, is hun aantal met ruim 12 procent gestegen tot 428.000. De vraag is vooral toegenomen op plekken waar het aantal jongeren relatief sterk stijgt, veel jongeren wonen met een niet-westerse migratieachtergrond en de jeugd afkomstig is uit arme of eenoudergezinnen.
De budgetten zijn echter niet meegegroeid. Sterker nog: een aantal gemeenten zag hun inkomsten vanuit het Rijk voor de jeugd de laatste twee jaar teruglopen met meer dan 20 procent, doordat een nieuw model om het geld te verdelen in hun nadeel uitviel. Besparingen dichten dat gat bij lange na niet. Veel gemeenten halen nu geld elders weg of teren in op hun reserves, maar bestuurders geven aan dat deze situatie niet kan voortduren.
Ongewenste gevolgen
Het budget is nu niet altijd toereikend. We moeten kijken welke financiële maatregelen er nodig zijn, aldus Minister De Jonge, Volksgezondheid.
,,Als er geen compensatie komt, moeten gemeenten bezuinigen”, meldt de VNG verder in de open brief. ,,Dat heeft ongewenste gevolgen. Denk aan wachtlijsten in de jeugdzorg, overlast in wijken, uitstellen van onderhoud, verhoging van de OZB, bezuinigingen op cultuur en sluiting van bibliotheken, sportcomplexen of andere voorzieningen.”
Het kabinet heeft in de Voorjaarsnota extra geld gereserveerd voor de jeugdhulp, nu is bewezen dat de tekorten waar gemeenten al jaren over klagen ook echt landelijk bestaan en steeds nijpender worden. Hoeveel de gemeenten erbij krijgen, wordt officieel met Prinsjesdag bekendgemaakt.
Maar volgens Bruls, die namens de VNG intensief met het ministerie onderhandelt, gaat het om ‘substantieel minder’ dan de gevraagde 490 miljoen euro en ook nog eens slechts om een eenmalig bedrag. ,,Terwijl we een structurele bijdrage nodig hebben. Die meerjarige oplossing moet er echt komen, anders kunnen we de klus niet klaren.”
Fikse financiële tekorten
Minister De Jonge (Volksgezondheid) zei recent ook nog met de gemeenten in gesprek te zijn over de fikse financiële tekorten. ,,Het budget is nu niet altijd toereikend. We moeten kijken welke financiële maatregelen er nodig zijn. Maar ook wat er breder nodig is om de jeugdzorg te verbeteren.”
De FNV reageert verheugd op de houding van de VNG. Maaike van der Aar, bestuurder FNV Zorg & Welzijn: ,,We zijn positief verrast door de stevige woorden die de VNG gebruikt. Het is nu 3-0 voor goede jeugdzorg. Onze jeugdzorgwerkers voeren al tijden actie en inmiddels hebben werkgevers zich openlijk aangesloten bij onze acties. Nu de VNG de druk nog verder opvoert, kan minister Hugo de Jonge er niet meer omheen. Er moet nú structureel geld bij.”
Eerder stelde de vakbeweging al een ultimatum aan minister De Jonge. De bonden eisen een structureel budget van 750 miljoen euro en een eenmalige investering van 200 miljoen euro voor een arbeidsmarktfonds. Dit geld moet direct gestort worden aan werkgevers en werknemers. Gaat de minister niet voor 1 juni akkoord, dan volgen er acties.
NOS 08.05.2019 De Nederlandse gemeenten dreigen hun taken in de jeugdzorg aan het Rijk terug te geven, omdat het kabinet volgens hen te weinig geld beschikbaar stelt om die taken goed uit te voeren. Volgens vicevoorzitter Bruls van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) willen ze 490 miljoen euro extra van de regering.
“Als het kabinet niet bereid is om gemeenten voldoende tegemoet te komen, is het de vraag of wij onze inwoners kunnen geven waar ze recht op hebben”, schrijft de VNG in een brief aan alle Nederlanders. “In uw belang moeten wij dan serieus overwegen of wij de gedecentraliseerde taken weer bij het Rijk terugleggen.”
Gaat niet meer
In 2015 namen de gemeenten taken op het gebied van zorg en jeugd van het Rijk over, omdat zij meer maatwerk zouden kunnen leveren. Tegelijkertijd ging het budget voor deze taken met 450 miljoen euro omlaag.
In de jaren daarna groeide de vraag naar jeugdzorg, zonder dat het kabinet extra geld beschikbaar stelde. Ze moesten op allerlei terreinen bezuinigen of de lasten verhogen om de toenemende uitgaven op te vangen.
Tot aan de lippen
“Dan komt er een moment dat je tegen het kabinet moet zeggen, zo gaat dat niet meer”, zei VNG-voorzitter Bruls in het NOS Radio 1 Journaal. Hij benadrukt dat het voor de gemeenten zeer ongebruikelijk is om met een open brief bij het kabinet aan te kloppen. “Dat geeft ook wel aan dat we echt vinden dat het water ons tot aan de lippen is gestegen.”
Minister De Jonge van Volksgezondheid erkent de problemen van de gemeenten en voert achter de schermen overleg met minister Hoekstra van Financiën, zei politiek verslaggever Wilco Boom. “De verwachting is dat er binnen enkele weken een besluit komt dat de gemeenten meer gaat opleveren. Of dat de gevraagde 490 miljoen wordt, is op dit moment echt nog niet te zeggen.”
Boom denkt niet dat de gemeenten echt van plan zijn om de jeugdzorg terug te geven aan het kabinet. “Gemeenten hebben de wettelijke taak om die taken uit te voeren, dus dat zij die taak zo maar over de schutting teruggooien naar het Rijk lijkt me onhaalbaar.”
Het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam heeft per direct de afdeling spoedeisende hulp gesloten. Dat zei Mariska Tichem, voorzitter van de raad van bestuur van MC Slotervaart, tijdens een persconferentie. Aanleiding zijn de financiële problemen waarin het ziekenhuis verkeert.
Deze maatregel geldt niet voor MC IJsselmeerziekenhuizen (met vestigingen in Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk), dat samen met MC Slotervaart uitstel van betaling heeft aangevraagd. Volgens bestuursvoorzitter Sjoerd de Blok moet dat wel omdat er anders geen eerste hulp in de nabije omgeving te vinden is.
De IJsselmeerziekenhuizen, met vestigingen in Lelystad, Emmeloord, Urk en Dronten, zijn vanochtend failliet verklaard. Ook het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam is failliet
In de IJsselmeerziekenhuizen liggen nog zo’n 80 à 85 mensen. In het Slotervaartziekenhuis lagen gisteren nog 74 mensen, die uiterlijk morgen om 15.00 uur naar andere ziekenhuizen zijn verplaatst
De zorgverzekeraars hebben een boedelkrediet afgegeven voor het afbouwen van de zorg
De Tweede Kamer komt niet terug van reces om te debatteren over het faillissement
AD 26.10.2018
Hoe het zover is gekomen is nog onduidelijk, maar het failliete MC IJsselmeerziekenhuizen stond flink in de rode cijfers .
Het failliete MC IJsselmeerziekenhuizen heeft een totale schuld openstaan van meer dan 50 miljoen euro. Ruim 500 schuldeisers hebben zich gemeld. De grootste schuldeiser is de bank ING.
Dat blijkt uit het eerste openbare faillissementsverslag. Het onderzoek van de curatoren naar de oorzaken van het faillissement is nog bezig. De uitkomsten van dat onderzoek zullen in volgende verslagen aan bod komen.
Een andere grote schuldeiser die de curatoren noemen is de stichting Waarborgfonds voor de Zorgsector (WfZ). Ook is het ziekenhuis nog vier miljoen euro aan loon- en inkomstenbelasting verschuldigd.
AD 31.10.2018
Overname
Er is een serieuze overnamekandidaat voor MC IJsselmeerziekenhuizen’, zegt voorzitter Cees de Bruin van de cliëntenraad. Dinsdag werd bekend dat MC IJsselmeerziekenhuizen samen met het MC Slotervaart in Amsterdam uitstel van betaling hebben aangevraagd, vaak een voorbode van een faillissement.
AD 24.10.2018
Faillissement
De gemeenteraad van Lelystad vreest dat sluiting van het ziekenhuis ertoe leidt dat mensen verder dan 45 minuten van een ziekenhuis komen te wonen. Wettelijk is vastgelegd dat iedere Nederlander binnen drie kwartier op een spoedeisende hulp moet kunnen zijn.
Minister Bruins voor Medische Zorg schreef dinsdag aan de Tweede Kamer dat het sluiten van de locaties in Flevoland voor wat die norm betreft geen gevolgen heeft.
Eerder vandaag werd bekend dat de afdelingen verloskunde en kindergeneeskunde van MC IJsselmeerziekenhuizen per direct zijn gesloten. Ook hebben uitzendbureaus en detacheerders vandaag hun verpleegkundigen teruggetrokken, aldus deactuelesituatie !!
Telegraaf 16.05.2020
Telegraaf 18.12.2019
Telegraaf 24.10.2018
Medewerkers en patiënten van de ziekenhuizen zijn vandaag op de hoogte gebracht van de actuele situatie. ,,Een faillissementis op korte termijn onafwendbaar”, zo vreest Tichem. Ze verwacht dat hier snel meer duidelijkheid over is. Het MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen hebben inmiddels uitstel van betaling gekregen.
Tichem sprak van een ,,ontzettend slecht bericht” voor de ruim tweeduizend medewerkers in de ziekenhuizen. Volgens haar gaan wel alle geplande behandelingen en afspraken die patiënten hebben staan door. ,,De patiëntenzorg blijft op dit moment gegarandeerd”, verzekerde zij. Door het uitstel van betaling is volgens haar sprake van een ,,buitengewoon onzekere situatie”.
Op dit moment zijn in het Slotervaartziekenhuis 150 bedden bezet. In de IJsselmeerziekenhuizen liggen zo’n tweehonderd patiënten. Volgens Sjoerd de Blok, voorzitter van de raad van bestuur van MC IJsselmeerziekenhuizen, werkt het personeel de komende tijd gewoon door. ,,We gaan gewoon door, onze hardwerkende verpleegkundigen en artsen zullen tot de dag dat er meer duidelijk is, strijden voor kwalitatieve patiëntenzorg.’’
Telegraaf 26.10.2018
Het is onduidelijk of ze hun salarissen, die deze week zouden worden uitbetaald, krijgen. De medewerkers die in dienst zijn, kunnen terecht bij het UWV. Maar voor de medewerkers die extern worden ingehuurd, waar vooral bij het Slotervaartziekenhuis sprake van is, geldt dat niet.
Op de vraag of die mensen nog wel komen werken nu ze geen zich hebben op betaling, antwoordde Tichem dat ze later op de dag in gesprek gaat met de bewindvoerder om voor hen een oplossing te vinden.
Financiële problemen
Beide ziekenhuizen hadden te maken met een te laag aantal patiënten ten opzichte van het aantal medewerkers. Met name de personeelstekorten en daardoor de hoge kosten van de externe inhuur leidden tot problemen. Voor de IJsselmeerziekenhuizen komt daar nog bij dat er te weinig mensen in het verzorgingsgebied in Flevoland wonen, zo’n 180.000.
AD 03.11.2018
AD 03.11.2018
Zorgverzekeraar Zilveren Kruis en de meeste andere zorgverzekeraars stoppen met de financiering, aldus de woordvoerder. ,,In de afgelopen dagen is gebleken dat de verzekeraars geen vertrouwen meer hebben in een gezonde financiële toekomst.”
Volgens zorgverzekeraar Zilveren Kruiswas de financiële situatie van de MC Groep, waar het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland onder vallen, slechter dan verwacht. Toen de noodlijdende ziekenhuisgroep recent om extra financiering vroeg, heeft Zilveren Kruis dat afgewezen.
AD 26.10.2018
Onrust
Eind juli stapte de voorzitter van de raad van bestuur van de ziekenhuizen, Willem de Boer, al op. Zijn vertrek volgde op onrust onder het medisch personeel van het ziekenhuis. Artsen hadden in een brief het vertrouwen in het bestuur opgezegd. Ze zeiden toen al dat ze vreesden voor een faillissement.
Telegraaf 27.06.2019
Telegraaf 25.06.2019
De MC-groep, waar Willem de Boer eigenaar van is, nam de IJsselmeerziekenhuizen in 2009 over, na een nogal turbulente reddingsoperatie. De groep nam in 2013 ook het verliesmakende Slotervaartziekenhuis over. In september werd de zorggroep onder verscherpt toezicht gesteld.
Het was al bekend dat de MC Groep in zwaar financieel weer verkeert. Volgens de bestuurders zijn de financiële problemen vooral veroorzaakt doordat de ziekenhuizen duur personeel hebben moeten inhuren.
Begin september werden de drie ziekenhuizen in Flevoland door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd onder verscherpt toezicht geplaatst, omdat er zorgen waren over de kwaliteit en veiligheid van de zorg.
Het bedrijf verzekert na de bekendmaking dat er surseance is aangevraagd dat de patiëntenzorg is gegarandeerd. De patiënten die op dit moment worden behandeld, krijgen adequate zorg, staat in de persverklaring.
Telegraaf 26.10.2018
Wat is er de afgelopen twee dagen gebeurd?
Operatiekamers zijn dicht, ingehuurd personeel blijft weg, patiënten zijn ontredderd. In de ziekenhuizen MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen, waar een faillissement dreigt, heerst chaos. Het noodlijdende MC Slotervaart besloot woensdag om geen nieuwe patiënten meer op te nemen.
Als je kunt kiezen, werk je natuurlijk in een ziekenhuis waar geen gedoe is, aldus Wim Groot, Gezondheidseconoom .
Medisch Centrum Slotervaart in Amsterdam en de IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad, Dronten en Emmeloord, allen van dezelfde commerciële ondernemer Loek Winter, hebben afgelopen dinsdag uitstel van betaling aangevraagd.
Zorgverzekeraar Zilveren Kruis en de meeste andere zorgverzekeraars stoppen met de financiering, waardoor de zogeheten MC Groep niet langer zijn leveranciers en ruim tweeduizend personeelsleden kan betalen.
Telegraaf 03.11.2018
Dezelfde dag sloot het Slotervaartziekenhuis de spoedeisende hulp. Inmiddels zijn ook patiënten op de intensive care overgebracht naar andere ziekenhuizen in Amsterdam, is er een patiëntenstop afgekondigd en wordt er alleen nog bij spoed geopereerd. Alleen al deze week zijn dertig maagverkleiningsoperaties afgezegd vanwege gesloten operatiekamers.
Ook in de IJsselmeerziekenhuizen worden afdelingen gesloten en alleen bij spoed geopereerd. Zwangere vrouwen en langdurig zieke kinderen worden overgeplaatst naar andere ziekenhuizen. De poliklinische apotheek kan niet alle medicatie meer leveren.
In de IJsselmeerziekenhuizen hebben twee uitzendbureaus hun verpleegkundigen teruggetrokken. Op de gesloten afdelingen na is er nog voldoende personeel over, zegt een woordvoerder van MC Groep. Volgens zorgondernemer Winter worden zijn ziekenhuizen ‘in één klap geslachtofferd’ door de verzekeraars.
Hij zou hen hebben gevraagd om de declaraties die binnenkomen sneller te betalen. Ook roept hij al langer dat de tarieven die zij uitkeren, veel te laag zijn. Zilveren Kruis zegt echter dat zijn MC Groep opnieuw om extra geld vroeg. De maat was vol.
Dat is lastig te zeggen. Duidelijk is dat de MC Groep geld nodig had en snel. De ziekenhuizen zakten de afgelopen jaren steeds verder weg in de verliezen. Dit kwam door slecht bestuur – voormalig directeur Aysel Erbudak wordt nog altijd verdacht van financieel gesjoemel – en door een enorm personeelstekort waardoor dure flexkrachten moesten worden ingehuurd.
AD 08.11.2018
Ook de kwaliteit van zorg liet de afgelopen jaren geregeld te wensen over. Vorig jaar moesten de operatiekamers van het Slotervaart onder druk van de zorginspectie worden vernieuwd. En afgelopen september kwamen de IJsselmeerziekenhuizen onder verscherpt toezicht van de inspectie vanwege de bestuurlijke onrust.
AD 07.02.2019
Kortom, het gaat om twee zwakke zorginstellingen, vat gezondheidseconoom Wim Groot samen. ,,Om al deze redenen mijden patiënten de ziekenhuizen. Ook huisartsen verwijzen door naar andere ziekenhuizen. Dat zorgt voor lege bedden, waardoor MC Groep veel inkomsten misloopt. Ook veel vast personeel is weggelopen. Als je kunt kiezen, werk je natuurlijk in een ziekenhuis waar geen gedoe is.’’
AD 27.10.2018
AD 27.10.2018
Kan een ziekenhuis zomaar worden gesloten?
Het gebeurt zelden, maar het kan zeker, zegt Wim Groot. Zo ging vijf jaar geleden het Ruwaard van Puttenziekenhuis in Spijkenisse bankroet. Het ziekenhuis raakte in opspraak door een onverklaarbaar hoog sterftecijfer op de cardiologie-afdeling en had eveneens grote financiële problemen.
AD 22.11.2018
Waar moeten al die patiënten straks naartoe?
Naar de ziekenhuizen in de buurt. Zeker in Amsterdam zijn er voldoende alternatieven, zegt Groot. ,,Er voltrekt zich geen ramp wanneer de MC Groep failliet gaat.’’ Toch verwacht de econoom niet dat het zo’n vaart loopt. ,,Stel dat het faillissement morgen wordt afgekondigd door de rechtbank, dan moet alle zorg per direct worden stilgelegd.
Patiënten moeten direct vertrekken, maar waar naartoe? Ik verwacht eerder dat dit besluit nog een paar weken wordt uitgesteld, zodat de bewindvoerders op zoek kunnen naar overnamepartners.’’ Dat gebeurde in 2013 ook bij het Ruwaard van Putten. Drie ziekenhuizen in de regio namen de zorg over.
Groot verwacht dat de spoedeisende hulp in het Slotervaartziekenhuis gesloten zal blijven – ‘dat vangen de omliggende ziekenhuizen op’ – maar het gebouw zal worden gebruikt voor dagbehandeling en huidige specialismes als neurochirurgie en bariatrie (obesitaschirurgie). ,,De operatiekamers zijn net vernieuwd, zonde om die weer af te breken.’’
De gezondheidseconoom verwacht ook dat de vestiging in Lelystad openblijft, onder een andere naam. Al was het maar om de chronische patiënten die bijvoorbeeld wekelijks een nierdialyse nodig hebben de lange reistijden naar Zwolle of Almere te besparen.
AD 25.10.2018
Het is geen snoepjesfabriek die wordt gesloten, honderden patiënten blijven ontredderd achter, aldus Maurits de Brauw, Obesitaschirurg .
Wat moet je doen als je nog op een operatie of chemo wacht?
Bel je zorgverzekeraar of huisarts en vraag advies. Zeker mensen die binnen nu en twee weken een behandeling of operatie in hun agenda hebben staan. Het is namelijk maar de vraag of er nog genoeg personeel zal zijn, zegt Groot.
De vaste medewerkers krijgen hun loon – weliswaar later – via het UWV, maar uitzendkrachten hebben nog geen zekerheid. Er wordt aan een regeling gewerkt. Of de medisch specialisten blijven of het zinkend schip snel verlaten is nog onduidelijk.
Gisteren ging obesitaschirurg Maurits de Brauw zoals altijd naar zijn werk in het Slotervaartziekenhuis, maar het was complete chaos, vertelt hij. ,,We hebben dertig maagverkleiningsoperaties moeten afzeggen voor deze week, en waarschijnlijk zal het komende week om eenzelfde aantal gaan.
De patiënten reageerden heel gelaten. ‘Dat mij dit nu moet overkomen, we kijken hier al zolang naar uit’ zeiden ze.’’ Ook kijkoperaties voor galstenen of buikklachten, mag hij niet uitvoeren. ,,Bizar. Ik moet ze naar andere ziekenhuizen sturen, die onze documentatie niet hebben.’’ Met bijna 1100 maagverkleiningen in 2017 en jaarlijks 7000 patiënten leidt het Slotervaart de grootste obsitaskliniek van het land.
AD 30.10.2018
AD 30.10.2018
AD 30.10.2018
De Brauw houdt komende dagen alleen poli-spreekuren. ,,We zitten nu in de bizarre situatie dat ik patiënten moet goedkeuren voor hun operatie, maar erbij moet zeggen dat het onzeker is of ze in ons ziekenhuis geholpen worden.’’ Er zijn in het land zestien andere ziekenhuizen waar obesitaschirurgie plaatsvindt. ,,Maar die kunnen onze capaciteit niet aan.
AD 01.11.2018
Het gaat hier niet om een snoepjesfabriek die wordt gesloten, maar om honderden patiënten die ontredderd achterblijven.’’ Enerzijds legt hij de fout bij het bestuur ‘dat zeer slecht gefunctioneerd heeft’, anderzijds bij de verzekeraars die te hard hebben ingegrepen. ,,Schandalig hoe ze plots de stekker eruit trekken. Had ons een half jaar de tijd gegeven om patiënten elders onder te brengen.’’
CDA-leider Sybrand Buma heeft in zijn toespraak op het CDA-congres flink uitgehaalt naar minister Bruno Bruins van Medische Zorg. Hij hekelt de manier waarop de VVD-bewindsman is omgegaan met de faillissementen van de IJsselmeerziekenhuizen en het Slotervaartziekenhuis.
Volgens Buma krijgt het vertrouwen in de politiek een knauw als ‘van de ene op de andere dag’ een ziekenhuis omvalt. ,,Dit had zo niet mogen gebeuren. Dit had voorkomen moeten worden”, aldus Buma.
Een ziekenhuis is volgens hem geen ‘stapel stenen’, zoals Bruins eerder had gezegd, en een faillissement is evenmin ‘een stresstest voor de zorg’, zoals de minister ook had beweerd.
,,Een ziekenhuis is geen bedrijf met klanten en contracten. Zorg gaat over over de behandeling van en aandacht voor kwetsbare mensen; over de toewijding van het personeel.”
AD 06.11.2018
Nooit meer
Buma zegt Bruins, die op het zelfde ministerie van Volksgezondheid huist als CDA-vicepremier Hugo de Jonge, te zullen houden aan de CDA-eis dat er nooit meer een ziekenhuis gesloten kan worden zonder dat is nagedacht hoe zorg in die regio is gegarandeerd.
AD 05.03.2020
Volgens Buma zit het probleem echter dieper: de fouten die zijn gemaakt zijn volgens hem het gevolg van het ‘liberale rendementsdenken’, dat ‘te ver is doorgedrongen in onze samenleving en dat ook in de woorden van de minister doorklonk’. Bedrijfsrendement is in dat liberale denken belangrijker dan zorg, meent Buma. Ook is de registratie van behandelingen daarin belangrijker dan aandacht voor de patiënt, stelt hij.
Keuze
In Buma’s ogen moeten ziekenhuizen zorg zien als een ‘maatschappelijke opdracht’, met ‘de beste zorg, dichtbij en op maat’. ,,De oplossing ligt niet in de keuze voor of markt of overheid, maar in de keuze voor de samenleving zelf.”
Minister Bruins zei in een interview alles op alles te zetten om de basiszorg in het ziekenhuis van Lelystad te behouden.
Totale chaos, een patiënt in levensgevaar en een woedende Kamer over het gebrek aan daadkracht bij minister van Medische Zorg Bruno Bruins (VVD). Het faillissement van het MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen in vier updates:
Faillissement bracht zeker één patiënt in levensgevaar
Het faillissement van het MC Slotervaart heeft in elk geval één patiënt in levensgevaar gebracht. Dat meldt Het Parool woensdag. Omdat medisch specialisten vrezen voor calamiteiten, hebben ze een melding gedaan bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.
Dat is opvallend, omdat zorgverzekeraar Zilveren Kruis tot nu toe heeft volgehouden dat er sprake is van een ‘warme overdracht’. Maar volgens internist-oncoloog Hans-Martin Otten van MC Slotervaart in de krant is daarvan geen sprake. Het doorverwijzen van acute patiënten stokt.
Een van de patiënten werd het faillissement vorige week donderdag bijna fataal. De patiënt ondergaat een zware chemotherapie. Na het faillissement werd de patiënt in allerijl overgeplaatst. De verzekeraar nam volgens de krant de leiding bij deze uitplaatsingsoperatie. Maar door de chaotische taferelen werd de patiënt naar het verkeerde ziekenhuis gebracht en overleefde het maar ternauwernood.
Kamer woest op Bruins
Bijna de hele Tweede Kamer vraagt zich woensdag af of minister Bruins niet de touwtjes in handen had kunnen nemen om de chaos rond de plotselinge sluiting van de ziekenhuizen in Flevoland en Amsterdam te voorkomen.
‘Het lijkt alsof niemand dit zag aankomen, ook de minister niet,’ zei ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. ‘De minister stond erbij en keek ernaar,’ aldus Lilianne Ploumen (PvdA).
Volgens PVV-Kamerlid Fleur Agema heeft de minister laten zien ‘stuurloos’ te zijn. Dat Bruins bij vragen over een mogelijke doorstart van de ziekenhuizen naar curatoren doorverwees, werd hem niet in dank afgenomen. Het zit alle partijen dwars dat patiënten nog in grote onzekerheid verkeren.
Bijna alle partijen dringen aan op een doorstart van de IJsselmeerziekenhuizen, omdat de regio die zij bedienen veel kwetsbare mensen telt en ziekenhuizen in de omtrek vrijwel niet zouden bijspringen.
In een reactie laat Bruins weten dat de sluiting van de ziekenhuizen ‘rauw op zijn dak viel’. ‘Had ik het maar eerder geweten.’ Ook gaf hij aan dat hij niet op de hoogte was van de patiënt in het MC Slotervaart die door de chaos in levensgevaar raakte.
Volgens Tunahan Kuzu (DENK) tonen de antwoorden van de minister aan dat hij ‘niet in control’ is en onvoldoende op de hoogte is van het functioneren van de ziekenhuizen.
Er moet meer politieke aandacht komen voor de financieel zwakkere ziekenhuizen in Nederland, ‘voordat zij zodanig klem worden gezet dat ze niet meer kunnen overleven’. Dat stelt CNV Zorg en Welzijn woensdag.
‘Net het hoofd boven water kunnen houden betekent namelijk geen ruimte voor investeringen, opleidingen en ontwikkeling van personeel. Dit is nou juist zo belangrijk om de kwaliteit van zorg en de toekomst van deze ziekenhuizen veilig te stellen,’ aldus de vakbond. Wanneer een sluiting niet is te voorkomen, moet er een ‘zachte landing’ worden gecreëerd. ‘En als partijen daar zelf niet toe in staat zijn, is het aan de minister de regie te nemen.’
Volgens CNV is er bij het faillissement van het MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen onzorgvuldig omgesprongen met het personeel.
Specialisten willen ziekenhuis zelf overnemen
Specialisten van het MC Slotervaart hebben woensdag aangegeven dat zij het ziekenhuis zelf willen overnemen. Dat meldt de NOS. Een groep van 45 artsen steunt het plan om een persoonlijke lening van 50.000 euro per persoon aan te gaan, om zo ruimte te creëren om met de betrokken partijen te praten. De curator heeft in een reactie laten weten dat hij het plan van de specialisten serieus zal nemen, zoals hij dat bij iedere kandidaat doet. De groep artsen heeft het faillissement aangevochten bij de rechter.
Wie de nieuwe bestuursvoorzitter wordt als het plan doorgaat, is niet duidelijk.
Morgen maakt de rechter bekend of het faillissement wordt teruggedraaid.
Van de gespecialiseerde ziekenhuizen eindigt het Jeroen Bosch Ziekenhuis op nummer één in de Ziekenhuis Top 100. Doktoren en verpleegkundigen halen alles uit de kast om patiënten op hun gemak te stellen.
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch en Zorgsaam in Zeeuws-Vlaanderen zijn in feite de gezamelijke winnaars van de vijftiende editie van de Ziekenhuis Top 100. Zorgsaam is namelijk het beste streekziekenhuis, het Jeroen Bosch het beste topklinische ziekenhuis in de lijst die morgen verschijnt.
Drie jaar geleden stond Zorgsaam er financieel nog slecht voor
Hierdoor ging Zorgsaam Zeeuws-Vlaanderen, waar het ziekenhuis onderdeel van is, door een diep dal. Ruim tweehonderd mensen verloren hun baan. ,,Al onze medewerkers en artsen hebben altijd het belang van de patiënt voorop gesteld’’, blikt De Beukelaar terug. ,,In die kwetsbare tijd heeft de kwaliteit van zorg nauwelijks of niet geleden onder de financiële crisis.’’
Een enorme aanmoediging voor onze dokters en medewerkers, aldus Lodewijk de Beukelaar, bestuurder ziekenhuis Zorgsaam.
Ook grote vreugde in Den Bosch. ,,Wat een opsteker is dit. Een mooie prestatie van het hele ziekenhuisteam. Dit moeten we zeker vieren’’, zegt Jeroen Derijks, klinisch farmacoloog bij het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Internist-endocrinoloog Linda Kemink: ,,Waaraan wij de prijs te danken hebben? Ik denk vooral aan hoe wij hier met mensen omgaan. Fijn dat dit gezien en gewaardeerd wordt.’’
Reinier de Graaf nr. 4
Van de ziekenhuizen in de Haagse regio kwam Reinier de Graaf als beste uit de bus in de AD ziekenhuis Top 100. Hoe doen ze dat?
Wij zeggen altijd: in Reinier de Graaf staat de medewerker op één, aldus Carina Hilders, directievoorzitter Reinier de Graaf.
De Top 100 maakt gebruik van gegevens die ziekenhuizen elk jaar moeten aanleveren, bijvoorbeeld aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Ziekenhuizen worden beoordeeld op 36 aspecten die een doorsnede zijn van de behandeling in ziekenhuizen, zoals oncologie, cardiologie, veelvoorkomende operaties, toezicht op medicijngebruik en de kwaliteit van de verpleging.
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis, de nummer 1 bij de topklinische ziekenhuizen, laat weliswaar punten liggen op het thema verpleging (zo scoort het geen punten voor de controle op pijn na een operatie en de controle op ernstige bloedvergiftiging), maar scoort het veel punten bij oncologie.
Het ziekenhuis verricht voldoende oncologische operaties en heeft dus genoeg ervaring bij zowel blaas-, prostaat- als darmkankeroperaties. Ook scoort het goed op cardiologie, maar krijgt het geen punten voor complicaties na operaties aan een verwijde buikslagader. 21,5 procent van de patiënten heeft complicaties en dat is meer dan gemiddeld.
Het MC Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen die dit najaar failliet gingen, kampten al tijden met problemen. Waarom zagen ze de ondergang niet aankomen? Een reconstructie.
NRC 22.12.2018 De twee ziekenhuizen die dit najaar failliet gingen, kampten al tijden met problemen. Toch zagen ze de ondergang niet aankomen. Hoe was dat mogelijk? Een reconstructie.
Verbitterd en verslagen zitten Mariska Tichem en Sjoerd de Blok achter een rij tafels bij de zijingang van het Corendonhotel in Amsterdam Nieuw-West. Op een haastig belegde persconferentie hebben de directeuren van het Amsterdamse MC Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen (Lelystad, Urk, Dronten, Emmeloord) zojuist bekendgemaakt dat ze uitstel van betaling hebben aangevraagd. Het is de opmaat naar een faillissement én mogelijke sluiting van de ziekenhuizen.
Nog maar een week geleden hadden ze dit niet voor mogelijk gehouden. Hoe hebben ze zich zo kunnen vergissen?
„Ik ga hier geen standpunt innemen over de rol van de zorgverzekeraar”, zegt Tichem tijdens de persconferentie. Ze doelt op Zilveren Kruis, veruit de grootste zorgverzekeraar in de regio’s Amsterdam en Flevoland en daarmee de belangrijkste financier van de ziekenhuizen. Een paar minuten later kan ze het toch niet laten. Allerlei voorstellen hebben ze gedaan om dit noodscenario te voorkomen.
We hebben de zorgverzekeraars gevraagd openstaande rekeningen te betalen, zegt Tichem, hoorbaar gefrustreerd. In dat geval hadden de ziekenhuizen volgens haar de salarissen van oktober kunnen betalen en in elk geval rustig een (gedeeltelijke) sluiting van de twee ziekenhuizen kunnen voorbereiden – als het dan toch niet anders kon. Maar ook dat was de ziekenhuizen, eigendom van dezelfde twee zorgondernemers, niet gegund.
Nog geen 48 uur later zijn beide ziekenhuizen, met in totaal meer dan tweeduizend werknemers, failliet. Met stijgende verbazing ziet Nederland dat twee ziekenhuizen ‘uit het niets’ hun deuren moeten sluiten. Patiënten moeten in allerijl worden verplaatst of weten niet waar ze heen moeten. De helft van het tijdelijk personeel komt niet meer opdagen. Chaos alom.
Hoe heeft het zo snel zo vreselijk mis kunnen gaan? Aan de hand van gesprekken met tal van betrokkenen reconstrueerde NRC de ondergang van het MC Slotervaart en de MC IJsselmeerziekenhuizen. Instellingen die al jaren vochten om te overleven maar tot op het laatst geloofden dat een faillissement vermijdbaar was. Zwak bestuur, ruzie in de top, muitende artsen en een onbuigzame opstelling van Zilveren Kruis hebben de ziekenhuizen over het randje geduwd.
Het is een vreemd tafereel op het donkere hoofdkwartier van advieskantoor PwC in Amsterdam-West. Als een stel schooljongens zijn de bestuurders en eigenaren van het Slotervaartziekenhuis en de MC IJsselmeerziekenhuizen de gang op gestuurd. Het is dinsdag 17 juli. Het gebouw is deze warme avond vrijwel uitgestorven. In de vergaderzaal is een afvaardiging van de zorgverzekeraars achtergebleven. Zij zullen vanavond over het lot van de ziekenhuizen beschikken.
De directies van het Slotervaartziekenhuis en de MC Groep in Flevoland hebben zelf het crisisoverleg bijeengeroepen. Directe aanleiding zijn verschillende krantenartikelen. Het Financieele Dagblad heeft een week eerder onthuld dat beide ziekenhuizen miljoenenverliezen lijden en niet langer voldoen aan de afspraken met huisbank ING. „Artsen Slotervaart vrezen faillissement”, kopt NRC een dag later.
De krant citeert uit een interne brief waarin de medisch specialisten, met zoveel woorden, hun vertrouwen opzeggen in de raad van bestuur. Ook twijfelen de artsen aan „de intenties van de aandeelhouders”, zorgondernemers Loek Winter en Willem de Boer. Terwijl er geen geld is voor noodzakelijke investeringen in het verouderde pand, roepen ondoorzichtige opdrachten aan bevriende partijen steeds meer vragen op.
De publicaties zijn op zichzelf al voldoende reden om zorgverzekeraars en bankiers uitleg te geven. De berichten hebben een gevaarlijke dynamiek op gang gebracht. Leveranciers zijn zo geschrokken dat ze niet meer op krediet willen leveren. Het geld dát nog op de ziekenhuisrekeningen staat, vloeit daardoor in hoog tempo weg.
„Als we niet ingrijpen is een neerwaartse spiraal onvermijdelijk”, houdt Willem de Boer die avond zijn gehoor voor in het kantoor van PwC. Aan de hand van 41 sheets vol grafieken, diagrammen en prognoses zet de voormalige zakenbankier tot in detail de financiële situatie uiteen. Welke weergave hij ook kiest, de trend is steeds dezelfde: sterk negatief.
Toch is de situatie niet hopeloos, vindt De Boer. Het MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen behandelen op dit moment patiënten waarvoor ze de verzekeraars nog geen rekeningen hebben gestuurd. Daar staat tegenover dat de verzekeraars nog geld krijgen van de twee ziekenhuizen omdat in het verleden te hoge voorschotten zijn betaald.
Het ‘netto saldo’ is voor de ziekenhuizen positief, stelt De Boer. Het enige dat hij nodig heeft, is wat tijd om orde op zaken te stellen.
Aan het eind van zijn presentatie heeft De Boer de zorgverzekeraars daarom gevraagd om een stand still: zijn ze bereid hun vorderingen tijdelijk te bevriezen en de ziekenhuizen een financiële adempauze te geven van drie maanden? Die tijd kunnen ze dan gebruiken om de situatie met leveranciers „te stabiliseren” en een toekomstplan te maken. Dat moet definitief een einde maken aan de voortdurende financiële problemen.
Als de deur van de vergaderzaal na een half uur open zwaait, blijkt dat de ziekenhuisdirecties nog wat geduld moeten hebben. De zorgverzekeraars vragen bedenktijd. Twee dagen later laten gaan ze alsnog akkoord. De ziekenhuizen zijn gered. Althans, voorlopig.
Het is dan al langer duidelijk dat alleen een zware saneringsoperatie de ziekenhuizen op termijn nog kan redden. Ze behandelen simpelweg te weinig patiënten en de kosten zijn te hoog. Terwijl het MC Slotervaart vooral last heeft van hevige concurrentie van andere ziekenhuizen in de hoofdstad, kampen de IJsselmeerziekenhuizen met een krimpende populatie in een toch al dunbevolkt gebied. Bovendien moet er worden geïnvesteerd in de hopeloos verouderde panden.
Schipholmodel
Dit zijn geen recente problemen. De overnames door Winter en De Boer van de IJsselmeerziekenhuizen in 2009 en het MC Slotervaart in 2013, waren in feite reddingsacties. De zorgondernemers, die zelf plaatsnamen in de directie, dachten de oplossing te hebben. Vol vuur draagt Winter, voormalig radioloog, die eerste jaren zijn vergezichten uit.
Zo wil hij specialistische partijen aantrekken om binnen de muren van zijn ziekenhuizen medische disciplines als cardiologie, dermatologie of kno aan te bieden. Ziekenhuizen zullen geld verdienen door shops in shops te worden, zoals de Bijenkorf en Schiphol dat doen.
Het Slotervaart en IJsselmeerziekenhuizen moeten de eerste schakels worden van een lange keten ziekenhuizen, wat ook kosten zal besparen. Denk aan één administratie die de bonnetjes doet voor een hele rij zorginstellingen.
Het is er nooit van gekomen. Een plan van minister Schippers (Volksgezondheid, VVD) om het verbod op winstuitkeringen in de zorg op te heffen, is niet doorgegaan. Daarmee wordt het investeren in ziekenhuizen veel minder aantrekkelijk.
Intussen krijgen Winter en De Boer intern geen grip op de zaak: patiëntenaantallen blijven achter bij hun verwachting, kosten zijn te hoog en de gebouwen vertonen kuren. Ook de kwaliteit van zorg blijkt een issue. Lelystad komt onder verscherpt toezicht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg.
Bijkomend probleem is een uitdijend leger zzp’ers binnen de ziekenhuismuren, ook op cruciale posities als de intensive care. Het ‘PNIL’-probleem, heet het intern: Personeel Niet In Loondienst. De zzp’ers zijn duur en kunnen zomaar ergens anders aan de slag gaan.
Commissarissen én artsen ergeren zich aan de halfbakken manier waarop Winter en De Boer de problemen aanpakken. Ideeën genoeg, om nog maar te zwijgen van door hen opgetuigde crisisteams, regiegroepen en doorbraaksessies. Maar ze brengen geen oplossingen. En waarom zijn de jaarrekeningen nooit op tijd?
Muiterij
In juni, een maand voor de crisisbijeenkomst in het PwC-kantoor, hebben de commissarissen van het Slotervaartziekenhuis genoeg gezien. Winter is op hun verzoek in februari al teruggetreden als bestuurder, nu gaan ze ‘intern verscherpt toezicht’ houden. De financiën zijn in de eerste maanden van 2018 razendsnel verslechterd. Belangrijkste oorzaak: het aantal behandelingen blijft opnieuw achter bij de verwachting.
De conclusie van de toezichthouders is hard maar eenvoudig: in vrijwel alle afdelingen van het ziekenhuis moet het mes, anders heeft het geen toekomst.
Voor een harde sanering is draagvlak nodig onder het personeel, maar intern is het oorlog. De directie ligt met artsen overhoop over hun ‘productie’. Ondanks een eerdere reorganisatie werken er nog steeds te veel medisch specialisten in het Slotervaartziekenhuis en die maken te weinig omzet, vinden bestuur en commissarissen.
Het Amsterdamse ziekenhuis staat bekend om de prettige sfeer en anarchistische cultuur. Artsen doen veel onderzoek, leiden op en nemen veel tijd voor patiënten. Maar in de ogen van de directie werken de artsen niet hard genoeg. Een klein ziekenhuis als het Slotervaart kan zich dat al lang niet meer permitteren.
Artsen verzetten zich tegen de eis van het bestuur om de productie op te voeren. Ze willen wel, zeggen ze, maar er is te weinig ondersteunend personeel en de apparatuur is verouderd.
Lees meerin het dossier over het faillissement van de ziekenhuizen.
In het voorjaar slaagt het bestuur er met veel moeite in afspraken te maken met de medische staf, die inziet dat de continuïteit van het ziekenhuis op het spel staat. Tien specialisten zullen vertrekken, nieuwe productiedoelstellingen komen op papier. Maar nu het ziekenhuis vecht voor haar voortbestaan, dient zich weer een ander probleem aan: verschillende groepen specialisten oriënteren zich bij instellingen in de omgeving op de mogelijkheid van een overstap.
Een van die afdelingen is de vakgroep bariatrie, de chirurgen die maagverkleiningen doen. Het Slotervaart is al jaren landelijk uitblinker op dit gebied en kan de inkomsten van deze vakgroep niet missen. Het ziekenhuis doet meer dan duizend maagverkleiningen per jaar. De directie is woedend als ze hoort dat de bariaters gesprekken voeren met andere ziekenhuizen.
Het bestuur roept hen ter verantwoording en dreigt per aangetekende brief zelfs met aansprakelijkstelling voor financiële schade als gevolg van een mogelijk vertrek. De chirurgen zijn op hun beurt óók ontevreden. Eerder heeft de directie een einde gemaakt aan een geheime bonusregeling die een aantal jaren eerder speciaal voor de chirurgen was ontworpen. Ook zijn ze boos omdat een plan voor verzelfstandiging van de vakgroep niet doorgaat.
Kortom, terwijl directie en commissarissen voorbereidingen treffen voor een harde reorganisatie, zijn sommige vakgroepen druk met hun eigen toekomst. Ondanks deze onrust willen de ziekenhuizen in de zomer een ingrijpend saneringsplan maken, in Amsterdam én in Lelystad, waar het óók al jaren rommelt. Tot overmaat van ramp is ook daar ruzie uitgebroken in de top. De voltallige raad van commissarissen is plots opgestapt omdat ze zich gepasseerd voelt door de aandeelhouders. Maar de sanering kan niet wachten.
Het vangnet
Op maandagavond 8 oktober in restaurant De Veranda in Amsterdam-Zuid denkt nog niemand aan een faillisement. In ‘The Upperdeck’, een vergaderruimte op de bovenverdieping met kopieën van Andy Warhols Campbell-soepblikken aan de muur, is de voltallige top van de ziekenhuizen bijeen. Ook de artsen hebben een vertegenwoordiger gestuurd. Samen zullen ze de vierkoppige delegatie van Zilveren Kruis overtuigen.
De komende uren zijn cruciaal, dat wel, beseffen Diana Monissen, bestuursvoorzitter van het Prinses Máxima Centrum, en voormalig VUMC-bestuursvoorzitter Elmer Mulder. Beiden zijn commissaris van het MC Slotervaart. Was het juli-overleg in het PwC-kantoor nog crisisberaad, inmiddels verkeren beide ziekenhuizen in acute nood.
Overal lekt geld weg. Pogingen om de inhuur van dure externe krachten terug te dringen, zijn mislukt. In Amsterdam zijn de operatiekamers een paar dagen dicht geweest wegens een probleem met de klimaatbeheersing. En door de ruzie tussen directie en chirurgen blijft het aantal maagverkleiningen in 2018 ver achter bij de verwachting van het bestuur.
Zilveren Kruis moet snel met extra miljoenen over de brug komen, anders kunnen de oktobersalarissen niet worden betaald.
Toch hebben Mulder en Monissen vertrouwen in een goede afloop. In twee aparte sessies presenteren de bestuursvoorzitters Mariska Tichem van het Slotervaart en Sjoerd de Blok van de IJsselmeerziekenhuizen toekomstscenario’s waar bestuurders, commissarissen en consultants van KPMG maandenlang aan hebben gewerkt. Vanavond rekenen de ziekenhuizen eindelijk af met alle oude halfslachtige ingrepen.
Ze kiezen voor radicale krimp. Dat zal pijn doen, weet commissaris Monissen – die zelf meermaals is geopereerd in het MC Slotervaart en verknocht is aan het ziekenhuis. Met minder neemt Zilveren Kruis geen genoegen. Monissen kent de wereld van zorgverzekeraars van binnenuit. Ze was zelf jarenlang bestuurder bij een zorgverzekeraar.
Het MC Slotervaart zal zich voortaan beperken tot een paar specialismen, zoals neurochirurgie, maagverkleiningen en geriatrie. Voor andere disciplines worden partners gezocht. Cardiologie Centra Nederland en de wijkverplegers van Buurtzorg hebben zich al gecommitteerd. Het Slotervaart geeft zo driekwart van zijn omzet op.
Voor Lelystad, dat zich een ruimere functie toedicht als enige ziekenhuis in een landelijke regio, zijn de exacte gevolgen minder duidelijk. Verdere uitwerking van de plannen kost hooguit nog een paar maanden, vertellen de ziekenhuisdirecteuren aan de vertegenwoordigers van Zilveren Kruis.
Om die tijd door te komen hebben de ziekenhuizen gezamenlijk een ‘tijdelijk vangnet’ nodig van bijna 16 miljoen euro, op te tuigen door de zorgverzekeraar.
Zilveren Kruis hoeft niet bang te zijn dat het geld niet terugkomt, zeggen de bestuurders. De ziekenhuizen willen namelijk hun tafelzilver gaan verkopen: hun vastgoed. Uit de verwachte opbrengst van enkele tientallen miljoenen kan Zilveren Kruis worden terugbetaald, waarschijnlijk zelfs al binnen een maand of vier.
Tichem sluit haar presentatie af met een plaatje van een zeilschip in de zon. Eronder de tekst: „De boot verdient rustiger vaarwater en een mooie nieuwe aanlegsteiger, passend bij de zorg op de juiste plek, wie durft. Wij zijn er klaar voor, ZK [Zilveren Kruis, red.] ook?”
De vier man van Zilveren Kruis, aangevoerd door directeur zorginkoop Olivier Gerrits, houden zich op de vlakte. Ze stellen kritische vragen over de financiële onderbouwing. Gerrits wil ook van een aanwezige arts weten of de medische staf de plannen steunt. Die zegt dat de specialisten de ernst van de situatie inzien.
Als Monissen en Mulder naar huis gaan, zijn ze nog net zo optimistisch als toen ze binnenkwamen. De zorgverzekeraar zal de ziekenhuizen toch niet laten vallen nu ze bereid zijn zo diep in hun eigen vlees te snijden?
Doodvonnis
Ze vergissen zich. Bij Zilveren Kruis zijn ze geschrokken dat de financiële situatie sinds de zomer zo snel is verslechterd. Steeds zien ze andere cijfers, andere scenario’s. Er is maar één plan: de verzekeraars moeten betalen, 16 miljoen om te beginnen. De zorgverzekeraar voelt zich voor het blok gezet.
En hoe doortimmerd zijn die saneringsplannen eigenlijk? De uitwerking is mager, vindt Zilveren Kruis. Het zijn vergezichten. Om nog maar te zwijgen van het realiteitsgehalte van de voorgespiegelde vastgoedopbrengsten.
Bovendien betwijfelen Gerrits en zijn collega’s of de ziekenhuizen wel in staat zijn zo zwaar te saneren. Keer op keer zijn reorganisaties stukgelopen op een gebrekkige uitvoering, weerstand van de medische staf en ruzie in de top. Wie garandeert Zilveren Kruis dat het rumoer nu voorbij is?
En misschien het belangrijkste bezwaar: een zorgverzekeraar is geen bank, vindt Zilveren Kruis. Het verzoek om een vangnet zonder garanties is in feite een verzoek om risicofinanciering met zorgpremies. Daar kan Zilveren Kruis niet aan beginnen, vinden ze. Zeker niet bij ziekenhuizen met zoveel achterstallig onderhoud en zulke zwakke financiën. Daarvoor moeten de ziekenhuizen maar naar de bank.
Zilveren Kruis maakt die overwegingen intern. Geen toezichthouder of ministerie kijkt direct mee. Op maandag 15 oktober belt Zilveren Kruis met beide ziekenhuisdirecteuren. De boodschap: wij wijzen jullie verzoek af. Commissarissen en bestuurders zijn overdonderd. Wat betekent dit?
Zilveren Kruis mag dan geen bank zijn, huisbank ING overweegt pas extra geld te lenen als de verzekeraars de plannen ondersteunen. Kortom, de zorgverzekeraar kijkt naar de bank, terwijl de bank wacht op de zorgverzekeraar.
De volgende middag reizen delegaties van de ziekenhuizen naar Leusden voor een gesprek op kantoor van Zilveren Kruis. Vlak voor ze Leusden bereiken krijgen ze per mail de brief waarin Zilveren Kruis zijn afwijzing van het vangnet toelicht en bekrachtigt. De crux zit in een paar woorden aan het einde van de brief: „… ziet Zilveren Kruis zich genoodzaakt om declaraties per heden te gaan verrekenen”.
De zorgverzekeraar gaat de declaraties die de ziekenhuizen sturen, verrekenen met de vorderingen die het op ze heeft. Daardoor komt er geen geld meer binnen en trekt Zilveren Kruis de ziekenhuizen omver.
Die avond beseffen de ziekenhuisbestuurders dat sluiting onvermijdelijk is. Al hun toekomstplannen zijn voor niets geweest. De volgende dag, op 17 oktober, doet het Slotervaartziekenhuis een ultiem aanbod aan alle zorgverzekeraars om dan maar zelf te mogen sluiten.
Geef ons op zijn minst een paar weken, is de smeekbede. Dat kost jullie een paar miljoen, maar dan kunnen we het ziekenhuis in stilte voorbereiden op een ‘zachte landing’. Dat voorkomt chaos en maatschappelijke onrust en is beter voor patiënten en werknemers.
Loek Winter stuurt donderdagavond een laatste app naar Olivier Gerrits. „Olivier, (…) Een harde landing zal een bloedbad worden waarbij continuïteit, patiëntenzorg, respect naar medewerkers niet uitlegbaar is en bovendien onnodig is. (…). Laten we de verantwoordelijkheid voor goede patiëntenzorg continueren. Met vriendelijke groet, Loek.”
Het haalt niets uit. Vijf dagen later zet Mariska Tichem zich achter een tafel in het Amsterdamse Corendonhotel. „U kunt zich voorstellen dat ik diep teleurgesteld ben.”
Verantwoording
Voor dit verhaal sprak NRC met zestien mensen bij onder andere het MC Slotervaart en de MC IJsselmeerziekenhuizen en verschillende zorgverzekeraars, die direct bij de faillissementen betrokken waren. Zij wilden niet geciteerd worden en spraken met NRC op voorwaarde van anonimiteit. Verder baseerde de krant zich op interne documenten, presentaties, beleidsdocumenten, e-mailverkeer, brieven en een rapport van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).
NU 14.12.2020 Het failliete Amsterdamse ziekenhuis MC Slotervaart heeft de gedragsregels overtreden, maar niet de wet. Dat blijkt uit een maandag verschenen rapport van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Bestuurders van het ziekenhuis sloten deals met bedrijven waarin ze zelf belangen hadden, zonder dat de raad van commissarissen daarmee had ingestemd.
De IGJ en NZa schrijven in het rapport dat de bestuurders “bij een aantal transacties de schijn van belangenverstrengeling niet hebben vermeden”, terwijl dat in strijd is met de bestuursregels. Het ziekenhuis kocht bijvoorbeeld regelmatig hulpmiddelen van HS Medical, waar Willem de Boer, een van de bestuurders, voor een kwart eigenaar van was. De aandeelhoudersrelatie werd niet gemeld bij de commissarissen.
Toch concluderen de instanties dat de deals van het ziekenhuis op zich niet onredelijk waren. Er zijn geen aanwijzingen dat De Boer betrokken was bij de inkoop door het ziekenhuis en er is geen geld onttrokken dat eigenlijk bestemd was voor zorg. Bovendien kwam de kwaliteit van de zorg niet in gevaar.
Het grote probleem bij het Slotervaartziekenhuis was dat bestuurders als De Boer en Loek Winter ook de aandeelhouders waren. Ze hadden een dubbelrol. De raad van commissarissen, die toezicht moest houden, kon daardoor moeilijk ingrijpen.
Als ze een bestuurder zouden schorsen, zou diezelfde bestuurder dat als aandeelhouder kunnen terugdraaien. Uiteindelijk “legden de heren De Boer en Winter dus mede verantwoording af aan zichzelf”, aldus de IGJ en de NZa. Zij raden aan om de wet aan te passen, zodat de commissarissen meer te zeggen hebben.
De IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad en Emmeloord, die onder dezelfde zorggroep vallen als het MC Slotervaart, gingen failliet in dezelfde week als het Amsterdamse ziekenhuis. Het onderzoek van de IGJ en de NZa naar dat faillissement loopt nog, maar de curatoren willen niet alle informatie geven, zeggen de toezichthouders.
Telegraaf 14.12.2020 Het inmiddels failliete ziekenhuis Slotervaart heeft de gedragsregels overtreden. Bestuurders sloten deals met bedrijven waarin ze zelf belangen hadden, zonder dat de raad van commissarissen daarmee had ingestemd. Daarbij ontstond de schijn van belangenverstrengeling en dat is in strijd met de bestuursregels. Het is echter niet zo ernstig dat de wet is overtreden.
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) concluderen dat de deals van het Slotervaart op zich niet onredelijk waren. Uit het onderzoek van de toezichthouders „is niet gebleken dat deze transacties niet marktconform waren.” Ook is er geen geld onttrokken dat eigenlijk bestemd was voor zorg. Bovendien kwam de kwaliteit van de zorg niet in gevaar.
Het grote probleem bij het Slotervaartziekenhuis was dat bestuurders als Loek Winter en Willem de Boer ook de aandeelhouders waren. Ze hadden een dubbelrol. De raad van commissarissen, die toezicht moest houden, kon daardoor moeilijk ingrijpen. Als ze een bestuurder zouden schorsen, zou diezelfde bestuurder dat als aandeelhouder kunnen terugdraaien. Uiteindelijk „legden de heren De Boer en Winter dus mede verantwoording af aan zichzelf”, aldus de IGJ en de NZa. Zij raden aan om de wet aan te passen, zodat de commissarissen meer te zeggen hebben.
De IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad en Emmeloord, die onder dezelfde zorggroep vallen als het Slotervaart, gingen failliet in dezelfde week als het Slotervaart. Het onderzoek van de IGJ en de NZa naar dat faillissement loopt nog, maar de curatoren willen niet alle informatie geven, zeggen de toezichthouders.
MSN 14.12.2020 Het inmiddels failliete ziekenhuis Slotervaart heeft de gedragsregels overtreden. Bestuurders sloten deals met bedrijven waarin ze zelf belangen hadden, zonder dat de raad van commissarissen daarmee had ingestemd. Daarbij ontstond de schijn van belangenverstrengeling en dat is in strijd met de bestuursregels. Het is echter niet zo ernstig dat de wet is overtreden.
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) concluderen dat de deals van het Slotervaart op zich niet onredelijk waren. Uit het onderzoek van de toezichthouders „is niet gebleken dat deze transacties niet marktconform waren.” Ook is er geen geld onttrokken dat eigenlijk bestemd was voor zorg. Bovendien kwam de kwaliteit van de zorg niet in gevaar.
Het grote probleem bij het Slotervaartziekenhuis was dat bestuurders als Loek Winter en Willem de Boer ook de aandeelhouders waren. Ze hadden een dubbelrol. De raad van commissarissen, die toezicht moest houden, kon daardoor moeilijk ingrijpen. Als ze een bestuurder zouden schorsen, zou diezelfde bestuurder dat als aandeelhouder kunnen terugdraaien. Uiteindelijk „legden de heren De Boer en Winter dus mede verantwoording af aan zichzelf”, aldus de IGJ en de NZa. Zij raden aan om de wet aan te passen, zodat de commissarissen meer te zeggen hebben.
De IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad en Emmeloord, die onder dezelfde zorggroep vallen als het Slotervaart, gingen failliet in dezelfde week als het Slotervaart. Het onderzoek van de IGJ en de NZa naar dat faillissement loopt nog, maar de curatoren willen niet alle informatie geven, zeggen de toezichthouders.
Telegraaf 15.05.2020 De rechtbank Amsterdam heeft het akkoord waar schuldeisers van het failliete MC Slotervaart eerder mee instemden, goedgekeurd. De rechtbank oordeelde dat de crediteuren beter af zijn met het akkoord dan met de voortzetting van het faillissement. Ook biedt de betalingsverplichting aan schuldeisers voldoende zekerheid.
Na afgelopen donderdag 14.05.2020 geldt een termijn van verzet van acht dagen. Als er in die tijd geen bezwaar wordt aangetekend, wordt het faillissement van het ziekenhuis op 22 mei 2020 officieel beëindigd. Daarna begint de uitbetaling aan de bijna 1600 crediteuren.
Twee weken geleden werd het faillissement van het Slotervaartziekenhuis na zeventien maanden afgerond toen alle schuldeisers instemden met een voorstel tot uitbetaling van hun vorderingen. Oud-werknemers en de Belastingdienst bijvoorbeeld krijgen al hun achterstallige betalingen.
De curatoren spreken van een historisch akkoord. „Het beëindigen van een dergelijk complex faillissement binnen deze korte termijn en op deze wijze is nog nooit voorgekomen in Nederland.”
Om de afronding van het akkoord in goede banen te leiden is de Stichting Akkoord Slotervaartziekenhuis opgericht. Die ziet toe op de juiste besteding van de beschikbare gelden en een raad van toezicht kijkt mee naar de financiële afronding van het akkoord.
MSN 30.04.2020 Alle schuldeisers van het failliete MC Slotervaart in Amsterdam hebben ingestemd met een voorstel tot uitbetaling van hun vorderingen. Oud-werknemers en de Belastingdienst bijvoorbeeld krijgen al hun achterstallige betalingen. Andere partijen echter krijgen een deel, maar dat is in dit geval meer dan ze aanvankelijk hadden kunnen verwachten en ook zij zijn akkoord met het voorstel.
Dat kwam donderdag vast te staan bij de rechtbank in Amsterdam. Met het akkoord is het bankroet, na zeventien maanden, officieel beëindigd. De curatoren Marc van Zanten en Marlous de Groot noemen het een historisch akkoord. “Het beëindigen van een dergelijk complex faillissement binnen deze korte termijn en op deze wijze is nog nooit voorgekomen in Nederland.”
Er waren 550 zogenoemde concurrente crediteuren, wat in de praktijk betekent dat zij hun vorderingen niet helemaal terugkrijgen, maar wel gedeeltelijk. Alle concurrente vorderingen tot 5000 euro worden nu compleet voldaan, en vanaf dat bedrag krijgen ze 42 procent terug.
Zadelhoff
Een lening van 45 miljoen euro aan de failliete vennootschap door vastgoedonderneming Zadelhoff maakt de regeling mogelijk. Zadelhoff wil het voormalige ziekenhuispand omvormen tot een locatie met een maatschappelijke en laagdrempelige zorgfunctie. Er moet een combinatie komen van betaalbare buurtzorg en verpleeghuiszorg.
De curatoren hadden schulden voor in totaal meer dan 55 miljoen euro vastgesteld. “De concurrente crediteuren ontvangen met dit akkoord een hogere uitkering dan bij een liquidatie van de activa in faillissement”, zegt Van Zanten.
NOS 04.03.2020 De faillissementen van het Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen verliepen ongecontroleerd. Er zijn inschattingsfouten gemaakt en niemand nam de verantwoordelijkheid. Voor patiënten verliepen de faillissementen onacceptabel: zij zijn de dupe geworden van een stelsel dat er juist op gericht moet zijn hen te beschermen. Dat zijn de belangrijkste conclusies van de commissie-Van Manen, die de ziekenhuisfaillissementen onderzocht.
De twee ziekenhuizen stonden al op de rand van een faillissement toen ze werden overgenomen door de MC Groep en daarna kwamen ze in een negatieve spiraal terecht. Te lang is gedacht dat het wel goed zou komen, maar door afhankelijkheid van één zorgverzekeraar en veel concurrentie van andere ziekenhuizen, hebben ze het niet gered, zegt de commissie.
Beide ziekenhuizen, het MC Slotervaart in Amsterdam en de MC IJsselmeerziekenhuizen, met vestigingen in Lelystad, Dronten, Emmeloord en Urk, gingen op 25 oktober 2018 failliet. Dat leidde tot grote onzekerheid bij patiënten en medewerkers. Minister Bruins voor Medische Zorg liet daarom onderzoek doen.
Dominante zorgverzekeraar
Volgens de onderzoekscommissie waren de twee relatief kleine ziekenhuizen voor hun voortbestaan afhankelijk van de jaarlijkse afspraken met zorgverzekeraar Zilveren Kruis. Die had een dominante marktpositie. Daardoor was de onderhandelingsruimte van de ziekenhuizen beperkt en raakten ze steeds meer overgeleverd aan het vertrouwen en de gunfactor van die zorgverzekeraar.
Tegelijkertijd liepen de kosten op, onder meer doordat de ziekenhuizen steeds afhankelijker werden van personeel dat niet in loondienst was, ook op sleutelposities. Daardoor was er weinig geld om achterstallig onderhoud in te lopen en raakten reserves verder uitgeput. Uiteindelijk hadden beide ziekenhuizen onvoldoende geld om de rekeningen en salarissen te betalen.
Papieren werkelijkheid
Plannen van de ziekenhuisbestuurders om de zaken ten goede te keren, konden vooral in het Slotervaartziekenhuis op maar weinig draagvlak rekenen onder het medisch personeel. Het ziekenhuis was in private handen, met een aandeelhouder. De ondernemingsraad en de medische staf waren wantrouwig, omdat er weinig openheid was over de financiële situatie. Nieuwe plannen en oplossingen kwamen daardoor nauwelijks van de grond, concluderen de onderzoekers.
Reactie van de ziekenhuizen:
De oud-bestuurders, -commissarissen en -aandeelhouder van het MC Slotervaart vinden het rapport van de commissie “evenwichtig en gedegen” en “onderschrijven de conclusies en lessen”. Ze benadrukken dat afbouw en sluiting van het ziekenhuis zonder faillissement had gekund.
Ook de voormalig bestuurders, commissarissen en aandeelhouder van de MC IJsselmeerziekenhuizen zijn “blij met het evenwichtige rapport”, dat “blijk geeft van zorgvuldig en gedegen onderzoek”. “Terecht concludeert de commissie dat er voor kleine ziekenhuizen een toenemende eenzijdige afhankelijkheid bestaat van zorgverzekeraars. Voorts is samenwerking tussen betrokken partijen in de regionale zorg van belang indien een ziekenhuis genoodzaakt is af te bouwen. Op alle partijen rust een gedeelde verantwoordelijkheid om patiëntveiligheid onder alle omstandigheden te waarborgen.”
Partijen als de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en zorgverzekeraar Zilveren Kruis belandden in een papieren werkelijkheid van plannen en nieuwe vragen, waarbij de werkelijke situatie verder verslechterde, zegt de commissie. Die neemt het de ziekenhuisbesturen, aandeelhouder en zorgverzekeraar kwalijk dat zij intussen naar de buitenwereld bleven uitstralen dat het zo’n vaart niet zou lopen.
Volgens de onderzoekers hadden de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en het ministerie van VWS kunnen ingrijpen, maar hadden zij pas veel te laat in de gaten dat het echt mis ging. Ook zij gingen ervan uit dat het goed zou komen, en dat cruciale zorg altijd, zelfs in geval van een faillissement, beschikbaar zou zijn.
Wijzen naar een ander
Daardoor overviel de surseance van betaling en het faillissement alle partijen en was er geen plan om de continuïteit van zorg voor patiënten te garanderen. “Betrokkenen kijken hier naar elkaar, en leggen de verantwoordelijkheid wel bij de ander maar niet bij zichzelf, en nog minder bij hun falend gezamenlijk optreden. Zij hebben daar ook geen belang bij. De patiënt is uiteindelijk de dupe”, concludeert de commissie.
Volgens de onderzoekers was de situatie van het Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen uniek, maar is het zeker mogelijk dat ook andere ziekenhuizen met een hoge schuldenlast langzaam in een neerwaartse spiraal terechtkomen. Om te voorkomen dat een ziekenhuisfaillissement nog eens “op deze voor patiënten onacceptabele wijze verloopt”, moeten alle betrokkenen lering trekken uit wat er is gebeurd, vindt de commissie.
AD 04.03.2020 Bestuurders van het failliete Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen, de aandeelhouder en zorgverzekeraar Zilveren Kruis hebben in aanloop naar het bankroet veel te lang de schijn opgehouden dat alles wel goed zou komen. En de zorgwaakhonden en het ministerie van Volksgezondheid kregen pas veel te laat in de gaten dat het echt mis was.
Dat schrijft de commissie Van Manen, die onderzoek heeft gedaan naar de faillissementen van de ziekenhuizen, in een vanmorgen verschenen rapport. De zwakke financiële positie van de ziekenhuizen paste volgens de commissie voor de betrokkenen in een patroon dat ze vaker hadden gezien, en waarbij het uiteindelijk altijd goed kwam. Dus was er ‘geen gezamenlijk gevoel van urgentie’.
Op 25 oktober 2018 deed zich daardoor een uitzonderlijke situatie voor. Vrijwel gelijktijdig werden twee ziekenhuizen failliet verklaard: het MC Slotervaart in Amsterdam en de MC IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland. De faillissementen leidden tot veel maatschappelijke beroering, en raakten patiënten, personeel en andere betrokkenen.
Patiënten van het MC Slotervaart moesten zelfs binnen enkele dagen worden overgedragen aan andere ziekenhuizen, personeel zat ineens zonder werk. In Flevoland werd de meeste zorg weliswaar voortgezet en stapje voor stapje afgebouwd, maar ook hier zorgden de abrupte sluiting van de afdeling acute verloskunde en de voorgenomen sluiting van de spoedeisende hulp voor de nodige maatschappelijke onrust.
Roerige geschiedenis
Meerdere partijen zijn te laat geweest met het onderkennen van de ernst van de situatie en zijn te lang blijven hangen in hun eigen visie en rolopvatting, aldus Uit rapport commissie Van Manen .
De commissie constateert dat beide ziekenhuizen een roerige geschiedenis kennen die gekenmerkt wordt door bestuurlijke instabiliteit en een financieel wankele basis. Beide ziekenhuizen waren op het moment van het faillissement eigendom van dezelfde aandeelhouders en verkeerden enkele jaren eerder, ten tijde van de overname, al in financiële nood.
,,Toch lijkt het scenario van een dergelijk abrupt faillissement door de betrokken actoren nauwelijks te zijn voorbereid, waardoor een ongecontroleerde situatie ontstaat. Hoewel er uiteindelijk geen grote incidenten plaatsvinden, is er wel degelijk een situatie ontstaan waarbij sprake was van risico’s voor de patiëntveiligheid.” Eerder constateerde de zorginspectie dat ook al, net als de Onderzoeksraad voor Veiligheid.
Volgens de commissie onder leiding van Jaap van Manen, emeritus hoogleraar corporate governance (Groningen), zijn meerdere partijen te laat geweest met het onderkennen van de ernst van de situatie en zijn ze te lang blijven hangen in hun eigen visie en rolopvatting. ,,De gang van zaken richting het faillissement viel te vergelijken met een vechtscheiding, waarbij partijen elkaar gevangen hielden. Naar onze mening is dit een onacceptabele situatie die in de toekomst voorkomen moet worden.”
Unieke zaak
Tegelijk zegt de commissie dat deze zaak, twee ziekenhuizen tegelijk bankroet, ‘uniek’ is. Toch kunnen er algemene lessen uit worden getrokken. Zo moeten betrokkenen (bestuurders, toezichthouders, verzekeraars) bij andere ziekenhuizen in nood leren dat het belang van de patiënt altijd voorop moet staan, desnoods ten koste van hun eigen belangen. Eventueel kan dat in wetgeving worden verankerd.
Besturen van ziekenhuizen in zwaar weer krijgen de goede raad om tijdig een plan op te stellen waarin verschillende scenario’s worden uitgewerkt. Ook het ministerie van Volksgezondheid, banken en gemeenten moeten hierbij actief worden betrokken. Als het uiteindelijk toch tot surseance van betaling en faillissement komt, mag de patiënt daarvan zo min mogelijk hinder ondervinden.
Ziekenhuizen, inspecties en zorgverzekeraars moeten daarom afspraken maken over hoe het risico van het wegvallen van personeel op kwetsbare posities wordt beheerst; hoe de kwaliteit en veiligheid van de geboden zorg wordt geborgd, ook als die moet worden overgedragen aan andere zorgaanbieders; hoe de verschillende scenario’s worden betaald en door wie; hoe de communicatie naar patiënten en huisartsen wordt geregeld.
Zwakke onderhandelingspositie
Met het tijdig detecteren van ziekenhuizen in de problemen was in deze casus niets mis. Waar het om gaat is dat alle partijen doordrongen raken van de urgentie ervan, aldus Uit rapport commissie Van Manen.
Ook zijn er aanbevelingen voor alleen de zorgverzekeraars. In het geval van de failliete ziekenhuizen had zorgverzekeraar Zilveren Kruis een marktaandeel van 55 tot 60 procent. Dit gegeven bezorgde de ziekenhuisbesturen een relatief zwakke onderhandelingspositie ten opzichte van Zilveren Kruis.
De commissie vindt het wenselijk dat alle zorgverzekeraars, daar waar mogelijk, ernaar streven meerjarencontracten af te sluiten met ziekenhuizen. Ook moeten geschillen over afrekeningen met ziekenhuizen binnen een maand worden beslecht, vanwege hun bescheiden reserves. Verder is het opzetten van een geschillenregeling belangrijk, als partijen er samen niet snel uitkomen.
Tot slot concludeert de commissie Van Manen dat het waarschuwingssysteem om financiële problemen vroegtijdig te signaleren, geen oplossing biedt. ,,Met het tijdig detecteren van ziekenhuizen in de problemen was in deze casus immers niets mis. Waar het om gaat is dat alle partijen doordrongen raken van de urgentie ervan, en dat zij vervolgens gezamenlijk in actie komen en daarbij het beschermen van de patiënt centraal stellen.”
Overigens wilden de curator van de IJsselmeerziekenhuizen en de tweede accountant niet meewerken aan het onderzoeksrapport, omdat dat wettelijk niet hoeft. Van Manen: ,,Dat was jammer, maar we hebben er omheen kunnen werken en het heeft ons niet belemmerd.”
NU 19.12.2019 Door de chaotische en ongecontroleerde faillissementen van het Amsterdamse MC Slotervaart en de MC IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad was de veiligheid van de patiënten in het geding. Dat meldt de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een donderdag gepubliceerd onderzoeksrapport over de patiëntveiligheid.
De ziekenhuizen werden in oktober vorig jaar kort na elkaar failliet verklaard. Hoewel de patiëntveiligheid ondergeschikt was, zegt de raad dat zich dankzij de “inzet” en “veerkracht” van het personeel geen ernstige ongevallen hebben voorgedaan.
De faillissementen leidden tot vertragingen van en terugvallen in behandeltrajecten van duizenden patiënten. Zo werden operaties afgezegd, waren medicijnen niet aanwezig en werden patiënten naar verkeerde ziekenhuizen gestuurd.
Daarnaast konden artsen geen “weloverwogen besluiten” nemen over medische ingrepen, omdat voor hen niet duidelijk was welke middelen beschikbaar waren bij eventuele complicaties.
Faillissementen van ziekenhuizen verliepen chaotisch
De faillissementen verliepen chaotisch doordat de zorg door het ziekenhuis abrupt moest worden afgebouwd en overgedragen moest worden aan andere ziekenhuizen. De OVV spreekt van een situatie waar niemand zich op had voorbereid.
De raad meldt ook dat de curatoren bezig waren met de afhandeling van de faillissementen, maar zich ook hebben ingezet voor de patiënten. De onderzoekers menen dat een veilige afwikkeling van een toekomstig ziekenhuisfaillissement belemmerd kan worden doordat het belang van patiënten en de patiëntveiligheid niet boven het belang van de schuldeisers staan.
De curatoren van de MC IJsselmeerziekenhuizen zijn het niet eens met de onderzoeksresultaten. Er is geen sprake geweest van onveilige situaties voor patiënten, zeggen ze. “De inzet van de curatoren is er steeds op gericht geweest om de belangen van de patiënten te dienen, naast de belangen van de crediteuren.”
Minister Bruno Bruins voor Medische Zorg en Sport wordt door de OVV aangeraden ervoor te zorgen dat een ziekenhuisfaillissement voortaan alleen gecontroleerd plaatsvindt. Curatoren moeten daarnaast de wettelijke taak krijgen patiëntveiligheid voorop te stellen.
NOS 19.12.2019 Bij het faillissement van de ziekenhuizen MC Slotervaart in Amsterdam en MC IJsselmeerziekenhuizen, vorig jaar oktober, is de veiligheid van de patiënten in het geding geweest. Het faillissement verliep chaotisch en ongecontroleerd, omdat er in het Nederlandse zorgstelsel geen regelingen zijn voor het geval een ziekenhuis bankroet gaat.
Tot die conclusie komt de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Ziekenhuizen hebben een maatschappelijke functie en lopende behandelingen van patiënten kunnen niet zomaar afgebroken worden. Daarom moeten de zorgplicht en het faillissementsrecht worden aangepast, vindt de Raad.
Daarbij ziet de Raad een rol weggelegd voor de zorgverzekeraars: die zouden een soort garantiefonds moeten vormen. Als er een ziekenhuis failliet gaat, kan de zorg met behulp daarvan gecontroleerd worden afgebouwd en hoeft alles niet op stel en sprong te worden geregeld. Ook zouden de curatoren verplicht moeten worden de patiëntveiligheid voorop te stellen.
“Velen hebben daar wel voor geknokt in de chaotische weken rond het faillissement”, zegt voorzitter Dijsselbloem van de Raad. Maar het was niet goed geregeld, en heel veel andere, private belangen hebben dit belang van patiëntveiligheid en continue zorg voor de patiënten vaak aan de kant gedrukt.”
Abrupt afgebouwd
Zorgverzekeraars zijn in Nederland de belangrijkste financiers van de ziekenhuiszorg. Bij het faillissement van het Slotervaartziekenhuis ontstond discussie over de rol van verzekeraar Zilveren Kruis, die optrad namens alle verzekeraars.
Zilveren Kruis zei dat het faillissement onafwendbaar was en dat er in andere ziekenhuizen voldoende capaciteit was om de patiënten op te vangen. Maar artsen van het ziekenhuis vonden dat de verzekeraar patiënten onnodig in gevaar bracht.
De Raad constateert nu in zijn onderzoeksverslag ook dat Zilveren Kruis niet inging op de vraag om ziekenhuizen in fases te sluiten. De zorg moest abrupt worden afgebouwd en overgedragen. Daar was niemand op voorbereid, waardoor een chaos ontstond: andere ziekenhuizen hadden geen plek, medewerkers van de failliete ziekenhuizen waren aangeslagen en hadden geen zekerheid over hun baan en inkomen. Om dat te voorkomen moet eerder een stille bewindvoerder worden aangesteld om een ziekenhuisfaillissement voor te bereiden, zegt Dijsselbloem.
Tussen wal en schip
Overigens hebben zich in de weken rond het faillissement geen calamiteiten voorgedaan. Maar de overdracht van het ene naar het andere ziekenhuis verliep rommelig en soms kwamen patiënten tussen wal en schip terecht, zoals iemand met een herseninfarct die enige tijd niet terecht kon bij artsen.
Twintig patiënten met leukemie of prostaatkanker zaten een tot twee weken zonder medicijnen, omdat de groothandel die niet meer wilde leveren. Ze zijn niet in gevaar geweest. “Dat er geen grote ongelukken zijn gebeurd, is echt te danken aan het improvisatietalent van het gewone zorgpersoneel in de ziekenhuizen, dat zijn stinkende best heeft gedaan om te zorgen dat het niet fout ging”, denkt Dijsselbloem.
Vorige maand constateerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd al dat een ongecontroleerd faillissement van een ziekenhuis nooit meer mag voorkomen.
Telegraaf 19.12.2019 De veiligheid van patiënten is in gevaar geweest bij het „chaotische en ongecontroleerde” faillissement van MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen. Dat concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een rapport dat donderdag is verschenen. Voor zover bekend heeft dit niet geleid tot „ernstige ongevallen”, schrijven de onderzoekers.
Beide ziekenhuizen werden in oktober 2018 failliet verklaard. Het faillissement leidde volgens de OVV tot vertragingen en terugval in behandeltrajecten van duizenden patiënten. Operaties gingen niet door, medicijnen waren niet beschikbaar, patiënten belandden in verkeerde ziekenhuizen of er ontbraken actuele medische gegevens, staat in het rapport.
Bovendien was niet duidelijk welke faciliteiten of specialisten beschikbaar waren in het geval van complicaties bij een medische ingreep. „Daardoor konden artsen niet weloverwogen besluiten over medische ingrepen.” Dat er geen incidenten zijn geweest, is mede te danken aan „inzet en veerkracht van het ziekenhuispersoneel”, zegt de OVV.
Voor personeel ziekenhuizen niet duidelijk wie wat moest doen
De zorg moest abrupt worden afgebouwd toen de financiële situatie kritiek bleek en de salarissen niet meer konden worden uitbetaald, aangezien de zorgverzekeraar niet wilde meewerken aan een gefaseerde afbouw. „Een situatie waar niemand zich op had voorbereid en die chaotisch verliep”, schrijven de onderzoekers.
Volgens de raad ontbraken operationele draaiboeken en waren zorgaanbieders in de regio niet voorbereid op de overname van patiënten. Daarnaast bleef het personeel verantwoordelijk voor goede zorg, terwijl ze in onzekerheid verkeerden over hun baan en inkomen en aangeslagen waren door de situatie. Het was echter niet duidelijk wie welke taak had en er was een gebrek aan materialen en medische faciliteiten, stellen de onderzoekers.
De OVV constateert dat het Nederlandse zorgstelsel geen garantie biedt voor een gecontroleerd faillissement van een ziekenhuis. De raad adviseert dan ook de zorgplicht en het faillissementsrecht aan te passen zodat de patiëntveiligheid voorop komt te staan.
Reactie: geen gevaar bij IJsselmeerziekenhuizen
De curatoren van de failliete IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland ontkennen dat de veiligheid van de patiënten in gevaar is geweest. Ze spreken daarmee de conclusies tegen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV).
Volgens de curatoren was de situatie in de IJsselmeerziekenhuizen anders dan in het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis, omdat in Flevoland wel sprake was van een gecontroleerde afbouw. Maar de OVV lijkt volgens hen geen onderscheid te maken tussen beide ziekenhuizen.
„De inzet van de curatoren van de IJsselmeerziekenhuizen is er steeds op gericht geweest om de belangen van de patiënten te dienen naast de belangen van de crediteuren”, staat in een verklaring. „Met de toereikende wettelijke instrumenten en de geweldige inzet van de personeelsleden van de ziekenhuizen en overige betrokken partijen is dit mogelijk gebleken. De zorg voor patiënten heeft dan ook niet geleden onder de zorg voor de belangen van de crediteuren.”
AD 19.12.2019 Het faillissement van het MC Slotervaart en de MC IJsselmeerziekenhuizen in 2018 verliep chaotisch en ongecontroleerd. Patiënten werden naar verkeerde ziekenhuizen gestuurd, medicijnen waren niet beschikbaar en er ontbraken actuele medische gegevens. De veiligheid van de patiënten was in het geding.
Dat blijkt uit een rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid dat vandaag is gepubliceerd. Het faillissement van het Amsterdamse MC Slotervaart en de Lelystadse MC IJsselmeerziekenhuizen leidde tot vertragingen en terugval in behandeltrajecten van duizenden patiënten. Ook werden operaties afgezegd, waren medicijnen niet beschikbaar, werden patiënten naar verkeerde ziekenhuizen gestuurd of ontbraken actuele medische gegevens.
Dat er geen ernstige ongevallen zijn gebeurd is mede te danken aan de inzet en veerkracht van het ziekenhuispersoneel, aldus Onderzoeksraad voor de Veiligheid.
Omdat niet duidelijk was welke faciliteiten of specialisten beschikbaar waren in het geval van complicaties bij een medische ingreep, konden artsen niet weloverwogen besluiten over medische ingrepen. Toch zijn er volgens de onderzoeksraad géén ernstige ongevallen bekend als gevolg van de faillissementen. Dit is volgens de raad ‘mede te danken aan inzet en veerkracht van het ziekenhuispersoneel’.
Abrupt afgebouwd
De zorg moest abrupt worden afgebouwd toen de financiële situatie kritiek bleek en de salarissen niet meer konden worden uitbetaald, aangezien de zorgverzekeraar niet wilde meewerken aan een gefaseerde afbouw. ,,Een situatie waar niemand zich op had voorbereid en die chaotisch verliep”, schrijven de onderzoekers.
De belangen van de patiënt bleken na het faillissement in de knel te komen. De curatoren waren verantwoordelijk voor de afbouw van zorg en hebben zich ingezet voor de patiënten. Tegelijkertijd hadden ze de wettelijke taak om het ziekenhuis te liquideren en daarbij zoveel mogelijk geld te verzamelen voor de schuldeisers. De onderzoeksraad wil dat de regels bij faillissementen wordt aangepast zodat de patiëntveiligheid voorop komt te staan.
Zorgplicht
Zorgverzekeraars zijn verplicht om verzekerden te voorzien van goede zorg in de regio, daarvoor kopen ze zorg in bij ziekenhuizen. Daar is verzekeraar Zilveren Kruis ook op gewezen in de weken vóór het Lelystadse ziekenhuis omviel. Zilveren Kruis concludeerde dat er genoeg capaciteit in omliggende ziekenhuizen was en stelde daarmee te voldoen aan de zorgplicht. De Raad concludeert echter dat niet is meegewogen dat lopende behandeltrajecten voor duizenden patiënten onderbroken of vertraagd werden.
Het rapport van de Onderzoeksraad is slechts één van de vier onderzoeken naar het faillissement van MC Slotervaart en dat van de IJsselmeerziekenhuizen. Een commissie onder leiding van emeritus hoogleraar Jaap van Manen en de Nederlandse Zorgautoriteit is nog bezig met onderzoek.
Eind vorige maand verscheen al een rapport van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd over de patiëntveiligheid. De inspectie concludeerde toen ook al dat het faillissement van het MC Slotervaart in 2018 tot onnodig veel onrust en onduidelijkheid heeft geleid. Zo’n ongecontroleerd faillissement mag van de inspectie ‘nooit meer voorkomen in de zorg’.
Zorg in elk ziekenhuizen in gevaar
In oktober concludeerde BDO Accountants in de jaarlijkse Benchmark Ziekenhuizen dat de zorg in elf Nederlandse ziekenhuizen in gevaar is. De wachtlijsten worden langer en personeelstekorten zijn schrijnend. Ook al doen ziekenhuizen het financieel iets beter dan vorig jaar, ‘het gevreesde zorginfarct’ is volgens accountants ‘niet afgewend’.
Het LangeLand Ziekenhuis in Zoetermeer scoorde het slechtst; dat krijgt nu een twee en vorig jaar een drie. Het Ommelander Ziekenhuis in Groningen moet het doen met een schamele vier, terwijl dat vorig jaar nog een acht kreeg.
Volgens de accountants is het vooral zorgwekkend als ziekenhuizen het twee jaar achter elkaar slecht doen. Drie ziekenhuizen scoren nu een vijf en vorig jaar een vier. Dat geldt voor het HagaZiekenhuis in Den Haag, het Brabantse Maasziekenhuis Pantein en het Zaans Medisch Centrum.
Verder bungelen ook onderaan de lijst nog het Limburgse Zuyderland (nu een vijf vorig jaar een twee), Ziekenhuisgroep Twente (nu een vijf, vorig jaar een drie), het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen (beide jaren een vijf). Kijk op deze interactieve kaart om te zien hoe het ziekenhuis bij jou in de buurt scoort. De rode ziekenhuizen scoren onvoldoendes.
MSN 19.12.2019 Bij het faillissement van het MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen is de veiligheid van patiënten in gevaar geweest. Het faillissement verliep ‘chaotisch en ongecontroleerd’. Dat concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een rapport.
Voor zover bekend heeft dit niet geleid tot ernstige ongevallen, schrijven de onderzoekers. Beide ziekenhuizen werden in oktober 2018 failliet verklaard. Het faillissement leidde volgens de OVV tot vertragingen en terugval in de behandeling van duizenden patiënten.
Medische gegevens ontbraken
Operaties gingen niet door, medicijnen waren niet beschikbaar, patiënten belandden in verkeerde ziekenhuizen of er ontbraken actuele medische gegevens, staat in het rapport.
De zorg moest abrupt worden afgebouwd toen de financiële situatie kritiek bleek en de salarissen niet meer konden worden uitbetaald, aangezien de zorgverzekeraar niet wilde meewerken aan een gefaseerde afbouw. “Een situatie waar niemand zich op had voorbereid en die chaotisch verliep”, schrijven de onderzoekers.
Maatschappelijke functie
De Raad beveelt aan om de zorgplicht en het faillissementsrecht aan te passen zodat het belang van patiëntveiligheid voorop komt te staan. “Omdat ziekenhuizen een maatschappelijke functie hebben en lopende behandelingen niet direct beëindigd kunnen worden, vergt een faillissement van een ziekenhuis een andere aanpak dan gebruikelijk.”
Medewerkers failliet Slotervaart voerden vorig jaar actie na de sluiting:
Telegraaf 17.12.2019 Het teloorgegane Slotervaartziekenhuis wordt weer tot leven gewekt. Het faillissement wordt ongedaan gemaakt en huisartsen en verpleeghuiszorg zullen delen van het gebouw gaan huren van de nieuwe eigenaar, vastgoedbedrijf Zadelhoff. Er komt zo een spectaculair einde aan de ziekenhuissoap.
Vanmiddag wordt de deal tussen de gemeente Amsterdam en het vastgoedbedrijf aan de Amsterdamse gemeenteraad voorgelegd. Sinds het faillissement van oktober 2018 is er een heuse soap gaande geweest rond het ziekenhuis.
Vastgoedbedrijf Zadelhoff wilde samen met oud-eigenaren Loek Winter en Willem de Boer het faillissement ongedaan maken en het ziekenhuis overnemen, maar de gemeente dreigde die deal te blokkeren, omdat Winter en De Boer onder vuur liggen.
Zadelhoff betaalt schulden af
Uit de gesprekken tussen de gemeente en Zadelhoff sinds de zomer, volgt dat Amsterdam steun biedt voor de overname, maar wel onder voorwaarden. Zadelhoff zal daarvoor alle schuldeisers ( ING, UWV, werknemers, en leveranciers) afbetalen. Zadelhoff wil tot €45 miljoen daarvoor uitlenen aan de ziekenhuisvennootschap.
Daar kunnen waarschijnlijk bijna alle schulden van afbetaald worden. Als de schuldeisers daarmee akkoord gaan, wordt het failliet van het Slotervaartziekenhuis ongedaangemaakt. Dat moet in maart nog officieel rondkomen, maar de gemeente gaat hier niet meer voor liggen.
De reden dat de partijen er nu uitkomen is dat de oude eigenaren afzien van hun aandeelhouderschap. Bij terugdraaiing van het faillissement, zouden Winter en De Boer weer aandeelhouder worden van het ziekenhuispand. Zadelhoff neemt hun aandelen over. Een bedrag hiervoor is nog niet bekend, maar naar verluidt zal het aandelenbelang voor ’enkele miljoenen’ worden overgedragen.
Verpleegverdiepingen en huisartsen
Zadelhoff gaat het verouderde ziekenhuispand grondig verbouwen. En daarna verhuren voor verpleeghuiszorg, huisartsen en andere kleinschalige zorgaanbieders. Hiervoor heeft de gemeente voorwaarden gesteld. De huurprijs is beperkt en de zorgaanbieder moet verzekerde zorg aanbieden. Er komt zelfs een toetsingscommissie die beoordeelt of een bedrijf ruimte in het Slotervaart mag huren.
In de vleugels op de onderste verdiepingen komt kleinschalige eerstelijnszorg, dus huisartsen, tandartsen en logopedie. „Die vleugels moeten voor de zomer weer open kunnen”, zegt Geertjen Pot van Zadelhoff. In het oude beddenhuis, de zesde tot en met de tiende verdieping, komt een wissellocatie voor verpleeghuiszorg. In Amsterdam zijn grote tekorten aan ruimte voor verpleegzorg. Als verpleeghuizen verbouwd moeten worden, kunnen bewoners tijdens de verbouwing naar het Slotervaart.
’Blij, maar zijn er nog niet’
Zadelhoff-directeur Maarten Feilzer zegt ’erg blij te zijn met de afspraken met de gemeente’. „Maar euforisch zijn we niet, want het is nog niet helemaal klaar. De schuldeisers moeten akkoord gaan met ons voorstel om alle schulden af te betalen. Maar de gemeente steunt ons in ieder geval en belooft af te zien van zijn voorkeursrecht en niet het erfpachtrecht van het ziekenhuis te beëindigen.”
’Zorg dicht in de buurt’
De Amsterdamse wethouder Simone Kukenheim (Zorg) is blij dat de zorgfunctie behouden blijft in het Slotervaartziekenhuis. „Ik vind het belangrijk dat mensen dicht in de buurt bij eerstelijnszorgvoorzieningen zoals de huisarts of de fysiotherapeut terecht kunnen. Er is een grote behoefte aan betaalbare locaties voor eerstelijnszorgvoorzieningen door de hoge huren.
Daar hebben we voor het voormalige Slotervaartziekenhuis goede afspraken over kunnen maken. Daarnaast kunnen we het gebouw heel goed gebruiken voor het huisvesten van tijdelijke intramurale zorg zoals verzorgingshuiszorg. Bijvoorbeeld als een vaste locatie moet worden gerenoveerd. Ook daar is een grote behoefte aan.”
Ook haar collega wethouder Van Doorninck (Vastgoed) reageert verheugd. „Vanaf het begin is het doel van de gemeente geweest om regie te houden over de toekomstige ontwikkeling op de locatie van het Slotervaartziekenhuis, zodat het medisch cluster op deze locatie behouden blijft en versterkt wordt. We vinden het belangrijk dat dit proces zorgvuldig en samen met de buurt tot stand komt. Ik ben blij dat we daar met Zadelhoff overeenstemming over hebben bereikt.”
NOS 26.11.2019 Een ongecontroleerd faillissement in de zorg mag nooit meer voorkomen. Dat zegt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in een rapport over het bankroet van het MC Slotervaart, vorig jaar oktober. “Er is onnodig veel onrust en onduidelijkheid veroorzaakt.”
In het rapport staat dat de voorwaarden voor goede en veilige zorg niet aanwezig waren, met name in de eerste weken nadat het Amsterdamse ziekenhuis failliet was verklaard. “Zorgaanbieders die in financiële problemen komen, moeten nadenken over de risico’s voor patiëntveiligheid en de continuïteit van zorg. Dat moeten ze afstemmen met betrokkenen.”
Ondanks de chaos rond het faillissement bleven zorgverleners zich steeds inzetten voor patiënten. Calamiteiten bleven uit, meldt de Inspectie. De ziekenhuizen die patiënten overnamen, toonden veerkracht en grote betrokkenheid en verleenden goede en veilige zorg.
De IGJ steekt ook de hand in eigen boezem en gaat mogelijk op een andere manier toezicht houden. De partijen die bij het faillissement van het Slotervaart betrokken waren, hadden al in een vroeg stadium hulp van de Inspectie kunnen gebruiken, staat in het rapport. Daarbij ging het om advisering, bemiddeling en coaching.
Minister Bruins van Zorg is het eens met het rapport: “Dit faillissement was vreselijk, ik wil het niet meer zo plompverloren meemaken. De patiënten en medewerkers moeten op de hoogte zijn. Niemand mag hierdoor verrast worden”, zegt Bruins. Hij rekent de chaos bij het faillissement zichzelf aan: “Dit mag niet meer gebeuren, ik ga daar een actieve rol in spelen om dat te voorkomen. Patiënten moeten kunnen vertrouwen op zorg in Nederland.”
Overgeplaatst
Het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam-West bestond sinds 1975. Financiële problemen leidden oktober vorig jaar tot uitstel van betaling. De patiënten die in het ziekenhuis lagen, werden overgeplaatst. De patiënten van de poliklinieken werden overgedragen aan andere ziekenhuizen.
Het OLVG-ziekenhuis in Amsterdam nam de meeste zorg over. Ook onder meer Amsterdam UMC, het Amstelland Ziekenhuis, het Zaans Medisch Centrum en het Antoni van Leeuwenhoek (AvL) sprongen bij.
Telegraaf 26.11.2019 De ongecontroleerde manier waarop het Slotervaartziekenhuis failliet ging, mag niet weer gebeuren, vindt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. In een reactie zegt curator Marc van Zanten dat hij het ziekenhuis liever langer open had gehouden. Topvrouw Georgette Fijneman van Zilveren Kruis trekt lessen uit het bankroet.
De zorg bij het ziekenhuis dat in oktober 2018 failliet ging werd zo snel afgebouwd, dat andere ziekenhuizen en huisartsen onder grote druk kwamen te staan bij de opvang van de patiënten en de medewerkers, concludeert de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in het eerste van vier onderzoeken naar de ziekenhuisfaillissementen van vorig jaar.
Er was geen voorbereidingstijd, er was weken-, zelfs maandenlang onduidelijkheid over de overdracht van patiëntendossiers en de werkdruk in andere ziekenhuizen nam fors toe.
’Extra onrust’
Curator Marc van Zanten, die het bestuur van het ziekenhuis overnam toen uitstel van betaling werd aangevraagd, vindt ook dat een volgend failliet niet zo mag verlopen. Hij vraagt zich wel af of het anders had gekund.
„Doordat veel flexibel personeel wegliep, moest het ziekenhuis veel sneller dicht dan bedoeld. Dat zorgde weer voor extra onrust bij het verplaatsen van patiënten.” Van Zanten had liever dat er eerder contact was geweest met naburige ziekenhuizen. Nu zat hij pas twee dagen na het uitstel van betaling samen met andere ziekenhuisbestuurders.
Het failliet van het Slotervaart.Ⓒ ANP
„In de ideale situatie was het Slotervaartziekenhuis gecontroleerd failliet gegaan in enkele maanden tijd en waren andere ziekenhuizen al ruim van tevoren geïnformeerd om te kijken of ze plek zouden hebben voor de patiënten van het Slotervaart. Maar ja, dat kan niet zomaar. Als uitlekt dat je een faillissement verwacht, zouden patiënten uit paniek al niet meer komen.”
’Noodplan en overleg’
Volgens de curator zou er misschien een regelmatig overleg kunnen zijn tussen ziekenhuizen uit dezelfde regio om te zorgen dat ze een soort noodplan kunnen hebben voor als een van de huizen failliet gaat.
Bestuurder Mariska Tichem en curatoren Mark van Zanten en Marlous de Groot van het failliete Slotervaartziekenhuis (vlnr.). Ⓒ ANP
Ook Georgette Fijneman, directievoorzitter van zorgverzekeraar Zilveren Kruis zegt dat zij en de overige partijen niet hadden kunnen voorzien dat de zorg in het Slotervaart zo snel moest stoppen. „Doordat externe arbeidskrachten vrijwel direct hun werk neerlegden, ontstond de noodzaak tot snelle sluiting.”
Van Zanten en Fijneman zeggen tevreden te zijn met de constateringen van de Inspectie dat er geen calamiteiten met patiënten hebben voorgedaan volgens de Inspectie. Van Zanten: „Werknemers hebben ook na de sluiting keihard doorgewerkt. En ook met andere ziekenhuizen is de lastige herplaatsing van patiënten toch gelukt.”
’Lessen leren’
Fijneman stelt dat de sluiting van het Slotervaartziekenhuis ’grote impact heeft gehad op alle betrokkenen’. „Daarom is het van belang om lessen te leren op basis van van de ervaringen om waar het kan een vergelijkbare situatie in de toekomst te voorkomen.”
Hoewel de topvrouw van de grootste zorgverzekeraar in de regio eerder zei niet op de hoogte te kunnen zijn van het personeelsbestand van een ziekenhuis, zegt ze nu ’kritisch’ te kijken naar de verhouding tussen vast en flexibel personeel bij zorgaanbieders. „We roepen ziekenhuizen en politiek op om dat ook te doen.”
’Verrast’
„Ook willen we nog beter zicht krijgen op de acute financiële urgentie bij kwetsbare zorgaanbieders.” Fijneman wijst erop dat partijen in en om het ziekenhuis verrast werden door de ’acute ernst’ van de financiële problemen van het Slotervaart, omdat een continuïteitsplan ontbrak.
Over de rol van Zilveren Kruis zelf zegt Fijneman dat de zorgverzekeraar steeds heeft voldaan aan het beschikbaar houden van zorg voor haar verzekerden.
Meer onderzoeken
Na de onderzoeken van de Inspectie volgen in de komende maanden nog onderzoeken van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de Commissie Van Manen (in opdracht van het kabinet).
Publicatie van het laatste onderzoek, waarin ook bekend moet worden hoeveel schuld de aandeelhouders en bestuurders dragen, is vandaag drie maanden uitgesteld. In plaats van eind 2019 wordt de publicatie nu aan het einde van het eerste kwartaal verwacht.
Volgens een woordvoerder namen interviews met betrokkenen langer in beslag en werkte de weerstand van curatoren van de IJsselmeerziekenhuizen (die naast het Slotervaart tegelijk failliet gingen) ook vertragend.
Telegraaf 26.11.2019 Het Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis was een van de ziekenhuizen die patiënten van het failliet MC Slotervaart moesten opvangen. Drs. Marien van der Meer, lid Raad van Bestuur van het Antoni van Leeuwenhoek (AVL), kijkt terug op de hectische periode toen het naastgelegen ziekenhuis MC Slotervaart plots geen zorg meer kon verlenen aan hun patiënten.
Hoe viel het nieuws destijds in het AVL?
,,Ons ziekenhuis staat naast dat deels geprivatiseerde Slotervaart. We waren buren. Goede buren; we kenden elkaar allemaal. Sommige artsen werkten in beide ziekenhuizen, sommigen artsen of verpleegkundigen hier hadden een partner in het Slotervaart. Het faillissement had een enorme impact. We hebben geprobeerd de nieuwe medewerkers – dat zijn er ruim 50 – zo goed mogelijk op te vangen.”
Wat heeft u als lastig ervaren in dit proces?
Het was na het faillissement lastig om een overzicht te krijgen van het aantal patiënten dat het AVL zou overnemen. Het was wel vrij duidelijk dat de oncologische zorg naar ons toe zou gaan. Ook zouden we het bevolkingsonderzoek naar darmkanker overnemen. Maar hoeveel patiënten, dat wisten we lange tijd niet. Twee crisisteams van ons hebben wekenlang bergen medische logistiek verzet. Dat verdient groot respect. Uiteindelijk hebben we duizend patiënten overgenomen.”
De Inspectie stelt dat er geen voorbereidingstijd was. Hoe staat u daarin?
,,De IGJ heeft volkomen gelijk. Het ging te snel, het was ongecontroleerd. Dit mag op deze wijze niet nog een keer gebeuren. Dat is niet goed voor patiënten en de medewerkers. Ik denk dat je een faillissement kunt voorbereiden. Men wist al langere tijd dat het financieel niet goed ging met het Slotervaart. Het was al twee keer eerder failliet verklaard. Een goede Raad van Bestuur, Raad van Toezicht en accountants zien de slechte cijfers.
Dan kán je al dingen voorbereiden, kwetsbare patiënten in kaart brengen en gaan praten met zorgverzekeraars en zorgaanbieders die eventueel iets kunnen overnemen. Ik acht niet uitgesloten dat het in Nederland nog een keer gaat gebeuren; uit onderzoek blijkt dat de financiële situatie van enkele – met name kleinere – ziekenhuizen zorgelijk zijn.”
U heeft destijds financiële afspraken gemaakt met de zorgverzekeraars. Hoe verloopt dat?
,,We hebben in goed vertrouwen vorig jaar afspraken gemaakt. Wij leveren een bepaalde hoeveelheid zorg en willen daar de beloofde financiering voor. Maar de gesprekken tussen de ziekenhuizen en de zorgverzekeraars verlopen van hun kant terughoudend. Dat kan niet de bedoeling zijn. Wij houden ons aan de afspraak en dat geldt ook voor hen.”
Vindt u, na dit debacle, dat het duidelijk is dat investeerders of private gelden en de zorg niet samengaan?
,,Nee zeker niet. Het lijkt alsof het niet zou kunnen, maar we moeten de ruimte voor investeerders in de zorg en ondernemerschap wel houden. Met een goed bestuur en goed management kan het wel degelijk succesvol zijn.”
AD 26.11.2019 Het faillissement van het MC Slotervaart heeft in 2018 tot onnodig veel onrust en onduidelijkheid geleid. Zo’n ongecontroleerd faillissement mag nooit meer voorkomen in de zorg.
Dat zijn de conclusies van het onderzoek van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) naar de kwaliteit van de zorg rond het bankroet van het Slotervaart. De inspectie heeft echter niet vastgesteld dat het faillissement tot calamiteiten of patiëntschade heeft geleid.
Het Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen werden op 25 oktober 2018 failliet verklaard. Vooral bij het Amsterdamse ziekenhuis leidde dit een tijdje tot een chaotische situatie. Zo moesten patiënten op stel en sprong naar een ander ziekenhuis worden verplaatst en konden mensen hun behandeling bij hun eigen arts ineens niet meer voortzetten.
De voorwaarden voor goede en veilige zorg in MC Slotervaart waren volgens de zorginspectie onvoldoende, met name in de eerste weken na het faillissement. ,,Dat komt doordat het ziekenhuis én andere betrokkenen geen tijd hebben gehad om zich voor te bereiden op het afbouwen en overdragen van de patiëntenzorg vanuit MC Slotervaart.”
Zorgaanbieders die in financiële problemen komen, moeten in de toekomst nadenken over de risico’s voor patiëntveiligheid en continuïteit van zorg en daarover afstemmen met betrokkenen, luidt de belangrijkste aanbeveling van de inspectie.
De inspectie kijkt ook naar haar eigen rol in de toekomst. Hoofdinspecteur Marina Eckenhausen: ,,Al in een vroeg stadium moeten we inschatten of er meer kennisdeling en advisering gewenst is. Indien nodig, zullen we daar meer ruimte voor nemen.”
AD 26.11.2019 Een groot onderzoek naar de faillissementen van het MC Slotervaart en de MC IJsselmeerziekenhuizen wordt drie maanden later opgeleverd dan voorzien. Dat meldt een woordvoerster van de commissie Van Manen, die het onderzoek uitvoert.
Het Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen werden op 25 oktober 2018 failliet verklaard. Vooral bij het Amsterdamse ziekenhuis leidde dit een tijdje tot een chaotische situatie. Zo moesten patiënten op stel en sprong naar een ander ziekenhuis worden verplaatst en konden mensen hun behandeling bij hun eigen arts ineens niet meer voortzetten.
De minister voor Medische Zorg en Sport, Bruno Bruins, stelde een onafhankelijke onderzoekscommissie in na het bankroet van de zorginstellingen. Deze commissie bekijkt nu hoe de faillissementen zijn verlopen, welke partijen betrokken waren, op welke manier zij gehandeld hebben en welke lessen getrokken kunnen worden. Jaap van Manen is de voorzitter.
De commissie verwachte aanvankelijk de onderzoeksresultaten eind 2019 te kunnen presenteren, maar dat rapport wordt nu aan het einde van het eerste kwartaal volgend jaar verwacht. De vertraging is opgetreden omdat er ‘documenten later zijn binnengekomen dan gedacht’. ,,De commissie wil zorgvuldig zijn en neemt daarom de tijd”, aldus de zegsvrouw.
De conclusies van een ander onderzoek, van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, worden wel binnen afzienbare tijd verwacht.
Toen het MC Slotervaart failliet ging, moest de daar verleende zorg plots door andere ziekenhuizen en klinieken worden overgenomen. Ⓒ Aerovista Luchtfotografie
Telegraaf 26.11.2019 Na het faillissement van het deels geprivatiseerde Amsterdamse ziekenhuis MC Slotervaart vorig jaar oktober werd de zorg zó snel afgebouwd, dat andere ziekenhuizen en huisartsen onder grote druk kwamen te staan bij de opvang van de patiënten en de medewerkers. Er was geen voorbereidingstijd, er was weken-, zelfs maandenlang onduidelijkheid over de overdracht van patiëntendossiers en de werkdruk in andere ziekenhuizen nam fors toe.
Ondanks die druk verliep de overdracht goed, concludeert de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in een rapport waarin de kwaliteit en veiligheid van de overgedragen zorg na het faillissement is onderzocht. ,,Besturen, management en professionals hebben veerkracht getoond. Zij hebben onder onvoorziene omstandigheden aanpassingsvermogen getoond om de zorg op de goede manier en veilige manier te organiseren. Het heeft niet geleid tot onveilige situaties.”
Vertrouwen
In een ander rapport van de IGJ ‘Gevolgen faillissement Slotervaart vooraf onderschat’ staat dat het vooraf voor betrokkenen niet helder was dat de zorg supersnel moest worden afgebouwd en welke risico’s daarbij zouden ontstaan. Hierin is te lezen dat er sprake is geweest van ’risicovolle situaties met risico’s voor kwaliteit en voor continuïteit van individuele patiëntenzorg’. ,,De chaos die direct na het faillissement is ontstaan en de onduidelijkheid die lange tijd bleef aanhouden heeft het vertrouwen van patiënten en zorgverleners in de gezondheidszorg geschaad. Dit is een risico voor de kwaliteit van zorg op zich.”
In totaal moesten 56.000 patiënten elders zorg of een behandeling krijgen. De meeste patiënten gingen naar het OLVG. Een andere grote instroom -1000 patiënten- was bij het naastgelegen buurziekenhuis AVL. De 1100 medewerkers vonden nagenoeg allemaal een baan in een ander ziekenhuis of een particuliere kliniek. Zorgverzekeraar Zilveren Kruis nam namens acht zorgverzekeraars het voortouw in de bespreking over de verdeling van de zorg en de zorggelden; het Slotervaart had destijds een omzet van 100 miljoen euro.
Toch is niet alles goed verlopen, stelt de IGJ. Zo wist de bestuurder van het Spaarne Gasthuis pas op de dag van de openbaarmaking van de soorten zorg per ziekenhuis, dat bariatrie (geneeskunde die zich bezighoudt met obesitas) aan het Spaarne was toebedeeld. ,,In een eerdere fase was bij de bestuurder de indruk gewekt dat een andere zorgaanbieder dit zou overnemen. Een hectische tijd brak aan voor dit ziekenhuis.”
Verbouwing
Het was de bedoeling dat ziekenhuizen metéén alle zorg zouden overnemen, maar het was woekeren met de ruimte; meer patiëntenkamers moesten worden gebouwd. In het OLVG was te weinig ruimte voor klinische geriatrie en moest er eerst worden verbouwd; in MC Bloemendaal was geen ruimte voor de plastisch chirurg om te opereren.
Ook ging het altijd goed met de materialen. Een neurochirurg moest operaties later dan gepland uitvoeren, omdat de benodigde materialen pas later op een veiling konden worden verkregen. ,,Diverse bestuursleden melden dat de overname van medische apparatuur van het Slotervaart het proces vertraagde. En toen bleek dat de afgesproken apparatuur niet aanwezig of incompleet was, heeft dat geleid tot extra kosten, zoals in het Zaans Medisch Centrum.”
Ervaring
Patiënten ondervonden weinig hinder van de overdracht. De meeste van hen zeggen dat de dossieroverdracht goed verliep en dat hun behandelin er niet door werd vertraagd. Weliswaar moet een aantal verder reizen, maar dat vinden ze niet erg als ze bij hun vertrouwde arts terecht kunnen. Ze missen de gemoedelijkheid van het MC Slotervaart.
Volgens de medewerkers verliep de transitie van MC Slotervaart naar een nieuwe werkgever overwegend professioneel, maar de lange onzekerheid voor hen en de patiënten was wel vervelend.
Curatoren
De curatoren hebben, zo staat in het rapport over de onderschatte risico’s te lezen, vanaf het eerste contact met de inspectie bevestigd dat zij zich verantwoordelijk voelden voor de patiëntenzorg. ,,Maar zij hadden onvoldoende ervaring en affiniteit met het besturen van een zorginstelling – zeker gezien de bijzondere omstandigheden – om hier eigenstandig invulling aan te kunnen geven.”
Hoewel in de door de curatoren ingerichte crisisorganisatie de betrokkenheid van de medische staf was georganiseerd, voelden sommige medisch specialisten zich volgens het onderzoek onvoldoende betrokken bij de besluitvorming en hadden zij niet altijd het gevoel dat hun inbreng daarbij gewogen werd.
VK 05.08.2019 Een jaar geleden begon in slowmotion de onttakeling van het Slotervaart- en IJsselmeerziekenhuis. Hoewel in juli al berichten verschenen over financiële problemen, kwam het faillissement eind oktober als een verrassing. Ook voor de voorzitter van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) Marian Kaljouw. De toezichthouder kijkt terug en blikt vooruit.
Eigenlijk, zegt Kaljouw (62), was er vorige zomer niets nieuws aan de hand bij het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis en het IJsselmeerziekenhuis in Lelystad. Er waren al jaren financiële problemen, onder verschillende bestuurders die al dan niet in opspraak raakten. ‘Dat het tot een faillissement kwam, was op zich niet zo verrassend. Wel de manier waarop. Dat ging erg snel en abrupt.’
‘Dat kwam doordat er vooral in Amsterdam veel zzp’ers bij het ziekenhuis werkten, in allerlei functies. Toen uitstel van betaling werd aangevraagd, zijn die van de ene op de andere dag vertrokken, omdat ze dan niet meer betaald zouden worden. Daardoor kon het ziekenhuis niet meer functioneren. Dat hebben we onderschat. Dat hebben we niet goed gezien. De manier waarop het ging, de snelheid – het was niet goed, maar het kon niet anders. En omdat het Slotervaart overhaast sloot, moest ook het IJsselmeerziekenhuis meteen dicht, het was één bedrijf.’
Er lopen nu vier onderzoeken naar de gang van zaken. Is dat een werkgelegenheidsproject?
‘Zo is dat niet bedoeld. Maar de curator, die het faillissement afwikkelt, moet altijd onderzoek doen. Daarnaast deden wij samen met de Inspectie al een onderzoek naar de bedrijfsstructuur van de MC Groep, de eigenaar van de twee ziekenhuizen. Of daar geen rare dingen gebeurden. De Onderzoeksraad voor Veiligheid doet onderzoek en het ministerie van Volksgezondheid heeft een commissie ingesteld. Ja, er zit wat overlap tussen de onderzoeken. Misschien is het zinnig de uitkomsten dit najaar tegelijk te publiceren.’
Marian Kaljouw, voorzitter van de NZa, over het faillissement van het Slotervaart en IJsselmeerziekenhuis: ‘Het was niet goed, maar het kon niet anders.’
Was dit eens maar nooit weer?
‘De manier waarop dit ging wel. Hoop ik. Maar er zijn vaker ziekenhuizen failliet gegaan. Vaak in stilte. In 1992 ging Berg en Bosch in Bilthoven net voor de Kerst failliet. De patiënten werden keurig in omliggende ziekenhuizen ondergebracht, de mensen die er werkten konden elders aan de slag. Er heeft geen haan naar gekraaid, zelfs het plaatselijke sufferdje heeft er geen woord aan gewijd. Als het dan toch gebeurt, dan zo.
‘Er is al een trend dat er minder ziekenhuizen zijn. Niet alle ziekenhuizen hebben alle specialismen in huis. Het streven is om de zorg dicht in de buurt te brengen, dichtbij de patiënt. Daarvoor moeten de huisartsen, de wijkverpleging en medisch-specialisten in de regio gaan samenwerken.’
Is het cynisch gezien een zegen dat in Flevoland een gevestigd belang, het ziekenhuis, is weggevallen waardoor makkelijker een proefpolder ontstaat voor ‘zorg dichtbij’ ?
‘Het is erg jammer dat het is gebeurd. Dat was niet leuk voor de mensen die er werkten, niet voor de patiënten. Dat is geen flauwekul. Maar het geeft ook de kans om dingen te doen die nodig zijn. In Flevoland brengt een kwartiermaker nu in beeld hoe de zorg daar georganiseerd kan worden. Ook in Amsterdam-Noord en in Drenthe wordt aan een nieuwe inrichting van de zorg gewerkt.’
Toch wringt het, want het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) schrijft dat er steeds meer ‘gevoelige ziekenhuizen’ komen – ziekenhuizen die cruciaal zijn omdat spoedeisende zorg en verloskunde anders niet binnen 45 minuten met de ambulance bereikbaar zijn. Dat geldt nu al voor 14 van de 85 ziekenhuizen. Zijn dat systeemziekenhuizen die moeten blijven bestaan?
‘De spoedeisende zorg en de acute verloskunde zijn functies die geborgd moeten zijn, niet per se hele ziekenhuizen.’
Maar je kunt die twee ‘functies’ toch niet los in een weiland zetten?
‘Dat kan zeker niet, maar we moeten kijken hoe we het organiseren in een regio. Kijk naar de acute GGZ, de geestelijke gezondheidszorg. Niet iedere instelling hoeft daarvoor 24 uur per dag, zeven dagen per week, een crisisteam klaar te hebben staan. Dat kan verdeeld worden. Zo kan dat ook met ziekenhuizen.’
Om de spoedeisende zorg en acute verloskunde binnen 45 minuten voor alle Nederlanders bereikbaar te houden, komen er steeds meer ambulanceposten die 24 uur per dag, zeven dagen per week startklaar zijn. Is dat efficiënt?
‘Nou, die mensen zitten niet de hele dag te niksen. Misschien kan het efficiënter, maar echt, ze rijden heel vaak uit. Ambulances zijn eigenlijk rijdende ziekenhuizen. Maar in zijn algemeenheid zijn er personeelstekorten en die gaan niet verdwijnen. Zorg dichtbij is ook een kans om tot taakherschikking te komen. In Zeeland is bijvoorbeeld een tekort aan huisartsen. Multidisciplinaire teams met verpleegkundig specialisten kunnen een oplossing zijn. In Engeland wordt daar al jaren met succes mee gewerkt.’
Lege gangen in het MC Slotervaart. Doordat het Slotervaartziekenhuis overhaast sloot, moest ook het IJsselmeerziekenhuis dicht, het was één bedrijf.Beeld Freek van den Bergh / de Volkskrant
Het klinkt zo mooi; zorg dichtbij huis. Minister Bruins (Medische Zorg) heeft daar een reeks akkoorden over gesloten. Met medisch specialisten heeft hij afgesproken dat de kosten vanaf 2022 niet meer stijgen. Is dat haalbaar?
‘Het lijkt me niet realistisch, maar het is een nobel streven. Want als er niets gebeurt, stijgen de totale zorguitgaven van bijna 100 miljard euro naar 170 miljard over twintig jaar, in 2040. Dat is echt niet te dragen voor onze kinderen en kleinkinderen.’
Maar dan is veel overleg nodig tussen allerlei zorgverleners. Worden die overdrachten geen tijdrovende administratieve rompslomp?
‘Dat dreigt een groot probleem te worden. Kijk naar de academische ziekenhuizen: daar worden twee computersystemen gebruikt. De algemene ziekenhuizen hebben weer eigen systemen, de GGZ heeft een ander systeem en de ouderenzorg weer wat anders. Als je er een zooitje van wil maken dan is dat goed gelukt. Nu wordt gewerkt aan een systeem waarin de patiënt zijn gegevens beheert en beschikbaar stelt.’
LEES VERDER;
Slotervaartziekenhuis op de veiling: complete operatiekamers gaan in de verkoop
Van hartmonitor tot botvijl, van blaasscanner tot infuuspomp: echt alles moet weg. De inboedel van het failliete Slotervaart Ziekenhuis in Amsterdam gaat vanaf deze week online in de uitverkoop. Duizenden kavels zullen in acht etappes onder de hamer komen.
Failliet Slotervaartziekenhuis vooralsnog niet in zee met gemeente Amsterdam
Het plan van de gemeente Amsterdam om het failliete Slotervaartziekenhuis over te nemen lijkt vooralsnog niet te slagen. Volgens Marc van Zanten – een van de curatoren die de verkoop namens de schuldeisers regelt – was het bod van de gemeente te laag.
Laat ziekenhuizen geen winst uitkeren aan investeerders maar alleen handelen in het belang van de patiënt
Winstuitkering staat haaks op de verwachting dat zorgverleners alleen handelen in het belang van de patiënt. Dat betogen hoogleraar Martin Buijsen, internist-oncoloog Marcel Soesan en SP-Kamerlid Maarten Hijink.
BB 15.06.2019 De gemeente Amsterdam heeft vrijdag een bod gedaan op het failliete ziekenhuis MC Slotervaart. Dat laat de woordvoerder van wethouder Simone Kukenheim weten. In een verklaring staat dat de gemeente niet wil dat de maatschappelijke functies van het ziekenhuis verdwijnen.
Marktconform
De gemeente wil niet laten weten hoeveel is geboden, alleen dat het om een ‘marktconform bod’ gaat. ‘Het is een realistisch bedrag. Het geeft zekerheid voor de curator, zodat een snelle afwikkeling van het faillissement mogelijk wordt’, laat de woordvoerder weten.
Cruciaal
“Het terrein van het Slotervaartziekenhuis is cruciaal om de groei van de stad en de daarmee gepaard gaande groeiende zorgvraag te kunnen faciliteren”, staat in de verklaring. (ANP)
Telegraaf 14.06.2019 De gemeente Amsterdam heeft vrijdag een bod gedaan op het failliete ziekenhuis MC Slotervaart. Dat laat de woordvoerder van wethouder Simone Kukenheim weten. In een verklaring staat dat de gemeente niet wil dat de maatschappelijke functies van het ziekenhuis verdwijnen.
De gemeente wil niet laten weten hoeveel is geboden, alleen dat het om een „marktconform bod” gaat. „Het is een realistisch bedrag. Het geeft zekerheid voor de curator, zodat een snelle afwikkeling van het faillissement mogelijk wordt”, laat de woordvoerder weten.
„Het terrein van het Slotervaartziekenhuis is cruciaal om de groei van de stad en de daarmee gepaard gaande groeiende zorgvraag te kunnen faciliteren”, staat in de verklaring.
Telegraaf 06.05.2019 Artsen, verpleegkundigen, ziekenhuizen en zorgverzekeraars steggelen over de normen waaraan de zorg voor ouderen op de spoedeisende hulp moet voldoen. Medisch specialisten vinden dat de kwaliteit van de zorg omhoog moet; ziekenhuizen vrezen dat de kosten daardoor te hoog worden en dat een gebrek aan personeel zal ontstaan. Dat schrijft de Volkskrant.
Eén op de drie spoedpatiënten in de Nederlandse ziekenhuizen is tegenwoordig 65 jaar of ouder. De eisen die de medisch specialisten stellen aan de zorg voor ouderen, zijn volgens de ziekenhuizen, gesteund door onder meer huisartsen en zorgverzekeraars , onwenselijk hoog. De specialisten willen dat een arts op de spoedeisende hulp altijd binnen 30 minuten telefonisch kan overleggen met een medisch specialist met kennis van multimorbiditeit. En dat die medisch specialist binnen twee uur fysiek aanwezig kan zijn.
Volgens de ziekenhuizen wordt daarmee een onwerkbare situatie gecreëerd.
MSN 03.05.2019 De ouders van Fleur Agema overleden vorig jaar allebei. Ze waren babyboomers, de generatie die zorg onbetaalbaar zou maken. In dat scenario gelooft de PVV’er niet meer. „Ze kakelen elkaar allemaal na!”
Fleur Agema van de PVV boog zich iets voorover naar haar microfoon. Op welke planeet, wilde ze weten, heeft de minister bedacht dat hij dit kan máken? Het was begin deze maand tijdens een debat over ziekenhuizen en ambulances. Het beleid van VVD-minister Bruno Bruins (Medische Zorg) was, vond ze, „totale gekte, op geen enkele redelijkheid of logica gestoeld.”
Fleur Agema was, vertelt ze, niet zomaar boos. Ze wilde een motie van wantrouwen indienen tegen Bruins, die ze „stuurloos” beleid rond ziekenhuizen verwijt. Haar partij zegt vaak het vertrouwen op in bewindspersonen, maar Agema niet – het was haar eerste.
Maar dat werd haar zó moeilijk gemaakt door collega’s van andere partijen dat ze feller en feller werd, vertelt ze. „Ze blokkeren me gewoon allemaal. Er is geen ander Kamerlid dat dit ooit heeft meegemaakt, dat kan ik je verzekeren.”
Altijd is ze er, al twaalf jaar, in debatten over gezondheidszorg in de Tweede Kamer. Waar andere partijen het dossier gezondheidszorg verdelen onder verschillende Tweede Kamerleden omdat het zoveel werk is, doet Agema alles in haar eentje.
Bij debatten komt ze meestal binnen met stapels documenten en mappen. Ze citeert uit dezelfde onderzoeken, rapporten en cijfers als andere Tweede Kamerleden. Toch is de werkelijkheid die zij daaruit haalt volkomen anders dan die van ministers en collega-Kamerleden.
Het gesprek met Fleur Agema, de nummer twee van de PVV en vertrouweling van Geert Wilders, gaat over ziekenhuizen. Agema is bang dat er steeds meer verdwijnen en dat ambulances te ver moeten rijden naar de dichtstbijzijnde spoedpost.
Dat zwangere vrouwen op Urk niet op tijd in het ziekenhuis zijn voor hun bevalling. Dat er meer gevallen komen zoals dat van de 71-jarige man waarover zij haar beklag deed in de Tweede Kamer. Hij moest acht dagen wachten op een operatie aan zijn meervoudige beenbreuk – alle ziekenhuizen lagen vol.
Dat er in vijf jaar al meer dan vijftien spoedposten verdwenen, vindt Agema minstens zo erg als de veelbesproken faillissementen van het Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen. Ze verwacht nog veel meer sluitingen doordat het kabinet Rutte III heeft besloten dat er meer zorg in de wijk moet komen en minder in het ziekenhuis.
„Afbraak van de ziekenhuiszorg”, noemt Fleur Agema dat. Haar voorspelling: dat het straks allemaal weer teruggedraaid moet worden, omdat het aantal 75-plussers de komende tien jaar naar verwachting toeneemt van 1,3 miljoen tot meer dan twee miljoen.
Waarom vindt u het zo erg als er minder ziekenhuizen komen?
„We breken een systeem af dat eigenlijk heel mooi is. Er is een goede wisselwerking tussen kleinere streekziekenhuizen en meer gespecialiseerde ziekenhuizen. Ik heb het gezien bij mijn vader. Hij kwam met een pijnlijk aneurysma – een uitstulping van een slagader – op de spoedeisende hulp, lag binnen drie kwartier op de operatietafel in een gespecialiseerd ziekenhuis.
Na een paar dagen mocht hij terug naar het ziekenhuis in de buurt. Mijn moeder was toen te ziek om naar het gespecialiseerde ziekenhuis vervoerd te worden. Maar we konden haar wel naar het buurtziekenhuis brengen om bij hem op bezoek te gaan. Ik vind het heel dom om dat allemaal af te breken terwijl er veel meer ouderen komen.”
Het idee is dat medisch specialisten de wijk in gaan, om mensen dichterbij huis te behandelen.
„Dat is goed gelukt voor bijvoorbeeld de diabeteszorg, maar gaat niet voor alle behandelingen werken. Mijn oude vak is architectuur en ik kan je zeggen: het duurt járen voordat je een ziekenhuis opnieuw hebt gebouwd.”
Dat idee is bedacht door een grote groep artsen en deskundigen van naam, samen met patiëntenorganisaties en het ministerie. Iedereen is het eens, behalve u. Hoe kan dat?
„Ze kakelen elkaar allemaal na! Bij het afbouwen van de verzorgingshuizen kakelde ook iedereen elkaar na, maar nu heeft iedereen spijt.”
Fleur Agema had altijd haar ouders, vroeger caféhouders, voor ogen tijdens debatten over ziekenhuizen. Steeds praat ze in politiek Den Haag over hun generatie, die van vlak na de oorlog. De zorg zou volgens het ministerie van Volksgezondheid onbetaalbaar worden door de vergrijzing. Agema: „Wat mijn ouders is overkomen heeft me nog eens duidelijk gemaakt dat je niets kunt voorspellen. Helemaal niets.”
In anderhalf jaar tijd kregen haar vader en haar moeder zeven operaties en elf spoedopnames in het ziekenhuis en allebei hebben ze het niet gered. Haar vader was 69 jaar, haar moeder 66. Ze stierven vorig jaar vlak na elkaar – haar vader aan een bacterie in zijn knie, haar moeder aan een ziekenhuisbacterie. „Alles wat we hier in de Tweede Kamer doen is tot leven gekomen. Ik was in shock. Hun toekomst bleek helemaal niet te bestaan.”
Het bevestigde Fleur Agema’s overtuiging dat ze niet moet geloven in scenario’s van het kabinet over zorgkosten.
Ziet u de stijgende zorgkosten als een probleem?
„Zieke mensen betalen het meeste. Dus ik ben zeker niet voor oplopende zorgkosten. Maar het idee van explodérende zorgkosten is helemaal niet meer actueel.”
De zorgbegroting stijgt ieder jaar flink.
„Het Centraal Planbureau stelde eerst dat de zorgkosten tussen 2012 en 2040 met 4,4 procent per jaar zouden groeien. Tot 2017 was de werkelijke groei maar 0,5 procent per jaar – ruim binnen de groei van het bbp. Terwijl iedereen moord en brand schreeuwde dat de zorg te duur zou worden. ”
Dat is toch juist een succes van het overheidsbeleid?
„In 2012 zagen de zorgkosten er heel slecht uit, leken ze uit de hand te lopen. De overheid reageerde door akkoorden te sluiten met de zorgsector – dat was in het begin niet zo erg. Ziekenhuizen werden gedwongen efficiënter te werken, ICT kon beter, het kon goedkoper.
Maar de situatie is nu anders: het gaat economisch veel beter. Daarom snap ik het besluit niet om de groei van ziekenhuizen in 2022 te beperken tot 0,0 procent. Waarom zou je dat doen?”
Om te voorkomen dat de zorg in de toekomst onbetaalbaar wordt.
„Maar er zijn zoveel onzekerheden. Als die bacteriën waaraan mijn vader is overleden een grote rol gaan spelen, zoals sommigen denken, dan gaan heel veel babyboomers 2030 of 2040 helemaal niet redden. Aan de andere kant: als we een middel vinden tegen Alzheimer dan worden er heel veel babyboomers oud maar dan zijn ze geen dure patiënten meer.”
Dat zijn toch net zo goed aannames waarvan je niet weet of ze uitkomen?
„Daar gaat het me juist om. Je weet het gewoon niet! Je moet geen beleid voeren waardoor ziekenhuizen verdwijnen als je niet kunt voorspellen hoe de zorg zicht ontwikkelt.”
Hoe moeten ministers regeren als ze zeggen: we weten het niet?
„Stop met de zwartgalligheid. Laatst kwam de Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsbeleid, een belangrijke adviseur van de overheid, bij me langs. Dat ze bij mij langskomen, dat had ik nooit verwacht, echt wauw! Ik heb tegen ze gezegd dat we geen paniekbeleid moeten maken voor over twintig jaar.”
Wat voor beleid zou u maken in de zorg?
„In ieder geval zou ik op veel kortere termijn beslissingen nemen. Jaarlijks kijken welke innovaties er zijn, hoe het er economisch voor staat, en dan kijken welke kant we op moeten.”
De PVV krijgt nu concurrentie van Forum voor Democratie. Denkt u dan niet: we moeten als PVV met een duidelijke visie op de zorg komen?
„Ik heb die concurrentie nog nooit in een debat over zorg gezien, ik heb geen idee hoe ze denken.
„Mijn visie op de zorg is heel duidelijk: matigen van doemscenario’s. Doordat ik dit al zo lang doe zie ik dat we vaak de put dempen als het kalf al verdronken is. Dat mag met de ziekenhuizen niet gebeuren.”
Een politicus die alleen maar tegen is, blijft roepende in de woestijn.
„Als ik afbraak in de zorg kan voorkomen, blijf ik hoe dan ook gemotiveerd. Als er maar mensen zijn die naar me luisteren.”
Actuele cijfers Zorgen over zorgkosten
Fleur Agema stelt dat de zorgkosten als percentage van het bruto binnenlands product (bbp) niet meer groeien en dat „paniekbeleid” onnodig is. Ze baseert zich op cijfers van het Centraal Planbureau (CPB), één van de belangrijkste adviseurs over Rijksfinanciën.
In 2011 sloeg het CPB alarm: de zorgkosten (als percentage van het bbp) stegen enorm. Van ongeveer 5 procent midden jaren negentig tot bijna 10 procent voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2012. In 2040 zou volgens het CPB een derde van de Rijksfinanciën opgaan aan zorg en zouden mensen er bijna de helft van hun inkomen aan kwijt zijn.
Die zorgen kwamen niet helemaal uit, blijkt uit actuele CPB-cijfers. Tussen 2012 en 2019 daalden de zorgkosten, mede door het overheidsbeleid, als percentage van het bbp. Het CPB voorspelt voor de toekomst nog wel een groei van de zorguitgaven.
NOS 29.04.2019 Het Maasziekenhuis in Boxmeer is voorlopig uit de problemen. Een andere verdeling van de zorg moet ertoe leiden dat het streekziekenhuis voldoende patiënten houdt en daardoor kan blijven voortbestaan.
Het ziekenhuis kwam in financieel zwaar weer door onder meer dure nieuwbouw en de tegenvallende verkoop van het oude ziekenhuisgebouw. Maar omdat het een cruciale zorgfunctie heeft in de regio besloten het ministerie van Volksgezondheid, de zorgverzekeraars, de bank en omliggende ziekenhuizen anderhalve week geleden om het te redden. Ze kwamen met miljoenen over de brug.
Een gedeeltelijke reorganisatie van de zorg in Noordoost-Brabant en Noord-Limburg is een belangrijke voorwaarde voor het doorgaan van het reddingsplan. De verzekeraars garanderen het ziekenhuis in dat geval meer financiële stabiliteit door langlopende contracten af te sluiten.
Alleen ingewikkelde zorg
Het Radboudumc in Nijmegen gaat de komende tijd veelvoorkomende en wat eenvoudigere behandelingen bij patiënten uit Boxmeer en omgeving overdoen aan het Maasziekenhuis. Dat past goed in de door het ministerie en de verzekeraars gewenste ontwikkeling om in de dure academische centra alleen ingewikkelde zorg en wetenschappelijk onderzoek te laten doen.
De Maartenskliniek, die gespecialiseerd is in orthopedische en reumabehandelingen, intensiveert zijn al bestaande samenwerking met het Maasziekenhuis. Specialisten kinderorthopedie van de Maartenskliniek gaan in Boxmeer meer spreekuren verzorgen. De bedoeling is om zo een landelijk expertisecentrum kinderorthopedie uit te bouwen.
Maasziekenhuis in Boxmeer NOS
Tegelijk moet het Maasziekenhuis zorg die niet absoluut in het ziekenhuis moet gebeuren bij patiënten thuis gaan doen. Daar is het ziekenhuis intussen ook al mee begonnen. Zo zet het bijvoorbeeld het port-a-cathsysteem in.
Dat is een kastje dat net onder de huid wordt geplaatst. Via een dunne katheter, een slangetje eigenlijk, dat in een grote ader uitkomt, kunnen medicijnen makkelijker worden toegediend. Maar het kan ook gebruikt worden om in de andere richting bloed af te tappen voor onderzoek.
“Door meer zorg bij mensen thuis te leveren, komen net wat minder mensen naar het ziekenhuis toe”, erkent bestuursvoorzitter Pauline Terwijn van het Maasziekenhuis. “We zijn daarover in gesprek gegaan met de omliggende ziekenhuizen, de zorgverzekeraars en het ministerie. Gezamenlijk hebben we gezegd dat het belangrijk is dat het ziekenhuis blijft bestaan en zijn regiofunctie houdt.”
“Zo’n aanpak past in de trend om meer zorg in de eerste lijn te geven, bij de huisarts of bij mensen thuis”, zegt hoogleraar zorgeconomie Wim Groot van Maastricht University. “Daarmee graaft een ziekenhuis natuurlijk een beetje zijn eigen graf.
Maar de laatste tijd krijgen zorgverzekeraars meer oog voor de financiële gevolgen van zo’n aanpak. Vandaar dat ze langerlopende contracten afsluiten, waarin niet alleen minder groei van het aantal behandelingen wordt vastgelegd, maar ook een basis wordt gegeven voor een gezonde exploitatie van het ziekenhuis. Zulke afspraken zijn nu ook gemaakt met het Maasziekenhuis.”
Fundamenteel anders
Het lot van het Maasziekenhuis is fundamenteel anders dan dat van het MC Slotervaart, de MC IJsselmeerziekenhuizen en het Bronovo ziekenhuis. Als de spoedeisende hulp (SEH) en de afdeling acute verloskunde bijvoorbeeld zouden sluiten, zou een deel van de patiënten uit Noordoost-Brabant en Noord-Limburg niet binnen de wettelijk vastgestelde 45 minuten een ander ziekenhuis kunnen bereiken.
Bovendien heeft sluiting van die afdelingen grote gevolgen voor ziekenhuizen in de omgeving die de zorg dan moeten overnemen. In een brief aan de Tweede Kamer wijst minister Bruins voor Medische Zorg daar ook op. Die gevolgen zouden uiteraard nog veel groter zijn als het Maasziekenhuis failliet zou gaan.
NU 21.03.2019 De curatoren van het failliete ziekenhuis MC Slotervaart gaan de gemeente Amsterdam aansprakelijk stellen voor het bedrag dat de schuldeisers zullen mislopen in het geval van onteigening. Dat stellen de curatoren donderdag in een persbericht.
Vorige week bereikte vastgoedbedrijf Zadelhoff een akkoord met aandeelhouder Loek Winter dat het ziekenhuis nieuw leven moet inblazen. Daarvoor wilde Zadelhoff zo’n 45 miljoen euro in het voormalige ziekenhuis steken.
De gemeente Amsterdam wil het plan van vastgoedbedrijf Zadelhoff echter dwarsbomen. Donderdagochtend stelde de gemeente Amsterdam een procedure te zijn gestart om het recht van erfpacht te beëindigen en zo het gebouw zelf in handen te krijgen.
Met het intrekken van het recht van erfpacht komen de grond en het gebouw volledig in handen van de gemeente. De erfpachter wordt schadeloos gesteld op basis van de Onteigeningswet.
Volgens de curatoren staat de betaling van de schuldeisers, die op 45 miljoen euro geschat wordt, door het besluit van de gemeente op de tocht. “De curatoren zijn van mening dat het plan om te komen tot een akkoord met alle schuldeisers zoals door Zadelhoff is aangeboden, de beste optie is voor de schuldeisers”, stellen de curatoren.
“De schuldeisers zullen in geval van een onteigening door de gemeente
naar verwachting geen volledige betaling ontvangen.”
NU 21.03.2019 Het gemeentebestuur van Amsterdam wil het plan van vastgoedbedrijf Zadelhoff en de oud-aandeelhouders met MC Slotervaart dwarsbomen. De gemeente is daarom een procedure gestart om het recht van erfpacht te beëindigen en zo het gebouw zelf in handen te krijgen.
De gemeente wil voorkomen dat “maatschappelijke functies onder druk van de markt dreigen te verdwijnen”, schrijven wethouders Marieke van Doorninck en Simone Kukenheim in een brief aan de gemeenteraad.
Met het intrekken van het recht van erfpacht komen de grond en het gebouw volledig in handen van de gemeente. De erfpachter wordt schadeloos gesteld op basis van de Onteigeningswet.
Zadelhoff sloot vorige week een akkoord met onder anderen aandeelhouder Loek Winter bekend, over een investering van 45 miljoen euro door Zadelhoff. Het vastgoedbedrijf wil hiermee de huidige schuldeisers van het failliete MC Slotervaart afbetalen. Zo wordt het faillissement automatisch opgeheven.
Vervolgens willen de partijen van het gebouw een medisch zorgcomplex maken, waar bijvoorbeeld medisch personeel kan wonen en werken. Een woordvoerder van Zadelhoff vertelde dat er al huurders waren.
De wethouders zeggen hierover: “Commerciële vastgoedpartijen lijken posities in te nemen en/of doen biedingen aan de curator, op basis van de onterechte aanname dat de gemeente de realisatie van andere, commerciële functies zonder meer zal faciliteren.”
Zadelhoff en De Winter zeggen in een reactie dat de gemeente de onjuiste suggestie wekt dat de maatschappelijke functies van onder druk komen te liggen. “Met beëindiging van het faillissement wordt slechts beoogd een medisch zorgcomplex tot bloei te brengen dat geheel past binnen de huidige bestemming.”
De partijen zeggen zich te beraden op vervolgstappen. “Vooralsnog is er geen enkele intentie om de vrijdag jongstleden aangekondigde plannen te herzien.”
Gesprekken met curator
De gemeente voerde de afgelopen maanden al gesprekken met de curator om het Slotervaartziekenhuis te verwerven. “Deze gesprekken verlopen moeizaam. De curator stelt dat hij het vastgoed, in het kader van het door de gemeente gevestigde voorkeursrecht, niet aan de gemeente hoeft aan te bieden.”
Het MC Slotervaart werd op 25 oktober 2018 failliet verklaard. Patiënten die acute zorg nodig hadden, werden overgeplaatst naar andere ziekenhuizen. Een doorstart was volgens de curatoren niet mogelijk. Er was onvoldoende steun van zorgverzekeraars en ook het voorkeursrecht van de gemeente zat een doorstart in de weg.
Telegraaf 02.03.2019 Het piept en het kraakt in ziekenhuisland. Sluitingen, faillissementen, inkrimpingen: ze zijn aan de orde van de dag. Is de ziekenhuiszorg soms ziek? De Telegraaf voelde zorgeconomen, politici en patiëntenorganisaties aan de tand. „Als er niemand ingrijpt en de touwtjes in handen neemt, breken we het stelsel af. En dan is de burger de klos”, vreest Dianda Veldman van de Patiëntenfederatie.
Diepe zuchten klinken nog steeds in de Tweede Kamer wanneer wordt teruggedacht aan het faillissement van het Amsterdamse Slotervaart ziekenhuis en de vier IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland. De vijf ziekenhuizen gingen eind oktober vorig jaar op de fles. Minister Bruins (Medische Zorg) liet zich erdoor overvallen en nam niet de regie. Het leverde hem een motie van wantrouwen op.
Sindsdien neemt bij de buitenwacht de onrust toe. Het roept de vraag op of de ziekenhuiszorg nog wel op orde is. Dat ook de stekker wordt getrokken uit het Haagse Bronovo ziekenhuis en er in het Drentse Hoogeveen en het Groningse Stadskanaal complete ziekenhuisafdelingen dreigen te verdwijnen helpt daar niet bij.
Zorgeconoom Michiel VerkoulenⒸ Hollandse Hoogte
De zorgen in de samenleving over sluitende ziekenhuizen staan in een schril contrast met de beleving van doorgewinterde zorgeconomen. Michiel Verkoulen en Xander Koolman, bijvoorbeeld. In ziekenhuisland is juist een gezonde beweging gaande, menen zij. „Ik heb geen zorgen over de ziekenhuiszorg”, zegt Verkoulen monter. Ook zijn vakgenoot Xander Koolman ziet dat de kwaliteit van Nederlandse ziekenhuizen echt wel ’op orde is’.
Schrikbarend
De uitgaven aan ziekenhuizen kennen een steile curve. Rond de eeuwwisseling stroomde er zo’n 12 miljard euro naartoe. Een jaar geleden stond de teller al op een schrikbarende 27 miljard. Het heeft met de vergrijzing te maken, hogere loonkosten, toenemende medicijnprijzen en prachtige nieuwe technieken die vaak helaas wel een stevig prijskaartje hebben.
Zorgeconoom Xander Koolman Ⓒ DIJKSTRA BV
De politiek zit ermee in haar maag. Een steeds grotere punt van de door Den Haag te verdelen taart gaat namelijk naar de zorg, het is geld dat niet naar leraren, politieagenten of andere belangrijke zaken kan.
Meer dan tien jaar geleden is daarom in samenspraak met de sector besloten om te kijken of er niet wat meer ziekenhuisbehandelingen kunnen worden overgeheveld naar huisartsen, zorgcentra in de buurt, of bij mensen thuis. Dat is goedkoper. Maar praten over geld is in de zorg nog vaak taboe. Toch moet het gebeuren, vinden Verkoulen en Koolman.
“Het ziekenhuis is een heel dure omgeving”
„Het ziekenhuis is een heel dure omgeving”, schetst econoom Verkoulen. „Terwijl een groot deel van de zorg echt niet meer in het ziekenhuis hoeft. Als we die beweging maken, is het goed voor ieders portemonnee.”
Slim
VVD-Kamerlid Arno Rutte pleit al langer voor de verhuizing van meer ziekenhuiszorg naar de huiskamer. Bij de liberaal spelen niet alleen de duizelingwekkende uitgaven aan ziekenhuiszorg een rol. „Het aantal ouderen stijgt de aankomende jaren enorm”, benadrukt hij. „Tegelijkertijd neemt het aantal mensen dat kan werken in de zorg af. Dat is een probleem waarvoor niemand kan weglopen. Ik vind dus dat we vol moeten inzetten op slimme zorg thuis.” Dat ziekenhuizen daardoor slinken, of zelfs verdwijnen, ziet hij als logisch. „Maar het is geen doel op zich.”
“We moeten vol inzetten op slimme zorg thuis”
Die slimme zorg thuis gebeurt al steeds vaker. Het gaat bijvoorbeeld om patiënten met diabetes, of longaandoeningen. Voorheen waren ze kind aan huis in het ziekenhuis. Tegenwoordig doen ze hun metingen thuis via een app. Af en toe krijgen ze een Facetime-consult van het ziekenhuis. Het is een goedkopere manier van werken. Voor patiënten is het bovendien fysiek een stuk minder belastend. Het scheelt ze heel wat ritten naar het ziekenhuis.
Arno Rutte (VVD) Ⓒ DIJKSTRA BV
CDA-Kamerlid Joba van den Berg ziet echter ook de keerzijde van de medaille van de vertimmering van ziekenhuisland. Volgens haar zijn er in grotere steden vaak meer dan voldoende ziekenhuizen. Als er daar eentje sneuvelt, is goede zorg zelden ver weg. Anders is dat in landelijk gebied. „Daar wringt het.”
Streekziekenhuizen
Wat de christendemocrate ziet gebeuren, is dat grotere ziekenhuizen de kleine streekziekenhuizen ’leeg eten’. Dat komt voort uit ooit doelbewust ingezet beleid, maar is volgens Van den Berg aan het doorslaan.
Joba van den Berg (CDA) Ⓒ DIJKSTRA BV
Lange tijd was het normaal dat in alle ziekenhuizen vrijwel alle zorg werd geleverd. Inmiddels is ingebakken dat het beter en goedkoper is om complexere zorg te concentreren. Voor een ingewikkelde urologische ingreep moet je dan misschien wat verder reizen naar een groter ziekenhuis, maar patiënten krijgen dan wel een arts die zo’n operatie vaak doet. Het betekent wel dat streekziekenhuizen kunnen besluiten om hun urologische afdeling op te doeken.
“Dit heeft veel impact op oudere mensen, mantelzorgers en bezoek”
Het CDA vindt dat een probleem, omdat patiënten nog wel in hun lokale ziekenhuis terecht moeten kunnen voor relatief eenvoudige ingrepen. „Ik zie gewoon dat topklinische ziekenhuizen dat soort zorg bij streekziekenhuizen hebben weggehaald. Is dat erg? Ja, want dat betekent dat patiënten het niet meer om de hoek kunnen laten doen. Dat heeft veel impact op oudere mensen, mantelzorgers en bezoek. Stop nou met het leegzuigen van regionale ziekenhuizen”, zegt Van den Berg.
Reisafstanden
De groeiende reisafstanden naar ziekenhuizen baren ook zorgeconoom Koolman zorgen. „Er zijn in sommige gebieden nu patiënten die twee uur met het ov moeten reizen om in een ziekenhuis te komen”, zegt hij hoofdschuddend.
De patiënten van het MC Slotervaart moesten elders hun heil zoeken. Ⓒ ANP
Hij vindt dat minister Bruins daar veel beter op moet letten en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) moet opdragen om niet alleen op de kwaliteit van ziekenhuizen te toetsen en de impact daarvan op het budget. Ook de toegankelijkheid moet door de zorgwaakhond onder de loep worden genomen, vindt hij.
“Waarom is de oplossing afbraak?”
Politieke partijen die momenteel moord en brand schreeuwen zijn PVV en SP. Zij vrezen dat wat er ooit met verzorgingstehuizen is gebeurd – sluiten uit kostenoverwegingen – nu ook met ziekenhuizen gebeurt. „We staan op een kruispunt”, stelt Fleur Agema van de PVV. „De ziekenhuiszorg is nu nog redelijk goed geregeld, maar het systeem is hartstikke kwetsbaar.” Ze wil dat er geen ziekenhuis meer op slot gaat. „Waarom is de oplossing afbraak?”, vraagt ze zich af.
Kanttekeningen
Zorgeconoom Koolman snapt de zorgen van de PVV, maar plaatst er kanttekeningen bij. „Als geld geen rol meer speelt, zou ik het ook wel met de PVV eens zijn, maar Kamerlid Agema heeft besloten dat financiën geen rol meer spelen in haar argumenten. Dat vind ik dus te makkelijk.”
Fleur Agema (PVV) Ⓒ DIJKSTRA BV
Openlijk praten over de rem zetten op ziekenhuisuitgaven wordt vaak als gevoelig ervaren. Dat geldt vooral voor de politiek, waar verkiezingen nooit ver weg zijn. In campagnestand is het nu eenmaal eenvoudiger om voor méér zorg te pleiten, dan voor artsen, ziekenhuizen en zorgverzekeraars die de hand op de knip leggen. Zorgeconoom Michiel Verkoulen zou dat graag anders zien.
“Verzekeraars vervullen een maatschappelijk belangrijke taak”
„De politiek geeft mixed signals”, stelt hij. „Iedereen is voor een lagere zorgpremie en het liefst gaat ook het mes in het eigen risico. Zorgverzekeraars moeten daarin de matigende factor zijn. Maar als verzekeraars dan wel een keer hard zijn, krijgen ze in de politiek vaak de zwarte piet toegespeeld. We betalen verschrikkelijk veel geld voor de ziekenhuiszorg. Het is belangrijk dat we het vaker voor verzekeraars opnemen. Zij vervullen een maatschappelijk belangrijke taak.”
Wachtlijsten
Vakgenoot Koolman stipt nog een andere valkuil aan: de wachtlijsten. „Het is de bedoeling dat ziekenhuizen kritischer kijken of behandelingen echt wel nodig zijn. Als ze dat niet doen en patiënten gewoon op de wachtlijst zetten, dan zullen die wachtlijsten gaan groeien. Aan de transitie die in de ziekenhuiswereld gaande is, zitten voor- en nadelen. Ik heb niet altijd het idee dat die goed worden gewogen.”
De Patiëntenfederatie vindt dat er nu te vaak een ziekenhuis verdwijnt alleen op basis van financiële redenen. Voorzitter Veldman mist partijen die de touwtjes in handen nemen. „In de komende tien jaar gaat er nog veel veranderen, laten we daar een goed plan voor maken.”
“Misschien zijn in Nederland veertig ziekenhuizen wel genoeg?”
Ze noemt Denemarken als voorbeeld. Daar zijn ze aan de tekentafel gaan kijken hoeveel ziekenhuizen met bepaalde functies er nodig waren. „Misschien zijn in Nederland veertig ziekenhuizen wel genoeg?” Veldman mist uiteindelijk dat er echt iemand de baas is. „Iemand moet de regie pakken”, vindt ze. Daarbij kijkt ze naar de politiek. Het is een verwijt dat zorgminister Bruins allerminst nieuw in de oren zal klinken.
ZEVEN OORZAKEN VAN KRIMP IN ZIEKENHUISLAND;
Personeelstekort
Ziekenhuizen hebben moeite met het aantrekken van personeel, met name gespecialiseerde verpleegkundigen voor spoedeisende hulp en intensive care. Dat legt druk op de organisatie, soms ontstaan er al wachtlijsten of moeten patiënten worden geweigerd omdat er te weinig personeel is. Ook moet er extern worden ingehuurd en dat is veel duurder.
Zorg naar huisarts of huis
Om kosten te beheersen en het patiënten gemakkelijker te maken, wordt al enkele jaren ingezet op verschuiving van zorg uit het ziekenhuis. Bestralingen, diabeteschecks en spiraaltjesplaatsingen kunnen goedkoper bij de huisarts of soms zelfs thuis. Handig, maar als complexe behandelingen naar grote ziekenhuizen verdwijnen en eenvoudige behandelingen naar de huisarts, dan zet dat druk op kleine ziekenhuizen.
Bestuursellende
Bij de faillissementen van het Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen waren er twijfels over de rol van bestuurders die ook aandeelhouder waren. Dubbele petten en meerdere financiële belangen zouden dwarszitten. Bij andere ziekenhuizen vinden ze lastig nieuwe bestuurders, omdat ervaren artsen terugvallen onder de balkenendenorm als ze bestuurder zouden worden. En niet in elk ziekenhuis staan de neuzen van specialisten, die als ondernemers zich laten inhuren, en bestuur dezelfde kant op.
Innovatie
Er kan steeds meer, dus doen we ook steeds meer. Maar de meest ingewikkelde operatierobots kunnen niet door elk ziekenhuis worden aangekocht omdat er weinig ruimte is voor investeringen. Door innovaties verplaatsen zich dus steeds meer behandelingen naar de grotere ziekenhuizen.
Banken
Ziekenhuizen kunnen failliet gaan, weten banken sinds een jaar of vijf ook. Voorheen vingen overheid en zorgverzekeraars dat op, nu niet meer. Daarom betalen ziekenhuizen hoge tarieven voor leningen bij banken en wil geen bank ze meer volledig financieren. Dit zorgt ervoor dat investeringen in regioziekenhuizen erg lastig en duur zijn.
Zorgstelsel
In 2006 ging het huidige zorgstelsel in. Voor velen zijn de gereguleerde marktwerking en de rol van de zorgverzekeraars mikpunten als het gaat om problemen van ziekenhuizen. Verzekeraars onderhandelen als kostenbeheersers scherp met ziekenhuizen over contracten, op kwaliteit en prijs. Als een ziekenhuis relatief duur is of iets minder goede kwaliteit levert, verliest die de concurrentiestrijd en kost dat uiteindelijk ook patiënten.
Kwaliteitseisen
Als arts moet je sinds enkele jaren een complexe behandeling een minimum aantal keren per jaar uitvoeren. Door die strengere eisen, die waarschijnlijk betere zorg opleveren, verdwijnen veel complexe behandelingen uit kleine ziekenhuizen. Uiteindelijk raken de kleinere ziekenhuizen leger en leger, tot ze zich laten overnemen door een groot ziekenhuis of tot sluiting.
NOS 01.03.2019 De sleuteloverdracht was gisteravond 22.00 uur. De eerste poli’s gingen vanochtend om 08.00 uur alweer open. Het failliete MC Zuiderzeeziekenhuis uit Lelystad heet vanaf nu het St Jansdal. In het ziekenhuis is alleen nog ruimte voor poliklinische en dagbehandelingen. En waar er normaal gesproken operaties plaatsvinden in een ziekenhuis, was er vannacht sprake van een militaire operatie.
Waar onze verslaggever het ene moment nog een bord met MC Zuiderzee op de gang ziet staan, is dat niet veel later alweer weggehaald en vervangen door een bord met het beeldmerk van St Jansdal.
“Snel hè?”, zegt Henk Zonnenberg, teamleider bij de spoedpoli. Hij heeft de hele nacht doorgetrokken, want ‘zijn’ poli moest vanochtend alweer open. Met kleine oogjes staat hij onze verslaggever te woord. “We hebben alles opnieuw ingericht, alles leeggehaald, al onze materialen erin gestopt en ook het nieuwe computersysteem werkt.” Dan een understatement: “We zijn wel aardig druk bezig geweest.”
Bekijk hoe vanochtend de letters van MC Zuiderzee werden verwijderd:
‘Alles waar het oude logo op staat, moet vervangen worden’
In totaal heeft het ziekenhuis een weekend de tijd voor de transformatie, maandag gaat het hele ziekenhuis weer open. Er worden 300 pc’s met nieuw ICT-systeem en 150 printers geïnstalleerd en 250 telefoontoestellen vervangen. Natuurlijk zijn er dan nog de behandel- en operatiekamers. In de komende dagen worden 900 ruimtes opnieuw ingericht en uitgebreid getest. Op elke deur hangt een strak werkplan. Er moet gecheckt worden of de apparatuur goed werkt en of alles er staat wat nodig is.
Op 25 oktober worden de IJsselmeerziekenhuizen failliet verklaard. Het gaat om de ziekenhuizen in Lelystad, Emmeloord, Urk en Dronten en een verloskundigenpraktijk. Na een paar weken onderhandelen wordt een deal gemaakt met Ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk. Zij nemen de zorgactiviteiten in Dronten en Lelystad over.
Veel spullen van het MC Zuiderzeeziekenhuis zijn geveild. Het St Jansdal wil namelijk met zijn eigen apparatuur werken. Denk aan medische apparatuur, maar ook aan gaasjes. Op die manier moet het personeel zo gemakkelijk mogelijk kunnen schakelen tussen de vestiging van het St Jansdal in Harderwijk en de nieuwe vestiging in Lelystad.
Geen kalmeringspillen nodig
Claartje Samson is vanaf het begin betrokken bij de transformatie. Maanden geleden begon de planning al. Normaal gesproken werkt ze in de apotheek van het ziekenhuis. Her en der werd al gegrapt dat zij de kalmeringspillen wel kon vinden, mocht het allemaal niet gestroomlijnd lopen. Maar, gelukkig, die tabletten zijn niet nodig. “Alles loopt gesmeerd.”
Het ziekenhuis wordt een stuk kleiner. Er zijn alleen nog dagopnames mogelijk. De spoedeisende hulp wordt vervangen voor een spoedpoli, waar patiënten alleen terechtkunnen voor kleine ingrepen. Ook vinden er geen grote operaties plaats.
Er zijn ongeveer 350 mensen aangenomen. Het grootste deel is afkomstig van het failliete MC Zuiderzeeziekenhuis. De groep van ‘nieuwe’ mensen wordt aangevuld met mensen afkomstig van een andere locatie van St Jansdal. De komende tijd gaan ze in gemengde teams werken, zodat St Jansdal-werknemers goed integreren met het personeel afkomstig uit het MC Zuiderzeeziekenhuis.
De weg kwijt
Bij het openingspraatje werd de gevoeligheid al even aangestipt. “Jullie zitten hier waarschijnlijk met verschillende emoties. Voor de een is het een nieuwe start, voor de ander een afsluiting.”
En tijdens het praatje wordt er doorgewerkt. Allerlei ploegen zijn bezig met schoonmaken en het vervangen van oude logo’s. Patiënten die vanochtend het ‘nieuwe’ ziekenhuis bezoeken, komen terecht in een walm van schoonmaakmiddelgeur. Ze moeten wennen. Met plattegronden lopen ze door de gangen, niet altijd met gewenst resultaat. “O, nu hebben we dus een rondje gelopen.”
Zo zal het nog wel even gaan. De komende twee weken zijn alle afspraken extra ruim gepland, zodat iedereen kan wennen.
De inschrijfbalies worden opnieuw beplaktMarc Hamer/NOS
Het failliete MC Zuiderzeeziekenhuis uit Lelystad heet vanaf nu het St Jansdal. Afgelopen nacht is er hard gewerkt om de eerste poli’s vandaag alweer te openen.
Telegraaf 14.02.2019 Verpleeghuizen hebben het kabinet om meer zorgmiljoenen gevraagd dan er beschikbaar zijn. Minister De Jonge (Volksgezondheid) heeft voor dit jaar 600 miljoen euro op de plank liggen, terwijl de zorginstellingen eigenlijk 660 miljoeneuro zouden willen krijgen. Dat blijkt uit gegevens van de zorgkantoren die het kabinetsgeld uiteindelijk gaan verdelen.
Verpleeghuizen hadden tot eind vorig jaar de tijd om plannen in te dienen die tot betere ouderenzorg moeten leiden. Het geld moet hoofdzakelijk (voor 85 procent) naar extra personeel vloeien, maar kan ook bijvoorbeeld worden gestoken in de inzet van meer technologie.
Zorgverzekeraars Nederland, waar de zorgkantoren onder vallen, zegt dik tevreden te zijn over de kwaliteit van de ingediende verpleeghuisplannen. „Maar er is meer geld aangevraagd dan in de pot zit”, laat een woordvoerder weten. Het betekent volgens hem in de praktijk dat niet alle plannen gehonoreerd kunnen worden. De zorgkantoren buigen zich nu over de verdeling van het geld.
Extra personeel
Een eerste inventarisatie van de plannen leert dat ermee 10.000 extra mensen in de verpleeghuiszorg aangetrokken en betaald kunnen worden. Dat is ook het streefgetal dat CDA-minister De Jonge eerder voor ogen had.
In de verpleeghuiszorg is een nijpend tekort aan voldoende personeel. Het kabinet maakte daarom extra geld vrij. Voor dit jaar is er dus 600 miljoen euro extra beschikbaar. Dat bedrag loopt uiteindelijk op naar 2,1 miljard euro per jaar. In totaal moeten de komende jaren zo’n 70.000 mensen extra worden geworven voor verpleeghuizen.
Besteding
Een stevig robbertje wordt er nog gevochten over hoe het geld besteed mag worden. Het kabinet houdt vrij stevig vast aan de eerdere afspraak die bepaalt dat het budget voor minstens 85 procent naar extra personeel moet vloeien en voor 15 procent naar andere zaken.
Actiz, de belangenorganisatie van verpleeghuizen, vindt die afspraak te star. Ook Zorgverzekeraars Nederland bepleit nu meer flexibiliteit. „In sommige regio’s is meer personeel nodig dan in andere. Het zou helpen om de teugels iets meer te laten vieren”, aldus de woordvoerder.
De SP diende de motie in, vanwege de problemen met acute zorg in Flevoland na het faillissement van het ziekenhuis in Lelystad.
NOS 14.02.2019 Minister Bruins voor Medische Zorg heeft in de Tweede Kamer een motie van wantrouwen overleefd. Die was ingediend door de SP, vanwege de problemen met de acute zorg in Flevoland na het faillissement van het ziekenhuis in Lelystad.
De motie werd gesteund door de PVV, de Partij voor de Dieren en Denk, lang niet genoeg voor een meerderheid.
Volgens Kamerlid Van Gerven van de SP is de volksgezondheid in de provincie in het geding. Mensen moeten te ver reizen en ook ambulances zijn te lang onderweg. “De SP is klaar met deze minister”, zei Van Gerven, die wil dat de spoedeisende hulp en acute verloskunde in Lelystad direct weer geopend worden.
Langer dan een uur
Bruins is dat niet van plan. Volgens hem zijn de ambulances nog steeds binnen de norm van 15 minuten bij een patiënt. Uit cijfers van de GGD Flevoland blijkt dat ze sinds de sluiting wel langer onderweg zijn met een patiënt naar een ziekenhuis. Vanaf Urk soms langer dan een uur. Maar de minister hamert vooral op het eerste deel van de rit, en die duurt ook op Urk niet langer dan 15 minuten.
Toch zijn ook andere partijen in de Tweede Kamer bezorgd over de aanrijtijden van ambulances in Flevoland, bleek gisteren tijdens een debat.
Het is de tweede keer in korte tijd dat Bruins een motie van wantrouwen overleeft. In oktober zegde de PVV het vertrouwen in hem op, vanwege zijn afwachtende houding na de faillissementen van de IJsselmeerziekenhuizen en het Slotervaartziekenhuis. Ook toen werd de motie door een deel van de oppositie gesteund.
Telegraaf 14.02.2019 Minister Bruins (Medische Zorg) heeft een motie van wantrouwen overleefd. Alleen PVV, SP, Dierenpartij en Denk wilden dat hij zijn biezen pakt. Een Kamermeerderheid heeft er nog vertrouwen in dat de VVD-bewindsman de problemen met ambulancezorg in Flevoland oplost.
SP-Kamerlid Henk van Gerven wil dat de minister opstapt omdat de wettelijke aanrijtijden van ambulances stijgen nu het ziekenhuis in Lelystad failliet is en de spoedeisende hulp alleen overdag open is en er geen acute kraamzorg meer kan worden verleend. Ambulances moeten daardoor uitwijken naar andere ziekenhuizen, die verder weg liggen.
Vooral voor zwangere vrouwen op Urk zijn de problemen prangend. Verloskundigen sloegen deze week alarm omdat de bevallende Urkers sindsdien langer in de ambulance moeten liggen, voordat ze bij een ziekenhuis in Zwolle, Sneek of Heerenveen kunnen zijn. De aanrijtijden voldoen volgens hen niet meer aan de norm van 45 minuten.
Ook GGD Flevoland meldt langere ambulancetijden. Vorig jaar steeg de gemiddelde tijd die een ambulance erover deed ineens van 39 minuten in oktober naar 51 minuten in december.
Voor SP’er Van Gerven is de maat vol. „De volksgezondheid is in het geding.” Ook PVV-Kamerlid Fleur Agema vindt dat Bruins moet opstappen.
Een door de SP ingediende motie van wantrouwen zal vandaag echter worden weggevaagd. Coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en CU zullen de motie niet steunen en ook oppositiepartijen zoals GroenLinks en PvdA zien daar niks in.
GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet ziet liever dat minister Bruins regelgeving schrapt die een kraamcentrum op Urk in de weg staat. Van een bezorgd actiecomité hebben Kamerleden namelijk te horen gekregen dat dit soelaas kan bieden.
Bruins liet gisteren al weten dat hij gaat kijken of dat inderdaad de problemen met ambulancezorg voor zwangere Urkers kan oplossen.
De VVD-bewindsman liet gisteren tijdens een debat weten dat hij de 45-minutennorm voor ambulances niet zaligmakend vindt. Liever kijkt hij naar een andere regel, die stelt dat een ambulance na een 112-melding binnen vijftien minuten bij de patiënt moet zijn. Die norm wordt in Flevoland nog wel gehaald.
AD 14.02.2019 Een motie van wantrouwen tegen minister Bruins (Medische Zorg) heeft vanmiddag bij lange na geen meerderheid gehaald. Dat bleek tijdens een stemming in de Tweede Kamer.
Alleen de PVV, de Partij voor de Dieren en Denk steunden de verregaande SP-motie tegen de bewindsman. De socialisten dienden de motie van wantrouwen in omdat zij vinden dat de volksgezondheid in gevaar is in Lelystad en Urk door een gestegen ritduur van ambulances in die regio.
Sinds de sluiting van de MC IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad loopt de gemiddelde ritduur op tot boven de 45 minuten, en dat is een deel van de Tweede Kamer een doorn in het oog. Veel partijen, ook vanuit de coalitie, hadden in een debat gisteren felle kritiek op minister Bruno Bruins.
Wettelijke norm
Die hamerde erop dat de norm die wettelijk is vastgelegd – binnen 15 minuten na een 112-melding moet een ambulance bij de patiënt zijn – nog wel wordt gehaald.
Vooral over het vervoer van zwangere vrouwen die op het punt van bevallen staan, maken veel Kamerleden zich zorgen. Voor Fleur Agema (PVV) was de maat vol. ,,Dit is zo schandalig, dat de vertrouwensvraag aan de orde is”, zei ze. Uiteindelijk diende haar collega van de SP, Henk van Gerven, een motie van wantrouwen in.
Telegraaf 07.02.2019 Het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) in Nijmegen gaat honderd volledige arbeidsplaatsen schrappen. Dat betekent dat er ongeveer 150 banenvan verpleegkundigen op reguliere verpleegafdelingen verdwijnen. Het personeel is volgens het ziekenhuis donderdagmiddag ingelicht over de plannen.
Het ziekenhuis wil dit jaar 9 miljoen euro bezuinigen op personeelskosten en materiaal door efficiënter te gaan werken. Dat is nodig, omdat de kosten steeds verder stijgen, terwijl de zorg snel verandert, aldus de kliniek. Per april sluit de afdeling Longziekten al.
De patiënten worden verdeeld over andere afdelingen. Meer afdelingen staan op de nominatie om dicht te gaan, terwijl ook de niet-medische functies onder de loep worden genomen.
Het CWZ is een topklinisch opleidingsziekenhuis en onderdeel van de Santeon Groep. waarin zeven ziekenhuizen samenwerken. Bij het CWZ werken ongeveer 3700 mensen, verdeeld over 2650 voltijdsbanen.
AD 07.02.2019 Verpleeghuizen vrezen dat de zorgmiljoenen die ze krijgen voor extra personeel op de plank moet blijven liggen. De krapte op de arbeidsmarkt is te groot en de regels om het geld te besteden zijn te streng. Ze krijgen steun uit de Tweede Kamer.
Mogelijk blijft 40 procent van de door het kabinet toegezegde 2,1 miljard euro extra voor de verpleeghuizen onuitgegeven. Dat voorspelt Fizi, een vereniging van financieel specialisten in de zorg, na een enquête onder haar leden.
In totaal moeten de komende jaren zo’n 70.000 personeelsleden extra worden geworven voor verzorgingshuizen. Het kabinet heeft voor dit jaar al 600 miljoen euro extra uitgetrokken waarmee een eerste stap van tienduizend extra zorgmedewerkers kan worden gezet. Dat bedrag loopt de komende drie jaar op tot 2,1 miljard euro. Het geld kwam mede los na een actie van Hugo Borst en Carin Gaemers voor betere ouderenzorg.
Extra handen aan het bed
Om te voorkomen dat verpleeghuizen dat geld in andere zaken steken dan extra handen aan het bed, wil het kabinet dat minimaal 85 procent van dat geld daadwerkelijk wordt besteed aan extra zorgpersoneel. Volgens Actiz, de belangenorganisatie van zorgondernemers, wordt het echter praktisch onmogelijk om voldoende personeel te vinden.
,,Als we de kwaliteit van zorg in de verpleeghuizen willen verbeteren, moeten we ook kunnen investeren in andere oplossingen, zoals de inzet van technologie”, zegt Margreeth Kasper de Kroon, tevens bestuursvoorzitter Zorggroep Noordwest-Veluwe. ,,Stringent vasthouden aan de 85 procent-norm is contraproductief.”
Op de plank blijft liggen
Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) debatteert vandaag met de Tweede Kamer over de problemen in de ouderenzorg. Oppositiepartij SP wil net als Actiz dat De Jonge minder strenge voorwaarden stelt aan de besteding van het geld. ,,Ik snap dat we willen waarborgen dat dat geld goed wordt besteed, maar als het daardoor op de plank blijft liggen, heeft niemand er wat aan”, zegt SP-Kamerlid Maarten Hijink.
,,Als het niet lukt om voldoende mensen te werven, kunnen we het beter besteden aan betere arbeidsvoorwaarden en hoger loon van het huidige personeel. Want een van de grootste problemen die we hebben in de zorg, is de leegloop bij het personeel.”
Minister De Jonge vindt het ‘veel te voorbarig om nu al te somberen’. ,,Natuurlijk wordt het met de huidige krappe arbeidsmarkt een fikse uitdaging om voldoende personeel te vinden.” De afgelopen jaren hebben volgens De Jonge wel laten zien dat het niet onmogelijk is personeel te vinden. In 2017 zijn 8000 mensen extra in de verpleeghuiszorg gaan werken, in de eerste helft van 2018 waren dat er 5000 extra.
NU 01.02.2019 Het aantal verliesgevende zorginstellingen is in 2017 verminderd ten opzichte van het jaar ervoor, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek.
De situatie van vorig jaar is ongeveer vergelijkbaar met die van 2015. In 2016 werden de resultaten gedrukt door een forse terugwerkende cao-aanpassing van de onregelmatigheidstoeslag. Dit is de grootste oorzaak van het verschil.
“Waar in 2016 nog bijna één op de drie zorginstellingen verliesgevend was, was dit in 2017 bijna één op de vijf”, aldus het bureau. Vooral bij de verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorginstellingen ging het beter. Die moesten in 2016 nog een negatief resultaat van ruim 70 miljoen euro incasseren, maar over 2017 bleek hier een positief resultaat van maar liefst bijna 300 miljoen euro.
De personeelskosten namen in 2017 bij de grootste zorgsectoren wel met gemiddeld 1,7 procent toe. Dat kwam vooral door de extra hoge kosten van het aantrekken van uitzendkrachten en andere externe hulp, die met gemiddeld 15,8 procent omhooggingen.
NOS 30.01.2019 De IJsselmeerziekenhuizen zeggen dat zij niet failliet zijn gegaan door het kopen van dure Duitse medicijnen. Al die middelen worden vergoed door de verzekeraars, zeggen zij. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZA) bevestigt dat daarvoor een beschikking is afgegeven.
De IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk werden op 25 oktober failliet verklaard. Er was een tekort van 4,5 miljoen euro.
Volgens onderzoekscollectief Follow The Money gingen de ziekenhuizen ondanks de penibele situatie door met inkopen van dure medicijnen en hulpmiddelen in Duitsland. Dat zou hen een vergelijkbaar bedrag hebben gekost.
Speciale regeling
Maar in een verklaring zeggen de failliete ziekenhuizen dat driekwart van de geneesmiddelen de afgelopen tijd op de gewone manier is vergoed. De ziekenhuizen en de verzekeraars waren het over de rest oneens, maar toezichthouder NZA heeft daarvoor een speciale regeling getroffen. Daardoor kan alsnog 1 miljoen euro apart worden gedeclareerd, staat in de verklaring.
NOS 27.01.2019 Personeel in de zorg heeft ondanks extra geld uit Den Haag nog altijd te maken met een hoge werkdruk. Bovendien blijven veel collega’s de zorg verruilen voor ander werk. Dat komt naar voren in een onderzoek van de Beroepsvereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN), waarin 17.000 mensen naar hun ervaringen in de zorg werden gevraagd.
In 2018 zeiden iets meer mensen te overwegen de zorg te verlaten dan bij de enquête in het voorafgaande jaar. Dat percentage steeg van 11 naar 13 procent. Verder zeiden zeven van de tien ondervraagden dat het afgelopen jaar de werkdruk hoger is geworden.
Extra geld
Vorig jaar maart trok het kabinet 347 miljoen euro extra uit om het personeelstekort in de zorg aan te pakken. Met dat geld zou de krapte in 2022 opgelost moeten zijn.
Volgens Sonja Kersten, directeur van de beroepsvereniging, wordt dat geld niet goed besteed: “Geld om mensen de zorg in te trekken is heel goed, maar je moet natuurlijk vooral ook kijken naar mensen die het werk nu doen en hoe we die kunnen behouden voor de zorg.”
Overstappen naar andere sector
Jolanda de Graaf is wijkverpleegkundige in Barneveld. Ze ziet dat mensen enthousiast in de zorg gaan werken maar op een later moment afhaken: “Mensen lopen zichzelf voorbij. We hebben dagelijks te maken met leed, verdriet, eenzaamheid, palliatieve zorg en overlijden van patiënten. Dat zijn veel dingen die je op je bordje krijgt en die je eigenlijk met elkaar wilt kunnen delen, maar daar is geen tijd voor.”
En dus ziet De Graaf collega’s overstappen naar andere sectoren. “Als je om je heen kijkt zijn er genoeg andere banen voor hetzelfde salaris die veel minder belastend zijn.” Ook De Graaf zelf vraagt zich ondanks haar enthousiasme voor het vak weleens af of ze het vol blijft houden: “Er moet echt snel wat gebeuren.”
Uitstroom
Kersten herkent dat: “Mensen vinden hun vak geweldig, maar ze ervaren een torenhoge werkdruk.” Volgens de V&VN is dat een belangrijke reden voor de uitstroom van personeel uit de zorg. Zolang mensen blijven uitvallen is het volgens de V&VN ‘dweilen met de kraan open’.
Minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zegt dat hij hard werkt aan een oplossing. “We weten dat het begint te lukken om meer mensen te werven voor de zorg.”
De Jonge erkent dat de werkdruk voor verpleegkundigen nog volop voelbaar is. “Maar ik denk ook niet dat we moeten doen alsof er op het departement een knop staat waarmee je overal blikken met nieuwe mensen open kunt trekken. Het is gewoon een kwestie van hard werken om dat voor elkaar te krijgen.”
Maandag praat de Tweede Kamer met deskundigen over arbeidsmarktbeleid in de zorg.
NU 22.01.2019 De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) verwacht niet dat er op korte termijn nog meer Nederlandse ziekenhuizen failliet zullen gaan. Dat schrijft de toezichthouder aan minister Bruno Bruins (Volksgezondheid) naar aanleiding van de faillissementen van het Slotervaartziekenhuis en IJsselmeerziekenhuizen.
De NZa baseert zich op recent onderzoek van accountantskantoor BDO, een eigen financiële analyse en gesprekken met zorgverzekeraars.
“De NZa constateert dat er niet een indicator aan te wijzen is waaruit blijkt dat een ziekenhuis failliet zal gaan. Wij hebben vastgesteld dat als een ziekenhuis zich in een kwetsbare financiële situatie bevindt, zorgverzekeraars en ziekenhuizen intensief samen optrekken om te zoeken naar duurzame oplossingen voor continuïteit van zorg”, aldus de toezichthouder.
De NZa verwacht wel dat het aantal instellingen voor medisch specialistische zorg, waaronder ziekenhuizen, de komende jaren daalt. Dat hangt samen met veranderingen in de zorg, zoals de opkomst van e-health en het verlenen van zorg bij mensen thuis.
De verwachtingen van de NZa hebben betrekking op de huidige situatie. Over hoe het ziekenhuizen op de langere termijn vergaat, doet de toezichthouder geen uitspraken. “Er zijn ontzettend veel veranderingen in de zorg, waardoor de situatie kan veranderen”, aldus een woordvoerder.
De NZa blijft met zorgverzekeraars in gesprek over ziekenhuizen die zich in “een uitdagende financiële situatie” bevinden en de maatregelen die zij nemen om de continuïteit van zorg te waarborgen.
NU 22.01.2019 De curator van het failliete Slotervaart Ziekenhuis in Amsterdam moet 22 vermiste kunstwerken lokaliseren. Dit heeft het Stedelijk Museum in december aan de curator verzocht.
Deze kunstwerken zijn onderdeel van een collectie van 37 werken, eigendom van de Gemeente Amsterdam, die in langdurig bruikleen aan het ziekenhuis gegeven waren.
In 2009 bleek tijdens een inspectie van het Stedelijk Museum dat er maar drie van de 25 schilderijen in het ziekenhuis aanwezig waren. “De 12 ‘onroerende’ werken, zoals een glaswand van Karel Appel, bevinden zich nog in het gebouw”, laat het Stedelijk Museum in een verklaring weten.
De kunst had ‘niet de eerste prioriteit’, laat de woordvoerder van de curator aan Het Parool weten.
‘Niet altijd zorgvuldig omgesprongen met kunstwerken’
Het is niet duidelijk waar de 22 overige kunstwerken zich bevinden. “In het verleden is er niet altijd zorgvuldig omgesprongen met kunstwerken in overheidsgebouwen. Daarom was het belangrijk om aan te dringen bij de curator”, meldt de woordvoerder van wethouder Kunst en Cultuur, gemeente Amsterdam.
Het Stedelijk Museum heeft de curator ook verzocht om er zorg voor te dragen dat de vijftien overige kunstwerken niet verdwijnen.
De gemeente vindt het nu vooral belangrijk om duidelijke afspraken te maken over de kunstcollectie, zodat uiteindelijk alle werken weer terug kunnen naar het depot van het Stedelijk Museum of bij de gemeente.
Minister Bruins is blij dat de zorg in de Noordoostpolder en in Urk straks weer dicht bij huis is georganiseerd.
NOS 10.01.2019 De Antonius Zorggroep in Sneek neemt de ziekenhuiszorg in de gemeente Noordoostpolder definitief over. De curatoren van de failliete MC IJsselmeerziekenhuizen, de gemeente en de zorggroep zijn het daarover eens geworden.
De Antonius Zorggroep bestuurt het Antonius Ziekenhuis met locaties in Sneek, Urk en Emmeloord. Er wordt nu een extra ruimte gehuurd in het Dokter Jansencentrum in Emmeloord. Hier kunnen patiënten terecht voor dagbehandelingen, röntgenfoto’s, bloedprikken en kleine chirurgische ingrepen. Er is geen spoedeisende hulp en ook geen verloskunde.
Minister Bruins van Volksgezondheid schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat hij blij is met deze regeling “waardoor de zorg in de Noordoostpolder en in Urk dicht bij huis is georganiseerd”.
De in financiële nood verkerende IJsselmeerziekenhuizen in Emmeloord, Lelystad, Urk en Dronten zijn in oktober failliet verklaard.
Minister Bruins laat in zijn brief weten dat Bas Leerink een toekomstvisie op de zorg in Flevoland gaat opstellen. Leerink was eerder bestuursvoorzitter van het Medisch Spectrum Twente en bestuurslid bij zorgverzekeraar Menzis.
Telegraaf 10.01.2019 De Antonius Zorggroep neemt de ziekenhuiszorg in de gemeente Noordoostpolder definitief over. De curatoren van de bankroete MC IJsselmeerziekenhuizen, de gemeente Noordoostpolder en de zorggroep zijn dat overeengekomen, laten ze weten.
De Antonius Zorggroep bestiert het Antonius Ziekenhuis met locaties in Sneek en in Emmeloord. Om de patiënten in de nieuwe situatie ook op langere termijn goed te kunnen opvangen, zal de groep extra ruimtes huren in het Dokter Jansencentrum in Emmeloord. De gemeente Noordoostpolder koopt dat gebouw aan.
„Door het gebouw in eigendom te hebben, kan de gemeente meer regie voeren op het zorgaanbod in Noordoostpolder. We willen een goede zorgketen, dat wil zeggen een goede samenwerking tussen de verschillende vormen van zorg zoals de ziekenhuiszorg, huisartsen en thuis- en revalidatiezorg”, zegt wethouder Marian Uitdewilligen.
De overnamedeal zorgt voor duidelijkheid voor patiënten in de regio, schrijft minister Bruno Bruins (Medische Zorg) aan de Tweede Kamer. „Ik ben blij dat het is gelukt om tot overeenstemming te komen, waardoor de zorg in de Noordoostpolder en op Urk dichtbij huis georganiseerd kan worden”, aldus de bewindsman.
MC IJsselmeerziekenhuizen BV ging eind vorig jaar failliet.
Er werken nog veel mensen in het failliete ziekenhuis. Hun taak: de afbouw afronden.
NOS 09.01.2019 In het eind vorig jaar failliet verklaarde MC Slotervaart zijn nog 130 werknemers en een aantal pay-rollers actief. Hun ontslag is begin december 2018 ingetrokken. Vervolgens hebben ze wel opnieuw ontslag gekregen per 1 februari 2019 aanstaande. De werknemers zijn nog nodig voor “de zorgvuldige overdracht van de patiëntenzorg en de afbouw van MC Slotervaart”.
Dat staat in het eerste verslag van de curatoren van het ziekenhuis dat vandaag is gepubliceerd. Het biedt geen nieuwe inzichten in het waarom van de ondergang van het ziekenhuis. Vragen over mismanagement en/of eventuele oneigenlijke financiële constructies worden beantwoord in een onderzoek door de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de Nederlandse Zorgautoriteit.
Een deel van de inventaris van het Slotervaart is beland bij ziekenhuizen die ook patiënten hebben overgenomen. In december heeft het MC Slotervaart 73.000 brieven verstuurd om patiënten te informeren over welk ziekenhuis de zorg overneemt van het specialisme waar zij onder behandeling zijn.
Schulden
Het MC Slotervaart had ruim 40 miljoen euro schuld bij huisbank ING, de Belastingdienst en andere schuldeisers. Dat bedrag kan naar verwachting nog miljoenen oplopen, maar er zullen aan de andere kant ook vorderingen afgewezen worden. De hoogte van het bedrag dat MC Slotervaart nog tegoed heeft van debiteuren is nog niet vastgesteld.
Zorgverzekeraar Zilveren Kruis, de grootste zorgverzekeraar in Amsterdam, heeft meteen na het faillissement ruim 1,5 miljoen euro beschikbaar gesteld om de toen noodzakelijke uitgaven mogelijk te maken. Daarnaast zijn de curatoren met Zilveren Kruis overeengekomen dat de zorgverzekeraar nog eens 5,5 miljoen euro betaalt om de overdracht van alle werkzaamheden van het ziekenhuis mogelijk te maken.
Er zijn veel belangstellenden voor het pand en de grond van het MC Slotervaart. Probleem bij de verkoop aan de hoogste bieder is dat de gemeente Amsterdam zichzelf een voorkeursrecht heeft gegeven waarmee het de grond en gebouwen als eerste aangeboden moet krijgen. De curatoren zijn een procedure gestart om dat voorkeursrecht aan te vechten.
Hoe verder?
De curatoren gaan verder met hun onderzoek naar de oorzaken van het faillissement, maar zeggen dat de uitkomsten daarvan nog wel even op zich zullen laten wachten.
Minister Bruins heeft een onafhankelijke onderzoekscommissie ingesteld om de gang van zaken te bekijken. De Onderzoeksraad voor Veiligheid tenslotte bekijkt hoe is omgegaan met de patiëntveiligheid.
Telegraaf 09.01.2019 Ongeveer 440 schuldeisers hebben tot nu toe voor bijna 27 miljoen euro aan vorderingen ingediend bij de curatoren van het vorig jaar failliet verklaarde Amsterdamse Slotervaartziekenhuis. Dat is inclusief de schuld aan de Belastingdienst van ruim 5 miljoen euro, blijkt uit het eerste faillissementsverslag van de curatoren.
„Over de voorlopige vooruitzichten voor crediteuren op enige uitkering en de termijn van de afwikkeling kunnen de curatoren geen enkele uitspraken doen”, staat in het verslag. Om schuldeisers te kunnen betalen willen de curatoren het ziekenhuispand en het terrein voor „zo veel mogelijk” verkopen, zegt curator Marc van Zanten in een toelichting.
Een „hindernis” is echter de gemeente Amsterdam, die afgelopen november een voorkeursrecht heeft gelegd op een aantal percelen waar het ziekenhuis op staat. Daardoor moeten ze bij verkoop eerst aan de gemeente worden aangeboden. De curatoren hebben hier vorige maand bezwaar tegen gemaakt.
Hoofdprijs
„Wij hebben liever dat iedereen de kans krijgt om een bod uit te brengen, of desnoods tegen elkaar op te bieden”, aldus Van Zanten. „Ons doel is de hoofdprijs voor de boedel te krijgen.”
Uit het rapport blijkt ook dat het verlies van het ziekenhuis over de eerste drie kwartalen van vorig jaar ruim 5,8 miljoen euro bedroeg. In het voorgaande jaar kwam het verlies uit op 2,3 miljoen euro.
Naar verwachting wordt er rond 8 april 2019 een tweede faillissementsverslag gepubliceerd.
Bankroet
Het MC Slotervaart werd, samen met MC IJsselmeerziekenhuizen, in november vorig jaar bankroet verklaard. Een doorstart was volgens de curatoren niet mogelijk, onder meer doordat er onvoldoende geld was van zorgverzekeraars en door het voorkeursrecht van de gemeente.
AD 09.01.2019 Ongeveer 440 schuldeisers hebben tot nu toe voor bijna 27 miljoen euro aan vorderingen ingediend bij de curatoren van het vorig jaar failliet verklaarde Amsterdamse Slotervaartziekenhuis, blijkt uit een eerste faillissementsverslag van de curatoren.
Het bedrag is inclusief de schuld aan de Belastingdienst van ruim vijf miljoen euro. ,,Over de voorlopige vooruitzichten voor crediteuren op enige uitkering en de termijn van de afwikkeling kunnen de curatoren geen enkele uitspraken doen”, staat in het verslag. Om schuldeisers te kunnen betalen, willen de curatoren het ziekenhuispand en het terrein voor zo veel mogelijk verkopen, zegt curator Marc van Zanten in een toelichting.
Een hindernis is echter de gemeente Amsterdam, die afgelopen november een voorkeursrecht heeft gelegd op een aantal percelen waar het ziekenhuis op staat. Daardoor moeten ze bij verkoop eerst aan de gemeente worden aangeboden. De curatoren hebben hier vorige maand bezwaar tegen gemaakt. ,,Wij hebben liever dat iedereen de kans krijgt om een bod uit te brengen, of desnoods tegen elkaar op te bieden”, aldus Van Zanten. ,,Ons doel is de hoofdprijs voor de boedel te krijgen.”
Uit het rapport blijkt ook dat het verlies van het ziekenhuis over de eerste drie kwartalen van vorig jaar ruim 5,8 miljoen euro bedroeg. In het voorgaande jaar kwam het verlies uit op 2,3 miljoen euro.
Naar verwachting wordt er rond 8 april 2019 een tweede faillissementsverslag gepubliceerd.
Meerdere ziekenhuizen failliet
Het MC Slotervaart werd, samen met MC IJsselmeerziekenhuizen, in november vorig jaar bankroet verklaard. Een doorstart was volgens de curatoren niet mogelijk, onder meer doordat er onvoldoende geld was van zorgverzekeraars en door het voorkeursrecht van de gemeente.
NOS 27.12.2018 Bijna alle verpleeghuizen die in 2016 op de zogenoemde zwarte lijst stonden vanwege ondermaatse zorg, zijn van die lijst af. De Volkskrant concludeert dat het extra geld en de aandacht van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd resultaat hebben gehad.
Vlak voor Kerst is Careyn door de inspectie van de zwarte lijst gehaald. Die organisatie heeft zo’n dertig verpleeghuizen in de regio’s Utrecht, Den Haag en Breda. Careyn stond sinds november 2017 onder toezicht en had een aanwijzing waarmee de organisatie werd verplicht om maatregelen te nemen die zouden leiden tot betere zorg.
In een verklaring schrijft de raad van bestuur blij te zijn dat de aanwijzing nu verleden tijd is.
Humanitas
Van de verpleeghuizen waar de zorg in de zomer van 2016 onder de maat was, staat alleen Humanitas in Rotterdam nog op de ‘zwarte lijst’. De inspectie heeft dit jaar nog tekortkomingen geconstateerd in twee verpleeghuizen van Humanitas.
De bestuursvoorzitter van Humanitas noemde de zware berisping van de inspectie eerder contraproductief, omdat het zo nog lastiger kon worden om personeel te werven. In de Volkskrant zei hij toen: “Door zo’n aanwijzing raakt het personeel dat al keihard werkt gedemotiveerd, terwijl wij nu juist gemotiveerd personeel nodig hebben.”
2,1 miljard euro
Sinds 2017 gaat er veel extra geld naar de verpleeghuizen. Toenmalig staatssecretaris Van Rijn stelde 2,1 miljard euro extra beschikbaar voor de verpleeghuiszorg. In 2017 ging het om 200 miljoen, dit jaar om 435 miljoen.
Het grootste deel van het geld (85 procent) moet gaan naar extra personeel. Het is al gebleken dat het personeelstekort in de zorg in hoog tempo toeneemt. In november waren er 30.000 vacatures, volgens het ministerie van Volksgezondheid een record.
Geld naar personeel of apps
Actiz, de brancheorganisatie voor de zorg, pleit er al een tijdje voor om de regels voor de financiering met het extra geld te versoepelen. Als het personeel niet te vinden is, moeten verpleeghuizen er ook voor kunnen kiezen om het extra geld te besteden aan slimme oplossingen.
Er wordt onder meer gedacht aan apps waarmee gevolgd kan worden hoe het met cliënten gaat. Ook gps-systemen, bewegingssensoren en een elektronisch cliëntendossier voor familie worden genoemd.
VK 27.12.2018 Het extra geld voor de verpleeghuizen en de aandacht van de inspectie hebben resultaat. Het gros van de verpleeghuizen die in 2016 op de ‘zwarte lijst’ stonden vanwege ondermaatse zorg, is daar inmiddels vanaf. Van de 15 verpleeghuizen waar de zorg in de zomer van 2016 zorgelijk was, staat alleen Humanitas in Rotterdam nog onder verscherpt toezicht.
Daags voor Kerst is het toezicht op Careyn opgeheven, dat zo’n 30 verpleeghuizen met zo’n 1.500 bewoners heeft in de regio’s Utrecht, Den Haag en Breda. Careyn is een van de grotere aanbieders van verpleegzorg. Jarenlang draaide het met verlies, maar door het extra geld dat in 2017 beschikbaar kwam voor de verpleeghuizen is daar vrijwel geen sprake meer van. De verpleegzorg wordt betaald via de Wet langdurige zorg, waarvoor de Belastingdienst premie heft.
In juni 2016 publiceerde het ministerie van Volksgezondheid een lijst van 150 verpleeghuizen waar de zorg niet goed was. Bij 15 was de toestand ver beneden peil. Dat aantal daalde in september al naar 11. Van deze ‘zwarte lijst’ staan alleen twee locaties van Humanitas in Rotterdam nog onder verscherpt toezicht.
Dit betekent niet dat de zorg overal perfect is. Maar de zorg in de verpleeghuizen voldoet op de meeste locaties aan de eisen die de inspectie stelt. Toch melden nog veel mantelzorgers tekortkomingen in de zorg voor hun naasten. Zij klagen met name over gebrek aan persoonlijke aandacht voor hun familielid. De werkdruk is in veel huizen hoog en door personeelstekorten worden op veel plekken geregeld veel flexkrachten ingezet, die niet op de hoogte zijn van de individuele wensen van cliënten. Ook is een deel van de werknemers in de verpleeghuiszorg nog onvoldoende kundig in het omgaan met het gedrag van dementerenden.
2,1 miljard extra
Toenmalig staatssecretaris Martin van Rijn (PvdA) van Volksgezondheid lanceerde al in 2015 een programma ‘Waardigheid en Trots’ om de zorg in verpleeghuizen te verbeteren. Ook vroeg hij het Zorginstituut om kwaliteitseisen voor de verpleegzorg. Begin 2017 bleken die eisen 2,1 miljard euro extra te gaan kosten.
In 2017 stelde het kabinet voor de verpleeghuizen 200 miljoen extra beschikbaar; dit jaar was het 435 miljoen. Dat is onderdeel van de 2,1 miljard euro die de komend jaren extra voor verpleegzorg wordt uitgetrokken. In 2017 en dit jaar mochten de verpleeghuizen het extra geld naar eigen inzicht besteden. De komende jaren moeten zij plannen indienen. Ruim 80 procent van het extra budget moet gaan naar extra personeel, het overige naar andere verbeteringen van de zorg.
Opleidingsniveau
Alle organisaties in de verpleeghuiszorg, van cliënten en werkgevers tot verzorgenden, hebben nu bij het Zorginstituut een plan ingediend over de ‘optimale personeelsbezetting’ in verpleeghuizen. De organisaties stellen voor dat ‘er altijd minimaal twee zorgverleners zijn op drukke momenten’. Daarnaast willen ze de ‘24-uurs beschikbaarheid van een verpleegkundige binnen 30 minuten’. Begin volgend jaar spreekt het Zorginstituut zich uit over dit voorstel, waarna het waarschijnlijk een eis wordt voor alle verpleeghuizen.
Nu de drempel voor toegang tot een verpleeghuis verhoogd is, krijgt alleen iemand met zware klachten als vergevorderde dementie nog een plaats. De zorg is daardoor veel complexer dan vroeger. Het opleidingsniveau van de verplegenden en verzorgenden moet daarom omhoog. De verzorgingshuizen worstelen met de vraag hoe zij aan dat personeel kunnen komen.
Stijgende uitgaven
De uitgaven aan verpleeghuizen stegen van 4,6 miljard euro in 2010 naar bijna 7 miljard dit jaar. Dat budget kan de komende jaren oplopen tot ruim 8 miljard. Het aantal verpleeghuisbewoners nam de afgelopen jaren met 14 duizend toe tot ruim 80 duizend, terwijl de gemiddelde kosten per plek stegen van 71- tot 82 duizend euro per jaar. Er zijn zo’n 340 organisaties die verpleeghuiszorg aanbieden op liefst tweeduizend locaties. In de sector werken ruim 200 duizend mensen.
Inspectie heft verscherpt toezicht Careyn op na verbeterde zorg in verpleeghuizen
VK 26.12.2018 Vijf jaar geleden begonnen de problemen bij zorgorganisatie Careyn. Na een aantal fusies was de intensieve zorg aan zo’n tweeduizend ouderen op zes locaties ondermaats. De weg naar verbetering, na ingrijpen van de inspectie, bleek succesvol.
Bij Careyn kunnen ze opgelucht ademhalen: de grote zorgorganisatie staat niet langer onder verscherpt toezicht van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), na jarenlange kritiek op de kwaliteit van de zorg in hun verpleeghuizen.
‘Als je kijkt waar Careyn vandaan komt, hebben ze een enorme prestatie geleverd met hun verbeteringen’, zei hoofdinspecteur Korrie Louwes van de IGJ afgelopen week, bij het vrijgeven van de inspectierapporten. ‘Dat is indrukwekkend.’
Als Careyn nu niet had voldaan aan de voorwaarden, had dat grote gevolgen gehad voor de toekomst van de instelling. De inspectie had dan een dwangsom kunnen opleggen. Mogelijk was de organisatie uiteindelijk verder gegaan in kleinere delen, als zij er niet in was geslaagd goede zorg te leveren.
2013: De groei van Careyn brengt problemen
Careyn, opgericht in 2007, groeide tot 2013 uit tot een van de grootste zorgorganisaties van Nederland door fusies met organisaties als Zuwe en Aveant. Onder de zorgmoloch vallen zo’n dertig verpleeghuislocaties in de provincies Utrecht, Zuid-Holland en Brabant, als ook thuiszorg en wijkverpleging. Zo’n tweeduizend oudere, veelal dementerende bewoners wonen en krijgen intensieve zorg in de verpleeghuizen van Careyn.
De organisatie heeft, ongerekend in voltijdse dienstverbanden, bijna vijfduizend mensen in dienst. De snel gegroeide organisatie met een jaaromzet van 340 miljoen euro kampte al snel met financiële problemen, veel personeelsverloop en hoog ziekteverzuim. Mede door de rappe schaalvergroting had Careyn te weinig oog voor de kwaliteit van de zorg en de deskundigheid van de medewerkers.
2016: Inspectie ziet dat zorg van Careyn onder de maat is
Careyn belandde op de lijst van de inspectie van 150 verpleeghuizen waar de zorg ondermaats was, de zogenoemde ‘zwarte lijst’. In november 2016 kwam de verpleeghuiszorg van Careyn onder curatele te staan van de Inspectie voor de Gezondheidszorg, met een zogeheten aanwijzing, vanwege grote zorgen over de kwaliteit van de zorg en de veiligheid van bewoners.
Veel dossiers van de bewoners bleken niet op orde. Het personeel was te weinig deskundig om de steeds zwaardere zorg van verpleeghuisbewoners aan te kunnen. De werkdruk was te hoog, alsook het ziekteverzuim. Gevolg van de personeelsproblemen was bovendien dat er te vaak flexwerkers en uitzendkrachten werden ingezet die de bewoners en hun individuele behoeften niet kenden.
De vaste krachten werkten soms meer dan veertien uur per dag om de gaten in het rooster te vullen. In die roosters was geen tijd ingepland voor overdracht van de ene naar de volgende dienst. Het bestuur was bovendien van onvoldoende kwaliteit, constateerde de Inspectie. Careyn kreeg toen een jaar om deze waslijst aan problemen op te lossen.
2017: Careyn krijgt meer tijd de zorg op orde te brengen
Eind juli 2017 meldde Careyn dat zij nog niet klaar was met de verbeteringen. Daar had de inspectie begrip voor. ‘Het was een enorme opgave, ze moesten zo veel doen’, zegt hoofdinspecteur Louwes. ‘Wij zagen dat de gegeven termijn daarvoor te kort was.’
Daarom kreeg Careyn met een nieuwe ‘aanwijzing’ nóg een jaar de tijd om aan de eisen te voldoen, in twee etappes. Voor het toezicht daarop legde de Inspectie nog 21 onaangekondigde bezoeken af aan verschillende Careyn-locaties.
2018: Careyn zet grote stappen vooruit
In april 2018 constateerde de Inspectie dat Careyn aan een deel van de voorwaarden had voldaan. De dossiers van de bewoners zijn nu voldoende op orde. Ook is er tijd in de roosters voor de overdracht tussen de diensten. Donderdag werd duidelijk dat de zorgorganisatie aan alle voorwaarden van de inspectie voldoet.
Daarmee is de dagelijkse zorg voor de tweeduizend bewoners van de verpleeghuizen weer voldoende op peil. Er is nu wel voldoende en deskundig personeel. De kwaliteit van de zorg is verbeterd alsook het bestuur. Daarom heeft de inspectie nu de aanwijzing beëindigd.
‘Al in het voorjaar zagen onze inspecteurs bij hun bezoeken dat Careyn op de goede weg was’, zegt hoofdinspecteur Louwes. Zo daalde het ziekteverzuim. Het lukte Careyn om gekwalificeerde verzorgenden en verpleegkundigen te werven, wat lastig is op een krappe arbeidsmarkt, en zeker voor een organisatie die een slechte naam heeft gekregen.
Een van de veranderingen die hebben geleid tot betere zorg is de inzet van zogeheten kwaliteitsverpleegkundigen op alle locaties. Zij werken mee in de zorg en kijken tegelijkertijd wat er verbeterd kan worden. ‘Omdat op alle locaties zulke gekwalificeerde mensen aan betere kwaliteit werken, kunnen ze een netwerk vormen dat onderling ervaringen uitwisselt en van elkaar leert hoe je zorg het best kan organiseren.’
Bij zo’n netwerk bleek de schaalgrootte van Careyn juist een voordeel te zijn. Eerder was gesuggereerd dat de organisatie door de fusies te groot en te log was geworden, met een te grote afstand tussen het bestuur en de praktijk van de zorg in de wooneenheden.
Hoe nu verder?
Careyn is blij dat het extra verscherpte toezicht van de Inspectie verleden tijd is. ‘Wij zien dit als een erkenning dat wij op de goede weg zijn met kwaliteit en veiligheid van de zorg’, meldt bestuursvoorzitter Marco Meerdink in een persverklaring. ‘Dit geeft een steun in de rug om verder te bouwen aan een gezonde organisatie.’
Met het afsluiten van het verscherpte toezicht op Careyn is een volgende grote zorginstelling die onder vuur lag van de inspectie weer aan de goede kant van de lijn beland. ‘Het is niet dat alle problemen in de verpleeghuiszorg nu zijn opgelost’, zegt Louwes.
‘De krapte op de arbeidsmarkt leidt tot veel problemen bij instellingen om goed gekwalificeerd personeel te werven, zeker in de grote steden. Maar aan deze casus van Careyn is wel te zien dat je met veel extra inspanningen veel kunt bereiken.’
OmroepWest 20.12.2018 De zorginstelling Careyn, met vestigingen in Wateringen en Naaldwijk, heeft orde op zaken gesteld. Volgens de Inspectie Gezondheidszorg wordt er voldoende en deskundig personeel ingezet en zijn de kwaliteit en veiligheid van de zorg weer in orde.
Careyn, een van de grootste zorginstellingen in Nederland, kreeg in 2016 al een waarschuwing over de gebrekkige zorgverlening. De zorginstelling kwam ook op een zwarte lijst terecht met verpleeghuizen, waarover de inspectie de grootste zorgen heeft.
‘Na een reeks maatregelen naar aanleiding van gebrekkige kwaliteit van zorg heeft Careyn goede verbeterstappen gezet. Het vertrouwen van de inspectie is weer op peil dankzij de inspanningen van betrokken zorgverleners en bestuurders’, aldus de gezondheidsinspectie. De toezichthouder stelt vast dat de dagelijkse zorg voor de ruim 2000 cliënten die bij Careyn wonen ‘aantoonbaar beter’ is geworden.
De oud-minister wordt speciaal adviseur op het gebied van de jeugdzorg en de WMO.
NOS 20.12.2018 Oud-minister Verdonk gaat de komende tijd helpen de regeldruk in de zorg terug te dringen. Minister De Jonge heeft met gemeenten, zorgaanbieders en -professionals afspraken gemaakt over vermindering van de administratieve lasten in de jeugdzorg en de Wet maatschappelijke ondersteuning. Binnen één jaar moeten de lasten merkbaar zijn gedaald.
Om het project te begeleiden, heeft het kabinet twee speciaal adviseurs aangesteld, en een van hen is Verdonk.
Zij was van 2003 tot 2007 VVD-minister voor Vreemdelingenbeleid en Integratie in het tweede en derde kabinet-Balkenende. Daarna zat ze nog enkele jaren in de Tweede Kamer, eerst voor de VVD, daarna als onafhankelijk Kamerlid. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2010 was ze lijsttrekker van Trots op Nederland, maar die partij haalde geen zetels.
Tegenwoordig heeft Verdonk haar eigen adviesbureau.
AD 20.12.2018 Oud-minister Rita Verdonk gaat aan de slag als speciaal adviseur om de regeldruk in de thuishulp en de jeugdzorg aan te pakken.
Binnen één jaar moeten de administratieve lasten voor professionals en zorgaanbieders merkbaar verminderd zijn, hebben minister Hugo de Jonge (VWS), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en acht zorgkoepels afgesproken.
De administratieve lasten zijn voor veel medewerkers in de jeugdzorg en de maatschappelijke ondersteuning een doorn in het oog. Het kabinet wil daarom, samen met gemeenten en zorgaanbieders, minder papierwerk regelen. Zo blijft er meer tijd over voor zorg en ondersteuning.
Schrapsessies
Rita Verdonk zal als speciaal adviseur van het programma aan de slag gaan. Ook gaat ze met werkgevers en werknemers verschillende sessies organiseren om regels te schrappen.
De aanpak sluit aan op de ondersteuning van gemeenten door voormalig wethouder Martijn Leisink. Op zijn advies werken gemeenten en zorgaanbieders al langer samen aan het verminderen van de regeldruk.
Telegraaf 20.12.2018 Zorgorganisaties dienen donderdag een plan in bij het Zorginstituut Nederland om de zorg in verpleeghuizen te verbeteren. Zo moeten er op een groep patiënten altijd minimaal twee zorgverleners zijn op drukke momenten.
Daarnaast moet er bij incidenten altijd een verpleegkundige binnen een half uur aanwezig zijn. Het plan moet er ook voor zorgen dat bewoners in verpleeghuizen meer hun eigen leven kunnen leiden en dat medewerkers met
Het initiatief is van onder meer de brancheorganisaties V&VN, ActiZ, Zorgverzekeraars Nederland en de Patiëntenfederatie. Laatstgenoemde constateert overigens dat bewoners en mantelzorgers het wonen en de zorg in verpleeg- en verzorgingshuizen over de afgelopen drie jaar als „iets beter” waarderen. Dat blijkt volgens de federatie uit een analyse van 70.000 waarderingen. Het gemiddelde cijfers is zelfs een 7,9.
NU 20.12.2018 In kleinschalige woongroepen voor (demente) ouderen laat de zorg geregeld te wensen over. Dat concludeert Verenso, de vereniging voor specialisten in de ouderengeneeskunde, na een eigen onderzoek
Het personeel heeft niet altijd genoeg kennis, er ontbreken richtlijnen en protocollen en soms is materieel niet voorhanden, zoals een bed dat extra laag kan worden gezet om vallen te voorkomen.
In de kleine woongroepen is ook niet altijd duidelijk voor welke patiënten die bedoeld is. Daardoor worden soms patiënten toegelaten die meer of andere zorg nodig hebben dan de woonvorm kan bieden. In particuliere woongroepen komen knelpunten vaker voor dan in woongroepen die vanuit een grotere organisatie zijn opgezet.
Verenso raadt toekomstige patiënten aan zich goed te informeren over welke zorg een kleinschalige woongroep kan bieden en of die aansluit bij de behoefte. Specialisten ouderengeneeskunde die bij zo’n woonvorm gaan werken, moeten goede afspraken maken met het bestuur daarvan en met de huisartsen.
Oproep
Werk jij als verzorger/verpleger in een woongroep? Deel in de NUjij-reacties jouw ervaringen en laat weten of je je kan vinden in de conclusies van Verenso.
NOS 20.12.2018 De medische zorg in kleine woonvormen voor ouderen laat vaak te wensen over. Dat signaleert Verenso, de vereniging van specialisten ouderengeneeskunde. Dat terwijl er steeds meer kleinschalige woonvormen komen, doordat ouderen langer thuis moeten wonen en het daar niet altijd redden. Zorgondernemers zien een gat in de markt.
Maar het personeel heeft te weinig kennis over medische problemen van ouderen, waardoor sommige gezondheidsproblemen niet of te laat worden opgemerkt. Ook wordt de specialist ouderengeneeskunde te laat of niet ingeschakeld, terwijl dat wel nodig is, stelt Verenso.
Verder zijn er niet altijd genoeg activiteiten of goede hulpmiddelen voor de bewoners, zeker als de ziekte voortschrijdt of beperkingen toenemen. Soms is ook niet duidelijk of iemand die bijvoorbeeld dement is tot het einde kan blijven wonen in zo’n kleine woonvorm.
Nienke Nieuwenhuizen van Verenso vertelt waar leden zoal tegen aanlopen:
‘Nieuwe woonvormen prima, maar dan wel goed organiseren’
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd deed al eens onderzoek naar nieuwe zorgaanbieders. Daaruit bleek dat de kwaliteitseisen waar de zorg aan moet voldoen vaak niet bekend zijn. “Als je een zorgonderneming wilt starten kan dat. Wel wordt gevraagd om je in te schrijven op een website, maar niet iedereen doet dat”, zegt een woordvoerder van de inspectie.
“Degenen die zich wel inschrijven, toetsen we en daaruit blijkt dat de zorg lang niet bij iedereen goed geregeld is. Het wachten is op goedkeuring van de Wet toetreding zorgaanbieders, waarin dit soort zaken worden geregeld.”
Zorg en behandeling schieten er weleens bij in aldus Landelijke Huisartsen Vereniging.
Ook de huisartsen zien een toename van deze nieuwe woonvormen. “We hebben steeds meer patiënten die in zo’n woonvorm gaan wonen. Maar de zorg die ouderen daar nodig hebben, is te complex voor ons”, zegt een woordvoerder van de Landelijke Huisartsen Vereniging. “Wonen en welzijn zijn vaak goed geregeld, maar zorg en behandeling schieten er weleens bij in. Bij de start moeten zorgaanbieders daarom al kijken hoe ze de zorg goed gaan regelen.”
De branchevereniging van kleinschalige wooninitiatieven, Spot, wijst erop dat de overheid er juist op aanstuurt dat ouderen langer thuis blijven wonen. “Het is van groot belang dat de medische zorg in kleinschalige woonzorginstellingen goed geregeld is en dat deze instellingen goede afspraken maken met huisartsen en andere zorgverleners.”
In kleinere woonvormen gaat het vaak om woningen waar een kleine groep ouderen woont. Vaak hebben ze beginnende dementie en willen ze of kunnen ze niet meer alleen wonen. Soms zijn dit soort woongroepen onderdeel van een grotere zorginstelling, maar steeds vaker worden ze opgezet door particulieren. Exacte cijfers zijn er niet, maar volgens de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd schrijven zich jaarlijks meer dan 13.000 personen of organisaties in voor het verlenen van zorg.
Het personeel heeft te weinig kennis over medische problemen van ouderen, zegt de vereniging van specialisten ouderengeneeskunde.
Telegraaf 20.12.2018 In kleinschalige woongroepen voor (demente) ouderen laat de zorg geregeld te wensen over. Het personeel heeft niet altijd genoeg kennis, er ontbreken richtlijnen en protocollen en soms is materieel niet voorhanden, zoals een bed dat extra laag kan worden gezet om vallen te voorkomen. Dat concludeert Verenso, de Vereniging van Specialisten Ouderengeneeskunde, na een eigen onderzoek.
In de kleine woongroepen is ook niet altijd duidelijk voor welke patiënten die is bedoeld. Daardoor worden soms patiënten toegelaten die meer of andere zorg nodig hebben dan de woonvorm kan bieden. In particuliere woongroepen komen knelpunten vaker voor dan in woongroepen die vanuit een grotere organisatie zijn opgezet.
Verenso raadt toekomstige patiënten aan zich goed te informeren over welke zorg een kleinschalige woongroep kan bieden en of die aansluit bij de behoefte. Specialisten ouderengeneeskunde die bij zo’n woonvorm gaan werken, moeten goede afspraken maken met het bestuur daarvan en met de huisartsen.
Telegraaf 20.12.2018 Het kabinet schiet de noodlijdende Zeeuwse gehandicapteninstelling Arduin te hulp. Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) legt eenmalig 1,5 miljoen bij zodat de kleine instelling het bijna afgelopen jaar rond kan komen.
Arduin had zoveel personeels- en andere problemen en zat zo in geldnood dat patiënten eronder dreigden te lijden, schrijft De Jonge aan de Tweede Kamer. De grote zorgorganisatie ’s Heeren Loo zal Arduin daarom overnemen en levert nu vast mensen om de Zeeuwse instelling bij te staan.
Arduin kon echter niet uit met het budget voor dit jaar. Omdat het geld voor de gehandicaptenzorg in Zeeland op was, vult De Jonge dat nu aan.
OmroepWest 17.12.2018 Pijnpatiënten van het Reinier de Graaf ziekenhuis maken zich ernstige zorgen. Omdat de verpleegafdelingen van het Diaconessenhuis in Voorburg worden gesloten, kunnen zij daar niet meer terecht voor een ketaminekuur die hun pijn draaglijker maakt. Ook zou hen zijn verteld dat de behandeltijd van vijf dagen wordt ingekort naar drie dagen. En dat zou voor hen grote gevolgen hebben.
‘Ik heb spierdystrofie en -dystonie, dus dat betekent dat de spieren in je lijf heel langzaam afsterven’, legt George Balfoort, een van de getroffen patiënten, uit. ‘Je hart en je longen zijn ook spieren, dus als het uiteindelijk daar inslaat, is het gewoon over en sluiten. Het is dus heel belangrijk dat we deze behandeling om de drie maanden krijgen en kunnen behouden.’
Die behandeling is een ketaminekuur die soms wel vijf dagen duurt. Na zo’n kuur kunnen de patiënten er vaak weer drie maanden tegenaan. Eind volgend jaar verdwijnen de verpleegafdelingen uit Voorburg en wordt het een polikliniek, daarom moet er een andere oplossing worden gezocht voor de ketamine-patiënten. Zo zouden de patiënten een thuisbehandeling kunnen krijgen en kan de behandelperiode terug gaan naar drie dagen, maar dat is volgens de patiënten absoluut niet te doen. Ze moeten dan dus ook naar een ander ziekenhuis.
Grote zorgen
‘Ik kom hier vijf dagen voor mijn ketamine-infuus en nu dat drie dagen zou gaan worden, kan ik die drie maanden niet overbruggen’, zegt Manon van der Stelt. ‘Dan kan ik de laatste weken van die periode mijn kind niet naar school brengen bijvoorbeeld.’
Ook patiënt Ron Verhagen maakt zich grote zorgen. Zonder ketamine kan hij zijn zieke vrouw niet meer verzorgen. ‘Dit mag niet, dit hebben wij gewoon nodig’, zegt hij met tranen in zijn ogen. ‘Ze hebben ons eerst de behandeling aangereikt en nu pakken ze het ons beetje bij beetje af.’
Reactie Reinier de Graaf ziekenhuis
Het Reinier de Graaf ziekenhuis laat in een reactie weten dat er per patiënt wordt bekeken wat de beste manier en locatie is om de ketaminekuur te geven. Volgens een woordvoerder is er pertinent geen sprake van dat mensen op straat worden gezet en wordt er zorgvuldig naar een oplossing gezocht.
Mogelijk wordt een aantal patiënten misschien voortaan thuis behandeld onder toezicht van een specialist en een verpleger van thuiszorg. Volgens het ziekenhuis wordt daarover al sinds 2017 overlegd met de patiënten, net als over andere opties.
Een zorghotel
‘We begrijpen dat een verandering van zorgverlening vragen oproept en voor onrust kan zorgen. Vandaar dat we met patiënten, die periodiek voor hun ketaminekuur worden opgenomen in het Diaconessenhuis, in gesprek zijn om te kijken wat voor ieder van hen de beste zorg op maat is. Wij gebruiken 2019 als overgangsjaar waarin we samen met de patiënt tot een goede oplossing komen’, aldus het Reinier de Graaf ziekenhuis.
Een van de onderzochte oplossingen is of patiënten in een zorghotel kunnen worden ondergebracht. ‘Dat zou perfect zijn, dat zou een oplossing kunnen zijn’, zegt Manon van der Stelt. ‘Thuis kan het namelijk niet. Je bent met ketamine behoorlijk van de wereld, ketamine is een zwaar medicijn waardoor je niet meer helemaal helder bent. Ik zou niet willen dat mijn kind mij zo zou zien een week lang.’
Zorg blijft
Toch zijn de zorgen bij pijnpatiënt Stephanie Moerland nog niet weg. Volgens haar worden de groepjes steeds kleiner omdat de een naar een zorghotel gaat en de ander naar misschien wel een ander ziekenhuis. ‘Ik ben bang dat het Reinier de Graaf straks het laatste groepje wat overblijft op straat pleurt. Het is grof gezegd, maar daar ben ik heel bang voor. Dan houdt deze behandeling voor ons op en dat kan gewoon niet.’
OmroepWest 15.12.2018 De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft zorghuis Anemoon in Leiden een tik op de vingers gegeven. Dat blijkt uit een rapport van de inspectie dat donderdag openbaar werd.
In januari en september vorig jaar legde de inspectie een inspectiebezoek af aan het particulier verpleeghuis in een villa op de Hoge Rijndijk in Leiden. Daarbij de zorg van Anemoon getoetst op twintig normen. Op maar liefst zeventien punten schoot het huis tekort.
Het bestuur wordt verweten dat de zorg op een groot aantal punten tekortschiet en dat het niet in staat is daar goed op toe te zien. Het bestuur krijgt vier maanden de tijd om de zaak recht te breien. Een deel van de problemen moet al binnen een maand zijn opgelost.
Geen overleg, geen inspraak, geen kennis
Eén van de tekortkomingen is dat het zorgplan eenzijdig wordt vastgesteld zonder overleg met bewoners of hun vertegenwoordigers. Inspraak is beperkt, er is geen zicht op de wensen en behoeftes van de cliënten. Er is ‘…op alle niveaus sprake van tekortschietende zorginhoudelijke kennis’, aldus het inspectierapport. De enige verpleegkundige die er werkt, is er ’s nachts in de slaapwacht en wordt alleen gewekt als iets aan de hand is, aldus het rapport.
Ook na een jaar was er nog weinig verbeterd, bleek bij een nieuwe, onaangekondigde inspectie in augustus dit jaar. De inspectie wilde daarop het huis aanvankelijk onder verscherpt toezicht plaatsen, maar koos voor het zwaardere middel van de aanwijzing. Wanneer de instelling daar niet aan voldoet kan de inspectie namens de minister een dwangsom opleggen of zelf ingrijpen.
Nieuw bedrijf met hetzelfde personeel
In het particuliere verpleeghuis Anemoon is plaats voor acht oudere bewoners met een psychogeriatrische, psychiatrische of somatische hulpvraag. Op dit moment zijn zes plaatsen bezet. De prijs voor een kamer in Anemoon inclusief servicekosten maar exclusief zorg loopt van 3300 tot 4550 euro per bewoner per maand, ‘afhankelijk van de grootte van het appartement en eventuele bijkomende gunstigheden als een balkon of tuindeuren.’
Het bestuur zegt, aldus het rapport, dat de onderneming inmiddels een nieuwe BV is waarin een nieuwe wind waait. Maar volgens de inspectie zijn het grotendeels nog steeds dezelfde personeelsleden en bewoners. Bestuurder van de nieuwe BV is de voormalig teamleider.
‘Binnen een maand meer en beter personeel’
De inspectie heeft weinig vertrouwen in die nieuwe wind, blijkt uit het rapport. Volgens de inspectie is er onvoldoende deskundig personeel beschikbaar om 24-uurs zorg aan te bieden. Bovendien is het bestuur onvoldoende in staat om de zorg aan te sturen.
Anemoon moet binnen een maand voldoende gediplomeerde zorgverleners in huis hebben. In die tijd mogen er geen nieuwe cliënten worden opgenomen. Binnen vier maanden moet de inspraak op orde zijn, en moet duidelijk zijn wat de wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënten zijn. Elk half jaar moet iedere cliënt of diens vertegenwoordiger aantoonbaar inspraak hebben over de doelen van de zorg.
Reactie verpleeghuis
In een schriftelijke reactie laat Anemoon weten hard te werken aan verbeteringen en de aanwijzing van de inspectie op te volgen. Het verpleeghuis is naar eigen zeggen al sinds het bezoek van de inspectie aan het werk om zaken te verbeteren. Bovendien verwacht Anemoon binnen de door de inspectie gestelde termijn van vier maanden orde op zaken te hebben gesteld.
Volgens het verpleeghuis is al voldaan aan de wens de inspectie om meer en beter personeel in te huren.
‘Publicatie helpt’
Het bestuur van Anemoon heeft willen voorkomen dat de inspectie het rapport openbaar zou maken. Om verbeteringen door te voeren zijn financiële middelen nodig, hield het bestuur de inspectie voor. Het vreest dat personeel en cliënten door de openbaarmaking zouden vertrekken.
De inspectie heeft het rapport toch naar buiten gebracht omdat deze argumenten niet opwegen tegen de plicht om patiënten, cliënten en zorgverzekeraars te informeren over de zorgkwaliteit. ‘Dit kan cliënten helpen bij het kiezen van goede zorg’, schrijft de inspectie. Ook zorgt publicatie ervoor dat zorgaanbieders in het algemeen, in de woorden van de inspectie, ‘het nalevingsniveau verhogen’. Dus beter hun best doen.
Oproep aan de lezer
Heeft u familie in verpleeghuis Anemoon of bent u anderszins betrokken bij particuliere ouderenzorg, meldt u zich dan bij Omroep West via meldpunt@omroepwest.nl.
NU 10.12.2018 De polikliniek van MC IJsselmeerziekenhuizen in Emmeloord is per direct gesloten. Patiënten kunnen daar niet meer terecht, bevestigt een woordvoerder van de failliete MC Groep na berichtgeving door De Stentor.
Patiënten die in Emmeloord werden behandeld, hebben een brief gekregen waarin ze worden doorverwezen naar het ziekenhuis in Lelystad. “Geen ideale situatie, daar zijn wij ons van bewust. Maar we zijn failliet”, aldus de woordvoerder.
Of de situatie zo blijft, hangt volgens hem af van de onderhandelingen met het Antonius Ziekenhuis in Sneek. Er wordt onderhandeld over een voortzetting van de zorg.
Telegraaf 10.12.2018 De polikliniek van de IJsselmeerziekenhuizen in Emmeloord is per direct dicht. Patiënten kunnen daar niet meer terecht. Dat heeft een woordvoerder van de failliete MC Groep bevestigd, naar aanleiding van berichtgeving in De Stentor.
Patiënten die in de Noordoostpolder in Emmeloord werden behandeld, hebben een brief gekregen waarin ze worden doorverwezen naar het ziekenhuis in Lelystad, een half uur rijden verderop. „Geen ideale situatie, daar zijn wij ons van bewust. Maar we zijn failliet”, aldus de woordvoerder.
Of de situatie zo blijft, valt of staat volgens hem met de onderhandelingen die momenteel gevoerd worden met het Antonius Ziekenhuis in Sneek, om de zorg voort te zetten.
MSN 10.12.2018 Maatschappelijke organisaties in Lelystad gaan een stichting oprichten, met als doel ,,alle middelen aan te wenden om een volwaardig ziekenhuis in Lelystad te behouden”. Dat maakten de organisaties, verenigd in de Stichting Behoud Zuiderzee Ziekenhuis, maandag bekend.
Vorige maand bereikten curatoren van het failliete ziekenhuis en St Jansdal in Harderwijk een akkoord over een doorstart van de IJsselmeerziekenhuizen, waarvan de hoofdlocatie in Lelystad staat. Maar volwaardige afdelingen spoedeisende hulp en acute verloskunde zitten er voorlopig niet in.
,,De bevolking van Lelystad kan niet afgescheept worden met halve voorzieningen en wenst alle noodzakelijke disciplines te behouden zoals een 24-uurs-spoedeisende hulp, operatiekamer, röntgenafdeling, laboratoria en beddenhuis”, aldus de nieuwe stichting.
De aangesloten organisaties zijn onder meer de Flevolandse Patiëntenfederatie, de Stichting Georganiseerd Overleg Lelystad, Welzijn Lelystad, Respijthuis Lelystad, Voedselbank De korenaar Lelystad en het Interkerkelijk Diaconaal Overleg Lelystad.
Telegraaf 10.12.2018 Maatschappelijke organisaties in Lelystad gaan een stichting oprichten, met als doel „alle middelen aan te wenden om een volwaardig ziekenhuis in Lelystad te behouden.” Dat maakten de organisaties, verenigd in de Stichting Behoud Zuiderzee Ziekenhuis, maandag bekend.
Vorige maand bereikten curatoren van het failliete ziekenhuis en St Jansdal in Harderwijk een akkoord over een doorstart van de IJsselmeerziekenhuizen, waarvan de hoofdlocatie in Lelystad staat. Maar volwaardige afdelingen spoedeisende hulp en acute verloskunde zitten er voorlopig niet in.
„De bevolking van Lelystad kan niet afgescheept worden met halve voorzieningen en wenst alle noodzakelijke disciplines te behouden zoals een 24-uurs-spoedeisende hulp, operatiekamer, röntgenafdeling, laboratoria en beddenhuis”, aldus de nieuwe stichting.
De aangesloten organisaties zijn onder meer de Flevolandse Patiëntenfederatie, de Stichting Georganiseerd Overleg Lelystad, Welzijn Lelystad, Respijthuis Lelystad, Voedselbank De korenaar Lelystad en het Interkerkelijk Diaconaal Overleg Lelystad.
NU 06.12.2018 Het overdragen van de tienduizenden patiëntendossiers van het MC Slotervaart naar andere ziekenhuizen duurt vermoedelijk nog tot eind januari. In totaal zou het om ongeveer 80.000 dossiers gaan, bevestigt de woordvoerder van de curatoren in gesprek met AT5.
Vrijdag is voor zeshonderd medewerkers van het failliete ziekenhuis hun laatste werkdag. Het gaat om de mensen die een vast contract hadden. De medewerkers met een jaarcontract werken al sinds vorige week niet meer bij MC Slotervaart.
Na vrijdag blijven nog zo’n 130 mensen in het ziekenhuis werken om de patiëntendossiers over te dragen. Zij zullen mogelijk nog tot eind januari aan het werk blijven. Het overdragen van de tienduizenden dossiers is veel werk en uniek in Nederland.
“Het ziekenhuis zag ruim 50.000 patiënten per jaar. Het overdragen van dossiers kost veel tijd en moet zorgvuldig gebeuren”, laat de woordvoerder weten.
Deel van dossiers hoeft niet overgedragen te worden
Een deel van de patiëntendossiers hoeft niet overgedragen te worden aan een andere zorgaanbieder. Het gaat dan vooral om de oudere dossiers van patiënten die jaren geleden het ziekenhuis hebben bezocht. Deze dossiers blijven nog vijftien jaar bij de curator liggen.
Wat er precies met het gebouw en de inboedel gaat gebeuren, wordt pas uitgezocht na de overdracht van de patiëntendossiers. Al veel geïnteresseerde partijen hebben zich gemeld voor het gebouw van het ziekenhuis.
De gemeente heeft het eerste recht op koop van het gebouw bedongen, het is echter nog niet zeker of deze optie ook gelicht zal worden.
Donderdagmiddag bijeenkomst voor medewerkers
Voor de medewerkers van het ziekenhuis is donderdagmiddag nog een bijeenkomst. Een groot deel van hen komt vanaf donderdag in aanmerking voor een werkloosheidsuitkering.
Ook heeft een deel van het personeel al nieuw werk gevonden. Hoe groot die groep precies is, is niet duidelijk.
NOS 29.11.2018 Het failliete MC IJsselmeerziekenhuizen heeft een totale schuld openstaan van meer dan 50 miljoen euro. Ruim 500 schuldeisers hebben zich gemeld. De grootste schuldeiser is de bank ING.
Dat blijkt uit het eerste openbare faillissementsverslag. Het onderzoek van de curatoren naar de oorzaken van het faillissement is nog bezig. De uitkomsten van dat onderzoek zullen in volgende verslagen aan bod komen.
Een andere grote schuldeiser die de curatoren noemen is de stichting Waarborgfonds voor de Zorgsector (WfZ). Ook is het ziekenhuis nog vier miljoen euro aan loon- en inkomstenbelasting verschuldigd.
MC IJsselmeerziekenhuizen bestaat uit vier locaties: ziekenhuis MC Zuiderzee in Lelystad en de poliklinieken in Emmeloord, Dronten en Urk. De panden in Urk en Dronten worden gehuurd. De panden in Lelystad en Emmeloord zijn eigendom van het MC IJsselmeerziekenhuizen en gekocht met een hypotheek. Dat verklaart de hoge schuld bij ING en WfZ. De panden in Dronten en Urk worden gehuurd.
Zienswijze
Hoewel de curatoren dus nog niet ingaan op oorzaken en omstandigheden van het faillissement, citeren ze wel de verklaring van het ziekenhuisbestuur daarover.
Het bestuur zegt daarin het ziekenhuis grondig te hebben willen reorganiseren met financiële steun van de zorgverzekeraars. Daarbij werd onder andere gedacht aan afbouw van de klinische verloskunde en kindergeneeskunde en aan het meer toepassen van e-health. Maar de zorgverzekeraars gingen daar niet in mee.
Als tweede oorzaak noemt het bestuur het steeds nijpender worden van de financiële situatie, onder meer door “het hoge aflossingstempo op de bancaire leningen.” Toen na het aangevraagde uitstel van betaling bleek dat het ziekenhuis de salarissen niet meer kon betalen, werd faillissement aangevraagd, zodat de loongarantieregeling via het UWV in werking kon treden.
Begrip
“Vanuit het perspectief van ING is het begrijpelijk dat de bank het geleende geld snel wilde terugzien” zegt Wim Groot, als zorgeconoom verbonden aan de Universiteit van Maastricht. “MC IJsselmeerziekenhuizen viel waarschijnlijk al onder de afdeling bijzonder beheer bij de ING, omdat het financieel niet goed ging. Dat je dan als bank gaat kijken of je je geld terug kan krijgen door versneld te laten aflossen, lijkt me logisch. Maar dat draagt dan natuurlijk wel bij aan versneld faillissement.”
Ook voor de opstelling van de zorgverzekeraars kan hij begrip opbrengen. “Zorgverzekeraars zijn geen banken, geen leningverstrekkers. Zij zijn niet verantwoordelijk voor het uitvoeren van een reorganisatieplan van een ziekenhuis.”
Verder onderzoek
De curatoren schrijven dat zij zich komende tijd gaan richten op onderzoek naar “de oorzaak van de faillissementen en mogelijke onregelmatigheden, benadelingshandelingen, eventueel wanbeleid en het feitelijke bestuur”. Daartoe gaan zij gesprekken voeren met betrokken leidinggevenden, toezichthouders en adviseurs.
Voor de verdere afwikkeling van het faillissement zijn dat belangrijke elementen, zegt Groot. “Mocht blijken dat er sprake is geweest van eventueel falen van het bestuur, dan zal dat ongetwijfeld tot rechtszaken leiden”.
De reis naar ziekenhuizen in andere gemeenten is voor sommige patiënten te duur of onwenselijk, zeggen huisartsen in het radioprogramma Nieuws en Co.
NOS 29.11.2018 Steeds meer patiënten in Lelystad mijden zorg omdat het IJsselmeerziekenhuis in hun stad failliet is. Dat zeggen verschillende huisartsen uit die regio in het NPO Radio 1-programma Nieuws en Co en in plaatselijke media.
Concrete cijfers over dit probleem zijn er niet, maar de artsen maken bijna dagelijks mee dat patiënten weigeren met hun kwalen naar ziekenhuizen in andere gemeenten te gaan omdat zij het vervoer daarheen te duur vinden. Dat probleem speelt volgens Nieuws en Co vooral in Lelystad, omdat dat een relatief arme gemeente is.
Vervoer naar het ziekenhuis wordt maar deels en in bepaalde gevallen vergoed door verzekeraars. Er is ook een gemeentelijke regeling, maar alleen de allerarmste groep komt daarvoor in aanmerking.
Longklachten
“Ik ga geen 30 kilometer rijden met mijn scootmobiel”, zegt bijvoorbeeld Otto Hekman. De longpatiënt is met zijn klachten doorverwezen naar Harderwijk, maar vreest dat hij bij een opname zijn vrouw, die ook in een scootmobiel rijdt, niet of te weinig meer ziet. “We zijn al 55 jaar getrouwd. Mijn vrouw is nog nooit alleen geweest.”
Hekmans vrouw, die met vergelijkbare klachten kampt, lag laatst ook twee weken in het ziekenhuis, toen nog in Lelystad. Hekman ging iedere dag met zijn “scootmobieltje heen en weer”, maar ziet dat niet gebeuren bij een nieuwe opname van een van de twee in Harderwijk.
Discussie
Problemen zoals die van Hekman komen veel voor, zegt huisarts Lenneke van Montfort in Nieuws & Co. De huisarts heeft alleen al vandaag vijf keer “discussie gevoerd over een verwijzing”. Ze maakt het naar eigen zeggen steeds vaker mee dat patiënten niet in staat zijn naar een ziekenhuis in een andere stad te reizen.
“Maandag had ik een man van 50 in mijn praktijk met diabetes. Hij moest worden opgenomen met een ontsteking, maar vond de reis naar Almere of Harderwijk te duur. Zijn familie had volgens hem ook geen geld. Ik verwijs hem niet voor niets door. Nu wacht ik tot hij ziek genoeg is, zodat hij in aanmerking komt om met een ambulance naar het ziekenhuis te gaan.”
BB 25.11.2018 Duizenden mensen waren zondagmiddag aanwezig bij de ‘omarming’ van het ziekenhuis in Lelystad. Dat zegt fractievoorzitter van GroenLinks en een van de woordvoerders van de actie, Sjaak Kruis. Het initiatief voor de actie werd genomen door de gemeenteraad van Lelystad.
Strijdbaar Op foto’s en filmpjes van de door de gemeenteraad van Lelystad georganiseerde actie is te zien dat de oproep om het ziekenhuis te komen omarmen inderdaad niet aan dovemansoren was gericht. ‘Er zijn heel veel mensen gekomen. Het hele plein staat volledig vol’, aldus Kruis. De sfeer is volgens hem goed en strijdbaar. De aanwezigen willen dat sterker wordt ingezet op het behouden van een volwaardig ziekenhuis, aldus het raadslid. ‘We laten via deze maatschappelijke druk merken hoe belangrijk dat is. Dit gebied telt 140.000 mensen. Het is gek dat daar straks geen volwaardig ziekenhuis meer voor is.’
Cirkel
Het omarmen van het ziekenhuis gebeurt ook echt, aldus Kruis. ‘Het idee was een cirkel te maken, maar die wordt een aantal rijen dik. Mensen gaan hand in hand, arm in arm, schouder aan schouder om het ziekenhuis heen staan’, aldus het raadslid op het moment dat de omarming daadwerkelijk werd ingezet.
Collectief belang
Onder anderen burgemeester Ina Adema van Lelystad hield een toespraak. Ook de commissaris van de Koning, de burgemeester van Dronten en de locoburgemeester van Noordoostpolder zijn naar de manifestatie gekomen. ‘Dat toont duidelijk aan dat er een collectief belang is’, aldus Kruis. Ook de Lelystadse wethouder Elly van Wageningen is erbij. ‘Zoveel mensen die het ziekenhuis van Lelystad omarmen. Mooi!’, twittert ze. Sommige aanwezigen hebben spandoeken meegenomen, met daarop teksten als ‘Red onze ziekenhuizen’.
Akkoord
Afgelopen week bereikten de curatoren en ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk een akkoord over de doorstart van de IJsselmeerziekenhuizen, waarvan de hoofdlocatie in Lelystad staat. Kort daarvoor meldde minister Bruno Bruins (Medische Zorg) dat als de doorstart van het failliete ziekenhuis in Lelystad slaagt, inwoners er blijven terechtkunnen voor 70 tot 80 procent van de ziekenhuisbezoeken. Maar volwaardige afdelingen spoedeisende hulp en acute verloskunde zijn er voorlopig niet haalbaar. (ANP)
NU 25.11.2018 Op de poging om het MC Zuiderzee-ziekenhuis in Lelystad te ‘omarmen’ zijn zondagmiddag veel mensen afgekomen. Volgens Sjaak Kruis, fractievoorzitter van GroenLinks en een van de woordvoerders van de actie, gaat het om duizenden deelnemers.
“Er zijn heel veel mensen gekomen. Het hele plein staat volledig vol”, aldus Kruis. De sfeer is volgens hem goed en strijdbaar. De aanwezigen willen dat sterker wordt ingezet op het behouden van een volwaardig ziekenhuis, aldus het raadslid.
“We laten via deze maatschappelijke druk merken hoe belangrijk dat is. Dit gebied telt 140.000 mensen. Het is gek dat daar straks geen volwaardig ziekenhuis meer voor is.”
Het omarmen van het ziekenhuis gebeurt ook echt, aldus Kruis. “Het idee was een cirkel te maken, maar die wordt een aantal rijen dik. Mensen gaan hand in hand, arm in arm, schouder aan schouder om het ziekenhuis heen staan”, aldus het raadslid op het moment dat de omarming daadwerkelijk werd ingezet.
Onder anderen burgemeester Ina Adema van Lelystad hield een toespraak. Ook de commissaris van de Koning, de burgemeester van Dronten en de locoburgemeester van Noordoostpolder zijn naar de manifestatie gekomen. “Dat toont duidelijk aan dat er een collectief belang is”, aldus Kruis.
Ook de Lelystadse wethouder Elly van Wageningen is erbij. “Zo veel mensen die het ziekenhuis van Lelystad omarmen. Mooi!”, schrijft ze op Twitter. Sommige aanwezigen hebben spandoeken meegenomen, met daarop teksten als ‘Red onze ziekenhuizen’.
Afgelopen week bereikten de curatoren en ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk een akkoord over de doorstart van de IJsselmeerziekenhuizen, waarvan de hoofdlocatie in Lelystad staat.
Kort daarvoor meldde minister Bruno Bruins van Medische Zorg dat als de doorstart van het failliete ziekenhuis in Lelystad slaagt, inwoners er nog terecht kunnen voor 70 tot 80 procent van de ziekenhuisbezoeken. Maar volwaardige afdelingen spoedeisende hulp en acute verloskunde zijn er voorlopig niet haalbaar.
NOS 25.11.2018 In Lelystad hebben zeker duizend mensen een manifestatie bezocht om het personeel van het MC Zuiderzeeziekenhuis te steunen. Ze waren daartoe opgeroepen door de gemeenteraad, om “het belang van een goede en volwaardige ziekenhuisvoorziening in Lelystad onder de aandacht van de beslissers te brengen”.
De oproep van de raad was om het ziekenhuis te ‘omarmen’ als mensen zich betrokken voelen. De omarming gebeurde ook. Hand in hand en schouder aan schouder stonden de bezoekers bij het ziekenhuis.
In de video is te zien dat het ziekenhuis in de armen wordt gesloten door de actievoerders:
Donderdag bereikten de curatoren en het ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk een akkoord over een doorstart van de IJsselmeerziekenhuizen, waarvan het MC Zuiderzee de hoofdlocatie is. Het St Jansdal neemt een deel van de zorg over, maar voor de afdelingen spoedeisende hulp en acute verloskunde is vooralsnog geen ruimte.
1 De manifestatie bij het MC Zuiderzeeziekenhuis in Lelystad NOS / Joris van de Kerkhof
2 De manifestatie bij het MC Zuiderzeeziekenhuis in Lelystad NOS / Joris van de Kerkhof
Minister Bruins voor Medische Zorg zei dat inwoners in Lelystad nog wel terechtkunnen voor de meeste zorg. De gemeenteraad van Lelystad is teleurgesteld dat er geen “volwaardig ziekenhuis” meer is en vroeg daar met de manifestatie aandacht voor.
Telegraaf 25.11.2018 Bang om hun volwaardig streekziekenhuis te verliezen maar strijdbaar om het te behouden verzamelden een paar duizend mensen uit Lelystad en omgeving zich zondagmiddag voor het MC Zuiderzee.
Dat krijgt in de laatste plannen na een faillissement weliswaar een doorstart, maar de Lelystedelingen kunnen het niet verkroppen dat ze voor acute verloskunde en spoedeisende hulp moeten uitwijken naar Harderwijk, Zwolle of Sneek.
„Een grof schandaal”, briest COPD- en hartpatiënt René Marjew (67). „Stel dat er een ramp gebeurt bij het vliegveld dat we om de hoek gaan krijgen. Dan zijn de aanrijtijden veel te lang.”
Dat beaamt Urker Johan van Slooten, Statenlid voor het CDA. De geboortecijfers in de kerkelijke gemeente zijn hoog, benadrukt hij. „Wat als er acute verloskundige zorg nodig is?” Van Slooten betoogt dat een regio met 200.000 mensen niet zonder volwaardig ziekenhuis kán.
Een koor zingt California Dreaming, het is koud voor het MC Zuiderzee in de provinciehoofdstad. Zeventig tot tachtig procent van de patiënten kan behouden blijven, maar de rest? Een ziekenhuis open houden is de taak van de overheid, zo klinkt het.
Judith van Gelder (40), zelf radiotherapeutisch laborant in het AMC in Amsterdam, vindt dat marktwerking niet bepalend zou moeten zijn. Haar man Koen (39): „Een paar dure meneren van de zorgverzekeraar draaien dit de nek om. Het gaat om geld, en niet om mensen.”
AD 25.11.2018 Het ziekenhuis in Lelystad wordt vandaag tijdens een één uur durende manifestatie ‘omarmd’. De actie is georganiseerd door de gemeenteraad van Lelystad, die alle mensen in de stad en omgeving die zich betrokken voelen bij het ziekenhuis heeft opgeroepen mee te doen.
De gemeenteraad wil met het ‘omarmen’ van het ziekenhuis ‘uiting’ geven aan de gevoelens in de samenleving, de zorgverleners een hart onder de riem steken en het belang van een goede en volwaardige ziekenhuisvoorziening in Lelystad onder de aandacht van de beslissers brengen’
,,Het ziekenhuis van Lelystad dreigt uitgekleed te worden’’, laat de gemeenteraad weten op de website. ,,Binnenkort valt het definitieve besluit wat er over mag blijven. Maar wij laten ons ziekenhuis niet in de kou staan. Inwoners hebben het ziekenhuis afgelopen weken niet voor niets omarmd.’’
Afgelopen week bereikten de curatoren en ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk een akkoord over de doorstart van de IJsselmeerziekenhuizen, waarvan de hoofdlocatie in Lelystad staat. Kort daarvoor meldde minister Bruno Bruins (Medische Zorg) dat als de doorstart van het failliete ziekenhuis in Lelystad slaagt, inwoners er blijven terechtkunnen voor 70 tot 80 procent van de ziekenhuisbezoeken. Maar volwaardige afdelingen spoedeisende hulp en acute verloskunde zijn er voorlopig niet haalbaar.
De Lelystadse gemeenteraad is teleurgesteld dat een ‘volwaardig ziekenhuis’ met functies als spoedeisende hulp en acute verloskunde ‘niet of onvoldoende in de plannen zit’. ,,Ook in de samenleving is de teleurstelling hierover merkbaar.’’ Daarom wil de raad gezamenlijk in actie komen.
De manifestatie begint om 13.00 uur. Een aantal betrokkenen, onder wie burgemeester Ina Adema van Lelystad, houdt een toespraak.
Telegraaf 24.11.2018 Bij een zorginstelling in het Gelderse Rijswijk is jarenlang sprake geweest van verwaarlozing van bewoners. Ze kampten onder meer met psychoses, autisme, een angststoornis of posttraumatisch stress-syndroom en ontvingen desondanks niet de beloofde zorg.
Dat blijkt uit onderzoek van NRC. Pas vanaf 2016 constateerden toezichthouders veel tekortkomingen bij C&S. Toch plaatsten jeugdbeschermers vanaf de zomer van 2017 kinderen in de instelling. Tien veelal gedragsgestoorde kinderen belandden met acht volwassenen in een pand waar de zorg al tijden tekortschoot.
Herstelcentrum C&S, met tevens twee locaties in Tiel, werd in juli dit jaar opgedoekt op last van de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd en de toezichthouders van GGD Gelderland-Zuid.
’Vertrouwelijk’
Zorgwekkende rapporten uit 2016 en 2017 van GGD-Gelderland Zuid over de tekortschietende volwassenenzorg bij C&S werden niet verspreid onder derden omdat vertrouwelijkheid ’beleid’ was. Jeugdbescherming Gelderland, onbekend met de rapporten, plaatste vanaf de zomer van 2017 nietsvermoedend zes kinderen bij C&S in Rijswijk.
BB 23.11.2018 De gemeenteraad van Lelystad roept iedereen in de stad en omgeving die zich betrokken voelt bij het ziekenhuis in de stad op zondag het hospitaal te ‘omarmen’.
Hart onder de riem
Met de manifestatie wil de raad ‘uiting geven aan de gevoelens in de samenleving, de zorgverleners een hart onder de riem steken en het belang van een goede en volwaardige ziekenhuisvoorziening in Lelystad onder de aandacht van de beslissers brengen’. De manifestatie duurt een uur.
Volwaardig ziekenhuis niet haalbaar
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) liet eerder deze week aan de Tweede Kamer weten dat als de doorstart van het failliete ziekenhuis in Lelystad slaagt, inwoners er terecht blijven kunnen voor 70 tot 80 procent van de ziekenhuisbezoeken. Maar volwaardige afdelingen spoedeisende hulp en acute verloskunde zijn er voorlopig niet haalbaar.
Teleurgesteld
De Lelystadse gemeenteraad is teleurgesteld dat ‘een volwaardig ziekenhuis’ met spoedeisende hulp en acute verloskunde ‘niet of onvoldoende in de plannen zit’. En: ‘Ook in de samenleving is de teleurstelling hierover merkbaar.’ Daarom wil de raad samen in actie komen. De bedoeling is dat de manifestatie zondag om 13.00 uur begint. Verschillende betrokkenen, onder wie burgemeester Ina Adema van Lelystad, houden een toespraak. Rond 13.30 uur wordt het ziekenhuis ‘omarmd’. (ANP)
Telegraaf 23.11.2018 De gemeenteraad van Lelystad roept iedereen in de stad en omgeving die zich betrokken voelt bij het ziekenhuis in de stad op zondag het hospitaal te ,,omarmen’’. Met de een uur durende manifestatie wil de raad ,,uiting geven aan de gevoelens in de samenleving, de zorgverleners een hart onder de riem steken en het belang van een goede en volwaardige ziekenhuisvoorziening in Lelystad onder de aandacht van de beslissers brengen’’.
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) liet eerder deze week aan de Tweede Kamer weten dat als de doorstart van het failliete ziekenhuis in Lelystad slaagt, inwoners er terecht blijven kunnen voor 70 tot 80 procent van de ziekenhuisbezoeken. Maar volwaardige afdelingen spoedeisende hulp en acute verloskunde zijn er voorlopig niet haalbaar.
De Lelystadse gemeenteraad is teleurgesteld dat ,,een volwaardig ziekenhuis’’ met functies als spoedeisende hulp en acute verloskunde ,,niet of onvoldoende in de plannen zit’’. ,,Ook in de samenleving is de teleurstelling hierover merkbaar.’’ Daarom wil de raad samen in actie komen.
De bedoeling is dat de manifestatie zondag om 13.00 uur begint. Verschillende betrokkenen, onder wie burgemeester Ina Adema van Lelystad, houden een toespraak. Rond 13.30 uur wordt het ziekenhuis ,,omarmd’’.
Telegraaf 22.11.2018 De curatoren van de bankroete IJsselmeerziekenhuizen, met vestigingen in Lelystad en Dronten, hebben overeenstemming bereikt met ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk over een doorstart van de zorgactiviteiten.
De zorg in de regio zal zo goed mogelijk worden gewaarborgd, aldus een woordvoerder van de ziekenhuizen. Ziekenhuis St Jansdal zal in ieder geval poliklinische zorg in Lelystad en Dronten voortzetten.
Er blijven voorzieningen met poliklinieken, voor diagnostisch onderzoek, met poliklinische operatiekamers, voor dagbehandelingen en met een spoedpoli voor zeven dagen per week van acht uur in de ochtend tot tien uur ’s avonds. Voor behandeling waarbij nachtopname nodig is, kunnen patiënten er dus zeker voorlopig niet meer terecht.
St Jansdal ziet volgens eigen zeggen op dit moment ook geen mogelijkheden om een volwaardige Spoedeisende Hulp te verwezenlijken, want dan zouden een intensive care, een ok-team, een beddenhuis, een interventieradioloog, een kinderarts, 24/7 radiologie en laboratoriumfaciliteiten nodig zijn. Daarvoor ontbreekt het aan zorgpersoneel.
Komende tijd moet er meer duidelijk worden over de precieze omvang van de voort te zetten zorg en het aantal werknemers dat een nieuwe arbeidsovereenkomst krijgt. Nu begint een overgangsfase onder bewindvoering van de curator, die tot 1 maart gaat duren.
Ook de onderhandelingen met de Stichting Antonius Zorggroep over voortzetting van zorg in de Noordoostpolder en op Urk zijn nog gaande. Die zouden begin volgende week tot resultaat moeten leiden.
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) zegt blij te zijn „dat de doorstart gelukt is en dat partijen er uit zijn gekomen.” Maar hij lijkt zich nog niet definitief te schikken in het verdwijnen van acute zorg uit Lelystad. „Ik blijf mij inzetten om te kijken wat er meer mogelijk is.
Als het niet dit jaar is, dan wellicht volgend jaar. Dat betekent dat ik, zoals ik ook aan de Tweede Kamer heb toegezegd, zo snel mogelijk met partijen om tafel ga om te kijken welke mogelijkheden ze daarvoor zien.”
Parool 22.11.2018 De curatoren van de bankroete IJsselmeerziekenhuizen, met vestigingen in Lelystad en Dronten, hebben overeenstemming bereikt met ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk over een doorstart van de zorgactiviteiten.
De zorg in de regio zal zo goed mogelijk worden gewaarborgd, aldus een woordvoerder van de ziekenhuizen. Ziekenhuis St Jansdal zal in ieder geval poliklinische zorg in Lelystad en Dronten voortzetten.
Er blijven voorzieningen met poliklinieken, voor diagnostisch onderzoek, met poliklinische operatiekamers, voor dagbehandelingen en met een spoedpoli voor zeven dagen per week van acht uur in de ochtend tot tien uur ’s avonds. Voor behandeling waarbij nachtopname nodig is, kunnen patiënten er dus zeker voorlopig niet meer terecht.
St Jansdal ziet volgens eigen zeggen op dit moment ook geen mogelijkheden om een volwaardige Spoedeisende Hulp te verwezenlijken, want dan zouden een intensive care, een ok-team, een beddenhuis, een interventieradioloog, een kinderarts, 24/7 radiologie en laboratoriumfaciliteiten nodig zijn. Daarvoor ontbreekt het aan zorgpersoneel.
Komende tijd moet er meer duidelijk worden over de precieze omvang van de voort te zetten zorg en het aantal werknemers dat een nieuwe arbeidsovereenkomst krijgt. Nu begint een overgangsfase onder bewindvoering van de curator, die tot 1 maart gaat duren.
Ook de onderhandelingen met de Stichting Antonius Zorggroep over voortzetting van zorg in de Noordoostpolder en op Urk zijn nog gaande. Die zouden begin volgende week tot resultaat moeten leiden.
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) zegt blij te zijn “dat de doorstart gelukt is en dat partijen er uit zijn gekomen”. Maar hij lijkt zich nog niet definitief te schikken in het verdwijnen van acute zorg uit Lelystad.
“Ik blijf mij inzetten om te kijken wat er meer mogelijk is. Als het niet dit jaar is, dan wellicht volgend jaar. Dat betekent dat ik, zoals ik ook aan de Tweede Kamer heb toegezegd, zo snel mogelijk met partijen om tafel ga om te kijken welke mogelijkheden ze daarvoor zien.”.
Kukenheim: zorg voor goede overdracht
Wethouder Zorg Simone Kukenheim (D66) reageert op de verdeling van patiënten van MC Slotervaart: “Het is goed nieuws dat nu duidelijk is in welke zorginstelling de zorg kan worden voortgezet voor de verschillende patiëntengroepen uit MC Slotervaart. Individuele patiënten en huisartsen moeten hier nu snel duidelijkheid over krijgen.”
“Daarbij hoop ik dat dit voor individuele patiënten een echte oplossing is die ook in hun persoonlijke situatie past. Het is belangrijk dat aan de afspraken nu echt invulling wordt gegeven. Het zorgvuldig overdragen van patientendossiers, goed informeren van patiënten en de transitie van personeel vragen nog veel aandacht en energie van alle verantwoordelijke partijen.”
“Ik roep de partijen op dit met zorg op te pakken. Verder ben ik blij dat belangrijke specialismen voor (regio) Amsterdam beschikbaar blijven (zoals bijvoorbeeld geriatrie en plastische chirurgie voor transgenders).”
AD 22.11.2018 Het Harderwijkse ziekenhuis St Jansdal neemt definitief de bankroete IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad en Dronten over. Dit hebben de curatoren zojuist bekend gemaakt.
Vandaag is met St Jansdal op hoofdlijnen overeenstemming daarover bereikt, waardoor een doorstart plaats zal vinden. Ziekenhuis St Jansdal zal in ieder geval de poliklinische zorg in Lelystad en Dronten continueren. Verder blijven er voorzieningen met poliklinieken, voor diagnostisch onderzoek, met poliklinische operatiekamers, voor dagbehandelingen en met een spoedpoli voor zeven dagen per week.
Daarmee kunnen inwoners voor 70 tot 80 procent van de ziekenhuisbezoeken in Lelystad en Dronten terecht. Voor behandeling waarbij nachtopname nodig is, kunnen patiënten er niet meer terecht. St Jansdal ziet op dit moment ook geen mogelijkheden om een volwaardige Spoedeisende Hulp te verwezenlijken, want dan zouden een intensive care, een ok-team, een beddenhuis, een interventieradioloog, een kinderarts, 24/7 radiologie en laboratoriumfaciliteiten nodig zijn. Daarvoor ontbreekt het aan zorgpersoneel.
Komende tijd moet er meer duidelijk worden over de precieze omvang van de voort te zetten zorg en het aantal werknemers dat een nieuwe arbeidsovereenkomst krijgt. Nu begint een overgangsfase onder bewindvoering van de curator, die tot 1 maart gaat duren.
Positief
De curatoren zijn nog in onderhandeling met Stichting Antonius Zorggroep over een Voortzetting van de zorg in de Noordoostpolder en op Urk. Het is de verwachting dat begin volgende week meer nieuws over de voortgang kan worden gemeld.
Zowel de curatoren als verzekeraar Zilveren Kruis zijn positief over de plannen die het Harderwijkse ziekenhuis St Jansdal voor Lelystad heeft. De overnamepartijen zien geen mogelijkheden voor afdelingen acute verloskunde, onder meer vanwege een tekort aan kinderartsen. Zilveren Kruis wil in Lelystad wel een geboortecentrum inrichten waar vrouwen onder leiding van een verloskundige kunnen bevallen.
De IJsselmeerziekenhuizen en het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis, beide van de MC Groep, gingen eind oktober failliet. Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) waarschuwde vorige week nog dat de tijd voor een doorstart begon te dringen. Hij wees erop dat er alleen maar meer personeel zou vertrekken als uitsluitsel op zich liet wachten.
NOS 22.11.2018 De curatoren van de failliete IJsselmeerziekenhuizen hebben een deal bereikt met Ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk. Na enkele weken onderhandelen neemt het ziekenhuis definitief de zorgactiviteiten in Lelystad en Dronten over.
Volgens de curatoren is er een akkoord op hoofdlijnen bereikt. Ziekenhuis Sint Jansdal zet in ieder geval de poliklinische zorg in Lelystad en Dronten voort. Ook komen er een spoedpoli en poliklinische operatiekamers. De komende tijd moet nog duidelijk worden wat de precieze omvang van de zorg is die overeind blijft en hoeveel werknemers een arbeidsovereenkomst aangeboden krijgen. Vooralsnog is er geen ruimte voor spoedeisende hulp en acute verloskunde.
Gisteren werd al duidelijk dat de zorg van de IJsselmeerziekenhuizen zou worden overgenomen door andere partijen, maar toen waren de onderhandelingen nog niet afgerond. De curatoren en verzekeraar Zilveren Kruis zeiden eergisteren al dat ze positief waren over de overnameplannen van het St Jansdal.
De gesprekken met de Antonius Zorgroep over de ziekenhuiszorg in de Noordoostpolder en op Urk zijn nog niet afgerond. Daar wordt begin volgende week meer nieuws over verwacht, schrijft Omroep Flevoland.
OmroepWest 21.11.2018 Het schreeuwende tekort aan verpleeghuisbedden in de gemeente Westland drijft sommige mensen tot wanhoop. Bijvoorbeeld Corry Alsemgeest uit Naaldwijk. Zij moet haar moeder met zorgindicatie naar een verpleeghuis in Rotterdam brengen, omdat in Westland geen plek is. Ze schrijft daarom een brief aan wethouder Piet Vreugdenhil, waarin zij kort maar krachtig de situatie van haar moeder beschrijft.
‘Morgen breng ik mijn moeder naar een verpleeghuis in Rotterdam. Ik ben het helemaal eens met het beleid dat ouderen, met hulp, zo lang mogelijk thuis kunnen wonen’, schrijft Alsemgeest in de brief. ‘Maar als het echt niet meer gaat en iemand heeft een indicatie, dan zou er toch plek moeten zijn in Westland? Waarom is de gemeente Westland niet in staat voor ouderen te zorgen?’
Zorgwethouder Piet Vreugdenhil laat in een reactie weten dat de gemeente Westland niet alleen aan de knoppen draait en een beperkte rol speelt. Wel zijn er gesprekken met de zorgverzekeraars en zorginstanties als Pieter van Foreest. ‘Tegelijkertijd moeten wij landelijk dit verhaal laten landen’, zegt hij. ‘Het kabinet heeft goed in de gaten dat dit een groot vraagstuk is. Onze stem telt daarin mee.’
‘Zelfs op thuiszorg is bezuinigd’
Seniorenraad Westland, de belangenbehartiger voor ouderen, deed eerder dit jaar onderzoek naar de opvangmogelijkheden voor ouderen in het Westland. ‘Het heeft heel veel te maken met het beleid van de afgelopen jaren’, zegt Diane Rang van Seniorenraad Westland. ‘De verzorgingshuizen zijn gesloten. Op de verpleeghuizen is ook bezuinigd. Zelfs op de thuiszorg is bezuinigd. Dus het hele zorgplaatje is zorgelijk.’
De tijd van problemen benoemen maar niet oplossen is volgens de seniorenraad voorbij. ‘Wanneer je met elkaar aan tafel gaat zitten en je weet wat je wil, dat je het belangrijk vindt voor de bewoners dat ze binnen het Westland opgevangen kunnen worden, dan moet men er met elkaar uitkomen’, vindt Rang.
Maatschappelijke ondersteuning
Corry Alsemgeest vindt dat de gemeente wél iets kan doen voor de ouderen. ‘De gemeente Westland is niet verantwoordelijk voor de wet langdurige zorg, maar kan wel met maatschappelijke ondersteuning tijdelijk plaatsen zoals voor mijn moeder maken’, zegt ze. ‘Die waren er vroeger ook, maar zijn wegbezuinigd omdat mensen langer thuis moeten kunnen wonen.’
Volgens wethouder Vreugdenhil is het signaal bekend bij de gemeente, maar ligt het wel wat ingewikkelder. ‘Wanneer iemand vanwege de urgentie direct kwalitatief goede zorg nodig heeft, dan hebben we daar op dit moment geen plek voor. Dan kan het dus gebeuren dat iemand toch in Delft, Den Haag of in dit geval Rotterdam terecht komt.’
Leegstaande verpleeghuis De Naaldhorst
Seniorenraad Westland stelt daarom voor om het leegstaande verpleeghuis De Naaldhorst nieuw leven in te blazen. ‘Dat is een heel goed idee’, reageert Vreugdenhil enthousiast. ‘We zijn ook in gesprek met Pieter van Foreest over deze locatie. Dus de wens van de seniorenraard sluit heel mooi aan op waar de gemeenteraad mee bezig is.’
NOS 21.11.2018 Het personeel van MC IJsselmeerziekenhuizen wil dat er in het verzorgingsgebied van het ziekenhuis een volledig opgetuigd ziekenhuis blijft bestaan.
In een reactie op de brief die minister Bruins voor Medische Zorg dinsdagavond naar de Kamer stuurde, stellen de medewerkers dat de regio niet zonder compleet ziekenhuis kan.
“Voor alle inwoners in ons verzorgingsgebied is het medisch noodzakelijk dat 24/7 Spoed Eisende Hulp (SEH), een beddenhuis, volwaardige OK-faciliteiten en acute klinische verloskundige zorg worden gegarandeerd in Lelystad.”
De door de medische staf ondertekende brief benadrukt ook dat de personele bezetting bij de acute zorg de afgelopen jaren “aantoonbaar goed” is geweest. Ziekenhuizen, maar bijvoorbeeld ook scholen en de bouwsector, kampen in het hele land met grote en oplopende personeelstekorten.
Hoe zien de plannen eruit?
Bruins schrijft in zijn Kamerbrief van dinsdag dat de huidige plannen voorzien in een doorstart van het ziekenhuis in Lelystad met alle poliklinische zorg die ook nu wordt gegeven. Dan gaat het bijvoorbeeld om cardiologie, neurologie en geriatrie en om diagnostiek zoals bloedonderzoek en scans.
Verder kunnen operaties in dagbehandeling ook in de toekomst in Lelystad worden uitgevoerd. Dat is volgens de minister samen ongeveer driekwart van de ziekenhuiszorg die tot voor kort in Lelystad werd gegeven.
Ook houdt het ziekenhuis tussen 08.00 en 22.00 uur een post voor eenvoudige spoedzorg, zoals hechtingen en eenvoudige breuken. Dat zou samen tussen de 60 en 80 procent van alle in Lelystad geleverde spoedzorg zijn.
Er komt in de nieuwe situatie geen volwaardige SEH en afdeling acute verloskunde in Lelystad. In Dronten blijft de bestaande polikliniek bestaan. De locaties Lelystad en Dronten worden voortgezet door het St Jansdal in Harderwijk.
De Antonius Zorggroep, met een ziekenhuis in Sneek, wil op zijn eigen poli in Emmeloord patiënten van de poli van MC IJsselmeerziekenhuizen in Emmeloord overnemen.
Ook is het de bedoeling dat er een spoedpost in Emmeloord komt en dat de poli verloskunde/gynaecologie/kindergeneeskunde wordt uitgebreid. Als er behoefte aan is, wil Antonius Zorggroep ook op Urk zo’n poli aanbieden.
In zijn brief aan de Kamer benadrukt Bruins overigens dat de onderhandelingen tussen de curatoren en de beide overnamekandidaten nog niet rond zijn.
De Flevolandse Patiëntenfederatie heeft gemengde gevoelens bij de plannen zoals die in de Kamerbrief van Bruins beschreven worden. “Wij zijn blij met de plannen voor de poliklinische zorg en eenvoudige operaties”, zegt voorzitter Martine Visser.
“Het had er natuurlijk ook mee kunnen eindigen dat het ziekenhuis helemaal dichtging. Maar we zijn wel teleurgesteld dat er geen SEH en acute verloskunde blijven bestaan. Al staat de deur gelukkig wel op een kier voor uitbouw in de toekomst.”
Personeelstekorten
Visser zegt dat wel duidelijk was dat het heel moeilijk zou worden om de afdeling acute verloskunde open te houden, maar dat ze nog wel hoop koesterde dat de SEH gered kon worden.
“Het personeelsargument is daar ook een beetje een self-fullfilling prophecy: als je maar lang genoeg wacht, gaan de mensen vanzelf weg.” Minister Bruins schreef gisteren aan de Kamer dat een van de redenen voor de sluiting van de SEH is dat er onvoldoende gespecialiseerde verpleegkundigen en medisch specialisten beschikbaar zijn door krapte op de arbeidsmarkt.
In het Kamerdebat van woensdagmiddag herhaalde de minister dat nog eens en voegde eraan toe dat mensen het ook niet aantrekkelijk genoeg vinden om in Lelystad te werken.
De voorzitter van de Flevolandse Patiëntenfederatie hoopt dat er ruimte is voor een gesprek over de verdere invulling van de plannen. “We gaan graag in gesprek over de optie van eerstelijnsbedden in Lelystad. Daar is veel behoefte aan en de ruimte in het gebouw is er toch.”
Die bedden zouden bijvoorbeeld gebruikt kunnen worden om patiënten die in een ander ziekenhuis een operatie ondergaan als overbrugging nog een paar dagen dicht bij huis op te laten knappen.
Panieksituaties
Behalve de kritiek van het personeel van MC IJsselmeerziekenhuizen op de plannen met de SEH, is er onder artsen meer kritiek te horen op het gedeeltelijk open houden van de SEH in Lelystad.
De kans is niet denkbeeldig dat zich in panieksituaties toch patiënten aandienen bij de SEH terwijl die dicht is. Omdat mensen als hun partner scherpe pijn op de borst heeft, vergeten dat je er na 22.00 uur niet meer terecht kan.
Of omdat ze denken: ‘Er is vast wel een arts aanwezig in het ziekenhuis die ons kan helpen.’ In ziekenhuizen waar een spoedpost bestaat die maar een deel van de dag open is, doet zo’n situatie zich geregeld voor.
Telegraaf 21.11.2018 Burgemeester van Lelystad Ina Adema wil dat haar stad na het faillissement van de IJsselmeerziekenhuizen een volwaardige spoedeisende hulp terug krijgt.
Ze denkt dat daar wel degelijk voldoende personeel voor te vinden moet zijn. Minister Bruno Bruins (Volksgezondheid) liet de Tweede Kamer gisteren nog weten dat hij er een hard hoofd in heeft dat Lelystad een volwaardige spoedeisende hulp krijgt.
Ook de terugkeer van acute verloskunde ziet hij niet snel gebeuren. Personeelstekorten zouden dat dwarsbomen.
Adema is als burgemeester nauw betrokken bij de situatie. De partijgenote van minister Bruins heeft volgens haar een punt dat er momenteel een schreeuwend tekort is aan kinderartsen, waardoor een afdeling voor acute kraamzorg moeilijk blijft.
Voor het opzetten van een volwaardige spoedeisende hulp is volgens Adema wel voldoende personeel. Ze vindt dan ook dat dat bij een overname van het failliete ziekenhuis geregeld moet worden.
De medische staf van het ziekenhuis heeft intussen laten weten dat zij denken dat er ook voldoende personeel te vinden moet zijn voor acute kraamzorg. Vanmiddag debatteert de Kamer met Bruins over de kwestie.
Niet alle spoedeisende hulp dreigt uit Lelystad te verdwijnen. Overdag en ’s avonds kunnen bewoners er nog wel terecht voor kleinere verwondingen, zoals snijwonden en niet complexe botbreuken. ’s Nachts moeten ze daarvoor naar ziekenhuizen in de buurt.
Bij hartaanvallen en andere ernstige gevallen moeten bewoners te allen tijde naar andere ziekenhuizen worden gebracht, bijvoorbeeld in Almere en Harderwijk. Deze ziekenhuizen zijn bepaald niet om de hoek. Hoewel de situatie allesbehalve ideaal is, valt het wel binnen de normen. Patiënten moeten binnen 45 minuten in omliggende ziekenhuizen kunnen zijn. Dat is de maximale rijtijd die daarvoor geldt.
Veel poliklinieken van het failliete ziekenhuis kunnen blijven. Deze afdelingen zullen zoals het er nu naar uitziet worden overgenomen door het Harderwijkse ziekenhuis St Jansdal.
NOS 21.11.2018 Minister Bruins vindt niet dat hij een belofte heeft gebroken nu de spoedeisende hulp en verloskunde in Lelystad niet langer open kunnen zijn. De zorg wordt zoveel mogelijk overgenomen door andere partijen en de onderhandelingen voor de overname van de ziekenhuizen zijn nog niet afgerond. Dat zei hij vanmiddag in de Tweede Kamer.
Gisteren schreef Bruins de Kamer dat “krapte op de arbeidsmarkt maakt dat er nu al te weinig gespecialiseerde verpleegkundigen en specialisten, bijvoorbeeld kinderartsen, zijn in de regio”. Posten in Harderwijk en Sneek nemen de taken nu over.
Volgens Bruins komen er naar alle waarschijnlijkheid wel twee spoedposten in Lelystad en Emmeloord die overdag en ’s avonds geopend zijn voor niet al te complexe spoedeisende zorg.
De Kamer wil van Bruins weten hoe het kan dat de afdelingen spoedeisende hulp en verloskunde niet open blijven.
Bruins en oppositie opnieuw in de clinch om ziekenhuizen
Oppositiepartijen in de Kamer begrijpen weinig van de uitspraken van Bruins. PVV-Kamerlid Agema vindt dat er nu “halfbakken” spoedafdelingen overblijven. “Een spoedpost voor hechtingen, dat kan toch niet, Dit is tekentafelrealiteit.”
GroenLinks-Kamerlid Ellemeet: “Drie kwartier in de auto onderweg naar een ziekenhuis als je aan het bevallen bent, dat noem ik geen goede zorg.”
De SP vindt dat Bruins een belofte gebroken heeft, omdat hij eerder zei dat alle inzet erop gericht was de acute zorg en verloskunde open te houden. Bruins vindt van niet en zegt verder hoop te hebben op een goede uitkomst van de onderhandelingen met andere partijen over de ziekenhuizen, zodat de zorg in Flevoland op een goed niveau kan komen.
“Ik had vandaag graag willen zeggen: de curator is eruit met St. Jansdal of Antonius. Maar zover is het niet en ik kan partijen niet dwingen of forceren. Ik heb bij de curator benadrukt dat we een vogel in de hand, en niet in de lucht willen. Robuuste zorg voor de toekomst, daar gaat het om”.
Minister Bruins vindt niet dat hij een belofte heeft gebroken over de acute zorg en verloskunde. Hij houdt verder hoop op de onderhandelingen met andere partijen over de ziekenhuizen.
AD 21.11.2018 Raadsleden uit Lelystad roepen op tot actie als Lelystad geen volwaardig ziekenhuis krijgt. Jack Schoone, fractievoorzitter van Leefbaar Lelystad, en Meta Jacobs van de lokale VVD denken er zelfs aan de A6 te blokkeren als minister Bruno Bruins (VVD) zijn eerdere toezeggingen niet nakomt.
Meerdere raadsleden uit Lelystad reageren woedend op de conclusie van Bruins dat er in hun stad geen volwaardig ziekenhuis mogelijk is. Bruins meldde in de brief dat onderhandelingen met overnamekandidaten voor de failliete IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad, Dronten, Emmeloord en Urk nog gaande zijn, maar dat spoedeisende hulp en acute verloskunde breekpunten blijven bij een doorstart. Hij verwacht niet dat Lelystad een volwaardig ziekenhuis behoudt.
Raadsleden houden een kleine slag om de arm, maar de lava klotst bij hen na de brief tegen de rand. ,,Als een stad die richting honderdduizend inwoners gaat, geen volwaardig ziekenhuis krijgt, gaan we de barricades op’’, zegt Jack Schoone van Leefbaar Lelystad, de op één na grootste partij in de gemeenteraad. Hij riep gisteren na de brief in een tweet al op tot actie en suggereerde daarin een blokkade van de A6.
Schoone:,,We kunnen dit niet meer over onze kant laten gaan, we kunnen als bevolking niet meer afwachten als er geen volwaardig ziekenhuis in Lelystad komt. Het wordt dan tijd om de koppen bij elkaar te steken en op te staan. Ik merk dat de actiebereidheid bij vrijwel alle raadslieden groot is. Dus als er niets verandert, gaan we de straat op. Niets meer, niets minder.’’
Of hij daadwerkelijk de A6 wil blokkeren met collega-raadsleden? ,,We gaan daarover in overleg, we wachten eerst de onderhandelingen nog even af.’’
Oud-wethouder Meta Jacobs, tegenwoordig raadslid namens VVD (grootste partij in Lelystad) en dus partijgenote van Bruins, is het roerend eens met Schoone: ,,Ik vroeg hem maandag al: als de brief niet uitpakt zoals we willen, wordt het dan niet tijd voor burgerlijke ongehoorzaamheid?
Ik begrijp ook werkelijk niet dat het zo stil is in Lelystad. Mensen moeten de straat op als hier geen fatsoenlijk ziekenhuis komt! Er zitten onder de huidige tachtigduizend inwoners veel zwakke mensen, die zullen zonder ziekenhuis zorg mijdend gedrag gaan vertonen als het gaat zoals Bruins in de brief schetst. Dat kan echt niet.’’
Jacobs heeft als oud-wethouder jarenlang met de oude bestuurders van de ziekenhuizen samengewerkt. ,,Ik begrijp niet hoe dit zo ineens is ontstaan. We stonden met Lelystad in de top tien van beste ziekenhuizen in Nederland van het AD en van de één op de andere dag is het failliet en is er geen plaats voor een ziekenhuis in een stad waar wel een luchthaven komt? Te gek voor woorden.’’
Bussen
Een blokkade van de A6 ziet ze voor zich. ,,Daarop broeden we binnen de raad nog in afwachting van de onderhandelingen. Hoe een eventueel dergelijk protest eruit ziet, weten we nog niet, we zouden ook met honderd bussen uit Lelystad naar Den Haag kunnen rijden.
Ik ben zelfs in mijn studententijd braaf geweest, maar ben bereid om voor het eerst in mijn leven burgerlijk ongehoorzaam te zijn, zo hoog zit het me.’’
Jacobs beseft dat ze daarmee tegen haar eigen minister ingaat ook. ,,Klopt. Ik ga in de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen ook echt niet op het marktplein staan om zijn beleid te verdedigen.’’
NOS 21.11.2018 Raadsleden uit Lelystad zijn teleurgesteld dat er in hun stad geen volwaardig ziekenhuis kan blijven in de nasleep van het faillissement van het MC IJsselmeerziekenhuis.
Gisteren schreef minister Bruins aan de Tweede Kamer dat het hem niet is gelukt om de spoedeisende hulp en de afdeling verloskunde open te houden. Hij wijt dat aan een tekort aan specialisten en gespecialiseerde verpleegkundigen in de regio en het vertrek van het huidige personeel.
Burgemeester Ina Adema van Lelystad is het daar niet mee eens. “Maar met elke dag die we langer wachten gaat het wel waar worden. Ik heb heel veel artsen gesproken die allemaal graag in het ziekenhuis werken en er willen blijven als er helderheid over hun positie komt. Maar dat betekent dat er nu heel snel geschakeld moet worden.”
De raad in Lelystad is ook teleurgesteld dat Bruins kort na het faillissement zei dat het openhouden van de acute zorg in Lelystad nog een voorwaarde is, maar dat later afzwakte.
Operatiekamer
“Die spoedeisende hulp is voor Lelystad heel belangrijk”, zegt burgemeester Adema. “Niet voor een deel van de dag, maar 24 per dag. Plus daaraan gekoppeld een operatiekamer en beddenhuis. Het kan niet zo zijn dat deze vorm van zorg straks hier niet meer te krijgen is.”
De onderhandelingen over een doorstart lopen nog, maar als daar niet genoeg uitkomt willen sommige raadsleden in actie komen. Jack Schoone van de grootste oppositiepartij Leefbaar Lelystad noemt op Twitter het blokkeren van de A6.
Jack Schoone
@jackschoone
mee eens maar niet op een pleintje of achter malie veldje. maandagmorgen A6 dicht…echt iets laten zien. https://t.co/54q2gasLMx
Dat is serieus, vertelt Schoone tegen Omroep Flevoland over de tweet. “Er wordt nu nog onderhandeld, maar als het nodig is mogen we best wel een keer recalcitrant zijn. Soms moet je een risico nemen.”
Ridderorde
“Ik loop met hem voorop”, vertelt raadslid Meta Jacobs van coalitiepartij VVD. “Ik lever graag mijn ridderorde in voor 240 uur werkstraf. We zijn een beetje tam en ik ben het een beetje zat. We moeten iedereen wakker schudden.”
Ze hekelt de opstelling van partijgenoot Bruins. “We gaan dadelijk de verkiezingen in. Denkt u dat ik nog op de markt ga staan flyeren? Ik voel me verantwoordelijk voor de uitspraken die een minister doet. Er is wel een belofte gedaan voor onze stad en daar wil ik hem heel graag aan houden.”
Strafbare feiten
Burgemeester Adema is geen voorstander van een blokkade van de A6. “Ik vind het prima als er voor de deur van de Tweede Kamer een demonstratie wordt georganiseerd, of als er een crowdfundingsactie komt. Maar ik denk niet dat we moeten overgaan tot strafbare feiten. Op het moment dat de A6 geblokkeerd wordt door anderen accepteren we dat als overheid ook niet.”
Vanmiddag praat de minister in de Tweede Kamer over de ziekenhuiszorg. “Ik verwacht dat de Kamer zich net als de vorige keer realiseert dat Lelystad een specifieke bevolkingsgroep heeft”, zegt Adema. “En dat we dus niet kunnen berusten in het feit dat het met de zorg niet lukt.”
NU 21.11.2018 Een brief van minister Bruno Bruins van Medische Zorg heeft tot “een gevoel van boosheid en machteloosheid” geleid bij het personeel van MC Zuiderzee Lelystad, schrijven medewerkers van het ziekenhuis in een brandbrief.
In de brief schreef Bruins onder meer dat een doorstart van de afdeling spoedeisende hulp en acute verpleegkunde niet mogelijk is. Volgens hem kan er geen doorstart plaatsvinden, vanwege een gebrek aan gespecialiseerde verpleegkundigen en specialisten in de regio.
De medewerkers van het ziekenhuis zijn het daar niet mee eens. Ze verwijzen naar een interne enquête waaruit volgens het personeel blijkt dat 80 procent van de medewerkers wil blijven na een eventuele doorstart.
Dit zou volgens het personeel voldoende zijn voor een volledig uitgeruste afdeling spoedeisende hulp.
NOS 21.11.2018 Het OLVG-ziekenhuis in Amsterdam neemt de meeste zorg over van het failliete MC Slotervaart. De verdeling van de patiëntengroepen is tot stand gekomen na overleg tussen curatoren, de zorgverzekeraars en zorginstellingen.
Patiënten die nu een behandeling bij MC Slotervaart hebben lopen, krijgen de komende dagen een brief waarin staat welke instelling de zorg overneemt. Als een huisarts een verwijzing heeft gemaakt naar een ander ziekenhuis, dan blijft die verwijzing van kracht.
Ook andere instellingen uit de omgeving nemen zorg over, waaronder het Amsterdam UMC, het Amstelland Ziekenhuis en het Zaans Medisch Centrum.
Het overgrote deel van de specialisten van MC Slotervaart wordt vooralsnog niet overgenomen door andere instellingen.
Antoni van Leeuwenhoek
Kankerpatiënten worden door het Antoni van Leeuwenhoek (AvL) overgenomen, het ziekenhuis dat ook het bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker van MC Slotervaart overneemt. Medisch directeur Emilie Voest van het AvL zegt blij te zijn voor de patiënten dat aan de onzekere periode een eind komt.
Ook meldt het AvL in gesprek te zijn met oud-personeel van MC Slotervaart om te kijken of ze kunnen werken bij het AvL. “Dit is niet alleen fijn voor de medewerker, maar zeker ook voor de patiënt die hier dan mogelijk een vertrouwd gezicht tegenkomt.”
Welk ziekenhuis neemt wat over?
OLVG: geriatrie, maag-darm-lever, interne diabetes, longziekten, cardiologie (samen met Cardiologie Centra Nederland), interne geneeskunde, neurologie, chirurgie, neurochirurgie
Amsterdam UMC: neurochirurgie bijzondere medische verrichtingen, nierinsufficiëntie (samen met Amstelland), vaatchirurgie (samen met Amstelland)
Amstelland: nierinsufficiëntie (samen met Amsterdam UMC), vaatchirurgie (samen met Amsterdam UMC), urologie
Antoni van Leeuwenhoek: bevolkingsonderzoek dikkedarmkanker, oncologie
Telegraaf 21.11.2018 Alle patiënten met kanker van het failliete MC Slotervaart kunnen in het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) terecht voor hun behandeling of controle-afspraken. De continuïteit van de oncologische zorg is hiermee voor deze patiënten gewaarborgd, meldt het Antoni van Leeuwenhoek
,,Voor ons staat het continueren van de zorg van alle MC Slotervaart-oncologiepatiënten voorop en we zijn heel blij voor deze patiënten dat aan de onzekere periode nu een einde komt”, zegt Emile Voest, medisch directeur van het Antoni van Leeuwenhoek.
Het ziekenhuis is ook in gesprek met medewerkers van MC Slotervaart om te kijken of zij daar kunnen komen werken.
Het bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker, wat in samenwerking met MC Slotervaart werd gedaan, wordt nu volledig in het Antoni van Leeuwenhoek uitgevoerd.
Het MC Slotervaart laat weten dat voor alle patiëntengroepen uit het ziekenhuis bekend is bij welke instelling de zorg kan worden voortgezet. Patiënten ontvangen hier de komende dagen een brief over. Poliklinieken van MC Slotervaart blijven de komende weken voor zover nodig open.
In een Kamerbrief schrijft de minister dat de afdelingen niet helemaal kunnen openblijven, omdat er niet voldoende artsen, personeel en voorzieningen voor zijn.
NOS 20.11.2018Het is minister Bruins niet gelukt om de afdelingen spoedeisende hulp en verloskunde van de vestiging van MC IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad volledig open te houden. In een Kamerbrief schrijft hij dat “krapte op de arbeidsmarkt maakt dat er nu al te weinig gespecialiseerde verpleegkundigen en specialisten, bijvoorbeeld kinderartsen, zijn in de regio”.
Hij benadrukt dat hij bereid was om extra geld uit te trekken, maar dat het niet mogelijk is om volwaardige afdelingen op een “verantwoordelijke wijze” open te houden.
Vorige maand noemde Bruins het openhouden van de acute zorg in Lelystad nog een voorwaarde, maar begin deze maand waarschuwde hij al dat het toch lastig zou worden om de afdelingen overeind te houden. Na het faillissement van het ziekenhuis willen veel medewerkers weg, of ze hebben al een nieuwe baan.
De minister schrijft dat ook andere voorzieningen die nodig zijn om de afdelingen open te houden, zoals een operatiekamer, een laboratorium en radiologische faciliteiten en expertise volgens de partijen die zijn betrokken bij de doorstart niet te realiseren zijn.
Twee spoedposten
Volgens Bruins is het wel waarschijnlijk dat er twee spoedposten komen in Lelystad en Emmeloord die zeven dagen per week, overdag en ’s avonds, geopend zijn voor niet al te complexe spoedeisende zorg.
“Er blijven verder huisartsenposten beschikbaar. In de nacht en voor complexere spoedzorg kunnen patiënten terecht in andere ziekenhuizen in de regio: Almere, Sneek, Heerenveen, Zwolle en Harderwijk.”
De minister schrijft dat als de doorstart van het failliete ziekenhuis in Lelystad slaagt, patiënten er terechtkunnen voor 70 tot 80 procent van de ziekenhuisbezoeken. Zowel de curatoren als verzekeraar Zilveren Kruis zijn positief over de plannen die het Harderwijkse ziekenhuis St Jansdal voor Lelystad heeft.
De overname van de zorg in de Noordoostpolder en Urk door de Antonius Zorggroep is volgens de curatoren “zeer realistisch”.
Telegraaf 20.11.2018 Toenemende angst en frustratie onder een grote groep patiënten die een maagverkleining heeft ondergaan in het Slotervaartziekenhuis. Nu het ziekenhuis failliet is en in rap tempo ontmanteld wordt, voelt de patiëntengroep zich ’op straat gezet en nu al vergeten’. ,,We moeten leuren met onze ziekte om goede zorg te krijgen.”
Van de aangeboden ’overname van de zorg’ door naburige centra komt volgens hen weinig tot niets terecht. ,,Sinds de onverwachte sluiting van het ziekenhuis staan we met onze rug tegen de muur”, schrijven drie ’bariatrische’ patiënten – Paula de Grijs, Natasja Dorfler en Gerda Sterrenburg – in een brief aan premier Rutte.
,,We zijn in het diepe gegooid en moeten zelf maar zien boven te komen en hopen dat we ergens houvast vinden.” Tot bariatrische chirurgie behoren alle operaties die als doel hebben ernstig, soms levensbedreigend overgewicht (zoals morbide obesitas) te verlagen – onder meer via maagverkleiningen en darmomleggingen.
De brief, waarvan een afschrift is gestuurd aan Fleur Agema (PVV) en Lilian Marijnissen (SP), is opgesteld namens zo’n 3500 Slotervaart-lotgenoten die deel uitmaken van een door de drie patiënten geleide besloten internetgroep.
Voor nazorg en mogelijke complicaties waren Dorfler, Sterrenburg en De Grijs (al enige jaren) aangewezen op het Slotervaartziekenhuis, waarmee zij heel vertrouwd waren. ,,De artsen en verpleegkundigen wisten er álles van iedere patiënt die daar onder behandeling was. Als er iets aan de hand was, als we buikpijn hadden, dan hoefden we maar de spoedeisende hulp te bellen, en stond er een dokter klaar”, zegt 55-jarige Paula de Grijs uit Almere.
De drie patiënten leggen premier Rutte het gevaar uit van onvoldoende alerte zorg, waarvan naar zij zeggen nu sprake is. ,,Als je heel veel afvalt, dan kunnen er ook complicaties optreden zoals een inwendige hernia (afknelling van de darm).
Is levensgevaarlijk bij niet of te laat behandelen; je moet dan met spoed geopereerd worden. Of een ontstoken galblaas. En er zijn ook mensen die een zo ernstig ijzertekort hebben, dat een bloedtransfusie of ijzerinfuus nodig is.”
In de patiëntengroep hebben zich de afgelopen weken al enkele van dergelijke complicaties voorgedaan, waar onvoldoende spoedeisend op is gereageerd door de ’waarnemers’. Gerda Sterrenburg: ,,Nu merken we ook aan de reacties dat op complicaties in andere centra niet zo serieus wordt ingegaan als door onze Slotervaart-behandelaars. Ernstig en zeer verontrustend.”
In de aanloop naar het faillissement was 45-jarige Natasja Dorfler uit Amsterdam ,,behoorlijk ziek”, vertelt zij. Mevrouw Dorfler kampte met complicaties na de plaatsing van haar ’distale gastric bypass’, waarbij niet alleen sprake is van een maagverkleining maar ook een darmomleiding.
,,Kort voor de sluiting had ik nog uitslagen van een onderzoek gekregen. Die waren niet heel goed, nog steeds ben ik ziek. Toen ik mij bij OLVG-West meldde, dat zorg zou overnemen, kreeg ik het gevoel niet echt welkom te zijn.”
Het OLVG zegt haar uiterste best te doen om ’Slotervaart’-patiënten goed op te vangen. ,,Onze intentie is goed: we doen ons best, we hebben zelfs extra poli’s gedraaid. Maar helaas is nog niet bekend wélke zorg waarheen gaat”, reageert woordvoerster Johanna Jansma.
NOS 20.11.2018 Het is minister Bruins niet gelukt om de afdelingen spoedeisende hulp en verloskunde van de vestiging van MC IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad volledig open te houden. In een Kamerbrief schrijft hij dat “krapte op de arbeidsmarkt maakt dat er nu al te weinig gespecialiseerde verpleegkundigen en specialisten, bijvoorbeeld kinderartsen, zijn in de regio”.
Hij benadrukt dat hij bereid was om extra geld uit te trekken, maar dat het niet mogelijk is om volwaardige afdelingen op een “verantwoordelijke wijze” open te houden.
Vorige maand noemde Bruins het openhouden van de acute zorg in Lelystad nog een voorwaarde, maar begin deze maand waarschuwde hij al dat het toch lastig zou worden om de afdelingen overeind te houden. Na het faillissement van het ziekenhuis willen veel medewerkers weg, of ze hebben al een nieuwe baan.
De minister schrijft dat ook andere voorzieningen die nodig zijn om de afdelingen open te houden, zoals een operatiekamer, een laboratorium en radiologische faciliteiten en expertise volgens de partijen die zijn betrokken bij de doorstart niet te realiseren zijn.
Twee spoedposten
Volgens Bruins is het wel waarschijnlijk dat er twee spoedposten komen in Lelystad en Emmeloord die zeven dagen per week, overdag en ’s avonds, geopend zijn voor niet al te complexe spoedeisende zorg.
“Er blijven verder huisartsenposten beschikbaar. In de nacht en voor complexere spoedzorg kunnen patiënten terecht in andere ziekenhuizen in de regio: Almere, Sneek, Heerenveen, Zwolle en Harderwijk.”
De minister schrijft dat als de doorstart van het failliete ziekenhuis in Lelystad slaagt, patiënten er terechtkunnen voor 70 tot 80 procent van de ziekenhuisbezoeken. Zowel de curatoren als verzekeraar Zilveren Kruis zijn positief over de plannen die het Harderwijkse ziekenhuis St Jansdal voor Lelystad heeft.
De overname van de zorg in de Noordoostpolder en Urk door de Antonius Zorggroep is volgens de curatoren “zeer realistisch”.
Telegraaf 20.11.2018 Bewoners van Lelystad kunnen na het faillissement van de IJsselmeerziekenhuizen voorlopig fluiten naar een spoedeisende hulp waarvoor operatiekamers nodig zijn. Ook een afdeling voor acute verloskunde zit er op dit moment niet in.
Minister Bruno Bruins (Volksgezondheid) beloofde de Tweede Kamer onlangs om te kijken of deze zorgvormen terug zouden kunnen keren naar Lelystad, maar moet vooralsnog nul op het rekest geven.
Volgens hem is er op dit moment onvoldoende personeel. Er zijn vooral te weinig kinderartsen in de regio en ook voor operatiekamers zijn er tekorten, laat hij aan het parlement weten. Voor minder spoedeisende hulp kunnen bewoners overdag en inde avonduren wel gewoon in Lelystad terecht. Het gaat dan om eenvoudige botbreuken, hechtingen en röntgenfoto’s. Als deze ingrepen ’s nachts moeten worden gedaan dan moet dan in ziekenhuizen elders in de omgeving.
Het Harderwijkse ziekenhuis Sint Jansdal gaat wel de poliklinieken van het failliete ziekenhuis in Lelystad overnemen. Ook beziet verzekeraar Zilveren Kruis of er wel een eerstelijns geboortecentrum in de stad kan komen.
Mensen die in Lelystad en omgeving wonen en spoedeisende hulp nodig hebben zullen vooralsnog naar Almere moeten worden gebracht waar wel operatiekamers zijn en een intensive care.
Op papier wordt daarmee aan de regels voldaan. Almere, Sneek, Heerenveen, Zwolle en Harderwijk moeten voor ambulances binnen 45 minuten bereikbaar kunnen zijn. Dat is de norm die daarvoor geldt.
AD 20.11.2018 Bewoners van Lelystad kunnen na het faillissement van de IJsselmeerziekenhuizen niet meer terecht voor een volwaardige spoedeisende hulp en acute verloskunde.
Als de doorstart van het failliete ziekenhuis in Lelystad slaagt, blijven inwoners er terechtkunnen voor 70 tot 80 procent van de ziekenhuisbezoeken. Zowel de curatoren als verzekeraar Zilveren Kruis zijn positief over de plannen die het Harderwijkse ziekenhuis St Jansdal voor Lelystad heeft. Maar volwaardige afdelingen spoedeisende hulp (SEH) en acute verloskunde zijn er voorlopig niet haalbaar.
Minister Bruins (Volksgezondheid) zegde onlangs toe er alles aan te doen om de acute zorg, de verloskundige zorg en de basiszorg in Lelystad te behouden, maar krijgt dat niet voor elkaar. Er is volgens hem op dit moment onvoldoende personeel. Zo zijn er te weinig kinderartsen in de regio en zijn voorzieningen, zoals operatiekamers en een laboratorium, niet beschikbaar in een ziekenhuis dat alleen poliklinische zorg aanbiedt, zoals St Jansdal van plan is.
In Lelystad blijft alle poliklinische zorg beschikbaar. Ook zullen er niet al te complexe operaties worden uitgevoerd. Volgens het plan komt er een spoedpost waar eenvoudig letsel kan worden behandeld. Dan gaat het om bijvoorbeeld snij- en schaafwonden, hechtingen, eenvoudige fracturen, gipsen, sportletsels en het maken van röntgenfoto’s.
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) heeft dit laten weten aan de Tweede Kamer. Hij meldt dat ook de overname van de zorg in de Noordoostpolder en Urk door de Antonius Zorggroep volgens de curatoren ‘zeer realistisch’ is.
Almere
Wie complexere spoedeisende hulp nodig heeft in de regio, kan terecht in Almere, Sneek, Heerenveen, Zwolle en Harderwijk. Daar zijn operatiekamers en een intensive care. Dat kost weliswaar behoorlijk wat reistijd, maar dat valt nog binnen de norm. Ambulances moeten binnen 45 minuten in het ziekenhuis kunnen zijn.
Het Harderwijkse ziekenhuis Sint Jansdal is de belangrijkste kandidaat om de poliklinieken van het failliete ziekenhuis in Lelystad over te nemen. Verzekeraar Zilveren Kruis onderzoekt of er een eerstelijns geboortecentrum in de stad kan komen.
Telegraaf 19.11.2018 De afdeling geriatrie van het failliete MC Slotervaart in Amsterdam verhuist naar het 5 kilometer verderop gelegen OLVG West. De continuïteit van de ouderengeneeskunde in de hoofdstad is hiermee gewaarborgd, stelt het OLVG.
De komende weken gaan de verpleegafdeling en polikliniek samen met medisch en verpleegkundig personeel over naar de nieuwe locatie. Dit gaat in nauw overleg met de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).
„Met de stap naar OLVG is er duidelijkheid: voor de patiënten, hun families en voor ons als medisch personeel”, zeggen Jos van Campen en Kerst de Vries, twee geriaters van MC Slotervaart. „We kunnen binnen OLVG als team de zorg voor onze patiënten voortzetten en er zijn binnen OLVG ruime mogelijkheden voor opleiding en onderzoek. Dat voelt erg goed.”
Het Slotervaartziekenhuis werd eind oktober failliet verklaard. Een doorstart bleek niet meer mogelijk.
AD 16.11.2018 De tijd voor een doorstart van de failliete IJsselmeerziekenhuizen dringt, waarschuwt minister Bruno Bruins (Medische Zorg). Hij wijst erop dat er alleen maar meer personeel vertrekt als uitsluitsel op zich laat wachten.
Het Harderwijkse ziekenhuis St Jansdalbespreekt op het ogenblik met de curatoren of het de Flevolandse ziekenhuizen kan overnemen. De uitkomst zou nog deze week duidelijk moeten worden. Maar volgens een woordvoerder van de IJsselmeerziekenhuizen is het nu onwaarschijnlijk dat er vrijdag nieuws over een doorstart komt. ,,We proberen het zo snel mogelijk, er worden nog gesprekken gevoerd. Het streven is dat het begin volgende week rond is’’, aldus de zegsman.
Bruins wacht nog op de uitslag van dat ,,spannende’’ gesprek. ,,Ik zou het heel mooi vinden als dat vandaag lukt, en anders de komende dagen. De tijd dringt wel natuurlijk.’’ Werknemers willen duidelijkheid, maar ook de mensen in Lelystad en omgeving, aldus de minister. Dat ,,het licht niet uitgaat’’ in het Lelystadse ziekenhuis staat volgens Bruins al wel vast, maar de onderhandelingen gaan nog over welke zorg in Lelystad blijft en welke naar elders verhuist.
Eerder nog gaf Bruins aan alles op alles te willen zetten om de basiszorg in het ziekenhuis van Lelystad te behouden.
AD 16.11.2018 Het bestuur van het noodlijdende MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen heeft tot één week voor het faillissement de toezichthouders en het ministerie van Volksgezondheid louter een positief beeld voorgespiegeld over de toekomst.
De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) hebben – ondanks het geuite optimisme – continu de vinger aan de pols gehouden, blijkt uit een nieuw feitenrelaas dat minister Bruins (Medische Zorg) donderdagavond heeft aangeleverd op verzoek van de Tweede Kamer.
Zo spreken zowel de NZa als de IGJ na berichtgeving over financiële problemen in het Financieele Dagblad in juli al met de top van de ziekenhuizen. Die meldt meermaals dat de financiële situatie zorgelijk is, maar niet kritiek. Een faillissement zou niet aan de orde zijn.
Desondanks worden de IJsselmeerziekenhuizen onder verscherpt toezicht gesteld en krijgt de zorgaanbieder de opdracht om een zogeheten ‘continuïteitsplan‘ aan te leveren. Daarin beschrijft het bestuur maatregelen om de patiëntenzorg te blijven garanderen, mocht de financiële situatie van het ziekenhuis onverhoopt verslechteren.
Ingrepen
Ook het Slotervaart moet zo‘n worst case scenario opstellen. Eind augustus krijgt de inspectie de plannen binnen, met daarin drie denkbare ingrepen: Een (versnelde) wijziging of afbouw van een deel van het zorgaanbod, geregisseerde sluiting of acute sluiting van het ziekenhuis.
Ongeveer op hetzelfde moment blijkt uit een interne nota van het ministerie, die op 30 augustus is opgesteld na een telefoongesprek van een ambtenaar met het Waarborgfonds voor de Zorgsector, dat de top van het ziekenhuis drie toekomstscenario‘s ziet voor de noodlijdende groep.
Ten eerste een omzetgroei doordat zorgverzekeraars hogere prijzen zouden gaan betalen. Die uitkomst wordt ‘niet erg waarschijnlijk’ geacht. Een overname door een andere partij en een (gecontroleerd) faillissement zijn de alternatieve noodscenario‘s die dan worden geschetst.
Goed nieuws
Het bestuur van beide ziekenhuizen blijft in deze periode in gesprekken uitstralen positief te zijn over de levensvatbaarheid, aldus Zorgminister Bruno Bruins.
Tegelijk is er wederom volgens de betrokkenen ook goed nieuws. De bank is bereid uitstel te geven tot november voor het terugbetalen van een lening van 6 miljoen euro en de zorgverzekeraars gaan niet over tot het opeisen van enkele miljoenen aan openstaande vorderingen. Ook wordt er gesproken over ‘een toekomstbestendig plan‘.
Bruins schrijft daarover nu: ,,Het bestuur van beide ziekenhuizen blijft in deze periode in gesprekken met de IGJ uitstralen positief te zijn over de levensvatbaarheid van beide organisaties op de lange termijn.“
Eind september informeert de IGJ de minister over haar zorgen rond de bestuurbaarheid van MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen. Scenario’s die gevolgen hebben voor het zorgaanbod, waaronder overname of een faillissement, worden daarbij niet uitgesloten.
Oplossing gloort
Desondanks krijgt het Waarborgfonds voor de Zorgsector, dat aan het ministerie rapporteert, ongeveer tegelijkertijd van de ziekenhuistop te horen dat een oplossing voor de financiële problemen nog steeds gloort.
De bank zou volgens het ziekenhuis inmiddels bereid zijn tot 1 januari 2019 uitstel te geven voor het terugbetalen van de lening van 6 miljoen euro. En met de belastingdienst zouden afspraken gemaakt zijn over een betalingsregeling.
Op 4 oktober blijven de ziekenhuizen richting de IGJ uitstralen ‘constructief in overleg te zijn met de zorgverzekeraars‘ over de mogelijke toekomstscenario’s. Conclusie van het gesprek is dat er op dat moment geen sprake is van een acute faillissementsdreiging.
En een week daarna melden de ziekenhuizen nog steeds aan het waarborgfonds, en daarmee indirect aan het ministerie, gewoon door te werken aan een herstelplan voor de bestaande financiële problemen.
Seinen op rood
Op 18 oktober gaan ineens alle seinen op rood. Het ministerie van Volksgezondheid krijgt te horen dat zowel het MC Slotervaart als de MC IJsselmeerziekenhuizen in haar huidige vorm ‘niet langer levensvatbaar‘ zijn. Op 22 oktober wordt VWS door Zilveren Kruis geïnformeerd dat het door de ziekenhuizen voorgestelde herstelplan wordt verworpen.
Op 23 oktober wordt surseance van betaling aangevraagd voor beide ziekenhuizen en kort daarna, op 25 oktober, blijkt een faillissement onvermijdelijk. Dat tempo heeft Bruins verrast, zegt hij nogmaals in de brief.
,,Ik had erop gerekend dat er meer tijd zou zijn voor de ziekenhuizen, verzekeraars en de bewindvoerder om te komen tot een gefaseerde en zorgvuldige afwikkeling of eventueel een snelle doorstart van de ziekenhuiszorg op de betreffende locaties.“
Niemand in acute problemen
In zijn antwoorden op 130 Kamervragen, richting een groot ziekenhuisdebat volgende week woensdag, meldt de minister ook dat het Waarborgfonds voor de Zorgsector geen signalen heeft dat één van de deelnemende ziekenhuizen nu in acute financiële problemen verkeert. Bij het fonds zijn 284 zorgorganisaties aangesloten.
Het Waarborgfonds voor de Zorgsector heeft geen signalen dat één van de deelnemende ziekenhuizen nu in acute financiële problemen verkeert, aldus Zorgminister Bruno Bruins.
NOS 14.11.2018 De Flevolandse Patiëntenfederatie en kleinere lokale patiëntenverenigingen in Flevoland willen nauwer betrokken worden bij plannen over de ziekenhuiszorg in hun regio. “We vinden het belang van de patiënten tot nu toe te weinig gehoord is”, zegt Martine Visser, voorzitter van de Flevolandse Patiëntenfederatie.
De gesprekken over ‘hoe nu verder?’ met de failliete IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland naderen een dezer dagen een uitkomst, maar het is nog onduidelijk wanneer dat precies zal zijn. Inmiddels is alleen het St Jansdal ziekenhuis in Harderwijk nog overgebleven als mogelijke overnamekandidaat. De curatoren zijn dus met dat ziekenhuis in gesprek over de haalbaarheid en de invulling van de plannen.
De regionale cliënten- en patiëntenorganisaties zouden daar graag actiever bij betrokken worden. Ze bespraken vanochtend op een door henzelf georganiseerde bijeenkomst in Lelystad wat op dit moment hun belangrijkste zorgen en wensen zijn voor de ziekenhuiszorg in Lelystad en omgeving.
Krachten bundelen
“We pleiten ervoor het ziekenhuis in Lelystad open te laten, bij voorkeur ook met spoedeisende hulp en verloskunde, maar vooral ook voor de voorzieningen voor basiszorg”, zegt Visser.
Hoewel de wensen en zorgen al eerder onder de aandacht zijn gebracht, vinden de organisaties het belangrijk de krachten te bundelen, om ze beter voor het voetlicht te krijgen. Ze werken aan een gezamenlijke brief aan alle betrokken partijen en de politiek.
Visser noemt het belangrijk dat er bij de plannen goed gekeken wordt naar specifieke demografische kenmerken van Flevoland. “We hebben in de eerste plaats heel veel jonge gezinnen”, zegt Visser. “Veel zwangere vrouwen die moeten bevallen. We vinden het belangrijk dat daar goede achtervang voor is.”
Ook noemt ze een vergrijzende populatie waarvan de zorgvraag stijgt. “Zo’n veertig, vijftig jaar geleden kwamen hier in de polder de eerste mensen binnen, die toen op jonge leeftijd een gezin stichtten. Die mensen zijn nu oud en gaan de komende jaren nog veel meer zorg nodig hebben.”
Daarnaast is (zwakke) mobiliteit een vaak genoemd aandachtspunt. “Voor veel patiënten is het niet makkelijk om met het openbaar vervoer een ziekenhuis dat verder weg ligt te bereiken”, zegt Visser. Ze noemt mensen met geestelijke problemen, mensen die leven in armoede, te maken hebben met schuldhulp.
En daarnaast ook patiënten voor wie reizen fysiek lastig is. “Als je bijvoorbeeld multipele sclerose hebt, en je bent al heel vermoeid, dan ben je al uitgeteld als je na een uur reizen bij het ziekenhuis komt. Als je bijvoorbeeld elke maand op controle moet, is dat een enorme inspanning.”
Afbouw
Gisteren vonden de laatste operaties plaats in Lelystad. Per vandaag is de kliniek, het beddenhuis, gesloten. Het ziekenhuis in Lelystad heeft dus nu geen klinische patiënten meer. Klinische patiënten zijn patiënten die een of meerdere nachten in het ziekenhuis moeten verblijven.
De spoedeisende hulp is nog steeds ’s nachts dicht en overdag geopend. Dat betekent dat mensen die acute zorg nodig hebben overdag naar het ziekenhuis toe kunnen komen om gestabiliseerd te worden. Mocht er na stabilisatie intensievere zorg nodig zijn, dan wordt de patiënt verplaatst naar een ander ziekenhuis.
Alle poli-afspraken die al gepland stonden, gaan nog steeds door. De poli’s zijn dus operationeel, maar er worden op dit moment geen nieuwe afspraken ingepland.
De Flevolandse Patiëntenfederatie en een aantal lokale patiënten- en cliëntenorganisaties kwamen vandaag samen om hun zorgen en wensen te bespreken.
AD 14.11.2018 In de Tweede Kamer is met verbijstering gereageerd op het definitieve bankroet van MC Slotervaart. PVV-Kamerlid Fleur Agema, noemt het definitieve bankroet van het Amsterdamse ziekenhuis ‘heel verdrietig’ en wil zo snel mogelijk met minister Bruno Bruins (Medische Zorg) debatteren.
Agema noemt het omvallen van het Slotervaart een dieptepunt. ,,Het systeem heeft gefaald. Niemand had dit ooit voor mogelijk gehouden, het was altijd theorie. Nu is het de harde waarheid. We moeten grondig gaan kijken naar de manier waarop we werken aan goede zorg in dit land.’’
De oppositiepartijen wilden gisteren per direct een debat met Bruins, maar kreeg geen steun van de coalitiepartijen, die pas volgend week willen praten over de kwestie. In het vorige Kamerdebat twee weken geleden kreeg VVD’er Bruins een motie van wantrouwen aan zijn broek die door een groot deel van de oppositie werd gesteund.
Stapel stenen
Eerder was niet alleen de oppositie kritisch op de minister, die zich al had vergaloppeerd door het Slotervaart ‘een stapel stenen’ te noemen. Ook CDA en D66 zijn matig te spreken over het gebrek aan daadkracht bij de bewindsman in deze kwestie.
,,Het is voor iedereen een klap, voor mensen in de omgeving en voor de medewerkers’’, zegt PvdA’er Lilianne Ploumen. ,,Ik woon vlakbij het Slotervaart en we konden er altijd terecht voor gebroken enkels en bloedprikken. We gaan de minister vragen hoe hij gaat zorgen dat patiënten met bepaalde aandoeningen goed terechtkomen. Mensen krijgen nu nog brieven voor afspraken in januari die niet meer plaatsvinden.’’
Snel ander werk
Volgens Ploumen moet de minister meer doen om aan belanghebbenden duidelijk te maken waar patiënten met vragen terechtkunnen. De oppositie heeft nog veel meer vragen aan de VVD-bewindsman over het bankroet.
Arno Rutte van regeringspartij VVD zegt het belangrijk te vinden dat de medewerkers van het Slotervaart zo snel mogelijk elders hun werk kunnen voortzetten. ,,Daar moet alle aandacht nu op gericht zijn.’’
De curatoren maakten gistermiddag bekend dat de doorstart van het ziekenhuis definitief van de baan is.
AD 13.11.2018 Van de ziekenhuizen in deze regio kwam Reinier de Graaf als beste uit de bus in de AD ziekenhuis Top 100. Hoe doen ze dat?
Wij zeggen altijd: in Reinier de Graaf staat de medewerker op één, aldus Carina Hilders, directievoorzitter Reinier de Graaf.
Elke ochtend, vertelt directievoorzitter Carina Hilders, kijkt ze uit het raam van haar werkkamer om te zien hoe de mensen binnendruppelen. Ze ziet meteen hoe de vlag erbij hangt. Zijn ze opgewekt? Moe? Héél belangrijk vindt de hoogste baas van het ziekenhuis die dagelijkse peiling. Want hoe je mensen zich voelen, hoe ze ‘in hun energie zitten’ zoals Hilders dat noemt, zegt alles over de kwaliteit van de zorg in het ziekenhuis. Dát zegt ze, is cruciaal als je goed wilt presteren.
Het Delftse ziekenhuis, dat onder meer met de prostaatkankerzorg patiënten uit de hele Haagse regio (en daarbuiten) trekt, scoort al jaren goed in de AD Ziekenhuis Top 100 en wist dit jaar zelfs tot de hoogste regionen door te stoten. Op drie na is het de allerbeste van de topklinische ziekenhuizen in het land. In deze ziekenhuizen worden complexe operaties en behandelingen uitgevoerd, in tegenstelling tot de streekziekenhuizen, waar vooral basiszorg wordt verricht.
Tot de top 5 behoren maakt trots. Hilders: ,,Dat voel je bij iedereen. Het geeft een bepaalde dynamiek.” Dat het gelukt is, vervolgt ze, is te danken aan de medewerkers. ,,Wij zeggen altijd: in Reinier de Graaf staat de medewerker op één. Je moet het echt met elkaar doen.”
AD 09.11.2018 Het Haaglanden Medisch Centrum doet het goed in de Jaarlijkse Ziekenhuis Top 100. Het staat op de achtste plekbij de topklinische ziekenhuizen, het Hagaziekenhuis staat in dezelfde lijst op de 21ste plaats, van in totaal 26.
Haaglanden MC haalt veel punten voor de kwaliteit van de verpleging: een hoog percentage patiënten wordt gecontroleerd op pijn na een operatie, bloedvergiftiging, ernstige verwardheid en ondervoeding – alle zaken die het herstel kunnen beïnvloeden.
Wel laat het ziekenhuis punten liggen bij de controle op medicatie bij opname en ontslag van kwetsbare patiënten. Bij oudere patiënten vindt slechts in 72 procent van de gevallen een goede medicijnoverdracht bij opname plaats, daarmee zit het bij de 10 procent slechtst scorende ziekenhuizen. Een goed overzicht van wat een patiënt slikt, kan problemen tijdens en na opname voorkomen.
Bestuursvoorzitter Paul Doop beschouwt de behaalde plek als ‘een mooi compliment aan al onze medewerkers die jaar in jaar uit hard werken om goede zorg van hoog niveau te leveren’. HMC is er trots op dat ‘onze goede oncologische zorg in deze AD Top 100 naar voren komt’. Het ziekenhuis werkt nog aan een betere registratie van de medicatiecontrole.
Hagaziekenhuis
Het Hagaziekenhuis laat op veel vlakken punten liggen. Een kwart van de patiënten moet langer dan drie weken wachten op een ingreep om een vernauwde halsslagader te verhelpen en ook het percentage patiënten dat na zo’n ingreep een beroerte krijgt of overlijdt, ligt er hoger dan gemiddeld. Het Hagaziekenhuis verricht te weinig blaaskankeroperaties en meldt relatief veel complicaties met borstprothesen.
Reinier de Graaf Gasthuis
Het Reinier de Graaf Gasthuis is met een vierde plaats in de AD Ziekenhuis Top 100 het beste ziekenhuis van de regio. De directeur is ‘ontzettend blij en trots’.
Het Delftse ziekenhuis scoort met goede resultaten. Zo kunnen borstkankerpatiënten snel beginnen met de behandeling, dankzij korte wachttijden. Ook houdt het ziekenhuis goed in de peiling of patiënten kampen met bijvoorbeeld pijn na een operatie. Directievoorzitter Carina Hilders van het Reinier de Graaf Gasthuis is ‘ontzettend blij met dit resultaat en enorm trots op alle medewerkers van ons ziekenhuis, die zich elke dag inzetten om de beste zorg te leveren aan onze patiënten’.
Als je ‘topzorg’ wilt leveren is het de kunst om het niet alleen te doen, aldus de directievoorzitter. ,,We werken intensief samen met andere ziekenhuizen, regionale zorginstellingen, de TU Delft en zorgverzekeraars.”
Lange Land ziekenhuis
Het Lange Land ziekenhuis in Zoetermeer valt als enige ziekenhuis in deze regio in de categorie streekziekenhuizen, die vooral basiszorg verrichten. Het eindigde op de 24ste plek, op een totaal van 44. ,,Uiteraard streven we ernaar volgend jaar hoger op de ranglijst te komen, waarbij de zorg voor onze patiënten zoals altijd voorop staat’’, laat een woordvoerder weten.
Verplicht aanleveren
De Top 100 maakt voor het eerst onderscheid tussen algemene- of streekziekenhuizen en topklinische centra. Topklinische ziekenhuizen richten zich op complexe operaties en behandelingen, streekziekenhuizen verrichten vooral basiszorg. Zorgsaam in Terneuzen is het beste streekziekenhuis, het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch het beste topklinische ziekenhuis.
De Ziekenhuis Top 100 maakt gebruik van gegevens die ziekenhuizen verplicht aanleveren, bijvoorbeeld aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Ziekenhuizen worden beoordeeld op 36 onderdelen van ziekenhuiszorg, zoals oncologie, cardiologie, veelvoorkomende operaties, toezicht op medicijngebruik en de kwaliteit van de verpleging.
AD 09.11.2018 Bruno Bruins was vorig jaar net een paar weken minister toen de Ziekenhuis Top 100 op de mat viel. ‘Je merkt dat aandacht voor de behaalde resultaten iedereen in het ziekenhuis goed doet.’
Waarin zit voor u het belang van de Ziekenhuis Top 100? ,,De openbaarheid van medische resultaten! Dat is een van de redenen waarom ziekenhuizen zich blijven verbeteren. Als een arts ziet dat het percentage heroperaties in een ander ziekenhuis bij dezelfde ingreep veel lager is, gaat hij eens bij zijn collega langs om te kijken hoe dat komt. Hij krijgt tips mee en kan zo ook zijn succesfactor verhogen. Transparantie en openheid over de uitkomsten van behandelingen vind ik belangrijk. Patiënten moeten weten dat er iets te kiezen valt en dat die informatie makkelijk beschikbaar is.’’
De Top 100 heeft nu twee winnaars, dat komt onder meer doordat ziekenhuizen zich steeds verder specialiseren. Het zijn soms bijna fabriekjes… ,,Fabriekjes zou ik ze niet willen noemen. Het gaat nog steeds om goede zorg voor patiënten. Maar bij bepaalde ingrepen staat vast: hoe vaker die worden uitgevoerd, hoe beter de uitkomsten. Specialisatie in ziekenhuizen helpt onze zorg beter te maken.’’
Zorgverzekeraars hebben een zorgplicht. En als het nodig is, grijp ik in, aldus Bruno Bruins.
Verwacht u dat ziekenhuizen zich in de toekomst nog verder zullen specialiseren? ,,Voor sommige aandoeningen en behandelingen wel, voor andere weer helemaal niet. Het gaat erom dat de juiste zorg op de juiste plek wordt gegeven. Sommige ingrepen – zoals heel complexe operaties of de behandeling van een zeldzame ziekte – kunnen misschien het best maar op enkele plaatsen in ons land worden uitgevoerd. Voor eenvoudige ingrepen en controles kan het juist beter zijn deze laagdrempelig op veel plaatsen te hebben. Dit betekent dat simpele ingrepen verdwijnen uit het ziekenhuis, omdat ze veel beter passen bij de huisarts.’’
Kunt u daar voorbeelden van geven? ,,Het zorglandschap wordt steeds meer één geheel: met zelfzorg, huisarts, zelfstandige klinieken, streekziekenhuizen, topklinische ziekenhuizen en bijvoorbeeld zorg op afstand. De scheiding tussen die instanties zal verder vervagen. Denk aan patiënten met de longziekte COPD die niet naar het ziekenhuis hoeven voor controle, maar op afstand digitaal onder controle staan van een specialist. Er gaat een belletje rinkelen als er iets aan de hand is.’’
Door een tekort aan zorgpersoneel verdwijnen nu geregeld bedden of gaan zelfs ziekenhuisafdelingen dicht. Is de acute zorg voor mensen in gevaar? ,,Het klopt dat het erg druk is in de ziekenhuizen en daar wordt ook hard aan gewerkt, maar van gevaar is geen sprake. Voor de beschikbaarheid van de acute zorg, zoals de spoedeisende hulp en acute verloskunde, gelden bovendien strikte landelijke regels. Zorgverzekeraars hebben een zorgplicht. En als het nodig is, grijp ik in.’’
Stel: je moet een operatie aan je knie ondergaan, zegt deze lijst dan iets over de keus die je moet maken? ,,Mensen moeten wel bedenken dat afdelingen binnen ziekenhuizen soms nog sterker verschillen dan ziekenhuizen onderling. Wat kan helpen is dat je contact opneemt met je zorgverzekeraar als je een ingreep moet ondergaan. Verzekeraars beschikken over heel veel data en kunnen mensen erbij helpen voor een operatie de juiste keus te maken.’’
OmroepWest 09.11.2018 Het Reinier de Graaf ziekenhuis uit Delft is volgens een test van het AD het vierde ziekenhuis van Nederland in de categorie TOPklinische ziekenhuizen. De instelling blinkt volgens de krant uit in oncologische zorg en het screenen van patiënten. Directeur Carina Hilders zegt in een reactie: ‘Ik ben ontzettend blij met dit resultaat en enorm trots op alle medewerkers van ons ziekenhuis die zich elke dag inzetten om de beste zorg te leveren aan onze patiënten.’
In de topklinische ziekenhuizen ligt de focus, naast het bieden van goede basiszorg, op topklinische zorg, wetenschap en opleiding. Bovendien wisselen ziekenhuizen kennis en expertise uit. Een ziekenhuis mag zichzelf alleen een topklinisch ziekenhuis noemen als het voldoet aan de criteria van Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen.
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis uit Den Bosch is lijstaanvoerder in de categorie TOPklinische ziekenhuizen volgens de landelijke krant. Naast een vierde plaats voor het Reinier de Graaf-ziekenhuis zijn ook het Haaglanden Medisch Centrum (8ste), HagaZiekenhuis (21ste) in de ranglijst van 26 ziekenhuizen vertegenwoordigd.
LageLand beste streekziekenhuis in onze regio
Bij de zogeheten streekziekenhuizen zijn ook enkele regionale instellingen vertegenwoordigd. De lijst die bestaat uit 46 ziekenhuizen heeft op de 24ste stek een plekje ingeruimd voor het LangeLand Ziekenhuis. Negen plekken lager staat het Alrijne Ziekenhuis dat vestigingen heeft in Leiderdorp, Leiden en Alphen aan de Rijn. Het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda staat 38ste op de ranglijst.
Het AD maakt gebruik van gegevens die ziekenhuizen verplicht aanleveren, aan bijvoorbeeld de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. Ziekenhuizen worden beoordeeld op 36 aspecten die een doorsnede zijn van de behandeling, zoals oncologie, cardiologie, veelvoorkomende operaties, toezicht op medicijngebruik en de kwaliteit van de verpleging.
Het Leidse Universitair Medisch Centum is niet meegenomen in de test.
AD 08.11.2018 Het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch en Zorgsaam in Zeeuws-Vlaanderen zijn de winnaars van de vijftiende editie van de Ziekenhuis Top 100. Zorgsaam is het beste streekziekenhuis, het Jeroen Bosch het beste topklinische ziekenhuis in de lijst die morgen verschijnt.
Zorgsaam, gevestigd in Terneuzen, Oostburg en Hulst, is ‘bijzonder blij en trots’ met de eerste plaats. ,,Het is een enorme aanmoediging voor onze dokters en medewerkers’’, reageert Lodewijk de Beukelaar, lid van de Raad van Bestuur. ,,We zijn continu bezig met het verbeteren met de kwaliteit van de zorg. We wisten dat we op de goede weg waren, maar deze plek is heel bijzonder.’’
Drie jaar geleden stond Zorgsaam er financieel slecht voor en ging Zorgsaam Zeeuws-Vlaanderen, waar het ziekenhuis onderdeel van is, door een diep dal. Ruim tweehonderd mensen verloren hun baan. ,,Al onze medewerkers en artsen hebben altijd het belang van de patiënt voorop gesteld’’, blikt De Beukelaar terug. ,,In die kwetsbare tijd heeft de kwaliteit van zorg nauwelijks of niet geleden onder de financiële crisis.’’
Een enorme aanmoediging voor onze dokters en medewerkers, aldus Lodewijk de Beukelaar, bestuurder ziekenhuis Zorgsaam.
Ook grote vreugde in Den Bosch. ,,Wat een opsteker dit. Een mooie prestatie van het hele ziekenhuisteam. Dit moeten we zeker vieren’’, zegt Jeroen Derijks, klinisch farmacoloog bij het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Internist-endocrinoloog Linda Kemink: ,,Waaraan wij de prijs te danken hebben? Ik denk vooral aan hoe wij hier met mensen omgaan. Fijn dat dit gezien en gewaardeerd wordt.’’
De Top 100 maakt gebruik van gegevens die ziekenhuizen elk jaar moeten aanleveren, bijvoorbeeld aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Ziekenhuizen worden beoordeeld op 36 aspecten die een doorsnede zijn van de behandeling in ziekenhuizen, zoals oncologie, cardiologie, veelvoorkomende operaties, toezicht op medicijngebruik en de kwaliteit van de verpleging.
Weinig complicaties
Zorgsaam, de winnaar bij de streekziekenhuizen heeft de controle op medicatie goed op orde en scoort veel punten met het beleid rond operaties: er zijn weinig tot geen complicaties na een galblaasverwijdering en operaties voor een heupfractuur, bovendien zijn er weinig infecties na het plaatsen van een heup- of knieprothese.
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis, de nummer 1 bij de topklinische ziekenhuizen, laat weliswaar punten liggen op het thema verpleging (zo scoort het geen punten voor de controle op pijn na een operatie en de controle op ernstige bloedvergiftiging), maar scoort het veel punten bij oncologie.
Het ziekenhuis verricht voldoende oncologische operaties en heeft dus genoeg ervaring bij zowel blaas-, prostaat- als darmkankeroperaties. Ook scoort het goed op cardiologie, maar krijgt het geen punten voor complicaties na operaties aan een verwijde buikslagader. 21,5 procent van de patiënten heeft complicaties en dat is meer dan gemiddeld.
AD 08.11.2018 Van de gespecialiseerde ziekenhuizen eindigt het Jeroen Bosch Ziekenhuis op nummer één in de Ziekenhuis Top 100. Doktoren en verpleegkundigen halen alles uit de kast om patiënten op hun gemak te stellen.
De 11-jarige Andres Valera zit rechtop in bed. Kinderarts Fons Essink hurkt naast hem. ,,Hoeveel pijn heb je nu?’’ Andres kijkt naar een pijnkaart met daarop links een blije smiley (‘geen pijn’) en rechts een huilende smiley (‘de meest denkbare pijn’). Andres keert de lineaal om en wijst 1,5 aan op een schaal van tien. ,,Het gaat dus een stuk beter dan vannacht’’, constateert dokter Essink. ,,Wat was de hoogste score die je hebt gegeven?’’ Andres’ vinger gaat ver naar rechts.
NOS 13.11.2018 Na het nieuws over het faillissement van het MC Slotervaart hoopten patiënten en medewerkers van het ziekenhuis in Amsterdam de afgelopen dagen voorzichtig op een overname. Dat laatste sprankje hoop is nu ook verdwenen.
De curatoren maakten op een personeelsbijeenkomst bekend dat de gesprekken daarover tot niets hebben geleid. Dat betekent dat het ziekenhuis en alle poliklinieken dichtgaan.
Het is de bedoeling dat de deuren van het MC Slotervaart volgende week vrijdag 23 november definitief sluiten. Of dat lukt, moet de komende dagen blijken. De curatoren hebben aangegeven dat ze de zorg veilig willen afbouwen en daarvoor de tijd nemen die nodig is.
De bezoeken van mensen die stonden ingeschreven bij de poliklinieken, gingen nog wel door. Eind oktober stonden er nog 17.000 mensen ingeschreven bij de poli’s, die deze maand nog zo’n 30.000 bezoeken zouden hebben.
Volgens de ondernemingsraad van het MC Slotervaart heeft zorgverzekeraar Zilveren Kruis het overnameplan afgeschoten:
Zorgverzekeraar Zilveren Kruis heeft in kaart gebracht welke ziekenhuizen patiënten willen overnemen. Veel patiënten worden naar ziekenhuizen in de buurt overgebracht, bijvoorbeeld naar Hoofddorp en Zaanstad of de locaties van het OLVG in Amsterdam.
Wat gebeurt er met de gegevens van de patiënten?
De curatoren hebben aangegeven dat er meer tijd nodig is voor het overdragen van alle medische dossiers. Het verhuizen van al die gegevens is een tijdrovend proces.
Neem de verplaatsing van dossiers naar de locatie van het OLVG-ziekenhuis in Amsterdam-West, waar naar verwachting veel patiënten naartoe zullen verhuizen. Dat kost veel tijd en mankracht, omdat de ict-systemen van de ziekenhuizen niet op elkaar aansluiten.
Alle medische dossiers worden daarom in het MC Slotervaart uitgedraaid. Vervolgens worden de papieren naar het OLVG-West gebracht, waar medewerkers de gegevens handmatig invoeren of er een samenvatting van maken. Vooral bij patiënten die al tientallen jaren in het MC Slotervaart kwamen, kan dit lang duren.
Ook kan het moeilijk zijn om alle patiënten van het failliete ziekenhuis onder te brengen bij de juiste artsen. Voor mensen die bijvoorbeeld een maagverkleining hebben ondergaan, is veel nazorg nodig. Dit soort taken is moeilijk verplaatsen naar andere ziekenhuizen.
Wat gebeurt er met het personeel?
De ongeveer 1100 personeelsleden van het MC Slotervaart raken hun baan kwijt. Gezien de personeelstekorten in andere ziekenhuizen is de verwachting dat veel medewerkers elders werk zullen vinden. Volgens zorgverzekeraar Zilveren Kruis bestaat de kans dat sommige ziekenhuizen complete poliklinieken overnemen, inclusief patiënten en personeel.
Veel medewerkers werkten al tientallen jaren in het ziekenhuis. Een deel van het personeel heeft zich ook na het faillissement ingespannen om alles in goede banen te leiden, zegt de ondernemingsraad van het MC Slotervaart. Bij hen komt de definitieve sluiting waarschijnlijk hard aan.
Waar gaat de apparatuur naartoe?
Na het faillissement haalden verschillende leveranciers hun spullen terug uit het ziekenhuis. Wat er met de medische apparatuur, ziekenhuisbedden en andere inventaris gebeurt die nog in het MC Slotervaart staat, is niet duidelijk.
De curatoren zeggen dat alle betrokken partijen de route ondersteunen die nu is gekozen. Maar de overdracht van alle patiënten en zorgtaken is dus nog een ingewikkelde klus.
Telegraaf 13.11.2018 De doorstart van het bankroete Slotervaart-ziekenhuis in Amsterdam gaat niet door. Na overleg met zorgverzekeraars en toezichthouders trekken de curatoren de conclussie dat een doorstart er niet in zit.
Dat bevestigt een woordvoerder van de curatoren. „Het gedane voorstel kon niet rekenen op de steun van een aantal betrokken partijen. De curatoren hebben daarop geconcludeerd dat een doorstart niet mogelijk is en daarmee is deze dus definitief van de baan.” Dat betekent dat het Slotervaartziekenhuis daadwerkelijk zal sluiten.
Overnamekandidaat
Aandeelhouders van Cardiologie Centra Nederland (CCN) wilden onroerend goed en een deel van de zorg van het failliete ziekenhuis overnemen, maar dat is dus afgeketst.
Hun plannen met het bankroete hospitaal stonden geheel los van CCN. Dat betekende ook dat zorgondernemer Loek Winter, die eigenaar was van de inmiddels failliet verklaarde ziekenhuizen in Amsterdam en Lelystad en bij CCN betrokken is, er geen rol bij zou spelen. Daar was enige onrust over in het Slotervaartziekenhuis en ook bij de Amsterdamse raadsfractie van de SP.
De curatoren spraken de laatste dagen alleen met deze groep belangstellenden. Er hadden ruim dertig partijen interesse voor (onderdelen van) het ziekenhuis(gebouw). De overnamekandidaat zou het Slotervaartziekenhuis voort willen zetten met de helft van het aantal bedden (richting 50) en zonder spoedeisende hulp en intensive care.
Verbijstering in ziekenhuis
De Ondernemingsraad van het ziekenhuis zegt in een verklaring ’ontgoocheld en verbijsterd’ te zijn over dat het ziekenhuis nu definitief dicht zal moeten. Bij de schuldvraag wijst de OR naar zorgverzekeraar Zilveren Kruis. „De argumenten die Zilveren Kruis gebruikt om het plan te verwerpen zijn naar de mening van de OR niet steekhoudend. Zowel de OR als de meerderheid van de medische staf vonden dat het plan verdere uitwerking verdiende en kansen bood op werkgelegenheid voor medewerkers van het Slotervaartziekenhuis en voor continuïteit van zorg aan patiënten.”
Wat betreft de steun voor de plannen bleek eerder al dat de vakgroep bariatrie (afdeling voor onder meer maagverkleiningen) niet erg enthousiast was over de doorstartplannen. Deze succesvolle hoog-specialistische afdeling zou niet goed bij de afgeschaalde zorglevering passen en gemakkelijk bij een ander ziekenhuis verder kunnen. Ook voor de ouderengeneeskunde zou elders een plek te vinden zijn.
Zorgverzekeraar: ’onvoldoende duidelijkheid’
Zilveren Kruis stelt in een reactie dat de OR mis zit en wijst naar de verklaring van de curatoren. De zorgverzekeraar is ’slechts een van een aantal betrokken partijen’ die geen steun konden bieden voor de doorstartplannen. „Er was onvoldoende duidelijkheid over de plannen van de overnamekandidaat, zowel over te leveren zorg als over het vastgoed”, zegt een woordvoerder van Zilveren Kruis. Waar het aan ontbrak of wat die plannen dan zijn, wilde ze niet zeggen.
Volgens bronnen rond de doorstartgesprekken zouden ook de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de gemeente Amsterdam geen steun kunnen geven aan de plannen.
Onderstaande video werd opgenomen toen eind oktober het ziekenhuis failliet ging. Sindsdien werd nog gekeken naar doorstartmogelijkheden.
Playing on
Minister Bruins: ’teleurstellend’
Minister Bruno Bruins van Medische Zorg en Sport informeerde dinsdagmiddag de Tweede Kamer dat de curatoren van het Slotervaartziekenhuis hebben aangegeven geen mogelijkheden voor een doorstart te zien.
Minister Bruins: „De curator van het Slotervaartziekenhuis heeft vandaag laten weten dat een doorstart niet is gelukt. Voor iedereen die hoopte op een (gedeeltelijke) doorstart is dit een teleurstellende uitkomst. Dat geldt al helemaal voor alle betrokkenen, zorgverleners, medewerkers en patiënten die graag hadden gezien dat het ziekenhuis zou blijven.”
De wethouder zorg van de gemeente Amsterdam Simone Kukenheim stelt in een raadsbrief dat zij zich kan voorstellen dat het feit dat het Slotervaartziekenhuis niet kan worden voortgezet ’ingrijpend is voor patiënten, medische staf en ondersteunend personeel’. „Prioriteit is nu dat de ziekenhuizen in de regio gezamenlijk met het personeel van MC Slotervaart het proces voor een veilige, beheerste en zorgvuldige overdracht van patiënten voortzetten en dat patiënten hier goed over worden geïnformeerd.”
Overdracht patiënten
Volgens de minister hebben betrokken partijen vandaag op het ministerie overleg gevoerd over het Slotervaart. „Hier zijn afspraken gemaakt over een patiënt-veilige en beheerste afbouw van de zorgverlening in het ziekenhuis. De activiteiten van het Slotervaartziekenhuis worden voortgezet totdat de zorg volledig is overgedragen. Hier zal zo lang voor worden genomen als nodig is, maar tegelijk is de ambitie deze periode zo kort mogelijk te houden. De afspraken worden de komende dagen uitgewerkt.”
NOS 13.11.2018 Een doorstart van MC Slotervaart is niet mogelijk. De curatoren hebben het mislukken van de onderhandelingen vanmiddag in Amsterdam bekendgemaakt op een personeelsbijeenkomst. Het betekent dat het ziekenhuis en alle poliklinieken gaan sluiten.
De curatoren waren de afgelopen dagen in gesprek met een consortium met daarin een aantal aandeelhouders van Cardiologie Centra Nederland. Die wilden gebouwen en een deel van de zorg overnemen. Het plan van CCN kon niet rekenen op de steun van alle betrokken partijen.
Minister Bruins heeft inmiddels ook de Tweede Kamer geïnformeerd dat een doorstart niet is gelukt. “Voor iedereen die hoopte op een doorstart is dit een teleurstellende uitkomst. Dat geldt al helemaal voor alle betrokkenen, zorgverleners, medewerkers en patiënten die graag hadden gezien dat het ziekenhuis zou blijven”.
Bruins schrijft in een Kamerbrief dat de enige overgebleven bieder onvoldoende duidelijkheid kon verschaffen over belangrijke onderdelen van hun plannen. “Zo waren er te veel vraagtekens rond zorginhoudelijke aspecten en rond de vastgoedcomponent van het plan.”
Overdragen patiënten
Terwijl de onderhandelingen over een gedeeltelijke doorstart van het ziekenhuis mislukten, was in het restaurant van het ziekenhuis een banenmarkt gaande voor de 1100 medewerkers die volgende week definitief hun baan kwijtraken.
Alle resterende poliklinische patiënten van het ziekenhuis moeten nu worden overgedragen aan andere ziekenhuizen en artsen. Gezien de personeelstekorten die nu al in de ziekenhuizen bestaan, is dat een zeer ingewikkelde operatie.
Vandaag hebben betrokken partijen rond het Slotervaart ziekenhuis overleg gevoerd op het ministerie van VWS. Daar zijn afspraken gemaakt over de overdracht van patiënten en medische dossiers. Volgens de curatoren wordt daar zo lang de tijd voor genomen als nodig is, in die periode worden de activiteiten van het Slotervaart voortgezet.
Zilveren Kruis
Vice-voorzitter Roos Blom van de ondernemingsraad van Slotervaart zegt dat zorgverzekeraar Zilveren Kruis in geen enkel plan iets zag. “En als Zilveren Kruis nee zegt, dan is het nee. Wij kunnen niet zonder een contract met de grootste zorgverzekeraar.”
De ondernemingsraad is zwaar teleurgesteld. “We zijn verbijsterd dat het Slotervaartziekenhuis slachtoffer is geworden van misbruik door marktmacht door Zilveren Kruis en ontgoocheld dat er niet wordt ingegrepen door minister Bruins.”
Een woordvoerder van Zilveren Kruis wijst erop dat meerdere partijen, zoals ook in de brief van minister Bruins staat, geen vertrouwen hadden in het plan. De zorgverzekeraar zegt dat er geld beschikbaar is om het ziekenhuis open te houden zolang de overdracht niet is afgerond. Gedurende die periode wordt de zorg gewoon vergoed.
De afgelopen dagen heeft Zilveren Kruis op verzoek van de curatoren in kaart gebracht welke ziekenhuizen patiënten over willen nemen. Daarbij gaat het soms ook om complete poli’s, inclusief personeel, die andere ziekenhuizen willen overnemen. “Daarmee komt ook voor personeelsleden hopelijk een eind aan de onzekerheid”, zegt de woordvoerder.
IJsselmeerziekenhuizen
Wat betreft het MC IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland is het St Jansdal Ziekenhuis in Harderwijk nog de enige overnamekandidaat. Na het bestuderen van het aanbod van alle geïnteresseerde partijen hebben de curatoren van de failliete ziekenhuizen besloten om alleen met Harderwijk verder te onderhandelen.
Direct na het faillissement vorige maand melden zich diverse kandidaten om de IJsselmeerziekenhuizen of enkele poliklinieken over te nemen. “Gezien het belang van goede zorg in de regio gaat de voorkeur uit naar een potentiële kandidaat die een substantieel deel van de zorg wenst te continueren”, schrijven de curatoren.
De verwachting is dat er deze week meer duidelijkheid komt over de toekomst van de ziekenhuizen. Minister Bruins voor Medische Zorg wil een vinger in de pap bij de overname. Hij wil het liefst dat de Spoedeisende Hulp en de acute verloskunde in Lelystad open blijven. Hij heeft vier miljoen euro beschikbaar voor een doorstart.
De afgelopen dagen werd de zorg in de IJsselmeerziekenhuizen afgebouwd. Morgen moeten de laatste patiënten weg zijn. Als er een akkoord is, wordt een plan gemaakt hoe de zorg weer wordt hervat, melden de curatoren.
Telegraaf 13.11.2018 Ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk kan de bankroete IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland mogelijk een doorstart bezorgen. De curatoren onderzoeken de mogelijkheden op dit moment samen met St Jansdal. Dat is nu ook de enige kandidaat.
Het ziekenhuis heeft een groot aantal aanbiedingen ontvangen. „Gezien het belang van goede zorg in de regio gaat de voorkeur uit naar een potentiële kandidaat die een substantieel deel van de zorg wenst te continueren”, aldus een woordvoerder van de IJsselmeerziekenhuizen. De keus is daarom op ziekenhuis St Jansdal gevallen om verder te onderhandelen over de mogelijke doorstart.
Het ziekenhuis heeft een groot aantal aanbiedingen ontvangen. „Gezien het belang van goede zorg in de regio gaat de voorkeur uit naar een potentiële kandidaat die een substantieel deel van de zorg wenst te continueren”, aldus een woordvoerder van de IJsselmeerziekenhuizen. De keus is daarom op ziekenhuis St Jansdal gevallen om verder te onderhandelen over de mogelijke doorstart.
De uitkomst zal nog deze week duidelijk moeten worden.
Afschaling
De zorg in de IJsselmeerziekenhuizen wordt nu vanwege het faillissement wel afgeschaald. Bij overeenstemming over een doorstart, komt er meteen een plan om de werkzaamheden weer op te bouwen en voort te zetten.
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) heeft al gezegd dat hij desnoods geld bijlegt om een doorstart mogelijk te maken. Cardiologie Centra Nederland (CCN) had ook een doorstartplan ingediend voor de failliete IJsselmeerziekenhuizen en de Friese Antonius Zorggroep had eveneens interesse.
NOS 10.11.2018 Zorg verlenen zonder prijsafspraken moet minder lonend worden, zodat zorgaanbieders en verzekeraars meer contracten gaan afsluiten. Volgens minister De Jonge van Volksgezondheid is zorg zonder contract duurder. Dat kan leiden tot hogere premies en ondoelmatige zorg. Vooral in de wijkverpleging en de geestelijke gezondheidszorg (ggz) worden steeds minder contracten afgesloten.
De minister heeft met zorgverzekeraars en zorgaanbieders afspraken gemaakt om contracten in de zorg te stimuleren. Zo kunnen zorgverzekeraars het zorgaanbieders bijvoorbeeld moeilijker maken om niet-gecontracteerde zorg te leveren.
Contracten in de zorg: hoe zit het?
Iedereen in Nederland is verplicht om een basiszorgverzekering af te sluiten. Je kunt kiezen voor een naturapolis of een restitutiepolis. Als je zorg nodig hebt en je hebt een naturapolis, dan moet je naar een zorgverlener waarmee je zorgverzekeraar een contract heeft. Doe je dat niet, dan hoeft je zorgverzekeraar niet alle kosten te vergoeden. Gemiddeld krijg je bij een naturapolis zo’n 75 tot 80 procent van een niet-gecontracteerde behandeling vergoed. De rest moet je zelf betalen. Als je een restitutiepolis hebt, dan kun je naar iedere zorgverlener die je wilt. Zo’n polis is wel duurder.
Als dat niet lukt en de hoeveelheid niet-gecontracteerde zorg blijft stijgen, wil De Jonge de wet aanpassen. De vergoeding voor artsen, verpleegkundigen en instellingen zonder contract moet dan omlaag, vindt hij. Zij krijgen nu nog minimaal driekwart van de rekening vergoed.
16.000 extra cliënten
“Het is niet eerlijk dat de een twee keer zoveel zorg krijgt via ongecontracteerde zorg dan de ander via gecontracteerde zorg”, zegt De Jonge hierover. Vooral in de wijkverpleging en de psychische gezondheidszorg hoopt de minister geld te besparen.
In de niet-gecontracteerde wijkverpleging zijn de kosten per cliënt ongeveer twee keer zo hoog als in de gecontracteerde wijkverpleging, zegt hij. “In totaal gaat het om ongeveer 100 miljoen aan extra zorgkosten. Van dat geld kunnen wijkverpleegkundigen zo’n 16.000 extra cliënten helpen.”
Vrije artsenkeuze
In 2014 wilde toenmalig minister Schippers van Volksgezondheid de vergoeding voor niet-gecontracteerde zorg helemaal afschaffen. Dat voorstel sneuvelde in de Eerste Kamer, omdat het in zou gaan tegen de vrije artsenkeuze.
Politiek verslaggever Lars Geerts: “Nu probeert de nieuwe minister van Volksgezondheid opnieuw iets te regelen. Dit is de vriendelijke variant van wat volgens het vorige kabinet een wettelijke verplichting had moeten zijn.”
Administratieve rompslomp
De Jonge komt met het voorstel omdat steeds meer zorgverleners zonder contracten met zorgverzekeraars werken. Ze doen dan vanwege de administratieve rompslomp van zulke contracten en de eisen die zorgverzekeraars stellen.
NOS 11.11.2018 De ondernemingsraad (OR) van het failliete MC Slotervaart staat positief tegenover de plannen voor een doorstart van het Amsterdamse ziekenhuis. De raad heeft het plan besproken en zegt hoopvol te zijn “omdat het een aanzienlijke kans biedt op behoud van werkgelegenheid voor werknemers van MC Slotervaart”.
Een meerderheid van de medisch specialisten van het MC Slotervaart liet zich zaterdag al positief uit over de plannen.
De curatoren zijn in gesprek met een consortium over de overname van een substantieel deel van de zorgactiviteiten. In dat consortium zit een aantal aandeelhouders van Cardiologie Centra Nederland. Die willen onroerend goed en een deel van de zorg overnemen.
De curatoren, Marc van Zanten en Marlous de Groot, beoordelen de plannen komende week. Er is nu “nadrukkelijk” nog geen akkoord over een doorstart, maar de curatoren en de eventuele overnamepartij laten weten blij te zijn met de steun van de ondernemingsraad en de medisch specialisten.
NU 11.11.2018 De ondernemingsraad (or) van het failliete MC Slotervaart staat positief tegenover de plannen voor een doorstart van het Amsterdamse ziekenhuis. De or heeft het plan zondag besproken en zei hoopvol te zijn “omdat het een aanzienlijke kans biedt op behoud van werkgelegenheid voor werknemers van MC Slotervaart”, aldus de curatoren.
De medisch specialisten van het MC Slotervaart lieten zich zaterdag al positief uit over de plannen.
De curatoren zijn in gesprek met een consortium over de overname van een substantieel deel van de zorgactiviteiten. In dat consortium zit een aantal aandeelhouders van Cardiologie Centra Nederland (CCN). Die willen onroerend goed en een deel van de zorg overnemen.
De curatoren, Marc van Zanten en Marlous de Groot, beoordelen de plannen komende week. Er is nu “nadrukkelijk” nog geen akkoord over een doorstart, maar de curatoren en de eventuele overnamepartij laten weten blij te zijn met de steun van de or en de medisch specialisten.
Telegraaf 11.11.2018 Onder de kandidaten voor de overname van de MC IJsselmeerziekenhuizen (Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk) is een aantal zorgverleners en zorgaanbieders dat samenwerkt onder de naam TracQtion-consortium. Dit consortium ziet goede mogelijkheden om 24 uur per dag spoedeisende hulp en acute geboortezorg te blijven leveren voor de regio.
Volgens de organisatie is dat mogelijk door onder meer verbeteringen op het gebied van doelmatigheid en door nauwe samenwerking met artsen. Eerder zei minister Bruno Bruins dat er voor het IJsselmeerziekenhuis in Lelystad zeker tien partijen geïnteresseerd zijn in een overname.
„De curator heeft eerder deze week het TracQtion-consortium als een van de weinige serieuze gegadigden op de ’shortlist’ geplaatst”, aldus de zegsman van de groep. Toch heeft het samenwerkingsverband de indruk gekregen dat de voorkeur naar een andere kandidaat uitgaat.
Eerder lieten de curatoren van de failliete IJsselmeerziekenhuizen weten dat ze komende week meer duidelijkheid hopen te geven over de mogelijkheid van een doorstart van de ziekenhuizen.
AD 10.11.2018 De medisch specialisten van het failliete MC Slotervaart hebben vandaag met succes met elkaar overlegd over de doorstartplannen van hun ziekenhuis. Volgens een woordvoerder van het Slotervaart lieten de artsen de curatoren na afloop weten ,,met enthousiasme een akkoord’’ te geven om het plan verder uit te werken.
De curatoren zijn in gesprek met een consortium over de overname van een substantieel deel van de zorgactiviteiten. In dat consortium zit een aantal aandeelhouders van Cardiologie Centra Nederland (CCN). Die willen onroerend goed en een deel van de zorg overnemen.
De curatoren, Marc van Zanten en Marlous de Groot, beoordelen de plannen komende week. Er is nu ,,nadrukkelijk” nog geen akkoord over een doorstart, maar de curatoren en de eventuele overnamepartij laten weten blij te zijn met de steun van de medisch specialisten.
Een groep van meer dan veertig medisch-specialisten die werkzaam waren bij het failliete ziekenhuis, tekenden begin november bij de faillissementskamer van de rechtbank verzet aan tegen het bankroet. De rechtbank wees het verzet af. De specialisten tekenden het verzet aan omdat ze MC Slotervaart willen overnemen. Volgens de artsen zijn er veel vragen over de financiële handel en wandel van het Amsterdamse ziekenhuis, voordat het eind oktober failliet werd verklaard.
Het ziekenhuis kreeg 24 uur de tijd om de ongeveer 50 patiënten nieuw onderdak te geven. Voor een van de patiënten was het abrupt aangekondigde faillissement, vorige week donderdag, bijna fataal. De patiënt ondergaat een zware chemotherapie. Na het faillissement werd de patiënt in allerijl overgeplaatst. De verzekeraar nam de leiding in deze uitplaatsingsoperatie. Maar door de chaotische taferelen werd de patiënt naar het verkeerde ziekenhuis gebracht.
Telegraaf 10.11.2018 De medisch specialisten van het failliete MC Slotervaart hebben zaterdag met elkaar overlegd over de doorstartplannen van hun ziekenhuis. Volgens een woordvoerder van het Slotervaart hebben de artsen aan de curatoren laten weten „met enthousiasme een akkoord” te geven om het plan verder uit te werken.
De curatoren zijn in gesprek met een consortium over de overname van een substantieel deel van de zorgactiviteiten. In dat consortium zit een aantal aandeelhouders van Cardiologie Centra Nederland (CCN). Die willen onroerend goed en een deel van de zorg overnemen.
De curatoren, Marc van Zanten en Marlous de Groot, beoordelen de plannen komende week. Er is nu „nadrukkelijk” nog geen akkoord over een doorstart, maar de curatoren en de eventuele overnamepartij laten weten blij te zijn met de steun van de medisch specialisten.
Telegraaf 10.11.2018 Huisartsenpost Lelystad, die sinds de sluiting van het IJsselmeerziekenhuis in Lelystad vorige week ’s nachts de spoedeisende hulp op zich heeft genomen, zag afgelopen week een afname in het aantal meldingen en patienten.
„De afname kan meerdere oorzaken hebben”, laat woordvoerder Carolien Holtslag van Medrie, de huisartsenorganisatie waaronder de huisartsenpost in Lelystad valt, weten. „Mensen denken of dat wij onderdeel van het ziekenhuis zijn en daarom gesloten zijn of wachten door de onduidelijkheid over de mogelijkheden liever met hun klachten tot ze de volgende dag naar hun eigen huisarts kunnen.”
De huisartsenpost heeft echter extra maatregelen genomen, om meer patiënten te kunnen helpen en de zorg te verlenen die nodig is. Zo staat er een ambulance klaar om patiënten – indien nodig – met spoed naar een ziekenhuis in de buurt te brengen en is er extra personeel aanwezig op de huisartsenpost.
Ook Sven van den Burg, woordvoerder van GGD Flevoland, ziet dat de eerste week rustig verlopen is. „Veel mensen zijn naar andere ziekenhuizen gegaan. Ook heeft de ambulance nog niet in actie hoeven komen.”
Toch is de situatie volgens Van Den Burg niet ideaal. „Patiënten zijn langer onderweg en ook voor de medewerkers is het niet ideaal, omdat zij meer moeten werken en als de ambulance weg is, langer moeten wachten voor ze iemand naar het ziekenhuis kunnen sturen” Van Den Burg hoopt dan ook dat er volgende week meer duidelijkheid komt van de curator over hoe het nu verder moet.
NOS 09.11.2018 De MC IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland zijn vanaf woensdag helemaal dicht. De komende dagen wordt de zorg aan patiënten helemaal afgebouwd. Uiterlijk woensdag worden de laatste patiënten overgebracht naar andere ziekenhuizen. Het personeel is vanmiddag ingelicht, meldt het ziekenhuis.
De kliniek waar mensen worden opgenomen die een of meerdere nachten in het ziekenhuis moeten blijven, sluit woensdag. Een dag eerder zijn de laatste operaties. Om hoeveel mensen het gaat, is niet bekend. Concreet houdt het zogenoemde afschalingsplan in dat er momenteel geen nieuwe patiënten worden aangenomen of nieuwe afspraken gemaakt worden.
Doorstart
Het afschalingsplan zou los staan van de onderhandelingen over een doorstart. Als er een akkoord is met een of meerdere partijen, wordt gekeken hoe de zorg weer kan worden opgebouwd.
De curatoren zijn nog altijd in gesprek met overnamekandidaten. Waarschijnlijk is er begin volgende week meer duidelijkheid, staat in het persbericht. Volgens minister Bruins voor Medische Zorg zijn er serieuze overname-kandidaten voor het ziekenhuis in Lelystad.
MC Slotervaart
De aandeelhouders van Cardiologie Centrum Nederland (CCN) zijn de enige partij die nog in de race is om het failliete MC Slotervaart-ziekenhuis in Amsterdam over te nemen, maakte het ziekenhuis vandaag bekend. CCN is ook een van de partijen die de MC IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland willen overnemen.
CCN heeft een plan gepresenteerd waarmee een substantieel deel van de zorgactiviteiten van het ziekenhuis op de locatie aan de Louwesweg in Amsterdam wordt voortgezet. Voor een eventuele doorstart zouden de aandeelhouders van CCN een nieuw bedrijf oprichten.
Op die dag sluit de polikliniek waar mensen worden opgenomen die een of meerdere nachten in het ziekenhuis moeten verblijven. Een dag eerder zijn de laatste operaties.
Telegraaf 09.11.2018 De kliniek van de failliete IJsselmeerziekenhuizen, waar mensen verblijven die een of meerdere dagen in het ziekenhuis moeten blijven, sluit woensdag. Dat blijkt uit het afschalingsplan dat vrijdagmiddag is toegelicht aan onder anderen het personeel en patiënten.
Mensen die momenteel in het ziekenhuis verblijven worden persoonlijk geïnformeerd over de sluiting. De meeste patiënten mogen al voor 14 november naar huis. Als er nog patiënten zijn die niet naar huis kunnen, worden ze overgedragen aan de zorg van een ander ziekenhuis.
De afschaling staat los van de onderhandelingen over een doorstart, aldus het ziekenhuis. Zodra er een overeenkomst over een doorstart is, zal er ook een plan gemaakt worden om de werkzaamheden weer op te bouwen. Tot die tijd wordt het afschalingsplan voortgezet, meldt het ziekenhuis.
AD 09.11.2018 Cardiologie Centra Nederland (CCN) is de enige kandidaat om het MC Slotervaart in Amsterdam over te nemen. De aandeelhouders beloven het ongeruste personeel van het ziekenhuis dat ze oud-eigenaar Loek Winter buiten de deur houden.
De curator heeft vanmorgen bij de rechtbank de gesprekken met Cardiologie Centra Nederland (CCN) bevestigd.
Onder personeel was onrust ontstaan na berichten dat zorgondernemer Loek Winter via de achterdeur zou terugkomen bij het MC Slotervaart. Hij is via via aandeelhouder bij CCN. Een groep van ongeveer dertig tot veertig specialisten en artsen woonde gistermiddag in het Slotervaart een presentatie bij van CCN, die zich daar opwierp als geïnteresseerde in het failliete ziekenhuis.
Zorgondernemer Winter was eigenaar van MC Slotervaart toen dat twee weken geleden failliet ging. Het personeel wil niet dat hij nog een rol speelt. ,,Met CCN is niks mis, maar we verbazen ons wel over de rol van Winter’’, zei een van de aanwezigen.
Gemeenteraadslid Erik Flentge van de SP, die ook door aanwezig personeel op de hoogte is gesteld, maakte een punt over de gevreesde terugkeer van Winter. ,,Ik vind het uitermate cynisch dat juist Winter nu weer vooraan staat om zijn zakken te vullen’’, zei hij gisteren tijdens de raadsvergadering.
In de race
Ik vind het uitermate cynisch dat juist Winter nu weer vooraan staat om zijn zakken te vullen, aldus Erik Flentge, Gemeenteraadslid Amsterdam, SGP.
CCN, dat al locaties heeft in Amsterdam, heeft het personeel geen vastomlijnd plan gepresenteerd, maar het zou gaan om een overname van het gebouw en een substantieel deel van de zorg. CCN is ook betrokken bij een mogelijke doorstart van de eveneens failliete IJsselmeerziekenhuizen, die ook in handen waren van Loek Winter. Deze doorstart heeft al geleid tot onrust en debat, tot in de Tweede Kamer aan toe.
CCN heeft bij de overname van de IJsselmeerziekenhuizen laten weten dat Winter geen actieve rol speelt bij de activiteiten of het beleid.
De curator van MC Slotervaart, Marc van Zanten, heeft vanmorgen gezegd dat hij spreekt met de belangrijkste aandeelhouders van CCN, die vanwege deze gevoeligheid voor de doorstart van MC Slotervaart een nieuw bedrijf zullen oprichten zonder Winter. De gesprekken over een overname worden vandaag en komend weekend voortgezet.
OLVG West, een ander ziekenhuis in de buurt, zou in de race zijn om de vakgroep geriatrie (kwetsbare ouderen) van MC Slotervaart onderdak te geven.
De gemeente is geen partij bij de onderhandelingen, maar heeft wel een manier gevonden om ongewenste overnamekandidaten van het Slotervaartziekenhuis buiten de deur te houden. Amsterdam heeft het recht op eerste koop bedongen op de grond en daarmee op het vastgoed van het ziekenhuis. De curator moet, indien de overname doorgaat, de grond eerst aanbieden aan Amsterdam.
Volgens wethouder Marjolein Moorman heeft de gemeente meer middelen om invloed aan te wenden op de invulling van het gebouw, via erfpacht en het bestemmingsplan, dat voorschrijft dat het gebouw een medische invulling heeft.
Mocht de doorstart mislukken, dan moet het ziekenhuis snel worden ontmanteld.
Artsen vangen bot
De groep van meer dan 43 medisch-specialisten van MC Slotervaart die onder meer met eigen geld het ziekenhuis wil doorstarten, heeft vanochtend vergeefs voor de rechter geprobeerd om meer tijd af te dwingen om de plannen verder te onderzoeken.
Ze wilden tot 19 november de tijd krijgen om de plannen, inclusief de financiering, verder uit te werken. De rechter wees dat verzoek vanmorgen echter van de hand.
Telegraaf 09.11.2018 Aandeelhouders van Cardiologie Centra Nederland (CCN) willen onroerend goed en een deel van de zorg van het failliete Amsterdamse Slotervaartziekenhuis overnemen. Hun plannen met het bankroete hospitaal staan echter geheel los van CCN, aldus een woordvoerder van het Slotervaart.
Dat betekent ook dat zorgondernemer Loek Winter, die eigenaar was van de inmiddels failliet verklaarde ziekenhuizen in Amsterdam en Lelystad en bij CCN betrokken is, er geen rol bij speelt. Daar was enige onrust over in het Slotervaartziekenhuis en ook bij de Amsterdamse raadsfractie van de SP.
De curatoren praten nu alleen met deze groep belangstellenden. Er hebben meerdere partijen interesse voor (onderdelen van) het ziekenhuis(gebouw). De curatoren geven echter de voorkeur aan een bod van een partij die „een substantieel deel” van de zorg wil voortzetten op de huidige plek.
Na het weekeinde moet duidelijker worden of de plannen van de aandeelhouders toekomst hebben.
NOS 08.11.2018 Er is nog één overnamekandidaat over voor het MC Slotervaart. Volgens de curatoren hebben meerdere partijen zich gemeld voor het failliete ziekenhuis, maar is er één kandidaat die ze de komende dagen de tijd willen geven om te kijken of een doorstart mogelijk is. Na het weekend moet duidelijk worden of dat inderdaad kan.
De partij waarmee de curatoren nu onderhandelen wil een groot deel van de zorg voortzetten op de huidige locatie van het Amsterdamse ziekenhuis. Er waren meer overnamekandidaten die dat voor ogen hebben, maar na een analyse wilden de curatoren maar met één partij verder overleggen. Er is niet bekendgemaakt om welke partij het gaat.
Het MC Slotervaart werd eind vorige maand failliet verklaard. Patiënten moesten daardoor uitwijken naar andere ziekenhuizen. De MC IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland, van dezelfde eigenaren, gingen vorige maand ook failliet.
Telegraaf 08.11.2018 Amsterdam heeft het eerste recht op koop vastgelegd van het Slotervaartziekenhuis. Dat zei plaatsvervangend zorgwethouder Marjolein Moorman in de gemeenteraad. Dat betekent dat als er een partij het failliete ziekenhuis wil kopen die in de ogen van de hoofdstad onwenselijk is, de gemeente zich hierop kan beroepen en er een stokje voor steken.
De gemeente heeft weliswaar het recht van eerste koop, maar hoeft daar geen gebruik van te maken. Moorman zei dat ze zo veel mogelijk alle scenario’s wil openlaten. Kopen van het ziekenhuis door de gemeente is volgens haar niet de meest voor de hand liggende oplossing. „Het is een enorm financieel risico. Wat koop je?” Ze erkent dat het Slotervaartziekenhuis een „hele belangrijke functie en waarde” had voor de buurt. „Maar met het kopen veranderen we het zorgstelsel niet.”
Naar verwachting wordt vrijdag bekend of het MC Slotervaart een doorstart kan maken.
Telegraaf 08.11.2018 Door het faillissement van het Slotervaartziekenhuis, liggen ook de andere ziekenhuizen in de stad onder een vergrootglas. Bij alle ziekenhuizen spelen problemen, onder andere bij het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG). Interne documenten spreken klare taal.
De overname-kandidaten hebben volgens minister Bruins voor Medische zorg veel kennis en ervaring.
NOS 07.11.2018 Er zijn serieuze overname-kandidaten voor het failliete ziekenhuis in Lelystad van de ziekenhuisgroep MC IJsselmeerziekenhuizen. Daardoor zou een doorstart mogelijk kunnen zijn. “Dat stemt mij hoopvol en opgelucht voor de mensen in Flevoland”, zegt minister Bruins voor Medische Zorg.
Volgens Bruins gaat het om “serieuze partijen met veel kennis en ervaring”. De curator gaat verder met de gesprekken met deze partijen, Bruins houdt daar contact over. De verwachting is dat er na het weekend meer duidelijkheid is.
Grote zorg is wel het tekort aan personeel. Dat speelde al voor het faillissement, maar na uitspreken van het faillissement zijn nog meer verpleegkundigen en medisch specialisten van de acute zorg naar andere ziekenhuizen overgestapt. Wie de ziekenhuizen ook gaat overnemen, dit probleem moet eerst worden opgelost.
Overname door combinatie van andere ziekenhuizen?
Volgens politiek verslaggever Lars Geerts is de kans groot dat een combinatie van partijen de ziekenhuisgroep gaat overnemen. “Partij A wil graag de vestiging in Lelystad en partij B bijvoorbeeld de vestiging in Emmeloord”, zegt hij. Het St. Jansdal in Harderwijk en het Antoniusziekenhuis in Sneek zouden onderdeel van de combinatie kunnen zijn, zegt Geerts. Ook de groep medisch specialisten die een bod deed doet nog mee.
“Minister Bruins heeft een financiële bijdrage in zijn achterzak die kan oplopen tot vier miljoen euro voor het ziekenhuis in Lelystad”, zegt Geerts. “Twee miljoen voor de spoedeisende hulp en twee miljoen voor de acute verloskunde.” Dat kan door het ziekenhuis als ‘gevoelig’ te classificeren. De 24-uurs acute zorg mag dan nooit gesloten worden.
Onafhankelijk onderzoek
Eerder vandaag kondigde Bruins aan een onafhankelijk onderzoek te starten naar de faillissementen van MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen.
Het doel is “om lessen te kunnen trekken voor de toekomst opdat een situatie als deze zich niet meer voor zal doen”, zo schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer.
Bruins wil ook weten of er sprake was “van onbehoorlijke financiële constructies”. Uiterlijk eind november maakt hij meer bekend over de onderzoeksopzet en wie het gaat uitvoeren.
Lelystad
Bruins bevestigt in de brief nog eens dat zijn uitgangspunt is dat de basiszorg, spoedeisende hulp en acute verloskunde voor Lelystad behouden blijven. Dat heeft hij ook aan de overname-kandidaten gezegd.
“Ik heb daarbij aangegeven dat waar er financiële knelpunten zijn met betrekking tot de spoedeisende hulp en de acute verloskunde, ik bereid ben om financiële middelen ter beschikking te stellen”, zegt Bruins.
Bruins kreeg vanmiddag in de Kamer kritische vragen van de oppositie die zich afvraagt of hij wel tijdig en voldoende doortastend heeft gereageerd op de financiële problemen bij de ziekenhuizen van de MC-groep. Over twee weken volgt er een tweede Kamerdebat met Bruins over de ziekenhuizen die eind vorige maand bankroet gingen.
Telegraaf 07.11.2018 De doorstart van het failliete ziekenhuis in Lelystad is in zicht. Volgens minister Bruno Bruins (Volksgezondheid) is een aantal ’hele geschikte kandidaten’ gevonden. „De kans dat het ziekenhuis op donker gaat is een stuk kleiner geworden”, aldus de VVD-bewindsman in een vraaggesprek met De Telegraaf.
Bruins sprak vanavond met de curator. Witte rook kon die hem nog niet geven. Waarschijnlijk volgt dat na het weekeinde.
Playing on
De hoopvolle berichten geven de minister ietwat lucht. De Tweede Kamer is gebrand op een doorstart in Lelystad. Op papier zou Flevoland ook zonder dit ziekenhuis goede zorg moeten kunnen krijgen, maar dan worden de grenzen wel opgezocht, vooral als het gaat om spoedeisende hulp en kraamzorg.
Beschikbaarheidbijdrage
Bruins gaf eerder al aan dat hij eventueel bereid is om financieel bij te springen om de ziekenhuiszorg voor Lelystad te behouden. Het gaat om een zogeheten beschikbaarheidbijdrage. Het is een Rijkssubsidie die ervoor zorgt dat belangrijke maar wellicht niet rendabele zorg in de benen wordt gehouden.
Overnamekandidaten hebben de kans gekregen om hun biedingen met oog op de subsidie aan te passen. „Ik krijg de indruk dat de beschikbaarheidbijdrage helpt”, stelt de VVD’er.
Telegraaf 07.11.2018 Amsterdam wil van minister Bruins (Medische Zorg) een toezegging dat er voldoende medisch specialistische zorg beschikbaar zal blijven na het faillissement van het MC Slotervaart. Dat schrijft de Amsterdamse wethouder Marjolein Moorman in een brief aan de minister.
„Het tempo van de afbouw van zorg heeft ons overvallen en baart ons zorgen”, aldus Moorman. Formeel heeft de gemeente Amsterdam geen grip op ziekenhuiszorg, maar de stad voelt wel een verantwoordelijkheid. De stad heeft daarom een crisisteam gefaciliteerd, waarin specialistische ambtenaren zitten.
Op eerdere vragen om inzicht te geven over beschikbare en noodzakelijke ziekenhuiszorg in Amsterdam heeft de stad van de minister nog geen antwoord gehad. „Daarbij begrijpen we dat uw ministerie in juli 2018 informatie had over de financiële situatie van in elk geval MC IJsselmeerziekenhuizen en het MC Slotervaart.
Graag verneem ik of dit klopt en, in dat geval, waarom uw ministerie hier de gemeente destijds niet over geïnformeerd heeft en er geen nadere acties zijn ondernomen. Die extra tijd had veel kunnen schelen om dit proces gecontroleerd en zorgvuldig te laten verlopen.”
Het hoofdstedelijke bestuur wil nu „weten op welke zorg zij kan rekenen.” Moorman wil daarom dat de minister ’garanties gaat bieden’ aan de stad. „Graag krijg ik van u de toezegging dat er voldoende medische specialistische zorg beschikbaar zal blijven na het mogelijk wegvallen van het MC Slotervaart.”
Volgens Moorman zijn ook wetswijzigingen nodig om te zorgen dat de Zorgverzekeringswet en de Faillissementswet goed op te laten aansluiten, zodat de acute overdracht van patiënten in het geval dat een ziekenhuis omvalt „niet meer op deze wijze plaats vindt.”
Ook de gemeente moet daarin een rol krijgen, aldus de wethouder. „De operationele risico’s zijn de huidige situatie veel te groot. Het is noodzakelijk dat bij faillissement van een ziekenhuis een ’standstill’ wordt afgedwongen, waardoor de zorgvuldige overdracht veilig kan verlopen.”
NU 07.11.2018 Universitaire ziekenhuizen hebben de zaken financieel veel beter op orde dan algemene ziekenhuizen, zo blijkt woensdag uit een onderzoek van accountantsorganisatie BDO.
In een ranglijst van BDO scoren de Universiteit Medisch Centra (UMC) gemiddeld een 9,2 voor hun financiële gezondheid. Algemene ziekenhuizen scoren gemiddeld een 7,2 en maar liefst veertien algemene ziekenhuizen behaalden een onvoldoende.
Vijf UMC’s krijgen een perfecte score in de ranglijst. Het Leids Universiteit Medisch Centrum scoort het hoogst, gevolgd door Maastricht UMC+, Erasmus MC, AMC en VUMC. Het UMCG, het UMC Utrecht en het Radboudumc, scoren respectievelijk een 9,8 en een 7.
De acht universitaire ziekenhuizen weten vooral beter winst te maken. Zo is de winst van alle UMC’s samen hoger dan van alle 62 algemene ziekenhuizen bij elkaar, terwijl de omzet van UMC’s maar de helft van die van de gehele sector algemene ziekenhuizen bedraagt.
Groter aantal inkomensbronnen
BDO merkt op dat UMC’s over een groter aantal inkomensbronnen beschikken. Zo ontvangen ze financiering voor onderzoek en onderwijs, en ook krijgen ze extra financiering voor dure en moeilijke zorg. Zo is deze laatste post goed voor een bijdrage van 9 procent in de omzet van de universitaire ziekenhuizen. In vergelijking met algemene ziekenhuizen zijn ze daardoor beter in staat om meer taken op rendabele wijze uit te voeren.
Enkele weken geleden meldde BDO dat algemene ziekenhuizen het financieel steeds beter doen, maar dat een groep slecht presterende ziekenhuizen de zaken maar niet op orde kan krijgen. Even later moesten MC IJsselmeerzieken en MC Slotervaart, beide in de gevarenzone in de lijst van BDO, faillissement aanvragen.
NOS 07.11.2018 Er zijn serieuze overname-kandidaten voor het failliete ziekenhuis in Lelystad van de ziekenhuisgroep MC IJsselmeerziekenhuizen. Daardoor zou een doorstart mogelijk kunnen zijn. “Dat stemt mij hoopvol en opgelucht voor de mensen in Flevoland”, zegt minister Bruins voor Medische Zorg.
Volgens Bruins gaat het om “serieuze partijen met veel kennis en ervaring”. De curator gaat verder met de gesprekken met deze partijen, Bruins houdt daar contact over. De verwachting is dat er na het weekend meer duidelijkheid is.
Grote zorg is wel het tekort aan personeel. Dat speelde al voor het faillissement, maar na uitspreken van het faillissement zijn nog meer verpleegkundigen en medisch specialisten van de acute zorg naar andere ziekenhuizen overgestapt. Wie de ziekenhuizen ook gaat overnemen, dit probleem moet eerst worden opgelost.
Overname door combinatie van andere ziekenhuizen?
Volgens politiek verslaggever Lars Geerts is de kans groot dat een combinatie van partijen de ziekenhuisgroep gaat overnemen. “Partij A wil graag de vestiging in Lelystad en partij B bijvoorbeeld de vestiging in Emmeloord”, zegt hij. Het St. Jansdal in Harderwijk en het Antoniusziekenhuis in Sneek zouden onderdeel van de combinatie kunnen zijn, zegt Geerts. Ook de groep medisch specialisten die een bod deed doet nog mee.
“Minister Bruins heeft een financiële bijdrage in zijn achterzak die kan oplopen tot vier miljoen euro voor het ziekenhuis in Lelystad”, zegt Geerts. “Twee miljoen voor de spoedeisende hulp en twee miljoen voor de acute verloskunde.” Dat kan door het ziekenhuis als ‘gevoelig’ te classificeren. De 24-uurs acute zorg mag dan nooit gesloten worden.
Onafhankelijk onderzoek
Eerder vandaag kondigde Bruins aan een onafhankelijk onderzoek te starten naar de faillissementen van MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen.
Het doel is “om lessen te kunnen trekken voor de toekomst opdat een situatie als deze zich niet meer voor zal doen”, zo schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer.
Bruins wil ook weten of er sprake was “van onbehoorlijke financiële constructies”. Uiterlijk eind november maakt hij meer bekend over de onderzoeksopzet en wie het gaat uitvoeren.
Lelystad
Bruins bevestigt in de brief nog eens dat zijn uitgangspunt is dat de basiszorg, spoedeisende hulp en acute verloskunde voor Lelystad behouden blijven. Dat heeft hij ook aan de overname-kandidaten gezegd.
“Ik heb daarbij aangegeven dat waar er financiële knelpunten zijn met betrekking tot de spoedeisende hulp en de acute verloskunde, ik bereid ben om financiële middelen ter beschikking te stellen”, zegt Bruins.
Bruins kreeg vanmiddag in de Kamer kritische vragen van de oppositie die zich afvraagt of hij wel tijdig en voldoende doortastend heeft gereageerd op de financiële problemen bij de ziekenhuizen van de MC-groep. Over twee weken volgt er een tweede Kamerdebat met Bruins over de ziekenhuizen die eind vorige maand bankroet gingen.
Telegraaf 07.11.2018 Er komt een onafhankelijk, extern onderzoek naar de faillissementen van de ziekenhuizen MC Slotervaart en MC IJsselmeer. Dat laat minister Bruno Bruins woensdag weten in een brief aan de Tweede Kamer.
Hoe het onderzoek er precies uit komt te zien, en wie het gaat uitvoeren, wil Bruins uiterlijk aan het einde van de maand bekendmaken.
De ziekenhuizen gingen vorige maand failliet. Voor beide lijken overnamekandidaten te zijn. Onduidelijk is echter hoeveel van de oude dienstverlening in stand kan worden gehouden. Voor het IJsselmeerziekenhuis in Lelystad zijn volgens Bruins zeker tien partijen geïnteresseerd in een overname.
Forse kritiek
Vanuit de Tweede Kamer klonk forse kritiek over het gebrek aan regie door de minister. Bruins zegt zich in het geval van Lelystad ,,maximaal in te spannen’’ voor het behoud van niet alleen basiszorg, maar ook acute zorg zoals de spoedeisende hulp en verloskunde.
In een vraaggesprek met De Telegraaf zei Bruins zelfs dat een doorstart van het ziekenhuis in Lelystad in zicht is. ,,De kans dat het ziekenhuis op donker gaat, is een stuk kleiner geworden”, aldus de VVD-bewindsman, die woensdagavond nog met de curator heeft gesproken.
Telegraaf 07.11.2018 De curatoren van de failliete IJsselmeerziekenhuizen hopen begin volgende week meer duidelijkheid te kunnen geven of een doorstart van de ziekenhuizen mogelijk is. Woensdag lieten ze in een verklaring weten in gesprek te zijn met „diverse serieuze kandidaten” die een plan hebben voor zo’n doorstart.
Eerder werd al duidelijk dat zeker tien partijen zich gemeld hebben voor een – volledige of gedeeltelijke – overname. De curatoren hebben het laatste woord over wie de ziekenhuizen mogen overnemen.
Omdat onzeker is of een doorstart mogelijk is, treffen de curatoren ook voorbereidingen voor een zogeheten afschalingsplan, waarbij de activiteiten geleidelijk worden afgebouwd. „Er wordt tijdig afgeschaald om patiëntveiligheid te kunnen garanderen”, stellen de curatoren. Volgens een woordvoerder is tijdige actie nodig. „Zodat we niet alles in de laatste week hoeven te doen als een doorstart niet mogelijk blijkt te zijn.”
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) heeft al gezegd dat hij desnoods geld bijlegt om een doorstart mogelijk te maken. Hij vindt dat in elk geval Lelystad spoedhulp en verloskundige zorg moet blijven houden, zei hij eerder.
NOS 07.11.2018 Het Flevoziekenhuis in Almere houdt op de polikliniek extra spreekuren om patiënten van het MC IJsselmeerziekenhuizen op te kunnen vangen. De ziekenhuizengroep, met vestigingen in Lelystad, Dronten, Emmeloord en Urk, werd eind vorige maand failliet verklaard.
Het Flevoziekenhuis ving de afgelopen weken al patiënten uit Lelystad en omstreken op. Volgens het ziekenhuis is dat goed verlopen en lijden de patiënten uit Almere niet onder de nieuwe patiënten.
Het ziekenhuis merkt een duidelijke toename van het aantal patiënten op de afdelingen gynaecologie/verloskunde, maag-, darm- en leverziekten, kno en mondziekten, en kaak- en aangezichtschirurgie. De verwachting is dat het aantal patiënten verder zal toenemen.
Overdag worden daarom extra poliklinische spreekuren geopend. Voor een aantal specialismen, zoals maag-, darm- en leverziekten, gebeurt dat ook ’s avonds. Ook wordt waar nodig extra personeel ingezet.
Intussen voeren curatoren gesprekken met verschillende partijen over een eventuele doorstart van MC IJsselmeerziekenhuizen. Begin volgende week moet daar meer duidelijkheid over komen. Tot die tijd worden de activiteiten verder teruggebracht.
OLVG
Gisteren maakte het Amsterdamse ziekenhuis OLVG bekend dat in de avond extra spreekuren worden gehouden om de patiënten van MC Slotervaart op te vangen. Dat ziekenhuis, in Amsterdam-Nieuw-West, valt onder dezelfde eigenaren als MC IJsselmeerziekenhuizen en werd ook failliet verklaard.
Ook over een (gedeeltelijke) overname van MC Slotervaart worden gesprekken gevoerd. Tientallen partijen hebben interesse getoond in een doorstart. De curatoren hopen eind deze week duidelijkheid daarover te hebben.
MC IJsselmeerziekenhuizen, met vier vestigingen in Flevoland, ging vorige maand failliet. Het Flevoziekenhuis in Almere maakt ruimte vrij om patiënten op te vangen.
Telegraaf 07.11.2018 Het Flevoziekenhuis in Almere opent extra poliklinische spreekuren om patiënten van de failliete MC IJsselmeerziekenhuizen op te kunnen vangen. Het ziekenhuis heeft de afgelopen weken al extra patiënten uit Lelystad en omstreken opgevangen.
Het Flevoziekenhuis opent extra poliklinische spreekuren overdag, en voor aan aantal specialismen ook in de avonduren. Verloskunde/Gynaecologie heeft de poliklinische spreekuren met twee uur per dag verlengd. De eerste patiënten uit Lelystad en omstreken zijn de afgelopen weken al bevallen in Almere.
De spoedeisende hulp (SEH) van het Flevoziekenhuis vangt in overleg met omliggende ziekenhuizen in de regio ook spoedpatiënten op.
Telegraaf 07.11.2018 De vraag wanneer minister Bruno Bruins (Medische Zorg) wist van het naderende faillissement van de IJsselmeerziekenhuizen en het Slotervaartziekenhuis speelt opnieuw op. De Tweede Kamer wil de bewindsman opnieuw aan de tand voelen, om te beoordelen of hij toch niet eerder had kunnen ingrijpen en een bankroet misschien had kunnen afwenden.
Bruins liet eerder weten dat hem eind augustus duidelijk werd dat de ziekenhuizen in zwaar weer verkeerden en een faillissement tot de mogelijkheden behoorde. In de summiere nota die zijn ambtenaren indertijd voor hem opstelden, maken ze ook duidelijk dat een overname of een bankroet een stuk waarschijnlijker is dan een andere oplossing. Dat het ministerie toen al zo ernstig rekening hield met het op de fles gaan van de ziekenhuizen, wist de Kamer tot dusver niet.
De ziekenhuizen leken echter wat lucht te krijgen, omdat met banken en zorgverzekeraars was afgesproken dat ze voorlopig niets hoefden (terug) te betalen. Dat respijt zou tot november duren. Maar half oktober raakte de zaak in een stroomversnelling en was het faillissement binnen een mum van tijd een feit.
Bruins toonde zich daardoor overvallen en verrast. Hij wijst erop dat vooral het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis het al lang moeilijk had, maar keer op keer een oplossing vond. Een minister heeft formeel geen rol bij een faillissement van een ziekenhuis, maar een groot deel van de Kamer had wel graag gezien dat hij zich ermee had bemoeid om in ieder geval de overdracht van patiënten te vergemakkelijken.
De Kamer dient opnieuw een reeks vragen in, die de minister voor het eind van de week moet beantwoorden. Volgende week of uiterlijk een week later volgt weer een debat.
PVV, SP en PvdA willen opnieuw in debat met de minister over de failliete IJsselmeerziekenhuizen en het failliete ziekenhuis MC Slotervaart.
NOS 07.11.2018 Oppositiepartijen in de Tweede Kamer willen opnieuw in debat met minister Bruins over de failliete IJsselmeerziekenhuizen en het ziekenhuis MC Slotervaart. PVV, SP, PvdA en GroenLinks willen van hem weten of hij een faillissement had kunnen voorkomen als hij eerder had ingegrepen.
Gisteren stuurde Bruins een brief aan de Kamer met details over de manier waarop hij geïnformeerd werd over de financiële problemen. Daarin meldt hij dat ambtenaren hem al in augustus waarschuwden dat de ziekenhuizen in geldnood zaten.
Bij een vorig debat erkende Bruins al in de Kamer dat hij op de hoogte was van de financiële problemen, maar dat hij hoopte op een oplossing. Hij zei dat de faillissementen voor hem als een verrassing kwamen. De ziekenhuizen hadden al vaker financiële problemen gehad en kwamen daar elke keer bovenop. “We dachten: dat gaat misschien weer gebeuren.”
Alert genoeg gereageerd
De politieke oppositiepartijen vragen zich af of Bruins alert genoeg heeft gereageerd. PVV-Kamerlid Agema zegt: “Het blijft frappant dat een ambtenaar hem een stuk papier onder de neus heeft geschoven waarin staat dat het fout gaat en dat hij er vervolgens niets mee doet”.
De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie hebben een extra schriftelijke vragenronde afgewezen, maar onder druk van de oppositie komt die er toch. Ook komt er binnen twee weken een nieuw debat met de minister.
Het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam en de IJsselmeerziekenhuizen, met vestigingen in Lelystad, Emmeloord, Urk en Dronten, werden eind vorige maand failliet verklaard.
NU 07.11.2018 Minister Bruno Bruins voor Medische Zorg had eind augustus al een interne nota van zijn eigen ministerie op tafel waarin een faillissement van ziekenhuizen MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen een scenario was.
In de Tweede Kamer zijn nieuwe vragen gesteld over wat Bruins van de financiële problemen van de ziekenhuizen wist. Voor het eind van de week moet de minister deze vragen beantwoorden.
Bruins zei kort na het faillissement eind oktober nog verrast te zijn door de snelheid waarmee de ziekenhuizen failliet zijn gegaan.
In de interne nota van augustus die dinsdag is verstuurd naar de Tweede Kamer schreven ambtenaren echter al dat het ziekenhuis een negatief eigen vermogen en liquiditeitstekorten had. Verder valt te lezen dat het bestuur van de ziekenhuizen toen al aan de alarmbel trok bij het Waarborgfonds voor de Zorgsector (WFZ).
Het bestuur voorzag drie scenario’s. In het eerste scenario zou het ziekenhuis er weer bovenop komen wanneer zorgverzekeraars hogere prijzen zouden gaan betalen, maar dat scenario werd direct als niet waarschijnlijk beoordeeld. Verder restte een overname door een andere partij of een faillissement.
Ziekenhuizen stonden er financieel al langer slecht voor
MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen werden op 25 oktober failliet verklaard nadat zorgverzekeraar Zilveren Kruis stopte met de financiering. Met beide ziekenhuizen ging het financieel al langer slecht, en ze werden in bedrijf gehouden door de verzekeraars.
Volgens het bestuur van de ziekenhuizen zijn ze in de problemen gekomen door de hoge inhuurkosten van extern personeel.
Voor IJsselmeerziekenhuizen, dat enkele locaties in Flevoland heeft, wordt in de komende dagen een doorstart verwacht.
AD 07.11.2018 Minister Bruno Bruins (VVD, Medische Zorg) is al op 31 augustus zelf geïnformeerd over een mogelijk bankroet van het Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen. Een ambtenaar van zijn ministerie ontving vlak daarvoor informatie over de kritieke toestand van de ziekenhuisgroep en speelde die vrijwel gelijk door naar Bruins.
THE PLOT THICKENS: Woordvoerder @MinVWS meldt AD nu dat minister Bruins de interne nota van 30 aug over ‘kritieke’ toestand IJsselmeerziekenhuizen op 31 aug persoonlijk heeft ontvangen. De vraag is nu hoe hij toen heeft gehandeld en waarom bankroet hem later alsnog verraste???
Dat meldt een woordvoerder van de bewindsman vanmiddag desgevraagd aan deze krant, omdat er vragen ontstonden bij een nieuwe Kamerbrief die de minister heeft rondgestuurd over het bankroet van de ziekenhuizen.
Bruins heeft altijd gezegd dat hij overvallen werd door het flits-bankroet van de ziekenhuizen, eind oktober. Zelfs toen enkele dagen eerder uitstel van betaling werd aangevraagd, hoopte de minister nog dat een faillissement kon worden vermeden.
Nu blijkt uit een interne nota van het ministerie, die op 30 augustus is opgesteld na een telefoongesprek van een ambtenaar met het Waarborgfonds voor de Zorgsector, dat het bestuur van de ziekenhuizen toen al bij dit fonds de noodklok luidde. Wat de Kamerbrief niet meldt: Bruins kreeg die nota één dag later, op de 31ste, volgens de zegsman al op zijn bureau.
Overigens gaf Bruins vorige week in het Kamerdebat al aan dat er een nota bestond van eind augustus die daarna bij hem ‘op tafel is geweest‘, maar ook toen liet de bewindsman in het midden hoe lang hij het stuk persoonlijk al kent. De nota komt eveneens niet terug in de tijdlijn die het ministerie van Volksgezondheid heeft opgesteld.
Scenario‘s
De top van het ziekenhuis zag drie toekomstscenario‘s voor de noodlijdende groep. Ten eerste een omzetgroei doordat zorgverzekeraars hogere prijzen zouden gaan betalen. Die uitkomst werd ‘niet erg waarschijnlijk’ geacht. Een overname door een andere partij en een (gecontroleerd) faillissement waren de alternatieve scenario‘s die destijds werden geschetst.
Het Waarborgfonds voor de Zorgsector (WFZ) – dat zorgaanbieders toegang geeft tot de kapitaalmarkt voor leningen – is verplicht een melding te doen bij het departement als er ernstige financiële problemen worden gerapporteerd vanuit een zorginstelling, waardoor het fonds mogelijk moet worden aangesproken.
Kritiek
De situatie van de ziekenhuizen wordt door het WFZ in de communicatie met het ministerie als ‘kritiek’ neergezet. De groep kampt met een negatief eigen vermogen en liquiditeitstekorten. De banken en zorgverzekeraars hebben dan al toegestaan dat er voorlopig geen (terug)betalingen worden gedaan.
Kamerlid Corinne Ellemeet van GroenLinks spreekt van ‘nieuwe‘ informatie. ,,Want als zo‘n intern stuk in huis is, is de bewindspersoon ervoor verantwoordelijk. Hij had er echt iets mee moeten doen, dat kun je toch niet zomaar naast je neerleggen.“
Bruins geeft in de Kamerbrief niet aan of er intern is gehandeld naar aanleiding van deze melding. Wel stonden de IJsselmeerziekenhuizen toen al onder verscherpt toezicht van de zorginspectie.
Opheldering
Minister Bruins gaat langzaam maar zeker ten onder. En hij laat het gebeuren, hij handelt niet, aldus Fleur Agema (PVV).
Kamerlid Lilianne Ploumen (PvdA) wil via schriftelijke vragen opheldering van Bruins over de gang van zaken. Binnen twee weken zal de Tweede Kamer opnieuw een overleg hebben over de failliete ziekenhuizen met de minister.
Volgens Fleur Agema (PVV) gaat minister Bruins ‘langzaam maar zeker ten onder’. ,,En hij laat het gebeuren, hij handelt niet. Dit is al de zoveelste kwestie die nu anders blijkt te liggen dan tijdens het Kamerdebat. Dat kan niet!’’
Op 26 oktober zei Bruins nog tegen deze krant: ,,Beide ziekenhuizen hebben al eerder financiële problemen gehad. Elke keer kwamen ze er toch weer bovenop. Zelfs toen de surseance werd uitgesproken door de rechter, hadden wij nog hoop dat een faillissement zou kunnen worden afgewend. Dat is niet gelukt, dat weet u inmiddels.’’
NU 06.11.2018 Loek Winter, Tim Roldaan en Willem de Boer nemen afstand van de beschuldigingen van belangenverstrengeling en verwijtbaar handelen aan hun adres. De bestuurders van de failliete MC IJsselmeerziekenhuizen reageren daarmee op een dinsdag verschenen artikel van Follow the Money (FTM).
Van 2017 tot en met mei 2018 kochten de ziekenhuizen in Duitsland kankermedicijnen die niet bij Nederlandse zorgverzekeraars te declareren zijn. Hiermee liep het verlies op tot bedragen tussen de 3 en 5 miljoen euro, concludeerdeFTM naar aanleiding van eigen onderzoek. Winter zou hiervan op de hoogte zijn geweest, maar greep niet in.
Bestuurders Winter en Roldaan zouden bovendien belangen hebben in het Duitse bedrijf waarvan de medicijnen werden gekocht, stelt het platform voor onderzoeksjournalistiek. Er zou daarom sprake zijn van belangenverstrengeling.
De ziekenhuisbestuurders stellen dat ze van tevoren alleen een “uiterst beperkt deel van de publicatie” mochten inzien voor een reactie. Ook zou de berichtgeving niet kloppen. Van belangenverstrengeling is volgens de bestuurders geen sprake, het handelen zou niet verwijtbaar zijn en er zou geen gat in de begroting zitten.
“De discussie gaat in essentie om niet-vergoede inkoop”, stellen de drie. “Een ziekenhuis in Nederland heeft altijd een vordering op zorgverzekeraars.”
“Wij spreken dan ook met klem tegen dat er enige sprake is van verwijtbaar handelen door het bestuur van het ziekenhuis of dat deze kwestie heeft geleid tot het faillissement van het ziekenhuis.”
Eerder vandaag pleitte de Stichting Cardiologie Centra Nederland (CCN), die de IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland wil overnemen, voor een onderzoek naar Winter.
NU 06.11.2018 De uitgaven in de publieke sector zijn sinds 1998 met jaarlijks 3 procent toegenomen. Onder deze sector vallen alle overheids- en semioverheidsorganisaties. De groei is vooral veroorzaakt door toegenomen dienstverlening in bijvoorbeeld het onderwijs en de zorg.
De uitgaven in de markt- of commerciële sector zijn met 1,3 procent op jaarbasis minder snel toegenomen, terwijl de dienstverlening evenveel groeide.
Dat meldt het Sociaal en Cultureel Planbureau in het rapport Publiek voorzien, waarin een overzicht staat van de ontwikkelingen in de uitgaven van 27 publieke voorzieningen tussen 1998 en 2015.
In 1998 bedroegen de overheidsuitgaven aan publieke voorzieningen 74 miljard euro. In 2015 was dat bedrag toegenomen tot 123 miljard. Het SCP benadrukt dat het hier niet gaat om uitgekeerde bedragen in bijvoorbeeld de sociale zekerheid.
Uitgaven curatieve en langdurige zorg stegen het meest
De verschillen tussen onderdelen van de publieke sector zijn groot. Bij de zogeheten curatieve zorg (gericht op genezing en behandeling) namen de uitgaven met 32 procent toe, bij de langdurige zorg was de groei 27 procent. Dat heeft met onder meer de vergrijzing te maken. Veiligheid en justitie (9 procent), sociale zekerheid (2 procent) en de overige sectoren (7 procent) nemen een veel kleiner deel van de uitgaven voor hun rekening.
In 2015 werd 60 procent van de totale uitgaven aan publieke voorzieningen door de overheid gefinancierd. Burgers leverden 7 procent aan eigen betalingen en de resterende 33 procent viel grotendeels onder collectieve regelingen als de Zorgverzekeringswet.
Volgens het SCP zijn stijgende personeelskosten een belangrijke oorzaak van de groei van de uitgaven bij de publieke voorzieningen. Ze nemen ongeveer twee derde van de totale uitgaven in beslag.
NOS 06.11.2018 Zorgverzekeraar Zilveren Kruis heeft de IJsselmeerziekenhuizen op 18 oktober meegedeeld dat de ziekenhuizen geen nieuwe voorschotten meer zouden krijgen. Dat zou pas weer gebeuren als er een verrekening was geweest met schulden van het ziekenhuis aan de zorgverzekeraar. Dat bevestigt een woordvoerder van Zilveren Kruis.
Die schulden waren ontstaan doordat de ziekenhuisketen aan minder patiënten zorg verleende dan voorzien. Daardoor waren de maandelijkse voorschotten hoger dan waarop het ziekenhuis recht had. In totaal zouden de ziekenhuizen nog zo’n drie miljoen euro moeten terugbetalen aan de zorgverzekeraar.
Zilveren Kruis hield de voorschotten voor dure kankergeneesmiddelen buiten die verrekening. Zoals Follow the Money vandaag meldde, hebben de IJsselmeerziekenhuizen die zogeheten cytostatica jarenlang ingekocht in Duitsland. Daarmee gingen ze door nadat de Nederlandse regelgeving op 1 januari 2017 zo was veranderd, dat die geïmporteerde middelen niet meer werden vergoed. Op 1 mei 2018 kozen de ziekenhuizen voor een andere oplossing.
Inkomstenderving
Omdat de Nederlandse Zorgautoriteit zich nog over de kwestie buigt, hebben Zilveren Kruis, en ook CZ, de voorschotten voor de kankergeneesmiddelen nog niet opgeëist bij de failliete ziekenhuizen. De beide andere grote zorgverzekeraars, VGZ en Menzis, betalen pas achteraf als er rekeningen binnen zijn.
De IJsselmeerziekenhuizen hebben tussen 1 januari 2017 en 1 mei 2018 geen facturen verstuurd voor de uit Duitsland geïmporteerde kankergeneesmiddelen. Bij VGZ en Menzis hebben de ziekenhuizen zo naar schatting tussen de 1 en 1,5 miljoen euro aan inkomsten gederfd.
Op 23 oktober, minder dan een week na het besluit van Zilveren Kruis om te stoppen met het betalen van voorschotten, vroegen de eigenaren van de IJsselmeerziekenhuizen uitstel van betaling aan. Weer twee dagen later werden de ziekenhuizen failliet verklaard, net als het MC Slotervaart, het Amsterdamse ziekenhuis van dezelfde eigenaren.
Persverklaring
In de loop van vanmiddag zijn de eigenaren van de IJsselmeerziekenhuizen met een persverklaring gekomen waarin zij afstand nemen van wat zij noemen “de onjuiste berichtgeving” van Follow the Money. Ze keren zich met name tegen een beschuldiging van mogelijke belangenverstrengeling door het oprichten van de BV Zytoservice Nederland. Dat deden ze samen met Zytoservice Deutschland, waar ze hun cytostatica afnamen.
“Deze inkoop staat volledig los van de Nederlandse entiteit Zytoservice Nederland BV die uitsluitend als doel heeft Nederlandse klanten te verwerven”, aldus de verklaring.
Volgens de drie voormalige bestuurders van de failliete ziekenhuizen “is er geen verlies geleden of sprake van gemiste omzet bij het ziekenhuis omtrent de levering van dure geneesmiddelen”.
Omdat Zilveren Kruis en CZ hun voorschotten voor de dure kankergeneesmiddelen nog niet hebben teruggeëist, is daar inderdaad nog geen directe schade opgelopen door het ziekenhuis. Bij VGZ en Menzis is geleverde zorg niet gefactureerd. De bestuurders gaan ervan uit dat de Nederlandse Zorgautoriteit uiteindelijk zal instemmen met het vergoeden van de in Duitsland ingekochte cytostatica. Maar dat is de vraag, omdat die middelen duurder zijn dan dezelfde middelen van Nederlandse makelij.
Als de NZa in het nadeel van de IJsselmeerziekenhuizen beslist, dan neemt de schuld van de failliete ziekenhuizen in één klap met zo’n vijf miljoen euro toe.
Zorgverzekeraar Zilveren Kruis heeft de IJsselmeerziekenhuizen op 18 oktober gezegd dat ze eerst hun schulden moesten afbetalen voordat nieuwe voorschotten betaald zouden worden.
Telegraaf 06.11.2018 Het Amsterdamse ziekenhuis OLVG opent zijn poliklinieken op locatie West in de avonduren om patiënten van het failliete Slotervaart op te vangen. De extra spreekuren zijn donderdagavond, volgende week woensdag en de donderdagavond daarop, maakte het ziekenhuis bekend.
Het gaat om de poli’s chirurgie, interne geneeskunde, maag-, darm- en leverziekten, dermatologie en kno.
„Er is veel onrust en onzekerheid onder patiënten van MC Slotervaart. Het belangrijkste nu is dat patiënten en hun families goed worden opgevangen en snel duidelijkheid krijgen over het vervolg van hun behandeling”, zegt Maurice van den Bosch, bestuursvoorzitter bij OLVG.
Volgens hem zijn er nu al meer aanmeldingen op de poli’s. Ook ziet hij „een flinke toename” van het aantal patiënten op de spoedeisende hulp. Over de structurele opvang van de poliklinische patiënten zijn de Amsterdamse ziekenhuizen in gesprek met Zilveren Kruis en andere zorgverzekeraars.
NOS 06.11.2018 De IJsselmeerziekenhuizen zijn anderhalf jaar lang kankermedicijnen in Duitsland blijven kopen, terwijl die niet vergoed werden door zorgverzekeraars. Die handelwijze heeft het ziekenhuis miljoenen gekost, schrijft onderzoekscollectief Follow the Money. Waarom het ziekenhuis de dure, niet vergoede medicijnen bleef kopen, is onduidelijk. De oud-bestuurders wilden volgens Follow the Money niet reageren. Ook de curator onthoudt zich van commentaar.
De IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk gingen op 25 oktober failliet. Het tekort bedroeg 4,5 miljoen euro, Een vergelijkbaar bedrag liepen ze volgens Follow the Money door eigen toedoen mis door de medicijnen, infuuszakken met chemotherapie, in Duitsland te blijven kopen. De voorschotten die zorgverzekeraars Zilveren Kruis en CZ daarvoor betaalden werden zo een miljoenenschuld.
Zytoservice
Het ziekenhuis kocht de medicijnen, de zogenoemde cytostatica, al jaren bij het Duitse Zytoservice. Dat begon in 2011. Toen moesten de IJsselmeerziekenhuizen dringend investeren in de ziekenhuisapotheek en vooral de steriele ruimtes waar cytostatica worden bereid. Om die investeringen te vermijden gingen de ziekenhuizen op zoek naar een leverancier van kant-en-klare infuuszakken cytostatica. Dat werd Zytoservice.
De prijs van de cytostatica was hoger dan bij bereiding in de eigen apotheek. Op termijn hoopten de IJsselmeerziekenhuizen toch goedkoper uit te zijn door niet te investeren in de eigen apotheek en mensen te ontslaan die niet meer nodig waren voor het maken van de infuuszakken.
Maar de middelen werden vanaf 1 januari vorig jaar alleen nog maar vergoed als die waren gekocht in Nederland. Desondanks besloot het bestuur van de IJsselmeerziekenhuizen de medicijnen toch van over de grens te blijven halen. De bestuurders wisten dat de medicijnen niet werden vergoed: dat blijkt volgens Follow the Money uit het feit dat de IJsselmeerziekenhuizen geen declaraties naar de zorgverzekeraars stuurden.
Drie miljoen euro
Dat heeft de financieel zwakke IJsselmeerziekenhuizen in ieder geval drie miljoen euro gekost. Verzekeraar Zilveren Kruis had dat bedrag voorgeschoten voor de aankoop van de chemotherapie. Volgens Follow the Money is het waarschijnlijk dat het ziekenhuis nog eens twee miljoen euro is misgelopen bij andere zorgverzekeraars.
Zorgverzekeraars Zilveren Kruis en CZ benadrukken dat ze de IJsselmeerziekenhuizen wel een voorschot hebben gegeven voor de dure kankermedicijnen, maar dat nog niet hebben teruggevorderd. “We hebben ook geen facturen gekregen van het ziekenhuis”, zegt een woordvoerder van CZ. “Ze hebben van ons dus geld gekregen waar ze geen recht op hadden.” Die voorschotten tellen op bij de schulden van de IJsselmeerziekenhuizen en hebben hun financiële positie verder verslechterd.
Een poging om in de loop van 2017 afspraken te maken met de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en Zilveren Kruis om de Duitse medicijnen toch vergoed te krijgen, mislukte. Maar daarna bleven de IJsselmeerziekenhuizen de Duitse medicijnen toch afnemen. Na 1 mei van dit jaar kochten de IJsselmeerziekenhuizen de infuuszakken bij een ander Nederlands ziekenhuis en werden de medicijnen dus ook weer vergoed.
Geen succes
De NZa is opnieuw gevraagd om een regeling te treffen, maar het is onduidelijk of die er komt. Daarvoor moet in ieder geval worden vastgesteld dat de Duitse chemotherapieproducten identiek zijn aan de medicijnen die op de Nederlandse markt zijn toegestaan. Daarnaast is het ook nog zo dat de Duitse medicijnen duurder zijn dan de in Nederland gemaakte varianten.
Volgens Follow the Money hebben bestuurders Loek Winter en Tim Roldaan met hun Duitse leverancier al in 2013 de bv Zytoservice Nederland opgericht. Het idee was om de infuuszakken aan andere Nederlandse ziekenhuizen te leveren, maar dat werd geen succes.
Telegraaf 06.11.2018 De inmiddels failliete IJsselmeerziekenhuizen kochten vorig jaar en dit jaar maandenlang bepaalde kankermedicijnen in Duitsland, terwijl deze niet te declareren waren bij Nederlandse zorgverzekeraars. Aandeelhouder en toenmalig bestuurder van de ziekenhuizen in Flevoland Loek Winter zou hebben geweten dat de medicijnen niet vergoed zouden worden.
Dat schrijft Follow the Money dinsdag op basis van eigen onderzoek. Volgens het journalistieke onderzoeksplatform zadelde deze praktijk de ziekenhuizen op met een verliespost van tussen de 3 miljoen en 5 miljoen euro. Onlangs werden de MC Groep IJsselmeer (Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk) en het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam failliet verklaard.
De medicijnen werden ingekocht bij een Duitse leverancier. Volgens Follow the Money hebben Loek Winter en voormalig bestuurder Tim Roldaan belangen bij dit bedrijf.
3 miljoen
Zilveren Kruis betaalde wel voorschotten voor de medicijnen terwijl nog onduidelijk was of ze wel voor vergoeding in aanmerking kwamen, zegt een woordvoerder. Het gaat om een bedrag van ongeveer 3 miljoen euro, ofwel ongeveer de helft van de totale schuld die de ziekenhuizen bij Zilveren Kruis hebben, aldus de woordvoerder van de zorgverzekeraar.
Volgens hem was de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) nog aan het onderzoeken of de medicijnen vergoed konden worden op het moment dat de ziekenhuizen failliet gingen.
Winter was niet bereikbaar voor commentaar. Ook de woordvoerder van MC Groep IJsselmeer was niet bereikbaar.
Curatoren
Curatoren van de failliete IJsselmeerziekenhuizen onderzoeken de inkoop van de kankermedicijnen. Dat laten ze dinsdag weten. „De curatoren kijken naar wat er gebeurd is. Zij komen met een inhoudelijke reactie zodra echt duidelijk is wat er gebeurd is”, aldus de woordvoerder van MC Groep IJsselmeer.
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) wilde nog niet veel kwijt over de kwestie. „,Ik heb dat bericht ook gelezen. De curator van IJsselmeer heeft vanmorgen laten weten dat ie dat uit gaat zoeken. Dus ik moet eventjes de resultaten van dat onderzoek afwachten.”
De woordvoerder van de IJsselmeerziekenhuizen zegt dat de publicatie over de medicijnen „op dit moment” geen invloed heeft op het proces van een mogelijke doorstart.
AD 06.11.2018 De inmiddels failliete IJsselmeerziekenhuizen kochten vorig jaar en dit jaar maandenlang bepaalde kankermedicijnen in Duitsland, terwijl deze niet vergoed worden door Nederlandse zorgverzekeraars. De bestuurders van de ziekenhuizen, onder wie Loek Winter, zouden hebben geweten dat de medicijnen niet vergoed zouden worden.
Dat schrijft de website Follow the Money vandaag op basis van eigen onderzoek. Volgens het journalistieke onderzoeksplatform zadelde deze praktijk de ziekenhuizen op met een verliespost van tussen de 3 miljoen en 5 miljoen euro.
De medicijnen werden ingekocht bij een Duitse leverancier. MC IJsselmeerziekenhuizen is volgens onderzoeksjournaliste Eelke van Ark met medicijnen uit Duitsland begonnen, omdat de organisatie in 2011 niet bereid was flink te investeren in de eigen apotheek.
,,En dat was toen wel nodig”, aldus Van Ark. ,,Ze hebben ervoor gekozen bij een ander bedrijf kant-en-klare medicijnen in te kopen, die zij anders nog in die apotheek klaarmaakten voor gebruik. Op zich geen bezwaarlijk plan. Het heeft alleen niet goed uitgepakt vanaf 2017.”
Al in 2015 is volgens de onderzoekster van Follow The Money bekend dat de uit Duitsland afkomstige infuuszakken op termijn niet meer gedeclareerd konden worden om administratieve redenen. Van Ark: ,,Toen werkten ze al wel een tijdje met deze medicijnen, maar hadden ze eigenlijk twee jaar de tijd om het probleem dat zou ontstaan op te lossen.
Dat is niet gebeurd, niet voor mei 2018. Die medicijnen kosten tonnen per maand en dit ziekenhuis kon zich zo’n financieel risico echt niet permitteren. Dat hebben we ook gezien, ze zijn nu failliet.”
Uit het onderzoek blijkt ook dat bestuurder Loek Winter en ziekenhuisdirecteur Tim Roldaan zelf in 2012 samen met de Duitse medicijnenleverancier een bedrijfje hebben opgericht. ,,En zij waren van plan in Nederland een vestiging te openen”, weet Van Ark.
Duidelijk
Curatoren van de failliete IJsselmeerziekenhuizen stellen een onderzoek in. ,,De curatoren kijken naar wat er gebeurd is. Zij komen met een inhoudelijke reactie zodra echt duidelijk is wat er gebeurd is”, aldus de woordvoerder van MC Groep IJsselmeer, met ziekenhuizen in Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk.
Zilveren Kruis bevestigt voorschotten te hebben betaald voor de medicijnen, terwijl nog niet duidelijk was of ze wel voor vergoeding in aanmerking kwamen. Het gaat om een bedrag van ongeveer 3 miljoen euro, ofwel ongeveer de helft van de totale schuld die de ziekenhuizen bij Zilveren Kruis hebben. Volgens een woordvoerder van de zorgverzekeraar was de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) nog aan het onderzoeken of de medicijnen vergoed konden worden op het moment dat de ziekenhuizen failliet gingen.
Flitstempo
Onlangs werden de IJsselmeerziekenhuizen en het Slotervaartziekenhuizen in flitstempo failliet verklaard. Vorige week dinsdag werd bekend dat de ziekenhuizen uitstel van betaling hadden aangevraagd, twee dagen later werden ze failliet verklaard.
Gisteren werd bekend dat zeker tien partijen belangstelling hebben de zorg of een deel ervan te willen overnemen. De woordvoerder van de IJsselmeerziekenhuizen zegt dat de publicatie over de medicijnen ,,op dit moment” geen invloed heeft op het proces van een mogelijke doorstart.
Telegraaf 06.11.2018 Zeker tien partijen hebben interesse om de zorg in de failliete IJsselmeerziekenhuizen geheel of gedeeltelijk over te nemen. Dat zei minister Bruno Bruins (Medische Zorg) maandagavond na overleg met onder meer de medische staf van de ziekenhuizen.
Bruins wilde niet ingaan op de vraag hoe serieus de interesse is van de partijen die de zorg of een deel daarvan willen overnemen. „Ik ga de biedingen eerst goed bestuderen.”
Eerder maandag zei Cees de Bruin, voorzitter van de cliëntenraad van de Flevolandse ziekenhuizen, dat woensdag bekend wordt welke kandidaat voor een doorstart gaat zorgen. De Bruin zei dat hij er vrij zeker van is dat de IJsselmeerziekenhuizen worden overgenomen door Cardiologie Centra Nederland (CCN).
AD 05.11.2018 Zeker tien partijen hebben interesse om de zorg in de failliete IJsselmeerziekenhuizen geheel of gedeeltelijk over te nemen. Dat zei minister Bruno Bruins (Medische Zorg) vanavond na overleg met onder meer de medische staf van de ziekenhuizen.
Bruins wilde niet in gaan op de vraag hoe serieus de interesse is van de partijen die de zorg of een deel daarvan willen overnemen. ,,Ik ga de biedingen eerst goed bestuderen.‘’
Eerder vandaag zei Cees de Bruin, voorzitter van de cliëntenraad van de Flevolandse ziekenhuizen, dat woensdag bekend wordt welke kandidaat voor een doorstart gaat zorgen. De Bruin zei dat hij er vrij zeker van is dat de IJsselmeerziekenhuizen worden overgenomen door Cardiologie Centra Nederland (CCN).
AD 05.11.2018 Minister-president Mark Rutte is vandaag in het coalitieoverleg uitgevallen naar zijn coalitiepartner Sybrand Buma (CDA). De VVD-leider toonde zich boos op zijn regeringspartner om diens harde verwijten richting minister Bruno Bruins (Medische Zorg) afgelopen weekeinde.
Volgens meerdere coalitiebronnen ging het er opmerkelijk hard aan toe tijdens het wekelijkse coalitieoverleg deze maandagochtend. Uitgerekend tussen Rutte en Buma leken de verhoudingen na een moeizaam begin uitstekend. Zo verdedigde de CDA-leider als enige in de coalitie tot het bittere einde Ruttes stokpaard dat de dividendbelasting moest worden afgeschaft.
Maar vandaag was Rutte ‘boos’ en ‘ontstemd’, melden meerdere bronnen. Dat is tijdens Ruttes derde kabinet nog niet vaak gebeurd. In het wekelijkse overleg met de politieke leiding van regeringspartijen VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie op de werkkamer van vicepremier Hugo de Jonge luchtte Rutte zijn gemoed.
Aanleiding was de storm van kritiek die Ruttes partijgenoot Bruins vorige week over zich heen kreeg nadat een aantal ziekenhuizen op een chaotische manier failliet ging. Bruins had te weinig gedaan, vond de Tweede Kamer. Bruins zette bovendien kwaad bloed door een ziekenhuis ‘een stapel stenen’ te noemen. Vrijdag nam Rutte het op zijn wekelijkse persconferentie op voor Bruins als ‘een warmbloedig mens’ en niet als emotieloos.
Snoeiharde kritiek
Het weerhield Sybrand Buma er niet van om zaterdag op een CDA-congres snoeiharde kritiek te uiten op Bruins. Via het kabinetsmotto ‘Vertrouwen in de toekomst’ viel Buma hem hard aan. ,,Dat vertrouwen krijgt een knauw, als van de ene dag op de andere een ziekenhuis omvalt.’’ Buma meent dat dit niet zo had mogen gebeuren. ,,Ziekenhuizen zijn heel veel meer dan een stapel stenen’’, sneerde Buma. ,,En faillissementen zijn geen stresstest voor de zorg, zoals de minister in een eerste reactie zei.’’
Buma opende vervolgens de ideologische aanval op de VVD. Hij schetste dat de fouten bij de ziekenhuizen van de afgelopen tijd een diepere oorzaak hebben. ,,Het vindt zijn oorzaak in het liberale rendementsdenken, dat te ver is doorgedrongen in de samenleving en dat ook in de woorden van de minister doorklonk.’’ In dat soort denken staat de patiënt niet voorop, stelt Buma.
Rutte verweet Buma vandaag die frontale aanval. Hoewel de premier meent dat coalitiefracties ruimte moeten hebben om zich te profileren, is de persoonlijke aanval nu precies niet wat hij wil.
Het is ook niet voor het eerst dat de ergernissen in de coalitie oplopen. Zo kreeg toenmalig D66-leider Alexander Pechtold in september de wind van voren, omdat hij in de media net had gedaan alsof de Armeense asielkinderen Lily en Howick door zijn toedoen toch hadden kunnen blijven. Ook toen vielen er harde woorden.
Het CDA-congres leidde vandaag ook om een andere reden tot irritatie onder de coalitiepartners. Een motie werd aangenomen om de rente op studieleningen, dwars tegen het regeerakkoord in, niet te koppelen aan de 10-jaarsrente. Die is hoger dan de 5-jaarsrente die nu als maatstaf wordt gebruikt. Andere partijen zijn niet van plan om zomaar het regeerakkoord open te breken. En ook bij de kleinste coalitiepartner ChristenUnie is er onrust: daar vindt de achterban dat er een kinderpardon moet komen, iets wat ook recht ingaat tegen het regeerakkoord.
De vierpartijenconstellatie van VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie heeft recent nog zonder feestgedruis de eerste verjaardag gevierd. De onderlinge verhoudingen verlopen stroever. Resultaten zijn nog niet zichtbaar en over vier maanden zijn de belangrijke Provinciale Statenverkiezingen. Reden waarom Rutte heeft besloten voortaan op zijn wekelijkse persconferentie meer uit te dragen dat het kabinet echt veel doet. Zo meldde hij vrijdag nog dat het kabinet een besluit had genomen over een nieuw ontslagrecht, terwijl dat nog niet af was en de Tweede Kamer daar pas later deze week over wordt geïnformeerd.
Telegraaf 05.11.2018 In veel zorginstellingen worden mensen ingezet die het werk dat ze uitvoeren niet mogen én niet kunnen doen. Zo wordt beveiligers gevraagd om ondersteunende taken te verrichten en worden beginnende collega’s met weinig begeleiding in het diepe gegooid.
Dat blijkt uit een peiling van de beroepsvereniging voor Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) onder 2570 leden.
Verpleegkundigen en verzorgenden vinden dat hun baas te weinig doet om personeelstekorten weg te werken en de werkdruk te verlagen. Ook worden beslissingen die hun werk raken, tot hun grote ergernis, vaak over hun hoofd heen genomen.
Nederland stevent af op een schrikbarend tekort aan zorgpersoneel. Zonder extra maatregelen gaapt er in 2022 een gat van 125.000 mensen.
Er zijn door de overheid en de sector wel actieplannen opgesteld die het onheil moeten afwenden, maar uit een enquête onder meer dan 2500 verpleegkundigen en verzorgenden blijkt dat de werkvloer daar nog maar angstaanjagend weinig van merkt.
Bijna veertig procent van de ondervraagden vindt dat de baas te weinig actie onderneemt om de lege werkplekken op te vullen en de werkdruk omlaag te krijgen. Als er dan wel maatregelen worden genomen, vindt meer dan de helft van het personeel ze ’niet effectief’.
Verontrustend is dat liefst vier op de tien medewerkers zien dat er collega’s worden ingezet die het werk dat ze uitvoeren eigenlijk niet kunnen of mogen doen. Zo wordt aan beveiligers gevraagd om ondersteunende zorgtaken te verrichten en beginnende collega’s worden in het diepe gegooid. Kersten vindt dat zorginstellingen nu echt wakker moeten worden.
„Goede maatregelen – zoals het verminderen van administratieve lasten – worden te weinig ingezet. Slechte maatregelen – zoals de inzet van onbevoegd en onbekwaam personeel – zien we te veel.”
NU 05.11.2018 Zorgwerkgevers kampen met personeelstekorten en kiezen daarbij vaak voor slechte maatregelen, zoals het inzetten van niet-gediplomeerd personeel. Dat blijkt uit een peiling onder 2.570 leden van Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN).
Werkgevers komen volgens zes op de tien ondervraagden in actie om iets te doen aan het tekort en de bijkomende hoge werkdruk, meldt de beroepsvereniging maandag. Maar liefst 91 procent van de ondervraagden werkt bij een zorginstelling die met een personeelstekort kampt.
V&VN maakt onderscheid tussen ‘goede’ en ‘slechte’ maatregelen.
Onder slechte maatregelen valt onder meer de inzet van ongeschoold personeel. 40 procent van de ondervraagden stelt dat dit bij hen op de werkvloer gebeurt. Zo wordt beveiligers gevraagd bij te springen, of worden onervaren collega’s zonder begeleiding in het diepe gegooid.
Een grote meerderheid (80 procent) maakt zich zorgen over de risico’s die dit met zich meebrengt.
V&VN-directeur Sonja Kersten roept ook op tot waakzaamheid: “Tekorten of niet, het is juist nu ontzettend belangrijk om scherp te blijven op de kwaliteit van zorg.”
Minder schoonmaken en administratieve taken
Het inperken van de taken die weinig met zorg te maken hebben, wordt door V&VN positief beoordeeld. Toch worden dergelijke maatregelen veel minder vaak gerapporteerd door de ondervraagden.
Zo’n 14 procent van het personeel merkt dat hun werkgever administratieve taken inperkt. 11 procent ziet vermindering van taken die niets met zorg te maken hebben, zoals schoonmaken.
De maatregelen die volgens de respondenten het meest voorkomen om het personeelstekort gedurende het hele jaar te lijf te gaan, zijn het opleiden van mensen (55 procent), meer overwerken (44 procent), inzet van ondersteunend personeel (41 procent), patiëntenstops (31 procent) en het sluiten van bedden (20 procent).
Medewerkers die nieuw personeel weten te werven, worden daarnaast op veel plekken beloond met een eenmalige bonus of een tegoedbon.
Uitstroom voorkomen wordt vergeten
Iets meer dan de helft van de ondervraagden (52 procent) zegt dat hun werkgever actief probeert werknemers te behouden. Voorbeelden hiervan zijn doorgroeimogelijkheden bieden, zeggenschap geven over het beleid van de instelling of meer rekening houden met roostervoorkeuren.
“Het vergroten van de instroom is cruciaal, maar mag niet ten koste gaan van de aandacht voor het behoud van de verpleegkundigen en verzorgenden die nu werken”, zegt Kersten hierover.
Maar liefst 84 procent van de ondervraagden zegt nooit of bijna nooit zeggenschap in hun werk te ervaren.
‘Meer handen aan het bed’
Wouter van der Horst van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) herkent de inzet van ongediplomeerd personeel niet. “Ik durf met 99,9 procent zekerheid te zeggen dat dat in ziekenhuizen in elk geval niet gebeurt.”
Ook Jacqueline Joppe, vicevoorzitter van branchevereniging van zorgorganisaties ActiZ, ziet deze trend naar eigen zeggen niet terug. “Er is wel krapte, dus ik begrijp het als mensen het tekort nu echt voelen. Maar er worden momenteel erg veel goede maatregelen getroffen, die nog niet de kans hebben gekregen. Ik vind daarom het onderzoek ook wat prematuur.”
Wel schaart Van der Horst zich achter de conclusie dat administratieve taken nog steeds een te grote rol spelen. “Als je in elk geval 30 procent van de tijd bezig bent met het invullen van formulieren en het naleven van bureaucratische regeltjes, is dat zonde. Er moeten meer handen aan het bed in plaats van op het toetsenbord.”
De bal zou daarom bij alle instanties liggen die de verplegers om aandacht vragen die niet naar de zorg gaat, waaronder zorgverzekeraars die allerlei details vastgelegd willen zien. Schoonmaken hoort echter volgens NVZ vaak ook bij zorgen, omdat ruimtes voor kwetsbare patiënten hygiënisch moeten zijn.
NOS 05.11.2018 Minister Bruins van Medische Zorg is minder stellig over het openhouden van de spoedeisende hulp en de acute verloskunde in het ziekenhuis in Lelystad. Voorafgaand aan een bezoek aan het ziekenhuis zei hij zich in te zetten voor basiszorg in Flevoland, en “waar mogelijk ook acute zorg.”
Vorige week noemde Bruins het openhouden van de acute zorg in Lelystad nog een voorwaarde. Hij zei toen ook dat hij daarvoor desnoods overheidsgeld wil inzetten. Nu zei hij: “Ik overleg met de professionals wat echt haalbaar is. Patiëntveiligheid staat voorop.”
Nieuwe baan
Complicerende factor is dat veel personeel, na het faillissement van het ziekenhuis, weg wil of al een nieuwe baan heeft. Zonder artsen en verpleegkundigen is het lastig om de afdelingen open te houden. De spoedeisende hulp is nu al ’s nachts gesloten vanwege personeelstekort.
“Ik wil precies zijn in wat ik aanbied”, zei de minister voordat hij naar binnen ging. “Ik wil een perspectief bieden voor de zorg in Flevoland.”
Er zijn verschillende gegadigden om MC IJsselmeerziekenhuizen over te nemen. Bruins wil vanavond meer te weten komen over wat die partijen precies hebben geboden. Woensdag wil hij laten weten met wie er verder gesproken wordt.
Telegraaf 05.11.2018 Oppositiepartij PvdA is tegen een eventuele overname van de IJsselmeerziekenhuizen door Cardiologie Centra Nederland (CCN). Kamerlid Lilianne Ploumen wijst erop dat Winter eerder eigenaar was van de IJsselmeerziekenhuizen en het eveneens failliete Slotervaartziekenhuis in Amsterdam.
Eerst het ziekenhuis op de fles, personeel en patiënten op straat en vervolgens alsof er niets gebeurd is weer opnieuw eigenaar worden, aldus Ploumen op Facebook: „Minister Bruins moet hier dus niet intrappen.”
Zij wijst op berichtgeving door NRC dat Winter bijna een kwart van alle aandelen CCN in handen heeft. Het Kamerlid pleit voor een betrouwbare partij ’waarbij de mensen in Flevoland zeker kunnen zijn van goede zorg’.
Volgens Igor Tulevsk van Cardiologie Centra Nederland heeft Loek Winter ’nul’ aandelen van CCN. „Wat Ploumen zegt is feitelijk onjuist. Winter is nergens bij betrokken.” Wel heeft Winter volgens Tulevsk een belang in de bv Heart for Health, een werkmaatschappij die diensten levert aan CCN.
Het MC Zuiderzee, onderdeel van MC IJsselmeerziekenhuizen met ook vestigingen in Emmeloord, Dronten en Urk. Ⓒ ANP
Telegraaf 05.11.2018 Wie de failliete IJsselmeerziekenhuizen gaat redden met een doorstart wordt woensdag bekend. Dat zegt Cees de Bruin, voorzitter van de cliëntenraad van de Flevolandse ziekenhuizen.
Hij is er vrij zeker van dat de ziekenhuizen worden overgenomen door Cardiologie Centra Nederland (CCN). ,,Ik kan me geen andere partij voorstellen. Woensdag in de namiddag weten we het”, aldus De Bruin. Wie de ziekenhuizen mag overnemen bepaalt de curator.
Volgens een woordvoerder van de IJsselmeerziekenhuizen is het nog helemaal niet zeker dat er woensdag al iets bekend is. ,,Vrijdag kwamen de laatste biedingen binnen en er moeten nog gesprekken gevoerd worden. In zo’n proces weet je nooit waar je tegenaan loopt. Woensdag is een streefdatum, maar het zou ook zomaar een week langer kunnen duren.”
Zaterdag werd bekend dat CCN bij de curator een doorstartplan heeft ingediend. Het plan biedt een ,,zo breed mogelijk palet aan zorg op alle vier de locaties Lelystad, Emmeloord, Dronten, Urk”.
Partijen die het bankroete Slotervaartziekenhuis in Amsterdam willen kopen, krijgen tot begin deze week de kans om een bieding te doen. De curatoren verwachten eind van de week meer duidelijkheid te kunnen verschaffen over de uitkomsten.
Telegraaf 05.11.2018 Investeerders en ondernemers verdringen zich om het Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen. Komende week wordt duidelijk of en op welke manier de ziekenhuizen kunnen blijven bestaan.
AD 05.11.2018 Oppositiepartij PvdA is tegen een eventuele overname van de IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad en Emmeloord door Cardiologie Centra Nederland (CCN). Zorgondernemer Loek Winter heeft bij CCN ‘een flinke vinger in de pap’, aldus Kamerlid Lilianne Ploumen, die erop wijst erop dat Winter eerder eigenaar was van de IJsselmeerziekenhuizen en het eveneens failliete Slotervaartziekenhuis in Amsterdam.
,,Eerst het ziekenhuis op de fles, personeel en patiënten op straat en vervolgens alsof er niets gebeurd is weer opnieuw eigenaar worden”, aldus Ploumen op Facebook: ,,Minister Bruins moet hier dus niet intrappen.‘’
Zij wijst op berichtgeving door NRC dat Winter bijna een kwart van alle aandelen CCN in handen heeft. Het Kamerlid pleit voor een betrouwbare partij ‘waarbij de mensen in Flevoland zeker kunnen zijn van goede zorg.’
CCN heeft dit weekend een doorstartplan ingeleverd bij de curator voor de failliete IJsselmeerziekenhuizen. Die gaan in dat nieuwe plan verder onder de naam Zuiderzee Netwerk Ziekenhuis (ZNZ). De patiëntenraden staan erachter, meldt CCN.
Dit klinkt als mooi nieuws, toch? Maar er zit een addertje onder het gras. Loek Winter heeft namelijk een flinke vinger in de pap bij de Cardiologie Centra Nederland (CCN). Inderdaad, dezelfde Loek Winter die eerder eigenaar was van de IJsselmeerziekenhuizen en het Slotervaart. Die nu dus failliet zijn gegaan. Volgens het NRC heeft Winter zelfs bijna een kwart van alle aandelen in CCN in handen.
Eerst het ziekenhuis op de fles, personeel en patiënten op straat en vervolgens alsof er niets gebeurd is weer opnieuw eigenaar worden. Minister Bruins moet hier dus niet intrappen. Het is nu belangrijk om op zoek te gaan naar een betrouwbare partij waarbij de mensen in Flevoland zeker kunnen zijn van goede zorg.
Cardiologie Centra Nederland (CCN) ziet volop mogelijkheden voor een doorstart van de failliet verklaarde MC IJsselmeerziekenhuizen. Voorwaarde is …
Biedingen
Cardiologie Centra Nederland (CCN) is een publiek-private organisatie die cardiologische zorg aanbiedt op vijftien locaties in Nederland. Ook is CCN mede-eigenaar van het medisch centrum in Dokkum. Behalve de cardiologen hebben ook het Harderwijkse St Jansdal-ziekenhuis en de Friese Antonius Zorggroep belangstelling getoond voor de bankroete Flevolandse ziekenhuizen.
Partijen die het bankroete Slotervaartziekenhuis in Amsterdam willen kopen, krijgen tot begin deze week de kans om een bieding te doen. De curatoren verwachten eind van de week meer duidelijkheid te kunnen verschaffen over de uitkomsten.
BB 03.11.2018 De gemeente Amsterdam was niet op de hoogte van de ernst van de situatie bij de plotselinge sluiting van het Slotervaartziekenhuis. De Amsterdamse zorgwethouder Marjolein Moorman werd volgens Halsema slechts vier dagen voordat er uitstel van betaling werd aangevraagd op de hoogte gesteld. De paniek die ontstond was niet nodig geweest. Dat zegt burgemeester Femke Halsema vrijdag in gesprek met de lokale zender AT5.
Zachte landing
Er had vorige week nooit paniek mogen uitbreken bij patiënten van het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis, nadat bleek dat het medisch centrum zijn rekeningen niet meer kon betalen. De rijksoverheid en de zorgverzekeraars hadden dat moeten voorkomen. Maar zij hebben verzuimd te zorgen voor ‘een zachte landing’, ofwel een rustige overgangsperiode voor patiënten en personeel. Dat zegt burgemeester Femke Halsema vrijdag in gesprek met de lokale zender AT5.
Te langzaam
Volgens Halsema kwam de coördinatie na het faillissement te langzaam op gang. ‘Ik heb daarom ook vorige week gezegd dat de zorgverzekeraars aan de bak moeten en de minister heeft niet voor niets een vrij ingewikkeld debat in de Tweede Kamer achter de rug’, aldus Halsema. Afgelopen woensdag zegde een flink deel van de oppositie na het debat het vertrouwen op in minister Bruno Bruins (Medische Zorg) wegens de gang van zaken.
Plan
Halsema vindt dat er een plan klaar had moeten liggen, opgesteld door de rijksoverheid, de zorgverzekeraars en de directie van het ziekenhuis. ‘Zodat mensen de kans hadden het beste voor de patiënten te regelen en te zorgen dat het personeel goed terechtkwam.’ De gemeente Amsterdam was volgens Halsema niet op de hoogte van de ernstige situatie. De Amsterdamse zorgwethouder Marjolein Moorman werd volgens Halsema slechts vier dagen voordat er uitstel van betaling werd aangevraagd op de hoogte gesteld.
Onzekerheid
‘Dit is wat mij betreft één keer te vaak’, zegt Halsema over het feit dat er in Nederland een ziekenhuis failliet gaat. ‘Ik vind dat je patiënten en personeel niet in deze omstandigheden mag brengen. Patiënten, mensen die ziek zijn, zijn natuurlijk heel kwetsbaar. Bevinden zich in een van de moeilijkste situaties in hun leven. Dat is niet het moment waarop je bedden, behandelingen zomaar gaat verplaatsen of eigenlijk mensen in grote onzekerheid laat.’ (ANP)
AD 03.11.2018 CDA-leider Sybrand Buma heeft in zijn toespraak op het CDA-congres flink uitgehaald naar minister Bruno Bruins van Medische Zorg. Hij hekelt de manier waarop de VVD-bewindsman is omgegaan met de faillissementen van de IJsselmeerziekenhuizen en het Slotervaartziekenhuis.
Volgens Buma krijgt het vertrouwen in de politiek een knauw als ‘van de ene op de andere dag’ een ziekenhuis omvalt. ,,Dit had zo niet mogen gebeuren. Dit had voorkomen moeten worden”, aldus Buma.
Een ziekenhuis is volgens hem geen ‘stapel stenen’, zoals Bruins eerder had gezegd, en een faillissement is evenmin ‘een stresstest voor de zorg’, zoals de minister ook had beweerd.
,,Een ziekenhuis is geen bedrijf met klanten en contracten. Zorg gaat over over de behandeling van en aandacht voor kwetsbare mensen; over de toewijding van het personeel.”
Nooit meer
Buma zegt Bruins, die op het zelfde ministerie van Volksgezondheid huist als CDA-vicepremier Hugo de Jonge, te zullen houden aan de CDA-eis dat er nooit meer een ziekenhuis gesloten kan worden zonder dat is nagedacht hoe zorg in die regio is gegarandeerd.
Volgens Buma zit het probleem echter dieper: de fouten die zijn gemaakt zijn volgens hem het gevolg van het ‘liberale rendementsdenken’, dat ‘te ver is doorgedrongen in onze samenleving en dat ook in de woorden van de minister doorklonk’. Bedrijfsrendement is in dat liberale denken belangrijker dan zorg, meent Buma. Ook is de registratie van behandelingen daarin belangrijker dan aandacht voor de patiënt, stelt hij.
Keuze
In Buma’s ogen moeten ziekenhuizen zorg zien als een ‘maatschappelijke opdracht’, met ‘de beste zorg, dichtbij en op maat’. ,,De oplossing ligt niet in de keuze voor of markt of overheid, maar in de keuze voor de samenleving zelf.”
Minister Bruins zei in een interview alles op alles te zetten om de basiszorg in het ziekenhuis van Lelystad te behouden.
Er hebben zich partijen uit binnen- en buitenland gemeld voor de overname van (een deel van) het ziekenhuis.
NOS 03.11.2018 Tientallen partijen hebben interesse in het failliete Slotervaartziekenhuis in Amsterdam. Er hebben zich zowel Nederlandse als buitenlandse partijen gemeld voor een doorstart van het hele ziekenhuis of onderdelen daarvan.
Gisteren meldde minister Bruins voor Medische Zorg dat het ziekenhuis de komende tijd zou worden ontmanteld. Een woordvoerder van het ziekenhuis zei daarop echter dat partijen nog tot begin komende week met een voorstel kunnen komen voor een (gedeeltelijke) overname van het MC Slotervaart, zoals het ziekenhuis officieel heet.
De curatoren hopen eind volgende week duidelijk te hebben of er nog een kans is op een gehele of gedeeltelijke doorstart. Het is niet duidelijk welke partijen zich bij de curatoren hebben gemeld voor de overname.
Inhuur
Het MC Slotervaart werd vorige week donderdag failliet verklaard. Het ziekenhuis kwam naar eigen zeggen in problemen door hoge inhuurkosten van personeel.
Het ziekenhuis werd op dezelfde dag als de IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad failliet verklaard. Die ziekenhuizen waren onderdeel van ziekenhuisorganisatie MC Groep. Ook voor de IJsselmeerziekenhuizen hebben zich overnamekandidaten gemeld.
Telegraaf 03.11.2018 Inmiddels hebben zich tientallen geïnteresseerden gemeld voor een doorstart van het failliete MC Slotervaart. Het gaat om partijen uit het binnen- en buitenland. Sommigen hebben aangegeven voor een doorstart van het gehele ziekenhuis te gaan, anderen hebben alleen belangstelling voor onderdelen ervan, laten de curatoren weten.
Een woordvoerder wil overigens niet zeggen om hoeveel gegadigden het precies gaat en wat voor soort partijen dat dan zijn. Eind volgende week denken de curatoren met meer duidelijkheid te kunnen komen over de toekomst van MC Slotervaart.
Een woordvoerder wil overigens niet zeggen om hoeveel gegadigden het precies gaat en wat voor soort partijen dat dan zijn. Eind volgende week denken de curatoren met meer duidelijkheid te kunnen komen over de toekomst van MC Slotervaart.
De curatoren leggen uit dat er twee processen gaande zijn. Er is het biedingsproces met de kans op een doorstart. En mocht die doorstart (geheel of gedeeltelijk) niet slagen, dan gaat het proces verder van het overdragen van alle poliklinische patiënten naar ziekenhuizen in Amsterdam en omstreken.
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) liet vrijdag nog weten dat personeel, bestuur en crisisteam daarbij versterking krijgen van gemeente, zorgverzekeraar, ministerie, inspectie en toezichthouder NZa. De verpleegafdelingen van het ziekenhuis zijn dicht.
AD 03.11.2018 Inmiddels hebben zich tientallen geïnteresseerden gemeld voor een doorstart van het failliete MC Slotervaart. Het gaat om partijen uit het binnen- en buitenland. Sommigen hebben aangegeven voor een doorstart van het gehele ziekenhuis te gaan, anderen hebben alleen belangstelling voor onderdelen ervan, laten de curatoren weten.
Een woordvoerder wil overigens niet zeggen om hoeveel gegadigden het precies gaat en wat voor soort partijen dat dan zijn. Eind volgende week denken de curatoren met meer duidelijkheid te kunnen komen over de toekomst van MC Slotervaart.
De curatoren leggen uit dat er twee processen gaande zijn. Er is het biedingsproces met de kans op een doorstart. En mocht die doorstart (geheel of gedeeltelijk) niet slagen, dan gaat het proces verder van het overdragen van alle poliklinische patiënten naar ziekenhuizen in Amsterdam en omstreken.
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) liet vrijdag nog weten dat personeel, bestuur en crisisteam daarbij versterking krijgen van gemeente, zorgverzekeraar, ministerie, inspectie en toezichthouder NZa. De verpleegafdelingen van het ziekenhuis zijn dicht.
Eind oktober voerden medewerkers en patienten van het Slotervaart ziekenhuis actie tegen de sluiting.
AD 03.11.2018 Cardiologie Centra Nederland (CCN) heeft bij de curator een doorstartplan ingediend voor de failliete IJsselmeerziekenhuizen. Die gaan in dat nieuwe plan verder onder de naam Zuiderzee Netwerk Ziekenhuis (ZNZ). De patiëntenraden staan erachter, meldt CCN.
Een woordvoerster van de overnamekandidaat bevestigt dat CCN een bod heeft neergelegd maar wil niet zeggen om welk bedrag het gaat.
Het plan biedt een ‘zo breed mogelijk palet aan zorg’ op alle vier de locaties Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk. De insteek is: zorg zo dichtbij mogelijk. Daartoe wil ZNZ met alle zorgpartners in de regio afspraken maken. De patiënt kan daardoor terecht op alle vertrouwde adressen van de IJsselmeerziekenhuizen, ook voor zogenoemde laagcomplexe spoedzorg, zegt de nieuwe organisatie ZNZ. Als de minister met extra geld komt, kan ook de complexe spoedeisende hulp én de verloskunde er komen.
Cardiologie Centra Nederland (CCN) is een publiek-private organisatie die cardiologische zorg aanbiedt op vijftien locaties in Nederland. Ook is CCN mede-eigenaar van het medisch centrum in Dokkum. Behalve de cardiologen hebben ook het Harderwijkse St Jansdal-ziekenhuis en de Friese Antonius Zorggroep belangstelling getoond voor de bankroete Flevolandse ziekenhuizen.
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) heeft al gezegd dat hij desnoods geld bijlegt om een doorstart mogelijk te maken. Hij vindt dat in elk geval Lelystad spoedhulp en verloskundige zorg moeten blijven houden.
NOS 03.11.2018 Cardiologie Centra Nederland (CCN) heeft bij de curator van de IJsselmeerziekenhuizen een doorstartplan ingediend, meldt de organisatie in een persverklaring.
CCN wil de failliete IJsselmeerziekenhuizen verder laten gaan onder de naam ‘Zuiderzee Netwerk Ziekenhuis’ (ZNZ) en wil “een zo breed mogelijk palet aan zorg bieden op alle vier de locaties in Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk”. Het plan heeft steun van de patiëntenraden, zegt CCN.
Spoedeisende hulp
De organisatie wil met zorgaanbieders in de regio afspraken maken over complexe ingrepen en de zorg voor zeer kwetsbare patiënten. Daardoor kunnen alle overige zorgvragen, waaronder ook spoedzorg, gewoon blijven plaatsvinden in de locaties van de IJsselmeerziekenhuizen. In Lelystad komt in de plannen een post voor niet-complexe spoedeisende hulp.
Het plan kan worden uitgebreid met complexe spoedeisende hulp en acute verloskunde, als het ministerie daarvoor geld beschikbaar stelt. Woensdag zei minister Bruins dat het kabinet eventueel bereid is om te betalen voor het ziekenhuis in Lelystad. Dit om, behalve basiszorg, ook spoedeisende hulp en acute verloskunde beschikbaar te houden.
Ervaring
Volgens cardioloog Igor Tulevski van CCN is het plan van zijn organisatie kansrijk door de ervaring die de organisatie heeft. Het netwerk van behandelcentra voor hart- en vaartziekten is mede-eigenaar van het ziekenhuis in Dokkum. “We hebben dat in 2014 gedaan. Dat hebben we omgebouwd van een zwalkende organisatie naar een ziekenhuis dat prima functioneert”, zegt Tulevski. “We zijn koploper in schaalbare zorg: veel zorg kan veilig bij mensen thuis worden geleverd.”
CCN wil van de IJsselmeerziekenhuizen een netwerkziekenhuis maken, waarbij wordt samengewerkt met andere zorgpartijen in de regio. Daaronder vallen ook ziekenhuizen. “We zijn bereid om in overleg te treden met zorgverzekeraars en partijen in het veld om afspraken te maken over zuinige en duurzame zorg. Alles wat zinnig en zuinig is, dat willen we leveren en daar zien we veel kansen voor.”
Open houden
Tulevski pleit ervoor om de IJsselmeerziekenhuizen open te houden tot er duidelijkheid is over de toekomst. Gisteren kondigde minister Bruins aan dat de spoedeisende hulp wordt afgeschaald.
“Ik vind het afschalen niet verantwoord”, zegt Tulevski. “Als je het ziekenhuis gaat ontmantelen, dan lopen de patiënten en de zorgverleners weg. Dan krijg je een stilstaande trein. De minister zegt daar zorg te willen, dan moet je niet afschalen. Een stilstaande trein is veel moeilijker en duurder in beweging te krijgen dan een trein in beweging. Als er nou een duidelijk plan was zou ik zeggen: voer het uit. Maar dat is er niet. Dit mag niet over de ruggen van de patiënten gebeuren.”
CCN is niet de enige partij die het ziekenhuis wil overnemen. Naast de cardiologen hebben ook het St Jansdal Ziekenhuis uit Harderwijk en de Antonius Zorggroep uit Friesland interesse getoond in een overname van (een deel van) de IJsselmeerziekenhuizen.
De organisatie Cardiologie Centra Nederland heeft een doorstartplan ingediend. De stichting wil de failliete IJsselmeerziekenhuizen door laten gaan onder de naam Zuiderzee Netwerk Ziekenhuis.
Telegraaf 03.11.2018 Cardiologie Centra Nederland (CCN) heeft bij de curator een doorstartplan ingediend voor de failliete IJsselmeerziekenhuizen. Die gaan in dat nieuwe plan verder onder de naam Zuiderzee Netwerk Ziekenhuis (ZNZ). De patiëntenraden staan erachter, meldt CCN. Een woordvoerster van de overnamekandidaat bevestigt dat CCN een bod heeft neergelegd maar wil niet zeggen om welk bedrag het gaat.
Het plan biedt een „zo breed mogelijk palet aan zorg op alle vier de locaties Lelystad, Emmeloord, Dronten, Urk.” Insteek is: zorg zo dichtbij mogelijk. Daartoe wil ZNZ met alle zorgpartners in de regio afspraken maken. De patiënt kan daardoor terecht op alle vertrouwde adressen van de IJsselmeerziekenhuizen, ook voor zogenoemde laagcomplexe spoedzorg, zegt de nieuwe organisatie ZNZ. Als de minister met extra geld komt, kan ook de complexe spoedeisende hulp én de verloskunde er komen.
Cardiologie Centra Nederland (CCN) is een publiek-private organisatie die cardiologische zorg aanbiedt op vijftien locaties in Nederland. Ook is CCN mede-eigenaar van het medisch centrum in Dokkum. Behalve de cardiologen hebben ook het Harderwijkse St Jansdal-ziekenhuis en de Friese Antonius Zorggroep belangstelling getoond voor de bankroete Flevolandse ziekenhuizen.
Desnoods geld bijleggen
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) heeft al gezegd dat hij desnoods geld bijlegt om een doorstart mogelijk te maken. Hij vindt dat in elk geval Lelystad spoedhulp en verloskundige zorg moeten blijven houden.
AD 03.11.2018 Lang wachten op een operatie of behandeling kan zorgen voor veel psychisch leed, zeggen artsen en patiënten. Janneke Dik (47) uit Den Haag kan erover meepraten.
De vrouw moest negentien weken wachten op een nieuwe heup in het Hagaziekenhuis, terwijl zeven de norm is. ,,Toen ik halverwege hoorde dat ik pas eind van de zomer geholpen kon worden, kwam het stoom uit mijn oren. Nóg langer rondlopen met pijn”, vertelt ze. Dik heeft artrose en slikte morfine tegen de pijn in haar rechterheup. Het lange wachten stemde haar somber.
Zelfs een wandelingetje naar de supermarkt ging niet zonder een paar stops onderweg. ,,Ik kreeg depressieklachten en was een ramp voor mijn omgeving.”
Voor allergoloog Hanneke Oude Elberink van het Universitair Medisch Centrum Groningen zijn de klachten herkenbaar, ook al komen haar patiënten voor heel andere gezondheidsproblemen. Op haar afdeling moeten patiënten soms een jaar wachten op een behandeling.
,,Er zijn mensen met een insectenallergie die in de zomer amper hun huis uit komen, uit angst om gestoken te worden. Tegen de tijd dat ze geholpen worden is de zomer vaak al voorbij”, vertelt ze.
Ook wij dokters vinden de wachtlijsten enorm frustrerend, aldus Hanneke Oude Elberink, allergoloog.
Om zo veel mogelijk patiënten te kunnen helpen – ‘ook wij dokters vinden de wachtlijsten enorm frustrerend’ – houdt ze regelmatig spreekuren voor twintig patiënten tegelijk, die bijvoorbeeld hooikoorts, eczeem of een voedselallergie hebben. Ze wijt de lange wachttijden aan het tekort aan medisch specialisten, maar vooral aan de zorgverzekeraars ‘die ons niet als prioriteit zien’.
Lang wachten met staar
Volgens de landelijke afspraken is de wachttijd voor een operatie of behandeling zeven weken, maar bij een kwart van de medisch specialisten blijkt de wachttijd langer. Patiëntenfederatie Nederland herkent dit vooral in de oogheelkunde, waar ouderen bijvoorbeeld lang wachten op hun staaroperatie. ,,Deze patiënten moeten overal in het land heel lang wachten”, zegt een woordvoerder.
De extreme wachttijden in academische ziekenhuizen kunnen echter een vertekend beeld geven, meent hij. ,,Zij doen sommige simpele ingrepen liever niet. Die laten dat aan perifere ziekenhuizen over. Als je dan toch naar een UMC wilt, moet je wachten”, aldus een woordvoerder. De patiëntenfederatie raadt mensen aan om bij de zorgverzekeraar wachtlijstbemiddeling aan te vragen.
Op ZorgkaartNederland.nl staan nu al de actuele wachttijden van ziekenhuizen. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) wil daar het liefst de wachttijden per behandeling aan toe voegen. ,,Dan kunnen mensen zelf opzoeken waar zij in hun regio terechtkunnen. Want landelijke cijfers over de wachttijden zeggen weinig over de daadwerkelijke wachttijden van patiënten in hun eigen omgeving. De wachttijden verschillen sterk per specialisme, per ziekenhuis en per regio,” aldus de zorgwaakhond.
Lopen zonder pijn
Volgens de NZa zijn de grootste uitschieters in wachttijden bij de specialismen allergologie, oogheelkunde en maag, lever, darm. Niet alleen de vergrijzing speelt daarbij een rol, maar ook bevolkingsonderzoek voor bijvoorbeeld darmkanker leidt tot langere wachttijden voor de maag-, lever-, darmbehandelingen. Personeelstekorten zorgen voor langere wachttijden bij de oogartsen in het noordoosten van Nederland.
De NZa vindt dat ziekenhuizen en zorgverzekeraars afspraken moeten maken over taakherschikking. Dat gebeurt ook al. Zo nemen optometristen de minder complexe behandelingen van de oogarts over.
Janneke Dik kreeg na 19 weken wachten een nieuwe heup. Het Hagaziekenhuis heeft inmiddels contact met haar opgenomen en bood – behalve excuses – aan om de extra fysiotherapie van 120 euro te vergoeden. Daarmee is voor de Haagse de kous af. ,,Ik ben blij dat ik weer kan lopen zonder pijn.”
Het ziekenhuis MC Slotervaart is failliet maar de Poliklinieken blijven tot en met november open. Ⓒ DIJKSTRA BV
Telegraaf 03.11.2018 De artsen van MC Slotervaart zijn door de directie eindeloos aan het lijntje gehouden toen ze met een overlevingsplan kwamen, aldus hun advocaat in Het Parool. „Meer dan een jaar vroegen ze om doorrekening van hun plan om het ziekenhuis te redden. Ze zijn nooit serieus genomen.”
Dit zegt Cees Ravesteijn, advocaat van de 47 artsen, ruwweg de helft van de medische staf, die afgelopen week tevergeefs bij de rechter het opheffen van het faillissement bepleitten. „We overwegen hoger beroep. Maar als ik eerlijk ben: we maken geen schijn van kans.”
Ook zegt hij: „Het gebeurt me niet vaak, maar ik lig letterlijk wakker van het feit dat 1300 mensen kort voor de feestdagen op straat belanden en dat 90.000 patiënten heen en weer worden gereden.”
Telegraaf 03.11.2018 Voor patiënten en medewerkers van vier ziekenhuizen was het gisteren nagelbijten. Ziekenhuizen in Amstelveen en Sittard-Geleen lijken op de valreep te zijn gered, voor het MC Slotervaart in Amsterdam werd juist een plan gepresenteerd om het failliete hospitaal op een veilige manier te sluiten. In Lelystad dreigt de spoedeisende hulp volledig dicht te gaan.
Telegraaf 02.11.2018 Er had vorige week nooit paniek mogen uitbreken bij patiënten van het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis, nadat bleek dat het medisch centrum zijn rekeningen niet meer kon betalen. De rijksoverheid en de zorgverzekeraars hadden dat moeten voorkomen. Maar zij hebben verzuimd te zorgen voor „een zachte landing”, ofwel een rustige overgangsperiode voor patiënten en personeel. Dat zegt burgemeester Femke Halsema vrijdag in gesprek met de lokale zender AT5.
Volgens Halsema kwam de coördinatie na het faillissement te langzaam op gang. „Ik heb daarom ook vorige week gezegd dat de zorgverzekeraars aan de bak moeten en de minister heeft niet voor niets een vrij ingewikkeld debat in de Tweede Kamer achter de rug”, aldus Halsema. Afgelopen woensdag zegde een flink deel van de oppositie na het debat het vertrouwen op in minister Bruno Bruins (Medische Zorg) wegens de gang van zaken.
Halsema vindt dat er een plan klaar had moeten liggen, opgesteld door de rijksoverheid, de zorgverzekeraars en de directie van het ziekenhuis. „Zodat mensen de kans hadden het beste voor de patiënten te regelen en te zorgen dat het personeel goed terechtkwam.”
’Niet op de hoogte’
De gemeente Amsterdam was volgens Halsema niet op de hoogte van de ernstige situatie. De Amsterdamse zorgwethouder Marjolein Moorman werd volgens Halsema slechts vier dagen voordat er uitstel van betaling werd aangevraagd op de hoogte gesteld.
„Dit is wat mij betreft één keer te vaak”, zegt Halsema over het feit dat er in Nederland een ziekenhuis failliet gaat. „Ik vind dat je patiënten en personeel niet in deze omstandigheden mag brengen. Patiënten, mensen die ziek zijn, zijn natuurlijk heel kwetsbaar. Bevinden zich in een van de moeilijkste situaties in hun leven. Dat is niet het moment waarop je bedden, behandelingen zomaar gaat verplaatsen of eigenlijk mensen in grote onzekerheid laat.”
RO 02.11.2018 Vandaag, vrijdag 2 november, zijn alle betrokken partijen op uitnodiging van minister Bruins van Medische Zorg en Sport bij elkaar geweest om nadere afspraken te maken over een beheerste afbouw van het Slotervaartziekenhuis met het oog op de veilige overdracht van patiënten.
Op uitnodiging van minister Bruno Bruins van Medische Zorg zijn vandaag de curator en de bestuurder van MC Slotervaart, verzekeraar Zilveren Kruis, de gemeente Amsterdam, de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd en de Nederlandse Zorgautoriteit bij elkaar geweest.
Iedereen heeft grote waardering uitgesproken voor de zorgverleners en het overige personeel van het MC Slotervaart.
Zij doen in deze moeilijke omstandigheden alles wat in hun vermogen ligt om de zorg voor en overdracht van patiënten goed te laten verlopen. Niet alleen zij, maar ook de huisartsen, de andere ziekenhuizen in de regio en de SIGRA (organisatie van partners in zorg en welzijn in de regio) zetten zich hier voor in. Ook vanuit de gemeente Amsterdam is er bijvoorbeeld extra crisiscapaciteit beschikbaar gesteld. Dat maakt mogelijk dat er heel veel goed gaat. Tegelijkertijd moeten we constateren dat helaas niet alles goed gaat.
Gelet op de omvang en complexiteit is er behoefte aan een aantal aanvullende acties voor een beheerste afbouw met het oog op een veilige overdracht van patiënten en de beschikbaarheid van zorg op andere plekken. De kern van de afspraken is dat er meer capaciteit op medisch inhoudelijk en bestuurlijk terrein beschikbaar wordt gesteld.
Zo wordt waar nodig het MC Slotervaart bijgestaan. Alle beschikbare expertise die nodig is zal worden ingezet. Zowel Zilveren Kruis, het ministerie van VWS, de gemeente Amsterdam als de IGJ en de NZa leveren daar in personele, financiële of andere zin de bijdrage aan die het MC Slotervaart en de curator nodig vinden. Doel van de afspraken is om er voor te zorgen dat de zorg voor de patiënt op een goede en veilige manier kan worden geboden. Kern van de afspraken is:
Er worden twee gezaghebbende en onafhankelijke artsen uit de beschouwende vakken en de snijdende disciplines aangesteld om met raad en daad schouder aan schouder te staan met de zorgverleners in het MC Slotervaart.
Vanuit het ministerie van VWS wordt versterking geboden voor het bestuur van het MC Slotervaart.
De IGJ zal vanaf maandag in huis bij het MC Slotervaart beschikbaar zijn om met haar expertise het crisisteam aldaar bij te staan.
Zilveren Kruis heeft afspraken met de ziekenhuizen in Amsterdam en omgeving gemaakt over voldoende capaciteit voor de patiënten die over moeten worden geplaatst vanuit het MC Slotervaart. Die benodigde capaciteit is nu beschikbaar en wordt opgeschaald als dat nodig is.
Daar waar patiënten overstappen naar andere ziekenhuizen is het nodig dat de patiëntgegevens sneller beschikbaar komen in dat andere ziekenhuis. MC Slotervaart en Zilveren Kruis in regelen met de andere ziekenhuizen in Amsterdam en omgeving wat daar voor nodig is.
Er komt aandacht voor het extra werk dat huisartsen nu moeten verrichten. Zilveren Kruis heeft vandaag overlegd met een vertegenwoordiging van de huisartsenkring. Zilveren Kruis en huisartsen maken hier inmiddels afspraken over.
Bovengenoemde partijen zullen komende dagen in nauw contact met elkaar blijven staan om te doen wat nodig is om de zorg voor patiënten van het MC Slotervaart goed uit te kunnen voeren.
Het medisch personeel wordt geholpen de zorg zo snel mogelijk af te bouwen met hulp van experts van buiten het ziekenhuis.
NOS 02.11.2018 Het failliete Slotervaartziekenhuis in Amsterdam wordt de komende tijd ontmanteld. Het lijkt erop dat het doek definitief is gevallen, maar een woordvoerder van het ziekenhuis zegt tegen de NOS dat MC Slotervaart of delen daarvan nog steeds kunnen worden overgenomen. “Partijen hebben daar tot begin volgende week de tijd voor”, zegt hij.
Ondertussen worden de medici en andere zorgverleners van het ziekenhuis geholpen om de patiënten zo snel mogelijk veilig over te plaatsen.
Minister Bruins voor Medische Zorg maakte het nieuws bekend. Er worden “twee gezaghebbende en onafhankelijke artsen uit de beschouwende vakken en de snijdende disciplines” aangesteld om de medische staf op alle mogelijke manieren bij te staan en adviezen te geven.
Overleg
Het besluit is genomen in een gezamenlijk overleg tussen Bruins, de curator en de bestuurder van MC Slotervaart, verzekeraar Zilveren Kruis, de gemeente Amsterdam, de Inspectie en de Nederlandse Zorgautoriteit.
Het bestuur van Slotervaart wordt door het ministerie van VWS bijgestaan, de Inspectie zal in het ziekenhuis aanwezig zijn. Zorgverzekeraar Zilveren Kruis organiseert de overplaatsing van patiënten en hun dossiers. Ook zet de verzekeraar huisartsen stand-by.
Als er tijdelijk juist meer medische expertise of extra geld nodig is dan wordt dat beschikbaar gesteld. Hoelang de ontmanteling in beslag gaat nemen is niet bekend.
IJsselmeerziekenhuizen
Voor de IJsselmeerziekenhuizen, die vorige week ook failliet gingen, ziet minister Bruins meer mogelijkheden. Na de ministerraad zei hij vanmiddag dat hij zich actief wil bemoeien met het kiezen van een overnamekandidaat, hoewel de ziekenhuizen geen overheidsinstellingen zijn.
“Hij loopt hier een groot risico mee”, zegt verslaggever Ron Fresen. “Want als het mislukt, is het aan hem te wijten. Dan zullen we zeggen: Bruins heeft het gedaan. Maar hij gaat die ongebruikelijke stap wel zetten.”
Bruins wil net als de Tweede Kamer dat er Spoedeisende Hulp en verloskunde beschikbaar blijven in Lelystad. Daarvoor is hij ook bereid financieel bij te springen.
Telegraaf 02.11.2018 Een crisisteam moet de sluiting van het failliete ziekenhuis MC Slotervaart in goede banen leiden. Dat is nodig om de afbouw van de zorg en de overdracht van patiënten naar andere ziekenhuizen in goede, en vooral veilige, banen te leiden, laat minister Bruno Bruins (Medische Zorg) weten. Zowel bestuurlijk als in de zorg zijn er extra mensen nodig die de sluiting goed laten verlopen.
Zilveren Kruis, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de gemeente Amsterdam leveren mensen en geld. Zilveren Kruis heeft afspraken met ziekenhuizen in Amsterdam en omgeving gemaakt over voldoende extra bedden voor de patiënten die moeten worden overgeplaatst. Die benodigde capaciteit is nu beschikbaar en wordt uitgebreid als dat nodig is, meldt Bruins.
Twee ,,gezaghebbende en onafhankelijke artsen” schieten de artsen en verpleegkundigen van het Amsterdamse ziekenhuis te hulp. Ook het bestuur krijgt assistentie, van Bruins’ ministerie. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd stuurt verder mensen om het crisisteam van het ziekenhuis bij te staan.
Als patiënten overstappen naar andere ziekenhuizen is het nodig dat de patiëntgegevens sneller beschikbaar komen in dat andere ziekenhuis. MC Slotervaart en Zilveren Kruis regelen met de andere ziekenhuizen in Amsterdam en omgeving wat daar voor nodig is.
Het Amstelland-ziekenhuis in Amstelveen zegt uit de financiële problemen te zijn. Ⓒ ANP
Telegraaf 02.11.2018 De toekomst van Ziekenhuis Amstelland uit Amstelveen is gewaarborgd, melden betrokkenen. Vandaag maakte het ziekenhuis bekend dat er nieuwe financiële afspraken zijn gemaakt met zorgverzekeraars Zorg en Zekerheid en Zilveren Kruis. Eerder werd gemeld dat het ziekenhuis in zwaar weer zou verkeren, getuige ook een lage ranking op het gebied van financiële gezondheid.
De jaarrekening 2017 kan daardoor eindelijk worden afgerond en wordt naar verwachting eind december gepubliceerd. Het ziekenhuis verwacht binnen drie jaar te kunnen toegroeien naar een financieel gezonde situatie.
Met 3,1 miljoen euro verlies in 2015 en 1,3 miljoen in 2016 heeft het Amstelland moeilijke tijden achter de rug. Dat kwam onder meer door de krapte op de arbeidsmarkt, waardoor de capaciteit niet volledig kon worden benut. Ook werden externe krachten daardoor duurder. Binnen de nieuwe afspraken met verzekeraars is die stijging opgevangen.
,,Bij mijn aantreden vorig jaar trof ik een ziekenhuis aan dat het moeilijk had”, zegt Esther Agterdenbos, voorzitter van de Raad van Bestuur. ,,Van meet af aan was duidelijk dat we aan de bak moesten om het tij te keren.” Het ziekenhuis nam een lage positie in op de ranking van accountantskantoor BDO met de zwakste medische centra. ,,Maar de eerste positieve effecten van de reorganisatie zijn inmiddels zichtbaar”, stelt Agterdenbos.
Ook het Zuyderland Medisch Centrum uit Sittard-Geleen is optimistisch gestemd tegenover de toekomst. Dat ziekenhuis staat eveneens laag op de lijst. ,,Maar de netto kasstroom, het verschil tussen ontvangsten en uitgaven, is uitstekend”, vertelt David Jongen, voorzitter van de Raad van Bestuur.
Hoe verklaart Jongen die lage positie dan? ,,Dat komt door de relatief hoge schuld van Zuyderland.” Het ziekenhuis lost jaarlijks 40 miljoen euro af op een lening die onder meer gebruikt is voor de nieuwbouw van locatie Sittard-Geleen.
Het Zuyderland-ziekenhuis is in geen enkel opzicht te vergelijken met de andere genoemde ziekenhuizen van de lijst, stelt Jongen. ,,Wij zijn in staat om aan alle financiële verplichtingen te voldoen. Over 2017 hebben we zelfs een nettoresultaat van 2,5 miljoen euro geboekt en we verwachten dit in 2018 voort te zetten. Deze forse verbeterslag wordt ook benoemd in het rapport van BDO.” Volgens Jongen onderschrijven zorgverzekeraars en banken zijn optimisme.
AD 02.11.2018 Nog zeker twee ziekenhuizen zitten in financiële problemen: Amstelland in Amstelveen en Zuyderland in Sittard-Geleen. Dat blijkt uit hun financiële cijfers van de afgelopen vier jaar, schrijft Trouw.
De twee ziekenhuizen staan onderaan een lijst van veertien zwakke ziekenhuizen van accountantskantoor BDO, waarnaar minister Bruno Bruins (medische zorg) woensdagavond verwees in het debat met de Tweede Kamer.
Ze staan daarop nog onder de IJsselmeerziekenhuizen die vorige week failliet gingen. Het Amstelveense ziekenhuis Amstelland staat zo laag omdat het de jaarcijfers over 2017 nog niet heeft gepubliceerd. Hetzelfde was het geval bij het failliete MC Slotervaart.
De problemen van het Zuyderland Medisch Centrum worden vooral veroorzaakt door een oude schuld van 400 miljoen euro, daterend van een tien jaar geleden afgesloten lening voor nieuwbouw. Het ziekenhuis lost per jaar 40 miljoen af, aldus de krant.
Zuyderland en Amstelland scoren allebei al vier jaar achtereen een onvoldoende in het BDO-onderzoek, schrijft Trouw. Dat geldt ook voor Het LangeLand ziekenhuis in Zoetermeer, het Maasziekenhuis Pantein in Beugen en de Ziekenhuisgroep Twente.
AD 02.11.2018 GGD Flevoland zet vanaf maandag twee extra ambulances in als de spoedeisende hulp in het ziekenhuis van Lelystad ’s nachts op slot gaat. De spoedeisende hulp gaat dan voorlopig tot en met woensdag 7 november van 22.00 tot 08.00 uur dicht.
Volgens GGD-persvoorlichter Sven van der Burg wordt er een ambulance in Lelystad gestationeerd en eentje in de Noordoostpolder/Urk. ,,Wij verwachten dat hiermee het zorgnet is gedekt.’’
Aanwezige patiënten die gebruik willen maken van de spoedeisende hulp worden door het verpleegkundig personeel opgevangen en zo nodig meteen vervoerd naar de spoedeisende hulp van ziekenhuizen in de omgeving.
Van der Burg noemt de sluiting van de spoedeisende hulp in Lelystad ‘niet goed voor de continuïteit van de zorg’. ,,Het is enorm triest voor de patiënten en het personeel. Het is een onwenselijke situatie,’’ vervolgt Van der Burg.
De wettelijke 45 minuten aanrijtijd om bij een ziekenhuis te komen, komt volgens de GGD-zegsman niet in gevaar. Wel stelt Van der Burg dat de aanrijtijden door de sluiting van de spoedeisende hulp ‘tegen de drie kwartier aan komen te zitten.’’ Om hier zo goed mogelijk op in te spelen wordt gebruikt gemaakt van schuivende capaciteit uit de GGD-regio Gooi- en Vechtstreek. Van der Burg: ,,Dit doen wij al langer, maar dit kan natuurlijk niet oneindig.’’
Bezetting
Om voldoende personeel op de ambulances te krijgen gaat de GGD ook kijken om personeel uit de opleiding te halen. ,,Dan gaan wij bijvoorbeeld kijken of mensen die dan een cursus hebben dit op een later moment kunnen doen,’’ aldus van der Burg. De huisartsenpost in het ziekenhuis blijft wel gewoon open.
NU 02.11.2018 De spoedeisende hulp in het failliet verklaarde IJsselmeerziekenhuis in Lelystad is vanaf maandag in de avond- en nachturen gesloten, maakte minister Bruno Bruins van Medische Zorg vrijdag bekend.
Er is niet voldoende personeel meer om de spoedeisende hulp zeven dagen per week 24 uur open te houden. Daarom staat de spoedeisende hulp vanaf maandag tussen 22.00 uur en 8.00 uur stil. Volgens de minister kan de patiëntveiligheid niet langer worden gegarandeerd.
Zolang er geen doorstart wordt gemaakt, bestaat er een kans dat de openingstijden verder moeten worden ingeperkt. Voor spoedhulp moeten de mensen uitwijken naar ziekenhuizen in de regio, zoals medische instellingen in Almere, Sneek, Zwolle en Heerenveen.
Vorige week werd bekend dat het MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen de deuren moesten sluiten, omdat de ziekenhuizen failliet waren verklaard.
De afgelopen dagen zijn de curatoren in gesprek gegaan met verschillende overnamekandidaten. Vrijdag om 17.00 uur zal de curator bekendmaken wie de kandidaten zijn voor een overname van de ziekenhuizen in Lelystad en Emmeloord.
Bruins wil eventueel portemonnee trekken
De Tweede Kamer eiste van de minister dat in ieder geval het ziekenhuis in Lelystad een doorstart kan maken. Dat vindt de Kamer nodig om mensen in de regio te blijven voorzien van spoedeisende hulp en acute verloskunde.
Minister Bruins kwam deze week hevig onder vuur te liggen vanwege zijn rol in de faillissementen. Eerder omschreef hij de failliete ziekenhuizen in het Algemeen Dagblad als slechts “een stapel stenen”. Ook zei hij terughoudend te zijn met eventuele financiële hulp om de ziekenhuizen open te houden.
Na kritiek uit de Kamer beloofde hij zich ervoor in te zetten om het ziekenhuis in Lelystad open te houden. Ook zei hij vrijdag dat het kabinet toch bereid is om financieel bij te springen als het nodig is.
Voor het Amsterdamse ziekenhuis MC Slotervaart is er nog geen oplossing gevonden. Partijen die het failliete ziekenhuis of delen van de instelling willen kopen, krijgen tot begin volgende week de kans om een bieding te doen.
De kansen op een doorstart van het ziekenhuis zijn klein. De ontmanteling wordt daarom in volle vaart doorgezet.
Om de patiënten goed te kunnen begeleiden krijgen het personeel, het bestuur en het crisisteam versterking van buitenaf.
Twee “gezaghebbende en onafhankelijke artsen” schieten de artsen en verpleegkundigen van het Amsterdamse ziekenhuis te hulp. Ook het bestuur krijgt assistentie, van Bruins’ ministerie. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd stuurt verder mensen om het crisisteam van het ziekenhuis bij te staan.
Telegraaf 02.11.2018 Vanaf maandag al gaat de spoedeisende hulp in Lelystad ’s nachts op slot. Lelystedelingen zullen zich dan tussen 22 uur en 8.00 uur bij een spoedpost buiten hun eigen stad moeten melden. Dat zei minister Bruno Bruins (Medische Zorg) vandaag na overleg over de failliete IJsselmeerziekenhuizen, waarvan de hoofdvestiging in Lelystad staat.
Bruins is in overleg met ziekenhuizen in de omgeving over het opvangen van het gemis aan een spoedpost in de provinciehoofdstad van Flevoland. Bruins denkt daarbij aan ziekenhuizen in Heerenveen, Sneek of Harderwijk. Voorlopig gaat de spoedeisende hulp alleen ’s nachts dicht, maar op termijn gaat de spoedeisende hulp helemaal dicht.
Er zijn echter biedingen gedaan op het failliete ziekenhuis. Met de partijen daarachter hoopt Bruins vanmiddag mee in gesprek te gaan. Hij wil dat de ‘basiszorg en acute zorg’ gewaarborgd blijft in de regio. Hij is bereid om de portemonnee te trekken zodat een overnemende partij dat ook kan blijven aanbieden. Op die manier is de voorgenomen sluiting van bijvoorbeeld de SEH wellicht terug te draaien.
Het kan dan nog moeilijk worden om de capaciteit van het ziekenhuis weer op te bouwen. Momenteel trekken veel andere zorginstellingen aan het personeel omdat ze hopen dat de medewerkers bij hun aan de slag willen, ziet de minister.
AD 02.11.2018 De spoedeisende hulp van het bankroete IJsselmeerziekenhuis in Lelystad gaat vanaf maandag ’s avonds en ’s nachts dicht en wordt langzaam verder afgebouwd. Dat heeft minister Bruno Bruins vandaag bekend gemaakt. ,,Vreselijk pijnlijk.”
Het is geen probleem om de portemonnee te trekken, dit gaat om de patiëntveiligheid, aldus Minister Bruins.
Het afbouwen van de spoedeisende hulp (SEH) gaat in samenspraak met omliggende ziekenhuizen. ,,De patiëntveiligheid kon niet worden gegarandeerd”, aldus Bruins, die hoopt dat de spoedeisende hulp weer terug kan komen. ,,Wij werken er snoeihard aan.’’ Maar hij kan de terugkeer niet garanderen. ,,Vreselijk pijnlijk.’’
Personeel om de eerste hulp aldoor open te houden is er ‘gewoon niet, daarom moet er uitgeweken worden’. De medische staf van het ziekenhuis heeft laten weten dat er nu al personeel is vertrokken. ,,Er wordt aan alle kanten getrokken aan dat personeel. Het zijn echt hele goede mensen die overal terecht kunnen.’’
De spoedeisende hulp zal van 22.00 uur tot 8.00 uur sluiten. Het is nog niet duidelijk wanneer de eerste hulp helemaal dicht gaat. Bruins: ,,Het is geen probleem om de portemonnee te trekken, dit gaat om de patiëntveiligheid.’’ Mensen moeten vanaf maandag dus verder rijden met spoed. Ziekenhuizen in Almere, Sneek, Zwolle en Harderwijk zijn opties.
De minister vertelde ook dat meerdere partijen zich hebben gemeld om de basis- en acute hulp van de failliete IJsselmeerziekenhuizen over te nemen. Bruins: ,,Ik zet in op spoedeisende hulp, dag en nacht, 24/7. Dat is moeilijk, maar ik ga het wel proberen.’’ De curator sprak met de partijen die interesse hebben in de overname. ,,Die gesprekken zijn voor de langere termijn’’, aldus Bruins.
Om 17.00 uur wordt bekend gemaakt welke partijen dat zijn. Daarna gaat Bruins met ze in gesprek. Woensdag worden de definitieve plannen op tafel gelegd. De minister hoopt dat die in lijn zijn met de wensen van de Tweede Kamer.
Kans
Curatoren lieten vanmorgen nog weten eind volgende week meer duidelijkheid te kunnen verschaffen over partijen die (een deel van) het bankroete Slotervaartziekenhuis in Amsterdam willen kopen. Die partijen krijgen tot begin volgende week de kans om een bod uit te brengen.
De kansen op een succesvolle doorstart van het Slotervaartziekenhuis zijn beperkt, benadrukte een woordvoerder van het failliete hospitaal nog maar eens. ,,Daarom hebben curatoren en Zilveren Kruis gekeken naar een oplossing voor het geval geen gehele, of gedeeltelijke, doorstart kan worden gerealiseerd.”
Verschillende partijen zouden interesse hebben in een overname. Belangstellenden voor overname moeten eerst een geheimhoudingsverklaring tekenen.
Geschokt
Dit is wel erg makkelijk, ongelooflijk dat de minister de eerste hulp zomaar opdoekt!, aldus Fleur Agema (PVV).
PVV-Kamerlid Fleur Agema, die het vertrouwen in deze minister eerder deze week al heeft opgezegd, is geschokt over het deels sluiten van de spoedeisende hulp.
,,Dit is wel erg makkelijk, ongelooflijk dat de minister de eerste hulp zomaar opdoekt! De mensen moeten vanaf maandag dus soms drie kwartier reizen in noodgevallen, dat wettelijk maximum wordt helaas de norm.” De PVV’er eist dat er een oplossing komt en wil een nieuw debat over deze ontwikkeling.
De SP noemt het besluit ‘dramatisch’ en ‘wederom een verlies voor de minister’. Kamerlid Henk van Gerven: ,,Dit had voorkomen moeten worden. Het rampscenario dat zich voltrekt, is veroorzaakt door het faillissement. Zorgmedewerkers zoeken hun heil nu elders, dat is logisch.”
De SP’er wil dat onmiddellijk een acute vervoersvoorziening wordt gecreëerd, zodat mensen in nood heel snel vervoerd kunnen worden. Denk aan helikopters voor spoedsituaties, zoals bevallingen.
Onlangs werd tegen de personeelsleden gezegd dat zij ontslagen worden.
Volgens de curatoren is sprake van een complexe situatie, waardoor de kansen op een succesvolle doorstart worden beperkt.
NOS 02.11.2018 De curatoren van het failliete MC Slotervaart in Amsterdam verwachten eind volgende week meer duidelijkheid te kunnen geven over de toekomst van het ziekenhuis. Er is een verkoopprocedure gestart. Geïnteresseerde partijen kunnen tot uiterlijk begin volgende week een bod uitbrengen.
Volgens de curatoren is sprake van een complexe situatie, waardoor de kansen op een succesvolle doorstart worden beperkt. Daarom hebben de curatoren en zorgverzekeraar Zilveren Kruis ook gekeken wat er moet gebeuren als een (gedeeltelijke) doorstart niet kan worden gerealiseerd.
Afbouw van de zorg
Zilveren Kruis mag nu vast in kaart te brengen welke patiëntengroepen naar welke andere zorgaanbieders kunnen, als er geen doorstart komt. De overdracht vindt pas plaats na goedkeuring van de patiënt. Medio volgende week hoopt Zilveren Kruis hier meer duidelijkheid over te kunnen geven.
De gemeente Amsterdam biedt indien nodig ondersteuning bij de zorgvuldige afbouw van de zorg. Gisteren was er een eerste overleg met het door de gemeente aangeboden team van medewerkers.
Telegraaf 02.11.2018 Partijen die (een deel van) het bankroete Slotervaartziekenhuis in Amsterdam willen kopen, krijgen tot begin volgende week de kans om een bieding te doen. De curatoren verwachten eind volgende week meer duidelijkheid te kunnen verschaffen over de uitkomsten.
De kansen op een succesvolle doorstart van het ziekenhuis zijn beperkt, benadrukt een woordvoerder van het failliete hospitaal nog maar eens. „Daarom hebben curatoren en Zilveren Kruis gekeken naar een oplossing voor het geval geen gehele of gedeeltelijke doorstart kan worden gerealiseerd.”
Belangstellenden voor overname moeten eerst een geheimhoudingsverklaring tekenen.
AD 02.11.2018 Partijen die (een deel van) het bankroete Slotervaartziekenhuis in Amsterdam willen kopen, krijgen tot begin volgende week de kans om een bod uit te brengen. De curatoren verwachten eind volgende week meer duidelijkheid te kunnen verschaffen over de uitkomsten.
De kansen op een succesvolle doorstart van het ziekenhuis zijn beperkt, benadrukt een woordvoerder van het failliete hospitaal nog maar eens. ,,Daarom hebben curatoren en Zilveren Kruis gekeken naar een oplossing voor het geval geen gehele, of gedeeltelijke, doorstart kan worden gerealiseerd.”
Verschillende partijen zouden interesse hebben in een overname. Belangstellenden voor overname moeten eerst een geheimhoudingsverklaring tekenen.
Flitstempo
Het faillissement van het MC Slotervaart voltrok zich in een flitstempo. Vorige week dinsdag werd bekend dat het ziekenhuis uitstel van betaling had aangevraagd, twee dagen later werd het failliet verklaard en nog een dag later moesten alle patiënten er weg.
Zeker één patiënt bleek door het faillissement in levensgevaar te zijn gebracht. De patiënt onderging een zware chemotherapie en werd per ongeluk naar het verkeerde ziekenhuis gebracht.
Een werknemer van het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam organiseert komende zondagmiddag op het Museumplein een protestactie tegen de sluiting van ziekenhuizen. Op Facebook schrijft Ches Rijpkema, de organisator, dat Nederland in opstand moet komen. ,,Nederland word wakker! Dit kan en mag niet zo verder gaan! Sta op voor de toekomst van jouw kinderen en kleinkinderen.” Al meer dan achthonderd mensen hebben aangegeven dat ze komen. De demonstratie begint om 14.00 uur en duurt tot 16.00 uur.
Zwaar weer
Er zitten meerdere ziekenhuizen in financieel zwaar weer, waaronder Amstelland in Amstelveen. Het ziekenhuis staat, samen met Zuyderland Medisch Centrum in Sittard-Geleen, onderaan een lijst van ziekenhuizen van accountantskantoor BDO, waaraan minister Bruno Bruins voor medische zorg woensdagavond refereerde in het debat met de Tweede Kamer.
Onderaan die lijst staan ook de IJsselmeerziekenhuizen en MC Slotervaart, die vorige week failliet gingen. Bruins zei in het debat dat hij niet denkt dat er andere ziekenhuizen op omvallen staan.
AD 02.11.2018 Nog zeker twee ziekenhuizen zitten in financiële problemen: Amstelland in Amstelveen en Zuyderland in Sittard-Geleen. Dat blijkt uit hun financiële cijfers van de afgelopen vier jaar, schrijft Trouw.
De twee ziekenhuizen staan onderaan een lijst van veertien zwakke ziekenhuizen van accountantskantoor BDO, waarnaar minister Bruno Bruins (medische zorg) woensdagavond verwees in het debat met de Tweede Kamer.
Ze staan daarop nog onder de IJsselmeerziekenhuizen die vorige week failliet gingen. Het Amstelveense ziekenhuis Amstelland staat zo laag omdat het de jaarcijfers over 2017 nog niet heeft gepubliceerd. Hetzelfde was het geval bij het failliete MC Slotervaart.
De problemen van het Zuyderland Medisch Centrum worden vooral veroorzaakt door een oude schuld van 400 miljoen euro, daterend van een tien jaar geleden afgesloten lening voor nieuwbouw. Het ziekenhuis lost per jaar 40 miljoen af, aldus de krant
Zuyderland en Amstelland scoren allebei al vier jaar achtereen een onvoldoende in het BDO-onderzoek, schrijft Trouw. Dat geldt ook voor Het LangeLand ziekenhuis in Zoetermeer, het Maasziekenhuis Pantein in Beugen en de Ziekenhuisgroep Twente.
De twee ziekenhuizen staan onderaan een lijst van veertien zwakke ziekenhuizen van accountantskantoor BDO, waaraan minister Bruno Bruins voor medische zorg woensdagavond refereerde in het debat met de Tweede Kamer. Ze staan op die lijst nog onder de IJsselmeerziekenhuizen, die vorige week failliet gingen. Bruins zei in het debat dat hij niet denkt dat er andere ziekenhuizen op omvallen staan.
Het Amstelveense ziekenhuis Amstelland staat zo laag omdat het nog altijd geen jaarcijfers over 2017 heeft gepubliceerd, zoals het MC Slotervaart ook niet deed. Het Zuyderland Medisch Centrum staat zwak, vooral door een oude schuld van 400 miljoen euro.
Hij wil dat minstens de spoedeisende hulp en acute verloskunde gegarandeerd blijft. Ondertussen moet de SEH waarschijnlijk ’s nachts dicht.
NOS 02.11.2018 Minister Bruins gaat zich actief bemoeien met het kiezen van een overname-kandidaat voor het failliete ziekenhuis in Lelystad. Dat maakte hij bekend na afloop van de wekelijkse ministerraad.
Zijn belangrijkste voorwaarde is dat de Spoedeisende Hulp (SEH) en de acute verloskunde in Lelystad beschikbaar blijven voor patiënten in de buurt, “volgens de lijnen die de Tweede Kamer van mij wil”, zei Bruins.
De bemoeienis is bijzonder omdat ziekenhuizen geen overheidsinstellingen zijn maar zelfstandige bedrijven, waar de overheid toezicht op houdt. Bruins kreeg de afgelopen week veel kritiek vanuit de Tweede Kamer op het feit dat hij niet heeft ingegrepen toen MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen failliet gingen. Bruins stelde zich op het standpunt dat dat niet de taak van het kabinet is.
De curator laat Bruins vanmiddag om 17.00 uur weten welke overnamekandidaten zich hebben gemeld. De kandidaten worden niet openbaar gemaakt. De minister hoopt dat zij bereid zijn met hem het gesprek aan te gaan over hoe de overname zou moeten verlopen. Hij hoopt maandag hun bod binnen te hebben en dan woensdag een besluit te kunnen nemen.
SEH mogelijk ’s nachts dicht
Ondertussen zijn er door personeelstekorten problemen bij Lelystad om de SEH 24 uur per dag open te houden. Die tekorten vloeien voort uit het besluit van de curator om tijdelijk personeel met onmiddellijke ingang te ontslaan. Daardoor mogen enkele voor zwangerschapsvervanging ingehuurde SEH-verpleegkundigen niet meer werken. Hetzelfde geldt voor twee nieuwe artsen die per 1 november zouden beginnen.
De medische staf vindt de situatie daardoor niet meer veilig voor de patiënten. De SEH gaat daarom vanaf maandag elke nacht dicht.
Bruins: “Op dit moment wordt hierover gesproken met ziekenhuizen en ambulances uit de omgeving zodat die hulp wel beschikbaar blijft”, zegt Bruins. De plaatsen met ziekenhuizen in de buurt zijn Heerenveen, Almere, Sneek, Zwolle en Harderwijk.
Maar het is nog niet zeker of met de nachtsluiting de maximale ‘aanrijtijd’ en andere eisen in het geding komen. “Het is een voorgenomen besluit omdat de Inspectie het nog moet goedkeuren.” Op dit moment vinden daar nog gesprekken over plaats.
Aan alle kanten
Volgens Bruins ontstaat het personeelsprobleem doordat de artsen en verpleegkundigen van de failliete ziekenhuizen door andere ziekenhuizen worden benaderd. Bruins: “Er wordt aan alle kanten getrokken aan het personeel.”
Bruins zou eigenlijk naar Indonesië gaan dit weekend, voor een ministeriële conferentie en een handelsmissie voor bedrijven uit de zorg- en wetenschapssector. Vanwege de ontwikkelingen in Lelystad blijft hij in Nederland. Minister van Staat Sybilla Dekker neemt zijn taken in Indonesië over.
Portemonnee
Woensdag zei Bruins al dat het kabinet eventueel bereid is om zelf de portemonnee te trekken voor het ziekenhuis in Lelystad. Dit om behalve basiszorg ook spoedeisende hulp en acute verloskunde beschikbaar te houden.
Het Medisch Centrum IJsselmeerziekenhuizen heeft vestigingen in Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk. De organisatie werd op 25 oktober failliet verklaard.
Ook het Amstelveense Ziekenhuis Amstelland verkeerde in zwaar financieel weer en begon vorig jaar aan een reorganisatie. Met “toekomstbestendige” afspraken tussen het ziekenhuis, verzekeraars en een bank is het ziekenhuis voorlopig gered, meldt Amstelland. In drie jaar tijd kan de instelling “toegroeien naar een financieel gezonde situatie”.
Telegraaf 01.11.2018 De aandeelhouders van MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen spreken tegen dat ze zich schuldig hebben gemaakt aan ontoelaatbaar handelen en schimmige transacties.
In een verklaring melden de eigenaren dat ze een accountant onderzoek laten doen naar de beschuldigingen en dat ze daarover zullen rapporteren aan de curatoren van de failliet verklaarde ziekenhuizen.
Een woordvoerster laat namens Loek Winter, Willem de Boer en andere aandeelhouders weten dat de verklaring vooral een reactie is op het debat woensdag in de Tweede Kamer over de ziekenhuizen. „Tijdens dat debat zijn de woorden ’ontoelaatbaar handelen’ en ’schimmige transacties’ gevallen.”
Ook wijzen de aandeelhouders erop dat zij een investering in de ziekenhuizen hebben gedaan van in totaal 14,7 miljoen euro in de vorm van leningen en kapitaal. Ze benadrukken dat ze zichzelf in de afgelopen tien jaar nooit dividend hebben uitgekeerd.
Een deel van de medisch specialisten wilde het ziekenhuis overnemen. Ze spanden een zaak aan om het faillissement ongedaan te maken.
NOS 01.11.2018 Het faillissement van het MC Slotervaart wordt niet teruggedraaid, heeft de rechter bepaald. Het Amsterdamse ziekenhuis werd vorige week donderdag failliet verklaard. Ongeveer de helft van de medisch specialisten van het MC Slotervaart wil het ziekenhuis overnemen en vocht het faillissement aan bij de rechter.
De artsen zouden bereid zijn per persoon 50.000 euro te investeren, wat zou neerkomen op ruim 2 miljoen euro. Dat lijkt te weinig. Het verlieslijdende ziekenhuis heeft openstaande rekeningen en de salarissen van oktober moeten nog worden betaald.
Een hoogleraar gezondheidseconomie waarschuwde gisteren dat als het faillissement ongedaan zou worden gemaakt, alle schuldeisers zich snel bij de nieuwe eigenaren zullen melden.
Maatschappelijk belang
Volgens de specialisten is er geen sprake van dat het ziekenhuis zijn financiële verplichtingen niet meer kan nakomen en zou niet alleen moeten worden gekeken naar de financiële kant van het verhaal. Ze wilden dat ook het maatschappelijk belang van het voortbestaan van het ziekenhuis zou worden meegewogen.
Daarnaast zijn zij van mening dat de eigenaren en de directie van het ziekenhuis het faillissement hebben gebruikt om hun eigen verantwoordelijkheid te ontlopen en zo misbruik hebben gemaakt van hun bevoegdheid.
Volgens de rechter mag de rechtbank een faillissement alleen toetsen aan de Faillissementswet. Daardoor kan de rechter volgens de uitspraak het maatschappelijk belang in dit geval niet laten meewegen in de beslissing, maar alleen kijken naar de financiële situatie.
Telegraaf 01.11.2018 De rechter heeft verzoek tot vernietiging van het faillissement van het Slotervaartziekenhuis afgewezen. Een groep specialisten van het ziekenhuis besloot het faillissement eerder aan te vechten.
Meer dan veertig medisch-specialisten die werkzaam waren bij het ziekenhuis wilden MC Slotervaart overnemen. Ze tekenden verzet aan tegen het bankroet bij de faillissementskamer. Volgens hen is er helemaal geen sprake van dat het ziekenhuis zijn financiële verplichtingen niet meer kan nakomen.
De rechtbank heeft echter besloten op basis van de financiële toestand van het ziekenhuis dat het bankroet niet kan worden teruggedraaid.
Volgens de specialisten zou niet alleen moeten worden gekeken naar de financiële kant van het verhaal, maar moet ook het maatschappelijk belang worden meegewogen. Bovendien menen zij dat de eigenaren en directie van het ziekenhuis het faillissement hebben gebruikt om hun eigen verantwoordelijkheden te ontlopen. Daarmee zouden zij misbruik hebben gemaakt van hun bevoegdheden.
Maar deze argumenten kunnen volgens de rechter niet in de beoordeling worden betrokken. „Dat de faillietverklaring ernstige gevolgen heeft voor alle betrokkenen en heeft geleid tot grote maatschappelijke onrust, maakt het oordeel over de financiële toestand van het ziekenhuis niet anders”, aldus de rechter.
De specialisten zouden per persoon 50.000 euro willen inleggen om het ziekenhuis over te nemen. Bij elkaar zou dat 2,5 miljoen euro zijn.
AD 01.11.2018 Het faillissement van het Slotervaartziekenhuis wordt niet vernietigd. De rechtbank wijst het verzet van een groep specialisten van het ziekenhuis af.
De groep had bij de rechter verzet tegen het faillissement aangetekend. Volgens hen is er helemaal geen sprake van dat het ziekenhuis zijn financiële verplichtingen niet meer kan nakomen.
Daarnaast zou niet alleen moeten worden gekeken naar de financiële kant van het verhaal, maar moet ook het maatschappelijk belang worden meegewogen. Bovendien menen de specialisten dat de eigenaren en directie van het ziekenhuis het faillissement hebben gebruikt om hun eigen verantwoordelijkheden te ontlopen.
Ongegrond
De rechtbank acht het verzet echter ongegrond. Op basis van een toelichting van de curatoren is geen andere conclusie mogelijk dan dat het ziekenhuis wel degelijk is opgehouden met betalen.
,,Er is geen geld meer om de lopende kosten te kunnen voldoen en er is bovendien sprake van aanzienlijke schulden’’, aldus de rechter.
De rechtbank mag een faillissement alleen toetsen aan de Faillissementswet. Binnen die wet kan enkel worden gekeken naar de financiële toestand van de schuldenaar. Andere zaken mogen niet worden meegewogen.
Dat de faillietverklaring ernstige gevolgen heeft voor alle betrokkenen en heeft geleid tot grote maatschappelijke onrust, maakt het oordeel over de financiële toestand van het ziekenhuis dus niet anders.
Telegraaf 01.11.2018 De rechter in Amsterdam maakt donderdagmiddag bekend of het faillissement van het Slotervaartziekenhuis wordt teruggedraaid. Een groep van meer dan veertig medisch-specialisten die werkzaam waren bij het ziekenhuis wil MC Slotervaart overnemen. De specialisten tekenden verzet aan tegen het bankroet bij de faillissementskamer.
De rechter in Amsterdam maakt donderdagmiddag bekend of het faillissement van het Slotervaartziekenhuis wordt teruggedraaid.
Volgens de artsen zijn er veel vragen over de financiële handel en wandel van het Amsterdamse ziekenhuis, voordat het failliet werd verklaard. Ook is er volgens hen onduidelijkheid over hoe de financiën van MC Slotervaart in elkaar steken.
De specialisten zouden per persoon 50.000 euro willen inleggen om het ziekenhuis over te nemen. Bij elkaar zou dat 2,5 miljoen euro zijn. Volgens experts is de kans dat het faillissement wordt teruggedraaid niet groot.
De schriftelijke uitspraak van de rechter komt naar verwachting om 14.00 uur.
Trouw 01.11.2018 De IJsselmeerziekenhuizen gaan na hun faillissement mogelijk in uitgeklede vorm verder. Is er nog toekomst voor het ziekenhuis in de regio?
De gesprekken in de ziekenhuisgang verstommen als het koffiekarretje rammelend langs komt. Elke wachtende krijgt een hand geschonken bakkie en een vriendelijke knik. Zo gaat dat hier al jaren in het ziekenhuis dat als ‘Ruwaard van Putten’ ten onder ging, en als ‘Medisch Centrum Spijkenisse’ weer opstond.
Hoewel Spijkenisse zo’n beetje zit vastgeplakt aan Rotterdam, voelt het centrum van die stad voor de mensen op het voormalige eiland Voorne-Putten ver weg. Het is een half uurtje met de auto, zeggen de patiënten van het ziekenhuis. Maar de mentale afstand is groter: in de metropool Rotterdam heeft iedereen zo’n haast, vinden ze.
Op de oogpoli hijst de 89-jarige Els van Zanten-de Kruiff zich met moeite uit haar rolstoel, en op de stoel bij optometrist Fatima Marhoon, die haar linkeroog afdekt. “Nee, ik zie niks”, zegt ze, als Marhoon op een scherm een enorme letter ‘K’ laat zien. Marhoon loopt naar haar toe, hurkt, en zwaait met haar hand. “Ziet u wat ik nu doe?” “Ja, dat zwaaien zie ik nog wel”, zegt Van Zanten. Met haar linkeroog kan ze gelukkig wel wat letters lezen. Totdat ze verzucht: “Dat is wel erg klein hè.”
Mevrouw Van Zanten komt vrijwel nooit in Rotterdam. “Te ver”, zegt ze. Voor een eerste onderzoek moest ze er in het oogziekenhuis zijn, maar nu kan ze gelukkig dichtbij in Medisch Centrum Spijkenisse terecht. Het zijn vooral de eenvoudigere behandelingen die hier zijn overgebleven: controles, kleine ingrepen. “Hier zijn we in tien minuten, maar voor veel dingen moet je voortaan naar Rotterdam”, zegt haar man Alfons. “Het is niet anders.”
Het Ruwaard van Puttenziekenhuisging vijf jaar geleden onderuit. Het bericht dat er onverklaarbaar veel patiënten overleden op de cardiologieafdeling bleek de doodsteek. De afdeling werd gesloten op last van de inspectie. Patiënten bleven weg, de inkomsten liepen terug en het medisch centrum kon geen salarissen meer betalen.
Drie cardiologen ruimden het veld, maar het Ruwaard verdween niet. Het Maasstadziekenhuis in Rotterdam en Het Van Weel Bethesda-ziekenhuis in Dirksland namen de failliete boedel over. Het Spijkenisse Medisch Centrum staat dit jaar met rapportcijfer 9 bovenin de lijst van financieel meest gezonde ziekenhuizen van accountantskantoor BDO.
Niet onmisbaar
De wederopstanding die het Ruwaard kende, zal het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis waarschijnlijk niet beleven. Voor de IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland, die eveneens failliet gingen vorige week, is er wel hoop: om hun hand dingen meerdere partijen. Die hebben ieder hun visie op hoe het ziekenhuis kan voortbestaan – in uitgeklede vorm.
Nederland telt 114 ziekenhuizen, de zes kinderziekenhuizen en vele buitenpoli’s niet meegeteld. Naast het Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen zijn nog twaalf ziekenhuizen in financieel gevaar, zo bleek uit de stresstest van BDO. Voor hen dreigt een ‘technisch faillissement’: ze bestaan dan alleen nog omdat verzekeraars of de overheid hen overeind houden.
Dat maakt ze kwetsbaar, zoals de twee failliete ziekenhuizen hebben ervaren: verzekeraars kunnen zomaar besluiten dat het genoeg is geweest. En de overheid kan dat laten gebeuren, zo bleek vorige week.
Geen van deze twaalf wordt als onmisbaar beschouwd voor het waarborgen van de toegang tot acute zorg, blijkt uit informatie van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Er zijn genoeg andere ziekenhuizen met een spoedeisende hulp in de buurt: soms wat verder weg, maar altijd binnen de ambulance-norm van 45 minuten.
Om in dit zorgklimaat toch te overleven, is het voor de kleine ziekenhuizen enorm belangrijk om scherpe keuzes te maken, zegt bestuurder Peter Langenbach van het ziekenhuis in Spijkenisse. Dat is wat ze daar gedaan hebben. Een bedrijf gaat ook niet honderd producten verkopen die stuk voor stuk een duur productieproces hebben – het specialiseert zich in één tak. Zeg, een fietsfabrikant in mountainbikes.
Zo levert Spijkenisse alleen nog het product ‘laagcomplexe zorg’. Voor ingewikkelder zorg als dotteren, het repareren van gesprongen aorta’s en kankerbehandelingen worden patiënten doorverwezen naar elders in de regio. Spijkenisse doet nog wel de liesbreukoperaties, nieuwe heupen en knieën, gebroken armen, polsen en sleutelbenen.
Buurtzorg
Langenbach: “Deze zorg is heel goed te plannen en je weet precies wat het kost. Je kunt je capaciteit erop afstemmen. Een patiënt blijft bijvoorbeeld na een heupoperatie maximaal drie dagen in het ziekenhuis, dus plannen we alle operaties aan het begin van de week. Zo kan het ziekenhuis in het weekend dicht, wat kosten bespaart.”
‘Dichtbij als het kan, verder weg als het moet’, dat is het motto. Omdat het ziekenhuis in Spijkenisse kromp, kwam er ruimte vrij in het gebouw. De helft van het ziekenhuis wordt verhuurd aan zorgpartners: huisartsen, fysiotherapeuten. Buurtzorg gaat er een buurtpension openen. “Dat zorgt voor extra inkomsten. Ook kunnen we de kosten van beveiliging, energie en receptie delen met anderen.”
Wat in Spijkenisse gebeurt, is ook in de rest van het hele land te zien. Complexe operaties en de afdelingen intensive care en spoedeisende hulp verdwijnen uit de kleinere ziekenhuizen. Voor poliklinische behandelingen kunnen patiënten nog wel in de buurt terecht.
Ook ziekenhuis De Sionsbergin Dokkum volgde dit recept, nadat het vier jaar geleden failliet ging. Het werd opgekocht door Cardiologiecentra Nederland (CCN) en DC Klinieken. “Dat ging via een soortgelijke open bieding als nu gaande is bij de IJsselmeerziekenhuizen”, zegt Igor Tulevski, cardioloog en lid van de raad van bestuur van CCN.
Alleen met slim samenwerken en slim gebruik van techniek is het volgens Tulevski mogelijk om de kleinere ziekenhuizen in de buurt te laten voortbestaan. De nieuwe eigenaren maakten van de Sionsberg een ‘netwerkziekenhuis’: een ziekenhuis dat nauw samenwerkt met andere zorgaanbieders, legt hij uit.
De Sionsberg heeft poliklinieken, onder andere voor cardiologie, dermatologie, neurologie en orthopedie. Maar wie een operatie nodig heeft, moet naar Leeuwarden of Drachten, want bedden heeft De Sionsberg niet meer.
Maar dat ‘netwerk’ zit hem ook in technische snufjes, die hulp op afstand mogelijk maken. Zo is er ‘HartWacht’: een systeem waarbij patiënten bloeddruk en hartslag zelf thuis kunnen meten met een app. Verpleegkundigen en cardiologen kijken op afstand mee, en zijn 24 uur per dag bereikbaar als een patiënt zich zorgen maakt.
Een deel van de zorg kan zo op afstand verleend worden. Inmiddels schrijft het ziekenhuis weer zwarte cijfers, en denkt zelfs over het openen van een beperkte spoedeisende hulp. Dokkum is een voorproefje voor wat er met de IJsselmeerziekenhuizen kan gebeuren: CCN is een van de partijen die een bod doen op dat ziekenhuis.
Vernieuwende ideeën genoeg, maar Xander Koolman, zorgeconoom aan de Vrije Universiteit maakt zich zorgen over kleine ziekenhuizen die moeite hebben om hun hoofd boven water te houden. Volgens hem komt dat probleem niet voort uit financieel wanbeleid of teruglopende patiëntenaantallen, maar uit de strenge kwaliteitsnormen die de beroepsverenigingen van medisch specialisten opstellen.
Inmiddels schrijft het voormalige Ruwaard van Putten weer zwarte cijfers, en wordt er zelfs gedacht over het openen van een beperkte spoedeisende hulp
“In die verenigingen vervullen de specialisten van de academische ziekenhuizen en de grootste gespecialiseerde ziekenhuizen een dominante rol”, zegt Koolman. “Die formuleren bijvoorbeeld de eis dat er rond de klok een intensivist op een intensive care aanwezig moet zijn, of een gespecialiseerde arts op de spoedeisende hulp”, legt hij uit. “Voor kleinere ziekenhuizen zijn de kosten voor die specialisten nauwelijks op te brengen. Maar als eenmaal de spoedeisende hulp of de intensive care wegvalt, dan vervalt ook een groot deel van de instroom van patiënten, en komt een ziekenhuis snel in financiële problemen.”
Dit leidt tot de concentratie van de zorg in grote ziekenhuizen. “We moeten goed onderscheiden welke toekomst wenselijk is voor de patiënt, en welke toekomst waarschijnlijk is”, zegt Koolman. Verdere schaalvergroting is wat hem betreft wel waarschijnlijk, maar niet wenselijk. Volgens Koolman zijn grotere ziekenhuizen juist duurder per patiënt. “Uit productiviteitsonderzoek blijkt consequent dat de meeste Nederlandse ziekenhuizen te groot zijn om efficiënt zorg te kunnen leveren.”
Een profetie
Volgens Langenbach bestaat de toekomst van ziekenhuizen echter niet per se uit meer fusies of schaalvergroting, maar wél uit meer samenwerking: zeker in de regio moet duidelijk zijn welk ziekenhuis welke functie heeft. “Sinds er in Spijkenisse keuzes zijn gemaakt is het weer rendabel, waardoor we kunnen investeren en de kwaliteit verbeteren.”
Op de oogpoli in Spijkenisse zit inmiddels de 87-jarige Jan van der Horst in de stoel bij optometrist Fatima Marhoon. “Ik ga u even druppelen”, zegt ze. “Welja joh, gooi er maar wat in”, zegt Van der Horst vrolijk. Zijn dochter Jolanda Vos is vandaag met hem mee: ze maken er samen een dagje van.
Dat Spijkenisse geen volwaardig ziekenhuis meer heeft, vindt Vos onbestaanbaar. “Er zit hier zoveel industrie, wat als er een calamiteit is?” Maar dat haar vader in elk geval in de buurt op controle kan bij de oogarts, neuroloog, internist en orthopeed, daar is ze wel erg blij mee.
De slogan van Spijkernisse ‘Dichtbij als het kan, verder weg als het moet’ lijkt een profetie voor de toekomst van het kleine hospitaal: duidelijk is dat het regioziekenhuis zoals we dat ooit kenden, waar patiënten konden aankloppen voor álle zorg, aan het verdwijnen is. De vraag is nu vooral welke zorg met behulp van technische innovatie en samenwerking dichtbij huis behouden kan worden.
Het gezellige contact met het personeel, dat heb je in een groot ziekenhuis niet, vertelt Jolanda Vos. Legendarisch is volgens haar de lol die vader Jan had met ‘Patricia de wondverpleegkundige’. Bij het Maasstad heeft Vos juist slechte ervaringen. “Hier is de zorg persoonlijk en liefdevol. Daar ben je meer een nummer”, zegt ze.
Veertien streekziekenhuizen, vooral aan de randen van het land, gelden als onmisbaar. Ze staan onder andere in Terneuzen, Goes en Heerenveen. Verdwijnt hun afdeling spoedeisende hulp of verloskunde, dan kunnen inwoners van de regio in geval van nood niet meer binnen 45 minuten met een ambulance in een ziekenhuis zijn.
Deze ‘gevoelige’ ziekenhuizen, krijgen een extra subsidie van het ministerie van Volksgezondheid: de ‘beschikbaarheidsbijdrage’, die ze kunnen gebruiken om gespecialiseerde artsen en verpleegkundigen aan te stellen. Mochten ze desondanks in de problemen komen, dan kunnen de verzekeraars deze ziekenhuizen niet snel laten vallen: dan komt de zorgplicht voor hun verzekerden in gevaar.
Lees ook:
Rond Slotervaart hangt altijd de geur van wanbeleid. Was daar ook sprake van?
Winst maken en uitkeren aan aandeelhouders, dat was ooit het plan van de ondernemers achter de failliete ziekenhuizen. Dat kwam er niet van.
‘Politieke en patiëntenchaos na faillissement ziekenhuis’
Een overhaaste verplaatsing van een zwaar zieke patiënt vanuit het failliete Slotervaart Ziekenhuis, zorgde vandaag voor politieke ophef.
Trouw 31.10.2018 Een overhaaste verplaatsing van een zwaar zieke patiënt vanuit het failliete Slotervaart Ziekenhuis, zorgde vandaag voor politieke ophef.
Het Parool meldde aanvankelijk – met als bron de behandelend specialist – dat de verplaatsing naar een verkeerd ziekenhuis de man vorige week vrijdag bijna fataal was geworden. Maar minister Bruno Bruins (medische zorg) stelt dat van levensgevaar bij patiënten geen sprake geweest. Hij deed navraag bij een bestuurder en de curator van het failliete ziekenhuis. Ook MC Slotervaart zegt dat er geen calamiteiten waren rond de verhuizing.
Het lot van de patiënt zorgde voor een abrupte schorsing van een debat in de Tweede Kamer. De minister wordt vandaag aan de tand gevoeld over het chaotisch verlopen faillissement van de ziekenhuizen in Amsterdam en Lelystad. Bruins krijgt zware verwijten over zijn gebrek aan regie en ‘blunders’, vooral van de oppositie. Of hij in politiek zwaar weer komt, is de vraag. SP en PVV zegden het vertrouwen in hem op.
Tijdens de schorsing vanmiddag liet minister Bruins de berichtgeving over de patiënt met spoed uitzoeken. De patiënt die een chemo-behandeling onderging, werd vorige week naar het verkeerde ziekenhuis vervoerd. “Als de artsen ons niet direct hadden gebeld dan had deze patiënt zeer ernstige schade kunnen oplopen en kunnen overlijden. Het was zeer ernstig”, zei behandelend internist-oncoloog Hans-Martin Otten van MC Slotervaart tegen het Parool.
De medisch specialisten van het MC Slotervaart deden volgens het Parool uit vrees voor calamiteiten rond de verhuizing een melding bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. Bruins noemde het “natuurlijk verschrikkelijk” voor de patiënt, maar meldde dat Inspectie én de curator van geen melding weten.
Afbouwplan
Bruins lag al onder vuur van oppositie en coalitie, ook gisteren tijdens het vragenuur in de Kamer. Ze verwijten hem de regie kwijt te zijn over de ziekenhuizen. Bruins zei gisteren dat hij de acute gevolgen van het faillissement eerst niet zo somber had ingezien. Hij had een ‘afbouwplan’ verwacht, dat ziekenhuizen en zorgverzekeraars samen zouden uitvoeren.
Maar het faillissement van het MC Slotervaart voltrok zich razendsnel. Vorige week dinsdag werd bekend dat het ziekenhuis uitstel van betaling had aangevraagd, twee dagen later werd het failliet verklaard en nog een dag later moesten alle patiënten er weg. Verschillende partijen zouden interesse hebben in een overname, maar volgens de curatoren wordt dat lastig.
Ook het ziekenhuis in Lelystad is failliet. Bruins vindt dat Lelystad basiszorg, spoedeisende hulp, verloskundige zorg en een ambulancestation moet behouden. Hij wil daar “heel ver voor gaan” en noemde dat “oerbelangrijk”.
Bijna alle partijen in de Tweede Kamer dringen aan op een doorstart van de failliete IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad en naburige plaatsen. De regio die zij bedienen telt veel kwetsbare mensen. En ziekenhuizen in de omtrek kunnen alleen op papier inspringen, vreest de Kamer. Bruins belooft dat hij ‘betrokken blijft’ bij de beslissing van de curator van de IJsselmeerziekenhuizen. Daarvoor vraagt hij wel wat tijd. “Binnen twee à drie weken” wil hij meer duidelijkheid geven. Begin volgend jaar is een onderzoek klaar naar de financiële stabiliteit van andere ziekenhuizen.
Die duidelijkheid was vandaag nog ver te zoeken. De Patiëntenfederatie Nederland verweet artsen van het MC Slotervaart niet genoeg hun best te doen om chaos rond de verhuizing te voorkomen. “Als ze zich zorgen maken, dan moeten ze heel snel gaan rondbellen met andere ziekenhuizen en dit goed regelen voor hun patiënten.”
Mocht er een motie van wantrouwen tegen de minister komen, dan is zeer de vraag of de coalitiepartijen deze zullen steunen. Het debat is nog niet afgelopen.
Lees ook: Waarom moet het Slotervaartziekenhuis zo snel dicht?
Verontwaardiging alom over de plotselinge sluiting van het Slotervaartziekenhuis. Waarom moet het zo snel allemaal?‘Dit heeft niemand gewild.’
Ziekenhuizen die sluiten: is dat de vrucht van de marktwerking?
Elsevier 31.10.2018 Totale chaos, een patiënt in levensgevaar en een woedende Kamer over het gebrek aan daadkracht bij minister van Medische Zorg Bruno Bruins (VVD). Het faillissement van het MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen in vier updates:
Faillissement bracht zeker één patiënt in levensgevaar
Het faillissement van het MC Slotervaart heeft in elk geval één patiënt in levensgevaar gebracht. Dat meldt Het Parool woensdag. Omdat medisch specialisten vrezen voor calamiteiten, hebben ze een melding gedaan bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.
Dat is opvallend, omdat zorgverzekeraar Zilveren Kruis tot nu toe heeft volgehouden dat er sprake is van een ‘warme overdracht’. Maar volgens internist-oncoloog Hans-Martin Otten van MC Slotervaart in de krant is daarvan geen sprake. Het doorverwijzen van acute patiënten stokt.
Een van de patiënten werd het faillissement vorige week donderdag bijna fataal. De patiënt ondergaat een zware chemotherapie. Na het faillissement werd de patiënt in allerijl overgeplaatst. De verzekeraar nam volgens de krant de leiding bij deze uitplaatsingsoperatie. Maar door de chaotische taferelen werd de patiënt naar het verkeerde ziekenhuis gebracht en overleefde het maar ternauwernood.
Kamer woest op Bruins
Bijna de hele Tweede Kamer vraagt zich woensdag af of minister Bruins niet de touwtjes in handen had kunnen nemen om de chaos rond de plotselinge sluiting van de ziekenhuizen in Flevoland en Amsterdam te voorkomen.
‘Het lijkt alsof niemand dit zag aankomen, ook de minister niet,’ zei ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. ‘De minister stond erbij en keek ernaar,’ aldus Lilianne Ploumen (PvdA).
Volgens PVV-Kamerlid Fleur Agema heeft de minister laten zien ‘stuurloos’ te zijn. Dat Bruins bij vragen over een mogelijke doorstart van de ziekenhuizen naar curatoren doorverwees, werd hem niet in dank afgenomen. Het zit alle partijen dwars dat patiënten nog in grote onzekerheid verkeren.
Bijna alle partijen dringen aan op een doorstart van de IJsselmeerziekenhuizen, omdat de regio die zij bedienen veel kwetsbare mensen telt en ziekenhuizen in de omtrek vrijwel niet zouden bijspringen.
In een reactie laat Bruins weten dat de sluiting van de ziekenhuizen ‘rauw op zijn dak viel’. ‘Had ik het maar eerder geweten.’ Ook gaf hij aan dat hij niet op de hoogte was van de patiënt in het MC Slotervaart die door de chaos in levensgevaar raakte.
Volgens Tunahan Kuzu (DENK) tonen de antwoorden van de minister aan dat hij ‘niet in control’ is en onvoldoende op de hoogte is van het functioneren van de ziekenhuizen.
Er moet meer politieke aandacht komen voor de financieel zwakkere ziekenhuizen in Nederland, ‘voordat zij zodanig klem worden gezet dat ze niet meer kunnen overleven’. Dat stelt CNV Zorg en Welzijn woensdag.
‘Net het hoofd boven water kunnen houden betekent namelijk geen ruimte voor investeringen, opleidingen en ontwikkeling van personeel. Dit is nou juist zo belangrijk om de kwaliteit van zorg en de toekomst van deze ziekenhuizen veilig te stellen,’ aldus de vakbond. Wanneer een sluiting niet is te voorkomen, moet er een ‘zachte landing’ worden gecreëerd. ‘En als partijen daar zelf niet toe in staat zijn, is het aan de minister de regie te nemen.’
Volgens CNV is er bij het faillissement van het MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen onzorgvuldig omgesprongen met het personeel.
Specialisten willen ziekenhuis zelf overnemen
Specialisten van het MC Slotervaart hebben woensdag aangegeven dat zij het ziekenhuis zelf willen overnemen. Dat meldt de NOS. Een groep van 45 artsen steunt het plan om een persoonlijke lening van 50.000 euro per persoon aan te gaan, om zo ruimte te creëren om met de betrokken partijen te praten. De curator heeft in een reactie laten weten dat hij het plan van de specialisten serieus zal nemen, zoals hij dat bij iedere kandidaat doet. De groep artsen heeft het faillissement aangevochten bij de rechter.
Wie de nieuwe bestuursvoorzitter wordt als het plan doorgaat, is niet duidelijk.
Morgen maakt de rechter bekend of het faillissement wordt teruggedraaid.
NOS 31.10.2018 Minister Bruins is eventueel bereid om zelf de portemonnee te trekken om ervoor te zorgen dat behalve basiszorg ook spoedeisende hulp en acute verloskunde beschikbaar blijven in Lelystad.
In een soms fel Kamerdebat over het faillissement van de IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad en het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam noemde hij het “oerbelangrijk” dat de acute hulp en verloskunde in Lelystad behouden blijft.
Ook een Kamermeerderheid wil dat die zorg in Lelystad wordt gehandhaafd. Bruins benadrukte in het debat dat hij nog niet precies weet hoe dat moet en dat hij enkele weken nodig heeft om hier met de zorgverzekeraars en andere partijen uit te komen. Na het debat zei hij dat hij er overheidsgeld in wil steken, “als dat nodig is”. Volgens hem gaat het niet om de vraag óf de basis- en acute zorg in Lelystad blijven, maar hóe.
Bijna een derde van de Kamer heeft geen vertrouwen meer in de aanpak van Bruins. De PVV diende een motie van wantrouwen in tegen hem, omdat hij niet de juiste man zou zijn “om dit dossier tot een goed einde te brengen”. De motie werd verworpen, maar kreeg wel steun van SP, Partij voor de Dieren, 50Plus, Denk en Forum voor Democratie.
Bruins stelde opnieuw dat hij de snelle faillissementen van de ziekenhuizen niet heeft zien aankomen. De ziekenhuizen vroegen dinsdag uitstel van betaling; het faillissement werd donderdag uitgesproken. De minister had graag meer tijd gehad om zich op de faillissementen voor te bereiden, zei hij tegen de zeer kritische Kamer. Bruins wil ook zelf “lessen leren”.
Halsoverkop en chaotisch
De Kamer is erg geschrokken van de gang van zaken. Een deel van de Kamer zou het liefst zien dat de ziekenhuizen weer opengaan, een ander deel benadrukt vooral dat het “omvallen” van een ziekenhuis niet nog eens op deze “halsoverkop”-manier mag gebeuren. In het debat vielen woorden als “chaotisch” en “paniekerig”.
Bruins zei dat hij zich verantwoordelijk voelt voor “goede zorg aan alle Nederlanders”, maar dat hij niet de schuld moet krijgen van het faillissement van ziekenhuizen.
“Ik voel me er verantwoordelijk voor dat als een ziekenhuis omvalt, ik als een haas zoek waar de patiënt naartoe kan. Ik wil die goede zorg continueren; dat vind ik belangrijker dan het intact houden van een organisatie als Slotervaart of IJsselmeer, hoe triest ik het ook vind dat die ziekenhuizen failliet zijn gegaan.”
Telegraaf 31.10.2018 Arts Hans-Martin Otten van het Slotervaart Ziekenhuis blijft erbij dat een van zijn patiënten vorige week ernstig in gevaar is geweest nadat het ziekenhuis failliet werd verklaard. Dat de calamiteitencommissie van het ziekenhuis het niet als calamiteit heeft aangemerkt, noemt hij „een definitiekwestie.”
„Voor een calamiteit moet je formeel fysieke schade oplopen, dat was in dit geval gelukkig niet aan de hand. Het had echter wel ernstig kunnen aflopen.”
Otten had laten weten dat een patiënt, die een zware chemokuur ondergaat, na het faillissement naar het verkeerde ziekenhuis was overgebracht en dat dit hem fataal had kunnen worden. Oplettende artsen voorkwamen volgens Otten dat het fout ging.
Otten zei eerder dat hij melding van dat incident zou doen bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, maar die heeft inmiddels laten weten geen melding te hebben ontvangen. „Dat was een faux-pas van mij. Ik dacht dat ik zelf zo’n melding kon doen, maar dat is niet zo. Dat moet de calamiteitencommissie doen”, zegt hij woensdag.
Dat minister Bruno Bruins (Medische Zorg) woensdag in een Kamerdebat zei dat er geen patiënten in levensgevaar zijn geweest, noemt Otten „pure politiek.” „Dat is aan hem. Ik probeer het zo goed mogelijk te doen voor onze patiënten.”
NU 31.10.2018 Het faillissement van MC Slotervaart heeft de levens van patiënten niet in gevaar gebracht, zegt het ziekenhuis woensdagmiddag. De verklaring volgt nadat artsen van het ziekenhuis stelden dat één patiënt korte tijd in levensgevaar was.
Medische specialisten vertelden woensdag aan Het Parooldat het faillissement één patiënt bijna fataal was geworden. De persoon ondergaat volgens behandelend internist-oncoloog Hans-Martin Otten een strak schema zware chemotherapie. Verder zou een andere patiënt een alternatieve behandeling hebben gekregen.
Otten blijft ook na de reactie van het ziekenhuis bij zijn verklaring. Dat de calamiteitencommissie van het ziekenhuis het niet als calamiteit heeft aangemerkt, noemt hij “een definitiekwestie”.
“Voor een calamiteit moet je formeel fysieke schade oplopen, dat was in dit geval gelukkig niet aan de hand”, aldus Otten. “Het had echter wel ernstig kunnen aflopen.”
Het MC Slotervaart werd vorige week donderdag failliet verklaard. De daaropvolgende dag moesten alle patiënten vóór 15.00 uur zijn overgeplaatst naar andere ziekenhuizen. De persoon die volgens Otten in levensgevaar was, werd vanwege de abrupte sluiting eerst naar het verkeerde ziekenhuis gebracht.
Calamiteiten moeten volgens een procedure gemeld worden bij de curatoren en de calamiteitencommissie. Maar volgens de curatoren is dat bij de twee genoemde zaken niet gebeurd. Na berichtgeving door de media is een onderzoek gestart. “Daaruit is gebleken dat bij beide gevallen geen sprake is geweest van een calamiteit.”
De curatoren betreuren “het ten zeerste” dat de twee patiënten niet de juiste zorg hebben gekregen en zijn met de leiding van het ziekenhuis in overleg over het voorkomen van dit soort incidenten in de toekomst.
Volgens Otten is de verplaatsing van zorg en patiënten een “haastklus” geworden. Hij stelt dat de hectische en soms chaotische overdracht het gevolg zijn van een al te abrupt einde van de ziekenhuiszorg na het uitspreken van het faillissement.
Over de gang van zaken hebben Otten en zijn collega-specialisten melding gedaan bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, aldus Het Parool. De inspectie zegt geen meldingen te hebben ontvangen over de twee patiënten over wie wordt gesproken.
Een woordvoerder van de inspectie zegt meldingen te verwachten als er zich situaties voordoen waarbij er “een ernstig risico bestaat voor de patiëntveiligheid”, zeker gezien de situatie waarin de patiëntenzorg wordt afgebouwd. “We hebben dat bij de curatoren en de medische staf vandaag nogmaals benadrukt.”
Onderzoek naar patiëntveiligheid bij faillissement
De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) kondigde dinsdag aan een onderzoek te starten naar de manier waarop is omgegaan met de patiëntveiligheid bij het faillissement van het Amsterdamse ziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland.
De ziekenhuizen werden eind vorige week failliet verklaard. De twee curatoren die verantwoordelijk zijn voor de afhandeling van de faillissementen zijn in gesprek met meerdere overnamekandidaten. Het is nog niet bekend of een van de ziekenhuizen een doorstart zal maken.
Telegraaf 31.10.2018 Door het faillissement van het Slotervaart Ziekenhuis zijn geen patiënten in levensgevaar geweest. Ook de twee patiënten niet van wie een arts zei dat dat wel het geval was, zegt minister Bruno Bruins (Medische Zorg). Het MC Slotervaart zelf laat ook weten dat er „geen sprake was van calamiteiten.”
Bruins heeft navraag gedaan bij de bestuurder en de curator van het Amsterdamse ziekenhuis. Zij hebben hem verzekerd dat van een levensbedreigende situatie geen sprake was.
Een internist-oncoloog van het ziekenhuis had eerder laten weten dat de abrupte verplaatsing van een patiënt bijna fataal was afgelopen. De patiënt, die een zware chemokuur ondergaat, werd na het uitspreken van het faillissement naar het verkeerde ziekenhuis overgebracht. Behandelend arts Hans-Martin Otten zou de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd daarover inlichten, maar de inspectie heeft volgens de minister geen melding ontvangen.
Bruins dringt erop aan alsnog melding te doen bij de IGZ als daar reden toe is. Hij heeft het bankroete ziekenhuis ook gevraagd op een rijtje te zetten wat er precies is voorgevallen en dat naar buiten te brengen, „zodat u het niet alleen uit mijn mond hoort.” De minister proefde scepsis en argwaan bij meerdere partijen.
Het MC Slotervaart laat weten de berichten over de levensbedreigende situatie te hebben laten onderzoeken. „Hieruit is gebleken dat bij beide gevallen geen sprake is geweest van een calamiteit. Deze conclusie is getrokken nadat onderzoek is gedaan naar de feitelijke gang van zaken door de calamiteitencommissie, de betrokken arts, de voorzitter van het medisch stafbestuur en de curatoren.” Het ziekenhuis en de curatoren beseffen wel dat de situatie voor de patiënten „absoluut niet prettig” is geweest.
Bruins’ ontkenning dat van levensgevaar sprake was, leidde tot een felle aanvaring met PVV-Kamerlid Fleur Agema. Zij verweet de minister de zaak te bagatelliseren. Bruins veegde die beschuldiging woedend van tafel.
PVV en SP hebben geen vertrouwen meer in minister Bruno Bruins (Medische Zorg). Ze oordelen hard over zijn optreden rond het faillissement van de IJsselmeerziekenhuizen en het Slotervaart Ziekenhuis.
Motie van wantrouwen
De PVV dient een motie van wantrouwen in tegen Bruins en krijgt in ieder geval steun van de SP. Mogelijk sluiten nog andere oppositiepartijen zich aan. Vrijwel de gehele oppositie velde een hard oordeel over de VVD-minister, die ook scherpe vragen kreeg van coalitiepartners.
NU 31.10.2018 Forse kritiek was er woensdag vanuit de Tweede Kamer op het handelen van VVD-minister Bruno Bruins. De Kamer verweet hem tijdens de sluiting van de failliet verklaarde MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen een gebrek aan regie en een deel van de oppositie zegde het vertrouwen in de minister op.
Omdat een meerderheid van de Kamer nog achter Bruins staat, kan hij door, maar dan wel met een fikse kras op zijn politieke blazoen.
“Stuurloos”, is het oordeel van PVV-Kamerlid Fleur Agema over het optreden van de minister in de afgelopen week. De PvdA vergeleek Bruins met een struisvogel die zijn kop in het zand stak terwijl er chaos ontstond nadat bekend werd dat het MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen omvielen en voor honderden patiënten abrupt een nieuw onderkomen moest worden gevonden.
Voor PVV, SP, 50PLUS, PvdD, DENK en FvD was het genoeg om het vertrouwen in de minister op te zeggen en hoewel een meerderheid van de Kamer de motie van wantrouwen niet steunde, eisen zij wel verbetering. Ook coalitiepartijen CDA, D66, en CU waren kritisch. “Het lijkt alsof niemand dit zag aankomen, ook de minister niet”, aldus ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers.
D66 hekelde de opmerking van Bruins die de failliete ziekenhuizen slechts “een stapel stenen” noemde. VVD-Kamerlid Arno Rutte zei ook bezorgd te zijn over de zorgen die bij de gedupeerden leven, maar voegde eraan toe dat faillissementen van ziekenhuizen kunnen gebeuren. Tegelijkertijd noemde hij dat “geen gewenst resultaat”.
En hoewel een meerderheid van de Kamer achter het systeem staat waarbij ziekenhuizen kunnen omvallen, vinden de partijen die aan het debat deelnamen dat de chaotische situatie die vorige week ontstond niet meer mag voorkomen.
Door verschillende partijen werd er gewezen op berichtgeving van Het Parool waarin wordt gesteld dat ten minste één patiënt door het faillissement in levensgevaar is gebracht. Het MC Slotervaart weerspreekt dat overigens.
Minister Bruins toonde zich bewust van de fouten die zijn gemaakt, al noemde hij die niet specifiek. Hij beloofde de Kamer lessen te willen trekken om herhaling in de toekomst te voorkomen. “De faillissementen zijn mij rauw op het dak gevallen”, zei hij. “Had ik het maar eerder geweten”.
Ministerschap is ‘geen leer-werkplek’
Maar voor een deel van de oppositie was dat niet genoeg. “Het ministerschap is geen leer-werkplek”, zei PvdA’er Ploumen. Volgens Tunahan Kuzu (DENK) tonen de antwoorden van de minister aan dat hij “niet in control” is en onvoldoende op de hoogte is van het functioneren van de ziekenhuizen.
Bruins beloofde tot op de bodem uit te zoeken wat er fout is gegaan en hoe de ziekenhuizen zo snel failliet hebben kunnen gaan. Ook deelde hij de wens van de Tweede Kamer dat het ziekenhuis in Lelystad moet worden gered om de mensen in die regio te voorzien van een ziekenhuis met spoedeisende hulp en acute verloskunde.
De VVD-bewindsman vroeg de Kamer de kans om te bewijzen dat hij in de toekomst “alerter kan reageren”. Die kans krijgt hij, maar wel met een gele kaart op zak.
Slotervaartziekenhuis failliet: ‘Eén grote huilpartij’
NOS 31.10.2018 Door het plotse faillissement van het MC Slotervaart hebben patiënten risico gelopen. Dat zegt internist-oncoloog Hans-Martin Otten in gesprek met de NOS. Een patiënt die zware chemotherapie moest ondergaan werd naar een verkeerd ziekenhuis gebracht, zegt Otten, waardoor die extra risico liep. De vice-voorzitter van de medische staf, Saskia Vrouenraets, onderschrijft de zorgen die haar collega Otten heeft.
Otten wijt het genoemde geval aan de hectiek waarin door het faillissement moet worden gehandeld. Hij moet zelf voor volgende week voor 25 patiënten een goede overdracht verzorgen naar andere ziekenhuizen.
‘Bang dat er iets misgaat’
“Dat doe je liever in rustiger vaarwater. Ik wou dat ik zeker wist dat het komende week goed geregeld wordt, maar ik ben niet honderd procent zeker. Ik ben bang dat er ergens in de communicatie iets misgaat, omdat er over meerdere schijven moet worden gecommuniceerd. Dat is mijn angst.”
Het Parool sprak eerder ook met Otten. De Amsterdamse krant citeert hem dat de betrokken kankerpatiënt het heeft overleefd dankzij alert zorgpersoneel. Otten, die het krantenartikel vanwege drukte nog niet heeft kunnen lezen, wil tegen de NOS niet zover gaan. Hij heeft naar eigen zeggen inmiddels begrepen dat er geen sprake was van een levensbedreigende situatie.
“Maar het is geen prettige situatie”, zegt hij erbij. “En ik ben van de understatements. Het is uitermate onprettig voor de patiënten.”
Als arts wil je goede zorg geven, dat wordt nu heel moeilijk gemaakt, aldus Saskia Vrouenraets, vice-voorzitter medische staf MC Slotervaart.
Saskia Vrouenraets, vice-voorzitter van de medische staf, deelt de zorgen van Otten. Voor patiënten die acute zorg nodig hebben, is volgens haar inmiddels gezorgd, maar er kunnen risico’s ontstaan bij de overdracht van de duizenden patiënten die op reguliere controle kwamen. “Neem iemand die langskomt met buikpijn. Dan wordt daar onderzoek naar gedaan, daar zou ik dan verder mee gaan. Door de verplaatsing van de patiënt kan er vertraging optreden, terwijl die buikpijn ook iets ernstigs kan zijn.”
Vrouenraets zegt dat ze nu alle poli-bezoeken moeten gaan doorspitten. “Dat zijn 20.000 tot 30.000 patiënten voor het hele ziekenhuis, een gigantisch aantal in korte tijd. Je doet je best, maar je begeeft je op glad ijs.” Vrouenraets, gespecialiseerd in hiv-patiënten, spreekt dan ook van “een bizarrestop”, en betreurt het dat het ziekenhuis niet de ruimte heeft gekregen om via “een zachte landing” te sluiten. “Als arts wil je goede zorg geven, dat wordt nu heel moeilijk gemaakt. Dat maakt iedereen onzeker en gefrustreerd.”
Over die “bizarre stop” zegt Zilveren Kruis, de grootste zorgverzekeraar van Amsterdam en onderdeel van Achmea, dat de financiële situatie een geleidelijke sluiting niet mogelijk maakte. Volgens de verzekeraar kwamen leveranciers spullen terughalen, werd geweigerd medicijnen te leveren en was de helft van het personeel weggelopen.
‘Niet de zorg die zij hadden moeten krijgen’
De curatoren van het ziekenhuis hebben naar aanleiding van de berichtgeving in de media laten weten dat er “op basis van de nu bekende feiten” geen sprake was van een calamiteit, en dus niet van een levensbedreigende situatie.
“Hoewel er geen sprake is geweest van calamiteiten zoals in de media geschetst, betreuren de curatoren het ten zeerste dat deze patiënten niet de zorg hebben gekregen die zij op dat moment hadden moeten krijgen.” In de persverklaring wordt niet bevestigd dat de patiënt naar een verkeerd ziekenhuis werd gebracht.
Een woordvoerder van de curatoren zegt in een toelichting dat er verwarring is ontstaan tussen de arts en de ambulancedienst. De arts had volgens hem een ander ziekenhuis in het hoofd dan op de papieren stond.
‘Buitengewoon complexe situatie’
De curatoren van het MC Slotervaart schrijven in hun verklaring vandaag dat er voor alle patiënten die (chemo-)kuren moeten ondergaan in dagbehandeling afspraken zijn gemaakt met andere ziekenhuizen. Ook alle operaties die tot en met 23 november gepland stonden, kunnen worden overgenomen door andere ziekenhuizen.
Patiënten moeten nog wel toestemming geven voor die overplaatsing. De curatoren spreken van een “buitengewoon complexe situatie”. Ze noemen het “uiterst vervelend dat er onzekerheid bestaat bij patiënten en medewerkers”, om eraan toe te voegen dat iedereen hard werkt om de “vervelende situatie” te verbeteren.
De andere patiënt waar de curatoren aan refereren, was volgens Otten iemand die mogelijk een dwarslaesie had of uitzaaiingen in de hersenen. Die kreeg volgens Otten niet de juiste scan. Een scan met contrast was volgens hem in zijn ziekenhuis niet meer mogelijk, terwijl overplaatsing naar een ander ziekenhuis niet lukte omdat de scan niet vergoed zou worden. In Het Parool zegt Otten dat er toen een scan zonder contrast is gemaakt, met het risico dat de diagnose gemist zou worden.
Otten zegt in gesprek met de NOS ook dat hij zich zorgen maakt over de 2000 patiënten van de polikliniek interne geneeskunde. “Dat zijn voor het grootste deel niet heel acute patiënten, waarbij geen superspoed geldt, maar we weten nog niet precies waar zij terechtkunnen.”
Verder verwacht Otten dat huisartsen in de regio de komende tijd “met een enorme berg werk worden opgezadeld”.
Een ambulance verlaat het terrein van het MC Slotervaart. Het ziekenhuis moet 50 patiënten herplaatsen naar andere ziekenhuizen nadat het eerder failliet verklaard is. Ⓒ ANP
Telegraaf 31.10.2018 De curator is verantwoordelijk voor het uitplaatsen van patiënten bij het failliete Slotervaartziekenhuis. „Daar hebben wij niet de leiding in, dat is de curator”, zegt een woordvoerder van Zilveren Kruis.
De zorgverzekeraar voert op dit moment spoedoverleg met de curator naar aanleiding van berichtgeving over een patiënt die door het faillissement van het ziekenhuis in levensgevaar is gebracht. „Die signalen zijn nieuw voor ons, als dit zo is, is het verschrikkelijk. We onderzoeken nu wat de situatie is”, aldus de woordvoerder.
Zilveren Kruis komt later op de middag met een persverklaring.
AD 31.10.2018 Het faillissement van het Slotervaart-ziekenhuis heeft zeker één patiënt in levensgevaar gebracht. Medisch specialist Hans-Martin Otten gaat hiervan melding doen bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.
Zorgverzekeraar Zilveren Kruis zegt dat er een ‘warme overdracht’ is, maar volgens internist-oncoloog Hans-Martin Otten van MC Slotervaart is daar geen sprake van. Het doorverwijzen van acute patiënten stokt volgens hem.
Minister Bruins heeft inmiddels contact gehad met MC Slotervaart, om informatie te winnen over de situatie met de patiënt die volgens behandelend arts Hans-Martin Otten in een levensbedreigende situatie is geweest door het faillissement. Volgens Bruins hebben de curator en ziekenhuisbestuurder Mariska Tichem gezegd dat er geen sprake was van een levensbedreigende situatie.
Onze specialisten vrezen voor hun patiënten, aldus Saskia Vrouenraets, Vic- voorzitter van de medische staf.
Medisch specialist Otten doet een melding bij de inspectie in de hoop dat er een onderzoek komt naar de abrupte afbouw van het ziekenhuis waarbij crisisteams en specialisten circa 20.000 tot 30.000 afspraken met patiënten moeten overdragen aan andere ziekenhuizen. Arts Hans-Martin Otten van het Slotervaart Ziekenhuis blijft erbij dat een van zijn patiënten vorige week ernstig in gevaar is geweest nadat het ziekenhuis failliet werd verklaard.
Dat de calamiteitencommissie van het ziekenhuis het niet als calamiteit heeft aangemerkt, noemt hij ‘een definitiekwestie‘. ,,Voor een calamiteit moet je formeel fysieke schade oplopen, dat was in dit geval gelukkig niet aan de hand. Het had echter wel ernstig kunnen aflopen.”
Otten had laten weten dat een patiënt, die een zware chemokuur ondergaat, na het faillissement naar het verkeerde ziekenhuis was overgebracht en dat dit hem fataal had kunnen worden. Oplettende artsen voorkwamen volgens Otten dat het fout ging.
,,Nog steeds weten we niet naar welke ziekenhuizen we de patiënten kunnen verwijzen’’, zegt Saskia Vrouenraets, vicevoorzitter van de medische staf. ,,Wij wilden het ziekenhuis in zes maanden afbouwen zodat we de patiënten netjes in kaart konden brengen. Maar nu moet het in vier tot zes weken. Dat is onmogelijk.’’
Alert personeel
Voor een van de patiënten was het abrupt aangekondigde faillissement, vorige week donderdag, bijna fataal. De patiënt ondergaat een zware chemotherapie. Na het faillissement werd de patiënt in allerijl overgeplaatst. De verzekeraar nam de leiding in deze uitplaatsingsoperatie. Maar door de chaotische taferelen werd de patiënt naar het verkeerde ziekenhuis gebracht.
Behandelend arts Otten spreekt van een levensbedreigende situatie: ,,De patiënt krijgt een chemotherapie waarbij strakke controles en tijdig toedienen van medicijnen van levensbelang zijn. Dat deze patiënt het heeft overleefd, is te danken aan het alerte zorgpersoneel in het ontvangende ziekenhuis. Zij hebben contact met ons opgenomen om te achterhalen wat er aan de hand was met deze patiënt.’’
Patiënten en personeel voerden actie bij Zilveren Kruis Achmea in Leiden:
Otten stelt dat zo’n fout nooit mag worden gemaakt, maar dat dat in de hectiek toch is gebeurd. ,,De verzekeraar had geen enkel plan wat er met patiënten moest gebeuren na het faillissement. Daardoor is chaos ontstaan die heeft geleid tot de gevaarlijke situatie voor deze patiënt.’’
Van de patiënten van Otten moeten er 25 de komende week een chemokuur krijgen. Deze week kan dat nog in MC Slotervaart, maar volgende week zijn daar de benodigde middelen niet meer voor in het ziekenhuis omdat leveranciers niet meer leveren. Een ander ziekenhuis om de behandeling voort te zetten is nog niet gevonden.
Otten krijgt zijn patiënten moeilijk in andere ziekenhuizen ondergebracht, zegt hij, omdat de zorgverzekeraars binnen zijn specialisme geen of onvoldoende zorg hebben ingekocht, waardoor behandelingen niet worden vergoed – en de collega’s in de andere ziekenhuizen ‘nee’ moeten verkopen tegen zijn patiënten die met spoed zorg nodig hebben.
Volgens een woordvoerder van Amsterdam UMC is vergoeding geen punt van discussie. ,,Vergoedingen spelen even geen rol. Het is een uitdaging, omdat het in de capaciteit van de Amsterdamse ziekenhuizen knelt, maar we doen onze uiterste best om patiënten op te vangen.’’
Onderzoek
Een andere ernstig zieke patiënt heeft door het faillissement niet het medisch onderzoek gehad dat hij normaliter zou krijgen, zegt Otten. ,,De patiënt had klachten die mogelijk een dreigende dwarslaesie of uitzaaiingen in de hersenen kunnen betekenen. Dan moet er met spoed een scan met contrast worden gemaakt.
Dat was in ons ziekenhuis niet meer mogelijk, maar overplaatsing naar een ander ziekenhuis lukte niet omdat de scan niet zou worden vergoed.’’ Met het risico dat de diagnose gemist zou worden, hebben de artsen een scan zonder contrast gemaakt.
In een Kamerdebat over de failliete ziekenhuizen noemde minister Bruno Bruins (Medische Zorg, VVD) het ‘natuurlijk verschrikkelijk’ dat patiënten in levensgevaar zijn gekomen. Maar de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) kan nog niet bevestigen dat zo’n calamiteit inmiddels is gemeld, zegt Bruins.
Verzekeraar Zilveren Kruis wijst erop dat de curator verantwoordelijk is voor het uitplaatsen van patiënten: ,,Daar hebben wij niet de leiding in, dat is de curator’’, zegt een woordvoerder van Zilveren Kruis.
De zorgverzekeraar voert op dit moment spoedoverleg met de curator naar aanleiding van berichtgeving over de patiënt in levensgevaar. ,,Die signalen zijn nieuw voor ons, als dit zo is, is het verschrikkelijk. We onderzoeken nu wat de situatie is’’, aldus de woordvoerder.
Een woordvoerder van Patiëntenfederatie Nederland meldt: ,,Als artsen van het failliete Slotervaartziekenhuis zich zorgen maken over waar patiënten ondergebracht moeten worden, zullen ze beter hun best moeten doen.
Dan moeten ze heel snel gaan rondbellen met andere ziekenhuizen en dit goed regelen voor hun patiënten.” Het ziekenhuis is hier volgens hem verantwoordelijk voor. ,,Het kan niet zo zijn dat patiënten die chemo moeten ondergaan zich zorgen maken over waar ze naartoe moeten’’.
Actie tegen sluiting ziekenhuizen Een werknemer van het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam organiseert komende zondagmiddag op het Museumplein een protestactie tegen sluiting van ziekenhuizen. Aanleiding is het snelle faillissement van het MC Slotervaart.
Op Facebook schrijft Ches Rijpkema, de organisator, dat Nederland in opstand moet komen. ,,Nederland word wakker! Dit kan en mag niet zo verder gaan! Sta op voor de toekomst van jouw kinderen en kleinkinderen.”
Het faillissement van het MC Slotervaart voltrok zich in een flitstempo. Vorige week dinsdag werd bekend dat het ziekenhuis uitstel van betaling had aangevraagd, twee dagen later werd het failliet verklaard en nog een dag later moesten alle patiënten er weg. Verschillende partijen zouden interesse hebben in een overname, maar volgens de curatoren wordt dat lastig.
AD 31.10.2018 Zorgminister Bruno Bruins heeft het faillissement van het MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen volledig volgens het boekje afgehandeld. En dat had hij nou net niet moeten doen.
Hij heeft er spijt van, herhaalde Bruno Bruins woensdag tijdens het verhitte Kamerdebat: de zorgminister had de failliete ziekenhuizen nooit ‘een stapel stenen‘ mogen noemen.
De VVD-politicus heeft sinds een week door wat andere mensen allang wisten: dat juist een ziekenhuis een plek is waar zorgverleners dagelijks met liefde werken en zieken komen op het kwetsbaarste moment van hun leven.
Dat was de afgelopen maanden wel anders. Bruins kreeg echt wel mee dat de ziekenhuizen in Amsterdam en Flevoland in de problemen zaten, maar hij vond het niet zijn taak om zich daar tegenaan te bemoeien.
Eigen boontjes doppen
Het systeem werkt in Nederland namelijk zo: ziekenhuizen en zorgverzekeraars moeten samen financieel hun boontjes doppen, terwijl toezichthouders de kwaliteit van zorg in de gaten houden. De minister grijpt alleen in als de acute zorg in gevaar dreigt te komen in een regio.
Dus liet Bruins de grote zorgverzekeraar Zilveren Kruis de onderhandelingen voeren met de directie van het noodlijdende ziekenhuisconcern. Ondertussen hielden de zorginspectie en de zorgautoriteit in de gaten dat mensen degelijke gezondheidszorg bleven ontvangen.
Toen de verzekeraar de geldkraan dichtdraaide bij het MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen en daarmee feitelijk hun lot bezegelde, werd het plotsklaps een zaak voor de bewindvoerders en daarna de curatoren. Het ministerie van Volksgezondheid stuurde nog wel even een handleiding rond hoe om te gaan met een bankroet.
Mensenwerk
Bruins snapte dat je het niet kunt maken om kwetsbare mensen zomaar in een ambulance te laden.!!!
Pas nadat de chaotische taferelen rondom de failliete ziekenhuizen in Amsterdam en Flevoland ontstonden en de Tweede Kamer zich begon op te winden over die gang van zaken, ging Bruins zich realiseren dat zorgverlening ook een maatschappelijke kant heeft; mensenwerk is.
Hij snapte dat je het niet kunt maken om kwetsbare mensen zomaar in een ambulance te laden. En de minister belooft nu beterschap. Zo gaat hij zich er hard voor maken dat er in Lelystad basiszorg en acute zorg blijft bestaan.
Ook komt er een onderzoek om lessen te kunnen trekken uit de gebeurtenissen van de afgelopen weken, duikt de minister in de schimmige constructies achter de zorg en gaat hij kijken of er meer kwetsbare ziekenhuizen zijn.
Daarbij zal niet alleen de oppositie in de Tweede Kamer, maar ook de regeringscoalitie scherp in de gaten houden dat Bruins voortaan de belangen van mensen voorop stelt bij het maken van plannen en het volgen van regels.
Te laat
Voor een minderheid van de Kamer is het al te laat: enkele partijen hebben het vertrouwen in deze zorgminister al verloren. ,,Hij is niet de juiste man op de juiste plek“, viel woensdag vanuit de parlementaire bankjes te horen.
Een gewaarschuwd mens telt echter voor twee, dus gaat minister Bruins nu in volle vaart aan de slag om te zorgen dat het recente rampscenario zich niet meer voltrekt. Zodat patiënten van het Slotervaart de zorg blijven ontvangen die ze verdienen. En zodat geen enkele inwoner van Flevoland drie kwartier hoeft te rijden voor noodhulp.
De minister gaat nu in volle vaart aan de slag om te zorgen dat het recente rampscenario zich niet meer voltrekt
NU 31.10.2018 Zowel de oppositie als de coalitie heeft geen goed woord over voor de chaos rond de abrupte faillissementen van het MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen, waardoor voor patiënten halsoverkop een nieuw onderkomen moest worden gevonden.
De partijen, met uitzondering van de VVD, vragen zich tevens af of minister voor Medische Zorg Bruno Bruins (VVD) zich te afzijdig heeft gehouden.
“Het lijkt alsof niemand dit zag aankomen, ook de minister niet”, aldus ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers woensdag tijdens het Kamerdebat over de faillissementen. “De minister stond erbij en keek ernaar”, aldus Lilianne Ploumen (PvdA).
Ook het CDA is kritisch. Kamerlid Joba van den Berg vroeg nadrukkelijk naar de regierol van Bruins. “Wat is er precies wanneer gebeurd en wanneer is de minister op de hoogte gesteld?”
D66 is evenmin tevreden over de gang van zaken. Kamerlid Rens Raemakers verwees naar berichtgeving van Het Parool waarin wordt gesteld dat ten minste een patiënt door het faillissement in levensgevaar is gebracht. Het MC Slotervaart weerspreekt dat er levens in gevaar zijn gebracht.
Oppositie hekelt afwezigheid Bruins
De oppositie vindt dat de minister steken heeft laten vallen en hekelt de afwachtende houding van Bruins in de afgelopen dagen. Wat de PVV en SP betreft is Bruins niet langer de juiste man op de juiste plaats.
Zij zegden het vertrouwen in de minister op. Volgens PVV-Kamerlid Fleur Agema heeft de minister laten zien “stuurloos” te zijn. Zij pleitte voor een parlementair onderzoek, een lichtere variant van de parlementaire enquête, waarbij op korte termijn door de Tweede Kamer onderzocht kan worden wat er fout is gegaan.
Agema vindt dat de Kamer de regie moet overnemen, omdat Bruins die zou hebben laten liggen. Dat laatste vindt ook de PvdA, die de minister ervan beticht zijn hoofd als een struisvogel in het zand te hebben gestoken.
Volgens de partij doet hij dat nu opnieuw door vragen over een eventuele doorstart van bijvoorbeeld de IJsselmeerziekenhuizen door te verwijzen naar de curator. Dat Bruins de failliete ziekenhuizen slechts “een stapel stenen” noemde, werd hem ook niet in dank afgenomen.
Alleen de VVD wilde de positie van Bruins buiten beschouwing laten. VVD-Kamerlid Arno Rutte zei ook bezorgd te zijn over de zorgen die bij de gedupeerden leven, maar voegde eraan toe dat faillissementen van ziekenhuizen kunnen voorkomen. Tegelijkertijd noemde hij dat “geen gewenst resultaat”.
‘Had ik het maar eerder geweten’
Minister Bruins zei in het debat dat hij graag eerder van de sluitingen had geweten. “De faillissementen zijn mij rauw op het dak gevallen” zei hij. “Had ik het maar eerder geweten.” Bruins zei dat hij wil voorkomen dat ziekenhuizen op deze manier zo abrupt kunnen sluiten na een faillissement. Hij zei lessen te willen trekken voor de toekomst, maar voor onder meer SP, PvdA, 50PLUS en DENK is dat onvoldoende. “Het ministerschap is geen leer-werkplek”, zei Ploumen.
Volgens Tunahan Kuzu (DENK) tonen de antwoorden van de minister aan dat hij “niet in control” is en onvoldoende op de hoogte is van het functioneren van de ziekenhuizen.
Kamer wil doorstart IJsselmeerziekenhuizen
De gehele Kamer wil dat er voor in ieder geval de IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland een oplossing komt, zodat ze open kunnen blijven. Voor patiënten van het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis zijn in de regio voldoende alternatieven.
De Kamer wijst op de centrale ligging van de ziekenhuizen waar – na een eventuele sluiting – de aanrijtijden van de ambulances langer zullen worden. Die aanrijtijden zijn nu al krap.
De gemeente Lelystad, de provincie Flevoland en de gemeenten Almere, Noordoostpolder, Urk, Dronten en Zeewolde noemden het eerder “onacceptabel dat de continuïteit van de zorg stopt en dat het ziekenhuis uit Lelystad verdwijnt”.
Minister Bruins deelde de opvatting van de Kamer dat de spoedeisende hulp en acute verloskunde in ieder geval in Lelystad moeten blijven.
Vooral het opdoeken van ziekenhuiszorg in Lelystad baart politiek Den Haag grote zorgen. De Kamerleden praatte er vandaag over met minister Bruno Bruins (Medische Zorg). Ⓒ ANP
Telegraaf 31.10.2018 Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) ligt in de Tweede Kamer op de grill nu naar buiten is gekomen dat er een persoon in levensgevaar is gekomen door het sluiten van het MC Slotervaart. De PVV overweegt een motie van wantrouwen.
Toevallig was er al een debat over de bankroete ziekenhuizen gaande. Halverwege sijpelde het nieuws door dat dit voor een patiënt tot een uiterst penibele situatie heeft geleid.
De PVV eiste meteen een reactie van Bruins over de laatste ontwikkelingen. Het debat werd een kwartier stilgelegd. De VVD-bewindsman kon na deze pauze weinig opheldering geven. De melding van de noodsituatie is namelijk nog niet binnengekomen bij de inspectie, liet hij weten.
Bruins lag eerder tijdens het debat ook al onder vuur. De nieuwe berichten maakten het er niet beter op.
SP’er Marijnissen vindt het storend dat Bruins na het vernemen van het nieuws niet eerst zegt hoe erg hij zoiets vindt, maar over het ’systeem’ begint waarin geen melding te vinden is over patiënten in levensgevaar. In een reactie haast de VVD’er zich te zeggen het bericht ’verschrikkelijk’ te vinden.
Flinke kras
Hoewel Bruins het stevig voor de kiezen krijgt, lijkt hij vooralsnog niet de wijk te moeten nemen. Wel heeft hij door de ziekenhuischaos een flinke kras opgelopen. Coalitiepartijen nemen het voor hem op. „Als de minister zegt dat hij heeft gedaan wat hij kon, dan geloof ik hem”, aldus CU-leider Segers.
SGP’er Van der Staaij geeft nog wel een ferme waarschuwing af. Hij vindt dat Bruins de boel wel heel erg makkelijk wegwimpelt door te zeggen dat hij ’opzoek gaat naar oplossingen’. „Ik vind dat eigenlijk te vaag. Dit mag geen tweede keer gebeuren”, laat hij weten.
Vorige week werd bekend dat in Amsterdam en de provincie Flevoland meerdere ziekenhuizen bankroet zijn. Het Amsterdamse Slotervaart Ziekenhuis is zelfs al zo goed als dicht. In Flevoland wordt er nog wel gewerkt. De hoop is dat overnamekandidaten zich melden.
Dit kan toch zo niet?
De sluiting van het Amsterdamse Slotervaart Ziekenhuis wordt door meerdere partijen in de Tweede Kamer te abrupt gevonden. „Dit kan toch zo niet?”, oordeelt SGP-voorman Kees van der Staaij. „Het heeft tot ongelukkige en beroerde situaties geleid”, concludeert hij. „Waarom was er niet een veel betere voorbereiding?”
Maar daar waar in de regio Amsterdam nog ruim voldoende ziekenhuizen resteren, is dat anders in de provincie Flevoland. Op papier wordt daar door het sluiten van meerdere ziekenhuizen nog steeds aan de zorgplicht voldaan, maar grote zorgen bestaan er over de rijtijden van ambulances op weg naar patiënten in nood. „De aanrijtijden zijn nu al heel krap”, weet CU-leider Gert-Jan Segers.
Meerdere fracties vragen zich tevens af of minister Bruins wel voldoende de regie heeft genomen de afgelopen dagen. „Als een struisvogel stak hij zijn kop in het zand”, vindt PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen.
’VVD-botheid’
PVV-Kamerlid Agema is ook weinig mild. Ze beticht de bewindsman van ’VVD-botheid’. Daarmee verwijst ze naar een uitspraak waarin hij de ziekenhuizen vorige week wegzette als ’een stapel stenen’. Inmiddels heeft de bewindsman daarover spijt betuigd. Agema blijft zijn woorden echter ’bijzonder ergerlijk’ vinden.
De PVV-politica vindt het optreden van Bruins bovendien slap, geeft ze aan. Zijn ministerie is volgens haar ’stuurloos’. „Bobo’s hebben het voor het zeggen”, constateert ze. Niet de minister. Ook SP-leider Lilian Marijnissen is fel. Volgens haar is het ’chaos troef’. „Blijft de minister op zijn handen zitten? of staat hij op en grijpt in?”
Wat veel oppositiepartijen – tot grote ergernis van VVD – echter niet aanstippen is dat de twee ziekenhuizen al tijden in de financiële penarie zaten en meerdere kansen hebben gekregen om er weer bovenop te komen. Ze wisten het tij echter niet te keren. „Faillissement is geen gewenst resultaat, maar het kan wel gebeuren”, benadrukt Kamerlid Arno Rutte.
AD 31.10.2018 Minister Bruno Bruins (VVD, Medische Zorg) moest vanmiddag tijdens een groot Kamerdebat zware kritiek pareren op zijn afwachtende houding bij het faillissement van het MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen.
Vooral het feit dat de bewindsman niet ingreep om sluiting van de ziekenhuizen te voorkomen, werd hem door zowel oppositie als coalitiepartijen CDA en D66 zwaar aangerekend. De PVV diende een motie van wantrouwen in, maar kreeg met alleen steun van SP, Denk, Forum voor Democratie (FvD), 50Plus en Partij voor de Dieren (PvdD) geen meerderheid.
De minister zag het bankroet gaan van de ziekenhuizen niet aankomen en weet ook niet waarom ze dicht moesten. Wat een gepruts, aldus Fleur Agema, PVV.
De ziekenhuizen vielen vorige week razendsnel om, nadat verzekeraar Zilveren Kruis er financieel de stekker uit trok. De zorg zou bij de instellingen niet meer te garanderen zijn, na maandenlange geldproblemen. De Kamer greep het debat aan om het abrupte en wanordelijke karakter van dat bankroet aan de kaak te stellen. Het zit alle partijen dwars dat patiënten in grote onzekerheid belandden en nog verkeren.
Niet alleen de oppositie was fel; ook coalitiepartijen CDA en D66 eisten tekst en uitleg over het flits-faillissement van de ziekenhuizen. CDA-Kamerlid Joba van den Berg verweet Bruins onvoldoende regie te hebben gepakt. ,,We zijn zeer ongelukkig met de chaos die is ontstaan”, zei ze. ,,Dat had echt anders gekund.”
Minister Bruno Bruins oogt aangeslagen na debat over failliete ziekenhuizen: ‘Gaat mij niet in de koude kleren zitten. Ik heb behoorlijk wat huiswerk gekregen’. Zegt zich te willen ‘bewijzen’ 4:27 PM – Oct 31, 2018
PVV-Kamerlid Fleur Agema nam het Bruins kwalijk dat hij vorige week de ziekenhuizen omschreef als ‘een stapel stenen’ en noemde de minister ‘een koelkast’. De minister gaf later aan zijn uitspraak over de ‘stapel stenen’ te betreuren.
D66-Kamerlid Rens Raemakers, die zelf kanker heeft gehad en heeft overwonnen, benadrukt vanmiddag opnieuw dat een ziekenhuis veel meer is dan wat stenen. Bruins maakte daar opnieuw excuses voor.
Lees ook
De situatie van Bruins werd tijdens het debat nog nijpender toen bekend werd dat door het faillissement van MC Slotervaart zeker één patiënt in levensgevaar is gebracht. Medisch specialist Hans-Martin Otten gaat hiervan melding doen bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.
Oppositie maakt nu gehakt van minister, vertrouwen is weg. ‘Minister maakt het steeds erger voor zichzelf’, aldus de SP. PVV: ‘Deze patiënt is door niet ingrijpen minister in zware problemen gekomen, dat kan niet.’
Tot dusver heeft Bruins altijd ontkend dat er patiënten in levensgevaar zijn geweest. ,,Als er iemand in levensgevaar is geweest, is dat verschrikkelijk.” Na een korte schorsing waarin Bruins navraag deed, kwam hij opnieuw tot de conclusie dat er van levensgevaar geen sprake was. De bestuurder en curator van het Amsterdamse ziekenhuis hebben hem dat verzekerd.
De berichtgeving leidde in eerste instantie tot een felle clash met de Kamer. ,,De minister maakt het steeds erger voor zichzelf”, concludeert SP-leider Lilian Marijnissen. ,,Deze patiënt is door niet ingrijpen van de minister in zware problemen gekomen, dat kan niet”, zegt Agema (PVV).
Volgens Bruins is de tijd om in de grijpen hem niet gegund, zei de bewindsman met stemverheffing. Agema: ,,De minister heeft het gewoon laten gebeuren.”
Agema diende uiteindelijk een motie van wantrouwen in tegen de bewindsman. ,,De minister zag het bankroet gaan van de ziekenhuizen niet aankomen en weet ook niet waarom ze dicht moesten. Wat een gepruts.”
Hoewel haar partij regelmatig moties van wantrouwen indient tegen bewindspersonen, is het Agema’s eerste als Kamerlid. ,,Het ministerie is stuurloos”, oordeelt ze. ,,Dit is niet de juiste man op de juiste plek.” De motie kreeg alleen steun van SP, Denk, Forum voor Democratie (FvD), 50Plus en Partij voor de Dieren (PvdD) en werd verworpen.
Doorstart
Bijna alle partijen dringen aan op een doorstart van de IJsselmeerziekenhuizen, omdat de regio die zij bedienen veel kwetsbare mensen telt en ziekenhuizen in de omtrek enkel op papier zouden kunnen inspringen. Alleen de VVD houdt het bij algemenere termen als ‘het behoud van zorg dichtbij’. Dat kwam de partij op felle aanvallen van onder meer PVV en SP te staan.
Bruins houdt echter vast aan ons huidige zorgsysteem. Daarbij moeten de zorgverzekeraars en ziekenhuizen samen hun boontjes doppen en kijken toezichthouders over hun schouder mee of de zorg wel deugt. De minister zegt sowieso geen aanwijzingen te hebben dat andere ziekenhuizen op omvallen staan.
Protestactie
Vlak vóór het grote debat vandaag hielden medewerkers, patiënten en de SP een protestactie in Den Haag, waarbij ze oproepen projecteerden aan premier Rutte en minister Bruins om de ziekenhuizen te redden.
Regeringspartij ChristenUnie voerde gisteravond de druk al op richting de minister door hem op te roepen om te onderzoeken op welke wijze in Lelystad een basisziekenhuis met acute zorg behouden kan worden.
Bruins zegt alles op alles te gaan zetten om de basiszorg in het ziekenhuis van Lelystad te behouden.
Telegraaf 31.10.2018 Als inderdaad blijkt dat patiënten in levensgevaar zijn gekomen door het faillissement van het Slotervaartziekenhuis, dan is dat „natuurlijk verschrikkelijk.” Maar de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) kan nog niet bevestigen dat er zo’n calamiteit is gemeld, zegt minister Bruno Bruins (Medische Zorg).
Een internist-oncoloog van het Amsterdamse ziekenhuis meldt dat de abrupte verplaatsing van een patiënt vorige week bijna fataal afliep. De patiënt, die een zware chemokuur ondergaat, werd na het uitspreken van het faillissement naar het verkeerde ziekenhuis overgebracht.
Bruins heeft zijn „uiterste best gedaan” om de melding boven water te krijgen, zei hij in een fel Kamerdebat dat daarvoor een kwartier werd onderbroken. Maar de melding is volgens de minister niet ontvangen en ook de curator is niet op de hoogte.
Telegraaf 31.10.2018 Wat er precies is misgegaan is nog niet duidelijk, maar zeker is dat de abrupte verplaatsing van een patiënt van het Slotervaart Ziekenhuis vorige week bijna fataal afliep. De patiënt die een zware chemokuur ondergaat werd na het uitspreken van het faillissement naar het verkeerde ziekenhuis overgebracht.
,,Als de artsen ons niet direct hadden gebeld dan had deze patiënt zeer ernstige schade kunnen oplopen en kunnen overlijden. Het was zeer ernstig”, zegt behandelend internist-oncoloog Hans-Martin Otten van MC Slotervaart naar aanleiding van berichtgeving in Het Parool van woensdag.
Otten houdt zijn hart vast voor de ruim twintig mensen die vanaf vrijdag op een andere locatie dan het failliete MC Slotervaart een chemokuur moeten ondergaan. ,,Ik heb nog steeds geen duidelijkheid welke patiënten waar kunnen worden geplaatst”, zegt hij. Ook weet hij niet aan welke artsen hij de dossiers moet overdragen.
’Haastklus’
De verplaatsing van zorg en patiënten is een haastklus geworden, vindt Otten. ,,En als er sprake is van een haastklus dan kan er van alles misgaan op het het gebied van communicatie of wat dan ook.”
Volgens hem is de hectische en soms chaotische overdracht het gevolg van een al te abrupt einde van de ziekenhuiszorg na het uitspreken van het faillissement vorige week. ,,Het verloopt allemaal weinig soepel”, meent de internist-oncoloog.
Over de gang van zaken hebben Otten en zijn collega-specialisten melding gedaan bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.
Het debat dat woensdag in de Tweede Kamer wordt gevoerd, over de faillissementen van de betreffende ziekenhuizen, is stilgelegd.
Een werknemer van het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam organiseert komende zondagmiddag op het Museumplein een protestactie tegen sluiting van ziekenhuizen. Aanleiding is het snelle faillissement van het MC Slotervaart. Op Facebook schrijft Ches Rijpkema, de organisator, dat Nederland in opstand moet komen. „Nederland word wakker! Dit kan en mag niet zo verder gaan! Sta op voor de toekomst van jouw kinderen en kleinkinderen.”
Het faillissement van het MC Slotervaart voltrok zich in een flitstempo. Vorige week dinsdag werd bekend dat het ziekenhuis uitstel van betaling had aangevraagd, twee dagen later werd het failliet verklaard en nog een dag later moesten alle patiënten er weg. Verschillende partijen zouden interesse hebben in een overname, maar volgens de curatoren wordt dat lastig.
Telegraaf 31.10.2018 Er moet meer politieke aandacht komen voor de financieel zwakkere ziekenhuizen in Nederland, „voordat zij zodanig klem worden gezet dat ze niet meer kunnen overleven.” Dat stelt CNV Zorg en Welzijn in aanloop naar een Kamerdebat woensdagmiddag over de medisch specialistische zorg.
„Net het hoofd boven water kunnen houden betekent namelijk geen ruimte voor investeringen, opleidingen en ontwikkeling van personeel. Dit is nou juist zo belangrijk om de kwaliteit van zorg en de toekomst van deze ziekenhuizen veilig te stellen”, aldus de vakbond. Wanneer een sluiting niet te voorkomen is, moet er een „zachte landing” worden gecreëerd. „En als partijen daar zelf niet toe in staat zijn, is het aan de minister de regie te nemen.”
Volgens CNV is er bij het faillissement van het Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen onzorgvuldig omgesprongen met het personeel.
AD 31 10.2018 Het ziekenhuisdebacle met de IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad, Dronten en Emmeloord en het MC Slotervaart in Amsterdam is een cruciale testcase voor de toekomst van kleine ziekenhuizen. Als de politiek zich vandaag tijdens een spoeddebat in de Tweede Kamer niet hard maakt voor behoud van een streekziekenhuis voor Lelystad en omgeving verdwijnen er de komende jaren meer kleine ziekenhuizen.
Daarvoor waarschuwt de gerenommeerde gezondheidseconoom en emeritus hoogleraar Guus Schrijvers. ,,Als het zover komt dat een provinciehoofdstad als Lelystad straks geen ziekenhuis meer heeft, dan vallen er de komende jaren geheid meer kleine ziekenhuizen om. Banken en zorgverzekeraars hebben dan gezien dat de minister en de Tweede Kamer niet ingrijpen zodra een ziekenhuis failliet gaat. Waarom zouden zij dan nog hun best doen om noodlijdende ziekenhuizen in de provincie open te houden? Ik zie het Kamerdebat als een belangrijke testcase voor de toekomst van kleine ziekenhuizen.”
Bij het spoeddebat zijn waarschijnlijk veel Flevolanders aanwezig. De gemeente Lelystad riep inwoners gisteren op om massaal naar Den Haag af te reizen en zet bussen in. ,,Het is onacceptabel dat de continuïteit van de zorg stopt en dat het ziekenhuis uit Lelystad verdwijnt”, stelt de gemeente. Ook Urk heeft inwoners opgeroepen het spoeddebat vanaf de publieke tribune bij te wonen.
Onderzoek
De Onderzoeksraad voor Veiligheid start een onderzoek naar de wijze waarop afgelopen week is omgegaan met de veiligheid van patiënten bij het faillissement van IJsselmeerziekenhuizen en het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam. De Raad wil nagaan hoe het belang van de patiënten is gewogen voor en tijdens het faillissementsproces.
Artsen van het Slotervaart uitten recent in deze krant stevige kritiek op de patiëntenzorg. Hun poliklinieken blijven nog weken open, maar ze kunnen de meeste onderzoeken en (kijk)operaties niet meer uitvoeren. Zo werd de operatie van een darmpatiënt op het laatste moment afgelast. Op de oogheelkunde is een patiënt wel geopereerd aan zijn linkeroog, maar rechts is afgeblazen. Ook wachten tientallen ouderen op injecties in hun oog. Krijgen ze die medicijnen niet, worden ze blind.
Kwaliteit
Minister Bruno Bruins van Medische Zorg zei gisteren in de Tweede Kamer dat het MC Slotervaart failliet is gegaan omdat zorgverzekeraar Zilveren Kruis meende dat de kwaliteit van zorg niet meer gegarandeerd kon worden. ,,De verbeterplannen waren niet overtuigend voor de zorgverzekeraar. Ondertussen stond de kwaliteit van zorg onder druk door achterstallig onderhoud, doordat leveranciers medicijnen en hulpmiddelen terughaalden en doordat ingehuurd personeel niet meer kwam opdagen.”
Het spoeddebat met minister Bruins is aangevraagd door de PVV en begint vanochtend om 10.15 uur.
Een ambulance vervoert een patiënt naar een ander ziekenhuis, nadat het MC Slotervaart failliet werd verklaard. Ⓒ ANP
Telegraaf 31.10.2018 Hoewel het eerder uitgesloten leek, onderzoeken de curatoren van het MC Slotervaart nu toch of het ziekenhuis een doorstart kan maken. Omdat de ontmanteling van de poliklinische zorg in volle gang is, moet dat op zeer korte termijn plaatsvinden.
De curatoren Marc van Zanten en Marlous de Groot melden dat meerdere partijen zich hebben gemeld om het Slotervaart-ziekenhuis in zijn geheel of gedeelten over te nemen. De namen van de partijen worden niet vrijgegeven.
Een onafhankelijke instantie is ingeschakeld om te onderzoeken of onderhandelen met deze geïnteresseerde investeerders tot verkoop kan leiden. ,,Het is een complexe situatie, waardoor er maar weinig tijd is om tot overeenstemming te komen”, laat de woordvoerder van het Slotervaart weten.
De zorg van de curatoren zit ’m vooral in de patiënten en medewerkers. De beheerders willen hen geen valse hoop geven. Daarom moeten de onderhandelingen snel en efficiënt verlopen, aldus de curatoren.
De onttakeling van de poliklinieken gaat ondertussen door. Het Slotervaart wil 30.000 afspraken, die nog staan tot het einde van het jaar, overzetten naar andere ziekenhuizen. ,,De curatoren beseffen dat snelle duidelijkheid voor artsen en patiënten over de voortgang van de zorg is geboden”, aldus de woordvoerder.
NU 31.10.2018 De Antonius Zorggroep heeft de curator van de MC IJsselmeerziekenhuizen en de zorgverzekeraars formeel aangeboden om de medisch-specialistische zorg in deze regio op zich te nemen. Uitgangspunt, in het plan dat de Antonius Zorggroep wil bespreken, is goede toegankelijke zorg voor iedereen in de regio Noordoostpolder en op Urk.
De IJsselmeerziekenhuizen, waaronder MC Zuiderzee in Lelystad, gingen vorige week failliet. Het wegvallen van het ziekenhuis, met verloskunde en acute hulp, heeft grote gevolgen voor de regio, stelt onder meer de gemeente. Zo zouden de aanrijtijden van de ambulances veel te lang gaan duren.
De Antonius Zorggroep heeft een vestiging in Emmeloord. Voorzitter Marcel Kuin van de raad van bestuur zegt niet alleen poliklinische hulp te willen bieden, maar ook acute zorg, samen met ambulancezorg, huisartsen, wijkverpleging en ouderenzorg.
NOS 31.10.2018 Specialisten die voorheen werkzaam waren bij het failliete MC Slotervaart willen zelf het ziekenhuis overnemen. Dat hebben ze gezegd bij een rechtszaak die is aangespannen om het faillissement van het Amsterdamse ziekenhuis tegen te houden. Morgen maakt de rechter bekend of het faillissement wordt teruggedraaid. Een motivering volgt later.
Vanochtend vochten 42 medisch-specialisten het faillissement aan. Inmiddels steunen 45 artsen de plannen, ongeveer de helft van de medische staf. “Die zeggen: geef ons de ruimte om met de curator te gaan praten, en met Zilveren Kruis, en dan nemen we de boel over”, zei verslaggever Roel Pauw op NPO Radio 1.
De specialisten zouden bereid zijn een persoonlijke lening van 50.000 euro per persoon aan te gaan, om zo ruimte te creëren om met de betrokken partijen te praten. De curator heeft in een reactie laten weten dat hij het plan van de specialisten serieus zal nemen, zoals hij dat bij iedere kandidaat doet.
Eerder plan
Wie de dagelijkse leiding van het MC Slotervaart zou moeten overnemen, is niet duidelijk. “Als het er allemaal van komt, dan zal de nieuw aan te stellen bestuursvoorzitter niet per se uit eigen gelederen komen. Het moet wel iemand zijn met een medische achtergrond”, zegt radioloog Evelijn Beuerle, die het woord voert namens de specialisten.
Het is niet voor het eerst dat de artsen voorstellen het ziekenhuis een financiële injectie te geven met privégeld. Een paar maanden geleden waren het bestuur en zorgverzekeraar Zilveren Kruis volgens de specialisten niet geïnteresseerd in zo’n plan.
De artsen denken dat de situatie nu anders is, omdat het ziekenhuis failliet is en een grootaandeelhouder van het toneel is verdwenen. “Nu is het in theorie mogelijk om met de inleg van de specialisten en anderen een meerderheidsbelang voor elkaar te krijgen”, zegt Beuerle.
Kansen?
“Hoe kansrijk hun poging is, moet nog maar blijken”, zegt verslaggever Pauw. “In de zitting vliegen de miljoenen je om de oren. Van schuldeisers, uitstaande rekeningen. Ook de salarissen van oktober moeten nog worden betaald.”
Hoogleraar Gezondheidseconomie Wim Groot van de Universiteit van Maastricht acht de kansen van de specialisten niet groot. “Je hebt wel participatie van specialisten in ziekenhuizen en je hebt specialisten die een kliniek beginnen. Maar dit is bij mijn weten niet eerder gebeurd.”
Groot vraagt zich af waar de specialisten het geld en de kennis vandaan halen waarmee ze de schulden van het MC Slotervaart kunnen wegnemen. “Het is een zwaar verlieslijdend ziekenhuis met een hoop onbetaalde rekeningen. Als je het faillissement ongedaan zou maken, staan ook alle schuldeisers snel bij de nieuwe eigenaren op de stoep.”
Telegraaf 31.10.2018 Lelystad mag wat de ChristenUnie betreft niet verstoken blijven van spoedeisende en verloskundige hulp. Fractievoorzitter Gert-Jan Segers wil dat minister Bruno Bruins (Medische Zorg) laat onderzoeken op welke manier een ’basisziekenhuis’ kan worden behouden voor de hoofdstad van Flevoland.
„Het verlies van de spoedeisende hulp en de acute verloskunde in Lelystad leidt ertoe dat de aanrijtijden in bijvoorbeeld Urk onacceptabel lang worden. Voor delen van de regio zijn andere ziekenhuizen buiten Flevoland wellicht een oplossing, maar dat geldt niet overal”, aldus Segers.
De IJsselmeerziekenhuizen, waaronder MC Zuiderzee in Lelystad, gingen vorige week failliet. Segers vindt dat naar „slimme oplossingen moet worden gezocht om de zorg voor patiënten in Flevoland op peil te houden.”
AD 30.10.2018 Regeringspartij ChristenUnie voert de druk bij minister Bruno Bruins (Medische Zorg) op om te onderzoeken op welke wijze in Lelystad een basisziekenhuis mét acute zorg behouden kan worden.
Volgens partijleider Gert-Jan Segers moet het faillissement van de IJsselmeerziekenhuizen aangegrepen worden om tot ‘een toekomstbestendige oplossing’ te komen voor de ziekenhuiszorg in noord-Flevoland.
De ChristenUnie heeft grote zorgen over de beschikbaarheid en bereikbaarheid van de ziekenhuiszorg in de regio, stelt Segers aan de vooravond van een groot debat over de failliete ziekenhuizen.
Onacceptabel
Het is belangrijk dat nu goed wordt gekeken naar slimme oplossingen om de zorg voor patiënten in Flevoland op peil te houden, aldus Gert-Jan Segers.
,,Het verlies van de spoedeisende hulp en de acute verloskunde in Lelystad leidt ertoe dat de aanrijtijden in bijvoorbeeld Urk onacceptabel lang worden.“
In 2008 zijn de MC IJsselmeerziekenhuizen gered met een financiële injectie. Nu is gebleken dat – ondanks steun van de zorgverzekeraar – het ziekenhuis niet rendabel kon draaien, wil de ChristenUnie dat wordt bekeken wat er anders moet om hetzelfde scenario in de toekomst te voorkomen.
Slimme oplossingen
Segers: ,,We moeten leren van de ervaringen van de afgelopen jaren. Het is belangrijk dat nu goed wordt gekeken naar slimme oplossingen om de zorg voor patiënten in Flevoland op peil te houden.”
BB 30.10.2018 Het college van burgemeester en wethouders van Lelystad heeft dinsdag per aangetekende brief aan gezondheidsminister Bruno Bruins nog eens alarm geslagen over het bankroet van het ziekenhuis in deze gemeente.
Kwetsbare mensen
Het college vreest dat ambulances te lang onderweg zullen zijn en dat de ziekenhuizen in Harderwijk, Almere en Zwolle misschien ook geen extra capaciteit hebben om aan de extra zorgvraag te voldoen. Het wijst verder op het relatief grote aantal kwetsbare mensen in Lelystad. Ook zeggen burgemeester en wethouders dat Lelystad groeit, terwijl de bedrijvigheid er ook toeneemt. Dat betekent dat juist rekening moet worden gehouden met een groeiende zorgvraag.
Consequenties
Het wegvallen van het ziekenhuis en zijn vestigingen heeft ook gevolgen voor de aanpak van rampen en crises, aldus het college. De consequenties worden al onderzocht. (ANP)
Trouw 30.10.2018 Minister Bruno Bruins (VVD) had moeten ingrijpen toen er in twee dagen tijd een ziekenhuis failliet ging en de patiënten halsoverkop naar andere ziekenhuizen moesten worden overgebracht. Dat vindt de oppositie in de Tweede Kamer, maar ook regeringspartij D66 eist dat Bruins zijn fouten erkent.
“Dat het ziekenhuis zo snel moest sluiten is onmenselijk. Ik zou willen horen dat de minister dat ook vindt”, zei D66-Kamerlid Rens Ramaekers.
Bruins moest tijdens het vragenuurtje uitleggen aan verontwaardigde Kamerfracties waarom hij het faillissement van het Slotervaartziekenhuis – en ook dat van de IJsselmeerziekenhuizen – een zaak vindt voor de verzekeraars. Veel fracties nemen hem zijn koele woordkeus kwalijk. Toen het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam en het IJsselmeerziekenhuis in Lelystad failliet gingen, zei Bruins dat hij als minister geen ziekenhuizen per se wil openhouden. “Ziekenhuizen openhouden is niet het ultieme doel. Het gaat niet om het bewaken van een stapel stenen, maar om het bewaken van degelijke zorg.”
Ik vind het vreselijk om als koelkast betiteld te worden, aldus Minister Bruno Bruins
De PVV noemt het een dieptepunt dat ziekenhuizen failliet kunnen gaan. “De minister had persoonlijk naar Amsterdam moeten rijden om daar op de stoep van het Slotervaart te zeggen: dit gaat zo niet gebeuren”, zei PVV-Kamerlid Fleur Agema.
Aangedaan
De SP verwijt Bruins dat hij helemaal niets doet om faillissementen van ziekenhuizen tegen te gaan. Volgens de PvdA was de minister onzichtbaar tijdens de crisis, die hij nauwelijks zag aankomen. “Waar was Bruins?”, vraagt PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen. GroenLinks wil dat Bruins openlijk belooft dat een halsoverkop-sluiting zoals in het Slotervaart nooit meer gebeurt.
De minister reageerde aangedaan op de verwijten. Hij had gehoopt, zei hij tegen de Tweede Kamer, dat hij alvast nieuws had over de toekomst van de twee ziekenhuizen. De curator is in gesprek met meerdere overnamekandidaten. Vooral het verwijt dat hij ijskoud zou hebben gereageerd, vorige week, raakt de minister. Hij was zichtbaar geëmotioneerd toen hij zich daarop verdedigde: “Ik vind het vreselijk om als koelkast betiteld te worden. Ik wil juist borg staan voor goede zorg”, aldus Bruins.
Lees ook:
Ook cardiologen willen op IJsselmeerziekenhuizen bieden
AD 30.10.2018 Voor alle vestigingen van de failliet verklaarde MC-ziekenhuizen lijkt interesse te zijn. De cliëntenraad van de IJsselmeerziekenhuizen ‘acht zelf de kans groot’ dat zij worden overgenomen door Cardiologie Centra Nederland (CCN). Voor het Slotervaart zouden drie partijen hun interesse hebben laten blijken.
De eerste kandidaat voor de MC IJsselmeerziekenhuizen werd maandagavond bekend. Het St Jansdal in Harderwijk liet weten dat zij de werkzaamheden in Lelystad wil voortzetten. Ook wil het, samen met de huisartsen, de gezamenlijke polikliniek in Dronten openhouden. De curatoren hebben kennis genomen van het voornemen van het St. Jansdal ziekenhuis, maar hebben nog geen concreet bod ontvangen. Dat laten zij weten in een verklaring.
Cliëntenraadvoorzitter Cees de Bruin denkt echter dat St Jansdal weinig kans maakt met de plannen. De tweede kandidaat is het het Cardiologie Centra Nederland (CCN), laat De Bruin weten. CCN biedt cardiologische zorg op vijftien locaties in Nederland. Daarnaast is de organisatie mede-eigenaar van het medisch centrum in Dokkum.
,,Op dit moment werkt CCN aan een plan voor een passende oplossing voor de IJsselmeerziekenhuizen, waarbij een zo breed mogelijk zorgaanbod voor de regio behouden blijft. CCN ziet door haar ervaring binnen de IJsselmeerziekenhuizen en in Dokkum grote kansen om de ziekenhuisgroep uit te laten groeien tot een innovatieve zorgaanbieder die dichtbij de patiënten blijft’’, aldus de organisatie.
De cliëntenraad van de IJsselmeerziekenhuizen ‘acht de kans groot’ dat zij worden overgenomen door CCN, omdat ze de meest serieuze kandidaat zijn. De organisatie heeft zelfstandige behandelcentra voor mensen met hart- en vaatziekten.
De IJsselmeerziekenhuizen werden afgelopen donderdag bankroet verklaard. Het gaat om de ziekenhuizen MC Zuiderzee, MC Emmeloord, MC Dronten en een verloskundigenpraktijk in Lelystad. Intussen springen ziekenhuizen in de omgeving van de failliete IJsselmeerziekenhuizen bij met het overnemen van zorg en patiënten.
MC-Slotervaart
Het Parool meldt dat er voor het Amsterdamse ziekenhuis MC-Slotervaart drie partijen geïnteresseerd zijn. Wie deze partijen precies zijn, is niet bekend. Een van de gegadigden is naar eigen zeggen zorgondernemer Sinan Belhawi. Hij beweert grote kapitaalkrachtige investeerders achter zich te hebben.
Volgens een woordvoerder van MC Slotervaart is het nog te vroeg om de vlag uit te hangen. ,,We hopen natuurlijk op een reddende engel, maar dan moet er wel veel gebeuren. Het is een complexe organisatie en we zitten in een oud gebouw waar veel aan moet gebeuren. Een overnamekandidaat moet heel veel geld kunnen investeren,” zegt woordvoerder Marcel Paapst.
,,Als er echt een serieuze gegadigde tussen zit dan wordt het verkoopproces opgestart, waarbij de partij, met geheimhoudingsplicht, in de boeken kan kijken. Die fase is nog niet aangebroken. In het geval van MC Slotervaart zou dat met spoed moeten gebeuren. Dat er nu geen aanleiding is om met spoed het verkoopproces te starten, zegt wel iets over hoe de kandidaten in de wedstrijd staan.”
Aan de andere kant, zegt Paapst: ,,Dat kan morgen weer anders zijn.”
AD 30.10.2018 Zorgpersoneel vinden is niet eenvoudig, ook al heeft het kabinet er geld voor uitgetrokken. Waar het lukt, is het een uitkomst, vinden zorgmedewerkers. Maar ook technische snufjes kunnen de zorg verbeteren
Zorgmedewerkers vinden en vasthouden is niet eenvoudig. Medewerkers stappen snel over van de ene zorgorganisatie naar de andere. Door de overspannen arbeidsmarkt kan dat. Ook voelen jonge mensen zich lang niet altijd welkom bij een instelling, doordat ze gelijk met een hoge werkdruk of overspannen collega’s worden geconfronteerd.
Volgens Margreeth Kasper de Kroon, woordvoerder van brancheorganisatie ActiZ, kerngroep Wonen en Zorg, moet iedereen een warm welkom krijgen in de zorg. ,,We proberen goed te zijn voor onze werknemers en ze te stimuleren om opleidingen te volgen. Ook kunnen we tegenwoordig grotere contracten aanbieden aan nieuwe, jonge mensen.”
‘Billen wassen’
De ouderenzorg heeft nog steeds het imago van ‘billen wassen’. Het is zo veel meer, aldus Margreeth Kasper de Kroon, woordvoerder van brancheorganisatie ActiZ,
Woordvoerder van brancheorganisatie ActiZ
De ouderenzorg heeft nog steeds het imago van ‘billen wassen’. Volgens Kasper de Kroon, zelf zorgbestuurder, is dat jammer. ,,Het is zo veel meer.’’ Ze vindt het creëren van goede ouderenzorg een maatschappelijk vraagstuk, gezien de groeiende groep kwetsbare ouderen vanwege de vergrijzing. ,,Hoe gaan we om met onze senioren in de toekomst?’’
In de publicatie ‘Aan het werk in het verpleeghuis’, die vandaag verschijnt, vertellen werknemers hoe de extra zorggelden zich vertalen op de werkvloer. Zo ziet Geke Tempert – vrijwilligerscoördinator, coördinator welzijn en activering en thuisbegeleider – dat binnen haar team bewust is gekozen voor de inzet van extra helpenden.
,,Zodat de rest van het team niet zo hoeft te vliegen en op de klok hoeft te kijken en er meer ruimte is om aandacht te besteden aan het welzijn van de bewoners’’, aldus Tempert. ,,Er is ook minder druk op de vrijwilligers. Zij kunnen weer echt de kers op de taart zijn.’’
‘Geschenk uit de hemel’
Gz-psycholoog Roeline Biemond werkt met mensen met korsakov en alcoholgerelateerde hersenschade. Ook zij ziet verbetering in de bezetting en kwaliteit van zorg. ,,We hebben sinds kort per team een regieverpleegkundige. Ik zie dat als een geschenk uit de hemel. Zo kunnen we zaken beter op elkaar afstemmen.”
Meer personeel heeft ook andere voordelen. ,,We zaten heel krap, nu is er vaker tijd om met iemand naar buiten te gaan.’’ Zowel Tempert als Biemond constateert dat technische snufjes kunnen bijdragen aan betere zorg. ,,Zo loopt er nu een pilot met een kook-app, waarmee cliënten stap voor stap zelf een maaltijd bereiden’’, vertelt Biemond. ,,Andere apps assisteren bij dagelijkse taken zoals tandenpoetsen of kleding opvouwen.’’
Tempert spreekt van ‘mooie ontwikkelingen die allemaal bijdragen aan de kwaliteit van zorg’. ,,Paro de robotzeehond voor mensen met dementie, een elektronisch cliëntendossier. Het bewijst zijn waarde.’’
AD 30.10.2018 Het geld dat het kabinet uittrekt voor verpleeghuizen, dreigt deels op de plank te blijven liggen. Zorgorganisaties kunnen steeds moeilijker nieuw personeel vinden, terwijl de politiek hen dwingt het leeuwendeel van de zorgmiljarden te investeren in ‘meer handen aan het bed’.
Door de schrijnende tekorten op de arbeidsmarkt blijven plaatsen in sommige regio’s nu al onbezet volgens ActiZ, de branchevereniging van zorgorganisaties. Terwijl er geld genoeg is en verpleeghuizen volop werken aan het aantrekken van medewerkers, leertrajecten voor bestaand personeel en de inzet van technologisch snufjes.
Vorig jaar besloot het kabinet om deze regeerperiode 2,1 miljard euro extra te besteden aan kwalitatief betere zorg en meer welzijn voor ouderen. Dit jaar is al 435 miljoen euro beschikbaar. Aan de verdeling van de centen kleeft echter een dwingende voorwaarde; de plannen moeten meer personeel opleveren.
Versoepeling
De regels voor investeringen dienen te worden versoepeld, vindt ActiZ, want nu mag maar een klein deel van het budget worden uitgegeven aan alternatieve oplossingen voor het capaciteitsprobleem. Voor veel zorgorganisaties zou het simpelweg ‘niet reëel zijn om de komende jaren telkens 85 procent van het geld aan extra handen aan het bed en ander personeel te besteden’. En dat is wél wat de politiek wil.
,,Willen we in de toekomst goede zorg kunnen blijven bieden, dan zijn er ook andere oplossingen nodig. Met name technologische en digitale ontwikkelingen moeten we veel meer gaan benutten”, zegt Margreeth Kasper de Kroon, woordvoerder van ActiZ kerngroep Wonen en Zorg. ,,Voor die opgave staan we net zo goed.”
Willen we in de toekomst goede zorg kunnen blijven bieden, dan zijn er ook andere oplossingen nodig, aldus Margreeth Kasper de Kroon, Woordvoerder van ActiZ kerngroep Wonen en Zorg.
Technologische snufjes
De zorgorganisaties willen meer ruimte om te investeren in technologische snufjes die ouderen meer levensvreugde bezorgen, stellen ze in een publicatie die vandaag wordt aangeboden aan zorgminister De Jonge. Zoals apps die mensen helpen bij dagelijkse taken, bewakingssystemen en elektronische cliëntendossiers.
Kasper de Kroon, zelf zorgbestuurder, roept De Jonge op om die ruimte te maken. ,,Deze vindingen betekenen namelijk ook dat het bestaande personeel wordt ontlast en dat er minder extra mensen hoeven worden aangetrokken voor de ouderenzorg.”
De komende jaren moet in de zorg en welzijnssector een tekort van 123.000 medewerkers worden opgevangen. Daarnaast is het volgens ActiZ van belang dat ‘de achterdeur’ dicht zit en medewerkers trouw blijven aan een zorgorganisatie.
NOS 30.10.2018 De curatoren die belast zijn met de afhandeling van het faillissement van het MC Slotervaart in Amsterdam onderzoeken de mogelijkheid van een doorstart. Een woordvoerder van het ziekenhuis zegt dat meerdere partijen zich hebben gemeld om het ziekenhuis, of onderdelen daarvan, over te nemen.
Meteen na de aankondiging van het faillissement werd gezegd dat een doorstart van het MC Slotervaart, in tegenstelling tot de ziekenhuizen in Flevoland, niet waarschijnlijk was, maar nu worden de mogelijkheden volgens het ziekenhuis toch “serieus onderzocht.” De curatoren hebben daarvoor een derde partij ingeschakeld.
Geen valse hoop
De woordvoerder spreekt van een complexe situatie en benadrukt dat er maar weinig tijd is om tot een verkoop te komen. “De curatoren nemen de interesse voor MC Slotervaart serieus, maar willen patiënten en medewerkers geen valse hoop geven.”
Ondanks de interesse gaat de afbouw van de poliklinieken gewoon door. Alle patiënten moeten dus nog, zoals gepland, worden overgedragen aan andere ziekenhuizen.
Het MC Slotervaart en de MC IJsselmeerziekenhuizen werden vorige week donderdag failliet verklaard. Tienduizenden patiënten die een poliklinische afspraak hadden gemaakt, moeten daardoor worden opgevangen door ziekenhuizen in de regio.
NU 30.10.2018 De regels voor financiering staan verbetering in de verpleegzorg in de weg, zegt de brancheorganisatie van zorgondernemers Actiz. De organisatie roept minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid daarom op om het aantal regelingen en verantwoordingen per 2020 sterk te verminderen.
Dat staat in het rapport Aan het werk in het verpleeghuis, dat de brancheorganisatie dinsdag publiceerde.
De administratieve lasten zouden zo hoog zijn dat regelingen hun doel voorbijschieten. Het daadwerkelijk bieden van zorg zou zo in het gedrang komen.
“Een goed voorstel past vaak net niet onder een van de regelingen, of moet daarvoor met veel kunst- en vliegwerk worden aangepast”, legt de organisatie uit.
In het rapport vertellen werknemers en de mensen die zij verzorgen over de zorgpraktijk, en veranderingen door het regeringsbeleid en de arbeidsmarkt.
Extra potje voor personeel dat niet bestaat
Ook komt het personeelstekort in verzorgingshuizen aan bod. Een regeling die hier de oplossing voor zou moeten zijn, het zogenoemde ‘kwaliteitsbudget’, blijkt juist geen uitkomst te bieden.
Ziekenhuizen mogen namelijk van dit extra potje gebruikmaken om de zorg te verbeteren, mits ze van het bedrag 85 procent uitgeven aan aanvullend personeel.
Die mensen zijn er echter niet, stelt de organisatie. Volgens Actiz zou het extra geld beter voor andere dingen die de werkdruk ook verminderen en de kwaliteit ten goede komen kunnen worden ingezet.
NOS 30.10.2018 Organisaties in de verpleegzorg vinden dat de regels voor financiering verbetering in de weg staan. Actiz, de brancheorganisatie van zorgondernemers, roept minister De Jonge van Volksgezondheid op het aantal regelingen en verplichtingen per 2020 sterk te verminderen.
Vandaag overhandigt Actiz een publicatie vol interviews met medewerkers en cliënten aan minister Hugo de Jonge en Kamerlid Helma Lodders (VVD), de voorzitter van de Kamercommissie voor Volksgezondheid. Daarin vertellen werknemers hoe hun werk is veranderd door veranderingen op de arbeidsmarkt en nieuw zorgbeleid.
Zorgbestuurder Mireille de Wee wil dat er beter wordt nagedacht over de toekomst van de zorg. “Hoe combineren we werk en mantelzorg? Hoe verbinden we formele en informele zorg? Hoe realiseren we nieuwe woonvormen tussen ‘thuis’ en het verpleeghuis”, schrijft ze in het voorwoord van de publicatie.
Tekort aan personeel
In de verpleeghuiszorg is sinds vorig jaar een zogenoemd kwaliteitskader van kracht. Daarin staan afspraken over de zorg die verpleeghuizen moeten leveren. Om de kwaliteit van de zorg te verbeteren, kunnen instellingen in aanmerking komen voor een speciaal ‘kwaliteitsbudget’, maar volgens Actiz staan de strenge eisen die daaraan zijn verbonden verbeteringen in de weg.
Zo moet 85 procent van het kwaliteitsbudget gaan naar handen aan het bed. Dat is volgens Actiz niet reëel omdat die mensen simpelweg niet te vinden zijn, terwijl er door de vergrijzing wel meer personeel nodig is. Volgens Actiz zijn er andere oplossingen nodig dan meer personeel. Eerder riep de brancheorganisatie ook al op tot een innovatief plan voor de toekomst.
“Met name technologische ontwikkelingen moeten we veel meer gaan benutten”, staat in de publicatie. Er wordt onder meer gedacht aan apps waarmee gevolgd kan worden hoe het met cliënten gaat. Ook gps-systemen, bewegingssensoren en een elektronisch cliëntendossier voor familie worden genoemd.
Administratieve rompslomp
Verder vinden de zorgorganisaties het lastig dat ze maatregelen uit veel verschillende budgetten moeten financieren. Zo zijn er dus een regulier zorgbudget en het kwaliteitsbudget, maar ook bijvoorbeeld speciale transitiemiddelen en arbeidsmarktmiddelen. Elke regeling heeft eigen aanvraagprocedures en verantwoordingseisen, wat volgens Actiz leidt tot administratieve lasten.
Niet alleen administratieve rompslomp is volgens de brancheorganisatie een probleem: “Een goed voorstel past vaak net niet onder een van de regelingen of moet met veel kunst- en vliegwerk worden aangepast. Zo schieten de regelingen hun doel voorbij.”
AD 30.10.2018 Het MC Slotervaart is failliet gegaan omdat zorgverzekeraar Zilveren Kruis meende dat de kwaliteit van zorg daar niet meer gegarandeerd kon worden. Dat heeft minister Bruno Bruins vernomen van Zilveren Kruis, liet hij vandaag weten aan de tweede Kamer.
De verbeterplannen waren niet overtuigend voor de zorgverzekeraar, aldus Minister Bruins.
Bruins: ,,De verbeterplannen waren niet overtuigend voor de zorgverzekeraar. Ondertussen stond de kwaliteit van zorg onder druk door achterstallig onderhoud, doordat leveranciers medicijnen en hulpmiddelen terughaalden en doordat ingehuurd personeel niet meer kwam opdagen.”
De zorgverzekeraar zag volgens de bewindsman geen andere optie dan geen contract meer sluiten en geen noodkrediet te verstrekken. Dat was het einde. De uitspraken van Bruins over het besluit van Zilveren Kruis zijn opmerkelijk, want de zorgverzekeraar gaat helemaal niet over de kwaliteit van zorg.
Dat doet de zorginspectie, samen met de Nederlandse Zorgautoriteit die de zorgplicht van verzekeraars ook in de gaten houdt. En de afgelopen maanden stond het MC Slotervaart helemaal niet onder verscherpt toezicht van deze waakhonden, in tegenstelling tot de IJsselmeerziekenhuizen.
Onverwacht
Minister Bruins herhaalde tegen de Tweede Kamer dat hij pas vorige week vrijdag hoorde van het dreigende uitstel van betaling. ,,Dat er vervolgens zo snel ineens een faillissement wordt uitgesproken, had ik niet verwacht. Ik vond het toen belangrijk om een crisisteam op te richten, dat heb ik dan ook direct gedaan.”
Vanuit de Kamer reageerden zowel coalitiepartijen als de oppositie verbijsterd op de gang van zaken rondom het bankroet van de ziekenhuizen. Vooral de eerdere opmerking van de bewindsman dat het slechts gaat om ‘een stapel stenen’, leverde hem verwijten op. PVV’er Agema maakte Bruins uit voor ‘koelkast’.
Later deze week zal de Tweede Kamer verder praten met de minister over de gevolgen van het faillissement.
NU 30.10.2018 De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) begint een onderzoek naar de manier waarop afgelopen week is omgegaan met de patiëntveiligheid bij het faillissement van het Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen.
De OVV wil nagaan hoe het belang van de patiënten is gewogen voor en tijdens het faillissementsproces. “In de komende weken zal een precieze focus van het onderzoek worden bepaald”, aldus de raad dinsdag.
Afgelopen vrijdag moesten alle patiënten in Slotervaart voor 15.00 uur het failliete ziekenhuis uit. Zo’n vijftig patiënten werden per ambulance overgeplaatst naar omliggende ziekenhuizen. Volgens zorgmedewerkers werd dit door veel patiënten als zwaar belastend ervaren.
Volgens het ziekenhuis moesten de patiënten snel worden overgeplaatst of naar huis, omdat er niet genoeg personeel was voor de operatiekamer en intensive care. Dit zou komen doordat veel gespecialiseerd personeel geen vast contract had.
Mogelijk krijgen de ziekenhuizen in Amsterdam en Flevoland een doorstart. De curatoren van beide ziekenhuizen zijn momenteel in gesprek met meerdere overnamekandidaten.
De IJsselmeerziekenhuizen bestaan uit de ziekenhuizen MC Zuiderzee, MC Emmeloord, MC Dronten en een verloskundigenpraktijk in Lelystad.
Woensdag debat in Tweede Kamer
De Tweede Kamer debatteert woensdag met minister Bruno Bruins (Medische Zorg) over de faillissementen. Alle partijen in de Kamer willen uitleg hoe het zover heeft kunnen komen. Minister Bruins zei eerder op de dag tijdens het vragenuur dat ook hij verrast was over de snelheid van het faillissement.
Telegraaf 30.10.2018 De Onderzoeksraad voor Veiligheid begint een onderzoek naar de manier waarop afgelopen week is omgegaan met de patiëntveiligheid bij het faillissement van het Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen.
De raad wil nagaan hoe het belang van de patiënten is gewogen voor en tijdens het faillissementsproces. „In de komende weken zal een precieze focus van het onderzoek worden bepaald”, aldus de raad.
Afgelopen vrijdag moesten alle patiënten in Slotervaart voor 15.00 uur het failliete ziekenhuis uit. Zo’n vijftig patiënten werden per ambulance overgeplaatst naar omliggende ziekenhuizen. Volgens zorgmedewerkers werd dit door veel patiënten als zwaar belastend ervaren.
AD 30.10.2018 De Onderzoeksraad voor Veiligheid start een onderzoek naar de wijze waarop afgelopen week is omgegaan met de veiligheid van patiënten bij het faillissement van het Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen.
De Raad wil nagaan hoe het belang van de patiënten is gewogen voor en tijdens het faillissementsproces. Dat heeft de Raad vanochtend besloten. In de komende weken zal een precieze focus van het onderzoek worden bepaald.
Artsen van het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam uitten vorige week al stevige kritiek op de patiëntenzorg. Hun poliklinieken blijven nog weken open, maar ze kunnen de meeste onderzoeken en (kijk)operaties niet meer uitvoeren.
Zo hoorde een darmpatiënt pas afgelopen vrijdag dat zijn tumor vandaag niet weggehaald zal worden. Zijn operatie is afgelast. Op de oogheelkunde is een patiënt wel geopereerd aan zijn linkeroog, maar rechts is afgeblazen. Ook wachten tientallen ouderen op injecties in hun oog. Krijgen ze die medicijnen niet, worden ze blind.
Obesitaschirurg Yair Acherman reageerde woedend: ,,Het is een grote teringzooi hier. Zet dat maar in de krant. Al die berichten dat de patiëntenzorg zo goed geregeld wordt, kloppen helemaal niet.”
Frustrerend
Ook oncologisch chirurg Eric van Dulken beaamde dat. ,,Ik kan bepaalde MRI-onderzoeken niet meer doen. We kunnen ook niet controleren of de kankerbehandelingen zijn aangeslagen. Dat is heel frustrerend. Vooral voor de patiënt. Die zit in de onzekerheid. Er zijn patiënten die zeggen: dokter, waar u straks naar toe gaat wil ik graag mee. Maar ik weet zelf niet eens waar dat is.”
Afgelopen vrijdag moesten alle patiënten in Slotervaart voor 15.00 uur het failliete ziekenhuis uit. Zo’n vijftig patiënten werden per ambulance overgeplaatst naar omliggende ziekenhuizen. Volgens zorgmedewerkers werd dit door veel patiënten als zwaar belastend ervaren.
Een patiënt werd zo kwaad dat hij niet ter plekke zijn patiëntendossier meekreeg dat hij met een breekijzer op het hoofd van een beveiliger sloeg. Beveiliger André (58) hield er een gat in zijn hoofd aan over. Zijn wond werd ter plaatse gelijmd. ,,Ik snap het wel. Het is een stukje emotie. Die mensen zitten al dagen in onzekerheid over hun behandeling.’’
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) zei vanmiddag in de Kamer dat het MC Slotervaart failliet is gegaan omdat zorgverzekeraar Zilveren Kruis meende dat de kwaliteit van zorg daar niet meer gegarandeerd kon worden. ,,De verbeterplannen waren niet overtuigend voor de zorgverzekeraar. Ondertussen stond de kwaliteit van zorg onder druk door achterstallig onderhoud, doordat leveranciers medicijnen en hulpmiddelen terughaalden en doordat ingehuurd personeel niet meer kwam opdagen.”
Opmerkelijk, want de zorgverzekeraar gaat helemaal niet over de kwaliteit van zorg. Dat doet de zorginspectie, samen met de Nederlandse Zorgautoriteit die de zorgplicht van verzekeraars ook in de gaten houdt. En de afgelopen maanden stond het MC Slotervaart helemaal niet onder verscherpt toezicht van deze waakhonden, in tegenstelling tot de IJsselmeerziekenhuizen.
Bruins gaf aan verrast te zijn door de snelheid waarmee de kwestie zich vorige week ontwikkelde, vooral in het geval van MC Slotervaart. Op dinsdag werd bekend dat er uitstel van betaling was aangevraagd, op donderdag werd het ziekenhuis failliet verklaard. Een dag later moesten patiënten al worden overgeplaatst. De curatoren doen nog onderzoek naar de faillissementen.
Telegraaf 30.10.2018 Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) is dinsdag in de Tweede Kamer fel bekritiseerd over het faillissement van de ziekenhuizen MC Slotervaart en MC IJsselmeer. Vrijwel alle partijen eisen uitleg over de gang van zaken, maar veel antwoorden kon de minister nog niet geven. Hij merkte op dat de curatoren nog onderzoek doen naar de faillissementen.
„Hoe heeft dit dieptepunt in de zorg kunnen ontstaan?”, zei PVV-Kamerlid Fleur Agema. Zij vindt dat de minister niet genoeg heeft gedaan om de twee ziekenhuizen te redden. Hier is het laatste woord nog niet over gezegd”, aldus Agema.” Ze neemt het Bruins ook kwalijk dat hij vorige week de ziekenhuizen omschreef als „een stapel stenen.”
Bruins gaf aan ook verrast te zijn door de snelheid waarmee de kwestie zich vorige week ontwikkelde, vooral in het geval van MC Slotervaart. Op dinsdag werd bekend dat er uitstel van betaling was aangevraagd, op donderdag werd het ziekenhuis failliet verklaard. Een dag later moesten patiënten al worden overgeplaatst.
Coalitie fel
Coalitiepartijen D66 en CDA reageerden ook fel. Ze vinden de ziekenhuissluiting buitengewoon abrupt en vragen zich af of de landing niet wat zachter had gemoeten, vooral voor het personeel en de patiënten.
De VVD-bewindsman wijst erop dat de stekker er door de zorgverzekeraar is uitgetrokken. Tussen de twee is contact geweest. Hem is verteld dat het sluiten van het ziekenhuis is gedaan omdat de kwaliteit van de zorg ’onder druk’ kwam te staan. Volgens de verzekeraar liep personeel weg en haalden leveranciers hulpmiddelen terug.
Bruins stelt dat de NZa onderzoekt of dit relaas klopt. Ook de curator komt met een rapport. „Hier is het laatste woord niet over gezegd”, aldus de zorgminister.
Spijt
De VVD’er laat weten inmiddels spijt te hebben van een uitspraak die hij vorige week deed. Hij zette de failliete ziekenhuizen weg als ’een stapel stenen’. Dat kwam hem op felle kritiek te staan, onder andere van het personeel dat nu op straat staat. „Heel vervelend als ik onduidelijk of rauw ben geweest”, zegt hij.
NU 30.10.2018 De curator van het Amsterdamse ziekenhuis MC Slotervaart is met “drie serieuze overnamekandidaten” in gesprek. Ook de Flevolandse MC IJsselmeerziekenhuizen worden mogelijk overgenomen, maar hebben nog geen bod ontvangen.
Maandagavond stelde het Amsterdamse ziekenhuis nog dat er geen concreet uitzicht was op een volledige doorstart.
Een van de geïnteresseerden is zorgondernemer Sinan Belhawi. Hij zegt dinsdagochtend tegen radiozender BNR dat hij “dag en nacht bezig” is om het ziekenhuis te “redden”.
De ondernemer wil de winstgevende onderdelen van het medisch centrum overeind houden en daarnaast in de kosten snijden. “We willen het ziekenhuis ondernemend maken, zodat als in de toekomst één afdeling het niet redt, niet meteen het hele ziekenhuis omvalt.”
IJsselmeerziekenhuizen ook met partijen in gesprek
De curatoren van de failliete MC IJsselmeerziekenhuizen hebben nog geen concreet bod ontvangen van het St Jansdal ziekenhuis in Harderwijk. De curatoren zijn nog met “meerdere partijen” in gesprek over een doorstart, maakte de Flevolandse ziekenhuisgroep bekend.
“De curatoren van de MC IJsselmeerziekenhuizen zijn volop bezig met het verzamelen van alle informatie die nodig is om tot de best passende oplossing te komen. Gezien de complexiteit is de verwachting dat een definitieve oplossing nog enige tijd op zich zal laten wachten”, aldus moederbedrijf MC Groep.
Maandagavond maakte St Jansdal bekend dat de werkzaamheden van het failliete ziekenhuis in Lelystad te willen voortzetten. Ook Cardiologie Centra Nederland (CCN) zegt te werken aan een “integrale oplossing” voor een doorstart van de MC IJsselmeerziekenhuizen.
Telegraaf 30.10.2018 Cardiologie Centra Nederland (CCN) werkt aan een „integrale oplossing” om de IJsselmeerziekenhuizen door te starten. Dat heeft CCN, een organisatie van zelfstandige behandelcentra voor hart- en vaatziekten, bekendgemaakt.
„Op dit moment werkt CCN aan een plan voor een passende oplossing voor de IJsselmeerziekenhuizen, waarbij een zo breed mogelijk zorgaanbod voor de regio behouden blijft. CCN ziet door haar ervaring binnen de IJsselmeerziekenhuizen en in Dokkum grote kansen om de ziekenhuisgroep uit te laten groeien tot een innovatieve zorgaanbieder die dichtbij de patiënten blijft”, aldus de organisatie.
CCN biedt cardiologische zorg op vijftien locaties in Nederland. Daarnaast is de organisatie mede-eigenaar van het medisch centrum in Dokkum.
Cees de Bruin, voorzitter van de cliëntenraad van de IJsselmeerziekenhuizen, gaf eerder dinsdag aan dat hij de kans groot acht dat de failliet verklaarde Flevolandse ziekenhuizen worden overgenomen door CCN.
Maandagavond maakte ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk bekend dat het werkzaamheden van het failliete ziekenhuis in Lelystad wil voortzetten. Ook wil het, samen met de huisartsen, de gezamenlijke polikliniek in Dronten openhouden. Cliëntenraad-voorzitter de Bruin denkt echter dat St Jansdal weinig kans maakt met de plannen.
Uiteindelijk bepaalt de curator wie de ziekenhuizen mag overnemen. Bij CCN was dinsdagochtend niemand bereikbaar voor commentaar.
De IJsselmeerziekenhuizen werden afgelopen donderdag bankroet verklaard. Het gaat om de ziekenhuizen MC Zuiderzee, MC Emmeloord, MC Dronten en een verloskundigenpraktijk in Lelystad.
NU 30.10.2018 De cliëntenraad van MC IJsselmeerziekenhuizen “acht de kans groot” dat de failliet verklaarde Flevolandse ziekenhuizen worden overgenomen door Cardiologie Centra Nederland (CCN).
Dat heeft Cees de Bruin, de voorzitter van de cliëntenraad, dinsdag laten weten. CCN is een organisatie van zelfstandige behandelcentra voor hart- en vaatziekten.
Cardiologie Centra Nederland (CCN) zelf zegt te werken aan een “integrale oplossing” om de IJsselmeerziekenhuizen door te starten. Dat heeft CCN, een organisatie van zelfstandige behandelcentra voor hart- en vaatziekten, bekendgemaakt.
“Op dit moment werkt CCN aan een plan voor een passende oplossing voor de IJsselmeerziekenhuizen, waarbij een zo breed mogelijk zorgaanbod voor de regio behouden blijft. CCN ziet door haar ervaring binnen de IJsselmeerziekenhuizen en in Dokkum grote kansen om de ziekenhuisgroep uit te laten groeien tot een innovatieve zorgaanbieder die dichtbij de patiënten blijft”, aldus de organisatie.
Polikliniek openhouden
Maandagavond maakte ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk bekend de werkzaamheden van het failliete ziekenhuis in Lelystad te willen voortzetten. Ook wil het ziekenhuis samen met huisartsen de gezamenlijke polikliniek in Dronten openhouden. De Bruin denkt echter dat St Jansdal weinig kans maakt.
Uiteindelijk bepaalt de curator wie de ziekenhuizen mag overnemen. Bij CCN was dinsdagochtend niemand bereikbaar voor commentaar.
MC IJsselmeerziekenhuizen werden afgelopen donderdag bankroet verklaard. Het gaat om de ziekenhuizen MC Zuiderzee, MC Emmeloord, MC Dronten en een verloskundigenpraktijk in Lelystad.
AD 30.10.2018 De cliëntenraad van de IJsselmeerziekenhuizen ‘acht de kans groot’ dat de failliet verklaarde Flevolandse ziekenhuizen worden overgenomen door Cardiologie Centra Nederland (CCN). Dat zegt Cees de Bruin, voorzitter van de raad.
CCN is een organisatie van zelfstandige behandelcentra voor hart- en vaatziekten.
Maandagavond maakte ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk bekend dat het werkzaamheden van het failliete ziekenhuis in Lelystad wil voortzetten. Ook wil het, samen met de huisartsen, de gezamenlijke polikliniek in Dronten openhouden. Cliëntenraadvoorzitter De Bruin denkt echter dat St Jansdal weinig kans maakt met de plannen.
Uiteindelijk bepaalt de curator wie de ziekenhuizen mag overnemen. Bij CCN was dinsdagochtend niemand bereikbaar voor commentaar.
De IJsselmeerziekenhuizen werden afgelopen donderdag bankroet verklaard. Het gaat om de ziekenhuizen MC Zuiderzee, MC Emmeloord, MC Dronten en een verloskundigenpraktijk in Lelystad.
NU 29.10.2018 Op dit moment is er nog geen concreet uitzicht op een “gehele doorstart” van het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis. Daarom bereiden de curatoren een afbouw van de poliklinische zorg voor.
Zo bekijken specialisten alle patiëntendossiers om te zien waar poliklinische patiënten het beste af zijn, meldt het failliet verklaarde ziekenhuis maandag.
Een crisisteam voert meerdere malen per dag overleg om dat allemaal in goede banen te leiden. Ook wordt gesproken met de zorgverzekeraars, omliggende ziekenhuizen, huisartsen, het ministerie en de gemeente. De poliklinieken zijn nog wel open.
Vrijdag waren de opgenomen patiënten al overgeplaatst of konden naar huis. Dat moest heel snel gebeuren, omdat er niet genoeg personeel was voor de operatiekamer en intensive care. En dat kwam weer doordat veel gespecialiseerd personeel geen vast contract had, stelt het ziekenhuis.
Het ziekenhuis noemt het faillissement voor patiënten en medewerkers opnieuw “droevig en onverwachts”.
Slotervaartziekenhuis failliet: ‘Eén grote huilpartij’
OmroepWest 29.10.2018 Medewerkers en patiënten van de failliete ziekenhuizen in Lelystad en Amsterdam zijn op bezoek geweest bij Zilveren Kruis in Leiden. Ze zijn boos op de zorgverzekeraar, die het niet meer zag zitten de instellingen te financieren. Zilveren Kruis voerde gesprekken met de bezoekers.
Er werden onder meer persoonlijke ervaringen gedeeld. Zo vertelde een verpleegkundige hoe ze over de ontwikkelingen sprak met iemand die niet meer beter wordt.
Volgens een woordvoerster van de SP, die de actie hielp op touw te zetten, waren er meer dan tweehonderd mensen op de bijeenkomst afgekomen. ‘Het is te gek voor woorden dat een ziekenhuis door zorgverzekeraars de das wordt omgedaan’, aldus Tweede Kamerlid Henk van Gerven van de SP. ‘We roepen de minister op om in te grijpen en deze ziekenhuizen voor Amsterdam en Flevoland te behouden.’
Debat bijwonen
Omdat de ontmoeting de SP te weinig opleverde, roept de partij mensen op woensdag het debat over onder meer ziekenhuiszorg in de Tweede Kamer bij te wonen. ‘De politiek is nu aan zet.’
AD 29.10.2018 Nina Pieters bezocht als patiënt soms wekelijks het MC Slotervaart. En als het aan haar ligt moet dat ‘prachtige ziekenhuis’ gered worden. ,,Als iedere inwoner van Nederland 1 euro bijdraagt kan het blijven bestaan.”
Om haar actie van de grond te krijgen heeft Pieters de polikliniek van het failliete ziekenhuis, die voorlopig nog wel open is, volgehangen met A4’tjes. Een wanhoopskreet noemt ze het.
,,Ik kon niet slapen omdat ik zo boos was dat dit ziekenhuis dicht moet. Ik voelde dat ik iets moest doen, dus ben ik met een emmertje plaksel en posters naar het Slotervaart gegaan”, zegt Pieters, die met haar chronische ziekte acht jaar patiënt was in het Slotervaart..
Stapel stenen
Ik woon vlak bij het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, maar reisde speciaal naar het Slotervaart, aldus Nina Pieters.
Ze spreekt van een ‘aanklacht’ tegen een uitspraak van minister Bruins (Zorg), waarin hij het had over het redden van ziekenhuizen als het Slotervaart. ,,Het gaat niet om het bewaken van een stapel stenen, het gaat over het bewaken van degelijke zorg in Nederland”, was zijn redenering om niet bij te springen om de ziekenhuizen overeind te houden.
Die uitspraak stuitte Pieters tegen de borst. ,,Dit is geen stapel stenen. Hier staat een gebouw, niet in de beste staat, maar wel een plek waar de mensen het werk deden waar het allemaal om gaat: zieke mensen begeleiden en zo beter maken”, schrijft ze.
Sfeer nergens anders
Tuurlijk, zegt Pieters, kunnen er in het management dingen fout hebben gezeten, maar de sfeer die het personeel in het kleinschalige ziekenhuis neer wist te zetten, vindt ze nergens anders.
,,Ik woon vlak bij het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, maar reisde er speciaal voor naar het Slotervaart. Ik had voor komende vrijdag nog een afspraak staan voor een infuus, maar nu moet ik op zoek naar een ander ziekenhuis. En dan eindig ik vast ergens op een wachtlijst.”
Haar oproep wordt gedeeld door veel mensen. En hoewel ze het zelf vooral zag als persoonlijke actie, gedaan uit frustratie, kloppen bij Pieters nu mensen aan die serieus willen doneren. ,,Het zou wat zijn als het echt zou lukken. Ik las ergens dat er 6 miljoen voor nodig is, dus als maar een deel van Nederland een euro doneert, zijn we er al.”
De burgemeester van Amsterdam, Femke Halsema, vindt het faillissement van het Slotervaartziekenhuis vreselijk voor medewerkers en patiënten. ‘Zorgverzekeraars moeten echt aan de bak’, zegt Halsema.
AD 29.10.2018 Medisch specialisten bekijken alle dossiers van de patiënten met een afspraak in de polikliniek van het failliete MC Slotervaart om te bepalen in welk ziekenhuis zij het best behandeld kunnen worden.
Er wordt nauw samengewerkt met huisartsen, zorgverzekeraars en andere ziekenhuizen om de overgang in goede banen te leiden. Wie dit jaar nog een afspraak had in het Slotervaart krijgt vanzelf bericht over het ziekenhuis dat de zorg overneemt. Op dit moment worden de behandelingen in de poliklinieken nog steeds uitgevoerd, maar dat wordt wel afgebouwd.
De ziekenhuisbedden zijn inmiddels leeg. Afgelopen vrijdag werden de patiënten overgeplaatst naar andere ziekenhuizen omdat er onvoldoende personeel was voor de operatiekamers en intensive care. Dit kwam doordat een groot deel van het gespecialiseerde personeel geen vast contract had.
Er is nog geen zicht op een gehele doorstart van MC Slotervaart. Wel zijn er al gesprekken over overname van sommige vestigingen van de MC- groep. Het St Jansdal Ziekenhuis uit Harderwijk wil met een doorstart de ziekenhuiszorg in Lelystad en Dronten overnemen. De locatie Emmeloord valt buiten de boot.
NU 29.10.2018 Ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk wil werkzaamheden van het failliete MC Zuiderzee in Lelystad voortzetten. Ook wil het, samen met de huisartsen, de gezamenlijke polikliniek in Dronten openhouden.
St Jansdal heeft een plan opgesteld voor de poliklinische zorg, diagnostische afdelingen en een spoedpoli in Lelystad, zo laat het ziekenhuis maandag weten.
De verwachting van St Jansdal is dat de inwoners van Lelystad voor ruim 80 procent van hun ziekenhuisbezoeken terechtkunnen in hun eigen stad. Voor zeer specialistische zorg kunnen ze naar Harderwijk of andere omliggende ziekenhuizen.
Burgemeester Lelystad blij met plan
Burgemeester Ina Adema van Lelystad reageerde tegenover Omroep Flevoland verheugd op het plan. Heel goed nieuws voor ouderen, mensen die slecht ter been zijn of niet genoeg geld hebben om voor zorg maar overal naar toe te reizen, zei ze.
Adema hoopt wel dat ook verloskunde en spoedeisende hulp in Lelystad komen. “Ik begrijp heel goed dat St Jansdal zegt: dat krijgen we financieel niet rond. Daarvoor kijken wij nu naar politiek Den Haag.”
Volgens voorzitter Cees de Bruin van de cliëntenraad in Lelystad wil ook Cardiologie Centra Nederland kijken wat er aan ziekenhuisvoorzieningen in Lelystad en omgeving overeind te houden is.
NU 29.10.2018 Cees de Bruin, voorzitter van de cliëntenraad van de failliet verklaarde MC IJsselmeerziekenhuizen, heeft goede hoop op een doorstart. “Op dit moment zijn we in gesprek met een zeer serieuze partij om hier iets door te zetten. Maar meerdere geïnteresseerden hebben zich gemeld”, zegt hij.
Volgens De Bruin wordt er “keihard gewerkt” aan een concept dat als basis moet dienen om verder te kunnen gaan. Vorige week werd al wel bekend dat er overnamegesprekken werden gevoerd.
Specifieke details wil De Bruin niet geven, maar hij vertelt wel dat het om een partij gaat die wil investeren in het ziekenhuis.
Hij zegt ook dat er bij een doorstart waarschijnlijk “her en der” geschrapt zal moeten worden in de functies. “Dit is ook een organisatie die al heel lang bestaat. Als je dan een nieuwe start maakt, dan ga je alles doorlichten.” Curator Alice van der Schee was maandagochtend niet bereikbaar voor commentaar.
De MC IJsselmeerziekenhuizen werden afgelopen donderdag bankroet verklaard. Het gaat om de ziekenhuizen MC Zuiderzee, MC Emmeloord, MC Dronten en een verloskundigenpraktijk in Lelystad.
De Flevolandse ziekenhuizen behoren tot de MC Groep. Dit geldt ook voor MC Slotervaart, dat vorige week eveneens faillissement moest aanvragen.
Telegraaf 29.10.2018 Telegraaf 29.10.2018 Ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk wil werkzaamheden van het failliete ziekenhuis in Lelystad voortzetten. Ook wil het, samen met de huisartsen, de gezamenlijke polikliniek in Dronten openhouden. St Jansdal heeft een plan opgesteld voor de poliklinische zorg, diagnostische afdelingen en een spoedpoli in Lelystad, zo laat het ziekenhuis weten.
De verwachting van St Jansdal is dat de inwoners van Lelystad voor ruim 80 procent van hun ziekenhuisbezoeken gewoon terecht kunnen in hun eigen stad. Voor zeer specialistische zorg kunnen ze naar Harderwijk of andere omliggende ziekenhuizen.
Volgens voorzitter Cees de Bruin van de cliëntenraad wil ook Cardiologie Centra Nederland kijken wat er aan ziekenhuisvoorzieningen in Lelystad en omgeving overeind is te houden.
Ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk wil werkzaamheden van het failliete ziekenhuis in Lelystad voortzetten. Ook wil het, samen met de huisartsen, de gezamenlijke polikliniek in Dronten openhouden. St Jansdal heeft een plan opgesteld voor de poliklinische zorg, diagnostische afdelingen en een spoedpoli in Lelystad, zo laat het ziekenhuis weten.
NOS 29.10.2018 Het St Jansdal Ziekenhuis uit Harderwijk wil de poliklinische ziekenhuiszorg in Lelystad overnemen. Dat blijkt uit een bericht dat is verspreid onder de medewerkers van de MC IJsselmeerziekenhuizen. Het St Jansdal bevestigt dat er plannen zijn, maar zegt dat de deal nog niet honderd procent rond is.
“De verwachting is dat de inwoners van Lelystad voor ruim tachtig procent van hun ziekenhuisbezoeken gewoon terecht kunnen in hun eigen stad”, zegt Relinde Weil van de raad van bestuur van St Jansdal. Ze noemt het plan “realistisch en haalbaar”.
Kleine ingrepen
“Voor zeer specialistische zorg wordt er doorverwezen naar St Jansdal of andere omliggende ziekenhuizen,” staat in het bericht aan de medewerkers. In Lelystad kunnen mensen terecht voor uitgebreide poliklinische zorg, diagnoses, kleine medische ingrepen en er komt een spoedpoli. Het gaat in alle gevallen om dagbehandelingen, het is niet meer mogelijk om in het ziekenhuis te worden opgenomen.
De afdelingen spoedeisende hulp, kindergeneeskunde en verloskunde verdwijnen uit Lelystad. Daar heb je een operatiekamer en een intensive care voor nodig met veel artsen en gespecialiseerd personeel en dat is volgens St Jansdal te duur.
Het St Jansdal wil gebruikmaken van de huidige medewerkers en medisch specialisten van het MC Zuiderzee. Ook de polikliniek in Dronten blijft volgens de plannen open. Wat er met de poliklinieken in Emmeloord en Urk gebeurt is op dit moment nog niet bekend.
Volgens orthopedisch chirurg Jasper Zwiers, woordvoerder van de medische staf van de IJsselmeerziekenhuizen, bestond het vermoeden al dat St Jansdal interesse had in de overname. Er zou deze zomer ook al contact zijn geweest tussen de twee ziekenhuizen om te kijken of er meer kon worden samengewerkt.
Teleurstellend
Een samenwerking met het St Jansdal brengt volgens Zwiers een einde aan een onzekere periode. Maar het verdwijnen van de afdelingen spoedeisende hulp, kindergeneeskunde en verloskunde stemt Zwiers minder enthousiast. “Het is zeer teleurstellend om te lezen dat deze afdelingen in de nieuwe plannen niet blijven in Lelystad. Wij willen deze zorg blijven bieden aan de patiënt.”
De burgemeester Adema van Lelystad is blij met het nieuws dat er in de stad een ziekenhuis blijft waar mensen voor 80 procent van de ziekenhuisbezoeken terecht kunnen. Maar ze vindt dat mensen in Lelystad ook terecht moeten kunnen voor spoedeisende hulp en verloskunde.
“St Jansdal heeft ons verteld dat dat financieel geen haalbare kaart is en dat is de reden dat we nu naar politiek Den Haag kijken, want dat zou toch ook in deze regio geborgd moeten zijn.”
AD 29.10.2018 Er gloort hoop voor de patiënten en het personeel van de failliete MC IJsselmeerziekenhuizen. Het St Jansdal Ziekenhuis uit Harderwijk wil met een doorstart de ziekenhuiszorg in Lelystad en Dronten overnemen. De locatie Emmeloord valt buiten de boot.
Het gaat om een concreet plan voor een dagkliniek, waardoor inwoners van Lelystad voor tachtig procent van de zorg in een eigen ziekenhuis terecht kunnen. Inclusief alle poliklinische behandelingen, een stevige diagnostische tak (röntgen, lab), kleinere operaties waarvoor patiënten niet langer dan een dag in het ziekenhuis hoeven zijn en zelfs een spoedeisende hulppost (tot 22.00 uur ’s avonds). ‘s Nachts gaat de sleutel in het slot. Voor zware trauma’s, specialistische zorg en ingewikkelde operaties moet de Flevolander sowieso naar Harderwijk.
Volgens bestuursvoorzitter Relinde Weil broedde het Harderwijkse ziekenhuis al langer op een plan voor het behoud van een ziekenhuisvoorziening in Lelystad. ,,Het was al langer duidelijk dat het daar niet goed ging. Door het faillissement kwam het in een stroomversnelling en werden we gedwongen snel actie te ondernemen.’’
Of het Harderwijker plan werkelijkheid gaat worden is nog even afwachten. Het St Jansdal is afhankelijk van de curator die uiteindelijk moet oordelen welke overnamekandidaat de beste papieren heeft. Reil weet dat er andere kapers op de kust zijn. ,,Wij van onze kant zijn erg benieuwd naar de exacte cijfers van de IJsselmeerziekenhuizen.
Als die te slecht zijn, moeten we ons plan misschien heroverwegen.’’ Emmeloord maakt hoe dan ook geen deel uit van de doorstart. Dat ligt volgens Reil te ver buiten het verzorgingsgebied van Harderwijk en is wellicht interessanter voor de ziekenhuizen in Sneek of Heerenveen. De kleine polikliniek in Dronten hoort daar wel bij. Daar werken St Jansdal en IJsselmeerziekenhuizen sowieso al samen.
Op 25 oktober verklaarde de rechtbank in Amsterdam ook het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam failliet. Even daarvoor besloot de rechtbank Midden-Nederland al om de MC IJsselmeerziekenhuizen failliet te verklaren. De MC-groep, met naast Amsterdam ook vestigingen in Lelystad, Emmeloord, Urk en Dronten, vroeg eerder al uitstel van betaling aan omdat de zorgverzekeraars de financiering hadden stopgezet. Zij hadden geen vertrouwen meer in een gezonde financiële toekomst.
Telegraaf 28.10.2018 Ziekenhuisbestuurder en voormalig staatssecretaris op het ministerie van Volksgezondheid Martin van Rijn verwacht niet dat er nog meer ziekenhuizen omvallen, na de recente faillissementen van het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen. Dat heeft hij gezegd in een interview met het AD.
„De marges zijn klein momenteel in ziekenhuisland, maar het zou me verbazen als meer organisaties het niet redden. Voor zover ik weet dreigt er nergens acuut gevaar”, aldus de voormalig politicus. De huidige baas van de Reinier Haga Groep vindt wel dat ziekenhuizen voor „ een grote opgave” staan.
Een recente conclusie van accountants-organisatie BDO dat zeker veertien instellingen, waaronder enkele in de groep die Van Rijn leidt, in de financiële gevarenzone verkeren, deelt Van Rijn niet. „Dat is geen goede graadmeter. Als één van onze ziekenhuizen grote investeringen doet, belandt het gelijk laag op het lijstje. Terwijl er een sterke groep achter zit”, zegt hij tegen de krant.
NU 28.10.2018 Ziekenhuisbestuurder en voormalig staatssecretaris van het ministerie van Volksgezondheid Martin van Rijn verwacht niet dat er nog meer ziekenhuizen omvallen, na de recente faillissementen van het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen.
“De marges zijn klein momenteel in ziekenhuisland, maar het zou me verbazen als meer organisaties het niet redden. Voor zover ik weet, dreigt er nergens acuut gevaar”, aldus de voormalig politicus in een interview met het AD. De huidige baas van de Reinier Haga Groep vindt wel dat ziekenhuizen voor “een grote opgave” staan.
Een recente conclusie van accountantsorganisatie BDO dat zeker veertien instellingen in de financiële gevarenzone verkeren, waaronder enkele in de groep die Van Rijn leidt, deelt de voormalig staatssecretaris niet.
“Dat is geen goede graadmeter. Als een van onze ziekenhuizen grote investeringen doet, belandt het gelijk laag op het lijstje. Terwijl er een sterke groep achter zit”, zegt hij tegen de krant.
AD 28.10.2018 Het ligt niet voor de hand dat er binnenkort meer ziekenhuizen omvallen, nu MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen op de fles zijn. Dat zegt Martin van Rijn, oud-staatssecretaris op zorg en nu ziekenhuisbestuurder, tegen het AD.
Van Rijn: ,,De marges zijn klein momenteel in ziekenhuisland, maar het zou me verbazen als er meer organisaties het niet redden. Voor zover ik weet dreigt er nergens acuut gevaar.“
Accountancy-organisatie BDO is het daar niet mee eens. De club publiceerde onlangs een stresstest van Nederlandse ziekenhuizen, waaruit blijkt dat in ieder geval 14 instellingen in de gevarenzone verkeren. Daarbij zitten ook ziekenhuizen van de groep die Van Rijn leidt.
Lijstje
De baas van de Reinier Haga Groep doet deze test desgevraagd af als ‘een lijstje‘. Van Rijn: ,,Dat is geen goede graadmeter. Als één van onze ziekenhuizen grote investeringen doet, belandt het gelijk laag op het lijstje. Terwijl er een sterke groep achter zit.“
Toch ziet de oud-politicus in het algemeen dat ziekenhuizen voor ‘een grote opgave’ staan. De groei van aantal behandelingen moet op de duur naar nul en verzekeraars worden steeds strenger bij het onderhandelen van contracten.
Beter plannen
,,Ik vond de snelle gang van zaken opmerkelijk, omdat dit vraagstuk al langere tijd speelde, aldus Martin van Rijn over het flits-faillissement .
Van Rijn noemt het flits-faillissement van het MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen, afgelopen week, ‘hals over kopperig‘. ,,Ik vond de snelle gang van zaken opmerkelijk, omdat dit vraagstuk al langere tijd speelde. Na het bankroet moest het Slotervaart-ziekenhuis in één dag worden ontruimd. Had dat niet beter gepland gekund?“
Overigens wil Van Rijn niet ingaan op de kritiek op minister Bruno Bruins (Medische Zorg). Die zou volgens Kamerleden meer de regie hebben moeten pakken. ,,Een ministerie doet vooral veel achter de schermen, weet ik wel uit eigen ervaring.“
Een meerderheid in de Tweede Kamer wil komende week debatteren met de minister over het faillissement van de ziekenhuizen in Amsterdam en Flevoland.
Het CDA wil, met steun van veel andere partijen, vóór dinsdag nog een brief ontvangen met een feitenrelaas en antwoorden op vragen over de rol van Bruins en de toezichthouders bij de gang van zaken de afgelopen weken.
OmroepWest 28.10.2018 Patiënten en personeel voeren maandagmiddag actie tegen de sluiting van het Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen. Zij doen dat bij het kantoor in Leiden van Zilveren Kruis Achmea. De demonstranten houden de zorgverzekeraar medeverantwoordelijk voor het faillissement van de zorginstellingen.
De actie wordt gesteund door de SP. Het is onduidelijk hoeveel mensen er precies worden verwacht. Twee afzonderlijke petities voor behoud van de omgevallen ziekenhuizen zijn bij elkaar ruim 25.000 keer ondertekend.
‘Het is te gek voor woorden dat een ziekenhuis door zorgverzekeraars de das wordt omgedaan’, aldus Tweede Kamerlid Henk van Gerven van de SP. ‘We roepen de minister op om in te grijpen en deze ziekenhuizen voor Amsterdam en Flevoland te behouden.’
AD 28.10.2018 Patiënten en personeel van het MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen voeren morgen, met steun van de SP, actie bij zorgverzekeraar Zilveren Kruis Achmea.
De verzekeraar trok de stekker uit de noodlijdende ziekenhuizen, waarna afgelopen week het faillissement volgde. Mensen spreken nu massaal hun steun uit voor het behoud van deze instellingen, aldus de SP. De partij trekt maandag met boze patiënten en personeel naar het kantoor van Zilveren Kruis Achmea in Leiden.
Te gek voor woorden
Kamerlid Henk van Gerven: ,,Het is te gek voor woorden dat een ziekenhuis door zorgverzekeraars de das wordt omgedaan. We roepen de minister op om in te grijpen en deze ziekenhuizen voor Amsterdam en Flevoland te behouden. Niet het commerciële belang van verzekeraars, maar zorg voor de mensen moet voorop staan.“
Mensen snappen volgens de SP‘er niet dat er miljarden worden uitgetrokken als banken failliet gaan, maar dat er niets gebeurt om deze ziekenhuizen te behouden. Terwijl de verzekeraars miljarden aan reserves hebben.
Zorgsysteem failliet
Van Gerven: ,,Deze faillissementen laten zien dat het zorgsysteem failliet is en alleen het geld telt.“ De SP pleit al langer voor een Nationaal ZorgFonds zonder commerciële zorgverzekeraars.
Telegraaf 28.10.2018 Patiënten en personeel voeren maandagmiddag actie tegen de sluiting van het Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen. Zij doen dat bij het kantoor in Leiden van zorgverzekeraar Zilveren Kruis Achmea, die zij medeverantwoordelijk houden voor het faillissement van de zorginstellingen.
De actie wordt gesteund door de SP, die desgevraagd niet kon zeggen hoeveel mensen er precies worden verwacht. Twee afzonderlijke petities voor behoud van de omgevallen ziekenhuizen zijn bij elkaar ruim 25.000 keer ondertekend.
„Het is te gek voor woorden dat een ziekenhuis door zorgverzekeraars de das wordt omgedaan”, aldus Tweede Kamerlid Henk van Gerven van de SP. „We roepen de minister op om in te grijpen en deze ziekenhuizen voor Amsterdam en Flevoland te behouden.”
Het Financieele Dagblad meldt dat bestuurders van andere ziekenhuizen het faillissement al zagen aankomen en klaarstonden om het ontslagen personeel in te lijven.
NOS 27.10.2018 Ziekenhuizen in de omgeving van de failliet verklaarde IJsselmeerziekenhuizen en het MC Slotervaart staan te trappelen om het ontslagen personeel aan te nemen.
Het Financieele Dagblad schrijft dat er bij het Amsterdamse UMC twintig vacatures openstaan voor specialistische verpleegkundigen. Die kunnen volgens het ziekenhuis goed vervuld worden door het ontslagen personeel.
Ook het St. Jansdal in Harderwijk staat te springen om extra personeel van de IJsselmeerziekenhuizen. Het ziekenhuis vraagt ontslagen medewerkers om te solliciteren. Het is namelijk druk op de poli’s nu de andere ziekenhuizen gedeeltelijk gesloten zijn.
Klaarstaan
De krant meldt dat bestuurders van andere ziekenhuizen het faillissement al zagen aankomen en klaarstonden om het ontslagen personeel over te nemen. “Zij staan klaar om in het gat te springen”, zeggen diverse bestuurders tegen het Financieele Dagblad.
Afgelopen donderdag zijn de IJsselmeerziekenhuizen, met vestigingen in Lelystad, Emmeloord, Urk en Dronten failliet verklaard. Ook het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam, van dezelfde eigenaren, is failliet.
NU 27.10.2018 Ziekenhuizen in de buurt van de deze week failliet verklaarde zorginstellingen MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen staan te springen om extra personeel aan te nemen. Door de faillissementen is het aantal patiënten bij die ziekenhuizen flink gestegen. Dat schrijft Het Financieele Dagblad(FD) zaterdag.
Volgens het dagblad staan er bij het UMC in Amsterdam momenteel twintig vacatures open voor specialistische verpleegkundigen. Het ziekenhuis, dat is voortgekomen uit een fusie tussen VUmc en het AMC, zal naar verwachting een stijging in patiënten tegemoetzien door het faillissement van MC Slotervaart.
Ook in de provincie Flevoland worden nieuwe medewerkers gezocht bij ziekenhuizen. Volgens het FD staat het Antoniusziekenhuis in Emmeloord te trappelen om nieuwe patiënten op te vangen. Door het faillissement van MC Emmeloord wordt Antonius de enige polikliniek in de regio.
“Het kan voor ons betekenen dat de patiëntenzorg wordt verdubbeld”, zegt bestuursvoorzitter Marcel Kuin woensdag in gesprek met Omroep Friesland. “We zullen extra middelen en personeel nodig hebben, maar de medewerkers gaan alles op alles zetten om de zorg te realiseren.”
De vraag naar personeel is ook groot in ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk. Het ziekenhuis vraagt ontslagen medewerkers om weer te solliciteren. Het ziekenhuis verkeert financieel gezien al jaren in zwaar weer. In 2017 leed het ziekenhuis een verlies van 4,2 miljoen euro, vanwege het teruglopende patiëntenaantal.
Het ziekenhuis geeft in gesprek met het FD aan dat de telefoon roodgloeiend staat. In Dronten gaat St Jansdal een polikliniek, die het samen met de failliete MC-groep runde, zelfstandig voortzetten.
Telegraaf 27.10.2018 De 3000 verpleegkundigen, verzorgenden en artsen van de failliete ziekenhuizen, het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam en de IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland, hoeven zich geen zorgen te maken dat ze langdurig werkloos raken. Zorginstellingen in de regio hebben een fors tekort aan personeel en schreeuwen om vakkrachten.
Volgens voorzitter Anneke Westerlaken van CNV Zorg & Welzijn zijn de eerste verpleegkundigen en verzorgenden zelfs al benaderd door recruiters.
Ook de schoonmakers van de failliete ziekenhuizen zullen er versteld van staan hoe populair ze op de arbeidsmarkt zijn, voorspelt Paul Haarhuis, commercieel directeur van uitzendbureau Timing. Zijn bedrijf is al aan het rondbellen om de gewilde nieuwe werklozen te bemiddelen.
Telegraaf 26.10.2018 Mensen in Flevoland hoeven niet bang te zijn dat ze verstoken raken van acute zorg. Als een zogenoemd ‘gevoelig’ ziekenhuis in de regio in de problemen raakt, zal de Rijksoverheid in het uiterste geval financieel garant staan. Dat zei minister Bruno Bruins (Medische Zorg) vrijdag.
Voor acute zorg geldt in Nederland een norm van 45 minuten: patiënten moeten binnen die tijd per ambulance een ziekenhuis kunnen bereiken. Door de mogelijke sluiting van het ziekenhuis in Lelystad, moeten patiënten uitwijken naar ziekenhuizen zoals het Westfriesgasthuis in Hoorn.
Bruins verwacht niet dat andere ziekenhuizen in de omgeving van Lelystad in vergelijkbare problemen belanden. Mocht dat toch gebeuren ,,dan komt dat op het bordje van de Rijksoverheid’’, aldus de minister.
Over een mogelijke doorstart van het IJsselmeerziekenhuis kon de minister nog weinig zeggen. ,,Van de curator heb ik begrepen dat er mogelijke kandidaten zijn om activiteiten van het IJsselmeerziekenhuis over te nemen. Daar zou ik ook dolgraag meer over weten, maar dit is de informatie die ik nu op vrijdagmiddag heb.”
Telegraaf 26.10.2018 De PVV in de Tweede Kamer wil een parlementair onderzoek naar de systemen in de zorg. Dat zei PVV-Kamerlid Fleur Agema op Radio 1 naar aanleiding van het faillissement van ziekenhuizen in Lelystad en Amsterdam afgelopen week. „Het gaat overal helemaal de mist in”, constateert het Kamerlid.
De politica vindt het ook belachelijk dat de zorgminister een crisisstaf opzette om de gevolgen van het bankroet te begeleiden. Ze vindt dat hij zo’n team op touw had moeten zetten juist om de ziekenhuizen open te houden.
Agema wilde eerder deze week al dat de Kamer zou terugkomen van herfstreces om over de zorgcrisis te praten, maar kreeg daar onvoldoende steun voor. Alleen GroenLinks en de PvdA waren ervoor te porren. Of ze wel een meerderheid krijgt voor een onderzoek, vraagt ze zich dan ook sterk af.
Telegraaf 26.10.2018 De vestigingen van de bankroete MC IJsselmeerziekenhuizen kunnen in ieder geval voorlopig openblijven. De rechter-commissaris van de rechtbank Midden-Nederland heeft daarvoor toestemming gegeven. Deze houdt toezicht op de curatoren en de wijze waarop zij het faillissement afwikkelen.
De rechter-commissaris constateert dat er een situatie is waarbij „voorlopig een verantwoorde voortzetting mogelijk is.” Dit is „dankzij de inzet van de curatoren, het zeer betrokken personeel en de hulp van de omliggende ziekenhuizen”, aldus een bericht van de rechtbank vrijdag. Ook is er financiële steun van de zorgverzekeraars, waaronder het Zilveren Kruis.
De curatoren werden aanvankelijk geconfronteerd met „een nagenoeg onvoorbereid faillissement van de ziekenhuizen en hebben zo goed en zo kwaad als dat kon geprobeerd overzicht te krijgen en te bezien hoe het verder moet”, aldus de rechtbank.
Telegraaf 26.10.2018 Het failliete Slotervaartziekenhuis in Amsterdam heeft van de verzekeraars genoeg geld gekregen om het werk in de poliklinieken voorlopig voort te zetten, aldus een woordvoerder vrijdagochtend, zeker nog in de maand november. Er staan nog 30.000 afspraken met 17.000 patiënten.
Wie niet gebeld wordt dat hij of zij voor zo’n afspraak naar een andere instelling moet gaan, kan gewoon naar het Slotervaart komen voor bijvoorbeeld de afgesproken controle.
De laatste opgenomen patiënten worden vrijdag naar andere ziekenhuizen overgebracht, maar dat is op zich geen erg grootschalige operatie. Van de zeventig patiënten die eind deze week nog in het ziekenhuis lagen, zouden er zo’n 25 dit weekeinde toch al naar huis mogen. Voor 15.00 uur moeten nog 24 patiënten naar een ander hospitaal zijn vervoerd en gaat er ook nog een aantal naar verpleeghuizen. Het gaat hier om mensen voor wie toch al een plekje in zo’n instelling werd gezocht. Door intensief overleg is dat nu sneller opgelost.
NOS 26.10.2018 In korte tijd zijn er twee ziekenhuizen in Nederland failliet gegaan. De vrees dat er snel meer volgen, lijkt ongegrond.
In korte tijd zijn er twee ziekenhuizen in Nederland failliet verklaard. Het MC Slotervaart sluit vandaag. Het IJsselmeerziekenhuis in Lelystad blijft vooralsnog open. Kan een ziekenhuis zomaar dichtgaan als het in financiële nood zit?
Minister Bruins voor Medische Zorg noemt dat niet wenselijk, maar zegt dat het wel kán gebeuren. Uit recent onderzoek van accountantsbureau BDO blijkt dat er in Nederland 14 ziekenhuizen in zwaar weer verkeren. Daar zaten bovenstaande ziekenhuizen ook bij. Maar de vraag is of die andere ziekenhuizen op termijn ook echt hun deuren zullen dichtdoen.
Veel van die ziekenhuizen liggen op een cruciale plaats in ons land. “Als ze wegvallen kunnen zorgverzekeraars niet meer voldoen aan de zorgplicht”, zegt zorgeconoom Xander Koolman.
Een van de eisen waaraan verzekeraars moeten voldoen, is dat een ambulance een aanrijtijd naar een patiënt heeft van maximaal 15 minuten. Een ziekenhuis kan dus niet dichtgaan als er daardoor na een noodoproep naar 112 niet binnen een kwartier een ambulance op de stoep kan staan. “Zouden zorgverzekeraars dat toch doen, dan krijgen ze een enorme boete”, zegt Koolman. Bovendien moet de ambulance de patiënt ook binnen 45 minuten kunnen afleveren op een spoedeisendehulpafdeling.
Onderzoek BDO
Het accountantsbureau doet sinds 2011 onderzoek naar de boekhouding van ziekenhuizen. Het afgelopen jaar kregen 14 ziekenhuizen een onvoldoende, maar dat betekent niet dat de deuren daar snel zullen sluiten. Ziekenhuizen scoren in het onderzoek vaker onvoldoendes. Ze komen daar in veel gevallen ook snel weer bovenop.
Zo zijn er 6 ziekenhuizen die vorig jaar een onvoldoende scoorden die nu wél goed presteren. En een slechte financiële gezondheid van ziekenhuizen hangt bijvoorbeeld ook nauw samen met investeringen die ze doen in nieuwe apparatuur of een nieuw gebouw.
Het MC Slotervaart is vandaag dichtgegaan. In Amsterdam en omgeving zijn genoeg andere ziekenhuizen die de zorgvraag van patiënten kunnen opvangen. Het MC IJsselmeerziekenhuis blijft nu (nog) open, omdat er in de regio minder plaatsen zijn waar patiënten terechtkunnen.
De kans is daarom groot dat bij het ziekenhuis in de polder een doorstart gemaakt wordt, zegt minister Bruins. “Wellicht is er nog iets mogelijk in Lelystad.” Op welke manier is nu niet duidelijk.
Aanrijtijden
Bij iedereen moet er binnen een kwartier na het bellen van 112 een ambulance op de stoep staan. Uit onderzoek van Ambulancezorg Nederland blijkt dat dit in 2017 landelijk in 92,4 procent van de gevallen gelukt is. De regio Flevoland, mét MC IJsselmeerziekenhuizen, scoorde in dat jaar met 93,5 procent bovengemiddeld goed.
De overheid zal in ieder geval niet ingrijpen om het ziekenhuis open te houden. Voor minister Bruins is dat geen kernpunt. “Ik vind het ongelooflijk vervelend voor de patiënten en ik vind het vervelend voor de mensen die in de ziekenhuizen werken”, zegt hij in een reactie tegen de NOS. “Het kernpunt zal voor mij altijd zijn: goede zorg. En niet het in stand houden van een ziekenhuis.”
Vraag blijft waarom de overheid wel bijvoorbeeld banken overeind houdt, maar ziekenhuizen niet? Omdat dit geen taak van de overheid is, zei zorgeconoom Marcel Canoy gisteren in Nieuwsuur. “Als een bank failliet gaat, heeft dat enorme consequenties voor het hele financiële systeem.” Het treft al snel miljoenen rekeninghouders.
Bij het omvallen van een ziekenhuis heeft dat alleen gevolgen voor direct betrokkenen, zei hij. “Op de korte termijn zorgt dat voor een drama, maar op de langere termijn is het niet zo dat een ziekenhuis in Groningen of Maastricht dat merkt.”
AD 26.10.2018 Het faillissement van de MC-ziekenhuizen staat niet op zichzelf: veel meer Nederlandse ziekenhuizen zitten in financiële problemen. ‘Het idee dat je altijd een ziekenhuis om de hoek hebt, moeten we loslaten’.
Zeker veertien ziekenhuizen in ons land verkeren in de gevarenzone, stelt accountantskantoor BDO, dat elk jaar een stresstest voor ziekenhuizen uitvoert. Een paar daarvan hebben al jaren te maken met financiële problemen. ,,De uitgaven van ziekenhuizen blijven stijgen, het rendement krimpt en er is te weinig ruimte voor innovatie’’, zegt onderzoeker Chris van den Haak, die de stresstest uitvoerde. ,,Een zorginfarct dreigt.’’
Van den Haak ziet dat een aantal ziekenhuizen al jaren op rij de financiële bedrijfsvoering niet op orde heeft. De kosten voor huisvesting, extern personeel en ICT blijven maar stijgen, terwijl de zorgverzekeraars kritisch kijken naar de prijzen van behandelingen.
De komende jaren gaan er gegarandeerd meer omvallen, aldus Guus Schrijvers, Oud-hoogleraar en gezondheidseconoom.
Voorheen hield de overheid slecht presterende ziekenhuizen altijd overeind, vanuit de gedachte dat elke regio een ziekenhuis nodig heeft waar je voor alle zorg terecht kunt. Maar onder de vorige zorgminister Edith Schippers is die garantie losgelaten. ,,En we hebben gewoon een flink aantal kleine ziekenhuizen die eigenlijk geen bestaansrecht meer hebben’’, zegt ook gezondheidseconoom Guus Schrijvers. ,,Daar gaan er de komende jaren gegarandeerd meer van omvallen.’’
Om uit de problemen te blijven, zegt onderzoeker Van den Haak, moeten ziekenhuizen specialiseren en innoveren. ,,Maar als een organisatie eenmaal bezig is met overleven, dan is er te weinig focus voor innovatie. Dan wordt het heel moeilijk. Bovendien staat de kwaliteit van de bestuurders onder druk door onze regels over topinkomens. Ziekenhuisbestuurders leiden grote, complexe organisaties, maar daar worden ze bij lange na niet zo goed voor betaald als in het bedrijfsleven. Op termijn krijg je dan dus minder goede bestuurders.’’
Met ambulances worden patiënten van het failliet verklaarde MC Slotervaart vrijdag overgebracht naar andere ziekenhuizen in de Amsterdamse regio.
Uiteindelijk, zegt Van den Haak, zal een deel van de Nederlandse ziekenhuizen worden vervangen door een kleiner aantal grote, regionale ziekenhuizen voor complexe en acute zorg.
Op plekken waar geen ruimte meer is voor een volwaardig ziekenhuis, voorziet hij kleinere integrale gezondheidscentra, waar allerlei zorgverleners samenwerken: specialisten, huisartsen, ouderenverzorgers, maar ook alternatieve behandelaren. Ondersteund door nieuwe technologie houden ze zich bezig met de minder complexe zorgtaken en met preventie.
En misschien, zegt Van den Haak, maakt het wegvallen van het ziekenhuis in Lelystad, dat deze week failliet ging, wel ruimte voor zo’n centrum. ,,Lelystad is zo’n plek waarvan je je moet afvragen of er nog bestaansrecht is voor een volwaardig ziekenhuis.
Zo’n centrum van integrale gezondheidszorg zou daar prima kunnen bestaan. En dan moeten de mensen die echt complexe zorg nodig hebben, naar een ziekenhuis dat iets verder weg is. We willen allemaal een goed ziekenhuis om de hoek, maar op de lange termijn is dat niet vol te houden.’’
AD 26.10.2018 Betrokkenen bij het faillissementsdrama noemen elkaar onwelwillend om een noodlijdende ziekenhuisgroep te redden.
Vijf vragen en antwoorden over hoe het zo mis kon gaan en wie daarvoor verantwoordelijk is.
Zorgaanbieders en verzekeraars moeten samen afspraken maken over de behandelingen in een ziekenhuis en de vergoeding daarvan. De zorgverzekeraars hebben zelfs een wettelijke plicht om genoeg zorg in te kopen. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZA) ziet daarop toe.
Daarnaast houdt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd toezicht op de kwaliteit en veiligheid van de geleverde patiëntenzorg. Het ministerie van Volksgezondheid grijpt pas in als de bereikbaarheid van spoedeisende hulp en acute verloskunde in de regio’s in gevaar komen.
Waarom hebben de zorgverzekeraars niet voorkomen dat deze ziekenhuizen omvielen?
Simpel gezegd: verzekeraars vinden dat ze op aarde zijn om zorg te regelen voor hun verzekerden, niet om specifieke ziekenhuizen financieel te ondersteunen. Op de website van Zilveren Kruis, de verzekeraar die er het meest bij betrokken is, staat letterlijk: ‘Wij zijn zeer terughoudend bij het financieren van zorginstellingen.’
Beide ziekenhuizen draaiden al lange tijd met verlies, naar eigen zeggen omdat ze peperduur extern personeel moesten aantrekken door de moeilijke arbeidsmarkt. De zorgverzekeraars eisten dat met reorganisaties de rode cijfers zouden verdwijnen, maar juist door die ingrepen was er aanhoudend te weinig geld in kas om de rekeningen te betalen. Uiteindelijk hebben alle verzekeraars en de banken de stekker eruit getrokken.
Was er dan geen enkele bereidheid de ziekenhuizen te redden?
Daar begint het grote vingerwijzen: volgens de ziekenhuistop werden plannen voor ingrijpende reorganisaties van beide locaties niet door de geldschieters gesteund. Zilveren Kruis heeft een andere lezing. De verzekeraar zegt zijn stinkende best te hebben gedaan om de ziekenhuizen overeind te houden. In juli is zelfs besloten om een grote vordering tijdelijk niet op te eisen. Begin oktober vroegen de ziekenhuizen Zilveren Kruis toch weer onverwacht om extra geld. Toen was het vertrouwen totaal weg en ging de geldkraan dicht.
Hadden de toezichthouders, de NZA en de zorginspectie, niet eerder moeten ingrijpen?
In juli kregen beide ziekenhuizen al de opdracht van de inspectie om een plan op te stellen waardoor goede patiëntenzorg werd gegarandeerd, ondanks de geldproblemen. Bovendien is MC IJsselmeerziekenhuizen in augustus al onder verscherpt toezicht gesteld. Maar deze waakhonden beoordelen niet of een ziekenhuis terecht failliet gaat of niet en geven al helemaal geen geld. ,,We zijn er niet om een ziekenhuis in de lucht te houden.
Het gaat ons om goede zorg in deze regio’s’’, aldus een woordvoerster van de NZA. Die toezichthouder is pas echt in beeld sinds de rechter de ziekenhuizen uitstel van betaling verleende. Inmiddels houden complete teams van uur tot uur contact en wordt gekeken of de zorgverzekeraars hun zorgplicht vervullen en patiënten netjes overplaatsen.
Waarom grijpt de minister van medische zorg niet in? En waarom redden wij in Nederland wel banken, maar geen ziekenhuizen?
De minister wil zelf niet reageren op die prangende vragen, ondanks meerdere verzoeken. Hij hoeft officieel ook alleen verantwoording af te leggen aan de Tweede Kamer. Zijn woordvoerster laat weten dat bewindsman ‘is aangehaakt, niet de regie voert’.
Want zo is de niet-spoedeisende ziekenhuiszorg nu eenmaal geregeld in ons land: zorgverzekeraars en aanbieders moeten samen hun boontjes doppen, met de toezichthouders op de achtergrond. En als het helemaal misgaat, is het een zaak geworden van waakhonden, bewindvoerders en curatoren.
NOS 26.10.2018 Minister Bruins zag het faillissement van de IJsselmeerziekenhuizen en het MC Slotervaart niet aankomen. “De faillissementen zijn voor ons allemaal een verrassing geweest”, zei hij vanmiddag op een bijeenkomst met de pers. Beide ziekenhuizen hadden al vaker financiële problemen en kwamen daar elke keer bovenop. “We dachten: dat gaat misschien weer gebeuren.”
Uiteindelijk werd ook het ministerie van VWS verrast door het uitspreken van het faillissement en het besluit van de curator om binnen een dag ruim 70 klinische patiënten uit Amsterdam over te brengen naar andere ziekenhuizen. Bruins: “Wij gaan met die andere ziekenhuizen natuurlijk goed in de gaten houden hoe het met deze mensen gaat.”
Minister Bruins: ‘Ik vind het heel naar dat ziekenhuizen failliet gaan’
Bruins wil deze situatie liever niet nog een keer meemaken. “Als de betalingen niet meer worden verricht kan het dus ongelofelijk snel gaan. Ik zou het mooi vinden als ik zou kunnen voorkomen dat dit nog zo een keer gebeurt.” Daarvoor heeft hij informatie nodig, onder meer uit het rapport van de curator.
“Daar ben ik erg in geïnteresseerd, want daar kunnen we misschien van leren”, zei Bruins. Hij is benieuwd wat de curator ziet als de oorzaak van het faillissement. Want als de ‘schuldige’ kan worden aangewezen, dan zijn er misschien preventieve maatregelen mogelijk.
Het gaat niet over het bewaken van een stapel stenen, aldus Minister Bruins voor Medische Zorg.
Bruins begrijpt de kritiek uit de samenleving op het sluiten van de ziekenhuizen. Maar hij ziet het niet als taak van de overheid om zwakke ziekenhuizen open te houden. “Het ultieme doel is goede patiëntenzorg. Is het niet in het ene ziekenhuis dan in het andere”, vindt de minister. “Het gaat niet over het bewaken van een stapel stenen.”
De kwaliteit van de zorg stond in ieder geval ter discussie bij MC De IJsselmeerziekenhuizen. Bruins: “Daar was ook al sprake van verscherpt toezicht.” Verder wil Bruins niet op de conclusies van de curator vooruitlopen, maar hij vindt het om die reden niet dramatisch dat het ziekenhuis dicht moest.
Het zal altijd zo zijn dat er financieel sterke en minder sterke ziekenhuizen zijn, aldus Minister Bruins voor Medische Zorg
De minister staat achter het huidige ziekenhuissysteem. “Het zal altijd zo zijn dat er financieel sterke en minder sterke ziekenhuizen zijn.” Bruins zei dat vanwege dat systeem goede professionals in de ziekenhuizen werken die bezig zijn met de beste zorg voor patiënten.
Bruins kreeg door de pers de vergelijking met het redden van banken voorgelegd. Daarop zei hij: “Ja, die vraag had ik wel verwacht. Maar het omvallen van het systeem van het Nederlands betalingsverkeer is niet te vergelijken met de zorg voor patiënten, dus daar ga ik niet aan beginnen.”
Het is nu ook al zo dat patiënten ervoor kiezen om niet naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis te gaan, maar daar waar ze de beste behandeling krijgen, aldus Minister Bruins voor Medische Zorg.
Voor de bewoners van Lelystad is het wel vreemd dat in hun stad nu geen ziekenhuis meer is. Bruins heeft daarover al contact gehad met burgemeester Adema en commissaris van de koning Verbeek. De curator zegt dat er mogelijk partijen zijn die daar de zorg willen overnemen, maar niets is zeker.
“Er staat niet in de wet dat er in een stad van zekere omvang een ziekenhuis moet staan”, zegt Bruins. Er zijn alternatieven in de buurt. “En nu is het ook al zo dat patiënten ervoor kiezen om niet naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis te gaan maar daar waar ze de beste behandeling krijgen.”
Het ministerie van VWS blijft dagelijks contact houden met alle betrokken partijen, vanuit het ingerichte crisisteam. Bruins zal de betrokken ziekenhuizen bezoeken zodra hij daar “niet meer voor de voeten loopt”.
De patiënten werden vanmiddag overgeplaatst naar andere ziekenhuizen. De Amsterdamse burgemeester sprak met het personeel.
NOS 26.10.2018 Alle patiënten die in het MC Slotervaart in Amsterdam waren opgenomen, zijn verplaatst. Alleen de poliklinieken van het ziekenhuis zijn nog open.
Het ziekenhuis werd gisteren failliet verklaard en voor 15.00 uur vanmiddag moesten alle opgenomen patiënten naar een ander ziekenhuis zijn gebracht. Gisteravond rond 22.00 uur waren dat nog zo’n vijftig patiënten.
Bij het Slotervaart-ziekenhuis reageerden personeelsleden en bezoekers emotioneel:
Emoties bij ingang MC Slotervaart: ‘Het moet maar, patiënten gaan voor’
Een crisisteam heeft per patiënt bepaald waar deze het beste heen kon worden gebracht. Zo’n 20 tot 35 ambulances hebben de patiënten verplaatst naar andere ziekenhuizen in Amsterdam of locaties elders in Noord-Holland.
‘Overdonderd en verdrietig’
Burgemeester Halsema bracht na het vertrek van de patiënten een bezoek aan het ziekenhuis. Ze sprak met het personeel, dat volgens de burgemeester “overdonderd en verdrietig” is.
Volgens Halsema “moet de zorgverzekeraar wel meer aan de bak” om ook de zorg voor de poliklinische patiënten goed te regelen. Ze hoopt dat daar de komende weken meer duidelijkheid over komt.
Amsterdam kan daar geen rol in spelen, zei ze. “Als gemeente staan we een beetje met de rug tegen de muur. In principe is dit de verantwoordelijkheid van het Rijk en de zorgverzekeraars. Maar het is wel ons ziekenhuis. Het staat in onze stad.”
Poliklinieken
De poliklinieken van het Slotervaart-ziekenhuis blijven vooralsnog gewoon open. De curator die zich bezighoudt met de afwikkeling van het faillissement zei gisteravond in Nieuwsuur dat de zorgverzekeraars daarvoor een lening hebben verstrekt.
Patiënten worden door het ziekenhuis gebeld als hun afspraak op de polikliniek elders moet plaatsvinden. In de komende weken worden alle poliklinische patiënten overgedragen.
Ook de MC IJsselmeerziekenhuizen werden gisteren failliet verklaard. In overleg met de curatoren is besloten dat de locaties in Lelystad, Emmeloord, Urk en Dronten voorlopig open blijven. Wel moeten de patiënten de komende weken uitwijken naar andere ziekenhuizen.
AD 26.10.2018 Het is het failliete MC Slotervaart in Amsterdam gelukt: rond 15.00 uur vanmiddag waren alle patiënten die nog op de afdelingen lagen, overplaatst naar een ander ziekenhuis. Daarmee is voldaan aan de deadline die gisteren werd gesteld. Alle patiënten moesten vóór 15.00 uur weg zijn.
De klinische afdelingen in het ziekenhuis zijn op dit moment gesloten, schrijft het MC Slotervaart in een verklaring. Gisteren waren er nog zo’n vijftig patiënten in het ziekenhuis. Dertig daarvan zouden sowieso al dit weekend worden ontslagen. De rest heeft een ander plekje gevonden in Amsterdam of omgeving.
Elke patiënt is door zijn of haar behandeld arts overgedragen aan het nieuwe team. Een speciaal aangesteld crisisteam hield zich bezig met het overplaatsen van de patiënten. In het team zaten afgevaardigden van elk ziekenhuis in de omgeving. ,,Zij bekijken welke patiënt naar welk ziekenhuis kan en houden daarbij rekening met de individuele zorg van de patiënt’’, zei curator Marc van Zanten eerder.
Voor de financiering hiervan is een zogenoemd boedelkrediet beschikbaar gesteld. De enkele duizenden poliklinische patiënten worden in de komende weken ook overgedragen aan andere ziekenhuizen.
Halsema
De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema is op bezoek bij het Slotervaartziekenhuis. Ze spreekt daar onder meer met mensen van het crisisteam, het personeel en laat zich informeren over de ontstane situatie.
Volgens haar woordvoerder laat ze verder weten dat de gemeente ‘erg meeleeft’ met het personeel en de patiënten. ,,Ook vraagt ze of we als gemeente nog iets kunnen betekenen.’’
Ambulances hebben de patiënten naar andere ziekenhuizen verplaatst.
Ambulances hebben de patiënten, soms onder begeleiding van familieleden, naar andere ziekenhuizen verplaatst.
Telegraaf 26.10.2018 Patiënten die nog in het failliet verklaarde MC Slotervaart liggen moeten voor vrijdag 15.00 uur zijn overgeplaatst naar een ander ziekenhuis. Donderdag eind van de middag lagen er nog rond de vijftig patiënten.
Zij worden voornamelijk met ambulances naar andere ziekenhuizen in de regio Amsterdam vervoerd. De poliklinieken blijven voorlopig open omdat er nog veel afspraken staan gepland. Medewerkers is met klem gevraagd om te blijven werken, ondanks dat de salarissen donderdag niet zijn uitbetaald.
Het Amsterdamse ziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen, in handen van zorgondernemer Loek Winter, werden donderdag bankroet verklaard. De ziekenhuizen kwamen in financiële problemen nadat financiers het vertrouwen hadden opgezegd. Het Slotervaart kampte al lang met financiële en bestuurlijke problemen en ook in de IJsselmeerziekenhuizen heerste al geruime tijd onrust.
AD 26.10.2018 Het failliete Slotervaartziekenhuis in Amsterdam heeft van de verzekeraars genoeg geld gekregen om het werk in de poliklinieken voorlopig voort te zetten, aldus een woordvoerder vanochtend, zeker nog in de maand november.
Er staan nog 30.000 afspraken met 17.000 patiënten. Wie niet gebeld wordt dat hij of zij voor zo’n afspraak naar een andere instelling moet gaan, kan gewoon naar het Slotervaart komen voor bijvoorbeeld de afgesproken controle
De laatste opgenomen patiënten worden vandaag naar andere ziekenhuizen overgebracht. Voor 15.00 uur moeten nog 24 patiënten naar een ander hospitaal zijn vervoerd en gaat er ook nog een aantal naar verpleeghuizen. Het gaat hier om mensen voor wie toch al een plekje in zo’n instelling werd gezocht. Door intensief overleg is dat nu sneller opgelost.
Lees alles over het faillissement van de MC-ziekenhuizen in ons dossier.
NOS 26.10.2018 Om 15.00 moeten alle patiënten uit het MC Slotervaart in Amsterdam zijn verhuisd. Het ziekenhuis is gisteren failliet verklaard en sluit zijn deuren; openhouden kost te veel geld. De patiënten worden vandaag met 20 tot 35 ambulances overgebracht naar ziekenhuizen in de buurt.
Voor patiënten die niet hoeven te verblijven in het ziekenhuis, maar alleen de poli moeten bezoeken, gaat de zorg vooralsnog door. De curator die zich bezig houdt met de afwikkeling van het faillissement zei gisteravond in Nieuwsuur dat de zorgverzekeraars daarvoor een lening hebben verstrekt. In de komende weken worden ook de poliklinische patiënten overgedragen.
Op de laatste dag gingen personeel en patiënten met een dubbel gevoel het ziekenhuis in:
Niet alleen de patiënten, ook de 1095 medewerkers van het MC Slotervaart moeten op termijn weg. Voor de ingang van het ziekenhuis praat NOS-verslaggever Joris van de Kerkhof met een van hen, een teamleider anesthesie. “Er wordt niet meer geopereerd vandaag”, zegt ze. “Er is wel nog wel een heleboel te doen vandaag, vooral administratief en om op te ruimen.”
Voor het personeel in loondienst dat nog even blijft werken, neemt het UWV de salarisbetalingen over. Wat er daarna met het personeel gebeurt is nog niet duidelijk.
Het was een ontzettend leuk ziekenhuis, door de sfeer en het ‘je en jij’ tegen elkaar, aldus Medewerker MC Slotervaart .
“Ik heb geen idee wat er met mij gaat gebeuren”, zegt de medewerker tegen Van de Kerkhof . “Ik ben al wat ouder dus ik moet nog maar zien wat er op mijn pad komt. Ik denk dat mijn medewerkers wel ergens anders aan de bak kunnen, maar het blijft toch wrang. Het was een ontzettend leuk ziekenhuis, door de sfeer en het ‘je en jij’ tegen elkaar. Hard werken maar toch ook heel erg leuk en gezellig.”
“We gaan na het werk met z’n allen wat drinken. Juist nu heb je elkaar nodig.” Daarna loopt ze het ziekenhuis in. De tranen stonden in haar ogen, ziet Van de Kerkhof.
Andere ziekenhuizen
De sluiting van MC Slotervaart heeft geen acute gevolgen voor de ziekenhuizen in de buurt. Er zijn voldoende alternatieven waar patiënten terechtkunnen, zegt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De norm dat mensen binnen 45 minuten bij een ziekenhuis moeten kunnen zijn, wordt daar eenvoudig gehaald.
Ook de MC IJsselmeerziekenhuizen zijn failliet verklaard. Daarbij gaat het om het ziekenhuis MC Zuiderzee in Lelystad en poliklinieken in Dronten, Emmeloord en op Urk. Jaarlijks bezoeken ruim 70.000 patiënten het ziekenhuis en er werken 821 mensen. Deze locaties blijven voorlopig open, heeft ook de rechtbank Midden-Nederland bevestigd.
Verslaggever Lidwien Gevers is bij het ziekenhuis. Ze legt uit wat er vandaag gaat gebeuren voor patiënten en werknemers:
BB 25.10.2018De gemeente Amsterdam betreurt het faillissement van het MC Slotervaart. ‘De huidige patiënten van het MC Slotervaart moeten de zorg ontvangen die zij nodig hebben’, staat in een verklaring.
Ingrijpende situatie
‘Wij beseffen dat dit een ingrijpende situatie is voor de medewerkers van MC Slotervaart die hierdoor hun baan verliezen. Wij vinden het belangrijk dat deze medewerkers zo goed mogelijk worden begeleid naar ander werk, stage of opleidingsplaats.’ De gemeente zet zich daar samen met andere betrokken partijen, zoals de andere Amsterdamse ziekenhuizen, de zorgaanbieders en het UWV voor in.
Maatschappelijke functie
‘MC Slotervaart vervulde ook een belangrijke, maatschappelijke functie in de stad’, aldus gemeente. ‘We stellen vast dat het faillissement onrust veroorzaakt. De gemeente en de partijen zullen er alles aan doen om de rust zo snel mogelijk terug te laten keren.’
Zorgcontinuïteit voorop
Volgens de gemeente hebben alle betrokken partijen laten weten dat de continuïteit van zorg voor Amsterdammers voorop staat. ‘De verzekeraars en ziekenhuizen in de regio hebben afspraken gemaakt waardoor patiënten de zorg krijgen die zij nodig hebben en waarmee de continuïteit van zorg gerealiseerd is.’ (ANP)
Telegraaf 25.10.2018 ’Een triest bericht’, noemt minister Bruins (Medische Zorg) het faillissement van het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam en de IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland. „Voor iedereen die zorg geniet in die ziekenhuizen.”
Volgens Bruins is er op het ministerie een crisisstaf ingericht om het faillissement in goede banen te leiden. Het UWV neemt salarisbetalingen over en het ministerie staat garant voor eventuele claims die vallen binnen het eigen risico van de ziekenhuizen. Die garantstelling is nodig zodat de ziekenhuizen hun aansprakelijkheidsverzekering behouden.
„Voor de korte termijn is hiermee de mogelijkheid gecreëerd om de patiëntenzorg in de beide ziekenhuizen op niveau te houden.” Aan een plan voor goede zorg in de regio op de lange termijn wordt nog gewerkt.
NOS 25.10.2018 De patiëntenzorg bij de failliete ziekenhuizen MC Slotervaart en de MC IJsselmeerziekenhuizen kan veilig worden afgebouwd, schrijft minister Bruins voor Medische Zorg in een brief aan de Tweede Kamer.
De curatoren van beide ziekenhuizen hebben daar afspraken over gemaakt met de zorgverzekeraars, die verantwoordelijk zijn voor de ziekenhuizen.
Het UWV neemt de salarisbetalingen van het personeel in loondienst over. En ook voor eventuele aansprakelijkheidsclaim die voortkomen uit medische behandelingen is een regeling getroffen. De overheid staat garant voor claims die voor eigen risico van de ziekenhuizen zouden zijn.
De Nederlandse Zorgautoriteit en de Inspectie houden in de gaten of de zorgverzekeraars zich houden aan hun zorgplicht voor patiënten in de regio’s van de ziekenhuizen. Op het ministerie is een crisisstaf ingericht.
Grote gevolgen
De sluiting van MC Slotervaart heeft geen acute gevolgen voor de ziekenhuizen in de buurt. Er zijn voldoende alternatieven in de buurt waar patiënten terechtkunnen, zegt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De norm dat mensen binnen 45 minuten bij een ziekenhuis moeten kunnen zijn, wordt daar gehaald.
Voor het Westfries Gasthuis in Hoorn heeft de sluiting van de Spoedeisende Hulp (SEH) en de afdeling acute verloskunde van het ziekenhuis in Lelystad wel grote gevolgen. Het Westfries Gasthuis wordt hierdoor een ‘gevoelig ziekenhuis’ ofwel het enige alternatief in de buurt. De SEH en acute verloskunde mogen daar nu onder geen beding gesloten worden.
Professionaliteit
De Inspectie zegt “onder de indruk te zijn” van de betrokkenheid bij hun patiënten en de professionaliteit van de medewerkers van beide ziekenhuizen.
De Tweede Kamer heeft bezorgd gereageerd op de faillissementen. Een meerderheid van de Kamer voelde er niet voor om morgen een Kamerdebat te organiseren, zoals de PVV wilde. Dat wordt waarschijnlijk begin volgende week.
NOS 25.10.2018 In het failliete Slotervaartziekenhuis liggen nog enkele tientallen patiënten, gisteravond 74 om precies te zijn, en in de IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland zijn nog zo’n tachtig bedden bezet. Wat gebeurt er met deze mensen? En met de duizenden patiënten die binnenkort nog een poliklinische ingreep moeten ondergaan in een van hospitalen die vandaag failliet werden verklaard?
Het continueren van de zorg is het belangrijkste punt op dit moment, zegt curator Marc van Zanten die belast is met de ontmanteling van het Slotervaartziekenhuis. Dat betekent dat patiënten de zorg krijgen waar ze recht op hebben.
In een korte persverklaring zegt Van Zanten dat er gisteravond een regionaal overleg is geweest tussen alle directies van ziekenhuizen in de regio, de verzekeraars en de bewindvoerders. En dat er een crisisteam is opgericht dat op individueel niveau kijkt welke patiënt waarnaartoe moet.
Te veel geld
Uiterlijk morgen om 15.00 uur moeten de patiënten naar een ander ziekenhuis zijn gebracht. Dan gaat de boel dicht. Het openhouden van de faciliteiten kost te veel geld, zegt een woordvoerder van het Slotervaartziekenhuis. Poliklinische patiënten die al een afspraak hebben, worden de komende weken overgedragen, vertelt de curator.
Bestuursvoorzitter Mariska Tichem van het Slotervaartziekenhuis zegt dat de medewerkers van het ziekenhuis hard worden getroffen en dat ze trots op hen is:
Bestuursvoorzitter MC Sloterdijk trots op medewerkers
Ondertussen is het Amsterdamse VUMC in allerijl bezig met het inrichten van een polikliniek. Het ziekenhuis had een deel van de zorg (vrouw-/kindzorg en gynaecologie) overgeplaatst naar het MC Slotervaart om zich meer te kunnen concentreren op de moeilijkste en specialistische gevallen, maar kan daar nu dus niet meer terecht. Vandaag is de inventaris van de poli met een vrachtwagen terug naar het VUMC vervoerd zodat de afspraken die gepland waren vanaf maandag gewoon door kunnen gaan.
Patiënten, bedden en medewerkers
Het Amsterdamse ziekenhuis beschikt over 150 bedden en er werken 1095 medewerkers. Jaarlijks komen er bijna 90.000 patiënten in het ziekenhuis.
MC IJsselmeerziekenhuizen bestaat uit het ziekenhuis MC Zuiderzee in Lelystad en poliklinieken in Dronten, Emmeloord en op Urk. Het heeft in totaal 250 bedden en er werken 821 mensen. Jaarlijks bezoeken ruim 70.000 patiënten het ziekenhuis.
Ook andere ziekenhuizen in de regio bereiden zich ondertussen voor op de komst van extra patiënten. Ze hadden het liever eerder geweten, maar proberen nu zo goed en zo kwaad als het kan extra capaciteit te regelen. Patiënten van de IJsselmeerziekenhuizen worden mogelijk opgevangen in de Isala-klinieken in Meppel en Zwolle, meldt RTV Drenthe.
Extra ambulances
Voor de verhuisoperatie in Amsterdam zijn extra ambulances geregeld en in Flevoland worden er ook extra geregeld om de weggevallen IJsselmeerziekenhuizen te compenseren. De ambulancedienst Amsterdam heeft opgeschaald: “Morgen rijden 20 à 35 ambulances om patiënten te vervoeren naar andere ziekenhuizen in Amsterdam of ziekenhuizen in de regio Noord-Holland”, zegt een woordvoerder.
Ambulance voor het Slotervaartziekenhuis Berlinda van Dam / Hollandse Hoogte
En ook de GGD Flevoland heeft om extra ambulances gevraagd, omdat ritten naar bijvoorbeeld Harderwijk en Sneek langer duren dan naar Lelystad en Emmeloord. De GGD heeft bijscholing van chauffeurs stopgezet zodat ze de komende tijd extra mensen kunnen vervoeren.
Reistijd
Een langere reistijd in de ambulance dus; kun je als je in Flevoland woont, nog wel snel genoeg naar de eerste hulp als je plotseling wat mankeert? Wettelijk moet een ambulance iemand binnen 45 minuten naar een ziekenhuis kunnen brengen. Een sluiting van de ziekenhuizen verandert daar volgens minister Bruins voor Medische Zorg niets aan, schreef hij eergisteren al aan de Kamer.
Ook zorgeconoom Xander Koolman ziet geen reden voor paniek. Hij vertelt dat uit eerdere faillissementen, zoals die van het ziekenhuis in Purmerend, bleek dat de aanrijtijd niet veel langer werd en dat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) erop toeziet dat het binnen de norm blijft.
Koolman laat weten dat de failliete ziekenhuizen gewoonweg niet cruciaal waren in de keten. Hij wijst op een recent rapport van accountantsbureau BDO dat in Nederland veertien ziekenhuizen, waaronder Slotervaart- en IJsselmeerziekenhuis, technisch failliet zijn. Maar de andere twaalf staan nog overeind, zij zijn namelijk wel op een cruciale plek. “Als deze ziekenhuizen zouden omvallen, dan wordt er niet langer aan de zorgplicht voldaan. Bij deze twee is dat niet aan de orde.”
Hoe zit het in de toekomst?
De deuren van het Slotervaartziekenhuis lijken met het faillissement definitief te sluiten, er heeft zich niemand gemeld om het ziekenhuis te kopen. Voor de ziekenhuizen in Flevoland zijn “veel” overnamekandidaten, zegt curator Alice van der Schee. “We gaan met alle kandidaten in gesprek en kijken wat hun plannen zijn, kijken wat de mogelijkheden zijn”, zegt ze.
De kans dat de ziekenhuizen blijven zoals ze zijn, acht ze niet groot. “Ik denk niet dat een ziekenhuis zoals dit in de toekomst zal blijven bestaan, maar dat wil niet zeggen dat een gedeelte misschien wel levensvatbaar is.”
Curator Van der Schee zegt dat er kandidaten zijn die een gedeelte van den IJsselmeerziekenhuizen over willen nemen.
Doel is om de zorg te continueren, zegt de curator van het Slotervaartziekenhuis. Iedereen moet de zorg krijgen waar hij recht op heeft, maar dan wel in een ander ziekenhuis.
AD 25.10.2018 De Tweede Kamer onderbreekt de herfstvakantie niet om zich te buigen over het faillissement van de IJsselmeerziekenhuizen en het Slotervaartziekenhuis. Een voorstel om het reces te doorbreken van PVV-Kamerlid Fleur Agema kreeg niet genoeg steun.
Agema vroeg de zorgspecialisten van de Kamer vrijdagmiddag bijeen te komen voor een debat met verantwoordelijk minister Bruno Bruins, maar tevergeefs. Alleen de PvdA en GroenLinks steunden het plan. Daarmee sneuvelde het voorstel.
De PVV-parlementariër vreest dat de ziekenhuiszorg in het geding is. Ze wijst erop dat veertien andere ziekenhuizen er financieel ook niet geweldig voorstaan. Ook de SP wil actie van Bruins. De minister van Volksgezondheid ,,moet het initiatief nemen om te komen tot een doorstart van de ziekenhuizen”, stelt Tweede Kamerlid Henk van Gerven.
Hij ziet in het donderdag uitgesproken faillissement van de Flevolandse en Amsterdamse ziekenhuizen ‘ook het faillissement van marktwerking in de zorg. Doordat minister Bruins niet heeft ingegrepen worden de patiënten en het personeel nu de dupe.’
Ook SGP-leider Kees van der Staaij en GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet zijn bezorgd. Van der Staaij vreest dat patiënten van noodzakelijke zorg verstoken blijven.
Ellemeet spreekt van ,,een drama voor de zorgverleners en de patiënten van deze ziekenhuizen”. Ze spreekt de zorgverzekeraars aan: ,,Het moet anders.”
Protest voor de deuren van het ziekenhuis door deze schoonmaaksters, ze zijn al meer dan tien jaar in dienstNOS | Jeroen de Jager
NOS 25.10.2018 Na de IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland is ook het MC Slotervaart in Amsterdam failliet verklaard. Het ziekenhuis is onderdeel van de MC Groep, dat in financiële nood verkeert. Er lijkt geen mogelijkheid voor een doorstart.
De locatie vroeg deze week ook uitstel van betaling aan. Het personeel is vanmiddag op de hoogte gebracht. Bij de vestigingen van de IJsselmeerziekenhuizen zijn de medewerkers vandaag formeel ontslagen, zoals gebruikelijk bij een faillissement.
Alle patiënten die klinische zorg krijgen in het MC Slotervaart, die daar dus in een bed overnachten, moeten morgen voor 15.00 uur het ziekenhuis hebben verlaten. Een special crisisteam, waarin ook mensen uit de ziekenhuizen in Amsterdam en omgeving zitten, kijkt per patiënt welk ziekenhuis voor hen het meest passend is. “We kijken op individueel niveau en naar de behoeften van de patiënt”, zegt curator Marc van Zanten.
Gisteravond lagen er nog 74 patiënten in het ziekenhuis. Actuele cijfers zijn er niet, maar het aantal patiënten is al wel gedaald.
Alle patiënten van de poliklinieken van het MC Slotervaart worden de komende weken overgedragen aan andere ziekenhuizen. Dat zijn er enkele duizenden. Ook hier wordt volgens curator Van Zanten per patiënt gekeken in welk ziekenhuis de best passende zorg kan worden aangeboden.
Al deze maatregelen worden betaald uit een speciaal boedelkrediet dat beschikbaar is gesteld door de zorgverzekeraars. Het is volgens Van Zanten voldoende om alle zorg te dekken.
Uitzonderlijke situatie
Curator Zanten benadrukte tijdens een persbijeenkomst hoe uitzonderlijk de situatie is. “Het komt niet vaak voor dat een ziekenhuis failliet gaat. Dat is heel uitzonderlijk en daarom is een zorgvuldige afwikkeling van groot belang.” Daarbij krijgt het ziekenhuis steun van onder meer de Nederlandse Zorgautoriteit, het ministerie van Volksgezondheid en de gemeente Amsterdam.
Mariska Tichem, bestuursvoorzitter van het MC Slotervaart, zei tijdens dezelfde bijeenkomst dat alle medewerkers diep teleurgesteld zijn. “Maar ik heb ook een trots gevoel, dat al die medewerkers met een ontzettend groot hart keihard zijn blijven werken voor onze patiënten. Dat blijven ze vandaag en morgen ook doen en daar heb ik ze vanmiddag ook een heel groot compliment voor gegeven.”
Verslaggever Gerri Eickhof ziet verpleegkundigen naar buiten komen met persoonlijke bezittingen. Ook halen leveranciers al spullen terug. “Intussen komen er ook patiënten die horen dat de toekomst van het ziekenhuis onzeker is, en ook patiënten die om uitleg en informatie komen vragen. Daar waren mensen bij die tamelijk wanhopig leken, dat was treurig om te zien.”
Feiten en cijfers
In het MC Slotervaart krijgen nog enkele tientallen mensen klinische zorg, wat betekent dat ze in het ziekenhuis overnachten. Gisteravond waren dat er 74, actuele cijfers zijn er niet.
Morgen voor 15.00 uur moeten alle klinische patiënten zijn overgeplaatst naar andere ziekenhuizen.
Ambulance Amsterdam zet tussen de 20 en 35 ambulances in om alle patiënten te vervoeren.
De zorg in de poliklinieken wordt afgebouwd.
De spoedeisende hulp van het ziekenhuis werd dinsdag al gesloten.
In de IJsselmeerziekenhuizen, in Lelystad, Emmeloord, Urk en Drongen, liggen op dit moment nog tussen de 80 en 85 mensen. Dat zijn voornamelijk volwassenen.
De meeste kinderen zijn daar al eerder overgebracht naar andere ziekenhuizen in de regio.
De afdeling spoedeisende hulp van het MC Slotervaart is al sinds dinsdag dicht. De zorgverzekeraars maakten vandaag bekend dat zorgtaken worden overgedragen aan ziekenhuizen in Amsterdam, Amstelveen en Zaandam
Marjolein Moorman, wethouder van Onderwijs in Amsterdam, zegt dat hard wordt gewerkt aan de overplaatsing van patiënten naar andere ziekenhuizen. Ook het personeel wordt geholpen bij het vinden van een andere baan in Amsterdam.
De vier locaties van de IJsselmeerziekenhuizen worden niet meteen gesloten. In de vestigingen liggen zo’n 200 patiënten. De curatoren hebben met de zorgverzekeraars afgesproken dat er geld wordt vrijgemaakt voor de afbouw van de zorg.
Patiënten verhuisd
De vestiging in Amsterdam en die in Flevoland zijn van dezelfde eigenaren, maar staan geregistreerd als aparte bedrijven. Het faillissementsverzoek tot uitstel van betaling werd daarom behandeld door de rechtbank in Amsterdam en niet, zoals bij andere locaties, door de rechtbank Midden-Nederland.
De MC IJsselmeerziekenhuizen en het MC Slotervaart hebben de afgelopen tien jaar van diverse partijen miljoenen euro’s steun ontvangen. Tien jaar geleden waren er ook al grote financiële problemen; toen werden de ziekenhuizen overgenomen door zorgondernemers Loek Winter en Willem de Boer en hun MC Groep.
NOS 25.10.2018 De in financiële nood verkerende IJsselmeerziekenhuizen zijn door de rechtbank failliet verklaard. Het gaat om de ziekenhuizen in Lelystad, Emmeloord, Urk en Dronten en een verloskundigenpraktijk.
De ziekenhuizengroep vroeg deze week uitstel van betaling aan. De directe aanleiding voor het faillissement is dat de salarissen van het personeel niet meer kunnen worden betaald.
In de vier vestigingen van de IJsselmeerziekenhuizen liggen zo’n 200 patiënten. De locaties worden niet meteen gesloten. De curatoren hebben met de zorgverzekeraars afgesproken dat er geld wordt vrijgemaakt voor de afbouw van de zorg. Dat zal naar verwachting een paar weken duren.
Uitwijken naar andere locaties
De komende weken zullen patiënten wel moeten uitwijken naar andere ziekenhuizen. Zoals gebruikelijk bij een faillissement worden alle medewerkers formeel ontslagen. Uitkeringsinstantie UWV neemt de salarisbetaling voorlopig over. Het personeel wordt hier vanmiddag over bijgepraat.
Mogelijk maken de IJsselmeerziekenhuizen een doorstart. Volgens curator Alice van der Schee hebben zich inmiddels verschillende overnamekandidaten gemeld. “Niet voor het hele ziekenhuis, maar voor gedeelten van de zorg. We gaan met alle kandidaten serieus in gesprek om te zien wat hun plannen zijn.”
Personeel van de IJsselmeerziekenhuizen heeft formeel ontslag gekregen, maar zal grotendeels nog zes weken doorwerken. Volgens Van der Schee is dat een werkbare situatie. “Natuurlijk lopen de emoties hoog op, maar mensen zijn altijd professioneel en zullen hun taken uitvoeren.”
Zorg moet geleverd worden
Dat zegt ook genealoog Giel van Stralen, die spreekt namens de medische staf. “Natuurlijk zijn mensen bedroefd, bedrukt en geschokt door het faillissement, maar we zijn allemaal professionals. De zorg moet geleverd worden, dat hebben we gezworen of beloofd en daar zijn we als medische staf ook trots op. En daar gaan we in deze moeilijke tijd ook voor zorgen.”
Over de schuldvraag wil Van Stralen niets zeggen. “Dat weet ik niet. Maar over de oorzaken kun je wel speculeren. We weten dat de toestroom van patiënten in dit ziekenhuis niet heel hoog is en dat ziekenhuizen van dit formaat het moeilijk hebben. Dat heeft in ieder geval bij dit ziekenhuis geleid tot een faillissement.”
Burgemeester Ina Adema van Lelystad zegt dat de gemeente er alles aan doet om de inwoners van de stad goede zorg te laten houden. Ze is bang dat de afstand naar een ziekenhuis voor patiënten te groot wordt als de vestigingen verdwijnen. Adema roept de zorgverzekeraars en curatoren op een doorstart te realiseren.
MC Slotervaart ook failliet
Het MC Slotervaart in Amsterdam is enkele uren later ook failliet verklaard. Het ziekenhuis heeft dezelfde eigenaren als de IJsselmeerziekenhuizen en vroeg deze week ook uitstel van betaling aan. Dat verzoek werd echter behandeld door een andere rechtbank.
De afdeling spoedeisende hulp op de locatie in Amsterdam is sinds dinsdag dicht. Veel patiënten die al waren opgenomen kunnen in het ziekenhuis blijven. Ook worden patiënten overgedragen aan andere ziekenhuizen in Amsterdam, Amstelveen en Zaandam. Bij het MC Slotervaart wordt geen doorstart verwacht.
De MC IJsselmeerziekenhuizen en het MC Slotervaart hebben de afgelopen tien jaar van diverse partijen miljoenen euro’s steun ontvangen. Tien jaar geleden waren er ook al grote financiële problemen; toen werden de ziekenhuizen overgenomen door zorgondernemers Loek Winter en Willem de Boer en hun MC Groep.
Wat er nu met de IJsselmeerziekenhuizen gebeurt, maakte het Ruwaard van Putten-ziekenhuis in Spijkenisse ook mee. In 2013 ging het failliet, maar het maakte een succesvolle doorstart:
NU 25.10.2018 Werknemers in de zorg met een contract nemen steeds vaker ontslag om zich daarna als zzp’er te laten inhuren, blijkt uit cijfers van de Kamer van Koophandel.
In de eerste negen maanden van dit jaar schreven ruim tienduizend zorgverleners zich als zzp’er in bij de Kamer van Koophandel. Dat is een stijging van 20 procent ten opzichte van vorig jaar om deze tijd, schrijft de Volkskrant donderdag.
Zorginstellingen komen daardoor in de problemen. De loonkosten nemen toe en de werkdruk van het vaste personeel wordt nog hoger. Diezelfde werkdruk is voor werknemers juist de reden om als zelfstandige aan de slag te gaan, net als de administratieve lasten.
Deze week werd bekend dat het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam uitstel van betaling moet aanvragen, net als vier andere ziekenhuizen in Flevoland. Volgens de Volkskrant zijn hogere loonkosten daarvan een belangrijke oorzaak.
Loonkosten lopen op door inhuren zzp’ers
In de ziekenhuiszorg en de gehandicaptenzorg liepen de kosten voor ingehuurd personeel zonder dienstverband in 2017 met ruim 17 procent op. In de ouderenzorg was dat 16,4 procent.
Zzp’ers kunnen goed verdienen. De tarieven die verpleegkundigen en verzorgenden vragen liggen 10 tot 12 procent hoger dan vorig jaar, zeggen verpleegorganisaties. Daar bovenop komen dan nog bemiddelingskosten en soms btw.
“Zonde van het geld. Dat besteden we liever aan onze cliënten”, zegt Frank Bluiminck, directeur van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland, tegen de Volkskrant.
NOS 25.10.2018 Het aantal werknemers in de zorg dat ontslag neemt om zich daarna als zzp’er te laten inhuren, is sterk toegenomen. De zorgmedewerkers zijn onder meer de werkdruk en administratieve lasten bij hun werkgever zat, meldt de Volkskrant.
In de eerste negen maanden van dit jaar schreven ongeveer 10.000 mensen zich in als zorg-zzp’er bij de Kamer van Koophandel, een stijging van 20 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.
Door de grote krapte op de arbeidsmarkt kunnen de werknemers ook als zzp’er genoeg werk en inkomen krijgen. Dat leidt echter tot problemen: zo stijgen de loonkosten voor zorginstellingen en wordt de werkdruk van het vaste personeel hoger.
Uitstel van betaling
Volgens de directie zijn de hogere loonkosten ook een belangrijke oorzaak van de aanvraag van uitstel van betaling van het MC Slotervaart en vier ziekenhuizen in Flevoland. Dinsdag werd de afdeling spoedeisende hulp van het MC Slotervaart per direct gesloten. Volgens het ziekenhuis wordt zo’n 50 procent van het personeel op de specialistische afdelingen ingehuurd.
“Er is een schreeuwend tekort in de zorg, vooral aan gespecialiseerde verpleegkundigen”, zegt NOS-redacteur gezondheidszorg Rinke van den Brink in het NOS Radio 1 Journaal. “Volgens eigenaar Loek Winter heeft dat het MC Slotervaart parten gespeeld. Door dure uitzendkrachten en zzp’ers ben je veel meer geld kwijt aan personeel.”
De ziekenhuizen in Flevoland, die al langer in financieel zwaar weer verkeren, hebben naast duur personeel te maken met patiëntentekorten.
NU 24.10.2018 Het noodlijdende MC Slotervaart in Amsterdam heeft woensdag besloten om geen nieuwe patiënten meer op te nemen. De operatiekamers en intensive care blijven alleen operationeel voor patiënten die op dit moment in het ziekenhuis liggen.
“De patiënten die er nu nog liggen, zijn in goede handen”, zei een woordvoerder.
Het ziekenhuis is met Zilveren Kruis en andere zorgverzekeraars overeengekomen dat er geld beschikbaar is voor de zorg van de patiënten die op dit moment in het ziekenhuis zijn.
De dag na de aankondiging dat er uitstel van betaling is gevraagd, hebben alle medewerkers van MC Slotervaart woensdag hun werk weer opgepakt. “De zorg voor de patiënten staat bij ons allemaal voorop”, aldus bestuursvoorzitter Mariska Tichem.
Sinds dinsdag is de spoedeisende hulp gesloten. Hier werken veel uitzendkrachten, die door de situatie veelal niet meer beschikbaar zijn. Door het personeelstekort dat hierdoor ontstaat, is het onverantwoord om deze afdeling voor nieuwe patiënten open te houden, aldus het ziekenhuis.
Het ziekenhuis hoopt deze week op meer duidelijkheid over de situatie. Het bestuur en de bewindvoerders geven de medewerkers donderdag een toelichting over de actuele situatie.
‘Serieuze kandidaat om ziekenhuizen te redden’
Dinsdag vroeg ook het MC IJsselmeerziekenhuizen uitstel van betaling aan. Voorzitter Cees de Bruin van de cliëntenraad van het ziekenhuis in Lelystad heeft woensdag tegen Omroep Flevoland gezegd dat zich een serieuze kandidaat heeft gemeld om de ziekenhuizen te redden.
De Bruin wil niet zeggen wie de kandidaat is. Hij verwacht dat er op zeer korte termijn meer duidelijkheid komt over de plannen van de kandidaat.
Overleg tussen minister en burgemeester Lelystad
De burgemeester van Lelystad, Ina Adema, zei woensdag tijdens de raadsvergadering dat ze in gesprek is met minister Bruno Bruins (Medische Zorg) over het dreigende faillissement van het ziekenhuis in haar stad.
“Ze is in overleg geweest met de minister en er komen nog gesprekken”, zei de woordvoerder. Ook is ze in overleg met Kamerleden en zorgverzekeraars. “We kunnen niets doen. Alleen druk uitoefenen om te proberen om dit een halt toe te roepen. We weten niet waar het naar toe gaat.”
De gemeenteraad nam een motie aan waarin staat dat het “onacceptabel” is als het ziekenhuis uit Lelystad verdwijnt.
De raad doet een “dringend beroep” op alle betrokkenen, onder wie de zorgverzekeraars en de minister om een ziekenhuisvoorziening in de stad in stand te houden.
De raad wijst er daarbij op dat wegens de vergrijzing van de bevolking juist meer zorg nodig zal zijn en dat de reisafstand naar omliggende ziekenhuizen veel te groot wordt als het MC Zuiderzee in Lelystad wegvalt.
Ziekenhuisgroep kreeg uitstel van betaling
Woensdag kreeg de ziekenhuisgroep uitstel van betaling. De provincie Flevoland en de gemeenten in de provincie gaven eerder op woensdag aan dat sluiting van de MC IJsselmeerziekenhuizen tot levensbedreigende situaties zou kunnen leiden.
In een verklaring wezen de provincie en de gemeenten erop dat Flevoland een uitgestrekt gebied is en dat het halen van de wettelijke aanrijtijden van ambulances nu al lastig is.
“Met het wegvallen van het ziekenhuis en hiermee de acute zorg, wordt dit nog moeilijker en kan dit leiden tot levensbedreigende situaties”, aldus de overheden.
Verder is het voor veel patiënten in Lelystad lastig om naar een ander ziekenhuis te rijden. “Een deel is niet in het bezit van een auto en kan ook de vervoerskosten naar andere ziekenhuizen, voor bijvoorbeeld het bezoeken van een ziek kind, niet betalen.”
Kinderen in ziekenhuis overgeplaatst
Een woordvoerder van het ziekenhuis zei dat kinderen die langere tijd in het ziekenhuis in Lelystad liggen worden overgeplaatst. Daarnaast zijn er noodmaatregelen getroffen om de patiëntveiligheid te garanderen.
De spoedeisende hulp is open, maar het operatieschema is teruggebracht tot “direct medisch noodzakelijke operaties”. Er worden dus minder patiënten opgenomen, aldus de woordvoerder.
De verloskamers zijn inmiddels gesloten en vrouwen die een baby krijgen worden geholpen bij andere ziekenhuizen. De polikliniek is open, “óók voor kindergeneeskunde, verloskunde en gynaecologie”.
De apotheek van het ziekenhuis kan niet alle medicatie meer leveren en mensen die bepaalde medicijnen nodig hebben kunnen die halen bij andere apotheken.
NOS 24.10.2018 Er is een serieuze overnamekandidaat voor MC IJsselmeerziekenhuizen, zegt voorzitter Cees de Bruin van de cliëntenraad. Dinsdag werd bekend dat MC IJsselmeerziekenhuizen samen met het MC Slotervaart in Amsterdam uitstel van betaling hebben aangevraagd, vaak een voorbode van een faillissement.
De Bruin, die de belangen behartigt van de patiënten, wil niet vertellen wie de kandidaat is. Hij zegt dat er wordt gewerkt aan een serieus plan om het ziekenhuis deels open te houden. Het zou gaan om alle vier de locaties van MC IJsselmeerziekenhuizen: in Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk.
De overname geldt niet voor het MC Slotervaart, dat ook in zwaar weer zit. De Bruin: “Slotervaart, zeg ik eerlijk, is voltooid verleden tijd”. De cliëntenraadvoorzitter benadrukt dat er genoeg andere zorgverleners in de hoofdstad zitten die in het gat van het Slotervaartziekenhuis kunnen springen.
Patiëntenstop
Het Amsterdamse ziekenhuis maakte vanavond bekend geen nieuwe patiënten meer op te nemen. “De operatiekamers en intensive care blijven alleen operationeel voor patiënten die op dit moment in het ziekenhuis liggen”, laat het MC Slotervaart weten.
Het ziekenhuis neemt de maatregel vanwege een acuut personeelstekort. “Het is onverantwoord om deze afdelingen voor nieuwe patiënten open te houden.” Het tekort is ontstaan doordat veel uitzendkrachten zijn gestopt.
Voor zover patiënten van het Slotervaartziekenhuis geen bericht hebben ontvangen, blijven bestaande afspraken staan. Dat geldt bijvoorbeeld voor mensen die worden behandeld voor kanker, zegt een woordvoerder. Vanaf dinsdag is ook de afdeling spoedeisende hulp gesloten.
MC IJsselmeerziekenhuizen bestaat uit het ziekenhuis MC Zuiderzee in Lelystad en poliklinieken in Dronten, Emmeloord en op Urk. Het heeft in totaal 250 bedden en er werken 821 mensen. Jaarlijks komen er ruim 70.000 patiënten in het ziekenhuis.
Het MC Slotervaart beschikt over 150 bedden en er werken 1095 medewerkers. Jaarlijks komen er bijna 90.000 patiënten in het ziekenhuis.
In Lelystad was vanavond een extra raadsvergadering over de situatie van het MC Zuiderzee, de grootste locatie van MC IJsselmeerziekenhuizen. Burgemeester Adema zei daar dat een faillissement begin volgende week niet uit te sluiten is.
Ze zei ook dat ze “er alles aan wil doen” om ervoor te zorgen dat er een ziekenhuis in Lelystad blijft. “Er is één probleem: daar gaat de gemeente of de provincie niet over. De zorgverzekeraars spelen hierin de hoofdrol.”
De gemeenteraad van Lelystad vreest dat sluiting van het ziekenhuis ertoe leidt dat mensen verder dan 45 minuten van een ziekenhuis komen te wonen. Wettelijk is vastgelegd dat iedere Nederlander binnen drie kwartier op een spoedeisende hulp moet kunnen zijn.
Minister Bruins voor Medische Zorg schreef dinsdag aan de Tweede Kamer dat het sluiten van de locaties in Flevoland voor wat die norm betreft geen gevolgen heeft.
Eerder vandaag werd bekend dat de afdelingen verloskunde en kindergeneeskunde van MC IJsselmeerziekenhuizen per direct zijn gesloten. Ook hebben uitzendbureaus en detacheerders vandaag hun verpleegkundigen teruggetrokken.
AD 24.10.2018 Operatiekamers zijn dicht, ingehuurd personeel blijft weg, patiënten zijn ontredderd. In de ziekenhuizen MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen, waar een faillissement dreigt, heerst chaos. Het noodlijdende MC Slotervaart besloot woensdag om geen nieuwe patiënten meer op te nemen.
Als je kunt kiezen, werk je natuurlijk in een ziekenhuis waar geen gedoe is, aldus Wim Groot, Gezondheidseconoom .
Wat is er de afgelopen twee dagen gebeurd?
Medisch Centrum Slotervaart in Amsterdam en de IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad, Dronten en Emmeloord, allen van dezelfde commerciële ondernemer Loek Winter, hebben afgelopen dinsdag uitstel van betaling aangevraagd.
Zorgverzekeraar Zilveren Kruis en de meeste andere zorgverzekeraars stoppen met de financiering, waardoor de zogeheten MC Groep niet langer zijn leveranciers en ruim tweeduizend personeelsleden kan betalen.
Dezelfde dag sloot het Slotervaartziekenhuis de spoedeisende hulp. Inmiddels zijn ook patiënten op de intensive care overgebracht naar andere ziekenhuizen in Amsterdam, is er een patiëntenstop afgekondigd en wordt er alleen nog bij spoed geopereerd. Alleen al deze week zijn dertig maagverkleiningsoperaties afgezegd vanwege gesloten operatiekamers.
Ook in de IJsselmeerziekenhuizen worden afdelingen gesloten en alleen bij spoed geopereerd. Zwangere vrouwen en langdurig zieke kinderen worden overgeplaatst naar andere ziekenhuizen. De poliklinische apotheek kan niet alle medicatie meer leveren.
In de IJsselmeerziekenhuizen hebben twee uitzendbureaus hun verpleegkundigen teruggetrokken. Op de gesloten afdelingen na is er nog voldoende personeel over, zegt een woordvoerder van MC Groep. Volgens zorgondernemer Winter worden zijn ziekenhuizen ‘in één klap geslachtofferd’ door de verzekeraars.
Hij zou hen hebben gevraagd om de declaraties die binnenkomen sneller te betalen. Ook roept hij al langer dat de tarieven die zij uitkeren, veel te laag zijn. Zilveren Kruis zegt echter dat zijn MC Groep opnieuw om extra geld vroeg. De maat was vol.
Dat is lastig te zeggen. Duidelijk is dat de MC Groep geld nodig had en snel. De ziekenhuizen zakten de afgelopen jaren steeds verder weg in de verliezen. Dit kwam door slecht bestuur – voormalig directeur Aysel Erbudak wordt nog altijd verdacht van financieel gesjoemel – en door een enorm personeelstekort waardoor dure flexkrachten moesten worden ingehuurd.
Ook de kwaliteit van zorg liet de afgelopen jaren geregeld te wensen over. Vorig jaar moesten de operatiekamers van het Slotervaart onder druk van de zorginspectie worden vernieuwd. En afgelopen september kwamen de IJsselmeerziekenhuizen onder verscherpt toezicht van de inspectie vanwege de bestuurlijke onrust.
Kortom, het gaat om twee zwakke zorginstellingen, vat gezondheidseconoom Wim Groot samen. ,,Om al deze redenen mijden patiënten de ziekenhuizen. Ook huisartsen verwijzen door naar andere ziekenhuizen. Dat zorgt voor lege bedden, waardoor MC Groep veel inkomsten misloopt. Ook veel vast personeel is weggelopen. Als je kunt kiezen, werk je natuurlijk in een ziekenhuis waar geen gedoe is.’’
Kan een ziekenhuis zomaar worden gesloten?
Het gebeurt zelden, maar het kan zeker, zegt Wim Groot. Zo ging vijf jaar geleden het Ruwaard van Puttenziekenhuis in Spijkenisse bankroet. Het ziekenhuis raakte in opspraak door een onverklaarbaar hoog sterftecijfer op de cardiologie-afdeling en had eveneens grote financiële problemen.
Waar moeten al die patiënten straks naartoe?
Naar de ziekenhuizen in de buurt. Zeker in Amsterdam zijn er voldoende alternatieven, zegt Groot. ,,Er voltrekt zich geen ramp wanneer de MC Groep failliet gaat.’’ Toch verwacht de econoom niet dat het zo’n vaart loopt. ,,Stel dat het faillissement morgen wordt afgekondigd door de rechtbank, dan moet alle zorg per direct worden stilgelegd.
Patiënten moeten direct vertrekken, maar waar naartoe? Ik verwacht eerder dat dit besluit nog een paar weken wordt uitgesteld, zodat de bewindvoerders op zoek kunnen naar overnamepartners.’’ Dat gebeurde in 2013 ook bij het Ruwaard van Putten. Drie ziekenhuizen in de regio namen de zorg over.
Groot verwacht dat de spoedeisende hulp in het Slotervaartziekenhuis gesloten zal blijven – ‘dat vangen de omliggende ziekenhuizen op’ – maar het gebouw zal worden gebruikt voor dagbehandeling en huidige specialismes als neurochirurgie en bariatrie (obesitaschirurgie). ,,De operatiekamers zijn net vernieuwd, zonde om die weer af te breken.’’
De gezondheidseconoom verwacht ook dat de vestiging in Lelystad openblijft, onder een andere naam. Al was het maar om de chronische patiënten die bijvoorbeeld wekelijks een nierdialyse nodig hebben de lange reistijden naar Zwolle of Almere te besparen.
Het is geen snoepjesfabriek die wordt gesloten, honderden patiënten blijven ontredderd achter, aldus Maurits de Brauw, Obesitaschirurg .
Wat moet je doen als je nog op een operatie of chemo wacht?
Bel je zorgverzekeraar of huisarts en vraag advies. Zeker mensen die binnen nu en twee weken een behandeling of operatie in hun agenda hebben staan. Het is namelijk maar de vraag of er nog genoeg personeel zal zijn, zegt Groot.
De vaste medewerkers krijgen hun loon – weliswaar later – via het UWV, maar uitzendkrachten hebben nog geen zekerheid. Er wordt aan een regeling gewerkt. Of de medisch specialisten blijven of het zinkend schip snel verlaten is nog onduidelijk.
Gisteren ging obesitaschirurg Maurits de Brauw zoals altijd naar zijn werk in het Slotervaartziekenhuis, maar het was complete chaos, vertelt hij. ,,We hebben dertig maagverkleiningsoperaties moeten afzeggen voor deze week, en waarschijnlijk zal het komende week om eenzelfde aantal gaan.
De patiënten reageerden heel gelaten. ‘Dat mij dit nu moet overkomen, we kijken hier al zolang naar uit’ zeiden ze.’’ Ook kijkoperaties voor galstenen of buikklachten, mag hij niet uitvoeren. ,,Bizar. Ik moet ze naar andere ziekenhuizen sturen, die onze documentatie niet hebben.’’ Met bijna 1100 maagverkleiningen in 2017 en jaarlijks 7000 patiënten leidt het Slotervaart de grootste obsitaskliniek van het land.
De Brauw houdt komende dagen alleen poli-spreekuren. ,,We zitten nu in de bizarre situatie dat ik patiënten moet goedkeuren voor hun operatie, maar erbij moet zeggen dat het onzeker is of ze in ons ziekenhuis geholpen worden.’’ Er zijn in het land zestien andere ziekenhuizen waar obesitaschirurgie plaatsvindt. ,,Maar die kunnen onze capaciteit niet aan.
Het gaat hier niet om een snoepjesfabriek die wordt gesloten, maar om honderden patiënten die ontredderd achterblijven.’’ Enerzijds legt hij de fout bij het bestuur ‘dat zeer slecht gefunctioneerd heeft’, anderzijds bij de verzekeraars die te hard hebben ingegrepen. ,,Schandalig hoe ze plots de stekker eruit trekken. Had ons een half jaar de tijd gegeven om patiënten elders onder te brengen.’’
Telegraaf 24.10.2018 Het MC Slotervaart zegt poli-afspraken en operaties af. Patiënten moeten per direct uitwijken naar andere ziekenhuizen. In de praktijk betekent dat zij het hele traject opnieuw moeten opstarten vanaf de huisarts.
Vanochtend werd bekend dat de MC IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk en het MC Slotervaart in Amsterdam uitstel van betaling hebben aangevraagd.
Patiënt Bart Schuuring wachtte maanden op een nekhernia-operatie. Hij werd op 5 oktober gebeld dat de operatie van 18 oktober in het Slotervaart met een week werd uitgesteld. „En toen kwam het nieuws van het dreigende faillissement eroverheen. Ik ben net gebeld dat mijn operatie van de 25e helemaal niet doorgaat”, vertelt de 51-jarige inwoner uit Lelystad.
Zorgverzekeraar Zilveren Kruis dient te bemiddelen, maar Schuuring kwam erachter dat het in de praktijk betekent dat hij terug moet naar zijn huisarts. „Ik wil nu bij Haaglanden in Den Haag onder het mes. Daar zijn de wachttijden het kortst. Ik had verwacht dat Zilveren Kruis dat voor mij zou regelen. Maar dat kan blijkbaar niet.”
De zorgverzekeraar legt uit dat het met handen en voeten gebonden is aan regels. Zo mag het niet beschikken over het medisch dossier van een verzekerde. Deze kunnen alleen met toestemming van de patiënt uitgewisseld worden tussen ziekenhuizen. Het Elektronish Patiënten Dossier is ook nog geen algemeen goed.
Een woordvoerder van Zilveren Kruis: „Onze bemiddeling draait vooral om het advies aan patiënten waar zij zo snel mogelijk geholpen kunnen worden.”
Uit interne bronnen blijken eveneens meerdere lopende afspraken met patiënten op de poli’s van het Slotervaart afgebeld te zijn. Tevens heeft het ziekenhuis besloten geen nieuwe patiënten meer op te nemen.
De Amsterdamse politiek laat het er niet bij zitten. De SP maakt zich zorgen om het feit dat patiënten door de dreigende sluiting van het Slotervaart hun behandeling moeten staken en hun vaste behandelaar kwijtraken. „Het is te gek voor woorden dat een goed lopend ziekenhuis in een wijk waar mensen het niet breed hebben door een besluit van verzekeraars de das om wordt gedaan.
De patiënten en de honderden werknemers mogen niet de speelbal worden van commerciële belangen in de zorg. Wij bepleiten daarom komende dagen bij de minister van VWS en de wethouder zorg in Amsterdam om het behoud van het Slotervaart”, aldus Cobie Groenendijk van de SP.
Donderdag vindt er in het Slotervaart-ziekenhuis een bijeenkomst voor het personeel plaats.
Sluiting van het ziekenhuis in Lelystad zou onacceptabel zijn en tot levensbedreigende situaties kunnen leiden, zo vindt de provincie. Ⓒ ANP
Telegraaf 24.10.2018 Sluiting van het ziekenhuis in Lelystad zou onacceptabel zijn en tot levensbedreigende situaties kunnen leiden. Dat stellen de provincie Flevoland en de gemeenten in die provincie in reactie op de financiële problemen bij MC IJsselmeerziekenhuizen. In Lelystad staat de hoofdvestiging van de ziekenhuisgroep.
In een verklaring wijzen de provincie en de gemeenten erop dat Flevoland een uitgestrekt gebied is en dat het halen van de wettelijke aanrijtijden van ambulances nu al lastig is. „Met het wegvallen van het ziekenhuis en hiermee de acute zorg, wordt dit nog moeilijker en kan dit leiden tot levensbedreigende situaties”, aldus de verklaring.
Verder stellen de provincie en de gemeenten dat in Lelystad veel mensen wonen die een verhoogde aanspraak doen op zorg en niet heel daadkrachtig zijn. „Een deel is niet in het bezit van een auto en kan ook de vervoerskosten naar andere ziekenhuizen, voor bijvoorbeeld het bezoeken van een ziek kind, niet betalen.”
Burgemeester Ina Adema van Lelystad is inmiddels in gesprek met minister Bruno Bruins (Medische Zorg) over het dreigende faillissement van het ziekenhuis in haar stad. Dat zei ze woensdag tijdens een raadsvergadering over de kwestie, aldus haar woordvoerder.
’Druk uitoefenen’
„Ze is in overleg geweest met de minister en er komen nog gesprekken”, zei de woordvoerder. Ook is ze in overleg met Kamerleden en zorgverzekeraars. „We kunnen niets doen. Alleen druk uitoefenen om te proberen om dit een halt toe te roepen. We weten niet waar het naar toe gaat.”
Telegraaf 24.10.2018 Zieke kinderen die een langere tijd in het ziekenhuis in Lelystad moeten verblijven, worden overgeplaatst. Dat meldt het met faillissement bedreigde MC Zuiderzee. Klinische kindergeneeskunde en klinische verloskunde worden namelijk „afgeschaald.”
Er zijn verder noodmaatregelen getroffen om de patiëntveiligheid te garanderen, aldus een woordvoerder. De spoedeisende hulp is open, maar het operatieschema is teruggebracht tot „direct medisch noodzakelijke operaties.” Er worden dus minder patiënten opgenomen, aldus de zegsman.
Verloskamers gesloten
De verloskamers zijn inmiddels gesloten en vrouwen die een baby krijgen worden geholpen bij andere ziekenhuizen. De polikliniek is open, „óók voor kindergeneeskunde, verloskunde en gynaecologie.”
De apotheek van het ziekenhuis kan niet alle medicatie meer leveren en mensen die bepaalde medicijnen nodig hebben, moeten hun heil bij andere apotheken zoeken.
Niet alleen het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam zit in de financiële problemen, ook de zusterondernemingen, de IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad, Emmeloord en Dronten hebben uitstel van betaling aangevraagd.
Telegraaf 24.10.2018 Het is slechts een kwestie van tijd voordat de MC IJsselmeerziekenhuizen failliet gaan. Dat meldt Omroep Flevoland op basis van verschillende bronnen. Ook is het faillissement onafwendbaar.
Bij het MC Zuiderzee in Lelystad is de afdeling verloskunde al gesloten en een aantal uitzendbureaus heeft woensdag hun personeel teruggetrokken omdat ze denken niet meer betaald te krijgen.
Telegraaf 24.10.2018 Geen enkele zorgmedewerker van het financieel noodlijdende Slotervaartziekenhuis heeft zich woensdag ziek gemeld. „Al het personeel is gekomen. Er zijn zelfs medewerkers die vandaag vrij waren en belden: redden we het allemaal of moet ik komen”, zegt Petra Meijer, voorzitter van de ondernemingsraad van MC Slotervaart.
De medewerkers zijn volgens haar wel erg verdrietig. „Dit is een organisatie waar mensen al heel lang werken. Zij kunnen zich niet voorstellen dat ze straks misschien niet meer met elkaar werken”, aldus Meijer. Volgens haar zet juist nu iedereen de schouders eronder in de hoop dat het ziekenhuis op een of andere manier een doorstart maakt.
Ook patiënten zijn bezorgd. „We krijgen vragen als: wat als het straks wel dichtgaat? Waar moeten we dan naartoe? Maar daar hebben we nu geen antwoord op. We weten het niet.”
Uitstel van betaling
MC Slotervaart en de IJsselmeerziekenhuizen kregen woensdag uitstel van betaling. Daardoor is het niet duidelijk of de salarissen van deze maand aan het personeel worden uitbetaald. Bij het Slotervaartziekenhuis werken 1200 mensen.
Omroep Flevoland meldde dat uitzendbureaus verpleegkundigen hebben teruggetrokken uit de MC IJsselmeerziekenhuizen. Het zou om minstens twee bedrijven gaan die hun personeel sinds woensdag niet meer inzetten. Een woordvoerder van de MC Groep kon het bericht niet bevestigen. „De zorg wordt gecontinueerd, we hebben geen afdelingen gesloten. Inhoudelijk kan ik er op dit moment verder niets over zeggen.”
Telegraaf 24.10.2018 Telegraaf 24.10.2018 De spoedeisende hulp van het Onze Lieve Vrouwen Gasthuis (OLVG) West en Oost en het Academisch Medisch Centrum (AMC) ondervinden vooralsnog geen hinder van de plotselinge sluitingen van het Slotervaart Ziekenhuis en het VUmc. Een woordvoerster van het OLVG: „Ons vermoeden is dat het ook met de herfstvakantie te maken heeft. Het is rustig.”
Het is niet wetenschappelijk ondersteund, maar het lijkt erop dat de surseance van betaling bij het Slotervaart en de computerstoring bij het VUmc op het juiste moment toesloegen de afgelopen 24 uur. De herfstvakantie begon afgelopen maandag in Amsterdam.
Bij het OLVG houden ze de situatie bij de andere ziekenhuizen overigens wel nauwlettend in de gaten. Woordvoerster Elles van ’t Hout: „Er is altijd contact en overleg tussen alle ziekenhuizen in de stad. Zeker in de huidige situatie, waarbij er ineens veel aan de hand is en er wellicht ook het nodige gaat veranderen. Het is onze verantwoordelijkheid om te waarborgen dat de patiënten altijd terecht kunnen voor zorg. Dat doen we als ziekenhuizen met elkaar.”
’Verschrikkelijk schrijnend’
Het OLVG vindt de situatie van ’concurrent’ Slotervaart ’verschrikkelijk schrijnend’. Personeelszaken heeft al belletjes van verschillende personeelsleden van het Slotervaart gekregen of er wellicht werk is. De situatie van het personeel van Slotervaart is nog steeds ongewis. Een oplossing voor het uitstel van betaling is in principe nog steeds mogelijk.
De politiek roert zich ondertussen ook. De SP maakt zich zorgen om het feit dat patiënten door de dreigende sluiting van het Slotervaart hun behandeling moeten staken en hun vaste behandelaar kwijtraken. „Het is te gek voor woorden dat een goed lopend ziekenhuis in een wijk waar mensen het niet breed hebben door een besluit van verzekeraars de das om wordt gedaan.
De patiënten en de honderden werknemers mogen niet speelbal worden van commerciële belangen in de zorg. Wij bepleiten daarom komende dagen bij de minister van VWS en de wethouder zorg in Amsterdam om het behoud van het Slotervaart”, aldus Cobie Groenendijk van de SP.
’Burgers bepalen’
Als het aan de SP ligt moeten de politiek in Den Haag en Amsterdam de regie nemen over de toegang tot zorg voor patiënten in alle ziekenhuizen, niet alleen het Slotervaart. „Niet zorgverzekeraars bepalen, maar burgers”, stelt Groenendijk. Eind van de middag opent de SP Amsterdam een petitie voor behoud van het ziekenhuis.
Telegraaf 23.10.2018 De teleurstelling is groot bij patiënten en medewerkers van het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam, nu het uitstel van betaling heeft aangevraagd.
NOS 23.10.2018 Twee ziekenhuizen staan de op de rand van een faillissement: het MC Slotervaart in Amsterdam en MC IJsselmeerziekenhuizen met locaties in Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk. Het betekent onzekerheid voor de ruim 2000 medewerkers, maar ook voor de patiënten.
In Amsterdam zijn er nu al gevolgen voor (potentiële) patiënten; de afdeling spoedeisende hulp (SEH) is daar per direct dicht. Niet per se heel ingrijpend, want er zijn genoeg andere ziekenhuizen met een SEH in de hoofdstad. De SEH van MC IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad blijft voorlopig open.
Wettelijk is vastgelegd dat iedere Nederlander binnen 45 minuten op een spoedeisende hulp moet kunnen zijn. Volgens minister Bruins voor Medisch Zorg heeft eventuele sluiting van beide ziekenhuizen wat dat betreft geen gevolgen, schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer.
“Beide ziekenhuislocaties zijn niet ‘gevoelig’ voor de bereikbaarheid van spoedeisende hulp en acute verloskunde in de regio’s. Dat wil zeggen dat bij een eventueel faillissement van deze instellingen het aantal mensen in Nederland dat niet binnen de norm van 45 minuten een afdeling spoedeisende hulp of acute verloskunde kan bereiken, niet toeneemt.”
Bewindvoerder
De zorg voor mensen die er al patiënt zijn, is in beide ziekenhuizen gegarandeerd, zegt MC-Slotervaart bestuursvoorzitter Marika Tichem. “Wij gaan er samen voor zorgen dat patiënten kwalitatief goede zorg blijven ontvangen in deze uiterst onzekere periode. Tot nader order blijven alle behandelingen doorgaan en afspraken die al staan gehandhaafd.”
Haar collega-bestuursvoorzitter Sjoerd de Blok van MC IJsselmeerziekenhuizen maakte wel een voorbehoud: “Onze hardwerkende verpleegkundigen en artsen zullen strijden voor hoogwaardige patiëntenzorg, tot de dag waarop de bewindvoerder het toelaat”.
Er zijn voldoende andere ziekenhuizen in de omgeving. Dus dat is niet zo erg voor patiënten, aldus Wim Groot, zorgeconoom.
Beide ziekenhuizen hebben uitstel van betaling aangevraagd en krijgen te maken met een bewindvoerder die gaat kijken wat er moet gebeuren: een doorstart, een faillissement of een overname.
Zorgeconoom Wim Groot denkt dat het MC Slotervaart moeilijk te redden is. “Er is in Amsterdam een overcapaciteit aan bedden en er zijn voldoende andere ziekenhuizen in de omgeving. Dus dat is niet zo erg voor patiënten.”
Patiënten, bedden en medewerkers
Het Amsterdamse ziekenhuis beschikt over 150 bedden en er werken 1095 medewerkers. Jaarlijks komen er bijna 90.000 patiënten in het ziekenhuis.
MC IJsselmeerziekenhuizen bestaat uit het ziekenhuis MC Zuiderzee in Lelystad en poliklinieken in Dronten, Emmeloord en op Urk. Het heeft in totaal 250 bedden en er werken 821 mensen. Jaarlijks bezoeken ruim 70.000 patiënten het ziekenhuis.
In Flevoland is het een ander verhaal. “Als die locaties dichtgaan, moeten mensen veel verder reizen om zorg te krijgen. De mensen daar gaan erop achteruit. Gezien de afstanden zou het ziekenhuis in Lelystad in een of andere vorm overeind moeten blijven.”
Voor niet-spoedeisende ziekenhuiszorg zijn geen harde eisen wat betreft maximale afstand, legt Groot uit. “Maar er moet wel voldoende zorg zijn binnen een aanvaardbare afstand. Het moet dus in de regio zijn.”
Minister Bruins schrijft in zijn brief dat de zorgverzekeraars daarvoor moeten zorgen. “Het is de verantwoordelijkheid van de betrokken zorgverzekeraars om te voldoen aan hun wettelijke zorgplicht. Dat wil zeggen dat de continuïteit van de zorgverlening in de regio geborgd blijft (…). De Nederlandse Zorgautoriteit heeft de grootste zorgverzekeraar in beide regio’s, Zilveren Kruis, gevraagd om hiervoor een plan op te stellen.”
Een chirurg die honderd keer dezelfde operatie doet, wordt beter dan een chirurg die dat één keer doet, aldus Wim Groot, zorgeconoom.
De reden dat beide ziekenhuizen in zwaar weer zitten, zijn stijgende personeelskosten en tegenvallende inkomsten. Volgens zorgeconoom Groot kampen meer streekziekenhuizen daarmee. “Patiënten kiezen steeds vaker voor een gespecialiseerd ziekenhuis. Dus vooral in regio’s waar dergelijke ziekenhuizen zijn, kunnen de kleinere streekziekenhuizen in gevaar komen.”
Dat kan leiden tot langere reistijden voor patiënten, maar uiteindelijk ook tot betere zorg, want de ziekenhuizen die over blijven kunnen zich nog verder specialiseren. “En dat is weer goed voor patiënten. Een chirurg die honderd keer dezelfde operatie doet, wordt beter dan een chirurg die dat één keer doet.”
AD 23.10.2018 Nu het MC Slotervaart en de MC IJsselmeerziekenhuizen op omvallen staan, moeten de zorgverzekeraars voldoen aan hun wettelijke zorgplicht. Dat meldt zorgminister Bruins vandaag in een brief aan de Tweede Kamer waarin hij ingaat op het dreigende faillissement.
Die zorgplicht houdt in dat de hulpverlening in de regio niet in gevaar komt en dat ook in de nieuwe situatie patiënten tijdig goede zorg in de regio kunnen krijgen. Toezichthouder NZa heeft de grootste zorgverzekeraar in beide regio’s van de ziekenhuizen, Zilveren Kruis, gevraagd om hiervoor een plan op te stellen.
Spoedeisende hulp
Voor alle betrokkenen, patiënten en medewerkers is dit een vervelende en onzekere situatie, aldus Zorgminister Bruins .
De minister vreest overigens niet dat door een eventueel faillissement van het MC Slotervaart en de MC IJsselmeerziekenhuizen het aantal mensen in Nederland zal toenemen dat niet binnen de wettelijke norm van 45 minuten een afdeling spoedeisende hulp of acute verloskunde kan bereiken, laat hij weten.
Mocht één of beide ziekenhuizen definitief omvallen, dan is de rol van het ministerie van Volksgezondheid daarom volgens Bruins ‘beperkt’. ,,Ik heb het RIVM gevraagd om met spoed te bezien of het eventuele verdwijnen van deze ziekenhuizen gevolgen zou hebben voor andere ziekenhuizen in die regio.”
Nu surseance van betaling is aangevraagd, heeft de zorginspectie bij de ziekenhuizen aangegeven dat er concrete afbouwplannen dienen te worden opgesteld. Bruins benadrukt dat daarin moet worden opgenomen hoe de kwaliteit en veiligheid van de geleverde zorg tijdens de afbouw worden geborgd.
Onzekere situatie
Op een meer persoonlijke noot spreekt de bewindsman van een ‘voor alle betrokkenen, patiënten en medewerkers vervelende en onzekere situatie’. Het is nu aan de bewindvoerder om te kijken wat de mogelijkheden verder zijn om een faillissement te voorkomen, stelt Bruins nog vast.
In de Tweede kamer wordt niet verrast gereageerd op de problemen voor deze ziekhuizen.
,,Dit zat er al aan te komen, de berichten waren al een tijdje niet goed. Maar het is een zorgelijke ontwikkeling”, zegt SP’er Henk van Gerven. ,,De overheid heeft eerder vele miljoenen gestoken in Lelystad, want dat was een zogeheten ‘systeemziekenhuis’.
Het is dus nu cruciaal voor de omgeving dat de minister het ziekenhuis volwaardig overeind houdt en zorgt dat het niet opgegeten wordt. Want dat gaat ten koste van de leefbaarheid. Het is een politieke keuze om daarvoor te gaan.”
Goede zorg voor iedereen
VVD-Kamerlid Arno Rutte laat weten: ,,Ik kan me voorstellen dat dit in Flevoland tot zorgen leidt. Is de zorg er wel als ik die nodig heb? Daarom moet voorop staan dat goede zorg voor iedereen beschikbaar blijft. Het is goed dat minister Bruins zorgverzekeraar Achmea opdracht heeft gegeven hiervoor zo snel mogelijk een plan te maken.”
De PvdA sluit zich aan bij de zorgen over Flevoland. Kamerlid Lilianne Ploumen: ,,Het is goed dat er een uiterste poging wordt gedaan om dat ziekenhuis te behouden. Wat betreft het Slotervaart: ik woon daar vlakbij en weet hoe prettig het is om een ziekenhuis in de buurt te hebben. Maar, het zorglandschap verandert ook.
Dus moet duidelijk worden in welke vorm dat ziekenhuis kan blijven bestaan. Het zou heel goed zijn als alle feiten op een rij worden gezet. De minister moet daar wel een rol in spelen en zijn visie met de Kamer delen.”
AD 23.10.2018 Het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam heeft per direct de afdeling spoedeisende hulp gesloten. Dat zei Mariska Tichem, voorzitter van de raad van bestuur van MC Slotervaart, tijdens een persconferentie. Aanleiding zijn de financiële problemen waarin het ziekenhuis verkeert.
Deze maatregel geldt niet voor MC IJsselmeerziekenhuizen (met vestigingen in Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk), dat samen met MC Slotervaart uitstel van betaling heeft aangevraagd. Volgens bestuursvoorzitter Sjoerd de Blok moet dat wel omdat er anders geen eerste hulp in de nabije omgeving te vinden is.
Medewerkers en patiënten van de ziekenhuizen zijn vandaag op de hoogte gebracht van de actuele situatie. ,,Een faillissement is op korte termijn onafwendbaar”, zo vreest Tichem. Ze verwacht dat hier snel meer duidelijkheid over is. Het MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen hebben inmiddels uitstel van betaling gekregen.
Tichem sprak van een ,,ontzettend slecht bericht” voor de ruim tweeduizend medewerkers in de ziekenhuizen. Volgens haar gaan wel alle geplande behandelingen en afspraken die patiënten hebben staan door. ,,De patiëntenzorg blijft op dit moment gegarandeerd”, verzekerde zij. Door het uitstel van betaling is volgens haar sprake van een ,,buitengewoon onzekere situatie”.
Op dit moment zijn in het Slotervaartziekenhuis 150 bedden bezet. In de IJsselmeerziekenhuizen liggen zo’n tweehonderd patiënten. Volgens Sjoerd de Blok, voorzitter van de raad van bestuur van MC IJsselmeerziekenhuizen, werkt het personeel de komende tijd gewoon door. ,,We gaan gewoon door, onze hardwerkende verpleegkundigen en artsen zullen tot de dag dat er meer duidelijk is, strijden voor kwalitatieve patiëntenzorg.’’
Het is onduidelijk of ze hun salarissen, die deze week zouden worden uitbetaald, krijgen. De medewerkers die in dienst zijn, kunnen terecht bij het UWV. Maar voor de medewerkers die extern worden ingehuurd, waar vooral bij het Slotervaartziekenhuis sprake van is, geldt dat niet.
Op de vraag of die mensen nog wel komen werken nu ze geen zich hebben op betaling, antwoordde Tichem dat ze later op de dag in gesprek gaat met de bewindvoerder om voor hen een oplossing te vinden.
Financiële problemen
Beide ziekenhuizen hadden te maken met een te laag aantal patiënten ten opzichte van het aantal medewerkers. Met name de personeelstekorten en daardoor de hoge kosten van de externe inhuur leidden tot problemen. Voor de IJsselmeerziekenhuizen komt daar nog bij dat er te weinig mensen in het verzorgingsgebied in Flevoland wonen, zo’n 180.000.
Zorgverzekeraar Zilveren Kruis en de meeste andere zorgverzekeraars stoppen met de financiering, aldus de woordvoerder. ,,In de afgelopen dagen is gebleken dat de verzekeraars geen vertrouwen meer hebben in een gezonde financiële toekomst.”
Volgens zorgverzekeraar Zilveren Kruis was de financiële situatie van de MC Groep, waar het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland onder vallen, slechter dan verwacht. Toen de noodlijdende ziekenhuisgroep recent om extra financiering vroeg, heeft Zilveren Kruis dat afgewezen.
,,Financiering verstrekken aan een bedrijf in financiële nood is geen taak van een zorgverzekeraar, meer iets voor een bank. Wij moeten van het premiegeld zorg betalen, geen bedrijven financieren. Dat is niet onze rol. Daarom hebben we dat verzoek van de MC Groep afgewezen”, aldus directievoorzitter Georgette Fijneman.
Alleen als er nog investeerders worden gevonden die bereid zijn geld te steken in het MC Slotervaart, is het ziekenhuis te redden. ,,In alle eerlijkheid: de kans daarop is klein”, zei bestuursvoorzitter Mariska Tichem vanmiddag op een besloten bijeenkomst waarop het personeel werd ingelicht.
Van zorg verstoken
Leuk is anders, maar patiënten vallen niet buiten de boot, aldus Woordvoerder Patiëntenfederatie .
Patiënten die in de ziekenhuizen MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen liggen, hoeven zich geen zorgen te maken over de continuïteit van de zorg, zegt een woordvoerder van de Patiëntenfederatie. ,,Bewindvoerders zullen alles uit de kast trekken om de ziekenhuizen open te houden. Daarbij hebben ziekenhuizen altijd noodscenario’s om te waarborgen dat patiënten niet van zorg verstoken blijven als er iets misgaat. Hier zag je allang dat het mis zou gaan.”
Zo worden er van tevoren afspraken gemaakt met omliggende ziekenhuizen om patiënten over te dragen. ,,Leuk is anders, maar patiënten vallen niet buiten de boot’’, aldus de zegsman. Een nadeel voor patiënten is mogelijk wel dat ze niet naar het ziekenhuis van hun keuze kunnen.
De Ondernemingsraad van het Slotervaartziekenhuis is ‘verbijsterd’ dat er uitstel van betaling wordt aangevraagd. De raad vindt het ‘onvoorstelbaar dat de zorgverzekeraars willens en wetens’ dit ziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen ‘te gronde richten’. ,,Het is buitengewoon kwalijk dat binnen de Nederlandse gezondheidszorg de zorgverzekeraar een dergelijke macht heeft gekregen. Daarmee is de marktwerking binnen de zorg volledig mislukt”, zo klinkt het.
Cor de Beurs, bestuurder van FNV Zorg & Welzijn, noemt het in- en intriest voor de medewerkers van zowel MC Slotervaart als MC IJsselmeerziekenhuizen dat het zover heeft moeten komen. ,,Wij hebben vanaf het begin onze vraagtekens gezet bij het verdienmodel van de MC Groep”, vertelt hij. ,,Het is ook heel teleurstellend dat Zilveren Kruis niet bereid was tot een zachte sanering van de ontstane problemen.”
De FNV hoopt snel in gesprek te gaan met de bewindvoerder om te horen wat de vervolgstappen zijn. ,,Scenario’s waarbij de ziekenhuizen de zorgkosten fors naar beneden brengen en nieuwe vormen van samenwerking ontwikkelen, zijn door de zorgverzekeraars afgekeurd”, liet een woordvoerder van de ziekenhuizen vandaag weten. ,,Ook het voorstel om MC Slotervaart via een gecontroleerde afbouw binnen een half jaar geheel te sluiten, kreeg geen goedkeuring. MC IJsselmeerziekenhuizen kreeg geen steun voor forse afslankingsplannen met een nieuw innovatief zorgconcept in Flevoland. “
Onrust
Eind juli stapte de voorzitter van de raad van bestuur van de ziekenhuizen, Willem de Boer, al op. Zijn vertrek volgde op onrust onder het medisch personeel van het ziekenhuis. Artsen hadden in een brief het vertrouwen in het bestuur opgezegd. Ze zeiden toen al dat ze vreesden voor een faillissement.
De MC-groep, waar Willem de Boer eigenaar van is, nam de IJsselmeerziekenhuizen in 2009 over, na een nogal turbulente reddingsoperatie. De groep nam in 2013 ook het verliesmakende Slotervaartziekenhuis over. In september werd de zorggroep onder verscherpt toezicht gesteld.
NOS 23.10.2018 De afdeling spoedeisende hulp van het MC Slotervaart in Amsterdam is per direct gesloten. Patiënten die al waren opgenomen, kunnen in het ziekenhuis blijven en ook geplande opnames en afspraken gaan gewoon door.
Vanochtend werd bekend dat de MC IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk en het MC Slotervaart in Amsterdam uitstel van betaling hebben aangevraagd. De spoedeisende hulp van MC Zuiderzee in Lelystad blijft wel open.
Zorgverzekeraars hebben geen vertrouwen meer in de ziekenhuizen en wensen geen noodkrediet meer te verstrekken. “Een faillissement is mogelijk onafwendbaar”, zegt de MC Groep in een persverklaring. Verder zegt de MC Groep dat al het mogelijke is gedaan voor een kwalitatief en financieel verantwoorde toekomst, maar dat dat financieel niet is gelukt.
Verscherpt toezicht
Het was al bekend dat de MC Groep in zwaar financieel weer verkeert. Volgens de bestuurders zijn de financiële problemen vooral veroorzaakt doordat de ziekenhuizen duur personeel hebben moeten inhuren.
Begin september werden de drie ziekenhuizen in Flevoland door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd onder verscherpt toezicht geplaatst, omdat er zorgen waren over de kwaliteit en veiligheid van de zorg.
Het bedrijf verzekert na de bekendmaking dat er surseance is aangevraagd dat de patiëntenzorg is gegarandeerd. De patiënten die op dit moment worden behandeld, krijgen adequate zorg, staat in de persverklaring.
Een overbruggingskrediet is niet onze rol, aldus Georgette Fijneman, directievoorzitter Zilveren Kruis.
Ook zorgverzekeraar Zilveren Kruis zegt dat de zorg overeind blijft. “Iedereen die nu in het ziekenhuis ligt of morgen of later een afspraak heeft, krijgt gewoon zorg”, zegt directievoorzitter Georgette Fijneman. “Wij hebben als verzekeraar een zorgplicht. Wij voelen ons ook verantwoordelijk om te regelen dat, mocht het in de toekomst anders lopen, iedereen die zorg krijgt die nodig is.”
‘Verzekeraar is geen kredietverstrekker’
Fijneman zegt dat de ziekenhuizen hun financiële tekorten wilden opvullen met extra geld van de zorgverzekeraars. Maar dat wilde Zilveren Kruis niet. “Dat zijn het soort financieringen waarvoor je een bank nodig hebt. Een overbruggingskrediet is niet onze rol. Wij hebben premiegeld om zorg te betalen en het is niet de bedoeling dat dat geld de verliezen van het ziekenhuis compenseert.”
In juli zag Zilveren Kruis nog af van het opeisen van een vordering bij de MC Groep. Een bedrag wil Fijneman niet noemen, maar ze zegt wel dat het in de miljoenen liep. “Zo konden we met elkaar over de toekomst praten. Deze maand werd ons pas duidelijk dat het ziekenhuis er financieel veel slechter voor stond dan dat wij tot dat moment wisten.”
Vraagtekens bij verdienmodel
Loek Winter en Willem de Boer zijn de eigenaren van de ziekenhuizen. Hun oogmerk bij de aankoop ervan was om de zorg veel efficiënter te maken. De Boer stapte eind september op als bestuurder bij de ziekenhuizen.
Vakbond FNV Zorg & Welzijn noemt het intriest voor het personeel dat het zover heeft moeten komen. Bij de ziekenhuizen werken in totaal zo’n 2000 mensen. “Wij hebben vanaf het begin onze vraagtekens gezet bij het verdienmodel van de MC Groep door Willem de Boer en Loek Winter. Het is ook heel teleurstellend dat Zilveren Kruis niet bereid was tot een zachte sanering van de ontstane problemen. Dat laatste had veel ellende kunnen voorkomen.”
Minister Bruins voor Medische Zorg vindt het wrang dat het voorlopig niet gelukt is de financiële situatie op orde te krijgen. “Het is nu aan de bewindvoerder om te kijken wat de mogelijkheden verder zijn om een faillissement te voorkomen”, zegt hij in een reactie.
Het ministerie van VWS heeft op donderdag 8 maart 2018 met landelijke organisaties het pact voor de ouderenzorg ondertekend.
Samen met zo’n 35 andere partijen tekende minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) vandaag een Pact voor de Ouderenzorg. Met het pact komen de deelnemers samen in actie om eenzaamheid bij ouderen te signaleren en doorbreken, goede zorg en ondersteuning thuis te organiseren en de kwaliteit van de verpleeghuiszorg te verbeteren.
Nederland heeft een enorm grote opgave voor de boeg op het gebied van ouderenzorg. Nu al zijn er 1,3 miljoen 75-plussers, maar in 2030 zijn dat er 2,1 miljoen. Dat betekent veel voor de manier waarop we de zorg inrichten in ons land. Een samenwerkingsverband waarin iedereen die voor en met ouderen werkt de krachten bundelt, ontbreekt nog.
Minister De Jonge: “Het verenigen van alle partijen die betrokken zijn in één ‘pact voor de ouderenzorg’ is de beste manier om samen de schouders hieronder te zetten. Natuurlijk gebeurt er al ontzettend veel in de ouderenzorg. Maar samen kunnen we nog veel meer bereiken. Met deze 35 partijen, en hopelijk worden het er meer, gaan we nu aan de slag.”
AD 14.03.2018
AD 14.03.2018
Met het Pact voor de Ouderenzorg gaat een keur aan partijen – zorgaanbieders, verzekeraars, gemeenten, bedrijven, etc. – gezamenlijk aan de slag om de zorg voor ouderen merkbaar en meetbaar te verbeteren door:
de trend van stijgende eenzaamheid onder ouderen te keren;
te zorgen dat ouderen langer thuis willen en kunnen blijven wonen, met de juiste zorg en ondersteuning;
de verpleeghuiszorg te verbeteren zo dat ouderen er de juiste zorg krijgen en de aandacht die zij verdienen, zoveel mogelijk vergelijkbaar met thuis.
De ondertekenaars onderstrepen met het sluiten van dit landelijk Pact voor de Ouderenzorg de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van leven van ouderen en verbinden zich aan het meedenken en meedoen met concrete plannen en acties. Het pact wordt in drie programma’s verder uitgewerkt en er worden afspraken gemaakt over de specifieke invulling van acties en wie daarvoor aan zet is. Het pact is het begin van een proces met als doel ouderen in Nederland te laten merken dat de zorg en ondersteuning voor hen, en de generaties daarna, beter wordt.
Borsts woede over de behandeling die zijn moeder onderging, inspireerde hem en onderzoeker Carin Gaemers in 2016 tot het schrijven van een open brief aan de toenmalige staatssecretaris van Volksgezondheid, Van Rijn. Daarin veroordeelden zij het tekort aan personeel in de verpleegzorg en de vele administratieve taken die de verzorgenden moesten verrichten. De patiënten kregen daardoor niet de zorg en veiligheid die ze nodig hadden.
Na aandrang van de Tweede Kamer maakte de Inspectie voor de Gezondheidszorg bekend dat 150 verpleeghuizen niet de zorg leverden waarop gerekend mocht worden.
AD 27.10.2018
AD 27.10.2018
Manifest Hugo Borst
Hugo Borst en Gaemers schreven vervolgens het ‘manifest getiteld Scherp op Ouderenzorg. Samen met onderzoekster Carin Gaemers constateerde hij daarin dat te veel kwetsbare ouderen in verpleeghuizen niet de zorg krijgen die zij zo hard nodig hebben. Daarom werd de politiek opgeroepen om zo snel mogelijk goede zorg voor alle kwetsbare ouderen in verpleegtehuizen te waarborgen.
Het manifest kreeg meer dan 100.000 steunbetuigingen en leidde tot 2,1 miljard euro extra geld voor het verbeteren van de verpleeghuiszorg.
Minister De Jonge: “Ik zie en hoor al voorbeelden van verpleeghuizen die extra medewerkers hebben aangetrokken om meer tijd en aandacht te kunnen geven aan onze ouderen. Of hoe de regeldruk teruggedrongen wordt. Ook in de strijd tegen eenzaamheid zijn er tal van initiatieven. Van huisbezoeken bij 75-plussers, tot dansmiddagen met ‘oude’ muziek, en van breiclubs tot walking football. Deze voorbeelden maken voor ouderen een wereld van verschil.”
Kortom zij komen gezamenlijk in actie door:
eenzaamheid signaleren en doorbreken;
goede zorg en ondersteuning thuis organiseren;
de kwaliteit van de verpleeghuiszorg verbeteren.
‘Rutte-II hield informatie over uitgave van 2,1 miljard verborgen voor Kamer’
Het kabinet-Rutte II heeft informatie achtergehouden voor de Tweede Kamer over een enorme uitgave van 2,1 miljard euro aan verpleeghuizen. Dat schrijft NRC.
Rutte II vertelde aan de Tweede Kamer dat het Rijk wettelijk gezien niet onder de uitgave uit kon. Maar uit interne e-mails, notities en gesprekken met twaalf betrokkenen blijkt dat toenmalig VVD-ministers Henk Kamp (Economische Zaken) en Jeanine Hennis (Defensie) wel degelijk opties zagen om nog een discussie te voeren over de hoogte van het bedrag.
AD 13.09.2018
Restaurant sluit bij verzorgingshuis Stefanna
De aanstaande sluiting van het restaurant van verzorgingshuis Stefanna in Delft houdt de gemoederen flink bezig. Betrokkenen roepen zelfs de hulp in van de politiek. Ze vrezen dat de ouderen in de kou worden gezet.
Voor veel bewoners is er geen andere mogelijkheid om wat privacy te hebben buiten de afdeling, aldus Suzanne Peters.
In Stefanna, het huis aan de Aart van der Leeuwlaan dat dit jaar 45 jaar bestaat, gonst het van de geruchten over de aanstaande sluiting van het restaurant. Het is het gesprek van de dag onder familieleden van de bewoners, die graag gebruikmaken van de gezamenlijke ruimte.
,,Het restaurant biedt de mogelijkheid om even van de (gesloten) afdeling weg te zijn. En dat is voor de bewoners en hun bezoek een welkome afwisseling’’, zegt de uit Delft afkomstige Suzanne Peters. Samen met andere familieleden bezoekt zij regelmatig het restaurant.
AD 08.03.2018
Plicare onder druk
Duizenden Haagse cliënten van Plicare komen vanaf 1 april zonder hun vertrouwde wijkverpleegkundige te zitten. Er is geen geld meer voor. ,,Dit is een groot drama.’’
Drama
Met sommige patiënten loopt hij ‘enorm te klooien’, zegt huisarts Hendrik Vrolijk. Of hij kan ze überhaupt niet helpen of hij doet het verkeerd. In veel gevallen, weet hij, is de patiënt beter af bij de wijkzuster dan bij de huisarts. Bijvoorbeeld als hij of zij hartstikke depressief is en dat blijkt door schulden te komen. ,,Als huisarts kan ik de patiënt doorsturen naar de psychiater, maar zo iemand schiet meer op met financiële hulp. Ik kan daar niet mee helpen.’’
Geld
Huisartsen doen bijna nooit mee aan acties. Dat ze dat nu wel doen geeft aan hoe belangrijk de wijkverpleegkundige is, aldus Liane den Haan.
Vrijdag kwam het nieuws naar buiten dat de zeventien wijkverpleegkundigen in Den Haag en Leidschendam-Voorburg, die duizenden cliënten helpen, moeten stoppen. Er is geen geld meer voor beschikbaar.
De wijkverpleegkundige als oren en ogen van de wijk. De wijkverpleegkundige als hét loket voor alle zorgen, óók als het gaat over betalingsproblemen, wonen, verslaving, geestelijke gezondheid en eenzaamheid. De wijkverpleegkundige als gids, kaart en kompas, in één persoon. Op deze manier werkt Plicare, een samenwerking van onafhankelijke wijkverpleegkundigen. Zij willen de wijk gezonder maken, door ervoor te zorgen dat mensen, ondanks zorg of hulp, zoveel mogelijk op eigen kracht en in hun buurt kunnen doen.
Plicare stopt
“De manier van werken van Plicare staat onder druk: de financiering gaat nu via reguliere zorgaanbieders, en wanneer zij dat niet meer willen of kunnen opbrengen, dan moet de stekker eruit. Dat gebeurt in Den Haag op 1 april en dat betekent dat de meest kwetsbare buurtbewoners de dupe worden. Totaal verkeerd: deze aanpak werkt niet alleen in Den Haag, maar moet juist als voorbeeld dienen voor andere gemeenten”, zo zegt ANBO-bestuurder Liane den Haan.
Noodklok
Huisartsen, fysiotherapeuten en andere eerstelijnszorgprofessionals in Den Haag luiden samen met ANBO de noodklok over het noodgedwongen stoppen van Plicare. “Dit is een groot drama voor werknemers en cliënten. Wanneer deze wijkverpleegkundigen uit de wijk verdwijnen gaat er een hoeveelheid kennis en een netwerk van onschatbare waarde verloren. Maar evenzogoed verwachten wij dat door het wegvallen van deze schakelfunctie de druk op eerstelijnspartijen en organisaties voor wijkverpleging in de regio toeneemt”, zo schrijven de ondertekenaars.
“Wij hopen dat de gemeente Den Haag deze handschoen opneemt. Zonder Plicare zullen we niet alleen negatieve effecten zien het gebied van gezondheid en ziekte, maar ook in participatie, armoede, onderdak en veiligheid. Juist de kwetsbaarste groepen in de samenleving, die waar de wijkverpleegkundige nu achter de voordeur komt, zullen het hardst worden getroffen.”
NOS 23.10.2018 Twee ziekenhuizen staan de op de rand van een faillissement: het MC Slotervaart in Amsterdam en MC IJsselmeerziekenhuizen met locaties in Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk. Het betekent onzekerheid voor de ruim 2000 medewerkers, maar ook voor de patiënten.
In Amsterdam zijn er nu al gevolgen voor (potentiële) patiënten; de afdeling spoedeisende hulp (SEH) is daar per direct dicht. Niet per se heel ingrijpend, want er zijn genoeg andere ziekenhuizen met een SEH in de hoofdstad. De SEH van MC IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad blijft voorlopig open.
Wettelijk is vastgelegd dat iedere Nederlander binnen 45 minuten op een spoedeisende hulp moet kunnen zijn. Volgens minister Bruins voor Medisch Zorg heeft eventuele sluiting van beide ziekenhuizen wat dat betreft geen gevolgen, schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer.
“Beide ziekenhuislocaties zijn niet ‘gevoelig’ voor de bereikbaarheid van spoedeisende hulp en acute verloskunde in de regio’s. Dat wil zeggen dat bij een eventueel faillissement van deze instellingen het aantal mensen in Nederland dat niet binnen de norm van 45 minuten een afdeling spoedeisende hulp of acute verloskunde kan bereiken, niet toeneemt.”
Bewindvoerder
De zorg voor mensen die er al patiënt zijn, is in beide ziekenhuizen gegarandeerd, zegt MC-Slotervaart bestuursvoorzitter Marika Tichem. “Wij gaan er samen voor zorgen dat patiënten kwalitatief goede zorg blijven ontvangen in deze uiterst onzekere periode. Tot nader order blijven alle behandelingen doorgaan en afspraken die al staan gehandhaafd.”
Haar collega-bestuursvoorzitter Sjoerd de Blok van MC IJsselmeerziekenhuizen maakte wel een voorbehoud: “Onze hardwerkende verpleegkundigen en artsen zullen strijden voor hoogwaardige patiëntenzorg, tot de dag waarop de bewindvoerder het toelaat”.
Er zijn voldoende andere ziekenhuizen in de omgeving. Dus dat is niet zo erg voor patiënten, aldus Wim Groot, zorgeconoom.
Beide ziekenhuizen hebben uitstel van betaling aangevraagd en krijgen te maken met een bewindvoerder die gaat kijken wat er moet gebeuren: een doorstart, een faillissement of een overname.
Zorgeconoom Wim Groot denkt dat het MC Slotervaart moeilijk te redden is. “Er is in Amsterdam een overcapaciteit aan bedden en er zijn voldoende andere ziekenhuizen in de omgeving. Dus dat is niet zo erg voor patiënten.”
Patiënten, bedden en medewerkers
Het Amsterdamse ziekenhuis beschikt over 150 bedden en er werken 1095 medewerkers. Jaarlijks komen er bijna 90.000 patiënten in het ziekenhuis.
MC IJsselmeerziekenhuizen bestaat uit het ziekenhuis MC Zuiderzee in Lelystad en poliklinieken in Dronten, Emmeloord en op Urk. Het heeft in totaal 250 bedden en er werken 821 mensen. Jaarlijks bezoeken ruim 70.000 patiënten het ziekenhuis.
In Flevoland is het een ander verhaal. “Als die locaties dichtgaan, moeten mensen veel verder reizen om zorg te krijgen. De mensen daar gaan erop achteruit. Gezien de afstanden zou het ziekenhuis in Lelystad in een of andere vorm overeind moeten blijven.”
Voor niet-spoedeisende ziekenhuiszorg zijn geen harde eisen wat betreft maximale afstand, legt Groot uit. “Maar er moet wel voldoende zorg zijn binnen een aanvaardbare afstand. Het moet dus in de regio zijn.”
Minister Bruins schrijft in zijn brief dat de zorgverzekeraars daarvoor moeten zorgen. “Het is de verantwoordelijkheid van de betrokken zorgverzekeraars om te voldoen aan hun wettelijke zorgplicht. Dat wil zeggen dat de continuïteit van de zorgverlening in de regio geborgd blijft (…). De Nederlandse Zorgautoriteit heeft de grootste zorgverzekeraar in beide regio’s, Zilveren Kruis, gevraagd om hiervoor een plan op te stellen.”
Een chirurg die honderd keer dezelfde operatie doet, wordt beter dan een chirurg die dat één keer doet, aldus Wim Groot, zorgeconoom.
De reden dat beide ziekenhuizen in zwaar weer zitten, zijn stijgende personeelskosten en tegenvallende inkomsten. Volgens zorgeconoom Groot kampen meer streekziekenhuizen daarmee. “Patiënten kiezen steeds vaker voor een gespecialiseerd ziekenhuis. Dus vooral in regio’s waar dergelijke ziekenhuizen zijn, kunnen de kleinere streekziekenhuizen in gevaar komen.”
Dat kan leiden tot langere reistijden voor patiënten, maar uiteindelijk ook tot betere zorg, want de ziekenhuizen die over blijven kunnen zich nog verder specialiseren. “En dat is weer goed voor patiënten. Een chirurg die honderd keer dezelfde operatie doet, wordt beter dan een chirurg die dat één keer doet.”
AD 23.10.2018 Nu het MC Slotervaart en de MC IJsselmeerziekenhuizen op omvallen staan, moeten de zorgverzekeraars voldoen aan hun wettelijke zorgplicht. Dat meldt zorgminister Bruins vandaag in een brief aan de Tweede Kamer waarin hij ingaat op het dreigende faillissement.
Die zorgplicht houdt in dat de hulpverlening in de regio niet in gevaar komt en dat ook in de nieuwe situatie patiënten tijdig goede zorg in de regio kunnen krijgen. Toezichthouder NZa heeft de grootste zorgverzekeraar in beide regio’s van de ziekenhuizen, Zilveren Kruis, gevraagd om hiervoor een plan op te stellen.
Spoedeisende hulp
Voor alle betrokkenen, patiënten en medewerkers is dit een vervelende en onzekere situatie, aldus Zorgminister Bruins .
De minister vreest overigens niet dat door een eventueel faillissement van het MC Slotervaart en de MC IJsselmeerziekenhuizen het aantal mensen in Nederland zal toenemen dat niet binnen de wettelijke norm van 45 minuten een afdeling spoedeisende hulp of acute verloskunde kan bereiken, laat hij weten.
Mocht één of beide ziekenhuizen definitief omvallen, dan is de rol van het ministerie van Volksgezondheid daarom volgens Bruins ‘beperkt’. ,,Ik heb het RIVM gevraagd om met spoed te bezien of het eventuele verdwijnen van deze ziekenhuizen gevolgen zou hebben voor andere ziekenhuizen in die regio.”
Nu surseance van betaling is aangevraagd, heeft de zorginspectie bij de ziekenhuizen aangegeven dat er concrete afbouwplannen dienen te worden opgesteld. Bruins benadrukt dat daarin moet worden opgenomen hoe de kwaliteit en veiligheid van de geleverde zorg tijdens de afbouw worden geborgd.
Onzekere situatie
Op een meer persoonlijke noot spreekt de bewindsman van een ‘voor alle betrokkenen, patiënten en medewerkers vervelende en onzekere situatie’. Het is nu aan de bewindvoerder om te kijken wat de mogelijkheden verder zijn om een faillissement te voorkomen, stelt Bruins nog vast.
In de Tweede kamer wordt niet verrast gereageerd op de problemen voor deze ziekhuizen.
,,Dit zat er al aan te komen, de berichten waren al een tijdje niet goed. Maar het is een zorgelijke ontwikkeling”, zegt SP’er Henk van Gerven. ,,De overheid heeft eerder vele miljoenen gestoken in Lelystad, want dat was een zogeheten ‘systeemziekenhuis’.
Het is dus nu cruciaal voor de omgeving dat de minister het ziekenhuis volwaardig overeind houdt en zorgt dat het niet opgegeten wordt. Want dat gaat ten koste van de leefbaarheid. Het is een politieke keuze om daarvoor te gaan.”
Goede zorg voor iedereen
VVD-Kamerlid Arno Rutte laat weten: ,,Ik kan me voorstellen dat dit in Flevoland tot zorgen leidt. Is de zorg er wel als ik die nodig heb? Daarom moet voorop staan dat goede zorg voor iedereen beschikbaar blijft. Het is goed dat minister Bruins zorgverzekeraar Achmea opdracht heeft gegeven hiervoor zo snel mogelijk een plan te maken.”
De PvdA sluit zich aan bij de zorgen over Flevoland. Kamerlid Lilianne Ploumen: ,,Het is goed dat er een uiterste poging wordt gedaan om dat ziekenhuis te behouden. Wat betreft het Slotervaart: ik woon daar vlakbij en weet hoe prettig het is om een ziekenhuis in de buurt te hebben. Maar, het zorglandschap verandert ook.
Dus moet duidelijk worden in welke vorm dat ziekenhuis kan blijven bestaan. Het zou heel goed zijn als alle feiten op een rij worden gezet. De minister moet daar wel een rol in spelen en zijn visie met de Kamer delen.”
AD 23.10.2018 Het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam heeft per direct de afdeling spoedeisende hulp gesloten. Dat zei Mariska Tichem, voorzitter van de raad van bestuur van MC Slotervaart, tijdens een persconferentie. Aanleiding zijn de financiële problemen waarin het ziekenhuis verkeert.
Deze maatregel geldt niet voor MC IJsselmeerziekenhuizen (met vestigingen in Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk), dat samen met MC Slotervaart uitstel van betaling heeft aangevraagd. Volgens bestuursvoorzitter Sjoerd de Blok moet dat wel omdat er anders geen eerste hulp in de nabije omgeving te vinden is.
Medewerkers en patiënten van de ziekenhuizen zijn vandaag op de hoogte gebracht van de actuele situatie. ,,Een faillissement is op korte termijn onafwendbaar”, zo vreest Tichem. Ze verwacht dat hier snel meer duidelijkheid over is. Het MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen hebben inmiddels uitstel van betaling gekregen.
Tichem sprak van een ,,ontzettend slecht bericht” voor de ruim tweeduizend medewerkers in de ziekenhuizen. Volgens haar gaan wel alle geplande behandelingen en afspraken die patiënten hebben staan door. ,,De patiëntenzorg blijft op dit moment gegarandeerd”, verzekerde zij. Door het uitstel van betaling is volgens haar sprake van een ,,buitengewoon onzekere situatie”.
Op dit moment zijn in het Slotervaartziekenhuis 150 bedden bezet. In de IJsselmeerziekenhuizen liggen zo’n tweehonderd patiënten. Volgens Sjoerd de Blok, voorzitter van de raad van bestuur van MC IJsselmeerziekenhuizen, werkt het personeel de komende tijd gewoon door. ,,We gaan gewoon door, onze hardwerkende verpleegkundigen en artsen zullen tot de dag dat er meer duidelijk is, strijden voor kwalitatieve patiëntenzorg.’’
Het is onduidelijk of ze hun salarissen, die deze week zouden worden uitbetaald, krijgen. De medewerkers die in dienst zijn, kunnen terecht bij het UWV. Maar voor de medewerkers die extern worden ingehuurd, waar vooral bij het Slotervaartziekenhuis sprake van is, geldt dat niet.
Op de vraag of die mensen nog wel komen werken nu ze geen zich hebben op betaling, antwoordde Tichem dat ze later op de dag in gesprek gaat met de bewindvoerder om voor hen een oplossing te vinden.
Financiële problemen
Beide ziekenhuizen hadden te maken met een te laag aantal patiënten ten opzichte van het aantal medewerkers. Met name de personeelstekorten en daardoor de hoge kosten van de externe inhuur leidden tot problemen. Voor de IJsselmeerziekenhuizen komt daar nog bij dat er te weinig mensen in het verzorgingsgebied in Flevoland wonen, zo’n 180.000.
Zorgverzekeraar Zilveren Kruis en de meeste andere zorgverzekeraars stoppen met de financiering, aldus de woordvoerder. ,,In de afgelopen dagen is gebleken dat de verzekeraars geen vertrouwen meer hebben in een gezonde financiële toekomst.”
Volgens zorgverzekeraar Zilveren Kruis was de financiële situatie van de MC Groep, waar het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland onder vallen, slechter dan verwacht. Toen de noodlijdende ziekenhuisgroep recent om extra financiering vroeg, heeft Zilveren Kruis dat afgewezen.
,,Financiering verstrekken aan een bedrijf in financiële nood is geen taak van een zorgverzekeraar, meer iets voor een bank. Wij moeten van het premiegeld zorg betalen, geen bedrijven financieren. Dat is niet onze rol. Daarom hebben we dat verzoek van de MC Groep afgewezen”, aldus directievoorzitter Georgette Fijneman.
Alleen als er nog investeerders worden gevonden die bereid zijn geld te steken in het MC Slotervaart, is het ziekenhuis te redden. ,,In alle eerlijkheid: de kans daarop is klein”, zei bestuursvoorzitter Mariska Tichem vanmiddag op een besloten bijeenkomst waarop het personeel werd ingelicht.
Van zorg verstoken
Leuk is anders, maar patiënten vallen niet buiten de boot, aldus Woordvoerder Patiëntenfederatie .
Patiënten die in de ziekenhuizen MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen liggen, hoeven zich geen zorgen te maken over de continuïteit van de zorg, zegt een woordvoerder van de Patiëntenfederatie. ,,Bewindvoerders zullen alles uit de kast trekken om de ziekenhuizen open te houden. Daarbij hebben ziekenhuizen altijd noodscenario’s om te waarborgen dat patiënten niet van zorg verstoken blijven als er iets misgaat. Hier zag je allang dat het mis zou gaan.”
Zo worden er van tevoren afspraken gemaakt met omliggende ziekenhuizen om patiënten over te dragen. ,,Leuk is anders, maar patiënten vallen niet buiten de boot’’, aldus de zegsman. Een nadeel voor patiënten is mogelijk wel dat ze niet naar het ziekenhuis van hun keuze kunnen.
De Ondernemingsraad van het Slotervaartziekenhuis is ‘verbijsterd’ dat er uitstel van betaling wordt aangevraagd. De raad vindt het ‘onvoorstelbaar dat de zorgverzekeraars willens en wetens’ dit ziekenhuis en de IJsselmeerziekenhuizen ‘te gronde richten’. ,,Het is buitengewoon kwalijk dat binnen de Nederlandse gezondheidszorg de zorgverzekeraar een dergelijke macht heeft gekregen. Daarmee is de marktwerking binnen de zorg volledig mislukt”, zo klinkt het.
Cor de Beurs, bestuurder van FNV Zorg & Welzijn, noemt het in- en intriest voor de medewerkers van zowel MC Slotervaart als MC IJsselmeerziekenhuizen dat het zover heeft moeten komen. ,,Wij hebben vanaf het begin onze vraagtekens gezet bij het verdienmodel van de MC Groep”, vertelt hij. ,,Het is ook heel teleurstellend dat Zilveren Kruis niet bereid was tot een zachte sanering van de ontstane problemen.”
De FNV hoopt snel in gesprek te gaan met de bewindvoerder om te horen wat de vervolgstappen zijn. ,,Scenario’s waarbij de ziekenhuizen de zorgkosten fors naar beneden brengen en nieuwe vormen van samenwerking ontwikkelen, zijn door de zorgverzekeraars afgekeurd”, liet een woordvoerder van de ziekenhuizen vandaag weten. ,,Ook het voorstel om MC Slotervaart via een gecontroleerde afbouw binnen een half jaar geheel te sluiten, kreeg geen goedkeuring. MC IJsselmeerziekenhuizen kreeg geen steun voor forse afslankingsplannen met een nieuw innovatief zorgconcept in Flevoland. “
Onrust
Eind juli stapte de voorzitter van de raad van bestuur van de ziekenhuizen, Willem de Boer, al op. Zijn vertrek volgde op onrust onder het medisch personeel van het ziekenhuis. Artsen hadden in een brief het vertrouwen in het bestuur opgezegd. Ze zeiden toen al dat ze vreesden voor een faillissement.
De MC-groep, waar Willem de Boer eigenaar van is, nam de IJsselmeerziekenhuizen in 2009 over, na een nogal turbulente reddingsoperatie. De groep nam in 2013 ook het verliesmakende Slotervaartziekenhuis over. In september werd de zorggroep onder verscherpt toezicht gesteld.
NOS 23.10.2018 De afdeling spoedeisende hulp van het MC Slotervaart in Amsterdam is per direct gesloten. Patiënten die al waren opgenomen, kunnen in het ziekenhuis blijven en ook geplande opnames en afspraken gaan gewoon door.
Vanochtend werd bekend dat de MC IJsselmeerziekenhuizen in Lelystad, Emmeloord, Dronten en Urk en het MC Slotervaart in Amsterdam uitstel van betaling hebben aangevraagd. De spoedeisende hulp van MC Zuiderzee in Lelystad blijft wel open.
Zorgverzekeraars hebben geen vertrouwen meer in de ziekenhuizen en wensen geen noodkrediet meer te verstrekken. “Een faillissement is mogelijk onafwendbaar”, zegt de MC Groep in een persverklaring. Verder zegt de MC Groep dat al het mogelijke is gedaan voor een kwalitatief en financieel verantwoorde toekomst, maar dat dat financieel niet is gelukt.
Verscherpt toezicht
Het was al bekend dat de MC Groep in zwaar financieel weer verkeert. Volgens de bestuurders zijn de financiële problemen vooral veroorzaakt doordat de ziekenhuizen duur personeel hebben moeten inhuren.
Begin september werden de drie ziekenhuizen in Flevoland door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd onder verscherpt toezicht geplaatst, omdat er zorgen waren over de kwaliteit en veiligheid van de zorg.
Het bedrijf verzekert na de bekendmaking dat er surseance is aangevraagd dat de patiëntenzorg is gegarandeerd. De patiënten die op dit moment worden behandeld, krijgen adequate zorg, staat in de persverklaring.
Een overbruggingskrediet is niet onze rol, aldus Georgette Fijneman, directievoorzitter Zilveren Kruis.
Ook zorgverzekeraar Zilveren Kruis zegt dat de zorg overeind blijft. “Iedereen die nu in het ziekenhuis ligt of morgen of later een afspraak heeft, krijgt gewoon zorg”, zegt directievoorzitter Georgette Fijneman. “Wij hebben als verzekeraar een zorgplicht. Wij voelen ons ook verantwoordelijk om te regelen dat, mocht het in de toekomst anders lopen, iedereen die zorg krijgt die nodig is.”
‘Verzekeraar is geen kredietverstrekker’
Fijneman zegt dat de ziekenhuizen hun financiële tekorten wilden opvullen met extra geld van de zorgverzekeraars. Maar dat wilde Zilveren Kruis niet. “Dat zijn het soort financieringen waarvoor je een bank nodig hebt. Een overbruggingskrediet is niet onze rol. Wij hebben premiegeld om zorg te betalen en het is niet de bedoeling dat dat geld de verliezen van het ziekenhuis compenseert.”
In juli zag Zilveren Kruis nog af van het opeisen van een vordering bij de MC Groep. Een bedrag wil Fijneman niet noemen, maar ze zegt wel dat het in de miljoenen liep. “Zo konden we met elkaar over de toekomst praten. Deze maand werd ons pas duidelijk dat het ziekenhuis er financieel veel slechter voor stond dan dat wij tot dat moment wisten.”
Vraagtekens bij verdienmodel
Loek Winter en Willem de Boer zijn de eigenaren van de ziekenhuizen. Hun oogmerk bij de aankoop ervan was om de zorg veel efficiënter te maken. De Boer stapte eind september op als bestuurder bij de ziekenhuizen.
Vakbond FNV Zorg & Welzijn noemt het intriest voor het personeel dat het zover heeft moeten komen. Bij de ziekenhuizen werken in totaal zo’n 2000 mensen. “Wij hebben vanaf het begin onze vraagtekens gezet bij het verdienmodel van de MC Groep door Willem de Boer en Loek Winter. Het is ook heel teleurstellend dat Zilveren Kruis niet bereid was tot een zachte sanering van de ontstane problemen. Dat laatste had veel ellende kunnen voorkomen.”
Minister Bruins voor Medische Zorg vindt het wrang dat het voorlopig niet gelukt is de financiële situatie op orde te krijgen. “Het is nu aan de bewindvoerder om te kijken wat de mogelijkheden verder zijn om een faillissement te voorkomen”, zegt hij in een reactie.
AD 16.10.2018 De verpleeghuizen hebben in de eerste helft van het jaar 5000 extra werknemers aangenomen. De groei van 2017, toen er in totaal 8000 nieuwelingen aan de slag gingen, zet daarmee door.
De verpleeghuizen kampen met een tekort aan personeel. Ze kregen ook nog eens opdracht te zorgen voor meer handen aan het bed en meer aandacht voor bewoners. Daarvoor heeft het kabinet veel geld uitgetrokken, maar het is lastig nieuwe medewerkers te vinden.
Ook het aantal mensen dat zich laat scholen voor de verpleeghuiszorg stijgt. Afgelopen schooljaar kwamen er duizenden stageplaatsen en leerwerkplaatsen bij, schrijft minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) aan de Tweede Kamer.
Telegraaf 01.10.2018 Medisch Centrum Bernadotte in Utrecht moet de zorg die de huisartsenpraktijk aan patiënten geeft sterk verbeteren. Er is nu bijvoorbeeld te weinig voldoende opgeleid personeel, de patiëntendossiers zijn niet op orde en instrumenten worden niet altijd goed gesteriliseerd. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) wil dat het centrum daar snel wat aan doet.
Binnen vier maanden moeten verbeteringen zijn doorgevoerd. Tot die tijd moet Bernadotte, dat eerder Gezondheidscentrum Medimel heette, de inspectie op de hoogte houden van de vorderingen.
In mei mocht de Utrechtse huisartsenpraktijk een tijdje helemaal geen zorg meer verlenen. Volgens inspecteurs waren huisartsenzorg en spoedzorg niet goed geregeld. Toen er geen acuut risico meer was, werd het zogenoemde bevel van IGJ opgeheven.
NOS 01.10.2018 Een verpleeghuis als museum: bedoeld om ouderen die niet meer naar een museum kunnen toch van kunst te laten genieten én om buurtbewoners het verpleeghuis te laten bezoeken. De komende maand ondergaat verpleeghuis De Vreugdehofin Amsterdam de transformatie. In de gangen en in kamertjes zijn 120 kunstwerken te zien.
“Zo staan ouderen midden in de samenleving”, zegt organisator Marie-José de Bie. Dit soort zorginstellingen gaan er in de toekomst anders uitzien, denkt ze. Middenin de wijk, in plaats van gesloten bolwerken. De gebouwen krijgen er andere functies bij, zoals een bibliotheek of misschien wel een crèche. “Wij zetten de deuren vast wijd open.”
We halen buiten naar binnen., aldus Inge Borghuis.
Tijdens de openingsmiddag lopen tientallen genodigden langs de kunstwerken in de hal en, via trap en lift, in kamertjes waar vroeger de verpleegkundigen sliepen. Bewoonster Mieke van Dorp (71) vindt al die reuring heel gezellig. Meneer Van Overloo (74), ook in een rolstoel, knikt. “Zo zie je ook weer eens andere mensen.”
“Het is een misverstand dat het rustig moet zijn in zo’n tehuis”, zegt bestuurder Inge Borghuis. “We halen buiten naar binnen, ik hoop dat er veel mensen komen.” Moeten de bewoners op hun oudere dag dan nog met kunst worden opgevoed? Borghuis: “Ja, leuk toch? En dit is voor, door en met ouderen.” Het museum is ingericht door tien gastconservatoren. De leeftijdseis was minimaal 65 jaar.
Bezoekers en bewoners van het verpleeghuis kijken naar kunststukken NOS
Kunst in het verpleeghuis Vreugdehof in Buitenveldert NOS
Bewoners van verpleeghuis Vreugdehof in Buitenveldert NOS
In een van de kamertjes boven hangen portretten van kunstfotograaf Peter van de Meer. Voor hem is het verpleeghuis bekend terrein. In 1983 liep hij hier stage als beginnend verpleegkundige. “Er is niks veranderd, zelfs de geur is dezelfde”, zegt hij. Alleen was toen zoiets ondenkbaar. “Het was toen niet de bedoeling dat er al te veel mensen naar binnen kwamen. Het ging om rust en gemak.”
Hij vindt het prachtig dat iedereen hier naar zijn werk kan komen kijken. “Zo moet het ook zijn, het moet niet elitair zijn.” Toch waren er zeker twee kunstenaars die niet wilden meewerken, vertelt organisator Marie-José de Bie. “Dat is jammer, want dit is een goede plek om iets aan sociale inspanning te doen. Dat kan voor een kunstenaar toch ook geen kwaad?”
AD 28.09.2018 Het kabinet wil deelname aan een online waarschuwingsregister voor ‘rotte appels’ in de gezondheidszorg in 2019 verplicht stellen voor alle zorgwerkgevers.
Dat schrijft minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) vandaag aan de Tweede Kamer. Aan dit register kunnen zorg- en welzijnsmedewerkers worden toegevoegd die over de schreef zijn gegaan, door mishandeling van ouderen en diefstal. Organisaties hebben toegang om de database te raadplegen of om nieuwe gevallen te registreren.
Het huidige register van daders, opgezet door werkgeversorganisaties in de zorg, is louter vrijwillig en vooralsnog doen er maar 36 instellingen aan mee. Zo kunnen nu ‘slechts’ zo’n 50.000 van de vele honderdduizenden zorgmedewerkers gecheckt worden. Dat vindt minister De Jonge niet genoeg.
Hartstikke belangrijk
,,Er nemen nog te weinig zorgwerkgevers deel om het register effectief te laten zijn. Terwijl het hartstikke belangrijk is dat iemand die ergens ontslagen is voor diefstal uit de portemonnee van een oude dame, niet de volgende dag ergens anders op de stoep staat en weer aan de slag kan.”
De bewindsman wil verplichte deelname aan het register volgend jaar dus wettelijk regelen. De Jonge vertelt: ,,Dat moet op een weloverwogen manier gebeuren en het moet uitvoerbaar zijn voor partijen. Tot die tijd ga ik breed landelijk gebruik van het waarschuwingsregister stimuleren.”
In de brief die vandaag verschijnt, neemt minister De Jonge ook andere maatregelen om financiële uitbuiting en mishandeling van ouderen te bestrijden. Jaarlijks hebben 170.000 senioren te maken met een vorm van mishandeling.
Beter in beeld
Zo is het de bedoeling dat ouderenmishandeling eerder en beter in beeld komt en dat iedereen weet wat te doen bij (een vermoeden van) mishandeling. Daar speelt training van zorgprofessionals, hulpverleners en vrijwilligers een grote rol bij.
De minister van Volksgezondheid overweegt om naast de bestaande ‘kindcheck’ (zorgprofessionals die bijvoorbeeld psychische hulp aan iemand verlenen, moeten ook altijd nagaan of er kinderen in de problemen zijn) eveneens een ‘ouderencheck’ in te voeren. ,,Het is altijd goed om na te gaan of bijvoorbeeld een verslaafde wel goede mantelzorg kan verlenen aan zijn oude moeder”, aldus De Jonge.
Het is altijd goed om na te gaan of bijvoorbeeld een verslaafde wel goede mantelzorg kan verlenen aan zijn oude moeder, aldus Zorgminister Hugo de Jonge .
AD 26.09.2018 Het kabinet gaat nieuwe thuiszorgaanbieders aan de leiband leggen, blijkt uit een voorstel van minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid).
Nieuwkomers in de thuiszorgwereld kunnen straks alleen nog verleende zorg declareren via een registratiecode als ze voldoen aan een set kwaliteitseisen en zich aanmelden, staat in de toelichting.
,,De meldplicht als voorwaarde voor zo’n code zou een sterke financiële prikkel aan de nieuwe zorgaanbieder geven om aan die meldplicht te voldoen”, stelt De Jonge.
Op tijd in beeld
De meldplicht als voorwaarde voor zo’n code zou een sterke financiële prikkel aan de nieuwe zorgaanbieder geven, aldus Zorgminister Hugo de Jonge.
Hij gaat hierover in gesprek met in gesprek met de zorgverzekeraars en uitvoerders van de langdurige zorg. Zo moet een einde komen aan de huidige situatie waarin nieuwe (en soms malafide) zorgaanbieders niet altijd op tijd in beeld zijn bij overheden en toezichthouders.
Overigens zit de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd falende thuiszorgleveranciers nu al flink achter de broek, meldde De Jonge gisteren aan de Tweede Kamer.
De bewindsman reageerde op een kritisch rapport van de Consumentenbond, waarover deze krant eerder publiceerde. Volgens de belangenbehartiger hebben veel thuiszorgorganisaties de zaken niet op orde voor het leveren van goede en veilige zorg en grijpt de inspectie niet in.
Zo zou ongeschoold personeel verpleegkundige handelingen uitvoeren, zoals het toedienen van sondevoeding. Ook zijn er organisaties die fouten maken bij het geven van medicatie of die cliënten onterecht vastzetten.
Met spoed oppakken
Daar wordt wel degelijk op ingegrepen, aldus de bewindsman. ,,Waar verdere verbetering nodig is, komt de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd opnieuw langs voor een bezoek. Als er ernstige risico’s zijn, pakt de IGJ deze met spoed op.”
Bij een zorgaanbieder die niet in staat is of niet bereid is om de zorg te verbeteren, grijpt de Inspectie volgens De Jonge passend in; bijvoorbeeld via een handhavingsmaatregel.
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd vindt dat risico’s in de thuiszorg ‘meer aandacht verdienen’ en belooft daarom meer toezicht te gaan houden.
AD 25.09.2018 De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zit falende thuiszorgleveranciers wel degelijk achter de broek. Dat schrijft zorgminister Hugo de Jonge vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.
De Inspectie was voorheen helemaal niet bekend met de onderzochte aanbieders of het gaat om gloednieuwe aanbieders.
Brief zorgminister De Jonge
De Jonge reageert op een kritisch rapport van de Consumentenbond, waarover deze krant eerder publiceerde. Volgens de belangenbehartiger hebben veel thuiszorgorganisaties de zaken niet op orde voor het leveren van goede en veilige zorg en grijpt de inspectie niet in.
Terwijl toch onder meer werd geconstateerd dat ongeschoold personeel verpleegkundige handelingen uitvoert, zoals het toedienen van sondevoeding. Ook zijn er organisaties die fouten maken bij het geven van medicatie of die cliënten onterecht vastzetten.
Uit de brief van de minister blijkt dat de Inspectie voorheen helemaal niet bekend was met de onderzochte aanbieders of dat het gaat om gloednieuwe aanbieders. In totaal richtte het onderzoek van de Consumentenbond zich op bezoeken aan vijftig instellingen.
Meeste aanbieders voldoen niet
De Jonge schrijft daarover: ,,De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd stelt net als de Consumentenbond vast dat de meeste (in casu 48) van deze nieuwe zorgaanbieders bij een eerste inspectiebezoek niet aan alle voorwaarden voor goede zorg voldeden. Bij hertoetsing binnen twee maanden was veel verbetering zichtbaar, maar voldeed een groot aantal toch nog niet aan alle voorwaarden.”
Van de vijftig aanbieders voldoen volgens De Jonge inmiddels 21 organisaties aan de voorwaarden. Vier organisaties blijken geen thuiszorg (meer) te leveren. De overige 25 wachten nog meer schriftelijke vragen of een extra inspectiebezoek.
De Jonge: ,,Bij de meeste van deze organisaties was na het eerste inspectiebezoek al verbetering zichtbaar.”
In de afgelopen jaren maakte de thuiszorg een grote ontwikkeling door, met veel nieuwe zorgaanbieders en verschillende organisatievormen. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd vindt dat risico’s in de thuiszorg ‘meer aandacht verdienen’ en gaat daarom nog dit jaar – en ook komende jaren – meer toezicht houden op de thuiszorg.
AD 19.09.2018 De raad van toezicht van de in opspraak geraakte Zeeuwse zorginstelling Arduin heeft zijn eigen beloning vorig jaar fors verhoogd. Ondanks de financiële en organisatorische problemen bij de stichting gingen de toezichthouders er in één klap 66 procent op vooruit.
Voorzitter Jan Geluk kreeg vorig jaar 17.672 euro voor zijn werk bij Arduin. In 2016 was dat nog 10.620 euro. De andere leden gingen van 7.000 euro naar gemiddeld 12.000 euro, zo blijkt uit de jaarrekening. Een onderbouwing van de verhoging ontbreekt.
Maandag werd bekend dat Arduin per direct het behandelcentrum in Aagtekerke moest sluiten. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd vindt dat daar ‘geen goede en veilige zorg wordt geboden’. Binnen zeven dagen moeten de 14 cliënten met een verstandelijke beperking worden overgeplaatst.
Volgens de inspectie biedt Arduin in Aagtekerke geen goede zorg aan cliënten die worden beperkt in hun vrijheid. Als dergelijke vrijheidsbeperkende maatregelen worden opgelegd, wordt dat niet zorgvuldig afgewogen en wordt dat ook niet vastgelegd in het patiëntendossier.
Ook legt de inspectie een verband met het overlijden van Mohameddien Salarbux (30). Hij werd op 28 juni dood gevonden in het centrum van Middelburg. ‘Mo’ liep weg uit het behandelcentrum van Arduin in Aagtekerke en nam waarschijnlijk een overdosis drugs.
Toezicht
De raad moet toezicht houden op het beleid van de raad van bestuur en op de algemene gang van zaken. De leden bepalen zelf de hoogte van hun beloning.
Daarbij moeten ze zich wel houden aan de Wet Normering Topinkomens. De grenzen voor toezichthouders zijn enkele jaren geleden verruimd, vanwege de toegenomen taken en verantwoordelijkheden.
Voor de categorie waarin Arduin valt, geldt dat de voorzitter nu 24.900 euro mag verdienen. De beroepsvereniging adviseert niet verder te gaan dan 19.920 euro. Voor de overige leden wordt een maximum van 13.280 euro aangeraden.
De raad van toezicht van Arduin blijft daarbinnen, maar vergeleken met andere grote Zeeuwse zorginstellingen is de beloning hoog.
AD 13.09.2018 De aanstaande sluiting van het restaurant van verzorgingshuis Stefanna houdt de gemoederen flink bezig. Betrokkenen roepen zelfs de hulp in van de politiek. Ze vrezen dat de ouderen in de kou worden gezet.
Voor veel bewoners is er geen andere mogelijkheid om wat privacy te hebben buiten de afdeling, aldus Suzanne Peters.
In Stefanna, het huis aan de Aart van der Leeuwlaan dat dit jaar 45 jaar bestaat, gonst het van de geruchten over de aanstaande sluiting van het restaurant. Het is het gesprek van de dag onder familieleden van de bewoners, die graag gebruikmaken van de gezamenlijke ruimte.
,,Het restaurant biedt de mogelijkheid om even van de (gesloten) afdeling weg te zijn. En dat is voor de bewoners en hun bezoek een welkome afwisseling’’, zegt de uit Delft afkomstige Suzanne Peters. Samen met andere familieleden bezoekt zij regelmatig het restaurant.
Haar moeder woont sinds enkele maanden in Stefanna. ,,Met het koudere weer in aantocht kun je minder snel naar buiten. Dan is het restaurant helemaal een onmisbare plek’’, zegt Peters. ,,Voor veel bewoners is er geen andere mogelijkheid om wat privacy te hebben buiten de afdeling. Bij deze hoogbejaarde mensen is meenemen in de auto vaak geen optie.’’
Veranderingen op stapel
Een woordvoerder van zorginstelling Pieter van Foreest, waartoe Stefanna behoort, erkent dat er veranderingen op stapel staan. Die krijgen pas aan het eind van het jaar hun beslag. ,,Het klopt dat de restaurantfunctie verdwijnt. De afdelingen binnen Stefanna beschikken over mooie huiskamers met vaste kookeilanden. Daar koken en eten de meeste bewoners. Zij maken nauwelijks nog gebruik van het restaurant. Dat is de reden om te stoppen met het verstrekken van warme maaltijden.’’
Ook al verdwijnt de warme prak, als ontmoetingsruimte blijft het restaurant behouden, benadrukt de woordvoerder. ,,Bewoners en buitenstaanders blijven er terecht kunnen voor koffie, thee, appelgebak of een frisdrankje. De gezelligheid blijft. Dat kunnen we de bewoners en hun familieleden beloven.’’
De onrust speelt precies op een pikant moment op. Want juist volgende maand viert Stefanna feest, ter ere van het 45-jarig bestaan van het woonzorgcentrum. De bewoners worden onder meer getrakteerd op een verwenontbijt, koffie met gebak en vrolijke muziek uit een draaiorgel.
NU 11.09.2018 Een patiënt uit de tbs-kliniek De Rooyse Wissel heeft maandag zelfmoord gepleegd. Er komt een onderzoek naar het overlijden.
“We willen graag weten of we signalen hebben gemist”, staat op de sitevan de kliniek. Het overlijden is ook bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd gemeld.
De zelfdoding vond maandag plaats, laat de kliniek uit het Limburgse Oostrum dinsdag op de website weten. “Als een patiënt die aan onze zorg is toevertrouwd een einde maakt aan zijn leven, dan maakt dat veel indruk. Onze eerste aandacht gaat uit naar de familie van de patiënt, de patiënten in onze kliniek en onze medewerkers”, staat in de verklaring.
De Limburgse kliniek is de laatste tijd geregeld opgeschrikt door incidenten. Afgelopen juni slaagde een patiënt erin om zijn eigen uitbraak te filmen. In mei mishandelde een patiënt een medewerker. Afgelopen december werd een vrouw verkracht door een tbs’er die op onbegeleid verlof was.
EenLimburg 11.09.2018 In De Rooyse Wissel in Oostrum heeft een tbs-patiënt zichzelf van het leven beroofd. De persoon in kwestie werd maandag dood gevonden in zijn kamer.
Onderzoek
De Rooyse Wissel is een onderzoek gestart. De kliniek kon nog niet zeggen hoe de tbs’er zichzelf van het leven heeft beroofd. Ook over de identiteit worden geen mededelingen gedaan in verband met de privacy.
Aangeslagen
Volgens de kliniek heeft het incident veel indruk gemaakt bij de andere bewoners. “Onze aandacht gaat nu uit naar de overige patiënten en de familie van de persoon in kwestie”, aldus een woordvoerder.
Intern onderzoek
In een verklaring op de website zegt de kliniek dat er een intern onderzoek is gestart. ‘We willen graag weten of we signalen hebben gemist. Daarom voeren we een intern onderzoek uit naar het overlijden’, zo staat in de verklaring. ‘Daarnaast hebben we het overlijden gemeld bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.’
Incidenten
De Rooyse Wissel ligt al langere tijd onder vuur vanwege uiteenlopende incidenten, waarbij de veiligheid van medewerkers en patiënten in het geding is. Zo zijn er verschillende keren ontsnappingspogingen geweest, bleken patiënten zich door het gebouw te kunnen bewegen naar plaatsen waar ze niet mogen komen. Ook werden medewerkers mishandeld en is onlangs een tbs’er veroordeeld voor verkrachting van een meisje tijdens zijn verlof.
NU 08.09.2018 Het kabinet Rutte-II heeft informatie achtergehouden voor de Tweede Kamer. Het Rijk zou niet onder een uitgave van 2,1 miljard euro aan verpleeghuizen uit kunnen komen, terwijl uit notities en gesprekken blijkt dat dit wel degelijk mogelijk was. Dit schrijft NRCop basis van eigen onderzoek.
In 2017 zou er ruzie zijn geweest binnen het kabinet over de hoogte van het bedrag dat naar de verpleeghuiszorg zou gaan. Toenmalig staatssecretaris Martin van Rijn hakte de knoop door. Om de zorg weer op orde te krijgen, is er 2,1 miljard euro uitgetrokken.
Dat vond de Tweede Kamer een flink bedrag, maar volgens Van Rijn viel hier niet over te onderhandelen. Het Rijk zou wettelijk niet onder de uitgave uitkunnen.
Kabinet Rutte besluit bewust informatie niet te delen
Uit de reconstructie van NRC op basis van interne e-mails, notities en gesprekken met twaalf betrokkenen blijkt dat er wel degelijk ruimte was in de vorm van “denkrichtingen” die zouden kunnen helpen de “financiële gevolgen enigszins te mitigeren”.
Het kabinet Rutte-II besluit deze informatie niet met de Kamer te delen, ook niet toen de Kamer vorige zomer specifiek vroeg naar de juridische achtergronden van de investering. Dit gebeurde op advies van hoge ambtenaren van diverse ministeries.
De ministeries Algemene Zaken en Volksgezondheid stellen in een reactie dat het “staand beleid” is om juridische adviezen aan het kabinet niet te delen met de Tweede Kamer.
AD 08.09.2018 Het kabinet-Rutte II heeft informatie achtergehouden voor de Tweede Kamer over een enorme uitgave van 2,1 miljard euro aan verpleeghuizen. Dat schrijft NRC.
Rutte II vertelde aan de Tweede Kamer dat het Rijk wettelijk gezien niet onder de uitgave uit kon. Maar uit interne e-mails, notities en gesprekken met twaalf betrokkenen blijkt dat toenmalig VVD-ministers Henk Kamp (Economische Zaken) en Jeanine Hennis (Defensie) wel degelijk opties zagen om nog een discussie te voeren over de hoogte van het bedrag.
Zij baseerden zich onder meer op een interne notitie van de landsadvocaat. Daarin staat weliswaar dat de mogelijkheden om onder de uitgave uit te komen ,,zeer beperkt” zijn, maar ook worden er ,,denkrichtingen” in geschetst om minder geld uit te trekken.
Toch werd de notitie expres niet met de Tweede Kamer gedeeld, ook niet toen die vorige zomer specifiek vroeg naar de juridische achtergronden van de investering. Het is volgens woordvoerders van de ministeries van Algemene Zaken en Volksgezondheid ,,staand beleid” juridische adviezen aan het kabinet niet te delen met de Tweede Kamer.
AD 04.09.2018 Het personeelstekort in de zorg loopt uit de hand. Vooral bij de geestelijke gezondheidszorg en de jeugd- en ouderenzorg is het probleem acuut.
Accountants- en adviesorganisatie EY concludeert in haar jaarlijks onderzoek naar de financiële situatie in de zorg dat het bestaan van zorginstellingen flink onder druk staat door het personeelstekort. ,,Wat we zien is dat het ziekteverzuim en het verloop onder het personeel al jaren toeneemt. In de geestelijke gezondheidszorg (ggz), jeugd- en ouderenzorg is het verloop gemiddeld 15 procent. Dat is zorgwekkend”, zegt Rob Leensen, partner bij EY.
Dat grote verloop is terug te voeren op het personeelsgebrek en de daarbij horende werkdruk in de sector. ,,Kijk naar de jeugdzorg. Daar zijn de tarieven met 30 tot 40 procent gedaald. Maar er wordt nog evenveel zorg verleend. Dat betekent dat de productiviteit en daarmee de werkdruk enorm is gestegen.”
Niet voor niets dat het personeel in de jeugdzorg gisteren woedend naar Den Haag trok om te protesteren tegen de werkdruk en de bureaucratie. Want veel tijd van zorgverleners gaat tegenwoordig op aan het verantwoorden van de uitgaven en de behandelingen. Zo’n 30 procent van hun tijd zijn de hulpverleners tegenwoordig bezig met formulieren invullen in plaats van zorg verlenen.
De toegenomen werkdruk is een van de redenen dat personeel afhaakt. ,,Die mensen zoeken een baan buiten de sector, dus die ben je kwijt”, verduidelijkt Leensen. In een eerdere enquête onder haar leden zag zorgvakbond V&VN dat 70 procent van de verplegenden en verzorgenden ontevreden is over het salaris. Ze vinden dat ze te weinig verdienen gezien de zwaarte van het beroep.
Kijk naar de jeugdzorg. Daar zijn de tarieven met 30 tot 40 procent gedaald. Maar er wordt nog evenveel zorg verleend, aldus Rob Leensen, partner bij EY.
Zij kunnen nu profiteren van de schaarste. ,,De personeelsmarkt in de zorg is een echte vechtmarkt geworden”, zegt Leensen. ,,Rijke instellingen betalen meer dan de cao-lonen om mensen binnen te krijgen of te behouden. Daarnaast gaan veel mensen als zzp’er aan de slag of laten ze zich inhuren via een detacheringsbureau. Dat gaat tegen hogere tarieven.”
Dat leidt tot hogere kosten die ten koste gaan van het rendement. En daar zit een gevaar in, zegt Ralph Poulssen, specialist in de financiering van de gezondheidszorg bij EY. ,,Je ziet dat banken scherp naar het personeelsverloop kijken. Ze zijn bang voor de continuïteit van de instelling. Dat maakt ze huiverig om nieuwe financiering te geven.”
Zonder financiering voor bijvoorbeeld nieuwe technieken of modernere gebouwen raakt een instelling nog verder achter op de concurrentie en komt het voortbestaan op den duur in gevaar. ,,Dat zou tot minder aanbod van zorg in een regio kunnen leiden. Het is een ontwikkeling die de verkeerde kant op kan gaan”, waarschuwt Poulssen.
Opleiden
Dat extra personeel is er simpelweg niet. Dat moet nog opgeleid worden. Maar daar is onvoldoende capaciteit voor, aldus Rob Leensen.
Sowieso hebben veel zorginstellingen het moeilijk. De tarieven, en daarmee de inkomsten dalen, terwijl met name de personeelskosten oplopen. Dat zet de rendementen van instellingen onder druk. Een deel van de zorginstellingen maakt nu al verlies.
De overheid wil het personeelstekort aanpakken. Voormalig staatssecretaris Van Rijn stelde 2,1 miljard extra beschikbaar tot 2021 voor meer personeel in de ouderenzorg. Dit jaar gaat het om 435 miljoen euro extra. Geld alleen gaat het probleem niet oplossen, waarschuwt Leensen. ,,Dat extra personeel is er simpelweg niet. Dat moet nog opgeleid worden. Maar daar is onvoldoende capaciteit voor.”
EY vreest dat het volgend jaar een slagveld wordt op de personeelsmarkt. ,,Dan krijgen de instellingen ruim 600 miljoen extra voor nieuw personeel. Ze moeten dan aantonen dat ze het geld ook daadwerkelijk aan nieuw personeel uitgeven. Wij vrezen dat het tot een explosie in de personeelskosten gaat leiden, want dat is er niet.” Personeel binnenhalen kan dan alleen door het elders weg te kopen. En veel vraag en weinig aanbod leidt tot hogere prijzen, in dit geval hogere beloningen voor werknemers.
Imagoprobleem
Leensen denkt dat de zorgsector ook zijn imago moet verbeteren om meer mensen te trekken. Verhalen over elk weekend moeten werken, op vakantie worden gebeld of je alsjeblieft kan komen, of alleen op een groep van vijftig bejaarden staan, maken het vak niet populair. Die imagoverbetering moet snel komen. De komende jaren heeft de zorgsector 126.000 extra mensen nodig.
Voor de lange termijn dreigt nog een ander probleem. Veel instellingen maken nu nog winst dankzij de vergoeding die ze krijgen voor het vastgoed, de gebouwen. ,,Op de zorgexploitatie verdienen ze niks of er moet zelfs geld bij”, zegt Leensen. Maar de vergoeding voor het vastgoed wordt lager in de toekomst. Dat brengt de financiële gezondheid van sommige instellingen in gevaar.
Het gaat niet in de hele zorgsector slecht, benadrukt Poulssen. De onderlinge verschillen tussen instellingen zijn erg groot. Met name in de curatieve zorg, zoals ziekenhuizen en UMC’s, zijn de financiële prestaties nog steeds redelijk tot goed.
Telegraaf 04.09.2018 Er is steeds meer verloop van personeel in de gezondheidszorg. Dat blijkt uit de Barometer Nederlandse gezondheidszorg 2018 van accountants- en onderzoeksbureau EY.
De onderzoekers noemen een verloop van gemiddeld 13 procent alarmerend, zeker als werknemers uitstromen naar functies buiten de zorg. In de ggz, jeugdzorg en gehandicaptenzorg is het verloop zelfs 15 procent.
Het grote verloop heeft volgens de onderzoekers veel negatieve effecten. Het leidt tot paniek bij sommige zorginstellingen. Dienstverbanden worden omgezet in zzp-constructies. Detacheringsbureaus worden ingeschakeld en rijke instellingen zijn bereid om hun personeel een salarisschaal meer te betalen. De markt voor zorgpersoneel wordt hiermee een vechtmarkt, aldus het onderzoek.
Daarnaast is ook het ziekteverzuim met bijna 6 procent in de afgelopen vijf jaar niet zo hoog geweest.
BB 03.09.2018 De jeugdzorg kan voorlopig niet rekenen op extra geld. Jeugdzorgwerkers die zich in Den Haag hebben verzameld om verantwoordelijk minister Hugo de Jonge ertoe te bewegen driekwart miljard euro meer voor hen uit te trekken, hebben te horen gekregen dat dat er niet in zit.
Werkdruk
Jeugdzorgpersoneel uit heel Nederland houdt maandagmiddag een manifestatie op het Lange Voorhout in Den Haag. Het voert actie om de werkdruk en de administratieve rompslomp in de jeugdzorg te verlagen. FNV Zorg en Welzijn verwacht dat er meer dan 2500 zorgmedewerkers zullen komen opdagen.
Geld niet het probleem
De Jonge heeft ontevreden medewerkers ontvangen en ‘hun zorgen aangehoord’. Daarvoor heeft de minister ook begrip, maar hij stelt dat ‘geld het probleem niet is’. Hij wijst erop dat hij 108 miljoen euro heeft uitgetrokken om gemeenten te helpen met de nieuwe inrichting van de jeugdzorg, en dat er een ‘stroppenpot’ is met nog eens 200 miljoen. De Jonge denkt de problemen eerder op te lossen met andere maatregelen, zoals het verruimen van de aanbestedingsregels voor gemeenten.
Personeel
Maar volgens FNV Zorg en Welzijn is er minstens 750 miljoen euro nodig om de problemen in de jeugdzorg, waaronder een gebrek aan personeel, op te lossen. Zo is er 450 miljoen euro nodig om eerdere bezuinigingen, sinds de invoering van de Jeugdwet in 2015, terug te draaien. Daarnaast is de vraag naar jeugdzorg flink toegenomen, waardoor er nog eens 300 miljoen nodig is.
Aanbestedingswaanzin
FNV wil ook dat er een einde komt aan de ‘aanbestedingswaanzin’ van gemeenten, om maar zo goedkoop mogelijk jeugdzorginstellingen te kunnen contracteren. Hierdoor is er per kind te weinig geld en lopen de wachttijden op. Voor de zorgmedewerkers is hierdoor een ‘enorm hoge werkdruk’ ontstaan, aldus FNV. (ANP)
Den HaagFM 03.09.2018 Het Lange Voorhout kleurde maandagmiddag rood tijdens een manifestatie van jeugdzorgmedewerkers. Zij voerden actie om de werkdruk en de administratieve rompslomp in de jeugdzorg te verlagen. Tot hun teleurstelling kregen ze te horen dat meer geld er niet in zit.
Volgens FNV Zorg en Welzijn is er minstens 750 miljoen euro nodig om de problemen in de jeugdzorg, waaronder een gebrek aan personeel, op te lossen. De verantwoordelijke minister Hugo de Jonge liet weten begrip te hebben voor de ontevreden medewerkers, maar stelde dat “geld het probleem niet is”. Hij wijst erop dat hij 108 miljoen euro heeft uitgetrokken om gemeenten te helpen met de nieuwe inrichting van de jeugdzorg, en dat er een “stroppenpot” is met nog eens 200 miljoen.
De Jonge denkt de problemen eerder op te lossen met andere maatregelen, zoals het verruimen van de aanbestedingsregels voor gemeenten. De FNV laat weten woedend te zijn. “Dit is zeer teleurstellend. Wij gaan door met actievoeren totdat er wel geld bijkomt”, aldus vicevoorzitter Kitty Jong.…lees meer
OmroepWest 03.09.2018 Rode petjes, rode hesjes en rode vlaggen. Het Lange Voorhout in Den Haag kleurde maandagmiddag rood tijdens een manifestatie van jeugdzorgmedewerkers. Zij voerden actie om de werkdruk en de administratieve rompslomp in de jeugdzorg te verlagen. Tevergeefs: ze kregen te horen dat meer geld er niet in zit.
Volgens FNV Zorg en Welzijn is er minstens 750 miljoen euro nodig om de problemen in de jeugdzorg, waaronder een gebrek aan personeel, op te lossen.
Verantwoordelijk minister Hugo de Jonge liet weten begrip te hebben voor de ontevreden medewerkers, maar stelde dat ‘geld het probleem niet is’. Hij wijst erop dat hij 108 miljoen euro heeft uitgetrokken om gemeenten te helpen met de nieuwe inrichting van de jeugdzorg, en dat er een ‘stroppenpot’ is met nog eens 200 miljoen.
Geen extra geld, maar andere maatregelen
De Jonge denkt de problemen eerder op te lossen met andere maatregelen, zoals het verruimen van de aanbestedingsregels voor gemeenten.
De FNV laat weten woedend te zijn. ‘Dit is zeer teleurstellend. Wij gaan door met actievoeren totdat er wel geld bijkomt’, aldus vicevoorzitter Kitty Jong.
Zo’n 2500 jeugdzorgmedewerkers hebben zich verzameld op het Lange Voorhout in Den Haag. Ze willen minder werkdruk en administratieve rondslomp. Vanmorgen is er een gesprek gevoerd met minister Hugo de Jonge, maar volgens de FNV zonder resultaat… #jeugdzorg#FNV@omroepwest
OmroepWest 03.09.2018 Zo’n 2500 jeugdzorgmedewerkers protesteerden maandag op het Lange Voorhout in Den Haag. Ze voerden actie om de werkdruk en de administratieve rompslomp in de jeugdzorg te verlagen. Een van de mensen die dagelijks gebukt gaan onder de werkdruk in de Jeugdzorg, is Richard van Jeugdbescherming West in Den Haag. ‘We hebben nu gewoon te weinig tijd voor de gezinnen.’
Goede zorg bieden lukt nu vaak niet. Door structureel tijd en geldgebrek, stapelen de problemen zich op. ‘Er zijn veel gezinnen per jeugdbeschermer’, legt Richard uit. ‘Dat betekent dat gezinnen die niet hard om hulp schreeuwen, ook niet de zorg krijgen.’
Daarom werd vandaag actie gevoerd. ‘Jeugdzorgmedewerkers gaan niet zo snel naar een manifestatie omdat we het te druk hebben met de kinderen, maar als we ons niet laten horen, worden we niet gezien. En de kinderen daarmee ook niet’, vertelt Richard. En daar doen ze het allemaal voor: ‘We willen de kinderen goede zorg bieden.’
‘Andere aanpak nodig’
Volgens FNV Zorg en Welzijn is er minstens 750 miljoen euro nodig om de problemen in de jeugdzorg, waaronder een gebrek aan personeel, op te lossen. Richard denkt dat er ook een andere aanpak van de Jeugdzorg moet komen. ‘In 2015 is de zorg naar de gemeente overgeheveld. Er is vaak maar keuze uit een of twee instellingen, terwijl een kind bij een andere instelling vaak beter af is.’
De oplossing voor het probleem begint volgens Richard bij meer vertrouwen in de hulpverlening en betrokkenen. ‘Ik wil dat de professional het voor het zeggen heeft, en niet de gemeente.’
Geen extra geld
Het extra geld dat volgens FNV Zorg en Welzijn nodig is, komt er niet. Dat liet minister Hugo de Jonge maandag aan de actievoerders weten. Hij stelde dat ‘geld het probleem niet is’. Hij wijst erop dat hij 108 miljoen euro heeft uitgetrokken om gemeenten te helpen met de nieuwe inrichting van de jeugdzorg, en dat er een ‘stroppenpot’ is met nog eens 200 miljoen.
De Jonge denkt de problemen eerder op te lossen met andere maatregelen, zoals het verruimen van de aanbestedingsregels voor gemeenten.
AD 03.09.2018 Jeugdzorgwerkers uit heel Nederland houden vanmiddag een manifestatie aan het Lange Voorhout in Den Haag. Ze voeren actie om de werkdruk en de administratieve rompslomp in de jeugdzorg te verlagen.
FNV Zorg en Welzijn verwacht dat er meer dan 2500 zorgmedewerkers zullen komen opdagen. Volgens de bond is er minstens 750 miljoen euro nodig om de problemen in de jeugdzorg, waaronder een gebrek aan personeel, op te lossen. Zo is er 450 miljoen euro nodig om eerdere bezuinigingen, sinds de invoering van de Jeugdwet in 2015, terug te draaien. Daarnaast is de vraag naar jeugdzorg flink toegenomen, waardoor er nog eens 300 miljoen nodig is.
,,De jeugdzorgwerkers zijn echt boos”, vertelde Maaike van der Aar van FNV Zorg en Welzijn eerder aan deze krant. ,,Minister Hugo de Jonge en zijn voorgangers luisteren al jaren niet meer naar de noodkreten uit de jeugdzorg.” Volgens van der Aar protesteren jeugdzorgwerkers niet te pas of te onpas, maar is het nu toch echt klaar: ,,Liever lopen zij zichzelf voorbij om kinderen niet met een lange wachtlijst te confronteren. Maar er is een grens en die is nu ver overschreden.”
Aanbestedingswaanzin
FNV wil ook dat er een einde komt aan de ‘aanbestedingswaanzin’ van gemeenten, om maar zo goedkoop mogelijk jeugdzorginstellingen te kunnen contracteren. Hierdoor is er per kind te weinig geld en lopen de wachttijden op. Voor de zorgmedewerkers is hierdoor een ,,enorm hoge werkdruk” ontstaan, aldus FNV.
Sinds 2015 is de verantwoordelijkheid van de jeugdzorg verschoven van de landelijke overheid naar gemeenten.
OmroepWest 31.08.2018 Ruim 2500 jeugdzorgwerkers uit heel Nederland protesteren maandagmiddag aan het Lange Voorhout in Den Haag. Zij voeren actie om de werkdruk en de administratieve rompslomp in de jeugdzorg te verlagen.
Volgens FNV Zorg en Welzijn is er minstens 750 miljoen euro nodig om de problemen in de jeugdzorg, waaronder een gebrek aan personeel, op te lossen.
Zo is er 450 miljoen euro nodig om eerdere bezuinigingen, sinds de invoering van de Jeugdwet in 2015, terug te draaien. Daarnaast is de vraag naar jeugdzorg flink toegenomen, waardoor er nog eens 300 miljoen nodig is.
Einde aan ‘aanbestedingswaanzin’?
FNV wil ook dat er een einde komt aan de ‘aanbestedingswaanzin’ van gemeenten, om maar zo goedkoop mogelijk jeugdzorginstellingen te kunnen contracteren. Hierdoor is er per kind te weinig geld en lopen de wachttijden op. Voor de zorgmedewerkers is hierdoor een ‘enorm hoge werkdruk’ ontstaan, aldus FNV.
Sinds 2015 is de verantwoordelijkheid van de jeugdzorg verschoven van de landelijke overheid naar gemeenten.
AD 30.08.2018 Zo’n 2.500 jeugdzorgwerkers komen aanstaande maandag 3 september in actie tegen de knellende situatie in de jeugdzorg. Tijdens een manifestatie in Den Haag zullen zij politici eisen om actie te ondernemen.
Door jarenlange bezuinigingen, aanbestedingen door gemeenten en torenhoge administratiedruk zeggen de jeugdzorgwerkers niet meer toe te komen aan hun werk. Ze eisen 750 miljoen euro extra voor de jeugdzorg, minder bureaucratie en een einde aan de ‘aanbestedingswaanzin’ door gemeenten.
,,De jeugdzorgwerkers zijn echt boos”, vertelt Maaike van der Aar van FNV Zorg en Welzijn. ,,Minister Hugo de Jonge en zijn voorgangers luisteren al jaren niet meer naar de noodkreten uit de jeugdzorg.” Volgens van der Aar gaat deze groep niet snel de barricade op, maar is het nu toch echt klaar: ,,Liever lopen zij zichzelf voorbij om kinderen niet met een lange wachtlijst te confronteren. Maar er is een grens en die is nu ver overschreden.”
Minister Hugo de Jonge en zijn voorgangers luisteren al jaren niet meer naar de noodkreten uit de jeugdzorg, aldus Maaike van der Aar – FNV Zorg en Welzijn.
750 miljoen
Door bezuinigingen vanuit de overheid raken de gemeentelijke geldpotten voor de jeugdzorg leeg. De jeudzorgwerkers willen nu dat er 750 miljoen euro bijkomt. Dit bedrag bestaat uit het terugdraaien van 450 miljoen euro aan bezuinigingen en 300 miljoen euro extra om de toename van de vraag naar jeugdzorg aan te kunnen.
Gemeenten proberen deze stijgende vraag op te lossen met goedkope aanbestedingen voor te lage tarieven en te weinig tijd per kind. Het gevolg hiervan is dat kinderen en gezinnen niet meer de zorg krijgen die ze nodig hebben, meldt het FNV.
Jeugdzorgwerkers lopen hierdoor vast. Volgens het FNV is er voortdurend de angst om werk te verliezen aan een andere organisatie. Contracten worden onzeker en de werkdruk is torenhoog. Gemeentes hebben verschillende formulieren, codes en regels. Daarnaast hebben ze een beperkt budget. Jeugdzorgwerkers zouden hierdoor meer bezig zijn met verantwoording afleggen en het zoeken naar budget dan met het verlenen van de juiste zorg.
Oververmoeid
Renna Himonetos is 20 jaar jeugdzorgwerker. Voor haar is de maat vol: ,,Wat er nu gebeurt in de jeugdzorg is echt vreselijk”, vertelt ze. ,,Regelmatig komt het voor dat driekwart van een gesprek over een gezin gaat over hoe en waar we zo goedkoop mogelijk de zorg kunnen regelen en niet over wat daadwerkelijk nodig is voor een kind.” Volgens Himonetos wordt het haar vak uitgehold en blijft er weinig tijd over voor zorgtaken. ,,We moeten wel in opstand komen. Voor de kinderen en de gezinnen, maar ook voor onszelf. De werkdruk is torenhoog en mijn collega’s en ik zijn oververmoeid.”
Gesprek
Minister De Jonge van Volksgezondheid laat in een reactie weten dat medewerkers in de jeugdzorg van grote betekenis zijn voor veel kwetsbare kinderen. ,,We hebben ze keihard nodig,” vertelt De Jonge. ,,Hun signalen neem ik heel serieus en ik wil graag in gesprek over hun zorgen.” Maandagochtend komt het FNV samen met een groep jeugdzorgwerkers langs. ,,We zullen praten over hoe we samen de problemen te lijf kunnen gaan,” aldus minister De Jonge.
In de jeugdzorg werken momenteel 30.000 werknemers. Zij bieden hulp aan kinderen en hun ouders. Sinds 2015 wordt de jeugdzorg geregeld in de Jeugdwet. Die wet bepaalt dat de gemeenten verantwoordelijk zijn voor alle vormen van jeugdzorg en jeugdhulp.
Hugo Borst in 2017 tijdens de presentatie van zijn nieuwe boek Ach, moedertje ANP
NOS 18.08.2018 De moeder van schrijver, columnist en NOS-presentator Hugo Borst is in een verpleegtehuis in Rotterdam overleden. Joke Borst was 89 jaar. Hugo schreef elke week over haar onder de kop “Mijn ma” in het AD-magazine. Zij leed aan alzheimer.
Borsts woede over de behandeling die zijn moeder onderging, inspireerde hem en onderzoeker Carin Gaemers in 2016 tot het schrijven van een open brief aan de toenmalige staatssecretaris van Volksgezondheid, Van Rijn. Daarin veroordeelden zij het tekort aan personeel in de verpleegzorg en de vele administratieve taken die de verzorgenden moesten verrichten. De patiënten kregen daardoor niet de zorg en veiligheid die ze nodig hadden.
Na aandrang van de Tweede Kamer maakte de Inspectie voor de Gezondheidszorg bekend dat 150 verpleeghuizen niet de zorg leverden waarop gerekend mocht worden.
Manifest
Borst en Gaemers schreven vervolgens het manifest Scherp op Ouderenzorg. Daarin werd de politiek opgeroepen om zo snel mogelijk goede zorg voor alle kwetsbare ouderen in verpleegtehuizen te waarborgen.
Het manifest kreeg meer dan 100.000 steunbetuigingen en leidde ertoe dat het kabinet 2,1 miljard euro extra voor verpleeghuiszorg beschikbaar stelde.
De moeder van de Rotterdamse schrijver en columnist Hugo Borst is overleden. Ze is 89 jaar geworden.
AD 18.08.2018 Al bijna vier jaar lang schrijft Hugo Borst elke week in het zaterdagmagazine over zijn aan alzheimer lijdende moeder. Toen Borst aan de kroniek Mijn ma begon, woonde zijn moeder nog zelfstandig. Gisterochtend vroeg overleed ze in het Rotterdamse verpleeghuis De Hofstee waar ze in de lente van 2015 terechtkwam.
Hugo Borst beschreef het ziekteproces van zijn moeder, en wat dat deed met hem en zijn familie, openhartig en eerlijk. ‘Het doet pijn om te zien hoe een sterke vrouw beetje bij beetje haar autonomie verliest’, schreef hij in de eerste aflevering, die op 18 oktober 2014 verscheen. Margi Geerlinks, een vriendin van de familie, maakte al die jaren intieme foto’s van de steeds verder aftakelende mevrouw Borst.
Mede naar aanleiding van zijn bevindingen in het verpleeghuis waar zijn moeder woonde, schreef Hugo Borst twee jaar geleden het manifest ‘Scherp op Ouderenzorg‘. Samen met onderzoekster Carin Gaemers constateerde hij daarin dat te veel kwetsbare ouderen in verpleeghuizen niet de zorg krijgen die zij zo hard nodig hebben. Het manifest kreeg meer dan 100.000 steunbetuigingen en leidde tot 2,1 miljard euro extra geld voor het verbeteren van de verpleeghuiszorg.
AD 17.07.2018 De wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) zijn nog steeds te hoog. Het is niet gelukt de wachttijden per 1 juli onder de norm te brengen die was afgesproken. Dat is teleurstellend, vindt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).
De brancheorganisaties in de ggz maakten in juni 2017 afspraken met het ministerie van VWS om de wachttijden terug te dringen. ,,In onze eindrapportage constateren we dat de wachttijden niet zijn gedaald”, aldus de NZa.
Voor de drie diagnosegroepen waarvoor patiënten eerder al langer dan de norm moesten wachten, zijn de wachttijden zelfs licht gestegen. Het gaat dan om patiënten met stoornissen zoals autisme, persoonlijkheidsstoornissen en angststoornissen.
Onnodig
Er blijft capaciteit onbenut bij zorgaanbieders door afspraken met verzekeraars over hun zogeheten omzetplafond, schrijft NZa. Hoewel de omvang van dat effect beperkt is -ongeveer 0,5 procent van de landelijke behandelcapaciteit – ‘zijn er wel degelijk patiënten die onnodig lang wachten op de juiste zorg’.
Eerder al bleek dat lang niet alle ggz-instellingen de wachttijden maandelijks aanleveren, zoals is afgesproken. Dat is in het eindrapport nog niet anders. De zorgautoriteit kondigt aan deze maand te starten met passende maatregelen ‘als het opleggen van een aanwijzing of een dwangsom’ voor zorgaanbieders die niet de gegevens aanleveren.
Ondanks een aantal goede initiatieven, is er nog onvoldoende focus op de specifieke patiëntgroepen met de langste wachttijden, constateert de NZa. Die roept de landelijke partijen op tot concrete acties over te gaan.
NU 13.07.2018 Het kabinet trekt 28,5 miljoen euro extra uit om de werkdruk in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) te verminderen en de veiligheid te verbeteren. Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) heeft hierover afspraken gemaakt met de branche.
Het akkoord is getekend door GGZ Nederland, de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) en de Federatie Opvang (FO).
Voor forensisch psychiatrische afdelingen en de forensisch psychiatrische klinieken komt de komende drie jaar extra geld beschikbaar. Door de stijgende vraag is de werkdruk hier hoog.
Er komt een campagne om meer goed gekwalificeerd personeel te werven. Ook moeten de administratieve lasten in 2020 met 25 procent zijn afgenomen.
GGZ Nederland en Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) stuurden vorige maand nog een brandbrief naar de Tweede Kamer. Zij waarschuwden dat het aantal incidenten zou toenemen door de zware werkdruk, het personeelsgebrek en tekort aan financiële middelen.
De organisaties lieten toen weten dat er zeker 20 miljoen euro extra nodig was voor de sector.
Staatssecretaris Paul Blokhuis (ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en 12 partijen uit de geestelijke gezondheidszorg en het sociaal domein ondertekenen het hoofdlijnenakkoord.
RO 11.07.2018 Het hoofdlijnenakkoord over de toekomst van de geestelijke gezondheidszorg is getekend door staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS) en 12 partijen uit de geestelijke gezondheidszorg en het sociaal domein. Ze hebben afspraken gemaakt om de kwaliteit en de toegankelijkheid van de geestelijke gezondheidszorg verder te verbeteren. Het ideaalbeeld voor de toekomst van de GGZ waar partijen aan werken is dat er goed naar mensen wordt geluisterd, deze de hulp krijgen die nodig is, afgestemd op hun behoefte en dat deze snel wordt geleverd.
Ondertekenaars
Het akkoord is ondertekend door de volgende partijen:
GGZ Nederland
MIND Landelijk Platform
Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP)
Landelijke Vereniging voor Vrijgevestigde Psychologen en Psychotherapeuten (LVVP)
Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP)
Federatie van Psychologen, Psychotherapeuten en Pedagogen (P3NL)
RO 11.07.2018 Minister Bruno Bruins voor Medische Zorg en Sport en de partijen uit de huisartszorg hebben het hoofdlijnakkoord ondertekend. De afspraken zijn gemaakt tussen het ministerie van VWS, de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), InEen, vereniging van organisaties voor eerstelijns zorg, Patiëntenfederatie Nederland en Zorgverzekeraars Nederland (ZN). Na een akkoord tussen de onderhandelaars eind juni hebben nu ook de achterbannen ingestemd met het akkoord.
Versterken huisartsenzorg
De komende jaren wordt € 471 miljoen beschikbaar gesteld voor het versterken van de huisartsenzorg. Dit budget is onder andere beschikbaar om meer tijd te hebben voor en met de patiënt, de zorg in de avond-, nacht- en weekenduren, het versterken van de organisatiegraad van de eerste lijn, de zorg voor kwetsbare groepen en ICT-infrastructuur.
Huisartsen(organisaties) en verzekeraars kunnen bijvoorbeeld afspraken maken in de regio over meer inzet van praktijkondersteuners en praktijkmanagers of de inzet van E-health. Tevens is extra geld beschikbaar voor de zorg in achterstandswijken.
Daarnaast stelt het ministerie voor de looptijd van het akkoord circa € 133 miljoen beschikbaar voor het versterken van ICT in de huisartspraktijk, digitale uitwisseling met patiënten en voor de uitvoering van de nationale onderzoeksagenda huisartsengeneeskunde. Tot slot zullen partijen zich onverminderd blijven inzetten op het terugdringen van regeldruk en de uitdagingen op de arbeidsmarkt.
Zorg op de juiste plek en betaalbaarheid
Met de ondertekening zijn nu vier hoofdlijnakkoorden in de zorg afgesloten voor de periode 2019-2022. Met de medisch-specialistische zorg, de wijkverpleging, de GGZ en de huisartsenzorg. Centraal in alle hoofdlijnakkoorden staat de beweging de juiste zorg te bieden op de juiste plek.
Vertrekpunt is het functioneren van mensen, lichamelijk, psychisch en sociaal. Minister Bruno Bruins: “Het gaat er om voor de patiënt de beste oplossing te vinden. Daarbij past niet altijd een medisch (specialistisch) antwoord. Als het nodig is, kies je voor hoog specialistische zorg, de andere keer is iemand beter geholpen bij de huisarts of de fysiotherapeut.
Maar soms ook met begeleiding naar een gezondere leefstijl of naar andere vormen van hulp. Zorg op de juiste plek, door de juiste behandelaar voor die persoon. Naast goede zorg willen we hiermee de zorg betaalbaar houden. Minder (duurdere) zorg bij specialisten, meer zorg dichtbij huis waar dat kan. Deze beweging is nodig om ook de patiënt van de toekomst toegankelijke en betaalbare zorg te bieden”.
Zonder afspraken en maatregelen stijgen de kosten de komende jaren met € 10 miljard. Door de hoofdlijnakkoorden wordt deze groei getemperd en is € 8 miljard beschikbaar tot en met 2022. De medisch specialistische zorg levert een flinke bijdrage aan het beperken van de uitgaven (€ 1,5 miljard).
De GGZ draagt € 0,2 miljard bij en de laatste € 0,2 miljard komt uit overige zorg onder de Zorgverzekeringswet. Hiermee is een afspraak uit het Regeerakkoord gerealiseerd om via hoofdlijnakkoorden afspraken te maken over het remmen van de groei met € 1,9 miljard.
AD 11.07.2018 Tientallen Hagenaars klagen dat ze te weinig thuishulp krijgen. Gisteren kwam er weer een zaak (de derde) voor de rechter. ,,Ik krijg nu weer meer hulp, maar wil dit zwart-op-wit hebben.”
Van de ene op de andere dag kregen de ouders (74 en 80 jaar) van Oesha Roopram nog maar drie uurtjes huishoudelijke hulp in plaats van vier. ,,Alles werd nog wel gedaan, maar dan met de Franse slag. Het werd afgeraffeld.”
Na verschillende telefoontjes met de zorgaanbieder en dreigen met een rechtszaak werd het aantal uren bijgesteld. Maar nu wil de familie het afgesproken aantal hulpuren wel graag zwart op wit hebben. En daar wringt de schoen. De gemeente, opdrachtgever van de zorgaanbieder, rekent sinds vorig jaar niet meer in uren, maar in klussen. Dus stonden Roopram en de gemeente gisteren tegenover elkaar in de rechtbank.
Roopram: ,,Mijn ouders hebben allerlei kwalen. Ze doen hun best, maar redden het zelf gewoon niet meer om het huishouden goed te doen. Om uit te komen met die vier uur hulp zijn ze kleiner gaan wonen. Mijn moeder heeft zich er bij neergelegd dat het nooit meer zo schoon zal zijn als vroeger toen het huis blonk en glom. Maar met die drie uurtjes werd er écht oppervlakkig schoongemaakt. Mijn moeder vond het vreselijk. Dat willen we niet meer.”
Toch is de angst dat het aantal uren opnieuw wordt teruggeschroefd reëel, denkt Kevin Wevers, de jurist die de familie vertegenwoordigt. ,,Om de haverklap vallen er thuiszorgbedrijven om. En elk nieuw bedrijf geeft weer een eigen invulling aan de opdracht van de gemeente.”
Sinds vorig jaar regent het klachten over de thuishulp. Cliënten zijn opnieuw beoordeeld. Een deel is er op achteruit gegaan, zeggen ze. Met de karige hulp die ze nu krijgen, redden ze het niet. 63 van hen hebben zich gemeld bij Wevers, die met zijn bureau Jurist Wevers, is gespecialiseerd in Wmo-zaken, de Wet maatschappelijke ondersteuning, die voorziet in thuishulp. De zaak van vandaag, zegt hij voordat de zitting begint, is cruciaal. ,,Stel, de rechter wil dat die vier uur worden vastgelegd, dan moet dat in álle zaken gebeuren.”
Om de zorg flexibeler te maken, geeft de gemeente zorgaanbieders sinds vorig jaar niet meer de opdracht om bij een cliënt een bepaald aantal uren te werken, maar om ‘een schoon huis’ op te leveren. Inclusief takenlijst: van ramen wassen tot stofzuigen. Maar dat werkt niet, volgens Wevers. ,,Het is niet concreet genoeg. De zorgaanbieder kan makkelijk zeggen: ‘ik doe al die klussen,waar je eigenlijk vier uur voor nodig hebt, gewoon in drie uur’.”
De jurist van de gemeente geeft toe dat het lastig is. ,,Misschien werkt dit niet.” De rechter doet binnen zes weken uitspraak.
BB 09.07.2018 Langer thuis blijven wonen is qua zorgkosten niet of nauwelijks goedkoper dan wonen in een verpleeghuis, blijkt uit onderzoek. Sinds de decentralisaties van 2015 is er door rijk en gemeenten juist flink ingezet op het langer thuis laten wonen van mensen om de zorgkosten te drukken. Of dat doel zo bereikt kan worden is dus maar de vraag.
Nooit hard gemaakt
Het vergelijkend onderzoek naar zorgkosten bij thuis wonen of wonen in een verpleeghuis is uitgevoerd door het CPB, het RIVM en de Erasmus School of Economics en is gepubliceerd in Economisch Statistische Berichten. Volgens de onderzoekers is nooit goed hard gemaakt dat zorg thuis goedkoper is, terwijl op die gedachtegang wel veel beleid gestoeld is.
Nauwelijks besparingen
Des te meer opvallend is dan ook de bevinding dat het terugschroeven van zogeheten intramurale zorg (zorg in een instelling) mogelijk nauwelijks besparingen zal opleveren. Ouderen met een indicatie voor intramurale zorg gebruiken in de eerste twee jaar na hun indicatie gemiddeld 12.450 euro aan die intramurale zorg.
Daartegenover gebruiken ouderen die thuis blijven wonen in dezelfde tijdsspanne na hun indicatie voor thuiszorg gemiddeld 11.140 euro. Ouderen in een instelling gebruiken gemiddeld 1.420 euro minder aan curatieve zorg, wat het verschil tussen intramurale zorg en thuis wonen, gemiddeld op 110 euro brengt. De onderzoekers keken naar een populatie van 51.000 mensen die tussen 2009 en 2013 een aanvraag voor intramurale zorg indienden.
De aanvragers kregen daarop de gevraagde indicatie of een indicatie voor thuiszorg, wat de vergelijking mogelijk maakte.
Decentralisaties
Gemeenten en zorgverzekeraars zijn sinds 2015 samen verantwoordelijk voor de intramurale zorg die tot dat jaar onder de AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten) viel. Het deel waarvoor de gemeenten nu verantwoordelijk zijn, valt sinds de decentralisaties onder de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015.
AD 04.07.2018 Het kabinet behaalt via akkoorden met de zorgwereld 90 procent van de miljardenbesparing die in het regeerakkoord wordt beloofd. Dat blijkt uit informatie van het ministerie van Volksgezondheid.
Afgelopen oktober bleek dat in het regeerakkoord, tegen het advies in van het Centraal Planbureau, door de coalitiepartijen een ‘ambitieuze’ zorgbesparing van 1,9 miljard euro was opgenomen voor het einde van deze kabinetsperiode.
Dat geld moest komen uit zogeheten hoofdlijnenakkoorden; afspraken met verzekeraars en zorgpartijen op het gebied van medisch-specialistische zorg, huisartsenzorg, de wijkverpleging en de geestelijke gezondheidszorg. Die akkoorden zijn inmiddels allemaal door de onderhandelaars bereikt.
Zorg op de juiste plek
Het is de bedoeling de juiste zorg te bieden op de juiste plek, door de juiste behandelaar. Daarbij past niet altijd een medisch (specialistisch) antwoord. Als het nodig is, moet worden gekozen voor zeer specialistische zorg, de andere keer is iemand beter geholpen bij de huisarts of de fysiotherapeut.
Maar soms ook simpelweg met begeleiding naar een gezondere leefstijl of naar andere vormen van hulp. Door die totale aanpak wordt uiteindelijk in totaal 1,7 miljard euro bespaard, laat een woordvoerster van het departement weten.
Dat is op een haar na 90 procent van het bedrag in het regeerakkoord. De gerealiseerde besparing wordt gehaald uit deals met de medisch-specialistische zorg (1,5 miljard) en de ggz (0,2 miljard). Daar is straks slechts beperkt groei mogelijk. De huisartsen en de wijkverpleging zijn wel ontzien.
Groeiruimte
Het kabinet is echter nog steeds van plan in totaal 1,9 miljard te besparen, zodat de zorgkosten minder snel oplopen. De nog benodigde 200 miljoen zal komen vanuit de ‘overige zorg’ die loopt via de zorgverzekeringswet. Daar is de groeiruimte in het budget de afgelopen jaren toch niet volledig benut.
Door de akkoorden zal de uitgavengroei via de zorgverzekeringswet de komende jaren nog 8 miljard euro bedragen, 2 miljard lager dan gepland. Toch gaat het eind deze kabinetsperiode nog steeds om 56 miljard aan jaarlijkse zorgkosten.
AD 04.07.2018 Er komt extra mankracht beschikbaar om de nijpende tekorten in de geestelijke gezondheidszorg aan te pakken. Dat hebben de ggz, de zorgverzekeraars en staatssecretaris Paul Blokhuis samen afgesproken.
De laatste jaren kampt de geestelijk gezondheidszorg – mede door de afbouw van plekken in instellingen – met lange wachtlijsten voor psychische hulp. Ook is er een schreeuwend tekort aan gekwalificeerde behandelaars.
Volgens de afspraken stelt het ministerie van Volksgezondheid 150 extra opleidingsplaatsen voor GZ-psychologen beschikbaar in 2019. Deze komen boven op de 610 plekken die al eerder waren toegezegd.
Opleidingscapaciteit
Daar bovenop is er een potje met financiële middelen om opleidingscapaciteit te creëren, om te beginnen 20 miljoen extra volgend jaar. Voor de jaren daarna wordt eerst bekeken of de voorgenomen budgetten afdoende zijn.
We willen dat iedereen, ook mensen met psychische problemen, zoveel mogelijk meedoet in de samenleving zonder stigma, aldus Staatssecretaris Paul Blokhuis.
Verder kunnen professionals in de geestelijke gezondheidszorg extra bij- en nascholing volgen. En de beschikbare mensen worden in de toekomst beter ingezet door fors minder administratieve rompslomp, is de afspraak.
Blokhuis: ,,We willen dat iedereen, ook mensen met psychische problemen, zoveel mogelijk meedoet in de samenleving zonder stigma. Daarbij past een moderne en flexibele geestelijke gezondheidszorg. De juiste zorg op de juiste plek.”
Wachtlijsten
Voormalig zorgminister Edith Schippers beloofde vorig jaar zomer binnen een jaar een eind te maken aan de wachtlijsten. Dat gaat niet lukken, bleek eerder al, en Blokhuis wil ook niet aangeven wanneer de problemen nu totaal zijn opgelost.
Wel is ook afgesproken meer gebruik te maken van ervaringsdeskundigen bij zorg en ondersteuning aan mensen met psychische problemen. Volgend jaar al start er een experiment om de inzet van ervaringsdeskundigen te bevorderen.
De partijen hebben in hun akkoord nog besloten over de contractering in de GGZ te verbeteren. Het is de bedoeling dat er meer en makkelijker tariefafspraken, ook voor meerdere jaren, met psychisch behandelaars worden gemaakt.
Meer behandelingen
Het totaal aantal behandelingen mag licht groeien de komende vier jaar. In 2017 bleef er 300 miljoen euro aan overheidsgeld op de plank liggen. Praktisch bezien is er straks ruim 200 miljoen extra per jaar beschikbaar voor de GGZ, 100 miljoen minder dan nu dus. Maar Blokhuis belooft dat deze centen ook echt op gaan.
GGZ Nederland is tevreden met het bereikte akkoord voor de geestelijke gezondheidszorg. Voorzitter Jacobine Geel: ,,Dit akkoord ondersteunt de inhoudelijke opdracht die wij zien voor de komende jaren: blijvend kwalitatieve hoogwaardige zorg en ondersteuning leveren aan iedereen die dit nodig heeft.”
NOS 04.07.2018 De wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg moeten korter. Daarover heeft staatssecretaris Blokhuis een akkoord gesloten met ggz-instellingen, patiënten, zorgverzekeraars en andere partijen in de geestelijke gezondheidszorg.
Er is onder meer afgesproken dat er vanaf 2019 150 extra opleidingsplaatsen komen voor psychologen die een eerste diagnose kunnen stellen. Ook moeten mensen die al in de geestelijke gezondheidszorg werken, de gelegenheid krijgen om bij- en nascholing te volgen.
Blokhuis zegt alle partijen eraan werken dat mensen de hulp krijgen die ze nodig hebben “en dat deze snel wordt geleverd”.
Zware problemen
De wachtlijsten in de ggz zijn al jaren een probleem. Vorig jaar is afgesproken om de wachttijden voor de eerste behandeling voor 1 juli van dit jaar te verkorten tot maximaal veertien weken. Die deadline is niet gehaald.
Er zijn nog steeds mensen met psychische nood die maanden moeten wachten voor zij een intakegesprek krijgen. Het gaat daarbij ook om mensen met zware problemen als autisme, persoonlijkheidsstoornissen en angststoornissen.
Sinds 1 januari zijn de ggz-instellingen verplicht om hun wachttijden openbaar te maken. Daardoor ontstaat een beter beeld van de beschikbare hulp in de regio en kunnen zorgverzekeraars de patiënten die lang op hulp moeten wachten, gemakkelijker doorverwijzen. Maar niet alle instellingen werken hieraan mee en daarom zijn er in het akkoord nieuwe afspraken over gemaakt.
Andere sectoren
Het kabinet sloot eerder al akkoorden met andere sectoren in de zorg, zoals de medisch specialisten en de huisartsen. De afspraken die nu over de geestelijke gezondheidszorg zijn gemaakt, zijn de laatste in de rij.
De ggz-instellingen en de patiënten werken nu aan de uitwerking van het plan om de wachttijden te verkorten. Dat moet over een paar weken klaar zijn.
AD 29.06.2018 Het kabinet stelt de komende jaren 471 miljoen euro extra beschikbaar voor het versterken van de huisartsenzorg. Het geld is onder meer bedoeld voor de verbetering van de zorg in de avond en tijdens weekenden, laat minister Bruno Bruins (Medische Zorg) weten.
Met de verruiming van het budget probeert de minister de kwaliteit van de huisartsenzorg te verhogen en tegelijkertijd betaalbaar en toegankelijk te houden. Zonder afspraken en maatregelen stijgen de kosten de komende jaren met tien miljard euro, schrijft hij aan de Kamer. Met het plan moet die toename getemperd worden.
Het geld moet worden gebruikt om meer tijd te hebben voor en met de patiënt, de zorg in de avond-, nacht- en weekenduren, het versterken van de organisatiegraad van de eerste lijn en de zorg voor kwetsbare groepen, aldus Bruins. Ook is extra geld beschikbaar voor de zorg in achterstandswijken.
Het kabinet stelt daarnaast zo’n 133 miljoen euro beschikbaar voor de verbetering van ict binnen de huisartsensector.
Op maat
‘Het gaat er om voor de patiënt de beste oplossing te vinden’, schrijft de minister. ‘Daarbij past niet altijd een medisch (specialistisch) antwoord. Als het nodig is, kies je voor hoog specialistische zorg, de andere keer is iemand beter geholpen bij de huisarts of de fysiotherapeut.’ Huisartsen spelen volgens hem een belangrijke rol bij ‘zorg op de juiste plek en door de juiste behandelaar’.
Het akkoord is ondertekend door het ministerie, de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), InEen, vereniging van organisaties voor eerstelijns zorg, Patiëntenfederatie Nederland en Zorgverzekeraars Nederland (ZN). Alle partijen leggen het plan de komende periode aan hun achterban voor.
AD 08.06.2018 Op elf van de zeventien hbo-opleidingen verpleegkunde geldt komend jaar een studentenstop, terwijl het personeelstekort in de zorg toeneemt. De hogescholen hanteren de numerus fixus omdat ziekenhuizen te weinig stageplekken bieden, schrijft de Volkskrant.
De studentenstops moeten zo snel mogelijk worden opgeheven, indien nodig onder druk van de minister van Onderwijs, pleit de beroepsvereniging van verpleegkundigen en verzorgenden V&VN. De hbo-opleidingen zouden in plaats van een ziekenhuisstage een stage kunnen aanbieden die is verdeeld over verschillende sectoren.
In de zorg zijn op dit moment 120 duizend vacatures. De ziekenhuizen, die kampen met een tekort aan personeel, zijn zich ervan bewust dat ze zichzelf in de voet schieten als ze niet meer stageplekken regelen, zegt brancheorganisatie NVZ. De vergoeding voor begeleiding van stagiairs is volgens de woordvoerder echter te laag.
RO 06.06.2018 Minister Hugo de Jonge van VWS en de partijen in de wijkverpleging hebben vandaag het hoofdlijnenakkoord wijkverpleging ondertekend. Daarmee worden de door de onderhandelaars gemaakte eerdere afspraken definitief van kracht. Het akkoord betekent onder meer dat er € 435 miljoen extra beschikbaar gesteld wordt voor de wijkverpleging voor de periode 2019-2022.
Het Hoofdlijnenakkoord Wijkverpleging is ondertekend door ActiZ, BTN, PFN, VNG, V&VN, ZN en de minister van VWS. Met het hoofdlijnenakkoord maken zij afspraken over het voorkomen van (duurdere) zorg, de zorg dichter bij mensen thuis te brengen of juist verder weg (als dat omwille van de kwaliteit moet) en over het vervangen van bestaande zorg door nieuwe, innovatieve vormen van zorg zoals e-health.
Verder staan in het akkoord afspraken om de omvang van niet-gecontracteerde zorg te verminderen, omdat deze een onevenredig groot beslag legt op de beperkte capaciteit van de wijkverpleging. Dat zet het zorgstelsel onder druk.
De ondertekenaars gaan verder onverminderd door met het terugdringen van regeldruk en er zijn afspraken gemaakt over de aanpak van uitdagingen op de arbeidsmarkt.
Om de afspraken uit het akkoord te kunnen bewerkstelligen gaat er extra geld naar de wijkverpleging. Van 2019 tot en met 2022 komt er in totaal € 435 miljoen (exclusief loon- en prijsbijstelling) bij het kader wijkverpleging ten opzichte van de verwachte uitgaven in 2018.
RO 04.06.2018 Minister Bruno Bruins (Medische Zorg en Sport) en partijen in de medisch-specialistische zorg hebben vandaag het hoofdlijnenakkoord 2019-2022 ondertekend. Op 26 april was al een onderhandelaarsakkoord bereikt. Alle achterbannen hebben met het akkoord ingestemd.
De afspraken in het akkoord zijn gemaakt tussen het ministerie van VWS, de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), Zorgverzekeraars Nederland (ZN), de Nederlandse federatie van Universitair Medische Centra (NFU), Patiëntenfederatie Nederland, Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN), Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN) en de Federatie Medisch Specialisten (FMS).
Er zijn afspraken gemaakt over een aantal onderwerpen waaronder zorg op de juiste plek, terugdringen van regeldruk en over de aanpak van de uitdagingen op de arbeidsmarkt. Bij zorg op de juiste plek gaat het om zorg op maat dichtbij huis, het voorkomen van duurdere zorg en het inzetten van innovatieve manieren van zorg, zoals e-health. Verder gaat het bij regeldruk o.a. om het schrappen van dubbele registraties. Als laatste wordt er op de arbeidsmarkt ingezet op meer opleiden van gespecialiseerde verpleegkundigen en het aantrekkelijker maken van het beroep van verzorgende.
Het akkoord is een combinatie van aan de ene kant het beheersen van de uitgaven en aan de andere kant de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg op lange termijn te borgen. In het regeerakkoord is afgesproken dat de groei van de kosten onder de zorgverzekeringswet wordt geremd. Dit betekent in de periode van 2019-2022 een groei van 8 miljard in plaats van 10 miljard (circa 1,5 miljard).
Telegraaf 04.06.2018 Hartpatiënten moet steeds langer wachten voordat ze gedotterd of aan hun hart geopereerd worden. Belangenvereniging Hartpatiënten Nederland vindt dat onacceptabel en heeft een meldpunt opgezet. Mensen wachten inmiddels soms wel tot 3,5 maand op een openhartoperatie. Wie een dotterbehandeling nodig heeft, wordt tussen de anderhalve maand en drie maanden in de pauzestand gezet, klaagt de belangenvereniging Hartpatiënten Nederland.
Hartpatiënten Nederland wil dat er snel een einde komt aan deze lange wachttijden. Bij AMC Amsterdam, Amphia Breda en Radboud Nijmegen is de wachttijd voor een openhartoperatie ruim zes weken. Bij UMCU Utrecht en LUMC Leiden is dat tien weken. Koploper volgens Hartpatiënten is Maastricht met 3,5 maand.
Voor een dotterbehandeling moet je zeker zes weken wachten in onder meer Antonius Nieuwegein, Haga Den Haag, Isala Zwolle, LUMC Leiden, MCA Alkmaar, UMCG Groningen en VU Amsterdam.
AD 04.06.2018 Hartpatiënten moeten steeds langer wachten voordat ze gedotterd of aan hun hart geopereerd worden. Soms is de wachttijd wel 3,5 maand.
Belangenvereniging Hartpatiënten Nederland vindt dat onacceptabel en heeft een meldpunt opgezet.
Wie een dotterbehandeling nodig heeft, wordt tussen de anderhalve maand en drie maanden in de pauzestand gezet, klaagt de belangenvereniging Hartpatiënten Nederland. ,,Jarenlang hebben wij gevochten voor kortere wachttijden. En met succes. Maar helaas, we lijken weer terug naar af te gaan. De wachttijden rijzen de pan uit”, aldus coördinator Marly van Overveld van de belangenvereniging.
Dotteren? 6 weken wachten
Hartpatiënten Nederland wil dat er snel een einde komt aan deze lange wachttijden. Bij AMC Amsterdam, Amphia Breda en Radboud Nijmegen is de wachttijd voor openhartoperatie ruim zes weken. Bij UMCU Utrecht en LUMC Leiden is dat tien weken. Koploper volgens Hartpatiënten is Maastricht met 3,5 maand.
Voor een dotterbehandeling moet je zeker zes weken wachten in onder meer Antonius Nieuwegein, Haga Den Haag, Isala Zwolle, LUMC Leiden, MCA Alkmaar, UMCG Groningen en VU Amsterdam.
Bezuinigingen
De hartpatiënten zijn bang dat de wachttijden nog verder oplopen omdat minister Bruno Bruins van Medische Zorg met medisch specialisten, ziekenhuizen en zorgverzekeraars afspraken heeft gemaakt. Vanaf 2022 mogen de kosten voor medisch-specialistische hulp niet verder oplopen. ,,Dat komt feitelijk neer op een bezuiniging’’, weet Marly. ,,Bezuinigen betekent minder operaties. En dus nóg langere wachttijden. Onacceptabel!’’
NOS 04.06.2018 Een mini-wijkziekenhuis speciaal voor ouderen, waar alle patiënten zo snel mogelijk uit bed zijn, zodat ze zo snel mogelijk weer naar huis kunnen. Dat is het idee achter de eerste wijkkliniek van het land, die vandaag in Amsterdam de deuren opent.
Het aantal 75-plussers verdubbelt de komende tien jaar. Tegelijkertijd kunnen de afdelingen spoedeisende hulp van ziekenhuizen de toestroom van ouderen nu al nauwelijks aan. Uit onderzoek blijkt ook dat lang niet alle ouderen gebaat zijn bij een ziekenhuisbed.
Voor initiatiefnemer en hoogleraar acute ouderenzorg Bianca Buurman allemaal redenen om een ander soort ziekenhuiszorg op te zetten voor ouderen.
Kennis en ervaring bundelen
De Amsterdamse wijkkliniek zit in een verbouwd verpleeghuis en krijgt in eerste instantie 24 bedden voor acute opnames. Zorgverzekeraar Zilveren Kruis betaalt de eerste drie jaar, als proefperiode.
In dit mini-ziekenhuis voor de buurt is alles erop gericht een oudere zo mobiel mogelijk te houden. Ook is er veel aandacht voor de zorg die thuis nodig is. Doel is om op wijkniveau de kennis en ervaring van verpleegkundigen en specialisten ouderengeneeskunde, huisartsen en specialisten van het AMC te bundelen, zodat ouderen zo mobiel mogelijk blijven en dicht bij huis geholpen kunnen worden.
En de ambities zijn groot. “We gaan proberen het aantal ouderen dat last heeft van functie-uitval na een ziekenhuisopname te halveren”, zegt Buurman. “Ook willen we de heropnames met de helft terugdringen.” Dat scheelt in de zorgkosten. En sowieso wordt er in de wijkkliniek bespaard: zo kost een bed daar 370 euro per dag en in het AMC 750 euro per dag.
Medisch akkoord
Het model past bij de nieuwe afspraken die het Rijk onlangs heeft gemaakt met onder meer de ziekenhuizen. In dat Medisch Akkoord staat de ambitie om minder ziekenhuiszorg in het ziekenhuis te organiseren. In plaats daarvan moet die zorg verschoven worden naar thuis, of in ieder geval dichtbij huis.
Maar de ervaring van Buurman is dat het in de praktijk niet eenvoudig is om die ambitie waar te maken. “Wij combineren eerstelijnszorg, zoals wijkzorg, met ziekenhuiszorg, eigenlijk zoals het Rijk dat wil. Maar daar bestaan gewoonweg geen vaste financieringsvormen voor.”
De transitiemiddelen die genoemd zijn in het Medisch Akkoord, om de overgang van ziekenhuiszorg naar thuis te bekostigen, gaan wel helpen, denkt ze.
NOS 02.06.2018 Ziekenhuizen doen in strijd tegen het almaar groeiende tekort aan medisch personeel van alles om een extra aantrekkelijke werkgever te zijn. Ze bieden bijvoorbeeld voor bepaalde functies direct een vast contract aan. Een enkel ziekenhuis overweegt een tekenbonus te bieden, of doet dat al.
De gezamenlijke universitaire medische centra proberen nauwkeurig te voorspellen hoeveel zorgmedewerkers in de toekomst voor elk specialisme nodig zijn. Zo nodig vergroten ze de capaciteit van opleidingen voor bepaalde specialismen of afdelingen. Op dit moment onderzoeken de umc’s de mogelijkheid om minder gespecialiseerde, breder inzetbare medewerkers op te leiden.
“Zulke medewerkers zouden in hun loopbaan gemakkelijker van specialisme kunnen wisselen. De zorg zou zo minder gevoelig worden voor snelle veranderingen in de arbeidsmarkt en in medische kennis en zorg. “Daarnaast zetten de umc’s zich maximaal in om jongere medewerkers aan te trekken en bestaande medewerkers bij te scholen en vast te houden.”
Stageplaatsen en zelf opleiden
Massaal wordt ingezet op het intern opleiden van personeel en op het verder vormgeven van samenwerking in de regio.
“We zijn volop aan het opleiden. Dat is voor de toekomst absoluut noodzakelijk, maar we hebben ook voor nu oplossingen nodig”, zegt een woordvoerder van het Franciscus Gasthuis en Vlietland Ziekenhuis in Rotterdam. “Toen we hier genoodzaakt waren om onze spoedeisende hulp ’s nachts te sluiten, hebben we dankzij goed contact met huisartsen en de huisartsenpost toch kunnen regelen dat er een nachtelijke-opname-afdeling kwam. Mensen die al bij ons als patiënt waren, konden daar ’s nachts toch terecht.”
Ook het Zuyderland Medisch Centrum met locaties in Heerlen en Sittard-Geleen kiest voor het zelf opleiden en dooropleiden van personeel. Het ziekenhuis, dat ingeklemd ligt tussen Duitsland en België, haalt ook personeel uit het buitenland. Verder probeert het Zuyderland administratieve taken van het personeel te beperken, zodat er meer tijd is voor het verlenen van zorg.
Leuk is het op spoedeisende hulp
De Noordwestziekenhuisgroep begint volgend jaar met een eigen hbo-opleiding verpleegkundige, waar volgens het ziekenhuis veel animo voor is. “Oftewel, de gezondheidszorg is nog steeds populair, dat is in ieder geval wat wij merken onder de jongeren.”
Twee verpleegkundigen van de spoedeisendehulp van het Franciscus Gasthuis in Rotterdam hebben deze week de eerste prijs gewonnen tijdens een congres over spoedgeneeskunde. Ze deden dat met een clip die laat zien hoe leuk het is om op een spoedeisende hulp te werken, zelfs als daar voortdurend personeelstekorten zijn.
Extra maatregelen in grote steden
Het St Jansdal in Harderwijk heeft de afgelopen jaren al ingezet op het opleiden van medewerkers en ziet daarvan het resultaat, zegt een woordvoerder. “We hebben relatief weinig problemen ten opzichte van ziekenhuizen in midden Nederland en de Randstad.”
Het OLVG vindt dat er een ‘grotestedenbeleid’ nodig is, “voor groepen zorgverleners die weinig verdienen en het zich niet meer kunnen veroorloven om in de stad te wonen en werken”. Iets dergelijks gebeurt in Amsterdam al voor onderwijzers en leraren voor wie relatief goedkope woningen beschikbaar gesteld worden om iets te doen tegen het lerarentekort in de hoofdstad.
Chirurg Alexander van Marle vertelt hoe patiënten soms de dupe zijn van de personeelstekorten:
AD 02.06.2018 Door gebrek aan artsen en verpleegkundigen zullen de wachtlijsten voor planbare operaties groeien, constateert de NOS op basis van eigen onderzoek onder 63 ziekenhuizen. Het aantal openstaande vacatures onder medisch personeel bij die ziekenhuizen is in een jaar tijd verdubbeld tot 2200, blijkt uit die inventarisatie.
Het gaat om artsen, verpleegkundigen en ondersteunend medisch personeel.
,,Dit leidt onvermijdelijk tot oplopende wachtlijsten”, laten meerdere ziekenhuizen aan de omroep weten.
De spoedafdelingen kampen met de grootste tekorten. Er wordt regelmatig verpleegkundig personeel van andere afdelingen ingezet om personeelstekorten op die afdelingen weg te werken. De helft van de ondervraagde instellingen zegt vorig jaar om die reden niet-acute operaties te hebben uitgesteld. Het ging om honderden ingrepen.
Volgens de ziekenhuizen leidt het personeelstekort tot verhoging van de werkdruk en toenemend ziekteverzuim. Zij richten zich daarom nadrukkelijk op het opleiden van nieuw personeel.
NOS 02.06.2018 Het aantal medische vacatures in ziekenhuizen is verdubbeld ten opzichte van een jaar geleden. Dat blijkt uit onderzoek van de NOS naar personeelstekorten in Nederlandse ziekenhuizen en de gevolgen daarvan. “Dit leidt onvermijdelijk tot oplopende wachtlijsten”, zeggen verschillende ziekenhuizen.
De 63 (van de 90 aangeschreven) ziekenhuizen die de vragen beantwoordden, hebben samen meer dan 2200 vacatures openstaan voor artsen, verpleegkundigen en medisch ondersteunend personeel.
Ze moeten bijna allemaal grote moeite doen om hun bezetting rond te krijgen als gevolg van dat groeiende personeelstekort. De helft zegt het afgelopen jaar om die reden planbare operaties te hebben uitgesteld. In totaal ging het om vele honderden operaties.
Minder operaties, afdelingen dicht
De spoedafdelingen kampen met de grootste personeelstekorten. Ziekenhuizen hebben de grootste moeite om gespecialiseerd verpleegkundig personeel te vinden voor deze acute zorgafdelingen, zoals de spoedeisende hulp, intensivecareafdelingen en operatiekamers (OK’s).
Chirurg Alexander van Marle vertelt hoe patiënten soms de dupe zijn van de personeelstekorten:
Ziekenhuizen zegden niet alleen operaties af, maar plannen ook minder operaties in, laat het AMC weten. “Bij 5 procent personeelstekort, is er 5 procent minder OK-tijd beschikbaar. Dat leidt bij ons niet tot afzeggingen, maar heeft wel gevolgen voor de wachtlijst.”
Het Amsterdamse OLVG beperkte afgelopen jaar de operatiecapaciteit tijdelijk met 10 tot 15 procent, vanwege personeelsgebrek. Ook daar ontstaan langere wachtlijsten voor planbare operaties. Het UMC Utrecht zegt dat alle geplande operaties worden uitgevoerd, “maar operateurs krijgen minder operatietijd beschikbaar gesteld dan wanneer we meer personeel hadden. Er moet namelijk wel voldoende verpleegkundig personeel zijn.”
Houtje touwtje
De ziekenhuizen zetten alles op alles om aan de acute zorgvraag te voldoen. Dat betekent ook dat regelmatig verpleegkundig personeel van andere afdelingen geleend wordt om gaten op spoedafdelingen op te vullen. Omdat er op die afdelingen vervolgens weer minder personeel is, kunnen er minder patiënten liggen en worden daar dus (tijdelijk) bedden gesloten.
Zo kunnen vrouwen voor een bevalling door een gebrek aan kinderartsen straks niet meer terecht in het Refaja Ziekenhuis in Stadskanaal en in Bethesda in Hoogeveen.
Ziekenhuizen zitten in hun maag met de hoge werkdruk die hun personeel ervaart als gevolg van het tekort aan collega’s. Personeel draait regelmatig extra diensten. “We vragen enorm veel van onze medewerkers”, aldus het UMC Groningen. “Dankzij hun extra inspanningen lukt het om nagenoeg alle zorg te blijven verlenen.” Het UMCG heeft vier IC-bedden moeten sluiten. “Waar mogelijk worden taken soms anders verdeeld om de lasten te verlichten, maar dit levert in veel gevallen geen structurele oplossing voor de personeelstekorten.”
De hoge werkdruk leidt ook tot hoog ziekteverzuim en tot het vertrek van vaste medewerkers. Dat maakt het probleem van de personeelstekorten nog groter.
Spoedeisende hulp NOS/JEROEN VAN EIJNDHOVEN
Ziekenhuizen maken noodgedwongen vaker gebruik van verpleegkundigen die zich als zelfstandige laten inhuren. Dat biedt weliswaar oplossingen voor de korte termijn, maar op de lange termijn zien ziekenhuizen er weinig heil in.
“Het zorgt voor ongewenste doorbreking van de continuïteit op afdelingen en vergt extra inwerktijd en aanpassingsvermogen van onze eigen medewerkers”, aldus het Antonius Ziekenhuis in Utrecht, waar de geboortezorg tijdelijk ingeperkt is als gevolg van tekorten. “Verder stijgen de kosten van de zorg door de inzet van detacheerders. En geeft het scheve ogen bij ons eigen personeel, vanwege de hogere salarissen die detacheringsbureaus bieden.”
De universitaire ziekenhuizen hebben afgesproken dat ze geen zzp’ers inhuren. “Als ziekenhuis wil je zeker bij medewerkers die in de directe patiëntenzorg werkzaam zijn, bepalen wat de medewerker dient te doen en hoe de medewerker dit dient uit te voeren”, zegt een woordvoerder namens de acht umc’s.
Verpleegkundigen uit umc’s laten de NOS echter weten dat ook universitaire ziekenhuizen wel degelijk zzp’ers inhuren. “Bij ons werken er nu een heel aantal”, zegt een verpleegkundige. “Anders zouden we nog minder operaties kunnen doen.”
Ziekenhuizen zetten massaal in op opleiden. “Opleiden is de toekomst”, aldus het VUmc. “Voortdurend blijven opleiden, ook wanneer er in de toekomst weer voldoende medisch personeel is. Maar dat gaat nog wel even duren.”
Verantwoording
De NOS heeft 90 Nederlandse ziekenhuizen gevraagd deel te nemen aan een onderzoek naar personeelstekorten en de gevolgen daarvan. Van de aangeschreven ziekenhuizen hebben er 63 meegedaan. Dat is 70 procent. Alle acht Universitaire Medische Centra hebben de vragenlijst ingevuld en 22 van de 26 topklinische ziekenhuizen (85 procent). Verder namen nog 32 van de 52 algemene ziekenhuizen (62 procent) deel aan ons onderzoek en één van de vier aangeschreven gespecialiseerde klinieken. Regionale en stedelijke ziekenhuizen reageerden in overeenstemming met hun spreiding over het land.
NOS 29.05.2018 Minister Bruins voor Medische Zorg is niet van plan in te grijpen bij de dreigende sluiting van 22 afdelingen intensive care (IC) en spoedeisende hulp (SEH). Een aantal streekziekenhuizen voorziet grote financiële problemen door strengere eisen aan de aanwezigheid en inzet van IC- en SEH-artsen in het ziekenhuis.
Om de kwaliteit te verhogen, moeten zeven dagen per week IC-artsen aanwezig zijn. Ze mogen alleen werken voor die afdeling en niet elders in het ziekenhuis bijspringen als ze weinig te doen hebben. Die IC-richtlijn is twee jaar geleden al afgekondigd. De inspectie gaat vanaf 1 juli controleren. Een dergelijke richtlijn voor de SEH is nog in de maak.
‘Geen bemoeienis overheid’
De minister wijst erop dat de richtlijn door de artsen en andere betrokkenen in de gezondheidszorg zelf is opgesteld, bedoeld om de kwaliteit te verhogen. Daar heeft de overheid geen bemoeienis mee.
Bruins vindt het “prijzenswaardig” dat de eisen telkens worden aangescherpt door de professionals, omdat de kwaliteit van de zorg daarmee volgens hem omhoog gaat. “De patiënt verdient de beste zorg.”
De minister maakt zich wel zorgen of er na de invoering van de maatregel genoeg artsen zijn voor de intensive care.
Zorgen over ziekenhuizen in de regio
In het Vragenuur zei SP-Kamerlid Van Gerven dat minister Bruins de problemen van de streekziekenhuizen “bagatelliseert.” Mensen willen volgens hem dat het streekziekenhuis behouden blijft. Een goede intensive care en spoedeisende hulp zijn daarbij van essentieel belang, vindt Van Gerwen.
Ook CDA, 50Plus, ChristenUnie en PVV maken zich zorgen over de beschikbaarheid van ziekenhuiszorg in de regio. Veel ziekenhuizen zijn kleiner geworden of gesloten, waardoor patiënten grotere afstanden moeten afleggen. De minister vindt vooral de kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid van groot belang.
NOS 26.05.2018 De best mogelijke zorg. En richtlijnen die dat moeten garanderen. Niks mis mee zou je zeggen, maar bij veel regionale ziekenhuizen krijgen ze hoofdpijn van de nieuwe regels voor de intensive care en de spoedeisende hulp.
Volgens de IC-richtlijn moet in elk ziekenhuis zeven dagen per week een IC-arts aanwezig zijn. Die mag nergens anders ingezet worden en dat kost extra mankracht. Veel ziekenhuizen kunnen dat niet betalen en vrezen sluiting van de IC en ook van de spoedeisende hulp, want daarvoor is een soortgelijke richtlijn in aantocht.
Op een vrijwel lege intensive care-afdeling van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen legt IC-arts Johan Lutisan uit waarom de richtlijnen voor zijn ziekenhuis verkeerd kunnen uitpakken. “Als ik op een rustig moment op de IC weinig om handen heb, wil ik het liefst op een andere afdeling mijn capaciteit inzetten. Ik ben ook internist dus ik wil heel graag op dat moment op de interne afdeling patiëntenzorg leveren. Als er iets acuuts is kan ik heel snel weer hier op de IC aanwezig zijn. Dat is de praktijk nu.”
Maar straks mag dat mag niet meer. De verscherpte IC-richtlijn bestond al langer, maar vanaf 1 juli gaat de Inspectie ook echt controleren of de regel wordt nageleefd. “Dat betekent, als ik volgens die richtlijn hier exclusief aanwezig moet zijn, dat ik hier de hele dag zit en mezelf moet vermaken.”
‘Ik zit dan hier de hele dag en moet mezelf vermaken’
Volgens Lutisan lijdt de kwaliteit van de zorg op zijn IC niet onder de flexibele inzet van de artsen. “In 2015 is er een grote studie over verschenen. Daaruit blijkt ook dat de kwaliteit van zorg en de acute hulp in deze regionale ziekenhuizen gewoon goed is. Ook in vergelijking met de grotere centra.”
Voor ziekenhuizen die een grote intensive care-afdeling hebben, met veel patiënten, moet wél altijd een IC-arts aanwezig zijn, vindt Lutisan. Maar dat geldt niet voor elk ziekenhuis. “Wij vinden dat iedere patiënt recht heeft op zorg van een intensivist, maar dat kun je op verschillende manieren regelen. Hier kunnen we maatwerk leveren. Als het even rustig is, gaan we met andere werkzaamheden verder.”
Als de IC moet sluiten zie je vrij snel dat ziekenhuizen in de problemen komen, aldus Suzanne Kruizinga, bestuurder Wilhelmina Ziekenhuis Assen.
Het WZA voldoet op dit moment overigens wel aan de IC-richtlijn, maar dat kost veel geld en extra IC-artsen zijn heel moeilijk te vinden. Veel ziekenhuizen zullen hun IC-afdelingen om die redenen misschien wel moeten sluiten. Een hele slechte zaak, vindt ook Suzanne Kruizinga, bestuurder van het Assense ziekenhuis. Want de IC en de spoedeisende hulp zijn niet zo maar afdelingen.
“Ze zijn het hart van het ziekenhuis. Veel patiënten komen binnen via de spoedeisende hulp. De intensive care hebben we nodig als back-up voor de grote operaties, voor als er iets niet helemaal goed gaat. En we hebben natuurlijk heel veel mensen hier in een ziekenhuisbed liggen die ook zieker kunnen worden, en die moeten we dan even opvangen op de IC.”
‘Kans op omvallen’
De intensive care heeft een soort brandweerfunctie. Een ziekenhuis kan eigenlijk niet zonder. “Als de IC moet sluiten zie je vrij snel dat ziekenhuizen in de problemen komen omdat de IC en de spoedeisende hulp echt essentiële onderdelen zijn van het ziekenhuis zijn. Dan is de kans groot dat ziekenhuizen gaan omvallen.” Voor het WZA geldt nu al dat verbouwingsplannen voorlopig zijn stilgelegd vanwege de nieuwe richtlijnen.
Kruizinga hoopt net als IC-arts Lutisan dat er voor verschillende ziekenhuizen meer maatwerk kan komen, in plaats van de knellende richtlijnen. “Die kosten miljoenen en gaan voor ons type ziekenhuis niets toevoegen.”
Ook patiënten komen in verzet. Chris Vegter van de cliëntenraad van het ziekenhuis in Drenthe moet er niet aan denken dat het WZA zou verdwijnen. De instelling voert niet voor niets de slogan ‘vertrouwd en dichtbij’.
“Voor ons is het van groot belang dat het ziekenhuis kan blijven”, zegt Vegter. “We denken dat de zorg goed is, en mensen kennen elkaar. Als patiënten hier binnenkomen, voelen ze zich gezien. Dat is voor veel mensen heel belangrijk. Als de zorg goed is, waarom moeten die richtlijnen dan zo opgeschroefd worden dat het risico bestaat dat het ziekenhuis verdwijnt?”
NU 26.05.2018 40 procent van de algemene regionale ziekenhuizen dreigt de intensive care te moeten sluiten als de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd vanaf 1 juli actief de nieuwe richtlijnen gaat controleren.
De gevolgen voor de afdeling spoedeisende hulp is nog groter. Van de 30 regionale ziekenhuizen zijn er 22 die niet aan het nieuwe kwaliteitskader spoedzorg voldoen. Dat schrijft dagblad Trouw. Deze cijfers zijn berekend door zorgconsultancybureau Gupta in opdracht van de Vereniging Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen (SAZ).
In de nieuwe kwaliteitskaders staat dat er op de afdeling intensive care vanaf 1 juli overdag en in het weekeinde altijd een medisch specialist moet rondlopen. Op de afdeling spoedeisende hulp moet altijd een arts aanwezig zijn met minimaal twee jaar ervaring.
Het invoeren van de eis is uitgesteld, omdat de regionale ziekenhuizen en verzekeraars eerst willen weten wat het gaat kosten.
Suzanne Kruizinga, lid van de werkgroep Acute Zorg van de SAZ, zegt dat het sluiten van de intensive care en de spoedeisende hulp de oplossing is om aan de eisen van de inspectie te voldoen.”Dat kan, maar laat de bewindslieden op zorg dan maar uitleggen waarom Nederlanders in veel regio’s langer moeten reizen als zij naar het ziekenhuis moeten”, aldus Kruizinga in Trouw.
NOS 26.05.2018 Regionale ziekenhuizen waarschuwen dat patiënten in de toekomst mogelijk langer moeten reizen met acute zorgvragen. Zij zijn bang dat ze hun afdelingen spoedeisende hulp en intensive care op den duur niet meer draaiende kunnen houden en dus moeten sluiten.
Die vrees heeft te maken met scherpere richtlijnen voor Intensive Care- en spoedeisende zorg. Die richtlijnen, bedoeld om de kwaliteit te verhogen, stellen strengere eisen aan de aanwezigheid en inzet van IC- en SEH-artsen in het ziekenhuis. Eraan voldoen kost de ziekenhuizen mankracht en geld.
Naderende deadline
De IC-richtlijn vereist dat in elk ziekenhuis zeven dagen per week een IC-arts aanwezig is, en dat hij of zij exclusief beschikbaar is voor de IC. De IC-richtlijn ligt er al een paar jaar, maar de betreffende ziekenhuizen krijgen de zenuwen omdat de inspectie vanaf 1 juli officieel gaat controleren of ziekenhuizen aan de richtlijn voldoen. De SEH-richtlijn is inhoudelijk zo goed als af, maar nog niet officieel van kracht.
Lang niet alle ziekenhuizen zien een probleem in de richtlijnen, die bovendien bedoeld zijn om te kwaliteit te verhogen. Maar met name de kleinere regionale ziekenhuizen, met kleinere budgetten, voelen de pijn van de richtlijn die extra kosten met zich meebrengt.
De betreffende ziekenhuizen hebben vooral problemen met het woordje ‘exclusief’. “Die IC-arts mag dus niets anders doen dan op de IC zijn”, zegt Suzanne Kruizinga, bestuurder van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen (WZA) en woordvoerder namens koepelorganisatie Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen (SAZ), bestaande uit 28 ziekenhuizen. “Ook niet bijspringen op de spoedeisende hulp, als daar even behoefte aan is, zoals dat nu soms wel gebeurt. Concreet betekent dat situaties waarin een IC-arts niets doet, terwijl de SEH overloopt. En dat terwijl er op dit moment een gruwelijk tekort is aan SEH- en IC-artsen.”
‘Dure oplossingen’
De ziekenhuizen lieten adviesbureau Gupta inventariseren hoeveel ziekenhuizen op dit moment aan de IC-richtlijn voldoen. 12 van de 28 slagen niet voor de test. “En dan is de SEH-richtlijn nog niet eens van kracht”, zegt Kruizinga. Daar zouden volgens Gupta 22 van de 28 ziekenhuizen niet aan voldoen. “Wij kunnen dit straks niet meer betalen. En als er SEH’s en IC’s moeten sluiten, kan veel basis-spoedeisende hulp niet meer in het buurtziekenhuis. Dat is voor de bevolking echt een probleem.”
Het WZA voldoet momenteel overigens wél aan de richtlijncriteria. “Maar dat komt door hele dure oplossingen”, zegt Kruizinga. “We dragen tonnen weg om te kunnen voldoen aan die richtlijn. Vacatures krijgen we niet vervuld, dus we wijken noodgedwongen uit naar hele dure IC-waarnemers, anders krijgen we het niet voor elkaar.”
Geen geld voor buskaart
Volgens Johan Lutisan, IC-arts in het WZA, merkt de patiënt in zijn ziekenhuis weinig extra goeds van de richtlijn. Die merkt volgens hem veel meer van eventuele sluiting van IC’s en SEH’s. “Dat betekent verschraling van zorg. We hebben hier in Drenthe veel kwetsbare patiëntengroepen, zoals kwetsbare ouderen. Ook die mensen moeten dan grotere afstanden afleggen.”
Voor de regio noemt hij het belangrijk dat er een ziekenhuis in de buurt is met voldoende faciliteiten. “Mensen hebben hier soms niet eens geld voor een buskaart. Naarmate de afstand groter wordt, wordt ook de zorgkloof groter. En dat terwijl we zorg juist dichterbij huis willen.” Dat kan en hoeft niet voor alle type zorg, zegt hij. “Een deel van de zorg is goed om te concentreren, maar zeker 80 procent is basiszorg. Dat kan prima in de regio.”
Controle
Desgevraagd zegt de Inspectie dat het toezicht op de naleving van de IC-richtlijn vanaf 1 juli ‘risicogestuurd’ zal zijn. Dat betekent dat de Inspectie een onderzoek instelt bij een ziekenhuis op het moment dat er signalen zijn dat het ziekenhuis de organisatie van de IC niet op orde heeft, en patiënten daardoor risico’s lopen.
Voor handhaving van de andere kwaliteitsstandaard, voor SEH, is nog geen datum bekend. De Zorgautoriteit is momenteel bezig met een analyse om de eventuele gevolgen in kaart te brengen. Ties Eikendal, voorzitter van de vereniging van SEH-artsen, snapt de zorgen van de regionale ziekenhuizen, maar vindt ze niet geheel terecht. Hij benadrukt het belang van die aankomende analyse. “Wij hebben als artsenvereniging meegedacht over die nieuwe norm. Die is belangrijk voor de kwaliteit. Maar als blijkt dat heel veel ziekenhuizen daar niet aan kunnen voldoen, zullen we daar opnieuw naar moeten kijken.”
Vuur aan de schenen
Mochten de sluitingsscenario’s waar de SAZ voor waarschuwt op den duur waarheid worden, is dat dan erg voor patiënten? Dat hangt ervan af aan wie je het vraagt. De cliëntenraad van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen vindt van wel, want zij willen zorg dichtbij huis.
Maar in Nederland is een aanrijtijd van 45 minuten nog als acceptabel gesteld wanneer het aankomt op toegang tot acute zorg. Het is aan zorgverzekeraars en zorgaanbieders in de regio om te zorgen dat die norm niet wordt overschreden.
De naderende deadline legt vooral regionale ziekenhuizen het vuur aan de schenen, zegt Kruizinga. “We hebben als regionale ziekenhuizen regelruimte nodig om spoedzorg kwalitatief goed te kunnen organiseren”, zegt ze. “Dat moet worden afgestemd op de regio. Het is geen one size fits all model.”
“Als er geen verruiming komt voor de richtlijnen, gaan buurtziekenhuizen omvallen”, stelt Kruizinga. “Daar mogen we dan eerst wel eens een flinke discussie over voeren, want dat gaan mensen merken. Het gaat over bereikbaarheid, over toegankelijkheid van de acute zorg in de regio.”
Telegraaf 24.05.2018 Een kabinetsplan om stevig te snoeien in overbodige regels in de zorg leidt tot scepsis in de Tweede Kamer. Eerdere pogingen strandden hopeloos en ook nu bestaat de vrees dat het allemaal veel te vrijblijvend is.
Huisartsen, verpleegkundigen en andere zorgmedewerkers klagen al jaren steen en been over tenenkrommende, tijd absorberende regelgeving. Vandaar dat hun koepelorganisaties met de drie bewindspersonen De Jonge (CDA), Bruins (VVD) en Blokhuis (CU) van het ministerie van Volksgezondheid met een stofkam door de formulierenbrij zijn gegaan.
Overbodige verplichtingen worden geschrapt, wordt vanuit het kabinet plechtig beloofd. De maatstaf daarvoor wordt het ’gevoel’ dat zorgmedewerkers daar straks over hebben. Op een website zal ’minutieus’ worden bijgehouden hoe het ervoor staat.
’Actieplannetjes’
De Tweede Kamer reageert gereserveerd op de hernieuwde poging om zorgregels te schrappen, want waar in het verleden regels verdwenen, kwamen er vaak minstens evenveel nieuwe voor terug.
PVV-Kamerlid Agema ergert zich vooral groen en geel aan minister De Jonge. Ze wijst erop dat de CDA-bewindsman wel erg vaak met ’actieplannetjes’ in de media komt, die ’niet af te rekenen’ zijn. Ze noemt hem misprijzend de ’een-dag-niet-op-tv-is-een-dag-niet-geleefd-minister’. „Niet meneer Popie Jopie zijn, vooral niet als het om zulke kwetsbare mensen gaat”, raadt ze hem aan.
’Te weinig harde maatregelen’
GL-Kamerlid Ellemeet en SP’er Hijink zijn milder voor De Jonge en zijn collega’s, maar zien eveneens ruimte voor verbetering. „De vrijblijvendheid moet er van af”, oordeelt Ellemeet over de plannen. „Ik lees te weinig harde maatregelen”, vult Hijink aan.
Zelfs binnen de coalitie klinken veelzeggende waarschuwingen. „We hebben de afgelopen jaren op papier wel vaker mooie plannen voor het schrappen van regels gezien, maar de praktijk blijkt keer op keer weerbarstig”, verzucht VVD-Kamerlid De Vries. Ze eist dan ook dat het ministeriële trio de schrapvoorstellen nu ook echt toetsbaar maakt. „Geen woorden maar daden.”
’Ga sturing geven’
D66-collega Bergkamp vindt het weliswaar goed dat de zorgsector achter het plan staat. „Maar het gaat wel om de resultaten. Ga sturing geven”, geeft ze De Jonge, Bruins en Blokhuis mee.
„En tuig geen bureaucratie op om bureaucratie aan te pakken”, zegt ze met een schuin oog op de website die de voortgang van het plan moet registreren.
NU 24.05.2018 De wijkverpleging krijgt er de komende vier jaar in totaal 435 miljoen euro bij. Dat geld is bedoeld om de omslag te maken naar een gezondheidszorg die er sneller bij is, vaker bij mensen thuis plaatsvindt en gebruikmaakt van bijvoorbeeld nieuwe technologie.
Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid heeft afspraken over de wijkverpleging gemaakt met de zorgverleners, patiëntenorganisaties, gemeenten en verzekeraars. Die zijn bedoeld om de kosten van de zorg te beteugelen, maar gaan ook over het veranderen van die zorg.
De Jonge wil voorkomen dat dure zorg wordt ingeschakeld en ziet graag dat patiënten thuis of in de buurt worden behandeld of verpleegd. Nieuwe vondsten als digitale zorgtechnologie kunnen helpen de zorg dichterbij te brengen en goedkoper te maken, denkt hij. In die nieuwe zorg speelt de wijkverpleegkundige, die bij mensen thuis komt, een sleutelrol.
De ondertekenaars moeten het akkoord nog wel voorleggen aan hun achterban, maar verwachten van hen groen licht.
Ben jij wijkverpleegkundige? Deel in de NUjij-reacties jouw mening over de vernieuwing van de wijkverpleging.
Telegraaf 24.05.2018 De wijkverpleging kan de aankomende vier jaar rekenen op extra geld. Het gaat volgens het kabinet om een plus van 435 miljoen euro in de aankomende vier jaar. Het gaat vooral naar extra personeel.
Het extra geld vloeit voort uit een groot akkoord dat het kabinet gesloten heeft onder andere met koepelorganisatie Actiz, zorgverzekeraars en patiëntenorganisaties.
De ondertekenaars zijn overeengekomen dat de wijkverpleging de aankomende vier jaar met 2,4 procent mag groeien. Op dit moment wordt er jaarlijks zo’n 3,8 miljard euro aan uitgegeven. In het jaar 2022 mag dit opgelopen zijn naar dik 4,2 miljard.
Tekort aan wijkverpleegkundigen
De extra financiële ruimte is volgens minister De Jonge (Volksgezondheid) nodig omdat Nederland vergrijst en senioren steeds langer thuis blijven wonen. Aangezien er nu al een tekort is aan wijkverpleegkundigen moeten alle zeilen bij worden gezet, om extra werkkrachten aan te trekken en het huidige personeel te behouden.
De onderhandelaars hebben ook met elkaar afgesproken dat ongecontracteerde zorg in de wijkverpleging moet verminderen. Uit eerder onderzoek bleek dat deze zorg duurder is, terwijl de kwaliteit juist eerder te wensen overlaat.
AD 24.05.2018 Het kabinet investeert de komende vier jaar in totaal 435 miljoen euro extra in de wijkverpleging, om de kwaliteit van deze zorg op niveau te houden en te verbeteren.
Minister Hugo de Jonge (CDA, zorg) heeft daarover een akkoord gesloten met de gemeenten, zorgverzekeraars en belangenorganisaties, maakte hij vanmiddag bekend. Het gaat om een jaarlijkse stijging van het budget met 2,4 procent.
Contractafspraken
Door de deal kan ‘de juiste zorg op de juiste plek’ terechtkomen, beweren alle partijen. Concreet wordt vooral het maken van contractafspraken tussen verzekeraars en zorgverleners beter geregeld.
Verder is het terugdringen van de administratieve rompslomp voor hulpverleners een belangrijk punt. Daaronder valt het afschaffen van de zogeheten ‘5 minutenregistratie’. Ook de aanpak van uitdagingen op de arbeidsmarkt, zoals de roep om geschikt personeel, staat in de planning.
Kwaliteit bevorderen
Daarnaast stelt het ministerie jaarlijks 5 miljoen euro beschikbaar om de kwaliteit in de wijkverpleging verder te bevorderen. Ook wordt extra geld gestoken in kortdurend verblijf in een zorginstelling, bijvoorbeeld omdat iemand herstelt van een behandeling in het ziekenhuis.
Alles overziend willen de partijen drie bewegingen maken: het voorkomen van (duurdere) zorg, het verplaatsen van zorg (dichter bij mensen thuis of zelfs thuis) en het vervangen van zorg door nieuwe ontwikkelingen, zoals e-health.
Vorige maand nog sloot het kabinet een belangrijk akkoord om de groei van het aantal behandelingen in de medisch-specialistische zorg de komende vier jaar behoorlijk af te remmen. Die deal leverde juist 1,5 miljard op.
Lagere werkdruk
PvdA-leider Lodewijk Asscher zegt over het akkoord: ,,Goed om te zien dat het kabinet nu eindelijk ook heeft begrepen dat de wijkverpleegkundigen steun verdienen voor hun harde werk in plaats van een bezuinigingsronde. Het komt er nu op aan dat de investeringen bij de wijkverpleegkundigen terecht gaan komen en zorgen voor een lagere werkdruk en een verbeterde zorg dichtbij mensen.”
RO 24.05.2018 Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft een onderhandelaarsakkoord bereikt met partijen in de wijkverpleging voor de periode 2019-2022. Om de kwaliteit van zorg op niveau te houden en te verbeteren wordt de komende 4 jaar in totaal € 435 miljoen extra in de wijkverpleging geïnvesteerd.
In het onderhandelaarsakkoord zijn afspraken gemaakt over een beweging naar de juiste zorg op de juiste plek. Verder zijn afspraken gemaakt over het verbeteren van het contracteerproces en het verhogen van de contracteergraad om zo de omvang van niet-gecontracteerde zorg te verminderen. Er is een stevige financiële impuls voor het kwaliteitsbeleid.
Partijen gaan onverminderd door met het terugdringen van regeldruk en er zijn afspraken gemaakt over de aanpak van uitdagingen op de arbeidsmarkt. Vanwege de stijgende zorgvraag (meer ouderen, meer complexiteit in de thuissituatie) zal er niet alleen aandacht moeten zijn voor het aantrekken van meer personeel (waaronder zij-instroom) maar ook voor het (duurzaam) behouden van het huidig personeel in de wijkverpleging.
Zorg op de juiste plek
Zorg op de juiste plek is gericht op 3 bewegingen: het voorkomen van (duurdere) zorg, het verplaatsen van zorg (dichter bij mensen thuis of zelfs thuis als dat kan en verder weg als dat omwille van de kwaliteit of doelmatigheid moet) en het vervangen van zorg door nieuwe, innovatieve vormen van zorg zoals e-health.
Ook in andere zorgsectoren zijn afspraken nodig om de gewenste overgang en ambities uit dit akkoord mogelijk te maken. De wijkverpleegkundige vormt samen met de huisarts en de Wmo-deskundige de verbinding tussen de verschillende domeinen.
Om de beweging naar zorg op de juiste plek te ondersteunen gaat er extra geld naar de wijkverpleging. Van 2019 tot en met 2022 komt er jaarlijks 2,4% bij het kader wijkverpleging om dit te ondersteunen. In totaal komt er daarmee over een periode van 4 jaar € 435 miljoen (exclusief loon- en prijsbijstelling) bij het kader wijkverpleging ten opzichte van de verwachte uitgaven in 2018.
Daarnaast stelt het ministerie jaarlijks € 5 miljoen beschikbaar om de kwaliteit en transparantie in de wijkverpleging verder te bevorderen. Ook wordt extra geïnvesteerd in het zogenaamde eerstelijnsverblijf – een kortdurend verblijf in een zorginstelling, bijvoorbeeld omdat iemand herstelt van een behandeling in het ziekenhuis.
Betrokken partijen
De afspraken zijn gemaakt tussen het ministerie van VWS, ActiZ, Branchevereniging BTN, Patiëntenfederatie Nederland, Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN) en Zorgverzekeraars Nederland (ZN). Betrokken partijen leggen het onderhandelaarsakkoord de komende periode met een positief advies aan hun achterbannen voor.
Trouw 17.05.2018 Ouderen die wachten op een plek in een verpleeghuis, hoeven niet meer te vrezen dat ze in de tussentijd minder uren zorg krijgen. Dat laatste – de ‘zorgval’ – overkomt nu nog elk jaar duizenden ouderen en chronisch zieken, doordat regelingen voor de vergoeding van hulp nu slecht op elkaar aansluiten.
Minister Hugo de Jonge van volksgezondheid belooft dat het probleem per 1 juli uit de wereld is. Voor alle ouderen en chronisch zieken die wachten op een plaats in een instelling voor langdurige zorg, komt er genoeg zorg aan huis, verzekert De Jonge de Tweede Kamer vandaag in een brief.
Deze zogenoemde zorgval is een berucht probleem. GroenLinks, CDA en ChristenUnie vroegen vorig jaar in de Tweede Kamer al om een oplossing. Vooral ouderen met dementie en hun mantelzorgers zijn zwaar gedupeerd, schreef Trouw toen.
Verpleeghuis
Het probleem ontstond toen in 2015 de zorg thuis van het Rijk overging naar gemeenten. Wie thuis zorg nodig heeft, krijgt thuiszorg via de gemeente of wijkverpleging via de zorgverzekeraar. Maar zodra een oudere of chronisch zieke een indicatie voor het verpleeghuis heeft, houden die vergoedingen op. Er is daardoor beperkt zorg beschikbaar tijdens het wachten op een plek in het verpleeghuis.
“Het is niet goed uit te leggen dat iemand juist dan minder uren zorg krijgt”, schrijft de minister de Kamer. In de laatste fase dat ze thuis wonen, en de meeste zorg nodig hebben, krijgen ze soms minder uren hulp, vaak tot wanhoop van partner of familie. Ze komen bijvoorbeeld niet meer in aanmerking voor dagbesteding, raken hun casemanager kwijt of verliezen hun vertrouwde zorgverleners.
Hoeveel mensen dit treft, heeft Volksgezondheid niet kunnen achterhalen. Eerder schatte deze krant dat het om duizenden gevallen gaat.
Overbruggingszorg
Voor ouderen die al op de wachtlijst staan, wordt de overbruggingszorg verlengd van zes weken naar drie maanden. Volgens minister De Jonge kan dit per direct, want de regels zijn afgelopen tijd ‘beperkter toegepast dan mogelijk’, aldus de minister.
Ook komt er extra zorg voor zieke ouderen die nog niet op een wachtlijst staan en mensen met een beperking, die met een pgb zelf de zorg organiseren. Zij kunnen tot 25 procent meer zorg krijgen als dat een opname in een verpleeghuis kan voorkomen.
Voor het probleem dat ouderen soms ook nog een hogere eigen bijdrage moeten betalen, is nog geen oplossing. Daarvoor moeten de drie verschillende wetten worden aangepast van waaruit de thuiszorg, wijkverpleging en verpleeghuiszorg worden gefinancierd. Dat is niet zo snel te regelen en vergt nader onderzoek, aldus minister De Jonge.
NOS 17.05.2018 Op 1 juli komt een einde aan de situatie dat ouderen die op een wachtlijst staan voor opname in een verpleeghuis, minder zorg thuis krijgen. Dat laat minister De Jonge van Volksgezondheid in een brief aan de Tweede Kamer weten.
Duizenden ouderen en chronisch zieken ervaren jaarlijks dat ze minder zorg thuis krijgen tussen het moment dat ze een indicatie voor een verpleeghuis krijgen en de daadwerkelijke verhuizing naar het verpleeghuis. De Jonge noemt deze zogenoemde zorgval “onbedoeld en ongewenst”.
De terugval in zorg is een gevolg van slecht op elkaar aansluitende vergoedingen voor de zorg. Reguliere thuis- of wijkzorg wordt vergoed via de gemeente of de zorgverzekeraar. Als de oudere in aanmerking komt voor een zorginstelling, verandert de financiering en kan de oudere in de periode voor de daadwerkelijke opname geconfronteerd worden met een hogere eigen bijdrage voor de zorg, andere zorgverleners en minder uren zorg. Dan vervalt bijvoorbeeld de dagbesteding en worden mantelzorgers extra belast.
‘Niet uit te leggen’
“Het is aan cliënten en hun omgeving niet goed uit te leggen dat iemand juist dan minder uren zorg krijgt”, schrijft De Jonge aan de Kamer. Hij wil de overbruggingsperiode voor zorg verlengen van zes tot dertien weken. Aan de hogere eigen bijdrage kan De Jonge vooralsnog niets doen, omdat dat meer tijd vereist. Verder kondigt hij aan dat de voorlichting voor ouderen over langdurige zorg verbeterd wordt.
Mensen met een persoonsgebonden budget die met extra zorg juist thuis kunnen blijven wonen in plaats van te verhuizen naar een verpleeghuis, kunnen tot 25 procent meer zorg krijgen, aldus De Jonge.
BB 14.05.2018 Thuiszorgorganisatie Vérian Care & Clean in Apeldoorn, met 1100 medewerkers in dienst, heeft uitstel van betaling aangevraagd en gekregen. Het financieel noodlijdende bedrijf is niet meer in staat zijn rekeningen te betalen, maakte Vérian bekend.
Continuïteit zoveel mogelijk behouden
Volgens een woordvoerster is de schuld aan de Belastingdienst opgelopen tot 2 miljoen euro.
Er is door de rechtbank al een bewindvoerder benoemd, die samen met de directie de leiding heeft gekregen over de organisatie. ‘De bewindvoerder zal samen met hen de komende periode gebruiken om alle mogelijkheden te bekijken om continuïteit van werk in dezelfde omgeving zoveel mogelijk te behouden’, meldt Vérian.
Te lage tarieven gemeenten
De medewerkers blijven tot die tijd in dienst van het Gelderse bedrijf en ook de zorgverlening aan cliënten gaat door. Vérian Care & Clean BV draagt ongeveer een kwart bij aan de totale omzet van Stichting Vérian als concern. Vérian vroeg begin 2016 al ontslag aan voor honderden medewerkers omdat Apeldoorn en tien andere gemeenten volgens het bedrijf te lage tarieven voor de thuishulp betaalden. (ANP)
Telegraaf 14.05.2018 Thuiszorgorganisatie Vérian Care & Clean in Apeldoorn, met 1100 medewerkers in dienst, heeft uitstel van betaling aangevraagd en gekregen. Het financieel noodlijdende bedrijf is niet meer in staat zijn rekeningen te betalen, maakte Vérian bekend.
Volgens een woordvoerster is de schuld aan de Belastingdienst opgelopen tot 2 miljoen euro.
Continuïteit van werk
Er is door de rechtbank al een bewindvoerder benoemd, die samen met de directie de leiding heeft gekregen over de organisatie. ,,De bewindvoerder zal samen met hen de komende periode gebruiken om alle mogelijkheden te bekijken om continuïteit van werk in dezelfde omgeving zoveel mogelijk te behouden”, meldt Vérian.
De medewerkers blijven tot die tijd in dienst van het Gelderse bedrijf en ook de zorgverlening aan cliënten gaat door. Vérian Care & Clean BV draagt ongeveer een kwart bij aan de totale omzet van Stichting Vérian als concern.
Te lage tarieven
Vérian vroeg begin 2016 al ontslag aan voor honderden medewerkers omdat Apeldoorn en tien andere gemeenten volgens het bedrijf te lage tarieven voor de thuishulp betaalden.
BB 11.05.2018 De gezondheidsinspectie heeft drie zorgaanbieders die samenwerken in woonzorgcentrum Pelgromhof in Zevenaar een ernstige waarschuwing gegeven. De drie ruziën al tijden waardoor de kwaliteit en veiligheid van zorg voor bewoners in gevaar komt, meldt de Inspectie voor de Gezondheidszorg.
Eerder in opspraak
Pelgromhof kwam eind maart al in opspraak, na een reeks klachten van bewoners, familie van bewoners en personeel van het centrum. Daarop werden de inspectiediensten ingeschakeld. Die moeten onderzoeken of de veiligheid van bewoners in het geding is, of er voldoende goede zorg wordt geleverd en of medewerkers hun taak fatsoenlijk kunnen uitvoeren.
Samenwerken
De gezondheidsinspectie eist nu dat de zorgverleners binnen drie weken op papier zetten hoe ze op een werkbare manier kunnen gaan samenwerken. Doen ze dit niet, dan kunnen ze worden beboet.De Pelgromhof is een particulier woonzorgcentrum voor ouderen met 48 appartementen en ruim tweehonderd aanleunwoningen. De gebouwen zijn in beheer bij Percura Zorg. Twee zorgorganisaties verzorgen de bewoners. De werkrelatie tussen Percura en de zorgverleners is compleet verstoord. Zowel bewoners en familie als personeel klagen over wantoestanden die daardoor ontstaan, stelde de gemeente eerder. (ANP)
AD 09.05.2018 Zorginstelling Careyn heeft voldaan aan het eerste deel van het door de inspectie opgelegde pakket aan verbeterpunten. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting (IGJ i.o.) heeft daarom dit deel van de zogenoemde ‘aanwijzing’ officieel beëindigd. Maar daarmee is de zorginstelling, die al jaren onder een vergrootglas ligt wegens wanbeleid, nog niet klaar.
Alle 29 verpleeghuizen van Careyn belandden eind 2016 op een zwarte lijst van de inspectie. De zorg daar was zó slecht, dat de inspectie de organisatie dwong om verbeteringen door te voeren. Zo waren er op de meeste locaties te weinig (hoogopgeleide) medewerkers die daardoor overbelast waren, lag het ziekteverzuim hoog en was het cliëntdossier een zooitje.
Omdat Careyn halverwege vorig jaar nog niet klaar was met het verbeterplan, legde de inspectie in november een tweede formele aanwijzing op. De zorginstelling heeft voldaan aan het eerste deel daarvan, laat de inspectie vandaag weten.
Het eerste deel had betrekking op het verbeteren van de dossiers en het organiseren van voldoende tijd voor ‘rapportage en overdracht’. De inspectie laat vandaag weten ‘voldoende verbeteringen’ op die onderwerpen te zien om de aanwijzing te beëindigen.
Klaar is Careyn nog lang niet, stelt de inspectie. De zorginstelling moet zich nu focussen op de zorg, financiën én het bestuur. De deadline voor het tweede deel van de aanwijzing verloopt op 7 november. ‘De resterende verbeteropdracht voor Careyn blijft onverminderd van belang. De komende maanden volgt de inspectie de verdere voortgang bij Careyn.’
Splitsen
Wat er gebeurt als die deadline niet gehaald wordt, is niet duidelijk. Minister Hugo de Jonge (Zorg) liet in april tijdens een Kamerdebat weten niets te voelen voor de oproep van SP en PVV om de organisatie op te knippen in meerdere onafhankelijke stichtingen. ,,Ik sluit niet uit dat opknippen een denkbaar scenario is in toekomst.
Maar ik zie nu de grond niet”, aldus de bewindsman, die stelde dat Careyn in de afgelopen anderhalf jaar belangrijke stappen heeft gezet door de kraamzorgtak af te stoten en zich meer te richten op de ouderenzorg. Daarnaast zou de veiligheid in de verpleeghuizen zijn vergroot en zijn er allerlei na- en bijscholingscursussen opgezet voor medewerkers.
Telegraaf 07.05.2018 Er is een nieuwe cao voor medewerkers in verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg (VVT). Werkgevers en vakbonden hebben een akkoord bereikt waarin onder meer een loonsverhoging van 4 procent per 1 oktober is opgenomen. Vanaf een maand daarvoor stijgen ook de leerlingensalarissen met 10 procent, en de stagevergoedingen met ruim 16 procent.
In een gezamenlijke verklaring spreken de partijen van een mooi resultaat omdat zij „waarde hechten aan een goede, marktconforme beloning. Daaruit spreekt de waardering voor het werk van zorgprofessionals.”
Verder zijn afspraken gemaakt over het bevorderen van instroom en zij-instroom, met een oriëntatiebaan waarin belangstellenden in korte tijd kunnen kennismaken met het vak. Hoe meer mensen op een laagdrempelige manier kunnen kennismaken met de zorg hoe beter, stellen de partijen.
Onder de cao vallen ruim 375.000 mensen. De komende weken leggen vakbonden en werkgevers het akkoord voor aan hun leden.
Telegraaf 07.05.2018 Domus Magnus, een woonzorgorganisatie voor welgestelde senioren, heeft een berisping gekregen van de gezondheidsinspectie. Op alle veertien locaties door heel Nederland moeten verbeteringen worden doorgevoerd, op het gebied van deskundigheid van zorgverleners, de kwaliteit van de zorg en de veiligheid van bewoners.
De Inspectie Gezondheidszorg stelt onder meer vast dat cliëntdossiers onvolledig zijn en informatie niet goed wordt gebruikt. ,,Bij de zorgverleners is onvoldoende kennis over de doelgroep, onder meer over mensen met onbegrepen gedrag. Domus Magnus werkt niet systematisch aan het verbeteren van de kwaliteit van de verleende zorg”, aldus de inspectie.
Enkele jaren geleden werd een vestiging van Domus Magnus in Baarn al onder verscherpt toezicht geplaatst omdat er tekortkomingen in de zorg waren.
Als de verbeteringen niet worden doorgevoerd, kan de zorginstelling worden beboet.
AD 26.04.2018 Het kabinet heeft een belangrijk akkoord gesloten om de groei van het aantal behandelingen in de medisch-specialistische zorg de komende vier jaar behoorlijk af te remmen. Dat meldt zorgminister Bruno Bruins vanmiddag.
De meerjarige deal voor medisch-specialistische zorg alleen levert ongeveer 1,5 miljard euro op. Het kabinet is daarmee goed op koers om een beoogde bezuiniging van 1,9 miljard op de complete curatieve zorg te gaan halen.
Momenteel vinden nog gesprekken plaats over deals met de wijkverpleging, geestelijke gezondheidszorg en huisartsen. De Tweede Kamer heeft er vooral bij de wijkverpleging op aangedrongen niet te bezuinigen. Pas als alle deals er liggen, wordt de totale besparing duidelijk.
Op naar nul groei in 2022
Nu is al afgesproken dat de totale uitgaven aan medisch-specialistische zorg in 2019 slechts met maximaal 0,8 procent zullen toenemen. Deze groei neemt daarna jaarlijks af tot uiteindelijk nul in 2022.
Een groot deel van de besparing komt doordat ziekenhuizen anders gaan werken. Zo kunnen patiënten met sommige aandoeningen, zoals hartproblemen, tegenwoordig zelf thuis hun waarden meten en doorsturen. Ze gaan pas naar het ziekenhuis als er iets mis is.
Veranderingen in de zorg
Om de veranderingen in de zorg te ondersteunen is in totaal 425 miljoen euro beschikbaar van 2019 tot en met 2022. Dit geld kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor afspraken over een andere inzet van zorgprofessionals buiten de muren van het ziekenhuis of kliniek. Ook investeringen in vernieuwende toepassingen zijn mogelijk.
Zorgaanbieders, zoals ziekenhuizen, blijven zelf met de zorgverzekeraars afspraken maken over het geld. Alle betrokken partijen (ziekenhuizen, specialisten, verpleegkundigen, zorgverzekeraars, patiëntenorganisaties) leggen het onderhandelaarsakkoord de komende periode met een positief advies aan hun achterban voor.
Minder regeldruk
Volgens minister Bruins is dit akkoord ‘een beweging naar de juiste zorg op de juiste plek door de juiste professional op het juiste moment en tegen de juiste prijs’. Verder zijn volgens hem afspraken gemaakt over het terugdringen van regeldruk zoals het schrappen van dubbele registraties en over de aanpak van uitdagingen op de arbeidsmarkt.
NOS 26.04.2018 De zorgkosten blijven maar stijgen. Vandaag presenteerde het kabinet een plan dat de zorg betaalbaar moet houden, onder meer door ziekenhuizen kleiner te maken en de huisarts meer te laten doen.
Maar hoe en waarom veranderen de kosten eigenlijk? Een overzicht in vier grafieken (dit zijn cijfers van vóór het vandaag bereikte akkoord).
Totale zorguitgaven, en wat je daarvan zelf betaalt
Sinds de millenniumwisseling hebben we steeds meer geld uitgegeven aan gezondheidszorg. Slechts een klein deel betalen we direct zelf. De rest wordt betaald via collectieve verzekeringen, de overheid of werkgeverspremies.
Zo hard zullen de zorgkosten stijgen per persoon per jaar
De uitgaven aan zorg zullen in de toekomst waarschijnlijk flink groeien. Het RIVM maakte deze voorspelling op basis van de situatie voor het akkoord van vandaag. Bij overige uitgaven, moet je denken aan eigen bijdragen en aanvullende verzekeringen.
Vraag naar zorg door 65 plussers
Een steeds groter deel van de zorg gaat in de toekomst naar ouderen, verwacht het RIVM. Onder andere omdat we steeds ouder worden.
Waarom zullen zorguitgaven stijgen?
Het is niet alleen vergrijzing (onderdeel van de demografische ontwikkeling) waardoor de uitgaven omhoog zullen gaan. Volgens het RIVM zijn het gaan we ook steeds duurdere zorg gebruiken omdat de medische technologie steeds geavanceerder wordt, en wij steeds rijker. Dat is in de bovenstaande grafiek samengevat als ‘overige ontwikkelingen’.
Kostenstijging onvermijdelijk? Oud-minister Klink vindt van niet
VK 19.04.2019 Op de gezondheidszorg kan nog veel worden bespaard zonder dat de kwaliteit daalt. Zowel door ziekenhuizen als door huisartsen kan efficiënter en patiëntvriendelijker worden gewerkt. Kabinet en Tweede Kamer zouden zich daarom niet moeten neerleggen bij de nu geraamde stijging van de zorgkosten met ruim 2 miljard euro per jaar en de daardoor almaar stijgende premie van de ziektekostenverzekering. Sterker, de uitgaven en de premie kunnen dalen.
Dit betoogt oud-minister van Volksgezondheid Ab Klink, tegenwoordig directielid van zorgverzekeraar VGZ. Hij krijgt vandaag in de Volkskrant bijval van artsen en bestuurders van diverse ziekenhuizen en van concurrent-zorgverzekeraar Menzis.
Vandaag presenteert VGZ, in grootte de tweede zorgverzekeraar, het jaarverslag over 2017 met een eigenzinnige visie. De zorgverzekeraar verwacht dat de uitgaven voor de zorgverzekering tot 2021 vier procent, 1,6 miljard euro kunnen dalen. De premie kan dan volgen.
Dat staat haaks op de aankondiging van twee grote concurrenten, CZ en Achmea, die voorzien dat de premie voor de zorgverzekering volgend jaar zal stijgen. Over de hele linie verwacht het Centraal Planbureau voor de zorgverzekering tot 2021 een kostenstijging met 20 procent, van 41 miljard euro in 2017 naar 50 miljard in 2021. Het kabinet volgt die raming, al hoopt het de groei wat af te remmen door middel van afspraken met artsen en instellingen.
VGZ claimt dat er nog veel lucht in de zorg zit. De zorgverzekeraar heeft al met elf ziekenhuizen en drie instellingen in de geestelijke gezondheidszorg contracten voor de komende vijf jaar afgesloten waarin hun omzet geleidelijk daalt. ‘Hoe dat gaat, laten we aan de artsen over’, aldus Klink, ‘Zij hebben het beste zicht op kwaliteit. De verzekeraar heeft dat niet, maar kan wel de goede voorbeelden meenemen in de contracten met anderen. Dit doen we al enkele jaren. Voorop staat dat de zorg beter wordt.’
Als voorbeeld noemt Klink de plaatsing van ‘zeer ervaren artsen’ op de spoedeisende hulp. ‘Door hun ervaring verwijzen ze minder door, wordt er minder onnodig duur onderzoek gedaan en worden minder medicijnen voorgeschreven. Ander voorbeeld: na een hartoperatie komen patiënten heel vaak terug in het ziekenhuis voor controle, maar ook bij de huisarts. Dat is onnodig belastend en tijdrovend voor de patiënt terwijl het lang niet altijd nodig is. Het zijn vaak handshake-rekeningen die het ziekenhuis daarvoor schrijft. Zo zijn er honderden ideeën en initiatieven van artsen zelf.’
Zulke contracten wil VGZ de komende tijd ook afsluiten met andere ziekenhuizen, met instellingen voor verpleging en verzorging, met fysiotherapeuten en tandartsen. Daar profiteren ook andere verzekeraars van, verwacht Klink. ‘Een ziekenhuis sluit niet met ons een contract af waarin betere, passende zorg vooropstaat en met een andere verzekeraar een heel ander contract. Bij de programma’s nemen andere verzekeraars de goede dingen over.’
Zorgverzekeraar CZ, iets kleiner dan VGZ, is sceptisch over Klinks optimisme. ‘Wij sluiten ook contracten zoals Klink die noemt. Maar een daling van de zorgkosten? We hopen het ook, maar dat zien wij nog niet gebeuren, al is het maar door de vergrijzing.’ Zorgverzekeraar Zilveren Kruis laat namens het grootste zorgverzekeringsconcern Achmea weten ‘geen behoefte te hebben te reageren’.
De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) acht een daling van de zorgkosten ‘wensdenken’. ‘Wij zijn niet tegen zorg efficiënter of anders organiseren. Dat kost tijd en geld. Maar steeds meer patiënten hebben steeds complexer zorg nodig. Dat blijft duur’, aldus NVZ-voorzitter Yvonne van Rooy. De lobby van zorgverzekeraars, ZN, wil zich niet uitlaten over de visie van een lid.
Klink roept het kabinet op in de onderhandelingen met de sector rekening te houden met het gedrag van artsen in instellingen. Het kabinet dreigt de sector met strafkortingen als er overschrijdingen van de budgetten zijn. ‘Als het tot kortingen komt, moeten die niet algemeen worden toegepast. Want waarom zou een ziekenhuis nog meewerken aan onze aanpak als het eventueel moet meebetalen aan de boete die anderen veroorzaken?’
Hoe een streekziekenhuis het zorgstelsel op zijn kop zette
Ziekenhuizen moeten veel slimmer gaan werken. In Gorinchem laten ze zien hoe dat kan. Goedkoper, logischer, maar vooral: beter voor de patiënt. Ook kwaliteit kan een medicijn zijn. (+)
AD 19.04.2018 De aldoor stijgende premie van de ziektenkostenverzekering is nergens voor nodig. Dat meent oud-minister Ab Klink. Klink, die momenteel directeur is bij zorgverzekeraar VGZ, vindt dat als ziekenhuizen en huisartsen efficiënter zouden werken de geraamde stijging van 2 miljard aan zorgkosten uit kan blijven. Uitgaven in de zorg en de zorgpremie kunnen zelfs omlaag, aldus Klink in de Volkskrant.
Volgens de VGZ-directeur kan er veel op de gezondheidszorg worden bespaard, zonder dat de zorg aan kwaliteit inboet. Volgens Klink moeten het kabinet en de Tweede Kamer zich daarom niet neerleggen bij alsmaar stijgende zorgkosten en de steeds hogere premies. Artsen en bestuurders van meerdere ziekenhuizen onderschrijven de stelling van Klink. Net als de concurrerende zorgverzekeraar Menzis, zo meldt De Volkskrant.
’s Lands op één na grootste zorgverzekeraar VGZ presenteert vandaag het jaarverslag over 2017. Volgens het jaarrapport kunnen de uitgaven voor de zorgverzekering tot het jaar 2021 1,6 miljard euro omlaag. Een daling van zo’n vier procent. Volgens VGZ kunnen de premies die daling volgen. Een stelling die haaks staat op het gangbare beeld bij kabinet en concurrenten van VGZ.
Stijging naar 50 miljard
Ziekenhuizen hebben het beste zicht op kwaliteit, de verzekeraar heeft dat niet, aldus Ab Klink, Zorgverzekeraar VGZ.
CZ en Achmea zien de premie volgend jaar juist stijgen, zo kondigden de maatschappijen al eerder aan. Het Centraal Planbureau gaat tot 2021 uit van een kostenstijging van 20 procent. Een totaal aan zorgkosten van 50 miljard. Het kabinet volgt de cijfers van het CPB en begroot tot aan 2021 een stijging van 9 miljard ten opzichte van de 41 miljard aan kosten in 2017. Wel bestaat de hoop in overleg met artsen en zorgverleners de stijging te beperken.
VGZ, dat al met elf ziekenhuizen contracten voor de komende vijf jaar heeft afgesloten, is van mening dat er ‘veel lucht in de zorg zit’. In de nieuwe afspraken daalt de omzet juist. Hoe de instellingen dat gaan verwezenlijken, laat de verzekeraar ‘aan de artsen over’, zegt Klink. ,,Zij hebben het beste zicht op kwaliteit, de verzekeraar heeft dat niet.’’ Vooropstaat, aldus de VGZ-directeur, dat de zorg beter wordt. De verzekeraar draagt daarvoor wel voorbeelden aan.
Ervaren artsen op eerste hulp
Het plaatsen van ‘zeer ervaren artsen’ op de spoedeisende hulp van ziekenhuizen is een zo’n voorbeeld.Klink: ,, Door hun ervaring verwijzen ze minder door, wordt er minder onnodig duur onderzoek gedaan en worden minder medicijnen voorgeschreven.’’ Ook de dubbele controle van een patiënt na een hartoperatie, in het ziekenhuis én bij de huisarts, noemt Klink ‘onnodig belastend en tijdrovend’. Er zouden honderden van dit soort ideeën en initiatieven zijn, vaak van artsen zelf.
Niet iedereen deelt Klinks visie. De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen noemt de plannen ‘wensdenken’. Voorzitter Yvonne van Rooy laat weten dat efficiëntere zorg ‘tijd en geld’ kost en dat steeds meer patiënten complexere zorg nodig hebben. ,,Dat blijft duur’’, aldus Van Rooy. Ook zorgverzekeraar CZ zet vraagtekens. ,,Wij sluiten ook contracten zoals Klink die noemt. Maar een daling van de zorgkosten? We hopen het ook, maar dat zien wij nog niet gebeuren, al is het maar door de vergrijzing.’’
NOS 19.04.2018 Patiëntenorganisaties hebben meer geld nodig, anders kunnen ze hun werk niet meer goed doen. In een brandbrief aan de Tweede Kamer vragen ze om extra subsidie.
“De financiering van de patiëntenbeweging dateert uit de tijd dat ze alleen opkwam voor betere zorg. Maar inmiddels praten vertegenwoordigers van patiënten mee over veel meer onderwerpen en op veel meer plaatsen, landelijk en regionaal. Het werk is enorm toegenomen, maar de financiering niet”, schrijft Patiëntenfederatie Nederland.
Ook de koepelorganisaties Ieder(in) en MIND en honderd patiëntenorganisaties hebben de brief ondertekend.
Vertegenwoordigen
Sommige patiëntenorganisaties zou het water aan de lippen staan. Ze willen daarom snel extra subsidie, want anders kunnen ze patiënten niet meer goed vertegenwoordigen.
De organisaties komen op voor de belangen van patiënten, verbeteren de kwaliteit van zorg en denken mee met ziekenhuizen, andere zorginstellingen en gemeenten. Ook werken ze mee aan wetenschappelijk onderzoek.
AD 05.04.2018 De Inspectie voor de Gezondheidszorg licht komende weken de medische dossiers van Careyn door. De zorgwaakhond gaf de verpleeghuisinstelling, met vestigingen in Utrecht en Zuid-Holland het afgelopen jaar een laatste waarschuwing om de dossiers op orde te brengen.
De inspectie constateerde in afgelopen jaren dat in alle bezochte verpleeghuizen van Careyn de dossiers niet actueel of compleet waren. In deze documenten behoren gegevens over de medicijnen van de cliënt te staan, maar ook diens voorgeschiedenis en dagelijkse rapportages.
Careyn, dat dertig verpleeghuizen heeft in de provincies Utrecht en Zuid-Holland, krijgt al drie jaar lang waarschuwingen van de inspectie en werd eind 2016 onder curatele gesteld. Deze zogenoemde aanwijzing werd afgelopen najaar opnieuw met een jaar verlengd.
Cowboys
SP en PVV pleitten vandaag tijdens een Kamerdebat voor het opknippen van de organisatie in meerdere onafhankelijke stichtingen. Careyn zou een onbestuurbare ‘zorgmoloch’ zijn geworden. ,,In vele debatten die over Careyn zijn gevoerd komt een duidelijk beeld naar voren. Grootheidswaanzin, dikbetaalde bestuurders, overnames en ga zo maar door. Careyn past daarmee in het rijtje van Meavita, Vestia en Inholland. Organisaties met een belangrijke publieke taak die volledig zijn verziekt en verpest door marktdenken en commerciële cowboys”, zei SP’er Maarten Hijink.
Volgens minister Hugo de Jonge (Zorg) is opsplitsen van één van Nederlands grootste zorginstellingen voorlopig niet aan de orde. ,,Ik sluit niet uit dat opknippen een denkbaar scenario is in toekomst. Maar ik zie nu de grond niet.” Volgens De Jonge heeft Careyn in de afgelopen anderhalf jaar belangrijke verbeterstappen gezet door bijvoorbeeld de kraamzorgtak af te stoten en zich meer te richten op de ouderenzorg. Ook zou de veiligheid in de verpleeghuizen zijn vergroot en zijn er allerlei na- en bijscholingscursussen opgezet voor medewerkers.
Careyn heeft tot 7 november om ook aan de tweede en laatste deadline van de inspectie te voldoen: dan moet de zorginstelling de zorg, financiën én het bestuur op de rit hebben. Op wat er gebeurt als die deadline niet gehaald wordt, wilde de minister niet op vooruitlopen.
Wachten
De Jonge benadrukte dat de circa tweeduizend ouderen in de verpleeghuizen geen acuut gevaar lopen. Op de vraag van D66 hoe het met de reguliere zorg gesteld is – ‘zou je je vader of moeder hier willen onderbrengen’- gaf hij ook geen antwoord. ,,Ik doe geen quick en dirty schets”, zei hij. De Jonge wacht eerst op het eindoordeel van de Inspectie.
PvdA-kamerlid Sharon Dijksma voorspelde nu al een heftig Kamerdebat, mocht volgende maand blijken dat de dossiers nog altijd niet op orde zijn. Ze vindt dat de inspectie haar geloofwaardigheid heeft verloren door ‘keer op keer de deadline uit te stellen’ en niet duidelijk te stellen wat de consequenties zijn van een mogelijk negatief eindoordeel.
Telegraaf 29.03.2018Woonzorgcentrum Pelgromhofin Zevenaar is in opspraak. De gemeente Zevenaar en Zorgverzekeraar Menzis hebben de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de Inspectie SZW ingeschakeld. Dat doen ze na een reeks klachten van bewoners, familie van bewoners en personeel van het woonzorgcentrum.
De inspecties moeten onderzoeken of de veiligheid van bewoners en hun familie in het geding is, of er voldoende goede zorg wordt geleverd en of medewerkers hun taak fatsoenlijk kunnen uitvoeren. Gemeente en zorgverzekeraar maken zich daarover zorgen, staat in een verklaring. Menzis besloot vorige week al tot een opnamestop voor bewoners die intensieve zorg nodig hebben.
De Pelgromhof is een particulier woonzorgcentrum voor ouderen met 48 appartementen en ruim tweehonderd aanleunwoningen. De gebouwen zijn in beheer bij Percura Zorg. Twee zorgorganisaties verzorgen de bewoners. De werkrelatie tussen Percura en de zorgverleners is compleet verstoord. Zowel bewoners en familie als personeel klagen over wantoestanden die daardoor ontstaan, zegt de gemeente. Percura kon daar donderdag niets over zeggen.
Telegraaf 29.03.2018 Zorgorganisatie De Zorgconsulent in Winterswijk heeft donderdag plotseling de deuren gesloten. Andere zorgverleners overleggen over overname van de ongeveer tachtig cliënten en dertig medewerkers van De Zorgconsulent, zo bevestigde de directeur van zorginstelling Cumulus Home uit Amsterdam donderdag berichtgeving in De Gelderlander. Cumulus neemt waarschijnlijk cliënten in de Randstad over.
Personeel van De Zorgconsulent heeft een mail van de directeur gekregen dat hij het salaris niet meer kan betalen en faillissement gaat aanvragen. De directeur is telefonisch niet meer bereikbaar en het kantoor is gesloten.
De Zorgconsulent begeleidt en huisvest jongvolwassenen met een lichte verstandelijke handicap in de Achterhoek, de regio Arnhem-Nijmegen, Twente, Noord-Holland en de regio Rotterdam. In september vorig jaar was de Inspectie voor de Gezondheidszorg kritisch over de geleverde zorg en noemde die „risicovol”, onder meer omdat cliënten te weinig begeleiders in hun directe omgeving hadden. De directie verzekerde toen dat de problemen waren opgelost.
NOS 28.03.2018 Het Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dordrecht gaat ouderen sneller doorsturen naar een verpleeghuis. Daarmee moet onnodige bezetting van ziekenhuisbedden worden voorkomen.
Het gaat om ouderen die binnenkomen op de spoedeisende hulp maar die niet hoeven te worden opgenomen, zoals een verwarde patiënt die is gevallen maar niets heeft gebroken.
Proef
Het ziekenhuis neemt dit besluit na een proef van vijf maanden, waarbij intensiever werd samengewerkt met verpleeghuizen in de omgeving om snel een plek te vinden voor dit soort patiënten.
Tijdens de proefperiode kon tweederde van de 69 patiënten die zich zonder medische noodzaak op de eerste hulp meldden, direct worden doorverwezen naar een verpleeghuis. Het ziekenhuis noemt de proef geslaagd.
Het Albert Schweitzer Ziekenhuis is niet het enige ziekenhuis dat kampt met onnodige bezetting van ziekenhuisbedden door ouderen. In onder meer het Sint Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein en Utrecht loopt een soortgelijke proef. Ook in Rotterdam loopt een proef om ouderen sneller uit het ziekenhuisbed te krijgen.
Telegraaf 27.03.2018 De gezondheidsinspectie heeft een verzorgingshuis van de Stichting Zahet in Nijmegen onder verscherpt toezicht gesteld omdat er veel mis is met de zorg. Volgens de inspectie zijn er tekortkomingen op het gebied van onder meer deskundigheid van zorgmedewerkers, de veiligheid van patiënten en de omgang met medicatie.
Daarbij is er te weinig controle op de naleving van werkafspraken en procedures. In totaal voldoet de verleende zorg in Gasthuis Schependomlaan niet aan meer dan de helft van de 23 getoetste normen.
Stichting Zahet krijgt van de inspectie vier maanden de tijd om orde op zaken te stellen. Gebeurt dat niet, dan kan de instelling worden beboet. Naar eigen zeggen richt de stichting zich met zijn gasthuizen op met name allochtonen die het thuis niet meer redden.
NOS 27.03.2018 Onder het motto (Ont)Regel de Zorg hebben vertegenwoordigers van zeven zorgsectoren minister Bruno Bruins voor Medische Zorg vandaag zeven lijstjes aangeboden met in totaal 62 bureaucratische maatregelen die op korte termijn geschrapt kunnen worden. Bij de maatregelen wordt ook een tijdpad geleverd.
Het gaat om handelingen als het meten van de bloeddruk. Deze verpleegkundige laat zien hoe dat gaat en wat er beter kan:
Zorgorganisaties willen af van bureaucratische regels zoals deze
De minister heeft na het aantreden van het nieuwe kabinet de huisartsenactiegroep “Het Roer Moet Om” (HRMO) en de belangenvereniging voor artsen VvAA om zulke voorstellen gevraagd. Ook in het regeerakkoord belooft het kabinet vermindering van de regeldruk in de zorg.
Samen met apothekers, huisartsen, fysiotherapeuten, medisch specialisten, psychiaters en wijk- en ziekenhuisverpleegkundigen zijn zogenoemde “schrapsessies” georganiseerd. Zorgverzekeraars, toezichthouders en beroepsverenigingen hebben daaraan deelgenomen en ook het ministerie van VWS was betrokken. Uit die bijeenkomsten zijn de voorstellen voortgekomen.
Kwaliteitsregistraties
Verpleegkundigen willen af van dubbele registraties. Nu noteren ze bijvoorbeeld niet alleen de pijnscore van de patiënt, maar ook dat ze naar die pijnscore gevraagd hebben. Ze gaan ook stoppen met het invullen van machtigingsformulieren om hulp- en verbandmiddelen te mogen gebruiken voor patiënten.
Medisch specialisten willen af van de kwaliteitskeurmerken voor ziekenhuizen die niet alleen veel geld kosten, maar ook heel veel administratieve last betekenen. Verder stoppen ze met alle kwaliteitsregistraties die niet vastgesteld zijn door de beroepsgroep zelf.
Huisartsen willen in de eerste plaats af van de zogeheten uitvoeringsverzoeken. Dat zijn formulieren die zij moeten invullen als ze willen dat wijkverpleegkundigen of verpleegkundigen in verpleeghuizen bepaalde, meer risicovolle handelingen uitvoeren bij hun patiënten. Ze stoppen ook met het telkens opnieuw schrijven van verwijsbrieven voor de behandeling van chronische aandoeningen door andere zorgverleners.
Zorgverzekeraars
Apothekers stoppen met het meedoen aan de uiteenlopende kwaliteitsmetingen van zorgverzekeraars. Die hanteren allemaal andere kwaliteitsvoorwaarden waaraan zorgverleners moeten voldoen om een contract te krijgen. Als ze met alle zorgverzekeraars een contract willen dan moeten apothekers aan al die verschillende sets voorwaarden voldoen.
Psychiaters gaan fiks snoeien in het aantal punten dat ze moeten registreren om de effectiviteit van hun zorg en de tevredenheid van hun patiënten te meten. Fysiotherapeuten zoeken het in vergelijkbare maatregelen.
Wijkverpleegkundigen stoppen ermee hun cliënten elke wijziging van het zorgplan te laten ondertekenen. Verder gaan ze artsen ook niet langer vragen om de bovengenoemde uitvoeringsverzoeken vóór ze risicovolle handelingen uitvoeren.
Dit jaar
De meeste van deze maatregelen worden nog dit jaar geschrapt. De schrapsessies om nog meer overbodige of soms onzinnige bureaucratische maatregelen te vinden, gaan intussen door.
Minister Bruins voor Medische Zorg is onder de indruk van de ‘schraplijst’. Hij vindt het belangrijk dat die door zorgverleners zelf is samengesteld en denkt dat de uitvoering meer werkplezier en meer tijd voor de patiënten zal opleveren. Hij denkt dat er “nog vele jaren” opgelet moet worden, om te voorkomen dat de regeltjes weer als onkruid de kop opsteken.
Telegraaf 27.03.2018 Zorgaanbieder Carinova trekt omstreden verzuimregels in. Werknemers die ziek waren, werden verplicht hun dagen later in te halen. Ook moesten ze zelf voor vervanging zorgen.
De regels worden geschrapt na overleg tussen de vakorganisaties (FNV, NU’91, CNV Zorg en Welzijn, FBZ), ondernemingsraad en het bestuur van de instelling. „Het is nooit de bedoeling van Carinova geweest om in strijd te handelen met de wet- en regelgeving”, staat in een gezamenlijk verklaring.
Bij Carinova, dat opereert in de regio Deventer en omstreken, werken 3200 mensen. Vanuit de Tweede Kamer was minister Wouter Koolmees (D66) van Sociale Zaken om opheldering gevraagd over de kwestie.
De vakbonden zeggen dat ze meerdere soortgelijke meldingen van werknemers over instellingen hebben gekregen. De bonden proberen eerst via overleg een eind te maken aan deze praktijken, die tegen de wet zijn.
AD 27.03.2018 Zorgaanbieder Carinova trekt met onmiddellijke ingang het bekritiseerde verzuimprotocol in. Werknemers die ziek waren, werden verplicht hun dagen later in te halen. Ook moesten ze zelf voor vervanging zorgen.
De Sallandse zorgorganisatie trekt het protocol in na overleg met vakorganisaties FNV, NU’91, CNV Zorg en Welzijn en werknemersorganisatie FBZ. Op vrijdag 6 april vindt verder overleg plaats tussen de vakorganisaties, de ondernemingsraad en Carinova, om tot overeenstemming te komen over een nieuw te vormen verzuimprotocol.
‘Het is nooit de bedoeling van Carinova geweest om in strijd te handelen met de wet- en regelgeving. Carinova hecht, evenals de vakorganisaties, aan goed werkgeverschap’, schrijft de zorgaanbieder in een persbericht. Medewerkers die benadeeld zijn kunnen contact opnemen met de personeelsafdeling, zegt Carinova.
Ziek melden
In het zorgprotocol van Carinova staat onder meer dat medewerkers ‘probleemhouder’ zijn van hun verzuim. Als ze zich ziek melden, wordt hun gevraagd zelf met de cliënt een nieuwe afspraak te maken, anders doet Carinova dat. De zorginstelling spreekt zelf van een ‘gedragsmatige visie op verzuim’.
Dat zorgaanbieder Carinova ziek personeel het werk op een andere dag wil laten inhalen, zorgde voor veel commotie. Na eerdere, vergeefse verzoeken het protocol aan te passen, schreven vakbonden CNV en NU’91 en werknemersorganisatie FBZ een brief op poten naar de directie van de zorgaanbieder. Daarin schreven ze dat de verzuimregels van het zorgbedrijf in strijd waren met de wet. CNV dreigde zelfs met een rechtsgang.
Kind griep
De vakbonden zijn van mening dat Carinova met het nieuwe protocol probeert het ziekteverzuim omlaag te krijgen, vooral van mensen die niet echt (heel) ziek zijn. Veel mensen zouden zich bijvoorbeeld ziek melden als hun kind griep heeft. Carinova ontkent dit en laat in een reactie weten dat het verzuim niet hoger is dan gemiddeld in de zorg, en dat het momenteel zelfs aan het dalen is.
Carinova zei eerder de nieuwe verzuimregels juridisch te hebben laten toetsen en dat ze binnen de kaders van de wet handelt. Volgens de zorgaanbieder willen cliënten graag hun ‘eigen’ zorg- of hulpverlener, en dus geen invaller. ,,Er wordt een verantwoordelijkheid gevraagd van onze medewerkers voor hun eigen inzetbaarheid – wanneer mogelijk – om te zorgen dat de zorg altijd wordt geleverd. Als een medewerker niet in staat is vervanging te regelen, wordt dit opgelost door het team of door de planner.”
Gevraagd om een antwoord op de vraag of het intrekken van het protocol betekent dat Carinova zelf ook twijfelt aan de juridische houdbaarheid van het protocol, reageert woordvoerder Jos van de Kemenade na ruggespraak met de directie niet inhoudelijk. Wel laat hij per mail weten: ,,Samen met de vakorganisaties en ondernemingsraad gaan we werken aan een goed verzuimprotocol wat uiteraard past binnen de wet- en regelgeving. We hebben er vertrouwen in dat we er goed uit komen.”
3200 mensen
Bij Carinova, dat opereert in de regio Deventer en omstreken, werken 3200 mensen. Vanuit de Tweede Kamer was minister Wouter Koolmees (D66) van Sociale Zaken om opheldering gevraagd over de kwestie. Koolmees bekende dat ook hij ‘met zijn wenkbrauwen had gefronst’, toen hij de berichtgeving over het nieuwe protocol van Carinova las. Wel zei hij het overleg af te willen wachten voor hij Carinova eventueel zou terugfluiten. Dat bleek dus niet nodig.
De vakbonden zeggen dat ze meerdere soortgelijke meldingen van werknemers over instellingen hebben gekregen. De bonden proberen eerst via overleg een eind te maken aan deze praktijken.
AD 27.03.2018 Minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken vindt het te vroeg om de Sallandse zorginstelling Carinova terug te fluiten omdat die ziek personeel werk laat inhalen. Hij wil eerst afwachten wat het overleg tussen vakbonden en Carinova oplevert en of er mogelijk een rechtszaak komt.
Koolmees bekende vanmiddag in de Tweede Kamer dat hij ‘met zijn wenkbrauwen had gefronst’ toen hij de berichtgeving over het nieuwe zorgprotocol van Carinova las. Daarin staat onder meer dat medewerkers ‘probleemhouder’ zijn van hun verzuim. Als ze zich ziek melden, wordt hun gevraagd zelf met de cliënt een nieuwe afspraak te maken, anders doet Carinova dat. De zorginstelling spreekt zelf van een ‘gedragsmatige visie op verzuim’. Vakbond CNV ziet dat anders en stelt dat Carinova de wet overtreedt.
Medewerkers van een zorginstelling zijn ‘probleemhouder van hun verzuim.’ In normaal Nederlands: sjoemelen met roosters zodat je zieke werknemers niet hoeft te betalen. Goed dat @bartvankent voor de zorgmedewerkers opkomt. #vragenuur2:51 PM – Mar 27, 2018
Koolmees heeft contact gezocht met beide partijen en stelt dat uit die gesprekken ‘geen gedeeld beeld’ is gekomen. ,,Ik heb nog niet alle details”, zei hij tijdens het Vragenuur, waar hij door SP-Kamerlid Bart van Kent was ontboden.
Volgens Koolmees is de kwestie vooralsnog een zaak tussen werkgever en werknemer, waar hij zich niet mee moet bemoeien, zeker niet nu CNV heeft gedreigd met een gang naar de rechter.
Volgens Van Kent verschuilt de minister zich. Volgens de SP’er is het overduidelijk dat Carinova de wet overtreedt. ,, Dit is heel eenvoudig. Volgens mij kan de minister prima beoordelen dat hier sprake is van een illegale constructie en Carinova daarop aanspreken.”
Ook Kamerleden van GroenLinks en PvdA dringen er bij Koolmees op aan afstand te nemen van de zorginstelling. Koolmees wil echter alleen in algemene zin uitlaten. ,,Het is niet de bedoeling dat er druk wordt uitgeoefend op iemand bij ziekte. Als de vraag is of Carinova zich aan de wet moet houden, dan luidt het antwoord ‘ja’.”
Koolmees zegt geen signalen te hebben dat andere zorginstellingen het verzuimprotocol van Carinova kopiëren. Hij erkent dat de berichtgeving niet goed is voor het imago van de zorg als werkgever. Daarom is het volgens hem positief dat bonden aan de bel hebben getrokken.
OmroepWest 14.03.2018 Werkgevers en opleidingen staan te trappelen om het personeelstekort in de zorg aan te pakken. ‘Het belangrijkste daarbij is het verbeteren van het imago. Want alle bezuinigingen op de zorg hebben dat geen goed gedaan. Dat zegt Marjolijn van der Meer, directeur van Extra Strong, waarin zorgwerkgevers en opleidingen uit onze regio al enkele jaren samenwerken.
Extra Strong doe mee aan het actieplan ‘Werken in de Zorg’ dat het kabinet woensdag aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. ‘Op 27 maart gaan we daar afspraken over maken met het ministerie,’ zegt Van der Meer.
Het doel van het plan is om zoveel mogelijk mensen te interesseren voor een opleiding en uiteindelijk een baan in de zorg. De komende jaren zijn er in het hele land zeker 130.000 mensen nodig, in onze regio alleen al tienduizend. Maar veel mensen herinneren zich nog heel goed hoe er werd bezuinigd in de zorg en hoeveel banen dat toen kostte.
‘Dan waren er teveel, dan weer te weinig mensen voor de zorg’
‘Dat begon al toen ik in de jaren ’70 als verpleegkundige mijn opleiding begon,’ zegt Tineke van den Dries, inmiddels opgeklommen tot schooldirecteur Zorg en Welzijn aan het ROC Mondriaan in Leiden. ‘Als je klaar was met je opleiding werd je meteen ontslagen. En dat ging steeds op en neer. Dan waren er teveel mensen, dan weer te weinig.’
‘Dat slechte imago moeten we verbeteren,’ zegt Marjolijn van der Meer. De boodschap nu is dat je gebeiteld zit als je in de zorg gaat werken. En dat het leuk is in de zorg, dat je er ook toe doet.’
‘Onder druk wordt alles vloeibaar’
Maar als er zoveel mensen moeten worden opgeleid, zoeken ook de opleidingen zelf personeel. En in het onderwijs is ook al een groot personeelstekort.
Toch blijft Van der Meer vertrouwen op succes. ‘We gebruiken op de opleidingen nu ook al mensen die zelf in de zorg werken. Het wordt een zware operatie, maar onder druk wordt alles vloeibaar.’
Telegraaf 14.03.2018 In de kabinetsplannen om het groeiende personeelstekort in de zorg aan te pakken, missen de vakbonden voorstellen die ervoor moeten zorgen dat mensen die nu al in de zorg werken dat ook blijven doen. Meer salaris en het verminderen van de werkdruk en de administratieve rompslomp zouden helpen, vinden FNV en CNV.
CNV is blij dat minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) miljoenen uittrekt voor opleidingen, werk- en stageplekken om het groter wordend personeelstekort in de zorg aan te pakken. Het grote personeelstekort vraagt om alle hens aan dek, maar het is ook zaak om zuinig te zijn op de zorgmedewerkers van nu, aldus het CNV.
De FNV mist in de plannen van De Jonge vooral aandacht voor manieren om het huidige personeel te behouden. „Duizenden mensen zijn de afgelopen jaren vertrokken, omdat ze niet wisten of ze hun baan zouden houden. Rond hun dertigste kunnen mensen nachtdiensten vaak niet meer combineren met hun privéleven en haken ze af. Kom met beleid daarvoor en verhoog de salarissen zodat je betaalt voor de kwaliteit die wordt gevraagd.”
VK 14.03.2018 Het kabinet wil binnen vier jaar de personeelstekorten in de zorg wegwerken. Het trekt 320 miljoen euro uit voor scholingsplannen, wervingscampagnes en meer stageplekken. In 2022 moet het tekort aan mensen ‘naar nul of daar dichtbij’.
Dit schrijven de ministers De Jonge en Bruins, die samen het ministerie van Volksgezondheid bestieren, aan de Tweede Kamer. In de zorg wordt gewaarschuwd voor grote personeelstekorten op korte termijn. Het aandeel zorgbedrijven met moeilijk vervulbare vacatures tussen medio 2016 en medio 2017 is opgelopen van 45 naar 51 procent, waarschuwde uitkeringsinstantie UWV eerder deze week. In ziekenhuizen, thuiszorg, verpleeghuizen en ggz heeft zelfs 80 procent van de organisaties moeite personeel te vinden. Er staan dit jaar al zo’n 130 duizend vacatures open waar met moeite mensen voor te vinden zijn.
Als er nu niet wordt ingegrepen, is er in 2022 een tekort van 100 tot 125 duizend medewerkers, schrijven nu ook de bewindslieden. Zij willen ‘alles op alles zetten’ om het tij te keren. Het geld wordt via regionale plannen verdeeld, van de huisartsenpraktijken tot grote verpleeg- en thuiszorginstellingen. Daarmee hopen de ministers meer dan 58 duizend scholingstrajecten op te kunnen zetten. Eerder kondigde minister De Jonge al hervormingen aan, opdat verpleegkundigen effectiever te werk kunnen gaan. Zo worden zij binnenkort verlost van veel administratieve rompslomp.
Waarom de zorg aan vernieuwing toe is;
Het tekort aan personeel in de zorg vraagt om zij-intreders. ‘Het is fijn weer onderdeel te zijn van de maatschappij’
Zij-instromers en herintreders zijn meer dan welkom in de zorg, waar een groot tekort is aan personeel. Drie van hen vertellen over hun geslaagde overstap.
Minister de Jonge maakt haast met vernieuwing in de zorg en schrapt 5-minutenregistratie voor wijkverpleging
Wijkverpleegkundigen worden verlost van veel administratieve rompslomp. De door velen gehate 5-minutenregistratie wordt afgeschaft, zodat zij niet meer minutieus verslag hoeven te doen van hun werkzaamheden gedurende de dag.
Zorg zoekt meer handen aan bed: ‘Tekort aan personeel neemt komende tijd toe’
Het tekort aan personeel in de zorg neemt toe. Dit maakte het UWV maandag bekend in zijn arbeidsmarktrapportage. Er staan dit jaar zo’n 130 duizend vacatures open waar met moeite mensen voor te vinden zijn.
RO 14.03.2018 Extra middelen voor leerwerkplekken en omscholen, 28 regionale actieplannen van onder andere werkgevers en onderwijsinstellingen en een landelijke campagne moeten er toe leiden dat de personeelstekorten in de zorg worden aangepakt. Dit staat in actieprogramma ‘Werken in de Zorg’ dat het kabinet vandaag aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. De gezamenlijke opdracht is luid en duidelijk: de personeelstekorten moeten in 2022 naar nul of daar dichtbij.
Het tekort aan medewerkers is een van de belangrijkste uitdagingen voor iedereen die iets te maken heeft met zorg en welzijn. In de zorg werken zo’n 1,2 miljoen mensen. Maar als we nu niet iets anders doen dreigt in 2022 een tekort van 100 tot 125 duizend medewerkers. Het kabinet zet daarom samen met werkgevers, scholen/opleidingen, medewerkers en overheden alles op alles om het tij te keren. Landelijk, en in de regio met concrete en ambitieuze actieplannen waarin de regionale opgave wordt beschreven en concrete en meetbare ambities en acties worden geformuleerd. Drie pijlers zijn daarbij belangrijk:
Meer kiezen voor de zorg: meer leerlingen, studenten, zij-instromers en herintreders kiezen voor de zorg. Dat begint bij een beter imago van de zorg en weten wat het werk inhoudt.
Beter leren in de zorg: iedere leerling en student kan rekenen op een stageplek. Zij maken door middel van vernieuwende stages kennis met de sectoren binnen de zorg. Meer leerlingen maken de opleiding af door inspirerend en uitdagend onderwijs. Voor het huidige personeel staat permanent leren en ontwikkelen centraal.
Anders werken in de zorg: het werken in de zorg sluit beter aan bij de wensen van medewerkers. Medewerkers kunnen het aantal uren werken dat bij ze past (hogere deeltijdfactor). Medewerkers doen het werk waarvoor ze zijn opgeleid en zonder overbodige administratieve lasten. Zo blijft het werk leuk en wordt werkdruk en ziekteverzuim teruggedrongen. Door het herschikken van taken (jobcarving) wordt het werk beter verdeeld en geschikt gemaakt voor meer mensen, ook voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Geld voor omscholen en extra werkplekken
De komende jaren komt een bedrag van in totaal €320 miljoen via de scholingsimpuls Sectorplanplus voor regionale plannen beschikbaar. Voor het eerste tijdvak, dat loopt van augustus 2017 tot 1 mei 2018, is 80 miljoen vrijgemaakt. In het eerste tijdvak is voor 1059 organisaties, uiteenlopend van huisartsenpraktijken tot grote verpleeg- en thuiszorginstellingen, geld gereserveerd, waarmee naar verwachting zo’n 58.500 scholingstrajecten kunnen worden uitgevoerd.
Met dit geld kunnen werkgevers extra leerwerkplekken voor de instroom van zorgmedewerkers (zowel MBO en HBO) bieden, boventallige medewerkers omscholen en extra doorstroomplekken creëren. Voorwaarde voor deze middelen is dat een werkgever zich verbindt aan een van de regionale actieplannen.
Het kabinet gaat bovendien meer sturen op de realisatie en voortgang van de regionale arbeidsmarktplannen. Het geld voor verschillende tijdvakken komt pas beschikbaar nadat een onafhankelijke commissie zich over de plannen heeft gebogen en aan het ministerie van VWS een positief advies geeft. Ook bevordert de commissie kennisuitwisseling tussen regio’s en volgt zij de voortgang van de plannen.
NRC 13.03.2018 Het Nederlandse zorgstelsel is goed en niet duur in vergelijking met rijke Europese landen en de VS. Verpleegkundigen worden behoorlijk goed betaald.
Een patiënt wordt door middel van een operatierobot aan prostaatkanker geopereerd in het – Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis in Amsterdam.
Het Nederlandse zorgstelsel levert even goede kwaliteit als andere rijke landen in Europa voor een vergelijkbare, iets lagere prijs. De Europese zorgstelsels zijn veel beter en aanzienlijk goedkoper dan het Amerikaanse zorgstelsel.
Dit blijkt uit een uitgebreid overzicht in het Amerikaanse medische tijdschrift JAMA, dat dinsdag is gepubliceerd. Hierin wordt het zorgstelsel in de VS vergeleken met de stelsels in tien andere rijke landen, waaronder Canada, Australië en Europese landen als Nederland, Duitsland en Zwitserland. Niet eerder gebeurde dit zo gedetailleerd als in dit Brits-Amerikaanse onderzoek, waarin zorgsystemen op bijna honderd punten naast elkaar zijn gelegd.
Zorgverleners goed betaald
Hieruit komt onder meer naar voren dat Nederlandse zorgverleners behoorlijk goed worden betaald. Nederlandse huisartsen zitten net als de Franse en Australische aan de onderkant van de middenmoot, met een gemiddeld jaarsalaris van rond de 110.00 dollar (90.000 euro); Zweedse huisartsen krijgen minder (86.000 dollar), Duitse (154.000 dollar) en vooral Amerikaanse (218.000 dollar) veel meer. Maar Nederlandse specialisten zijn Europees koploper en verdienen met 192.000 dollar bijna twee keer zoveel als Zweedse (98.000) maar minder dan Amerikaanse (316.000). Nederlandse verpleegkundigen moeten met een jaarsalaris van 65.000 dollar alleen de Amerikaanse voor laten gaan (74.000 dollar).
In de VS wordt bijna een vijfde van het nationaal inkomen (17,8 procent) uitgegeven aan zorg. In Nederland is dat iets meer dan een tiende (10,5 procent), vergelijkbaar met landen als Denemarken (10,8 procent), Frankrijk (11 procent) en Duitsland (11,3 procent). Die hoge bestedingen aan zorg in de VS leiden niet tot een gezondere bevolking, zoals is te zien aan onder meer levensverwachting, kindersterfte en leefstijl.
De levensverwachting in de VS is met een gemiddelde van 78,8 jaar aanzienlijk lager dan in Nederland (81,6 jaar) en bijvoorbeeld Frankrijk (82,4 jaar) en Japan (83,9 jaar). Waar in Japan nog niet één van de duizend kinderen rond de geboorte overlijdt, is dat in de VS vier (2,5 in Nederland). Terwijl Amerikanen minder roken dan bijvoorbeeld Nederlanders (11,4 procent tegen 19 procent van de bevolking), zijn ze veel vaker te dik (70 procent tegen minder dan 50 procent).
Matige gezondheid in VS
De matige gezondheid in de VS in vergelijking met andere landen schrijven de onderzoekers onder meer toe aan de relatief hoge armoede. De verschillen in zorguitgaven zijn volgens de onderzoekers lastiger te verklaren. In de VS worden namelijk niet duidelijk meer verrichtingen gedaan dan elders. Zo hebben keizersnedes in de VS (een op de drie geboortes) wel vaker plaats dan in Nederland, Zweden of Japan (een op de zes), maar niet meer dan in Duitsland, Zwitserland en Australië.
Het grootste verschil lijkt dan ook te zitten in de prijzen die worden berekend voor verrichtingen en nieuwe medicijnen. Zo kost een CT-scan in de VS gemiddeld 900 dollar, tegen 280 dollar in Nederland en een kleine 100 dollar in Canada. Waar in Nederland jaarlijks 466 dollar per inwoner aan geneesmiddelen wordt uitgegeven, het minst in alle onderzochte landen, is dat in de VS 1.443 dollar.
NU 13.03.2018 Met extra geld voor opleidingen, werk- en stageplekken en regionale actieplannen wil het kabinet het oplopende personeelstekort in de zorg de komende jaren aanpakken.
Doel is het tekort, dat de komende jaren dreigt op te lopen naar 125.000 vacatures, in 2022 zo ver mogelijk te hebben weggepoetst. Met het plan is zo’n 347 miljoen euro gemoeid.
Het ministerie van Volksgezondheid wil zoveel mogelijk mensen lekker maken voor een baan in de zorg. Het gaat daarbij niet alleen om leerlingen en studenten, maar bijvoorbeeld ook om mensen die al een baan hebben of ooit in de zorg hebben gewerkt. Daarnaast moeten mensen die stage willen lopen in de zorg, verzekerd zijn van een plek.
Er komt een landelijke campagne en om te zorgen dat in elke regio de daar bestaande problemen worden aangepakt komen er 28 regioplannen.
Minister Hugo de Jonge presenteert het actieplan woensdag. Het staat los van de plannen die er zijn om de problemen in de verpleeghuizen aan te pakken. Daarvoor is eerder al 2,1 miljard gereserveerd.
Staatssecretaris Paul Blokhuis van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ChristenUnie), Minister Bruno Bruins voor Medische Zorg (VVD) en Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (CDA).
Telegraaf 13.03.2018 Het kabinet opent de trukendoos om het nijpende tekort aan zorgpersoneel het hoofd te kunnen bieden. Om bijvoorbeeld de uitval van oudere werknemers in de zorg in te dammen, zullen ze eerder moeten worden ingezet voor lichter werk zoals studie- en stagebegeleiding.
Ook moeten er meer werklozen worden omgeschoold naar een zorgbaan en kunnen huisartsen worden ontzien door het inzetten van medewerkers die gespecialiseerd zijn in veel voorkomende aandoeningen zoals COPD en diabetes.
Minister De Jonge (Volksgezondheid) onthult morgen, ook namens zijn departementale collega’s Bruins en Blokhuis, het complete actieprogramma dat tot meer handen aan het bed moet leiden. Zonder extra inspanning dreigt er in het jaar 2022 een tekort van 125.000 zorgmedewerkers.
Regionaal
Omdat de vraag naar zorgpersoneel per regio sterk verschilt, hebben de zorgministers per regio in kaart laten brengen waar het knelt en wat eraan gedaan kan worden. Het levert een scala aan mogelijke oplossingen op.
Een van de ideeën gaat over oudere werknemers, voor wie het werk in de zorg fysiek steeds zwaarder wordt. Om uitval te voorkomen moet eerder en creatiever worden nagedacht over lichtere functies, zoals studie- en stagebegeleiding. Daarbij snijdt het mes aan twee kanten: de oudere werknemer kan langer aan de slag blijven en ontlast daarmee andere verpleegkundigen en verzorgenden die het stagewerk er vaak gewoon bij moeten doen.
Ook opleidingen staan te springen om meer stageplekken. Er is in sommige regio’s een tekort aan. Voor een aantal scholen was het zelfs aanleiding om het aantal opleidingsplekken via numerus fixus te beperken.
Snoeien in regels
Grote frustratie blijkt er bij werknemers te zitten omdat ze – vaak na bezuinigingen – werk zijn gaan doen dat eigenlijk niet bij hun functie past. Het gaat om administratieve taken en schoonmaaktaken. Geadviseerd wordt daarom om flink te snoeien in regelgeving en zorgklussen te herschikken.
Een aantal regio’s is al aan de slag gegaan met het omscholen van mensen met een uitkering naar de zorg. Daarbij wordt samengewerkt met het UWV, uitzendbureaus en zorginstellingen. Succesvol blijkt het te zijn om de kandidaten na een korte training meteen al mee te laten draaien in de zorg, waar hun opleiding wordt voortgezet en verdiept. Voor het werven en scholen van nieuwe zorgmedewerkers heeft het ministerie van Volksgezondheid de aankomende jaren 325 miljoen euro beschikbaar.
Grote huisartspraktijken kunnen gebaat zijn bij het inzetten van een manager die zich stort op administratieve taken, waaronder de declaraties. Hierdoor houden de huisartsen meer tijd over voor hun patiënten. Huisartsen nemen nu namelijk steeds meer taken over van ziekenhuizen. Het drukt de zorgkosten: ziekenhuiszorg is duurder. Maar ze krijgen het daardoor wel steeds drukker. Vandaar de nieuwe plannen.
NOS 13.03.2018 Het kabinet legt op korte termijn 347 miljoen euro op tafel om het personeelstekort in de zorg aan te pakken. Als er niets gebeurt is er over vier jaar een tekort van 125.000 mensen. Het kabinet wil juist dat tegen die tijd het personeelstekort helemaal is opgelost.
Er gaat meer geld naar opleidingen, omscholing en stageplekken, en er komen regionale actieplannen en een landelijke campagne. Het kabinet wil vooral extra investeren in scholing: 320 miljoen. Een speciale adviescommissie gaat erop toezien dat het geld efficiënt wordt gebruikt.
Op korte termijn zijn er onder meer veel extra mensen nodig in de verpleeghuizen.
Minister komt met actieprogramma
In een actieprogramma van de ministers De Jonge, Bruins en staatssecretaris Blokhuis, dat morgen gepresenteerd wordt, staat dat medewerkers in de zorg beter moeten worden ingezet. Ook komt er een campagne om werken in de zorg aantrekkelijker te maken.
Per regio worden de vacatures in kaart gebracht. Vervolgens gaan alle partijen om de tafel zitten om af te spreken hoe ze dat tekort gaan verminderen.
Voor de regio Rotterdam wordt bijvoorbeeld een tekort van 5000 mensen verwacht. Daar zijn nu al afspraken gemaakt over nieuwe stageplaatsen bij huisartsenpraktijken en zorginstellingen. Ook wordt geprobeerd om te voorkomen dat medewerkers de zorg verlaten, bijvoorbeeld omdat ze de werkdruk te hoog vinden.
De maatregelen staan los van de plannen die er al zijn om de problemen in de verpleeghuizen aan te pakken. Daarvoor was al 2,1 miljard uitgetrokken.
AD 13.03.2018 Het dreigende personeelstekort in de zorg moet in 2022 zijn weggewerkt. Dan moeten er zeker 125.000 mensen extra aan het werk zijn. Die ambitie spreken de drie zorgbewindslieden in Rutte III morgen uit in deze krant. Lukt dat niet, dan dreigen grote problemen; niet alleen in verzorgingshuizen, maar ook in ziekenhuizen en de geestelijke gezondheidszorg.
Zorgministers Hugo de Jonge en Bruno Bruins en staatssecretaris Paul Blokhuis trekken deze kabinetsperiode 347 miljoen euro uit om meer studenten, zij-instromers en herintreders te laten kiezen voor een baan in de zorg. Iedereen in opleiding moet straks kunnen rekenen op een stageplek.
De grootste daling van het tekort (zo’n 30.000 duizend extra mensen) moet komen uit de verhoging van het aantal herintreders en zijinstromers met 20 procent per jaar. Maar ook het uitbreiden van alle arbeidscontracten met 1 uur kan het tekort al met 20.000 fte’s verminderen.
Begeleiding
De ministers komen met een aanvalsplan om de arbeidsmarkt aan te zwengelen in 28 regio’s, die financieel worden afgerekend op hun plannen om meer zorgpersoneel te rekruteren. Er komt een onafhankelijke adviescommissie die de regio’s begeleidt om de afgesproken doelen te halen.
Binnen vijf jaar moet het tekort zo zijn weggewerkt, is de nadrukkelijke wens van de bewindslieden. Minister Hugo de Jonge zegt daarover: ,,We leggen de lat bewust hoog voor onszelf. Ik leg straks liever uit dat we onze ambitie net niet halen dan dat we onszelf geen doel meer zouden durven stellen.”
Het kabinet denkt ook handen aan het bed vrij te maken door te snijden in de administratieve rompslomp voor verpleegkundigen. Dat soort werk, maar ook bijvoorbeeld de catering of schoonmaak, kan dan worden overgenomen door werkzoekenden die nu nog aan de kant staan.
Haalbaar
Minister Bruins over de haalbaarheid van het plan: ,,Het Centraal Planbureau zegt dat het te doen is. En we zijn al begonnen. Van de beschikbare 347 miljoen euro voor de arbeidsmarkt is al 80 miljoen vrijgekomen, waarmee nu bijna 60.000 mensen worden opgeleid in de zorg. Om met patiënten te werken, maar ook als stagebegeleider.”
Leeseen uitgebreid interview met zorgministers Hugo de Jonge en Bruno Bruins in deze krant.
NU 12.03.2018 Zorgbedrijven moeten dit jaar zo’n 130.000 vacatures vullen, becijfert het UWV maandag. Mede door de vergrijzing is goed personeel echter steeds moeilijker te vinden. De komende vier jaar wordt een tekort van honderdduizend medewerkers verwacht.
De gemiddeld steeds oudere bevolking leidt er niet alleen tot een toename van het aantal hoogbejaarden dat specialistische en intensieve zorg nodig heeft. Ook is bijna een kwart van de zorgmedewerkers 55 jaar of ouder en verlaat zij in de komende jaren de arbeidsmarkt, zo schetst het UWV.
Er is vooral veel behoefte aan zorgenden en verpleegkundigen op mbo- en hbo-niveau. Die zijn voor zorgbedrijven steeds moeilijker te vinden. Zo kan 80 procent van de ziekenhuizen, thuiszorg- en geestelijke gezondheidszorginstellingen vacatures niet gevuld krijgen. In andere zorgsectoren geldt dat voor de helft van de instellingen.
Volgens Willem de Boer van de Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuizen werkt het personeel in ziekenhuizen vaak al extra diensten en loopt de werkdruk op. Soms worden operaties uitgesteld of moeten specialistische afdelingen tijdelijk de deuren sluiten.
Vraag
De vraag naar verpleegkundigen en verzorgenden stijgt dit jaar met 1,5 procent, na jaren van banenverlies in de verpleging, verzorging en thuiszorg. Het UWV verwacht dat het aantal banen in de sector zal stijgen tot ongeveer 1,1 miljoen.
De uitkeringsinstantie ziet zeer goede kansen op werk voor verzorgenden en verpleegkundigen. Ook werknemers die werken in medisch-technische beroepen, zoals opticien en mondhygiënist zijn gewild.
Oplossingen
Het UWV stelt een aantal oplossingen voor de korte termijn voor. Zo kan er efficiënter worden geroosterd, kunnen contracten worden verruimd en kunnen servicemedewerkers niet-zorgtaken overnemen.
Op de langere termijn raadt de overheidsinstelling onder meer betere erkenning van en meer waardering voor zorgmedewerkers door werkgevers aan. Ook kunnen er bijvoorbeeld meer werkzoekenden of migranten worden opgeleid.
De bevindingen van UWV sluiten aan bij die van onderzoekbureau Berenschot, dat vorig jaar november al waarschuwde voor tekorten van honderdduizend of meer zorgmedewerkers.
Veel zorginstellingen houden deze week open huis, in het kader van de Week van Zorg en Welzijn, om de belangstelling van werkzoekenden te wekken. Daar ontstaan veel nieuwe arbeidsplaatsen doordat extra geld wordt gestoken in verbetering van de kwaliteit in verpleeghuizen.
Telegraaf 12.03.2018 Personeelstekorten in de zorgsector nemen toe, waarschuwt UWV. Daar ontstaan dit jaar tussen de 120.000 en 130.000 vacatures. Die kunnen niet allemaal worden ingevuld: tot 2022 loopt het tekort op tot mogelijk meer dan 100.000, aldus de uitkeringsinstantie.
Ongeveer de helft van de zorginstellingen had vorig jaar te kampen met moeilijk vervulbare vacatures, in ziekenhuizen en instellingen voor de geestelijke gezondheidszorg lag dat aandeel zelfs rond de 80 procent.
Verpleegkundigen
Vooral verpleegkundigen op mbo- en hbo-niveau zijn lastig te vinden. De vraag naar verpleegkundigen en verzorgenden stijgt dit jaar met 1,5 procent, na jaren van banenverlies in de verpleging, verzorging en thuiszorg. In deze tak werken bijna 1,1 miljoen mensen, die circa 13 procent van alle banen in Nederland vervullen.
Volgens de uitkeringsinstantie is er eveneens veel vraag naar mensen in medisch-technische beroepen, zoals audicien, opticien, optometrist en mondhygiënist. Ook bepaalde medisch specialisten, waaronder artsen op de spoedeisende hulp en ouderengeneeskundigen, zijn er niet genoeg.
Volgens UWV is het aantal vacatures in de kinderopvang in een jaar tijd is verdubbeld, van 200 per maand in 2016 tot 400 openstaande banen per maand vorig jaar. Met name in de Randstad melden werkgevers in dat banen lastig in te vullen zijn. Enkele jaren geleden was er nog een een overschot aan medewerkers in de kinderopvang. Wel worden thans hogere eisen gesteld aan nieuwe werknemers, zoals opleiding, ervaring en taalvaardigheid.
Vergrijzing
De zorgsector heeft eveneens te lijden onder de vergrijzing. Bijna een kwart van de werknemers in de branche is ouder dan 55 jaar.
NOS 12.03.2018 Het aantal banen in de zorg groeit. Dit jaar zijn er zo’n 130.000 vacatures, blijkt uit nieuwe cijfers van het UWV. Maar voor veel functies is nauwelijks iemand te vinden. En dat heeft gevolgen voor iedereen, zegt de Vereniging voor Ziekenhuizen.
Nu al werken er ruim een miljoen mensen in de zorg. Dat er steeds meer mensen nodig zijn, komt door strengere kwaliteitseisen (meer handen aan het bed) en de vergrijzing; bijna een kwart van de werknemers in de zorg is 55 jaar of ouder en stroomt de komende jaren uit.
Niet genoeg
“De instroom vanuit het onderwijs neemt wel toe”, zegt Mechelien van der Aalst, arbeidsmarktdeskundige van het UWV. “Maar het is nog lang niet genoeg. De mensen zijn er simpelweg niet van de ene op de andere dag.” Ook personeel dat door de inkrimping van de zorg de afgelopen jaren ontslag kreeg, heeft volgens haar al lang weer een baan. “Dus die kunnen de vacatures ook niet vervullen.”
Werkgevers in de zorg zeggen dat ze grote moeite hebben om personeel te vinden. De grootste problemen zijn er in ziekenhuizen, de thuiszorg en de geestelijke gezondheidszorg: daar zoekt 80 procent van de instellingen tevergeefs naar mankracht. In andere zorgsectoren heeft de helft dat probleem.
Waar ziet het UWV oplossingen op korte termijn?
Andere personeelsmix, bijvoorbeeld de inzet van ‘helpenden-plus’: mbo-niveau 2 aangevuld met bepaalde modules.
Verschuiven van niet-zorgtaken naar servicemedewerkers, declaratiemedewerkers en/of vrijwilligers/mantelzorgers.
Aanpak administratie, door inzet van niet-zorgmedewerkers, betere technologie of het schrappen van overbodige registratie.
Efficiëntere inzet personeel, bijvoorbeeld slimmer roosteren, meer contracturen per persoon.
Aanboren mogelijke ‘reserves’: ontslagen zorgprofessionals terughalen naar de sector, opleiden van werkzoekenden of migranten, aantrekken van personeel uit het buitenland
Op de langere termijn ziet het UWV kansen in betere erkenning en waardering voor zorgpersoneel door werkgevers, meer opleiding en stages, maatregelen om zorgvragen te voorkomen en meer voorlichting om jongeren voor de sector te interesseren.
“De rek in ziekenhuizen is eruit”, zegt Willem de Boer van de Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuizen. “Het ziekenhuispersoneel ervaart een grote werklast en werkt vaak al extra diensten.” De Boer krijgt signalen van ziekenhuizen die operaties uitstellen, acute stops op eerste hulpposten en specialistische zorgafdelingen die (tijdelijk) dichtgaan omdat ze in die regio geen mensen hebben.
Volgens de zorgbestuurder gaat iedereen in Nederland de gevolgen van de oplopende vacatures nu merken. “We moeten eraan wennen dat we nog wel zorg kunnen krijgen, maar niet meer per definitie heel dichtbij,” zegt hij. Ziekenhuizen werken intensiever samen en wisselen informatie en mensen uit om de ergste druk te delen. “Het wordt bijvoorbeeld steeds moeilijker alle patiënten een bed te geven, als er onvoldoende personeel is. Ziekenhuizen bellen elkaar continu en stemmen af waar wel plek is.”
Nieuwe plannen
De oplopende personeelstekorten in de zorg vormen ook een uitdaging voor het kabinet. Woensdag maakt het kabinet bekend hoe hij het personeelsprobleem wil aanpakken.
Op dit moment versterkt de griepgolf de problemen met personeelstekorten. Meer mensen dan normaal doen een beroep op ziekenhuiszorg, terwijl ziekenhuizen zelf ook kampen met griep onder personeel. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport houdt de situatie in de gaten en zegt in te kunnen grijpen als dat nodig is. Volgens het Landelijke Netwerk Acute Zorg (LNAZ) tonen de problemen door de griepepidemie aan dat de rek uit ons systeem is.
Ondertussen zit het oplopende personeelsgebrek zelfs de werving van nieuwe mensen in de weg; een aantal zorgorganisaties dat in het kader van de Week van Zorg en Welzijn vandaag hun deuren zouden openen voor werkzoekenden, blaast dat mogelijk af omdat ze onvoldoende personeel beschikbaar hebben.
VK 12.03.2018 Het tekort aan personeel in de zorg neemt toe. Dit maakte het UWV maandag bekend in zijn arbeidsmarktrapportage. Er staan dit jaar zo’n 130 duizend vacatures open waar met moeite mensen voor te vinden zijn.
Zorgwekkende bezuinigingen of gratis yogales: ouderenzorg verschilt sterk per gemeente.
Waar de ouderenzorg in de ene gemeente gebukt gaat onder jarenlang bezuinigen, spelen ouderen in de andere gemeente onbezorgd hun partijtje scrabble. Nu de gemeenten meer te zeggen krijgen, worden ook de verschillen groter. Lees hier aflevering 1 van een korte serie, over de lokale zorg.
Het UWV schrijft dat het aandeel zorgbedrijven met moeilijk vervulbare vacatures tussen medio 2016 en medio 2017 is opgelopen van 45 naar 51 procent. In ziekenhuizen, thuiszorg, verpleeghuizen en ggz heeft zelfs 80 procent van de organisaties moeite personeel te vinden.
Mechelien van der Aalst, arbeidsmarktadviseur bij UWV, zegt dat met name verpleegkundigen en verzorgenden in de individuele gezondheidszorg in trek zijn. ‘Zowel op mbo- als op hbo-niveau. Die tekorten nemen de komende tijd eerder toe dan af.’ Ook werknemers die werken in medisch-technische beroepen, zoals audicien, opticien, optometrist en mondhygiënist, zijn gewild.
Als het lukt alle openstaande functies te vervullen is de zorgsector bijna weer net zo groot als in 2012. Minister Bruno Bruins (Medische Zorg en Sport) presenteert woensdag zijn plannen hoe het personeelstekort aan te pakken.
Er zijn meer mensen nodig in de zorg omdat de kwaliteitseisen voor zorgpersoneel zijn aangescherpt en omdat het personeel vergrijst. UWV meldt dat 23 procent van de werknemers in de zorg ouder is dan 55 jaar, waardoor in de komende jaren veel personeel vervangen moet worden. Volgens het UWV zoekt de zorgsector ‘intensief naar oplossingen voor de tekorten’.
Vorig jaar juli luidde VGZ en Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) al de alarmbel over een dreigend, structureel tekort aan verpleegkundigen. En in het bijzonder over een tekort aan wijkverpleegkundigen. Dit zou volgens de zorgverzekeraar en beroepsvereniging leiden tot duurdere zorg en langere wachtlijsten.
Ouderen zouden bijvoorbeeld langer in het ziekenhuis moeten blijven en daarmee bedden bezet houden. Bovendien worden mensen langer thuis verzorgd, waardoor de vraag naar wijkverplegers groter is.
Ouderenzorg
Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid is druk bezig met onder meer het hervormen van de ouderenzorg, zodat verpleegkundigen effectiever te werk kunnen gaan. Zo worden wijkverpleegkundigen binnenkort verlost van veel administratieve rompslomp.
De door velen gehate 5-minutenregistratie wordt afgeschaft, zodat zij niet meer minutieus verslag hoeven te doen van hun werkzaamheden gedurende de dag. Vorige week sloot De Jonge nog een ‘pact voor de ouderenzorg’ met 35 organisaties.
Daarin beloofden zij plechtig dat zij eenzaamheid onder ouderen willen verminderen, en de kwaliteit van de verpleeghuizen en de zorg aan huis willen opkrikken. Dit moet nog worden uitgewerkt in concrete plannen.
Deze maand wordt er overlegd over de aanpak van eenzaamheid en de verpleeghuiszorg, daarna volgt een plan van aanpak voor de zorg thuis. Voor zijn ouderenbeleid heeft De Jonge de komende drie jaar ruim 2 miljard euro beschikbaar.
AD 11.03.2018 Met sommige patiënten loopt hij ‘enorm te klooien’, zegt huisarts Hendrik Vrolijk. Of hij kan ze überhaupt niet helpen of hij doet het verkeerd. In veel gevallen, weet hij, is de patiënt beter af bij de wijkzuster dan bij de huisarts. Bijvoorbeeld als hij of zij hartstikke depressief is en dat blijkt door schulden te komen. ,,Als huisarts kan ik de patiënt doorsturen naar de psychiater, maar zo iemand schiet meer op met financiële hulp. Ik kan daar niet mee helpen.’’
Geld
Huisartsen doen bijna nooit mee aan acties. Dat ze dat nu wel doen geeft aan hoe belangrijk de wijkverpleegkundige is, aldus Liane den Haan.
Vrijdag kwam het nieuws naar buiten dat de zeventien wijkverpleegkundigen in Den Haag en Leidschendam-Voorburg, die duizenden cliënten helpen, moeten stoppen. Er is geen geld meer voor beschikbaar.
Vrolijk is verbonden aan huisartsenpraktijk De Doc, die vestigingen heeft in de Rivierenbuurt en de Stationsbuurt in het Haagse centrum. ,,Wij hebben 12.000 patiënten en zien veel kwetsbare mensen. We werken heel nauw samen met de twee Plicare-wijkverpleegkundigen die hier rondlopen. Hebben we het een niet-pluis-gevoel, dan geven we de patiënt hun nummer. Zij gaan er dan mee aan de slag. Zo gaat het al tien jaar (Plicare bestaat 3 jaar, ervoor heette het Zichtbare Schakel, red.). En nu houdt het op.’’
Vrolijk is een van de tientallen huisartsen die hun handtekening zetten onder een brandbrief, die vorige week is verstuurd aan zorgwethouder Karsten Klein.
Dat huisartsen in zo groten getale in actie komen is opvallend, zegt Liane den Haan, directeur-bestuurder van de ANBO, de landelijke belangenbehartiger voor senioren, die samen met de huisartsen de noodklok heeft geluid. ,,Huisartsen doen bijna nooit mee aan acties. Dat ze dat nu wel doen geeft aan hoe belangrijk de wijkverpleegkundige is. Die ontlast ze enorm.’’
De Plicare-wijkverpleegkundige is anders dan andere wijkverpleegkundigen volledig onafhankelijk en richt zich puur op preventie. Ernstige probleemgevallen en zorgmijders, die compleet zijn vastgelopen, helpt ze om uit het web van problemen te raken.
Concept
Het is ‘een heel mooi concept’, zegt Den Haan, ‘waarin Den Haag voorop loopt’. ,,Breda heeft dit al met succes overgenomen.’’
Plicare stopt omdat de zorgverzekeraars er niet meer voor betalen. Daarop heeft de gemeente haar bijdrage ook ingetrokken. Den Haan: ,,Nou, wethouder, waar ben je nou? Den Haag heeft hiermee een pareltje in handen. Waarom doet de gemeente niks?’’
Volgens een woordvoerder wíl de gemeente wel wat doen, maar kan dat niet. ,,De gemeente maakt zich zorgen en heeft contact gehad met de zorgverzekeraars, maar officieel gaat de gemeente hier niet over.’’
Telegraaf 08.03.2018 Bijna veertig organisaties, instellingen, bedrijven en overheden slaan de handen ineen om de ouderenzorg te verbeteren. Daarbij zal bijzondere aandacht worden gegeven aan grensstreken en krimpregio’s.
Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) tekent donderdag het Pact voor de Ouderenzorg met onder meer Albert Heijn, KPN, ANBO en Zorgverzekeraars Nederland, gemeenten en woningcorporaties. Het is voor het eerst dat zo’n brede coalitie zich hiervoor gaat inzetten.
Drie punten staan centraal in het pact: de aanpak van eenzaamheid, zorgen dat ouderen langer kunnen thuis wonen en verbetering van de verpleeghuiszorg. Heel concreet is het nu nog niet. Maar het is de bedoeling dat nog dit voorjaar plannen met een reeks maatregelen worden gepresenteerd.
Dat daarbij in het bijzonder wordt gekeken naar de krimpregio’s en grensstreken komt omdat daar het aantal voorzieningen zoals winkels aan het teruglopen is. Bovendien is hier de vergrijzing verder gevorderd dan in andere delen van het land.
Het aantal ouderen groeit. Op dit moment zijn er ongeveer 1,3 miljoen mensen ouder dan 75, in 2030 zullen dat er naar verwachting 2,1 miljoen zijn.
Telegraaf 08.03.2018 Grote bedrijven zoals KPN en Albert Heijn zetten vandaag met tal van zorginstellingen hun handtekening onder het nationale Pactvoor de Ouderenzorg.
NOS 08.03.2018 Een supermarktketen die zijn medewerkers traint in de omgang met de oudere, vergeetachtige klant. Een telecombedrijf dat een speciale telefoonlijn heeft met vrijwilligers om dagelijks of wekelijks contact te houden met ouderen. Het zijn voorbeelden van bedrijven die zich voorbereiden op de behoeften van de snel toenemende groep ouderen in de samenleving.
Als het aan minister De Jonge van Welzijn ligt, buigen de komende tijd veel meer bedrijven en organisaties zich over de vraag hoe al die ouderen het best geholpen kunnen worden. In Scheveningen tekenen vandaag meer dan dertig bedrijven met dit oogmerk het Pact voor de Ouderenzorg.
Minister over toenemende zorg voor ouderen: ‘Niemand kan dit in zijn eentje‘
Tot 2030 komen er naar schatting 800.000 75-plussers bij. Dat betekent een forse opgave voor de ouderenzorg, zegt minister De Jonge. Steeds meer ouderen blijven langer thuis wonen. Daarbij ligt eenzaamheid nogal eens op de loer, of is er meer zorg nodig. En als de gezondheid verslechtert, moeten ze misschien naar een verpleeghuis.
De kwaliteit van de verpleeghuiszorg is, wat De Jonge betreft, een van de grote uitdagingen. “Hoe lukt het om te zorgen dat al die verpleeghuizen van zo’n kwaliteit zijn dat je er met een gerust hart zelf voor zou willen kiezen, of dat je die zou willen uitkiezen voor je eigen ouders?”, vraagt hij zich af.
Geld is niet langer het probleem, zegt de bewindsman. “De zorguitgaven groeien de komende periode fors. Voor de verpleeghuiszorg is er zo’n 2 miljard euro extra.” De vraag is vooral hoe dit geld goed kan worden besteed en of er wel voldoende mensen zijn om zorg te bieden.
Eenzaamheid bestrijden
De Jonge wil ook de zorg voor ouderen die thuis blijven wonen verbeteren, bijvoorbeeld door de mantelzorgers te ondersteunen en te zoeken naar nieuwe combinaties van zorg en wonen.
Ook de eenzaamheid onder ouderen baart hem zorgen. “Hoe krijgen we die met elkaar gekeerd? Lukt het bijvoorbeeld om bij alle 75-plussers een huisbezoek af te leggen?” Die bezoeken moeten uitwijzen of het goed gaat met de oudere en wat hij of zij nodig heeft.
De minister wil het bedrijfsleven nadrukkelijk betrekken bij het verbeteren van de ouderenzorg. Als voorbeeld noemt hij Albert Heijn. De supermarktketen denkt volgens hem nu al na over de vraag hoe de wijkfilialen daarbij een rol kunnen spelen.
De Jonge: “Bij mensen die bijvoorbeeld licht dementeren, is de medewerker achter de kassa soms de eerste die doorheeft dat mevrouw extra zorg nodig heeft. Hoe kunnen we zorgen dat de supermarkt weet waar die signalen naartoe kunnen?”
De supermarkt om de hoek kan volgens hem ook signalen van eenzaamheid oppikken en doorgeven. Of een lunch organiseren voor mensen uit de wijk.
‘Bedrijven ook onderdeel van de samenleving’
De Jonge wijst ook op telecombedrijf KPN, dat via de ‘Zilverlijn’ contact wil houden met ouderen. Bij dat project bellen vrijwilligers op verzoek met ouderen om te vragen hoe het met hen gaat. “Een voorbeeld voor bedrijven die misschien met een heel ander doel zijn opgericht, maar die onderdeel zijn van diezelfde samenleving.”
De Jonge noemt de opdracht om de ouderenzorg te verbeteren “zo allemachtig groot, dat we daar echt elkaar voor nodig hebben. Niemand kan dat in zijn eentje.”
RO 08.03.2018 Samen met zo’n 35 andere partijen tekende minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) vandaag een Pact voor de Ouderenzorg. Met het pact komen de deelnemers samen in actie om eenzaamheid bij ouderen te signaleren en doorbreken, goede zorg en ondersteuning thuis te organiseren en de kwaliteit van de verpleeghuiszorg te verbeteren.
Nederland heeft een enorm grote opgave voor de boeg op het gebied van ouderenzorg. Nu al zijn er 1,3 miljoen 75-plussers, maar in 2030 zijn dat er 2,1 miljoen. Dat betekent veel voor de manier waarop we de zorg inrichten in ons land. Een samenwerkingsverband waarin iedereen die voor en met ouderen werkt de krachten bundelt, ontbreekt nog.
Minister De Jonge:
“Het verenigen van alle partijen die betrokken zijn in één ‘pact voor de ouderenzorg’ is de beste manier om samen de schouders hieronder te zetten. Natuurlijk gebeurt er al ontzettend veel in de ouderenzorg. Maar samen kunnen we nog veel meer bereiken. Met deze 35 partijen, en hopelijk worden het er meer, gaan we nu aan de slag.”
Met het Pact voor de Ouderenzorg gaat een keur aan partijen – zorgaanbieders, verzekeraars, gemeenten, bedrijven, etc. – gezamenlijk aan de slag om de zorg voor ouderen merkbaar en meetbaar te verbeteren door:
de trend van stijgende eenzaamheid onder ouderen te keren;
te zorgen dat ouderen langer thuis willen en kunnen blijven wonen, met de juiste zorg en ondersteuning;
de verpleeghuiszorg te verbeteren zo dat ouderen er de juiste zorg krijgen en de aandacht die zij verdienen, zoveel mogelijk vergelijkbaar met thuis.
De ondertekenaars onderstrepen met het sluiten van dit landelijk Pact voor de Ouderenzorg de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van leven van ouderen en verbinden zich aan het meedenken en meedoen met concrete plannen en acties. Het pact wordt in drie programma’s verder uitgewerkt en er worden afspraken gemaakt over de specifieke invulling van acties en wie daarvoor aan zet is. Het pact is het begin van een proces met als doel ouderen in Nederland te laten merken dat de zorg en ondersteuning voor hen, en de generaties daarna, beter wordt.
Minister De Jonge:
“Ik zie en hoor al voorbeelden van verpleeghuizen die extra medewerkers hebben aangetrokken om meer tijd en aandacht te kunnen geven aan onze ouderen. Of hoe de regeldruk teruggedrongen wordt. Ook in de strijd tegen eenzaamheid zijn er tal van initiatieven. Van huisbezoeken bij 75-plussers, tot dansmiddagen met ‘oude’ muziek, en van breiclubs tot walking football. Deze voorbeelden maken voor ouderen een wereld van verschil.”
Het ministerie van VWS heeft op donderdag 8 maart 2018 met zo’n 40 landelijke organisaties het pact voor de ouderenzorg ondertekend.
Telegraaf 08.03.2018 Het aantal 75-plussers neemt in rap tempo toe. Het zijn er nu zo’n 1,3 miljoen; in 2030 zal dat al zijn opgelopen tot meer dan twee miljoen. Het plaatst ons land voor een enorme uitdaging. Dat minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) daarom middels een ouderenpact zoveel mogelijk organisaties bij elkaar aan tafel zet om struikelblokken weg te nemen en de schouders eronder te zetten, is dan ook hoog tijd.
Het is goeddeels aan schrijfster Carin Gaemers en sportjournalist Hugo Borst te danken dat senioren sowieso weer in de schijnwerpers staan. Zij hadden het twee jaar geleden helemaal gehad met de benedenmaatse zorg in het verpleeghuis van hun beider moeders. Ze schreven een manifest voor betere verpleeghuiszorg. Dat kreeg grote maatschappelijke bijval en werd omarmd door de complete Tweede Kamer.
Het betekende een doorbraak. Op het terrein van ouderenzorg voerde het politieke gewin namelijk lange tijd de boventoon in Den Haag en sneeuwde het belang van de mensen, waarom het daadwerkelijk draait, nogal eens onder.
Andere wind
Na Gaemers en Borst is er een andere wind gaan waaien. Kabinet-Rutte II kon daar absoluut niet meer omheen. Voor betere verpleeghuiszorg werd 2,1 miljard euro extra uitgetrokken. Nog eens 180 miljoen gaat naar het project Waardig Ouder Worden, waar de rest van het ouderenpact onder gaat vallen.
Het is nu aan minister De Jonge om te laten zien dat er ook daadwerkelijk concrete maatregelen uit vloeien.
Het ouderenpact is wat dat betreft het eerste honk. Concrete plannen en acties zijn er namelijk nog maar amper. Daar gaan de deelnemers zich de aankomende drie jaar op storten.
AD 08.03.2018 Er komt een einde aan de door veel wijkverplegers gehate vijfminutenregistratie. Die regeling, waarbij verplegers iedere vijf minuten in een app moeten registreren waar ze zijn en wat ze doen, was de afgelopen jaren hét symbool van de administratieve rompslomp in de zorg.
Personeel is volgens belangenvereniging V&VN op dit moment nog een derde van de tijd kwijt aan de beruchte registratie. Alle betrokken partijen zijn het echter zo goed als eens over een nieuw ‘kwaliteitskader wijkverpleging’, schrijft de Volkskrant. Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid heeft de Nederlandse Zorgautoriteit opgedragen de minutenregistratie af te schaffen.
In het nieuwe plan, dat op 1 april af moet zijn, krijgen verpleegkundigen meer verantwoordelijkheid. Zij worden de coördinatoren van de zorg aan huis die huisartsen en gemeenten leveren.
Plan tegen eenzaamheid
De vijfminutenregistratie werd rond de eeuwwisseling ingevoerd. Het kabinet-Balkenende schafte de norm af, maar informeel bleef ze bestaan. Dat had onder meer te maken met de zorgverzekeraars, die hun vergoeding op de registratie baseren.
Minister De Jonge schrapt niet alleen de registratie, maar komt vandaag ook met een zogenoemd ‘pact voor de ouderenzorg’. Daarin beloven 35 organisaties zich te zullen inzetten om de eenzaamheid onder ouderen te verminderen en de kwaliteit van verpleeghuizen en zorg aan huis te verbeteren. Er zijn op dit moment 1,3 miljoen 75-plussers in Nederland en dat aantal stijgt de komende jaren sterk. Aangezien zij langer thuis blijven wonen, is het risico op vereenzaming groot.
VK 08.03.2018 Wijkverpleegkundigen worden verlost van veel administratieve rompslomp. De door velen gehate 5-minutenregistratie wordt afgeschaft, zodat zij niet meer minutieus verslag hoeven te doen van hun werkzaamheden gedurende de dag.
De verpleegkundigen zelf worden de coördinatoren van de zorg aan huis die door huisartsen en gemeenten wordt geleverd. Dat is de kern van het nieuwe ‘kwaliteitskader wijkverpleging’, waarover alle partijen in de wijkverpleging het zo goed als eens zijn.
Dat kader beschrijft de normen waaraan het werk van wijkverpleegkundige moet voldoen. Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid heeft het stuk besteld bij de organisaties die betrokken zijn bij de wijkverpleging. Uiterlijk 1 april moet het klaar zijn.
Rond de eeuwwisseling werd de 5-minutenregistratie geïntroduceerd als standaard voor de zorg aan huis. Verpleegkundigen moeten al hun werkzaamheden registreren in rubrieken, steeds in blokjes van vijf minuten. De regel groeide sindsdien uit tot hét symbool van de doorgeschoten bureaucratie in de zorg, ook omdat de organisatie voor verpleegkundigen V&VN uitrekende dat ze 30 procent van hun tijd kwijt zijn aan die registratie.
Dat ontneemt velen het plezier in hun werk, bleek in 2017 uit een enquête. De registratie voelt bovendien vaak als een blijk van wantrouwen.
Rond de eeuwwisseling werd de 5-minutenregistratie geïntroduceerd als standaard voor de zorg aan huis
In 2009 schafte het vierde kabinet-Balkenende de norm formeel alweer af. Informeel bleef die bestaan, vooral doordat de vergoeding van de zorgverzekeraars erop gebaseerd is. Ook vinden werkgevers en hun accountants de registratie prettig als informele prikklok.
Minister De Jonge profileert zich als strijder ‘tegen de spreadsheets en de stopwatches’. Hij heeft de Nederlandse Zorgautoriteit, die de tarieven voor wijkverpleging opstelt, inmiddels opdracht gegeven de minutenregistratie als norm te schrappen.
Zorgverzekeraars baseren hun vergoeding op de tarieven van de NZA. Zorgverzekeraar VGZ experimenteert al met vergoeding van wijkverpleging zonder de minutenregistratie. Ook de eerste thuiszorgorganisaties volgen al.
Het schrappen van de norm is een eerste concreet voorbeeld van de vernieuwing van de ouderenzorg die het nieuwe kabinet heeft beloofd. Vandaag sluit De Jonge een ‘pact voor de ouderenzorg’ met 35 organisaties. Daarin beloven zij plechtig dat zij eenzaamheid onder ouderen willen verminderen, en de kwaliteit van de verpleeghuizen en de zorg aan huis willen opkrikken. Dit moet nog worden uitgewerkt in concrete plannen. Deze maand nog over de aanpak van eenzaamheid en de verpleeghuiszorg, daarna volgt een plan van aanpak voor de zorg thuis.
Het schrappen van de norm is een eerste concreet voorbeeld van de vernieuwing van de ouderenzorg die het nieuwe kabinet heeft beloofd
De Jonge wordt niet moe erop te wijzen dat nieuw beleid nodig is omdat de samenleving snel vergrijst. Nu zijn er 1,3 miljoen 75-plussers, in 2030 zullen het er 2,1 miljoen zijn. Ouderen blijven ook steeds langer thuis wonen. Daar ligt volgens De Jonge eenzaamheid op de loer. Meer dan de helft van de 75-plussers is volgens hem eenzaam en tweederde van de 85-plussers. De Jonge wil dat aanpakken met projecten en uitwisseling van ‘effectieve lokale aanpakken’.
Voor zijn ouderenbeleid heeft De Jonge de komende drie jaar ruim 2 miljard euro beschikbaar. Voor de bestrijding van eenzaamheid is in het regeerakkoord 29 miljoen euro gereserveerd, voor de verpleeghuiszorg 2,1 miljard euro en voor betere zorg aan huis 180 miljoen.
AD 08.03.2018 Duizenden Haagse cliënten van Plicare komen vanaf 1 april zonder hun vertrouwde wijkverpleegkundige te zitten. Er is geen geld meer voor. ,,Dit is een groot drama.’’
ANBO 01.03.2018 De wijkverpleegkundige als oren en ogen van de wijk. De wijkverpleegkundige als hét loket voor alle zorgen, óók als het gaat over betalingsproblemen, wonen, verslaving, geestelijke gezondheid en eenzaamheid. De wijkverpleegkundige als gids, kaart en kompas, in één persoon. Op deze manier werkt Plicare, een samenwerking van onafhankelijke wijkverpleegkundigen. Zij willen de wijk gezonder maken, door ervoor te zorgen dat mensen, ondanks zorg of hulp, zoveel mogelijk op eigen kracht en in hun buurt kunnen doen.
Plicare. Stopt.
“Maar de manier van werken van Plicare staat onder druk: de financiering gaat nu via reguliere zorgaanbieders, en wanneer zij dat niet meer willen of kunnen opbrengen, dan moet de stekker eruit. Dat gebeurt in Den Haag op 1 april en dat betekent dat de meest kwetsbare buurtbewoners de dupe worden. Totaal verkeerd: deze aanpak werkt niet alleen in Den Haag, maar moet juist als voorbeeld dienen voor andere gemeenten”, zo zegt ANBO-bestuurder Liane den Haan.
Noodklok
Huisartsen, fysiotherapeuten en andere eerstelijnszorgprofessionals in Den Haag luiden samen met ANBO de noodklok over het noodgedwongen stoppen van Plicare. “Dit is een groot drama voor werknemers en cliënten. Wanneer deze wijkverpleegkundigen uit de wijk verdwijnen gaat er een hoeveelheid kennis en een netwerk van onschatbare waarde verloren.
Maar evenzogoed verwachten wij dat door het wegvallen van deze schakelfunctie de druk op eerstelijnspartijen en organisaties voor wijkverpleging in de regio toeneemt”, zo schrijven de ondertekenaars. “Wij hopen dat de gemeente Den Haag deze handschoen opneemt. Zonder Plicare zullen we niet alleen negatieve effecten zien het gebied van gezondheid en ziekte, maar ook in participatie, armoede, onderdak en veiligheid. Juist de kwetsbaarste groepen in de samenleving, die waar de wijkverpleegkundige nu achter de voordeur komt, zullen het hardst worden getroffen.”
Ziekenhuizen, verpleegkundigen en huisartsen luiden denoodklok over nieuwe grootscheepse zorgbezuinigingen van het kabinet Rutte III.
Ze vrezen dat de zorg voor kwetsbare mensen straks door de bodem zakt, door financiële problemen en een personeelsgebrek.
We zijn bang dat deze ingreep ten koste van de kwaliteit of toegankelijkheid van zorg gaat, aldus Woordvoerder Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
De afgelopen jaren beknotte zorgminister Schippers via afspraken met de medische wereld de groei van het aantal behandelingen door ziekenhuizen, de geestelijke gezondheidszorg en de wijkverpleging. Nu doet de coalitie daar een flinke schep bovenop en boekt een megabedrag, bijna 2 miljard in 2021, in als beoogde besparing. Dat is ruim 800 miljoen meer dan VVD, CDA, D66 en ChristenUnie in hun verkiezingsprogramma hadden staan. Het Centraal Planbureau acht zo’n grote bezuiniging onhaalbaar en waarschuwt voor slechtere zorg.
,,Dit besluit creëert onrust en verwarring”, stelt de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen. ,,Wat wordt er van ons verwacht? Geen idee. Maar we zijn bang dat deze ingreep ten koste van de kwaliteit of toegankelijkheid van zorg gaat”, aldus een zegsman. Hij herinnert zich de situatie van vijftien jaar geleden: toen lagen patiënten op de gang of werden ze met helikopters naar buurlanden gevlogen. ,,Daar moeten we natuurlijk niet naar terug.”
AD 24.10.2017
Verdrietig
Niels Jacobs, verpleegkundige op de spoedeisende hulp en actief voor vakbond Nu ‘91, is ‘heel verdrietig en teleurgesteld’ over het regeerakkoord. ,,Deze kostenbesparing gaat ons niet meer lukken. We zijn de afgelopen jaren al veel efficiënter gaan werken. De huisarts is al veel meer gaan doen, daarmee is veel winst behaald. Maar er is een grens aan wat we nog kunnen doen.’’
De belangenvereniging voor verpleegkundigen vreest de budgetverlaging voor de wijkverpleging, aldus V&VN-directeur Sonja Kersten.
,,Daar kampen ze al met personeelstekorten, cliëntenstops en een hoge administratieve last. Tel daar de groeiende vraag door een kort verblijf in het ziekenhuis en meer kwetsbare ouderen met bijvoorbeeld dementie bij op en dit is echt zorgwekkend.” Ook Actiz, branchevereniging van zorginstellingen, noemt bezuinigingen op de wijkverpleging onacceptabel.
Bezorgd
De werkdruk van huisartsen is nu al behoorlijk groot, de grens van wat we kunnen is in zicht, aldus LHV-voorzitter Ella Kalsbeek
De Landelijke Huisartsen Vereniging is eveneens bezorgd. ,,Doordat ziekenhuizen en de geestelijke gezondheidszorg minder kunnen doen, komen er steeds meer patiënten bij de huisarts terecht. De werkdruk van huisartsen is nu al behoorlijk groot, de grens van wat we kunnen is in zicht’’, zegt voorzitter Ella Kalsbeek.
Volgens de coalitiepartijen zijn de nieuwe zorgbezuinigingen ‘ambitieus’, maar terecht. Het aantal behandelingen en de medicijnkosten zullen de komende jaren doorstijgen, zo is de verwachting. ,,Als we niets doen, dan gaat de zorgpremie door het dak” zegt CDA’er Mona Keijzer. ,,Het is in ons aller belang dat de stijging wordt gedempt tot aanvaardbare proporties. We willen met de sector gaan kijken hoe dat het beste kan.”
Verkiezingscampagne
Het was notabene een van de belangrijkste campagnethema’s van de 2e kamerverkiezingen 2017: De zorg. De afgelopen maanden werd al duidelijk dat er ruim twee miljard extra naar de verpleeghuizen gaat. Maar naar de wijkverpleging gaat geen extra geld. En dat terwijl die sector juist de grootste groep ouderen verzorgt. “Echt verbazingwekkend”, zegt Sonja Kersten directeur van de Beroepsvereniging voor Verpleegkundigen en Verzorgenden in het radioprogramma Nieuws en Co.
Het kabinet wil dat ouderen langer thuis blijven wonen en daarom was Kersten dan ook verbaasd toen ze het regeerakkoord las. Daar komt het woord wijkverpleging maar één keer voor. “We zijn blij dat de beweging wordt gemaakt dat mensen zo lang mogelijk thuis wonen, want dat is wat iedereen het prettigst vindt. Maar dan heb je wel wijkverpleegkundigen nodig die goed voor je kunnen zorgen.”
Wijkverpleegkundige Niels verzorgt Riet Hendriks, NOS
Er kwam meer aandacht en nu dus ook geld voor de verpleeghuiszorg na het Manifest van journalist Hugo Borst. “Dat was ook echt nodig”, zegt Sonja Kersten. “Maar het is zo ontzettend jammer dat het nu ten koste gaat van andere sectoren.”
Kersten hoopt dat er ook een soort Hugo Borst voor de thuiszorg opstaat. Niels van Leeuwen is het met haar eens: “Het heeft voor de verpleeghuizen ook gewerkt. Waarom zou het voor ons niet werken?”
Het CPB betwist de opbrengst die de nieuwe regeringscoalitie wil binnenhalen via een grootscheepse zorgbezuiniging. Daarvoor zijn de onderhandelaars van Rutte III ook gewaarschuwd. Desondanks hebben zij het megabedrag, bijna 2 miljard, ingeboekt als besparing.
AD 12.10.2017
Terugdraaien geldkraan
Onder druk van de Tweede Kamer draaide het kabinet al een half miljard aan besparingen terug in de afgelopen jaren. Zowel de verpleeghuizen als de wijkverpleging en huishoudelijke hulp kregen er honderden miljoenen bij, omdat de fikse snijoperatie de kwaliteit van de zorg in het geding bracht.
Extraatje
Het demissionaire kabinet trok de komende vier jaar 130 miljoen euro extra uit voor de verpleegzorg. Het geld is vooral bedoeld voor een wervingscampagne voor nieuw personeel en voor omscholing.
Het bedrag staat in de Miljoenennota die, op Prinsjesdag, werd gepresenteerd, Het komt bovenop het extra bedrag dat staatssecretaris Van Rijn eerder al naar buiten bracht: vanaf 2018 jaarlijks 435 miljoen.
Nog meer
Maar er moest nog veel meer geld bij. Alleen al om de zorg in verpleeghuizen op orde te krijgen, zal het kabinet de komende jaren 2,1 miljard extra investeren. Daarnaast geven zorgverzekeraars meer uit aan ouderenzorg dan je op grond van de toename van het aantal senioren mag verwachten. Tussen 2015 en 2017 ging al bijna een miljard extra naar ouderenzorg. In 2018 kan dat oplopen naar 2,5 miljard euro is de verwachting, aldus de doorrekening van Investico.
Achter de schermen klinken verwijten aan PvdA-staatssecretaris Van Rijn
Zonder dat ze het zelf in de gaten had, heeft de Tweede Kamer ingestemd met een miljardeninvestering in de verpleeghuiszorg die de betaalbaarheid van het stelsel onder druk zet. Veel fracties voelen zich op het verkeerde been gezet door PvdA-staatssecretaris Martin van Rijn. Tegelijk is er gêne over het eigen falen. Dit blijkt uit een reconstructie door de Volkskrant.
De Tweede Kamer stemde er in oktober stilzwijgend mee in dat het Zorginstituut nieuwe kwaliteitsrichtlijnen zou opstellen. De meeste fracties beseften toen niet dat de politiek daarmee een groot deel van de zeggenschap uit handen gaf. Afgelopen januari werd het zogenoemde kwaliteitskader voor de verpleeghuiszorg van kracht. Verpleeghuizen kregen daarmee de opdracht extra personeel in te zetten. Het kabinet is juridisch verplicht er de financiële middelen voor te leveren.
Het verraste de onderhandelaars totaal. Ze bleken de wetgeving niet goed te kennen
AD 09.10.2017
Stress op de werkvloer
Driekwart van de verpleegkundigen en verzorgenden barst van de stress. Hun tijd wordt opgeslokt door administratie en de gekste taken als rolstoelen reinigen en zout strooien. Dat blijkt uit een peiling onder 17.000 werknemers.
Kwaliteit van leven en zorg van ouderen in verpleeghuizen en verzorgingshuizen
Op22 september 2017verscheen de zusterstudie ‘Gelukkig in het verpleeghuis?’ waarin de door de bewoners ervaren kwaliteit van de zorg en de kwaliteit van het leven in verzorgings- en verpleeghuizen aan bod komt. Hierin komen dus alleen de ouderen die zelf de vragen konden beantwoorden aan het woord.
AD 06.11.2017
Valboete ouderenzorg
De ‘valboete’ die sommige zorginstellingen ouderen in rekening brengen, leidt tot grote commotie. In Den Haag reageert PVV-leider Geert Wilders op Twitter kort maar furieus: ‘waanzin’. Hij vraagt zich af of Nederland de weg kwijt is.
AD 08.11.2017
Ouderenbond ANBO, die de noodklok luidt, deelt die mening. Volgens woordvoerster Renée de Vries moeten mensen nooit door geldkwesties ‘geremd worden om hulp te vragen’.
Ook Sharon Dijksma van de PvdA laat via Twitter weten dat ze er de kersverse minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) direct op het matje over gaat roepen. Zij vreest namelijk dat zo’n boete leidt tot ‘zorg mijden’: ouderen zullen zich wel twee keer bedenken om de noodknop te gebruiken als ze er tientjes extra voor moeten betalen.
AD 06.11.2017
Dokken
Het gaat bij de ‘valboete’ om ouderen die noodknop vaker gebruiken: zij moeten de kosten op een gegeven moment zelf betalen. Zo betalen cliënten van Aafje Thuiszorg na de derde val waarbij het personenalarmeringssysteem wordt ingeschakeld 37,50 euro per incident. En moeten bewoners van het Dordtse De Merwelanden na drie keer vallen of noodoproepen dokken: zij betalen dan voor de tijd dat de verpleegkundige hulp verleent: 49,95 euro per uur.
Preventie
‘Victor Zuidema’ oordeelt dat zorginstellingen in plaats van extra kosten te rekenen gewoon meer aan preventie moeten doen: er bestaan tegenwoordig onder andere cursussen die ouderen leren om beter te bewegen en ‘beter’ te vallen: zodat er minder kans op letsel is.
Intrekking maatregel
Thuiszorgorganisatie Aafje past na alle beroering over ‘valboetes’ de contracten aan voor ouderen die geabonneerd zijn op haar personenalarmering. De regel dat mensen na twee noodoproepen per incident of val 37,50 euro moeten afrekenen, wordt definitief in de overeenkomst geschrapt. Dat zegt directeur Ronald Simons.
Minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vindt dat zorginstellingen ouderen niet extra mogen laten betalen als die vaker dan drie keer per jaar na een val hun alarmknop indrukken. Hij zei dat na Kamervragen van de PvdA over het artikel in het AD van zaterdag 04.11.2017.
NOS 07.11.2017 Minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vindt dat zorginstellingen ouderen niet extra mogen laten betalen als die vaker dan drie keer per jaar na een val hun alarmknop indrukken. Hij zei dat na Kamervragen van de PvdA over een artikel in het AD van zaterdag. Volgens het AD brengen verschillende instellingen extra kosten in rekening.
PvdA-Kamerlid Dijksma zei bang te zijn dat ‘valboete’ kandidaat is om woord van het jaar te worden. Zij en anderen zijn boos over de boete.
Geen boetes opgelegd
De minister heeft navraag gedaan bij de twee instellingen die in het AD-artikel worden genoemd en volgens hem hebben ze allebei gezegd dat ze in de praktijk dit soort boetes niet uitdelen. Ook de Nederlandse Zorgautoriteit NZA heeft geen klachten gekregen.
Wel hebben de organisaties in hun voorwaarden de mogelijkheid opgenomen om een extra bedrag te vragen als vaak van de alarmknop gebruik wordt gemaakt. De Jonge benadrukte dat zo’n extra bedrag niet is toegestaan en hij heeft de instellingen gevraagd hun voorwaarden aan te passen.
Niet in Van Dale
De minister zei te hopen dat ‘valboete’ de Van Dale niet zal halen. “Alsof een financiële prikkel helpt om mensen minder vaak te laten vallen”, voegde hij eraan toe.
Als mensen vaak vallen, moet dat volgens De Jonge aanleiding zijn om met hen te praten en te kijken of er meer aan de hand is. Hij laat de NZA een steekproef doen om te kijken of dit vaker voorkomt.
AD 17.11.2017 Thuiszorgorganisatie Aafje past na alle beroering over ‘valboetes’ de contracten aan voor ouderen die geabonneerd zijn op haar personenalarmering. De regel dat mensen na twee noodoproepen per incident of val 37,50 euro moeten afrekenen, wordt definitief in de overeenkomst geschrapt. Dat zegt directeur Ronald Simons.
De maatregel komt na de massale verontwaardiging van afgelopen weekend dat ouderen die noodhulp nodig hebben, dit per keer moeten betalen bij verschillende zorginstellingen in Nederland. Volgens Aafje staat dit weliswaar in haar contracten, maar werd er niet gehandhaafd. ,,We sturen al jaren geen rekening meer. Daarom zullen we de contracten beter later aansluiten bij de praktijk’’, zegt Simons. ,,Het stond er in als stok achter de deur. Om oneigenlijk gebruik en misbruik te voorkomen.’’
Aafje levert op dit moment noodhulp aan 1200 tot 1300 senioren in Rijnmond en de Drechtsteden. 65-plussers die door een val of ander incident thuis knel zitten, kunnen met een druk op een knop 24 uur per dag hulp van een wijkverpleegkundige inschakelen.
Grote zorg
Hartstikke mooi dat Aafje dit uit haar contracten haalt. Hiermee is de barrière voor noodhulp weggehaald, aldus Renée de Vries van de ANBO.
Landelijke ouderenbond ANBO sprak afgelopen weekend haar grote zorg uit, omdat dit soort contracten een remmende werking kunnen hebben. Ouderen-in-nood zouden uit angst voor hoge kosten zorg mijden of bang zijn om te vallen, was de waarschuwing van de bond.
Renée de Vries van de ANBO vindt het goed dat Aafje de contracten aanpast. ,,Hartstikke mooi dat Aafje dit uit haar contracten haalt. Hiermee is de barrière voor noodhulp weggehaald. Je moet zonder geremdheid op de noodknop kunnen drukken. Weliswaar werd niet gehandhaafd, maar waarom zet je het dan in je contracten en spreek je het zo af met de mensen?’’
De Jonge
Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) zegt direct contact te hebben opgenomen met de betrokken zorginstellingen nadat hij de berichtgeving in de krant over de valboete had gelezen. Hij benadrukt dat er nooit een rekening is verstuurd naar ouderen die ‘te vaak’ zijn gevallen. ,,Wel gaan instellingen in gesprek met patiënten die vaak op de noodknop drukken.
Maar dat lijkt me niet meer dan normaal als mensen meer hulp nodig hebben. Neemt niet weg dat er in de voorwaarden van de instellingen wel degelijk staat dat er een rekening kan worden gestuurd wanneer iemand te vaak op de noodknop drukt. Ik heb hen direct gevraagd die voorwaarde te schrappen want die is domweg in strijd met de wet.’’
De Jonge laat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) nu een steekproef uitvoeren onder alle thuiszorginstellingen om te kijken of er nog meer instanties zijn die dergelijke regels in hun contracten hebben staan.
Ik heb hen direct gevraagd die voorwaarde te schrappen want die is domweg in strijd met de wet, aldus Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid).
AD 06.11.2017 Minister Bruno Bruins (Medische zorg) wil ‘dolgraag’ om tafel met de ziekenhuizen, geestelijke gezondheidszorg en (wijk)verpleegkundigen om te horen hoe de kosten van de gezondheidszorg de komende jaren verstandig ingetoomd kunnen worden.
In crisistijd zijn gezamenlijke afspraken gemaakt over het beschikbare budget. De situatie is nu anders, de crisis is voorbij, aldus Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
Dat zegt Bruins tegen deze krant in aanloop naar de cruciale onderhandelingen met het zorgveld over de financiële budgetten vanaf 2019. Die moeten zo snel mogelijk beginnen en uiteindelijk een blijvende besparing opleveren van 1,9 miljard euro, heeft het kabinet al vastgelegd.
Niet in beton gegoten
Volgens Bruins is zeker niet in beton gegoten hoe de besparingen worden ingevuld. ,,Ik wil hierover snel praten met de betrokken partijen en hoop dat zij dat ook willen. Eerst eens ga ik eens bekijken welke ideeën er leven in het veld. Alle suggesties zijn op dit moment goed en welkom.”
De minister wil nog niet vooruitlopen op exacte maatregelen die genomen kunnen worden om de kostengroei te beperken. Maar te denken valt aan minder bureaucratie, lagere kosten door technologische vooruitgang en meer behandelingen bij de huisarts of in de thuisomgeving.
De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen waarschuwde het kabinet onlangs nog dat de huid duur verkocht zal worden. ,,In crisistijd zijn gezamenlijke afspraken gemaakt over het beschikbare budget. De situatie is nu anders, de crisis is voorbij.”
Ambitie
Het is, net als bij de wijkverpleging, ‘overal de ambitie’ om de kwaliteit van zorg te behouden, aldus Bruins. Ook mag de werkdruk niet omhoog en moet de toegankelijkheid van zorg gegarandeerd blijven. ,,Ik vind het prettig om te weten dat we veel extra budget hebben. Aan de andere kant kunnen we het geld maar één keer uitgeven.”
De totale uitgaven stijgen, ondanks de al ingeboekte zorgdeals, komende vier jaar nog altijd met een duizelingwekkende 8 miljard euro. Het is de bedoeling dat de zogeheten hoofdlijnenakkoorden er uiterlijk komende zomer liggen, Bruins noemt dat althans een ‘prima planning’.
AD 06.11.2017 Ze is 24 en behalve haar twee jonge kinderen bezit ze niets. Alles is haar afgenomen, tot aan de zeggenschap over haar eigen lichaam toe. Toch straalt ze. Er hangt vrolijkheid om haar heen. Iets lichts. Want een nieuw leven is aanstaande. Een depressie, opgelopen door haar gedwongen werk in de prostitutie, wierp ze met behulp van een psycholoog van zich af. Ze heeft nét een baan bemachtigd als kamermeisje. En dankzij een urgentieverklaring kan ze straks een eigen woning betrekken.
De Roemeense Maria zit op de bank in de eengezinswoning van Melius Zorg, waar ze woont met haar twee kinderen. Een derde kind, een meisje, is nog in Roemenië. ,,Ik ben er mee bezig om de voogdij over haar terug te krijgen.” Uit een plastic bakje voert ze haar zoontje een Nutrilonpapje. Een buurmeisje wipt even aan. ,,Laat ze allemaal maar komen. Ik ben dol op kinderen.”
Het ging al jong mis met Maria. Met haar adoptiemoeder boterde het niet en ze liep weg van huis. Binnen de kortste keren had ze drie kinderen – ‘van voorbehoedmiddelen had ik nog nooit gehoord’ – en dwong een vriendje haar in Amsterdam de prostitutie in. Ze was er compleet geïsoleerd, Nederlands en Engels sprak ze niet. De organisatie HVO-Querido, die onder meer slachtoffers van mensenhandel en prostituees opvangt, is haar redding.
De hulpverleners sturen haar door naar Melius Zorg in Den Haag. Daar krijgt ze de steun die nodig is om op eigen benen te kunnen staan. In (bijna) vloeiend Nederlands: ,,Ik kreeg een psycholoog om van mijn depressie af te komen, ik heb Nederlands en Engels geleerd. Ik heb een huis en geld om van te leven.”
Ze wil graag haar verhaal doen naar aanleiding van de commotie rond Melius Zorg, dat de deuren moet sluiten tot het aan de normen van de Inspectie Gezondheidszorg voldoet. ,,In Roemenië word je aan je lot overgelaten. Hier krijg je zoveel hulp. Ik hoor slechte dingen over Melius Zorg. Daar ben ik teleurgesteld over. Ik ben blij dat deze organisatie bestaat. Ik heb hier de kans gekregen op een nieuw leven. Ik heb heel veel dingen geleerd, over seksualiteit en over hoe je moet sparen. Dat gun ik anderen ook.”
Onveilige situatie
Het doet mij persoonlijk echt pijn als dit zo moet eindigen, aldus Anonieme medewerkster Melius Zorg.
Deze week moeten alle cliënten van Melius Zorg over naar een andere zorgaanbieder. De inspectie, die de instelling al vanaf mei op de voet volgt, oordeelde dat er sprake is van ‘een aanhoudende onveilige situatie’. Uit de rapporten blijkt dat medewerkers vaak niet weten waar hun cliënten uithangen en dat agressieve vriendjes zomaar kunnen blijven slapen.
Per 20 oktober is de algemeen directeur vervangen. Ronald Oosterhof, voorheen de directeur bedrijfsvoering, heeft die rol nu op zich genomen. In het inspectierapport van 30 oktober, dat vandaag wordt geopenbaard, staat dat hij ‘de door de inspectie geconstateerde tekortkomingen erkent en de ernst van de situatie onderschrijft’.
Het rapport vervolgt: ‘Hij geeft aan dat er de afgelopen maanden te weinig is gebeurd omdat de organisatie in de ontkenningsfase heeft gezeten. Er was op alle niveaus onvoldoende kennis en ervaring aanwezig.’
Dat klopt, vertelt hij aan het AD, dat hij heeft uitgenodigd voor een bezoek aan de locatie bij Kijkduin. ,,We zijn een vrij jonge organisatie en hebben fouten gemaakt. Met een aantal medewerkers hebben we misschien de plank misgeslagen.” Hij vindt het jammer dat de cliënten weg moeten zonder dat hij de kans krijgt het verbetertraject af te maken. Inmiddels is er een gloednieuw team met gediplomeerde medewerkers opgetuigd.
Sfeer
Een medewerkster die anoniem wil blijven zegt: ,,Toen ik hier begon hing er een negatieve sfeer. Rancuneuze ex-collega’s die waren ontslagen riepen dat het hier kapot moest en stookten cliënten op. Dat is kwalijk. Inmiddels staat er een sterk team en een mooi programma. Op veel punten zijn we verbeterd. Het doet mij persoonlijk echt pijn als dit zo moet eindigen. De moeders zijn de dupe.”
Een 18-jarige moeder, die vaak overhoop ligt met de medewerkers, noemt de begeleiding ‘waardeloos’, maar weet ook niet waar ze nu dan heen moet. Voor de 25-jarige Vivien zat haar tijd bij Melius er sowieso op. ,,Ik heb een probleem met de vader van mijn dochter. We zitten hier voor onze veiligheid, maar dat gaat beter nu. Binnenkort ga ik op mezelf wonen.”
AD 06.11.2017 Alle 24 cliënten van Melius Zorg moeten deze week weg. De inspectie Gezondheidszorg vindt het niet langer verantwoord ze hier te houden vanwege ‘een aanhoudende risicovolle situatie’.
Dat maakt de waakhond vandaag bekend. Het gebeurt niet vaak dat de inspectie zo’n strenge maatregel oplegt. Mogelijk worden de kwetsbare jonge moeders met kinderen en de probleemjongeren overgenomen door zorgaanbieder Middin. ,,We streven ernaar dat er voor de cliënten niets verandert”, zegt directeur Ronald Oosterhof. ,,Dat de zorg hier wordt geleverd en dat onze medewerkers worden overgenomen.”
We streven ernaar dat er voor de cliënten niets verandert, aldus Ronald Oosterhof.
De twee Haagse locaties van Melius Zorg, waar moeders en jongeren uit de hele regio worden opgevangen, waren al deels leeg. De Inspectie verordonneerde eerder al een opnamestop. Aan het Terwestenpad in de Schilderswijk wonen nog vijf jongeren. Aan de Ad van Emmenesstraat bij Kijkduin wonen negentien jonge moeders met hun kinderen.
Onzekerheid
Onder cliënten en medewerkers heerst grote onzekerheid. Melius Zorg is een jonge zorgaanbieder die al sinds mei onder vuur ligt. Jongeren ontvingen ‘ongecontroleerd bezoek’, aldus de Inspectie. ‘Ondanks de risico’s voor de cliënten en de kinderen.’ Er is ‘meermaals sprake geweest van huiselijk geweld en van kindermishandeling.’
De instelling vangt zogenoemde lvb-jongeren op. Dat zijn jongeren met een licht verstandelijke beperking. Het is een kwetsbare groep die bijvoorbeeld vaak in handen valt van loverboys. Bij Melius Zorg zijn ze niet voldoende beschermd, oordeelde de Inspectie na het laatste bezoek twee maanden terug. Er is sprake van ‘een voortdurende risicovolle situatie’.
Daarom moet de instelling de huidige cliënten overdragen en zich nu volledig richten op het verbetertraject. Pas als is vastgesteld dat Melius Zorg ‘voldoet aan de vereisten’ mag er weer zorg worden verleend.
Volgens directeur Oosterhof was er sprake van ‘kinderziektes’ bij de nieuwe instelling en is de zorg inmiddels op orde.
OmroepWest 06.11.2017 De zorg van hulpverleningsinstelling Melius Zorg in Den Haag is ver onder de maat. Van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd moet de organisatie daarom alle cliënten binnen twee weken overdragen aan een andere zorgaanbieder.
Melius kreeg in mei al een ernstige waarschuwing van de inspectie omdat de zorg te wensen overliet. Zo schiet de instelling onder meer tekort op het gebied van veiligheid en hygiëne. Melius biedt hulp, begeleiding en verblijf met intensieve zorg aan jongeren en jonge moeders met een licht verstandelijke beperking. Voor de gemeente Den Haag heeft het garanderen van deze zorg nu de hoogste prioriteit.
Samen met Melius wordt zo snel mogelijk naar een andere jeugdhulpaanbieder gezocht. Het is de bedoeling dat de cliënten op de huidige locaties van Melius Zorg kunnen blijven. Het gaat om 37 jongeren en kinderen.
Veel mis bij Melius Zorg
De veiligheid van de instelling is niet op orde. Zo kunnen cliënten in de nacht ongecontroleerd bezoek ontvangen. Ook schort het aan de hygiëne in de panden en zijn er gevaarlijke situaties voor kinderen. Medewerkers en bewoners zelf gaven eerder al aan dat zij zich niet altijd veilig voelden.
Melius mag van de inspectie per direct geen nieuwe cliënten meer aannemen. Als Melius niet binnen twee weken alle noodzakelijke verbetermaatregelen heeft doorgevoerd, volgt een boete die kan oplopen tot 40.000 euro.
Den HaagFM 06.11.2017 De zorg van hulpverleningsinstelling Melius Zorg in Den Haag is zo ver onder de maat, dat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd de organisatie heeft opgedragen alle cliënten binnen twee weken over te dragen aan een andere zorgaanbieder.
Melius kreeg in mei al een ernstige waarschuwing van de inspectie omdat de zorg te wensen overliet. Zo schiet de instelling onder meer tekort op het gebied van veiligheid en hygiëne. Melius biedt hulp, begeleiding en verblijf met intensieve zorg aan jongeren en jonge moeders met een licht verstandelijke beperking.
Voor de gemeente Den Haag heeft het garanderen van deze zorg nu de hoogste prioriteit. Samen met Melius wordt zo snel mogelijk naar een andere jeugdhulpaanbieder gezocht. Het is de bedoeling dat de cliënten op de huidige locaties van Melius Zorg kunnen blijven. Het gaat om 37 jongeren en kinderen.
De veiligheid van de instelling is niet op orde. Zo kunnen cliënten in de nacht ongecontroleerd bezoek ontvangen. Ook schort het aan de hygiëne in de panden en zijn er gevaarlijke situaties voor kinderen. Medewerkers en bewoners zelf gaven eerder al aan dat zij zich niet altijd veilig voelden.
Melius mag van de inspectie per direct geen nieuwe cliënten meer aannemen. Als Melius niet binnen twee weken alle noodzakelijke verbetermaatregelen heeft doorgevoerd, volgt een boete die kan oplopen tot 40.000 euro.…lees meer
AD 04.11.2017 Als huisartsen meer tijd krijgen voor de behandeling van hun patiënten, dan gaan de zorgkosten fors omlaag. Bovendien zijn de patiënten van de arts dan veel tevredener. Dit is de uitkomst van een proef van zorgverzekeraar VGZ, waarover RTL Nieuws vanavond berichtte.
Hoeveel geld wordt bespaard kan VGZ nog niet zeggen. Uit de tests blijkt dat als huisartsen meer tijd nemen voor een consult, zij minder vaak patiënten doorverwijzen naar een specialist. Dit komt doordat ze beter kunnen luisteren naar de patiënt en deze daardoor eerder geruststellen. In het jaar dat de proef liep is het aantal verwijzingen 6 procent gedaald. Een consult bij een specialist is gemiddeld veel duurder dan een consult bij een huisarts.
Gorinchem
De proeven zijn door VGZ gehouden in Zuid-Hollandse Gorinchem en het Limburgse Afferden. In deze regio’s kregen de huisartsen geen 2100 maar 1800 patiënten in hun praktijk toebedeeld. De proef wordt door VGZ eind dit jaar geëvalueerd. Volgens een woordvoerder van VGZ is het mogelijk dat in de toekomst meer huisartsen kleinere praktijken krijgen.
VK 06.11.2017 Zorgverzekeraars komen de afspraken niet na die de druk op de huisartsen moeten verlichten. Daar is komend jaar 200 miljoen euro voor beschikbaar, maar dat bedrag wordt bij lange na niet besteed.
Huisartsen zouden meer geld moeten krijgen voor de zorg aan kwetsbare, thuiswonende ouderen en voor patiënten in achterstandswijken, maar bijna geen enkele verzekeraar komt daarmee over de brug.
André Rouvoet, voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland (ZN), erkent het probleem en heeft de verzekeraars vrijdag per brief laten weten hierover vandaag met ze te willen praten.
Anders dan de meeste zorgsectoren krijgen de huisartsen en de multi-disciplinaire zorg (voor chronische patiënten met bijvoorbeeld diabetes) er elk jaar extra geld bij. Het idee is dat er meer zorg door huisartsen moet worden geleverd; dat is goedkoper dan in het ziekenhuis.
Daardoor zien huisartsen meer patiënten die meer zorg nodig hebben. Erbij komt dat kwetsbare ouderen langer thuis blijven wonen en psychiatrische patiënten minder snel worden opgenomen. Ook dat betekent extra werk voor de huisartsen.
Zorgverzekeraars, huisartsen en het ministerie spraken af in 2018 extra oog te hebben voor acht ‘knelpunten’. ‘Maar nu de contracten worden opgesteld, moeten we helaas vaststellen dat een aantal verzekeraars zegt: sorry, dat gaan we niet doen’, zegt Ella Kalsbeek, voorzitter van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV).
Wrang
Zilveren Kruis, de grootste zorgverzekeraar, is boos dat de onenigheid naar buiten komt terwijl er nog gesprekken gaande zijn
Volgens Martin Bontje, voorzitter van InEen – de vereniging van organisaties voor eerstelijnszorg – zijn de zorgverzekeraars verwikkeld ‘in een race om zo min mogelijk geld uit te geven, waarbij het belang van de individuele zorgverzekeraar belangrijker is dan het maatschappelijk belang’.
Onbegrijpelijk, zegt Bontje, want als je wilt besparen op de totale zorgkosten, moet je investeren in de eerstelijnszorg. ‘Dat is een waarheid als een koe. Maar de zorgverzekeraars kijken naar elkaar en denken: als ík nu investeer, profiteren de anderen daarvan.’
Kalsbeek: ‘Het wrange is dat we het in de kern eens zijn. We willen allemaal dat de zorg toegankelijk en betaalbaar blijft. Daarvoor zijn investeringen nodig. Maar ze zijn panisch voor wegrennende klanten bij 2 euro premieverhoging.’
Rouvoet van ZN geeft toe dat niet alle zorgverzekeraars ‘even serieus met de knelpunten aan de slag zijn gegaan’. De problemen concentreren zich bij twee of drie zorgverzekeraars en op drie knelpunten. Hij wil ‘het grensje’ opzoeken van wat hij als branchevoorzitter kan doen. ‘Ik wil en kan en mag niet achter de inkoopgegevens van zorgverzekeraars aan. Maar als ik namens de branche mijn handtekening onder een akkoord zet, is dat niet vrijblijvend.’
Boos
Ook het ministerie bemoeit zich ermee. Onlangs is er nog overleg geweest, waarbij het ministerie heeft benadrukt dat gemaakte afspraken ‘uiteraard moeten worden nagekomen’.
Zilveren Kruis, de grootste zorgverzekeraar, is boos dat de onenigheid naar buiten komt terwijl er nog gesprekken gaande zijn, zegt een woordvoerder.
Bij conflicten tussen de huisartsen en de zorgverzekeraars delven de verzekeraars uiteindelijk het onderspit, verwacht gezondheidseconoom Wim Groot. ‘Die zullen toegeven, want ze willen ten koste van heel veel voorkomen dat ze ruzie krijgen met de huisartsen. Zeker nu klanten straks weer kunnen overstappen naar een andere zorgverzekering, kunnen ze de negatieve publiciteit niet gebruiken.’
AD 04.11.2017 De ‘valboete’ die sommige zorginstellingen ouderen in rekening brengen, leidt tot grote commotie. In Den Haag reageert PVV-leider Geert Wilders op Twitter kort maar furieus: ‘waanzin’. Hij vraagt zich af of Nederland de weg kwijt is. Ook Sharon Dijksma van de PvdA laat vanochtend via Twitter weten dat ze er de kersverse minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) direct op het matje over gaat roepen.
PvdA-Kamerlid Dijksma vreest dat zo’n boete leidt tot ‘zorg mijden’: ouderen zullen zich wel twee keer bedenken om de noodknop te gebruiken als ze er tientjes extra voor moeten betalen. Ouderenbond ANBO, die vandaag de noodklok luidt, deelt die mening. Volgens woordvoerster Renée de Vries moeten mensen nooit door geldkwesties ‘geremd worden om hulp te vragen’.
Waanzin! Onze ouderen moeten betalen als ze te vaak vallen.
Dokken
Het gaat bij de ‘valboete’ om ouderen die noodknop vaker gebruiken: zij moeten de kosten op een gegeven moment zelf betalen. Zo betalen cliënten van Aafje Thuiszorg na de derde val waarbij het personenalarmeringssysteem wordt ingeschakeld 37,50 euro per incident. En moeten bewoners van het Dordtse De Merwelanden na drie keer vallen of noodoproepen dokken: zij betalen dan voor de tijd dat de verpleegkundige hulp verleent: 49,95 euro per uur.
Niet alleen in Den Haag leidt de extra rekening tot ophef. Op social media laten ook veel anderen zich bezorgd of boos uit over de valboete die door de zorginstellingen verdedigd wordt met het motto dat ‘zij zich geen gratis dienst kunnen permitteren’. ‘Antoinette van Den A’ vindt het ‘niet te geloven’: alsof ouderen expres vallen. ‘Mieke’ noemt het de ‘waanzin van zorgmanagers’. En ‘robertt500’ concludeert dat Nederland zich ‘diep moet schamen’.
Preventie
‘Victor Zuidema’ oordeelt dat zorginstellingen in plaats van extra kosten te rekenen gewoon meer aan preventie moeten doen: er bestaan tegenwoordig onder andere cursussen die ouderen leren om beter te bewegen en ‘beter’ te vallen: zodat er minder kans op letsel is.
Dit is de waanzin van zorgmanagers, aldus ‘Mieke’ opTwitter.
AD 04.11.2017 Zorginstellingen laten ouderen soms extra betalen als ze te vaak noodhulp inschakelen na een val. Als ze meer dan drie keer per jaar hun persoonlijke alarmknop gebruiken, brengen ze tientallen euro’s per incident in rekening. Belachelijk, vindt ouderenbond ANBO.
Cliënten van Aafje Thuiszorg betalen na de derde val waarbij het personenalarmeringssysteem wordt ingeschakeld 37,50 euro per incident. Ook voor bewoners van het Dordtse woonzorgcentrum De Merwelanden begint de teller te lopen na drie vallen of noodoproepen. Ze betalen voor de tijd dat de verpleegkundige hulp verleent: 49,95 euro per uur.
De Merwelanden wil met de maatregel de stijgende personeelskosten beperken. ,,Mensen denken soms dat alles gratis is, maar als zorginstelling kun je je een gratis dienst niet permitteren’’, zegt zorgmanager Johan Renting. Volgens hem heeft nog niemand extra moeten betalen. ,,We hebben geen pinautomaat bij ons en we laten natuurlijk niemand liggen.’’
De extra betaling voor noodhulp is opmerkelijk omdat ouderen voor de alarmdienst al maandelijks abonnementskosten (18 tot 25 euro) betalen. Personenalarmering wordt meestal niet vergoed door verzekeraars. Het wordt aan de markt overgelaten. De tarieven verschillen. Daardoor kan noodhulp na een val voor de een 50 euro extra kosten en voor de ander niet.
Noodhulp
Ouderenbond ANBO vreest dat ouderen zorg gaan mijden als ze extra moeten betalen voor noodhulp. ,,Mensen moeten zich te allen tijde veilig voelen en niet geremd worden om hulp te vragen’’, zegt woordvoerster Renée de Vries .
Bovendien ziet de bond dat instellingen vaak de keuzevrijheid van bewoners beperken. Bij De Merwelanden zijn bewoners verplicht het systeem aan te schaffen en mogen ze niet kiezen voor een andere alarmdienst. De Vries: ,,Er is geen flexibiliteit. Instellingen moeten bewoners in contracten meer vrijheid geven om zelf een oplossing te vinden.’’
Jaarlijks belanden zo’n 90.000 65-plussers op de spoedeisende hulp door een val. Ook overleden vorig jaar bijna 3.900 Nederlanders, vooral 80-plussers.
VK 03.11.2017 Er moet een verbod komen op winstmaken in de zorg. GroenLinks wil dit in een reeks zorgwetten regelen. Het moet niet alleen gelden voor zorginstellingen maar ook voor ‘onderaannemers’ die het feitelijke werk doen.
Dit zegt Corinne Ellemeet, Tweede Kamerlid voor GroenLinks. Zij verwijst naar een berekening van de Tilburgse hoogleraar openbare financiën Harrie Verbon. Die becijferde dat zorginstellingen jaarlijks zo’n 1,2 miljard euro winst maken. Het Financieele Dagblad onderbouwde dat de afgelopen dagen met een artikelenreeks.
Ellemeet wijst erop dat kleine zorgverleners met een omzet tot 12 miljoen euro zijn vrijgesteld van veel publicatieverplichtingen. ‘Terwijl juist daar grote winsten worden afgeroomd’, aldus Ellemeet. Zij wil dat ook deze instellingen openheid geven, zodat het voor de toezichthouder mogelijk wordt in te grijpen.
Als zo’n instelling zorg uitbesteedt aan een bedrijf, geldt dat winstverbod daar niet
Daarnaast bepleit zij ook een winstverbod voor instellingen in de jeugdzorg en thuiszorg, die onder de Jeugdwet en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning werken en ook met publiek geld worden gefinancierd. Met name in de jeugdzorg werken veel instellingen met gespecialiseerde onderaannemers.
Het winstverbod dat nu wettelijk is vastgelegd voor zorginstellingen wil Ellemeet uitbreiden. ‘Dat verbod geldt voor zorginstellingen maar nu niet voor onderaannemers. Als zo’n instelling zorg uitbesteedt aan een bedrijf, geldt dat winstverbod daar niet. Dat moet anders. Het winstverbod moet ook gelden voor onderaannemers.’
Altijd mazen
Een winstverbod kan het schoonmaakbedrijf niet worden opgelegd
Zij erkent dat een winstverbod nooit sluitend kan zijn. Een zorginstelling huurt immers ook andere dienstverleners in, zoals een schoonmaakbedrijf. Dat wordt voor haar diensten ook met publiek geld betaald. Maar een winstverbod kan het schoonmaakbedrijf niet worden opgelegd. Dat laat ruimte voor creatieve zorgondernemers. Die kunnen het winstverbod dus omzeilen door met een eigen schoonmaakbedrijf en hoge rekeningen de winst van de zorginstelling af te romen. Hetzelfde is denkbaar met een bedrijf dat de inkoop regelt voor de zorginstelling of de was doet. ‘Er zullen altijd mazen zijn’, erkent Ellemeet.
Binnenkort behandelt de Tweede Kamer het wetsvoorstel toelating zorgaanbieders. Daarin staat dat zich jaarlijks zo’n tienduizend nieuwe zorgverleners melden. Ellemeet stelt voor dat zij bij inschrijving openheid geven over hun beoogde werkwijze. ‘Het gaat ook om transparantie..’
Nu houdt de Inspectie voor de Gezondheidszorg zowel toezicht op de kwaliteit van de zorg als op het winstverbod en de bedrijfsvoering. Dat laatste wordt volgens het wetsvoorstel overgeheveld naar de Nederlandse Zorgautoriteit. De toezichthouder op de bedrijfsvoering kan ingrijpen als het winstverbod wordt overtreden of wanneer sprake is van creatieve constructies om dat te omzeilen.
NU 01.11.2017 Medewerkers van woonzorgcentrum Thebe in Breda klappen uit de school over allerlei ”grove misstanden” bij de tehuizen van de organisatie. Die zijn ontstaan door een ”chronisch personeelstekort” en de inzet van flexwerkers en uitzendkrachten, meldt FNV Zorg & Welzijn.
Volgens de bond komt het voor dat bewoners dagen in hun eigen ontlasting liggen omdat bedden niet worden verschoond.
Ook zouden collega’s vaak weken achter elkaar zes dagen moeten werken omdat er niet genoeg mensen zijn. Naast de roosterproblemen zouden overuren niet of onvoldoende uitbetaald worden.
Volgens FNV is er door de misstanden en hoge werkdruk een massale leegloop van personeel. Dat hangt ook samen met een angstcultuur die er binnen Thebe zou zijn.
Zwartboek
Volgens de bond zijn de wantoestanden bij Thebe, waar zo’n vierduizend medewerkers in dienst zijn, van de zomer al aangekaart bij de directie. ”Maar daar wordt niets mee gedaan”, zegt een woordvoerder. Daarom maken de medewerkers woensdag een zwartboek met meer dan driehonderd misstanden openbaar.
De problemen zijn volgens FNV exemplarisch voor heel de sector.
Oplossingen
Thebe zegt zich ”totaal niet” te herkennen in het beeld dat door de vakbond wordt geschetst. De oorzaak van de hoge werkdruk komt volgens het bedrijf door de krapte op de arbeidsmarkt in de zorg.
”We doen ons uiterste best om oplossingen te zoeken waarmee we de goede zorg aan cliënten voort kunnen zetten en de werkdruk voor onze medewerkers zoveel mogelijk kunnen verlichten”, aldus Thebe.
NOS 01.11.2017 Medewerkers van woonzorgcentrum Thebe in Breda hebben een zwartboek gemaakt over de misstanden die zich afspelen in de tehuizen van de organisatie. In het zwartboek wordt melding gemaakt van een chronisch personeelstekort, hoge werkdruk en situaties waarin de zorg voor bewoners ernstig tekortschiet.
Zo zijn er meldingen van bewoners die na een valpartij lange tijd op de grond liggen of de hele nacht in hun rolstoel zaten omdat het personeel ze vergeten was. Ook lagen sommige bewoners twee dagen in hun eigen ontlasting omdat bedden niet op tijd werden verschoond.
Structurele problemen
Door de problemen zijn veel personeelsleden vertrokken of ontslagen, waardoor de situatie nog verder is verslechterd, staat in het zwartboek. Het inzetten van flex- en uitzendkrachten draagt volgens de medewerkers bij aan de misstanden.
Thebe-medewerker Annemarie van Laerhoven zegt tegen het NOS Radio 1 Journaal dat er sprake is van een structureel probleem: “Er gebeurt elke dag wel iets.”
Reactie Thebe
Het zwartboek werd maanden geleden aangeboden aan de raad van bestuur van de organisatie: “We hebben het begin augustus aangeboden aan het bestuur van Thebe, maar er is nog niets veranderd.” Daarom maken medewerkers het zwartboek vandaag via de media openbaar.
Thebe-bestuursvoorzitter Luc Kenter zei in het NOS Radio 1 Journaal dat hij zich niet herkent in het beeld dat wordt geschetst: “Er is zeker een aantal medewerkers die dat vindt, maar als je kijkt naar hoeveel bijeenkomsten er zijn geweest, is het duidelijk dat wij er veel aan doen.” Over de verhalen van bewoners die de nacht in hun rolstoel moeten doorbrengen, zegt hij: “Dat lijkt me heel onwaarschijnlijk.”
AD 29.10.2017 Toen zwaailichten gisteravond de huiskamers aan het Hof van Sint Pieter in Middelburg verlichtten na een dodelijke steekpartij in het gebouw voor beschermd wonen, keken bewoners eigenlijk niet vreemd op. Politie staat de laatste tijd wel vaker
,,En dat is gek”, zegt meneer Heeren, ,,want de tien jaar ervoor gebeurde er nooit wat. Sterker: we hebben altijd veel plezier beleefd aan de mensen die er begeleid woonden. Die jongen met zijn kar, die fietsen uit de sloot vist en ze oplapt. Prachtig om te zien. En die grote Indische man, zo ontzettend vriendelijk altijd.”
Of die er nog woont, weet de Middelburger niet. Eigenlijk weet hij sowieso niet wie er nog wonen. Dat geldt voor iedereen uit de buurt. ,,Er zijn veel wisselingen”, vertelt een achterbuurvrouw. Ze wil niet met haar naam in de krant, sinds ze zag hoe een buurman werd bekogeld met aardappelen. ,,En een tijdje terug zijn onze kinderen uitgescholden door zo’n gekkie. Nee, ik blijf liever anoniem. Je weet niet wat er gebeurt. Dat blijkt wel weer.”
Dodelijke steekpartij
De buurvrouw appte dat we nog maar even moesten blijven omdat er iemand was neergestoken. We zijn maar langs achter gegaan, aldus Wendy Westerlaken.
De dodelijke steekpartij vond plaats in één van de 22 kamers in het begeleid wonen-complex van Emergis. Daar wonen 22 mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen, van diverse aard. Ze krijgen 24 uurs-begeleiding. Op het moment dat de vrouw haar medebewoner neerstak, waren volgens woordvoerder Nanon Doeland twee begeleiders aanwezig. Die zaten toen net op kantoor de dienst over te dragen.
Dat omwonenden merken dat het de laatste jaren onrustiger is, kan kloppen. ,,Er is nu meer inzet op doorstroom”, vertelt Doeland. ,,Dat heeft ook te maken met het bekende verhaal van minder bedden in de kliniek en bezuinigingenin de zorg. Het is een tijdelijke plek, dus er zijn inderdaad meer wisselingen.”
Dat geldt niet voor de andere koop- en huurwoningen aan het hofje. ,,Op een enkeling na woont iedereen hier twaalf jaar”, vertelt bewoonster Wendy Westerlaken. ,,Vanaf het begin dat het werd gebouwd.
Ik weet nog dat mensen vochten om hier een huis te krijgen en dat plots een aantal afhaakte toen ze hoorden dat Emergis er ook zou komen. Voor ons is het echter nooit een issue geweest. Ik woon liever naast een instelling met een organisatie erachter dan naast een probleemgezin waartegen weinig te doen valt.”
Zij en haar gezin keerden gisteravond verdwaasd terug van het nachtelijke griezelfeest in de stad. ,,De buurvrouw appte dat we nog maar even moesten blijven omdat er iemand was neergestoken. We zijn maar langs achter gegaan. We hebben gelukkig niks gezien.”
Sporenonderzoek
De politie was gisteren nog volop bezig met sporenonderzoek. Misschien duurt dat nog wel langer, zegt politiewoordvoerder Alwin Don. ,,Ook hebben we medewerkers en bewoners gehoord. En natuurlijk de verdachte, die vastzit in Torentijd. Na ons onderzoek zal waarschijnlijk ook de Officier van Justitie betrokkenen nog willen laten onderzoeken.”
De achtergrond van de instelling kan volgens Don een rol hebben gespeeld bij het incident. ,,Het zal geruime tijd duren voor we echt harde uitspraken kunnen doen, maar bij twee mensen die allebei begeleid wonen, kun je van tevoren niet uitsluiten dat hun achtergrond iets met het incident te maken heeft.”
Een kop koffie en een gesprek
Omwonenden hebben gistermiddag een brief gekregen van Emergis die aankondigt hen binnenkort uit te nodigen voor een kop koffie en een gesprek met medewerkers, over wat er is gebeurd. Eerst doet de instelling intern onderzoek. Doeland: ,,Ook al kan zo’n incident feitelijk overal plaatsvinden, we vinden het verschrikkelijk wat er is gebeurd.
We willen weten wat er is gebeurd, hoe het kon gebeuren, of we het konden voorkomen en hoe we het in de toekomst kunnen voorkomen. Dat doen we altijd bij dit soort incidenten. Al zijn die bij dit begeleid wonen-complex nooit eerder voorgekomen. Het was altijd een lief BW’tje.”
AD 26.10.2017 De 97-jarige Meta van Beek weet niet wat haar overkomt. Een persoonlijk antwoord van de vandaag te beëdigen minister Hugo de Jonge van zorg, welzijn en sport. Een persoonlijk antwoord op haar aanklacht tegen de marktwerking in de zorg. ,,Ineens heb ik een platform, bij de minister nog wel!”
Op 19 oktober kreeg ik de mail van Hugo de Jonge als antwoord op mijn artikel dat ik september naar verschillende personen, gemeenten en instellingen stuurde
,,Overweldigd.” Meta van Beek uit Deventer is er ondersteboven van. Al jarenlang uit ze via verschillende artikelen haar grote zorg over de marktwerking in de zorg, krijgt ze op 19 oktober ‘ineens’ een reactie van de toekomstig minister zorg, welzijn en sport, Hugo de Jonge.
Weliswaar nog persoonlijk door hem ondertekend als wethouder Onderwijs, Jeugd en Zorg in Rotterdam. Maar op 19 oktober moet hij hebben geweten dat hij minister zou worden, èn vice-premier bovendien.
,,Ik wist niet wat me overkwam,’’ zegt de kwieke Meta van Beek, die nog zelfstandig woont. ,,Op 19 oktober kreeg ik de mail van Hugo de Jonge als antwoord op mijn artikel dat ik september naar verschillende personen, gemeenten en instellingen stuurde.
Hoorde ik een dag later dat hij de nieuwe minister èn vice-premier wordt. Geweldig. Heb ik eindelijk een platform voor mijn zorgen over de marktwerking in de zorg, en dan nog wel bij de nieuwe minister, die me dankt voor het artikel en ook zijn zorgen over de marktwerking uit.”
Missie
Meta van Beek ziet het al enige jaren als haar missie de huidige volgens haar ontmenselijking in de zorg en de uitbuiting van zorgverleners aan de kaak te stellen. Ze kan het weten want ze heeft jarenlang zelf als wijkverpleegkundige gewerkt en als mantelzorger voor haar jongste zus heeft ze ervaren hoe de zorg er sinds de intrede van de marktwerking uitziet. ,,Ik verbaasde me.
Mijn zus kreeg tientallen zorgverleners van thuiszorgbedrijf Meavita thuis. Het was een gekkenhuis. Flits, binnen waren ze, en flits, even snel weer buiten. In 2009 ging Meavita failliet. Daar schrok ik zo van. Toen ben ik gaan googelen – ja, dat doe ik ook – en las ik van alles over de marktwerking in de zorg. Ik ben me erin gaan verdiepen en zie hoe die marktwerking de zorg ontmenselijkt en zorgverleners uitbuit.’’
Wijkverpleging
Zoals Hugo Borst opkomt voor betere zorg in de verpleeghuizen, doet Van Beek dat voor de wijkverpleging. Voor de nieuwe minister heeft Meta van Beek dan ook aandachtspunten, zoals oog hebben voor het welzijn van de zieken en kwetsbare hulpbehoevende ouderen, maar óók voor de kwetsbare zorgmedewerkers.
,,Ze zijn verzorgende, maar wat voor verzorgende? Als je zegt verzorgende 1 of 2, a of b of weet ik wat, dan is dat een anonimiteit en dat vind ik beneden peil. Juist voor mensen die zoveel werk verzetten. Het is noodzakelijk dat de éénjarige opleiding ‘helpende’ en de tweejarige opleiding ‘zieken- en bejaardenverzorgende’ weer in ere wordt hersteld. De sleutel van de kwaliteit van de zorg is opleiding.’’
Ook vraagt Meta van Beek de minister aandacht voor het feit dat er volgens haar haar tussen 23.00 en 7.00 uur geen wijkverpleging wordt verleend. ,,Verzorgingshuizen zijn gesloten. Dat betekent dat er nu ouderen thuis moeten wonen die hiervoor eigenlijk een indicatie hebben. Ze hebben ’s nachts geen verzorging meer bij de hand. Dat is niet goed voor het welbevinden van ouderen. Die groep wordt steeds groter.’’
De PvdA roept het nieuwe kabinet op niet te bezuinigen op wijkverpleging.
NOS 24.10.2017 PvdA-leider Asscher richt zich tot de nieuwe bewindslieden nog voor ze zijn beëdigd. Asscher noemt het in een brief aan formateur Rutte en aan de kandidaat-bewindslieden “onverteerbaar dat in het regeerakkoord een bezuiniging van 100 miljoen op de wijkverpleging staat.”
Volgens hem hebben wijkverpleegkundigen vaak te weinig tijd voor alle ouderen, chronisch zieken en gehandicapten.
Constituerend beraad
Donderdag worden de ministers en staatssecretarissen van het kabinet-Rutte III beëdigd. De dag ervoor is het ‘constituerend beraad’, een soort oprichtingsvergadering van het kabinet.
De PvdA-leider vindt het constituerend beraad “het moment waarop onvolkomenheden in het regeerakkoord kunnen worden weggewerkt”. Volgens Asscher moet de bezuiniging nog voor het debat over de regeringsverklaring worden geschrapt. Dat debat is volgende week.
AD 24.10.2017 Het nieuwe kabinet moet al tijdens zijn eerste bijeenkomst, komende donderdag, gelijk een bezuiniging van 100 miljoen euro op de wijkverpleging schrappen. Die dringende oproep doet afzwaaiend PvdA-minister Lodewijk Asscher in een brief aan formateur Mark Rutte en de kandidaat-bewindslieden.
In een tijd van cadeaus aan multinationals, van overschotten op de begroting; in zo’n tijd is een bezuiniging op wijkverpleegkundigen niet oké
Het is voor Asscher onverteerbaar dat er in het regeerakkoord een bezuiniging van 100 miljoen op de wijkverpleging ingeboekt staat. Dat geld moet worden binnengeharkt door de nieuwe minister voor Medische Zorg, VVD’er Bruno Bruins. Hij zal afspraken met het zorgveld maken om de groei in het aantal behandelingen af te remmen.
De PvdA-voorman schrijft: ,,Ondanks dat wijkverpleegkundigen hun werk met hart en ziel doen, hebben ze vaak te weinig tijd voor alle ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Veel wijkverpleegkundigen gaan gebukt onder een te hoge werkdruk. Daarom moet er juist meer ruimte komen, zodat ze hun werk goed kunnen doen.”
Problemen
De wijkverpleging heeft te maken met personeelstekorten, cliëntenstops en een veel administratieve rompslomp. Na het debat over het regeerakkoord steunde bijna de hele oppositie daarom al een motie om de nieuwste bezuiniging te schrappen. Regeringspartij CDA had de maatregel niet in het programma staan en ook D66 wilde de wijkverpleging soelaas bieden.
V&VN – de beroepsvereniging voor verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten – vindt de ingreep net als Asscher ‘onbegrijpelijk en zeer onverstandig’, aldus directeur Sonja Kersten. ,,Ik verwacht door deze bezuiniging een toename van de huidige problematiek en nog meer druk op de wijkverpleging. Dit is echt zorgwekkend.”
Waardering
Tot slot bepleit Asscher: ,,Geef wijkverpleegkundigen de zekerheid en waardering die ze verdienen. Geef ouderen, zieken en gehandicapten de zekerheid dat zij thuis goede zorg krijgen.”
Morgen komt de nieuwe regering voor het eerst bijeen tijdens het ‘constituerend beraad’. Daar kunnen onvolkomenheden in het regeerakkoord worden weggewerkt. ,,We zullen dan zien of er serieus wordt geluisterd naar de mening van oppositiepartijen.”
AD 12.10.2017 Ziekenhuizen, verpleegkundigen en huisartsen luiden de noodklok over een nieuwe grootscheepse zorgbezuiniging van het kabinet Rutte III. Ze vrezen dat de zorg voor kwetsbare mensen straks door de bodem zakt, door financiële problemen en een personeelsgebrek.
We zijn bang dat deze ingreep ten koste van de kwaliteit of toegankelijkheid van zorg gaat, aldus Woordvoerder Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
De afgelopen jaren beknotte zorgminister Schippers via afspraken met de medische wereld de groei van het aantal behandelingen door ziekenhuizen, de geestelijke gezondheidszorg en de wijkverpleging. Nu doet de coalitie daar een flinke schep bovenop en boekt een megabedrag, bijna 2 miljard in 2021, in als beoogde besparing. Dat is ruim 800 miljoen meer dan VVD, CDA, D66 en ChristenUnie in hun verkiezingsprogramma hadden staan. Het Centraal Planbureau acht zo’n grote bezuiniging onhaalbaar en waarschuwt voor slechtere zorg.
,,Dit besluit creëert onrust en verwarring”, stelt de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen. ,,Wat wordt er van ons verwacht? Geen idee. Maar we zijn bang dat deze ingreep ten koste van de kwaliteit of toegankelijkheid van zorg gaat”, aldus een zegsman. Hij herinnert zich de situatie van vijftien jaar geleden: toen lagen patiënten op de gang of werden ze met helikopters naar buurlanden gevlogen. ,,Daar moeten we natuurlijk niet naar terug.”
Verdrietig
Niels Jacobs, verpleegkundige op de spoedeisende hulp en actief voor vakbond Nu ‘91, is ‘heel verdrietig en teleurgesteld’ over het regeerakkoord. ,,Deze kostenbesparing gaat ons niet meer lukken. We zijn de afgelopen jaren al veel efficiënter gaan werken. De huisarts is al veel meer gaan doen, daarmee is veel winst behaald. Maar er is een grens aan wat we nog kunnen doen.’’
De belangenvereniging voor verpleegkundigen vreest de budgetverlaging voor de wijkverpleging, aldus V&VN-directeur Sonja Kersten. ,,Daar kampen ze al met personeelstekorten, cliëntenstops en een hoge administratieve last. Tel daar de groeiende vraag door een kort verblijf in het ziekenhuis en meer kwetsbare ouderen met bijvoorbeeld dementie bij op en dit is echt zorgwekkend.” Ook Actiz, branchevereniging van zorginstellingen, noemt bezuinigingen op de wijkverpleging onacceptabel.
Bezorgd
De werkdruk van huisartsen is nu al behoorlijk groot, de grens van wat we kunnen is in zicht, aldus LHV-voorzitter Ella Kalsbeek
De Landelijke Huisartsen Vereniging is eveneens bezorgd. ,,Doordat ziekenhuizen en de geestelijke gezondheidszorg minder kunnen doen, komen er steeds meer patiënten bij de huisarts terecht. De werkdruk van huisartsen is nu al behoorlijk groot, de grens van wat we kunnen is in zicht’’, zegt voorzitter Ella Kalsbeek.
Volgens de coalitiepartijen zijn de nieuwe zorgbezuinigingen ‘ambitieus’, maar terecht. Het aantal behandelingen en de medicijnkosten zullen de komende jaren doorstijgen, zo is de verwachting. ,,Als we niets doen, dan gaat de zorgpremie door het dak” zegt CDA’er Mona Keijzer. ,,Het is in ons aller belang dat de stijging wordt gedempt tot aanvaardbare proporties. We willen met de sector gaan kijken hoe dat het beste kan.”
AD 11.10.2017 Het Centraal Planbureau betwist de opbrengst die de nieuwe regeringscoalitie wil binnenhalen via een grootscheepse zorgbezuiniging. Daarvoor zijn de onderhandelaars van Rutte III ook gewaarschuwd. Desondanks hebben zij het megabedrag, bijna 2 miljard, ingeboekt als besparing.
De afgelopen jaren beknotte zorgminister Schippers via afspraken met de medische wereld succesvol de groei van het aantal behandelingen door ziekenhuizen, de geestelijke gezondheidszorg en de wijkverpleging. Haar opvolger moet die truc straks dunnetjes overdoen, heeft de coalitie bedacht.
Volgens de rekenmeesters van het CPB kan via zulke deals in 2021 echter maximaal 0,9 miljard worden bezuinigd. Daarbij wordt ook nog gewaarschuwd dat zo’n ingreep leidt tot minder of slechtere zorg. Rutte III is het daar mee oneens en wil maar liefst 1,9 miljard besparen via zorgakkoorden.
Teleurstelling
We zijn bezorgd en teleurgesteld dat het nieuwe kabinet de benodigde financiële ruimte drastisch beperkt, aldus Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen ziet de bui al hangen, omdat zij straks met een minister van Volksgezondheid te maken krijgen die de duimschroeven komt aandraaien. ,,De NVZ is bezorgd en teleurgesteld dat het nieuwe kabinet de benodigde financiële ruimte drastisch beperkt.”
De afgelopen jaren hebben de ziekenhuizen hard meegewerkt aan de beteugeling van de zorgkosten, laten ze weten. ,,In crisistijd zijn gezamenlijke afspraken gemaakt over het beschikbare budget. De situatie is nu anders, de crisis is voorbij.” Toch komt de ziekenhuiszorg er in het nieuwe regeerakkoord niet goed vanaf.
Uitdaging
De ziekenhuizen mogen nooit in de problemen komen. Straks gaat de kwaliteit van zorg onderuit, aldus Henk Nijboer , PvdA.
Kamerlid Arno Rutte beheert de zorgportefeuille voor de VVD. Hij bevestigt dat de coalitie ‘aan de ambitieuze kant’ is gaan zitten, gezien de berekeningen van het CPB. ,,Maar die maken altijd veilige berekeningen”, aldus Rutte. Hij beseft dat er een ‘grote uitdaging en klus voor de nieuwe minister’ komt te liggen, maar acht de bezuiniging haalbaar.
De zorg kan volgens hem veel goedkoper, bijvoorbeeld als technologische vindingen worden omarmd. Meer ziekenhuiszorg thuis uitvoeren kan al een besparing van minimaal 1,5 miljard euro per jaar opleveren ‘en waarschijnlijk nog veel meer’, beweerden de werkgevers begin dit jaar nog. Ook de coalitie zit op deze koers.
,,Ik ken Gerrit Zalm, hij is een echte boekhouder”, reageert Kamerlid Henk Nijboer (PvdA). ,,Dat zie je terug in het regeerakkoord: de financiën zijn leidend. Dat is heel zorgelijk.” Het is volgens Nijboer goed als er in de zorg wordt bespaard op bureaucratie. ,,Maar de ziekenhuizen mogen nooit in de problemen komen. Straks gaat de kwaliteit van zorg onderuit.”
NOS 11.01.2017 Het was een van de belangrijkste campagnethema’s van de verkiezingen: de zorg. De afgelopen maanden werd al duidelijk dat er ruim twee miljard extra naar de verpleeghuizen gaat. Maar naar de wijkverpleging gaat geen extra geld. En dat terwijl die sector juist de grootste groep ouderen verzorgt. “Echt verbazingwekkend”, zegt Sonja Kersten directeur van de Beroepsvereniging voor Verpleegkundigen en Verzorgenden in het radioprogramma Nieuws en Co.
Het kabinet wil dat ouderen langer thuis blijven wonen en daarom was Kersten dan ook verbaasd toen ze het regeerakkoord las. Daar komt het woord wijkverpleging maar één keer voor. “We zijn blij dat de beweging wordt gemaakt dat mensen zo lang mogelijk thuis wonen, want dat is wat iedereen het prettigst vindt. Maar dan heb je wel wijkverpleegkundigen nodig die goed voor je kunnen zorgen.”
Ook wijkverpleegkundige Niels van Leeuwen merkt dagelijks dat extra geld voor de thuiszorg hard nodig is. “Gelukkig redden we het elke dag nog. Maar het is een hoop gepuzzel. We hebben een groot personeelstekort, mensen die langdurig ziek zijn of andere dingen gaan doen omdat ze de werkdruk te hoog vinden.”
Mensen hebben steeds meer en steeds langer zorg nodig, aldus Wijkverpleegkundige Niels van Leeuwen.
Dat Van Leeuwen niet gemist kan worden, blijkt als hij aankomt bij Theo en Riet Hendriks in Den Haag. Iedere dag komt hij langs om te zwachtelen en wondzorg te geven. “Het is een beste man. Formidabel!” zegt Theo Hendriks. Zijn vrouw Riet Hendriks is ook blij met haar wijkverpleegkundige. “Zonder Niels had ik niet thuis kunnen blijven wonen. Dan had ik nu in een tehuis gezeten. Nou, dan hoeft het van mij ook niet meer.”
Meneer en mevrouw Hendriks zijn niet de enigen die iedere dag uitkijken naar hun wijkverpleegkundige. Zo’n 85 procent van de 80-plussers woont nog thuis en ongeveer 15 procent woont in verpleeghuizen. Volgens Van Leeuwen is het daarom juist belangrijk dat er extra wordt geïnvesteerd in de wijkverpleging. “Mensen hebben steeds meer en steeds langer zorg nodig. Die zorg wordt ook steeds ingewikkelder. Maar het lijkt erop dat ze het niet interessant of belangrijk vinden dat er geld naar de thuiszorg gaat.”
Wijkverpleegkundige Niels verzorgt Riet Hendriks, NOS
Er kwam meer aandacht en nu dus ook geld voor de verpleeghuiszorg na het manifest van journalist Hugo Borst. “Dat was ook echt nodig”, zegt Sonja Kersten. “Maar het is zo ontzettend jammer dat het nu ten koste gaat van andere sectoren.”
Kersten hoopt dat er ook een soort Hugo Borst voor de thuiszorg opstaat. Niels van Leeuwen is het met haar eens: “Het heeft voor de verpleeghuizen ook gewerkt. Waarom zou het voor ons niet werken?”
AD 09.10.2017 Driekwart van de verpleegkundigen en verzorgenden barst van de stress. Hun tijd wordt opgeslokt door administratie en de gekste taken als rolstoelen reinigen en zout strooien. Dat blijkt uit een peiling onder 17.000 werknemers.
Een arts maakt na een operatie toch ook niet de medische instrumenten schoon?, aldus Woordvoerder Lieselot Meelker van beroepsvereniging V&VN.
46 uur per week werken in plaats van 24, in je eentje het werk doen van twee mensen en nauwelijks een dag vrij kunnen nemen. Verpleegkundigen en verzorgenden trekken het niet meer, stelt beroepsvereniging V&VN op basis van een peiling onder 17.000 leden. Hun privéleven en gezondheid lijden onder de werkdruk, die het sterkst wordt gevoeld in de ouderenzorg. Plus: de kwaliteit van de zorg én de veiligheid van de patiënt zijn in het geding.
Volgens V&VN doen werknemers er alles aan om de patiënten toch de hulp te geven die ze nodig hebben, zowel thuis als in het verpleeghuis. Met stress en overwerk als gevolg: ,,Ze voelen een enorme verantwoordelijkheid om de zorg aan het bed te blijven leveren en alle andere dingen doen ze er dan maar even bij.”
Uit de peiling blijkt dat het gaat om eindeloze administratie, maar ook taken als grasmaaien, zout strooien bij gladheid, de temperatuur van de koelkast controleren, rolstoelen soppen en het aircosysteem reinigen. Te dol voor woorden, vindt de beroepsgroep. Woordvoerder Lieselot Meelker: ,,Een arts maakt na een operatie toch ook niet de medische instrumenten schoon?”
Bezuinigd
Met name verpleeghuizen hebben de afgelopen jaren enorm bezuinigd op ondersteunende diensten: van de receptionist tot schoonmakers en de klusjesman. Hun taken komen op het bordje van het verzorgend personeel, zegt V&VN. Meelker: ,,Ze willen familieleden niet buiten laten wachten omdat er geen receptie meer is.” En daar blijft het niet bij, zo vervangen verpleegkundigen de pedicure, brengen ze dienstauto’s naar de garage en moeten ze zelf vervanging regelen als ze ziek zijn.
De kwaliteit van de geleverde zorg staat ernstig onder druk, zegt 64 procent van de ondervraagden. Cliënten moeten lang wachten voor ze worden geholpen én hun veiligheid is in het geding, oordeelt de helft. Voorbeelden zijn fouten met medicatie, minder hygiënisch werken en een nachtdienst waarbij één medewerker verantwoordelijk is voor 80 patiënten.
V&VN wil dat het nieuwe kabinet met de sector een noodplan opstelt om het huidige personeel te behouden – 11 procent wil stoppen en 31 procent twijfelt nog – en tegelijkertijd meer personeel te werven. Nederland (nu 350.000 verpleegkundigen en verzorgenden) heeft nu al 25.000 openstaande vacatures. De komende vijf jaar is bijna het drievoudige nodig.
Versnipperd
De oplossingen die de beroepsgroep voorstelt: laat verpleegkundigen en verzorgenden zich concentreren op de patiënt en huur anderen in voor extra taken. Dat zorgt direct voor meer uren en dus betere zorg. Als werkgevers dan ook nog zorgen voor fatsoenlijke contracten – meer dan een paar uur per week en niet zo versnipperd (nu soms 15 uur verspreid over 5 dagen) – wordt het volgens het ondervraagde zorgpersoneel een stuk realistischer om aan nieuwe mensen te komen.
Sasja van der Zanden (40):
Pendelen tussen eigen gezin en je oude moeder is een hele opgave. Volgens mantelzorgvereniging Mezzo is dat een van de redenen waarom mensen vaker overwegen om samen te gaan wonen met hun ouder. Mezzo krijgt inmiddels dagelijks telefoontjes binnen met vragen en dat aantal neemt toe. Van omgebouwd tuinhuis tot mobiele woonunit, het is een groeimarkt, constateerde ook kenniscentrum Aedes-Actiz eerder dit jaar.
De Tweede Kamer zal pas over de begrotingen voor 2018 debatteren als het nieuwe kabinet er is. Dan pas is duidelijk wat het nieuwe kabinet wil veranderen aan de begrotingen die op Prinsjesdag zijn ingediend. Eerder besloot de Tweede Kamer ook al de Algemene Politieke Beschouwingen en de Algemene Financiële Beschouwingen uit te stellen. Kamerlid Mark Harbers (VVD) deed het verzoek tot uitstel van de begrotingsbehandelingen woensdagmiddag 4 oktober tijdens de regeling van werkzaamheden. Hij kreeg steun van een meerderheid in de Kamer.
Door het uitstel vinden de verschillende debatten in de gebruikelijke volgorde plaats:
Debat over de regeringsverklaring: zodra het nieuwe kabinet er is en zijn plannen bekend heeft gemaakt, zal de Tweede Kamer eerst een debat over de regeringsverklaring organiseren. Zo’n debat is vergelijkbaar met de Algemene Politieke Beschouwingen. Het is een belangrijk debat, omdat daarin duidelijk wordt welke ruimte het kabinet heeft om zijn plannen daadwerkelijk uit te voeren en hoe groot de steun daarvoor is. Het debat duurt meestal twee dagen. De media besteden er gewoonlijk veel aandacht aan.
Kort daarna zullen de Algemene Financiële Beschouwingen gepland worden. In dit debat bespreken de financieel specialisten van de Kamerfracties de rijksbegroting, samen met de minister en de staatssecretaris van Financiën.
Daarna zal de Tweede Kamer de begrotingen van elke ministerie afzonderlijk behandelen. In de Tweede Kamer worden sommige voorstellen gewijzigd en aangepast, sommige worden geschrapt en andere voorstellen worden ongewijzigd overgenomen. Alleen de Tweede Kamer heeft amendementsrecht en mag wetsvoorstellen wijzigen. De Eerste Kamer mag dat niet.
VOORZITTER KHADIJA ARIB: ZORGVULDIGE BEHANDELING VAN DE BEGROTING IS BELANGRIJK
Voorzitter Khadija Arib gaat samen met het Presidium bekijken hoe de begrotingsdebatten ingepland worden. Ze vindt het belangrijk dat de Kamer de tijd en ruimte krijgt om de begrotingen zorgvuldig te behandelen. Tijdens de regeling van werkzaamheden zei ze: “Ik vind het niet goed als de nieuwe Tweede Kamer eerst een halfjaar moet wachten, en dan op het laatste moment alles moet afraffelen.”
Lekkende Begroting 2018
Wie nog dacht dat de bijna-kabinetscrisis van eind augustus om de inhoud ging, weet sinds vanmiddag beter: het ging alleen om politiek prestige.
In een notendop:
PvdA-leider en vicepremier Asscher eiste op hoge toon 270 miljoen euro om de onderwijzers in het basisonderwijs komend jaar een salarisverhoging van 3 procent te geven.
Coalitiepartner VVD weigerde toe te stemmen omdat tegelijkertijd aan de formatietafel financiële afspraken moesten worden gemaakt.
Eerst moest het aanstaande regeerakkoord door het Centraal Planbureau worden doorgerekend, daarna viel er pas meer te zeggen over het budget voor de onderwijzers.
Binnenskamers viel toen al te horen: met die 270 miljoen komt het wel goed, maar Asscher moest niet proberen de eer naar zichzelf toe te trekken.
Van de totale overheidsbegroting 2018 van 270 miljard euro zijn al een paar dingen uitgelekt…!!
Prinsjesdag komt dichterbij en zoals altijd de afgelopen jaren lekken er dan cijfers uit. “Verschrikkelijk”, reageert premier Rutte. “Maar ja, het is onderdeel van Den Haag.”
19.09.2017
En ziedaar, wat een korte adempauze niet kan doen. In de vanmiddag 15.09.2017 uitgelekte begrotingscijfers voor 2018staat het dan toch gewoon:270 miljoen voor de leraren. Tegelijkertijd lieten de formerende partijen weten dat hun akkoord nog niet naar het CPB kan. Toch nemen ze deze investering alvast voor lief, ongetwijfeld in de hoop dat het nu niet meer alleen op Asscher zal afstralen.
De basisschoolleraren eisen overigens 10 procent loonsverhoging, dus dit zal niet genoeg zijn om de al aangekondigde staking van 5 oktober 2017 af te wenden.
Nota vol goed nieuws Dit zijn de belangrijkste punten uit de begroting van komend jaar:
Met de economische cijfers feliciteert het kabinet zichzelf. De groei voor 2017 wordt geschat op 3,3 procent. Voor volgend jaar is de groei van de economie naar schatting 2,5 procent. De werkloosheid daalt naar 390.000 mensen.
Dit jaar staat Prinsjesdag vooral in het teken van de formatie. Want wat blijft er van de begroting voor 2018 overeind, als de formerende partijen het eens worden over een nieuw regeerakkoord?
Volgens premier Rutte veel. “Het gaat om een begroting van 270 miljard euro, dat gaan wij echt niet ineens allemaal anders doen.”
Prinsjesdag
Van de totale overheidsbegroting 2018 van 270miljard euro zijn al een paar dingen uitgelekt:
* De leraren krijgen er 270 miljoen euro bij voor salarisverhoging
* De verpleegzorg krijgt er de komende vier jaar 130 miljoen euro bij, op de 435 miljoen extra
* De Belastingdienst krijgt 75 miljoen om problemen op te lossen
* Nederlanders gaan er volgend jaar gemiddeld 0,6 procent op vooruit
* De werkloosheid daalt naar 390.000
* Het begrotingsoverschot komt op 0,8 procent en de economische groei op 2,5 procent
Rutte is de verbindende schakel tussen het oude en het nieuwe kabinet. Buma en Segers van CDA en ChristenUnie gaan (waarschijnlijk) voor het eerst in jaren regeren, dus die leggen het accent anders dan Rutte.
Buma: “De Miljoenennota is van het demissionaire kabinet en het nieuwe kabinet zal een heleboel wijzigingen hebben.” Segers noemt de Prinsjesdagstukken wel echte plannen, maar die wijzigingen zullen er zeker komen, zegt hij.
Uiteindelijk gaat de Nederlander er qua Koopkracht gemiddeld maar 0,6 procent op vooruit. Werkenden profiteren het meest (0,8 procent). Om te voorkomen dat uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden erop achteruitgaan wordt 425 miljoen euro uitgetrokken.
AD 16.09.2017
Koopkrachtstijging, per groep
In de bijstand: 0,3 procent Gepensioneerd: 0,6 procent Werkend: 0,8 procent
– Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) schrijft in het voorwoord dat zowel de overheidsbestedingen als bedrijfsinvesteringen toenemen. De groei wordt enigszins geremd door de lagere gasproductie.
– Intussen daalt de staatsschuld naar 53,7 procent van het BNP en kan het kabinet wijzen naar een overschot op de begroting van 0,8 procent.
– Er wordt wordt flink geïnvesteerd in de zorg, een half miljard in 2018. Het eigen risico stijgt naar 400 euro. De zorgtoeslag voor lage inkomens gaat ook omhoog.
Formatie en Regeerakkoord
Over de formatie en het concept-regeerakkoord wordt overigens ook gelekt. Gisteren werd bekend dat de vier onderhandelende partijen het eens zijn over vluchtelingendeals en een nieuwe bed-bad-broodregeling.
Maandag 18.09.2017 gaan de onderhandelingen verder. Dinsdag 19.09.2017 is het Prinsjesdag.
Want met een demissionair kabinet zijn er geen grote plannen, geen vergezichten, geen met vers beleid gestutte visie op de toekomst.
Geen climax van het politieke seizoen, maar een verplicht nummer !!!
Qua rituelen zal de liefhebber niets tekortkomen, en toch is deze Prinsjesdag anders. Achter de feestelijkheden gaapt een leegte. Want wie schetst waar het heen moet met het land?
Zo op het eerste gezicht zal het een Prinsjesdag als alle andere zijn. Een Ridderzaal vol Kamerleden en hoogwaardigheidsbekleders. Luisterend naar de Koning die op plechtige toon de Troonrede voorleest. Een parade van dames met hoedjes waarover is nagedacht en heren in kraakverse pakken.
Goed, de Gouden Koets is in groot onderhoud, dus verplaatsen koning en koningin zich, voor het tweede jaar, per Glazen Koets. De route is wel weer klassiek. Vanwege de aanleg van een ondergrondse parkeergarage moest vorig jaar worden uitgeweken naar de Korte Houtstraat. Dit jaar gaat de koninklijke rijtoer als vanouds via de Korte Vijverberg naar het Binnenhof.
De Algemene Politieke Beschouwingen zijn verdaagd, tot na het regeerakkoord van een nieuw kabinet
Saluutschoten, ere-escorte van cavalerie, grenadiers, marechaussee en politie te paard – qua ritueel zal de liefhebber niets tekortkomen. Het zal niet genoeg zijn om te verhullen dat daarachter een grote leegte gaapt. Geen grote plannen, geen vergezichten, geen met vers beleid gestutte visie op de toekomst. Er is geen regering die de koning de woorden in de mond kan leggen om te schetsen waar het heen moet met ons land – de Troonrede als hoofdpijndossier. De begroting wordt een verlengstuk van die van vorig jaar.
Dit wordt de Prinsjesdag die niemand wilde, de dag die gehouden wordt omdat het nu eenmaal zo in de grondwet (artikel 65) staat. Wat normaal gesproken de climax van het politieke seizoen is, zal nu een verplicht nummer zijn. Ook de Algemene Politieke Beschouwingen – het debat van twee dagen waarin de oppositie de regering het vuur aan de schenen kan leggen – zijn verdaagd, tot na het regeerakkoord van een nieuw kabinet.
In plaats daarvan gaat het dezer dagen in de plenaire zaal over onderwerpen als misstanden in de bokkenhouderij en het gebruik van drones door Limburgse landbouwers. Nu de regering amper nog besluiten neemt, droogt de Kameragenda steeds verder op. Dat geldt in verhevigde mate voor de Eerste Kamer.
Als het aan de SP had gelegen, was dat anders gelopen. Dan waren de Beschouwingen gewoon doorgegaan. ‘Waarom zou je het primaat bij een demissionaire regering laten’, zegt Peter Kwint (32), Kamerlid sinds maart. ‘We hadden deze periode kunnen gebruiken om als Kamer accenten aan te geven.’ De pogingen die de SP daartoe ondernam, door te proberen de verhoging van de salarissen in het lager onderwijs en de verlaging van het eigen risico in de zorg te forceren, hadden niet het gewenste resultaat. Kwint, door Kamervoorzitter Arib gekapitteld toen hij zonder jasje de Kamer toesprak, komt vandaag in pak. ‘Ik heb nog wel wat in de kast hangen.’ Zijn moeder vergezelt hem.
Waar Kwint vol ongeduld wacht totdat zijn Kamerlidmaatschap echt losbrandt, heeft Gijs van Dijk (36), nieuw Kamerlid voor de PvdA, het razend druk. Zijn toch al gedecimeerde fractie bestaat voor de helft uit demissionaire bewindspersonen. Omdat die hun handen nog vol hebben aan hun ministerie, bemoeit Van Dijk zich met zowat alles. ‘Wonen, politie, sociale zaken, koninkrijksrelaties, basisregistratie personen – het is een stoomcursus. Ik ga van commissie naar commissie.’ Van Dijk, ook geen pakkendrager, bezocht de Suit Supply. ‘Je komt niet naar de Kamer voor die poespas, en toch doet het me wat.’
Suzanne Kröger (41), nieuw bij GroenLinks, heeft deze week wel iets anders aan haar hoofd dan Prinsjesdag. Ze heeft debatten over de uitbreiding van de luchthaven Lelystad, over de vervuiling bij Chemours en over een noodpakket luchtkwaliteit. Een soort apotheose van haar eerste half jaar als Kamerlid. ‘Dit is de week waarvoor je het doet’, zegt ze. ‘Voor mij komt alles samen.’ Haar hoop voor de Troonrede? Dat er hoge prioriteit aan klimaatverandering wordt gegeven. Over haar Prinsjesdagkleding heeft ze nog niet nagedacht. ‘Volgend jaar ben ik ook op dat punt ingewerkt.’
René Peters (42), die als kandidaat-Kamerlid drie stond op de CDA-lijst, heeft in zijn fractie de portefeuille schulden en armoede en is daar druk mee. ‘Veel is controversieel verklaard en kan dus niet worden behandeld. Maar ik ga heel veel op werkbezoek, geef lezingen, eet alle letters die over dit onderwerp worden geschreven, wil m’n contacten perfect op orde hebben. Dit is helemaal mijn terrein.’ Hij wordt dinsdag vanaf het ontbijt gevolgd door Omroep Brabant. ‘Alles nieuw en tiptop, tot en met sokken en schoenen. Het pak is gemaakt door een kleermaker in Oss.’ Zijn ouders zullen langs de route staan.
Een Prinsjesdag om te laten zien dat alles gewoon doormarcheert. Ook als de formatie eindeloos lijkt te duren.
Samenvatting Platform 31
Nederland is sterker uit de crisis gekomen. Zo luidde de centrale boodschap van de Miljoenennota 2018 die werd gepresenteerd op Prinsjesdag.
De jaarlijkse rijksbegroting repte onder meer over een groeiende economie en dalende werkloosheid. Welke belangrijkste maatregelen en beleidswijzigingen voor stad en regio sprongen er verder uit?
De rijksbegroting van dit jaar gaat, vanwege een demissionair kabinet, de geschiedenis in als een beleidsarm document. Nederland wacht vol spanning op het aanstaande regeerakkoord. U ontvangt daarom dit jaar – anders dan u van Platform31 gewend bent – maar liefst twee analyses: een samenvatting van de rijksbegroting_2018 én een gedetailleerdere analyse van het regeerakkoord_2018. In deze eerste samenvatting bundelen we de meest opvallende maatregelen en beleidswijzigingen voor u, geordend naar de ministeries die het meest relevant zijn voor stad en regio. Zodra er een nieuw regeerakkoord is, maakt Platform31 een uitgebreide analyse en duiding en brengen we de consequenties voor steden en regio’s in beeld.
NOS 17.08.2018 Het kabinet houdt voorlopig vast aan het afschaffen van de dividendbelasting. Gisteren bleek dat de maatregel meer kost dan tot nu toe werd gedacht, waardoor er opeens een gat van 600 miljoen op de begroting is.
Staatssecretaris Snel van Financiën, die over belastingen gaat, zei na de eerste ministerraad na de vakantie dat hij ervan uitgaat dat de afschaffing van de dividendbelasting doorgaat. “Het is een maatregel die geld kost, maar dat hebben wij ervoor over.”
Hij is ervan overtuigd dat het schrappen van de heffing die bedrijven betalen over de winst die zij aan hun aandeelhouders uitkeren, goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid. “En ik ga ervan uit dat we deze maatregel uit het regeerakkoord gewoon gaan uitvoeren.”
Financiële dekking
Het kabinet-Rutte III ging er aanvankelijk vanuit dat de omstreden maatregel 1,4 miljard euro per jaar aan inkomsten zou schelen. Maar nu zeggen ingewijden dat het kan oplopen tot 2 miljard, waardoor minister Hoekstra van Financiën nog voor Prinsjesdag een oplossing moet zoeken voor het verschil van 600 miljoen euro.
Het kabinet wil de dividendbelasting op 1 januari 2020 afschaffen, maar dat staat aanstaande Prinsjesdag al in het Belastingplan van staatssecretaris Snel. Hij moet voor elke euro die de afschaffing van de dividendbelasting kost, financiële dekking vinden.
Prinsjesdag
Premier Rutte wilde niet op de berichtgeving ingaan, omdat hij niet vooruit wil lopen op de plannen die op Prinsjesdag worden gepresenteerd. Hij zei wel dat het kabinet op dit moment bezig is om de afspraken uit het regeerakkoord uit te voeren.
Het afschaffen van de dividendbelasting is omstreden omdat de maatregel vooral ten goede komt aan grote bedrijven en er geen bewijs is dat hierdoor meer bedrijven naar Nederland komen. De oppositie spreekt van een ‘cadeautje voor multinationals’.
VK 16.08.2018 De Nederlandse economie blijft groeien, zo blijkt uit de nieuwste cijfers. Wat betekenen deze voor de plannen van het kabinet, en voor de portemonnee van de burger?
Begroten is voor dit kabinet een feest…
Miljoenennota’s maken is voor dit kabinet een feest. Gedwongen door de economische crisis stortte Rutte-II noodgedwongen de ene lastenverzwaring na de andere bezuiniging over het volk uit, maar Rutte-III geniet van een hoogconjunctuur. Minister Wopke Hoekstra van Financiën krijgt bij het opstellen van de rijksbegroting rugwind van de prachtige economische cijfers die het Centraal Planbureau (CPB) donderdag publiceerde.
Helaas voor het kabinet zijn die cijfers wel een tikje minder prachtig dan een paar maanden geleden. In maart dacht het planbureau nog dat de Nederlandse economie dit jaar met 3,2 procent zou groeien en volgend jaar met 2,7 procent. Die groeiverwachting heeft het CPB nu verlaagd naar respectievelijk 2,8 en 2,5 procent. Ook de ontwikkeling van de werkloosheid en de koopkracht ziet er sinds donderdag net iets minder rooskleurig uit dan daarvoor.
Het kabinet let bij het maken van de rijksbegroting altijd scherp op de koopkrachtontwikkeling die het CPB voorspelt. Is die wel evenwichtig? Welke kiezersgroepen blijven achter bij het gemiddelde? Moeten we voor die mensen iets extra’s doen, dus compenserende maatregelen nemen? De noodzaak daarvoor lijkt dit jaar gering. Volgens het CPB gaan alle huishoudens er in 2019 grosso modo op vooruit. Die doorsnee koopkrachtverbetering (1,3 procent) is ook substantieel groter dan dit jaar (0,4 procent).
Toch valt die voorspelling een beetje tegen. In juni ging het CPB nog uit van een koopkrachtstijging van 0,6 procent in 2018 en 1,6 procent volgend jaar. CPB-directeur Laura van Geest geeft twee redenen voor het neerwaarts bijstellen van de raming: de inflatie stijgt sneller dan eerder geraamd en de cao-lonen juist langzamer.
Het mysterie van de achterblijvende lonen is nog niet opgehelderd. Het CPB speculeert dat de onderhandelingspositie van arbeidskrachten is verzwakt ten opzichte van hun werkgevers. Dat zou onder andere liggen aan de digitalisering en robotisering van taken die vroeger door mensen werden gedaan en aan de internationalisering van de arbeidsmarkt (concurrentie uit lagelonenlanden). De economische wetenschap is er nog niet over uit. De ramingen van het CPB waren tot nu toe in elk geval telkens te optimistisch. In maart dacht het CPB nog dat de lonen met 3,2 procent zouden stijgen, in juni stelde het instituut dat bij naar 3,1 procent en in de voorspelling van donderdag is dat 2,9 procent.
Van alle huishoudens gaan de laagste inkomens (minder dan 23.700 bruto per jaar) er in 2019 het minst op vooruit (0,5 à 0,7 procent). Dit zijn hoofdzakelijk uitkeringsgerechtigden. Dit komt onder andere doordat de uitkeringen in mindere mate stijgen dan de lonen van werkenden. Een deel van deze groep (13 tot 14 procent) krijgt volgend jaar zelfs minder te besteden (tenzij het kabinet dat met nieuwe maatregelen voorkomt). Het CDA en de ChristenUnie kunnen ondertussen tevreden zijn over de koopkracht van alleenverdieners: die stijgt volgend jaar bovengemiddeld, net als die van huishoudens die meer dan 55.000 euro bruto per jaar verdienen. Het regeerakkoord pakt dus denivellerend uit.
Vergeleken met andere huishoudens komen gepensioneerden er dit jaar bekaaid vanaf, maar 2019 wordt ook voor hen een goed jaar. Maar liefst 96 procent van de AOW’ers gaat er dan in koopkracht op vooruit, voorspelt het CPB. Dat hebben de ouderen onder meer te danken aan een verhoging van de ouderenkorting, maar ook aan de verdere verlaging van de vermogensrendementsheffing en een (geraamde) rentestijging.
Gepensioneerden hebben gemiddeld meer spaargeld en beleggingen dan andere leeftijdsgroepen en profiteren daarom relatief meer van deze ontwikkelingen, voorspellen de rekenmeesters van het CPB. Ouderenpartij 50Plus eiste woensdag nog ‘compensatie voor AOW’ers’, omdat die ‘niet of nauwelijks’ zouden meedelen in de lastenverlichtingen van dit kabinet.
…totdat de dividendbelasting de sfeer bederft
Ondanks het financiële zomerweer moet het kabinet in de Miljoenennota (die het op Prinsjesdag publiceert) minimaal twee flinke tegenvallers wegwerken: de lagere aardgasbaten en – paradoxaal genoeg – een hoger dan geraamde opbrengst van de dividendbelasting. Het Rijk verliest tot en met 2022 1,9 miljard euro aan gasopbrengsten als gevolg van het besluit de gaskraan in Groningen sneller dicht te draaien dan gepland. Hoekstra zei in mei dat hij voor die tegenvaller al dekking heeft gevonden, maar niet welke. Waarschijnlijk vangt het kabinet de gastegenvaller pijnloos op met verwachte meevallers aan de uitgavenkant (besparingen op gezondheidszorg en sociale zekerheid). Een bron in Den Haag bevestigt dat.
De geplande afschaffing van de dividendbelasting, die toch al uiterst gevoelig ligt, stelt het kabinet nu ook nog voor een akelig begrotingsprobleem. Dankzij de florerende economie en de meegroeiende bedrijfswinsten brengt deze bedrijfstaks steeds meer geld in het laatje. Het AD berichtte donderdag dat de dividendbelasting de schatkist dit jaar minstens 1,9 miljard euro oplevert.
Dat is 500 miljoen euro meer dan begroot. Voor dit jaar is dat een mooie meevaller, maar de keerzijde is dat het schrappen van de dividendbelasting steeds duurder wordt. In het regeerakkoord hield het kabinet rekening met een inkomstenderving van 1,4 miljard euro vanaf 2020 (het jaar dat de belasting verdwijnt). Nu dat inkomstenverlies groter blijkt dan geraamd, moet Rutte-III volgens de begrotingsregels het verschil van 500 miljoen euro al in de aanstaande Miljoenennota compenseren. Volgens diezelfde begrotingsregels kan dat alleen met extra lastenverzwaringen, niet met budgettaire meevallers.
Het kabinet moet dus andere belastingen verhogen (of minder verlagen dan beloofd) om een impopulair douceurtje voor multinationals te kunnen bekostigen. En dat een half jaar voor de Provinciale Statenverkiezingen. Op het Binnenhof wordt druk gespeculeerd dat coalitiepartijen D66 en ChristenUnie, die eigenlijk tegen het afschaffen van de dividendbelasting zijn, de oplopende kosten zullen aangrijpen om dit onderdeel van het regeerakkoord opnieuw ter discussie te stellen tijdens de komende begrotingsonderhandelingen.
Zelfs bij initiatiefnemer VVD is het enthousiasme voor de maatregel maar matig. VVD-prominent Frank de Grave heeft publiekelijk zijn scepsis laten blijken en fractievoorzitter Klaas Dijkhoff onderkende vorig jaar in een Kamerdebat dat er geen bewijs is voor de veronderstelde heilzame uitwerking op het vestigingsklimaat. Volgens Dijkhoff is de afschaffing van de dividendbelasting ‘een gok’. Een dure gok bovendien, blijkt nu.
AD 16.08.2018 De Nederlandse economie groeit dit jaar en volgend jaar iets minder hard dan eerder werd voorzien, blijkt uit een nieuwe raming van het het Centraal Planbureau (CPB).
Het CPB voorziet nu voor 2018 een groei van 2,8 procent en van 2,5 procent in 2019. In juni ging het planbureau nog uit van een groei van respectievelijk 2,9 en 2,7 procent. ,,Ook in economisch opzicht is het een mooie zomer, met aanhoudende groei en verder dalende werkloosheid. Maar het is niet alleen maar zonneschijn. Onzekerheden rond brexit, het handelsbeleid van de VS en het economisch beleid in Italië kunnen het beeld doen kantelen”, zegt CPB-directeur Laura van Geest.
Volgens haar zijn de ‘neerwaartse risico’s’ voor de economie toegenomen. ,,De handelsconflicten die kunnen uitmonden in een handelsoorlog zijn verder verscherpt. Het risico op een harde brexit wordt met de dag groter. Het economische beleid in Italië en de groeivertraging in een aantal opkomende economieën, zoals Turkije, brengen onzekerheid met zich mee voor het eurogebied”, aldus Van Geest.
Historisch laag niveau
Het CPB wijst er wel op dat de economie blijft groeien in een bovengemiddeld tempo. Dat komt onder meer door gunstige consumptiecijfers van huishoudens, de overheidsbestedingen en investeringen in woningen. Daarbij daalt de werkloosheid naar verwachting in 2019 verder naar een ‘historisch laag niveau’ van 3,5 procent.
Het CPB voorziet in zijn nieuwe raming ook dat de inflatie iets sterker toeneemt. Dit jaar wordt het leven naar verwachting 1,6 procent duurder en volgend jaar komt de inflatie vermoedelijk uit op 2,4 procent. Volgens het planbureau wordt de inflatie vooral gestuwd door een hoger btw-tarief.
Machines
Gisteren meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) nog dat de economie het goed blijft doen. De groei hebben we te danken aan de binnenlandse bestedingen, export en bedrijfsinvesteringen. Vooral de bouw maakte het afgelopen kwartaal het verschil, aldus het CBS.
Zo is in het tweede kwartaal fors meer geïnvesteerd in woningen, bedrijfsgebouwen en infrastructuur. Verder schaften bedrijven opnieuw meer auto’s aan. Ook werd meer geld uitgetrokken voor machines.
Ook consumenten laten het geld rollen en jagen daarmee de groei aan. Al zeventien kwartalen op rij geven huishoudens meer uit dan een jaar eerder. Vooral voor auto’s en elektrische apparaten wordt flink de knip getrokken. Daarnaast geven mensen meer geld uit aan diensten, met name op het gebied van horeca, vervoer en communicatie.
Eurozone
Al met al doet onze economie het duidelijk beter dan het gemiddelde van de landen van de eurozone. Volgens een nieuwe schatting van Europees statistiekbureau Eurostat ging de economie van het eurogebied met 0,4 procent vooruit op kwartaalbasis, net als in het eerste kwartaal.
CPB raming: de Nederlandse economie ontwikkelt zich gunstig, dit jaar een groei van 2,8% en volgend jaar 2,5%. Verhoging lage BTW tarief duwt inflatie in 2019 omhoog naar 2,4%. Meer informatie: http://bit.ly/2MPOjJo 7:01 AM – Aug 16, 2018
cMEV raming: de economie groeit in 2018 en 2019 door in een bovengemiddeld tempo. De werkloosheid daalt in 2019 verder naar een historisch laag niveau van 3,5%, de overheidsschuld daalt naar 49%. Meer informatie: http://bit.ly/2MtFS9U 7:02 AM – Aug 16, 2018
CPB koopkrachtraming: bijna alle huishoudens kennen in 2019 een positieve koopkrachtontwikkeling, met uitschieters tot boven de 4%. De presentatie van de koopkrachtontwikkeling is gewijzigd; de spreiding van koopkrachteffecten krijgt meer aandacht http://bit.ly/2MNknxG 7:03 AM – Aug 16, 2018
NOS 16.08.2018 De Nederlandse economie groeit volgend jaar bovengemiddeld, maar het tempo van de groei neemt wel af.
Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) in de conceptversie van de MEV 2019, de Macro Economische Verkenning. De MEV-cijfers en ramingen voor de economie, de koopkracht en de arbeidsmarkt vormen voor het kabinet het vertrekpunt voor de rijksbegrotingen en de koopkrachtplaatjes voor volgend jaar. Op Prinsjesdag (18 september) komt de definitieve MEV.
De economische groei komt volgend jaar uit op 2,5 procent. Dit jaar wordt er een groei van 2,8 procent verwacht. De werkloosheid blijft dit jaar en volgend jaar dalen en komt uit op het laagste niveau sinds 2001.
Turkije
Het Centraal Planbureau waarschuwt dat er steeds meer risico’s zijn voor de Nederlandse economie. Handelsconflicten kunnen uitlopen op een handelsoorlog en als er geen deal komt rond de brexit raakt dat ook de Nederlandse economie. Daarnaast wijzen de economen op de problemen in Turkije, die tot onzekerheid in het eurogebied leiden.
Vaak wordt er ook met extra belangstelling gekeken naar de cijfers over de koopkracht die het Centraal Planbureau presenteert. De mediane koopkracht stijgt in 2019 met 1,3 procent. Ook dat cijfer is naar beneden bijgesteld. De laagste inkomens gaan er het minst op vooruit. Ruim 1 op de 10 lage inkomens gaat er zelfs op achteruit.
Is het nou mediaan of gemiddelde?
Mediane koopkracht is niet hetzelfde als gemiddelde koopkracht. Een gemiddelde is de optelsom van de koopkracht van alle huishoudens gedeeld door het totale aantal huishoudens. Die koopkracht wordt voor verschillende soorten huishoudens berekend: alleen of meerpersoons, met of zonder kinderen, een- of tweeverdiener, werkend of uitkering of gepensioneerd. Zo’n gemiddelde levert een vertekend beeld op. Een kleine groep mensen met grote koopkracht vertekent het cijfer voor de mensen uit diezelfde groep die minder koopkracht hebben.
Een mediaan koopkrachtcijfer geeft daarom een beter beeld. We spreken van de mediane koopkracht als er in dezelfde groep evenveel huishoudens zijn die meer koopkracht hebben als huishoudens die minder koopkracht hebben.
Een positief koopkrachtcijfer betekent niet dat iedereen erop vooruit gaat. Het koopkrachtcijfer zegt dat de meesten erop vooruitgaan maar niet per se alle huishoudens. Koopkrachtplaatjes zijn ook statisch en houden geen rekening met de gevolgen van loonsverhoging, werk vinden of ontslagen worden, een kind krijgen, scheiden en ouder worden. Dat soort zaken hebben veel meer effect op de koopkracht.
Eerder deze week maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek groeicijfers over het afgelopen halfjaar bekend. Daaruit blijkt dat de Nederlandse economie harder is gegroeid dan veel andere Europese economieën.
AD 16.08.2018 De voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting valt honderden miljoenen duurder uit dan gepland. Volgens bronnen in Den Haag loopt de rekening op in de richting van de 2 miljard euro.
De maatregel is van meet af aan zeer omstreden. Geen van de vier regeringspartijen had afschaffing van de dividendbelasting in het verkiezingsprogramma opgenomen. Desondanks besloot het kwartet tot afschaffing van de belasting op de winstuitkering van ondernemingen aan hun aandeelhouders.
Bij het aantreden van het kabinet gingen de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie er nog vanuit dat het schrappen van de dividendbelasting 1,4 miljard euro aan inkomsten zou schelen. In mei bleek echter al dat dit bedrag te laag was ingeschat, omdat de opbrengsten in 2017 200 miljoen hoger waren.
Economische groei
Aangejaagd door de economische groei en toegenomen winsten neemt het bedrag intussen alleen maar verder toe, stellen ingewijden. Voor de zomer werd de opbrengst in kabinetskringen over 2018 al op 1,9 miljard euro geschat, aldus een betrokkene: ,,Het kan zomaar zijn dat het meer dan 2 miljard wordt.”
Het kabinet wil de dividendbelasting per 1 januari 2020 schrappen. Het wetsvoorstel dat de afschaffing regelt, komt echter komende Prinsjesdag al naar de Tweede Kamer, als onderdeel van een omvangrijk Belastingplan. In dat wetsvoorstel staat ook hoe groot de inkomstenderving is.
Daarvoor heeft het ministerie van Financiën zich te baseren op de meest actuele cijfers. Voor elke euro bovenop de 1,4 miljard uit het regeerakkoord zal extra dekking moeten worden gevonden. ,,Hier staat veel druk op”, bevestigt een ingewijde.
Vestigingsklimaat
Minister-president Mark Rutte heeft de maatregel altijd fanatiek verdedigd omdat die zou leiden tot een beter Nederlands vestigingsklimaat. Handhaving van de dividendbelasting zou voor grote bedrijven een reden kunnen zijn om hun hoofdkantoor niet in Nederland te vestigen of te verplaatsen naar het buitenland.
Volgens het Centraal Planbureau is er echter geen hard bewijs dat de maatregel effect heeft en komt de opbrengst ten goede aan buitenlandse overheden. Ook ambtenaren van Financiën uitten in memo’s aan de formerende partijen grote twijfels over het nut van de maatregel.
Nieuwe raming
Vandaag bleek uit een nieuwe raming van het Centraal Planbureau dat de Nederlandse economie dit jaar en volgend jaar iets minder hard groeit dan eerder werd voorzien. Het CPB voorziet nu voor 2018 een groei van 2,8 procent en van 2,5 procent in 2019. In juni ging het planbureau nog uit van een groei van respectievelijk 2,9 en 2,7 procent.
,,Ook in economisch opzicht is het een mooie zomer, met aanhoudende groei en verder dalende werkloosheid. Maar het is niet alleen maar zonneschijn. Onzekerheden rond brexit, het handelsbeleid van de VS en het economisch beleid in Italië kunnen het beeld doen kantelen”, zegt CPB-directeur Laura van Geest.
Morgen komt het kabinet voor het eerst sinds de vakantie weer bijeen voor de ministerraad.
NU 16.08.2018 De afschaffing van de dividendbelasting gaat jaarlijks mogelijk 2 miljard euro of meer kosten, in plaats van de 1,4 miljard euro die in het regeerakkoord wordt genoemd, bevestigen bronnen in Den Haag na berichtgeving door het AD.
Het plan is om de dividendbelasting in 2020 af te schaffen, maar het wetsvoorstel dat dat moet regelen wordt volgende maand al ingediend.
AD schrijft dat het bedrag volgens ingewijden verder toeneemt door de economische groei en toegenomen winsten. Omdat de economie goed draait, wordt er meer belasting betaald – ook over dividend, de winstuitkering van bedrijven aan hun aandeelhouders.
De maatregel is een van de meest omstreden uit het regeerakkoord. Geen van de vier coalitiepartijen had afschaffing in het verkiezingsprogramma staan. Alleen de VVD van premier Mark Rutte is en blijft een uitgesproken voorstander.
Het afschaffen van deze belasting moet het vestigingsklimaat ten goede komen, maar feitelijke onderbouwing daarvoor ontbreekt.
Definitieve cijfers komen op Prinsjesdag
In eerste instantie meldde het kabinet dat de maatregel per 2020 de schatkist jaarlijks 1,4 miljard euro zou kosten, maar dat werd later verhoogd naar 1,6 miljard. Tijdens Prinsjesdag op 18 september worden de definitieve cijfers gepubliceerd.
Nederlandse aandeelhouders kunnen de afgedragen belasting over dividend via de Belastingdienst terugkrijgen. Dit maakt de afschaffing van de dividendbelasting vooral voordelig voor buitenlandse aandeelhouders in Nederlandse beursgenoteerde bedrijven.
Bedrijven zouden zo makkelijker aan buitenlands kapitaal moeten kunnen komen. Ze profiteren in ieder geval van minder administratieve lasten.
Motie van afkeuring voor Rutte
Het afschaffen van de dividendbelasting is uitgegroeid tot een hoofdpijndossier voor het kabinet en leverde Rutte in april een breed gedragen motie van afkeuring op vanwege zijn rol in de zoektocht naar de omstreden memo’s die tijdens de formatie gebruikt zijn om de belasting af te schaffen.
Rutte en de coalitiepartijen beweerden eerder dat er voor zover zij zich konden herinneren geen memo’s waren, maar die memo’s bleken er toch te zijn.
NOS 16.08.2018 Het afschaffen van de dividendbelasting kost veel meer dan gedacht. Minister Hoekstra van Financiën moet nog voor Prinsjesdag op zoek naar 600 miljoen euro op de Rijksbegroting, zeggen bronnen in Den Haag na berichtgeving in het AD.
Het kabinet-Rutte III ging er aanvankelijk van uit dat de omstreden maatregel 1,4 miljard euro aan inkomsten zou schelen. Dat bedrag zal de komende jaren alleen maar toenemen, omdat het goed gaat met de economie. Dividendbelasting wordt namelijk betaald over de winst die bedrijven uitkeren aan hun aandeelhouders. Hoe hoger de winst, hoe hoger de opbrengst voor de staatskas.
Ingewijden zeggen dat het zou kunnen oplopen tot 2 miljard per jaar. Dat betekent dat Hoekstra vanaf 2020 jaarlijks met een gat van 600 miljoen zit. Om dat te dichten zou hij bijvoorbeeld andere belastingen kunnen verhogen.
Financiële dekking
Het kabinet wil de dividendbelasting op 1 januari 2020 afschaffen, maar het voornemen staat aanstaande Prinsjesdag al in het Belastingplan van minister Hoekstra. Hij moet zich baseren op de meest actuele cijfers en voor elke extra euro die het kost financiële dekking zoeken.
Premier Rutte is een groot voorstander van de afschaffing van de dividendbelasting voor buitenlandse bedrijven. Hij denkt dat de maatregel ertoe leidt dat grote bedrijven hun hoofdkantoor eerder in Nederland houden of vestigen. De oppositie verwijt het kabinet dat het zijn oren te veel naar grote bedrijven laat hangen, die van de heffing af willen. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat het afschaffen van dividendbelasting goed is voor het Nederlandse vestigingsbeleid.
AD 14.08.2018 De Nederlandse economie blijft het goed doen. In het tweede kwartaal werd de economie 0,7 procent groter in vergelijking met de eerste drie maanden van dit jaar. Op jaarbasis komt dit neer op een groeicijfer van 2,9procent. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek.
De groei hebben we te danken aan de binnenlandse bestedingen, export en bedrijfsinvesteringen. Vooral de bouw maakte het afgelopen kwartaal het verschil, aldus het CBS.
Zo is in het tweede kwartaal fors meer geïnvesteerd in woningen, bedrijfsgebouwen en infrastructuur. Verder schaften bedrijven opnieuw meer auto’s aan. Ook werd meer geld uitgetrokken voor machines.
Ook consumenten laten het geld rollen en jagen daarmee de groei aan. Al zeventien kwartalen op rij geven huishoudens meer uit dan een jaar eerder. Vooral voor auto’s en elektrische apparaten wordt flink de knip getrokken. Daarnaast geven mensen meer geld uit aan diensten, met name op het gebied van horeca, vervoer en communicatie.
De huidige indicatoren geven aan dat de groei dit jaar uitkomt rond de 3 procent. ,,In de eerste helft van dit jaar ligt de groei rond de 2,9 procent, dus we liggen goed op schema”, aldus CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen.
De consumptiegroei is in lijn met het verder aantrekken van de werkgelegenheid, de daling van de werkloosheid en het verdere herstel op de woningmarkt. Volgens het CBS is het aantal vaste banen in het tweede kwartaal opnieuw toegenomen: 159.000 meer dan vorig jaar.
Er is sprake van stijgende krapte op de arbeidsmarkt. Voor iedere vacature zijn er nu 1,4 werklozen. Op het hoogtepunt van de crisis waren dat er 7. Die krapte vertaalt zich echter nog altijd niet in forse cao-loonstijgingen. ,,Op het loonstrookje is het effect minder zichtbaar”, aldus Van Mulligen.
Al met al doet onze economie het duidelijk beter dan het gemiddelde van de landen van de eurozone. Volgens een nieuwe schatting van Europees statistiekbureau Eurostat ging de economie van het eurogebied met 0,4 procent vooruit op kwartaalbasis, net als in het eerste kwartaal.
AD 02.07.2018 De Nederlandse economie groeit snel en is sterk. Dat komt onder andere door de overheidssubsidies die we hier kennen, door groeiende werkgelegenheid en door het zelfverzekerde karakter van de economie. Dat meldt de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO).
Iedere twee jaar neemt de OESO de Nederlandse economie onder de loep om te kijken wat goed gaat en wat beter kan. Ook dit jaar is het rapport positief gestemd. De Nederlandse economie zal dit jaar met 3,3 procent groeien en volgend jaar naar verwachting met 2,9 procent. Dat is fors boven het Europese gemiddelde. Ook de werkeloosheid is flink afgenomen.
Angel Gurria, secretaris-generaal van de OESO, reageert op het rapport: ,,De Nederlandse economie doet het extreem goed. Het toont prijzenswaardige weerstand sinds de wereldwijde financiële crisis. Er zijn echter wel belangrijke uitdagingen die aangepakt moeten worden om een duurzame en inclusieve groei te realiseren in de toekomst.”
Toekomstige stabiliteit
Die toekomstige economische stabiliteit is nodig om een meer inclusieve arbeidsmarkt te realiseren. Zo zou Nederland goed aan doen om toch een beperkte vorm van sociale verzekeringen voor zelfstandigen in te voeren en de excessieve fiscale voordelen voor zzp’ers geleidelijk af te bouwen. De verschillen tussen de soorten arbeidsverbanden worden daardoor teruggebracht, waardoor meer Nederlanders kunnen profiteren van de sterke economische groei. Ook pleit de denktank voor een langer vaderschapsverlof.
Het is de OESO opgevallen dat Nederlandse vrouwen relatief een stuk minder pensioen opbouwen dan mannen, doordat ze vaker parttime werken. Volgens de onderzoekers is de pensioenkloof tussen mannen en vrouwen met gemiddeld dik 42 procent bijna nergens zo groot als hier. Als vaders vanaf het begin al langer bij de zorg van hun kind betrokken kunnen worden zou dit de seksverschillen op het gebied van parttimewerk wat kunnen beperken, adviseert het rapport.
Staatsschuld
Met een staatsschuld van bijna zestig procent van het bruto nationaal product (bnp) blijft Nederland onder de Europese norm. Griekenland heeft de grootste staatsschuld met 180 procent van het bnp, al is daar wel een lichte groei in de economie te zien.
Staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken benadrukt in een reactie dat een eerlijkere arbeidsmarkt ,,een van de prioriteiten” is van het kabinet. ,,Ook ondersteunt de OESO de Nederlandse aanpak als het gaat om belastingontwijking en belastingontduiking”, aldus de bewindsvrouw die verder niet inhoudelijk op de aanbevelingen uit het rapport ingaat.
Er gaan al langer stemmen op om te snijden in de zelfstandigenaftrek en bijvoorbeeld een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers verplicht te stellen. De politiek is evenwel verdeeld over het onderwerp. Zelfstandigenorganisaties hebben erop gewezen dat veel ondernemers zelf helemaal niet zitten te wachten op allerlei vergaande verplichtingen over het aangaan van verzekeringen.
AD 19.06.2018 De economie van Nederland blijft zich gunstig ontwikkelen, maar de groeipiek ligt vermoedelijk achter ons. Dat schrijft het Centraal Planbureau (CPB) in een nieuw rapport over de groeiramingen. Volgens het planbureau blijft Nederland profiteren van gunstige omstandigheden in eigen land en van ,,prima groei” van de wereldhandel.
Het CPB-rapport volgt op nieuwe ramingen die De Nederlandsche Bank (DNB) gisteren naar buiten bracht. De toezichthouder stelde de verwachtingen voor de groei neerwaarts bij naar 2,5 procent dit jaar. Eerder ging DNB voor 2018 uit van 3,1 procent groei. De mindere vooruitzichten dit jaar hebben vooral te maken met een tegenvallend eerste kwartaal. Volgens het CPB is de lichte terugval vermoedelijk van tijdelijke aard.
Voor dit jaar gaat het CPB uit van een economische groei van 2,9 procent, tegen 3,2 procent vorig jaar. In 2019 zal de economie met 2,7 procent groeien. Verder zal de inflatie verder oplopen. Dit jaar 1,5 procent en een jaar later wordt het leven gemiddeld 2,3 procent duurder. De werkloosheid daalt volgend jaar naar 3,4 procent van de beroepsbevolking.
Door de krapte op de arbeidsmarkt zullen ook de lonen stijgen. Verder dragen oplopende olieprijzen en een verhoging van de indirecte belastingen bij aan de oplopende inflatie. De overheid houdt een overschot op de begroting.
Italië en Brexit
Wel wijst het CPB op ontwikkelingen in het buitenland die een risico kunnen vormen. Daarbij wordt onder meer gewezen op de politieke ontwikkelingen in Italië en de brexit. Ook het aanhoudende conflict met de Verenigde Staten over internationale handel kan de Nederlandse economie negatief beïnvloeden.
Het effect van de al ingevoerde importheffingen op de wereldwijde groei noemt het CPB ,,verwaarloosbaar”. Een escalatie van het handelsconflict kan wel ,,verstrekkende gevolgen” op de economische groei, met name op de langere termijn. Ook DNB wees al op de risico’s van een volwaardige handelsoorlog.
RO 28.05.2018 De overheidsfinanciën vertonen onverminderd een positief beeld. Financiële meevallers helpen in 2018 bij het opvangen van de kosten van het verlagen van de gaswinning. De lagere gasbaten als gevolg van dit besluit lopen naar verwachting op tot 900 miljoen euro in 2022. Financiële meevallers zijn voornamelijk te vinden bij de zorg en sociale zekerheid.
Dit zijn de belangrijkste conclusies uit de Voorjaarsnota 2018 die minister Hoekstra van Financiën op 28 mei aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. In de Voorjaarsnota staan de wijzigingen voor het begrotingsjaar 2018 ten opzichte van de Startnota, de vertaling van de financiële afspraken uit het Regeerakkoord.
Economisch en budgettair beeld
Cijfers van het Centraal Planbureau (CPB) laten zien dat de economische groei hoger was dan bij de Startnota geraamd. Deze extra groei wordt vooral verklaard door een hogere uitvoer, die het gevolg is van een hoger dan geraamde wereldhandel. Ook de woningmarkt draagt bij aan de groei. De werkloosheid blijft met 3,9 procent ongewijzigd ten opzicht van de Startnota.
Ook de raming van het overheidssaldo is onveranderd en komt uit op 0,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp). De overheidsschuld is verder gedaald tot 53,3 procent bbp. De belangrijkste reden hiervoor is dat de schuld in 2017 lager uitkwam dan verwacht en doorwerkt in de voorjaarsnotacijfers.
Niettemin is het kabinet zich ervan bewust dat met name internationale risico’s, zoals de uitwerking van de Brexit en het (handels)beleid van de Verenigde Staten, kunnen de economische groei drukken.
Aanpassingen
Het kabinet heeft in de Voorjaarsnota 2018 extra geld vrijgemaakt voor onder andere het opvangen van de lagere gasbaten en meer mankracht bij de Brexit-voorbereidingen voor Douane en keuringsdiensten (34 miljoen). Financiële meevallers zijn er onder andere door lagere uitgaven aan genees- en hulpmiddelen (350 miljoen) en een lager dan verwacht aantal AOW-gerechtigden (95 miljoen). Ook bij de huurtoeslag is er een meevaller van 100 miljoen.
Hogere uitgaven zijn er dit jaar onder andere door een hoger dan geraamd aantal leerlingen en studenten (200 miljoen) en doordat de gunstige economische omstandigheden meer mensen doen besluiten gebruik te maken van kinderopvang (80 miljoen).
De inkomsten komen lager uit door de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie over de fiscale eenheid en doordat zorgverzekeraars de nominale zorgpremie uiteindelijk lager hebben vastgesteld dan eerder geraamd. De economische groei zorgt – in mindere mate – juist voor hogere inkomsten.
Gasbesluit
In de Voorjaarsnota zijn de budgettaire effecten verwerkt van het kabinetsbesluit over de gaswinning in Groningen. Het gaat hier om gederfde ontvangsten voor begrotingsjaar 2018 en de meerjarige doorwerking hiervan tot en met 2022. De gedetailleerde financiële dekking van het besluit wordt zichtbaar op Prinsjesdag, waarbij traditioneel de integrale begrotingsbesluitvorming voor het jaar 2019 en verder wordt gepresenteerd.
Volgens de huidige inzichten leidt het verlagen van de gaswinning in 2018 tot 150 miljoen euro lagere baten, en loopt dit bedrag op tot 900 miljoen in 2022. Daarnaast is er structureel 200 miljoen euro gereserveerd voor diverse kosten van het Rijk voor onder andere de kosten voor de aardbevingen en het bieden van een perspectief voor de regio.
Beide maatregelen worden in 2018 gedekt uit meevallers en geld op de verschillende departementale begrotingen wat niet tot besteding zal komen, in het bijzonder die van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De meerjarige dekking wordt gepresenteerd op Prinsjesdag.
AD 28.05.2018 Meevallers op de rijksbegroting zijn dit jaar groot genoeg om het gat te dichten dat geslagen wordt door het verder terugschroeven van de gaswinning in Groningen. Daarnaast is er ruimte om enkele tegenvallers op te vangen zonder elders te hoeven bezuinigen, blijkt uit de vandaag gepresenteerde Voorjaarsnota.
Het kabinet gaf al eerder aan niet extra te zullen bezuinigen om de kosten van het dichtdraaien van de Groningse gaskraan op te vangen. Het besluit om de gaskraan in 2030 helemaal dicht te draaien werd enkele weken geleden al genomen, maar onduidelijk was tot dusver welk prijskaartje daaraan hangt en hoe die rekening moet worden betaald. Hoe het kabinet dat vanaf 2019 denkt te gaan oplossen, wordt op Prinsjesdag bekendgemaakt.
Het besluit om de gaskraan verder dicht te draaien kost dit jaar 150 miljoen euro aan misgelopen gasbaten. Doordat de gaswinning de komende jaren helemaal wordt afgebouwd, loopt dat bedrag fors verder op naar 900 miljoen euro in 2022. Daarnaast wordt structureel 200 miljoen euro opzijgezet om het aardbevingsgebied in Groningen te helpen.
Onverminderd positief
Meevallers zijn er dit jaar met name bij de gezondheidszorg en de sociale zekerheid. Zo hoeft minder geld te worden uitgegeven aan genees- en hulpmiddelen, aan de AOW en aan huurtoeslagen. Daar staan hogere uitgaven tegenover aan onderwijs en kinderopvang. Ook gaat extra geld naar de douane en keuringsdiensten ter voorbereiding op het vertrek van Groot-Brittannië uit de EU.
De overheidsfinanciën vertonen volgens minister Wopke Hoekstra (Financiën) onverminderd een positief beeld. Het kabinet gaat nog altijd uit van een begrotingsoverschot van 0,5 procent van het bruto binnenlands product. De economie draait nog altijd op volle toeren, en groeit zelfs harder dan waar vanuit werd gegaan bij het opstellen van de begroting voor dit jaar.
Het kabinet waakt desondanks voor al te veel optimisme, omdat er ook risico’s op de loer liggen. De gevolgen van bijvoorbeeld de brexit en het handelsbeleid van de Verenigde Staten kunnen de economische groei drukken.
NU 23.05.2018 Zodra er plannen voor de toekomst worden gesmeed, staan politici maar wat graag vooraan. Maar zodra er teruggeblikt moet worden, is dat een ander verhaal. Ook na de achttiende Verantwoordingsdag op de derde woensdag in mei, vorige week, is dat beeld nog niet veranderd. Deze woensdag debatteert de Kamer met de premier over de jaarverslagen van de ministeries.
De tegenhanger van Verantwoordingsdag, Prinsjesdag op de derde dinsdag in september, is een stuk bekender bij het grote publiek.
Toch onderschrijft iedereen in Den Haag het belang van volledige en transparante verantwoording over wat er met belastinggeld is gebeurd.
Een week na Verantwoordingsdag, waarop de jaarverslagen van de ministeries en de toelichting daarop zijn gepubliceerd, debatteert de Kamer woensdag de hele dag met premier Mark Rutte en minister Wopke Hoekstra over de verantwoordingsstukken.
Aandacht
“Politici die plannen maken, krijgen veel aandacht. Terugkijken of die plannen ook hun doel hebben behaald, komt veel minder in het nieuws”, zegt D66-Kamerlid Joost Sneller.
Sneller voelt zich een ambassadeur van Verantwoordingsdag. Hij begeleidde als parlementariër een project waarin honderd burgers naar aanleiding van de verantwoordingsstukken zelf vragen aan het kabinet kunnen stellen.
“Het viel bijvoorbeeld iemand op dat er goed geschoold personeel in de zorg nodig is, maar dat slechts een vijfde van het budget door het ministerie daarvoor is gebruikt.” Een terechte vraag, vindt Sneller. Het kabinet moet nog antwoorden.
Sneller vindt eveneens dat de nadruk vooral ligt op wat er wordt uitgegeven aan nieuw beleid en te weinig wordt gekeken naar wat het dan oplevert. Maar kijkend naar het verleden ziet hij ook verbeteringen.
“Pas in 1993 werd het jaarverslag van de rijksoverheid voor het eerst goedgekeurd door de accountant. Nu scoren we traditioneel erg hoog op het gebied van rechtmatige rijksuitgaven.”
Verplicht
Veel onduidelijkheid kan vooraf worden weggenomen als ministers bij nieuwe wetgeving duidelijke doelen formuleren. Zo kan achteraf door de Kamer gemakkelijk worden beoordeeld of die doelen ook zijn gehaald.
Er is sinds dit jaar een wet van kracht die ministers verplicht meer inzicht te geven in de doelmatigheid en doeltreffendheid van hun beleid, maar gezien de conclusies van de Rekenkamer is er nog werk aan de winkel. Meer informatie heeft niet geleid tot meer inzicht in wat er met het belastinggeld is gebeurd, schrijft de organisatie.
Het valt Sneller ook op dat er nog winst valt te behalen op dit punt, maar het geheel moet volgens hem ook meer worden gezien als een lopend proces dat tijd nodig heeft.
GroenLinks-Kamerlid Bart Snels heeft het over “puzzelstukjes” die uiteindelijk tot een helder en transparant totaalbeeld moeten leiden.
“Wanneer je vooraf kijkt welke doelen je wilt behalen, kun je daar achteraf veel makkelijker verantwoording over afleggen. Zo til je het politieke debat naar een hoger niveau en zien burgers wat er met hun belastinggeld gebeurt”, zegt Snels.
Eén zo’n puzzelstukje is het onderzoek naar onze welvaart, die dit jaar voor het eerst door het Bureau voor de Statistiek (CBS) op verzoek van de Kamer is gepubliceerd.
In het onderzoek, dat onder de naam Monitor Brede Welvaart is uitgebracht, wordt naar de zogenaamde zachte waarden gekeken; gezondheid, vrije tijd, klimaat en kennis in plaats van harde economische groeicijfers uitgedrukt in het bbp waarover politici doorgaans debatteren.
Welvaart
Het algemene beeld dat dit jaar naar voren komt, is dat de welvaart in Nederland stijgt of gelijk blijft, al zijn er natuurlijk verschillen per bevolkingsgroep. Zaken als leeftijd, geslacht, etniciteit en opleidingsniveau hebben veel invloed op brede welvaart.
Snels ziet het liefst dat er bij het maken van beleid ook wordt verteld wat er bijvoorbeeld gebeurt met het klimaat, de inkomensverschillen en de natuur. Die zaken moeten dan met concrete doelstellingen in de begroting per ministerie worden opgenomen.
De Monitor is wat GroenLinks betreft een goede stap in de goede richting, maar Snels weet ook dat het een traag proces is. “We hebben het er al twintig jaar over dat de politiek duidelijke doelen moet stellen die we achteraf kunnen beoordelen. Oud-minister Gerrit Zalm begon met die discussie.”
Dividendbelasting
Voor de oppositie is het debat van woensdag een aanleiding om het wederom over de afschaffing van de dividendbelasting te hebben, de omstreden maatregel die het kabinet vanaf 2019 jaarlijks 1,6 miljard euro kost.
“Ik heb al meerdere keren vragen aan het kabinet gesteld over deze maatregel, maar ik krijg maar geen antwoord”, aldus Snels. “De discussie rondom het afschaffen van de dividendbelasting staat wat mij betreft symbool voor het grotere probleem; het gebrek aan openheid bij beleidsvorming.”
Ook PvdA-Kamerlid Henk Nijboer heeft zijn laatste vraag over dit onderwerp nog niet gesteld. “Natuurlijk ga ik het over de afschaffing van de dividendbelasting hebben. Het is echt onbegrijpelijk dat die maatregel nog op tafel ligt.”
Nijboer ziet ook positieve punten. Zo heeft het vorige kabinet de overheidsfinanciën in 2017 gezond achtergelaten. Dat de PvdA’er hierover begint is natuurlijk geen toeval, zijn partij was daar destijds medeverantwoordelijk voor.
Op hoe het geld door het nieuwe kabinet vervolgens wordt besteed, valt wel wat af te dingen, vindt Nijboer.
Over het belang van het begrip ‘brede welvaart’ lijken oppositie- en coalitiepartijen het wel eens. “Er is meer dan economische groei alleen”, zegt Nijboer.
D66-Kamerlid Sneller hoopt dat de verantwoordingsstukken en de Monitor Brede Welvaart langzaam maar zeker samensmelten.
ICT
Alleen bij de VVD willen ze het woensdag vooral over de door de Rekenkamer geconstateerde ICT-problemen bij de overheid hebben. Die zijn zelfs zo ernstig dat er gevreesd werd voor een datalek bij een onderdeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
“Ik ben echt verbaasd dat de ICT-problemen nog steeds niet zijn opgelost”, zegt VVD-Kamerlid Roald van der Linde. Hij wijst op een zeer kritisch overheidsonderzoek dat in 2014 al voor deze risico’s waarschuwde. Er moeten grote stappen worden gezet, vindt hij. “Er zijn te veel ideetjes en te weinig ideeën.”
Over brede welvaart zullen de liberalen het minder hebben, al heeft Van der Linde wel iets opgepikt uit het CBS-onderzoek: “Laten we wel wezen, Nederlanders zijn hartstikke tevreden.”
Telegraaf 23.05.2018 Het financiële reilen en zeilen van het Rijk en het kabinetsbeleid van 2017 staan centraal bij het grote verantwoordingsdebat in de Tweede Kamer, woensdag vanaf 10.30 uur. Dat is precies een week na de zogenoemde gehaktdag of Verantwoordingsdag, waarop de cijfers zijn gepresenteerd.
Het gaat om het eerste verantwoordingsdebat met het kabinet-Rutte III. Het kabinet moet verantwoording afleggen over het jaar 2017, dat nog door Rutte II is gedomineerd.
De overheidsfinanciën blijken vorig jaar verder verbeterd. Het overschot steeg tot 8 miljard euro. Toen het vorige kabinet de begroting voor 2017 opstelde, rekende het nog op een tekort.
Beveiliging slecht
De Algemene Rekenkamer, die toetst of het Rijk belastinggeld goed besteedt, plaatste vorige week wel een reeks kanttekeningen. Volgens de waakhond is vaak onduidelijk of de burger wel waar krijgt voor zijn geld.
Ook was er kritiek op de ministeries, waar bijna overal de beveiliging van computersystemen niet op orde is. Ook rammelt bij het minsterie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de verlening van subsidies.
Telegraaf 16.05.2018 Het is de eerste ’gehaktdag’ van het kabinet-Rutte III. Op deze derde woensdag van mei, die officieel Verantwoordingsdag heet, moet duidelijk worden wat er het afgelopen jaar van de plannen van het kabinet is terechtgekomen en wordt er financiële verantwoording afgelegd.
Minister Wopke Hoekstra (Financiën) komt net als op Prinsjesdag met een speciaal koffertje naar de Tweede Kamer om het financieel jaarverslag aan te bieden. Verder komt elk ministerie met een eigen jaarverslag, met een oordeel van de Algemene Rekenkamer.
Wat de gevolgen van het beleid zijn, is trouwens niet altijd vast te stellen. Vorig jaar meldde de Rekenkamer bijvoorbeeld dat het onduidelijk is hoeveel de overheid heeft bijgedragen aan de verbetering van de luchtkwaliteit de afgelopen jaren. Daar is tussen 2005 en 2015 wel 1,6 miljard euro voor vrijgemaakt.
’Een overbodig fremdkörper’
Verantwoordingsdag moest de tegenhanger worden van Prinsjesdag, maar heeft die status nooit bereikt. Kort na de invoering in 2000 brak dan ook al een discussie los of het moest worden aangepast of zelfs verdwijnen. Toenmalig SP-leider Jan Marijnissen noemde Verantwoordingsdag in 2008 „een overbodig fremdkörper.”
RO 16.05.2018 De economie groeit fors en de overheidsfinanciën staan er in 2017 goed voor. In de Miljoenennota 2017 werd nog uitgegaan van een begrotingstekort van 0,5%, maar dat werd een overschot van 1,1% (bbp). Daarmee was 2017 het tweede opeenvolgende jaar met een begrotingsoverschot. De economische groei bedroeg vorig jaar 3,2%; de hoogste groei sinds 2008.
De overheidschuld lag met € 416,1 miljard in 2017 € 24,4 miljard lager dan het kabinet verwachtte bij het opstellen van de begroting voor 2017. De schuld is gelijk aan 56,7% van het bbp; een daling van 5,4 procentpunt. Daarmee komt de schuld voor het eerst sinds het uitbreken van de economische crisis uit onder de EU-norm van 60% van het bbp.
Dat blijkt uit het Financieel Jaarverslag Rijk (FJR) 2017, waarin het kabinet verantwoording aflegt over de ontvangsten en uitgaven van het Rijk. Minister Hoekstra van Financiën heeft het FJR en alle andere verantwoordingsstukken vandaag officieel aangeboden aan de Tweede en Eerste Kamer. Het Verantwoordingsdebat met de Tweede Kamer volgt op 23 mei 2018.
‘Het FJR 2017 biedt veel cijfers om tevreden over te zijn, maar zoals bekend bieden resultaten uit het verleden geen garanties voor de toekomst. De financiële gevolgen van de Brexit zijn nog moeilijk te voorspellen, internationale ontwikkelingen, zoals de dreiging van een handelsoorlog en militaire spanningen, zorgen voor onrust. Dat dwingt ons steeds de juiste balans te houden tussen geld uitgeven en buffers opbouwen voor economisch slechtere tijden’, aldus minister Hoekstra.
Begrotingstekort / Overheidssaldo
2012
2013
2014
2015
2016
2017
als % bbp
-3,9
-2,4
-2,3
-2,1
0,4
1,1
in miljard €
-25,1
-15,5
-15,0
-14,0
2,6
8
Overheidsschuld
2012
2013
2014
2015
2016
2017
als % bbp
66,3
67,8
68
64,6
61,8
56,7
in miljard €
428
443
451
441
434
416
Arbeidsmarkt
Het aantal werkenden nam in 2017 toe met bijna 200.000: de sterkste stijging sinds 2008. De werkloosheid daalde tot onder de 5%. Eind 2017 lag de werkloosheid zelfs op het laagste niveau in meer dan 8 jaar. De lonen stegen in 2017 gematigd; met 1,5% ten opzichte van 2016. De lonen stegen in de marktsector sneller dan bij de overheid en groeiden ongeveer even snel als de prijzen.
Woningmarkt
De huizenprijzen bleven in 2017 stijgen. Een huis in Nederland was eind 2017 gemiddeld 8,2% duurder dan een jaar eerder. Daarmee stegen de prijzen in het hoogste tempo in 15 jaar. Met name in de 4 grote steden was er grote krapte op de huizenmarkt.
Financiële sector
Het afgelopen jaar heeft het kabinet flinke voortgang geboekt om de interventies af te bouwen, die het Rijk tijdens de crisis in de financiële sector heeft gedaan. De minister van Financiën heeft in 2017 zowel aandelen van ABN AMRO als de laatste aandelen van verzekeringsmaatschappij a.s.r. die de overheid nog in bezit had, verkocht.
Europa
Ook in de Europese Unie (EU) en de rest van de wereld trok de economische groei in 2017 aan. De EU en eurozone kenden een hogere groei dan voorgaande jaren, en lieten een verbetering van de overheidsfinanciën zien. Ook de overheidsschuld daalde licht, hoewel een aantal landen een schuld hebben die duidelijk boven de EU-norm van 60% bbp ligt.
Telegraaf 16.05.2018 De overheidsfinanciën zijn vorig jaar flink verder verbeterd. Het overschot op de rijksbegroting is ten opzichte van 2016 verdrievoudigd tot 8 miljard euro, 1,1 procent van de totale omvang van de Nederlandse economie. Toen het vorige kabinet de begroting voor 2017 opstelde, rekende het nog op een tekort van 0,5 procent.
Dat staat in het Financieel Jaarverslag Rijk dat minister Wopke Hoekstra (Financiën) heeft aangeboden aan de Tweede Kamer. Het is het tweede jaar op rij waarin de overheid minder uitgaf dan dat er binnenkwam. Dat is mede te danken aan de sterker dan verwachte economische groei. Die kwam in 2017 uit op 3,2 procent, het hoogste niveau sinds 2008. De sterke groei zorgt ervoor dat minder mensen werkloos thuiszitten. „Dat leidt automatisch tot meer belastinginkomsten en minder overheidsuitgaven”, aldus Hoekstra.
De staatsschuld daalde naar 416 miljard euro. Dat is ruim 24 miljard euro minder dan waar het vorige kabinet in de Miljoenennota voor 2017 van uitging. De schuld was gelijk aan 56,7 procent van het bruto binnenlands product (bbp), een daling van 5,4 procentpunt ten opzichte van 2016.
Hoekstra noemt het „een mijlpaal” dat de staatsschuld daarmee voor het eerst in jaren onder de Europese norm van 60 procent lag. „Dat is erg goed nieuws”, aldus de minister. „Het betekent namelijk dat de last van de overheidsschuld steeds kleiner wordt.” Zo daalden de rentelasten op de overheidsschuld afgelopen jaar met 3,2 miljard euro.
„Dat is veel geld”, benadrukt Hoekstra. „Als we de schuld verder verlagen, dan krijgen we ruimte voor andere uitgaven en investeringen in onderwerpen die we met elkaar zo belangrijk vinden: in veiligheid, in onderwijs, in zorg, in duurzaamheid en het klimaat.” Bovendien is het volgens de bewindsman zaak een buffer aan te leggen voor als het economisch tij weer tegen gaat zitten.
AD 16.05.2018 De rijksoverheid heeft 2017 afgesloten met een begrotingsoverschot van 8 miljard euro. Dat blijkt uit het financiële jaarverslag dat minister van Financiën Wopke Hoekstra aan de Tweede Kamer heeft aangeboden.
Gaat het goed in de wereld, dan gaat het goed met Nederland, aldus Minister Hoekstra.
Ook met de staatsschuld gaat het goed. De overheidsschuld zakte voor het eerst sinds de crisis weer onder de kritische grens van 60 procent die in de Europese Unie als maximum wordt gehanteerd. ,,Een mijlpaal”, aldus Hoekstra. Maar we zijn er nog niet, meent hij. Voor de crisis zat Nederland op een schuld van 43 procent. ,,Het moet verder naar beneden.” Het overschot wordt ingezet om de staatsschuld verder af te lossen.
Volgens Hoekstra profiteert Nederland sterk van de groeiende wereldeconomie. ,,Gaat het goed in de wereld, dan gaat het goed met Nederland.” Belastinginkomsten namen toe doordat meer mensen een baan vonden, terwijl de uitgaven aan bijvoorbeeld uitkeringen juist daalden.
Staatsschuld
De staatsschuld daalde naar 416 miljard euro. Dat is ruim 24 miljard euro minder dan waar het vorige kabinet in de Miljoenennota voor 2017 van uitging. De schuld was gelijk aan 56,7 procent van het bruto binnenlands product (bbp), een daling van 5,4 procentpunt ten opzichte van 2016.
Hoekstra waarschuwt wel voor een onterechte juichstemming: ,,Sommige experts voorzien al het einde van de hoogconjunctuur.;; Ook de brexit brengt risico’s voor de Nederlandse economie met zich mee.
Vandaag 16.05.2018 , de derde woensdag in mei, is het verantwoordingsdag. Dit is de tegenhanger van Prinsjesdag, die op de derde dinsdag van september plaatsvindt.
NU 16.05.2018 De overheidsfinanciën zijn in 2017 flink verder verbeterd. Het overschot op de rijksbegroting is ten opzichte van 2016 verdrievoudigd tot 8 miljard euro, 1,1 procent van de totale omvang van de Nederlandse economie. Toen het vorige kabinet de begroting voor 2017 opstelde, rekende het nog op een tekort van 0,5 procent.
Dat staat in het Financieel Jaarverslag Rijk dat minister Wopke Hoekstra (Financiën) aan de Tweede Kamer heeft aangeboden.
Het is het tweede jaar op rij waarin de overheid minder uitgaf dan dat er binnenkwam. Dat is mede te danken aan de sterker dan verwachte economische groei. Die kwam in 2017 uit op 3,2 procent, het hoogste niveau sinds 2008.
De staatsschuld daalde naar 416 miljard euro. Dat is ruim 24 miljard euro minder dan waar het vorige kabinet in de Miljoenennota voor 2017 van uitging. De schuld was gelijk aan 56,7 procent van het bruto binnenlands product (bbp), een daling van 5,4 procentpunt ten opzichte van 2016.
Teruggekeken
Op de derde woensdag in mei, Verantwoordingsdag, wordt traditioneel teruggekeken op het gevoerde beleid in het afgelopen jaar. Het draait dan om drie belangrijke vragen: wat waren de plannen voor het afgelopen jaar, wat is er bereikt en wat heeft dat gekost? Kortom: is het door burgers betaalde belastinggeld wel op de juiste manier uitgegeven?
De Algemene Rekenkamer, het instituut dat de uitgaven van de rijksoverheid controleert, heeft het Financieel Jaarverslag Rijk nagekeken en beoordeeld. De rijksuitgaven zijn voor ruim 99,5 procent goed besteed, maar er valt over het algemeen nog wel wat aan te merken op het beleid. Er zijn in totaal 35 onvolkomenheden geconstateerd door de Rekenkamer, ongeveer net zoveel als vorig jaar.
Overgangsjaar
Hoekstra zei bij het overhandigen van de verantwoordingsstukken aan de Kamer dat hij in 2017 “maar” 67 dagen verantwoordelijk was voor de overheidsfinanciën en dat het kabinet-Rutte III 225 dagen demissionair was.
2017 was een overgangsjaar, concludeert Hoekstra. “En dus kan ik mijn invloed op de staat van de overheidsfinanciën van vorig jaar eigenlijk alleen maar overschatten. Maar niettemin ben ik erg blij met het goede rapport dat ik u kan overhandigen.”
AD 16.05.2018 De controle op zorg – en sportsubsidies die het ministerie van Volksgezondheid verstrekt, laat zwaar te wensen over. De tekortkomingen waren in 2017 zelfs zo pittig dat de Rekenkamer spreekt over ‘ernstige onvolkomenheden’.
Zo merkte het ministerie bij een subsidie aan een sportbond niet op dat deze bond voor de inzet van ‘stagiairs’ een dagvergoeding betaalde van 350 euro bruto. Terwijl de officiële stagevergoeding van het rijk maximaal 586 euro bruto per maand bedroeg.
Geen incident
Dit is geen incident, ziet de Rekenkamer. ,,Wij constateren dat de minister van VWS nog geen sluitend beleid ter voorkoming van misbruik en oneigenlijk gebruik van subsidies heeft. Vorig jaar wezen wij de minister ook op deze tekortkomingen. Naar ons oordeel zijn deze in 2017 ernstiger dan wij vorig jaar aangaven.”
Als gevolg daarvan bestaat onzekerheid over de rechtmatigheid van diverse subsidies, aldus de rekenmeesters. De Rekenkamer telde fouten en onzekerheden (de vraag of de subsidie rechtmatig was) op tot een totaal van 960,9 miljoen euro.
De Rekenkamer telde fouten en onzekerheden (de vraag of de subsidie rechtmatig was) op tot een totaal van 960,9 miljoen euro.
Dat bedrag heeft voor ruim 95 procent betrekking op subsidies, aldus de rekenmeesters. Het ministerie heeft in 2017 voor ongeveer 1,36 miljard euro aan zulke financiële injecties verleend.
Vorig jaar wezen wij de minister ook op deze tekortkomingen. Naar ons oordeel zijn deze in 2017 ernstiger dan wij vorig jaar aangaven, aldus Algemene Rekenkamer.
De Rekenkamer meldt verder dat er is nog te weinig vooruitgang is geboekt bij het toetsen van subsidies op staatssteun (daarvan moet melding zijn gemaakt in Brussel en ze moeten zijn toegestaan door de Europese Commissie). Bijna de helft van de regelingen moet nu nog worden getoetst. En als er al een controle heeft plaatsgevonden, dan is die niet altijd goed uitgevoerd.
Niet nieuw
Het probleem met controles op subsidies is niet nieuw, maar wel verergerd. Zowel in 2016 als over de periode 1999-2012 merkte de Rekenkamer het subsidiebeheer aan als een ‘onvolkomenheid’. Ook in andere jaren is aandacht gevraagd voor verbetering.
In een reactie onderschrijft minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid het belang van een toets op staatssteun. ,,Het is mijn inzet om alle subsidies te toetsen op staatssteun.” Al noemt De Jonge dit een ‘forse reparatie’.
Wat betreft het misbruik en oneigenlijk gebruik van subsidies gaat de minister dit jaar een aantal controles verder verbeteren, belooft hij. Het gaat om risicoanalyses en het delen van bevindingen. Verder wordt de kwaliteit van het beheer intern in de gaten gehouden. Ook de controles zelf worden nagelopen en zo nodig aangescherpt, aldus de bewindsman.
AD 16.05.2018 Het kabinet geeft lang niet altijd goed inzicht in het geld dat ministers besteden. Burgers weten daarom niet of ze waar krijgen voor hun geld.
Uit ons onderzoek blijkt steeds weer dat de informatie die nodig is om vooruit te kijken er niet is. En dat terwijl we in een informatie en communicatietijdperk leven, aldus Arno Visser
Die kritiek uitte de president van de Algemene Rekenkamer, Arno Visser, vanochtend bij het aanbieden van de verantwoordingsstukken over 2017. Hij noemt de beperkte informatieverstrekking ‘niet van deze tijd’. ,,Uit ons onderzoek blijkt steeds weer dat de informatie die nodig is om vooruit te kijken er niet is. En dat terwijl we in een informatie- en communicatietijdperk leven”, aldus Visser.
Visser noemt als voorbeeld het Rijksvastgoedbedrijf. Daar werden resultaten mooier voorgespiegeld dan ze in werkelijkheid waren. Het kabinet meldt aan de Kamer dat de verkoop van 83 Rijksgebouwen 102 miljoen euro heeft opgebracht. Het verzuimt echter te melden dat de boekwaarde van deze panden eerst met 100 miljoen euro naar beneden werd gebracht. De werkelijke opbrengst was per saldo dus maar 2 miljoen, concludeert de Rekenkamer.
Reïntegratietrajecten
Een ander voorbeeld van onduidelijke informatieverstrekking komt van het ministerie van Sociale Zaken, en dan specifiek over de resultaten die het UWV heeft behaald om mensen vanuit een uitkering aan het werk te krijgen. In het jaarverslag van het ministerie staat slechts vermeld dat het UWV een kwart van het budget van 206 miljoen euro niet heeft opgemaakt. Onvermeld blijft dat dat komt omdat het UWV minder reïntegratietrajecten inkocht dan het eerder verwachtte. Die informatie is echter alleen in het jaarverslag van het UWV zelf te lezen.
AD 16.05.2018 Het kabinet geeft lang niet altijd goed inzicht in het geld dat ministers besteden. Burgers weten daarom niet of ze waar krijgen voor hun geld.
Uit ons onderzoek blijkt steeds weer dat de informatie die nodig is om vooruit te kijken er niet is. En dat terwijl we in een informatie en communicatietijdperk leven, aldus Arno Visser.
Die kritiek uitte de president van de Algemene Rekenkamer, Arno Visser, vanochtend bij het aanbieden van de verantwoordingsstukken over 2017. Hij noemt de beperkte informatieverstrekking ‘niet van deze tijd’. ,,Uit ons onderzoek blijkt steeds weer dat de informatie die nodig is om vooruit te kijken er niet is. En dat terwijl we in een informatie- en communicatietijdperk leven”, aldus Visser.
Visser noemt als voorbeeld het Rijksvastgoedbedrijf. Daar werden resultaten mooier voorgespiegeld dan ze in werkelijkheid waren. Het kabinet meldt aan de Kamer dat de verkoop van 83 Rijksgebouwen 102 miljoen euro heeft opgebracht. Het verzuimt echter te melden dat de boekwaarde van deze panden eerst met 100 miljoen euro naar beneden werd gebracht. De werkelijke opbrengst was per saldo dus maar 2 miljoen, concludeert de Rekenkamer.
Reïntegratietrajecten
Een ander voorbeeld van onduidelijke informatieverstrekking komt van het ministerie van Sociale Zaken, en dan specifiek over de resultaten die het UWV heeft behaald om mensen vanuit een uitkering aan het werk te krijgen. In het jaarverslag van het ministerie staat slechts vermeld dat het UWV een kwart van het budget van 206 miljoen euro niet heeft opgemaakt. Onvermeld blijft dat dat komt omdat het UWV minder reïntegratietrajecten inkocht dan het eerder verwachtte. Die informatie is echter alleen in het jaarverslag van het UWV zelf te lezen.
Telegraaf 16.05.2018 Het ministerie van Cultuur verstrekt te makkelijk subsidies aan musea en theaters, vindt de Algemene Rekenkamer. Eerder hadden de rekenmeesters al aangegeven dat het Rijk subsidiegeld moet terugvorderen als cultuurinstellingen niet goed presteren. Het ministerie heeft weliswaar stappen gezet, maar de Rekenkamer is nog verre van tevreden.
Voor de subsidieperiode 2013-2016 heeft toenmalig minister Jet Bussemaker (Cultuur) vier prestatie-eisen aan cultuurinstellingen opgelegd. Om in aanmerking te kunnen komen voor het met 1,9 miljard euro gevulde subsidiepotje voor cultuur moesten ze een bepaald bezoekersaantal halen, ruime openingstijden hanteren, en voldoende leerlingen trekken uit een basis- en voortgezet onderwijs.
De Algemene Rekenkamer ziet echter dat het ministerie besloten heeft om alleen maar tot terugvordering van subsidies over te gaan als bezoekersaantallen niet worden gehaald, de overige eisen heeft de PvdA-bewindsvrouw laten varen. De Rekenkamer vindt dat slap en stelt ook vast dat de Tweede Kamer er door Bussemaker niet over is geïnformeerd. Dat had ‘wel voor de hand’ gelegen.
Onvoldoende bezoekers
Van de 86 gesubsidieerde cultuurinstellingen hebben er in 2013-2016 zeven onvoldoende bezoekers weten te trekken, constateert de Rekenkamer. Het ministerie heeft ze voor zo’n 56.000 euro aan sancties opgelegd. Dat bedrag had waarschijnlijk dus veel hoger kunnen en moeten zijn.
AD 16.05.2018 Het gaat goed met Nederland. De zogenaamde brede welvaart in ons land laat op de meeste gebieden een stijgende lijn zien. Zo gaat de veiligheid omhoog, evenals de gezonde levensverwachting en het vertrouwen in de medemens en in organisaties. Dat volgt uit de resultaten van de Monitor Brede Welvaart 2018 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Om de brede welvaart te bepalen is niet alleen gekeken naar inkomen en vermogen, maar ook naar zaken als de ervaren gezondheid, woonlasten, het persoonlijk welzijn en vertrouwen in anderen. Nederland scoort in vergelijking met veel andere landen in Europa op de meeste onderdelen hoog tot zeer hoog. Ook de materiële welvaart en het welzijn stijgen.
Ongelijk
De welvaart is nog steeds wel ongelijk verdeeld. Hoogopgeleiden en inwoners met een Nederlandse achtergrond hebben een hogere brede welvaart dan laagopgeleiden en mensen met een niet-westerse achtergrond.
Niet alles gaat goed. De filedruk, de invloed van burgers op het openbaar bestuur, de kwaliteit van wonen en de tevredenheid over de vrije tijd staan licht in de min. Ook wat het milieu betreft zijn er zorgen, met name over de waterkwaliteit en de biodiversiteit.
Het CBS heeft ook gekeken naar de invloed van onze welvaart op het buitenland, en dan met name op de armste landen. Daar scoren we beduidend minder. De trend geeft aan dat wij in toenemende mate fossiele brandstoffen en biomassa uit de rest van de wereld betrekken. Het CBS neemt deze cijfers mee omdat hiermee natuurlijk kapitaal aan deze landen wordt onttrokken.
De broeikasgas-voetafdruk, de mate waarin Nederland verantwoordelijk is voor het schadelijke broeikasgas, nam in 2017 eveneens toe.
Telegraaf 16.05.2018 Het gaat redelijk tot goed met de welvaart in Nederland, maar niet iedereen vaart daar wel bij. Hoogopgeleide autochtone mannen hebben een hogere levensstandaard dan de rest van de bevolking.
Er is een kloof tussen die groep en vrouwen, lager opgeleiden en allochtonen, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek vanochtend in een eerste onderzoek naar de ’brede welvaart’. Het CBS kijkt daarin niet alleen naar het inkomen, maar ook naar zaken als gezondheid, woonlasten en sociale samenhang.
Criminaliteit
Op bijna al die punten scoren hoogopgeleiden, dus mensen met een hbo- of universitair diploma, (ver) boven het landelijk gemiddelde. Hun enige pijnpunt: ze zijn vaker slachtoffer van criminaliteit. Nederlanders met een mbo-achtergrond of lager zijn op veel punten juist slechter af dan het gemiddelde.
Ook uitgesplitst naar achtergrond zijn er duidelijke verschillen, zegt het CBS: autochtone Nederlanders scoren op geen enkel punt onder het gemiddelde, allochtonen – uit westerse landen of niet, maakt weinig uit – zitten op (bijna) alle aspecten van welvaart onder het gemiddelde.
Overgewicht
Dat gemiddelde ligt overigens best hoog, vindt het CBS. „De brede welvaart gaat over het algemeen omhoog. Alleen bij het aantal mensen met overgewicht, de tevredenheid met vrije tijd en het oppervlak aan beschermde natuur is de trend de afgelopen acht jaar negatief geweest.” Ook vergeleken met andere EU-landen doen ’we’ het qua welvaart best goed.
Op een aantal vlakken moeten we wel opletten, waarschuwen de statistici. Zo horen onze schoolklassen tot de grootste van Europa, en zijn ze de laatste jaren ook steeds groter geworden. Tegelijkertijd dalen onze uitgaven aan onderwijs, en zijn er relatief weinig docenten ten opzichte van de totale bevoling.
Ook geven Nederlanders opvallend veel geld uit om te wonen: de ’woonquote’, het gedeelte van het inkomen dat opgaat aan huur of hypotheek, is in bijna geen ander EU-land hoger dan hier.
Natuur
De ontwikkelingen van de brede welvaart op termijn, is minder positief dan die van nu. Vooral op het gebied van klimaat en energie is sprake van een slechter beeld. Ook zijn er zorgen over de krimp van het areaal beschermde natuurgebieden. Met het percentage bos en natuur van het totale landoppervlakte scoort Nederland met 16 procent het laagste van alle EU-landen.
NOS 16.05.2018 We zijn gelukkig, met onze economie gaat het goed en socialer dan nu zijn we nog nooit geweest, blijkt uit de Monitor Brede Welvaart, een onderzoek naar de welvaart van Nederland van het CBS. Maar, vraag je je misschien af, waarom merk ik hier persoonlijk niets van? Bovenstaande conclusies zijn gebaseerd op gemiddelden, voor elke bevolkingsgroep zijn er natuurlijk uitschieters naar boven en beneden.
Zo is er een groot verschil in het rapport dat meteen opvalt: hoogopgeleiden hebben het op de meeste terreinen beter dan laagopgeleiden. Dat geldt voor het inkomen, vermogen, werkloosheid, ervaren woonlasten, vrijwilligerswerk, vertrouwen in andere mensen en persoonlijk welzijn (financiële situatie, gezondheid, sociaal leven, etc.) Mensen met een hogere opleiding zijn eigenlijk op alle vlakken positiever dan laagopgeleiden, met uitzondering van de tevredenheid met het sociale leven.
Het verschil tussen het welvaartsniveau tussen hoog- en laagopgeleiden komt het duidelijkst naar voren bij het persoonlijk welzijn. Ruim drie kwart van de hoogopgeleiden beoordeelt dit positief, tegenover de helft van de laagopgeleiden.
Ook zijn er verschillen tussen geslacht. Mannen ervaren een hogere welvaart dan vrouwen, maar vrouwen zijn wel gelukkiger met hun reistijd naar het werk. Daarnaast is te zien dat mensen met een migratieachtergrond op veel onderdelen een lagere brede welvaart hebben dan mensen met een Nederlandse achtergrond. Dat is deels te verklaren doordat zij jonger en lager opgeleid zijn dan gemiddeld.
Wat weten we nog meer?
In 2017 was 85,4 procent van de volwassenen tevreden met hun leven. 3,5 procent was dat niet. Daarbij valt op dat mensen in de leeftijd van 65 tot 75 jaar iets meer dan gemiddeld tevreden zijn (88,9 procent): dan zijn ze namelijk aan hun pensioen begonnen. Ook zijn hoogopgeleiden (89,6 procent) tevredener dan laagopgeleiden (81,3 procent).
Mensen met een Nederlandse of een westerse achtergrond zijn gelukkiger dan personen met een niet-westerse migratieachtergrond, blijkt uit de cijfers. Iets meer dan 75 procent van de mensen met een niet-westerse migratieachtergrond is tevreden.
CBS/BEWERKING NOS
Op gebied van persoonlijk welzijn scoren mannen (64,6 procent) hoger dan vrouwen (59,4 procent). Dat komt omdat vrouwen zich vaker onveilig voelen. Jongeren hebben een hoger persoonlijk welzijn dan ouderen: zij geven over het algemeen aan tevredener te zijn met hun gezondheid, meer vertrouwen te hebben in de instituties en zich veiliger te voelen dan ouderen.
Opleiding
Bijna een derde van de Nederlanders is hoogopgeleid (30,1 procent). Meer dan 30 procent van de mannen is hoogopgeleid en 29,9 procent van de vrouwen. Hoger opgeleiden hebben vaker een langere levensduur, betere gezondheid en participeren meer in de maatschappij. Het aantal hoogopgeleiden stijgt al jaren: zowel bij mannen als vrouwen, al stijgt het iets meer bij vrouwen. Daarom is het percentage voor het eerst vrijwel gelijk. Van de mensen met een niet-westerse achtergrond is ongeveer een vijfde (20,8 procent) hoogopgeleid.
En goed nieuws, want bijna 80 procent van de Nederlanders vindt hun gezondheid (zeer) goed. Meer dan 81 procent van de mannen en 77 procent van de vrouwen is tevreden. Vrouwen zijn iets minder positief omdat ze vaker last hebben van langdurige aandoeningen, lichamelijke beperkingen en belemmeringen door pijn. Natuurlijk neemt de (ervaren) gezondheid af met leeftijd: zo voelt 95,2 procent van de 15-jarigen zich nog gezond, maar van de 75-plussers maar 59,2 procent. Jonge mensen met een niet-westerse migratieachtergrond zijn vaak positiever over hun gezondheid dan jongeren met een westerse achtergrond.
CBS/BEWERKING NOS
De huizenmarkt, daar hebben we de laatste tijd genoeg negatieve verhalen over gehoord. De huizen worden steeds duurder en dan moet je het geluk hebben om überhaupt een huis te kunnen kopen. Bijna 5 procent van de huiseigenaren geeft aan onder een zware financiële last gebukt te gaan. Huishoudens met een kostwinner van 35 tot 65 jaar ervaren de woonlasten zwaarder dan jongere huishoudens.
Voor huurders is de financiële last nog hoger: meer dan 20 procent vindt het lastig om maandelijks de huur te betalen. Vooral huurders tot 35 jaar zijn een relatief groot deel van hun inkomen kwijt aan woonlasten, toch vinden de 35- tot 65-jarigen de financiële lasten zwaarder.
Wantrouwen?
Maar geven al die financiële lasten dan geen wantrouwen in de maatschappij? Blijkbaar niet, want 62,2 procent van de mensen heeft vertrouwen in de medemens. Mannen vertrouwen iets sneller (64,8 procent) dan vrouwen (59,6 procent). Het vertrouwen in anderen is bij de leeftijdsgroep 65 tot 75 jaar het laagst (54,4 procent). Ook mensen met een niet-westerse migratieachtergrond (43,9 procent) en laagopgeleiden (48,4 procent) vertrouwen minder dan gemiddeld mensen.
CBS/BEWERKING NOS
De cijfers verschillen dus per groep, maar toch is de grote lijn hetzelfde: we zijn gewoon echt gelukkiger, hebben meer vertrouwen en voelen ons gezond. Ook al lijkt dat misschien soms niet zo.
NOS 16.05.2018 Over het algemeen lijkt het alsof het niet zo goed gaat met Nederland. We klagen veel: over de politiek, de economie, het weer en soms zelfs over het Eurovisie Songfestival. Toch klopt dit negatieve beeld niet, want het gaat gemiddeld heel goed met ons land. Op economisch, sociaal en cultureel gebied, hoe gelukkig we zijn en hoeveel vertrouwen we hebben. Alles verbetert, maar er is een kanttekening: onze invloed op het milieu. Onze welvaart laat onder meer een grote ‘broeikasgasvoetafdruk’ achter.
Dat blijkt uit de Monitor Brede Welvaart, een onderzoek naar de welvaart van Nederland van het CBS. Die zogeheten brede welvaart is een maatstaf voor meer dan alleen inkomen: het gaat ook over de samenleving, veiligheid, wonen, gezondheid en meer.
En wil je de uitgebreide uitleg van alle cijfers?Klik dan hier.
De brede welvaart in Nederland gaat omhoog. Vergeleken met andere landen in de Europese Unie is onze welvaart hoog en op een aantal vlakken zelfs heel hoog. Zo zijn veel mensen tevreden: maar liefst 85 procent van de Nederlanders gaf het leven een 7 of hoger in 2017. Daarmee staan we op plek 1 van Europa, we zijn dus het gelukkigst. In 2016 stonden we nog op de 13de plek.
Ook het opleidingsniveau is gestegen. In 2010 had 72 procent in de leeftijd van 25 tot en met 64 jaar minimaal een startkwalificatie op de arbeidsmarkt (havo-, vwo- of mbo-diploma), in 2017 was dit percentage gestegen tot 78. Daarmee behoort Nederland tot de middenmoot van Europa.
CBS/BEWERKING NOS
Ook werkte vorig jaar 67 procent van de bevolking tussen de 15 en 74 jaar oud. Niet veel? Jawel hoor, we staan daarmee op de vijfde plek van de ranglijst van Europa. En in 2016 stond Nederland nog op plek 28. In Nederland kennen we ook een grote groep vrijwilligers: met 40 procent aan Nederlanders die vrijwilligerswerk doen, staan we op de eerste plek van Europa.
Ook ons sociale leven bloeit. In 2010 gaf 92 procent van de Nederlanders aan meerdere keren per maand contact te hebben met vrienden, familie en collega’s. In 2016 is dit toegenomen tot 94 procent. Het vertrouwen in de mensen om ons heen is tevens gegroeid: 58 procent van de Nederlanders gaf in 2010 aan mensen om zich heen te vertrouwen, nu is dat 63 procent. Met deze cijfers staan we ook boven aan de ranglijst van Europa.
De toekomst ziet er ook rooskleurig uit. De economie blijft waarschijnlijk aantrekken, het vertrouwen van burgers is stabiel en ook de gezondheid en het opleidingsniveau is positief.
CBS/BEWERKING NOS
Maar er is niet alleen maar optimisme: Nederland legt druk op het milieu en de niet-hernieuwbare grondstoffen in andere landen. De blootstelling aan fijnstof is wel verbeterd (van 17,3 microgram per m3 lucht tot 11,8 microgram), en het vermogen om hernieuwbare elektriciteit op te wekken, is ook gestegen. Maar nog steeds staan we met deze indicatoren als Nederland onder in de Europese ranglijst. De fijnstofconcentratie overschrijdt zelfs op meerdere plekken de Europese norm.
Ook is in de periode 2010 tot en met 2017 het percentage beschermd natuurgebied gedaald naar 13. Hiermee staat Nederland op de 19de plaats van Europa. Ook het stikstofoverschot, door de uitstoot van boerenbedrijven, is hoog (plek 27 op ranglijst).
Broeikasgasvoetafdruk
Maar het grootste probleem is nog onze broeikasgasvoetafdruk. Dat is de schade op het milieu van onder meer de (productie van) spullen die we kopen, het voedsel dat we eten en de reizen die we maken. Onze broeikasgasvoetafdruk is vorig jaar met meer dan 8 procent gestegen: van 14 ton CO2-equivalenten per inwoner in 2016 naar 15 ton in 2017. En hoe groter die afdruk, des te meer effect op klimaatverandering.
De jaarlijkse broeikasgasuitstoot op Nederlands grondgebied neemt dan wel af, toch staat Nederland nog steeds onder aan de ranglijst binnen de EU. In 2015 werd besloten dat de uitstoot in 2020 25 procent lager moet zijn, we zitten nu op 13 procent lager.
Het gaat goed met de brede welvaart in Nederland, nu het milieu nog.
Telegraaf 16.05.2018 Het is onduidelijk of het geld dat Nederland uitgeeft voor vluchtelingenopvang rond Syrië goed is besteed. Dat concludeert de Algemene Rekenkamer in het onderzoek waarin ze de uitgaven van alle ministeries onder de loep neemt.
Voor opvang van Syrische vluchtelingen in buurlanden Turkije, Libanon, Irak en Jordanië geeft het kabinet meer geld uit dan het jaarverslag van minister Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) meldt. Over 2016 en 2017 werd in totaal 424 miljoen euro besteed, inclusief 95 miljoen voor Syrië zelf, terwijl er voor die periode eigenlijk maar 260 miljoen euro beschikbaar was, zo schrijft de Rekenkamer.
„Voor het parlement is het lastig uit het jaarverslag van BHOS op te maken waaraan de budgetten besteed worden”, schrijft de Rekenkamer. „Ook de begroting biedt dat inzicht niet vooraf. Of dit geld doeltreffend is besteed, kan wellicht pas over enkele jaren vastgesteld worden.”
NU 15.05.2018 In Den Haag staat de derde woensdag in mei traditiegetrouw in het teken van Verantwoordingsdag. Het kabinet legt dan verantwoording af aan het parlement over het voorgaande kalenderjaar.
We kennen allemaal Prinsjesdag, de derde dinsdag in september, waarop het kabinet de begroting voor het komende jaar presenteert.
Het gebeurt niet vaak in Den Haag dat er zo uitgebreid wordt teruggekeken op gevoerd beleid.
Het draait op Verantwoordingsdag om drie belangrijke vragen: Wat waren de plannen voor het afgelopen jaar, wat is er bereikt en wat heeft dat gekost? Kortom: is het door burgers betaalde belastinggeld wel op de juiste manier uitgegeven?
Het kabinet publiceert de verantwoordingstukken in de vorm van jaarverslagen van alle ministeries (het Rijksjaarverslag) en de toelichting daarop (het Financieel Jaarverslag van het Rijk). De Tweede Kamer wordt zo geholpen met haar belangrijkste taak: het controleren van de regering.
Eigenlijk wordt op Verantwoordingsdag gekeken naar wat er terecht is gekomen van de beloften op Prinsjesdag. Op beide dagen overhandigt de minister van Financiën de stukken aan de Kamer in een speciaal koffertje.
Verschillen Verantwoordingsdag en Prinsjesdag
Verantwoordingsdag
Kabinet blikt terug
Minister van Financiën biedt Financieel Jaarverslag van het Rijk en Rijksjaarverslag aan
Antwoord op de vragen:
Hebben we bereikt wat we wilden bereiken?
Hebben we gedaan wat we daarvoor zouden doen?
Heeft het gekost wat we dachten dat het zou kosten?
Prinsjesdag
Kabinet blikt vooruit
Minister van Financiën biedt Miljoenennota en Rijksbegroting aan
Antwoord op de vragen:
Wat willen we bereiken?
Wat gaan we daarvoor doen?
Wat gaat dat kosten?
Rekenen
Er is die dag ook een grote rol weggelegd voor de Algemene Rekenkamer, het instituut dat de uitgaven van de rijksoverheid controleert. Want tegelijkertijd met de publicatie van de jaarverslagen, geeft de Algemene Rekenkamer per ministerie een oordeel over de stukken.
Hebben de ministers het geld in 2017 volgens de regels geïnd en uitgegeven? Zijn de zaken goed georganiseerd op de ministeries? Hebben de ministers voldoende zicht of het beleid de juiste resultaten heeft? Die vragen staan voor de Rekenkamer centraal.
Zo’n oordeel kan soms hard aan komen. Dat weten ze in ieder geval nog bij de Belastingdienst (als onderdeel van Financiën). Het ministerie kreeg de afgelopen twee jaar nogal wat te verstouwen op Verantwoordingsdag. De Algemene Rekenkamer heeft het dan in jargon over ‘onvolkomenheden’ of zelfs ‘ernstige onvolkomenheden’ als men het echt te bont heeft gemaakt.
Dat klinkt allemaal erg formeel, maar zo’n stempel kan nogal wat gevolgen hebben. De bewindspersoon in kwestie moet in het debat dat volgt op de verantwoordingsstukken laten weten hoe de problemen worden aangepakt en opgelost.
Soms krijgt het hele kabinet een tik op de vingers van de Rekenkamer, zoals vorig jaar gebeurde. De effecten van de overheidsuitgaven waren in het jaar 2016 onduidelijk, luidde de conclusie.
Daarmee werd direct de kernvraag beantwoord of burgers waar voor hun belastinggeld hebben gekregen.
Afronden
Het debat over de stukken volgt meestal een week na de publicatie. De minister van Financiën en de minister-president zijn daar in ieder geval bij aanwezig.
De jaarverslagen worden vervolgens door de Tweede en eerste Kamer behandeld als wetsvoorstellen. Als beide Kamers die wetten aannemen, is het begrotingsjaar afgesloten.
AD 15.05.2018 Nederlanders laten het geld dankzij de sterk draaiende economie weer volop rollen. Met name aan auto’s, elektrische apparaten, woninginrichting, kleding en horeca geven we meer geld uit, blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS.
De consumptie groeide het eerste kwartaal van 2018 met 3 procent, aldus Centraal Bureau voor Statistiek.
Het was jarenlang dé grote makke van de economie. Nederlanders waren tot lang na de crisis zo pessimistisch dat ze de hand op de knip hielden en geen grote uitgaven durfden te doen. Dat sentiment is nu totaal gekeerd.
In de eerste drie maanden van dit jaar gaven huishoudens 3 procent meer uit dan in het eerste kwartaal van 2017, aldus het Centraal Bureau voor Statistiek. Dat is de grootste groei in zeventien jaar. In totaal geven we al zestien kwartalen meer uit dan een jaar eerder.
Het geld gaat vooral naar auto’s, elektrische apparaten, kleding en de inrichting van woningen. Meer geld gaven we eveneens uit aan restaurants, cafébezoek en diensten. Uitgaven aan diensten maken ruim de helft van de totale binnenlandse consumptieve bestedingen uit.
Het CBS verklaart de forse groei doordat steeds meer Nederlanders aan het werk zijn en de woningmarkt nog altijd in de lift zit.
Eerder maakte het Centraal Bureau voor Statistiek al bekend dat het aantal banen in het eerste kwartaal met 76.000 gestegen is en dat voor het eerst weer meer vaste contracten zijn uitgedeeld aan werknemers dan dat er een flexibele arbeidsrelatie werd aangegaan.
Al met al groeide de Nederlandse economie het eerste kwartaal met een half procent. Ten opzichte van een jaar eerder is de economie 2,8 procent gegroeid. Of te wel: samen verdienen we dus bijna 3 procent meer dan de eerste maanden van 2017.
Export
Behalve dat consumenten meer hun portemonnee trekken, investeren bedrijven ook meer in machines, huisvesting en vervoermiddelen. Van de export moest Nederland het dit keer minder hebben. Opmerkelijk is wel dat de import voor het eerst in ruim twee jaar harder aantrok dan de export.
De uitvoer van goederen en diensten dikte op jaarbasis met bijna 4 procent aan. Een kwartaal eerder groeide de export nog bijna twee keer zo sterk. De import ging met bijna 5 procent vooruit.
NU 15.05.2018 SP-Kamerlid Ronald van Raak heeft dinsdag hard uitgehaald naar het kabinet en in het bijzonder naar premier Mark Rutte. Van Raak heeft er geen goed woord voor over dat het kabinet plannen lekt naar de media zonder eerst de Tweede Kamer daarover te informeren.
“Dit kabinet trekt zich opnieuw niets aan van de Tweede Kamer”, zei hij. Van Raak verwijst naar het recente lek met betrekking tot de Voorjaarsnota. Zo zou er extra geld naar onderwijs en veiligheid gaan.
“Maar het lekken is structureel”, merkt hij op. “Ministeries lekken structureel goed nieuws naar bevriende journalisten met als doel om de eigen minister positief in beeld te brengen. Vervolgens krijgen Kamerleden telefoontjes van journalisten om op de gelekte plannen te regeren.” En dat is waar het volgens Van Raak schuurt.
Kamerleden kunnen niet reageren op plannen waar zij niet over geïnformeerd zijn, zegt hij. “Dit is te gênant voor woorden. Dit is onfatsoenlijk. Zo dreigt dit een nepparlement te worden.”
Niet gewoon
Van Raak maakt zich al een langere tijd zorgen om het lekken vanuit het kabinet. Zo is het bijna een parlementaire traditie geworden dat de plannen uit de Miljoenennota al op straat liggen voordat het Prinsjesdag is. “Maar we mogen dit niet gewoon gaan vinden. Dit is niet gewoon”, zegt Van Raak.
“Dit gaat ook over het manipuleren van media. Dit is geen incident, dit is beleid. Dit gaat over de reusachtige afdelingen voorlichting die bezig zijn met manipuleren van media en publieke opinie.”
Hij pleit ervoor dat de premier de kwestie serieus neemt en strafrechtelijk onderzoek laat instellen naar de lekken. Het zal er waarschijnlijk niet van komen, “omdat de lekken vanuit de ministers komen”.
‘Onaanvaardbaar’
Van Raak staat overigens niet alleen in zijn kritiek op Rutte, die als premier eindverantwoordelijk is voor de lekken naar media. Onlangs tikte Kamervoorzitter Khadija Arib de premier in een brief op de vingers vanwege de vele lekken vanuit de ministeries. “Het behoeft geen betoog dat dit verschijnsel vanuit staatsrechtelijk oogpunt zeer ongewenst, zo niet onaanvaardbaar is”, schreef zij.
Een debat over de nieuwe lekken kreeg geen steun van de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en CU. Zij vinden het voldoende als het kabinet nog een keer op de brief van Arib gewezen wordt.
Van Raak: “Dat kan twee dingen betekenen: of deze partijen leggen zich erbij neer dat zij de strijd over hun eigen informatiepositie verloren hebben, of deze partijen worden eerder dan de rest van de Kamer over kabinetsplannen geïnformeerd. In beide gevallen is dat een kwalijke zaak.”
AD 09.05.2018 Het kabinet heeft overeenstemming bereikt over de zogeheten voorjaarsnota, waarmee de begroting voor dit jaar wordt aangepast. Hoe het kabinet het wegvallen van de inkomsten van de gaswinning wil opvangen, wil minister Wopke Hoekstra (Financiën) nog niet zeggen.
De regering maakt ieder voorjaar een tussenbegroting om de begroting van Prinsjesdag bij de tijd te brengen. Naar deze voorjaarsnota werd dit jaar extra uitgekeken, omdat het kabinet moet beslissen over de kostbare gevolgen van het terugschroeven van de gaswinning.
Het zou kunnen beslissen de staatsschuld te laten oplopen, het gat met eventuele meevallers te dichten of toch weer te gaan bezuinigen, maar tegen al die opties zijn ook weer bezwaren. Het kabinet bestaat uit partijen die zich laten voorstaan op een zuinig begrotingsbeleid, maar heeft ook beloofd dat burgers de economische groei in hun portemonnee moeten merken.
Hoekstra zwijgt nog over de manier waarop het kabinet het vraagstuk wil oplossen, omdat hij ‘dat eerst met de Tweede Kamer wil delen’.
NOS 09.05.2018 Het kabinet trekt extra geld uit voor onderwijs en de aanpak voor de knelpunten bij de politie en het Openbaar Ministerie. Onderwijs krijgt er dit jaar zo’n 65 miljoen bij vanwege een tegenvaller, die is ontstaan omdat er meer leerlingen en studenten naar school en de universiteit gaan. Het ministerie van Justitie en Veiligheid kan rekenen op een eenmalig bedrag van ook zo’n 65 miljoen euro.
Niets kwijt
Dit staat in de Voorjaarsnota van minister Hoekstra van Financiën, zo bevestigen bronnen rondom het kabinet. De Voorjaarsnota moet voor 1 juni naar de Tweede Kamer. Minister Hoekstra wilde nog niets kwijt over dit belangrijke overzicht over de mee- en tegenvallers van de afgelopen periode. “Ik ga eerst de Tweede Kamer informeren.”
Gas
Verder is de coalitie het na veel discussie eens geworden over de betaling van de kosten van het dichtdraaien van de gaskraan. De tegenvallende gasinkomsten moeten binnen de begroting worden opgevangen, dat heet officieel binnen het “uitgavenkader”. Het is nog onbekend om hoeveel geld het gaat.
Belangrijk besluit
Het herstel en de versteviging van de beschadigde huizen daarentegen hoeven niet te worden betaald uit de bestaande begroting, vinden VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie. Dit geld komt uit de staatskas, waardoor het afbouwen van de staatsschuld minder snel gaat. Een belangrijk besluit, zegt NOS-verslaggever Ron Fresen.
“Door deze grote kostenpost op deze manier te betalen, wordt gezorgd dat er altijd geld is. Ook wordt voorkomen dat het schadeherstel in Groningen iedere jaar weer een speelbal wordt in de discussie over geld. Het kabinet hoeft dan niet te zeggen dat er bijvoorbeeld geen geld is voor de zorg, omdat de huizen daar verstevigd moeten worden.”
Compromis
De belofte van extra geld naar onderwijs en veiligheid is een compromis tussen de partijen, aldus Fresen. “De VVD en het CDA wilden geld voor veiligheid, de ChristenUnie en D66 hebben zich hard gemaakt voor onderwijs.”
Wat is de Voorjaarsnota?
Het is een tussentijds overzicht van de lopende begroting van het Rijk. Daaruit blijkt of sommige ministeries teveel geld hebben uitgegeven (‘tegenvallers) of dat er extra geld is (‘de meevallers’).
Als een minister meer geld blijkt nodig te hebben, wordt de begroting die op Prinsjesdag is gepresenteerd nog veranderd.
Werkdruk
Het extra geld voor onderwijs voorkomt dat het ministerie de komende tijd op andere uitgaven moet bezuinigen.
De coalitie wil voorkomen dat de sector, die onder druk staat in verband met de werkdruk en lagere salarissen, de dupe wordt van die verkeerde inschatting van de leerling- en studentenaantallen. Het gaat om geld dat wel op Prinsjesdag officieel wordt geregeld, voor de afgelopen tijd is al zo’n oplossing gevonden.
Naar verluidt zijn er grote meevallers omdat het ministerie van Sociale Zaken en het ministerie van Volksgezondheid geld overhouden. Bij Sociale Zaken komt dat door lagere AOW-uitgaven, bij Volksgezondheid omdat de lonen en prijzen minder zijn gestegen dan werd aangenomen.
Trouw 07.03.2018 De economie draait fantastisch, maar wie meer wil verdienen moet hopen op promotie of een nieuwe, beter betaalde baan. Wie blijft zitten waar ‘ie zit, gaat er nauwelijks op vooruit.
Voor loonstijgingen moeten werknemers nog even geduld hebben, meldt het Centraal Planbureau. Dit jaar merken werkenden – en dan vooral tweeverdieners – wel al een iets in hun portemonnee, dankzij belastingmaatregelen die voor hen gunstig uitvallen, maar de meeste Nederlanders moeten wachten tot 2019.
Dit jaar stijgen de lonen iets meer dan vorig jaar, verwacht het planbureau. In 2017 gingen ze 1,6 procent omhoog, dat zal in 2018 gemiddeld 2,2 procent zijn. Pas in 2019 maken óf de vakbonden een vuist, óf is er geen personeel meer te vinden, want dan zullen werkgevers instemmen met een loonstijging van gemiddeld 3,2 procent, voorspelt het CPB.
Vakcentrale voor professionals (VCP) is nog niet gerust op de effecten voor de koopkracht. “Een goed draaiende economie betekent niet per definitie een hoger besteedbaar inkomen. Tot op de dag van vandaag voelen de midden- en hogere inkomens de maatregelen die tijdens de crisis in gang zijn gezet. De lasten moeten nu echt omlaag, zodat werken weer lonend wordt”, zegt VCP-voorzitter Nic van Holstein.
Uiterst laag
Het kabinet heeft lastenverlichtingen aangekondigd voor volgend jaar, maar de grootste winst in koopkracht is een daling van de werkloosheid. Een werkloze die een uitkering weet in te wisselen voor betaalde baan heeft pas echt meer te besteden.
En daar heeft het CPB goed nieuws: de werkloosheid daalt van 4,9 procent in 2017 naar 3,9 procent dit jaar. Voor 2019 voorziet het een verdere afname naar een uiterst lage 3,5 procent. Maar dat cijfer gaat alleen om de groep die actief naar een baan zoekt en per direct beschikbaar is: op dit moment iets minder dan 400.000 mensen.
Dan is er nog een groep, van bijna 3,9 miljoen mensen, die geen werk heeft. Het gros daarvan wil niet werken, is gepensioneerd of is te ziek. Maar zeker een half miljoen van hen wil wel aan de slag, maar staat niet als werkloos in de boeken. Daarnaast zijn er de parttimers die meer uren willen draaien. Dus wellicht is de ruimte op de arbeidsmarkt minder krap dan die lijkt.
Het CPB verwacht toch dat door ‘de toenemende schaarste aan arbeidskrachten’ bedrijven vaker een vast contract aanbieden. Een op de vijf bedrijven heeft al een personeelstekort, meldt het CPB. Toch blijft ook het aantal flexbanen toenemen en blijft Nederland, in de woorden van de vakbonden, kampioen flexwerk.
Telegraaf 06.03.2018 De economie groeit volgens het Centraal Planbureau als kool. D66-leider Pechtold wil, als er geld overblijft, dat het kabinet dat stopt in het verkleinen van de staatsschuld. „In tijden dat het toeneemt, moet je het niet allemaal zomaar weer uitgeven.”
Pechtold deed zijn uitspraken in praatprogramma Pauw. De democraat vindt het ’fijn’ dat Nederland weer goede cijfers noteert. Wel benadrukte hij dat het slechts om ’prognoses’ gaat.
Naast het terugschroeven van de staatsschuld hoopt de D66-voorman dat het kabinet de kans ziet om de belastingen voor werkenden in te perken. Als derde wens op zijn verlanglijst staan investeringen. „Het CDA zal dan veiligheid roepen, D66 mikt op onderwijs.”
VK 06.03.2018 Het gaat uitstekend met de Nederlandse economie, zo blijkt uit nieuwe prognoses van het Centraal Planbureau. ‘De Nederlandse economie is op stoom.’ Dit en volgend jaar groeit de economie met respectievelijk 3,2 en 2,7 procent. Nederland hoort daarmee bij de beter presterende eurolanden.
Als het CEP, het Centraal Economisch Plan, niet elk jaar rond dezelfde datum zou verschijnen, zou je haast vermoeden dat het CPB de coalitiepartijen een zetje wil geven twee weken voor de raadsverkiezingen. Deze jubelende ramingen schreeuwen de kiezer toe: de crisis ligt achter ons, we leven in hoogtijdagen. De Nederlandse economie is momenteel een zoete cocktail van ‘aantrekkende werkgelegenheid, hoger beschikbaar inkomen, hogere consumptie en meer investeringen’.
Wellicht het mooiste nieuws voor het kabinet: de werkloosheid daalt volgend jaar naar 3,5 procent. Sinds 2001 was dat cijfer niet zo laag. De vraag naar werk stijgt tegelijkertijd, maar dat kan de economie simpel aan: ‘De krachtige werkgelegenheidsgroei absorbeert met gemak het stijgende arbeidsaanbod.’
Nederland surft op een mondiale hoogconjunctuur, een wereldwijde economische golf, en doet het extra goed vanwege twee binnenlandse factoren: een bloeiende woningmarkt en ‘expansief begrotingsbeleid’. Oftewel, de regering geeft flink geld uit – aan onder meer zorg, onderwijs en defensie – en dat is goed voor de economie. Die spendeerdrift heeft wel gevolgen voor de begrotingsbalans. Het overschot, het geld dat aan het eind van het jaar onder de streep overblijft, groeit minder hard dan de andere economische cijfers: 1,1 procent van het bruto binnenlands product dit jaar en 0,7 volgend jaar.
Jarenlang moest premier Rutte bij nieuwe CPB-cijfers constateren dat de economie weliswaar aantrok, maar dat de burger er nog weinig van merkte. Nu kan hij met het nieuwste CEP in de hand sparren met stijgende koopkrachtcijfers. Mensen vinden weer werk, hebben meer te besteden en laten het dan ook letterlijk rollen. Toch kan CPB-baas Laura van Geest het niet laten een beetje roet in het eten te gooien. Koopkrachtplaatjes zijn niet zaligmakend, schrijft ze vandaag in de Volkskrant: de individuele situatie is simpelweg niet af te lezen uit een verraderlijk absoluut koopkrachtcijfer.
Een CEP zonder kanttekeningen bestaat niet, dat geldt ook voor deze prognose. Het Planbureau waarschuwt voor onzekerheden in het buitenland. Het Verenigd Koninkrijk gaat door zwaar Brexit-weer en blijft economisch achter bij de eurozone. ‘Onzekerheid over de Brexit ontmoedigt investeringen.’ Ook binnen de eurozone liggen risico’s op de loer, zoals ‘een aantal zwakke banken’ en ‘beperkte beleidsruimte’ van de Europese Centrale Bank om economische schokken op te vangen. Nog niet opgenomen in dit CEP: de Italiaanse verkiezingsuitslag, die daar tot een politieke impasse dreigt te leiden.
NU 06.03.2018 De goede cijfers over de Nederlandse economie betekenen niet dat er automatisch meer geld beschikbaar is om uit te geven. Daarvoor waarschuwt minister Wopke Hoekstra (Financiën) na publicatie van de jongste prognoses.
Hoekstra hamert op de noodzaak om in goede tijden een buffer op te bouwen en te zorgen voor ”vlees op de botten”. Dan hoeft er niet meteen te worden bezuinigd als het tijdelijk economisch slechter gaat.
De bewindsman benadrukt ook dat de mooie cijfers geen garanties voor de toekomst geven. ”We moeten rekening houden met onzekerheden. Nederland is een open economie en daardoor zeer gevoelig voor de ontwikkelingen in de wereldeconomie.”
Het kabinet gaat nu kijken wat de cijfers voor de begroting betekenen: ”Welke mee- en tegenvallers er zijn en hoe we tegenvallers kunnen oplossen.”
Telegraaf 06.03.2018 De Nederlandse economie trekt verder aan. Het Centraal Planbureau becijfert voor dit jaar een groei van 3,2 procent en een groei van 2,7 procent in 2019.
Daarmee zit Nederland boven het Europese gemiddelde, waar het Verenigd Koninkrijk momenteel juist achterblijft. Onder andere door het vooruitzicht van de Brexit zijn bedrijven daar huiverig te investeren.
Op de Nederlandse arbeidsmarkt is een steeds groter tekort aan mensen op de werkvloer. Volgens de rekenmeesters daalt de werkloosheid in 2019 naar het laagste niveau sinds 2001, naar 3,5 procent. Door die krapte bieden bedrijven vaker een vast arbeidscontract of zijn ze bereid hogere lonen te betalen.
Wel stijgt de inflatie door de hogere arbeidskosten en ook door de verhoging van het lage btw-tarief volgend jaar.
Overschot
Het begrotingsoverschot is ondanks de groeiende economie dit jaar kleiner dan vorig jaar. Voor 2018 schat het CPB dat er een overschot is van 0,7 procent, voor volgend jaar zou dat 0,9 procent zijn.
De besluiten die nog moeten worden genomen rondom de gaswinning in Groningen hebben ongunstige gevolgen voor de overheidsfinanciën en de economische groei. Omdat dit nog allemaal niet uitgekristalliseerd is, zijn deze gevolgen nog niet in de cijfers verwerkt.
Gunstig
In een reactie zegt minister Wiebes (Economische Zaken) dat de ramingen bevestigen ’wat we eigenlijk al weten’: „De Nederlandse economie staat er goed voor.” Hij verwacht dat burgers en bedrijven ook steeds meer daarvan zullen merken. „Dat is ook een goede uitgangspositie voor de grote maatschappelijke uitdagingen waar we voor staan, zoals het energie- en klimaatvraagstuk en het betaalbaar houden van onze zorgkosten.”
Wel wijst hij nog op de risico’s voor de economie. „Denk aan onze intensieve handelsrelatie met het Verenigd Koninkrijk en de Brexit, of de dreiging van importheffingen in de Verenigde Staten”, aldus Wiebes. „Het kabinet zal zich blijven inzetten voor vrijhandel en een gelijk speelveld.”
Trouw 06.03.2018 De Nederlandse economie blijft, in Europees perspectief, bovengemiddeld presteren. Eén van de belangrijkste redenen, volgens het Centraal Planbureau: de stijgende overheidsuitgaven. Maar is het wel verstandig om veel geld uit te geven als het toch al goed gaat?
De conclusie van het Centraal Planbureau (CPB) komt juist op het moment dat het debat over al dan niet hogere overheidsuitgaven oplaait. De overheidsuitgaven stijgen onder dit centrum-rechtse kabinet snel.
Vorig jaar, het jaar dat het derde kabinet-Rutte aantrad, was nog sprake van een bescheiden groei, maar dit en volgend jaar groeit de begroting met respectievelijk ruim drie en ruim twee procent. Vrijwel gelijk opgaand met de economische groei, die in diezelfde jaren op 3,2 en 2,7 procent geraamd wordt. Vooral de extra uitgaven in het onderwijs en in defensie zijn daar debet aan. Eerder berekende De Nederlandsche Bank (DNB) al dat zonder die extra uitgaven de economie een klein procentpunt minder hard zou groeien.
Klassieke discussie
De discussie of overheidsuitgaven moeten meebewegen met de stand van de economische conjunctuur is klassiek. In tijden van voorspoed kun je groei nog eens extra stimuleren met de dan ook bij de overheid ruimer aanwezige middelen. Je kunt echter ook redeneren dat in tijden van voorspoed buffers moeten worden aangelegd voor slechter tijden. Voor de overheidsfinanciën zou dat betekenen dat in het laatste geval de overheidsschuld wordt afgelost, zodat er in slechtere tijden weer geleend kan worden.
Er komt, zeker in de huidige economische omstandigheden, een overweging bij. De overheid kan de economie stimuleren, maar als die al zo groeit ontstaat het gevaar van oververhitting: de productiemiddelen zijn al bijna optimaal bezet en er ontstaat een tekort aan arbeidskrachten, waardoor prijzen en lonen snel gaan stijgen.
Voor De Nederlandsche Bank en economen van de Rabobank was het al duidelijk voor deze nieuwste CPB-cijfers. De overheid dient op de rem te trappen. Volgens een rapport van de Rabobank doet de overheid het nog immer verkeerd: te veel bezuinigen in slechte tijden en te veel uitgeven als de zon weer schijnt. DNB-directeur Job Swank zei onlangs dat hij het politiek gezien wel begrijpt, maar ‘economisch is al dat stimuleren niet nodig’.
Loonstijging
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) stelde vorige week in een rapport over de Nederlandse economie dat overheidsuitgaven in onderwijs en onderzoek omhoog moeten. Door elders daarvoor ruimte vrij te maken, dan wel door hogere uitgaven. Bovendien, aldus het IMF, dienen de Nederlandse lonen te stijgen. Het fonds is kennelijk niet bang voor oververhitting, want ook meer koopkracht betekent een extra impuls voor economische groei.
De nieuwe minister van financiën Wopke Hoekstra heeft zich de waarschuwing van De Nederlandsche Bank kennelijk aangetrokken. Hij voert nu een begroting uit met fors meer uitgaven, maar daar moet het bij blijven. In een reactie op de CPB-cijfers stelde Hoekstra dat er niet meer geld voor uitgaven beschikbaar komt. Hij benadrukte dat in goede tijden een buffer voor slechtere tijden moet worden opgebouwd.
Bovendien zijn deze mooie cijfers geen garantie voor de toekomst. “We moeten rekening houden met onzekerheden. Nederland is een open economie en daardoor zeer gevoelig voor ontwikkelingen in de wereldeconomie”, aldus Hoekstra.
VK 06.03.2018 Het kabinet en de Tweede Kamer moeten hun fixatie op koopkrachtplaatjes loslaten. Die oproep doet Laura van Geest, directeur van het Centraal Planbureau, dinsdag in de Volkskrant. Koopkrachtplaatjes spelen een grote rol in debatten over inkomens, maar zijn onnauwkeurig.
Toch probeert de politiek koopkrachtcijfers met één cijfer achter de komma te sturen. Dat ‘wegpoetsen van minnen’, stelt Van Geest, kost miljarden euro’s, zorgt voor veel bureaucratie en voor een complex belastingstelsel.
Met haar CPB is Van Geest zelf de leverancier van koopkrachtplaatjes. Dinsdag komt de rekenmeester van het kabinet met de nieuwste. Met haar analyse hoopt Van Geest de politiek ervan te doordringen dat de waarde ervan beperkt is. ‘In de koopkrachtplaatjes vind je geen baan, maak je nooit promotie, krijg je geen kinderen, ga je niet scheiden, ga je nooit met pensioen’, aldus Van Geest. ‘Je kunt met de koopkrachtplaatjes in de hand niet bepalen hoe je eigen portemonnee er volgend jaar uit gaat zien.’
Het CPB levert sinds een halve eeuw de cijfers die de effecten van het regeringsbeleid vertalen naar wat mensen werkelijk te besteden hebben. Maar de invloed van politieke besluiten op het inkomen is zeer klein. Veranderingen in individuele levens zoals scheiding en werkloosheid hebben juist de grootste invloed op de koopkracht, maar kunnen onmogelijk in ‘het plaatje’. Daarbij is het ook steeds moeilijker geworden de zaken te voorspellen die er wel in zitten, zoals inflatie en algehele loonstijgingen.
Geen huishouden hetzelfde
Elke subgroep van een subgroep heeft inmiddels zijn eigen koopkrachtcijfer
Vroeger, toen werknemers hun hele leven in vaste dienst bij één werkgever bleven, was het makkelijk koopkrachtplaatjes maken. Het begon in 1968 met eentje van een fictieve werknemer met een doorsnee loon en twee kinderen. Twee jaar later maakte het CPB meer plaatjes, maar allemaal van werknemers – alleen hun inkomen verschilde.
Nu zijn er puntenwolken die de koopkrachtverandering van honderdduizenden echte huishoudens laten zien – ze tonen vooral dat geen huishouden hetzelfde is. Elke subgroep van een subgroep heeft inmiddels zijn eigen koopkrachtcijfer op tienden van procenten nauwkeurig. Dat er nu zoveel koopkrachtplaatjes zijn, is niet vreemd. Er zijn sinds 1968 allerlei typen werknemers bijgekomen, denk aan flexwerkers, zelfstandigen en jobhoppers. Bovendien is de politiek versnipperd geraakt. Veel partijen zijn in het bijzonder bezorgd om hun eigen doelgroep: hoe gaan we de koopkracht verbeteren van de eenverdiener, de gepensioneerde en zzp’er?
De politiek kan ze goed gebruiken om het verschil in koopkracht tussen alle groepen niet te veel te laten oplopen
Zo is het koopkrachtplaatje op het Binnenhof uitgegroeid tot een populair instrument, een voornaam thema in elk begrotingsdebat. Afschaffing ervan, daar pleit CPB-directeur Van Geest niet voor. Volgens haar zijn de plaatjes zeer geschikt om onderling te vergelijken. De politiek kan ze goed gebruiken om het verschil in koopkracht tussen alle groepen niet te veel te laten oplopen. Sturen op een evenwichtige inkomensontwikkeling, noemt het CPB dat.
Het tegenovergestelde is het met tienden van procenten sturen op het koopkrachtcijfer voor een specifieke groep. Zolang dat cijfer maar niet onder de nul komt, signaleert Van Geest. Maar dat ‘wegpoetsen van minnen’ kost miljarden en dan nog is de uitkomst door al zijn beperkingen onzeker. Bovendien heeft het bijsturen van de plaatjes een niet in geld uit te drukken prijs, vindt Van Geest: ‘Een ingewikkeld stelsel van belastingen, premies en toeslagen.’
Met koopkrachtplaatjes in de hand kun je niet bepalen hoe je eigen portemonnee er volgend jaar uit gaat zien
Koopkrachtcijfers spelen in de politiek een grote rol. Veel aandacht en actie. Maar wat koop je ervoor, vragen Laura van Geest en Patrick Koot zich af.
AD 06.03.2018 De werkloosheid daalt in Nederland snel tot het laagste niveau sinds 2001. De economie blijft groeien. Dat blijkt uit de nieuwste ramingen van het Centraal Planbureau (CPB), dat nu uitgaat van een groei van 3,2 procent in 2018 en 2,7 procent in 2019.
De werkloosheid daalt snel, naar 3,9 procent dit jaar en 3,5 procent in 2019. De krachtige werkgelegenheidsgroei zorgt ervoor dat nieuwe toetreders op de arbeidsmarkt worden opgenomen. Bedrijven bieden vaker een vast arbeidscontract aan en betalen hogere lonen om mensen te kunnen aantrekken of te behouden.
Vorig jaar nam het bruto binnenlands product (bbp) met 3,1 procent toe. Dat was de sterkste groei in tien jaar. Tot dusver ging het CPB ook voor dit jaar uit van een groei van 3,1 procent. Nederland overtreft hiermee de groeicijfers van de eurozone.
De Nederlandse economische voorspoed is het gevolg van de groeiende internationale economie, lage rentes, begrotingsbeleid en een krachtige woningmarkt. Met die laatste twee factoren onderscheidt Nederland zich.
‘Geen fraai verhaal’
Werkenden merken van de economische voorspoed nog altijd te weinig in hun portemonnee. Dat zegt voorzitter Maurice Limmen van vakbond CNV in een reactie. ,,Het CPB voorspelt ook voor de komende jaren mooie economische cijfers, maar het verhaal achter die cijfers is minder fraai”, vindt hij.
Volgens CNV blijft Nederland kampioen flexwerk in Europa. ,,Die doorgeschoten flexibilisering drukt de lonen en zorgt ervoor dat steeds meer mensen in onzekerheid leven”, aldus Limmen. Daarnaast vindt de vakbondsbestuurder dat nog steeds een te grote groep mensen ongewild langs de zijlijn staat. ,,Daar moet wat aan gebeuren. En met deze economische rugwind is dat geen kwestie van kunnen maar van willen.”
Brexit
In de schatting van het CPB is rekening gehouden met een mild brexitscenario waarin een handelsovereenkomst wordt bereikt. Als de uittreding van de Britten uit de Europese Unie chaotisch verloopt of als de uitkomst tegenvalt kan dat schadelijk zijn voor de economie, meldt het onderzoeksinstituut.
VK 28.02.2018 Ondanks hogere overheidsuitgaven houdt Nederland nog altijd te vaak de hand op de knip. Het nieuwe kabinet zou het geld veel meer moeten laten rollen, vindt het Internationaal Monetair Fonds (IMF).
Die boodschap botst met de waarschuwingen van De Nederlandsche Bank en het Centraal Planbureau. Zij zetten de afgelopen maanden juist vraagtekens bij de door het kabinet-Rutte III aangekondigde miljardenuitgaven aan onder meer onderwijs, zorg en defensie. Zonder die extra impuls zou de Nederlandse economie de komende jaren 0,8 procent minder groeien.
‘Politiek gezien begrijp ik het, na jarenlang bezuinigen’, vatte DNB-directeur Job Swank het standpunt samen. ‘Maar economisch is het niet nodig.’ De critici vrezen dat Nederland met haar begrotingsbeleid zowel de economische pieken als de dalen vergroot. ‘Juist in de jaren na de crisis, toen de economie wel wat stimulans kon gebruiken, bezuinigde de overheid hard om de begroting op orde te brengen’, schreven economen van Rabobank in reactie op het regeerakkoord. ‘Nu de economie is hersteld, gaat de overheid alleen maar verder stimuleren.’
Het IMF vindt dat niet bezwaarlijk. Integendeel, de regering dient het gaspedaal nog wat dieper in te drukken. ‘Wij denken dat de economie het zó goed doet, dat er ruimte is om extra geld uit te geven’, zei Thomas Dorsey, hoofd van de IMF-delegatie die deze week Nederland bezocht, woensdag op een persbijeenkomst in Amsterdam. Volgens zijn prognoses zal de overheidsschuld in 2023 gedaald zijn tot 42 procent van het BBP – ruim onder het Europese maximum van 60 procent. ‘Dat is een flinke veiligheidsmarge’, meent Dorsey. ‘Nederland kan met zulke vooruitzichten makkelijk meer uitgeven, en desondanks nog altijd een degelijk begrotingsbeleid voeren.’
De extra overheidsinvesteringen moeten wat het IMF betreft gestoken worden in onderwijs en onderzoek. Ook kunnen met behulp van dit geld de lasten op arbeid verder omlaag. Op die manier zouden nog meer Nederlanders gestimuleerd worden om een betaalde baan te zoeken, of meer uren te werken.
Mondiale bril
Het opvallende verschil in inzicht tussen Nederland en het IMF komt mede door de mondiale bril waardoor die laatste naar de economie kijkt. Door de populariteit van zijn goederen en diensten verdient Nederland veel meer aan het buitenland dan omgekeerd. Dat handelsoverschot is goed nieuws voor Nederlandse exportbedrijven. Voor andere landen die worstelen met een handelstekort, zoals in Zuid-Europa, is het daarentegen minder positief. Zij zien bestedingen en banen over de grens verdwijnen.
Het IMF ziet zulke ‘economische onevenwichtigheden’ graag kleiner worden. Behalve meer overheidsuitgaven helpt het daarbij ook als de lonen in Nederland harder gaan stijgen. Delegatieleider Dorsey herhaalde gisteren het eerdere IMF-pleidooi voor hogere inkomens. ‘In heel Noordwest-Europa groeien de lonen langzaam, maar in Nederland gaat het wel erg traag.’ Het IMF botst daarbij met de vakbonden. Die hechten naast loonstijgingen ook veel belang aan meer zekerheid voor werknemers. Het IMF is juist voorstander van verdergaande flexibilisering. ‘We zien liever dat de vakbonden focussen op hogere lonen, in plaats van meer vaste contracten’, aldus Dorsey.
Maar hogere lonen en vaste contracten zijn nodig om de burger nu echt te laten spenderen
VK 14.02.2018 De Nederlandse economie heeft het beste jaar in een decennium achter de rug, al ziet de gemiddelde inwoner dat nauwelijks terug in zijn portemonnee. Maar de krapte op de arbeidsmarkt kan daar verandering in brengen.
Het werd al voorspeld, maar nu is het zeker: 2017 was in economisch opzicht het beste jaar in een decennium. Met de crisis achter de rug groeide de Nederlandse economie met 3,1 procent, maakte het CBS woensdag bekend. De laatste keer dat de zon zo hard scheen in de economie was in 2007. Aan de vooravond van de grootste recessie sinds de jaren dertig bedroeg de groei 3,7 procent.
Extra bemoedigend is dat ook op andere fronten het welzijn in Nederland lijkt toe te nemen. Steeds meer economen erkennen dat het bruto binnenlands product wat dat betreft een gammele graadmeter is. Als alle ouders vanaf morgen aan de ontbijttafel hun kinderen een euro laten betalen per gesmeerde boterham, stuwt dat het bbp op, zonder dat Nederland er daadwerkelijk welvarender op wordt.
Het is de dalende werkloosheid die de burger bovenal moed geeft
Positief in dit opzicht is dat de CO2-uitstoot in Nederland, ondanks een economie op stoom, volgens het CBS vorig jaar licht afnam. Dat komt onder meer doordat er minder steenkool gebruikt wordt bij de productie van elektriciteit. Ook stoelt de hoogconjunctuur, anders dan in het verleden, amper op Groningse grondstoffen. Zou de gaskraan niet deels zijn dichtgedraaid, dan was de economische groei in 2017 zelfs nog iets hoger uitgevallen.
Het is de dalende werkloosheid die de burger bovenal moed geeft. Het aantal banen nam in de laatste drie maanden van 2017 met 57 duizend toe. ‘Niet meer bang zijn om (door de crisis) je baan te verliezen, is voor veel mensen ook enorme winst’, twitterde hoofdeconoom Marieke Blom van ING Nederland woensdag. ‘Geen euro’s, maar wel een veel beter gevoel.’
Zorgwekkend blijft dat de gemiddelde Nederlander de economische bloei amper terugziet in de eigen portemonnee. De lonen strompelen achter de bbp-groei aan. Mede hierdoor valt de consumptie door huishoudens tegen vooral in het afgelopen kwartaal. Ook bij de bejubelde banenbonanza passen kanttekeningen. Hoewel het aantal vaste contracten flink toeneemt, blijkt het aantal flexbanen verhoudingsgewijs harder te groeien. De helft van alle extra werkgelegenheid komt bovendien voor rekening van de uitzendbranche. Dat zijn niet de best betaalde, meest zekere banen.
‘Economische groei maakt het mogelijk dat we grote maatschappelijke uitdagingen, zoals de energie- en klimaattransitie en de hoge kosten van de zorg, kunnen betalen’, reageerde een trotse minister Eric Wiebes van Economische Zaken woensdagochtend op de CBS-cijfers. ‘Maar uiteindelijk willen we natuurlijk vooral dat Nederlanders de groei nu ook zelf merken.’
De vraag is of de Nederlandse economie dit groeitempo lang genoeg kan volhouden om dat voor elkaar te krijgen. Is straks het feest voorbij, zonder dat de gewone burger van de taart heeft mogen snoepen? Feit is dat de groeimotoren van de afgelopen jaren niet eeuwig kunnen blijven ronken. Zo behoort, net als in 2007, de huizenmarkt tot de drijvende krachten achter het economische succes. De huizengekte vertaalt zich in een hoog consumentenvertrouwen en extra uitgaven aan bijvoorbeeld de inrichting van de woning. Ook had de bouw het afgelopen jaar opnieuw een stevig aandeel in de groei van de investeringen en het aantal banen.
Bijna een kwart miljoen bestaande koopwoningen wisselden in 2017 van eigenaar. Dat is een record dat niet snel zal worden verbroken. De koortsachtige bouw- en verbouwactiviteit zal afnemen.
Maar om de huidige groei te laten voortduren, zal ook in eigen land de burger het geld moeten laten rollen
Personeelstekorten
Een ander veelgenoemd punt van zorg zijn de groeiende personeelstekorten. Het CBS spreekt inmiddels van ‘een relatief gespannen arbeidsmarkt’. Tegenover elke openstaande vacature staan slechts 1,8 werklozen. Dat is nog altijd meer dan de 1,3 van vóór de crisis, maar het aantal werklozen slinkt snel. Werkgevers in sectoren als de bouw, horeca, onderwijs en ICT klagen al langer dat ze nauwelijks geschikte mensen kunnen vinden. Deskundigen beschouwen krapte op de arbeidsmarkt dan ook van oudsher als de ultieme economische bad guy een bedreiging voor verdere groei.
Gek genoeg kan het dit keer omgekeerd uitpakken. De economie profiteerde volgens het CBS ook afgelopen jaar vooral van de sterke export (plus 5,5 procent) en investeringen (plus 6 procent). Nederlandse machines, apparaten en chemische producten blijken buitengewoon gewild over de grens. Maar om de huidige groei te laten voortduren, zal ook in eigen land de burger het geld moeten laten rollen. Dat vinden tegenwoordig niet alleen de vakbonden en linkse partijen, maar ook instituten als het Centraal Planbureau en De Nederlandsche Bank.
Zoiets gebeurt pas als diezelfde burger vertrouwen heeft in de toekomst én meer te besteden krijgt. Daarvoor zijn meer vaste contracten en hogere lonen nodig. Twee eisen die werknemers doorgaans pas echt luid en duidelijk durven te stellen wanneer ze niet langer bang zijn dat hun werkgever hen inruilt voor een ander. Met andere woorden: wanneer er werkelijk een schreeuwend tekort aan arbeidskrachten ontstaat.
AD 14.02.2018 De Nederlandse economie is vorig jaar met liefst 3,1 procent gegroeid. Dat is de allerhoogste toename sinds 2007 en een procent meer dan in 2016. Dat meldt het Centraal Bureau van Statistiek (CBS) vanochtend in zijn jaarlijkse ‘Stand van de Economie’.
Het is belangrijk dat Nederlanders de economische groei nu ook zélf merken, aldus Eric Wiebes, minister EZ.
Veel economen dachten dat groeicijfers van boven de 3 procent na de economische crisis niet langer mogelijk waren. Maar na jaren van forse bezuinigingen draait de BV Nederland op volle toeren.
De investeringen van bedrijven en burgers groeiden liefst 6 procent. Dat geld ging vooral naar woningen, terwijl bedrijven meer aan machines, installaties en investeringen uitgaven.
Gewone Nederlanders gaven eveneens meer uit, hoewel de bestedingen met 1,8 procent wel wat achterbleven. Huishoudens kochten meer kleding, elektrische apparaten en besteedden flinke bedragen aan woninginrichting. Ook spendeerden we meer aan horeca, recreatie en cultuur. Toch dikt die kleine twee procent aan: uitgaven aan diensten maken ruim de helft van de totale binnenlandse consumptie uit.
Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS, spreekt van ‘hoogconjunctuur’. ,,Het is vandaag Valentijnsdag, maar we hoeven geen roze bril op te zetten om te zien hoe mooi de economie er voor staat.” Volgens Van Mulligen is de bouw voor een fors deel verantwoordelijk voor de groei. ,,Dat is ook niet vreemd omdat de bouw na de crisis totaal stilviel. Nu is er een inhaalslag.”
Trots
Minister Wiebes (Economische Zaken & Klimaat) reageert verheugd. ,,De Nederlandse economie staat er goed voor en daar mogen we best trots op zijn. Economische groei maakt het mogelijk dat we grote maatschappelijke uitdagingen zoals de energie- en klimaattransitie en de hoge koste van de zorg kunnen betalen.”
Maar de VVD-bewindsman zegt het vooral belangrijk te vinden dat Nederlanders de groei eindelijk zelf merken. Zelf stelt het CBS dat de economische groei “breed wordt gedragen”. Wat het gebruikelijke vakjargon is voor zeer positieve cijfers.
Achter de hoge economische groei gaan véél méér mooie rapportcijfers schuil. Afgelopen jaar wisselden ruim 250.000 koopwoningen van eigenaar, een record. Elke 2 minuten werd er een woning verkocht. 176.000 mensen vonden een baan.
In de laatste maanden van 2017 nam het aantal banen zelfs met 57.000 toe, het hoogste aantal sinds eind 2008. Gemiddeld waren er eind vorig jaar 10,3 miljoen banen in Nederland. In totaal werkten werknemers en zelfstandigen vorig jaar 13 miljard uren. Dat is een miljard uur meer dan rond de eeuwwisseling. Per baan werken we gemiddeld 24,5 uur per week.
Tegelijk stijgt vooral het aantal flexibele banen. De uitzendbranche is verantwoordelijk voor de helft van de totale banengroei. De sector is daarmee inmiddels goed voor 834.000 jobs, waarmee ongeveer één op de tien Nederlanders een uitzendbaan heeft.
Toch groeiden ook het aantal vaste banen. Die hoeveelheid lag eind vorig jaar 112.000 hoger dan eind 2016. En het aantal vacatures stijgt nog steeds. In december stonden liefst 227.000 vacatures open. Vooral in de bouw nam de vraag naar werk toe.
Het aantal werkloze Nederlanders zakte ondertussen onder de 400.000. Eind vorig jaar zaten 398.000 mensen zonder baan. Dat is 4,4 procent van de beroepsbevolking, het laagste percentage sinds medio 2009.
Nederlanders werkten 13 miljard uren in 2017, een miljard uur meer dan in 2000
CBS-cijfers
Gewend
We hebben door de crisis nog steeds een economische achterstand van 5-6 procent op Duitsland en het VK, aldus Peter Hein van Mulligen, CBS.
Voor komend jaar wordt opnieuw een groei van 3,1 procent verwacht. Toch waarschuwt Wiebes dat groeicijfers van boven de 3 procent niet iets zijn om aan gewend te raken.
Door het lage geboortecijfer en de vergrijzing groeit het arbeidsaanbod nauwelijks meer. ,,Dus moeten we het voor onze groei steeds meer hebben van de verhoging van de arbeidsproductiviteit,” schrijft EZ. ,,Dit vraagt om technologische ontwikkeling, innovaties en het slimmer organiseren van productieprocessen.
En zo vallen er meer kanttekeningen te maken: tijdens de crisis liep de Nederlandse economie harder terug dan onze Europese buurlanden. Nog steeds lopen we daardoor 5 tot 6 procent achter op Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. ,,We zullen dus jaren harder moeten groeien om dat verschil goed te maken,” zegt CBS-econoom Van Mulligen.
Daarnaast is er kans op oververhitting, zeker op de woningmarkt. ,,In grote steden als Amsterdam en Utrecht, wordt dat zichtbaar,” aldus Van Mulligen.
Reactie CNV en economen
Deze mooie cijfers zijn slechts de helft van het verhaal, aldus Maurice Limmen, voorzitter CNV.
In een eerste reactie stelt vakbond FNV blij te zijn met de cijfers. Toch vormen de fraaie resultaten slechts de helft van het verhaal, stelt voorzitter Maurice Limmen.
Hij wijst op het feit dat er met name uitzendbanen bijkomen. ,,De groei komt te weinig terecht bij de mensen die er keihard voor werken. De flexibilisering van de arbeidsmarkt is een van de redenen dat de lonen maar niet stijgen, oordeelde onlangs ook nog eens De Nederlandsche Bank en dat mensen steeds meer blijven hangen in onzeker werk.”
Volgens het CNV ontlopen werkgevers ontlopen hun verantwoordelijkheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dat zijn er liefst 1,3 miljoen, aldus eerdere CBS cijfers. ,,Dat is het verhaal waar het nu over zou moeten gaan,” meent Limmen. ,,Van mooie bedrijfsresultaten krijgen we net zoals de resultaten bij de Olympische Spelen een fijn Oranjegevoel, maar dat helpt talloze mensen die nog steeds op de reservebank zitten niet aan vast werk.”
Euforie overdreven
Econoom Bas Jacobs laat per Twitter weten de euforie overdreven te vinden. ,,Totale euforie van 3,1 procent groei is sterk overtrokken. Het historisch gemiddelde tussen 1970 en 2007 was 2,6% per jaar. Nederland had wat in te halen na de netto nul groei in de periode 2008-2015.” I
ING-econoom Marieke Blom stelt op dat gewone burgers de groei nog niet of onvoldoende merken.
NOS 14.02.2018 De Nederlandse economie is in tien jaar tijd niet eerder zo hard gegroeid als vorig jaar. De groei bedroeg in 2017 3,1 procent ten opzichte van 2016, becijferde het CBS. De groei in de laatste drie maanden nam iets af, maar is met 2,9 procent nog altijd stevig.
Vooral investeringen en de export droegen in het vierde kwartaal bij aan de groei. Huishoudens consumeerden iets minder hard, maar de industrie groeide juist sterker.
“De Nederlandse economie staat er goed voor”, zegt minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat. “Economische groei maakt het mogelijk dat we grote maatschappelijke uitdagingen zoals de energie- en klimaattransitie en de hoge kosten van de zorg kunnen betalen. Maar we willen ook dat Nederlanders de groei nu ook zelf merken.”
De economieën van de ons omringende landen zijn ook stevig gegroeid. De Duitse economie, onze belangrijkste handelspartner, groeide met 2,3 procent.
Economische groei 2001-2017
Investeringen
De investeringen zijn afgelopen jaar met 6 procent gegroeid. Het gaat dan vooral om investeringen in woningen. Ook hebben bedrijven veel meer geld uitgegeven aan machines en installaties. Ook de uitgaven aan personenauto’s en bedrijfsgebouwen zijn hoger dan een jaar eerder.
De uitvoer van goederen en diensten groeide in 2017 met 5,5 procent. Nederlandse bedrijven hebben beduidend meer (elektrische) machines en apparaten uitgevoerd dan een jaar eerder. Ook werden er meer chemische producten geëxporteerd.
De invoer lag 4,9 procent hoger dan in 2016.
BART KAMPHUIS | NOS
Consumenten
Consumenten gaven vorig jaar 1,8 procent meer uit dan in 2016. Dat gebeurde vooral aan kleding, woninginrichting en elektrische apparaten. Ook in de horeca, aan recreatie en cultuur werd meer geld besteed.
De zakelijke dienstverlening (zoals de uitzendbranche) en de bouw groeiden het sterkst. Ook de industrie produceerde in 2017 meer dan een jaar eerder.
Elsevier 19.01.2018 Nederland wil de miljard euro korting op de Europese meerjarenbegroting niet zomaar opgeven. Dat zei premier Mark Rutte (VVD) na de ministerraad.
Maar als vervolgens het plafond van de uitgaven in de Europese Unie enorm omhooggaat en Nederland houdt de miljard korting, dan zou Nederland alsnog netto meer gaan bijdragen en dat is niet de bedoeling, aldus Rutte.
Vanaf komende zomer beginnen in de Europese Unie de onderhandelingen over de nieuwe meerjarenbegroting (2021-2027). Afgelopen week begonnen in Den Haag de inleidende beschietingen. Zo spraken Rutte, minister van Financiën Wopke Hoekstra (CDA) en de Tweede Kamer met Europees begrotingscommissaris Günther Oettinger.
Oettinger presenteert over enkele maanden een voorstel voor die begroting, maar liet in een interview met het FD al blijken dat Nederland de miljard euro korting die in 2005 werd binnengehaald, gaat verliezen.
Rutte legt zich daar niet bij neer. ‘Uiteindelijk is het van belang dat onze netto-positie niet verslechtert. We betalen geld aan Europa en dat leidt ook tot inkomsten,’ zei Rutte, die het standpunt van Oettinger ‘vanuit het oogpunt van eenvoud’ zegt te kunnen begrijpen.
‘Nettoost betaler’
De Nederlandse korting is een korting op de Britse korting en die valt weg wegens het vertrek van de Britten uit de EU. Maar Nederland is al een van de ‘nettoost’ betalers, aldus Rutte, en daarom wil hij het miljard niet zo maar opgeven.
Rutte liet zich niet verleiden tot de uitspraak ‘geen cent meer’ voor Europa. ‘Want behalve bezuinigen, vanwege het vertrek van de Britten, willen we ook moderniseren,’ zei Rutte.
Minder geld
Nederland wil dat er minder geld gaat naar cohesiefondsen en structuurfondsen en meer naar innovatiemiddelen, waar Nederland veel uit terugkrijgt.
En daarmee heeft Nederland precies dezelfde positie als zeven jaar geleden. Ook toen werd ingezet op meer geld voor innovatie en minder naar landbouw en structuur- en cohesiefondsen. Dat gebeurde mondjesmaat.
Onder de streep
Nu zegt Rutte: ‘Als die begroting niet moderniseert en er blijven honderden miljarden gaan naar structuur- en cohesiefondsen en het gemeenschappelijk landbouwbeleid, waarvan we overigens ook niet veel terugkrijgen, en er moderniseert verder niets, dan zullen wij kijken wat het betekent onder de streep.’
De onderhandelingen van de dan 27 EU-landen – de vertrekkende Britten onderhandelen niet mee over de begroting – gaan minstens tot medio 2019 duren, maar waarschijnlijk nog tot 2020.
Het worden lastige onderhandelingen, want elk land kan de EU-begroting vetoën. De omvang bedraagt 1 procent van het totale bruto nationale inkomen in de EU.
Voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie zei eerder deze maand al dat de EU-afdrachten na het vertrek van de Britten omhoog moeten, maar Nederland wil dat niet.
Carla Joosten (1960) werkt sinds 2000 voor redactie Nederland bij Elsevier Weekblad. Ze is politiek redacteur in Den Haag en covert het koningshuis. Voor de Leven & Dood-pagina’s van Elsevier Weekblad verzorgt zij de nieuwtjes over mensen.
NOS 18.01.2018 Nederland wil niet twee keer de dupe worden van de brexit. Die boodschap heeft het kabinet overgebracht aan Eurocommissaris Oettinger. “Wij zijn een van de landen die economisch het meest door de brexit worden geraakt. Het is onrechtvaardig als we ook nog eens meer budget moeten betalen”, vindt minister Hoekstra.
Oettinger was vandaag in Den Haag om te praten over de Europese meerjarenbegroting vanaf 2020. De onderhandelingen over die begroting beginnen in mei. Door de brexit wordt een gat in de Europese begroting geslagen van 12 tot 13 miljard euro en daar moet een oplossing voor komen. De eurocommissaris gaat nu alle lidstaten langs om daar over te praten.
Hij zou het liefst zien dat een korting, die na het vertrek van Groot-Brittannië alleen Nederland nog krijgt, wordt afgeschaft. Handelsland Nederland is een van de grote nettobetalers door de relatief kleine bevolking. Daar staat een jaarlijkse korting van ongeveer 1 miljard euro tegenover.
Kleine groep
Het kabinet heeft laten weten dat het niet akkoord zal gaan met afschaffing van de korting. “Er is een kleine groep landen die veel harder wordt geraakt door de brexit dan anderen”, zei Hoekstra. “En daar hoort Nederland bij.” Meer betalen aan Europa is volgens de minister van Financiën geen optie. Hij vindt dat het Europese budget na het vertrek van Groot-Brittannië verkleind moet worden. “Dat is onze uitgangspositie”, zei Hoekstra, “en daar willen we ook op uitkomen.”
Of die korting echt sneuvelt “hangt af van de onderhandelingen”, zei Oettinger. Die gaan een jaar duren. Hij wees erop dat de lidstaten unaniem moeten instemmen met de meerjarenbegroting. Hij zei dat duidelijk is hoe Nederland erin staat. “Het is nu mijn verantwoordelijkheid om tot een uitgebalanceerd voorstel te komen, waar ook Nederland mee uit de voeten kan.”
Elsevier 18.01.2018 Nederland hoeft er niet op te rekenen dat het opnieuw een korting van 1 miljard euro krijgt op zijn bijdrage aan de Europese Unie, zegt eurocommissaris Günther Oettinger voor Begrotingszaken. Volgens Oettinger zijn de kortingen die Nederland, het Verenigd Koninkrijk en andere lidstaten krijgen ‘enorm bureaucratisch en complex in de uitvoering’.
Nu de Britten volgend jaar de EU zullen verlaten – en dus hun korting ‘de moeder aller kortingen’ verdwijnt – is het een mooi moment om de kortingen van andere lidstaten ook te schrappen, zegt Oettinger in een interview met FD, dat vrijdag verschijnt.
Eurocommissaris Oettinger was donderdag in Den Haag om het toekomstig Meerjarig Financieel Kader (MFK) te bespreken, onder anderen met premier Mark Rutte.
Oettinger vraagt ‘flexibiliteit’ om te compenseren voor gat door Britten
Volgens Oettinger is een groot deel van die kortingen er om de directe en indirecte gevolgen door de Britse korting richting bijvoorbeeld de Nederlandse afdracht te verlagen.
De korting van de Britten, die in 1984 door de Conservatieve oud-premier Margaret Thatcher werd afgedwongen, had een permanent karakter, in tegenstelling tot die van andere lidstaten. De andere kortingen lopen af als het huidige meerjarige financiële kader stopt. Dat is in 2020.
Maar het feit dat de Britten de EU volgend jaar verlaten, heeft meer consequenties dan alleen het vervallen van hun korting. Ze laten een miljardengat achter op de algehele begroting van de EU, een gat dat volgens Oettinger voor de helft moet worden opgevuld door te snijden in de uitgaven van de EU.
De andere helft moet worden opgevangen door andere EU-lidstaten, die op een verhoogde bijdrage moeten rekenen. Oettinger vraagt flexibiliteit van de lidstaten voor het nieuwe MFK, dat in 2020 moet ingaan en ook weer een looptijd heeft van zeven jaar.
Maar het verhogen van de bijdragen gebeurt niet zomaar. In de Europese Raad moeten alle EU-lidstaten er unaniem mee akkoord gaan, waarna ook alle 27 nationale parlement ermee moeten instemmen.
Kabinet wil korting niet afstaan
Minister Wopke Hoekstra van Financiën liet eerder echter weten dat het kabinet wil vasthouden aan de korting. Ook wil Nederland niet extra bijdragen aan de EU, wanneer Groot-Brittannië is weggevallen. De Britten zijn de grootste nettobetaler aan de EU, en nemen naar schatting een bijdrage van ruim 13 miljard euro op jaarbasis voor hun rekening.
Hoekstra, evenals de Tweede Kamer, vindt dat de EU maar moet bezuinigen om het gat op te vullen. Hoekstra, die donderdag ook met Oettinger sprak in Den Haag, pleit bovendien voor een modernisering van de begroting, waarbij er minder geld zou gaan naar subsidies voor landbouw en armere EU-landen, en meer geld uitgetrokken wordt voor innovatie.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
VK 07.01.2018 2018 belooft al economische zonneschijn, maar het nieuwe kabinet doet er nog een schepje bovenop. Gevaarlijk, waarschuwen economen. En hoe denken de felste voorstanders van extra overheidsuitgaven in crisistijd hierover?
Als de Nederlandse economie een barbecue is, dan dreigt het kabinet dit jaar de rol te vervullen van de iets te enthousiaste buurman. Met een scheut spiritus stookt die het vuurtje nog eens extra op.
Steeds meer economen waarschuwen voor zo’n oververhitting. ‘De overheid jaagt de economische groei verder aan’, constateerde het Centraal Planbureau vorige maand niet zonder zorgen in zijn vooruitblik op 2018. De uitgaven – aan onder meer leger, verpleeghuizen, onderwijs – lopen met maar liefst 3,5 procent op. Zonder die extra stimulans zou de Nederlandse economie maar liefst 0,8 procent minder groeien. Dit verklaart volgens het CPB ‘voor een belangrijk deel de hogere BBP-groei dan die in onze buurlanden’.
Dat lijkt mooi, maar de aloude economenwijsheid schrijft voor dat overheden in de vette jaren juist een financiële buffer aanleggen. Anders is er, zoals Jozef in het Oude Testament de farao al voorhield, in de magere jaren geen graan meer om uit te delen. Zo’n ‘anticyclisch beleid’ blijkt desondanks politiek moeilijk te verkopen.
In plaats van de economie af te remmen, wordt het gaspedaal nog dieper ingedrukt – ook buiten Nederland. Zo zal de belastingverlaging van president Trump de toch al florerende Amerikaanse economie verder opzwepen. Ondertussen blijft de geldpers van de Europese Centrale Bank draaien. Tot dit najaar worden voor 270 miljard euro aan extra staats- en bedrijfsobligaties opgekocht. Dat komt boven op de reeds aangeschafte schuldenberg van meer dan 2300 miljard euro. ‘Een te langzame afbouw’ van dit historisch ongekende monetaire stimuleringsprogramma, schrijft het CPB, ‘kan leiden tot oververhitting van de economie.’
‘Economisch niet nodig’
Behalve het Planbureau zet ook De Nederlandsche Bank vraagtekens bij de miljardenuitgaven die Rutte III voor ogen heeft. ‘Politiek gezien begrijp ik het, na jarenlang bezuinigen’, zei DNB-directeur Job Swank onlangs bij een persconferentie. ‘Maar economisch is het niet nodig.’ Minder omfloerst formuleren de economen van de Rabobank het in een rapport: ‘Juist in de jaren na de crisis, toen de economie wel wat stimulans kon gebruiken, bezuinigde de overheid hard om de begroting op orde te brengen. Nu de economie is hersteld, gaat de overheid alleen maar verder stimuleren.’ Dat maakt de Nederlandse economie kwetsbaar. De pieken worden hoger, maar in tijden van crisis is het dal ook extra diep.
Met die kritiek keert het uit de crisis bekende bezuinigingsdebat voorzichtig terug – zij het in spiegelbeeld. Toen luidde de kritiek van sommige economen dat de regering de hand te veel op de knip hield. Nu wordt juist iets meer calvinisme bepleit.
Er is wel een groot verschil in de toon van de discussie. Die is heel wat minder fel. Logisch: ondanks fors hogere overheidsuitgaven, kan het kabinet ook de staatsschuld terugdringen. Dat is het voordeel van economische groei. Daar komt bij dat bezuinigingen veel meer weerstand oproepen dan extra uitgaven. Nederland kent nu eenmaal geen krachtige belangengroepen, zoals in Duitsland de Bond van Belastingbetalers, die de regering om de oren slaan met elke extra cent belasting die over de balk wordt gesmeten.
‘Wereldwijde economische situatie verre van normaal’
Bas Jacobs, hoogleraar economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam:
Hoewel hij zelf niet tegen méér economische stimulering door de overheid is, vindt de Rotterdamse hoogleraar economie Bas Jacobs die gelatenheid onbegrijpelijk. ‘Volstrekt inconsequent’, gedraagt de Nederlandse politiek zich volgens hem. ‘De partijen die de afgelopen crisisjaren het hardst geroepen hebben dat er bezuinigd moet worden, hebben nu collectief hun budgettaire orthodoxie overboord gegooid. Echt, daar zit geen enkele diepere economische gedachte achter. Het ergste is dat vrijwel niemand hier een woord aan vuil lijkt te maken.’
Natuurlijk onderschrijft hij het bekende adagium van de econoom Keynes: wie in slechte tijden de economie wil stimuleren, moet sparen als het economisch voor de wind gaat. Toch is Bas Jacobs, in de voorbije crisis een van de felste critici van het bezuinigingsbeleid, niet per se tegen de extra uitgaven van Rutte III.
‘Het is erg lastig in te schatten op welk punt in de economische cyclus Nederland zit’, legt hij uit. ‘Er is een aanwijzing voor oververhitting: de extreem lage werkloosheid. Tegelijkertijd groeit de economie al een paar jaar veel harder dan verwacht, terwijl de lonen en prijzen heel gematigd stijgen. Dat wijst nog op overcapaciteit. Daarnaast blijft de wereldwijde economische situatie verre van normaal, met de rente van de Europese Centrale Bank die op nul staat.’
In die situatie acht Jacobs het economische risico van bezuinigingen – tegenvallende groei – groter dan het risico van wat oververhitting. ‘Als landen als Nederland en Duitsland met hogere lonen en extra investeringen zorgen voor meer inflatie in het Eurogebied, helpt dat de ECB om het monetaire beleid te normaliseren. Dat is belangrijk, wil de centrale bank bij een volgende recessie nog iets uit kunnen richten.’
Ook de voormalige CPB-directeur is geen voorstander van extra zuinigheid. De reden daarvoor heeft niet zozeer te maken met de economische conjunctuur, maar is fundamenteler: net als buurland Duitsland spaart Nederland te veel.
‘De staatsschuld daalt razendsnel, van ruim 60 procent in 2016 naar iets meer dan 50 procent van het BBP in 2019. Het pensioenvermogen is de afgelopen tien jaar toegenomen van 120 naar 160 procent van het BBP. Dat klinkt mooi, maar mondiaal gezien is het een onhoudbare situatie. Tegenover de besparingen van het ene land, moeten immers wel spaartekorten van een ander land staan. Je kunt niet met zijn allen tegelijkertijd sparen. Dat is een recept voor chaos. Vergeet niet: voorafgaande aan de crisis van 2008 was het het enorme spaaroverschot van China dat de zeepbel op de Amerikaanse huizenmarkt opblies, met alle gevolgen van dien.’
De oplossing ligt voor de hand: laat de lonen stijgen en het geld binnenlands rollen. Wat Teulings betreft, had dit het beste tijdens de crisis kunnen gebeuren, om de pijn te verzachten. Tegen de economische cyclus in dus. ‘Het kabinet heeft indertijd gekozen voor forse bezuinigingen. Het gevolg is dat we, nu het beter gaat, weinig anders kunnen doen dan opnieuw procyclisch handelen: niet besparen. Maar laten we het vooral van de positieve kant bekijken. We zijn veel rijker dan we denken.’
Dit schreven we eerder over de economische feeststemming
Is de huidige economische feeststemming een voorbode van een nieuwe zeepbel plus crisis? Stapt Nederland in dezelfde valkuil als tien jaar geleden, toen het aan de vooravond van de grootste economische crisis sinds de jaren dertig bleek te staan?
De economische paradox van 2017
In 2017 zijn Nederlandse huizenbezitters gemiddeld enkele tienduizenden euro’s rijker geworden. Als hun huis in de Randstad staat, is die winst vaak nog groter. De gewonnen rijkdom is wel van papier. Leidt die duurdere woning in de praktijk tot een dikkere portemonnee?
VK 04.01.2018 De cao-lonen zijn in het afgelopen jaar minder gestegen dan in het jaar ervoor, ondanks de krapte op de arbeidsmarkt. Vorig jaar namen de lonen 1,5 procent toe. In 2016 kregen werknemers er nog 1,8 procent bij. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Dat de loonstijging lager uitvalt dan in 2016 zou kunnen komen door het uitblijven van bepaalde cao-akkoorden, laat een woordvoerder van het CBS weten. Zo kregen de kappers- en uitvaartbranche nog geen nieuwe cao en heeft het CBS geen cijfers gepubliceerd over de sector onderwijs. In die sector zijn onvoldoende akkoorden getekend. In 2016 stond het onderwijs nog voor een loonstijging 3,9 procent in de boeken.
Ook speelt mee dat de ambtenarij in 2016 een goed jaar had. Overheidsdienaren kregen in dat jaar 3,2 procent extra. Vorig jaar kregen ambtenaren er nog slechts 1,1 procent bij. Bij de overheid werken relatief veel mensen, zodat het akkoord zwaar meetelt.
Wel goed doet de sector landbouw, bosbouw en visserij het. Werknemers in die branche kregen er het afgelopen jaar 2,3 procent bij.
Inflatie
De tegenvallende cijfers betekenen dat Nederlandse werknemers er qua loon in 2017 zeer weinig op vooruit zijn gegaan
De tegenvallende cijfers betekenen dat Nederlandse werknemers er qua loon in 2017 zeer weinig op vooruit zijn gegaan. De definitieve inflatiecijfers zijn nog niet bekend, maar de verwachting is dat de inflatie in het afgelopen jaar ook rond de 1,5 procent zal liggen. Bij dat percentage gaat de gehele stijging van de lonen op aan het duurder worden van goederen en diensten.
In 2016 was de inflatie nog historisch laag, waardoor de reële lonen (stijging van de lonen min stijging van de prijzen) sterk stegen.
De loonstijging die het CBS meldt is een paar tienden lager dan de eerdere berekeningen vakbond FNV (1,76 procent erbij tot december en AWVN (1,78 procent erbij). Dat komt doordat die organisaties anders meten. FNV en AWVN turven de nieuw afgesloten CAO’s. Het CBS weegt werknemers zonder nieuwe cao ook mee.
Daarnaast beschikt het CBS over fijnmazige data. Het statistiekbureau weet beter hoeveel werknemers in een sector actief zijn en op welk salarisniveau zij zitten. Voor iemand met een hogere functie betekent een loonsverhoging van vijftig euro procentueel minder dan voor een werknemer met het minimumloon.
Wordt 2018 het jaar dat Nederland weer gaat staken?
In de nieuwe cao’s stijgen de lonen gemiddeld meer dan 2 procent per jaar; een symbolische grens. Is het de aanzet voor een langere periode met sterk stijgende lonen en groeiende welvaart voor de werknemer?
De economie groeit, de orderportefeuilles zijn vol en vacatures lastig in te vullen. Toch stijgen de lonen amper en gaat Nederland niet de straat op. Zijn we vergeten dat actievoeren loont? (+)
AD 04.01.2018 De meeste werknemers vinden deze maand nauwelijks extra geld op hun loonstrookje terug. Hoge inkomens gaan er het meest op vooruit, minima met een laag loontje leveren in. Dat blijkt uit berekeningen die loonstrookjesverwerker ADP vanmorgen heeft gepubliceerd.
Doordat het nieuwe kabinet net is gestart, zijn er weinig wijzigingen in de salarisstrook dit jaar, aldus Dik van Leeuwerden, ADP
Werknemers met een modaal salaris (2.894 euro) ontvangen straks netto 7 euro meer. Wie anderhalf keer modaal verdient, ziet nog 1 euro extra op de loonstrook. Mensen die meer verdienen (twee keer modaal) gaan er 16 euro op vooruit.
Bekaaid ervan af komen deeltijdwerknemers met een minimaal loontje van tussen de 1.000 en 1.500 euro per maand. Zij ontvangen tot vier euro minder. Werknemers met een minimaal salaris van 1.578 euro vinden 7 euro extra terug op hun salarisstrook.
Veel verdienende werknemers (5.750 euro of daarboven) profitereren doordat het top belastingtarief van 52 naar 51,95 procent daalt. Zij vinden eind januari tot 18 euro meer terug op hun salarisstrookje.
Veranderingen
De berekeningen van ADP zijn gebaseerd op alle veranderingen in onder meer fiscale regels, werknemerspremies en pensioenen. Ze staan los van loonsverhogingen die mensen krijgen doordat er een nieuwe CAO is afgesloten of doordat zij een treden in hun loonschaal stijgen. De CAO-lonen stegen vorig jaar gemiddeld met 1,5 procent, maakte het CBS vanmorgen bekend.
Het ADP, dat voor 1,4 miljoen werknemers de salarissen verwerkt, spreekt van een relatief saai jaar. ,,Doordat het vorige kabinet vanwege de lange formatie het grootste deel van 2017 demissionair was zie je dat veel veranderingen van Rutte III pas in 2019 ingaan,” zegt algemeen directeur Martijn Brand. ,,Daardoor zijn er weinig grote wijzigingen en veranderen de lonen relatief weinig.”
De reparatie van het derde WW-jaar drukt de lonen. Werknemers betalen daarvoor, aldus ADP.
De achteruitgang bij lage inkomens komt doordat de arbeidskorting niet geheel kan worden benut. Dat geldt voor alle inkomens tot 1750 euro per maand, zegt ADP-loonspecialist Dik van Leeuwerden.
,,Deze werknemers moeten er daarom goed op letten dat ze na 2018 het verschil via de aangifte inkomensbelasting terugvragen van de Belastingdienst.” Dat kan wel 250 euro opleveren.
De lonen voor de meeste werknemers stijgen iets ondanks dat de belastingtarieven in de tweede en derde schijf omhoog gaan naar 40,85 procent. ,,Maar omdat de inkomensgrenzen voor deze tarieven hoger zijn geworden en de heffingskortingen iets hoger zijn, blijft voor de meeste mensen uiteindelijk een kleine plus over,” aldus Van Leeuwerden.
Een factor die de loonstijging drukt is de reparatie van het derde WW-jaar. Het kabinet heeft bepaald dat werknemers die hun baan kwijtraken nog maximaal twee jaar recht op een WW-uitkering hebben. Met sociale partners is afgesproken dat het derde jaar toch mogelijk blijft maar dat werknemers de rekening betalen.
Het ADP keek naast algemene veranderingen ook naar branchegerelateerde werknemerspremies en grote pensioenregelingen bij onder andere ABP, Zorg & Welzijn en Metaal & Techniek.
Kijken we naar specifieke sectoren dan komen ambtenaren er bekaaid af. Omdat zij dit jaar meer pensioenpremie moeten betalen, gaat een modaal verdienende ambtenaar er slechts 5 euro per maand op vooruit. Overheidsdienaren die op twee keer modaal zitten zien hun loon zelfs een euro per maand op achteruit.
Bouwvakkers met doorsnee salaris gaan er 8 euro per maand op vooruit. In de zorg daalt de pensioenpremie licht en houdt personeel met een modaal salaris maandelijks 6 euro extra over. Voor 2,5 keer modaal is dat 15 euro.
Ook voor werknemers in de metaal en techniek zijn er iets lagere pensioenpremies. Een gemiddeld salaris stijgt 6 euro, voor twee keer modaal is dat 11 euro.
Pensionado’s
Pensioengerechtigen met een aanvullend pensioen of lijfrente zien hun uitkering iets dalen. Bij een aanvullend pensioen van 500 euro ontvangt iemand 1,25 euro minder per maand. Bij 750 euro is dat 1,88 euro. Het verschil loopt op tot bijna zeven euro bij een aanvullend pensioen van maandelijks 2.750 euro.
Reden van de daling is hun verhoogde bijdrage voor de Zorgverzekeringswet. Die steeg van 5,4 naar 5,65 procent. Wel profiteren pensioengerechtigden met een uitkering tussen de 1.700 en 2.650 euro lichtjes van de verlenging van de eerste belastingschijf.
Werkgevers
Voor werkgevers gaan de arbeidskosten omhoog. Een ambtenaar met modaal salaris kost de overheid 23 euro per maand meer. Voor werkgevers in de bouw blijven de lasten grotendeels gelijk. Dat veel organisaties en bedrijven duurder uit zijn komt doordat de verplichte bijdrage voor de Zorgverzekeringswet van 6,65 naar 6,90 procent stijgt.
Ook de grondslag waarop deze bijdrage wordt berekend ligt hoger. De verplichte Algemene Werkloosheidspremie (AWF) neemt toe van 2,64 naar 2,85 procent. De zogeheten AOF-premie stijgt van 6,66 naar 6,77 procent. Voor een gemiddelde werknemer met modaal salaris betekent dit 21 euro hogere werkgeverslasten.
Bekijk in de infographic hieronder de loonwijzigingen voor 2018:
AD 04.01.2018 De cao-lonen zijn in 2017 minder hard gestegen dan in 2016. Gemiddeld gingen de lonen er afgelopen jaar met 1,5procent op vooruit, terwijl dat een jaar eerder nog 1,8procent was. Het minst stegen de lonen in de bedrijfstak ‘overige dienstverlening’, zo blijkt uit cijfers van het CBS.
Tot deze bedrijfstak behoren onder meer kappers en uitvaartverzorgers. Hier klommen de lonen met slechts 1 procent omhoog. In 24 procent van de cao’s kwam er voor deze groep geen nieuw akkoord tot stand.
Landbouwwerkers zijn er volgens het CBS het meest op vooruit gegaan: gemiddeld kregen zij een loonsverhoging van 2,3 procent.
Dit jaar is in de cao’s een gemiddelde loonstijging van 2,14% afgesproken. Dat betekent dat we er in 2018 dus wél weer op vooruit gaan wat betreft de cao-lonen.
AD 03.01.2018 De Nederlandse staat denkt dit jaar minder geld te moeten lenen dan gedacht. Dat blijkt uit een nieuwe raming van het Agentschap van de Generale Thesaurie van het ministerie van Financiën.
De staat schat in voor dit jaar genoeg te hebben aan 50,5 miljard euro, dat geleend zal worden op de kapitaal- en geldmarkt. De financieringsbehoefte ligt daarmee 3 miljard euro lager dan bij een eerdere raming medio december.
De verlaging hangt samen met een verbetering van de kaspositie aan het einde van 2017. Het agentschap verwacht tussen de 23 miljard en 29 miljard euro op te halen met de uitgifte van langlopend schuldpapier. In de rest van de financieringsbehoefte wordt voorzien met behulp van kortlopende leningen.
Telegraaf 02.01.2017 Voor beleggers remmen de winsten van 2017 komend jaar af. De eerste kwartalen houden stevige economische groei, vooral in Europa. Centrale banken, bedrijfsschulden en forsere correcties risico’s kunnen degelijke rendementen later in 2018 drukken, aldus strategen voor 2018.
De economie voorspellen blijft lastig. De consensus van doorzettende groei is opvallend onder strategen van alle zakenbanken en een tiental vermogensbeheerders. Het IMF rekent op een 3,7% beter bbp voor de wereld.
,,De markten staan op full steam ahead”, typeert hoofdeconoom Janwillem Acket van het Zwitserse Julius Bär. ,,Daar is economisch gezien voorlopig ook reden voor. Later in het jaar vind ik het verstandig wat kapitaal vrij te maken om snel van strategie te kunnen wisselen.”
Vooral de schuldenlast van bedrijven en huishoudens in China zijn, de grootste onder de kopzorgen van strategen (zie overzicht illustratie). Maar de dictatuur kan ook vrij snel ingrijpen, nuanceren de strategen meteen.
Meer voltatiliteit
De hele markt reageert nauwelijks op problemen zoals Noord-Koreaanse raketaanvallen. Maar de volatiliteit zal gaan toenemen, waarschuwt BlackRock, ’s werelds grootste vermogensbeheerder die tot 2020 wel groeiende aandelenmarkten voorziet. Want de nog steeds lage inflatie naast de aanhoudende monetaire steun van de ECB en de Federal Reserve bieden bedrijven en investeerders voldoende goedkoop kapitaal.
De verkiezingen dit jaar met anti-EU-partijenkrachten in Italië, en die in Mexico, Brazilië en Rusland, kunnen het stabiele sentiment verstoren. Terwijl de Brexit volgens de strategen al is ingeprijsd.
Het optimisme voor 2018 is historisch gezien zeer hoog. ,,We zitten in een bubbel, maar die barst nog niet”, typeert hoofdeconoom Keith Wade van vermogensbeheerder Schroders. Er is nog volop groei mogelijk voor beleggers, zegt ook hij. Voornamelijk in aandelen, claimt dit fonds. ,,Obligaties zullen met een half procent rentestijging in 2018 al een heel slecht rendement boeken”, bevestigt Corné van Zeijl (Actiam Vermogensbeheer).
Verschil rentetempo
De renteverschillen tussen de VS en de eurozone lopen in 2018 verder op. De Amerikaanse Fed onder leiding van nieuweling Jeremy Powell heeft drie renteverhogingen gepland, de ECB niet een. Met die afbouw zal de dollar stijgen tegen de euro, meent ETF Securities.
Volgens obligatiespecialist Mary Pieterse-Bloem van ABN Amro moeten beleggers rekening gaan houden dat een plots flink stijgende inflatie tot afwijkende, onverwachte ingrepen van centrale banken kan leiden.
,,Beleidsfouten door centrale bankiers behoren tot de grootste risico”, zegt hoofdstrateeg Jim McDonald van Northern Trust. Zonder uitzondering noemen strategen het grillige gedrag van Trump als rode vlag voor beleggers.
Oplopende waarderingen
De ECB zal de komende kwartalen sowieso de handen vol hebben aan het stoppen met het massaal opkopen van obligaties. Na de afbouw van het stimuleringsprogramma zal de ECB „in de lente of de zomer van 2019 voor het eerst de rente weer gaan verhogen”, stelt het Belgische Candriam. Maar vlakkere obligatiecurves tonen dat het herstel geleidelijker gaat dan hiervoor, waarschuwt ETF Securities.
Alle fondsen zijn daarnaast, met enige argwaan, enthousiast over Trumps belastingverlagingen. Amerikaanse bedrijven zullen profiteren. Het vrijgespeelde geld zal naar aandeelhouders gaan, wat tot oplopende waarderingen leidt. Maar die zijn al aan de stevige kant.
Europese aandelen blijven daarmee bij analisten favoriet voor 2018. „Wereldwijd zijn bedrijven uit de eurozone het meest aantrekkelijk geprijsd. Ook hun winsten zitten in de lift”, zegt hoofdeconoom Anton Brender van Candriam. Hij verwacht dat de Europese economie stabiel blijft groeien met 2,2%.
Gewilde sectoren
Opkomende markten zullen met hun opmars bijdragen aan een wereldwijde groei, van gemiddeld 3,6%, het hoogste niveau in tien jaar. „Het aantal kwetsbare landen, zoals Venezuela, is klein”, aldus Brender.
Naar sector bekeken trekken omzetten onder defensiebedrijven, financials, de entertainment-, sport- en reisbranche aan.
De autoproducenten blijven net als media-, retailconcerns, telecom-en kabelbedrijven en vastgoed gemiddeld vlak, tot zo’n 3% groei. De opmars van de elektrische auto krijgt nog weinig impact. Oliekartel OPEC zal bovendien zijn prijzen niet sterk kunnen verhogen, om schalieproducenten buiten de deur te houden.
Wat, afgezien van schokjes, in 2018 voor geringe prijsstijgingen van stook- en energieprijzen leidt.
Trouw 02.01.2018 Jubelen over de economie kan weer komend jaar. Voor het eerst sinds de crisis gaan alle remmen los.
Een economisch feestje wordt 2018 en het is bijna niet meer te verstoren. De consument is koopzuchtig, het bedrijfsleven wil volop investeren en geld lenen kost nog altijd bijna niets. Zie daar de ingrediënten die maken dat 2018 door een roze bril kan worden bezien. Economen hebben het over ‘hoogconjunctuur’ en een ‘groeispurt’. Kan het dan echt niet meer tegenvallen in 2018?
“Voor het eerst sinds het uitbreken van de crisis hebben we weer een echt goed jaar voor de boeg, waarin de werkloosheid laag is, de economie op volle toeren draait en de overheid ook nog eens grote uitgaven doet”, zegt Menno Middeldorp, hoofd onderzoek Nederlandse economie bij Rabobank. “Met de crisis in de achteruitkijkspiegel zijn we daar helemaal niet meer aan gewend.”
De Nederlandse economie groeit dit jaar met 3,1 procent, zo becijferde het Centraal Planbureau. De werkloosheid daalt naar het laagste niveau in tien jaar, namelijk naar 3,9 procent van de beroepsbevolking.
Hausse op de woningmarkt
Met de crisis in het achterhoofd zien veel consumenten de jubelstemming op de woningmarkt als een groot risico, zo blijkt uit een enquête van ING onder zijn klanten. Maar volgens Marieke Blom, hoofdeconoom van ING, is dit een verkeerde inschatting en is er niets ongezonds aan de hand. “Nederlanders blijven ook volgend jaar volop huizen kopen, omdat de hypotheekrente historisch laag blijft en de huizenprijzen gemiddeld lager liggen dan voor de crisis.”
Die goed draaiende woningmarkt is een belangrijke aanjager van de economie. Wie een huis koopt, geeft immers ook geld uit aan andere zaken. Denk aan een schilderbeurt, nieuwe gordijnen en meubilair. Het aantal woningen dat te koop staat, is in 2018 wel kleiner, zegt Blom. “Dat komt doordat er de afgelopen jaren te weinig woningen bij zijn gebouwd.” Blom verwacht dat het aantal huizen dat verkocht wordt daarom zal teruglopen. “Vooral in de Randstad zie je dat de markt droogkookt. Voor de toekomst moet er echt flink bijgebouwd worden.”
Halen huizenkopers zich niet veel te hoge hypotheekschulden op de hals? Dat valt gelukkig mee, vindt Middeldorp. “De regels voor het verkrijgen van een hypotheek zijn een stuk strenger geworden. Het gaat in de grote steden hard op de huizenmarkt, maar anders dan bij het uitbreken van de financiële crisis worden de aankopen niet gefinancierd met te hoge schulden. We hebben wel iets geleerd van alles wat er mis ging.”
Alleen in Amsterdam, waar de prijzen tot grote hoogten zijn gestegen, is het volgens Blom wel oppassen geblazen. “Wie voor een korte periode een huis wil kopen en daarvoor veel moet lenen, kan zich beter bedenken.” Volgens Middeldorp is Amsterdam een verhaal apart. “Wat daar gebeurt op de woningmarkt is zo anders dan in de rest van het land. Amsterdam krijgt steeds meer het karakter van een wereldstad als Londen of Parijs. Als je het met zo’n stad vergelijkt, zijn de ontwikkelingen beter te verklaren.”
De overheid trekt de portemonnee
Het kopen en verkopen op de woningmarkt gaat in 2018 dus vrolijk door. Valt er dan wellicht onheil te verwachten van het aflopen van het economisch steunprogramma van de Europese Centrale Bank (ECB)? Ook die kans is klein. Sowieso blijft het stimuleringsbeleid nog doorlopen tot en met september, waardoor de rente laag blijft. En of het eind september 2018 echt voorbij is, hangt af van de economische omstandigheden van dat moment. Bankpresident Mario Draghi lijkt economische schokken in de eurozone koste wat het kost te willen voorkomen. “De ECB zal heel rustig en geleidelijk te werk gaan”, zegt Middeldorp.
Nederland gaat het in 2018 zelfs beter doen dan buurlanden, omdat de overheid de uitgaven fors opschroeft, zo schrijft het CPB. Er gaat meer geld naar onderwijs, defensie en zorg. Was de groei van de overheidsbestedingen in 2017 nog 0,4 procent, in 2018 wordt dat 3,5 procent.
Economen zijn niet per se blij met dit beleid. Een bekende economische aanname is namelijk dat de overheid juist bij economisch hoogtij moet sparen voor slechtere tijden. En in zwaar economisch weer moet de overheid geld uitgeven om de neerwaartse trend tegen te gaan. De politiek heeft echter de neiging om precies mee te bewegen met de economische golfbeweging, zegt Luc Aben, hoofdeconoom van vermogensbeheerder Van Lanschot. “Typisch procyclisch beleid.”
Ook de Nederlandse overheid haalde tijdens de crisis de broekriem aan en strooit nu het goed gaat met geld. Niet dat de schatkist daar nu echt last van krijgt: de inkomsten liggen volgend jaar hoger dan de uitgaven en dus is er nog steeds een begrotingsoverschot van 0,5 procent.
Geen bubbel, maar normalisering
Nu iedereen weer volop aan het besteden is en de economie weer op volle toeren draait, dringt de vraag zich op of er geen risico is op oververhitting. Maar volgens Blom is er geen sprake van een nieuwe zeepbel. “De economie is nog altijd bezig te normaliseren na het diepe dal. Wat we nu zien is een normale, positieve conjunctuurbeweging.” Wie denkt dat de economie oververhit raakt, kijkt volgens Blom te weinig naar de historie. “De crisis was uitzonderlijk. Als je kijkt naar hoe de economie daarvoor draaide, zie je dat er nu nog ruimte is voor verder herstel.”
In 2018 komt wel het moment dat de Nederlandse economie op de toppen van haar kunnen draait, zegt Aben. “De vrije capaciteit die er nog was om extra te produceren, is benut. Om verder te groeien moeten bedrijven investeren.”
Wat tot dusver tegenvalt is dat de economische voorspoed nog niet heeft geleid tot een grote loonstijging. Het CPB verwacht echter wel dat dit volgend jaar beter gaat en raamt een stijging van 2,2 procent. Volgens Blom is de loonstijging tot dusver tegengevallen, omdat lonen nu eenmaal traag meebewegen met economische veranderingen. “Tijdens de crisis duurde het ook even voordat je de lonen zag reageren.”
De ruime schil van flexibele arbeidskrachten is ook een mogelijke verklaring dat de loonstijging van het vaste personeel tot dusver tegenvalt. Zzp’ers krijgen meer opdrachten als het weer economisch goed gaat. “De verdiensten van zzp’ers knallen omhoog en omlaag met de toppen en dalen van de economie”, zegt Blom. Kees Vendrik, hoofdeconoom bij Triodos Bank, vreest echter dat de beperkte loonstijging blijvend is, te verklaren door de uitholling van de positie van de vakbonden. “Zij kunnen het onderhandelingsspel aan de cao-tafel minder hard spelen, waardoor het minder goed lukt om bedrijfswinsten in te zetten voor het verhogen van de lonen. Bedrijven besteden liever geld aan het belonen van de aandeelhouders of aan investeringen.”
Politiek loopt het wel los
Anders dan vorig jaar lijken economen zich over politieke risico’s in 2018 niet al te druk te maken. De economische gevolgen van de verkiezingen in Frankrijk, Duitsland en Nederland zijn meegevallen. “2017 was een jaar van blije verrassingen”, zegt Aben. “Het ging allemaal veel beter dan verwacht.”
En dus is nu de inschatting dat het met de Italiaanse verkiezingen ook wel los zal lopen. Een overwinning van de populistische Vijfsterrenbeweging kan natuurlijk leiden tot politieke turbulentie, maar dan nog zal dit de Europese economische motor niet schaden, zegt Aben. “Nu het zo goed gaat, is de kans op economische tegenwind klein.”
Is er dan niets dat het feestje kan verpesten? Daar lijkt het niet op. De ellende van de eurocrisis, die Nederland in 2011 nog in een recessie stortte, is grotendeels voorbij. Dat alle signalen voor de Nederlandse economie op groen staan, is zelfs te danken aan het opbloeien van de eurozone, aldus Aben. “De Europese consument profiteert van de afbrokkelende werkloosheid. Zelfs in het zuiden zie je dat steeds meer mensen weer aan het werk komen. Het resultaat is een groot vertrouwen bij consumenten en producenten. De eurozone staat eindelijk weer stevig op de eigen benen en is daardoor minder afhankelijk van gebeurtenissen in de rest van de wereld.”
Zelfs al mocht de Brexit, het uittreden van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie, wat moeizamer verlopen dan verwacht, dan nog kan dat de pret niet drukken, zegt Corné van Zeijl, vermogensbeheerder bij Actiam. “Nederland exporteert veel naar het Verenigd Koninkrijk. Dat kan teruglopen bij een moeizame Brexit. Maar het gaat nu zo goed met de Nederlandse economie dat we van zo’n tegenslag weinig zullen merken.”
Oververhitting in de Verenigde Staten
Als Van Zeijl toch een risico moet noemen, dan is dat de Amerikaanse economie, die al wel erg lang in een opwaartse beweging zit. “Met de belastingmaatregel stimuleert Trump nu extra, terwijl dat helemaal niet nodig is. De kans op oververhitting van de economie neemt daardoor toe.” Bij oververhitting is de vraag veel groter dan het aanbod, waardoor de inflatie stijgt. De Fed, de Amerikaanse Centrale Bank, zal dan de rente laten stijgen om de vraag te temperen. Het wordt dan namelijk weer aantrekkelijker om te sparen en minder aantrekkelijk om geld te lenen. “Vroeg of laat komt er een terugslag. En zo’n correctie in de Verenigde Staten, voel je ook in de Europa.”
Ook hangen de oplopende schulden in China nog altijd als een donkere wolk boven de internationale markt. Om de hoge economische groei vol te kunnen houden, blijven de schulden verder stijgen. De gigantische schuldenberg wordt al jaren gezien als een risico voor de financiële stabiliteit in de wereld. “Het is de vraag of de Chinese overheid voldoende controle heeft om ervoor te zorgen dat dit geen probleem wordt”, aldus Van Zeijl.
En wie verder kijkt dan de economie van vandaag de dag, ziet dat we juist deze tijden van economische voorspoed moeten gebruiken om structurele problemen aan te pakken, zegt Vendrik. “Ja, de Nederlandse economie groeit met 3,1 procent. Maar daarbij hoort de krachtige kanttekening dat deze groei voornamelijk mogelijk wordt gemaakt door fossiele brandstof. De welvaart van nu zouden we moeten gebruik om de transitie naar duurzame energie te versnellen. Het klimaatakkoord dat minister Wiebes gaat sluiten in 2018 is daarbij cruciaal.”
Telegraaf 30.12.2017 Het kabinet sluit extra lastenverlichting niet uit. Minister Hoekstra van Financiën zet de deur op een kier om een deel van eventuele begrotingsoverschotten terug te geven aan de belastingbetaler.
In een interview met deze krant wijst de CDA’er erop dat het kabinet traditiegetrouw in het voorjaar bekijkt of er onder de streep extra geld overblijft. Doordat de economie harder groeit dan eerder werd voorspeld, is het niet ondenkbaar dat er meer belastinggeld wordt opgehaald dan gedacht. Zo kende de begroting ook dit jaar een miljardenoverschot.
Regeringspartij VVD drong er bij monde van VVD-Kamerlid Hennis vlak voor de kerst al op aan dat bij meevallers de belastingbetaler meedeelt in de pot. Minister Hoekstra (Financiën) benadrukt echter zuinig te zijn en gevraagd naar een scenario van overschotten wil hij eerst kijken of er nog geld moet worden uitgetrokken voor specifieke onderwerpen. Maar lastenverlichting noemt hij vervolgens ook een ’optie’.
De bewindsman waarschuwt echter dat de Brexit nog voor een flinke tegenslag voor de economie kan zorgen. „Dat is evident een van de grootste risico’s die de komende jaren op ons afkomt.” Bovendien erkent Hoekstra dat de klimaatrekening fors kan oplopen.
NU 20.12.2017 Minister Wopke Hoekstra (Financiën) is bereid te kijken of er op termijn een formule gemaakt kan worden voor wat er moet gebeuren met eventuele financiële meevallers bij de overheid.
Nu is het zo dat meevallers terugvloeien naar de staatsschuld. Dat noemen ze op het ministerie “trendmatig begrotingsbeleid”.
VVD-Kamerlid Jeanine Hennis vroeg aan Hoekstra naar de mogelijkheden voor zo’n “meevallersformule”.
Ze wil, zonder het overschot “te verbrassen”, extra lastenverlichting zodat mensen de economische groei ook in hun portemonnee voelen. Het trendmatig begrotingsbeleid “fijnslijpen”, noemt de VVD-politica dat.
“Ik ga daarover nadenken”, zei Hoekstra woensdag tegen Hennis in de Tweede Kamer.
Als er extra geld is te verdelen, zijn er volgens de bewindsman drie smaken: andere overheidsuitgaven, teruggeven aan burgers in lastenverlichting of terug laten lopen naar de staatsschuld.
Maar zo ver is het nog niet. In het voorjaar wordt pas de balans opgemaakt en beoordeelt Hoekstra het wensenlijstje van zijn collega-ministers. “Dan hak ik die gordiaanse knoop door.”
Het vorige kabinet kende zo’n formule wel, maar toenmalig minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem deed hier uiteindelijk niets mee toen er wel een overschot was, benadrukte PVV’er Tony van Dijck. In het huidige regeerakkoord is hier niets over afgesproken.
Meevallers
De vraag is zeer actueel omdat de economie weer fors aantrekt. Woensdagochtend schroefde het Centraal Planbureau (CPB) de economische groeiverwachting voor 2018 nog op naar ruim 3 procent.
Hoekstra noemt het trendmatig begrotingsbeleid “het belangrijkste anker dat we hebben”. Hij brengt in herinnering dat Nederland ongeveer zes miljard euro per jaar aan rente betaalt. Het is daarom niet zo gek dat het “zuurverdiende geld” van werkend Nederland naar de staatsschuld vloeit.
Hoekstra vraagt zich daarom in de Kamer hardop af of de VVD-wens niet haaks staat op deze methode. Je weet namelijk niet waar de Nederlandse economie zich in de conjunctuur precies bevindt. Zit je net voor het punt van oververhitting, dan is het onverstandig om extra geld uit te geven, vindt de bewindsman.
Dus wat doe je in het geval als er extra geld is te verdelen: De staatsschuld verder terugschroeven of de lasten voor burgers verlichten? “Vraag aan drie economen wat je moet doen, en je krijgt vier verstandige antwoorden. Daarom ben ik voorzichtig”, aldus Hoekstra.
Olie op het vuur
Ook PvdA-Kamerlid Henk Nijboer waakt voor de mogelijkheid van extra investeringen terwijl de economie misschien tegen oververhitting aan zit. “Wij gooien geen olie op het vuur”, zei hij.
Maar Nijboer verwacht dat de politieke druk om het overschot toch uit te geven toe zal nemen. In dat geval wil de PvdA dat er extra wordt geïnvesteerd in onderwijs, huren, politie en zorg.
Hoekstra zal begin februari in een brief aan de Kamer verder uiteenzetten of hij iets ziet in een meevallersformule en zo ja, hoe die formule er dan precies uitziet.
Telegraaf 20.12.2017 Regeringspartij VVD zou graag zien dat een deel van toekomstige overschotten op de begroting worden gebruikt voor lastenverlichting. Minister Hoekstra (Financiën) reageert echter zeer terughoudend.
Dit jaar is er op de begroting een overschot van zo’n 3 miljard euro. In principe is afgesproken dat overschotten gebruikt worden om de staatsschuld te verlagen. Maar woensdag tijdens een debat over de begroting van 2017 pleitte VVD-Kamerlid Jeanine Hennis ervoor dat in de toekomst ook een deel wordt gebruikt voor lastenverlichting, volgens een nog te bepalen ‘meevallersformule’.
In het vorige regeerakkoord tussen VVD en PvdA was zelfs afgesproken dat een kwart van de overschotten voor lastenverlichting zou worden. Maar door de crisis waren er pas plussen toen het kabinet al demissionair werd. Toenmalig minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) vond het daarom niet gepast om alsnog dat geld uit te gaan geven.
Zo’n afspraak is nu niet gemaakt in het regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en CU, terwijl er wel van wordt uitgegaan dat er jaarlijks een overschot van zo’n 0,5 procent overblijft. Hennis vindt dat over de besteding daarvan nadere afspraken moeten worden gemaakt.
Aarzelend
Huidig minister Wopke Hoekstra van Financiën reageerde echter aarzelend op de suggestie van de VVD. Hij wees er tijdens het debat op dat de coalitiepartijen dit keer niet zo’n afspraak hebben gemaakt en dat er voorzichtig moet worden omgesprongen met de financiën.
Wel zei de bewindsman toe de komende maanden in een brief aan de Tweede Kamer hierop terug te komen nadat hij zijn licht nog eens heeft laten schijnen over het begrotingsbeleid.
Koopkracht
Tijdens het debat werd ook ingegaan op de nieuwe voorspellingen van het Centraal Planbureau. PVV-Kamerlid Teun van Dijck noemt de verwachte koopkrachtstijging van 0,6 procent voor 2018 ‘kruimels’. „Nederland mag zich een slag in de rondte werken voor een schijntje.”
Hij wijst erop dat koopkrachtstijging mede afhankelijk is van stijgende lonen en dat dit nog moeizaam gaat. Tegelijkertijd stijgen wel de uitgaven van de overheid, wat wordt bekostigd door de extra inkomsten aan belastingen en premies. „Alles voor Wopke, niks voor Henk en Ingrid”, schamperde Van Dijck daarover aan het adres van de minister van Financiën.
Sociale partners
Hoekstra erkende daarop dat de koopkracht achter blijft en dat dit niet alleen afhankelijk is van het kabinetsbeleid, maar ook van de lonen. „Onze waarneming is dan ook dat er ruimte is voor loonstijging en we roepen de sociale partners op om rond de tafel te gaan om tot goede nieuwe afspraken te komen.”
De lastenverlichting die het kabinet voor Nederland in petto heeft door te draaien aan de belastingtarieven gaat pas per 2019 in.
NOS 20.12.2017 De meeste huishoudens gaan er volgend jaar in koopkracht licht op vooruit. Minister Koolmees van Sociale Zaken heeft in een brief aan de Tweede Kamer de effecten van alle maatregelen nog eens op een rij gezet, en daarbij ook rekening gehouden met de vandaag gepubliceerde ramingen van het Centraal Planbureau.
Koolmees erkent in zijn brief dat de stijging niet voor alle groepen geldt. Zo gaan alleenverdieners met een modaal inkomen die kinderen hebben er gemiddeld 0,2 procent op achteruit en leveren AOW’ers met een pensioen tot 10.000 euro en alleenstaanden met een uitkering, zonder kinderen, 0,1 procent in.
Gepensioneerden met alleen AOW
Voor gepensioneerden met alleen AOW blijft de koopkracht gelijk of ze gaan er licht op vooruit. Dat geldt ook voor sociale minima met kinderen.
Volgens de tabellen van Sociale Zaken is de grootste stijging in de ‘voorbeeldhuishoudens’ 0,5 procent: die geldt voor tweeverdieners met kinderen van wie de ene partner twee maal modaal verdient en de andere een half maal modaal, plus voor alleenstaanden met twee keer modaal en alleenstaande ouders met het minimumloon. Het CPB schat het modale inkomen volgend jaar op 37.500 euro per jaar.
Loonstrookje
Bij de berekeningen van het ministerie is gekeken naar de ontwikkeling van de lonen in 2018, de inflatie, de zorgpremie en de toeslagen. De lastenverlichting die in het regeerakkoord is afgesproken, zal pas vanaf 2019 effect hebben.
Ook de loonstrookjes laten voor de meeste mensen een lichte plus zien. Koolmees benadrukt dat de ontwikkeling van de koopkracht een vollediger beeld geeft van het besteedbaar inkomen dan het loonstrookje.
AD 20.12.2017 De economie mag dan op volle toeren draaien, Nederlanders zien daar voorlopig amper iets van terug in hun portemonnee. Het eerste loonstrookje in januari zal voor de meeste mensen slechts een heel klein plusje laten zien. Ouderen zien hun AOW-uitkering weliswaar iets toenemen, maar die verhoging wordt bijna helemaal ongedaan gemaakt door een lager aanvullend pensioen.
Dat blijkt uit de jaarlijkse loonstrookjesbrief die het ministerie van Sociale Zaken vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Pas in 2019 zal de koopkracht van mensen meer toenemen, omdat de lastenverlichting die het nieuwe kabinet wil doorvoeren zich dan laat voelen.
Het Centraal Planbureau (CPB) becijferde vanochtend dat de economische groei in 2018 op 3,1 procent uitkomt. Daarmee is er sprake van hoogconjunctuur, die deels wordt aangejaagd doordat de overheid het geld flink laat rollen. Lastenverlichting blijft echter uit: Nederlanders blijven in 2018 een even groot deel van hun inkomen afdragen aan belastingen en premies, gemiddeld bijna 39 procent.
Magere toename
Hoewel de gemiddelde loonstijging volgens het CPB komend jaar toeneemt van 1,6 naar 2,2 procent per jaar, gooien stijgende prijzen – de inflatie stijgt van 1,4 naar 1,6 procent – roet in het eten.
Onder de streep blijft volgens Sociale Zaken daardoor een magere toename van het besteedbaar inkomen over van hooguit 0,5 procent. Dit geldt vooral voor gezinnen met kinderen en alleenstaanden die twee keer modaal (ongeveer 70.000 euro) verdienen. Pas in 2019 zal de gemiddelde koopkrachtstijging boven 1 procent uitkomen.
Slechter af zijn modale eenverdieners met kinderen, en ouderen met een aanvullend pensioen. Zij leveren onder de streep respectievelijk 0,2 en 0,1 procent in.
NOS 20.12.2017 De economie piekt. Na de positieve berichten van De Nederlandsche Bank maandag ziet ook het Centraal Planbureau de economische toekomst zonnig in.
Volgens het CPB komt dat onder meer doordat de overheid meer geld uitgeeft. Zo gaat er komend jaar meer geld naar defensie en onderwijs. Daarnaast zullen ook de uitgaven aan zorg toenemen.
Net als dit jaar zal de economie volgend jaar met meer dan 3 procent groeien, stelt het CPB. Verder daalt de werkloosheid naar het laagste niveau sinds 2008 en zal de inflatie – het prijspeil en de kosten van levensonderhoud – met 1,5 procent vrij laag zijn.
Meer loon
Omdat de werkloosheid daalt en er minder mensen beschikbaar zijn om de beschikbare banen te vullen, zullen werkgevers meer loon gaan betalen om personeel te krijgen en houden.
De lonen zullen dan ook stijgen, verwacht het CPB. Wel gaan ze dit en komend jaar iets minder hard omhoog dan eerder verwacht, omdat sommige nieuwe loonafspraken langer op zich laten wachten dan gedacht.
Verder blijft er volgend jaar netto gemiddeld wat meer geld over van het loon om te besteden. De loonstijging is dan namelijk nog iets hoger dan de stijging van de inflatie.
Maar in 2019 lijkt dat verschil kleiner te worden. Maandag signaleerde DNB al dat de inflatie dat jaar hoger zal zijn, en dat mensen dus ondanks een hoger loon minder geld zullen overhouden.
Elsevier 20.12.2017 De Nederlandse economie groeit in 2018 harder dan eerder werd gedacht. Het Centraal Planbureau (CPB) rekent op 3,1 procent groei.
Het CPB ging bij de raming in augustus nog uit van 2,5 procent groei. Eerder deze week verhoogde ook De Nederlandsche Bank (DNB) zijn groeiverwachtingen voor 2018 tot boven de 3 procent. ABN AMRO, ING en Rabobank gaan nog uit van iets minder dan 3 procent groei.
Voor 2017 komt de economische groei in Nederland volgens het CPB uit op 3,2 procent. Daarmee zijn de rekenmeesters van het kabinet iets minder optimistisch dan die van DNB, die uitgaan van 3,3 procent groei. Groei met meer dan 3 procent kwam voor het laatst voor in 2007, voorafgaand aan de crisis.
Het zijn volgens het CPB vooral de overheidsbestedingen die de positieve ontwikkeling aanjagen. Door de in het Regeerakkoord aangekondigde maatregelen nemen de bestedingen komend jaar met 3,5 procent toe. In 2017 werd nog 0,4 procent meer uitgegeven door de overheid.
De extra uitgaven aan onder meer onderwijs en defensie en de stijgende zorgkosten zorgen niet voor problemen met de begroting. Er blijft sprake van een begrotingsoverschot van 0,5 procent.
Stijging van de koopkracht door loonsverhoging
De werkloosheid daalt verder naar 3,9 procent van de beroepsbevolking, het laagste niveau in tien jaar. Dat komt door een groei van de werkgelegenheid met 2 procent, terwijl het arbeidsaanbod minder snel toeneemt.
De verwachting is dat bedrijven door de krapte op de arbeidsmarkt de lonen verhogen om personeel te kunnen vinden en behouden. Dat zorgt weer voor een stijging van de koopkracht.
Fleur Verbeek (1991) werkt sinds oktober 2017 op de webredactie. Ze studeerde Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht.
Al zal deze huidige, harde groei niet eeuwig doorgaan, waarschuwt DNB
VK 19.12.2017 Als de huizenprijzen niet zo hard waren gestegen, zou de economische groei de afgelopen jaren ruim een kwart lager zijn geweest. De Nederlandsche Bank (DNB) publiceerde maandag eigen berekeningen waaruit blijkt hoe afhankelijk de Nederlandse economie is van de woningmarkt.
Had de woningmarkt zich in een ‘normaler’, gematigd tempo hersteld, dan waren de consumentenuitgaven zelfs 60procent lager geweest. Dat komt doordat hoge huizenprijzen huiseigenaren een gevoel van welstand bezorgen, waardoor huishoudens meer geld uitgeven. Bovendien zijn tal van bedrijven van de bouw tot doe-het-zelfketens voor hun inkomsten direct afhankelijk van de woningmarkt.
Personeelstekorten
Afhankelijkheid van huizenmarkt maakt economie er een van pieken en dalen, aldus DNB-directeur Job Swank.
Dat is geen goed nieuws, zei DNB-directeur Job Swank maandagochtend tijdens een persconferentie. ‘Je zou willen dat onze economie ook zonder die woningmarkt krachtig groeit.’ In plaats daarvan blijft Nederland mee ademen met de huizenprijzen. Gaan die omhoog, dan draait de economie op volle toeren. Dalen ze, zoals in de recente crisis, dan is de malaise des te groter. ‘De Nederlandse economie is er een van pieken en dalen’, constateert Swank. ‘Dat leidt ertoe dat je pech- en geluksgeneraties krijgt.’
Swank zou dat conjunctuureffect, dat in Nederland dus wordt versterkt door de woningmarkt, graag willen dempen. ‘Niet op de laatste plaats omdat de huidige, harde groei op de huizenmarkt niet eeuwig door zal gaan.’
Sinds het dieptepunt in 2013 zijn de huizenprijzen met gemiddeld ruim eenvijfde gestegen. In Amsterdam zijn woningen nu zelfs een kwart duurder dan aan de vooravond van de crisis in 2008, in Rotterdam 13 procent.
Gekte op woningmarkt
Sinds het dieptepunt in 2013 zijn de huizenprijzen gemiddeld met ruim een vijfde gestegen
Ondanks zijn latere kanttekening over de woningmarkt begon Swank zijn persconferentie op ongebruikelijk opgewekte toon. DNB verwacht namelijk dat de economie ook volgend jaar zal groeien en bloeien. ‘Ik heb een boel goed nieuws voor u’, meldde Swank. De economische vooruitzichten waarmee hij strooit zijn ongekend positief. Na de piek van 3,3 procent dit jaar verwacht DNB voor 2018 een groei van 3,1 procent.
De staatsschuld smelt weg als sneeuw onder de zon. Werkloosheid? Die daalt verder van 4,9 procent dit jaar naar een extreem lage 3,5 procent in 2019. Een op de vijf bedrijven zegt een tekort aan personeel of productiemiddelen te ervaren. Daarnaast laten huishoudens het geld rollen en neemt zelfs het aantal vaste contracten na een jarenlange daling sinds kort weer serieus toe. ‘Alles werkt mee’, concludeert Swank, die binnen DNB verantwoordelijk is voor monetaire zaken en financiële stabiliteit.
DNB is zelfs nog iets positiever over de economische groei dan Rabobank en ABN Amro de afgelopen dagen waren. Woensdag komt het Centraal Planbureau met zijn nieuwste raming.
Lonen beginnen te stijgen
Een half jaar geleden waarschuwde DNB dat de Nederlandse lonen achterblijven bij de snelle economische groei. Daarin lijkt voorzichtig verandering te komen. De contractlonen stijgen de komende jaren met meer dan 2 procent. Ook de zogenoemde ‘arbeidsinkomensquote’ – het deel van de taart dat naar de werkenden gaat – verbetert tot en met 2019 licht, van 72,3 naar 73,4 procent.
Desondanks durft DNB nog niet van een definitieve ommekeer te spreken. Daarvoor zijn de loonstijgingen te bescheiden. Na aftrek van inflatie blijft er weinig over. DNB-directeur Swank toont zich daarom ‘een beetje’ tevreden. ‘Maar er blijft ruimte voor loonstijgingen in sectoren als de horeca, handel, vervoer en zakelijke diensten.’
‘Alles wat ik in mij heb zal ik inzetten om gaswinning omlaag te krijgen’
VK 16.12.2017 De jaarlijkse economische groei van Nederland gaat de komende dertig jaar op aan de kosten van de energietransitie. Die kosten voor het overgaan van fossiele brandstoffen op hernieuwbare energie als zon en wind komen uiteindelijk terecht bij huishoudens.
Aldus overhandigde VVD-minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat zijn geloofsbrieven aan de Tweede Kamer. Hij deed dat deze week bij zijn eerste grote debat als minister. ‘De transitie, geachte leden en aanwezigen, die kost geld.’ Zo expliciet hoorden we het kabinet-Rutte III nog niet.
Circa 1 tot 3 procent van het bruto binnenlands product kost het elk jaar om het einddoel te halen, schatte Wiebes bij het debat over zijn begroting – zoals alle ministers van Rutte III greep hij zijn begrotingsdebat aan voor een minitroonrede over zijn belangrijkste opdracht de komende kabinetsperiode. Het einddoel volgt uit het mondiale klimaatakkoord van Parijs: in 2050 moet Nederland vrijwel volledig zijn overgeschakeld op duurzame energie en moet de uitstoot van broeikasgassen nihil zijn. Dit is nodig, dicteert ‘Parijs’, om de opwarming van de aarde flink onder de 2 graden Celcius te houden, liefst onder de 1,5 graad.
Een kostenpost van 1 tot 3 procent van de omvang van de economie komt neer op 7- tot 21 miljard euro per jaar. ‘Dat is de economische groei van dit jaar’, zei Wiebes. ‘Die reserveren we de komende dertig jaar voor het transitiedoel.’ Het kan erger, hield Wiebes de Kamer voor: minder efficiënt. ‘Als we het met onze ogen dicht en onnozel doen, dan hebben we het over veel meer dan 1 tot 3 procent.’
Waar bestaan die kosten volgens Wiebes uit? ‘Heb ik het nou over de energierekening? Nee, daar heb ik het absoluut niet over.’ Wat dan wel? Specifieker dan ‘inflatie, huur en producten’ werd de minister niet. Die kosten komen in eerste instantie terecht bij bedrijven en huishoudens.
‘Na acht uur ’s avonds ben ik echt niets meer waard’, zei de minister tijdens het debat dat een half uur eerder was begonnen en dat tot kwart voor twee ’s nachts zou duren
Maar omdat bedrijven hun kosten doorberekenen, stelt Wiebes, komen ze in tweede instantie ‘uiteindelijk weer terecht bij consumenten en consumenten zijn weer huishoudens’. Die gaan dat terugzien in hogere belastingen. Volgens Wiebes vindt driekwart van Nederland dat redelijk. Maar als de kosten nog hoger worden, is zijn overtuiging, haakt Nederland af.
Kamerleden sloegen niet erg aan op het weidse kostenplaatje dat Wiebes hun voorhield. ‘Een niet om aan te horen ellendig lang betoog’, zei PVV’er Dion Graus. Van andere Kamerleden kreeg Wiebes vragen over de samenhang van zijn visie met mestvergisting, de duurzaamheid van overheidsgebouwen en de verhoging van het lage btw-tarief. Als zijn meeslepend bedoelde betoog wordt onderbroken door zulke praktische zaken, gaat Wiebes’ stem steevast een octaaf omlaag en reageert hij enigszins vermoeid. ‘Na acht uur ’s avonds ben ik echt niets meer waard’, zei de minister tijdens het debat dat een half uur eerder was begonnen en dat tot kwart voor twee ’s nachts zou duren.
De afhankelijkheid van Gronings gas raken we kwijt. Dat zou zo welkom zijn. Maar ik zeg er gelijk bij: dat is straks
GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee wilde wel meer weten van het ‘de energietransitie kost heel veel geld’-verhaal van Wiebes. Wat betekent het voor de koopkracht? Want als de economische groei – die ook een keer ophoudt – opgaat aan de energietransitie, geldt dat wellicht ook voor de groei van de micro-economie op huishoudniveau. Dan verdwijnt de door Rutte III beloofde lastenverlichting als sneeuw voor de zon – zeker als lagere inkomens zich het niet kunnen veroorloven om bijvoorbeeld zonnecellen te plaatsen of hun (huur)woning te laten isoleren.
Nederland timmert al een halve eeuw koopkrachtplaatjes in elkaar, was de Wiebesiaanse reactie. In de modellen die eraan ten grondslag liggen wordt expliciet rekening gehouden met de energietransitie, stelde de minister. ‘Dit regeerakkoord zorgt ervoor dat alle groepen erop vooruitgaan.’
Alles wat ik in mij heb zal ik inzetten om het winningsniveau omlaag te krijgen. Het is niet eenvoudig. Je zal er maar verantwoordelijk voor zijn
Los daarvan, doceerde hij met brede armgebaren, na die transitie zijn we niet meer afhankelijk van olielanden. ‘De gemiddelde autorijder maakt daar gewoon 500 euro per jaar naar over.’ Ook mooi: ‘De afhankelijkheid van Gronings gas raken we kwijt. Dat zou zo welkom zijn. Maar ik zeg er gelijk bij: dat is straks.’
‘Kunt u in elk geval concreet maken dat we de komende twee jaar die gaskraan flink gaan dichtdraaien?’, was de inhaker van het Groningse SP-Kamerlid Sandra Beckerman. Wiebes’ stem ging weer omlaag, de blik ging op ‘na acht uur’. Er volgde: ‘Alles wat ik in mij heb zal ik inzetten om het winningsniveau omlaag te krijgen.’ Concreter werd Wiebes niet. ‘Het is niet eenvoudig. Het is hoogst oncomfortabel.’ En dan, meer voor zichzelf: ‘Je zal er maar verantwoordelijk voor zijn.’
AD 14.12.2017 Het vertrouwen in de economie is onveranderd hoog en dat blijkt ook uit de verwachtingen voor volgend jaar. Ook dan blijft de economie flink groeien, met bijna 3 procent.
Dat blijkt uit onderzoeksrapport Outlook 2018van het ING Economisch Bureau. Het enige dat de groei de komende jaren in de weg zou kunnen staan, is volgens het onderzoek het personeelstekort dat momenteel ontstaat in alle sectoren.
,,Al met al gaat het economisch goed met Nederland”, aldus Marieke Blom, hoofdeconoom van het ING Economisch Bureau. ,,Die constatering wordt echter vaak omgezet in de vraag: ‘hoelang gaat het nog goed?’ Zowel consumenten als bedrijven zijn een beetje getraumatiseerd door de lange crisis die we achter de rug hebben. Begrijpelijk, maar de groei is breed gedragen en er is nog geen sprake van oververhitting.”
De economie van het eurogebied is steeds beter gaan draaien en daar profiteert Nederland van, blijkt uit het onderzoek. Maar de economische groei komt voornamelijk uit het binnenland. Zowel consumenten als bedrijven geven meer uit en het regeerakkoord van 2018 voorziet extra overheidsuitgaven. Dat extra geld besteedt de overheid aan onder meer het onderwijs, onderzoek en ontwikkeling, infrastructuur, openbaar bestuur en defensie. Dit geeft volgens het ING Economisch Bureau een impuls aan de economie.
Kijkend naar het Nederlandse bedrijfsleven, verwacht het ING Economische Bureau groei in alle sectoren, waarbij vooral de sectoren transport, toerisme, zorg, de bouw en de zakelijke dienstverlening in 2018 een bovengemiddelde groei zullen tonen.
Toch kan de economie de komende jaren ook weer onder druk komen te staan, voorziet het onderzoek. Door de aanhoudende groei vinden ook steeds meer mensen werk en dat leidt tot tekorten aan arbeidskrachten. De eerste voortekenen van krapte op de arbeidsmarkt zijn te zien in specifieke sectoren, met name in de bouw, ICT en in de industriesector. Volgens de ING-economen is dit pas het begin.
,,Een op de zes bedrijven ervaart inmiddels een tekort aan personeel, en dat loopt snel op”, stelt Marieke Blom. ,,Het is dan ook belangrijk dat bedrijven hun productiviteit verhogen door zowel te investeren in mensen als in technologie. Bedrijven die dit niet doen dreigen daarmee groeikansen te missen, zeker als de arbeidsmarkt krapper en krapper wordt. Dat zou ook de groei in Nederland kunnen schaden, terwijl Nederland nu juist bezig is met een conjuncturele inhaalslag ten opzichte van andere Europese landen.”
De krapte is volgens Blom nog niet te vergelijken met 2008. ,,Dit zal zich daarom ook maar geleidelijk vertalen in hogere lonen. De prijsdruk neemt daardoor ook pas op termijn toe. In 2018 blijft in Nederland de inflatie voor consumenten laag en komt uit op 1,5%.”
De angst voor zeepbelvorming in de huizenmarkt is volgens het rapport niet reëel. Blom: ,,Met uitzondering van Amsterdam zie ik eerder een normalisering dan een zeepbel op de woningmarkt. Sterker nog, ik zie een normalisatie van de brede economie. De groei heeft robuuste fundamenten. Dat betekent dat we nog een aantal jaren door kunnen groeien.”
NOS 29.11.2017 De Tweede Kamer wil opheldering van het kabinet over een tekort op het ministerie van Binnenlandse Zaken. Gisteren werd duidelijk dat minister Ollongren op zoek is naar 200 miljoen euro om de uitvoering van de Omgevingswet te betalen.
Na de formatie werd de Omgevingswet overgeheveld van het ministerie van Infrastructuur naar Binnenlandse Zaken. In die wet worden diverse regels voor ruimtelijke ontwikkeling vereenvoudigd en samengevoegd. De uitvoering ervan is een arbeidsintensieve klus, die het ministerie van Ollongren eenmalig 200 miljoen kost. Dat geld heeft ze niet.
Krantenwijk zonder fiets
“Het lijkt erop dat de nieuwe minister wel de krantenwijk heeft overgenomen, maar vergeten is te vragen of de fiets er ook bij komt”, zei GroenLinks-Kamerlid Van Tongeren. Volgens PvdA-woordvoerder Nijboer lijkt het een rekenblunder. Hij is bang dat het probleem wordt afgewenteld op de huurders.
De Kamer wil een brief, waarin het kabinet uitlegt hoe dit wordt opgelost.
NOS 28.11.2017 Het nieuwe kabinet zit al in de eerste weken met een politiek probleem in zijn maag. Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken blijkt een cadeau te hebben gekregen waar ze zelf voor moet betalen. Ze heeft daardoor nu al een tekort van ongeveer 200 miljoen euro en heeft geen idee waar ze het geld vandaan moet halen.
Wat waren ze na de formatie blij op het ministerie van Binnenlandse Zaken. Want op het allerlaatste moment, tijdens het verdelen van de taken, werd werk weggehaald bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu en overgeheveld naar Binnenlandse Zaken. Het gaat om de prestigieuze Omgevingswet van minister Schultz. Het is een van de grootste hervormingen van het vorige kabinet en een van de meest ingewikkelde wetgevingsprocessen ooit.
Minder vergunningen
De Omgevingswet is bedoeld om de regels voor ruimtelijke ontwikkeling te vereenvoudigen en samen te voegen. Daardoor zijn bijvoorbeeld minder vergunningen nodig, verlopen procedures sneller en is het makkelijker om een bouwproject te beginnen.
De Omgevingswet werd in 2015 aangenomen door de Tweede Kamer en in 2016 door de Eerste. De wet wordt nu uitgewerkt in diverse algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen.
Zwaar teleurgesteld
Ollongren, die al over Wonen gaat, wilde de Omgevingswet er ook graag bij hebben. Maar al snel kwam ze erachter dat het invoeren van de wet haar eenmalig ongeveer 200 miljoen euro gaat kosten. Zelf heeft ze dat geld niet. Conclusie: het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft extra taken binnengehaald zonder dat er geld tegenover staat.
Het ministerie van Infrastructuur en Milieu (tegenwoordig Infrastructuur en Waterstaat), dat de wet maakte, zocht al tijden tevergeefs naar geld voor de uitvoering. Maar nu de taak is verdwenen, staakt het ministerie de zoektocht. Volgens bronnen is I&W zwaar teleurgesteld over de overheveling van de Omgevingswet, omdat de wet het troetelkindje van het ministerie was.
‘Moeten het oplossen’
In het kabinet en in het wekelijks coalitie-overleg is er al een paar keer over het probleem gepraat. “We moeten het oplossen”, zegt een bron uit de coalitie. Maar niemand weet nog hoe.
Een soortgelijk probleem speelt ook bij Onderwijs. Dat ministerie kreeg het landbouwonderwijs erbij van Economische Zaken. De Wageningen Universiteit en een aantal mbo-opleidingen moeten nu volgens de onderwijsnormen worden betaald. Die zijn een stuk hoger.
NU 24.11.2017 Het begrotingsoverschot dit jaar zal iets lager zijn dan op Prinsjesdag werd geraamd. Het loopt terug van 0,6 naar 0,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Daar staat een meevaller van 700 miljoen in de zorg tegenover.
Dat maakte minister Wopke Hoekstra van Financiën vrijdag na de ministerraad bekend. “We lijken het jaar voorlopig goed af te sluiten”, zei de bewindsman.
De cijfers staan in de nog niet gepubliceerde Najaarsnota, de laatste stand van de begroting, die door de ministerraad is goedgekeurd.
De zorgmeevaller is te danken aan mindere uitgaven aan de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en medicijnen.
Het kabinet baseert deze bedragen op de declaraties bij de zorgverzekeraars over de eerste zes maanden van dit jaar en een inschatting van de verzekeraars over de tweede helft van 2017.
Ook kan het kabinet een meevaller aan belastinginkomsten bijschrijven van 51 miljoen euro.
Verder is er bij enkele ministeries minder geld uitgegeven dan aanvankelijk verwacht. Dat geldt vooral voor Defensie, Sociale Zaken, Onderwijs en Financiën.
Tegenvallers
Tegenvallers zijn onder meer de hulp aan Sint-Maarten na de orkaan Irma. Daar is alleen al voor het wederopbouwfonds 550 miljoen euro uitgetrokken.
Ook is er vertraging aan de inkomstenkant van de schenk- en erfbelasting van 450 miljoen euro. Dat bedrag komt in 2018 binnen. Hoekstra wil niet direct spreken van een meevaller omdat het een verschuiving is.
Het is dus allerminst zeker of dat geld volgend jaar kan worden besteed, er is van tevoren een afgesproken maximum aan uitgaven (het uitgavenkader).
Sowieso vloeien meevallers zoals gebruikelijk naar de staatsschuld. Zo worden ook de rentelasten lager, maar zo waarschuwt Hoekstra, volgend jaar wordt er naar verwachting alsnog 6 miljard euro aan rente over de staatsschuld betaald.
In het voorjaar wordt opnieuw de balans opgemaakt en kijkt het kabinet naar “de wensen en tegenvallers”, aldus Hoekstra.
EU-regels
Ondanks de tegenvallers, benadrukt Hoekstra dat Nederland er goed opstaat, ook in vergelijking met andere Europese landen.
“We zijn een van de vier landen in Europa met een begrotingsoverschot en een staatsschuld van onder de 60 procent van het bbp”, zei de bewindsman.
Daarmee voldoet Nederland ruim aan de regels die de Europese Unie stelt aan de overheidsfinanciën.
AD 24.11.2017 Het begrotingsoverschot dit jaar zal iets lager zijn dan op Prinsjesdag werd geraamd. Het loopt terug van 0,6 naar 0,4 procent, zei minister Wopke Hoekstra van Financiën na de ministerraad. ,,Maar dit jaar gaan we voorlopig goed afsluiten”, zei hij.
Er komt meer dan een miljard minder in de schatkist. Tegenvallers zijn onder meer de hulp aan Sint-Maarten na de orkaan Irma. Daar is alleen al voor het wederopbouwfonds 550 miljoen euro uitgetrokken. Verder gaat er 67 miljoen naar de twee andere Bovenwindse eilanden Sint-Eustatius en Saba. Ook is er vertraging in de schenk- en erfbelasting. Dat scheelt 450 miljoen euro. Dat komt naar verwachting in de eerste helft van volgend jaar pas binnen, zei Hoekstra.
Daar staat tegenover een meevaller van 700 miljoen in de zorg. Er is minder dan verwacht uitgegeven aan geneesmiddelen. Ook is er 51 miljoen euro meer aan belastingen binnengekomen.
,,Ik denk nog steeds dat het heel goed nieuws is”, zei de bewindsman. Weinig landen in Europa stevenen volgens hem af op zo’n overschot. Dat is te danken aan ,,de robuustheid van de Nederlandse economie” en ,,het verstandige beleid van het vorige kabinet”.
De cijfers zijn verwerkt in de Najaarsnota, de laatste stand van de begroting, die door de ministerraad is goedgekeurd. Het overschot gaat naar aflossing van de staatsschuld.
Elsevier 14.11.2017 Minister Halbe Zijlstra verdedigt dinsdag en woensdag zijn eerste begroting van Buitenlandse Zaken. Redt hij het als rechtse houwdegen of moet hij zich opwerpen als volbloed diplomaat? De postduivensecretaris is een nuchtere Fries: al te goed is buurmans gek.
De harde leerschool van Halbe Zijlstra stond in Utrecht. Van 1998 tot 2006 was hij gemeenteraadslid met een onderbreking van twee jaar wegens werkzaamheden in het buitenland.
Het was een heftige episode. In de Utrechtse raad ging het er wild aan toe. Popzanger en kroegbaas Henk Westbroek kwam met Leefbaar Utrecht als de daverende winnaar binnen en het zou lange tijd niet meer rustig worden. Linkse populisten zetten de toon. Kortom een ideale kweekvijver voor een rechtse politicus. Geert Wilders was er een jaartje eerder ook begonnen, maar stoomde in 1998 meteen door naar de Tweede Kamer.
Zoon van politieman schopte het tot raadslid in grote stad
Op de dag dat Zijlstra werd beëdigd, reisden zijn ouders vanuit Friesland naar Utrecht. In paasbeste kleren woonden zij de plechtigheid bij. De zoon van een politieman uit Oosterwolde schopte het tot gemeenteraadslid in een grote stad.
Toen de trotse Zijlstra’s eenmaal op de publieke tribune zaten, keken ze geschokt toe hoe andere raadsleden in sjofele spijkerbroek werden beëdigd. En hoe menigeen zich onbeschoft gedroeg tegenover de burgemeester.
Rechts is voor Zijlstra geen scheldwoord
Aan die tumultueuze periode in de gemeenteraad hield Zijlstra de liefde van zijn leven over: VVD-gemeenteraadslid Ingrid de Bondt, later wethouder, gedeputeerde en dijkgraaf. Plus een enorme zelfverzekerdheid, die zou nooit meer weg gaan, ook niet toen hij eind 2006 verkaste naar het Binnenhof. Hij is een van de weinige Haagse politici voor wie rechts geen scheldwoord is. Hij geniet er juist van tegenstanders en media te prikkelen. Meteen ontstaat verontwaardiging en kan Zijlstra weer gniffelen. Zijn provocatie werkte!
Als fractieleider ging hij een paar keer in de fout. Hij flapte er bijvoorbeeld uit dat asielzoekers hiernaartoe komen voor gratis ooglidcorrecties en borstvergrotingen. Hij kon het niet staven en moest zijn woorden intrekken. Ook in de Zwarte Piet-discussie gleed hij uit: ‘Het Sinterklaasfeest wordt vermoord.’ Vervolgens praatte hij er een beetje omheen en moest hij zich excuseren: ‘Er is ruimte voor verbetering.’
Politieke stuntman
Toen vorige maand bekend werd dat Zijlstra in Rutte III de prestigieuze post van minister van Buitenlandse Zaken zou krijgen, ontstond ter linkerzijde ophef. Wat moest deze politieke stuntman op dat deftige departement? Hoe kon Nederland zich laten vertegenwoordigen door zo’n rabiate houwdegen? Want je kunt veel van hem zeggen, maar níet dat hij een geboren diplomaat is.
Media hoonden dat hij ervaring had als secretaris van de postduivenvereniging Oosterwolde. Partijgenoten verdedigden hem door te zeggen dat Zijlstra heus affiniteit had met het buitenland en dat hij zelfs ooit – toen hij in de jaren ’90 voor Shell werkte – op bezoek is geweest in de datsja van Vladimir Poetin. Later sprak Shell dit tegen. Opnieuw werd de spot gedreven met de postduivensecretaris.
Geen VVD-kroonprins
Het moet hem gestoken hebben, want hier werd hij geraakt in zijn ambities. En dat is nou juist het punt waarop hij zich kwetsbaar had gemaakt door nooit geheimzinnig te doen over wat hij wilde bereiken. Zijlstra maakte er ook nimmer een geheim van dat hij Rutte wilde opvolgen als VVD-leider. Al is hij sindsdien nogal buiten beeld geraakt als VVD-kroonprins.
In zijn rol als fractieleider dekte Zijlstra van 2012 tot vorige maand de rechterflank van de VVD af. Dat was niet altijd een dankbare taak. In juli 2015 sprak de VVD-top af dat premier Mark Rutte tijdens de Euro-top keihard zou vasthouden aan de verkiezingsbelofte ‘geen cent meer voor de Grieken’. De volgende dag zette Zijlstra thuis in Wassenaar de televisie aan en hoorde Rutte verklaren dat Nederland toch akkoord ging met extra financiële steun. Zijlstra ontstak in woede. Dit was precies wat ze niet hadden afgesproken.
Ruzie in de VVD-top, maar Rutte won en Zijlstra verloor, al trok hij daar wel een wijze les uit. Rutte verdedigde zich door te zeggen dat er een verschil is tussen politiek en bestuur. Wat had het voor zin te blijven vasthouden aan de VVD-lijn? Bondskanselier Angela Merkel had al besloten. Finland, Oostenrijk en eventuele andere bondgenoten van Nederland waren al gedraaid. Bestuur is geen kamikaze, hield Rutte zijn verbolgen partijgenoot voor. Zijlstra gaf toe. Hij regelde dat de VVD-fractie de lijn-Rutte zou verdedigen. Slechts één fractielid, Joost Taverne, stemde tegen.
Volgens bronnen in de VVD beloofde Rutte in ruil voor de politieke steun dat hij Zijlstra minister zou maken. Maar heel grote betekenis had dit niet, want in de VVD lopen wel meer politici rond met een halve toezegging van Rutte dat ze in het kabinet komen, waarna het toch niet doorgaat.
Eerste begroting
In de Tweede Kamer verdedigt Zijlstra de komende dagen zijn eerste begroting. Eerder maakte hij al zijn debuut in de Europese Unie. Wat opvalt is dat hij erg zijn best doet over te komen als geroutineerd diplomaat en dat hij scherp op zijn woorden let. Om niet uit de bocht te vliegen, bedient hij zich nu van eufemismen. Als hij de militaire dreiging vanuit Rusland wil duiden, heeft hij het over ‘de niet zo vriendelijke landen’ of beweert hij ‘dat de wereld er minder gezellig op wordt’.
Ook in de Kamer zal hij nu de neiging tot provoceren bedwingen. Want hij weet wat hij wil. Hij is geen rasdiplomaat voor wie elke overeenkomst beter is dan géén overeenkomst. Hij is gezegend met het oerinstinct van de doorsnee Fries: al te goed is buurmans gek.
Het departement van Buitenlandse Zaken is sterk hiërarchisch. Het absolute tegendeel van de Utrechtse gemeenteraad van twintig jaar geleden. Bezoekers van de minister mogen hun jas ophangen, maar niet op het haakje met een M want dat is voor de minister en ook niet op het haakje met een R want dat is voor de minister van Buitenlandse Handel. En ook niet op het haakje met een S want dat is van de secretaris-generaal.
Zijlstra is opgeleid als socioloog en is bedreven in de handel. Hij zal spelen met zijn nieuwe omgeving en in het parlement maakt sowieso niemand hem wat wijs.
Politiek verslaggever Redacteur Eric Vrijsen (1957) volgt voor Elsevier Weekblad sinds 1994 de Nederlandse politiek.
RO 14.11.2017 De Nederlandse economie is het derde kwartaal van 2017 opnieuw gegroeid, en wel met 0,4% ten opzichte van een kwartaal eerder en 3,3% ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Dit maakte het CBS vandaag bekend in haar nieuwste kwartaalcijfers. Daarmee is de Nederlandse economie nog steeds goed op weg om dit jaar met meer dan 3% te groeien. Zowel de consumptie, investeringen en export dragen bij aan deze groei.
Minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes: “Economische groei krijgt pas écht betekenis wanneer Nederlanders ervan beginnen te profiteren. In de cijfers zien we dat nu gebeuren: De groei van de werkgelegenheid zet zich door. In het derde kwartaal van 2017 kwamen er 51 duizend banen bij. Dat is goed nieuws.”
Aantal banen blijft groeien
Op de arbeidsmarkt zijn de ontwikkelingen positief. In het derde kwartaal kwamen er 51 duizend banen bij. Daarmee is er al vier kwartalen op rij sprake van een banengroei van boven de 50 duizend. Volgens het CPB mogen we volgend jaar een stijging in de contractlonen van 2,5% verwachten, en in 2019 zelfs een stijging van 3,5%.
Groei in alle bedrijfstakken
Ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder, is sprake van een economische groei van 3,0%. Na correctie voor het aantal werkdagen is de groei zelfs 3,3%. Bij de meeste bedrijfstakken is de groei zichtbaar. De zakelijke dienstverlening (+6,1%) en de handel, vervoer en horeca (+5%) laten de hoogste groei zien. Al met al passen de nieuwe groeicijfers in het beeld van een robuust groeiende economie.
CO2 uitstoot
De cijfers van vandaag geven aan dat de uitstoot van CO2 na correctie voor weereffecten in het derde kwartaal is gekrompen met één procent ten opzichte van een jaar eerder. Wiebes: “Dat is mooi meegenomen, maar om onze nationale klimaatdoelstellingen te halen, is meer nodig.”
VK 14.11.2017 De Nederlandse economie is in het derde kwartaal met 0,4 procent gegroeid. Het bruto binnenlands product (bbp) steeg een stuk minder dan in het tweede kwartaal, maar dat was met 1,5 procent groei een uitzonderlijk kwartaal, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De economie laat al veertien kwartalen achtereen groei zien, variërend van 0,3 tot 0,9 procent.
De groei is vooral te danken aan investeringen in woningen, vliegtuigen en personenauto’s. Bedrijven staken ook meer geld in machines. De hogere investeringen in het derde kwartaal zijn in lijn met het positieve vertrouwen van de Nederlandse ondernemers, zo stelt het CBS.
Een andere stuwende factor was de toename van de export. Die groeide met bijna 7 procent. De uitvoer van goederen en diensten groeide in het derde kwartaal van 2017 sterker dan in de eerste twee kwartalen van 2017. Nederlandse bedrijven hebben vooral meer machines en apparaten uitgevoerd. Daarnaast gingen ook meer chemische producten en auto’s de grens over.
De wederuitvoer (de uitvoer van eerder ingevoerde producten) groeide bijna twee keer zo snel als de export van Nederlands product.
Consumptie
Van alle bedrijfstakken groeide de zakelijke dienstverlening in het derde kwartaal het sterkst
Consumenten hebben in het derde kwartaal opnieuw meer uitgegeven dan een jaar eerder. Hun bestedingen groeiden iets sterker dan in de voorgaande kwartalen. Consumenten gaven vooral meer uit aan elektrische apparaten, kleding en de inrichting van hun huis.
Ook werd er meer besteed aan diensten, zoals horeca en recreatie. Uitgaven aan diensten maken ruim de helft uit van de totale binnenlandse consumptieve bestedingen.
Van alle bedrijfstakken groeide de zakelijke dienstverlening in het derde kwartaal het sterkst, met 6,2 procent ten opzichte van een jaar geleden. Die toename is vooral toe te schrijven aan de aanwas in de uitzendbranche. Dat is ook terug te zien in de banencijfers die CBS vandaag bekendmaakte. Het aantal werknemers met een flexibele arbeidsrelatie, waartoe ook werknemers met uitzicht op een vaste baan worden gerekend, groeide in het afgelopen jaar met 98 duizend. Het aantal zzp’ers nam toe met 27 duizend.
Dat de groei achter lijkt te blijven in vergelijking met het vorige kwartaal is niet verwonderlijk, zo signaleert het CBS. Een groei van 1,5 procent deed zich sinds het begin van deze eeuw pas twee keer eerder voor.
Telegraaf 27.10.2017 Het budgetvoorlichtingsinstituut berekende voor bijna honderd veel voorkomende huishoudens wat die te besteden hebben als het regeerakkoord wordt doorgevoerd.
Werkenden
De komende vier jaar stijgt de koopkracht van alle werkenden, van een kleine 4% tot ruime 6%, hierin is inflatie meegenomen. Nibud houdt rekening met een loonstijging die hoger is dan de prijsstijging. Daarnaast profiteren werkenden van de hogere arbeidskorting en lagere belastingtarieven.
Wie werkt maar een laag inkomen geniet, tot €20.000, ziet zijn koopkracht minder stijgen. Dit omdat het inkomen in de eerste belastingschijf valt. Dit is juist de schijf waarvan het belastingtarief stijgt, waardoor er dus meer belasting moet worden betaald. De middeninkomens en voor een groot deel de hoge inkomens, vallen in 2019 ook in deze schijf. De schijven met hogere tarieven die nu nog voor hen gelden komen te vervallen.
Bijstand
Ook bijstandsgerechtigden gaan er nauwelijks op vooruit. Een alleenstaande zonder kinderen heeft met de nieuwe maatregelen slechts €21 meer te besteden dan nu het geval is. Een alleenstaande met kind in de bijstand kan €15 meer uitgeven. Deze zuinige stijging van de koopkracht van bijstandsgerechtigden komt omdat zij geen arbeidskorting ontvangen en omdat de uitkeringen minder stijgen dan de lonen.
Gepensioneerd
Mensen die AOW-leeftijd hebben bereikt, profiteren ook niet van de loonstijging en arbeidskorting. Wel stijgt de AOW de komende vier jaar, maar de verwachting is dat de aanvullende pensioenen nauwelijks omhoog zullen gaan. In het regeerakkoord staan ook maatregelen om de koopkracht van ouderen te ondersteunen, zo wordt de ouderinkorting verhoogd en minder snel afgebouwd. Hier profiteren vooral ouderen met alleen AOW en een klein aanvullend pensioen van.
Nibud verwacht dat met name ouderen met een hoog aanvullend pensioen erop achteruit gaan. Het is voor hen moeilijk om prijsstijgingen om te vangen door de geringe stijging van de aanvullende pensioenen.
Btw-tarief
De prijzen stijgen onder meer omdat het kabinet het lage btw-tarief wil verhogen van 6 naar 9%. Dit betreft een aantal producten en diensten dat noodzakelijk is, zoals voedingsmiddelen. Met de btw-verhoging stijgt de de inflatie met ongeveer 0,7 procentpunt. Dit betekent dat een stel in de bijstand met twee kinderen zo’n €15 per maand meer kwijt is.
Kinderen
Huishoudens met kinderen krijgen een meevaller door de verhoging van de kinderbijslag en het inkomensafhankelijke kindgebonden budget. De afbouw daarvan begint nu nog bij een bruto jaarinkomen van €20.000, straks is dat voor paren ruim €39.000. Daarbij stijgt ook het kindgebonden budget voor het tweede kind. Volgens Nibud gaat het gezin met een werkende partner die €40.000 per jaar verdient, er meer op vooruit dan voorgaande jaren. Het eenverdienersgezin heeft €172 per maand meer te besteden dan nu.
Huurtoeslag
Het nieuwe kabinet verandert ook de regels voor huurtoeslag. Nu gelden er inkomensgrenzen waardoor je bij een bepaald inkomen geen recht hebt op huurtoeslag. Als de nieuwe regels ingaan, wordt de huurtoeslag lager naarmate het inkomen stijgt. Huishoudens die nu helemaal geen huurtoeslag krijgen, hebben daar straks wel recht op. Sommige profiteren daar behoorlijk van en hebben €160 per maand meer te besteden. Zo gaat de alleenstaande gepensioneerde met een aanvullend pensioen van jaarlijks €7500 euro er met €166 per maand er bijna 10% op vooruit. Zonder huurtoeslag zou deze gepensioneerde er slechts 1,6%, €27 per maand, op vooruit gaan.
Woningeigenaren
De koopkracht van woningbezitters met een hypotheek stijgt iets minder dan die van mensen met dezelfde woonlast die geen woning bezitten. De lagere belastingtarieven en de afbouw van de hypotheekrenteaftrek pakken nadelig uit voor huizenbezitters. Voor hen geldt: hoe hoger de hypotheek, hoe kleiner de koopkrachtstijging. Huishoudens die hun hypotheek volledig hebben afgelost, moeten door de afbouw van de wet-Hillen vanaf 2019, 10% van het eigenwoningforfait optellen bij hun inkomen in box 1. Wat dit uiteindelijk gaat kosten, is afhankelijk van het inkomen en de waarde van de woning.
Telegraaf 27.10.2017 De welvaart van ons land, gemeten naar zaken als inkomen, baanzekerheid, onderwijsniveau, gezondheid en woongenot, zit nog onder het niveau van 2008, blijkt uit onderzoek dat de Universiteit Utrecht en Rabobank vanochtend naar buiten brengen.
In Noord-Drenthe is het het best toeven, blijkt uit de meting. Naast Amsterdam, Rotterdam en Utrecht blijven ook Groningen, Zuid-Limburg en Flevoland achter bij het landelijk gemiddelde. „Het beeld van de grote steden wordt bepaald door de mensen die het daar gemaakt hebben”, zegt UU-hoogleraar Bas van Bavel, „maar die groep is niet representatief.”
Op het kaartje hieronder kunt u zien hoe welvarend uw regio is ten opzichte van de rest van Nederland. Hoe hoger het cijfer, hoe welvarender de regio. Geen kaartje te zien? Klik dan hier.
Politici moeten zich minder blindstaren op economische groei, vindt ook Rabo-econoom Sjoerd Harreman. .
NOS 26.10.2017 Nederland hoeft eenmalig 460 miljoen euro minder af te dragen aan de Europese Unie. De meevaller blijkt uit de laatste brief van minister van Financiën Dijsselbloem aan de Tweede Kamer.
Dijsselbloem schrijft op zijn laatste dag als demissionair minister dat de EU de begroting voor 2017 begin oktober heeft aangepast. Daardoor hoeven de lidstaten dit jaar minder af te dragen. Voor Nederland gaat het om een korting van 361 miljoen euro.
Omdat de EU ook 2,2 miljard euro meer aan boete-geld heeft geïnd dan verwacht, komt bovenop de meevaller waarschijnlijk nog een bedrag van 99 miljoen euro. Daardoor hoeft er in totaal 460 miljoen euro minder naar Brussel.
Nieuwe kabinet
De meevaller kwam pas begin oktober aan het licht en kan daarom niet meer voor dit jaar in de boeken worden verwerkt. Hij schuift nu door naar volgend jaar, naar het nieuwe kabinet.
Het gaat om een eenmalige meevaller, waarschuwt Dijsselbloem, die nog een poosje voorzitter van de Eurogroep blijft. In latere jaren zal de bijdrage naar verwachting juist hoger uitpakken.
De EU stond voor ruim 7 miljard in de begroting. De EU-afdracht loopt de komende jaren op tot 9,3 miljard euro in 2022.
Elsevier 19.09.2017 De laatste keer dat de Koning een troonrede houdt die is opgesteld door het kabinet Rutte-II. Prinsjesdag heeft dit jaar een apart karakter: iedereen kijkt reikhalzend uit naar een nieuw kabinet. Is het vandaag een verplicht nummertje?
Den Haag is van top tot teen beveiligd op de derde dinsdag van september. Toeschouwers die zijn gekomen om naar de Glazen Koets te kijken, kunnen erop rekenen dat ze worden gefouilleerd . Ook zijn er betonblokken op strategische plekken langs de wegen gezet. Dit om aanslagen met bestelbusjes, zoals in Barcelona, Berlijn of Londen te voorkomen. Het is niet mogelijk om in de buurt van het Binnenhof te komen met een auto.
Al deze maatregelen zijn genomen omdat Prinsjesdag van grote symbolische waarde is voor Nederland, waardoor het een doelwit voor aanslagen is.
Opvallend aan deze Prinsjesdag is dat de Miljoenennota geen uitgebreide vergezichten biedt voor de toekomst van Nederland. Het wachten is op het nieuwe kabinet, dat ook de begroting van 2018 naar eigen wens zal modelleren.
Wel doet het demissionaire kabinet, met instemming van de formerende partijen, een aantal investeringen: zo krijgen de basisschoolleraren 270 miljoen euro extra, een vurige wens van de PvdA. Ook wordt er 435 miljoen euro uitgetrokken voor verpleeghuiszorg, en 425 miljoen euro voor extra koopkracht voor gepensioneerden. Dit is in tegenspraak met de ongeschreven regel dat een demissionair kabinet een beleidsarme begroting moet opstellen. De Miljoenennota lekte vorige week al uit.
Algemene beschouwingen
De algemene politieke beschouwingen, waarin het kabinet de begroting moet verdedigen tegen kritiek en een tegenbegroting van de oppositie, blijft uit. Dat debat wordt pas gevoerd als het nieuwe kabinet is geïnstalleerd. Dan worden in de Tweede Kamer de degens gekruist over de plannen in het Regeerakkoord.
Naar verwachting is dit nog een kwestie van weken. De financiële plannen van de formerende partijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie gaan deze week naar het Centraal Planbureau (CPB), om te worden doorgerekend.
Berend Sommer (1990) is online redacteur bij Elsevier Weekblad. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Zijn debuut Duchamp verscheen in juni 2017 bij Uitgeverij Prometheus.
NOS 18.09.2017 Op het Binnenhof in Den Haag zullen vanmiddag minstens honderd basisschoolleerlingen rondlopen. Niet voor een uitje van hun school, maar omdat ze de Kinder Miljoenennota aan de Tweede Kamer gaan aanbieden. Met uitgaven die zíj belangrijk vinden. Vorig jaar werd de ‘kinderbegroting’ voor het eerst aan de Kamer aangeboden.
De Kinder Miljoenennota is door 9000 basisschoolleerlingen samengesteld. Ze mochten voor negen posten aangeven hoeveel geld het kabinet er het komende jaar aan uit moet geven. “Een ding valt echt op: de kinderen willen veel meer geld geven aan het leger”, vertelt initiatiefnemer Bas Banning van Prodemos, het huis voor democratie en rechtsstaat, in het NOS Radio 1 Journaal. “Voor de rest wordt het geld gelijkmatig verdeeld.”
De echte reden voor het hoge bedrag voor defensie is niet duidelijk, maar Banning heeft wel een vermoeden. “Het heeft natuurlijk te maken met de huidige situatie in de wereld, met de terroristische aanslagen. Kinderen willen dat er zeker 1 miljard euro meer aan defensie wordt uitgegeven.”
Jade Couwmans tijdens de overhandiging van het koffertje met de Kinder Miljoenennota vorig jaar ANP
Ook wordt er veel geld weggezet voor de natuur en voor sport en cultuur. “De zorg is minder, daar willen ze een derde van wat we nu uitgeven aan besteden”, legt Banning uit.
De kinderen vulden de Kinder Miljoenennota in tijdens uitjes naar het mini-Binnenhof in Madurodam in Den Haag, als onderdeel van een educatief programma. In Madurodam gaven ze aan hoe ze vonden dat het geld verdeeld moest worden. Het gemiddelde van de scholen vormde de Kinder Miljoenennota. “Zo kunnen ze ervaren hoe moeilijk het is om al dat geld te verdelen”, zegt Banning.
Telegraaf 18.09.2017 Het opnemen van extra geld voor basisschoolleerkrachten in de nieuwe begroting was geen gunst aan de PvdA, vindt D66-leider Alexander Pechtold. „Het is gewoon een kwestie van goed samenwerken.”
„Ik vond dat de PvdA daar een terecht punt had”, zei Pechtold een dag voor het demissionaire kabinet de begroting presenteert. „We vonden dat eigenlijk allemaal, Kamerbreed.”
De partijen die onderhandelen over een nieuw kabinet voelden wel voor een extraatje voor juffen en meesters, maar wilden dat aanvankelijk nog niet in de begroting opgenomen zien omdat ze nog volop rekenden aan de inkomsten en uitgaven voor de komende jaren. Maar vorige week was het rekenwerk volgens ingewijden toch zover gevorderd, dat ze het demissionaire kabinet al groen licht konden geven voor het opnemen van 270 miljoen in de begroting.
Het getouwtrek over het cadeautje voor het basisonderwijs leek lang te draaien om de vraag wie daarvoor met de eer zou mogen strijken: het oude of het nieuwe kabinet. Maar „als dingen eenmaal duidelijk zijn, waarom ze dan niet ook maar opgeschreven?”, vroeg Pechtold zich af.
Het vergelijk tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en de vorige partner van de VVD, de PvdA, smaakte volgens Pechtold naar meer. Samenwerking zoals deze „móet in de politiek gebeuren.” „Ik hoop ook in de toekomst dat we niet zulke scherpe lijnen hebben tussen oppositie en coalitie als we het over zaken gewoon eens kunnen zijn.”
De regeringscoalitie in aanbouw heeft de kleinst mogelijke meerderheid in de Tweede en de Eerste Kamer en lonkt al langer naar bondgenoten.
AD 18.09.2017 Het opnemen van extra geld voor basisschoolleerkrachten in de nieuwe begroting was geen gunst aan de PvdA, vindt D66-leider Alexander Pechtold. ,,Het is gewoon een kwestie van goed samenwerken.”
,,Ik vond dat de PvdA daar een terecht punt had”, zei Pechtold een dag voor het demissionaire kabinet de begroting presenteert. ,,We vonden dat eigenlijk allemaal, Kamerbreed.”
De partijen die onderhandelen over een nieuw kabinet voelden wel voor een extraatje voor juffen en meesters, maar wilden dat aanvankelijk nog niet in de begroting opgenomen zien. De reden daarvoor was dat ze nog volop bezig waren met het uitrekenen van de inkomsten en uitgaven voor de komende jaren.
Maar vorige week was het rekenwerk volgens ingewijden toch zover gevorderd, dat ze het demissionaire kabinet al groen licht konden geven voor het opnemen van 270 miljoen in de begroting.
De eer
Het getouwtrek over de toezegging aan het basisonderwijs leek lang te draaien om de vraag wie daarvoor met de eer zou mogen strijken: het oude of het nieuwe kabinet. Maar ,,als dingen eenmaal duidelijk zijn, waarom ze dan niet ook maar opschrijven?”, vroeg Pechtold zich af.
Het akkoord tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en de vorige partner van de VVD, de PvdA, smaakte volgens Pechtold naar meer. Samenwerking zoals deze ‘moet in de politiek gebeuren’. ,,Ik hoop ook in de toekomst dat we niet zulke scherpe lijnen hebben tussen oppositie en coalitie als we het over zaken gewoon eens kunnen zijn.”
De regeringscoalitie in aanbouw heeft de kleinst mogelijke meerderheid in de Tweede en de Eerste Kamer en lonkt al langer naar bondgenoten.
Elsevier 18.09.2017 Het opnemen van extra geld voor basisschoolleraren in de nieuwe begroting was volgens D66-leider Alexander Pechtold ‘geen gunst’ aan de PvdA. Volgens hem vond de gehele kamer dat de PvdA ‘daar terecht een punt had’.
‘Het is gewoon een kwestie van goed samenwerken,’ zegt Pechtold in reactie op de afgewende crisis over de verhoging van de lerarensalarissen in het demissionaire kabinet, een dag voordat de nieuwe begroting wordt gepresenteerd.
Er moest nog gerekend worden
De partijen die onderhandelen over de formatie van een nieuw kabinet voelden allemaal wel voor een extraatje voor de leerkrachten, maar wilden dat aanvankelijk nog niet in de begroting opnemen omdat er nog gerekend werd aan de inkomsten en uitgaven voor de komende jaren. Maar vorige week was het rekenwerk volgens ingewijden toch zover gevorderd, dat ze het demissionaire kabinet al groen licht konden geven voor het opnemen van 270 miljoen in de begroting.
Het getouwtrek over het extraatje aan de leraren leek lang te draaien om wie daarvoor met de eer zou mogen strijken: het oude of het nieuwe kabinet (dat nog altijd gevormd moet worden). Maar ‘als dingen eenmaal duidelijk zijn, waarom zijn ze dan niet ook maar opgeschreven,’ vraagt Pechtold zich af.
Bondgenoten
Pechtold hoopt dat er in de toekomst meer wordt samengewerkt, en dat er minder scherpe lijnen ontstaan tussen oppositie en coalitie ‘als we het over zaken gewoon eens kunnen zijn’. De regeringscoalitie waar nog aan getimmerd wordt heeft de kleinst mogelijke meerderheid in de Tweede en Eerste Kamer, en zal naar alle waarschijnlijkheid dus veel afhankelijk zijn van bondgenoten.
Dinsdag wordt tijdens Prinsjesdag de begroting van het huidige kabinet voor volgend jaar gepresenteerd. Omdat het kabinet-Rutte II demissionair is, staat er relatief weinig nieuw beleid in de begrotingsplannen. Dat wordt momenteel dus uitgestippeld in de formatiebesprekingen.
Elif Isitman (1987) is sinds oktober 2014 online redacteur bij Elsevier Weekblad.
NU 18.09.2017 Zoals elk jaar lekten ook dit jaar de Prinsjesdagstukken met de plannen voor volgend jaar weer ruim voor de derde dinsdag van september uit. Afgelopen vrijdag was daarom al grotendeels bekend wat we dinsdag te weten gaan komen. Een overzicht van de belangrijkste punten.
Lerarensalarissen
Het demissionaire kabinet maakt in de Rijksbegroting voor 2018 alsnog 270 miljoen euro vrij voor de verhoging van de salarissen van de basisschoolleraren.
De verhoging van de salarissen was een wens van demissionair vice-premier Lodewijk Asscher (PvdA) die de kwestie de afgelopen maanden hoog liet oplopen. Hij dreigde zelfs uit het kabinet te stappen als er niet extra geld naar de leraren zou gaan.
Groei economie
Uit de gelekte Prinsjesdagstukken blijkt verder dat de economie volgend jaar groeit met 2,5 procent, zoals het Centraal Planbureau in augustus al raamde. De groei wordt enigszins afgeremd door de lagere gasproductie.
De koopkracht neemt met gemiddeld 0,6 procent toe en het aantal werklozen daalt verder naar 390.000. Dat is een lichte verbetering vergeleken met de CPB-cijfers in augustus. Het begrotingsoverschot komt volgend jaar uit op 0,8 procent, terwijl de rekenmeester vorige maand nog rekening hield met een overschot van 0,9 procent.
Verder trekt het kabinet 425 miljoen euro uit om de koopkracht van de minima te verbeteren. Globaal gezien gaan uitkeringsgerechtigden er 0,3 procent op vooruit.
Asscher beloofde al dat het kabinet extra geld zou uittrekken zodat iedereen er volgend jaar iets op vooruit gaat. Ook gepensioneerden (0,6 procent) en werkenden (0,8 procent) zien hun koopkracht stijgen in 2018.
Beleidsarme begroting
Omdat het kabinet demissionair is, staan er in de Miljoenennota weinig nieuwe plannen en beleid. Het is namelijk gebruikelijk dat dat wordt overgelaten aan het nieuwe kabinet.
Toch werd al eerder bekend dat het kabinet Rutte II in zijn laatste begroting extra geld vrijmaakt voor de zorg. Zo gaat er vanaf volgend jaar structureel 435 miljoen, wat in 2021 oploopt tot 2,1 miljard euro, naar de verpleeghuiszorg en komt daar de komende vier jaar nog eens 130 miljoen euro bovenop.
Ook is al bekend dat het eigen risico in de zorg stijgt naar 400 euro. Daar staat tegenover dat de zorgtoeslag wordt verhoogd.
De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) krijgt er na de fipronilcrisis 25 miljoen euro bij, de belastingdienst 75 miljoen, zo maakte RTL Nieuwseerder deze week bekend.
Veiligheid
In totaal komt er voor 116 miljoen bij voor veiligheid. Dat geld wordt onder meer besteed aan een expertisecentrum terrorisme, de politie, de AIVD en de MIVD. Voor de aanpak van mensenhandel wordt structureel 2 miljoen extra beschikbaar gesteld. Voor de aanpak van cybercrime 25 miljoen vrijgesteld.
Zodra een nieuw kabinet op het bordes staat, gaat de Tweede Kamer in de begrotingsdebatten echter nog sleutelen aan de begroting. Bij de behandeling van de diverse begrotingen kan daarmee dit najaar dus nog van alles worden aangepast. De onderhandelaars zullen dan echter wel vaart moeten maken.
NOS 15.09.2017 Prinsjesdag komt dichterbij en zoals altijd de afgelopen jaren lekken er dan cijfers uit. “Verschrikkelijk”, reageert premier Rutte. “Maar ja, het is onderdeel van Den Haag.”
Dit jaar staat Prinsjesdag vooral in het teken van de formatie. Want wat blijft er van de begroting voor 2018 overeind, als de formerende partijen het eens worden over een nieuw regeerakkoord?
Volgens premier Rutte veel. “Het gaat om een begroting van 270 miljard euro, dat gaan wij echt niet ineens allemaal anders doen.”
Prinsjesdag
Van de totale overheidsbegroting 2018 van 270 miljard euro zijn al een paar dingen uitgelekt:
* De leraren krijgen er 270 miljoen euro bij voor salarisverhoging
* De verpleegzorg krijgt er de komende vier jaar 130 miljoen euro bij, op de 435 miljoen extra
* De Belastingdienst krijgt 75 miljoen om problemen op te lossen
* Nederlanders gaan er volgend jaar gemiddeld 0,6 procent op vooruit
* De werkloosheid daalt naar 390.000
* Het begrotingsoverschot komt op 0,8 procent en de economische groei op 2,5 procent
Rutte is de verbindende schakel tussen het oude en het nieuwe kabinet. Buma en Segers van CDA en ChristenUnie gaan (waarschijnlijk) voor het eerst in jaren regeren, dus die leggen het accent anders dan Rutte.
Buma: “De Miljoenennota is van het demissionaire kabinet en het nieuwe kabinet zal een heleboel wijzigingen hebben.” Segers noemt de Prinsjesdagstukken wel echte plannen, maar die wijzigingen zullen er zeker komen, zegt hij.
Gelekt
Over de formatie en het concept-regeerakkoord wordt overigens ook gelekt. Gisteren werd bekend dat de vier onderhandelende partijen het eens zijn over vluchtelingendeals en een nieuwe bed-bad-broodregeling.
Maandag gaan de onderhandelingen verder. Dinsdag is het Prinsjesdag.
AD 15.09.2017 De inhoud van de Miljoenennota voor 2018 lag vandaag, ruim vijf dagen voor Prinsjesdag, al op straat. Onze parlementaire redactie heeft de hoogtepunten voor je op een rijtje gezet.
Het eigen risico in de zorg stijgt naar 400 euro in 2018, maar de zorgtoeslag wordt tegelijkertijd verhoogd met maximaal 130 euro.• Voedselveiligheidsorganisatie NVWA krijgt 25 miljoen euro extra. De Belastingdienst mag zelfs uitkijken naar 75 miljoen euro bovenop het budget. De regering trekt ongeveer 30 miljoen uit voor werving van extra verpleeghuispersoneel.• Voor lerarensalarissen in het basisonderwijs is 270 miljoen extra beschikbaar gesteld. Dat levert hen tussen de 500 tot 1000 euro per jaar extra loon op.• De economische groei voor dit jaar wordt geschat op maar liefst 3,3 procent en voor volgend jaar op 2,5 procent. De gemiddelde Nederlander kan volgend jaar uitkijken naar 0,6 procent meer te besteden. In totaal wordt 425 miljoen euro uitgetrokken om burgers meer koopkracht te geven.
Meer Nederlanders kunnen hopelijk uitkijken naar een baan. De werkloosheid daalt volgend jaar naar 390.000 mensen.• Voor veiligheid is 116 miljoen euro extra gereserveerd in 2018. Dat gaat onder meer naar de marechaussee en wordt ingezet op het gebied van cyberveiligheid.• De staatsschuld daalt naar 53,7 procent.
NOS 15.09.2017 Nederlanders gaan er volgend jaar gemiddeld 0,6 procent op vooruit, de werkloosheid daalt naar 390.000, het begrotingsoverschot komt op 0,8 procent en de economische groei op 2,5 procent, meldt De Telegraaf.
Opnieuw zijn er vlak voor Prinsjesdag, aanstaande dinsdag, cijfers uit de begroting uitgelekt.
“Daar vind ik al zeven jaar hetzelfde van”, reageert premier Rutte. “Verschrikkelijk. Maar ja, het is onderdeel van Den Haag.”
Nieuw kabinet
Rutte onderhandelde vanmiddag verder over een nieuw regeerakkoord met CDA-leider Buma, D66-voorman Pechtold en ChristenUnie-leider Segers.
Aan hen de vraag wat de Miljoenennota eigenlijk betekent, als er toch binnenkort een nieuw kabinet komt met dus nieuwe plannen.
Buma: “De Miljoenennota is van het demissionaire kabinet en het nieuwe kabinet zal een heleboel wijzigingen hebben.” Volgens Pechtold gaat dat snel gebeuren, hij zegt dat de partijen meters maken.
Poppenkast
De vier onderhandelaars vinden niet dat Prinsjesdag daardoor een beetje een poppenkast zal worden.
“Prinsjesdag is een mooie gebeurtenis”, zegt Buma. “En dit komt vaker voor.” In 2012 was er ook een demissionair kabinet met een begroting die werd achterhaald door een nieuw kabinet.
“Niet alles verandert onmiddellijk met een nieuw kabinet”, zegt Rutte. “Het gaat om een begroting van 270 miljard euro, dat gaan wij echt niet ineens allemaal anders doen. Het gaat om accenten.”
Compromissen
Rutte wijst op de Nederlandse politiek die er een is van compromissen. Het grootste deel van het beleid voor volgend jaar is in overleg met veel politieke partijen tot stand gekomen.
Ook Segers vindt de Prinsjesdagstukken echte plannen, al gaat het nieuwe kabinet wel bepaalde veranderingen aanbrengen, zegt hij.
NOS 15.09.2017 Het demissionaire kabinet trekt de komende vier jaar 130 miljoen euro extra uit voor de verpleeghuiszorg. Het geld is bedoeld voor een wervingscampagne en voor omscholing.
Het bedrag staat in de Miljoenennota die dinsdag, op Prinsjesdag, wordt gepresenteerd, Het komt bovenop het extra bedrag dat staatssecretaris Van Rijn eerder al naar buiten bracht: vanaf 2018 jaarlijks 435 miljoen.
Er is een groot tekort aan personeel in de verpleeghuizen. Het kabinet wil dat er een campagne met onder meer televisiespots komt. Het is de bedoeling dat het voor personeel dat al in de verpleegzorg werkt aantrekkelijk wordt om dat te blijven doen. Daarnaast moeten bijvoorbeeld herintreders enthousiast gemaakt worden.
Elsevier 15.09.2017 Ook dit jaar is de Miljoenennota ruim voor Prinsjesdag gelekt. Het meeste nieuws is positief; gemiddeld hebben Nederlanders volgend jaar 0,6 procent meer te besteden.
Het is een traditie geworden, in de week voor Prinsjesdag: het is nit meer de vraag of, maar wanneer de begrotingsplannen uitlekken. Dit jaar is het De Telegraafdie met de eer strijkt. ‘Daar vind ik al zeven jaar hetzelfde van,’ zegt premier Mark Rutte (VVD) erover. ‘Verschrikkelijk. Maar ja, het is onderdeel van Den Haag.’
Nota vol goed nieuws
Dit zijn de belangrijkste punten uit de begroting van komend jaar:
– Met de economische cijfers feliciteert het kabinet zichzelf. De groei voor 2017 wordt geschat op 3,3 procent. Voor volgend jaar is de groei van de economie naar schatting 2,5 procent. De werkloosheid daalt naar 390.000 mensen.
– Uiteindelijk gaat de Nederlander er qua koopkracht gemiddeld maar 0,6 procent op vooruit. Werkenden profiteren het meest (0,8 procent). Om te voorkomen dat uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden erop achteruitgaan wordt 425 miljoen euro uitgetrokken.
Koopkrachtstijging, per groep
In de bijstand: 0,3 procent
Gepensioneerd: 0,6 procent
Werkend: 0,8 procent
– Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) schrijft in het voorwoord dat zowel de overheidsbestedingen als bedrijfsinvesteringen toenemen. De groei wordt enigszins geremd door de lagere gasproductie.
– Intussen daalt de staatsschuld naar 53,7 procent van het BNP en kan het kabinet wijzen naar een overschot op de begroting van 0,8 procent.
– Er wordt wordt flink geïnvesteerd in de zorg, een half miljard in 2018. Het eigen risico stijgt naar 400 euro. De zorgtoeslag voor lage inkomens gaat ook omhoog.
Hoe zinvol is de nota?
Omdat het kabinet-Rutte demissionnair is, staat er relatief weinig nieuw beleid in de begrotingsplannen. Dat wordt momenteel uitgestippeld in de formatiebesprekingen. Daardoor is de koopkrachtvoorspelling dit jaar relatief onzeker. Een nieuw kabinet zal met een reeks voorstellen komen die de economie beïnvloeden, stellen onder meer CDA-leider Sybrand Buma en D66-fractieleider Alexander Pechtold.
Maar, zo zegt premier Rutte: ‘Niet alles verandert onmiddellijk met een nieuw kabinet. Het gaat om een begroting van 270 miljard euro, dat gaan wij echt niet ineens allemaal anders doen. Het gaat om accenten.’
Emile Kossen is sinds maart 2017 correspondent Verenigde Staten in Washington D.C. Werkte vanaf 2015 als (online) redacteur bij Elsevier Weekblad.
Telegraaf 15.09.2017 Gemiddeld hebben Nederlanders volgend jaar 0,6 procent meer te besteden. De werkloosheid daalt naar 390.000. Dat blijkt uit cijfers in de begroting voor 2018, in handen van deze krant.
De begroting zoals die nu is opgesteld kent volgend jaar een overschot van 0,8 procent, ongeveer 6 miljard euro. De staatsschuld daalt naar 53,7 procent. Dat is grotendeels te danken aan de bloeiende economie. Voor volgend jaar wordt de groei geschat op 2,5 procent, dit jaar is dat zelfs 3,3 procent.
Eerder had PvdA-leider Asscher al verklapt dat iedereen er volgend jaar op vooruit gaat. De ’minnetjes’ in de koopkrachtplaatjes zijn weggewerkt. Gepensioneerden komen hierdoor uit op een plus van 0,6 procent en uitkeringsgerechtigden op 0,3 procent.
Gezinnen met kinderen zien hun portemonnee gemiddeld het meest opbollen, met 0,9 procent, gevolgd door werkenden met 0,8 procent.
Voor het ’substantiële’ bedrag dat was bedacht voor de lerarensalarissen, heeft de formatietafel inmiddels zijn fiat gegeven. Het gaat om 270 miljoen euro die extra in de begroting is opgenomen.
Groei
In de inleiding van de miljoenennota schrijft minister Dijsselbloem (Financiën) dat zowel de bedrijfsinvesteringen als de overheidsbestedingen toenemen. Alleen de lagere gasproductie remt de groei enigszins.
Dat de economie in 2018 minder hard groeit dan nu, komt volgens de demissionaire bewindsman door de invloed van ’gematigder groei’ van de investeringen. „Op dit moment profiteert Nederland als open economie van de gunstige economische ontwikkelingen in Europa als open economie”, stelt hij. „Daar staat tegenover dat Nederland relatief grotere risico’s loopt als het economisch tij in Europa of daarbuiten keert.”
Omdat het kabinet demissionair is, staat er in vergelijking met andere jaren weinig nieuw beleid in de miljoenennota die coalitiepartijen VVD en PvdA volgende week op Prinsjesdag officieel presenteren. Dat is immers aan een nieuwe regering.
Zorg
Van de besluiten die wel nog genomen zijn, lekte er de afgelopen weken al een aantal uit. Er gaat met name veel geld naar de zorg. Dat is vooral het gevolg van de miljardenimpuls voor verpleeghuizen waar de politiek zich begin dit jaar aan heeft gecommitteerd. In totaal gaat het voor volgend jaar bijna om een half miljard.
Daar tegenover staat dat het eigen risico meestijgt met de zorgkosten, naar 400 euro in 2018. De premies gaan eveneens omhoog. Om ervoor te zorgen dat mensen met een laag inkomen hierdoor niet in de problemen raken, verhoogt het kabinet de zorgtoeslag met in totaal zo’n 130 euro.
Buffer
Voor de marechaussee en voor cyberveiligheid worden ook alvast miljoenen uitgetrokken. Verder gaat er 25 miljoen euro extra naar voedselwaakhond NVWA, waarvan deze zomer tijdens de eiercrisis bleek dat dit hard nodig is.
Ook gaat er 75 miljoen euro naar de belastingdienst, een buffer om er ook volgend jaar van verzekerd te zijn dat de dienst blijft draaien. En 27 miljoen euro is gereserveerd voor de sanering van de Zeeuwse fosforfabriek Thermphos.
VK 15.09.2017 Lodewijk Asscher krijgt alsnog zijn zin: het demissionaire kabinet trekt 270 miljoen euro uit voor de verhoging van salarissen van basisschoolleerkrachten, goed voor een loonstijging van 3 procent. Het bedrag, waarover PvdA en VVD al langer discussieerden, staat in de Miljoenennota 2018 die Rutte II komende Prinsjesdag presenteert en de Volkskrant heeft ingezien.
Daarin staat ook een bedrag van 425 miljoen gereserveerd voor koopkrachtverbetering voor de lage inkomens. De twee extra uitgaven verlagen volgend jaar het overschot op de begroting van 0,9 naar 0,8 procent van het bbp.
Eind augustus eiste PvdA-leider en vicepremier Lodewijk Asscher 270 miljoen euro extra voor onderwijzers zodat het salarisgat met leraren in het voortgezet onderwijs wat verkleind kon worden. Eerder had Asscher gedreigd dat alle PvdA-ministers uit het demissionaire kabinet zouden stappen als de leerkrachten in het basisonderwijs er niets bij zouden krijgen.
Coalitiepartner VVD weigerde met de 270 miljoen in te stemmen, omdat premier Rutte tegelijkertijd aan de formatietafel financiële afspraken wilde maken met CDA, D66 en ChristenUnie. Wat Rutte betrof diende eerst het aanstaande regeerakkoord door het Centraal Planbureau worden doorgerekend. Pas daarna viel er meer te zeggen over het budget voor de onderwijzers. Asscher bond in na de toezegging van Rutte dat er ‘een substantieel bedrag’ naar de salarissen in het primair onderwijs zouden gaan.
Staking
Dat substantiële bedrag blijkt dus al in de begroting voor volgend jaar te staan en is exact hetzelfde als waar Asscher op inzette. De leraren willen echter geen 3 procent (tussen de 500 en 1000 euro per jaar) maar 10 procent loonsverhoging om het gat met leraren in het voortgezet onderwijs te vullen. Ze eisen daarmee 900 miljoen extra. Ze organiseren op 5 oktober een staking van een dag om die eis kracht bij te zetten.
Demissionair minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën (PvdA) liet de Tweede Kamer in juli weten twee zaken te willen regelen als hij ook de begroting van 2018 zou moeten maken: de salarissen van onderwijzers en koopkrachtverbetering voor lage inkomens. Normaal gesproken is de begroting van een demissionair kabinet bescheiden en zonder nieuw beleid. Maar Dijsselbloem meent dat hoe langer de formatie duurt, hoe meer vrijheid zijn partij als demissionaire coalitiepartner heeft om nieuwe uitgaven aan de begroting toe te voegen.
Koopkracht
0,6 procent hebben alleenverdieners meer te besteden dankzij de koopkrachtreparatie van VVD en PvdA. Zonder dat extra geld was hun koopkrachtstijging 0,4 procent geweest. Maar kostwinners horen bij CDA en ChristenUnie. Die partijen vinden dat dankzij VVD en PvdA één kostwinner verhoudingsgewijs meer belasting is gaan betalen dan twee tweeverdieners.
Zo blijkt uit de Miljoenennota dat het demissionaire kabinet 425 miljoen euro extra uittrekt om de koopkracht te verbeteren van uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden. Mensen met een uitkering hebben daardoor 0,3 procent meer te besteden. Zonder de extra miljoenen zou dat – 0,1 procent zijn. Ouderen gaan er 0,6 procent op vooruit in plaats van 0,1 procent op achteruit. Alle huishoudens samen zouden 0,6 procent meer te besteden moeten hebben. Mensen met werk gingen en gaan er 0,8 procent in koopkracht op vooruit.
Statistiekbureau CBS meldde vrijdag dat de koopkracht in 2016 met 2,7 procent gestegen is. Dat is conform de eerdere voorspelling van het kabinet. Het is de sterkste koopkrachtstijging sinds 2007, het laatste jaar voor de financiële crises. Het is tegelijk een eenmalige opleving. In de jaren ervoor en erna zijn de koopkrachtverbeteringen bescheidener. De oorzaak van de eenmalige piek is een belastingverlaging 5 miljard. Dat geld was eigenlijk bedoeld om een hervorming van het belastingstelsel te financieren, maar die mislukte doordat VVD en PvdA er geen overeenstemming over konden bereiken.
Staking gaat door
Het extra geld betekent niet dat de onderwijsstaking op 5 oktober van de baan is. ‘270 miljoen euro extra voor het primair onderwijs is immers onvoldoende om de problemen op onze arbeidsmarkt te beteugelen’, reageert Liesbeth Verheggen van de Algemene Onderwijsbond op de gelekte miljoenennota. ‘Het is fijn dat de PvdA is overtuigd van de noodzaak van extra geld. Het is winst dat het ze is gelukt ook de VVD te overtuigen. Dat is best een prestatie als je bedenkt dat het kabinet demissionair is en de PvdA slechts negen zetels overheeft.’
Volgens Verheggen is er tijdens de economische crisis te hard gesnoeid in de publieke sector. ‘Het onderwijs is daarvan een van de voornaamste slachtoffers. Vooral in het primair onderwijs lopen de salarissen fors achter vergeleken met die van hoogopgeleiden in andere sectoren.’ Een baan in het onderwijs is onaantrekkelijk, aldus de AOB ‘zolang de eisen hoog zijn en de beloning laag is’.
Telegraaf 15.09.2017 Het demissionaire kabinet van VVD en PvdA trekt in de begroting van volgend jaar toch al geld uit voor de leraren in het basisonderwijs. Het gaat om 270 miljoen euro volgens Haagse bronnen.
Het geld is bedoeld voor verbetering van de arbeidsvoorwaarden van leraren. Het bedrag zou genoeg zijn voor een loonsverhoging per leraar van 3 procent; 500 tot 1000 euro per jaar. Ingewijden wijzen er echter ook op dat het geld niet per se hoeft op te gaan aan salarissen.
Het geld voor de leraren komt, hoewel het bedrag eerder al werd genoemd, als een verrassing. De PvdA en met name vicepremier Lodewijk Asscher wilde al in de begroting die met Prinsjesdag wordt gepresenteerd miljoenen uittrekken. Uiteindelijk leek dit niet te lukken, doordat de partijen aan de formatietafel hun financiële plaatje nog niet rond hadden en niet wilden instemmen.
Asscher nam na dagen onderhandelen met de VVD genoegen met de toezegging van een onbekend maar „substantieel” bedrag op een later moment. Hij had eerder gedreigd dat zijn partij het kabinet zou verlaten als er geen extra geld zou worden gereserveerd in de begroting van 2018 voor de leraren.
’Onder de maat’
De PO-raad, de sectororganisatie voor het primaire onderwijs, is niet tevreden. „Zwaar onder de maat. De geplande staking op 5 oktober gaat gewoon door”, aldus een woordvoerder.
„Die 270 miljoen verandert niets aan onze stakingsplannen. We hebben al tijden een claim van 900 miljoen voor salarissen en 500 miljoen voor verlichten van de werkdruk. Dat is het totaalpakket wat wij hebben berekend en waar wij voor gaan.”
’Staking gaat door’
De Algemene Onderwijsbond vindt het fijn dat er een begin is gemaakt, maar zegt ook dat de staking gewoon doorgaat. „Wie denkt dat ons onderwijs is gered met dit bedrag, vergist zich”, zegt voorzitter Liesbeth Verheggen. De bond verwacht van een nieuw kabinet ambitie om de sector erbovenop te helpen.
De vakbonden hadden al eerder aangekondigd dat basisschoolleraren op 5 oktober het werk neerleggen, gesteund door de PO-raad. Al eerder circuleerden bedragen van 270 miljoen euro, maar het basisonderwijs vond dat toen ook al te weinig.
NU 15.09.2017 Het demissionaire kabinet maakt in de Rijksbegroting voor 2018 alsnog 270 miljoen euro vrij voor de verhoging van de salarissen van de basisschoolleraren. Dat staat in de Miljoenennota 2018, schrijven de Volkskrant en het AD.
De verhoging van de salarissen was een wens van demissionair vice-premier Lodewijk Asscher (PvdA) die de kwestie de afgelopen maanden hoog liet oplopen. Hij dreigde zelfs uit het kabinet te stappen als er niet extra geld naar de leraren zou gaan. De VVD vond echter dat dergelijke grote uitgaven aan het nieuwe kabinet zouden moeten worden overgelaten.
Uiteindelijk moest Asscher genoegen nemen met de “inspanningsbelofte” van premier Mark Rutte – die waarschijnlijk aan het hoofd van een volgend kabinet zal staan – dat er een “substantieel bedrag” zal worden gereserveerd. Dat blijkt nu dus 270 miljoen euro te zijn, zoals verschillende media vorige maand al meldden.
De PO-raad, de sectororganisatie voor het primaire onderwijs, vindt het niet genoeg en kondigt aan dat de geplande staking op 5 oktober “gewoon doorgaat”. “Die 270 miljoen verandert niets aan onze stakingsplannen. We hebben al tijden een claim van 900 miljoen voor salarissen en 500 miljoen voor verlichten van de werkdruk. Dat is het totaalpakket wat wij hebben berekend en waar wij voor gaan”, aldus een woordvoerder.
Groei economie
Uit de gelekte Prinsjesdagstukken blijkt verder dat de economie volgend jaar groeit met 2,5 procent, zoals het Centraal Planbureau in augustus al raamde. De groei wordt enigszins afgeremd door de lagere gasproductie.
De koopkracht neemt met 0,6 procent toe en het aantal werklozen daalt verder naar 390.000. Dat is een lichte verbetering vergeleken met de CPB-cijfers in augustus. Het begrotingsoverschot komt volgend jaar uit op 0,8 procent, terwijl de rekenmeester vorige maand nog rekening hielden met een overschot van 0,9 procent.
Verder trekt het kabinet 425 miljoen euro uit om de koopkracht van de minima te verbeteren. Globaal gezien gaan uitkeringsgerechtigden er 0,3 procent op vooruit. In de eerdere berekeningen stond deze groep op de nul. Asscher beloofde al dat het kabinet extra geld zou uittrekken zodat iedereen er volgend jaar iets op vooruit gaat. Ook gepensioneerden (0,6 procent) en werkenden (0,8 procent) zien hun koopkracht stijgen in 2018.
Omdat het kabinet demissionair is staan er in de Miljoenennota weinig nieuwe plannen en beleid. Het is gebruikelijk dat dat wordt overgelaten aan een nieuw kabinet.
Toch werd al eerder bekend dat het kabinet Rutte II in zijn laatste begroting extra geld vrijmaakt voor de zorg. Zo gaat er vanaf volgend jaar structureel 435 miljoen, wat in 2021 oploopt tot 2,1 miljard euro, naar de verpleeghuiszorg en komt daar de komend vier jaar nog eens 130 miljoen euro bovenop.
Ook is al bekend dat het eigen risico in de zorg naar alle waarschijnlijkheid stijgt naar 400 euro. Daar staat tegenover dat de zorgtoeslag wordt verhoogd.
De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) krijgt er na de fipronilcrisis 25 miljoen euro bij en datzelfde bedrag wordt structureel ingeboekt voor cyberveiligheid. De Belastingdienst krijgt er 75 miljoen euro bij, zo maakte RTL Nieuws eerder deze week bekend.
Zodra er een nieuw kabinet op het bordes staat, gaat de Tweede Kamer in de begrotingsdebatten nog sleutelen aan de begroting. Op die manier zullen de coalitiefracties de kabinetsplannen in de nieuwe budgetten verwerken.
Geheimhouding
De inhoud van de Miljoenennota hoort geheim te blijven tot na de troonrede die Koning Willem-Alexander op Prinsjesdag zal uitspreken. De Tweede Kamerfracties krijgen een paar dagen voor Prinsjesdag de stukken al in te zien.
De plannen zijn daarvoor al bekend bij de ministeries. Ondanks de geheimhoudingsplicht worden in de weken voorafgaand aan Prinsjesdag de plannen regelmatig naar de media gelekt.
Telegraaf 15.09.2017 Voor veel huishoudens was 2016 financieel een prima jaar. Werkenden hadden de sterkste koopkrachtstijging sinds 2001, en gepensioneerden maakten een heuse ’klapper’, zegt hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het CBS.
De koopkracht van gepensioneerden steeg vorig jaar in doorsnee met 0,9%, blijkt uit cijfers die het CBS vanochtend publiceert. „Dat lijkt weinig”, zegt Van Mulligen, „maar tijdens de crisis is deze groep er hard op achteruit gegaan.” De laatste keer dat de koopkracht van gepensioneerden harder steeg dan vorig jaar, was in 2007. „Dit mag je best een klapper noemen”, vindt de econoom. De meeste pensioenen zijn in 2016 niet geïndexeerd, maar veel gepensioneerden kregen een ouderenkorting op hun belastingaanslag.
Groen
Voor alle Nederlandse huishoudens samen komt de doorsnee koopkrachtstijging uit op 2,7%. „Dat is harder dan de economische groei”, benadrukt Van Mulligen. Voor werkenden stonden alle seinen op groen: de 4,9% stijging voor een doorsnee werkend gezin is de hoogste in vijftien jaar.
Of er dit jaar weer feest kan worden gevierd valt te bezien: op Prinsjesdag 2016 ging het kabinet voor bijna iedereen uit van een stijging tot 1%. Wel daalt de werkloosheid hard, zodat veel gezinnen het in de praktijk beter hebben gekregen.
Belasting
De forse toename van vorig jaar is deels het gevolg van hogere lonen, maar nog meer van gunstige belastingmaatregelen, zoals de hogere arbeidskorting en de lagere tarieven in de tweede en derde schijf.
Kregen we dan zo toch de beruchte ’duizend euro van Rutte’? „Nou, zelfstandigen gaan er veel minder hard op vooruit”, zegt Van Mulligen. „Dus gemiddeld zul je nog niet aan dat bedrag zitten, al durf ik er ook geen harde uitspraken over te doen.”
Inflatie
Ook de extreem lage inflatie, van 0,3%, hielp mee: zelfs wie in harde euro’s niet veel meer te besteden had, kon daar bijna hetzelfde van kopen. Van dat effect profiteren gepensioneerden ook.
Ondanks alle plussen zag maar liefst een derde van alle huishoudens de koopkracht afnemen. „Daar zitten mensen tussen die werkloos zijn geworden, minder zijn gaan werken, of met pensioen zijn gegaan”, verklaart Van Mulligen.
AD 15.09.2017 De koopkracht in Nederland steeg vorig jaar gemiddeld met 2,7 procent, de sterkste stijging sinds 2007. Toch profiteerde niet iedereen even veel. Vooral gezinnen en werkenden gaan erop vooruit. Gepensioneerden hielden in hun portemonnee nauwelijks extra geld over.
Werkenden zijn er verreweg het meest op vooruit gegaan. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op basis van nieuwe cijfers. Hun koopkracht steeg gemiddeld met 4,9 procent. Dit is het hoogst in 15 jaar tijd. Naast de stijging van de cao-lonen profiteerden werknemers van fiscale maatregelen, zoals verhoging van de arbeidskorting en een verlaging van het tarief in de tweede en derde schijf van de inkomstenbelasting.
Ondanks die lastenverlichting op arbeid daalde de koopkracht vorig jaar toch bij 28 procent van de werknemers, bijvoorbeeld omdat zij minder uren gingen werken. De ontwikkeling van de koopkracht is ook afhankelijk van bijvoorbeeld premies voor pensioen, zorgverzekering en van de belasting.
Gepensioneerden
Gepensioneerden zagen hun koopkracht het minst toenemen. Gemiddeld nam die toe met 0,9 procent. In veel gevallen hadden pensioenontvangers profijt van een verhoging van de ouderenkorting, maar ze hadden ook nog steeds te maken met het niet of beperkt indexeren van aanvullende pensioenen. Daarnaast betekende het afschaffen van de ouderentoeslag dat een deel van de gepensioneerden meer belasting over hun vermogen moest betalen.
Kortom, er is hier altijd wel iets om over te zeiken. Ze zeggen in Den Haag daarom:Een dag nie gezeik, is een dag nie geleef.
Disclaimer: Dit is een non-profit site. Waar mogelijk is gebruik gemaakt van rechtenvrij materiaal via o.a. de Wikimedia Commons-licenties. Mocht u bezwaar hebben tegen de plaatsing van enig beeldmateriaal op deze site, omdat u bijvoorbeeld rechthebbende bent, laat u dan zo snel mogelijk een bericht achter opdat er zo spoedig mogelijk actie ondernomen kan worden.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
:format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data57621800-df13d2.png)
:format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data57621816-8861b6.png)
:format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data57621822-1af62c.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fa2d9f32-849f-11ea-a63a-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/64bb5a38-863f-11ea-812c-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/375336e0-862d-11ea-8b50-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fda0951c-8633-11ea-b955-02d2fb1aa1d7.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data57617784-d6207a.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a051bc3c-2ad6-11ea-896d-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bf07e47a-1056-11ea-9fc1-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e6a27b22-8437-11e9-8a2a-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b33874d8-7d40-11e9-87df-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3b016900-7c61-11e9-8145-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b707fed0-773c-11e9-843b-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cbed0e6a-772f-11e9-bf65-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1142f382-7670-11e9-bf6e-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2472d172-7664-11e9-902d-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f2849704-754b-11e9-a0e7-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/850f6ef4-7214-11e9-9c2d-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8776252e-7161-11e9-bf6e-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/482281aa-df81-11e8-ab76-2390aab72a17.jpg)
Faillissement bracht zeker één patiënt in levensgevaar
/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2018/12/web-2112binslotervaartjpg.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data39314282-2b0ffb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/90ce851c-3df7-11eb-aa4e-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/365790e0-9688-11ea-8b50-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ea958eb8-2248-11ea-9525-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/13c1afd0-20f3-11ea-961b-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/13e85284-20f3-11ea-961b-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/140c1980-20f3-11ea-961b-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/59616cfe-1083-11ea-bff1-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/599cf5f8-1083-11ea-bff1-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/59b6f908-1083-11ea-bff1-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/59db9100-1083-11ea-bff1-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/db4e3782-1061-11ea-a538-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6257e272-105e-11ea-a731-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0f2493b2-8ed0-11e9-8888-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9343160c-6fc0-11e9-8c76-02d1dbdc35d1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/19d0952c-3d04-11e9-b2af-b5bd11aba7a9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/19e5e030-3d04-11e9-b2af-b5bd11aba7a9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1a190500-3d04-11e9-b2af-b5bd11aba7a9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1a2cc9c8-3d04-11e9-b2af-b5bd11aba7a9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1a3e2e8e-3d04-11e9-b2af-b5bd11aba7a9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1a515da6-3d04-11e9-b2af-b5bd11aba7a9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1a64f85c-3d04-11e9-b2af-b5bd11aba7a9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1a84bdea-3d04-11e9-b2af-b5bd11aba7a9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6967f256-3052-11e9-9b65-65091073c142.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7233e9de-2b2b-11e9-a320-1bccab621786.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a6748d72-14f9-11e9-afab-bb8a4d3ac2a9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/495b36bc-1414-11e9-be9b-dbf2108584e5.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b674dd1a-0443-11e9-ac75-23c1906a5929.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/90b4b5d4-041e-11e9-ac75-23c1906a5929.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d315fe4c-0469-11e9-a549-6d41faa4f043.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/16be5bdc-fc70-11e8-bec0-c1fedb39a23e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/abc370b0-fc56-11e8-8264-392d08ff23ba.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f6ff8a48-f0ba-11e8-96e4-d7c3eece8e7c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f7348cec-efad-11e8-a7dc-ef610b7886a1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/215ca702-eef0-11e8-8fdf-fb7812d67f0e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/da06f3f6-ee97-11e8-bec0-c1fedb39a23e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f084013a-ed90-11e8-a813-d3b063f62874.jpg)
Jack Schoone 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e2d13462-ed8c-11e8-8264-392d08ff23ba.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/30dcda4c-ecc2-11e8-a580-872c628ededa.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ffb44402-ed00-11e8-8ba9-f7b79d656553.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4828193e-ec25-11e8-bb57-a1e09b4d503f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2b80bd32-e774-11e8-8308-09ad44ab9fce.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0b8e825a-e753-11e8-8ba9-f7b79d656553.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c945cb7a-e5bc-11e8-9d15-3905b089c602.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8c017004-e501-11e8-9f5e-17c1c37e1a7d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0858c170-e4fd-11e8-831e-734d619618bf.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b90d2490-e442-11e8-96e4-d7c3eece8e7c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/deda3a98-e418-11e8-a710-c9781a85a5c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a9dc2110-e36b-11e8-bdf9-c9a9a46660c3.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b07a5730-e2df-11e8-af29-41c6b00691e2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5b02b0d4-e2d7-11e8-8907-ff472cc00a1f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/eef1360c-e2ce-11e8-bec0-c1fedb39a23e.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/037ccdca-e2d9-11e8-bec0-c1fedb39a23e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/77f328e0-e2b9-11e8-8308-09ad44ab9fce.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/610cab8a-e2ad-11e8-8907-ff472cc00a1f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/05f26636-e294-11e8-bec0-c1fedb39a23e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/23d6196c-e1c3-11e8-8308-09ad44ab9fce.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/55c2b5d6-e1bc-11e8-bf58-5b347c88da31.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/cb9967de-e19c-11e8-947e-71c8a033dcfe.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b3c4d450-e0f1-11e8-b1b7-ed31f7b2b667.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/330d0884-e0f9-11e8-8308-09ad44ab9fce.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/28a2837c-e0ec-11e8-9257-abf7dc20b589.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9732202c-e08d-11e8-a333-d99f7c27cff3.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/8ae5ee1c-df65-11e8-adb4-3709d8ff5001.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5b00302c-df4c-11e8-b3ad-8f49ce485385.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7a932f16-df5b-11e8-8953-710c49417f6b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/75bf1b94-df42-11e8-837e-1b29641b34fe.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/57c3b4a2-deec-11e8-9eb8-9fca7e2f56cb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7fa0e12e-dec5-11e8-ab23-3d6f410083b4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/174626e4-deb0-11e8-b957-8b808a727cf0.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2edc4e84-deb3-11e8-af29-41c6b00691e2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7fa0e12e-dec5-11e8-ab23-3d6f410083b4.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a47b0ff2-de7e-11e8-8f40-af683012e972.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/be865dda-de05-11e8-af29-41c6b00691e2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/489e1ec6-dddf-11e8-9d15-3905b089c602.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d20eb026-ddb2-11e8-bdcd-9d09cef305d8.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/de6991b2-dd42-11e8-a813-d3b063f62874.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4e4d21d4-dd1f-11e8-a710-c9781a85a5c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ff0cc3d4-dd11-11e8-a98d-df169ecd889d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2cfb9c32-dd23-11e8-bec0-c1fedb39a23e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/30b363ca-dd12-11e8-a98d-df169ecd889d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/5062b884-dd07-11e8-ad96-2fffc686d155.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bbb287f0-dd06-11e8-adb4-3709d8ff5001.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c75ba34e-dce7-11e8-9eb8-9fca7e2f56cb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a833732a-dcd8-11e8-83f6-b59f786deeea.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9f454a14-dc9b-11e8-ae2c-3124e46fbc7e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/14b7a5de-dc52-11e8-990f-b1bd3d135d75.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/27977a54-dc51-11e8-adde-fd4d028103c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/792d2812-dc30-11e8-a813-d3b063f62874.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9f899d80-dba7-11e8-af29-41c6b00691e2.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a7698064-dac7-11e8-9257-abf7dc20b589.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/0745c5e6-dace-11e8-bec0-c1fedb39a23e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7eb9419e-d9a6-11e8-bf58-5b347c88da31.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/91d33044-d92b-11e8-bec0-c1fedb39a23e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6c49a008-d915-11e8-9253-6964d99be785.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e77d9cb2-d914-11e8-a51d-c156ef2a252c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4de0b1c6-d909-11e8-8ba9-f7b79d656553.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c67cfa20-d915-11e8-8ba9-f7b79d656553.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/beb9a1bc-d8d9-11e8-8907-ff472cc00a1f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a36149fa-d8a8-11e8-bec0-c1fedb39a23e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e18d3b2e-d7ce-11e8-bec0-c1fedb39a23e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ab2f3576-d7c6-11e8-a710-c9781a85a5c9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/72078a4c-d7ac-11e8-a51d-c156ef2a252c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/f8438c1c-d7a4-11e8-8308-09ad44ab9fce.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6c86dcba-d795-11e8-ab76-2390aab72a17.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a3f8144e-d78a-11e8-a580-872c628ededa.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6c86dcba-d795-11e8-ab76-2390aab72a17.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/05c29a26-c595-11e8-823c-e1ee4b540188.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2e5c14c4-b007-11e8-bef5-9f9c8dbe960c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2cff3080-5f4d-11e8-bbf7-636a045188ef.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/dbed12ca-6816-11e8-95fe-e3e84cf06501.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/27b64920-5ed9-11e8-9554-eb441402ec65.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1b16a9c4-5788-11e8-a770-7b21ac789aa3.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/9a3436f2-5226-11e8-8f27-a77189a0f9cb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fa6ea298-51ed-11e8-8fa9-ff4590bfdabf.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/164fd248-3353-11e8-a9b1-e969f03d306f.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1fea684c-3338-11e8-a879-ff517c0505c7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a23a347e-31c8-11e8-83c4-bfd7c948d89e.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ad985d5a-31d7-11e8-89ae-1daef102549d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/e8a98f32-2790-11e8-93a0-1f7d69d4f7df.jpg)
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data27156186-da8cee.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/3a47c1a2-26ff-11e8-b181-07526c168c56.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/71748d66-25d5-11e8-977f-d755eb89063b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7aa24c14-2299-11e8-ba1a-9346aff7884c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c040e220-2254-11e8-8f8a-25b1e99633ea.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/4de2d7ca-2299-11e8-b9b9-f7a086c10677.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/1b4d298e-5e42-11e8-8244-f798f07df4cb.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ecb2e9e6-58c5-11e8-a6eb-0583e430f27b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/7b9478d4-58e7-11e8-912b-b9e704a940fe.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ea927b90-58ed-11e8-8eef-ff390150b638.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/67f1bf5a-5921-11e8-9554-eb441402ec65.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/197bf364-58ee-11e8-a524-1fc830736f46.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b41e8d46-218f-11e8-bacb-cf3e48e3c04d.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/fb2c2002-2114-11e8-8303-dbcc389d49e9.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/2a8e13c0-efea-11e7-a9bd-515d3c65ab3c.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/ab8ebd9c-ed35-11e7-a0b4-7bbeb76d911b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d7729c7a-e589-11e7-a555-b13f358e6b2a.jpg)
Politiek verslaggever Redacteur 
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/6ef34754-bb35-11e7-b7eb-d365bcf6fa89.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b17942f6-ba75-11e7-93a0-314b34272986.jpg)
Debat in de Digitale Hofstad 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.